Skip to main content

Full text of "Patrologiae cursus completus ; omnium SS patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum"

See other formats 


Google 


This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 


Usage guidelines 


Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 

We also ask that you: 


* Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 


* Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 


* Maintain attribution The Google watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 


* Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 


About Google Book Search 


Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 
a[nttp: //books . google. com/] 


























της VOLUME 
DOES NOT CIBOLLATE 
QUTSIDE Tl. L'eSzY 


πο 


— Áo 


Hane, latques Taot 


PATROLOGLE | 


CURSUS COMPLETUS 


SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA, 


OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM, 


SIVE LATINORUM, SIVE GRACORUM, 
QUI AB £VO APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII ΙΠ (ANNO 1910) PRO LATINIS 
ET AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA. (ANN. 1439) PRO GRAECIS FLORUERUNT. 


RECUSIO CHRONOLOGICA 
OMNIUM QUAE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICAE TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIORA 
ECCLESLE SJECULA, 


JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS INTER 8E CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM 
DILIGENTAR CASTIGATA ; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, YARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA; 
OMNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES Ίσα TRIBUS NOVISSIMIS SACULIS DEBENTUR ABSOLUTAS 
DETECTIS, AUCTA ; INDICIBUS PAXTICULARIBUS ANALYTICIS, $INGULOS SIVE TOMOS SIYE AUCTORES ALICUJUS 
MOMENTI SUBSEQUENTIBUS, DONATA ; CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET 
TITUIJS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATE- 

AL M SIONIFICANTIBUS, ADORNATA; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO 
AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ; 

DUCENTIS RT AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM SICUT ET OPERUM, ALPHABETICIS, CHRONOLOGICIS, 
STATISTICIS, SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM, DOGMATICUM, MORALB, 
LITURGICUM, CANONICUM, DISCIPLINARE, HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTIONE ; 8ED PRAE- 
SERTIM DUOBUS INDICIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS, ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, 
QUIQUID NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM 
OMISSO, IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO SCRIPTURJE 
ACR/E, κχ QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBYIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPERUM 
SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM $. SCRIPTURA VERSUS, A PRIMO 
GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTATI SINT. 

BDITIO ACCURATISSIMA, CARTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CHARACTRRUM NITIDITAS 
CHARTA QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS, TUM 
NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGIA DECURSU CONSTANTER 
BIMILIS, PRETI] EXIGUITAS, PRASERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOOGICA, 
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORÜMQUE HACTENUS HIC ILLIC BPARSORUM, PRIMUM AUTEM 
IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET M88. ADOMNES ATATES, LOCOS, LINGUAS FORMASQUE 
PERTINENTIBUS OOADUNATORUM. 


SERIES GR/ECA 


IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE GRJECJE 
Α S. BARNABA AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA; 


ACOURANTE J.P. MIGNE, 


BIBLIOTHECAE CLERI UNIVERS/E 
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIAE ECCLESIASTICAE RAMOS EDITORE, 








PATROLOGLE GR.ECAE TOMUS CXLIII 


GEORGIUS PACHYMERA. EPHEJEMIUS CHRONOGRAPHUS. THEOLEPTUS PHILADELPHIENSIS. 





PARISIIS 


APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES, 
IN VIA DICTA : AVENUE DU MAINE, 308. 


1891 








BK 
LO 
,M3€ 
t.143. 


TRADITIO CATHOLICA 
SACULUM XV. ANNÜS 1313-1296 


ΓΕΩΡΓΙΟΥ 


ΤΟΥ ΠΑΧΥΜΕΡΗ 


ΤΑ EYPIZKOMENA HANTA. 


IIPOBROTZI 


ΕΦΡΑΠΠΟΥ ΧΡΟΝΙΚΟΥ KAIZAPEZ. 





GEORGII 


PACHYMERJE 


PhaurmitivrUB 


EPHRJEMII CHRONOGRAPHI C/ESARES 


THEOLEPTI PHILADELP HIENSIS SCRIPTA ASCETICA. 





ACGGURANTE ET DENUO RECOGNOSQGENTE J.-P. MIGNE 
Biblietheese Cleri universs 
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTICE RAMOS EDITORE 





TOMUS PRIOR ^'^ 


. », 09 "& 
.α ρα e ?v TT... 
wo; e 


PARISIIS 


APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET Jj.-P. MIGNE SUCCESSORES, 7 
IN VIA DICTA ; AVENUE DU MAINE, 108 


1891 


TRADITIO CATHOLICA 
SAECULUM XIV. ANNI 4313-1330. 


ELENCHUS. 


AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CXLIII CONTINENTUR 





EPHFJEMIUS CHRONOGRAPHUS. 


Editoris Romani Prefatio. Col. 


Ephreinii CisanEs, a Julio Cesare ad Michaelem Palzologum. 
Patriarcharum CP. Catalogus. 


THEOLEPTUS PHILADELPHIENSIUM METROPOLITA. 


Notitia. 

De abscondita operatione in Christo et profectu in vita monastica, ex Φιλαχαλιᾳ τῶν 
ἱερῶν νηπτικῶν. 

Canticum compunctionis ex meditatione eterni judicii. 


GEORGIUS PACHYMERES. 


Notitia ex. Leone Allatio De Georgiis. Insunt. argumenta declamaNonum quas, s0- 
phistarum more, exercendi ingenii gratia composuit Pachymera. 

Notitia altera ex Fabric. Harles, tom. VII. 

Petri Possini, Soc. Jesu, Dedicatio ad Urbanum VIII summum Pontificem, in persona 
Georgii Pachymerea. 

Petrus Possinus Lectori. 

Georgii Pachymere Μιοπλει, PaALEoLocuUs sive Historia rerum a Michaele Paleologo ante 
imperium et in imperio gestarum. 

Petri Possini ad Historiam rerum Michaelis Paleologi Observationes. 

Appendiz ad Petri Possini observationes. — Specimen Sapientie [ndorum velteru n. 


421 


438 
431 


443 
933 


1211 








ANNO DOMINI MCCCXIII 


EPIILEMILS CHRONOGRAPHUS 


ANG. MAI PR/EFATIO. 
(Scriptorum Veterum nova Collectio, tom. III, pars r.) 


--”-. 


Historia Romani imperii, quod mature in Occidente exstinctum, longe diuturnius in 
Oriente usque ad captam a Turcis Constantinopolim vitam suam propagavit, multorum profecto 
ingenia facultatemque scribendi exercuit ; atque in his precipue Byzantinos (ut vulgo loquimur) 
facundi oris homines, quorum magna et perutilia volumina a Gallicanis olim typis accepimus, 
nunc autem consociatis curis recognita novisque monumentis locupletata, Germani homines doc- 
tissimi, consilio et ope ill. Niebuhrii, rursus exhibent. Mihi ex iis qui Cg&saream historiam scrip- 
serunt valde utilis atque exoptabilis visus est Ephremius, cujus chronicon iambicis versibus ela- 
boratum, ab imperii fundatore Julio Cesare usqueadreceptam aGreecis e Francorum dominatione 
Constantinopolim, per mille scilicet ac trecentos annos extenditur. Jam hic historicus non solum 
ineditus erat, verum etiam tant: raritatis, ut nonnisiin unicobibliothece Vaticane codice 1003 su- 
peresse videatur. Primus hunc auctorem commemoravit, quod ego sciam, seculo quinto decimo 
Raphael Voleterranus in commentariis urbanis lib. xv, p. 116: Ephram Graecus ducentis abhinc 
annis vitas principum Constantinopolitanorum iambico carmine scripsit, quod Opus in bibliotheca 
Vaticana cernitur. Atque hoc Volaterrani testimonium non latuit Vossium Je ist. Gr. lib. u, 
29. DeindeEphremium se,pe ad partes vocavit magnus Allatius(1),qui nunc chronographum Byzanti- 
num, nunc monachumappellat, sed nullam prseterea notitiam hominis tradit. Laudetaapud Allatium 
fragmenta Ephramii legisse identidem se demonstrant Vossius Hist. Gr. 11, 28, 29, Cangius in 
Glossario, Cavsus in Ecclesiasticis scriptoribus, Fabricius in Gr. bibliotheca, Lequinius in Patri- 
archatu Constantinopolitano, denique Bruckerus Hist. Philos. tom. 11, p. 549. Hi enim auctores 
a me sunt observati ; neque tamen dubito quin alii quoque ex Allatio Ephremium noverint. Jam 
Allatium ad excerpenda Ephremii fragmenta usum fuissecodice Vaticano 1003, valde affirmarem, 
nisi varietates scripture aliquot perplexum me redderent (2). Preterea in codice acephalo Vati- 
cano nomen Ephremii που legitur; neque id ego divinavissem, nisi comparato codice cum lau- 
datis ab Allatio fragmentis, mihi innotuisset. Superest ergo ut Allatius vel alium codicem pre 
manibus habuerit, vel certe Vaticanum nondum fortasse tum acephalum legerit; paucas autem 


(4) De consensione p. 435, 699, 702, 725, 776.  lologi, notam c5 adhiberi ab Ephremio non ad- 


Et dissert. de Georgiis (ed. Fabric. Bib. Gr. t. X) 
. 664, 687, 607. Itera de Psellis (ed. Fabric. Bib. 
r. t. V) p. 22. Et contra Creyghlonum p.306, 330, 

526, 539, 614, 701. Et in adnotationibus ad Acro- 

politam cap. 6, 13, 16, 18, 33. Idem Allatius de 

consens. p. 435, et ad Acropolitam cap. 33,dictum 

Ephremii approbat de Trinobi episcopo Bulgarie 

yrimati subjeclo ; non Byzantino,ut ait Acropolita; 

quare et egoad Allatii sententiam jam accedo.Rur- 
sus idem 1n adnot.ad Acrop.cap.6,failli ait Ephree- 
mium qui Camaterum patriarcham pulsum a Lati- 
nis Byzantio narrat, oum ipse sponte antea reces- 
sisset. Denique contra Dreygn. p. 701, egregie 
explicatdictionem πομπὴ EneuacO toc ,quod sit nempe 
solemnis in aulam ingressus novi Cesaris. Quam- 
obrem versus 6337, in Alexio III, sic explicandus 
est ; lexicographi autem vocabuli ἐπεισόδιος ratio- 
nem deinceps habebunt, neo non 1253, γνίφων ; et 
y. 1517, καινίς ;et v. , τεργέριον; v. 3875, 
4144, et alibi ὑγρόχερσος. Item animadvertent phi- 


PATROL. Gn. CXLIII. 
2» 


Ν 


dimidiam sed ad quamlibet fracti numeri partem 
significandam. 

(2) Hx: varietates partim quidem nihil aliud sunt 
nisi menda typographica apud Al!atium : partim 
vero, quia fortasse in codice videbantur deteriores 
lectiones,ab Allatio fuisse suspicor tacite immuta- 
tas. Nonnulle tamen varie lectiones diversum co- 
dicem designare videntur. Sic v. 4764, apud mo,id 
est in codice Vaticano,est τὶς τυγχάνων; at Allatius 
contra Creygh. p. 527, τυγχάνων τε, Apud me v. 
6031, et 10238, est ἐθάδα; at Allat. ἐνθάδε, ut p. 
241, n. 2 dixi, Apud me v. 7718, κραταρχεῖ; at 
Allat. adn. ad Acropol. cap. 18, χατάρχει. Item v. 
7716, apud me ἀνδρεῖον ; at Allat. loc. ait. ἀρεῖον. 
Apud me v.7197 et alibi ῥεοσοδ.; at Allat.ad Αοτορ. 
cap. 43, 8:06. Apud me 7206, ἐμπαθεῖ θεα: at 
Allat. loc. cit. £pna97; θέαν, Apud me v.7404, ἐπεισ- 
πεπαικώς ; at Allat. loc. cit. ἐπεισπεπτωχώς. Apud 
me v. 10355, πω, et 10359, ἐκδούς ; at Allat. που 
et ἐνδοὺ , ut proprio in loco dixi. 


4 


44 EPHBRJEMII CHRONOGRAPHI 12 


varietates ipse exscribens effecerit. Profecto cum folium tantummodo primum a codice absit, in 
quo nomen auctoris esse debuit, valde suspicor post Allatii estalem id excidisse, cum codex Pio VI 
regnante cujus nunc stemmata gerit, a bibliopego compactus fuit. Et sane mihi narrant, multa 
hujusmodi damna ab operarum inscitia Vaticanis codicibus, presertim Grecis, accidisse. Sed de 
codice hactenus. Jam cum neque Allatius, ut dixi, neque alii eruditi, quidquam de Ephremio 
chronographo narrare videantur; mihi quidem de viro hoc quaerenti occurrabat Ephremius ille, 
quem Joannes XII patriarcha Constantinopolitanus, ante sacram suam dignitatem, legitimis nup- 
tiis genuit; de quo nominatim Ephremio verba facit Pachymeres in predicti patriarche notitia 
t. II, Jib. 1v, dum ait, episcopos inter czlerascriminationes patriarcham reprehendisse, quod bona 
ecclesi: Ephremio filio suo dispensanda relinqueret,non constituto prout leges jubebant ccono- 
mo. Reapse et noster chronographus in patriarcharum catalogo memorat mascalum Joannis 
XII filium, sed de seipso haud diserte loqui significat. Et tamen ctas apprime congruit : namque 
hic Joanes patriarchatum retinuit usque ad Christi annum 1304; noster autem Ephremius chro- 
niconsuum anno 1313concludit.JamegofontesEphremice chronologie comperi, Zonaram quidem 
usque ad Alexii IComneniobitum ; Nicetam Choniatam usque ad Balduinuml,imperatorem , deinde 
vero Georgium Acropolitam. Age vero quod Ephremius historiam poetico metro conscripserit, 
nemo magnopere irascatur; primo quia carmen jambicum narrationis perspicuitati peridoneum 
est, el memoriam legentium apprime juvat ; deinde quia Pisidas etiam, Constantinus Manasses, 
atque Tzetzes impune suas historias versibus composuerunt; qui nihilo minus auctores, preci- 
pueque Tzetzes, magno usui apud eruditos sunt. Atque ego Ephremii quidem Historiam, propter 
suam eximiam utilitatem ad Latinam consuetudinem, soluta tamen oratione, traustuli: etsi enim 
olim poeticam non neglexi, nunc tamen pangendorum versuum plus decem millibus otium mihi 


voluntasque defuit. 








EOGPAIMIOY XPONIKOY 
KAIXAPEX. 


EPHR/EMII CHRONOLOGI 
CJESARES. 


* * * 


CAIUS ANNIS IV. 


Deinde Romanorum imperium tenuit 


* * * (1) 
ΓΑΙΟΣ ETH 4. 


Elta κατὲσχὲ τὸ κράτος τῶν Αὐσόνων, 


Caius, vita Epicurus vel potius Satan, 
supra humauam naturam extollens semet 
divinamque aífectans, vilissimus mortalis, 
impudicus, scelestus, sanguinarius : 

sub quo prima Stephanus gloria martyrum 


(4) Deest in codice primum folium, quod Julii 
Cesaris, Augusti, et Tiherii notitiam continuit. 
Desiderantur igitur ex universo opere versus paulo 


Γαΐος "Enlxoupoc 1j Σατὰν τρόπον, 
Ὑπὲρ φύσιν βρότειον αὐτὸν σεμνύνων, 
"H xai θεουργῶν ἡ κατπάτυστος φύσις 
᾽Ανὴρ ἀσελγὴς, ἀποφρὰς, µιαιφόνος" 
Ἐφ' οὔ Στέφανος πρωτομαρτῦρων κλέος 


e 


minus quinqusginta, ut paginarum ratio demon- 
strat. Nihil, tamen incognitum in hac lacuna ami- 
gigse nos puto. 


13 
Μαρτυρίου στέφανον εὗρεν ἐκ Algo: 


Zogol τε γνωρίζοντο δύο προκρίτων 
Ἰώσηπός τε καὶ Φίλων ἐξ Ἐθραίων. 
ΚΛΑΥΔΙΟΣ ΕΤ. ΙΑ’. 

10 Τούτου καταστρέψαντος ἀθλίως βίον, 
Ἑρμοῦ φίλος Κλαύδιος ἡπία φύσις, 
Ἴσου τε φύλαξ, ὑπερόπτης χρημάτων, 
Τὰς ἡνίας εἶληφεν αὐσοναρχίας. 

Τούτου κρατοῦντος, θευδᾶς καὶ Σίµων μάγος 

15 Πολλοὺς ἐλυμαίνοντο καχοτεχνίαις. 
Πρῶτος δ᾽ ἐπιθέθηχε τῆς Ῥώμης Πέτρος 
Σωτήριον κήρυγμα χυρύσσων ὅλοις, 

ΝΕΡΩΝ ET. ΙΔ’. 
Ms6' ὃν παρῆλθεν εἰς βασίλειον χράτος 
Νέρων ἀσελγὴς ἐμφὶρὴς τῷ Tato, 

20 θηλυδρίας ὧν xai θύλαχος σαπρίἰας. 
Πρῶτος διώκτης, εὐσεθῶν καθαιρέτης, 
Χριστοῦ τε μυστῶν προχρίτων ἀναιρέτης. 
Εἶτα Γάλδας, Ὄθων, σὺν Οὐϊτελλίῳ 
Ἐπὶ βράχιστον τοῦ κράτους γεγευμᾶνοι. 

ΟΥΒΣΠΑΣΙΑΝΟΣ ET. I. 

25 Μεθ) οὓς κατηγλάίσε τὴν xpavapy lav 
Οὐεσπασιανὸς χλέος βασιλέων, 

Αρχὴν δράσας εὖ xni πλατύνας sic gba 
Ἐχθρῶν νικητὴς, Φιλότιμος τὴν χέρα, 
᾽Ανήρ τις εὑπρόσιτος, ἡδὺς τοῖς φίλοις 

30 Ὑπηκόοις ὃ’ ἅπασι xal πεφιλµένος. 

ΤΙΤΟΣ ΕΤ. T". 
Μεθ΄ ὃν Τίτος παῖς παραλαμθάνει κράτος 
θάλασσα καλῶν, φιλοδωρίας χύσις, 
Εὐεργετικὸς, συμπαθής τις καρδία, 
Χρηστὸς τρόποις olo ὡραίζεται κράτωρ' 

35 "AvaE ἀριστεὺς καὶ στρατηγὸς γεννάδας, 

]ουδαίκοῦ τοῦ θράσους καθαιρέτης' 

OS πᾶσιν ἀοίδιμον ἄδεται τόδε, 

« Τὸ σήμερον δὲ μὴ βεθασιλευχέναι, 

R$ τινα μὴ ὁράσαντα ταῖς εὐποιίαις' » 
40 Καὶ, « Δεῖ τινα πρόσωπον ἄνακτος πάλιν 

Ἰδόντα, μηδὲν στυγνὸν ἀνθυποστρέφειν. » 

ΔΟΜΕΤΙΑΝΟΣ ET. IE. 

Τούτου τὸ βιοῦν ἐχμετρήσαντος µόρῳ, 

Δομετιανὸς ἡ βδελυρὰ καρδία, 

Φύσιν Τίτου σύναιµος, οὗ τρόπους ὅλως, 
45 ᾽Αναξίως εἴληφε τὴν αὐταρχίαν" 

Χριστοῦ κολαστὴς οἰχετῶν xal μαρτύρων, 

Ἐφ᾽ οὗ φιλητὸν τὴν θεηγόρον χάριν 

N3;oóc τις ἐξόριστον ἔσχεν d) Πάτμος" 

HO: 9 Απολλώνιος τερθρείαις τότε 
50 Πυθαγοριχὸς Τυανεὺς σοφὸς γόης, 

"Oc καίπερ ὢν πόὀῤῥωθεν ἀναιρουμένου 

Δηλοϊ παροῦσι τοῦ τυράννου τὸν µόρον. 

ΝΒΡΟΥΑΣ ET. A'. 
Τούτου καταστρέφαντος αἰσχρῶς τὸν βίον, 

Ελῆσιν Νερούας, εὐγενὴς ψυχὴν δέµας, 
55 Τὰ Ῥωμαϊχὰ σκῆπτρα παραλαμθάνει' 

Ταμεῖον ὄντως ἀρετῶν Χριστοῦ δίχας, 

Καλοῦ δὲ παντὸς αὐτοχκράτορσι τύπος" 


CARSBARES. 


ΑΛ adeptus est coronam de lapidibus. 
Item sapientes prelucebant duo, 
Josephus atque Philo, uterque Hebreus. 


CLAUDIUS AN. XIV. 
Postquam Caius misere abrupit vitam, 
litteris Claudius et clementia praeditus, 
justibue tenax, et pecunie contemptor, 
Romani imperii habenas tractandas cepit. 
Eo regnante Theudas et Simon magi 
malis permultos artibus decipiebant. 
Primus autem Romam accessit Petrus, 
salubre cunctis nuntians Evangelium. 


NERO AN. XIV. 
Post hunc pervenit ad potentiam regiam 
Nero, luxurie incontinens et Caio par, 
pathicus vir et sacculus putredinis ; 
primus piorum persecutor mortifer, 
precipuorum Christi asseclarum carnifex. 
Deinceps Galba, Otho, Vitelliusque 
degustaverunt sceptrum quam brevissime. 


VESPASIANUS AN. X. 
Post hos ornavit Cesaream dignitatem 
Vespasianus regnatorum decus. 
Sospitator imperii propagatorque, 
hostium victor, et manu muniflcus, 
accessu facilis, jucundusque amicis, 
subditis cunctis admodum dilectus. 


TITUS AN. III. 

Successit in imperium Titus filius 

C bonitatis mare, effusa liberalitas, 
benoficus, clementi instructus animo, 
bonisque moribus qui regnantem decent, 
princeps egregius, imperator etrenuus, 
Iudaice ferocie debellator. 
Hujus ab omnibus celebratur dictum : 
« Equidem hodie minime regnavi, 
qnoniam beneficio affeci neminem. » 


Itomque : « Qui ad conspectum regis venerit, 


eum non oportet tristem inde abscedere. » 


DOMITIANUS AN. XV. 
Ubi cum vita mortem mutavit Titus, 
Domitianus animum scelestum gerens, 
Titi natura frater, sed aliis moribus, 
Christi servorum martyrutaque carnifex, 
imperio contro meritum est potitus. 
Sub eo dilectus propheticus discipulus 
in quadam exaulavit Patmo insula. 
Tunc se jactavit prestigiis Apollonius 
Tyaneus, Pythagoricus, impostor callidus ; 
qui procul licet degens nuntiavit tamen 
tyranni cedem iis qui sibi aderant 


NERVA AN. I. 
Postqnam Domitianus feede interiit, 
Nerva animo et corpore preclaro lucens 
Romane rei suscepit moderamen. 


Hic plane egregius (nisi quod Cbristo caruit) 


bonorumque principum typus fuit. 


14 


15 KPHRJEMI! CHRONOGRAPHI 


Sub eo quidam reperit aurum plurimum, 
amplum nempe thesaurum humi obrutum, 
quem ad acbitrium Cesaris effossum retulit. 
Hio autem et retinere huno jussit eodemque uti. 
Cumque ille majorem privato rem esse diceret, 
Tu vero, inquit Nerva, inventa re vel abutitor. 


TRAJANUS AN. XVIII. 


Ubi imperium Nerva cum vita dereliquit, 
Trajanus, hujus adoptione filius, 
Romanorum sceptrum occupatit, 

viotoriis vir rebusque gestis inclytus. 

Is tamen pios aliquantum persecutus est : 
quo tempore contritus bestiarum dentibus 
Theop horus Ignatius in urbe Roma fuit : 
atque alii insuper plurimi vitam martyres 
Christi caussa certando consummarunt : 
quorum intellecto Trajanus interitu. 
negavit dignos fuisse talia pati, 

eo quod Christum unice Deum colerent, 
et ne Christiani vexarentur vetuit. 

Idem cum prefecto gladium traderet, 
dixisse fertur : Huno cape, amice, manu. 
et 8i quidem rempublicam be»e gessero, 
pro mea salute hoo tibi utendum est ; 

Bin male imperavero, hoo me confodito. 


HADRIANUS AN. XXI. 


Post hunc vita defunctum in imperio, 
/Elius Hadrianus bellator nobilis 

regni successor designatus fuit : 

vir doctus ac magnificus usquequaque, 
qui etiam vetuit de Christianis poenas sumi. 
Huic aliquando equitanti in via 

preces mulier quedam efflictim obtulit : 
is autem negavit orantem se posse audire. 
Tum illa, Ne regnes igitur, respondit : 
quare is conversus femine jus reddidit. 
Idem in Palestina urbem struxit, 

ubi 8ion funditus eversa fuerat, 

eamque appellavit Capilolinam /Eliam. 
Templum quoque excitavit Saturnio Jovi, 
ubi olim Solomon suum condiderat. 

Que rea intolerabilis Judaice genti fuit : 
quare coacto armatorum numero, 
Romanum aggrediuntur presidium loci, 
ejusdemque ingentem stragem edunt. 
Quod ubi Cesar novit, conjurati exercitus 
Hebreorum penitus succidit vires : 
nimirum is quingenta et octoginta 
hominum millia letho dedit. 

Pagos etiam gentis subvertit mille 

cum quinquaginta arcibus nobilibus. 
Porro quidam ab eo neci addictus, 

thure in ignem conjecto testatus est, 

se quidem immerentem ad mortem adigi ; 
imprecari autem Hadriano ne cum volet 
mori, voti gui compos flat : 

quod revera Hadriano evenit in vite termino, 


Α Ἐφ᾽ o5 τις (2) ἀμύθητον εὗρε χρυσίον 


θησαυρὸν ἀθρὸν ἐγκαταχεχωσμένον, 

60 "Ov ἐκκαλύψας, κράτορος μένει χρἰσιν. 
Ὁ δ' αὔ κεχρῆσθαι μηνύει καὶ κατέχειν' 
᾽Αλλ' ὑπὲρ αὐτὸν εὑρεθὲν φάσχει πέλειν, 
"H δ' ὃς, Καταχέχρησο τοῖς εὑρημένοις. 


ΤΡΑΙΑΝΟΣ ET. IH. 


Τούτου λιπόντος σὺν κραταρχἰᾳ βίον, 

65 Τραϊανός τις παῖς θετὸς τούτου στέφος 
Καὶ σκῆπερα παρείληφε τὰ τῶν Αὐσόνων' 
Εὐρὺ κλέος σχὼν ly νίκαις καὶ πρακτέοις" 
El καὶ διώκων εὐσεθεῖς ἦν µετρίως, 

Καθ’ ὃν χρόνον βέθρωτο θηρίων γνάθοις 

70 Ὁ θεοφδρος Ἰγνάτιος àv Ῥώμῃ, 

"λλλοι τε πλεῖστοι μαρτυρικῶς τὸν βίον 

Β Χριστοῦ χάριν Ίνυσαν ἠγωνισμένοι: 
Τούτων µαθόντα τὸν κρατοῦντα τὸν φόνον. 
Ὡς οὐ πονηρᾶς αἰτίας πάσχειν τάδε 

75 Ol; δὲ Χριστὸν σέθουσιν ὡς θεὸν µόνον, 
M3, δεῖν κολάζειν θεσπίσαι Χριστωνόμους. 
Τοῦτόν γ’ ἐπάρχῳ χειρίσαντα τὸ ξίφος, 
Δέδεξο τουτὶ ταῖν χεροῖν, τοῦτον φάναι, 
Κἂν μὲν χαλῶς ὦ διέπων τὰ τοῦ κράτους, 

80 Ὑπὶρ v' ἐμαυτοῦ τῷδε χρηστέον. φίλε' 

El δ’ αὖ γε καχκῶς, κατ’ ἐμαυτοῦ καρδίας. 
ΑΔΡΙΑΝΟΣ ΕΤ. KA' 


Τούτου δὲ βίον καὶ κράτος λελοιπότος, 
Αδριανὸς Αἴλιος ἀριστεὺς μέγας 
Διάδοχος δέδεικτο τῆς μοναρχίας" 

86 Ἑρμαϊκός τε καὶ µεγαλόφρων ὅλοις, 

C M? δεῖν κολάζειν θεσπίσας Xowrtovóuouc: 
Τούτου &' ἱππεύοντός ποτ’ ἐν λεωφόρῳ 
Ἐδεῖτο γυνὴ λιπαρῶς ἔγκε; µένη" 

Ὁ 8', Οὐ σχολάζω, τῇδ᾽ ἐγχειμλνῃ Aes 
90 Καὶ, Μηδὲ βασίλευε, πρὸς τόνδ’ ἀντέφη, 
Ὁ δὲ στραφεὶς προσέσχεν αὐτῆς τῇ δίκῃ" 
Οὗτος πολίζει πρὸς Παλαιστὶνῃ πόδιν 
Ὅπου Σιὼν ἵδρυτο κατεσχαμμµένη, 
Καπιτωλίναν καλέσας τήνδὸ’ Αἱλίαν" 
95 Kal ναὸν ἀντήγειρε Adi τῷ Κρόνου, 
OS πρὶν Σολομὼν τὸν ναὸν τεύξας ἔχει" 
Τοῦτ) οὑκ ἀνεκτὸν ἦν Ιουδαίων φύλψῳ' 
Συσπειραθέντες τοιγαροῦν ὠπλισμένοι, 
Ἐπίασι φύλαξι Ῥωμαίοις τόπου, 

100 Καὶ σφῶν γε πλείστους ἔδρασαν ἔργον φόνου" 

D "O γνοὺς ὁ κρατῶν, στρατιᾶς ὁμαιχμίας 
΄Ἄρδην Ἑθραίων ἐχθερίζει τὸ στίφος; 
'Oxtà μὲν ἀνδρῶν xal πεντήχοντα πάλιυ 
Ποσουμένας δοὺς µυριάδας θανάτῳ, . 

105 Κώμας κατασκάψας δὲ τούτων χιλίας, 
Φρούρια πεντήχοντα τεθρυλλημένα, 
Οὗτός ποτ’ ἀνδρὸς ἦν κατακρἰνας uópov: 
Καὶ τὸν λαθόντα πῦρ θυμιῶντα λέγειν, 
"E46 μὲν οὐδὲν ἀδικῶν θνῄσκω Bla, 

110 ᾿Αδριανὸν δὲ xal ποθοῦντα τεθνάναι 
M3, τοῦ xav' εὐχὴν εὔχομαι τυχεῖν τέλους” 
"O xai παθεῖν οἱ συνέθη πρὸς τῷ τέλει, 


(2) Nempe Herodes Atticus, ut narrat in Vitis Philostratus. 


11 


Νόσῳ χρονίως ὑὁδέρῳ τετηγμένῳ. 
Κάπὶ θρῴκης δ’ αὖ ᾿Ὀδρυσοῦ πρὸς χωρίφ. 
115 "Αλλην πολίζει τὴν ὁμώνυμον πόλιν. 
ΑΝΤΩΝΙΝΟΣ (3) Ο ΚΑΙ ΠΙΟΣ ET. κ’. 
Εἰτ) ᾽Αντωνῖνος Βὐσεθλς χεχλη μένος, 
Βέλτιστος ἀνὴρ εὐαγής τε τοὺς τρόπους, 
Πάντων τιμῶν μάλιστα τοὺς Χριστωνύμους, 
Χειρίζεται κάλλιστα τὴν κραταρχίαν - 
120 "Ὅστις γε μάχης καὶ βίας ἐγκειμένων, 
Ἐπείπερ οὐδὲν εὐπορῶν ἦν χρημάτων, 
Εἰς ἀγορὰν προὔθηκε τοῖς ἠρημένοις 
Ηάντα τὰ λαμπρὰ xal τιμαλφῆ τοῦ κράτους " 
Αφ’ d» Ἱκανῶν εὐπορήσας χρημάτων 
125 Καὶ στρατιωτῶν ἡλικὼς πλείστας ἵλας, 
Μάχην κατορθοῖ καὶ βαθὺν πλοῦτον φέρει ; 
Καὶ πάλιν ἀπέλαθε τὰ πεπραγμένα, 
Δἱρουμένοις δοὺς τὴν τιμὴν ὠνουμένοις. 
ΜΑΡΚΟΣ ΑΝΤΩΝΙΝΟΣ ET. It. 
Καὶ πάλιν ἄλλος ᾽Αντωνϊνός τις Μάρκος 
190 Πρώτου βετὸς παῖς, Φιλόσοφος τοὺς λόγους, 
Τρόπους τε χρηστὸς, εὖὐμενλς Ἀριστωνύμοις, 
Παραλαθὼν ἴθυνε τὴν κραταρχίαν * 
"Eg οὗ φάλαγξ κἐχλητο Κεραυνοθόλος, 
Ἔτις µερίδος οὖσα τῶν Χριστωνύμων 
135 Καιρῷ µάχης ηὔξατο Χριστῷ Δεσπότῃ, 
Δίψει στρατιᾶς κινδυνευούσης τότε, 
᾿Αντιπάλων τε Ἡαρθάρων ἐπιβέσει 
Καὶ δυσμενεῖς μὲν τῷ κεραυνῷ συμφλέγει, 
Ὄμδρων δ᾽ ἐπὶ στράτευμα πλουσίως ὕει. 
140 Ἑρμογένης τ᾿ ἤχμαζε τῆς τέχνης ἵδρις * 
θυάς v' ἐναθλεῖ μαρτύρων Χριστοῦ χάριν 
Σμύρνης ὁ Πολύκαρπος καὶ Ἰουστῖνος. 
ΚΟΜΟΔΟΣ ET. 18’. 
Κόμοδος εἶτα μιαρὸς φαυλεργάτης 
Κακῶς ἐπεισέφρησε τῇ κραταρχίᾳ; 
145 "Eg! οὗ Κλήμης ἦν Στρωματεὺς σοφὸς µέχας, 
Kal Ηάνταινος, κήρυκες ὁρθῶν δογμάτων. 
HEPTINAE ΚΑΙ ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ. 
Μεθ’ ὃν κραταρχεῖ Περτίναξ 6 τριγέρων, 
Καὶ σφάττεται δὴ πρὸς µέσοις ἀνακτόροις. 
Καὶ σκῆπτρα παρείληφε τὰ τῶν Αὐὀσόνων 
190 Ἰουλιανὸς Δίδιος βραχὺν χρόνον. 
ZEBHPOZ ET. IH'. 
Kai Σεθῆρος κράτιστος ἐχθρῶν ἐν µάχαὶς 
Σφοδρὸς κολαστὴς εὐσεθῶν Χριστωνύμων " 
"Eg' οὔ σὺν ἄλλοις καὶ πατὴρ Ὠριγένους 
Φιλωγίδης (4) εὕρατο μαρτύρων στέφος. 
ΑΝΤΩΝΙΝΟΣ ΚΑΡΑΚΑΛΛΟΣ ET. Z. 
155 Τούτου θανόντος, Καράκαλλος τοὐπίκλην 
᾽Αντωνῖνος εἴληφε τὴν µοναρχίαν ' 
Αἰσχρός τις ἀνὴρ καὶ πλέον µιαιφόνος. 
ΜΑΚΡΙΝΟΣ ΚΑΙ APBITOZ (5) ET. A'. 
Καὶ Μακρῖνος βράχιστον ἄρξας τὸν χρόνον : 
Εἶτα κατωρχήσατο τῆς κραταρχίας 
160 Κλῆσιν "Ἄρδιτος, Σαρδανάπαλος θέσιν, 


(3) Cod. hio ᾽Αντιώνιος. Sed. in textu ᾽Αντωνΐνος: - 


(4) Ita ood. . 


CXSARBES. 
À cum lento hydropis morbo diu tabuit. 


Is etiam in Thracia prope castrum Odryssum 
de suo dictam nomine novam urbem condidit. 


ANTONINUS PIUS AN. XX. 
Deinde Antoninus cognomento Pius, 
vir optimus sanctisque moribus, 
qui Christianos summo in pretio habnit, 
felici sane fato ad imperium venit. 
Is premente belli necessitate, 
quia nibil in erario pecunis erat, 
in foro exposuit licitantibus 
pretiosa principatus ornamenta omnia : 
unde pecunia, quantum sat erat, capta, 
conscriptaque militum ingenti manu, 


' victoriam non sine lauta preda retulit : 
B quamobrem res divenditas recuperavit, 


civibus qui emerant repenso pretio. 


MARCUS ANTONINUS AN. XVI. 
Rursumque alius Antoninus Marcus, 
prioris adoptione filius, doctrina philosophus, 
moribus egregius, Christianis benivolus, 
reipublicae gubernaculum ccpit regere. 
Sub eo legio dicta Fulminatrix, 
de Christianorum hominum conflata numero, 
pugnatura Christo Domino supplicavit, 
quoniam et aiti exercitus laborabat, 
et Barbarorum hostium instabat impetus : 
Statimque hostes fulminibus deflagrarunt, 
Romanus exercitus imbre copioso maduit. 
Tunc florebat Hermogenes dootus rhetor. 
Christique causa par martyrum decertavit 
Polycarpus 8myrne episcopus et Justinus. 


COMMODUS AN. XII. 
Deinde Commodus impurus, scelestus, 
levo omine adrepsit ad imperium. 
Sub eo Clemens Stromatum auctor sapiens, 
Pantenusque, orthodoxi ambo praedicatores. 


PERTINAX ET JULIANUS. 
Mox imperavit Pertinax, grandevus senex, 
qui in aula palatii interfectus est. 
Sceptrumque arripuit Romani imperii 
brevi admodum tempore Julianus Didius. 

SEVERUS AN. XVIII. 

Hinc Severus hostium in preliis domitor, 
dirus piorum Christianorum persecutor : 


D sub quo cum aliis pater quoque Origenis 


Leonidas martyrii coronam retulit. 
ANTONINUS CARACALLA AN. VII. 

Hujus exstincti monarchiam excepit 

Antoninus cognomine Caracalla, 

fadus homo et maxime saoguinariua. 
MACRINUS ET AVITUS AN. IV. 

Tum et Macrinus brevissime imperavit. 

Deinde in imperio debacchatus est 

nomine Ávitus, cognomine Sardanapalus, 


(6) Ita cod. 


18 


19 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 20 


Priapi quoddam Baochique mancipium, 
moribus vere Sardanapalus alter, 
elffeminatus admodum et luxuriosus. 


ALEXANDER MAM/EE AN. XIV. 


Post hunc pervenit ad regnum Alexander 
Mamee filius, Christianorum reverens. 
Cum enim ejus mater credidisset 
gapientibus Origenis doctrinis, 

honor credentium ordini haberi ceptus est. 


MAXIMINUS ET ALII AN. III. 


Occiso Alexandro, creatur imperator 
exsecrandus furiosusque Maximinus quidam, 
qui dira commota adversus Christíanos 
persecutione, plurimos fecit martyres. 

Tunc etiam regnaverunt Maximus et Albinus, 
et cum Pupieno Publius Balbinus. 


GORDIANUS AN. VI. 


His exslinctis, summa potestas devenit 
ad Gordianum quemdam filiumque ejus : 
sub quibus inclytus doctrina Origenes 

in Palestina disoipulos erudiebat ; 
quorum erant in numero fratres duo, 
Gregorius cognomento Thaumaturgus, 


atque Athenodorus doctrina non inferior. 
PHILIPPUS AN. VI. 


Seoutus est Philippus, Christianis benevolus, 
imo vero, ut fama est, Christi assecla, 
oredentium sodalitio adjungi optans, 
Christoque suos triumphos referre acceptos ; 
quem tamen sacri non admiserunt presules. 
Huic Bostra patria ; prope quam aliam condidit 
quam Philippi urbem omnes vocitant. 


DECIUS AN. I. 


Imperio postea potitus Decius 

Christianos sine mora cepit persequi : 

cui restiterunt insigni fortitudine 
Cyprianus, Babylas, aliique plurimi. 

Lapsi sunt alii ; in his infelix Origenes. 
Tunc fuit Novatus malevoli vir ingenii : 

qui cum Romana Ecclesie sacerdos esset, 
eos qui cruciatibus victi sacrificassent, 

ad ponitentiam recipere pernegabat. 

Id dogma Patribus a flde alienum visum est ; 
oui dum heret, communione infelix pellitur. 


GALLUS ET 4ZMILIANUS AN. I. 


Postquam imperium Decius cum vita amisit, 
regnavit Gallus impio vir corde preditus, 
et Cchristianorum gravis persecutor, 
Deinde vix quatuor mensibus /Emilianus. 
Tunc Sabellius erat scevus Afer, 
qui divinas impie in Triade personas 
confudit et naturam cum his commiscuit. 

ój Ita codex, et ita loquitur etiam Zonaras. 


Ita cod. Αἱ Zonaras Πομπηΐϊανός. 
7) Ita cod. 


À 


᾿Ανδράποδόν τι Πριήπου Διονύσου. 
Αλλος τις ὄντως Σαρδανάπαλος τρόπους, 
θηλυδρίας τις ἐκδεδιῃτημένος. 


ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΜΑΜΑΙΑΣ ΕΤ. ΙΔ, 


Μεθ) ὃν παρΏλθεν elc βασίἰλειον κράτος 
165 Μσμαίας Αλέξανδρος εὐσεθεῖς σέθων * 
Μητρὸς γὰρ αὐτοῦ Μαμαίας πιστευσάσης 
Διδασκαλίαις ταῖς σοφαῖς Ὡριγένους, 
Tip? χατηξίωτο πιστῶν τὸ στίφος. 


ΜΛΞΙΜΙΝΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΕΤ. T". 
Τούτου σφαγέντος ἀναδείχνυται χράτωρ 
110 θεοστυγής τις Μαξιμῖνος µαινόλης, 
"Ὅστις διωγμὸν χαλεπὸν Χριστωνύμοις 
Κινήσας, ἀπέφηνε μαρτύρας ὅσους. 
Σὺν ᾽Αλθίνῳ (5*) Μάξιμος ἔσχε τὸ χράτος 
Καὶ Πομπιανὸς (6) Πουπλίῳ σὺν Βαλθίνφ. 
ΓΟΡΔΙΑΝΟΣ ΕΤ. CQ. 


175 Ὥνπερ θανόντων ζώννυται κραταρχίαν 
Γορδιανός τις σὺν ὁμωνύμῳ τέχνῳ * 
Ἐφ) ὦν 6 λαμπρὸς ἐν λόγοις Ὠριγένης 
"Hv ἐχδιδάσκων µύστας àv Παλαιστίνῃ * 
Οἴσπερ συνηρίθµηντο σύγγονοι δύο 
180 Ὁ Γρήγορος νοῦς (7) θαυματουργὸς τούπί- 
κλην, 
Πρὸς δ᾽ αὖ ᾽Αθηνόδωρος οὐχ ὕττων λόγους. 
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ET. C. 
Μεθ’ οὓς Φίλιππος εὐμενὴς Χριστωνύμοις, 
Μάλλον δὲ Χριστῷ προσδραμεῖν αἱρεῖ λόγος, 
Εὐχῶν τε πιστοῖς συμμετασχεῖν ἀσμένως, 
485 Kal οἱ θριαμθεῦσαί γε τὰ πεπραγμένα * 
”λλλως προέδρων τόνδε μὴ δεδεγµένων. 
Ὦ Βόστρα πατρὶς, οὗ χτίσας ἔχει πόλιν 
"Hy πᾶς Φιλίππου τήνδε φημίζει πόλιν. 


. AEKIOZ ΕΤ. Α. 


Εἶτα Δέχιος τοῦ κράτους δεδραγµένος 
400 Εὐθὺς διωγμὸν κατὰ πιστῶν ἐκφέρει * 
"Ov (8) ὑπερέσχον εὐψύχως ἠνδρισμένοι, 
Κυπριανός τε Βαθύλας καὶ µυρίοι * 
Ἠττηντο ὃ) ἄλλοι, xal τάλας Ὠριγένης * 
Tóc! 3j» Ναυάτος (9) ἡ  µισάνθρωπος φύσις, 
195 Ἐκκλησίας δ᾽ Qv Ῥωμαίων θυηπόλος, 
Ἔφασχε μὴ δεῖν βασάνοις τεθυκότας 
Μετανοοῦντας προσδέχεσθαι καθάπαξ * 
*O Πατράσιν ἔδοξε πίστεως νόθον 
Καὶ μὴ μεταγνοὺς, ἐκκεχήρυχται τάλας. 


ΓΑΛΛΟΣ ΚΑΙ AIMIAIANOZ ET. ΛΑ. 


200 Blov Δεκίου καὶ κράτος λελοιπότος, 
Κατῆρξε Γάλλος ἡ βέδηλος καρδία, 
Βαρὺς κολαστὴς Χριστιανῶν τυγχάνων * 
Αἰμιλιανός τε τέτταρας μῆνας μόλις 7 
'Hv(xa Σαθέλλιος Tq» σχαιὸς Λίδυς, 

205 Ὁ σύγχυσιν δρῶν ἀσεθᾶνς ἐν Τριάδι 


θείων προσώπων καὶ συναλείφων φύσεις, 


(8) Ita cod. Nisi mavis ὧν. . . 
(9) Ita etiam Zonoras. Sed intelligendus potius 


Novatianus. 


21 CAEBARES. 


ΒΑΛΛΕΡΙΑΝΟΣ ΚΑΙ TAAHINOZ ET. ΙΕ. 

Αἱμιλιανοῦ δὲ σφαγέντος ἆθλίως, 

Βαλλεριανὸ, παραλαμθάνει κράτος, 

Βαρὺς διώκτης εὐσεθῶν Χριστωνόμων * 
210 Ὅστις ἆγεννως Βαρθάροις Πέρσαις uáyn 

Λλοὺς, παρ’ αὐτοῖς τὸν βίον καταστρἐφει. 

Καὶ παῖς παρῆλθε Γαληῖνος slc κοάτος. 

Δεξιὸς ἀνὴρ, φιλότιμος, χαρίεις, 

Πολλοὺς ἀνατλὰς κινδύνους ἐν ταῖς µάχαις. 

ΚΛΑΥΔΙΟΣ ET. Α’ (10). 


215 Μεθ᾽ ὃν Κλαύδιος ἀῤῥεποῦς δίκης φύλαξ. 
Κράτωρ ἀγαθὸς καὶ μαχητὴς γεννάδας, 
Πάππος µεγίστιου Ἁκράτορς Κωνσταντί- 

[νου (11). 
ΑΥΡΗΛΙΛΝΟΣ ET. ζ. 
Τούτου τελευτήσαντος ἐν κραταρχίφᾳ, 
Λὐρηλιανὸς δυσμενὴς Ἀριστωνύμοις 

290 Τὰ σκῆπτρα παρείληφε τῆς αὐταρχίας * 
Τούτου χρατοῦντος Ἡαῦλον Σαμοσατέσ 
Κακῶς φρονοῦντα Βατέρων θεῖος στίφος 
^"Exápatov τίθησι καὶ βδελυκτέον * 

Τῆς δ᾽ Αντιόχου καθέδρας δεδραγµένον, 

225 Καὶ τήνδε βίᾳ κατέχειν ἠρημένον, 
Πεισθεὶς ὁ κρατῶν εὐσεθῶν ἐντυχίᾳ 
Γραφαῖς ἀτίμως ἐξελαύνει τοῦ θρόνου. 


ΠΡΟΒΟΣ ET. 7. 

Βραχὺν χρόνον Τάκητος ἀνὴρ πρεσθύτης, 
Εἶτα Πρόθος (12) τις φίλος ἑρμοῦ xal μάχης 

230 Παραλαθὼν ἴθυνε τὴν κραταρχίαν, 
Πρᾶος, µεγαλόψυχος, εὐμενὴς κράτωρ * 
OG ταῖς xaz' ἐχθρῶν ἐμθραδύνοντος µάχαις, 
Στρατοῦ δὲ βρωτῶν κινδυνεύοντος σπάνει, 
Ἐπ) αὐτὸν ἐχλείποντα λιμῷ σιτίων 

235 Ὅμθρον clt σύμμικτον ὀμθρῆσαι λόγος 
Τὸν ὑψόθεν βλύσαντα τῷ λαῷ μάννα, 
ὌὭπερ τραφ»ῖσαν στρατιὰν ἐνισχύσαι. 

ΚΑΡΟΣ ΚΑΙ NOME ON ΚΑΙ ΚΑΡΙΝΟΣ 


Μεθ) ὃν Κάρος τις γεννάδας σὺν υἱέσιν 
"Avat ἐδείχθη παραλαθὼν τὸ κράτος * 
240 Νουμεριανὸς ἐκδαρεὶς ἀσκοῦ δίκην, 
Δηφθεὶς παρ᾽ ἐχθρῶν αἰχμάλωτος ὡς λόγος * 
Καὶ Καρῖνος αἴσχιστος, ἀπηνὴς Alav, 
Ἀριστωνύμων ὄλεθρος, ἔσχε τὸ κράτος - 
Ἐφ᾽ οὗ λελοιπὼς Περσίδα Μάνης τἆλας 
245 Ῥωμαῖΐδος xJ (aat παρεισεφθάρη, 
Καχίας tóv ἐξεμῶν ψυχοφθδρον, 
Αφ’ οὗ βδελυκτὸν τοὔνομα Μανιχαίων. 
ΔΙΟΚΛΗΤΙΑΝΟΣ ET. κ’ 
Μετὰ δὲ τούτων ἡ μεγίστη µανίαν 
T3,» κατὰ Χριστοῦ δυὰς ἡ τρισαθλία 
250 Βρονῶν ἐριννυς αἱμοχαρὴς καρδία 


(10) Male in codice τα”, undecim. 

(41) Eumenius paneg. Cantantini cap. 2 : Ab 
illo enim divo Claudio manat in te avita cognatio, 
qui Romani imperii solutam et perditam dssciplinam 
primus reformavit. 

(12) Cod. Φλῶρος, sine dubio pro Florianus ; sed 


22 


VALERIANUS ET GALLIENUS AN. XV. 
Post /Emilianum misere interfectum 
suscepit imperium Valerianus, 
gravis piorum persecutor Christianorum : 
qui barbaris a Persis in prelio turpiter 
captus, apud ipsos vitam finivit. 
Obtinuit autem imperium Gallienus filius, 
vir dexter, liberalis et amabilis, 
qui pericula in prelis multa pertulit. 


CLAUDIUS AN. I. 


Exin Claudius fuit justitie firmus custos, 
princeps bonus et bellator strenuus, 
maximi principis Constantini avus. 


AURELIANUS AN. VI. 


B Postquam hic in purpura vitam clausit, 


Aurelianus Christianorum odio imbutus 
summi imperii sceptrum gestare coepit. 

Eo regnante Paulum Samosatensem 

prava sentientem Patrum divinus chorus 
edixit esse maledictum et exsecrabilem : 
qui cum Antiochenam invasisset cathedram 
eamdemque niteretur vi retinere, 

piorum legatione permotus imperator 
missis litteris sede turpiter eum ejecit: 


PROBUS AN. VI. 


- Brevi regnavit Tacitus, vir grandevus, 


Dein Florus, et mox Probus domi bellique 
bonus, rem ccpit publicam gubernare. 

Mitis hic erat princeps, magnanimus, benevolus, 
qui dum diuturnis distineretur bellis, 
periclitante exercitu commeatuum penuria, 
jamque deflcientibus ob famem viribus, 

imber commistus tritico decidisse dicitur 
coleste manna multitudini affundens, 

quo pastus vires pristinas recepit miles. 


CARUS, NUMERIANUS, ET CARINUS AN. II. 


Carus deinde, vir strenuus, cum suis liberis 
regium nomen cum potentia excepit. 
Numeriano quidem apud hostes captivo. 

Cutis detracta dicitur, utris instar. 
Carinus turpissimus et crudelis admodum. 
Christianorumque pestis, imperium tenuit. 
Sub eo Manes calamitosus relicta Perside 


D ad Romanas terras &adrepsit venenum evomens 


improbitatis sue, animabus exitiosissimum, 
Ex hoc Manicheorum fluxit infame nomen. 


DIOCLETIANUS AN. XX. 
His exstinctis, furere in Christum capit 
gemina mortalium Erynnis atque maxima, 
tristimum animorum et cruentissimum 


tamen consequentes laudes Probo congruunt, teate 
etiam Zonara. Et quidem Probus scribitur in codi- 
cis lemmatibus, non Florus eut Florianus. Exi- 
stimo igitur unum versum excidisse, in quo a Flo- 
ríano fiebat tansitus ad Probum. 


23 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


par, Diocletianus scilicet et Maximianus, 
utentes regia potestale crudeliter. 

Et prior quidem obscuris in Dalmatia genitus 
parentibus, servili stirpe et conspuenda, 
arcano Dei decreto imperium obtinuit ; 
cujus deinde participem Herculium fecit 
Maximianum Christianorum exitio natum. 
Ergo hi duo ad perniciem conspirantes 
Christianorum, vel potius proprie anime, 
persecutionem commoverunt asperrimam ; 
turmatimque per populos ingentemnumerum 
martyrum effecerunt certantium fortiter : 
voluntarias nempe victimas et puriesimas, - 
animas usquequaque acceptas Domino. 
Porro uterque regnator generum sibi legit 
ου! propriam collocavit dilectam filiam : 
Maximianus nobilem Constantium Chlorum 
qui maximi Constantini parens fuit ; 

. Diocletianus autem Maximinum, 

cui Galerio quoque nomen erat. 

Atque his Cesàrea dignitas est tributa. 
Jam cum Christianam exstinguere religionem 
tyranni duo non possent, conantes licet, 
abdicaverunt ultro dignitatem suam, 
Cesaribusque imperium permiserunt ; 

ita ut Galerius quidem in toto Oriente, 
Constantius in occiduis regnaret partibus. 
Erat etiam tertius Rome tyrannus 

Herculii filius Maxentius furiosus. 
Verumtamen Constantius cunctia placidus 
Christianos diligebat singulariter : 

at Maximinus permolestus subditis, 
mulierosus, moochus, pestis publica, 
Christianis autem infensissimus, 

ipsorum, heu ! decreverat cedem omnium. 
Hic in imperii partem advocavit 

Constantii fedum generum Licinium 
malum monstrum et piorum exitium. 

Hos Maxentius adequabat suis moribus, 
Christianorum hostis, et sevus homicida. 
Hem exsecrandam iriadem, pietatis labem! 
quam assecuta est justissima ultio Dei. 


CONSTANTINUS AN. XXXII. 

Ergo Constantius mortem cum vita mutans 
imperium filio Constantino tradidit, 
quem ex priore susceperat Helene conjugio ; 
qui quomodo reipublice navigium rexerit, 
primusque ad Christum Dominum rex accesserit, 
dicere non erit, uti reor, supervacaneum, 
atque audituris absurdum non videbitur. 
Igitur hic rempublicam a patre traditam 
preclare gubernabat armis et consilio, 
nondum initiatus, sed tamen recte sentiens, 
quod ex ipsomet satis conjicero licebat, 
atque ut rerum exitus deinde docuit. 
Jam cum imperatores tres tunc essent, 

(13) Ita cod. At Latinis est Consiantius, non 
Constans. 

(14) Ita cod. Atqui Licinius Constanti: sponsus 


Λ 


Μαξιμιανὸς Διοχλητιανός τε, 

"Qui κατῆρξαν τοῦ βασιλείου κράτους : 
Ὃς πατέρων φὺς δυσγενῶν Δαλματόθεν 
"Ασημος fj τρίδουλος ἐθδελυγμένος 

200 θεοῦ κριµάτων τυγχάνει κραταρχἰας * 
"H« συμμεριστὴν Ἑρχούλιον λαμθάνει 
Μαξιμιανὸν εὐσεθῶν ἀναιρέτην 
Ἐπὶ κακῷ γοῦν tos συμπεπνευχότε 
Χριστοῦ µερίδος fj πλέον σφῶν καρδίας, 

200 Διωγμὸν ἀφόρητον ἐξηγειρέτην, 

Καὶ κατὰ δήµους εἴτε χιλιοστύας 
Μάρτυρας ἀπέφηναν ἠγωνισμένους, 
Λὐθαίρετα θύματα χαθηγνισμένα 
Ἔμψυχα, παντέλεια, δεκτὰ Κυρίῳ. 

205 Γαμθροὺς δυὰς εἴληφεν αὐτοκρατόρων 
Εἰς τὰς ἑαυτῶν φιλτάτας θυγατέρας * 
Ὁ μὲν Χλωρὸν Κώνσταντα λαμπρὸν τῷ γένει 
Too παμμεγίστου πατέρα Κωνσταντίνου. 
'O Διοκλητιανὸς δ᾽ ab Μαξιμῖνον 

210 Ὃς καὶ Γαλέριος ἦν ἐπικεχλημένος * 
Καὶ τούσδε τιμᾷ τῇ Καΐσαρος atq: 
Ἐπεὶ δὲ Χριστώνυμον οὐκ ἐν ῆν σθέσαι 
HoAAà καμοῦσι τοῖσδε τυράννοις σέδας, 
Ἑκχόντες ἀπέθεντο τὴν σκηπτουχίαν, 

2/6 Καΐσαρσι δόντες διέπειν τὰ τοῦ κράτους * 
᾽Αρχὴν Γαλερίῳ μὲν ἁπάσης "Ew, 

Tip Κώνσταντι (13) δὲ βασιλεύειν Ἑσπέρας * 
"Hv καὶ τρίτος τύραννος iv Ῥώμῃ πᾶλιν 
Ἑρχουλίου παῖς Μαξέντιος µαινόλης * | 

280 ᾽λλλὰ Κώνστας μὲν εὐμενὴς ἦν τοῖς ὅλοις, 
Χριστωνύμους ἔστεργε τῶν ἄλλων πλέον * 
Μαξιμῖνος δὲ δυσχερὴς ὑπηχόοις, 
Γυναικομανὴς, μοιχιχὸς, xot?) λύµη, 
Χριστωνύμοις δὲ δυσχερέστατος λίαν, 

285 Ηάνωλεθρίαν τῶνδε φεῦ καταχκρίνας : 
Κοινωνὸν οὗτος τοῦ κράτους προσλαμθάνει 
Λικίνιον Κώνσταντος (44) αἰσχρὸν νυμφίον 
Κακόν τι τερµἑρειον (15) εὐσεθῶν φθόρον * 
Καὶ Μαξέντιος ἦν ἴσος τούτοις τρόπους, 

200 Καὶ χριστοµάχος xal µιαιφόνος πλέον * 
Τριὰς ἐναγὴς, εὐσεθῶν ἀναιρέτις, 
νπερ μετῆλθεν ἑνδίχως θεία δίχη. 

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΤ. AB'. 
Ὁ τοίνυν Κώνστας τῷ γόνῳ Κωνσταντίνῳ 
Βίον τελευτῶν καταλείπει τὸ κράτος, 

295 Ὃν ἐξ Ἑλένης ἔσχε τῶν πρόσθεν γάµων * 
O9 χάριν εἰπεῖν οὐ περ[εργον τάχα 
Κλύουσι προσγένοιτ’ ἂν εὐεπηθόλως, 
"Orte τε διίθυνεν ἀρχῆς τὸ σκάφος, 

Καὶ προσδραμεῖν ὑπῆρξε Χριστῷ Δεσπότῃ : 

300 'Apyv μὲν οὗτος πατρόθεν δεδεγµένος 
Διεῖπε χαλῶς συνέσει στρατηγίαις, 

"Ext μὲν ἀμύητος, εὖ φρενῶν δ᾽’ ἔχων, 

"Ὡς ἐξ αὐτοῦ δὴ συλλογίσασθαι δέἑον, 

Ὡς ὕστερον δἔδειχε πραγμάτων πέρας * 
305 Τριῶν δ' ὑπόντων αὐτοχρατόρων τότε, 


erat, gener Constanti. 
(15) Ita cod. 


4 


Τούτου, Μαζξεντίου τε xal Αικινίου, 

Ὡς Μαξιμίνου τὸν βίον λολοιπότος 
Βαρὺς ὁ Μαξέντιος ἦν ὁπηχόοις, 
Δράχων δαφοινὸς, αἱμοχαρὴς τις κύον’ 

310 Ὅπλοις τὸ λοιπὸν ἀμύναι Κωνσταντῖνος 
Παρακαλεῖταί σφισι τυραντουµένοις' 

Καὶ καταπεισθεὶς ἡ συµπαθὴς καρδία, 
Ἐφίσταται ταχιστα Ῥωμαίων πόλει. 
Καὶ πρὸς µάχην ἔτοιμον αὐτὸν ὀτρύνει" 

315 Καὶ δὴ σκοποῦντι xai δεδοικότι µάχην, 
Σταυροῦ µεσούσης ἡμέρας ὤφθη τύπος 
Τυπούμενός γε πρὸς πόλῳ δι’ ἀστέρων 
Ἐν γράµµασι φράζουσιν, Ἐν τούτῳ vlxa. 
Αὐτίχα τοίνυν ἐκ χρυσοῦ σταυροῦ τύπον 

320 Ὡς ὥπτό οἱ πρὶν ἐμφρόνως σχεδιάσας, 
Αὐτοῦ προάγειν στρατιᾶς παρηγγύα' 

Ὦ δὴ πεποιθὼς, συμπλαχεὶς ἑναντίοις 
Τρόπαίον log κατὰ τυράννου μέγα, 
Ἔργον φανέντος ῥευμάτων ποταµίων, 

325 Ἡττη μένου φεύγοντος αἰσχρῶς ἐκ μάχης: 
Κάντεῦθεν οὐχκοῦν ἦρξε καὶ Ῥώμης ὅλης, 
Καὶ δόγµα βασίλειον εὐθὺς ἐχφέρει 
M3, δεῖν κολάζειν θεσπίζον Χριστωνύμους, 
Καθιστορεῖται καὶ ταδὶ τούτου πέρι’ 

3908 Ὡς ταῖς xat' ἐχθρῶν ἠσχολημένον µάχαις 
"Avaxta τοῦτον ἱππότην ὠπλισμένον 
Τινά ποτ ἰδεῖν ἀντὶ σηµαίας τύπον 
Σταυροῦ χεροῖν φέροντα σύμθολον νίκης 
Καὶ πάλιν ὀφθῆναι δὲ τῷδ’ ἄνδρας δύο 

335 Ἐν ᾿Αδριανοῦ τῆς µάχης ἠἡγουμένους, 
᾽Αντιπάλων κτείναντας ἀφειδῶς Tac 
Kal qu περιαστράψαν ἀθρῆσαι νύχτῳρ 
Πάντων ὑπνούντων χάραχα στρατευμάτων. 
Περὶ τὸ Βυζάντιον ἑσκηνημένων’ 

340 Ἐκ τῶνδε συνεὶς ὡς Θθεὸς καλῶν δότης 
Ἐπιστρέφειν ἤρξατο καὶ συνιέναι' | 
Καὶ Αικίνιον χριστομαχοῦντα βλέπων, 
"Ὅπλοις στρατιᾷ καταστρέφει τοῦ κράτους, 
Δίκας *' ἀπαιτεῖ τόνδε χριστοµαχίας: 

345 Ὅθεν μονάρχης ἀξίως αὐτοκράτωρ 
Κωνσταντῖνος πέφηνεν Ἠσπέρας, "Ew: 
Δύσιν δὲ τοῦ τρύχοντος αἰτοῦντι πάθους, 
Βουλὴν πονηρὰν ὑποτίθενται θύται 
Διὸς βδελυκτοὶ xal γόητες καὶ μάγοι, 

350 Πρὸς ἶασιν αἵματι παίδων ἀφθόρων 
Ἐναποπλύναι σαρκἰον κατατρύχον' 
Μθροιστο τοίνον νηπίων πληθὺς ὅση, 
Ἡροθεσμία δ᾽ ὥριστο τούτων θυσίας’ 
Παρῆν βασιλεὺς, µητέρων χλύει γόων, 

355 Ἠυνβάνεται δὲ τὰς ἀφορμὰς τῶν γόων, 

Καὶ γνοὺς, δίδωσι τὰ τέχνα ταῖς µητράσι, 
Καὶ χρήματα δὲ ταῖσδε πρὸς τούτοις νέµει 
ἸΑντίῤῥοπα φάρµαχα τῆς πρόσθεν λύπης' 
Οὕτω καλῶς δράσαντι νυκτὸς κατ’ ὄναρ 

360 Ἐφίσταταί oi προκρίτων ἀποστόλων, 

Ave φαεινὴ Πέτρος ἅμα xal Ηχῦλος 
Παρεγγυῶντες γνησίως ἐπισκόπῳ 
Τὰ καθ᾽ ἑαυτὸν ἀναθάσθαι σὺν πόθῳ, 


Ei βούλεται σχεῖν τοῦ πιέζοντος λύσιν, 


CAESARES. 


.À Constantinus, Maxentius, et Licinius, 


quia jam Maximinus vita excesserat : 
Maxentius quidem subditia gravis erat, 
immanis draco cruorisque sitiens canis. 
Quare ut hunc armis denique compesceret, 
orabant Constantinum oppressi populi : 

& quibus exoratus clemens animus 

celerrime ad urbem Romam copias ducit 
tyrannumque jam paratum ad arma provocat. 
Dum vero incerti martis mente versat curas 
crucis hora meridiana conspexit typum, 
quem astra quedam in celo conformabant, 
inscriptis hisce litteris : In hoc vince. 
Protinus igitur aures crucis typum, 

qualis ipsi apparuerat, concinne fabricans, 
suis huno pr&ferri jussit exercitibus : 

cui sane fisus, conserta cum hoste manu, 
magnam de tyranno victoriam retulit, 

qui fluminis vorticibus absorptus est, 

dum victus fugeret turpiter e prelio. 

Hinc ergo universa potitus Ἡοπια est 
regiumque statim edictum proposuit, 

ne quis jam Christianos ad poenam posceret. 
Alia quoque rei hujus narratio est : 

nempe quod pugnam adversus hostes patrans 
equitem imperator armatum viderit, 

qui pro consueto militum vexillo 

crucem gestabat manibus, victoria symbolum. 
Rursus duos eidem conspeotos viros 

aiunt, in Hadriani mole cientes pugnam, 
hostiumque turmis plagas imponentes. 


C Postremo lucem noctu coruscantem 


vallumque ambientem, cuuctis sopitis somno, 
vidisse prope Byzantium cum castra haberet. 
llinc ergo agnoscens datorem bonorum Deum, 
converti ad fidem ccpit et recte sapere. 

Tum infestum Christianis Licinium cernens, 
armis correptis hunc imperio dejicit, 

et de Ímpietate dignas poenas sumit. 

Quare jam solus merito imperator 

occidui Constantinus et eoi orbis fuit. 

Exin remedium morbi poscenti gravis 

dirum consilium obtulerunt Jovis 

nefarii sacerdotes et fallaces magi, 

nempe ut investium puerorum sanguine 
inürmum corpus medele causa ablueret. 


D Infantium ergo colligitur ingens numerus, 


et dies cedis deflnita edicitur. 

Presens imperator matrum audit gemitum, 
hujusque causam querit ex astantibus ; 
et re comperta, matribus prolem reddit, 
pecuniamque insuper his distribuit, 

qua 8it solatium prioris moestitie. 

His recte gestis, noctu per somnium videt 
astare sibi principum apostolorum 
illustre par, Petrum cum Paulo scilicet ; 
seque adhortantes ut sincere episcopo 
salutem suam dulci oum spe committeret, 
si quidem presens malum fugare vellet, 


27 


immortalemque ac miram vitam adipisci. 
Postquam eum somnus dereliquit, statim 
sanctum Silvestrum admodum reverenter 
&advocat ; atque ubi venientem conspicit, 
rem illi cunctam pandit lubentissime : 
Silvester regem visi rationem edocet. 
Cur verba longas ducam per ambages ? 
religiosum principi mysterium explicat, 
initiatumque et credentem baptismo tingit, 
et sancto educit lavacro incolumem. 

Ad Christi partes accessit etiam Helena 
Silvestri verbis edocta pastoris maximi. 
Ipsa deinceps Sionem Dei urbem 

invisit, sacrum lignum vestigans crucis, 
ibique ut templa conderet sanctissima. 
Religio nostra crevit ex hoc tempore 
amplifice; atque ad orbis pervenit fines 
apostolorum salubris predicatio : 
risitque ver tranquillum orthodoxie. 
Tunc templa passim patuere Christicolis, 
atque omnis ara falsi cultus concidit 
Christi virtute Domini et omnium Regis, 
Itemque Constantini legati ejus. 

Hic late imperitans gentibus innumeris, 
prolatis etiam priscis imperii finibus 
crucis atque Evangelii potentia adjutus, 
homonymam quoque condidit sibi urbem, 
, ocellum totius mundi splendidissimum. 
Regum hic piorum pater est appellatus, 
et christicolarum Cesarum antecessor. 
Idem episcoporum primam indixit synodum, 
quibuscum spurium Arii dogma perculit. 


CONSTANTIUS MAGNI CONSTANTINI FILIUS 
AN. XXIV. 


Postquam is terrestre deseruit imperium, 
proque hoc supernam gloriam adeptus est, 
eclorumque regni adiit hereditatem ; 

nati ex eo liberi tantam imperii molem 
Constans, Constantius, atque Constantinus, 
inter se partiti sunt heredum ritu. 

Et Constans quidem cum Constantino fratre 
lerras occiduas sibi regendas sumunt, 
Romam ipsam, Africam, Italiamque, 

et quidquid mundi usque ad oceanum patet. 
Oriens Constantio contigit universus, 
pretereaque Thracia, finesque Maocedonici, 
cum urbe a patre condita et regni sede. 

Hic sibi creditum optime imperium gerens 
multos agonas pertulit ac discrimina, 
perpetuo militans hostesque armis persequens 
Deinde occisis in Occidente fratribus, 
Constantino quia fratrem armis lacessiverat, 
Constente dolis Magnentii irretito, 

orbis universi Constantius sceptrum tenuit. 
Nam Magnentium quidem belli jure sustulit ; 
at Vetranionem qui preter fas se gesserat, 
perceulsum metu subditum sibi fecit. 


(10) Ita cód. 


ΕΡΗΒΕΜΙΙ CHRONOGRAPHI 


À 905 ζωῆς ἀχηράτου τε τοχεῖν xal ξένης. 


C 


Ἐπεὶ δ᾽ ἀνῆχεν ὕπνος αὐτὸν, αὐτίχα 
Τὸν Ἱερὸν Σίλοεστρον εὐλαθῶς ἄγαν 
Μεταχαλεῖται, xal προσελθόντα βλέπει, 
Καὶ πάντα διέξεισιν αὑτῷ προφρόνως' 

370 Ὁ ὃ’ ab ἐπάχει τῶν θεαθέντων λόσιν’ 
Καὶ τί µε δεῖ γράφοντα μαχκρὰ συμπλίκειν ; 
Ἐκτίθεταί οἱ τὸν λόγον μυστηρίου. 
Μυεῖ τε βαπτίνει «s πιστεύσαντά γε, 
Λουτροῦ «' ἁσινῆ τοῦ παναγοῦς ἀνάγει' 

376 Προσῆλθε Χριστῷ καὶ βασιλὶς Ἑλένη 
Διδασχαλίαις ποιµενάρχου Σιλθέστρου’ 
Μεθ᾽ οὗ Σιὼν εθλεψε τὴν θεοῦ πόλιν 
Elc φανέρωσιν σταυρικοῦ θείου ξύλου, 
Ναῶν τ) ἀναδόμησιν εὐαγεστάτων. 

380 Κάντεῦθεν ἀνθεῖ τὰ καθ ἡμᾶς elc μέγα" 
Ἐκτείνεται δὲ καὶ µέχρι γῆς τερμάτων 
Σωτήριον κήρυγμα τῶν ἁποστόλων' 
Γελᾷ δ᾽ Exp ἦσυχον ὀρθοδοξίας: 
ἸΑνοίγνυται πᾶς καὶ νεὼς Χριστωνύμοις, 

385 Βωμὸς τ’ ἀνετέτραπτο πᾶς σὺν τῇ πλάνῃ . 
Χριστοῦ δυνάµει παντάνακτος Δεσπότου 
Ὑποστρατήγῳ βασιλεῖ Κωνσταντίνῳ, 
"Oc ἄρξας ἐθνῶν ἁπλέτων ἐθναρχίας 
Σχοινἰσματά τε πλατύνας χληρουχίας 

390 Σταυροῦ τε κράτει παντοδυνάµου λόχου, 
Πάλιν πολίζει τὴν ὁμώνυμον πόλιν, 
Ὀφθαλμὸν αἰγλήεντα τῆς οἰκονμένης' 
Πατὴρ ἀνάχτων εὐσεθῶν κεκληµένος 
Καὶ χριστολατρῶν κρατόρων ἀρχηγέτης᾽ 

395 Βρώτης ὁριστὴς ποιµενάρχων συνόδου, 
Μεθ᾽ àv καθεῖλεν Αρείου δόγµα vógov. 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΟΣ O ΥΙΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΟΝ- 
ZTANTINOY ET. KA. 
Τούτου λιπόντος τὴν κάτω µοναρχίαν 
Οὐράνιον δόξαν δὲ κληρωσαμένου, 
Καὶ βασιλείας οὐρανῶν κληρουχίαν, 

400 Οἱ παῖδες αὐτοῦ τὴν ὅλην κραταρχίαν 
Κώνστασ τε, Κωνστάντιος xai Κωνσταντῖνος, 
Αὐτοῖς διεῖλόν σφισιν cle κληρουχίαν' 
Κώνστας μὲν dpa συγγόνφ Κωνσταντίνῳ 
Λαχόντες ἄρχειν τῶν καθ) Βσπέραν τόπων 

405 Αὐτῆς τε Ῥώμης, ᾽Αφρικῆς, Ἰταλίας, 

Καὶ μέχρις αὐτῶν ὠκεανοῦ τερμάτων’ 
Πᾶσα 9' Ἑώα τῷ Κωνσταντίῳ λάχος, 
Ἱρὸς τοῖσδε θράκης, Μακεδονίας ὅροι, 
Σὺν τῇ πατρφᾳ καὶ βασιλίδι πόλει’ 

410 "Oc διἔπων ἄριστα τὴν κληρουχίαν 
Πολλοὺς ἀγῶνας ἀνέτλη καὶ κινδύνους, 

"Asl στραταρχῶν, xav' ἐχθρῶν κινῶν δόρυ’ 
Elta. σφαγέντων συγγόνων ἐν Ἑσπέρᾳ, 
Τοῦ μὲν κινοῦντος xa9' ὁμαίμονος ξίφη, 

415 Τοῦ Κώνσταντος δὲ πρὸς Μαγνεντίου δόλῳ, 
Πάσης κατῆρξεν Ἑσπέρας xal τῆς "Ew: 
Μαγνέντιον μὲν ἀνελὼν µάχης νόµῳ, 

Τὸν 9' αὖ Βρετανίωνα (16) τὸν καχεργάτην 
Ὑπήχοον θεὶς κατασεισθέντα φόδῳ. 








20 CASSARES. 


420 Υπῆρχεν οὗτος εὐχερὴς μὸν τὸν τρόπον, 
Καὶ πάμπαν εὐρίπιστος ἀνέμου πέδον, 
Πειθήνιός τε τοῖς ἀρειομανίταις, 

Ἔνδον δὲ τὸν νοῦν slc σέθας ἐῤῥωμένος, 
Κράτωρ ἀριστεὺς καὶ μαχητὴς γεννάδας, 

425 Πδὺς, προσηνὴς, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
Ἡερί τε τὴν δίαιταν ἐγχρατὴς ἄγαν 
Καὶ σωφρονικὸς, xai παθῶν αὐτοχράτωρ, 
Καὶ τὰς Χρίσεις ἦν ἐκφέρων κατὰ νόμους, 
Δικαιοσύνης δ’ οὐδαμῶς ὑπεκτρέχων, 

430 ᾿Αρχαιρεσιάζων τε χαθάπερ δἑον, 

Τὰς ἀξίας τε προσνέµων τοῖς ἀξίοις 

Καὶ πάντα ποιῶν σὺν λόγῳ τὰ τοῦ κράτους! 
Οὐ συναριθμῶν οὐδένα γερουσίᾳ, 

"Oc οὗ µετέσχε τῶν σοφῶν παιδευµάτων, 

435 Μή ὃ ab λέγειν ἤσκητο xal καλῶς γράφειν 
Καταλογάδην εἴτε ῥυθμῷ xal µέτρῳ, 
Παιδεύσεως ἔμπειρος, ἑρμοῦ «' αὖ φίλος" 
"Αναχτι τῷδ’ Ἰουλιανὸς µαινόλης 
Ἐπιφυεὶς ἥρπασε τὴν κραταρχίαν’ 

440 Κάλ τοῦδε μαχρᾷ συσχεθεὶς ἀγωνίᾳ 
Καὶ διακαεῖ πυῤετῷ φθισιθρότῳ 
Ἐν Μόψου κρἠναις τὸν βίον καταστρέφει, 
Χολὴν μέλαιναν ἐκπτύσας ἐξ ἐγκάτων' 


ΙΟΓΑΙΑΝΟΣ O HAPABATHZ ΕΤ. Β΄ t9. ETEPOI AE 
ΦΑΣΙΝ ET. I". 
Εἶτα καθαρῶς ἀναδείχνυται κράἆτωρ 

445 Ἰουλιανὸς χριστοµάχος µαινόλης, 
ὌὍστις ἁποστάς Δεσπότου σεσωχότος, 
Καὶ Χριστιανῶν πίστεως σωτηρίου 
Τῃ δαιμόνων, φεῦ | ἁπάτῃ προσεβῥύῃ, 
Τὰ Χριστιαπῶν φαυλίσας ἐκ χαρδίας" 

450 Καὶ χατὰ Χριστου παρατάττεται τάλας, 
Kai τοῦδε χλῆσιν ἐκποδὼν βέσθαι θέλει; 
Καὶ λοιπὸν οἷαις ἐξέτριψεν αἰκίαις 
Καὶ παντοδαπαῖς, ποιχίλαις τιµωρίαις 
᾽Αντιστατοῦντας εὐσεθῶς Χριστωνύμους, 

À55 Καὶ τῶνδ) ὅσου; ἔδειξε μάρτυρας πάλιν 
Δἵματος ἄχρι καρτερῶς ἠνδρισμένους, 
Qóx ἔστιν εἰπεῖν χρωμένοις συμμετρία; 
Κατὰ δὲ Περσῶν ἐκστρατεύσας Βαρθάρων 
Μετὰ στρατιᾶς µυρίας ῥωμαλέας. 

460 Καὶ μὴ διαθεὶς ὡς δέοι τὰ τῆς µάχης, 
Ἐχεῖσε κατέστρεψεν ἁθλίως βίον, 
Εληθεὶς παρά του καιρίαν ἐν τῇ µάχῃ, 
Εἴτ Αὐσόνων fj Βαρθάρων ἀντιπάλων, 
*H χειρὸς ἄλλης πανσθενοῦς οὐρανόθεν, 

465 Ἠνίκα φασὶν αἵματνς καταῤῥύτου 
Πλευρᾶς νυγείσης χειρὶ προσδεδεγµένου 
Elc ἀέρα χέοντα, ταῦτ’ ἐπιλέγειν, 
Ναζωραῖε, πλῆσθητι' φεῦ τῆς µανίας | 


IOBIANOZ ΜΗΝΑΣ H.. OI AB ET. A" 


Τούτου χαταστρέψαντος, ὡς ἔφην, βίον 
470 Δυσὶ τυραννήσαντος ἀσεθῶς χρόνοις, 

Vo στρατιᾶς προχρίτων γερουσίας 

Ἰοθιανὸς χιλίαρχος ὤν τότε, 

᾽Ανὴρ ἀγαθὸς εὐσεθὴς Χριστοῦ λάτρις 


A Erat Constantius suapte ingenii levis, 


prorsus versatilis ceu pulvis vento expositus 
seque ab Arii studiosis sinebat duci, 
quanquam ipse animum orthodoxum gereret, 
princeps egregius, strenuus bellator. 
blandus, affabilis, benevolus erga subditos. 
Idem cibi potusque temperantissimus, 
continens, animi cupiditatum dominus, 
dicere jus ex legum norma solitus, 

neque a justitia latum unguem discedens ; 
tum et magistratus pro meritis eligens, 
dignis hominibus dignitates largiens, 
cunota demum in imperio sapienter gerens. 
Neque in senatum quempiam unquam legit, 
nisi doctis imbutum disciplinis, 

et qui recto dicere beneque scribere 

seu prosa oratione posset seu rythmo et metro ; 
nutritus ipse litteris musarumque alumnus. 
Hunc contra regem lymphaticus Julianus 
consurgens, latrocinio imperium rapuit. 
Hine animi moerore diuturno captus 
Constantius ac lethalis ardore febris, 

ad Mopei fontes vite spatium clausit, 

atram rejectans bilem de visceribus. 


JULIANUS APOSTATA AN. II, MENS. VI; VEL, 
UT ALII AIUNT, AN. III. 

Exin absque emulo imperator est habitus 

christomachus Julianus et furiosus ; 

qui a Rege Servatore suo defecit, 

Christianorumque fidem salutarem 


(| cum demonum, heu! fraudibus commutavit, 


sacrumque dogma contemptim corde respuit. 
Tum contra Christum bellum hio miser movet 
hujusque nomen exterminare nititur. 
Proinde quot cruciatibus quotque ponis, 
quarum diversas formas vix fari licet, 
Christicolarum attriverit constantiam piam, 
martyrum quantum numerum effecerit, 

qui usque ad sanguinem restiterunt, 
studioso mihi brevitatis non licet dicere. 
Deinde Persas Barbaros bello appetens, 
copiis instructus innumeris fortissimis, 

re nihilominus bellica male gesta, 

amisit illio vitam infeliciter, 

incerto auctore graviter in prelio ictus, 


p seu fuit ille Romanus seu hostis Barbarus, 


seu coelestis aliqua validior manus, 

Tunc Julianum aiunt manantem sanguinem 
Buífosso 9 latere manu cava exceptum 
dispersis per aerem his verbis additis : 
Nazarene, sitim exple. (Hem vesaniam 1) 


JOVIANUS MENS. VII ἡ Sev, UT ALH AIUNT, 
AN. I. 


Juliano, sicut dixi, vita orbato 

post sceleratam biennii tyrannidem, 
suffragio optimalium castrensis consilii 
Jovianus per id tempus tribunus militum, 
vir bonus atque Christi pius famulus 


31 EPHRAEMII CHRONOGRAPHI 


ad imperii dignitatem fuit subvectus, 
Ceteroquin ipse regnum respuebat, 
Christi se famulum esse dicens, 


atque ethnicis militibus imperaturum negans. 


Hi vero cum Christicolas se inclamassent, 
tunc imperium Jovianus recepit protinus. 

Et pace mox composita cum Persa rege, 
atque Antiochiam reducto exercitu, 

exsules dudum principes pastores 

ad suos greges edioto revocavit, 

quos inter Athanasium divinum presulem, 
cunctisque exhibuit Christianis 

ver tranquillum et orthodoxis» lumen. 

Hic Galatarum Ancyram delatus, 

ibi improviso obitu excessit terris, 
recentibus, ut fama est, voratis fungis. 

haud plusquam octo mensibus regno fruitus. 
Pietate is, ut dixi, fuit inclytus, 

bonus, tranquillus, benevolus erga subditos, 
Btaturaque corporis procera lucens; 

litteris etiam mediocriter eruditus ; 

vini tamen atque amoris illecebris obnoxius. 
Hujus cadaver apud Byzantium urbem 

in sancto Apostolorum templo est conditum. 


VALENTINIANUS ΑΝ. XI; 
SIVE, UT ALII AIUNT, AN. X. 


Post hunc insedit regiam dignitatem 
Justitie simul clementieque exemplar 
Valentinianus Christianorum decus, 

vir stremus, animosus ac robustus, 
generis ex Pannonia stirpem trahens; 
princeps bonus et providus erga subditos, 
qui peregrinas quondam in regiones, 
utpote Ghristianus Deumque Christum colens, 
8b apostata Juliano pulsus fuerat ; 

nuno redux ad exercitum, tribunus erat. 
Is ubi supremam dignitatem adiit, 
imperii socium fratrem ascivit suum, 
erumnosum Valentem, Arii asseclam, 

cui partes Orientis regendas tradidit : 
ipse vero Occiduis pie profuit, 

ubi trophea nobilia de barbaricis 
gentibus victor statuit ope Numinis. 

Hio omnia boni expromens principis 
justitieque amore presertim flagrans, : 
orthodoxorum dogmatum defensor, 
spatiosum vite curriculum emensus est, 
et cursu vite et termino beatus visus, 
expletis quatuor supra octogina annis 
summo in favore Numinis beatitateque ; 
ex quo imperium susceperat annis undecim. 
Hic dum in Gallis degeret, mortem obiit, 
Gratiano filio imperium relinquens 

viro rectorum dogmatum defensori. 


VALENS AN. III, SEU IV. 


Orientis interim regnator Valens 
Arianorum deditus vesanie, 


À 


Εἰς βασιλείας τὸ κρᾶτος προεκρἰθη’ 

415 Ὁ δ) ἦν ἀπειθὴς πρὸς τὸ δέξζασθαι κράτος. 
Χριστοῦ μὲν αὐτὸν οἰχέτην εἶναι λέγων, 
Καὶ μὴ κραταρχεῖν ἀσεθοὺς στρατοῦ θέλειν' 
Τούτων δὲ Χριστὸν ἀνακραξάντων σέθειν, 
Εὐθὺς ἀνεζώσατο τὴν xpaxapy lav: 

480 Καὶ ὀπένδεται δὲ τῷ γρατοῦντι Περσίδος, 
Καὶ σὺν στρατιᾷ τὴν ᾽Αντιόχου φθάσας 
Τοὺς πρὶν φυγάδας ἀρχιθύτας ποιμένας 
Et, σφῶν ἐπανήγαγε ποιµεναρχίας, 
Μεθ) ὦν ᾿Αθανάσιον ἔνθεον θύτην, 

485 Καὶ πᾶσιν ἑθράθευσε τοῖς Χριστωνύμοις 
"Eap γαληνὸν ὀρθοδοξίας φάος. 

Ric ᾿Αγχυραν δὲ πεφθακὼς Γαλατίας 
Ἐχεῖ τελευτᾷ διάγων ἑξαπίνης 
Φαγών μύκητας ἀρτιφυεῖς, ὡς λόχος, 

490 Οκτώ κατασχὼν µῆνας ἀρχὴν καὶ μόνους" 
Ὑπῆρχεν οὗτος εὐσεθὴς μὲν, ὡς ἔθφν, 
Χρηστὸς γαληνὸς εὖμενὴς ὑπηκόοις, 
᾽Αναδρομὴν σώματος εὐμήκη φέρων,! 

Καὶ γραμμάτων δὲ µετρίως γεγευμένος᾽ 

495 "Ἠττητο 9' οἵνου σὺν ἐρωτοληψίαις' 

Καὶ τοῦδ ὁ νεχρὸς ἐν πόλει Βυζαντίδι 
Ἐν εὐαγεῖ τέθαπτο κηρύχων δόµῳ. 


ΟΥΑΑΕΝΩΙΝΙΑΝΟΣ ET. ΙΑ’. OI AE. ET. T. 


Εἶτα παρῆλθεν εἷς βασίλειον κράτος 
Δικαιοσύνης, πραότητος a) τύπος 
500 Οὐαλεντινιανὸς εὐσεθῶν χλέος, 
Γεννάδας ἀνὴρ, εὐσθενὴς, ῥωμαλξος, 
Ἐκ Πανονίας ἀρχῆθεν ὠρμημένος, 
Κράτωρ ἀγαθὸς, κηδεμὼν ὑπηχόων, 
Elc ἀλλοδαπὴν ἐξορισθείς που χθόνα 
605 Ὡς Χριστιανὸς καὶ θεὸν Χριστὸν σέθων 
Ἱουλιανοῦ πρὸς Παραθάτου πάλαι" 
El«' ἀναχληθεὶό χρηµανίζει τρεθοῦνος, 
Ὡς οὖν ἀνεζώσατο τὴν κραταρχίαν, 
Κοινωνὸν ἀρχῆς σὺγγονον προσλαμθάνει 
510 "A80)cov Οὐάλεντα μύστην Αρείου" 
Καὶ μοῖραν αὐτῷ παραδοὺς τὴν της "Et, 
Λὐτὸς κατῆρχεν εὐσεθῶς τῆς Ἑσπέρας, 
Ηεριφανῆ τρόπαια κατὰ Βαρθάρων 
Καὶ νίχας ἱστὰς τῇ θεοῦ cop any lg 
515 Καὶ πάντα ποιῶν οἷς σεμνύνεται κράτωρ, 
Δικαιοσύνης ἐς τὰ µάλιστα φίλος, 
Καὶ δογμάτων πρόµαχος ὀρθοδοξίας, 
Πολυετής τις ἀναφανεὶς ἐν βίῳ, 
Καὶ μακαριστὸς τοῦ βίου καὶ τοῦ τέλους, 
520 Βιοὺς ὀγδοήχοντα τῆς ζωῆς χρόνους 
Πρὸς τέτρασιν αὖ ἐνθέως εὐδαιμόνως, 
Αφ’ Qv κατῆρξεν ἔνδεχα κραταρχίας" 
Οὔτος τελευτᾷ διάγων ἐν Γαλλίαις, 
Y p λελοιπὼς Γρατιανῷ τὸ χράτος, 
625 ᾿Ανδρὶ προµάχῳ δογμάτων ὀρθοφρόνων, 
OYAAHZ ET. I". (17) OI AE ET. A'. 
Ὁ δ᾽ a$ Οὐάλης βασιλεύων τῆς Ἑω 
Καὶ καθυπαχθεὶς ᾿Λρειανῶν µανίᾳ, 


(17) Intellige tres vel quatuor annos post Valentiniani fratris obitum: 


33 CJSSARES, 


Σφοδρὸς διώκτης ὀρθοδοξούντων λάχους 
"Hv xal χολαστὴς δυσµενὴς, φρικαλέος" 

530 ᾽Αρχιθύτας μὲν ποιμένας διδασχάλους 
Ποίμνης ἐλαύνων καὶ τιθεὶς ποῤῥωτάτω 
Kai ποιχίλαις σφᾶς ἐχτρίθων βασάνοις’ 
θεοῦ δὲ θύτας χωλύων θείων δόµων 
Εἰρκταϊς ἐναπέχλειε δεσµωτηρίἰοις' 

535 "Αλλους δὲ βυθῷ xal πορὶ θαλαττίῳ 
Σὺν πυριφλέκτῳ νηΐ κατεπυρπόλει᾽ 
Ἔνστεργε δ᾽ ὡς μάλιστα μύστας Αρείου, 
Καὶ τοῦδε τοῖς δόγμασιν ἀπρὶξζ ἐμμένων 
Ἐχκλησίας ἔνειμεν αὐτοῖς τὰς ὅλας, 

540 Σφῶν ὀρθοδόξους ἐκθαλὼν xaxotpónuc. 
Σχυθῶν δὲ θρῴκης καταδηούντων ὅρους 
Καὶ πάντα δρώντων Σχυθικὴν ἐρημίαν, 
"Αναξ ἐπεστράτευσε τοῖσδε Βαρθάροις, 
Καὶ συμπλακεὶς ἤττητο δυσκλεῶς Σχύθαις" 

545 Τὸν ἐκ ξίφους φεύγων δὲ θάνατον τάλας 
Αχυρμιᾷ που συρφετώδει προστρέχει, 
Κάχεῖ τροφὴ γένοιτο πυρὸς παµφάχου, 
Σχυθῶν ἀναφάντων γε χώµης otlxlac: 
Κατῆρξεν οὗτος πρὸς τρισὶ δέκα χρόνους, 

550 ῬΒαρὺς κολαστὴς ὁρθοδοξούντων λάχους, 
θερμὸς ὃ) ἑραστὴς xal πρόµαχος Αρείου. 

TPATIANOZ ΕΝ ΡΩΜΗ. 
Οὗτω φθαρέντος Οὐάλεντος ἀθλίως 
"'O Γρατιανὸς σὺν κασιγνήτῳ φίλφ 
Ἡάσης κατῆρξαν Ἑσπέρας xal 110 "Eo. 

355 Κράτος μὲν εἶχε Γρατιανὸς πατρόθεν' 

Ἡ $' αὖ στρατιὰ τοῦ πατρὸς τεθνηκότος, 
Καὶ μὴ παρόντος Γρατιανοῦ τῷ µόρῳ, 
Ανεῖπεν Οὐαλεντιανὸν νέον, 

Καὶ σύγγονος δέδεχτο τὴν κοινωνίαν’ 

560 Ζηλῶν βασιλεὺς Τρατιανὸς πατέρα 
Εἰς εὐσέθειαν, ὀρθότητα δογμάτων, 
Αιτοῦντι θείῳ τῷ Βάλεντι συμμάχους 
Οὐχοῦν παρέσχεν ἐξιόντι πρὸς Σχύβας, 
Οὐ συμμαχεῖν δεῖ τοῖς ἐχθροῖς θεοῦ, φράσας' 

D65 Καὶ ποιμένας 5" a6 ἐνθέους διδασκάλους 
Πρὸς Οὐάλεντος ποιµνίων ἐξωσμένους 
T? εὐσεθείας ὀρθοδοξίας χάριν, 

Δὖθις ἐπανήγαγε ταῖς Ἐκκλησίαις' 
Λεηλατούντων τῶν Σχυθῶν δ᾽ ἔτι θρόκην, 

570 Καὶ τῆσδε πάντας ἐξερημούντων ὅρους, 
Καὶ τὰ πὲριξ ἅπαντα κατεφθαρχότων, 
"Ac! ἀκαθέκτων τῇ νίκῃ διδειγµένων, 
Μετακαλεῖται Γρατιανὸς αὐτάναξ 
Λαμπβρὸν θεοδόσιον ἐξ Ἱσπανίας, 

575 "Ανδρα dpstxàv, γεννάδα, βουληφόρον, 
ΤΗ 9' εὐσεδείᾳ μᾶλλον ὡραϊσμένον: 

"Ov καὶ στρατηγὸν ἀποφήνας ταγμάτων 
Μετὰ στρατιᾶς Ἱκανῆς ῥωμαλέας 
Κατά Σχυθῶν πέπομφε τοῦτον βαρθάρων" 

580 "O« συμθαλὼν ἤττησε τοὺς ἀντιπάλους 
Τρεψάµενος σφᾶς lv uy κατὰ κράτος, 
Καὶ πάντας ἄρδην παραδοὺς μικροῦ ξίφει’ 
"Ens ἀφειχὼς στρατιὰν αὐτοῦ µένειν, 
Πρὸς Γρατιανὸν αὐτεπάγγελτος φθάσας 

585 Ἐν Ἡανονίᾳ διάγοντα τῷ τότε, 


À partis orthodoxe persecutor vehemens 
sevusque tortor erat et horribilis. 
Pastores quidem precipuos et magistros 
gregibus suis pulsos et procul ablegatos 
variis preterea ponis excoruciabat : 
tum et Dei sacerdotes sacris edibus 
prohibitos, arctis detinebat vinculis : 
alios aquis prefocabat, medioque mari 
combusta nave flammis exstinguebat. 
ΑΓΙ vero asseclas impense colens, 
atque ejus dogmatibus mordicus adherens, 
ecclesias ipsis cunctas regendas dedit, 
ejectis inde per scelus orthodoxis. 
Deinde Gothis Thraciam populantibus 
et vastitatem Scythicam efficientibus, 
imperator Barbaros bello aggressus 
prelio infelici vincitur a Gothis ; 
dumque miser fatum a gladio imminens 
fugit, ac vili se paleario abdit, 
ibi flammarum esca fit edacium, 
dum Gothi ignem subjiciunt pagi domibus. 
Hic annis ferme tredecim imperavit, 
gravis orthodoxe carnifex Ecclesie, 
fervidus Arii amator et deferisor. 


GRATIANUS ROME. 
Sio pereunte misere Valente, 
cepit Gratianus cum germano fratre 
Eoi orbis Oociduique imperium. 
Gratianus quidem a patre rex fuerat dictus ; 
verumtamen exercitus, defuncto patre, 
quoniam Gratianus funeri non intererat, 

C Valentinianum juniorem acclamavit, 
admisitque frater regni communionem. 
Gratianus porro Cesar paterne emulus 
pietatis ao doginatice rectitudinis, 

Valenti patruo auxilia postulanti, 

dum Gothis arma inferret, non submisit ; 
non oportere auxiliari hostibus Dei dicens. 
Tum etiam sacros presuleà doctores, 

quos Valens ab ovilibus pepulerat 

ob orthodoxe fidei pium dogma, 

rursus quemque suis Ecclesiis reddidit. 
Dein Gothis Thraciam adhuo infestantibus, 
ejectis incolis facta solitudine, 

agris late cunctis pessum datis, 

cum hostes nulla comprimi vi jam possent, 

D Gratianus imperator advocavit 
splendidum ex Hispania Theodosium, 
virum martialem, strenuum, conesiliosum, 
pietate autem maxime conspicuum, 
quem supremum armorum electum ducem 
cum ingenti exercitu ao fortissimo 
adversus Gothos barbaros expedivit, 

Is autem prelio inito victor fuit, 

Gothis vi summa armorum profligatis, 
gladioque propemodum ounctis caesis. 
Mox ibi derelicto in castris milite, 

ad Gratianum ipsemet nuntius advolat 
in Pannonia tunc temporis divergantem, 


94 


EPHRJEMII ΟΒΒΟΝΟΕΒΑΡΗΙ 


35 36 

et de patrata victoria certiorem facit, À Αὐτὸς βασιλεῖ μηνύει τὰ τῆς νίκης, 

summam Gothorum significans occidionem. Καὶ τὸν Σχυθῶν ὄλεθρον ἅμα xal φόνον’ 

Gratianum porro ut daret victorie premium, Ὅθεν βασιλεὺς etc ἀμοιθὴν τῆς νίκης, 

alioqui id jam existimans prodesse imperio, Ἀλλως τε xplvac ἐμπρέπειν κραταρχίᾳ, 

imperatorem crest Theodosium 900 Στέφει θεοδόσιον εἷς βασιλέα 

totius orientis, et Macedonis ac Thracis : Ido Ἑψας, Μακεδονίας, θρῴκης. 

occidui mundi terris servatis sibi. Αὐτῷ 0' ἀπεχλήρωσεν Ἐσπέρας τόπους. 

Post hec in Galliis degens interficitur Ἐν Γαλλίαις οὖν διάγχων ἀνῃρέθη 

& duce quodam, nomine Andragathio, Ὑπὸ στρατηγοῦ κλῆσιν )Ανδραγαθίου 

qui dolo ad cedem ejus grassatus est, 505 Δόλῳ κάταπράξαντος αὐτοῦ τὸν qdvov: 

postquam sex annis circiter regnaverat ; "EE που χατασχὼν τὴν βασιλείαν χρόνους, 

bonus imperator, piusque Christi famulus. Κράτωρ ἀγαθὸς εὐσεθὶς Χριστοῦ λάτρις. 
VALENTINIANUS JUNIOR ROMJE. OYAAENTINIANOZ ΝΕΟΣ EN ΡΩΜΗ (18). 

Gratiano exstincto partes hesperias cunctas Τούτου θανόντος, ἦρξεν Ἑσπέρας ὅλης 

Valentinianus junior frater rexit, Οὐαλεντινιανὸς σύγγονος νέος, 

qui quidem matris deceptus suasionibus B 600 στις γε μητρὸς ὑπαχθεὶς συµθουλίαις 


Justine Arii dogmata amplexus est : 
atque hinc piorum turbam amare desiit. 
Tum rebellante quodam duce Maximo, 
et jam victoria contra se potito, 

legatis missis ad Orientis principem 
inclytum Theodosium suppetias petit. 
Ille respondit se mirari minime 

si servus Maximus domino superior fuerit, 
ipsumque nuper acie profligaverit ; 
quoniam tu, Dominum tuum, Cesar, 
exauctoratum famulis connumeras, 

qui quidem Patri similis substantia est. 
Attamen sumptis armis imperator 
Maximum prelio superatum occidit : 
tum etiam Andragathio caput abstulit, 
poenas ab eo repetens cedis regie. 

His gestis domum revertitur imperator. 
Sed ecce rursus Valentiniano juveni 
aulicus vir Eugenius adversarius oritur: 
qua re comperta, metu correptus Cesar 
ipse sibi laqueo vitam interrupit. 


THEODOSIUS MAGNUS AN. XVII, VEL XVI. 


At Theodosius Ausonum imperator 
Eugenium quoque captis armis persequens 
prelio devictum vita spoliat, 

regnoque suo partes hesperias addit. 
Antequam tamen heo praeclare gereret, 
Thessalonica in urbe Cesar versans, 

orto per populum motu seditioso, 
contumeliosis civium diotis ipse leditur, . 
atque in tumultu ceditur prefectus. 

IIeo imperator haud moderate ferens 
armatos contra populum immisit milites, 
qui huno crudeliter gladiis conciderunt, 

ita ut in tanto eongregato numero 
quindecim millia hominum perierint. 

Sed Mediolani Ambrosius episcopus 
Cesarem admonens tanti commissi sceleris, 
ad penitentiam facti tlexit animum : 

tum lacrymanti rei perpeirate causa 


Ἰουστίνης ἐδέδεκτο 8óypaz' ᾿Αρείου 
Κάντεῦθεν ἀπέστεργεν εὐσεθῶν στίφος' 
Kai τινος αὐτῷ Μαξίμου στρατηγέτου 
Ἐπιφυέντος xai νικήσαντος µάχῃ, 

605 ΠΗρέσθεις πεπομφὼς πρὸς κρατάρχην τῆς "Eo 

Λαμπρὸν θεοδόσιον alvei συμμάχους. 

'O δ᾽ ab ἐδήλου, μὴ τεθηπέναι͵ κέγων, 

El δοῦλος ὢν Μάξιμος ὤφθη δεσπότου 

Ὑπέρτερός τε xal νικητὴς ἐν µάχαις, 

Σοῦ δεσπότην σὸν ἠθετηκότος, κράτορ, 

Καὶ τόνδε δούλοις συγκατηριθµηχότος, 

Σύμμορφον ὄντα τῷ Πατρὶ xat' οὐσίαν. 

Ὅμως στρατεύσας κατὰ Μαξίμου χράτωρ 

ἸΑτεῖλε τοῦτον καταχρατήσας µάχῃ' 

615 Καὶ τὴν κεφαλὴν δ᾽ ᾿Ανδραγαθίου τέμνει, 
Ἐκπράξας αὐτὸν εὐθύνας τὰς τοῦ φόνου. 
Ταὔῦτα διαθεὶς βασιλεὺς ὑπυοστρέφει' 
Οὐαλεντινιανῷ δ᾽ αὖ νεωτέρῳφ 
᾽Αντῆρεν Εὐγένιος slc τῶν ἐν τέλει’ 

620 Καὶ γνοὺς τὸ ὁρᾶμα, συσχεθεὶς ἄναξ φόθῳ 
Ἑαυτὸν ἐξήγαγεν ἁγχόνῃ βίου. 

ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ O ΜΕΡΑΣ ET. IZ', OI ΔΕ ET. Ις’. 


᾽Αλλὰ θεοδόσιος αὐσονοχράτωρ 
Επιστρατεύσας xai πάλιν Εὐγενίῳ 
Κτείνει τε τοῦτον ἐχνικήσας ἐν µάχῃ 

025 Καὶ βασιλεύει καὶ μερῶν τῆς Ἑσπέρας" 
Ποὶν 1j δ᾽ ὑπάρξαι τάδε κατορθωµάτων, 
"Avat ἐπιστὰς θεσσαλονἰκῃ πόλει 
Δήμου στασιάσαντος ἐξ ἀταξίας, 
Ὑθρίζεται μὲν οὗτος ἀστοῖς ἀνέδην 

030 Φονεύεται δ’ ὕπαρχος ἐν τῇ συγχύσει’ 
Ταῦτ' οὐκ ἐνεγκὼν ὁ κρατάρχης ἡμέρως 
Στράτεύμ’ ἀφῆκε τῷ λεῷ ξιφηφόρον, 
Καὶ τόνδε κατέσφαξαν ἀφειδῶς Flori, 
Ὡς ἐκ τοσούτου μυριαρῖθμου στἰ 

635 Πρὸς πέντε 9avelv χιλιοστύας δέχσ. 
Αλλ᾽ ᾽Αμθρόσιος Μεδιολάνων θύτης 
Τόνδ᾽ ἀναμνήσας τοῦ πεπραγµένου µύσους, 
Ἔγαγεν αὐτὸν εἷς συναΐσθησιν πάθους" 
Καὶ πρόσφορα χἴρνησιν αὑτῷ φαρμάκων 


610 








(18) Annos regni tum Gratiani tum Valentiniani 


5). Γ Gratianum rognavisse post putrem annis 9, Va- 
Junioris omittit chronologus; verumtamen scimus | 


lentinianum 17. 


37 CASBARES. 


640 Δακρυῤῥοοῦντι τῶν πεπραγμένων χάριν. 
Οὔτος βασιλεὺς εὐσεθὴς Qv, ἀρθόφρων, 
Σύστημα σεπτὸν ἀρχυθυτῶν ἁλίσας 
Πρὸς τοῖς ἑχατὸν καὶ πεντήχοντα πάλιν 
Πνευματομάχου χατὰ Μακεδονίου, 

645 Πνευμα τὸ θεῖον οὐ σέθοντος ὡς θέµις, 
Συνεχρότησε σύνοδον τὴν δευτέἐραν * 

"H συμφυὲς τὸ Ι[νεῦμα Ηατρὶ καὶ Λόγῳ 
Ἂριστα τρανώσασα σύνθρονον 0' ἅμα, 
Βάλλει Μακεδόνιον ἀραῖς ἐνδίκως 

650 Τῆς καθολικῆς ἐκτεμοῦσ᾽ Ἐκκλησίας * 
Καὶ ποιμενάρχην δειχνύει Βυζαντίδος 
Νεκτάριον λάµποντα Bip xal λόγῳ, 
Χριστώνυμον μέν ἀμύητον δ᾽ εἰσέτι, 

Ὃν ἅμα βαπτίζουσι χρίουσι θύτην * 

655 To) Γρηγορίου καὶ Πατρὸς θεηγόρου 
Αὐβαιρέτως yc τὸν θρόνον λελοιπότος * 
Οὔτος τελευτᾷ βασιλεύς καθ) Ἑσπέραν 
Yioi; µερίσας τοῖς δυσὶ xpaxapy lav 
Ὀνωρίῳ μὲν δοὺς κατάρχειν Ἑσπέρας, 

660 ᾿Αρκαδίῳ 9' ao τῶν μερῶν τῶν της "Eo, 
Βεθασιλευχὼς ἑπτὰ καὶ δέκα χρόνους 
Πρὸς πέντε μησὶν εὐσεθῶς, εὐδαιμόνως * 
᾽Ανὴρ ἀγαθὸς xal κράτωρ νικηφόρος, 

Τα 9' εὐσεθείᾳ μᾶλλον ὡραϊσμένος * 
665 Καὶ xlov' οὗτος ἐν Βοὸς τεύχει τόπῳ (19) - 
Ἀνδρείχελον φέροντα τοῦ δειµαμένου. 
APKAAIOZ ET. IA'. 
᾿Αρχάδιος γοῦν παραλαθὼν τὸ κράτος 
Διεῖκεν αὐτὸ πλημμελῶς καὶ ῥᾳθύμως * 
Νωθὴς γὰρ, εὐρίπιστος, ὢν ἀνειμένος, 

670 Καὶ τῇ γυναικὶ πάντα προσπεπεισµένος, 
Τριχυµίας ἔπλησε τὴν Ἐκχκλησίαν, 
Αὐτῷ δὶ µέμψεις προὐξένησεν ἑνδίχους " 
Νεκταρίου γὰρ ἐχμετρήσαντος βίον, 
᾽Αχθεὶς ὁ χρυσοῦς ἐν λόγοις Ἰωάννης 

6765 "EZ Αντιόχου πρὸς πόλιν βασιλίδα, 
Ταύτης καθωράϊσε τὸν σεμνὸν βρόνον * 
Αλλ’ ἡ βασιλὶς ἀδίχως Εὐδοξία 
ἩΜυσήσασα, oco! ἐνθέου παῤῥησίας 
Τὸν τῶν φυχῶν ἥλιον ἄξιον θρόνου 

680 Τίθησιν ἐξόριστον ἐν τοῖς Κομάνοις * 
᾽Αντικαθιστᾷ δ᾽ ᾿Αρσάκιον πρεσθύτην * 
Οὗτος βασιλεὺς ἐν 8pdxp χτίζει πόλιν, 
"Hv A'pxab(ou πάντες ὅδουσι πόλιν. 
Καὶ κἰον᾽ ἀνήχειρεν ἐν ξηρολόφῳ 

685 Στήλην ἄνω φέροντα τοῦ δειµαμένου. 
"Er δὲ πρὸς τέσσαρσι χατάρξας δέχα, 
"Qv εὐσεθής τις, ὀρθοδοξίας φίλος, 
"Αλλως δὲ νοῦφος εὐάγωγος τὸν τρόπον, 
Νοσήσας ἐξέλιπε τὸν φθαρτὸν βίον. 

ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ 0 ΝΕΟΣ ET. ΜΒ. 

690 Καὶ παῖς θεοδόσιος ἄρχει τοῦ κράτους 
Ηραὺς, προσηνλὰς, εὐσεθὴς, χρηστὸς τρόπους, 
Ἐγκύχλιον παίδευσιν εὖ ἠσκημένος, 
Μαθημάτων ἵδρις τε τῆς τετρακτύος, 
Καὶ πλαστικῆς αὖ xal γραφικῆς τεχνίτης, 


À idoneum culpo rite remedium contulit, 
Rex hic pro sua pietate et orthodoxia 
presulum venerandum cotum congregans, 
centum videlicet et quinquaginta Patrum, 
adversus Macedonium qui divinum 
Spiritum debito honore non colebat, 
secundam celebrandam curavit synodum : 
que Patri ac Verbo Spiritum definiens 
honore parem, natura eadem preditum, 
devovit Macedonium justis diris 
atque eum catholica pepulit Ecolesia. 
Byzantii vero presulem delegit 
Nectarium lingua et moribus eluentem, 
Christicolam quidem, sed nondum initiatum : 
baptizant ergo simul saorantque episcopum ; 
quoniam Gregorius Pater theologus 
hao semet sede sponte deposuerat. 

Rex hio hesperiis moritur in terris, 
duobus partiens liberis imperigm ; 
Honorio quidem partes occiduas tribuens. 
Orienti Arcadium dominum preficiens ; 
postquam regnaverat annis septemdecim 
cum quinque mensibus feliciter et pie : 
vir sane egregius et princeps victoriosus, 
sed pietale tamen multo rutilantior. 

Is et columnam posuit in Bovis loco, 
gestantem regis statuam auctoris sui. 


ARCADIUS AN. XIV. 


Arcadius igitur heres imperii factus 
male illud copit gerere et socorditer : 


6 hebes enim, versatilis et remissus, 


et cuncta uxoris sinens in arbitrio, 

turbarum fluctibus obruit Ecclesiam, 

sibique justam peperit infamiam. 

Namque ubi Neotarius explevit vite cursum, 

aurea lingua preditus Joannes 

Antiochia deducitur ad urbem regiam, 

ut hujus sacram scilicet ornet sedem. 

Sed enim angusta contra fas Eudoxia 

Bacros, heu ! perosa liberos sermones, 

solem animarum, sedis apprime dignum, 

exsulem pellit usque ad urbem Comana , 

ipsique Arsacium natu jam grandem sufficit. 

Rex hic in Thracia condidit urbem illam, 

quam Arcadiopolim vulgo vocatam cernimus. 

Idem columnam posuit in Xerolopho, 

conditoris sui signo guperposito. 

Regnavit autem decem cum quatuor annis ; 

vir sane pius atque orthodoxie tenax ; 

levis alioqui ingenii, varius ao mutabilis ; 

implicitus in morbum vita mortali cessit. 
THEODOSIUS JUNIOR AN. XLII. 


Excipit imperium filius Theodosius, 

mitis affabilis, pius commodisque moribus, 
encyolica doctrina recte exercitus, 
disciplinarum quatuor bene sciens, 
plastices insuper atque picture gnarus. 


(19 Locus nimirum urbis Byzantine diotus Bos. Zonar. XIV, &. 


39 .  gPHRJRMII CHRONOGRAPHI 40 


jaculo bonus, equum frenare valens, 
blandus, gratiosug, subditis benevolus, 
atque orthodoxis optimus defensor. 
Imperium tamen administravit molliter, 
permisso ennuchis rei publice arbitrio, 
Antiocho primo, deinde Amantio, 
insuper et auri famulo Chrysaphio. 

Atque is tenere adhuc etatis puer 
germanam sororem vite ducem habuit 
omni virtute preditam Pulcheriam : 
tutorem vero supremis patria tabulis . 
Isdigerdem Persidis tunc regem ; 

a quo'dum timent, cuncti parebant domino, 
nec tyrannidem quisquam affectavit. 
Idem Athenis puellam accersivit, 

imperii pariter ut escet torique socia, 
forma prestantem doctrinisque exercitam, 
Leontio quodam geuitam philosopho, 
claram in doctis litteris Eudociam, 

cujus sapientiam in pangindis libris 
homerocentra docent cate soripta. 
Eamdem invisit Sionem urbem Dei 
presens veneratura sanctos locos, 
magnas opes ferens, vim auri innumeram 
qua excitavit templa Christo Domino. 
Deinde ad urbem regiam pedem retulit. 
Postremum fatis functo rege conjuge 
rursus ad sancta semet recipiens loca: 
mortalem ibidem conclusit periodum, 
bene acta vita, atque uti Deo placet. 

Jam vero Arsacio vivis excedente, 
Ecclesie sedem occupavil Atticus, 
moribus ac litteris abunde instructus, 
qui Judeum quemdam morbo fractum, 
credentem initiat baptizansque rite, 
lavacri munere sanum educit aquis. 
Deinde vitam concludente Attico, 
episcopatum occupat Sisinius : 

quo vite pariter usuram relin uente, 
Nestorius quidam pro eo sedem occupat, 
nefastus, impius, mala mente preditus, 
qui novum dogma stulte garriebat, 
Christum videlicet merum esse hominem ; 
matrem vero virginem Mariam ' 

non tam Deiparam esse queam Christiparam. 
Quare imperator electorum a Deo Patrum 
concilium venerandum pie congregans, 
quorum Alexandrinus dux erat Cyrillus, 
Nestorium deposuit hominicolam, 

Deinde prefuit Dei Ecclesie 

Maximianus orthodoxus presul : 

quo vita functo, merito in sede sistitur 
Proclus Cyzici archiepiscopus, 

pastor egregius, largitor flexanimus, 
Patris Chrysostomi dilectus disci pulus; 
sub quo, Romani imperatoris jussu 

ab urbem regiam corpus illius rediit. 
Proclus hio sanctus dum pompam supplicem 
populo innumere comitante duceret; 


A 095 Καὶ τοξότης ἄριστος, ἱππεύειν ἄχρος, 


"ΗἨδὺς, χαρίεις, εὐμενλς ὑπηχόοις, 
Ὑπέρμαχος κράτιστος ὀρθοδοξίας. 
Ηλὴν μαλθαχκῶς διεῖπε τὴν αὐταρχίαν, 
Κοινῶν µεταχείρισιν εὐνούχοις νέµων, 

700 ᾽Αντιόχῳ πρῶτα μὲν, εἶτ ᾽Αμαντίῳ 
Πρὸς τοῖσδε δούλῳ χρυσίου Χρυσαφίῳ * 
Νέος κομιδῆ τυγχάνων ἡλικίαν, 
᾽Ανήγεθ᾽ οὗτος πρὸς κασιγνήτου φίλης 
Τῆς πἀντ᾽ ἀρίστης ὁλθίας Βουλχερίας 

705 Ἐπίτροπον σχὼν ἐν γραφαῖς φυτοσπόρου 
Ἰσδιγέρδην ἄνακτα Περσίδος τότε, 

Ob τῷ δέει πᾶς εὐνόει τῷ δεσπότῃ 
Kat φευκτέαν ἤγητο τὴν τυραννίδα * 
Ἠγάχεθ᾽ οὔτος ἐξ ᾽Αθηνῶν καὶ κόρην 

710 Κοινωνὸν ἅμα τοῦ κράτους καὶ τοῦ λέχους 
Λάμπουσαν ὥρφ καὶ µαθηµάτων τέχνῃ 
Παΐῖδα Λεοντίου τιγὸς φιλοσόφου, 

Τὴν εὐδόχιμον ἐν λόγοις Εὐδοχίαν, 
"He τὴν σοφίαν δεικνύουσιν iv λόγοις 

715 Ὁμηρόχεντρα τὰ σοφῶς γεγραμμένα. 
Αὕτη Σιὼν ἔθλεψε τὸν θεοῦ πόλιν 
Ele προσκύνησιν τῶν σεθασµίων τόπων 
Πλοῦτον βχθὺν φέρουσα, χρυσὸν µνρίον, 
Οἴσπερ νεὼς Ίγειρε Χριστῷ Δεσπότῃ. 

720 Μετὰ ὃ᾽ ἐπανέζευξεν αὖθις elc πόλιν, 
Eixa θανόντος αὐτάνακτος συζύγου 
Πάλιν ὑποστρέψασα πρὸς θείους τόπους; 
Ἐκεῖ τελευτᾷ καταλιποῦσα βίον, 

Ζήσασα χωλῶς καὶ xagà θεῷ φίλον. 

725 'Apaaxlou δὲ τὸν βίον λελοιπότος, 
Ἐκκλησίας ἔσχηκχεν ᾽Αττικὸς θρόνον 
Κοσμούμενος Blu τε xal λόγῳ πλέον * 
"Oc Ἰουδαῖον παράλυτον ix νόσου 
Πεισθέντα μυεῖ, καὶ βαπτίσας ὡς δεον 

730 Λλουτροῦ χάριτος ovt; τόνδ᾽ ἀνάγει * 
Τέλει ὃ᾽ ᾽Αττικοῦ τοῦ βίου χρησαμένου, 
Σιαίνιος ἔλαθε τὴν προεδρίαν - 

Οὔὗπερ τὸ βιοῦν ἐκμετρήσαντος µόρῳ, 
Νεστόριός τις ἀντικαθέστη θρόνψ, 

735 ᾽Ανὴρ ἀποφρὰς, δυσσεθἠς καὶ καχόφρων, 
"Oc δογµατίζων ἀπεφλυάρει µάτην 
"Ανθρωπον εἶναι τὸν Χριστὸν µόνον, 

Καὶ μητράνανδρον παρθένον τὴν Μαρίαν 
OÀ θεοτόκον μᾶλλον fj Χριστοτόκον. 

740 "Όθεν βασιλεὺς Πατέρων θεοχρίτων 
Σύστημα αεπτὸν εὐσεθῶς συναλἰσχ, 

"Qv Κύριλλος ἔξαρχος ᾿Αλεξανδρείας 
Καθεῖλε Νεστόριον ἀνθρωπολάτρην, 
Εἶτα προέστη τῆς θεοῦ Ἐγκλησίας 

745 Μαξιμιανὸς προστάτης ὀρθοφρονῶν. 
Οὗπερ θανόντος ἐνθρονίζεται θρόνῳ 
Πρόκλος Κυζίκου ποιµενάρχης ἀξίως, 
Ποιμὴν ἀγαθὸς καὶ νομεὺς ψυχοτρόπος, 
Μυστὴρ φιλητὸς τοῦ Πατρὸς Χρυσοστόμου, 

750 Ἐφ) οὗ καλεύσει τοῦ κρατοῦντος Αὐσόνων, 
Τούτου τὸ σῶμα πρὸς πάλιν ἤχθη κράτους 
Τούτου λιτανεύοντος ἱεροῦ IlpóxAou: 
Μετά γε λαοῦ συνδρομῆς ἀπειρίτου, 


M ) 
Αρπαγὲν ἄφνω παιδίον πρὸς ἀέρα 

100 Πάντων βλεπόντων καὶ λίαν θαµθουµένων, 
Μιθ) ἱχανὴν ὥραν δὲ καταχθὲν πάλιν 
"Een µυηθῆναί γε μὴ προστιθέναι 
Τὸ ὀταυρωθεὶς πρὸς ῥῆμα δι’ ἡμᾶς λέγων 
To τρισαχίῳ xal σεθασµίῳ Ὀμνψ' 

760 Τούτου µεταστάντος δὲ πρὸς θείους νόας, 
Ἡροεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου 
Πρεσθύτερός τις Φλαθιανὸς ἁξίως, 
Πρόμαχος ὀρθῶν δογμάτων ᾿Εκκλησίας' 
Όὔὗπερ θανόντος λακτίσει Διοσκόρου 

765 Ἐν λῃστριχῇ τε καὶ φονιχῇι συνόδῳ 
θύτης ᾿Ανατόλιος ᾽Αλεξανδρείας 
Εἶληφε θῶκον ἱερὸν βασιλίδος. 

Οὔτος θεοδόσιος αὐσονοκράτωρ 
Καὶ τεῖχος ἀνήχειρε χερσαῖον πόλει 

Τ10 Ἐκ τῶν Βλαχερνῶν sl; πύλας τὰς Χρυσέας, 
Τοῦργον περάνας ἐν δυσὶ μησὶ µόνοις, 
Σπουδῇ Y' ἐπάρχου xol συνεργίᾳ Κύρου’ 
᾽Αγαμένου δήµου δὸ Κὔρον τοῦ τάχους, 
Καὶ ταῦτ' ἀναχράξαντει ἐν παῤῥησίᾳ, 

Τ15 Κωνσταντῖνος μὲν ἕἔχτισς πρὶν τὴν πόλιν, 

.  'Avavsot Κῦρος δὲ νῦν, προθυµίᾳ 
Ταύτῃ φθονηθεὶς ἐκπεσὼν τῆνς ἀξίας, 
Ἐκκλησίας πρόεδρος ὤφθη Σµυρναίων' 
Καὶ Πουλχερίαν οὗτος ἀδελφὴν φίλην 

780 Τῶν βασιλείων ἐκθαλὼν ὡς οὐκ ἔδει 
Tai ὑποθήχαις βασκάνου Χρυσαφίου 
Ἐν ἑβδόμῳ τίθησιν ἐγχεχλεισμένην, 
Φροντίδος αὐτὴν χαταπαύσας κραγµάτων' 
Μόλις δὲ συνεὶς τὸν φθόνον Χρυσαφίου, 

785 Αὐτὸν μὲν ἐξόριστον ἐνδίκως ἔδρα, 

Tv σύγγονον δὲ προσλαθὼν αὖθις νέµει 
Φροντίδα κοινῶν τᾷδε πραγμάτων ὁλων' 
Οὗτος νοσήσας ἐξέλιπε τὸν βίον. 

"Qc φασι, βιοὺς πεντήκοντά που Ὑρόνους, 

190 Καθ’ οὓς σχεδὸν κατῆρχε τοὺς χρόνους ὅλους. 


MAPKIANOZ ΕΤ. ζ ς’. 
Σχῆπτρα µεταθαίνει δὲ πρὸς Πουλχερίαν 
Τρόποις ἀγαθοῖς καὶ σεμνοῖς κοσµουμένην, 
Τῇ δ᾽ εὐσεθείᾳ παρθενἰα τ’ ab πλέον. 
*H Μαρχιανὸν ἄνδρα χρηστὸν τοὺς τρόπους, 
795 Σεμνὸν, γεραρὸν, σώφρονα καὶ πρεσθύτην 
"Ex στρατιωτῶν προσκαλεῖται ταχέως, 
Καὶ τῷδε δηλοϊῖ τοῦ κρατάρχου τὸν µόρον;" 
Καὶ φησιν’ EU pot πίστιν ἀσφαλῆ νέµοις 
Ὡς παρθενίας τῆς ἐμῆς φύλαξ, 
800 ὝἼνπερ καθιέρωσα Χριστῷ νυµφίῳ, 
Στέψω βασιλέα σε cfc Ῥωμαῖδος, 
ToS δ᾽ αὖ κατανεύσαντος ἀσφαλῶς τόδε, 
Μεταχαλεῖται βασιλὶς ἀρχιθύτην, 
Τοὺς ἐν τέλει, σύγκλητον, ἄλλο τε στίφος, 
805 Καὶ Μαρκιανὸν ταινιοῖ κράτους στίφει, 
Καὶ κράτοµα δείκνσσι τῖς Ῥωμαῖδος, 
Tip δ᾽ αἰχμαλώτῳ Χρηματίσαντι πάλαι 
θέρους ὑπνοῦντι πρὸς φλόγα τὴν ἡλίου, 
Σὺν αἰχμαλώτοις πλείοσιν Zoxouc μέσον, 
810 ᾿ΕἘπιγαταπτὰς ἀετὸς σχιὰν ἔδρα' 
"Q γνοὺς ἐθνάρχης τόνδ’ ὁ κατένων πίδαις 


PATBOL. Ελ. CXLIII. 


CAEBA RES. 


A abreptus subito puer in aerem, 
cunctis aspicientibus ingenti stupore percitie, 
post intervallum modicum denuo redux 
dixit divinitus sibi revelatum 
ne crucifixus vox adderetur 
voci pro nobis trisagio in hymno. 
Proclo θά supernos evolante spiritus 
episcopatum urbis Constantini 
merito obtinuit vir senex Flavianus 
sanorum Ecclesie dogmatum defensor : 
quem ubi occidit calcibus Dioscorus 
latrocinali in synodo cruenta, 
Alexandris presul Anatolius 
sacram urbis regie sedem occupavit. 
Porro imperator iste Theodosius 
terrestre quoque murum excitavit 
urbis & Blachernis ad portam Auream, 
opus id menses intra duos peragens 
sedulitate et studio prefecti Cyri ; 
cujus demirans celeritatem populus 
atque his audacter verbis succlamans, 
Constantinus urbem quondam condidit, 
Cyrus nunc renovat ; hujus causa plausus 
vocatus in invidiam gradu excidit, 
Smyrne eque presul datus est Ecclesie. 
Idem Theodosius Pulcheriam sororem 
regali pulsam contra fas palatio, 
consilis scilicet invidi Chrysaphii, 
jussit ut clausa viveret in Hebdomo 
omni reipublice negotio abstinens. 
Vix demum invidia cognita Cbrysaphii, 

(| hunc quidem merito trusit in exsilium; 
germane vero revocate denuo 
summam reip. regendam tradidit. 
Ipse occupatas morbo vitam clausit, 
annos, ut aiunt, natus quinquaginta, 
quos omnes ferme exegit in imperio. 


MARCIANUS AN. VI MENS. VI. 

Devenit autem sceptrum ad Pulcheriam 
moribus egregiis inclytam, sed magis 
pietate in Deum atque virginitate : 
quae Marcianum bene moratum virum 
pudicum, venerabilem, et jam senem 
e castris festinanter ad se vocat. 

et de Cesaris obitu certiorem facit. 

Tum ait : 8i quidem mihi spondes firmiter, 

D te castitatis mes custodem fore, 

quam ego Christo jambiu consecravi, 
Romani imperii dominum te faciam. 

Qui postquam firmam ejus rei fidem obtulit, 
regina protinus vocat archyprasulem, 
magistratus, senatum, aliamque turbam 
Marcianumque redimit regni stemmate, 

et Romanorum imperatorem creat. 

Huic olim captivo ac dormienti 

cum alils concaptivis in septo medio, 
astivas sole Jaculante flammas, 

advolans aquila umbram prebuit: 

quod oum rescisset dominus hujus regulus, 


2 


43 | /— EPHRAMII CHRONOGRAPHI m 


eumdem liberum remisit in patriam 

Duo quoque fratres idem prodigium 
perspicue viderunt in Lycie provincia, . 
hique Marciano predixere imperium. 

Sic iste accepit omina potentie. 
Pulcheria vero publicam rem gerens, 

et cum Marciano regni curas partiens, 
mirum in Blachernis atque incomparabile 
Virgini Matri templum excitavit. 

Cumque Rome veteris papa esset Leo 
nova autem presul Anatolius, 

quod Dioscorus patrarant atque Eutyches 
contra magnum Flavianum grave facinus 
ne impune foret, imperator est rogatus. 
Jamque synodum contrahi jussum fuerat 
Marciani edicto ac Pulcheris. 
philochristorum regum piorvm. 

Ergo in urbe Chalcedone divinitus 
theologi Patres convenerunt 

gexcenti cum triginta congregati. 

His preerat Rome senioris Leo 

noveque Anatolius dius episcopus 

et Juvenalis Sionis sancte: 

hique damnarunt merito Dioscorum 

eum Eutychete contra suum nomen misero, 
qui nequaquam duas Christi naturas, 

sed unam impie falsoque affirmabant. 
Tum quia contraria impudenter factio 
calumniabatur temere orthodoxos 

quasi Nestorii vitio laborantes, 

dum hane de Christo sententiam gererent, 
quod duas naturas perfectas inconfusas, 
gub una junctas tamen persona habuerit ; 
&b orthodoxis hereticisque simul 

duplex confessi protinus conscribitur ; 
hasque sigillo probe communitas 

in aroa claudunt sacrarum reliquiarum 
puelle martyris beata Euphemia. 

Post tertiam diem precibus peractis 
cunctis sepulcrum patens circumsistentibus, 
adstante etiam cum Patribus Cesare, 

(o admirandum, Christe mi, prodigium !) 
hereticorum quidem scelestorum liber . 
martyris projectus ad pedes fuerat ; 

at orthodoxe fidei libellum 

diva suis manibus firmiter tenebat ; 
idque regnanti ac patriarche obtulit 
dextra ad eos protensa. (Proh miraculuui |) 
Post hec regina derelictis terris 

gedes ad colestes transiit Pulcheria, 

qu& bene orthodoxaque cum pietate 
vixeral, sponso optimo subserviens 
Christo in castimonia rectisque operibus 
splendidam virginitatis alens lampadem. 
Dein Marcianus quoque mortem obiit 
senex jam grandevus, rex amabilis, 
bona mens, mitis animus et jucundus. 
Hio &uspicio divino ad imperium venerat, 
eoque sex ferme annis perfruitus est, 


Α 


᾽Αφῆχεν αὐτὸν πρὸς πατρἰδ᾽ ἀπιέναι. 
Τοῦτ' αὐτὸ πάλιν καὶ δυάς τις συγγόνων 
Κατεῖδε σαφῶς ἐν θέματι Λυκίας, 

815 Ἡ xai προεῖπε τῷδε τὴν κραταρχἰαν. 
Οὕτω προαφώριστο τῷδε τὸ κράτος. 
Πουλχερία $& φροντίζουσα πραγμάτων, 
Καὶ συνδιαφέρουσα τὴν κραταρχίαν, 

Τὸν ἐν Βλαχέρναις ἀπαράμιλλον ξένον 

820 Νεὼν ἀνιστᾷ Μητροπαρθένῳ Kópp: 
Πρεσθυτέρας Ρώμης δὲ Αέοντος πάπα 
Καὶ ποιµενάρχου 6' Ανατολίου νέας 
Τὰ πρὸ Διοσκόρου τε τοῦ τ᾽ Εὐτυχέος 
Πραχθέντα δεινῶς Φλαθιανὸν εἰς μέγαν 

825 M3, παραδραμεῖν ἄνακτ' ἐξαιτουμένων, 
Ἴϊδη γενέσθαι σύνοδος τέτακτό γε 
Μαρκιανοῦ δόγµατι καὶ Πουλχερίας 
Τῶν φιλοχρἰίστων εὐσεθῶν βασιλέων. 
Συνῆλθον οὐκοῦν ἐν Χαλκηδόνι πόλει 

830 Ἑξαχόσιοι Πατέρες θεηγόροι 
Πρὸς τριάχοντα συναχβέντες ἐνθέως, 

"Qv Ίρχε ᾿Ρώμης τῆς παλαιτἐρας ΑΔέων, 
Νέας τ) ᾿Ανατόλιος ἔνθεος θύτης, 
Καὶ Ἰουθενάλιος Σιὼν &ylac: 

835 OT δὴ καθεῖλον Διόσκερον ἑνδίκως 
Σὺν Εὐτυχεῖ τε δυστυχεῖ τρισαθλίῳ 
Ἐπὶ Χρισιοῦ λέγοντας οὐ διπλᾶς φύσεις, 
Míav ok μᾶλλον δυσσεθῶς, κακοφρόνως 
Ἐπεὶ 8' ἀναιδῶς ὑπεναντίων στίφος 

840 ᾿Ὀρθόφρονας ἦν ἑνλιαθάλλον µάτην, 

Ὡς Νεστορίου τὴν λύμην δεδεγµένους, 

"Bv τῷ φρονεῖν τε xal λέχειν Χριστὸν φέρειν 
Διπλάς τελείας τὰς φύσεις ἀσογχύτως 
Ἠνωμένας αὖ ἐν μιᾷ y ὁποστάσει. 

845 Πρὸς ὀρθοδόξων, δυσσεθῶν, τόμοι δύο 
Γεγράφαται δή σὺν ὅλῃ προθυµἰᾳ, . 
Kal τούσδε καλῶς σφραγίσαντες, ὡς δέον, 
Ἐν λάρνακι χλείουσι σεπτῶν λειψάνων 
Εὐφημίας μάρτυρος ὁλθίας κόρης’ 

850 Elta μετ εὐχὰς ἡμέραν τε τὴν τρίτην 
Πάντων παρόντων ἀνεφγμένου τάφου, 

Καὶ τοῦ κρατοῦντος αυµπαρόντος Πατράσιν 
('Q θαυμασίων, Χριστὲ µου, τεραστίων), 
ΤῶΥ δυσσεθῶν μὲν αἱρετικῶν που τόµος 

855 Ἐν τοῖς ποσὶ μάρτυρος ἦν ἐῤῥιμμένος: 
Τὸν δ᾽ ab γε λοιπὸν ὀρθοθοξούντων µέρους 
Κατεῖχε χερσὶν ἀσφαλῶς ταῖς ἰδίαις, 

Καὶ τῷ xpatoüvtt καὶ πατριάρχη νέµει 
T» δεξιὰν τείνασα πρὸς σφᾶς. (Ὢ τέρας 1) 

800 Μετὰ δὲ ταῦτα βασιλὶς Πουλχερία 
Γῆθεν µετέστη πρὸς μονὰς οὐρανίουως 
Ζἡσασα καλῶς εὑσεθῶς ὀρθοφρόνως 
Χριστὸν θεραπεύσασα χαλὸν νυµφίον 
Ἐν παρθενίᾳ καὶ χαλῶν εὐποιίαις, 

865 Ετὶ τῆσδε φαιδρὰν ἀνάψασα λαμπάδα. 
Βἶτα τελευτᾷ Μαρχιανὸς τὸν βίον 
Ζήσας ἐπὶ µήχιστον ἄναξ χαρίεις, 
Γνώμην ἀγαθὸς, ἱλαρὸς, πρᾶος φύσει’ 
Οὗτος θεοπρόθλητος ἐμπρέπων κράτει. 

870 "EE που κατασχὼν τὴν Βασιλείαν χρόνους. 





45 


"O« γνωματεύων μλ κινεῖν βασιλέα 
Ἓφασκε δεῖο ὅπλα τε καὶ µάχην ὅλως 
"Αν f δυνατὸν ἤρεμον βιοῦν βίον. 


ΑΕΘΝ !) METAZ ΠΤΟΙ O ΜΑΚΕΛΛΗΣ ET. IIT, 


Τούτου θανόντος καὶ µεταστάντος βίου, 

875 Εὖθὺς παρῆλθεν εἷς Baal) ecov κράτος 
Κλῆσιν Λέων τις xal Μαχέλλης τοὐπίχλην, 
᾽Ανὴρ ἀγαθὸς ἀρετῶν πεπλησµένος, 
Μάλιστα φιλοἰκτῳ δὲ κατηυγασµένος, 
Κράτωρ ἀριστεὺς καὶ µαχητὴς γεννάδας, 

880 ᾿Εχθρῶν χλονῶν φάλαγγας ὥσπερ τις λέων. 
Σειρὰν γένους ἄνωθεν ἕλκων Ex θρῴχης 
"H xal Δαχῶν, ὥς φασί τινες, ἐκ γένους, 
Ὑπέρμαχος κράτιστος ὀρθοδοξίας, 

Καὶ δαψιλής τις ἁπόρων χορηγέτης' 

885 Εἴωθεν οὗτος γνωματεύειν καὶ λέγειν, 
Ὡς foc πέφυκε θερµαίνειν Άλοις 
Oi; ἂν ἐπαφῇ τὰς φαεινὰς ἀκτῖνας, 

Τὸν αὐτὸν οἶμαι δεῖν βασιλέα τρόπον 
Οἷς ἂν ἐπιθλέψειεν ἀνθρώπων γένους, 

890 Σφᾶς ἀξιοῦν οἴκτου τε φιλοδωρίας. 

Ἡρὸ τοῦ κατασχεῖν οὗτος ἀρχὴν xal κράτος 
"Ασπαρι δεινῷ τῶν µέγα δυναµένων 

Ἱ πόσχεσιν δέδωκε τῶν παίδων ἕνα 

Εἷς καισαρικὴν ἀξίαν προθιθάσαι" 

805 ἸΕπεὶ δ᾽ ἐπιθίθηκε τῆς αὐταρχίας 
”Ασπαρ ἀπῄτει τὴν χάριν μετὰ βίας" 

Καὶ πορφυρἰδος τοῦδ’ ἀναιδῶς Ἀμμένος, 
Ψευδηγορεῖν, ἔφασκεν, οὐ χρεὼν, ἄναξ, 
Τὸν τήνδε λαμπρὰν πορφυρίδ᾽ ἐνημμένον. 

900 'AAA' οὐδὲ πάλιν ἐχθιάζεσθαι δέον 
Ὡς τινα δοῦλον, ἀντεπῆγεν ὁ χράτωρ, 
Τὸν ἀρχικὴν φοροῦντα λαμπρὰν χλαμύδα’ 
Οὔτος συνῴχει γαµετῇ τῇ Βἠρίνῃ 
Ἕ δύο τἶχτει βασιλεῖ θυγατέρας, 

905 Τὴν ᾿Αριάδνην, δευτέραν Λεοντίαν΄ 
"Qv Αριάδνη Ζήνωνι συνεζύγη 
Ανδρὶ δυσειδεῖ καὶ κακίστῳ τοὺς τρόπους, 
Ἕλκοντι σειρὰν τοῦ γένους ἐξ Ἰσαύρων, 
Μαρκιανὸς δ᾽ ἔγημε τὴν Λεοντίαν 

910 ᾿Ανθεμίου παῖς βασιλεύσαντος Ῥώμης. 
Τούτου βασιλεύοντος, ἐν βασιλίδι 
Πυρκαϊά τις συνέθη φρικαλέα 
Ἐκ τῆς πρὸς ἄρκτον ἀλμυρᾶς elo θατέραν, 
Ηυρὸς διαζώσαντος ἕν µέσῳ πόλιν, 

915 Καὶ πυρπολοῦντος τῆσδε λαμπρὰς οἴχίας, 
Τᾶλλα τε πάντα καὶ σεθασµίους δόµους 
Ἐπὶ τετρακτὺν ἡμερῶν ἀνενδότω' 

Τῃ 9' ᾿Αντιόχου καὶ σφοδρὸς γῆς τις κλόνος 
Συμθὰς κατηρείπωσεν αὐτὴν ἐσχἄτως' 

920 Ὕσθη σποδὸς δὲ µάλα πολλὴ τῇ πόλει 
Elc ἐμψύχων κάκωσιν εἰς καρπῶν φθίσιν' 
Ἐκ τοῦδ΄ ὁ χρατῶν συσχεθεὶς ἀγωνίφ 
Ηόλιν λελοιπὼς, lv βασιλείοἰς δόµοις 
Οὖσι πρὸ τειχῶν, ἀσφαλῶς ἦν διάγων. 

925 Εφ’ οὗπερ ἐσθὴς Μητρανάνδρου Παρθένου 
Ἐκ τῆς Σιών τε xal Παλαιστίνης τόπου 
Πρὸς τὴν βασιλεύουσαν ἀχθεῖσα πόλιν 


CARSARES. 


À Hujus sententa fuit, ut rex nunquam 
commotis armis bellum lacesseret, 
Bi quidem posset vitam quietam degere. 


LEO MAGNUS COGNOMENTO MACELLES 
II. 


AN. XVIII 
Marciano vitam deserente, ut diximus, 
statim pervenit ad potestatem regiam, 
nomine Leo quidam, cognomine Macelles, 
vir bonus et virtutibus redundans, 
misericordia tamen precipue ornatus, 
princeps egregius et bellator strenuus, 
hostium catervas quatiens reapse ut leo. 
Hic oriundus e Thracia fuit, 
vel Dacorum, ut quidam malunt, genere, 
fortissimus defensor orthodoxis, 
B egenis largus subsidiorum preebitor. 
Hujus in ore sepe sententia erat : 
sol uti solet omnes calefacere 
quibus ostendit splendidum lumen suum : 
sic se arbitrari, regem oportere 
quoscunque homines intuitu lustraverit, 
eos clementia in donis impertiri. 
Hio prius quam adiret imperium, 
Aspari illustri optimati homini 
unum 86 promiserat ex ejus liberis 
ad dignitatem Caesaris promoturum. 
Mox cum imperium obtinuisset Leo, 
id beneficium Aspar vi exigebat : 
quin impudenter purpuram ejus tangens, 
Haud tibi licet, inquit, rex, fidem fallere, 
cum sis hac splendida purpura vestitus. 
Atqui vicissim nefas est, ut famulo 
vim mihi inferri, respondit imperator, 
qui principali chlamyde prefulgeo. 
Huic erat juncta nuptiis Verina, 
que duas regi filias enixa est : 
nomen uni Ariadna, Leontina alteri. 
Ex his Ariadna juncta Zenoni fuit 
feda viro facie et moribus pessimis, 
qui seriem ex Isauris ducebat generis. 
Leontiam Marcianus acoopit conjugem 
filius Anthemii qui Rome regnabat. 
Leone dominante incendium quoddam 
urbe in regali contigit horrificum 
& boreali mari usque ad alterum 
flammis urbem mediam complectentibus, 
splendidasque hujus domos populantibus : 
atque inter cetera, sacras etiam edes 
quatriduanus ignis inclemens hausit. 
Antiochiam vero terre motus quidam 
vehemens supremo prostravit exitio : 
multusque pluit regi in urbe pulvis, 
molestus animantibus et noxius frugibus. 
His malis graviter anxius imperator 
urbe relicta, ad suburbanum palatium 
galuti sus consulens sedem transtulit. 
Sub eo vestis Deiparse Virginis 
ex urbe Sicne ao Palestina terra 
ad regiam delata metropolim 


a 


46 





41 | ΕΡΗΒΛΙΜΙΙ CHRONOGBRAPHI 48 


apud Blachernas in templo fuit reposita, 
quod ipse rex Deiparse excitaverat, 
argenteo pretiosoque clausa in loculo : 
quare et id templum copit appellari 
arca honorabilis Virginis laudatissime. 
Leone dominante dux egregius, 

arte strategica optimus Rueticius, 

bello praepositus victoriis claruit. 

At hoc exstincto, imperatricis fratri 
armorum imperium Basilisco traditur, 
qui transportato in Africam exercitu, 
cum esset loci dominus Gizerichus, 
erumnosam in prelio accipit oladem, 
copiarumque amisit partem maximam. 
Jam ubi vita Anatolium destituit, 
Constantinopoleos presul deligitur 
rectorum dogmatum vindex Gennadius : 
post quem defunctum in sedis honore, 
pessimus locum occupat Acacius. 
Imperatori interim nepos nascitur 

ex Ariadne et Zenonis conjugio. 

cui nomen Leoni fecit, coronaque 

etate puerili caput cinxit. 

Hic pius morbo imperator Leo 
correptus vitam mortalem deseruit, 
herede potentatus nepote dicto. 

Annis ipse octodecim imperium rexerat, 
princeps humanus, subditis benivolus, 
afflabilis, placidus, suavis, et amabilis. 


LEO JUNIOR AN. I. 


Junior imperium consecutus Leo 
infantili plane etate sceptrum tenuit. 
Sed mox vix uno revoluto anno 
excessit terris lumine cassus vita. 


ZENO SIMUL AN. XVII. 


Zeno erat Isaurus, ut dixi genere; 
feedisgimus mortalis et mente et corpore, 
cinedus, turpis, malitie cinnus, 

et nefandorum operum patrator, 

furialis hominum pestis optimatium ; 
haud regio more rempublicam regens, 


sed tyrannice cuncta inflammans, subruens, - 


resque subditorum pro viribus pessumdans, 
dogmate pravus, monophysites miser. 
Hunc cum videret usquequaque timidum, 
Verine Basiliscus germanus frater, 

armis aggreditur, Verina ferente opem. 
Atque illum ad patria suam pulsum trudit ; 
deinde sibi diadema cum reliquis 
insignibus imperii oireumponit. 

Sed enim hic confuse natura heresim, 
EKutychetis et Dioscori fermentum sequens, 
orthodoxorum Ecclesias acerbis modis 
omnique peenarum genere excruciabiat. 
Chalcedonis venerandam quoque synodum 
entiquavit edicto contra fas proposito : 

et patriarcham cum synedris pastoribus 

ad confirmandum impulit dogma suum. 


Λ 


Nai τεθαύριστο tip πρὸς Βλακέρναις, 
Ὃν αὐτὸς ἀνήγειρε Μητροπαρθένῳ, 
930 'Ev ἀργυρᾷ σορῷ xal σεθασµἰᾳ, 
Δι) ἣν κατωνόµαστο καὶ θεῖος δόµος 
Σοβὸς τιµία τῆς πανυµνήτου Κόρηςί 
Οὗτος χραταρχων καὶ στρατηγὸν γεννάδαν 
Ῥουστὶκιον ἄριστον ἐν στρατηγίαις 
935 Προθάλλεται δὴ καὶ κατορθοῖ τὰς νίκας' 
Τούτου θανόντος, σύγγονον βασιλίδος 
Βασιλίσκον προῦχρινεν εἷς στρατηγίαν͵ 
"Oc ἐκπλευκὼς ctc Αφριχὴν σὺν στόλφ 
Κατακρατοῦντος τοῦ τόπου Γιζερίχου, 
940 Ἡτταν ὑπέσχε δυσκλεὰ χατὰ µάχην, 
Καὶ πλεῖστον ἀπέθαλε τῶν στρατευμάτων 
Ανατολίου à' ἐχλελοιπότος βίον, 
Αρχιθύτης δέδεικτο τῆς Κωνσταντίνου 
Γεννάδιος πρόµαχος ὀρθοδοξίας | 
945 Τούτου τὸ βιοῦν iv θρόνῳ λελοιπότος, 
᾿Αχάκιος κάκιστος ἔσχε τὸν θρόνον. 
Ἔφυ βασιλεῖ θυγατριδοῦς τις νέος 
Ἐξ ᾿Αριάδνης xai Ζήνωνοσ συζύγου, 
"Ov χαλέσας Λέοντα, ταινίᾳ στέφει 
953 Ἐν ἡλικίᾳ τυγχάνοντα νηπίων, 
Οὗτος νοσήσας εὐσεθὴς ἄναξ Λέων 
Τὸν φθαρτὸν ἐκλέλοιπε τοῦτον βίον, - 
Τῷ θυγατριδῷφ καταλείψας τὸ κράτος, 
Βεθασιλευκὼς σὺν ὀκτὼ δέκα χρόνους: 
950 "Αναξ ἱλαρὸς, εὐμενὴς ὑπηκόοις, 
Γαληνὸς, εὐέντευχτος, ἡδὺς, χαρίεις. 


ΛΕΘΝ ΝΕΟΣ ΕΤ. Α’. 


Νέος δ᾽ ἐπιθὰς τῆς βασιλείας Λέων 

Κατῆρχεν αὐτῆς νηπιάζων τῷ χρόνφ' 

Ἔτος δὲ ταύτην ἕν χατασχὼν καὶ µόνον, 
960 ᾽λπῆρεν ἔνθεν χαταλείψας τὸν βίον" 


ΖΗΝΩΝ ΟΜΟΥ ΕΤ. 17’. 
Ζήνων δ᾽ ὑπῆρχεν ἐξ Ἰσαύρων, ὡς ἔφην, 
Αἴσχιστὸς ἀνὴρ xal δέµας καὶ καρδίαν, 
Κίναιδος, αἱσχρὸς, συµφόρημα xaxixc, 
᾿Εόγων πονηρῶν ἀθεμίτων ἐργάτης, 

965 ᾿Ανδρῶν ἑἐριννὺς τῶν περιφανεστέρων᾽ 
Οὐχ ὡς βασιλεὺς διέπων αὐταρχίαν, 
᾽Αλλ) ὡς τύραννος ἐμπιπρῶν, καταστρέφων, 
Καὶ πάντα ποιῶν εἷς φθορὰν ὑπηκόων' 
Σέθας καχόφρων Οἰοφυσίτης τἆλας' 

970 Τούτῳ γε δειλῷ παντάπαν πεφυχότι 
Βασιλίσκος σύναιμος ὢν τῆς Βηρίνης 
᾽Αντῆρε χεῖρα Βηρίνης συνεργιᾳ, 

Καὶ τόνδ’ ἐφυγάδευσεν elc τὴν πατρίδα - 
Εἶτα περιτίθησιν αὐτῷ τὸ στέφος 

975 Kai πάντα παράσηµα τῆς xpazapylac 
Της συγχυτικῆς χακοδοξίας πέἐλων 
Τῆς Εὐτυχοῦς τε καὶ Διοσκόρου λόμης, 
Ἐκκπησίας οὗτός γε τὰς ὀρθοφρόνων 
Πικρῶς ἑκάχου παντοδαπεῖς αἰχίαις' 

960 Καὶ σύνοδον δὲ τὴν κατὰ Χαλκηδόνα 
Σεπτὴν ἀχυροῖ γράµµασιν ὡς οὐκ ἔδει" 
Καὶ πατριάρχην xal συνέδρους ποιμένας 
Ταῦτα χυροῦν ἔπειθε, καὶ τοῖσδ᾽ ἐμμένειν. 








A9 | CASSARES. 


Αλλ’ ὀρβοδόξων σοναβροισθέντες στἰφος 

985 Βασὶλίσχον βάλλουσι ταῖς δυσφηµἰαις' 
Ti» σύνοδον ὃ᾽ ab ἀνεχήρυξαν πάλιν 
θεοχρότητον, ἁγίαν, σεθασμίαν, 

Διά γε ταῦτα Βασιλίσκος ἀξίως 
Πᾶσιν ἀποτρόπαιος ἣν στυγητέος" 

990 "Όμως κατὰ Ζήνωνος ἐκπέμπει τάχος 
Άνδρας στρατηγοὺς xal σὺν αὐτοῖς δυνάµεις, 
Ἡροσρυέντες τῷ Ζήνωνι γνησίως 
Σπεισάμενοί τε, πρὸς πόλιν βασιλίδα 
Αὖθις μετὰ Ζήνωνος 7xov ἐν τάχει’ 

995 Καὶ πάλιν ἀπείληφεν οὔτος τὸ κράτος, 
Δήμου τε λαοῦ τόνδε προσδεδεγµένου" 
Βασικίσκος δὲ προσφυγὼν ἐχκλησίᾳ 
Μετὰ γυναιχὸς ἱκέτης καὶ φιλτατων, 
"Erste! ἐχεῖθεν ἐξελασθεὶς ὀρχίοις 

1000 'Exsi λιμῷ τέθνηχε φθαρεὶς ἁθλίως, 

' "Ecn κατασχὼν τὴν βασιλείαν δύο. 
Τούτου χρατοῦντος, τῇ βασιλίδι πόλει 
υρχαιά τις συνέθη φρικαλέα, 

1005 Ἐκ χαλκοπρατείων qe πυρὸς ἡμμένου. 
"Y! ὃς κατηθάλωτο xal διεφθἀρη 
"Αλλα τε πλεῖστα καὶ δόµος φύλαξ βίθλων 
"Ec μυριᾶδας δώδεκα ποσουµένων' 

Ἐν aic χορίον χαὶ δράχοντος ὡς λόγος 
ἕν τιν: χλεισθεὶς πυρρίῳ τὸν τεχνίοις, 

1010 Πρόμηκες ὑπῆν ἐς πόδας τεταμένον 
Πρὸς τοῖς ἑχατὸν εἴκοσι, θαῦμα Eivov, 
Καθ’ οὗ χρυσοῖς γράµµασιν ἐγγεγραμμέναι 
*Hoav Ὁμήρου τοῦ σοφοῦ ῥαψῳδίαι 
Ἰλιὰς, Ὀδύσσεια" φεῦ τῆς ζημίας | 

1045 )Λναλαθὼν δὲ Ζήνων χραταργίαν, 
᾽Αρμάτιον μὲν τῷδε συνηργηχότα 
Προθάλλεται δὴ ταγμάτων στρατηγέτην, 
Yióy δ᾽ ἐχείνου Καίσαρα πάλιν στέφει’ 
Elta τὸν ᾽Αρμάτιον ἔχτεινε ξίφει’ 

1020 Παῖδα δὲ τὸν Καΐσαρα κληρικὸν δράσας 
Ἡεριπολεῖν εἴασεν οὕτω τὸν βίον’ 

Ὡς πίστιν ὀρθὴν οὐκ ἐφύλα]αν φράσας, 
Οὗτοι κραταρχήσαντι τῷ Βασιλίσκῳ, 
Οὔτ' αὖ ἐμοὶ ταύτην γε φυλάξουσ᾽ ἴσως. 

1025 Πρὸς τοῖσδε πολλοὺς παρέπεμψε θανάτῳ, 
ὝἌλλους δ᾽ ἑκάκου κατέτρυχεν αἰκίαις 
Τῶν εὐχλεῶν τε xal περιφανεστερων’ 

E'« γὰρ ἀθέσμους ἐκχλίνας αἰσχρουργίας 
Πράξεις µιαιφόνους τε xal βδελυκτέας 

1030 Πρὸς δ᾽ aó ὑπάχθεὶς αἱρέσει Διοσκόρου 
Μυσητὸς fj» ἅπασι xal τοῖς ἐν τέλει, 
Αριάδνῃ δὲ τζι συνεύνῳ καὶ πλέον" 
"0θεν σορῷ τέθαπτο δέξας τεθνάναι͵ 
Kixsi βιαίως τὸν βίον καταστρέφει’ 

1035 Οἱ μέν φασν µέθαις τε χρώμενον πότοις 
Ἔκχστασιν αὐτὸν τῶν φρενῶν πεπονθέναι" 
Δόξαντα δ᾽ οἰκτρῶς ἐκλελοιπέναι βίον, 
Κατατεθῆναι λάρνακι χαθὰ νέχυν' 

Καὶ πωματισθέντος γε τοῦ τάφου λίθῳ, 

1040 Γοώμενον κάκιστα θανεῖν ἐν τάφῳ' 
"Άλλοι δὲ παθεῖν τοῦτο δεινῆς Ex νόσου 
Δόντα θανεῖν δόχησιν ἀθροῦσιν ὅλοις. 


Α Sed enim orthodoxi coacto coetu 


Basiliscum maledictis perculerunt ; 
decreveruntque sanctam fuisse gynodum 
divinitus congregatam et venerabilem. 
Ob hiec evasit Basiliscus merito 

cunctis abominandus et detestabilis. 
Contra Zenonem tamen is celeriter 
duces cum copiis misit militaribus ; 
que ad Zenonem sponte deflcientes, 
junctoque secum federe ad urbem regiam 
citato gradu cum Zenone redeunt. 

Ergo hic imperium recepit denuo, 
favente populi cuncta multitudine. 

At Basiliscus supplex ad ecclesiam 
confugit cum uxore aliisque aflectibus. 


B llinc deinde data juranda fide 


excitus, claususque, turre cum parvis liberis, 
ibidem fame misere contabuit, 

postquam biennio regnum retinuerat. 
Adhuc illo regnante, in urbe regia 
calamitas incendii horrenda contigit : 
namque excitatis in foro erario flammis 
propagatus ignis cum alia absumpsit 

tum inflammavit etiam bibliothecam 
divitem tomis centum viginti millibus. 

in his el draconis quoque fuisse dicitur 
corium prelongum, centum vigenti patens 
pedes, mirum, insolitum, in quo scripte 
formis litterarum auro rutilantibusg 
Homeri sapientis fuerant rhapsodie 

Ilias et Odyssea (proh pernicies !). 
Recepto igitur Zeno imperio 

Harmatium qui sibi snppetias tulerat 
militaribus copiis ducem preficit, 
pretereaque filium ejus creat Cesarem. 
Deinde Harmatium gladio percussum necat, 
filiumque ejus Cesarem clero adscribit, 
sicque illi vite veniam retinende facit. 
Nam quoniam isti, aiebat, fregerunt fidem 
quam Basilisco principi spoponderant, 

sic ut ipsi mihi servent eadem vereor. 
Preter hos, alios multos letho dedit 

de numero nobilium atque optimatium, 
vel impositis plagis excruciavit. 

Ergo scolestis indulgens facinoribus 
cedibusque grassans flagitiosis, 


D imbutus insuper heresi Dioscori, 


populo invisus erat et optimatibus, 

conjugi vero Ariadne quam qui maxime. 
Quamobrem simulato mortis cagu, 

arca conclusus, ibidem mori cogitur. 

Ast alii narrant, hunc indulgere crapule 

et potui solitum, mentis perpessum extasim ; 
atque ita oreditum vitam finisse misere, 
capse fuiese traditum ceu cadaver; 

tum vero saxi admoto ad sepulcrum obice, 
tristissime ejulantem mors oppressit. 

Alii denique narrant id illi ex gravi 

morbo accidisse, visumque exstinctum omnibus. 


ol ΕΡΗΒΑΜΙ CHRONOGRAPHI 


ANATASIUS AN. XXVII. Λ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ET. KZ. 
Zenone hunc vite exitum sortito, Τούτου καταστρέψαντος οὕτω τὸν βίον, 
senatus et optimatium de sententia Βουλῇ γερουσίας τε xai τῶν ἐν τέλει 

:. regina Ariadna ad societatem vite 1045 Συζεύγνυται δὴ βασιλὶς Αριάδνη 
lege jugali traditur Anastasio, Αναστασίῳ πρὸς γάμου κοινωνίαν, 
cui fontem generis urbs Epidaurus prebuit. Ἕλκοντι σειρὰν ἐξ Ἐπιδάμνου γένους, 
Tum is Romanus legitur imperator "Qv κράτορα δέδειχε τῆς Ῥωμαῖΐδος 
eunuchi validis artibus Urbicii, Οὐδρικίου σπεύσαντος εὐνούχου τόδε, 
atque ab Euphemio coronatur ρεΦβυθ. 1050 Εὐφήμιος δ᾽ ἔστεψε τόνδ᾽ ἀρχιθύτης. 
Sio est imperium nactus Anastasius, Οὕτως ᾽Αναστάσιος ἔσχε τὸ χράτος, 
cui cognomentum Dicorus adhesit, "Όστις ἐπωνόμαστο Δίκορος Obat, 
quoniam pupilis fuit dissimilibus, Otc οὐχ ὁμοίας ἔσχεν ὁμματων xópa«, 
dextrum videlicet nigricantem oculum, ᾽λλλὰ µελαντέραν μὲν αὐτῶν θατέραν, 
glaucum sinistrum insigniter gerens. 4055 Γλαυχὴν δὲ λαιὰν ὡς ἐπίσημον gipov: 

^ Hic tributum auri argentique, Οὗτος βδελυρὰν εἰσφτρὰν χυσαργύρου 
invisum cunctis subditis molestissimum B Ὑπήκοον τρύχουσαν ἅπαν ἑσχάτως 
malum vectigal pie perimens sustulit; Δασμὸν πονηρὸν εὐσεθῶς παύσας ἔχει, 
quo manente, unumquemque opus erat Καθ’ 6v τις ἠνάγχαστο πᾶς συνεισφἑρειν 
pro se brutisque etiam animalibus ! 1000 Ὑπὲρ 0' ἑαυτοῦ καὶ προσόντων ἁλόγων, 
annuum numisma publico erario pendere. Ετήσιον νόµισµα τῷ χκοινῷ gópov: 
Idem venales antea dignitaten Kal δηµοσίας οὔσας ἀρχὰς ὠνίους, 
et publicarum rerum procurationes, Πρὸς 9' αὖ διοικήσεις τε χοινῶν πραγμάτων 
sublato abusu, gratis tradebat dignis. Παύσας παρεῖχεν ἁδοτ᾽ τοῖς ἀξίοις: 
Cateras quoque regnandi partes recte explebat. 1005 Kai τἄλλα δ' ἀρχῆς εὐτυχῶς ἦν διέπων' 
Synehyticorum tamen occupatus heresi Πλὴν Συγχυτικῶν χαθυπαχθεὶς αἱρέσει, 
Ecclesiis orthodoxis molestus erat. Τὰς ὀρθοδόξων ἦν κακῶν ἐκκλησίας, 
Hoc regnante Anastasio mira res evenit. Τούτου χρατοῦντος θλυµάσιον συνέθη 
Quidam Agarenice tribus princeps Φύλαρχος ἀνὴρ ᾽Αγαρηνῶν τῶν τότε 
cui nomen Alamundarus, homo frugi, 1070 Κλῆσιν ᾽Αλαμούνδαρος ἀγαθὸς τρόπους 
Christo se adjungens, riteque edoctus fidei Χριστῷ προσελθὼν καὶ μυηθεὶς εἰκότως 
dogmata ab orthodoxis archipresulibus, C Πρὸς ὀρθοδόξων ἀρχυθυτῶν ποιμένων, 
baptismatis postremo gratiam impetrat. Ἔπειτα βαπτίσματος αὐχεῖ τὴν χάριν. 
Recognita Severus profanos suos Ταῦτα μαθὼν Σεθῆρος (20) αὐτοῦ ποιμένας 
pastores ad hunc mittit sine mora 1075 ᾿Ανιέρους πέπομφε πρὸς τοῦτον τάχος' 
quorum ope neophytum ad se peliiciat. Σπεύδων ὃ αὐτῶν εἷς ἑαυτὸν ἑλκύσαι 


Is autem fidei tenax, et Christi Japis Ἐπεὶ δ᾽ ἐρασθεὶς πίστεως Χριστοῦ πέτρα 
immotus, legatos illos sic coarguit : "Ασειστος ἦν, µέτεισιν αὐτοὺς ὡδί πως' 
curavit enim ut familiaris homo 


Ποιεῖ τινά οἱ τῶν ὑπ' αὐτὸν ἐκκρίτων, 
ad aurem sibi aliquid arcanum diceret : 


1080 Ηρὸς οὓς ψιθυρίζειν τι προσχεχυφότα, 


tum impuris pastoribus inspectantibus, Καὶ τῶν βδελυρῶν ποιμένων δεδορκότω», 
mvorore Be correptum finxit princeps. Εἶτα φύλαρχος ἀλύειν DnsxplUn: 

Illi causam rogant ; quos contra talia refert "Ἠροντο 9' οἱ μὲν ate(av: T, δ᾽ ὃς «dbe: 
nuntiatum sibi, Michaelem summatem Ὡς μηνυθῆναι Μιχαλλ πρωτοστάτην 
angelorumque ducem nuper mortuum. 1085 Καὶ ταγματάρχην ἀγγέλων vov τεθνάναι, 


Illis sermonem talem respuentibus ; 
fabula reteota, sio contra fatur regulus : 
Cur ergo vos humana cum natura 


Tiv δ' οὐκ ἀνεκτὸν τὸν λόγον ποιουµένων 
D Ὁ δ᾽ ἐχκαλύψας τὸ ὀρᾶμα, τοῖς δ᾽ ἀντέφη' 


Καὶ πῶς παρ) ὑμῖν συμπαθεῖν θείαν φύσιν 


divinam pati, nuper tulistis dogma ? 'AvOpwmlvn, πἔφυκε νῦν δεδογµένον ; 
Tunc illi victi pudore discedebant. 1090 Ἐκ τοῦδ᾽ ἀπηλλάττοντο κατῃσχυμμένοι. 
Cerlior Anastasius nescio quo auctore factus Προγνοὺς βασιλεὺς οὗτος οὐκ ola πόθεν 


fulmiaum jactu sibi in fatis esse 

ut vita et regno terminum imponeret, 
cameram struxit grte venurtam mira 
cui fastigiat:e nomen apte fecit ; 


Ὡς ἐκ κεραυνῶν ἀστραπῶν αἷμαρτό ol 

Βίου γενέσθαι καὶ βασιλείας πέρας. 

θάλαµον δ᾽ ἀνήγειρε κάλλιστον δόµον 
40095 θολωτὸν αὐτὸν καλέσας φερωνύμως. 


in qua diversans fulmine erumpente Ἐν ᾧ διάγων ἀστραπῶν ῥηγνυμένων 
subitum vite finem nactus est. Ἠξαπίνης εὕρατο τέρμα τοῦ βίου. 
Is ut Mesorum Gothorumque, Istri incolarum Οὗτος Μυσῶν τε xal Σχυθῶν παριστρίων 


(20) Scilicet Severus Antiochie patriarcha, hereticus Synchyticus et Theopaschites. 











o3 CAESARKS. 


Ἐπιδρομὰς λείας τε µάχας ἐκχλίνων 
1100 Ἔχκτισε τεῖχος εὖ μαχρὸν χεχλήμµένον" 
Ἄλνδρα τε φρικτὸν εἶδε νυχτὸς καθ’ ὕπνους 
Tópov χεροῖν φέροντα xal φάσχοντά οἳ" 
"Opa διὰ σὴν φευκτέαν δυσπιστίαν 
Ζωῆς δὶς ἑπτὰ σὴς ἀπαλείφρ χρόνους, 
1105 Χαλκοῦ τ’ ἀνιστᾷ κίονι στήλην Ἰαύρου (21) 
TÀ« πρὶν πεσούσης τῷ χρόνῳ τῷ παμφάγψ. 
ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ 0 θΡΑΞ ET. θ’. 
Οὕτω λιπόντος ᾿Αναστασίου βίον, 
Ἱουστῖνος θρᾷξ ἐξ ἀσήμου τοῦ γένους 
Εὶς Όψος ἀνήνεχτο τῆς xpaxapy lac, 
11410 Αὐτὴν ἔχων ἄνωθεν ἀφωρισμένην' 
ἩΜαρτύριον δὲ, κινδυνεύων τεβνάναι 
Πρὸς διχόρου πρὶν, ῥύεται πρὸς ἀγγέλου: 
᾽Ανὴρ προσηνὴς εὐσεθόφρων ἀγχίνους, 
Τοὺς πρὶν φυγάδας πίστεως ὀρθῆς χάριν. 
1115 Αὐτὸς χατάγων xal τιμῶν ὥσπερ δέον, 
Στοιχῶν τετάρτης συνόδου βείοις ὃροις 
δόγµατι πάντας τήνδε θεσπίζει σέθειν, 
Καὶ ταῖς πρὸ αὐτῆς ἐγκρίνειν θεοχρίτοις: 
Kai τοὺς ἐν αὐτῇ Πατέρας θεηγόρους 
1120 Καταγραφῆναι διπτύχοις ἐκκλησίας. 
IOTZTINIANOZ O ΜΕΓΑΣ ET. AH. 
Kai τοῦδε βίον καὶ κράτος λελοιπότος, 
Σχηπτουχίαν εἴληφε τὴν τῶν Αὐσόνων 
Ἰουστινιανὸς μεγαλουργὸς χκράτωρ, 
Πολλῶν δοµἠτωρ xal xaXov δοµηµάτων. 
1125 Ναῶν, γεφυρῶν, ἀστέων, λαµπρων δόµων, 


Ἕλλλων τε πλείστων χτισµάτων καινουργέτής: 


ἜὭνπερ χκορωνὶς ἁπαράμιλλος πέλει 
Ναὸς σοφίας τοῦ θεοῦ τε καὶ Λόγου 
Τῶν πανταχοῦ γῆς θαυμάτων θαῦμα ξένον. 

1130 Οὗτος στρατηγοῖς τήν κατορθῶν τὰς νίκας 
Βελισαρίῳ καὶ Ναρσῇ τοῖς γεννάδαις" 
Σωροὺς ἀπείρων χρημάτων χρυσαργύρου 
Ἐκ παντοδαπῶν ἐρανισμένος τρόπων, 
Té Ἶν ἀφειδῶς ἐκκενῶν ἁση μέρα: 

1135 El; Βαρθάρων ἄμυναν, slc κτίσεις δόµων’ 
Ἐφ᾽ οὗ χλόνος τῆς συνέθη φρικαλέος 
Ἐμφύλιός τε πρὸς βυζαντίδι μάχη, 

Καθ᾽ $» μυριάριθµον ἐχτάνβη στίφος, 
Μυριάδες τέτταρες ἀνῃρημένων. 

1140 Ἡλω πολύ τε πλῆθος ἀῤῥενοφθόρων, 
Ὥνπερ χολαστὴς ἀσυμπαθὴς εὑρέθη. 
Οὗτος βραθευτὴς συνόδου πέµπτης ἔφυ, 
τις τετάρτης ἔμμλένουσα τοῖς ὅροις. 
Ὡριγένην, Δίδυµον, aov θεοδώρῳ 

1145 Μοψουεστίας αἱρετικῷ ποιµένι, 
Ἐκκηρύκτους τίθησι καὶ βδελυκτέους, 
Ἐν 14€ xai σύνευνος ἡ θεοδώρα 
Μερὶς ἀγαθὴ καὶ θεοῦ θεία δόσις 
Βοηθὸς ἀνθάμιλλος εἷἲς τὰ πρακτίέα" 

1150 "H« ἔργον οἶκος τῶν σοφῶν ἁἀποστόλων' 
Οὗτος πρὸς αὐτῷ τῷ τέλει τῷ τοῦ βίου 
Ἁλίσχεται φεῦ αἱρέσει βδελυκτέᾳ, 

Μεθ’ ἧς φάος λέλοιπεν ἡλίου xóbc, 


À incursus, direptiones, ac prelia vitaret, 
murum fundavit merito dictum longum. 
Idem viri terrificam speciem vidit 
per somnium, praelato libro dicentem sibi : 
En ego propter tuam perversam fidem 
bis septem vite tuse annos deleo. 

Ie eneam statuam columns Tauri imposuit, 


unde prior exciderat edaci impulsa tempore. 


JUSTINUS THRAX AN. IX. 

Sic amittente vitam Anastasio, 

ortus obs»uro Thrax Justinus genere 

ad imperii fastigium sublatus est, 

quod ipsi coitus predestinatum fuerat. 

Ejus rei indicium fuit, quod & dicoro 

jam occidendua, ab angelo est ereptus. 
B Vir fuit mitis, sani dogmatis, perspicax, 

qui recte fidei ceusa extorres homines 

reduxit atque debito in honore habuvit : 

herensque quarte synodi divinis placitis, 

edicto cunctis mandavit hanc colere, 

et cum priorum voluit reputari numero; 

Patresque ejus auctores Deo afflatos 

Ecclesie diptychis inscribi nominatim. 


JUSTINIANUS MAGNUS AN. XXXVIII. 
Postquam Justinus vita regnoque cessit, 
Romanorum sceptrum manu oorripuit 
magnificus imperator Justinianus, 
pulchrorum passim auctor ediflciorum, 
templorum, pontium, urbium, palatiorum, 
aliorumque magno numero edificiorum; 

C quorum incomparabilis coronis est 
templum sapientie Dei Verboque structum, 
miraculorum in orbe omnium maximum. 
Victorias hic per duces putrabat suos 
Naraete 8ο Belisario viris strenuis : 
acervos enim auri argentique, 
quos innumeris tnodis congerebat, 
dein large quotidie profundebat 
struendis edifloiis, propulsandis Barbaris. 
Sub eo motus contigit terre horrificus, 
atque in urbe Byzantio civile bellum, 
in quo plurima ferro cesa fuit 
turba, millia scilicet quadraginta. 
Plurimis quoque deprehensis Sodomitis, 
horum imperator fuit inclemens vindex. 
Idem curavit fleri quintam synodum, 
qui firmiter insistens quarte regulis 
Origenem atque Didymum cum Theodoro 
heretico pastore Mopsuestise 
damnatos sacro subdidit anathemati. 
Tunc etiam conjux Cesaris Theodora 
preclarum Dei donum et pars optima 
gerendis rebus emula auxiliatrix erat. 
[psa sapientium struxit eedem apostolorum. 
Jam vite termino proximus Justinianus 
in exsecrandam heresim heu incidit, 
qua innexus solis hujus lucem deseruit. 


(21) Nempe suam statuam posuit Anastasius loco status deciduse Theodosii. 


54 


δο EPHRJRMII CHRONOGRAPHI 


JUSTINUS JUNIOR AN. XIII. 
Post hunc Justinus comis atque pius 
ornavit a Deo datum regium stemma, 
et vir pragmaticus et bonus imperator, 
beneficus, benivolus, modesto spiritu, 
probus, magnanimus, miti ingenio. 
Hic velut arca re bona redundans, 
virtitubusque rege dignis preditus, 
justitia tamen magis proefulgebat, 
Ipsi sociata fuit foedere conjugii 
femina a Deo docta Deique reverens, 
Sophia dicta, moribus vere sopha. 
Hec miseris spem ferendo etatem trivit. 
Nam exstinguendis fenerantium sortibus 
quotquot in urbe regía versari novit, 
alieno ere pressos expedivit, 
syngraphas atque pignora ad se recepit ; 
quorum alterum dominis restitui jussit, 
alterum igni tradens, rem malam abstulit. 
Justinus infirmam corporis ob compagem 
raroque ob morbum prodiens in publicum, 
hominibus injustis auxit impudentiam : 
quare mororis jaculo confixus, 
consiliique inops cum Davide aiebat : 
Quis, oro, vindex latus leget meum ? 
Quis adversariis mecum adversabitur? 
Tum quidam adstans, ceu quoniam 1saias, 
vir animosus, iniquitatis osor, 


Rex, inquit, adsum ; opera mea prompta est. 


Ergo is obtinuit munus prefecture. 
Huno rex hortando fecit animosiorem 
contra rapaces homicidasque lupos. 
Sic iste ad rem gerendam munitus fuit. 
Ergo dum juridico pro tribunali sedet, 
quidam accessit ignobilis atque paupor 
de viro nobili splendidoque expostulans 
propter injurie crimen et maleficium. 
Ergo is peccati auctorem in jus vocat, 
qui vadimonium deserit. Vocat iteruih : 
ille superbis rem preterit auribus. 
ld ubi datori potestatis regi 
innotuit, dictum laude dignum protulit : 
S1 quidem ipse preter jus quid fecero, 
hortor de regio detrahas me throno. 
Igitur pretor rapiens ex convivio 
hominem illum forte tunc prandentem, 
pauperis causam ut par est cognovit : 
cumque rapin» crimen emersisset, 
plagis merito impositis castigat reum 
propter contempti judicii impudentiam. 
Multam preterea rapta pro re persolvere 
longe graviorem cogitur ille invitus : 
eamque pauperi pretor habendam tribuit. 
TIBERIUS AN. IV. 
Ubi Justinus sceptrum cum vita amisit, 
exstitit imperii succeesor Tiberius 
religionis amans homo legumque reverens, 
nihil in Ecclesie institutis innovans, 
sed in prescriptis conquiescens regulis, 


ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ O ΝΒΟΣ ET. IT. 
Mex' ὃν προσηνὴς, εὐσεθὴς, Ἰουστῖνος 
4155 Κοσμεῖ τὸ βασίλειον ἐκ θεοῦ στέφος, 
᾽Ανὴρ περιδέξιος, ἀγαθὸς χράτωρ, 
Εὐεργετικὸς, εὐμενὴς, ταπεινόφρων, 
Χρηστὺς, µεγαλόψυχος, ἡπία φύσις" 
Οὗτος ταμεῖον ἀγαθῶν πεπλησμένον 
1160 Ἐν βασιλικαϊῖς ἀρεταῖς διαπρέπων 
Δικαιοσύνῃ μᾶλλον ἡγλαϊσμένος' 
"Qmep συνῆπτο πρὸς γάµου χοινωνίαν 
Γυνὴ θεόφρων καὶ θεὸν φοθουμένη 


Κλῆσιν Σοφία, καὶ σοφή τις τοὺς τρόπους" 


1165 "H« ἔργον olxvoc ἆπορων καὶ χρηστότης. 
γὕτη δανεισταῖς καταθαλοῦσα χρέα 
"ATacty οἷς οἴχησις ἦν αὕτη πόλις 
Χρεῶν λύσις δ᾽ ὄφλουσι καθισταµένη, 
Ἐγγραφάς ἀπείληφε, µνήµονας δόσεις, 

1170 "Qv θάτερον μὲν τοῖς χεχτηµένοις νέμει, 
Τὸ 8 πυρὶ δέδωκεν slc ἆμνηστίαν' 
Οὔτος νοσώδους σαρχίου πλᾶσιν ἔχων 
Καὶ μὴ προϊὼν συχνάχις &x τῆς νόσου 
Αρπακτιχοῖς ηὔξησεν ἀναισχυντίαν. 

1172 Ῥομφαίᾳ λύπης τοιγαροῦν τετρωμµἐνος 
Msx& Δαδὶδ ἔφασκεν ἀπορῶν tds 
T ἂν τιμωρὸςσ υμπαραστήσαιτό µοι; 
νῦν ἀναστὴσαιτο xav! ἀντιδίκων ; 
Καὶ τὶς παρελθὼν, ὡς Ἡσαΐας πάλαι, 

4180 ᾿Ανδρεῖος ἀνὴρ καὶ μισῶν ἀδιχίαν, 
"Avat, ἴδού πάρειµι, κέχρησό uot. 
Ἐπαρχικὴν εἴληφεν οὐκοῦν ἀξίαν, 

Πρὸς δ᾽ αὖ σθένος κράτιστον ἐκ βασιλέως 
Καθ) ἁρπακτόρων xal λύκων βροτοκτόνων 

41865 Οὕτω κατωχύρατο τἀνδρὶ τὸ σθένος, 
Ἐπεὶ δὲ προὐκάθητο κρἰνωνὼς δέον, 
Ηροσῆλθεν αὐτῷ δυσγενής τις καὶ πένης 
Κατ’ ἀνδρὸς ἱστὰς εὐγενοῦς πεοιθλέπτου 
Ὑνδικίας ἔγκλημα καὶ φαυλουργίας. 

4100 Μετακαλεῖται τὸν ῥέκτην τῆς xaxlac* 

*O δ’ οὐκ ἀπαντᾷ' xal πάλιν δὶς μηνὺει’ 
Καὶ πάλιν αὐτὸς οὐδ᾽, ἄκροις ὡσὶ xat. 
Ἴκουστο ταῦδα τῷ δότῃ τῆς á£lac 
"H 9' ὃς παρευθὺς ἀξιέπαινον λόγον’ 

1195 KBv αὐτὸς εἰπὼν ἀδικῶν ἐγώ πελω, 
Κατάσπασόν µε τοῦ βασιλείου θρόνου, 
Κάντεῦθεν ἀνάρπαστου ix συσσιτίου 
Τὸν ἄνδρα λαθὼν ἑστιώμενον τότε. 

Καὶ συνδικάσας τῷ mb vi πρὸς δίκην, 

1200 Καὶ καταλαθὼν ἁρπαγῇ κεχρημένον, 
Αἰκίζεται µάστιξιν αὐτὸν ἀξίαις 
Τῆς εἷς δικαστήριον ἀναισχυντίας" 
Εἰσπράττεται 08 xal δίκην ἀδιχίας - 
Ἑϊσπραξιν ὦν ἥρπασε πολλαπλασίω' 

1205 Καὶ ταῦτα τῷ πένητι δίδωαι φέρων. 

TIBEPIOZ ΕΤ. A'. 
Τούτου τὸ βιοῦν xal κράτος λελοιπότος, 
ρχει μετ’ αὐτὸν Τιθέριος τοῦ κράτους 
Φιλευσεθής τις xal θεοῦ τρέµων νόμους, 
Μηδὲν νεογμῶν τῶν ἐθῶν Ἐκκλησίας, 
4210 ἀλλ ἐξομαρτῶν τοῖς νόµοις τοίς χειµένοις, 





57 | CABARES. 


Σοφῶς φυλάξας τῇ θετῆ μητρὶ σέθα, 

Ὡς ἦν θεμιτὸν Σοφίᾳ βασιλίδι. 
Μείλιχος, εὐέντευχτος, ἡδὺς τοῖς φίλοις, 
Ἐχθροῖς δὲ δεινὸς καὶ τιθείς σφισι δἑος 

1215 Καλοῖς στρατηγοῖς καὶ στρατῶν εὐανδρίᾳ. 
Otc συγκαθεῖλε δυσμενῶν πολλὰς πόλεις, 
Λείαν μακράν τ’ ἤλασε λάφυρα σχύλα * 
Ele πάντα φιλότιμον αὐχῶν τὴν χέρα 
Ric ἐνδεῶν οἶκτόν τε καὶ πτωχῶν δόσιν * 

1220 Ἡτίσεις τε ναῶν xai δόµων γηροτρόφων. 
Ὃς αἰχμαλώτους βαρθάρους Πέρσας πάλαι 
Εὶς τήνδ) ἀχθέντας τὴν βασιλίδα πόλιν 
Μετημφιαχὼς ἐν στολαϊς σφᾶς ἐντίμως 
Εἰς ἰδίαν πέπομφεν ἥχειν πατρίδα - 

1225 ᾿Εφ᾽ οὗ πεπομφὼς ᾽Αθάρων ἀρχηγέτης 
Ἔτησεν ἄνδρας τεχνίτας χειρωνάκτας 
Αὐτῷ σταλῆναι πρὸς βαλανείου χτίσιν * 
'O δ’ αὖ λαθὼν, γέφυραν ἐν ῥοαῖς Ἵστρου 
Τεύξας, ἐκάκου ΄Ρωμαῖδος τοὺς ὄρους. 

ΜΑΥΡΙΚΙΟΣ ΕΤ. κ’. 

1230 Τούτου τελευτήσαντος εὐσεοῶς βίον, 
Μαυρίκιος κράτιστος ἔσχε τὸ xpácoc, 
᾽Ανὴρ µεγαλόψυχος ἀνδρεία φύσις, 
Αλλος τις Ἰὼθ ἀναφανεὶς γεννάδας, 

Καὶ μακαριστὸς τοῦ τέλους χρηµατίσας * 

1235 Τᾶλλα μὲν οὔτος πᾶσιν ἦν πεφιλµένος, 
Ἡδὺς, Ἱλαρὸς, εὁμενὴς αὐτοκράτωρ. 
θος βεθηκὸς, ἐμθριθὲς προδεικνύων, 
Εἶδός τι σεμνὸν ἄξιον τυραννίδος, 

Φρενῶν βάθει, σώματος ἀλκῇ v! ἐμπρέπων, 

1240 θεοῦ συνιεὶς sic θεληµάτων τέλος. 

Πλὴν εἶχε xat τι παρακνίζον τῷ ῥόδῳ, 

"H τῷ σίτῳ τι xai ζιζάνιον τᾶχα, 

Φειδωλὸς ὀπείληπτο πᾶσι καὶ Ἠνίφων (22), 
Ἔττων τε χρυσοῦ χρημάτων οὗτος κράτωρ ' 

1245 Καὶ δἥῆλον ἐξ Qv κατερεῖ τρέχων λόγος * 
Ἐπήλθεν ἄρχων ᾽Αθάρων θράκῃ τότε 
Σὺν ἀμυθήτου στρατιᾶς ὁμαιχμίᾳ, 
Ηλασε λείαν xal Adoupa λαμθάνει. 

Καὶ πλῆθος ἐζώγρησεν ἄλλο μυρίον 

1250 ᾿Ανδρῶν, γυναικῶν, καὶ βρεφῶν, καὶ νηπίων, 
Ἐς χιλιάδας Ἐξ δὶς ἀριθμουμένων. 

Καὶ xl µε δεῖ γράφοντα μηκύνειν λόγον; 
Ἰστᾷ τιμὴν σφῶν χιλιάδας C µόνας 
Ἡ βαρθαρικἡ φιλόχρυσος καρδία * 

1255 Αἰτεϊ τί δοχθὲν, προσφέρει τι καὶ βίας * 
"O μὲν βασιλεὺς so προτιμᾷ χρυσίον * 
'O Βάρθαρος δὲ (μὴ ῥαγῆς µοι καρδία) 

Ὢ θηριώδους, ὢ μαγικῆς καρδίας 
Κτείνει τοσοῦτον μυριάριθµον στίφος * 

1260 Αἱματόφυρτος ἔλχεται ῥοῦς αἱμάτων, 

Ὡς κατὰ πρανοῦς ὕδωρ ψυχρὸν ἐκτρέχον * 
"Avat συνῆκεν ἔμμονον φέρων φρένα, 
Αἰσθητιτὴν καρδίαν, ὡς σὴς ὀστέων 
περ κακοῦ γένοιτο τελχῖνος φθόὀνψ. 

1265 θεὸν λιπαρεῖ τοῦ µίσους τὰς εὐθύνας 


(22) Ita cod. Quare hino aperte cognoscimus 
huic vocabulo sensum eumdem a Niceta etiam 


À matri adoptivte legitimum obsequium 


prebens prudenter Sophie regine. 

Vir blandus, comis, jucundus amicis, 
hostibus formidandus quos terrebat 
egregiis forti cum milite ducibus, 
quorum virtute multas urbes hostium 
diruit, et opimas manubias retulit. 

Idem munificam cunctis porrexit manum 
clemens erga miseros, largus indigis, 
struendis templis et gerotrophiis deditus. 
Barbaros etiam Persas captivos quondam 
&d hanc traductos urbem regni sedem, 
Bingulos exornatos decoris vestibus 

ad suas remisit patrias postliminio. 

Rege sub hoo, legatos Abarorum princeps 


B misit qui peterent dari Bibi opifioes 


artis peritos &d structuram balnei : 
quos ubi accepit, ponte junxit Istrum, 
atque hino Romanos fines vastare copit. 


MAURICIUS AN. XX. 
Postquam Tiberius pie vitam clausit, 
regnum obtiauit Mauricius preestantissimus 
vir magni spiritus, indole forte preeditus, 
alter quodammodo visus patientia Jobus, 
vita sue termino laudatissimus. 
Hic univereo populo in amore fuit, 
suavis, hilaris, benivolus imperator, 
morum constantiam gravitatemque gerens, 
Btatura venerabili et rege digna, 
mentis consilio, corporis vigore cluens, 
semperque ad Numinis placita cursum dirige! 
Verumtamen in rosa spina fuit, 
et tritico zizanium subnatum est : 
parcus atque avarus hic videbatur omnibus 
atque auri fame laborans imperator; 
quam rem sermo sequens confirmabit. 
Rex Abarorum Thracium tunc invasit 
cum conjurato exercitu innumerabili, 
predam abduxit, manubias rapuit. 
In his ingentem turbam cepit vivam 
virorum et mulierum ac puellorum, 
quorum sunt numerata millia duodecim. 
Porro ut historiam rei pauci exsequar, 
his simul cunctis nummum haud plus sex mi 
barbarica avaritia pretium statuit ; 
petit responsum, minas intentat quoque : 
at rex hominibus, pro nefas! aurum preefert. 
Tum Barbarus (ah mihi ne cor dispereat!) 
proh belluinum animum ao furiosum! 
tam grandem turbam ense districto metit : 
atra volvuntur humi fluenta sanguinis 
frigidus ut labitur per prasseps aqua humor. 
Id audiit immotam mentem gerens rex, 
corde tamen vulnerato, ceu depascitur 
0888 teredo invidi magi fascino. 
Deum igitur rogat, cito culpe poenam 


Choninta tribui, quem auctorem non recte in 
git Cangius in lexico. 


99 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 60 


ut ab se repetat, et animum cura solvat. 
Ergo visus est sibi per somnium cernere 
multam utroque e sexu mortalium turbem 
adstare coram imagine Christi Domini, 
regemque adversus clamoribus expostulare ; 
'jpso praesente remque cum melu audiente. 
Tunc ab imagine vox emíssa sonuit ; 
ubinam 5 vellet malorum penam luere 
qui se avaritie obstrinxit piaculo? 

num hic, ubi supplicium clementius erit, 
an illic alias poenas experiri 2 

Is hic se malle, verbo intellecto, ait. 

Tum se traditum Phocte fuisse audiit. 
Somno discusso, verissimum vísum putat, 
qua vidit queque audiit in eo spectaculo. 
Protinus ergo advocat Philippicum 

carcere ex injusto, vinculis detractis, 
queis suspicione motus eum gravaverat ; 
pacem impertit, veniam vicissim 
preteritarum impetrat injurisrum. 

Horum gestorum talis fuit exitus. 

Exin exercitus motu seditioso 
imperatorem acclamavit Phocam, 

qui fretus armis Byzantium veniens, 
stemmate ornatur manu arcbipresulis, 
Mox pretium opere facturum se putavit, 
si Mauricii genus omne perimeret. 
Quamobrem de mandato cruenti animi, 
Phoce tyranni, inquam, scelestissimi, 
(mítto enim quidquid intermedium exstitit) 
principis uxor liberique gladio 

ceduntur. Aderat spectans Mauricius 
ceedemque heroico tolerabat animo, 
gratias imo Deo ob eamdem agens. 

Ipse ad extremum nece injusta periit. 
Rex hic quadraginta Christi martyrum 
templum absolvit ornans mirifice, 

nempe quod Tiberius struere coperat. 


PHOCAS TYRANNUS ΑΝ. VIII 
Phocas tyrannice regnum occupavit, 
nefarius homo, sanguinarius animus, 
s5v*us (yrannus, cruoris canis appetens, 
mulierosus, comessator, ebriosus, 
imperii dedecns, vel magis exitium, 
prosperitatis Romane eversgor, 
carnifex populi, demon, et labes ; 
aqua, igne, mari, gladio, perdens, 
alios tristissime (pro miseriam |) 
alios imminutos corporis partibus 
sinens ignominiam suam circumferre. 
Dum hic ignave desidet domi 
eoas incursurunt provincias Perse : 
armis pulsarunt fines Cappadocas, 
Galatarum terras et Paphlagonum, 
ex Colesyria cunctaque Armenia 
predas egerunt usque Chalcedonem : 
tum Palvstinam et fines Phonicios 


ΔΑ "QU' εἰσπραχθᾶῆναι σχεῖν τε κακῶν τὴν λύσιν. 
Ἔδοξε γοῦν τι xat' ὄναρ οὕτω βλέπειν, 
Πολό τι πλῖῆθος γηγενῶν παρεστάναι 
᾿Ανδρῶν, Τυναικῶν εἶκόνι τοῦ Δεσπύτου, 

1270 Καταθοᾷν τέ σφας &vxxtoc σὺν γόοις 
Αὐτοῦ συνόντος, σομπαρεστῶτος τρόμῳ. 
Φωνῆς τ’ ἀχούειν εἰκόνος προϊγμέντης, 
Ποῦ τῶν χαχῶν βούλοιτο δοῦναι τὴν δίκην 
Τὸν τοῦ µόσους αἴτιον ix φειδωλίας ; 

1275 Ἐνταῦθ) ὅπου µέτριον ἔσται τὸ τρόχον, 
Μ ταῖς ἐχεῖθεν παραπεμφθῖναι δίχαις ; 
Τὸν 9' ὧδε φάναι συνιέντα τοῦ λόγου - 
Παραδοθῖναι λοιπὸν Φωκᾷ προσχλύει. 
Ὕπνου δ᾽ ἀνέντος, ὕπαρ οὖκ ὄναρ χρίνει, 

1280 "Qv εἶδεν, ὤν ἔκουσεν εἶναι τὴν θέαν 
Μεταχαλεῖτα: Φιλιππικὸν οὖν τάχος 
Εϊρχτῆς τε δεσμῶν τῶν ἀδίκων ἐκλύσας 
Οἷς αὐτὸν ἐξέθλιθεν ἐξ ὑποφίας, 

Καὶ σπένδετα΄ γε xai γοµίζεται λύσιν 

1285 Ὢν αὐτὸν εἰργάσατο χαχῶν ἀδίχως. 

Καὶ ταῦτα μὲν πέπρακτο τόνδε τὸν τρόπον. 
Ἡ δὲ στρατιὰ στασιάσασα τότε 

Φωκᾶν ἀνηγόρευσαν εἷς βασιλέα - 

Μεθ᾽ οὗ πόλιν φθάνουσι τὴν βασιλίδα, 

1290 Καὶ ταινιοῦται παλάμαις ἀρχιθότου - 
Σπούδασµα κροῦργου τῶδε λοιπὸν γίνεται 
Τὸ Μαυρίχιον παγχενη δοῦναι ξίφει. 
"QOev κχελεύσει, φεῦ φονικῆς καρδίας, 
Φωκᾶ τυράννου τοῦδε καὶ φτυλεργάτου 

1295 Δεῖ γὰρ ἐπιτρέχοντα λιπεῖν τὰν µέσῳ, 
Γυνή τε παῖδες ἐκθερίζονται ξίφει, 

Τοῦ Μαυριχίου συµπαρόντος δρωµέἑνοις, 
Καὶ τὰς σφαχὰς φέροντος ἀνδρειοφρόνως, 
Καὶ τῶνδε χάριν τῷ θεῷ κατε,δότος. 

1300 Καὐτὸς τέλος τέθνηκεν ἁδίχῳ χρίσει. 
Οὗτος τεσσαράχοντα Χριστοῦ μαρτύρων 
Νεὼν τελειοῖ φα δρύνας ὑπὲρ λίαν 
Πρὸς Τιθερίου κτίσεως πρὶν ἠργμένης. 

ΦΟΚΑΣ O ΤΥΡΑΝΝΟΣ ET. Β’. 
Φωκᾶς τυραννεῖ τοῦ βασιλείου κράτους, 

1305 'Avip ἀποφρὰς αἱμοχαρὴς χαρδία, 
Τύραννος ὠμὸς xai φιλαίµατος χύων, 
Γυναικομανὴς καὶ φίλοινος xai πότης, 
Αὐταρχίας ὄνειδος fj μᾶλλον λύµη, 

Τῶν Ῥωμαϊκῶν ἀφανιστὴς πραγμάτων, 

1310 Ὑπηκόων δήµιος, ἁλάστωρ, φθορὸς, 
Ὕδατι, πυρὶ, καὶ θαλᾶσσῃ καὶ ξίφει 
Οἴκτιστα τοὺς μὲν ἐκδιδοὺς, φεῦ τοῦ πάθους. 
Τῶν 9 ab μέλος µέρος τι σώματος τέµνων, 
Περινοστεῖν ὄνειδος cla τῷ Bl (23). 

1315 O» ῥᾳθυμίᾳ συνεχεῖ τ οἰχουρίᾳ 
"Eia Πέρσαι κατέδραµον χωρία, 
Ἔπηλθον ὅπλοις Καππαδοκίας ὅροις, 

Καὶ Γαλατίας xal Ἡαφλαγόνων τόποις, 
Κοίλης Συρίας, τῆς ὅλης ᾽Αρμενίας, 

1390 Αεηλατοῦντες xal μέχρι Χαλκηδόνος, 

Παλαιστίνην δὲ xai τόπους τῆς Φοινίκης 


C 


D 


(25) Hma Phoce verissima vituperatio prorsus infirmat fidem laudative inscriptionis his annis in Ro- 


οι CAESARRES. 


Τοῖς óe' ἑαυτοὺς συνέταξαν χωρίοις. À in provinciam Persicam redegerunt. 
Τὸ δ᾽ ᾿Λθάρων etpdttuua πάλιν ἐν δύσει * At in occidente Abarorum exercitus 
Χώρας δυτικὰς κατέχειρε xal πόλεις. terras atque urbes populabatur. 
1325 'H στρττιὰ δ᾽ ἔφθαρτο ᾿Ρωμαίων µάχαις Romans vires praeliis sunt accise. 
Αοιμός τε λιμὸς κατέτρεχε τὰς πόλεις urbes afflixit fames cum pestilentia, 
᾽Αμετρία κρύους τε xal κτηνῶν φθίσις, vis nimia frigoris et jumentorum lues, 
Kaxà διωλύγια ποιχἰλα πάθη. malorum cohors immensa et multiformis. 
Τὸ xax' ᾽Αντιόχειαν δ᾽ Ἑθραίων φῦλον Tum etiam Antiochie Judaious populus 
1330 Στάσιν χινοῦσι καὶ µάχην Χριστωνύμοις, seditiosa pugna Christianos appetiit, 
Καὶ δρῶσι πολλοὺς εὐσεθῶν ἔργον ξίφους" permultasque piorum vitas gladio messuil ; 
Μεθ᾽ ὧν ᾿Αναστάσιον αὐτῆς ποιμένα, in his pastorem urbis Anastasium, 
Kai νεχρὸν αὐτοῦ τῷ πυρὶ δεδωκότες, cujus etiam cadaver igni tradidit. 
Οὕτω καχῶν τις liic πάντ’ ἐκλόνει, Sic malorum ilias quatiebat omnia, 


1335 Καὶ κυμάτων σύῤῥοια, καθάπαξ odvat, prorsus veluti quidam concursus fluctuum, 
Λαϊλάψ τε δεινὴ καὶ καταιγὶς xal ζάλη turbo, procella, maris sstuatio, 
Καὶ τριχυµία πνευμάτων ἀντιπνόων gravis tempestas natuum adversariorum, 


Ἐφιλονίχουν τῷ βυθῷ καταδύσαι Β certabant profundo mergere 
Aósapylac ὀλκάδα τῆς ἐγκοσμίου, mundani imperii navigium 
1340 Ναύαρχον οὐκ ἔχουσαν οἰακοστρόφον. navarcho destitutum qui clavum regeret. 
Οὕτω κανῶς πάσχοντος Αὐσόνων χράτους Cum rese Romane ita laborarent, 
Στρατηγὸς 'HodxAstoc ᾽Αφριχῆς τότε Africse per id tempus dux Heraclius 
Στόλῳφ πεπλευχὼς elc βασιλίδα πόλιν armatam classem appellens ad urbem regiam, 
"Hrtnos Φωκᾶν συμπλαχεὶς τῷδ' slc µάχην, Phocam conserto prelio debellavit ; 
1345 Kal xóv0e χτείνας παραλαμθάνει τὸ κράτος; quo occiso, sibi imperium vindicavit. 
HPAKAEIOZ ET. AA'. HERACLIUS AN. XXXI. 
Φωχᾶ φθαρέντος, ὡς ἔφην, αὐτοχράτωρ Phoca sublato, ut dixi, imperator 
Ἡράκλειος πέφηνεν ἀριστεὺς µέγας processit Heraclius ingens heros 
ἝΑλλος τις ὕντως Ἡρακλῆς κατὰ σθένος, alter reapse Hercules propter vires : 
O9 θηρίων γῆν Exxagalpov ἀλόγων nec vero terram purgans brutis belluis, 
1350 008 Εὐρυσθέως προσταγαϊς εἴκων βίᾳ, neque Burysthei mandata coactus faciens, 
"AX ἀπελαύνων ἐκδιώχων μακρόθεν 0 verum expellens longiesimeque persequens 
Πόῤῥω τε τιθεὶς γῆς ὅλης Ῥωμαίδος Romanisque finibus procul submovens, 
Χριστοῦ δυνάµει οταυρική, παντευχίᾳ Christi virtute crucisque panoplia. 
Ὡς θῆρας ἄλλους ἀγρίους φιλαιμάτους feras alias sevas et sanguinarias 
1355 "II παλαμναίους καὶ θρασεῖς χύνας λύχους, dirosque lupos atque canes rabidos, 
Ηέρσας ἀναιδεῖς ἁρπαγαϊς κεχρηµένους. impudicos nempe Persas ac direptores. 
Ὃς ὢν στρατηχὸς καρτερόψυχος μάχαις Hic cum dux esset in preliis strenuus 
Καὶ ζηλοτυπῶν πατρἰων vópoy χάριν et patriarum legum amore flagrans, 
Κλέους τε τοῦ πρὶν Αὐσόνων κραταρχἰας dum veterem imperii gloriam revocat 
1360 Πολλοὺς ἀνατλὰς xal μεγάλους κινδύνους, multis magnisque implicuit se periculis. 
Ὑπερμαχεῖ κάλλιστα Ῥωμαίων όρων fines Romani orbis protexit sirenue, 
Blc πίστεως σύστασιν εὐσεθυφρόνων, orthodoxorum dogmata confirmavit, 
Ele ἀντέρεισιν εὐαγῶν Χριστοῦ νόµων pro sanctis Christi legibus arma movit, 


mano foro detecte sub columna honori ejus regnantis ab assentatore dicuta, que est hujusmodi : 


t oPrIMO CLEMENTIS, reLicissiMOQVE 
PRINCIPI DOMINO N. rocAE IMPERATORI 
PERPETVO A DO CORONATO TRIVMPHATORI 
SEMPER AUGVSTO 
SMARAGDVS EX PRAEPOS. SACRI PALATII 
AC PATRICIVS ET EXARCHVS ITALIAE 
DEVOTVS EIVS CLEMENTIAE 
PRO INNVMERABILIBVS PIETATIS EIVS 
BENEFICIIS ET PRO QviETE 
PROCVRATA ITAL. AC CONSERvaATA LIBERTATE 
HANG STATvAM PIETATIS EIVS 
AVRI SPLENDonE micaANTEM HVIC 
SVBLIMI COLVMNa& Ap PERENNEM 
IPSIVS GLORIAM IMPOSVIT AC DEDICAVIT. 
DIE PRIMA MENSIS AUGVST. INDICT. VND. 
CP. PIETATIS EISV ANNO QVINTO 


"3 EPHREMIU CHRBONOGRAPEI 65 


proque dilstasdis et.am imperii fisibes, 
prorses ut rem Bomanam restitueret. 
Tunc antem Persidis regna:cre Clroeroe 
eoas ubique terras depredante, 

fines quoque invadente Palesznos, 

ita ut Theopolim ipsam S.onem ceperit : 
Ctristicolarum periit isimensos numerus 
mitis homísum sciiicet nonaginta ; 
partim in ipso prelio gladi.s casa, 
partim dolo Hebreorum pessum data. 
Quippe hí captivos fraudu;enter em tos, 
tenui repensa Barbaris pecania, 

protínus gladiis, pro dolor ! confi-iebent. 
Barbari Síonis pastores sacrux:que lignum 
io Persidem abduzeruat patriam suam. 
Aszc imperator audiens angebatur, 
nempe militam numero pauciore instructus, 
ítem peeunie auxilio destitutus, 
quominus hostem barbarum propulsaret. 
Mox tamen opes numerosumque exercitum 
armorumque apparatum apte insiruens, 
pecunias e templis mntoaia gratis, 
collecto de provinciis idoneo milite, 
adversus Chosroem Deo victorioso fretus 
com exercitu in Persidem facit impetum. 
Exin vigorem animis subdente Deo, 
vietorías nobiles, splendida trophea, 

rex illic presens retulit de Barbaris. 
Occidit enim hostium catervas plurimas, 
predam abegit, manubias abstulit, 
strage, igne, vastilate attrivit Barbaros. 
Mís Heraclius patratis intra sexennium, 
post sanctum lignum cum Sionis presule 
Hierosolymis rursus collocatum, 

ad regiam urbem septimo revertitur 
mírífica letitia redundans anno, 

hymnis innumeris celebratus populi, 
heros et víctor predicatus nobilis. 

Hic rex quibusdam pastoribus obnoxios 
vei potius merceuariis, imo et lopis, 

ex bis synehyticis impurisque fontibus 
perníclem perpotavit exsecrabilem. 

Sub eo Mahumetus populi seductor fallax 
turpis atheorum princeps Agarenorum, 
nefande religionis antecessor, 

ad hominum exitium orbi innotuit. 
Εεπ]πα hic ditis Persidie cum esset famulus, 
impostor, homo obscurus, stirpe ignobili, 
hanc habuit tori sociam et malitie. 

Exin evasit princeps doctorque nugax 
nescio quo pacto apud Agare posteros. 
ldem progrediens ex /Ethribi regionibus 
imperatori post victoriam reduci 
occurens, sedem ad incolendum petiit ; 
qua mox impetrata, Syriam inonrsavit, 

et Romanorum terris potiri ccpit. 


CONSTANTINUS HERACLII FILIUS . 


Postquam Heraclius finem vite imposuit, 


A EZ τι rA-—» τοῦ πρᾶφας «Ἱνινερώσων, 

1365 "E—t£Y» τε Ῥν α-καο παν πάτηοο. 
Αενλα-ωοντος ταν παντα X12730 
Hz» a2z-X747» παν-α ὃς "Ea μέρτ, 
K2:»202a2iv-3& κα. Baa7--rz Ἓρφος, 
θε; xza.» TE TE Σον RAjGETES, 

13.0 Xz-o—wr7wn ἔρλαρον TAIN Ίαν; Ὢν 
"Es zoozle εννέα wo T3 
T2 a£» sz. c» — la π.ς µάχε f.i, 
T5 Z αὖ verte» Ἑρρκος, rxracT. 
"Quo laf»: viz Xj ui) στης ὀνστρύπωος 

4375 MazA; —uE.D042 τε τὰς ce Bucbices 
"Yr £4 Tous ς ευ Ty. f. 

, ipsa: δὲ Xue ποιμένα ea t tla 
ες li:p72 ἀπήγαγον xí πατρίδα. 

B Tz ὁ xozxcee γνοὺς XocEDlitum. καρδίαν. 
1380 Idus wr | zen px 2a pec χεκττ niv, 
Mr z2 δακάντν yonuiae ἆπαλότασν 
E ἀντικαλάμτστν ἔχθρᾶσν Βαρθάρων. 

Ὅμως δὲ κα) χρήµαςα x€) ατρατοῦ στίῳος 
Καὶ τὰ πρᾶς ἐξόπλισεν εὖ ἀπαρτίσας, 

1385 Tà uk» πρὸς o3usv Ἱερῶν χάριν ὀάνους 
Τον δ᾽ Ex θεμάτων σοναχεί-ας ὡς δέον, 
Κατα Χοσρόου σὺν θε νίκης Ora 
Meza στρατ.ἃς ἐκθάλλει τῇ Hte 
θεοῦ τολο:κὸν ἑασνέον-ος τὸ σθένος 

1390 Περιφανῖ τρδχαια γενναίας νίκας 
'Exs: πτρὼν Σέδρακς κατὰ . 
Ἕκτεινς καὶ γὰρ Βαρθάρων πλείστας ἴλας, 
Ἔλασε λεέαν xal λαφοραγωτίαν, 

Δμᾶν ἐρημῶν πυρπολῶν τὰ Βαρθάρων, 
C 1395 To ' ia χρόνοις E; Ἡράκλειος ἀνύσας, 
Ἑύόλα τε σεκτὰ καὶ Σιὼν ἀρχιθύτην 
Ἱερουσαλὴμ ἐγκαταστήσας πόλει, 
Πρὸς βασιλίδα παθοποστρέφει πόλει 
"Ee iid pep κάλλιστα χαίρων cp χρόνῳ, 

1400 Ὑμνούμενος στόµασιν ἁστῶν μορίων, 
Ὀοθεὶς ἀριστεὺς γεννάδας νιχηφάρος. 
Οὗτος βασιλεὺς ἐξομαρτῶν ποιμέσιν 
Ἠ μᾶλλον εἰπεῖν µισθίαις τε καὶ λύκοις 
Ἐκ συγχυτικών οὐ καθαρῶν ναµάτων 

1405 ᾽Ανατροπὴν ποτίζει βδελυκτέαν. 

Εφ οὗ Μουχούμετ λασκπλάνος xal φέναξ 
Φύλαρχος αἰσχρὸς ᾽Αγαρηνῶν ἀθέων 

Καὶ μυσταγωγὸς ἀθεμίτων ὀργίων 
Φβισίθροτος λύμη τις ἑξέφυ βίψ. 

D 1410 "Oc ὢν γυναικὸς Περσίδος θὴς πλουσίας 
᾽Ανὴρ γόης ἄσημος ἀτίμοτ γένους, 
Σύνευνον ἔσχε τήνδε χαχοτεχυίας. 

Εἶτα φύλαρχος xat διδάσκαλος πλάνος 
Οὐχ ol ὅπως γἔένοιτο τῶν ἐκ τῆς "Αγαρ. 

1415 Οὗτος προϊὼν ἐξ ᾿Αθρίδου χωρίον 
Ὑποστρέφοντι βασιλεῖ νιχηφόρῳ 
Προσῆλθεν αἰτῶν χῶρον slc κατοικίαν' 
Καὶ παραλαθὼν κατέδραµε Συρίαν, 

Καὶ Ῥωμαϊκῶν κατακρατεῖ χωρίων. 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο YIOZ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ET. A. 





1420 Τοῦδ” Ηρα χλείου τὸν βίον λελοιπότος, 


— ——— — 


Pd 


Κωνσταντῖνος παῖς ὀρθόφρων ἔσχε κρᾶτες. 

Μεθ᾽ 9v σὺν υἱῷ Ἡραχλωνᾷ Μαρτίνα (24) * 

"Qv γλῶσσαν 3, μὲν τἔµνεται μάλ᾽ ἐνδίκως, 

Ἠραχλωνᾶς δὲ τοῦ προσώπου τὴν ῥίνα, 
4425 Φυγὴν καταχριβέντες ἑνδιχκωτάτην 
ΚΟΝΣΤΑΣ O ἨΤΙΟΣ AYTOY HTOI O EITONOZ 

HPAKAEIOY ET. EZ. 

Εἶτα κατάρχει τοῦ κράτους τῶν Αὐσόνων 

Κώνστας, διώκτης εὐσεθεστέρου µέρους, 

Κωνσταντίνου παῖς, ἔγγονος 9 Ηρακλείου * 

Τᾶλλα μὲν οὐκ ἄχρηστος ὀφθείς τις κράτωρ, 
1430 Σέδας 9' ἀχρεῖος Οἰοφυσίτης τάλας * 

Ὃς ἑχδιώχων ὁρθοδοξούντων µέρος, 

Καὶ Μάξιμον δ) ἤλασε τὸν θεηγόρον 

Σὺν τοῖς μαθηταῖς, καὶ Μαρτῖνον τὸν πάπαν. 

"Όμαιμον αὐτοῦ κτείνας οὗτος ὁ κράτωρ 

1435 Μισητέος χέχριτο καὶ βδελυκτέος, 

Καὶ μᾶλλον oic δέδραχε χαχῶς ἁγίους, 

Διατριθὰς οὖν ἐκλιπὼν Βυζαντίδος, 

Πρὸς Σικελίαν τὴν µέγίστην ἐκπλέει, 

Καὶ Συρἀχουσαν ἔσχεν slc χατοιχίαν. 
KONZTANTINOZ O ΗΟΡΩΝΑΤΟΣ KT. 17 

4440 Τούτου σφαγέντος xal µεταστάντος βίου, 
Κωνσταντῖνος παῖς εὐσεθὴς Πωγωνάτος 
Παραλαθὼν ἴθυνε τὴν κραταρχίαν * 
᾽Ανὴρ ἀγαθὸς, ὀρθοδοξίας φίλος 
"Ὅστις πατρφαν καχκοδοξίαν λύων 

1410 Ἠθροισε σεπτῶν πατέρων θεῖον στίφος, 
Συνἑδριον χάλλιστον ὀρθοδοξίας, 

Ἐπί γε Χριστοῦ δογµατισάντων ἅμα 
Διττὰς θελήσεις καὶ φύσεις ἠνωμένας, 
Καὶ χαθελόντων πάντας Οἰοφυσίτας. 

4450 Τούτου κρατοῦντος, ᾽Αγαρηνῶν τις στόλος 
ΤΠ βασιλίδι προσθαλὼν ταύτῃ πόλει (25) 
Εθόσκετο ξύμπαντα τὸν πὲριξ τόπον * 
Ἶρος μὲν ἰστὰς χαλεπὰς ναυμαχίας, 
ὍὭρμιστο χειμῶνος δὲ τοῖς νεωρίοις 

1455 Toi τῆς Κυζικοῦ μέχρις ἑθδόμου χρόνου * 
Ἐπεὶ δὲ τετρύχωτο µήχει τοῦ χρόνου, 
Βλοῖά τε συντέτριπτο τούτου τὰ πλέω, 
Ὀφλισκάνων γέλωτα καθυποστρέφει, 

Καὶ κάτὰ τὴν χέλευθον ἅπας ἐφθάρη 

1460 Λαίΐλαπι δεινῃ τῇ θεοῦ συνεργίᾳ. 

Πρὸς τοῖς δ᾽ ᾿Αθάρων στρατιὰ φρικαλέα 
Ἐπῆλθε ταύτῃ τῇ βασιλίδι πόλει, 
Φρίσσουσα τοῖς δόρασι καὶ πανοπλίαις, 
Καὶ πᾶσα κατέφθαρτο Ῥωμαίων σθένει, 

1465 Τῶν νεκριµαίων Βαρθάρων ποσουµένων 
"Ec χιλιάδας τριάκοντα τὰς ὅλας. 

Ὑγρόν τε πῦρ εὕρητο τούτοις τοῖς χρόνοις 
Σύρου παρὰ τοῦ τέκτονος Καλλινίκου. 


ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ O ΡΙΝΟΤΜΗΤΟΣ ET. I. 


Εἰτ᾽ ουστινιανὸς ἦρξε τοῦ κράτους 
1470 Κωνσταντίνου παῖς, εὐσεθὴς κατὰ σέθας, 


(24) Seilicet Martina noverca sustulit veneno 
Constantinum privignum, invasitque tyrannidem 
cum Heraclona filio; cujus sceleris justas ponas 
mox dedit. 


CJSRARES. 66 
À Constantinus filius regnavit orthodoxus, 


post quem Martina cum Heraclona filio. 
Sed enim matri merito lingua exciditur, 
turpiter Heraclonas truncatur naribus, 
uterque exsilio multatur justissimo. 
CONSTANS CONSTANTINI FILIUS, 
HERACLII NEPOS, AN. XXVII. 
Exin Romanorum obtinet imperium 
Constans piarum persecutor partium, 
Constantini filius, nepos Heraclii. 
Ceteris usibus non malus imperator, 
dogmate sed pravus, monophysita miser ; 
qui dum negotium facessit orthodoxis, 
Maximum quoque theologum expulit 
cum suis discipulis, cumque Martino papa. 


B Cum vero et proprium fratrem occidisset, 


invisus plane evasit et abominabilis, 

tum presertim quia sanctos injuria affecerat. 
Ergo Byzantii degere jam non sustinens, 

ad insularum maximam Siciliam venit, 

et Syracusis stabilem sedem flxit, 


CONSTANTINUS POGONATUS AN. XVII. 


Cum violenta Constans obiisset nece, 
Constantinus Pogonatus predicti filius, 
delatum ad se imperium capit regere ; 
vir bonus, dogmatis recti amans : 

qui ut patris heresim solveret, congregavit 
venerabilium Patrum divinum cotum, 
pulcherrimum synedrium orthodoxiam; 

qui definierunt, in Christo fuisse simul 
duas voluntates naturasque unitas duas, 
cunctisque valedixerunt monophysitis. 
Hoc imperante, quedam Agarenorum 
classis ad hanc adnavigans urbem regiam, 
populabatur omnem circa locum ; 

vere quidem acres committens naumachias, 
hieme 8e subducens ad navalia 

Cyzici ; atque id septennio factitavit : 

sed cum jam lapsu temporis attrita esset, 
confracteque laborarent plerseque naves, 
ridicula jam classis reversa est ; 

tum universa in cursu pessum ivit 

turbine gravi, vi conspirante Dei. 

Insuper Abarorum formidabilis 

exercitus ad hanc urbem accessit regiam, 


D lanceis horridus et cataphracto milite. 


Attamen universus Romanis viribus 
succubuit. tot cadentibus in acie Barbaris 
ut triginta millium summa oollecta fuerit. 
Ignem quoque grecum his temporibus 
Syrus invenit artifex Callinicus. 


JUSTINIANUS RHINOTMETUS AN. X. 


Deinde Justinianus regnare eopit 
Constantini fllius, religione sincerus, 


(25) Hinc atque ex aliis locis similibus satis ap- 
paret chronologum Rphremium fuisse vel patria 
Byzantinum vel saltem incolatu. 


67 


dogmate rectus, sed crudelis admodum. 
Hic e barbaris Sclavis delecta habito, 
puberes juvenes, bellatores validos 
cruentam Martem in preliis spirantes 
conseripsit, millia triginta scilicet, 
novum exercitum earum precipue, 
quem appellavit populum eximium : 
quo delectatus confidensque maxime, 
bellum suscepit &dversus Arabes, 
pace cum ipsis dirempta inique. 
Barbaros igitur armis est aggressus, 
Qui abruptum fadus egre ferebant. 
Arabum copia vicissim proceseerunt 
Jurati feederis scriptum suspensum 
conto gestantes primis in ordinibus. 
Mox obstinato acrique conserto prelio, 
nove phalangis defecit subito 
pars major, scilicet viginti mille, 
seque feedissime adjunxit bostibus. 
Quamobrem turpiter victus imperator 
JEgre periculo elapsus revertitur. 
Tunc autem (eheu inhumanum animum! 
novo phalangis partem residuam 
gladiorum ictibus cunctam subjecit. 
Barbari autem prohibente nemine 
eoas cunctas incursabant partes. 
Ipse struendis domibus dabat operam, 
in regiis palatiis tempus conterens, 
gravis Jam omnibus et intolerabilis. 
LEONTIUS AN. ΠΠ. 
Igitur invisus imperio dejicitur 
Justinianus, Leontio rebellante 
doloque facili potentiam arripiente. 
Namque carceribus detentos liberans, 
hos adjutores habuit facinoris, 
aliosque multos rei perficiende socios. 
Quare priorem thruno regem detrahens, 
eumque naribus ense inhoneste (runcans, 
ad Chersonem urbem custodiendam misit 
Sic ad Leontium delata republica, 
claseis profecta ex Arabum ditione 
populabatur fines urbesque Africa. 
Vicissim igitur mittitur a Cesare 
classis que hostibus adversetur : 
hec autem, prelio cum Barbaris conserto, 
Vinoitur, et rediens Crete tenet littora. 


APSIMARUS AN. VII. 


Illic Apsimarum, defectionis socium 
quemdam, Romani Dominum irr perii creant : 
Quicum ad urbem regiam properantes 
throno Leontium protinus deturbant, 
eumque duro carcere concludunt, 

naribus prius de facie preocisis. 

Justinianus interim Chersore urbe 
profuglens, veluti accipiter laqueo, 


(20) Ita cod. 
(27) En belle Ephreemius confirmat vocabulum 


καινίς, quod ab antiquioribus lexicis abest, quod- 


EPHR.EMII CHRONOGRAPHI 


Φρονῶν μὲν dpBà, πλὴν δ’ ἁπηνὴς stc ἄγαν. 
Οὗτος Σθλαθικῶν (26) Βαρθάρων ἀποχρίνας 
Ἡδῶντας ἄνδρας ὁπλίτας ῥωμαλέους 
Φονικὸν ἐκπνέοντας ap,» ἐν µάχαις, 

"Ec χιλιάδας τρὶς δἐκ᾽ ἀριθμουμένους, 


Α 


Ex 
Νέον συνεστήσατο σύνταγμα olov, 
Ααὸν περιούσ!ον αὐτὸ χαλέσας 
Ἐφ᾽ ᾧ γεγτθὼς xai πεποιθὼς µειζόνως 
Kar! ἀντιπάλων ἑστράτευσεν ᾿λῤῥάδων, 
Σπονδὰς λελυχὼς τὰς πρὸς αὐτοὺς ἁδίκως. 
Ἐκῆλθε τοίνυν σὺν στρατιᾷ Βαρθάροις 
Σύγχυσιν ὄρχων ἐν λόπῃ ποιουµένοις * 
Στρατὸς δ᾽ ᾿Αράθων ἀντεπήγετ᾽ ao πάλιν 
Σπονδῶν γραφὴν Evopxov ἐκκρεμασμένην 
1485 Κοντοῦ φέρων σφῶν στρατιᾶς ἡγουμέννς. 
Καὶ συῤῥαγείσης χαρτερᾶς δεινῆς µᾶχης 
᾽Αποστατῆσαν ἐκ φάλαγγος τῆς νέας 
Τὸ πλεῖστον αὐτῆς, χιλιάδες Bic δέκα, 
Προστίθεται «άχιστα τοῖς ἀντιπάλοις, 
1490 Ἐντεῦθεν αἰσχρῶς βασιλευς ἠττημένος 
Μόλις φυγὼν κίνδυνον ἀνθυποστρέφει. 
Καὶ τηνικαῦτα, φεῦ ἀπανθρώπου τρόπου. 
Τοὺς ἐκ νέου τάγματος ἐκλελειμμένους 
Πάντας µαχαίρας τῇ τομῃλκαθυπάχει. 
1405 Καὶ βάρδαροι μὲν τοῦ κατείργοντος σπάνει͵ 
"Ea πάντα χατέδραµον χωρία * 
Αὐτὸς δ᾽ ἀπησχόλητο κτίσµασι δόµων 
Ἐνδιατρίθων τοῖς βασιλείοις δόµοις, 
Τοῖς πᾶσι βαρὺς δυσαχθὴς δεδειγµένος. 
AEONTIOZ ET. Tr. 
ς 1500 Ὅθεν μισηθεὶς ἀπελήλαται κρᾶτους 
Ἐπιφυέντος τῷδε τοῦ Λεοντίου, 
Καὶ χράτος ἁρπάσαντος εὐχερῶς δόλῳ, 
Ὃς τοὺςφυλακαῖς ἐγκαθειργμένους λύσας, 
Μεθ᾽ àv ἐθάῤῥει δράµατος συνιστόρων, 
1505 "λλλων τε πολλῶν, ἐκτελεῖ 2εδογµένα, 
Καὶ καθελὼν ἄναχτα τὸν πρὶν τοῦ θρόνου, 
Τεμών τε ῥῖνα τοῦ προσώπου καινίδι (27), 
Ec Χερσῶνα πἔπομφεν ἔμφρουρον πέλειν. 
Οὕτω κρατοῦντος τοῦ κράτους Λεοντίου, 
4540 Στόλος πεπλευκὼς ᾿Αῤῥάθων ἐνθαρχίας 
Ὄρους ᾿Αφρικῆς κατέχειρε xal πόλεις " 
Καὶ πέµπεται δὴ πρὸς βασιλέως στόλος 
E!c ἀντιπαράταξιν ὑπεναντίων, 
"Oc συῤῥαχεὶς ἧττητο Βαρθάροις µάχῃ 
p 1515 Kai παλινοστῶν πρὸς Κρητῶν νῆσον φθάνει. 
AVIMAPOZ ET. Z. 


"Ev0' ᾽Αϕψίμαρόν τινα συναποστάτην 
᾽Ανεΐπον ὡς ἄνακτα τῆς Ῥωμαῖδος * 
Μεθ) οὔ πόλιν φθάνουσι τὴν βασιλίδα, 
Καὶ χαθελόντες τὸν Λεόντιον θρόνου 

1520 Φρουρᾷ καθειργνύουσι µεστῃ πικρίας, 
Πρόσθεν τεµόντες τοῦ προσώπου τὴν ῥίνα. 
"liv δ᾽ Ἰουστινιανὸς ἐν τῇ Χερσῶνι 
Ὅθεν διαδρὰς, ἱέραξ Gc ἐκ βρόχων, 


4475 


1480 


que Herodianus nuper editus epimer. p. 63. expli- 
cat µάχαιρα. 


69 
Πρὸς Βουλγάρων ἄρχοντα λιέπτη τάχος' 

1525 Kai πεἰσας αὐτὸν δωρεαῖς δαψιλέσιν 
Ὑποσχέσει κήδους τε xal χωρῶν δόσει͵ 
Σὺν βαρθαριχῇ στρατιᾷ φθάνει πόλιν. 
Καὶ νυχτὸς ὁλκὸν ὑπόγειον εἰσδύσας 
Ἐντὸς δι΄ αὐτοῦ γίγνεται Βυζαντίδος, 

1530 Καὶ πάλιν ἀπείληφε τὴν κραταρχίαν͵ 
Κτείνας τὸν Λεόντιον σὺν ᾽Αψιμάρῳ 
᾽Αμοιθαδὸν πρὶν χεχρατηκότας κράτους" 

ΠΑΛΙΝ O ΡΙΝΟΤΝΜΗΤΟΣ ΕΤ. ζ. 
᾽Αμόνεται δὲ xal τινας τῶν ly τέλει. 
Όδτος τρέφων ἔναυσμα µήνιδος χόλου 

1535 Ηόλει Χερσῶνος xal προσοίχοισ Χερσῶνος, 
Ζητοῦσιν αὐτὸν ἀνελεῖν πεφευγότα, 

Ἐκ τῶνδ᾽ ἀνῆψε θυμικὴν σφοδρὰν φλόγα 
Elc τῶνδε πυρπόλησιν, εἲς ἔρημίαν' 
Στρατιὰν οὐχοῦν εὐτρεπίσας µυρίαν. 

1540 Καὶ ναυτ.κὸν στράτευµα σὺν βαρεῖ στόλῳ 
"Eo! ὧν ἐφίστα καὶ στρατηγῶν δυάδα, 
Ηρηστῆρας ἐχπέπομφε χατὰ Χερσῶνος' 
Φειδὼ χελεύσας μηδενὸς λαθεῖν ὅλως 
Οἷς ἡ πόλις πέἔφυχε κατοιχουµένη, 

1545 Ἐτεῖναι δὲ πάντας ὡς προθάτων ἀγέλην, 
Κτείνοντας ἐκτέμνοντας, Qv τραγῳδίας 
Πιμπρῶντας αὐτοὺς ἐχθερίζοντας ξίφει, 
Οἱ μὲν πόλιν ἔπλησαν οὕτω τοῦ φόνου, 
Μύσους xv' ἐναγοῦς καὶ στεναγμῶν xal γόων 

4550 Σωροὺς ἀναστήσαντες αὐτῇ πτωμάτων, 
Ὡς σφίσιν ἐντέταλτο, φεῦ, φεῦ τοῦ πάθους | 
0ὐδ) ἀνεχτὴν ὄμμασιν ἡμέροις θέαν͵, 
Πάντας ἀφειδῶς ὑπάγοντες τῷ ξίφει, 
ἹΜόνης ἀώρου νηπίων ἁλιχίας 

4555 Καὶ µειραχίσχων συμπαθῶς πεφεισμένοι. 
Ὅ δὲ χρατῶν γνοὺς νηπίων σωτηρίαν, 
Φάλαρις 7j Ἔχετος Ἡρώδης πλέον, 
Κύων ὁ φιλαίµατος, ἐξώργιστό πως, 

Οἷς ταύτα μὴ Υένοιντο πάρεργον σπάθης' 

4500 Καὶ μηνιῶν ἦν, καὶ στελεῖν ἄλλον στόλον 
Δράσοντα τὴν δῄωσιν ἠπείλει váy oc 
Ταῦτ' ἄρα λαὸς Χερσῶνος Λελειμμένος 
Στόλος τε παρὼν ix βασιλέως τότε 
᾽Αποστατήσας Φιλιππικὸν Βαρδάνην 

1565 Εὐθὺς ἀνευφήμησαν ὡς βασιλέα’ 

M«0' οὗ χαταπλεύσαντες ἦκον etq πόλιν, 
Καὶ συλλαθόντες ἐχθερίζουσι ξίφει 
Kápav φονουργὸν κράτορος σὺν τῷ γόνψ. 


ΦΙΑΙΠΠΙΚΟΣ Ο ΚΑΙ ΒΑΡΔΑΝΗΣ ET. Ες, 


Όὔὕτω μὲν ἔσχε Φιλιππικὸς τὸ κράτος, 
1570 Δοχῶν μὲν εἶναι ῥητορικὸς 8v λόγοις, 

Ἐπήθολος λόγον τε καὶ µαθηµάτων, 

Καὶ πρός τι πᾶν εὐχρηστος ἐν συνουσίαις, 

Πρὸς δ᾽ αὖ περιδέξιος ἐν συνττχίἰαις' 

)Αδέξιος πάµπαν δὲ πρὸς τὰ πραχτέα, 


1575 T3» γλῶσσαν αὐχῶν μὴ συνάδουσαν λόχοις (28): 


Οὗτος πεπωχὼς συγχυτικῶν ναµάτων 
Ἔσπευδε τάἆλας ἀκυρῶσαι καθάπαξ 
Σόστηµα σεπτῶν Πατέρων θεηγόρων, 


(28) Ita codex ; qua lectio improbabilis videtur. 


CJESARES. 


À ad Bulgarorum regem raptim advolat : 


quo magnis sib: donis conciliato 

oblatis etiam nuptiis el terris aliquot, 

cum barbarico exercitu ad urbem venit, 

arcanumque aquaductum noctu permeans 

intra Byzantii monia recipitur. 

Sie ergo rursus imperium adipiscitur. 

Leontio cum Apsimaro interfectis, 

qui alternatim antea regnaverant. 
RHINOTMETUS ITERUM AN. VI. 

Exin et senatores interfecit aliquot. 

Tum ultricis ire fomitem corde gerens 

contra Chersonem contraque hujus finitimos, 

qui se extorrem perdere conjuraverant, 

nunc demum excitavit ingentem flammam 


B ut eos igne redigeret in solitudinem. 


Igitur comparato ingenti exercitu, 

cum maritimo milite et classe gravi, 
duobus etiam prepositis ducibus, 
fülgurum instar contra Ghersonem misit ; 
mandans ut nemini prorsus parcerent, 
quotquot in urbe cives habitarent, 

sed cunctos rita pecudum interficerent. 
macteando, jugulando (heu tragoediam |) 
urendo flammis, gladiis demetendo. 

Illi eic jussi cede replerunt urbem, 
infandis cedibus et luotu et gemitibus ; 
exstruxeruntquein urbe ingentem cumulum 
aggestis cadaveribus (pro miseriam !) 
intolerandum mitibus spectaculum, 
cunotis inclementer trucidatis civibus. 

Ex his infantium tantum acerba etas 

ao puellorum meruit clementiam. 

At ubi rex cognovit servatos pueros, 
Phalaris alter, Echetus, Herodes, 

canis imo cruentus, ira excanduit, 

quod heo mantissa cedi non accesserit. 
Jamque furebat, et statim novam classem 
exitii causa missurum se minabatur ; 
interim tamen reliquue Chersonis populus 
cum olasse regia tunc ibi presente 
conversis armis Philippicum Bardanem 
subito motu Cesarem acclamarunt : 

quo duce ad urbem regiam navigantes : 
Justiniano potiti, gladio demetunt 

ejus credule caput et filii pariter. 


70 


'PHILIPPICUS BARDANES AN. II. MENS. VI. 


Atque ita imperium obtinuit Philippicus, 

vir sermone quidem admodum rhetoricus, 
doctrinis atque litteris eruditus, 

omni consilio abundans in colloquiis, 
preterea satis dexter in variis casibus ; 

sed tamen ad gerendas res ineptus, 

vana lingua praeditus haud factis consentanea. 
Cum hic synchyticos fontes ebibisset, 

statim heu miser abrogare voluit 

impio stultorum synedrio hereticorum, 


γι EPHRARMII CHRONOGRAPHI | | 72 


augustum Patrum theologorum cotum 
qui divinam sextam synodum approbaverant. 
Namque in partium hereticarum monacho 
praedicti imperii mercedem promiserat 
petenti sexte synodi abrogationem. 

Sub eo Mesorum turmi Thracios fines 
ablata incursaverunt preda innumera, 
ipsius regalis urbis usque ad monia. 

Tum et Agareni terras orienti obversas 
omni re corraea armati diripuerunt. 

Ergo dum hic Cesar pigre maleque gerit 


imperium, vel rempublicam dum potius Bubruit, 


et simul recta dogmata perverti curat, 
8 senatoribus captus in convivio 
Jumine oculorum merito orbatus fuit. 


ANASTASIUS, QUI ET ARTEMIUS, AN. I, 


VEL UT ALII AIUNT. AN. II. 


Deinde summa rerum fuit concredita 
regali cum fastigio sapienti viro 
protasecretis doctrinarum cato, 

qui apostolorum itemque Patrum dogmata. 
collaudans, apprime amabat orthodoxiam, 
ad rerum quoque regimen recte exercitus, 
nuno Anastasius nomine, Ártemius olim. 
Hic pastorem hereticum Joannem 

statim deposuit, Germanumque magnum 
ad Byzantinam censuit transferendum 
sedem e Cyzico cum pastorum consilio. 
Idem et classem mieit adversus hostium 
classem Phonicis Syrieque vastantem littora 
navarchum autem classi praeposuit 

Magno diaconum Ecolesie, quem honore 
generalis decoravit logothete. 

Is feliciter navigans Rhodum usque, 

illic in navalibus portum tenuit. 

Cum autem convenisset robur militum 
cum tribunis qui classem apte regerent, 
tum demum ut in mandatis a rege habuerat 
diaconus duces coepit violenter 
iracundeque cogere ad navigandum ; 

qui simul omnes stalim conspirantes 
crudeliter diaconum gladio ozdunt. 

Deinde ad Adramyttium profecti urbem, 
ibi Theodosium quemdam exaclorem 
publicorum vectigalium deprehendentes, 
virum imperendo plane ineptum, 

affatim rudem, merum idiotam, 

et quidem reluctantem acclamant Cesarem. 
Re comperta Anastasius, discessit prolinus, 
Bithynamque urbem Niceam insedit. 


THEODOSIUS ADRAMYTTENUS AN. Il. 


Theodosius autem Byzantium properans, 
intra receptus creatur imperator. 
Tum vero assumptis electis senatoribus 
quibuscum presul quoque Germanus erat, 
Niceam simul cuncti ad regem veniunt, 
ut fama est, rem actam nuntiantes. 
Is autem statim veste mutata comam 


À "Ἐκτῆς χυρωτὸν συνόοου θεοχρίτου 
1580 Ματαιότητος δυσσεθεῖ συνεδρίφῳ' 
Τινὶ μοναχών αἱρετικῆς φρατρίας 
Αἰτοῦντι χάριν τῆς προγνώσεως τίνων 
Τοῦ κράτος ἕξειν ἀθέτησιν συνόδου 
Ἐφ' οὗ Μυσῶν στράτευµα θράχης χωρία 
1585 ”Ἠλασε λείαν καταδραμὸν µυρίαν, 
Φθάσαν πρὸ τειχῶν ἄστεως βααιλίδος. 
Οἱ δ’ ᾽Αγαρηνοὶ τὰ µέρη τὰ καθ’ "Eo 
Δεηλατοῦσι xal σκυλεύουσιν ὅπλοις, 
Οὕτω ῥᾳθύμως, πλημμελῶς ν στρέφων 
1500 Μᾶλλον δὲ χοινὰ πράγµατα biis 
Εἰλικρινῆ τε δόγµατα διαστρέφων, 
"Ev συσσιτίῳ συσχεθεὶς τοῖς ἐν τέλει, 
Ἔκσθεστο λίχνους ἀξίως τῶν ὀμμάτων. 


Β ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ο KAL ΑΡΤΕΜΙΟΣ ET Α΄’ οἱ AE 
T Β’. 


Εἶτα παρΏλθεν εἲς διοίκησιν ὅλων 
1595 ᾽Αρχήν τε βασίλειον πρωτασηκρῆτις 
Σοφός τις ἀνὴρ xal µαθηµάτων ἵδρις, 
᾿Αποστολιχῶν δογμάτων ἐπαινέτης, 
Πρὸς δ᾽ a πατρικῶν, φίλος ὀρθοδοξίας: 
Ἠσκημένος πράγµατα καλῶς διέπειν, 
1600 Αναστάσιος Αρτέμιος πχιδόθεν. 
Ὃς Ἰωάννην αἱρετιχὸν ποιμένα 
Καθεῖλεν εὐθύς' Γερμανὸν 96 τὸν µέγαν 
Μετατεθῆναι πρὸς θρόνον Βυζαντίδος 
Ἐκ Κυζίκου χέχριχε σὺν ἀρχιθύταις. 
1605 Οὗτος στόλον πέπομφε κατ ἐχθρῶν στόλου, 
Ὄρους χακοῦντος Φοινίκης καὶ Συρίας, 
C Ναύαρχον εἶναι προστεταχὼς τοῦ στόλου 
θεοῦ μεγάλης λευΐτην Εκκλησίας. 
Αὐτὸν τιµήσας γενικὸν λογοθέτην’ 
1610 Ὃς ἐκπεπλευχὼς εὐμαρῶς ἄχρι 'Póbou 
Ἐλλιμενίζει τοῖς νεωρίοις Ῥόδου. 
Ἐπεὶ δὲ συνήθροιστο ταγμάτων στίφος, 
Καὶ ταγματάρχαι πρὸς σύναρσιν τοῦ στόλου, 
Ὡς ἦν βασιλεῖ προστεταγµένον τόδε, 
1615 Βίαν ἐπῆγε τοῖς στρατηγοῖς λευΐτης, 
Πρὸς ἁπόπλουν σφᾶς ὀργίλως παροξύνων. 
Οἱ δὲ στασιάζουσι πάντες εὐθέως, 
Καὶ λευίτην σφάττουσιν ἀφειδῶς ξίφει” 
Καὶ πρὸς πόλιν φθάνουσιν ᾿Ατραμυττίου 
1620 Ἔνθα θεοδόσιον πρακτόρων ἕνα 
Τῶν δημοσίων εἰσφορῶν εἰληφότες, 

D "Ανδρα πρὸς ἀρχὴν μηδ’ ὅλως πεφυχότα, 
᾿Αγροῖΐκον ὄντως ἰδιώτην παντάπαν 
"Ακοντ᾽ ἀνηγόρευσαν slc βασιλέα" 

1625 Ὅ γνοὺς Αναστάσιος ᾧχετ) αὐτίχα 
Καὶ Βιθυνῶν Νίκαιαν «αταλαμθάνει. 


ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ O ΑΤΡΑΜΥΤΤΗΝΟΣ ET P. 


'O 8' ab θεοδόσιος φθάσας τὴν πόλιν 

Εἴσεισιν ἐντὸς, ἀναδείκνυται κράτωρ' 

Καὶ παραλαθὼν προχρἰτους γερουσίας, 
1630 Οἷς καὶ συνῆπτο Γερμανὸς ἀρχιθύτης, 

Etc Nixatav ἤχουσι πρὸς βασιλέα, 

"À συµθεθήχει οεικνύοντες, ὡς ἔπος. 

Ὁ δ’ αὖ µετημφίασιο καρεὶς τὴν κόµην 





. | 
. 


13 


Μοναδικῷ τάγµατι κατειλεγμένος * 

4635 Καὶ καθαρῶς εἴληφε τὴν σχκηπτουχίαν 
Νέος θεοδόαιος ἔξω κινδύνων, 

Ἀρηστὸς μὲν ἀνὴρ εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
Ἡδὺς γεραρὸς xal σεμνὸν φόρων βίον * 
Εἰς δ᾽ ao µεταχείρισιν Ἀρχικὴν ὅλως 

1640 "I] διέπειν πράγματα πλημμελὴς πάνυ * 
Ὃς κληριχὸς κέχαρτο λιπὼν τὸ κράτος 
Μετά τε βραχὺν τῆς βασιλείας χρόνον. 

AEQN O IZAYPOZ ET. KA'. 
Τυραννικῶς δὲ χατακρατεῖ τοῦ χρἀάτους 

. Ὅ θηριώδης ἐξ ᾿σαυρίας Λέων 

4645 ᾽Ανὴρ ἀποφρὰς, δυσσεθὴς, κακεργάτης, 
)Ανήμερος θὴρ καὶ δαφοινός τις δράχων, 
"Aaxic ἱὸν τρέφουσα θανατηφόρον, 

T« xiv, ἑριννὺς, χέρθερος, ψυχοφθόρος, 
"H βασιλίσκος ἐμφυσήματι µόνῳ, 

4650 Βροτοὺς ἀναιρῶν xal παραπέµπων d9y, 
Αύσσης μανίας ἐμπεπλησμένος xóuv, 
Ἐπωνύόμως λέοντι πάντα δεικνύων, 
Βροσηγορίαν ὡς δὲ θηριωδίαν 
Kat βλέμμα xal νίνηµα καὶ φονουργίαν * 

1655 "Oc πρῶτος ἠθέτησε τιμὴν εἴκόνων, 

Καὶ τοῦ τιμᾷν ἔπαυσε Χριστοῦ τὸν τύπον, 
Ἰνδάλματα, φεῦ | χαλέσας τὰς εἰκόνας * 
Ὡς αἱρετικῶν ἀσεθῶν διδαγµάτων 
θησαυροφυλάκιον αὐχῶν καρδίαν * 

1660 ᾽Ανὴρ ἄγροικος σκαπανεὺς ὀνηλάτης 
Ἡρόσθεν βίον βάναυσον ἕλχων ἐκ νέου, 
Elx' αὐτοχράτωρ, ὢ θεοῦ τῶν κριµάτων | 
Καὶ βασιλεὺς ὀέδεικτο τῆς 'Ῥωμαίδος 
O9 μᾶλλον fj τύραννος ἀνθρωποκτόνος. 

1665 Tip δ᾽ ἐντυχόντες ἄνδρες Ἑθραίων δύο 
Γόητες ἄκρως μαγχικὴν ἠσχημένοι 
Ἐξ ᾽Αῤῥάθων ἄρχοντος ἐκπεφευγότες * 
Ὠφθέντες ὡς φέναχκες αὐτῷ xal πλανοι, 
Διατριθὰς ἔχοντι xaz' Ἰσαυρίαν 

1670 Νέῳ βαναύσῳ καὶ πένητι καθάπαξ 

Προεῖπον αὐτῷ τὸ κράτος Ῥωμαῖδος, 


CASARES. 


À radit, ceetuique jungitur monastico. 


Bic legitimam accepit potestatem 

novus Theodosius extraque pericli aleam ; 
indole vir bona, subditis benivolus, 
Suavis, venerandus, castis moribus ; 

sed ad regendos tamen imperio populos 
et res administrandas plane futilis. 
Quare se sponte exauctorans fit clericus 


post modioum in imperio exactum tempus. 


LEO ISAURUS8 AN. XXIV. 


Exin imperium corripuit tyrannice 
ferinus ille ex Isauria Leo 
scelestus homo hereticus et maleficus, 
bellua crudelis et draco sanguinarius, 
aspis venenum alens exitiosum, 


DB magus, erinnys, cerberus, animarum 


Toà δ’ ἀφορῶντος πρὸς τύχην xal τὴν τέχνην͵ 


Ἱροῤῥήσεώς τ’ ἔχθασιν μὴ δεδεγµένου, 
Οἱ δ’ ἰσχυρῶς ἔφασκον ἐκθῆναι τάδε, 
4675 "Έτουν τε πίστεις, «t πέρας πεφασμένοις 
"Edyotxo, τυχεῖν τούσδε καταθυµίων, 
Καὶ δλ προαχθεὶς ὀμνύει σφίσιν víoc, 
"H μὴν ἁμαρτεῖν οὐδαμῶς αἱτουμένων 
Καιροῦ διδόντος τὴν ἔκθασιν τῶν λόγων. 
1680 Ἐκεὶ 9' ἐπιθίθηχε τῶν σχήπτρων Λέων, 
Δυὰς Ἑθραίων τῷ κρατοῦντι προστρέχει, 
᾿Αναμιμγήσκει τῶν προὐπεσχημένων, 
Αἰτεῖ σεθαστῶν ἀθέτησιν εἰχόνων. 
Καὶ πείθεται βασιλεὺς δοῦναι χάριν 
1685 "Αχαριν ὄντως καὶ λίαν ψυχοφθόρον 
Ἰουδαϊκῃ δυάδι τρισαθλίᾳ * 
Νέμµει δὸ ταύτην, ὢ ξένων ἀκουσμάτων | 
Καινῆς τραγῳδίας τε δυσηχεστάτης * 
Τοῦ χριστομαχεῖν ὧδε λοιπὸν ἠργμένος 
1690 Πάντα ταραχῆς ἀναπιμπλᾷ καὶ ζάλης. 
Ἐπεισπεσὼν γὰρ ὡς λέων βρυχητίας 


PATROL. Gn. CXLIII. 


c 


pestis, vel basiliscus afflatu solo 

mortales perimens atque demittens orco, 
rabie atque furore concretus canis, 
cunota leonis nomini pre se ferens 
congrua, ferinum ingenium animi, 
intuitum, gestum, homicidiariam manum. 
Primus hic imaginibus abrogavit 
honorem, vetuitque coli Christi crucem, 
imagines habens, heu! in idolorum loco. 
Nimirum hic haeresibus scelestissimis 
arcam veluti prebuit pectus suum : 
rusticus vir, fossor, agaso, qui a puero 
veoturas onerum corpore suo fecerat, 
is deinde imperator (o Dei judicia !) 

et rex creatus est Romanarum rerum, 
imo potius tyrannus homioida. 
Huic olim occurrentes Judei duo 
prestigiatores, magite periti apprime, 
ab Arabum principe extorres facti, 
cui impostores planique visi erant, 
huic, inquam, in Isauría degenti adhuc 
adolescenti bajulo et prorsus pauperi 
Romani imperii sceptrum predixerunt. 
Is cum fortunam euam artemque inspiceret, 
vaticinationem veridioam non putabat ; 
illi vehementer rei exitum promittebant, 
fidemque postulabant, si facta congruerent 
dictis, ut voti sui compotes ab eo flerent. 
Ergo permotus juvenis juratam fidem 
obtulit, fore ut illi impetratis gaudeant, 
Bf vaticinii exitum tempus afferat. 

Cum ergo sceptrum reapse obtinuit Leo, 
ad imperatorem accurrunt Judei duo, 
admonent promissorum, petuntque ab eo 
nt venerandas imagines tolli curet. 
Annuit imperator ut beneficium 
maleficum vere, animabus exitiosissimum, 
par Judeorum trigtissimum impetraret ; 
idque concedit ; o rem auditu absurdam! 
o tragoediam novellam et ingratissimam | 
Sic ergo persequendi initium faciens 
omnia tumultu replet ac turbatione. 

Nam furialiter aggressus ceu leo rugiens, 


74 


9" | 2 AL. 


75 EPHILUEMII CHRONOGRAPHI 46 


Ecclesiam, elerum, fideliumque ov.le, 
gregem pastoris dilaceravit Christi, 

et martyres exhibuit ipsi plurimos 

qui strenue usque ad sanguinem certaverunt 
pro veneranda Domíni sui imagine. 

In his ctum daodecim sapientium 

ac docendis lítteris praepositorum 

cum suo praesule et vite moderatore, 
quem magistri cecumenici ornabat dignitas, 
Christi combnstos martyres effecit ; 

cum bibliotheca librorum instructissima 
diris impiisque flammis eos absumens. 
Germanum quoque presulem primarium 
irreligioso dogmati haud assentientem 
expulit, et pro eo lupum obstrusit gregi. 
Idcirco Roma senior adversus novam 
dissociavit commuuionis vincula, 

quum prasideret ipsi Gregorius divus, 
quí objurgato nequicquam Iconomacbho 
pacifica pactus est cum Francis federa 
populo Barbaris oriundo Germaricis, 
liberumque aerem respirare maluit. 
Leone regnante, Arabum exercitus 
innumerus partim mari classe vectus 
partim pedester Byzantio appropinquavit 
predandoque totam nudavit viciniam. 

Is tamen universus Dei virtute periit. 


CONSTANTINUS COPRONYMUS AN. XXXIII. 
Leone exstincto, excepit potentatum 
Constantinus filius vel potius catulus, 
qui Copronymi cognomine distinctus est : 
vir prestigiator magus et malefíicus, 
demoniacornm magister mysteriorum, 
hereseon malus cinnus et colluvies, 
errorum omnium scatebra vel sentina ; 
haud minus falsi dogmatis infaustus heres, 
quam regie dignitatis, patri factus; 
fidelium exagitator, piornm carnifex, 
quotquot Christi Domini crucem adorabant. 
Hio ob sua maleficia atque haeresim 
atque ob ferinum eruentumqae ingenium 
justum cunctorum odium in se converterat, 
Artavasdi potissimum curopalate 
militari civilique dignitate insignis, 


"ExzxA12:3 χαίτη τε X172. ἄγέλη 
ο-αντν XXITXIZJLL «στου πηιμένος, 
Και μάρτοσας i2ei09 αὐτῷ us2/09q 
10:15 Αἴαστος αχς: χαλῶς ἑγωνισμένους 
"Yzz2 σεασ-ες εἶκυνος τοῦ Δεσσότου » 
Με mo mane σστηµα ὀ,κλης ἑξάλος 
Ανω ASTiIU καὶ 2,Αασχάλων λόγων 
Eos σον ZIoiT2€ πρπκτέων παραινέτῃ 
1.00 Οκ με, χῷ τὴν τὸν δ,2ασκάλῳ 
δριστοῦ €12:771 1272214 Ξοριφλέκτους, 
Aoc όμῳ ZIATXi παντοίων Β:θλων (29) 
Σο υκατας λέξης 7214 ατε:δῶς ding * 
Ka: Γερασιὸν 2 ςο:µενάρχην τοῦ θρόνου 
1705 Tx ὁυστεβεξ Cc ua: ui, πεπεισµένον 
Ἐλάσας (30 , ἀντέσττσε τῇ ποίμντι λύκον. 
Ta»: aza Pour ερεσθήτις τῆς πρὸς νέαν 
Αιπῤῥαγεῖσα φ:λίας χοινωνίας 
A245231 l'or7i2:ov (31; ἔνθεον θύτην 
1710 Την χριστοµάχον ἐξελέγχοντα πλάνην 
Εἰρην:κὰς τίθτσ: σπονδὰς πρὸς Φράγγους 
'Ex Γερμανικῶν Βαρθάρων χαττγµένους, 
Ἐλεύθερον θέλουσα πνεῖν τὸν αξρα. 
T^2-02 χρατοῦντος στρατιά τις ᾽Αῤίάθων 
{215 Moz:a2:8n0z ναυτικῖς v19227 24 
[tz «6 Ào:m. 725252310231 τῃ πόλει 
Ἀετλατοῦσα xazixit28 τὰ mio, 
'H «12a xax:íg022:0 τῷ 0:09 σθένει. 
KONXTANTINOX O ROIIPONYMOX ET. AT". 
Τεβντκότος Άξοντος, λαμθάνε, χοάτος 
1720 Κωνσταντῖνος παῖς f σκόµνος μᾶλλον φάναι, 
Ἐπώνομον σχὼν τὴν Κοπρώνυμον θέσιν - 
"Avi? γότς µἆγος τε χαχῶν ἑργάτης 
Tov δα μονικῶν μυσταγωγὸς ὁργίων, 
T£; λυσσεθείας χυχεὼν fj πλτμμύρα - 
1725 Καὶ παντοδατῖς ἁμάρα δυσπιστίας, 
Q2 Tto» ὀςθεὶς καχοδοξίας τἆλας 
Κληροῦχος περ πατέρων αὐταρχίας, 
Πιστῶν ἐλατὶρ, εὐσεοῶν ἀναιρέτης, 
Ot; προσκονητὸς χαρακτὶρ T» Δεσπότου. 
1730 Τοῦτῳ δι᾽ à πέπρακτο καχῶν (39) καὶ πλάνην 
Καὶ θτριώδη καὶ φονουργὸν χαχίαν, | 
Ὄντι gianzó πᾶσιν ἐνδίκῳ τρόπῳ, 
Τῷ δ᾽ ᾽Αρταθάσδῳ κουροπαλάτῃ πλέον 
᾿Ανδρὶ στρατηγῷ σὺν τῷ βουληφόρῳ, 





29) En alterum Byzantine bibliothece incendium — Ecce enim Cavaeus idem, pontificis auctoritati 
gub Leone Isaurico, post primum quod acciditsub | tum tempora erant, odia imbutus, id prefatióne 
Basilisco (v. 1017). Quo jam minus miremur tot D quoque p. 21 insulsum errorem ex aliena ridicula 


auctores sempiterno exitio periisse. 

(30) His lectis, que ob Germani patriarche con- 
stantium orthodoxiamque collaudandam, atque ob 
Leonis Isauríci imp. crudelissimam heresim ob- 
jurgandam dicit noster Ephremius ; puderet,credo, 
8i viveret, Caveum doctissimum Anglicanum, qui 
(Script. eccl. ed. an. 1720, p. 408) de Germano 
agens ita scribere ausus est : Integro quadriennio 
Germani pertinaciam patienter tulit clementissimus 
imperalor (Leo Isauricus) ; cum vero nullis monitis, 
nullis documentis ad sanam mentem et obedientiam 
decretis cxsareis ac. synodicis prastandam | adduci 
posset, anno. demum "90  habila synodo, sede pa- 
trlarchali motus est. Sed ita nimirum loqui solent 
hominescum prejudicato partium studio jactantur. 


relatione hausit. Quia enim in bibliothece Vaticane 
publicis legibus illud quoque mandatum est, ut a 
peritis scriptoribus antiqui codices, siqui carie vel 
8lio chartarum vitio vehementius laborant,diligen- 
ter et fidelissime exscribantur; atque ita tum ve- 
tus exemplar, tum novum juxta custodiatur; id cum 
suo relatore Caveus ad impiz» fraudis suspicionem 
oblique converlit ; quasi nos adeo corrumpendis 
auctoribus indulgeamus, ut ei proprium etiam 
munus et conductos stipendio homines deereve- 
rimus. Quo dicto nihil impudentius, nihil gravi 
auctore indignius esse potest. 

(31) Intellige Gregorium Il. 

(32) Malim καχῶς. 


171 


17135 Τῃ 8' εὐσεθείᾳ μᾶλλον ἡγλαϊσμένῳ. 
Καττύεταί τις ἐν θέματ’ Ὀψικίου 
Κατ’ ᾿Αῤῥάδων στράτευμα κινοῦντι τότε 
Ἐνέδρα δεινὴ πρὸς στρατιᾶς ἐγχρίτων 
Πρωτουργὸν ᾽Αρτάθασδον ἐξευρηκότων : 

1740 "Hv γνοὺς ὁ κρατῶν, ἐκδιδράσχει τὸν μόρον 
πποις ταχυπτἑροις τε xai προθυµίᾳ. 
Ἡ δὲ στρατιὰ xal λοχαγο) ταγμάτων 
᾿Ανεῖπον ᾿Αρτάθασδον ὡς βασιλέα, 
Μεβ᾽ οὗ χατειλήφασι τὴν Κωνσταντίνου * 

1745 "Hc ἀσμένως ἔντοσθεν ἐλθὼν ὡς δέον 
Φημίζεται στόµασιν ἀστῶν ὡς ἄναξ 
᾿Αναχτοριχῆς τυγχάνων εὐφημίας. 
Εὐθὺς δ᾽ ἀνεστήλωσε Χριστοῦ τὸν τύπον 
Καὶ προσκυνεῖν δέδωχεν αὐτὸν ὡς θέµις, 

1750 ᾿Εφίσταται δὲ καὶ Κοπρώνυμος πόλει 
Τὸ πρὶν ἀναπαιτῶν ἀδεῶς ἔχειν κράτος ' 
Ἐπεὶ δ᾽ ἀπηγόρευον ἅπαντες τόδε, 
Heo ὅπλα χωρεῖ καὶ µάχας ἐμφυλίους, 
Καὶ δρᾷ τι καχὸν ἀστικοὺς καὶ civ πόλιν, 

1755 Εἰσπλεῖν σιτηγοὺς κωλύσας vac ἔσω - 
᾽Αφ’ οὗ πολίταις βουλιμιᾷν συνέθη. 
"Eme? δ’ ἐπεισέφρησε συγκλονῶν πόλιν 
Σὺν στρατιᾷ τε μηχαναῖς τε xal δόλῳ, 
Συνίσταται μάχη τις ἐξ ἑχατέρων 

1760 ᾿Αντιστατοῦντος αὐτοχράτορος νέου. 
᾽Αλλὰ κριµάτων τὴν ἄθυσσον Κυρίου 
Τίς ἂν Ἱκανῶς ἐξυχνιάσειέ πως ; 
Νίχην ἀπηνέγκατο τύραννος μάχη * 
Ἠττητο δ᾽ ᾽Αρτάδασδος αἰσχρῶς ὀρθόφρων, 

1765 Καὶ συσχεβεὶς ἔσθεστο λύχνους ὀμμάτων 
Σὺν υἱέσιν αἴσχιστα διττοῖς, ὢ δίκης | 
"Άλλοι τε πλεῖστοι τῶν ἐπισή Atv πάλιν 
Καχρῦ παραπἐλαυσαν ἐκ Κοπρωνύμου. 
Οὗτος βδελυρὸς ἀσεθὴς συνχλίσας 

1710 ᾽Ανιέρων σύστηµα µισθίων λύκων 
Ὁμορφόνων ἢ καὶ πλέον κακοφρόνων, 
Ὅ συνόδων χέκληκεν, ὢ θερῦ νόμοι | 
Οἰκουμενικὴν ἑθδόμην, ὢ τῃς πλένης | 
"Ex" ἀθετήσει τῶν σεθαστῶν εἰκόνων 

1775 θεῖον Βλαχερνῶν καταλαμδάνει δόµον * 
"Ex ὀκρίθαντος ὃ᾽ ἀναθὰς τολµητίας 
Ῥωνῃ τορῷ τε καὶ χερ) βδελυκτέᾳ 
Ὡς φατνιάρχην δειχνύει Βυζαντίδος 
Κωνσταντῖνον τάλανα Συλαίου Àóxoy - 

17860 Τελῶν δ᾽ αὐτοῦ τὴν ἀθεμιτουργίαν, 
Εἶτα μετ) αὐτοῦ ποιμένων c ἀνιέρων 
Πάντων ὁρώντων καὶ κλυόντων ἓν φόρῳ 
Τὴν προσκύνησιν καὶ τιμὴν τὴν εἰχόνων 
᾽Απηγόρευσε δυσσεθῶς, ὤ μανίας | 

1785 Καθυποθαλὼν ἀφρόνως 6 µαινόλης 
᾿Αραϊς ἀναθέματος ἄγδρας ὁλδίους, 
Σοφὸν Γερμανὸν, Γεώργιον Κυπρόθεν 
Τοὺς ποιµενάρχας τῆσδε τῆς Κωνσταντίνου, 
Πρὸς δ' ab Ἰωάννην τε τὸν Δαμασκόθεν, 

1790 Οὗτος διωγμὸν ἀσεθῶς φρικαλέον 
Κατ’ εὐσεθούντων προσκυνητῶν εἰκόνων 
Ὡς χριστοµάχος ἀναχινήσας τάλας 
Πάντας ἐκάκου, καὶ πλέον ῥακενδύτας, 


CASARES. 


À Sed pietate magis exornati. 


78 


Ergo versanti in provincia Opsicii 
Gopronymo, dum Arabes bello premeret, 
insidim graves a copiarum summatibus 
Struuntur duce Artavasdo facinoris. 

He comperta imperator, necem effugit 
equis velocibus et experrecto animo. 
Tum vero exercitus ordinumque duces 
imperatcrem creant Artavasdum ; 
quicum ad urbem Constantini veniunt ; 
ibenterque in eam receptus Artavasdus 
merito civium vocibus rex salutatur, 
eique tanquam domino fit acclamatio. 
Is autem exerit statim Christi crucem 
colendamque exhibuit prout decebat. 


B Sed et Copronymus urbi supervenit 


pacifice postulans recipere imperium; 
quod dum communi voto cuncti pernegant, 
is arma movet civileque bellum : 

statimque insigni cives damno afficit 
frumentarias naves accessu prohibens, 

ex quo fames gravissima urbi accidit. 

Sed postquam urbis mcenia subiit quatiens 
exercitu machinis et artificio, 

utrimque pugna accenditur, dum Copronymo 
omni resistit ope imperator novus. 

Sed judiciorum Domini quis abyssum 
8crutari satis poterit ? Superior 

commisso proelio discedit tyrannus, 
turpiter vincitur Artavasdus pius, 
captusque orbatur miserrime utroque lumine 
cum duobus filiis (heu supplicium 1) 
insuper et alios optimatos plurimos 

malis suppliciis perdidit Copronymus, 
Impius hio maledictusque congregans 
turbam de mercenariis profanis lupis 
concordi vel excordi potius mente preditis, 
quos appellavit synodum (o Dei leges !) 
septimam ccumenicam (o imposturam ) 
ob augustas imagines abolendas 


. ad sanctum Blachernense processit templum: 


ibique inscenso impudenter ambone 

elata voce, impia protenta dextera, 
Byzantine urbis antistitem declarat 
Constantinum infaustum Sylei lupum : 
peractaque illic impía czrimonia, 

cum illo aliisque episcopis profanis 
cunctis in foro audientibus videntibusque 
venerationem honoremque imaginum 
abrogat hic h:zereticus (o vesaniam |) 
Stulte etiam subjecit furiosus homo 
maledictis anathematis sanctos viros 
sapientem Germanum, Georgium Cyprium, 
qui Byzantii hujus pastores fuerant ; 

80 Joannem insuper Damascenum. 

Idem scelestus persecutione horribili 
commota adversus cultores imaginum, 
tristissimi christomachi persona induta, 
cunotos vexabat, presertim saocophoros 


. 99 ΕΡΗΒΕΜΙΠ CHRONOGRAPHI 60 


ut ab so repetat, et animum cura solvat. 
Brgo visus est sibi per somnium cernere 
multam utroque e sexu mortalium turbam 
adstare coram imagine Christi Domini, 
regemque adversus clamoribus expostulare ; 
'jpso presente remque cum metu audiente. 
Tuno ab imagine vox emissa sonuit; 
ubinam is vellet malorum ponam luere 
qui se avaritise obstrinxit piaculo? 
num hic, ubi supplicium clementius erit, 
an illic alias pcinas experiri 2 
Is hic se malle, verbo intellecto, ait. 
Tum se traditum Phoct fuisse audiit. 
Somno discusso, verissimum visum putat, 
que vidit queque audiit in eo spectaculo. 
Protinus ergo advocat Philippicum 
carcere ex injusto, vinculis detraotis, 
queis suspicione motus eum gravaverat ; 
pacem impertit, veniam vicissim 
preteritarum impetrat injuriarum. 
Horum gestorum talis fuit exitus. 
Exin exercitus motu seditioso 
imperatorem acolamavit Phocam, 
qui fretus armis Byzantium veniens, 
stemmate ornatur manu archipresulis, 
Mox pretium opere facturum se putavit, 
si Mauricii genus omne perimeret. 
Quamobrem de mandato cruenti animi, 

' Phoce tyranni, inquam, scelestissimi, 
(mitto enim quidquid intermedium exstitit) 
principis uxor liberique gladio 
ceduntur. Aderat spectans Mauricius 
ceedemque heroico tolerabat animo, 
gratias imo Deo ob eamdem agens. 

Ipse ad extremum nece injusta periit. 
Rex hic quadraginta Christi martyrum 
templum absolvit ornans miriflce, 

nempe quod Tiberius struere coeperat. 


PHOCAS TYRANNUS AN. VIII. 
Phocas tyrannice regnum occupavit, 
nefarius homo, sanguinarius animus, 
sm vug tyrannus, cruoris canis appetens, 
mulierosus, comessator, ebriosus, 
imperii dedecus, vel magis exitium, 
prosperitatis Romane eversgor, 
carnifex populi, demon, et labes ; 
aqua, igne, mari, gladio, perdens, 
alios tristissime (pro miseriam !) 
alios imminutos corporis partibus 
sinens ignominiam suam circumferre. 
Dum hio 1gnave desidet domi 
eoas incurearunt provincias Porse : 
armis pulsarunt fines Cappadocas, 
Galatarum terras et Pephlagonum, 
ex Colesyria cunctaque Armenia 
predas egerunt usque Cbalcedonem : 
tum Palrstinam et fines Phonicios 


Α Ὦδ' εἰσπραχθῆναι σχεῖν τε χαχῶν τὴν λύαιν. 
Ἔδοξε γοῦν τι κατ’ ὄναρ οὕτω βλέπειν, 
Πολύ τι πλῆθος γηγενῶν παρεστάναι 
᾿Ανδρῶν, γυναικῶν εἶἰκδνι τοῦ Δεσπότου, 
1270 Καταθοᾷν «& σφας ἄνακτος σὺν γόοις 
Αὐτοῦ συνόντος, συμπαρεστῶτος τρόμψ. 
Φωνῆς t' ἀχούειν εἰκόνος προϊγμένης, 
Ποῦ τῶν καχῶν βούλοιτο δοῦναι τὴν δίκην 
Τὸν τοῦ µύσους αἴτιον ἐκ φειδωλίας ; 
1275 Ἐνταῦθ) ὅπου µέτριον ἔσται τὸ τρύχον, 
"H ταῖς ἐχεῖθεν παραπεμφθῆναι δίκαις ; 
Τὸν δ’ ὧδε φάναι συνιέντα τοῦ λόγου * 
Παραδοθῆναι λοιπὸν Φωκᾷ προσχλύει, 
Ὕπνου $* ἀνέντος, ὕπαρ οὐκ ὄναρ κρίνει, 
1280 "Qv εἶδεν, àv ἤχουσεν εἶναι τὴν θέαν 
Β Μετακαλεῖται Φιλιππιχὸν οὖν τάχος 
Εἰρκτῆς τε δεσμῶν τῶν ἁδίκων ἐχλύσας 
Οἷς αὐτὸν ἐξέθλιθεν ἐξ ὑποψίας, 
Καὶ σπένδετα! γε xai χοµίζεται λύσιν 
1285 ων αὐτὸν εἰργάσατο κακῶν ἀδίχως, 
Καὶ ταῦτα μὲν πέπρακτο τόνδε τὸν τρόπον. 
Ἡ δὲ στρατιὰ στασιάσασα τότε 
Φωκᾶν ἀνηγόρευσαν slc βασιλέα * 
Μεθ) οὗ πόλιν φθάνουσι τὴν βασιλίδα, 
1290 Καὶ ταινιοῦται παλάμαις ἀρχιθύτου * 
Σπούδασμα προὔργου τῷδε λοιπὸν γίνεται 
Τὸ Μαυρίχιον παγγενῆ δοῦναι ξίφει. 
Ὅθεν χελεύσει, φεῦ φονικῆς καρδίας, 
Φωκᾶ τυράννου τοῦδε καὶ φαυλεργάτου 
1295 Ast γὰρ ἐπιτρέχοντα λιπεῖν τὰν µίσῳ, 
Γυνή τε παῖδες ἐκθερίζονται ξίφει, 
Τοῦ Μαυριχίου συµπαρόντος δρωµένοις, 
Καὶ τὰς σφαγὰς φέροντος ἀνδρειοφρόνως, 
Καὶ τῶνδε χάριν τῷ θεῷ κατε.δότος. 
1300 Καὐτὸς τέλος τέθνηχεν ἁδίκῳ χρίσει. 
Οὗτος τεσσαράχοντα Χριστοῦ μαρτύρων 
Νεὼν τελειοῖ φα.δρύνας ὑπὲρ λίαν 
Ἡρὸς Τιθερίου κτίσεως πρὶν ἠργμένης. 
ΦΩΕΚΑΣ O TYPANNOZ ΕΤ. H'. 
Φωχᾶς τυραννεῖ τοῦ βασιλείου κράτους, 
1305 ᾿Ανλρ ἀποφρὰς αἱμοχαρὴς καρδία, 
Τύραννος ὠμὸς καὶ φιλαίµατος χύων, 
Γυναικομανῆς καὶ φίλοινος καὶ πότης, 
Αὐταρχίας ὄνειδος f) μᾶλλον λύµη, 
Τῶν Ῥωμαϊχῶν ἀφανιστὴς πραγμάτων, 
1310 Ὑπηχόων δήµιος, ἁλάστωρ, φθορὸς, 
Ὕδατι, πυρὶ, καὶ θαλᾶσσῃ καὶ ξίφει 
Οἴκτιστα τοὺς μὲν ἐχδιδοὺς, φεῦ τοῦ πάθους, 
Τῶν 9 ab µέλος µέρος τι σώματος τέµνων, 
Περινοστεῖν ὄνειδος cla τῷ βίῳ (23). 
1315 O0 ῥᾳθυμίᾳ συνεχεῖ τ’ olxouplq 
Ἑῶα Πέρσαι χατέδραµον χωρία, 
Ἐπῆλθον ὅπλοις Καππαδοχίας ὅροις, 
Καὶ Γαλατίας καὶ Ἡαφλαγόνων τόποις, 
Κοίλης Συρίας, τῆς ὅλης ᾽Αρμενίας, 
13290 Λεηλατοῦντες xal μέχρι Χαλχηδόνος, 
Παλαιστίνην δὲ χαὶ τόπους τῆς Φοινίκης 


C 


D 


(25) Heo Phoce verissima vituperatio prorsus infirmat fidem laudative inscriptionis his annis in Ro- 








61 CAESARES. 


Τοῖς ὑφ᾽ ἑαυτοὺς συνέταξαν χωρίοις. 
Τὸ δ᾽ ᾿Λθάρων στράτευμα πάλιν Ey δύσει 
Χώρας δυτικὰς κατέχειρε χαὶ πόλεις. 

1325 Ἡ στρατιὰ δ᾽ ἔφθαρτο Ῥωμαίων µάχαις 
Αοιμός τε λιμὸς κατέτρεχε τὰς πόλεις 
᾽Αμετρία χρύους τε xal κτηνῶν φθίσις͵, 
Καχὰ διωλύγια ποικίλα πάθη. 

Τὸ κατ᾽ ᾽Αντιόχειαν 5* Ἑθραίων φῦλον 

1330 Στάσιν κινοῦσι καὶ µάχην Χριστωνύμοις, 
Καὶ ὁδρῶσι πολλοὺς εὐσεθῶν ἔργον ξίφους" 
Ms0' àv ᾿Αναστάσιον αὐτῆς ποιμένα, 

Καὶ νεκρὸν αὐτοῦ τῷ πυρὶ δεδωκότες. 
Οὕτω κακῶν τις Dido πάντ᾽ ἐχλόνει, 

1335 Καὶ χυµάτων σύῤῥοια, καθάπαζ φάναι, 
Λαἴλάψ τε δεινἡ xal χαταιγὶς καὶ ζάλη 
Καὶ τρικυμία πνευμάτων ἀντιπνόων 
Ἐφιλονίκουν τῷ βυθῷ καταδύσαι 

| Αὐταρχίας ὁλκάδα τῆς ἐγκοσμίου, 

1340 Ναύαρχον οὐκ ἔχουσαν οἰακοστρόφον. 
Οὕτω κανῶς πάσχοντος Αὐσόνων κράτους 
Στρατηγὸς Ἡράκλειος Αφριχῆς τότε 
Στόλῳ πεπλευκὼς tlc βασιλίδα πόλιν 
"Heros Φωχᾶν συμπλακεὶς tipo! elc µάχην, 

1345 Καὶ τόνδε κτείνας παραλαμθάνει τὸ xpátoc: 


BPAKAEIOX ΕΤ. AA'. 
Φωχκᾶ φθαρέντος, ὡς ἔφην, αὐτοκράτωρ 
Ἡράκλειος πέφηνεν ἀριστεὺς µέγας 
Ἕλλλος τις ὄντως Ἡρακλῆς κατὰ σθένος, 
Οὐ θηρίων γῆν ἐχχαθαίρων ἁλόγων 
1350 006 Εὐρυσθέως προσταγαῖς εἴκων βίᾳ, 
Ἁλλ) ἀπελαύνων ἐκδιώκων µακρόθεν 
Πόῤῥω τε τιθεὶς γῆς ὅλης Ῥωμαίδος 
Χριστοῦ δυνάµει οταυρικῖ, παντευχίᾳ 
Ὡς θῆρας ἄλλους ἀγρίους φιλαιµάτους 
1355 "II παλαμναίους xal θρασεῖς χύνας λύκους, 
Ἡέρσας ἀναιδεῖς ἁρπαγαϊς κεχρηµένους. 
"Oc &v στρατηγὸς χαρτερόψυχος µάχαις 
Καὶ ζηλοτυπῶν πατρίων νόµον χάριν 
Κλέους τε τοῦ πρὶν Αὐσόνων κραταρχίας 
1360 Ηολλοὺς ἀνατλὰς καὶ μεγάλους κινδύνους, 
Ὑπερμαχεῖ κάλλιστα Ῥωμαίων όρων 
Ele πίστεως σύστασιν εὐσεθυφρόνων, 
Els ἀντέρεισιν εὐαγῶν Χριστοῦ νόµων 


À in provinciam Persicam redegerunt. 
* At in occidente Abarorum exercitus 


terras atque urbes populabatur. 

Romans vires preliis sunt accisa. 

urbes aíflixit fames cum pestilentia, 

vis nimia frigoris et jumentorum lues, 
malorum cohors immensa et multiformis. 
Tum etiam Antiochie Judaicus populus 
seditiosa pugna Christianos appetiit, 
permultasque piorum vitas gladio messuit ; 
in his pastorem urbis Anastasium, 

cujus etiam cadaver igni tradidit. 

Sic malorum ilias quatiebat omnia, 
prorsus veluti quidam concursus fluctuum, 
turbo, procella, maris estuatio, 

gravis tempestas natuum adversariorum, 
certabant profundo mergere 

mundani imperii navigium 

navarcho destitutum qui clavum regeret. 
Cum res Romane ita laborarent, 

Afric per id tempus dux Heraclius 
armatam classem appellens ad urbem regiam, 
Phocam conserto prelio debellavit ; 

quo occiso, sibi imperium vindicavit. 


HERACLIUS AN. XXXI. 


Phoca sublato, ut dixi, imperator 
processit Heraclius ingens heros 

alter reapse Hercules propter virea : 

neo vero terram purgans brutis belluis, 
neque Burysthei mandata coactus faciens, 


0 verum expellens longissimeque persequens 


Romanisque finibus procul submovens, 
Christi virtute crucisque panoplia. 
feras alias ΘΦΥ88 et sanguinariasg 
dirosque lupos atque canes rabidos, 
impudicos nempe Persas ac direptores. 
Hic cum dux esaet in preeliis strenuus 
et patriarum legum amore flagrans, 
dum veterem imperii gloriam revocat 
multis magnisque implicuit se periculis. 
fines Romani orbis protexit strenue, 
orthodoxorum dogmata confirmavit, 
pro sanctis Christi legibus arma movit, 


mano foro detecte aub columna honori ejus regnantis ab assentatore dicata, que est hujusmodi : 


t oPrIMO CLEMENTIS, rELIciSSIH0OQVE 
PRINCIPI DOMINO N. FocAE 1MPERATORI 
PERPETVO A DO CORONATO TRIVMPHATORI 
SEMPER AUGVSTO 
SMARAGDVS EX PRAEPOS. SACRI PALATII 
AC PATRICIVS ET EXARCHVS ITALIAE 
DEVOTVS EIVS CLEMENTIAE 
PRO INNVMERABILIBV8 PIETATIS RIVS 
BENEFICIIS ET PRO QviETE 
PROCVRATA ITAL. AC CONSERvaATA LIBERTATE 
HANC STATvAM PiETATIS EIVS 
AVRI SPLENDonx wicANTEM HVIC 
SVBLIMI COLVMNa& Ap PERENNEM 
IPSIVS GLORIAM IMPOSVIT AC DEDICAVIT. 
DIE PRIMA MENSI8 AUGVST. INDICT. VND. 
CP. PIETATIS EKISV ANNO QVINTO 


es RPHRJRMII CHRONOGRAPHI 


proque dilatapdis etiam imperii finibus, 
prorsus ut rem Romanam restitueret. 
Tunc autem Persidis regnatore G'rosroe 
eoas ubique terras depredante, 

fines quoque invadente Palestinos, 

ita ut Theopolim ipsam Sionem ceperit ; 
Christicolarum periit immensus numeras 
millia hominum soilicet nonaginta ; 
partim in ipso prelio gladiis ozea, 
partim dolo Hebreorum pessumdata. 
Quippe hi captivos fraudulenter emptos, 
tenui repensa Barbaris pecunia, 

protinus gladiis, pro dolor! conficiebant. 
Barbari Sionis pastorem sacrumque lignum 
iu Persidem abduxerunt patrium suam. 
Amo imperator audiens angebatur, 
nempe militum numero pauciore instructus, 
item peeunis auxilio deetitutus, 
quominus hostem barbarum propulsaret. 
Mox tamen opes numerosumque exercitum 
armorumque apparatum apte instruens, 
pecunia e templis mutuala gratis, 
collecto de provinciis idoneo milite, 
adversus Chosroem Deo victorioso fretus 
cum exercitu in Persidem facit impetum. 
Exin vigorem.animis subdente Deo, 
victorias nobiles, eplendida trophea, 

rex illic presens retulit de Barbaris. 
Occidit enim hostium catervas plurimas, 
predam abegit, manubias abstulit, 
strage, igne, vastitate attrivit Barbaros. 
llis Heraclius patratis intra sexennium, 
post sanctum lignum cum Sionis presule 
Hierosolymis rursus collocatum, 

&d regiam urbem septimo revertitur 
mirifica letitia redundans anno, 

hymnis innumeris celebratus populi, 
heros et victor predicatus nobilis. 

Hic rex quibusdam pastoribus obnoxius 
vel potius mercenariis, imo et lupis, 

ex his synohyticis impurisque fontibus 
perniciem perpotavit exsecrabilem. 

Sub eo Mahumetus populi seductor fallax 
turpis atheorum princeps Agarenorum, 
nefande religionis antecessor, 

ad hominum exitium orbi innotuit. 
Feminee hic ditis Persidie cum esset famulus, 
impostor, homo obscurus, stirpe ignobili, 
hanc habuit tori sociam et malitiae. 

Exin evasit princeps doctorque nugax 
nescio quo pacto apud Agare posteros. 
Idem progrediens ex /Ethribi regionibus 
imperatori post victoriam reduci 
occurens, sedem ad incolendum petiit ; 
qua mox impetrata, Syriam incursavit, 
et Romanorum terris potiri copit. 


CONSTANTINUS | BERACLII FILIUS 


Postquam Heraclius finem vitse imposuit, 


À 


C 


D 


EK τε πλατυσμὸν τοῦ xpátooc σχοινιαµάτων, 

1365 ᾿Επάνοδόν τε 'Ρωμαϊκῶν πραγμάτων. 
Λεηλατοῦντος τηνικαῦτα Χοσρόου 
Περσῶν κρατάρχου πάντα τῆς "Ew µέρη, 
Κατσδραμµόντος καὶ Παλαιστίνης ὄρους, 
θεοῦ πόλιν τε τὴν Σιὼν ἠλωκότος, 

1370 Χριστωνύμων ἔφθαρτο πλήθος μυρίον 
Ἐς µυριάδων ἑννέα ποσουµένων’ 

Τὸ μὲν θερισθὲν τῶνδε πρὸς páyn ζίφει, 
Τὸ δ) ab φονευθὲν Ἑθραίων χαχουργίᾳ. 
Ὠνούμενοι γὰρ αἰχμαλώτους δυστρόπως 

4375 Μικρᾶς τιμῆς οὗτοί γε πρὸς τῶν Βαρθάρων 

Ὑπῆγον εὐθὺς τῇ τομῇ φεῦ τοῦ ξίφους. 

, Πέρσαι δὲ Σιὼν ποιμένα Octa ξύλα 
'Ec Περσίδ’ ἀπήγαγον αὐτῶν πατρίδα. 
Ταῦθ) ὁ χρατῶν γνοὺς πυρπολεῖται καρδίαν. 

1380 Στρἀτευμ᾽ ἀποχρῶν μηδαμῶς χεκτηµένος, 
Μηδ΄ αὖ δαπάνην χρημάτων ἀναλόγων 
Εἰς ἀντιπαλάμησιν ἐχθρῶν Βαρθάρων. 
Ὅμως δὲ xal χρήματα καὶ στρατοῦ στίφος 
Καὶ τὰ πρὸς ἐξόπλισιν εὖ ἁπαρτίσας, 

1385 Τὰ μὲν πρὸς οἴκων ἱερῶν χάριν δάνους 
Τὸν δ᾽ ἐκ θεμάτων συναγείρας ὡς δέον, 
Κατὰ Χοσρόου σὺν θεῷ νίκης δότῃ 
Μετὰ στρατιᾶς ἐχθάλλει τῇ Περσίδι' 
θεοῦ τολοιπὸν ἐμπνέοντος τὸ σθένος 

1390 Περιφανῆ τρόπαια γενναίας νίκας 
"Exst παρὼν δέδραχ» κατὰ Βαρθάρων. 
Ἔχκτεινε καὶ γὰρ Βαρθάρων πλείστας ἴλας, 
Ἔλασε λείαν χαὶ λαφυραγωγίαν, 

Απῶν ἐρημῶν πυρπολῶ, τὰ Βαρθάρων, 

1395 Tao! ia χρόνοις ἓξ Ἡράκλειος ἀγύαας, 
Ἐύλα τε σεπτὰ xal Σιὼν ἀρχιθύτην 
Ἱερουσαλὴμ ἐγκαταστήσας πόλει, 

Πρὸς βασαιλίδα καθυποστρέφει πόλει 
Ἐν ἱθδόμῳ κάλλ.στα yalpov «p χρόνῳ, 

1400 Ὑμνούμενος στόµασιν ἁστῶν µυρίων, 
'Oc0slc ἀριστεὺς γεννάδας νικηφάρος. 
Οὗτος βασιλεὺς ἐξομαρτῶν ποιμέσιν 
Ἠ μᾶλλον εἰπεῖν µισθίαις τε xal λύχοις 
Ἐκ συγχυτικών οὗ καθαρῶν ναµάτων 

1405 ᾿Ανατροπὴν ποτίζει βδελυκτίαν. 

Ἐφ᾽ οὗ Μουχούμετ λαοπλάνος καὶ φέναξ 
Φύλαρχος αἰσχρὸς ᾽Αγαρηνῶν ἀθέων 

Καὶ μυσταγωγὸς ἀθεμίτων ὁργίων 
Φβισίθροτος λόμη τις ἑξέφυ flo. 

1410 "Oc ὢν γυναικὸς Περσίδος θὴς πλουσίας 
᾽Ανὴρ γόης ἄσημος ἀτίμοτ γένους, 
Σύνευνον ἔσχε τήνδε καχοτεχνίας. 

Elsa φύλαρχος καὶ διδάσκαλος πλάνος 
Οὐχ οἱδ' ὅπως γἔνοιτο τῶν Ex τῆς ᾿"Αγαρ. 

1445 Οὗτος προϊὼν ἐξ ᾿Αθρίδου χωρίον 
Ὑποστρέφοντι βασιλεῖ νικηφόρῳ 
Προσῆλθεν αἰτῶν χῶρον εἷς xacouxlav: 
Καὶ παραλαθὼν κατέδραµε Συρίαν, 

Καὶ Ῥωμαϊκῶν κατακρατεῖ χωρίων. 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο ΥΙΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ET. ΑΔ. 


1420 Too" Hoa χλείου τὸν βίον λελοιπότος, 


P d 


65 CJEBRARES, 


Κωνσταντῖνος παῖς ὀρθάφρων ἔσχε χράτες. 
| Μεθ᾽ 9v σὺν vti Ἡραχλωνᾷ Μαρτίνα (24) * 
"Qv γλῶσσαν ἡ μὲν τέµνεται μάλ᾽ ἑνδίχως, 
ἹἨραχλωνᾶς δὲ τοῦ προσώπου τὴν ῥῖνα, 
4425 Φυγὴν κατακριθέντες ἐνδικωτάτην 
ΚΟΩΝΣΤΑΣ O ΥΙΟΣ ΑΥΤΟΥ ΗΤΟΙ O ETTONOZ 
ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ET. KZ. 
Elta χατάρχει τοῦ χράτους τῶν Αὐσόνων 
Κώνστας, διώκτης εὐσεθεστέρου µέρους, 
Κωνσταντίνου παῖς, ἔγγονος δ' Ἡρακλείου * 
Τᾶλλα μὲν οὐκ ἄχρηστος ὀφθείς τις κράτωρ, 
1430 Σέδας δ᾽ ἀχρεῖος Οἰοφυσίτης τάλας * 
Ὃς ἑκδιώχων ὁρθοδοξούντων µέρος, 
Καὶ Μάξιμον δ) ἤλασε τὸν θεηγόρον 
Σὺν τοῖς μαθηταῖς, καὶ Μαρτῖνον τὸν πάπαν. 
| "Ὅμαιμον αὐτοῦ χτείνας οὔτος ὁ κράτωρ 

1435 Μισητέος χέχριτο xal βδελυκτέος, 

Καὶ μᾶλλον οἷς δέδραχε καχῶς &ylouc. 

Διατριθὰς οὖν ἐκλιπὼν Βυζαντίδος, 

Πρὸς Σιχελίαν τὴν µέχίστην ἐχπλέει, 

Καὶ Συράκουσαν ἔσχεν εἰς κατοικίαν. 
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ O ΠΩΡΩΝΑΤΟΣ ΕΤ. IZ. 

4440 Τούτου σφαγέντος xal µεταστάντος βίου, 
Κωνσταντῖνος παῖς εὐσεθὴς Πωγωνάτος 
Παραλαθὼν ἴθυνε τὴν κραταρχίαν * 
᾽Ανὴρ ἀγαθὸς, ὀρθοδοξίας φίλος 
"Ὅστις πατρῴαν χακοδοξίαν λύων 

1445 Ἠθροισε σεπτῶν πατέρων βεῖον στίφος, 
Συνδδριον χάλλιστον ὀρθοδοξίας, 

Ἐπί γε Χριστοῦ δογµατισάντων Gua 
Διττὰς θελήσεις καὶ φύσεις ἠνωμένας, 
Καὶ χαθελόντων πάντας Ο᾿οφυσίτας. 

1450 Τούτου χρατοῦντος, ᾽Αγαρηνῶν τις στόλος 
Ti βασιλίδι προσθαλὠν ταύτῃ πόλει (25) 
»Κθόσκετο ξύμπαντα τὸν πὲριξ τόπον * 
"Hpoc μὲν ἱστὰς χαλεπὰς ναυμαχίας, 
ὝὍρμιστο χειμῶνος δὲ τοῖς νεωρίοις 

1450 Toi τῆς Κυζικοῦ μέχρις ἑθδόμου χρόνου * 
Ἐπεὶ δὲ τετρύχωτο µήκει τοῦ χρόνου, 
Ἡλοῖά τε συντέτριπτο τούτου τὰ πλέω, 
Ὀφλισκάνων γέλωτα καθυποστρίφει, 

Καὶ κάτὰ τὴν χόλευθον ἅπας ἐφθάρη 

1460 Λαίλαπι δεινῇ τῇ θεοῦ συνεργἰᾳ. 

Πρὸς τοῖς δ᾽ ᾿Δθάρων στρατιὰ φρικαλέα 
Ἐπκῆλθε ταύτῃ τῇ βασιλίδι πόλει, 
Φρίσσουσα τοῖς δόρασι καὶ πανοπλίἰαις. 
Καὶ πᾶσα κατέφθαρτο Ῥωμαίων σθένει͵, 

1465 Tov νεκριµαίων Βαρθάρων ποσουµένων 
"Ec χιλιάδας τριάχοντα τὰς ὅλας. 

Ὑγρόν τε πῦρ εὕρητο τούτοις τοῖς χρόνοις 
Σύρου παρὰ τοῦ τἔκτονος Καλλινίχου. 


ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ Ο PINOTMHTOZ ET. T. 


Et«' Ιουστινιανὸς ἦρξε τοῦ κράτους 
1470 Κωνσταντίνου παῖς, εὐσοθὴς κατὰ σέθας, 


(24) Seilicet Martina noverca sustulit voneno 
Constantinum privignum, invasitque tyrannidem 
cum Heraclona filio; cujus sceleris justas ponas 
moz dedit. 


À Constantinus filius regnavit orthodoxus, 


post quem Martina cum Heraclona filio. 
Sed enim matri merito lingua exciditur, 
turpiter Heraclonas truncatur naribus, 
uterque exsilio multatur justissimo. 
CONSTANS CONSTANTINI FILIUS, 
HERACLII NEPOS, AN. XXVII. 
Exin Romanorum obtinet imperium 
Constans piarum persecutor partium, 
Constantini fllius, nepos Heraclii. 
Ceteris usibus non malus imperator, 
dogmate sed pravus, monophysita miser ; 
qui dum negotium facessit orthodoxis, 
Maximum quoque theologum expulit 
cum suis discipulis, cumque Martino papa. 


B Cum vero et proprium fratrem occidisset, 


invisus plane evasit et abominabilis, 

tum presertim quia sanctos injuria affecerat. 
Ergo Byzantii degere jam non sustinens, 

ad insularum maximam Siciliam venit, 

ei Syracusis stabilem sedem fixit. 


CONSTANTINUS POGONATUS AN. XVII. 


Cum violenta Constans obiisset nece, 
Constantinus Pogonatus predicti filius, 
delatum ad se imperium coepit regere ; 

vir bonus, dogmatis recti amans : 

qui ut patris heresim solveret, congregavit 
venerabilium Patrum divinum cotum, 
pulcherrimum synedrium orthodoxis ; 

qui definierunt, in Chrisgto fuisse simul 
duas voluntates naturasque unitas duas, 
cunctisque valedixerunt monophysitis. 
Hoc imperanie, quedam Agarenorum 
classis ad hanc adnavigans urbem regiam, 
populabatur omnem circa locum ; 

vere quidem acres committens naumachias, 
hieme se subducens ad navalia 

Cyzici ; atque id septennio factitavit : 

sed cum jam lapsu temporis attrita esset, 
confracteque laborarent plereque naves, 
ridicula Jam classis reversa est ; 

tum universa in cursu pessum ivit 

turbine gravi, vi conspirante Dei. 

Insuper Abarorum formidabilis 

exercitus ad hanc urbem accessit regiam, 


D lanceis horridus et cataphracto milite. 


Attamen universus Romanis viribus 
succubuit, tot cadentibus in acie Barbaris 
ut triginta millium summa collecta fuerit. 
Ignem quoque grecum his temporibus 
Syrus invenit artifex Callinicus. 


JUSTINIANUS RHINOTMETUS AN. X. 


Deinde Justinianus regnare copit 
Constantini fllius, religione sincerus, 


(25) Hinc atque ex aliis locis similibus satis ap- 
paret chronologum Ephremium fuisse vel patria 


Byzantinum vel saltem incolatu. 





e? EPHRAEMII CHRONOGRAPHI 


dogmate rectus, sed crudelis admodum. 
Hic e barbaria Solavis delectu habito, 
puberes juvenes, bellatores validos 
cruentum Martem {η preliis spirantes 
conscripsit, millia triginta acilicet, 
novum exercitum earum precipue, 
quem appellavit populum eximium : 
quo delectatus confidensque maxime, 
bellum suscepit adversus Arabes, 

pace cum ipsis dirempta inique. : 
Barbaros igitur armis est aggressus, 
Qui abruptum fodus segre ferebant. 
Arabum copiz vicissim processerunt 
Jurati foederis scriptum suspensum 
conto gestantes primis in ordinibus. 
Mox obstinato acrique conserto prelio, 
nove phalangis defecit subito 

pars major, scilicet viginti mille, 
geque fodissime adjunxit hostibus. 
Quamobrem turpiter victus imperator 
JEgre periculo elapsus revertitur. 


Tunc autem (eheu inhumanum animum | . 


nov9 phalangis partem residuam 

gladiorum ictibus cunctam subjecit. 

Rarbari autem prohibente nemine 

eoas cunctas incursabant partes. 

Ipse struendis domibus dabat operam, 

in regiis palatiis tempus conterens, 

gravis jam omnibus et intolerabilis. 
LEONTIUS AN. III. 

Igitur invisus imperio dejicitur 

Justinianus, Leontio rebellante 

doloque facili potentiam arripiente. 

Namque carceribus detentos liberans, 

hos adjutores habuit facinoris, 

aliosque multos rei perflciende socios. 

Quare priorem thruno regem detrahens, 

eumque naribus ense inhoneste (runcans, 

ad Chersonem urbem custodiendam misit 

Sic ad Leontium delata republica, 

claseis profecta ex Arabum ditione 

populabatur fines urbesque Africe. 

Vicissim igitur mittitur a Cesare 

classis que hostibus adversetur : 

hec autem, prelio cum Barbaris conserto, 

Vinoitur, et rediens Crete» tenet littora. 


APSIMARUS AN. VII. 


Illic Apsimarum, defectionis socium 
quemdam, Romani Dominum irrperii creant : 
Quicum ad urbem regiam properantes 
throno Leontium protinus deturbant, 
eumque duro carcere concludunt, 

naribus prius de facie precisis. 

Justinianus interim Chersoce urbe 
profugiens, veluti accipiter laqueo, 


(27 Ita cod. 
(27) En belle Ephreemius confirmat vocabulum 


καινίς, quod ab antiquioribus lexicis abest, quod- 


08 


Φρονῶν μὲν ὀρθὰ, πλὴν Ó' ἀπηνὴς εἲς ἄγαν. 
Οὗτος Σθλαθικῶν (26) Βαρθάρων ἀποχρίνας 
Ἡθῶντας ἄνδρας ὁπλίτας ῥωμαλέους 
Φονικὸν ἐκπνέοντας ἄρην ἐν µάχαις, 
44756 'Ec χιλιάδας τρὶς δἐκ᾽ ἀριθμουμένους, 
Νέον συνεστήσατο σύνταγμα φίλον, 
Λαὸν περιούσιον αὐτὸ καλέσας 
Ἐφ) ᾧ γεγηθὼς καὶ πεποιθὼς µειζόνως 
Κατ) ἀντιπάλων ἑστράτευσεν ᾽αῤῥάθων, 
1480 Σπονδὰς λελυχὼς τὰς πρὸς αὐτοὺς ἀδίκως. 
Ἐπῆλθε τοίνυν σὺν στρατιᾷ Βαρθάροις 
Σύγχυσιν ὄρκων ἐν λύπῃ ποιουµένοις * 
Στρατὸς δ᾽ ᾿Αράθων ἀντεπήγετ᾽ αὖ πάλιν 
Σπονδῶν γραφὴν ἔνορκον ἐχχρεμασμένην 
1485 Κοντοῦ φέρων σφῶν στρατιᾶς ἡγουμένης, 
Καὶ συῤῥαγείσης καρτερᾶς δεινῆς μᾶχης 
Αποστατῆσαν ἐκ φάλαγγος τῆς νίας 
Τὸ πλεῖστον αὐτῆς, χιλιάδες δὶς δέκα, 
Προστίθεται κάκιστα τοῖς ἀντιπάλοις, 
1490 Ἐντεῦθεν αἰσχρῶς βασιλεὺς ἠἡττημένος 
Μόλις φυγὼν κίνδυνον ἀνθυποστρέφει. 
Καὶ τηνικαῦτα, φεῦ ἀπανθρώπου τρόπου. 
Τοὺς ἐκ νέου τάγματος ἐκλελειμμένους 
Πάντας µαχαίρας τῇ τομηῃκαθυπάγει. 
4495 Καὶ βάρθαροι μὲν τοῦ κατείργοντος σπάνει͵ 
"Eia πάντα κατέδραµον χωρία * 
Αὐτὸς ὃ᾽ ἀπησχόλητο κτίσµασι δόµων 
Ἐνδιατρίδων τοῖς βασιλείοις δόµοις, 
Toi; πᾶσι βαρὺς δυσαχθὴς δεδειγµένος. 


ΛΕΟΝΤΟΣ ET. I. 


6 1500 Ὅθεν μισηθεὶς ἀπελήλαται κρἄτους 


Ἐπιφυέντος τῷδε τοῦ Λεοντίου, 
Καὶ χράτος ἁρπάσαντος εὐχερῶς δόλψ, 
Ὃς τοὺςφυλακαῖς ἐγκαθειργμένους λύσας, 
Μεθ) ὦν ἐθάῤῥει δράµατος συνιστόρων, - 
1505 "Αλλων τε πολλῶν, ἐχτελεῖ 2εδογµένα, 
Καὶ καθελὼν ἄνακτα τὸν πρὶν τοῦ θρόνου, 
Τεμών τε ῥίνα τοῦ προσώπου καινίδι (27), 
ἐς Χερσῶνα πέπομφεν ἔμφρουρον πέλειν. 
Οὕτω κρατοῦντος τοῦ κράτους Λεοντίου, 
1510 Στόλος πεπλευκὼς ᾽Αῤῥάδων ἐνθαρχίας 
Ὅρους ᾽Αφρικῆς κατέχειρε xal πόλεις * 
Καὶ πέµπιται δὴ πρὸς βασιλέως στόλος 
Etc ἀντιπαράταξιν ὑπεναντίων, 
"Uc συῤῥαγεὶς ἵττητο Βαρθάροις udym 


D 1515 Καὶ παλινοστῶν πρὸς Κρητῶν νῆσον φθάνει. 


ΑΨΙΜΑΡΟΣ ΕΤ. 7. 


Ἔνθ' ᾿Αψίμαρόν τινα συναποστάτην 
᾽Ανεῖπον ὡς ἄνακτα τῆς Ῥωμαῖδος * 
Μεθ) οὗ πόλιν φθάνουσι τὴν βασιλίδα, 
Καὶ καθελόντες τὸν Λεόντιον θρόνου 

1520 Φρουρᾷ καθειργνύουσι μεστῇ πικρίας, 
Ἡρόσθεν τεµόντες τοῦ προσώπου τὴν ῥίνα, 
ν $' Ἰουστινιανὸς ἐν τῇ Χερσῶνι 


Ὃθεν διαδρὰς, ἱέραξ Gc ἐκ βρόχων, 


que Herodianus nuper editus epimer. p. 63. expli- 
cat µάχαιρα. 


69 | | CESARES. 


Πρὸς Βουλγάρων ἄρχοντα διέπτη τάχος' 

1525 Καὶ πείσας αὐτὸν δωρεαῖς δαψιλέσιν 
Ὑποσχέσει χήδους τε καὶ χωρῶν δόσει͵ 
Σὺν βαρθαρικῇ στρατιᾷ φθάνει πὀλιν. 
Καὶ νυκτὸς ὀλκὸν ὑπόγειον εἰσδύσας 
Ἐντὸς δύ αὐτοῦ γίγνεται Βυζαντίδος, 

1530 Καὶ πάλιν ἀπείληφε τὴν κραταρχἰαν, 
Κτείνας τὸν Λεόντιον σὺν ᾽Αψιμάρῳ 
᾽Αλμοιθαδὸν πρὶν χεκρατηκότας κράτους’ 

ΠΑΛΙΝ O PINOTMHTOZ ET. ζ. 
αμύνεται δὲ xal τινας τῶν ἐν τέλει. 
Οὗτος τρέφων ἕναυσμα µήνιδος χόλου 

4535 Πόλει Χερσῶνος καὶ προσοίχοισ Χερσῶνος, 
Ζητοῦσιν αὐτὸν ἀνελεῖν πεφευγότα, 

Ἐκ τῶνδ' ἀνῆψε θυμικὴν σφοδρὰν φλόγα 
Elc τῶνδε πυρπόλησιν, cc ἐρημίαν' 
Στρατιὰν οὐχοῦν εὀὐτρεπίσας µυρίαν, 

1540 Kai ναυτικὸν στράτευµα σὺν βαρεῖ στόλῳ 
Ἐφ᾽ ὧν ἐφίστα xai στρατηγῶν δυἀδα, 
Πρηστῆρας ἐχπέπομφε κατὰ Χερσῶνος: 
Φειδὼ κελεύσας μηδενὸς λαθεῖν ὅλως 
Οἷς ἡ πόλις πέφυχε κατοιχουµένη, 

1545 Κτεῖναι δὲ πάντας ὡς προθάτων ἀγέλην, 
Ετείνοντας ἐκτέμνοντας, ὢν τραγῳδίας 
Πιμπρῶντας αὐτοὺς ἐκθερίζοντας ξίφει, 
Οἱ μὲν πόλιν ἔπλησαν οὕτω τοῦ φόνου, 
ἩΜύσους t' ἐναγοῦς xal στεναγμῶν xal γόων 

4550 Σωροὺς ἀναστήσαντες αὐτῇ πτωμάτων, 
Ὡς σφίσιν ἐντέταλτο, φεῦ, φεῦ τοῦ πάθους | 
Q$5' ἀνεχτὴν ὄμμασιν ἡμέροις θέαν, 
Πάντας ἀφειδῶς ὑπάγοντες τῷ ξίφει, 
Ἱόνης ἁώρου νηπίων Ἁλικχίας 

4555 Καὶ µειραχίσχων συμπαθῶς πεφεισµένοι. 
Ὅ δὲ κρατῶν γνοὺς νηπίων σωτηρίαν, 
Φάλαρις 1j Ἔχετος Ἡρώδης πλέον, 
Κύων ὁ φιλαίµατος, ἐξώργιστό πως, 

Οἷς ταυτα μὴ γένοιντο πάρεργον σπάθης!' 

1500 Καὶ μηνιῶν ἦν, καὶ στελεῖν ἄλλον στόλον 
Δράσοντα τὴν ὄῄωσιν ἠπείλει cáyoc: 
Ταῦτ’ ἄρα λαὸς Χερσῶνος Λελειμμένος 
Στόλος τε παρὼν ἐκ βασιλέως τότε 
᾿Αποστατήσας Φιλιππικὸν Βαρδάνην 

1565 Εὐθὺς ἀνευφήμησαν ὡς βασιλέα" 

Μιθ᾽ οὗ καταπλεύσαντες ἦχον slc πόλιν, 

Kai συλλαδόντες ἐχθερίζουσι ξίφει 

Κάραν φονουργὸν xpátopoc σὺν τῷ γόνψ. 
ΦΙΑΙΠΠΙΚΟΣ Ο ΚΑΙ ΒΑΡΔΑΝΗΣ ΕΤ. B'q. 

Οὕτω piv ἔσχε Φιλιππικὸς τὸ κράτος, 

1570 Δοχκῶν μὲν εἶναι ῥητορικὸς ἐν λόχοις, 
᾿Επήθολος λόγον τε xal µαθηµάτων, 

Καὶ πρὀς τι πᾶν εὐχρηστος ἐν συνουσίαις, 
Πρὸς δ᾽ αὖ περιδέξιος iv συνττχίαις' 
᾽Αδέξιος πάµπαν δὲ πρὸς τὰ mpaxtía, 


1076 Τὴν γλῶσσαν αὐχῶν μὴ συνάδουσαν λόγοις (28): 


Οὗτος πεπωχὼς συγχυτικῶν ναµάτων 
Ἔσπευδε τάλας ἀχυρῶσαι καθάπαξ 
Σύστημα σεπτῶν Πατέρων θεηγόρων, 


(28) 1ta codex ; qus lectio improbabilis videtur. 


À ad Bulgarorum regem raptim advolat : 


quo magnis sib: donis conciliato 

oblatis etiam nuptiis et terris aliquot, 
cum barbarico exercitu ad urbem venit, 
arcanumque aquaductum noctu permeans 
intra Byzantii menia recipitur. 

Sic ergo rursus imperium adipiscitur. 
Leontio cum Apsimaro interfectis, 

qui alternatim antea regnaverant. 


RHINOTMETUS ITERUM AN. VI. 
Exin et senatores interfecit aliquot. 
Tum ultricis ire fomitem corde gerens 
contra Chersonem contraque hujus finitimos, 
qui se extorrem perdere conjuraverant, 
nunc demum excitavit ingentem flammam 


B ut eos igne redigeret in solitudinem. 


Igitur comparato ingenti exercitu, 

cum maritimo milite et classe gravi, 
duobus etiam praepositis ducibus, 
fulgurum instar contra Ghersonem misit; 
mandans ut nemini prorsus parcerent, 
quotquot in urbe cives habitarent, 

sed cunctos rita pecudum interficerent. 
mactando, jugulando (heu tragediam |) 
urendo flammis, gladiis demetendo. 

Illi sic jussi code replerunt urbem, 
infandis cedibus et luctu et gemitibus ; 
exstruxeruntque in urbe ingentem cumulum 
aggestis cadaveribus (pro miseriam !) 
intolerandum mitibus spectaculum, 
cunctis inclementer trucidatis civibus. 

Ex his infantium tantum acerba etas 

&o puellorum meruit clementiam. 

At ubi rex cognovit servatos pueros, 
Phalaris alter, Echetus, Herodes, 

canis imo cruentus, ira excanduit, 

quod hec mantisss cedi non accesserit. 
Jamque furebat, et statim novam classem 
exitii eausa missurum se minabatur ; 
interim tamen reliquug Chersonis populus 
cum 618699 regia tunc ibi presente 
conversis armis Philippicum Bardanem 
subito motu Cesarem acclamarunt : 

quo duce ad urbem regiam navigantes : 
Justiniano potiti, gladio demetunt 

ejus credule caput et fllii pariter. 


70 


PHILIPPICUS BARDANES AN. II. MENS. VI. 


Atque ita imperium obtinuit Philippicus, 

vir sermone quidem admodum rhetoricus, 
doctrinis atque litteris eruditus, 

omni consilio abundans in colloquíis, 
preterea satis dexter in variis casibus ; 

sed tamen ad gerendas res ineptus, 

vana lingua preditus haud factis consentanea. 
Cum hic synchyticos fontes ebibisset, 

statim heu miser abrogare volnit 

impio stultorum synedrio hereticorum, 


91 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 92 


sede depositum pellit in exsillum 

ad Proconesum insulam Hellesponticam ; 
ad quam dum navi deportatus ducitur, 
mirum in cursu contigit prodigium. 
Nam sancti viri cognito spiritaliter 
itinere dius Theophanes, procul licet, 
qui monasterio preerat in agris posito, 
et, ture facibus incensis magnum 
prosequebatur veluti salutans virum. 
Vicissim de nave hic cernuus adorabat 
amicum qui transeuntem se honorabat. 
Igitur nautis jure demirantibus 

et quemnam adoraret sciscitantibus, 
Inclytum, inquit vaticinans, Theophanem 
confessorem et monachorum praesidem, 
qui s&nctum asceterium in agro inco:unt. 
Deinde Leo balbum Michaelem 
splendidum virum ex optimatium numero 
quem hactenus amicum in aula habuerat, 
vinctum carceri tradit custodiendum : 
mox etiam immiti animo decernit ipsi 
luendum igne supremum supplicium : 

et sine mora rem transacturus erat, 

nisi regina conjux intercessisset. 

Ergo hic dimissus vinculis, conjuratos 
&dvocat, notos sibi rei gerenda socios, 
quibuscum Leoni statim struit insidias. 
Hi sub auroram introgressi clanculum 

in aulam regiam, Papit favore, 

sub clericali veste succincti gladiis, 

ceu matutinis canticis daturi operam, 
armis eductis Leonem confodiunt 
psallentem in ecclesia inter clericos : 

qui territus ad divinum altare confugiens 
in eo violentam pertulit necem loco, 
quem violaverat hereticus infelix. 

Qua priusquam occideret, hoc visum accidit. 
Mater Leonis conspexit per somnium 

in Blachernensi templo adstantem sibi 
feminam exornatam in regium morem, 
quam circumstabat oum decenti ordine 
candidatorum manipulus virorum. 

Sed pavimentum redundabat sanguine. 
Insuper audiit dicentem mulierem; 

ut regis matris scyphus ad bibendum 
cruore plenus exhiberetur. 

Qua talem potum prorsus respuente, 
mulier respondit, Nonne filius tuus 
divinum Filium meum et me colentibus 
plagas imponit preter fas cruentas ? 

Ipsa rogavit igitur regem filium 

scelus ut omitteret, nequid mali accideret ; 
verum hic maternis haud paruit monitis. 


MICHAEL BALBUS AN. IX. 
Sic interfecto, ut diximus, Leone, 
Michael balbus procedit imperator, 
qui pedes adhuc pedicis conclusos 
gestans ad regium devenit fastigium ; 
Blatimque ad Magnam progressus Ecclesiam 


À 


2130 


2135 


2140 


2145 


2150 


2155 


2160 


21065 


2170 


2115 


2180 


Τίθησιν ἐξόριστον ἔχθα ὧν θρόνου 

Εἰς Προικόνησον νῆσον Ἑλλησποντίων * 
Εἰς $» διαπὀντιος ἦν ἐσταλμένος, 

Καὶ κατὰ τὸν πλοῦν, ὢ τεραστίου λόγου | 
TQ πνεύµατι γνοὺς τὴν κέλευθον ἁγίου 
θεοφάνης πόῤῥωβεν ἔνθεος λύχνος 
Μονῆς προεστὼς τῆς xac ἀγρὸν κειµένης 
θυμιάµασιν ἡμμέναις τε λαμπάσιν 
Προῦὔπεμπεν otov δεξιούµενος µέγαν. 

'O δ᾽ Ex κελεύθου προσκύνησιν ἦν νέµων 
Td τὴν προπομπὴν πὐτρεπικότι φἰλφ. 
Ὡς εἰκὸς οὐκοῦν θαυμασάντων ναυτίλων 
Καὶ τίνι προσκύνησιν εἰπόντων vkust, 
"H δ᾽ ὃς προαθρῶν, Γεννάδᾳ θεοφάνει 
ἙἉμολογητῇ καὶ μοναχῶν προστάτῃ 
᾿Ασκουμένων κάλλιστα xoz' ἀγρὸν µέγαν. 
Οὗτος κατασχὼν Μιχαἡλ τραυλὸν θέσιν 
Tiv τινα λαμπρῶν xal περιφανεστάτων 
Καὶ πρόσθεν οἱ φίλων τε καὶ τιµωµένων, 
Ἐν φυλακῇ τίθησι καὶ καθειργνύει : 
Elta κατακέχριχεν αὐτοῦ xal µόρον 

Τὸν διὰ πυρὸς ἡ μιαρὰ xapBla - 

Καὶ τάχ᾽ ἂν ἐξήνυσεν αὐτὸν αὐτίκα, 

Ri μὴ βασιλὶς εὐνέτις ἦν ἑνστάτις. 

Ἐπεὶ ὃ) ἀφείθη, καλέσας συνωµότας 
Συνίστορας δέσµιος οὓς ἤδει τάχος, 

Σὺν colat τῷ Λἐοντι καττύει λόχον * 

Οἳ xai xav ὄρθρον παραθυσβέντες λάθρα 
Τοῖς βασιλείοις Παπίου συνεργίἰᾳ 

Ἐν κληρικῶν σχήµατι καὶ ξιφηφόροι, 
Ὡς δῇθεν ἀνοίσοντες φᾠδὰς ὀρθρίας, 
Σφάττουσι τὸν Λέοντα τοῖς ξιφιδίοις 

Ἐν τῷ νεῷ ψάλλοντα σὺν κληρουµένοις, 
θείᾳ «partt προσπεφευγότα φόθῳ, 
Ἐκχεῖ βιαίως τὸν βίον λελοιπότα, 

Ἔνθα περ᾽ ἐξύθρισεν ἀσεθῶς τάλας. 
Πρὶν 1j δὲ ταῦτα συμπεσεῖν, ὦπται τάδε * 
Ἔδοξε μητρὶ τοῦ Λέοντος κατ’ ὄναρ 
Ναῷ Βλαχερνῶν εἰσδῦσαν παρεστάναι 
Γυναῖκα καταθρεῖν κοσµίαν βασιλίδα 
Λευχεινοῦσιν ἀνδράσι τιµωμἔνηνι 
Λορυφορουμένην τε σὺν εὐταξίᾳ. 

Τὸ δάπεδον δὲ πλῆρες αἱμάτων βλέπειν. 
Ηρὸς δ᾽ ab ἀχοῦσαι τῆς δορυφορουµένης 
Σκεῦος λεγούσης μητρὶ τοῦ βασιλέως 
Νέμειν πιεῖν αἵμανος ἐμπεπλησμένον. 
Πόσιν δὲ τῆσδε παντελῶς ἀρνουμένης, 
Γυναῖκα φάναι, Σὸς δὲ παῖς οὐχ αἱμάτων 
Ylày Θεόν µου προσκυνοῦντας κάμέ γε 
Τίθησι πλήρεις μαστικῶν παρανόμως: 
Ἐθεῖτο παιδὸς τοιγαροῦν στεφηφόρου 
Λῆξαι µανίας μὴ xaxóv τι καὶ πάθῃ - 

' AAA Tv ἀπειθὴς μητρικαῖς συµθουλίαις. 


MIXAHA O ΤΡΑΥΛΟΣ ET. 6. 
Οὕτω σφαγέντος τοῦ Λέοντος, ὡς ἔφην, 
Τραυλὸς Μιχαλλ ἀναδείχνυται κράτωρ, 
Ἔτι σιδήρῳ τοὺς πόδας καθειργµένος 
᾿Αναγορευθεὶς βασιλεὺς αὐτοκράτωρ - 
E εἰς μεγάλην προσὀραμὼν bod slav 


93 
2185 Παρ᾽ ἀρχιθύτου γίνεται στεφηφόρος. 


ὌΑνωθεν οὗτος εἷλχε σειρὰν τοῦ γένους 
Ἐκ Φρυγίας μὲν, ἅστεος 9* ᾽Αμορίου, 
Ἐχφὺς πενιγρῶν ἀπόρων τε πατέοων, 
᾽Ανὴρ ἀποφρὰς, δυσσεθὶς. πιστῶν Aóun 

2190 Βαρὺς τιμωρὸς ὁρθοδοξούντων μέρους, 
Ἡάρδαλις οἷον ποικιλόχροος σέθας, 
"Αλλος χαμµαιλέων τις ἀμείθων χρόας, 
Της ἀἱρετικῶν παντοδαπῆς χκχκίας 
Ἡανσπερμία τις παμμιγὴς βδελυκτέα, 

2195 ᾿Αθ.γγάνοις τε xal χριστομάχοις φίλος, 
Σαδδουκαίοις μάλιστα τοῖς τρισαθλίοις, 
ἍΑλλῃ τε λοιπῶν αἱρετικῶν φρατρίᾳ, 
Ἔστεργε τὰ Σάθθατα καὶ νουµηνίας: 
Μελλοντ᾽ ἀγαθὰ καὶ πάλιν δρόµου βίον, 

2200 Kai τῶν προφητῶν' διέσυρε τὸ στίφος' 
Οὐκ φετ᾽ εἶναι δαίµοτας τὸ παράπαν' 
Τὸν Ἰούδαν ἔφασκεν εἶναι δεκτέον" 

Μὴ κατὰ χαιρὸν ἐκτελεῖσθαι κατ’ ἔθος. 
Πατχα τὸ σωτήριον ἀπεφλυάρει" 

2205 Πορνείαν ὠνόμαζεν οὐχ ἁμαρτίαν, 

OUx' dÀÀo κακῶν, φιλόποινος καρδία’ 
θεόν τ᾽ ὀμνύναι τῶν ὅλων παρηγγύα, 
Ὡς μἡὴ τρισυπόστατον ὑμνῶν Τριάδα. 
Οὗτος βαρὺς ἔπνευσεν εὐσεθῶν μέρει 

2210 χαθυποθαλὼν αἷχίαις σφᾶς ἁγρίαις 
Καὶ ουγαδείαις καὶ τελευταῖον µόροις 
Ὑπὲρ σεθαστῶν προσκυνητῶν εἰκόνων" 
Πρὸς τοῖσδε καθείργνυσι φωστῆρας δύο 
Εὐθύμιον Σάρδεων σὺν Μεθοδίῳ, 

295 Τύόπτει «' ἀφειδῶς µαστίγων πολλῶν βάρει 
"Qv Βὐθύμιος εὐψφύχως φέρων πόνους 
Ἐναποθνήσκει βασάνοις λαθὼν στέφος" 
Καθείργνυται δὲ Μεθόδιος µακρόθεν. 
ἼΑναχτι τῷδε θωμᾶς τις ἀποστάτης 

2220 ᾿Ἐπιφυεὶς ὅπλοις τε x*l βαρεῖ στόλῳ 
Πορθῶν ἐδήου τὰ πέριξ Βυζαν-ίδος' 

Καὶ τοῦτ) ἐπὶ µήκιστον οὐ καλῶς ἔδρα" 
Ὅμως δίκην ετισε συσχεβεὶς τάλας 
Διπλοῦν ὑποστὰς dv ἔδρασε τὸν µόρον, 

2229 Τούτου κρατοῦντος, ᾽Αγαρηνῶν τι γένος, 
0ἴκησιν ἴσχον δυτικὴν Ἰθηρίαν, 
᾿Αρχῷ προσῆλθεν ἀξίοῦν ἀποιχίαν 
Σφίσι παρασχεῖν efc τινα θέσθαι τόπον, 
Τοῦ δὴ xax' αὐτοὺς ἑστενωμένου τόπου 

2230 Καὶ μὴ σθένοντος σφῶν φέρειν guvotxlav, 
Καὶ πείθεται φύλαρχος αὐτῶν τοῖς λόγοις, 
Καὶ τούσδε λαθὼν ἐξέπλευσε σὺν στόλῳ, 
Δαφυραγωγῶν, πυρπολῶν νήσους ὅλας. 
Καὶ πειρατικΏς ἀναπιμπλῶν ναυτίας, 

2235 Ἐπεὶ δὲ καθώρμισε τριήρεις Κρήτῃ, 

Τὸ πάµφορον δ’ ἔθλεψε νήσου κα) θέσιν 
Εὖὐ κράσεως ἔχουσαν ἄλλων θ’ ὡρίων, 
Φλέγει μονωβθεὶς πάντα πυρὶ τὸν στόλον’ 
Καὶ τοῦ κατ’ αὐτὸν ναυτ.κοῦ πεφλεγμένου 

2240 Καρδίαν oXy ἥκιστα καύσεως στόλου 
Καὶ γαμετῶν xai φιλτάτων μιµνημµένου, 
Νὸν ὑμῖν ὧδε χῶρος elc κατοικίαν 


* 


Γάλα, μέλι ῥέουσα γη τις, ἀντέφη, 


CIXESARES. 


Α ab archipresule stemma regni accipit. 
Hic sui trahebat generis originem 
urbe ex Amorio Phryzia in provincia, 
genitus infimis sine re parentibus. 
Ipse vir nequam, hereticus, fidelium 
pestis, et carnifex partis orthodoxa : 
secta tam varius quam curium pardaleos, 
alter quin adeo discolor chameleon, 
hereticorum omnigene malitie 
cinnus atque colluvies abominabilis, 
Athinganis christomachisque favens, 
ac Sadduceis potissime tristissimis, 
aliisque insuper sectis hereticis ; 
Sabbata observabat et neomenias, 
future vite bona et resurrectionem 


B et prophetas omnes irridebat ; 
demonas prorsus nullos esse putabat ; 
Judam dicebat esse laude dignum ; 
preter suum tempus paschalem ritum 
& nobis celebrari blaterabat ; 
scortationem negabat in culpis ponere 
vel quidquam esse mali furiosus homo ; 
Deum sicjurare summum suadebat, 
tanquam trium hypostaseo non sit Trias. 
llic molestus erat partibus orthodoxis, 
quas cruciatibus diris exercebat, 
nec non exailiis et supremis suppliciis 
propler augustarum cultum imaginum. 
Ῥτῷίθγθᾶ comprehendit insignes duos, 


Sardium episcopum Ethymium cum Methodi. 


(| multoque et gravi verbere cecidit. 
In his Euthymius fortiter dolores ferens 
stemma lucratus moritur in cruciatu ; 
Methodius remotum in carcerem ablegatur. 
Regnanti huic Thomas rebellis quidam 
hostis exortus, armis et classe gravii 
cunctam Byzantii diripiebat viciniam ; 
idque permulto malum duravit tempore : 
sed ad extremum captus infelix Thomas 
faetorurn suorum duplam persolvit poenam. 
Sub hoc item rege, Agarenorum quadam 
tribus occiduam incolens Iberiam 
principem suum precibus fatigabat 
ut se in coloniam duceret ad alias terras, 
quoniam arctiore nunc habitabat loco 

p qui jam non caperet incolarum numerum. 
Paruit tribulium princeps sermonibus, 
impositoque in navibus populo 
insulas ccpit depredari, incendere, 
mareque opplevit piraticis navigiis. 
Cumque appulisset ad Cretam triremes, 
miratus insule uherem naturam, 
temperiem «ris, commoditates ceteras, 
remotis arbitris, classi subjecit ignem. 
Post id, cum socia turba dolore arderet 


haud minus quam incendio flagrabant naves, 


propter uxorum ac pignorum memoriam : 


Nunc, ait princeps, vobis hic est manendum 


in regione qua lacte οἱ melle fluit; 


94 


95 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


quam ut oceupetis, ore vos, amici, 
ductisque uxoribus piguora procreetis. 
Tempore ex illo Ismaelis populus 
fortiter insulam ejusque arces tenuit. 


τΠΚΟΡΗΙΙ 09 MICHAELIS FILIUS AN. XII. 


Mortali Michael vita discedens 
imperium filio tradidit Thephilo ; 
qui religione a pueris imbutus prava 
paterne visus et potentie simul 
hereseosque heres et successor : 
imo copioso regioque modulo, 
ut in proverbio est, patrem superans, 
impietatis sue fervidum furorem, 
contra cultores imaginum spirans. 
Ceterum juris incorrupti tenax 
justarumque legum custos erat ; 
cujusce rei proferam testimonia 
Illustris vir imperatricis frater, 
nomine Petronas, dignitate drungarius, 
adversus vicinam feminam injurius erat, 
dum exstruendis altius cubiculis 
illius domum detrimento atficeret. 
Mulier igitur regem invocavit, 
qui jussit a Petrona damnum reflci. 
Bio de sua nihil remisit injustitia. 
Accessit ergo ad regem mulier iterum, 
contra drungarii vim expostulans, 
suamque injuriam olamitans questa est. 
Tunc rex submíssis qui rem cognoscerent, 
ubi Petronam orimini affinem scivit, 
flagris in eum rite animadvertit, 
et sic punitum publice iu urbe exposuit : 
tum ediflcium α fundamentis subruit, 
jussitque femine materiem attribui. 
Insuper onerariam plenam mercibus 
navem conspicatus e regia domo, 
qua nuper ἃ mercando reversa fuerat : 
ut hanc regine conjugis esse audiit, 
ipsam cum mercibus igne consumpsit ; 
quia reges, inquit, haud decet mercari 
nec dardanariorum vitam sequi ; 
sed privatorum id conditioni relinquere, 
ut hinc tuenda vite copiam habeant. 
At quantnm justi fervidus amans erat, 
tantum gravis iracundusque erat 
adversus vere religionis asseclas : 
sacrarum etenim odio imaginum 
imbutus, quicumque his adhibebant honorem, 
sanctos vitaque angelica viros preeditos, 
velut hostes, impios abominabiles, 
omni affligebat molestiarum genere, 
nullam omittens esvitie speciem. 
GCruciabat igitur, pellebat in exsilium, 
urebat, oco vinctos tenebat carcere, 
mergebat aquis, longis urgebat ριθηῖθ, 
faciem compungebat (o supplicium novum !) 
Que patrans hic furiosus satanicola, 
sibi videbatur rem Deo acceptam facere 
ipsique gratum exhibere famulitium 


À νπερ κατοικήσατε συσχόντες φίλοι, 

2945 Καὶ φίλτατα κτήσεσθε γήµαντες τάχα. 
Ἐκ τοῦδε λοιπὸν Ἰσμαὴλ ἰσχορὸν γένος 
Νῆσον κατέσχον xai τὰ τῆς νήσου κράτη 
ΘΕΟΦΙΛΟΣ O ΥΙΟΣ ΑΥΤΟΥ ET. TB. 
Ὁ Μιχαλλ δὲ τὸν βίον χαταστρέφει 
Λιπὼν τὸ κράτος παιδὶ τῷ θεοφίλῳ 

2250 Σέβας μὲν οὐ τρέφοντι χαλὸν ἐκ νέου, 
᾽Αλλὰ παρῴας δυσσεθείας xal κράτους 
Ὀφθέντι κληρούχῳ τε xal διαδόχῳ, 
Μᾶλλον δὲ πολλῷ xai βασιλικῷ µέτρῳ 
Νικῶντι, Χαθά φασι, τὸν φυτοσπόρον 

2255 Τῆς δυσσεθείας διαπύρῳ µανίᾳ, 

"Hv προσχυνηταϊς ἐμπνέων ἦν εἰκόνων. 
Στάθµη δὲ δίκης ἀῤῥεποῦς πεφυχότι, 
Καὶ τῶν νόµων φύλαχι τῶν εὖ χειµένων' 
Καὶ τῶνδε μαρτύριον & µέλλω φράσειν’ 

2200 Λαμπρῶν τις ἄνὴρ σύγγονος βασιλίδος 
Κλῆσιν Πετρωνᾶς, δρουγγάριος ἀξίαν, 
Ἐν γειτόνων γύναιον οἰκοῦν ἠδίχει 
Τῷ τὰς διαίτας τῶν δόµων ὑψοῦν μέγα 
Τῷ δωματίῳ προξενεῖν τοῦδε βλάθην’ 

2205 Ὁ καὶ προσῆλθε βασιλεῖ τούτου πέρι. 
Ὁ 6' εὖ χελεύει Π[ετρωνᾷ λύσαι βλάδην. 
"AX οὗτος αὖθις ἀδικῶν οὐκ ἀνίει" 
Πρόσεισι γυνὴ τῷ στεφηφόρῳ πάλιν 
Καταθοῶσα τὴς βίας δρουγγαρίου, 

2210 Τὴν ἀδικίαν ἐκτραγῳδεῖ σὺν γόοις: 
Στείλας βασιλεὺς ἐξετάζει τὴν δίκην, 
Καὶ γνοὺς Πετρωνᾶν ὑπόδικον αἴτίαις 

C Αἰκχίζεται µάστιξιν αὐτὸν ἐννόμως, 
Καὶ στηλιτεύει φανερῶς ἐν τῇ πόλει, 

2015 Καὶ συγκατασπᾷ τὰς διαίτας ix βάθρων 
Καὶ τῇ γυναιχὶ τὰς ὅλας διανέμει: 

Καὶ φορτίδα δὲ τῶν ἀγωγίμων πλέαν 
Ἰδὼν προκύψας ἐκ βασιλείων δόµων 
"EE ἐμπορίας κατάρασαν ἀρτίως 

2280 Kal βασιλίδος τυγχάνειν γνοὺς φορτίδα 
Ἔμφορτον αὐτὴν τῷ πυρὶ καταφλέχει, 
Μὴ δεῖν βασιλεῖς ἐμπορεύεσθαι λέγω», 
Μήτ᾽ οὖν παλιγχάπηλον ἀνύτειν βίον’ 
Μοἱρᾳ δ᾽ ἰδιώτιδι tat! ἀφιέναι, 

2285 Ὡς ἂν ἀφοερμὰς συµπορίζωνται βίου. 
Αλλ) ὡς δικαίου διάπυρος ἦν φίλος. 
Οὕτως ἐπαχθὴς xal δύσοργός τις λίαν, 

) Τιμωρὸς ὑπῆν εὐσεθεῖν ἠρημίνοις. 
Ἐλύττα xal γὰρ κατὰ σεπτῶν εἰχόνων, 

2290 Καὶ προσκυνητὰς ἱερῶν µορφωμάτων 
Ανδρας ἁγίους, ἀγγελικοὺς τὸν βίον 
Ὡς δυσμενεῖς τε δυσσεθεῖς, στυγητέους 
Πάσαις ἑχάκου τῶν λυπηρῶν lia, 
Μηδὲν προλείπων εἶδος ἀπανθρωπίας, 

2295 ᾿Εκίζετ’, ἀπήλαυνε, χατεπυρπόλει, 
Εἰρκτῇ ζοφώδει κατέχλειε δεσµίους 
Bugoic ἐδίδου καὶ μακραῖς καχουχίαις, 
Ἔστιζεν ὄψεις, ὢ ξένης τιμωρίας | 
Καὶ ταῦτα ποιῶν ἐχμανῶς Σατὰν λάτρις 

2300 Αὐτῷ δοχῶν ἣν τὰ θεῷ πράττειν φίλα, 
"H xai λατρείαν τῷδε δεχτὴν προσφέρειν, 


97 


Ἡ φησι Χριστὸς ἐν λόγοις Εὐαγγέλοις. 
Ταῦτ) ἄρα πλείστους ἐνθέως ἠνδρισμένους 
Καὶ χριστοµάχοντ οῦδ' ἐλέγξαντας πλάνην 
2305 Μόρῳ παραδοὺς µάρτυρας ἀπειργάχει" 
λλλοι δ᾽ ἐναπέμειναν ἀλεῖπται lo, 
Otc Μεθόδιος θυνάριθµος τυγχάνει 
Καὶ θεοφάνης σωφρόνως στιγµατίας, 
Καὶ ζωγράφος Λάζαρος χαυθεὶς τὰς χέρας, 
2310 Alc εὐχερῶς ἔγραφεν εἰχό,ας πἀλιν. 
θιόφιλος σχεῖν σύζυγον βίου θέλων 
Κοινωνὸν ἅμα τοῦ κράτους xal τοῦ λέχους, 
Χορὸν συνῆξε παρθένων πολλάχόθεν 
Καλῶν ἀπασῶν, ὄψιν εὐπρεπεστάτων 
2315 Ἐν αἴσπερ ἐξέλαμπε τῶν ἄλλων πλέον 
Οἵος σελήνης πλησιφαοῦς τις χύχλος 
σώματος ὥρᾳα, λαμπρότητι τοῦ γένους 
Καὶ μαρμαρυγαῖς τῶν λόγων Εἰκασία" 
Χρυσοῦν τι μῆλον ἀμέλει φέρων ἄναξ 
2320 Περιπολῶν ἦν τὸν χορὸν τῶν παρθένων 
λενῆστρον σχοπῶν δοῦναί τι τοῦτο φιλτάτῃ’ 
Ὦν οὖν θεᾶται παριὼν Elxaclav, 
Κάλλους περιττοῦ θαυµάσας κάρην, ἔφη. 
Διὰ γυναικὸς φαῦλα πάντ᾽ ἀπεῤῥύη, 
2325 Ἡ δ᾽ ἡρήμ᾽ ἀντέφησεν εὐστόχως ἄγαν, 
"AX ἐκ γυναωὸς πηγάζει καὶ βελτίω' 
Ὁ $9' αὖ θαυμάσας τὴν παρθένον, 
Καὶ δοὺς τὸ μῆλον παρθένῳφ θεοδώρᾳ. 
Χώραν ἐχούσῃ πατρἰδα Παφλαγόνων, 
2330 Πλὴν εὐπατριδῶν πατέρων κατηγμένῃ 
Καινωνὸν αὐτὴν ἄγεται κράτους, λέχους, 
Τὴν Εἰκασίαν παραθλέψπς, ὡς ἔφην' 
"H μὴ τυχοῦσα χοσμικῆς σχηπτουχίας 
Οὐ νυμφίου τε γημενοῦς βασιλέως, 
2336 Πλουτεῖ νοητὸν παντάναχκτα νυμφίον, 
Καὶ βασιλείας οὐρανῶν κληρουχἰαν. 
Movácaca δὲ xal μονὴν δειµαµένη, 
"Hoxstt iy αὐτῇ προσλαλοῦσα ταῖς βίθλοις, 
"Hc μεστὰ συγγράµµατα χαρίτων ἔφυ, 
2340 'H δὲ βασιλὶς fj θεοῦ θεία δόσις 
Στέργουσα «ρόόθδην εἰκόνας σεθασµίας 
Κατεῖχεν ἕνδον εὐλαθῶς κιθωτίου, 
Μανίαν ὀκχλίνουσα τοῦ συνευνέτου 
"Hvrsp προσῄγε προσκυνηταῖς εἰκόνων, 
2345 Καὶ δή ποτ) αὐτῆς προσκυνούσης εἰγόνων, 
Αἴσχιον ἀνδράριον αὐτοῦ θὲρσίτου 
Παράφορον νοῦν xal παραχεχομμµένον, 
᾿Αναχτόροις ἄθυρμα, ψυχαγωγία, 
"Hpox' ἐπίσταν, Τί τάδ᾽ ἐστὶ, ὦ Μάνα; 
2350 Οὕτω γὰρ ὠνόμαζε τὴν βασιλίδα" 
Ἡ δ᾽ ἀφελῶς ειρηχε, Κακὰ νινία. 
Ἐκχεῖθεν οὖν ἔδραμε πρὸς βασιλέα 
"Exsivó τ’ ἀνθρώπιον ὡς εἴθιστό ol, 
*O 9' ἤρετο ἐξ ὅτου περ) ἔχειν xal πόθεν' 
2355 Τόδ’ ixpávac ἔφησεν ἥκειν ἐνθάδε, 
Καὶτ ἦνδε καλὰ προσκεκτῆσθαι νινία. 
Συνεὶς βασιλεὺς εἰχόνας τὰ νινία, 
θυμοῦ πνέων ἄπεισι πρὸς βασιλίδα 
Καὶ λοιδορεῖται καὶ καθικνεῖται λόγοις. 


2360 Ἡ 9' ἦν σοφιστὴν ἁπατῶσα xa«lac, 


CASRARESB. 


À utait Christus in sermone evangelico. 


B 


c 


Si ergo plurimos decertantes fortiter, 
scelestamque hujus arguentes neresim, 
morte damnatos efficiebat martyres. 
Aliquot tamen martyrii hortatores 
supervixerunt, in quibus Methodius, 
Theophanesque honesto compunectus stigmate, 
et pictor Lazarus qui perustis manibus, 
belle tamen rursus pingebat imagines. 
Jam Theophilus appetens vite sociam 
imperii simul torique participem, 
chorum undecumque collegit virginum, 
quarum etsi nulla non erat formosissima 
inter has tamen magis emicabat, 

qualis est lunie cumulatus orbis, 
venusto corpore et generis splendore 
sermonisque etiam dignitate Icasia. 
Aureum ergo pomum manu gerens 
chorum virginem rex circumibat, 

ut hunc gratissime daret arrhabonem. 
Ut autem vidit in transitu Icasiam, 
formam eximiam mirans puelle, ait : 
Cuncta obvenerunt mala per mulierem. 
Illa submisse, sed prudenter admodum, 
Atqui ex muliere meliora manant, ait. 
Rex admiratus virginem, preteriit ; 
pomoque tradito virgini Theodore 
patriam quidem habenti Paphlagoniam, 
sed de patriciis genitse parentibus, 

banc simul imperii torique participem 
fecit, preterita, ut jam dixi, Icasia : 
que ubi mundanum non est adepta sceptrum, 
lerrenique regis nuptiis excidit, 
spiritalem et omnium Regem sponsum 
jucrata ost et coelestis regni sortem. 
Monialis enim condito monasterio, 

in hoc 8e exercuit litteris dans operam ; 
ejusque exstant pleni lepore libri. 

At imperatrix, inclytum Dei donuin, 
sacras imagines clanculum colens, 
servabat reverenter in arca conditas 
insanum odium conjugis declinans, 

quo cultores imaginum prosequebatur. 
Cumque illa aliquando has ipsas coleret, 
homuncio quidam Thersite deformior 
dementi mente preditus et insipiens, 
regii palatii ludicrum ludibrium, 

rogavit adstans : Quid hee tunt, o Mana? 
hoc enim nomine reginam appellabat. 
Illa pure respondit, Sunt pulohre pupe. 
Protinus ad regem illinc cursu concito 
homuncio ille venit pro more suo. 

Rex sciscitatur undenam ipse veniat : 
vesanus illinc sese redire ait, 

et reginam possidere pulchras pupas. 
Rex pupas intelligens esse imagines, 

ira inflammatus pergit ad reginam, 
eamque objurgat compellans verbis asperis. 
Ipsa cavillatorem deocipiens improbum, 


99 ΕΡΗΒΑΙΜΙΙ CHRONOGRAPHI 


ait se in speculo contemplantem spectra, Á 
formam suam appellasse puparum nomine, 

Sic elocuta regis exstiuxit iram. 

Rex hic Theophilus sepenumero 

tum per se ipse tum per duces bellicos, 

quos multos habuit forti animo praeditos, 

Manuelem presertim ac Theophobum 

feliciter bellavit cum hostium cede. 

Ambo enim erant dextri fortesque, 

neminique cedebant suorum temporum 

strenuitate vel arte imperatoria. 

Ipse Theophilus liberalem manum 

munificamque omnibus porrigobat. 

Quare etiam hospitium splendidum magnum, 

ad peregrinos exciendos exstruens 

suimet edificio nomen indidit, B 
quod antea fuerat scortorum lustrum. 
Nec rei veneree prorsus erat obnoxius, 
ged castimonie studebat mirifice. 

Alexio autem cognomento Moseli 

ex Armeniorum Crinitarum claro genere, 
girenuo viro et duci magnanimo, 

et venustate vultus exornato, 

Mariam filiam nuptiis copulavit, 

addito honore tituli ezsarei ; 

misitque cum classe contra Longobardos. 
Bed enim invidente comitatu, 

atque apud regem calumniante Cesarem 
uxor dum vixit calumnias dispulit. 

Sed postquam illa vitam deseruit, 
statim Alexius mundi se pompa abdicans 
Cesarea dignitate, propinquis, caris, 
profanique omni tumultu seculi, 
pauperem Christi exemplo saccum induit, 
conobiumque tonsa coma ingressus est 
Anthemii scilicet quod ipse construxerat, 
ibique monachus vite confecit cursum. 
Exin Amorio Theophili patria 
Agarenorum capto exercitibus, 
innumerabilis turba gladio periit, 
aliasque plurima servituti addicta 

ad Barbaros jure belli abacia est : 

atque in his erant legionum duces 

illic bellantium quadraginta duo, 

qui etiam martyres deniquo evaserunt. 
Hos ut redimeret rex legationem misit 
significantem Persidis tyranno D 
ut hos dimitteret acceptis redimiis 

centenariis quatuor cum viginti. 

Sed verba respuerunt aures barbare. 

Quare imperator longo merore affectus. 

contracto morbo misere abrupit vitam, 

uxorem atque optimates valde exorans 

ut abolendos curarent imagines ; 

atque ut Joannem lupum, non pastorem, 

Eeclesie cathedram retinere sinerent. 


2305 


2310 


2310 


2380 


2385 


2390 


2305 


2400 


2405 


2410 


(37) Cod. τετραπλη. 


Τὰς ἓν χατόπτροις ἐμφάσεις λέγουσά πως 


Μορφῆς ἐμῆς ἴθεῖν τε φράσαι νινία. 
Οὕτω θυμοῦ σθέννυσιν εἰποῦσα φλόγα. 
Οὗτος βασιλεὺς θεήφιλος πολλάκις 

Καὶ δι’ ἑαυτοῦ xal στρατηγῶν ταγμάτων 


λλων τε πολλῶν ἀνδριχῶν. εὐκαρδίων, 


Μανουὴλ δ᾽ οὐχ ἥκιστα καὶ Θεοφόθου, 
Μάχας κατώρθου χτιννύων ἀντιπάλους: 
στην γὰρ ἄμφω δεξιὼ, ῥωμαλέω, 
Καὶ τῶν κατὰ σφᾶς οὐδενὸς λελειμμένω 
Εὐανδρίαις τε καὶ xaAatq στρατηγίαις, 
Καὶ χεῖρα δ᾽ εἶχε φιλόνιμον. πλουσίαν, 
Εὐεργετιχὴν, φιλόδωρον eic ὅλους: 
Ὅθεν ξενῶνα xai φαεινὸν καὶ μέγαν 
E:c ἀνάπαυμα τῶν ξένων ἀπαρτίσας 
Γζλῆσιν ἑαυτοῦ τῷ δοµήµατι νέμει, 
Οἴκων γυνάικῶν ὄντα τὸ πρὶν ἀσέμνων" 
"Ἠττητὸ δ’ οὐδὲν ἀφροδισίων σφόδρα 
Tif σωφροσύνῃ προστετηκὼς ἐκτόπως" 
Λλεξίῳ δὲ τῷ Μωσηλὲ τοὐπίχλην 


'BE ᾽Αρμενίων Κρηνιτῶν λαμπροῦ γένους 


“Ανδρὶ στρατηγῷ, γεννάδᾳ, ῥωμαλέῳ 
Κατὰ χαρίτων ὄψιν ἠγλαϊσμένῳ, 
Μαρίαν συνῴκισε τὴν θυγατέρα, 
Τιµήσας αὐτὸν ἀξίᾳ τη Καισάρων' 


Καὶ σὺν στόλῳ πέπομφε πρὸς Λογγιθάρδους 


Φθονουμένου δὲ τοῖς κατ’ αὐτὸν ἀνδράσι 
Καὶ τῷ βασιλεῖ Υ’ ἐνδιαθεθλημένου, 
Διαθολῶν σύζυγος ἦν ζῶσα λύτις: 

Ἐπεὶ δ᾽ ἐκείνη κατέλιπε τὸν βίον, 
Εὐθὺς περιφάνειαν ἐκγιπὼν βίου, 
Καΐσαρος ἀξίαν τε, συγγενεῖς, φίλους, 
᾽λλλὰ τε πάντα καὶ πλέον τύρθην βίου, 
Τὸ κατὰ Χριστὸν ἀμφιέννυται ῥάχος, 
Καὶ τρίχα καρεὶς τὴν μονὴν ὑπεισέδυ, 
"Hv αὐτὸς ἀνήγειρε τὴν ᾿Ανθεμίου᾽ 

Ἐν ᾖ µονάζων καταλύει τόν βίον. 

Τοῦ 9' Αμορίου πατρίδος θερφίλοὺ 

Tai ᾿Αγαρηνῶν σνρατιαῖς ἠλωκότος, 
᾽Απειραριθμήτου δὲ κτανθέντος στίφους 
Καὶ πληθος ἥλω μυριάριθµον τότε 
᾽Αχθὲν δορυἁλωτον σὐτοῖς Βαρθάροις, 
Ἐν οἷς στρατηγοὶ τῶν ἐχεῖθι ταγμάτων 
Δεκὰς τετραπλἠ (37) σὺν dx ξυνωρίδι, 
Οἱ μαρτύρων εὕραντο καὶ στέφη τρλος" 
ὌὭνπερ πέπομφε πρἑσθεις ὁ κράτωρ 
Απαγγελοῦντας τῷ χρατοῦντι Περαίδος 
Λοῦναι λαθόντα λύτρα τὴν λύσιν σφίσιν 
Κεντηνάρια πρὸς τέτρασι δὶς δέχα. 

᾽Αλλ’ οὐ προσέσχεν xo?) φαύλη λόγοις' 
"O0:v βασιλεὺς ἐκταχεὶς μακρᾷ λύπῃ 
Νοσήσας ἀπέῤῥηξε κακῶς τὸν βίον, 
Πολλὰ δεηθεὶς συζύγου τῶν «' ἐν τέλει 
καθαιρέσει στέργοντας τῶν εἶκονισμάτων 


2415 Tiv Ἰωάννην λύκον, οὐχὶ ποιμένα, 


Ἐᾷν καθέδραν κατέχειν ᾿Εκκλησίας. 


100 





101 


MIXAHA Ὁ ΥΙΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ ΣΥΝ TH MHTPI 
ΘΕΟΛΟΡΑ ΚΑΙ ΑΥΘΙΣ ΜΟΝΟΣ.ΟΜΟΥ ΕΤ. κξ’. 


Εἶτα xpatápyst τοῦ κράτους θεοδώρα 
Σὺν παιδὶ βραθεύονσα γαλήνης δόσιν' 
Ἑς πρῶτον ἔργον κατάγειν τοὺς φυγάδας 
2120 Τούς τ’ ἐν φυλακαῖς ἐκλύειν καθειργµένους, 
Νεῖμαί τε παυλαν τοῦ διωγμοῦ καθάπαξ - 
Μετὰ 9' ἀναστήλωσ'ν ἔσπευδε ὁρᾶσαι 
Τῶν ἱερῶν τε προσκυητῶν εἰκόνων. 
Εἶτα χατάχει τοῦ θρόνου Ἰωάνντην, 
2425 ᾿Αντεισάγει δὲ Μεθόδιον ἀξίως, 
Οὔ προστατοῦντος ὀρθοδόξων τοῦ στίφους 
Καθίδρυσις γένοιτο σεπτῶν εἰκόνων, 
Εὶς τοὀμφανές τε προχύνησις toic ὅλοις. 
Τό) ἡ βασιλὶς ποιμεναρχῶν πληθύος, 
2430 Ηρὸς δ᾽ αὖ λογάδὼν ἐνθέων µονοτρόπων 
Δεῖται λιπαρῶς τοῦ ξυνευνέτου χάριν * 
ὋὩς ἂν ὑπ᾿ αὐτοῖς διαλλακταῖς, εὐχέταις 
Θεὸς βασιλεῖ θεοφίλῳ πταισµάτων 
Καὶ χριστοµάχου της πλάνης λύσιν νέμοι 
2400 Συγγνωμονήσας ὡς συμπαθὴς Δεσπότης. 
Καὶ τῶνδε προσσχὼν ταῖς λιταῖς εὐξαμένων, 
Ota θεὸς φίλοιχτος, εὔσπλαχνος φύσει, 
Ὡς πρὶν Μανασσῆν ἀξιοῖ σωτηρίας (38). 
Ὅ ὃδ᾽ ἑνδίκως ἔκπτωσιν ὑποστὰς θρόνου 
2440 Γόης ᾿[αννῆς ἓν μονῇ που διάγων 
Χριστου τε μητρὸς τοῦδε λαθὼν εἶχόνας 
"Ougaz' ἀπεμαύρωσε τῶνδ) ὁ µαινόλης * 
Ὅπερ μαθοῦσα βασιλὶς τρισολθία 
Ζήλου φλεχθεῖσα τῷ πυρὶ τὴν καρδίαν 
2445 Τοῦδ) ἐχκοπῖναι τὰς xópac τῶν ὀμμάτων 
Εἰς ἔχτισιν ἔνδικον εὐθὺς ἡξίου. 
Ὁρμῆς δ᾽ ἀνείρχθη ταῖς τινῶν συµθουλίαις * 
Πλὴν πέµψας ᾖκίσατο τοῦτον σχυτάλῃ 
Ηληγαῖς μαχκραῖς χόψασα τοῦδε axoxlov. 
2450 Ταύτης κρατούσης Βουλγάρων ἀρχηγέτης 
Μαθὼν γυναιχὶ σὺν ἁπαλῷ τεχνίῳ 
Ti» Ῥωμαϊχὴν ἠγμένην αὐταρχίαν, 
Σπουδῶν δράσειν σύγχυσιν ἠπείλει μέγα 
"As εἶγε συνθεὶς ἄναχτι τῶν Λὐσόνων, 
2455 Καὶ καταδραμεῖν τοὺς ὅρους Ῥωμαῖδος * 
Πρὸς τόνδε, φάναι τὴν βασίλισσαν λόγος * 
θεῷ δὲ κἀγὼ συντρίθοντι τὰς µάχας 
θαῤῥοῦσα πάντως ἀντιτάζομαί γὲ oot * 
Κἄν μὲν νικήσω σὺν θεῷ μαχουµένη, 
2460 Μέγαν ὀφλήσεις τὸν χατὰγελων ὅλοις * 
Ei 9' αὖ νιχήσεις οὐ τὸ νῖχός σοι μέγα 
Γυναῖχα νικήσαντι θήλειαν φύσιν 
'Oc οὖν τάδ᾽ ἀπηγγελτο μυσαρχηγέτῃ 
Ὑφῆχεν ὁρμῆς τὴν ὀφρὺν κατασπάσας, 
᾿Ανανεοϊ το τὴν πρὶν εἰρήνην πάλιν. 
᾽Αλλὰ καλὸν πῶς πόθεν λόγῳ φράσαι 


2465 


(38) Hunc merito recenset inter Grecorum erro- 
res Allatius in tractatu De lib. Eccl. Grecor. p.117 
8qq. eitatque false sententie auctores synaxarium, 
Nicephorum, Zonaram, Constantinum Mauassem, 
Gennadium,aliosque anonymos; quibus nunc aoce- 
dit Ephremius.Perniciosum errorem ego ipsenuper 
refutavi in adnotationibus ad orationem Blemmyde 


CAXSSARES. 


102 


A MICHAEL THEOPHILI FILIUS CUM THEODORA 


D 


MATRE, RURSUSQUE SOLUS. SUMMA ANNO- 
RUM XXV. 
Postea cum filio regnat Theodora 
qua pacis reddidit imperio donum. 
In primis enim exsules reduxit, 
quique tenebantur vinculis emisit liberos, 
persecutionis cursum omnino iuhibens, 
Mox properavit cultui proponere 


Bacras ac venerabiles imagines. 


Deinde cjecto de sede Joanne 

illi Methodium digne substituit, 

quo presidente orthodoxis partibus, 
augustarum imaginum fieret restitutio, 
easque publice populus adoraret. 

Tunc imperatrix episcoporum cotum 
nec non sapientium hieromonachorum, 
enixis precibus pro defuncto conjuge 
oravit, ipsis ut intercedentibus 

Deus augusto Theophilo culparum 
errorisque heretici veniam concederet 
misericordia flezus ceu mitis dominus. 
Horum reapse precibus aures praebens 
Theophilum misericors clemensque Deus 
ceu quondam Manassem salute dignatus est. 
Interim is qui sede merito exciderat 
planus Joannes in monasterio dogens 
Christi Matrisque ejus imaginibus 

forte deprehensis oculos furiosus eruit. 
Quo audito scelere inclyta regina 

zeli vicissim flammis cor perusta 

impio pupillas excuti oculorum 

justo talione protinus imperavit. 

Verum quorumdam prohibita consiliis, 
mittens armatos sculica ministros, 
multis verberibus corpus illi contudit. ' 
Hac imperante, Bulgarorum dominus 
audiens mulieri teneroque puero 
Romani imperii regimen commissum, 
magnopere minabatur se abrupturum 

fo dera que sibi cum Cesare intercedebant, 
et Romanos fines incursaturum. 

Tuno huic reginam sic rescripsisse aiunt : 
Equidem cum Deo praeliorum arbitro 
prorsus aperto marte resistam tibi. 
Quod si, favente Deo, superior fuero, 

tu quidem orbi cuncto risui eris ; 

Bin contra viceris, laus tua levidensis erit 
victoriam de muliere retulisse. 

Heo ubi relata sunt Mossorum duci, 

is suum impetum superbiamque fregit, 
pacisque voteris renovavit federa. 

Sed est preclarum verbis jam referre. 


8 me editam in Vaticane collectionis secundo volu- 
mine. Est autem hoc in loco ineptum Manassis 
exemplum, viventis scilieet hominis in terreno car- 
cere, comparatio cum anima corpore soluta infer- 
nisque penis, quas Evangelium eternas esse affir 
mat, addicta. 


103 RPHRJEMII CHRONOGRAPHI 104 


quomodo gens Mesorum ad fidem venerit. 
Femina apprime nobilis ex Bulgaris 
natura soror principis Mosorum 
Constantinopolim captiva ducta est. 

Hsec autem degens regio in palatio 

ad salutare lavacrum accessit 

edocta Christianorum religionem 

simulque litteris Grecis erudita. 

Hec deinde dimissa, rogante fratre, 

atque ad hunc reversa, Christianos, ut par erat, 
omni verborum magnificabat honore : 
atque vt baptismatis gratiam reciperet, 
fratrem egregiis hortabatur monitis : 

ged is loquentem immota mente audiebat. 
Verumtamen cum Bulgaros corripuisset 
pestis, nullumque adesset remedium mali, 
nisi Deus fleret summi exitii aversor, 
Christians princeps femins preci annuens 
agnovit Dei virtutem insuperabilem, 
sibique mitti postulavit episcopum : 

8 quo superveniente initiatur rite, 

. et lavacrum recipit incorruptionis. 

Ob id Bulgaricus efferatus populus 
principem suum molitus est occidere : 

sed enim fretus validis crucis armis 
rebelles conserta princeps pugna domuit. 
Tunc omnes vera pariter fide imbuti 

dium libentes baptisma receperunt. 

Igitur quoad prefuit Theodora, 

reginarum gloria Theodora. 

Romane res feliciter se habebant : 

sed postquam summa cessit potentia in filium, 
güs deque permisceri cceperunt omnia. 
Pecunise opumque Michael acervos 

totis, ut aiunt, plaustris effundebat, 
comissans, potans, inter palpones grecans. 
Idem etiam platanum affabre ex auro factam 
duosque gryphos el leones totidem, 

atque aliam plurimem variam suppellectilem 
que dignitati regie ornamento erat, 

8tulte conflavit ut pecunia fleret. 

Rex Michael, quoniam ex proprio genere 
non suppetebat regni successor heres 
Romanorum regem Basilium creat, 

eique nuptiis copulat Eudociam 

Iuceris filiam, concubinam suam. 

Patria Basilii Macedonia fuit, 

ubi ex obscuris natus est parentibus, 

qui manu propria agrum excolebant : 

vir fortis, dexter, viribus prepollens, 

etate florida, bene cornatus, blandus, 

et bono animo et mente constanti preditus. 
Huic multa imperium portenderunt 

signa Jam inde a teneris unguiculis, 

ex quibus dicam carmine pauca admodum. 
JEstivo tempore radiis sub solaribus 
dormienti, uti mos est rusticorum liberis, 
advolans aquila (mirum prodigium !) 
umbram expansis alis puero prebuit. 


Εἰς πίστιν ἦχεν εὐσεθῇ Μυσῶν ἕθνος. 
Γυνή τις ὄντως εὐγενὴς ἐκ Βουλγάρων, 
Ὅμαιμος οὖσα τοῦ Μυσῶν ἀρχηγέτου, 

2470 Ἔχθη δορυάλωτος slc Κωνσταντίνου. 
"H Υ ἐνδιατρίθουσα τοῖς ἀνακτόροις, 
Βαπτίσματι πρόσεισι τῷ σωτηρίῳ, 

Τὸ Χριστιανῶν ἑἐχδιδαχθεῖσα σέδας͵ 
Καὶ γνῶσιν ἔσχε γραμμάτων Ἑλληνίων, 

247 Αὔτη λυθεῖσα παρακλήσει συγγόνου 
Καὶ τῷδ' ὀφθεῖσα. Χριστιανοὺς, ὡς δεον͵, 
Ὑπῆρχε θαυμάζουσα σεμνύνουσά cs, 

Καὶ τόνδε βαπτίσματος ἔνθεον χάριν 
ἔπειθε λαθεῖν ταῖς γαλαϊς συµθουλίαις 

2480 Ὁ δ᾽ ἦν τέως ἄτεγχτος οὐδ' εἴχων λόγοις, 
Ἐπεὶ δ᾽ ἐπεισέωρησε λοιμὸς Βουλγάροις. 
Οὐκ ἣν δὲ λύσις οὐδὲ φυγὴ τῆς νόσου - 
θεὸς δὲ λυτὴρ ὦπτο λοιμοῦ παµφάγου, 
Ἡροσσχὼν Ὑυναικὸς ταῖς λιταῖς χριστωνύμου, 

2485 Ἔγνω θεοῦ δύναμιν ἅμαχον τέως, 

Kal οἱ σταλῆναι ποιµενάρχην ἠξίου : 
Παρ’ οὗ σταλέντος καὶ μυεῖται xav' ἔτος, 
Καὶ λαμδἀνει βάπτισμα τῆς ἀφθαρσίας * 
O5 χάριν ἔθνος ἐκμανὲν τὸ Βουλγάρων 

2490 ᾿Αρχητέτην σφῶν ἀγελεῖν τόνδ᾽ ἠξίουν * 
ἀλλὰ πεποιθὼς σταυρικῇ παντευχίᾳ 
Ἔττησεν αὐτοὺς συμπλαχεὶς κατὰ κράτος, 
Καὶ τόνδε πάντες εὐσεθοῦσι τὸν τρόπον 
Βάπτισμα θεῖον προφρόνως δεδεγµένοι͵ 

2495 Ἔως μὲν ὑπῆν ἐγχρατὴς αὐταρχίας 
Ἡ θεοδωρώνυµος ἀνασσῶν κλέος 
ES εἶχε τὰ πράγµατα τῇ Ῥωμαῖδι - 
"Emi δ᾽ ὀπεξίστατο πάιδὶ τοῦ κράτους, 
"Απαντα πεπλήρωτο τῆς ἀχοσμίας, 

2-00 Σωροὺς Mya χρημάτων καὶ πραγμάτων 
Ὅλαις ἁμάξαις ἐκκενοῦντος ἀφθόνως 
Κώμοις, µέθαις, κόλαξιν, ἔργοις ἀτόποις. 
Ὃς ἐκ χρυσοῦ πλάτανον «b εἰργασμένην 
Γρύπας τε διττοὺς xal λέοντας αὖ τόσους 

2505 Εἴδη τε πλεῖστα παντοδαπῶν χοσµ[ωνά 
Εἰς κόσμον, εἲς ἔκπληξιν ὄντα τοῦ κράτους 
Χωνείᾳ παρέδωκεν ἐξ ἐμπληξίας. 

"Αναξ Μιχαἡλ οὐκ ἔχων ἐξ ὀσφύος 
Κληροῦχον ἀρχῆς καὶ διάδοχον κράτους, 

2010 "Αναχτα Ἡασίλειον Αὐσόνων στέφει, 
Συζεύξας αὐτῷ πρὸς γάμου κοινων[αν 
Αὐτοῦ παλλακὴν Ἴγκερος Εὐδοχίαν. 
Χώρας δ᾽ ὁ Βασίλειος ἑξέφυ πάλαι 
Μαχεδονίας ἐξ ἀσήμων πατέρων 

2515 Αὐτουργίφ τε χρωμένων γεωργίᾳ, 
Ἰσχυρὸς ἀνὴρ, δεξιὸς, ῥωμαλέος, 
Εὐπλιξ, ἠθῶν, εὐωρόσιτος, δασύθριξ, 
Ψυχὴν ἀγαθὸς, τὰς φρένας ἑῤῥωμενος . 
Ὦ πὀλλ᾽ ἐμνᾶτο σόµθολα κραταρχίαν 

2520 Εὐθὺς ἀπ᾿ αὐτῆς παιδικῆς ἡλικίας 
Αφ΄ Gv βρἀχιστα σημανῶ στιχουργίᾳ. 
θέρους βρεφικῶς τῷδ' ὑπ) ἀχτῖνα πἀλαι 
Ὑπνοῦντι, xat γηπόνων ἔθος τέχνοι, 
Ἐπικαταπτὰς ἀετὸς θαῦμα ξένον 

2525 Σκιὰν ἀνεὶς πτέρυγας ἔδρα τῷ βρίφει. 


105 


Περὶ βρέφους ἔδεισέ µήτηρ ἐκτ᾽ πως 
Τὸν ἀετὸν βλέψασα μὴ κατ ἑλπίδας 
Σχιὰν σχεδιάζοντα τῷ βρεφυλλίῳ, 
Καὶ τόνδε λίθοις ἀπελαύνει µακρόθεν’ 
2530 Καὶ τῇσδ᾽ ἀπούσης, ὄρνις ὡς πρὶν κατέπτη 
Τελῶν τὸ λειτούργημα παιδίῳ πάλιν, 
Καὶ πάλιν ἀπήλαυνεν ἡ γειναμένη, 
Καὶ τοῦτ ἑδρᾶτο πολλάκις τῆς ἡμέρας. 
Ὡς 9' ἐφήθων ἤψατο τῆς ἡλικίας. 
2535 ᾽Αγνώς τις Qv ἅπασιν day dvo πένης 
Βαδίσας ἦχε πρὸς πόλιν Κωνσταντίνου, 
Ὡς ἂν ὑπάρξας τῶν τινος θὴς εὐπόρων, 
Ζωὴν τὰ συνόχοντα κρῶτο πρνσφόρως) 
Πόλιν $' ὀπεισδὺς κατέθαρθεν ἑσπέρας 
2548 Διομήδους μάρτυρος ἐν ναοῦ πύλῃ 
"Qc τις πενιχρὸς εὐτελὴς νεανίας. 
"Ovap ὃ’ ὁ µάρτυρ ἐμφανίζεται νύχτωρ 
Τινὶ vaf? ὕπνους τῶν ἔσω νεωκόρων, 
Kal ol τὸν ἑκτὸς ἐγχελεύρται váy oc, 
2545 Εἰσαγαγεῖν ἄνακτα τῆς πύλης ἔσω. 
Ὁ 6^ ὑπεξελθὼν xai Βασίλειον µόνον 
Εδρὼν ὁπνοῦντα κατὰ λιτοῦ δαπέδου, 
Πύλην ὑπῆλθε τοῦ νεὼ xal τὸν δόµον, 
Δόξας ὄναρ φάντασμα µάταιον πέλειν, 
2590 Kai πἀλιν εἶχε τὸν νεωχόρον χλίνη' 
Καὶ πάλιν ὄψις ταυτα οἱ παρηγγύα’ 
Καὶ πάλιν ἐξέδραμε τῆς πύλης τάχος, 
Kat Ἡασίλειον εὗρεν ὑπνοῦντα µόνον. 
Ἐπεὶ δὲ «pic γένοιτο ταῦτα κατ ὄναρ, 
2552 Καὶ σύνεσις ἦν οὐδαμοῦ vsoxópy, 
Δηλοϊ τὸ τρίτον ἐμφανῶς µάρτυς λέγων, 
Εἶναι τὸν ἑκτὸς κείµε,ον βασιλέα, 
"Qv εἰσαγαγὼν ὡς δἐον νεωχόρος 
Φιλοφροσύνης xai ξενίας ἡξίου" 
3560 Εῖτα συνιστᾷ τόνδε τῷ τῶν ἐν τέλει, 
Κάκχεῖνος ῴχείωσεν ἄναχτι πάλιν. 
*O δ’ ὕψος ἑθράθευσε τῆς χραταρχίας. 
Kaí τις μοναχῶν ἀρεταῖς ἑστεμμένος 
Μέλλοντά τ’ εἰδὼς Πνεύματι θείῳ λέχειν, 
2565 Κρήτην πατρίδα καὶ μονὴν κεχτημένος 
Ἐκεῖσε τῷδε πρὸ κράτους ἀφιγμίνῳ 
Προεῖπεν ἀνάῤῥησιν εὖ κραταρχἰας. 
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ O ΜΑΚΕΔΟΝ ΕΤ IB. 
Οὗτος Μιχαλλ ἀνελὼν εδεργέτην 
Καὶ βασιλευτὴν καὶ δότην τὸν τοῦ στέφους, 
2510 Αὐτοχράτωρ µδναρχος ὤφθη τῶν ὅλων. 
Ὅθεν συνιεὶς αἰχίᾳ συνειδότος 
Φόνου δυσαχθὲς xai µιαιφόνον µύσος 
Ἐξιλεοῦν ἔσπευδε Δεσπότην ὅλων 
"Αθυσσον ὕπάρχοντα τῆς εὐσπλαγχνίας, 
2510 Ἂργοις φιλοίκτοις καὶ καλῶν εὐποιίαις, 
Μεθ’ àv, νεὼν κἄλλιστον, εὐπρεπῆ ξένον 
Πολυτελὲς θέαµα τέρψιν ὀμμάτων 
Ἐν βασιλείοις χαινίσας Ηρωταγγέλῳ 
Νέαν ἀποχέχληκε τονδ᾽ ἐκκλησίαν 
2580 Καὶ πάλιν ἄλλον Ἠλίᾳ τῷ θεσθίτῃ, 
"Ov ἐξόχως ἦν xal τιμῶν καὶ σεμνύνων 
Πομπαϊς ἑορταῖς δαψιλῶς ταῖς δι ἔτους. 
Οὔτος 5i αὐτοῦ καὶ στρατηγῶν καὶ στόλου 


PATROL. Gh. CXLIII. 


CABBARES. 406 
À Tunc filio timuit mater vehementer 


aquilam videns preter exspectationem 
umbram tenello infanti suppeditantem ; 
lapidumque jactu procul abigebat avem. 
Matre recedente, aquila rursus advolat, 
atque suum puero prebet ministerium. 
Rursus hanc mater abigit; idque sepe 
per vices illa die factitatum fuit. 

Ut vero e pueris excessit Basilius, 
omnibus ignotus atque egentissimus 

ad Constantini urbem pedester venit, 
nempe ut alicui diviti ravans operam 
vite adjumenta sustentandee acciperet. 
Ergo ingressus urbem dormiebat vespere 
in valvis templi martyris Diomedis 


B tanquam egemus vilisque adolescentulus. 


En autem martyr 8e conspiciendum obtulit 

uni ex s&edituis noctu per somnium; jubens 

αἱ festinanter eum qui cubabat foris 

regem, reclusis valvis, introduceret. 

Egressus ille cum Basilium solum 

nuda humo dormientem offendisset, 

in templum regressus domum se recepit, 

vanum se somnium estimans vidisse; 

itaque in lecto rursus se composuit. 

Sed ecce oblata species mandatum repetit. 

Ipse celeriter Janua se proripit, 

et Basilium dormientem solum reperit. 

Cumque jam tertio somnium occurrisset, 

neque rem eedituus proreus intelligeret, 

martyr ad extremum aperte dixit 

eum, qui foris cubabat, esse regem. 

Tuno introductum, ut par erat, edituus 

blandis officiis recreavit et hospitio : 

tum cuidam optimati commendavit, 

qui rursus illum regi familiarem reddidit, 

& quo Basilius regium honorem retulit. 

Quin adeo quidam virtute fulgens monachus, 

Spiritu divino futurorum prescius, 

in Creta patria monasterium incolens, 

illuc venienti ante imperium Basilio 

veraciter predixit regem creatum iri. 
BASILIUS MACEDO AN. XII. 

Hic Michaelem erga se beneflcum 

regnique datorem postquam interfecit, 

solus cunctarum dominus rerum exstitit. 


D Quare conscientie stimulis compunctus 


dum scelus credis reputat infande, 

placare aggressus est communem Dominum, 
cujus clementie nullus est terminus, 

bonis operibus et largiendo egenis. 

Tum etiam templum novum pulcherrimum 
mirum gratumque oculis spectaculum 
regio in palatio angelorum principi 
condidit, Novamque appellavit ecclesiam. 
Rursugque templum aliud Elie Thesbite, 
quem colebat precipue per anni cursum 
pompis, diebus festis, honore lauto. 

Hic per suos duces perque exercitum 


407 EPHRAEMH CHRONOGRAPHI 


perdebat hostes igne gladio vinculis, 
urbesque illorum suo adjunbebat regno. 
Hic templi Sophie absidem occiduam 

jam laborantem temporis injuria 

artificum refecit eleganter manu : 
multisque aliis terre motu dirutis 

delubris congruam suppeditavit opem. 
Judeos quoque multos ad rectam fidem 
pellexit, vite agende adjumentis preebitis. 
Quin Rossos hactenus errori deditos 

ad religionem Christi curavit trabere. 
Egregius etenim missus ad hos episcopus 
suasit cunctis ut ad Christum accederent, 
Christi evangelica narrans miracula. 

Tum Rossi postulabant signum cernere 
quod narratarum rerum fidem faceret. 
Ergo verbi evangelici divinum librum 
episcopus cum precibus in ignem misit ; 
huno autem vie flammarum non lssit vorax. 
Qua re attoniti Dominum sunt secuti 

Rossi, et baptismi munus susceperunt. 
Exin Leonem filium Basilius 

Santabareni absurdis consiliis obsequens 
invidi pravique viri, in custodiam tradidit. 
Et quidem oculos forte amissurus erat 
dilectus filius Leo mandato patris, 

ni patriarcha cun conscriptis patribus 
precibus fregissent parentis consilium. 

Sed tamen jam diu in vinculis manebat Leo. 
Ecce autem prebito publice convivio 
psittacus avis loquax et imitatrix 

Leonis inter epulas nomen capit 
ingeminare convivisque expressit lacrymas; 
qui ad genua domini flagitanter proni 
reconciliarunt denique fllium patri, 

qui Leoni dignitatem cum gratia reddidit, 
Rex aliquando venans in cervum incidit 
eximia magnitudine celsisque cornibus. 
quem statim instructus armis cursu appetit ; 
jamque occisurus erat elato gladio, 

cum ille contra irruens hostem cornibus 
sublatum in avios locos fuga abripuit. 

Sed enim comes juvenis prevertens cursu 
regem Ργοβοίθο baltheo neci eripuit ; 

qui sane egregium servatori premium 
contulit, abscisso capite. Proh injuastitiam | 


LEO SAPIENS AN. XXV. 


Exstincto Basilio, successor heres 

filius imperii habenas tractandas cepit 
Leo mundane sapientie nullius inscius. 
quadriga doctrinarum apprime exercilus, 
arcana divinauda presertim arte, 

qua fit incantationibus cursuque siderum, 
queque peritis cuncta futura pandit. 


(39) Profecto rei divinatorie artique astrologo- 
rum vanissime male deditus fuit Leo; cujus rei 
testem me videre memini codicem perantiquum 
insigaem, e Byzantina aula ut puto profectum, in 
quo mendacis pernicioseque artis precepta copio- 


A Ἐχθροὺς ὀπῆρχε χτιννύων, εἴργων φλέγων 
9086 Καὶ σφῶν πὄλεις ἅρπαγμα τιθεὶς τῷ κράτει 


Ναοῦ Σοφίας xat δυτικἠν ἀψίδα 
Κάμνουσαν ἤδη τῷ χρόνῳ τῷ παμφάγῳ 
"Hópacs χερσὶ τεχνιτῶν εὐμηχάνως' 


Ναοῖς τε πολλοῖς γῆς κλόνῳ τεβραυσµένοις 


2500 Τὴν δυνατὴν σόναρσιν εἰσῆξε σφίσιν" 
Πολλούς τ’ ἐπεσπάσατο τῶν Ἰουδαίων, 
Πρὸς πἰστιν ὀρθὴν χρηματων συνεργἰᾳ. 


Καὶ Ῥὼς ἔθνος πρὶν χεκρατημένον πλάνῃ 


Ἀριστῷ προσελθεῖν εὐσεθῶς δράσας ἔχει, 
25905 Σταλεὶς γὰρ αὐτοῖς ἀρχιθύτης τῶν πάνυ 

Ἔπειθε πάντας τῷ Χριστοῦ προσιέναι 

Εὐαγγελίῳ καὶ Χριστόῦ τεραστίοις, 

Οἱ δὲ πρὸς αὐτοῦ κατιδεῖν ᾖτουν τέρας 


Πρὸς πίστιν ὧν ἔφασκε Χριστοῦ θαυμάτων 


2000 Εὐαγγέλων γοῦν πυκτίδα θείαν λόγων 
Εὐξαμένου τε xai πυρὸς θέντος μέσον 
ἼΑφλεχτος ὥπτο τῷ πυρ) τῷ παμφάγω. 
Οἱ δ’ ἐκπλαγέντες προστίθῖνται Κυρίψ 
Βαπτίσματος δώρηµα προσδεδεγµένοι: 

2005 Kal παῖδα τὸν Λέοντα πεισθεὶς ἁτόποις 
Σανταθαρηνοῦ βασκάνου συµθουλίαις͵ 
Γόητος ἀνδρὸς, φυλακῇ καθειργνόει 


Καὶ τἀχ, ἂν ἀπέσθεστο λύχνους ὁμμάτων 


Ὁ φίλτατος παῖς πρὸς φυτοσπόρου Λέων, 
2010 Rl μὴ πατριάρχης τε xal γερουσία 
Λιταῖς ἀπεῖρξαν σκέµµατας τὸν πατέρα" 


Ἓμφρουρος ἦν ὅμως δὲ μακρὸν τὸν χρόνον: 


Δήμῳ δὲ κοινῆς ἡγμένης πανδαισίἰας 
Πτηνὸν μιμηλὸν ψιττακὸς, tiov λάλον, 
C 2615 Λέον, Λέον, κέχραγε συγχνῶς ἐν nótg, 


Καὶ συσσίτους δείχν.αι πλήρεις δακρόων' 


Καὶ προσπεσόντες λιπαρῶς τῷ δεσπότρ 

Εξιλεοῦνται τῷ πατρὶ τὸν υἱέα: 

Καὶ σπένδεταί ol καὶ πάλιν νέµει κράτος. 
2020 θηρῶν ἑλάφῳ βασιλεὺς ἐντυγ-(άνει 

Ὑπερφυεῖ τε xai λίαν κερασφόρὼ, 

Ἐφ ὃν ξιφήρης κατέτεινε τὸν δρόµον, 

Καὶ φθὰς ἐπῆρ» τὸ ξίφος πλῆξαι θέλων, 

Ὁ 8' ἀνθυποφθὰς τοῖς χέρασι σφαγέα 
2025 "Αρας ἀπῄει κατὰ δυσθάτων τόπων. 

Kal «ic προλαθών ἑξομαρτούντων νέων 

Ζώνην τεμὼν σέσωχε τὸν βασιλέα, 

Ὃς σῶστρα καλὰ τῷ σεσωχότι νέµει 

Τομὴν χεφαλῆς' φεῦ δίκης τῆς ἀδίκου | 

D ΛΕΩΝ 0 ΣΟΦΟΣ ET. KE. 


Βασιλείου δὲ τὸν βίον λελοιπότος 
Διάδοχος παῖς ἀναδείχνυται κράτους 
Λεων σοφίας χοσμικῆς πάσης ἵδρις, 
Τῆς τετρακτύος τῶν σοφῶν µαθηµατων, 
θαὶ μαντικῆς αὐτῆς ἀποῤῥήτου πλέον 


Ξ 


2030 Τῆς δι’ ἐπῳδῶν καὶ δρέµου τῶν ἀστέρων, 


108 


Μύσταις διδούσης τὴν πρὀγνωσιν τῶν ὅλων (39). 


sissime tradantur. Ex eo nimirum codice [rag 


menta tria Juliani Laodicensisg nuper egu edi 


Nota quoque sunt oracula, quie Leonis imp. nomen 


pre se ferunt. 





109 


T&AÀe μὲν οὔτος εὐσεθὴς ἦν, ὀρθόφρων, 
Κοινῶν τε διοίχκησιν ἦγεν ὡς ὅδον' 
Τετραγαμίᾳ ὃ᾽ ὠμιληχκὼς συζύγων 
2640 Καὶ πρὸς νόµων χώλυµα μὴ φἑρειν λέγων 
Κυδοιμὸν ἐντίθησι προστάταις νόμων - 
Καὶ ποιμενάρχην ἑνστάτην δεδειγμένον 
Ποίμνης ἐλαύνε καταγαγὼν τοῦ θρόνου. 
Πρώτην δὲ τιµων συξύγων βασιλίδα 
2645 'TÀv μακαριστὴν θεοφανὼ τὴν πάνυ 
"Αγχιστα ναοῦ χηρβύχων ἁποστόλων (40) 
Νεὼν ἀνιστᾷ τζιδε τῶν ἐξαισίων, 
Ἐν ᾧ σορὸν τίθησιν αὐτῆς λειψάνων. 
Καὶ πάλιν ἄλλον χαινίσας θεῖον δόµον 
26050 Χριστοῦ οάλιν ζωῷ γε Λαζάρῳ φίλφ 
Ἐν τῷδ) ἐθησαύρισε κἀκείνου ὀέμας, 
Καὶ Μαγδαληνῆς Μαρίας τῆς ὁλθίας. 
Πρὸς τοῖσδ) ἀνιστᾷ καὶ μονὴν Κωνσταντίνῳ 
Ἐν ταῖς νοσσιαῖς τῷ Παφλαγόνι γένος 
2655 Καὶ θηλυδρίᾳ, πλὴν 8' ὅμως πεφιλμένῳ, 
"Ov ἀποχείρας πρῶτον sic ῥακενδύτην 
Λόγοις προαχθεὶς Βαμωνᾶ τοῖς βασκάνοις" 
Ε[τ᾽ ἐχδύσας ἄμφια τὰ µονοτρόπων 
"Αξια, τιμᾷ τοῦ παραγοιµωμένου, 
Ὦ xal μονὴν ἤγειρε τὴν εἰρη μένην. 
Τὸν δ᾽ ἐν νεῷ µάρτυρος ὄντα Μωχίου, 
Ἐστῶτα ὃ᾽ ἀγχοῦ χιγχλίδος θείου δόμοῦ, 
Δορυφορίας βασιλικῆς ἡγμένης 
Κατὰ χάρας ἔπληξεν ἀνήρ τις βάχτρῳφ’ 
Καὶ τάχ᾽ ἂν αὐτὴν συνἑτριψεν ἐσχάτως, 
Bi μὴ προσαῤῥάξαν γε βάκτρον λυχνίᾳ 
Τὸ πλεῖστον ἀφῄρητο βιαίας ῥύμης' 
Ὅ συμθὰν εἱργάσατο θροῦν τοῖς ἐν τέλει’ 
Προήγορος δὲ x&v µονοτρόποις µέγας 
2670 Μάρκος παρὼν ἔφησε τῷ στεφηφόρῳφ' 
'O συνυφήνας τῷ µεγάλῳ Σαθθάτφῳ 
Μέλος τετραῴδιον εὐφυεστάτως, 
"Ex τοῦ παρόντος ἐς νέωτ) ἁραρότως, 
Δέκατον ἄρξων, βασιλεῦ, ἴσθι χρόνον’ 
2615 Kai σύνδροµον γένοιτο τοῦργον τῷ λόγῳ. 
ΛΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΑΔΕΛΦΟΣ ΑΥΤΟΥ ΜΗΝ. 
Αέοντος ἀρχὴν καὶ βίον λελοιπόντος, 
Ὅμαιμος Αλέξανδρος ἔσχε τὸ κράτος, 
᾽Ανὴρ ἀσελγὴς, ἐκδεδίῃτημένος, 
᾿Αθυρμ’ ἐρώτων, ἀκολασίας φίλος, 
2680 Κώμοις, µέθαις χαίρουσα χοιρώδης φύσις, 
Ῥέκτης χρυφίων ᾿Αφροδίτης ὁργίων, 
Φαύλοις, ἁγύρταις, ἀνδράσιν εὐτραπέλοις 
Τριωθολιµαίοις τε χειρίζωγ xpátoc: 
Ὅστις κατωρχήσατο τῆς κραταρχίας 
2685 "Ως συγγόνου πρόῤῥησις iv y" ἔτος µόνον, 
Mac δεκατρεῖς δυστυχεστάτους φέρων. 
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο ΥΙΟΣ AEONTOZ O ΠΒΟΡΦΓΥ- 
ΡΟΓΕΝΝΗΤΟΣ ΣΥΝ TQ ΠΕΝΘΕΡΩ ΑΥΤΟΥ 
POMANQ TQ AAKAIHNO. OMOr ET. Kr. 


Τοῦτου καταστρέφαντος atcyptc τὸν βίον 


20605 


40) Locutionem nuntius apostolus, que est in 
editione Eusebii Meridionalensi, p. 70, reprehen- 
dit ut incredibilem, abjiciendamque judicavit, in 
suis animadversionibus doctus quidam vir Italus. 


CABABBS. 
À Hic omteroquin pius et orthodoxus 


110 


rem dirigebat squo jure publicam ; 

sed tamen quartis celebratis nuptiis. 

nec legum hao in parte frenum patiens, 

tumultu perturbavit custodes juris ; 

et patriarcham adversantem sibi 

grege procul pepulit detractum throno. 

Tum ut suám primam conjugem reginam 

Theophanonem mortuam hoaoraret, 

delubro proximam apostolorum 

edem huic exstruxit ingentis molis 

ibique reliquias ejus in arca posuit. 

Rursusque aliam instaurans sacram edem. 

amico Christi redivivo Lazaro, 

ibidem corpus ejus clausit loculo, 

nec non beata Magdalene Maris. 

Coenobium insuper struxit Constantino 

Paphlagoni in eo loco qui Nidus dicitur, 

turpi viro, sed tamen dilecto sibi ; 

quem coma tonsa jussit esse monachum 

verbis instinctus Samone invidentis : 

postea detracta monachali veste 

cubicularii honore condecoravit 

illum cui monasterium, ut dixi, struxerat. 

Exin imperatorem in templo martyris 

Mocil versantem, dum regii satellites 

cancellis propinquarent divine domus, 

nescio quis fuste percussit in capite; 

quod quidem illi prorsus confregisset, 

nisi pendenti lychno illisus fustis 

multum de vi lethali perdidisset. 

Atque id proceres valde turbavit facinus. 

Fatidicus autem et clarus inter monachos 

Marcus, qui panxit carmen tetraodium - 

Sabbati magni pervenusto metro, 

forte ibi preesens regem sic est affatus : 

Tempore ex hoc certum te esse volo. 

decem adhuc annos fore regnaturum : 

fuitque verbis reapse eventus consonus. 
ALEXANDER LEONIS FRATER MENS. XIII. 


Leone deserente cum vita imperium, 

frater obtinuit sceptrum Alexander, 

vir impudicus perditisque moribus, 

servus libidinum, incontinentie deditus, 
comessator, ebriosus, ingenium brutum, 
atque arcanorum Veneris orgiorum assecla. 


D Improbis hic scurris circumforaneis 


vilibusque rem gerandam tradebat publicam. 

Qui postquam in imperio debacchatus est 

anno, ut frater preedixerat, haud plus uno, 

mense misere interiit tertio decimo. 

CONSTANTINUS LEONIS FRATER PORPHYRO- 
GENITUS CUM SOCERO SUO ROMANO LACA- 
PENO ANN, XXVI. 


Ubi Alexander turpiter vitam clausit, . 
Sed ecce tibi χήρυξ απόστολος nuntius apostolus 


apud Ephremium. Quare sic reapse legerat olim 
interpres Àrmenius etiam apud Eusebium. 


41 REPHRAEMII CHRONOGBRAPHI 142 


Constantinus purpure germen primum 
Leonis filius imperium obtinuit, 

etatem prorsus teneram adhuc degens. 
Dum is cum matre rei presideret publice, 
Romanusg quidam Lacapenus patria, 

dux exercituum munere drungarius, 
fefellit puero regnatori fldem. 

Mox ad regni societatem admissus fuit 
non sine gravi jurejurando pactoque inito 
fore ut conregnaret cum rege puero, 
imperiique et pueri simul tutelam gereret, 
atque huic incolumem servaret potentatum 
cujus reapse haeredem pater fecerat. 

Sed non servavit Lacapenus [ωάθτα : 

quin adeo filios tres designavit Cesares ; 
sibique vindicavit publicarum rerum 
curam universam imperiique regimen. 
Interim tamen Constantinus quoque 

cum sene ejusque liberis imperabat. 
Atque ita tempus lapsum est diutinum ; 
nimirum viginti et sex fluxerunt anni. 


CONSTANTINUS SOLUS AN XV. 


Tunc demum comprehensos Constantinus 
cauto artiflcio idoneoque tempore 

patrem cum flliis regibus insitivis 
dominio exuit solusque imperium tenuit. 
Παίο pius erat et orthodoxo animo, 

et nihil in Ecclesie institutis innovans, 
imo huic dilecte ceu matri obediens, 

et divinorum dogmatum defensor, 

et juris observantiam in primis exigens. 
Idem doctrinis preditus sapientibus 
profanisque litteris eximie instructus, 
harum quoque gessit semper patrocinium, 
quibus tradendis magistros prteposuit. 
Tamen indigne imperio dotes inerant : 
namque rempublicam socorditer regebat, 
nimis irascebatur delinquentibus 
ponnisque erat sumendis inexorabilis. 
Idem magistratus senatoriosque gradus 
preferurasque et militares ordines 

viris tradebal prorsus haud idoneis, 
indignis omnique vitio laborantibus, 
officia cuncla auro venalia exhibens. 

Hie cum Romano dum regnaret adhuc, 
imago Christi Domini haud manu facta 
miro artificio in mantili picta 

Edessa urbe Byzantium translata fuit. 
Rossicus etiam plurimus exercitus 
quindecim mille naves onerarias, 

ut fama est, ducens, cunctaque depopulans 
ab urbem regium direxit cursum. 

Sed enim prope universus auxilio Dei 
Virgine quoque matre ferente opem 
Romane classis impetu deletus fuit. 


ROMANUS CONSTANTINUS FILIUS AN III. 


Exin Porphyrogenito vita functo 
Romanus filius imperator exstitit, 


ΑΔ Κωνσταντῖνος βλάστηµα πρῶτος πορφύρας 


Λέοντος υἱὸς παραλαμθάνει κράτος 
2690 Νέος χομιδῆ τυγχάνων ἡλικίαν. 
Σὺν μητρὶ διέποντι τῷδε τὸ κράτος 
Ἐπιφυείς Ῥωμανὸς ἐκ Λακάπης 
Πέλων στολάρχης ὁρουγγάριος ἀξίαν, 
᾽Απεστάτησε τοῦ νέου στεφηφόρου * 
2695 ὍὌρχοις φρικαλέοις δὲ συνθήχαις 0' ἅμα 
Elc βασιλείας προσδεχθεὶς κοινωνίαν͵, 
Ὡς συνανάσσῃ τῷ vb στεφηφόρῳ, 
Καὶ κηδεμὼν ᾖ τοῦ νέου xal τοῦ κράτους, 
Καὶ τῷδε τηρήσει χραταρχίαν 
2700 Ὡς χλῆρον ὄντως πατρόθεν δεδεγμένψ * 
OÀ πάντ’ ἐφυλάξατο τῶν συγκειµένων, 
Αλλ’ υἱέας τρεῖς εἲς βασιλέας στέφει, 
Αὐτῷ ἀπεχλήρωσε χοινῶν πραγμάτων 
Φροντίδα πᾶσαν xal διοίχησιν κράτους. 
2105 Τέως δὲ συνίθυνε καὶ Κωνσταντῖνος 
Ti πρεσθύτῃ καὶ τοῖς νεωτέροις κράτος, 
Καὶ μακρὸς ἐξήνυστο τῷ µέσῳ χρόνος 
Πρὸς εἴκοσιν ἓξ παραῤῥυἐντών χρόνων. 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΟΝΟΣ ET. IE. 


Καὶ τηνικαῦτα συλλαθὼν Κωνσταντῖνος 

2710 Ὡς νουνεχῶς τε xai λίαν ἐπηδόλως 
Φίτυν τε παῖδας ἄνακτας παρεγγράφους 
Καθεῖλεν ἀρχῆς xal μοναρχεῖ τοῦ χρᾶτους. 
Ὑπῆρχε δ’ οὗτος εὐσεθής τις, ὀρθόφρων, 
Μηδὲν νεοχμῶν τῶν ἐθῶν Ἐκκλησίας, 

2715 Εἴχων δὲ ταύτῃ χαθὰ μητρὶ φιλτάτη, 
Ὑπερμαχῶν τε δογμάτων τῶν ἐνθέων, 

C Καὶ πάντα ποιῶν πρὸς φυλαχὴν τῶν νόμων - 
"Hv ἐν µεθέξει καὶ σοφῶν µαθηµάτων 
Παιδεύσεώς τε τῆς θύραθεν εἰς ἄχρον * 

2120 "Qv καὶ προμηθεὺς ὦπτο συνεῖναι βίῳ, 
Tf σφῶν ἐπιστήμης γε τάξας τεχνίτας - 
Πλὴν εἶχεν ἅττα μὴ προσήχοντα χράτει, 
Αὐταρχίαν γὰρ μαλακῶς ἣν ἰθύνων * 

.. "Dp&to καὶ δύσοργος ἡμαρτηχόσιν, 

2725 Πρὸς 8' αὖ κολαστὴς ἀπαραίτητός σφισιν, 
᾿Αρχαιρεσιάζων δὲ βουλάς «' ἐχφέρων,4 
᾿Αρχαῖς τε χοιναῖς καὶ στρατηγίαιςε ὅλαις 
"Ανδρας ἐφίστα μηδαμῶς πεφυκότας, 
"Avatlouc δὲ xal μοχθηροὺς εἰσάπαν, 

2130 ᾽Αρχὰς ἁπάσας χρημάτων δρῶν ὠνίους. 
Τούτου Ῥωμανῷ συνανάσσοντος τότε 

D Εἰκὼν ἀχειρότευχτος Χριστοῦ δεσπότου 
Ἐν χειρομάκτρῳ διαγραφεῖσα ξένως 
'Et Ἐδέσης ἤνεκτο πρὸς Βυζαντιδα : 

2735 Kal ᾿Ῥωσικός τις μυριάριθµος στόλος 
Φέρων ἀριθμὸν ὀλκάδων πρὸς τοῖς δέκα, 
Ὡς qaot, πεντεχιλιοστύας ὅλας 
Λεηλατήσων κατέπλευσε πρὸς πόλιν * 
Σχεδὸν δ᾽ ἅπας ἔφθαρτο τῷ Θεοῦ σθένει 

2740 Καὶ µητρανάνδρου Παρθένου συμμαχία 
Πρὸς ἀντιπρώρου Ῥωμαϊχοῦ τοῦ στόλου. 

ΡΩΜΑΝΟΣ Ο ΥΙΟΣ ΑΥΤΟΥ ET. T". 


Τοῦ πορφυρανθοῦς δ’ ἀπολιπόντος βίον 
O παῖς Ῥωμανὸς ἀναδείχνυται κράτωρ, 


113 


Ωπερ συνηπτυ πρὸς γάμου χοινωνίαν 

2745 Θεοφανώ τις Ex χαμερποῦς τοῦ γένους, 
*H τἀνδρὶ τίκτει παῖδας ἄῤῥενας δύο, 

Τὸν Βασίλειον, πρὸς δὲ τὸν Κωνσταντῖνον, 
Οὔὕς βασιλικῇ ταινἰᾳ στέφει φίτυς᾽ 
"Avi)p τρυφηλὸς, ἐκδεδιῃτημένος, 

4160 Mia τε χώµοις προστετηκὠς ἐξόχως, 
Φιληδονίαις, ἀφροδισίοις, πότοις, 
Ανδράσι λοιμοῖς συνδιάγων καὶ φθόροις. 
Κοινῶν δὲ διοίκησιν ἦν ἐγχειρίσας 
Ἰωσήφ τινι τὴν ἐπίχλησιν Βρίγγα 

9105 Πραιποσίτῳ τε xai παραχοιμωμένῳ' 
Ὅμως στρατηχοῖς ἀνδρικοῖς χκεχρηµένος 

:Στόλῳ τε βαρεῖ xax' ἐχθρῶν ἀντιπάλων, 
Νίχας κατώρθου τοὺς ἑναντίους τρέπων᾽ 
Φωχᾶν Νικηφόρον γὰρ ἄνδρα γεννάδαν 

2160 Σὺν συγγόνῳ Λέοντι στρατηγοὺς ἔχων, 
Αἱρεϊ δι’ αὐτῶν ὑπεναντίων πόλεις, 

Καὶ θράσος ἐχθρῶν ὐὀποχλίνει τῷ κράτει, 
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΦΩΚΑΣ ET. t. 
Τούτου χαταστρέψαντος αἰσχρῶς τὸν βίον, 

Καὶ χράτος υἱοῖς γαμετῇ λελοιπότος, 

5:06 Φωκχκᾶς Νικηφόρος τις ἀποστὰς κράτους 
᾽Ανηγορεύθη βασιλεὺς αὐτοχράτωρ 
Map στρατηγῶν τῆς "Eo καὶ ταγμάτων. 
Οὗτος στρατεύσας χατὰ Σύρων Κιλίχων 
Ηολλὰς πόλεις σφῶν εἷλε τῆς µάχης νόμφῳ, 

2710 "Αδαναν, Ῥωσὸν, τεῖχος ᾽Αναζαρθέων, 
Πρὸς ταῖσδε Ταρσὸν καὶ Μόψου τὴν ἑστίαν, 
"Qv xai πύλας ἤγαγε πρὸς Βυζαντίδα 
Ἐχούσας εὖ τέχνης τε xai ποικιλίας" 

Καὶ θεῖον τύπωµα Χριστοῦ τοῦ Δεσπότου 
2715 Ἑδρὼν κεράµῳ προστυπωθὲν ἀτέχνως 
"EE Ἱεραπόλεως ἄστεος Σύρων, 
Καὶ βόστρυχόν Υ᾿ αἵματι συμπεφυρμένον 
"Ex προδρομιχῆς κάρας ἀνειλημμένον. 
᾽Ανακομίζει πρὸς πόλιν βασιλἰδα. 
2780 Καὶ φρούρια πλεῖστα δὲ τῶν ἐναντίων 
Κράτει καθυπέταξε τῆς Ῥωμαῖίδος. 
Κσὶ ταῦτα μὲν χάλλιστα κατορθωµάτων. 
Ἡλὴν τοῦδε λαμπρὸν ἐπισκιάζον εἶχέ τι" 
Ἔττητο χρημάτων τε xai χρυσαργύρου, 
2185 Ἐάντεῦθεν elc ἃ μὴ δξον παρακλίνας 
Δασμοῖς τε χαινοῖς κατατρύχων xal φόροις 
Ὑπήκοον πᾶν ταῖν χεροῖν τῶν πρακτόρων, 
Ὢφθη μισητὸς πᾶσι xal τοὶς ἐν τέλει’ 
Καὶ μᾶλλον οἷς ἔθιμα τῆς Ἐκκλησίας 
2790 ᾿Ανατρέπειν ἔσπευδε xai κακῶς λύειν, 
Wov πρὸς αὐτὸν ἑλχύων ἐπισκόπων: 
Καὶ τῷ ταµείῳ ποιµένος τεθνηκότος 
Τὰ πτωχικὰ πράγµατα τῆς Ἐκκλησίας 
Συνεισφέρειν δεῖν θεσπίσας παρανόμως. 

2705 O6y ἦττον ἐξέμηνε πάντας πρὸς picos 
Τὸ κατ᾽ ἐχείνου τείχος ὑπερηρμένου, 

Ὅ χυχλόθεν τέτευχε τοῖς ἀνακτόροις, 
Ὑψιτενές τ) ὃν xai περἰδροµον λίαν. 
Καὶ δόγµα δ᾽ εἰσήνεγχεν οὗτος ἐν now 

2800 θεσπίζον ὡς δεῖν στρατιώτας ἐξίσου 

Μάρτυσι τιμᾷν καὶ γεραίρειν τοῖς ὄὕμνοις 


CABARES. 


À cui matrimonii jure conjuncta erat 


Theophano plebeio prognata genere. 
lee viro peperit masculos filios duos, 
videlicet Basilium et Constantinum, 
quos regio quoque stemmate ornavit genitor : 
vir voluptarius et corruptis moribus, 
potando, comessando plus nimio deditus, 
deliciisque et veneri et conviviis, 

sodalibus utens pessimis et corruptoribus. 
Rei vero publice curam gerendam tradidit 
Josepho cuidam, cui Bringe agnomen erat, 
prepositi gerenti munus et cubicularii. 

Is tamen strenuos habens in armis duces 
valido cum exercitu victorias retulit 
feliciter, suosque hostes in fugam compulit. 


p Phocam quippe Nicephorum fortem virum 


Leonemque fratrem ejus duces habuit; 

quorum virtute cepit hostium urbes 

fastumque illorum imperii jugo subdidit. 
NICEPHORUS PHOCAS AN. VI. 

Postquam Romanus turpiter vitam clausit, 

relicto imperio conjugi atque liberis, 

Phocas Nicephorus fallens imperio fidem 

electus est ad honorem regium 

ab Orientis ducibus et exercitibus. 

Hic bellum gerens contra Syros Cilicas 

multas illorum urbes vi martia cepit, 

Adanam, Rosum, Anazarbensium murum, 

preterea Tareum atque Mopsuestiam, 

quarum etiam portas Byzantium transtulit 

insigni arte et vario perseotas opere. 

Divinam quoque Christi Domini effigiem 

haud manu factam et in olla inventam 

Byrorum ex urbe Hierapoli, 

capillique partem concretam sanguine 

e Precursoris capite desumptam, 

ad urbem regiam transtulit. 

Locos quoque munitos hostium plurimos 

Romanorum redegit in ditionem. 

Et hec quidem splendide ab eo sunt facta, 

Verum hujus lucis nulle non erant tenebre; 

pecunie laborabat cupiditate, 

proptereaque ab equo declinans jure 

novorum tributorum molestia imposita 

queestorum manibus subditos vexabat. 

Hinc plebi et optimatibus exosus erat; 

presertim qui canones Ecclesie 

per scelus violare molitus est, 

episcoporum aliquot suffragiis captis. 

Nempe ad regium srarium defuncto episcopo 

opes Ecclesie pauperibus debitas 

iniqua lege deferendas sanxit. 

Nec minus odii publici incendit flummam 

excitata jussu ejus muri moles 

insignis celsitudinis et magni ambitus, 

que pallatium undique circumvallabat. 

Is etiam novum protulit decretum 

quo martyrum honore jubebat milites 

coli, sacrisque hymnis celebrari, 


145 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


qui in prelio o&ei vitam amisissent : 
eamque rem, utf'arbitror, perfeocisset, 
ni patriarcha cum cseteris episcopis, 
proceresque, ut par erat, obstitissent. 
Huic infensus Joannes Tzimisches 
propter acceptas sine merito injurias, 
&audacibus cum sociis insidias struxit, 
dirum nempe molimen, mortis laqueum, 
facinoris ministram reginam habens. 
Quare cum sooiis in cistam impositus, 
quam regina astute preparaverat, 
impervium locum noctu conscenderunt, 
latronumque ritu nocturnorum 

vel tanquam fere sevo ac sanguinarie 
in regium irruperunt armati gladiis 
thalamum, ibique regem trucidarunt. 


JOANNES TZIMISCHES AN. VI. MENS. VI. 


Exin egregius Tzimisches Joannes 
communi voto factus est imperator; 
pauloque post regali etiam stemmate 
& patriarcha caput ejus est cinctum. 
Dux erat hic eximius, incomparabilis, 
quo nemo etate ejus prestantior armis, 
et manu propria fortis et strategmate, 
animi audacia preditus cum consilio, 
optimus imperator, amicis blandus, 
hostibus intolerandus et formidabilis. 
Hio pro vi sui nominis gratiosus, 
hilaris, mitis, subditis benivolus, 
passus est etiam ob patratam cedem 
objurgari se temploque excludi 

& Polyeucto cato patriarcha, 

ceu Nathanem objurgantem audiit David. 
Exsules autem statim revocavit 

quos in exsilium trugerat Nicephorus; 
quos inter erant preocipui episcopi, 
qui detrectarant libello subscribere, 
quo decernebat imperator Nicephorus 
ne quis se inconsulto presul fleret, 
nec pastorali honore frueretur. 
Decretum id conscidit Tzimisches : 
tum guum divisit egenis peculium : 


quin et canonicam satisfactionem prestitit, 


ob culpe veniam cedisque expiationem. 
Deinde contr& Rossos profectus Barbaros 
gravi conserto prelio superior fuit. 

Tunc etiam quidam visus est a pluribus 
eques vir incognitus qui Romanis 
favebat, pugnans copiis contra Barbaros. 
Porro hunc innotuit esse Theodorum 
magnum, Christi militem atque ducem. 
Quo autem pacto innotuit, verbis pandam. 
Femina quedam erat pia, pudica 

templo cuidam regia in urbe assidua, 
que die una ante consertum prelium 
visa sibi est Deiparam cernere 

virorum comitatu permultorum 
deductam, veluti reginam decet. 

Insuper hec dicentem audire credidit : 


À ^ ἨΜάχαις σφαγέντας xal λελοιπότας βίου” 
Καὶ τάχ ἄν ἐξήνυστο πρὸς πέρας τόδε, 
Ei μὴ πατριάρχης τε σὺν ἀρχιθύταις, 
2805 Πρὸς δ’ ab λογάδες ἀντέστησαν εἰκότως, 
Τούτῳφ Τζιμισχῆς ἐγχοτῶν Ἰωάννης 
Ἐφ' οἷς κακῶς ἕδρασεν αὐτὸν ἀδίκως, 
Σὺν ol, ἐθάῤῥει καττύει τούτῳ λόχον 
Καὶ σκέἐµµα δεινὸν καὶ παγίδα θανάτου, 
2810 Αὐτουργὸν αὐχῶν τοῦ λόγου βασιλίδα. 
Χρησάμενος δὲ σὺν ἑταίροις σαργάνῃ 
"Hv ηὐτρέπισε βασιλὶς εὐμη χάνως, 
᾽Ανῆλθον ἡλίθατον ἄνοδον νύκτωρ, 
Καὶ βασιλείῳ χαθάπερ νυχτιλόχοι 
2815 "H θῆρες εἰπεῖν ἄγριοι βροτοκτόνοι, 
Παρεισφθαρέντες θαλάμῳ ζξιφηφόροι 
Β Σφάττουσι τόνδε τὸν βασιλέα Elget. 
ΙΩΑΝΝΗΣ O ΤΖΙΜΙΣΧΗΣ ET. C. c, 
Msó' ὃν Τζιμισχῆς γεννάδα Ἰωάννης 
Εὐθὺς ἀνηγόρευτο πρὸς παντὸς κράτωρ. 
2820 Μετὰ δὲ μικρὸν βασιλικῇ ταινίᾳ 
Παρ) ἀρχιθύτου διαδεῖται τὴν xápav. 
᾽Ανὴρ στρατηγὸς ἀπαράμιλλος, ξένος, 
Τῶν καθ) ἑαυτὸν ἓν µάγαις διαφέρων 
Εὐανδρίαις τε, συνεταῖς στρατηγίαις, 
2825 Ψυχῆς παραστήµασι σὺν εὐθουλίᾳ, 
Αὐτοχκράτωρ ἄριστος, ἡδὺς τοῖς φίλοις, 
Ἐχθροῖς δυσαντίθλεπτος fj φρικαλέος. 
Οὗτος χαριτώνυμος, ὁλθία χάρις, 
Πραῦς, ἱλαρὸς, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
2830 "Oc ἡμέρως ἤνεγχε τὴν διὰ φόνον 
C Ἐπιτιμίαν καὶ νεὼ τὴν κωλύμµην 
Τοῦ ποιµεναρχου xal σοφοῦ Πολυεύκτου, 
Ὡς πρὶν ὁ Δαθὶδ τοὺς ἐλέγχους τοῦ Nágav- 
Τοὺς μὲν φυγάδας καταγαγὼν αὐτίχα. 
2835 Οὕς πρὶν ἐφυγάδευσε φθὰς Νικηφόρος, 
Ἐν οἴσπερ ἦσαν καὶ λογάδες ποιμένων 
Καθυπογράψαι μὴ θελήσαντες τόμῳ, 
Ὦ θεσπἰσας ἦν βασιλεὺς Νικηφόρος 
"Avso ἐχείνου μηδένα προεδρίας 
2840 Ηοιμαντιχῆς τε τυγχἀνειν προστασίας, 
Ὅνπερ διατἐτµηκεν etc λεπτὰ τόμον’ 
"Ov δ᾽ εἶχε πλοῦτον διένειµεν ἁπόροις, 
Καὶ κανονικὴν ὑπέδυ λειτουργίαν 
El, ἄφεσιν πταΐσµατος, etc λύσιν φόνου. 
2845 Εἶτα κατὰ Ῥῶς ἐχστρατεύσας Βαρθάρων 
D Ἔττησεν αὐτοὺς ἐν µάχτι κατακρᾶτος' 
Ἠνίκα καὶ τὲς ὥπτο πολλοϊῖς ἱππότης 
"Άγνωστος ἀνὴρ Ῥωμαϊκῶν ταγμάτων 
Ὑπερμαχῶν ἄριστα κατὰ Βαρθάρων. 
2850 Ἔγνωστο 9 εἶναι θεόδωρον τὸν µέγαν 
Χριστοῦ στρατιώτην τε καὶ στρατηλάτην' 
Ἔγγνωστο δ᾽ οὕτως, ὡς προϊών σοι φρἀάσῶ, 
Γυνή τις ὑπῆν εὐλαθὴς xal χοσµἰα 
Naip πρὀσεδρεύουσα πρὸς Βυζαντίδι, 
2855 τις πρὸ μιᾶς ἡμέρας ταύτης μάχης 
Ἔδοξεν ὀθρεῖν μητράνανδρον Παρθἔνον 
Δορυφορουμένην τε xal προηγµένην 
᾿Ανδράσι πολλοῖς, καθάπερ βασιλίδα" 
Καὶ ταῦθ’ ὕπαρ ἔδοξε φαμένης κλύειν’ 


* 


116 








u1 | CARSARES. 


2860 Ὢ Ἠυριθεόδωρος, ὦ στρατηλάτα, 
Ἐμός τε xal σὸξ προσφιλἠς Ἰωάννης 
Βαρεῖς ἀγῶνας xai δυσηνύτους ἔχει" 
Eb δ᾽ ἀλλ’ ἐπικούρησον αὐτῷ ταχύνας. 
Τόδ’ ἡ θεωρὸς τοῖς συνοῦσιν ἐκφέροι 

2865 Μνήμῃ διδοῦσι xal γραφῇ τὴν ἡμέραν. 
Καὶ πἀνθ’ ὑπῆρχε σύνδρομα χρόνῳ µάχης. 
Οὗτος στρατεύσας καὶ κατὰ Κιλικίας 
Ηάμπολλ᾽ ἐχειρώσατο ταύτης φρουρίων: 
"Oca δ᾽ ἀφηνίασε τῆς κραταρχἰας, 

2810 Πρὸς τήνδ’ ἀἐπανήγαγε ταῖς στρατηγίαις' 
Οὗτος νεὼν ἤγειρε Χριστῷ Δεσπότῃ 
Πολυτελή χάλλιστον ἐν Χαλχῇ ξένον. 


BAZIAEIOZ O ΒΟΥΓΑΓΑΡΟΚΤΟΝΟΣ ET. N'. 
Τούτου τὸ βιοῦν ἐχμετρήσαντος µόρῳ, 
Κληροῦχος ἀρχῆς τῆς πατρφας ἐννόμως 

2875 Βασίλειος δέδεικτο καὶ σκηπτοῦχίας, 
'O Ῥωμανοῦ παῖς πορφυρόθλαστος κλάδος, 
Αὐτοχκράτωρ κράτιστος ἐν στρατηγίαις 
Αὐτερχίας τάλαντον αὐξήσας μέγα" 
Ὡς πιστὺς, ὣς φρόνιµος Qv ὑπηρέτης 
2880 Οὐ πρὸς τρυφάς τε καὶ πρὸς ἀνέσεις βλέπων, 
0ὐδ' ἀμελείᾳ µήτε μὴν οἴκουρίᾳ 
"H µαλαχίᾳ προστετηκὼς µηδόλως, 
Αλλὰ στραταρχῶν πάντα καιρὸν τοῦ βίου 
Καὶ ταῖς κατ’ ἐχθρῶν ἐντρυφῶν dsl. µάχαις. 
2885 ᾽Ανὴρ ἀγαθὸς, εὐσεθῶν νόµων φύλαξ, 
Μηδὲν νεοχμῶν τῶν ἐθῶν Ἐκκλησίας (41), 
Ταῖς ἀρετῶν χάρισιν ἡγλαϊσμένος, 
Μᾶλλον 9' ἐραστὴς σωφροσύνης, ἀνδρείας. 
Οὔτος χαθάπερ ἀετοῦ λαχὼν φύσιν, 
2890 "H πτηνὸς «v φρόνησιν 7j προθυµίαν, 
Τὸ μὲν πρὸς αὐτὴν ἐκστρατεύων τὴν "Eo, 
Τὸ δὲ πρὸς αὐτοὺς τοὺς ὅρους τῆς Ἑσπέρας 
"H πρὸς µέρη βόρεια καὶ µεσηµθρίας 
Χώρους ἐπῄει Βαρθάρων ἀντιπάλων, 
2895 Λεηλατῶν σφᾶς, πυρπολῶν, πορθῶν πόλεις 
Ἐρυμνά τε φρούρια τῆς µάχης νόμφ' 
Καὶ δεῖγμ’ ἐναργὲς ἡ Σχυθῶν ipn ua, 
Αεία τε Μυσῶν (42) κατὰ τὴν παροιµίαν, 
Περσῶν c ᾿Αθασγῶν ἑκτριθὴ τῶν τ’ "A64. 
[ρων, 
2908 Ὥνπερ καθεῖλε τὸ θράσος κατὰ κράτος’ 
Καθεῖλε δ᾽ οὐχ ἤκιστα καὶ τυραννίδα 
Τὴν τοῦ Σαμουὴλ Βουλγάρων ἀρχηγέτου. 
Καὶ σφῶν δ᾽ ἀνεῖλε δυσαρίθµους ἐν μάχη 
Συῤῥήξεως γὰρ συμπεσούσης xal µάχης, 
2905 Μυσών ἐχειρώσατο χιλιοστύας 
Πεντάδας εἲς τρεῖς τὰς ὅλας ποσουµένας, 
"Qv ὄμματ) ἐξέκοψε πάντων ἑνδίκως' . 
Κάκ τῶνδε βραχεῖς παραδοὺς πομποὺς aglat 
Kai θάτερον σφᾶς ὀμμάτων ἐσθεσμένους, 
2910 Πάντας ἀφῆκεν ἰέναι πρὸς Μυσίαν' 
Οὔὕς δυστυχῶς ἔχοντας ἰδὼν σφῶν κράτωρ 
Τίέθνηκε τρωθεὶς τῆς ἀθυμίας βέλει. 

44 Hujus religiosiseimi principis insigne κχει- 
uiuos v eeidet" bibliotheca Vaticaua; menologii 
scilicet Greci picturatum codicem nobilissimum, 
cujus mentionem feci in collectionis mee Vaticanee 


118 


Α O domine Theodore, o dux exercitus, 


meus itemque tuus amicus Joannes 

gravi in agone vertitur et perdifficili ; 
quamobrem ad ferendam opem propera. 
Illam rem visam narravit presentibus, 

qui diem memorie scriptoque consignarunt. 
Reapse visio congruit cum pugne tempore. 
Idem, suscepto bello adversus Cilicas, 
permultas cepit horum munitas arces. 
Quotquot autem negabant subesse imperio, 
eas armis motis compulit ad obsequium. 
Hic templum excitavit Christo Domino 

in Chalce, dives opum et miro opere. 


BASILIUS BULGARICIDA AN. L. 
Jornnes fatis functo, patrium sceptrum 


B heredis jure 8ο nomine legitimo 


obtinuit Basiliua cum regio titulo 

Romani fllius, genitus in purpura, 
egregius exercituum imperator, 

qui ditionis fines valde ampliavit. 

Fidelis hic et prudens administrator 
delicias haud spectabat requiemve corporis, 
neque socordiam nec domi desidiam, 
nulloque captus erat voluptatis genere, 
sed universam degens in armis vitam 
pulsandis in prelio hostibus gestiebat. 
Vir bonus, legum sacrarum custos, 

nihil immutans in Ecclesie moribus, 
virtutum ornamentis valde rutilans, 
apprime studens fortis esse et temperans. 


6 Hic sortitus veluti naturam aquile, 


certe habens mentem efficaciamque volucrem 
nunc in Orientis bellum gerebat plagis, 

nunc in hesperiis finibus, nunc sub borea, 
nunc denique per tractus meridionales 

bello quatiebat Barbaros adversarios, 
depredans, ureng, depopulans urbes 
munitasque arces, prout fas est belli. 

Rei testis est Scythis solitudo, 

predaque Mesorum, ut ait proverbium, 
Persarum, Abasgorum clades, et Abarorum, 


quorum audaciam aperto Marte fregit. 
Nec vero secius contudit tyrannidem 
Bulgarorum principis Samuelis, 
ejusque gentis occidit innumeros, 
Etenim facto pugne conflictu gravi, 
Mosorum tantum captivavit numerum 
ut ea estimata sint millia quindecim, 
queis cunctis oculos lata gententia eruit. 
Hos autem paucis ducibus instructos, 
quos uno tantum oculo exeecaverat, 
remisit cunctos liberos in Mesiam. 
Quos ubi sic affectos rex suus vidit, 
mcororis ictus telo mortem obiit. 


secundo volumine pref.. p. 1. 

(42) Mysos dicit pro Masis perpetuo Ephremius. 
Proverbium tamen loquitur de Mysis. Zenob V, 
15; Diog. VI, 42. 


119 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 120 


Atque hinc Basilius Augustus magnus 
vulgo vocari Bulgaricida copit. 

Mosorum aulem captis hesperiis urbibus 
Achride, Scopiis, et Presthlabis geminis, 
Sardice quoque et Bidine castellis 
Pernicoque, oum arcibus triginta quinque, 
cunctas-Romano subdidit imperio. 


CONSTANTINUS BASILII FRATER 
AN. II. MENS. VI. 


Postquam grandeva etate hic mortem obiit, 
Constantinus frater imperium tenuit; 
vastum quidem oorpus viresque jactans, 
Bed tamen corde timidus et infractus, 
molli morum genere et ignavo, 

theatri atque ale: studio deditus, 

deliciis, ganee, vino, et rei veneres, 
voluptatum mancipium atque gule, 
emulam vitam degens Sardanapalo : 
Barbaris cunctis hostibus ludibrio, 
quorum incursum haud armis repellere, 
neo gladiis propulsare, ob metum, censuit; 
verum tributis subditos atterens, 
multaque et varia sine flne exigens, 
barbaros deleniebat donorum cumulo, 
collatis etiam summis dignitatibus : 

sic Barbarorum mitigans ferociam. 
Calumniis autem facilem aurem prebens, 
iracundie, invidie, malignitati obnoxius, 
multos mortales spoliavit vita ; 

oculorum alios orbavit lumine 
suspicionum momento impulsus levi. 
Demum senecta et morbis conflictatus, 
jamque instare cernens vite flnem, 
Romanum Argyropulum adoptavit, 

eique flliam propriam nuptui dedit, 

pulsa per dolum conjuge legitima. 

Exin imperii quoque pondus tradidit : 
brevique adhuc superstes, efflavit animam. 


ROMANUS ARGYROPULUS 
AN. V ET MENS. VI. 


Romanus ergo constituitur imperator, 
vir bonus, pius, nobilitate cluens, 
litterarum artiumque amicus omnium, 
publici recti juris peritissimus, 

versure cum mutua fidejussione eversor, 
erga egenos omnes largus opum, 

et captivorum redemptor plurimorum. 
Maximam templi hic Sophie absidem 
pulohro artificio ac splendido compegit, 
multamque auri vim attribuit clericis, 
et publicum dissolvit es alienum. 

Idem collatis in Phe niciam armis 
contra fedifragos impios Agarenos, 

qui eubditas imperio urbes ceperant, 
conserta manu pugnavit infelioiter, 
fugaque evasit in urbem Antiochiam, 
atque illinc semet contulit Byzantium. 
Dein alio ingenio se ostendit preditum, 


Α Κάκ τοῦδε Βασίλειος Αὔγουστος μέγας 
Πᾶσιν ἐπωνόμαστο Βουλγαροκτόνος' 
2015 Ἑλὼν δὲ Μυσῶν τὰς xag' ἑσπέραν πόλεις 
Αχρίδα καὶ Σκόπια, Πρεσθλάδας δύο 
Τὰς ἓν Σαρδικῇ καὶ Βιδίνης χωρία, 
Σὺν Περνίκῳ φρούριά 0' ἑπτὰ πεντάδας, 
Πάντα καθυπέταξε Ῥωμαίων κράτει. 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο ΑΔΕΛΦΟΣ ΑΥΤΟΥ ET. Βς 


2920 Τούτου µεταλλάξαντος ἐν γήρᾳ βίον 
Κωνσταντῖνος σύναιµος ἄρχει τοῦ κράτους, 
Ὄγκον μὲν αὐχῶν σωματικὸν xal σθένος, 
Δειλὸς δὲ πάµπαν καρδίαν, ἀνειμένος, 
Ἴΐθους πεφυχὼς μαλθαχοῦ καὶ ῥᾳθύμου, 

Β 2005 θεατρομανῶν καὶ χύθοις προσανέχων, 
Τρυφαῖς τε, χώµοις, ἀφροδισίοις, µέθαις, 
'Ἡδυπαθείαις ἐντρυφῶν, συσσιτίοις͵, 

Βίον fuv ἄντιχρυς Σαρδαναπἀλου’ 
"λθυρμα πᾶσι Βαρθάροις ἄντιπάλοις, 

90930 "Qv ὁρμὰς οὐκ ἔχρινε δεῖν ὅπλοις τρέπειν, 
"H συνελαύνειν σφᾶς ξίφει πρὸς δειλίαν’ 
Ὑπηκόους 98 καλαμώμενος φόροις 
Εἰσπράξεσί τε παντοδαπαῖς συχνάκις 
Ἐδεξιοῦτο δωρεαῖς σφᾶς ἀφθύνοις, 

2035 Tiv ἀξιωμάτων τε τοῖς ὑπερτᾶτοις' 
Οὕτω κατεπράῦνε Βαρθάρων θράσος. 
Διαθολαϊς δ᾽ εὔεικτον οὓς ἦν ὑπέχων, 
Ἡττητο θυμοῦ xal φθόνου καὶ xaxlac: 
Ταῦτ᾽ dpa πολλοὺς ἑστέρησε τοῦ βίου, 

2940 "λλλων δ᾽ ἐπήρου τὰς χόρας τῶν ὁμμάτων 

6 Ἐξ ὑπονοίας xai ψιλῆς ὑποψίας. 

"Enti δὲ τετρύχωτο γήρᾳ καὶ νόσοις, 
Καὶ καθεώρα προσδόχιµον τὸ µέτρον, 
᾿Αργυρόπουλον 'Ρωμανὸν προσλαμθάνει, 

2045 Kal τῷδε συνῴχισε τὴν θυγατέρα, 

Δόλῳ γυναικὸς τῆς νομίμου χωρίσας. 
Εἶτα παραδίδωσι xal xpavapy lav: 
Ἐπιθιοὺς δὲ τοῖσδε μικρὸν, ἐχπνόει. 


ΡΩΜΑΝΟΣ O APTYPOHOYAOZ ET. Ε..ς. 


Καθίσταται δὲ Ῥωμανὸς αὐτοκράτωρ, 
. 2950 ᾽Ανὴρ ἀγαθὸς, εὐσεθὴς, εὐπατρίδης, 
Λόγον ἑταῖρος xal τέχνης ἐγχυκλίου, 
Τῶν δηµοσίων εὐαγῶν ἴδρις νόμων, 
D Βἰσπράξεως ὄλεθρος ἀλληλεγγύου, 
Εὐεργετικὸς ἀπορουμένοις ὅλοις, 
2953 Δοῤυαλώτων δυσαβιθµήτων λύτης 
Ναοῦ Σοφἰας τῆς µεγίστης ἀψίδος 
Εὐμήχανός τις φιλόκιμος συνδέτης, 
Χρυσοῦ χοῤηγὸς ἀφθόνου κληῤουμένοις, 
Κοινῶν χβεῶν λύτής τε καὶ δότης πάλιν. 
29600 Οὗτος στῥατεύσας κατὰ τῶν ἐν Φοινίκῃ 
Σπονδὰς λυσάντων ᾽Αγαβηνῶν ἀθέων 
Πόλεις ϱ᾽ ἑλόντων τὰς ὑπηχόνυς κβάτει 
Καὶ συμπλακεὶς ἧττητο δυσκλεῶς σφισι. 
Καὶ διεσώθη Boc πόλιν 'Avtióyov, 
2005 Káveigev ἀνέζευξεν εἲς Κωνσταντίνου: 
Καὶ λοιπὸν ἡλλοίωτο γνώµην τὴν πάλαι, 


121 


Καὶ πάντας ἐξέθλιθε τοὺς ὑπηχόους 
Εἰσπράζεσι φόρων τε δασμῶν ἑκτόπων, 
Δεικνύμενος πράκτωρ τις, οὐκ αὐτοκράτωρ, 

2970 Πικρὸς λογιστὴς εἰσφορῶν καὶ παιπἀάλη, 
Ταῦτα δὲ πάντα καὶ μαχρῷ τούτων πλέω 
Κενῶν ὑπῆρχε xai δαπανῶν πλουσίἰως, 

Ἐν ᾧ καθιδρύσατο σεµνείῳ ξένψ 
Tii μητρανάνδρῳ xal περιθλέπτῳ Κόρῃ, 

2075 Ὥπερ χαθυπέταξε κτήσεις παµφόρους 
Ιόλεις τὰ πολλὰς xal φόρους ἐἑτησίους, 
Καὶ πλέθρα γῆς πάµπολλα xal πλείστας δόσεις, 
Πάντα μοναστῶν ἀκατάλληλα flo. 

Οὗτος στρατηγοῖς ἀνδρικοῖς βουληφόροις 

2080 Kai ταγματάρχαις συνετοῖς χεχρηµένος 
Στρατεύμµατί τε ναυτικῷ ῥωμαλέφ 
Νίκας χατώρθαυ, χατεναυµάχει στόλους” 
Καὶ γὰρ χαταχείρουσιν ἐν βαρεῖ στόλῳ 
Tots ᾿Αγαρηνοῖς Ἰλλυρικὰ χωοία, 

2985 Καὶ δρῶσι κακῶς τὰς ἐχεῖ xo pac πόλεις, 
᾿Ῥωμαϊχός τις ἐντυχὼν σφίσι στόλος 
Πυρίφλεχτον σφών ἀποδεικνύει στόλον’ 
Καὶ πάλιν ἄλλος τις χιλιόναυς στόλος 
Ἐξ Αφρικῆς ἔπλευσε τὰς νήσους φλέγων. 

2990 Καὶ πᾶς μικρού πέφλεχτο Ῥωμαίων στόλῳ, 
"Oc αἰχμαλώτους εἷλε πενταχοσίους 
Καὶ δεσµίους πέποµφεν elc Βυζα,τίδα, 

Τῶν πρὸς δ᾽ Εὀφράτῃ χειµένων περ ἀστέων 
Στρατηγὸς ἐκράτησεν Ἐδέσσης μάχη" 

2995 "Oc αὐτόγραφον καὶ θεόγραφον πλέον 
Εὐρὼν ἐπιστόλιον Χριστοῦ Δεσπότου (43) 
Στέλλει βασιλεῖ δῶρον ἠγαπημένον, 
Τούτου χρατοῦντος, γῆς κλόνος τις συνέδη, 
Ὅ πολλὰ κατήρειπε τῶν δοµηµάτων. 

3000 "Άπαντα λαμπρῶς ἀνεχαίνισε κράτωρ᾽' 
Ἐπεὶ δὲ μῖτος τοῦ βίου κέκοπτό οἱ 
Νόσῳ ταχέντι ποικίλῃ φθισιθρότῳ. 


ΜΙΧΑΗΛ 0 ΠΑΦΛΑΓΟΝ ET. Z. 


Zw) βασιλὶς δεικνύει βασιλέα 

Τὸν τῇσδ᾽ ἐραστὴν Μιχαὴλ Παφλαγόνα, 
3005 Ὡραϊῖον ὄψιν εὐπρεπῆ χεκασμένον, 

Έης φύσεως ἄντιχρυς ἄγαλμα ξένου" 

Πρὸς δ᾽ αὖ ψυχικαῖς ἀρεταῖς ἠνθισμένον, 

᾿Αγαθὸν, εὐέντευχτον, ἰλαρὸν τρόπους, 

Τούτῳ τὸ κάλλος προξενεῖ κράτους στέφος. 
9040 Τένους γὰρ ἐχφὺς εὐτελῶν xal ξυγκλύδων: 

Κάλλους δ᾽ ἔχων εὖ καὶ μελῶν εὐκοσμίας, 

Ἐρώμενος δέδεικτο τῆς βασιλίδος, 

Κάντεῦθεν ἀνήνεκτο, καθάπαξ φάναι, 

Εἰς ὄψος olov καὶ θρόνον κραταρχίας. 
3015 Πλὴν γνοὺς Ῥωμανὸς ὡς ἑνῆν πεπραγμένα 

"Ett περιὼν xal κρατῶν εὖ τοῦ κράτους, 

Ηίστεις παρέξειν ὄρχίοις φρικαλέοις 

Moya) ἠνάγκασε μηδὲν εἰδέναι, 

Ὁ ὃ᾽ εὐπετῶς δέδρακε μὴ δείσας δίκην; 
3020 Ὅθεν τι δαιµόνιον, ὡς Σαοὺλ πάλαι, 


(43) Intellige epistolam ad Abgarum regem Edes- 
senum ; quee recitatur ab Eusebio Cesariensi Hist. 
I, 13, et a Mose Armenio Hist. 11, 20. Quamobrem 


CJRBARES. 
À cunotisque gravis cepit esse subditis, 


122 


insolitis tributorum coactionibus, 
exactor visus potius quam imperator, 
acerbusque questor et persubtilis. 

Has tamen omnes multoque plures opes 
magnificas effudit in impensas, 

dum sanctuarium exstrueret novum 
Virgini Matri venerande Domiue; 

cui fructuosa attribuit predia, 
multarumque urbium annuos reditus, 
sed juger& multa ac dona plurima, 

que res monachis non erant congrua. 
Fortibus idem et consiliosis ducibus 
catiaque simul utens centurionibus, 
pedestri pariter nauticoque exeroitu 
valens, felices 'retulit victorias. 

Cum enim Agareni ingenti classe 

oras haberent infestas Illyrii, 

urbesque damnis et pagos afficerent, 
his superveniens Romanorum classis 
hostiles naves assumpsit incendio. 
Rursus mille navium advenit classis 

ex Aírica per insulas incendia jactanas. 
Sed parum abfuit quin omnem inflammarent 
Romani, qui ceperunt quingentos milites, 
vinclisque onustos miserunt Byzantium. 
Quin et &d urbes Euphratides missus 
dux quidam prelio Edessam cepit : 
ibique autographum, imo theographum 
repertum Christi Domini epistoliuin 
donum gratissimum misit ad Cesarem. 


C Hoc imperante terre motus ac?idit, 


quo domorum numerus ingens corruit, 
quas omnes liberaliter refecit Ceaar. 
Exin tabido morbo multiformi 

fllum abrumpi sibi vite sensit. 


MICHAEL PAPHLAGON AN VII. 


Tum Zoe regina Cesarem dizit 

amasium suum Michaelem Paphlagonem 
formoso vultu venustoque preditum, 

rarum nature veluti figmentum : 

insuper animi florentem virtutibus, 

bonum et comem et moribus hilarem. 

Huic forma scilicet regium stemma oontulit, 
vili namque stirpe plebeiaque erat : 


Ὦ sed venustate prestans atque elegantia 


amorem sibi regine conciliavit, 

atque hino conscendit, ut strictim dicam, 
tantum in fastigium regnique thronum. 
Quem cum amorem Romanus rescivisset, 
superstes adhuo et imperium retinens, 
S&cramento astrinxit Michaelem 

ut affirmaret nihil se tale scire. 

Ille juravit facile, haud verens Deum. 
Quamobrem demon irruens in ipsum, 


res quidem jamdiu notissima erat; Ephremius 
autem loquitur dc ipso (si credere fas est) auto- 
grapho. 


199 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 134 


veluti Saulem quondam suffocabat, 
prorsus, ut famae erat, perjurii causa. 
Feliciter is temen imperium rexit : 
ipsemet enim, vel per delectos duces, 
pulsavit hostes, et vi captas urbes 
denuo Romano subdidit imperio. 

En vero ex Africa rursus profecta classis 
insulis nocens maritimisque locis, 
cuncta a Romanis mersa fuit liburnis. 
Tum etiam strenuus dux Maniaces 
Siculam armis expugnatam insulam 
Romano vectigalem imperio reddidit. 
Sed parum abfuit quin Edessenam urbem 
Arabum quoddam strategema caperet, 
nisi artificium irritum Deus fecisset. 
Namque optimates Arabes duodecim 

ad Edessenam urbem accesserunt, 

dona se ferre Cesari simulantes, 
quingentosque camelos pre se agebant, 
onere utrinque singulis imposito, 
maximis oistis, cum incluso milite. 

Ergo dolose poscebant urbem ingredi, 
cistasque secum sub vespera inferre, 
nempe ut per noctem dramatis finem facerent. 
Ante quam tamen Barbaris fraus succederet, 
comperta res convertit in exitium, 

atque in dolosi caput ruit dolus : 
etenim cunctos Romanus ensis mesauit. 
Deinde Michael morbo vexatus gravi 
finemque vite proximum aspiciens, 
regie despiciens purpure fulgorem 
susque dignitatis insignia reliqua, 
regali maluit palatio digredi 

8ο suburbanum monasterium adiit, 
quod ipse ediflcaverat duobus fratribus, 
nempe miriflcis sanctis Anargyris : 

in quo receptus, pulchra cesarie tonsa, 
pauperem, Ghristi amore, saccum induit 
Sed enim mox citissime vita excessit, 
editis fervidee signis poenitentie. 


MICHAEL CALAPHATES MENS. IV. 
Rursum imperium ad reginam devolvitur 
αυ fraudulentis delenita sermonibus, 
]uratis verbis et quorumdam consiliis, 
Cesarem regemque appellat Michaelem 
et Romanorum imperatorem creat, 
impurum hominem, genere vili satum, 
ob mores tamen 8uos pejorem adhuo, - 
subdolum atque ingratum beneflcis, 
vecordem, invidum, iracundo ingenio, 
verba immutantem et vane gloriosum. 
Hic regni sedem statim ao obtinuit, 
genus cognatum suum coepit persequi, 
et genitalem cunctis vim eripuit, 
barbatis etiam et maritis jamdiu. 

Quin et exsilium decrevit avunculo, 
cujus favori culmen debebat regium. 


(44) Intellige SS. Cosman et Damianum. 


À Ἐνσκῆψαν αὐτῳ, συγέπνιγεν ἁθλίως, 

Ὡς Tj» ἀχούειν, τῆς ἐφορχίας χάριν. 
Ὅμως διεῖπεν εὐτυχῶς τὰ τοῦ κράτους, 
Καὶ δι’ ἑαυτοῦ καὶ στρατηγῶν ἐκκρίτων, 

3025 Ἠμύνετ’ ἐχθροὺς xai δορυκτήτους πόλεις 
λιρῶν ὑπῆγε τῷ χράτει τῶν Αὐσόνων. 
Ἐκ τῆς δ᾽ ᾿Αϕριχῆς αὖθις ἐκπλεύσας στόλος 
Νήσους τε καχῶν xat παραλἰους τόπους, 
Ῥωμαϊκῷ πᾶς κατεποντώθη στόλῳ. 

3030 Καὶ Μανιάχης εὐσθενὰς στρατηγέτης 
Ἑλὼν Σιχελῶν νῆσον ἐν στρατηγίαις, 
Ταύτην καθυπέταξε τῇ xpaapy iq. 
Μιχροῦ 5' ἂν εἶλεν ᾿Εδεσσηνῶν τὴν πόλιν 
᾽Αῤῥαθική τις δραματουργία τότε, 

3035 El μὴ θεός Υ᾿ ἔσφηλεν αὐτὴν αὐτίκα, 

Β Κεγιστᾶνες γὰρ ᾽Αῤῥάθων ἐθναρχίας 
Πόλει προσῆλθον δώδεκα τῆς 'Εδέσης, 
Ἡλασάμενοι δῶρ᾽ ἅττα βασιλεϊ φέρειν, 
Πενταχοσίας χαµήλων ἡγούμενοι, 

3040 "Αχθος φερουσῶν xa0' ἑκάτερον µέρος 
θήδας µεγίστας ato ἑνῆν τιςὀπλίτης, 
Οἵπερ δολίως Ἰκέτευον εἷς πόλιν 
Συνεισαγαγεῖν θήδας ἑσπέρας σφίσιν, 

Ὡς νυχτὸς αὐτοῖς τὸ δρᾶμα λάδῃ πέρας. 

3045 Οὕπω δὲ τοῦτ' ἔσχηκε Ἡαρθάροις τέλος" 
Καὶ δρᾶμα γνωσθὺν, clc xax5v ἀντεστράφη 
Τοῖς ἑλλοχόσι καὶ συνίστοραι δόλου: 
Ἡάντες γὰρ ἀνῄρηντο Ῥωμαίων σπἀθρ' 
Ἐπεὶ δὲ τετρύχωτο Μιχαἡλ νόσῳ. 

3050 Λύσιν δ’ ἑώρα καὶ τομὴν ἐγγὺς µόρου, 
Τὴν βασιλικὴν παριδὼν ἁλουργίδα 

6 Καὶ βασιλείου σύµθολα πάντα κράτους, 
Ἐκ βασιλείων ἄπανίσταται δόµω», 

Καὶ τὴν πρὸ τειχῶν εὐαγῆ μονὴν φθάνει 
305b "Hv αὐτὸς ἀνήγειρε δυσὶ συγγόνοις 
θαυματοθρύταις ἁγίοις ᾿Αναργύροις (44), 
Ἓνθα καταχθεὶς καὶ καρεὶς χαλὴν κόµην, 
Τὸ κατὰ Χριστὸν ἑνδιδόσκεται ῥάχος» 
Εἶτα μετὰ βράχιστον ἐχλείπει βίον 
3060 θερμῆς δεδειχὼς τῆς µετανοίας τρόπους. 


MIXAHA O ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ ΜΗΝ. 4. 


Καὶ nd)tv ηχε πρὸς βασιλίδα κράτος 
"Hr: ὑπούλοις καταθελχθεῖσα λόγοις 
Ὅρχοις τε φρικτοῖς καὶ τινῶν συµθουλίαις 
Στέφει Μιχαἡὴλ Καίσαρα Βασιλέα, 
D 3065 Kai κράτορα δείχνυσι τῆς "Popatboc: 
"Av6pa ῥυπαρὸν, δυσγενῆ, φαύλου γένους, 
Κάκ τῶν τρόπων χάκιστον ὄντα τὸ πλέον, 
Ὕπουλον, ἀχάριστον slc εὀεργίτας, 
᾽Αγνώμονα, βάσκανον, ὀργίλον φύσει, 
3070 Τὴν γλῶτταν ἀντίφθογγον, αὐχοῦντα λόγοις 
Ὅστις ἐπείπερ ἐγκατεστάθη χράτει, 
Τὸ συγγενὲς µέτεισιν οἰκεῖον γένος, 
᾿Αποστερῶν avc ἀβῥενωπίας ὅλης, 
KBy ἦν ὑπηνήτης τις ἢ γήµας πάλαι. 
3075 Καε μητράδελφον ἐξόριστον δεικνύει 


Δι’ 00 τὸ βασίλειον εὕρατο κράτος. 


125 GJBSARES. 126 


Elx' ἀπελαύνει τῶν ἀνακτόρων βίᾳ 
Δέσποιναν αὐτοῦ χυρίαν εὐεργέτιν. 
Κείρει το ταύτην xal κατακλείει τέλος 
3080 Νήσῳ Πριγχίπου, συχκοφαντίας πλάσεις. 
*A δῆμον ἐξέμηνε µαθόντα τάδε’ 
Καὶ τῷ τυχόντι δεξιὰν πᾶς ὁπλίσας 
Ὡς σμῆνος otov τῶν μελισσῶν συνέθει 
T&v βασιλείων εὐθὺ σὺν προθυµίφ. 
3085 ᾽Ανεῤῥάγη γοῦν ἐμφύλιός τις μάχη, 
Καὶ πλῆθος οὐ βράχιστον ἐν τηδ᾽ ἐφθάρή. 
Τέως Moya?) ἀπορηθεὶς τοῖς ὅλοις 
λίέλαν τι τριθώνιον ἑνδύς ἁθλίως 
Μονῇ Στουδίου προσπεφευγὼς Ἱχέτης 
3090 Ὑπεισέδυ τράπεζαν ἱλαστηρίου" 
"H« ἐκθαλόντες ἐκτυφλοῦσιν ἀθλίως" 
χειρίζεται 2ὲ δυὰς ἡ τῶν συγγόνων 
Ζωὴ θεοδώρα τε τὴν xpacapy lav. 
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ O ΝΟΝΟΜΑΧΟΣ ΕΤ. IB. 
Ζωὴ δ’ ἐρῶσα τήνδε γατέχειν µόνη 
3095 Πρὸς συνάφειαν γαμικὴν συνεζύγη 
'T Κωνσταντίνῳ τοὐπίκλην Μονομάχῳ, 
Καὶ κράτορα δείκνυσιν αὐτὸν Αὐσόνων' 
"Οντ) εὐγενῶν τε xal περιδόξων ἕνα 
Ὡς εὐπατριδῶν ἐκφυέντα πατέρων, 
3100 Λόγοις ὁμιλήσαντα πάἄνυ μετρίως, 
Ἐρωτικῶς δ᾽ ἔχοντα πλὴν πρὸς τοὺς λόγους 
'Ῥάθυμον ἦθος µαλακόν ^' ἀνειμένον, 
Τρυφαῖς πῥοσανέχοντσ γλυκυθυμµίαις, 
Ἐρωτοληψίαις τε συνισχηµένον, 
3105 Τῶν ἀξιῶν νέµοντα τὰς τιμὰς χύδην, 
Οἷς οὗ προαῆχεν ἀγοραίοις ἀνδράσιν, 
Καὶ δηµοσίων χρημάτων ὄλθους ὅλους 
Ὅλαις ἀμάξαις ἀναλίσχοντα µάτην, 
Οὐκ elo τὸ χοινῃ συμφέρον Ῥωμαίῖδι, 
3110 Ἡ χρήσιμόν τι τῷ κράτει συνεισφἑρον. 
Αντῆῤε τῷδε βασιλεῖ Μανιάχης 
Ἀποστατήσας καὶ στρατιὰν ἀλίσας, 
᾽Ανὴρ στρατηγὸς εὐσθενλς καὶ γεννᾶδας, 
Οὗπερ χλέος µέγιστον ἐν στρατηχίαις' 
3115 "Oc μηδοτιοῦν ἐν τυραννίδι δράσας 
Ἐξαπίνης τέἔθνηχεν ἀρτύων μάχην. 
Me9' 8v τις ἄλλος Τορνίχιος τοὐπίκλην 
"Ocio ἐπῆλθε σὺν στρατιᾷ τῇ πόλει’ 
᾽Αλλὰ χρατηθεὶς ἑστέρητο τοῦ φάους, 
3120 Καὶ Ῥωσικὸς πάλιν δὲ τῇ πόλει στόλος 
Ἐπεισέφρησε μυρἰον στρατὸν φέρων, 
Ὄς ναυµαχἰᾳ πᾶς σχεδὸν διεφθάρη. 
Kal Πατζινάκαι τῶν Ἡαριστρίων ἔθνος 
Λεηλατοῦντες κατέδραµον τὴν 8pqxnv: 
3125 Σπονδὰς δεδῥακότες δὲ Ῥωμαίοις τέλος, 
Τὰς πανοπλίας κατέθεντο καὶ µάχας. 
Τούτου χρατοῦντος Οὐνικὸν Τούρκων ἔθνος 
Ὁρμώμενον πρὶν ἐξ ὁρῶν Καυχασίων 
Ἐπῆλθε πρῶτον Ῥωμαῖδος τοῖς ὅροις' 
3130 Κάκ τοῦδ) ἐθισθὲν τῇ κατ᾽ αὐτῆς µανίᾳ 
Ἔληγεν οὐδὲν τῆσδ’ ὅρους κατατρέχον, 
Ἐκ τῶν μερῶν ὅπως δὲ τῶν προσαρκτίων 
Ota λύμη τις οὐ καλῶς εἰσεφθάρη 
Ele τὴν καθ) ἡμᾶς γειτνίασιν λεκτέον 


Α Deinde regio pepulit palatio 


dominam suam beneficam reginam, 
eamque a&ttonsam clausit ad extremum 
Principis in insula, calumnias dictitans. 
Rem ut cognovit populus, furiis arsit, 
et tumultuariis correptis armis, 

ut apum ab examine fieri solet, 

regium ad palatium raptim cucurrit. 
Ergo civilis pugna conserta est, 

nec brevis hominum numerus occisus, 


Donec euis rebus desperans Michael 


pulla miserabiliter indutus tunica 

ad Studii monasterium supplex fugit, 

atque sub are asylo semet condidit : 

unde protractus exceocatur miser. 

Duabus autem traditur sororibus 

Zoe Theodoreque imperii sceptrum. 
CONSTANTINUS MONOMACRHUS AN. XII. 

Sed cum βοἱα Zoe regnare cuperet, 

Constantinum cognomento Monomachum 

sihi conjunxit federe conjugii 

et Romanorum imperatorem fecit. 

Porro hic de cotu nobilium erat, 

atque patriciis ortus parentibus : 

et vix quidem litteras attigerat, 

easdem tamen amore dignabatur. 

Ceterum ignavis moribus solutisque erat, 

deliciis deditus et hilaritatibus, 

amoris quoque obnoxius illecebris. 

Tum dignilates conferebat temere 


(| viris vulgaribus ac preter meritum. 


JErarii quoque publicam pecuniam 

effuso luxu ac stolido efundebat, 

qui neo Romanis rebus quidquam proderat, 
neo imperii commoda adaugebat. 
Adversus regem huno Maniaces arma 
rebellans sustulit congregato milite, 
strenuus imperator et magnanimus 
ductandis exercitibus jamdíu clarus; 

ged post tyrannidem nulla re patrata 
repente periit dum pugnam instrueret. 
Exin tyrannide Tornicius quidam 

arrepta, ad urbem regiam armatus venit, 
ged victus, oculorum multatur lumine. 
Rossioa preterea contra Byzantium classis 


p 3dventavit plurimum vehens militem, 


que prope omnis navali prelio periit. 

Tum Patzinace, gens Istri accola, 
Thraciam predantes concursaverunt : 

qui tamen fcedere cum Romanis ioto 

&rma bellumque demum posuerunt. 
Monomacho regnante gens Turcarum 
Hunnica, Caucasiis oriunda jugis, 

Romani primum imperii fines attigit : 

quo postquam odio semel est imbuta, 
nullum jam fecit incursionum finem. 

Porro hi de boree quomodo regionibus 

ceu pestis quedam omine tristi advenerint, 
juxtaque nos assederint, dicendum superest. 


127 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 128 


Persidis princeps Mahumetus nomine 
bellum exercens cum Babyloniis 
atque cum Indis hostibus acerrimis 
Turcarum auxilio rem bene geseit. 
(gitur victor cum his regressus 
ad principatum suum Mahumetus 
Bocios ad propriam remoare patrium 
nolebat, quoniam utiles compererat. 
Quare hi fuga montes petiverunt, 
ibique vitam aliquandiu tolerarunt : 
mox predabantur vicinam regionem, 
agros, urbes, pagosque AÁgarenorum. 
. Ergo contraotos Mahumetus milites 
viginti mille contra Turcas mittit; 
sed una nocte cuncti a Turcis pereunt : 
qui jam audaces hac victoria redditi 
aperto marte gerere bellum incipiunt, 
et cum Mahumeto oonsertis manibus, 
ipsum occidunt, potiuntur castris, 
atque Agarenos spoliant imperio, 
suaeque genti publicam rem vindicant, 
Agarenos autem aibi faciunt subditos. 
Monomachus Manganorum monasterium 
pulchro varioque opere prefulgens 
laute excitavit maximis impensis 
viotorioso martyri Georgio ; 
ibique vim ingentem profudit opum, 
talenta multa vel potius innumera. 
Cumque alia rursus indigeret pecunia, 
periculosam aleam tractare capit. 
Quibusdam enim populis ideo immunibus 
quia tuendis invigilabant finibus, 
et Barbaros accessu prohibebant 
tributum indixit et vectigal annuum : 
et sic locorum perdidit custodes. 
Atque hine Barbaris facilis ingressus 
in Romanorum terras deinde patuit. 


THEODORA ET MICHAEL AN. III. 
Postquam excessit e vivis Monomachus, 
purpure flosculus Theodora virgo 
Romanorum sceptrum gestare copit, 

&ad quam potiore jure pertinebat. 

Hec monasterio teneris ab annis 

semet concludens, tonsaque capillos, 
Christi conjugium sacrum preoptaverat. 
Nuno regina splendida, jucundissima 
virtutumque ornatibus decorata, 
hilaris, gloriosissima, perpetua virgo. 
Que cum imperium, ut dixi, adiisset, 
cunota pro suo naviter gerebat munere, 
virilem pre se ferens vim ac spiritum, 
ut illa fortis celebrata Debora. 

In tribunali quippe sedebat regio 
&ulica pompa ceustodibusque cincta 
reipublice gerende impendens curam 
equis cum legibus judiciisque rectis, 
officia quoque utiliter conferens, 


(45) Lege Zonaram XVII, 20. 


 À 3135 Μουχούμετ ἀνὴρ ἡγεμὼν τῆς Περαίδος 


"Hpato μάχην κατὰ Βαθυλωνίων 
νδῶν 0* ἑαυτῷ δυσμενῶν ἀντιπάλων, 
Δι) ὧν τροποῦται τοὺς ἐχθροὺς κατὰ κράτος. 
Νικηφόρος γοῦν σὺν σφίσιν ἀφιγμένος 
3140 1ρὸς τὴν ἑαυτοῦ Μουχούμετ ἐθναρχίαν, 
Παλινδρομῆσαι πρὸς πατρίδα συμμάχους 
Οὐχοῦν µεθῄει χρησίµους δεδειγµένους, 
"Ogsv φυγόντες ἀνέδραμον slc ὄρη, | 
Καὶ τῇδε τὴν δίαιταν εἶχον ἐν χρόνψ, 
3145 Καὶ χατιόντες χατεδῄουν τὰ πέριξ, 
᾿Αγροὺς, πόλεις, χώµας τε τῶν ἐκ τῆς "Αγαρ' 
Στράτευµα τοίνυν εὐτρεπίσας Μουχούμετ 
Στέλλει κατ’ αὐτῶν µυριάδας που δύο —— 
"O νυκτὸς ἄρδην τοῖς Τούρχοις κατεσφάγη’ 
Β 3150 Κάκ τοῦδε θρασεῖς τῇ νίκῃ δεδειγµένοι, — 
Καὶ τὴν κατὰ πρόσωπον ἱστῶσι µάχην΄ 
Καὶ συμπλαχέντες γατὰ µάχην Μουχούμετ’, 
Κτείνουσιν αὐτὸν καὶ κρατοῦσι τοῦ τόπου. 
᾽Αποστεροῦσι τοῦ κράτους τοὺς ἐξ "Avap, 
3155 Kai τοῦτο χειρίζουαι τοῖς ἐκ τοῦ γένους, 
Τοὺς δ᾽ ᾿Αγαρηνοὺς ἔσχον stc ὑπηχόους. 
Οὗτος βασιλεὺς καὶ μονὴν τῶν Μαγγάνων 
Ἔχουσαν εὖ κάλλους τε xal ποικιλίας 
Ἔχειρε λαμπρῶς ἀφθόνοις χορηγίαις] 
9460 Γεωργίῳ µάρτυρι τῷ καλλινίκῳ, 
Ἐν ᾖ µυρίας ἀνάλωσε δαπάνας 
Πολυταλάντους καὶ ὁυσαριθμουμένας. 
Ἐπεὶ δ᾽ ἐδεῖτο χρημάτων ἄλλων πάλιν, 
Ἠρξατο χινεῖν ἃ κινεῖν οὐκ ἦν δέον’ 
3105 Χώραις γὰρ ἀτέλειαν αὐχούσαις τόπων, 
E φυλακὴν δὲ συντελούσαις πάλαι 
Καὶ χωλυούσαις Βαρθάροις τὰς ἐξόδους, 
Δασμοὺς ἐπιθεὶς καὶ φόρους τοὺς δι ἔτους, 
Φρουροὺς χαταργεῖ xai κατοπτῆρας τόπων. 
3170 Kdx τοῦδε λοιπὸν πάροδος τοῖς Βαρθάροις 
Ὑπῆρξε ῥάστη Ῥωμαίδος πρὸς τόπους. 


ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΑΙ MIXABHA ET. I". 


Μονομάχου δὲ τὸν βίον λελοιπότος, 
Τὰ 'Ρωμαϊκὰ σκῆπτρα παραλαμθάνει 
Ἡ πορφυρανθὴς παρθένος θεοδώρα, 
3175 Ταύττι διαφέροντα μᾶλλον πατρόθεν (45): 
τις μονῇ τε xal μοναχαῖς παιδόθεν 
Ἐκδοῦσ) ἑαυτὴν xal τρίχα χειραμένη 
Χριστῷ καθιέρωτο καλῷ νυµφίῳ, 
Ῥασιλὶς ἔχλαμπουσα ταῖς ἀγλαῖαις, 
3180 Tai ἀρετῶν χάρισιν ὡραϊσμένη, 
Φαιδρὰ, χυδίστη, παρθένος διὰ βίου. 
"Αρτι δὲ κράτος, ὣς ἔφην, δεξαμένη 
"Απαντ' ἐποίει τὰ προσήχοντα χράτει, 
Λῆ μ' ἀῤῥενωπὸν δειχνύουσα καὶ σθένος, 
3185 Ὡς ἀῤῥενόφρων Δεδώρα θρυλουμένη. 
Καθῆστο xal γὰρ ἐν βασιλείῳ 0póvip 
Δορυφορίας βασιλικῆς ἡγμένης, 
Ἐπιστατοῦσα τοῖς ὅλοις ὥσπερ δίον, 
Σὺν εὐνομίᾳ xal δικαιοκρισίᾳ, 
3190 ᾿Αρχαιρεσιάζουσα πρὸς τὸ συμφέρον, 


D 


ὋΨήφους τιθεῖσα xal δίκας κατὰ λόγον, 
Καὶ βασιλικῶς χρηµατίζουσα πάλιν 
Toic πρέσθεσιν ἥκουσιν ἐξ ἐθναρχίας. 
Οὐχοῦν θεὸς κύδιστον εὔδαιμον κράτος 
3195 Παρίσχεν αὐτῇῃῇ φυλακῆς χάριν νόμων, 
Αὐτοῦ τε σεπτὼν ἐνθέων προσταγµάτων 
Καὶ συνδιεῖπε τῇᾷδε τὴν κραταρχίαν, 
ES πάντα τιθεὶς ὡς θεὸς παντοχράτωρ' 
Οὁ γάρ ποτ) ὦπτο τῆσδε κρατούσης ὅλως 
3200 ᾽Αποστάτης τις fj τυραννίδος ῥέκτης, 
Οὐκ ἑνδρομή τις ἐθνικῆς ὁμαιχμίας 
Ὅπλα κινούσης χατὰ Ῥωμαίων κράτους, 
Οὐ δυσχερές τι xal πρόσαντες τῷ Blu. 
Πάντα δὲ xaÀà xxi πλέω θυµηδίας, 
3205 Ὡρῶν κράσις εὔκρατος, εὐετηρία, 
Εὐθηνία πάγκαρπος, ἄφθονος χύσις, 
Καὶ γῆ μέλι ῥέουσα xal γαλ’ ἀφθόνως, 
Καὶ βίος ἡσύχιος εὐτυχὴς ἄγαν. 
Ἐπεὶ δὲ βίον ἐκλιπεῖν πάντως ἔδει, 
3240 Πρὸς τέρµα βίου xpáxopa 'Ρωμαΐδος 
Τινὰ Μιχαὴλ στρατιώτην δειχνύει 
Γηραιὸν ἄνδρα, παντάπασι πρεσθύτην, 
᾽Αθληχρὸν, ἀδέξιον slo κραταρχίαν 
"Ex νωχελίας φυσιχκῆς γήρους ϐ) ἅμα, 
3215 Ἕλκοντα σειρὰν ἐκ Βυζαντίου γένους, 
"Exi βράχιστον τοῦ χράτους γεγευμένον 
Καὶ μηδοτιοῦν τῶν καλών πεπραχότα. 
Ἐφ᾽ οὗ δυὰς ἤχμασε τῶν ἄριστεων, 
Τῶν τε στρατηγῶν συνέσει x' εὐανδρίᾳ 
3220 Ἑίου τε λαμπρότητι xai τῇ τοῦ γένους 
Καὶ πᾶσιν εὐδόχιμος ἔνδοξος πάνυ 
ὍὉ Καταχαλὼ τοὐπίγλην κεκασμένος (46), 
Πρὸς τῷδ' Ἰσαάχιος Κομνηνῶν γένους, 
στις ἀποστὰς πορφυρίδα καὶ στέφος 
3225 Αὐτῷ περιέθηχεν ἀντάρας χράτει, 
Καὶ κράτος ἀδήριτον ἔσχεν εἰσάπαν. 
Ἐξίσταται δὲ Μιχαλλ κραταρχίας. 


ΙΣΛΑΚΙΟΣ Ο ΚΟΜΝΗΝΟΣ ET. H' c. 
Αὐτοχράτωρ οὖν Κομνηνὸς δεδειγµένος 
Ἰσαάκιος εὐσθενὴς στρατηγέτης, 

3230 Οὁ τῷ θεῷ γέγραφε τὴν εὐτυχίαν, 
Αὐτῷ δὲ μᾶλλον χειρί τι ξιφηφόρῳ. 
Καὶ τοῦτο ὅζξλον, otc ἑαυτοῦ τὸν τύπον 
Στατῆρι τυπῶν δεξιὰν τεταµένην 
Ἐσπασμένην ἔγραφε γυμνὸν τὸ ξίφος. 

3235 Ἡ δ᾽ οὗτος ἀνὴρ, Ev χεφαλαίῳ φαναι, 
"Hoc σοθαρὸς xal χατώφρυωμένος, 
"O£o« πρὸς ἔργα, πῦρ πνέων ἐν ταῖς µάχαις, 
Δραστήριος μάλιστα καὶ τολµητίας, 
Στρατηγίαν ἄριστο, ἀνδρεία φύσις, 

3240 Οὐκ ὠμιληκὼς πλὴν προσανέχων λόγοις' 
Χάριτας οὗτος ἐχτίνων ἀρχιθύτῃ 
Τῆς elc τὸ κράτος συνδρομῆς συνεργίας, 
Φροντίδα πάντων πραγμάτων Ἐκκλησίας 
Ἔνειμε τῷδε, xal δυεῖν ὀφφικίων 

3245 Οἰκονόμου τε σχευοφύλακός ϐ) ἅμα 
Ἡρόθλησιν ἀπέταξε τῇ Ἐκκλησίᾳ, 


(46) Cod. κεχαυµένος. . 


CAXSSARBS. 
Α jus rectum dicens et suffragia ferens : 


insuper regia cum majestate excipiens 
qua mittebantur gentium legationes. 
Ergo gloriosum ipsi Deus regimen. 
concessit propter legum observantiam : 
et quia divinis non discedebat regulis, 
idcirco Deus, inquam, huic imperium 
prosperum tribuit, utpote omnipotens. 
Namque hac regnante nullus rebellis exstitit, 
nemo tyrannidem uspiam arripuit ; 
nullus incursus conjuratarum gentium 
armis Romanum pulsavit imperium ; 

nil molestum adversumve mundo socidit. 
Quin omnia fausta plenaque letitim, 

colli temperies, fructuum fertilitas, 
annone vilitas et copia rerum, 

terra melle fluens et lacte uberrime, 

vite quies, felicitas omnigena. 

Sed quia suprema instabat necessitas, 
Romanum moriens imperatorem oreat 
Micbaelem quemdam agnomine Stratiotam, 
senem vel potius evo decrepito, 

debilem, atque ineptum ad imperium 
segnitie naturali senioque simul, 

qui Byzantina in urbe natus erat. 

Hio degustato brevissime imperio, 

nihil memoria dignum regnans fecit. 
Bub eo virorum par floruit egregiorum, 
bellica scientia atque fortitudine, 
splendore simul vite avitique generis; 
ille nimirum celebris ac laudatissimus 


4 qui cognomento dictus est Catacalo : 


D 


alter Isaacius Comnenorum genere, 
qui manifeste ab imperio deficiens 
purpuram induit coronamque cinxit, 
et sine bello stabile regnum tenuit. 
Michael! autem imperio se abdicavit. 


130 


ISAACIUS COMNENUS AN. VIII, MENS. VI. 


Ergo imperator processit Comnenus 

belli fortissimus dux Isaacius, 

fortunam suam nequaquam Deo tribuens, 
sed sibi magis brachioque ensifero. 

Id declaravit, cum suum typum 

Blatere cudens, protentam dexteram 
enseque nudo armatam inscripsit. 

Erat hic vit, ut summatim dicam, 

more severo, adducto supercilio, 

impigra opera, igneus in preeliis, 

audaci animo, actuosus maxime, 
egregius dux, martio corde preditus, 
rudis litterarum, eed tamen studiosus. 
Hio patriarche debitam gratiam referens 
qui sibi imperium adeunti faverat, 
cunctarum illi rerum Ecolesiz:e curam 
tribuit, et duorum simul officiorum 
coconomi videlicel et ecevophylacis 
creandi potestatem Ecclesie dedit ; 





127 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 
.À 3135 Μουχούμετ ἀνὴρ ἡγεμὼν τῆς Περσίδος 


Persidis princeps Mahumetus nomine 
bellum exercens cum Babyloniis 
atque cum Indis hostibus acerrimis 
Turcarum auxilio rem bene geseit. 
(gitur victor cum his regressus 

ad principatum suum Mahumetus 
socios ad propriam remoare patrium 
nolebat, quoniam utiles compererat. 
Quare hi fuga montes petiverunt, 
ibique vitam aliquandiu tolerarunt : 
mox predabantur vicinam regionem, 
agros, urbes, pagosque Agarenorum. 
Ergo contraotos Mahumetus milites 
viginti mille contra Turcas mittit; 

sed una& nocte cuncti a Turcis pereunt : 
qui jam audaces hac victoria redditi 
aperto marte gerere bellum incipiunt, 
et cum Mahumeto consertis manibus, 
ipsum occidunt, potiuntur castris, 
atque Agarenos spoliant imperio, 
sueque genti publicam rem vindicant, 
Agarenos autem sibi faciunt subditos. 
Monomachus Manganorum monasterium 
pulchro varioque opere prefulgens 
laute excitavit maximis impensis 
viotorioso martyri Georgio ; 

ibique vim ingentem profudit opum, 
talenta multa vel potius innumera. 
Cumque alia rursus indigeret pecunia, 
periculosam aleam tractare copit. 
Quibusdam enim populis ideo immunibus 
quia tuendis invigilabant finibus, 

et Barbaros accessu prohibebant 
tributum indixit et vectigal annuum : 
et sic locorum perdidit custodes. 
Atque hine Barbaris facilis ingressus 
in Romanorum terras deinde patuit. 


TBEODORA ET MICHAEL AN. III. 
Postquam excessit e vivis Monomachus, 
purpure flosculus Theodora virgo 
Romanorum sceptrum gestare ccpit, 

&ad quam potiore jure pertinebat. 

Hec monasterio teneris ab annis 

semet concludens, tonsaque capillos, 
Christi conjugium sacrum preoptaverat. 
Nuno regina splendida, jucundissima 
virtutumque ornatibus decorata, 
hilaris, gloriosissima, perpetua virgo. 
Que cum imperium, ut dixi, adiisset, 
cunota pro euo naviter gerebat munere, 
virilem pre se ferens vim ac spiritum, 
ut illa fortis celebrata Debora. 

In tribunali quippe sedebat regio 
&ulica pompa eustodibusque cincta 
reipublioe gerende impendens curam 
equis cum legibus judiciisque rectis, 
officia quoque utiliter conferens, 


(45) Lege Zonaram XVII, 20. 


"Hpato µάχην κατὰ Βαθυλωνίων 
νδῶν θ’ ἑαυτῷ δυσμενῶν ἀντιπάλων, 
Δι dy τροποῦται τοὺς ἐχθροὺς κατὰ χράτος. 
Νικηφόρος γοῦν σὺν σφίσιν ἀφιγμένος 
3140 Ηρὸς τὴν ἑαυτοῦ Μουχούμετ ἐθναρχίαν, 
Παλινδρομῆσαι πρὸς πατρίδα συμμάχους 
Οὐχκοῦν µεθῄει χρησίµους δεδειγµένους’ 
"Ogtv φυγόντες ἀνέδραμον elc ὄρη, 
Καὶ τῇδε τὴν δἰαιταν εἶχον ἐν χρόνῳ, 
3145 Καὶ χατιόντες χατεδῄουν τὰ πέριξ, 
ἸΑγροὺς, πόλεις, χώµας τε τῶν Ex τῆς "Αγαρ' 
Στράτευµα τοίνυν εὐτρεπίσας Μουχούμετ 
Στέλλει κατ’ αὐτῶν µυριάδας που δύο —— 
"O νυχτὸς ἄρδην τοῖς Τούρχοις κατεσφάγη’ 
Β 3150 Kdx τοῦδε θρασεῖς τῇ νίκτ δεδειγµένοι, — 
Καὶ τὴν κατὰ πρόσωπον ἱστῶσι páymv: 
Καὶ συμπλαχέντες γατὰ µάχην Μουχούμετ’, 
Κτείνουσιν αὐτὸν καὶ κρατοῦσι τοῦ τόπου. 
Αποστεροῦσι τοῦ κράτους τοὺς ἐξ ΄Άγαρ, 
3155 Καὶ τοῦτο χειρίζουσι τοῖς ἐκ τοῦ γένους, 
Τοὺς δ᾽ ᾿Αγαρηνοὺς ἔσχον stc ὑπηχόους. 
Οὗτος βασιλεὺς καὶ μονὴν τῶν Μαγγάνων 
Ἔχουσαν εὖ κάλλους τε xal ποιχιλίας 
Ἔχειρε λαμπρῶς ἀφθόνοις χορηγίαις] 
3100 Γεωργίῳ µάρτυρι τῷ χαλλινίκῳ, 
Ἐν ᾖ µυρίας ἀνάλωσε δαπάνας 
Πολυταλάντους xal δυσαριθμουμένας. 
Ἐπεὶ ὃ) ἐδεῖτο χρημάτων ἄλλων πάλιν, 
Ἠρξατο κινεῖν ἃ χινεῖν οὐκ ἦν δέον’ 
3105 Χώραις γὰρ ἀτέλειαν αὐχούσαις τόπων, 
C Ele φυλακὴν δὲ συντελούσαις πάλαι 
Καὶ κωλυούσαις Βαρθάροις τὰς ἑξόδους, 
Δασμοὺς ἐπιθεὶς καὶ φόρους τοὺς δι’ ἔτους, 
Φρουροὺς καταργεῖ xal κατοπτῆρας τόπων. 
3170 Kdx τοῦδε λοιπὸν πάροδος τοῖς Βαρθάροις 
Ὑπῆρξε ῥάστη Ῥωμαῖδος πρὸς τόπους. 


ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΑΙ MIXAHA ET. I". 


Μονομάχου δὲ τὸν βίον λελοιπότος, 

Τὰ Ῥωμαϊκὰ σκῆπτρα παραλαμθάνει 

Ἡ πορφυρανθὴς παρθένος θεοδώρα, 
3175 Ταύτῃ διαφέροντα μᾶλλον πατρόθεν (45): 

τις μονῇ τε καὶ μοναχαϊῖς παιδόθεν 

Ἐχδοῦσ) ἑαυτὴν xal τρίχα χειραμένη 

Χριστῷ καθιέρωτο καλῷ νυµφἰψ, 

Ῥασιλὶς ἔκλαμπουσα ταῖς ἀγλαίαις, 

D 3180 Tai; ἀρετῶν χάρισιν ὡραϊσμένη, 
Φαιδρὰ, κυδίστη, παρθένος διὰ βίου. 
"Aptt δὲ κράτος, ὡς ἔφην, δεξαμένη 
"Απαντ) ἐποίει τὰ προσήχοντα χράτει, 
Λη μ΄ ἀῤῥενωπὸν δειχνύουσα καὶ σθένος, 

3185 Ὡς ἀῤῥενόφρων Δεθώρα θρυλουμένη. 
Καθῆστο xal γὰρ ἐν βασιλείῳ θρόνψ 
Δορυφορίας βασιλικῆς ἡγμένης, 
Ἐπιστατοῦσα τοῖς ὅλοις ὥσπερ δέον, 
Σὺν εὐνομίᾳ καὶ δικαιοχρισίᾳ, 

3190 ᾿Αρχαιρεσιάζουσα πρὸς τὸ συμφέρον, 


128 








129 


WYgouc τιβεῖσα καὶ δίκὰς χατὰ λόγον, 
Καὶ βασιλικῶς χρηµατίζουσα πάλιν 
Toic πρέσθεσιν ἥχουσιν ἐξ ἐθναρχίας. 
Οὐκοῦν Θεὸς κόδιστον εὔδαιμον κράτος 
3195 Παρίσχεν αὐτῇ φυλαχῆς χάριν νόμων, 
Αὐτοῦ τε σεπτὼν ἐνθέων προσταγµάτων 
Καὶ συνδιεῖπε τῇδε τὴν χραταρχίαν͵ 
Εὖ πάντα τιθεὶς ὡς θεὸς παντοκρἀάτωρ' 
Οὁ γάρ ποτ’ ὦπτο τῆσδε κρατούσης ὅλως 
3200 ᾽Αποστάτης τις fj τυραννίδος ῥέκτης, 
Οὐκ ἑνδρομή τις ἐθνιχκῆς ὁμαιχμίας 
Ὅπλα κινούσης χατὰ Ῥωμαίων κράτους, 
Οὁ δυσχερές τι καὶ πρόσαντες τῷ Bi. 
Πάντα δὲ καλὰ xal πλέω θυµηδίας, 
3205 Ὡρῶν κράσις εὔχρατος, εὐετηρία, 
Εὐθηνία πάγκαρπος, ἄφθονος χύσις, 
Kal γῆ μέλι ῥέουσα xal γαλ’ ἀφθόνως, 
Καὶ βίος ἡσύχιος εὐτυχὴς ἄγαν. 
Ἐπεὶ δὲ βίον ἐκλιπεῖν πάντως ἔδει, 
3210 Πρὸς τέρµα βίου κράτορα Ῥωμαίδος 
Τινὰ Moya) στρατιώτην δειχνύει 
Γηραιὸν ἄνδρα, παντάπασι πρεσθύτην, 
᾽Αθληχρὸν, ἀδέξιον slc κραταρχίαν 
Ἐκ νωχελίας φυσικῆς γήρους 0' ἅμα, 
3215 Ἕλκοντα σειρὰν ἐκ Βυζαντίου γένους, 
Ἐπὶ βράχιστον τοῦ κράτους γεγευμένον 
Καὶ μηδοτιοῦν τῶν καλῶν πεπραχότα. 
Ἐφ᾽ οὗ δυὰς ἤχμασε τῶν ἀριστεων, 
Τῶν τε στρατηγῶν συνέἑσει «' εὐανδρίᾳ 
3220 Bíou τε λαμπρότητι xai τῇ τοῦ γένους 
Καὶ πᾶσιν εὐδόχιμος ἔνδοξος πάνυ 
Ὁ Καταχαλὼ τοὐπίκλην κεκασμἑνος (46), 
Πρὸς τῷδ' Ἰσαάχιος Κομνηνῶν γένους, 
Ὅστις ἀποστὰς πορφυρίδα xal στέφος 
3225 Αὐτῷ περιέθηκεν ἀντάρας κράτει, 
Καὶ κράτος ἁδήριτον ἔσχεν εἰσάπαν. 
Ἐξίσταται δὲ Μιχαλλ κραταρχίας. 


IZAAKIOZ Ο ΚΟΜΝΗΝΟΣ ΕΤ. H' c. 
Αὐτοχράτωρ οὖν Κομνηνὸς δεδειγµένος 
Ἰσαάχιος εὐσθενὴς στρατηγέτης, 

3230 O6 τῷ θεῷ γέγραφε τὴν εὐτυχίαν, 
Αὐτῷ δὲ μᾶλλον χειρί τι ξιφηφόρῳ. 
Καὶ τοῦτο ὃζλον, otc ἑαυτοῦ τὸν τόπον 
Στατῆρι τυπῶν δεξιὰν τεταµένην 
Ἐσπασμένην ἔγραφε γυμνὸν τὸ ξίφος. 

3235 "H δ᾽ οὗτος ἀνὴρ, iv χεφαλαίῳ φαναι, 
"Hoc σοθαρὸς xal κατώφρυωμένος, 
"Ote πρὸς ἔργα, πΌρ πνέων ἐν ταῖς µάχαις, 
Δῥαστήριος μάλιστα xal τολµητίας, 
Στρατηγίαν ἄριστο, ἀνδρεία φύσις͵ 

3240 Οὐκ ὠμιληκὼς πλὴν προσανέχων λόγοις' 
Χάριτας οὗτος ἐκτίνων ἀρχιθύτῃ 
Τῆς εἷς τὸ χράτος συνδρομῆς συνεργίας, 
Φροντίδα πάντων πραγμάτων Ἐκκλησίας 
Ἔνειμε τῷδε, xal δυεῖν ὀφφιχίων 

3245 Ὀἰκονόμου τε σχευοφύλαχός 0' dua 
Ἡρόθλησιν ἀπέταξε τῇ Ἐχκλησίᾳ, 


(46) Cod. χεχαυµένος.. 


Ο59ΑΒΕΒΘ, 


À jus rectum dicens et suffragia ferens : 


D 


insuper regia cum majestate excipiens 
qua mittebantur gentium legationes. 
Ergo gloriosum ipsi Deus regimen. 
concessit propter legum observantiam : 
et quia divinis non diecedebat regulis, 
idcirco Deus, inquam, huic imperium 
prosperum tribuit, utpote omnipotens. 
Namque hac regnante nullus rebellis exstitit 
nemo tyrannidem uspiam arripuit ; 
nullus incursus conjuratarum gentium 
armis Romanum pulsavit imperium ; 
nil molestum adversumve mundo socidit. 
Quin omnia fausta plenaque letitie, 
colli temperies, fructuum fertilitas, 
annonee vilitas et copia rerum, 

terra melle fluens et lacte uberrime, 
vite quies, felicitas omnigena. 

Sed quia suprema instabat necessitas, 
Romanum moriens imperatorem oreat 
Micbaelem quemdam agnomine Stratiotam, 
senem vel potius evo decrepito, 
debilem, atque ineptum ad imperium 
segnitie naturali senioque simul, 

qui Byzantina in urbe natus erat. 

Hio degustato brevissime imperio, 

nihil memoria dignum regnans fecit. 
Bub eo virorum par floruit egregiorum, 
bellica scientia atque fortitudine, 
splendore simul vite avitique generis; 
ille nimirum celebris ac laudatissimus 
qui cognomento dictus est Catacalo : 
alter Igaacius Comnenorum genere, 

qui manifeste ab imperio deficiens 
purpuram induit coronamque cinxit, 
et sine bello stabile regnum tenuit. 
Michael! autem imperio 8e abdicavit. 


ISAACIUS COMNENUS AN. VIII, MENS. VI. 


Ergo imperator processit Comnenus 

belli fortissimus dux Isaacius, 

fortunam suam nequaquam Deo tribuens, 
sed sibi magis brachioque ensifero. 

Id declaravit, cum suum typum 

Btatere cudens, protentam dexteram 
enseque nudo armatam inscripsit. 

Erat bic vit, ut summatim dicam, 

more severo, adducto supercilio, 

impigra opera, igneus in preeliis, 

audaci animo, actuosus maxime, 
egregius dux, martio corde preditus, 
rudis litterarum, sed tamen studiosus. 
Hio patriarche debitam gratiam referens 
qui sibi imperium adeunti faverat, 
cunctarum illi rerum Ecolesie curam 
tribuit, et duorum simul officiorum 
cconomi videlicel et scevophylacis 
creandi potestatem Ecclesie dedit ; 


191 | ΕΡΗΒΔΛΠΙ CHRONOGRAPHI 


que res βαΠγαρίο regis flebat antea. 

Deínde Scythas Pannoniosque aggrediens. 

bello vicit ; illos prelio frangens, 

his vero postulatam impertiens pacem. 

Ergo cum victor bello reverteretur, 

loco Mosis quodam cui nomen Lobitzo 

hieme deseviente tentorium statuit. 

Verum cessante nive, sub quercum abiit 

ramosissimam, grandem et insolitam, 

.cum optimatum comitatu Cesar 

regio progrediens nempe tabernaculo, 

ubi in consilio negotia expediverat : 

cum ecce subito fragor excitatus 

regem ejusque socios de quercu amovit, 

ipsa autem vulsa radicitus corruit ; 

at Caesar necem eum comitatu effugit. 

Quamobrem grates debitas ut Deo redderet 

regio in palatio Thecle apostolice, 

(ejus enim festo die vitarat fatum) 

pulcherrimum delubrum excitavit. 

Huic visus est venanti in angustis locis - 

aper magnus, horrendus, exsertis dentibus, 

quem 08885 ense stricto dum persequitur, 

ille se maris fluctibus submergens, 

epeotantium subito evanuit oculis. 

Tunc aiunt fulminis velut ictu percitum 

imperatorem humi concidisse stratum, 

sapumas ore ugentem, nec jam aliquid 

intelligentem sensibus ; donec paululum 

mente recepta, tradidit imperium 

Ducarum Constantino familia nato. 

Is autem paupercula indutus tunica 

ad monasterium Studii se contulit, 

atque ibi reliquam exegit vitam 

pulebre recedens pravo vite genere. 

Hic tyrannidis orimen objicientibus, 

Nolui, respondit, conservo diu obsequi, 

qui mihi debitam gratiam non referret. 
CONSTANTINUS DUCAS AN. XII. 

Cum Ducas, uti dixi, imperii habenas 

corripuisset facile et labore nullo, 

nobiles multos, simul et plebeios, 

ad dignitates extulit sublimes ; 

vir bonus, pius, mansueto ingenio, 

mitis, traenquíllus, subditis benevolus, 

regula juris, judiciorum lanx quedam : 

Ignavus oateroquin atque 800078; 

et frugi quidem homines diligens, 

ged laborans audi absurdo amore, 

minutus, sordidus, minimis lucris inhians. 

Nempe preccipuum collocabat studium 

idque quotidie sedulo curabat 

ut pluris dominus fleret pecunie, 

splendidum auri congerens thesaurum 

et grave pondus argenti innumeri. 

Augendis igitur annuis reditibus 

tributis publicis atque vectigalibus 

instabat impensissime et verbo et opere, 

eaque redemptoribus venalia dabat. 





À 


B 


D 


Πρὸ τοῦ βασιλεῖ τήνδε δρᾷν ἀνειμένην: 
Καὶ χατὰ Σχυθῶν ἐκστρατεύσας καὶ Οὕγγρων 
Ἠττησε΄ τοὺς μὲν καταθαλὼν iv µάχαις, 


9250 Σπονδὰς δ᾽ Οὕγγροις ἔθηκεν ἐξαιτουμένοις. 


Νικηφόρος γοῦν ἀνθυποστρέφων μάχης 
Χώρῳ Λοθιτζῶ Μυσίας κεχλημένφ 
Χειμῶνος Qpq πηγνύει σκην ὴν φέρων’ 
Ὑπῆλθε δὲ δρῦν, νιφετοῦ πεπαυµένου, 


9255 Σὺν τοῖς μεθ’ αὐτοῦ προχρίτοις γερουσίας 


Πασῶν µεγίστην xal πολύκλωνον ξένην’ 
Σχηνῆς προελθὼν τῆς βασιλείου τότε 
Οὗπερ συνεστὼς ὠμίλει δεδογµένα" 
θροῦς δ᾽ ἐξαπίνης καὶ βοή τις συμθᾶσα 


3200 Τοῦτον μεθιστᾷ τῆς δρυὸς τούς «' ἐν τέλει" 


Ἡ δ᾽ αὐτίκα πέπτωκεν ἐκ ῥιζῶν ὅλη, 
Καὶ βασιλεὺς πἐφευγε σὺν ἄλλοις µόρον’ 
Ὅθεν χαριστήρια τῷ θεῷ θύων 

Ἐν βασιλείοις ἱσαποστόλῳ θέκλῃ, 


3265 (Μνήμῃ γὰρ αὐτῆς ἑκδιδράσκει τὸν κόρον) 


Κάλλιστον ἀνήγειρε ναὸν ἐν βάθρων, 
θηρῶντι τῷδε πρὸς στενοῦ που χωρίοις 
Σῦς ὥπτο φρικτὸς xal µέγας χαυλιόδους, 
"Ov ἦν διώχων ἱππότης ξιφηφόρος: 


3210 Σῦν δ᾽ ὑποδύντα κυµατούμενον σάλον 


Ὁρῶσιν ἀθέατον εἶναι παντάπαν’ 

Ὡς ἀστραπῆς δ᾽ ἄλματι βληθέντα λόγος 
Ἠεσεῖν κρατοῦντα πρὸς χθόνα παραυτίχως 
Αφρόν τε τοῦ στόµατος ἐκπτόοντά πως 


9275 Καὶ συνιέντα μηδοτιοῦν µηδόλως 


Μικρὸν δ᾽ ἀνανήψαντα δοῦναι τὸ κράτος, 
Τῷ φύντι Δουκῶν ἐκ γένους Κωνσταντίνψ. 
Λὐτὸν δὲ τριθώνιον ἡμφιεσμένον 

Movi, προσελθεῖν εὐαγεῖ τοῦ Στουδίου, 


3280 Κάχεῖ τὸ λοιπὸν τοῦ βίου διανύσαι 


Καλῶς ἀνασφήλαντα τῆς καχεξίας. 

Τυραννίδος δ᾽ ἔφασκεν αἰτιωμένοις 

"Ot περ, ΄Ώχνουν τῷ συνοικἑτῃ τέως 

Ὑπηρετῶν sb εἰκότων μὴ τυγχάνει, 
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο ΔΟΥΚΑΣ ET IB. 

Ἐπεὶ δὲ Δούχας, ὡς ἔφην, αὐταρχίας 

᾽Απραγμόνως ἔτυχε καὶ χωρὶς πόνου, 

Πολλοὺς γερουσίας τε καὶ τῶν συρφάχων 

Etc ὕψος ἀνήγαγεν ἀξιωμάτων" 

᾽Ανὴρ ἀγαθὸς, εὐσεθὴς, πρᾶος φύσει, 


3290 Χρηστδς, γαληνὸς, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 


Γνώμων δικαίου καὶ δικῶν ζυγοστάτης: 
Γνώμην δὲ νωβρὸς νωχελής τε καθάπαξ, 
Ανδρας ἐραστὰς ἀρετῆς στέργων πάνυ, 
Μττων χρυσοῦ δὲ χρημάτων ab ἑκτόπως, 


9295 Ματαιολοιχὸς, δυσγρίπιστος καὶ γνίφων, 


᾽Ανώτερον σπούδασµα τιθεὶς φροντίδος 
Σχολῆς τε πάσης ἡμέραν ἐξ ἡμέρας 

Ilo χρημάτων γένοιτο πολλῶν δεσπότης, 
Θησαυρὸν ἀθρὸν ἠρανικὼς χρυσίου 


8300 ᾿Αδρόν τε σωρὸν ἀπλέτων ἀργυρίων. 


Τοίνυν ἐπαύξειν εἰσφορὰς ἑτησίους 

Δασμούς τε χοινοὺς δημοσίους δ’ αὖ φόρους 
Ἔσπευδε καὶ πράγµασιν dsl καὶ λόγοις 
Σφᾶς ὠνίους δρῶν χρημάτων ἠρημένοις 


133 
3305 "H xal τελώναις συλλογὴν τὴν τῶν φόρων 


Ἐπί γε ῥητῇ χατεπίστευ) ἐχτίσει" 
Ἐπιδρομὰς δὲ βαρθἀροις ἀντιθέτοις 
Οὐκ ἑκατρατείχις οὗδ᾽ ὁπλίταις καὶ µάχαις 
Ἠγάπ) ἀνείργειν ἐξ ἄκρας γε δειλίας, 
3310 "Αλλά χρυσαργύρῳ τε δώροις ἀφθόνοις 
Φιλοφροσύναις καὶ τιμαῖς ὑπερτάταις 
Σφᾶς ἡμεροῦν ἔσπευδε πραύνειν κράτει’ 
Κάκ τοῦδ’ tipa Ῥωμαῖδος χωρία 
Ἔσθαρτο πλεῖστα θρασύτητι Βαρθάρων, 
3945 "Αστη δ᾽ ὑπέσχον αὐχένα σφίσι πάλιν 
Χῶραί τε πολλαὶ Ῥωμαϊκαὶ καὶ πόλεις. 
Ἕπασχεν οὐχ ἧττον δὲ κακῶς συχνάκις 
Μέρη δυτικὰ στρατίᾶς ἀπουσίφ' 
Οὔὕζων γὰρ ἔθνος ἐκ Σχυθῶν παριστρίων 
3320 "Iexpov διαθὰν μυριάριθµον στίφος 
Ἡ φασιν ἑξήκοντα χιλιοστύες 
θρῴχης ἐπῄει Μακεδονίας ὅρους 
Δῃοῦν, λεηλατοῦν τε καὶ καταστρέφον, 
καὶ προήλθε μέχρις αὗτῆς Ἑλλάδος: 
3325 Πέρας ἅπα» ἔφθαρτο μικροῦ Βουλγάροις, 
θεοῦ συναρήγοντος αὐτοῖς ὑψόθεν. 
έως $' ἄναξ ἔξεισι κατὰ Βαρθάρων 
Toic παρὰ πάντων μέμψεσιν ὠρμημένος, 
"Aqov μεθ) αὑτοῦ στρατιώτας πρὸς µάχην 
3330 Πρὸς τοῖς ἱκατὸν πεντηκοντάδα µίαν᾽ 
"Oc τὰς φορητὰς οἰχίας καθιδρύει 
Ἐν τοῖς πρὸ τειχῶν χωρίοις Βυζαντίδος 
O5 Βαρθάρων ὕλεθρος ἠνώτιστό ot 
. "Eg! οὗ κλόνος γῆς συνέδη φρικαλέος 
3335 Δι) οὗ κατηρείπωντο ναοὶ καὶ δόµοι, 
Ἑλληνιχός τε βωμὸς lv τῇ Κυζίχφ 
Κάλλιστον ἔργον καὶ θέαµά τι ξένον 
Πέπτωχεν elo γῆν κατασεισθεὶς τῷ κλόνῳ. 
Σεπτὸς δὲ ναὸς Πατέρων θεηγόρων 
3340 Ἐν Νικαίᾳ σἑσειστο καὶ διεῤῥάγη. 
Οὗτος λόγους ἕστεργε τῶν ἄλλων πλέον, 
"Axou λιχανῷ τῶνδό περ γεγευµένος, 
Καὶ τοὺς λογίους ἦν τιμῶν τε καὶ σέθων 
Kdx τῶν λόγων ἔφασκεν οὐχ ἦττον θέλειν 
3345 "H βασιλείας γνώριμον καθεστάναι. 
Οὗτος τὸ βιοῦν ἐκμετρῶν λείπει χράτος 
Τέχνοις ἑαυτοῦ συζύγῳ βασιλίδε, 
Ἔγγραφον ὄρχον τῆσδε πρὶν δεδεγµένος 
ὡς οὐχ ὁμιλήσειε δευτέροις γάµοις’ 
3350 Ὃν εἲς φυλακὴν ποιµενάρχῃ χειρίσας 
Βίον τὸν ἀνθρώπινον ἐχλείπει µόρῳφ. 
ΡΩΜΑΝΟΣ 0 ΔΙΟΓΒΝΗΣ ET. À' c. 
Αὕτη γε μέντοι τόνδε αθοῦσ᾽ ἁπάτῃ 
Τῷ Διογένει Ῥωμανῷ συνεζύγῃ 
Καὶ κράτορ᾽ αὐτὸν ἀπέφηνεν Αὐσόνων, 
3355 "Άνδρα στρατηγὸν ἁπαράμιλλον, ξένον, 
Αρήϊον, κράτιστον ἐν πάσαις µάχαις, 
Βριαρόχειρα xal. μαχητὴν γεννάδαν, 
θος σοθαρὸν ἐμθριθὲς χεκτημένον, 
Voy τε παράστηµα πλουτοῦντα μέγα, 
3300 ᾿Ανδρεῖον ὄντως xal σθένος ῥωμαλέον, 
Τρόπους τε χρηστὸν xal θεῷ πεφιλμένον 
Προκωδυνεύειν προφρόνως ἠρημένον 


CJBBARES. 434 


À Quin etiam publicanis exactionem 


pacta mercede, ut diximus, locabat. 
Jam barbarorum proximorum incursum 
nequaquam armis neque virtute bellica 
arcere solitus fuit ob nimium metum, 
sed vi pecunie et donis abundantibus, 
blanditiis atque honoribus supremis, 
benevolos imperio studebat reddere. 
Ergo Romana in oriente ditio 

Barbaro incursu laboravit plurimum ; 
iterum arces jugum subierunt, 
multaque looa urbesque imperii. 

Neque minora patiebatur damna 

orbis occiduus militum absentia ; 

Uzi enim ScytelI stri accola, 

fluvio trajecto eum immenso numero, 
nam nonaginta millia fuisse fama est, 
Thraciam incursurunt ac Macedoniam, 
omni exterminii genere ssvientes, 

et 1psam Graeciam usque penetrarunt. 
Bed demum cunctos Bulgari ceciderunt, 
Numine oolitus ipsis auxiliante. 
Interim Cesar moverat in Barbaros 
omnium conviciis domo protrusus, 
secum ad bellum conficiendum ducens 
haud plures centum quinquaginta milites. 
Ergo tentoriis imperator fixis 

in suburbanis Byzantii locis, 

ibi intellizit Barbarorum cedem. 

Illo regnante, terre motus horridus 
multa delubra proruit atque domos ; 
&raque Greca Cyzicene urbis, 

opus pulcherrimum et visu mirum, 
humi dejecta incubuit, terre tremitu. 
Templum quin etiam divinorum Patrum 
Nicena in urbe concussum dissiluit, 
Ducas pre ostéris litteras Cesaribus 
dilexit, summis quas labris attigerat, 
atque eruditos homines in pretio habuit, 
seque dicebat a litteris malle 

quam ab imperio fleri gloriosum. 

Is fato urgente, tradidit imperium 
liberis suis regineque conjugi, 

jurstam prius fidem ab hec exigens 
secundas nuptias haud ee petituram : 
qua scheda patriarche Cesar tradita, 


D humane vite teminum imposuit. 


ROMANUS DICGENES AN. IV. MENS. VI. 
Cum sic regina fefellisset conjugem, 
Diogeni Romano deinde nupsit, 
ipsique regiam dignitatem contulit. 

Erat is summus et invictus dux, 
fortissimus, in preliis Martem apirans, 
maximis viribus audaciaque pollens, 
severis moribus gravibusque preditus, 
animi quoque dotibus predives, 

vir vere strenuus atque pectus validum, | 
optima vita et Deo gratissima ; 

et qui libenter pro subjectis populis 


135 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 436 


et pro exercitibus adibat pericula. 

Hujus diversas cum hoste pugnas, 
victorias, palmas, et strenuitates, 

cetera honesta facta verbis dicere | 
summario in opere admodum difflcile. 

Is contra hotes profectus Barbaros, 
Persas videlicet, qui loca finitima 
Ciliciam et Phasnicem devastabant, 
Orientis urbes raptui predeque habebant ; 
cum his, inquam, gravi conserto prelio 
captus est a Barbaris, heu vir strenuus, 
vir qui hostiles legiones prosternebat, 
Romani imperii caput et defensor. 

Ergo ad Persarum regem vinctus trahitur, 
sed captivo licet statu, nactus est 
benevolentiam plurimam atque curam. 
Imo et honore regio cultuque est habitus 
egregio exemplo apud Persarum dominum 
Azanem illum fama celeberrimum, 
animo et verbis mitibus uti solitum, 

equi &matorem, nominis clari cupidum. 
Quin etiam splendido mox impetrato reditu 
cum captivis dimittitur honoriflce. 

Sed cam Romani imperii fines attigit, 
veluti ex summa tempestate incolumis 

in portum regni sui tutum veniens, 

ibi naufragium, o dira fati invidia! 

feoit, et oculi vivo sunt erepti. 

Bio eger ergo abiit in insulam 

(cul nomen prima) proximam Byzantio, 
in qua i8 olim monasterium struxerat ; 
ibique moriens requiem laborum habuit. 
Illo regnante, Blachernorum templum 
insigne, flamma edaci absumptum fuerat. 


À Ὑπηχόων ἄριστα xai δτρατευµάτων'' 
Οὔ τὰς xax' ἐχθρῶν συμπλοχάς τε καὶ µάχας, 
3300 Nixac, ἀριστείας τε, γενναίους ἄθλους, 
Καὶ τἄλλα κχαλῶν παραδιδόναι λόγφ 
Ἐργῷδὲς ἐστι συντοµίᾳ χρωµένοις, 
Οὔτος κατ’ ἔχθρῶν ἐχστρατεύσας Βαρθάρων 
Περσῶν κακούντων τὰ mpócotxa χωρία 
3370 Τὰ πρὸς Κιλικίᾳ τε καὶ τῇ Φοινίκῃ 
Λεηλατούντων xal πόλεις τὰς καθ) "Eo, 
Καὶ συῤῥαγείσης καρτερᾶς ἀμφοῖν µάχης, 
Φεῦ φεῦ | ἑάλω Βαρθάροις ὁ γεννάδας, 
'O πάντα λαμπρὸς, ὁ κλονῶν ἐχθρῶν ἴλας, 
3315 Ὁ Ῥωμαίδος ἡγεμὼν καὶ προστάτης" 
Ἔχθη τε Περσάνακτι δεσμώτης ἄναξ: 
Πρὸς δ᾽ αὖ δορυάλωτος, ἀπαχθεὶς δ᾽ όμως 
Β Φιλοφροσύνης xal θεραπείας Soc: 
Τιμῆς βασιλείου τε xal δόξης πάλιν 
3380 Ἔτυχε καλώς πρὸς κρατοῦντος Περαίδος 
᾽Αζὰν ἐκείνου τοῦ περιθρυλλουµένου 
᾿Ανδρὸς μετρίου τὸ φρόνηµα καὶ λόγον 
Ἴσου x' ἐραστοῦ φιλοτίµου τοὺς τρόπους" 
Ἐπανόδου δ᾽ ἔπειτα λαμπρὰς τυγχάνει 
3385 Σὺν αἰχμαλώτοις ἀπολυθεὶς ἐντίμως. 
Ἐπειδ’ ἑπανέζευξεν elc Ῥωμαίδα, 
᾿ΕἘπανασωθεὶς ὥσπερ ἐκ τρικυµίας 
Ὡς elc ἄκλυστον λιμένα xpaxapylav, 
Ἐνταῦθα ναυάγιον, ὢ δεινοῦ φθόνου | 
3390 Ἔτλη στερηθεὶς τοῦ φάους τῶν ὀμμάτων. . 
Οὕτω δ’ ἔχων ἄπεισι πρὸς καλουμένην 
Πρώτην γε νῆσον πλησίον Βυζαντίδος" 
"Ev9a μονὴν ἤγειρεν οὗτος ix βάθρων, 
C Κάχεῖ τελευτᾷ σαθθατίσας τῶν πόνων’ 
3395 Ἐφ' οὗ Βλαχερνῶν εὐπρεπὴς νεὼς ἅπας 
Ἑπυρπολήθη τῷ πυρὶ τῷ παμφάγψ. 


MICHAEL CONSTANTINI DUCAE FILIUS SIVE .MIXAHA Ο ΥΙΟΣ KONKTANTINOY ΤΟΥ ΔΟΥΚΑ 


PARAPINACES AN. VI. MENS VI. 


Deinde Micbael, vulgo Parapinaces, 
Constantini filius imperium adiit, 
ingenium leve dissolutum, stolidum, 
ignavum et ineptum ad imperium, 
qui ne privatam quidem rem suam gerere, 
. nedu'n imperii publicam valebat. 
Ergo cum nihil frugi sciret agere, 

aliis habenas imperii committens, 

is se cum litteris quotidie oblectabat, 
ineptisque stolide occupationibus. 
Quare res publica laborare copit, 
imperiique navis periclitari, 

ne sevis undis ac tempestatibus. 

in Amphitrites barathro mergeretur. 
Namque ut feroces bellus furentesque 
nonnulli duces cupidi tyrannidis 
navem reipublice naufragam dederunt. 
Nempe et fecunda capitibus hydra, 

sic apoatalici prodibant duces. 

Primus Ruselius quidam rebellat, 
deinde Cesar, tum Nestor vestarcha : 
evin Nicephorus agnomine Bryennius, 
qui ex illustribus erat optimatibus : 


HTOI .O ΠΑΡΑΠΙΝΑΚΗΣ ET. 7 c. 


Elsa Moya?) Hapaniwáxnc θέσιν 
Κωνσταντίνου παῖς παραλαμθάνει τὸ κράτος, 
Χαῦὐνός τις ἦθος, ἀφελὴς, ἀνειμένος, 

3400 "Απαλὸς, ἀδέξιος ele κραταρχίαν, 
Τὰ καθ’ ἑαυτὸν διέπειν οὐκ ἰσχύων, 
M? xol γε κράτος xal διοίκησιν ὅλων. 
llpóc οὐδοτιοῦν προσπεφυκὼς κρενττόνων, 
λλους ἔφιστων ἠνίαις ταῖς τοῦ χράτους, 

93405 Αὐτὸς προσεῖχε τοῖς λόγοις ὁσημέραι, 
Οἷς τ’ οὐ προσῆκεν ἀἁμαθῶς κεχρηµένος. 

D Ὅθεν κακῶς ἔπασχεν κοινὰ πραγμάτων, 

Ὀλκάς τ’ ἐκινδύνευε τῆς κραταρχίας 
Δειναῖς τριχυµίαις τε xal καταιγίσιν 

3410 Εἰς ᾽Αμϕιτρίτης τὸν βυθὸν καταδῦναι" 
Ὡς ἄγριοι γὰρ κακίαι πεπνευχότες 
λνδρες στρατηγοὶ βασιλειῶντες τότε 
Ὀλκάδα κράτους χατέδυσαν ste βάθος’ 
Ὡς γὰρ πολυχέφαλος ἄλλη τις ὕδρα 

3415 Οὕτως ἀποστάτιδας ἦν ὁρᾷν καρας. 
᾿Αφίσταται πρῶτα τῶν Ῥουσέλιός τις, 
Πρὸς τῷδε Καισαρ καὶ Νέστωρ τις βεστάρχης, 
Νικηφόρος τε Βρυέννιος τοὐπίκλην 
"Oc παρασήµοις ὡρᾶϊστο τοῦ κράτους" 


137 
3420 "Αλλος Νικηφόρος τις Βοτανειάτης, 


Ὃς καὶ κατῆρξε τοῦ κράτους τῶν Αὐσόνων * 


Σὺν otc λιμός τε καὶ βροτῶν φθίσις 

Βαρεῖα κατέτρυχε τοὺς ὑπηκέους, 

Kaí τις φόρων εἴσπραξις ἀδικωτάτη. 
3425 Ταῦτα μὲν οὕτω συµθέθηκεν, ὡς ἔφην. 

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ O BOTANEIATHZ ET. Τ’, 

Φημίζεται δὲ Ἡοτανειάτης κράτωρ, 

Καὶ διαδεῖται βασιλιχῇ ταινίᾳ - 

Καὶ τηνικαῦτα φιλοτιμίαν ζένην 

Τὴν τῶν χρεῶν ἅπασιν ἐχτομὴν νέµει 
3430 Χρεωκοπίαν δηµόσιον θεσπίσας * 

᾽Ανὴρ ἱλαρὸς, ἁπαλὸς, χρηστὸς τρόπους, 

Ἀλλως δὲ νωθὴς. χαῦνος, ἐκλελυμένος, 


Πρὸς πραγμάτων πρόνοιαν οὐκ εὖ πως ἔχων * 


Τὸ 9' αὖ ἐτῶν µήχει τε καὶ γήρως νόσοις : 
3435 "Όθεν παραδοὺς ἡνίας ἄλλοις κράτους, 
Αὐτὸς τρυφαῖς ἔχαιρε xal συσσιτἰοις, 
Λουτροϊῖς πανηµέροις τε xai πανδαισίαις. 
'O Μιχαἡλ δὲ γίνεται µελαμφόρος, 
ER' ἀρχιθύτης καὶ πρόεδρός v Ἐφέσου * 
9440 Τούτου συνεύνῳ πρὸς γάµου κοινωνίαν 
Βοτανε'άτης οὐ καλῶς συνεζόγη. 
Αποστασίας ὃ’ εἰσέτι Βρυεννίου, 
Τυραννίδος τ’ αὖ οὐ χαλῶς ἐξημμένου, 
Καὶ μὴ θεῖναι δωρεαῖς πεπεισµένου, 
9440 Στέλλει xa αὐτοῦ βασιλεὺς τὰς δυνάµεις, 
᾽Αλεξίῳ δοὺς Κομνηνῷ ταύτας ἄγειν - 
"Oc συμπλακεὶς ἥττησε τύραννον µάχῃ, 
Καὶ φωτὸς ἐστέρησεν αὐτὸν ὀμμάτων. 
Πρὸς δ᾽ αὖ τυραννήσαντα xat Βασιλάκην 


0ΘΑΔΕΚΘ. 


À denique Nicephorus alius Botaniata, 
qui et imperium Romanum obtinuit. 
Pestis preterea hominumque lues 
gravis afflxit populos imperii, 
et injustissima vectigalium exactio. 
Sic ergo res humane tuno se habebant. 

NICEPHORUS BOTANIATA AN. ΠΠ. 
Ergo appellatur rex Botaniata 
atque solemni stemmate exornatur : 
qui sui nominis eelebrandi cupidus 
cunctam srario debitum pecuniam 
remisit, novas tabulas instituens : 
vir letus facilis moribusque commodis, 
ceterum segnis, levis, dissolutus, 
neque ad reip. curam idoneus; 

]j 18m et seneota et morbis premebatur : 
quamobrem alios reip. preponens, 
ipse deliciis epulis ac balneis 
comissabundus quotidie indulgebat. 
Michael autem clericus tondetur, 
exin fit primas Ephesi episcopus : 
cujus uxorem sibi consociavit 
haud laudabiliter Botaniata. 

Jam rebellante postea Bryennio 
tyrannidemque perfide affectante, 
neque se donis plaoidum prebente. 
mittit in ipsum copias imperator 
bellique ducem Comnenum Alexium, 
qui pugna tyrannum patrata vicil, 
atque oculorum lumine spoliavit. 
Item adversus Basilicem rebellem 


3450 Πεμφθεὶς Κομνηνὸς, συµπλαχείς ol πρὸς µάγην Ü missus Comnenus, consertis manibus 


Ἡττῷ κραταιῶς xai στερίσκει τοῦ φάους * 
Καὶ Βαράγγων σύστημα τοῦ στεφηφόρου 
Κατεζαναστὰν ηὐτρέπιστο πρὸς μάχὴην : 
᾿Αντιπαρατάξει δὲ χειρὸς δυσµάχου 
3455 Μαθυπεκλίθη καὶ συνέγνωσται πάλιν, 
Ὕστατον ἀνταίρει δὲ Βοτανειάτῃ 
Κομνηνὸς ᾽Αλέξιος τυραννοκτόνος * 
"O« καταλαθὼν ᾽Αδριανοῦ τὴν πόλιν, 
Στρατόν τ ἀγείρας, ἀναδείχνυται κράτωρ, 
3460 Kai βατιλικοῖς ἀναδεῖται συµθόλοις. 
Μεθ’ àv ἀπάρας τὴν Κωνσταντίνου φθάνει, 
Καὶ τήνδ’ ἑλὼν µάχῃ τε xal στρατηγίᾳ 
Εἴσεισιν ἑντὸς τῶν βασιλείων δόµων. 
᾽λπεισι δ)᾽ αὐτῶν Βοτανειάτης τάχος, 
3465 Καὶ τρίχα καρεὶς ἀμφιέννυται ῥάχος 
Ἐν Μητρανάνδρου τῇ μονῆ περιθλέπτου, 
Ἔνθα θανὼν ἔτυχε τιµης ἐντίμου, 
ΛΛΕΞΙΟΣ O ΚΟΜΝΗΝΟΣ ET. AZ. 
Οὔὕτω μὲν ᾽Αλέξιος εὕρατο κράτος, 
ος xai τεταινίωυο παρ᾽ ἀρχιθύτου * 


3470 Κράτωρ ἀγαθὸς καὶ στρατηγὸς Ὑεννάδας, 


Φρικτὸς μὲν ἐχθροῖς, εὐμενῆς δ) ὑπηχόοις, 


᾽Ανὴρ περιδέξιος, ὀξὺς ἐν µάχαις, 

Εϊδος προδεικνὺς ἄξιον τυραννίδος, 

Καὶ πρἎον Ίθος καὶ φιλαγάθους τρόπους. 
3475 Γένους ἔχων εὖ, σώματός τ’ εὐρυθμίας, 

Ἔργων στρατηγίας τε καὶ μάχης ἴδρις, 


Ῥλταοι. κ. αλ. 


fortiter vicit illumque exczscavit. 
Quin et Varangi conjurati in Cesarem 
publice ad arma seditiosa iverunt : 
sed manu forti protinus perdomiti, 
veniam moliminis mox impetrarunt. 
Ipsum postremo Botaniatam aggreditur 
tyrannicida Comnenus Alexius : 
atque occupata Hadriani urbe 
collectisque copiis, fit imperator, 
atque regalibus ornatur insignibus. 
Sic ergo accedens ad Constantini urbem, 
cepit hane prelio et peritia bellica, 
et regiam ipsam occupavit domum ; 
qua festinanter exiens Botaniata, 

D monachi tunicam, tonsa coma induit 
in monasterio venerande Virginis, 
ibique moriena sepelitur magnifice. 


ALEXIUS COMNENUS AN. XXXVII. 


Sic ergo Alexius nactus est imperium, 
quin et a sumno preesule coronatus : 
bonus imperator et dux strenuus, 

hostis tremendus, civibus benivolus, 
egregius vir, impiger in preeliia, 

vultum pre se ferens imperio dignum, 
mitem consuetudinem honestosque mores. 
Btirpe erat nobili, corpore decenti, 

operis bellici maxime peritus 


138 


439 ΡΡΗΒΛΜΗ CHRONOGHAPHI 140 


nec vero auri cupidini obnoxius, 

nec rursus ire sanguinis sitienti ; 

neque superbis fastosisve moribus, 

vel unquam subditis aditu difficiliis, 

vel pone exactor inexorahbilis ; 

ged in benignitatem propensus magis, 
suavis, moderatus, gratiosus, facilis, 
prompto et acuto ingenio arcanoque simul, 
optimus orthodoxe defensor fidei, 
nec conviviorum amans neque luxus : 
tum et virtutis doctrineque studiosos 
viros honorans et officiis colens. 
Huic in imperii sede collocato 
nuntius advenit, Italum lobertum 
Dalmatie urbem Epidaurum 

armis cepisse et plurimis navigiis. 
Ergo profectus (10885 cum exercito 
illuc, et pugna cum hoste patrata, 
noster profugit pr&lio infeciliter 
cladem Romano referente exercitu, 
atque Byzantium Caesar est reversus. 
Barbari autem cum Roberto duce 
populabantur oppida Romana, 
captis Larissa Casloriaque urbibus. 
Contra Robertum rursus est egressus 
inclytus Cesar cum ingenti exercitu, 
atque Castoriam recuperavit. 
Robertum autem astu est aggressus. 
cujus rationem interest narrare. 
Cesor ornatum regium circumposuit 
gerinano proprio, copiasque tradidil ; 
cemque jussit expositas prebere 

in acie, coram agmine Roberti ; 

qui si copias suas contra commovisset, 
monuerat fratrem cedere effusa fuga. 
Interim Caesar modico cum milite 

per ceca reptans difficilia loca 

tota diripuit Barbarorum castra, 
quotquot ibi reperit cesi gladio. 
Cognita re barbarus, metu attonitus 
animo simul viribusque concidit, 
cunctique sunt reversi in patriam suam 
risum lucrati, imo el ignominiam. 
Postea Turca, cui nomen Tzachas, 

Chii jam dominus, adornata classe, 
Samum et Lesbum atque Hhodum capit, 
aliasque prefecturas ; sod inde pulsus 
preliis maritimis a Romanis fuit. 

Tunc etiam Cyprus defecit ab imperio 
occupata videlicet a Rhapson' mato. 
Fertilem insupaler Cretensium insulam 
rabidus quidau Caryces rebellis 

vi captam, dominus veluti insidebat. 
Utramque tamen insulam imperio 
classis Romana denuo restituit. 

Hoc impetrante Cesare, terre motus 
admodum vehemens atque terrificus 
speciosas domos temnplaque magnifica 
diruit passim, vique sua contrivit. 


ιά 


Α Οὐ χρημάτων ἥττητο καὶ χρυσαργύρου, 


Οὔτ’ αὖ υυμοῦ τε καὶ χόλου φθισιθρότον, 
Οὐχ ὑπερόπτης καὶ σοθαρός τις τρόπους" 

3480 'H δυσπρόσιτος 7,» ὑπηκόοις ὅλως, 

Ἡ πρὸς χόλασιν ἀἁπαραιτήτως ἔχων * 
Ἐπιχλινὴς δὲ πρὸς φιλανθρώπους τρόπους, 
Μέτριος, ἡδὺς, εὐπρόσιτος, χαρίεις, 
Πτηνὸς φρόνησιν, ἀγχίνους 7j χρυψίνους, 

3485 Ὑπέρμαχος κάλλιστος ὀρθοδοξίας, 
Δίαιταν ἀορὰν οὐ φιλῶν οὐδ' αὖ πότους * 
Ανδρας λογίους ἀρετήν τ΄ ἠσχηχότας 
Σέθων τε τιμῶν καὶ προσανέχων σφἰσιν. 
"Ἠγγελτο τῷδε τοῦ κράτους δεδραγμένῳ 

3490 ὃς τις Ἱτχλὸς 'Ῥομπέρτος κεκλημένος 
Εἰς Δαλματίας τὴν Επίδαμνον πόλιν 

Β Σὺν στρατιᾷ κατῆρε καὶ βαρεῖ στόλῳ. 
Ἔξεισι τοίνυν ἐκστρατεύσας ὁ κράτωρ, 
Καὶ τῇδ᾽ ἐπιστὰς συµπλακείς v ἀντιπάλῳ, 

9405 Πέφευγεν οὗτος δυσκλεῶς ἐκ τῖς μάχης, 
Έτς Ῥωμαὶγῆς στρατιᾶς ἠττημένης ᾽ 
Καὶ βασιλεὺς μὲν τὴν Κωνσταντίνου φθάνει * 
Οἱ Βάρδαρο. δὲ σὺν στρατάρχτ, Ῥομπέρτῳ 
Λεηλατοῦντες Ῥωμαϊκὰ χωρία 

3500 Λάρισσαν εἶλον καὶ Καστορίαν πόλεις * 
Ἔξεισι λοιπὸν κατὰ Ῥομπέρτου πάλιν 
"λναξ ὁ κλεινὸς σὺν στρατιᾷ µυρίᾳ, 

Καὶ Καστορίαν ἀναλαμθάνει πάλιν, 
Καὶ Ῥομπέρτον µέτεισι δραµατουργίᾳ * 

3595 "Όπως τε ὁρᾶμα συµπέπλασται ῥητέον * 
Σχῆμα περιτίθησιν ἀρχικὸν κράτωρ 
Λὐτοῦ «' ἀδελφῷ καὶ στρατιὰν προσνέµει 

C Ka! ol κατὰ φάλαγγα τήνδε Ῥομπέρτου 
Στῆσαι παρηγγύησεν εὐεπηθόλως * 

9510 KBv μὲν κατ᾽ αὐτοῦ συγκινῇ τὰς δυνάμεις, 
Στρέψαντα νῶτα προτροπάδην φυγγάνειν * 
Δι’ ἀφανῶν δὲ δ,σθάτων τε χωρίων 
"Avak διεκδὺς σὺν ὁπλίταις βραχέσι, 
Ληΐζιται χάρακα πάντα βαρθάρων,: 

3015 Καὶ τοὺς ἐν αὐτῷ παραδίδωσι ξίφει | 
"O Βάρθαρος γνοὺς συσχεθεὶς ἀθυμίᾳ 
Παρεῖτο χεῖρας καὶ δέμας xal καρδίαν, 
Καὶ πάντες ἀπῴχοντο πρὸς σφῶν πατρίδα 
Ὠφληκότες γέλωτα, πρὸς δ᾽ a9 αἰσχύνην | 

3020 Καὶ Τοῦρχος αὖθις Τζαχᾶς τις κεκληµένος 
Χίον κατασχὼν καὶ στόλο» χαταρτίσας 
Αἱρεῖ Σάµον Αέσθον τε νήσους καὶ 'Ῥόδον, 

D "A)ÀXac τε δεσποτείας, ἐξελήλαται πάλιν 
Ῥωμαϊχῷ στόλῳ xoi ναυμχχίᾳ. 

3525 ᾽Αποστατεῖ δὲ τηνικαῦτα καὶ Κύπρος 
Τοῦ 'Ραψομμάτου τήνὸς κατεσχηκότος. 
Kai πάλιν ἀμφίῤῥυτον εὔφορον Kor tr 
᾿Ανὴρ Καρύκης δυσμενὴς ἀποστάτης 
Βίᾳ κατασχὼν, εἶχε πρὸς κατοικίαν * 

3530 Ἐπανεσώρη δ’ αὖθις Αὐσόνων κράτει 
Νήσων δυὰς αὕτη γε Ῥωμαίων στὀλφψ. 
Τούτου χρατοῦντος xa! κλόνος γῆς συνέθη, 
Σεισμός τὲ δεινὸς καὶ λίαν φρ'καλέος. 

Ὑφ΄ οὗ χαλοὶ δὅμοι τε xal vao! ξένοι 

3535 Καταπεσόντες συνετρίθησαν la * 





1141 


Συνηρεφεῖς τε καὶ μακραὶ στοαὶ πάλιν 
Πτῶσιν παθοῦσαι συνέχωσαν ἀπλέτους, 
Kal Ηατζινάκαι Σκυθικὸν πάλιν ἔθνος 
θρέκης ἐπῄει, Μακεδονίας ὅρους, 

3540 Αὐτῶν νοµάς τε xal τόπους λελοιπότες. 
Αλλά κατ᾽ αὐτῶν ἐκστρατεύσας ὁ κράτωρ 
Καὶ συμπλακεὶς, ὕττητο τοῖσδε Βαρθάροις, 
Ώς στρατιωτῶν τοῖς ὅπλοις πεποιβότων, 
Kai μὴ νικητῇ τῷ θεῷ χαλῶν δότῃ. 

3545 Καὶ πάλιν ἑστράτευσε κατ αὐτῶν ἄναξ, 
Καὶ σώφρονός γε στρατιᾶς δεδειγµένης 
Ῥοπῆς τε θείας ἐλπίδας ἐξαψάσης, 
Συμµίξας αὐτοῖς ἐχνικᾷ κατὰ κράτος, 
Καὶ σφῶν τὸ πλῖθος ἐκθερίζουσι ξίφει * 

3550 "λλλους 9' ἑλόντες αἰχμαλώτους ἐν tym 
Ἡρημἔνοις σφᾶς ἀπέδοντ᾽ ἀργυρίου. 

'O ὃ) αὐτοκράτωρ ἐκ Σκυθῶν ἀποχρίνας 
N£ou; σφριγῶντας εὐσθενεῖς xal µαχίµους 
Ἐν Μογλένων ᾠχκισε τούτοις χωρίοις, 

4556 Οἰκεῖόν oi σύντογµα τούτους χαλέσας, 

Oi xa) μέχρι vov ἀπὸ Μογλένου τόπου 
Πᾶσι χαλοῦνται Μογλενοπατζινάχαι, 
Καὶ στρατιά τις Ιταλῶν ἐξ ἑσπέρας 
"Ανεισι βαδίσασα πρὸς Ἠυζαντίδα, 

9500 Ἔχουσα τὸ πρόθυµον ὡς πρὸς τὴν ἕω * 
Ἔς συγκίνησιν ἐμφανῶς προμηνύει 
Πληθὺς ἀχρίδων ἑσπέρας πρὸς τὴν ἕω, 
Διά τε θράχης, Μακεδονίας ὅρων 
Tj» ἀξριον πτῆσιν ἐξεργασα ιένη. 

3565 Φρᾶγγων ὅμως στράτευμα πορθμὸν διέδη, 
Ἐφίσταται δὲ τῇ Νικαέων πόλει 
Χερσὶ Τούρκων αἴσχιστα τυραννουμένῃ * 
Καὶ σὺν χρόνῳ δὲ xal µάχτῃ φρικαλέᾳ 
Φβορᾷ τε πολλῇ πρὸς μερῶν ἑκατέρων 

3970 Αἱροῦσι Φράγγοι τὴν πόλιν κατὰ κράτος, 
Καὶ τῷ βασιλεῖ τήνδὲ πολλῶν χρημάτων 
᾽Απεμπολοῦσι καὶ προχωροῦσι πρόσω" 
Καὶ προσθαλόντες ᾽Αντιόχου τῇ πόλει 
Αἱροῦσιν αὐτὴν μηχαναϊῖς τε καὶ µάγῃ * 

3015 Μεθ) ην ἀγῶσιν ἰσχυροῖς τε xal μάχη 
Καὶ τὴν Σιὼν αἱροῦσι τὴν θεοῦ πόλιν * 
Καὶ ᾿Ραϊμοῦνδος, οὗ πατὴρ ἦν Ρημπέρτος, 
Ίων παρ’ Ἰταλοϊῖς cic ἐπισήμων πέἐλων, 
ΠΗίστεις ἐνόρκους ἔδρα πρὸς βασιλέα 

3530 Τὴν δὴ πρὸς αὐτὸν ἐμπεδούσας φιλίαν 
Καὶ ὁουλικὴν εὔνοιαν dei καὶ σχέσιν. 
Ὅθεν λαθὼν χρήματα πρὸς βασ.λέως. 
Καὶ δωρεὰς αὖ φιλοτιµίας ξένας, 

Πρὸς Συρίαν ὥρμησεν xal Κιλικίαν - 

3580 Τῆς δ᾽ ᾿Αντιόχου κατακρατήσας µάχῃ, 
Οὓς 2ἴχεν ὄρχους πρὺς βασιλέας, δράσας 

Σπονδές τε φρικτὰς ἠθετηκὼς αὐτίκα, 
"Ασπονδος ἐχθρὸς εὑρέθη Ῥωμαίδος. 
Ἐκ τῶν ἔφων τοιγαροῦν πρὸς ἑσπέραν 

3500 Μέλλων ἀπαίρειν fj βέθηλος καρδία, 

Αὐτοῦ χατεφεύσανο θάνατον φόθῳ. 
Ὡς νεκρὸς οὖν ἐντεθεὶς ἐψευσμένος 
"H νεκρὸς ἕμπνους λαρνακιδίῳ τότε 

᾽Απῆχτο χερσὶν οἰκετῶν πρὸς πατρίδα 


CARRARES. 
À Tum vero opace prolixeque porticus 


Sirate mortales oppresserunt plurimos. 
At Palzinzce Scythica gens denuo 
Thraciam vastabant atque Macedoniam 
suis relictis patriis atque pascuis. 
Contra hos correptis armis imperator, 
manu conserta, victus est a Barbaris, 
quia nostri millites confidebant armis, 
non Deo victore bonorumque auctore. 
Rursus profectus contra eosdem Cesar 
modesto cum exercitu atque pio 

et qui victoriam coelitus sperabat, 

inito przlio debellavit hostes, 
numerumque plurimum gladio mesauit : 
reliquam captam belli jure turbam 
victor exercitus sub corona vendidit. 

At imperator sibi de Scythis legit 
eximios juvenes validos, pugnaces 

quos iu regione posuit dicta Mogleno, 
suam hanc appellans perculiarem manum ; 
hic nune etiam a statione Mogleni 

vulgo appellantur Moglenopstizinace. 
En autem Italus ex occidente exercitus 
processit, urbem ad Byzantinam tendens, 
sed orientales cursus petens plagas. 
Hujus portendit manifeste motum 

vis locustarum ingens ex hesperiis 

6003 petens locos, ac volatum 

per Macedoniam Thracian;que dirigens. 
Francorum quoque excercitus fretum transiit 
atque Nicenam urbem circumsedit 
Turcarum manibus turpiter oppressam ; 
quam diuturnis horridisque pugnis 
multoque utrinque militum excidio 
expugnatam Franci per vim summam, 
Cesari greco multo repenso pretio 
divendiderunt, perrexeruntque ulterius : 
delatique ad urbem Antiochiam, 

hanc artificio et preliis'obtinuerunt. 
Posthinc cerlaminum magno labore 
Sionem quoque ceperunt urbem Dei. 
'Tum et Raimundus fiiius Roberti, 
nobilis Italus Cesari nostro fidem 
juratam dedit fore ut amicitiam 
perpetuam secum coleret, et obsequium 
devoti animi reverentiamque haberet. 


D Ob id accepía a Caesare pecunia, 


donis affectus insolitisque honoribus, 
perrexit in Ciciliam moxque in Syriam. 
Ast Antiochia fortiter politus. 

quam regi obtulerat juratam fidem 
sacrumque fedus illico fefellit, 
perfidum hostem semel imperio exhibens. 
Mox ab oriente rursus in Hesperiam 
homo scelestus cum rediturus esset, 
metuehs sibi, mortem aimulavit. 

Ergo fallaci, tanquam mortuus, dolo 
vel moribundus conditur in capsa 
atque ita a famulis defertur in patriam 


142 


143 RPHRAEMII CHRONOGRAPHI 


falso dicentibus mortuum huno esse. 
Cum sic in patriam evasisset astu, 
Cesari multum obtrectavit temere, 
congregatoque exercitu Latino . 

ad Epidaurum urbem classem appulit, 
hujusque menia machinis pulsabat. 
Ged spe frustratus cum nihil proficeret, 
omisso bello, mittit legationem, 

et impetrato Cesaris colloquio, 

fedus cum ipso denuo pacemque facit. 
Bogomilarum sub Alexio heresis 
invisa Deo emersit et exsecrabilis, 
cujus Basilius quidam auctor erat, 
medicus vulgo dictus, minister Satane, 
qui clam permultis pestem suam afflabat, 
alque animabus dogmata exitiosa. 

Hic multos annos hac illacque cursans, 
orbis provincias atque urbes peragrans, 
tristi postremum omine adventavit 

in bancimperii maximam metropolim. 
Sed imperator orthodoxis tenax 


hominis fraudem cauto artificio aggreditur. 


Nam simulata callide persona 
credulum se benivolumque finxit, 
sepe ac benigne eum scelesto versans, 
ao familiari demulcens colloquio, 
gervatoremque errantium appellans. 
His homo impius delenitus verbis 
exitiosum vomuit venenum, 

pessime exponens dogmata dootrine. 
Qus pius Cesar simul ao agnovit, 
8celesti nempe effata magisterii, 
protinus vulgo patefleri voluit, 
impostoremque hominem Christi hostem 
tradidit flammis communi suffragio 
Multos preterea Manicheos Cesar 
tum magisterio tum catis suasionibus 
ad religionem veram revocavit. 
Orphanis quoque pueris attribuit 
domum et victum assignavit uberem 
his et alendis et curandi sedulo. 

Quin et grammatice ludum aperuit 
orbis adolescentibus, vel de paupere 
stirpe progenitis, multosque redditus 
et largos sumptus euppeditavit 

simul discipulis atque magistris. 
Comneno Alexio moderante imperium, 
incendia quoque in urbe acciderunt, 
quibus absumpte multe partes sunt. 
Vehemens quoque tempore sub verno 
spiritus multa detrimenta fecit 

humi dejectis passim edificiis : 
quibuscumque decidit admiranda statua 
imposito columnae porphyretica 

cujus in Placoto basis erat posita : 
illa cum caderet, forte presentes ibi 
mu'tos mortales mole sua contrivit. 
Imbrium quoque nimia vis ccelo 
conchim effusa passimque inundans 


A 3595 Μάτην θρυλούντων τόνδε νεκρὸν τυγχάνειν. ᾿ 
Ἐπεὶ δὲ λαθὼν ἀπεσώθη πατρίδι, 
Ηολλὰ κατειπὼν τοῦ κρατοῦντος ἁλόγως 
Καὶ συναλίσας στρατιὰν ἐκ Λατίνων 
πιδαμνίων προσκαταἰρει vr πόλει, 

3000 Καὶ τήνδ’ ἑλεῖν ἔσπευδε τειχοµαχίαις. 
Αλλ) ἐλπίδων ἔψευστο μιδὲν ἀνύσας * 
Πρεσθεύεται γοῦν ἀπογνοὺς τῶν ἐλπίδων, 
Καὶ τῷ κρατοῦντι πρὸς λόγους ἀφιγμένος, 
Σπονδὰς πρὸς αὐτὸν ἐκτελεῖ καὶ συµθάσεις. 

3605 Τούτου κρατοῦντος αἴρεσις Βογομίλων 
θεοστυγἠς πέφηνε xai βδελυκτέα, 

"Hs μυσταγωγὸς ἰαϊρός τις τοὐπίκλην 
Κλῆσιν δὲ Βασίλειος, Σατὰν ἐργάτης * 
Ὃς λάθρα πολλοὺς ἀνεπίμπλα τῆς λύµης 


Β 3610 Καὶ τῶν παρ᾽ αὐτοῦ δογμάτων ψυχοφθόρων * 


Πολλῶν ἑτῶν δρόµοις τε xai περιδρόµοις 
Χώρας ἐπιὼν καὶ πόλεις οἰκουμένης, 
Ἐπιπολάζει καὶ τελευταῖον τάλας 

Πόλει µεγίστῃ τῇδε καὶ βασιλἰοι. 

3645 Αλλ’ ὁ κρατάρχης ὀρθοδοξίας φίλος 
Μέτεισιν αὐτοῦ πανσόφῳ t£v πλάνην | 
Πλασᾶμενος γὰρ ὑποχριθείς τ᾽ ἐντέχνως 
Ἡίστιν βεθαἰαν, εὐμένειάν οἱ τρἐφειν͵, 
θαμὰ πρεσῄει τῷ τρισαλιτηρἰῳ, 

3620 ”"Αγαν προσηνῶς καθομιλῶν συχνάκις, 
Σωτῆρα καλῶν τόνδε πεπλανη µένων. 
Toicó' ὁ βδελυρὸς χαταθελχθεὶς τοῖς λόγοις 
Ἰὸν κακίας ἐξεμεῖ ψυχοφθόρον. 
ὌἜχπυστα τιθεὶς δόγµατα πονηρἰας ’ 

3625 *A γνοὺς ὁ κρατῶν φιλόχριστος καρδία 

C ᾿Ολέθρια δόγµατα διδασκαλίας 
Γόητος ἀνδρὸς, µισοχρἰστου xai πλάνου 
Καὶ στηλιτεύει καὶ θριαμθεύει πρόφρων, 
Vou τε χοινῇ τῷ πυρὶ τόνδε φλέγει. 

3630 Οὗτος βασιλεὺς καὶ Μανιχαίων πάλιν 
Πολλοὺς πρὸς εὐσέθειαν ἦν ἐφελκύσας. 
Διδασκαλίαις καὶ σοφαῖς συµδουλίαις, 
Καὶ παισὶ 9 ἀνήγειρεν ὀρφανοῖς δόµον, 
Τάξας σιτήσεις δαψιλεῖς ἐν τῷ δόµῳ 

3035 Ἐπιμελείας καὶ τροφῆς τούτων χάριν * 
Καὶ γραμματικῶν ἀπέταξεν a πάλιν 
Μουσεῖον εἷς παίδευσιν ὀρφανῶν νέων 
Οὐκ εὐπόρων τε πατέρων πεφηνότων, 
Νείµας μαθηταῖς καὶ διδασκάλοις νέων 

3040 Ηλείστας σιτήσεις, δαπάνας, χορηγίας. 

D Ἐπὶ χρόνων τούτου δὲ τῆς xpaxapy (ac 
Καὶ πυρκαϊαὶ συνέθησαν τῇ πόλει, 
Καὶ πλεῖστα τῆσδε χατανήλωσαν µέρη * 
Ἔπνευσε ὃ) ἧρος ἀνέμου τις σφοδρότης 

3045 Βιαιοτάτου, προξένου γε κινδύνων, 

"Q πολλὰ κατήρειπε τῶν δοµηµάτων * 
Me6' ὦν χαμαὶ πέπτωχεν ἄγαλμα ξένον, 
Ὄβνωθεν ἑστὼς, χίονος πορφυρέου 

Toà πρὸς Ηλακωτῷ τὴν βάσιν ἱδρυμένου * 

3650 Ὁ κατενεχθὲν παρατυχόντων τόπῳφ 
Πολλοὺς ἀνεῖλε συντετριφὸς ἑσχάτως, 
Κατεῤάγη δ᾽ ἄνωθεν ὑετὸς μέγας 
Χύδην γατιὼν xal χατακλύζων μέγα, 





145 


Ἡφ᾽ οὗ κατηρείπωντο πλεῖστα δωµάτων. 
3655. Ζώων δ᾽ ὑπῆρξε καὶ βροτῶν πολλἠὴ φθίσις. 
Οὔτος στρατεύσας xarà Τούρκων βαρθάρων 
᾽Αφῖκτο xal μέχρι γε Φολομιλίου * 
Βὐρὼν δ᾽ ἔρημον ὁπλιτῶν ἄστυ τόδε, 
᾿Αποδρασάντων τοῦδε Βαρθάρων δέει, 
3660 Aipsi τε τοῦτο xal στίἰφος τι φρουρίων, 
Κρησφύγετα σπήλαια τῶν ἐγχωρίων, 
Καὶ τοὺς ἐν αὐτοῖς προσλαθὼν οὕτω xptvac 
Ὑποστρέφει χάλλιστα πρὸς Βυζαντίδα, 
Μετοιχίσαι σφᾶς xaxà νοῦν ἄλλῃ Υ᾿ ἔχων. 
366b Τούτων πορείαν τὴν πρόσω ποιουµένων 
O* piv σφριγῶντες xal νεαζοντες ypóvo 
Ποσὶν ἐχρῶντο xa9' ὁδὸν τοῖς ἴδίοις * 
Οὔὕσπερ λυγρὸν 5' ἔτρυχε γῆρας xal νόσος, 
Τούτοις ὑποζύγια παρεῖχε χκράτωρ) 
3670 ΒΗαρειμένους πλάσιν δὰ σώματος πάλιν 
᾽Λσπίσι μαχραῖς ἐντιθεὶς εὖμη χάνως 
Νέοις σθεναροῖς σφᾶς παρηγγύα φἑρειν. 
Αὐτὸς δ᾽ ἄνω χάτω περ Ἱππότης θέων 
Ὡς σφῶν προµηθευς xal φύλαξ εὐζωίας, 
9015 Εἴ τινά που βλέψειε προσκεκµηκότα 
Βρωτοῦ, ποτοῦ σπάνει τε καὶ μακρῷ δρόμῳ, 
Τόνδ’ ἀνεκτᾶτο χριστομιµήτῳ τρόπῳ. 
Οὕτως ὑποστρέφοντι συντεταγμένῳ 
Σουλτὰν προσΏλθεν ἱππότῃ στεφηφόρῳ, 
3680 Ηόῤῥωθεν αὐτὸς ἀποθὰς ἵππω δρόμου, 
Καὶ προσκύνησιν ἀποδοὺς ὥσπερ θέµις, 
Σπονδάς τε δράσας φιλικὰς καὶ συµθάσεις, 
Σὺν φιλοτίµοις δωρεαῖς ὑποστρέφει. 
'O δ’ αὐτοχράτωρ πρὸς πόλιν Κωνσταντίνου 
3685 Αὖθις ἑπανέζευξε σὺν εὐθυμίᾳ ' 
Ἔνθα νοσῶν ἔχειτο λοιπὸν ἐν κλίνῃ 
Σφοδρῶς ἐπιῤῥεύσαντος ix χαχεξίας 
Ῥάθροις ποδῶν ῥεύματος ὑλωδεστέρου * 
Παρ᾽ οὗ δαμασθεὶς ἑσχάτως τὸ σαρχίον 
3600 Μετ) οὐ πολὺ δέδεχτο τέρμα τοῦ βίο», 
Κατὰ στομάχου μύδρον (47) εἴσδεδεγμενος 
᾿Ασκληπιαδῶν προσταγῇ τε καὶ χρίσει. 
ΙΩΑΝΝΗΣ O ΚΟΜΝΗΝΟΣ ET. K^. 
Τούτου τὸ βιοῦν xal κράτος λελοιπότος, 
Χειρίζεται κάλλιστα τὴν κραταρχίαν 
3005 Ἰωάννης παῖς ἀρετῶν συστοιχία, 
"Ὀντῶς χαριτώνυµος ὁλθία χάρις, 
"Αναξ ἀγαθὸς xal μαχητὴς γεννάδας, 
Ἐχθρῶν νικητὴς καὶ παθῶν αὐτοκράτωρ, 
Πλῆρες ταμεῖον ἀγαθῶν θεοδότων (48), 
3700 'Ηδὺς, ἱλαρὸς, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
Χρηστὸς, προσηνἡς, εὐπρόσιτος, χαρίεις, 
Θάλασσα χαλῶν φιλοδωρίας πλέα, 
Φύσις ἀπαράμιλλος, εὐλογημένη, 
Tai; βασιλικαῖϊς ἀρεταῖς διαπρέπων, 
3705 Σὺν τῇ γε λοιπῇ τῶν καλῶν εὐκοσμίᾳ, 
Γνώμων δικαίου, πραότητος ab τύπος 
Καὶ τῆς ἀληθείας γε τῆς ἐν τοῖς λόγοις * 
Πρῶτος µετά γε πρῶτον εὐσεθανάκτων 
Πιστὸς, φρόνιµος, οἰκέτης ὑπηρέτης, 


(47) Judicent eruditi de hujus vocabuli sensu, 


CJRBARRS. 


Α edificiorum latam stragem edidit. 
Bestiarum denique et hominum lues fuit, 
Cesar cum Turocis barbaris belligerans 
pervenit usque ad urbem Philomelium ; 
quam cum desertam milite invenisset, 
qnia metus Barbaris fugam suaserat, 
hanc capit, et simul castella aliquot 
asyla veluti et specus incolarum. 
Atque hos captos Cesar sibi vindicans 
cum gloria insigni Byzantium rediit, 
alio translatos cogitans deponere. 

Ergo horum longum carpentium iter. 
validi quidem atque etate vegeti 
pedibus propriis metiebantur viam ; 
egrotis actem vel senio confectis 


B clemens jumenta dabat imperator : 


qui autem corpore prorsus erant fracto 
hos longis scutis affabre compositos 
forti invente deportandos tradidit. 
Tum eques ipse hac illaceque cursans 
tanquam curator et salutis custos, 

8i quem videret male laborantem 

cibi potusve inopia aut longo cursu, 
hunc imitator Christi recreabat. 

Hoc imperator cum rediret ordine 
occurrit ei equitanti sultanus, 

qui et ex equo procul et celeriter 
descendens, debitum obtulit obsequium : 
tum conventionibus amice initis, 

eum honoriflcis donis recessit. 

Porro imperator in urbem Constantini 


C letante animo semel restituit. 


Sed ibi posthinc ager in lecto jacuit, 
dum pravus humor generatus morbo 
ad imo pedes plurimus descenderet : 
8 quo corruptum denique corpusculum 
haud multo post vivendi finem fecit, 
cum medicorum consulto judicio 
ardentem pilulam stomacho recepisset. 
JOANNES COMNENUS AN. XXIV. 
Posquam is vitam imperiumque amisit, 
rerum dignissimus corripit habenas 
Joannes filius, virtutum congeries, 
dulce reapse nomen et gratiosum. 
rex simul bonus, bellatorque strenuus, 
hostium victor, cupidinum domitor, 

D plenus thesaurus divinorum munerum, 
suavis, hilaris, subditis benivolus, 
mitis, benignus, beneflcus, comis, 
mare redundans liberalitate, 
indoles benedicta incomparabilis, 
dotibus rege dignis longe rutilans, 
atque aliis etiam bonis ornatissima, 
justitie norma, clementi typus, 
et in loquendo veritatis tenax. 

Primus hic post primum Christianum regem 
fidelis, prudene, osconomus famulus 


(48) Cod. θεοσδότων. 





441 


qui talentum imperii valde auxit; 
semper in armis pro salute publica, 
alienas urbes vindicans imperio, 
consilio, verbis, opera et arte bellica, 
victor sepissime hostium plurimorum, 
ceu quondam David hostes propulsabat 
prece pia, forti manu, peritia ducis. 
Hujus victorias dicere vel prelia 
virtutumque numerum et ornatum, 
rhetori quoque summo operosum sit. 
Nos ex ingenti acervo pauca sumimus. 
Hic occupato pacifice imperio 

largitus est honores cognato generi 
cunctisque tribuit pro dignitate munera : 
nempe gerendis reip. officiis 
propinquos sibi sanguine preposuit. 
Hi vero ipsi conjurati in regem 
exitiosas moliuntur insidias 

paulo post initum ab illo imperium. 
Atque his dux erat peragendo operi 
regis germana soror princeps Anna. 
Quorum cum essent detecte insidiae, 
nullius corpus violatum fit, 

Bed patrimonia tantum sunt erepta : 
atque hec ipsa paulo post restitui 
mira imperavit Cesar clementia. 
cunctis remittens criminis reatum ; 
parcens in primis principi sorori, 
ipsique opes pro dignitate reddens. 

Id quomodo sit gestum, lubet dicere. 
Auri atque argenti vasa gemmasque nitidas 
et multi generis vestem atque insignem, 
maximi pretii opes in quadam domo 
sororis sue principis repositas 

Cesar spectabat cum Joanne Axuch ; 
Quin etiam tuno sic ferunt locutum : 
Hem ut generis mei sors est conversa! 
utque inimica mihi nunc est cognatio, 
et qui benivoli olim, nunc sunt malivoli | 
Quamobrem jubeo presentes opes 

ut tibi sumas, Axuch dulcissime. 

Is liberali regi grates agit ; 

sed licet, inquit, sensus meos dicere! 
Rege annuente, sic orsus est loqui : 
Quanquam injustam vim et insidias 
contra te, Cesar, soror est molita, 

et abdicavit factis fraternitatem, 
natura tamen facit consanguineam. 
Vincesis igitur Christiana clementia 
malum sororis animum et injurium ; 
illique hec omnia largire benivole 

ad quam paterno magis jure pertinent. 
His morem gerens monitis Cesar 
cuncta libenter tribuit sorori. 

Etenim, inquit, regno sim indignus, 

si meo generi minus sim benivolus, 
quam tu, quí lucri prodigus contemptor 


(49) S!multatem suam adversus fratrem, dolo- 
loremque quod is imperium exstineti parentis oc- 


RPHRJAEMII CHRONOGRA PHI 


148 
À 3710 Κραταρχιας τάλαντον αὐξήσας μέγα, 


Αεὶ στραταρχῶν, ὑπεραθλῶν τοῦ κράτους, 
Ἠόλεις ἐθνικὰς ὑποτάσσων τῷ κράτει, 
Γνώσει, λόγῳ, πράγµατι, καὶ πείρᾳ µάχης, 
Μυριόνικος πλειστάκις δεδειγµένος, 
3715 Ὡς πρὶν ὁ Δαθὶὸ κατ’ ἐχθρῶν ἀντιμάχων 
Λιταϊῖς, στρατηγίαις τε σὺν εὐανδρίαις * 
Οὔ τοὺς ἀγῶνας xal νίκας καταλέγειν, 
Τῶν ἀρετῶν θ) ὅμιλον atc ἦν ἐκπρέπων, 
Καὶ ῥήτορι γἐνοιτ᾽ ἂν ἔργον ἐξόχῳ. 
3720 Μἰκρ᾽ ἅττα 9' ἡμῖν ἐκ περιττῶν λεκτέου - 
Οὗτος κατασχὼν ἀσφαλῶς χραταρχίαν 
Τιμὰς ἐπεθράθευσε τοῖς Ex τοῦ γένους, 
Καὶ πᾶσιν ἁπλῶς δωρεὰς ἀναλόγους, 
Κοινῶν προμηθεῖς ἀποτάξας π;αγμάτων 
Ἐκ τῶν καθ) αἷμα καὶ προσῳχειωµένων * 
Σύστρεμμα τῷδε βασιλεῖ νῶν ἐκ γένους 
Καττύεται σκέμµα τε θανατηφόρον 
Μετά γε βραχὺν τῆς κραταρχίας χρόνον, 
Πρωτουργὸν ἅμα καὶ στρατηγέτιν yov 
"Ὅμαιμον αὐτοῦ τὴν Καισάρισσαν "Avvav (49) 
Καὶ φωραθέντων τῶν συνιστώντων λόχον, 
λΛεικὲς οὐδεὶς elc δέµας πἐπονθέ τι͵ 
"Oct γε μὴ ψίλωσιν οὐσιῶν µόνον, 
"Ac ἀποδοῦναι βασιλεὺς χεχτη µένοις 
3735 Μετά γε βραχὺ προστέταχεν ἐνθέως, 
Αἰτίας ἀφεὶς πᾶσι προσκεχρουχόσι, 
Σπεισάμενος πρώτιστα τῇ Καισαρίσσῃ 
Καὶ πλοῦτον αὐτῇ συνεπιδοὺς ἀξίᾳ * 
Ὅπως δὲ τοῦτο συµθέθηκε φραστέον' 
3740 Τὴν ἐν χρυσαργύρῳ τε λιθομαργάροις 
Ἐσθήμασί τς ποικίλοις τιµαλφέσιν 
Οὐσίαν ἀμύθητον Év τινι δόµων 
Τῆς κασιγνήτου Καισαρίσσης χειµένην 
"Αναξ ἐπισκοπῶν ἦν σὺν ᾽Αξοὺχ Ἰωάννη * 
"Hvixx τόνδε καὶ ταδὶ φάναι λόγος * 
Ὡς τάξις ἀντέστραπτο χἀμοὶ τοῦ γένους ἶ 
Καὶ συγγενὲς μὲν δύστροπόν µοι τυγχάνει, 
᾽Αλλότριον δ᾽ εὔνουν τε καὶ πεφιλμένον ! 
Ὅθεν κελεύω τὰ προχείµενα τάδε 
Φίλτατον ᾽Αξοὺχ προσλαθόντα χατέχειν. 
*O δ᾽ εὐχαριστεῖ τῆς µεγαλοφυχίας. 
Μετὰ δὲ q' εἰπεῖν λιπαρεῖ δεδογµένα ; 
Καὶ τὸν λαθόντα τοῦ λέγειν ἐξουσίαν - 
El xal βιαίων ἀδίκων τε πραγμάτων 
Κατῆρξεν, ἄναξ, σὴ κασίγνητος odvat, 
Ἔργοις τ’ ἀπωμόσατο φιλαδελφίαν, 
᾽Αλλ’ ἡ φύσις σύναιμον αὐτὴν δειχνύει * 
Νίκησον οὐχκοῦν χριστομιµήτῳ τρόπῳφ 
Γνώμην ὁμαίμου δυσμενΏ, κακεργάτιν, 
3700 Καὶ τὰ κατ ὄψιν πάντα δὸς κατὰ χᾶριν 
Ταύτῃ διαφέρηντα μᾶλλον πατρόθεν. 
Ταύτῃ ve πεισθεὶς βασιλεὺς παραιφάσει 
Πάντα πρεθύµως Καισαρίσσῃ προσνέµει 
E*nv ἂν, εἰπὼν, τοῦ βασιλείου κράτους 
3765 Παντάπαν ανάξιος, &t περὶ γένος 
Τούμὸν κριθείης εὐμενέστερος σύ vs, 


B 3125 


3730 





3145 


3750 


3795 


cupavisset, satis demonstrat ipsa Anna Comnena 
in Alexiadis aue calce, 


149 " 


Ανώτερος κέρδους τε χτήσεως τόσης. 
Οὕτως ἀμνησίχακος Tiv aval 63e, 
θερμός x^ ἐραστὴς χριστομ!µήτων τρύπων ! 
3770 Μήττρ δὲ τοῦδε xai βασιλὶς Βἰρήνη, 
El καὶ κρὶν ἀπέστεργε τόὀνδ᾽ οὐκ ἐνδίκως 
Οὐκ ἄξιον κρίνουσα πρὸς χραταρχίαν, 
Ὡς τῇ θυγατρὶ μνωµένη τὰ τοῦ κράτους, 
Γαμθρῷ τε τῷ Καΐσαρι τῷ Βρυεννίῳ, 

3715 Λόχου φονῶντος o9 συνίστωρ εὑρέθη' 
Μᾶλλον δὲ γνοῦσα εἰς ἔπειτα τὸ ὁρᾶμα 
Ἠπέήθολον λήγιον ἐξειπεῖν λόγος, 
Ivoumv τε χεδνὶν, φυνετὴν μάλ᾽ εὐστόχως, 
ως οὐχ ὑπόντα χρὴ διφᾷν βασιλέα, 

3780 Παρόντα δὲ στέργειν τε τοῦτον καὶ σέθειν. 
Οὗτος στρατευσας κατὰ Περσῶν βαρθάρων 
Τὰς πρὸς Κομνηνάκτα συνθήκας πάλαι 
Δισλυσάντων, xai πόλεις Ῥωμαίδος 
Τὰς πρὸς Φρυγίᾳ xai Μαιάνδρῳ κειµένας 

3785 Κατατρεχόντων xal καχῶς δρώντων ὅπλοις, 
Καὶ συμθαλὼν ἤττησεν αὐτοὺς πολλάκις, 
Τρεψάµενος αφᾶς εὐχλεῶς ἐν ταῖς µάχχις. 
Καὶ Λαοδικέων δὲ λαμθάνει πόλιν, 

Καὶ τήνδε τειχῶν κατοχυρώσας κράτει, 

3700 Καὶ πάντα θεὶς εὖ xai καθὼς ἦν συμφέρον, 
Πρὸς βασιλίδα καθυποστρέφει πόλιν, 

Ota βασιλεὺς ἀγαθὸς, νικηφόρος 
Τοῖς βασιλ.χκοῖς ἀναδούμενος χρότοις. 
Mexx δὲ µιχρὸν ἀπανίσταται πάλιν, 

3795 Καὶ γίνεται δὴ χατὰ τὴν Παμοφυλίαν, 
Alpsi τε Σωζόπολιν μη χανουργίᾳ 
Ηόλιν ἐρυμνὴν xat κατησφαλισμένην, 
"λλλα τε πλεῖστα τῶν ἐχεῖ πολιχνίων 
Στρατηγ.καῖς τέχναις τε xal µάχης νόμφ' 

3900 Ἐν οἷς περ ἠρίθμητο xal κεκλημένον 
Δύσληπτον ὄντων Ἱερακορυφίτου, 

Ἔρυμα τειχΏρές τι δύσμαχον mávo. 
Πάλαι μὲν ὄντα τῷ κράτει Ῥωμαῖδος 
Ὑπήκοά τε καὶ συνηριθμη μένα, 

3805 Ζυγῷ δὲ Περσῶν καθυπείκοντα τότε’ 
Οὗτος περὶ πέµπτον γε τῆς ἀρχῆς χρόνον 
Ἓθνους Σκυθινοῦ κατακδίροντος θρῴχην 
Καὶ πάντα ταὐτῆς Σχυθιχὴν ἐρημίαν, 

Ὁ φασι, δρῶντος ἐκδρομαῖς πανηµέἑροις, 

3810 Κινεῖ κατ αὐτῶν Ῥωμαῖϊκὰς δυνάµεις, 

Καὶ συμπλακείς σφίσι γε τῷ θεοῦ σθένει 
Κατατροποῦται Σχυθιχκὰς πάσας ἴλας, 
Καὶ τρισαριστεὺς ἀναδείχνυται κράτωρ 
Βουλαϊῖς στρατηγίαις τε, λιταῖς ἀνθέοις, 

3815 Οὐ γὰρ ἄναξ σύµθουλος ἦν χρηστὸς µόνον 
Kal γε στρατηγὸς ἐν µάχαις ῥωμολέος, 
᾽Αλλὰ χαθά τις xai Μωσῆς ἄλλος νέος 
Χεῖρας ἀνυφῶν εἰκόνι σεθασµίᾳ 
Τῆς µητρανάνδρου xai πανυµνήτου Κόρης 

3320 Σχήµασιν οἰκτροῖς καὶ σταλαγμοῖς 9axpótoy 
Ηαρεμθολὰς ἔχρινε τὰς τῶν βαρβάρων 
809 διδόντος τὴν νίκην οὐρανόθεν 
Περιφανη τε καὶ περίπνστον λίαν. 

Ka! γὰρ τοσοῦτον μυριάριθµον στίφος 

3825 Δορυαλώτων συνελήφθη βαρθαρων, 


CASARES. 
À nuno tot oblatas respuisti opes. 


Adeo clemente rex hic erat animo, 
atque imitator Christi studiosus ! 
Ceterum mater ac regina Irene 
quanquam Joanni immerenti infensa, 
quem haud imperio dignum reputabat, 
idque studuerat olim committere 

filia atque genero Cesari Bryennio, 
nunc insidiarum tamen ignara fuit. 
Quin certior postea moliminis facta 
fertur dixisse commodum effatum, 
atque prudentem admodum seatentiam, 
non 06880 vestigandum latentem regem, 
sed huic presenti amanter obsequendum. 
Idem suscepit contra Persas bellum, 
qui cum Comneno fedus olim initum 
fregerant, atque urbibus Romanis 

in Phrygia et ripa Meandri positis 
armatis incursionibus molesti erant. 
Ergo non semel manibus consertis, 
profligando hoste gloriam retulit. 
Urbem quin adeo cepit Laodiceam, 
quam mox munivit monium presidio, 
cunctisque bene ut opus fuit dispositis, 
ad urbem regiam reditu se recepit ; 
ibique veluti rex victoriosus 

plausu solemni populi est receptus. 
Brevi intervallo, díscessit denuo 

et cum exercitu pergens iu Pamphyliam 
vi strategematis cepit Sozopolim 

urbem excelsam undique munitam. 


C Alias quoque plurimas urbeculas 


partim astutia partim vi bellica 

cepit, quas inter aditu difficile 
castrum, cui nomen Hieracoryphites, 
monibus celsum et inexpugnahile. 
Qua cuncte arces in Romani imperii 
finibus posite eidemque obnoxiem 
Persarum jugum postea subierant. 
Anno Joannis imperantis quinto, 
Scythica cum gens Thraciam vastaret, 
et solitudinem, ut est in proverbio, 
Bcythicam faceret perpetuis incursibus ; 
Romanas copias Caesar contra eduxit : 
Deique ope prelio commisso 
Scythicas cunctas disjecit phalanges, 
et victoriosus imperator exstitit 
consilio, manu, precibus ad Deum. 
Non enim tantum rex consiliosus erat 
atque per pugnas fortis imperator, 
sed velut alter Moyses novellus 

manus attollens ad augustam imaginem 
laudatissime Virginis Deipare 
supplici gestu profusisque lacrymis 
barbaricos exercitus superavit, 
victoriam coelitus donante Deo, 
splendidam prorsus et celeberrimam. 
Etenim tantus Barbarorum numerus 
in potestalem decidit victoris, 


451 EPHRARMII CHRONOGRAPHI 152 


ut in Romanis terris occiduis 

pagi et colonie tunc de his Barbaris 
conflate fuerunt et nunc adhuc maneant, 
quibus et gentis inditum est nomen. 
Alii conscripti sunt auxiliares 

atque Romanis admisti exercitibus. 
Magnam vim quoque sub corona vendidit. 
victor exercitus auro licitantibus. 
Paulo post Cesar armis rursus motis 
contra Triballos barbaros est profectus, 
fidem juratam perfide fallentes; 

quos debellatos violento marte 

denuo pacem tacere coegit : 

cumque manubias illinc abegisset, 
militem proprium preda replevit, 
gpoliis innumeris, opibus copiosis. 
Captivum autem vulgus ultra fretum 
transtulit in Bythiniam, eique sedes 
haud procul urbe Nicomedia attribuit. 
Idemque partim milites conscripsit, 
partim reip. fecit vectigales. 

Istrum estivo tempore transgressi 
Hunni ceperunt urbem Branitzoben, 
cujus dejectis cunctis edificiis, 

lapides etiam Zeugmion tulerunt : 


tum etiam agrum incursarunt Sardice. 
Igitur his occurrens imperator 

inter paludes valido cum milite 

haud prooul Istro hostibus congressus 
claram de Barbaris retulit victoriam ; 
et Chrasmum cepit cum Francochorio, 
que pars Peonie prestantior erat. 

Tum etiam Zeugmii mcenia expugnavit. 
illineque predam abstulit innumeram, 
manubiis ipse plurimis ditatus 
simulque omnis Romanus exercitus. 
Pace cum Hunnis barbaris composita, 
ia orientem transtulit exercitum ; 
perque Bithynos transiens et Paphaglonas 
celeri cursu pervenit Castamonem, 
haneque Romano vindicavit sceptro, 

. (qu&m Persarmenii jampridem tenebant) 
scalis et machinis arietantibus 

ad hano capiendam naviter usus. 

Post hec, captivos plurimos ducens 
rex atque predam ianumerabilem, 
regiam ad urbem retulit pedem 
exceptus plausibus qui decent victorem : 
atque ob recentem suam victoriam 
media deduxit urbe triumphum. 
Adornans enim artificio insolito 

currum argento auroque fulgidum, 
quem niveorum quadriga equorum 
apte et decenter junctorum trahebat, 
huic venerandam imposuit Cesar 
inviolate Deipare imaginem ; 


(50) In codicis margine vp. Ζεύγμιον. 


Ὡς κατὰ δυσμἠν ᾿Ρωμαϊκοῖς ἐν τόποις 
Ἐκ τῶνδε χκώµας xal συνοικίας ὅλας 
Καὶ συσταθῆναι xai παραμένειν ἔτι, 
Ἐπωνυμίαν ἐξ ἔθνους κεκτηµένας. 

3830 Τάγμασι 9 ἄλλους συμμάχους ivy ταῖς µάχαις 
Καταλεγῆναι Ῥωμαϊκοῖς καὶ στίχαις' 
Μοιρας δὲ πολλὰς ἀποδόσθαι χρυσίου 
Ὑπὸ στρατιᾶς σφῶν πάλιν ἠρημένοις, 
Μετὰ δὲ μικρὸν ὕστερον πάλιν ἄναξ 

3835 ᾿Επιστρατεύσας τοῖς Τριθαλοῖς βαρθάροις 
Ὄρχια συγχέουσιν ἐκ κακουργίας 
Σφᾶς ἐχνικήσας ἐν µάχΊ κατὰ κράτος 
Τὸ βάρθαρον τίθησιν ἔνσπονδον πάλιν’ 
Λείαν δ᾽ ἐχεῖθεν ἀπελάσας uoplav 

3840 Πλήσας τε τὸ στράτευµα τῶν σχυλευµάτων 
Ὅλθου τε πολλοῦ καὶ λαφύρων µυρίων' 
Πλῆθος δορυάλωτον sl; ἐπαρχίαν 
Τὴν τῶν Βιθυνῶν κατὰ τὴν Νικομήδους 
Διαθιθάσας ἐγκατοιχίζει φέρων. 

9845 Kai τῶνδε τοὺς μὲν στρατιᾷ καταλέγει, 
Τοὺς δ᾽ ab παρῆκε συντελεῖν κοινῷ φόρους. 
Οὗννοι τὸν "Iotpov ἐκπεράσαντες θέρους 
Καταχκρατοῦσιν ἄστεως Βρανιτζόθης, 

Καὶ τῆσδε πάσας χατερείψαντες βάρεις 

3850 Μετήγαγον πρὸς Ζεύγμινον (60) καὶ τοὺς λί- 

θους, 
Ἐπιδραμόντες xal Σαρδικῆς χωρία. 
Οὐκοῦν ἐπὶ σφᾶς ἐκστρατεύσας ὁ κράτωρ 
Ἐν ὑγροχέρσῳ (51) καὶ σθεναρᾷ δυνάμει 
Κατὰ τὸν Ἱστρον συμπλακεὶς ἀντιπάλοις 

2856 Ἵστησι λαμπρὰν κατὰ βαρθάρων νίκην’ 
Καὶ Χράσμον εἷλε σὺν τῷ Φράγγοχωρίῳ, 
Tc Παιόνων κράτισσον ὑπάρχον µέρος" 
Πρὸς δ᾽ αὖ παρεστήσατο τεῖχος Ζευγμίνου, 
Κάκ τοῦδε λείαν ἀπήλασι µυρίαν, 

3860 Καὶ λάφυρ᾽ ἐκτήσατο καὶ πλεῖστα σχύλα, 
Αὐτός τε xal στράτευμα Ῥωμαίων ἅπαν 
Σπεισάμενος δ’ ἔπειτα βαρθάροις Οὔννοις 
Πρὸς τὴν ἕω στράτευµα διαθιθάσας, 

Διὰ Βιθυνῶν χωρίων, Παφλαγόνων 

3865 ᾿Εφίσταται τάχιστα τῇ Κασταμόνι, 

Καὶ τήνδ) ἐπανέσωσε τῇ Ῥωμαῖδι 
Περσαρμενίοις κεχρατηµένην πάλαι, 
Χρησάμενος χλίµαξι, τειχομαχίαις 
Εἰς τῆσδε τὴν ἅλωσιν ὡς θὐμηχάνως. 

3870 Τοιαῦτα δράσας αἰχμαλώτων τε στίφος 
Καὶ λείαν ἀμύθητον εἰληφὼς ἄναξ 
Πρὸς βασιλίδα τὴν πόλιν ὑποστρέφει 
Ota. νικητὴς ἀναδούμενος κρότοις" 

Κάπὶ τροπαίῳ προσφάτῳ καὶ τῇ νίκῃ 

3875 Κατήγαγε θρίαµθον ἓν µέση πόλει. 

Τεύξας γὰρ ἅρμα σὺν τεχνουργίᾳ ξένον 
Χρυσαργύρῳ κάλλιστα διειλημμένον 
"O χιονώδης τετρακτὺς συστοιχία 
ἵππων τις εἶλχεν εὐφυῶς ζευγνυμένων" 

3880 Ἐν τῷδε σεπτὴν ἀναθιθάζει κράτωρ 
Τῆς μητρανάνδρου Παρθένου τὴν εἰχόνα, 


(51) De hoc vocabulo judicent helleniste. 


153 CARBARERS. 154 


"Ev ἡ πεποιθὼς xai κατορθῶν τὰς νίκας 
Ὡς συστρατηγέτιδι κατ’ ἐχθρῶν µάχης 
Προσῆγε τὴν πρέπουσαν εὐχαριστίαν, 

3885 Ἔς καὶ προῆγε σὺν ὅλῃ γερουσἰᾳ 
Ποσὶ βαδίζων σταυριχὸν σκῆπτρον φἐρων. 
Αλλὰ βραχὺς ἤνυστο xaz' olxov χρόνος, 
Καὶ πάλιν ἑστράτευσεν ἄναξ χαρίεις 
Μετὰ στρατιᾶς ἀρεικῆς προφρόνως 

3890 Ἐπὶ Τανισμάνιον el; Κασταμόνα 

Στρατηγὸν ἄνδρα παρὰ Περσαρμενίοις, 
Ταύτην ἑλόντα τειχομαχίᾳ πόλιν, 
Καὶ φύλακας κτείναντα Ῥωμαίους ξίφει 
Καὶ τήνδ’ ἐπανέσωσε Ῥωμαίων κράτει’ 

3895 Πρὸς τοῖσδε Γάγγραν καταπορθεῖ τὴν πόλιν 
"Ev ᾗ 4s φρουροὺς ἀποτᾶξας ὁπλίτας 
Ἐκ ᾿Ρωμαϊκῆς στρατιᾶς δισχιλίους 
Καὶ πάντα θεῖς εὖ, slc πόλιν ὑποστρέφει" 
Καὶ τῇδε μιχρὸν ἑνδιατρίψας χρόνον 

3900 Κατακρατοῦντος ᾽Αρμενίας Λεθούνου 
Ἐπιστρατεύει στρατιὰν πλεἰστην ἄγων, 
Κατηκόους σίνοντος Αὐσόνων πόλεις, 
Οὐχοῦν ἐπιθὰς ᾽Αρμενοχιλικίας, 

Ταρσὸν παρεστήσατο φαεινὴν πόλιν, 

3905 Καὶ τὴν ᾽Αδάνην καὶ Βακᾶ, στρατηγίᾳα. 
Ἐπειτ) ὀχυρὰν ᾽Αναζάρθην σὺν βίᾳ 
Περικλυτόν τε xx! Κολώνειαν πόλιν’ 

Καὶ δὴ μετελθὼν τας πέριξ ταύτας πόλεις 
Ἐρυμνά τε φρούρια καὶ χώµας ὅλας, 

3910 Ἐφίσταται δὲ τοῖς τόποις τῆς Συρίας, 
Καὶ τὴν πόλιν εἴφεισι τὴν ᾿Αντιόχου, 
Ραϊμούνδου πρἰίγκιπος ἅμα τοῖς ὅλοις 
Εὖ χερσὶν αὐτὸν ὑπτίαις δεδεγµένου, 

Καὶ πᾶσι τιµήσαντος αὐτὸν εἰχόσιν. 

3915 Ἐφ) ἡμέραις οὖν ἐνδιχτρίψας πόλει, 
Αὐτῷ τε τὸν πρίγκιπα λίζιον δράσας, 
Σὺν τῷδε Τριπόλεως κρατοῦντα τότε, 
᾿Λναξ χαριτώνυµος ἔξεισι πάλιν, 

Καὶ πρὸς παρευφράτιδχς ἄπεισι πόλεις, 

3920 Παρ Αγαρηνῶν οὐ καλῶς κρατουµένας 
Καὶ τῶνδε πορθεῖ τειχοµαχίαις ὅπλοις 
Πεζὰ, Χάλεπ, Νίστριον, Καρφαρᾶ, Φέρεπ' 
Ἐκ τῶν 88 λοιπῶν ἀστέων δῶρα ξένα 
Καὶ πλεῖστα λαθὼν καὶ λίθους xal µαργάρους 

3925 Πολύν τε χρυσὸν καὶ λαφυραγωγίαν, 

Καὶ λυχνίτην φέροντα σταυροῦ τὸν τύπον 
Χρῆμά τι πανθαύµαστον, ἔκπληκτον, ξένον" 
Πρὸς ὃ᾽ ab γε καὶ τράπεζαν ἔχλαμπρον πάνυ 
Ἐξ ἀμιμήτου συντεθειµένην τέχνης 

3930 Ηολυτελῆ τε χρυσότευχτὀν, ποικίλην’ 

"À πάντα συνείληπτο τοῖς Πέρσαις πάλαι 
Συσχοῦσιν αὐτάνακτα τὸν Διογένην" 
Πρὸς τὴν βασιλεύουσαν ἕρχεται πόλιν 
"Αγων μεθ) ἑαυτοῦ κασ[γνητον σὺν γόνῳ 

3935 Τὸν σεθαστοχράτορα τὸν πρὶν φυγάδα, 
Τῷ τηνικαῦτα προαρυέντα ἤνησίως 
"Avaxzt τῶδε xal κασιγνήτῳ eiu 
*Oc ἐκλιπὼν πρὶν διατριθὰς Αὐσόνων 
Σχἑσιν ὁμογνίου τε καὶ βασιλέως 

3940 Πρὸς Περσάναχκτα φυγὰς ἐχλυπὴς τρέχει’ 


Α cui quia confisus victor exstiterat. 


nunc ceu belli socie et auxiliari 
convenientes reddebat grates ; 
precedens ipse cum toto senatu 
pedester, sceptrum gestans cruciferum. 
Sed brevi domi tempore permansit ; 
rursusque ad bellum rex amabilis 
profectus impigre cum valido exercitu 
venit Castamonem contra Tanismanium, 
qui dux delectus a Persameniis 
predictam urbem expugnaverat, 

gladio Romanum cedens presidium. 
Hanc ergo Cesar recuperavit. 

Insuper Gangra occupata urbe, 

ibique impositis presidii causa 

de nostro exercitu bis mille armatis, 
cunclis pacatis, Byzantium rediit. 
Attamen breviter hic commoratus, 
profectus est cum ingenti excercitu, 
imperitante Armenis Levuno, 
nostrasque urbes damnis afficiente. 
Ergo progressus in Armeno-Ciliciam 
splendidam urbem occupavit 'Tarsum, 
Bacam et Ádanem peritia bellica. 

Mox Anazabum summa vi expugnavit, 

et Coloneam et Periclytum urbes. 
Proximis quoque subjugatie oppidis, 
cum munitis castellis cunctisque pagis, 
venit in Syrie usque regiones 

atque Antochiam urbem ingreditur, 
Raimundo principe cum cuncto populo 
huno excipiente studio proclivi 

omnique debito cum honore. 

In hac paulisper demoratus urbe 

cum sibi obnoxium effecisset principem 
cumque eo Tripoleos etiam dominum, 
rex gratiosus progressus ulterius 

ad Euphratesias festinavil urbes, 

quas Ágareni contra fas tenebant. 

Ex his perdomuit machinis et acmis 
Pezan, Caleph, Nistrion, Carpharan, Pherep. 
Ex aliis autem urbibus donaria mira 
multaque retulit, gemmas, margaritas, 
magnam vim auri, predeque cumulum, 
lychnitem quoque cui crux impressa erat, 
rem miram et stupendam atque insolitam : 


D insuper mensam multo splendidissimam 


elaboratam arte inimitabili, 
pretiosissiman auream variegatam : 
que cuncta Perse quondam diripuerant, 
cum captivassent Cesarem Diogenem. 
Ad urbem autem rediit Joannes 

habens germanum cum nepote secum. 
Sebastocratoreum, dico, pridem profugum, 
tune vero amanter semet permiltentem 
regi Joanni peramanti fratri. 

Hic derelictis Romanis finibus, 
spretoque affectu fratris atque cesaris, 
ad Persam regem taotus dolore fugerat : 


155 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 156 


sed sero tandem mali sui conscius 
consilio egregio rediit &d Cesarem 
tutique fidem reditus impetravit. 
Namque reversum cernens imperator 
Numini gratius reddidit supremo 

eque re gaudens ut tropheis mille. 
Ergo complexus officio debito 
utrumque, ut olim, habuit charissimum. 
Brevi moratus apud urbem tempore, 
ut sese habebat, transiit in Bithyniam, 
contempta corporis mala valetudine ; 
Turcis Romanas terras infestantibun; 
quos ubi sola terruit presentia, 

usque ad Lopadium venit civitatem : 
ubi dum moratur copiasque contrahit, 
gravis est visus militi mitis Cesar, 
quoniam ad fortes extimulabat pugnas, 
bellique longas ferre cogebat moras. 
Igitur castra commovens Lopadio 

rex cum innumero transiit exercitu 
contra Agarenos barbaros Ponti incolas, 
jugo prementes Neocesaream : 

punire quoque studens Constantinum 


Gabram tyrennum Trapezuntiorum. 
Ergo progreditur Neocesaream 
quam circumfuso obsidet exercitu. 
Atque hanc capturus imperator erat, 
nisi improvisa incidens calamitas 
suscepto militem bello retardasset. 
Nam cum instaret pugna contra Barbaros 
egregium quemdam ex Italia equitem 
equo carentem cernens imperator, 
fratris sui filio juxta adequitanti 
equum mandavit cedere Latino. 

Ille enimvero facturum negavit, 
vixque coactus equiti cessit equum. 
Ob id dolore maximo perculsus, 
precipite exigus mentis consilio 
Cesaris hic nepos, prelio fervente, 
ex improviso perfugit ad Barbaros, 

& quibus lubentissimo exceptus animo, 
paulo post etiam cultui Christiano 
nuntium heu remittit, ac matrimonio 
jungitur filie principis Iconii. 
Exinde Cesar valde morente animo 
cepit reverti gradatim Byzantium, 
reditum dissimulans et consilii inops. 
Tandem in urbem regiam delatus. 
ibique brevi tempore subsistens : 


mox denuo egressus cum ingenti exercitu 


Phrygiam preteriens atque Lyciam, 
ad nobilem pervenit urbem Attali, 
quam ubi cum finitimis ordinavit, 
palude quoque capta Pasgusea, 

venil in Isaurie fines et in Syriam 
atque Antochiam versus propinquavit, 
ardente studio moliens hanc urbem 
gravi depulso Latinorum jugo 


Α 


3045 


3950 


2055 


3960 


3065 


3970 


15 


3980 


3785 


3990 


Μόλις δὲ συνεὶς οὗ γε κακοῦ τυγχάνει, 
Μαλινδρομεῖ κάλλιστα πρὸς βασιλέα, 
Καὶ δεξιὰς ἔτυχε τῆς ἐπανόδου. 
Ἐπανιόντα καὶ γὰρ ἴδὼν ὁ κράτωρ 
θεῷ χαριστήρι« τῶν ὅλων θύει 
Οὐχ ἧττον ἡσθςὶς ἢ νίχαις ταῖς µυρίαις: 
Καὶ χαριέντως προσπλακεὶς κατὰ 0£ov 
Τὸ φίλτρον ἀπένειμεν ἀμφοῖν ὡς πάλαι, 
Χρόνον δὲ βραχὺν ἑνδιατρίψας πόλει 
Ὡς εἶχεν ἐξώρμησε πρὸς Βιθυνίαν, 
Καταφρονήσας σώματος χαχεξίας, 
Τούρχων κακούντων ᾿Ρωμαϊχὰ χωρία, 
O?x ἐκθροήσας καὶ μόνῃ παρουσία 
Πρὸς Λοπάδιον ἀφικνεῖται τὴν πόλιν' 
Ἓνθα βραδύνων συνάγων τε δυνάµεις 
Στρατῷ βαρὺς ἔδοξεν ^ πραὺῦς ἄναξ 
Ὡς διανιστῶν ἀρεϊχὰς πρὸς µάχας, 
Καὶ προσθιάζων καρτερεῖν ἐν τῇ µάχῃ. 
Toivuv ἀπάρας βασιλεὺς Λοπαδίου 
Ἐπιστρατεύει σὺν στρατιᾷ μυρίᾳ 
Τοῖς κατὰ πόντον ᾿Αγαρηνοῖς βαρθάροις 
Καταχρατοῦσιν τῆς Νεοκαισαρέων’ 
Σπεύδων µμετελθεῖν καὶ Γαθρᾶν Κωνσταντῖ- 
[νον 
Κατατυραννεύοντα Τραπεζουντἰων. 
Ἐφίσταται γοῦν τῇ Νεοχαισαρέων, 
Καὶ τῇδ) ἐφιστῇ τὰς δυνάµεις κυκλόθεν. 
Καὶ τάχ) ἂν εἷλε τήνδε χρατάρχης τότε 
El µή τι συμθὰν ἀπρόοπτόν τι πάθος 
᾽Απεῖρξε τὸ στράτευμα τῆς διαμάχης’ 
Πρὸς βαρθάρους γὰρ ἐνστάσης µάχης τότε, 
Ἐξ Ἰταλίας δεξιόν τιν ἱππότην 
Ανιππον ἰδὼν ἐγχελεύεται xp&top 
᾽Αγχοῦ συνιππεύοντα τἀδελφοῦ γόνον 
"vov παρασχεῖν ἀποθάντα Λατίνῳ. 
'O ὃ) οὐ νεμεῖν ἔφασκε μάλ᾽ ἀντιλέγων, 
Μόλις ὃ᾽ ἄχων δίδωσιν Ἱππότῃ 
Κάκ τοῦδε πλησθεὶς οὗ μικρᾶς ἀθυμίας 
Μικροψυχήσας ἐκ φρενῶν ἀθλεψίας 
᾽Αδελφόπαις οὗτος γε καιρῷ τῆς µάχης 
Ἐξ ὑπογυίου προστρέχει τοῖς βαρθᾶροις 
Καὶ τοῖσδε δεχθεὶς ἀσμενεστατῳ πόθῳ, 
Μετά γε βραχὺ καὶ χριστώνυμον σέθας 
Ἑξόμνυται φεῦ | καὶ συνεζύγη τάλας 
θυγατρὶ Περσάναχτος Ἰκονιέως. 
Ἐντεῦθεν ἄναξ συσχεθεὶς ἀγων[ᾳ 
Ὑποστρέφειν ἤρξατο πρὸς πόλιν βάδην 
Κλέπτων ἀναχώρησιν ἐξ ἀθουλίας. 
Όμως πεφθαχὼς τὴν βασιλίδα πόλιν, 
Ἐν τῇᾷδε μικρὸν ἐνδιατρίψας χρόνον, 
Ἔχξεισι πάλιν σὺν στρατιᾷ μυρίᾷ. 
Καὶ παραδραμὼν Φρυγίαν καὶ Auxlav, 
Τὴν ᾽Αττάλου πέφθαχεν εὐκλεᾶ πόλιν 
Καὶ τῆσδε θεὶς εὖ ὡς προσῆχον τὰ πὲριζ 
Ἑλών τε λίµνην Πασγούση χεχλημένην, 


3995 Πρὸς ᾿Ἱσαυρίας ἀφικνεῖται τὸ κλίμα, 


Καὶ πρὸς Συρίαν καὶ πόλιν ᾽Αντιόχου 
Ἐπιμελὲς σπούδασµα τιθεὶς καὶ λόγον, 
Ελευθερῶσαι τὴν Αντιόχου πόλιν 





457 


Τῆς Λατινικῆς ὁυσαχθοῦς τυραννίδος, 
4000 Καὶ τήνδ’ ἑνῶσαι τῇ πόλει Κωνσταντίνου, 
Ἔπειτα Zi) ἀφικέσθαι πρὸς πόλιν, 

Καὶ φιλοτίµοις ἀναδῆσαι xal ξένοις 
Δώροις, ἀναθήμασι Δεσπότου τάφον, 
Τὸ $' ἐν χύχλῳ πᾶν βαρθαρικὸν καβᾶραι, 
Οὐκοῦν ἐπιστὰς ᾿Αντιοχέων πόλει 
Ταύτης ἐδήου, κατέχειρε τὰ πὲριξ * 
Ἐπεὶ δὲ οἳ πρόθυµον οὐ κατ’ ἐλπίδας 
Συμθαῖνον ἐσχόπησεν ἀγχίνους ἂναξ 
Hpóc Κιλίκων ἄπεισι πανστρατὶ µέρη * 
Ἐνσκηνοθατεῖ δ᾽ ἐν φαραγγώδει τόπῳ, 
Ἔνθα Εοράκων φωλεοὶ χλῆσις τόπῳ, 
Καὶ πρὸς χυνηγέσιον ὁρμᾶ xav! ἔθος * 
Eot ὃ) ὑπαντᾷ κατὰ λόχμην ἀγρίῳ, 
Καὶ τόνδε τῷ δόρατι πλήττει χαιρίαν * 
4015 Tr, δ᾽ ἀντερείσει τοῦ συὸς καμοῦσά πως 

Δορυφόρος χεὶρ αὐτάνακτος δεσπότου. 

Καὶ καρενεχθεῖσά τι μικρὸν εὐθέως (51) 

Tz παρὰ πλευρὸν παραψαύει φαρέτρας, 

Ἰοτρόφα βέλεμνα θηρῶν tic φόνον 
4020 Ἔνδον φερούσης * καὶ χυθέντων ἀτράκτων, 

Etc τῶνδε oso! ἔπληξε κράτορος χέρα 

Καὶ φθαρτικἡ δύναμµις ἡ τοῦ φαρμάκου 

Κατά v& μικρὸν ἀπονεκροῖ καὶ φθίνει 

"Avaxxa θεῖον, τρισαριστέα uévav, 

4025 Καὶ συνελαύνει πρὸς τὸ τοῦ βίου πέρας, 
MANOYHA O ΚΟΜΝΗΝΟΣ ΕΤ. ΑΒ’. 

Πρὶν 7j δὲ 8avstv Μανουὴλ βασιλέα 

Ὕστατον υἱὸν συνομαρτοῦντα στἑφει, 

Καὶ κράτορα δείχνυσι τῆς 'Ῥωμαίδος, 

Στράτευμ’ ἐπὶ τούτοις δὲ Ρωμαίων ἅπαν 
4030 Σὺν τοῖς στατηγοῖς καὶ λοχαγοῖς ταγμάτων 

᾽Ανεῖπον αὐτὸν Αὐσονάρχην ἀσμένως. 

"Ἔπειτ) ἐπανέζευξε πρὸς Βωζαντ ίδα 

Μετὰ στρατιᾶς Μανουἡλ ἄναξ νέος, 

Ανακομίζων χαὶ πατρὸς ναυσὶ νέκυν. 
4035 Καὶ καταλαθὼν τὴν βααιλίδα πόλιν 

Βασιλικῆς ἔτυχε τῆς εὐφημίας, 

Πρῶτον σταλέντων xal προηυτρεπικότων 

Tv εἴσοδον κάλλιστα τὴν εἰς τὴν πόλιν 

᾽Αξοὺχ μεγάλου τὴν τιμὴν δοµεστίκου, 
4040 Kal βασιαείου Τζιτζιλούχη τοὐπίχλην * 

Ηλὴν ὡς ἔφην (52) φθὰς Μανουὴλ πόλιν κράτους 

Παρ’ ἀρχιθύτου ταινιοῦται κατ’ ἔθος, 

Καὶ πᾶσιν ἀστοῖς προσδἐδεκτο προφρόνως 

Διαγορευθεὶς βασιλεὺς αὐτοκράτωρ : 
4045 Νεανίας ὢν ἀρείχὸς ἐν µάχαις, 

Κάλλιστος, ἠδὺς, εὐμενὴς ὑπηκόοις, 

Τοῖς πᾶσιν ἀσπάσιος ὡς µεγαλόφρων * 

Ἠρὸς 8' αὖ φρενήρης, χαρίεις, πεφιλµένος 

Τῶν δημοτικῶν ἐντριθής γε πραγμάτων, 
4050 Tq τοῦ προσώπου χαλλονῇ χεχασµένος, 

Καὶ πᾶσι καλοῖς ἐμπρέπων θευδότοις (68), 

Ῥώμῃ τε τοῦ σώματος, εἶδει, συνέσει͵, 

Voync παραστήµατι φιλοκινδύνῳ, 

Ἰθυτενεῖ σχήµατι τῆς dA alas, 

51) Cod. εὐβέος. 
Ee Cod. ἔφθην. 


4005 


4010 


CARBARES. 


À prestare liberam, atque Constantini 
urbi devotam rursus restituere. 
Dein Sionem cogitabat accedere 
ut pretiosis prorsus et insolitis 
Christi sepulcrum donis exornaret, 
cunctosque Barbaros accolas deleret. 
Itaque aggressus Antiochiam urbem 
hujus vastabat milite viciniam : 
tamen cum votum sibi non succedere 
rex prudens sensit, moto hinc exercitu 
transtulit sese Cilicum in terras. 
Ibi in silvoso preruptoque loco, 
quod vulgo dicitur Corvorum latibulum, 
Cesar venatum de more profectua 
obvium habuit in dumeto aprum, 
quem hasta statim perculit lethaliter : 
verum objectu resistentis apri 
armata manus Cesaris repressa, 
retroque cito cedere coacta 
haerentem lateri tetigit pharetram, 
que venenata in ferarum perniciem 
tela gestabat : his repente effusis, 
unum proh dolor | Caesaris xit manum ; 
moxque veneni vis exitiabilis 
sensim dimanans membraque corrumpens, 
regem divinum victoriosum magnum 
vite mortalis adigit ad terminum. 

MANUEL COMNENUS AN. XXXVIII. 

Manuelem moriens pater edixit regem 
minimum natu (ilium presentem sibi, 
atque huic Romanum tradidit imperium. 

C Tunc etiam cunctus Romanus exercitus 
cum duocibus et ordinum centurionibus 
ipsum libenter salutavit regem. 
Dein perrexit ire Byzantium. 
Manuel cum copiis imperator novus, 
patria adducens nave cadaver. 
Cumque ad regalem pervenisset urbem, 
plausu, qui decet regem, est exceptus ; 
premissis scilicet qui recto ordino 
urbis ingressum regi appararent, 
Azucho magno in aula domestico 
et Basilio dicto Tzitziluca. 
Ingressus autem Manuel metropolim 
8 patriarcha rite coronatur, 
cunctisque a civibus volente animo 

D rex salutatur atque imperator. 
Erat hic juvenis strenuus in preliis, 
Egregius usquequaque, mitis, lenis, 
cunctis acceptus, utpote magnanimus, 
cordatus insuper, elegans, amabilis, 
et publicorum prudens negotiorum, 
vultus insigni venusiate preditus, 
atque divinis donis florentissimus, 
corporis robore, forma, sapientia, 
prompto ad pericula subeunda animo, 
artuum procero pro etate habitu, 


(53) Cod. θεοαδότοις, ut v. 3721. 


159 EPHRJEMII ΟΒΒΟΝΟΘΒΑΡΙΙ! 


letus, jucundus, comitate obvia. 
verum patientia maxime excellebat, 

et leni animo pre osteris regibus ; 
heros Herculeus insuperabilis, 

suique regni validus defensor, 

pastor bonus, vigil ovilis custos, 
luporum rabiem a grege depellens, 
atque huic libera pascua procurans : 

" comis regnator, validus bellator, 

Ajax, Achilles, Nestor consiliosus, 
eques vel ipso Priamo peritior, 

Hector phalangas sternens adversas, 
moribus jucundis, acuto ingenio, 
hostibus formidandus, bonus subditis, 
hilaris, accessu facilis, gratiosissim u8, 
mille relatis rex inclytus palmis, 

et simul omnis eruditionis amans, 
Mavorti par decertans in preliis, 
alacer ad pugnas atque pericula, 
semper belligerans hastaque hostes premens, 
seque victricibus laureis exornans. 

Hic bello moto contra Turcas Barbaros, 
eois locis quibus nomcen melangia, 
hostium incursum armis conpescuit ; 
impositoque urbibus presidio, 

regiam ad metropolim redux se recepit. 
Deinde Persas persequendos cenauit, 
qui ad Pithecam oppida incursabant, 
themaque Thracesium diripiebant. 
Ergo trangressus Lydiam &tque Phrygiam, 
castellis adfuit Ciesar laborantibus, 
atque his firmum attulit subsidinm, 
submovitque Persas quain longissime. 
Ad Philomelium postea progressus, 
barbaris Turcis ibi quoque occurrit, 
imoque in pede jaculo transflgitur, 

ab Agareno qui lancea prostratus 

telum inferius in soleam conjecit. 
Indidem autem ceu pernix aquila 

ad Iconiensem urbem transvolavit, 
hujusque omni devastato agro 

reversus est ad imperii metropolim. 
Jam qualem pater olim pre se tulerat 
curam reipublice, talem gessit filius. 
Idem conjugii junxit sibi federe 

ex Alamannis puellam nobilissimam, 
virtutum ornamentis haud minus miram 
quam corporis compage et pulchritudine. 
Regnante Manuele, ex orbe occiduo 
germanicus instar turbinis exercitus 
gravis et cunctis rebus exitiosus 
Romano imperio derepente incubuit, 
Sionicam pretendens expeditionem. 
Bujus Corradus dux erat exercitus, 
rex pius et Christo maxime devotus; 
qui data Cesari jurata fide 

per fines nostros amice transiturum, 
nec 8e neo milites fore nobis nocuos, 
ad ipsam Constantini devenit urbem 


A 4055 "Hoet προσηνεῖ, χαροπῷ, πεφιλμένφ; 
Ανεξικαχίᾳ δὲ μάλιστ’ ἐκράτει 
Καὶ πραότητι τῶν κατ’ αὐτὸν ἀνάχτων * 
Ἴρως Ἡρακλῆς ἀπαράμιλλος φύσει, 
Ὑπερμαχῶν κάλλιστα τῆς κληρουχίας, 

4060 Πο.μὴν ἀγαθὸς, ἄγρυπνος ποίµνης φύλαξ, 
Λύχους διώχκων δυσμενεῖς τοῦ ποιμνίου, 
Καὶ τῷδε διδοὺς τὴν νομὴν ἐλευθέραν. 
"Avat προσηνὴς καὶ µαχητὴς γεννάδας, 
Αἴας, ᾽Αχιλλεὺς, καὶ Νέστωρ βουληφόρος, 

4065 Ὑπὲρ Ηρίαμον εὐμέλιος ἱππότης: 

Ἔκτωρ φάλαγγας ῥηγνύων ἐναντίων * 
Ἠπίχαρις ἡθός τε, πτηνὸς τὴν φρένα, 
Φρικτὸς μὲν ἐχθροῖς, εὐμενὴς δ᾽ ὑπηχόοις, 
Ἱλαρὸς, εὐέντευκτος, ἡδεῖα χάρις, 

B 4070 Μυριόνικος τρισαριστεὺς αὐτάναξ, 
Ἑρμοῦ τε παιδείας τε παντοίας φίλος, 
"Αντικρυς "Αρης lv µάχαις ἀντιπάλων, 
᾿Ὀξύῤῥοπός τις πρὸς µάχας καὶ κινδύνους, 
Ael στρἀταρχῶν, κατ’ ἐχθρῶν κινῶν δόρυ, 

4075 Καὶ ταῖς xaxa σφῶν ἀναδούμενος νίκαις. 
Οὗτος στρατεύσας κατὰ Τούρκων βαρθάρων 
Κατὰ τὰ µελάγγεια τῆς ἕω τόπους 
Τούρκους μετῆλθεν ἀναχαιτίσας ὅπλοις 
Καὶ τῆς φυλσκῆς φροντίσας τῶν ἀστέων, 

4080 E!« τὴν βασιλεύουσαν ἀνθυποστρέφει, 

Εἶτ᾽ ἐκστρατεύει κατὰ Περσῶν καὶ πάλιν 
Τὰς πρὸς Πιθηχᾶν κατατρεχόντων πόλεις, 
Λεηλατούντων καὶ θρᾳχτησίων θέµα. 
Τοίνυν ὑπερδὰς Αὐδιαν καὶ Φρυγίαν 
4085 "Αναξ ἐπέστη φρουρίοις χακουµένοις, 

C Καὶ δυνατὴν σύναρσιν αὐτοῖς εἰσφέρει 
Καὶ Πέρσας ἀπήλασεν ὡς ποῤῥωτάτω - 
Kai πρὸς Φιλομίλιον ἀπελθὼν πόλων, 
Κάκεῖσε Τούρχοις βαρθάροις ἐντυγχάνει - 

4090 Καὶ πεἰρεται δὴ τὸν ποδὸς ταρσὸν βέλει 
Ὑπ' ᾿Αγαρηνοῦ λογχοτρώτου χειµένου 
"Avo κατὰ πέλµατος ἀφέντος βέλος : 
Κάκεῖθεν ὥς τις ἀετὸς ταχυπτἑἐρυξ 
Ἔπτη πρὸς αὐτὶν ᾽Γκονιέων πόλιν, 

4095 Καὶ τῆσδε πάντα κατακείρων τὰ πἑριξ, 
Ηρὸς βασιλίδα τὴν πόλιν ὑποστρέφει : 
Ὑπῆρξε φροντὶς, ὡς πατρὶ τούτου πάλαι, 
Καὶ τῷδε χοινῶν πράξεων στεφηφόρῳ, 

Ὃς xai συνήφθη πρὸς γάμου χοινωνίαν 

4100 Ἐξ ᾽Αλαμανῶν εὐγενεστάτη χόρῃς, 

D Ταϊς ἀρετῶν χάρισιν ὡραϊσμένῃι 
Οὐχ ἧττον Ἡ σώματος ὥρᾳ xai πλάσει. 
Τούτου κρατοῦντος, ἐκ κλιµάτων ἑσπέρας 
᾽Αλαμανῶν στράτευµα καθάπερ νέφος 

4105 Δεινὸν τετριγὸς φθαρτικόν τε χαθάπαξ 
Ἐπεισέφρησεν ἀθρόον Ῥωμαῖδι, 

Τὴν πρὸς Σιὼν ἄφιξιν αὐχοῦν αἰτίαν * 
"Qv ῥὴξ Κοῤῥάδος ἦν στρατηγὸς ταγμάτων, 
Φιλευσεθὴς ῥὴξ καὶ φιλόχριστος πλέον, 

4110 Ὃς 6pxia θεὶς ἄνακτι πιστευτέα,͵ 
Ἡ μὴν παρελθεῖν φιλίως 'Ῥωμαίδα 
Λὐτόν τε xal στράτευµα xai βλάθῃς δίχα, 
Καὶ μέχρις αὐτῆς τῆς Κωνσταντίνου φθάνει 


160 


161 


Σὺν τῇ στρατιᾷ xal λεφ κατηκόῳ 
4115 Μηδὲν νεοχµώσας τι τῶν συγκειµένων * 
ἸΑφ' οὔ γε πορθμὸν ἐκπεράσαντες τάχος 
"Hvutov αὐτῶν τὸν προκείµενον δρόµον. 
*Q ὃ' αὐτοχράτωρ. κεκριχκὼς εἶναι δέον 
Δι’ ὑγροχέρσου (54) στρατιᾶς ῥωμαλέας 
4120 ᾿Ἐπιστρατεῦσαι τῇῃ Κερχυραίων ἄκρᾳ, 
Ἐκ Σιχελῆς προσφάτως ναυαρχίας 
Ὑποστάσῃ πόρθησιν ἐξ ἀθουλίας, 
Πρὸς τοῦτ) ἀπησχόλητο νυκτὸς ἡμέρας * 
Καὶ συναλίσας στρατιὰν πανταχόθεν 
425 Φρίσσουσαν αἰχμαῖς μοριάριθµον ξένην, 
Χιλιόναυν στόλον τε πρὸς τοῖς δ᾽ ὁπλίτας 
lipàc νῆσον ἐστράτευσε τὴν τῶν Φαιάκων, 
Καὶ τῇδ’ ἐφιστᾷ τὰς δυνάµεις κυχλόθεν, 
Καὶ κατακρατεῖ τῆσδε λιμῷ vai βίᾳ * 
4130 Καὶ τρισαριστεὺς Πελαγονίαν φθάνει * 
'Ag' Tc ἐπελθὼν Τριθαλοῖς ὥσπερ λέων 
Σπονξᾶς διαλύσασι τὰς συγκειµένας, 
Καὶ Ῥωμαϊκὰς καταδῃοῦσι πδλεις. 
Βρυχήματι σφᾶς κατέπληξε xal µόνῳ * 
4133. Λείχν 0' ἑλάσας xal λαφυραγωγίαν 
Ἐκχεῖθεν ἀμύθητον ἅμ᾽ ἀνδραπόδοις, 
Πρὸς τὴν βασιλεύουσαν ἀνθυποστρέοει * 
Κάπὶ τροπαίῳ προσφάτῳ καὶ τῇ νίχῃ 
Κατήγαγε θρίαμθον &v µέσῃ πόλει. 
4140 "Αρτι 6' ὑπεκλάμποντος Ἶρος xal πάλιν, 
"᾿Αναξ ἐπέστη Ηελαγονίας τόποις, 
Καὶ Τριθαλλάρχην Οὗὔρεσιν κακεργάτην 
Μέτεισεν αὖθις χατὰ Ῥωμαίων ὅπλα 
Κινοῦντα κακῶς Παιόνων συμμµαχίᾳ : 
4145 στ) ἀναθαρσήσαντα κατὰ συστάδην 
Τὴν πρὸς κρατοῦντα μὴ κατοχνῆσαι µάχην. 
Τέως βασιλεὺς συμπλαχκείς σφισι µάχῃ 
Τρόπαιον ἱστᾷ κατὰ βαρθάρων μέγα. 
Ὅ «' ᾿Αρχιζουπάνος γε κλῆσιν Βακχῖνος 
4130 Μόνῳ βασιλεῖ κατ ἐπιλέγδην µόνος 
Μέγας τε φυὴν xai Βριαρόχειρ lac, 
Άλλος Γολιὰθ ὑπέροφρυς τὸὺς τρόπους 
"Avaxtt Δαθὶδ πρὸς µάχην συνεπλάκη * 
Καὶ θλᾷ παραπέτασμα σιδηροῦν κράνους 
4155 Τὸ πρὸ προσώπου βάρδαρος πλήξας ξίφει : 
'Avat δὲ διέπειρε βαρθάρου χέρα 
Τριχῶν τε τοῦτον εὐφυῶς δεδραγµένος, 
Ζῶντα στρατιᾷ ταχέως παριστάνει * 
Καὶ βαρθαρικοῦ διαλυθέντος στ΄φους, 
4160 Ὑίκην ἀπηνέγκαντο Ῥωμαῖοι πάλιν. 
"Ew δ᾽ ἱδρῶτας Μανουἡλ µάχτς φέρων 
Οὐδ) ἐκτινάξας τοῦ προσώπου τὴν χόνιν, 
Ἐχεῖθεν ἐξώρμησε χατὰ Πχιόνων, 
Ἔγκλημ᾽ ἐπάγων σφίσι τὴν cop ay lav 
4165 ΤῬὴν πρὸς Τριθαλοὺς Ῥωμαϊκῶν καθ᾽ ὄρων * 
Σάουθον οὐκοῦκ ἔκπερασας ὡς tov 
Φραγγοχωρίῳ καὶ Ζευγμίνῳ τῇ πόλει 
Ἐπεισπεσὼν ἔχειρε πάντα τὰ mépit, 
Κάκχεῖθεν ἀπήλασεν λείαν µυρίαν, 
4170 Καὶ πλοῦτον εἷλε xai λάφυρα καὶ σχύλα * 


(54) De hujus vocabuli novitate οἱ ambiguitate 
jam monni leetorem v. 3875; ubi elymologiam 


CAXSARES. 


À cum suis copiis populoque subdito, 


162 


nec preter fedus quidquam est molitus. 
Atque hino trajesto sine mora freto, 
susceptum porro continuarunt iter. 
Jam imperator necessarium judicans 
cum prepotente validoque exercitu 
ferre suppetias arci Corcyree, 

qua nuper cladem a Sicula classe 

ob consilii imprudentiam passa fuerat ; 
huic cure diu noctuque intentus erat : 
et congregato undecunque exercitu 
armis horrifico innumero miro 

et mille navium classe plena milite ; 
cum his accessit ad Pheacum insulam 
eamque viribus undique cireumdedit, 

et fame demum vique debellavit. 

Mox victor venit in Pelagoniam, 

unde Triballos invasit ceu leo, 

qui fedus ante initum irritaverant, 
atque Romanis urbibus molesti erant. 
Hos ergo terruit vel solo rugitu ; 

et predam inde referens ac manubias 
innumerabiles cum mancipiis, 

rursus ad regiam urbem pedem retulit ; 
atque ob recentem nobilem victoriam 
rite triumphum media urbe egit. 

Tum rursus, vere vix se speriente, 
adfuit Cesar Pelagonie terris 

et Triballorum principem injurium 
Uresim impetit, qui nuper arma 

sociis Paonibus in Romanos moverat : 
quare et audebat manifesto marte 

cum nostro Cesare pugnam non respuere. 
Verum patrato cum Barbaris prelio, 
tropheum ingens Cesar reportavit. 
Sed Archizupanus, vulgo Bacchinus, 
singulare cum Cesare certamen 
suscepit, magna preditus membrorum 
mole, et Briareo par centimano, 

vel gigas Goliath superbiens in Davidem. 
Barbarus ergo munimentum galee. 

ori pretentum Cesaris, ense frangit ; 
at manum barbari Cesar configit, 
eumque coma fortiter correptum, 
perirahit. vivum ad nostrum exercitum. 
Quare barbarico dissoluto agmine, 


p Romani denuo referunt victorium. 


Manuel adhuc pugna sudorem gerens, 
necdum de facie pulvere deterso, 

illino in Peonas transtulit exercitum 
crimen uiturus societatis bellice 

quam cum Triballis contra nos inierant. 
Ergo trajecto oum copiis Savo, 

et Francochorium Zegminumque urbem 
oocupans, agros quaquaversus vastans, 
illinoque abductis plurimis manubiis, 
opibus auctus predaque onustus, 


secutus.in interpretando sum : nuno temen mihi 
prorsus videtur epithetum adjectivum fortitudinis. 


163 EPHR £€Mí! ΟΒΒΟΝΟΩΒΑΡΗΙ 


roversus el ad imperii motro,oli:, 
nobilem agens per urbem triumphum, 
captos Triballos lunnosque ducens 
splendidis togis decenter indutos, 
insignis pompe mirum ornamentum. 
Brevi intervallo in urbe demoratus, 
rursus peonium bellum est agressus 
Cesar, et Sardicam urbem usque venit, 
ibique pacem hostibus est largitus. 
Illinc profectus contra Triballum satrapam, 
hunc in itinere tantopere exterruit, 

ut obedientem fecerit imperio ; 

et sic Byzantium redux venit Cesar. 
Sed vere exorto, iterum egressus 

ad Pelagoniz terras semet transtulit : 
ibique intelligens moliri tyrannidem, 
Hunnosque ad bellum exstimulure 
Comnenum Andronicum tunc regentem 
Brenitzobe thema et Bellegradi, 

officio spoliat, catenisque onustum 
mittit Byzantium, ibique mandat 
quam tutissimo carcere custodiri. 
Interim princeps Peonum, violato 
foedere, terras incursabat omnes 
Branitzoba atque Bellegradi : 

sed Caesar presens damnum perpessis 
tulit suppetias cum vindiciis : 

mox ad inetropolim pedem referebat, 
compositis cunctis in occidente rebus. 
Postea transtulit bellum in Ciliciam ; 
pervectusque Adanam atque Tarsum, 
harum castella instauravit rite, 

qua Romano imperio obnoxia erant, 
ged nuper a Torcse vexata fuerant ; 

et Antiochiam usque progressus est, 

in quam cum suis custodibus est receptus 
et cum vexillis regiis ut imperator, 
effusis obviam extra portas civibus; 
eique valde gloriosam curantibus 


ingressus pompam cum secuadis plausibus. 


Dumque ibi manet Manuel imperator 

in ludorum agone ostendit civibus 
valide manus opera virilia 

heroicz digna generoseque indolis, 
contorum certaminibus vincens equiles 
Itaiicos hastarum laude inclytos. 

Sic fortitudinis indiciis editis 

atque prudentis in preliis peritis, 
suique admiratione concitata, 

ad Constantini rediit urbem patriam. 
Idem consortem tori atqueiinperii 
duxerat forma inclytam puellam 
Antiochie satrapa prognatam 

Petebino equite ex Italia : 

nempo quia primam conjugem amiserat 
ex Alamaanis genitam principibus. 
Atque hsec hujusmodi sortita suat exitum. 


A 


C 


Καὶ παλιναστς: πρὸς βασιλίδα πόλιν, 
Καὶ κατάχε: θρίαµθον εὔσημον πόλει 
Δορυαλώτους Τριθαλοὺς, (ὄννους ἄγων, 
Στολὰς τιμαλφεῖς εὐφυῶς ἠσθημένους 
4175 Πομπήν θ᾽ ὑπεξαίροντας αὐτῶν τῇ θὲᾳ - 
Καιρὸν δὲ βραχὺν ἐνδιατρίψας πόλει 
Ἐπιστρατεύει Πκίοσιν αὖθις ἄναξ, 
Καὶ πρὸς Σαρδ.κὴν ἀφωνεῖται πόλιν, 
Κάχεῖ παρὼν τέθειχκε συµθάσεις σοίσιν. 
4180 Χωρεῖ δ᾽ ἐχεῖθεν πρὸς Τρ.θαλῶν σατράπην, 
Καὶ τὸνδ᾽ ὁδοῦ πάρεργον ἔντρομον δράσας, 
Πειθήνιόν τε τῷ x2dtet τῶν Αὐσόνων 
Πρὸς τὴν βασ.λεύουσαν εἴσεισι πόλιν * 
"Hpoc δ᾽ ἐπιλάμποντος ἔξεισι πάλιν, 
4185 Καὶ πρὸς πεδία Πελαγονίας φθάνει " 
Κάχεῖ διαγνοὺς βασιλειῶντα δόλῳ 
Ὀὔννους x' ἐπαλείφοντα πρὸς ξιφουλκίαν 
Κομνηνὸν ᾽Ανδρόνικον ἄρχοντα τότε 
Βρανιτζόθης θέματος xai Βελλαγράδων, 
4190 Ἔπαυσεν ἀρχῆς, καὶ καθείρξας £v πέδαις 
Δέσμιον ἀπέστειλεν ἐν Βυζαντίδι, 
Καὶ φυλαχῇ δέδωκεν ἀσφαλεστάτῃ. 
Καὶ τηνικαῦτα Ἠαιόνων ἀρχηγέτις 
Σπονδὰς λελυχὼς κατέδραµε χωρία 
4195 Βραν.τζόθης Εύµπαντα καὶ Βελλεγράδων ; 
Τέως ἐπιστὰς βασιλεὺς κακουµένοις, 
Ἴμυνεν αὐτοῖς ὡς iv παρουσίᾳ, 
Καὶ πρὸς βασιλεύουσαν ἀνθυποστρέφει, 
ES πράγµατα θεὶς πάντα τὰ πρὸς ἑσπέραν ΄ 
4200 Καὶ λοιπὸν ἑστράτευσε πρὸς Κιλιχίαν * 
E!q "Αδαναν οὖν xai Ταρσὸν ἀφιγμένος 
Καὶ ταῖσδε τὰ πρόσοικα θάλψας ὡς δἑον 
Ὑπήχοα φρούρια Ῥωμαίων κρᾶτει 
Πάσχοντα καχῶς πρὸς Τορούσῃ (95) τῷ τότε 
4205 Καὶ µέχοι λαμπρᾶς Αντιοχείας φθάνει, 
ς ἔνδον εἰσήλασε σὺν δορυφόροις 
Καὶ παρασήµοις βασιλικοῖς ὡς χράτωρ 
Διεκχυθέντων ἐκ πυλῶν οἰκητόρων 
Καὶ σκευασάντων φιλότιμόν οἱ λίαν 
4210 Ηομπαίαν εἰσέλευσιν εὐφήμοις χρότοις. 
Ἔνθα διάγων Μανουἡλ αὐτοκράτωρ 
Ἐν παιδιᾶς δέδειχεν ἀγῶνι σφίσ.ν 
Ανδρείας ἔργα καὶ χερὸς ῥωμιλέας, 
Ἡρωϊκῇ πρέποντα γενναίᾳ φύσει 
494 Κοντῶν ἀμίλλαις ἐχνικήσας ἱππότας 
Ιταλιώτας ἀγερώχους πρὸς δόρυ. 
Εὐανδοίας οὕτω ὃξ δείξας τὸ σθένος 
Ἐμπειρίαν τε συνετὴν τὴν ἐν µάχαις 
Καὶ θαύματος ξύμπαντας ἐμπλήσας ἀναξ 
4920 0 καδ) ἐπανέζευξε πρὸς Κωνσταντίνου. 
Κοινωνὸν οὗτος τοῦ λέχους xal τοῦ κράτους 
Ἔγημε κάλλος εὐπρεπεστάτην χόρην 
Αντιοχείας σατράπου θυγατἑρα 
Ἰταλιώτου Πετεθίνου ἱππότου * 
4225 Πρώτην σύνευνον ἀποθαλὼν θανάτφ 
Ἐξ ᾽Αλαμανῶν ἀρχικῶν οὖσαν γένους. 
Ταῦτα μὲν ὧδε συωνέκυρσεν, ὡς ἔφην * 


(55) De Toruse Armenio Nicetas Choniata Hiat. i, 1. 


165 


Κομνηνὸς Ανδρόνικος δ᾽ ἐγχαθειῤγμένος 
Δ'᾿ ἃς περ ἱστόρησεν αἰτίας λόγος, 

4230 Ερκτῆς διαδρὰς μηχανῇῃ πολυτρόπῳ 
Εἰς Γάλιτζαν ἔἕδραμε Ρωσικὴν πόλιν, 
Καὶ τῷ σατραπεύοντι ταύτης ἀσμένως 


Δεχθεὶς, παρ) αὐτῷ πλεῖστον ἐμμᾶνει χρόνον. 


Οὕτω δὲ συνέδησεν αὐτοῦ πρὸς πόθον 
4235 Καὶ φιλίαν σχἑσιν τε σατράπην χρόνῳ, 
Ὡς συνεδρεύειν συναριστᾷν σατράπῃ 
Καὶ τῷδε συνέστιον del τυγχάνειν. 
Ὅμως χρίνων ὄνειδος οἰχεῖον κράτωρ 
Πρωτεξαδέλφου τὴν φυγὴν ᾿Ανδρονίκου 
4940 ᾿Απόδρασίν τε xàni τῆς ξένης ἄλην 
Ἐπιμελὲς τίθησιν ἔργον xai λόγον 
Ὡστ) ἀπολαθεῖν τόνδε πατρίδα πάλιν * 
Καὶ μᾶλλον οἴς ἤγγελλε qup καὶ τὰὸς 
"Qt: Zxuguxly, στρατιὰν παροξύνει 
4245 θράκης ἐπελθεῖν Μακεδονίας ὅροις. 
Ἐκεῖθεν οὐχοῦν εὐμενῶς αὐτορράτωρ 
Ηίστεις παρασχὼν καὶ λαθὼν ἐπανάγει 


9 Ν 
Κομντνὸν ᾽Ανδρόνικον πρὸς vi,» πατρίσα ' 


Καθ᾽ ὃν γρόνον Παίονες ἠθετηκότες 
4950 “Ας πρὸς χρατοῦντα συνέθεντο ξυµθάσεις, 
Χώραις ἐπήλθον Αὐσόνων παριστρἰοις * 
Kai Ῥωμαϊκοῖς συµθαλόντες τάγµασι 
Νίχην ἀπηνέγκαντο καὶ πλῆθος σχ΄λων. 
Τοίνυν ἐπιστὰς βασιλεὺς τῷ Ζευγμίνῳ 
4255 ᾿Ἠλωχότι Παίοσιν ἄρτι βαρθάροις, 
Ἐπανασώζει καὶ πάλιν '᾿Ρωμαῖθι 
Εὐδουλίαις νίκα:ς τε xai στρατηγίαις. 
Καὶ μὴν περιώνυµον ἔργον xai τόδε 
ἸΑναπέφανται τοῦ καλοῦ στεφηφόρου * 
4960 Ἰ]όλεις ᾿Ασιάτιδες ceu ornato: iw 
Χλιαρὰ καὶ Πέργαμος ἄλλαι z' a2 πόλεις, 
"Qv τὰ πέριξ πάσχοντα Πέρσαις βαρθάροις 
Αποζμεινά τε, πυρπολο΄ὐμενά σφισι 
Κωμηδὺν ὡς ἔχοντα τὴν συνοικίαν, 
4265 "Ava περιέθαλε τείχεσιν τάδε * 
Καὶ διαλαθὼν φρουρίοις ἀσφαλέσι 
Τὸν χῶρον, ἀπήλλαξε Περσικης λύµης. 
Οἰκητόρων οὕτω δὲ πλήθουσι τάδε 
Kai πᾶτι καλῶς τοῖς κατὰ βίον βρίθει, 
4210 ᾿Αγροϊῖς τι φυτῶσί τε, χάρισι ξέναις, 
Φρούριχ ταῦτα xai πόλεις εἰρημέναι 
Ὡς τῶν μεγάλων κατακρατεῖν ἀστέων. 
Ταῦτα μὲν οὕτω συµθέθηκεν, ὡς ἔφην * 
Ὄρκους δὲ πάλιν συγχεάντων Ἱ]α.όνων, 
4275 Ἔξεισιν ἄναξ τῶν βασιλείων δόµων, 
Καὶ πρὸς Σαρδικὴν ἀφιχνεῖται τὴν πόλιν, 
03 συμβαλεῖν τέτακτπ Ῥωμαίων ἴλαις. 
Ἐπεὶ δὲ συνήθροιστο πᾶν στρατευμάτων 
Ἐρίσει στρατηγῶν βασιλεὺς βουληφόρων, 
4280 Κοντοστέφανον ᾿Ανδρόνικον δεικνύε:, 
“Ανδρ᾽ ἀρείκὸν, ἁπτόητον ἐν µάχαις, 
Καὶ τὴν κατ’ Οὕγγρων ἀνατίθησι µάχην * 
Ὃς παρολαθὼν ᾿Ρωμαϊκὰς δυνάμεις 
Ὁρμῆ κατὰ σφῶν σὺν θεῷ νίκης δότῃ * 
4285 Καὶ δὴ περάσας Σάουθον Ἴστρον 0' ἅμα 
Ὑπεισέδυ Ζεύγμινον Αὐσόνων πύλιν, 


04ἱ984ΛΗΡ.. 


À Comnenus autem habitus in vinculis 
ob jam narratas causas Andronicus, 
versuto astu carcere se proripiens 
in Russicam confugit Galitzam urbem, 
ibique a satrapa prono animo exceptus, 
longo permansit apud ipsum tempore. 
Tanta autem sibi junxit amicitia 
et quotidianis satrapam officiis, 
ut illi semper in convictu adesset 
ejusque mensa assidue uteretur. 

At Cesar sibi probrosam existimans 
Andronici fugam patruelis 

et in alieno solo vagam vitam, 

cepit putare qua ratione posset 
hominem in patriam suam retrahere : 

B presertim quia didita fama erat 
arma Scytharum ab illo commoveri, 
Macedoniceque ct Thracie adesse finibus. 
Ergo benivola oblata lide 
Cesar et rezepta invicem, reduxit 
Commenum Audronicum ad laré& patrios. 
Sub idem tempus Peones eífracta 
quaui Manueli spoponderant fide, 
nostras ad Istrum incursabant terras, 
et cum Romanis congressi militibus 
victoria et spoliis plurimis sunt potiti. 


Quamobrem Caesar Zeugminum progressus, 


quam urbem nuper Peones occupaverant, 
rursus Romano vindicat imperio 
victoriis et consiliis et arte bellica. 
Inclytum aliud el famigeratuin 
praeclari regie opus inclaruit. 
Urbes Asiaticas utiles reipublice 
Chliaram Pergamum aliasque aliquot, 
(quarum ager misere Persis barbaris 
obnoxius, igne et ferro vastabatur, 
propterea quod pagatim habitabantur) 
manibus Cesar cunctas circumolusit : 
et communitam validis castellis 
provinciam, damno Persico prohibuit. 
Sic autem crevit incolarum numerus, 
eic ampliata suat vivendi commoda 
agris, arboribus, peregrinisque bonis, 
ut hec castella predieteque urbes 
vel ipsis magnis urbibus antistent. 
His ita gestis; interim Poonibus 
D fidem juratam denuo rumpentibus, 
relicta regia pergit imperator 
Sardicam usque urbem, quo condictus 
Romanis legionibus conventus erat. 
Ubi universe convenerunt coyizs, 
ducum prudentiurn Cesar de consilio 
Andronicum creat contostephanum, 
virum mavortium preeliis invictum, 
eique bellum committit Hungaricum. 
18 vero assumpto exercitu Romano 
pergit in hostes cum Deo propitio, 
trajectisque Savo et Istro Suviis 
ingreditur Zeugminuin urbem nostram; 


[06 





107 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 168 


et cum Peonicis congressus legionibus, 
splendidum ex hoste tropheum retulit; 
atque illinc venit ornatus adorea 

ad Cesarem qui letus eum excepit. 
Paulo post igitur ad regalem urbem 
Casar reversus cum victorie auctore 
duxit triumphum apprime magnificum, 
confertis plenum spectatorum turbis 
militibus captivis ac manubiis. 

Nam procedebat affabre composita, 
quadriga argento auroque exornata, 
nivei quam ducebant candoris equi. 
Ibi locari jusserat imperator 

Virginis augustam Deipare imaginem, 
belli velut socie tuteleque. 

Hanc sequebantur regii cognati 
pulcherrime exornati suis insignibus. 
Deinde Cesar ut gigas fortissimus, 

vel potius ceu sponsus adveniens thalamo, 
maximus admirandus luce rutilans 
equitans procedebaf decenter admodum : 
post quem Contostephanus victoriosus 
hymnis a cuncto exercitu celebratus. 
Postquam ad templum devenerunt maximum, 
illie ingressus Cesar leto animo 
gratias egit victoris auctori Deo, 
ejusque laudes divite lingua dixit; 

tum se ad regium contulit palatium. 
Hic Manuel rex atque porphyrogenitus 
gupremo Numini gratias persolvit, 
suscepto filio de secundis nuptiis : 

ob quem letitia publici convivii 

cives universos opipare excepit; 
charumque filium appellavit Alexium. 
Regnante Manuele, gentis Venet 
colonia quedam civium Italorum 
Venetiis venit ad regiam metropolim : 
ibique genuinis adscripta civibus, 

exin in omnes sparsa est provincias 
Romani imperii, lautosque thesauros 
opum congessit et potentiam amplam, 
multoque magis intendit audaciam. 
Nec solum nostro populo diffidebant 
Veneti, sed edicta spernebant regia, 
neque minarum tangebantur metu. 
Horum superbiam haud diutius Cesar 
ratus ferendam utpote insanabilem, 
litteras regias pcr provincias omnes 
Romani imperii clanculum dimisit, 
qua ut caperentur Veneti mandabant, 
et rei gerende tempus prescribebant. 
Ergo condicta certa dies fuit, 

qua sunt reapse capti Latini omnes, 
improbi moris ponas uti luerent. 
Tamen qui Veneti urbem Constantini 
tunc incolebant, festinanter omnes 
congcensa nave vespertino tempore, 
velaque ventis naviter pandentes 

in suam patriam fuga devenerunt : 


Δ Καὶ Παιοινκαῖς συμπλαχεὶς tAapy aic, 
Περιφανὲς τρόπαιον Ἱστᾷ xal νίκην * 
Κάκεῖθεν ἀνέζευξεν ὡς νικηφόρος, 

4200 Kai βασιλεῖ δέδεχτο λίαν ἀσμένως. 
Μεθ᾽ ἡμέρας οὖν τὴν βασἰλειον πόλιν 
"Avat πεφθακὼς σὺν νίχης παραιτίῳ 
Κατήγαγε θρίαμθον ἔκλαμπρον πάνυ, 
Στενούμενον πλήθει τε τῶν θεωµένων 
4295 Τῶν τ αἰχμαλώτων xai σκύλων xai λαφύρων. 
Ἡγεῖτο γὰρ τέτρωρον εὖ ἡρμοσμένον 
᾿Αργύρεόν πως, ὑπόχρυσον µετρίως, ' 
*O χιονώδεις εἶλκον ἵπποι τὴν θέαν " 
Ἐφ᾽ o0 γε σεπτὴν ἀναθιθάζει κράτωρ 
4300 Tr µητρανάνδρου Παρθένου τὴν εἰκόνὰ, 
Ὡς συστρατήγου συμμάχου τ ἀπροσμάχου * 
D Μετὰ δὲ λαμπροὶ καὶ βασιλείῳ γένει 
Κυδρούμενοι κἄλλιστα καὶ ταίς ἀξίαις * 
Ἔπειθ) ὁ κρατῶν ὡς γίγας Βριαρόχειρ 
4305 Ἡ μᾶλλον εἰπεῖν νυμφίος Υ) ἐκ παστάδος 
Κύδιστος 7j μέγιστος ἀστράπτων φἀει 
Ὀχούμενος προῇλθεν εὐπρεπῶς ἄγαν * 
Μεθ) ὃν Κοντοστέφανος αἴτιος νίκης, 
Ὑμνούμενος ξύμπασι τῆς στρατηγίας * 

4310 Μέγαν δὲ vaóv πεφθακὼς αὐτοκράτωρ, 

Καὶ τὀνδ᾽ ὑπεισδὺς εὐχαριστεῖ προφρόνως 

Τῷ νικοποιῷ παντάναχτι Δεσπότῃ, 

Καὶ τοῦδε λαμπρῶς αἴνεσιν γλώσσῃ φράσας 

Ἐκεῖθεν ἥχει πρὸς βασιλείους δόµους, 
4315 Οὗτος Μανουὴλ πορφυρανθὴς αὐτάναξ 

θεῷ χαριστήρια τῶν ὅλων θύει 

Γεννήσας υἱὸν ἐκ γάμων τῶν δευτέρων, 

"Eo! t θαλίαις καὶ χαλαῖς πανδαισίαις 

᾽Αστυπολίνας εἱστιαχὼς πλουσίως, 

4320 Κέκληκχεν ᾽Αλέξιον υἷέα oiov. 

Τούτου κρατοῦντος xai Βενετίκων γένος 
᾽Ανδρῶν ὑπῆρξεν ᾿Ιταλῶν ἀποιχία 

Ἐκ Βενετίας εἷς βασιλίδα πόλιν, 

Καὶ τῃησδ᾽ ἐνεργάφησαν ἀστοῖς Ὑνησίοις, 

4325 Κάν τῇσὸδ) ἐφηπλώθησαν εἲς πᾶσαν χθόνα 

Διασπαρέντες Αὐσόνων κραταρχίας, 

Ἐνημμένοι πλοῦτον δὲ βαθὺν πραγμάτων, 

Αὔξην τε μακρὰν, αὐθάδειάν τε πλέον, 

Οὐκ Αὔσονας ἤγηντο δυσμενεῖς µόνον, 
4330 )Αλλὰ βασιλείων γε xa! προσταγµάτων 

Καὶ τῶν ἀπειλῶν εἶχον ἀνεπιστρόφως 

Τὴν σφῶν τολοιπὸν ὑπεροψίαν &vat 

D Οὔκουν φορητὴν οὐδ' άσιμον xplvov, 

Γράμματα βασίλεια κατ’ ἐπαρχίαν 
4335 Ῥωμαϊχὴν πέπομφεν ἅπασαν λάθρα 

Κατάσχεσιν δηλοῦντα τῶν Βενετίκων, 

Χρόνον τε καθ’ 0v ταῦτα πραχθῆναι O£ov. 

Ὥριστο τοίνυν ἡμέρα προθεσμίας, 

"H« ἔνστασης πᾶς συνελήφθη Λατίνων 
4340 Tz; δυστροπίἰας εἰσπραχθέντες εὐθύνας, 

Βενετίκων ὅσοι δὲ τὴν Κωνσταντίνου 

Πόλιν κατῴκου», ἀποδράσαντες τάχος 

Ἐπιθεθηκότες τε ντὸς ἑσπέρας 

Τοῖς ἀνέμοις λαίφη τε δόντες ὡς δέον 
3445 ᾽Απήῄεσαν φεύγοντες ἐς σφῶν πἀτρίδα ; 


169 


Kal σφᾶς μὲν εἶχεν ἡ Βενετία cóxe: 
Μετὰ δὲ μακρὸν ηὐτρεπικότες στόλον 
Νήσους ἑχάχουν ἐκπλέοντες εὐδρόμως: 


Αλλ’ ἀντίπρωρος Αὐσόνων σταλεὶς στόλος 
4500 Ηλοῦ σφᾶςλἀπεῖρξε πειρατικοῦ xol µάχης. 


Tolvov ἀποστάντες γε τοῦ διὰ µάχης 


Ἐχθροὺς χαχῶς ὁρᾷν ἀμύνεσθαι «' a5 στόλῳ, 


Πρὸς ῥῆγα συνέβεντο τῆς Σιχελίας 
Ὄρχια πιστὰ συµθάσεις τε φιλίας. 

1005 "O γνοὺς βασιλεὺς 6 προμηθεὺς Αὐσόνων 
Καὶ τὰς ἐπὶ λόμῃ΄γε τῆς ᾿Ῥωμαίΐδος 
Συµφωνίας σφῶν ἐννοούμενος λῦσαι 
"Ac ῥηγὶ συνέπραξαν ἀμύνης χάριν, 
᾽Ανεξικάχως, εὐμενῶς, εὐμηχάνως 

4360 Πρὸς οιλίαν εἵλχυσεν αὐτοὺς τὴν πάλαι. 


᾽Αμνπατίαν δοὺς τῶν σφίσι πεπραγμένων" 


Πρὸς δ᾽ ab ἔθη δίδωσιν αὐτοῖς τὰ πάλαι" 
Καὶ σφῶν ὅσων εἴληφε τηπρὶν οὖσίαν 
Καὶ τήνδε βασίλειος ἐφρούρει στέγη, 
4365 Τοῖς Βενετίχοις ἀπέδωχε προφρόνως 
Γενναίαν ἄναξ οὐτοσὶ πλουτῶν φύσιν, 
Οξύῤῥοπός τ ὢν iv µάχαις ἀντιπάλων, 
Δραστηριός τε καρτερόψυχος λίαν, 
Καὶ διενε, γῶν δ’ ἑαυτοῦ τὰς µάχας, 
4510 Δεῆσαν ἵππον ἀνέβαινεν αὐτίκα, 


Καὶ τῆς στρατιᾶς ἦν προμαχῶν εὐθύμως. 


Ἔτεισι τοίνυν χατὰ σουλτάνου πάλιν 
Κατατρέχοντος Ῥωμαῖϊχὰ χωρῖα, 
Καὶ γίνεται δὴ πρὸς θέµα Δορυλέου, 
4570 Ἔνθα χρονίζων εὖ ἀναχτίζει τόδε 
Τείχει τ’ ὀχυρῷ καὶ περιτείχῳ ξένφ 
Περιθαλὼν εὖ κατοχυρώσας 0' Hua: 
Καὶ δοὺς φυλαχὴν ὡς ἑνῆν τῷδ) ἀξίαν, 
Μερῶν ἁπανίστατο τῶν Δορυλέου" 
4880 ᾿Ἐφίσταται δε φρουρίῳ τῷ Σοοθλέφψ' 
Kaxstv' ὁμοίως ἀνακτίσας ὡς δέον͵ 


Καὶ πάντα θεὶς εὖ, πρὸς πόλιν ὑποστρίέφει: 


Βραχὺς ἐφεξῆς παρελήλυθε χρόνος! 

Καὶ καθ) ἑαυτοὺς βασιλεὺς καὶ σουλτάνος 
A385 Ὑπέσμυχον πῦρ ἐν σποδιᾷ καρδίας 

Ἔναυσμα βραχὺ µνησικαχίας χόλου, 

Καὶ τοῦτ) ἀνάψαι κατέσπευδον slc φλόγα" 

Ἑκχάτερος γοῦν ἐγκαλῶν ἑκατέρῳ, 

Ὑπῆρχε σαφῶς καὶ διηπείλει μέγα" 
4390 Ὁ ἐν βασιλεὺς τὰς ὑπούσας δυνάµεις 

Πάσας ἀθροίσας ὣς ἑνῆν πανταχόθεν 

Άλλας t' ἐπ ἅλλαις συναγαγὼν ὡς δέον 

"EE Ἰταλῶν τε καὶ Σχυθῶν παριστρίων 

Καὶ συγχροτήσας μυριάριθµον στίφος 
4305 ᾿Αφανίσων ἄπεισι Περσικὸν φῦλον, 

Καὶ κατερείφων Ἰ[κόνιον εἰς ἔδος, 

Πρὸς δ’ αὖ γε Περσάνακτα καθέξων Big 


Καὶ συµπατήσων, ὡς ἔθος, κατ’ αὐχένος" ᾿ 


᾿Απάρας οὐκοῦν ix Βυζαντίου τάχος 
4400 Μετὰ στρατιᾶς διὰ Φρυγίας µέσης, 

El, Χώνας ἆλθεν εὖ πόλιν ᾠχισμένην' 

Κάκεῖθεν ἐξώρμησεν elo ἕρυμά τι 

”ῷ Μυριοκέφαλον ἦν χλῆσις πάλαι, 

"Ae! οὗπερ εἴσήλαυνεν εὐθὺ Περσίδος 


Ῥλτποι. GR. CXLIII. 


CJSSARRS. 


À Sicque Venetiis interim manserunt. 


Multo post tamen ordinata classe, 
facili cursu infestabant insulas : 
verum opposita Romanorum classis 
cobibebat illos a suo latrocinio. 
Quare dimisso decertandi studio 
neque jam hosti navibus nocentes, 
cum rege Siculo conventione facta 
fidem juratam pangunt amicitiz. 
Cognita re, Cresar imperii tutor, 

ad Romanorum damna conjuratam 
deliberavit solvere amicitia | 
quam studio ultionis cum rege pepigerant. 
Nempe patienter, callide, benevole 
illos ad veterem traxit amicitiam, 
facti oujusvis impertita venia. 


B Insuper prísca privilegia indulait : 


et quidquid Venet rei captum fuerat 
et in questorio servabatur regio, 
reddidit ipsis animo libente. 

Hic tam egregio preditus ingenio 
Cesar, ad pugnas alacer pangendas, 
efficax, animo admodum constante, 
el per 8e ipse bella conficiens, 

ubi opus erat, statim equo inscenso 
primus in acie strenue perstabat. 
Iterum ergo pergit in sultanum 

& quo Romane incursabantur terre, 
οἱ usque ad thema pervenit Dorylei. 
Ibi subsistens instauravit urbem 
validis mcnibus miroque vallo 


C ei cireumposito, cum propugnaculis; 


impositoque idoneo presidio 

ex agro Dorylei castra movit, 

atque Subleo adfuit castello : 

ipsoque pariter apte communito, 

et reliquis dispositis, ad urbem redit. 
Sed brevi requies intervallo fuit : 
invicem quippe Cesar et sultanus 
ignem fovebant sub cordis cineribus, 
fomitem promptum meditate ultionis, 
atque eruplurum protinus in flammam. 
Uterque scilicet accusabant invicem 
querelis manifestis minisque gravibus. 
Quamobrem Csesar vires universas 
undique contrahens, hisque supplementa 


D alia atque alia, ut par erst, addens 


ex Italis atque Scythis ad [strum positis, 
congregatoque innumero exercitu, 
Persicam pergit ceu deleturus gentem, 
Iconiumque humi prostraturus, 

ejusque regem insuper capturus, 

ut pede collum, de more, calcaret. 
Igitur raptim profectus Byzantio 

cum suis copils Phrygiam pertransiens, 
Chonas devenit elegantem urbem. 

Illinc ad castrum quoddam est progressus, 
cui nomen vetus erat Myriocephalon : 
unde pervasit in ditionem Persicam 


170 


1171 


tendens ad menia inclyti Iconii, 
€um exercitu valido, fortissimo 
€i cum expertis preliandi ducibus, 
itineris stationes prudenter metiens 
Propter jumenta machinis onusta 
Cum artificibus suis inermibus 
neque gerendi belli peritis. 
Nec vero sultanus non cogebat copias. 
imo gentiles aecersebat suppetias, 
et defensionem strenue apparabat. 
Tamen legatos misit ad Cesarem 
juratum fedus qui memorarent, 
fidemque ratam esse postularent. 
Sed enim irrita federa cernens 
Sultanus, locos occupat difficiles 
atque viarum obsidet angustias, 
clausuram olim dictam Tzibritzen, 
per quam Romanus cum Caesare exercitus 
gressurus erat veniens Myriocephalo. 
Illuc sultanus suas copias conjicit 
more barbarico latens in insidiis, 
ut mox dolose Romanos invaderet. 
Est autem locus undique preruptus, 
Angustus valde et prorsus impervius, 
Tenarus infernus, Charontis campus, 
vallis difficiles ducens in anfractus. 
Illapso igitur in angustias exercitu, 
velites quidem et ordinum prefecti, 
queis precedendi caeteris cura data, 
preestereuntes sine damno locum 
&d spatiosa tuti devenerunt. 
At imperator in extremo agmine, 
post jam exortos insidiis Barbaros 
telaque in ipsum saxaque jacientes, 
utpote acclivi ex utroque latere, 
nec iter persequi facile poterat, 
nec propulsare a semet periculum : 
nec quisquam aliquid agere in exercitu 
milite dignum strenuumque poterat, 
curribus, bobus, machinisque bellicis, 
aggeris instar viam impedientibus. 
Α tergo autem Persicus exercitus 
nimborum instar jacula conjiciens 
arduum prorsus reddebat regressum. 
Cadebat ergo bos cum bubulco suo, 
cum equo equ5s exspirabat misere 
Persarum telis confixus mortiferis; 
atque turmatim cedebantur omnes, 
tanquam brutarum grex belluarum, 
et cireumclusi feriebantur cuncti 
imperviis in furcis et sine exitu : 
et plene valles erant cadaveribus 
faucesque hiantes montium et caverna ; 
rivi cruoris decurrebant, heu! 
misto brutorum hominumque sanguine, 
cuncta erant plena miserie et gomitunm. 
Atque heo flebant Cesare spectante 
quí suis nullam ferre opem poterat. 
Quin summo ípse erat in discrimine : 


EPHRJAEMII CHONGGRAPHI 172 


Α A5 Τεχῶ» "Loricoo τε τοῦ περ,κλυτοῦ 
Ἀδετα spa. εὐσθενοῦς ῥωμαλέας- 
Ka: ταγματαρχῶν ἀρεῖχῶν ἓν µέχαις, 
Ico ἀπάρσεις νουιεχῶς καὶ σὺν λόγφ 
Τὰς xaWÍW 535, δρδ χάριν ὁποζυγίων 

4110 "A gyr ἂν εἷχε καὶ σφῶν τεχνίτας 

Ὄντος ἀήπλοος ἆδαςῖς τε τῆς μάχες" 
Πλην οὐλ’ 4 σοολτᾶν fuia στρατευμάτων, 
Eouumygras 2* ζήροισεν ix τῶν σοµφύλων 
Πρὸς αντικαράταξιν πὀτρεκισμένον. 

4115 Πρέσθεις ὃ) ὅμως xÍzoues πρὸς βασιλέα, 
Acer» ἐνήρχοκς φιλίας aal συμθᾶσιις, 
"Ezi»23í» τε βασιλεῖ βουλητέων. 

Ἐκεί ὃ ἕώρα συᾳθᾶσεις ἀνηνήτους, 
Αἱρεῖ προφθάτας σουλτάνος δυσχωρίας 

p 4420 Καὶ τοὺς στενωκοὺς ἀτρακῶν πορεοσίµων. 
Κλεισούρας f, χέκλητο Τζιβρίτζη πάλαι" 
AC στρατιὰ Ῥωμαϊχὴ καὶ πράτωρ 
Εσκευδον ἐλθεῖν ix Μυριοχεφάλον- 

O5 παραδύει σουλτάνος τὰς δυνάμεις, 

4435 Λόχον καθίσας ὡς ἔθος τοῖς Βαρθάροις, 
Ὡς ἂν ὄπε.σπέσωσι Ῥωμαίοις $61. 
"Est: δ’ ὁ χῶρος ἀπόκρημνος εἰσάπαν 
Στενὸς xous3i, δυσατἰθευτός τε πλέον, 
Tatvazov 1802 xai Χαρώνεια πὲδα, 

A&30 Αὐλὼν προύκων ἁυαπόρευτον sl, τρίθον. 
᾽Αζαμένης οὖν στρατιᾶς δισχωρίας, 
Στρατεύµατα μὲν xal λοχαγοὶ ταγμάτων 
Οἷς ἦν προάγειν ατρατιᾶς τεταεγμένον 
Διεκδραμόντες ἀπαθεῖς χακῶν τόπον, 

6 1405 Εἰς πλάτος πὀλίσθησαν ἔξο κινδύνου. 
᾽Αγχοῦ δὲ χράτωρ παριὼν οὐραγίας 
Ἐπεισπωσόντων i$ ἐνένδρας Βαρθάρων, 
Βέλη «' iz' αὐτὸν ἀφιέντων καὶ λίθους 
Ὡς κατὰ πρανοῦς ἐξ ἑκατέρου μέρους 

4440 Οὐκ ἔχει ῥᾷστα τὴν ὁδὸν καριένοι, 
Ἔγουν ἑαυτῷ κινδυνεύονθ’ ἀμύναιν: 
^A οὐδὲ πάλιν (x στρατιᾶς τις ὁρᾶσαι 
Γονναῖον ἠδύνατο µαχητῇ πρύπον, 

Βοῶν, ἁμαξῶν, τειχοµὰχων ἀργάνων, 

MAS Ὡς ἀντίφραγμα τῆς ὁδοῦ προκαιµάνων" 
Καὶ χατὰ νώτου Περσικὴ φάλαγξ φἀλιν 

Βελῶν νιφάλας ἀφιεῖσα μυρίων 
Παλινδρόμησιν χαλεκὴν ipa πάνα. 
Ἔπιπτε τοίνυν βοῦς ἅμα βοηλάτᾳ, 
4450 Ἱππεὺς σὺν ἵππῳ συναπέφυχον βίᾳ 
Ῥ Ἐν Περαικῷ βλήµατι θανατηφόρῳ, 
Καὶ πάντες ἐσφάττοντο χατὰ πληθύας 
Ὡς ἀγέλη τις θρεµµάτων, eso ἱ ἁλόγων, 
Καὶ πάντες ἐφθείροντο συγκεχλεισμένοι 
4456 'Ev δυσπορεύτῳ ὁυσθάτῳ το yeply- 
Τῶν νειριµαίων σωμάτων αἱ χοιλάᾶες 
Τέμπη τε καὶ σήραγγες ὀπᾶρχον αλέαι- 
Προῦδαινον, υἴμοι, ῥύαχες λύθρων ὅλαι 
Ἐξ ἁλόγων αἵματος, ka βροτῶν ἅμα, 
4460 Καὶ πάντα μεατὰ συμφορᾶς ἦν xal γόων. 
Καὶ ταῦτ' ἑδρᾶτο κράτορος δεδορκόνος 
Καὶ συµπαρόντος, μὴ σθάνοντος 8' ἀμόνειν 
Ἐν χρῷ δὲ μᾶλλον κινδύνου πεφυκότος 


173 


Μολις μετὰ τραύματα τῷ θεοῦ σθένει 
4465 Ὅμως διαδρὰς τὰς λαθὰς τῶν Βαρθάρων 
θεοῦ συνάρσει xai κραταιᾷ δυνάμει 
Σχιὰν ὑπελθὼν ὁ κρατάρχης ἀχράδος, 
Ἰσχὺν καμοῦσαν ἀνεκτᾶτο μετρίως, 
Πρὸς δ) αὖ ἑαυτὸν ex ἑνην ἀναψύχων 
11410 Μὴ σώματος φύλαχα, μὴ δορυφόρον 
Ἔχων συνεατῶτά γε τῷ τηνικἀδς. 
Οὕτω δ’ ἔχοντα χατιδών τι Ἱππέων 
Ῥωμαϊκῆς φάλαγγος ἀσήμου γέναυς 
Τῆς συμφορᾶς ᾧνχτειρεν αὐτὸν τῆς τότε * 
415 *Oütv κροσελθὼν ἀσμένως στεψηφάρῳ 
Διαχανεῖν ἠβεῖτο τὰ κατὰ σθένος, 
Καὶ τῷ κεφαλῦ χυνέην αυνηῤμόκει 
Τῆς ἐν κεφαλῇ παρακλίνασαν ἵδρας, 
Καὶ σύμμαχος 5 ἦν τῆς ἐνεστώσης tux. 
A48) Τούτου βασιλεὺς εἷς χεῖρα λαθὼν δόρυ 
Πέρσας &x' αὐτὸν εἴαρέοντας ἀπλάτους 
Καὶ *4và' ἐλεῖν σπεύδοντας 1] καὶ χτιννόναι 
᾽Απώαατο σφᾶς τῇ θιοῦ συμμαχίᾳ, 
Καὶ διαπείρει τῶν ἐπιόντων ἕνα. 
4485 "λλλον τε πάλιν ἱππότης κτοίγει ξίφει. 
Μετ) οὗ πολὺ δὲ τῶν ὁπλιτῶν Αὐσόνων 
Περὶ κρατοῦὔντα φυναλιαθέντων δέκα, 
Σὺν τοῖσδε τὴν ἵμπροσθεν $vout τρίθον 
Toi φθάσασι πάγµασι espplta θέλων * 7 
4490 Πρὶν ἃ δὲ ταῦτα σαμφεσεῖν, ón' ἀχράδα 
"Εαυτὸν ἀνέφυχεν ὡς εἶχε xgótep * 
Πέρσης δ᾽ ἐκελθὼν elàuev αὐτὰν ἑνίας, 
Ὁ ὃ) αὖ κεφαλής κατενογκὼν αφιρίαν 
Δορατίου «uj att vip μετὰ χόρας 
4495 ᾿Γοῦτον θανατοῖ χαταθαλὼν οἷς χθόνα. 
Ἔπασχε δὲ τάγματα χειρόνως λίαν 
"Oca Te συρέκλειστο τῇᾷ δκσχωρίᾳ, 
Καὶ πλὲν ὀλέγων πάντα κακῶς ἐφθάρν * 
Ei γὰρ καρᾶλθην xal φάραγγα τὴν μίαν, 
4500 Αλλά ys λοιπὰς οὐχ dviw διεκδύναι 
᾽Αχινδύγως ἓξ τὰς ταφρώδεις κοιλάδας, 
Περσῶν ὀφεστώτων qs ταῖς διεξόδοις ' 
Πρὸς τοῖσδε καὶ πιεύσαντος ἀνέμου 1éwi 
Καὶ ἠἵνα βαθεῖάν γι καραχκειµένην 
A505 Ἐκ Ἑῆς ψαμμώδους ἀναωιιιῶντος Bla 
Δεινῶς τ’ ἀναφέροντα ale ὕψος μέγα 
Καὶ vóxta δρᾷντος ἀτεχνώς càv ἡμέραν, 
Ῥωμεικαὶ φἀλαγγεά ὡς δὲ βαρθάρων 
Φύρδτν ἀναμὶξ Φυμπλακεῖσαι αρὸς μάχη 
4510 Ἐν νακτοµαχίᾳ καθὰ xal τῷ εκότε, 
Ἔκαιτον, ἀπέσφαττον ἀλλήλουυ Gloti, 
Μηδὲν διακρίνοντες t ἀθλεφίας : 
Ἐπῆγε φίλας τὸ ζίφος κατὰ φίλου, 
Καὶ Βάρθαρος ὃ᾽ ἔσφαττε τὴν augus itn 
4515 Ὡς ἀντίμαχοι υσμανῆ, καχφργάνην * 
Ὥσυ dtyve« φάραγγα πιηλδθαι 1άλα, 


Ὡς τις βλἔπων ἔφησα κατ’ ἄλλον λόγου (56), 


Τῷν νεχριµαίων «τωµάτων καὶ aepátut 
Τῶν Ῥωμαϊκῶν ἀναμὶξ καὶ Βαρθάρων, 


CJRSARES, 174 


À nam post accepta vulnora, Deo favente, 
vix Barbarorum manibus elapsus, 
Dei profecto auxilio et magna ope, 
piri silvestris umbram imperator 
subiit, fessas refeoitque vires, 
solus, ut poterat semet refooillans, 
orbatus omni corporis custode, 
nullo eum armis milite presente. 
Sie solitarium conspicatus quidam 
exercitus Romani gregarius eques, 
acerbi casus misericordia tactus 
ad Cesarem accessit prompto animo, 
opemque ferre pro viribus cepit : 
atque illi in capite galeam composuit 
que capitalia prohiberet vulnera, 
presentisque sooius fortune aderat, 
Hujus correpta imperator lancea 
plurimos Persas eontra se ruentes, 
ut vel captivum ducerent vel oeciderent, 
repulit omnes Numinis auxilio 1 
atque unum quidem ipse irruentem fidit, 
alium similiter eques ensa occidit. 
Paulo post circa Casarem armati 
decem de nostro exercitu adstiterunt, 
cum quibus iter reliquum ccpit prosequi, 
previis conjungi cupiens ordinibus. 
Sed hec priusquam (lerent, atque Cesar 
solus sub piro adbuc se reüceret, 
Perses accurrens hune trahebat loro; 
sed imperator Perse oaput ictu 
mortali vulneravit haste fragmine, 
€ eumque exanimatum atravit humi, 
Ergo miserrime tuno laboravit 
in illis furcis clausus exercitus, 
paucisque exceptis, perierunt cuneti. 
Nam etsi anfractam unum transierant, 
adhuc supererant ad evadendam 
omne periculum sex profunde valles, 
quarum Pers: obsidebant exitus. 
Preterea validus spirabat ventus, 
qui cireumjeotum pulverem multum 
ex arenosq βοἱο sustollens 
late spargebat cum molesto turbine 
diemque noctis instar efficiebat. 
Quare Romanus miles oum barbere 
tumultario oenBiotu mislus 
D tanquam in nocie pugnam eonserebat : 
cedebant invicem οἱ jugulabant, 
nullum discrimen patiente tempore. 
Sic ergo amieus araicum feriebal, 
Barbarus occidebat gentilem auum 
quasi sibi adversarium et melefioum. 
Bic vallis indiseretim complebatur, 
ut quidam dioit eoulatus testis 
scriptor historie, mortuis corporibus 
Romanorum pariter ac Barbarorum, 


(56) Sine dubio designat Ephremius Nicete Cho- — Manuelis Cesaris, ait ipse Nicetas in Historie 
niate historiam lib. vi, 3, ubi hec ipsa partim — proemio. 
verba leguntur. Se auterh interfuisse rebus gestis 


175 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 176 


cum interfectis variis animalibus, 
equis ac bobus, asinis, mulabus, 
quasi in communi conditis sepulcro. 
Imo eruat hominum coemeterium, 

si fas ita loqui, admistis belluis. 
Romani sane perierunt plurimi, 

quos inter ingens regie stirpis numerus. 
Atque hec talem habuerunt exitum. 
Imperator autem dum conatur assequi 
legiones suas, ut dixi, precedentes, 

a Turcis vetabatur ulterius progredi, 
nec acervatie minus cadaveribus. 
Tamen difficiles eluctatus locos, 

nec torrente superato fluvio, 

alio et adjuncto Romanorum globo, 
viam, ut poterat, absolvebat reliquam. 
Quem transeuntem conspicata phalanx 
Arabum equitum spleadide ornatorum, 
ruit iu ipsum violento cursu 

ut quasi preda potiretur illico. 

Is vero hortatus animos suorum 
barbaricum manipulum vicit facile. 
Paulatim autem lenteque progrediens 
modo cruenta pugna decertans, 

modo etiam hoste liber, ad extremum 
magno cum gaudio ad suos pervenit : 
qui quidem nihil gravius dolebant, 
quam quia cum ipsis non adesset Cesar, 
summoque erant metu solliciti. 

Ante quam autem misceretur suis 
Manuel rivos decurrentes nactus 

aqua levare depoposcit sitim : 

cumque ei quispiam aquam obtuiisset, 
hac summis labris leviter gustata, 
statim ex ore reliquam projecit, 

ceu 8i potus ille non descenderet 


δα imum stomachum renitente csopbago. 


Mox ubi agnovit tinctam aquam tabo, 
ingemuit, sibi haud placuisse dicens 
aquam Christiano sanguine fedatam. 
Tum quidem presens importunus, audax; 
impudens blatero et lingua intemperans, 
Semel novellus conviciari solitus, 

sic christo Domini coepit maledicere : 

" Haud nune primum, sed antea sepe, 
plenum cratera Christianorum sanguine 
bibisti, subditos divexans populos, 
maturus veluti racemus comprimitur, 
per tributorum gravium exactiones 
potans illorum abundanter sanguinem. 
Tulit patienter Cesar hanc vesaniam, 
nec contra quidem quidquam mussitavit 
mitis monarchae, nec infrenduit dentibus. 
Iterum Cesar dum videret sacculos 
publici nummi custodes diripi 

8 persequentium Barbarorum impetu, 
atque ad tutelam hortaretur suos, 
nempe ut aliena pulsa vi servarent 
futuram ipsis atilem pecuniam : 


Α 4520 Kai θνησιµα[ῶν παντοδαπῶν ἀλόγων, 

΄ππων, βοῶν, ὄνων τε σὺν ἡμιόνοις, 
Τάφον τε xotvàv τοῖς ὅλοις χρηµατίσαι, 
Μᾶλλον πολυάνδριον, el χρεὼν φάναι, 
Ἐκ γηγενῶν πάµµικτον ἀλόγων 0* Gua. 

4925 Πεπτώκασι πλείους δὲ Ῥωμαίων µάχη 
Καὶ τῶνδε πλείους τοῦ βασιλείου γένους, 
Καὶ ταῦτα μὲν πέπρακτο τόνδε τὸν τρόπον - 
'O δ᾽ αὐτοκράτωρ, ὡς ἔφην, ἀπειγμένος 
Ἴλαις συνελθεῖν ταῖς προηγησαµέναις, 

4500 Τούρχοις πορείας εἴργεται τῆς εἲς πρόσω, 
Οὐδὲν δὲ piov καὶ κολωνοῖς πτωµάτων 
Ὅμως διελθὼν δυσπόρους μόλις τόπους 
Καὶ τὸν παραῤῥεοντα χειµάῤῥου ῥόον 
Καὶ στίφος ἄλλο Ῥωμαϊχὸν ἀλίσας 

B 4935 Ὡς εἶχε, διήνυτε τὴν προχειµένην * 

"Ov παριόντα βαρθαρική τις φάλαγξ 

Ἴπποις ὁπλισμοῖς ἐκπριπὴς ᾽Αῤῥαδίοις 
Ἰδοῦσ), ἐπ᾽ αὐτὸν ἐμμανῶς πως συνέθει, 
Ὡς θήραμα σπεύδουσα τόνδ᾽ ἐλεῖν τάχα. 

4540 'O δ᾽ ἀῤῥενώσας τῶν συνόντων τὰς φρένας 
Ὁδοστάτας ἥττησε ῥᾷστα Βαρθάρους. 
Κατὰ βραχὺ δὲ συμπροϊὼν καὶ βάδην 
Nov μὲν νόµῳ μάχης τε καὶ μεθ’ αἱμάτων, 
Ἐνιαχοῦ δὲ καὶ µάχης πάλιν δίχα 

4515 Ἱρισάσμενος μέμικτο τοῖς ποθουµένοις, . 
OÀ μᾶλλον αὐτῶν δυσχεραίνουσι χάριν 
περ δι’ αὐτὸν μὴ παρόντα ταῖς ἴλαις, 
᾽Αγωνιῶσι καὶ δεδοικόσι σφόδρα. 

Μήπω 5t τοῖς τάγµασι συμµίξας κράτωρ, 

4550 ᾽Αλλ) ἐν παραῤῥέοντι χειμάῤῥῳ πέλων 
Πιεῖν ὕδωρ («nos διφήσας μέγα : 

Ka! τις ὕδωρ ἤνεγκεν αὐτῷ πρὸς πόσιν : 
Σπάσας δὲ τοῦδε xal περικλύσας στόμα 
Τὸ λοιπὸν ἐκ στόµατος ἐκχεῖ σὺν τάχει, 

A990 Ὡς τοῦ ποθέντος μὴ χατὠλισθηκότος 
Δι᾿ οἰσοφάγου πρὸς τὰ κάτω κοιλίας. 

Elxa ποτὸν γνοὺς συμπεφυρμένον λύθρῳ 
Ὥμωξεν, εἰπὼν οὐ καλῶς γεγευχέναι 
Ὑδατοφύρτων Χριστιανῶν αἱμάτων. 

4560 Kal τις παρεστὼς Ἰταμὸς θρασὺς τότε͵ 
Τὴν γλῶτταν ἁκόλαστος, ἀναιδὴς, λάλος, | 
Καιὰ Σεμεεὶ λοιδορεῖν εἰθισμένος, 
Χριστῷ Κυρίου λοιδορούµενος λέγει * 
Οὐκ ἄρτι πρώτως, ἀλλὰ πολλᾶχις, ἄναἕξ, 

A960 Πλήρη χρατῆρα Χριστιανῶν αἱμάτων 
D Ὑπήκουν πᾶν xaÀapoutvoz πίνεις * 
"H xai πεπείρους χαθὰ συνθλίθων βότρυς 
Βἰσπράξεσι φόρων τε καὶ τελῶν βάρει 
Λἵματος αὐτῶν ἐμφορῇ χαταχόρως. 
4570 Ὁ δ' ἡμέρως ἥνεγχε τὴν παρουίαν, 
Ανεξικάκως τονβορύσας µηδόλως, 
Μηδ᾽ ὑπ᾿ ὁδόντα γρύξας ὁ πραὺς ἄναξ. 
Καὶ πάλιν αὐτοῦ καθορῶντος θυλάκους 
Τοὺς τοῦ χρυσοῦ φύλακας ἐκρηγνυμένους 
4515 Ἐκ θρασύτητος καὶ βίας τῆς Βαρθάρων, 
Καὶ τοὺς ἑαυτοῦ ῥωγνύοντος ὡς δέον 
Ἐπεισπεσεῖν τὲ σφισι xal χτᾶσθαι τάδε 
"Άμεινον αὐτῶν, ουμφερώτερον πάνυ, 


C 





177 


Λὖθις ἐπιδιὰς ὁ θρασὺς µωμοσχόπος 
4580 Ἐλο,δορεῖτο τῷ χρατάρχῃ καὶ πάλιν, 
Ἄνακτι Δαθὶδ Σεμεεὶ χαθὰ πάλαι" 
Ἐκὼν πρὶν ἐχρῆν ταῦτα Ῥωμαίοις νέµειν, 
Οὔκουν γε νυνὶ, δυσχερὴς χτῆσις Ove 
Ei δ’ αὐτὸς ἀνὴρ τυγχάνεις ὢν ἰσχύος 
4585 "Ἡρπαγμίν ἀνάσωσον Αὔσοσι πάλιν; 
| 'O δ) αὖ προσηνῶς κερτόµου φἑρει λόγους 
Ὡς χωφὸς αὐτόχρημα wi) χλύων ὅλως. 
Ἐπεὶ δὲ παύει νὺξ ἐπελθοῦσα µάχην, 
Καθῆστο πᾶς ἔμφροντις ἀσχάλλων μέγα 
45090 Ἐν vip προαθρῶν τὸν προχείµενον µόρον. 
Ὁ δ᾽ αὐτοχράτωρ τῆς φρενὸς καὶ τοῦ κράτους 
᾿Αναξίαν ἔφρασε βουλὴν ἓν µέσῳ, 
Οἷς «Dye θαῤῥεϊν ἀνδράσι βουληφόροις: 
Ἡ 9" fj» λαθραία δυσκλεὴς qu) νύκτωρ, 
4505 Ψυχῶν δὲ λοικπῶν ἐπαγωγὴ πρὸς µόρον, 
Πρὸς αἰχμαλωσίαν τε δυστυχεστάτην͵ 
"Hv ac διωλύγιον ὤμᾶξε κλύων, 
Καὶ βαρξως ἤνεγχε τὰ δεδογµένα, 
Παραφρονοῦντος οὐχ ὑγιοῦς δεσπότου 
4000 Τὸ σκέµµα χρίνας καὶ κατακρἰνας πλέον. 
Τούτοις μαλαχθεὶς Μανουἡλ τὴν χαρδίαν 
Καὶ σχὼν λογισμὸν ποιµένος καὶ προστάτο», 
Háwc ὤπτο xal ὁδρῶν καὶ λέγων πρὸς συµ- 
[φέρον. 
θεὸς δ’ ὁ ποιῶν πάντα καὶ µετατρέπων, 
4605 Ὁ μαστιγῶν τε xal θεραπεύων πάλιν, 
"O θανατῶν τε xal πνοὴν αὖθις νέµων, 
Ὁ ῥά6δον ἀφεὶς ἀσεθῶν οὐκ stc τέλος 
Κλήρῳ δικαίων, καὶ λάχει Χριστωνόμων, 
Ὅ πρὶν λεόντων ἡμερώσας τὸ θράσος, 
4610 "Iv' ἁσινὴς γένοιτο δίκαιος πάλαι, 
Κάχεῖνος οὗτος ἡμεροϊ τοῦ Βαρθάρου 
Τὴν θηριώδη καὶ φονῶσαν καρδίαν. 
Πρισθείαν οὐχοῦν ἐκπεπομφὼς σουλτάνο, 
Σπονδὰς ἀπαιτεῖ χαθαρὰς xat φιλίαν’ 
4645 Kai σπένδεται δὲ βασιλεὺς τῷ σουλτάνψ’ 
ΕΙτ' ἀπαναστὰς τῶν στυγητῶν χωρίων, 
Δύ ἧς προῆκεν ἀσμένως ὑποστρέφων, 
Οἰκτρὸν βλέπει θέαµα μεστὸν δαχρύων, 
Καὶ συμφορὰν οἵκτιστον ἀξίαν γόων, 
4620 Τραγῳδίαν τ᾿ ἄῤῥητον ὤμοι τοῦ πάθους 
Ἱερεμίου τῆς φιλοίκτου καρδίας 
Τῇδ᾽ ἂν ἀποχρήσοντος slc ῥρηνῳδιαν 
Ὃς ἐξισοῦν κάτοιδε πάθεσι γόους: 
ἩὩρῶντο γὰρ φάραγγες, ἄλφη, χοιλᾶδες, 
1055 Πεδία, τέµπη, xal νάπαι, xal χαράδραι 
Τῶν νεκριµαίων σωμάτων πεπλησμἑναι 
Ὡς sic χολωνὸν ὑπερανῳκιομέναι. 
Κάὶ χειµένων πᾶς ἦν σεσειµένος δέρας 
Τὸ τῆς κορυφῆς, xal φαλοὺς τετμηµένος" 
4630 Ὡς ἣν ἀχούειν βαρυάροις πεπραγμένον, 
Ὡς ἂν τὸ νικῶν ἀμφίδοξον τυγχάνῃ, 
Ἑκατέρωθεν µυρίων πεπτωκότων" 
Ὅμως βασιλεὺς ἐφθαχὼς Χώνας πόλιν, 
Ἐκεῖσ᾽ ἐνηυλίσατο σὺν πόσαις late, 
A635 Αὐτόν τε στρατὸν ἀναπαύων ἐκ πόνων" 
Els" εἰς Φιλαδελφείαν ἦκε τὴν πόλιν, 


CJESARES. 


À denuo astans ille audax nebulo 
novo convicio regem verberabat, 
velut ille Semei quondam Davidem : 
Sponte oportebat hunc nobis antea nummum 
dare, non nunc egre recipiendum. 
Quod si tu validus vir es et frugi, 
raptam recupera nobis pecuniam. 
Cesar tranquille conviciantem pertulit, 
preteriitque verba surdis auribus. 
Sed postquam pugnam nox diremit, 
sedebat unusquisque valde morens, 
mente presentem fati vim revolvens. 
Tum Cesar animo ac dignitate sua 
indignam prorsus protulit sententiam 
inter adstantes viros consiliarios : 
nempe nocturne auctor erat fuge, 
fato permissa reliqua multitudine 
miserrimeeque captivitati : 
quam quisque audiens magnopere ingemuit 
egroque tulit animo sententiam ; 
idque consilium veluti insanientis 
Cesaris judicans, ultro reprobavit. 
Ergo jam mentem Manuel immutans 
seque pastorem atque ducem prebens 
exin saluti consulebat publica. 


Sed Deus auctor mutatorque rerum, 

plagas imponens vicissimque curans, 

mortiflcans et vitam rursus tribuens; 

qui virgam impii non sinit perpetuam 

contra justorum sortem Christianorum; 

olim leonum qui inhibuit impetum, 

ut justus ille maneret incolumis; 

idem nunc barbari ferinam regis 

et sanguinariam rritigavit indolem. 

Itaque missis sultanus legatis 

sincerum foedus amicitie obtulit. 

Sic inter Caesarem pax sultanumque convenit. 

Inde digressus, per infaustos locos 

quibus processerat, nunc lubens revertitur 

Manuel, et cernit lugubre spectaculum, 

dignam infinitis stragem lacrymis, 

malorum ineffabilem tragoediam, 

cui gemebundum Jeremis pectus 

pro merito deflende» opus foret, 

atque exequando lacrymis tanto malo. 
D Nam videre erat foveas, lucos, valles, 

campos, saltus, voragines, fauces montium, 

interfectis corporibus oppletas, 

quorum acervi passim consurgebant. 

Jacentium autem cutis detracta erat 

capitibus, et virilis quoque exsecta; 

barbarorum opus, ne circumcisus victor 

Α victo incireumeiso jam differret, 

quoniam utrinque innumeri ceciderant. 

Denique Casar Chonas urbem tenuit, 

ibique requievit cum omni exercitu, 

semel et militem relaxans laboribus. 

Philadelphiam postea progressus, 


179 ΕΡΗΒΑΕΜΙΙ CHRONOGRAPHI 180 


ibi permultis perstitit diebus. À Κάκεῖ διατέτριφε ovy vào ἡμέρας, 
Illinc premissis nuntiis Byzantium, . 'Aq' οὗ πεπομφὼς ἀγγέλους Βυζαντίοις 
omnem rei geste ordinem exponit, Τὰ συµθεθηκότα ΥΕ πάντα µηνύει, 
et dirum casum verbis non imminuit. 4640 Kal γ) ἐκτραγφδεῖ συμφορᾶς ὄγχον Xóyo. 

. Tum quia Dorileum non diruerat, Ἐπεὶ δὲ Δορύλαιον οὗ κατεσκάφη, 
cujus eversio rata erat federe, Καταστροφῆς γε κειµένης ἐν ὀρχίοις, 
misit legatos sultanus ad Gmsarem, Πρεσθεύεται δὴ πρὸς κρατοῦντα σουλτάνος, 
qui de jurata admonerent fide. Kat tiov πρὸς αὐτὸν ἀνέμν ησεν ὀρχίων. 
Cisur coactis non standum dicens, 4645 Ὁ δ᾽ οὐ προσίσχειν τοῖς κατ ἀνάγκοῳν φρά- 

[σας, 

legatos re infecia ad eum remisit. Πρίέσθεις ἀπράκτους ἑξαποστέλλει πάλιν, 
Persa furens, iterum collecio exercitu, Μανεὶς δ᾽ ὁ Πέρσης στρατιὰν ἀποχρίνας 
viginti quatuor armatorum millibus Πρὸς εἴκοσι τέτταρας ἀριθμουμένην 
ex validiore delectorum numero, 'Ec χιλιάδας εὐσθενῆ ῥωμαλίαν, 
preponens ipsis bello gerendo ducem 4650 Καὶ ταγµατάρχην vjj9 ἐπιστήσας να 
de suis nobilibus θδἰταρῖθ unum, B Τῶν ὑφ᾽ ἄαυτὸν ἐκπρεπῶν µεγιστάγων, 
mittit in nostre ditionis urbes Κατ) ἀστέων πέπομφα τῆς Ῥωμαῖδος | 
qui ad Meandrum flumen sunt posile. Τῶν πρὸς Μαιάνδρῳ τῷ ποταμῷ xgulymy,. 
Is dux Tralles urbem sibi vindicat, "Oc xai παρεστήσατο Τράλλεις τὴν πόλιν, 
uma et Antiochiam in Phrygia sitam, 4655 Aoupá τ’ Άντιόχειαν τὴν πρὸς Φρυγίᾳ, 
item Pentachira cum castellis aliquot, Καὶ Πεντάχειρα σὺν ἐρύμασιν ὅτοις, 
atque maritimos populatur pagos. Κώμας σκυλεύσας καὶ παρφθαλαττίους. 
Sed Cmsar missis suis exercitibus, ᾿λλλὰ βασιλεὺς ἐκπεπομφὼς δυνάμεις 
multis legionibus cum egregiis ducibus, Ίλας τε συχνᾶς καὶ καλοὺς στρατηγἑτᾶς, 
hostes prevalida manu cecidit; 4060 'Hyóvaz' ἐχθροὺς ἀνελὼν κατὰ κράτος" 
quorum ex tanto numero paucissimi Ὡς ix τοσούτων ἰσχύσαι ppayotároue 
necis cruente fatum vilarunt ; Τὸν ἐκ ξίφους θάνατον ἐκπεφευγέναι’ 
multamque attulit recreationem Πολλὴν δὲ τουτὶ τὴν ἀνάῤῥωσιν φέρει 
rebus Romanis facinus presens, Toi; Λὐσόνων πράγµσσι τοῦὔργον τῷ τάση, . 
quoniam Persarum fregit audaciam, 4005 Φρόγημα Περσῶν καταθαλὸν xal θρέαοςι 
Sed οἱ Claudiopolis gub idem tempus C Γούτου κρατοῦντος xai πόλις ἡ Κλαυδίου 
ab Agarenis tentata est Barbaris. "Exacys κακῶς Βαρθάραις τοῖς ἐξ "Aqag" 
Cognita re, Manuel expedite admodnm *"O γνοὺς Μανονὴλ, εὐσταλῶς μάλ αὐτίκα 
atque e vestigio itineri se commisit, Ὡς εἶχεν ἑξώρμησεν εὐθὺ φρουρίου, 
eine regali lecto, siue pulcita, 4670 ᾿Ανακτοριχὴν οὐ Χλίνην, οὐ φτοιθάλα, 
ne proprium quidem ferens tentorium, | 'AXÀ' οὐδὺ βασίλειον αὐλαίαν φέρων 
dum ΟΏΘΘΡΒΟΓΟΒ gatagit prevertere, Ἐν τῷ προφβάσαι τειχομφχοαῦντοὰ θέλειν, 
Itaque noctes agebat insomnes, Oóxoby ἰαύων ἀύπνους καὶ τὰς γύχτας 
et vie ducos adhibebat Jampadas Ἐχρῆτο qut! πρὰς πορείαν λαμπάδων 
per Bithynorgm asperas regiones 4675 Aux Βιθυνῶνγ ῥυσστιθήτων χωρίωγ 
valde festinans deatinatum iter, Σφοδρῶς ἐλαύγων τὸν προκείµενον ἀρόμον) 
Sicubi corpori quies tribuenda erat, Ὅπαυ $' ἐχρῆν γε διαγαπαῦσψι δέμει, 
Scamnum prestabat ad residendum tellua, "Hv καθέδρα τοῦδαφος αὐτῷ καὶ «4[qte, 
stramineumque supponebat lectum, Πάλιν φορυτὸς ὑπεθέθλητο κλίνη, 
Ergo quandoque ruente pluvia, 4680 Καταῤῥαγέντος ὑετοῦ ποτ οὖν λάδρεν 
sicubi rex decreverat dormire, Ἐν ᾧπερ ὑπνοῦν ηὐτρέπιστο χωρίῳι 
moleste desuper perluebant gutte D Ταῖς σταγόσιν ἄνωθεν dy Agixo σφόδρα, 
et subter rivus aque decurrebat, Καὶ κατιόντι ῥεύματι κάτω κλίνης' 
Attamen Cesar magie his gaudebat, Ὁ δ᾽ ὁπερήσθη συµθεθηνότι Abos 
quam αἱ regali βἰγοτηθἰθ supinus . 4085 'H βασιλικῶν σιρωμότῶν ol κοιµέέων 
curisque liber somnis indulgeret. 'AvgiAi0sie ὕπνωτέεν ἕξω φροντίδιαν; 
Tandem progregsus prope Glaudiapolim "Ope ἐφθαχὼς πλησίον stg Kàbublow 
Barbaros Persas conjeeit in fugam, Φυγάδας εἰργάδατο]]]έρσας B«pBépevs, 
simulque civibus et agri incolis ᾿Αστυπολίκαις καὶ προσοίκοις 5' ab πάλι 
fiduciam attulit et lumen letitis. 4000 θαρσος παρέσχε xai φαος θυµηδίας. 
Hic imperator struxit jn Catascepea Οὗτος µονὴν ἤγειρεν ἐν Κατεσκέπῃ 
ad ipsa Ponti ostia monasterium Kax' αὐτὸ wóvtou αειμένην που τὸ στόµα 
duci fidelium Michaeli arechangalo Tip τῶν ἁύλων στρατιῶν ἀρχηγύτή 


atque militie spiritalis principi : Πιστῶν 5' ὁδηγῷ Μιχαὴἡλ πρωταγγέλῳ, 


181 


4695 Ka0' fjv τι κτησείδιον οὐδὲν οὐδόλως 
Οὔτε πλέθρα γῆς οὐδ' ἀγρούς οὗ χωρία" 
Μονοτρόπων δὲ σνναγαγὼν προκρίτους. 
Ἐν τῇδε προὐνόησεν αὐτοὺς ἀνύτειν 
᾽Απράγμονά τε xai φιλήσυχον βίον, 

4100 Τὰς σφῶν σιτήσεις xai διαίτας δι’ ἔτους 
Κοινοῦ ταμείου θεσπίσας προσλαμθάνειν, 
Παρὰ δὶ Ῥωμαίοις γε θεσμοῦ κειµένου 
Κρατοῦντος, οἶμαι, τοῦδε κάπί Παρθάροις 
Τοῖς στρατιώταις τὰς δόσεις ὀψωνίων 

4705 Ἐκ τοῦ ταμείου παρέχεσθαι δι’ ἔτους 
Καὶ τούσδ’ ἀκριθοῦν εἰ πεπείρᾶνται μάχες, 
Et τόξον εὖ οἴθασιν ἐντείνειν µάλα, 

Δόρυ τε κινεῖν καὶ κραδαίνειν ἐντόχνως, 
Ei σώματος φέρουτι ῥώμην καὶ σθένος, 

4710 Ψυχῆς τε παράστηµα πρὸς τοὺς κινδύνους, 
Κάτ᾽ ἐγγράφισθαι σὺν λόγῳ xaxa ou: 
Οὗτος σιτηβέσια τῶν ὀτρατευμάτων 
Κατέσχε λαθὼν ὡς λίαν ἀσυμφόρως. 
Ἐπινοεῖ δὲ τὰς παβοίκων τὰς δόσεις, 

4715 Καὶ ταῖσδε δίψος σφῶν θεραπιεειν θέλει. 
ἘΕντεῦθεν οὐκοῦν οὐκ ἐπιλέγδην ἅπας 
Τάγμασι xatsl)exco νῶν στραΜενµάτων, 
᾽Αλλὰ θελήσας ἐγχριθεὶς ἦν αὐτίκα' 
Ταῦτ' &o' ἀναλέεραπ]ο tà τῶν Αὐσόνων, 

4720 Kai χειρόνως πάέχουσιν, ὡς ἔτι βλέπειν. 
Ἔμφυτον ἄναξ εὐτυχῶν χάριν λόγων 
Εὐγλωττίας κλέος τε καὶ φρενῶν βάθὸς, 
Οὐ λαμπρῶς ἦν ἀνντιθεὶς γῥάφων µόνο», 
Ἐπιστολῶν χάριτας oic δέδοκτό ol, 

4725 ᾽Αλλ’ ὠδίνων v6 αἱ χαἑηχητηρίους 
Ἡ παῖδας ἀπάτικτεν οὐγενεῖς λόγους) 
Οὔὕς φασι σφελέντια, σννιτοὺςᾳ ἄγαν. 

Ὁδῷ προϊὼν ἡμμένος καὶ δογμάτων 
Περὶ θεοῦ λέγειν τὸ καὶ κλύειν θέλει’ 

4730 Νοῦν γυσεφίκτοις ἑόγμασι δ᾽ ἐφιστάνων 

Πεύσεις προσῆγε καὶ λύσἑὶς τούτων πέρι, 

Ὡς ἄν μυηθὲὶς πρὸς Χρὶστοῦ τυύίων πέριι 

Ζητήσεως οὖν τηνικαῦτα συµθάσης (DT) 

Διεξιόντων γραφικοῦ ῥητοῦ vip: 

"Qc προσδἐχεσθαι προσφέρειν τε σόγαµα 

Σάρχα λάθόντα τὸν θιόν τε καὶ Αόγον, 

Καὶ τῶν τότ’ ἀνδρῶν iv λόγοις τεὔρὰμμένων 

᾿Αποχριθέντων εἰς ἑναντία µέρη, 

Αόγοι προῆλθον ἐξ ἑκατέρου µέρους 

Ἀνηιφατικῶς ἀντερίζοντος λόγοιςξι 

τῇ χρείττονι δόξῃ 0b προστεθἐιμένου 

Καὶ πατρικῇ κάλλιστα τοῦ βαδιλέως, 

Καθηρέθησεν Ἱερᾶς λειτουργείας 

Ανδρες λογάδες λευϊτῶν Εκκλησίας, 

4745 ᾿Αντίφρονες µείναντες ἀνεπιστρόφως, 
Σωτήριχός τις Παντεύγενος τοὐπίχλην 
Τελῶν ὑποψήφιφς ᾽Αντιοχείας (58) 


4735 


4740 


(57) Ex hoo versu. usqué 44 v. 4764, exstat lo- 
cus apud Allatium οοπἰγὰ Greggh. p. 526, 

:(58) Wolfius interprés Nicete Choniatm hist. 
vir, 5, haud scio an significatum intellexerit vo- 
cabuli ὑποψήφιος, quod lamen explicat Cangius, ti- 
taio ipso nostro Ephremio, cujus fragmenta lege- 


CXESARES. 


182 


À nil tamen prorsus possidendum tribuit, - 


e 


non agri predia, non villarum reditus ; 
sed monachorum selectiores congregansa 
illic eos voluit ia cosnobio degere 

curis experlerm et quictam vitam : 

annui porro victus subsidia 

publico jussit ex erario accipere. 

Jam cum Romanis eque Barbarisque 
usque ad hunc Cesarem firma lex fuiasel 
ut cibariorum deinensa militibus 
exhiberentur ex mrario annua ; 

atque horum peritia explorarelur, 

num arcum apto in primis soirent tendere, 
movere hasium el vibrare οκ arte ; 

num corpus firmum validumque haberent, 
nec non audacem ad pericula animum, 
alqueita in albo scite scriberentur ; 

hic imperator militum cibaria 

Bustulit, lucro reip. damnoso ; 

hisque incolarurn pensiones substituit, 
quibus ingluviem rnilitum satiaret. 

Hinc nemo rite jam miles conscriplue 
allegebatur in copiarum ordines ; 

sed voluntarius quisque flebat mileg ; 

et sic Romana peseum res est daía, 

et quam videmus patitur ruinam. 

Casar doctrinis 8 puerilia imbutus, 
verborum gloria, sensuum altitudine, 

non solum splendido stylo componebst 
epistolarum pro libito gratiam, 

sed catecheticos etiam Bornmones 

ceu genuinam parturiebat sobolem, 

vulgo silentia dicta, cate admodum, 

Hinc sumpta audacia, etiam de dogtalibus 
divinis voluit dicere et audire ; 
mentemque abgirubis ingerens mysteriis 
horum questiongs ambiébat solvere 
tanquam edoctus esset & Christo interpres. 
Ergo tunc oria quadam controversia 
super Scripture loco disputantium, 

in quo et accipere simul et offerre 

dicitur incarnatum Verburii Dei | 

cum ejus temporis eruditi homines 
discordes ferrent hac de re geritentias, 
verba flebant ex utraque parte 

dum suum quisque oppugnat adver&ariut. 


D Cumque meliori osleulum adjiceret 


Patrum sententie, ut par erat, Cesar : 

sacro depulsi sunt ministerio 

viri preecipui in Meelesie officiis, 

qui pertinacés in sententia miüdserbnt. 

Soterichus quidam, vulgo Ραπίθυρθπυο, 
Antiochenus electus episcopus : 


ràt àpud Allatium. Rursus idem rmescivisse vide- 
tur, ''heopolim esse Antiochiam ipsam.Quare verba 
4 ὑποψήφιος τῆς 8:00 πόλεως μεγάλης ᾿Αντιοχείας 
Σωτηριχος 6 Παντεύγενος, vertit Hypopsephius heo 
politan. Solerichus Panteugenus. Antiochen, ; quasi 
hypopsephius proprium nomen essct viri theopoli- 


1859 


, tem Eustathius Epidauri presul, 
et Thessalorum Michael tunc rhetor, 
. . &c Basilaces sapientium Pauli 
ρα litterarum ac levita. 
| ost, annos aliquot idem monarcha 
aliud proposuit explicandum thema : 
Dominus dixit passionis tempore, 
Major me pater est *. Tum parum curans 
Cesar jam cognitas Patrum sententias, 
propriam prooudit interpretationem, 
et tempestatem concitavit maximam 
Ecclesise simul et doctis presulibus, 
Ergo coacta delectorum synodo 
impulit Cesar, vi quoque adhibita, 
omnes libello ut ita aubscriberent : 
Assentior ego Petrum sententiis, 
quas inspirati de Verbo scripserunt, 
Christo majorem scilicet esse Patrem, 
Id autem aio dictum, quia creatam 
passibilemque carnem Verbum sumpsit. 
Sio porro supponebat Fllium Patri 
postquam nostri gratia carnem sumpserat. 
Hac consignata litteris purpureis 
lapideisque tabulis insculpta 
pulchro artiflcio, in templo Sophis 
instar ephigraphes spectanda exposuit. 
Aliam rursus controversiam movit, 
nempe ut anathema Mohamethis Deo 
eximeretur dyptichis suadebat, 
ne forte contumelia fleret Numini 
omnium Domino atque regpatori. 
Rem judicandam obtulit episcopis, 
qui rejecerunt omnes ut blasphemiam, 
Iratus Cesar renovat libellum 
false Mohamethis faventem fidei, 
ac superiores castigantem Caesares 
tanquam inscite maledixissent Deo; 
atque hunc libellum edidit legendum. 
Sed patriarcha restitit audacter, 
et cum pastore oonspiraruunt omnes; 
Thessalonice presul inter primos 
vir celebratus virtute ac litteris ; 
atque pastorum gloria Eustathius 
zelo divino viscera perustus 
novum ao spurium improbavit dogma, 
dicens : Enimvero forem ego indignus 
episcopali stola atque solio, 
prorsusque insanus merito mestimarer. 
Bi & peederasta vafro mulione 
magislro omnis actus exeecrandi 
et doctrinarum scelestarum mysta, 
qui monstrum quoddam finxit holosphyron 
! Joan. xiv, 28, 
lani, et quidem diversi a Sotericho Antiocheno. 
Allatius tamen contra Creygh. p. 526, offici no- 
men retinot: Aniiochiz hypopsephius, sicut alibi 
ὕπατος vertitur ab eodem Aypaíus. Exstat autem 
in cod. Vat. 2146, p. 124, scriptum Demetrii Ge- 
misti ὅπως ὁ ὑποψήφιος elc τὸ ἅγιον εἰσέρχεται Βῆμα. 
(59) Ergone in urbe Byzantio cathedca fuit in- 


ΕΡΠΒΜΙΙ CHRONOGRAPHI 


184 
Ἑὐστάθιος πρόεδρος Ἐπιδαμνίων, 
'O τῶν θετιαλῶν Μιχαλλ ῥήτωρ τότε, 

4750 Καὶ Ἡασιλάνης τῶν σοφῶν ΗἩαύλου λόγων (59) 
Διδάσχκαλός τις τυγχάνων xai λευῖτης. 
Μετὰ δὲ λυχάθαντας οὗτος ὁ χράτωρ 
'Ῥητὸν προτιθεὶς εἰς ἀνάπνυξιν πάλιν, 

Ὅ Δεσπότης εἴρηχε χαιρῷ τοῦ πάθους, 

4165 Μείζων ἐμοῦ πέφυχε Πατήρ µου, λέγων (60). 
Μικρόν τε προσσχὼν ἀναπτύξει Πατέρων (64) 
Οἰκείαν ἐξήγησιν ἀντεπεισφέρει, 

Καὶ τρικυµίας ἀναπιμπλᾷ xal ζάλης 

Ἐχκλησίαν τε χαὶ σοφοὺς ἀρχιθύτας: 

4760 Ὀμήγυριν οὖν ἐκ λογάδων ἁλίσας 

Ἐνῆγεν ἄναξ προστιθείς τι καὶ βίας 
Ὑπογράφειν ἕκαστον οὕτως ἐν vópup: 
Στιχῶ μὶν αὐτὸς ῥήσεσι χαὶ Πατέρων 
"Ac εἴπην ἐκ Πνεύματος εἵνεχα Λόγου 
Τοῦ μείζον᾽ εἶναι τοῦ Χριστοῦ τὸν Πατέρα. 
Αέγω δὲ τοῦτο xal λελέχθαι καθότι 
Κτιστὴν παθητὴν σάρχα λαμθάνει Αόγος, 
Τοῦθ) ὄφεσιν φἑρει δὲ πρὸς τὸν Πατέρα 

ΥΊῷ λαθόντι σάρχα τῶν βροτῶν χάριν. 

4710 Ερυθροσημάντῳ δὲ δοὺς γραφῇ τάδε 
Καὶ πλαξὶ καλῶς ἐγχαράξας λιθίναις 
Ἐπὶ Σοφίας τοῦ vti) Θεοῦ Λόγου 
᾿Ανάγραφα τίθησιν ὣς fact βλέπειν. 

"Ect xtvet ζήτημα xal πάλιν τόδε; 

&TTS ᾿Ανάθεμ’ εἴη τῷ θεῷ τοῦ Μωάμεθ, 
Τόδ’ ἀπαλεῖψαι πυχτίων παρηγγύα, 
Ὡς μὴ καθυθρίζοιτο, φησὶ, τῶν ὅλων 
Ὁ παμθασιλεὺς χαὶ θεὸς καὶ Δεσπότης. 
Τίθησι δῆλον ποιµέσι σχέµµα «óc 

4780 ᾽Απαγορεύει πᾶς χλύων βλαφημίαν. 
Μάνεὶς ὁ χρατῶν χαινοποιεῖ δὴ τόµον 
Συνηγοροῦντα λαοπλάνῳ Μωάμεθ, 

Τῶν πρὶν δ’ ἀνάχνων καθικνούµενον µάλα 

Ὡς λοιδορούντων ἁμαθῶς θεῷ Λόγψ' 
4785 Bl; ἀκρόάσιν ἐκδίδωσι τὸν τόµον. 

'O πατριάρχης ἀντίθη θαρσαλίως, 

Καὶ πᾶς συνιὼν συνομαρτεῖ ποιµένι, 

Καὶ μᾶλλον ὁ πρόεδρος θεσσαλονίκης 

Περιθόητος ἀρετήν τε καὶ λόγον, 

4700 Τῶν ποιμεναρχῶν ΕΒὐστάθιος τὸ χλέος 
Ζήλῳ θεἰχῷ καταφλεχθεὶς καρδίαν 
Ἔλεγξε δόγµα καινοφανὲς xal νόθον. 
Εἴην ἂν ἀνάξιος, εἰπὼν, παντάπαν 
Τῆς ποιμεναρχῶν καὶ στολῆς καὶ τοῦ θρόνου, 

4105 Ἠλίθιος δὲ καὶ νομιζοίµην πλάνον 
El παιδεραστὴν xal καμηλώδη πλάνον 
Μύστην τε πάσης πράξεως βδελυκτέας 
Καὶ μυσταγωχγὸν ἀσεθῶν διδαγµάτων 
Ὁλόσφυρόν τι καὶ πεπλασμένον τέρας 


terpretando Paulo occupata ? Hinc videlicet tot 
Paulinarum Epistolarum Gr&ci commentarii in 
bibliothecis mss. nobis occurrunt. 
(60) Hujus rei causa celebratum concilium Gre- 
cum, hactenus ineditum, ergo prelo jam subleci. 
(61) Has sententias legesis interim apud Cho- 
niatum vit, 5. 


185 


A800 Ψιλῆς ἐπινοίας γε xal στυγητέας 
θεὸν χαλοίην ἀτρεκῆ κτίστην ὅλων. 
ὍὉ 8' ὡς πεπονθὼς ἐσχάτην παροινίαν 
Ὀνείδεσιν ἔπλυνε τοὺς ἀρχιθύτας 
Κόσμου τὰ μωρὰ τούσδε χαλῶν ἁλόγως * 
4805 Κάπὶ μεγάλης διχάσασθαι συνόδου 
Ἡρὸς τούσδ’ ἀπειλῶν ἐμμανῶς ἐκεκράγει 
Πάκα παρόντος τῶν προχειµένων χάριν. 
Ὅμως θυμοῦ λήξαντος, ὁ πραὺς ἄναξ 
Σπουδῇᾷ προέδρου τῆσδε τῆς Κωνσταντίνου, 
4810 Tip θετταλίας ἀρχιθύτῃ συνέθη, 
Ἐνδοὺς τά οἱ δόξαντα φάναι προφρόνως. 
Τίλος δ᾽ ἐπειπὼν καὶ βασιλεὺς τοιάδε 
Ὡς δεῖ σοφὀν τε συνετὸν πεφυχότα 
Μηδὲν παρακαἰρια λαλεῖν θρασέως 
A815 λ{ηδὶ προθάλλειν ῥήματ) αἰσχρὰ καθάπαξ, 
Τοῦ μηνιᾷν ἕπαυσε πρὸς τὸν ποιμένα * 
Οὕτω μὲν ἐξήνυστο x45' ὡς ἂν ἔφην * 
Τὰ δόγµατα δ᾽ ὥριστο τῇδε συνόδῳ 
Ὡς τῶν βιθλίων ἀπαλειφῇ παντάπαν, 
4820 « 'Avágsu εἴη τῷ stp τοῦ Μωάμιθ:» 
᾽Αντεγγραφῇ δ᾽, « ᾿Ανάθεμα τῷ Μωάμεθ 
Καὶ τῇ διδαχῇ τοῦδε xal πάσῃ πλάνῃ. » 
Καὶ τοῦτο χυρώσαντες οἱ τῆς συνόδου 
Τῶν συνόδων λήγουσι καὶ τῶν συλλόγων. 
A825 Περιπεσὼν δὲ βασιλεὺς δεινῃ νόσῳψ 
Καὶ γνοὺς ἑαυτὸν πλησιάζοντα µόρῳ, 
Σχκῆπτρα παριδὼν xal τὰ λαμπρὰ τοῦ βίου, 
Ἐλθών τε χαχῶν εἷς σὐναίσθησιν ὅλων, 
Τὸ τῶν μοναχῶν ἀμφιέννυται ῥάκος * 
4830 Eic' ἀπολείπει τὸν βίον καὶ τὸ κράτος, 
Ὀχτὼ κατάρξας xal τριάκοντα χρόνους, 
Tactic πατρῴᾳ πρὸς μονῇ σεθασμἰᾳ 
Κλῆσιν φερούσῃ παντοκράτορος Λόχου, 
Ἡσπερ δοµήτωρ βασιλεὺς Ἰωάννης, 
4595 Γυναικὶ λιπὼν σὺν ἀώρῳ τεκνίῳ 
Κραταρχίαν τε xal διοίκησιν ὅλων. 


ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ O ΚΟΜΝΗΝΟΣ ΣΥΝ ΑΛΗΕΣΙ 


ΥΙΩ MANOTHA ΕΤ. Α’, ΚΑΙ ΜΟΝΟΣ ET. B. 


Ἐπιθεβηκότος δὲ τῆς αὐταρχίας 
Παιδὸς Μανουὴἡλ σὺν τεχούσῃ φιλτάτῃ 
Ἡλωίαν ἄγοντος ἁπαλὴν ἴτι, 

4840 ᾿Αχοσμίας πἐπληστο Ῥωμαίων πράγη, 


Καὶ πλημμελῶς ἔπασχε xal σφὀδρ᾽ ἀτάκτως, 


Καὶ χεῖρον ἥπερ Φαέθων παῖς Ἡλίου 
"Ox ἦν ἐπιθὰς χρυσοχολλήτου δίφρου, 
Ὡς μῦθος αἱρεῖ, καὶ τὸ πᾶν ἐφθαρχότος 
4815 ᾽Απαλότητι καὶ πλίον y" ἀπειρίᾳ, 
Οὗτος γὰρ Αλέξιος ἁπαλὸς χράτωρ 
Κυνηγεσίοις προστιτηκὼς ἑχτόπως. 
Ἰππηλασίαι» καὶ µίμοις xai παιγνίοις 
Κοινῶν ὀλίγα φροντίδων γε προὐνόει. 
4850 Μήτηρ δὲ πάλιν xal βασιλὶς Μαρία 
Φροντίδα χοινῶν ἀναθεῖσα πραγμάτων 
Ἡρωτοσεθαστῷ πρωτοθεστιαρίῳ 
"λφροντις ἐξήνυεν αὐτὴ τὸν βίον. 
Τοΐνυν ἀπεπνίγοντο τοῖς τελουµένοις 
4855 Ol τῆς χερουσίᾶς τε xal τῶν ἐν τέλει, 


CASARES. 


À vili mentis partu et detestando, 


Deum dicerem omnium creatorem. 

At Cesar ostro percitus insano 
probrosis verbis obruit episcopos, 
mundi quisquilias stolide appellans; 
seque ccumenica minabatur synodo 
disceptaturum, furiose inclamans, 
pape interposito de his judicio. 

Mox ira omissa, mansuetus Cesar, 
presulis opera Byzantine urbis 

cum Thessalo pastore pacem fecit, 

illi concedens liberam sententiam. 
Postremo id quoque dixit imperator, 
frugi et prudentem virum non decere 
aspere quidquam inhonestumque loqui, 
nec turpia verba prorsus effutire : 
atque in pastorem furere deeivit. 

Hio fuit dicti exitus negotii. 

Tamen in synodo deflnitum fuit 

ut e libellis prorsus delerentur 

verba, « Sit anathema Mohamethis Deo, 
sed soriberetur, « Mohamethi anathema 
ejusque magisterio et omni errori. « 
Atque hoo perscripto decreto Patres 
fecerunt cetuum synodique flnem. 
Postea Cesar gravi morbo implicitus 
seque jam morti proximum cognoscens, 
sceptrum contemnens splendoremque mundi 
preteriteque vitse jam poenitens, 
pauperem induit monachi tuniculam; 
moxque cum sceptro vitam deseruit 
post annos regni octo et triginta, 
sepuliug sacro patris monasterio, 
omnipotente cui nomen a Verbo, 
Cesare suctore ediflcii Joanne. 

Reliquit autem Manuel imperium 

uxori et evi teneri filiolo. 


ANDRONICUS COMNENUS CUM ALEXIO 


186 


MANUELIS FILIO AN. I, ET SOLUS AN. II. 


Cum Manuelis filius ad imperium 

cum sua dilecta matre pervenisset 
teneram adhuc exigens etatem, 
Romana res sus deque perturbata 
pessime habebat valdeque incomposite, 
magis quam cum Phaethon solis fllius 
aureum regens, veluti est in fabulis, 
currum mundana cuncta exurebat, 

ob puerilem suam imperitiam. 
Alexius hic tener imperator 

assiduis vacans perdite venatibus, 
equitationi, mimis, et aliis ludicris, 
tenuem reipublice curam gerebat. 
Maria item genitrix regina 
negotiorum commisso regimine 
protosebasto protovestiario, 

expertem curis vitam agitabat. 
Suffocabantur interim tributis 

cuncti optimates ac senatores; 


411 EPHRJEM!I CHONOGRAPHI 172 


tendens ad monia inclyti Iconii, 

cum exercitu valido, fortissimo 

et cum expertis preliandi ducibus, 
itineris stationes prudenter metiens 
propter jumenta machinis onusta 

cum artificibus suis inermibus 

neque gerendi belli peritis. 

Nec vero sultanus non cogebat coplas. 
imo gentiles aecersebat suppetias, 

et defensionem strenue apparabat. 
Tamen legatos misit ad Cesarem 
juratum fedus qui memorarent, 
fidemque ratam esse postularent. 

Sed enim irrita federa cernens 
Sultanus, locos occupat difficiles 
atque viarum obsidet angustias, 
clausuram olim dictam Tzibritzen, 
per quam Romanus cum Cesare exercitus 
gressurus erat veniens Myriocephalo. 
Illuc sultanus suas copias conjicit 
more barbarico latens in insidiis, 

υἱ mox dolose Romanos invaderet. 
Est autem locus undique preruptus, 
Angustus valde et prorsus impervius, 
'Tenarus infernus, Charontis campus, 
vallis difficiles ducens in anfractus, 
Illapso igitur in angustias exercitu, 
velites quidem et ordinum praefecti, 
queis precedendi ceteris cura data, 
pretereuntes sine damno locum 

ad spatiosa tuti devenerunt. 

At imperator in extremo agmine, 

post jam exortos insidiis Barbaros 
telaque in ipsum saxaque jacientes, 
utpote &cclivi ex utroque latere, 

nec iter persequi facile poterat, 

nec propulsare a semet periculum : 
neo quisquam aliquid agere in exercitu 
milite dignum strenuumque poterat, 
curribus, bobus, machinisque bellicis, 
aggeris instar viam impedientibus. 

A tergo autem Persicus exercitus 
nimborum instar jacula conjiciens 
arduum prorsus reddebat regressum. 
Cadebat ergo bos cum bubulco suo, 
cum equo equos exspirabat misere 
Persarum telis confixus mortiferis; 
atque turmatim cedebantur omnes, 
tanquam brutarum grex belluarum, 
et cireumclusi feriebantur cuncti 
imperviis in furcis et sine exitu : 

et plene valles erant cadaveribus 
faucesque hiantes montium et caverna ; 
rivi cruoris decurrebant, heu! 

misto brutorum hominumque sanguine, 
cuncta erant plena miserie et gamitunm. 
Atque hec flebant Caesare spectante 
qui suis nullam ferre opem poterat. 
Quin sammo ipse erat in discrimine : 


2X 
Dj 


Α A405 Τειχῶν Ἰ]κονίου τε τοῦ περιχλυτοῦ 
Μετὰ στρατιᾶς εὐσθενοῦς ῥωμαλέας: 

Καὶ ταγματαρχῶν ἀρεϊκῶν ἐν µάχαις, 
Σταθμοὺς ἀπάρσεις νουνεχῶς xal σὺν λόγφ 
Τὰς καθ’ ὁδὸν ὁδρῶν χάριν ὑποζυγίων 

4410 "Αλ μηχανὰς ἂν εἶχε καὶ σφῶν τεχνίτας 
"Ovtoc ἁόπλους ἁδαεῖς τε τῆς µάχης' 
Πλὴν οὐδ' ἆ σουλτὰν ἡμέλει στρατευμάτων, 
Συμμαχιχὸν δ’ ἕθροισεν ἐκ τῶν συμφύλμν 
Πρὸς ἀντιπαράταξιν πηὐτρεπισμένον. 

4415 Ποίσδεις 0 ὅμως πέπομφε πρὸς βασιλία, 
Λἰτῶν ἑνόρχους φιλίας καὶ συµθάψιις, 
Ἐξάνυσίν τε βασιλεῖ βουλητέων. 

Ἐπεὶ 9 ἑώρα συμθᾶσεις ἀνηνύτους, 
Αἱρεῖ προφθάτας σουλτάνος δυσχωρἰας 

B 4420 Καὶ τοὺς στενωποὺς ἀτραπῶν πορευσίµων. 
Κλεισούρας f) κέκλητο Τζιβρίτζη πάλαι’ 
Δι’ ἧς στρατιὰ Ῥωμαίϊχὴ xal κράτωρ 
Ἔσπευδον ἐλθεῖν ἐκ Μυριοχεφάλον’ 

OU παραθύει σουλτάνος τὰς δυνάµεις, 

4425 Λόχον καθίσας ὡς ἔθοι τοῖς Ἡαρθάροις, 
Ὡς ἂν ἐπεισπίσωσι Ῥωμαίοις δόλῳ. 

Ἔστι δ’ ὁ χῶρος ἀπόκρημνος εἰσάπαν 
Στενὸς κομιδῆ ἁυσατίθευτός τε πλέον, 
Talvapov $009 καὶ Χαρώνεια πίδα, 

4490 Αὐλὼν προήχων ἁυσπόρευτον clo τρίθου, 
᾽Αψαμένης οὖν στρατιᾶς δυσχωρίας, 
Στρατεύματα μὲν καὶ λοχαγοὶ ταγμάτων 
Οἷς ἦν κροάγειν στρατιᾶς τεταγµένον 
Διεκδραμόντες ἁπαθεῖς xaxqy τόπον, 

0 3495 Bic πλάτυφ πἁλίσθηααν Qu κινδύνου: 
᾽Αγχοῦ δὲ κρὔτωρ παριὼν αὐραγίας 
Ἐπεισποσόντων d ἐνένδρας Βαρθάρων, 
Βέλη *' ἐπ᾽ αὐτὸν ἀφιέντων καὶ λίθους 
Ὡς κατὰ πρανοῦς ἐξ ἑχατέρου µέραις 

4440 Οὐκ ἔχει ῥᾷστα τὴν ὁδὸν παριέναι, 
Ἔχγουν ἑαυτῷ κινδυνεύονφ’ ἀμύνειν. 

Αλλ’ οὐδὲ πάλιν bx στρατιᾶς τις ὁρᾶσαι 
Γονναῖον ἠδύνατο µαχηνῇ πρύπον, 
Βοῶν, ἁμαξῶν, τειχομὰχων ἀργάνων, 

45 Ὡς ἀντίφραγμα τῆς ὁδοῦ προχειµένων' 
Καὶ xatà νώτου Περσικὴ φάλαγᾷ φάλιν 
Βελῶν νιφάλας ἀφιεῖσα µυρίων 
Παλινδρόμησιν χαλεκὴν ἵδρα mávu. 
Ἔπιπτε τοίνυν βοῦς ἅμα βοηλάτα, 

14500 Ἱππεὺς αὺν ἵππῳ συναπέφυχον βίφ 
Ἐν Περαικῷ βλήματι θανατηφόρῳ, 

Καὶ πάντες ἐσφάττοντο xaxa πληθύας 
Ὡς ἀγέλη τις θρεµµάτων, φεῦ | ἁλόγων, 
Καὶ πάντες ἐφθείροντο συγκεκλεισμένοι - | 

A455 Ἐν δυσπορεύτῳ ἁυσθάτῳ το χωρίφ' 

Τῶν νεχριµαίων σωμάτων αἱ κοιλάδες 
Τέμπη τε xol σήραγγες ὑπῆρχον πλέαι' 
Προῦδαινον, υἶμοι, ῥύαχες λύθρων ὅλαι 
Ἐξ ἁλόγων αἵματος, ka βρὀτῶν ἅμα, 

4460 Καὶ πάντα μεατὰ συμφορᾶς Tiv xai γόων. 
Καὶ ταῦτ' ἑδρᾶτο κράταρος δεδορχότος 
Καὶ συµπαρόντος, Κἡ σθόνοντος &' ἀμόνειν 
Ἐν χρᾶ; δὲ μᾶλλον χινδόνου πεφοκότος 





173 


Μολις μετὰ τραύματα τῷ 8:03 σθένει 
4106 Όμως διαδρὰς τὰς λαθὰς τῶν Βκρθάρων 

θεοῦ συγάρσει καὶ κραταιᾷ δυνάµει 

Σκιὰν ὑπελθὼν ὁ κρατάρχης ἀχράδος, 

Ἰσχὺν καμοῦσαν ἀνεχτᾶτο μετρίως, 

Πρὸς à' αὖ ἑαυτὸν ὦᾳ iv» ἀναψύχων 
4110 M3, σώματος φύλακα, μὴ δορυφόρον 

Ἔχων σωνεσιῶτά γε τῷ τηνικάδε. 

Οὕτω δ’ ἔχοντα κατιδών τι ἱππέων 

Ῥωμαίκῆς φάλαγγας ἀσήμου γέναυς 

Τῆς συμφορᾶς ᾧχτειρεν αὐτὸν τῆς τότε * 
4416 "Ogev προστλθὼν ἀσμένως στεψηφόρῳ 

Διακανεῖν ἠρεῖτο τὰ χατὰ σθένος, 

Καὶ τῷ κεφαλῇ χυνέην αυνηβµόχει 

Τῆς ἐν χεφαλῇῷ παρακλίνασαν ἵδρας, 

Καὶ σύμμαχος 8 ἦν τῆς ἐνεστώαης riga. 
448) Τούτου βασιλεὺς slc χεῖρα λαθὼν δάρυ 

Πέρσας ix' αὐτὰν εἴσρέοντας ἀπλήτους 

Καὶ *6v0' Dativ σπεύδοντας f] xal κτιννύγπι 

᾽Απώαατο σφᾶς 75 θεοῦ συμμαχίᾳ, 

Kai διαπείρει τῶν ἐπιόντων iva, 
185 ”Άλλον τε πάλιν ἱππότης χτείψει ξίφει. 

Μετ οἆ φολὺ δὲ τῶν ὁπλιτῶν Αὐσόνων 

Περὶ χρατοῦντα φυναλιαθέντων δέχα, 

Σὺν τοῖσδε τὸν ἔμπροσθεν ὄνυκε τρίθον 

Toi φβάσασι πάγµασι φυμμίξαι θέλων ^ 7 
4490 Πρὶν ἃ δὲ ταῦτα συμφέσεῖν, ὑπ᾿ ἐχράδα 

Ἑαφιόν ἀνέφυχον ὡς εἶχε κρφιωρ * 

Πέρσης δ᾽ ἐκελθὼν εἶλνεν αὐτὰν dla, 

Ὁ ὃ) αὖ κεφαλᾶς κ πενογκὼν αφιβίαν 

Δορατίου τμήµατι τῷ μετὰ χέρας 


A495 ΤΓοῦτον θανατοῖ καταθαλὼν slo χθόνα. e 


Ἔπρασχε δὲ τάγµατᾳ χειρόνως λίαν 
"Oca Τε συγχάκλειατο τῷ ἂσσχωρίᾳ, 
Καὶ πλὴν ὀλίγων πάντα κακῶς ἑφθάρι * 
Ri γὰρ καρᾶλθον καὶ φάραγγα τὴν μίαν, 
4500 Αλλά γε λοικὰς odx dvijw διεκδύναι 
Ακχινδύνως S£ τὰς ταφρώδεις κοιλάδας, 
Περσῶν ὀφεστώτων γε ταῖς διεξόδοις - 
Πρὸς τοῖσδε καὶ πεεύσαντος ἀνάμου τόνε 
Καὶ Qiva. βαθεῖάν γε παραχειµένην 
A505 Ἐκ Τῆς ψαμμώδους ἀνακυκῶντος Bla 
Δεινῶς τ’ ἀναφέροντα ale ὕψος μέγα 
Καὶ vóxsa ὄρβιντος ἀτεχνῶς civ ἡμίραν, 
Ῥωμεαικαὶ φἀλαγγεά ὡς δὲ βαρθάρων 
doles ἀναμὶξ Φυμπλακεῖααι πρὸς µάχην 
4510 Ἐν νυκτοµαχίᾳ καθὰ xat τῷ exótu, 
Ἔκαικον, ἀπέσφαττον ἀλλήλους oui, 
Μηδὲν Διακρίναντες ἐῇ ἀθλεφίας - 
Ἐπῆγε φλας τὸ [ίφος κατὰ φίλου, 
Καὶ Ῥάρθαρος δ᾽ ἔσφατιε vi» συμφυλέτην 
4515 Ὡς ἀντίμαχοι Δνσμενῆ, πακφργάσην * 
"Occ ἀθεχνῶς φάραγγα ποπλΆδθαι 1j, 
Ὡς τις βλέπων ἔφησε κατ’ ἄλλον λόγον (56), 
TOv νεκριµαίών «τωµάτων xal αωµάτων 
Τῶν Ῥωμαίκῶν ἀναμὶξ καὶ Βαρθάρων, 


(56) Sine dubio designat Ephremius Nicete Cho- 
niate historíam lib. vi, 3, ubi hec ipsa partim 
verba leguntur. Se autern interfuisse rebus gestis 


CARSARES, 


À nam post accepta vulnera, Deo favente, 


174 


vix Barbarorum manibus elapsus, 

Dei profecto auxilio et magna ope, 

piri silvestris umbram im perator 
subiit, fessas refecitque vires, 

solus, ut poterat semet refooillans, 
orbatus omni corporis cuslode, 

nullo eum armis milite presente. 

Sic solitarium conspioatus quidam 
exercitus Romani gregarius eques, 
acerbi casus misericordia tactug 

ad Cesarem accessit prompto animo, 
opemque ferre pro viribus cepit : 
alque illi in capite galeam composuit 
quae oapitalia prohiberet vulnera, 
presentisque socius fortune aderet, 
Hujus correpta imperator lancea 
plurimos Persas eonira sa ruentes, 

ut vel captivum ducerent vel oociderent, 
repulit omnes Numinis auxilio | 

atque unum quidem ipse irruentem fidit, 
alium similiter eques ense oeoidit. 
Paulo post circa Camsarem armati 
decem de nostro exercitu adstiterunt, 
cum quibue iter reliquum coepit prosequi, 
previis conjungi qupiens ordinibus. 
Sed hac priugquam fierent, atque Cesar 
solus sub piro adhue se reliceret, 
Perses accurrens hune trahebat loro; 
sed imperator Persa oaput ictu 

mortali vulneravit basta fragmine, 
eumque exanimatum stravit humi, 
Ergo miserrime tuno laboravit 

in illis furcis clausus exercitus, 
paucisque exceptis, perierunt cunei, 
Nam etsi anfractane unum transierant, 
adhuc supererent ad evadendum 

omne periculum sex profunde valles, 
quarum Perses obaidebant exitus. 
Preterea validus spirabat ventus, 

qui cireumjectum pulverem multum 
ex arenosq solo sustolleng 

late spargebat cum molesto turbine 
diemque noctis instar efflciebat. 

Quare Romanus miles oum barbare 
tumultario aoafietu miatus 


D tenquam in nocte pugnam eonserebat : 


cedebant invicem el jugulabant, 
nullum discrimen patiente tempora. 
Sic ergo amieus amicum feriobat, 
Barbarus oocidebat gentilem suum 
quasi sibi adversarium et melefioum. 
Sio vallis indiseretim complebatur, 
ut quidam dicit eoulatus testis 
scriptor historie, mortuis cerporibua 
Romanorum, pariter ac Barbarorum, 


Manuelis Cesaris, ait ipse Nicetas in Historig 
procmio. 


175 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


cum interfectis variis animalibus, - 
equis ac bobus, asinis, mulabus, 

quasi in communi conditis sepulcro. 
Imo erat bominum coemeterium, 

si fas ita loqui, admistis belluis. 

Romani sane perierunt plurimi, 

quos inter ingens regia stirpis numerus. 
Atque hzc talem habuerunt exitum. 
Imperator autem dum conatur assequi 
legiones suas, ut dixi, precedentes, 

α Turcis vetabatur ulterius progredi, 
nec acervatis minus cadaveribus. 

Tamen difficiles eluctatos locos, 

nec torrente superato fluvio, 

alio et adjuncto Romanorum globo, 
viam, ut poterat, absolvebat reliquam. 
Quem transeuntem conspicata phalanx 
Arabum equitum splendide ornatorum, 
ruit iu ipsum violento cursu 

ut quasi preda potiretur illico. 

Is vero hortatus animos suorum 
barbaricum manipulum vicit facile. 
Paulatim autem lenteque progrediens 
modo cruenta pugna decertans, 

modo etiam hoste liber, ad extremum 
magno cum gaudio ad suos pervenit : 
qui quidem nihil gravius dolebant, 
quam quia cum ipsis non adesset Cesar, 
summoque erant metu solliciti. 

Ante quam autem misceretur guis 
Manuel rivos decurrentes nactus 

aqua levare depoposcit sitirn : 

cumque ei quispiam aquam obtuiisset, 
hac summis labris leviter gustata, 
statim ex ore reliquam projecit, 

ceu si potus ille non descenderet 

δα imum atomucbum renitente csophago. 
Mox ubi agnovit tinctam aquam tabo, 
ingemuit, sibi haud placuisse dicens 
aquam Christiano sanguine fedatam. 
Tum quidem presens importunus, audax; 
impudens blatero et lingua intemperans, 
Semel novellus conviciari solitus, 

sic christo Domini cepit maledicere : 

" Haud nunc primum, sed antea sepe, 
plenum cratera Christianorum sanguino 
bibisti, subditos divexans populos, 
maturus veluti racemus comprimitur, 
per tributorum gravium exactiones 
potans illorum abundanter sanguinem. 
Tulit patienter Cesar hanc vesaniam, 
nec contra quidem quidquam mussitavit 
mitis monarche, nec infrenduit dentibus. 
Iterum Cesar dum videret sacculos 
publici nummi custodes diripi 

& persequentium Barbarorum impetu, 
atque ad tutelam hortaretur suos, 
nempe ut aliena pulsa vi servarent 
futuram ipsis utilem pecuniam : 


Α 4520 Καὶ θνησιµαίων παντοδαπών ἀλόγων, 


ππων, βοῶν, ὄνων τε σὺν ἡμιόνοις, 
Τάφον τε κοινὸν τοῖς ὅλοις χρηµατίσαι, 
Μᾶλλον πολυάνδριον, sl χρεὼν φάναι, 
Ἐκ γηγενῶν πάµμµικτον ἀλόγων 0* dpa. 
4525 Πεπτώκασι πλείους δὲ Ῥωμαίων µάχη 
Καὶ τῶνδε πλείους τοῦ βασιλείου γένους, 
Καὶ ταῦτα μὲν πέπρακτο τόνδε τὸν τρόπον - 
Ὁ δ) αὐτοχράτωρ, ὡς ἔφην, ἀπειγμένος 
Ἴλαις συνελθεῖν ταῖς προηγησαμέναις, 
4500 Τούρχοις πορείας εἴργεται τῆς εἲς πρόσω, 
Οὐδὲν δὲ μεῖον καὶ κολωνοῖς πτωμάτων 
Ὅμως διελθὼν δυσπόρους μόλις τόπους 
Καὶ τὸν παραῤῥεοντα χειμάβῥου ῥόον 
Καὶ στίφος ἄλλο Ῥωμαῖϊχὸν ἁλίσας 


B 4935 Ὡς εἶχε, διήνυτε τὴν προχειµένην * 


"Ov παριόντα βαρδαριχή τις φάλαγξ 

Ἴπποις ὁπλισμοῖς ἐκπρεπὴς ᾽Αῤῥαδίοις 
Ἰδοῦς᾽, ἐπ᾽ αὐτὸν ἐμμανῶς πως συνέθει, 
Ὡς θήραμα σπεύδουσα τόνδ᾽ ἑλεῖν τάχα. 

4540 Ὁ δ᾽ ἀῤῥενώσας τῶν συνόντων τὰς φρένας 
Ὁδοστάτας ἥττησε ῥᾷστα Βαρθάρους. 
Κατὰ βραχὺ δὲ συμπροϊὼν xxt βάδην 
Νῦν μὲν νόµῳ μάχης τε καὶ μεθ) αἱμάτων, 
Ἐνιαχοῦ δὲ xal µάχης πάλιν δίχα 

4545 Ἱρισάσμενος µέμικτο τοῖς ποθουµένοις, 
OÀ μᾶλλον αὐτῶν δυσχεραίνουσι χάριν 
περ δι’ αὐτὸν μὴ παρόντα ταῖς ἴλαις, 
᾽Αγωνιῶσι καὶ δεδοιχκόσι σφόδρα. 

Μήπω δὲ τοῖς τάγµασι συµµίξας κράτωρ, 

4050 ᾽Αλλ᾽ ἐν παραῤῥέοντι χειµάῤῥῳ πέλων 
Πιεῖν ὕδωρ ἤτησε διψήσας μέγα - 

Καὶ τις ὕδωρ ἄἤνεγκεν αὐτῷ πρὸς πόσιν * 
Σπάσας δὲ τοῦδε καὶ περικλύσας στόµα 
Τὸ λοιπὸν ix στόματος ἐχχεῖ σὺν τάχει, 

4555 Ὡς τοῦ ποθέντος μὴ χατὠλισθηχότος 
Δι) οἴσοφάγου πρὸς τὰ χάτω χοιλίας. 

Elxa ποτὸν γνοὺς συμπεφυρμένον λύθρῳ 
Ὢμωξεν, εἰπὼν οὐ καλῶς γεγευχέναι 
Ὑδατοφύρτων Χριστιανῶν αἱμάτων. 

4000 Kal τις παρεστὼς Ἰταμὸς θρασὺς τότε, 
Τὴν γλῶτταν ἀκόλαστος, ἀναιδὴς, λάλος, | 
Καιὰ Σεμεεὶ λοιδορεῖν εἰθισμένος, 
Χριστῷ Κυρίου λοιδορούµενος λέχει * 
Οὐκ ἄρτι πρώτως, ἀλλὰ πολλᾶχις, ἄναξ, 


D A969 Πλήρη κρατήρα Χριστιανῶν αἱμάτων 


Ὑπήκοον πᾶν καλαμώμενος πίνεις " 
"H καὶ πεπείρους χαθὰ συνθλίθων βότρυς 
Εἰσπράξεσι φόρων τε καὶ τελῶν βάρει 
Λῖματος αὐτῶν ἐμφορῇ κατακόρως, 
4570 Ὁ δ᾽ ἡμέρως ἥνεγχε τὴν παροινίαν, 
Ανεξικάκως τονθορύσας µηδόλως, 
Μηδ) ὑπ᾿ ὁδόντα γρύξας ὁ πραὺς ἄναξ. 
Καὶ πάλιν αὐτοῦ καθορῶντος θυλάκους 
Τοὺς τοῦ χρυσοῦ φύλαχας ἐκρηγνυμένους 
4575 Ἐκ θρασύτητος καὶ βίας τῆς Βαρθάρων, 
Καὶ τοὺς ἑαυτοῦ ῥωννύοντος ὡς δἑον 
Ἐπεισπεσεῖν c£ σφισι καὶ κτᾶσθαι τάδε 
"Αμεινον αὐτῶν, συμφερώτερον πάνυ, 








177 


Αὖθις ἐπιδιὰς ὁ θρασὺς µωμοσχόπος 
4580 "Ελοιδορεῖτο τῷ κρατάρχῃ καὶ πάλιν, 

"Avaxtt Δαθὶδ Σεμεεὶ χαθὰ πάλαι’ 

"Exov πρὶν ἐχρῆν ταῦτα Ῥωμαίοις νέµειν, 

Οὔχουν Ύε νυνὶ, δυσχερἠς κτῆσις ὅτε, 

El δ᾽ αὐτὸς ἀνὴρ τυγχάνεις ὢν ἰσχύος 
4585 ᾿Ἡρπαγμίν ἀνάσωσον Αὔσοσι πάλιν" 

"Ὁ δ) αὖ προσηνῶς χερτόµου φἑρει λόγους 

Ὡς χωφὸς αὐτόχρημα p?) κλύων ὅλως. 

Ἐπεὶ δὲ παύει νὺξ ἐπελθοῦσα µάχην, 

Καθῆστο πᾶς ἔμφροντις ἀσχάλλων μέγα 
4590 Ἐν vip προαθρῶν τὸν προχείµενον µόρον. 

'O δ᾽ αὐτοχράτωρ τῆς φρενὸς καὶ τοῦ κράτους 

᾿Αναξίαν ἔφρασε βουλὴν ἓν µίσῳ, 

Οἷς εἶχε θαῤῥεϊν ἀνδράσι βουληφόροις: 

"H 9" ἦν λαθραία δυσκλεὴς qui) νύκτωρ, 
4500 Ψυχῶν δὶ λοιπῶν ἐπαγωγὴ πρὸς µόρον, 

Πρὸς αἰχμαλωσίαν τε δυστυχεστάτην͵ 

"Hv πᾶς διωλύγιον ᾧμῶξε χλύων, 

Καὶ βαρξως ἤνεγκε τὰ δεδογµένα, 

Ἡαραφρονοῦντος οὐχ ὑγιοῦς δεσπότου 
4000 Τὸ σχέµµα χρίνας xai καταχρίνας πλέον. 

Τούτοις μαλαχθεὶς Μανουἡλ τὴν καρδίαν 

Καὶ σχὼν λογισμὸν ποιµένος καὶ προστάτο», 

Ἡάνν ὤπτο xal δρῶν καὶ λέγων πρὸς συµ- 

[φέρον. 

θεὸς δ᾽ ὁ ποιῶν πάντα καὶ µετατρέπων, 
A605 Ὁ μαστιγῶν τε καὶ θεραπεύων πάλιν, 

"O θανατῶν τε καὶ πνοὴν αὖθις νέµων, 

Ὁ ῥάθδον ἀφεὶς ἀσεθῶν οὐκ εἲς τέλος 

Κλήρῳ δικαίων, xat λάχει Χριστωνύμων, 

'O πρὶν λεόντων ἡμερώσας τὸ βράσος, 
4610 "Iv' ἁσινὴς γένοιτο δίχαιος πάλαι, 

Κάκεῖνος οὗτος ἡμεροῖ τοῦ Βαρθάρου 

Τὴν θηριώδη καὶ φονῶσαν καρδίαν. 

Πρεσθείαν οὐχοῦν ἐκπεπομφὼς σουλτάνο, 

Σπονδὰς ἀπαιτεῖ καβαρὰς καὶ qu lav: 
4615 Καὶ σπένδεται δὲ βασιλεὺς τῷ σουλτάνψ’ 

Εἶτ' ἀπαναστὰς τῶν στυγητῶν χωρίων, 

Δύ ἧς προῆχεν ἀσμένως ὑποστρέφων, 

Οἰκτρὸν βλέπει θέαµα μεστὸν δακρύων, 

Καὶ συμφορὰν οἴχτιστον ἀξίαν γόων, 
4620 Τραγῳφδίαν «' ἄῤῥητον ὤμοι τοῦ πάθους 

Ἱερεμίου τῆς φιλοίκτου χαρδίας 

Τῇδ᾽ ἂν ἀποχρήσοντος slc βρηνῳδιαν 

Ὃς ἐξισοῦν χάτοιδε πάθεσι γόους’ 

Ὡρῶντο γὰρ φάραγγες, ἄλφη, κοιλάδες, 
4652 Πεδία, τἔµπη, καὶ νάπαι, καὶ χαράδραι 

Τῶν νεκριµαίων σωμάτων πεπλησμέναι 

Ὡς εἷς χολωνὸν ὁπερανῳχισμίναι. 

Κάὶ κειμένων πᾶς ἦν σεσειµένος δἑρας 

Τὸ τῆς κορυφῆς, xal φαλοὺς τετμημένος: 
4630 Ὡς ἦν ἀχούειν βαροάροις πεπραγµένον, 

Ὡς ἂν τὸ νικῶν ἀμφίδοξον τυγχάνῃ, 

Ἑκατέρωθεν µυρίων πεπτωκότων’ 

Ὅμως βασιλεὺς ἐφθαχὼς Χώνας πόλιν, 

Ἐκεῖσ) ἐνηυλίσατο σὺν πάσαις ἰλαις, 
A636 Αὐτόν τε στρατὸν ἀναπαύων ix πόνων" 

Els" eic Φιλαδελφείαν ἦκε τὴν πόλιν, 


CJESARES. 


Α denuo astans ille audax nebulo 


178 


novo convicio regem verberabat, 

velut ille Semei quondam Davidem : 
Sponte oportebat hunc nobis antea nummum 
dare, non nunc egre recipiendum. 
Quod si tu validus vir es et frugi, 
raptam recupera nobis pecuniam. 
Cesar tranquille conviciantem pertulit, 
preteriitque verba surdis auribus. 

Sed postquam pugnam nox diremit, 
sedebat unusquisque valde morens, 
mente presentem fati vim revolvens. 
Tum Cesar animo ac dignitate sua 
indignam prorsus protulit sententiam 
inter adstantes viros consiliarios : 
nempe nocturne auctor erat fuge, 

fato permissa reliqua multitudine 
miserrimeteque captivitati : 

quam quisque audiens magnopere ingemuit 
egroque tulit animo sententiam ; 
idque consilium veluti insanientis 
Cesaris judicans, ultro reprobavit. 
Ergo jam mentem Manuel immutans 
seque pastorem atque ducem prebens 
exin saluti consulebat publice. 


Bed Deus auctor mutatorque rerum, 
plagas imponens vicissimque curans, 
mortificans et vitam rursus tribuens; 

qui virgam impii non sinit perpetuam 
contra justorum sortem Christianorum; 
olim leonum qui inhibuit impetum, 

ut justus ille maneret incolumis; 

idem nunc barbari ferinam regis 

et sanguinariam rritigavit indolem. 

Itaque missis sultanus legatis 

sincerum fedus amicitie obtulit. 

Sic inter Cesarem pax sultanumque convonit. 
Inde digressus, per infaustos locos 

quibus processerat, nunc lubens revertitur 
Manuel, et cernit lugubre spectaculum, 
dignam inflnitis stragem lacrymis, 
malorum ineffabilem trageediam, 

cui gemebundum Jeremie pectus 

pro merito deflende; opus foret, 

atque exeq"ando lacrymis tanto malo. 


D Nam videre erat foveas, lucos, valles, 


campos, saltus, voragines, fauces montium, 
interfectis corporibus oppletas, 

quorum acervi passim consurgebant. 
Jacentium autem cutis detracta erat 
capitibus, et virilia quoque exsecta ; 
barbarorum opus, ne circumcisus victor 
Α viclo incireumeiso jam differret, 
quoniam utrinque innumeri ceciderant. 
Denique Casar Chonas urbem tenuit, 
ibique requievit cum omni exercitu, 
semet et militem relaxans laboribus. 
Philadelphiam postea progressus, 


179 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 180 


ibi permultis perstitit diebus. 

llinc premissis nuntiis Byzantium, 
omnem rei geste ordinem exponit, 

et dirum casum verbis non imminuit. 
Tum quia Dorileum non diruerat, 
cujus eversio rata erat federe, 

misit legatos sultanus ad Caesarem, 
qui de jurata admonerent fide. 

Cesur coactis non standum dicens, 


legatos re infecta ad eum remisit. 
Persa furens, iterum colleclo exercitu, 
viginti quatuor armatorum millibus 
ex validiore delectorum numero, 
preponens ipsis bello gerendo ducem 
de suis nobilibus satrapis unum, 
mittit in nostre ditionis urbes 

qui ad Meandrum flumen sunt posile. 
Is dux Tralles urbem sibi vindicat, 
l.uma et Antiochiam in Phrygia sitam, 
item Pentachira cum castellis aliquot, 
atque maritimos populatur pagos. 

Sed Cesar missis suis exercitibus, 
multis legionibus cum egregiis ducibus, 
hostes prevalida manu cecidit; 
quorum ex tanto numero paucissimi 
necis cruente fatum vitarunt ; 
multamque attulit recreationem 

rebus Romanis facinus presens, 
quoniam Persarum fregit audaciam, 
Sed οἱ Claudiopolis gub idem tempug 
ab Agarenis tentata est Barbaris. 
Cognita re, Manuel expedite admodum 
atque e vestigio itineri se commisit, 
sine regali lecto, siue pulcita, 

ne proprium quidem fereng tentorium, 
dum obseesores satagit preevertere, 
Itaque noctes agebat insamnesa, 

et vie duces adhibebat lampadas 

per Bithynorgm asperas regiones 
valde festinans destinatum iter, 

Sicubi corpori quies tribuenda erat, 
S8camnum prieetabat ad residendum tellua, 
stramineumque supponebat lectum, 
Ergo quandoque ruente pluvia, 

sicubi rex decreverat dormire, 
moleste desuper perluebant gutte 

et Bubter rivus aque decurrebat, 
Attamen Cesar magis his gaudebat, 
quam ei regali stromate supinug 
curisque liber somnis indulgeret. 
Tandem progreasus prope (llaudiapolim 
Barbaros Persas conjeeit in fugam, 
simulque civibus et agri incolis 
fiduciam attulit et lumen laetitiae. 

Hic imperator struxit jn Catascepa 

ad ipsa Ponti ostia monasterium 

duci fidelium Micbaeli archangelo 
etque militie spiritalis principi : 


À 


B 


C 


D 


Κάκεῖ διατέτριφε συχνὰς ἡμέρας᾽ 
Αφ’ οὗ πεπομφὼς ἀγγέλους Βυζαντίοις 
Τὰ συµθεθηχότα γε πάντα µηνύει, 

4040 Kal γ΄ ἐκτραγῳδεῖ συμφορᾶς ὄγχον λόγῳ. 
Ἐπεὶ δὲ δορύλαιον οὗ ἁατεσκάφη, 
Καταστροφῆς ve χειµένης iv ὀρχίδις, 
Πρεσθεύεται δὴ πρὸς κρατοῦντα σουλτάνος, 
Καὶ τῶν πρὸς αὐτὸν ἀνέμνησεν ὀρκίων. 

4645 Ὁ δ’ οὐ προσίσχειν τοῖς κατ ἀνάγκον φρά- 

σας, 
Πρίσδεις ἀπράκτους ἐξαποστέλλει πάλιν, 
Μανεὶς D ὁ Πέρσης στρατιὰν ἀποκρίνας 
Πρὸς εἴκοσι τέτταρας ἀριθμουμένην 
'Ec χιλιάδας εὐσθενῆ ῥωμαλέαν, 

4050 Καὶ ταγματάρχην τῇὸ ἐπιστήσας ένα 
Τῶν ὑφ' ἄαυτὸν ἐκπριπῶν μεγιστάγων, 
Κατ ἀστέων πέπομφη τῆς Ῥωμαῖδος . 

Τῶν πρὸς Μαιάνδρῳ τῷ ποταμῷ xstulynv,. 
"Oc xai παρεστήσατο Τράλλεις τὴν πόλιν, 

A655 λουμᾶ τ’ Άντιόχειαν τὴν πρὸς Φρυγίᾳ, 
Καὶ Πεντάχειρα σὺν ἐρύμασιν ὅσοις, 
Κώμας σκυλεύσας καὶ παραθαλαττίἰους. 
᾿λλλὰ βασιλεὺς ἐκπεπομφὼς δυνάμεις 
Ἴλας τε συχνὰς καὶ καλοὺς στρατηγέτας, 

4060 'Hpóvaz" ἐχθροὺς ἀνελὼν κατὰ κράτος" 

Ὡς ἐκ τοσούτων ἰσχύσαι βραχυτάτονα 

Τὸν ἐκ ξίφους θάνατον ἐκπεφευγέναι’ 
Πολλὴν δὲ τουτὶ τὴν ἀνάῤῥωσιν φέρει 
Τοῖς Λὐσόνων πράγμσαι voüpyov τῷ vis, . 

4005 Φρόγημα Περσῶν καταθαλὸν καὶ θράσος! 
Γούτου κρατοῦντος xai πόλις ἡ Κλαυδίου 
Ἔπασχε καχῶς Βαρδάραις τοῖς ἐξ "Ayap* 
 γνοὺς Μενονὴλ, εὐσταλῶς μάλ’ αὐτίχα 
Ὡς εἶχεν ἐξώρμησεν εὖθὺ φρονρίον, 

4670 ᾿Αναχκτοριχὴν οὐ χλίνην, οὐ φτοιθάλα, 
λλλ’ οὐδὺ βασίλειον αὐλαίαν φέρων 
Ἐν τῷ προφθάσαι τειχομφχοαῦντου θέλειν, 
Οὐχοῦν ἰαύων ἀύπνους καὶ τὰς γύχτας 
Ἐχρῆτο eot! πρὸς πορείαν λαμπκάδων 

4675 Διὰ Βιθυνῶν ῥυφστιθήτωῳν χωρίωγ 
Σφοδρῶς ἐλαύνων τὸν προκείµενον ἀρόμον: 
Ὅπου δ᾽ ἐχρῆν γε διαναπαῦσει δέµας, 

"Hv καθέδρα τοῦδαφος αὐτῷ καὶ πλίσις, 
Πάλιν φορυτὸς ὑπεθέθλητο χλίνη, 

4080 Καταῤῥαγέντος ὑετοῦ mov οὖν λάθρον 
Ἐν ᾧπερ ὑπνοῦν ηὐτρέπιστο χωρίωι 
Taic σταγόσιν ἄγωθεν ᾧχλεῖτο σφόδρα, 
Καὶ κατιόντι ῥεύματι κάτω χλίνης' 

Ὁ δ᾽ ὑπερήσθη συµθεθηνότι oV 

4085 "H βαφιλικῶν στρωμάτῶν οἱ κοιµένων 
᾽Ανακλιθεὶς ὕπνωτίέεν ἔξω φροντίδιαν: 
Ὅμως ἐφθακὼς πλησίον τῆς ΓΚλλνδίου 
Φυγάδας εἱργάρατο][]έρσας Βσρθόρόνη, 
᾿Αστυπολίκαις καὶ προσοίχοις 5' eb πάλιν 


4090 θαρσος παρέσχε καὶ φαος θυµηδίαφ. 


Οὗτος µονὴν ἔγειρεν ἐν Κατασκέπῃ 

Κατ) αὐτὸ πόντου ἁαιμένην που τὸ στόµα 
Tip τῶν ἀύλων στρατιῶν ἁρύ ἠγύτή 
Πιστῶν δ᾽ ὁδηγῷ Μιχαἡλ πρωταγγέλῳ, 


181 


40905 Καθ’ fjv τι κτησείδιον οὐδὲν οὐδόλως 
Οὔτε πλέθρα γῆς οὐδ' ἀγρούς οὗ χωρία" 
Μονοτρόπων δὲ συναγαγὼν προκρίτους. 
Ἐν τῇδε προὐνόησεν αὐτοὸς ἀνύταιν 
᾿Απράγμονά τε xal φιλήσυχον βίον, 

4700 Τὰς σφῶν σιτήσεις xai διαίτας δι’ ἔτους 
Κοινοῦ ταμείου θεσπίσας προσλαμθάνειν. 
Πιαρὰ δὲ Ῥωμαίοις γε θεσμοῦ κειµένου 
Κρατοῦντος, οἶμαι, τοῦδε χάπί Βαρθάροις 
Τοῖς στρατιώταις τὰς δόσεις ὀψωνίων 

4705 Εκ τοῦ ταμείου παρέχεσθαι δι) ἔτους 
Καὶ τούσδ’ ἀκριθοῦν el πεπείράνται µάχτς, 
Et τόξον εὖ οἴδασιν ἐντείνειν µάλα, 

Δόρυ τε κινεῖν καὶ κραδαίνειν ἐντόχνως, 
Et σώματος φέρουσι ῥώμην καὶ σθένος, 

4710 Ψυχῆς τε παράστηµα πρὸς τοὺς κινδύνους, 
Κάτ᾽ ἐγγράφεσθαι σὺν λόγῳ καταλόγοις' 
Οὗτος σιτηβέσια τῶν ὀτράτευμάτων 
Κατέσχε λαθὼν ὡς λίαν ἀασυμφόρως. 
Ἐπινοεῖ δὲ τὰς παβοίκων «àq δόσεις, 

4715 Καὶ ταῖσδε δίψος σφῶν θεραπέεειν θέλει. 
Ἐντεῦθεν οὐκοῦν οὐ ἐπιλέγδην ἅπας 
Τάγμασι κάτε[λεχτφ νῶν στρα{ευµάτων, 
᾽Αλλὰ θελήσας ἁγχριθεὶό ἦν αὐτίκὰ" 

Ταῦτ àp' ἀναιέτραπ]ο tà τῶν Αὐσόνων, 

4720 Καὶ χειρόνως πάέχουδιν, ὡς lote βλέπει». 

Ἔμφυτον ἄναξ εὐτυχῶν χάριν λόγων 

Εὐγλωττίὰς κλέος τε κκὶ φρενῶν βάθος, 

Οὐ λαμπρῶς ἦν δνντιθεὶς γῥάφων µόνον, 

Ἐπιστολῶν χάριτας oic δέδοκτό οἱ, 

Αλλ’ ὠδίνων γο καὶ χαἑηχητηρίους 

Ἡ παϊῖδας ἀπέτικτεν εὐγενεῖέ λόγους) 

Οὕς φασι σελέντια, σννοτοὺᾳ ἄγαν. 

Ὁδῷ προϊὼν ἡμμένος καὶ δογμάτων 

Περὶ θεοῦ λέγειν τὰ καὶ κλύειν θέλει’ 

Νοῦν γυφεφίχτοις δόγµασι ὃ᾽ ἐφιστάνων 

Πεύσεις προσῆγε καὶ λύσἑὶς τούτων πέρι, 

Ὡς dv μυηθὲὶς πρὸς Χριστοῦ τούτων πέριι 

Ζητήσεως οὖν τηνικαῦτα ευµθάσης (DT) 

Διεξιόντων Τραφικοῦ ῥητοῦ rip: 

"Qc προσδέχεσθαι προσφέρειν τε αόναµα 

Σάρχα λκθόντα τὸν θιόν τε καὶ Αόγον, 

Καὶ τῶν τό ἀνδρῶν iv λόγοις τεὔραμμένὼων 

᾽Αποχριθέντων εἰς ἑναντία µέρη, 

Αόγοι προῆλθον ἐξ ἑκατέρου µέρευς 

Ανηιφατικῶς ἁντερίζοντος λόγοις, 

τῇ χρείττονι δόξῃ δὲ προστεθειμένου 

Καὶ πατρικῇ κάλλιστα τοῦ βαθιλέως, 

Καθηρέθησαν ἱερᾶς λειτουργείας 

"Ανδρες λογάδες λευυτῶν. Ἐκκλησίας, 

Αντίφρυνες µείναντες ἀνεπιστρόφως, 

Σωτήριχός τις Παντεύγενος τοὐπίχκλην 

Τελῶν ὑποψήφιρς Αντιοχείας (58) 


4725 


4130 


4735 


4740 


4745 


(57) Ex Ώου versu usqué &d v. 4764, exstat lo. 
cus apud Allatium contra Qreyph. p. 596, 

(58) Wolfius interprés Nicete Choniatm hist. 
vit, 5, haud seio an significatum intellexerit vo- 
cabuli ὑποψήφιὸς, quod tamen explicat Cangius, ὁἱ- 
tato ipso nostro Ephremio, cujus fragmenta lege- 


CXSARES. 


182 


À nil tamen prorsus possidendum tribuit, - 


^ 


non agri predia, non villarum reditus ; 
Bed monachorum selectiores congregans 
illic eos voluit in conobio degere 

curis expertem et quictam vitam : 

annui porro victus subsidia 

publico jussit ex erario accipere. 

Jam cum Romanis eque Barbarisque 
usque ad hunc Cesarem firma lex fuisset 
ut cibariorum deinensa militibus 
exhiberenlur ex arario annua ; 

atque horum peritia explorarelur, 

num arcum apto in primis scirent tendere, 
movere hastum el vibrare ex arte; 

num corpus firmum validumque haberent, 
nec non audacem ad pericula animum, 
atqueita in albo scite scriberentur | 

hio imperator militum cibaria 

sustulit, luero reip. damnoso ; 

hisque incolarurn pensiones substituit, 
quibus ingluviem rnilitum satiaret. 

Hinc nemo rite jam miles conecriplue 
allegebatur in copiarum ordines ; 

sed voluntarius quisque flebat miles ; 

et sic Romana peseum res est dala, 

et quam videmus patitur ruinam. 

Cesar doctrinis a puerilia imbutus, 
verborum gloria, sensuum altitudine, 

non solum splendido stylo componebset 
epistolarum pro libito gratiam, 

sed catecheticos etiam ΒΟΓΠΙ0ΟΠΘΒ 

ceu genuinam parturiebat sobolem, 

vulgo silentia dicta, cate admodum, 

Hinc sumpta audaaia, etiam de dogtalibus 
divinis voluit dicere οὐ audire : 
mentemque abglirubis insgerens mysteriig 
horum questiones ambiébat solvere 
tanquam edoctus eeeet a Cbristo interpres. 
Ergo tunc orta quadam controversia 
super Scripture loco disputantium, 

in quo et accipere simul et offerre 

dicitur incarnatum Verburii Dei | 

cum ejus temporis eruditi homines 
discordes ferrent hac de re genlentias, 
verba flebant ex utraque parte 

dum suum quisque oppugnat adverdarium. 


D Cumque melieri osléuluat adjiceret 


Patrum sententie, ul par erat, Cesar : 

sacro depulsi sunt ministerio 

viri preecipui in Meelesie officiis, 

qui pertinacéa in sententia marnserbnt. 

Soterichus quidam, vulgo Panteugenus, 
Antiochenus electus episcopus : 


ràt àápud Allalium. Rursus idem rmescivisso vlde- 
tur, ''heopolim esse Antiochiam ipsam.Quare verba 
ὁ ὑποψήφιος τῆς Θεοῦ πόλεως μεγάλης ᾿Αντιοχείας 
Σωτηριχος 6 Παντεύγενος, vertit Hypopséphius theo- 
politan. Solerichus Panleugenus  Antiochen, ; quasi 
hypopsephius proprium nomen essct viri theopoli- 


183 


Item Eustathius Epidauri presul, 
et Thessalorum Michael tunc rhetor, 
. ο Basilaces sapientium Pauli 
terres litterarum uc levita. 

ost annos aliquot idem monarcha 
aliud proposuit explicandum thema : 
Dominus dixit passionis tempore, 
Major me pater est *. Tum parum curans 
Cesar jam cognitas Patrum sententias, 
propriam procudit interpretationem, 
et tempestatem concitavit maximam 
- Ecclesise simul et doctis presulibus, 
Ergo coacta delectorum synodo 
impulit Cesar, vi quoque adhibita, 
omnes libello ut ita aubscriberent : 
Assentior ego Petrum sententiis, 
quas inspirati de Verbo scripserunt, 
Christo majorem scilicet esse Patrem, 
Id autem aio dietum, quia creatam 
passibilemque carnem Verbum sumpsit, 
Sic porro supponebat Filium Patri 
postquam nostri gratia carnem sumpserat. 
Hec consignata litteris purpureis 
lapideisque tabulis insculpta 
pulchro artificio, in templo Sophise 
instar ephigraphes spectanda exposuit. 
Aliam rursus controversiam movit, 
nempe ut anathema Mohamethis Deo 
eximeretur dyptichis suadebat, 
ne forte contumelia fleret Numini 
omnium Domino atque regnatori. 
Rem judicandam obtulit episcopis, 
qui rejecerunt omnes ut blasphemiam, 
Iratus Cesar renovat libellum 
false Mohamethis faventem fidei, 
ac superiores castigantem Ceesares 
tanquam inscite maledixissent Deo; 
atque huno libellum edidit legendum. 
Sed patriarcha restitit audacter, 
et cum pastore conspirarunt omnes; 
Thessalonice presul inter primos 
vir celebratus virtute ac litteris ; 
atque pastorum gloria Eustathius 
zelo divino viscera perustus 
novum ac spurium Improbavit dogma, 
dicens : Enimvero forem ego indignus 
episcopali stola atque solio, 
prorsusque insanus merito sstimarer. 
si 8 pederasta vafro mulione 
magistro omnis actus exeeorandi 
et doctrinarum scelestarum mysta, 
qui monstrum quoddam finxit holosphyron 

! Joan. xiv, 28, 

teni, et quidem diversi a Sotericho Antiocheno. 
Allatius tamen contra Creygh. p. 520, offici no- 
men retinet : Antiochi hypopsephius, sicut alibi 
ὕπατος vertitur ab eodem Aypatus. Exstat autem 
in cod. Vat. 2146, p. 124, scriptum Demetrii Ge- 


místi ὅπως ὁ ὑποψήφιος εἷς τὸ ἅγιον εἰσέρχεται Βῆμα. 
(99) Ergone in urbe Byzantio cathedra fuit in- 


EPHRJEMI! CHRONOGRAPHI 


184 
Ἑὐστάθιος πρόεδρος Ἐπιδαμνίων, 
'O τῶν θετιαλῶν Μιχαἡλ ῥήτωρ τότε, 

4750 Καὶ Ἡασιλάκης τῶν σοφῶν Ἡαύλου λόγων (59) 
Διδάσχαλός τις τυγχάνων xai λευῖτης. 
Μετὰ δὲ λυκάθαντας οὗτος ὁ κράτωρ 
Ῥητὸν προτιθεὶς elc. ἀνάπνυξιν πάλιν, 

'O Δεσπότης εἴρηχε χαιρῷ τοῦ πάβους, 

4765 Μείζων ἐμοῦ πέφυχε Πατήρ µου, λέγων (60). 
Μιχρόν τε προσσχὼν ἀναπτύξει Πατέρων (61) 
Οἰκείαν ἐξήγησιν ἀντεπεισφέρει, 

Καὶ τρικυµίας ἀναπιμπλᾷ καὶ ζάλης 

Ἐκκλησίαν τε xal σοφοὺς ἀρχιθύτας: 

4760 Ὀμήγυριν οὖν Ex λογάδων ἀλίσας 

Ἐνῆγεν ἄναξ προστιθείς τι καὶ βίας 
Ὑπογράφειν ἕκαστον οὕτως ἐν xópuy: 
Στιχῶ μὲν αὐτὸς ῥήσεσι καὶ Πατέρων 
"Ac εἶπην ἐκ Πνεύματος εἵνεχα Λόγου 
Τοῦ μείζον᾽ εἶναι τοῦ Χριστοῦ τὸν Πατέρα. 
Αέγω δὲ τοῦτο xal λελέχθαι καθότι 
Κτιστὴν παθητὴν σάρκα λαμθάνει Aóvoc. 
Τοῦθ) ὄφεσιν φἑρει δὲ πρὸς τὸν Πατέρα 

Yiip λαθόντι σάρχα τῶν βροτῶν χάριν. 

4770 Ἐρυθροσημάντῳ δὲ δοὺς γραφῇ τάδε 
Καὶ πλαξὶ καλῶς ἐγχαράξας λιθίναις 
Ἐπὶ Σοφίας τοῦ νεὼ Θεοῦ Λόγου 
᾽Ανάγραφα τίθησιν ὡς έστι βλέπειν. 

"Ext κινεῖ ζήτημα xal πάλιν τόδε’ 

ATIS ᾿Ανάθεμ' εἴη τῷ θεῷ τοῦ Μωάμεθ, 
Τόδ’ ἀπαλεῖψαι πυκτίων παρηγγύα, 
Ὡς μὴ χαθυθρίζοιτο, φησὶ, τῶν ὅλων 
Ὁ παμθασιλεὺς καὶ θεὸς xal Δεσπότης. 
Τίθησι δῆλον ποιµέσι σκέμµα τόδε’ 

4180 ᾿Απαγορεύει πᾶς χλύων βλαφημίαν. 
Μάνεὶς ὁ χκρατῶν κκινοποιεῖ δὴ τόµον 
Συνηγοροῦντα λαοπλάνῳφ Μωάμεθ, 

Τῶν πρὶν δ’ ἀνάκνων καθικνούµενον µάλα 

Ὡς λοιδορούντων ἁμαθῶς θιῷ Λόγψ;' 
4785 Εἰς ἀκρόάσιν ἐκδίδωσι τὸν τόµον. 

Ὁ πατριάρχης ἀντέθη θαρσαλέως, 

Καὶ πᾶς συνιὼν συνομαρτεῖ ποιµένι, 

Καὶ μᾶλλον ὁ πρόεδρος θεσσαλονίκης 

Περιθόητος ἀρετήν τε καὶ λόγον, 

4790 Τῶν ποιμεναρχῶν Εὐστάθιος τὸ χλέος 
Ζήλῳ θεϊκῷ καταφλεχθεὶς καρδίαν 
Ἔλεγξε δόγµα καινοφανὲς καὶ νόθον. 
Εἴην àv ἀνάξιος, εἰπὼν, παντάπαν 
Τῆς ποιμεναρχῶν καὶ στολῆς xal τοῦ θρόνου, 

4795 Ἠλίθιος δὲ xal νομιζοίµην πλάνον 
El παιδεραστὴν καὶ καμηλώδη πλάνον 
Μύστην τι πάσης πράξεως βδελυκτέας 
Καὶ μυσταγωγὸν ἀσεθῶν διδαγµάτων 
Ὁλόσφυρόν τι καὶ πεπλασμένον τέρας 


terpretando Paulo occupata ? Hinc videlicet tot 
Paulinarum Epistolarum Greci commentarii in 
bibliothecis mss. nobis occurrunt. 
(60) Hujus rei causa celebratum concilium Gre- 
cum, bactenus ineditum, ergo prelo jam subjeci. 
(601) Has sententias legesis interim apud Cho- 
niatum vir, 5. 





185 CAESARBS. 
À vili mentis partu et detestando, 


4800 Ψιλῆς ἐπινοίας γε xal στυγητέας 
θεὸν καλοίην ἀτρεκῆ κτίστην ὅλων. 
'O $' ὡς πεπονθὼς ἐσχάτην παροινίαν 
Ὀνείδεσιν ἔπλυνε τοὺς ἀρχιθύτας 
Κόσμου τὰ μωρὰ τούσδε χαλῶν ἁλόγως * 
4805 Κάπὶ μεγάλης δικάσασθαι συνόδου 
Ἡρὸς τούσδ’ ἀπειλῶν ἐμμανῶς ἐκεχράχει 
Πάπα παρόντος τῶν προκειµένων χάριν. 
Ὅμως θυμοῦ λήξαντος, ὁ πραὺς ἄναξ 
Σπουδῃ προέδρου τῆσδε τῆς Κωνσταντίνου, 
4810 T θετταλίας ἀρχιθύτῃ συνέθδη, 
Ἐνδοὺς τά ol δόξαντα φάναι προφρόνως. 
Τέλος ὃ᾽ ἐπειπὼν καὶ βασιλεὺς τοιάδε 
Ὡς δεῖ σοφόν τε συνετὸν πεφυχότα 
Μηδὲν παραχαίρια λαλεῖν θρασέως 
4815 ληδὲ προθάλλειν ῥήματ) αἰσχρὰ καθάπαξ, 
Τοῦ μηνιῷν ἕἔπαυσε πρὸς τὸν ποιμένα * 
Οὕτω μὲν ἐξήνυστο τάδ᾽ ὡς ἂν ἔφην - 
Τὰ δόγµατα ὃ) ὥριστο τῇδε συνόδῳ 
Ὡς τῶν βιθλίων ἀπαλειφῇ παντάπαν, 
4820 « ᾿Ανάθεμ᾽ εἴη τῷ θεῷ τοῦ Μωάμεθ", 
Αντεγγραφῇ 9', « ᾿Ανάθεμα τῷ Μωάμεθ 
Καὶ τῇ διδαχῇ τοῦδε xal πἀσῃ πλάνῃ. » 
Καὶ τοῦτο χυρώσαντες οἱ τῆς σονόδου 
Τῶν συνόδων λήγουσι καὶ τῶν συλλόγων. 
A825 Περικεσὼν δὲ βασιλεὺς δεινῃ νόσῳ 
Καὶ γνοὺς ἑαυτὸν πλησιάζοντα µόρῳ, 
Σχῆπτρα παριδὼν καὶ τὰ λαμπρὰ τοῦ βίου, 
Ἐλθών τε χακῶν elc συναίσθησιν ὅλων, 
Τὸ τῶν μοναχῶν ἀμφιένννται ῥάκος * 
4830 Εἴτ' ἀπολείπει τὸν βίον καὶ τὸ κράτος, 
Ὀχτὼ κατάρξας xal τριάκοντα χρόνους, 
Ταςεὶς πατρῴᾳ πρὸς nuovi) σεθασµίᾳ 
Κλῆσιν φερούσῃ παντοχράτορος Λόγου, 
"Hero δοµήτωρ βασιλεὺς Ἰωάννης, 
4535 Γυναιχὶ λιπὼν σὺν ἀώρῳ τεχνίψ 
Κραταρχίαν τε xal διοίχησιν ὅλων. 


ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ Ο ΚΟΜΝΗΝΟΣ ΣΥΝ AAEKXI 
YlQ ΜΛΝΟΓΒΑ ΕΤ. Α’, ΚΑΙ ΜΟΝΟΣ ET. Β’. 


Ἐπιθεβηκχότος δὲ τῆς αὐταρχίας 
Παιδὸς Μανου]λ σὺν τεχούσῃ φιλτάτῃ 
Ἡλωκίαν ἄγοντος ἁπαλὴν ἔτι, 
4840 ᾿Ακοσμίας πέπληστο Ῥωμαίων πράγη, 
Καὶ πλημμελῶς ἔπασχε xal σφόδρ)᾽ ἀτάκτως, 
Καὶ χεῖρον ἥπερ Φαέθων παῖς Ἡλίου 
"Ox' ἦν ἐπιθὰς χρυσοκολλήτου δίφρου, 
Ὡς μῦθος αἱρεῖ, xal τὸ πᾶν ἐφθαρχότος 
4845 ᾽Απαλότητι καὶ πλέον v ἀπειρίᾳ, 
Οὗτος γὰρ ᾽Αλέξιος ἁπαλὸς κράτωρ 
Κυνηγεσίοις προστετηχὼς ἐχτόπως. 
Ἱππηλασίαι» καὶ µίμµοις καὶ παιγνίοις 
Κοινῶν ὀλίγα φροντίδων γε προὐνόει. 
4850 Μήτηρ δὲ πάλιν καὶ βασιλὶς Μαρία 
Φροντίδα χοινῶν ἀναθεῖσα πραγμάτων 
Πρωτοσεδαστῷ πρωτοθεστιαρίῳ 
Άφροντις ἐξήνυεν αὐτὴ τὸν βίον. 
Tolvuv ἀπεπνίγοντο τοῖς τελουμένοις 
4850 Οἱ τῆς γερουσίᾶς τε xal τῶν ἐν τέλει, 


o 


Deum dicerem omnium creatorem. 

ΑΙ Cesar astro percitus insano 
probrosis verbis obruit episcopos, 
mundi quisquilias stolide appellans; 
seque cecumenica minabatur synodo 
disceptaturum, furiose inclamans, 
pape interposito de his judicio. 

Mox ira omissa, mansuetus Cesar, 
presulis opera Byzantine urbis 

cum Thessalo pastore pacem fecit, 

illi concedens liberam sententiam. 
Postremo id quoque dixit imperator, 
frugi et prudentem virum non decere 
aspere quidquam inhonestumque loqui, 
nec turpia verba prorsus effutire : 
atque in pastorem furere desivit. 

Hio fuit dicti exitus negotii. 

Tamen in synodo deflnitum foit 

ut e libellis prorsus delerentur 

verba, « Sit anathema Mohamethis Deo, 
sed scriberetur, « Mohamethi anathema 
ejusque magisterio et omni errori. « 
Atque hoo perscripto deoreto Patres 
fecerunt cotuum synodique finem. 
Postea Cesar gravi morbo implicitus 
seque jam morti proximum cognoscens, 
sceptrum contemnens splendoremque mundi 
preteriteque vits jam poenitens, 
pauperem induit monachi tuniculam; 
moxque cum sceptro vitam deseruit 
post annos regni octo et triginta, 
sepultus sacro patris monasterio, 
omnipotente cui nomen a Verbo, 
Cesare suctore ediflcii Joanne. 

Reliquit autem Manuel imperium 

uxori et evi teneri filiolo. 


ANDRONICUS COMNENUS CUM ALEXIO 
MANUELIS FILIO AN. I, ET SOLUS AN. II. 


Cum Manuelis filius ad imperium 

cum sua dilecta matre pervenisset 
teneram adhuc exigens etatem, 
Romana res sus deque perturbata 
pessime babebat valdeque incomposite, 
magis quam cum Phaethon solis filius 
aureum regens, veluli est in fabulis, 
currum mundana cuncta exurebat, 

ob puerilem suam imperitiam. 
Alexius hic tener imperator 

assiduis vacaps perdite venatibus, 
equitatiori, mimis, et aliis ludicris, 
tenuem reipublice curam gerebat. 
Maria item genitrix regina 
negotiorum commisso regimine 
protosebasto protovestiario, 

expertem curis vitam agitabat. 
Suffocabantur interim tributis 

cuncti optimates ac senatores ; 


186 


181 EPHRJEMII CHRONRÓGRAPHI 188 


atque suspectum magriopere habebant 
protosebastum veluti tyrannum. 
Comnenus autem Andronicus habitans 
longa jam mora ín OEna«o oppido, 
postquam rescitit de monarche obitu, 
illinc Byzantium ccpit accedere, 

omnes decipiens fallensque sermonibus, 
presentes verbis, litteris longinquos, 
seque pro Cesarís salute adesse, 

atque ut periculum latens effugeret 
novus monarcha per suum auxilium : 
denique ut fidem tueretur datam 

regie domui, sacramento adhibito, 

cum e Chaldea redux ad aulam venit. 
Hunc Ándronicum enim qui exsul fuerat - 
multasque gentium sedes permutaverat, 
atque apud Altuchum Chaldee principem 
postremo versabatur, ibique demum 
finem molesti erroris cursuumque fecerat, 
Manuel imperator revocavit, 

donisque exceptum perhumaniter 

in OEns urbe hospitari jussit, 

juratum tamen antea promissum exigoens 
fore in officio ac fide permansurum. 
O£om diacessit posthinc, ut dixi, 
Comnenus Andronicus 8isyphii moris, 
atque Paphlagonum occupatis locis, 
multorum sibi suppetias adjunxit 
suseeque improbitatis socios fecit : 
quibus stipatus cuncta perturbabat, 

illa presertim abutens fraude, 

quod se pro novi Cesaris salute 

cuncta fingebat agere atque dicere. 
Bane protosebastus in odio erat 
vulgoque detestabilis ob aotus suos, 
quoniam mortales cunctos despioiebat, 
sibique uni rempublicam vindicabat : 
nil editn erat iti universo impero, 

quod hujus potestati non pareret. 
Quare cuncta metropolis spem salutis 
in Andronico reponebat uno, 

atque huno tyrannidis appellabat vindicem, 
et clandestinis invitabat litteris 

ut ad regalem adventare urbem 

omni seposilo festinaret metu; 

nam se prompto cives dicebant etudio 
urbanas illi portas aperturos. 

Hos ille audiebat perlibenter nuntios, 
jamque affectabat manifeste tyrannidem 
castellis occupandis ac provinoiis. 
Accessit etiam Niceam Bithynie, 
eamque plandis tentavit sermonibus; 
sed illa verbis minime gessit morem, 
ejusque fraudibus fuit insuperabilisg. 
Sed cum occupavisset Nicomediam, 
eamque suis jam parlibus adjunxisset; 
missus est cum justo copiarum numero 
dux Andronicus cognomento Angelus 

ut bello aperto hostibus resisteret : 


Πρωτοσεθαστὸν ὑφορώμενοι λίαν 

Ὡς ἀτεχνῶς τύραννον Ex τῶν πρἀγµάτων. 
Κομνηνὸξ δ’ ᾿Ανδρόνικος οἰχήσεις ἔχων 
Καὶ διατριθὰς χατὰ χῶρον Οἴναίου, 


4860 ᾿Επεὶ πύθοιτο τοῦ κρατοῦντος tv µόρον, 
Ἐκεῖθεν fie: πρὸς πόλιν Κωνσταντίνου, 


Πάντα ἁπατῶν καὶ φεναχίζων λόγοις 
Οἷς ἐντύχοι γ΄ ἂν, τοῖς δ’ ἀποῦσι καὶ γράφων, 


Ὑπὲρ κρατοῦντος τὴν ἔλευσιν τιθέναι, 
4805 Καὶ τοῦ φυγεῖν κίνδυνον ἕρποντα θέλειν 


Αναχτι τῷδε τοῦδε τῇ συμμαχίᾳ * 
Καὶ ἐοῦ φυλάξαι βιθλίον τῶν ὀρκίων, 


*O πρὸς βασιλεῖς ἦν ὁμωμοκὼς πάλαι, 
Ὅτε προσῆλθεν dvaxz' x τῆς Χαλδίας * 


τοῦτον γὰρ Ανδρόνικο» ὄντα φυγάδα 
Ἐθνῶν τε πολλῶν διαµείψαντα τόπους, 
Παρὰ 8' ᾽Αλτούχῳ tà κρατοῦντι Χαλδίας 
Τέλος καταλύσαντα καὶ πεπαυμένον 

Ἄλλης τε πικρᾶς καὶ μακρῶν περιδρομῶν, 


4875 Μεταχαλεῖται Μανουὴλ αὐτοκράτωρ 


Καὶ δεξιοῦται δωρεαῖς φιλοφρόνως, 

Καὶ πρὸς πόλιν Οἴνεον στέλλει διάχειν, 
"Opxouc πβὸς αὐτοῦ πρίν γε προσδεδεγµένος 
Ὀρθῆς πρὸς αὐτὸν ἀγάπης καὶ φιλίας * 


4880 "Επειτ ἀπῆρεν, ὡς ἔφην, ἐξ Οἵἴνκίου 


Κομνηνὸς ᾽Ανδρόνικος Σίσυφος τρόπους 
Χώρας ἐπιστὰς τοῖς ὅροις Παφλαγόνων, 
Πολλοὺς ἐπεσπάσατο πρὸς συμμαχίαν 


Καὶ συνερίθους τῆς ἑκυτοῦ χαχίας * 
4885 Μεθ) àv ἐπιὼν πάντα χυκῶν ἐστρόθει, 


Καὶ μᾶλλον ᾧπερ προὐτίθει δελητίῳ, 


Ὡς ὑπὲρ αὐτοῦ τοῦ νέου βασιλέως 
"Άπαντα καὶ ὁὃρᾷν μηχανῶτο καὶ λέγειν, 
Ηρωτοσεθαστὸς ὃ ἦν πάλιν µισητίας, 
4800 Καὶ πᾶσιν ἀπόστοργος ἐκ δυσπραξίας, 
Ὡς τῶν χαθ᾽ αὐτὸν ὑπερόπτης τυγχάνων 


Καὶ βασιλείας ἀνέχων τὰς φροντίδας * 


Οὐὁδὶν γρ δηῆν εΏι ὅλής κρἀτάῤχίας 
Ὅ μὴ διεἑήνυότο τοῦδε τῷ χράτει * 
4895 Tip τοι πρὸς ᾽Ανδρόνικον ἅπασα πόλις - 


Ἐλπίδας ἀνέτεινὲ τῆς σωτηρίας, 

Καὶ τὸνδ’ ἐκάλει τῆς τυραννίδος λύτήν, 
Καὶ παρεχάλει γράµµασι λαθριδίοις 
Τὴν slc βασιλεύουσαν εἴσοδον πόλιν 


4900 Καταταχῆσαι µηδένα δεδοικόται 


αλλ’ ὑπτίαις, 6 φασι, χερσὶν ἀσμένως 
Αναπετασόντων γε τῷδε τὰς πύλας. 

'O δ᾽ ἀσμένως μὲν καὶ τάδ᾽ ἦν δεδεγµένας͵ 
'Acl δ’ ἐχώρει πρὸς σαφῆ τυραννίδα, 


4905 Χώραις ἐπιὼν φρουρίοις τε xai τόποις. 


Ἐπεὶ δ’ ἐπέστη καὶ Βιθυνῶν Νικαίφ, 

Καὶ τήνδ) ἑλεῖν ἔσπευδεν αἱμύλοις λόγοις, 
Οὐκ ἔσχεν αὐτοῦ 4oic λόχοις πειθηνίαν, 
Αλλ) ἐμφανῶς ἦν ἀτίνακτος ἀπάταις. 


4010 αλλ’ ὡς ἐπιθέθηκε τῆς Νιπομήδουςι 


Kai τήνδ᾽ ἐπεσπάδατο αρὸς συμμµαχίαν, 
Μεθ᾽ ἱκανῆέ ἔσταλτο ταξιαρχίάς 
Στρατηγὸς ᾿Ανδρόνινος "ΑΥΥέλος θέσιν 
Πρὸς ἀντιπαρήταξιν ἅμα xal µάχην * 


159 


4915 Ὃς ἑχτομίᾳ συμπλακεὶς 'Ανδρονίκου 
Ἐκ Παφλαγόνων στρατιᾶς ἡγουμένῳ 
Καὶ γηπονούντων ἁδαῶν ὅλως μάχης, 
Ἡττητο καχῶς xal τρἐχει πρὸς τὴν πόλιν, 
Ἡττημένον γοῦν εἰσδραμόντα τὴν πόλιν, 
4920 Χρή pa" ἀπῄτουν καταθἑσθαι σὺν τάχει 
"Oca πρὶν ἀνάλωσε πρὸς μάχας φθάσας' 
θεν λυπηθεὶς πρὸς φυγἠν εὐθὺς βλίπει 
Μεβ᾽ υἱέων g ὁπλιτῶν ῥωμαλέων, 
Καὶ τῆς πρὸς ᾿ΑἈνδρονίκου ἄπτεται τρἰθου" 
4925 "O« θάρσος ἄρας ᾿Αγγέλου παρουσία 
Ηορθεῖν ἑάσας χαὶ κατατρέχειν τόπους 
Εὐθὺ μετ’ αὐτοῦ τῆς Κωνσταντίνου τρέχει’ 
Καὶ δὴ πεφθακὼς πλησίον Χαλκηδόνος 
Σχηνὴν bai πήγνυσι xal παραμἐνει" 
4930 Πρωτοσεθαστὸς ὃ) 'AXigroc οὖκ ἔχων 
Πεζῇ στρατιᾷ καθελεῖν ἀποστᾶτην, 
Τόνδ᾽ ἀπελᾶσαι δεῖν κρίνει γαὐμαχίᾳ 
Ηλείστας τριήρεις τοιγαροῦν ἐξαρτύσας, 
Καὶ xatcós χαλύψας γε τὴν Προποντίδα, 
A935 Kal τὸν µέχιστον Κοντοστέφανον Λοῦκαν . 


Δείξας στολάρχην τοῦ στόλου καὶ πραστάτην, 


Πρὸς τὴν κατ ἐχθροῦ δυσμενοὺς πέμπει 


ἴχαν, 


"H xal φυλακὴν τῆσδε τῆς Κωνσταντίνου: 
Μετὰ βραχὺ δὲ πρέσθυς ix βασιλέως 

4940 Σταλεὶς πρὸς ᾽Ανδρόνικον ὁ Ἐιφιλῖνος 
Εἰς τῶν ἀρίστων ἐντρόφων ᾿Εχκλῆσίας 
Ἐπαγγελίας ἀφθόγων δωρημάτων 
Αὐτῷ προσῆγεν ἐξιῶν τε µειζόνων 
Bl σχέμμ’ ἀφεικὼς τὸ προχείµενου τάχος 

4945 Παλίνδρομος γένοιτο χωρὶς αἱμάτων. 

Ὁ 8' o5 πρφφέσχει' ἐμθριθῶς δὲ µηνύει 
Παραιφάσει δ᾽, dq quet, τοῦ οβιφιλίνον, 
Ὡς, Kt «3p ᾽Ανδρόνικον ἀθρβσαι θέλεις 
Icy ἐπανήκοντα σὺν ἠσυχίφ, 

4950 Πρωτοσεθαστὸν ἀπέλασον ix μέσου; 
Καὶ πλημμµελείας εὐθύνας ἐχτιννύτῳ. 
Σὲ ὃ᾽ ἡ τεχοῦσα βασιλὶς, ἄναξ, πάλιν 
Κατὰ μοναχοὺς τὴν τρίχα χειραµένη, 
Βίον βιούτω καθ ἑαυτὺν ὡς Giov. 

4055 Zo δ' ὡς πατρῴα διαθήκη βούλιται, 
Κληροῦχος ὧν ἄνασσε τῆς κραταρχίας, 
Οὕπω παρῆλθον 3 µέραι tux val πάνυ, 
Καὶ παραλεθὼν τὰς τριήρεις δοὺξ μέγας 
Χωρεῖ πρὸς ᾿Ανδρόνικον ἁπτέρῳ τάχει’ 

4960 xai τοῦτ ἐπῆρε τοῦ {υῤάννου τὸ θράσος, 
Πρωτοφεθαστ v δ᾽ ἡφάνισς καθάπαζ. 
Τοΐνυν ἀποστὰς τοῦδ) ἅπας τῶν ἐν πόλει 
Βαλών τε τοῦτον τοῖς σχώµµασιν ἀνέδην, 
Προστίθεται δὴ φφνερῶς ἀποστάτῃ, 

4905 Kei «οῦδο vi eq wl Φνὴν ἦν Φεμνύνων, 


Πρὸς τοῖς 8' ἀνεῖντο Δαΐδες οἰβκτῆς ὧς τέχος 


Αὐτοῦ τυράννου καὶ χαταΝλείετων στίφος. 
Kagetpyvotüt δὲ, φεῦ τύχης τῆς ἀστάτου | 
Ἱ]ρωποσεθασιὸς ἐν µέσοις ἀνακτόροιςι 

4970 Καὶ σθένυνίαι δὴ τὰς χόρας τῶν ὀμμάτων, 
᾽Ανδρονίχου κρίνανεος ὦδ' ἀποστάτουι 
Μετὰ φαεινῶν προκρίτων γερουσίας’ 


CASSÀARES. 


À qui cum eunucho Andronici congressus 
duce copiarum Paphlagoniarum, 
rudium quamvis belli agricolarum, 
turpiter profligatus Byzantium fugit. 
Ergo cum victus redisset ad urbem, 

&b eo pecuniam statim repetebant 
cives,quam bello gerendo insumpserat : 
quod cgre ferens maturavit fugam 

cum sex armatis fortibusque liberis, 

ei semet recta ad Andronicum contulit : 
qui roboratus Angeli presentis, 
aliosque omittens oecupare locos, 

cum Angelo Byzantium direxit iter : 

et cum Cbhalcedonis esset in vicinia, 

ibi tentorium fixit substititque. 
Protosebastus haud potis Alexius 
exercitu pedestri rebellem oppri«nere, 
nauticis copiis resistendum censuit. 
Cum ergo plurimas instruxisset triremes 
ita ut totam implerent Propontidem, 

et Contostephanum maximum Ducam 
scholarcham creavisset summumque ducem, 


190 


á- 

. jussit cum hoste inviso decerte, 
vel certe Byzantinam tutari urbem. 
Paulo post missus legatus a Cesare 
ad Andronicum ivit Xiphilinus, 
unus illustrium Ecclesie alumnorum, 
ipsi oblaturus plurimam pecuniam 
et dignitatum litulos summarum, 
bi, quod susceperat, omisso molimine 

C statim incruentus retro cederet. 
Renuit, ac superbe respondit ille, 
ut fama est hortante Xiphiling : 

Si quidem, Cesar, Andronicum aveg. 
retro pacifico cedentem cernere, 
protosebastum looo depelle, 
criminumque ponas ab eo reposoe. 
Preterea regina parena tua 
monacharum instar attonsa comam. 
vitam, ut par est, solitariam degat : 

tu vero, ut est in patris supremis tabulis, 
heres imperii regnalo legitimus. 
Paucis deinde elapsis diebus 

dux magnus sumptis gecum triremibus 
ad Andronicum celeri cureu fugit ; 

D que res tyranni ex(ulit audaciam, 

" protosebastum autem prorsus fregit : | 
passimque populus in urbe rebellans 
hunc impudenter appetebat conviciis, 
apostateque partibus adherebat, 
ejus demirans formam et seneotam. 
Insuper filii liberantur carcere 
tyranni ejusdem, aliique plurimi : 
clauditur autem. o fortune inconstantial 
protosebastus regio in palatio, 
eique lumen oculorum exatinguiltur, 
eic decernente Andronico rebello 
cum splendidorum procerum corona. 








191 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI | 192 


Tum ipse ad urbem adventavit regiam, 
regique humile obtulit obsequium, 
humi prostratus, lacrymas profundens. 
Rxin correptis reipublice habenis, 
capit ad arbitrium cuncta suum gerere. 
Et regem quidem oecupabat venatibus 
astutus homo et lusibus idoneis 
custodia septum vigili et malevola : 
ipse regendi imperii suscepit curam ; 
mortalium dira Erinnys, cruentus canis, 
maleficus Andronicus, proh calamitas ! 
ac manifestam invasit tyrannidem. 

Et praemiis quidem ornavit eximiis 
cum alios multos tum apprime Paphlagonas 
qui rebellanti sibi auxilium tulerant : 
ac dignitates splendidas sublimes 
amicis suis attribuit et noxe sociis. 
Illustres autem viros et stirpes nobiles. 
partim injusto carcere conclusit, 
partim domo, cognatis, patria procul 
nullius pepulit criminis convictos, 
alios denique oculis privavit. 

Ergo ubique miseria,ubique dolor, 
Buspiria ubique, lacoryms, ejulatus. 
Nam properabat Andronicus homines 
(breviter ut dicam) tollere de medio 
vel genere conspicuos, vel consilio, 

vel forti manu preeditos vel prudentia ; 
videlicet ut tute, remoto obice, 

regium genus funditus extereret. 

At Manuelis sultanus morte cognita, 
Sozopolim occupavit aliasque urbes, 

et Cotysam arcem armata manu : 
insuper terras Romanorum proximas 
plurimas sibi vindicavit bellans. 

Nec vero interea minus laborabant 

per Asiam pagi rustici multeque urbes 
civili seditione cum variis cedibus. 

At enim callidus Andronicus volens 
studiosus regis ac peramans videri, 

& patriarcha mox coronari jussit 
imperatorem Romanorum Alexium, 


quem ipse propriis humeris ut regem extulit 
sublimem in suggestum cum flctis lacrymis : 
quamobrem vulgo est creditus patre melior, 


regisque adolescentis tanquam tutor : 
sed enim hunc projecit mox in barathrum, 
ut David ait alicubi rex fatidicus. 

Jam postquam omnes sustulit e medio, 
mente agitabat sedula quotidie 

quo paoto totum raperet imperium 
proque suo voto gereret ac libito. 

In primis igitur, o diram sententiam : 
morte reginam damnat injustissima 
criminibus confictis, eamque laqueo 
crudeli suffocatam, vita spoliat : 

atque, o patientiam, Christe bone tuam 
arena jubet obrui cadaver 

marino abjectum littore sine honore. 


Α "Ὅστις ἀπῆρε πρὸς πόλιν βασιλίδα 
Καὶ τῷ βασιλεῖ προσκύνησιν προσνέµει 
4975 Βαθεῖαν, slc γῆν τανυθεὶς xal δακρύων' 
Κοινῶν ἔπειτα πραγμάτων δεδραγµένος 
Ἐχρῆτο τοῖσδε χαθά ol δεδογµένον. 
Κυνηγεσίοις βασιλεῖ προσανἔχειν 
Ἐνδοὺς ὁ δεινὸς παιδιαῖς τε προσφόροις 
4080 Μετὰ φυλάχων δυσμενῶν κατασκόπων' 
Ἐπειτ) ἀνεζώσατο κοινῶν φροντίδα 
Βροτῶν ἑἐριννὺς καὶ φιλαίµατος χύων, 
Ῥέκτης τε κακῶν ᾿Ανδρόνικος, ὢ πάθους 
Καὶ φανερῶς fiato τῆς τυραννίδος, 
4985 ᾽Αμείθεται μὲν δωρεαῖς ἀθραῖς πάνυ 
Ἕλλλους τε πολλοὺς xai πλέον Παφλαγόνας 
Ioue τῷδε συμπράξαντας ἀποστασίαν' 
Τιμᾷ δὲ λαμπραϊῖς καὶ µεγάλαις ἀξίαις 
Οὓς εἶχε πιστοὺς καὶ συνεργοὺς κακίας" 
4900 ᾽Ανδρῶν ἐπιτίμων δὲ καὶ λαμπρῶν γένει, 
Οἱ μὲν φυλακαῖς ἐγχαθείργυντ' ἁλόγως, 
Οἱ δ᾽ οἴκίας τε συγγενῶν καὶ πατρίδος 
Maxo&v ἀπηλαύνοντο χωρὶς αἰτίας, 
Ἅλλλοι δ) ἀπεσθέννυντο λύχνους ὀμμάτων, 
4995 Καὶ πάντα μιστὰ συμφορᾶς Tj» καὶ πάθους 
| :Ἠλήρη δαχκρύων καὶ στεναγμῶν xal γύων' 
Ἔνσπευδε xai γὰρ ᾽Ανδρόνικος ἐκ μέσου, 
Ὡς συνελὼν εἴποιμι, θεῖναι ταχέως 
Προῦὔχοντας ἄνδρας εὐγενεῖς, βουληφόρους, 
5000 Ῥώμῃ διαφἑροντας fj καὶ συνέσει, 
Ὡς ὃ) ἀδεως τε χωλύµης πάσης δίχα 
"βρδην τὸ βασίλειον ἐκτρίφῃ γένος. 
C Ὁ δ᾽ ab σουλτάνος, Μανουὴλ γνοὺς τὸν µόρον. 
Κατίσχε Σωζόπολιν, ἄλλας «' αὖ πόλεις, 
5005 Kal τὸ Κοτυάειον Roco τῇῃ µάχῃ' 
*Popatxà δὲ καὶ πρόσοικα χωρία 
Πλεῖστα παρεστήσατο τῷ μάχης νόμψ. 
ἛἜπασχον οὐχ ἵττον δὲ δυστυχεστάτως 
᾽Ασιαναὶ χῶμαί τε xal πολλαὶ πόλεις, 
5010 Ἐξ ἐμφυλίου στάσεως φθισιθρότου’ 
Εὔνους βασιλεῖ xal φιλόστοργος θέλων 
Δοκεῖν πανοῦργος ᾽Ανδρόνιχος τυγχάνειν, 
Χερσὶ στεφθῆναι ποιµένος σπεύδει τάχα 
Τὸν ᾽Αλέξιον αὐτοχράτορ) Αὐσόνων, 
5015 "Ovxiv' ἐπ᾿᾽ ὤμων ὡς ἄνακτα βαστάσας 
Ἐπ) ὀκρίθαντος ἀνάγει δακρυχέων' 
ὍὋθεν τισὶν ἔδοξε πατρὸς βελτίων, 
Καὶ κηδεμὼν εἶναί τις ἄναχτος νέου" 
"Αρας δὲ τόνδε χατέῤῥαξεν slc χάος, 
E020 "Qc που μελῳδεῖ Δαθὶδ à προφητάναξ, 
Μιτὰ δὲ τὸ ξόµπαντας ix. µέσου ὁρᾶσαι, 
Ὡς χυριεύων τῆς ὅλης κραταρχίας 
Καὶ τήνδε καθὼς ἑσκόπει διεζάγων, 
᾿Αναπολῶν Tv κατὰ νοῦν ὀσημέραι, 
5025 Καὶ πρῶτα piv, so τῆς ἀπανθρώπου δίκης | 
Μόραν καταχέχρικεν ἄδιχον πάνυ 
Τῆς βασιλίσσης αἰτίας ἀναπλάσας, 
"Hv ἀπαγαγὼν πνιγμονῆ πικρᾷ βίου, 
Σῆς ἀνοχῆς, εὔσπλαγχνε Χριστέ µου Λόγε| 
5030 Ψάμμῳ χρυθῆναι τῆσδε νεχρὸν ἀτίμως 
"Axtaic χελεύει τῆς θαλάσσης ὡς τύχοι 


193 


Σπουδῆ δ᾽ ἔπειτα φρατρίας ᾿Ανδρονίχου, 

Συµθασιλεύειν ᾿Ανδρόνικος προύκρίθη 

Níq βασιλεῖ καὶ κρᾶτος συνδέπειν. 
5035 Καὶ καταλαθὼν τὸν θεοῦ μέγσν δόµον 

Καὶ ταινιωθεὶς, ὡς ἔθος στεφηφόροις, 

"Apxov δεῆσαν οὐράνιον λαμθάνει’ 

Καὶ κατὰ φρικτῶν ὀμνύει μυστηρίων 

'H μὴν φυλάξειν τῷ νέῳ στεφηφόρφ 
5040 Ηίστιν ἀχραιφνῆ, καὶ νεμεῖν τοῦδε χράτει 

τὴν δυνατὴν σύναρσιν, ὡς πατὴρ φίλος. 

Ἐπεὶ $' ἔσω γίνοιτο τῶν ἀγαχτόρων 

Αναγορευθεὶς βασιλεὺς αὐτοχρατωρ 

Ἔφορχος ᾿Ανδρόνιχος αἱμύλος φύσει, 
5045 Μνήμην φέρων ἔναυλον ὀρχίων ἔτι, 

Ὡς θὲρ ἐφορμᾷ τῷ vby στεφηφόρῳ, 


Καὶ τόνδ) ἑθοινήσατο, φεῦ οἰχτροῦ πάθους | 


Τόξου γὰρ αὐτὸν πνιγμονΏ νευρᾶς νύκτωρ 
Βίου παρόντος δυστυχῶς ὑπεζάχεὶ, 

5050 Ἐπεισπεσόντων τῷδέ τινων ἀδίχως. 
Καὶ σῶμα μὲν δίδωσι θαλάττης βάθει, 
Τὴν δ᾽ αὖ κεφαλὴν σώματος τετμηµένην 
Ἐν παραθύστῳ καταποντίζει (609) τόπῳ. 
Οὕτως ᾽Αλεξίου 6E λιπόντος βίον 

5055 ᾿Ανδρόνιχος µόναρχος ὤφθη τοῦ κρᾶτους, 
Πολιὸς ἀνὴρ, ἀποφρὰς χαχῶν ῥέκτης, 
᾽Ανδρῶν ἑριννὺς καὶ φιλαίµατος xóuv,! 


Δράχων δαφοινὸς, σχορπίος βροτοκτόνος, 


Κακόν τι τερµέριον, άδης παµφάγος, 

9060 Στὺξ συμφορῶν γέµουσα δαχρύων, γόων, 
Φίναξ, σοθαρὸς, ἀγέρωχος τὸν τρόπον, - 
᾽Απατεὼν, θὼψ, ποιχίλες, Χαμαιλέων, 
Τῶν καθ’ ἑαυτὸν ὁργιλώτατος γέρων, 
Καὶ µισοφαἠς, 2υσμενὴς ὑπηχόοις, 

5065 Δήμιοθ ἀνδρῶν εὐγενῶν ἀριστέων, 

Καὶ βασιλείου τοῦ γένους ἀναιρέτης 
Ὃς παραλαθὼν τὴν ὅλων αὐταρχίαν, 
Μνηστῇ συνήφθη πρὸς γάμους Αλεξίου 
Αίαν ἀθέσμως φιλόπορνος iov γέρων, 

5070 Ἐκχλιπαρεῖ δὲ πατριάρχῃν ποιμένας 
Τοῦ πρὺς Μανουἡλ ὁρχίου λαθεῖν λύσιν' 
Οἱ 8' ὡς τὰ πάντα πρὸς χάριν xal φιλίαν 
Δεσμεῖν τε λύειν πρὸς θεοῦ δεδεγµένοι, 
᾽Αμνηστίαν ἔνειμαν ἠνομημένων, 

5075 Καὶ λύσιν ὅρκων δυσλύτων τῷ πεμπέλφ' 
Καὶ φαῦλον ἔσχον ἀντιμισθίαν γέρας, 
Σφᾶς συνεδρεύειν, εἶ τύχοι, καθηµένψ. 
Τούτου τυραννήσαντος, ὡς ἔφη λόγος, 
᾽Αποστατοῦσι τοῦ κράτους τῶν Αὐσόνων, 

9080 Εἴχειν τυρἀννῳ μὴ θέλουσαι πρὸς βίαν, 
Προῦσά τε καὶ Νίχαια Βιθυνῶν πόλεις. 
Στρατιὰν οὐκοῦν ᾿Ανδρόνιχκος ὀπλίσας, 
Εὐθὺ Νικαίας ἴεται θυμοῦ πνέων, 

Καὶ τήνδ’ ἐλεῖν ἔσπευδε τειχοµακίαις 


5085 Καὶ μηχαναῖς γε καὶ µάχαις πολυτρόποις, 


Οὐδὲν πλέον δ’ fjvusv ἱστὰς τὴν µάχητν, 
Αλλ” ἣν ἁσινὴς ἀτίναχτος ἡ πόλις, 
Tai; μηχαναῖς τε xal θελῶν ταῖς νιφάσιν. 


(62) Cod, χατακοντιζει. 


CAXSARRS. 


B Mox conjurate sua factionis studio 
802jus imperii Andronicus dicitur, 


ut juvene cum rege rem summam gereret. 


Igitur progrediens in templum maximum, 
more solemni, redimittur stemmate, 
&lque colesti rite pane vescitur 

ibique formidandis in mysteriis 

jurat se fidem adolescenti regi 
immotam servaturum, ejusque imperio 
pro viribus fauturum ut patrem decet. 
Deinde regium ingressus palatium 
acclamatusque rex et imperator 

perfidis Andronicus blanditiis usus, 
recentem sacramenti memoriam gerens, 
illico regem juvenem aggreditur, 

p 9umque mactat, proh lugubre facinus ! 
Etenim arcus nervo noctu strangulat, 
sicque infelicem vite imponit finem, 
usus ad id quorumdam iniquo officio. 
Et corpus quidem mergit profundo mari, 
avulsum autem cervicibus caput 
secreto loco sepeliendum curat. 

Sic ergo Alexio deserente vitam, 

solus imperium tenuit Andronicus, 

vir canus, detestandus et maleficus, 
civium Erinnys, oedique anhelans canis, 
draco cruentus, scorpiusque lethifer, 
horrendum monstrum, orcus insatiabilis, 


Styx plena miseriis, gemitibus, lacrymis, - 


dolosus, tetricus, moribus superbis, 
deceptor, assentator, versipellis, varius, 
C senex suorum temporum furiosissimus, 
lucifugus, et in subditos ira plenus, 
natorum loco nobili virorum carnifex, 
depique regie exstinctor prosapie. 
Qui summo rerum occupato imperio 
Alexii sponsam sibi nuptiis junxit, 
scelere manifesto scortator senex. 
Quin sacramenti Manueli prestiti 
& patriarcha petiit atquc episcopis 
absolutionem : qui servientes gratie 
pro 8uo liganli solvendique arbitrio 
divinitus concesso, dederunt veniam, 
tam gravi sacrumento solventes senem : 
ridiculumque retulerunt premium, 
nempe ut cum ipso interdum considerent, 
p Hoc exercente, ut diximus, tyrannidem, 
a Romanorum defecere imperio, 
propterea quod tyranno parere nollent, 
urbes Bythinise Prusa et Nicea. 
Igitur Andronicus instructo exercitu 
statim Niceam pergit iram spirans, 
quam nitebatur capere monia quatiens, 
et machinis et vario pugne genere. 
Neo tamen bene evenit oppugnatio 
sed firma urbs perstabat atque incolumis 
machinas contra telorumque nimbos. 


194 


405 ΕΡΗΒΑΙΜΗ CHRONOGRAPHI 


Sod regi demum, acceptis conditionibus, 
cessit ad pristinum ordinem revertens 
Νίοδα pulchris domibus turribusque instruota. 
Tunc Prusam Andronicus castra transtulit 
exercitu cum valido, structisque vineis, 

et vallo cireumjecto, variisque raachinis, 
urbem summis viribus conabatur capere. 
Sed tamen illa resistebat fortiter, 
propulsabatque machinas et aggressiones. 
Sic pugnabatur ab utroque exerocilu 

Bepoe repetitis per diem preliis, 

bellumque longo trahebatur tempore. 
Postremo laborasset cum murus leviter, 
subrutum oives prorsus oredideruni, 

et mox ruinam trecturum extremam : 
quee res bellantium intus resolvit menus, 
mortalique animos pulsavii metu, 

Tunoc obessores, repugnante nemine, 

in urbem irrumpebant studio alacri 
superabanique appositis monia sealis. 
Porro Andronicus ipse inp urbem irszuit 
ceu violenta fera leoque rugiens, 

suseque ire et gladio, proh delot ! cives 
cunctos propemodum consuamendos tradidit, 
Atque alios quidem diro supplicie enscuit, 
aliis exstinsit lumen oeulorum, 

aliis utrumque pedem abseidl jussit, 

Bt manug aliis, heu sanguinarium animutrn | 
Hos oculis digitieque privavit simul, 

illos vicissim pedibus atque oeulis, 

At Theodortim Angelum, heu diram ponam! 
&dolescentem hobilem et puloherrimuni 
effossis oculis senex crudelissimas 

asino vili imposuit absque duce, 
Romanisque finibus procul expulit : 
quem errabundum invenientes Torce 
suis receperunt domibus e&t hospitio, 

et qua par erat confoverunt cura. 

Leonem item cognomine Synesium 

et Manuelem Lachanam egregios viros, 
cum quadraginta circiter ornatissimis 
deque primaria nobilitate hominibus, 
miserabiliter ramis suspendit arborum 
qua circa urbem Prusam germinabant. 
8ic post inflictas quamplurimis panas, 
illine ad urbem transiit Lopadium, 

ibique parí grassatus sevilia, 
excecatoque etiam uno episcopo, 

non quasi temere, sed conficta causa ; 

ad principalem urbem pedem retulit, 
gaudens Cadmea misere victoria, 

atque civili sanguine fuso gestiens. 
Habebat Andronicus audacem famulum 
similem prorsus, ut aiunt, suo simili, 
acrem, aydacem, turpem, sanguinarim, 
seque studiose conformantem domino, 
malorum instrumentum, cruentem virum 
plenum malitia acerbitate, bile, 

immiti rigidaque natura preditum 


Α Ὅμως ὑπείχει βασιλεῖ συµφωνίφ, 

5000 Καὶ τὴν πρὶν ἀπέλαθε τάξιν ἐγνόμως, 
Νίκαια καλλίπυργος εὖ φκισμένη. 
Ἐφίστατο δὲ καὶ Ηρουσαέων Ἀόλει 
Μετὰ στρατιᾶς βασιλεὺς ῥωμαλίας. 

Καὶ Xápaxa θεὶς τειχοµαχίαις ὅλαις 

5055 Καὶ μηφχανσὶς ἕσπευδε καθελοῖν πόλιν’ 
᾽Αλλ) ἡ πόλις ἦν ἀντόχουα᾽ ἑῤῥῥωμίνως, 
Καὶ µη χανὰς λύονσα ῥᾷστά xal µάχαφ' 
Καὶ συμπλάναὶ ἃ αὖ ἐξ ἑχατέρου µάρουφ 
Πολλάκις fjaxv fades πεπραγµέναι᾽ 

5100 Καὶ τοῦτ ἐπὶ μέγιστον ἑδρᾶτὸ χρόνον. 
Τέλος λεπιαθέντος δὲ φείχους βραχά τι 
Καὶ τοῦ σεσοῖαθαι δόζαν ἁστοῖς eloquav 
Κλέσιν *& 292i» ἐμθαλόννος ἐσχάτην, 

P Há« «ις μαχητὴς ἔνδον ὀνείθη χέρας, 

5405 Ἠνανοθανὼν παρὰ βραχὺ οὗ δὲει 
Ἐντεῦθεν εἶφήλασαν ivbov cle πόλιν 
Οἱ «34^ Ely σπεόδοντες ἄνέυ χωλόμην, 
Χρησάµενοι ἡλίμαξι 42óc συνεργίαν. 

Ὁ 8' ᾽Ανλρόνυιος ὀἱσχεπαικὼς cle πόλο 

5110 Ὡς ἄγριαε 9p, ὣς λέων βρυχηξίας, 
Πάντας Παρανάλωμα θυμοῦ καὶ ξίφους 
Μικροῦ χἀτέιργἀσάνο, φεῦ τοῦ κάθουέ ! 
Τοὺς μὲν παραδοὺς πιχροτάτῳ θανάτψ, 
Τοὺς δὲ οτεβήσας od φάους τῶν Optpadteo: 

9115 "Qv δ᾽ aS κάδας τἐέμηχεν Bum πρὸς βίαν, 
Καὶ χεῖρας ἄλλων, αἱμοχαρὴς καρδία 
086 Bb οτερεῖ qdovc τε καὶ «t&v δἀκτύλων, 
Ποξῶν πάλιν ἄλλοσε τε xal τῶν ὄμμάίων, 

C θεόδωρον 0^ "Αγγελον, olwcletow άβους { 

5120 ἸἨθοόν, κάλλιστον, ἄνδρα γἐννάδαν 
Εξ ὀμμάτων θεὶς δυσανἀάλγητος χέραν, 
Ὄνφ «' ἐπιθείς εὐτελεῖ πομποῦ δίχα, 

Ρῆς Ῥωμαϊκῆς ἀπελαύνει µακρόθεν. 
᾽λλώμενον Τοῦρχοι δὲ τόνδ’ εδρηκότεό 

5125 ᾽Απαγαγόντες etc ἑαυτῶν οἶνίας 
Ἐπιμελείας ἀξιόῦσιν ἀξίας, 

Αέοντα δ᾽ αὖθις Συνέσιαν τοὐπίκλην, 
Καὶ τὸν Λαχανᾶν Μανουἡλ ἄνδρας ξένους 
Μετὰ δεκάδος τεραπλῆς ποσουµένης 

9130 ᾿Αυδρῶν ἀρίστων, εὐγενῶς, ἀριστέων, 
Οἰκτρῶς ἀπρώρησε δένδρων τοῖς χλαδαις 
Παραπεφυκότων γε Προυσαίων πόλει, 
Ποιναῖς δ’ ἀπηνῶς ὑποθαλὰν µυρίους, 
Ἐκεῖθεν ἧκε πρὸς Λοπάδιον πόλιν, 

D 5135 κἀκεῖ παραπλήσια τοῖς πρώην δράσας. 
Ἐπισκόπων ἕνα τεθεὶς ἐξ - ttov 
OÀx εὐαφοῤμως, ἀλλὰ συνθεὶς alciav, 
Πρὸς τὴν βασιλεύουσαν ἔρχεται πόλιν, 
Γαυρούμενος Καδμείᾳ ῥυσχλεῶς νι, 

5140 Γαννύμενός ϐ) αἷμασι τοῖς ἐμφυλίοις. 

Ἡν ᾿Ανδρονίκῳ xal θρασὺς ὑπθρέτης, 
"Ouotoc 3j λέγουσι παρακλησιῳ, 
θερμουργὸς, αἰσχρὰς, ἀποφρὰς, µνανφόνος, 
Προαιρέσει αύμμορφος αὐτοῦ δεσπότῃ, 

5145 Τῶν συμφορῶν ὄργανον, ἀνὴρ αἵματων, 
Πλήρης καχίας xal χόλου καὶ πικρίας, 
λΑκαμπὲς, ἀμείλικτον gov εἰσθέρων, 


197 
Καλούμενος Στέφανος ἐξέτι viov, 


Τῆς ὕθρεως στέφανος αἰσχύνης ἅμα, 

5150 Ἐπώνυμον δ᾽ ἁγιοχριστοφορίτης, 

"H μᾶλλον εἰπεῖν ἀντιχριστοφορίτης. 
Τούτῳ βασιλεὺς ὀργάνῳ κεχρημένος 

Πλείστους ἀνῄρει, χατἔλενεν, ᾖδίχει 
Δι) οὗ γε κατέλευσεν ἀδίκῳ χρίσει, 

9455 Kal Δούχαν ᾽Αγδρόνιχον σὺν Μακραδαύκφι 
Ανδρας ἀρίστους, εὐγενεῖς ατρατη γέτας, 
Τειγῶν γὰρ ἐκτὰς i^ βασιλείοις δόµοις 
Αγακτος ὄντος Μαγκάνῃ κεκληµένοις, 


Ὁρμῆς τε πλείστῃς συγδρομῆς πανιὺς γξ- 
ίνους 


6160 Ἐκεῖσε προστάγµατι συνηθβοισµένου, 
Ἐξάγεται δὴ τῶν ἐχεῖ που δωµάτων 
᾿Ανδρῶν λεχθεῖσα δυὰς ὡς θαγουμένη, 
Καὶ παρὰ πάντων λ:θολευστεῖται τέχος, 
Στεφάνον κατάρχοντος ἀνόμου φόνου, 

5165 Καὶ πάντα θαεῤῥύνοντος sic φονουργίαν, 
Elta νεχροὺς σφῶν, €) µιαανβρώπαυ τρόπου 
Ἐύλοις ἀκδώρήόαν ἄστεος πέραν, 
Τοιοῖσὰ ἑνησμένιζεν ἔργοις ἁτόποι 
Ποιναῖς ἁπανθρώποις, κρἀζξεσιν ὁσημέραι 

9170 Kal θαιασίµοις τε καὶ στυγητέαις 
Φονουργὸς Ανδρόνικος, ἃ φαύλη φόσις 
Τούτου xpattouvsoc θεσσαλονίκη πόλις, 
Wi περιώνοµος ἀρίστη χλέος 
Πρόεδρος οὖσα Θετιαλικῶν ῥσνίων 

5115 Φεῦ qao ! ἑάλω Σικελικῶν ὁμαιχμίφ, 

Καὶ βαρθαριχκῷ κατδουλώθη κράται. 
"Alle γὰρ ἐκ Κομνηνῶν τις γένους 
Κάχιστὸς dvàp xal φθορεὰς 'Ῥωμαίδος 
Παρ ᾽Ανδρονίκοι φυγαδευθεὶς εἰς Σχόφας, 

9180 Φυγὰς ἁπαίρει πρὸς Σικελίαν ερέχων, 
Καὶ νῷ τυραννεύονει «ῆσδε Aasl i 
Ele ὕψιν ἐλθὼν εἰς ὀμιλίαν λόγων 
Ὡς εἶχεν ὀξέμηνε xav! ᾿Ανδρονίκου' 
Ὅθεν φτρατιὰν εὐτρθπίόας µυρίαν 

5185 Πεξήν «s ναυτικήν τε ῥὴξ Σικελίας 
Ἐπὶ πόλεις πέποµφε χώρας *' Αὐσόνων, 
'Eni μὲν ᾿Επίδαμνον στρατὸν Ἱππέων, 
Τὸν ναυτικὸν δὲ κατὰ θισσαλονίκης, 

Καὶ τὴν μὲν Ἐπίδαμνον, ὡς νόμος μάχης, 

5190 Στρατὸς χατέσχε, xal σὺν αὐτῇ τὰ πέριξ’ 
Καὶ διαδραμὼν καὶ σχυλεύσας τὰν µίσῳ, 
Teic ναυτικαῖς μέμιχτυ ταξιαρχίαις, 
θεσσαλονίκης προσµενούσαις τοῖς ὅροις: 
Καὶ συνδραµούσης στρατιᾶς ἑκατέρας 

5105 Καθ’ ἅλα, xav* ἥπειρον etc ἄμχιχμίαν, 
Καὶ προσθαλούσης τῇ πόλει πανταχόθεν, 
Φεὸ φεῦ ] ἑάλω Θεσσαλονίκη πόλις, 
Πόλις προεδρεύουσα τῶν Μαχεδόνων, 
Καὶ Ἀικελοῖς ἔχλινε πρὸς fav xdpav: 

5200 Καὶ λοιπὸν ofac τῶν καχῶν ἱλιάδας, 

Καὶ συμφορῶν πέλαγος  τραγφδίας 
Πἔπονθεν, εἶδεν ἀθλίως αὕτη πόλις, 
Οὐκ ἑκτραγῳδήσειεν ἂν τις ἁξίως, 

Τῶν Σικελῶν γὰρ εἰσρυέντων elc πόλιν, 

5205 ᾿Βθηδὸν ἐόφαττοντο παντες τῷ Είφει- 


CASSARRS. 


À Stephanum, id est Coronam, a puero diotum, 


coronam nempe infamia et contumelia ; 
martyris quidem nomen pre se ferentem, 
sed Antichristi opera patrantem. 

Hoc Andronicus instrumento uteüs 


. plurimos ]ῶθίέ, mactavit, lapidavit. 


Per huno injuste lapidavit etiam 
Andronicum Ducam cum Maceroduos, 
viros egregios nobilesque duces. 

Nam cum in regia extra muros domo 
Mangane diota imperator degeret, 
atque illuc plurima plebis infinita 


ipsius jussu turba coacta esset, 
producti sunt publicum ex iis domibus 
duo predicti viri ad supplicium, 
perque omnium manus aunt lapidali, 
cedie faciente initium inique Stephano, 
atque ad cruentum facinus exhortante. 
Deinde exstinotos, o crudele facinus 
lignis suspenderunt e regione urbis. 

His se oblectabat imamanibus operibus, 
suppliciis inbumanis et exseorandis 

et exitiosis actibus quotidie 

crudelia Andrenici ingenium pessimum. 
Hoc imperante urbs Thessaloniea, 
nobilis illa, gloriasa civitas, 
Thessalicarum urbium regina, 

heu! Siculorum capta est exercitu, 

et in barbarioum oessit dominatum. 
Etenim quidam Comnenus Alexius 
pessimus homo patrieque exitium 

ab Andronico relegatus in Seythiam, 
profugus exsul venit in Siciliam, 

atque Latinum insule tyrannum 
conveniens, atque admissus ad colloquium 
hunc Andronici tanto inflammavit odie, 
ut congregatis eopiis innumeris 
nauticis et pedestribus rex 8icilie 
contra Romanas expediret terras; 
equestres quidem ad Epidaurum copias, 
nauticas autem ad Thessalonieam. 

Et Epidaurum quidem virtute bellica 
cepit terrestris miles cum vicinia ; 
populatusque terras interpositas 

cursu pervenit illino ad classem suam 


'D Thesealonics in finibus ezspectantem: 


Utroque igitur concurrente exercitu 

& continente terra nempe ac mari, 

et quaquaversus urbem circumdaunte, 
heu heu! t&apta est Thessalonica cívitas, 
illa, inquam, Macedonum metropolis, 
et Siculis coacta cervicem flexit. 
Deinceps quantas malorum lliadas 
calamitatnm tragedimque pelagus 
perpessa sit ao viderit infelix civitas, 
nemo pro meritis sane narrare queat. 
Siculis enim in urbem irrumpentibus, 
puberes curioti emdebantur gladio, 


198 


109 ΕΡΗΒΑΙΜΙΙ CHRONOGRAPHI 


reliqui bonis nudabaniur misere, 
matrone virginesque dehonestabantur : 
omnia templa et parthenopeas 
despoliabantur violenta manu : 

plates omnes, angiportus, vie, 
morticinis corporibus plene erant, 
cruentique tabi rivis redundabant. 

Ergo lacryme ubique, luctus, clamor, 
ululatus, et horribilis tragedia : 

sic enim paucis dicere rem verbis juvat ; 
mistusque ferebatur ad colum clamor. 
Atque his civitas atterebatur malis. 

At Andronicus malitiam suam non desinens, 
quin adeo ceu furiarum quidam famulus, 
et lymphatorum demonum minister, 
crudelis nempe Echetus vel Cambyses, 
vel Phalaris ferinus vel Scytha Tauricus 
subditos eunctos miser devorabat. 

Etenim fratres Sebastianos duos 

diro suspensos interfecit liguo. 

Alexium Manuelis nothum filium, 

cui spuriam filiam suam jugarat nuptiis, 
oculis cassum fecit sententia iniqua, 
ejusque potiores asseclas exoecavit. 
Scribam autem quemdam dietum Mamalum 
flammis exurendum in stadio tradidit. 
Tripsychum quoque, o justum Dei judicium ! 
inique multis pessima qui fecerat, 

crecum solisque radiis carentem fecit. 
Alque ut summatim breviterque dicam, 
hujus novelli tempore Timonis, 

pone, tristitia, calamitum cumulus 
cunctos tenebant, lacrymeque juges, 

et malorum quidam torrens ac tempestas. 
Qua die enim nemini male fecerat, 
nobilium nempe hominum atque procerum, 
hac se vixisse non putabat die. 

Femine ergo et viri rapti domibus 
vinclis, fame, mortibus, vexationibus. 
oculorum orbitate et cruciatibus, 

aliisque penis plectebantur innocui. 

His se oblectabat actibus imperator. 

Sed boni quiddam squique simul inerat : 
nam benejciis reoreabat plurimis 
pauperes subditos tenuesque, siquidem 
vere Bibi benevolos comperiret : 

ac prepotentium injustas direptiones, 
criminumque fontem avaritiam 

cuncto Romano submovens imperio, 
meliori conditioni provincias reddidit. 
Tunc nusquam exactoris audisses minas, 
qui tenuiorum patrimonia quateret 
quamlibet ostendens malitie causam ; 
neque venatia exposita vidisses 

tuno vectigalia publica redemptoribus : 
verum qui Cesari rem dedisset Cresaris, 
de reliquo securam agebat vitam. 

Jam qui tributa publica exigebat 
stipendiis ipse instructus id juste agebat : 


"Αλλοι δὲ πάλιν ἐσκυλεύοντ) ἀθλίως' 
Γυναῖκες ὑθρίζοντο παρθένοις &pà. 
Καὶ πᾶς νεώς τις παρθένων τε xal δόµος 
Τῶν ἔνδον ἠρήμωτο πάντων πρὸς lav: 
5210 Πᾶσα 5' ἁγυιὰ xal στενωπὸς καὶ τρίθος 
Αἱματοφύρτοις ἦν κεχραµένη λύθροις, 
Kal νεχριµαίων σωμάτων πεπλησμένη 
Πανταχόθεν γοῦν δάκρυα, θρῆνος, γόοςι 
Καὶ κώκυτός τις, καὶ τραγφδία ξένρ, 
5215 να χαθάπαξ συνελὼν τὸ vv φράσω, 
Καὶ συμμιγὴς θροῦς ἀνεπέμπετ ἀθρόον. 
Τοιοῖσδ᾽ ἑτετρύχωτο xaxoic ἡ πόλις, 
*O δ᾽ Ανδρόνικος τῶν κανῶν οὖκ t ulAsc 
Αλλ’ ofa δοῦλος ἀτεχνῶς ἐριννόων 
5220 "H τελχίνων ὢν δαιμόνων ὑπηρίτης, 
"Hyouv ἀπηνὴς Ἔχετος f; Καμθύσης, 
"BH. Φάλαρις ἄγριος fj Ταυροσκύθης 
ὑπήχοον πᾶν ἐκρεανόμει τάλας' 
Ὁμαίμονας μὲν Σεθαστιανοὺς δύο 
5229 Καχῶς ἀναρτᾷ xal θανατοῖ τῷ ξύλφ' 
Ἰλλέξιον δὲ Mavovi]À παῖδα νόθον, 
"Ov εἴχε γαμθρὸν elc θυγατέρα νόθην, 
Ἐξ ὀμμάτων τίθησιν ἁδίλῳ δίκῃ, 
Καὶ τῶν ὑπ᾿ αὐτὸν ἐχτυφλοῖ τοὺς βελτίους 
5230 "Eva δὲ τὸν Μάμαλον ὑπογραφέων 
Hop παραδέδωκεν iv τῷ σταδίῳ' 
Καὶ Τρίψυχον δ’ ab, ὡς ἐπαινῶ c', ὦ δίκη ! 
"O« ἵδρασεν χείριστα πολλοὺς ἀδίκως, 
Ἓθηχε τυφλὸν μὴ βλέποντα φωσφόρον. 
5936 Ὡς lv κεφαλαίφ δὲ καὶ βραχεῖ φάναι, 
'Eo' ἡμερῶν τούτου γε Ῥίμωνος τρόπον, 
θλίψις, ὀδύνη, συμφορῶν µυρµηκία 
Πάντας κατεῖχε, συνοχή τε δαχρύων, 
Καὶ χαλεπῶν σύῤῥοια καὶ τρικυµίας" 
5240 Ka0' ὃν γὰρ οὐκ ἔδρασε xaxivc ἡμέραν 
Τῶν τινα λαμπρῶν τιµίων τῶν ἐν τέλει, 
Παντάπαν ἀθίωτον ἡγεῖθ᾽ ἡμέραν' 
Ὃθεν γυναῖκες, ἄνδρες ἡγμένοι βίᾳ 
Φρουρᾷ τε λοιμῷ xal κολάσει καὶ µόρῳ, 
5245 Ὠπῶν σθέσει τε σωματικαῖς αἰχίαις, 
"AXXa τε ποιναῖς παριδίδοντ’ ἀδίχως. 
Τοιαϊσδ᾽ ἐνησμένιζε πράξιων dva: 
Ὅμως μετεῖχεν ἀγαθῶν καὶ µετρίων' 
Ἔθαλπε καὶ γὰρ δωρεαῖς ὀπηκόων 
5250 Τοὺς ἐνδεεῖς τε καὶ πένητας πλουσίως. 
"Hv εὐνοοῦντας ᾖσθετο αφᾶς ἀδόλως" 
Καὶ τῶν δυνατῶς ἁρπαγὰς τὰς ἀδίκους 
Καὶ χαχιῶν πίδακα πλειονεξίαν 
Ἐκ Ῥωμαῖδος ἀπελάσας χωρίων 
E255 Ἐπαρχίας ἤγαγεν stc ἐπιδόσεις' 
Οὐκ ἦν ἀπειλὴν πράκτορος κλύειν τότε 
Καὶ τὰ πενήτων πάντα χαλαμωμένου, 
Ἐν τῷ µόνον πρόφασιν εὑρεῖν xaxlac, 
Οὐ δηµοσίων ὠνίους τὰς ἐκτίσεις 
5200 'Opqv τελουµένας γε τοῖς ἠρημένοις, 
᾽Αλλ’ ἀποδούς τις Καΐσαρι τὰ Καισάρων 
Ὑπῆρχε λοιπὸν ἀπαθὴς κακῶν ἔτι" 
Ὡς δηµόσια πᾶς τις εἰσπράττων τότε 
Ὀψωνίοις ἦν «45 ἀπαιτῶν ἐν δίκῃ. 





201 


5265 ᾿Αρχαιρεσιῶν προῖκα παρεσχηµένων 
Πασῶν ἀριστίνδην τε xal κατ’ ἀξίαν. 
Οὐὁδὲν δὲ πλουτίνδην γε τοῖς ἐκ τριόδων. 
ὮἩ Δαθὶδ οὐκοῦν ἐμμελῶς φάλλων λέχει, 
Δικαιοσύνης, πρὸς δέ v' εἰρήνης χάρις 

5270 Συνῆλθον, ἠσπάσαντο φιλίως τότε. 

Ἔθος δ᾽ ἐναγὲς καὶ παράνομον λίαν 
Καὶ πρᾶξιν ἁπάνθρωπον ἀδικωτάτην 
Τῶν ναυαγουσῶν φορτίδων κατὰ τόπους 
Ἐκ πνευμάτων βίας τε καὶ καταιγίδος 

5275 Καὶ συντριθεισῶν, εἶτ᾽ ἀχταῖς ἐῥῥιμμένων 
᾽Αγωγίμων σχύλευσιν, ἁρπαγὴν, λύσιν 
Πρὸς τῶν πῥοσοίχων ἀσεθῶς τελουμένας. 
ἜἝστησεν οὗτος Ἀντιπνεύσας ὡς κράτωρ 
Σφοδραῖς ἀπειλαῖς, προσταγαῖς ἐμθριθέσιν 

5280 ᾿Ασυμπαθῶς θάνατον ἕξειν ζημίαν, 
Πάντα παραθαίνοντα προστεταγµένα, 
Παρεγγυώσαις xai κυρούσαις εἶσάπαν * 
E! τις γὰρ, εἶπε, χωρίων παραλίων 
Κύριός ἐστιν εὐγενῶκ, ἐριτίμων, 

5285 Ἡ παρ’ ἐμοῦ πέφυχεν ἀρχῆν διέπων 
Πρώτισθ᾽ ἑαυτὸν, εἶθ᾽ ὑπηχόω» στίφος 
Καταρτισάτω πρὸς θεοῦ θεῖον φόδον 
Ὑποστολήν τε τῆς ἐμῆς χραταρχίας * 

"H δεσπότης πᾶς κτήματος παραλίου 

5290 Ἐπαρχίας ἄρχων τε, xliv ᾖ τιµίων, 

Ὁ παρὰ νηῶν »αυαγουσῶν λαμθάνων 
᾽Αγωγίμων τι φανερῶς γινωσκέτω 

Πρόστιμον ἔξων τὸν θάνατον ἐνδἰκῶς. 
Κἄν ᾖ μὶν αὐτὸς καθαρὸς τῇ καρδίᾳ, 

5295 Χερσὶ δ) ἀθῶος ἀμίθυχτος τ’ εἰσάπαν, 

Οἱ δ᾽ ὑπὸ γεῖρα κάτοχοι ταῖς αῑτίαις * 
"Apyovtt xal γὰρ ἐξισοῦσθαι προστάτῃ 
Ῥζωθεν ἅπαν ὑποχείριον θέλειν. 

Τσει δὲ πότµον ἐντολῶν παραθάτης, 

5300 Φρικαλέον τε καὶ δυσήχουστον τάχα, 
Παθὼν κρεµάθραν, ἀνάτασίν «' ἁθλίαν, 
Νεὼς ig! Ἱστοῦ συντριθείσης τῷ σάλῳ, 
Τοιόνδ᾽ ἐπισείσας γε σύµπασι toc, 
θεοστυγὲς πέπαυκε κρατῆσαν ἔθος * 

5303 Καὶ λοιπὸν οὖκ ἦν καθορᾷν τὰς φορτίδας 
Περιπεσούσας ix σάλου ναυαγίῳ, 
᾽λγωγίμῶν σκύλευσιν ὑφισταμένας | 
λλ᾽ ἦν γαλήνην Ex τριχυµίας βλέπειν 
Διαγελῶσαν ναυαγούσαις ὀλκάσιν * 

5310 "Hv καὶ κολαστὴς χειροδίχαις ἀνδράσι, 
Ποινήν τε τιθεὶς ἀδικοῦσι καὶ δίνην, 

Κῑν ὃν ἁδικῶν εὐγενῶν, λαμπρῶν γίνει, 
Ὡς μὴ κατ’ ὄψιν, ἀλλά δικαίως κρίνων, 
Καὶ κατὰ μιχῥὸν 7j φασι καὶ τὸν piqav. 

5315 Καὶ τῶν τεσσαράκοντα Χριστοῦ μαρτύρων 
Ναὸν περιώνυµον ἠγλαϊσμένον 
Χρόνῳ πχλαιωθέντα καὶ κεχμηχότα 
'Ανανεοῖ κάλλιστα πλείσταις δαπάναις | 
Ob καὶ δόµους ἔγειρε πρὸς κατοικίαν, 

5320 Δεῆσαν ἐλθεῖν πρὸς νεὼν τῶν μαρτύρων 
Πολυτελεῖς xal ποιχίλους τέχνῃ ξένους. 
Καὶ πατέρας δὲ τῶν λόγων καὶ τοὺς λόγους 
Οὗτος βασιλεὺς ἀξίους τιθεὶς λόγου 


Parnor. Gn. CXLIII. 


CARBA RES. 


À quía gratis nempe dabantur dignitates 


e 


cunci(e cuique optimo 8ο merenti, 
nemini indigno qui pecunia emeret. 
Ergo, ut carminibus psaltes David cecinit 
justitia simul et venusta pax 

tunc conjurate amice osculabantur. 
Insuper morem impium, scelestissimum, 
facinus inhumanum injustissimum, 
nempe uti naves alicubi naufrage 
ventorum violentia et tempestatis 
confracte, et mox ad littora projecte 
sarcine direptionem κο perniciem 
conira fas omne ab accolis paterentur, 
sustulit Andronicus regio nutu : 

qui gravi jussu ac minis vehementibus 
certam constituit mortem ac supplicium 
his qui decretum violarent suum, 

idque cum pena eternum ratumque voluit. 
Siquis locorum, inquit, maritimorum 
possessor est de genere optimatium, 

seu magistratum traditum a me gerens, 
primo se ipsum dein subditorum, ordinem 
&d Dei;sanctum timorem instituat, 

atque ad imperii nostri reverentiam. 

Tum predii siquem dominum maritimi 
provincieve presidem, quamvis nobilem, 

de naufragarum navium quidpiam sarcinis 
percepisse certo constabit indicio, 

huno manet dirum merito supplicium : 
etiamsi forte ipsemet mente purus 

manuque prorsus incontaminaftus fuerit, 

si tamen ejus subditi se reos fecerint ; 
quandoquidem rectori presidentique 

subditi cuncti conformari solent. 
Transgressor autem legis perpetietur 
inauditam illico horrendam mortem, 

triste nempe suspendium extensionemque 

in malo navis naufrage experietur. 

Cum talem cunctia incussisset metum, 
Inveterati moris cessavit scelus. 

Exin jam nulli contingebat navi 

ut spoliaretur onere a predonibus, 

si forte in mari faceret naufragium : 

sed tempestati serenitas successerat 
periclitantibus favens onerariis. 

Insuper Andronicus injustos homines 

pena aíficiebat debitaque ultione, 
quantumvis reus nobilis clarusque foret ; 
scilicet haud pro persona, sed juste judicans, 
et tenuem atque magnum perinde estimans. 
Is etiam Ghristi quadraginta martyrum 
celebre valde templum et ornatissimum, 
tuno laborans temporis injuria, 

instauravit optime impensa plurima : 

ibique aedes ad habitandum struxit, 
siquando ad dictum templum ipse acccederet, 
vario artificio sumptuosoque miras, 

Insuper litteras cum suis professoribus 

hic imperator plurimi estimavit, 


1 


202 


203 
largisque fovit donis prout fas erat. 
Jam cum hic esset prorsus lanius hominum, 
Imo vero Satan alter homicida, 

ubi concepit, ut ait David, dolorem, 
iniquitates peperit! eheu, mortem. 
Decretum fit, proh inhumanum facinus! 
ut cuncti inclusi carcere vel exsules 
mari, vel gladio, vel alio mortis genere, 
nemine excepto, vite finem cernant, 

ipsi et conjuncti omnes Jure generis. 

Cur enim, ait, uno resecto capite, 

alia consurgent plura et pejora? 

hem exsecranda, horribilis sententia! 
hem maledictum satanicum decretum, 

a quo tot letho destinabantur homines! 
Atque hoc inscriptum libellis decretum 
ab iniquissimis acceptum judicibus 
Andronicus imperator custodiebat : 
idque heu quantocius exsecuturus erat, 
pecudum instar tot homines jugulans, 
quotquot per imperium ín vinclis erant 
cum consanguineis cunctis et affinibus. 
nisi Creator generis humani ac Dominus 
preoccupasset perdere Andronicum, 
taliaque in cassum vertere consilia. 
Interim Andronicus cuncta cernens 
adversa sibi fleri et diffloilia 

propter victores Siculos exercitus, 

qui Thessalonicam occupaverant. 

prout superior narravit historia. 

et nunc jam Serras Bolerumque advenerant ; 
insuper gnarus subditis se invisum, - 

ad divinandum temporis futuri casus 
per homines hariolos convertit animum 
abominanda utens hydromantia. 

Et interesse quidem cum hariolis 

noluit ipse, derisionem cavens; 

verum heo ministro commisit Stephano 
sacra nocturno tempore peragere : 

qui ad se vocans Sethum quemdam nomine 
cecum, sed arte hariolum, ob idque olim 
justa sententia oculis privatam 

& Manuele purpure regis» flosculo; 
interrogare ccpit malos demonas 

per nefarie artis incantationes, 

quisnam post Andronicum Cesar foret? 
vel hujus quisnam raperet imperium? 
Demon ex pelvi-retolit ambigua, 

et perobscure dum per aquam loquitur 
delineavit litteris fallacibus, 

quantam conjicere licuit, Isaacium. 

Nec vero nominis cuncta elementa scripsit, 
sed semiplene obtulit tanquam luni 
figuram dimidiatam, atque ambigue 
et lune iota litteram prrposuit. 


(603) Scilicet antiquus typus Greci sigmatis ost 
C. cui preeposita I satia portendobat nomen Isaaoil 
IG. Verum Nicetas Choniates hist. 11, 9, ait litte- 


EPHRAMII CÉRONOGRAPHI 
Α 


D 5370 


204 


Σφᾶς δωρεαῖς ἤδυνεν ἀθραῖς ὡς θέµις * 

5395 Ὃν ὃδ᾽ ἀτεχνῶς µάχειρος ἀνθρώπων ὅδε, 
Μᾶλλον δὲ Σατὰν ἄλλος ἀνθρωποχτόνος, 
Ἡ φησι Δαθὶδ, ὠδινήσας δὴ πόνον, 
Παρανομίας ἀποτίκτει, φεῦ | µόρον * 
Ὥριστο τοίνυν, ὢ μισανθρώπον τρόπου, 

5330 Καθειργμένους ξύμπαντας εἴτε φυγάδας 
"Αρδην βυθῷ τε xal ξίφει xal θανάτῳ 
Βαραδοθέντας τὸν βίον καταστρέφειν, 
Αὐτούς τε πάντας xai προσήκοντας vivet. 
Τ{ γὰρ κεφαλῆς εἶ μιᾶς τετμημµένης 

5335 Φυήσεται κάρηνα χείρω καὶ πλέω ; 

Ὦ παμμιάρου καὶ βεοστυγοῦς δίχης, 
Καὶ σατανικοῦ σκέμματος µισητέου, 
Κατακρίνοντος παντὸς ἀνθρώπου µόρον ἶ 
Β Σχέμμα πονηβὸν ἐγγραφὲν τόµοις τόδε 
5340 Πρὸς τῶν χρινόντων ἄνομα δικασπόλων,Ἱ 
Εἴληφεν ᾽Ανδῤόνικος φυλάττειν κράτωρ * 
"O τἀχ᾽ ἂν ἐξήνυτο, φεὺ 1 φεῦ ! πρὸς πἑρας, 
Καὶ πάντες ἐσφάττοντο θῥεμμάτων δίκην 
Οἱ πανταχοῦ γῆς Λὐσόνων καθειργµένοι 
5345 Σὺν τοῖς καθ αἷμα xai προσήχουσι γένει, 
Et μὴ βροτουργὸς τῶν ὅλων καὶ Δεσπότης 
Ἔθηκεν ᾿Ανδρόνικον ἐκποδὼν φθάσας, 
Σχέµµατα δ᾽ ἀπέδειξεν ἄχυρα τάδε * 
Οὗτος στενἀ ol καθορῶν πανταχόθεν 
5330 Πράγματα συµθαϊνοντα δύσκολα πάνυ 
Ἐκ Σιλικεῶν δυσµάχων στρατευμάτων, 
"Απερ παρεστήσατο θεσσαλονίκην, 
Ὡς ἁἀνόπιν εἴρηκεν ἱστορεῖν φθάσαν, 
C Καὶ μέχρι Σεῤῥῶν καὶ Βολεροῦ πεφθάκει * 
ο 5355 Πῥὸς δ) αὖ ἑαυτῷ δυσμενοῦς ὑπηκόου 
Απεῖδε πρὸς πρόγνωσιν ὧν µέλλων χρόνω 
T» ἔκθασιν δίδωσιν ἠρωτηκόσι 
Τὴν διὰ πλυνοῦ μαντικῆς τε φευχτίέας. 
᾽Αλλὰ παρεῖναι τοῖς τελουμένοις τότε 
9360 Λὐτὸς μὲν ἀπείπατο, μῶμον ἐκκλίνων 
Ὑπηρέτῃ δ᾽ ἁγιοχριστοφορίτῃ 
Φέρων ἀνατίθησι νυχτεργασίαν * 
*O« παραλαθών τινα Σὴθ κεχλημένον 
Πηρὸν μὲν ὄψεις, μαντικὴν 9 ἠσκημένον, 
5305 O6 χάριν ἐγχέκοπτο τὰς χόρας πάλιν 

Πρὸς πορφυρανθοῦς Μανουὴλ µάλ’ ἑνδίκως - 

Πυνθάνεται δὴ τῶν πονγηρῶν πνευμάτων 

Φαύλης ἐπῳδῆς μαντικῇ πεπραγµένης, 

Ὅστις μετ’ ᾿Ανδρόνικον ἄρξων τυγχάνει, 

"H παραλύσων τόνδε τῆς xpatapylac. 

Πνεῦμα δ᾽ ἀνεῖλεν ἐκ πλυνοῦ βεθυσμµένα, 

Μᾶλλον δ᾽ ἁμυδρῶς ὡς ἐν ὕδασι λέγον 

Σκιαγραφεῖ γράμμασι πεπλανημένοις 

Ἰσαάκιον, ὡς ἑνῆν ἀπεικάσαι " 

6375 Οὐ κλήσεως γράµµατα συντάξαν ὅλα, 
ὝὭσπερ σελήνης ὃ) ἀμφικύρτου φαντάσαν 
Ἡμίτονον ay fad τι xai πεπλασμἐνον, 

Καὶ τοῦδ lita προγράφει λοξῶς τόπον (03) 


ram l] non prepositam, sed asubjunctum fuisse, 
ob augendam ambiguitatem. 


205 CAESARES. 


"Hxoocev ᾽Ανδβόνικος πεύσεως λόγους, 
5380 Καὶ καιρὸν εἰπεῖν ἀξιοῖ καθ᾽ ὃν τάδε. 
Πεῦσις τολοιπὸν γίγνεται δὴ δευτέρα, 
Καὶ πνεῦμ᾽ ἀνεῖλε δι’ ἑπασμάτων τάδε * 
Ὡς ἡμέρας ἔντοσθεν ὑπάρξει τάδε, 
Γζαθ᾽ ἂν τὸ τρισόλθιον ὑψοῦται ξύλον * 
5385 Μίαν 8' 6 Σεπτέμθριος ἦγε πρὸς δέκα, 
Ἐπὰν ἑδρᾶτο πρᾶξις ἀῤῥητουργίας 
*A λῆρον ἡγήσατο γνοὺς ταῦτα κράτωρ * 
Πῶς ἄν ποτ᾽ ἰσχύσειεν εἰπὼν Κυπρόθεν 
Πλεύσας ᾿[σαάχιος ἐν βραχεῖ χρόνψ 
5390 Οὕτω χαταστρέψαι µε τῆς κραταρχίας; 
Τὸν Κυπρίων τύραννον οἶηθεὶς πέλειν 
Τὸν καθεχεῖν μέλλοντα τόνδε τοῦ xp&touc, 
"Ανδρα Κομνηνῶν ἐκ γένους κατηγµένον, 
ἹΑποστάτην δὲ τοῦ κράτους δεδειγµένον, 
5395 ᾿Αρχήν τε τὴν ὕπαρχον, εἰς ἀναρχίαν 
Τυραννίδα τε δυσμενῶς τεθεικότα, 
Tv Ἰσάχου κλῆσιν δὲ πεπλουτηκότα * 
Οὔὕτω νοµἰσας Ανδρόνικος καὶ φράσας, 
Elc ἀρχικὰ δώματα τὰ πρὸς ᾽Ανάπλῳ 
5400 Πρὸς διατριθὴν καὶ διάχυσιν ἔδη. 
'Q δ᾽ ab κακοὔργης ἀντιχριστοφορίτης 
Τρέχων ἀφῖχτο σὺν ὀλίγοις οἰκέταις 
Πρὸς olx(av εὔκτιστον Ἰσααχίου, 
Καὶ τόνδ᾽ ἐφώνει τῶν δόµων κατιέναι * 
5405 Kal τῷδ᾽ ὁμαρτεῖν οὗ δοκεῖ πορευτέον. 
Ὅ μὲν δεδιὼς τὴν ὁμοκλὴν αὐτίκα 
θιοχλυτῶν ὀπῆρχε ῥυσθῆναι µόρου * 
'O δ᾽ ἀχρίῳ βλέμματι xal. βοῇ πάλιν 
Αὐτὸν κατελθεῖν ἐγχελεύεται τάχος. 
54ἱ0 ᾽Αλλ’ ὡς ἑώρα βραδύνοντα καὶ πάλιν, 
Τοῖς οἰκέταις ἦν ἐγκραγὼν μετὰ χόλου 
Σύροντας αὐτὸν κατἆγειν οἰκημάτων * 
Μόλις κατελθεῖν ἐκθιασθεὶς τῇ Bla 
Ἴππον t' ἀναθὰς ηὀτρεπισμένον τότε 
5415 "EE ᾽Αγγίλων Ἴσακος ἀνδρειοφρόνως 
Σπασάµενος φάσγανον ἠκονημένον, 
Ἐφάλλεται δὴ ἀντιχριστοφορίτῃ, 
Καὶ κατενεγκὼν τοῦδε πληγὴν καιρίαν, 
Διχῆ χεφαλἠν διέκοψε τῇ σπάθη : 
5420 "Ov καὶ προκεῖσθαι τοῖς χυσὶ λιπὼν ἕλωρ, 
Ὅλῳ ῥυτῆρι πρὸς νεὼν τρέχει μέγαν 
Av ἀγυρᾶς τε καὶ λεωφόρου μέσης * 
Καὶ χειρὶ γυμνὸν τὸ ξίφος φέρων ἔτι 
Πᾶσιν τορὸν χέκραχε, τῷδε τῷ ξίφει 
5425 Τεμεῖν κεφαλὴν ἀντιχριατοφορίτου. 
"Ens! δὲ ναὺν εἰσέδραμε τὸν µέγαν, 
Τὸν τῶν φονουργῶν ἔσχεν etc στάσιν τόπον (04). 
Kita σονεῤῥει κατὰ χιλιοστύας 
πειρα πλήθη πρὸς θΐαν Ἰσασακίου, 
5430 Οὓς καὶ καθικέτευσε tib ἐπαμύνειν 
Kai τὴν δονατὴν εἰσφέρειν συµµαχίαν, 
Ὄνει πρὸς αὐταῖς τοῦ θανάτου ταῖς πύλαις * 


À Oraculi Andronicus verbis cognitis, 
tempus poposcit scire quo heo fierent. 
Iterum ergo rogatur oraculum. 

Tum sic composito carmine demon ait : 
Hec intra diem exitum sunt habitura 
quo venerandum solet exaltari lignum : 
porro Septembris jam erat dies undecima 
dum haec arcana divinatio fieret. 

Has imperator nugas esse credidit. 
Quomodo enim, inquit, Cypro poterit 
huc navigare Isaacius tam brevi tempore, 
meumque regni solium evertere ? 
Existimabat enim tyrannum Gyprium 

et eversionem sui venturum throni, 
virum Comnena de gente progenitum, 

p qui perduellem semet imperio exhibens 
insule prefecturam ad se rapuerat, 
ibique sevam exercebat tyrannidem, 
atque Isaous nomine appellabatur, 

Sio Andronicus dicens atque existimans, 
ad regias edes ivit que sunt in Anaplo 
ut sese in illo oblectaret hospitio. 
Interim tamen maleficus Stephanus : 
cum paucis raptim venit familiaribus 

&d pulchras edes Isaacii Angeli, 
eumque voce jussit prodire domo, 
seque ducem sequi quorsum tenderet. 
Ille minaci consternatus voce, 

ut se morti subduceret Deum rogabat. 
Stephanus torvis oculis inclamans iterum 


C ut sine mora sequeretur jubet. 


Verum ut vidit demorantem adhuo, 
intendit vocem ad satellites suos, 

ut eum correptum sedibus protraherent. 
Tum demum tali vi coactus equum, 

qui bene instructus aderat, conscendit 
Angelus Isaaoius, sumptoque animo 
acutum gladium de vagina promens 
impetu contra Stephanum impium ruit, 
atque eum mortali consecutus ictu, 
caput bifariam ensis acie secuit; 

et predam canibus hominem relinquens, 
effuso cursu magnum ad templum venit 
per viam publicam perque forum medium; 
nudumque adhuo manu gladium gerens 
cunctis inclamabat, Hoc ego gladio 
capite obtruncavi scelestum Stephanum. 
At ubi in magnum pervenit templum, 
homicidarum pulpitum insedit. 
Deinceps confluente turba maxima 
innumeroque populo ad Isaacium, 

hic obsecrabat ut sibi suppetias 

ferrent ot validam defensionem, 

In ipsis nempe posito mortis januis. 


e 


(64) Nicetas Choniates lib. 11, 10: Τὸν θεῖον εἷσ- paw : templum ingressus eam. sedem conscendit in 
ιὼῶν ναὸν, ἀνειθι tàv— ἀνάσταθμον, ὃν οἱ Φφονεῖς — qua homicide suum facinus publice confilentes, ab 
ἐνερχόμενοι, τὸ οἶκεῖον ἀνακεκαλυμ μένῶς διατρα- — ingredientibus sanclissimum locum egredientibusque 
νοῦσι πλημμέλημα, τὴν ἐκ τῶν εἰσιόντων τε xal — veniam petunt. 
ἑξιόντων τὸ Ἱἱερώέαίον τέμενος αἰτοῦντες συγχώ- 


μμ... . 4 ο ος 


201 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


Reapse ad hoc fautores permulti erant, 
maxime quidem genere propinqui. 
Cumque a rege nemo supervenirel 

qui copta illa minis disturbaret, 
predicti fuutores sumpta audacia 
liberis jam.succlamabant vocibus, 

atque Isaacio firmam spondebant opem. 
Ergo ut illa preteriit prima dies, 
jamque alia advenerat, summo mane 
populus cunctus Byzantine urbis 
fluminis instar ociter ruoniis 

&d precipuum confluxit templum Dei. 
Cur autem ego longos sermones nectam ? 
incessunt maledictis Andronicum, . 
Isaaciumque dignum edicunt stemmate. 
Insuper omnes carceribus clausos 


emittunt, atque turbam conficiunt maximam. 


Tunc vero innumeros vidisses ensiferos, 
thoracibus et scutis armisque accinctos, 
alios denique lignis clavisque instructos, 
Sio ergo adstante concione omnigena 
rex atque imperator Isaacius 

concordi labio à cunctis acclamatur, 
dum ei quidam in caput imponeret 
imperatoris maximi Constantini 
coronam quae de sacra pendebat mensa. 
Cum Andronicum tamen adhuc timens 
coronam Isaacius egre admitteret, 
patruus ejusdem presens Joannes Ducas, 
vir canus, imo et calvus et senecio, 
denudans caput pileo, obsecrabat 

ut suam frontem redimirent stemmate. 
Populus recalvastrum caput cernens, 
negavit huic coronam se donaturum; 
aitque regem senem se jam nolle, 
Andronici nempe causa a quo malorum 
tantam nuper congeriem perpessi erant. 
Tunc ergo 8 populo electus imperator 
Isaacius, ut meum hactenus carmen dixit, 
ad regiam pedetentim ibat domum 

cum patriarcha populoque plurimo. 

At Andronicus in Meludii regia 

versans, ut gestam rem inaudiit, 

venit trireme ad palatium magnum, 
volucri nempe cursu fretum permeans. 
Superveniente tunc novello Cesare, 
repugnare copit &rmis senex dominus, 
tela cum paucis desuper conjiciens 
contra adventantes omnes atque Cesarem. 
Sed cum se frustra laborare senex 
sensit, purpureas crepidas et coronam: 
abjecit, crucemque miser collo abstulit : 
barbaricumque capiti imponens pileum, 
trireme inscensa ad Tauridem fugiebat. 
Ingressus autem palatium Isaacius, 
statim Romani universi imperii 

dominus aecclamatus atque imperator 
misit qui Andronicum ad se retraherent ; 
quem prope urbem Chelen compr-ehensum, 


Α Ὦ xal κατανεύοντας εἶχεν εἲς τόδε 


"AX Aou τε πολλοὺς καὶ προσήκοντας γένει. 
5435 ᾿Επεὶ δὲ παρῆν o0 τις ἐκ βασιλέως 

Ἐπαγανακτῶν οὐδ᾽ ὅλως τοῖς δρωµένοις, 

Οἱ συλλεγέντες θάρσος ἀνειληφότες 

Ἐχρῶντο γλώττῃ παντάπασιν ἀπύλῳ, 

Καὶ τῷδ᾽ ἐπηγγέλλοντο σύναρσιν ξένην. 
5140 Ὡς οὖν ἐκείνη παρέδραµεν ἡμέρα, 

Άλλη δ’ ἐπῆλθε, πρωΐας οὔσης ἔτι, 

"Όμιλος ἅπας ἀστικὸς Βυζαντίδος 

Κατὰ ποταμῶν ῥεύματα ταχυῤῥόων 

Εἰς ναὸν εἰσέῤῥευσε τοῦ θεοῦ µέγαν. 
5445 Καὶ xl µε δεῖ γράφοντα µηκύνειν λόγον ; 

Βάλλουσιν ᾿Ανδρόνιχον ταῖς δυσφημίαις, 

Kplvouat δ᾽ Ἰσάκιον ἄξιον στέφους. 


Β Πρὸς τοῖσδε πάντας φυλακαῖς καθειργµένους 


ΑΑνέντες εἰρχτῆς, πλεῖστον ἤθροισαν στίφος. 

5450 "Hv λοιπὸν ἰδεῖν µυρίους ξιφηφόρους 
Πεφραγμένους θώραξιν, ἀσπίσιν, ὅπλοίς, 
Ἴλλλους ῥοπάλοις xai ξύλοις ὠπλισμένους “ 
Καὶ συναγωγῆς παμμιγοῦς ἠθροισμένης 
Ἰσαάκιος βασιλεὺς αὐτοχράτωρ 

64505 Φημίζεται δὴ παρὰ πάντων χειλέων, 
᾿Εφαρμόσαντός τινος αὐτοῦ τῇ xápq 
Στέφος μεγίστου χράτορος Κωνσταντίνου 
"Avur τραπέζης μυστικῆς ἠρτημίένον. 
Τούτου τὸ πρῶτον Ανδρονίκου τῷ Ole 

5400 Στεφηφορίαν ῥᾷστα μὴ δεδεγµένο», 
θεῖος συνεστώς ol Δούχας ᾿[ωάννης 
Ανὴλρ πολιὸς, φαλακρὸς, βαθυγέρων, 
Κάλυµμµα κάρας ἐκθαλὼν ἑλιπάρει 

5465 Ἐπὶ κεφαλήν lólav θεῖναι στέφος 
Δήμος δ᾽ ἱδόντες ἐψιλωμένην κάραν, 
Λαθεῖν ἀπηγόρευσαν αὐτῷ τὸ στέφος, 
Γέροντ’ δ’ ἐπ᾽ αὐτοὺς βασιλεύειν µηκέτι 
Av ᾽Ανδρόνιχον μὴ θέλειν εἱρηκότες, 

5470 Πολλὰ παρ) αὐτοῦ τῶν κακῶν πεπονθότες, 
Τέως δ᾽ ὑπάρξας δηµοπρόθλητος κράτωρ 
Ἴσακος, ὡς ἄνωθεν ἱστορεῖν ἔφη, | 
"Het πρὸς οἴχους τοὺς βασιλείους βάδην 
Σὺν πατριᾶρχῃ xal λεὼ πλείστου στἰφει. 

5475 ᾿Ανδρόνικος ὃ) ὧν iy Μηλουδίου δόµοις, 
Ἐπείπερ ἠνώτιστο τὰ πεπραγμένα, 

"Hxs τριήρει πρὸς παλάτιον μέγα 
Ἐν ἁπτέρῳ δή τινι πεπλευκὼς τᾶχει. 
Ὡς οὖν ἀφῖκτο καὶ νεόχριστος κράτωρ, 

D 5480 ᾽Αντιμαχεῖν Ίρξατο χρατάρχης γέρων 
Ἱστοὺς ἀφιεὶς ὑψόθεν σὺν βραχέσιν 
Ηᾶσιν ἐπιοῦσί τε καὶ στεφηφόὀρφ. 
Ὡς τηνάλως δ᾽ ἔγνωκε μοχθεῖν τριγέρων, 
Πέδιλα ῥίψας χοκκοθαφῆ καὶ στέφος 

5485 Καὶ τοῦ τραχήλου σταυρὸν ἐχθαλὼν τάλας, 
Ἐνθεὶς δὲ κρατὶ βαρθαρικόν τι πῖλον, 
Ἐμθὰς τριήρει πρὸς Ταυροσχύθας ἔπλει | 
Etcw δ’ Ἰσαάκιος ἀρχικῶν δόµων, 

Εὐθὺς παρελθὼν βασιλεύς τ' αὐτοκράτωρ 

5490 ᾿Αναγορευθεὶς Ῥωμαίθος τῆς ὅλης 
Ἔστειλεν ᾽Ανδρόνικον ἄξοντας τάχος * 

Ὃν κατὰ Χηλὴν ἄστυ συνειληφότες, 





909 CARSARES. 210 


Ὡς φθᾶς ἔφην φεύγοντα πρὸς Γαυροσκύθας Α dum fugeret, ut diximus, ad Scythas Tauricos, 


"Avaxti παρέστησαν Ἰσααχίψῳ. 
5495 Καὶ λοιπὸν οἷαις ἐξέτριψεν αἰχίαις 

"Όσαις τε ποιναῖς ᾿Ισαάχιος χράτωρ 

Τὸν ἆθλιον γέροντα τόνδε καὶ βίαις 

Οὐκ ἄν τις ἴσχύσειεν εἰπεῖν ῥᾳδίως: 

Ὅμως φράσαιμ᾽ ἂν συνελὼν κατὰ σθένος" 
5500 Καθείργνυται πρῶτα μὲν οὗτος εἴς πόλιν 

Δεσμοῖς σιδηροῖς ἐνδεθεὶς δειρὴν πόδας: 

Εἰτ᾽ ἐμφανισθεὶς ἀθλίως οὕτως ἔχων 

Tà βασιλεῖ, σχώµµασι βάλλεται τάλας 

Καὶ λοιδορησμῶν νιφάσιν ἀπειρίτων, 
5606 'Ῥαπίζεται µάστιξι γλουτοὺς καὶ ῥάχιν, 

Κάραν ψικοῦται τῶν τριχών καὶ τὴν γένυν, 

Καὶ τοὺς ὁδόντας ἐξεχρούσθη πρὸς Blav: 

Ἐκχδίδοται παίγνιον ἄθυρμα, γέλως 

Μισοῦσιν αὐτὸν καὶ κακοῦν ἠρη µένοις, 
5510 Φέρει παροινίας τε, µάστιγας, ὕθρεις, 

Πυγμὰς χατὰ στόματος, ἄλλας αἰκίσεις, 

Καχῶν Ἰλιάδα τε xai τραγῳδίαν, 

Καὶ συμφορῶν πέλαγος οὗ µετρούμενον’ 

Καὶ πρὸς γυναικῶν ἐμπαροινεῖται πλέον, 
5315 Πρὸς τοῦδε φάος ὀμμάτων ἐσθεσμένων, 

"H xal παθουσῶν ζημίαν τῶν συζύγων, 

Τυχὸν δὲ καὶ σφῶν ἐχτύφλωσιν ὀμμάτων, 

Πρὸς μισοφαοῦς τοῦδε φαύλης καρδίας, 

Τέλος χαθεσθεὶς, ὢ ζενων ἀχουσμάτων | 
5520 "Eri καµήλου ψωριώσης ἀθλίως 

'O πρὶν βασιλεὺς αὐτοχράτωρ Αὐσόνων, 

'O βασιλιχοῖς ἀνφδούμενος χρότοις, 

Δι’ ἀγορᾶς τε xal µέσης λεωφόρου 

Πομπεύεται κάχιστα συνελεγµένοις, 
5525 Σῶμα χαλύπτων εὐτελεῖ τῷ ῥαχίῳ, 

᾿Αχαλυφές τε δειχνύων τὸ χρανίον, 

Οἰκτρά τις ὄψις, ἀκοὴ φρικαλέα, 

Πηγὰς δακρύων ἐχκαλούμεναι τάχα 

Οἴς ἡμέροις ὄμμασι πρὸς χαχουµένους 
5530 Καὶ συγγενὶς πέφυχεν ἀθρεῖν ἐνθέως. 

'O ξυγκλύδων ὄχλος δὲ xal τῶν συρφάκων 

᾽Αλλαντοπῶλαι, βυρσοδίφαι xal ῥάπται 

Παλιγχαπήλων ἀλόγιστος φρατρία 

Πομπῇ παρόντες xni θριάμθῳ τῷ τότε, 
5535 ᾿Ατιμοποιῷ καὶ γελοιώδει πλέον, 

0ὐδὲν παρΏῆχαν αἰκίας, τιμωρίας 

Εϊδός τι λοιπῆς κακίας, βδελυρίας, 

"O μὴ προσήγον ἀσεθῶς ᾽Ανδρονίγῳ | 

Oi μὲν γὰρ αὐτῶν, π περιττῆς µανίας | 
5540 Ἔτυπτον, ἑσπάραττον αὐτοῦ χρανίον 


imperatori obtulerunt Isaacio. 

Quantis deinde attriverit cruciatibus 
quotque suppliciis Isaacius imperator 
infelicem hunc senem quotque ponis, 
vix et humano effabile eloquio, 

altamen dicam breviter pro viribus. 
Urbano primum concluditur carcere, 
collum catenis vinctus atque pedes ; 
atque hac tristi exhibitus in specie 
regi, conviciis appetitur miser 
maledictisque obruitur innumeris : 
verberibus lumbos teritur et nates, 
barba et capillo carptim nudatur caput, 
excutiuntur dentes inflictis iotibus, 
ludibriique gratia ac risus traditur 
suismet inimicis et carnificibus. 

Fert petulantiss, contumelías, verbera, 
tunditur os alapis, varie affligitur, 
malorum Iliadem tragediamque patitur 
et miseriarum infinitum pelagus : 
presertim vero vexatur a feminis, 
quibus oculorum lumen eripuerat, 

vel maritos partim nece abstulerat, 
partim effossis oculis excecaverat 

pro sua saevitia mortalis hic pessimus. 
Postremo impositus, hem auditu horribile ! 
scabioso infeliciter camelo, 

qui Romanorum nuper imperator, 
quem circa regii resonabant plausus, 
per forum ducitur perque vias publicas 
triumphum turba spectante turpissimum, 
ipse vix tectus vili tunicula 

tegmine nudum cranium ostentans; 
lugubre visu narratuque horribile 
uberes lacrymas sine dubio eliciens 
mitibus ex oculis, qui solent miseros 
naturaque socios, prout fas est, aspicere. 
At plebeiorum vilissima colluvies, 
fartores et coriarii ac sutores, 
Dardanariorum stolida collegia. 
pompam ducentes triumphumque hujusmodi, 
vel potius id ludibrium et deridiculum, 
nullum pratermittebant pone genus 
opprobrii, malefioii, contumelie, 

quin Andronico per nefas impingerent. 
Alii siquidem, o vesanum furorem | 
percussum discerpebant ipsius cranium 


Kai viot' ἀφειδῶς ταῖς χρούναις τε ^al ξύλοις" dorsumque ligneis inclementer clavis : 
Οἱ δ᾽ ab y«& mxÀsopic καὶ νεφροὺς πρωκτὸν — alii latus, renes atque podicem 

: [πάλιν 
su[Todiebant cultris atque subulis, 
alii iuquinabant fimo nares bubulo, 
alii spurcilias corporum in vultum ejus 
Bpopgiis expressas sepe conjiciebant : 
audaces au!em quidam) ac ferociores 
lapidibus appetebant, dicentes canem 
et Cerberuim atque feram sanguinariam, 
alque his similia per summum furorem. 


Ἐιφιδίοις ἔπειρον ἢ xal ῥαφίσιν' 

"Αλλοι 8' ἐμίνθουν τὴν Diva τοῖς βολθίτοις, 
5545 Τῶν δ᾽ ὄψεων λύματα τὰ τῶν Ὑαστέρων 

* Σπόγγρις κατηκόὄντιζον αὐτοῦ συχνάκις' 

Οἱ δὲ θρασεῖς τε καὶ πλέον τολµητίαι 

Ἐλιθολεύστουν ἀποχαλοῦντες xóva 

Καὶ Ktp6cpov θῆρά τε καὶ µιαιφόνον 
9950 Καὶ τοῖσὸς τὰ σύστοιγα, φεῦ τῆς μανίας ! 


211 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 219 


Verum ut verba ad compendium conferam, 
nemo in immenso illo fuit spectaculo, 

quin molestis ictibus et conviciis 

tunc infelicem senem non verberaret. 


Scortum denique quoddam impudentissimum 


correptam de culina in viam deferens 
ollam fervente admodum aqua plenam 

in Andronici effudit furiose genas. 

Atque hec perpetiens mnltoque plura, 
contra tot mala durans vir magnanimus 
In tot dolorum fluctibus et procellis, 
tantoque miseriarum obluctans pelago, 
malorum inquam nimbo quamvis pressus, 
fortiter tamen Domino agebat gratias, 
constantem in suppliciis mentem retinens. 
Bic ergo in stadium ductus cum ignominia 
parumper adhuc spirans ad columellas 
prostantes illic pedibus est sugpensus. 
Furiosus tamen populus necdum satur 
vorandis ejus carnibus, suspensi miseri. 
membris etiam genitalibus insultavit, 
tunicula reducta, hem pudorem! 

Quidam acutum gladium per guttur egit, 
alius Latinus podicem ense fodit : 

Latini vero cireumstantes reliqui 

gladiis cedebant miserum corpusculum 
ingeminatis continenter ictibus, 
sponsione velut mutua utri acutius 
acinaces ferirent experientes. 

Sic Andronicus in suppliciis luctans 

in tantoque cruciatuum mari naufragus, 
gpiritum sibi violenter raptum 

in columellis illis effudit turpiter. 

Atque hunc imperii viteque finem habuit 
homo trumnosus, postquam imperaverat 
biennio fere stemmate revinotus, 

uno preeterea dominatus anno 

absque corona, et purpura decore. 

Erat in egregia forma corporis, 
proceritate preditus heroica, 

augusta facie et prorsus admirabili, 
prevalidaque utens valetudine. 

Post aliquot autem dies de suspendio 
detractum ejus cadaver in quodam stadii 
fornice sine cura projeetum jacuit; 

donec ad Ephori tandem monasterium 
composuerunt quidam in brevi loculo; 
ubi adhuc corpus spectatur a cupidis, 
integritatem suam prorsus retinens. 

Is autem toto deperibat animo 

apostoli divinas Pauli epistolas ; 

& quibus, adiniranda velut scatebra 

in orationes suas et scripta ducebat rivulos, 
que componebat nobili artificio. 

Quin sacram Pauli colispicis imaginem 
auro argentoque insignem Andronicus 

in quadraginta Martyrum delubro 

& semet dedlcatam colebat admodum. 
llc autem Andronici instante fato 


Ὡς ἂν δὲ φαίην dv βραχεῖ τὸ πᾶν λόγῳ, 
Οὐδεὶς ὑπῆρχε συναλισθείσης θέας 
"Oc οὐ κακοῖς ἔθαλλε βλήμασι λόγοις 
Τὸν δυστυχῆ γέροντα τῷ τηνικάδε. 

5555 Μία δὲ γυνἡ πορνικὴἡ λαγνιστάτη 
Ἑξ ὁπτανείου σχεῦος ἁρπάσασά τι 
Σφοδρῶς γε χαχλάζοντος ὕδατος πλέον 
Τούτου παρειῶν ἑμμανῶς καταχέἑει. 
Τόσα δὲ παθὼν xa! πολὺ τούτων πλέω 

5560 Καὶ τηλικαῦτα δυσχερῶν ὁ γεννάδας 
Πρὸς συμφορῶν κόµατα xal καταιγίδας 
Καὶ χαλεπῶν πέλαγος, ἀντέχων ὅμως 
Καὶ νιφάδας φέρων τε καχῶν εὐψόχως, 
Ἐν πᾶσιν εὐχάριστος ἦν πρὸς Δεσπότην, 

5565 Ἐῤῥωμένον φρόνημα xàv δεινοῖς ἔχων. 
Οὕτω δ’ ἀπαχθεὶς ἀτίμως bv σταδίῳ 
Ποδῶν ἀπῃώρητο βραχύ τι πνέων 
Ἐν τοῖς ἐχεῖ που καθιδρυµένοις στύλοις’ 
Μετὰ δ᾽ ἀπαιώρησιν ἄφρονες πάλιν 

5570 Ὡς μὴ λαθόντες τοῦδε τῶν σαρχῶν κόρον, 
Αἰδώ τε καχῶς παιδικούς τε διδύµους 
Χιτῶν) ἀναστέλλοντες ἕδρων, ὢ πάθους ! 
Καὶ κατὰ τοῦ φάρυγγος ὧσέ τις ξίφος" 
Καὶ τις Λατίνων καθ) ἕδρας ἀχινάκην᾽ 

5575 Αοιποὶ περιστάντες δὲ τόνδε Αατίνων 
Τοῖς ξίφεσιν ἔπαιον αὐτοῦ aapxlov 
Συχνὰ καταφἑροντες αὐτοῦ συντόνως, 
Πεῖραν δοχιμὴν προσλαθεῖν ᾖρημένοι 
Ὁποῖον αὐτῶν τμητικώτερον πέλει. 

5580 Οὕτως ἐναθλὼν ἐν τοσαύταις βασάνοις 
Καὶ τηλικαύτῃ συμφορῶν τρικυµίᾳ 
Ψυχὴν ἐναπέῤῥηξεν αὐτοῦ πρὸς βίαν 
Ἐπὶ στυλίσχων ἀτίμως ἠρτημένος” 
Τοιοῦτο τέρμα τοῦ κράτους καὶ τοῦ βίου 

5585 Πολύτλας ᾽Ανδρόνικος εὗρεν ἐν flo, 
Χρόνοις μὲν ἄρξας δυσί που στεφηφόρος, 
Κοινῶν δ᾽ ivl χύριος ὢν τῶν τραγµάτων 
"Avto χλαμύδος καὶ πολυτίµου στέφους. 
"Hv οὖν φυὴν σώματος εὐφυὴς πάνυ, 

5590 'Houwtxóv «' ὅρθιον εὖ φέρων δέµας, 
᾽Αγητὸς εἶδος καὶ γεγαβὸς εἰσάπαν 
Σῶμα προδεικνὺς ὑγιές τ’ ἐῤῥῥωμένον, 
Μεθ᾽ ἡμέρας δὲ κατενεχθεὶς ὑφόθεν 
'Q τοῦδε νεχρὸς ἐν μιᾷ τῶν ἀψίδων 

5595 ᾽Ατημελήτως ἑῤῥίφη τοῦ σταδίου᾽ 
Εἶτα περὶ που τὴν μονὴν τὴν Ἐφόρου 
Ἔν τινι κατἐθεντό τινες (ωρίψ' 
᾿Οπτάνεται δὲ σῶμα τοῦδ’ ἠρημένοις 
᾽λκραιφνὲς, ἁλώθητον εἰσέτι µένον. 

5000 Ψυχὴν δὲ παντάπασιν ἦν ἐκλιμπάνων, 
El; τοὺς θεαυγεῖς χήρυκος Ηαύλου λόγους 
Αφ’ ὧν ἀπαντλῶν Ex πίδαχκος ὡς ξένης 
Ἐπιστολὰς ἵρδευεν αὐτοῦ καὶ λόγους, 
"A συντιθεὶς ἦν εὐφυῶς καὶ συγγράφων’ 

5605 OD xai θεόπτου Παύλου σεπτὶν εἰκόνα 
Καλλύνας ᾽Ανδρόνικος ἐν χρυσαργύρῳ 
Νεῷ τεσσαράκοντα Χριστοῦ μαρτύρων 
᾽Ανατεθειχὼς, προσκυνῶν Tiv καὶ σέθων. 
"τις ἀπεστάλαττεν ὀμμάτων δάκρυ 


213 


5610 Ανδρονίκου φθάνοντος οἵκτιστον µόρον' 
Ὅ γνοὺς ἀκριθώσούτας ἐχπήμπει τάχος 
T» ἀχοήν τε xal τὰ τῆσδε χαθάπαξ, 
Τὸν πιστὀν ol Στέφανον ἄλλοις σύναμα,. 
Ἐπεὶ δ᾽ ἀπῆλθεν, ἀντιχριστοφορίτης 
5615 Σπουδὴν ἐτίθει πάντα σαφῶς εἰδέναι, 
Ως πἀντ᾽ ἀληθῶς μηνύσῃ πεποµφότι. 
Ὑφάσματι γοῦν ἀθιγεῖ Παύλου xópac 
Σεπτῶς ἑναπέφησεν, αἱ δ᾽ ὥσπερ πίδαξ 
Δάκρυον ἀπέλειδον ὡς ψυχρὸν νᾶμα' 
5620 "A πρὸς θεατῶν ᾽Ἀδρόνιχος γνωρίσας, 
Μέγα στενάξας θαυμάσας τε πλειόνως, 
Κάραν ταλαντεύσας τε τῇδε κἀνθάδε 
Λὐτοῦ χάριν εἴρηχκε Παῦλον δαχρύειν 
Καχὸν προσηµαίνοντα τῷ δὲ που τάχα. 
5625 Φιλεῖν γὰρ αὐτὸν ἐχθόμως ἄγαν ἔφη, 
Καὶ ol τιμαλφῶν ἐξέχεσθαι ῥημάτων, 
Πρὸς τοῦδε λοιπὂν ἀντιφιλεῖσθαι δέον᾽ 
Ὅ τι δὲ καχὸν προὔλεγον τὰ δαχρύων, 
Εἴρηχε σαφῶς ἀνόπιν πεφρασμίένα. 


IZAAKIOZ O ATTEAOZ ΕΤ. 6’, ς. 


5630 Ὡς οὖν ἐπιθέθηκεν οὕτω ῥᾳδίως 

Ἰσάκιος Αὐσίνων κραταρχίας, 

Ἱλαρὸς, εὐέντευχτος ἦν ὑπηκχόοιτς, 

Ἡδὺς, προσηνὴς καὶ φιλοικτίρμων ὅλοις" 

Παρ᾽ ᾿Ανδρονίκου τοὺς χαχως πεπονθότας, 
5635 "H τῶν ἑνόντων ὑκεπσόντας ἀδίκως, 

"H σώματός τι τῶν μελῶν τετµηµένους, . 

Ἐδεξιοῦτο δωρεαῖς σφᾶς ἀφθόνως, 

᾿Αφαιρεθεῖσιν ἀποτιννὺς οὐσίας. 

"Avat γὰρ οὗτος, ἵνα συλλήθδην φράσω, 
5640 Ὑπῆρχεν ἐκφὺι εὐγενοῦς λαμπροῦ γένους 

Κομνηνιαδῶν ᾿Αγγέλων ὑμνουμένων' 

Νεανίας χάλλιστος, εὐπρεπὴς λίαν, 

᾽Αχμαῖος, εὐμήκης τε καὶ ῥωμαλέος, 

Εὔρωστος ἰσχὺν xal σθεναρὸς τὰς χέρας, 
5645 Μείλιχος, εὐπόσιτος, εὐσεθὴς das, 

'Ec μητράνανδρον Παρθένον πίστιν τρέφων 

"Αῤῥητνν εἰπεῖν καὶ τιμὴν σέθας σχἑσιν’ 

Λόγων ἑταῖρος, ἑρμαϊκὸς, χαρίεις, 

Τιμῶν λόγους εὖ καὶ λόγων τοὺς πατέρας’ 
5050 (lup πενητων xal φιλεσπλάγχνοις τρόπος, 

Εὐποιίᾳ τε τὴν quy» χεκασµένος, 

Μεταδοτικὸς, συμπαθὴς στερουµένοις, 

Εὐεργετῶν ἁπαντας ἀπορουμένους, 

Πτωχοὺς πένητας, ὀρφανοὺς, χήρας, ξένους: 
5655 "Hv καὶ χορηγῶν παρθένοις τὰ πρὸς Ὑάμους, 

Καὶ πανδοχεία καὶ κχχεκτούντων δόµους 

᾽Ανανεῶν τε φιλοτίµως κχαλλύνων, 

Εὶς ἀνάπαυσιν, εἲς ἴασιν τῆς νόσου, 

Τῶν συνιόντων ἀσθενῶν, πτωχῶν ξένων, 
5660 Τὰ πρὸς δαπάνην προσνέµων µάλα σφίσιν' 
"Hoc μαλακχὸς, νωχελὴς, ἀνειμένος, 
Ηολυτελὴς δίαιταν, ἐσθῆτας ἁμα, 

Ἱράπεζαν ἀεὶ Σολομώντειον φέρων, 

Καὶ καινοφανεῖς στολὰς xav µέραν᾽ 
5605 Μεταδοτικὸς βρωµάτων διαχόνοις. 

᾿Ἐχρῆτο λουτροῖς ἑθδομάδος πολλάκις, 


CASBARRHS. 


À oculis lacrymarum profudit guttas. 
Audita re, Andronicus atatim misit 
&d explorandum famam studio sedulo 
fidelem sibi Stephanum cum comitibus. 
Ergo profectus impius ille Stephanus 
curam impendit probe ut rem cognosceret, 
veridicoque ore mittenti diceret. 
Quamobrem Pauli oculus linteolo puro 
&bstersit reverenter; is autem veluti 
fons, lacrymarum frigidum fudit rivum. 

Id quod ubi intellexit a spectatoribus, 
ingemuit Andronicus, míransque plurimum, 
capul hac illac quassans, Paulum ait 
lacrymas illas causa sui profundere, 

aliquid forte mali portendentem : 

B nam se Paulum amare efflictim dixit, 
ejusque summe verba pretiosa colere; 
quare 8e amari ab illo vicissim, equum. 
Quid autem mali lacryme predicerent, 

ἃ me superius dicta perspicue docent. 


ISAACUS ANGELUS ΑΝ. IX. MENS. VI. 


Igitur postquam tam facile obtinuit 
Romani imperii thronum Isaaocius, 
hilaris erai, subditis accessu faoilis, 
suavis, mitis, erga omnes clemens. 

Is &b Andronico male passos, 

vel injuste bonis pulsos propriis, 

vel membro aliquo corporis mulciatos, 
prolixis beneficiis recreabat, 

(| reddens ablata cunctis patrimonia. 

Hic enim Caesar, ut summatim dioam, 
genitus erat nobili, illustri genere 

e Comneniadis agnomento Angelis, 
speciosus valde juvenis et pulcherrimus, 
floridus, validus, corpore procero, 
viribus prepollens fortique manu, 
comis, benevolus, apprimeque pius : 
erga Deiparam miram fiduciam gerens. 
eamque summa religione colens : 
litterarum amans, gratiosus, doctus, 
litteras ac litteratos honorans simul : 
misericordi animo erg& egenos, 

ad beneficia conferenda pronus, 

largus opum, indigos charitate fovens, 

p cunctis demum subveniens necessitalibus, 
inopibus, mendicis, viduis, pupillis, advenis, 
virgines quoque dotabat ad nuptias : 
publica bospitia atque nosocomia 
instaurabal studioseque ornabat, 
ad requiem corporum morborumque curam, 
quicunque convenissent infirmi, pauperes, 
omnia ad victum affluenter tribuens, 
Ceterum mollis moribus, ignavus, sOCOTS, 
et sumptuosus valde victu 8ο vestibus, 
convivium semper solomonteum apparans, 
semetque novis stolis quotidie exornans, 
lautasque suis ministris largiens epulas. 
Smpe utebatur balneis in hebdomada, 


214 


Εμ. 


215 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI | | 916 


5 


unguentorum semper odore fragrans, À 
exornatusque ut sponsus vel ut pavo Kai φιλόκαλος ὡς ταὦν καὶ νυμφίος 
procedere de regiis solebat edibus. "Act προῄει τῶν βασιλείων δόµων; 

Idem promptus ad iram eique indulgens, 5670 ὈΟργίλος ἦν τις xai θυμῷ πλέον νέµων" 
misericordiam; tamen ire admiscens. llAv εἶχε θυμὸν συμπαθεῖ xexpapiivov: 

Nec vero imperium administrans optime, Οὐ διέπων κάλλιστα τὴν xpavapy lav: 

ged inconsultus potius novator rerum : Καινουργὸς ὑπῆν πραγμάτων παραλόγων. 
cenacula, balnea, domos splendidas Aoutpà, διαιτήσεις τε καὶ λαμπροὺς δόµους 
fundans, edificans sumptuoseque instaurans ; 5675 Δομούμενος, κτίζων τε καινίζων ξένως' 
Btatuta Ecclesie innovans, perturbans ; Εκκλησίας ἔθιμα καινουργῶν, φύρων, 
pastores alios in sede constituens, "Ov μὲν καθιστὰς ποιμεναρχῶν εἲς θρόνον, 
alios per solum deturbans arbitrium. "Ov δ᾽ ἐξάγων αὖ καὶ μᾶνῇ πρραιρἑσει. 

Ad hunc regnantem convenerunt undique Τούτῳ προσῇῆλθε τοῦ κράτους τετευχότι 
fortium virorum innumere caterve 5680 ᾿Ανδρῶν ἀπειράριθμον εὐσθενῶν στιφος 

ος urbibus Romanis aliisque terris Ἐκ Ῥωμαϊχῶν ἀστέων πανταχόβθεν 

tum orientalis orbis tum occidui : B Χώρων τε λοιπῶν τῆς ἕω τῆς ἑσπέρας, 

e quibus justum οοπβοτἰρθΏθ exercitum, Οὓς slc στρατιὰν ἀποτάξας ὡς δέον, 
adnumeravit Romanis legionibus. Ῥωμαϊχοῖς τάγµασιν ἐγκαταλέγει. 
Militibus quin etiam extra metropolim, D685 Καὶ τοῖς θ0ραθεν ουσι ταγμάτων πάλιν 


ὨὩσφραίνετ᾽ del καὶ µύρων εὐωδίας, 


ut propulsandis hostibus promptos faceret, 
victum submisit lautaque stipendia, 

auri nimirum summam cujus pondo 

po] centenarios quadraginta appenderet. 
Jam vero, ut retro diximus, miles Siculus 


'Odoóvia πέποµφε xal πλείστας δόσεις, 


Ηρὸς τὴν κατ’ ἐχθρῶν παραθαῤῥύνων µάχην, 


Κεντηνάρια χρυσίου στείλας σφίσι 
Ποσούµενα ξύμπαντα τετράκις δέχα. 


5690 "Hv δ᾽, ὡς ἔφην, στράτευμα Σιχελῶν ἄνω 


Romanas urbes vexabat concursans : 

Serras orasque Strymonis devastaverat : 

urbem Amphipolim, expugnatis monibus, 

ceperat nuper cum propinquis locis; 

Boleron occupaverat cum Mosynopoli : 

ipsamque urbem se capturum regiam 

ceu nidum dereliclum autumabat, C 
copiis suis monia circumdans. ! Κύκλῳ περιστήσοντες αὑτῶν Bováptic* 
Jamque etiam classis Sicula stationem Καὶ σφῶν στόλος δὲ νησίσιν ἀμφιῤῥύτοις 
in suburbanis insulis insederat. 5700 ὮἨλλιμενίζει ταῖς περὶ πόλιν φθάσας. 
Verum Romani duotor exercitus ᾽Αλλὰ στρατηγὸς στρατιᾶς τῆς Αὐσόνων 
Branas vir magnanimus et consiliosus Ἡρανᾶς ἀνήρ τις Ὑεννάδας, βουληφόρος 
Italo cum hoste eonsertis manibus, Ἐχθροῖς Ἰταλοῖς συμπλακεὶς χατὰ µάχην 
Numinis prelia inclinantis ope, θεοῦ συνάρσει συντρίθοντος τὰς µάχας, 
magnum de Barbaris retulit tropheum, 5705 Τρόπαιον ἱστᾷ κατὰ βαρθάρων μέγα, 

et Siculorum plurimam stragem edidit. Καὶ πλεῖστον εἰργάσατο Σικελῶν oóvov 
Vivos quin etiam legionum duces Ζωγρεῖ τε καὶ Βαλδουῖνον κόντον, 
Ricardum cepit Balduinumque comitem, Τὸν Ῥικάρδον τε xai Βαλδουϊνον xóvtuv, 
quos in metropolim misit ad Cesarem. Οὓὖς βασιλεῖ πέπομφε πρὸς πόλιν κράτους’ 
Captivum fecit cum praedictis ducibus 5710 Ζωγρεῖ δὲ σὺν οἷς ἐῤῥέθη στρατηγέταις 
exitium patrie Commenum Alexium, Κομνηνὸν ᾽Αλέξιον πατρίδος φθόρον 
malorum causam οἱ procelle flabrum, D Ῥέχτην τε κακῶν κυκεῶνά τε ζάλης, 
atque oculorum lumine privavit. Kal φωντὸς ἑστέρησεν αὐτὸν ὀμμάτων. 
Quotquot autem Itali effugerunt cx»dem, Ὅσοι 8' Ἰταλῶν ἐξέφυγον τὸν φόνον͵, 
Thessalonicam properantes urbem, 5715 θεσσαλονίκην καταλαθόντες πόλιν, 
navibus abierunt in patriam suam. Ναυσὶν ἀπηλλάττοντο πρὸς τὴν πατρίδα’ 
Qui vero in illa substiterunt urbe, Ὅσοι $' ἐναλύοντες ἦσαν τῇ πόλει 

malos male justus ensis perdidit, Kaxol καχῶς ὤλλυντο δικαίως Elect, 
superveniente exercitu Romano. Ἐπιφθασάσης στρατιᾶς σφᾶς Αὐσόνων' 
Ergo omnes Siculi peribant gladio 5120 Ἠάντες Ó' ἀπεσφάττοντο Σιχελοὶ σπάθη, 
magnanimorum domiti virorum manibus, Άλλοις τε πολλοϊῖς ἀνδράσιν εὐχαρδίοις, 
presertim ab Alanis tunc auxiliaribus. Τοῖς 9' ᾽Αλανοῖς μάλιστα συμμµάχοις τότε" 
Talionem siquidem reddentes Latinis, ᾽Αντίῤῥοπα ὁρῶντες γὰρ οὗτοι Λατίνους 
sevitieque memores recentis "Qv πρὶν καθυπέστησαν ἀσπλάγχνῳ τρὸπῳφ 
Thessalonica capta quam exprompserant 5725 Επι κατασχέσει γε θεσσαλονίκης, 


Ηδόλεις ἐπιὸν Ῥωμαϊκὰς xai τρύχον. 

Σέῤῥας piv ἡμαύρωσε Στρυµµόνος τόπους, 

᾽Αμϕίπολιν δὲ τειχομσχίᾳ πόλιν 

δη παρεστήσαντο σὺν τοῖς ἐν κὐχκλῳ. 
5695 Ἐἶλον BoAspóv Μοσυνόπολιν πόλιν 

Καὶ τὴν βασιλεύουσαν αἱρήσειν πόλιν 

Ὡς νοσσιὰν ἔρημον diovt! αὐτίκα, 





217 . 


Ἐπῆγον εὐθὺς τὸ ξίφος χατὰ κάρας, 
loo σὐγγονος, φάσχοντες, f; συμφυλέτης; 
Οὓς πρὶν ἀνεῖλον δηλαδη κατὰ πόλιν. 
Τούτων δὲ ναοῖς προσπεφευγότας πάλιν 
Σφάττοντες ἀνένραζον ἓν παῤῥησίᾳ, 
5730 Ποῦ, ποῦ παπᾶς πέφυχεν ἀνῃρημένος; 
Οὓς iv νεῷς ἔκτειναν οἱ µιαιφόνοι " 
Ἐπὰν ὑπῆρχε καθορᾷν τι καὶ ξένον 
Τοὺς κύνας οὗ θίγοντας ἀστῶν σωμάτων 
Τῶν νεχριµαίων ἀμφόδοις ἑβῥιμμένων : 
5735 Toi 9 Ἰταλῶν πτώµασι τῷ τηνικάδε 
Ἐπιμανέντας ἐσθί[ειν κατὰ κόρον 
Καὶ τυμθορυκτεῖν sl δεήσει πολλάκις * 
Οὕτως ἀπηλάθη μὲν ix θεσσαλἰας 
Ἡ Σικελικἡ στρατιὰ σὺν αἰσχύνῃ * 
5740 Al δὲ τριήρεις al χατὰ Βυζαντίδος 
Ἐκπλεύσασι σφῶν, ὡς ἔφαμεν ἀνόπιν, 
Καχῶς παθοῦσαι πρὸς στρατιᾶς Αὐσόνων 
Πλείστους τε ναυτῶν ἀποθάλλουσαι µόρψ 
Οὗὖσαι περί που δὶς ἑκατὸν καὶ πλέον 
5745 "Qyovt! ἁγεννῶς, ἀκλεῶς πρὸς πατρίδα * 
"Qv, φασὶ, πολλαὶ χατέδυσαν clc βάθος 
Κατά γε τὸν πλοῦν πνευμάτων καταιγίσι 
Περιπεσοῦσαι καὶ κλύδωνι καὶ σάλῳ * 
Ὦ ἀπολέσθαι κατὰ τάσδε τὰς µάχας 
5150 ᾽Ανδρῶν Ἰταλῶν μαχίµων πρὸς Αὐσόνων 
Πλείους σχεδόν που χιλιοστόων δέκα" 
Καὶ συσχεθῖῆναι κατὰ διπλῆν τὴν µάχην 
Ανδρας Σικελοὺς τέτταρας χιλιάδας * 
Oi δηµοσίαις φυλαχκαῖς καθειργμένοι 
5755 Ἕλοντο λιμῷ xal κρύὲι καὶ τῇ νόσψῳ, 
Ἠγάχεθ) οὗτος καὶ σύνευνον δευτέραν, 


Ἡρώτης θανούσης, παΐδα ῥηγὸς Οὐγγρίας * 


"H« οὐ θελήσας νυμφικὴν δαῖτα γάμους 
Ἐκ δημοσίων χρημάτων ἑστιάσαι, 

5700 Φειδοῖ τε τούτων xal φιλοχρύσῳ τρόπφ 
'Ex τῶν ὑπ) αὐτὸν ἁστέων ὑπηχκόων 
Χωρῶν τε λοιπῶν ἦν τάδ) ἠρανισμένος * 
"Qv χάριν Μυσῶν ἐκταραχθέν πως ἔθνος 


6ΜΒΑΚΕΘ. 
À recta capitibus enses impingebant, 


Ó 


Kag' Αἴμον οἰχοῦν, oi χιχλήσχονται Βλάχοι, 


5765 ᾿Απεστάτησεν Αὐσόνων κραταρχίας, 
᾽Αϕαίρεσιν σφῶν θρεµµάτων εὑρηχότες, 


Ti» Ἡατρόγλους (65) πρόφασι«, ᾗ φησιν 


[λόγος. 


Καὶ συνεπαλείφουσαν αὐτοὺς πρὸς τόδε 
Δυάδ᾽ ἀδελφῶν ᾽Ασάνην τε καὶ Ηέτρον * 


5170 Kal τούσδε Μυσοὺς καὶ γένος xal τὸν τρόπον * D 


Oi πρὶν ὀκνοῦντας βαρθάρους συμφυλέτας 

᾿Αποστασίαν καὶ τὸ ῥα[ῆναι κράτους, 

Σφᾶς παραθαῤῥύνουσι ὁραματουργἰφᾳ, 

'"H μᾶλλον εἰπεῖν δαιμονιώδει πλάνῃ. 
5779 Περιφανῆ κτίζουσιν ἱερὸν δόµον 

Μυροθλύτῃ (60) µάρτυρι τῷ Δημητρίῳ, 


(65) Cod. Πάτροκλος. De iis dici proverbium Dio- 
genianus vri, 47, ait, qui cum proprias calamilates 
ob metum deplorare non ausint, sub alicno pre- . 
textu eas deflent. De Patroclo sordidissimo Aristo- 


phbanes in Pluto 1, 28. 


(66) Cognomentum hoc 8. Demetrio attribuitur 


fratrum suorum gentiliumque vindices 
quos illi nempe per urbem mactaverant 
Quod si qui ad sacra asyla confugiebant, 
hos jugulantes clamabant ferociter, 
Ubinam est occisus per vos sacerdos? 
nam et se sacris cedibus impiaverant. 
Tum et mirandum quiddam videre licuit, 
canes parcentes civium corporibus, 

Bi que projecta jacebant in vicis; 

ast Italorum certatim cadavera 

avida fame ibidem devorantes, 

quin et sepulcris sepe protrahentes. 

Sic e Thessalicis pulsus fuit finibus 
cum ignominia Siculus exercitus. 
Triremes autem, ut superius diximus, 
Byzantina urbe fugientes procul, 

male a Romano milite sunt mulctate, 
atque amiserunt plurimam turbam nauticam 
cumque ducente essent vel etiam plures, 
turpiter victa fugiebant in patriam : 
quarum permultas fama est in cursu 
ventorum vim perpessas et tempestatis, 
naufragas medio periisse mari. 

Quare in'his preliis bellatores 1tali 
contra Romanum decertantes militem 
occubuerunt decem ferme mille : 
terrestrique simul et maritimo 

bello sunt capti quater mille Siculi, 

qui carceribus publicis conclusi 

frigori sunt enecti et morbo et fame. 
Alteram duxit Isaacius conjugem, 
mortua priore, Ungarici regis filiam : 
quarum nuptiarum sponsalisque pompae 
nolens de fisco regio impensas facere, 
dum huic parcit victus avaritia, 

coppit pecuniam subditis ex urbibus 

et reliquis castellis coacervare : 

unde commoti populi Messorum, 

incole Hemi, qui dicuntur Blachi, 
fidem Romano negarunt imperio, 
propterea, quod suis gregibus spoliabantur, 
Patroclis occasio, ut est in proverbio. 


Ad id preterea facinus sunt compulsi 

ἃ fratribus duobus Asane et Pelro 
Mosis et ipsis genere et ingenio. 

Hi populares suos, qui deficere 

a partibus imperii subtimebant, 
exacuerunt callido artificio, 

seu demoniaca fraude, ut rectius dicam. 
Splendidum isti condiderunt fanum 
Demetrio martyri unguenlifluo, 


218 


eliam in urgentea tabella cum his litteris in Chri- 


stianis inscriptionibus. Λὕτη 1, 


στάμνος φέρει μύ- 


pov ἅγιον ἐκ τοῦ φρέατος ἀντλήσασα, iv ᾧ τὸ σῶμα 
τοῦ μυροθλύτου θείου Δημητρίου τοῦτο ἀναθλύζον 


χεῖται:, 


219 EPHRARMH CHRONOGRAPHI ο 220 


ibique quosdam familiares demonum 
lymphatos homines dolose collocarunt, 
oculos distorquentes, effusis comis : 
atque his mandarunt ut tanquam ínspirati 
sic loquerentur inter multitudinem : 
nempe quod Deus Bulgaros atque Marsos 
in libertatem vindicare vellet : 
propterea Demetrium quoque magnum 
Thessalonicam cum suo]templo insigni 
atque Homanas deserentem sedes, 

huc demigrasse opem allaturum. 

Quare jam mora protinus abrupta 
armis Romanos commotis appeterent, 
eosque in prelio sine venia occiderent, 
neminem vivum pretio dimitterent. 

Hzc inclamantes bacchici divini 
persuaseruut barbaris ut arma caperent, 
qui Romanam ditionem ad Hemum sitam 
concursaverunt totam diripientes. 
Petrus quin etiam aurea corona caput 
vinxit, et pedes calcels purpureis. 

Hos ergo aggressus armis imperator. 
prelio victos compulit in fugam. 

Asan vero Petrusque auctores sceleris 
Istro transmisso cum suis rebellibus, - 
adjunxere semet barbaris loci accolis. 
Cesar cum posset universam Mossiam 
percurrere recteque eam componere, 
quoniam nuspiam quisquam resistebat, 
tale nihil &d tutelam prestitit. 
inflammatis igitur frumenti cumulis, 
simul Blachorum fraudibus deceptus, 
&d urbem regiam retulit inde pedem, 
relictis ibi rebus in discrimine, 

Tum Aaan atque Petrus assumptis Scythis 
in patriam redeunt, prohibente nemine, 
rursusque ingressi Romanas regiones 
Mosis exercent dignum latrocinium. 
Contra hos venit cum innumero exercitu 
Alexius dux cognomento Branas, 

qui regie jamdiu inhians corone, 

nunc conspirantes legiones nactus, 

8 Cesare deficiens sumpsit purpuram, 
atque Byzantium concito cursu veniens 
constitit improvisus ante manía; 

ibique civium, verbis et armis magis, 
sollicitabat valde quotidie animos. 

Bed imperator congregato exercitu 

ex viris militaribus externi generis, 
Italis nempe, Scythis, Iberis, Turcis, 
Italici Corradi consilio impulsus 

&usus est pugna tyranno resistere. 
Nobili genitus fuerat de genere 
Italicorum principum Corradus, 

vir clarus, omni l-ude florentissimus 
nature dotibus preditus eximiis, 
mentis sapientia, viribus corporeis, 
strenuus patrandis proeliis et prevalidus, 
Cesaris sororem in conjugio habens, 


Λ 


D 


E* ὃν θιασώτας 4E τινας δαιμόνων 
Ἐνθουσιῶντας ἐμθιθάσαντες δόλῳ] 
Διαστρόφους xópac τε, χαίτας ἀνίτους, 


5780 Τοιάδε θείας ἐξ ἐπινοίας τάχα 


Αέχειν ὑπηγόρευον αὐτοῖς slc ὅλους, 
Ὅτι θεὸς Μυσῶν τε Βουλγάρων γένους 
Ἐλευθερίαν εὐδοχεῖ ζυγοῦ λύσιν. 
Ταῦτ) ἄρα λιπεῖν καὶ Δημήτριον µἔγαν 


5185 θεσσαλονίχην καὶ νεὼ χάλλος ξένου 


Διατριθάς τε 'Ρωμαϊχὰς καθάπαξ 

Ἐλθεῖν πρὸς αὐτοὺς συμµαχήσοντα σφίσι * 
Μέλλειν τολοιπὸν οὐδὲ βραδύνειν ἔνι, 
Χρεὼν δὲ κινεῖν κατὰ Ῥωμαίων ὅπλα, 


5790 ᾽Ανηλεῶς κτείνειν τε τούτους ἐν µάχῃ. 


Ζωγρεῖν δὲ μηδὲν, μηδ᾽ ἐπὶ λύτροις λόειν. 
Τοιαῦτ᾽ ἀνακράζοντες οἳ θεοπρόποι, 
Ὅπλων γενέσθαι κατέπεισαν βαρθάρους, 
Καὶ τὰ χαθ) ΑΛἴμον 'Popatixà χωρία 


5795 Κατέδραµον ξύμπαντα κείροντες Bla * 


Πέτρος δ’ ἀναδεῖ καὶ χρυσῷ στέφει .κάραν 
Καὶ φοινικοῦν πέδιλον εἱλίσσει πόδας * 
Ὅθεν xaz' αὐτῶν ἑκστρατεύσας ὁ κράτωρ 
Ἐτρέψατο σφᾶς καὶ τίθησι φυγάδας. 


5800 'Acàv δὲ, Πέτρος, κακίας ἀρχηγέται, 


Ἴστρον διαθαίνουσι σὺν ἀποστάταις, 
Καὶ συνέμιξαν βαρθάροις παριστρίοις. 
"Avat $' Σπελθεῖν Μυσίας πάσης ὅρους 
Καὶ τὰ κατ) αὐτὴν εὖ διαθἰσθαι πάνυ 


5805 ΤΠ χωλυσόντων ἰσχύων ἑρημίᾳ, 


Τοιοῦτον οὐδὲν ὥπτο κατειργασμµένος * 

Πυρὶ δὲ χαρπῶν παραδοὺς θηµωνίας, . 
Καὶ ταῖς ἁπάταις ὑποχθεὶς ταῖς τῶν Βλάχων, 
Ἡαλινδρομεϊῖ δἡ πρὸς πόλιν βασιλίδα, 


5810 Τάκεῖ λελοιπὼς ὠδίνοντα πραγμάτων. 


᾽λσὰν δὲ Πέτρος σὺν Σχύθαις εἷς πατρίδα 
Αὖθις ἐπανέδραμον ἀνυποστόλως * 
Ἐπήεσαν οὖν Ῥωμαϊκοῖς χωρίοις 
Λείαν Μυσῶν ἅπαντα δρῶντες, ὡς λόγος * 


9815 Καθ) ov ἀφῖκτο σὺν στρατιᾷ μυρίᾳ 


Στρατηγὸς ᾽Αλέξιος Βρανᾶς τοὐπίκλην * 
"Oc δὴ τρέφων ἔρωτα πάλαι τοῦ στέφους 
Καὶ τηνικαῦτα συνθρομὴν σχὼν ταγμάτων, 
Αποστατήσας, σύμθολα τὰ τοῦ κράτους 


5820 Αὐτῷ περιθεὶς, πρὸς Βυζαντίδα τρέχει * 


Καὶ δὴ πρὸ τειχῶν πὐλίσατό που φθάσας, 
Ηειρώμενος λόγοις τε τοῖς ὅπλοις πλἑον 
Αστυπολιτῶν ὡς ἐνὸν καθ’ ἡμέραν - 

Καὶ βασιλεὺς δὲ στρατιὰν συναλἰσας 
Ανδρῶν ὁπλιτῶν ἐκ φύλων ἀλλοθρόων 
Σχυθῶν, Ἱταλῶν, ᾽Αγαρηνῶν, Ἰθήρων, 
Ἰταλιώτου Κοῤῥάδου συµθουλίᾳ, 
Αντικατέστη τῷ τυράννῳ πρὸς µάχην. 
Ὑπῆρχε ὃ᾽ ἐκφὺς εὐπατριδῶν πατέρων 


5830 Τῶν παρ) [ταλοῖς ἀρχικῶν ὁ Γοῤῥάδος, 


'Avijp περιώνυµος ἐν καλοῖς ὅλοις, 
Λαχὼν φυσιχὴν εἴ γὲ τις εὐκληρίαν, 
Φρενῶν τε βαθύτητα, σώματος σθένος, 
Δραστήριος µάχας τε καὶ ῥωμαλέος ' 


5835 Γαμθρὸς κρατοῦντος sl σύναιμον τυγχά 


221 CJESARBS. 


θεόσδοτον δώρηµα φανεὶς τῷ τέτε 
"Avaxtt τῷδε χαχλ τήνδε τὴν µάχην' 
"Oc εκ Λατίνων συναχείρας Ἱππότας 
᾿λρειμανίους Bic ἑκατὸν καὶ πλέον, 

5840 Πεζοὺς καταφράκτους δὲ πεντακοσίους 
"Hqeixzo τῶνδε καὶ χατορβοῖ τὴν vixnv: 
Παρῆν δὲ κατάφρακτος ὅπλοις xai χράτωρ 
Μετὰ στρατηγῶν εὐσθενῶν τε ταγμάτων. 
Επεὶ δ᾽ ὀπᾶρχε συμπλοχῆς καιρὸς µάχης, 

9845 Ἑὐώνυμον plv sys Καμμύτζης χέρας 
Πρωτοστράτωρ ὤν, εὐγεγὴς, βονληφόρος: 
Τὸ δεξιὸν δὲ βασιλεὺς ἦν διέπων; 

Σὺν Ἰταλοῖς δ᾽ ἴθανε Κοῤῥάδος μέσον. 
Καὶ βρανᾶς δ᾽ ἐξήταζεν αὐτοῦ δυνάµεις 

5850 Μέσον pi? αὐτὸς κατέχων τῶν ταγμάτων 
Τὰ δ᾽ αὖ ἑχατέρωθεν ἱλάρχαι πάλιν; 

Καὶ συῤῥαγείσης παρ’ ἑκατέρων µάχης, 
"[v' ὡς ἔπος φράσαιµι συνελὼν λόγῳ, 
Πίπτει Βρανᾶς αἴσχιστα Κοῤῥάδου ξίφει, 

5855 Καὶ τὴν κεφαλὴν τἔμνεται παραυτίκα, 
Καὶ τέρμα μάχη xal τυραννὶς λαμθάνει. 
Ἐπεὶ δ᾽ ἱπρεσθεύσαντο πρὸς βασιλέα 


Ol; περ μετῆν σθένους τε Λλαμπροῦ καὶ 
[γένους 


Ἐκλιπαροῦντες λύσιν εὐρεῖν πταισµάτων, 
5860 "Avat βραθεύει πᾶσι τὴν ἀμνηστίαν, 

Καὶ προσδραµόντας εὐμενῶς δεδεγµένος 

Πᾶσι χεχρῆσθαι γνησίῳ μεταμέλῳ 

"Exi παραθάσει γε φρικτῶν ὁρχίων 

Τῶν πρὶν πρὸς αὐτὸν ὀπετίθει σὺν Aóqu: 

5865 Λύσιν 5' ἀναθέματος αἰτεῖν αὖ πάλιν 

Παρ᾽ ἀρχιθύτου τῆσδε τῆς Κωνσταντίνου, 

"Q σφας χαθυπέθαλον ἁστοὶ πρὸ τρίτης 

ἸΚστώτες ἄνω τειχέων πυργωµάτων, 

Καὶ δρώμενα βλέποντες αὐτοῖς ἀνόάως, 
5870 Καὶ τῶνδε πολλοὶ τῶν xaxov ᾖσθημένοι, 

θερμῶς πηοσῆλθον τῷ µεγάλῳ ποιμένι’ 

"Αλλοι δὲ δόξαν εἰσδοχῆς δεδωκδτες 

Τῇ τῆς κεφαλῆς κατανεύσει καὶ μὄνῃ, 

Ὡς λῆρον ἡγήσαντο τὴν συµθουλίαν' 
5875 Κατὰ Μυσῶν ἔξεισιν καὶ xác ἄναξ, 

Καὶ τὰς κατ) αὐτοὺς ἑκδρομὰς τὰς ἀσχέτους 

Πάνυ τι μικρὸν ἀναχαιτίσας ὅπλοις, 

Τὴν Αδριανού καταλαμθάνει πόλιν. 

Μυσοὶ δὲ χώμας κατέχειρον καὶ πάλιν 
9880 Τὰς πρὸς Φιλιππούπολιν κατοικουµένας' 

᾽Αφιγμένου δ᾽ ἄνακτος εἷς πάσχον µέρος 

Αφ’ àv ἀἁπανίστατο χωρίων ἄναξ, 

Ἐκεῖσ᾽ ἐπῄει δύστροπον Μυσῶν ἔβνος, 

Οὗτος θέλων οὖν ἀμύνασθαι βαρθάρους 
5885 Ἐφίσταται 57) τοῖς ὅροις Τριαδίτζης 

Καὶ μηδοτιοῦν ἐκ χρύους διανύσας, 

Εὐζωνος αὐτὸς τὴν Κωνσταντίνου φθάνει, 

Στρατὸν παρεικὼς αὐτόθι παραμένειν, 

ππων ἀμίλλαις ἐντρυφῶν καὶ παιγνίοις, 
5890 "Hpoc δ᾽ ἀπαίρει τῆς Κωνσταντίνου πάλιν, 

Καὶ τοὺς Μυσοὺς µέτεισιν, αὖθις τοῖς ὅπλοις' 

Περὶ δὲ παράστασιν ἱδρώσας πάνυ 

Τινὸς Λοθιτζοῦ φρουρίου τῶν αὐτόθι, 


Α vere coleste per id tempus donum 
regi concessum ob imminens discrimen. 
Nempe hic Latiaís collectis equitibus 
Martem spirantibus paulo plus ducentis, 
cataphractisque peditibus quingentis, 
ducem 8e prebuit viotoriamque retulit. 
Cesar quin etium loricatus adfuit 
cum ducibus ac fortibus ordinibus. 
Cumque jam acies essent in procinctu, 
sinistro cornu prefuit Cammytzes 
protostator et nobilis consiliarius ; 
dexterum ipse Cesar cornu rexit; 
medium tenuit Corradus exercitum. 
Aciem et Branas ordinavit suam, 
mediam ipse occupans phalangem, 

p alas tribunis regendas attribuens. 
Mox concurrentibus ulrinque aciebus, 
ut paucis verbis tantam rem complectar, 
Corradi Branas cadit ense turpiter 
eique caput statim amputatur, 
fitque simul pugne finis et tyrannidi, 
Deinde nobiles, qui rebelles fuerant, 
legationem ad Cesarem submiserunt, 


criminis veniam sibi deposcentes. 
Casar se prebuit cunctis indulgentem, 
atque accedentes benevole excipiens, 
cunctia prudenter veram poenitentiam 
violatorum fodorum suadebat : 
αίαυθ ut saori viriclis anathematis 

{ 8 patriarcha Byzantine urbis 
peterent solvi, quibus ante triduum 
α civibus obstricti rite fuerant, 
dum summis moaniis stantes atque turribus 
mala rebellium spectarent facinora. 
Αίστο in his multi tacti penitentia 
ad magnum presulem fervide accedebant : 
ast alii vanam speciem consensus 
capitis nutu tenus simulantes, 
exhortationem Cesaris ridebant. 
Ipse profectus iterum in Messiam 
hostium effusas passim excursiones 
8ane parumper armis compescuit, 
progressus usque ad urbem Hadriani. 
Interim Mosi devastabant rursus 

p circa Philippi civitatem pagos. 
Dum laboranti rex parti succurreret, 
locum quem vacuum abiens reliquerat, 
contumax statim Mosa gens tenebat. 
Barbaros ergo debellare studens 

. ad Triaditze contulit se fines : 
sed cum rigente hieme nil proficeret, 
expeditus ipse Byzantium venit : 
dumque illic miles manet sub Jove frigido, 
circi spectabat ludicra certamina. 
Attamen verno tempore Byzantio 
rursus discedens Mcsos armis petiit : 
cumque ob capiendum laborasset diu 
Lobitzum quoddam Mosis castellum, 


223 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


inconsummatam operam omittens, 
iterum regiam rediit in urbem. 

Scilicet pulchre gratia Propontidos, 
sediüciorum commoda et ornatus, 
venatio dolcis et simul equitatio, 
piscium preda, cum hilaritatibus, 

diu longiuquum non sinebant Cesarem, 
sed ad fruendum sese compellebant. 
Asanis quoque uxorem Cesar cepit 
terliumque ex ejus fratribus Joannem 
obsidis loco traditum accepit. 

Nihilo hic tamen minus postea nocuit 
pro sua malitia pessima Romanisfurbibus. 
Adhuc tenente imperium Isaacio 

defecit quidam Mancaphas cognomine 
Philadelphensis civis Theodorus 
Lydieque et patrie invasit tyrannidem 
atque urbes plurimis multavit damnis 
cum harum pagis, cireum arma ferens. 
Philadelphize Cesar ad fines veniens 

in sua patria conclusit rebellem, 

qui tuno idoneum nactus est agnomen 
dictus ab actis fatuus Theodorus. 

Cum Philadelphi tamen haud posset urbem 
capere Cesar vi peritiaque bellica, 

quod fuit reliquum, conditiones obtulit : 
nempe ut depositis imperii insignibus 
privatam vitam Mancaphas exigeret ; 
urbs autem veterem ordinem reciperet, 
seque priori domino submitteret. 
Mancaphas tamen profugiens ad sultanum, 
Turcis assumptis secum auxiliaribus, 


Romani imperii fines incursabat. 

Missus cum donis legatus ad sultanum, 
Mancapham annuente reduxit sultano 
regiam ad urbem, ibique Cesar vinolis 
perpetuoque illum addixit carceri. 
Cognita res sultani exacuit fratres 

ad iracundiam plurimam atque ad arma, 
perfidiam eriminantes quod prodiderat 


munerun gratia transfugam sibi supplicem. 


Jamque armis sultanum aggressuri erant, 
nisi hic speciosis rem purgasset verbis : 
ait enim hominem a se patrie redditum 
fide interposita, ne vel moreretur, 

neve quid mali pateretur corpore. 

Per illud tempus rex quoque Alamannise 
misit legatos qui rogarent Cesarem 

ut sibi atque exercitui pacificum 
Romanam per ditionem annuercet transitum 
proficiscenti ad Palestine locos. 

Ad regem autem cursus logolheta 

Cesar praemisso, fo dera composuit. 
Accepta vicissimque oblata fide 

stabilem fore cum rege amicitiam, 
logotheta ad Cesarem est reversus. 

Rex autem fines imperii ingresaus 

usque ad Philippi urbem promovit castra. 


Καὶ τοὔργον ἀνήνυτον ἀφεικὼς πάλιν 
5895 Ηρὸς τὴν βασιλεύουσαν εἴσεισι πόλιν; 
AY χάριτες γὰρ τῆς καλῆς Εροποντἰδος 
Al καλλοναί τε τῆσδε xal χάλλη δόµων, 
Τερπνὰ χυνηγέσια σὺν ἱππασίᾳ, 
Σῶν ἰχθύων ἄγρα τε σὺν εὖθυμίᾳ 
5900 Μακρὸν θυραῖον τυγχάνειν οὐκ ἡφίει, 
Αλλα τρέχειν ἤπειγον αὐτὸν πρὸς τάδε, 
Κατέσχεν ἄναξ γαμετὴν ᾿Ασὰν τότε͵ 
Καὶ θάτερον δὲ συγγόνων Ἰωάννην 
Εἴληφε, δόντων εἲς ὁμηρείας λόγον 
5905 "Oc ὕστερύν δέδραχε Ῥωμαίων πόλεις 
Κάκιστα πάντων, φεῦ µισανθρώπου τρόπου ! 
Τούτου κρατοῦντος τοῦ βασιλείου κράτους, 
᾿Αποστατήσας xai. Μαγχαφᾶς τοὐπίκλην 
θεύδωρός τις Φιλαδελφεὺς τῷ γένει, 
5910 Κατατυραννεῖ πατρίδος καὶ Λυδίας, 
Καὶ πλεῖστα δεινῶν εἰργάσατο τὰς πόλεις, 
Κώμας τε λοιπὰς aic ἐπψει aov ὅπλοις, 
"Ava£ δ᾽ ἐπιστὰς Φιλαδελφείας ὅροις 
Ἔμφρουρον αὐτὸν ἐγχκαθιστᾷ πατρίδι, 
5915 Ἡνίκ' ἐπωνόμαστο xal μάλ᾽ ἐνδίχως 
'O Μωροθεόδωρος ix τῶν πραγμάτων. 
πλὴν μὴ δυνηθεὶς τὴν Φιλαδέλφου πόλιν 
"λναξ ἑλεῖν ὅπλοις τε xal στρατηγίαις, 
Πρὸς συµθιθάσεις δεύτερον πλοῦν ἑτράπη 
5020 Ὡς ἂν Μαγκαφᾶς, παράσηµα τοῦ κράτους 
Ῥίψας, καθ) αὐτὸν τὸν βίον διανύτῃ, 
Μθη δὲ τὰ πρὶν ἡ πόλις ἀναλάθῃ, 
Καὶ πάλιν ἰθύνοιτο παρ᾽ οὗ καὶ πάλαι. 
Μαγχαφᾶς οὗτος πἀοσρυεὶς τῷ σουλτάνῳφ 


5925 Τούρχους τε λαθὼν συμμάχους κατ AÓ- 
[σόνων, 


Χώρας ἐπῄει 'Ρωμαϊκὰς ἐκτρίθων. 
Σταλεὶς δὲ σὺν χρήµασι πρέσθυς σουλτάνῳ 
Καὶ τόνδε λαθὼν κατανεύσει σουλτάνου, 
Πρὸς βασιλίδα τὴν πόλιν ἀναφίρει, 
5030 Kai δεσμὰ καὶ κάθειρξιν ἄληκτα φέρει. 
Καὶ τοῦτυ παρώξυνε σουλτὰν συγγόνους 
Πρὸς τὴν κατ’ αὐτοῦ καὶ μάχην καὶ pavlav, 
Ἔγκλημά οἱ φέροντας ἀδίκου δίκης 
Καταπροδόντι πρόσφυγα δώρων χάριν. 
5035 Kal c&y' ἂν ἡμύναντο τοῦτον τοῖς ὅπλοις, 
Et μὴ τιθεὶς πρήφασιν εὔλογον τάχα᾿ 
Ἔφασκεν αὐτὸν ἀποδοῦναι πατρίἰδι 
Ἐπ) ἀσφαλείᾳ µήτε Qaveiv µηδόλως, 
Μήτ) slc δέμας τι τῶν κακῶν πεπονθέναι. 
5040 Tip τηνικαῦτα xal ῥὴξ ᾽Αλαμανίας 
Ἔστειλε πρέσθεις ἀξιῶν βασιλέα 
Αὐτῷ παρασχεῖν σὺν στρατιᾷ φιλίως 
Γῆς παραδραμεῖν Ῥωμαῖδος τοὺς δρους 
Πρὸς Παλαιστίνης τοὺς τόπους ὠρμημένῳ. 
5945 Πρὸς ῥῆγα τοίν»ν, τοῦ δρόµου λογοθίτην 
"AvaE πεπομφὼς, συµθιθάσεις ἀρτύει” 
Δαθών τε πίστεις καὶ δεδωκὼς αὖ πάλιν 
Ὡς ἔμπεδα κέοιτο τὰ τῆς φιλίας͵ 
Αὖθις ἐπανέδραμε πρὸς βασιλέα" 
5950 Καὶ ῥὴξ ἐπιστὰς τοῖς ὅροις Ῥωμαῖδος, 
Καὶ πρὸς Φιλίππου τὴν πόλιν ἐπεφθάχει, 





225 


Καὶ δὴ µετά γε νὰς πρὸς ἀλλήλους σχέσεις 
Καὶ φιλονείκους διενέεις xal μάχας, 
Βασιλικῶν τε ῥηγικῶν τε ταγμάτων 
5955 ᾿᾽Ακαμανῶν στράτευµα πορθμὸν διέδη, 
Καὶ πρὺς Φιλαδέλφειαν Tixs τὴν πόλιν" 
Διὰ δὲ Φρυγίας τε Λαοδιχείας 
Ἐφίσταται váy ova. d oj p 
Ἐν ᾧ µάχην ἵστησι ῥὴξ πρὸς σούλτανον" 
9960 Καὶ τόνδε νικᾷ καὶ κρατεῖ πολιχνίου, 
Ὅπερ σχυλεύσας ἐμπιμπρᾷ μετὰ τόδε. 
Kita πεφθαχὼς ]κονιέων πόλιν, 
Kai τὴνδ’ ἑλὼν ὅπλοις τε xal μάχης νόμφ 
Ὥδευσε λοιπὸν τὴν προκειμένην τρἰθον’ 
5955 Εἰς δ Αντιόχου τὴν πόλιν ἠπειγμένος 
Ἐναπεπνίγη, φεῦ θεοῦ τῶν κριµάτων | 
Ἐναποληφβθεὶς ταῖς δίναις τῶν ὑδάτων 
Ylóc δ᾽ ἐκείνου τὸ κράτος δεδεγµένος 
Καὶ μέχρις αὐτῆς ᾽Αντιοχείας φθάνει, 
5970 Κάκεῖθεν ἤχων Συριακὰς πρὸς πόλεις 
Ἐλευθεροῖ ταύτας γε τῶν ἐκ τῆς "Λγαρ' 
Ηολλὰ δὲ καμὼν κλέσεως Χριστοῦ χάριν, 
Ext καταλέλυκε καὐτὸς τὸν βίον. 
Οἱ δ’ ᾽Αλαμανοὶ ναυσὶ πρ᾽ c τὴν πατρίδα; 
5010 Λὖθις ἐπανήχθησαν εὖ σεσωσμἐνοι' 
Καὶ Φραγγίας Qt Γερμανῶν (67) τ' ἄρχων 
[πάλιν 
Ναυσὶν ἐπῆλθον ὁπλῖται τοῖς ἐξ ᾿Αγαρ' 
Οὐὖκ ἴσχυσαν ὅμως δὲ Σιὼν ἁγίας 
Σφᾶς ἐξελᾶται καὶ νέµειν χροιτωνύµοις’ 
9080 "Qyovto δὲ πλῷ xal πάλιν ἐξ πατρίδα, 
Ὁ δ’ Ἰγκλίνων ῥὴξ κατάρας ἐξ τὴν Κύπρον - 
Ταύτης τε χρατεῖ τοῖς ὅπλοις κατὰ κράτος" 
Δεσμεῖ δὲ συσχὼν xal τύραννον τῆς Κύπρου 
Κομνηνὸν Ἰσάκιον (68) Ἔχετον τρόπους" 
90030 Καὶ καταπλεύσας πρὸς Παλαιστίνης τόπους 
Στράτευμα χατέλιπεν οἰκεῖον Κύπρφ 
'O Γερμανῶν ῥὴξ δηλαδἡ τῶν Ἰγκλίνων 
Καὶ τῇσδ’ ἐκυρίευσεν ὡς υπηχόου, 
ζωῆς 9 ἀφορμὰς αὐτόθεν κεκτηµένος, 
9990 Ἐν τῷ µέλλειν δὲ πρὸς πατρίδ᾽ ἀπιέναι 
Ῥηγὶ Κύπρον δέδωκε τῆς Ηαλαιστίνης 
Οἶκεῖν τε ταύτην, el σχολὴν ἄγει µάχης. 
Καὶ κυριεύειν καὶ κρατεῖν τῆς Κυπρἰων, 
Ὡς ὑπ ἐχείνου προσνεµηθείσης πόθψ 
9995 Ζωηφόρῳ µνήµατι τῷ τοῦ Κυρίου, 
Καὶ συναφθείσης τοῖς ὅροις Παλαιστίνης, 
"Aquv. µετάγων, συγχέων, µετατρέπων 
᾿Ανθρώπινα θεῖά τε πράγµατα κράτωρ 
Καὶ ὁραματουργῶν, ὡς δέδοκτὀ οἱ µόνῳ, 
6000 Εὐθὺςἑρείσας τὸν πόδα κραταρχίᾳ, 
Τὸν πατριάρχην τοῦ θρόνου παραλύει, 
Τὸν Καματηρὸν Βασίλειον ἀδίκως' 
Τὸν Μουντάνην δὲ Νικήταν ἀντεισάχει, 
Τριπέμπελόν τε καὶ χρόνῳ παρειμένον’ 


(67) Ita eodex. Et quidem infra Ephrerius de- 
clarat Germanos hoc loco se intelligere Anglos, 
qui olim scilicet in Britanniam e Germania com- 


migraverant. 


CARSSARES. 


À Exin alternabant vario affectu, 


220 


insuper contendebant dimicabantque 
regis predicti Cesarisque milites, 

donec Alamannum agmen fretum transiit, 
et Philadelphi usque ad urbem venit : 
preteriensque Phrygiam et Laodiceam, 
celeri cursu pervenit Philomelium, 

ubi rex pugnam cum sultano ciet, 

eoque victo, potitur oppidulo, 

idque direptum consumit incendio. 

Pergit deinde ad Iconium urbem, 

quam postquam expugnavit virtute bellica, 
propositum sibi prosequebatur iter : 
jamque ad Antiochi urbem properabat, 
cum suffocatus est, o Dei judicia! 


B rapidis undis fluminis sbreptus. 


Ipsius autem filius suscepto imperio 
usque ad Antiochi progreditur urbem : 
unde ad Syriacas pergens civitates, 
Agarenorum jugum ab illis depulit : 
Christique causa plurimum laborans, 
is quoque vite terminum illio habuit. 
Tum Alamanni navibus inscensis 
reversi sunt in patriam incolumes. 


Rex quoque Gallis et Britannie dominus 
cum olassibus armatis supervenerunt; 
cumque Agarenos pellere ex urbe sanota 
frustra tentassent, ut Christianis traderent, 
marino rursum cursu in patriam redeunt. 
Antea tamen in Cyprum exscenderat 
Anglorum rex, et insula potitus fuerat, 
ejusque vinelis tyrannum tradiderat 
Comnenuin Isaacium, novellum Echetum. 
Tum Palestinas navigans ad terras, 
presidium suum in Cypro reliquerat 
Germanicorum, inquam, rex Anglorum, 
ejusque dominum se gerebat insule, 

et commeatum militi hinc subvehebat. 
Verum in patriam reversurus postea 
Cyprum donavit Palestino regi; 

ut illico pacis tempore vitam gereret, 

quod ipsi regnum tribuit affeotu pio 
propter vivificum Domini sepulorum, 


D quía prope Palestine fines erat. 


Interim imperator sus deque agebat 
cuncta humana et divina ferens, rapiens, 
commutans, ut fit in scenis, pro suo arbitrio, 


Summa videlicet fretus potestate. 


Sede dejecit injusta sententia 
Camaterum Basilium patriarcham : 
substituitque Nicetam Montanum 

vel potius depontanum, confectum senio; 


(65) Cod. ᾽Αλέξιον, manifesto errore, quem coar- 
guit Nicetas, imo ipsemet Ephremius, qui de 
saacio Cypri tyranno in superioribus verba fe- 


cit. 


221 


quem mox despiciens ob ineptitudinem 
pontificali invitum honore exuit. 

Porro Leontium quemdam in sede qosuit 
monachum et virtuti navantem operam, 
quem sibi demonstratum a sancta Virgine 
noctu, affirmavit in publica concione : 
sibique nomen, ejus virtutem, formam 
descriptam esse coblitus ceu in tabula. 
Verumtamen hunc etiam solio pepulit, 
pensi non habens quidquid ante dixerat. 
Deinceps vero pastorem transferre maluit : 
quippe sancte Sionis archipresulem 
nomine Theodosium, Latinum genere, 
sibi familiarem atque imperii vatem, 

ad patriarche summum honorem transtulit. 
Sed nihil buic profuit facti novitas; 
utroque enim excidit sacerdotio, 

Sionis nempe ac regie metropoleos, 
admissus inconsulte, ejeotus turpiter. 

Ad extremum Georgius Xiphilinus 
Constantini pastor est datus urbi. 

Caesari nate fuerant ex primis nuptiis 
virgines pulchri aspectus filie due ; 
quarum priorem rite comas tonsam 
instar sgne Domino sacratam obtulit : 
protereaque vertit in monasterium 
parthenonemque maximis impensis 
paletium dictum antea Joannize : 

hoc, inquam, attribult nate diversorium. 
Alteram autem tradidit nuptam fllio 

regis Sicilie nomine Tancredi. 

Apud se vero imperii paterni hreredem 
alebat Alexium (filium natu minimum, 
qui patriam suam oppressit malorum cumulo. 
Nec soli Branas Theodorusque Lydus 
calcaneum extulerunt contra Cesarem, 
verum post illos etiam Alexi duo, 

qui se jactabant titulo flctitio 

de Manuele imperatore genitos. 

Alter ex his instruotus & sultano 

militum Persicorum ingenti numero 
predam agebat ex Romanis oppidis : 

cui nootu consopito prope Harmala 
sacerdos quidam caput amputavit, 
ceesareique exercitus duci obtulit. 

Alter autem in prelio ocoisus fuit 

8 Basilio chartulario Chumno. 

Basilius etiam quidam, vulgo Chotsas, 

ἃ Cesare deficiens in urbe Tarsia 
Romane ditioni molestus erat : 

sed demum captus exomcatuz miser, 
Rursgusque alius, et posthinc alius denuo, 
tellure ccu gigantas educit fabula, 

imo permulti obstiterunt Isaacio : 

sed omnes, Deo volente, perierunt: 

Hic princeps quia sui nimium amans erat, 
iracundus, levi de causa suspicaz, 
invidia quoque flagrans adversus subditos. 
multos mulctavit membris optimates : 


EPHRJERMII CHRONOGRAPHI 228 


Λ 6005 Οὔὖπερ καταγνοὺς ἀφέλειαν αὐτίκα 
"Axoyta κατήγαγεν ἵερου θρόνου; 
Καὶ τινα Αεόντινον ἐγκαθιδρύει" 
λνδρα µοναστὴν, ἀρετῆς Ove ἐργάτην' 
"Ov τῷδε δεῖξαι τὴν ἀπείρανδρον Κόρην 
6010 Ἔφασκε νυκτὸς συλλόγων ἠθροισμένων, 
Εΐδος τε κλήσιν, ἀρετὴν. τοῦδ᾽ εὐστόχως 
Μάλα διαγράψασαν dc ἐν sixóve: 
᾽λλλά γε καὶ τόνδ) ἀπελαύνει τοῦ θρόνου, 
Πάντα παριδὼν τὰ προηγορευμένα 
6015 Μετάθεσιν δὲ δραματουργεῖ ποιµένος' 
᾽Αρχιθότην γὰρ τῆς Σιὼν τῆς ἁγίας 
Κλῆσιν θεοδόσιον, φῦντα Λατίνων, 
Ἐθάδα τῷδε xai προήγορον κράτους, 
El; πατριαρχῶν ἀνάγει προεδρίἰαν. 
B 06620 ᾽Αλλ’ οὖδεν ἁπώνατο τῆς καινουργίας' 
᾽Αμϕοϊν γὰρ ἐχπέπτωχεν ἱεραρχίαιν, 
Σιών τε τῆς πρὶν xal βασί[λιδος πάλιν, 
Καὶ τῶνδ) ἀτίμως ὁ προθληθεὶς ἀκρίτως, 
Ἔπειτα Γεώργιος ὁ Ἐιφιλῖνος 
6025 Ποιμὴν ἀναδέδεικτο τῆς Κωνσταντίνου. 
Ἐκ τῶν πρὶν εἶχεν αὐτοχράτωρ σπερµάτων 
Παϊδας φυτεύσας καλλιπαρθένους δύο. 
"Qv ἀποχείρει κατ ἔθος πρεσθυτέραν 
Καθιερώσας ὡς ἀμνάδα Κυρίψ 
6030 Μεταθεθληκὼς δ᾽ slc μονὴν ἀσκουμένων 
Καὶ παρθενῶνα δαπάναις ὡς ἀφθόνοις 
Ἰωαννίτζη τὸν κεχλημένον δόµον, 
Ἐνταῦθ) ἑνασκεῖν καὶ κατοικεῖν προσνέμει. 
Ῥηγὸς δὲ συνέζευξεν υἱῷ δευτέραν 
6 60055 Τῆς Σικελίας τοῦ Ταγγρὲ χεχληµένου. 
Κληροῦχον ἀρχῆς πατρικῆς ἀνατρέφων 
Τὸν υἱὸν ᾿Αλέξιον ὕστατον χρόνῳ, 
"Oc συμφορᾶς ἤνεγκε πατρίδι βάρος" 
Οὁ Αυδὸς θεόδωρος, οὐ Βρανᾶς µόνον 
5040 Πτερνισμὸν ἦραν χατὰ τοῦ στεφηφόρου, 
᾽Αλλὰ σὺν αὐτοῖς καὶ δυὰς ᾽Αλεξίων, 
Of σφᾶσ ἐπωνόμασαν αὐτοὺς ullas 
Τοῦ πορφυρανθοῦς Μανουἡλ βασιλεως" 
"Ax! ὧν ὁ μὲν γε προσλαθὼν Ex σουλτάνου 
6045 Συμμαχικόν τι Περσικὸν πλεῖστον στίφος 
Πόλεις ἐπιὼν κατέχειρεν Αὐσόνων' 
"Ov νυχκτὸς ὁποώττοντα καθ’ 'Αρμαλά που 
Κτείνας θύτης τις καὶ τεμὼν αὐτοῦ κάραν 
Ἠνεγκεν αὐτὴν ταγμάτων στρατηγίτῃ. 
D 6050 Kal ἅτερος δὲ χτείνεται κατὰ µάχην 
Πρὸς Βασιλείου χαρτδυλαρίου Χούμνου, 
Καὶ τις δὲ Βασίλειος Χοτζᾶς τού nix av 
᾿Αποστατήσας κατὰ Ταρσίαν πόλιν 
Χώρας ἑκάκου 'Ρωμαϊκὰς καὶ πόλεις, 
6055 "Oc συσχεθεὶς ὄμματα πηροῦται τἆλα" 
Καὶ πάλιν ἄλλος, κἀπὶ τῷδ' ἄλλος πάλιν, 
Ὡς ix χθονὸς γίγαντας αἱρεῖτις μῦθος, 
Καὶ πλῆθος ἀντέστησαν Ἰσαακίψ' 
Kal πᾶντες ἀπώλοντο tfj θεοῦ χρισει. 
6060 'OpylAuc ὢν φίλαυτος οὗτος ὁ κράτωρ 
Κὰξ ὑπονοίας καὶ λαθῆς μικρᾶς µόνης, 
Καὶ ζηλοτυπῶν καὶ φθονῶν ὑπηκόοις, 
Πολλοὺς ἀρίστων παρέθλαψεν εἲς δέµας" 


220 
d áouc μὸν ἑστέρησε τοῦ τῶν ὀμμάτων 

6065 Κομνηνὸν ᾽Ανδρόνικον ἄνευ αἰτίας, — 
Καὶ Κωνσταντῖνον ᾽Ααπιέτην τοὐπίκλην. 
λλους δ᾽ ἐναπέχειρε φροντιστηρίοις. 
Λεηλατούντων σὺν Κομάνοις τῶν Βλάχων 
Τὰ κατὰ δύσιν Ρωμαϊκὰ χωρία, 

6070 Ὅπλα κατ’ αὐτῶν βασιλεὺς αἴρει πάλιν. 
Αγχίαλον οὖν παραµείψας τὴν πόλιν 
Εΐσεισιν Αἶμον τὴν Βλάχων παροικίαν 
Πάντα δὲ τἀχεῖ φρουρίων, πολιγνίων 
Εὑρών ἑρυμνὴν ἰσχὺν ἑνδεδυμένα, 

6075 Καὶ τείχεσι πύργοις τε διειλημμένα’ 
Μυσοὺς δὲ βλέψας ἀγρίων αἰγῶν δίκην 
Τοὺς ἀποκρήμνους καταλαθόντας τόπους 
Ὡς Ῥωμαῖϊχὴν συμπλοκὴν δεδιότας’ 
Πρὸς δ᾽ ab. Σχυθικὸν ὐφορώμενος στίφος 

6080 Ἑποστροφῆς ἦψατο τῆς πρὸς τὴν πόλιν’ 
Διὰ δὲ τεμπῶν δυσθάτων τε χωρίων 
Καὶ τρυμαλιᾶς olov εἰπεῖν δυσπόρου 
Αὐλῶνι σαφῶς πάντα παρεικασµένης 
Τὴν ἐς Βεῤῥόην ἑχδρομὴν τεθειµένος, 

6085 ᾽Απώλεσε πλεϊστόν τε τῶν στρατευμάτων’ 
Κάπχεῖνος ἂν ἔφθαρτο παρὰ βραχύ τι, 

El μὴ βοηθοῦ τοῦ θεοῦ τἐτευχέ πως. 
Ὡς γὰρ ἑαυτοὺς παρέθυσαν slc μέσον 
"Αναξ τε xai στράτευμα δυσκόρου πόρου, 

6090 Ἡγούμενα μὲν διέθη στρατευμάτων 
Καχῶν ἀπαθῆ κινδύνου τε xal µάχης' 
Μέσον δὲ τῆς φάλαγγος ὁ χρατῶν ἔχων, 
Ἐπίθεσιν εὕρατο πρὸς τῶν βαρθάρων 
Οἴἶστοις βαλόντων καὶ δόρασι καὶ λίθοις 

6895 Ἑχατέρωθεν αὐτὸν ὁπλίταις dua, 

Ὡς παραμικρὸν τόνδε φυγεῖν τὸν µόρον, 
Πεσεῖν δὲ πολλοὺς στρατιώτας γεννάδας. 
Ὅμως διεκδὺς δυσστίθητον χωρίον 

Καὶ πρὸς Βεῤῥόην ἀποσωθεὶς σὺν βίᾳ 

6100 Ἔμφροντιν εὗρε στρατιὰν τούτου χάριν 
Φήμῃ δυσήχῳ µάλα τεθροηµένην 
Τῷτοι βασιλεὺς τὴν Κωνσταντίνου φθάει, 
"Ex τοῦδε φήμην οὐ καλὴν ἀνατρέπων' 
Μικρὸν à" ὀφρύος καθυφῆκε καὶ τύφου 

6105 Ἐπαναδραμὼν sic πόλιν τὴν τοῦ κράτους, 
Αθυμίας δόρασιν ἐμπεπαρμένην 
Ἐφ᾽ οἷς κακῶς πέπονθε τὴν ψυχὴν έχων 
Πρὸ τοῦδ’ ἀνασπῶν τὰς ὀφρὺς ἐπηρμένως 
Μετὰ σοθαρᾶς καὶ φρενὸς xai καρδίας, 

6110 Ἐπεστράτωσε χατὰ Μυσῶν βαρθάρων 
Ὀμφὰς προφητῶν κατὰ νοῦν περιστρέφων, 
Ὡς ἔξοδον μὲν θεῖτο σὺν θυμηδίᾳ, 
Ἐπάνοδον δὲ μᾶλλον ἀγαλλιάσει’ 

Βουνοί τε προσδέξαιντο χαίροντες µάλα 

61415 Καὶ πάντα χαβήσαιντο τὰ δρυμοῦ ξύλα, 
Tos 8' ἐξιόντος, ἱἰσιόντος ab πόλιν. 
Οὗτός γε, δόξαις ἀπφδούσαις ἐμμένων, 
Χάριν ἑαυτοῦ γνωµατεύων ἂν τάδε" 

Ὡς οὐ δι’ ἃ πέκραχτο πμλημμµεληµάτων 

6120 "Απασι κοινΏ tf, θεοὺ θείᾳ χρίσει 
θιῷ δίκην τίννυμεν ἁμαρτημάτων: 

Λαῷ παραδοθέντες ἄφρονι τέως 


CASARES. 


À oculorum quidem eripuit lumen 
Andronico Comneno immorenti, 
et Constantino cognomento Aspieta. 
Alios addixit tonsos monasteriis. 
Cum predarentur Blachi cum Comanis 
Romanas terras ad occidentem positas, 
rursus hos contra capit arma Cesar. 
Quamobrem urbe Anchialo praeterita, 
Hemum ingreditur Blachorum sedem : 
sed cum castella ibidem cunctasque urbeculas 
presidiis invenisset munitas validis, 
moenibus atque turribus convestitas ; 
Mosos item cerneret, tanquam capreas, 
prerupta atque inaccessa tenentes loca, 


ne cum Romanis pugnam statariam gererent : 


B Scytharum quoque incursum pertimescerel ; 
reditum ad urbem regiam instruere copit 
angustos per enfractus locosque impervios : 
nimirum per convallem prorsus similem 
foramini, ut ita dicam, impenetrabili, 
Berroen versus militum direxit iter, 
quorum amisit scilicet partem maximam : 
atque ipse summo haud aberat exitio, 
ni sospitator Deus tulisset opem. 

Nam cum 8e in medias conjeoissent fauces 
Cesar exercitusque tam slricti tramitis, 
prima quidem transiit frons exercitus 
sine molestiis prelii atque incolumis : 

scd media phalanx, in qua Cesar erat, 
inoursum barbarorum oopit perpeti, 

C qui telis, lanceis, saxis utroque ex latere 
ipsum ejusque agmen impetebant. 

Quare vix is supremum vitavit fatum, 
multis amissis strenuis militibus. 

Sed tamen tam Cifficilem emensus locum, 
magno cognatu ineolumis Berroen venit, 
ubi sui causa invenit anxium militem 
tristi rumore valde peturbatum. 

Igitur imperator Byzantium properat 
expeditionis famam non pulchram referens : 
et sic remisso superbie supercilio, 
ingressus est imperii metropolim; 
IDcroris nempe aculeis transverberatum 
propter &oceptam cladem gerens animum. 
Antehao enim elato supercilio, 

Ό superbia inflatus ac tumente animo 
adversus Mossos barbaros processerat ; 
diota prophetica mente revolvens, 
quod cum leetitia scilicet foret exitus, 
reditus autem magis adhuo letus : 
quodque exsultantes colles se reciperent, 
ipseque letarentur saltus arbores, 

86 procedente ex urbe vel redeunte. 

In his se obleotans canticis propheticis, 
sibique blandiens hio secum reputebat : 
nequaquam ob communia qua fiunt peccata 
inter mortales, celso Dei judicio 

persolvere nos debitas malitige poenas, 

cum tradimur barbarico insano populo 


231 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


ad punitionem justam correctionemque, 
qui Dei misericordis mos esse solet; 

sed quia Brane tyrannidem secutus erat 
Christianus populus imperio deficiens, 
idcirco his esse implicitum aiebat malis. 
O βοὔ να ingenia stultaque consilia 

si quis hanc mentem gerit et sententiam, 
piorum nempe innumeras 8 Deo catervas 
barbare genti ad interitum tradi 
quamlibet propter erroris insaniam, 

qua lesus sit fortasse mortalis dominus | 
Quin adeo universalem monarchiam sibi 
vaticinans spondebat, et Palaestinam 
jugo subtractam redditurum se imperio ;. 
et se lac populorum ebibiturum, 

divitias voraturum, et pinguedinem 
medullis exhausturum, ut ait propheta. 
Effutivit etiam palam in concione 
disertis verbis, romano Andronicum 
prefuturum annis imperio novem; 

ni redegisset Deus ad triennium, 

ex quc Andronicus sceptro abuti coeperat : 
subtractum autem Andronico sexennium. 
ceu purpura segmentum vi direptum, 

ad sui fuisse adjectum regni spatium : 
geque propterea per id sexennium 


fortasse haudquaquam fore prorsus optimum. 


Verum ne elapsis quidem predictis annis 
visus est mores suos conferre in melius. 
Blachorum gens jam erat intolerabilis, 
Romanis spoliis manubiisque dives 
eximiisque opibus instructa ad bellum : 
quare Romanam incursans provinciam 
oppidum Varnam cepit cum Anchíialo, 

et Triaditze quoque invasit agrum, 
Naissum delevit denique cum Stumpio, 
abductis inde innumeris manubiis, 

viris cum feminis, et gregibus omnigenis. 
Conolusus ergo quaquaversus hostibus 
neo jam tueri victos valens Cesar, 
exercitum bifariam divisit ducibus, 
partim ad locos jubens abire hesperios, 
pertim ad terras nupero afflictas bello : 
Varnamque instauravit cum Anchialo, 
idoneumque imposuit his presidium. 
Ipse profectus denuo Philippopolim 
Mosorum ao Scytharum repressit impetum 
et sua presentia et ducibus pugnacibus. 


Cumque Triballus princeps Scopiorum urbem 


cum universo agro popularetor, 
impetum fecit Cesar cum exercitu 
illumque triumpbali prostravit prelio. 
Exin preteriens cunctum Naissi agrum, 
progressusque ad ampli fluenta Savi, 

ibi in congressum venit cum caro socero, 
cui Bele nomen eral, Ungarie rege; 
cujus colloquio fruitus, atque ut decuit 
invicem impertitis amoris signis, 

illinc reversus est, vocante officio, 


Δ Πρὸς σωφρονισμὸν µαστίγωσιν µετρίαν, 
περ φιλοίκτου, συμπαθοῦς θεοῦ vóptoc: 

6125 Ότι δ) ὀπίσω τῆς Βρανᾶ τυραννίος 
Ὑπῆρξε λαὸς, τοῦδ’ ἀποστὰς τοῦ κράτους, 
Τοιοῖσδε xaxoic ἐκδεδόσθαι συνέθη. 

Ὢ τῶν πονηροῦ σκεμµάτων xal σπερµάτων | 
El ταῦτά τινές εἶσιν ὑπειληφότες, 

6130 Ὡς µυριάδας εὐσ:θῶν ἐκδοὺς ἔχει 
θεὸς πρὸς ἀπώλειαν ἔθνει βαρθάρῳ, 
Οὐτινοσοὸν ἀντίψυχον παροινίας 
Ὄντος καθ᾽ ἡμᾶς τοῦ xxxi πεπονθότος. 
Ηρὸς τοῖσδε προὀφοίθαζεν ὡς µοναρχίαν 

6135 Περιθαλεῖται, xai Παλαιστίνην πάλιν 
Ἐλευθερώσας προσνεμεῖ κραταρχἰᾳ. 

Καὶ γᾶλα δ᾽ ἐθνῶν θηλάσει κατὰ κόρον, 
Β Καὶ πλοῦτον αὐτῶν φάγεται xai τὰ πάχη 
Ἐκμυελεῖ κατὰ τὴν θεοπτίαν. 

6140 Καὶ τοῦτ) ἁμαθῶς συλλόγων ἡλισμένων 
Ἓφασκε λαμπρῶς, ὡς ᾿Ανδρόνιχος χρόνων 
ἝἜμελλεν ἄρξειν ἐννάδα 'Ῥωμαίδος' 
θεὸς δὲ συνέστειλεν elc τὴν τριάδα, 

Κακοῦ φανέντος Ανδρονίκου τῷ κράτει. 

6145 Ἡ 9' ἑξὰς αὕτη τῶν χρόνων ᾿Ανδρονίχου 
Ὡς πορφύρᾳ ῥάκος τι διεῤῥηγμένον 
Ἐπιθέθληται τοῦδε τῇ χραταρχίᾳ’ 

Καὶ χατὰ τούτους οὐκ ἀγαθὸς τοὺς χρόνους 
Γένοιτ’ ἂν ἴσως οὐδὲ βελτίων πἀνυ. 

6150 Ἐπεὶ ὃς παρέδραµεν ἑξὰς τῶν χρόνων, 
Αὐτὸς πάλιν ἦν οὐχ ἑαυτοῦ βελτίων. 
Βλάχων ὑπῆρξεν ἀνυπόστατον φῦλον 

C Ἡλησθὲν λαφύρων Ῥωμαϊχῶν xal σκύλων 
Καὶ πλοῦτον ἀθρὸν ἑνδυθὲν πρὸς τῆς udymc 

6155 Tolvov ἐπῄει 'Popatxoic χωρίοις, 
Καὶ Βάρναν «Ue σὺν ᾽Αγχιάλφ πόλεις 
Καὶ Τριαδίτζης κατέδραµε τοὺς ὅρους, 
Καὶ Νίσον ἡφάνισε σὺν τῷ Στουµπίψ, 
Λείαν ἐκεῖθεν ἀπαγαγὸν μυρίαν 

6160 ᾿Ανδρῶν, γυναικῶν, παντοδαπῶν ἁλόγων. 
Κυχλούμενος γοῦν τοῖς ἐχθροῖς πανταχόθεν, 
Καὶ μὴ σθένων πάσχουσιν ἀμύνειν ἄναξ, 
Εἰς τοὺς στρατηγοὺς στρατιὰν χερµατίσας, 
Ti» μὲν μέρει πέπομφε πρὸς ἑσπέραν, 

6165 ”Άλλῃ δὲ τήνδε πρὸς πονοῦν πάντως µέρος 
Καὶ Βάρναν ἀνέχτισε σὺν ᾽Αγχιάλῳ, 

Καὶ ταῖσδε φρουρὰν ἱκανὴν ὐπεισάχει" 
D Αὐτὸς Ó' ἐπιστὰς τῇ Φιλίππου καὶ πάλιν 
Μυσῶν τε Σχυθῶν ἀνεχαίτιζε στίχας 

6110 Καὶ δι’ ἑαυτοῦ xal στρατηγῶν εὐόπλων' 
Καὶ τριθαλάρχου καταδῃοῦντος πόλιν 
Σὺν τοῖς πὲριξ ἅπασι τὴν τῶν Σκοπίων, 
Ὁρμᾶ κατ) αὐτοῦ βασιλεὺς aov δυνάµει, 
Συμπλακεὶς ἥττησεν αὐτὸν ἑσχάτως. 

6175 Χῶρον παραλλάξας δὲ πάντα τοῦ Νίσου 
Καὶ πρὸς Σάουδον πεφθακὼς βαθυδίνην 
Ἐχεῖσε συνέµιξε κηδεστῇ ow 
Οὐγγρίας ῥηγὶ τῷ Βελᾷ κεχλημένψ, 

Kal οἱ προσαγόρευσιν ἀποτιννύει 

6180 Καὶ τὴν πρεπώδη δεξίωσιν xat σχέσιν' 

Ἔπειτ) ἐκεῖθεν ἁπαναστὰς ὡς olov, 


232 





Με’ ἡμέρας εἴσεισι Φιλίππου πόλιν, 

Κάχεῖθεν ἀνέζευξεν εἷς Κωνσταντίνου, 

Ἐπεὶ δὲ Ἰυσῶν καὶ Σκυθῶν δεινὸν φῦλον 
6185 ᾿Επεστράτευσε xai πάλιν Ῥωμαίδι, 

Δπῃοῦν δὲ φθάνει µέχρι τῆς Αρκαδίου, 

Καὶ στρατιὰν ἤττησεν αἰσχρῶς Αὐσόνων 

Πρὸς ἀντιπαράταζιν ἐκτεταγμένην, 

Ἔγνω δι’ αὐτοῦ σφᾶς μετελθεῖν à κράτωρ, 
6190 ᾽Απογραφὴν οὖν, συλλογὴν καθη µέραν 

“Ορᾷν ὑπῆρχε Ῥῶμαϊκῶν ταγμάτων’ 

Πρὸς δὲ ξενικὸν συμμαχικὸν μυρίον 

Μισθοῦ συνιὸν ἐξ ὅλης ἐθναρχίας. 

Ὡς οὖν ἀπειράριθμον Ἰθροίσθη στίφος, 
6105 Ἔξεισιν Ἶρος τῆς Κωνσταντίνου κράτωρ, 

Χρυσοῦ χεντηνάρια πέντε πρὸς δέκα, 

Αργυρίου δ᾽ αὖ ἐξήκοντ) ἐπηγμένος" 

Καὶ πρὸς 'Ραιδεστὸν τὴν πόλιν ἀφιγμένος, 

Ἐχεῖ φύσας ἔφαγε μυστιχκὸν Πάσχα, 
6200 ᾿Εορτάσας ἔγερσιν ἡμῶν Δεσπότου 

Πρώτην χυριώνυµον, ὡς πιστοῖς ἔθος. 

Ευγγίνεται δ) ἐνταῦθα Βασιλακίῳ 

᾽Ανδρὶ βιοῦντι Blov ἐξηλλαγμένον 

Καὶ διαγωγὴν ἀσυνήθη τοῖς ὅλοις᾽ 
6505 Ὅστις τὰ πρόσθεν προθλέπειν εἶχε κλέος, 

Etc ὃν συνέῤῥει πᾶς τις ὡς εἰς Λοξίαν. 

Οὐδὲν διεξῄει δὲ τρανὲς συνόλως, 

Οὐδ’ ύγιες τε xal διηυκρινηµένον, 

᾽Αλλά γριφώδη πάντα, πεπλανη μένα" 
6210 Ἐν δ᾽ ab γε πολλοῖς ἀπεφλυάρει λόγους 

Εὐτραπελίας καὶ γέλωτος ἀξίους, 

Μαστοὺς γυναικῶν ἀναδιφῶν παλάµαις, 

Περιαθρῶν τε xai σφυρὰ τούτων πάλιν, 

Εφ’ ole συνεῖρε καὶ μακρὰς ληρωδίας. 
6215 Ὅμως ἐπεισπάσατο συρφάκων ὄχλον, 

Καὶ oi προσεῖχον ola xal πρδηγόρῳ. 

Συνείπετ) αὐτῷ xai τινα γραϊδίων 

ΟἹστρηλατουμένων τε xal παραφόρων 

Τα δρώµενά οἱ παντα καὶ λελεγμένα 
6220 Διατρανούντων ἀφικνουμένοις ὅλοις. 

Τοῖς πλείοσι δ᾽ ἔδοξε τοῦτον εἰδότων 

Προφητιχός τις xal θεῷ πεφιλµένος' 

Οἷς σύνεσις ὃ’ ἦν καὶ φρένες xplvetw δέον, 

Γελοῖος ὑπείληπτο ληρώδης γέρων' 
6225 Ἔδοξε δ’ ἄλλοις πνεῦμα Πύθωνος φἑρειν’ 

στις ἐπιστάντι γε τῷ στεφηφόρῳ 

Καὶ τόνδ) ἱλαρῶς εὐλογήσαντι τότε 

0ὁδὲν κατξίωσε προσσχεῖν συνόλως᾽ 

"Avo δὲ χάτω βακχικῶς πως ἠγμένος 
6230 ᾿Ονείδεσιν ἕθαλλε συνειλεγµένους, 

Τοὺς δ᾽ ἐν τέλει μάλιστα xal γερουσίας" 

Καὶ χράτορα ὃ) οὐχ ἦττον ἦν xax λέγων’ 

Καὶ oi κρατὸς 9' ὥρμησεν ἁρπάσαι πῖλον. 

Ἱόλις δὲ λήξας πωλιχῶν χινηµάτων, 
6235 Tz διὰ χειρὸς εὖτελεῖ βαχτηρίᾳ 

"Op pat! ἁμαυροϊ βασιλικῆς εἰχόνος 

En πίνακος αὐτόθ᾽ ἐγγεγραμμένης' 

Too δ᾽ ὡς µεμηνότος καταγυοὺς ἄναξ. 

”λλλαις ἑαυτὸν φροντίσιν ἑνησχόλει. 
6240 ᾿Ἐκεῖθεν εἰς Κύψελλα φρούριον φθάσας, 


PazAOL. 8, OXLIII. 


CJBSABRES. 
A brevique post pervenit Philippopolim, 


i--] 


atque hinc concessit Constantinopolim. 
Sed quoniam Moesi et Scythe gentes efferse 
rursus molestia erant Romanis terris 
predantesque pervenerant Arcadiopolim, 
exercitu Romano victo turpiter 

qui contra exire in aciem ausus fuerat ; 
bellum constituit 08985 per se gerere. 
Conscribebatur itaque quotidie exercitus, 
Romanique ordines centuriabantur : 
plurimus etiam advena et auxiliaris 
conducebatur miles in cuneto imperio. 
Jamque collectis copiis prope innumeris, 
vere ineunte Cesar Byzantio exivit, 

auri quidem centenarios quindecim; 
argenti sexaginta secum ferens. 

Et ad Rhedestum usque progressus urbem 
mysticum ibi manducavit pascha, 
resurrectionem Christi solemnem peragens, 
primam nempe Dominicam, Christiano more 
Ibi in colloquium venit cum Basilacio 

viro vivente insolitum vile genus, 

nulli suetos profitente mores, 

qui futura canendi cluebat gloria, 

cunctis ad eum venientibus ceu ad Loxiam. 
Nec tamen is dicebat perspicue quidquam, 
neve qui sanum probeque definitum, 
verum fallacia cuncta et perobscura. 
Profecto ejus sertznones plerumque erant 
scurriliter effusi risuque digni. 

Papillas feminarum contrectans manibus 
inspiciensque pariter illarum talos, 

longas tum demum nectebat cantilenas. 
Plebeiam tamen turbam is illexerat 
prebentem aures sibi tanquam vat. 
Comitabantur illum et quaedam vetule 
vecordi ostro percitz atque insane, 

qu& gestus ejus pariter et dicta omnia 
edisserebant populi corone. 

Vulgares ergo homines qui hunc noverant, 
prophete loco habebant Deoque chari : 
verum cordati et sano judicio prediti 
ridiculum nugacemque putabant senem : 
alii postremo pythonicum credebant. 

Is accedentem per id tempus principem 

et salutantem comiter ac benevole 


D nullo dignatus est respectu, auditu : 


imo hac illac discurens tanquam baecha 
conviciis circumstantes onerabat, 
prefectos presertim 80 senalores ; 

nec minus ipsi Cesari maledicebat : 
quin et detrahere capite tentavit apicem. 
Demum desistens equinis saltationibus, 
vili quem forte manu gerebat baculo 
oculos violavit regie imaginis 

que prostabat ibidem picta in tabula, 
Tuno homine ut insani contempto cereba. 
Cesar ad «lias animum convertit curas. 
Illino promotis ad Cypsella castris, 


AA 


235 EPHRJEMI CHRONOGRAPHI 230 


animi causa venatum est profectus, 
invitavique fratrem ut secum iret. 

Hic autem vene simulans sectionem 
venatorium excursum declinavit : 

quare imperator solus est profectus. 

Tunc eéonjurati idoneum nacti tempus 
germanum ejus Alexium raptim ducunt 
intra tentorium regium thronoque collocant, 
et Romanum salutant imperatorem, 
plausibus, ut fit regibus, concrepantes. 
Audita re Isaacius Deum rogabat 

ut se presenti discrimini eriperet. 

Tum míssos cernens equites qvi se caperent 
celeri cursu instantes, habenis laxis 

coepit et ipse in fugam se conjicere : 
oppositique fluvii tranatis fluctibus, 
calcaribus urgebat cursum equi. 

Sed tamen captus in oppido Stagira 

orbatus est oculorum luminibus 

in venerando monasterio Bere, 

cujns fundator fuerat sebastocrator 
imperatoris Andronici genitor. 

Sio Isaacius luminibus cassus 

regio in palatio clauditur ceu carcere, 

ubi propter doloris acerbitatem 

nullum per dies complures gustavit cibum. 
Exin ad duas columnas (sic locus dicitur) 
domus ípsi assignatur in Propontide. 
postquam Romanum dominus imperium 
rexerat annis novem cum septem mensibus, 


ALEXIUS ANGELUS AN. VIII, MENS. VI. 
Atque ita Alexius imperio potitus 
rerumque summam solus administrans, 
non tamen festinavit Byzantium statim, 
Bed occiduis partibus laborantibus, 
propter molestos principes Mossorum 
Asanem atque Petrum infaustos fratres, 
opem curamque censuit impendendam. 
Signiflcavit tamen conjugi dignitatem suam 
senatusque parti qua in urbe erat, 
cleroque toti, civibusque simul. 
Atque hano novarum notitiam rerum 
nemo non libenter hausit auribus. 
Dum tamen Euphrosyne ducena 
ad magnum templum regina procederet, 
plebeisee turbas conspireta manus 
virum cognomine Contostephanum, 
Alexium autem nomine, deducens 
in magnum Dei venerandum templum, 
imperatorem Homanum salutavit. 
Verum {8 captus statim ab optimatibus 
meritam habuit carceris custodiam. 
Deinde cunctus populus ad templum currens 
imperatricem salutsbat Euphrosynen. 


(69) Atqui Ephremius in titulo scripserat notam 
t",que in Grecorum scriptis significat partem 
dimidiam. Quamobrem et ego perpetuo scripsi 
mens. Vl, que anni pars est dimidia, Sed tamen 
tum ex hoc loco, ium etiam aliunde necessario 


Α Πρὸς θήραν ἑξώρμησε τέρψεως χάριν' 
Καὶ συνεκάλει καὶ σύναιμον πρὸς τόδε' 
Σκεψάµενος δὲ τὴν φλεθὸς σχάσιν ὅδε 
ToU πρὸς κυνηγέσιον ἐχκρούει δρόμου 

6245 Ἔξεισι δ᾽ οὕτως αὐτοκράτωρ καὶ μόνος, 
Συνίστορες δὲ προσλαθόντες σχεµµάτων 
Σύναιμον ᾽Αλέξιον ἄγουσι τάχος 
Σκηνἡ πρὸς αὐτὴν καὶ βασίλειον θρόνον, 
Καὶ τόνδ᾽ ἀνεῖπον αὐτοκράτοφ”' Αὐσόνων 

6250 Toi; βασιλικοῖς ἀλαλάζοντες χρότοις. 
Καὶ γνοὺς Ἰσαάχιος τὰ πεπραγμένα, 
θεοκλυτῶν ἦν χἰνδυνον πεφευχέναι. 

Επεὶ δὲ συνέξοντας αὐτὸν ἱππότας 
Εώρα συντρέχοντας ἁπτέρῳ τάχει, 

6255 ᾿Ανεὶς χαχινὰ πρὸς φυγὴν μετετρᾶπη" 
Καὶ ῥοῦν ποταμοῦ διαθὰς προκειµένου, 
Ἔλαυνεν ἵππον φυγαδεύων 7j σθένος. 
Πλὴν αυσχεθεἰς γε χατά Στάγειραν πόλιν, 
Ἐχκόπτεται 07) τὰς χόρας τῶν ὀμμμάτων 

6260 Κατὰ σεμνεῖον εὐαγὲς τὸ τῆς Βήρας, 
Οὗπερ δοµήτωρ σεθαστοχράτωρ ἔφυ 
Τοῦδ’ ᾿Λνδρονίκου xal τοχεὺς στεφηφόρου. 
Οὕτω δ) Ἰσαάχιος ἐκκοπεὶς χόρας, 

Ἐν βασιλείοις ἐγχαθείργνυται δόµοις 

6205 Οὐχὶ μετασχὼν οἱασοῦν ἐδητύος, 

Διά τὸ πάθος ἡμερῶν συχνῶν πάνυ, 

"Ente! ἐχεῖθεν ἔσχεν αὐτὸν οἰχία 

Ἠ κατὰ διπλοῦν xlova Προποντίδος, 

Σὺν μησὶν ἑπτὰ (69) λυκάθαντας ἑννέα 
6270 Κραταρχίας ἄρξαντα τῆς τῶν Αὐσόνων. 


C ΑΛΕΞΙΟΣ O ATTEAOZ ET. H', ς’. 
Οὕτω δ᾽ ἐπιθὰς ᾽Αλέξιος τοῦ κράτους 
Καὶ τῶν ὅλων σχὼν χαθαρῶς αὐταρχίαν, 
Οὐκ εὐθὺς εἰσέδραμε πρὸς Βυζαντίδα, 
᾽Αλλά κακῶς πάσχουσι τοῖς κατὰ δύσιν 

6275 Παρὰ Μυσαρχῶν κασιγνήτων δυστρόπων 
᾿Λσάν τε Πέτρου τῆσ κακῆς ξυνωρίδος 
Προστρέχει πράγµασι καὶ τοῖσδε ἀμύνει. 
Δηλοϊ δ) ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ πραχθὲν τῇ συζὐγφ. 
Γερουσίας μέρει τε τῷ κατὰ πόλιν, 

6280 Ἐλήρῳ τε παντὶ xal πολιτείᾳ πάλιν" 
Καὶ πᾶς τις ὠσὶν ἀκοὴν πεπραγμένων 
"Ayav ἱλαρῶς ἡδέως ἠχιιχόει. 

Τῆς δ᾽ Εὐφροσύνης Δουκαίνης βαςιλίδος 

Hpàc τὸν µέγιστον vay ἀφικνουμένης,} 
D 6285 Στίφος βαναύσων φρατρίαν δεδρακότε» 

΄Ἄνδρα Κπντοστέφανόν τινα τοὐπίκλην, 

Αλέξιον κλήσει δὲ, συνειληφότες 

Ἐν τῷ μεγίστῳ τοῦ θεοῦ θείφ δόμφ 

6290 ᾿Ανεῖπον ὡς ἄνακτα τῆς Ῥωμαίδος. 
Λαμπρων δ᾽ ἐγίοις συσχεθεὶς παραυτίκα 
Φρουρὰν ὑπέστη xai κάθειρξιν ἑνδίκως. 
Καὶ λοιπὸν ἅπας προστρέχων Oel δόμφ 
Τὴν Βὐφροσύνην ἀνύμνει βασιλίδα. 


constat, predictam notam liberiore sensu ab 
Ephremio usurpari ad significandum quemlibet 
anni excessum. Quis enim tot Caesares annis N. 
cum mensibus adamussim sex regnavisse credat! 





231 


6295 Μεθ) ἡμέρας δ᾽ εἴσεισι xal κράτωρ πόλιν, 
Οὐ πᾶσιν ἁἀσπάσιος Qv χάριν ἔδρα 
EM σύγγονον φίλον τε καὶ βασιλέα, 
Ol καὶ παρεφθἐγγοντο δήπουθεν τάδε, 
"Ay οἶδεν ὕδωρ τοὺς πεπωχότας πνἰγειν, 
6300 Tl λοιπὸν ἄλλο καὶ πιὼν ζήσαιτό τις ; 
El δ) οὐ λυτροῦται τὸν σύναιμον κινδύνου 
Ὅ φίλος αὐτάδελφος, οἴχεται φύσις. 
Όμως παρελθὼν slc νεὼν θεοῦ μέγαν 
Καὶ ταινιωθεὶς ταῖν χεροῖν ἀρχιθύτου, 
6305 Ἔξεισιν αὖθις ὡς ἔθος στεφηφόροις’ 
"voc προσήχθη γαῦρος stc Ἱππασίαν 
Φατνιστὸς ᾽Αῤῥάδιος, εὖ ἠσκημένος, 
Ὡς οὖν ἐπῆλθεν ἐγκαθιζῆσαι δίφρῳ, 
Ἴππος φβριµάσσων, γαυριῶν ἂν ἐχτόπως, 
6310 )Εμπροσθίους δ' ἄνωθεν ἀνυψῶν πόδας 
Καὶ βλοσσυρόν τι xal μανιῶδες βλέπων. 
Τὸ δάπεδον 5' ὄνυξι κόπτων συχνάκις, 
Ῥὸν ἀναθάτην ἀπεσείετ ἐξόχως' 
Ἐπεὶ δὲ λαθὼν ἐμθεθήχει τῷ δίφρφ 
6315 'Hvla λαθὼν ἐν χεροῖν αὐτοκράτωρ, 
Οὐχ ἦτνον ἵππος ἀγέρωχος Ἠτάκτει 
Πόδας ἀνυψῶν καὶ κροαίνων ἁγρίως 
Μετ’ ἐξακούστων χρεμμετισμῶν xal xpótov: 
Καὶ ταῦτα ποιῶν οὐκ ἔληξε παράπαν, 
6320 Ἔως κεφαλῆς τοῦ κρατοῦντος τὸ στέφος 
Χαμαὶ πεσεῖν δέδρακε, καὶ τούτου µέρη 
θραῦσίν τε παθεῖν, δυσχλεᾶ τ) ἀκοσμίαν, 
Αὐτὸς δ᾽ ἀπεσφχίριστο (70) μᾶλ’ ἐφεστρίδι 
ππον δ) ἀναθὰς ἄλλον ὁ στεφηφόρος 
6325 Πομπὴν ἐπεισόδιον εἶχεν ἀνύσας 
Σὺν τῷ κεσόντι xàl τεθραυσμένῳ στέφει: 
»᾽Απαίσιος δ᾽ ἕδοξεν οἰωνὸς τόδε, 
Ὑπῆρχεν οὗτος ἀγαθὸς τρόπους κράτωρ, 
Μείλιχος, ἠσύχιος, ἡπία φύσις, 
6330 Ἱλαρὸν, εὐέντευχτον Ίθος εὖ φέρων, 
Μεταδοτιχὸς καὶ φιλο'χτίρµων πλέον, 
Πᾶσι προσιτὸς, εὐμενὴς ὁπηχόοις, 
Ἡδὺς, χαρίεις, εὀπρεπὴς ὄψιν ἄγαν, 
Ὄρθιος, εὐπλίξ τε, Νιρεύς τις νέος, 
6335 Οὔτινα βλάψας slc δέµας, εἷς οὐσίαν, 
Οὔτ) aS νεοχμώσας τι τῆς Ἐκκλησίας 
Οὐ καινίσας ἔθιμα τῆς «paxapylac: 
λισῶν διαθόλους τε θῶπας χαθάπαξ" 
Λἰσθητική τις καρδία σὴς ὁστέων, 
6340 Τῆς εἰς ἁδελφὸν ἀδίκου παροινίας 
Ἐν συντριθῇ πνεύματος εὖ ᾖσθημένος 
Καὶ κατανύξει καρδίας δακρυχἑων’ 
"Eo" οὗ γυνή τις οὖκ ἐφάνη γαµέτου 
"Ex τοῦδε xax εἲς δέµας πεπονθότος, 
6345 Ηαρειὰς ἀμφίδρυφος fj xxl λυσίθριξ, 
0ὁδ) ἀπελαθεὶς ὦπτό τις πατρίδος’ 
Πλὴν νωχελἠς ἦν καὶ μαλαχὸς τὴν φύσιν, 
O58" e$ πεφυκὼς πρὸς διοίκησιν ὅλων, 
Ἐκ τῆς Φυσικης νωβρότητος συντρόφου 
6390 Καὶ τῆς τρυχούσης τοὺς πόδας καχεξίας. 
Οὔτος qe τοίνυν ἀσφαλῶς σχὼν τὸ κράτος, 


(70) Cod. ἐπεσφαίριστο. 


CASBARES. 


À Post dies aliquot Cesar quoque in urbem 


haud cunctis venit ob suum facinus 


contra ger nanum fratrem suumque dominum. 


Atque convicians aliquis sic forte aiebat : 
Si bibentes quidem prefocat aqua, 

quis jam salio potu vitam toleret? 

et si fratrem non redímit a discrimine 
germanus frater, periit natura, 

Altamen progressus ad templum magnum, 
et patriarche coronatus manibus, 

exiit ad pompam Cesaribus solitam : 

ad quem sublimis, ut insideret, ducitur 


equus Arabs de presepibus et bene exercitus : 


verum dum Cesar in ephippium insilit, 
subsultans equus valdeque ferociens, 


p seque anteriores arrigens in pedes, 


c 


torvis in iracundia suffusis oculis, 

et pavimentum ungulis sepe quatiens, 
miro sessorem recusabat nisu : 

sed cum repente ephippium occupasset 
prehendissetque frenum imperator, 

nihilo tamen ferociebat minus : 
equus elatis pedibus terramque verberans, 
sonorisque hinnitibus aerem complens ; 
neque a furore hujusmodi prius destitit, 
quam capite coronam excussit Cesari 
humi projectam, cujus etiam partes 
confracte sunt infauste atque indecore : 
sessor autem strato corruit purpureo. 
Quamobrem alio inscenso Cesar equo 
qualemcumque demum absolvit pompam 
cum stemmate confracto et deciduo ; 

quod levum omen visum est spectantibus. 
Erat hic Cesar indole bona preditus, 
comis, tranquillus, mansueto ingenio, 
hilaris, accesu affatuque facilis, 

clemente animo, manu liberali, 

cunctorum precibus patens, et benevolus : 
blandus, gratiosus, formosusque admodum, 
procerus, virente state, alter Nireus. 
Neminis hic corpori reive nocuit, 

neque in Ecclesia quidam innovavit, 

neo obrogavit item imperii legihus ; 
assentationis eque et calumnie osor. 
Cumque easet tenero imbutus animo 
crimen adversus fratrem, ut cariem ossium, 


D exulcerata (xum gerebat mente, 


gemitibusque et lacrymis expiabat. 

Ipso regnante nulla unquam mulier 
propter mariti mutilatum corpus 

vel laceravit genas vel solvit comam, 

nec quisquam patria pulsus in exsilium. 
Ceterum socors remissoque ingenio, 
neque ad rempublicam regendam idoneus 
propter natura insitam segnitiem, 

et quia pedibus etiam laborabat. 

Quietus ergo moderans imperio 


239 | REPHRARMII CHRONOGRAPHI 2A0 


atque in regali desidens palatio 
plurimos donis largiter ditabat 
eximiisque augebat dignitatibus. 

In orientem postea cum copiis transiit : 
audivit enim, denuo rebellem 

Alexium quemdam in provincia Cilicum, 
(illius nomine scilicet assumpto 

Alexii Cesare Manuele nati) 

pagos incursu urbesque perturbare, 

Ad Melangiorum ergo presidia pergens, 
atque illic etiam salulatus dominus 
reversus est in urbem imperator. 
Obortum est deinde Romano imperio 


molestum monstrum alque inexspectatum 


tyrannus ille Cypriorum lsacius ; 

qui ad sultenum repente profugiens 
atque ibi nactus auxiliares copias, 
Romanas terras urbesque divexabat. 
Sed enim ambos mors oppressit demum. 
Casar de terris occiduis sollicitus 
peritum ducem cognomento Aspielam 
cum numeroso validoque excrcitu 
.&dversus Mosos barbaros hostes misit 
verum infelici commisso prelio, 
captus est barbaris Aspieta Mosis. 
Plurimum rureus Cesar gerens curam 
occiduarum urbium afflictarum, 
Isacium, cui tradiderat filiam nuptui, 
Bebastocratem dignitate, misit 

denuo curn prevalido ingente exercitu : 
Sed ab Asane captus et hic barbaro, 
vinola diuturna et carcerem perpessus, 
ibidem violenta morte obiit. 

Verum et ipse barbarus Asan periit 
manu cujusdam Mosi Ibanci domitus; 
Petrtsque obtinuit Musis principatum. 


Sed cum hioc etiam gladio fuisset cessus, 
princeps Messorum exstitit Joannes 
Petri Asanisque frater, ingenio pessimo, 
et Romanarum urbium pernicies. 
Ibancus autem ad Cesarem confugiens 
atque libente animo receptus 

Romanis partibus utileni se prebuil, 
floribus nempe juvenis, fori manu, 

sed &d sumendam iram paraltissimus. 
Huie collocavit Cesar in matrimonium 
in aulam advenienti neptem suam. 

et prefecturam tradidit Philippopoleos. 
Is autem contra Μωσος et contra Scythas 
firmum Romani imperii munimen erat. 
Jam cum Sicilia ab Alamannis barbaris 
turpiter esset domita, tunc in Italiam 

vi deportata est ceu preda belli 

filia quoque Cesaris Isaacii ; 

et regis Alamannie germano fratri 
Philippo juncta est nuptiali foedere, 


(71) Cod. λαθήν. 


Α Καὶ βασιλείοις ἐνδιατρίψας δόµοις, 


Καὶ δωρεαῖς τοὺς πλείστους χαταπιάνας 
Καὶ φιλοτίµοις ἀξίοις καθηδύνας, 

0956 Μιτὰ στρατιᾶς ἐκπερᾷ πρὸς τὴν or 
"Hxoucto καὶ γὰρ ὡς ἀποστιάτης πάλιν 
"AME τις Κιλίχων ἐπαρχίας 
Προσηγορίαν ὑποδὺς ᾽Αλεξίου 
Οὗπερ τοχεὺς ἦν Μανουἡλ αὐτοχράτωρ, 

6300 Κώμας ἐπιὼν ἀνέσειε τὰς πόλεις. 

Τοίνυν ἐπιστὰς φρουρίοις Μελαγγείων, 
Καὶ τοῖς ἐχεῖσε βασιλεὺς αὐτοκράτωρ 
᾿Αναγορευθεὶς πρὸς πόλιν ὑποστρέφει' 
Εἶτ' ἀνεφύη Ῥωμαῖδος τῷ κράτει 

6305 Κακόν τι τερµἑριον ἄελπτον πάλιν. 
Ἰσάχιος τύραννος αἰσχρὸς Κυπρίων, 

Β Ὃς ἐξαπίνης προσρυεὶς τῷ σουλτάνῳ 
Κάκεῖθεν εὑρὼν συμμµαχικόὀν τι στίφο 

2 μμαχ qos 

Χώρας Ex&xou xai πόλεις ᾿ῬΡωμαίδος. 

6370 "Ώλλυντο δ᾽ ἄμφω παραπεμφθέντες µόρῳ. 
Φροντίδα τιθεὶς δυτικῶν χωρῶν ἆδαξ, 
Μετὰ στρατιᾶς ἵκανης εὐχαρδίου 
"Av8pa στρατηγὸν τοὐπίκλην ᾽Ασπιέτην 
Κατὰ Μυσῶν πέποµφεν ἐχθρῶν βαρθάρων’ 

6376 ἈΧρησάμενος δὲ μὴ δεόντως τῇ µάχῃ. 
Αὐτοῖς ἑάλω βαρθάροις ἀντιμάχοις, 
Ποιούμενος λόγον δὲ πλείονα πάλιν 
Κράτωρ δυτικῶν ἀστέων χακουµένων, 
Ἰσαάκιον γαμθρὸν εἷς θυγατέρα 

6380 Τὸν σεθαστοκράτορα πέμπει δευτέρως 
Σὺν δυσαρίθµῳ στρατιᾷ ῥωμαλίᾳ. 
Κάκεῖνος ᾿Ασὰν συσχεβεὶς τῷ βαρθάρῳ 

C Χρόνια δεσμὰ xal κάθειρξιν ὑπίδυ, 
Ἐν οἷς ἐναπέψυξε βιαίῳ µόρφ. 

6383 Πλὴν ἀλλὰ καὶ βάρθαρος ᾿Ασὰν ἐφθάρή - 
Κλῆσιν Ἰδαγκῳ τινι Μυσῶν ἐκ γένους" 
Καὶ Ἠέτρος ἀρχὴν τὴν Μυσῶν λαθών (71) 

[ἔχει. 
Καὶ τοῦδε xaxüx ἀποκτανθέντος ξίφει, 
Ἰωάννης δέδεικτο µυσαρχηγέτης, 

6390 ᾿Ασὰν Πέτρου σύναιμος, αἴσχιστος τρόπους, 
Τῶν ᾿Ρωμαϊκῶν ἀστέων καθχιρέτης. 

Ὁ δ᾽ οὖν ᾿Ιθαγκὸς προσρυεὶς στεφηφόρῳ 
Καὶ παρὰ τοῦδε προσδεχθεὶς µάλ)᾽ ἀσμένως, 
Ἀρήσιμος tto τῷ μέρει τῶν Αὐσόνων, 

6395 Αχμαῖος ὧν τις xat χέρας ῥωμαλέος, 

᾿Οξύῤῥοπος δ᾽ οὖν πρὸς θυμὸν xal µανίαν. 
D Τούτῳ κατηγγύησε πρὸς συνοιχίαν 

Τὴν θυγατριδῆν βασιλεὺς ἀφιγμένφ. 

Ὕπαρχον ἀρχὴν τῆς Φιλίππου χειρίσας, 

6400 *Oc ἦν ἐπιτείχισμα Μυσοῖς καὶ Σχύθαις, 
Τειχῆρες Λὐσόνων δὲ χωρίων μέρει, 

Τοῖς ᾽Αλαμανοῖς βαρθάροις Σικελίας 
Αἱσχρῶς ἀλούσης, ἐν Ἰταλίᾳ τότε 
Δορυάλωτος συναπήχθη πρὸς βίαν, 

6105 Καὶ θυγάτηρ ἄνακτος ᾿Ισααχίου, 

Καὶ κασιγνήτῳφ ῥηγὸς Αλαμανίας 
Φιλιππῳ συνέζευκτο πρὸς γάµου σχέἑσιν, 


20M CAESARBS. 


Πόσιν ἑαυτῆς ἀποθαλοῦσα µόρῳ 
Τοῦ Σικελῶν ἄρξαντος υἱὸν πρὸ χρόνων * 

6410 ^H χυχεῶνα πικρίας ἀψινθίου 
Ποτήριον δ᾽ οὐχ ἧττον ὀργῆς Κυρίου 
Ὀλέθριον κίρνησι τῇ Βυζαντίδι. 

Πάσχων τὰ τοῦ σώματος ἄρθρα xai βάθρα 
Οὐ συνεχῶς μὲν καὶ διὰ βίου κράτωρ, 
6415 Κατὰ δὲ κόκλους xal τινας περιόδους 
"Ex τινος ὕλης σώματος καχεξίας, 
Ὀδύνας εἶχε καὶ δυσυποίστους πόνους, 
Επεισρυέντος τοῦ χακοῦ καὶ τοῦ πάθους, 
"Éapoc οὐχοῦν τηνικαῦτ᾽ ἀφιγμένού 
2420 Πόνοις νικηθεὶς καὶ περιωδυνίαις, 
Τολμᾶ τὶ πρᾶγμα κινδυνῶδες xal ξένον, 
Ὄλεθρον αὐτῷ προξενοῦν παραθόλως ; 
Σιδήρια γὰρ πυραχκτωθέντα σφόδρα 
Σκελοϊῖν ἐπιτίθησιν ἀμφοῖν xal βάθροιν, 
6425 Καὶ πρὸς βάθος δἑδραχε χαυτῆρα µάλα. 
Καὶ πρὸς βραχὺ μὲν ῥαϊσάντων τῶν πόνων, 
Μιθ᾽ ὕθρεων ἅπαντες ᾽Ασκληπιάδαι 
Μακρὰν ἀπηλαύνοντο κράτορος λόγῳ * 
Μετὰ δὲ τοῦτο φλεγμοναὶ καυτηρίας 

6430 Κατέτρυχον κρστοῦντα καὶ ποδαλγίαι, 
Καὶ πᾶς ἰατρὸς εἰσκέχλητο σὺν τάχει * 
Καὶ πάντας ὑπέθραττεν οὐ φαῦλον δέος, 
Μήπως ἀνειρχθὲν καθόδου τῆς πρὸς πόδας 
Ῥ]ωθὸς αἷμα σὺν ὕλῃ καταῤῥέειν, 

6435 Ἐνσκῆψαν stc χαἰρια σώματος μέλη 

ἴσει κρατάρχῃ θάνατον παραυτίκα, 

Μεταπεσεῖται 9 ἀλλαχοῦ κραταρχία. 
Teótov λόγος μάλιστα τῇ βασιλίδι, 
Κληροῦχον υἱὸν οὐκ ἐχούσῃ τοῦ xpátouc, 

6410 Μόνην ξυνωρίδα δὲ τῶν θυγατέρων, 

Χῆτιν (72) παθουσῶν τῶν συνευνῶν πρὸ χρό- 
[vtov * 

"Qv Βἱρήνη μὲν ἡ χρόνῳ πρεσθυτέρα 

Συνῆπτο χαλῶς πρὸς γάμου κοινωνίαν 

Κοντοστεφάνων ἐκ γένους ᾿Ανδρονικῳ, 

6445 Μόρῳ μαλαχῷ καταλύσαντι βίον * 

Ἡ δευτέρα δ᾽ "Αννα γε συνῴχει πάλιν * 
Ἰσααχίψ Κομνην.άδῃ vit 

Μυσῶν καθείρξει τὸν βίον λελοιπότι, 
Ὡς Ἱστορῶν ἔφρασεν ἀνόπιν λόγος. 

64 0 Ταῦτα μὲν οὕτω τῷ βασιλεῖ συνέθη. 
Ὅμως ῥαΐσας, ἀπάρας Βυζαντίδος, 
Ἐφίσταταί γε θεσσαλονἰκῃ πόλει, 
Κάκεῖθεν ὁρμᾷ χατὰ Χρύσου τοῦ Βλάχου, 
Ὃς παραλαθὼν Στρούμμιτζαν σὺν τοῖς πέριξ, 

6456 Kal τι κατασχὼν elc τυραννείου λόγον 
Ὑπερφυὲς, τειχῆρες, αἰπεινὸν λίαν 
ἛἜθυμα, δεινὸν, Hpócaxov κεχλημένον, 
*"O συνδραμοῦσαι φύσις ἅμα xal τέχνη 
᾽Απρόσμαχόν c ἅμαχον εἰργάσαντό πως, 

6460 "Hv 'Ῥωμαϊκοῖς γειτνιάζουσιν ὅροις 
Μέγα τι καχὸν ἀφανίζουσα λύμῃ. 

Ῥοΐνυν ἐπιστὰς βασιλεὺς τῷ Προσάχῳ 
Μετὰ στρατιᾶς ἀξιαγάστου λίαν, 


(72) In margine glo2sa στἐρησιν. 


À quoniam priorem ipsi mors abstulerat 
sponsum Sicilie quondam regis filium. 
Hec femina conditum amaro absinthio 
Dominicaque tanquam ira plenum 
calicem propinavit patrise sus. 

Pellibus et arthritide laborans Cesar 
haud quidem sine requie vel intervallo, 
sed temporibus certis ac periodis, 
propter vitiosum corporis humorem 
dolores patiebatur intolerabiles, 

dum se per corpus morbus circumageret. 
Igitur verno tuno instante tempore, 

cum angeretur solitis doloribus, 

novum audacter tentavit remedium, 
quod ipsi summum attulit discrimen : 
fervidas enim admodum ferri laminas 

oe trique oruri et pedibus imponens 
inussit grave carnibus cauterium. 

Et sedatis quidem parnmper doloribus 
Don sine conviciis omnes Asclepliadas 
Procul a se facessere jubebat Cesar : 
verum cauterii post hinc inflammatio 
dolorque pedum Caesarem cruociabat ; 
revocatique medici suat celeriter, 

quos omnes haud vanus invasit timor, 

ne prohibitus quominus in pedes flueret 
solitus humor sanguinis el saniei, 

in corporis precipuis etagnaret partibus, 
egrumque subitanea morte opprimeret, 
atque ad extraneas sceptrum abiret manus. 
Sermo hic flebat apud reginam maxime, 
que masculum heredem haud pepererat, 
sed feminarum tantum par filiarum, 
quarum jam erat utraque sponso vidua. 


Irene natu major juncta fuerat 
splendidis sane nuptiis Andronico, 
progeniem suam trabenti de Contostephanis ; 
sed is abrupit vitam ob suam mollitiem. 
Junior eque nupta fuerat Anna 
Comnenorum surculo Isaacio, 
qui apud Mesos obiit in vinculis, 
ut nostra hietoria desuper narravit. 
Alque ita Cesaris se res babebant : 
qui male firmus adhuc Byzantio excedens 
Thessalonicam contulit sein urbem : | 

D inde perrexit contra Chrysum Blachum 
qui Strummitza occupata cum vicinia, 
tenensque quoddam, veluti regiam suam, 
peridoneum, munitissimum et sublime 
ingens castellum oui nomen Prosacon, 
quod ars certatim cum natura effecerat 
bellantibus inacceseum inexpugnabile, 
Romane illic proximis ditionis fiaibus 
grave imminebat malum et exitium. 
Accedens ergo Prosacon imperator 
cum florente exercitu el permiro, 


242 


283 RPHRJEMII CHRONOGBAPHI 


 ebnseftaque gravi cum Mosis pugna, 

vi nitebatur debellare Chrysum, 

ejusque arcem armis occupare. 

Post multam autem cedem ac laborem 
&d pacis conditiones respexit Chrysus, 

8e Cesari nimirum fore subditum, 

8i retinere hunc sibi liceret arcem, 

et sí daretur regia de stirpe uxor. 

Sic re confecta Cesar discedens Prosaco, 
regressus est aJ urbem Constantini. 

Exin Romano imperio fidem fregit 
perfuga Ibancus in Philippi urbe, 
detrimentisque affecit nostros plurimis : 
nam et acie sepe discessit victor, 
Cammytze quoque capto protostratore, 

et incursavit nostre ditionis urbes 

qui sunt Boleron versus usque Xantbiam, 
omnia late diripiens, agens, ferens : 

vir sine dubio preditus ferino corde, 
rabidi canis instar Romanos allatrans ; 
qui eo vesania furorisque evasit, 

ut milites Romanos in prelio captos 
frustatim esse cederet in convivio. 
Quare imperator abiens Byzantio 

agmet Orestis contulit ad urbem : 
cumque rebellem cerneret fortem admodum, 
Bomanos autem semet comitantes 

prelio abhorrere atque metu exanimes, 
inops consilii curis estuabat. 

Igitur conditiones rebelli obtulit, 
armorum pugneque interim non immeinor ; 
exercitumque omnem secum trahens 
contulit se in provinciam Philippopoleos. 
ibique castrum cepit vi Stenimachum, 
ubi Barbarorum erat ingens numerus, 
quos urbem populatus captivavit. 

Deinde capto faleis promissionibus 
crudeli Ibanco, pessimo adversario, 
victor reversus est Constantinopolim. 
Regnante Alexio de Comnenis Angelis, 
Joanne autem Camatero Ecclesia 
sacrum tenente solium Byzantine, 
novum emersit spuriumque dogma, 
cujus magister erat et creator 

r:onachus quidam dictus Sioidites, 
infima vere blaterans et ventriloquua. 
Nam controversia exorta utrum dicere 
imo et diserte credere nos oporteat, 
corpus Dominicum in zaysteriis sumptum 
ineorruptivum 688e, ut post passionem 
admirandamque anastasim ; an corruptivum 
quale ante mortem fuerat ac passionem ; 
altera pars aiebat incorruptivum, 

freta doctriais atque testimoniis 
cati Cyrilli οἱ Patris Chrysostomi, 
Eutychiique Byzantini praesulis, 

et Nyssenorum phosphori Gregorii, 

qui scripto suo suadent magisterio, 
istud α nobis sumptum in mysteriis 


Καὶ συγκροτήσας καρτερὴν Μυσοῖς µάχην 

6405 Σπουδὴν ἑτίθει τοῦ Χρύσου κατισχύσαι, 
Ἑλεῖν τε xai φρούριον αὐτοῦ τοῖς ὅπλοις. 
Μετὰ φόνον γοῦν καὶ κάµατον μυρίον 
Εἰς συµθάαεις βλέψαντος αὐτῷ τοῦ Χρύσόυ 
ToU καθυπείχειν βασιλεῖ διὰ βίου, 

410 Ἔρυμα κατέχειν βασιλεῖ διὰ βίου, 

Καὶ σύζυγον σχεῖν Ex βασιλείου γένους. 
"Αναξ μεταστὰς τῶν μερῶν τοῦ Προσάκου. 
Εἴσεισιν αὖθις τὴν πόλιν Κωνσταντίνου. 
᾿Αφίσταται δὲ τοῦ κράτους Ῥωμαίδος 

6475 Ἡρόσφυξ Ἰθαγκὸς ὢν dv Φιλίππου πόλει, 
Καὶ πλεῖστα δεινῶν Αὔσονας κατειργάχει, 
Καὶ στρατιὰν ἤττησεν αὐτῶν πολλάκις, 
ΒΕλὼν πρωτοστράτωρα Καμμύτζην μάχη " 
Ἐπιδραμὼν δὰ xal πόλεις Ῥωμαίδος 

6480 Τὰς πρὸς Βολερὸν μέχρις αὐτῆς Ἐανβείας, 
Καὶ πάντα μυσῶν, ᾗ φασι, λείαν δράσας - 
᾽Ανὴρ ἀτεχνῶς αἱμοχαρὴς καρδία, 

Κύων μανικὸς καθυλακτῶν Αὐσόνων * 
Ὃς ἐς τοσοῦτο µανίας ἑληλάκει, 

6485 Ὡς συοχεθέντας Λὐσόνων κατὰ µάχην, 
Τέμνειν μεληδὸν ἐν πότῳ ξιφειδίφ. 
θεν βασιλεὺς ἁπάρας Βυζαντίδος 
Ορεστιάδα καταλαμθάνει πόλιν - 

'Opàv ἀποστάτην δὲ δύσμαχον πάνυ, 

6190 Καὶ συνὸν aot Ῥωμαϊκόν τι στίφος 
Πρὸς συμπλοχὴν φρἰσσον το καὶ θνῆσκον δέει, 
᾿Βξηπορεῖτο φροντίσι προσανέχων, 

LH v προὐκαλεῖτο πρὸς φιλίαν ἑνστάτην, 
Μηδὲ στρατιᾶς ἀμολῶν καὶ τῆς μάχης ' 

6405 Καὶ παραλαθὼν τὰς δυνάµεις τὰς ὅλας 
Καὶ τῆς Φιλίππου τὴν ἐπαρχίαν φθάσας, 
Στενίµαχον φρούριον εἶλεν ἐκ µάχης, 
"Eva συνῆκτο βαρθάρων πλεῖστον στίφος, 
Οὓς κατεδουλώσατο, πορθήσας πόλιν * 

6500 Ἔπειτα συσχὼν ἀπάτῃ, ψευδορχίοις 
θαγκὸν ὠμὸν, δύσµαχον, κακεργάτην, 
Εΐσεισι χαλλίνικος τὴν Κωνσταντίνου. 
Τούτου χρατοῦντος Κομνηναγγελωνύμου, 
Ἰωάννου δὲ Καματηροῦ τὸν θρόνον 

6505 Βυζαντιάδος ἰθύνειν εἱληχότος, 

Δόγμ’ ἀνεφύη καινοφανὲς καὶ νόθον, 
Γεννήτορά τε xai διδάσκαλον φέρον 
Τινὰ μοναχὸν Σικιδίτην τοὐπίκλην, 
Λαλοῦντ’ ἀληθῶς ἀπὸ γῆς καὶ κοιλίας. 

6510 Ζητήσεως οὔσης γὰρ εἰ χρὴ καὶ λέγειν 
Νοεῖν τε σαφῶς σῶμα Χριστοῦ Δεσπότου, 
*O ληπτόν ἐστιν ἡμῖν dv. µυστηρίοις 
᾿Αφθαρτον εἶναὶ, καθάπερ μετὰ πάθος 
Καὶ θείαν ἀνάστασιν, f] φθαρτὸν λέγειν 

6515 Ὁποῖϊον ἦν πρὸ θανάτου καὶ τοῦ πάθους 
᾿Αφθαρτον οἱ μὲν ἀπεδείχνυον τόδε, 
Διδασκαλικαῖς χρώμενοι µαρτυρίαις 
Σοφοῦ Κυρίλλου καὶ πατρὸς Χρυσοστόμου, 
Εὐτυχίου τε ποιµένος Βυζαντίδος, 

6520 Καὶ Γρηγορίου φωσφόρου Νυσσαέων : 
Οἵπερ παριστάνουσι διδασκαλίαις 
Ἐκεῖνο σῶμα Δεσπότου πεφυχέναι. 


4 


245 


Τὸ νῦν πρὸς ἑστίασιν ἡμῖν τυγχάνον; 

"O κρεῖττον ὀφθὲν θανάτου μετὰ πάθος 
6525 Ζωῆς κατῆρξεν ἀφθίτου βροτῶν χάριν’ 

Q5 xlv µέροσ τις τυγχάνῃ δεδεγµένος, 


"Axav λαθὼν ἄπεισι σῶμα Κυρίου, 


Καὶ προσθεουργεῖ τοὺς µετασχόντας ξένως. 


Οἱ 9' ix µερίδος τῆς ἐναντίας πάλιν 

6530 "Egacxov αὐτὸ μηδὲ τύπον παρέχειν 
Σεπτῆς µακαρίας τε παλινζωῖας" 
Τελούμενον δὲ θυσἰαν µόνην φέρειν. 
Κάντεῦθεν άνουν, φθαρτὸν, ἄφυχον πέλειν, 
Καὶ τὸν µετασχόντα δὲ λαμθάνειν µέρος, 


6535 Οὐχ ἅπαν τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ Δεσπότου" 


El γὰρ, φασὶν, ἄφθαρτον ὑπὴν καθόλου, 
Ἐν ἂν ἀναφὲς, ἀθέατον τοῖς ὅλοις, 
Τοιαῦτα συνείροντες οἵδε δυστρόπως, 
Απλουστέρους ἔπειθον ὑπείκειν σφίσι, 
6540 Τῇ χρείττονι δόξῃ δὲ προστεθεὶς ἄναξ 
Eta φθινύθειν τηνάλλως τοὺς θατέρας. 
Μυσῶν γένος χάκιστον slc coppa lav 
Στίφος Κομάνων προσλαθὸν παριστρίων 
Χώρας ἐπῄει "Popatxàc ἐκτρίθον 
6545 Καὶ λείαν ἀμύθητον αἴχμαλωσίαν - 
Kai σχῦλα« πλεῖστα κερδάναν ὑποστρίφει. 
Καὶ τοῦτ ἂν εἶχεν εἰσαεὶ δρᾷν ἐξ ἔθους, 
Et μὴ τὸ Χριστώνυμον εὐσεθὲς φῦλον 
Τῶν '“Ῥὼς ἀπεῖρξέ σφας καχῆς προθυµίας' 
6550 Ὁ γὰρ Γαλίτζης ἡγεμὼν παραινέσει 
Tob ποιμσνάρχο» Ῥωσιχκῆς Ἐκκλησίας 
Στίφος στρατιᾶς ἑλικὼς ὡς µυρίον 
ἘπΏηλθε τῇ γῆ τῶν Κομάνων ἁθρόον, 
Καὶ χώραν ἡφάνισεν αὐτῶν ἑσχάτως' 
6555 Καὶ τοῦτο δράσας πλειστάχις φιλοφρόνως 
Εἰς εὐσεθῶν χαύχηµα τῶν Χριστωνόμων, 


Σφᾶς συμμάχεῖν ἕἔπαυσε Μυσοῖς βαρθάροις. 


Καὶ τις Κομνῶν ἐκφυεὶς Ἰωάννης 
Ανὴρ πιθώδης σωματιχὴν τὴν πλάσιν 

6560 Προχο[λιός τε καὶ λιπόκρεως λίαν 
Παχὺς ἐπίκλην ἐκ θέας φερωνύμου 
᾽Αντάρας ὦπτο βασιλεῖ κατὰ πόλιν’ 
Nei» γὰρ εἰσδὺς τὸν θεοῦ θεῖον µέγαν 
Καὶ τῶν περὶ τράπεζαν ᾖωρημένων 

6565 Στέφανον ἐνθείς τῇ κρατὶ παρανόμως, 
Στεφανίτης ἔξεισι τοῦ θείου δόµου’ 

Καὶ σὺν φρατρίᾳ xal συνιστόρων στἰφει 
Ὄντων ἐπισήμων τε λαμπρῶν ἐκ γένους, 
Εΐσεισιν εὐθὺς stc παλάτιον µέγα, 

6570 Τοῖς βασιλικοῖς ἀνφδούμενος κρότοις' 
Καὶ βασιλείου καθίσας ἐπὶ θρόνου 
Τινὰς ἐδωρήσατο λαμπραϊς ἀξίαις. 

'O συρφάκων ὄχλος δὲ καὶ τῶν ξυγκλύδων 
'Avà στενωποὺς ἀμφόδους Βυζαντίδος 

6575 Πρὸς δ᾽ αὖ ἁγυιὰς ἐκτρέχοντες, λιμένας 
᾽Ανηγόρευον Λὐσόνων βασιλέα 
Ἐλευθέρῳ σσόµατι τόνὸ) Ἰωάννην, 
Τιθέντες εἷς ἅρπαγμα λαμπρὰς οἰχίας. 
Νυκτὸς ὃὲ χανδὸν ἐμφορηθεὶς ἀκράτου 

6580 Παχὺς φρένας κλῆσίν τε τύραννος νέος, 
"Avela τε πύλας ἀνέταυς ἀνακτόρων 


CAJSBSARBS. 
À Domini corpus prorsus esse ejusmodi, 


i 


quale devicta morte post passionem 
eternam accepit vitam nostri gratia : 
neque aliquantam partem nos percipere, 
sed universum Christi corpus Domini, 
& quo sumentes sanclificamur mire. 
Verum contrarie partis defensores 
dicebant ipsum haud preferre typum 
sacre ac beate Domini anastaseon, 
sed sacrificium unice mysterio fleri ; 
hinc corruptivum, sine sensu, exanime. 
À nobis &utem sumi partem tantum, 
non universum corpus Christi Domini : 
nam si hoc proraus incorruptivum, 
neo palpabile fore nec visibile. 
Hec isti falso blaterantes ore 
imperitiori turbe faciebant fucum : 
sed imperator obsequens meliori dogmati 
Bivit contrarios frustra laborare. 
Pessima gens Mosorum cum socia manu 
&ccolarum Danubii Comanorum 
terre Romanas incursabat vastans, 
praedamque agebat plurimam et captivos, 
quibus ditata in patriam se recipiebat. . 
Atque id deinceps semper actura fuerat, 
nisi Rossorum pia gens Christiana 
cohibuisset Barbaros a maleficio. 
Galitze quippe princeps, adhortante 
Ecclesie summo Rossice pastore, 
plurima militari coacta manu, 
in Comanorum agrum repente irruit 
eumque extrema affecit vastitate : 
quod cum egisset siepe amico animo 
ad solatium piorum Christianorum, 
Comanicum auxilium Mosis abstulit. 
Joannes quidam de Comnenis genitus, 
corporis mole doli formam referens, 
projecto ventre, carnibus pinguissimis, 
nomine idoneo dictus vulgo Crassus, 
Cesari se rebellem in urbe prebuit. 
Ingressus enim templum Dei maximum, 
coronam ex iis que mensa pendebant sacra 
ausu scelesto imposuit in caput suum, 
atque ita coronatus templo exit : 
et cum favente conspirato globo 
hominum splendidorum de classe nobili, 
recta processit ad palatium magnum, 
plausibus concrepantibus in morem regium ; 
mox cum regali consedisset throno, 
splendidis quosdam donavit dignitatibus. 
Miscella vero populi colluvies 
per angiportus, vias vicosque urbis 
perque plateas currens atque portus 
Romanum proclamavit imperatorem 
libera lingua clamitans hunc Joannem; 
et simul opulentas spoliabat domos. 
Verum sequente nocte mero oppressus 
crassus hie mente et nomine tyrannus, 
regie patentibus per socordiam januis, 


246 


248 EPHRARMII CHRONOGBRAPHI 


dum ejes per orbem esset dilapsa cohors, 
a Cesaris militibus repente captus 
calamitosum caput ensi obtulit. 
Cammytzes quoque protostrator, tentum 
quem supra dixi in vinculis apud Mcsos, 
effracto sibi Chrysi manu carcere, 

cum hoc conspirans defecit & Cesare, 

et Pelagoniam cunctam occupavit : 

tum etiam cepit Prilapum levi nisu, 
atque Thessalie dominum se gessit : 
nullo obsistente demum commovit Helladem, 
rebellemque fecit Peleponnesum. 

Tum et rebellis alius repente apparuit 
(tanquam illi quondam gigantes sparti) 
Joannes Cyprius vulgo Spyridonaces, 

hoc habens cognomentum paterna ex domo, 
fedum quid visu, moribus et corpore, 
oculís homo strabis, arte opifex, 

humili sorte genitus et terre filius, 
Cesaris olim palatinus famulus, 
interioris fisci custodie impositus : 

exin Smolenam prefecturam nactus, 
inexspectata dignitate elatus 

ad apostasie proruit vesaniam. 

Tertiam habebat Cesar tunc miseriam, 
suetos sibi podagre dolores. 

Bifariam igitur distributo exercitu, 
partem ducendam conira Spiridonacem 
genero Alexio tradidit Paleologo : 
alteram vero traditam OEnopolite 

ad debellandum misit Cammytzem Lbostem. 
Prelio conserto utrumque rebellem vicit, 
ejecitque imperio eum Dei ope: 

et Chrysum quoque pepulit Strummitza. 
Adhuc Alexio retinente imperium, 
Asanis atque Pelri Masorum frater 

in principatu patrie successor 

Joannes arma extulit contra imperium : 
statimque aggressus cum plurimo exercitu 
in Rhodopeiis jugis Constantiam urbem 
bene munitam fastigiisque impositam 
facili prelio sibi vindicavit. 

Hujus dejectia manibus, scelestus homo 
Varnam perrexit urbem ad mare aitam, 
quam continenter tribus diebus quatiens, 
denique captam exequavit solo, 

. ejusque cives in subjecta fossa 

hic demon obruit vivos, heu dolorem! 
Sabbati magni et benedicti die, 

Christi sacram passionem nil reveritus : - 
tum demum in suam patriam est reversus. 
Nunc opus haud inepto tragodo foret, 
quam sum ego, ut canerctur digne 
calamitatum pelagus et abyssus, 
malorum inquam Ilias et tragadia, 

qua Constantini simul urbi contigit : 

imo opus foret contra summo vate 


Ὁπλιτικῆς φάλαγγος ἐσχεδασμένης 
Ἔλαθεν ἁλοὸς ὁπλίταις βασιλέως, 
Καὶ τὴν χεφαλὴν ἐχχοπεὶς παναθλίως' 

6585 Καὶ δέσµιος δὲ πρωτοστράτωρ Καμμύτζης 
"Ov φθάσας εἶπον τοῖς Μυσοῖς ἠλωνέναι 
Εἰρκτῆς τε δεσμῶν ἐκλυθεὶς παρὰ Χρύσου, 
Σὺν τῷδ' ἀπεστάτησεν Αὐσόνων κράτους, 
Καὶ κατακρατεῖ Ἡελαγονίας ὅλης' 

6500 Συνέσχε καὶ Πρίλαπον ἄστυ ῥᾳδίως, 
Κατατυραννεῖ θετταλικῶν χωρίων, 
Παρακινεῖ τε ῥᾷστα xai τὴν Ἑλλάδα, 
Παλίμθολον τίθησι Πέλοπος κλίμα. 
Πρὸς τῷδ)᾽ ἀποστάτης γε δεύτερος πάλιν, 

65905 Σπαρτοὺς κατὰ γίγαντας, αἴφνης ἀνέφυ 
Ἰωάννης Κύπριος Σπυριδωνάκης, 
Τούπώνυμον σχὼν Ex πατρῴας ἑστίας" 
Αἰσχρός τις εἶδος ἡλικίαν καὶ τρόπους, 
Χειρωνάκτης τέχνην τε, τὰς ὄψεις στράθων, 

6600 Τύχην yapspr καὶ χθόνιος παντάπαν, 
Ὑπηρετῶν ἄνακτι τὰ κατὰ δόµους, 
Φύλαξ ταμείων τῶν ὅσω teta y pávoc: 
Εἶτα Σµολένων χλίµα λαχὼν διέπειν’ 
"O« κατεπαρθεὶς ἀξίαις παραλόγοις 
Ἴρθη πρὸς ἀπόνοιαν ἀποστασίας. 

6605 Ὑπῆν βασιλεῖ καὶ xaxàv τρίτον τότε 
Εἰωθός oi νόσηµα τῆς ποδαλδίας. 
Στρατευμάτων τοίνυν διελὼν πᾶν slc δύο. 
Τὸ μὲν παρέσχε κατὰ Σπυριδωνάκου 
Γαμθρῷ Παλαιολόγῳ τῷ 'AXe3ltp: 

6610 Τὸ δ᾽ εἶχε πέμψας Ἰνοπολίτῃ (73) πάλιν 
Εἰς ἀντίμαχος κατὰ Καμμύτζη µάχην. 
Καὶ συμθαλὼν ἥττησε τοὺς ἀποστάτας 
Kai φυγάδας τίθησι τῷ θεοῦ σθένει. 

Καὶ Χρύσον ἀπήλασε χώρας Στρευµµίτζης. 

6615 Ἐφ) ἡμερῶν τούτου γε τῆς κραταρχίας 
Ἰωάννης ἔξεισι μυσαρχηγέτης 
Σύναιµος ᾿Ασὰν καὶ Πέτρου τῆς Μυσίας 
Μετὰ στρατιᾶς κατὰ Ῥωμαίων ὅρων, 

Καὶ διαθὼν ὁπλιτῶν πολλῶν latc 

6620 Κατὰ Ῥοδόπην τὴν Κωνστάντιαν πόλιν 
Οκισμένην εὖ xal κολώνειαν πόλιν, 
Ταύτην παρεστήσατο ῥᾷστα τῇ uy m 
Καὶ κατερείψας τὸν περίθολον τἆλας 
Εἰς Βάρναν ἦκε τὴν παρᾶλιον πόλιν, 

0025 Καὶ τήνδε τρισὶ κατασείσας ἥμεραις 
Παραλαθών xt χατεδαφίσας dpa, 

Καὶ τοὺς ἐν αὐτῇ χαταχώσας φεῦ πάθους | 
Ζωοὺς ἁλάστωρ παραχειμένῃ τάφρφ 
Κατὰ µέγα Σάθθατον εὐλογημένυν, 

6630 Μηδὲν σεθασθεὶς τὰ Χριστοῦ θεῖα πάθη, 

. Ἐκεῖθεν ἀνέζευξεν elc τὴν πατρίδα. 
Φχῦλον τραγφδὸν οὐκ ἔδει παριέναι 
Τοιοῦτον οἵος àv ἔγωγε τυγχάνω, 

Eic συμφορῶν πέλαγος εἲς τόσον βάθος 

6635 Τραγφοδίας τε καὶ xaxov Ἰλιάδος 
"A πάντα συµθέθηκε τῇ Κωνσταντίνου’ 
"AX ὅστις ἂν ἤμελλεν ἐκ δἰαµέτρου 


(73) Οἰνουπολίτης Joannes hic dicitur a Niceta lib. 111, 7, nempe urbis OEnei civis. 


249 


"Άπαντα νιχᾷν τραγικὸν πρὸς τὸ χλαί(ειν 
Καὶ δραματουργὸν συμφορῶν ἀνθρωπίνων, 
6640 Οἷοί περ ὄντες τυγχάνουσιν ἑκτόπως 
Σοφοκλεῖς, Αἰσχύλοι τε σὺν Βὐριπίδαις " 
Πίσυνος ὢν ὅμως δὲ κἀγὼ τῷ λόγῳ,΄ 
λὐτοῦ διδόντος, ἑξερῶ τι πρὸς σθένος. 
Καθεῖλεν ᾽Αλέξιος Κομνηνὸς χράτωρ 
6645 Σύναιμον Ἰσάχιον ἀρχικοῦ θρόνου : 
Καὶ vay" ἂν ὑπην συμφέρον κραταρχίᾳ, 
El τοῦδε μηδὲν φυλαχκῆς κατηµόέλει, 
Νυνὶ δὲ διάγοντι τῷδ᾽ Ισαχίῳ 
Κατά γε διπλοῦν κίονα Ἡροποντίδος, 
6650 'Avsóguvov ξύμπασιν ἦν προαιέναι 
Καὶ καθομιλεῖν, πάντα τε ὁδρᾷν ἀνέδην. 
Διαχόνοις οὖν Ἰταλοῖς χεχρηµένος, 
᾽Ανδράσι φίλοις, γράμματ) ἐκπέμπει λάθρα 
Φίλῃ θυγατρὶ τῇ συνεύνῳ Φιλίππου 
6655 ᾽Αλαμανῶν ἄρχοντος εὐτυχῶς τότε 
Δηλοῦν τά οἱ ξύμπαντά συµθεθηχότα ' 
Κάχεῖθεν ἀντίγραφα προσδεδεγµἐνος, 
Πέμπει πρὸς αὐτὴν ᾽Αλέξιον υἱέα, 
Ὃν xal λιπεῖν ἦλπιζε κληροῦχον στέφους, 
66600 Λαθόντα τὴν αἴσθησιν οἷς τούτου λόγος. 
Ὅπως δὲ λαθὼν διέδρασε, λεκτέον : 
Οὗτός γε συνέξεισι τῷ στεφηφόρῳ 
Στράτευµα κινήσαντι κατὰ Καμμύτζη * 
Εἰς 9' οὖν Δαμοχράνειαν ἐσκηνημένου 
6605 ᾽Απϕχετ) αὐτὸς ἀποδρὰς πρὸς ᾿Αθύραν. 
Εφόλκιον δὲ νηὸς εὐρείας mávo 
Ἑλλησποντίαις πηγαϊς καθωρµισµένης 
"Hc ἡγεμὼν ἦν ἐκ Λατίνων Πισσαῖος 
Προευτρεπισθὲν εἰς δοχἡν τοῦ δραπίτου, 
6670 Ἐκεῖ κατάραν ἐξεπίτηδες τότε, 
Ἡρπακὸς ἐξέπλευσε τὸν νεανίαν͵, 
Καὶ πρὸς phy! ἀπήνεγκε πλοῖον Λατίνου, 
Ἐπεὶ δὲ ὁρασμὸς διέγνωστο τοῦ νέου, 
Στείλας ἐρευνᾷ βασιλεὺς πλοῖον μέγα * 
6675 Οὐδὲν δὲ xal δράσαντες ἀπεσταλμένοι, 
Παλίνδροµοι φθάνουσι πρὸς βασιλέα. 
Κειράµενος γὰρ εὐφυῶς οὗτος χόµην, 
Εσθήμασί τε σχηματισθεὶς Λατίνων, 
Κἱλούμενός *' αὖ ἀναμὶξ αὐτῶν ὄχλῳ, 
6680 "Αγνωστος ἦν ἅπασι xal τοῖς εἰδόσιν, 
Οὕτως ἀποδρὰς ᾽Αλέξιος, ὡς ἔφην, 
Πρὸς κασιγνήτην ἐν Σικελίᾳ πλέει, 
Καὶ τῇδ᾽ ἐποφθεὶς ἐκτραγῳδεῖ τὰ πάθη * 
Ἡ $' ἐκλιπαρεῖ τὸν σύνευνον ἀμῦναι 
6685 Φίλῳ τε πατρὶ δυστυχῶς πεπραγότι 
Καὶ συγγὀνῳ πλάνητι γυμνῷ t' ἀστέγῳ, 
Ταῦτα μὲν οὕτω συνέχυρσε τῷ τότε * 
Ὑπῆν δ᾽ ἐριννὺς φθαρτικὴ καὶ πρὶν πόλει, 
Ερίχος τις Δάνδουλος δοὺξ Βενετίας, 
6600 'Avzp ἀγύρτης xal παλαιὸς xaxíav, 
"Αδερ ἁλιτήριος, Λὐσόνων λύµη, 
^)« ὑποτύφων ζώπυρον βασκανίας 
Ἐναύσματ) αὖ µήνιδος ἔνδοθεν φέρων 
Ὡς ἐν σποδιᾷ τῆς ἑαυτοῦ καρδίας 
6695 T δῆθεν, ὡς ἔφασκεν, εἷς συμφυλέτας 
Παρ᾽ Αὐσόνων πρὶν ζημίας παρηινίας, 


ΟΘΑΒΕΡΘ. 


À qui quemvis superaret plorando tragicam 
humanarumque actorem miseriarum ; 
quales fuerunt scilicet illi eximii 
Sophocles Zschylusque atque Euripides. 
Verum et ego fretus facundiem viribus, 
harum ope aliquid conabor fari. 
Comnenus Cesar expulerat Alexius 
germanum Isaacium regali throno ; 
idque fortasse fuerat imperio utile, 
nisi custodiam pulsi neglexisset. 

Nunc cum Isaacius domum habitaret 
ad duas columnas sitam in Propontide, 
erat cuique liberum accedere, 

colloquia atque negotia audacter agere. 
Ergo Isaacius usus ministris Italis 

p amicis sibi viris, arcanas litteras 
mittit ad filiam suam Philippi uxorem 
tunc Alamannis imperantis feliciter. 

In his signiflcabat fortunam suam : 
receptisque illinc vicissiru litteris 

mittere Alexium filium ad ipsam statuit, 
(quem et sperabat regni haeredem linquere) 
clam illis ecilicet qui observabant juvenem. 
Sed ut latuerit fuga, juvat eloqui. 

Profectus hic cum Caesare nuper fuerat 
bellum Cammyltze, ut diximus, inferenti : 
cum autem Damocranie mora fleret, 
fuga adolescens contulit se Athyram. 
Cumque famulus lembus ingentis navis 
cujus navarchus erat Pisanus civis, 


C ad Hellesponti caput progressus;esset, 


paratus nempe ad excipiendum profugum ; 
repente admotus Athyre fittoribus 
recepto adolescente altum tenuit, 
atque ad Pisani navem eumdem transtulit. 
Sed mox ut fuga innotuit adolescentis, 
navigium magnum Cesar sorutari jussit 
ministros a se missos ; sed isti lamen 
ad eum reversi sunt negotio infecto. 
Etenim apte tonso capillo juvenis 
vestimentoque simulans se Latinum, 
cum 66 permiscuisset turbae nautice. 
cunctis vel familiaribus fuit incognitus. 
Sic fuga elapsus, ut dictum est, Alexius 
ad sororem confert se in Siciliam, 
atque apud illam casus flet domesticos ; 
que sponsum exoravit ut vindex fieret 
parenti suo tam gravibus oppresso malis, 
fratrique nudo,exauli et sine laribus. 
Dum hec peragebantur, Eriunys alia 
exitioga Byzantine urbi 
dux Venetiarum erat Ericus Dandulus, 
, vir fraudulentus, veterator pessimus, 
Aper exsecrandus, imperii pestis, 
qui arcanam fla» mam nutriens livoris 
atque odii lomitem jamdiu gerens 
tanquam sub mentis ciuero repositum, 
ob suis illata, ut aiebat, civibus 
a nobis detrimenta atque injurias, 


250 


254 EPHRJRMIU CHRONOGRAPHI 


" aürte secunde flabrum exspectabat 

, ut sue malitie facem inflammaret 
maximam, luculentam et septemplicom 
contra Romani columen imperii. 

Tunc ergo idoneam nactus occasionem, 
facem ingentium sustulit irarum, 
suppeditante tempore materiam ignibus. 
Is conspiratos habuil ad facinus 

viros toparchas nobiles Latinos 

in Palestinam mox navigaturos' 

ob liberandum Domini sepulcrum. 

Cum his ad noatram conjuravit luem. 
Erant hi bellica virtute insignes 
Montisferrati dignitate marchio 

nomine Bonifacius, vir fortissimus, 
Balduinusque comes provincie Flandrie, 
insuper sancti Pauli Ericus comes, 
pretereaque Plese Doloicus comes, 

oum audacibus aliis viris plurimis. 

Ac navigia universe prope classis 
constructa sunt Venetiis per triennium : 
celeres naves decem supra centum, 
equis vehendis, optime compacte : 
sexaginta praterea triremes. 

Tum et rotunde sunt collecte naves 
undique versum ex Italie oris 
perample molis ad septuaginta : 
quibuscum erat prodigiosum quoddam 
maximum quotquot umquam visa fuerant 
navigium, cui mundi nomen fecerant. 
Implerunt autem classem mille equites 
armati omnes, imo cataphracti : 

8cutali autem milites centum mille 

in varios armature distincti ordines; 
plerique tamen erant ballistarii. 

Jam cum parata esset ad cursum claesis, 


tunc dilatavit faces abyssus mala, 
inhorruit procellosum e&rumne mare, 
incubuitque urbi malorum cumulus. 
Infaustus Alexius Isacii filius 
imperatoris quondam Byzantini, 

is qui clam antea fugerat ex urbe, 
litteris pape senioris Rome 

atque Alamannie regis communitus, 
navigaturis adfuit in Palestinam, 
petens reverti in patriam cum ipsis, 


suffragio adjutus, inquam, et pape et regis, 


qui ge predictis viris habituros 

gratiam aiebant, siquidem reponerent 
adolescentem in paterno imperio : 
preter quam quod ianumera pecunia 
idemmet et officio gratus foret, 

si illorum ope imperium reciperet. 
Callidi homines variisque agendis 
exerciti negotiis tunc exceptum 
simplicem puerum, fraudibus expositum, 


LY Εὐκαιρίαν πνεύματος 7j» ἀναμένων 
Ὡς πυρσὸν ἀνάψειεν αὐτοῦ xaxlaq 
Περιφανῆ, μέγιστον ἑπταπλασίως 
6700 Κατὰ κραταρχίας τε καὶ Ῥωμαίδος. 
Δραξάμενος γοῦν τηνικαῦτ εὐχκαιρίας 
Ti πυρκαϊὰν ἧρεν εἷς μέγα φθόνου. 
Ὕλην χορηγοῦντος δὲ καιροῦ τῷ φθόνῳ 
Συνωµότας σχὼν etc σύναρσιν κακίας 
6706 "Ανδρας τοπάρχας εὐγενεῖς ἐκ Λατίνων 
Ἐκπλεῖν ἑτοίμους elc Παλαιστίνης ὅρους 
Πρὸς ἐκδιχίαν µνήµατος ζωηςφόρου * 
Βουλεύεται δὲ κατὰ Ῥωμαίων σφίσιν. 
Οὗτοι δ) ὑπῆρχον ἀρείκοὶ γεννάδαι 
6740 Μόντης Φεράντης μαρχέσιος ἀξίαν 
Κλῆσιν Βονιφάτιος, ἀκμαῖος σθένος, 
Β Βαλδουϊνος χόµης τε χώρας τῆς Φλάντρας * 
Πρὸς δ᾽ ab Ἱρϊίχος ἁγίου Παύλου κόµης * 
Καὶ AoAótxoc κόµης τῆς χώρας Πλέης * 
6715 Ηλείστοις σὺν ἄλλοις ἀνδράσι τολµητίαις. 
Πλοῖα 9' ἐτύχθη παντὸς ὡς εἰπεῖν στόλου 
Etc Βενετίαν ἐν τρισὶν ὅλοις χρόνοις * 
Δρόμωνες ἵππων εἰσδοχεῖς πρὸς τοῖς δέκα 
Ἑκατὸν εὖ πως τῇ τἐχνυῃτ πεπηγµένοι, 
6720 'Εξήκοντα vite τε τριἠρεἰς πάλιν. 
Ἔτι δὲ συνήλιστο πλοῖα στρογγύλα 
- Πανταχόθεν μέγιστα τῆς "]ταλίας 
Πληροῦντ) ἀριθμὸν ὑπὲρ ἑπτάκις δέκα * 
Οἴσπερ συν ηρίθµητο πλοϊόν τι τέρας 
6725 Πελώριον, μέγιστον ὦν ποτ᾽ εἶδέ τις, 
Κόσμος σφίσιν οὕτω Υ ἐπικεκλημένον * 
Εἴσεισι τοίνυν ἵππος αὐτὰ χιλία, 
Ὅπλοις γε χατάφρακτος εὖ ὠπλισμένη * 
᾽Ασπὶς δ’ ὁμοίως μυριάδες που δέχα (74) * 
6730 Elc παντοδαποὺς ὁπλίτας τετμηµένη * 
Etc τζαγρατοξότας δὲ τῶν ἄλλων πλέον. 
Ὡς δ' Tv πρὸς ἔκπλουν ηὐτρεπισμένος στὀ- 
[λος, 
Ἐνταῦθα βυθὸς ἀνεῤῥάγη xaxlac 
Καὶ συμφορῶν θάλασσα χυματουμένη 
6735 'Eni xaxip xaxóv τι προσθάλλον πόλει : 
Δαλὸς γὰρ ᾽Αλέξιος τῆς Κωνσταντίνου 
Ἰσακίου παῖς τοῦ βεθασιλευκότος 
'O πρὶν ἀπεδρὰς λάθρα τῆς Βυζαντίδος, 
)ράμμασι πάπα τῆς παλαιτέρας Ῥώμης 
6740 ᾽Αλαμανῶν τε ῥηγὸς ὠχυρωμένος, 
Τοὺς ἐν στόλῳ πλέοντας sic Παλαιστίνην, 
D Εκπλεϊν σὺν αὐτοῖς ἠξίου πρὸς πατρίδα, 
Συναξιούντων τῷδε ῥηγὸς xal πάπα, 
Οἳ χάριτας ἔφασκον ὀφλήσειν σφἰσὶν, 
6745 Ri τουτὶ µειράκιον elc xpavapy lav 
Αὖθις ἐπανάξουσι τὴν φυτοσπόρου * 
Πρὸς τοῖσδ᾽ ὑμᾶς καὶ τοῦτο σωροῖς χρημάτων 
ὀλμείψει γε καὶ θεραπεύσει τάχα, 
Εἴπερ δι’ ὑμῶν ἀπολήψεται κράτος * 
6150 "Ανδρες πανοῦργοι λοιπὸν εἰσδεδεγμένοι, 
Πολυτρόποις πράγµασιν ἐντεθραμμένοι, 
Παϊδά τιν᾿ ἁπλοῦν, εὔκολον πρὸς ἁπάτην 


(74) Rectius sine dubio Nicetas it, 9, scribit ἀσπὶς τρισμυρία scutati milites triginta mille. 








253 CAESARRS. 254 


Σόµπλουν, ὁμοτράπεζον, ἁλήτην ξένον, 
Ὄρχοις ἀναπείθουσι συνθέσθαι colat, 

6755 "A μηδαμῶς πέφυκε δέξασθαι πέρας" 

Οὐ γὰρ θαλάσσας κατένευσε χρημάτων 
Τούτοις πἀρασχεῖν, ἀλλὰ xal συμμαχίδας 
Νῆας τριήρεις πεντήκονθ᾽ ἄμ) ὁπλίταις 
Κατ’ ᾽Αγαρηνῶν ἁπόπλουν ποιουµένοις' 

6160 Πρὸς τοῖσδ᾽ ἐπηγγείλατο, φεῦ ἁμαθίας (859) ! 
Ἐθῶν ἀναχκαίνισιν ἀρχαίων πάπα, 

Ἔθη νεοχμῶσαί τε τῆς Ἐκκλησίας, 
Καὶ πίστεως δὲ παραποίἠσιν δρᾶσαι 
"Hv στερκτέαν χρίνουσι παῖδες Λατίνων. 

6765 ᾽Αλλὰ τὰ πρυµνήσια Λύσας ὁ στόλος 
Πρὸς Ἰάδαρα τὴν πολίχνην κατάρας, 
Ἐμάχετ) αὐτοῖς, τοῦτο δόξαν Δανδούλῳ. 
'Q« δ᾽ οὖν παρεστήσατο φρούριον, στόλος 
Ἐπιδαμνίων Σγχαθώρμισται πόλει’ 

6770 Καὶ τοῖσδ’ ἀνηγόρευτο Ῥωμαίων ἄναξ 
Αλέξιος παῖς 'IzxAotc ὁ συµπλέων. 
Ταῦτα σαφῶς γνοὺς ὁ κρατάρχης Αὐσόνων 
ὝἽρξατο σαθρὰς καὶ παλαιὰς τῷ χρόνῳ 
Nac τριήρεις ἀναχαινίζειν cy vy, 

6715 El εἴχοσιν μόλις ἀναριθμουμένας 
ὌὍρμου ὃ᾽ ἀναχθεὶς ἐξ Ἐπιδάμνου στόλος 
Τυχὼν ἐπιφόρου τε πνεύματος λίαν 
Αὔρας τε λαμπρᾶς ἐκ πρύµνης ποντιάδος. 
Ἐφίσταται τάχιστα τῇ Κωνσταντίνου 

6780 ᾽Αστυπολιτῶν µήτινος κατειδότος 
Σχεδὸν κατάπλου Ἰταλῶν ἐναντίων' 

Καὶ τί µε δεῖ γράφοντα µηκύνειν λόγον ; 
Γνόντες Λατῖνοι δειλίαν τῶν Αὐσόνων 
Οἷς σφας ἑώρων τῷ δέει τεθνηκότας 

6785 ΠΗιτνοῦσιν ἀκταῖς εὐχερῶς ἔξω φόθου: 
Σεράτευμα δ᾽ ἐξάγουσιν εἷς γῆν ἱππέων' 
Νῆες δὲ πλοῖα xal δρόµωνες αὖ πάλιν 
Hpàc κόλπον εὐθὺς εἰσπλέουσι τὸν πρόσω, 

. — "Αλύσεως δὲ προσθαλόντες φρουρίῳ 

6790 Ἐνάλιοί τε καὶ χθόνιοι χυκλόθεν, 

Οὕς μὲν φυλάχων εἰρράσαντο φυγάδας 
Οὕς δ᾽ αὖ θαλάσσης παρέπεμψαν τῷ βάθει, 
Κατὰ μᾶχην χτείναντες ἀνθισταμένους. 
Αλύσεως δ᾽ ἔπειτα ῥαγείσης μέσον 

6705 Εἰσρύεται πᾶς εὐχερῶς ἔνδον στόλος, 

Καὶ xaxàv ἀνύποιστον ἦν ἀργαλέον" 
Στράτευμα λοιπὸν ἱππικὸν πεζόν ϐ) ἅμα 
Καὶ πᾶς προσίσχον τῷ Κοσμιδἰῳ στόλος. 
Στρατὸς δ᾽ ἐχεῖ qápaxa πεζὸς πηγνύει, 

6800 Ἐπὶ πεφυχότος γε χώρῳ γηλόφου’ 
Τάφρῳ περιδρόµῳ τε διειλημμένον 
Σταθρώμασί τε ξυλίνοις ἐν τῷ μέρει’ 
Αφ’ οὗ θεατὰ τὰ βασίλεια πέλει' 

Ταῖς ᾖῄόσι δ᾽ αὖ ναυλοχεῖ πάλιν στόλος. 

6806 "Hv οὖν τολοιπὺν χαρτερὰς µάχας βλέπειν 
Ἑκατέρωθεν πολλάκις τῆς ἡμέρας. 
Άνδρες δ᾽ ὁπλῖται γεννάδαι στρατη γίται 
Εὗτοι βασιλεῖ xal προσήκοντες γένει, 
Μετὰ στρατιᾶς Ἱππικῆς πεζῆς ϐ) dpa 


A navis menseque socium, errantem, advenam, " 


juratis verbis adigunt spondere 

que nunquam poterant exilum sortiri : 
neque enim lantum maria pecunia 
promisit daturum, sed quinquaginta 
cum auxiliari milite triremes 
Agarenorum profligando bello. 
Preterea promisit, heu stultitiam! 
restituturum prisca sepape jura, 

ritus Ecclesie nostre reformaturum, 
talem se denique in Greciam reducturum, 
qualem Latini profitentur, fidem. 
Postquam sublatis demum classis anchoris 
ad parvam urbem [adara pervenit, 
hanc suadente expugnavit Dandulo ; 
quam nbi cepit arcem, progressa classis 
ad Epidaurum urbem obverlit proras : 
ibique est acclamatus Romanus Cesar 
puer Alexius cum Italis navigans. 

His intelleotis Romanus imperator 
triremes putres et senio fatiscentes 
instaurari jussit ab opificibus, 

que vix viginti numero fuerunt. 

Portu discedens Epidauri classis 

ventis propitiis utens ad miraculum, 
quippe marina aura urgente puppes, 
Constantinopolim tenuit celerrime, 
nemine prope civium sciente adhuc 
Italicorum hostiuni adventum. 

Nec vero longas loquar per ambages : 
Gnari Latini quantus esset civium 


C, metus, quo cunctos cernebant exanimes, 


classem secure ac facile advertunt oris : 
ipsi cum equis in terram desiliunt : 
cuncta diversi generis navigia 

in ulteriorem provehuntur sinum 

usque ad castellum quod Catena dicitur. 
Sic oppugnantes terra marique urbem 
partim custodes monium fugabant 
partim classiarios mari demergebant, 
eratque caedibus inquinatum prelium. 
Ut autem media fracta est catena, 
omnis continuo classis introibat, 
eratque malum nimium, ineffabile. 
Reliquue miles pedes equesque simul 
tum classis etiam pergunt ad Cosmidium. 


[) Ibi pedester miles castra struit 


in eminentis stationis loco, 

(e regione regii palatii) 

qu& partim fossa cireumducta munit, 
partim decussim trabibus defixis : 
cuncta item classis constitit in littore. 
Tum vero utrinque Martis opus grave 
per diem sepe peragi vidisses. 
Magnanimi correptis armis duces 
bene volentes Cesari vel stirpe proximi 
cum peditatu simul equitatuque 


(15) Hoc loco schismaticum se demonstrat aperte Ephremius. 


255 RPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


Latinis resistebant forti animo : 

portisque se efferebant ut ostenderent 
bellicis viribus urbem non destitui, 
neque 8e aleam pugne detrectare. 
Profecto tum Romanos vidisses strenuos, 
atque Mavortie memores virtutis ; 
presertim ubi imperatoris gener 

bellum ducatu regebat mirifico 

Lascaris Theodorus in preliis leo. 

Hic enim pugnas fortiter sustentans 
cedebat, concidebat adversarios. 

Quare oollectus Latinus exercitus 
terrestris et maritimus, proh rabiem diram ! 
impetu statuit capere Byzantium 

si certe prevaleret; sin autem minus, 
oblatis conditionibus hinc recedere. 

Ergo Latini hostes in aciem prodeunt 
atque naves promovent usque ad Petrium ; 
grandes habentes in antennis scalas 
funibus alligatas arte mira. 

Arietem alii machinam objectant 

solitum urbanorum flagellum monium, 
et cireumponunt homines arimigeros, 
nimirum ballistarios qui hostem verberent. 
Tunc atrox exardescit ad monia bellum 
terrore plenum maximis conatibus. 

Ariete expugnatore ruperunt facile 
obversum mari murum ; sed eunt repulsi 
a nostris auxiliaribus qui in urbe erant. 
At classiarii desuper e scalis 

Japidibus feriebant, telis, gladiis 

turrium custodes moniumque vindices, 
brevique eosdem in fugam conjecerunt. 
Deinde hostes manibus potiti 

urbanis ignem domibusinjiciunt 

inde a Blachernis ad edem Evergete. 
Tunc dirum casum cernens imperator 
trepidationem lacrymasque civium, 
horumque verens maxime querimoniam, 
egre et coactus tandem in arma rapitur, 
et cataphractus prodiens palatio 

traxit nobilium equitum catervam 
peditumque juvenum fortem manum. 

Et fortasse aliquod peractus erat 

utile urbi facinus et imperio, 

8i cum hostibus manum conseruisset, 

vel certe Lascari genero fortissimo 
maxime optanti pugnam permisisset : 
nuno conservanda vite dum studet miles 
acceleravit urbi discrimen summum. 
Nam Cesar armis sumptis in speciem tantum 
postquam se brevi armatum ostendit civibus, 
nulla re digaa gesta recessit statim ; 

et qui jucundus nuper in prelium venerat, 
mox ignominia plenus ex eo disce: sit, 
aucta Latinis hostibus audacia, 

Cum recepisset ergo se in palatium 
ltomanus Cesar Comnenus Alexius, 

utile sibi censuit ac necessarium. 


Α 6810 Συνεπλέχοντο Λατίνοις cüxapóluc: 
Τὸ μὲν παριστάνοντες ὡς ἔνδον πόλις 
Ὁπλιτικὸν µάχιμον, εὐσθενὲς φέρει, 
Τὸ δ᾽ ab ἑαυτῶν ἐν µάχαις εὐανδρίαν" 
'Hylx' ἀθρεῖν ἦν οὐκ ἁγεννῆ «' Αὐσόνων 
6815 Οὐδ' ἀρεκῆς ἀνδραγαθίας ξένα" 
Καὶ μᾶλλον ἔνθα γαμθρὺς ἦν βασιλέως 
Μάχας στρατηγῶν xal διευθύνων ξένως 
θεόδωρος Λάσκαρις iv µάχαις λέων. 
Οὗτος τολυπεύων γὰρ ἄριστα µάχας 
6820 Ἔπληττε, χατέπληττε τοὺς ἀντιπάλους, 
Συσπειραθὲν στράτευµα λοιπὸν Λατίνων 
Χερσαῖον ὑδραῖόν τε, φεῦ τῆς μανίας ! 
Ἔγνωχε δεῖν πως προσθαλεῖν Βυζαντίδι” 
"]v' st μὲν ἰσχύσειν' οἱ δ᾽ οὖν, συθάσεις 
6825 Δράσαν, ἀπίῃ πρὸς κελεύθους Ula: 
Οἱ μὲν τολοιπὸν ἀντιμάχων Λατίνων 
Πλοῖα φἔροντες ἱστᾶσι πρὸ Πετρίων, 
λιὰ κάλων κλίµακας ἴσχοντα ξένας, 
“ϊστοῖς πρὸς ὕψος εὐτέχνως συνδουµένας᾽ 
6830 Οἱ δὲ κριὸν τεύχουσι μη χανήµατι 
Καθαιρετικὸν τειχέων πολισµάτων; 
Κύκλῳ περιστήσαντες ἄνδρας ὁπλίτας 
Τζαγρατοξότας elc µάχην ἀντιμάχων' 
Καὶ τηνικαντα συγκροτοῦσι τὴν µάχην 
6835 Ὡς κρατεράν τε καὶ σφόδρα φρικαλέαν͵ 
'O τειχεσιπλήτης δὲ xpióc ῥᾳδίως 
Ἔβῥηξε τεῖχος πρὸς θάλασσαν τὸ βλέπον' 
Κάν ἀπεχρούσθη συμμάχοις τοῖς Αὐσόνων" 
Πλοίοις δ’ ἑνόντες ἐκ κλιμάκων ὑψόθεν 
6840 Ἠφίεσαν λίθους τε κοντοὺς xal ξίφη 
C Φύλαχι πύργων xai προμάχοις τειχέων, 
Καὶ πρὸς φυγὴν τρέπουσιν αὐτοὺς ῥᾳδίως. 
Λοιπὸν κρατοῦσι τειχέων πυργωµάτων, 
Καὶ πυρπολοῦσιν οἰκίας ἱδρυμένας 
6845 Ἐκ τῶν Βλαχερνῶν ἐς μονὴν Εὐεργέτου. 
δὼν δὲ δυστύχῆμα τοῦτ) αὐτοχράτωρ 
Καὶ συνοχὴν δάχρυα τῶν ὑπηχόων 
Μέμψεις δὲ τούτων εὐλαθηθεὶς καὶ πλέον, 
Μόλις ὀπλίτης γίνεται καὶ σὺν βίᾳ. 
6850 Τῶν βασιλείων ὃ᾽ ἐξιὼν ὡπλισμένος, 
Πλείστους ἐπεσπάσατο λαμπροὺς ἱππέας, 
Καὶ πεζικὴν φάλαγγα γενναίων vlov: 
Καὶ τἀχ) ἂν ἔργον εὐχλεὶς πἐπρακτό οἱ 
Σωτήριον πόλει τε xal κραταρχίᾳ, 
6855 Ei συνεπλάχη τοῖς ἐχθροῖς ἑναντίος, 
D "H συμπλοκὴν Λάσκαρι γαμθρῷ vevvdbq 
᾿Οργῶντι µάλα συγχεχωρήχει τότε’ 
Nàv ὃ) ὑπὲρ) αἶσαν ἡ στρατιᾶς δειλία 
Elc ἔσγατον κίνδυνον das τὴν πόλιν. 
6860 Μόνον γὰρ εἰς ἔνδειξιν αὐτὸν ὁπλίσας 
Μικρόν τε φανεὶς ὁ κρατάρχης ὁπλίτος, 
Εὐθὺς ἀπεχρύψατο univ τι δράσας' 
Λλσπάσιος μὲν ἐξιὼν πρὸς τὴν µάχην, 
ἸΕπανιὼν 9' αἴσχιστος ἐκ µάχης τάχα, 
6805 θρασυτέρους θεὶς ἀντιμάχους Λατίνους' 
Ὅμως ὑπεισδὺς τοὺς βασιλείους δόµους 
Κομνη,ὸς Αλέξιος Αὐσονοχράτωρ, 
Ἔγνωχε δεῖν ol συμφέρον τε τυγχάνειν 


Β 





257 


᾽Αντιφερίζειν µηδὴν ἀχμῇ κινδύνου. 
6870 Ἔξεισι νυκτὸς τοιγαροῦν λεληθότως, 

Πρὸς Δεθελτὸν δ᾽ ἄπεισι φρούριον θρᾷκης, 

Ἔνθα προητοίµασε τὴν χατοιχίαν, 

Ὀκτὼ χατασχὼν τν βασιλείαν χρόνους 

Σὺν μησὶ τρισὶν ἡμέραις αὖθις δέκα. 


ΑΑΕΞΙΟΣ O ΥΙΟΣ 1ZAAKIOY ΜΗΝ. ζ. 
6875 Αὖθις δ᾽ ᾿Ισαάκιος ἄρχοι τοῦ στέφους 
Σὺν ᾽Αλεξίῳ τεχκνίῳ πεφιλμένψ’ 
Ἐπεὶ γὰρ ᾽Αλέξιος ἀπέστη κράτους, 
Καὶ πρὸς Δεθελτὸν ἀπέδρασεν, ὡς ἔφην, 
Εὐθὺς ἀν ηγόρευτο πρὸς γερουσίας 
6880 Ἰσαάκιος βασιλεὺς πηρὸς φάη, 
Εἱρκτῆς τε δεσμῶν ἀνεθεὶς παραλόγως' 
Καθείργνυται δὲ βασιλὶς Εὐφροσύνη. 
Ὡς δ᾽ ἐγχατέστη xal πάλιν χραταρχίᾳ, 
Τίθησι δῆλον πᾶν τὸ συμθὰν Λατίνοις᾽ 
6885 Οἱ ὃ) otov ἐκπέμπουσιν αὐτῷ σὺν τάχει, 
Ὡς ἠξίωτο πατρικῆς συνεδρίας 
Κοινωνίας τε τοῦ βασιλείου κράτους. 
Καὶ πᾶς προσιὼν δημοτῶν τῶν ἐν τέλει 
᾽Αμϕοϊν προσῆγε προσκύνησιν καὶ σέθας. 
6890 Μετὰ βραχὺ δὲ καὶ πρὀκριτοι Αατίνων 
Τοῖς βασιλείοις παραθαλόντες δόµοις 
Τιμῶν τυχόντες δωρεῶν τ’ αὖ ἀφθόνων 
Αὖθις ἁπηλλάττόντο σὺν εὐταξίᾳ. 
Τούτοις βασιλεὺς δαψιλῶς καθηµέραν 
6895 "Ὅλας θαλάσσας χρημάτων ἦν παρέχων, 
El xal σφίσι κέκριτο ῥανίς τις τᾶδε. 
Χρήζων τολοιπὸν πλειόνων εἰς δαπάνην 
T&v Ἱερῶν ἤψατο, φεῦ χειµηλίων, 
Σχευῶν τε θείων xat σεθαστῶν εἰχόνων | 
6900 Kai τῶνδε κόσμον ἀθεμίτωςλαμθάνων 
Ὡς κοινὸν ἀργύριον Tj xal χρυσίον 
Ηαρεϊχεν ἐχθροῖς Ἰταλοῖς τόνδ᾽ ἀφθόνως. 
Οὗτος Πιασαίους Ἰταλοὺς τοὺς ἐν πόλει 
Διαφόρους ὄντας γε τοῖς Βενετίκοις, 
6905 "Exi xaxip, φεῦ| τῆς ὅλης Ῥωμαῖδος 
Σπεύσας φιλιοῖ καὶ καταλλάσσει τότε, 
Οἱ δ᾽ ἀντιμάχοις προσρυέντες αὐτίχκα 
"Asl διῆγον σύσσιτοι συνημμένοι’ 
Ὃθεν Φραγγίσχκοι προσλαθόντες τι µέρος 
6910 Tov προσρυέντων Ηισσαίων Βενετίχων 
Δι ἀχατίων προσπεπλευχότες πόλει 
Συνεισπεσόντες ὁπλῖται ξιφηφόροι 
ΤΠ συναγωγῇ χρυφίως τῶν ἐν "Άγαρ, 
Άπαντα λῃστεύουσι τἆνδον καθάπαξ’ 
6945 Τέως δ᾽ ἀπεκρούσθησαν Ἰσμαηλίταις, 
Αστυπολίταις σφίσι συμμαχουµένοις. 
Οἱ δ᾽ ἐκμανέντες πῦρ ἑνιᾶσι δόµοις. 
Καὶ πυρπολοῦσι τῷ πυρὶ τῷ παμφάγῳ 


Τὰ πλεῖστα καὶ κάλλιστα τῆς Κωνσταντίνου, 


6920 ᾿Αφὴ μὲν ἀπήρξατο πυρὸς τῷ τότε 
Ἐκ συναγωγῆς, ὡς ἔφην, τῶν ἐξ "Αγαρ' 
Τὸ xal Μιτάτον τοῖς ὅλοις κεχλημένον 
"OQ πρὸς θάλασσαν Βἱρήνης τῆς ἁγίας 
᾽Αγχωμάλως ἵδρυτο ναῷ τιµίῳ, 

6025 Καὶ πάντα φλέξαν, ἀφανίσαν τὰ πἑριξ. 
Δεῤῥόη πῦρ) παντ’ ἐρημοῦν τὰ κόκλῳ 


CAJSRARES. 


A instanti jam periculo non diu resistere. 


Clam igitur per noctem dilapsus edibus 
abiit Debeltum Thracim castellum, 

ubi jam sibi instruxerat diversorium ; 
postquam tenuerat regnum annis octo, 
tribus preterea mensibus, diebus decem. 


ALEXIUS ISAACII FILIUS MENS. VI. 
Tunc iterum Isaacius potitur stemmate 
cum dilecto suo filiolo Alexio : 
nam postquam prior Alexius cessit regno 
atque Debeltum, ut diximus, profugit, 


 & seualu protinus imperator 


occus Isaacius est acclamatus, 
carcere suo preter spem emissus. . 
Contra regina Euphrosyne custodis traditur. 


B ille recepto iterum imperio 


e 


peractam rem significat Latinis : 

qui statim ipsi remiserunt filium 

ut consideret cum parente domino 
sociumque honorem obtineret regni. 
Tuno universus populus cum magistratibus 
utrique simul domino obsequium obtulit. 
Paulo post etiam duces Latinorum 
Cum ad regales edes 86 contulissent, 
honoribus affecti donisque innumeris, 
quieti recesserunt cum recto ordine. 
His imperator affatim quotidie 

maria pecunie in sinum ingerebat, 
qeanquam heo ipsis videbantur gutta. 
Mox ad impensas indigus pecuniam 
copit diripere sacros thesauros, 

vasa divina, venerandas statuas, 
quibus illicite detrahens ornatum, 
argenteosque et aureos nummos conflans, 
hostibus large profundebat Italis. 

Is et Pisanos urbis inquilinos 

antehac a Venetis odio dissidentes, 
heu ! cum pernicie universi imperii 
inter se studuit jungere amicitia. 

llli adversariis exin reconciliati 

cum his curabant quotidie convivia. 
Tum etiam Franci, socia cohorte 
Pisana Venetaque que ultro accessit, 
cymbis in urbem subito delati 
impetum faciunt simul armata manu 
in synagogam clam Ágarenorum, 
ejusque omnem rapiunt supellectilem : 
verum & Turcis demum sunt repulsi, 
opem ferentibus Byzantii civibus. 


[lli efferati faculas injiciunt 


civium tectis, consumuntque incendio 
plurima et optima urbis ediflcia. 
Magni fuit autem incendii initium 

& synagoga, ut diximus, Ágarenorum, 
qui locus vulgo dicitur Mitatum ; 
idque edificium pertinet ad mare 

ubi et Irenes dive templum surgit : 
il'ino progrediens amburensque omnia 
propagatumque gravi cum ezitio 


950 EPHRJRMII CHRONOGRAPHI 260 


devenit usque a1 inclytum circum maximum, 


qui sanctissime Sophie templo adjacet : 
atque ad oppositum venit usque rare, 
longe lateque media omnia concremans. 
Nec tutum erat ad amicos accedere, 

nisi quis cymba semet circumveneret. 
Hec Isaacius cum morore audiebat : 
ged hujus fllius patrie pernicies 

tanto gaudebat urbis exterminio. 
Romanis rebus ita se habentibus 

nuper ejectus Caesar Debelto veniens 
armis insedit urbem Hadriani. 
Infaustus juvenis re cognita Alexius, 
Constantinopoli cum exercitu exivit 
habens Latinum in comitatu ducem 
Montisferrati marchionem Bonifacium, 
quem mercede conduxerat ad bellum 
gexdecim auri datis centenariis. 

Igitur Thracie peragratis urbibus, 

reque confecta ex animi sententia, 
usque ad Cypsella oppidulum progressus, 
mox ad metropolim retro pedem tulit. 
Dein scelestis partibus adhesit 
hominum qui parentem excecaverant 
thronoque deturbaverant, faventes patruo; 
quam rem egerrime cecus rex ferebat, 
qui moliebatur jamdiu supplicium sumere 
de viris qui se tanto malo affecerant. 
Hinc maledictis ülium incessebat, 

quem versari oum pessimis audiebat, 
tali gaudentem maxime consortio; 
ludere quotidie alea cuni Italis 
commessarique, et dignitatem regiam 
dedecorare singulos per actus. 

Ergo hunc oderant populus et optimates : 
nec minus odio dignus pater erat. 

qui conoinnatis ridiculis oraculis, 

qua universale sibi spondebant regnum, 
ut 1:80 cerebro judicabat fatue, 

& 96 conjunotum iri occiduum orbem 
deblaterans aiebat orienti, 

totiusque mundi dominum se fore : 
quam patiebatur insuper cecitatem, 
arthritidisqque morbum atque podagram 
se positurum veluti exuvias. 

Hec ei suadebant catillones monachi, 
omnia ventris causa et fari et gerere 
imperatoris soliti in convivio ; 

qui huic monarchiam verbis despondentce 
interim mero sese ingurgitabant; 
ejusque infirmas manus deosculantes, 
mox recepturas robur predicebant. 
Credulus senex his prebebat aures 
deliramentis atque vaticiniis, 

atque letitiis iucedebat omnibus. 
Astrologis quin etiam apprime deditus, 


(76) Invectionem hano a Niceta sumit Ephre. 
mius; quae si veritate nititur. sine dubio vitupe- 
randi sunt monachi illi. Sed enim quam sepe haec 


Α ᾿Αχρι μεγίστου καὶ περικλύτου δόµου 


θεοῦ Σοφίας καὶ παναχίου Aóvov, 
λιῆχε µέχρι καὶ θαλάσσης θατέρας 
6950 Κατά τε µῆχκος πυρπολοῦν καὶ πρὸς πλὰτος: 
Οὐκ £v τότ’ ἀχίνδυνος ἡ φίλων θέα, 
El µήτις ἐχρήσατο πορθµείῳ τάχα. 
Ταῦτα μὲν Ἰσάχιος ἤχθετο χλύων' 
Yiàq δὲ τούτου πυρπολητὴς πατρίδος 
6985 ἛἜϊχαιρε τῆσδι συντελεσμῷ καὶ φθίσει. 
Οὕτως 9* ἐχόντων πραγμάτων Ῥωμαῖδι, 
πρὶν κρατάρχης ἀπάρας Δεθελτόθεν 
T7» ᾿Αδριανοῦ κατολαμθάνει πόλιν’ 
"O γνοὺς ὁ δαλὸς ᾽Αλέξιος πατρίδος 
6940 Ἔξεισιν ἅμα στρατιᾷ Βυζαντίδος, 
Ἔχων μεθ) αὑτοῦ συστράτηγον Λατίνων 


D Βονιφάτιον μαρχέσιον Φεράντης, 


Συνεκστρατεῦσαι πείσας αὐτὸν χρυσίου 

Κεντηναρίοις ἕξ ὅλοις πρὸς τοῖς δέκα. 
6945 Περιδραμὼν οὖν θρᾳχικὰς οὗτος πόλεις, 

Καὶ πάντα θεὶς εὖ stc ἑαυτοῦ συμφἑρον, 

"Αχρι Κυψέλλων κατιὼν πολιχνίου, 

Λὖθις ἐπανέσερεψεν sio Βυζαντίδα. 

Καὶ λοιπὸν ἐξήρτητο κακῆς φρατρίας 
60950 *H συνδιεπράξατο πήρωσιν φίτου 

Τῷ πατραδέλφῳ xxi καθαίρεσι» κράτους 

"Eo' οἷς ἀπηγχόνιστο πηβὸς αὐτάναξ: 

Ἐκαιροφυλάχει γὰρ ἔχτισιν τέως 

Τῶν τόνγε κακῶς εἲς φάος δεδρακότων, 
0055 '0θεν τὸν υἱὸν λοιδορῶν οὐκ ἀνίει, 

Καὶ μᾶλλον otc ἔκλυεν ἀνδράσι φθόροις 

Χαίρειν τε τοῦτον xal µάλα γεγηθῆναι, 


C Καὶ συγχυθεύειν Ἰταλοῖς καθηµέραν, 


Καὶ συγκραιπαλᾶν τε καὶ ῥυπαίνειν στέφος, 
6060 ᾿Ανάξια ξύμπαντα ὁρῶντα τοῦ κράτους. 
Ἡν οὖν στυγητὸς πᾶσι καὶ τοῖς ἐν τέλει’ 
Ob ἧττον ὑπῆν καὶ πατὴρ στυγητίος, 
ἸὈμφάς τινας λόγια συνθεὶς ἀσέμνως 
"Amtp προηγόρευἑν ot µπναρχίαν, 
6905 Ὡς det! αὐτὸς δοξομανῶν ἁλόγως, 
Λὐτὸν τε συνάψοντα δύσει τὴν ἕω 
Ἔφασκεν εἶναι, μὴ νῶν 5 τι λέγοι, 
Κράτος τε παγχόσµιον Έξοντα τόδε’ 
Πρὸς τοῖσδε xal τύφλωσιν fjv περιφἑρει, 
6970 ᾿Αρθρίτιδα νόσον τε xai ποδαλγίαν 
᾽Αποξύσασθαι καθάπερ λεθηρίδα, 
Ὢσθ οἱ προτένθαι τῶν μοναχῶν xal λίχνοι 
D Οἱ πάντα γαστρὶ 003v λέχειν «* εἰθισμένοι 
Τούτῳ συνεσθίοντες àv συσσιτίῳ 
6976 Μόναρχον ἀρχὴν συγχαθίστων ol λόχοις, 
Ανθοσμίαν πίνοντες ἄχρι xal xópov, 
Καὶ κατεφίλουν ἁπατῶντες τὰς χέρας 
Καὶ προὔλεγον σφῶν ἀνακαίνισιν σθένους (76) 
Ὁ δὲ προσεῖχεν ὡς ἁπλανέσι σφίσι 
6080 Καὶ θεσπιφδήµασι ταῖς ληρωδίαις 
Ἐπιγεγηθὼς σφῶν, ἐπεσχίρτα μέγα’ 
Προσχείµενος τ’ ἦν ἀστρολέσχαις καὶ µάλα, 
crimina vel falso dicantur vel exaggerentur & sori- 


toribus parum piis aut odio ali i i 
novimnd. p quo imbotis, sais 


κ... 


- 


Καὶ τοῖσδ’᾽ ὑπείκων πρὸς τὸ δῆθεν συμφἑρον 
Ἔπραττε πολλὰ τῶν ἀθέσμων ἁλόγως' 

6985 Καὶ σῦν Καλυδώνιον ἔργον τι ξένον 
Ἓδρας ἐφ᾽ ἧς ἵδρυτο καταθιθάσας 
"Bveyxev εἰς µέγιστον ἀρχεῖον Blq- 
Δήμου συώδη μανικὴν ἀταξίαν 
Παύων ἐπιφρίσσουσαν ἀτασθαλίαις. 

6990 Ὁ δ᾽ ἑλλοχῶν ἦν τῇ βασιλίδι πόλει 
Στρατὸς Λατίνων ἱππικὸς καὶ νηΐτης 
Φιλαργορίας ὢν ἑραστὴς εἰσάγαν, 
"Απληστος ὄντως πίθος, ὡς παροιμία” 
Συχνῶς ἐπιόντες δὲ τὴν Προποντίδα 

6005 Καὶ τὰ vip ἅπαντα τῆς Βυζαντίδος, 
Ναούς τε θείους xal περικλυτοὺς δόµους 
Πάντας ἑληΐζοντο, χατεπυρπόλουν. 

"Όθεν πολιτων συναλιαθέντες στἰφος, 
Ἔτουν λαθεῖν στρατιὰν ἐξ ἀνάκτων 

7000 Ἡγήτορα σφῶν κατ’ ἐχθρῶν ἀντιπάλων, 
Αλλ’ ἐξειώφει πᾶς τις ἐν τούτοις λόγοις, 
Μάλιστα δ᾽ ἀνένευον οἱ στεφηφόροι 
Μηδ’ ὡσὶν ἄχροις τὴν πρὸς Λατίνους µάχην 
)Λλκουστέαν κρίνοντες ἐξ ἁμαθίας. 

7005 Ὁ Δούκας δὲ Μούρτζουφλος ἐξελθὼν μόνος 
Τοῖς Ἰταλοῖς που συνεπλάκη πρὸς µάχην' 
Καὶ µή τινος τούτῳ γε συνησπικότος, 
Οὕτω βασιλεῖ δόξαν ix βασκανίας, 

T&y' ἂν ἐκινδύτευσεν, el μὴ τοξόται 

7010 Ἐπήμυναν πόῤῥωθεν ἐξ τοξευµάτων. 
Ταῦτ) ἄρα δῆμος πᾶς ὁ τῆς Βυζαντίδος 
Συσπειραθέντες ἀπετόξευον λόγους 
Αἰσχροὺς κατ ἀμφοῖν τοῖν κρατούντοιν Αὐσό" 

[νων; 
Kal τιν) ἐδίφων slc κρατάρχην ἐκπόνως" 

7015 Kaí τινα Νικόλαον συνειληφότες 
Νεανίαν ἄχοντα Καναθὸν 0iotv 
Elc κράτορα χρίουσι τῆς Ῥωμαίδος, 
Τούτου πραχθέντος ᾽Αλέξιος δεῖν ἔγνω 
Σὺν Μαρχεσίῳ λατινικὰς δυνάμεις 

7020 Ἐν βασιλείοιν εἰσαχθῆναι ταχέως" 

Ὁ γὰρ Ἰσαάκιος λοἰσθια πνἕων 
Ἔχειτο μηδὲν γηΐνων ᾖσθημένος. 

Ὡς οὖν τάδ᾽ ἐνώνιστο, δημῶδες στῖφος 
Καὶ ταραχὰς ὥδινε xai τρικυµίας" 

7025 Τὸν καιρὸν ἁρμόδιον ἁρπάσας Δούχας 
Πρὸς ἤνπερ εἶχε σκέψιν ἐν τῇ καρδίᾳ, 
᾽Αλεξίῳ πρόσεισι νυχτὸς σὺν δόλῳ, 

Καὶ τόνδ᾽ ἀπατᾷ xal δεδίττεται λόγοις, 
Ὡς δῆθεν αὐτὸν ἀνελεῖν σπεύδων ὄχλος, 

7030 ᾿Ἐπὶ θύραις ἕστηκε πᾶς ξιφηφδρος 
Ἐφ' οἷς Λατίνοις συμμετέσχε σχεµµάτων. 
Ὄθεν λιπαρεῖ τὸν Δούκαν νεανίας. 

Αὐτῷ συνοῖσον ὑποθέσθαι πρὸς τάδε. 
'O δ᾽ αὖ περισχὼν τουτονὶ καταµόνας, 

7035 Δι’ ἀφανοῦς ἄπεισι πυλίδος λάθρα 
Εἴς τι βαθὺ σχήνωµα τῶν ἀποκρύφων' 
Κάχεῖσε δεσμεῖ τόνδε καὶ καθειργνύει, 
Μετὰ δε βραχὺ θανατοῖ δι’ ἀγχόνης' 
Αὐτὸς δ᾽ ἀνηγόρευτο Ῥωμαίων χράτωρ 

7040 Τοῖς βασιλικοῖς ὡραϊσθεὶς συµθόλοις, 


261 CXSARES. 


À dum his obsequitur in gerendis rebus, 
absurda multa fecit et illicita. 
Nam et suem Calydonium opus mirum 
de base suà commotum, in qua steterat. 
in maximum transferri palatium voluit ; 
quasi cohibiturus hac re ferociam 
populi horrentem atque petulantiam. 
Insidiabatur interim urbi regie 
exercitus Latinus terra et mari 
profunde deditus semper avaritis, 
dolium vere inexplebile, ut ait proverbium. 
l8 sine fine excurrens per Propontidem, 
perque Byzantii cuncta suburbana, 
sacra delubra cum nobilium villis 
passim subjecto predabatur igne. 


p Quare conspirans civium multitudo 


exercitum a regibus postulabat, 

qui sibi contra hostes suppetias ferret. 
Verum ha preces canebantur surdis ; 
et renuebant maxime regnatores, 

qui ne mentionem quidem, ob suam stultitiam, 
bellandi cum Latinis, ferre poterant. 
Solas Murtzuflus Ducas armis sumptis 
cum Italis conflixit aliquando : 

verum cum nemo ferret ei suppetias, 
propter invidiam sio volente Cesare, 

in summo fuit discrimine, ni sagittarii 
illi adfuissent eminus conjectis telis. 
Igitur universus Byzantii populus 
seditiose murmurans, conviciis 
turpibus appetebat utrumque Cesarem, 


studioseque alium quarebat dominum. 
Reapse quemdam cognomento Canabum, 
nomine Nicolaum, invitum juvenem 
imperatorem cives constituerunt. 

Tunc enimvero Alexius cum Marohione 
(namque Isaacius animam agebat 

nihil jam rerum terrenarum sentiens) 
ad palatii custodiam sine mora 
Latinos admovendos censebant milites. 
Sed res perlata ad populi notitiam 
tumultum statim peperit et seditionem. 
Tempus id idoneum ratus Ducas 

ad exsequenda mentis sue consilia, 


D noctu ad Alexium fraudulenter venit, 


eumque falsis territat sermonibus, 

nempe quod ipsum statim occisurua 

in foribus staret populus districtis gladiis, 
propterea quod Latinis faveret partibus. 
Tunc enixe Ducam rogabat juvenis 

ut sibi adesset ultor in discrimine : 

quem ille pallio obtectum in solitudine, 
per occultum posticum clam deducit 

in depressum quoddam tentorium abditum 
ibique vinctum miserum custodis tradit, 
pauloque post funesto exstinguit laqueo : 
Romanus autem ipse flt imperator, 
assumptis regii culminis insignibus. 


202 


Am p ou 


263 - RPHRJAEMII CHRONOGRAPHI 


ALEXIUS MURTZUFLUS M. II, CUM D. XV. A  AABEIOX O ΜΟΥΡΤΖΟΥΦΛΟΣ ΜΗΝ. B', c". 


Ducas imperii adeptus potestatem 
&rarium cernens vacuum pecunia, 

a superiorum temporum publicanis 

in jus vocatis aurum exegit plurimum, 
idque ad gerendam contulit rempublicam. 
Tum armis captis, Italis resistens, 
horam exoursus cohibebat facile : 
quamobrem gratus admodum erat civibus, 
praesertim vero militum cohortibus. 

Et quia Flandrie comes Balduinus 
Philee regionem milite vastabat, - 
adversus illum statim Cesar exiit : 

sed enim perpetrato Martis opere, 
terga Romanus convertit exercitus, 
parumque abfuit Cesar ab interitu ; 
imago vero virginis Deiparee, 

quam nostri reges belli sociam vocant, 
pugna fervente capta est ab hostibus. 
Tum pacis conciliande omisaa cura, 

ad capiendam urbem diripiendamque 
se comparabat exercitus Latinus. 

Ergo sublatis ancboris navigia, 

in quibus erant machine cum scalis, 
ab Evergete monasterii ora 

usque ad Blachernas coram constiterunt. 
Vicissim Ducas transtulit tentorium 
proximi collis statuens in specula, 
unde conspicua classis hostium erat, 
monibus jam cum milite appropinquans. 
Moxque congressi cum propugnatoribus 
urbani muri et turrium custodibus 
Latini pugnam validam ciebant ; 

sed inferiores illa fuerunt die. 

Postea totus rediit exercitus : 

duoque viri per scalum prorepentes, 
quam inter fixerant ad Petria, 

in apprehensam turrim desiluerunt, 
prasidiumque gladiis profligantes 
signum letitie sustulerunt suis : 

tunc Italorum omnis cohors irruit. 

Qui vero Cesarem circumstabant aulici 
atque Romani exercitus rectores 

in pedes cuncti semet conjecerunt, 
atque unum mille timidi fugiebant, 

qui cum ad portam pervenissent auream, 
novo dejecto festinatim muro, 

misere foras semet proripiebant. 

At inimiei, heu lugubrem tragoediam | 
late palantes passim per Byzantium 
latrocinando spoliant nobilium domos, 
niail nefandum urbi non efficiunt : 
regali quoque occupato palatio, 
inclusas opes penitus diripiunt. 

Cesar plateas triviaque percurrens 
centuriare nitebatur populum, 
guadebatque ut hostibus resisterent : 

at meliora consilia nemo audiebat 
quamlibet urbi et sibl profutura : 


Ὡς οὖν xacíays τὴν xpxtapylav Δούκας, 
Χρυσῶνας εὑρὼν ἐν στενῷ πεφυχότας, 


Συσχὼν τελώνας πράκτορας τῶν πρὶν φόρων 


Ὄγκον παρ) αὐτῶν εἷλε χρημάτων µέχαν, 
7045 Καὶ τοῖσδ᾽ ἐχρῆτο πρὸς διοίκησιν ὅλων * 
Καὶ τοῖς Ἰταλοϊῖς ἀντεπιὼν ὀπλίτης, 
Τὰς ἑκδρομὰς σφῶν ἀνέχοπτε ῥᾳδίως * 
Ὅθεν ποθεινὸς ὑπῆρχεν ὑπηκόοις, 
Ἐξαιρέτως δὲ στρατιωτῶν ταῖς ἴλαις : 
7050 Καὶ Βαλδουΐνου τοῦ κόμητος τῆς Φλάντρας 
Τὰ πρὸς Φιλέα κατακείροντος µέρη, 
'O βασιλεὺς ἕξεισι xax! αὐτοῦ τάχος : 
Καὶ συῤῥαγείσης ἐξ ἑκατέρων μάχης, 
'H 'Ρωμαϊκὴ στρατιὰ νῶτα κλίνει - 
D 7055 Ἔνθ᾽ ἂν παραπόλλυτο μικροῦ καὶ κράτωρ' 
Εἰχών τε σεπτὴ τῆς μητρανάνδρου Κόρης, 
"Hv οἱ ἄνακτες πλουτοῦσι στρατηγέτιν, 
Ἐγχθροῖς ἑάλω κατὰ τήνδε τὴν µάχην * 
Αφεῖντο δ᾽, ἡμέληντο xal συµθιθάσεις * 
7060 Καὶ λοιπὸν πὐτρέπιστο φάλαγξ Λατίνων 
Πρὸς ἄστεος πόρθησιν ἅλωσιν 0' ἅμα : 
Ἠϊόνων οὖν ἀποπλεύσαντα σκάφη 
Ἐφ) ὧν ὑπῆρχον χλίµαχες σὺν ὀργάνοις, 
᾿Ακτῇῃ πὀοσίσχει τῆς μονῆς Εὐεργέτου, 
7065 "Ec Βλαχερνῶν συνεχῶς ἀφιγμένη * 
Καὶ Δούχας αὖθις πηγνύει axnvi,v oiov, 
Ἐπὶ κολωνοῦ πλησίον παντεπόπτου, 
Ἔνβα θεατὰ τῶν ἐχθρῶν Ίσαν σκάφη, 
"À xai προσέσχε τείχεσι σὺν ὁπλίταις * 

α 7070 Oi συμπλακέντες ταῖς πρὸ τειχέων ἴλαις 
Καὶ τοῖς ἐπὶ πύργων γε χαθισταµένοις, 
Ἡρὸς σφᾶς ἀγῶνα xal ky mv συνεκρότουν * 
Ἠττον Ó' ἀπηνέγχαντο τὴν τόθ᾽ ἡμέραν. 
Ἑξῆς δὲ προσθάλλουσι πανσυδὶ πόλει * 

70?5 Καὶ δύο δ᾽ ἄνδρες dx μιᾶς τῶν χλιµάκων 
Ἱδρυμένης ἄγχιστα χώρου Ηετρίων, 

Εϊς χῶρον ἀφήλαντο τὸν συνημμµένον * 
Καὶ φυλαχικὸν ἐχθροήσαντες ξίφει, 
Σύσσημον Ἶραν χαρμονῆς τοῖς φυλέταις, 

7060 Kai nav ᾿Ιταλῶν συνδεδράµηχε στίφος. 
Περὶ βασιλέα δὲ τοῦτ) ἠθρηκότες, 

Kai Ῥωμαῖϊκῆς στρατιᾶς ἱλαρχία, 
ἼΏχοντο πάντες ἀπιόντες ἐν φόθῳ, 
Κατὰ χιλίους ὑφ᾽ ἑνὸς πεφευγότες . 

7085 Καὶ τὰς χρυσείας καταλαθόντες πύλας 
Καινόν τε τεῖχος ῥᾷστα καθηρηχότες, 
Ἐξήεσαν τρέχοντες ἀχλεῶς πάνυ * 
᾽Αντίμαχοι δὲ, φεῦ ξένης τραγῳδίας | 
Διασπαρέντες πολλαχῆ Βυζαντίδος 

1090 Συλῶσι λῃστρεύουσι λαμπρὰς olxlac, 
Καὶ πάντα τὰ χείριστα δρῶσι τὴν πόλιν - 
Κατακρατοῦσι καὶ βασιλείων δόµων, 

Τὸν τοῖσδ᾽ ἑνόντα πλοῦτον ἐσκυλευκότες. 
"Αναξ δ᾽ ἁγυιὰς τριόδους περιτρέχων 

7095 ἜἜσπευδε ^aóv συναχείρειν εἲς ἴλας, 
Πρὸς δ᾽ ἀντιπαράταξιν ὑπεναντίων * 

Οἱ δ᾽ οὐχ ὑπεῖκον κρεἰττον᾽ ὑφηγουμένφ 
Καὶ συμφέροντα καὶ σφίσι καὶ τῇ πόλει, 


D 








265 CAESARES. | o6 


Ww» C 


Τῶν οὐσιῶν Ó' ἕκαστος v, ócospyst τἆχος 
7100 Μετάβεσίν τε καὶ κατάχωσιν πλέον. 
Ἰδὼν δ᾽ ὁ Δούκας ὡς ὄνησις οὐκ ἔνι, 
"H καὶ δεδιὼς ὑπὶρ αὐτοῦ πλειόνως 
M3, συσχεθεὶς τίσειεν ἁθλίως δίχας, 
Τοὺς βασιλείους εἰσδραμὼν λαμπροὺς δόµους, 
7105 Καὶ βασιλίδα παραλαθὼν Εὐφροσύνην, 
Σὺν θυγατράσι τ’ ἐμθαλὼν λεμθαδίφ 
Αλοὺς μιᾶς ἔρωτι τούτων ἐκτόπως, 
Ἔξεισι φεύγων πατρίδα Bota cilia - 
᾽Ανὴρ ὑπάρχων ἀρεὶχὸς lv µάχαις, 
7410 Στεῤῥὸς μαχητὴς, γεννάδας, ῥωμαλέος, 
Σοφισµατίας, κρυφίνους τε τὸν τρόπον, 
Πεφυχέναι πράγµασι χοµπάζων ὅλοις * 
Οὐ σωματιχῆς εὖ ἔχων συμμετρίας, 
Αὐχῶν τὰς ὀφρῦς µάλα συνεσπασµένας, 
7115 Καὶ βραγχιῶν φάρυγγα, δύσηχος λόγον, 
Ἡλικίαν µέσος τε xal κοῖλος φύσει, 
Αδιχος εὐνὴν, φιλογύνης xai λάγνος, 
Πρωτοθεστιάριος ὢν τὴν ἀξίαν, 
"Oxav κατῆρξε τοῦ βασιλείου κράτους, 
7120 *E£ ἡμέρας δέκα τε σὺν μησὶ δύο 
Ῥῆς βασιλείας τὸ κράτος διιθύνας. 


ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ο AAZKAPIZ ΕΤ. Ie. 


Επεὶ 9' ὁ κρατῶν ἀπέδρασεν, ὡς ἔφην, 
Δούχας τε xal Λάσχαρις ἤρισαν κράτους, 
Καταλαθόντες τὸν θεοῦ μέγαν δόµον, 

7195 "Aue μαχηταὶ καὶ καλοὶ νεανίαι - 
Κλήρῳ (77) δὲ λαχὼν Λάσκαρις κραταρχίαν, 
Τίως μὲν ἀπείπατο σύµθολα κράτους * 


Συνεξιὼν δὲ τοῦ νεὼ τῷ ποιμένι C 


Κατὰ Μίλιον xat µέρη Βυζαντίδος 
7130 Τοὺς συνιόντας εὐμενῶς ἠντιθόλει, 
Καὶ παρεκάλει πρὸς µάχην ἀντιπάλων, 
Μάλιστα πάντων τοὺς περὶ βασιλέα 
Σείοντας ὤμων ἀρεί[κ᾽ ἅττα ξίφη 
Κελτοὺς λιπαρῶν, προτρέπων οὐκ ἀν[ει. 
7135 "Essi δὲ θωπεύων τε καὶ παροτρύνων 
Οὐκ εἶχέ τινα τὸν κλύοντα µηδόλως, 
δη δὲ καὶ φάλαγξ τις ὦπτο Λατίνων. 
Μεθίσταται τἀχιστ ἐκεῖθεν, ὣς δέον, 
Καὶ πρὸς φυγἠν ἵθλεψε xal σωτηρίαν * 
7140 ᾽λντίμαχοι δὲ κατ’ ἐρημίαν τάχα 
Τῶν χωλυσόντων ἑχδρομὰς σφῶν ἀνέτους, 
Ἐπῄεσαν κτείνοντες ἀφειδῶς ξίφει 
Τὸν προστυχόντα xal σχυλεύοντες βία, 
Λεηλατοῦντες, πυρπολοῦντες τὴν πόλιν, 
Τ145 Καὶ πάντα δρῶντες, ὢ δυσυποίστου θέας ! 
Κόσμον συλῶντες Ἱερὸν θείων δόµων, 
Σεπτά το χεὶμήλια καὶ θείους πέπλους, 
Ἔκτυπα Χριστοῦ, Μητρὸς αὐτοῦ πανάγνου 
Εἰς 47» καταῤῥάσσοντες, ἄλλων 0 ἁγίων - 
1150 Καὶ τὸν παρ᾽ αὐτοῖς κόσμον ἐκ χρυσαργύρου 
Ὄντα διαρπᾶζοντες ot παραθάται * 
Σεμνὰς γυναῖκας ἱερᾶς τε παρθένους 


(77) Sortem intelligo, non clerum; et falli mibi 
videtur Wolfüus Nicete interpres qui diotionem 
ἐκ δὲ κλήρου τὸ πρωτεῖον εἱληφώς explicat a clero 


PATROL. Ga. CXLIII. 


À sed unusquisque suis raptim opibus 


studebat transferendis aut infodiendis. 

Cum ergo Ducas hilum non proficeret, 
sibique vehementer jam timeret, 

ne captus graves ponas hosti lueret, 

regias ad edes festinatim convolans, 

atque illinc sumptam Euphrosynem reginam 
parvo iu phaselo cum filiabus collocans, 
quarum unam ipse efflictim deperibat, 

exsul profugit patria Byzantio. 

Vir sine dubio strenuus in preliis, 
constans bellator, magnanimus, fortis 
callidus, et consilia celare solitus, 
cunctis se jactans idoneum negotiis : 
corporis forma non satis concinna, 
adductum semper gerens supercilium, 
faucibus raucis, aspera loquela, 
statura media et valgus a natura, 
lascivus, mulierosus et adulter. 

Is dignitate protovestiarius erat 

cum summam potestatem est adeptus : 
cujus regales tenuit habenas 

diebus sexdecim supra menses duos. 


THEODORUS LASCARIS AN. XVIII. 


Post fugam Cesaris, de capiendo imperio 
Lascaris et alius Ducas decertarunt 

in Dei templum maximum profecti; 
fortis uterque egregiusque juvenis; 
verum sors Lascari contulit imperium, 
qui regia tamen non eumpsit insignia : 
sed comitante patriarcha egressus 

ad Mil:um atque ad alias urbis partes, 
populi turmas blande compellabat 

ad resistendum hostibus adbortans : 
precipue vero stipatores regios, 
grandes gestantes humeris bipennes, 
Celtas enixis perurgebat precibus. 

Bed cum nec blandis suadeoti verbis, 
neque adhortanti quispism ausocultaret, 
jamque appareret cohors Latinorum ; 
Lascaris illino, ut par erat, abiens 

fuga saluti consulendum censuit. 
Interim hostes, obviante nemine 

qui cohiberet liberos exoursus, 

Orco mittebazt inclementer animas 


’ 


D civium cesorum, opes auferebant, 


igne latrociniisque vastantes urbem. 

O intolerandum lugubre spectaculum! 
sacer templorum ornatus diripitur, 
veneranda cimelia almeque vestes, 
icones Chrieti Matrisque sanctissime, 
aliorumque superum sternuntur humi; 
atque his pretiosum impia vi detractum 
metallum sibi vindicant apostata. 
Matronas veneraudas sacrasque virgines 


przlatus. Alibi quoque idem mihi Nicete interpres 
non semel peccare videbatur. Confer. v Gr. in hoo 
volumine p. 116, n. 1. 


9 





AS 


TES 


967 | ΕΡΗΒΔΜΙΙ CHRONOGRAPHI 368 


δα stuprum rapiunt violenta manu ; 
alia scelesta (nam dicendum breviter) 
facinora committunt his similia. 

Ergo angiportus, trivia, et ambulacra, 
sancta delubra, et anguli reconditi, 
fora, vie, vici, compita, plates, 

luctu, gemitibus, clamore, et ululatibus 
virorum, feminarum, alioque genere 
multiplicis tragaedie personebant. 

Sed postquam spoliis explevit inglüviem, 
finem predando tum denique imposuit 
crudelium detestanda gens Italorum. 
Visum deinde est primariis ducibus 
annuere liberum ex urbe discessum 
quibusvis solum vertere placeret. 

Ergo millene exibant caterva 
miserabiles, tristes et pannosee, 
sanguine potius, ut aiunt, quam lacrymis 
presentem deplorantes fortunam guam. 
Itali vero tumidi superbia, 

ceu si quadrifidum jam tenerent orbem, 
regesque regum semet effeciesent, 
quotquot sub Phoebi radiis imperitant ; 
inter se cunctum dividebant mundum, 
provincias, urbes, eioguli sortientes, 

et potentatum verbis occupantes. 
Veneto duce suadente Dandulo 

(homine ca&cos oculos gerente, 

luce sed mentis heu nimis instructo) 

ut imperator fleret Latinus 

de Venetis, Lombardis, Francisve electus, 
dotis suffragiis electores nobiles 
imperatorem faciunt Byzantii ; 
Balduinum comitem provinoise Flandria, 
eximia adolescentem forma preditum, 
pium, et Christo maxime devotum, 
hilarem, mitem, apprimeque castum, 
eleemosynis etiam indulgentem, 
cumulatum multis & Deo virtutibus, 
sed pudicitia ia primis ac justitia. 

Hic per preconem bis in hebdomada 
maxima voce jubebat edici 

ne quis in regia noctu cubitaret, 

qui non conjunctus conjugi legitime 
sed meretrici contra fas conviveret. 
Erat et legum justitieeque custos : 
feminam quamvis renuens attingere, 
nec teneriore contuens aspectu, 

quandu propria tori socia abesset. 

Ergo imperator electus Balduinus 

abiit ex urbe ad partes occiduas, 
haud tanquam illas pugna subaocturus, 
sed imperator volens salutari 
obsequioque a cunotís coli subditis. 
Quare neo veteris imperii milites 

in suum voluit conscribi exercitum. 
Adrianopolim Philippopolimque 
aliasque ad urbes Thracie profectus. 
Latinoque his imposito presidio, 


À Ἕλκοντες εἷς ὕδριν τε καὶ φθορὰν βίᾳ, 
Καὶ τἄλλα καγῶν δρῶντες, ὧδ' εἰπεῖν ἔπος, 
7155 Σύστοιχα τούτοις καθάπαξ ἑοικότα. 
Ἐν οὖν στενωποῖς, τριόδοις, λεωφόροις, 
Ναοῖς, σεµνείοις, γωνίαις ἀποκρύφοις, 
Ὁδοῖς, ἁγυιαῖς, καὶ πλατείάις, ἀμφόδοις, 
θρήνων, στεναγµάτων τε, χωχυχῶν, Y6ov, 
7160 Εἴδους τὲ λοιπῆς δυστυχοῦς τραγῳφδίας 
᾿Ανδρῶν, γυναικῶν ἣν παριοῦσι kAósty. 
Επεὶ δ᾽ ἱκανῶς εἶχε τῶν σχυλευµάτων, 
Ἔπαυσε Aelde xal λαφυράγωγίας 
Ἔχθιστον ἔθνος Ἰταλῶν µιαιφόνων., 
7165 Ἔδοξε δὲ σφῶν προχκρἰτοις στρατηγέταις 
'Egv ἀπαίρειν πάντὰς lx Βυζαντίδος 
Οἷς ἡδὺ καὶ πρόθυµον ἦν ἐξιέναι. 
β Ἐξλεσαν οὖν κατὰ χιλιοστύας, 
Οἰκτροὶ, κατηφεῖς, ῥαχίοις εἱλημένοι, 
7170 Αἵμασι μᾶλλον fj δάκρυσιν, ὡς λόγος, 
Κλαίοντες οὗτοι τῆς ἐνεστώσης τύχης, 
Οἱ 8' Ιταλοὶ, φεῦ ὑπεροψίας τόσης ! 
Ὡς et γε τετράκλιµον ἴσχοντες χτίσιν, 
Ἡ καὶ βασιλεῖς ἐγκαθεστῶτες τάχα 
7175 Βασιλέων πάντων γε τὸν ἐπὶ χθόνα, 
Αὐτοῖς διὲῖλόν σφίσιν τὴν οἴκουμένον, 
Χώρας, πόλεις ἕκαστος slo κληρονχίαν 
Καὶ δεσποτεἰαν λαμθάνοντες ἐν λόγοις. 
Βενετίκων δόξαν δὲ δουχὶ Δανδούλῳ, 
7180 Πηρῷ μὲν ἀνδρὶ τὰς κόρας τῶν ὀμμάτων, 
Νοὸς φρένας δὲ καὶ λίαν ἐῥῥωμένῳ, 
Ψήφῳ κρατάρχην ἐκλεγῆναι Λατίνων, 
C "Ex τε Φραγγίσκων, Βενετίκων, Λαμπάρδων 
Ἐπιλεγέντες εὐγενεῖς Ψηφηφόροι 
7185 Εἰς ἄνακτα χρίουσι τῆς Κωνσταντίνου 
Βαλδουῖνον χόµητα χώρας τῆς Φλάντραςι 
Νεαν/(αν κάλλιστον, ὡραῖον φύσει, 
Φιλευσοθῆ τε καὶ φιλόχριστον λίαν, 
Πραῦν, ἱλαρὸν, σωφρονέστατον µάλα 
7190 Μερίδα καὶ μέλλοντι διδόντα Blu, 
ΗΠολλῶν ταμεῖον ἀρετῶν θεοσδότων, 
Μάλιστ’ ἑρκστὴν σωφροαύνης καὶ δίκης, 
Ὡς εἶχε δὶς χήρυκα τῆς ἑθδομάδος 
τος Τορὸν βοῶντα μὴ χαθεόδειν μηδένα 
7195 Τῶν βασιλείων ἔνδοθεν καθ) ἑσπέραν 
Μηδὲν νομἰμῳ γυναικὶ συνημμµένον, 
Πόρνῃ 9' ἀθέσμως συμθιοῦν ἠρημένον. 
"Hv καὶ φύλαξ νόµων τε δίκης «' ἐννόμου 
D Γυναικὶ προσσχεῖν οὐ θελήσας οὐδόλως 
7200 M»9' ἂν µέχρι βλέμματος ἐμπαθεῖ θέᾳ 
Ὅσον περ ἀπῆν τῆς συνεύνου τὸν χρόνόν. 
Αὐτοκράτωρ οὖν ἀναδειχθεὶς, ὡς ἔφην, 
'"Ἔχεισιν εἶτα πρὸς µέρη τῆς ἑσπέρας. 
Οὐχ ὡς xpaví fov τῶνδε τῆς μάχης vóptp, 
7205 Αλλ᾽ wa γνωσθῇ βασιλεὺς αὐτοκράτωρ, 
Καὶ προσκυνἠθῇ mati τοῖς ὑπηκόοις. 
Ταῦτ' ἄρα τάγμα στρατιῶτῶν Αὐσόνων 
Δεῖν οὐκ ἔχρινε προσλαθέσθαι συνόλως : 
Ki« ᾿Αδριανοῦ τὴν πόλιν δ᾽ ἀφιγμένοςι 
7040 Καὶ τὴν Φιλ[ππού θρἀκικᾶς τ’ Aat πόλεις 
Καὶ ταῖσδε φρουρὰν ἐῤδαλῶν ἐκ Aatlvus, 


| 
?l 


260 


θεσσαλονίκην καταλαμθάνει πόλιν’ 
Kai πὰς 6 λαὸς ἐκχτβέντες ἀσμένως, 
Μετὰ κρότων αἰνῶν τε, φωνῶν αἰσίων 

7215 Αύτούς τε παρέδωκαν ἅμα xal πόλιν 
"Avaxtt τῷδε Βαλδουΐνῳ προφρόνως' 
Ot «αἱ χαθιχέτευσαν αὐτὸν συντόνως, 
Μήτν αὐτὸν στράτευμα παρελθεῖν Eoo 
θεσσαλονίκης ἀξιῶσαι τειχεων" 

7220 Ὅ xal δεδρακὼς εὐμενῶς Βαλδουϊνος, 
Αὖθις χαθοπέστρεψεν εἰς Βυζαντίδα” 
Καὶ σπένδεταί γε Δανδούλου συμδονλίᾳ 
Τῷ πρὶν 5 ἔχθρας τυγχάνοντι xal μάχης 
Ἔξω διατρἰδοντι τῷ µαρχεσίῳ' 

7225 "Όστις ἁποστὰς Διδυμοτείχου θέλων 
Ἐφίσταται τάχιστα θεσραλονἰκἠ, 

Καὶ τὴν πόλιν εἴσεισε ταύτην ἁμάχως, 
Καὶ ζημιώσας τοὺς πολίτας ἀδίκως 
Bc χρήματά τε καὶ τιμαλφεῖς οἶχίας, 

7230 Μαρίαν ἀφεὶς τὴν σόνουνον αὐτόθ: 

Τὴν χρέτορος πρῖν vasti» ᾿Ἰσακίου, 
Ἐκεῖρεν ἐξώρμησε τάγµασιν ἅμα, 

Kai τὰς πόλεις µέτεισιν τὰς πρὸς ἑσπέραν. 
Σέῤῥας παρεστήσατο σὴν τῇ Βεῤῥοίᾳ 

7239 Κρατεῖ Λαρίσσης Ἑλλάδος τε τῆς ὅλης, 
Alost τε τὴν Πέλοπος, ἄλλας ab πάλιν 
Συγκειµένας ἄγχιστα χώρας xal πόλεις" 
Καὶ t&v Τε μικροῦ τὸ πρὸς ἑσπέραν κλίμα 
Δοῦλον παρεστήσατο Λατίνων χράτει, 

7240 Καὶ Βαλδουϊῖνος ly πόλει διατρίθων 
Πέπομφεν ᾿Ἠῤῥην σύγγονον πρὸς "Ew. 
Καὶ Πέτρου ἄνδρα γεννάδα, ῥωμαλέον 
Ἡρωϊκόν τε τὴν φυὴν καὶ τὸ σθένος’ 
Αφ’ &v Ἑῤῥηῆς μὲν κροσλαθὼν σομμµαχίαν 

7245 Ἐξ ᾽Αρμενίων τῶν ἑνοίκων Τρωάδος 
χωρας ἑκάκου, κατέχειρε xal πόλεις 
A* μηδὲν ὑπέκυπτον ᾿Ιταλῶν κράτει’ 
Διὰ δὲ τεμπῶν καὶ στενῶν τῶν τῆς ἾἼδις 
Etc τὴν Ἠετίωνος πέφθαχεν πόλιν’ 

7250 Ἐς ἄστεος Πέτρος δὲ Πηγῶν ἀπάρας 
"Het πρὸς Λοπάδιον εὐχερῶς πόλιν" 
"Q πρὶν ἁπήντων 'Ρωμαϊκαὶ δυνάμεις 
Θεοδώρνυ ᾿Λάσκαρι κρατάρχου τότε 
Εἰς ἀντίμαχον εὖ µάχην ὠπλισμένοι, 

7256 Εν Ποιμανηνῷ χωρίῳ κεχλημένφ. 
Εἶτα Λατίνων οὐκ ἐνεγκοῦσαι σθένος 
Ὅχοντο λοιπὸν εἷς φυγὴν τετραμμέναι" 
Ερατεῖ δὲ Πέτρος εὐχερῶς Λοπαδίου, 
Ἐκ γειτόνων ἄλλων τε λοιπῶν ἁστέων. 

1260 Ἐπεὶ δὲ προσθάλειε καὶ Προύσῃ πόλει 
ἸΑνηνύτοις ἔγνωχεν ἐγχειρεῖν µάτην' 
Μεβίσταται γοῦν καταλιπὼν τὴν πόλιν. 
ἩΠρουσαίοις $' ἴσα x«i Φιλαδέλφου πόλις 
Δουλείας ἀνάλωτος Ἰταλῶν μένει’ 

7265 θεόδωρος γὰρ Μαγκαφᾶς τις τοὐπίκλην 
Ἵλνωθεν αὐχῶν ἅστυ πατρίδα τόδε, 
Ἐβῤῥῃ συνᾶψας Λατυων ἀρχῷ ply 
"Ev τινι χώρῳ τῷ πρὸς ᾿Ατραμυττίῳ, 
Ἁὐτὸς µόρον πέφευγε τὸν x τοῦ ξίφους, 

1210 Οὐὁδὲν δὲ µέῖον καὶ πόλις ἀνωτέρα 


Ο4ΨΦΑΝΗΡΘ. 


A Thessalonicam postea concessit : 
cujus omnis obviam populus hilariter 
cum plausibus processit et laudationibus ; 
seque libenter Balduino regi 
cum civitate obtulerunt subditos, 
tamen epixis precibus rogarunt 
ut ipse pariter ejusque exercitus 
urbis introitu vellent abstinere : 
id quod clementer Balduinus annuit, 
moxque se redux eontulit Byzantium. 
Exin obtemperans Παπά αἱ consiliis 
reconeiliatur Marchioni irato 

. imo cum armis procul urbe stanti : 

qui statim libens Didymoticho veniens 
Thesaalonicam contulít se in nrbem 

gp eamque nullo resistente obtinuit : 
cujus injusta multa effecit cives. 
pecunia et domibus exuens precipuis. 
Ibi relicta conjuge Maria, 
qua Cesaris Isacii jam uxor fuerat, 
inde discessit comitante exereitu, 
terras percurrens ad Occidentem positas. 
Serris potitus est, nec non Berrhoea. 
Larissam occupavit, totamque Helladem, 
item Peloponnesum, et alias rursus 
hisce confines urbes et provincias : 
cunctamque pene regionem occiduam 
subditam fecit Latinorum imperio. 
Interim Balduinus in urbe residens 
fratrem Erricum ad Orientem misit 
cum Petro forti, magnanimo viro, 


€ heroicis predito viribus et statura. 


Erricus quidem roboratus auxilio 
Armeniorum Troadis incolarum, 
terras vastabat, urbes diripiebat, 
quecunque [tatis negabant obsequium. 
Dein per Ide montis angustas fauces 
ad /Etionis urbem est progressus. 
De Pegis autem urbe procedens Petrus 
itinere pergebat Lopadium facili, 
ubi Romanas primum offendit vires 
sub Theodoro principe Lascareo 
ad decertandum instruetas egregie 
haud procul oppido Poernaneno dicto. 
He tamen robori Latinorum impares 
castris exute in fugam se dederunt : 
D Petrusque facile potitar Lopadto, 
atque buio proximis aliis civitetibus. 


Sed cum Prusensem quoque tentasset urbem, 


irritam novit ludere 8e operam ; 

urbi molestus nec fuit diutius. 

/&mula Prusae Philadelphi civitas 
Latine servituti haud subjacuit. 

Eam Theodorus Maneaphas cognomine 
generis stirpem eb hac urbe repetens 
pugna conserta cum Latino Errico 
quodam in loco haud procol Atramyttio, 
ipse vix quidem necem evitavit, 

nihilo tamen minus ipsa civitas - 


270 


271 


Latino immunis mansit dominatu. 
Interim marchio Hesperias civitates 
bellans Latino subigebat nomini, 
quibusdam nostris utens vie ducibus. 
Sgurus autem Leo cohorte imposita 
Attice loco celebri Thermopylis, 

ut ibi preelians Italis resisteret; 

nulla re digna laudibus patrata, 
raptim Corinthum fuga se proripuit. 
Hio erat ortus Nauplii regione, 
modicum nactus a patre principatum : 
verum reciproco temporum euripo, 
prepostero varioque fortune cursu, 
usque progrediens magnus e parvo evasit. 
Is et Corinthum oppidum diripuit, 

et Argos simili posthinoc latrocinio. 
Postremo Athenas etiam invadebat, 
verum repulsus verbis archipresulis 
Michaelis Choniate sapientiesimi, 
Thebas celeriter excurrit beptapylas, 
easque sibi facili bello vindicat : 

et dum Larisss faucibus exiret, 
imperatori quondam Alexio occurrit, 
qui borealibus parlibus digressus, 
exsulum more hac et illac errans, 
nunc ad Tbesealica Tempe pervenerat, 
habens in comitatu Eudociam filiam, 
quam tuno desponsam collocavit Sguro. 
Ipsa quidem olim matrimonio fuerat 
principi juncta Triballorum Stephano, 
qui repudiatam remisit in patríam, 
Eadem Murtzuflo Duce deinde nupsit 


postquam hio imperium patriamque amiserat. 


Sed huno deinde captum Alexius dolo, 
rex erro erronem regem sorte pari, 
lumine cassum ooulorum reddidit. 
Sevis postremo Latinorum manibus 
Ducas exceptus Byzantiumque ductus, 
pertulit ponam, quod Alexio Angelo 
gulam funesto laqueo fregisset. 

Nam de sublimi Tauri columna 
precipitatus est, proh Dei judicium! 
et sic collisus violenter obiit. 

Interim marchio venit in Bootiam, 
eamque sibi bello fecit subditam ; 
Atticam quoque obtinuit cum Euboea : 
Atque ut paucis rem verbis expediam, 
integro nondum preterlapso anno 

eoa simul ditio atque occidna 

nostra in Latinum cessit dominatum. 
Alexius posthinc exsul imperator 
cum in Latinum marchionem incurrisset, 
exuitur invitus imperii insignibus ; 
tum ad Hesperium salsi aeris locum 
mittitur, ut vitam ibi suam clauderet, 
non sine Euphrosyne conjuge regina, 
sedem fortune congruam sortiti. 
Cesaris autem stipatores vegii, 
strenui viri, stirpis generose 


B 


D 


RPHRARMII CHRONOGRAPHI 
À 


Τῆς 'IsaAdv ἔμεινε κυριαρχίας. 
Μαρκέσιος δὲ τὰς πρὸς ἑσπέραν πόλεις 
Αἱρῶν ὑπηγε τῷ κράτει τῶν Λατίνων, 
"Eywv ποδηγούς τινας ἐκ τῶν Αὐσόνων. 

1210 Λέων δὰ Σγουρὸς ὑποκαθίσας λόχον 
Ἐν θερμοπύλαις ᾽Αττικῆς τῷ χωρίφ. 
Πρός δῆθεν ἀντίμαχον ᾿Ιταλῶν µάχην. 
Μηδὲν δὲ γενναῖόν τι καὶ δράσας ὅλως 
Ἐκεῖθεν εἰς Κόρινθον ᾧχετο τρέχων’ 

7280 "O« ἑξέφυ μὲν ἐκ κλίματος Ναυπλίου 
Πατρῴφας ἄρχων µετρίας χληρουχίας. 
Ανωμαλίᾳ καιρικῇ δὲ πραγμάτων 
Φορᾷ τε τύχης ἁστάτου καὶ συγχύσει 
᾽Αεὶ προϊὼν ἐκ μικροῦ μέγας ἔφυ' 

7285 Ληϊζεται δὲ καὶ Ἡπρινθβίων πόλιν, 
"Αργος παρεστήσατο πᾶν λῃσταρχίᾳ. 
Τέλος προσαῤῥάσσει δὲ καὶ ταῖς ᾿Αθήναις: 
᾽λλλ’ ἀποχρουσθεὶς ἀρχιποιμένος λόγοις 
Τοῦ Χωνειάτου Μιχαἡλ τοῦ πανσόφου, 

7290 θήδαις ἑφπμᾷ ταχέως ἑπταπύλοις, 

Καὶ τάθδς συσχὼν ῥᾷστα τῆς μάχης vópuy, 
Πρὸς Λαρίσσης ἔξεισι τὰς διεξόδους, 

Ἔνθα βασιλεῖ συνἐμιξ᾽ Αλεξίῳ, 

Ὃς ἀπαναστὰς ἐκ μερῶν προσαρκτἰων 

7295 ᾽Αλώμενός τε τῇδε κἀκεῖσ ὡς πλάνης 
Καὶ θετταλιχοῖς τέµπεσι προσεῤῥύη, 
"Atv μεθ) αὐτοῦ παῖδα τὴν Εὐδοκίαν, 
νεπερ χατηγγύησε τῷ Σγουρῷ τότε. 
Συνῆπτο δὲ πρὶν πρὸς γάμου κοινωνίαν 

7300 ᾿Αρχηγετοῦντι τῶν Τριθαλῶν Στεφάνῳ, 
Ὃς ἐκραλὼν ἔπεμψε τήνδ’ slc πατριδα. 
Ἡ Δούχης συνῴχησε Μούρτζουφλος θέσιν 
Μετὰ σιέρησιν καὶ κράτους καὶ πατρίδος 
Ὅντινα συσχὼν ᾽Αλέξιος σὺν δόλφ 

7305 "Αναξ πλάνης ἄναχτα πλανήτην ἴσον 
Ἔθηχε τυφλὸν, ὁὀμμάτων λόχνους αθέσας. 
Ki! εἰς Λατίνων ἐμπεσὼν δεινὰς χέρας 
Δέσμιος ἀχθεὶς elc πόλιν τὴν τοῦ κράτους, 
Δίκας ὑπέσχε τοῦ δι’ ἁγχόνης µόρου 

7810 Ὄντιν) ἐπῆγεν Αγγέλων ᾽Αλεξίῳ' 

Elc κίονα γὰρ ἀναχθεὶς Ταύρου µέγαν 
Ἐκχεῖθεν ἡκόντιστο, φεῦ δίκης 1 κάτω 
Καὶ συντριθεὶς ὤλλυτο βιαίῳ µόρῳ, 
Μαρχίσιος δὲ τὴν Βοιωτίαν φθάσας, 

7315 Ταύτην παρεστήσατο ταῖς στρατηγίαις᾽ 
Κρατεῖ προϊὼν ᾿Αττικῆς cov Εύθοίᾳ. 

Ὡς dv χεφαλαίῳ δὲ συντεμὼν φράσω, 
Μήπω παριππεύσαντος ἀκριθῶς έτους, 
"Eipov, ἑσπέριον Αὐσόνων xAlpa 

7320 "λπαν ὑπεικει τῷ χράτει 30v Λατίνων. 
"Αναξ δὶ φυγὰς ᾽Αλέξιος oov χρόνψ 
Ec ὄψιν ἐλθὼν Λατίνῳ Μαρκεσίῳ, 

Τὰ σύμθολ᾽ ἀφῄρητο τθῦ κράτους ἄκων, 
Εἰς ἁλμυρὸν δ᾽ ἔσταλτο χῶρον ἑσπέρας 

7325 'Exsi διάχειν καὶ διανύειν βίον 
Σὺν Εὐφροσύνῃ συζύγῳ βασιλἰδι, 
Σχόντες τύχη σύµφωνον ἀτεχνῶς τόπον. 
"Όσοι δὲ συνείποντο τῷ στεφηφόρῳ 
νδρες μαχηταὶ καὶ γένους ἐριτίμου 


272 





273 


7330 Πόλεις θρφιικὰς πατρίδας κεκτημένοι 
Ἡροῦντο συνεῖναί γε τῷ Μαρχεσίῳ, 
Καὶ δυνατὴν σύναραίν ol συνεισφέρειν, 
Καὶ λιπαροῦσιν ὑπὸ τῷδε τυγχάνειν. 
Ὁ δ᾽ οὐ προσέσχε τῇ δεήσει σφῶν ὅλως, 
70936 Μὴ χρείαν ἴσχειν ῥωμαϊκῶν ταγμάτων 
"H τῆς παρ’ αὐτῶν edusvoc συμμαχίας. 
Ὡς δ' ἱχέται γένοιντο xal Βαλδουίνου 
Ὡς σφἰσι τὸ πρόθυμον ἥκῃ πρὸς πέρας " 
Kal τι προθαῖνον οὐχ ἑώρων εἰκότων, 
7340 Ἡροσῆλθον ἀρχῷ Μυσίας Ἱωάννῃ, 
᾿Ασὰν συναίµῳ xal Πέτρου τῶν ἐξ Αἶμου, 
᾿Ανδρὶ στρατηγῷ, γεννάδᾳ τολµητίᾳ 
Πάσας διαφθείροντι Ῥωμαίων πόλεις 
χώρας τε λοιπὰς νειµένας πρὸς ἑσπέραν 
79156 Σχυθῶν ὁμαιχμίᾳ τε καὶ συμµαχίᾳ" 
Ὃς λατινικὴν ὑφορώμενος βλάδην, 
Ἡρόσφυγας ἄνδρας ἀσμένως δεδεγµένος, 
Πρὸς τὰς ἑαυτῶν ἀποπέμπει πατρίδας, 
Τούτοις χελεύσας ὁρᾷν τι χακὸν Λατίνους 
7550 Οὐκ sb πρὸς αὐτὸν διαχειµένους τέως : 
Φόδους δ᾽ ἐπισείοντας αὐτῷ xal µάχας, 
Ἕκπτωσιν ἀρχῆς xal σκύλευσιν πατρίδος, 


Ki προσφέροιτο μὴ σφίσιν ὡς δεσπόταις 


Καὶ záv6' ὀπείχοι τοῖς παρ) αὐτῶν ῥᾳδίως. 


2355 Ὡς οὖν ἑπανῆκόν γε πρὸς τὰς πατρίδας 
Πόλεις ὀυτικὰς Αὔσονες τοῦτον τρόπον, 
Τὰς τῶν θρφχιῶν τε xai Μακεδόνων πόλεις 
᾿Αφηνιάσαι ὁρῶσι Λατίνων κράτους, 
θιοῦ συνάρσει xai Μυσῶν συνεργίᾳ, 

7360 Πολλοὺς Ἰταλῶν παραπίµψαντες µόρῳ, 
Μάλιστ᾽ ἑνοίχους τῶν διδύμων τειχέων * 
Οὓς δ’ ab φυγάδας εἲς πόλιν δεδρακότες. 
Καὶ τοῦτο τοὔργον λατινικῆς χακίας 
Ἐλευθέραν ἕδρασε πᾶσαν τὴν "Ew, 

7905 Πρὸς κατεπεῖγον Ἰταλῶν ὠρμημένων, 
Καὶ σφᾶς φρονεῖν μέτρια τίθησι τέως 
Τοὺς Ἑλλάδα νῇῆσόν τε ΠἩέλοπος ξένην 
Ὅπλοις ἑλόντας xai κατωφρυωμµένους * 
Πχὴν ᾿Αδριανοῦ, Διδυμότειχον, πόλεις 

7310 Κάλλιστα κρατύναντες Αὐσόνων στίφος, 


Κατεῖχον αὐτὰς συμµαχοόντων xai. Βλάχων. 


Ἰωάννης δὲ συντεταχὼς δυνάµεις 

Καὶ συμμαχίδας ἐκ Σχυθῶν µυριάδας 

Σπουδὴν ἐτίθει Λατίνους λεληθέναι. 
7365 Ἐπεὶ δ᾽ ἑπανάστασιν Αὐσόνων µάθοι 

"Ava£ ᾿Μαλῶν Βαλδουΐνος καὶ ὁρᾶμα, 


Στέλλει στρατιὰν πρὸς πόλεις ἁποστάσας * 


"H συνέσχε Τζουρουλὸν σὺν Βιζύῃ 
Καὶ ταύτας ὑπέταξε Λατίνων χκράτει * 
7680 )Λλνδρῶν χενὴν δ’ εὕρηχε τὴν 'Apxaólou 
Ῥυηφενῶν τε xal περιόπτων γένει * 
Ὅμως ἑνόντες ἐχχυθέντες τῆς πύλης 
Καὶ συμπλακέντες Ιταλοῖς χατὰ µάχην, 
Ἱραπέντες ἀωώλοντο πάντες τῷ ξίφει, 
7385 Φειδὼ Λατίνων οὐδένων εἰληφότων - 
Αλλ) οὐδ) ὁσίας τῶνδ' ἔτυχέ τις ὅλως. 
Ἡ δ᾽ αὖ γε Aor?) στρατιὰ τῶν Λατίνων 
"H« Βαλδουῖνος ἡγεμὼν ὑπῆν ἄναξ 


CARBARES. 


À Thracias urbes patriam habentes, 
ut cum marchione facerent stipendia, 
validam ipsi offerebant operam, 
ejusque imperio postulabant obsequi : 
ille tamen preces prorsus respuit ; 
nec sibi Romano opus esse milite 
dixit, nec illorum expetere auxilia. 
Iidem Balduino fuerunt supplices, 
si forte flerent voti sui compotes ; 
rerum cum spe frustratos semet cernere 
ad Mosie principem Joannem veniunt 
Petri Asanisque fratrem in Hemo natum, 
audacem virum, bellatorem strenuum, 
et Romanarum urbium perniciem, 
quas cum Hesperiis vastabat regionibus, 
p fretus Scytharum federe et auxiliis. 
Is ut Latinis detrimentum faceret, 
supplices illos excipit libenter 
inque suam singulos patriam remittit ; 
mandans ut damnis Latinos afficerent, 
quos sibi infensos Jamdiu sciebat, 
terroremque belli, direptionem patris, 
et principatus jacturam minantes, 
nisi serviret dominis Latinis 
jussaque prompto faceret obsequio. 
Reversi in patriam milites, quos diximus, 
urbibus Hesperiis Thracieque simul 
itemque Macedoniae suaserunt 
ut a Latino imperio deficerent, 
Deo favente, Mosis auxiliantibus. 
Itslos multos demiserunt Orco 
Didymotichi inoolas potissime : 
alios Byzantium coegerunt fugere. 
Atque hec cedes Latino flagello 
eoas etiam terras liberavit, 
dum ad graviora damna acourrunt Itali: 
et simul illos modestiores reddidit 
qui fastu elati Pelopis tenebant 


armis provinciam magnam atque Helladem. 


Didymotichum simul et Adrianopolim 
Romani egregio imposito praesidio 
auxiliantibus retinebant Blachis. 
Joannes autem contrahebat copias 
&ique accersebat Scythica subsidia, 
idque Latinis clam curabat fieri. 
Sed conspirantium Romanorum motibus 
D rex Italorum?Balduinus cognitis, 
militem mittit ad rebelles urbes, 
& quo cum Byzia capitur Tzurulus, 
Latinoque jugo utraque subjicitur. 
Urbem Arcadii cuncti deseruerant 
cives pecunia vel stirpe conspicui : 
reliquia tamen portis egressus populus 
pugnam cum Italis maluit committere ; 
verum fugali omnes ceduntur gladio, 
dum Latinorum furor parcit nemini, 
ac ne sepulcri quidem gratiam annuit. 
Reliquus autem Latinus exercitus, 
quem Balduinus ipse ducebat Cesar, 


215 RPHRJEMII | CHHORNOGRAPHI 


ad Orestiadem contulit 66 urbem, 
namque structis obsidens aggeribus 
summo conatu nitebatur capere. 

Tunc urbs periclitans legatlonem mittit 
ad Bulgarorum principem Joutinem 
validum petens militum auxilium, 

qui se impendente discrimine eriperet. 
Ille libenter legationem audiit : 
cumque auxiliarium agmine Seéytharotn 
exercitum Latinum repóénte aggressus, 
in fugam versum penitus devicit; 
cepitque vivum Balduinum Cesarem, 


permultis juvenem ornatum virtutibus, 
ged castimonia in primis ac justitia, 
ut mea superiof retulit historia ; 

quem diu Ternobi carcere detentum, 
exercitumque plurimis eruciatibua, 
denique miserando supplicio affecit 
procipitatum rupibus altissimis. 

Post hunc Latinis imperat Bysantii 
Balduini frater nomine Ericus, 

vir comi aspectu, subditis benivolus, 
et simul fortis dux et animosus, 

atque ad ciendas pugnas paratissimus. 
Hic habuit Grecos milites fortissimos, 
quos bene instructo agmine ducebat, 
triumphalem phalangem et selectam. 
Idem sepe gravem belli lusit aleam 
eum Romanorum principe Lascareo, 
nostrasque urbes cepit et provinoías, 
animi fortitudine ét ουρία militum : 
Lentiana nempe urbem ac Peimaneum, 
Ochyras quoque armis supéravit : 
quibus in certaminibus tres perierunt 
nobilitate et opibus insignes viri, 
Dermocrites qul dux erat exercitus ; 

et Andronicus gente Paleologus 

cui nuptui Cesar ]renem tradiderat 
majorem natu filiam et charissimam; 
denique unus e Cesaris fratribus. 
Byzantii imperium retinente Errico 
Latinus quidam Pelagius oardinalis, 
homo temerarius, contemptor legum, 
& papa missus in regiam metropolim 
tanquam legatus suus et summus presul, 
digna mittente aggressus committere, 
monachos omnes atque sacerdotes, 
quotquot incolebant Constinopolim, 
coepit vexare et cárceribus elaudere 

ob controversa dogmata ritusque ; 
quam rem grávate egreque ferebant cives, 
presertim optimates ac Benatores : 

qui Errioum ádeuntes imperatoretn 
mala suorum deprecantes gentilium 
hoc usi sunt sérmone confidenter : 
Nos, imperator, ex uliena gente 


A Ὀ,εστιάδα καταλαθοῦσα πόλιν, 

7390 Εκεῖθί που χάράκα βαλοῦσα μένει, 
Ταύτην ἐλεῖν σπεύδουσα παντὶ τῷ πρόπῳψ, 
Πρεσθεύεται γοῦν ἡ χκαχουµένη πόλις 
Πρὸς Ἰωάννην τὸν χρατοῦντα Βουλγάρων, 
Τὴν δυνατὴν σύναρσιν ἐξαιτουμένη, 

7395 ᾿Ἐπικρεμαμένου τε χινδύνόυ λύσιν. 

Ὁ &' ἀσμένως δέδεκτο πρεσθείας λόγους - 
Καὶ συμμµαχικὸν σκυθικὸν λαθὼν atíeoc 
Ἐπεισπεπἀικὼς Ἰταλῶν στραίῷ λάθρα, 
Τοῦτον τροποῦται xai νικᾷ κατὰ κράτος - 
7400 Ζωγρεῖ το καὶ σφῶν χράτορα Βαλδουῖνον 


Κομῶντα πολλαῖς ἀρετῶν νεανίαν, 
Μᾶλεστα ἠασῶν σωφροσύνῃ καὶ δίκῃ, 
p Ὡς φθὰς προϊστόρησεν dvóntv λόγος * 
Ὅνπερ καθείρζας μακρὸν ἐν τῷ Τρινόθῳ 
7405 Δράσας τε δεἰνὰ µυρία χακοτρόπως, 
Πέρας καθυπέθαλεν οἰκτρῷ θανάτφ 
Κατ’ ἠλιθάτων καταχρηµνίσας τόπων. 
Μεθ) ὃν κραταρχεῖ Λατίνων τῶν ἐν πόλει 
Κλῆσιν Ἑῤῥῆς σύναιµος ὢν Βαλδουίνου, 
7410 ᾿Ανλρ ἱλαρὺς, εὐμενὴς ὑπηκόοις, 
Πρὸς δὲ στρατηγὸς ἐὐσθένὲς, τολµητίας, 
ἸΟξύῤῥοπός τε ρὸς µάχας ἀντικάλων *, 
Καὶ στρατιώτας γεννάδας ῥωμαλέους 
Ἕλληνας ἀνδράς συντεταγµένονε ἄγων, 
7415 Ἐπίλεκτον φάλαγγα καὶ νικηφόρον, 
Οὗτος µάχης αἴτιος ὤφθη πολλάκις 
Τῶν Αὐσόνων ἄνακει τῷ Λασκαρἰῳ 
Καὶ σφῶν παρεὀτήσατο χώρας x&t πόλεις 
C Πλήθει στρατιᾶς xal ψυχῆς προθυµίφ’ 
7420 Λεντιανά τε, Ποιμανηνὸν τὰς πόλεις 
Καὶ τὰς ᾿Οχυρὰς καταπορθήσας µάχη * 
Καθ᾽ ἣν τριὰς ὅλωλεν ἀνδρῶν τῷ ξίφει, 
Πανευγενῶν τε καὶ περιόπτων Blu, 
Δερμοκαΐτης ἡγεμὼν στρατευμάτων, 
7425 Ηαλαιολόγων Ανδρόνικος ἐκ γένους 
Γαμθρὸς κρατοῦντος slc Εἱρήνην τυγχάνων 
Τὴν πρωτόπαιδα φιλτάτην θυγατέρων * 
Πρὸς ἐοῖσδε τοῦδε xal φίλων slc σνγγόνων, 
. Ἑρῥη κρατοῦντος τοῦδε τῆς Κωνσταντίνου 
7490 Πελάχγιός τις ἀρχιθύτης Λατίνων 


278. 


θερμουργὸς ἀνὴρ, ὑπερόπτης τῶν νόµων (78), 


Πρὸς πάπα πεμφθεὶς εἰς πόλιν βασιλίδα, 
Ὡς ποιµενάρχης x«l λεγάνος τοῦ πάπα, 
D Ἐνημμένος δίχαια τοῦ πεποµφότος, 

7435 Πάντας θνηπόλους τὲ xal µονοτρόπους 
ΟΙχήτορας ἕδρασε τῆς Κωνσταντίνου 
Πάνδεινα κακὰ καὶ καθείρζεις ἀτόπους 
Χάριν ἐθῶν τε δογμάτων ἀμφιθόλων * 

Ὁ δὴ λύπην ἤνεγὰεν ἀστοῖς παὶ βάρος, 

6440 Μάλιστα τοῖς προὔχουσι καὶ τοῖς ἐν τέλει * 
Oi πρὸς τὸν ᾿Εῤῥην τὸν κρατοῦντ᾽ ἀφιγμένοι 
Ἠτοῦντο λύσιν δυσχερῶν τοῖς φυλέταις, 
Καὶ τάδ᾽ ἐπιλέγοντες ἓν παῤῥησίᾳ : 

Ὡς Πρὶν μὶν uci ἀλλοδαπῆς ἐκ φύτλης 


(78) Verba sunt schismatici hominis et a pontificiis partibus alieni. 


271 CASARES. 218 


7445 Φύντες, βασιλεῦ, καὶ νομῆς ἑλευβέρας 
Ἕλλλοις τ) ἐθίμοις παρ’ ὑμᾶς κεχρηµένοι, 
Σοῦ πλὴν ἑκόντες ὑπετάγημεν κράτει’ 
Καὶ σωματικὴν ἀκτίνειν ὀπουργίαν, 
Οὐ πνευματικὴν ψυχικὴν κοινωνίαν, 
7450 Ἡμᾶς παρισχήκαµεν αὐτούς aoi τάχα, 
"H γοῦν τὰ δεινὰ λῦσον ἡμῖν εὐθέως, 
"H χειρὸς ἀπόλωσον ὡς ἐλενθέρονς 
Παλινδρομῆσαι πρὰς νομὰς τῶν Αὐσόνων, 
Ταῦτα Βασιλεὺς εὐμενῶς δεδογµένας, 
7455 Καὶ Ηιλαγίου μὲ θάλοντος λεγάτον, 
Τήν συμφορὸν λέλνκς ταῖς καβειῤγµενοις, 
Δεσμώτας ὀφεὶς ual νεὼς βιτοὺς ὅλοις, 
Ταῦτα μὲν οὕτω συµθέθηκεν iv πόλει; 
Εἶμι δὲ λαιπὸν πρὸς κρατοῦνεας ἀὐσόνῳν, 
7460. Καὶ τὰ κατὰ σφᾶς ἱστορήσω τῷ λόγῳ, 
Ὡς οὖν ἑάλω τοῖς 'IveAoiq 1 πόλις, 
θεόδωρος μὲν ὁ Δάσκφρις τούπίηλαν 
"Ov γαμθρὸν ἐγνῴρισε xpaxoüvtoc λάγος 
᾽Απῆρε προφθὰς viole σὺν ὁμοζύγφ, 
7465 Καὶ καταλσθὼν τὴν Νιχαέων κάλιν 
Ὁμεννότιν φίλτατα τῇδ) ἐνειαάγει: 
Αὐτὸς 0) Προῦφαν χωρία xà τὲ κίριξ 
Περιπολῶν ἄλλας τε χώµας καὶ πόλεις, 
TQ εὐνοεῖν ἔπειθη εέσδε τοῖς λόγοις, 
7470 Καὶ τὀνδ᾽ ἔχειν ὄνακτα δφαπότην µάνον. 
Καὶ τῶν κατὰ vcov οὐξόλως ἀμαρνάνει: 
Ηολλοῦ γὰρ οὕκω παραδραµάντας χράνου 
Καθίσταται 03. βασιλεύς αὐταχράτωρ 
Ἱρὸς φάιμενάρχου Μιχαἡλ βυζαντ(ᾶος 
7475 "Apt λαθόντος τὴν λεὼ προφδρίαν, — 
T$ βασιλικῇ ταινιωθεῖς ταινίᾳ. 
Λάσχαρις οὕτω βασιλεὺς δεδειγµένος 
Σφόδρ᾽ ἀῤῥενωπῶς πραγμάτων κραταρχίας, 
μᾶλλον εἰπεῖν βασιλικῶς, ἡμμένος 
7480 Ταύτην διεῖπεν, ἀντέχων πρὸς πινδύναμς 
Μάχας τε δεινὰς τὰς πρὸς ἐχθροὺε Λατίνοι’ 
"Avak ἀγαθὸς κφὶ στρατηγὸς γεννάδας, 
᾿Οξύῤῥοπάς τε πρὸς µόχας καὶ κινδύνους, 
Ὑπερμαχὼν ὡς κράτιστα τῆς κραπαρχίες, 
7405 ᾽Αποῤῥαπίζων ἑνὸν ποίµνῃς λύκους, 
Φρικτὰς μᾶν ἐχθβοῖς, Ώμεραι ὃ᾽ ümmubeu, 
Μιχρὸς τὸ σώμα, πλὴν μηχησὴς ἐν μάχαις, 
"Asi ατρατεύων, κατ΄ ἔχθρων χινῶν ἂόρν, 
Λὔξων, πλατύνων τοὺς ὅρους τῶν Αὐσόνων, 
749h Kai Ῥωμαίδος ἀγαλαμθάνων «όλης, 
Ἐλευφερῶν το τάσδε τῆς τυραγγίδος 
Ὅολοις στρατηγίαις τε καὶ µάχής νόµψ. 
Φίλοικτος, εὐέντενχτος, εὔσπλαγχνου πάνυ, 
Μεταδοσικὸᾳ, φιλοδωρίας χάρίς, 
1405 Καθειμένον γόνειον «lg µάγα φέρῳν, 
Φοξὸς µελάγχρους µετρίωε οὐ πρὰς βάθες, 
Ἔρωτος ἕὕττων, ἀφβρδισίων, χόλον, 
Μακροὺς ἀνατλὰς κινδύνους uai καµάτους 
Ἐν ταῖς κατ’ ἐχθρῶν ὀνσμάχοις ἀγωγίαις 
7900 Χάριν γό κοινῶν πραγμάτων ὑπηκόων: 
'Q τῶνδ) ὀφείλει mg τις ἐχτίνειν χάριν, 
Καὶ πάλιν οἷς εὖ ἀναθηλῆσαι κρατος 
Ηδη μαρανθὲν Αὐθόνων ἀπειργάκει, 


À alioque grege et libero prognati 


discrepantesque a vestris habentes ritus, 
sponte tamen tuo paremug iraperio : 
sedenim ministerium prebere corporum, 
non spiritalium rerum communionem 
exhibere tibi hercle parati surrus. 

Vel ergo statim fac malorum finem; 

vel manumitte, ut liberi possimus 

&d gentis noatra pascua reverti. 

Hec imperator audiit libenter, 

invitoque licet Pelagio legato, 

vincula solvit, molestias expedivit, 
cunctis patere eaora templa voluit. 

Hiec in regali contigerunt urbe. 

Nuno sd Romanos principes transgredio, 
horumque historico reg dicam sermona. 
Post regiam captam ab Italis metropolim 
Theodorus dictus cognomento Lascaris, 
quem Cesaris Alexii scimus generum, - 
illinc secessit festinans cum copjuge 1 
cumque ip Nioenam pervenisset urbem, 
ibi deposuit conjugem dilectam : 

ipse autem Prusam cum locis circu mjectis, 
aliosque pagos peragrang et urbes, 
idoneis populos conciliabat sermonibus, 
ut se unum regem dominumque agnoscere 
neque non compos voti sui fuit. 

Haud enim longo preterlapso tempore 
reapse rex creatur et imperator, 

eumque Michael Byeantine urbig 

nuper sortitus patriarche titulum 

rite regali redimit corona, 

Lascaris ergo creatus imperator 

imperii pondus admodum viriliter, 

imo potius regaliter, sustinuit, 

eemet periculis jugiter objiciens, 
pugnasque graves cum Latinig consgreng, 
rex simul bonus et fortis imperator 

ad durum Martis opua paratiasimuB, 

et pro republica strenug decertans, 

lupos ovili pro viribus submovens, 
hostibus formidandus, blandus gubditis, 
corpore parvo sed ad prelia vivido, 
lanceam semper contre hostes quatiens, 
Romani fines proferens imperii, 

urbes Latina liberans tyraunide 


D atque ad antiquum dominatum reyogeans 


armis et vario belli sáratagemete. 

Idem erat clemens, miseriggra, gomis, 

liberalique manu 86 munifiaa : 

demissam gerens 8 pectora harbam, 

capite acuto, subnigrq color, 

ad venerem proclivis aque ad iram, 

Hic diu graves pertujit laboras 

duris cum hoste luctans certaminibus | 
pro suis subditis atqne pro republica. | 
Huic certe omnes gratiam debemus, 


. quod jam exstinctum Remapum imperium : 


ipsius opera maxime revixerif. 


a v 


219 'EPHRJEMII CHRONOGRAPHI | 280 


Hinc enim Cesar summopere studuit 

ut ex Oriente Latinos ejiceret, 

ibique nostrum firmaret imperium. 
Etenim Latini, prohibente nemine, 

non solum terras tenebant occiduas, 
sed Orientis quoque partem maximam. 
Namque Bythynie insederant provinciam, 
Lentiana, Pomanenum atque Barim, 
Lopadium, atque Ochyram cum viciniis. 
Quin et devenerart Átramyttium usque, 
maritimosque locos urbesque omnes 
abactis predis sibi subjugaverant. 

Neo minus animum Cesaris mordebant 
circa suam nate ditionem tyrannides: 
Ecce enim parva Sampsonis in urbe 
ejusque villis imperabat Sabas; 

et Philadelphie Theodorus fatuus, 
David Comnenus cuncta Paphlagonia, 
illius frater Alexii, cujus pridem 
Trapezuntiorum civitas jugum tulerat; 
hic porro dicebatur Comnenus magnus : 
&mbo autem proprii generis originem 
ab Andronico Cesare trahebant, 

ex hujus filio Manuele sati. 

Et Theodorum quidem atque Sabam 
Lascaris, Deo favente, statim vicit, 
Atque hinc Celbiani se fecit dominum, 
Philadelphie Meandrice, Neocastrorum. 
Sed Paphlagoniam egrius obtinuit, 
Cornneno debellato armis Davide : 

unde acquisivit cum fleraclea 
Amastridem, Cytorum, Cromnamque urbes 
cum circumjectis agris atque oppidulis, 
et Paphlagonum dominus evasit. 
Turcas vero Italosque perpetuis preliis 
egre mehercle, sed tamen devicit, 

vires videlicet ministrante Deo. 

Sed conturbavit animum Lascareos 
exsul Alexius olim imperator, 

socer ipsius sceptrum nunc tenentis. 
Etenim ille post amissum regnum, 

ut mea superior retulit historia, 
Thessalonicam errabundus venit; 

atque & Maria genere Alamanna, 

que conjux fuerat fratris Isaacii, 

nuno in marchionis nuptias concesserat, 
exceptus peramanter et honoriflce, 
diversabatur ibi cum sua uxore. 

Verum cum civium animos tentaret, 
mox cum uxore et liberis est ejectus. 

I8 ad Corinthi protinus tyrannum 
Sgurum profectus, federe conjugii 

huic copulatam tradidit filiam suam. 
Mox illino navi recessit in' /Etoliam 

ad Michaelem huic dominantem 

et simul Epiro, quam veterem vocant ; 
(erat enim Alexii ex fratre nepos;) 

sed interceptum pirete Longobardi 

ad Michaelem, auro repenso, mittunt. 


Α Τούτῳ κραταρχήσαντι φροντὶς µυρία 
7505 Ἐκ τῆς Ἕψας ἐξελάςαι Λατίνους, 
Καὶ Ῥωμαὶϊχῷ τὴνδ᾽ ὑποκλῖναι κράτει’ 
Ἐπεὶ Λατῖνοι χωλυσόντων τῇ σπάνει 
Οὐ χώρας ἐκράτησαν ἑσπέρας µόνον, 
Αλλά γε μιχροῦ xal μερῶν πάσης "Eo. 
15610 Καὶ γὰρ κατέσχον Βιθυνῶν ἅπαν θέµα, 
Λεντιανᾶ τε. Ποιμανηνὸν xal Βάριν, 
Λοπάδιόν «' ab ᾿Οχυρὰς καὶ τὰ πέριξ. 
Προῇβλθον ἄχρις ᾽Ατραμυττίου τόπων, 
Καὶ πἀνθ᾽ ἁπλῶς πάραλα χωρία, πόλεις 
1545 Αὐτοῖς χαθυπέταξαν ἐσχυλευχόντες, 
Οὐχ ἦττον ὑπέθρσττον ἄναχτα πάλιν 
Al κατὰ χώρους Αὐσόνων τυραννίδες' 
Αὐτίχα xal γὰρ τοῦ Σαμφὼν πολιχνίου 
Σὺν τοῖς προσοἰχοις ἦρχε τοὐπίκλην Σάδας" 
7520 Kal Μωροθιόδωρος Φιλαγελφείας" 
Δαθὶδ Κομνηνὸς Ηαφλαγονίας ὅλης, 
Αλεξίου σύναιμος ὢν τοῦ πρὸ χρόνων 
Κατατυραννήσαντος Τραπεζουντίων, 
στις ἐπωνόμαστο Κομνηνὸς μέγας" 
7925 Κατηγέτην ἄμφω δὲ σειρὰν τοῦ γένους 
Ἐξ ᾽Ανδρονίχου τοῦ βεθασιλευχότος, 
'Ex τοῦδε πα[δὸς Μανουἡλ πεφυχότες. 
᾽Αλλ’ εὐχερῶς μὲν θεόδωρον Σάθαν 
"Avat μετῆλθε τῇ θεοῦ συμµαχίᾳ. 
2530 Κάντεῦθεν ὦπτο Κελθιανοῦ δεσπότης. 
Φιλαδελφείας Μαιάνδρου, Νεοχάστρων. 
Καὶ Παφλαγονίας δὲ κρατεῖ τῷ χρόνῳ, 
Καταπαλαἰσας Κομνηνὸν Δαθὶδ µάχῃ" 
Ὅθεν παρειτήσατο σὺν Ἡραχλείᾳ 
7535 ᾽Αμάστριδα, Κύτωρον, Κρώμναν τὰς πόλεις 
Πρὸς τοῖς πὲριξ ἅπασι xai πολιχνίοις. 
Καὶ χατεχυρίευσε xai [Ἰαφλαγόνων, 
Πέρσας 9' ᾿Ιταλοὺς ταῖς καβημέραν µάχαις 
Οὐκ εὐχερῶς μὲν, ἑτροποῦτο δ᾽ οὖν ὅμως 
6540 Σθένει θεῖκῷ «υμμαχούμενος τάχα, 
Παρέσχε δ᾽ αὐτῷ πράγματα δυσθυµίας 
Ὁ φυγὰς ᾽Αλέξιος Αὐσόνων ἄναξ, 
"Qv πενθερὸς τούτου γε τοῦ βασιλέως, 
Οὗτος γὰρ οὗτος ἐκπεσὼν χραταρχίας, 
7945 Καθάπερ ἱστόρησε φθάσας uot λόγος, 
᾽Αλώμενος πέφθακε θεσσαλονίχην' 
Καὶ πρὸς Μαρίας ᾽Αλαμανῶν ἐκ γένους, 
"H πρὶν συνῴχει συγγόνῳ Ἰσαχίῳ, 
Μαρχεσίῳ δὲ τηνικαῦθ) ὠμευνέτει, 
D 7550 "Αριστα δεχθεὶς καὶ φιλοφρόνως πάνυ. 
Ἐκεῖσε διέτριθε σὺν τῇ συζύγψ. 
Ὡς δ᾽ αὖ ἀνασείων τὴν πόλιν ἐφωράθη, 
"Αμα γυναιχὶ καὶ τέχνοις ἀπηλάθη, 
Καὶ πρὸς τυραννεύοντα τῶν Κορινθίων 
TOSS Σγουρὸν βαδίσας, πρὸς γάµου κοινωνίαν 
Τούτῳ κατηγγύησε τὴν θυγατέρα" 
Κάχεῖθεν ἀπέπλευσε πρὸς Αἰτωλίαν 
Πρὸς τὸν κρατοῦντα Μιχαὴἡλ ταύτης τότε, 
Πρὸς 9' ab παλαιᾶς Ἠπείρου χεκληµένης 
7060 Πρωτεξάδελφον συγγενῆ πέλοντά ol: 
Ἑλίσκεται δὲ πειραταῖς Λογγιθάδοις, 
᾽Απεμπολεῖται πρὸς Μιχαἡλ χρυσίου: 


C 





251 


'Ey' ἱχανὸν γοῦν ἑνδιατετριφότος 

Τοῖς τοῦ Μιχαἡλ χωρίοις ᾽Αλεξίου, 
7565 θνήσκει βασιλὶς Εὐφροσύνη πρὸς νόσου, 

Καὶ θάπτεται δὴ τῷ πολιχνίῳ "Αρτης. 


Αὐτὸς δ᾽ ἀπέπλει πρὸς πόλιν τὴν Αττάλου, 


Ἔνθα πεφθαχὼς τῷ χρατοῦντι Περσίδος 
Ἰαθατί,ῃ προσδέδεχτο γνησίως : 
7510 Ὃν αὐτὸς ἐκφεύγοντά v' ἀδελφοῦ χέρας 
Καὶ πρὸς πόλιν ἥχοντα πρὶν δεδεγµένος 
8 τὸν χατωνόµασε παῖδα βαπτίσας, 
Kal ol συνεξῄει γε τῆς Κωνσταντίνου, 
Ἔπειτ' ἐχέῖθεν ἀποδρὰς οὐκ οἵδ' ὅπως 
7515 Παλινδρομήσας εὐχερῶς πρὸς πατρίδα, 
Ἰκονίου δέδειχτο σουλτὰν Περσάναξ ’ 
Καὶ τηνικαῦτα δυστυχοῦντ᾽ ᾽Αλεξίψ 
Ὥφθη παρηγόρηµα καὶ σωτηρία. 
Οὗτός γε τοίνυν, ἱκέτῃ τίνων χάριν, 
7580 Πρεσθεύεται δὴ πρὸς νεὸν στεφηφόρον, 
Καὶ παραχωρήσαἰ γε τῆς κραταρχίας 
Τῷ πρὶν κρατοῦντι πενθερῷ παρηγγύα. 
Εἶτ᾽ ἐκστρατεύσας xal χατὰ Ῥωμαίδος 
Μετὰ στρατιᾶς δυσαριθµήτου µάλα, 
7585 "Άγων μετ) αὐτοῦ xal κρατοῦντα φυγάδα, 
Ῥὴν ᾽Αντιόχου καταλαμθάνει πόλιν 
T3» πρὸς Μαιάνδρῳ τῷ ποταμῷ κχειµένην, 


ἡλλλ’ οὐδ' ὁ χρατῶν τῶν xa0' αὐτὸν ἡμέλει. 


᾽Αλλὰ προσοῦσαν στρατιὰν συναλίσας, 
7590 Ἐλπίδας ἑξάψας τε Χριστοῦ Δεσπότου, 
Ἐπὶ σουλτάνον ἴεται θαῤῥαλέως, 
Συῤῥήξεως γοῦν συµθολῆς τε συµθάσης, 
Τὸ πλεῖστον ἡφάνιστο τῶν στρατευμάτων 
"Avaxtoc, ὃν μάλιστα Λατίνων γένους. 
7505 "Egy' ἀρειχὰ καρτερὰ δεδειγµένων * 
Ῥωμαὶχὴ δ᾽ ἔφευγεν ἀχόσμως φάλαγξ, 
Ταύτης µενόντων µετρίων χατὰ µάχην 
Αγωνίας τέρμα τε πᾶν σκοπουµένων. 
Οὕτω δὲ νίχης µειδιώσης Βαρθάροις, 
7000 "Ανω θέων κάτω τε σουλτὰν ἱππότης 
᾿Αναδιφῶν Ίν τὸν χρατάρχην Αὐσόνων : 
Καὶ τόνδε καθ᾽ ὅμιλον εὑρὼν ἱππότην 
Ῥώμῃ πεποιθὼς xal σθένει βραχιόνων, 
Πλήττει χορύνῃ χατὰ χάρας αὐτίκα, 
7005 Καὶ χατὰ γῆν βίθληκχε ῥίψας ἐκ δίφρου 


Πλησθέντα τύψει συστροφῆς τε xal σκότους, 


Ἐν χρῷ δὲ κινδύνου γε τῃδε τυγχάνων, 
Αἴφνης ἑαυτὸν ὀναλαθὼν 6 κράτωρ 
Πλησθεὶς τε θείας ἐξ ἐπιπνοίας σθένους, 
7610 Σπαθεὶς ἐπὶ πόδας τε γενναίως µάλα, 
Στάθην *' ἑρύσας χουλεοῦ τέμνει πόδας 
θηλείας ἵππου Ηερσάνακτος εὐφύχως, 
Καὶ τόνδε χαμαὶ κατέθαλεν ὑψόθεν * 
Ef ἑξαπίνης μηδενὸς πῶς εἰδότος 
7615 Σουλτὰν χάραν τέτμητο τὴν µιαιφόνον * 
Καὶ λοιπὸν ἠνέγχατο τὴν νίχην κράτωρ.] 
Τουτὶ τροπαιούχηµα τὸν βασιλέα 
loti μὲν ἐχθροῖς βαρθάροις φρικαλέον, 
Ἡδὺν ὑπηχόοις δὲ καὶ πεφιλµένον * 
7620 Πρὸς τοῖσδ’ Ἱχανῆς ἐμπιμπλᾷ θυµηδίας 
Kal λήματος θάρσους τε τούτους εἰχότως. 


CAESARES. 
À Dum ergo longo diversatur tempore 


[n Michaelis ditione Alexius 

moritur ex morbo Euphrosyne regina 
&atque in oppidulo sepelitur Arta. 

Ipse navigavit ad urbem Attali, 

ubi est susceptus animo libente 

& Turcarum sultano lathatine, 

quem, ipse olim profugum a fratre 
Constantinopoli hospitem exceperat 

et in baptismo filium adoptaverat. 
quicum Byzantium quoque deseruerat. 
Sed postea Iathanines nescio quomodo 
feliciter reversus in patriam suam 
Turcarum rex et sultanus Iconii evasit. 
Hio ergo tunc erumnoso Alexio 


B ara salutis fuit et solamen. 


Etenim reddens supplicanti gratiam, 
misso ad novellum Gesarem legato, 
hortatus est ut imperio decederet . 
socero suo domino priori. 

Deinde sumptis contra nostros armis 
egressus est cum innumero exercitu, 
exeulem habens in comitatu Alexium ; 
Antiochiamque' occupavit urbem, 

illam videlicet ad Mosandrum sitam. 

At neque Lascaris rebus suis deerat 
qui congregatis, quotquot habuit, viribus, 
spemque suam oollocans in Christo Domino, 
contra sultanum exiit audacter. 

Bed mox conserto prelio gravissimo, 
ruaxima pars exercitus cesarei 

cesa est, Latinis constans stipendiariis, 
postquam ediderat strenua facinora : 
gentilis autem nostra confuse phalanx 
acie profugit, paucis exceptis 

qui pugne reliquum exepectarunt exitum. 
Dum sic victoria Barbaris arridet, 

hac illac eques sultanus oberrans 
Romanum vestigabat imperatorem : 
quem ubi vidit equitem in turba, 
robore proprii brachii confisus 

clava percussit Cesarem in capite, 
eumque epbippio proruit in terram 

ictu patientem vertiginem, tenebras. 

In tanto versans Lascaris discrimine, 
illioo tamen spiritum recepit, 
divinitusque robore repletus, 

pedibus insistens vigore magnanimo, 
evaginato ense succidit pedes 

fortiter eque sultanum gestantis, 

atque hunc humi precipitem sternit : 
mox improviso, incertoque auctore, 
crudele caput sultano preciditur; 
statimque ad nostros transiit victoria. 
Atque hio successus triumphalis Cesarem 
barbaris fecit hostibus terribilem. 

et subditis jucundum ac gratissimum : 
insuper populi recreavit animos 
idoneaque fiducia replevit; 


989 RPHRJEMII CHRONOGRAPHI 284 


Exinde pacem cum Romano imperio Λ Ἐντεῦθεν ἐσπείσατο Ρωμαίων χράτοι 
guperba gens Turcarum libens (feeit. Ἡ πρὶν ἁλαζὼν Περσικὴ χώρα πρόφρων. 
Quare imperator postea Latinis Καὶ λοιπὸν ἐσχόλαζε Ῥωμαίων κράτωρ 
gerendis bellis expeditior fuit. 7625 'lai; πρὸς Δατίνων συμπλοκαῖς το "n μά- 
χαις. 
Nunc media ex pugna socero recepto Καὶ πενθερὸν δὲ κροσλαθὼν ix πῆς µάχης 
exhibuit justum preter spem honorem 5 Τιµήσας clxóta s xal παρ᾽ ἑλαίδα, 
atque eum Nicenam transferene in urbem, ᾽Απαγαγὼν δὲ πρὸς πόλιν Νικαδων, 
imperii tantum detraotis insignibus, Ka? παράσημα τοῦ κράτους ἀπεκδύοας, 
dat Hyacinthi pro sede cenobium, .. 1090 Μονῇ διάγειν "Texivgou προσνέµει * 
in quo defunetus, sepelitur magnifice. Ἔνθα θανὼν ἔτυχο ταφῆς ἐντίμου. 
Atque ita se res Lagcareos habebant. Tao*a μὲν οὕτω συνέθη Λασκαρίῳ: 
Nunc nostra historia iterum convertitur Νῦν βοόλεναι λόγος δεθνλῶσθαι κόλιν 
ad Michaelem cognomento Angelum, Περὶ Μιχαὴλ ἀγγελωνυμουμένου 
qui retinebat, ut superius diximus, 7035 Τοῦ πρὶν κυριεύσαντος, ὡς ἔφη λόγος, 
gBubditam Epirum veterem cum Atolia. B Ἡαλαιᾶς Ἠπείρου τε oov Αἰτωλίᾳ. 
Huic tres erant Michaeli fratres, Τούτῳ εριὰς ὑπῆρχε συγγόνων φίλη, 
Manuel, Theodorus, et Constantinus : Μανουἡλ, θἐόδιυρος, καὶ Κωνσέαντῖνος * 
ος quibus Theodorus Nicena in urbe ΑΦ’ Gv 8 θεόδωρὸς ἐν Nuuabev 
apud Romanum versabatur Cesarem. 764^ Παρᾶ facet BibepiÓev. Αὐσόνων, 
Jam quia filio legitimo he»rede ^Enet δὲ παιδὸς γνησίου διαδόχου 
principatus sui Michael carebat ᾽Αρχῆς Mey ἰδίας οὐκ εὐπόρει, 
(nam quem habebat dictum Michaelem ('O γὰρ καρ' «ὐτῷ Μιχαλλ πεκλημένος 
spurium de vetita susceperat copula) Νόθος τις ὑπῆν ix παρανόμων γάμων), 
oravit Cesarem ut ex aula sibl 7645 &sieat κρατοῦντος τοῦ θεοδώρου πέρι, 
Theodorum illum liberum remitteret. "]va xap' αὐτὸν ἀφεθεὶς καταλάθῃ. 
Annueng Cesar statim misit hominem IIetoete ἄναῦ πέποµφο τοῦτον εὀθέως, 
fide jurata sibi promitientem Πίστεις ἑνόρκους βασιλεϊ δεδωχότα 
conservaturum animum benivolutmn Ἡ μὴν φυλάξειν φὀνοϊχήν ol ay lote 
atque sinceram, quoad viveret, fidem 7650 Kal &lcetv ἀνόθευτον efc τἆλος βίου 
ipsi et imperii nempe successoribus. C Αὐτῷ τε δήκου wal διαδόχοις κράτους. 
Bio Theodorus ad Occidentem veniens Οὕτως ἐπιστὰς θἐόδωρος ἑοπὲρᾳ 
cum Michuele versabatur fratre Συνῆν ἀδελφῷ Μιχαλλ, ὡς ἂν ἔφην, 
JEtolis, ut dixi, principe et Epiri. Αἰτωλίας ἄρχοντι καὶ τῆς Ἠπείρου. 
Sed postquam Michael crudeliter oesus 7655 Ἐπεὶ 8' ἀπηνῶς Μιχαὴἡλ σφαγεὶς ξίφει 


& viro ουί Ἡοπιάπο nomen erat Πρὸς ἀνδρὸς οὕτω 'Popualov κεχληµένου, 


noctu sopitus apud Bellegredum Νυχτὸς καθεύδων iv Βελλἐγράδων ὅροις 
vitam repente cum nece commutavit, ρΕξαπίνης λέλοιπε τόνδε τὸν βίον, 
fratris principatum Theodorus excipit, "April ἀδελφοῦ θεόδωρὸς λαμθάνει 
dux beliicosus, strenuus pugnator, 1660 ᾽Αν]ρ στρατηγὸς, εὐσθενὴς xal γεννάδας, 
alter Briareus gigas in preeliis, Γίγας Βριαόχειρ τις ὀξὺς ἐν µάχαις ’ 
qui mox fraterüum patrimonium augens Ὃς παραλαθὼν συγγόνου κληρουχίαν, 
e parvo magnum spatiosumque reddidit, ᾽Αργήν τε μικρὰν εὑόριστον χαθάπαβ, 


proferens hujus dilatansque fines; 

Bulgarorumque et Italorum urbibus, 7665 
Illyricis oppidis et Triballicis 

efficiens opulentum et amplicans. 

Ut enim paucis dicam, sibi subdidit 
Achridem, Prilapum, Pelagoníam, 
cum suis agris et oppidis finitimis. 
Thessaliam occupavit cum Achaia, 

et Macedoniam eum Thracie particulà, 


Ἡὔξησεν, ἐπλάτυνε ταύτης τοὺς ὄρους 
Ἐκ Βουλγάρων γῆς, Ἱταλικῶν ἁστέων, 
D Ἰλλυριῶν τε καὶ Τριδαλῶν χωρίων 
Ταύτην ἑπαύξων, εὑρόνων, µεγαλύνων, 
Ἔθηκε xal γὰρ 0o! ἑαυτὸν, ὡς ἔπος, 
Αχρίδα, καὶ Πρίλαπον, Πελαγονίαν, 
1070 Σὺν τοῖς πὲριξ ἆπασὶ χωρίοὶς, ἐόποις 
Κρατεῖ θεσσαλἰας ts σὺν ᾿Αχαῖφ, 
Μακεδονίας καὶ µέρους τινὸς θράχης, 


Dalmatiam acquisivit cum Epidauro, Αἱρεῖ Δαλματίαν τε σὺν ᾿Επιδάμνῳ, 
Illyrii tractum, monticolas Albanos, Ἰλλυρίδα γῆν, ᾽Αλδανοὺς ὀριτρόφους. 
Sed nihil huic tantam gloriam peperit 7075 Εὐρὺ δέ ol τίθησι μᾶλλον τὸ αλέος 


quantam Petri Latini clades splendida. Ἡ κατὰ Πέτρου Λατίνου λαμπρά νίκη. 

Hic quia sororem in conjugio habebat Γαμθρὸς p οὗτος εἲς ἀδελφὴν τωγχάνων 
Errici et Balduini imperatorum, Ἠῤῥη Βαλδουΐνου «s τῶν βασιλέων, 

8 Papa coronatus Latinus Cesar, Hpàc πάπα χρισθεὶς εἲς κρατάρχην Λατίνων, 


7680 Ἐβῥη θανόντος, clc Βύζαντος ἑστάλη, 
Εἰς Ἐπιδαμνίων δὲ κατάρας πόλιν. 

Δι ᾽Αλθανῶν ἕσπευδε τὴν ζζωνσταντίνου 
Μετὰ στρατιᾶς καταλαθεῖν εὐόπλου 
᾽Αλλὰ προφθάσας θεόδωρος γεννάδας 

7685 Τοῦτον τροποῦται χαὶ νικᾷ κατὰ κράτος 
Αὐτύν τε xal στράτευμα δυὺς ἄρδην ξίφει 
Πρὸς τοῖσδε Δυῤῥάχιον αἱρεῖ τὴν πάλιν, 
Καὶ στρατιὰν μὲν ἐμπιμπλᾷ λεία σκόλων, 
᾽Αὐτὸς δὲ βασίλειον εἴληφε στέφος, 

7690 Πέτρνυ πυσόντος κατὰ µάχην, ὡς ἔφην. 
Οὗτος πλατύνας εὐτυχῶς ἀρχῆς ὅρους 
Tai ἀλλεπαλλήλοις τε κεπφωθεὶς víxotc, 
Ἐν oic ὑπῆρχε προσμµένειν οὐκ ἠγάπα. 
Αλλὰ φρονεῖ µέγα τι xal παρ᾽ ἀξίαν. 

7695 Φημίζεται γοῦν θασιλεὺς αὑὐτοκράτωρ 
Τῶν ὤν κατῆρχεν ἁστέων xal χωρίων, 
Στεφθεὶς χεφαλἠὴν facii un ταινίᾳ 
Παρ’ ἀρχιθύτου Βουλγάρων Δημητρίου, 
Θεὸς δ᾽ ἐπευδόχησε τούτοις οὐδόλωφ., 

7700 Μιτεῖ γὰρ ὄντως ὑπερηφάνους φύσεις. 
"QOsv δίκην δέδωκεν ὕστερον θράσους, 
Σθέσιν ὑποστὰς τοῦ φάους τῶν ὁμμάτων. 
Καιὰ µάχην οὕτω δὲ κτανθέντος Ηέτρου, 
Παισί τ ἐπὶ τέτρασι λιπόντος βίον. 

7705 Ῥομπέρίῳ, Φιλίππῳτε καὶ Βαλδουίνῳ, 
Πρὸς τῇδε µιᾷ θυγατρὶ τῇ Μαρίᾳ. 

Τούτων κραταρχεῖ Ῥομπέρτος Βυζαντίδοά 
Πράγµασι xot otc μαλακῶς χεχρηµένος, 
Μετ) Ἐῤῥην χατάρξαντα τὸν τεθνηχότα 

7710 ᾿Ανδρεῖον ἄνδρα wal πάνυ ῥωμαλέον. 
Εἶτα μετ) αὐτὸν σύγγονος Βαλδυῖνος, 
Μέτριος ἀνὴρ, σωφρονικὸς, χαρίεις, 

Ἐφ' οὗ xpatoüvcoe ἡ Κωνσταντίνου πόλις 
Ἑππνεσώθη Ῥωμαίων χραταρχίᾳ. 

T715 'H δ’ αὖ Μαρία πρὸς γάµου κοινωνἰαν 
To Δασκαρίῳ βασιλεῖ συνεζύγη 
Πρώτης γυναικὸς ἐχλελοιπυίας βίον, 

Τῆς à' dx Κιλίχων δευτέρας atq πατρίδα 
Διά τι μῖσος ἁποπεμφθείσης πάλιν. 

77200 Οὗτος γυναικάδελφον αὐτοῦ ᾿Ρομπέρτον 
Εἰς Κὐδοχίαν τὴν τρίτην θυγατέρων 
Σπεύδων ἀγαγεῖν γαμθρὸν ἀθέσμῳ τρόπψ. 
Ἔριν ἑνῆνε ποιµενάρχῃ τῷ τότο 
Tx Φιλοσόφῳ Μανουλλ κεχλημένῳ 

7125 M1) συγκατανεύοντι τῷδε τῷ γἀμφ. 
θεὸς δὲ λύει τὴν ἀθεσμογαμίαν, 

Πρὶν fj γενέσθαι τήνδε, τοῦ βαειλέως 
Βίον τὸν ἀνθρώπινον ἐκλελοιπότος. 
"Ext πβαταρχοῦντί γε τῷ Λάσκαρίῳ 

7790 Πράγματα πολλὰ xal μακρὰς ἀγωνίας 
Ἑβῥης περεῖχεν ὁ χρατῶν Βυζαντίδος, 
Τιθεὶς 69' αὐτὸν ᾿Αωμαϊχὰ χωρία, 
Αεηλατῶν τε καὶ κατατρέχων πόλειξ’ 
Δραστήριος γὰρ καὶ σθεναρὸς ὢν χέρας 

T7135 Κτὶ πρὸς µάχας ἔτοιμος, ἄντικρυξ "Αρης, 

Τά Ρωμανκὰ δ᾽ Ἡσθενηκότα βλέπων' 
Καὶ μᾶλλον di! οὗ σουλιάνου καλισχόξας 
Λάσκαρις ἄναξ ἀπέδαλεν ἡΗπότας 


αααλαδ. 280 


À defuncto Errico, missus est Byzantium. 


Atque Dyrrhachium delatus ad urbem, 
mox per Albanos itinere pedestri 

ναί Byzantium eum instructo exercitu. 
Sed antevertens Theodorus strenuus 
Petrum insigni perculit viotoria, 

ipsum oum toto exercitu delevit. 
Urbem quin etiam tenuit Dyrrhacbhium, 


suumque preda ditavit exercitum : 


ipse regalem induit coronam, 

in acie Petro, ut diximus, occiso. 
Nam aucta suu feliciter ditione 

et cumulatis elatus viotoriis 

non fuit contentus acquisitis opibus, 
sed ad majora preter fas anhelans, 


B imperatorem Cesarem se dixit 


ejus que sibi suberat ditionis : 

atque regali coronatur stemmate 

& Bulgarorum Demetrio archipreesule. 
Sed Deus rem gestam minime probavit, 
qui mentes odit hominum superbas. 
Quamobrem Michael seram luit poenam 
utroque lumine orbatus oculorum. 
Petrus in pugna spoliatus vita 

quatuor reliquit liberos superstites, 
Robertum et Philippum 8ο Balduinum, 
preterea filiam feminam Mariam. 

Ex his Robertus imperavit Byzantii, 
ged administrans ignave rempublicam, 
post vita functum Cesarem Erricum 


: Strenuum virum et plane fortissimum. 


Post illum freter regnavit Balduinus 
modestus vir et temperans ac gratiosus 
quo dominante, Constantini oivitas 

ad Romanorum rediit imperium. 

Petri Maria fllia nuptiali vinculo 
imperatori Lascari conjungitur, 

qui uxorem primam fleverat exstipotam, 
secundam autem Cilice gente natam 
nescio quo odio in patriam remiserat, 
Idem Robertum conjugis germanum 
optabat generum, contra fas Ecolesie 
jugando tertiam filiam Eudociam. 

Cum Manuele patriarcha jurgium 

hinc ortum est, philosopho appellato, 
hujusmodi vetante ne flerent nuptie. 
Sed Deus abrupit illicitum conjugium : 
prius quam enim fleret, ipse Cesar 
humane vite terminum imposuit. 
Celerum adhuc imperante Lascare, 
molestias multas, prelia diutina 
Byzantii dominus Erricus exhibuit, 

dum sibi Romana oppida subjiceret, 
sus deque urbes diriperet, ageret. 

Vir enim erat efficax, forti manu, 

alacer ad pugnae semper, et Marti pari : 
qui cum Romanos laborantes cerneret, 
presertim quia dum sultanum debellaret 
Lascaris Cesar, equites amiserat 


281 BPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


Italos viros strenuos mavortios : 

perpetuo nostros lacessebat bello. 

Quin cum in finibus obviarent nulli, 
tanta est elatus confidentia Erricus, 

ut usque in Ioniam faceret excursus 
vastatis late terris interpositis, 

nil bello intactum linquens, donec tandem 
coram Nymphei regia tentorium figeret. 
Sed mox Byzantium reducem tulit pedem. 
Hec Lascareos Erricique res fuerunt. 
Deinde pacis fcedere coaluerunt, 


cujus hujusmodi conditiones erant : 
Nempe ut urbs Ochyra cum agro suo 
et pagi monti cireumjecti Cymino 

(qui mons ab urbe Ochyra non abest) 
Latinis dominis incolisque cederent. 
Calamus autem pagus, unde incipit 
Neocastrorum quee dicitur provincia, 
neutrius partis esset ac deserta. 
Regiones autem ad Orientem verse, 
Neocastra videlicet atque urbs Pergamus, 
Celbianum, Chliara, atque Smyrna 
cum eircumjecto regionum latere 
Lascari cuncta Cesari parerent. 

Nuno jam fert animus omnia que Bulgari 
per illud tempus contra nos fecerunt 
historie reliquo pandere sermone. 
Adhuc florente Bysantino imperio 
causa multorum exstitit malorum 

rei nostre publicos Bulgarica natio. 
Nam et Isacium, Angelum cognomine, 
magna devicit apud Berroen clade; 

ita ut cum cetera preeda diripuerit 
crucis Dominice sacrosanctum lignum, 
quod erat nostris regibus in preliis 
ducis instar, robur, victorie omen. 
Theca fuit, specie eximia et ineffabili, 
auro gemmisque rutilans pretiosis, 

et laborati operis artiflcio, 

sinu complectens venerandum lignum, 
quod Dominus suffixo quondam corpore 
sanctificavit sanguine perfusum. 
Inerant et alie ex utroque latere 
thece ab auriflee pervenuste efficte, 
martyrum Christi reliquias gestantes, 
Deipareque Virginis lao sanctissimum, 
cum venerande zonule segmento, 
mirisque aliis rebus religiosissimis. 
Alexio quoque Isacii successori 

e:que Comnenis Angelis progenito 
permuitas Bulgari pugnas obtulerunt. 
Mox occupata ab Italis Byzantio 
ejusque imperio ad nihilum redacto, 
regnator Bulgarorum Joannes 

homo inhumanus vel cruentus canis 
Petri Asanisque frater detestandorum, 
Latinos obsidentes Adrianopolim, 
eamque summa vi nitentes capere, 


Λ 


C. 


D 


"Ανδρας Ἰταλοὺς, ἀρείχκοὺς, γευνάδας, 
T7140 Συχνῶς ἐπεστράτευε Ῥωμαίων pot: 
Tàv κωλυσόντων οὐδένων ὁρωμένων, 
Παρὰ τοσοῦτον τοῦ θράσους ἀφιγμένον 
Ὡς χαταδραμεῖν καὶ μέχρις Ἰωνίας 
Λεηλατοῦντα τὰ μεταξὺ χωρία, 
745 Αποῦντ, ἀμανίζοντα τῆς μάχης vópup, 
Σχηνάς τε πῆξαι κατὰ χῶρον Νυμφαίου ; 
Εἶθ᾽ ὑπονοστήσαντα τὴν πόλιν φθάσαι. 
Ταῦτ) ἄρα Λασκάριος, ᾿Εῤῥῃ συνέθη. 
Εἰς σπονδὰς ἀμφοῖν συµθάσεις «' ἀφιγμέ- 
[νων, 
7150 Ai συµθιβάσεις τάδε καὶ συµφωνίαι’ 
Ὡς ἂν ᾿Οχυρὰν τῆν πόλιν καὶ τὰ πριξ 
Τὰ κατ’ ὄρος τ᾽ αὖ τοῦ Κυμινᾶ χωρία 
Ῥυγχάνον ἀγχοῦ φρουρίου λελεγμένου, 
Φῦλον κατάσχῇ xai νέµηται Λατίνων. 
7155 Κάλαμος ἡ xóm δὲ, παρ’ οὗ τὸ χλίµα 
Τῶν Νεοκάστρων τὴν καταρχὴν λαμθάνει, 
Ἔρημος ἀοίκητος Jj τε καὶ µένῃ’ 
Τὰ ὃ᾽ ἀπὸ τοῦδε xag' ἕω νενευχότα, 
Νεόκαστρα ταῦτ᾽ ἐστὶ Πέργαμος πόλις, 
7100 Κελθιανὀν τε καὶ Χλιαρὰ xal Σμόρνα, 
Σὺν τοῖς χατ εὐθὺ χειµένοις καὶ πλαγίως 
"Απαντ) ἀνεῖται βασιλεῖ Λασκαρίφῳ. 
Ηρόθυμον ὁρμᾷ καὶ τὰ παρὰ Βουλγάρων 
Επεισπεσόντα Ῥωμαῖδι τῷ τότε 
7165 Τῆς ἱστορίας παραδοῦναι τῷ λόγφ. 
Καὶ πρὶν μὲν εὖ ἔχοντος Λὐσόνων κράτους, 
Πολλῶν χακῶν αἴτιον ἔθνος Βουλγάρων 
Ὑπῆρξε Ῥωμαίοις τε καὶ κραταρχίφ. 
Ἰσάκιον γὰρ ἁγγελώνυμον πάλαι 
7710 Κατὰ Βεῤῥόην ixvixg χατὰ κράτος 
ὝὭστε πρὸς ἄλλοις καὶ σεθάσµιον ξύλον 
Σταυροῦ διαρπάσαντας αὐτοὺς κερδάναι 
"Ov Αὐαόνων ἄνακτες ἐχθρῶν ἓν µάχαις 
Ἡγήτορ᾽ εἶχον καὶ τρόπαιον καὶ σθένος 
1715 ᾿λμήχανον, κάλλος τε xal ποιχιλίαν, 
Χρυσῷ τιµαλφέσι τε λίθοις µαργάροις 
Καὶ τεχνικαῖς χάρισιν ὡραϊσμένον' 
Τούτου μέσον φέροντα, τιµίου ξύλου 
"Q σωματικῶς προσπαγεὶς ὁ δεσπότης 
7180 Χριστὸς καθηγίασεν αἵματι τόδε’ 
θήχας τ’ ἐφεξῆς ἐξ ἑκατέρου μέρους 
Χρυσοῦ τεχνίτῃ προσφυῶς εἱργασμένος 
Ἐν αἷς προσῆν λείψανα Χριστοῦ μαρτύρων 
Καὶ µητρανάνδρου Ἰάρθένου σεπτὸν γάλα, 
7186 Τεμάχιον ζώνης τε τῆσδε τιµίας, 
Καὶ πλεῖστα τιµήεντα xal θαυµαστέα. 
Καὶ τῷ μετ αὐτὸν παραλαθόντι χράτος 
᾽Αλεξίῳ γε Κομνηναγγελωνύμῳ 
Πολλοὺς ἀγῶνας προύξένησαν xai µάχας. 
7100 "Αρτι δ’ ὁλούσης Ἰταλοῖς Βυζαντίδος, 
Καὶ τοῦ κατ’ αὐτὴν καταλυθέντος χράτους, 
'O χυριεύων Βουλγάρων Ἰωάννης, 
Σκαιός τις ἀνὴρ καὶ φιλαίµατος χύων 
᾽Αιὰν, Πέτρου σύναιµος ὢν ἁλαστόρων, 
795 Ἐν ᾿Αδριανοῆ Αατίνοις σκηνουµένοις 
Καὶ τήνδε ἑλεῖν σπεύδουσι παντὶ τρόπῳ, 


289 


Ἐπιστρατεύει σὺν στρατιᾷ σκυθίδι, 
Καὶ κατακράτος ἐκνικᾷ σφᾶς τοῖς ὅπλοις 
Ὡς xal κρατάρχην σφῶν ἀνεζωγρηκέναι 
7800 Τὸν Βαλδουῖνον, ὡς ἀνόπιν ἐῤῥέθη, 
Ἐπεὶ 9' ἐλεῖν ἔσπευδεν Ὀρεστιάδα 
Καὶ τοῖς ὑπ αὐτὸν ὑπαγαχεῖν φρουρίαις, 
Αλλ’ ἦν χανὼν ἄντικρυς ὡς λύχος µάτην. 
Ἐντεῦθεν olov ἐκμανεὶς ὁ µαινόλης 
7805 Καὶ κατεπχρθεῖς, Σεναχηρεὶμ ὡς πάλαι, 
Ἅλλως τε μηδὲν ἐμποδὼν ἔχων ὅλως 
Μακεδονίαν καὶ θρῴχκην κατατρἑχει, 
Κώμας ἐρημῶν καὶ κατασχάπτων πόλεις, 
Δῃῶν, σχυλεύων, ix βάθρων ἀνατρέπων ’ 
7810 Καταστρέφει πρῶτα μὲν Φιλίππου πόλιν, 
Ἡόλιν περιώνυµον, εὐχλεεστάτην' 
Ἐπειτα κατήρειψε τὰς ἄλλας πόλεις, 
Κύδιστον Ἡράκλειαν καὶ Σηλυθρίαν, 
Ῥαιδεστὸν xai Πάνιον σὺν Δαονίῳ, 
7815 Τραϊανοῦ τε καὶ Μάρωνος τὰς πόλεις, 
Πόλιν Μοσυνόπολιν xai τὴν Σταγείραν, 
Καὶ πλείστας ἄλλας ἡ βέθηλος καρδία. 
Οὕτως ἐρημῶν καὶ σκυλεύων τὰς πόλεις, 
Φβάνει περιώνυμον θεσσαλονἰκην, 
7820 Κάκεῖ βιαίως τὸν βίον καταστρέφει 
Πλευρίτιδι μὲν, ὡς ἀκούειν ἦν, νόσψ' 
Ὡς 9* ab χλύειν πέφυχε σαφῶς εἱδότων, 
Ὦ τίθεται πᾶς, χριστοµάρτυρος Els 
θεσσαλονίκης προστάτου Δημητρίου. 
7825 Τούτου δ᾽ ἀποῤῥήξαντος, ὡς ἔφην, βίον, 
᾿Αδελφόπαις τις Βορίλας κεχλημένος, 
Σκχυθίδα θείαν γαμετὴν παρανόμως 
Γήμας, ὑπῆρξεν ἐγχρατὴς xai Βουλγάρων’ 
"Aciy δὲ παῖδα παιδαγωγός τις λάθρα 
7830 Νέον κομιδῆ παραλαθὼν ὡς τάχος, 
Πρὸς Σκύθας ἀπήγαγεν elc σωτηρίαν. 
Άννα βασιλὶς συζύγῳ Λασκαρίῳφ 
Θυγατέρας τέξασα τρεῖς, λείπει βίον, 
Εἱρήνην, Μαρίαν τε σὺν Εὐδοχίᾳ. 
7835 ᾽Αλλὰ Μαρίαν δευτέραν κατὰ γένος 
Εὶς κῆδος ἐξέδωκε ῥηγὸς Παιόνων 
Νύμφην ἐφ᾽ vli βασιλεὺς φυτοσπόρος, 
Ἐπανιόντος ἐκ Σιὼν πρὸς πατρίδα. 
Πρώτην $' Εἱρήνην ἡρμόσατο πρὸς γάµον 
7840 Παλαιολόγων ἐκ γένους ᾽Ανδρονίκῳ, 
"Ov δεσποτικῆς ἠξίωσεν ἀξίας. 
Τούτου θανόντος ὡς προφθὰς ἔφη λόγος, 
Ταύτην συνΏψε κατὰ δευτέρους γάµους 
Ἠλήρει χαρίτων ἀνδρὶ χαριτωνύμῳ 
1645 ἙῬατάτξῃ Δουχῶν ἐκ γένους κατηγµέῳ, 
Σχόντι Διδυμότειχον ἄστυ πατρίδα 
Αὐχοῦντι τιμὴν πρωτοθεστιαρίτου. 
Ὢ πενθερὸς λέλοιπε θνήσκων τὸ χράτος: 
Ἐν δ᾽ Ὑακίνθου τῇ μονῇ τούτου vbxov: 
7850 ᾿Ἐγὼς βιώσας πεντήχοντά χρόνων 
"BE ὧν ἐθασίλευσεν ὀκτὼ πρὸς δέχα. 


ΙΩΑΝΝΗΣ O ΔΟΥΚΑΣ ΗΤΟΙ O ΒΑΤΑΤΖΗΣ 
ET. ΛΙ’. 


Ἰωάννης οὕτω δὲ τυχὼν τοῦ κράτους, 
Ró0bq τεταινίωτο παρ᾽ ἀρχιθύτου 


CASARES. 





200 


À aggressus est cum Soythico exercitu, 


C 


et summa clade affectos debellavit : 
quorum etiam principem Balduinum 

&b ipso vivum captum supra diximus. 
Deinceps Orestiadem tentavit Bulgaros 
ut sue ditionis oppidis adjungeret : 

sed inhiavit frustra tanquam lupus. 
Hinc ergo malo percitus furore 
superbusque ut aliter Senacherimus, 
cum nibil uspiam ipsi jam resisteret, 
Thraciam Macedoniamque concursabat 
pagos desolans, civitates diruens, 
vastans, depredans, a fundamentis quatiens. 
In primis quidem evertit Philippopolim 
famigeratam urbem et nobilissimam 
deinde et alias prostravit civitates, 
inoclytam Heracleam, ac Selybriam, 
Rhedestum, Panium, cum Daonio, 
Maroneam insuper et Trianopolim, 
itemque Mosynopolim et Stagiram, 
aliasque plurimas, hic pessimus mortalis. 
Sic vastitati indulgens et latrociniis 
Thessalonicam denique illustrem venit, 
ubi immaturum habuit vite flnem 
pleuritidis, ut fama fuit, exstinetus morbo : 
vel eum potius, ut aiunt, recte conscii, 
vulgoque oreditur, Christi martyr perculit 
Thessalonicam protegens Demetrius. 
Postquam tyrannus vivis exemptus fuit, 
hujus ex fratre nepos dictus Borilas 
Sexthidi junctus &amite incestis nuptiis, 
Bulgaree gentis excepit dominatum. 
Asanis autem pedagogus filium 

puerum adhuc clandestina fuga 
consulens vite transtulit ad Scythas. 
Anna regina conjugi Lascario 

tribus filiabus editis vita excessit, 

Irene et Maria scilicet atque Eudocia. 
Mariam, quee nata erat secundo loco 
regis Peonie fllio in matrimonium 
Rione revertenti in patriam suam 
genitor Cesar tradidit desponsam. 
Majorem natu Irenem nuptui tradidit 
Palseeogorum surculo Andronico, 

quem etiam despote dignitate ornavit. 
Quo tamen exstincto, ut retro diximus, 


D eamdem oollocavit secundis nuptiis 


Joanni et re et nomine gratioso 

Valatze de Ducarum stirpe genito, 

et oriundo urbe Didymoticho, 

protovestiarii dignitate ornato. 

Atque huic socer moriens imperium tradidit : 
ipse in Hyacinthi sepelitur cenobio, 

etatis anno ferme quinquagesimo, 
duodeviginti dominatus annos. 


JOANNES DUCAS VATATZES 
AN. XXXIII. 


Sio assecutus Joannes imperium, 
statim & patriarcha est coronatus 








201 


Emmanuele, cul cognomen philosopho . 

' post Maximum tenente sacrum thronum. 
Ille deinceps ad imperii regimen 

remque gerendam publicam gnave incubuit. 
Dux enim erat sapiens et consiliosus, 

animo instructus alacri et audacoe,f 

robusto brachio viribusque reliquis; 
precipue tamen preditus prudentia, 

et sustinendis preliis invictissimus : 

rex bonus pariter bellatorque strenuus : 
beneficus, misericors apprime, 

benivolus in subditos et benignissimus, 
hostibus formidandus, intolerabilis, 
creditum sibi imperium prudenter tuens : 
verus recte factorum fons et thesaurus, 

et suo consentiens nomini, id est gratiosus : 
augens, dilatans ditionis fines 

armis, peritia bellica, et consilio, 

semper in aciem duceng, pugnisque ocourrens, 


urbes Romano vindicans imperio, 
prudentia, voce, manu, et Martis opere, 
quas vel Latini gubditas sibi fecerant, 
vel alii contra imperii rebelles perfidi : 
mitem comemque indolem pre ee ferens, 
modestus, aditu facilis, liberalis, 
monachorum reverens et sacerdotum, 
episcopos angelorum instar habens, . 
nihil in ecclesiasticis immutans moribus, 
apostolicorum dogmatum laudator 
statutarumque a Patribus regularum ; 
ingenti ad res preoleres insiruetus animo, 
cujus demonstrat liberalitatem 
martyrum salutarium cenobium nobile, 
quod mundi dicitur merito miraculum. 
Sed enim brevis quedam interdum nebula 
virtutum ejus solem infuscabat; 

amoris vincebatur quandoque illecebrig. 
Erat et ipsi splendida tori aooi& 

Irene decus inolytus reginarum, 

para optima conjugii, eximia indoloa, 

ad res gerendas emela auxiliatrir, 
virilis mulier animi. Dei reverens, 
magnanima, pudica, novella Debora, 
gque cum viro publioam rem gubernana; 
gravesque secum regni curas dividens : 
femina pientissima, morata admodum, 
atque Amalthea verum, ut aiunt, corhu. 
Hujus opus mirum δὲ pulcherrimum 
arte simul et marmorum varietate 
Prusea in urbe Precursoris templum ; 
quod sanctuarium tradidit iancolendum 

8 se fundatum monachis Deique famulie. 
Ipsi placebant docti epprime homines, 
monachi quoque et Dei sacerdotes, - 

et sublevabat opibus laute egenos. 

At vero (5885 egro ferebat animo 
Romanos brevi linea conclusos fines, 
alque universi vineam imperii 


À 


p 


RPHRJEMII CHRONOGRAPHI 


Τοῦ Φιλοσόφου Μανουἡλ κεκληµένου, 

7855 "Όστις μετὰ Μάξιμον ἔσχε τὸν θρόνον’ 

.. Kal λουκὸν ἑδράξατο εῆς xpatapyfac 
Κοινῶν τε λοιπῶν ἁῤῥενωκῶς πραγμάτων’ 
"Hv γὰρ στρατηγὸς συνετὸς, βουληψόρος, 
Ψνχῆς παραστήµατι σὺν εὐτολμίᾳ 

7860 'Ῥώμ]ῃ βραχιόνων ts σώματης σθένει͵ 
Κοσμούμενος μάλιστα συνέσει πλέον, 

Καὶ καρτερικὸς lv. µάχαις ἀντιπάλων" 
"Αναξ ἀγαθὸς xat μαχητὴς γεννάδας, 
Εὐεργετικὸς xat φίλοικτος εἰσάγαν, 

7865 Ὑπηχδοις μὲν εὐμενᾶς, ἠδὺς μᾶλα, 
Ἐχθροῖς δὲ φρικτὸς καὶ δυσάντητος ofa, 
Ηρυχινδυνεύων προφρόνως κληρουχίας, 
Ταμεῖον ὄντως τῶν ἀγαθουργημάτων, 
Ὄγτως χαριτώνυµος, Ένθεος χάρις, 

7870 Αὔξων, π) ατύνων τοὺς ἄρους Ῥωμαῖδος, 
"Ὅπλοις, στρατηγίαις τε σὺν εὐθουλίαις, 


Συχνῶς στραταρχῶν, καρτερῶν iv ταῖς μὰ- 
[χαις, 


Ἐανασώζων τὰς πόλεις Ῥωμαῖδι 
Γνώσει, λόγῳψ, πρᾶγματι xai πείρᾳ μάχης, 

7815 "Ας ὑφ᾽ ἑαυτοὺς ὑπέταξαν λατῖνοι, 
τῶν Αὐσόνων τ΄ ab οὗ καλῶς ἀποστάται' 
Προσηνὲς εὐξντευχτον ἦθος δεικνύων, 
Μέτριος, εὐδὺς, εὐπρόσιτος, χαρίεις, 
Τιμῶν μοναχοὺς καὶ θεοῦ θυηπόλους, 

7888 "Ica προσεῖχε δ’ ἀγγέλοις ἀρχιθύταις, 
Ἐκκλησίας ἔθιμα μὴ παβατρέπων, 
᾿Αποστολικῶν δογμάτων ἐπαινέτῃς, 

Καὶ τῶν πατρικῶν καὶ νόμων τῶν κειμένων, 
Γνώμην µεγαλόψυχον ἐν χαλοῖς rov: 

7885 Δεϊγμά τι σαφὲς τῆς µεγαλοδωρἱας, 
Μονὴ περιθρύλλητος ἡ τῶν σωσάνδρων, 
"H μᾶλλον εἰπεῖν, θαῦμα τῆς οἰκουμένης. 
Πλὴν εἶχε μικρὸν συσκιάζον βραχέἑως 
Τῶν ἀρττῶν Άλιον αὐτοῦ τι νέφος" 

7890 "Ἠττητο βραχὺ τῆς ἑρωτοληψίας. 
Ὑπῆρχεν αὐτῷ καὶ σύζυγος ὁλδία 
Εἰρήνη λαμπρὰ βασιλισσῶν τὸ χλἑος, 
Μερὶς ἀγαθὴ καὶ φύσις ἐξαισία, 

Βοηθὸς ἀνθάμιλλος sl; τὰ πραχπέα, 

7895 ᾿Ανδρεία "ovi, καὶ Θεὸν φοθουμένη, 
Σεμνἡ, µεγαλόψυχος, ἄλλη Δεθώρα, 
Οὐχ ἦττον ἀνδρὸς διέπουσα τὸ κράτος, 
Καὶ συνδιαφέρουσα τᾷδε φροντίδας, 
Πανευλαδής τε χοσµία, ξένη φύσις, 

7900 Κέρας ᾽Αμαλθείας τε σαφῶς, ὡς λόγος, 
Ἐς ἔργον ἀμήχανον εἰς κάλλους λόγον, 
Εὐτεχνίας τε µαρµάρων noua, 

Ὁ Προδρόμου κάλλιστος iv Προύσῃ δόμος, 
"Ov εἲς σεμνεῖον χαβίδρυσεν ὀνθέως 

7905 Μονοτρόπων s) καὶ λακρευτῶν Κυρίου, 
Αὕτη λόγων ἔστεργε πατέρας udo, 
Μονοτρόπους αὖ xai θεοῦ θυγπόλους, 
Καὶ τῶν πενήτων ἦν Καρηγέτις ξένη. 

Tip δ᾽ οὐκ ἀνεκτὸν ἦν βλέπειν στεφηφόρῃ 

7910 Τοὺς Ῥωμαϊκοὺς εὐπεριγράπτους όρους, 
Τὴν ἄμπελόν τε τῆς ὅλης κραταρχίας 


2903 


Συαὶ χαθάπερ ἸΙταλοῖς λωθουµένην; 
Ὄθεν πελειθὺς συντρίδοντι κὰς µάλας, 
Καὶ νικοκοιῷ πάν δθενουῥγῷ Δεόπότῃ 

7915 Μάχην συνάἄχει Aaclvote φρικαλέαν 
Ἐν Ποιβανηνοῦ χωρίοις χὰκλη μένουν 
Οὗ τογματάῤβχη τῶν fo) σεῥατευμᾶτω» 
Κεὼς ἀνεῖτα. Μιχαἡλ ρωταγγέλφ. 
Ἠγοδντο τοίνυν στρατιᾶς μὲν Αὐσόνων 

1600 "Άλλοι χε πόλλοὶ καὶ Ἀασιλεὺς ἑβκρέπων 
Ἠᾶσιν ἀρίστοις ὡς ἐν ρώων ats 
Τοπρὶν Ἁχιλλεὺς ἁπολάμπων τοῖς $xAí, 
Καὶ ταῖς κατ’ ἔχθρῶν ἀναδοῤμενὸς 90a. 
Τοῦ Λατινικοῦ $* ἀνδριρμήτου ἀτιφοὺξ 

7925 "λλλοι te πάλιν καὶ Sole όμαι μόνων 
θεοδώροὀ Λάσκαρι τοῦ βαδιλίώς, 

Ot πρὶν ἀλὸδρᾶσαντες Ex βασιλξωξ 
Ti τῶν Ἱταλῶν ὀηεχλ(νθηδαν xpátie- 
Καὶ τηὐικαῦία χατὰ "Ῥωμαίων ὁφίδι 

8930 Καὶ δὐνεβάχούν xal δὐνεαρόχοὺν μᾶχων' 
Καὶ δυλλαγείσης i£ Ἐκάκέρου πάλης, 
Wigs ἂπηνεγκαϊο Ῥωμαίὼν ἄναξ, 

Κατὰ χρᾶτος 8 ὄττηντο Attivo πᾶλιν, 
Ἔνλθα βασὶλεδε rto ῥηήνδων, τρὀπών 

7935 Ἐναντίων φάλαγγας ἓνθξῳ οθένει, 

Πλσι πελεύων, ἐμπιπλῶν προῤομίας, 
ἛἜνοπλος, Ἱππότης δὲ, λογχίτης ἅμα, 
V Avo χᾶτω (fov τε καὶ περίθξων, 

Ἔθαλλεν ἐχθροὺς τῷ δόρατι καιρίαν, 

7940 Αὐτὸς δ αὐτοῦ τὴν μᾶχην Καταρτύων' 
Καὶ συν ὀλίγοις, ὡς Γεδεών τις νέος, 
᾽Αλλοθρόων ἠττήσε τὰς µυριάδάς' 

Οὕς μὲν παρανάλωµα µαχαῖρας δρᾶσαξ, 
Οὓς δ’ αἰχμαλώτους ἀπαγαγὼν δεσµἰους" 

7945 Ἑλὼν δὲ τυφλοῖ καὶ Λασκαρίους τότε. 
Τουτὶ τροπαιούχηµα, Λατίνων θράσος 
Οφρύν τε xal φύσημα συνἑστειλὲ πως᾽ 
Ὕψωσε “Ρωμαίων δὲ κραταρχ]αν, 

Κάπὶ uiy' ἀνήγαγε τῆς εὐτολμίας. 

7950 Άλλη δὲ πάλιν Λατινική τις φἀλαγξ 
Σέῤῥας κάτατρέχουσα τὴν πόλιν τότε 
Ὄλεθρον, Ἱττὰν φυλετῶν γνοῦσα, τάχος 
'Bxsigsv ἀπέδρασε σὺν ἀκοσμίᾳ 
Καλῆς στρατιᾶς Αγγέλου θεοδώρου, 

7955 "Ov ψθάσας ἱστόρησε τοπρόσθεν λόγος 
Ἐπίθεσιν δείσασα προσδοκωμένην᾿ 
Οὗτος γὰρ, ὡς ἔφημεν, ἄρξας ἀστέων 
Ὀρεστιάδυς, Σεῤῥῶν, θεσσαλονίκης, 
Άλλων πολιχνίων τε xai χώρας ὅσης, 

7960 Καὶ βασιλικοῖς ὡραϊσθεὶς συµθόλοις, 
ἸΑντίμαχος κράτιστος ἦν τοῖς Λατίνοις, 
δλντίθετας δὲ καὶ κραταρχοῦντ΄ A0cóyoy: 
Οὔτος μὲν αὐτὸν doo µάλ ἑνδίκως 
Tiv δευτερείων ἀπολαδειν τοῦ κράτους, 

7965 Καὶ τῶν ὑφ᾽ αὐτὸν χυριεύειν ἀστέων' 


Αὐτὸς ὃν ἀπρὶξ ἦν τοῦ στέφους δεδραγ μένος’ 


Προὐθάλλετ᾽ οὔκουν δεσπότας παραλόγως, 

Καὶ σεθαστοκράτορας καὶ δοµεότίκους, 

Οφφιχίων ἄλλα ce χἀθάχερ χράταρ, 
7970 Ὁ 9' αὐτοχράτωρ ἐχνικήσας, ὡς ἔφην, 


CASBARES. 


À ab Italis vastatam tanquam suibus. 

Quare conflsu$ preliorum arbitro 
victorioso omnipotenti Domino, 

pugnam cum Latinis commisit asperam 
in Pomaneni oppidi territorio, 

ubi colestiam ordinum triburio 
templum consurgit Michaeli archangelo. 
Romanum ergo ducebant exercitum 
cum alii multi tum Cesar preecellens 
fortibus cunctis, tanquam in heroicis 
Achilles quondam splendidus ordinibus, 
victoriarum gloria clarissimus. 

Latinum vero innumerüm exercitum 
ducebant, preter alios, fratres duo 
Lascareos Theodori regnantis nuper, 

p Qui & Cesare Joanne deficientes 
ad Italorum pairtés se contulerant ; 
nunc conspirantes οὐ η hostili exercitu 
adversus nos in aciem prodierant. 

Ergo exercitibus utemque cotcurrentibus, 
Cesar Romants retalit victoriam, 
et Latinorum sunt prosttate vires. 
Tunc cernebatur Cesar perrumpens, fugans 
. hostium phalanges fobore divino, 
cunotos imperio regens, audacia complens, 
vectus equo tat&áphractus et hastam tenens, 
sus deque curreha, ordines perlustrans, 
hostes lethiferh lancea percutiens, 
ipsemet manu propría bellum gerens ; 
paucisque comitantibus, ceu novus Gedeo, 
hostium magnas proterens oatervas, 

C quos partim gladio messuít in acie, 
partim constriotos vinculis &bduzit ; 
Lascares quoque captos oxcecavit. 

Atque hoc tropeum contudít audaciam 
Buperbosque spiritus Latinorum : 
nosiratium autem extulit fortunam, 
et confidentiam plurimam restituit. 
Tanc alius quoque exercitus Latinus, 
qui Serras bello quatiebat orbem, 
clade suorum cognita, celeriter 

lllino tumultuaria recessit Yuga : 
nimirum metuens ne Theodori Angeli 
cujus jam nostra meminit historia, 
in 8e ruentem cerneret exercitum, 

* Hic enim, ut jam diximus, urbium dominus 
Serrarum, Orestiados, Thessalonice, 
oppidorumque aliorum cum agris suis, 
et jam assumptis regiis insignibus, 
Latina prelia egregie sustinebat. 

Sed nostro quoque resistebat Caesari, 

qui sane patiebatur equo animo 
secunduui esse Ángelum in imperio 
suarumque urbium dominum se gerere; 
sed hic coronam retinebat mordicus, 
designabatque absurde sebastooratoras, 


despotas, et domesticos, atque alia hujusmodi 


nomána dignitatum tanquam Cesar. 
At imperator post victoria illam 


294 





205 


quam de Latino retulit exercitu, 
compressa hostium tumida superbia, 
urbes cum territoriis occupavit, 
Lentiana statim atque Pemanenum, 
Charioron deinde et Vervenicum. 

Idem longarum navium classe insiruoto, 
multam Latinis prebebst molestiam 
ipsos aggrediens terra marique sepius, 
predas abducens, pro viribus atterens, 


urbes illorum armis intercipiens, 

quas inter Madytum et Calliupolin, 
cum ocircumjectis pagis 8ο territoriis. 
Atque in his bellis dum versatur Cesar, 
&b Andronico patitur insidias 

patruelis fllio, Nestongo dicto, 

qui conjuratos habuit viros nobiles 
fratrem Isacium, atque Tarchaniotam 
Synadenum, et Phlamulium, et Macrinum 
heteriarcham magnum, aliosque plures. 
Re cognita imperator, cremata classe, 
celeri cursu se recepit Ochyras : 

ubi questionem de negotio instituens, 
predictos culpe reperit affines. 

Quare Nestongum primarii rei fratrem, 
Macrinumque simul, multavit oculis : 
alios inclusit; Andronioum pariter 
vinclis Magnesis: custodiendum tradidit, 
unde i8 elapsus abiit ad Turcas. 

Ex illo autem tempore imperator 
armatis se custodibus circumsepsit, 

ob corporis tutelam atque vite, 

omissa jam priore facilitate 

simplicis moris et procul suspicione. 
Atque ad hoc etiam adjutricem habuit, 
tori consortem et vite subsidium, 

virili preditam spiritu reginam 

&tque regali ad res gerendas indole, 
Irenem, parem noniini, auctorem pacis. 
Jam cum Italici cernerent inutile 

& se susceptum bellum contra Cesarem, 
pacis oum ipso fedus pepigerunt : 

et urbe quidem Pegis excesserunt 

atque aliis oppidis territorisque, 
quotquot ad Austrum nobis erant posita : 
sed borealem Byzantii viciniam 
retinuerunt, cum Bithynie partibus. 
Deinceps vero quies a bellis erat. 

Που rerum statu, cives Orestiados 
mittunt ad Cesarem legationem supplicem, 
valde rogantes ut submisso exercitu 
ipsorum urbem gravi Latinorum 
ereptam jugo libertati redderet. 

Is ergo cum exercitu statim misit 
protostratorem Isem et Cammytzem, 
qui progressi illuc, in urbem facile 
pronis excepti votis penetrarunt. 


(79) Acropolita tribuit hoo cognomen Synadeno; 
t Ephremius videtur Isacio dare. 


ΕΡΗΒΕΜΗ CHRONOGRAPHI 


290 


τὴν τῶν ᾿Ιταλῶν στρατιὰν κατὰ κράτος, 
Καὶ καθελὼν σφῶν τὸν µεγαλόψυχον τύφον, 
"Host πόλεις χώρας τε ταῖς στρατηγίαις, 
Λεντιανά τε Ποιμανηνὸν αὐτίκα, 

7075 Καὶ Βερθενίκον καὶ Χαρίορον πάλιν. 
Ἱηξάμενος δὲ καὶ νεῶν μακρῶν στόλον 
Παρεῖχε πολλὰ πράγµατα τοῖς Λατίνοις, 

Ἐκ γῆς ἐπιὼν καὶ θαλάσσης πολλάκις, 
Καὶ σφᾶς σκυλεύων xal χακῶς δρῶν ὡς σθί- 
[νος, 

7980 Καὶ τὰς ὑπ αὐτοὺς παραλαμθάνων πόλεις, 
Μάδυτον εἷλε xal πόλιν τὴν Καλλίου 
Σὺν τοῖς πὲριξ ἅπασι χωρίοις τόποις, 

Ταύταις κρατοῦντος, ἐμθραδύνοντος µάχαις, 
Καττύεταί οἱ παρ᾽ ᾿Ανδρονίκου λόχος 


Β 7985 Πρωτεξαδέλφου Νεστόγγου γε τοὐπίχλην, 


Συνίστορας ἔχοντος ἄνδρας ἑντίμους, 
Ἰσαάκιον σύναιμον Ταρχανιώτην (79) 
Καὶ Συναδηνὸν καὶ Φλαμούλιον µέγαν, 
Ἑταιρειάρχην Μακρηνὸν, ἄλλο στῖφος" 
7990 Ὅ γνοὺς βασιλεὺς καὶ πυρὶ δοὺς τὸν στόλον 
Πρὸς τὰς Ὀχυρὰς (80) τὴν πλιν ἀποτρέχει' 
Κάχεῖ τὸ πρᾶγμα δοὺς ἑτασμῷ καὶ χρίσει 
Ὑπευθύνους εὕρηκε τοὺς εἰρημένους. 
Καὶ Νεστόγγον μὲν σύγγονον πρωτεργᾶτου 
7995 Καὶ τὸν Μακρηνὸν ἑστέρησεν ὀμμάτων, 
Καθεῖρξεν ἄλλους" τὸν ὃ᾽ ᾿Ανδρόνικον πάλιν 
Εἱρκτῇ παραδἰδῶσιν iv Μαγνησίᾳ 
Αφ’ Tic ἀποδρὰς ᾧχετ' elc τὴν Περαίδα. 
Ἐκ τοῦδ) ἑαυτῷ λοιπὸν ὁ στεφηφόρος 
8000 Φρουροὺς περιέστησε καὶ ξιφηφόρους 
Πρὸς φυλαχὴν σώματος fj σωτηρίαν, 
Ἐλευθερίας τῆς πρὶν ἐκλελησμένος, 
Τῆς θ) ἁπλοϊκῆς βιοτῆς τῆς ἀτέχνου. 
"Eyov βοηθὸν καὶ συνεργὸν εἰς τόδε 
8005 Κοινωνὸν εὐνῆς καὶ βοηθὸτ τοῦ βίου 
Τἡν ἀῤῥενωπὸν λῆμα προσκεκτηµένην 
Βθός τε βασίλειον lv τοῖς πραχτίοις 
Εἱρήνην βασίλισσαν εἰρήνης δότιν 
᾿Ασύμφορον κρίναντες αὐτοῖς τυγχάνειν 
8010 Ἱστῷν Ἰταλοὶ πρὸς βασιλέα µάχας, 
ΣυνῆΏλθον αὐτῷ συµθάσεις δεδρακότες, 
Καὶ παραδόντες ἄστυ Πηγῶν εὐθέως' 
Ἐπειθ) ὑπεκστάντες δὲ χωρῶν ἁστέων 
Τῶν πρὸς νότον γε χειµένων κρἀταρχίᾳ, 
8015 Τῶν δ᾽ ab πρὸς ἄρκτον πλησίον Βνζαντίδος, 
"Ext κρατοῦντες σὺν Βιθυνίας τόποις. 
Καὶ λοιπὸν ὑπῆν ἀναχωχὴ τῆς µἀάχής’ 
Οὕτως ἑχόντων, ὡς ἔφην, τῶν πραγμάτων, 
Οἰκήτορες στέλλουσι πρὸς βασιλέα 
8020 Ὀρεστιάδος λιπαροῦντας ἱχέτας, 
Ὡς ἂν σταλείσης στρατιᾶς, τούτων πόλις 
Ἐλευθέρα γένοιτο χειρὸς Λατίνων 
Μετὰ στρατιᾶς τοιγαροῦν πέμπει τἆχος 
Ἰσῆν πρωτοστράτωρα σὺν τῷ Καμμύτζῃ, 
8025 Ol τὴν πόλιν φθάσαντες, ἕνδον τειχέων 
Εὖ προσδεχθέντες εἰσέδραμον ἀαμένως, 


(80) Hoc nomen v. 7757, singulari numero sori- 
bitur. 








297 CESARRES. 


Ἐπεὶ δὲ θεόδωρος Αγγέλων γένους 
Σχεδὸν κατῆρχε Μακεδονίας ὅλης, 
T £c γείτονος θράχης τε σὺν τοῖς χύκλῳ, 
8030 "Aveo 'Ῥοδόπης ᾽Αχριδοῦ Μελενίκου" 
Τούτων γὰρ ἦρχε Σθλάθος ὠνομασμένος, 
Οὗ τὰ κατ᾽ αὐτὸν ἐξερεῖ τά; α λόγος" 
Ἐπεὶ κατῆρχεν ix θεσσαλἰας ἄρας, 
Τὴν ᾿Αδριανοῦ καταλαμθάνει πόλιν, 
8035 Καὶ τῇσδ' ὑπῆρξεν ἐγκρατὴς συμφωνίᾳ' 
Ἐξηλάθη γοῦν στρατιὰ βασιλέως 
Καχῶν ἀπαθὴς, χαὶ τῤέχει πρὸς τὴν ἕω. 
Οὕτω χατασχὼν θεόδωρος τὴν πόλιν, 
"Asi παρεῖχε πράγµατα τοῖς Λατίνοις, 
8040 Τὰς σφῶν σχυλεύων xal κατατρέχων πόλεις. 
᾿Επῆλθε μὲν Βιζύῃ Λατίνων πόλει, 
Πρὸς 9' ab γε Βρύσει χωρίοις ϐ) ὑπηκόοις, 
Kal παντα πορθεῖ xal σχυλεύει τὰ πίριξ’ 
Ἐπιστρατεύει καὶ µέχρι Βυζαντίδος, 
8045 Καὶ τοῖς Ἰταλοῖς ἐντίθησιν δειλίαν. 
Οὗτος πρὸς 'Aazv τὸν κρατοῦντα Βουλγάρων 
Σπονδὰς ἔθ/χε συµθάσεις τ’ ἐνωμότους! 
'Aaiv δ᾽ ὑπῆρχεν οὗτος υἱὃς ᾿Ασάνη 


8050 "Όστις θανόντος τῷδε του φυτοσπόρου, 
Καὶ του Βορίλα Βουλγάρων σχόντος κράτος, 
Καθάπερ ἱστόρησε Φθάσας pot λόγος, 
Φυγὰς ἀπέδρα πρὸς Σχύθας παριστρίους" 
Eva Σχυθικὸν ᾿Ρωαικὸν λαθὼν στίφος, 
8055 Ἐπιστρατεῦσας τῷ χρατοῦντι Βορίλᾳ 
Ανακαλεῖται τὴν πατρὸς χληρουχίαν' 
Καὶ κατὰ µάχην συμπλακεὶς, τοῦτον τρέπει, 
Ἑλών τε τυφλοῖ xal χραταρχεῖ Βουλγάρων 
Πρὸς τόνδε τοίνυν ᾿Λσάνην Ιωάννην 
8060 "Avat ἑπακτὸς θεόδωρος, ὡς ἔφην, 
Εἱρηνικὰς θεὶς συµθάσεις μεθ ὁρχίων 
Καὶ κῆδος ἔδρα, τοῦδε παῖδα Μαρίαν 
Tv ἐκ νοθείας προσλαθὼν νύμφην φίλην 
Εἰς αὐτάδελφον τὸν Μανουἡλ ἐννόμως. 
8065 Μειὰ δὲ μικρὸν συµθάσεις διαλύσας 
Καὶ συναλίσας στρατιᾶς πλεῖστον στίφος, 
Ἐπεστράτευσε Βουλγάρων ἀρχηγέτῃ' 
Καὶ συῤῥαγείσης ἐξ ἑκατέρων µάχης 
Ἡτταν ὑπέστην θεόδωρος ἐσχάτην, 


8070 Αὐτοῦ στρατιᾶς ἀκλεῶς λελυμένης' 


Καὶ συσχεθεὶς αἴσχιοτα Μυσοῖς βαρθάροις 
Πρὸς ᾿Ασὰν αἰχμάλωτος ἀπήχθη τάλας 
Μετὰ λογάδων προσγενῶν ἐριτίμων, 
Ἓλλλου τε πολλοῦ μυριαρίθµου στίφους, 
8075 ᾽Αλλ’ ᾽Ασάνης μὲν θεόδωρον κατέχων 
Πολλῆς θεραπείας τε τιμῆς ἠξίου" 
Πλῆθος 9' ἁλωτὸν ἐκλύει πρὸς πατρίδας 
Ποσὶν ἐλευθέροις τε xai δίχα φόθου 
Ἐπαναδραμεϊν ix φιλανθρώπου τρόπου" 
8080 Τάχα 9' ἑαυτῷ καὶ τιθεὶς τὸ συμφἑρον’ 
Μετὰ γὰρ ἀπόλυσιν αὐτῶν εὐθέως 
Msc στρατιᾶς ἐξιὼ, πρὸς τὰς πόλεις 
"Hot: τε ταύτας εὐχερῶς ἄνευ μάχης, 
Καὶ τοῖς ὑπ᾿ αὐτὸν συνέταττε φρουβίοις, 
8085 Τὴν ᾿Αδριάνοῦ παραλαμθάνἑι πόλιν, 


Ῥδσποι. GR. OXLIII. 


Toà Βουλγάρων ἄρξαντος ἔμπροσθεν χρόνου’ 


Α At Theodorus ille stirpe Angelus, 
cuncla erat prope Macedonis dominus, 
finitimaque Thracie cum viciniis. 
Rhodope excepta Achride Melenico : 
(namque his terris imperabat Sthlabus.) 
Nunc age res gestas Theodori fabor. 
Hic e Thessalia cum armis progrediens 
ad Hadriani urbem semet contulit, 
quam occupavit, incolis faventibus. 
Quamobrem inde expulse regie copie 
in orientem rediere incolumes. 
Sic Theodorus urbe hac potitus 
nunquam Latinis non erat molestus, 
horum concursans urbes et depredans. 
Is Byziam quoque Latinorum urbem 
p insedit atque Brysin pagosque subditos, 
cunctamque late diripuit viciniam. 
Denique Byzantii menia progressus usque 
magnum ltalicis intulit timorem. 
Hic cum Asane Bulgarorum rege 
juratum foedus amicitie pepigit. 
Erat hio autem Asan Asanis fllius 
Ejus qui olim imperabat Bulgaris : 
isque excedente vita parente suo, 
Bulgaricumque regnum rapiente Borila, 
veluti nostra historia jam retro dixit, 
fuga trans Istrum in Scythiam evaserat : 
ΤΠΟΣ comitante Scythico Russoque milite 
dominatori Borile bellum inferens, 
recuperavit patrium imperium : 
emulum enim acie profligatum. 
captum ceecavil; ipse regnum tenuit. 
Cum hoc, ut dixi, Asane Joanne 
eesareme dignitatis usurpator 
fedus pacificam statuit Theodorus ; 
tum etiam affinitatem, nam Mariam 
istius notham filiam justis nuptiis 
germano fratri Manueli junxit. 
Sed enim paulo post contempto fcedere, 
contractoque plurimo copiarum numero, 
Bulgaro regnatori bellum intulit : 
mox concurrentibus utrinque viribus 
extremam cladem Theodorus pertulit, 
ejus dilapso turpiter exercitu. 
Ipse indecore captus & Mosis barbaris 
infelix ad Asanem vinctus ducitur 
cum selectis nobilibus et precipuis, 
et cum ingenti vulgi multitudine. 
Verum Asanes captum Theodorum 
benignitate multa et honore habuit, 
captivumque vulgus militum in putrias suas 
libero pede solutumque metu 
givit reverti ob suum clementern animum, 
quin et fortasse ob suam utilitatem. 
Nam post emissos vinculis captivos. 
statim cum proprio exercitu percurrit urbes : 
easque obtinuit facile et sine prelio, 
suisque adjunxit ditionis oppidis. 
Hadrianopolim occupavit urbem, 
) 10 


299 EPHRARMII CHRONOGRAPHI 300 


munitumque oppidum Didymotichum, 


deinde Thraciam cunctamque Macedoniam 


Bolerum quoque cepit, Xanthiam, Serras, 
Prilapum, latos Pelagonia campos, 

cum circumjectis omnibus castellis. 
Cepit et Prespam, Deabolin, Achrin, 
Albaniam cunctam, Illyricam provinciam, 
Vatachie quoque concursavit fines ; 


postremo in patriam reducem tulit pedea. 


Oppida vero partim nobis cessit, 

partim in sua retinuit potestate. 

Ob has res gestas visus est Asanes 

vir admirandus, cunctis laudabilis : 
clemens reapse erat mitisque admodum, 
nec &ubditorum caedibus indulgebat, 
neque saevitia Borbaris ingenita 
stirpisque velut propria hic laborabat : 
nec rursus nostro sanguine gaudebat, 
velut priores impii reges Bulgari ; 

sed bono erat clementique ingenio, 

et nostris eque ao Bulgaris gratissimus. 
Captivus vero, ut dixi, Theodorus, 

et jani expertus diu benivolentiam, 
postea moliri fraudes deprehensus, 
meritam poenam exceacatus pertulit. 
Ejus autem frater Manuel despota 
predicto e prelio fuga se subducensg 
Thessalonicam urbem cursu petiit, 
ejusque nullo resistente dominum 

&9 gessit, atque urbium ceterarum, 
que ad occidentem relique sibi fuerant. 
Hic oum vocari despota voluisset 

regias tamen usurpabat tesseras, 


nempe rubrica utens in subscriptionibus : 


in quem jocatus est acute admodum 
nescio quis dicens : Congruit vocari, 

ut est in psalmo, te regem et despotam. 
Ille etiam Sthlabus, cujus antea memini, 
Bulgarus gente Asanisque aflinis, 
insederat presidium Melenici, 

et Rhsdopem tenebat cum castellis 
ejusque montis pagis dominio firmo : 
despote quoque acceperat dignitatem 

a Byzantino imperatore Henrico, 


cujus et notham filiam habebat conjugem. 


Hic nunc Latinas sequebatur partes, 
nunc Bulgaris favebat popularibus, 
Comneno quoque sepe Theodoro : 
nemini vero firmam servabat fidem 
homo desertor atque versipellis. 

Jam oum Robertus Italus imperator 
vivendi finem in Baotia fecisset, 
Byzantii sceptrum Joannes excepit, 
decrepitus vir, qui Sionis rex erat. 
Atque hic nostro Cesari bellum intulit 
in orientem navibus directis, 

atque occupato Lampsaci navali. 
Verum nil ultra aggressus, retro cessit. 


À Μεθ) v Διδυμότειχον ἀσφαλῆ πόλιν, 


Ἔπειτα 8pdxnv Μακεδονίαν ὅλην, 
Βουλερὸν εἷλε καὶ Ἐάνθειαν καὶ Σέῤῥας, 
"Αστυ Πριλαποῦ, Ἡελαγονίας πλάτη, 

8090 Σὺν τοῖς πὲριξ ἅπασι χωρίοις τόποις" 
Αἱρεῖ τε Πρέσπαν, Δεάθολιν, ᾽Αχρίδα. 
᾽Αλθανὸν ἅπαν, Ἰλλυριῶν τὸ κλίμα, 

Καὶ τῆς Βλαχίας τοὺς ὄρους κατατρέχει’ 
'Ἔπειτ) ἐπανέζευξε πρὸς τὴν πατρίδα" 

8095 Καὶ φῥουρίων μέν τινα Ῥωμαίοις νέµει, 
"Άλλα δ’ ἀφῆκεν b! ἑαυτὸν τυγχάνειν. 
Ἐντεῦθεν οὖν ἔδοξεν οὗτος ᾽Ασάνης 
θαυμαστὸς ἀνὴρ, μακαριστὸς τοῖς ὅλοις' 
"Hv γὰρ ἀληθῶς συμπαθλὶς, πρᾶος πάνυ᾽ 

8100 Οὐ γὰρ ἐχρῆτο καθ ὑπηχόων φόνοις, 

Β 00δ᾽ εἶχεν ὠμότητα τὴν ἐν βαρβάροις 
Σύμφυτον οἵον συμπεφυκυῖαν γένει, 

"H ᾿Ρωμαϊκοῖς αἵμασιν ἐνετρύφα, 
Ὡς πρὶν κρατάρχαι Βουλγάρων χακοτῥόπως 

8105 ᾽Αλλ’ ἦν ἀγαθὸς xal φιλάνθρωπος φύσει, 
Τῷ τοι ποθεινὸς Αὔσοσιν ἦν Βουλγάροις. 
Φρουρούμενος δὲ θεόδωρος, ὡς ἔφην, 
Φιλοφροσύνης x' ἀπολαύων ἐν χρόνῳ, 
Ἐπεὶ τυρεύειν µη χανὰς ἐφωράθη, 

8110 Τοὺς ὀμμάτων ἔαθεστο λύχνους ἑνδίχως. 
Λὐτοῦ δ᾽ ἁδελφὸς Μανουἡλ 6 δεσπότης 
Κατὰ µάχην (v καὶ φυγῇ κεχρηµένος, 
θεσσαλονίχην χαταλαμθάνει πόλιν, 

Καὶ τῆς δ᾽ ἐκυρίευσε πραγμάτων δίχα 

8115 Σὺν τοῖς γε λοιποῖς ἀστέων xai χωρίων 
Toi; κατὰ δύσιν ἐγκαταλελειμμένοις. 
Οὗτος καλεῖσθαι δεσπότης ἠρημένος 
Ἐχρῆτο μᾶλλον βασιλικοῖς συµθόλοις 
Ἐν ὑπογραφαῖς διὰ κοκκἰνου γράφων, 

8120 Ηρὸς 0v τις ἀπέσχωψεν εὐστόχως µάλα 
Ὡς Σοὶ προσέδειν ἁρμόδιον τυγχάνει 
Ek τὸν βασιλέα τε δεσπόνην dpa. 

Καὶ Σθλάθος ἀνὴρ, οὔπερ ἐμνήσθην ἄνω, 
Ἐκ Βουλγάρων φὺς προσγενὴς Gv ᾽Ασάνῃ, 
8195 Λαθὼν κατεῖχε φρούριον Μελενίκου, 
Καὶ τῆσ Ῥοδόπης ἦρχε σὺν τοῖς φρουρίοις, 
Καὶ τοῖς ἐν αὐτῇ χωρίοις ἁραρότως, 
Καὶ δεσποτικῆς ἀξίας γε τυγχάνει 
Πρὸς τοῦ κρατοῦντος ᾿Βῤῥη τῆς Κωνσταντί- 
ἴνου, 


C 


8130 O5 xai συ»ήφθη τῇ θυγατρὶ τῇ vógu. 
D Ἐν[οθ) οὔτος συνεµάχει Λατίνοις, 

'Evlox' αὖθις Βουλγάροις τοῖς φυλέταις, 
Καὶ θεοδώρῳ τῷ Κομνηνῷ πολλάκις' 
Tivi δ᾽ ἁπάντων οὐ συνήρχετ᾽ etc λόγον, 

8135 )Αλλοπρόσαλλος, εὐρίπιστος τυγχάνων. 
Τοῦ δὲ κρατοῦντος Ιταλῶν τοῦ Ῥομπέρτου 
Βίον καταστρέψαντος ἐν Βοιωτίᾳ, 
Σφῶν Ἰωάννης παραλαμθάνει κράτος, 
Ἔξωρος ἀνὴρ, τῆς Σιὼ, ῥὴξ τυγχάνων, 

8140 "Oc καὶ py» ἵστησι πρὸς βασιλέα, 
Μετά γε νηῶν ἐχπεπλευκὼς εἰς £o, 
Καὶ τῆς Λλαμψάκου κατάρας νεωρίῳ, 
Ηλέον δὲ μηδὲν δεδρακὼς, ὑποσορέφει' 








901 


Ὁ γὰρ βασιλεὺς Αὐσόνων Ἰωάννης 

8145 Γενναῖος ἀντίμαχος ἦν, ἀντιστάτης * 

El καὶ καθυπἑστρεψεν ἄρτι τῆς µάχης 
Τῆς πρὸς Καΐσαρα Γαθαλᾶν ἀποστάτην - 
E* καὶ τριήρεις καὶ δυνάμεις αὖ πάλιν 
Παλαιολόγῳ παραδοὺς ᾽Ανδρονίκῳ, 

8150 "Ov εἶχε δομέστιχον µέγαν τῷ τότε, 

Πρὸς τὴν Ῥόδον πέπομφε xav! ἀποστάτου ’ 
αλλ’ οὖν µετρίους παραλαθὼν ὁπλίτας, 
"Ὅπλοις ἀπεῖργεν ἐκδρομὰς τοῖς Λατίνοις. 
Καὶ τὰ χατὰ µάχην δὲ τὴν ἀποστάτου, 

8155 Αἴσιον ἔσχε Παλαιολόγῳ πέρας, 

Καὶ χατὰ νοῦν τείνοντα τοῦ βασιλέως. 
Τοῦ λατινάρχου δ᾽ ἐκλελοιπότος βίον, 
Κληροῦχος ἀρχῆς Βαλδουΐνος γίνεται, 
Ἔπιος ἀνὴρ, σωφρονικὸς, χαρίεις * 

8160 "Αναξ δὲ τιθεὶς τοῖς ὑπηχόοις σθένος, 

Καὶ τοῖς ὑπ αὐτὸν ἄστεσι xal χωρίοις 
Βἱρηνικὴν σύναρσιν εἴτε xal πλάτος, 
᾿Εναντίοις δὲ συστολὴν xat δειλίαν, 
Κἢδός τε κατήλλαξε µνηστείαν 0' ἅμα 

8165 Ηρὸς τὸν χρατοῦντα Βουλγάρων τὸν ᾿᾽Ασάνην, 
Καὶ πιστὰ συντέθεικεν ὄρχια πάλιν, 
Σπονδὰς ἐνωμότους τε xal συμφωνίας * 
Ὡς εἲ παρείχοι συγκροτοίτο προσφόρως, 
Καὶ συμμαχοῖτο πρὸς µάχας ἑναντίων * 

8170 Καὶ πάλιν sl δέοιτο χειρὸς Αὐσόνων, 
Καταπολαύει Βουλγάρων ἀρχηγέτης. 
Τούτων πραχθέντων ὄνπερ εἰρήκειν τρόπον, 
Συνέρχεναι δὴ πρὸς πόλιν τὴν Καλλίου 
Μετὰ συνεύνου καὶ θυγατρὸς Ἑλένης, 

8175 ᾿Ασὰν βασιλεῖ καὶ βασιλίδι τότε, 

Καὶ συντελοῦσι συνάφειαν υἱέων, 
Θεοδώρου Λάσκαρι συνεζευγµένου 
᾿Ασὰν θυγατρὶ κατὰ νόµους Ἑλένῃ * 
Ἐπευλόγει δὲ τοὺς γάµοὺυς ἀρχιθύτης 

8180 θεῖος Γερμανὸς συμπαρὼν τελουµένοις, 
TQ τηνικαῦτα ποιµενάρχης Τρινόθου 
Ti Βουλγαρἰας (81) ὑποχείμενος θρόνῳ, 
Οὐκ οἵδ' ὅπως χέκριτο συνόδου χρίσει 
θεσπίσµατί τε τοῦ χρατοῦντος Αὐσόνων 

8185 Τιμὴν πατριάρχου γε xal χλῆσιν ἔχειν, 
Κήδους τινὄντων τῶν κρατούντων ol χάριν. 
Ἐπεὶ δ᾽ ἐπεπλήρωτο τὰ κατὰ γάμους, 
Βασιλὶς Εἰρήνη μὲν dpa νυµφίοις 
Οἴκαδ᾽ ἀπῄει κατὰ τοὺς ἕω τύπους * 

8190 Πρὸς Μυσίαν ὃ᾽ αὖ ἡ βασιλὶς Βουλγάρων. 
Δυὰς δ᾽ ἀνάκτων σὺν δυνάµεσι πάλιν 
Μαχεδονίαν χατέδραµε xal θράχην, 

Καὶ Λατινικὰ χωρία τε καὶ πόλεις 
Αὐτοῖς διεῖλο) xal κατέσχον ἁμάχως *: 

8195 Τὰ Μάδυτα (82) μὲν καὶ Χεῤῥονήσου πλάκα 
Πόλιν Καλλίου σὺν ὄρει τε τοῦ Γάνου 
ΜάγΠ παρεστήσατο προφθὰς ὁ χράτωρ, 
Οὔ καὶ πόλιν ἔχτισε πρὸς πόδας ὅρους * 
᾽Αρχῆς δ᾽ 6pouc ἔπηξεν ἄχρι Μαρίτζης * 


(81) Rectius Acropolita ait Κωνσταντινουπόλεως. 
Neque certe Joannes Grecus imperator decretum 


condidisset de episcoporum Bulgarorum inter se 


CAISARES. 


À Joannes enim imperator nofftee 


302 


validus erat obex et adversarius. 

Qui quanquam bello vix perfunctus fuerat 
adversus Gabalam Cesarem rebellem : 
et quanquam naves etiam eum militibus 
Andronico traditas Paleologo 

(qui magnus illi tunc erat domesticus) 
rebellis causa Rhodum amandaverat ; 
attamen paucis stipatus militibus 
armis Latinas incursiones repulit. 
Insuper pugnam adversus rebellem 
prospero eventu gessit Paleologus 

et ex sententia Cesaris Joannis. 
Imperatore Latinorum mortuo, 

heres imperium Balduinus adiit, 

vir mitis ac modestus et gratiosus. 

At Cesar noster subditorum auctis 
viribus, et secure pacis munere 

per cuncta imperii oppida florente, 
perterrefactis hostibus et repressis ; 
affinitatem quoque, quesitis nuptiis, 
cum Bulgarorum rege Ásane junxit, 
juratamque fidem rursus obtulit 

et firmas amicitie conditiones : 

nempe ut utilem operam conferret sibi 
Bulgarus et bellorum socius fleret : 
idem vicissim, si Romano auxilio 
forte indigerel, frustra non requireret. 
His quemadmodum dixi constitutis, 
profectus est Asanes Calliopolim 

cum tori socia, flliaque Helena, 

ad Cesarem reginamque presentem ibi, 
et liberorum celebrarunt nuptiaa ; 
Asanis nempe fllia datur Helena 


"Lascari Theodoro in matrimonium 


benedixitque nuptiis patriarcha 

rei geste presens Germanus venerabilis. 
Tempore illo Ternobi archipresul 
metropolite Bulgaro antea subditus 
patriarchalem titulum obtinuit 
nescio quo sacre synodi judicio 
decretoque simul nostri Cesaris 
qui affinitati tribuit hanc gratiam. 
Post celebratos nuptiarum ritus 
regina Irene cum novitiis sponsis 
in orientem redux doinum petiit ; 


D et Bulgara regina in Mosiam rediit. 


At reges ambo stipati exercitibus 


. Thraciam Macedoniamque percurrebant, 


et latina castella urbesque captas 

&bsque labore bellico dividebant. 

Madyta quidem et tractum Chersonesi, 

Ganum etiam montem et Calliopolim 

antea noster bello Casar ceperat ; 

oppidum quoque ad montis pedem str'uxeret : 
finesque imperii protulit Maritzam usque; 


preroygativis. 
(R2) Hoc nomen vers. 7087 effertur singulari nu- 
mero. 


303 EPHRAEMII CHRONOGRAPHI 304 


verum regiones reliquas ad boream sitas 
rex Bulgarorum sibi vindicavit. 
Quin adeo Byzantina usque ad monia 
cum armis ambo reges appropinquarunt, 
incutientes mirum Latinis metum : 
verum instante hieme rex uterque 
in suum reversus est deinde imperium. 
Jam Theodorus imperatoris filius 
impubes adhuc teneraeque etate. 
quanquam puelle nondum idoneus erat, 
diversabatur tamen cum eponsa Helena 
apud reginam matrem amantissimam. 
Sed enim Asan, ut credere par erat, 
geste cum nostro Cesare rei poenitens, 
misso legato, precibus tallacibus 
ad se reduci petiit filiam suam, 
ut ejus alloquio et visu frueretur, 
quoad versaretur in Hadr:ani urbe 
conjuge cum dilecta et cum exercitu ; 
&d sponsum suum postea reversuram. 
Igitur missam filiam parens perfidus 
haud jam remisit, lacrymantem licet, 
neque. promissum reditum concessit : 
verum cum ipsa abiit in Mesiam ; 
comites lantum retro jussit cedere. 
Mox infinila Scytharum multitudo 
Istro trajecto cum feminis ac liberis, 
invito Asane, per /Emum atque Rhodopen 
effusa est in agrum Macedoniae, 
cum. universa Thracia hunc depopulans : 
JEnumque usque pervenerunt urbem 
atque ad occiduas item partes Scythe : 
quorum alii liberis vagabantur tribubus 
qua se flumen Hebrus in mare exonerat ; 
olii occupatis villulis utrinque 
in hujus hora stationem flxerant, 
et per planitiem locaque maritima ; 
unde ruentes pradis indulgebant 
urbe capiéndo, pagos exurendo, 
Scythica ubique facta solitudine. 
Denique captiram turbam in Grecis urbibus 
haste suppositam pecunia commutabant. 
Ast Italorum impudens gens feedifraga 
ingenti adversus nostros ira exestuans 
ob inflictas a Cesare clades varias, 
cum Bcythis et Ásane foedus pepigit ; 
et sio cum armis Scythicis et Bulgaricis - 
econtra Romanum Cesarem commovit bellum. 
Ergo accesserunt ad Tzuruli arcem, 
atque hanc machinis undique cingentes 
summis oppugnabant connisi viribus, 
jaculis ex adverso saxisque jactis, 
atque tormentis muros suffodientes 
nihil excidio idoneum omittebant. 
Veram omnes machine, arcus, tela 
in irritum lusumque recidebant. 
Erat enim arcis praeses duxque belli 
Nicephorus et nomine et factis victor 
Tarchaniotarum genitus familia, 


Α 8200 Τὰ 9' αὖ xav! ἄρχτον προσνενευκότα µέρη 
Κληρουχίαν εἵληφε Βουλγάρων ἄναξ. 
Καὶ μέχρι δ᾽ αὐτῶν τειχέων Βυζαντίδος 
"Avaxxec ἄμφω προσπελάζουσιν ὅπλοις, 
Καὶ πτοίαν οἵαν ἐντιβοῦσι Λατίνοις * 

8205 Εκάτερος ὃ’ ἔπειτα τῶν βασιλέων 
Χειμῶνος ὑπέστρεψεν εἲς κραταρχίαν. 

'O μέν γε θεόδωρος ἄνακτος γόνος 
ἼΑνηθος ὤν τις καὶ νεώτατος φύσει, 
El καὶ συνήει μηδαμῶς γε τῇ κόρη, 

8210 Πλὴν ἀλλ᾽ ἀνῆκτο σὺν Ελένῃ συζύγφ 
Πρὸς βασιλίδος εὐμενῶς φιλοφρόνως ' 
Μεταμεληθεὶς δ᾽ ὡς ἑνῆν ἀπεικάσαι, 

Ἐφ' οἷς ᾿Ασὰν δέδρακε πρὸς βασιλέα, 
Στείλας πρὸς αὐτὸν ἐκλιπαρεῖ σὺν δόλῳφ 
p 8215 Αὐτῷ σταλῆναι τὴν φίλην θυγατέρα 
Προσρήσεώς τε xai φίλης θέας χάριν 
Ἐν ᾿Ανδριανοῦ τῇ πόλει σχηνουμένῳ 
Μετὰ στρατιᾶς xai συνεύνου φιλτάτης, 
Μετά δ᾽ ἐπανήχειν γε πρὸς τὸν γαµέτην. 

8220 Σταλεῖσαν οὐκοῦν προσλαθὼν φυτοσπόρος 

Οὕχουν µεθῆγε καὶ δακρύουσαν µάλα 

. 'Exavaópausiv, ὡς ὑπόσχεσις, πάλιν * 
᾽Αλλὰ σὺν αὐτῇ πρὸς Μυσοὺς ἀποτρέχει, 
Μεθεὶς ὁπαδοὺς ἱένχι παλινδρόµους * 

8225 Εἶτα Σχυθικὸν μυριάριθµον στίφος 
Ἴστρον περάσαν σὺν γυναιξὶ καὶ τέχνοις, 
"Αχοντος ᾿Ασάν, δι) Alpou καὶ 'Ῥοδόπης 
Χύδην ἐπῆλθε Μακεδονίας τόποις, 

Καὶ τήνδ᾽ ἐληΐσαντο σὺν πάσῃ θρόκῃ, 
C 8230 Εἰς Alvov αὐτὴν πεφθαχότες τὴν πόλιν, 
Καὶ τὰ πρὸς ἑσπέρας vs νεύοντα µέρη * 
"Qv οἱ μὲν εἶχον τὰς νομὰς ἐλευθέρας, 
Κατὰ ποταμὸν Εὔρον ὠνομασμένον, 
Ὃς ἐχθολὰς τίθησιν elc ᾽Αμϕιτρίτην * 
8235 Οἱ δ᾽ αὖ ἐνπυλίζοντο τοῦδε χωρίοις, 
K&v τοῖς πεδίοις καὶ τόποις παραλίοις, 
Ἐφ' àv ἔδήουν, ἐσκόλευον τὰ πέριξ, 
Αἱροῦντες ἄστη, πυρπολοῦντες χωρία, 
Καὶ πάντα δρῶντες Σχυθικὴν ἐρημίαν * 
8240 Τοὺς δ᾽ αἰχμαλώτους sic πόλεις τὰς Αὐσόνων 
Πωλοῦντες ἦγον ἀργύρου xal χρυσίου. 
Τὸ δ᾽ Ἰταλῶν ἔκσπονδον, ἀναιδὲς γένος 
Kaz' Αὐσόνων μῆνίν τε xal χόλον τρέφον 
Ἐφ' oi χαχῶς πέπονθεν ix βασιλέως, 
8245 Συνῆλθεν ᾿Ασὰν καὶ Ex50atc εἷς συµθάσεις - 
Καὶ σὺν στρατιᾷ Σκυθικῇ καὶ Βουλγάρων 
Ἐπ᾽ αὐτὸν ὁρμᾷ τὸν κρατάρχην Αὐσόνων. 
Ὡς δ᾽ ἦχον ἔνθ᾽ ἔρυμα Τζουρούλου πέλει 
Περιλαθόντες μηχαναῖς πάσαις τόδε, 
8250 Μάχην ἐπ αὐτὸ καρτερὰν συνεκρότουν, 
Τόξοις, λίθοις βάλλοντες ἐξ ἀναντίας, 
Καὶ μηχαναϊῖς τύπτουτες αὐτοῦ τὰς βάρεις, 
Καὶ πάντα ὁρῶντες ὥστε πορθῆσαι τόδε. 
᾽Αλλ)᾽ ἦσαν αὐτοῖς μηχαναὶ, τόξα, βέλη, 
8255 ΄Ἔωλα πάντα xai σαφὴς ληρωδία - 
Ὁ γὰρ ἔσω φοούραρχος f| στρατηγέτης 
Νικηφόρος χλήσει τε καὶ τρόποις πλέον 
Ταρχανειωτῶν ἐκ γένους κατηγµένος, 


D 





305 


'O τοῦ μεγάλου δοµεστίκου νυµφίος 
8260 Παλαιολόγων ἐκ φυλῆς ᾿Ανδρονίκου, 

Elc πρωτόπαιδα Μαρίαν θυγατἑρα, 

Τῆς βασιλείου τραπέζης ὑπτρότης, 

Μετὰ δὲ δοµέστιχος ὀφθείς τις μέγας, 

᾽Ανδρεῖος ἀνὴρ, συνετὸς καὶ γεννάδας, 
8265 θεοῦ θεράπων νουνεχής ϐ) ὑπηρέτης, 

Tat εὐτυχίαις καὶ στρατηγίαις μέγας" 

"Q« ταῖς xaz' ἐχθρῶν ἀναδούμενος νίκαις, 

Στεῤῥός τις ἀντίμαχος ἦν ἀντιστάταις 

Αποτρέπων φάλαγγας αὐτῶν εὐψύχως, 
8270 θεοῦ σθένει τε καὶ στρατηγίας τέχνῃ. 

Οὕτως ἐχόντων, Qc ἔφην, τῶν πραγμάτων, 

᾿λσὰν τολυπεύοντι τὰ χατὰ µάχην, 

᾽Αγγέλλεται μήνυμα μεστὸν πικρίας, 

Ὡς σύζυγός τε xal σὺν αὐτῇ παιδίον, 
8375 Kai Τρινόθου πρόεδρος αὐτίχα µάλα 

Τεθνᾶσιν ἤδη τὸν βίον λελοιπότες 

Ὡς οὖν ταῦτ’ ἠνώτιστο, λύσας τὴν µάχην, 

Εύθὺς ἐπανέζευξε πρὸς τὴν Μυσίαν, 

Hupi παραδοὺς τειχέων καθαιρέσεις. 
8280 Μόνον δὲ φῦλον ᾽Ιταλῶν λελειμμένον, 

Καὶ τοῦτ' ἑπανέζευξε πρὸς Βυζαντίδα, 

"Actu λελοιπὸς ἀσινὲς, βλάθης δίχα. 

᾿Ασὰν δὲ συνεὶς συμφορᾶς τὴν αἰτίαν 

"iuc ἔχτισις πέφυχε τῆς ἐφορκίας, 
8285 Ηρεσθεύεται τάχιστα πρὸς βασιλέα, 

᾽Ανανεῶν κῆδό, τε xal συµθιθάσεις, 

"A δέδρακε πρὶν, ἠθέτησε 9' ὑστέρως. 

ὍὉ δ᾽ ἀσμένως ἤκουσε πρεσθείας λόγους, 

Καὶ σπένδεται δὴ συγγινώσκει τ᾽ αὖ µάλα 
8200 Μᾳατανοοῦντι Βουλγάρων ἀρχηγέτη, 

'Ee' οἷς κακῶς ἔπραξεν ὄρχους συγχέας" 

"Oc λοιπὸν ἐχπέπομφε καὶ θυγατέρα, 

Καὶ συµθιθάσεις ἐμπεδοῖ καὶ φιλίαν, 

Καὶ πάλιν Αὐσόνων τε Βουλγάρων μέσον 
8295 Ὑπῆρχεν εἰρήνης τε xai φιλίας χλέος, 

Ἑξαπορηθεὶς τοῖς ὅλοις Βαλδουῖνος 

Ὡς συνελαθεὶς εἲς πόλιν πανταχόθεν, 

Πρὸς τεῦ κρατοῦντος Αὐσόνων Ἰωάννου 

Πρὸς ῥῆγα Φράγγων ἐν τριήρεσι πλέει, 
8300 Καὶ συμμαχικὸν προαλαθὼ» πλεῖστον uda, 

Καὶ διοδεύσας Γαλλίας, Ἰταλίαν, 

Εἰς Παιόνων ἔφθασε λιπαρὰν χθόνα᾽ 

'Ae' οὗ περάσας τὸν βαθυδίνην Ἴστρον, 

ΠΗροσέσχε Μυσῶν τοῖς ἀποχρήμνοις τόποις, 
8305 Ot καὶ παρέσχον δίοδον τοῖς Λατίνοις, 

Τὰς πρὸς κρατοῦντα σπονδὰς ἠθετηκότες, 

Εἶἷλον 9' Ἰταλοὶ καὶ Τζουρουλὸν τῷ τότε 

Σχύθας ἔχοντες συμμάχους παριστρἰους 

Τοῦ Πετραλίφα πρὸς φυλακὴν φρουρίου, 
8310 Ἔνκοσθεν ὄντος εὐγενοῦς στρατηγέτου. 

"Avat ὃ) ἐπελθὼν Νικομηδείας τόποις 

Δι ὑγσοχέρσου στρατιᾶς ῥωμαλέας, 

Δακιθύζης φρούριον εἶλε τῇ μάχη, 

Ἔρυμά v' ἄλλ᾽ ᾧ κλῆτις Νικητιάτου, 
8315 Καὶ λείαν ἀπήλασε πλῆθος λαρύρων. 

Ηέπονθε 8' ἄλλως ἐν στόλῳ δυστυχίαν' 

Τοῦ γὰρ Κοντοφρὲ Μανουὴλ κεκληµένου 


CAESARES. 


À qui domestici magni gener erat 


B 


e 


Andronici gente Palcologi, 

cujus seniorem filiam Mariam duxera!, 
Idem et regie mense pincerna erat; 
mox ei "nagnus domesticus fuit creatus : 
vir sane fortis, prudens et magnanimus, 
admodum religiosus Dei famulus, 
fortuna et rebus bellicis praeclarus. 

Hic ob relatas nobilis victorias, 
hostibus erat firmus adversarius, 
quorum phalanges repellebat fortiter 
divino auxilio fretus et arte bellica. 
Ecce autem rebus ita se habentibus 
Asani, ut dixi, ad bellum incumbenti 
nuntius venit plenus.amaritie 

quod ejus simul uxor ac filiolus, 

atque archipresul Ternobi, repente 
vitam cum morte nuper commutaverunt. 
Quibus ille auditis, omisso bello, 
statim in Messiam maturavit reditum, 
igne consumptis bellicis tormentis. 
Tunc et Latina derelicta phalanx 
Byzantium a8ibi redeundum censuit, 

et sic Tzurulus perstitit incolumis. 
Tunc vero Asanes infortunium suum 
justam perjurii ponam esse intelligens, 
protinus misit ad Cesarem legatos 
pacem instaurans et affinitatem, 

quam olim is compoeilrm mox resciderat., 
Cesar libenter legationem audiit, 
fa:dusque renovavit, et veniam obtulit 
resipiscenti Bulgarorum regi 

de violato fidei jurate jure; 

qui mox et flliam remisit ad sponsum, 
et confirmavit fedus amicitie. 

Atque ita rursus inter nos ao Bulgaros 
benevolentie ac pacis munus floruit. 
At Balduinus rebus suis desperans, 
propterea quod in urbe Constantinopoli 
prorsus conclusus esset a nostro Cesare; 
adnavigavit ad Fr&ncorum regem, 

α quo permagnis instructus auxiliis 
permeatisque Galliis atque Italia 

ad Peonum pervenit pingue solum; 

ubi trajecto maximo Danubio 

accessit ad montanas Mossorum sedes, 
qui transitum Latinis concesserunt, 
contra promissas Cesari conditiones. 
Tune Tzurulum quoque ceperunt Itali 
auxiliantibus Scythis Istri accolis; 
quanquam illius arcis custodia tradita 
nobili duci Petraliphee fuerat. 
Nicomediensem Cesar invadens agrum 
forii &c potente stipatus exercitu 

vi superavit Dacibyze castellum, 
aliamque arcem dictam Nicetiate, 
magnamque prede copiam inde abegit. 
Verum accepit mari detrimentum. 
Quoad enim Manuel Contophreus 


306 


307 RPHRJAEMII CHRONOGRAPHI 


dux sápiens et rei na(ttice peritus 
navarchus profuit, classis bene habuit : 
ged postquam id officium obtinuit Iaphreus 
a Cesare, et cum Italis pugnam iniil, 
summam ab his perpessus cladem est, 
in prelio amissis tredecim navigiis. 
Atque hic fuit predict eventus rei. 
Asanes autem in foedere manebat, 
etsi non prorsus, attamen ex parte. 

15 defuncia sibi, ut supra diximus, 
Ungarica consorte, secundis nuptiis 
duxit uxorem contra jus canonicum 
Tbeodori filiam Comnenangeli, 

quem ipse olim oculis orbaverat, 
nomine Irenem, aspeetu formosissimam, 
fratris affinitatem baud reveritus. 

Erant huio Theodoro quatuor liberi, 
Joannes, et Cemetrius, atque Anna, 
dehique Irene uxor Asanis Bulgari; 
qu& apud ipsum peperit tres liberos 
Michaelem, Mariam, et Theodoram. 
Carcere porro emissus ob istas nuptias 
Theodorus ilie, de quo s»pe diximus, 
'Theaselonicam venit haud absque dolo : 
nam eum galero pannosaque veste 

clam intra mania oppidi receptus, 
conjuratorum conspiratia viribus 
fratrem, ut dicam breviter, in vincla conjicit, 
pristinum ipse dominatum recipit. 

Mox unum e auis liberis Joannem 
insignibus ornari regiis voluit, 

atque hunc regem appellari jussit ; 

ipse suscepit reipublice curam. 

Porro germanum exeulem ad urbem Attali 
expulit, ejusque conjugem remisit, 


o fortunas inconstantiam | ad patrem Asanem. 


Cateroqui Manuol profectus Pergamo 

ad Cesarem Joannem supplex venit, 
ejusque nactus pium patrocinium, 

atque ut par erat peramanter habitus, 
peounia instructus itemque sex triremibus, 
quibus ad terram posset tuto execendere, 
ad Valachie oras direxit cursum : 
cumque appulisset naves Demetriadem 
contractis brevi copiis occupavit 
Pharsala, Pletamohem et Larissam. 

Mox in colloquium venit cum duobus 
fratribus, Theodoro ceco et Constantino : 
quibus obtemperans, jusjurandum violat, 
volene scilicet nolens, ut ait proverbium, 
quod nuper nostro Cosari prastiterat ; 

et cum germanis societatem iniit. 

Sed enim paulo post hic Manuel moriens 
amaram pre se tulit ponitentiam 

ob violalain fldei religionem. 

Regina quoque Irene vita excessit 

atque ad celestes transiit stationes: 


(83) Recole v. 8068. 


᾽Ανδρὸς στρατηγοῦ, δεξιοῦ vavapylav, 
Ὄντος στολάρχου τοπρὶν, εὐτύχει στόλος" 

8320 Ὡς &' ἸΙαφρὸ ναύαρχος ἓν βασιλέως 
᾽Αντιχαταστὰς Ἰταλοῖς συνεπλάχη, 

Ἠτταν ὑπέσχε παρὰ τούτον ἑσχάτην, 
Τρεισκαίδεχα ναῦς ἀποθαλὼν iv μάχη. 
Ταῦτα μὲν οὖν ἔσχηκε τόνδες τὸν τρόπον’ 

8323 Ὁ ὃ) ᾿Ασάνης ἔστεργε συµθάσεις τέως, 

El μὴ καθαρῶς, ἀλλὰ τὸ πλέον µέρος, 
Toót« θανούσης, ὡς ἔφην, τῆς συζύγου 
Της ἐξ Οὐγγρίας, πρὸς γάµους γε δευτέρους 
Ἠγάγετ) ἀθέσμως τε xai παρανόμως 

8330 Την θεοδώρου παῖδα Κομνηναγγέλου 
"Ov φωτὸς ἑστέρησι τοπρὶν ὀμμάτων, 
Κλῆσιν Εἰρήνην, ἀγαθὴν ὄψιν mávo, 

Μὴ κασιγνήτου χῆδος (33) ἐν vip λαμθάνων' 
Παίδων 9' ὑπῆρχε τετρακτὺς θεοδώρῳ, 

8335 Ἰωάννης τε, Δημήτριος σὺν "Avv, 
Εἱρή,η t! αὖ σύνευνος ᾿Ασὰν Βουλγάρου, 
Ἡ παϊδάς οἱ τρεῖς ἀποτέξασα φθάνει, 
Μιχαὴἡλ, Μαρίαν τε καὶ θεοδώραν. 
Εἰρχτῆς δὲ δεσμῶν ἐκλυθεὶς χήδους χάριν 

8540 Ὁ μνημονευθεὶς θεόδωρος πολλάκις, 
θεσσαλονίκην καταλαμθάνει πόλιν’ 

Μετὰ φενάκης δ᾽ εὐτελῶν τε ῥαχίων 
Εἴσω παρελθὼν τῆσδε λαθὼν τειχέων 
Σωνιστόρων σβίνει τε xal συνεργίᾳ 

8945 Δεσμοῖ 5' ἀδελφὸν, ἐν κεφχλαίῳ φάναι, 
Καὶ τὸ πρὶν ἀνείληφε τῆς χώρας κράτος 
Elz' Ιωάννην υἱέων φίλων ἕνα 
Τοῖς βασιλικοῖς ὡραΐσας συµθδὅλοις, 
Πρὸς δ᾽ αὖ καλεῖσθαι θεσπἰσας βασιλέα, 

8350 Λὐτὸς διεῖπε πραγμάτων τὰς φροντίδας. 
Τὸν σύγγονον δὲ πρὸς πόλιν τὴν ᾽Αττάλου 
Ἔπεμψεν ἐξέριστον, αὐτοῦ δ᾽ εὐνέτιν 
᾿Λσὰν πατρὶ πέποµφεν, ἁστάτου τύχης 
Αλλὰ Μανουἡλ ἀπάρας ἐξ ᾿Αττάλου 

8355 Πρὸς τὸν χαριτώνυµον ἄναχτα τρέχει, 
Καὶ τοῦδε τυχὼν εὐμενοῦς γε προστάτου 
Φιλοφρονηθεὶς δ᾽ ὶκανῶς ὥσπερ otov, 
Χρήματα λαθὼν καὶ τριήρεις EE πέλιν 
Δι àv κατασχεῖν ἡδυνήθη τὸν τόπον, 

8300 Πρὸς τὰ Βλαχίας ἐξαπεστάλη µέρη 
Καὶ χκσταλαθὼν Δημητριάδος τόπον, 
Στράτευμ’ Ἰκανὸ» ἐν Βραχεῖ συναλίσας, 
Ἴρχει ᾧαρσαλων, Πλαταμῶνος, Λαρίσσης" 
Εἶτα συνῆλθε «oiv δυοῖν ὁμαιμόνοιν 

8365 Πηρῷ θεοδώρῳ τε καὶ Κωνσταντίνῳ, 

Καὶ τοῖσδε πεισθεὶς ὁμελεῖ τῶν ὀρχίων 
᾿Εκὼν ἄχων, ὥς φασι, καὶ συγκειµένων 
Τῶν πρὸς κρατάρχην Λὐσόνων Ἰωάννην, 
σπείσατο σφἰσι δὲ καὶ συνεχράθη. 

8370 Μετ’ οὐ πολὺ θνήσκων δὲ Μανουὴλ ὅδε 
ΡΕχρήτο πολλῷ καὶ πικρῷ μεταμέλφ 
Παραθασίας ὁρκίων φρικαλέων. 

Λείπει δὲ βίον xai βασιλὶς Εἱρήνη, 
Καὶ πρὸς μονὰς βέθηχε τὰς οὐρανίους, 





309 


8375 Γυνὴ φίλοικτος, ἀρχικὴ, σώφρων, ξένη, 
Χάρισι πολλῶν ἀγαθῶν κοσµουµένη. 
Μετὰ βραχὺ δὲ καὶ κρατάρχης Βουλγάρων 
᾿Ανθρώπινον λέλοιπεν ᾿Ασάνης βίο», 
Ἠπιος ἀνὴρ καὶ φιλοιχτίρμων φύσει, 

8380 "Αριστος ὀφθεὶς παρὰ Mocoic βαρθάροις. 
Εὐεργετιχὸς Αὔσοσι xal φυλέταις, 
Πᾶσιν ἐπαρκῶν τὰς σιτήσεις ἀφθόνους, 
Μερίδα xai μέλλοντι προσνέµων Blu. 
Τούτου τελευτήσαντος, ἀρχὴν Βουλγάρων 

8385 Παϊς Καλλιμάνος παραλαθὼν κατέχει, 
Ὃν βασιλὶς ἔτικτεν αὐτῷ Μαρία 
Ἐκ Παιόνων ἔχουσα σειρὰν τοῦ γένους * 
Ὑπῆρχεν αὐτῷ x«i σύναιµος ἡ θάµαρ. 
Ἐκ δ᾽ ᾽Αγγελίνης Βἱρήνης ᾿Ασὰν ἔφυ 

8390 Αννα, Moya, xat σὺν αὐτοῖς Μαρία. 
Καλλιμάνος γοῦν χράτος ἀνεζωσμένος 
Τὰς πρὸς κρατάρχην ἐμπεδοῖ συµθιθάσεις, 
Καὶ πάλιν εἰρήνη τις ἦν ἐν τῷ pfo * 
Ilzpàc δὲ θεόδωρος σὺν Ἰωάννη 

8395 θεσσαλονίκης ἐκράτει xal τῶν πέριξ“ 
M«0" οὓς ὑπῆρχε δεσπότης Κωνσταντῖνος 
Ἱηροῦ σύναιμος καὶ Μιχαὴἡλ ἔγγονος, 


Μυσῶν κραταρχῶν Μανουήλ τε τοῦ λάχους. 


Οὕτως ἔχόντων πραγμάτων, Ἰωάννης 
8400 Στρατηγετῶν κράτιστος, ἀνάκτως κλέος, 
Βουλεύεται δὴ καθελεῖν Ἰωάννην 
Της βασιλικῆς ἀξίας xai του θρόνου, 
Ὡς τήνδε χατέχοντα μάλ᾽ ἀναξίως. 
Ὅθεν παρ᾽ αὐτὸν εἰσκαλεῖται καθ᾽ ἕω 
8405 Τὸν Ἰωάννου θεόδωρον πατέρα, 
"Αναξ φρενήρης, xal τιμᾷ φιλοφρόνως * 
Eixa δυνάµεις ᾿Ρωμαϊκὰς, Σκυθίδας 
Ας εἶχε κλῆρον ἴδιαίτατον δράσας, 
Εὖ συναθροίσας, ἐκστρατεύει προφρόνως 
8110 Κατ) Ἰωάννου διὰ Μακεδονίας " 
Χριστοῦ πὀλιν οὖν παραµείψας Στρυµµόνα, 
Ἱροσέσχε φρουρίῳ γε τῷ τῆς ᾿Ῥεντίνης 
Πάμπαν ἐρήμῳ τῶν συνοικούντων ἔσω, 
᾽Αποδρασάντων τῶν φυλάκων ἐκ φόδου * 
8415 "O καὶ λαθὼν, φύλακας ἔνδον εἰσάγει. 
"Επειτ) ἐκεῖθεν σὺν στρατῷ xai δυνάμει 
Εφίσταται τᾶχιστα θεσσαλονίχῃ : 
"Hc τειχέων ἄγχιστα πηγνύει φέρων 
Σκηνὰς βασιλείους τε xal παντευχίας * 
8420 Hapà δ᾽ ἑαυτῷ τῶν στρατευμάτων στίφος 
"A πἀντ᾽ ἐδῄουν ἐχδρομαῖς κεχρη μένα, 
Λεηλατοῦντα τὰ πρόσοικα χωρίᾳ * 
Σχύθαι δὲ μᾶλλον ἠφάνιζον πλειόνω 
Συχνῶς ἐπιόντες γε πάντα τὰ πὲριξ - 
8425 Καὶ ταῦτα δρῶντες Σκυβικὴν ἐρημίαν. 
*O δ᾽ αὖ στόλος πάραλα κατεπυρπόλει 
Οὗπερ στολάρχης Κοντοφρέ τις γεννάδας. 
Ἐϊποντο τῷδε βασιλεῖ στρατηγέται 
"Ανδρες λογᾶδες, ἀρεϊχοὶ, γδννᾶδαι, 
8430 "Αριστος ᾽Ανδρόνικος ἐν στρατηγίαις, 
Παλαιολόγος ἐν δοµεστίχοις μέγας, 
Πρωτοθεστιᾶριος Ραοὺλ τοὐπίχλην, 
Τορνίκης Δημήτριος ἀγαθὸς φύσιν, 


CAESARRS. 


À misericors, pudica, imperio digna, 
mirabilis et affluens virtute mulier. 
Paulo post etium Bulgarorum dominus 
deseruit mortalem Asanes, vitam, 
vir clemens et misericors natura, 
optimus eine dnbio inter Mcsos barbaros, 
beneficus in nostros et cives suos, 
cunctis dilargiens vite subsidia, 
partem sibi reponens futuro seculo. 
Hoc vita functo, regnum Bulgarorum 
ipsius fllius excepit Callimanus, 
quem ex regina susceperat Maria 
genus de populo Peonum trahente. 
Erat huic etiam namar germana soror. 
Irene vero peperit Angelonyma 

B Asani Michaelem, Mariam, Annam. 

Jam vero Callimanus imperio adito 
cum nostro Caesare fedus renovavit ; 
eratque rursus pax ambolus populis. 
Theodorus autem cecus cum Joanne 
Thessalonicam cum locis finitimis 
regebat, et sub illis ceci frater 
ἀεθροία Constantinus, et demum Miohael 
Manuelis nepos partem Mosis. 

lloc reipublicz statu, Cesar noster 
optimus imperator et gloria regum 
Joannem illum Thessalonicensem 
imperatorio statuit detrahere gradu, 
quem iste nullo possidebat jure. 
Quare in orientem prudente consilio 
Joannis patrem Theodorum vocat, 

C atque benivolis excipit officiis. 

Deinde copiis propriis atque Soythiocis, 
quarum selectam manum eibi asciverat, 
egreyie comparatis, in Macedoniam 
contra Joannem pergebat alacriter : 
pretervectusque Strymmona et Christopolin 
ad Rentine castellum castra transtulit, 
quod sane offendit incolis desertum, 
ejus dilapsis pre metu custodibus; 

ipse occupatum muniit presidio. 

Illinc deinde cum potente exercitu 
Thessalonicam propere coutendit, 

et prope monia fixit tabernacula 

Cesar cum omni bellico apparatu : 
cujus dispersi copiarum manipuli 

omne vastabant late territorium 
predam agentes proximis e villis : 
precipue vero Soythe molesti erant, 
dum perpetuis per ugrum incursionibus 
Scythicam facerent ubique solitudinem. 
Interim classis littora infestabat 

cujus navarchus fortis Gontophreus erat. 
Cosaris castra sequebantur duces 

viri praecipul strenui mavortii, 
Andronieus inclytus Paleologus 
experlus dux et magnus domesticus : 
Raulus item protovestiarius, 
egregiusque Tornices Demetrius : 


310 


311 ΕΡΗΒΣΜΙΙ CHRONOGRA PHI | 312 


et qui concilium publicum regebat 
Tarchaniatorum de gente Nicephorus : 
protosebastus item Contostephanus, 

et Petraliphas magnus chartularius, 
cum aliis multis claris senatoribus. 
Dum ibi imcumbit ad bellum exercitus, 
ecce defertur nuntius ad Cesarem 

quod Tachariorum gens commisso prelio 
vires Turcarum penitus fregisset. 
Morari Cesar nequiens omissa 
obsidione conditiones obtulit, 

et mediatorem rei legatum misit 
ipsum Joanais patrem Theodorum. 
Mandabat autem Cesar ut Joannes 
imperii cuncta deponeret insignia 
calceos rubros, pyramidis lapillum ; 
nomenque et dignitatem haberet despote, 
benivolumque animum servaret Cesari. 
His actis, imperator inde aboessit 

post confirmatum sacramento foedus. 
Theodorumque Angelum filio tradidit. 
Reverso autem Cesari orientem 
Iathatines sultanus Iconii 

misit Jegatos atque enixis precibus 

&b eo suppetias peliit et societatem, 
male mulcatus scilicet a Tachariis 
deque rerum summa jam periclitans. 
Utile sibi Czesar esse intelligens 

si laboranti sultano subveniret, 

libente animo excepit legationem, 

et cum sultano venit in colloquium 

. Tripolitana in urbe ad Meandrum, 

ubt! conscriptis firmiter conditionibus 
de sufficiendis invicem auxiliis 

in suum quisque rediit imperium. 
Brevi post illud tempus in Thessalia 
excessit vita despota Joannes, 

vir bonus, pius legum servantissimus, 
modestus, comis, clemens erga subditos, 
et semper sacre deditus hymnodie 
cumque potioribus monachis conversans. 
Hujus defuncti stationem excipit 
despoteque a Cesare dignitatem 

frater Demetrius moribus incomptis, 
amori obnoxius, Veneris mancipium, 
viris plerumque pessimis se socians, 
et corruptorum juvenum familiaris. 
Tune otiosus a bellis imperator 

paucis stipatus Hellespontum trajicit, 
ocsiduasque terras armis appetit. 
Cissum castellum Thracis praeteriit, 
Hebrumque flumen vectus equo tranans 
Zichnorum illico adfuit urbecule, 

Ibi intellixit, Bulgarorum regem 
Callimanum vitali privatum luce. 
Attamen pergens Serras usque venit, 
quam et sagace obtinuit consilio, 

Moso Dragota oppidum tradente, 

cujus preaidioct cure mandatum fuerat. 


Α Πράγματα κχοινὰ φροντίδας x αὖ ἀνέχων 

8435 Ταρχανειωτῶν ἐκ γένους Νικηφόρος, 
Πρωτοσεθαστὸς Κοντοστέφανος πάλιν, 
Καὶ Ηετραλίφας χαρτουλλάριος μέγας 
Μετά γε πρλλῶν εὐκλεῶν βουληφόρων. 
Αμφϕιπονουμένων δὲ τῇδε ταγμάτων, 

8440 ᾽Αϕϊχτό τι µήνυµα πρὸς βασιλέα, 

Ὡς Ταχαρίων ἔθνος ὠνομασμένον 

Ῥούρχοις συνελθὸν, ἐχνικάᾷ σφᾶς ἐν µάχη. 
Ταῦτ) ἐμθραδύνειν μὴ δυνάµενος κράτωρ, 
Αφεὶς τὸ πορθεῖν, ἀφορᾷ πρὸς συµθάσεις, 

8445 Ἡρέσθυν μεσιτεύοντα ταύταις λαμθάνων 
Τὸν Ἰωάννου θεόδωρον πατέρα. 

Τὰ 8' ópxitoy ἦν ὡς ἅπαντ᾽ Ἰωάννην 
Τὰ σύµθολα ῥίψαντα τῆς κραταρχίας. 

Β Ηέδιλ’ ἐρυθρὰ καὶ πυραµίδος λίθον, 

8450 Κλῆσιν κεχτῆσθαι καὶ τιμὴν την δεσπότου, 
Καὶ φίλον εὔνουν βασιλεῖ χαθεστάναι. 
Οὕτω δεδραχὼς βασιλεὺς ὑποστρέφει, 
Κατεμπεδώσας ὁρχίοις τὰς συµθάσεις * 
θεόδωρον ὃ᾽ Ἄγγελον λιπὼν φιλτάτῳ. 

8455 Ὡς οὖν ἑπανέζευξε πρὸς τὰ τῆς Eu, 
Ἰαθατίνης σουλτὰν Ἰκχονιέων 
Ἔπεμψε πρἑσδεις λιπαρῶν βασιλέα 
Τυχεῖν βοηθείας «s xai συμμαχίας 
Καχῶς πεπονθὼς, ὡς ἔφην, Ταχαρίοις, 

8460 Καὶ κινδυνεύων ἀπολέσθαι παντάπαν. 
Συνεὶς βασιλεὺς ὡς ἑαυτῷ συμφέρει 
El δυστυχοῦντι συμμαχήσει σουλτάνῳ, 
Πρεσθείαν εἰσδέδεκτο καὶ µάλ᾽ ἀσμένως * 

C Ὅθεν κρατάρχης καὶ σουλτὰν συνηλθέτην 

8405 'Ev τῇ Τριπόλει τῇ πρὸς Μαιάνδρῳ πόλει : 
Σπεισάµενοι δὲ καὶ δράααντες συµθάσεις 
Ὡς ἂν συνασπἰζοιεν ἀλλήλοις µάχῃ, 
Πρὸς πατρίδας ᾧχοντο καὶ κραταρχίας. 
Μετὰ δὲ μικρὸν ἀπολείπει τὸν βίον 

840 Ἐν θεσσαλίᾳ δεσπότης Ἰωάννης, 

"Avip ἀγαθὸς, εὐλαθὴς, νόµων φύλαξ, 
Σώφρων, ἱλαρὸς, εὐμενὴς ὑπηκόοις, 
Δεὶ σχολάζων ἱεραῖς ὑμνῳδίαις, 

Καὶ ναζιραίων προχρίτοις ἐντυγχανων. 

8476 Τούτου θανόντος, λαμθάνει κληρουχίαν 
Καὶ δεσποτιχὴν ἐξ ἄνακτος ἀξίαν 
Δημήτριος σύναιμος, οὐ χκαλὸς τρόπους, 
Ἔρωτος ἤττων, δοῦλος ἀφροδισίων, 

Τὰ πολλὰ συνὼν ἀνδράσιν ἀθελτέροις, 

D 8480 Καὶ µειρανίοις συνομιλῶν δυστρόποις. 
Αγων δὲ µάχης ἀνακωχὴν ὁ κράτωρ, 
µεράσας Ἑλλήσποντον ἅμα βραχἑσιν 
Ἐπιστρατεύει τοῖς κατὰ δύσιν τόποις, 
Κισσὸν παραµείψας δὲ φρούριον θράχης 

8485 Εὔρου τε τὸν ῥοῦν ἐκπεράσας ἱππότης, 
Εὐθὺ Ζιχνῶν ἤλαυνε τοῦ πολιχνίου. 
Μήνυμα ' ἦκεν ὡς 6 Βουλγάρων ἄναξ 
Καλλιμάνος λέλοιπεν ἡλίου odo * 
Βαίνων δ’ ὅμως πέφθαγε Σέῤῥας τῆν πόλιν, 

8400 Ἡν xa! παρεστήσατο ταῖς εὐθηυλίαις * 
Μυσοῦ Δραγωτᾶ παραδόντος τὴν πόλιν 
Toà τῆσδε φρουράρχου τε xai πρωτοστάτου. 








313 


Φιλοφρονηθεὶς 9' ix βασιλέως 88s, 
Πρὸς Μελενίκου τὴν πόλιν ἀπεστάλη' 
8495 Εἶτα (τί πολλὰ µηκύνοντα δεῖ γράφειν :) 
Σὺν Νιχολάφ Μαγκλάθίτη τοὐπίκλην 
᾽Ανδρὶ φρονἰμῳ καὶ πάνυ ὁραστηρίῳ 
Παραδιδοῦσι τῷ κρατάρχη τὴν πόλιν, 
Τοπρὶν προθάντων χρυσοσηµάντων λόγων 
8500 Ἐρυθογράφων ἐξ ἄνακτος, ὡς ἔθος, 
Ηόλει τυπούντων δωρεὰς χορηγίας. 
Τούτων τελεσθέντων δὲ τόνδε τὸν τρόπον, 
Oi κρεἰττονές τε xal περίθλεπτοι γένει 
Οἰκητόρων ἤἥχουσι πρὸς βασιλέα 
8505 Καὶ μᾶλλον οἷς "Apme τε καὶ µάχη φίλα, 
Ανδρες σθεναροὶ, γεννάδαι, ῥωμαλέοι, 
Πλείους ἀριθμῷ πεντακοσίων τάχα, 
Καὶ βασιλεῖ τίνουσι πρόσφορον σέθας. 
Elta κατῆρξεν ἀμαχεὶ στεφηφόρος 
8510 Στενομάχου τε Τζεπαίνης πολιχνίων, 
Χώρας τε πάσης πρὸς Ῥοδόπῃ χειµένης, 
Καὶ Βελέσθου Δίου γε σύμπαντος τόπου" 
Καὶ Βελεσσὸν εἷλε δὲ αὺν τοῖς Σχοπἰοις" 
Κατέσχε xai Πρίλαπον ἅμα τοῖς πέριξ, 
8515 Πελαγονίας τοὺς ὄρους xal τὰ πλάτη, 
Καὶ φρούριον Πρόσακον ἀμ᾽ Εὔτζᾳ πόλει. 
Ταῦτα καθυπέταξε τῇ χραταρχίᾳ 
”Αναξ χαριτώνυµος ἄνευθεν μάχης 
"Eo' oic παρέσχεν αἰτήσασι Ῥουλγάροις 
8590 Ἐχέγγυον µόνοις γε τούτοις ἐμμένειν, 
Ἔπειτ) ἐπῆλθε θεσσαλονίχης ὅροις, 
Καὶ τῆσδε χρατεῖ τῇ θεοῦ cup aya. 
Όπως 9' ἑάλω, συνελὼν δήπου φράσω. 
Ταύτης κρατοῦντος, ὡς ἔφην, Δημητρίου 
8525 ᾿Ατασθάλου τε δυσαναγώγου νέου, 
Καὶ παιδιαῖς χαίροντες ἀεὶ καὶ µέθαις, 
Καταμελοῦντος ἀστικῶν δὲ πραγμάτων, 
Καττύεταί οἱ σκέἐμµα xal σκευωρἰα 
Παρὰ πολιτῶν γνωρίµων τῇ πατρίδι, 
8530 Ἰατροπούλου, Σπαρτηνοῦ, Κουνσουλάτου, 


Σὺν oi; Καμπανὸς, Σίσυφος ἄλλος τρόπους’ 


"Ex 9^ εὐγενῶν Λάσκαρις καί τις Τζιρίθων' 
Ot καὶ δόλῳ πέµψαντες ὡς βασιλέα 
Σχηνούμενόν που καθ᾽ ὄρους Μελενίχου 
8535 Τοῦτον Καμπανὸν τῶν συνιστόρωθ ἕνα, 
Tà μὲν προφάσει πραγµατεύσεως χάριν, 
Ti δ᾽ ὄντι λαθεῖν χρυσοσηµάντων λόγων 
Ἐρυθρογράφων ἀσφάλειαν πατρίδι. 
αΑπαντα κρατῶν ἐκπεραίνει προφρόνως, 
8540 'Αλώσνιως Ίνυσαν ἅπαντα λόχον. 
Ἐπαναδραμὼν Καμπανὸς γοῦν εἰς πόλιν, 
"Exacta σαφεῖ λάθρα τοῖς συνωµύταις" 
Εἶτα βασιλεὺς µηνύει Δημητρίῳ, 
Ὡς αὐτὸν ἐλθεῖν προσκύνησιν ἐκτίσων, 
8545 Καθάπερ ἑατοίχησε τὸπρὶν ὁρκίοις, 
T3» δεσποτιχὴν ἀξίαν δεδεγµένος" 
'O δ᾽ ἀκλινὴς ἦν, μηδαμῶς ἐπαίων. 
Τοίνυν ἐπιστὰς θεσααλονίκῃ κράτωρ 
5. Πάλιν ἐδήλου ταῦτα τῷ Δημητρίψ’ 
8550 Αλλ) ἦν ἀπειθὴς ἀμελῶν συµθουλίας͵, 
T&v πραγμάτων οὖν τῇδε διακειµένων 


CJESARES. 


Α Bic delinitus & Cesare officiis, 
legatus est ad urbem Melenicum : 
is autem (ne rem longo sermone differam) 
cum Nicolao conspirans manciavita 
sagacis mentis viro et efficaci 
imperatori nostro urbem tradidit : 
premisso tamen aureo libello, 
quem Cesar rite minio subscripserat, 
urbi spondente largitiones plurimas. 
Rebus hoc modo denique compositis, 
ecce optimates et genere conspicui 
lucole urbis ad Caesarem venerunt, 
precipueque viri sueti bellis, 
assecle Martis, strenui, pugnaces, 
quorum quingenti aut ferme paulo plures 
debitum obtulerunt obsequium Cesari. 
Ipse deinde sine proelio obtinuit 
urbeculae Stenimachum et Tzepsenam, 
terrasque cunctas ad Rhodopen positas, 
Belesbum, Dium, cum omni territorio. 
Belessum insuper occupavit cum Scopiis, 
Prilapum quoque cum. locis finitimis, 
οἱ Pelagonie flnes cum sua planitie, 
Prosacum castrum cum oppido Eutza. 
Heo, inquam, omnia subdidit imperio 
absque cruore Joannes imperator. 
Bulgaris autem promisit postulantibus, 
his se contentum terminis futurum. 
Thessalonicam postea perrexit, 
atque hao favente potitus est Numine, 
cujus rei ordinem breviter expediam. 

C Urbem tenente, ut dixi, Demetrio 
scelesto juvene et pessime morato 
perpetue dedito crapule et lascivie 
et negligente publice rei curam, 
flt contra ipsum conspirata factio 
civium in patria minime obscurorum 
Iatropuli, Sparteni, Cunsulati, 
cum quibus erat Campanus, alter Sisyphus ; 
nobiles autem duo, Lascaris et Tziritho. 
Hi fraudulenter miserunt ad Czesarern 
tuno Melenici in agro demorantem, 
Campanum illum, ut dixi, conjuratum; 
pretextu quidem publici negotii, 
revera ut bullam auream impetraret 
minio subscriptam ad salutem patrie. 

D Annuit cunctis libenter imperator; 

illi dedende urbi navarunt operam. 
Namque Campanus in urbem profectus 
rem omnem gestam sociis patefecit. 
Mox imperator significat Demetrio, 

ut ad so veniat obsequium prebiturus, 
quod se facturum sacramento obstrinxerat, 
cum dignitatem despot» impetraverat. 
Morem jubenti juvenis non gessit. 
Thessalonicam igitur accedens Cesar, 
idem mandatum Demetrio significat, 
qui id rursus surdis preteriit auribus. 
Que oum ita se haberent, en repente 


3915 RPHRAEMII CHRONOGRAPHI 316 


fama clamorque diditur per urbem Α Βοή τις ἕνδον ἀθρόως ἐξεβῥάγη 

portam a viris patefactam aliquot Ὡς πυλὶς ἀνέφχτό τισιν ἀγδράσιν 

mare spectantem, et menibus receptam "H καθ᾽ ἅλα νεύουσα, xal συνεῤῥύη 
phalangem armatorum jam irrumpere. 8555 Ὁπ) ιτική τις ἔνδον τειχέων φάλαγξ. 

Ihi tumultus maximus est ortus, Ἐν τῷ δὲ τις θροῦς παμμιγὰς ἤρθη μέγας, 
el reseralis foribus introrsus, Καὶ τῶν πυλῶν ἔντοσθεν ἀνεφγμένων, 
ingreditur exercitus Cesarque simul : Στρατιὰ συνήλασεν ἔνδον xal κράτωρ' 
Demetrius autem fugit in acropolin; Φεύγει δὲ Δημήτριος εἷς ἄκραν πόλιν, 

qui mox salutis flde eibi data, 8560 ᾿Ἐχέγγυον δὲ προσλαθὼν σωτηρίας 

semel cum arce imperatori tradidit. Αὐτὸν τε φρουρὰν τῷ κρατάρχῃ προσνέµει, 
Sic urbs Thessalonica capta fuit : Οὕτως ἑάλω θεσσαλονίκη πόλις. : 

ubi imperator substitit parumper, οὗ διαγαγὼν βασιλεὺς Βραχὺν χρόνον, 
ordinatisque rebus ex sententia, Καὶ διαθεὶς ἅπαντα καθάπερ fov, 

letus ad 6088 provincias rediit 8505 Χαίρων ἐπανέζευξεν sic ἕω τόπους, 

a cunctis celebratus ceu triumphator. Ὑμνούμενος ξύμπασιν ὡς υικηφόρος. 
Reliquit autom exercitus occidui B Αφεὶς στρατηγὸν τῶν δυτικῶν ταγμάτων 


generalemque urbium rectorem Βάντων MEA τε χωρῶν, ἀστέων 
magnum domesticum Paleologum Παλαιολόγον ἐν δοµεστίχοις μέγαν, 
ducendi pugnandique scientissimum, 8570 Άνδρα τερατηγίας M MA piv 
atque ornamentis abundantem omnibus. M; uS Κως a rase v Mia » 
Hujus vero filium Michaelem Comnenum, ὃν e ον SOEYTVOV HELQTTIA τούτου γόνονν 

:oqu: nu Τὸν ὑστέροις ἄρξαντα Ῥωμαίων χρόνοις, 
qui dein Romanum tenuit imperium, ; - 

. . Επιστατεῖν Σεῤῥῶν τε καὶ MeAevíxoo, 
Serris preefecit atque Melenico, ! τοῦ b xal πὶ ; "nu 
et circumjectis omnibus regionibus. 8579 Καὶ - "M xx NS TOUTV τόπου 
Alios preterea statuit prefectos Καὶ πά " SAADUS ; ἄχου io καὶ τόπου 
regendis variis urbibus ac provinciis. Apxetv ἐφῆχε καὶ θιευθύνειν πόλεις, 

m Δημήτριον δὲ Λεντιανῶν ἐν πόλει 
Demetrium autem in urbe Lentianis "Buooounov εἶγεν iv - i 
diu retinuit custoditum carcere. ad P X uoexpip xa stp usvov, 

. νο 8580 Too ὃ᾽ ἀρχιθύτου Γερμανοῦ Βυζαντίδος 
Jam patriarcha Byzantii Germano dst 
. . . Βίον λιπόντος καὶ σὺν αὐτῷ τὸν θρόνον, 
vitam sedemque simul relinquente, 


i ᾿Αναδραμόντος 9' εἰ ἃς αἰωνί 
ut in iternas stationes pergeret; C ναοραµόντος 0 εἰς µονας αἰωνίους, 


Μεθόδιός τις ἐκ μονῆς Ὑακίνθου 
Methodius quidam de Hyacinthi conobio TP λαμθά 
insedit solium tempore brevissimo : Tm βράχιστον παραλαμθάνει θρόνον, 


ο, 8585 Τούτου θανόντος, clc μαχρὸν χρόνου θρόνος 
αυο moriente, gedes Byzantina Ἔρημος ὑπῆν ποιµένος καὶ προστάτου. 
perdiu caruit preside pastore. 


. Μετὰ δὲ μικρὸν καὶ ὀομέστικος μέγας 
Paulo post etiam magnus domesticus Παλαιολόγος ἐξαμε]θει τὸν βίον, 
mortali excessit vita Paleologus 


κ. . . . Τὰ τῶν μοναχῶν ἐνδυθεὶς πρὶν, ὡς θέµις' 
monachi in speciem rite convestitus : Σας ; 
- 8500 Kai φιλῆς θεόδωρος ἐξαπεστάλη 
missus est autem Theodorus Philes "Apyetv, στρατηγεῖν ἀντ᾽ ἐκείνου ταγμάτων. 
qui copiarum regimen exciperet. 


θεσσαλονίκη καὶ Βέῤῥοια μὲν πόλεις 
Tunc urbs Thessalonica et Berrhea Τὸν αὐσονάρχην δεσπότην εἴχον τότε, 
imperatorem ipsum habebant dominum. 


: IIzpàóc δὲ θεόδωρος ἐκφὺς Αγγέλων 
Theodorus autem cecus Angelonymus 8505 Κατῆρχεν αὖθις Βοδηνῶν, Σταριδόλων, 
Bodenis imperabat et Staridolis, 


Σὺν ᾿Οστροθοῦ κλί ὶ τῶν ἐν χύχλῳ. 
cum Ostrobi provincia et confinibus. Mibi Ἀλιματι καί των 6v. XUXAQ 


μον Τῶν ἐκ Πλαταμῶνος δὲ καὶ χατωτέρω 
A Platamone autem atque inferius D Μερῶν κλινόντων ὡς πρὸς ἑσπέραν τόπους, 
in partibus ad hesperum conversis, 


Σὺν ᾿Αχαΐᾳ Βλαχίας xal τῶθ πἑριξ 
neo non Blachian, Achaiam et viciniam, 8600 Παλαιᾶς Ἠπείρου τε σὺν Αἰτωλίᾳ 
antiquamque Epirum cum /Etolia, | 


"Ap Ἰλλυρικῷ καὶ Δυῤῥαχίῳ πόλει 
Illyriumque et oppidum Dyrrachium, "Ext Περιλάπου HiAayov(ac ὅλης, 


Prilapum etiam, Pelagoniam cunctam, Κλεινῆς ᾽Αχρίδος. σελασφόρου xai Πρέσπης, 
nobilem Achrin, splendidamque Prespam, 'O Μιχαήλ ἦν δεσπότης ὁ δεσπότης 

Quem clandestinis nuptiis genuerat Michael 8605 "Oc ἐκ νοθείας Μιχαὴἡλ πρὶν ἐξέφυ 
Theodori frater Comnenangelus, Κομνηναγγέλου συγγόνου θεοδώρου, 

cujus jam nostra meminit historia. Ὡς ἀνόπιν εἴρηχε φθάσας µοι λόγος. 

liie erat rerum in occidente status. Οὕτω μὲν ἔσχε τὰ πρὸς ἑσπέραν µέρη. 
Casar relicta regia Nymphari, "Αναξ δὲ λιπὼ, βασίλειον Νυμφαίου 


vere appetente, Hellespontum transiit, 8610 'Hpo« φανέντος Ἑλλήσποντον διέθη, 


317 CAESARES. 318 


Καὶ βάλλεται χάραχα κατ’ dato φθάσας 
Τὸ τῆς Ἰζουρουλοῦ, καὶ νόµῳ τῷ τῆς μάχης 
Καθαιρετιχῶν μηχανημάτων τέχνῃ 
Ῥᾷστα παρεστήσατο φρούριον τόδε' 
8615 Οὗ κασιγνήτην Εἰρήνης βασιλίδος 
Εὐδοκίαν ἔντοσθεν εὑρὼν εὐνέτιν 
Hap' Ἰταλοῖς ἄρχοντος ᾿Ασελδεχάε 
Κάλλητι παρέπεµψιν εἷς Βυζαντίδα, 
Πάντων γυµνώσας τῶν ἑνόντων πραγμάτων 
8620 Αὐτήν τε προσπόλους τε xai δορυφόρους. 
Ἐκεῖσε δ’ Qv σύνευνος αὐτῆς ἀπέδρα 
Πρινὴ κρατάρχην προσθαλεῖν τῷ φρουριφ, 
Τρόµῳ το ληφθεὶς xai ψυχῆς ἁγωνίᾳ. 
"Ἠδη παρεστήσατο xal τὴν Βιζύην 
8625 Ἱ]έμψας κατ’ αὐτῆς στρατιὰν αὐτοχράτωρ. 
Τούτοις ἑάλω τοῖς χρόνοις νῆσος 'Ῥόδος 
Τοῖς Γενουΐταις Ἰταλοῖς μετὰ λόλου. 
Ἐπεὶ γὰρ ἀπόδημος ἦν ἐπιστάτης 
Ῥόδο» Γαθαλᾶς Ἰωάννης τῷ τότε 
8630 "Ὅμαιμος ὢν Καΐσαρος ἄρξαντος 'Ῥόδου 
Συνεκστρατεύων Αὐσονάρχῃ δεσπότῃ, 
Νῆσον κατέσχον ol λελεγμένοι λάθρα" 
Ὅ γνοὺς βασιλεὺς ἐν θράκῃ διατρίθων, 
Καντακουζηνῶν ἐκ γένους Ἰωάννην 
8635 Σὺν στρατιᾷ πέποµφε 'Ῥοδίων πόλει; 
"Oc ἐκτεπλευχὼς καὶ κατάρας ἐν Ῥόδῳ, 
Κατέσ(ε Φιλέρημον ἄστυ τῇ μάχῃ’ 
Αφ' οὗπερ ἐχθροῖς ἀντεπιὼν εὐφύχως 
Ῥᾷστα κατίσπα τὴν ὀφρὺν σφῶν καὶ θράσος. 
8640 Καὶ τἀχ’ ἂν εἷλε καὶ πόλιν κατὰ κράτος, 
Bl μὴ πρίγκιψ ἤμυνε τῆς 'Ayalac, 
ἘὈπλίτας αὐτοῖς συμμάχους δοὺς ἱππότας. 
Ὡς οὖν ἑπανέζευξεν ix µάχης ἄναξ, 
Ναῦς Ιππαγωγοὺς εὐτρεπίσας καὶ στόλον, 
8615 Ἴππους ἐν aic ἔδαλε τριαχοσίους, 
ἴτ᾽ ἀποτάξας xal στολάρχην τοῦ στόλου 
Τινὰ Κοντοστέφανον ἄνδρα γεννάδαν, 
Πρωτοσεθαστοῦ τὴ» τιμὴν εἰληχοτα, 
Ele νῆσον ἀπέστειλε τὴν τῶν 'Ῥοδίων' 
8650 Καὶ κατὰ uy xv συμπλακεὶς Γενουΐταις, 
Κατὰ κράτος σφᾶς ἐχνικᾷ xal συντρίθει, 
Καὶ νῆσον ἀνέσωσεν Αὔσοσι πάλιν. 
Ὁ $' αὐτοχράτωρ πρὸς Μιχαὴλ δεσπότην 
Κῆδός τε ποιεῖ συµθάσεις x ἐνωμότους. 
8655 Παῖς δεσπότου γὰρ Μιχαἡλ Νικηφόρος 
Elc γαμετὴν εἴληφε τὴν θεοδώρου 
"Avaxxoc υἱοῦ Μαρίαν θυγατἐρα᾽ 
Τής τοῦ Μιχαὶλ συζύγου θεοδώρας 
Δι’ Ελλησπόντου φθασάσης χώρους ἕω, 
8660 Μετά γε παιδὸς φιλτάτου Νικηφόρος 
Καὶ τὴν ἐπ᾽ αὐτῷ συγγένειαν ὁρασἀσης, 
Eliza σὺν αὐτῷ πρὸς δύσιν χωρησάσης. 
᾽Αλλὰ Moya Αἰθίοῷφ ὧν καρχίνος. 
Οὐκ εὖ βαδίζειν οὐδὲ ῥύπτεσθαι θέλει; 
8665 Συµφωνίας γὰρ ἠθετηκὼς συµθάσεις, 
᾿Αναπέφανται δυσμενὴς ἀποστάτης, 
Σύμθουλον εὑρὼν πατράδελφον εἰς τόδε 
θεόδωρον "Αγγελον εὕριπον τρόπους. 
Ὡς οὖν τάδ᾽ ἠνώτιστο τῷ στεφηφόρῳ, — 


AÀ valloque statim circumclusit arcem 


Tzuruli, et mox adhibito Martis opere, 
admotis machinis obsidionalibus, 
facile arcem sibi vindicavit : 

ubi sororem regine uxoris sue 
Eudociam deprehensam, ques nupserat 
Aseldecao Italo dynaste, 

celeri equo impositam Byzantium misit, 
erepto omni ornatu et supellectile 
ipsi, comitibusque et satellitibus. 

Nam sponsus ejus fuga se subduxerat 
percitus metu, consternatus animo 
priusquam arcem Cesar obsideret. 
Neque diu post cepit quoque Byziam 
missis infestis copiis imperator. 


B Per idem tempus astu fuit capta 


ab Italis Januensibus Rhodus insula. 
Num cum abesset exteris in terrig 
Rhodi prefectus Gabalas Joannes 
(Caesaris frater qui Rhodi princeps fuerat) 
imperatoris domini castra sequens, 
hostes predicti clam ceperunt insulam. 
Rem ubi in Thracia novit imperator, 
Cantacuzenum cum copiis Joannem 

ad Rhodiensium oppidum direxit. 

Ille cum classem Rhodum appulisset, 
oppidum cepit prelio Phileremum; 

ex quo progressus fortiter in hostes 
ipsorum facile contudit audaciam : 
jamque capturus erat et metropolin, 
nisi obstitisset ipsi Achaiae princeps, 
qui armatos equites hostibus concessit. 
Sed suo bello redux imperator 
equestribus navigiis cum classe instructis 
ibi trecentos equos imposuit. 

Tum et navarchum classi prepositum 
Contostephanum quemdam virum strenuum 
protosebasti dignitate preditum, 

in Rhodiensem ire jussit insulam : 

qui Januenses in prelium vocatos 
potenter debellavit ac protrivit, 

et sic imperio insulam restituit. 

At imperator cum Michaele despota 
affinitatem panxit et amicitiam. 

Filius enim despote Nicephorus 

uxorem sibi Theodoro genitam 
imperatoris filio Mariam junxit. 

Et Theodora Michaelis conjux 

per Hellespontum ivit in orientem , 
una cum dulci filio Nicephoro 

81 copulandas nuptias predictas : 

exin cum ipso rediit in patriam. 
Attamen Michael /Ethiops et cancer 

nec recte incedere poterat nec albescere. 
Namque deletie pacis conditionibus 
rabidum semet praebuit rebellem, 
nactus ad hoc conspirantem patruum . 
Angelum Theodorum versipellem. 

Hec imperator cum intellexisset, 





- - 


319 EPHRAEMII CHRONOGRAPHI 320 


Romanas vires denuo collegit, 

suosque duces robore precipuos; 
Tarchaniotam scilicet Nicephorum 
nomen gerentem meritis idoneum, 
regii insignitum pincerna officio, 
domesticique magni gerentem vices : 
strategopulum strenuum Alexium : 
filium preterea magni domestici 
Palaologum Michaelem decus juvenum : 
demum Macrinum et tyrannum Budelum. 
His ducibus stipatus atque exercitu - 
Thessalonicam contulit se in urbem : 
atque illinc pergens ad Bodenum castrum, 
ibi defixit regium tentorium, 

diuque monia perstans oppugnabat. 
Sed Theodorus evolarat arce 

ad Michaelem despotam profugiens. 
Mox ud Ostrobi lacum ivit Cesar, 
exercitumque misit contra despotam. 
Paulo post venit insperatus nuntius 

ad comitatum Cesaris Glabas quidam 
gratam Castoria referens notitiam; 
simulque Petralipbas senator nobilis, 
qui Demetrii Tornice gener erat, 

el Michaelis despote uxori frater. 

Ut ergo ad Cesarem pervenit Petraliphas, 
ipsum exercitumque implevit gaudio : 
ait enim, illico deditam Castoriam 
cum territorio cuncto et cum Deaboli. 
Goleamus etiam nobilis Albanus 
regine Irenes neptem in matrimonio 
habens desponsam, invitatus litteris 
lubens ad pacem confirmandam venit. 
Quos omnes Cesar benivole exceptos 
multis ornavit ultro beneficiis. 

Ubi hec rescivit Micbael despota - 
misit legatos, Naupacli episcopum, 
nobilem Maliasenum, ac Lampetem ; 
qui conditionea firmarunt cum Cesare. 
Igitur Michael Prilapum concesait, 
Belessum, Croas, ditioni cesare. 
Postea subscriptas misit conditiones 
ad Michaelem despotam imperator 

per Phocam episcopum Philadelphie, 
Isagcium ducam, et Hyaleam : 

qui Michaeli Larisse occurrentes 

pacis negotium rite transegerunt : 
atque abducentes illinc Nicephorum 
despola lilium, cum eoque pariter 

qui rebellarat Angelum captivum 

ad Cesarem legati remearunt : 

cui Michaelis hunc filium Nicephorum 
despote dignitate ornare placuit. 
Hegperiis rebus sic Cesar dispositis, 
atque Bodenis hieme transacto, 

veris sub ortu, reliquit ibidem 
plerasque copias; ipse comitantibus 
paucis armatis, castra nuper dedita 
invisit; nempe venit ad urbem Lychnidum, 


A 8670 


8675 


p 8685 


8600 


8605 


σ 8700 


8705 


8710 


8715 


D 


8720 


8725 


Τὰς Ῥωμαϊκὰς δυνάµεις συναλίσας 

Καὶ τοὺς ὑπ αὐτὸν εὐσθενεῖς στρατηγέτας, 
Ταρχανειωτῶν ἐκ γένους Νικηφόρον 
Γλῆσιν ἀληθεύουσαν εὖ χεκτηµένον, 

Ti,» ἀξίαν τε τὴν ἐπὶ τῆς τραπέζης, 
Ηληροῦντα 9' ἔργα μεγάλου Boucazixov: 
Στρατηγόπουλον ᾽Αλέξιον γεννάδαν, 

Καὶ φίλον υἱὸν µεγάλου δοµεστίχου 
Παλπιολόγον Mta χλέος νέων, 

Καὶ τὸν Μαχρηνὸν xal τύραννον Βουδελόν' 
Παραλαθὼν τούτους τε καὶ τὰς δυνάµεις, 
θεσσαλονίκην καταλαμθάνει πόλιν. 
Κάκεῖρεν ἄρας ἐν Βοδηνῶν φρουρίῳ 
᾽Ανακτορικὰς σκηνὰς ἐγχαθιδρύει, 

Καὶ τοῦτο πορθεῖ μηχαναῖς καὶ σὺν χρόνῳ. 
Ἔφθη -δ’ ἀποδρὰς θεόδωρος φρουρίου, 
Καὶ τῷ Μιχαὴἡλ δεσπότῃ προσεῤῥύη. 
Εἶτα βασιλεὺς Ὀστροθοῦ φθάνει λίµνην, 
Καὶ στρατιὰν πέπομφε κατὰ δεσπότου, 
Μετὰ δὲ μικρὸν παρὰ πᾶσαν ἐλπίδα 
Προσελθέτην ἄνακτι Γλαθᾶς τοὐπίχλην 
Ἐκ Καστορίας, ἀγγελεὺς τῶν χμειττόνων, 
Καὶ Πετραλίφας εὐγενῶν τῶν ἐν τέλει, 
Γαμθρὸς Τορνίκη τυγχάνων Δημητρίου, 
Γυναικάδελφος Μιχαἡλ τοῦ δεσπότου. 
Ὡς οὖν προσῆλθε βασιλεῖ Ἡετραλίφας 
Αὐτόν τε χαρᾶς ἐμπιμπλᾷ στράτευµά τς' 
Εὐθὺς προσεῤῥύη γὰρ ἡ Καστορία 

Καὶ τὰ πέριξ ἅπαντα σὺν Δεαθόλει. 

Καὶ Γολεάμος ᾽Αλθανῶν εἷς ἐντίμων 
Αὐτανεψιὰν Εἱρήνης βασιλίδος 

Σύνευνον αὐχῶν, εἰς ὅμηρα φιλίας 
Γράµµασι πεισθεὶς, αὐτεπάγγελτος φθάνει’ 
Οὔσπερ κρατάρχης εὖμενως δεδεγµένος 
Πολλαϊς ἐδωρήσατο ταῖς εὐποιίαις. 

Ταῦτ᾽ ἄρα μαθὼν Μιχαἡλ ὁ δεσπότης 
Ἔπεμψε πρέσδεις, ποιμένα Ναυπακτίων, 
Μαλιασηνὸν εὐγενῆ καὶ Λαμπέτην 

Πρὸς τὸν κρατοῦντα, xal τιθοῦσι συµθάσεις 
Καὶ παραχωβεὶ Μιχαἡλ τοῦ Πριλλάπου, 
Βελεσσοῦ, Κροῶν ἁστέων στεφηφόρῳ. 
Εἶτ᾽ ἀσφαλεῖς τίθησιν ὄρχους ἐγγράφως. 
Καὶ Μιχαὴλ πέποµφεν ἄναξ δεσπότῃ 

Δι’ ἀρχιθύτου Φωχκᾶ Φιλαδελφείας, 
Ἰσαχίου Δούκα τε xai Ὑαλέα, 

Ot πρὸς Λαρίσσῃ Μιχαὴλ εὑρηκότες, 
Σπονδὰς πεπληρώκασι χαθάπερ δέον’ 
Ἔπειτα παῖδα τοῦδε τὸν Νικηφόρον 
Ἡαραλαθόντες καὶ μετ᾽ αὐτοῦ δ᾽ ab πἀάλιν 
Τὸν "Αγγελον δέσµιον ὡς φαυλεργάτην 
Λὖθις ὑποστῤέφουσι πρὸς βασιλέα. 

Τιμᾷ δ᾽ ὁ κρατῶν ἄξια τοῦ δεσπότου, 

Τὸν τοῦ Μιχαἡλ παῖδα τὸν Νιχηφόρον. 
Οὕτω περάνας τὰ πρὸς ἑσπέραν κράτωρ, 
K&v τοῖς βοδηνῶν παραχειµάσας τόποις, 
ἊἾρος φανέντος χαταλιπὼν αὐτόθι 
Πλεῖστον στρατιᾶς, σὺν ὁπλίταις µετρίοι ; 
Βλέψων ἀπῄει προσρυέντα φρουρίων' 
᾽Αφῖκτο λοιπὸν εἲς Λυχνιδὸν τὴν πόλιν, 








Ἔθλεψε Δεάθολιν καὶ Καστορίαν. 

8730 Ἑλθὼν Ó' ἐκεῖθεν ἀναλαθὼν δυνάµεις 
θεσσαλονίκην παραµείψας x' αὖ πόλιν, 
Ἓνθα δικαστήριον ἀθροίσας μέγα, 
Κριτάς τ’ ἐν αὐτῷ xai δικαστὰς χαθίσας, 
Προῦὔθηκεν ἐξέτασιν ἀστάτου λόγου 

8735 "Ov Μαγχλαθίτης Νικόλαος ἐκ φθόνου 
Ἐν τοῖς Βοδηνοῖς βασιλεῖ σκηνουμένῳ 
Ἐξεῖπε λάθρα χατὰ Κομνηνιάδου 
Κλήσει Μιχαὴλ Παλαιολόγων γένους. 

Ὁ δ᾽ εἶχεν ὧδε, συντεµόντα µε φράσαι’ 

8740 Ἐπεὶ γὰρ ἐχλέλοιπε Τορνίκης βίον, 
Ὅστις προσῆχε Mora κατὰ γένος, 

"Hv βαρυθυμῶν xat σκυθρωπάζων ὅδε, 
Ἠενθων στέρησιν συγγενοῦς ἀνδρὸς τάχα" 
"Atto Ó' ἐπὶ τούτοις γε φιλεῖ συντρέχειν, 

8745 "Ocou χάριν, ἔφη τις, ἡγεμὼν στένει ; 

"O πεῦσιν ἀχούσας δὲ τἀληθῆ λέχει, 
Αἴτιον εἶναι Τορνίκη φράσας µόρον. 
'O δ᾽ ἀνανεύσας ὠδίνει πονηρίαν, 
Κάκεῖνα φάσκει xavà Παλαιολόγου 

8150 "A μηδ’ ἐπὶ νοῦν ἐμθέόληκε παράπαν, 
Μήτ) οἶδεν εἰπεῖν ἢ γινώσκειν συνόλως" 
Νοῦς δ’ ὑπέτεινε βασκάνῳ συνηγόρῳ 
Ὡς δῆθεν ἐν vip συστρέφει κακουργίαν 
Γνώμην τ) ἀποστάτιδα Παλαιολόγος" 

8755 Καὶ βούλεταί γε πρὸς γάμου κοινωνίαν 
Λαθεῖν ἀδελφὴν Καλλιμάνου τὴν Gdpap: 
Esa κατασχεῖν καὶ Μιλενίκου πόλιν 
Σὺν τοῖς πέριξ ἅπασι φρουρίοις τόποις' 
Κἂν τοῦτο συμθῇ, φεῦ τόποις τοῖς ἐνθάδε 

8760 Τοῖς ἄρτι κατάστασιν εὖ σχοῦσιν ἔφη. 
᾿Αποκριθεὶς δ᾽ εἴρηκεν ἅτερος τάδε’ 
Ἑταῖρε, x&v γένοιτε τοιοῦτον, φίλε, 

Οὐ χείρον’ ἔσται τὰ καθ’ ἡμᾶς καὶ πάλιν. 
"Bv θεσσαλονίκῃ γὰρ ἡγεμὼν Evi 

8765 Παλαιολόγος ἐν δοµεστίχοις µέγας' 

Ἐν 9' a6 παρ) ἡμῖν Μιχαἡλ τούτου γόνος 
Ἐπιστατεῖ χώρας τε xal τῶν πραγμάτων’ 
Ὢσθ ὑπὸ τούτοιν τὰ καθ ἡμᾶς ἠγμένα 
O9 κοσμικἠν ἂν καθυποσναίη ζάλην. 

8710 'Ex τῶνδ᾽ ἀναστὰς ἅτερος Μαγκλαθίτῃ 
Τὰ θατέρῳ πέφραδεν ὠμιλημένα' 
Μαγκλαθίτης 8 αὖ βασιλεϊ καταλέγει. 
Κατασχεθέντες τοιγαροῦν ἂνδρες δύο 
Οἱ καθ) ἑαυτοὺς τὸν λόγον ὀεδρακότες, 

8770 Ἐπυνθάνοντο τῶν λελεγμένων χάριν’ 
Καὶ τῶνδ' à μὲν συνεῖπε νὸν λόγον φάναι͵ 
Πλὴν ἀφ᾿ ἑαυτοῦ μηδενὸς συνειδότος 
Κατήγορος δ᾽ ἔφασκε καὶ συνειδότος 
Τούτου Μιχαἠλ Παλαιολόγου φάναι’ 

8780 Ὁ 8' ἀντέθαινεν ἴσχυρῶς ἀντιλέγων" 

Καὶ λοιπὸν πηὐτρέπιστο τούτου δἡ χάριν 
Στρατηγική τις ἀπδδειξις ἐκ μάχης. 
Ἑχάτερος γοῦν ὁπλίτης δεδειγµένος 
Εἰσῆλθε τὸ στάδιον ἱππεὺς λογχίτης" 

8785 Ἠἶτα συνεπλάκησαν ἄμφω πρὸς µάχην' 
Καὶ τὴν νίκην κατήγορος κοµίζεται, 
Ῥίψας τὸν ἀνθάμιλλον ἀφ᾽ ἵππου χάτω. 


OXSARES. 


A spectavit et Deabolin ao Castoriam. 
Moxque reversus, exercitu recepto 
''hessalonicam denuo migravit, 
ubi senatu celebri coacto, 
delectisque questoribus ac judicibus, 
instituit questionem de dubio crimine 
quod manclavites Nicolaus invidus 
apud Bodenos ad Cesarem detulerat 
clam Comneniadem contra Michaelem 
Paleologorum genitum familia : 
cujus negotii seriem brevi evolvam. 
Postquam Tornices vitam dereliquit, 
qui Michaelem genere attingebat, 
hic erat moestus facieque tristi, 
cognati viri dolens desiderio. 
Ut autem his in rebus haud raro evenit, 
rogabat quidam, Cur dux noster gemit ? 
Porro is qui audiebat respondit vere, 
causam moproris esse, Tornice fatum. 
Ille prior negans, parturii malitiam, 
eaque dicit contra Paleologum, 
qua proraue ille mente non revolverat, 
nedum verbis attigerat aut notitia. 
Hinc accusator invidus pulabat, 
mala consilia, mentem apostaticam, . 
versare secum et alere Paleologum : 
et quod preterea conjugem ambiret 
Thamar Callimani ducere sororem : 
mox occupare Melenici urbem 
cum sua vicinia munitisque locis : 
quod si fiat, inquit, vae terris nostris 
C qua sunt recente vix pace composite. 
Alter respondens loquebatur ita : 
O sodes, etiamsi forte hec eveniant, 
res nostra publica pejus non habebit : 
Thessalonice etenim moderator 
magnus est domesticus Paleologus : 
apud nos autem filius ejus Michael 
res et provinciam magistratus regit : 
quare res nostre, talibus presidibus, 


magnis jactari incommodis haud poterunt. 


Jam hunc sermonem alter colloquentium 

ad Manclavite detulit notitiam : 

is autem Cesarem conscium rei fecit. 

Quamobrem comprehensi viri duo, 

quos habuisse scripsimus colloquium, 
D interrogantur quidnam inter se dixerint. 

Atque horum unus, sic locutum fassus; 

sed sponte sua, addidit, conscio nemine. 

At accusator affirmabat conscio 

dicta hec fuisse Michaele Paleologo; 

ille constanter contra pernegabat. 

Tum militari moro fit decretum 

rem cognoscendam esse per duellum. 

Uterque igitur cum lorica et galea 

venit in stadium eques hastam tenens; 

et mox conserto valido duello 

acousatori arrisit victoria, 

qui proturbavit adversarium equo. 


322 


323 ΕΡΗΒΔΙΜΙΙ CHRONOGRAPHI  —— 324 


Tunc iste eadex. super se rogatur, A C Καὶ πάλιν ἠρωτᾶτο τοῦ λόγου χάριν, 

qui superiore constans in sermone Ὁ 9' ἐμμένων Tw τοῖς πρὶν οὐχ ἧττον λό-- 
| [γοις 

rei Michaelem inscium affirmat : 8790 'Agà»v εἶναι Moy xA φάσκων λόγου’ D 

quamobrem gladio decollandus traditur; "Ogev χαταχέκριτο θανεῖν ἐκ ξίφους; 

gtatimque vinctis manibus, velatis oculis, Δεθεὶς οὖν καὶ καλυφθεὶς τὰ qd 

judicio injusto ad necera ducebatur. "Aq vex εἰς θάνατον ἀδίκῳ χρίσει. 

Sed cura cervicem jam offerret ictui, Προῦτεινεν αὐχένα δὲ δέξασθαι uópov: 

jnterrogatur rursus a carnifice : 8705 Καὶ πάλιν ἠρωτᾶτο παρὰ δηµίου' 

homo constanter adhuc et sancte dejerans *O 6' ἀμεταχίνητος ἦν δεδογµένων, 

: immunem criminis Michaelem ait. ὍὌρεοις ἀθωῶν Μιχαἡλ φρικαλέοις' 
Injusto tunc subducitur supplicio, 'AXÀ* οὗτος ἐῤῥῥόσθη μὲν ἀδίχκου µόρου, 
traditur tamen carceris custodis. Καθειργμένος δὲ φυλακἠν ὑπεισέδυ; 
Quizstio deinde exploratioque criminis 8800 Ἡ δ’ ἐξέτασις καὶ βάσανος τοῦ λόγου 
in Michaelem vertitur Comnenum ; Πρὸς τὸν Κομνηνὸν Μιχαὴλ μετηνέχθη; 
qui ferrum candens tangere jubetur, B Καὶ τόνδε μύδρον χειρίσαι κατηξίουν, 
atque ita ambiguam controversiam solvere. Καὶ σχἐψιν οὕτως ἀμφίθάλλουσαν λῦσαι' 
flic confidenter respondit judicibus : 'O 9' ἀντεπῆγε πρὸς χριτὰς πεποιθότως: 
Si testimonium quispiam in me diceret, 8805 'Oc Et μὲν ἦν τις κατ’ ἐμοῦ τάχα λέγιον, 
huic ego armia equidem resisterem; Πρὸς αὐτὸν ἂν ἡγωνισάμην σὺν ὁπλοις' 
nuno accusante nemine, non video Κατηγόρου δὲ uj παρόντος µοι τέως, 
contra quem possim judicio contendere. Hpàc τίνα δεῖ µε τὴν δίκην καθεστάναι ; 
Quod si patrare jubeor miracula, E* θαυματουργεῖν δ᾽ ἐγχελεύεταί μὲ τις. 
homo peecator equidem non potero. 8810 'AXA' Gv ἀλιτρὸς, οὐ δυνήσοµαι τόδε, 
Jam fervefaclum igne siquis ferrum Ἐνθεὶς δὲ τις σίδηρον ἐχκεκαυμένον 
viventis nudis collocet in manibus, Πνέοντος ἀνδρὸς χερσὶν ἐψιλωμέναις, 
nescio cur manus non git ambusturum. Οὐκ οἶδα πῶς ἂν o9 καταφλέξοι χέρας᾽ 
Ibi inter judices sedens episcopus Παρὼν δὲ ποιμὴν τῆς Φιλαδέλφου τότε, 
Philadelphize, gratificari volens, 8815 Λαχὼν δικάζειν καὶ τὰ πρὸς χάριν λέχειν, 
hunc Michaelem sevocat secreto, Τοῦτον Μιχαἡλ παραλαθὼν lola, 
el sic cum illo insipienter loquitur : Τοιαῦτά τὶ δήπουθεν οὐκ εὖ ὠμίλει' 
Cum sis tu nobili vir conditione, C Ὡς Σὺ μὲν dvip εὐγενὴς ὧν τυγχάνεις 
et de nobilibus genitus parentibus, Κάξ εὐγενῶν ἔφυς δὲ πατέρων πάλιν’ 
oportet te pro generis dignitate 8820 Καὶ δεῖ σε λοιπὸν τοῦ γένους ἐπαξίως 
et cogitare semper et operari : Πάντ’ εὐνοεῖν τε xai mípazt διδόναι᾽ 
cum ergo testes criminis non adsint. Ἐπεὶ γὰρ οὐ πάρεισι páprupec λόγου 
divino te judicio committas velim, θείᾳ τε δείξει καὶ σαφεῖ τεχμηρίῳ 
tuique facias per ignem peritiam, Μύδρῳ χρεὼν ἔλεγχον ἐκτίσαι, φίλε, 
Audacter ille et commode respondit : 8825 'O 9' ἀνδρικῶς ἔφησεν εὐεπηθόλως' 
Miror cur veotes, res sacra dicatur; Τέθηπα πῶς ἅγιον ἄδεται μύδρος 
quem hercle timet manus mea contingere, "Qnep δέδοικα ygipl µου προσεγγίσθαι, 
qui sum peccator, ut antea jam dizi. Ὡς ἂν ἁλιτρὸς, ἧπερ ἀνόπιν ἔφην. 

Tu vero sanctus et dius Dei sacerdos Eb δ᾽ ἁγιός τε καὶ Θενῦ θεῖος θύτης 
Deo sacrificium manibus offerre solitus, 8830 Χερσὶ προσάγων Κυρἰῳ τὴν Qualav: 

ai tibi placet, age, captis infulis El γοῦν κελεύεις, ἐνδὺς ἱεραρχίας 
totaque stola rite convestitus, Eb τὴν στολὴν ἅπασαν, ὡς ἔστιν ἔθος, 
vectem ardente fervefac camino, D Σιδύριον πύρωσον ἐν τῇ καμίνῳ, 
tuisque puris manibus sublatum Καὶ τοῦτο λαθὼν τῇ χαθαρᾷ χειρί σου 
in meas transfer sordidatas manus. 8835 Χερσὶν ἐπίθες ταῖς ἐμαῖς ταῖς ἀνάγνοις" 
Tunc sane spero omnipotentem Deum Καὶ δὴ θεῷ πέποιθα παντοδυνάμφ 

rein tui gratia miram peracturum, Ὡς θαυματουγήσει ταῖς σαῖς δυσωπίαις 
dissimulatis interim peccatis meis. Ηληθὺν παριδὼν τῶν ἐμῶν ἁμαρτάδων' 
Sic Michael. Respondit autem archipresul : Οὕτω Μιχαήλ’ ἀρχιθύτης 9  dvclow 
Est hic, o sodes, Barbarorum ritus, 8840 Ὡς Οὗτος, ὦ βέλτιστε, βαρθάρων νόμος, 
Romanis minime legibus ascriptus, Οὐ 'Ῥωμαϊκοῖς ἐγκατάγραφος γόµοιςι 
neque sacris canonibus Ecclesie Οὐ κανόσι θείοις τε τῆς Ἐκκλησίας 
receptus unquam, neque sanctis Patribus : Δεκτὸς πέφυχεν, οὐ Πατράσιν ἁγίοις" 
quare insuetus nobis hic mos barbaricus. Ἠμῖν ὃ) ἀγνώς τις βαρθαρικός 0' ὁ τρόπος. 


Recte respondit Michael sciteque admodum : 8845 "H δ᾽ ὃς Μιχαἡλ προσφυῶς, énn66Au«c 








325 
Οὐκοῦν, µέγιστε ποιµενάρχα Κυρίου, 


'Tà κατ’ ἐμαυτὸν ἐκτελεσθῆναι Otov, 
Ὡς Ῥωμαϊκοὶ διατυποῦσι νόμοι’ 
Ei μὲν γὰρ αὐτὸς ἐξέφυν ἐκ βαρδάρων, 
8850 "H βαρθαρικοῖς ἀνατέθραμμαι νόµοις, 
Τάχ᾽ ἂν δικαίως σφῶν ὑπήγομεν δίχαις’ 
Ῥωμαῖος ὑπάρχων δὲ xdx τούτου Ὑένους, 
Τοῖς 'Ρωμαϊκοῖς ὑπαχθήσομαι νόµοις, 
Οὕτω Μιχαὴλ φαμένῳ τὰ τῆς δίκης. 
8855 ᾿Ανεῖται τηνιχαῦτα πρὸς βασιλέως! 
Ὅμως παρεῖχεν οὐ μικρὰν ὑποψίαν, 
Πέμπει τὸ λοιπὸν χαριτώνυµος χράτωρ 
Τοῦτον πρὸς υἱὸν xai διάδοχον κράτους 
Καὶ ποιμενάρχην Μανουὴλ Βυζαντίδος, 
8860 Οὗτος γὰρ ἦρχε τηνικαῦτ᾽ Ἐκκλησίας" 
Ὁ $' ὑποθάλλει Μιχαἡλ φρικαλέοις 
Ἐπιτιμίοις, ἀφορισμοῖς καὶ λέγειν, 
*H μὴν καθαρῶς εὐνοεῖν τῷ δεσπότῃ 
Kal βασιλεῖ πάντα γε τὸν ζωῖς χρόνον, 
8865 Μισεῖν τ’ ἀποστάτιδα γνώµην ἐἑχτόπως. 
Τούτου πραχθέντος βασιλεὺς Ιωάννης 
Ele συνάφειαν γαμικὴν συζευγνύει 
Τούτῳ Μιχαὴλ Παλαιολόγων γένους 
Τὴν θεοδώραν ἔγγονον τοῦ συγγόνου 
8870 Τοῦ σεθαστοκράτορος Ἰσαακίου" 
Καὶ λοιπὸν αὐτὸν εὖμενῶς ἣν προσθλέπων, 
Καὶ συνέταττεν εὐνοοῦσι γνησίως. 
Οὕτω συνηνέχθη μὲν ὑπάρξαι τάδε; 
*O δ᾽ αὐτοκράτωρ ἦχεν εἰς Νικαέων 
8875 Μηνὸς περί που τέρμα Φεθρουαρίου. 
Ἐπὶ κλίνης δὲ χαθἰσας xa0' ἑσπέραν 
Παρεῖχεν ἀνάπαυσιν αὐτοῦ capxitp- 
Μετὰ βραχὺ 3' εὕρητο πρηνὴς ἐν χλίνῃ 
Ἐξαπίνης ἄναυδος, οὐκ ἑπαίων. 
8880 ᾿Γαῦτ' ἄρα συνέδραµον ᾿Ασκληπιάδαι 
ἛἜκαστος συµφέροντες ἄχος τῆς νόσου, 
Πρὸς δ᾽ αὖ ἀμυχὰς ἐν ποσὶ τεθεικότες, 
Τᾶλλα τε δρῶντες ὦν διδάσκαλος τέχνη" 
ἸΑλΛ’ οὐδὲν ἧττον ἡμέραν elc δευτέραν 
8885 Ὑπῆρχεν ἀχίνητος, ἄφωνος κράτωρ, 
Ἐμπληξίας νόσῳ γε συνισχηµένος' 
Νόσου δὲ μικρὸν ῥαΐσας πλὴν δυσκόλου 
Ε]χε χρόαν σώματος ἡλλοιωμενην᾽ 
ἸΑφῖκτο λοιπὸν εἲς βασιλείους δόµους 
8890 Τοὺς ἐν Νυμφαίφ᾽ καὶ βραχὺν βιοὺς χρόνον 
᾽ΑπΏλθε πρὸς Κύριον ἐκλιπὼν βίον; 
"Ava ἀγαθὸς xal στρατηγὸς γεννάλδας 
Πρὸς δυσ]ν ἑξήκοντα βιώσας ἔτη, 
Εξ v κατῆρξε πρὸς τριάκοντα τρία. 
8895 ᾿πεὶ 9 ἑτετρόχωτο χαλετῇ v^ot, 
Ἐπιπολάζων τοῖς τόποις ἦν Νυμφαίου, 
Κατὰ διαστήµατα πάσχων τοῦ χρόνου’ 
Ἐν παλατιῳ διάγων γὰρ ἔσθ᾽ ὅτε 
Ἐπὶ κλίνης ἄναυδος 1j» ἐῤῥιμμένος” 
8900 ἸΕνίοτ) αὖθις ἱππότης δεδειγµένος 
Ἐκινδύνευεν ἐκπεσεῖν ἐφεστρίδος, 
Bi μὴ παριππεύοντες ἀντεῖχον νέοι" 
Ela καθεστὼς τὸ φρόνηµα λαμθάνων, 
Βάδην ὑπῆρχεν εἰς δόµους ὑποστρέφων 


CIESARES. 


Α lgitur, o mi maxime Dei pontifex, 
me meo jure agero sit equum, 
atque Romanis legibus precipitur. 

Nam si parentibus natus essem barbaris, 
atque barbaricis innutritus legibus, 
juste, ut opinor, ad Loc jus compellerer : 
nunc cum Homana stirpe sim creatus, 
Romanis volo desceptare legibus. 

Sic Michaelem cibi patrocinantem 

Cesar tunc quidem dimittendum censuit ; 
nec tamen ille gravi suspicione caruit. 
Mittitur ergo a domino gratioso 

ad filium suum imperii successorem 
Manuelemque presulem Byzantii 

(hio enim per id tempus Ecclesie preerat) 
qui perquam gravibus Michaelem minis 
canonioisque jussious cogit dicere, 

se vere domino bene velle Cesari, 
fidemque in omni vita servatorum, 
atque apostasia prorsus alienum fore. 
Peractis his Joannes imperator 
matrimoniali copulat consortio 

buic Michaeli stirpe Palzeologo 
Theodoram neptem germani sui, 
sebastoeratoris scilicet Isaacii : 
jamque eum benigno respiciebat vultu 
atque amicorum habebat in numero. 
Hic fuit dicti exitus negotii. 

Postea Niceam ivit imperator 

ferme sub mensis finem Februarii. 

C Vespere porro lectulo decumbens 
corpuscuii quieti indulgebat : 
paulo post Bubito cernuus in culcitan: 
mutus inventus est et nihil audiens : 
quamobrem accurrentes Asclepiade 
morbo medelam variam adhibebant, 
et pedes etiam punctim vellicabant, 
promentes artis omne magisterium. 
Nihilo tamen minus jam die secunda 
immobilis mutusque jacebat Cesar, 
sensibus cunctis morbo consopitis. 
Mox aliquantum reviguit ; quamquam 
corpusculo defluxerat omnis color. 
Quare defertur in Nimphai regiam, 
ubi sat brevi tempore superstes, 

D postea defunctus ad Dominnm abiit : 
rex sane bonus et fortis imperator, 
annis duobus supra sexaginta 
vixit, in imperio triginta tribus. 

Is postquam gravem incidit in morbum, 
circa. Nympheei regiam divereans 

ex intervallo deficiebat animo. 

Interdum enim in palatio degens 
loquela in lecto carens recumbebat : 
interdum etiam equitans in publico, 
lapsurus erat cernuus ephippio * 

ni adequitantes subvenissent juvenes : 
et mox erectus, spiritu recepto, 
revertebatur pedibus in regíam, 


326 


327 EPHRJEMI CHRONOGRAPHI 


- vel gestatus a famulis in sellula. 


THODORUS DUCAS LASCGARIS ΑΝ. III. 

MENS. ALIQUOT. 

Sic vita termino Joannes imposito 

heredem dignitatis et imperii 

filium reliquit Theodorum Lascarim 

cognomen id habentem a majoribus, 

annos tunc natum tres supra triginta, 

ut tradiderunt temporum periti. 

Hunc more solito clypeo sublatum 

imperatorem salutavit populus : 

isque Nymphosi regia profectus 

Philadelphiam sine mora accessit, 

ubi cum a8ultano fedus confirmavit. 

Illinc Nicenam progressus in urbem 

regium plausum audiit solemniter. 

Mox congregatis undique pastoribus 

precipuaque rite cleri parte 

cum his de summo presule deliberabat, 

quoniam Manuel patriarcha obierat 

mensibus ante Caesarem duobus. 

Atquc id urgebat, ut accepto stemmate 

in occidentem iret cum exercitu, 

re8 ibi turbante Michaele Bulgaro 

quem ex Asane ediderat filia Angeli. 

Cesaris enim hic audito obitu, 

nostra incursabat graviter castella 

llesperiisque nocebat pzovinciis. 

Itaque aliis alios eligentibus 

ad patriarcha summam dignitatem, 

communis demum Blemmydam sententia 

Nicephorum honore dignum censuit, 

virum virtule et mente prestantissimum, 

omni exornatum doctrinarum genere, 

suceque etatis nemini secundum, 

diciplinarum omnium magistrum 

et summo amore Cesari devinctum, 

cui litteras discenti preceptor fuerat, 

necnon ad alias pulchras disciplinas. 

Mire ergo Cesari placebat electio, 

qui hunc ad sacrum solium vocabat 


haud preces solutn sed vim quoque udhibens. 


Sed repugnantem dignitati cernens, 
neque se omnino patienlem flecti , 

ad monachum Arsenium suffragium vertit 
degentem prope lacum Appolloniatis, 
nulla propemodum praeditum doctrina, 
unius leviter conscium grammatice, 
gravibus prorsus acientiis expertem. 
Atque hunc accitum festinatim Cesar, 
jamque presentem, patriarcbam elegit : 
pastoribusque precipit, celeriter 

ipsum ordinibus initiareat sacris : 

qui tridui spatio consecrant Arsenium 
diaconum presbyterum et episcopum : 
ἃ quo imperator corona redimitus 


328 
Α 8905 "Η xal φοράδην τοῖς ὑπηρετουμένοις. 
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΔΟΥΚΑΣ O ΛΑΣΚΑΡΙΣ ET. T", c. 


Οὕτω τὸ βιοῦν ἐχμετρῶν Ἰωάννης 
θεόδωρον κληροῦχον ἀρχῆς καὶ κράτους 
Τὸν παϊΐδα κατέλιπεν, ἐκ Λασκαρίων 
Τοὐπώνυμον φέροντα τῶν προπατόρων᾽ 
8910 "Αγοντα τριάχοντα τοῦ βίου χρόνους 
Πρὸς τριαὶν ἄλλοις,  ἔφασαν εἰδότες. 
"Uc αὐτοκράτωρ βασιλεὺς ἐπ᾽ ἀσπίδος 
)Αναγορευθεὶς κατὰ χρατῆσαν ἔθος, 
Εὐθὺς ἀπάρας ἀπὸ χώρου Nupapaloo, 
8915 Τὴν Φιλαδέλφου καταλαμβάνει πόλιν, 
Αφ' o6 βεβαιοῖ τὰς πρὸς σουλνὰν συµθάσεις. 
Κάχεῖθεν ἐλθὼν εἰς Νικαέων πόλιν, 
Β Βασιλικῆς ἔτυχε τῆς εὐφημίας' 
Εἰτ᾽ ἀρχιθύτας ἀλίσας πανταχόθεν 
8920 Κλήρου τε παντὸς τοὺς λογάδας ὡς δέον, 
Σὺν τοῖσδ᾽ ἑδίφα προστάτην Ἐκκλησίᾳ, 
Τοῦ ποιµενάρχου Μανουἡλ τεθνηκότος 
Πρινἡ θανεῖν ἄναχτα µησί που δύο.' 
Ἔσπευδεν οὖν ὡς ταινιωθεὶς τῷ στέφει 
8925 ᾿Επιστρατεύσει τοῖς κατὰ δύσιν τόποις 
Πάσχουσι κακῶς πρὸς Mta? Βουλγάρου 
"Ov Αγγέλου παῖς ἀπέτικτεν ᾽Ασάνῃ' 
Μαθὼν γὰρ οὗτος τὸν µόρον βασιλέως 
Σφοδρῶς ἐπῄει ᾿Αωμαϊκοῖς φρουρίοις 
8930 Τοῖς κατὰ δύσιν χειµένοις xai χωρίοις, 
Ἅλλων παρ) ἄλλων τοιγαροῦν καλουµένων 
Eic ποιμεναρχίαν τε καὶ προεδρίαν, 
C Ἡ δόξα κοινὴ Βλεμμύδην Νιχηφόρον (84) 
Προστασίας ἄξιον εἶναι προὐτίθει, 
8935 "Ανδρ᾽ ἀρετῇ τε συνἑσει χεχασμένον. 
Ἴδριν αοφίας παντοδαπης xal λόγων, 
Καὶ τῶν κατ αὐτὸν οὐδενὸς λελειμμένον, 
Τετρακτύος διδάσκαλον µαθηµάτων, 
Φιλούντα φιλοῦντα πρὸς βασιλέως, 
8940 Διδάσκαλον φανέντα τῷδε τῶν λόγων, 
Παιδείας ἄλλης xai καλῶν διδαγµάτων’ 
Καὶ βασιλεὺς οὐχ ἧττον ἡγάπα τὀδε. 
Ἔσπευδεν οὐκοῦν τόνδ ἑνιδρῦσαι θρόνῳ, 
Ἠεῖραν προσάγων, προστιθείς τι καὶ βίας. 
8945 Ὡς δ᾽ εἶδεν οὐ θέλον κα τὴν προεδρίαν, 
Τρόπῳ δὲ παντὶ µηδόλως πεπειαμένον, 
Ἐπὶ μοναχὸν ᾿Αρσίένιον ἐτράπη, 
᾽Ασχοῦντ) ᾿Απολλωνιάδος κατά λίμνην, 
Πεῖραν ὀλίγην γραμμάτων κεχτημένον. 
8050 ᾿Επιπολαίως γραμματικῆς ἡμμένον, 
"AuAcy 9 ἄγευστον ἐγκρίτων µαθηµάτων. 
Τοῦτον µετεστείλατο ταχέως κράτωρ, 
Καὶ δὴ παρόντα πατριάρχην δεικνύει’ 
Καὶ ποιµενάρχαις ἐγκελεύεται τάχος 
8055 ᾽Απαντ ἐπ᾽ αὐτῷ τὰ κατὰ νόμους δράσαι, 
"Qv xal τελοῦσιν ἐν τρισὶ τόνδ’ ἡμέραις 
Διχάονόντε καὶ θύτην καὶ ποιμένα” 
Παρ’ οὗ βασιλεὺς ταινιωθεὶς τῷ στέφει, 


(48) Hio est, cujua orationem de regis officio, ad Theodorum imp. soriptam, ego nuper edidi in coll. 


Vat. volumine secundo. 


329 


Ὡς εἴχεν ἐξώρμησεν só0bc πρὸς δύσιν 
8960 Ἱορθμὸν διαθὰς ναυσὶν Ἑλλησποντίων" 
Καὶ καταλαθὼν ᾿Αδριανοῦ τὴν πόλιν, 
Ἐν τῷδε διήγαγεν ἡμέραν ulav: 
Eix' ἐχτρατεύει πρὸς τὰ Ῥοδόπης µέρη 
ΜΒατὰ Μιχαἡλ Βουλγάρων ἀρχηγέτου 
8965 Σὺν στρατιᾷ κατ’ Βὔρον ἐσχηγέτου 
Ὃς εἴλε Στενίµαχον, Τζέπαιναν, Οὔστραν, 
Κρυθοὺς, Περπεράκιον χαὶ Περιστίτζαν, 
Ἐφραὶμ., Κριτζιμὸν, ᾽Αχριδοῦ πᾶντα τόπον, 
Ὑπήκοα φρούρια τῇ Ῥωμαίδι; 
8970 Οὕτως ἐπιόντος δὲ κρατᾶρχου δρόµῳ, 
'O Μιχαἡλ γνοὺς ἐκ χατασκόπων δράµα 
Φυγὰς ἀπιὼν Qysto πρὸς πατρίδα 
Αὐτός τς xal στράτευµα διὰ δυσπόρων 
Συνηρεφῶν τρίθων τε xal δυσεχθάτων. 
8015 Βδὁρὼν κενόν δ᾽ ἕωθβεν ἄναξ τὸν τόπον, 
Ἐπὶ Βιῤῥόην Tie τὴν ἐν γειτόνων’ 
Ἐλὼν δὲ ταύτην καὶ σκυλεύσας τὰ πἑριξ. 
Elc )Αδριανοῦ τὴν πόλιν ὑποστρέφει 
Μιετὰ λαφύρων ἀμυθήτων τε σκύλων; 
8080 'Ag' οὗ πεπομφὼς στρατιὰν ὅτι τάχος, 
Πόλεις παρεστήσατυ τὰς ἁποστάσας' 
Καὶ βασιλεός δ᾽ ἕξεισι κατὰ 'Ῥοδόπης, 
Καὶ Στενίµαχον, Κρυτζιμὸν, Περιστίτζαν, 
Ἐκανχσώζει χράτει τῶν Αὐσόνων; 
8985 Ἔμεινε δ᾽ ἀνάλωτος Τζέπαινα μόνη 
Διά τε χρυμὸν καὶ τόπου δυσχωρίἰαν. 
Ἶρος δ’ ἐπιλάμψαντος αὐτίκα γράφει 
"Αναξ στρατηγοῖς τοῖς κατὰ Σέῤῥας πόλιν 
To Στρατηγοπούλῳ καὶ Τορνικίψ 
8900 Μετὰ στρατιὰς προδαλεῖν τῇ Τζεπαίνῃ. 
Ἐξήεσαν οὖν παρὰ τόνδε τὸν τόπον" 
Εἰτ' οὐκ ἱδόντες στρατιάν ἑναντίων, 
Oo ὁπλίτας ἰόντας elc µάχην Auc 
Φύλλων δὲ κτύπων xal ψόφων ᾖσθημένοι, 
8993 ὣᾧχοντ) ἁκόσμως ἐν φυγῇᾷ λελοιπότες 
Ἴππους πανοπλίας τε καὶ σκευἠν ὅλην 
Toic ἱπποφορθοῖς xal συθώταις Βουλγάρων" 
"O γνωσθὲν ἠνίασεν ἄνακτα λίαν. 
Οὐχ ἦττον ἠνίασεν εἰσπεσὸν πάλιν 
9000 Λυποῦν τι κακὸν Δραγωτᾶς ἐκ Βουλγάρων, 
΄"Αρχων στρατιᾶς τῆς κατὰ Μελενίχον’ 
Ὅστις ἀποστὰς καὶ στρατὸν συναλίσας 
Κατατρέχων ᾗν τὰ πέριξ Μελενίχου: 
"Acto δὲ συνέχλεισε πορθῆσαι θέλων. 
9006 "κουστο ταῦτα βασιλεῖ στρατηγέτῃ, 
Καὶ τὴν ταχίστην ἀετός τις καθάπερ 
Ἔχιστος ἕπτη πρὸς Μελενίκου τόπους 
Μετὰ στρατιᾶς xal στρατηγῶν ταγμάτων. 
Καὶ καταπλήξας στρατιὰν ἐναντίων 
9010 Αἰφνιδίῳ τε xai στρατιᾶς τῇ στίφει, 
Ἐτρέψατο các εἷς φυγὴν κατακράτος, 
Κτείνων, διώχων, αἰχμαλώτους λαμθάνων, 
Ὡς ἐκ τοσούτων ἐκφυγεῖν βραχεῖς µόρον, 
Καὶ πρὸς Μυσίας διασωθῆναι µέρη. 
9045 Ὁ δ᾽ αὖ ἁραγωτᾶς συµπατηθεις ἁθλίως 
ππων ποσὶν τέθνηκεν ἐκλιπὼν odoc. 


Οὕτω βασιλεὺς διαθεὶς πάνθ᾽ ὡς δέον͵ 
Ῥασποι. Gn. CXLIII. 


CJESARES. 


À in occidentem protinus discedit, 
Hellespontiacum navibus fretum transiens. 
Atque Hadriani delatus ad urbem, 
ibi vix uno demoratus die, 
castra promovit Rhodopem versus 
conira Bulgaricum principem Michaelem, 
qui cum exercitu ad Hebrum morabatur; 
Stenimachum ceperat, Tzepenam, Ustram, 
Cribos, Perporacium, et Peristitzam, 
Ephremum, Critzimum, cunctam Achridem 
que nobis arces antea parebant. 

Nunc de irruente celeriter Cesare 
ab explorante Michael admonitus, 
fuga se statim retulit in patriam 
ipse cum copiis, per locos difficiles 


p Perque dumosos sine calle saltus. 


Mane cum vacuum locum reperisset 
Cesar, propinquam pervenit ad Berrhoen : 
qua capta, agroque proximo direpto 
Hadrianopolim semet recipiebat 

non sine multis spoliorum divitiis. 

Atque illinc misso protinus exercitu 
recuperavit urbes apostolicas. 

Ipse perrexit imperator ad Rhodopen, 
Stenimachumque, Peristitzam, Crytzimum 
Romano rursus addidit imperio. 

Una Tzepana perstitit invicta 

ob loci asperitatem atque hiemis. 

Sed vere exorto, statim dedit litteras 

&d duces Cesar Serris demorantes 


C Strategopulum scilicet et Tornicium, 


ut cum, exercitu quaterent Tzepsnarm.. 
Illi ad huno agmine tendentes locum, 
cum neo vidissent hostilem exercitum 
neque ruentes in prelium armatos, 
foliorum tantum sonitu perterriti 
turpiter diffugerunt, abjectis etiam 
equis et armis et sarcina universa. 
que preda cessit armentariis Bulgaris. 
Rem autem Cesar pertulit egerrime. 
Nec minus aliud superveniens malum 
sensit, videlicet Bulgarum Dragotam, 
nosiras regentem Melenici copías. 
Rebellans enim, congregato exercitu, 
populabatur Melenici fines 

ipsamque urbem obsidens premebat. 


D Audiit hoo in castris imperator, 


utque volatum aquilae emulatus 

vie compendio pergit Melenicum 

cum suis copiis ordinumque ducibus : 
perterritoque hostium exercitu 

subito adventu militumque numero, 
fugam ingentem atque cladem edidit, 
persequens, cedens, captivos intercipiens, 
ut pauci ez tot interitum vitaverint, 
qui fuga in Mosis partes evaserunt. 
Dragotas autem proculcatus misere 
equorum pedibus vit» rupit filum 

His Cesar actis ex animi sententia, 


11 


330 


33i . EPHRAMII CHRONOGRAPHI a 332 


et defectorum feminis ao liberis 
alio translatis, procul Melenico.. 
Thessalonicam illino est reversus : 
unde trangmisso Axio profundo, 
Bodenos venit aquis abundantes: 
ubi laborans ventris doloribus, 
paulum propterea substitit diebus. 
Mox recreatus, Prilapum invisit, 
ubi non paucis perstitit diebus. 
Deinde transiit ad Belesum oppidum; 
contra quod machinis bellicis directis, 
in deditionem mox cives accepit, 
qui obtenta nequid paterentur fide 
gemet ac oppidum permiserunt Ceesari. 
Quamobrem arci imposito presidio, 
per Nautzapoleos aridam regionem, 
aqua laborans atque commeatu, 
egre pervenit tamen ad urbem Serras; 
ubi ex Oriente litteris perlatis, 
Turcas agente Tacharionum denuo 
periclitari intelligit et conturbari. 
Quod ubi Cesar novit, cursu concito, 
processit sine mora ad Hebrum flumen: 
ubi rumorem falsum essc intelligens. 
de itinere suscepto nonnihil devians 
Didymotichum contulit se in urbem, 
deinde ad inclytam Hadrianopolin, 
et ad Tzepenam oppugnandam rediit ; 
sed cum nihil proficeret reversus est 
ad munitum oppidum Didymotichum: 
ubi relicto non modico exercitu 
cum ducibus et oppidi custodibus, 
Lascari Manuele, et Margarite 
homine rusticano et pulte alito 
Neocastrisque originem trahente; 
insuper belli ordine prescripto; 
illino discedens Hellespontum transiit, 
Btationesque Lampsaci constituit : 
ubi suos duces celsis dignitatibus 
auxit, ornavit, premiaque distribuit. 
Georgium quidem vulgo Muzalonem 
protovestiarii et simul protosobasti 
nec non stratopedarche orvavit titulis: 
hujus autem fratrem Andronicum, 
magni donavit officio domestici : 
Angelum denique fecit protostratorem. 
His actis imperator revertebatur 
ad suum regale Nymphei palatium : 
ubi per hiemis tempora versatus, 
vere appetente exercitum collegit 
innumerum pedestrem atque equestrem, 
conoretum Mosis, Italis, atque Scythis. 
precipue tamen viris nostri generis : 


dirigensque iter in occidentem, 


Helespontiacam Lampsacum devenit: 
ubi cladem exercitus intellexit 
ducumque relictorum Didymotichi. 
Nam Cesare in longinquis absente locis, 
rex Bulgarorum conscripta Scytharum 


Α 
9020 


9025 


9030 


B 


9035 


9040 


9045 


9050 


9055 


9060 


D 


9065 


9070 


9075 


Καὶ τὰς ἀπίστων γαμετὰς xai τεχνία 
Ηοῤῥωτάτω θεὶς ἄστεος Μελενίκου, 
Ἐκεῖθεν ἦκεν elc θεσσαλονικέων" 

Αφ’ οὗ περάσας ᾽Αξειὸν βαθυδίνην 
”Αστυ Βοδηνῶν ὑδατόῤῥυτον φθάνει" 
Ἓνθα νοσήσας κοιλιακόν τι πάθος, 
Μικρόν τι χώρῳ προσµένει τούτου χάριν. 
ΒΕἶτα ῥαΐσας ἄστυ Πριλλάπου βλέπει, 

Οὗ διαγαγὼν οὐκ ὀλίγας ημέρας, 

Ἐπ στρατεύει Βελεσῷ τινι πόλει, 
Καθαιρετικὰς μηχανὰς ἐπηγμένος" 
Ἴνπερ παρεστήσατο tjj συµφωοίᾳ 

Τοῦ µή τι’ παθεῖν ὄρχον εἶσδεξα µένων 
Τῶν ἔνδον ὄντων xal προδόντων τὴν πόλιν. 
”Απαντα τοίνυν eb διαθεὶς φρουρίου, 

Διὰ Ναυτζαπόλεως ἀνύδρου τόπου 

Σὺν ἀπορίᾳ καὶ ποτῶν xai βρωµάτων, 
Elc Σέῤῥας ἦκε τληπαθῶς πλὴν τὴν πόλιν 
Ἔνθα γραφὴν δέδεκτο πρὸς τῶν ἐξ έω. 
"Q«t τὰ Τούρχων πρὸς Ταχαρίων ἔθνους 
Κυμαίνεται νῦν καὶ ταράσσεται πάλιν. 
Ταῦτα διαγνοὺς, συντεταγμένῳ δρόμῳφ 
Πέφθακεν Εὖρον τὸν ποταμὸν ἐν τάχει’ 
0ὔ µήνυµα γνοὺς ἀερεχὲς μὴ τυγχάνειν, 
Τρίδου παρεχκλίνας τι καταλαμθάνει 
Διδυμότειχον ὠνομασμένην πόλιν’ 

Εἴτα κυδίστην ᾿Αδριανοῦ τὴν πόλιν. 

Καὶ πάλιν ἑστράτευσε κατὰ Τζεπαίνης' 
Καὶ μηδοτιοῦν δεδραχὼς, ὑποστρέφει 
Κατὰ Διδυμότειχον ἀσφαλῆ πόλιν’ 
Ἔνθα λελοιπὼς στρατιὰν οὗ µετρίαν, 
Καὶ ταγματάρχας καὶ φύλακας φρουρίου, 
Μανουλλ τὸν Λάσκαριν καὶ Μαργαρίτην 
᾿Αγροΐχον ἄνδρα πιτύροις τεθραμμένον 
Ἐκ Νεοκάστρων σείρὰν ἕλκοντα γένους" 
Καὶ νουβετήσας σφᾶς δέοντα πρὸς µάχα, 
Ἐκεῖθεν ἄρας ᾿Ελλήσποντον διέθη" 

Καὶ σχηνὰς αὐτοῦ πηγνύει πρὸς Λαμφάκῳ, 
Καὶ τοὺς 6o! αὑτὸν ἀξίαις ὑπερτάταις 
Τιμᾷ, χυδαίνει δωρεάς τε προσνέµει. 
Γεώργιον μὲν Μουζάλωνα τοὐπίχλην 
Πρωτοθεστιάριον ἀναδεικνύει 
Πρωτοσεθαστὸν στρατοπεδάρχην μέγαν' 
᾽Ανδρόνιλον δὲ σύγγονον τούτου πάλιν 
Μέγαν κατωνόµασεν ἐν δοµεστίχοις" 

Τὸν "Αγγελον δὲ πρωτοστράτωρα πάλιν 
Ταῦτα δεδρακὼς βασιλεὺς ὑποστρέφει 
Πρὸς βασιλείους τοὺς ἐν Νυμφαίῳ δόµους 
Οὔ διαγαγὼν χειμερινὰς ἡμέρας, 

ρος φανέντος στρατιὰν συναλίσας 
Μυριάριθμον πεζικὴν o0 ἱππότιν 

Μυσοῖς συγκροτουµένην, Σχύθαις, 
Μάλιστα πάντων 'Ρωμαϊκῇ πληθύϊ, 

Ὡς πρὸς δύσιν ἔτεινεν ὅρμημα κράτωρ, 
Καὶ Λάμψακον πἐφθαχεν Ἑλλησποντίαν" 
Ἔνθα περ ἔγνω συμῳαρὰν στρατευμάτων 
Καὶ τῶν στρατηγῶν τῶν iv Διδυμοτείχῳ. 
Ἐπεὶ γὰρ ἁπῆν βασιλεὺς μακρὰν τόπου, 
'O Βουλγαράναξ ἐκ Σχυθῶν συναλίσας 











Χιλιάδας τέτταρας, εἴτε καὶ πλέον, 
Κατὰ θρήχης πἔπομφε χωρῶν, ἀστέων : 
Oi πρὸς ποταμὸν Ῥηγῖνα χεχυµένοι, 
9080 "Απαντ᾽ ἑποίουν Σχυθιχκὴν ἐρημίαν * 
Ἔνθα στρατηγοὶ προσταγῆς βασιλέως 
Οὖὐκ οἶδα τί παθόντες ἐχλελησμένοι, 
Ἐπαφιᾶσι τὴν στρατιὰν τοῖς Σκύθα!ς * 
Συῤῥήξεως οὖν συµθάσης ἑχατέροις, 
9085 Νικῶσαν ἠνέγκαντο βαρθάρων στίφος, 
Καὶ κτείνεται στράτευµα Ρωμαίων ξίφει * 
“Αλίσχεται δὲ Μαργαρίτης τοῖς Σχύθαις 
Πολλοῖς σύναµα xal πιπράσχεται σφίσιν * 
"O γνοὺς ὁ κρατῶν καταταχήσας δρόμῳφ 
9090 Βουλγαροφύγῳ προσπελάζει φρουρἰῳ 
Kai τινας εὑρὼν βαρθάρων ἐν Βιζύῃ, 
Ἔργον σπάθης τίθησιν αὐτοὺς xal ξίφους, 
Πλὴν χαταλαθὼν τὸν ποταμὸν Ῥηγϊνα, 
Σκηνὰς ἐχεῖ πήγνυσι καὶ παραμένει * 
9095 ἛἜνθα περ ΌΟὗρον 'Picov ὠνομασμένον 
Τὸν Παιόνων πέποµφε ῥῆγα (8 ) Μυσάναξ 
Πρὸς τὸν κρατάρχην θεόδωρον Λὐσόνων, 
Ὡς ἂν ἐρωτήσειε τὰ πρὸς συµθάσεις. 
᾽Αφιγμένος γοῦν "Paso ὡς βασιλέα 
9100 "Qv πενθερός γε Βουλγάρων ἀρχηγέτου 
Καλῶς ἐδέχθη καὶ λιαν φιλοφρόνως, 
Καὶ συµθιθάσεις ἐχτελεῖ σὺν ὀρχίοις * 
AV δ’ ἦσαν, ὡς TG naa ᾿Ρωμαίων κράτει 
Πρὸς Βουλγάρων ἄρχοντος ἀφεθῇῃ πάλιν * 
9105 Τούτων βασιλεῖ κατὰ νοῦν πεπραγμένων, 
"Apzc ἐκεῖθεν, θεσσαλονίκην βλέπει, 
Ἔχων μεθ) αὐτοῦ καὶ Μιχαὴλ δεσπότου 
Σύνευνον ἅμα φιλτάτῳ Νιχηφόρῳ, 
Ὁδοιποροῦντας εἷς περάτωσιν γάμων. 
91410 "Ἠνυστο τοίνυν τὰ τῶν γάμων ὡς δέον * 
Iíaiba κρατάρχου Μαρίαν Νικηφόρος 
Κατὰ νόµους σχὼν εἷς γάμου κοινωνίαν. 
Πλὴν πρὀσθεν ἀπέλωσεν Δὐσόνων κράτει 
Σέρθια Δυῤῥάχιον οὗτος δεσπότης 
9115 Περὶ γυναιχὸτ δειλιῶν καὶ φιλτάτου * 
Ἐν τοῖσδε διάγοντος ἄνακτος τότε, 
Γραφήν τις ἐκπέπομφέν ol Βιθυνόθεν 
Διεξιοῦσαν ὡς ἀποδράσας ἔχει 
Πρὸς Περσίδος γῆν ἡγεμὼν Βιθυνία 
9120 Βαλαιολόγος Μιχαἡλ Κομνηνόπαις. 
Τοῦτ) ἀνακυχᾷ καρδίαν βασιλέως * 
Ὅμως ἀπιὼν ἐν φυγῇ πρὸς Περσίδα 
Γράμμ’ ἐγχαράττει προστάταις Βιθυνίας 
Ἐν ὑπογραφαῖς ἀσφαλισθὲν ἴδίαις * 
9125 Διαγορεῦον ὡς Ἐκείνος μὲν τάχα 
Φεύγει δεδιὼς τὴν σθέσιν τῶν ὀμμάτων * 
Αὐτοὶ δ᾽ ἔχεσθς νουνεχῶς τῶν πραγμάτων, 
Καὶ πάντα δρᾶτε πρὸς φυλακὴν ἀστέων 


Χώρας τε λοιπῆς, φηαὶ, xal στρατευμάτων. 


9130 Τουτὶ χομισθὲν τὸν κρατάρχην ἠἡδύνει * 
Πλὴν διαθεὶς εὖ τὰ γαθ᾽ ἑσπέραν ἀναξ, 
. Μετὰ στρατιᾶς ἐκτρέχει πρὸς τὴν Eo 
Λιπὼν στρατηγοὺς κατὰ θεσσαλον΄κην 


(85) Falli videtur Ephremius. Acropoltia enim dicit hunc Urum Ungarie regis generum, 


regem. 


CJSSARES. 


À milla ferme quatuor aut etiam plura. 
per Thracie immisit terras atque urbes : 
qui circa lumen, cui nomen Regina, 
vagi palantes omnia corrumpebant. 
Tunc nostri duces, Cesaris mandato 
nescio quo pacto oblivioni tradito, 
cum suis copiis aggrediuntur Scythas : 
et jam utrinque armis concurrentibus, 
barbara phalanx retulit victoriam, 
cesuaque noster fuit gladio exercitus : 
ipse quin etiam Margarites capitur 
cum aliis multis, atque a Scythis venditur. 
Ciesar re cognita, subditis calcaribus 


ad arcem Bulgarophygum accurrit statim : | 


Byzieque nactus aliquantos barbaros, 
B oceidione omnes gladio occidit. 
Verum progressus ad Reginam fluvium, 
tentorium ibi fixit, atque substitit. 
Atque illuo Urum cognomento Rosum 
Paonie regem misit rex Bulgaricus 
ad Romanum Cesarem Theodorum 
ut de integranda pace verba faceret. 
Imperatorem igitur conveniens Rosus, 
qui socer erat regnatoris Bulgari, 
amanter est exceptus et honoriflce, 
jurateque pacis sunt conditiones 
nempe ut Romano Tzepenam imperio 
rex Bulgarorum denuo concederet. 
Qua re peracta ex animi sententia, 
Thessalonicam illinc Cesar venit, 


C despote quoque Michaelis habens 


in comitatu uxorem cum fllio suo 

ob peragendas nuptias Nicephoro. 
Ergo nuptiarum celebratur ritus, 
Cesaris filiam Mariam Nicephorus 
legitimo conjugio sibi copulat. 

Antea tamen cesserat imperio 

nostro Dyrrachium Serviorumque castrum 
despota uxori filioque timens. 

Dum in hoo Cesar versatur negotio 
accipit litteras missas ex Bithynia 
signiflcantes profugisse ad Turcas 
Bithynie rectorem Paleologum 
Michaelem illum Comnenie natum: 
que res turbavit imperatoris animum. 
Cum ille tamen ad Turcas profugeret, 


D schedam Bithynie scripsit magistratibus 


quam propria manu subscribens firmavit : 
significans, 86 quidem extorrem ire, 

ne pateretur oculorum damnum ; 

ceterum ipsi rem prudenter gererent, 

et custodirent sedulo civitates. 
provinciamque et milites recte regerent. 
Qua res nuntiata imperatori plaouit : 
jamque ordinatis in occidente rebus, 

ad orientem cum mlite excurrit, 

relicto duce Thessalonica 


non 


338 EPHRJEMM CHRONOGRAPHI 


Lascari Micheele viro strenuo, 

Prilapi autem Scuterio Xylea 
congruum sibi cognomen gerente. 
Belesso imposuit locisque finitimis 
custodem Theodorum Calampacem. 
Illyrium denique Chabaroni tradidit. 
His super, summo dignitatis apice, 
constituit Georgium acropolitam 
pretoris titulo pridem exornatum. 
Georgius hic contulit se Berrhoeam, 
ubi exspectabant eum legati pape: 
quibuscum ex sententia negotium gessit, 
eosque posthinc dimisit in patriam. 
Deinde accessit ad Serviorum castrum, 
preteriensque oppido Castoria, 

per Achrin iter faciens Albanum venit, 
atque illinc demum ad urbem Epidaurum : 
in qua dispositis prout viaum est rebus, 
viam emensus per Chunabiam, Matem, 
Citzabin atque Debren parvas urbes, 

ut potuit pervenit ad urbem Prilapum. 
Atque ibi versanti Acropolite 

tristis repente rumor est intellectus, 

. Chabarorem scilicet Constantinum 

in Caninorum conclusum castello, 

a sorore uxoris Michaelis despote 
Maria deceptum nuptiis et amore, 
vinctum teneri ferreis compedibus. 
Interim vero Michaelem despotam 
pacis cum Cesare violato jure, 
ditionem nostram armis concursare : 
jamque invanisse cunctam Pelagoniam, 
universumque Prilapi territorium, 
unico excepto Prilapi presidio, 

quod tamen ipsam proditione cepit. 
acropolites autem in arce degens, 
quadam conscensa castelli turricula, 
perstabat illic ; donec juratam fidem 
obtulit illi despota, force incolumem, 
atque ad suum Cesarem dimissum iri, 
Tunc 8e permisit hosti cum turricula, 
Michael tamen despota perjurus 
solidis illum vinculis astrinxit. 

Ecce autem Michael Comnemus ille, 
quem sepe memoravit historia nostra, 
non sine sacramento in fidem Cesaris 
rursus recuptus, a Turcis regreditur: 
et cum Macedonum militum exercitu 

in occidentem mittitur contra despotam. 
Is igitur so contulit Thessalonicam ; 
moxque conjunctus Michaeli Lascari 
simul in agrum incurrit Berrhoes, 
atque inde predam abstrahit innumeram. 
Sic perlurbato rei publica statu, 
pessimus etiam Triballorum princeps 
perjurus vir, crudelis, temerarius, 
mille conscriptis e* amplius militibus, 
Romanas terras vagans infestabat. 
Neque cessabat in occidento Michael 


À Μιχαὴλ Λασκάριον ἄνδρα γεννάδαν, 

9185 Ἐν δὲ Πριλλάπῳ Σκουτέριον Ἑνλέαν 
Ἐπωνυμίαν ἀτρεχῆ κεκτημνον * 

Ἐν δ᾽ αὖ Βελεσσῷ τοῖς περικύκλῳ τόποις 
Φύλαχα θεόδωρον τὸν Καλαμπάκην * 
λλυριῶν δὲ Xa6dpuv' ἐπιστάτην. 

9140 Πρὸς τοῖσδε Γεώργιον ᾿Ακροπολίτην 
"Αρχοντα πάντων xal πρὀεδρον δεικνύει͵ 
Πρόσθεν τιµήσας τῇ πραίτωρος ἀξίᾳ. 
Οὕτως ἀφῖκτο πρὸς πδλιν Βεῤῥοιαίων, 
Κάχεῖσε πρέσθεις προσµένοντας τοῦ πάπα 

9145 EO τὰ κατ) αὐτοὺς διαθεὶς ὥσπερ δέον, 
Ὑποστρέφειν δέδραχε πρὸς τὴν πατρίδα. 
Εἶτα παρελθὼν φρούριον τῶν Σερθἰων, 
Καὶ Καστορίαν παραµείψας τὴν πόλιν, 
Av ᾽Αχρίδος πέφθακεν ᾿Λλθάνου τόπον, 

9150 Κάχεῖθεν ἦχεν etc Ἐπίδαμνον πόλιν, 
Κάκεῖ διαθεὶς τὰ xatà νοῦν ὡς δέον͵, 

Διὰ Χουναθίας τε xal Μάτης τόπων, 
Κιτζάθεως Δεύρης τε τῶν πολιχνίων, 
Ὡς εἴχε κατέλαθεν ἄστυ Πριλλάπου * 

9155 Ἔνθα διατρἰθοντι κατ ἄστυ τόδε 
Δυσάγγελος φήμη τις ἦχεν ἀθρόον, 

"Q«: περ ἁλοὺς Χαθάρων Κωνσταντῖνος 
Ἐν χαστελλίῳ Κανίνων πρὸς Μάρίας 
Γυναικαδέλφης Μιχαἡλ τοῦ δεσπότου, 

9160 Ἐρωτοδέσμαις ἀπατηθεις xai γάμῳ 
Elpxt?, κατακἐκριτο χλοιὰ καὶ πέδας. 
Καὶ τηνικαῦτα Μιχαὴλ ὁ δεσπότης 
Τὰς πρὸς κρατοῦντα συµθάσεις διαλύσας, 

C Χώρας ἐπῄει Ῥωμαϊχὰς σὺν ὅπλοις, 

9165 Πᾶσάν τε χατέλραµε Πελαγονίαν, 

Καὶ τὸν πἑριξ ἅπαντα χῶρον Πριλλάπου * 
Τὸ φρούριον λέλειπτο Ηριλλάπου µόνον, 
"Orsp προδόντων συνέλαθε καὶ τόδε * 
᾿Ακροπολίτης ὃ᾽ εὑρεθεὶς ἕνδον τότε, 

9170 Ἐρύματός τι καταλαθὼν πυργίον, 

Ἐχεῖ διῆγε, καὶ λαθὼν πρὸς δεσπότου 
"Opxta κακῶν ἀπαθῆ πεφηνέναι 

Καὶ παραπεμφθῖναι δὲ πρὸς βασιλέα, 
Αὐτὸν παραδέδωκε σὺν τῷ πυργίῳ. 

9175 Ὁ Μιχαὴλ 9' ἔφορχκος ὢν ὁ δεσπότης, 
Δεσμοῖς περιέθαλεν αὐτὸν ἀφύχτοις. 

Ὁ 8' αὖ Κομνηνὺς Μιχαὴλ, οὗ πολλάκις 
Μνήμην ἐποιησαμεν ἀνόπιν λόγου, 
"Opxia λαθὼν πιστὰ πρὸς βασιλέως, 

D 9180 Πρὸς τὀνδ᾽ ἔπανέζευξεν ἐκ τῆς Περσίδος - 
"Q δοὺς στρατιὰν ἐκ Μακεδόνων ἄναξ, 
Εὶς ἑσπέραν πέπομφε κατὰ δεσπότου * 
Καὶ χαταλαόὼν θεσσαλονίκην πόλιν 
Kal που συνελθὼν Μιχαἡλ Λασκαρίψ, 

9185 Σὺν τῷδ' ἐπῆλθε τὰ µέρη τῆς Βεῤῥοίας, 
Καὶ λείαν ἀπήλασεν ἔνφεν μυρίαν. 

Τῶν πραγμάτων οὕτω δὲ διακειµένων, 

Καὶ Τριδαλάρχης ἡ Χάκιστος καρδία, 

Ἔκσπονδος ἀνὴρ, ἀποφρὰς, µιαιφόνος, 
9190 Ὑπὲρ χιλίους στρατιὰν συναλίσας, 

Τὰ ᾿Ρωμαϊκὰ xavtóptus χωρίᾳ. 

Ὁ δεσπότης δὲ Μιχαὴλ τὰ πρὸς δύσιν 








337 


9195 


9200 


CASARES. 


Δγῶν, ἐρημῶν οὐκ ἕληγε καθόλου 

Kal τῇ χατ᾽ αὐτὸν προστιθεὶς ἐξουσίᾳ 
Ὅθεν στρατιὰν ἱκανὴν ἀποχρίνας 

"Hc ἡγεμὼν vai; θεόδωβρός τις νόθος, 
Πρὸς τὰ Βοδηνῶν ἐξαποστέλλει µέρη: 
Ἡ ᾿Ρωμαϊχκῷ συντυχοῦσά που στίφει, 
Ὕττησεν, ἐσκέδασεν αὐτὸ ῥᾳδίως! 

"O γνοὺς Μ:.χαἡλ Παλαιολόγος τόδε 
'Avip μαχητὴς, γεννάδας, Ῥωμαλέος 
Ὡς εἶχεν ἐξώρμησε xax! ἀντιπάλων" 
Καὶ τινα τῷ δόρατι πλήξας ἱππότην, 
("Hy δ) ἄρα θεόδωρος παῖς ἀποστάτου), 
Εἰς γῆν καταθέθληκεν ἐξ ἐφεστρίδος. 
Ὁ $' αὖ Κομνηνῷ προσδραμὼν ἠντιθόλει 
Zw τε χάριν καὶ ψυχῆς πεφιλµένης, 
Καὶ συμπαβοὺς ἔτυχε συγγνώµης τότε. 
Div ἡγνοεῖτο «lc ἄρα καὶ τυγχάνει’ 


9210 Ti τοι παραδίδωσιν φυλάσσειν Τούρχῳ. 


Ὅ δὲ ab φονεύει καὶ παραπέμπει µόρῳ. 
Τουτὶ μὲν οὕτω Μιχαἡλ δεδραμένος 
Eb» τοῖς δ) ὑφ᾽ αὐτὸν ἀρεῖκοῖς ἀνδράσι 
Παφλαγονίαν πατρίδα κεχτηµένοις, 


9215 Πολλοὺς μὲν ἔργον εἰργάσατο τοῦ ξίφους; 


9220 


9225 


02530 


9235 


Ζωοὺς δὲ συνέσχηκεν εἴκοσιν πάλιν 
"Ανδρας τιµίους, ἐγχρίτους ἀποστάτῃ. 
Ταῦτα piv οὕτω συµθέθηκεν ὡς ἔφην 

*O Μιχαἡὴλ Βουλγάρων ἀρχηγέτης, 

"Uc δὴ γυναικάδελφος ἦν βασιλέως, 
Ἐχθρὸς 8' ἄσπονδος Αὐσόνων κραταρχίᾳ, 
Πρὸς Καλλιμάνου καιρίαν βεθλημένος 
Ηρωτεξαδέλφου προσγενοῦς πεφυκότος, 
Ἐξαπίνης τἐθνηκεν ἐχλιπὼν doc: 

O5 τῇ γυναιαὶ συναφθεὶς Καλλιμάνος, 
Ἔδοξεν ápyv προσλαθεῖν καὶ Βουλγάρων. 
᾽Αλλὰ ᾿Ῥῶσος Οὗρος μὲν ὡς θυγατέρα 
Μετὰ στρατιᾶς συμπεσὼν προσλαμθάνει’ 
Φονεύεται δὲ Καλλιμάνος Βουλγάροις, 
ἝἜρημον οὐχοῦν γνησίου διαδόχου 
Ὑπῆρχε λοιπὸν τὸ κράτος τοῖς Βουλγάροις: 
*AXX οἱ παρ᾽ αὐτοῖς ἔγκριτοι Βουληφόροι 
᾽Αρχηγετεῖν τάσσουσιν ἀρχῆς Βουλγάρων 
Τείχου τὸν Υἱὸν τὸν χαλὸν Κωνσταντῖνου" 
Ὡς ἂν δὲ xai δόξειεν ἐκ κληρουχίας 

Βὶς βουλγαριχὸν ἐγχαθεστάναι θρόνον 
Βρίτιμοι πέµπουσι πρέσθεις Βουλγάρων 
Πρὸς τὸν κρατοῦντα θεόδωρον Αὐσόνων 
Ἵνα συναφθῇ τῷ Τείχου Κωνσταντίνῳ 


9240 Εἱρήνη πρώτη τοῦδε τῶν θυγατέρων 


᾿Ασὰν χρατάρχου Βουλγάρων οὐσ) ἐγγόνη᾽ 
"A καὶ περατοῖ σὺν προθυµἰφᾳ κράτωρ. 
Ἐπεὶ 6' ὁ Τείχου ἦν ἔχων ὁμευνέτιν, 
Ταύτην διαζεύξαντες ἀνδρὸς ἀνόμως, 


9245 Elc φυλαχὴν πέµπουσι τῷ στεφηφόρῳ. 


Μετὰ δὲ ταῦτα χαλεπωτάτῃ νόσῳ 

Περιπεσὼν ἔχειτο κρατάρχης κλινῃ᾽ 

Ἡ 9" ἦν ἀνιάτρευτος ᾽Ασκληπιάδαις, 

Kai σφῶν τίχναις ἄκαμπτος οὐδ' εἴχουσά- 
[πως. 


9250 Τοίνυν ἀπογνοὺς καὶ διαγνοὺς ὡς δέον, 


À despota damnis omnigenis faciendis 


et sus» ditioni terris subigendis. 

Nam comparato idoneo exercitu, 
quem notho fllio Theodoro tradidit, 
jussit invadere Bodenorum agrum : 
atque ibi nostras quas offendit copias 
vicit, dispersit facili negotio. 

Michael re cognita Paleologus 
bellator vir magnanimus, fortis, 
abrupta mora hostibus occurrit : 

et quemdam hasta equitem percussum 
(erat is filius perfidi Theodorus) 
humi projecit ephippio depulsum. 

Ile Comneni provolutus genibus 
vitam rogabat sibi conservaret, 

reque ipsa veniam mitem impetravit, 
quanquam ejus ignota conditio erat : 
Turceque homini custodiendus traditur, 
qui miserum captivum gladio perimit. 
Atque hano victoriam Michael patravit 
Mavortiorum quos ducebat militum 
opera usus, patria Paphlagonum. 

Et multos quidem interemit hostes, 
preterea viginti vivos cepit 

viros insignes de rebellis aula. 

Atque hunc predicta res exitum habuit, 
Michael autem Bulgarorum dominus, 
cujus soror Cesari nupta erat, 

nostri fosdifragus hostis imperii, 

8 consobrino suo Callimano 

mortifero repente percussus vulnere 
vilam cum morte statim commutavit : 
cujus uxore ducta Callimanus 

visus est regnum obtinere Bulgaricum. 
Sed regis 80065 accurrens oum][exercitu 
Rosus Urus filiam saam recipit : 
occiditurque a Bulgaris Callimanus. 
Jamque carebat successore legitimo 
Bulgarice reipublice vacans thronus. 
sed optimates gentis ac senatores 

ad Bulgarorum thronum advocarunt 
egregium Tichi filium Constantinum. 
Atque ut legitimo euccessoris jure 
regnum adire videretur Bulgaricum, 
ad Romanorum Cesarem Theodorum 
mittit senatus legationem petens 

ut jungeretur dicto Constantino 

Irene filia Cesaris natu major, 

que Asanis regis Bulgari neptis erat. 
Et Cesar noster rem libenter annuit 
Tum quia jam Constantino uxor erat, 
hanc a suo viro abetractam illicite 
imperatori custodiendam mittunt. 
Morbo post haec correptus gravissimo 
Cesar Theodorus tenebatur lecto ; 

et nil medendo proflciebant medici, 
artem Hippocratis superante morbo. 


Quare spe vite prudenter abjecta 


939 . ΕΡΒΗΒΧΙΜΙ CHRONOGRAPHI 340 


ornamentisque regiis depositis 


monachi Casar induit tuniculam, 

omnia sua confitens peccata 

coram hominibus sed presertim Deo 
(namque hunc transversum egerant illecebre 
amorque goorti nobilia haud protriti). 


Accedens ergo ad Mitylenes episcopum 
cui confiteri solitus peccata fuerat, 

&d hujus pedes accidit prostratus humi 
eosque calidis perluebat lacrymis, 

ceu quondam Christi femina peccatrix : 
quare et madebat fletu pavimentum. 
Alque hec verba geminabat confitens : 
Te, Christe, dereliqui ; propitius esto. 
Bic continenter repetens bonus Cesar, 
ad stationes transiit colestes, 

filio relinquens regnum Joanni 
septenni ferme etate aut paulo amplius : 
ipse quatuor nondum plenos annos 
Romanum sceptro rexerat imperium : 
vir sane bonus, regnator religiosus, 
hilaris, blandus, subditis benivolus, 
omni doctrina et litteris ornatus ; 
fidelis Domini atque prudens famulus 
qui regni talentum ampliavit, auxit, 

et patrimonium strenue protexit : 
princeps benignus, fortis imperator, 
quique in Ecclesia nihil innovavit, 
laudabilis tum vita tum imperio ; 
egregio demum ex haoc terra transitu 
atque salubri poenitentia felix | 

Delatum est cadaver ad cenobium 

& patre exstructum salutarium martyrum, 
ubi et fundator jacet honorifice. 


JOANNES THEODORI FILIUS ET MICHAEL 
PAL/EOLOGUS. 


Moriens Theodorus tres reliquit domi 
filios, quem dixi parvulum Joannem 
heredem dignitatis et imperii, 
duasque innuptas ineuper virgunculas, 
Eudociam videlicet ac Theodoram. 
Nam major natu Irene Ticho nupserst, 
Mariam minorem duxerat Nicephorus 
fllius, ut dixi, Michaelis despote. 
Tenera plane etate Joannes erat ; 
quamobrem cavens rex pater filiolo, 
huic supremis tabulis imperium liquerat, 
adactis prius in sanctum jusjurandum 
subditis universis ac magistratibus 

ut conservarent stabilem filiolo fidém : 
quem commendavit postea tutoribus, 


86) Hino intelligimus quid spectet Nicephorus 
sub predicte orationis initio, ubi graviter invehi- 
tur in amorem illegitimum. Quanquam Joannem 
quoque Theodori psrentem pre oculis habere po- 
iuit cujus in amore fragilitatem noster innuit 


Α Ῥίψας τὰ λαμπρὰ τοῦ κράτους καὶ τοῦ στέ- 
ίφους, 
Τὰ τῶν μοναχῶν ἐνδιδύσχεται ῥάκη 
Εξαγορεύσας πάντα ol πεπραγμένα 
Ἔμπροσθιν ἀνθοώπων τε καὶ θεοῦ πλέον’ 
9255 Ἱ]όρνης γὰρ οὔτος σώφρονος θρυλλουμένχς, 
Τὴν πίστιν iv vi προσλαθὼν καὶ τὸν πό-- 
[gov (86) 
Ti ποιμενάρχῃ προσδραμὼν Μιτυλήνης 
Ὦ σφαλμάτων ἦν ἀνακαλύπτων βάρη, 
Εἰς τοὔδαφος πέπτωχεν αὐτοῦ πρὸς πόδας, 
9260 Καὶ τούσδε θερμοῖς δάχρυσιν ἀποπλύνει 
Ὡς πρὶν γυνὴ βέθηλος Χριστοῦ δεσπότου’ 
Ὡς xal γενέσθαι πηλὸν ἐκ τῶν δαχρύων. 
Ἐξαγορείας ταῦτα συνείρων λόγοις' 
Eb, Χριστὲ, κατέλιπνν’ ἴλεως Eco. 
9205 Οὕτω δεδρακὼς συνεχῶς χρηστὸς κράτωρ, 
Πρὸς τὰς μονὰς βέδηκε τὰς οὐρανίους, 
Λιπὼν τὸ χράτος παιδὶ τῷ Ἰωάννῃ 
Ἑπταέτει που τυγχάνοντι xal πλέον’ 
Μήπω καθαρῶς τέτταρας ὅλους χρόνους 
0210 Τὴν Ῥωμαϊκὴν ἰθύνας xpacapy tav: 
᾽Ανήρ ἀγαθὸς, εὐσεθὴς αὐτοχράτωρ, 
Ηδὺς, ἱλαρὸς, εὐμενὴς ὑπηχόοις, 
Ἶδρις σοφίας παντοδαπῆς καὶ λόγων. 
Πιστὸς Κυρίου, νουνεχἠς ὑπηρέτης, 
9275 Τάλαντον αὔξων, πλατύνων κραταρχίας, 
Προχινδυνεύων εὐψύχως κληρουχίας" 
"Αναξ προσηνὴς, καὶ στρατηγὸς γεννάδας, 
Μηδὲν νεοχµώσας τι τῆς Εκκλήσίας, 
C Ἐπαινετός τε τοῦ βίου xal τοῦ κράτους, 
9280 Καὶ μακαριστὸς τῆς καλῆς µετοιχἰας 
Καὶ της µετανοίας γε τῆς σωτηρίου. 
Τούτου θανόντος sic ταφὴν νέχυν φἑρει 
Μενἡ πατρῴα Σωσάνδρων χεκλημένη, 
Οὗ καὶ πατὴρ τἔθβαπτο θανὼν ἐντίμως: 


ΙΩΑΝΝΗΣ O TOY ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΙ MIXAHA 
ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ. 

9285 Οὗτος βίῳ λέλοιπε παιδία τρἰα, 

"Qv πρόσθεν εἴπον χαριτώνυµον vlov 
Κληροῦχον ἀρχῆς καὶ διάδοχον κράτους, 
Καὶ θήλεα δ᾽ ἄζυγα πρὸς τούτῳ δύο, 
Εὐδοχίαν τε καὶ θεοδώραν ἅμα, 

9290 Πρώτη δ᾽ Βἱρήνη τῷ Τείχῳ συνεζύγη 
Ἡ δευτέρα δὲ Μαρία Νικηφόρῳ 
Παιδὶ Moya, ὡς ἔφαμεν, δεσπότου. 
Νεώτατος δ᾽ T» παῖς Ἰωάννης Tivv* 
Ὅθεν δεδιὼς τεκνίου φύτης ἄναξ, 

9295 Ἐν διαθήχαις cipe λείπει τὸ κράτος, 
Ἡρόσθεν προθάντων ópxluv φρικαλέων 
Ὑπηχόοις ἅπασι xai τοῖς ἐν τέλει 
Ἡ μὴν φυλάξειν τεχνίῳ πίστιν, σχἑσιν' 
Εἶτα παραδίδωσι τοῖς ἐπιτρόποις, 


D 


Ephremius v. 7896; Aliatius autem in adnotatio - 
nibus ad Acropolitam cap: 92 Nicephori ejusdem 
recitat epistolam de pellice Joannis Marcesina, 
quam ipse Nicephorus sacra ede excluserat. 

















311 


9300 "Qv πρῶτος ὑπῆν Γεώργιος Μουζάλών 
Πρωτοθεστιάριος ὢν τὴν ἀξίαν. 
᾽Αλλὰ τριταῖος οὐδέπω πρὸς τῷ τἆφφ 
Ἔκειτο νεχρὸς ἄναχτος τεθειµένος, 
Καὶ πἀντ) ἀναμὶξ µεστά τε τρικυµίας. 
9305 Εἰς γὰρ Σωσάνδρων τὴν μονὴν ἀφιγμένων 
τῶν ἐν τέλει τε καὶ στρατευμάτων στίφους᾽ 
Ὡς ἂν ὁσίαν θῶσι τεθνηκότι, 
Τοῖς κασιγνήτοις συμπαρῆν xal Μουζάλων. 
Καὶ τῆς φρικώδους θυσίας τελουµένης, 
9310 Μουζάλων παρίστατο σὺν ὁμογνίοις * 
Ἁλλ” οἱ γερουσίας τε xal τῶν ἐν τέλει 
Συσπειραθέντες πάντες εἲς ὁμαιχμίαν, 
Ὡς ἄγριοι θῆρὲς τε καὶ βροτοκτόνοι, 
Ἐπὶ μονὴν ἤλαντο τὴν σεθασµίαν, 
9315 ᾿Ρινηλατοῦντες ἐχλαφύξαι σὺν βίᾳ 
Πρωτοθεστιάριον σὺν ὁμαιμόνοις * 
Σὺν κασιγνήτοις Μουζάλων fion μένος, 
Ἔνδον τραπέζης παναγοῦς ὑπεισέδυ. 
AX ot μιαροὶ καὶ φονικοὶ τοὺς τρόπους 
9320 Ποσὶ βεθήλοις εἰσδραμόντες εὐθέως 
Elc ἱερὰν τράπεζαν ἱλαστηρίου, 
Ἐιφηφόροι τε xal θυμοῦ πεπνευκότες, 
Φεῦ ἀσεθείας βαρθαρικῆς μανίας | 
Μεληδὸν ἐχτέμνουσι τοὺς ἀναιτίους, 
0305 Καΐτοι διαθήχης τε καὶ τῶν ὀρχίων 
Τρανῶς τε σαφῶς ἀνεγνωσμένων τρίτου 
Ἐπὶ γερουσίας τε xal στρατευμάτων, 
Καὶ τοῖσδε παντὸς ἐμμένειν εἰρηκότος * 
Μετὰ δὲ τήνδε τὴν κακὴν φονουργίαν, 
9330 Ot «4? ἐν τέλει τε καὶ λοχαγοὶ ταγμάτων, 
Κλῆρος πατριάρχης τε σὺν ἀρχιθύταις 
Συνεισδραµόντες elc µίαν συµφωνίαν, 
Σχέψιν ἐτίθουν πραγμάτων κοινῶν χάριν, 
Τίς ἂν κυθερνήσειε προσδεδεγµένος 
9335 Τῆς 'Ρωμαϊκῆς ὀλκάδα κραταρχίας * 
Επυνθάνοντο τοιγαροῦν χατὰ γένη 
Καὶ κατὰ τάξιν πάντες οἱ τῶν ἐν τέλει. 
Καὶ πλείοσιν ἦν d Dor) xal καρδία 
"Eni Κομνηνὸν Μιχαλλ τεταμένη. 
9340 Ὅθεν τί μαχροὺς δεῖ περιάχειν κύκλους ; 
Χε,ρίζεται δὴ τὴν διοίχησιν θλων 
Καὶ Ῥωμαϊκῶν πραγμάτων τὴν φροντίδα 
Οὗτος Μιχαλλ Παλαιολόγων Ὑένους, 
Δραστήριός τις xal πεφυχκὼς πρὸς τόδε, 
9345 Εΐδος προδεικνὺς ἄξιον τυραννίδος, 
Ἡλοσσυρὸν ἦθος καὶ λεόντειον φέρων, 
Φρικτὸς μὲν ἐχθροῖς, ἥμερος δ) ὑπηχόοις, 
"Αναξ ἀριστεὺς καὶ στρατηγὸς γεννάδας, 
Πρῶτα piv ἀξίωμα λαθὼν δεσπότου, 
9350 Μετὰ δὲ µικρὸ»ν ταινιωθεὶς τῷ στέφει 
Παρ’ ἀρχιθύτου κατὰ τὴν Νικαξων. 
Οὗτος Λατίνους ἐξελαύνει πατρίδος 
Τῆς Κωνσταντίνου βασιλίδος ἀστέων, 
Ἐλευθερώσας τήνδε Λατίνων βίας. 
9355 Τιμᾷ δ’ ἀδελφὸν Κομνηνὸν Ἰωάννην 
Τᾷ σεθαστοκράτορος εὐθὺς ἀξίᾳ, 
Ἔκδημον ὄντα τοῖς καθ᾽ ἑσπέραν τόποις * 
᾽λλίξιον δὶ Στρατηγόπουλον πάλιν . 


CAESARES. 
À quorum Georgius Muzalo primus erat 


protovestiarii tuno honore fungens. 

Sed enim necdum triduum peractum erat 
ex quo imperator tumulo jacebat, 
jamque estuabant omnia tanquam mare, 
Namque ad cenobium salutarium martyrum 
progressis magistratibus atque exercitu 
ut principi defuncto justa solverent, 
Muzalo quoque cum germanis venit. 
Dum ergo sacra celebratur missa, 
Muzalone cum fratribus adstante, 

en senatores aliique magistratus 
conspiratione unanimi conflata, 

ceu furibunda fere atque homicide 

in sanctum cursim irruunt cenobium 


p οὐ lacerandum violentis unguibus 


cum suis germanis protovestiarium : 

qui re intellecta, sub asylum sacrum 
mense sanctissime raptim confugerunt. 
Verum scelesti illi et sanguinarii 

pollutis pedibus penetrale ingressi 

usque ad arw pacifice mensam sacram, - 
districtis gladiis turgidi furore, 

hem tetrum scelus! hem rabiem barbaricam ! 
frustatim gladiis innocentes cedunt. 

Etsi supreme tabule ter fuerant 

cum sacramenti formula prelecte 

coram senatu et coram exercitibus, 

qui se in obsequio fore cuncti dixerant. 
Post hanc scelestam perpetratam omedem, 
civiles magistratus et duces militum, 
clerus cum patriarcha aliisque episcopis, 
ad regni veluti coeuntes comitia, 

de reipublice summa deliberabant, 
quisnam videlicet in demortui loco 
Romani imperii navem clavo regeret : 

et rogabantur nobilium sententie 

per singulas familias perque ordines. 

Ac suffragiorum sane major numerus 
Comnenum designabat Michaelem. 

Cur ergo longis differam rem sermonibus ? 
Reí publice universe moderamen 
Romanique imperii cvra traditur 

huic Michaeli gente Paleologo ; 

qui vir erat efficax et rei idoneus, 
corporis formam regno dignam gerens; 
severo more et vultu truculento; 

hostibus forminandus, comis subditis ; 
optimus princeps, et fortis imperator. 

Is primo accepit dignitatem despote : 
paulo post autem in urbe Nicena 

& patriarcha stemmate est redimitus. 

Hic est, qui nostra patria Latinos expulit, 
reginamque urbium Constantinopolim 
Latino jugo liberam assuerit. 

Is Comnenum Joannem fratrem suum 
creavit sine mor& sebastocratorem. 
quanquam absentem in Hesperiis partibus 
Strategopulum insuper Alexium 


943 EPHRAEMII CHRONOGRAPHI 


ad domestici magni officium legit : 
alium denique fratrem Constantinum 
Cesarea dignitate conspicuum fecit, 
atque ad tuendam misit Paphlagoniam, 
Ad Michaelem vero legavit despolam 
Philem Theodorum ob petendam pacem 
constringendumque vinculum amicitie, 
reposcendasque imperio arces aliquot : 
simulque ut duos captivos tristi eximeret 
Acropolitam carcere et Chabaronem. 
Despota tamen durus et refractarius 
imperatoris legationem audiit, 

nec postulanti quidquam prorsus annuit. 
Quamobrem imperator ira percitus 
scripsit ad fratrem sebastocratorem, 
qui in occidente, ut dixi versabatur 
cum selectis ducibus et cum exercitu, 
ut Michaeli bellum inferret despote. 
Quod jam commotum despota cognoscens, 
qui Castoriam cum armis insidebat, 
fugam arripuit per preruptos locos. 
Sebastocrator autem sic diffugiente 
Michaelis exercitu adversario, 

impetum fecit contra urbes despote 
Bulgarum patriarcham secum ducens 
Cabasilam divum Constantinum, 

cujus egregiis monitis et consiliis 
jnclytam acquisivit urbem Achrin : 
Dealolin deinde arcem alteram 
machinis et belli viribus expugnavit. 
Tunc Michael de summa sollicitus, 
quotquot habebat copiis congregatis, 
Latinis quoque assumptis auxiliaribus 
&b Achaiem principe, Sicilieque a rege, 
quorum uterque erat gener despote, 
ad committlendam exiit nobiscum pugnam. 
Prateriens ergo Stani Soscique arces 

et Pelagonie humilem planitiem, 
Prilapi propter constitit presidium : 
ubi se angustis cernens versantem rebus, 
fortuneque aleam periculosam, 

noctu profugit cum filio Nicephoro, 
exercitum in oastris illic deserens. 

Sed tamen mane postero res nocturna, 
ex his que sunt secuta, nobis notuit. 
Pars enim illa copiarum despote, 

que nostre gentis milite conflata erat, 
cum viris se nobilibus atque ducibus 
Bebastocratori tradidit Joanni : 

atque in his erat fugientis despote 
&dulterinus quidam Joannes filius. 
Tum auxiliaris cunctus Latinus miles 
vinclis astrictus cum Achaie principe 
dimissus est ad Cesarem captivus. 
Provincia autem omnis cum urbeculis 
in nostram cessit subdita ditionem. 
Postea domesticus magnus Alexius, 
Raul Joanaes et Srategopulus 

usque ad oppidum Arte dccurrerunt, 


Α Προὐθάλλετ’ elc μἔγιστον ἐν δοµεστίχοις * 
9360 Κωνσταντῖνον ἄλλον δὲ σύγγονον πάλιν 
Τᾷ Καισαριχκῇ ταινιώσας ταινίᾳ, 
Πρόμαχον ἀπέστειλε τῶν Παφλαγόνων * 
Καὶ πρὸς MtyazÀ ἐκπέπομφε δεσπότην 
Τὸν Φιλῆν θεόδωρον, αἰτῶν φιλίαν 
9965 Σύνδεσμον εἰρήνης καὶ τῆς συμφωνίας, 
Ka τινα λῦσαι φρουρίων 'Ῥωμαίδι' 
Πρὸς δ᾽ αὖ καθειµγµένους ys τῶν ἐξ Αὐσόνων 
Χαθάρωνά τε καὶ τὸν ᾿Αχροπολίτην. 
Αλλ)’ ἦν ἀπειθὴς Μιχαἡλ πρὸς τοὺς λόγους 
9370 Πρεσθευτικοὺς ἄναχτος, ἄτεγκτος πάνυ, 
Καὶ μηδοτιοῦν ἐκτελῶν αἰτουμένων : 
"O8sv βαρυνθεὶς βασιλεὺς τούτων χόλῳφ 
Τῷ σεθαστοχράτορι συγγόνῳ γράφει 
Τοῖς κατά δυσμὲν ἐμμένοντί που τόποις, 
9375 Μετὰ στρατιᾶς καὶ στρατηγῶν ἐκκρίτων 
Μάχην συνάψαι Μιχαὴλ τῷ δεσπότῃ. 
Καὶ τοῦτο δρῶντος συνεὶς ὁ δεσπότης 
'.Στρατῷ συνυπάρχοντος lv Καστορίᾳ 
Φυγὰς ἀπέπτη xav' ἀποχρήμνων τόπων. 
9380 Σεθαστοκράτωρ δ᾽ ἐκποδὼν ὑπαρξάσης 
Οὕτω στρατιᾶς Mijas ἀντιμάχου, 
Κατ΄ ἀστέων ὥσμησι τῶν τοῦ δεσπότου, 
Ἔχων μεθ) αὐτοῦ ποιμενάρχην Βουλγάρων 
Τὸν θεῖον Καθάσιλαν τὸν Κωνσταντῖνον * 
9385 Οὔ νουβεσίαις καὶ καλαῖς συµθουλίαις 
Πόλιν παρεστήσατο χλεινὴν ᾽Αχρίδος : 
Ἔπειτα Δεάθολιν ἄλλο φρουρίων 
Taic μηχανουργίαις τε καὶ μάχης νόμῳ. 
C Ἐξαπορηθεὶς Μιχαἡλ ov τοῖς ὅλοις, 
9390 ᾿Ενοῦσαν αὐτῳ στρατιὰν συναλίσας 
Καὶ Συμμαχικὸν προσλαθὼν ἐκ Λατίνων 
Τῶν τοῦδε γαμθρῶν πρίἰγχιπός τ) Αχαΐας 
Καὶ Σικελῶν ἄρχοντος ἄλλου νυµφίου, 
Εἰς ἀντιπαράταξιν ἦκεν Αὐσόνων * 
9395 Στανὸν παραµείψας δὲ, Σωσκὸν χωρία, 
Καὶ Πελαγονίας δὲ τὰς πεδιάδας 
᾽Αγχοῦ Πριλλάπου φρουρίου κγτεστάθη * 
Κάχεῖ συνιδὼν ὡς στενά ol τυγχάνει 
Τὰ τῆς τύχης ἅπαντα καὶ πλήρη ζάλης, 
9400 Νύκτωρ ἀπέδρα σὺν τέχνῳ Νικηφόρῳ, 
Σχκηνούμενον στράτευµα λιπὼν αὐτόθι. 
ἝἜωθεν ἀμέλει δὲ διεγνωσµένου 
Τὰ τοῦδε τοῦ δράµατος ἐκ τῶν πραγμάτων, 
D Ἡροστίθεται μὲν ix φάλαγγος δεσπότου 
9405 Ἡ ᾿Ρωμαϊκοῦ τοῦ γένους κατηγμένη 
Σὺν ταγματάρχαις ἀνδράσι τ’ ἐριτίμοις 
Τῷ σεθαστοκράτορι χαριτωνύμῳ * 
Ἐν οἷς γε συντέτακτο xai παῖς τις νόθος 
'O ᾿Ιωάννης τοῦ φυγάδος δεσπότου. 
9410 Συμμαχικὸν ξύμπαν δὲ Λατίνων γένους 
Σὺν ᾽Αχαΐας συσχεθέντες πριχκίπῳ, 
Πρὸς τὸν κρατάρχην ἑστάλησαν iv πἰδαις. 
Χώρα δὲ πᾶσα σὺν πολιχνίοις ὅλοις 
To ᾿Ρωμαϊκῷ καθυπεχλίθη χράτει. 
9145 ᾽Λλέξιος γοῦν ἐν δοµεστίχοις µέγας 
Στρατηγόπουλος xal 'Ραοὺλ Ἰωάννης 
Καὶ μέχρις αὐτῆς κατέδραµον τῆς Ἂρτης, 


3A& 


345 


Λεηλατοῦντες, ἐκτρίθοντες ἑσχάτως 
Χώραν Μιχαἡλ δεσπότου σὺν φρουρίοις, 
9420 Σιθαστοχάάτωρ Ἰωάννης ὃ’ ab πάλιν 
Πρὸς Πάτραν ἑστράτουσε viv νεωτέραν 
Ἔχων μεθ) αὐτοῦ xal τὸν υἱὸν δεσπότου. 
Οὔ φθὸς ἐμνημόνευσεν ἀνόπιν Αὄγος, 
στις σὺν ἄλλοις ἀπνδράσας µετρίοις 
9425 Τρέχει πρὸς αὐτοῦ πατέρα τὸν δεσπότην, 
Νήσους περιπλέοντα τὰς ἀμφιῤῥύτους, 
Tiv τῶν Κεφαλήνων τε xai τὴν Λευκάδα, 
Ἔδημος ὤν ἄθλιος ἀρχῆς πατρίδος’ 
Ἐπεὶ ὃ) ἐπανέδραμε πρὸς τὸν πατἐρα, 
9130 Σὺν τῷδ) ἀθροίσας στρατιὰν οὐ µετρίαν, 
τὴν 'Ρωμαϊχκὴν ἐξελαύνει µακρόθεν 
Ὄρων παλαιᾶς Ἠπείρου µάχης vópt. 
᾽Αλλὰ χαριτώνυµος σεθαστοχράτωρ, 
Καὶ τοῦδ’ ἑχυρὸς Κωνσταντῖνος Τορνίκης 
9435 Ἐν τῷ Λλαμψάχῳ βασιλεῖ προσηλθέτην᾽ 
Καὶ τὸν μὲν αὐτάδελφον αὐτοῦ τὴν χάριν 
Τῷ δεσποτικῷ ταινιοῖ λαμπρῳῷ στἑφει’ 
Εἰς ἀξίαν δὲ σεθαστοκρατορίας 
ἸΑναθιθάζει Τορνίχκην Κωνσταντῖνον' 
8440 λλέξεον δὲ Στρατηγόπουλον πάλιν 
Εἰς Καισάρων ἤγαγε λαμπρὰν ἀξίαν, 
Τὸν Καίσαρα δὲ σύγγονον Κωνσταντῖνον 
Ec σεθαστοκράτορα xal τόνδ᾽ ἀνάγει' 
HÀiv χρυσουφεῖς ἆετους φορεῖν νέμει 
6415 Ἐν τοῖς πεδίλοις, πἀράσημον ἁξίας. 
Ἶρος 9' ἐπιλάμψαντος ἄρας Λαμψάκου 
"Avat Μιχαἡλ σὺν στρατεύµασιν ὅλοις 
Ἐπιστρατεύειν τῇ Κωνσταντίνου πόλει, 
E! πως δυνηθῇ Αατινικῆς xaxlac 
9450 Ἐλευθερῶσαι τήνδε ταῖς στρατηγίαις. 
Καὶ ταῦτ) ἐπο[ει τοῖς λόγοις πεπεισμένος 
Οὐχ ἧττον ἥπερ τῷ στρατευμάτων σθένει, 
᾽Ανδρὸς Λατίνου κλῆσιν ᾿Ασελδεχάε 
Ἠόλιν προδώσειν βασιλεῖ προφαμένου. 
945b ἸΕπεὶ 9' ἐπεστράτευσεν ix Βυζαντίδι, 
Καὶ φανερῶς ἔγνωχε τὰ τῆς ἁπάτης, 
Λὖθις ἐπανέζευξεν elc ἕω τόπους, 
Ἔνθα προσελυὼν Τορνίχης ἐκ Νιχαίας 
Δι’ ᾿Αρσένιον λιπαρῶς ἠντιθόλει 
9460 Ὡς ἐγκρατὴς γενοιτο πάλιν τοῦ θρόνου" 
"Ene! γὰρ ἑστέρητο ποιµένος θρόνος 
"Aptt θανόντος Ἐφέσου Νικηφόρου 
"Oc δὴ µετήχθη πρὸς θρόνον Βυζαντίδος" 
Toà δ’ ᾿Αρσενίου τοῦτον ἀπειπαμίνου, 
9465 Ἐδεῖτο πάλιν τόνδε λαθεῖν τὸν θρόνον” 
Δύσνουν ὃ᾽ ἑαυτῷ ποιµενάρχην μὴ θέλων 
"Λρχειν βασιλεὺς, παρακλήσεις ἠχύρου. 
Οὗτος γὰρ ᾽Αρσένιος Gv ἀρχιθύτης 
Στίφει Μιχαλλ τῷ κραταρχιας στέφει, 
9470 Ανακτα δείξας αὐτοκράτορ) Αὐσόνων' 
Ἔπειτα φανεὶς δυσμενὺς οὐκ οἵδ' ὅπως 
Σὺν ᾿Ανδρονίχῳ Σάρδεων ἀρχιθύτῃ 
Πρὸς δ᾽ a9 Μανουἡλ τῷ θεσσαλονιχέων, 
Μονῇ παραδέδωχεν αὐτὸν διάγειν͵ 
9475 'Exüv λελοιπὼς τὴν λεὼ προεδρίαν' 
Ὄθεν βασιλεὺς ποιμεναρχῶν τὸ στίφος 


6Δ9ΒΑΕΕΡΘ. 346 


À diripientes, vastitati dantes 


terram arcesque Michaelis ἀθθροίδ 
Sebastocrator deinde Joannes 

&d novas Patras produxit exercitum, 
habens in comitatu filium despote 
spurium illum de quo retro diximus : 
qui fuga elapsus cum paucis comitibus 
raptim reversus est ad patrem despotam, 
qui oberrabat cymbis circa insulas 
Cephaleniam infelix atque Leucadem 
exsul et patrio spoliatus regno. 
Sed enim post reversum ad se filium 
reouperatis adhuc non parvis copiis, 
exercitum nostratem procul expulit 
antiqua Epiro armis debellatum. 
Sebaetocrator interim Joannes 

cum Constantino socero Tornice 
imperatorem Lampsaci convenerunt ; 
is autem fratrem propter ea quae gesserat 
sublimi dignitate ornavit despote : 
Tornicemque simul Constantinum 
promovit ad officium sebastocratoris : 
ite " Alexium 8trategopulum 

splendido titulo decoravit Cesaris, 
Constantino denique fratri Cesari 
sebastocratoris detulit honorem; 
aureas ineuper aquilas concessit 
indicium dignitatis gestare in calceis. 
Mox vere exorto, Lampsaco discedens 
cum copiis cunctis imperator Michael 
Constantinopolim versus direxit iter; 
nimirum experturus an arte bellica 
hanc posset jugo Latino subducere. 
Idque tentabat confidens promissis 
(haud sane secius quam viribus bellicis 
Latini viri, eui nomen Aseldecae, 
urbem spondentis nobis proditurum. 
Sed ubi accessit ad Byzantii monia, 
seque deceptum sensit imperator, 

in orientem flexit cursum denuo. 

lbi Nicena in urbe obvium habuit 
Tornicem supplicantem ut Arsenius 
patriarchalem sedem recuperaret. 

Nam destituta Bcolesia pastore fuerat 
mortuo nuper Ephesio Nicephoro 

illinc translato ad sedem Byzantinam; 
quam cum Arsenius sponte deseruisset, 
nuno 8e volebat rursus in eam restitui. 
Verum infensum patriarcham respuens 
obtrudi sibi Michael abnuebat, 

Hio sane Arsenius pontifex dum esset 
regiam coronam Michaeli imposuerat, 
Romanumque fecerat imperatorem. 
Mox Michaeli nescio cur iratus, 

cum Andronico Sardium episcopo, 

et Manuele Thessalonicensi, 

ad monasterii quietem se contulerat, 
sponte dimissa Byzantina sede. 

Quare imperator ex synodi sententia 


347 EPHRJAMII CHRONOGRAPHI 


metropolitam Ephesi Nicephorum 

ad Byzantinas infulas transtulerat. 

Nunc postulante rursus utilitate, 

volens nolens, ut dicitur, Tornice orante, 
sedem Arsenio reddit imperator. 

Hic fuit dicti exitus negotii. 

Idoneum postea collectum exercitum 
Strategopulo Criesari demandans, 

misit ad Hesperios debellandos hostes. 
Obiter tamen et Byzantium visere 
jussit, et illi minas ostentare. 

Res ita est acta. Ciesar illuo veniens 
armatis vacuam deprehendit urbem, 
quia paulo ante classis profecta erat 

ad spoliandam insulam Daphnusiam. 
Ut ergo noctu aocessit ad menia Cesar 
comites habens quosdam ex urbe perfugas, 
ab his fuil certior factus, esse antiquitus 
urbani quoddam turi foramen patens. 
Protinus ergo adstitit illi loco : 

ubi introgressus per foramen miles 
reliquis sociis valde audaciam auxit; 
ita ut aliud mox penetrarit miles ; 


deinde tertius, atque ad extremum quindecim : 


. qui continuo refractis introrsus portis 
patentem cunctis copiis fecerunt aditum. 
At cives improviso perculsi casu 

in subterraneis adytis cellisque abditis 

in angulis obscuris sacrisque templis 
vel monasteriis semet abstrudebant. 
Latinus autem Cesar Balduinus 

cursim se regium contulit ad palatiura, 
ex quo celeri navein patriam fugit. 
Interim noster miles spoliabat urbem, 
vias concursans, vicos et angiportus, 
Jam que ad Daphnusiam classis iverat 
cognovit urbis casum apud Anaplum, 
raptimque ad ejus tutelam advolabat. 
Verum jam noster miles Latinas domos 
igne subjecto cunctas concremabat : 

que res e mari procul spectata Italis, 
horum cohibuit impetum, disporsit classem, 
Bic ad Romanum rediit imperium 
Constantinopolis urbium regina, 
Indictione quarta, Julii mensis 

quinta supra vicesimam labente die. 
&nno ex quo mundus Deo oreante ccpit 
sexmillesimo et geptingentesimo. 
pretereaque nono et sexagesimo. 

Sub Italorum hostium dominio. 
quinquaginta et octo annos fuerat. 
Nimirum Deo ocollibuit ut Constantini 
omnium linguis celebrata civitas 

vere mundi miraculum et magnum decus 
liberaretur Latinorum tyrannide 
nostrique imperii rursus ditioni accederet. 
Michael imperator tunc diversans 

ad Meteorium audiit repente 

nuntium remorem voluptate plenum 


À Νικηφόρον πρόεδρον ὄντ᾽ Ἐφεσίων 


Τῆς Κωνσταντίνου δειχνύουσι προστάτην. 
Ἐπεὶ δ᾽ ἐλειτούργησε τῷ χρεὼν τότε, 
9480 Ἐχὼν dxwv, ὥς φασι, λιτοῖς Τορνίκη 
᾿Αρσενίῳ δίδωσιν ἄναξ τὸν θρόνον, 
Ταῦτα μὲν οὕτω συµθέθηκεν, ὡς ἔφην" 
Στράτευµα ὃ᾽ ἄναξ ἱκανὸν συναλίσας, 
Καὶ τοῦτο δοὺς Καΐσαρι Στρατηγοπούλῳ 
9485 Καθ) ἑσπερίων ἐκπέπομφε δυσνόων 
Πλὴν ἐν παρέργῳ xal Βυζαντίδα φθάσαι 
Καὶ τᾷδ’ ὁμοκλὴν προσδράσαι παρηγγύα' 
Ὑπῆρξεν οὕτω) xal φθάσας Καΐσαρ πόλιν 
Ἔρημον εὗρεν ὁπλιτῶν οἰχητόρων, 
91490 Πρὸς βραχέος σφῶν ἐν στόλῳ πεπλευχότων 
Ἐπὶ σχύλευσιν νησίδος Δαφνουσίας 

Β Ὡς τοίνον Ίχε νυχτὸς elc ταύτην πόλιν 
Ἔχων ὁπαδοὺς φυγάδας ταύτης Καΐσαρ, 
Ἔλγνω παρ) αὐτῶν ὡς ὁπή τις τυγχάνει 

9105 Κατά γε τεῖχος συμθεθηκυῖα πάλαι. 
Ἐφίσταται γοῦν 1j τάχος πρὸς τὸν τόπον, 
Καὶ δι᾽ ὁπῆς τις ὀπλίτης προσερπύσας, 
ἘνΏηχε θάρσος οὐ βραχὺ συνοπλίταις: 
Εἶτ) ἄλλος εἰσείρπυσεν ὀπλίτης πᾶλιν, 

9500 Καὶ πάλιν ἄλλος, καὶ τριὰς ποῦ πενταδων 
Εἶτα καταῤῥάξαντες οὗτοι τὰς πύλας 
Ἕφστην παρέσχον εἴσοδον χάσαις ἴλαις. 
Οἱ 8' ἑντὸς ἐν δράµατι χατεπτηχότες 
Elc γῆς μυχοὺς ἔδυον, clc στοῶν βάθη, 

9505 Εῖς ἀποχρύφους xal σχοτεινὰς γωνίας, 
Εἰς ἱερούς «' αὖ καὶ σεθασµίους δόµους, 

C Βαλδουῖνος 9' ὥρμησε λατινάναξ 
Ἐπὶ μεγάλους καὶ βασιλείους δόµους, 
Αφ’ ὧν φυγὰς ἔπλευσε πρὸς τὴν πατρίδα. 

9510 Στράτευµα δ᾽ ἐσχύλευε Ῥωμαίων πόλιν 
Ταύτης ἐπιὸν καὶ στενωποὺς καὶ τρίθους. 
Ὁ δ’ ἐκπεπλευκὼς etc Λαφνουσίαν στόλος 
Κατ’ ἀνάπλουν γνοὺς συµθεθηκότα πόλει, 
Τάχιον ἐκπλεῖ προσθοηθήσων πόλει, 

9515 αλλ’ ἡ στρατιὰ λατινικαῖς οἶἰκίαις 
Ἐνιᾶσι πῦρ καὶ φλέγουσι τὰς ὅλας: 
Ὅπερ θεαθὲν Ἰταλοῖς καὶ µακρόθεν, 
Ὁρμὴν ἀπεῖρξε καὶ σκεδαννύει στόλον: 
Ὑπὸ «ραταρχίαν δὲ λοιπὸν Αὐσόνων 

9590 Λὖθις ὑπήχθη βασιλὶς τῶν ἀστέων 
Οὔσης τετάρτης ἱνδικτιῶνος τότε, 

D Καὶ πἐντ’ ἄγοντος πεντάκις Ἰουλίου, 
Ἔνους δ’ ἐπιτρέχοντος ἀρχῆς ἀπ' ἄχρῆς 
Χιλιάδων € ἑπταχοσίοις ἅμα 

6525 Ἱρὸς δ᾽ αὖ ἑνὸς δέοντος ἑπτάχις δέχα, 
'Ex8poic δ᾽ Ἰταλοῖς ἦδε τυραννουμένη 


Ὀκτὼ πρὸς πεντήκοντα τοῖς ὅλοις χρόνοις" 


Οὕτω θεοῦ νεύσαντος ἡ Κωνσταντίνου 
Ηόλις πολυθβρύλλητος ἀνθρώποις ὅλοις 
9530 Οἰκουμένης θαῦμά τε xal μέγα κλέος 
Ἐλευθερώθη Λατίνων τυραννἰδος 
Καὶ Ῥωμαὶχκῷ κακυπεκλίθη κράτει, 
Τῷ δὲ κρατάρχῃ Μιχαὴἡλ σκηνουμένῳφ 
Περὶ Μετεώριον ἤκουστ) ἀθρόως 
0635 Εὐάγγελος φήμη τις Ίδουης πλέα 








349 


Πρὸς κασιγνήτης φιλτάτης Εὐλογίας, 
Ὡς τὴν περιλάλητον ἅπασι πόλιν 
Περιπολοῦσι τὰ στίφη τῶν Αὐσόνων' 
Εἶτ᾽ ἄγγελός τις ὢν θεατὴς πραγμάτων 
0540 Ἐλθὼν σαφῶς ἤγγειλε τὰ πεπραγμένα" 
Μετὰ δὲ μικρὸν xal λατινάρχου στέφος 
Πἰδιλ᾽ ἐρυθρὰ καὶ βασιλειον ξίφος 
Κομίζεται δὴ βασιλεῖ τῶν Αὐσόνων; 
"Oc δὴ ταχύνας χαταλαμθάνει πόλιν 
9545 Kal που χατεσκήνωσεν αὐτῆς πλησίον. 
Elv' ἀναθάντος τοῦ προέδρου Κυζίκου 
E^ τινα πύργων τὴς πύλης χρυσἒας, 
Αὐτῷ συνουσης εἰκόνος σεθασµίας 
Ttf µητρανάνδρου xai πανυµνήτου Κόρης, 
9550 "Ως μὴ παρόντος ποιµένος Βυζαντίδος 
θεῷ τ’ ἀναπίμποντος εὐχὰς Δεσπότῃ 
Πίπτει βασιλεὺς ἀχαλυφὴς clc χθόνα, 
Ἠάντες τε συμπίπτουσιν αὐτῷ κατόπιν. 
Mec δὲ συµπλιήρωσιν εὐχαριστίας, 
9555 Βἰσῆλθε πύλην χρυσέαν στεφηφόρος 
listo βαδίζων ἐς µονήν τοῦ Στουδίου, 
Ἔχων σεθαστὴν εἰκόνα. θεοτόκου 
Ἔμπροσθεν ἠἡγμένην τε xal τιµωμένην' 
Κάχεῖ λελοιπὼς εἰχόνα σεθασµίαν, 
9560 Ἔφππος ἦχεν slc θεοῦ νεὼ µέγαν' 
Kat προσκυνήσας, εὐχαριστήσας ἅμα 
Td πανσθενουργῷ, θαυματουργῷ Δεσπότη, 
Μετὰ προπομπῆς βασιλικῆς xal χκρότων 
Εϊσῆλθε χαίρων εἷς ἀνάχτορον μέγα. 


Καὶ ποιμεναρχῶν τὸν χατάλογον σκόπει Ῥώμης vías, 
Έελτιστε, τῆς Κωνσταντίνου. 

9565 Ἱ πρωτόκλητος ᾿Ανδρέας ἀποστόλων 
Τῆς εὐςεθείας ἐγχατασπείρων σρόρον 
Τοῖς Ποντικοῖς χλίµασι xat Βιθυνίας 
Ὁδῷ προϊὼν, καὶ Βυζαντίδα φθάνει’ 
"Hv φαιδρύνας δόγµασιν ἐνβέου λόγου, 

9570 Χριστῷ «' ἀγείρας εὐσεθῶν ἐκκλησίας 
Εὐκτήριον τεύξας τε τοῖς πιστοῖς δόµον 
Ἐν Χρυσοπόλει τῇ κεχληµένῃ πόλει, 
Ἐπίσκοπον τίθησιν ἐν ταύτῃ Στάχυν (87), 
"Eva μαθητῶν ἑθδομήχοντα Λόγου" 

9579 "O« ποιµάνας θρέµµατα χαλῶς Δεσπότου, 


CARSARERS. . 350 
À significante dulci sorore Εα]ορί8 ; 


nempe quod urhem orbis famosissimam 
jam occupassent agmina Romana. 
Deinde nuntius qui spectator fuerat, 
adfuit pure gestam rem significans. 

Mox insignia Csesaris Latini, 

coronam, rubros calceos, regium ensem, 
allata noster imperator acoipit, 

qui properandum censuit ad urbem, 
noo procul illa stationem cepit. 

Mox quia Byzantii patriarcha aberat 
Cyzici antistes contulit se in turrim 

que super aurea porta sublimis eminet, 
delata secum veneranda imagine 

ter gloriose Virginis Deiparee, 


p ibique sacras Domino peregit preces. 


Interim nudo capite procubuit humi 
princeps, simulque omnis procubuit populus. 
Peractis autem Domino rite gratiis, 

portam ingreditur imperator Auream, 
pedester pergens ad conobium Studii, 
sectans augustam Deipare imaginem 

pre se gestatam hymnisque celebratam. 
Exin relicta ad Studium imagine, 

eques ad edem Dei processit maximam, 

ubi adorato altari et gratiis actis 
omnipotenti prodigioso Numini, 

cum regia pompa, plausibus concrepantibus, 
imperatorium letus palatium adiit. 


Patriarcharum accipe nunc catalogum novellg 

Roma Constantinopoleos. 

Apostolorum Andreas protocletus 

dum religionis vere semen spargeret 

per Ponti regiones ac Bithyniae 

ultra progressus pervenit Byzantium ; 

quam oum divino verbo illustrasset urbem 

et conflavisset Christo credentium catum. 

edem orandi causa plis fidelibus 

ediflicavit proxima in Chrysopoli, 

constituitque episcopnm ibi Stachyn 

de septuaginta discipulis unum : 

qui administrato recte grege Domini, 


(87) De Byzantinorum episcoporum ante Cons- [) ut fit, nimio amore, vel ob falsa exaggerandum 


lantini Magni etatem falsa serie, a Stachy usque 
ad Probum, satis preler alios disseruit Lequinius 
in Orientis Christiani tomo primo. Hoo certe rec- 
tissime dicitur,supposituni: illum Dorotheo martyri 
libellum, in quo predicta series proponitur, haud 
ante Photiana tempora fuisse confictum ; quando- 
quidem et ille Byzantinorum episcoporum catalo- 
gus, qui a me in collectionis Vaticane volumine 
primo recitatus est seriem illam ignorat; quia vi- 
delicet is catalogus auctorem Photiano schismate 
seniorem habet. Desinit enim in Methodio I, qui 
sanctum illum Ignatium processit, contra quem 
Photius tyrannus debacchatus est. Ephremium, 
presentis catalogi auctorem, schismatico fuisse 
animo, satis cognoscimus ex Alexii III, Theodori- 
que I, Vitis. [8 igitur, ut alii paris dogmatis par- 
tiumque Greci seriem predictam, invita licet ve- 
ritate, non est aspernatus ; que vel patrie glorie, 


Byzantini episcopatus aptiquitatem, contra Ho- 
mane Ecclesie prerogativas, conficta fuit. Est 
igitur primus Byzantii indubius episcopus ille 
Meitrophanes sub Constantino Magno : vel potius 
sub Severo imp. Philodelphus, eecundum Simeo- 
nem Metaphrastem : neque enim credibile vide- 
tur Byzantium haud ignobilem urbem caruisse 
episcopo usque ad nove urbis fundatorem, vel po- 
tius veteris ampliatorem magnum Constantinum. 
Philadelpho dat successorem Metaphastes Euge- 
nium ; huic Rufinum, denique Rufino Metropha- 
nem. Constantini evo viventem. Non agnoscit au- 
tem tum falsi Dorothei tum etiam ejus aesecle 
Ephremii catalogus hos episcopos PAiladelphum, 
Eugenium et Rufinum ; quos tamen solos Maurin! 
monachi in sua chronologia prudenter acripse- 
runt: itemque ab his tribus Lequinius seriem 
suam ezxorditur. 


951 EPHRAM!I CHRONOGRAPHI 


e terra ad coli transiit stationes. 

Post quem pastores dati sunt fidelibus. 
Onesimus, fructuosus re et nomine; 
Polycarpus, Plutarchus, Sedecion, 
Diogenes, Eleutherius, atque Felix ; 
sanctus deinde Polycarpus alius. 

Atque hi cuncti metuentes ethnicos 

trans fretum pastorali vacacunt cure. 
Post hos Athenodorus sacerdos divus 
Byzantine urbis Ecclesiam rexit : 

qui nova quoque condita ad orandum dede 
in regione que dicitur Olea, 

ibi synaxes celebrabat pie : 

quam edem postea magnus Constantinus 
instsuratam plurimum exornavit. 

Exin pontiflcatum gesserunt Zoilus, 
Laurentius, et Alypius, atquo Pertinax 

vir consularis et senator nobilis, 

qui ediflcavit te »plum mirum, splendidum 
quodam in loco cui nomen est Syce, 
Sequuntur Olympianus et divus Marcus 
Deinde Cyrillianus et Castinus, 

& quo Byzantii primo delubrum fuit 

ad locum justo nomine dictum Petrium 
martyrii Euphemie a fundamentis conditum 
que nuper stadium vicerat martyrii. 
Christi deinde gregi prefuit Titus. 

Hinc Domitianus Probi imperatoris 
frater, haud minus animo quam stirpe nobilis. 
hujusque filii Probus et Metrophanes : 
sub quo postremo pius Constantinus 

&d Byzantiaam urbem semet (ransferens, 
hujus pomerium protulit amplissime, 
eamque Romam jussit vocari novam. 
Postquam deseruit vitam Metrophanes, 
divus Alexander occupavit sedem 
facundia et sanctis moribus magie preditus, 
sub quo coacta fuit Patrum synodus 
Nicee prima ob damnandum Arium; 
quem ipsemet sanotarum precum telo 
percussum letho coufectumque tradidit. 
Deinde Paulus orthodoxive columen, 

qui alumnus fuerat presbyter Eoclesia 
Alexandrique episcopi discipulus, 

&d salutaria gregem minavit pascua. 
Idem Cucusum pulsus exul fuit 

propter rectorum dogmatum defensionem, 
ubi et violentum habuit vite exitum 

ab adversariis suffocatus laqueo. 

Postea hunc Eusebius Nicomediensis 
pontificatum tenuit Byzantii 

vesanie Ariane fervidus defensor ; 

qui Beryti episcopus olim fuerat, 

illinc translatus postea Nicomediam, 
denique jussu Cesaris Constantii 

in Byzantina ponitur sublimi sede. 

Postea senior Macedonius, lupus 


(88) Dorotheo est Εὐζώῖος. 


À 


C 


D 


Γῆθεν µετέστη πρὸς μονὰς οὐρανίους, 

Μεθ᾽ 6v νομεῖς ὤφθησαν οὐσεθοφρόνων 

'O κλῆσιν Ὀνήσιμος ἅμα xal τρόπον’ 

Πολύκαρπος, Πλούταρχος, xal Σεδεκίων, 
9580 Διογένης, Ελευθέριος, καὶ Φίληξ, 

Ἕλλος τε Πολύκαρπος ἱερὸς πάλιν. 

Οὗτοί γε πάντες ἀσεθῶν ὑποψίᾳ 

Πέραν ὑπῆρχον ἰθύνοντες ἀγέλην' 

Mt0' oUc ᾿Αθηνόδωρος ἔνθεος θύτης 


9585 ᾿Εχχλησίαν ἴθυνε τῆς Ἠυζαντίδος: 


"O« οἶκον εὐχτήριον ἄλλον καινίσας 
Κατὰ γε χῶρον Ἐλαία κεκληµένον, 
Ἐκεῖ συνάξεις ἐχτελῶν ἂν ἐνθέως 

"Ov Κωνσταντῖνος εὐσεθοκράτωρ μέγας 


9590 Ὕστατον ἀνύψωσε κχαλλύνας μάλα" 


Είτα ζωῖλος (88) λαµθάνει προεδρίας: 
Καὶ Λαυρέντιος, ᾽Αλύπιος, Περτίναξ 
Ὑπατικός τις εὐγενὴς τῶν ἐν τέλει, 
"Oc ναὸν ἀνίστησιν εὐαγη, ξένον 
9505 "Ev τινι Euxai προσχεκλημένῳ τόπψ’ 
Ἔπειτ) Ὀλυμπιανὸς xal θεῖος Μάρκος, 
Πρὸς τοῖσδε Κυριλλιανὸς καὶ Καστῖνος, 
Ὃς πρῶτον ἀνήγειρεν ἐν Βυζαντίῳ 
Ἑόφημίᾳ µάρτυρι σηχὸν ix βάθρων, 
9600 "Rv τῷ Πετρίῳ τῷ θερωνύμῳ τόπῳ, 
Τότ᾽ ἐκδραμούσῃ τὸν δρόµον μαρτυρίου’ 
Μεθ᾽ "ov τις Τῖτος προστατεῖ Χριστοῦ λάχους 
Ἔπειτα χασίγνητος ἄνακτος Hoó6ou 
Δομετιανὸς (89) εὐγενῆς ψυχἠν, δέµας' 
9005 Καὶ τοῦδε παῖδες σὺν Πρόθῳ Μετροφανης' 
'Eo' οὗ μέγιστος εὐσεθὴς Κωνσταντῖνος 
Etc ἄστυ βυζάντιον ἐλθὼν τῷ τότε, 
Τδυτὶ µετεσκεύασεν etc εὖρος μέγα, 
Ῥώμην ὀρίσας τοῦτο καλεῖσθαι νέαν. 
9610 ἹΜητρφάνους δὲ τὸν βίον λελοιπότος, 
Ὁ θεῖος )Αλέξανδρος ἔσχε τὸν θρόνον. 
Κοσμούμενος λόγῳ xal Bl πλέον’ 
Ἐφ' οὗ γε συνήθροιστο Πατέρων στίφος 
Κατ’ Αρείου τῦ πρῶτον ἐν Νικαέων, 
9615 "Ὅστις βαλὼν ᾿Αρειον εὐχῆς τῷ βέλει, 
ToUtov θανατοῖ καὶ παραπέμπει µόρφ. 
Ἔπειτα Παῦλος ὀρθοδοξίας στύλος, 
Πρισθύτερος τρόφιµος ὤν Ἐκκλησίας 
Αλεξάνδρου µύστης τε σεπτοῦ ποιµένος, 
9020 Ποίμνην ποδηγεῖ πρὸς νομὰς ψυχοτρόφους, 
"Qv ἔσχεν ἑξόριστον Κουχουσὸς πάλαι 
Ὑπερμαχοῦντα δογμάτων ὀρθοφρόνων, 
Οὗ καὶ τέλος βίαιον εὗρε τοῦ βίου, 
Ηαθὼν παρ᾽ ἐχθρῶν πνιγµονήν τε καὶ βρόχον. 
9625 Μεθ 86v τις Εὐσέθιος Νικομηδείας 
Προεδρίαν snos τῆς Κωνσταντίνου, 
θερμὸς πρόµαχος ᾿Αρειανῶν µανίας, 
"Oc Βηρυτοῦ πρόεδρος ὑπαρξας πάλαι 
Κάχεῖθεν ἀχθεὶς etc πόλιν Νιχομήδους, 
96040 Πρὸς Κωνσταντίου καθιδρύεται τρίτον 
Τῆς Κωνσταντίνου τῷ πανυψήλῳ θρόνψ. 
Πνευματοµάχος Μακεδόνιος γέρων 


(89) Dorotheo est Δομέτιος, 














353 
Λυμαντικὸς λύχος tte, οὗ νομεὺς, ὅλως 
Ἡαρεισφθαρεὶς ἔλαθε ποἰμνῃ Δεσπότου, 
9635 Ὃν ἀπελάσας Κωνστάντιος τοῦ θρόνου 
Δι’ οὕς γε προὐξένησεο ἁδίχους φόνους, 
Καὶ μᾶλλον οἵσπερ ἱερον πατρὸς νέχυν 
᾽Αναχομίσας ὤὥπτο νφοῦ Κηρύχκων 
Ec ᾿Ακακίου μάρτυρος θεῖον δόµον, 
9640 "ΑΛδοξον Εὐδόξιον Αρείου oXov 
᾽Αντικαθιστᾷ λύκον ἀντὶ ποιµένος" 
"Oc τυγχάνων πρόεδρος Γερμµανικείας͵, 
Elta κατασχὼν ᾿Αντιοχείας θρόνον, 
Τέλος τυραννεῖ καὶ θρόνον Βυζαντίδος, 
9645 Πρὸς τοῖσδε Δημόφιλος µύστης ᾿Αρείου 
Ἐπίσκοπύς τις Βεῤῥόης τῆς ἐν θράκῃ 
Μετατεθεὶς Tim ove τὴν προεδρίαν, 
Οὗπερ τὸ βιοῦν ἐκμετρήσαντος µόρῳ, 
Εὐάργιός τις ὀρθοδοξίας φίλος 
9050 Προεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου 
Πρὸς Εὐσταθίου μακαριστοῦ ποιµένος, 
Ὅστις πρὸς Οὐάλεντος ἐξώσθη θρόνου, 
Mà βραχύ τι τοῦ λάχους γεγευµένος, 
Εἶτα προέστη κοσµίως ᾿Εχκλησίας 
9655 'O γρήγορος νοῦς, ἡ θεηγόρος λύρα 
θεῷ κινηθεὶς πρὸς χυθέρνησιν θρόνου, — 
Ὅστις ἀνέτλη µυρίους τοὺς κινδύνους 
Ὑπερμαχῶν κάλλιστα τῆς ᾿ΕἘχκλησίας" 
"Eo! οὗ συνέστη κατὰ Μακχεδονίου 
9660 ᾿Αθροισμα σεπτὸν συνόδου τῆς δευτέρας 
Ἐν βασιλιδι τῇ Κωνσταντίνου πόλει. 
Αὔθαιρέτως τούτου δὲ λιπόντος θρόνον 
Ἡ σύνοδος χρίουσι ποιμένα πόλει 
Νεκτάριον λάµποντα βίῳ xal λόγῳ, 
9665 Συγκλητικῶν τε xal περιδόξων ἕνα, 
Χριστώνυμον μὲν, ἀμύητον δ᾽ εστι 
Ὃν ἅμα βαπτίζουσι, χρίουσι θύτην. 
Οὗπερ µεταλλάξαντος εὐαγῶς βίον, 
Κλέτς μοναστῶν ἅμα xat πρεσθυτέρων 
9670 Στόµα τὸ χουσοῦν ἡ θεόσδοτος χάρις, 
Ἡ τῶν λόγων θάλασσα, φύσις ἡ ξένη, 
ΛΔαμπτὴρ καθάπερ ἀρετῶν λάμπων φάει 
Ἐξ Αντιόχου κατηύγασεν ἐνθέως 
Τῆς Κωνσταντίνου τὸν περικλυτὸν θρόνον, 
9675 "II μᾶλλον εἰπεῖν τὴν τετράχλιµον κτίσιν 
Διδασκαλίαις ψαιδρύνει καθηµέραν, 
Ο)]κουμένης ἥλιος ὤν φυχοτρόφος. 
OS τοῦ θρόνου φεῦ | ἀπελασθέντος φθόνῳ, 
Εἰς 8' ἀλλοδαπὴν ἐκδιωχθέντος χθόνα 
9680 Ti» iv Κοµάνοις ἐσχάτην ἐρημίαν, 
Οὔ μακαριστὸν ἔσχε καὶ τέρμα βίου, 
Γηραιὸς ᾿Αρσάκιος ἔμψυχος νέχυς 
Ποὺς βασιλίδος ἐγκατεστάθη θρόνῳ 
Εὐδοξίας, φεῦ οἷος ὤν μετὰ τίνα | 
9685 Μετ) Άχιον ζόφωσις εἶτ ἀχοσμία. 
Τούτου καταστοέψαντος Ev θρόνῳ βίον, 
Πρεσθύτερός τις εὐλαθὴς ᾿Εκκλησίας 
Κλῆσιν ᾽Αττικὸς, ἐμπρέπων βίῳ, λόγῳ, 
Κοσμεῖ καθέδραν ἱερὰν Βχζαντιδος. 
9590 Μεθ᾽ 6v τις Σισίννιος ἀνὴρ πρεςθύτης 
Της κατ) ᾿Ελαίαν ὢν θύτης ἐκκλησίας, 


ΟΑΙΘΑΗΕΡΝ. 


À vorax, non pastor, ille Pneumatomachus 
in gregem Domini clanculum irrupit : 
donec eum sede pepulit Constantius, 
propter patratas cedes, et presertim 
propter translatum Constantini patris 
sacrum cadaver e templo Apostolorum 
ad martyris Acacii sacram edem : 
substituitque infamem huic Eudoxium 
Arii studiosum, lupum pro pastore ; 
qui cum fuisset presul Germanicis, 
Antiochenam postea tenuisset sedem, 
denique et Byzantinam inique invasit. 
Secutus est Demophilus Arii discipulus 
qui ex episcopatu Berrohoes Threicie 
translatus, hunc primatum decoravit : 

B eujus cum vitam fatum abrupisset, 

Evagrius orthodoxe tenax fidei 

8 beate memorie Eustathio episcopo 

in Byzantina sede constituitur ; 

qui atatim a Valente exsul pellitur, 

ne parum quidem degzstato honore. 

Deinde prefuit magnifice Ecclesie 

Gregorius lyra et animo theologus 

a Deo promotus ad sedis gubernaculum : 

qui se innumeris obtulit periculis 

dum forti manu protegit Ecclesiam. 

Sub hoc eoaluit contra Macedonium 

eecunda Patrum veneranda synodus 

in Constantini regia metropoli. 

Gregorio sponte sedem relinquente, 

synodus urbi preficit pastorem 

Nectarium vita et litteris fulgentem, 

senatorem nobilem et optimatem, 

usseclam Christi, sed nondum initiatum : 
quare baptizant simul et mystam ungunt. 

Atque hoc sancte vitam concludente, 

monachorum illud decus et presbyterii, 

aureum os, oclitus gratia data, 

mare eloquentie, ingenium prodigiosum, 

virtutum luce splendens tanquam lampas, 

Antiochia divinitus effulsit 

ad Byzantinam collustrandam sedem ; 

vel potius universo illuxit mundo, 

quem magisterio suo quotidie illuminat, 

vere universi orbis sol vivificus. 

Atque hoc sede ab invidis expulso 

atque ad extraneas proterrito regiones, 

nempe ad Comanicam Ponti solitudinem, 

ubi et beatum habuit vite terminum ; 
decrepitus Arsacius et vix spirans 

Eudoxie jussu augusta in pastorali 

(qualis post quantum 1) sed constituitur ; 

nempe post solem tenebre et confusio. 

Hoc vitam simul sedemque relinquente, 

Atticus florens moribus et litteris, 

qui pius erat presbyter Bocclesis, 

sacram ornavit cathedram Byzantii. 

Post hunc grandevus etate Sisinnius, 

Eccclesie sacerdos ad Oleam posite, 


ce 


355 EPHBRJEMII CHRONOGRAPHI 


utilis, mitis, venerandus pastor. 

Quo mortuo, Nestorius sacerdos olim 
Antiochene Ecclesi», impii dogmatis, 
protervum 09, el animus profanus, 
exitiosusque lupus, sedem insilit. 
Atque is tamen exutus dignitate, 
quia spuriorum dogmatum auotor erat, 
ab Ephesino tert:o concilio 

cui praeerat Cyrillus Alevandrinus, 
justo in exsilium pellitur judicio. 
Deinde sedit Byzantina in cathedra 
homo Romanus, Ecclesie sacerdos, 
Maximianus orthodoxie columen. 


Postquam hic terram cum colo commutavit, 


Patris Chrysostomi dilectus discipulus 
sacer creatur patriarcha Proclus : 

qui ordinatus olim pastor Cyzici 

& beato Sisinnio patriarcha, 

a Cyzicenis nescio cur exclusus, 

interim vacuus ab officio fuerat, 

nunc ad Byzantii promotus est cathedram. 
Dominicum hic gregem recte pàvit, 
mortalesque exuvias magistri sui 
curavit pervehendas ad metropolim. 
Proclo ex convietu hominum sublato 
Flavianus veri dogmatis defensor 
Ecclesim nostre presbyter alumnus 
pontificatum adiit digne admodum. 
Post quem exatinctum ex calce Diosoori 
in Ephesina synodo latrocinali, 

ubi rectorum dogmatum protector erat, 
sacerdos Anatolius Alexandrinus 
creatur pastor Constantinopoleos ; 

opilio bonus, recte fidei turris, 

sub quo concilii quarti sacer coetus 
utiliter Chalcedone congregatus 
alienum declaravit ab Ecclesia 
Alexandrinum miserum Dioscorum, 
cum Eutychete et aliis paris furfuris. 
Postea Gennadius vir egregius, 

fidei typus et omnis honestatis, 
Ecclesie alumnus simul et sacerdos, 
clavum suscepit regendum Eoclesie. 
Post quem Acacius orphanorum preses, 
presbyter Ecclesie, sed secta pessimus, 
patriarchatum improbe subripuit. 

Is etiam quartam venerandam synodum, 
quantum in ipso erat, abolevit miser. 
Post hunc duplici vere exstinctum morte 
Flavitas presbyter ministerio addictus 
in templo Thecle martyris apud 8ycas, 
profanus et blasphemus monophysita, 
atque Ácaciani dogmatis sectator, 
patriarchbatum contra jus obtinuit. 

Hoc autem breve mortuo post tempus, 
Enphemius tanto dignus sacerdotio 
presbyter pridem in Ecclesia Dei, 
Neapolique preses orphanorum, 

ad summam cathedram optime deligitur : 


Πρᾶος, γεραρὸς καὶ νομεὺς ψυχοτρόφος, 
Τοότου θανόντος, Νεστόριός τις θύτης 
Τῆς ᾿Αντιόχου δυσσεθὴς καὶ χακόφριων 

9605 Στόμα βδελυρὸν xai βέθηλος καρδία, 
Ἠ λυμεὼν λύκος τις, ἐμπηδᾷ θρόνφψ' 
"Ὅστις γυμνωθεὶς ἱερωσύνης θρόνου 
Av ἅπερ ἠρεύζατο δόγματα νόθα 
Hpó« συνόδου τρίτης τὴς ἐν Εφέσῳ 

9700 "Ης προστάτης Κύριλλος ᾽Αλεξανδρείας, 
E*« ἑξορίαν ἀπελήλαται Ou. 

Εἶτ᾽ ἐγκατέστη τῷ Βυζαντίδος θρόνψ 
Γένει 'Ῥωμαῖος xai θύτης Ἐκκλησίας 
Μαξιμιανὸς ὀρθοδοξίας βάσις' 

9705 Γηθεν µεταστάντος δὲ τοῦδε πρὸς πόλον, 
Μύστης φιλητὸς τυῦ Ηατρὸς Χρυσοστόμου 
Καθίσταται πρόεδρος ἱερὸς Πρόκλος, 
Ὅστις γε χρισθεὶς ποιµενάρχης Κυζίχου 
Πρὸς Σισινίου μακαριστοῦ ποιμένος 

9710 Καὶ Κυζικηνοῖς μὴ δεχθεὶς οὖκ οἵδ' ὅπως 
"Avv σχολἠὴν δὲ τὸν διαμέσου χρόνον, 
Τότ᾽ εἰς χαθέδραν ἠρίθη Βυζαντίδος. 
Ηοίμνην δὲ καλῶς ποιµάναντος Δεσπότου 
Διδασχὰλου σῶμά τε συνηργηκότος' 

9715 ᾿᾽Αναχομισθῆναί γε πρὸς πόλιν κράτους, 
Elca λιπόντος γηγενῶν txpouxlav, 
᾿Ορθῶν πρόµαχος Φλαθιανὸς δογμάτων 
Πρεσθύτερος τρόφιµος ὤν ᾿Εχκλησίας 
Προεδρίαν εἴληφε μάλ᾽ ἐπαξίως. 

9720 Οὗπερ θανόντος λαχτίσει Διοσκόρου 
Ἐν Ἐφεσίων λῃστρικῷ συνεδρἰψ 
Ὡς ὑπερασπίζοντος ὁρθῶν δογμάτων, 
θύτης ᾿Ανατόλιος Αλεξανδρείας 
Ποιμὴν ἀναδέδειχτο τῆς Κωνσταντίνου 

9725 Νομεὺς ἀγαθὸς, πύρλος ὀρθοδοξίας' 

Ἐφ) οὗ τετάρτης συνόδου θεῖον στίφος 
Καλῶς ἁλισθὲν iv πόλει Χαλχηδόνι 
Άλλητριον τίθησι τῆς Ἐκκλησίας 
Διόσκορον δύστηνον ᾽Αλεξανδρείας 

9730 "Αμ’ Εὐτυχεῖ τε xal σφίσιν ὁμοτρόποις. 
Ἔπειτα Γεννάδιος ἀνὴρ Ὑεννάδας, 

"δῆς εὐσεθείᾳς xal καλοὸ ποντὸς τύπος. 
Ἐχχλησίας τρόφιµος ἅμα xal θύτης, 
Τοὺς οἴακας ἴθυνε τῆς Εκκλησίας. 

9735 Μεθ’ ὃν τισ Ακάκιος ὀρφανοτρόφός, 
Ἐκκλησίασ θύτης τε κάκιστος cí6ac, 
Καχῶς ἐπεισέφρησεν τῇ προεδρίᾳ- 
"Ὅστις τετάρτην σύνοδον σεθασµίαν 
Τό Υ tc ἑαυτὸν ἀχυροῖ ψήφοις τάλας. 

9740 Τούτου θανόντος τὸν διπλοῦν ὄντως µόρον 
'Avip Φλαθίτας μάρτυρος ναοῦ θέχλης 
Too κατὰ Συκᾶς διακχειµένου θύτης, 
᾽Ανίερος, βλάσφημος, Οἰοφυσίτης, 
᾽Αχακίῳ σύμπνους xat σύµφρων σέδας, 

9745 ᾿Αναξίως ἔσχηκε τὴν προεδρίαν. 

Τούτου τελευτήσαντος ἐν βραχεῖ χρόνῳ, 
Εὐφήμιος ἄξιος ἱεραρχίας 

Πρεσθύτερος μὲν τῆς θεοῦ Υ᾿ Εκκλησία 
τῆς 9' αὖ Νεαπόλεως ὀρφανοτρόφος, 

9750 Πιστεύεται χάλλισια τὴν προστασίαν 





Ὅσιος ἀνὴρ, ὀρθοδόξων προστάτης, 
"Ὄντιν) ἀναθέματι μὴ πεπεισμένον 
Καθυποθαλεῖν σύνοδον τρισολθίαν 
Ἐν Χαλχηδόνι σοναλισθεῖσαν πάλαι 
9755 "Avat ᾿Αναστάσιος ἐχθαλὼν θρόνου, 
Τίθησιν ἑξόριστον ἀδίκῳ Boy: 
᾿Αντικαθιστᾷ δ᾽ stc θρόνον Βυζαντίδος 
Σκευῶν μέγαν φύλακα τῆς Εκκλησίας 
θεῖον Μακεδόνιον ἔκ πρεσθυτέρων' 
9760 "Ov ἀθετῆσαι μηδαμῶς fior µένον 
Εἱρημένον σύστημα σεπτῶν Πατέρων, 
Εἰς Εὐχάϊτα φυγαδεύει τὴν πόλιν. 
Τιμόθεον δ’ ἄτιμον ἐγκαθιδρύει, 
Θύτην μὲν ὄντα, σκευοφύλαχά ϐ) ἅμα 
9765 Ἐκκλησίας πρὶν, αἱρετικὸν δ᾽ ab σέδας, 
Ὀρθόφροσιν ἄχθος τι φανέντα μέγα. 
Τούτου καταστρέψαντος ἁθλίως βίον, 
Ἰωάννης σύγχελλος ἅμα xal θύτης, 


Γένει Καππαδόκης δὲ, λαμθάνει θρόνον’ 


9770 Οὔπερ τελευτήσαντος ἐν προεδρἰᾳ, 
Επιφάνιος ἐμφανὴς ὢν τὸν βίον 


Ηρεσθύτερος σὀγχελλος ἔσχε τὸν θρόνον. 
Τούτου θανόντος "Άνθιμος Τραπεζοῦντος 


Ἐπιθάτης δέδεικτο τοῦ σεπτοῦ θρόνου, 
9775 Νοσῶν Σεθήρου καὶ Διοσκόρου vócov, 
*Ov ᾽Αγαπητὸς καθελὼν 'Ῥώμης πάπας. 
Εἰς ποιμενάρχην τῆς βασιλίδος χρίει 
Μηνᾶν λόγῳ λάμποντα xal βίῳ πλέον 
Ἐκκλησίας τρόφιµον ὄντα xal θύτην 
9780 ᾿Αλεξανδρέα, τῶν Σαμψὼν ζενολόχον. 
Οὗπερ µεταλλάξαντος εὐαγῶς βίου 
Εὐτύχιός τις καὶ μοναστὴς καὶ θύτης 
Μονῆς κατ᾽ ᾽Αμάσειαν εὐχγεστάτης, 
Λόγων ἑταῖρος ἀρετῆς x^ ab ἐργάτης, 


9785 Νομεὺς ἀγαθὸς dro Χριστοῦ θρεμµάτων' 
"Eo' ob γε πέμπτης συνόδου βεῖον στίφος 


Καλῶς ἀἁλισθὲν ἐν βασιλίδι πόλει 
Στοιχοῦν τετάρτης συνόδου θείοις ὅροις 
Αὐτοῖς γε συγγράµµασι τὸν Ὠριγένην 
9790 Τίθησιν ἐκκήρυκνον ἅμα Διδύμῳ 
Καὶ θεόδωρον τὸν τῆς Μοψουεστίας. 
Ἐξωσμένυυ θρόνου δὲ τοῦδ’ Βὐτυχίου 
"EQ? οὗπερ ἐξήλεγχε τὸν βασιλέα 
Δόγμα στυγητὸν κρατύνοντα xal νόθον 


9195 Tov σάρκα φθαρτὴν μὴ λεγόντων σχεῖν Λόγον, 


Σχολαστικός τις εὐσεθὴς Ἰωάννης 
Της ᾽Αντιόχου τυγχάνων θυηπόλος, 
Προεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου. 
Χρησαμένου τέλει δὲ τοῦδε τοῦ βίου, 
9800 Καὶ πάλιν Εὐτύχιος εὐτυχεῖ θρόνον. 
Ms0' ὃν χαθωράϊΐσε τὴν Ἐκκλησίαν, 
᾽Ανὴρ χαριτώνυμος, ὅλθιον κάρα, 
Νηστευτὴς τοὐπώνυμον ἐξ ἔργων φέρων 
Ἐκκλησίας τρόφιµος ὤν καὶ λευΐτης. 
9805 Σύγχελλος ἀξίαν δὲ Ηνεύματος δόµος, 
*Oc Μαυρίκιον ταινιοῖ λαμπρῷ στἑφει. 


Τούτου δ᾽ ἀναλύσαντος εἰς θείους δόµους, 


Κυριαχός τις οἰκονόμος xai θύτης 
θιοῦ μεγάλης ἁγίας Εκκλησίας, 


CASSARES. 
À vir sanotus et proteotor orthodoxorum : 


quem renuentem subdere anathemati 
beatum illum cctum episcoporum 

qui Chaloedone olim coactus fuerat, 
Casar e sede depulit Anastasius 
extorremque fecit ediclo iniquo : 
ejusque loco ad cathedram Byzantii 
extulit magnum Ecclesie scevophylacem 
divum Macedonium tunc presbyterum, 
quem item renuentem valedicere 
predicto Patrum nobili concilio 

ad urbem Euchaiticam Cesar expulit . 
Timotheumque ignobilem obtrusit, 
sacerdolem quidem et sacevophylacem 
Ecclesie pridem, sed heresi pollutum : 


B id quod *gerrime tulerunt orthodoxi. 


Post hujus autem infelicem obitum, 
syncellus simul et presbyter Joannes 
Cappadox gente sedem occupavit. 

Post quem pastoris in munere defunctum, 
splendidis predictus Epiphanius moribus 
presbyter et syncellus ad sedem venit. 


Hoc quoque mortuo, Trapezuntius Anthimus 


sedem sanctissimam jussus est conscendere, 
quanquam Severo deditus et Dioscoro : 
quo tamen Agapetus Rome papa 
exauctorato, fecit patriarcham 

Mennam Alexandrinum facundia clarum 
magisque moribus, alumnum sacerdotem 
Ecclesie, xenodochio prefeotum Sampsonis. 


C Quo pie mortalem deserente vitam, 


Eutychius quidam monachus et sacerdos 
ex Amaseno sanctissimo cenobio 
amicus litterarum, virtutis auctor, 
Christiani bonus pastor ovilis fuit. 

Sub eo quinte synodi divus cetus 
regali in urbe rite congregatus, 
insistens quarte synodi canonibus 
ipsisque ejusdem formulis, Origenem 
ejecit ab Ecclesia, simulque Didymum, 
et Theodorum Mopsuestia episcopum. 
Eutychio postea cathedra depuleo, 
propterea quod reprehendisset Cesarem, 
qui falsum dogma et pessimum fovebat 
de Christi in terra carne incorruptibili ; 
scholasticus Joannes homo pius 
Antiochena ex urbe tunc sacerdos 
patriarchatum adiit Byzantinum. 

Sed ubi is quoque vite metam attigit, 
rursus Eutychius in sede constituitur. 
Post quem Ecclesie splendidus illuxit 
Joannes alter, homo beatissimus, 
dictus verace titulo Jejunator, 

qui Ecclesie alumnus fuerat et levita 
syncellusque officio in de Spiritus. 

Hic Mauricium redimivit stemmate. 
Cum autem superas adiisset sedes, 
Cyriacus ciconomus et sacerdos 

magne atque sancta Dei Ecolesie 


Ν 


359 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 360 


Sacrum successit in pontificatum, 
divinus vir et orthodoxie columen. 

Quo deserente terrenum hunc primatum, 
ad Thomam sacellarium et sacerdotem 
defertur populi sacer principatus, 
apostolicum hominem religiosissimum. 
Πιῖο solarem deserenti lucem 

successor datus est levita Ecclesim 
ptochotrophii prefectus ad portum Phrixi 
Bergius pollutus dogmate monophysitico. 
Cui morienti Pyrrhus substituitur 

haud minus Sergio heresi corruptus. 
Erat is magne presbyter Ecclesie, 
prefectus monachorum, cenobii abbas 
quod est trans fretum in urbe Chrysopoli, 
divini Verbi Matri dedicatum 
antiquitusque conditum a Philippico. 
Postquam expulsus Pyrrhus Ecclesia fuit, 
Paulus Ecclesie oconomus et sacerdos, 
preses custodum, dogmate perversus, 
semet ovili obstrusit tanquam lupus. 
Post quem defunctum impie in ministerio 
sedem recuperavit denuo Pyrrhus. 
Deinde Petrus pessimus ad sedem venit, 
levita Ecclesie, preses ptochotrophii, 
referendarius, curatorque senum 

in eo quod est Neapoli ptochodochio, 
Sergii Pyrrhique et Pauli sectans heresim. 
Hoc passo, ut vere dicam, mortem duplicem, 
Alius Thomas orthodoxie amans, 

qui Ecclesie alumnus erat et levita, 
preclare gubernavit Christi Ecclesiam. 
Atque hoc pie concludente vitam, 
pontificatum adiit Joannes, 

sacerdos et protecdicus Ecclesim, 
scevophylax, syncellus, et ceconomus, 

et gerocomii Rosorum Dexiocratis 
prefectus ; pastor utilis ovili. 

Quo moriente, levita Constantinus, 
vasorum custos in Ecclesia Dei. 
periodeuta Thraciae et Macedonis, 

ad Ecclesie summatum est provectus ; 
probatus vir, et decus orthodoxorum. 

Hoc in suprema cathedra demortuo, 
sacer Theodorus Christi Dei sacerdos 
Banctorum in Ecclesia vasorum custos, 
syncellus dignitate, prefectus monachis, 
summa cum laude prefuit Ecclesie, 
atque orthodoxa dogmata defendit. 

Bed tamen hoc injuste depulso sede 
Georgius religiosus Christi presbyter, 

qui summas erat ecevophylax Ecclesis, 
et syncellus etiam patriarche, 
pontificatus munere fungi copit, 

opilio bonus, custos divinse legis : 

sub quo, mandante Cesare Constantino 
orthodoxo principe Pogonato, 

divinus venerande cotus synodi 

regali in urbe rite congregatus 


Α 9810 Τὴν Ἱερὰν εἴληφεν Ἱεραρχίαν, 
θεῖόε τις ἀνὴρ ὀρθοδοξίας στύλος. 
Τούτου λιπόντος τὴν κάτω προεδρίἰαν, 
θωμᾶς σαχελλάριος ἅμα καὶ θύτης 
Πιστεύεται δὴ τὴν λεὼ προστασίαν, 
9815 ᾽Αποστολικὸς, εὐσεθέστατος σέθας. 
Οὗπερ τὸ φάος ἐχλελοιπότος τόδε, 
λΑντικατέστη λευΐτης ᾿Εχχληδίας 
ΠἩτωχοτρόφος τε λιμένος τῶν τοῦ φΦρίξον 
Σέργιος ἀνὴρ Οἰοφυσίτης σέθας. 
9820 Τούτου θανόντος, ἀντικατέστη ἨΠύῤῥος, 
᾽Ανὴρ ὅμοιος Σεργίῳ κατὰ σέθας͵ 
Θύτης µεγάλης τοῦ θεοῦ Ἐκκλησίας, 
ῦλρχων σεµνείων καὶ µονῆς ἐπιστάτης 
Ἐν Χρυσοπόλει διακειµένης πέραν, 
p 9825 Ανειμένης δὲ τῇ θεοῦ Μητρὶ Λόγου 
Της Φιλιππικῷ συσταθείσης πρὸ χρόνων. 
Τούτου διωχβάντος δὲ τῆς ᾿Εκκλησίας 
Οἰχονόμος xal θύτης τῆς ᾿Εχχλησίας 
Κάπὶ φυλακῶν δυσσεθἠς Βαῦλος σέθας 
9830 Παρεισεφθάρη ποιμνίῳ τις ὡς λύχος. 
Οὔπερ θανόντος δυσσεθῶς iv τῷ θρόνῳ, 
Καὶ πάλιν ἀπέλαθε τὸν θρόνον Πόῤῥος. 
Εἶτα Πέτρος κάχιστος ἔσχε τὸν θρόνον, 
Ἐκκλησίας ὤν λευΐτης πτωχοτρόφος, 
9835 Καὶ ῥαιφερενδάριος xal γηροχόµος 
Τοῦ κατὰ Νεάπολιν πτωχείου τότε, 
"Σύμφρων Σεργίου καὶ Πύῤῥου καὶ ]]αύλον. 
Τούτου θανύντος τὸν διπλοῦν ὄντως µόρον, 
θωμᾶς τις ἄλλος ὀρθοδοξίας φίλος 
6 9840 Ἐκκλησίας τρόφιµος Gv καὶ λευΐτης 
Χριστοῦ καλῶς ἴθυνε τὴν Ἐκκλησίαν. 
Οὔπερ µεταλλάξαντος εὐσεθῶς βίον, 
Ἰωάννης εἴληφε τὴν προεδρίαν, 
θύτης τε πρωτέκδικος ὧν Ἐκκλησίας, 
9845 Καὶ σκευοφύλαξ, σύγχελλος, οἰχονόμος, 
Γηροχόμος τε Ῥωσῶν Δεξιοκράτους 
Ποίμνην ποδηγῶν πρὸς νομὰς ψυχοτρόφους. 
Τούτου θανόντος Κωνσταντῖνος λευΐτης 
Καὶ σχευοφύλαξ τῆς θεοῦ q' Εκκλησίας, 
9850 Περιοδευτὴς θρῴκης, Μακεδονίας 
""Αρχιθύτὴς δέδεικτο τῆς Ἐκκλησίας! 
Σπουδαῖος ἀνὴρ, εὐσεθοφρόνων χκλέος. 
Τούτου καταλύσαντος iv θρόνψ βίον, 
θεόδωρός τις Ἱερὸς Χριστοῦ θύτης 
9855 Ἐκκλησίας τ’ αὖ ἱερῶν σχευῶν φύλαξ, 
"Αρχων μονῶν τε, σύγχελλος τὴν ἀξίαν, 
Προίΐσταται κάλλιστα τῆς Εκκλησίας, 
“Ορθῶν προμαχῶν εὐσεθῶν τε δογμάτων. 
Τούτου ῥιφέντος ἀδίχως ποίµνης θρόνου, 
9860 Κεώργιὸς τις εὐλαθὴς Χριστοῦ θύτης 
Ἐκκλησίας” έγεστος ὢν σκενοφύλαξ, 
Καὶ ποιμενάρχου σύγχελλος τὴν ἀξίαν, 
Ἐκκλησίας εἴληφε τὴν mposóplav, 
Νομεὺς ἀγαθὸς καὶ θεοῦ νόμων φύλαξ. 
9865 Ἐσ᾽ o0 κελεύσει χράτορος Κωνσταντίνου 
Ὀρθόφρονός γε τοὐπίκλην Πωγωνάτου 
Ἑκτῆς σεθαστῆς συνόδου θεῖον στίφος 
Ἐν βασιλίδι συναλιεθὲν τᾷ πόλει, 





361 


"Eni γε Χριστοῦ τοῦ θεανθρώπου Λόγου 

9870 Καλῶς ἐδογμάτισεν εὐσεθοφρφνως 
Διττὰς θελήσεις xal φύσεις ἠνωμένας, 
Καὶ πάντα χατῄσχυνεν Οἰοφυσίτην, 

O6 γῆθεν ἁπάραντος εἰς σχητὰς dvo, 
θεόδωρος ab ὀπολαμθάνει θρόνον. 

9875 Τούτου µεταστάντος δὲ πρὸς θεὸν µόρῳ, 
Ἐκ βασιλείων ἀσηκρῆτίς τις Παῦλος 
Ποι μαντικῆς ἔτυχε xai προεδρίας, 
Ποιμαντικῆς ἄξιος ὧν xal τοῦ θρόνου. 
Καὶ τοῦδε τὸ ζην ἐκμετρήσαντος µόρῳ, 

9880 Καλλίνικός τις γεννάδας θυηπόλος 
Καὶ σχευοφύλαξ Βλαχερνῶν ἐκχλησίας, 
Ἰλνὴρ λόγῳ Bl τε καλῶς ἐμπρέπων, 
Λαθὼν ἐκυθέρνησε τὴν Ἐκκλησίαν: 
Ὄντινα Ῥινότμητος ἄναξ ἀδίκως 

9885 Πηρὸν δεδρακὼς ἐξελαύνει τοῦ θρόνου. 
Kopov δ᾽ ἀπ᾿ ᾽Αμάστριδος ἁγαγὼν θύτην 
Ἔγχλειστον ὄντα, ποιµενάρχην δεικνύει’ 
Ὃν Φιλιππικὸς βασιλεὺς ὁ Βαρδάνης 
Ὑπερμαχοῦντα δογμάτων τῶν ἐνθέων 

9690 Θρόνου τε ποίµνης ἀπελάσας ἀδίχως, 
᾽Αντικαθιστᾷ λευΐτην Ἰωάννην, 

Ὄντα χαρτουλλάριον οἰκονομείου 
Ανδρα στυγητὸν, Εὐτυχοῦς, Διοσκόρου 
Ὁμόφρονα μύστην τε, τῆς ποίµνης λύκον, 

9895 "O« ἐξεθλήθη τοῦ θρόνου μάλ’ ἑνδίκως. 
Θύτης δὲ Χριστοῦ καὶ νομεὺς ψυχοτρόφος 
θεῖος Γερμανὸς ἀρεταῖς λάμπων λόχοις, 
"Eni λυχνίαν ἐντεθεὶς ὣς τις λύχνος 
Tr Κωνσταντίνου τῷ περιόπτῳ θρόνῳ, 

9900 Αόγον διδαχαῖς κατελάμπρυνε χτίσιν (90). 
Ὅστις προθληθεὶς ποιµενάρχης Κυζίκου 
Καὶ τοῖς ἐχεῖσε pj δεχθεὶς οὐκ οἵδ ὅπως 
Ὑπῆν σχολάζων τὸν διαμέσου χρόνον’ 
Μετατεθεὶς δὲ πρὸς Βυζαντίδος θρόνον, 

9905 Ποίμνην χαθωδήγησεν εὐσεθοφρόνως, 
Τοὺδ᾽ ἀπελασθέντος δὲ κακῶς τοῦ θρόνου 
Πρὸς κράτορος Λέοντος ἐξ Ἰσαυρίας 
Πρώτου σεθαστῶν εἰκόνων χαταλύτου, 
Ἐφ᾽ ᾧπερ ἔξηλεγχε τοῦτον ἐνθέως, 

9910 Níxoc (04) ᾿Αναστάσιος εἰκόνων λύτης 
Πρεσθύτερος σύγχελλος v Ἐκκλησίας, | 
Ποίμνην τυραννεῖ παραλαθὼν τὸν θρήνον. 
Μισθωτὸς οἰκτρὸς, ἄντικρυς λύκος φθόρος, 
Ὃς πρῶτος ἠθέτησε τιμὴν εἰκόνων. 

9915 Τούτου διπλοῦν θάνατον ὑφεστηκότος, 
Κωνσταντῖνος ἆθλιος Συλαίου λύχος 
᾽Αναστασίῳ πάντ᾽ ἐοιχὼς εἷς σέθας, 
Σχολὴν ἄγων, ἥρπασε τὸν θεῖον θρόνον" 
Ὄντινα Κοπρώνυμος, alvi c', ὦ δίκη, 

9920 θρόνου χατασπάσας γε xai μἀλ᾽ ἑνδίκως, 
(Οὁ πίστεως αὖ οὐδὲ δογμάτων χάριν) 
Ἔθηχεν ἐξόριστον tiq ἀλλοτρίαν' 


(90) Germani hujus prolixum Tractatum de vite 
termino antea ireditum, habes in collectionis Vati- 
cane volumine I, P 285-315; quod scriptum sibi 
Photius in Ampbilochianis usurpaverst, uti docui 
coll. pred. t. Il, p. 682, ubi ejusdem complemen- 


PaTROL. GR. CXLIII. 


C/ERARES. 


Α de Christi Verbi essentia theanthropica 


362 


rectam sententiam protulit et catholicam, 
duas voluntates etatuens et duas naturas 
conjunctas ; omnes damnans Monophysitas. 
Georgio mox translato ad sedes superas, 
iterum Theodorus recepit pedum. 

Quo transeunte ad Dominum per obitum, 
Paulus qui in regia erat a secretis 
patriarchali honore insignitus fuit, 

dignus revera postorali munere. 

Post hunc communi fato exemptum vivis, 
Callinicus egregius Dei sacerdos 

in Blachernarum templo vasorum custos, 
vir litteris et moribus spectatus admodum, 
Ecclesia curam gubernande excepit : 


B quem Rhinotmetus Cesar iniquo jussu 


oculis excecatum sede pepulit : 
substituitque Cyrum ex Amastride 
presbyterum, e monachis quos aiunt inclusos. 
Sed hunc divina dogmata tuentem 
Philippicus Bardanes potitus sceptro 
sententia injusta pepulit ovili, 
levitamque ad sedem Joannem extulit, 
qui cconomatus erat chartulariue, 
abominandum hominem, Eutycheti 
Dioscoroque deditum, in grege lupum; 
qui demum sede pulsus est justissime. 
Sacerdos autem Cbristi et pastor bonus 
divus Germanus, litteris ac virtutibus 
splendens, lucerna veluti in candelabro, 
e Byzantina eminus conspicua sede 


—. sermonis magisterio effulsit orbi. 


Cyzicenorum pastor electus fuerat ; 

scd nescio cur ab illis non receptus, 
interim mansit expers ministerio : 

postea translatus ad Byzantinam sedem 
gregem Chrietianum rectis minavit semitis. 
Sed enim huno sceleste detraxit sede 

Leo Cesar Isauricus, qui bellum 

primus indixit sanctis imaginibus, 
objurgante divinitus Germano. 

Successit falso nomine Anastasius 
presbyter et syncellus in Ecclesia, 

sed iconomachus et tyrannus gregis, 
mercenarius miser, lupus exitiosus, 

qui honorem primus abrogavit imaginum. 
Hoc temporali morte eternaque exetincto, 
iufelix Constantinus Sylei lupus, 

par Anastasio dogmatis impietate, 
munere'suo vacuus, invasit sedem : 

quem Copronymus tamen, vah { justa pana 
sede detraxit sane merentissimum 
(nequaquam fidei causa neque dogmatum), 
et procu! urbe pepulit extorrem : 


tum ex alio codice protuli. 

(91) Argutia Ephremii est de contraria significa- 
tione νέχυς et ἀναστάσιος, quasi vivificans, vel re- 
surgens, 


12 


983 | EPHRAEMI! CHRONOGRAPHI 


deinde rursus Byzantium revocatum, 
impositumque asello cireumduxit ; 
dumque ederentur ludi in stadio equestres, 
miserum illic jussit truncari capite : 
quem ante extremum ictum interrogarunt, 
utrum probaret synodum Iconomacham ; 
et quanquam dixit recte sensisse synodum, 
nihilo tamen minus truncarunt capite. 
Successit huic Nicetas eunuchus servus, 
imo mancipium vile et inscitiseimum, 
Apostolorum presbyter in ede, 
scevophylaxque templi Chalcopratiorum, 
advocatus Ecclesie et ccenobiarcha, 
Banctarum Christi imaginum destructor, 
qui irrepsit in ovile tanquam lues. 
Post hunc Nicetam in officio mortuum 
Paulus Cypro oriundus et vir laicus, 
neque sacrarum venerator imaginum, 
&ad hierarehicum venit principatum. 
Hic morbo arreptus cathedram deseruit, 
atratumque et tonsum se fecit monachum, 
morens lugensque quod fuisset presul 
dum vexaretur miserrime Ecclesia, 
et quod imagines coli vetuisset. 
Hunc internuntio misso regnatores 
quidnam gerendum esset interrogarunt : 
respondit ie, cogendam esse synodum 
que malis obviam iret ceccumenicam, 
onitatemque Ecclesie procurandam, 
neque salutis aliam spem esse reliquam. 
Illi remisso nuntio, rogabant denuo : 
Cur autem tu cum cathedram adires 
colendis imaginibus interdixisti ? 
Ille incugavit principum vesuniam. 
Et nunc &d Deum eonfugiens cum lacrymis 
universalem judicem exorabat 
ne de se ceu patciarcha judicaret ; 
pauloque post devenit ad vite: terminum. 
Deinde sacram illustravit sedem 
Tarasius recta fldei defensor, 
litteris &que et moribus insignis, 
protasecretis, nobilis stirpe et animo : 
gub quo convenit ad Nicenam urbem 
venerandorum Palirum concilium septimum, 
qui decreverunt sacris imaginibus 


. reddendum esse ut antea honorem debitum : 


Nicetamque, Anastasium, et Constantinum, 
mercenarios revera, non pastores, 
anathemate justo perculerunt. 

Jam cum Tarasius ad securum portum 

ex tempestate vite appulisset navem, 

sedis 80 morum pariter successor 
Nicephorus electus est protasecretis, 

vir sane stirpe nobili et patricius 
divinorum dogmatum tutelam gerens, 
&lque ut par erat Christi gregem protegens. 
Porro hunc ovili depulit ac sede 

Armenius ille merito dictue Leo, 

quia dissidentem dogmate videbat 


Καὶ καταγαγὼν αὖθις αὐτὸν εἷς πόλιν 
Ἐπιθιθάσας καὶ θριαμθεύσας 0vq 
9925 'Ἱπποδρομίας ἡγμίνης ἐν στφδίῳ 
Τέτμήχεν αὐτοῦ τὴν παναθλίαν xdpav 
"Ov ἤρετο πρὶν ἐκλιπεῖν ξίφει βίον, 
El σύνοδον στέργειε τὴν xax, εἰκόνων. 
Καὶ τήνδε καλῶς φαμένου δογµατίσαι, 
9930 Oby ἧττον ἐκτέτμηκεν αὐτοῦ τὴν xdpav 
Μεθ᾽ ὃν Νιχήτας ἐκτομίας ὀϊκότριῳ, 
Μᾶλλον δὲ καὶ τρίδουλος ἀμαθὴς vívv, 
Πρεσθύτερος μὲν χηρύχων θείου δόµου, 
Ναοῦ σκευοφύλαξ δὲ χαλκοπρατείων, 
9935 "Λρχων σεµνείων, ἔκδικός τ᾽ Ἐκκλησίας, 
Χριστοῦ σεθαστῶν εἰκόνων καθαιρέτης, 
Ποίμνῃ παρεισέφρησε χαθά τις λύμη. 
Τούτου καταστρέψαντος ἐν θρόνῳ βίον, 
Ἐκ λαϊκῶν Παῦλός τις ἂν λρ Κυπρόθεν 
9940 Οὐ χρηµατίζων προσκυνητὴς εἴκόνων, 
Ἡροεδρίαν εἴληφεν ἱεραρχίας. 
Οὗτος νοσήσας xal λιπὼν προεδρίαν 
Movij προσελθὼν χείρεται µελαμφόρος, 
Στένων, δακρύων οἷς κατέσχε τὸν θρόνον 
9445 Εχκλησίας αἴσχιστα τυραννουµένης, 
Kal σεπτὰς ἠθέτησε τιμᾷν sixóvac* 
"Ov oi βασιλεύοντες ἀπεσταλκότες 
"Hpovto τούτοις ὑποθέαθαι πρακτέα' 
"H δ᾽ ὃς, Συνελθεῖν σύνοδὀν δεῖ Πατέρων 
9050 Οἰκουμενιχὴν εἰς ἴασιν τῆς νόσου. 
Ἐκκλησιῶν 0' ἔνωσιν ἀπεσχισμένων' 
ΑἉλλως τυχεῖν γὰρ οὐκ ἔνι σωτηρίας. 
Οἱ δ) ἀντεπῆγον τῷδ’ ἐπιστάντες πάλιν’ 
Καὶ πῶς, προεδρίαν σὺ μέλλων λαμθάνειν, 
9955 ᾽Απηγόρευσας προσκύνησιν εἰκόνων ; 
Ὁ 8' ab κρατούντων ἡτιᾶτο µαν/[αν' 
Ὄθεν στένων νῦν προσπεφευγὼς Κυρίψ 
Κατικετεύων λιπαρῶς κριτὴν ὅλων, 
Ὡς ποιµενάρχην μὴ κριθῆναίἰ µε χρίσει’ 
9060 Μετὰ δὲ μικρὸν ἀπολείπει τὸν βίον. 
Μεθ’ ὃν χατηγλάϊσεν ἱερὸν θρόνον 
Ταράσιος πρόµαχος ὀρθοδοξίας, 
Κοσμούμενος Bl τε λαμπρῷ xat λόγῳ, 
Πρωτασηκρῆτις, εὐγενὴς ψυχ]ν, δέµας' 
9965 ᾿Εφ᾽ οὗ συ,έστη xavà Νίχαιαν πόλιν 
Τῆς ἑδδόμης ἄθροισμα σεπτῶν Πατέρων 
Οἵ καὶ κυροῦσιν εἰχόνας σεθασµίας 
Ὡς πρὶν τιμᾷν τε xal σέθειν ἐπαξίως 
Νέκυν δ᾽ ᾽Αναστάσιον καὶ Κωνσταντῖνον 
9970 Σὺν τῷ Νικήτα µισθίους οὐ ποιμένας 
᾿Αναθέματι παρέδωκακ εἰκότως. 
Πρὸς νηνέµους δὲ λιμένας Ταρασίου 
Βίον καθορµίσαντος ἕκ τριχυµίας 
Διάδοχος θρόνου τε τοῦδε καὶ τρόπου 
9975 Νικηφόρος δἐδεικτο πρωτασηκρῆτις. 
᾽Ανήρ τις ὄντως εὐγενὴς, εὐπατρίδης, 
Προκινδυνεύων δογμάτων τῶν ἐνθέων. 
Χριστοῦ τε ποίµνης ὑπεραθλῶν ὡς θέµις, 
Ὄντινα ποίµνης ἀπελάσας xal θρόνου 
9980 Εξ 'Apusv(ac θηριώνυµος Λέων 
Οἷς συμφρονοῦντα μηδαμῶς ἔχων σέδας 


365 0Ο58ΑΒΗΒΘ. 


Μηδ' αὖ συνυθρἰζοντα Χριστοῦ τὸν τύπον, 
Τίθησιν ἑξόριστον eic νήσων μίαν. 
θεόδοτον δὲ Κασιτηρᾶν τοὐπίκλην 

9985 "H Μελισσηνὸν ἐγχαβιδρύει θρόνῳ, 
"Avbpa βέθήλον, εἰκόνων καθαιρίτην, 
Καὶ Aóxov αὐτόχρημα Χριστοῦ θρεμμάτων, 
θρέµµα πονηρὸν ἄστεως Νακωλείας. 
Τούτου θανόντος δυσσεθῶς ἐν τῷ θρόνῳ 

9990 ᾽Αντώνιὸός τις Κασσυματᾶς τοὐπίκλην 
Νομεὺς Συλαίου δυσαεθὴς ἔσχε 0póvov, 
θεανδρικὀν τύπωµα μισῶν Δεσπότου. 
Elv Ιαννῆς ἆθλιος, ὁ σκαιὸς γόης, 
Τοῦ µισοχρίστου xpácopoc θεοφἰλου 

9005 Διδάσκαλος κάκιστος, εἰκόνων λύτης * 
"Ov οἱ κρατοῦντες Μιχαὴλ, θεοδώρα . 
θρόνου κατασπάσαντες ὡς λαοπλάνον 
Αρχιθυτῶν ψήφῳ τε καὶ συµφωνίᾳ, 
"Ανδρα μοναστὴν καὶ Θεοῦ θεῖον θύτην' 

10000 Μεθόδιον σύμµαχον ὀρθοδοξίας, 
Στἰγµατα βαστάζοντα σαρχὶ Δεσπότου (92) 
Εἰς θῶχον ἀνάγουσι τῆς βασιλίδος, 

"Exi λυχνίαν ἀναθέντες τὸν λύχνον. 
Τούτου µεταστάντος δὲ πρὸς τὸν Δεσπότην, 

40003 Ποιμὴν θεαυγὴς ὦπτο τῆς βασιλίδος 
Ἰγνάτιος παῖς Μιχαἡλ βασιλέως, 

Κανὼν ἀκριθὴς ἀρετῶν xal δογμάτων, 
Παιδεύσεως µέλημα xal λόγων κράτος, 
Ὃν ἐχτομίαν θηριώνυµος Λέων 

10010 Κράτος κατασχὼν ἀπέφηνε σὺν la * 
Εἶτα µονάσας ὡς 8600 θεῖος νόμος. 
Ὕστατον ἔσχε τῆς Κωνσταντίνου θρόνον * 
Τοῦτον Μιχαἡλ καταγαγὼν τοῦ θρόνου, 
Μάλλον δὲ Καΐσαρ Βάρδας ἀδίκῳ δίκῃ 

10015 "Avópa πανοῦργον (03) καὶ σοφώτατον λίαν 
Ἐκ λαϊκῶν Φώτιον πρωτασηκρῆτις, 
λΑντικαθιστᾷ ποιµενάρχην ἀδίκως. 

Τοῦδ’ ἀπελαθέντος ἐκ προεδρίας, 
]γνάτιος ἔσχηκε τὸν θρόνον πάλιν. 

10020 O5 γῆθεν ἁπάραντος εἷς πόλου πλάτος, 
᾽Ανάγεται Φώτιος αὖθις πρὸς θρόνον * 
Οὔ xai πάλιν αὖ χκσταχθέντος τοῦ θρόνου, 
᾽Αδίδυμος Στέφανος ἄνακτος Ὑόνος 
Του Βασιλείου, λευΐτης τὴν ἀξίαν, 

10025 Ἡροεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου. 
Μεθ’ ὃν τις Αντώνιος ἀσκητὴς μέγας 
Αὐχῶν πατρίδα τὴν βασιλίδα πόλιν, 
Ὅσιος ἀνὴρ, ἀρετῆς ἑστεμμένος, 

Οἴκτου νεὼς, ἄντιχρυς ἀγαθωσύνη. 

10030 Τούτου λιπόντος γεηρὰν οὐσίαν, 
Μεταθεθηκὅτος δὲ πρὸς θείους vóac, 
᾿Αρχιθύτης δέδεικτο τῆς Βυζαντίδος 
'Avip μοναχὸς, εὐλαθὴς, σοφὸς μέγας, 
Κλῆσι» μὲν Νικόλαος, ἄξιος θρόνου, 

40335 Μυστικὸς ἀξίαν δὲ πρόσθεν τυγχάνων, 
'Exgoc Ἰταλῶν, εὐφυὴς περὶ λόγους. 


(92) Quia scilicet fidei recte causa plagas perpes- 
sus fuerat. 

(93) En ut de Photio schismatis primo auctore 
loquitur Ephremius, quanquam ipsemet addictus 


Α. neque illudentem secum Christi cruoi : 


exsulem ergo misit in quamdam insulam. 
Pro quo Theodotum, vulgo Casiteram 

vel Melissenum dictum, in sede posuit ; 
profanum hominem, imaginum osorem, 
lupum revera in grege Dominico, 
germen infaustum urbis Nacolie. 

Post hunc in suo demortuum officio, 
Antonius quidam Cassimatas dictus 
impius Silei episcopus, fit patriarcha ; 
qui exsecrabatur Domini sacram crucem, 
Sequitur miser Jannes, ineptus magus, 
antichristiani Cesaris Theophili 

magister pessimus, imaginum destructor : 
quem regnatores Michael et Theodora 
sede detrudunt veluti impostorem ; 
concordique suffragio episcoporum 
monachum aique dium Dei presbyterum 
Methodium recte fidei defensorem, 
Domini in carne sua ferentem stigmata, 
ad sacrum thronum evellunt metropoleos, 
in candelabro scilicet ponentes lampadem. 
Exin translato ad Dominum Methodio, 
splendidus pastor metropoleos exstitit 
Rhancabi Michaelis Ignatius fllius, 
regula exacta dogmatum ao virtutum, 
doctrine cinnus, litterarum columen, 
quem fecerat eunuchum Armenius Leo 
injusta vi, cum raperet imperium, 

quique deinde monachus pie vixerat, 
postremo Byzantinam conscendit sedem : 
e qua deinde Michael hunc deturbavit, 
vel potius Bardas (48.5, injusto jussu : 
callido viro et plane versutissimo 

laico Photio tunc protasecretis, 
patriarchatum interim usurpante. 

Sed enim Photio pariter de sede pulso, 
stalionem suam Ignatius recuperavit : 
quo transeunte ad superas regiones 

in sacram sedem revocatur Photius. 
Tandem ejecto denuo de gede Photio, 
Stephanus eviratus, levita officio, 
imperatoris Basilii filius, 

pontificatum Byzantinum rezit. 

Post quem Antonius quidam asceta magnus, 
natus in urbe regia Constantinopoli, 


D vir sanctus, et virtutibus affluentissimus, 


misericordie templum et bonitatis. 

Hoc dimittente mortales exuvias 

atque beatos angelos conscendente, 
patriarcha Byzantii electus est 
monachus homo pius, sapiens, magnus, 
nomine Nicolaus, sede dignus, 

qui fungebatur antea officio mysatici, 
Itala gente ortus, ornatus litteris. 


schismati. Multo autem deterius idem loquitur de 
Michaele Cerulario, Greci schismatis instaura- 
tore. 


367 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 368 


Huno spoliavit honore Leo Sapiens 
quartas vetantem celebrari nuptias, 
syncellamque Eutb ymium pro eo constituit. 
Verum hoo ipso dignitate exuto 
iterum Nicolaus recepit sedem. 

Sed hoc defuncto, Stephanus Amasenus 
eunuchus frugi, sacerdos ordinatus, 
pontiflcoatum novae Rome obtinuit. 
Stephano communis fati exstincto viribus, 
fit patriarcha Constantinopoleos 
monachus Tryphon, religiosus senex : 
quem postquam sede depulerunt dolo, 
Romani imperatoris eunuchum filium 
nomine Theophylactum pedo donant : 
qui neque sanote vixit neo pastoraliter, 
sed venationi semper absurde deditus, 
equis nutriendis et cursim exercendis. 
Hoo vite et dignitatis faciente finem, 
promotus est ut, esset Dei pontifex 
dignus sacrorum apice Polyeuctus, 
egregius sane vir cunctisque amabilis, 
gloria monachorum, virtutum typus, 
doctrins luce clarus sed magis moribus. 
Hoc etiam relinquente caducam vitam, 
insedit cathedram Basilius monachus 
dictus α patria vulgo Scamandrenus. 
Huic abrogato posthino pontificatu, 
pius Antonius de Stadii cenobio 

fit patriarcha Byzantine urbis. 

Exin honorem abdicante Antonio, 
Nicolaus cognomine Chrysoberges 
evectus eat ad sedem famosissimam, 
Quo transeante ad Domini conspectum 
magieter cathedram insedit Sisinnius, 
litteris doctus, medicina, et legibus, 
qui affinitatum scripsit justos gradus. 
Postquam vitalem lucem hic deseruit, 
sacram excepit dignitatem Sergius 
cenobii alumnus Manuelis dicti. 

Post cujus obitum presul constituitur 
Eustathius princeps presbyterorum 
qui in ede palatina rem sacram curant. 
Hoc quoque vite terminum attingente, 
potitus est honore. Alexius monachus, 
ecolesiarcha in Studii conobio, 

vir liberalis, splendidus sacerdos. 

Quo sanoto concludente vitam obitu, 
Michael cognomento Cerularius 

nobilis vir professione monachus 
episcoporum presul constituitur : 
turbulentus homo, contemptor legum ; 
quem Isaacius Cesar detractum sede 
non sine dolo misit in exsilium. 

Cujus post obitum cathedra potitur 

et patriarcha magnus constituitur 
Lichudes eviratus Constantinus, 

qui dignitate erat protovestiarius : 
probatus homo, pius, et Deo dilectus, 
in negotiorum publicorum cura 


Α Ὃν ἐξελάσας τοῦ θρόνου σοφὸς Λέων 


Τετραγαμίας ἄγος οὐ δεδεγµένον, 
Εὐθύμιον σύγχελλον ἐγκαθιδρύει. 

10040 Τούτου διωχθέντος δὲ τῆς προεδρίας, 
Πάλιν ὁ Νικόλαος ἔσχε τὸν θρόνον. 
Τούτου θανόντος, Στέφανος ᾽ἁμασείας 
Σπουδαῖος εὐνοῦχός τις, ἱερὸς θύτης, 
Ῥώμης νέας εἴληφε τὴν προεδρίαν. 

10045 Toótou τὸ βιοῦν καταλύσαντος µόρῳ, 
᾿Αρχιερεὺς δέδειχτο τῆς Κωνσταντίνου 
Τρύφων μοναστὴς, εὐλαδής τε καὶ γέρων * 
Τοῦδ’ ἄπελαθέντος δὲ τοῦ Δρόνου δόλψ, 
Εὐνοῦχος υἱὸς 'Ρωμανοῦ βασιλέως 

10050 Κλῆσιν θεοφύλακτος αὐχεῖ τὸν θρόνον, 
Οὐχ εὐαγῶς ζῶν οὐδὲ κατὰ ποιμένας, 

D Κυνηγεσίοις προστετηκὠς 9 ἐκτόπως, 

Tai; ἱππομανίαις τε καὶ τούτων δρόµοις. 
Τούτου καταστρέφαντος ἐν θρόνῳ βίον, 

40055 ᾽Αντικατέστη ποιµενάρχης Κυρίου 
Πολύευχτος ἄξιος ἱεραρχίας, 

Εὐχταῖον ὄντως χρημα xal πᾶσι φίλον, 
Κλέος μοναστῶν, ἀρετῶν πασῶν τύπος, 
Διαπρέπων λόγῳ καὶ τρόπῳ πλέον. 

10060 Τοῦ2’ ἐκλελοιπότος δὲ τὸν φθαρτὸν βίον, 
Μοναχὸς Ἡασίλειος ἔσχε τὸν θρόνον 
Ἐκ τῆς πατρίδος Σκαμανδρηνὸς τὴν θέσιν * 
Καθαιρεθέντος τοῦδε τῆς προεδρίας, 
᾽Αντώνιός τις εὐλαθὴς ὁ στουδίτης 

40065 ᾿Αρχιθύτης πέφηνε τῆς Βυζαντίδος, 

Τοῦ δ) Αντωνίου θῶχον ἀπειπαμίνου, 

C |. 'O Νικόλαος Χρυσοθέργης τοὐπίκλην 
Εἰς τόνδ) ἀνήχθη τὸν περίπυστον θρόνον. 
Τούτου µεταστάντος δὲ πρὸς τὸν Δεσπότην, 

10070 Κατέσχε Σιαίνιος μάγιστρος θρόνον, 
Παιδείας ἴδρις Ἱατρικῆς καὶ νόµων, 
Βαθμοὺς ὁ συνθεὶς συγγενικοὺς ἐννόμους. 
Τούτου θανόντος xai λελοιπότος φάος, 
Μονῆς προεστὼς Μανουὴλ χεχληµένης 

40075 Σέργιος ἀνὴρ παραλαμθάνει θρόνον. 
Τούτου θανόντος ἐγκαθίσταται θρόνῳ 
Πρῶτός τις Εὐστάθιος ἐν πρεσθυτέροις 
Tov ἐν βασιλείοις γε κατειλεγµένων. 

Καὶ τοῦδε τὸ ζμν ἐκμετρήσαντος µέρῳ, 

10080 ᾿Εκκλησιάρχης τῆς μονῆς τοῦ Στουδίου 
Μοναχὸς ᾽Αλέξιος εἴληφε θρόνον * 

D ᾽Ανὴρ µεγαλόδωρος, ὄλθιος θύτης. | 
Οὔπερ µεταλλάξαντος εὐαγῶς βίον, | 
Κλῆσιν Μιχαἡλ Κηρουλάριος θέσιν 

10085 Εὐπατριδῶν εἷς καὶ µονοτρόπων ἅμα — 
Καθίσταται πρόεδρος ἀρχιποιμένων * 
θιρμουργὸς ἀνλρ, ὑπερόπτης τῶν νόμων. 
"Ov καταγαγὼν Ἰσαάκιος θρόνου, 

El« ἐξορίαν παρέπεμψε σὺν δόλφ. 

10090 "Ev0a θανόντος, ἐγκαθίδρυται θρόνῳ | 
Kal ποιµενάρχης ἀναδείχνυται μέγας 
Κωνσταντῖνός τις ἑκτομίας Λειχούδης, 
Πρωτοθεστιάριος ὢν τὴν ἀξίαν, 

Σπουδαῖος ὄντως, εὐλαδὴς, Θεῷ φίλος, 

10095 Ἐν δηµοσίαις πραγμάτων λειτουργίαις 


Φανεὶς ἁμεμφὴς ἀνεπίληπτος πάνυ, 
Πολλῷ δὲ μᾶλλον ἐν καλῶν ἐργασιαις. 
O6 τὸν παρόντα καταλύσαντος βίον, 
'O Ἐιφιλῖνος χαρίεις Ιωάννης 
10100 Ἐκκλησίας ἰθύνει τὴν προεδρίαν, 
Bly, λόγῳ γένει τε λαμπρῶς ἐμπρέπων' 
"Oc πρόσθεν ὤν εἷς εὐγενῶν τῶν ἐν τέλει, 
Κόσμον λελοίπὼς, τὰ μοναχῶν ὑπέδυ, 
Καὶ ποιµενάρχης ἐκρίθη Βυζαντίδος 
10105 Τούτου τὸν ἀνθρώπινον ἐχθάντος βίον, 
Κοσμᾶς μοναχὸς Ἱεροσολυμίτης, 
᾽Ανὴρ ἀγαθὸς, ἀρετῶν θεῖος δόµος 
Χειρίζεται δὴ τὴν λεὼ προστασίαν. 
"Oc δυσχεραίνων πραγμάτων τῇ συγχύσει 
10110 Ἑχὼν ἀπηγόρευσεν Ἱερωσύνην, 
Καλῶς ὑπεκστὰς καὶ θρόνου καὶ ποιμνίου, 
ET ἐγχατέστη τῷ πανυψήλῳ 0póvq 
Μοναχὸς Βὐστράτιος Ταριδᾶς θέσιν͵ 
Πρὸς πᾶν ὁτιοῦν μὴ πεφυκὼς κρειττόνων, 
10115 Παιδεύσεως ἅμοιρος dpa καὶ λόγων, 
Ἡσυχίᾳ τε, γωνίᾳ, μᾶλλον πρἔπων 
"H προστασίᾳ καὶ λεὼ προεδρίᾳ. 
Τεῦδ᾽ ἀπελαθέντος γε τῆς προεδρίας, 
Ὅσιος ἀνὴρ, εὐλαδὴς, πρᾶος φύσει͵ 
10120 θεῷ προθληθεὶς Νικόλαος ἀξίως, 
ἹΜοναχὸς ἑλλόγιμος, ἄξιος θρόνου, 
Ἐκκλησίας ἴθυνεν ὡς θεῷ φ/λον. | 
Τοὐτοᾶ µετασταντος δὲ πρὸς θείους νόας, 
᾽Ανὴρ χαριτώνυµος ἐμπράέπων λόγοις 
10125 Ἱερομνήμων λευΐτης Ἐκκλησίας, 
Ti τηνικαῦτα ποιµένι Χαλκηδόνος 
᾽Αγχοῦ χαθ᾽ αἷμα xat γένος συνηµµάνος, 
Τὸ δ᾽ ἀγαπητὸς ὡς ἐπώνυμον φέρῳν, 
᾿Ανάγεται δὴ πρὸς θρόνον Βυζαντίδος. 
10130 O5 τὸν παρόντα καταλείφαντος βίον, 
Στυππῆς Κέων εἴληφε τὴν προεδρίαν, 
Οἰκονόμος ὤν, λευίτης Ἐκκλησιας. 
Καὶ τοῦδε τὸ ζην ἐν θρόνῳ λελοιπότος, 
Πρόεδρος ὥσθη ποιµενάρχης ab μέγας 
10135 Σεμνὸς Μιχαἡλ ἀρεταῖς λάµπων, λόγχοις, 
Mov? προεστὼς εὐαγοῦς τῆς ᾿Ὀξείας 
Ὅστις ἑκὼν λέλοιπεν tepapylav: 
Πρὸς νησίδα δὲ καὶ μονὴν τῆς 'O£slac 
Ἐπαναδραμὼν, ὑποθεὶς τὸν αὐχένα 
10140 Ναοῦ πύλῃ δόχµιον, à πράου τρόπου | 
Πατεῖν παρεῖχεν εἰσιοῦσι τὸν δόµον’ 
Ἐφ) οἷς ἀποστὰς τῆς μονῆς τῆς Ἰδίας 
᾿Αξυμφόρως εἴληφε τὴν προεδρίαν. 
Οὕτω µεταστᾶντος δὲ Μικαἡλ θρόνου, 
10145 Κοσμᾶς ᾿Αττικὸς χόσµος ἱεραρχίας, 
Τῶν ἀρετῶν ὄχημα, καλῶν ἑστί:, 
Προφητιχός τις xal τὸ μέλλον προθλέπων, 
᾿Αρχιθύτης δέδεικτο τῆς Κωνσταντίνου, 
Ποιμὴν ἀγαθὸς xal νομεὺς φυχοτρόφος: 
10150 Ὅνπερ χαθεῖλε Μανουὴλ ἄναξ θρόνου, 
Ψευδεῖς προφάσεις αἴτιας τε συµπλάσας. 
Όθεν προαχθεὶς ποιµενάρχης 6 βλέπων 
"H μὴν μενεῖν ἄκαρπον ἄῤῥενος τύκου 
Μήτραν προηἹόρευσε υῆς Βασιλίδος, 


CJRRARES. 370 


À sine queerela inventus et inculpabilis, 


nedum in rei sanetioris ministerio. 
atque hoc etiam dimittente vitam, 

vir gratiosus Xiphilinus Joannes 
Ecclesie ccpit regere principatum, 
stirpe, vita, litteris apprime clarus, 
nobilis quondam inter senatores ; 
deinde omisso mundo se fecit monachum, 
Byzanti demum evasit patriarcha. 
Jamvero hoc humanis exempto rebus 
monachus Cosmas Hierosolymites, 

vir bonus et virtutum thesaurus mirus, 
populi accepit sacrum principatum. 
Sed enim is turbatas res fastidiens, 
sponte abdicavit sacrum ministerium, 


B sede et ovili secedens laudabiliter. 


Exin statuitur in sublimi cathedra 
Eustratius monachus cognomento Garidag 
ad nullam rem preclaram natura idoneus, 
egens dootrine omnis litterarum, 
angulis et silentio longe aptior 

quam dignitati et populi primatui. 
Ergo post huno ejectum ministerio, 

vir eanctus, religiosus, miti ingenio, 
Deo volente electus Nicolaus, 

monachus eruditus, sede dignus, 
Ecclesie rem direxit ut Deo placet. 
Nicolao transeunte ad cetus superos. 
Joannes laude litterarum florens, 
hieromnemon, et levita Ecclesie», 
Chalcedonensi presuli conjunctus 
ganguinis jure ac neccessitudine, 
dilectus dici ceu cognomento solitus, 

ad Byzantinam cathedram evehitur. 
Quo derelinquente caducam vitam, 
pontificatum adiit ΒΙΥΡΡΘΒΘ Leo, 

Ecclesise jam cconomus et levita. 

Hoc etiam vitam in sede dimittente, 
magnus processit pontifex et primas 
litteris Michael clarus et virtutibus 
gancti coenobii preces Oxitani : 

qui tamen sponte honorem abdicavit, 
atque &d Oxie monasterium insule 
reversus, collum prebuit protentum 

in templi foribus, proh mansuetudinem | 
ingredientium omnium calcandum pedibus, 
propterea quod cenobio relicto suo 
inutilem honorem recepisset. 

Sic Michaele deserente sedem, 

Atticus Cosmas sacerdotii decus, 

cinnus virtutum, honestatis apex, 
spiritu quoque praeditus prophetico, 
processit presul Constantinopoleos, 
nutritor animarum, pastor bonus : 
quem tamen exauotoravit Manuel Cesar 
falsi conficto criminis obtentu : 

quare in judicium patriarcha adductus, 
ait prophetans uterum regine 

mascula prole sterilem futurum. 


9 EPHRJAEMII CHRONOGRAPHI 


Posterum tempus dictum comfirmavit. 
Jam magno duci imperatoris genero 

ob id minanti graviter Contostephano, 
et dirum aliquid facere volenti, 

predixit ipsum periturum lapide. 
Utrumque dictum exitu non caruit. 

Post Cosmam autem Muzalo Nicolaus 
Cypro translatus Ecclesiam gubernavit, 
jpsius Bcclesie alumnus et levita, 
sacrarum Pauli interpres litterarum, 
Cypri deinde factus archipressul : 

quam tamen sedem abdicavit postea 
perosus humanarum colluviem rerum: 
Cum vero otiosus essel Constantinopoli 
conobiique preses ad Cosmidium, 
tunc quidem Byzantinam exoepit sedem, 
hao tamen ipsa sponte dein recessit. 
Theodotusque monachus et sacerdos 
preses cenobii Christi resurgentis, 
quod nunc concluditur moeniis metropoleos, 
donatus est Byzantinis infulis. 

Cujus demortui Chliarenus sederg 
excepit Constantinus, in Dei Ecclesia 
prepositus sacello et levita, 

Atque hoc etiam moriente, Lucas 
religiosus Chrysoberges monachus, 
egregie functus hactenus vita ascetica, 
pro suis meritis ad infulas devenit. 
Post Lucam Michael levita sacellarius 
philosophorum hypatus Anchiali 
tiaram Byzantinam egregié ornavit. 
Atque hoc translato ad cerula superna, 
Eugeniota monachus sacerdos 

cenobio Manganorum tunc prepositus, 
nomine Chariton, sedem occupavit. 

Hoc deserente terrenum incolatum, 
Theodosius qui in Boradii cenobio vixerat, 
vir sane honus et decus monachorum, 
Ecclesiam Christi rexit laudabiliter, 

Is tamen sacrum honorem abdicavit. 
Cui sedem vacuam sponte relinquenti, 
venerandarum haeres infularum 
successit Basilius Camaterus, 

vir eruditus, chartophylax, levita ; 
quem Iseacius imperator Angelus 
pontificatus exuit honore 

falsis omnino cireumventum criminibus. 
Pro quo levitam Ecclesie sacellarium 
nomine Nicetam cognomine Muntanem 
Tithono Thucritoque annosiorem 
creavit presulem Constantinopoleos : 
quem celeroqui paulo post deposuit 
tanquam effzele etatis ac delirum : 
substituitque professione monachum 
asceticumque hominem Leontium mitem, 
e collibus Auxentii in urbem pertrahens. 
Atque, hunc sibi & Virgine Deipara, 


(94) Recole que dixi ad Vers. 4747, 


À 40156 Καὶ ταῦτα συµθέθηχεν ὁστέρῳ χρόνψ' 
Aouxi µεγάλῳ xal κρατοῦντος νυμφίφ 
Κοντοστεφάνῳ πρὸς 168^ ἠπειληκότι, 
Δρᾶςαι ὃ νἀειχὰς τόνδ᾽ ἐπιθεθληκότι, 
Ἔχειν προεῖπε τὸν διὰ λίθου µόρον. 

10160 Εἶλησε 9' ἄμφω τὰ προλεχθέντα τέλος. 
Ms9' 6v Μουζάλων Νικόλαος Κυπρόθεν 
Μετατεθεὶς ἴθυνε τὴν Ἐκκλησίαν, 
᾽Ανὴρ τροφιµος, λευΐτης Ἐκκλησίας, 
Διδάσκαλος τ᾽ αὖ των Παύλου λόγων (94), 

10165 Ἠ]τ᾽ ἀρχιθύτης ἀνεδείχθη Κυπρίων. 

Καὶ δυσχεραίνας πραγμάτων τῇ συγχύσει 
θρόνον παρῃτήσατο xal προεδρίαν. 
Βακάντιθος 9' ὤν ἐν βασιλίδι πόλει 

Καὶ Κόσμιδίου τῆς μονῆς ἐπιστάτης. 

p 10170 Kings θῶχον τῆς Βυζαντίδοςτ xócs.] 
Αὐθαιρέτως τούτου δὲ λιπόντος θρόνον, 
θεόδοτός τις καὶ μοναχὸς καὶ θύτης 
Μονῆς προεστὼς ἀναστάσεως Λόγου 
Τῆς ἐν πόλει νῦν κειµένης βασιλίδι 

40115 Πρόεδρος ὤφθη τῆς Κωνσταντῖνου θρόνου, 
Οὗπερ θανόντος, Κωνσταντῖνος λευῖτης 
Καὶ σακελλίου τῆς θεοῦ Υ᾿ Εκκλησίας 
Ὁ Χλιαρηνὸς παραλαμθάνει 0póvov: 

Καὶ τοῦδε βίον ἐκμετρ/σαντος µόρῳ 

10180 Λουκᾶς μοναχὸς εὐσεθὴς Χρυσοθέργης., 
᾿Ασχητικὸν κάλλιστον ἀνύων βίον, 
Ἐπαξίως ἔσχηκε τὴν προεδρίαν. 

Μεθ’ ὃν Μιχαὴλ λεῦΐτης σαχελλίου 

| Φ[λοσόφων ὕπατος τοῦ ᾽Αγχιάλου 

10185 Κοσμεῖ θρόνον κάλλιστα τῆς Κωνσταντίνου. 

C Τούτου µεταστάντος δὲ πρὸς πόλου πλάτος. 
Εὐγενειώτης ἐν µονοτρόποις θύτης 
Μονῆς προεστὼς χρηµατίσας Μαγγάνων, 
Κλῆσιν Χαρίτων, παραλαμθάνει θρόνον. 

10190 Τούτου λιποντος τὴν κάτω παροικίαν, 
θεοδόσιος ἐκ μονῆς Βοραδίου, 
᾽Ανὴρ ἀγαθὸς xai µονοτρόπων χλέος, 
Χριστοῦ καλῶς ἴθυνε τὴν Ἐκχκλησίαν. 
Τούτου λιπόντος ἱεραρχίας θρόνον, 

10195 Ἐκχουσίως τε τὸν θρόνον λελοιπότος, 
Βασίλειός τις Καματηρὸς τοὐπίχλην, 
Λόγιος ἀνὴρ, χαρτοφύλαξ, λεῖτης, 
λΑντικατίστη τῷ σεθασμίῳ 0póvo 
"Ov "Αγγελος σχὼν Ἰσαάκιος κράτος 

10200 Κατήγαγε θρόνου τε καὶ προεδρίας, 
Συνθεὶς προφάσεις παντάπαν ἀνευλόγους. 
Σακελλάριον λευϊτην δ᾽ Ἐκκλησίας 
Κλῆσιν Νιχήταν, Μουντάνην δὲ τοὐπίκλην, 
Παλαίτερόν γε Τιθωνοῦ καὶ θουκρίτου, 

10205 ᾿Λρχιθύτην δείχνυσι τῆς Κωνσταντίνου" 
Μετὰ μικρὸν δὲ τοῦ θρόνου κατασπάσας 
Ὡς ἀφελῆ τε καὶ χρόνῳ παρειµένον, 
νδρα μοναχὸν ἀρετῆς Ove! ἐργάτην, 
Τὸν πρὰον Λεόντιον ἐγχαθιδρύει, 

10210 Αόφων ἀπ᾿ αὐτων ἀγαγὼν Αὐξεντίου" 
*Ov τῷδε δεῖξαι τὴν ἀπείρανδρον Κόρην 








373 


"Egacxe νυκτὸς συλλόγων ἠθροισμένων, 
Εἰδός τε, χλῆσιν, ἀρετὴν τοῦδ᾽ εὐστόχως 
Καλῶς διαγράψασαν ὡς ἐν εἰκόνι, 

10215 ᾽Αλλά γε xal τόνδ’ ἀπελαύνει τοῦ θρόνου, 
Πάντα παριδὼν τὰ προηγορευμένα' 
Μετάθεσιν δὲ δραματουργεῖ ποἰµένος’ 
Αρχιθύτην γὰρ τῆς Σιὼν τῆς ἁγίας 
Κλῆσιν θεοδόσιον (95) φῦντα Λατίνων, 

10220 Ἐθάδα (96) τῷδε xai προήγορον χράτους, 
El, θῶκον ἀνήγαγε τῆς Μωνσταντίνου. 
'AXX* οὐδὲν ἀπώνατο τῆς χαχουργίας' 
᾽Αμϕοῖν γὰρ ἐκπέπτωχεν ἱεραρχίαιν 
Καὶ τῶνδ' ἀτίμως ὁ προθληθεὶς ἀκρίτως. 

10295 Ἔπειτα Γεώργιος ὁ Ἐιφιλῖνος 
Σκευορύλαξ Qv τῆς θεοῦ v^ ᾿Εκκλησίας 
Ποιμαντικὴν εἴληφε xal προεδρίαν (97). 
Τούτου θανόντος ἐγχαθίσταται θρόνῳ (08) 
*O Καματηβὸς εὐεπὴς Ἰωάννης, 

10230 Ἶδρις σοφίας παντοδαπῆς x«l λόγων, 
Ἐπήθολός τε δογμάτων τῶν ἐνθέων, 
Ἐκκλησίας ὧν λευΐίτης, χαρτοφύλαξ’ 
Ἐφ᾽ οὗ παρεστήσαντο Λατῖνοι πόλιν’ 

*Q« ἐξελαθεὶς δυστυχῶς πρὸς Λατίνων 

10235 Θρόνου πατρίδος τῆς σεμνῆς (09) Βυζαντίδος, 
Οἶκεῖ Διδυμότειχον slc ἄστυ φθάσας, 
Ἔνθα θανὼν ἔλιπεν ἡλίου φάος. 

Μετὰ δὲ τοῦτον πηιµένες βυζαντίδος 
Οὗτοι προεθλήθησαν ἐν Νικαέων᾽ 

10240 Πρῶτος Μιχαλλ Αὐτωρειανὸς θέσιν 

Βακελλάριος, λευΐτης Ἐκκλησίας, 
Ἶδρις σοφἰας κοσμικῆς θείας ἅμα. 
Οὗὕπερ µεταλλάξαντες ἐν θρόνῳ βίον, 

Θεόδωρος εἴληφε τὴν προεδρίαν 

10245 Ἐκκλησίας ὤν λευΐτης, χαρτοφύλαξ, 
Τοὐπώνυμον σχὼν Βἱρηνικὸς πατρόθεν, 
Φιλοσόφων ὕπατον ἀξίαν, λόγους. 

Καὶ τοῦδε θανόντος δὲ, τὴν προεδρίαν 
Μάξιμος αὐχεῖ καὶ μοναχὸς, καὶ θύτης 

10250 Μονῆς προεστὼς εὐαγοῦς ἀχοιμήτων. 
Μεθ) ὃν Μανουὴλ Φιλόσοφος τὸν λόγον, 
Φύλαξ ἀχριθὴς xal νόµων καὶ κανόνων, 
Τούτου λειπόντος τὴν χάτω παροιχίαν, 
HoAbe Γερμανὸς τὸν βίον καὶ τὸν λόγον 

10255 ᾽Αρχιθύτης δξδεικται τῆς Κωνσταντίνου, 
᾿Ανὴρ μοναστλς, xal θςοῦ θυηπόλος, 
Αὐγχῶν ᾽Ανάπθουν πατρἰδα Προποντίδος, 
Ἐκκλησίας τρόφιµος Qv τῆς ἓν πόλει" 
Εἶτα µονάσας, xal φανεὶς θεοῦ λάτρις, 

10260 Γεωργίἰῳ µάρτυρι xat πεφιλµένος, 
Ἔλαχε ποίµνην Ἰθόνειν Βυζαντίδος. 


(95) Sic etiam v. 6030. Atqui hunc passim appel- 
lant alii Dositheum, quos inter Methodius infra a 
nobis edendus. Sed enim Dosilheus nihil aliud est 
nisi metathesis τοῦ Theodosius. Sic in coll. Vat. t. 
II, p. 441, quem Polybius appellaverat Theotinum, 
Diodorus cum anagrammate dicit Timotheum. 

(96) Allatius de Cons. p. 702, legebat ενθάδε, que 
mihi melior lectio videlur. Codex tamen noster 
tum hic tum v. 6031 habet ἐθάδα. 

(97) Reoitat tres hos de Xiphilino versiculos 


CIESARES. 


Α dicebat Isancius astanti turbe, 


(87 


noctu monstratum, et affabre descriptam 
corporis speciem cum virtute ac nomine. 
Nihilo tamen minus hunc sede depulit 
postea dictorum negligens suorum. 
Namque transferre voluit episcopum. 
Sancte nempe BSionis patriarcham 

stirpe Latinum, Theodosium nomine, 
cognitum sibi, atque imperii vatem, 

ad Byzantinas infulas provexit. 

Sed homini nil profuit facti novitas, 
ambobus enim sacerdotiis excidit 

cum ignominia, nequiter electus. 
Secutus est Georgius Xiphilinus 

e scevophylace in Ecclesia Dei 


p ad pastoralem cathedram subvectus. 


Hoc vita functo, stationem occupavit 
oris facundi Joannes Camaterus 
omnigena cumulatus sapientia ao litteris 
et divinorum dogmatum callentissimus, 
antea levita Ecclesie et chartophylax. 
Sub eo metropolim Latini expugnaverunt. 
Quamobrem infelieiter ab his expulsus 
sede atque alma patria Constantinopoli, 
Didymotichum transtulit stationem, 
ibique clausit oculos vitali luci. 

Post huno pastores urbis Byzantine 

hi creabantur in oppido Nicea. 

Primus est Michael, dictus Autorianus, 
Ecclesie sacellarius et levita, 

mundanis litteris divinisque abundans. 
Post quem in sede exstinctum, Theodorus 
gacri primatus adiit honorem, 

antea levita Ecclesie et chartophylax, 
Irenici cognomen a patre trahens, 

in studiis philosophicis gradu hypatus. 
Quo moriente, sacre rei primatum 
Maximus tulit monachus sacerdos, 
Accmetarum prepositus cenobio. 

Post hunc philosophus oratione Manuel, 
legum defensor canonumque sedulus. 
Quo deserente terrenum incolatum, 
clarus doctrina et moribus Germanus 
creatur presul Constantinopoleos, 

vir monachatum profltens, Dei sacerdos, 
oppido oriundus Anaplo in Propontide, 
in urbe 8 pueritia Ecclesie alumnus, 
deinde factus monachus et Dei minister, 
carus precipue martyri Georgio; 
postremo Byzantinus evasit pastor. 


Allatius de Georgiis p. 664, ed. Fabric. 

(98) Ex hoc versiculo usque ad v. 10310 habes 
patriarchas Constantinopolitanos, qui in exsilio 
electi fuerunt, apud Allatium de Consensione lib. ir, 
cap. 14, p. 725. Item partim in adn. ad Acropoli- 
tam cap. O. 

(99) Allatius in utroque citato loco pro σεμνῆς, 
almz, legit ἐμῆς, mez. Num ergo hinc orta est 
Allatio opinio quod Ephremii patria Byzantium 
fuerit; quandoquidem eum appellat Byzantinum? 


- 


375 ΕΡΗΒΑΙΜΙ CHRONOGRAPHI 316 


Sed hoc per obitum transeunte ad Dominum 
et patriarchie sanotis connumerato, 
Methodius item monachus et Pei sacerdos, 
tunc Hyacinlhi presidens conobio, 
tempore sedem tenuit brevissimo. 

Quo moribunda deserente membra, 
pedum corripuit Manuel archipresbyter 
cleri, qui sacram edem palatii curat; 
senex benignus, mansuetis moribus. 
Atque hoc etíam concludente vitam, 
Arsenius inter monachos pietate fulgens, 
virtutum eximia atque animata sedes, 
electus est Byzantii patriarcha. 

Is natus quidem erat in urbe regia; 

sed in Nicenis monasteriis poslea 
totonderat capillum, et abbas fuerat : 
nunc solitarius uni Deo vacabat 

In Apolloniadis urbis esceteriis; 

quo tempore Niceam fuit accitus 

& Theodoro Cesare Romano : 

ubi expletis cunctis Ecclesie gradibus 
&d summum hierarchia pervenit apicern. 
Cum autem sponte dimisisset pedum, 
monasticam quietem pie repetens, 

ad Byzantinum transiit patriarchatum, 
Ephesiorum Nicephorus archiepiscopus 
qui olim palatii fuerat archipresbyter, 
Innocens vir, perpetuus Parthenius. 
Atque hoc sedem cum vita deserente, 
Arseniua primus liberate urbis 

sacrum recuperavit principatum. 

Sed idem postea depositus sententia 
episcoporum aliorumque judicum, 
Ecolesiaque abscedere coactus, 

in Preconnesum insulam deportatur. 
Germanusque presul Hadrianopoli 
translatus est ad urbem, Constantini. 
Verum Germano abdicante honorem, 
Josephus recta religionis columen, 
presbyterorum decus et monachorum 
sancto conobio prepositus Galesii, 
mitis, benignus, divine legis reverens, 
nutritor egenorum, natura clemens, 
patriarcharum celebrem insedit thronum 
digne et canonicis regulis electus. 

Is regio in clero presbyter olim fuerat, 
sanctisque nuptiis flliam procreaverat : 
postea vero viduatus conjuge, 
monasticam professus libenter vitam 
celestium virtutum arca apparuit : 
exin conobii Galesini abbas, 

episcopus postremo et magnus pontifex. 
Cum autem Italorum dogma invasit 
Ecclesiam nostram haud laudabiliter, 


(1) Allatius habet παρθένος. 

(2) Imo schismatis tenacissimus,atque idcirco 8 
Michaele Paleologo imp. sede ejectus, quia concor- 
die cum Ecclesia Romana, quam predictus impo- 
rator conciliaverat, subscribere nolait. 


Τούτου µεταστάντος δὲ πρὸς τὸν Δεσπότην 
Καὶ συναφθέντος πατριαρχῶν ἁγίοις, 
Μεθόδιός τις xal μοναχὸς καὶ θύτης, 

10265 Μονῆς προεστὼς τῆς Ὑακίνθου τότε, 
Ἐπὶ βράχιστον ἀπολαύει τοῦ θρόνου’ 
Οὔὗπερ θανόντος, xai λιπόντος τὸν βίον, 
'O πρωτοθύτης Μανουἡλ ἔσχε θρόνον 
Τῶν ἐν βσιλείοις γε κατειλεγµένων, 

10270 Γέρων προσηνὴς, µειλίχιος τὸν τρόπον, 
Χρησαμένου τέλει δὲ τοῦδε τοῦ βίου, 
᾿Αρσένιός τις εὐλαθὴς µονοτρόπων, 

Τῶν ἀρετῶν κάλλιστος, ἔμψυχος θρόνος 
El; ποιμενάρχην ἠρέθη Βυζαντίδος, 

10275 Σειρὰν γένους ἕλχων μὲν ἐκ Βυζαντίου 
Κόµην δὲ κχρεὶς ἐν μοναῖς τῆς Νικαίας, 
Καὶ τῇδε δειχθεὶς καϊίμονῆς ἐπιστάτης' 
Eig' Σσυχάζων καὶ θεῷ προσανἔχων 
Ἐν ᾽Απολλωνιάδος ἀσκητηρίοις 

10280 ᾿Αφῖκτο χληθεὶς elc πόλιν Νικαέων 
Πρὸς τοῦ κρατοῦντος Αὐσόνων θεοδώρου; 
Καὶ πάντα βαθμὸν ἀνύσας Ἐκκλησίας 
Etc ὕψας ἔρθη ποιµεναρχίας μέγα. 
Αὐθαιρέτως τούτου δὲ λιπόντος θρόνον, 

10285 Μονῇ δὲ αὐτὸν εὐαγῶς δεδωκότος 
Ν.κηφόρος πρόεδρος ὢν Ἐφεσίων 
Προεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου, 
'O« ἀρχιλευΐτης πρὶν Tj» παλατίου, 
ἸΑνὴρ ἀμεμφὴς, παρθένιος (1) διὰ βίου. 

10290 Τούτου τελευτήσαντος ἐν προεδρίᾳ 
Αρσένιος πρώτιστος ἀπολαμθάνει 
Της βασιλίδος ἱερὰν προεδρίαν' 
Καθαιρέσει τούτου δὲ καθυπηγµένου . 
Πρὸς ποιμεναρχῶν xal δικαστῶν τῶν τότε, 

10295 Elx' ἀπελαθέντος τε τῆς Ἐκκλησίας, 

Εἰς Προικόνησον ὃ) ἀπαχθέντος νησίδα, 
Τῆς ᾿Αδριανοῦ Γερμανὸς ἀρχιθύτης, 
Μεταθέσει δέδεικτο καὶ Βυζαντίδος. 
Τούτου παραιτήσει δὲ λιπόντος θρόνον, 

10300 'Avip ]ωσὴρ ὀρθοδοξίας στύλος (2), 
Κλέος μοναστῶν ἅμα xal πρεσθυτέρων, 
Μονῆς προεστὼς εὐαγοῦς Γαλησίου, 
Ἡρᾶος, χαρίεις καὶ θεοῦ τρέµων νόμους, 
Ητωχοτρόφος, φίλοικτος, εὔσπλαγχνος φύσει, 

10305 Els πατριαρχῶν τὸν περίπυστον θρόνον 
᾿Ανάγετςι δὴ κανονικῶς. ἀξίως, 

Κλήρου πέλων εἷς τοῦ βασιλείου πάλαι, 
Γήµας τε σεμνῶς xal τεχὼν θυγατέρα" 
Εἶτ᾽ ἀποθαλὼν θανάτῳ συνευνέτιν͵, 

10310 Καὶ τὰ μοναχῶν ὀποδὺς ὀμοψύχως, 
Ὥφθη δοχεῖον ἀρετῶν τῶν ἐνθέων: 
Ἐπειταδποιμὴν τῆς μονῆς Ταλησίου, 
Καὶ ποιμενάρχης ἀρχιθύτης τ αὖ μέγας. 
Ἐπεὶ 8' Ἰταλῶν δόγµα παρεισεφθάρη 

10315 Ἐν τῇ xa0' ἡμᾶς οὐ καλῶς Ἐκκλησίᾳ (3) 


(5) Ephremium animum prorsus gerere sehi- 
smaticum, alibi, quoque cognovimus; et nuno bis 
factiosis in Josephum laudibus rursus demonstra- 
tur. Non est autem hic locus refutandi Grecorum 
errores et schisma; id quod jam doctissimi catho- 





Τούτου διιθύνοντος εὐσεθῶς θρόνον, 
Καὶ τῷδ' ἐπήκτο τάδ’ ἐπαινεῖν τις Bla, 
'O δ᾽ ἀχλινῶς ἤδραστο δογμάτων βάσει" 
Ἐκθάλλεται δὴ τοῦ θβόνου ud)? ἀδίκως, 
10320 Ὡς ὑπεραθλῶν δογμάτων ὁρθῶν dyav, 
Εἰς 9' ἀλλοδαπὴν ἀπελαύνεται χθόνα, 
Καθαιρετικὴν φῆφον ἀρχιποιμένων 
Σχεδιασάντων κατὰ τοῦδ᾽ ἀναιτίως' 
Τοῦτ) ἁπελαθέντος δὲ τῆς προστασίας, 
10325 Ἰωάννης τις τὴν ἐπίχλησιν Βέχχος 
ἸΑντικατέστη συμφρονῶν τοῖς Λατίνοις. 
Ἐκκλησίας ὢν χαρτοφύλαξ λευῖτης, 
'Avip σοφός τις ἐντεθραμμένος λόγοις. 
Τοῦδ’ ἐκδιωχθέντος δὲ τῆς Ἐκκλησίας 
40390 Νεύσει κρατοῦντος εὐσεθοῦς ᾽Ανδρονίκου (4) 
Ζήλῳ τε πιστῶν, ὡς πεοµάχου Λατίνων 
Πάλιν (5) Ἰωσὴφ ἀπολαμθάνει 0póvov- 
Οὗπερ λιπόντος τὸν βίον xai τὸν θρόνον, 
Σοφός τις ἀνὴρ Γρηγόριος Κυπρόθεν 
10335 Λόγων σοφῶν παίδευµα, μουσῶν ἑστία, |. 
Εἰς πατριαρχῶν ἀνεδιθάσθαι θρόνον" 
"ὍΌστις πατρίδος xal πατρικῆς οἰκίας 
Φυγὰς ὑπάρξας παὶς ἔτι πω τυγχάνων, 
Παιδεύσεως ἔρωτι xal µαθηµάτων 
10340 'EA00v κατοιχεῖ πρὸς πόλιν Κωνσταντίνου 
Αὐτὸν δὲ µαθήμασιν ἐχδοὺς καὶ πόνοις 
᾽Αϕῖκτο πρὸς μέγα τι παιδείας βάθος" 
Εἶτα καταστὰς γνώριμος στεφηφόρῳ 
Καὶ σονταχεὶς κλήρῳ τε τοῦ παλατίου, 
10345 ᾿Αρχιθύτης πέφηνε τῆς Κωνσταντίνου, 
Τὰ τῶν μοναχῶν πρὶν τελεσθεὶς, ὡς ἔθος 
Αὐθαιρέτως τούτου δὲ λιπόντος θρόνον, 
᾿Αθανάσιος ἐκ χαλῆς foo lac 
᾽Ασκητιχός τις ἐν µονοτρόποις θύτης, 
10350 Γεννάδας ἀνὴρ, καρτερικὸς πρὸς πόνους, 
᾽Αντικατέστη τῷ Βυζαντίδος θρόνψ. 
Τούτου παραιτήσει δὲ λιπόντος θρόνον, 
Ὅσιος ἀνὴρ εὐλαθὴς Ἰωάννης, 
Γαληνὸς, εὐέντευχτος, ἀρετῶν θρόνος, 
40355 Κλέος μοναχῶν ἅμα καὶ πρεσθυτέρων, 
Πλέον δὲ πλουτῶν πραότητα καρδίας, 
Ἐπαξίως εἴληφε τὴν προεδρίαν. 
Ὡρμημένος μὲν ix μερῶν Μεσημθρίας (6), 
Γάµοις ὁμιλήσας δὲ σεμνοῖς ἐν lo, 
10360 Καὶ παιδὸς ὀφθεὶς ἄῤῥενος φυτοσπόρος 


 CIRSARES. 
À pie Josepho sedem gubernante, 


378 


ipse ad consensum vi compellebatur, 

sed perstitit immotus in basi dogmatum. 
Pellitur ergo sede judicio iniquo, 
propterea quod pro recto pugnaret dogmate, 
&atque in extraneum deportatur solum, 
postquam pastores primi contra innocuum 
depositionis tulerant sententiam. 

Post hunc remotum summo gubernaculo, 
Joannes quidam cognomento Veccus 
Buífectua est, consentiens cum Latinis, 
cbartophylax Ecclesie ac levita, 

vir sane sapiens et litteris innutritus. 
Sed hunc Ecclesia pepulit fidelium zelus 
et pii regnanlis nutus Andronici, 

ut Latinarum partium studiosum; 

et suam recepit cathedram Josephus. 

Quo deponente cum officio vitam, 
Gregorius sapiens vir oriundus Cypro 
alumnus doctrinaru:m, musarum ara, 

ad patriarchef dignitatem venit. 

Hic patriis laribus patrioque solo. 

jam inde£a teneris exsulans unguiculis, 
addiscendarum cupidus disciplinarum 
migravit inquilinus Constantinopolim : 
ubi se studiis tradens impensissime 
magnum sapienlie congessil thesaurum : 
unde regnanti Cesari fit cogaitus, 
adscribiturque clero palatino, 

et Byzantinus denique creatur presul, 
monachi adscitis antea, ut mos est, vestibus. 
Hoc autem sponte honorem deponente, 
sancta Athanasius veniens solitudine 
asceticus et presbyter inter monachos, 
magnanimus vir, laborum patientissimus, 
presul processit urbis Byzantine. 

Hoc item sacram abdicante sedem, 

vir pius Joannes sanctitate fulgens, 
&ffabilis, tranquillus, virtutum cinnus, 
presbyterii decus simul et monachatus, 
apprime tamen dives mansuetudine, 
digne assecutus est honoris apicem. 

Hic oriundus partibus Mesembrise 
nuptiis quoque in seculo contractis 
masouli filii edidit progegiem : 


lici prestiterunt, princeps quidem merito et infi- D cum Romana Ecclesia scriptis doctissimis defen- 


nita doctrina Allatius, tum Arcudius, Caryophilus, 
Caleca, Papadopulus, Baronius, Natalis Alexander, 


Lequinius in dissert, et panopl., aliique p:urimi. 


De defensoribus quidem Grecis legesis Allatium 


de eynod. Ephes. cap. rvit, p. 371. Ex iis autem, 
qui tunc concordiam oum Latinis dogmatibus, id 


est cum orthodoxia tuiti sunt, duos memorare sa- 
tis est; quorum primus Nicephorus Blemmyda, 


ab Ephremio nostro v. 8930. sqq. eximia laude, 
tanquam sapientie corypheus et patriarchatu di- 
gnissimus, exornatus; alter Joannes Veccus, cu- 
jus item sapientia ab Ephremio v. 10340 laudatur, 
qui lectis Blemmyde scriptis a schismate ad or- 
thodoxi&m transit, ut ait Pachymeres hist. V, 15, 
patriarchatum catholice gessit, concordiamque 


dit, et usque &d carcerem obitumque retinuit. Le- 
Reeis Vecci testamentum apud Allatium Gr. orth. 
.I 


; p. 378. 

(4 Nimirum Andronicus 1, cum regnum adiret, 
&ad id coactus fuit factione schismaticorum, ut 
historia notissima tradit. 

(5) Hino usque ad v. 10363 edidit versiculos 
Allatius in op. De cons. p. 716, et in dissertatione 
de Georgiis, ubi agit de patriarcha Georgio Cy- 
prio, qui dicitur etiam Gregorius. Allatius autem 
e ebat, seu certe edebat, που pro πω, οἱ ἐνδοὺς pro 

οὐς. 

(6) Lequinius dicit oriundum Sozopoli. Verum 
ntraque urbs Mesembria et Sozopolis pertinet ad 
Hemimontium, nec valde distant inter se. 


379 EPHRJEMII CHRONOGRAPHI 380 


gponte dimisso postea conjugio, ΔΑ Ἑκών τε λιπὼν γαμετῆς συνοιχκίαν, 
diam asceticorum vitam pretulit : ᾿Ασκητικὸν προῦκρινεν ἔνθεον lov: 

in quo vitee proposito diu persistens, Ἐνστάσεως οὖν συμπροϊούσης fi, 
denique nove Rom» fit patriarcha. Ῥώμης ἐδείχθη πατριάρχης τῆς νέας. 
Sed postquam sponte ie etiam dimisit pedum, 10365 Τούτου 9' ἑκόντος ἀπολιπόντος θρόνον, 
iterum Athanasius ad sedem venit : Πάλιν 'Agaváctoc Éoye τὸν θρόνον’ 
quod cum is rursus pondus fíastidisset, Καὶ τόνδε λοιπὼν αὖθις ἀπειπαμένου, 
Cyzici Niphon translatus diccesi Μεταθέσει δέδεικτο Κυζίκου Νίφων 
reginam urbium rexit patriarcha; Τῆς βασιλίδος ἀστέων ἀρχιθύτης' 

vir monachalis, rebus agendis sagax, 10370 'Avip μοναχὸς, ἀγχίνους ἐν πρακτέοις, 
communi quidem expers eruditione, Παιδεύσεως μὲν ἀδαὴς ἐγκυκλίου, 

ged prudens rerum et affluens ingenio, Ἐπήθολος δὲ καὶ φρενῶν πεπλησμἔνος, 
Berrhoe natus occiduis in regionibus, . . Bijóouav αὐχῶν τὴν δυτιχὴν πατρίδα, 
laure prepositus in Athone monte, Λαύρας ὑπάρξας προστάτης τῆς xav ᾿Αθω’ 
metropolita postea factus Cyzici, 10375 Eica κατέστη ποιµενάρχης Κυζίκου 
denique tenuit pontifex Constantinopolim. B Καὶ πατριάρχης τῆσδε Κωνσταντίνου. 
Verum et hic libello honorem abdicat. Τοῦδ) ἐγγραφῇ δὲ θῶχκον ἀπειπαμένου, 
Joannes autem cognomento Glyca Ἰωάννης τις ὁ Γλυκὺς δὲ τοὐπίκλην 

vir senatorius, et cursus logotheta, Συγκλητικός τε καὶ λογοθέτης δρόμου, 
optimatium de numero et doctissimus, 10380 Etc ὢν ἀρίστων xal σοφῶν λόγων ἴδρις, 
populi sacrum presidatum adiit. Χειρίζεται δὴ τὴν λεὼ προστασίαν (7). 
Quo dignitetem pariter abdicante, Ka! τοῦδ) ὁμοίως θῶκον ἀπειπαμένου, 
Gerasimus vir monasticus ac presbyter, Γεράσιµός τις xal μοναχὸς καὶ θύτης, 
qui Philadelphi in urbe natus fuerat, Πόλιν Φιλαδέλφειαν αὐχῶν πατρίδα, 

et Sosandrorum rexerat monasterium, 10385 Μονῆς προεστὼς χρηµατίσας Σωσάνδρων, 
pontificatum tenuit Byzantii. Προεδρίαν εἴληφε τῆς Κωνσταντίνου. 
Cumque hic in sede mortuus fuisset, Τούτου τὸ βιοῦν tv θρόνῳ λελοιπότος, 
monachus Isaias pietate insignisg 'Avip μοναχὸς εὐλαθὴς Ησαΐας 
benignus, venerandus, modestus senex, Πρᾶος, γεραρὸς xal ταπεινόφρων γέρων, 
natalem habens terram Epirum veterem, 10390 Κλέος μοναστῶν τῶν βιούντων κατ’ "Ago, 
Athone in monte monachorum gloria, C Ἔπειρον αὐχῶν πατρἰδα παλαιτέραν, 


patriarchatus attigit summum apicem. Ric ὕψος ἀνήνεκτο ποιµεναρχίας. 


(7) Habet hos versus de Glyoa Allatius in diss. de Georgiis p. 638 (ed. Fabric.) ubi. Ephremium no- 
strum appellat monachum. 





ANNO DOMINI MCCXX 


IHEOLEPTUS 


PHILADELPHIENSIS METROPOLITA 


NOTITIA 
(Φιλοχαλία τῶν ἱερῶν νηπτικῶν. Venetis 1782 fol. p. 855.) 


Theoleptus ille magnus et Philadelphiensium lu- Ώ θεόληπτος 6 μέγας ὄντως τῆς Φιλαδελφείας φω- 
men, regnante Andronico Paleologorum secundo, cip , ἤκμασε μὲν ἐπὶ ᾿Ανδρονίκου τοῦ δευτέρου 
cirea annum millesimum trecentesimum vicesimum τῶν Παλαιολόγων, περί που τὸ Χχιλιοστὸν τριακοσιο- 
quintum floruit. Anachoreticam primo vitam duxit στὸν εἰχοστὸν πέµπτον ἔτος. Ἐν δὲ τῷ τῆς ἁγιότητος 
in Monte Sancto; deinde Philadelphiensium cathe- Όὄρει τὸν ἀναχωρητιχὸν πρῶτον ἀσκήσας βίον, χἀχεῖ- 





381 


DE ABSCONDITA OPERATIONE IN CHRISTO 


382 


θεν ἔπειτα τὴν τῆς Φιλαδελφείας προεδρίαν ἆνα- A dram suscepit et. preclarissimarum doctrinarum, 


δεξάµενος, καθηγεμὼν xal μυσταγωγὸς τῶν χαλλί- 
στων µαθηµάτων τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ θεσσαλο- 
νίκης καθίσταται. Τὴν τε γὰρ ἱερὰν viv, καὶ τὴν 
νοερὰν ἐχεῖνον ἑμυσταγώγησε προσευχὴν , ἔτι dv 
τοῖς Χχοσμικοῖς τεταγµένον, ὡς ἐν τῷ θίῳ τοῦ αὐτοῦ 
Γρηγορίου τῷ ὑπὸ Φιλοθέου πατριάρχου συγγραφἑυτι 
ἐμφίέρεται. 

Ὁ δὲ παρὼν φιλοπονηθεὶς αὐτῷ λόγος, ὑποτύπωσις 
Qv ἀρίστη, xai κανών ἀκριθλς τῆς ἐν Χριστῷ κε- 
χρυμµένης μελέτης, μετὰ τῶν συνεποµένων αὐτῷ 
κεφαλαίων , νοήµασι slot; καὶ καθαρότητι φρά- 
σεως εἷς τὸ ἄριστον συντεθειµένων, ὧδε μετὰ τῶν 
λοιπῶν συνηρµόσθησαν. Χρήσιμα γὰρ, εἴπερ τι ἄλλο, 
καὶ ἀξιόλογα τοῖς iv βραχεῖ συλλέξαι ἑσπουδακόσι 
τῆς πνευματικῆς φιλοσοφίας τὸ θεόσοφον µάθηµα. 


quas sanctus Gregorius Thessalopicensis postea 
iredidit, magister fuit atque institutor. Sacrum 
enim jejunium et spiritualetn orationem docuit ju- 
venem adhuc in seculo degentem, uti in ejusdem 
Gregorii Vita describitur, quam Philotheus patriar- 
cha exaravit. 


Presens autem ab ipso confectus est tractatus. 
Peroptime absconditam in Christo vitam describit 
et regulas tradit exquisitas : subsequuntur capita 
quedam que sanctis preceptis et sermonis ascesi 
optime cum reliquis procedunt. Hec maxime sunt 
utilia et pretiosa hominibus, qui spiritualis philo- 
sophiz institutiones quasi in compendio collectas 
inquirunt, 





GEOAHIITOY 


MHTPOIIOAITOY ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ 


AOTOZ 


TIEN EN ΧΡΙΣΤΩ ΚΡΥΠΤΗΝ EYTAZIAN ΔΙΑΣΑΦΩΝ, ΚΑΙ ΔΕΙΚΝΓΩΝ EN BPAXEI TOY ΜΟΝΑΔΙΚΟΥ 
EIIATTEAMATOZ TOM KOHON 


THEOLEPTI 


PHILADELPHIENSIUM METROPOLIT/E 


TRACTATUS 


DE ABSCONDITA OPERATIONE IN CHRISTO ET PROFECTU IN 


VITA MONASTICA. 


Τὸ μοναδικὸν ἐπάγγελμα δένδρον ἐστὶν ὑψίκομόν Ὦ Monaetica institutio, quasi arbor altissima es 


τε xal γονιµώτατον, οὗκ ῥίζα μὲν, ἡ τῶν σωματικῶν 
πάντων ἀλλοτρίωσις, κλάδοι δὲ, ἡ ἀπροσπάβεια τῆς 
ψυχῆς, xal τὸ μηδεµίαν σχἑσιν πρὸς τὰ πράγµα- 
τα, Gv τὴν φυγὴν ἐποιήσατο, ἔχειν χαρπὸς δὲ τῶν 
ἀρετῶν ἡ χτῆσις, xal d θεοποιὸς ἀγάπη, xal ἡ ix 
τούτων μὴ διαχοπτοµένη εὐφροσύνη. Ὁ καρπὸς γὰρ, 
φησὶ, τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρὰ, εἰρήνη, 
xai τὰ ἑξῆς. Ἡ τοῦ κόσμου φυγὴ τὴν πρὸς Χριστὸν 
καταφυγὴν χαρίζεται. Κόσμον δὲ λέγω τὴν quay 
τῶν αἰσθητῶν πραγμάτων xal σαρχός. 'O ix τούτων 
ἀλλοτριούμενος ἐν ἐπιγνόσει τῆς ἀληθείας, οἰκειοῦ- 
ται τῷ Χριστῷ, χτώµενος τὴν ἀγάπην αὐτοῦ, δι’ ἣν 
ἅπαντα τὰ τοῦ χόσµου ἀποποιησάμενος, τὸν πολύτι- 
pov µαργαρίτην , Χριστὸν, ἐξωνησατο. Χριστὸν iv- 
δέδυσαι διὰ τοῦ σωτηρίου βαπτίσματος, ἀπεθάλου 
τὸν ῥυπον διὰ τοῦ θειου λουτροῦ: τῆς : πνευµατικῇς 
χάριτος τὴν λαμπρότητα ἑκομίσω , καὶ τὴν εὐγί- 
νειαν τῆς πλάσεως' ἀλλά τί γέγονε; μᾶλλον δὲ τί 


atque fertilissima ; radice sua recedit a corporali- 
bus, ramis autem ab affectibus animse,et nullo modo 
rebus adheret quibus se subtraxit. Fructus vero 
arboris virtutum acquisitio, divine videlicet chari- 
tatis οἱ letitia nunquam deflcientis. Dicitur enim : 
Spiritus fruges sunt charitas, gaudium, pax, etreli- 
qua. Qui fugit a seculo ad Christum confugit ; se- 
culum dico conjunctionem cum rebus sensibilibus 
et carnis amorem. Si quis veritatis cognitione ab 
hig alienus est, habitat in Christo, ojus amorem si- 
bi comparavit, quo omnia mundi abjecit et pretio- 
sam emit margaritam, Christum Dominum. Per sa- 
lutarem baptismum Christum induisti et omnem 
immunditiam abjecisti divina lustratione; spiritua- 
lis gratie splendorem reportasti et creationis nobi- 
litatem. Ast quid evenit ? seu potius quid homo cx 
inconsiderantia sua passus est? Propter amorem 
suum ad mundana immutavit in se lineamenta di- 


ΔΝ 


383 THEOLBEPTI PHILADELPHIENRIS 0 384 
vina et propter affectum carnalem imaginem deper- A πέπονθεν ὁ ἄνθρωπος ἐξ ἁδουλίας ; Διὰ τῆς πρὸς τὸν 


didit: passionum turbine obscuratus est anime 
oculus, quem Christus, sol sapientie, illuminaverat, 
Τι autem divino tremore pereussam animam ha- 
bes : hujus enim mundi vicissitudines considerasti. 
et mentis distractiones intellexisti versantis inter 
perturbationes ; quo vanissimo hujus vite studio 
cireumagantur homineg propius intuendo vulne- 
ratos ex jaculo et ad tranquillitatem te convertisti. 
Mentis et cogitationum quietem desiderasti, ver- 
bum enim audieras : « Inquire pacem et persequere 
eam *. » Refrigerium tibi inter vota fuit, cum le- 
gisses : « Convertere, anima mea, in requiem 
tuam 3. » Quam igitur in baptismate recepisti no- 
bilitatem intelligis, mentem a secularibus deside- 
riis revocas et indesinenter ad sanctas refers cogi- 
tationes. Ad mentis opus perficiendum aulam in- 
troisti, pretiosas induisti ponitentim vestes, et ge- 
nerose jurasti ad mortem usque in monasterio te 
perseveraturum esse, Secundum jam adjiciam 
incitamentum, quod ad finem hujus vite tendat ; 
primum enim presentem vitam respexerat. Initio 
propter pietatem accessisti ad Christum, nunc au- 
tem per sensuum conversionem conjungeris cum 
Christo; ibi gratiam invenisti, hicobligationem con- 
traxisti ; tunc junior eras et susceptam dignitatem 
ignorasti, etsi postea major evaseris et noveris 
doni pretium atque ori frenum imposueris ; nuno 
autem in perfecta stas consideratione et vim insti- 
tutionis perspectam habes. Vide ne statum hunc 
]edas, et quemadmodum vas omnino perfractum, 
projiciaris in tenebras exteriores, ubi est luctus et 
stridor dentium ; etenim extra pomnitentie viam, 
nulla datur semita, que ad salutem conducat. Audi 
David dicentem: « In Altissimo pone refugium 
tuum?! » deinde si contristatam in Christo vitam 
sssumpseris. ad te nunquam aoccedent mala, que 
ex seculari conversatione emergurt. Cum poni- 
tentis viam persequaris, non te ingectabunt reru x 
cupido, nec delicie, nec honores, nec forme cultus 
neque sensuum incontinentia ; tibi obviam non de- 
venient inique spiritus elationes, mentis captivitas, 
vanarum cogitationum conflictus, nec alia quam- 
cunque voluntaria rationis perversio sive confusio; 
te parentum, fratrum, conjunctorum, &micorum 
et cotetaneorum amicitie non perturbant ; neque 


κόσμον φιλίας ἡλλοίωσε τοὺς θείους yapzxtrpac, διὰ 
τῆς πρὸς τὴν σάρκα συµπαθείας ἠχρείωσε τὴν εἰκό- 
να. ἡ ἀχλὺς τῶν ἐμπαθῶν λογισμῶν ἡμαύρωσε τὸ 
τῆς φυχῆς ἔσοπτρον, δι οὗ Χριστὸς ὁ νοητὸς ἥλιος 
ἐμφανίζεται. Σὺ τῷ τοῦ Θεοῦ φόθῳ τὴν ψυχἠν παθήλω- 
σας, ἐπέγνως τὸν σκοτασμὸν τῆς χοσμικῆς ἀνωμαλίας 
συνῆκας τὸν ἐκ τῶν θορύθων συναγόµενον τῇ δια- 
νοίᾳ σχορπισµόν' ἑώραχας τὸν ἐκ τοῦ πολυταράχου 
βίου συναντῶντα τοῖς ἀνθρώποις µάταιον περισπα- 
ap.óv* ὀτρώθης τῷ βέλει τοῦ κατὰ τὴν ἡσυχίαν ἔρω- 
τος ἐζήτησας τὴν εἰρήνην τῶν λογισμῶν' ἔμαθες 
γάρ' « Εήτησον εἱρήνην, xai δίωξον αὐτήν. » ἐπό- 
θησας τὴν ἐχεῖθεν ἀνάπαυσιν , ἐπειδὴ ἤκουσας " 


' « Ἐπίστρεψον, ψυχή µου, εἲς την ἀνάπαυσ[ν σου. » 


Διὰ γοῦν ταῦτα καὶ διενοήσω τὴν εὐγένειαν, fjv ἁπ- 
ἐλαθες iv τῷ βαπτίσµατι κατὰ χάριν, ἀπεθάλου δὲ 
κατὰ γνωμην διὰ τῶν παθῶν ἐν τῷ κόσμῳ, ἆναχα- 
λέσασθαι ἀμέλει διὰ τὴν ἀγαθὴν γνώµην’ εἰς ἕργον 
ἐξέθαλες τῷ ἱερῷ φροντιστηρίῳ παραθαλὼν, καὶ τὰ 
τίµα τῆς µετανοίας ἄμφια περιθαλλόμενος, καὶ τὴν 
μέχρι θανάτου καταμονὴν ἐν τῷ μοναστηρίῳ ἐμφύ- 
χως | ἴς. εὐψύχως] ἐπαγχειλάμενος δευτέραν ἤδη 
συνθήχην πρὸς θεὸν ἐποιήσω, τὴν πρώτην slc τὸν 
παῤόντα βίον εἰσερχόμενος, τὴν δευτέραν πρὸς τὸ 
τέλος τοῦ παρόντος βίου ἐπειγόμενος. Τότε διὰ τῆς 
εὐσεθείας τῷ Χριστῷ προσελήφθης , νῦν διὰ µε- 
τανοίας τῷ Χριστῷ πφεσηρµόσθης: ἐχεῖ χάριν εὗρες, 
ὧδε χρέως συνέθου" τότε νηπιάζων, τοῦ δοθέντος 
σοι ἀξιώματος οὐκ Ἰσθάνθης, st xai ὕστερον αὖξη- 
θεὶς τὸ μέγεθος ἔγνως τῆς δωρεᾶς, xal χαλινὸν ἐπὶ 
ατόµατος φέρεις νῦν, ἐν τελείῳ φρονήµατι διατε- 
λῶν, τὴν δύναμιν τῆς συνταγῆς ἐπιγινώσκεις. "Opa 
μὴ xai ταύτην ἀθετήσας τὴν ὑπόσχεσιν, καθάπερ 
τι σκεῦος συντριθὲν ὁλοχλήρως, ἀποβῥιφῆς sic τὸ 
σκότος τὸ ἐξώτερον, ἕνθα 6 κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς 
τῶν ὁδόντων' δίχα γὰρ τῆς κατὰ τὴν µετάνοιαν ὁδοῦ 
ἄλλη τρἰθος ἐπανάγουσα πρὸς σωτηρίαν ὀὐ πέφυχεν. 
"Axousoy zl σοι Δαθὶδ ἐπαγγέλλεται' « Τὸν Ὕψιστον 
ἔθου κατασφυγήν σου, » καὶ sl τὴν κατὰ Χριστὸν προεί- 
λου τεθλιμμένην ζωὴν, οὐ προσελεύσεται πρὸς σὺ xaxà 
τὰ ἐκ τῆς κοσμικῆς ἀναστροφῆς προσδοθέντα σοι. Οὐχ 
ἕψεταί σοι μετανοεῖν αἱρουμένῳ ἔρως χρημάτων, 
τρυφὴ, τιμὴ, Χχαλλωπιαμὸς, ἀχρασία αἰσθήσεων οὐ 
διαμενοῦσι παράνομοι κατέναντἰ σου µμετεωρισμοὶ 
διανοίας, αἰχμαλωσία νοὸς, χαύνωσις ἀλλεπαλλήλων 


defatigant te intempesta οί inutilis conjunctio οἱ D λογισμφν, καὶ ἄλλη πᾶσα ἐκούσιος παρατροπὴ καὶ 


confabulatio. Quam si amoveris corporis et anima 
Beparationem, neque doloris compunctio accedet 
ad animam tuam, neque trístitie jaculum cortuum 
confodiet, neque dejectio obnubilabit faciem tuam. 
Qui se a jucundis retrabunt consuetudinibus et 
omnem affectum ad predicta deponunt, doloris acu- 
mina obtundunt ; Christus certantibus animabus 
&adstat, gaudiumque ineffabile et spirituale cordi 
eorum infundit, itaut nec a rebus hujus mundi per- 
gratis neque affligentibus devinciri possint. Sancta 


! [ Petr. 1, 2. * Psal. cxiv, 7. 3 Psal xc, 9. 


σύγχυσις' οὐδὲ φιλία γεννητόρων, ἀδελφῶν, συγγτ- 
νῶν, φίλων, καὶ συνήθων συναντέσει σοι’ οὐδὲ ἡ πρὸς 
τούτους ἄκαιρος xal ἀσυντελὴς συντυχία καὶ ὁμιλία 
παροικήσει iv gol. El τούτῳ τὴν ἀποταγὴν ἀγαπή- 
σεις σώματι καὶ Φυχῃ, µάστιξ ὀδύνης οὐκ ἑἐγγιεῖ ἐν 
τῇ ψυχᾷ σου, «al λύπης βέλος οὐ τρώσέι τὴν σὴν 
καρδίαν, οὐδὲ xà σὸν σχυθρωπάσει πρόσωπον, Οἱ γὰρ 
ἐνηδόνου συνηθείας ἀποδιιστάμενοι, xai τὴν πρὸς τὰ 
εἰρημένα πάντα προσπάθειαν ἀπωσάμενοι, τὰς ἀχί- 
δας τῆς λύπης ἀμθλύλουσιν' ὁ Χριστὸς γὰρ τῇ ἆγω- 











385 


DR ABSCONDITA OPÉRATIONE IN CHRISTO 


386 


νιζομένῃ doyt ἐμφανίζεται, xal χαρὰν ἀνεκλάλητον Α onim exercitia, salutares recordationes; divini co- 


παρέχει τῇ χαρδίᾳ, xal τὴν πνευματιχὴν χαρὰν οὐδὲν 
τῶν ix τοῦ χόσµου τερπνῶν, Tj δεινῶν, αἴρειν ποτὲ 
δύναται * µελέται γὰρ ἀγαθαὶ, καὶ σωτηριώδεις μνῆ- 
μαι, xal θεῖα διανοήµατα, καὶ λόγοι σοφίας διαχο- 
νοῦντες τῷ ἀγωνιστῇ, διαφυλάττουσιν αὐτὸν ἐν πά- 
σαις ταῖς ὁδοῖς τῶν κατὰ Θεὸν ἔργων αὐτοῦ. "Ogav 
καὶ ἐπιθαίνει ἐπὶ πᾶσαν ἄλογον ἐπιθυμίαν, καὶ θυ- 
μὸν προπετῆ, καθάπερ ἐπὶ ἁσπίδα xai βασιλίσκον, 
καὶ χαταπἀτεῖ ὡς λξοντα τὴν ὀργὴν, val τὴν ἡδονὴν 
ὡς δοάκοντα. Ἡ δὲ αἰτία, ὅτι πᾶσαν τὴν ἑἐλπίδα αὖ- 
τοῦ, ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων xal τῶν εἱρημένων πραγ- 
µάτων ἁποστήσας, τῷ Θεῷ Ἠπροσέδησε, xai γνῶσιν 
θεοῦ πλουτεῖ, xal θεὸν del νοερῶς πρὸς τὴν ἑαυτοῦ 
βοήθειαν ἐχκαλεῖται. « "Ότι ἐπ ép, φησὶν, ἤλπισεν, 
xai ῥόσομαι αὐτόν * σκεπάσω αὐτὸν, ὅτι ἔγνω τὸ ὄνο- 
µά µου * χεχράξεται πρός µε, καὶ ἐπακούσομαι, xal 
οὗ µόνον τῶν βλιθόντων ἁπαλλάξω, ἀλλὰ καὶ δοξάσω 
αὐτόν. » 

Ὁρᾶς τῶν κατὰ θιὸν ἀσκουμένων τοὺς ἀγῶνας, 
καὶ τὰ ἐντεῦθεν βραθεῖα; σπούδασον λοιπὸν τὴν 
χλῆσιν πρᾶξι ποιήσασθχι ^ καὶ ὡς ἐμονώρης τῷ 
σώματι, ἀποθαλλόμενος xal τὰ νοήµατα τῶν mpay- 
µίτων, µετηµφιάσω τὸ σχῆμα, ποίησον xal ξένον, 
ἀπόθου xal τοὺς λόγους, καὶ τοὺς προσήχκοντας χατὰ 
γένος. El μὴ γὰρ καταπαύσῃς ἀπὸ τῆς τῶν Efe πε- 
ῥιπλανήσεως, οὐ διαναστήσῃ πρὸς τοὺς ἔσωθεν ἓν- 
εδρεόοντας. El μὴ νιχήσῃς τοὺς διὰ τῶν φανερῶν 
ςολεμοῦντας, οὗ τροποῦσαι τοῦς ἀφανεῖς ἐπιθούλους, 

Όταν δὲ τοὺς ἔξω περισπασμοὺς καταργήσῃς, xal 
τοὺς ἔσω λογισμοὺς καταλείψῃς, ἐγείρεται τότε ὁ 
νοὺς ἐν τοῖς ἔργοις καὶ τοῖς λόγοις τοῦ πνεύματος * 
xal ἀντὶ τῆς συνηθείας τῶν συγγενῶν x«i συνήθων, 
τοὺς τρόπους τῶν ἀοετῶν ἐχτελεῖς * xal ἀντὶ τῶν µα- 
ταίων λόγων τῶν ἐκ τῆς χοσμικῆς ὁμιλίας τικτοµένων, 
ἡ µελέτη, καὶ ἡ δήλωσις τῶν θείων λόγων τῶν κατὰ 
τὴν διάνοιαν µγχινουµένων, φωτίζει καὶ συνετίζει 
τὴν ψυχήν. Ἡ λόσις τῶν αἰσθήσεων δεσμὸς Ὑίνεται 
τῆς oye, xal ὁ δεσμὸς τῶν αἰσθήσεων ἐλευθερίαν 
βραθεύει τῇ φυχᾷ ^ ἡλίου δύσις νύχτα ποιεῖ * καὶ ὁ 
Χριστὸς ὑποχωρεῖ Ex τῆς ψυχης, καὶ τῶν παθῶν ὁ 
σκοτασμὸς αὐτὴν καταλαμθάνει, καὶ οἱ νοητοὶ θῆρες 
αὐτὴν διασπαράττουσι. ᾿Ανέτειλεν ό αἰσθητὸς ἥλιος, 
xai θῃρες μὲν συνάγονται εἷς τὰς καταδύσεις αὐτῶν * 
ἀνατέλλέι xal ὁ Χριστὸς ἐν τῷ στερεώµατι τῆς εὖ- 
χομένης διανοιας, καὶ πᾶσα dj τοῦ χόσµου συνήθεια 


gitatus et sapientis verba colluctanti inserviunt ; 
ipsumque in omnibus viis custodiunt ut opera Dei 
perficiat. Ideo super omne irrationabile desiderium 
et velocem motum incedit, quemadmodum super 
aspidem et basiliscum, iram quasi leonem con- . 
culeat et voluptatem sicut draconem. Causam au- 
disti eur spem ab hominibus retraxerit et a rebus 
predictis atque reportaverit ad Deum; jam divina 
cognitione ditescil et Deum semper in adjutorium 
suum invocat. « Quia speravit in me, liberabo 
eum; protegam eum quod cognoverit nomen 
meum ; clamabit ad me et ego exaudiam ; et non 
a solis tribulationibus liberabo eum, sed et glo- 
rificabo illum *. » 


Nonne oolluctantium in Deo certamina perspicis 
et quie ipsis proposita sint premia? Jam propera, 
qui vocatus es, ut opera perflcias! Corpore tuo 
separatus es a rebus, ast rerum quoque affectus ex 
anima projicias; totum; immutes habitum et fias 
hospes ; sermones deponas patrios et quidquid ex 
genere habueris. Ni enim ab exterioribus redieris 
divagationibus, ad interna nunquam devenies. 
Ni prius eos deviceris,qui te visibiliter oppugnant, 
quomodo insid:as hostium invisibilium superabis? 

Cum autem externas distractiones everteris in- 
ternasque composueris cogitationes, tunc aggre- 
dietur spiritus tuus opera et verba spiritus : neces- 
sariorum et conjunctorum usum familiarem in 
virtutum acquisitionem immutes; pro vanis, ex 
quotidiana mundana conversatione,oriundis verbis, 
sancta habes exercitia, divinorum sermonum com- 
municationem, quibus mens movetur, anima vero 
illuminatur et ediflcatur. Sensuum solutio fit in 
anime vinculum; constrictio autem sensuum evadit 
in anime liberationem: solis occasus noctem indu- 
cit, Christus vero recedit abanima,et passionum te- 
nebre inceduntet spirituales bestie dilacerant men- 
tem. Cum sol ille visibilis oritur ad latebras suas 
confugiunt fere: et si Christius assu"git ad confir- 
mandam mentem in oratione,statim diffluit omnis 
mundana affectio, dilabitur carnalis amicitia, et 


οιχεται, xai ἡ φιλία τῆς σαρκὸς παρέρχεται, καὶ 6 Ὦ spiritus exit ad opus suum; attamen laboris divini 


νοὺς διαπορεύεται ἐπὶ τὸ ἔργον αὐτοῦ, ἤτοι τῶν 
θείων τὴν µελέτην, ἕως ἑσπέρας, οὐ καιριχῷ δια- 
στήµατι περιορίζων τοῦ πνευματικοῦ νόµου τὴν 
ἑργασίαν, καὶ lv µέτρῳ ταύτην ποιούµενος, ἀλλὰ 
xai μέχρις ἂν τὸ πέρας τὴν παροῦσαν ζωὴν καταλα- 
θὸν τὴν ix τοῦ σώματος ἔξοδον τῆς ψυχῆς ἀπεργά- 
σεται. "O δὴ xal δηλῶν ὁ προφήτης λέχει ΄ « Ὡς 
ἠγάπησα τὸν νόμον σου, Κύριε] ὅλην τὴν ἡμέραν 
µελότη μού ἔστιν * » ἡμέραν καλῶν ὅλον τὸν δίαυ- 
λον τῆς παρούσης ζωῆς ἑκάστου. Στῆσον τοιγαροῦν 


* Psal). xc, 14, 15. * Psal. cxvri, 97. 


finem, qui vesperas respicit, non ad diuturnam 
temporis mensuram refert, sed, spiritu legem 
perficiendo, ad vite terminum suam operationem 
extendit, donec anima ex corpore egrediatur.Quod 
et Propheta bis verbis demonstrat : « Quoniam 
dilexi legem tuam, Domine, tota die meditatio 
mea est *. » Diem vero uniuscujusque dilabentem 
vilam nominat. Externas igitur cohibere velia con- 
vergationes et tead internas confabulationes conver- 
tas, dum locum pure orationis invenias et domum 


387 


THROLEPTI PHILADELPHIENSIS 


388 


in qua Christus habitat: ipse illuminabit te letitia À τὰς ὁμιλίας τῶν ἔξω, xal πύκτευσον πρὸς τοὺς ἔσω 


que perfundet aotione et visitatione sua, eíficiet 
quoque ut tribulationes in amorem ejus Busceptas 
cea gaudium habiturussis et & mundanis deliciis 
ceu ab absinthio sis recessurus. Spiritus maris 
suscitant fluctus, et ni ceciderint venti, non desi- 
nunt fluctus nec ad serenum redeunt maria; spiri- 
tus autem malitie in anima incauta excitant ima- 
gines parentum, fratrum, conjunctorum, coneue- 
torum, conviviorum, festorum, theatrorum et 
omnium voluptatum phantasmata ; desiderium 
inducunt hec omnia el oculis, et lingua,et corpore 
sibi comparandi, eo flne ut presentem horam 
deperdas in rebus inanibus, et subsequens, cum 
solus in cellula fueris, in recordatione dictorum et 
visorum evanescat; ita monachi vita terminatur 
absque utilitate: mundana operationes per memo- 
riam transeuntetindiciasua relinquuntin intelligen. 
tia,sicut et pedeshominis per nivem incedentis,ibi- 
dem vestigia sua impresserunt.Bi feris victum prebe- 
mus,numquid illas destruimus? 8i verbis et factis 
indulgemus insuleis amicitiis et consuetudinibus, 
nunmquid carnis appetitum mortificamus? Quando 
autem inquisituri sumus vitam quam secundum 
Christum sumus professi? Que ex pedibus in nive 
supersunt vestigia, vel eolis radiis vel imbrium 
aquis destruentur, qus vero memorie impressae 
sunt imagines ex jucundo verborum et factorum 
habitu ad nihilum redigentur,si Christus in mente 
per orationem assurgit et si ex corde contrito 
defluunt rivuli lacrymarum. 


Si monachus se non rationali modo gerit,numquid 
insitas et impressas opiniones evellet ex animo? In 
corpore tuo perficies virtutes 81 sieculare commer- 
cium deposueris. Bons formantur cogitationes et 
divini in mente habitant sermones, si continuis 
precibus effusis et corde contrito memoriam prio- 
rum actionum deleveris.Fidei illuminatio que per 
recordationem Dei operatur et contritio cordis,no- 
vacule ad instar, malas cogitationes excidunt. Ad 
apium exemplar facias. Cum vesparum pullitiem 
circumvolitantium sentiunt, remanent in alveariis 
et insidias devitant. Seculares canventus vespa- 
rum loco considera; hos si magno fugeris studio, 
ad interiorem te recipies monasterii portum, cellu- 
lam videlicet, ibique tentabis ut intimam tuam 
aditurus sis animam, in qua habitat Christus, et 
cum ipso adest pax, gaudium et tranquillitas 
firma. Hec dona sunt Christi, solis spiritualis ; 
sicut radios illa emittit et in mercedem animecon- 
cepit, qui ipsum cum fide el amore suscipit. Cum 
in habitaculo tuo fueris, de Deo cogites, animum 
&üb omnibus abstrabas et sine voce referas ad 
Deum; omnes cordis tui dispositiones ipsi aperias 
et adhaireas per amorem. Hec enim Dei recordatio 
quasi intuitio est: anime sensus et oculos ad se 
trahit Deus, qui lumine suo mentem conside 


λογισμοὺς, μέχρις ἂν. εὕρις τὸν τόπον τῆς καθαρᾶς 
προσευχῆς, xal τὸν οἶκον, iv ᾧ Χριστὸς κατοιχεῖ, 
φωτίζων xxi γλυκαίνων σε τῇ ἐπιγνώσει, καὶ τῷ 
ἐπισχέψει αὐτοῦ, καὶ παρασχευάζων τὰς μὲν ὑπὲρ 
αὐτοῦ θλίψεις ἡγεῖσθαι Ὑχαρὰν, τὰς δὲ κοσμικὰς 
ἡδονὰς καθάπερ τι ἀφίνθιον μὴ προσίεσθα.. Τὰ 
πνεύματα τῆς θαλάσσης ἐγείρει τὰ χύµατα, xal 
εἰ μὴ παύσονται οἱ ἄνεμοι, οὗ κοπάζει τὰ χύµατα, 
xai οὐχ ἡμεροῦται ἡ θάλασσα * xal τὰ πνεύµατα τῆς 
πονηρίας ἀνακινοῦσιν ἐν τῇ Ψψυχᾷ τοῦ ἁἀμελοῦς 
μνήμην ἨὙονέων , ἀδελφῶν , σαυγγενῶν, συνήθων, 
συµποσίων, πανηγύρεων, θεάτρων, καὶ τῶν ἄλλων 
πάντων τῆς ἡδονῆς φαντασµάτων, καὶ ὑπαχορεύου- 
σιν ὄψει, καὶ γλώττη, xal σώματι τὴν ἐντυχίαν 
ποιεῖσθαι, ἵνα καὶ hj ἐνεστῶσα ὥρα ἀναλίσκεται µα- 
ταίως, xal ἡ ἐπιοῦσα, ἠνίκα µόνος µένῃς ἔνδον τοῦ 
κελλίο», δαπανᾶται ἐν ταῖς µνήµαις τῶν θεαθέντων 
xai λαληθέντων * xai οὕτω ἀσυντελὴς BÀ ζωὴ τοῦ 
μοναχοῦ διανύεται, εἲς χοσμικὰς ἐργασίας τὰς iau- 
τῶν µνήµας Ὑλύφουσιν iv τῇ διανοίφ, καθάπερ πύ- 
δις ἀνθρώπου τὰ ἴδια ἴχνη ἐν χιόνι βαδίζοντες. El 
βρῶμα τοῖς θηρίοις παβέχοµεν, πὀτε θανατώσοµεν 
αὐτά ; καὶ εἰ iv ἔργοις xal λογισμοῖς τῆς ἁλόγου 
φιλίας καὶ συνηθείας ἀδολεσχοῦμεν, πότε τῆς σαρ- 
κὸς γεχρώσομεν τὸ φρόνηµα ; πότε ἓν ἐπηγχειλά- 
µεθα κατὰ Χριστὸν ζωὴν ζήσομεν; Ὁ ἐν χιόνι τύ- 
Toc τῶν ποδῶν, f| λάμψαντος ἡλίου λύεται, fj xa- 
ταῤῥαγέντος ὕδατος οἴχεται ' καὶ al κοιλανβεῖσαι 
μνῆμαι ἐν τῇ διανοίᾳ ἐκ φιληδόνου διαθέσεως καὶ τῶν 
πράξεων, ὑπὸ Χριστοῦ τοῦ ἀνατέλλοντος bs τῇ χαρδιᾳ 


διὰ προσευχῆς, καὶ τῆς εὐχκατανύκτου βροχῆς τῶν 


δαχρύων ἐξαφανίζονται, 


'O γοῦν μὴ κατὰ λόγον πράττων μοναχὸς, πότε 
τὰς iv τῇῃ διανοίᾳ προλήψεις ἀπαλείψει; Τελεῖται 
πρᾶξις ἀρετῶν ἐν τῷ σώματι, ἐὰν καταλείψῃς τὴν 
τοῦ κόσμου συνήθειαν. Τυποῦνται μνῆμαι ἀγαθαὶ, 
καὶ θεῖοι λόγοι φιλοχωροῦσιν ἐν τῇ φυχῇ, ἐὰν συν- 
εχέσιν εὐχαῖς, μετὸ θερμῆς κατανύξεως ἀνυομέναις, 
ἐν τῇ διανοἰᾳ τὰς µνήµας τῶν προτέρων πράξεων 
ἐξαλείφχις. 'O φωτισμὸς γὰρ τῆς πίστεως τῆς τοῦ 
θεοῦ µνήµης, xal ἡ συντριθὴ τῆς καρδίας, δίκην 
ξυρίου τὰς πονηρὰς ἀποξέουσι µνήµας. Μιμήθητι 
τῶν μελισσῶν τὴν σοφίαν. ᾿Εχεῖναι γὰρ εἰδοῦσαι 
τὸ σμῆνος τῶν σφηκῶν περὶ αὐτὰς τὴν πτῆσιν ποιου- 
µένων, ἔνδον τοῦ σίµθλου παραμένουσι, καὶ τὴν ἐκ 
τῶν ἐπιθούλων βλάθην διαδιδρἀσκουσιν. Σφηκίας 
vótt τὰς χοσμικὰς συντυχίας. Ταύτας σπουδῇῃ πολλᾷ 
φεύγων, παράµενε ἐν τῷ ταµείῳ τοῦ σεµνείου, 
κἀντεῦθεν πειρῶ πάλιν εἰσέρχεσθαι iv τῷ ἑνδοτέρῳ 
τῆς ψυχῆς φρουρίῳ, ὅπερ οἶκος Χριστοῦ ἔστιν, ἐν dp 
εἰρήνη, xal χαρὰ, καὶ Ὑαλήνη µβεθαίως ὁρᾶται. 
Τοῦ νοητοῦ ἡλίου Χριστοῦ τὰ δῶρα ταῦτα, καθά- 
περ τινὰς ἀχτῖνας παρ) ἑαυτοῦ ἐκπέμποντος, καὶ 
ὥσπερ τινὰ μισθὸν παρεχοµένου τῇ ὑποδεχομένῃ 
αὐτὸν ψυχᾷ μετὰ πίστεως xal. φιλοχαλίας, Καθήμε- 
νος γοῦν ἐν τῷ οἵκῳ, µνηµόνευε θεοῦ, ἑπαίρων τὸν 
νοῦν ἀπὸ πάντων, καὶ πρὸς τὸν θΘεὸν ἀφθόγγως 
ἐπιῤῥίπτων, καὶ πᾶσαν τῆς καρδίας διάθεσιν ἐχχέων 





1 


389 DE ABSCONDITA OPERATIONE IN CHRISTO ' 390 


ἐνώπιον αὐτοῦ, καὶ διὰ τῆς ἀγάπης abt προσκολ- A illuminat. Qui spiritum suum ad Deum convertit, 


λώμενος. Μνήμη γὰρ θεοῦ θεωρία Θεοῦ stt, 
ἕλχοντος τὴν ὅρασιν xal τὴν ἔφεσιν τοῦ νοῦ πρὸς 
ἑαυτόν, καὶ τῷ παρ᾽ ἑαυτῷ outl περιαυγάζοντος αὖ- 
τόν. Ἐπιστρέφων γὰρ ὁ νοῦς πρὸς τὸν θεὸν, iv. τῷ 
καταπαύειν πάσας τὰς εἰδοποιοὺς τῶν ὄντων ἑννοίας, 
ἀνειδεῶς ὁρᾷ * καὶ τῇ καθ ὑπεροχὴν ἀγνωσίᾳ διὰ 
τὸ τῆς δόξης ἀπρόαιτον, τὴν ἑαυτοῦ βλέψιν λαμ- 
πρύνει * καὶ μὴ γινώσκων διὰ τὴν ἀκαταληψίαν τοῦ 


retrahit a rerum visibilium imaginibus et absque β- 
gura contemplatur; attamen, propterinaccessibilem 
gloriam, Deum in se cognoscere nequit et solos re- 
cipit radios; dum videt incomprehensibilem, cogno- 
Scit supereminentem existentiam illius, qui omnia 
superat; ex in(inita autem Lonitate Dei amorem 
suum nutrit, omnem suam adimplet capacitatem, 
quietem habet indeficientem et beatam. 


ὁρωμένου, γινώσχει διὰ τὴν ἀλήθειαν τοῦ xupiee ὄντος, καὶ µόνου τὸ ὑπερεῖναι ἔχοντος * καὶ διὰ τὸ 
πλούσιον τῆς ἐκεῖθεν ἐκθλυζούσης ἀγαθότητος τρέφων τὸν ἑαυτοῦ ἔρωτα, xai τὴν ἰδίαν ἐντρέχειαν πληροφορῶν, 


ἀναπαύσεως ἀλήκτου xal µακαρίας καταξιοῦτχι. 
Ταῦτα μὲν τὰ τῆς ἀκριθοῦς µνήµης γνωρίσματα, 
Προσευ(ἡ δὲ ἐστι διαλογὴ διανοίας πρὸς Κύριον, 
ῥήματα δεήσεως διανύουσα μετὰ τῆς τοῦ νοῦ πρὸς 
θεὸν ὁλικῆς ἀτενίσεως. Τῆς διανοίας γὰρ συνεχῶς 
ὑπαγορευούσης τὸ τοῦ Κυρίου ὄνομα, καὶ τοῦ vo) 
ἐναργῶς τῇ ἐπικλήσει τσῦ θείου ὀνόματος προσ- 


Signa autem et characteres perfecte recorda- 
tionis Dei sunt sequentia. Oratio primum est mentis 
colloquium cum Deo ; verba proferuntur orationis, 
dum animustotusad Deum intendit. Mens suggerit, 
modo indesinente, nomen Domini, et animus conti- 
nuoinvocato nomine divino attendit;exinde fitutani- 


έχοντος, τῆς τοῦ θεοᾷ γνώσεως τὸ φῶς καθάπερ φω- B ma tota quasi nube lucida obumbretur. Sedulam 


τεινὴν νεφέλην πᾶσαν ἐπισκιᾶάζει τὴν ψυχήν. "Ene- 
ται δὺ τῇ piv ἀκριθεῖ µνήμῃ τοῦ Θεοῦ ἀγάπη καὶ 
χαρά ^ « Εμνήσθην vào, φησὶ, τοῦ θεοῦ, x«l ηὺ- 
φράνθην. » Tq δὲ χαθαρᾷ προσευχῇ, γνῶσις καὶ 
κατάνυξις * « Ἐν 35 ἂν ἡμέρφ yàp, φησὶν, ἐπικα- 
λέσομαί σε, ἰδοὺ ἔγνων ὅτι Θεός µηυ sl σύ. » Καὶ 
πάλιν. «θυσία τῷ θεῷ, πνεῦμα συντετριμμµένον. » 
Νοὸς γὰρ καὶ διανοίας παρισταµένων τῷ θεῷ δι 
ἐνεργοῦς ἀτενίσεως xai θερμῆς δεήσεως, xal τῆς 
ψυχῆς dj χατάνυξις ἀκολουθεῖ. Νοῦ δὲ, καὶ λόγου, καὶ 
πνεύματος προσπιπτόντων τῷ Θεῷ τοῦ μὲν, διὰ 
προσοχῆς, τοῦ δὲ, δι’ ἐπιχλήσεως, τοῦ δὲ, διὰ χατα- 
νύξεως xal ἀγάπης, ὅλος ὁ ἔνδον ἄνθρωπος Aettoup- 
γεῖ τῷ Koplp. « Αγαπήσεις γὰρ, φησὶ, Κύριον 


τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου [ἐν ἀλλ. C 


διανοίας σου]. » 

Πλὴν εἰδένάι σε καὶ τοῦτο βούλομαι, μήπως 
προσεύχεσθαι λοχιζόµενυς, μακρὰν τῆς προσευχῆς 
βαδίζῃς xai ἀχερδῶς κάμµνῃς, xal διακενῆς τρέχῃς * 
ὅπερ iv τῇ τοῦ στόµατος ψαλμφδίᾳ τελεῖται, ὁ δὲ 
νοὺς ἀλλαχοῦ φέρεται, εἷς πάθη καὶ πράγµατα µε- 
ῥιζόµενος, ὡς ἐντεῦθεν καὶ τὴν σύνεσιν τῆς φαλµ- 
ᾠδίας λ.οµαίνεσθαι * τοῦτο γίνεται καὶ dv. τῇ διανοίᾳ. 
Πολλάκις γὰρ αὐτῆς διερχοµένης τὰ ῥήματα τῆς 
εὐχῆς, ὁ νοὺῦς οὐ συνοδεύει, οὐχ ἑνατενίζει τῷ θεῷ, 
πρὸς Ov xai Ἡ κατὰ τὴν προσευχἠν διαλογὴ ΥὙίνεςαι " 
ἐκτρέπεται δὲ ὑπό τινων ἐννοιῶν λεληθότως. Καὶ ἡ 
μὲν διάνοια λέγει συνήθως τὰ ῥήματα * ὁ ὃξ νοῦς τῆς 
τοῦ Θεοῦ Ἱγνώσεως διολισθαίνει, "Ὄθεν καὶ τότε ἡ 
φυγὴ ἀκατανόήτος καὶ ἁδιάβετος Φαίνεται, ὡς τοῦ 
νοῦ σκορπιζοµένου εἴς τινας Φαντασίας, καὶ µετε- 
ωριζομένου, ἢ πρὸς a κλέπτεται Tj β.,ύλεται, Εὐχκτικῆς 
γὰρ γνώσεως μὴ παρούσης μηδὲ τοῦ δεοµένου παρ- 
(σταμένου τῷ δεομένῳ παρακχλεῖν, πῶς Ὑλυκανθή- 
σεται ἡ ψυχή ; πῶς εὐφρανθήσεται κακαρβδία 
προσποιουµένη εὔχεσθχι, ἆλλ᾽ οὐκ ἀληθινὴν προσ- 
ευχὴν Ἠπεριποιουμένη ; Εὐφρανθήσεται — xopOla 
ζητούντων τὸν Κύριον, Ζητεῖ δὲ τὸν Κύριον ὁ δια- 


recordationem divinam subsequuntur charitas et 
gaudium. Scriptum est: « Dei recordatussum, etsum 
gavisus *. » Si pura fuerit oratio, adstabunt co- 
guitio et contritio cordis. « In qua die invocavero 
te, ecce cognovi quia Deus meus es tu ?. » Et ite- 
rum : «Sacriflcium Deo spiritus contribulatus 9. » 
Cum spiritus et mens per activam in Deum se 
ferunt attentionem atque fervidam orationem, sub- 
sequitur anime contritio. Intellectus, verbum et 
spiritus Deo se presentant: intellectus quidem 
attendit, verbum facit orationem, spiritus vero 
perficit amorem et contritionem , ita totus homo 
internus Deo famulatur. « Diliges Dominum Deum 
tuum ex toto ccrde tuo? (in aliis cod. , ex tota men- 
te tua). » 


Ast et unum te monitum volo, ne forsan teoran- 
tem putes, dum in oratione procedas, labores 
inutiliter et in vanum curras. Fit quandoque ut in 
orali psalmodia intellectus divagetur, dividaturque 
inter passiones et negotia seculi; hoc modo sensum 
psalmodie deperdit. Illud quoque in mentali ora- 
tione evenit. Orationis enim verba procedunt, qua 
intelligentia non comitatur, nec refert ad Deum, 
etsi per orationem eum ipso colloquium insti- 
tuatur; patet animam diverti alienis cogitationi- 
bus. Attamen consueta verba producit intellectus, 
spiritus autem in cognitione Dei non consistit. 
Tum videtur anima esse absque intelligentia atque 
ordinatione; mens quibusdam indulget phanta- 
smatibus : circumfertur inter negotia et mundanas 
varietates. Presentem orationis notionem non ha- 
bet, nec petitionis necessitatem et materia sentit : 
quo igitur modo delectari posset anima ? quomodo 
gauderet cor de oratione, cum veram orationem 
non producat? Letabitur cor querentium Domi- 
num. Deum inquirit, qui mente tota et fervida dis- 
positione ante Deum procumbit, omnia secularia 


* Peal. Lxxvi, 4. " Psal, Lv, 10. * Psal. 1, 19. ? Deut. 1v, 5. 


301 


THBROLEPTI PHILADELPHIENSBIS 


392 


cogitata repellit per Dei notionem et amorem, qu& A volg ὅλῃ καὶ διαθέσει θερμῇ προσπίπτων τῷ Osip, xai 


ex continua et pura oratione deJuunt. 


Ut demonstrem qualis sit divina recordatio in 
spiritus visione et qualis pura oratio in mentis 
petitione, hujus corporis oculum et linguam modo 
adducturus sum ad exemplar. Quod pupilla oculo et 
verbi elocutio lingue, illud est est memoria relate ad 
intellectum et oratio relate ad mentem. Visionis 
sensu imaginem percipit oculus de objecto propo- 
sito, verbum facit nullum, attamen visionis er- 
perientia habel notionem de objecto inspecto ; ita 
intellectus per memoriam effective acceditad Deum, 
per experientiam repelitam adheret ipsi et in si- 


πᾶν νόηµα τοῦ κόσμου διακρουόµενος, διὰ τὴν τοῦ 
θεοῦ γνῶσιν, καὶ ἀγάπην, τὰς ἀναδιδομένας ἐκ τῆς 
συνεχοῦς καὶ καθαρᾶς προσευχῆς. 

Ἐγὼ δὲ σαφηνείας ἕνεκα τοῦ κατὰ τὴν θείαν 
μνήμην ἓν τῷ wp θεωβήματος, xal τοῦ xa1à τὴν 
καθαρὰν προσευχὴν ἀξιώματος div τῇ διανοίἰφ, τὸν 
σωματικὸν ὀφθαλμὸν xal τὴν γλῶσσαν εἰς εἰχόνας 
προτίθηµι. Ὁ γάρ ἐστι κόρη τῷ ὀφθαλμῷ, xal 
προφορὰ λόγου Ὑγλώσσῃ, τοῦτο µνήµη τῷ vip, καὶ 
προσευχἠ τῇ διανοἰφ. Ὡς γὰρ ὀφθαλμὸς τῇ βλι- 
πτιχῇ αἰσθήσει τοῦ προκειµένον ὁρατοῦ ἀπολαθὼν, 
οὐδεμίαν φωνὴν ποιεῖται, τῇ πεἰρᾳ δὲ τῆς ὁράσεως 
τὴν γνῶσιν τοῦ ὁρωμένου δέχεται * οὕτω καὶ ὁ νοῦς, 
διὰ τῆς µνήµης ἑρωτικῶς τῷ Op προσχωρῶν τῇ 


lentio simplicissima Dei notione reflcitur, quod p προσκολλήσει τῆς διαπείρου διαθέσεως xal τῇ σικῇ 


illuminetur splendore divino et future claritatis 
pignus reportet. Lingua producit verba elocutionis 
et audienti invisibilem spiritus voluntatem mani- 
festat: ita mens facit brevius orationis syllabas, 
quas frequenter emittit et fervide ; animae postula- 
tionem notam dat Deo omnia scienti, assidet per 
vota et perseverantem contritionem cordis, viscera 
misericordie divinae commovet et salutis gratias 
recipit supereffluentes. « Cor contritum et humi- 
liatum Deus non despiciet !9. » Quod autem bis in 
terris relate ad reges perficitur, conducet te ad 
puram orationem. Cum ad regem perveneris, ac- 
cedis corpore, lingua adprecaris, oculo consideras, 
ut regalem tibi conciliaturus sis favorem. Hoo 
quoque perficias, sive in conventu fueris ecclesie, 
eive solus in tua mansione. 8i cum fratribus in 
Domino congregatus fueris, per corporis positio- 
nem et lingue psalmodiam teipsum profersDeo ; sic 
quoque verbis attendas mente tua et scias te verba 
ad Deum facere atque orationem. Que attente 
atque devote orationi vacat, illa mens gaudio re- 
ficitur sempiterno et pace ineffabili. Si in cella tua 
absconditus fueris et mentalern habueris orationem 
cum mente sobria et spiritu contrito, tua proce- 
det consideratio propter sobrietatem, inhabitatque 
cognitio propter contritionem ; destruetur irratio- 
nabilis voluptas et divinus &mor in te intrabit. 


τῆς ἁπλουστάτης νοήσεως, ὑπὸ τῆς θείας ἑἐλλάμψεως 
χαταυγάζεται, ἀῤῥαθῶνα τῆς µελλούσης λαμπρότη- 
τος χοµιζόµενος. Καὶ ὥσπερ πάλιν ἡ γλῶσσα ῥή- 
pata λόγου προφέρουσα, τὴν ἄδηλον θέλησιν τοῦ νοῦ 
ἐμφανίζει τῷ ἀκούοντι * οὕτω καὶ διάνοια τὰ βρα- 
χυσύλλαθα ῥήμστα τῆς προσευχῆς πυχνῶς xal 
θερμῶς ἀναγγέλλουσα, τὴν τῆς Ψψυχῆς αἴτησιν 
ἀνακαλύπτει τῷ πάντα εἰδότι θεῷ, καὶ τῇ εὐχτιχῇ 
προσεδρίᾳ καὶ ἐπιμόνῳ συντριθᾷ καρδίας, καὶ i 
συντριθὴ ἀνοίγει τὰ φιλάνθρωπα σπλάγχνα τοῦ συµ- 
παθοῦς, xal πλουσίαν τὴν σωτηρίαν εἰσδέχεται. 
« Καρδίαν γὰρ, φησὶ, συντετριμμένην xai τεταπει- 
νωμένην ὁ θεὸς οὐκ ἐξουδενώσει. » Χειραγωγίσει 
σε εἲς χαθαρὰν προσευχὴν, καὶ τὸ τελούμενον εἰς 
τὸν ἐπὶ γῆς βασιλέα. Ὅταν γὰρ προσέλθῃς βασιλεῖ, 
xai σώματι παρίστασαι, καὶ γλώσσῃ καθιχετεύεις, 
καὶ ὀφθαλμῷ πρὸς αὐτὸν ἐνατενίζεις, καὶ οὕτω τὴν 
βασιλικὴν εὐμένειαν πρὸς ἑαυτὸν ἕλχεις. Τοῦτο xai 
σὺ ἐκτέλει κάν cp συνάξει τῆς ἐκκλησίας, x&v τῇ 
μονώσει τῆς οἰχίας. Συναγόµενος γὰρ ἐν Κυρίψ 
μετὰ τῶν ἀδελφῶν, ὥσπερ τὴν διὰ σώματος παρά- 
στασιν ποιεῖς, καὶ τὴν διὰ γλώττης ψαλμῳδίαν προσ- 
φίρεις αὐτῷ, οὕτως Eye καὶ τὸν νοῦν προσέχοντα 
τοῖς λόγοις καὶ τῷ Oc, xal εἰδότα τίνι διαλέγεται 
xal ἐντυγχάνει. Εὐτόνως γὰρ καὶ καθαρῶς τῆς δια- 
νοίας τῇ προσευχῇ σχολαζούσης, χαρᾶς ἀναφαιρίτου 
καὶ εἰρήνης ἀνεχλαλήτου καταξιοῦται fj καρδία. Κατὰ 


µόνας δὲ αὖθις Ev τῷ οἴκῳ προσεδρεύων, τῆς κατὰ διάνοιαν προσευχῆς ἐξέχου * νήφοντι τῷ vip xal συν- 
τετριμμένῳ πνεύμµατι, καὶ θεωρία ἐπισκιάσει σοι διὰ νήψεως, καὶ Ὑγνῶσις κατασκηνώσει ἐν col διὰ τῆς 
κατανύξεως, τὴν ἆλογον ἡδονὴν ἐξορίζουσα, καὶ τὴν θείαν ἀγάπην εἰσοικίζουσα. 

Confide mihi verum dicenti: si in omnibus ope- p) ᾖΠίστευσόν µοι τὴν ἀλήθειαν λέγοντι * el. ἐν πάσῃ 


ribus tuis comitem assumpseris bonorum matrem, 
orationem videlicet, non dormiveris dum sponsum 
demonstraverit tibi, te introduxerit repleveritque 
cor tuum gloria indicibili et letitia. Omnibus 
enim impedimentis ademptis, semitam virtutis 
planam reddit, et querenti facilem prestat. 
Modum quoque orationis mentalis considera. 
Instituta conversatio tollit passionis diffluentia 
verba ; mentis ad Deum conversio fugit seculi co- 
gitationes ; anime contritio refellit amicitias car- 


ο Pgal. 5, 19. 


σου τῇ ἐργασίᾳ ἀχώριστον Ἕξεις τὴν μητέρα τῶν 
καλῶν, τὴν προσευχὴν, οὐ νυστάξει, ἕως ὑποδείξῃ 
σοι τὸν νυμφῶνα, xal ἔνδον ἀγάγηῃ σε, xal δόξης ἀβῤ- 
ῥήτου xal εὐφροσύνης πληρώσῃ σε, ἐπειδὴ, πάντα 
τὰ κωλύματα περιαίρουσα, τὴν τρίθον τῆς ἀρετῆς 
ὁμαλίζει, xal εὖ χερῆ τῷ ζητοῦντι καθίστησι. 

Καὶ ὅρα τὸν τρόπον τῆς κατὰ διάνοιαν προσευχῆς. 
Ἡ διαλογὴ ἀναιρεῖ τοὺς ἐμπαθεῖς λογισμούς - ἡ τοῦ 
νοῦ πρὸς τὸν Θεὸν ἀποσχοπὴ φυγαδεύει τὰς ἐννοίας 
τοῦ χόσµου * ἡ κατᾶἅνυξις τῆς ψυχῆς τὴν φιλίαν τῆς 





393 


DE ABSCONDITA OPERATIONE IN CHRISTO. 


394 


σαρχὸς ἀποσοθεῖ. καὶ ὁρᾶται ἡ mpostuX ἐκ τοῦ À nis; oratio indesinenter profert nomen Dei, et ex- 


ὑπαγορεύειν ἀσιγήτως τὸ θεῖον ὄνομα, συμφων[ο 
καὶ ἔνωσις νοῦ, καὶ λόγου, xal ψυχῆς. « Ὅπου γὰρ, 
φησὶν, εἰσὶ δύω ἤ τρεῖς ἐν τῷ ὀνόματί µου, ἔχεῖ 
εἰμι ἐν µέσῳ αὐτῶν, » Οὕτως οὖν dj προσευχἠ τὰς 
τῆς φυχῆς δυνάµεις ἀπὸ τοῦ διαμερισμοῦ τῶν πα- 
θῶν ἀναχαλουμένη, xal πρὸς ἀλλήλας, xai πρὸς αὖ- 
τὴν συνδέουσα τὴν τριμερῇ ψυχὴν, τῷ ἐν τρισὶν ὑπο- 
στάσεσιν Evi. Θεῷ οἰχεισῖ πρῶτον yàp διὰ τῶν τῆς 
ἀρετῆς τρόπων, τὸ τῆς ἁμαρτίας αἶσχος ix τῆς Ψυ- 
χῆς ἀποξέσασα, εἶτα τὸ κάλλος τῶν θείων χαρακτή- 
pov διὰ τῆς καθ ἑαυτὴν ἁγίας γοώσεως ἀναζωγρα- 
φήσασα, παρίστησι τὴν ψυχὴν τῷ θεῷ. Ἡ δὲ αὐὖ- 
τίκα γινώσκει τὸν ἑαυτῆς Ἡοιητὴν. « 'Ev 4 γὰρ, φη- 
σὶν, ἡμέρῳ ἐπικαλεσομαί σε, ἴδοὺ ἔγνων ὅτι θεός 
uou εἶ có. » Kal γινώσχεται bm αὑτοῦ. « Ἔγνω 
γὰρ, φησὶν, ὁ Κύριος τοὺς ὄντας αὐτοῦ. » Γινώσκει 
ὃ-ὰ τὸ, καθαρὸν τῆς εἰκόνοζ πᾶσα γὰρ εἰχὼν ἐπὶ 
τὸ πρωτύτυπον ἔχει τὴν ἀναφοράν' γινώσκεται διὰ 
τὴν κατὰ τὰς ἀρετὰς ὁμοίωσιν, δι ὤν καὶ γνῶσιν 
ἔχει Οεοῦ, καὶ ὑπὸ θεοῦ γινώσκεται. Ὁ δεόµενος 
τυχεῖν βασιλιχῆς εὐμενείας, τριπλοῦν μµεταχειρίζε- 
τιι τρόπον, lj φωναῖς Ἱκετεύων, ἢ σιγῶν παρίστα- 
ται, d$] πρὸ ποδῶν τοῦ δυναµένου βοηθεῖν ἑαυτὸν 
ἐπιῤῥίπτει, Καὶ d καθαρὰ προσευχἠ, νοῦν, καὶ λό- 
ον, Xxi πνεῦμα πρὸς ἑαυτὴν συνάπτουσα. διὰ μὲν 
τοῦ λόγου, τὸ ὄνομα, διὰ δὲ τοῦ νοῦ, τῷ παρακα» 
λουμένῳ θεῷ ἀτενίζει ἀρεμθάστως, διὰ δὲ τοῦ πνεύ- 
µατος τὴν χατανυξιν, τὴν ταπείνωσιν , καὶ τὴν 
ἀγάπήν ἐμφανίζει, καὶ οὕτω δυσωπεῖ τὴν ἄναρχον 
Τριάδα, τὸν Πατέρα, καὶ τὸν Υἱὸν, καὶ τὸ ἅγιον 
Ηνεῦμα, τὸν ἕνα θεόν. 

Ὥσπερ ἡ ποιχιλία τῶν ἐδεσμάτων διεγείρει τὴν 
ὄρεξιν εἷς µετάληψιν αὐτῶν, οὕτως al διάφοροι τῶν 
ἀρετῶν ἰδέαι τὴν ἐντρέχειαν τοῦ νοῦ ἐξυπνίζουσι. Διά 
τοῦτο τὴν ὁδὸν τῆς διανοίας ὁδεόων, τὰ ῥήματα τῆς 
εὐχξς ἀναλέχου, καὶ διαλέγου τῷ Κυρίῳ dei βοῶν, 
καὶ μὴ ἐχκακῶν' πυχνὰ δεόµενος, καἱ τὴν ἀναίθδειαν 
μ:μούµενος τῆς τὸν αμείλιχτον χριτὴν δυσωπησάσης 
χήρας . Τότε πνεόµατι περιπατεῖς, xal σαρκικαῖς 
ἐπιθομίαις οὐ προσέχεις, καὶ λογισμοῖς χοσμικοῖς 
οὐ διατέµνεις τῆς εὐχῆς τὴν συνἔχειαν. Ναὸς δὲ 
θεοῦ Χρηματίζεις, ἀπερισπάστως τὸν θεὸν ἐξ- 
υμνῶν. Οὕκω κατὰ διάνοιαν εὐχόμενος, ἀξιοῦσαι xai 
εἰς μνήμην θεοῦ διαθαίνειν, καὶ iv τοῖς ἀδύτοις τοῦ 
νοῦ εἰσιέναι, xal μυστικαῖς θεωρίαις τὸν d5patov 


κατοπτεύειν, xal γνωςτικαῖς ἑνιαίωςιβ καὶ ἀγαπητι- D 


καῖς ἐκχύσεσι, µόνος τῷ θεῷ µόνῳ καταµόνας λει- 
τουργῶν. 

«Όταν οὖν ἴδῃς σεαυτὸν χαυνοώμενουν iy τῇ εὐχῇ, 
βιθλίον µεταχειρίζου, καὶ τῇ ἆ,αγνώσει προσεχων, 
τὴν γνῶσιν εἰσδέχου, μὴ παροδευτικῶς τοὺς λόγους 
διερχόμενος, διαγοητικῶς 3à τούτους διασκοπούµενος 
καὶ τὸν νοῦν θησαυρίζων. Elta µελέτην πσιοῦ τῶν 
ἂν χγνωσθέντων ἵνα Ὑλυκαίνηταί σου ἡ διάνοια ἐκ 
τῆς κατανοήσεως, καὶ ἀνεπίληστα διαμένῃ τὰ 
ἀναώσματα , κἀντεῦθε προσανάπτηταί σου Ἡ 


1! Matth. xviu, 20, 33 Paal. Lv, 10. 
PaTROL. Ga. CXLIII. 


inde quedam fit unio atque concertatio inter men- 
lem, intellectum et spiritum : « Ubi enim, inquit, 
duo vel tres congregati sunt in nomine meo, ibi 
sum in medio eorum t1. » Ita ex passionum divaga- 
tione facultates anime revocat oratio, deinde coor- 
dinat illas, tripartitamque animam coordunat ad 
instar trium personarum in uno Deo subsietentium. 
Etenim per virtutis modos ex anima radit peccati 
deformitatem, imprimit autem divinos characteres; 
propter sanctam cogitationem internam et refor- 
matam animam presentat Deo. Anima vero suum 
statim agnoscit Factorem, sicuti scriptum est: «In 
qua die invocavero te, ecce cognovi quia Deus meusg 
es tu !*. » Deus quoque animam agnoscit : « Suos 
enim noscit Dominus; » agnoscit quidem propter 
imaginis puritatem, quia omnis imago lineamenta 
refert e prototypo ; agnoscit quoque propter virtu- 
lum similitudinem, per quas et Deum noscit et ab 
ipso noscitur. Qui regis favorem sibi conciliare in- 
tendit, ad tres modos confugere potes : sive verbis 
apprecatur, sive silens astat, sive ad pedes illius se 
projicit qui juvandi facultatem possidet. Pura ora- 
tio mentem, verbum et spiritum colligit: verbo 
profert nomen, mente attendit invocato Deo, et spi- 
ritu elicit actus contritionis, humilitatis et chari- 
talis: contritionis, humilitatis οἱ charitatis ; hoc 
modo Trinitatem veneratur eternam, Patrem, et 
Filium etSpiritum sanctum, unum videlicet Deum. 


Ciborum varietas ad sumptionem inducit, sic et 
diverse virtutum species mentis solertiam excitant. 
Itaquedum mentalem viam perficis, orationis verba 
revolvas, ad Dominum clames semper et non defi- 
cias, postulationi instes et improbitatem referas 
vidua que durum adierat judicem. Tunc ambulas 
in spiritu, carnalibus desideriis non inservis et 
profluentem orationem non dissecas cogitationibus 
seculi ; templum factus es Dei et Deum voce lau- 
das incessabili. Si eo modo orasin mente, adveniet 
ut ad Dei memoriam conducaris, in spiritus inte- 
riora penetres, ad mysticas visiones, ad Deum 
inaccessibilem ; in considerationis et amoris effu- 
sionibus tu solus cum solo Deo conjungaris. 


Cum te in oratione divagantem deprehenderis, 
assumpto libello, lectioni attendas, sensui adhe- 
reas, et non transeundo percurras materiam, at 
illam mente consideres et intelligentiam tuam lo- 
cupletiorem efflcias. Postea meditationem insti- 
tuas circa res perlectas, ita et de materiis mens dul- 
cescat θἱ memoria easdem semper retineat. Exinde 
tuus exardescet fervor in divinis cogitationibus, 


43 


395 


THKOLEPTI PHILADELPHUENSISB. 


sicut soriptum est: « In meditione mea accen- À θέρμη iv τοῖς θείοις διανοήµασι. « "Ev cf µελίτῃ 


detvr ignis !*. » Qui dentibus tenuatur cibus, gus- 
tum delectat, eloquia vero divina, que ab anima te- 
runtur, saginant animam et letitia perfundunt : « 
: Quam dulcia sunt faucibus meis eloquia tua 1*1» 
Evangelica verba et sanctorum Patrum apophtheg- 
mata ad cor tuum apponas, ipsorum quoque Vitas 
perscruteris, ut in noctibus tuis illam meditandi 
materiam insumas. 


Remissiorem mentem in oratione reficis lectione 
et meditatione divinorum Eloquiorum, imo aptio- 
rem comparas ad precandum si ad oralem psalmo- 
diam recurras ; attamen tranquilla cantes voce, 
cantatis attendas verbis, et nihil pretermittas nisi 
intellexeris. Si quando aberraverit attentio, ver- 
sum toties resumas quoties fuerit necessarium ut 
Bpiritus sensum verborum subsequatur. Spiritu 
enim et ore pates psallere et simul Dei recordari ; 
quod et experientia quotidiana edocet. Si quem ad 
eonfabulandum adeas, cum illo loqueris et ad 
illum convertis oculos: ita et labiis cantare vales 
et memoria te ad Deum convertere. 


Genuum flexiones noli pretermittere. Etenim si 
genu flexeris, imaginem profers peccati decidentis 
et allusionem confessionis habes ; eum autem as- 
surgas, mentis conversionem indicas et vitam εἰ- 
gnificas, que ad virtutem redeat. Dum genuflexio- 
nem perflcis, corde tuo invoca Christum Dominum ; 
quo enim modo anima et corpore procidit ante 
Deum, ita snimarum corporumque factorem tibi 
comparas benignum atque placabilem. Si quodnam 
manuale opus absque fragore conjunxeras'cumora- 


tione, ita ut somnum fuges remissionem, robur ad 


asceticam pugnam assumis. Omnes enim externe 
operationes,que& cum oratione pergunt,mentem ace- 
rant, sublevant fatigationem, animam renovant, 
spiritum comparant sagaciorem et fervidiorem, et 
omnia &d mentalem operationem disponunt. 


Ligno signum perfragante, cella tua exeas, ocu- 
li8 corporis terram aspicias, mente autem et me- 
moria ascendas ad Deum. Cum templum ingressus 
fueris et perveneris &d chorum, noli oum adstante 
monacho ineptas lingue fabulationes attingere, 
neque spiritu decurrere ad vanas divagationes ; at 
linguam unicead psalmodiam convertas et spiritum 
&d orationem. Cum missa facta fuerit, ad mansio- 
nem (oam redeas et vaces rebus regula statutis. 


Cum ad mensam accesseris, fraetirum portiones 
noli circumspicere neque animam tuam dividere 
inter minus honestas suspiciones ; ast qua tibi pro- 
posita sunt aspicias, et tangas Tuncori tuo cibum 
concedas, auribus autem lectionis auditionem et 


13 Pgal. xxxvi, &..— !* Psal. cxvrir, 103. 


µου γὰρ, φησὶν, ἐχκαυθήσεται πῦρ. » 'Qc γὰρ τὸ 
βρῶμα ἡδύνει τὴν γεῦσιν ὑπὸ τῶν ὀδόντων λεπτυ- 
νόµενον, οὕτω τὰ θεῖα λύγια στρεφόµενα ἐν τῇ 
yox, πιαίνει τὴν διάνοιαν καὶ κατευφραίνει. « Ὡς 
γλυχέα γὰρ, φησὶ, τῷ λάρυγγί µου τὰ λόγιά σου D» 
Αποστήθιζε xai λόγους εὐαγγελικοὺς, xal τῶν µα- 
καρίων Πατέρων ἀποφθέγματα, καὶ τοὺς βίους aó- 
τῶν ἀνίχνευε, ἵνα ἔχῃς ταῦτα µελέτηµα ἐν ταῖς νυ- 
ξίν. 

Ὅπως τὴν διάνοιαν ἐκ τῆς εὐχῆς ἀχηδιάσασαν τῇ 
ἀναγνώσει xal τῇ µελέτῃ τῶν θείων λόγων ἀνακχαι- 
νίζῃς, xal ἐννρεχεστέραν παρασκευάζῃης εἲς προσευ- 
χὴν, τὴν διὰ στόματος ψαλμφξίαν ἐκτέλει. πλὴν 
ἡσύχφ πάνυ φωνῇ, καὶ μετὰ ἐπιστασίας τοῦ νοῦ, µη 
ἀνεχόμενος ἁδιανοητόν τι τῶν λεγομένων καταλι- 
πεῖν. "AAA εἴ ποτέ τι διαδράσει τὸν νοῦν, ἐπανάλαθε 
τὸν στίχον, ὁσάχις καὶ Ὑίνεται, μέχρις ἂν τὸν νυοῦν 
ἐπαχολουθοῦντα Έξῃς τοῖς λεγομένοις, Ἰσχύει γὰρ 6 
νοὺς καὶ ψάλλειν τῷ στόµατι, xal θιοῦ µνηµονευειν 
Καὶ τοῦτο καταµάνβανε dx τῆς φυσικῆς πείρας. Ὡς 
γὰρ ὁ συντυγχάνων τινὶ, καὶ διαλεγόµενος, τούτῳ 
καὶ προσέχει τοῖς ὀφθαλμοῖς, οὕτω xai ὁ ψάλων 
χείλεσι, καὶ θεῷ ἑνατενίζειν διὰ τῆς µνήµης δύνα- 
ται. 

Κλίσεις γονάτων μὴ παραιτοῦ. Ἐκ μὲν γὰρ τοῦ 
Υὀνυ κλίνειν d πτῶσις τῆς ἁμαρτίας εἰκονίζεται, 
ἔμφασιν ἐξαγορεύσεως mapsyopivn: ix δὲ τοῦ ἂν- 
ίστασθαι, dj μετάνοια ὑποσημαίνεται, ἐπαγγελίαν 
βίου τοῦ xav' ἀρετὴν αἰνιττομένη. Ἑκώστη δὲ γονυ- 
Χλισία τελείσθω μετὰ τῆς νοερᾶς τοῦ Χριστοῦ ἐπι- 


C κλήσεως, ἵνα ψυχῇ καὶ σώματι προσπίπτων τῷ Κυ- 


pl, τὸν τῶν ψυχῶν καὶ σωμάτων θεὸν εὐδιάλλαχτον 
ἀπεργάσῃ. El δὲ xal ἔργον ἀθόρυθον ταῖς χεραὶ παρ- 
ἕξες μετὰ τῆς χατὰ διάνοιαν προσευχῆς, εἲς τὀ 
ἀποχρούεσθαι ὕπνον xal ῥᾳθυμίαν , xai τοῦτο τὸν 
ἀσκητικὸν ἀγῶνα συγχροτεῖ. llàgat γὰρ αἱ δηλω- 
θεῖσαι ἐργασίαι μετ εὐχῆς ἀνυόμεναι ἀκονοῦσι τὸν 
νοῦν, ἀκηδίαν ἑξορίζουσιν, νεαρωτέραν τὴν ψυχἠν 
παρασκευάζουσι, xal ὀξύτερον xai θερµότερον τὸν 
νοῦν slc τὴν κατὰ διάνοιαν ἐργασίαν ἀασχολεῖσθαι 
ποιοῦσι, 

Κρούσαντος τοῦ ξύλου, προέρχου τῆς χέλλης, τοῖς 
μὲν ὀφθαλμοῖς τοῦ σώματος τῇ γῇ προσέχων. τὴν δὲ 
διάνοιαν τῇ τοῦ Θεοῦ µνήμῃ προσερείδων. Εἰσελθὼν 
iv τῷ ναῷ, καὶ τὸν χορὸν συμπληρῶν, µήτε τῇ 


D Υλώσσῃ ἀργολόγει μετὰ τοῦ πλησιάζοντος μοναχοῦ, 


µήτε τῷ νῷ µετεωρίζου εἲς µαταιότητας' ἀλλὰ τῇ 
μὲν γλώσσῃ τῇ Ψψαλμφδίᾳ µόνῃ, τὴν δὲ διάνοιαν 
ἀσφαλίξου τῇ προσευχΏ. ᾽Απολύσεως δεγενηµέντς, 
ἀπέρχου πρὸς τὸν σὺν οἴκον, xal tob τυοωβέντος σοι 
κανύνος ἐξάρχου. 

El; τὴν τράπεζαν ἀπιὼν, μὴ περισκόπει τὰς µι- 
βίδας τῶν ἀδεχφῶν, μηδὲ µέριζε τὴν ψυχήν σου 
ὑπονοίαις οὗ καλαῖς. Τὰ παρακείµενα δὰ ἐνώπιόν 
σου βλέποων καὶ ἁπτόμενος, τῷ pi) στόµατι τὴν 
τροφῆν, τῇ ἀκοῇ 6& τὴν ἀχρόασιν τῶν ἀναγινωσκο- 


39T 


DR ABSCONDITA OPERATIONE IN CHRISTO. 


398 


µίνων, tfj δὲ φυχῇ τὴν προσευχὴν δίδου, ἵνα σώ- A anime orationem ; [ta corpore et spiritu reficieris, 


ματι xal πνεύµατι τρεφόµενος, ὁλοχλήρως ἐξυμνῇς 
τὸν ἐμπιπλῶντα ἓν ἀγαθοῖς τὴν ἐπιθυμίαν σου. 
Ἐκεῖθεν ἀναστὰς, μετὰ σεµνότητος xal σιγῆς εἰσέρχου 
elc τὸ κελλίον σου, καὶ ὡς φιλεργὸς μέλισσα φιλοπόνει 
τὰς ἀρετάς. 


Ὅταν ἀνόγς διακονίαν μετὰ τῶν ἀδελφῶν, αἱ 
χεῖρες ἐργαζέσθωσαν, σιωπάτω τὰ χείλη, καὶ ὁ νοῦς 
μνημονευέτω θεοῦ * xal st ποτέ τις χινηθείη ἀργολο- 
χεῖν, εἲς διακοπὴν τῆς ἀταξίας, ἐγειρόμενος ποίει 
µετάνοιαν. Λογισμοὺς ἀποτρέπου, xal μὴ παραχώ- 
ρει τούτους διατρέχειν τὴν καρδίαν, καὶ ἐγχρονίζειν * 
ὅ χρονισμὸς γὰρ τῶν ἐμπαθῶν λοχιαμῶν τὰ μὲν 
πάθη ζωογονεῖ, τὸν δὲ νοῦν θανατοῖ * ἀλλὰ προσθάλ- 
λοντας αὐτοὺς αὐτίχα ix πρωτονοίας ἐπείγχου τῷ 


atque ex totis viribus tuis illi gratias rependes, qui 
desiderium tuum adimpleverit. Si mensa decesse- 
ris, cum modestia et silentio ad cellam redeas et 
ad operantium apium exemplar, cum amores inates 
virtutibus. 


Cum ministerium tibi una cum fratribus ad- 
implendum est, dum manus operantur, sileas 
labiis et corde tendas ad Deum ; si quis ad confa- 
bulationem moveatur. illam tollag inordinationem, 
eo quod assurgas et facias poenitentiam. Vanas 
mentis disquisitionesavertaset neutiquam concedas 
ut cor tuum incurrant et in eo remaneant ; si ad 
tempus diuturnum permanserint, generant passio- 
nes et occidunt animam. Itaque cum appulsantes 


βίλει τῆς προσευχῆς ἀναιρεῖν. El δὲ ἐπιμένοιεν B, senseris, statim orationis sagitta confodias. Si de 


χρούοντες, xai συγχέοντες τὴν διάνοιαν, καὶ ποτὲ 
μὲν ὑποχωροῦντες, ποτὶ δὲ ἐπερχόμενοι, ἴσθι ὅτι ἐκ 
προλαθόντος θελήματός εἶσιν ὠχυρωμένοι. Διά τοῦτο 
δίκαια ἔχοντες εἷς τὴν φυχἠν διὰ τὴν ἧτταν τῆς 
προαιρέσεως, ταράττουσι καὶ ἐνοχλοῦσι. Asi οὖν αὖ- 
τοὺς στηλιτεύειν διὰ τῆς ἐξαγορεύσεως * θριαµθευό- 
µενοι yàp ol πονηροὶ λοχισμοὶ, φυγαδεύονται. Ὡς 
γὰρ φωτὸς φαίνοντος τὸ σκότος ὑποχωρεῖ, οὕτω καὶ 
τὸ φῶς τῆς ἐξαγορίας ἀφανίζει τοὺς λογισμοὺς τῶν 
παθῶν. σκότος xal αὐτοὺς χρηµατίζοντας, ἐπειδὴ 
à κενοδοξία, καὶ Ἡ ἄνεσις, ἃς εἶχον τόπον ol λογι- 
σμοὶ, χατετράφησαν διὰ τῆς χατὰ τὴν ἐξαγόρευσιν 
αἰσχύνης, xal τῆς κατὰ τὸν xavóva κακοπαθείας. 
"Ogsv xai τὴν διάνοιαν εὑρίσκοντες ἐλευθέραν ἤδη 


τῶν παθῶν Ὑεγενημένην cj συνεχεῖ καὶ εὐχατα- (v 


νύχτφῳ προσευχῇῃ, μετ αἰσχύνης δραπετεύουσιν. 
Ὅτε γὰρ πειρᾶται ὁ ἀγωνιστὴς τέμνειν τῃ προσευχῇ 
τοὺς ταράττοντας αὐτὸν λοχισμούς, τέμνει μὲν πρὸς 
βραχὺ καὶ εἴργει τὴν πολύνοιαν αὐτῶν, ὡς παλαίων 
καὶ ἁμιλλώμενος, οὐ λυτροῦται δὲ εἲς ἅπαν * ἐπειδὴ 
τὰς αἴτίας τῶν ἐνοχλούντων λογισμῶν στέργει, τὴν 
ἀνάπαυσιν τῆς σαρχὸς, xal τὴν κοσμικὴν φιλοτιμίαν, 
δι’ ἃς καὶ πρὸς ἐξαγόρεωσιν ὁρμὴν οὐ ποιεῖται͵ 
"O0«v xal εἰρήνην οὐχ ἄγει, διότι τὰ τῶν πολεμίων 
κατέχει δίχαια. Τίς δὲ κατέχων ἀλλότρια σκεύη, 
οὖχ ἀπαιτεῖται ταῦτα παρὰ τῶν ἐχόντων; Τίς δὲ 
ἀπαιτούμενος, xal μὴ ἀπολύων à κατέχει xaxüx, 
λυτροῦται ἀπὸ νῶν ἀντιδίκων αὐτοῦ; "Ore δὲ ὁ ἀἆγω- 
νιζόµενος τῇ τοῦ θεοῦ µνήμῃ δυνηθεὶς τὴν ἑἐξουδέ- 
νωσιν ἁγαπήσει καὶ τὴν χάκωσιν τῆς σαρχὸς, 
καὶ τὴν ἐξαγόρευσιν τῶν λογισμῶν ἀνεπαισχύν- 
τως ποιήσει, αὐτίκα οἱ μὲν πολέμιοι ἀἆναχω- 
ροῦσιν, Ἡ δὲ διάνοια ἐλευθέρα τυγχάνουσα, τὴν 
συνέχειαν τῆς προσευχῆς, καὶ τὴν τῶν θείων 
µελέτην ἀδιάκοπον ἔχει. Πᾶσαν ὑπόνοιαν κινουµένην 
ἐν τῇ χαρδίᾳ xatd τινος παραιτοῦ παντελῶς, ὡς 
καταλύουσαν ἀγάπην καὶ εἰρήνην. Πᾶσαν δὲ συµφο- 
ρὰν ἔξωθεν ἐπερχομένην ἩὙενναίως κχαταδέχου, ὡς 
τὴν σωτήριον ὑπομονὴν προξενοῦσαν * ὑπομονὴν, τὴν 
μονὴν xai ἆν ἔπαυσιν χαριζομένην iv. τοῖς οὐρανοῖς. 
Οὕτω τὰς ἦμέρς ἀνύων, ἐν μὲν τῇ παρούσῃ ζωῆ μετ) 
εὐθυμίας D Ίσεις, ταῖς µακαρίαις ἐλπίσιν εὖφραινό- 
gsvoc* ἐν δὲ τῇ ἱξόδῳ μετὰ παῤῥησίας µεταστήση 


incursu deflectere noluerint et obsederint animam, . 
tum illos ex voluntatis inclinatione corroborandos. 
ease resciveris. Quadam ELoni specie alleguta, in- 
vadunt animam quao ab incepto declinaverit, 
eamque perturbant et implicant. Confessionis sti- 
gmata offuscantibus inuras cogitationibus, et male 
illico aufugiunt bestie. L"ice oriente, recedunt te- 
nebre ; ita confeseionis umen dissipat passionum 
caliginos et obnubilantes umbras. Vane glorie et 
fatigationis speciem hubent male cogitationes ; ast 
confessionis bumilitate et ponis regule diffugantur. 
Etenim,cum ad mentem ques passionibus libera est. 
accedunt male bestic, statim terga veriunt propter 
continuam orationis defensionem. Qui perturbantes 
cogitationes excidere cupierit pugnator, ad oratio- 
nem eonfugit, et quam citissime lalas concidit et 
maxime versulas ; ailamen in agone nec ferro par- 
cat necremissioni indulgeat; etenim si insurgentium 
cogitationum partes susceperit,videlicetcarnis ami- - 
citiam et mundi amorem, ad nihilum proficiet. Neo 
victoriam neque pacem reportabit, quod defendat 
hostium causas. 8i quis aliena possidet, nonne ad 
restitutionem tenetur? At si sua reclamet dominus 
et à detentore injusto non obtineat, numquid illura 
ab obligatione liberabit? Qui pugnas divinas adierit 
in mente sua, amat nesciri, pro nihilo reputari, 
carnem mortificare et vanas cogitationes confiteri 
absque verecundia; sic recedunt inimici, anima 
liberatur et ipse continuam prosequitur orationem 
atque rerum divinarum meditationem assiduam. 
Omnem incordesurgentem suspicationem quam pri- 
mum expellas; perfrangit enirn amorem et pacem 
cum priximo. Omne malum ab extra illatum virili- 
ter suscipias : salutarem tibi inducit patientiam, 
per patientiam vero tibi in colis tribuit habitacu . 
lum et sublevationem. Sio perficias dies tuos, in 
vita presenti magnum habeas animum et de futuris 
congaudeas, Cum autem ex peregrinatione tua 
redieris, confidenter aditurus sis loca refrigerii, 
qu& tibi advenienti paravit Dominus et in merce- 
dem laborum his susceptorum retribuet. Regnabis 
cum illo, cui omnis convenit gloria, honos et ado- 
ratio, une oum Patre sine principio, cum ganoto et 


300 


THEOLEPTI PHILADELPHIENSIS. 


400 


vivificante Spiritu, nune et semper et in secula Α τῶν dt, καὶ εἷς τοὺς τόπους τῆς ἀναπαύσιως, οὓς 


geculorum. Amen. 


ἠτοιμάσατό σοι Κύριος ἀπελεύσῃ, μισθοὺς τῶν ἑν- 


ταυθα πόνων ἀντιδιδούς σοι, συµασιλεύειν αὐτῷ * ᾧ πρέπει πάσα δόξα, τιμὴ xal προσκύνησις, ἅμα τῷ ἀνάρχῳ 
αὐτοῦ Πατρὶ, xai τῷ παναγίψ, καὶ ἀγαθῷ, xai ζωοποιῷ αὐτοῦ Ηνεύματι * νῦν, καὶ del, καὶ sl; τοὺς αἰῶνας τῶν 


αἰώνων. ᾽Αμήν. 





ΤΟΥ AYTOY O6EOAHIITOY. 


EJUSDEM THEOLEPTI. 


1. Spiritus, qui exteriora fugit et ad interiora B 


se convertit, ad seipsum reddit ; deinde ad verbum, 
quod intelligentie congenitum est, accedit ; per 
verbum autem hoc insitum devenit ad orationem 
et per orationem ad Dei notionem ascendit cum 
tota 608 potestate affectiva atqueinclinatione. Tum 
carnis desiderium recedit, deficit voluptatis ter- 
rene sensus, et specios& hujus vite absque de- 
lectatione apparent. Quecunque enim ad corpus 
attinent, projecit &nima propter Christi jucundi- 
tatem ; ipsum insequitur cum modestie operibus 
mentis castitate atque psallit: « Offerentur regi 
virgines et prosequentur !5*; » Christum sibi repre 

sentat, previdet et dicit: « Prospexi Dominum co- 
ram me omni tempore, quia a dextris est mihi 15.» 
Christo conjungitur per charitatem et clamat: 
« Domine, omne desiderium meum est ante te !7.» 
Christum semper intendit dicendo: « Oculi mei 
semper ad Dominum !*. » Per puram orationem 
cum Christo loquitur, delectatur et letiflcando 
canit: « Quam jucundum ipsi eloquium meum ? ego 
&utem gaudebo in Domino '*. » Qui orationis col 

loquium recipit Deua. amatur, invocatur et in ad- 
jutorium requiritur : deprecanti anime ineffabilem 
gratiam concedit. Per orationis colloquium Dei re- 
cordatur anima et delectionem habet a Domino; 
« Dei recordatus sum et gaudio sum perfusus 20.» 


2. Cave & sensibus et rerum sensibilium jucun- 
ditatem innocuam posuisti. Cave ἃ jucundis intelli- 
gentie phantasiis, et innocuam effecisti idearum 
advenientium obstinationem. Qui post phantasmafá 
non abiit neo illa captat spiritu, non vanis cogits- 
tionum desideriis informa*ur sed in omni simpli- 
citate se signat οἱ munit, super res sensibiles 
incedit atque flctiones, ad Deum ascendi per in- 
telligentiam, nec quid aliud profert quam Dei no- 
men,sicut infantulus patrem suum repetitis invocat 
vicibus : « Invocabis me nomine meo, et Dominus 


!5 Pgal. xrLiv, 
9 Psal. xxxi, 20. 


α.. 'O νοῦς φεύγων τὰ ἕξω, καὶ συναγόµενος ix 
τὰ ἔνδον, πρὸς ἑαυτὸν ἑπανάγεται * εἴτουν τῷ φυσι- 
κῶς κατὰ διάνοιαν ἑαυτοῦ λόγῳ συγγίνεται * xal. διὰ 
τοῦ συνόντος αὐτῷ οὐσιωδῶς λόγου, συνάπτεται τῇ 
εὐχῃ * xal διὰ τῆς εὐχῆς, elc ινῶσιν τοῦ θεοῦ dva- 


θαΐνει μεθ ὅλης τῆς ἀγαπητικῆς δυνάµεώς τε xal 


διαθέσεως. Τότε σαρχὸς μὲν ἐπιθυμία οἴχετα:, πᾶσα 
δὲ ἡ χαθήδονος ἀργεῖ αἴσθησις, xal τὰ ὡραῖα τῆς 
γῆς ἀηδῆ καταφαἰνεται. ᾿Ὀπίσω γὰρ ἑαυτῆς ἡ oy 
πάντα τὰ τοῦ σώματος xal τὰ περὶ τὸ σῶμα θεµένη, 
ὀπίσω τῆς ὡραιότητος τοῦ Χριστοῦ γίνεται, αὐτῷ 
χαταχολουθοῦσα μετὰ τῶν ἔργων τῆς σεµνότητος 
καὶ τῆς κατὰ διάνοιαν ἁγνείας, xal ψάλλουσα - 
«᾿Απενεχθήσονται τῷ βασιλεῖ παρθένοι ὀπίσω αὖ- 
tou * » Χριστὸν φανταζομένη, xal προορῶσα, καὶ λέ- 
Ύουσα * « Ἡροωρώμην τὸν Κύριον ἐνώπιόν µου διὰ 
παντὸς, ὅτι ἐκ δεξιῶν μού ἐστιν * ». Χριστῷ προσ- 
κολλωμένη διὰ τῆς ἀγάπης, καὶ κράζουσα * « Κύριε, 
ἐναντίον σου πᾶσα ἡ ἐπιθυμία µου ^ » Χριστῷ διὰ 
παντὸς ἐνατενίζουσα, καὶ βοῶσα * « Οἱ ὀφθαλμοί µου 
διὰ παντὸς πρὸς τὸν Κύριον * : Χριστῷ διαλεγομένη 
διὰ τῆς χκαθαρᾶς προσευχῆς, καὶ ἠδύνουσα εὖφραι- 
νοµένη * « Ἡουνθείη αὐτῷ ἡ διαλογή µου. Ἐγὼ δὲ 
εὐφρανθήσομαι ἐπὶ τῷ Κυρίῳ. » ᾿Αποδεχόμενος γὰρ ὁ 
Θεὸς τὴν ix τῆς εὐχῆς διαλογἡν, xa) ὡς ἀγαπώμε- 
νος, καὶ ὡς ὀνομαζόμενος, καὶ ὣς ἐπιζητούμενος εἷς 
βοήθειαν, τὴν ἄῤῥητον τῇ δεομένῃ ψυΧᾖ χαρὰν χαρί. 
ζεται. Μνημονεύουσα γὰρ θεοῦ διὰ τῆς κατὰ τὴν 
προσευχὴν διαλογῆς, κατευφραίνεται ὑπὸ Κυρίου ” 
« Εμνήσθην γὰρ, φηαὶ, τοῦ Θεοῦ, καὶ εὖφράν- 
θην.ὸ 

B. Φεῦγε τὰς αἰσθήσεις, καὶ ἤργησας τὴν τῶν 
αἰσθητῶν ἡδονήν. Φεῦγε xac τὰς κατὰ διᾶνοιαν φαν- 
τασίας τῶν ἡδέων, xa! ἤργησας τὴν ἠδυπάθειαν τῶν 
λογισμῶν. ᾽Αφάνταστος δὲ µένων ὁ νοῦς, ὡς μὴ κα- 
ταδεχόµενος, µήτε ὑπὸ τῶν καθ) ἡδονὴν τρόπων, µύτε 
ὑπὸ τῶν xav' ἐπιθυμίαν λογισμῶν τυποῦσθαί τε xai 
σφραγίζεσθαι ἐν ἁπλότητι εὑρίσχεται * καὶ ὑπεράνω 
πάντων τῶν αἱσθητῶν καὶ τῶν νοητῶν γενόμενος, slc 
θεὸν τὴν ἔννοιαν ἀναθιθάζει, μηδὲν ἕτερον, ὅτι μὴ 
τὸ ὄνομα Κυρίου διὰ τῆς συνεχοῦς ανήµης βαθέως 
ὑποφωνῶν, ὡς βρέφος τὸν πατέρα αὐτοῦ. « Καλίσω 


15 !* Psal xv, 8.!' Peal. xxxvi, 10. !* Psal. xxiv, 45. " Psel. απ, bá. 





401 


DE ABSCONDITA OPRRATIONE IN CHRISTO. 


402 


γὰρ, φησὶ, τῷ ὀνόματί µου, Κύριον ἑναντίον σου. » A ante te *!. » Quemadmodum Adamus, manu Dei 


Kal ὥσπερ ὁ ᾿Αδὰμ χειρὶ θεοῦ πλασθεὶς ἀπὸ χοὸς 
qíyovev εἷς ψυχὴν ζῶσαν iv φυσήµατι θείῳ, οὕτω 
καὶ ὁ νοῦς ταῖς ἀρεταῖς διαπλασθεὶς, πυχνῇ ἐπικλή- 
σει Κύριον ἐκ χαθαρᾶς διανοίας, καὶ θερμῆς διαθέ- 
σεως ὑπαδομένη, τὴν θείαν ἀλλοίωσιν ἀλλοιοῦται, 
ζωυγονούμενος xai θεοποιούµενος ἐκ τοῦ γνώσκειν xal 
ἀγαπᾷν τὸν θεόν. 

Y  E&» ἑχστις τῆς τῶν γηΐνων ἐπιθυμίας τῇ 
συνεχεῖ xal εἰλικρινεῖ προσευχῇ, καὶ ἀντὶ ὕπνου κα- 
ταπαύσῃς ἀπὸ πάσης ἑννοίας τῆς μετὰ θεὸν, καὶ 
στηριχθῃς ὁλικῶς εἰς µόνην τὴν τοῦ θεοῦ μνήμην, 
ἀνοιχοδομηθήσεται ἐν σοὶ καθάπερ ἄλλη βοηθὸς ἡ 
τοῦ Θεοῦ ἀγάπη. Ἡ γὰρ ix προσευχῆς κατὰ διάθε- 
σιν Bo? τὴν θείαν ἀγάπην ἀναδίδωςι, καὶ ἡ θεία 
ἀγάπη διὐπνίζει τὸν νοῦν, πρὸς «φανέρωσιν τῶν 
ἀποχρύφων. Τότε ὁ νοῦς, τῇ ἀγἄάπῃ συναρμοσθεὶς, 
τὴν σοφίαν καρποῦται, καὶ διὰ τῆς σοφίας τὰ ἀπόν- 
ῥητα καταγγέλλει. Ὁ γὰρ θεὸς Λόγος, διὰ τῆς κατὰ 
τὴν προσευχὴν βοῆς κατὰ διάθεσιν ὀνομαζόμενος, 
λαμθάνει τὴν τοῦ νοῦ νοήσιν, χαθάπερ πλευρὰν τὴν 
γνῶσιν χαρίζεται, xal ἀντ αὐτῆς ἀναπληρῶν τὴν 
ἀγαθὴν διάθεσιν, δωρεῖται τὴν ἀρετὴν, οἰκοδομεῖ τὴν 
φωτοποιὸν ἀγάπην καὶ ἄγει παρὰ τὸν ἐξεστηχότα 
νοῦν, xal ὑπνοῦντα, xal ἀναπαυόμενον ἀπὸ πάσης 
γηΐνης ἐπιθυμίας. Ἡ δὲ ἀγάπη ἄλλη βοηθὸς εὑρί- 
σχεται τοῦ καταπαύααντος νοῦ, ἀπὸ τῆς ἀλόγου τῶν 
αἰσθητῶν προσπαθείας. Ὅθεν καὶ διὐπνίζει τὸν νοῦν 
ὡς καθαρὸν sl; τὰ τῆς σοφίας ῥήματα, Τότε πρὸς 
αὐτὴν ὁρῶν ὁ νοῦς, καὶ καθηδυνόµενος, τὰς χκρυπτὰς 
τῶν ἀρετῶν διαθέσεις, xal τὰς ἀθεάτους ἑνεργείας 
τῆς γνώσεως, τοῖς ἄλλοις δηµοσιεύοι͵ διὰ τῆς τῶν 
λόγων ἑκτάσεως. 

δ). Ἔκστηθι πάντων των κατ αἴσθηῃησιν, καὶ κα- 
τάλιπε τὸν τῆς σαρκὸς νόµον ' καὶ ὁ πνευματιχὸς 
νόμος γραφήσεται τῇῃ cj διανοίᾳ. 'Q Ὑγὰρ ὁ πνεύ- 
µατι περιπατῶ,, ἐπιθυμίαν σαρχὸς οὐ τελεῖ, κατὰ 
τὸν ᾿Απόστολον, οὕτω καὶ ὁ ἐξιστάμενος αἰσθήσεων 
xai αἰσθητῶν, σαρχὸς δηλαδὴ καὶ κόσμου, εἰς τὸ 
πνεῦμα περιπατεῖν, καὶ τὰ τοῦ πνεύματος φρονεῖν 
ἔρχεται. Καὶ τοῦτε διδάχθητι, ἐξ ὦν ὁ Θεὸς εἰς τὸν 
᾽Αδὰμ πρὸ τῆς παρακοῆς κατειργάσατο. 

ε’. Τὸν περὶ τὴν φυλαχὴν τῶν ἐντολῶν διαγωνιζό- 
µενον, xal ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς προσευχῆς διαχαρ- 
τεροῦντα, καὶ τῷ θεῷ προσεδρεύοντα διὰ τῆς συνε- 
χοῦς µνήµης, ὁ θεὺς ἐξιστᾷ ἀπὸ τῶν τῆς σαρχὸς φι- 
ληδόνων ἐνεργημάτων, καὶ ἀπὸ πάντων τῶν κατ’ 
αἴσθησιν κινημάτων, καὶ ἀπὸ πάντων τῶν κατὰ διά- 
νοιαν σχημάτων, καὶ νεκρὸν τοῖς πάθεσι xal τῇ 
ἁμαρτίᾳ παρασκευάζων, τῆς θείας ζωῆς μµάτοχον κα- 
θίστησιν. Ὡς γὰρ ὁ ὑπνώττων, καὶ νεχρὸς παρεικά- 
ζεται, xal ζῶ ὑπάρχει ΄ τὸ μὲν, τῇ ὀἑνεργείᾳ τοῦ 
σώματος, τὸ δὲ, τῃ συνεργείᾳφ τῆς ψυχῆς * οὕτω καὶ 
ὁ πνεύµατι παραµένων, σαρχὶ piv xal κόσμῳ νε- 
κροῦται, tj δὲ τῷ τοῦ πνεύματος φρονήµατι. 


d. El γνώσκεις ἃ ψάλλεις, λαμθάνεις ἐπίγνωσιν. 


Ἐκ τῆς ἐπιγνώσεως κχτᾶσαι σύνεσιν. Ἐκ τῆς συνέ- 


*! Psal, χω, ὃ. 


creatus, et a terra transiit in animam viventem 
sub afflutu divino, sic et spiritus, qui virtutibus 
informatur,frequenter Deum invocat pura mente 
et fervore magno, per divinam operationem immu- 
tatur, vivificatur et deificatur, quod Deum noscat 
et amet. 


3. Bi continue et pure orationi institeris, et 
appetitum rerum terrenarum abjecerís et per som- 
num ipsum omnes cogitationes tuas erexeris ad 
Deum, si totus in sola Dei recordatione firmatus 
fueris, amor Dei ceu novus auxiliator in te habi- 
tabit. Quod per habitum orationis tibi inest adju- 
terium, divinam producit charitatem, charitas au- 
tem evigilat el excitat spiritum ut abscondita 
manifestet. Qui charitati conjungitur spiritus, ob- 
ünet sapientiam et per sapientiam  ineffabilia 
enarrat. Deus est Verbum, per orationis auxilium 
et habitum invocatur ; Spiritus postulantis sensum 
comperit et cogitationem concedit abundantem : 
juxt& bonam anime dispositionem largitur virtutes, 
illuminantem ibi collocat charitatem ; spiritum vero 
aberrantem,dormitantem et defatigatum aboninibus 
seculi desideriis liberat. Qui ab omni irrationabili 
et sensibili appetitu liber est spiritus, magnum 
charitati prestat adjutorium : purus enim a somno 
ducitur et convertitur ad verba sapientie. Dum 
charitatem aspicit, magnam percipit voluptatem ; 
aliis facultatibus explanat absconditas virtutum 
formas et invisibles cognitionis operationes verbo- 
rum signiflcatione communicat. 


4. Ab omnibus abstine sensibilibus et legem 
carnis derelinque: tuno lex Spiritus inscribetur 
cordi tuo. Quo ambulat spiritu, desideria carnis 
non perficit, uti Apostolus dicit ; qui sensus et sen- 
sibilia, carnem videlicet et mundum fugit in spiritu 
ambulare incipit et secundum, spiritum sapere. 
Quod et illis tibi compertum ait que Deus ante 
Adami delictum peregit. 


5. Hic de divinorum mandatorum custodia certat 
in paradiso, instat orationi et Domino αθἰαἰ per 
orationem assiduam ; a Deo liberatur de jucunditate 
operationum carnis, de motibus sensuum, de men- 
tis phantasmatibus ; mortuus est passionibus et 
illecebris peccati, imo vite divine factus est par- 
ticeps. Ita et dormiens, et si vivat, mortuo tamen 
potest assimilari: cecedit enim corporis operatio, 
spiritus autem potentie subsistunt: sic qui spiritu 
conjunctus remanet in carne, huic seculo mortuus 
est, vivit autem sensu spiritus. 


6. Si noveris que cantas, notionem acquiris ; ex 
cognitione procedis ad Bensum ; ex sensus intelli- 





403 


tionem devenis. Per operationem vero habitualem 
percipis cognitionem, qua si usus fueris ad veram 
considerationem assurgis ; exinde, per illuminan- 
tia gratie verba oritur sapientia, que lumine suo 
mentem adimplet et exterioribus explicat res abs- 
conditas. 

7. Primum spiritus querit et invenit ; deinde 
unitur cum objecto invento. Investigatio fit per 
verbum, unificatio autem per charitatem. Verbi 
investigatio fundatur in veritate, charitatis autem 
unificatio fit propter bonum. 

8. Qui super fluctuationem rerum presentium 
ascendit, nec ad pretereuntia habet affectum, hic 
non despicit ad infima neque speciosa desiderat 


THREOLEPTI PHILADELPHIBNSIS. 
gentia ad cognitionis fructum, id est, sd opera- A σεως ἡ πρᾶξις τῶν ἐγνωσμένων βλαστάνει. 'Ex τῆς 


404 


πράξεως τὴν xag ἔξιν γνῶσιν καρποῦσαι. Ἡ δὲ ἐν 
πείρᾳ Ἱνῶσις τὴν ἀληθη θεωρίαν ἀναδίδωσιν. Ἐκ 
ταύτης ἡ σοφία ἀνατέλλει διὰ τῶν φωτοθόλων λόγων 
τῆς χάριτος, τὸν ἀέρα τῆς διανοίας πληροῦσα, xai 
τοῖς ἔξω διασαφοῦσα τὰ χκεχρυμμένα. 


C. Πρῶτον ὁ νους ζητει καὶ εὑρίσκει * εἶτα ἔνουται 
τῷ εὑρεθέντι, καὶ τὴν μὲν ζήτησιν ποιεῖται διὰ τοῦ 
λόγου, τὴν δὲ ἔνωσιν διὰ τῆς ἀγάπης. Καὶ ἡ μὲν διὰ 
τοῦ λόγου ζήτησις γίνεται διὰ τὴν ἀλήθειαν, ἡ δὲ τῆς 
ἀγάπης ἕνωσις διὰ τὸ ἀγαθόν, 

w.'O τὴν ῥοώδη τῶν παρόντων φύσιν ὑπερθαί- 
vov, xai τὴν ἐπιθυμίαν τῶν παρερχοµένων παρα- 
τρέχων, οὗ βλέπει ἐπὶ τὰ κάτω, οὐκ ἐπιποθεῖ τὰ 


hujus mundi. Ast oculos sursum tollit, celorum p ὡραῖα τῆς γῆς' ἀλλὰ τὰς ἄνω ὁράσεις ἀνοιγομένας 


pulchritudinem aspicit, et felicitatem intuitur nullis 
vicissitudinibus obnoxiam. Qui terrenis inhiat et 
carnis voluptates insequitur, clausos habet cclos, et 
spiritus oculos obnubilatos; qui autem terrestria 
contemnit et projicit, mentem elevat ad superna, 
eternitatis gloriam aspicit, et reservatam sanotis 
claritatem intelligit ; descendentem recipit charita- 
tem Dei, flt templum Spiritus sanoti, requirit 
mandata divina, Spirilu Dei conducitur, et in 
flliorum adoptionem transit; complacet Deo et 
Deum habet complacentem, uti scriptum est : 
« Quotquot Spiritu Dei aguntur, ipsi sunt fllii 
Dei 1.» 


Nunquam et ne unum quidem diem, dum ducas 
spiritum,inflrmitatis causa pretermittasorationem; 
dicentem audias: « Cum inflrmor,tunc potens sum. » 
Quod si feceris, magnam percipies utilitatem ; oratio 
enim brevi te sublevabit, divina cooperante gra- 
tia ; ubi consolatio Spiritus, ibi non permanebit 
infirmitas neo tedium. 


13 Joan. r, 12. 


ἔχει, καὶ τὰ dv οὐρανοῖς, κατοπτεύει κάλλη, xal 
τὴν τῶν ἀχηράτων κατασχοπεύει µακαριότητα. Ὡς 
γὰρ τῷ ἐπιχάσκοντι ταῖς ὕΌλαις τῆς γῆς, xal πρὸς 
τὰς ἡδονὰς τῆς σαρχὸς ἐγκύπτοντι, κεκλειμένοι οἰσὶν 
οἱ οὐρανοὶ, ὡς τοὺς νοεροὺς ὀφθαλμοὺς ἑσκοτισμέ- 
νους ἔχοντι * οὕτως ὁ περιφρονῶν τὰ χάτω χαὶ ἀπο- 
στρεφόµενος, µετάρσιον ἔχει τὸν νοῦν, καὶ τὴν τῶν 
ἀῑδίων ὁρᾷ δόξαν, καὶ τὴν ἀποχειμένην τοῖς ἁγίοις 
κατανοεῖ λαμπρότητα. Οὗτος καὶ τὴν τοῦ θεοῦ ἀγά- 
πην ἄνωθεν κατιοῦσαν ἐπ᾿ αὐτὸν δέχεται, καὶ ναὸς 
τοῦ ἁγίου Ηνεύματος γίνεται, καὶ τὰ θεῖα θελήματα 
ἐπιποθεῖ, καὶ πνεύµατι θεοῦ ἄγεται, καὶ υἱοθεσίας 
καταξιοῦται, xal τὸν θεὸν ἔχει εὐδοκοῦντα xal dps- 
σχόµενον αὐτφ. « Ὅσοι γὰρ θεοῦ πνεύματι ἄγονται, 
οὗτοί εἶσιν υἱοὶ Θεοῦ.» 

Χάριν ἀσθενείας μὴ ἑάσῃς τὴν εὐχὴν plav xal µό- 
νην ἡμέραν ἕως ἐμπνέῃς, ἀκούων τοῦ λέγοντος * 
Ὅταν ἀσθενῶ, τότε δυνατός εἰμι * τοῦτο γὰρ ποιῶν, 
µειζόνως ὠφεληθήσᾳ, xai αὕτη iv συντόµῳ σε &va- 
στήσει, συνεργούσης τῆς χάριτος ' ὅπου γὰρ παρά- 
Χλησις πνεύματος, ἀσθένεια Tj ἀχηδία οὐκ ἐπιμάέ- 
vtt, 





THEOLEPTI 


PHILADELPHIENSIS METROPOLIT X. 
CANTICUM COMPUNCTIONIS 


Ex meditatione eterni judicii. 


(Bibl. PP. ed. Lugd. tom. XXII.) 


ODE I. 


D ptatibus, futuri status hominum horribilia consi- 


Agedum, anima miserrima, seclusis hojus vite dera. 


curis, et vitiorum cogitationibus, carnisque volu- 


Angor ingens et timor plurimus, animam omnem 





405 CANTICUM COMPUNCTIONIS. 406 
incesset, quando mortalium ossa omnia concur- A Divina luce tua, a bona, animam meam affeotio- 


santie, suas quaeque coagmentationes, οἱ Junctu- 
ras diligenter requirent. 

Universa terra, velut mulier pregnans, cum tre- 
more mortuos 8108 ad annum edet. Tuba quippe 
horrendum insonante, illico unusquisque de loco 
redivivus prodibit. 

Ad opem tuam, ceu ad petram tutamque anocho- 
ram, immaculata Virgo confugio. Ne me repelle, 
sed toties in peccata lapsum erige. 


ODE TII. 

Flebis affatim, et gemitus dabis altos, anima 
mea quando omnium saculorum mortales nudos 
resurgere, et ante judicem, qui muneribus non 
corrumpitur, stare videbis. 


In novissimo et terrifico illo die, fratres mei, p 


omnes illio sigtemur, in ictu oouli. Nam et fere 
bestis, et volucres, et pisces devoraverint red- 
dent. 

Rapidus ignis fluvius, colles, montes et opera 
hominum per terras furenter absumet. Flamme 
universa depascentis impetum et minas quis non 
pehorrescet ? 

Non est fidelibus portus alius, Virgo sanctissima, 
preter te que Christum, tanquillitatem securita- 
temque nostram, genuisti. Que omnes vexationi- 
bus, et injuriis inimici deemonis ceu tempestate 
jactatos, quieti ac saluti restituis. 

Tria ista timeo, o anima : egressum e corpore. 
in hora mor'is occursum veniente communi om- 
nium judice : etquam idem pronuntiabit justam 
incorruptam sententiam. 

ODE III. 

Terra inflammabitur, mare subsidet ac decrescet; 
aer concutietur, et totum collum involvetur, lumi- 
Da et astra ejus decident. Quomodo heo, anima, 
pustinebis ? 

Lamentaberis vehementer, anima mea, cum mis- 
808 festinato angelos, a quatuor terrarum finibus 
Deos placitos congregare cernes. 

En, totum genus humanum attonitum stupebit, 
cum judicem illum formidandum in duas partes 
quidquid est hominum secernentem, et actionum 
truitine subjicientem intuebitur. 

Dies retributionis veniet sicut fur in nocte, pec- 
catores omnes exterrens. Tum tu casta Mater, mi- 
serta mei, a supplicio me vindica. 


ODE IV. 

Pudor et confusio operiet facies eorum qui sibi 
verbo et opere commissorum conscii fuerint. Ete- 
nim actiones suas omnes vultu ipso inseparabili- 
ler pre se rerens unusquisque resurget. 

Α rea et flagellante conscientia liberi, fiducia ple- 
ni et hilares apparebunt justi omnes. Suorum 
quippe laborum multorumque certaminum que 
subierunt mercedem exapectabunt. 

Clarisonus tum clamor dicet : Ecce judex venit, 
ut populos omnes judicet, et pro dignitate quili- 
bet suorum laborum premia juste accipiat. 


num malorum tenebris offusam illumina : quo tan- 
quam filius lucis opera lucis faciens, a tenebris 
exterioribus liberer. 

ODE V. 

Mens et renes contremiscent, ubi terribilem il- 
liustube clangorem clamoremque audierint, Abyssi 
ingemiscent, et virtutes celorum commovebuntur. 

Invenient quo divertant, qui lugent, quippe pau- 
peres sunt secundum Deum, et castitatem colunt, 
el qui per viam augustam ambulant, atque Eden 
hereditatem habent, in mansionibus intemeratis 
permanentes. 

Divites ardebunt igne humanitatis, et pauperes 
in tabernaculis, atque in sinu Abrahe conspicien- 
tes, guttam aque rogabunt, neo erit qui illis tri- 
buat. Formidemus omnes. 

Da mihi, Virgo, pedicas et laqueos vite hujus 
vane, 8ο peritura effugere, et vires suffice, quibua 
ad vitam futuram ourram, et a stridore dentium 
me libera. 

ODE VI. 

Judex est incorruptus, judicium imprimis formi- 
dabile, ira intolerabilis, et. tribunal hoc nulla po- 
tesl calliditate versutiaque cireumveniri. Angeli cum 
timore et tremore ministrant; libri occulta morta- 
lium produnt. De cetero depone mores improbos, 
anima, et amaras funde lacrymas. 

Cum hino emigravero, ne, Tirgo, me deseras. 
Tunc enim nequam spiritus animam meam capta- 
bunt. Heu me! qua ratione etfugiam illos, aut quid 
faciam? Heu mel quomodo horribiles locos per- 
transibo? Tu spes mea, tu portus meus, et ante te 
ego famulus tuus me prosterno. 


ODE VII. 

Quis erit sensus anime, cum positi fuerint thro- 
ni, et ad judicandum judex ille integerrimus con- 
Bederit, et libri exhibebunt hominum aotiones, co- 
gitationes el consilia? Ve tibi tum, o vilis anima 
et miserrima! 

Oratorum ad persuasionem accomodate argu- 
mentationes, et orationis ornamenta, artificia, 
verborum atropht ao fallacie desinent; sapientes 
omnes obmutescent,libri operum loquentur, homí- 
nibus angelisque simul audientibus. 

Innumerabilium angelorum exercitus astabit ac 
thronum circumdabit. Homines autem universi 
stabunt tristes, necessitatem horriferam videntes, 
et sententiam justissimam metuentes. - 

Aspersione roris tui, intacta Virgo, ardorem li- 
bidinis mes restingue. Nam in te Verbum Dei si- 
cut pluvia in vellus descendit, fidelibus, gehenne 
rogum exstinguens. 

ODE VIII. 

Tunc ordines fidelium examinabuntur, episcopi 
quoque, sacerdotes, levite, monachi : nam in or- 
dine suo quisque resurget, ut quisque actorum 
suorum rationem reddat. 

Trepidabunt omnes principes, opulenti, reges et 


107 GRORGIUS PACHYMERES. | 408 


dynaste, consules ac presides. Ab omniChristiano À 


queretur quomodo pacta conventa in baptismo 
inita servaverit. 

Patefactia et manifestis omnibus omnium actio- 
nibus, tremendam judex proferet sententiam, et 
justos a dextris constituet, peccatores in suppli- 
cium dimittet. 

Α flamma gehenne, a tenebris et verme, a stri- 
dore dentium et tartaro, 8 lacu ignis et omnige- 
num poenarum liberas, Virgo, te in fide collaudar- 
tes. 

ODE IX. 

Mortalis omnis rebus caducis deditus, tunc vo- 
luptatos irridens atque contemnens, et acerbe plo- 
rens dicet : Ubi pater, ubi mater, ubi liberi, ubi 


Ibi animse lamentabuntur et frendebunt, α co- 
gnatis et amicis separationem perpetientes. Fra- 
tres enim devellentur, pater α filio, amicus ab 
&mico, conjuges ἃ conjugibus locis tormentorum 
seviter discernentur ac disjungentur. 


Heges instar infantium flebunt, et expellentur 
principes ab Eden, projicienturque in gehenrse 
ignem : hinc illinc videntes angelos, ἃ quibus eo 
compellentur, illisque supplicantes, verum nihil 
proficientes. 


En amici, diei horribilis necessitatem audivistis 
omnes. Preoccupemus Christi faciem in psalmis, 
et precibus. Ora pro nobis, Virgo ; orent angeli, 
Precursor, sanctorum apostolorum duodenarius, 


noti, ubi amici, ubi cognati, ubi honoris imagina- p 9mnes demum sancti. Amen. 
tio? Omnia evanuerunt. | 





ANNO DOMINI MCCCXXX 


GEOGIUS. PACIYMERES 


NOTITIA 


(Ex Leone Alletio De Georgiis, sp. Fabric. Bihl. Gr. tom. X.) 





Georgius Pachymeres, Constantinopoli oriundus, sed Nioze ortus atque educatus, in sacerdotum nu- 
merum cooptatus, hieromnemonis, protecdici (a) et diceophylacis honore auctus est claruitque sub Mi- 
chaele et Andronicis Palsologis (b). Ipse de se in principio Historie. Γεώρχιος Κωνσταντινουπολίτχς 
μὲν τὸ ἀνέκαθεν, ἐν Νικαίᾳ δὲ καὶ γεννηθεὶς, καὶ τραφεὶς, iv Κωνσταντίνου δὲ καταστὰς αὖθις, ὅτε θεοῦ 
νεύµατι ὑπὸ Ῥωμαίων ἐγένετο, εἴκοσιν ἑνὸς δέοντος τηνικάδε, καὶ κλήρῳ δοθεὶς θείῳ, καὶ ἀξιώμασιν iv 
ἐκκλησιαστικοῖς διαπρέψας, καὶ ἐς πρωτεκδίκου φθᾶσας τιμὴν, ἔτι Ob καὶ Ev ἀναχτόροις εἷς δικαιοφύλακα 
τιμηθεὶς, τάδε ξυνέγραψεν. Georgius Constantinopoli oriundus, Nico tamen ortus et enutrius Conslantinopo- 
limque rursus restitutus, cum Dei nulu in potestatem rediit Romanorum, decem et novem tunc. annos matus 
εἰ clero divino ascriptus, et dignitatibus ecclesiasticis condecoratus, et ad dignitatem usque protectici promo- 
tus, dimo et tn aula diczophylacis officio insignitus hzc conscripsit. Protecdilus male ct epitome Cesne- 
riana in protecdium, et in supplemento epitomes Antonii Verderii protectitum mutatus est; quod nihili 
est. 

1. Scripsit in universam fere Aristotelis philosophiam epitomem (c) que & Philippo Bechio philosopho 
ac medico in Latinum sermonem conversa edita Basilee 1560, apud Frobenium in fol. cum Synesii 
orationibus. Hoc quippe compendio Pachymeres obscuriora Aristotelis loca non tantum de suo, sed 
aliorum etiam sententiis atque expositionibus prolatis, nec ineleganter explanat ; ita ab ipsa Porphyrii 
Isagoge opus exorsus, et per omnes suas partes philosophiam percurrens, in ipsius metaphysicee com- 
pendiosa epitome flnem facit. Bechius scribit hoc opus accopisse se ex Basiliensi admodum lacunoso, 
mendoso, et quasi indistincto; altero Fuggerano mullis in locis corrupto, fuisseque adjutum in locis 
difflcimilis à Joanne Hospiniano et Gulielmo Xylandro; ut omnino in spem bonam venerit, auctorem 
hune non pessime a se rursum in lucem prodire. In reliquis, ubi Pachymeres, ait Bechius, vel suas, vel 
aliorum meditationes affert, majori etiam dificultate propter obscuritatem sum versatus. Nam verbis inter- 
dum utitur non adeo (rislis ac usitatis, interdum sententias inchoat, et viz. tandem interjectis bene longis 
parenthesibus, absolvit. Unum et integrum opus ob sui molem raro uno volumine clauditur, ideoque ia 
partes scissum sub diversis titulis, tanquam diversi tractatus proponuntur. Ejus partes editas et manu- 
scriptas, ut varie alio atque alio disperse in bibliothecis inveniuntur, hic referam. Ex hoc itaque com- 


(c) Grece superest ms. in variis bibliothecis, u! 
in Coislinia, testes Montfaucono, p. 222. Versus 
quos Pachymeres ipse epitome huic sue preefixit, 
exhibet Allatius infra. 


(a) Ὑπομνηματπγράφος dicitur Pachymeres in 
ms. apud Lambecium VIII, p. 385. 

(0) Andronicus Paleologus Michaeli patri in im- 
perio Buccesait A. C. 1282. 





400 NOTITIA. 410 


pendio edita sunt, Γεωργίου διακόνου, xal δικαιοφύλακος, τοῦ Παχυμέρου, περὶ τῶν ἓξ τῆς φιλοσοφίας 
ὁρισμῶν, καὶ τῶν πέντε φωνῶν xal τῶν δέχα κατηγοριῶν. Georgii diaconi et diceophylacis, Pachymera, 
de sez philosophiz definitionibus, et de quinque vocibus εἰ de decem praedicamentis. A Jacobo Foscareno 
translatum Grece et Latine Venetiis per Stephanum, et fratres de Sabio 1532, cum Pselii et Nicephori 
Blemmidz compendiis in Logicam Aristotelis; et postea Parisiis, anno 1548, 8. Grece auctiora apud 
Vascosanum, et una cum illis compendium in reliquos Organi Aristotelici libros, De interpreta- 
lione nempe, Priores, et Posteriores Analylicos, Topicos, oc Sophisticos Elenchos (d); que antea 
Latine ex interpretatione Joannis Baptiste Rasarii ediderat idem] Vascosanus ibidem, anno 1557, 
8. De hoc opere Michael Vascosanus : Aristotelis universa opera Georgius Pachymeres, Greca facun- 
dic auclor gravissimus ac magister, οὗ nimium ejus prolestalem, ac disserendi subtililatem ab. wsu 
remolam, in epilomem contraxit, ila. tamen singulos ejus parles complectens, ut. qux» ad. optimarum 
rerum cognitionem, atque in iis ezercilationem pertinerent, nihil eorum omüeril, qua res divinitus ad nos 
delapsa videtur hoc maxime tempore, quo omnes de prolixitate studiorum in. philosophia conqueruntur. Et 
Rasarius scribit codicis illius copiam sibi factam fuisse a Joanne Baptista Speciano ; in quo licet omnia 
Aristotelis opera brevi quadam via contracta, et in augustum redacta continerentur, ipse tamen, qui 
prius omnes Aristotelis libros, qui ad disserendi rationem pertinent,perlegerat,illam epitomem perlegit, 
et illam partem, que artem eloquendi petractabat, convertit, et edidit. Preterea, De sex philosophiz 
definitionibus, de divisione philosophiz, de quinque vocibus, de decem prgdicamentis, Latine impressa sunt 
Basilee per Joannem Oporinum, cum Porphyrii quinque vocibus, et Aristotelis predicamentis, eic., ἃ 
Joaechimo Perionio versis. Epitome Generiana. Et de sex definitionibus et divisione philosophize Greece 
cum Archyte Categoriis. Lipsie in 8ο (e). Antonius Verderius in supplemento,nulla tamen cum re dubi- 
tavit, an auctor hujus epitomes idem sit cum Georgio Pachymere. Georgius diaconus protecdicus scripsit 
Grzce epitomem Logices Aristotelis, Parisiis. in 8ο, apud Vascosanum 1340. Nescio an is auctor. sil idem, 
qui et Georgius Pachymeres, cujus opera Graca in. epitome Biblioth. Gesner. continentur. Idem enim et 
unus est Georgius, epitomes Logices auetor, et aliorum operum que Pachymerio & Generianis epito- 
matoribus tribuuntur. 

2. Ejusdem, De lineis insecabitibus, Paraphrasis inter Aristotelis opera sub Aristotelis nomine edita 
est Basilee 1531, in lof., et alibi postmodum ex interpretatione Jacobi Schenchi (f). Georgio restituta 
Grece et Latine in editione Casauboniana, anno 1597, in 8ο, et 1946, in fol. Colonie Allobrogum, ubi 
additur ex nonnullorum opinione Paraphrasim illam Georgio tribui : cujuscunque tamen illa est, digna 
est et Georgio, et que inter Aristotelis opera conseatur, indigna tamen, quee Arisloteli tribuatur. Vidit 
id Henricus Stephanus epistola ad Petrum Victorium, quam Aristotelis et Theophrasti scriptis quibus- 
dam prefixit (g),plus tamen nimio scriptioni detrahena:Mirum est vero exstitisse ullos homines tam παχεῖς, 
ut cum Ἡαχυμερίου paraphrasim in librum Aristotelis περὶ ἁτόμων γραμμῶν haberent, ipsum se Aristotelis 
librum habere sibi persuaderent. Quam mulia enim vel in ipso limine reperiuntur, ex quibus id 
a lectore etiam dormitante deprehendi facile poterat? quz certe apud homines adeo παχεῖς, uti dixi 
λεπτομερῶς explicare me pudeat. 

3. Paraphrasis porro ín universam Aristotelis Philosophiam (h) Grece manuscripta visebatur in 
bibliotheca Antonii Augustini cod. 206. Georgii Pachymerz libri ΧΙ de Philosophia. Primus re- 
spondet Organo  Aristolelis, secundus libris Physicorum, tertius libris de calo, quartus libris de 
oriu el interitu, quintus Meleoris, sextus libros de partibus animalium, seplimus libris de motu et 
incessu animalium, oclavus libro de sensu et sensili, nonus libris de Generalione animalium, de- 
cimus libris Melaphysicorum, undecimus  Ethicis αά Nicomachum. In bibliotheca regis Gallorum, 
Georgii Pachymere Synopis philosophim Aristotelis. Philosophica, lib. 12. De sommo et vigilia, 
de alimento, de ínsomniis, de divinatione per insomnia, de molu animalium, de juveniule εἰ sene- 
clule, de respiratione. 1n bibliotbeca Bavarica cod. 170, et cod. 171, Georgii Pachymere, epi- 
lome in melaphisicam Aristotelis. Liber philosophicas D. Georgii Pachymerg, qui est Epitome in 
Metaphisic. Aristolelis, cap. 43. In catalogo exhibitio & Grammatico apud Verderium, in supplemento ; 
qui et apud Joannem Suzium,eodem referente, reperiebatur. Epitomatores Gesneriani:Georgii Prolectii (1) 
in universum Aristotelis Organum Commentarii cum schmatibus et. figuris, in ἂν ms. Biblioth. Imper. 
Vienne : et, Georgius Pachymerius, qui Hieromnemon cognaminatur, scripsit philosophiz? compendium quod 


(d) Compendium hoc Organi Aristoteli Grece 
et Latine recudi curavit Eduardus Bernardus Ozi- 
nis 1666, 8 

(e) Sine anni nota, edente Joachimo Camerario, 
qui adjunxit Nicephori Illemide scriptum breve 
de quinque vocibus,quod incipii : Ἡ ouv? 1] &vap- 
θρός ἐστιν 7]. ἄναρθρνς. Et Anonymi διάληψιν περὶ 
τῆς καλουμένης λογικῆς τί τε xal ποῖόν τι ἐστίν. 
Incipit : τῆς φιλοσοφίας τῷ τῆς γνώσεως vivet. 
Nec non Anonymi µέθοδον εἲς τοὺς τρόπους τῆς 
φιλοσοφίας, qua sex definitiones philosophie a Py- 
thagora, Platone et Aristotele tradite, philosophie 


idem divisio intheoreticam practicamqueet quatuor 
methodi dialecticee per divisionem, definitionem, 
resolutionem et demonstrationem explicantur. 

(f) Scheghii.Confer si placet que de haec Pachy- 
meris paraphrasi,et de libro Aristotelis ipso,quem 
II. Stephanus primus restituit, dixi, lib. i, ο. 6, 

g) Δ. 1557, 8. EE 

h) Hte» Paraphrasis ab Epitoma philosophie Ari- 
stotelis, de qua supra, neutiquam diversa. 

(3) Protecdici. 


M1 GEORGIUS PACHYMRRES. | 412 


exstat in biblioth. Medicum. Ejusdem epitome totius physicae tractationis, fortassis idem liber cum superiori, 
Rome exstat in Valicana bibliotheca, εἰ expositio in Logica, Historia. Commentaria ín libros de Auculta- 
tione naturali ibidem servaniur, el apud Diegum Hurtadum Venetiis; qui etiam habet. Paraphrasim hujus 
. auctoris in Mechanica Aristotelis. Ejusdem Commentarii,aut Paraphrasis in libros Ethicorum exstat. Grece 
apud Hurtadum Mendozam. Fertur autem in omnia fere Aristolelis opera Paraphrasim scripsisse. Pachy- 
merit in Organum Ariístolelis copiose exposiliones Graece manuscript in. bibliotheca Sambuci, Ejusdem, 
libri 12 Grzce. manuscripti, Puraphrasis totius philosophie Arisotelic:e in bibliotheca Augustana. In 
catalogo bibliothecs Thergius (j) nominatur. Ejusdem historia et logica problemata Grece in bibliotheca 
regis Gallorum servantur. Item de anima, de sensu, memoria, somno, vigilia, insomniis, elc., ibidem. E 
in alio indice manuscripto Greco, Γεωργίου Ἡαχυμερίου αύνοψις τῆς πάσης Αριστοτέλους φυσικη 
Φιλοσοφίας. Georgii Pachymerii Synopsis universa Aristotelis naturalis philosophiz. Et Mediolani in Am- 
brosiana, et in Indice bibliothecae regis Catholici, que Scoriaci est, notantur. Γεωργίου τοῦ Παχυμέρου 
εἷς τὴν Λογικὴν, xai ἐπιτομὴ αὐτῆς. Ἐξήγησις εἷς τὴν φυσικὴν Αριστοτέλους ἀχρόασιν. Ὡς δὲ τινες, 
τοῦ βασιλέως Ἰωάννου τοῦ Κανταχουζηνοῦ v. ζ. 7, παράφρασις tic τὴν ᾿Πθικὴν Αριστοτέλους Νικο- 
μάχειον. 11. λ’. 2. Georgii Pachymerz in Logicam, εἰ Epitome ipsius. Enarratio in Physicam Arütotelis 
Ausculiationem, sed ut alii volunt, Imperatoris Joannis Cantacuxeni. Paraphrasis in Elhica Aristolelis ad 
Niomachum. Ex his plerosque in bibliotheca regis Gallie, Joannes Schenchius (k) in Bibliotheca 
Medica, et Igrael Spachius in Nomenclatore philosophico asservari vetulerunt. Et index preterea Augusta- 
nus, Blemmidz el Georgii Pachymerz Epitome philosophia? complecians logicam, ethicam, physicam. Com- 
pendium hoc philosophie quod contineat, adnotavit nescio quis : ᾿Ἰστέον οὖν, ὡς περιέχει dj παροῦσα 
vpayuacsla βιθλία δώδεκα, φέροντα μὲν τίτλους μζ, κεφάλαια δὲ σλέ τὰ τῆς ᾿Δριστοτελικῆς Φιλοσοφίας 
ἀπᾶσης ὡς ἐν τύπῳ παρέχοντα θεωρήματα. Advcrtendum est praesens opus continere libros duodecim, libros 
titulis quadragin(a septem finiri, in capita 235 divisos ; quz Aristolelice universa philosophia speculationes 
brevissime complectuntur. 

4. Ejusdem in omnia Dionysii Areopagite opera qux exstant Paraphrasis edita est Grece Parisiis apud 
Guilielmum Morellum 1561, in 8», cum Dionysii operibus, et rursus apud Claudium Morellum 1615, 
in folio. Nunc demum Grece et, Latine ex interpretatione Baltassaris Corderii in ο[ῆοία Plantiniana 
Baltassaris Moreti 1634, in-fol. Opus inscripsit Athanasio Alexandrino patriarche (/) cujus ille hortatu 
laborem aggressus fuerat, cum Constantinopolim advenisset. Nec ullam causam video cur inscriptio 
prefixa Paraphrasi delenda sit, qua dicitur, auctorem illum manus operi adnrovisse hortatu Athanasii 
patriarche Alexandrini tunc viventis, ut vult Possevinus, et ante Possevinum Baronius in pretermissis 
ad tomum secundum, cum scribit : Quamobrem rejwiendus esl commentitius ille titulus, qui affixus est 
ejusdem Paraphrasi in ejusdem Dionysii epistolas, quo dicitur, auclorem opus iliud egressum esse horlatu 
S. Athanasii patriarche Alexandrini, tum agentis Constantinopoli. Miratus sum. equidem virum eruditum 
Godefridum Tilmannum quí eamdem Paraphasim Latinis edidit, et longam disputationem pro iisdem. scri- 
ptis elaboravit, hc adeo manifesta non cognovisse, nec eliam correxisse. (Quonam pacto, rogo, potuit ea 
scripsisse Georgius tempore S. Athanasii, si in illis Commenluriis meminit auctor haresum  Nestorii et 
Eultychetis, quz post mulios annos ab Athanasii obitu. emersere? Nec est. quod de secundo Athanasio 
itidem episcopo Alexandrino ea poluissent intelligi, qui sedere cepit anno. Domini 489, longe ante etiam 
quam viverel Pachymerius, fuitque ille non sanclus, sed hzreticus, et Acephalorum patronus. Et qui Baro- 
nium exscripsit Vincentius Riccardus Comment. ad orat, 6 Procli archiepiecopi CPolitani : Et ἰδί Geor- 
gius Pachymerius, qui quidem minime floruit S. Athanasii Magni Alexandrini episcopi tempore, ut perperam 
in ejus Commentariis prenotatur. Nam. in. comment. ad Epist. 3 et 1, αἱ Caium, contra Nestorium et 
Nestorianos invehitur, εἰ in epist. 6, contra Nestorium, Apollinarium, Eulychelem et Dioscorum, qui 
sane mullo post. 5. Athanasium | fuere. Eutyches. εἰ Dioscorus. in. 1v universali concilio Ghalcedonensi 
damnat: fuere, S. 4thanasius tempore concilii 1 Niczni floruit. His enim iisdem temporibus, quibus 
Pacbymerius floruit, Ath&nasius patriarcha Alexandrinus vivebat, qui eum ad divini operis interpreta- 
Lionem exstimularat. An quia semel patriarcha in eo throno sederet Athanasius nomine, non potuit 
aliue,subsecutis temporibus eodem nomine Ecclesie illi preesse?At sciant preter hunc Pachymere σύγ- 
Xpovbv,alios etiam a Magno illo Athanasio diversos (m),ut ex catalogo illorum patriarcharum colligitur, 
quod nee Baronius negat, rexisse. Et eo ipso tempore rexisse constai aperte ex ejusdem Pachymere 
Historia, pluribus loois. Nec obstat Sancti nomen praefixum. In ea etenim Ecclesia etiam scelestissimia, 
sanctitatis nomen tributum adnotabam in Eustachio Antiocheno de Eusebio Cesariensi (n), et alibi; 
quod postea et apud Occidentales observavi. Haberi hanc Paraphrasim manuscriptam in bibliotheca 


(j) Pro Georgio. 
fo Schegkius. 

I) Hic fuit ab anno 1251 ad 1262 Vide Eusebium 
Renaudotum in Historia patriarcharum Alexandri- 
norum. Paris, 1715, 4, pag. 600. 

51) Athanasius, Petri Moggi successor ejusque 
defensor hereseos,cognomento Celetes sive 10- 
$45, &b A. 490 ad 497. Vide Renaudotum, p. 195, 


et Laur. Zaccagnii prefet. ad Collectanea monu- 
mentorum veterum, p. Lxiv. 

(n) Eustathio Antiocheno in Hexaem, statim sub 
initium Eusebius τῶν ἁγίων τις. Sed ex hoc ipso 
rectius colligas id scriptum non esse Eustathii ve- 
teris illius Antiocheni, cui Eusebius non erat san- 
ctus, sed hereticus. 


413 NOTITIA. 414 


Vaticana tradit Gesnerus ; οἱ Medicea Possevinus in Indice : et Gallica,indices manuscripti. Vincentius 
Marinerius Valentinus epist. ad Franciscum Dazam anno 1536 edita, scribit se Commentarios Pachymere 
in Dionysium Areopagitam in linguam Latinam vertiase. 

5. Soripsit preter jam dicta Historiam sui temporis, quam orditur & temporibus Michaelis Paleologi 
sub quo vixit. Illa, sed mutila asservatur in bibliotheca Augustana cod. 19, plutei 5, ex cujus codice 
carie confecto ac mutilo excerpta quedam exhibuit Wolfius post Nicephorum Gregoram. Partem 
illorum, que in Augustano codice manuscripto deesse Wolfius admonuerat in synopsi libri quinti, cum 
Nicephori patriarche Constantinopoli Breviaro historico «b obitu Mauritii usque ad Constantinum 
Copronymum, Grece nuper edidit Dionysius Petavius. Parisiis 4616, in 8. Integra tamen ea ex 
Lolliana bibliotheca in Vaticanam transvecta est, que emendatior, [et charactere uti antiquiori, 
ita et elegantiori in Barbering conservatur, suntque ἱστορίας συγγραφιχκῆς λόγοι w^ Cod. 44 et 164. 
Inter Vaticanum et Barberinum codices, ne id quoque nescius sis, lector, maximum non tantum in 
verbis. ac modo dicendi, sed rerum narratarum etiam quandoque ordine inesse descrimen, ipse non 
singula percurrens, neqne enim licuit, adnotabam : adeo ut mihi facile persuaserim, Pachymerium, 
quemadmodum supra diximus de Acropolita, et infra quoque de Phrantza dicemus, duas sue Historie 
editiones tempori ac genio inservientem conscripsisse, ideoque ex utrisque multa errata corrigi, obscura 
illustrari, mutila suppleri, ac demum historie corpus unum perfectum, in integrum absolvi posse exi- 
stimo. Stylus est accuratus, ad antiquum sucoum ao sanguinem efformatus, et preter historie captum 
tumidior, et perplexa nominum connexione ambiguus et obscurus ; pro illo tamen evo, quo debacchari 
capere erat, mollis 8ο prudens. Auctor dum veritatis sectator videri cupit, in ecclesiasticos, et precipue 
Latini nominis fautores, Grecis suis nimis propensior, linguam acuit. Imperatorum etiam ac principum 
res gestas assiduus in pejorem partem rapit. Fidem tamen ita sue Historic astruit : Τὰ δὲ συνέγραψεν οὐ 
λόγους Aa6üv ἄνωθεν ἁμαρτύρους, οὐγ dxof πιστεύων µόνον, ἂν τις λέχει ἑωρακὼ, fj xal ἀχούσας 
αὐτὸς, πισαοὺς δ᾽ ἀξιοίη τοὺς λόγους, εἰ µόνον Αέγει, λογίζεσθαι, ὡς αὐτόπτης τὰ πλεῖστα, οὕτω ξυμθὰν 
γεγχονὼς, sl xal μαθὼν ἀκριθῶς, παρ) ὦν τὸ πρῶτον ὡράθη πραχθέντα, πλὴν δ᾽ οὐκ ἁμάρτυρα, ἀλλὰ 
χαὶ πολλοῖς ἄλλοις συνηγαρούµενα, ὡς ἂν μὴ ὁ ξύμπας χρόνος, φύσιν ἔχων τὰ πολλὰ κρύπτειν συχναῖς 
χυχλικαῖς περιόδοις, καὶ τάδ᾽ ἀφανίσῃ xarà μικρὸν ἐξίτηλα τῇ παραδρομῇ ενόμενα. διὰ τὸ φανέντα κρύ- 
πτεσθαι πάντα ἀνάγκην εἶναι, ὥς πού τις τῶν αοφῶν ἔφη, xal ἀληθῶς ἐγνωμάτευσεν. Haec composuit 
son rumores olim sparsos. absque lestimonio congerens, nec tantum audilui fidens, si quis se vidisse, 
ast audisse dicat. Eos. porro sermones fide dignos esse sentit, quorum ipse, ul plurimum, si ία fieri contigit, 
oculatus spectator fuit, aut ab illis accurale didicil, qui ea, cum primum gesta sunt, conspexere : neque ea 
temere proferam, sed. muliorum aliorum etiam testimonio comprobata ; ne lempus futurum natura. sua 
Pleraque occultans, [requenti suo. circuitu, hec quoque paulatim. iranscursu. continuo. evanescentia  deleat. 
Quodcunque enim semel apparuit, contegi aique αὐαί necesse est, quemadmodum nescio qui 6 sapientibus 
dixit, vereque enuntiavit. Hec eadem Historia Pachymere licet flne mutila habetur in bibliotheca Veneta 
S. Marci, 8eamno 21, num. 12,et Scoriaci in biblioth. Regis Catholici, Possevinus in Indice bibliothece 
Patmi insule : Historia conscripta α Gregorio quodam genere Constantinopolilano, et Nicwse enwirito : 
conscripta sunt autem acia Palgologorum regum usque ad Joannem Palzologum. Mendum est in nomine 
auctoris, est enim Georgius Pachymeres. In bibliotheca etiam regis Gallorum, Georgii Pachymerzg 
Historie Conslantinopolitanz lib. XIII. Kst etapud me integra, et optime notum. 

6. Ejusdem Epistolas Gracas alicubi in Italie bibliothecis exstare, tradit Gesuerus, quas licet anxius 
perquisierim ad huno diem, nullas inveni. Eas tamen elegantissimas futuras,et dicendi antiquo nectare, 
preterquam quod eo svo soriptores sueverant, plenas suspicor ; cum minus aliis in eloquendo Pachyme- 
rius, quod ex Historia et aliis ejusdem tractionibus colligi potest, ineptiat. 

7. Plura etiam in Rbetoricis ingenii experimenta non omnibus obvia edidit, digna tamen,que diu non 
Jateant, sed bono publico, et adolescentium potissimum ad eloquentiam viam sibi parantium publicentur: 
eorum Indicem,ut ab humanissimis, et bono litterarum natis Puteanis accepi ex cod 883 Bibliotheca 
Regie Gajlorum hic interponam. 

7. Γεωργίου δικαιοφύλακος xal πρωτεχδίκου τοῦ Παχυμέρους µελέται εἷς τὰ προγυµνάσµατα , xal sic 
τὰς στάσεις. a) Μῦθος. Georgii Dicsgophylacis. el Protecdici Pachymera in Progymnasmala, εἰ εἰαΐμς exer- 
citamenta. Fabula. P,'Apócou καιρὸς Tv,xai γεωργοἰ. 

B) Διήγημα τὸ κατὰτὴν Οδυσσέα. Narratio de Ulysse. P. υσνέθη ποτὲ xai ἡ ἐπὶ τὴν Ἰλίον. 

Υ) Διήγημα τὸ χατὰ τὴν χεχαυµένην ζώνην, Narratio de zona torrida. P. Ὁ τῆς οὐρανόθι ζώνης περὶ 
θέλων. 

ὅ) Xpsla λογική. Chria quz tantum sententia constat. Ῥ. Χαιρήμων ἔφη, Πάντα τὰ ἀγαθὰ iv. µόνῳ τῷ 
φρονεῖν ἐστιν. 

«) Γνώμη Δημοσθένους. Asi δὴ χρημάτων, καὶ ἄνευ τούτων οὐδὲν ἔστι γενέσθθι τῶν δεόντων. Sententia 
Demosthenis. Opus est pecuniis, et sine his nihil quod opus faclu sit, fieri nequit. P. Οὕτως ἄρα τῷ Δημο- 
σθένει 6 αἶνος ἦν Ἱκανός, 

ς) ᾽Ανασκευὴ τοῦ περὶ τοῦ ῥόδου διηγήματος, Destructio. Narrationem de rosa nullo modo verosimilem- 
esse. P, Elio ἀληθείας οὐδὲν ἀσφαλέστερον. 





ΛΙ5 GEORGIUS PACHYMERES. 116 


C) Κατασκευῆ Ex τοῦ ἐναντίου τοῦ διηγήµατος τοῦ κατὰ τὸ ῥόδον. «εεγίίο : Naaralionem illam verisimilem 
esse. P. Ἔγωγε μὲν φιλεῖν. 

η) Κοινὸς τόπος κατὰ λοιδόρου. Locus communis contra Maledicum. P. "Ανδρες δικασταὶ, λόγων ὀλίγων 
πεπαιδευμέ/ων. 

ϐ) Ἐγκώμιον Αἴαντος τοῦ Τελαμωνίου. Laudatio Ajacis Telamonii, P, El μὲν ἦν τὸν ἅπαντα βίον. 

t) Ψόγος τοῦ Πάριδος ᾿Αλεξάνδρου, Vituperatio Paradis Alexandri. P. Οἷδέ τις xal κέρδος ἀπὸ xaxlac. 

ια) Σύγκρισις ἑλαίας καὶ ἀμπέλου. Compario olivz, et vitis. P. Kal τὰ φυτὰ παρεοικέναι ἀλλήλοις, 

tB) Ἠθοποιία, Τίνας λόγους εἶπε φειδωλὸς ἀναγκαζόμενος both ἑτέρους χαλέσαντας πρὀτερον. Εἰλοραία, 
Qua dixerit avarus, cum cogeretur eos in convivium vocare, qui eumdem prius conviuio exceperant. P. Φὼ | 
ὡς λαμπρὸς ἑστιάτωρ ἐγὼ, καὶ πρὸς τὰ δεῖπνα. 

t) Ἔχφρασις τοῦ Αὐγουτεῶνος. Deseriptio Augusteonis. (0) P. Τὸ τοῦ θεοῦ τἐµόνος ἡ σοφίη πολλαῖς ub, 
xai παντοδαπαῖς. 


(6) θέσις, sl πλευστέον. Propositum, an navigandum. P. Καλὰ μὲν xal τὰ αὐθιγενῆ ὃῶρα τῶν πόλεων τοῖς 
ἐποίκοις, 


t) Κατηγορία νόµου τοῦ κελεύοντος τοὺς ἀπὸ ναυαγίου Χαταίροντάς που σκυλεύεσθαι παρὰ τῶν 
ἐχεῖ. Accusalto legis precipientis, naufragium passos, et appellentes in aliquem locum, ab iis, qui inibi sunt 
spoliandos esse. P. ᾿Εγὼ δὲ ἀλλὰ xal νόµον σανιστᾶντα πολιτείαν ἀσπάζομαι. 


ις) Εἰς τὸ ἐναντίον, περὶ τοῦ τοιούτου νόµου, καὶ τῆς τοιαύτης συνθέσεως. Oppositum de eadem lege et com. 
posttione. 

ιζ) Σχηπτοῦ κατενεχθέντος εὕρηνται χιλιαι πανοπλίαι ἓν τῇ τοῦ Περικλέους οἴχίᾳ, καὶ κρίνεται τυραν- 
νίδος ἐπιθέσεως. Μελετῶμεν τὸν φεύγοντα, ὃς xal ὡς στρατηγὸς λέγει, καὶ ὡς ῥήτωρ διισχυρίζεται. Ἡ 
στάσις στοχασμός. [οίμ fulminis in Periclis domo mille αγπιαίµγα adinventz sunt, et ἐν judium vocatur de 
tentata tyrannide. Declamat reus, qui ut exercituum dux sermonem concipit, e£ ut orator contentionem ini 
Status est conjecluralis. P. Οὐδὲν ὡς ἔοικεν ἐστιν ἄνδρὸς συκοφάντου βαρύτερον. 


(η) Φιλόσοφος ἔπεισε τύραννον καταθέσθαι τὴν τυραννίδα, xai altei τὸ γέρας τῶν τυραννοκτόνων, 'Avtt- 
λέγεται δὲ παρά τινων, Καὶ μελετῶμεν τὸν φιλόσοφον. Philosophus suasit tyranno. tyrannidem deponere. Ei 
premium postulat tyrannicidurum : denegatur illi ab aliquibus. Declamat philosophus. 


t8) Ζωγράφος ναυάγια γράψας καὶ περὶ τοῖς λιμέσι στήσας, μὴ Χαταιρόντων ναυτῶν κρίνεται δημοσίων 
ἁδικημάτων. Pictor naufragii a se depictas tabulas in. ρογέδι appínzerat, cum nautz non. appellereni 
publicorum criminum reus fit. P. "ESc. ποτὲ xal ζωγράφον δηµοσίων ἐγχεκλημένον παρελθεῖν ἐνθάδε. 

x) Στρατηγὸς πυρπολήσας τὰς ναῦς, ὡς ἔξω χρείας δοξάσας, καὶ διὰ ταῦτα νικήσκς, κρίνεται δημοσίων 
ἀδικημάτων Μελετῶμεν τὸν φεύγοντα. Dux exercitus concrematis navibus tum inutilibus, et hostibus postmo- 
dum debellatis, pnblicorum criminum reus fit. Declamet reus. P. Εγὼ μὲν καὶ γέρας ὑπελάμθανον, ἄνδρες, ἐπὶ 
τοῖς πεπραγµένοις κοµίζεσθαι. 

χα) Ἐν τρισὶν ἡμέραἰς νοµος ἔχέλευε περὶ πολέμου βουλεύεσθαι. ᾿Ελάτειαν χατασχόντος Φιλίππου, συν» 
εθούλευε Δημοσθένης αὐθημερῦν ἐξιέγαι, καὶ µάχεσθαι. Σύστασις πραγματική. Tribus diebus ex precepto legis 
de bello faciendo consulendum erat. Cum Philippus Etatium occupasset, Demosthenes. hortatur eodem dit 
urbe exire, et pugnam experiri. Status negotialis. P. Περὶ πολλῶν ἂν, ὦ ἄνδρες ᾿Αθηναϊῖοι, νομίζω προσήκειν 
ὑμῖν τοῦ πρὸς Φίλιππον ἀγωνίζεσθαι, 

κβ) ᾿Αριστεύσας τις ἤτησεν clc τὸ Ὑέρας πολίτου qóvov. Δέδωκεν dj πόλις. Ἑδρηται προαπεκτονὼς 
αὐτὸν, καὶ κρίνεται φόνου. Μελετῶμεν τὸν Χατήγορον. Cum in bello quispiam optime «6 ϱεαεὶσεί, pr£- 
mium sibi dari postulavit, civis caput. Urbs concessit. Cum anle. impetratum premium occidisset, de ho- 


micidio postulatur. Declamet accusator. P. Τῆς piv ἀρίστείας, ὦ νεανίσκε, πολλοῦ δεῖ καὶ τοῦ παντὸς 
ἐμφεσθαι: 


xv) Πολέμου ὄντος, καὶ πολιορκίας ἀνελθών τις ξένος ἐπὶ τὸ τεῖχος ἠρίστευσεν νόµου κελεύοντος μὴ 
ἀνιέναι ξένον ἐν τοιούτῳ καιρῷ, καὶ ὑπάγεται τῷ νόμφ. Premente bello atque obsidione, αἀυέπο qui- 
dam ascenso muro prima premia meretur. Verumtamen cum lez prohiberet, πε quis advena tempore 


belli murum ascenderet, de volatsone legis postulatur. P. ΕἘγὼ μὲν, ὦ ἄνδρες, xal πρὶν slc ἀπολογίαν κά. 
ταστῆσαι. 


κδ) Νόμος τὸν ἀποχήρυχτον μὴ µετέχειν τῶν πατρῴων, κάὶ πάλιν ἄλλος, τὸν ἐπιμείναντα χειμαζοµένῃ 
vit δεσπότην εἶναι τῆς νεώς. ᾽Αποχήρυκτος ἐπέμεινε πατρίδα vot χειμαζοµένῃ, καὶ εἴργεται αὐτῆς ὡς 
πατρῴας' Μελετῶμεν τὸν ἀποχήρυκτον. Lez est, abdicatus in paternis partem nom habeat. Et alía qui ἐπ 
navi tempestate jaclata persiiterit, dominus navis est. Abdicatus in. paterna navi procellis obruta perit- 


(a) Hec Augustalis in templo Sophie CPolitano — De Augusteone vide Goarum, ín notis ad Codinum 
descriptio Grece edita a clariss. Boivino ad Gre- p. 490. 
στ π p. 764, e codice 3119 Regis Christianissimi. 





M7 NOTITIA. 418 


veravit; ab ejus tamen possessione, quod. paterna. sit, abigitur. Πεοίαπιει abdicatus. P. El καὶ ὁ ἐμὸς σο- 
φώτερον θέλων ἴσα πράττειν τῶν ἄλλων. 
χε) Νόμος τὸν ix πόρνης γεγονότα μὴ λεγειν ἐπὶ τοῦ βήματος. "Ex πόρνου τις γεγονὼς χωλύεται λέγειν. 
Μελιτῶμεν τὸ ἐκ πόρνης * γεγονότα. Lez ait, ex meritoria muliere sutus, ne ez suggestu concionelur ad 
populum ; 6 meritorio viro quidam natus a concione abigitur. Declamet qui ez meriorio natus est. P. Et 
καὶ λέγειν ἐπ᾽ ἐχκλησίας χωλύοµαι παρὰ τοῦ θαυμαστοῦ τούτου xal πιθανοῦ ῥήτορος. 
xc) Ἑταίρα χρυσία tl φορείη, δηµοσία ἔστω. Πεφώραταί τις ἑταίρα φοροῦσα Χρυσία, xal δηµοσίαν τίς 
φησιν ἀπὸ νόμων εἶναι. 'O δὲ παρὼν οὗτος, ὃν μελετῶμεν, οὐκ αὐτὴν εἶναι δηµοσίαν φησὶν, ἀλλὰ τὰ 
χρυσία, προπαροξυτόνως ἀναγινώσκων [nempe δημόσια]. Meretrix aurea si gestaverit, publica sit : deprehen- 
sam meretricem aurea gestantem ea, legibus contenditur publicam esse. At qui declamat, ποπ eam publicam 
esse, sed aurea, immutato accentu asserit. P. Μισθοῦ μὲν, οὐδὲ δώρων ἕνεκα ταύτην τὴν γραφὴν ἔνεστησάμην 
ὑπὲρ τῆς τέως δοκούσης ἀτίμου. 
xt) AU. ἐπίλοιπο παρὰ τὴν ἀντίστασιν τῶν ἀντιθετικῶν τρεῖς, τὸ ἀντέγκλημα, xal µετάστασις, xal ἡ 
συγγνώμη. Καὶ πρῶτον ζήτημα τὸ ἀντέγχλημα ἀριστεὺς πορνεύοντα τὸν υἱὸν ἀπέκτεινε, xal φόνου φεύχει. 
Μελετῶμεν τὸν ἀριστέᾳ. Prae comparationis, sive compensationis, (res alii sunt. assumplivorum status, re- 
criminationis, iranslalionis criminis, et deprecationis. Et prima quastio recriminalio. Victor et de pairia 
bene meritus scortantem filium interemit, et in jus vocatur. Declamet de pairia bene merilus. P. Τῆς μὲν 
ἐμῆς ἀριστείας πολλά xai μεγάλα τὰ δείγµατα. 
xz) Τριακώσιοι κύκτωρ τῶν πολεμίων ἀποδράντες, xxi πρὸς ταῖς πύλαις τῆς πόλεως γενόµενοι ἱκέτευον 
τὸν στρατηγὸν ἀνοῖξαι τὰς πύλας τῆς πόλεως εἲς τὸ εἰσελθεῖν xal σωθῆναι' νόµου ὄντος μὴ νύκτωρ τὰς 
πύλας ἀνοίγεσθαι, οὐκ ἤνοιξεν ὁ στρατηγός. Φθάσαντες οἱ καταδιώκοντες ἀνεῖλον αὐτούς. Καὶ κρίνεται ὁ 
στρατηγὸς τῶν δηµοσίων ἁδικημάτων. Μελετῶμεν τὸν κατήγερον Noctu lercentum ex hostibus profugi, 
cum ad [ores urbis pervenissent, ducem deprecabantur ul illis foribus apertis pro incolumilate ingressus in 
urbem paterel ; cum lez prohiberet noctu fores reserari, dux non aperuit. Deprehensi interim a persequentibus 
internecione deleti sunt : et dux. publicorum criminum reus f. Declamet accusator. P. Μηδεὶς, ὦ παρόντες, 
voulog βχσκαεἰνοντά µε τῆς δόξης τῷ στρατηγῷ. 
κζ) Στρατηχὸς ἁλοὺς παρὰ τοῖς ἐχθροῖς ἐπὶ πολὺ βασανιζόμενος εἰπεῖν τὰ τῆς πόλεως ἀπόῤῥητας, clc 
ἀναγκασθεὶς , xxi ἐξειπὼν ἀπολύεται xal τῶν βασάνωτ, xal τῆς αἰχμαλῶσίας, καὶ ἀπανελθὼν παρὰ τῶν 
Ἰδίων κρίνεται δηµοσίων ἀδικημάτων, Μελετῶμεν τὸν στρτηχόν. Cum diurinis tormentis δεογεία urbis 
hostes a duce deprehenso deposcerent, vi landem exsculpunt, ideoque ille αἱ servitute, el tormentis liberatur. 
Reversus in patriam a suis publicorum criminum reus fit. Declamet dux. P. Ἔδει θανεῖν παρὰ τοῖς ἐχθροῖς 
ἐπὶ τῶν βασάνων ἐκείνων, ἄνδρες, πρὶν fj δοῦναι λόγους πλημμελείας map! ὑμῖν ἀναγκάζεσθαι. 
8. Scripsit preterea carmina de vita sua, cujus ipse meminit in Historiis libro x, cap. 14. 
Καὶ τότε ἀστὴρ κομήτης ἀφ᾽ ἑσπέρας ἑξέλαμπε, περὶ οὗ καὶ ἓν τοῖς κατ ἆμακτον OU ἐπῶν ὑπέμνησα οὕτω 
γράφω». 
"Hà, μὲν φβινοπωρὶς ἰσημερίη ἐπέλαυνεν, 
Ἠέλιος 8 ἔχε παρθενικῆς ἑρατεινὰ πρόσωπα, 
Καὶ τότε λαμπμὸς λάμπε θρῃΐκηθε χοµήτης, 
Ἐκτεταδίην τε κόµην ἔχων ἀντολίην τε ῥέπουσαν, 
Ἑσπέριος δ’ ἤχμαζεν ἐπὶ τόσον νυκτὸς ἰούσης 
Aliv ἀπανύμενος τὸ πλέον νῦν T] τὸ πάροιθεν 
Ὅσσον ἀνωτερίεσα, διαλλάξεσιν ἔφασχεν. 
Οὐ γὰρ iv ἁπλανέων κατὰ μοῖραν χῶρον ἔτετμεν, 
᾽Αλλ’ ἄγ᾽ ἑκάστης νυχτὸς ἀνώτερα ^ ε χέλευθα 
Μέσφα ὑπερπόδισ) ἀνώτερος ἀμφαναζαίνων, 
Ἔνθα οἱ ἄχρας τὰ πρῶτα τρόχες ἐμπεφύασιν, 
χα µαραινόµενος µείουρος, xal τότε Ate. 
Et twnc stella cometa ab occidente resplenduit ; de qua in iis, que de me carminibus composui, mentionem 
feci, sic. scribens : Jam vero autumnale equinoctium finiebat, et sol habebat Virginis desiderabilem faciem 
et tunc splendidus illurit ex. Thracia cometes provexzam comam habens in orientem vergentem ; vespertinu; 
splendebat in quantum noz procederet, semper vindicans magis decursu temporis, quam antea, qaantum 
superioribus immulationibus lucebat : neque enim ín fixagum regione locum invenerat ; sed. qualibet nocte 
sublimiora itinera occupabat, quousque transgressus est. semper sublimior ascendens. Ubi illi in summitale 
primum coma innate fuerant : paulatim marcescens, mutilus, et decurtatus (unc. desiit. Et cap. 15. El xai 
ἡμεῖς ἐν τοῖς xa0' αὐτοὺς ἀποποιοῦντες τῃ ἐκείνων ἠκολουθήχαμεν ἐξηγήσει, Et infra, καὶ ἡμεῖς οὕτω 
πως ἐν τοῖς ἡμετέροις γεγράφαμεν' 
Μῆνα δὲ Ληναιῶ πρώτη βάσις ἵστατο µήνης' 
Ἡ διχόµηνις Env, xal δὴ φθίνε καλά πρόσωπα᾽ 
Καντότε νυκτὸς ἑνὶ τριτάτῃ σχεδὸν ἑσπερίηθεν 
Λάμπετ’ ἐπιδίφριος, αἴφνης δὲ σκοτόεσσα τέτυχτο 


* Leg. Ex πόρνου. 








GEORGIUB PACHYMERES. 


'À ξαμένη τὰ πρῶτ) ἐκλείπειν ἀντολίηθεν 

Mico ὅλη ἐξαπόλωλεν, ἐφ᾽ ὥρην μηδὲν ἑοῦσα. 

Ὥρης δὲ τρίτον ἔσθη, áxà ἀπήρχετο φώσκειν. 

Καὶ πάλιν ἀντολίηθεν ἐς ὥρην ἔμπλεος cmo. 

Ταῤῥὰ καὶ ἐς μετέωρα ἑειδώς τις ἔειπε. 

Kal v εἰδῶν θηήσατο, ὃς γε προμάνθαν ἀχούσας. 
Licet nos in iis, qux de nobismet ipsis carmine explicavimus, tn. eorum exposilionem ivimus. Et infra. Et 
80s hoc modo ín nostris scripsimus. Carmina non verti ; neque enim opere videbatur. Ut autem securius 
de itiusmodi Pachymere carminibus judicium feras, en alios duodecim versus, quos ille sue de philo- 


sophia epitome prefixit, adhuc ineditos. 

Δέχνυσο ἡμετέροιο πόνου ἐριούνιον oc 

Εὐμυρ) ἐμῶν προπόλων πολέων χυδέστατε πασῶν 

Πλὴν bic piov ix Σταγείρης vi uas! ἔνεικε, 

Ταῤῥὰ xai εὐφυέως ξυ γκερκίσαι ἤθελον αὐτὸν 

Ὡς xsv ἐύπλοχίης, μηδ’ ὅσσον τυτθὰ λίπαιτο. 

Καὶ xtv ἀεικελίης µεταμώλια vigas! ὅλωνται, 

Ἔμπης δ᾽ αὖτε xol ἡμέτερον νόον οὔτι r ἔλειψεν, 

Ἔργον ὅπως πυκάσαιµι ὑπέρτερον ἀσχολίης ctu. 

Ἐντὸς ἁπάστοσύνης Ἱερῶν τετελεσμένον εἰδῶν 

Πρώτῃ τῇδε µεταγραφίης µάλα νήϊδι δέλτῳ. 

Tw καὶ ὅσον τύχε συντελίης δόµα ὑψόθεν ἔστω. 

Ὅσσον δ᾽ αὖτ᾽ ἀπέκυρσεν ἁμαρτᾶδος Tiv ἐμοῖο. 
Ferreus ipse sum, si quid est hisce carminibus in tota antiquitate durius. Chalybs ipse, et incus, et s 
quid est in rerum natura asperum, ac perversum pre hie carminibus mollius est, et tractabilius. Ben 
factum, quod ea amisimus, nam in eorum lectione, nonnisi ferrea addisceremus ; jam fateor posteriorum 


Grecorum musas, nullas gratias, nullas veneres habuisse, et omnia preter humanum sermonem sepe 


locutas. Hec postrema carmina ita vertit Philippus Bechius : 
Eumore, et affines inter sacrosque ministros, 
Mazima cura mihi, nostrorum carpe laborum 
Εαίπι a telam non utilitate carentem, 
Rite quidem textam, complezam haud cuncta Stagirz 
Fila tamen ; volui ingenii, quz texere et ipse 
Pro ralione mei, ne de tam stamine claro 
Fors quid omittatur, pereant αἱ marcida fila 
Dissimilis tela. Tamen ut sententia nobis 
Firma stat, hand quidquam linquetur, sive peribü. 
Nempe tuis ut opus studiis insigne pararent, 
Per pia confectum sacri jejunia luci ] 
Quod [ragWi inscriptum huic tabula transcribere primum 
Deinde errata mihi quoque jam dignare notare. 
Perfectum quoad ut fuerit tibi celica dentur 
Dona, quoad judicis *, mihi crimen id omne putetur. 

9. Ejusdem, de quatuor mathematicis scientiis. In biblioth. regis Gallorum. Án opus idem (p) cum Psel- 
liano edito, vel diversum ? 

10. Servatur preterea penes me ejusdem opusculum Grecum Περὶ κατάσκευασίας xai ἐξεργασίας τῶν 
ἐπιχειρημάτων. De apparatu. et. cons?ructione argumentorum P. πᾶν κατασκευάζεται δι EE. Breve illud 
quidem, sed succo plenum. 

41. Neo non ejusdem Ἡρὸς τοὺς λέγοντας, ὅτι dud τοῦτο λέγεται Πνεῦμα Yioo διὰ τὸ ὁμοούσιον, ἢ διὰ 
τὸ χορηγεῖσθαι ὑπ αὐτοῦ τοῖς ἀξίοις. Ad eos, qui dicunt, propterea dici Spiritum Filii, quod ejusdem 
cum eo substantie sit, vel quod ab eo dignis exhibeatur. Leges illud Grece et Latine a me conversum 
in meo gyntagmate (ᾳ) de utriusque Ecolesie occidentalis, atque orientalis perpetua consensione. 

Άη recte de fide senserit ? Possevinus erga Romanam Ecclesiam non bene affectum fuisse tradit, ideo- 
que circumspecte legendum, idque ex capitibus Latinis, ex ejus Historia adjunctis Gregoree deprehendit, 
Petrus Halloix quast. 2 de scriptis Dionysii Areopagite, vere catholicum vocat ; falso utique elogio.Non 
potuit enim esse catholicus, qui schisma propugnavit (r), et contra Romanam Ecclesiam scripto etiam 
defenderit, et in eam ssepius oblatrarit, ut ex ejus Historia liquido constat. Pachymere obitum Manuel 


Phile in carminibus non ineleganter deploravit : 


419 


tientivum srmone labefactatam, quamvis nulla occa- 


* Versus ratio aliud requirit vocabulum. Sensus 
est : Si quid peccalum fuerit. 

(p) Ut divereum memorat Labbens p. 117 Bibl. 
nove mss. 

(ᾳ) Lib. II, cap. 2, 8 13, p. 510-522, et in Allatii 
Grecta Orthodoxa t. I, p. 390.395. 

(r) Passim eo nomine in Pachymerem Allatius 
invehitur, ut de consensu lib. it, c. 15, 8 15, p 
781, et lib. n, cap. 2, 8 11, p. 509. Favet utique 
schismalicis, causam. eorum ubique etiam vecte sen- 


sii sit, nec obscure tuetur. Idem amen sincerus 
aecuratissimusque rerum avi iwi Byzaninarum 
scriptor dicitur a Stephano de Altimura sive Mi- 
chacle le Quien in ponoplia contra schisma Gre- 
corum p. 369. Georgii Pachymeris responsionem ad 
calumnias Georgii Cyprii allegat Nic. Comnenus p. 
257 Prenot mystagog; ejusdem suggesiionem de 
officio diaconi patriarchalis, p. 998. 








421 
”λλον μὲν ἄνδρα ζωγραφεῖν ἴσως θέλων 


Καὶ τῷ θεατῆ γειτνιῶντι δειχνύειν 

Ἐκεῖνον αὐτὸν iv σοφῶ κεκρυμμένον, 
Συνηγόρους ἂν εἶχον εὐθὺς τοὺς λόγους, 
Ὡς xai πνοὴν κιρνῶντας loy ov τοῖς τύποις. 
Ἐπεὶ δὲ σου θανόντος, à S λάσκαλς, 
Δοκοῦσι vexpal τῶν λόγων αἱ χάριτες, 
Δέδοικα μὴ δύσφραστον εἰσοίσω xpótov 
᾽Ανδρὶ σοφιστῇ, καὶ παθῶν ἐλευθέρῳ. 

Πλὴν el περιὼν ἐξ ἀτύφου καρδίας 

Καὶ τῶν ἁμαθῶν ταῖς βαφαῖς ἐπεχρότεις, 
Ὡς ἂν ἔχει πρόθυμον 1 φύσις ὀρόμον. 

Νῦν τάφον οἰχῶν, xal σιγῆς λίθον στέγων 
Καὶ βιθλίων ἔρημον εὑρὺν πυθμένα, 

lioc ἂν παρ᾽ οὐδὲν τοὺς ἐμοὸς ἄγεις λόγους, 


Καὶ ταῦτα μικροῦ αυντελευτῶντας χάριν ; 


Αλλ’ Qv πόλεις πενθεῖτε χοινῃ τοὺς νόµους. 


Ὁ γὰρ παρ) ὑμῖν εὐσεθὴς Δημοσθένης 
Τῆς ῥητορικῆς οὐ σκαλεύει τήν φλόγα, 
M3, χέρσος ὀφθεὶς τῶν δικαστῶν ὁ θρόνος 
Ἔγκεντρο, ἐνδίδωσι λημμάᾶτων βάτον. 
"Og pe, πῶς τοσοῦτον Spears χρόνον ; 
"Dodda γράφειν σε δευτέραν δέον, 

Καὶ τὴν παλαιὰν ὄυσπρα οὔσαν δακρύειν. 
Et μὴ γὰρ ἦν ἐκεῖνος Ev ιδασκάλοις 

Ὁ νῦν σιωπῶν, καὶ χαθεύδων ἐν τἀφῳ. 
Τίς Ἂν τὸ βαθὺ τὴς πλοκῆς λύσας Y qoc 
'Avfxz λαμπρὰν τῆς γραφῆς τὴν αἱθρίαν ; 
Νῦν xai σὺ νῦν τέθνηκας, à γέρων Πλάτων’ 
Οὐ γὰρ μετεμψύχωσις, οὐδὲ Σωκράτης. 
ΓΤλώττης δὲ ταυτότης σε, xal τἔχνης κράτος 
Ἔμπνουν καθαρῶς ὠργάνουν ttp χειμένῳ, 
Αριστότελες. ἆρα κομπάζεις ἔτι; 

Καὶ μὴν χρυθῆναι δεῖ os, xal σιγὴν ἄγειν, 
Κλύσαντα σαυτοῦ δυστυχῶς τὰ βιθλία. 

'O γὰρ xatx as τεχνικὸς διδάσκαλος 
Ἄριστον ἐκτήσατο, xal φίλον τέλος 
Αναλυτικῶς εχδοθεὶς τοῖς Πατρασιν. 

Ρώμη νέα, στέναζε, καὶ θρήνους πλέχε,. 

Τῶν γὰρ λόγων ὁ κόσμος clc γῆν ἐκρύθη. 
Πλὴν el πάλιν αἴσθησιν ctc λόγους ἔχοις, 
Παχυμέρη, πρόελθε, καὶ λογογρᾶψει, 

Καὶ τοὺς τὰ µαθήµατα συνθέντας νίκα 
Καινὰς ἐπ᾽ αὐτοῖς ἐκδιδάσκων εὑρέσεις. 

Ἵνα δὲ τὰ πρέποντα συλλήθδην φράσω, 

Ὅ συλλογος πᾶς τῶν σόφων χόπτεσθέ µοι. 
Ἡ yap χιθωτὸς τῶν καθ᾽ ἡμᾶς βιθλίων 

Εις τὴν κιθωτὸς τῆς φθορᾶς ἀνετράπη. 
Δικαιοφύλαξ, εἰ µέτεστί σοι πάλιν, 

θεσµων φυλακὴ, καὶ βραθεύεις ταῖς δίκαις. 





NOTITIA. 499 
À θέσπιζε, δογµάτιζε, τὰς στάσεις λόε 


Τὴν ἀπροσωπόληπτον ἐξάγων κρίσιν. 
Ζῆλος γὰρ ὁ πρὶν οὐ συναπἐθανἑ σοι. 

"Ap' οὐχὶ καὶ ζῶν τὴν τελευτὴν ἐσκόπεις, 
Καὶ τόνδε καλῶς ἐτραγῴδεις τὸν βίον. 

"Q κύχνε Atuxk τῷ πρεπώδει τοῦ χρόνου, 
"Exeivo οὗτος xai τοσούτων φιῦ | πόνων 
Τὸν τοῦ τέλους τρίπηχυν ἀνθείλον τάφον. 
"D γλῶσσα δεινἡ, καὶ Πραφῶν θεῖον στόμα, 
Καὶ νοῦ καθαρὲ. ποῦ ποτ’ ἐχρύθης ; λέγε. 
Ἰδὼν ἔγωγε, φησὶ, τὸν θνητὸν βίον 

Ὡς ἔστιν οὐδὲν ἢ σκιᾶς ἴνδαλμα τι 

Καὶ φάσμα ῥευστὸν ἐν µετάρσει Βὐρίπου, 
Καὶ πομφόλυξ, καὶ τέφρα xat καπνοῦ χύαις 
Η παιχκτὸς ἀστράγαλος ἐν µειραχίοις͵ 

"H κύθος ἑστὼς sic ἀσύστατον βάσιν 
Παρῆλθον εἰς τὸν δεῦρο τῆς ταφῆς τόπον, 
᾿Αναμένων σάλπιγγος ἐσχάτης «τύπον, 
Ὑφ' ἧς ἐπαρθεὶς εἰς συνάντησιν φθάσω 


B Τοῦ τὴν χτίσιν κρινοῦντος ἔνδικῳ λόγψ. 


Τὸ γοῦν ἀφιλόκομπον ἐνθάδε γράφων, 
Σιγᾷ τὰ σεμνὰ τοῦ γένους ἀθύρματα, 

'Il γὰρ ταπεινὴ, καὶ πατουµένη κόνις, 
Κὰλ ἐκριπισθὴ, καὶ πρὸς αἶθέρα δράµῃ, 
᾽Αλλ’ οὖν πάλιν χάτεισιν οἵάπερ χόνις, 
Ὅταν ὁ χλωστὴρ τῆς ζωῆς παραδράµῃ. 
Βίθλοι δὲ πᾶσαι, καὶ λόγοι, καὶ σχήματα. 
Καὶ συλλογισμοὶ, προτάσεις, καὶ τάσεις, 
Βἰς οὐδὲν lisecoons, ὡς ὄναρ µόνον. 

Ἡ δὰρ τελευτὴ συμπεραίνει τὸν βίον 

Βις τὴν ἀναπόδειχτον εὐτηρίαν. 

Eo δ’ ἀλλὰ μὴ θαύμαζς τῶν ἄλλων πλξον 
Αὐθαίρετον πενίαν, ἦθος µέτριον, 

Βίου «s παντὸς ἐμμελῖ µουσρυργίαν, 
Καὶ τῆς ψυχῆς τὸν φθόγγον, st forie, EEve, 
Δι) οὗ τὰ δεινα τῶν παθῶν ἦγε ράση 


᾿Αύρας μουσικῆς ἐκμιμούμενος τόνους. 


Ὡς εὖγε σοι γένοιτο, καὶ τῶν νῦν λόγων, 
Τῷ µυσταγωγῳ τῶν συφῶν παιδευµάτων. 
Οὐ γὰρ σιωπᾷ, ἀλλὰ κανταῦθα πλεον 
Τῆς ἀρετὴς τὸ χρῆμα δειχνύεις ὅσον. 
Ὥστε σχεδὸν ζῃς, xat δοχεῖς τι συγγράφειν, 
Οικῶν, σοφιστὰ, τὴν στοὰν τὴν ἐσγάτην 
Καὶ τὴν περισπούδαστον ἀποδημίαν 

"H τὴν πρὶν ᾿Αθήνῃσιν ἀχαδημίαν. 
Ἔγωγε ἅ μάλιστα νῦν μαθὼν ἔχω 

Ότι olxatotc, ἂν τελευτῆσαι φθᾶσῃ. 
"Ἔσται πρὸς ἀνάπανυσιν, ὃ Tog) λέγει, 
Καὶ t3 χαθαρὸν, xai παθων ξένον βίον, 
El; φως μετελθὼν εὐτυχῶς ἐς ἐσπέρας. 





NOTITIA ALTERA 


(Fabric. Bibliotheca Greca ed. Harles, tom. VIT) 


Georgius Pachymeres, Canstantinopolitano patre exule, Nice circa A. C. 1242 natus ibique educa- 
tus, et postea undeviginti annorum juvenis (a) Constantinopolim, a Mich. Camnemo Paleologo a 4264 
cuperatam delstus, animum omni genere doclrine imbuit, muneribusque insignibus in Ecclesia et 
aula CPolitana functus, diaconum, patriarche ἱερομνήμονα et. πρωτέκδικον et. imperatoris δικαιοφύλαχα 
gessit. Manuelis Phile preceptor fuit, qui fumus ejus carmine Greco iambico deploravit, quod exhibet 
Allatius (in Diatríba supra). A Petro Halloisio vere calhotici elogio mactatur qu. 2, de soripiis Din- 
nysii Areopagite : quod Allatius (b) ipsi invidens : Non potuit, inquit, esee catholicus qui schisma 
(Grece puta Ecclesie) propugnavil οἱ contra Romanam Ecclesiam scripto etiam defendit. Certe Δατι- 
νόφρων non fuit, et patriarchis, Latina fautoribus Ecclesie, Josepho, Joanni Vecco et Gregorio Cypiro 
strenue sese oppoauit. Vitam non diu videtur produxisse ultra A. C. 4310 (quanquam Lambecius tom. III, 


(a) Pachymeres ipse sub inum Hist. Allatius — p. 839 sqq ; Saxius in Onom. Ἡ, p. 327 (Hanr.) 
De Georgiis, p. 305 ; Hanckius De scriptoribus Hist. (b) Allatius Ds Georgiis p. 373, et De consensu 
Byz, lib. 1, cap. 31 : (ΕΑΒΑ.) — Jac. Bruker Híst. utriusque ecclesie 11, 15, 15, p. 781. 
crit. phil. tom. III, p. 545. Hamberc. Z. N. IV, 


423 GEORGIUS PACHYMERES 42 


pag. 237 (c), et tom. VII, p. 71 (d), eumque secutus Neselius ait, eum anno 4340 obiisse). Neque enim 
post illud temporis in Historia CPol. memoratur, et Historiam suam continuasset saltem ad finem imperi, 
Andronici, a. 1332 denati, neque in anno ejus xxvi, a. 1308, subtitisset, si tam diu nltra ejus non 
modo etatem, sed junioris quoque Andronici annum undecimum imperii annos suos proximus centenario 
produxisset., 

Exstant ejus Historie Bysantinz libri XII de rebus per annos ΧΙΙΣ gestis, a tempore nati Michaelis 
Paleologo, A. C. 4258, Andronici Paleologi (senioris) usque ad a. 1508, qui fuit annus etatis ejusdem, 
Andronici xLix, imperii xxvi. Est autem opus biparlitum ; nam priores sex libri res Michaelis Paleologi 
ante imperium et ipso imperatore gestas complectuntur ; posteriores libriseptem tradunt qua Andronico 
imperitante &cciderunt per annos sex et viginti. achymeris et imperatarum, Michaelis atque Andronicis 
quemadmodum et Theodori Lascaris junioris (cujus et ipsius res in priore parte Historie Pachymere- 
aLtingit) icones, e ms. codice expressas, Hieronymus Wolfius premissit (e) suo Nicephoro Gregore. 
Basil. 1502 fol., recuso Paris. 1567 fol,, Francol. 1568 fol. Idem ad voluminis calcem argumenta capitum 
Historie Pachimeriane, ex eodem codice ms. bibl. Augustane verse a se Latine exhibet. Fragmenta 
quaedam, qui in Augustano codisse ms. deesse Wolfius admonuerat in Synopsi libri v Greece vulgavit 
Dionysius Petavius, ad calcem Breviarii historici Nicephori, patriarche, Paris. 4646, 8. Plura Pachy- 
meris Historie, tum adhuc inedite, loca Grece produxit Allatius in euis scriptis precipue in notis ad 
Acropofitam a. 1651 Lutetice excusis. Primus totum opus e bibl. Barberina cod. 163, 164 in Incem pro- 
tulit Petrus Possinus, S. J., vertitque Latine, οἱ cum versione sua actribus observationum libris vulgavit 
Rem. 1666 οἱ 1669, fol., duobus voluminibus, que rarius, quam esteri scriptores Byzantini, Parisiis 
excusi, occurrunt, et centum amplius marcis Lubecensibus venduntur. Priore volumine libri sex de 
Michaele Paleologo, posteriore septem de Andronico continentur. Ex observationum vero Possinianarum 
libris tribus primus glossarium verborum obscuriorum exhibet, secundus notas et castigationes, tertius 
chronologiam, cui jungende rarissime itidem obvie Mauritii Davidis, presbyteri Divionensis, animadver- 
tiones Chronologice in Pachymeris Michaelem Palaologum, quas in Bovinii notis ad Gregorem laudari 
vidi, in ipsas necdum incidi. (Rec. Venetiis in corp. Byzant. script. vol. XIII et XIV, v. supra, p. 924) 
dem Boivinus p. 760 monet, opera pretium fore, si quis editionem Romonam Pachymeris conferat cum 
codice ms. regio 2548 scripto A. C. 1448 (f) quem possimus haud vidit, uti nec mutilum Augustanum, ex 
quo Hieron. Wolfius argumenta, de quibus supra dixit, protulit. Nescio, an de hoc Pachymere accipien- 
dum sit, quod Latinius tom. 1, epist. pag. 102: Sirletus, inquit allatum esse etiam recens Geor- 
gium quemdam variarum rerum scriptorem, qui, cum multa de primz mole philosophis tanquam  censer 
pronuntiavit, plurima. etiam Aristotelis loca obscura illustravit. Quandoquidem Latinis haud favet, itaque 
parum zquus historicus appellatur Allatio lib. De consensu pag. 759, qui tamen alibi (g) stylum Pachy- 
mere laudat ; ceterumnotat, inter Lollianum codicem in bibl. Vaticana, et Barberinum, quum emenda- 
tiorem et charactere antiquiore atque elegantiore descriptum testatur, maximum non tantum in verbis 
8ο modo dicenti, sed rerum narratarum etiam quandoque ordine inesse discrimen, ut verisimile sit, 
Pachymerium duas sue Historie editiones tempori 8ο genio inservientem conscripsisse, ideoque ex 
triusque multa errata corrigi, obscura illustrari, mutila suppleri, ac demum historie corpus unum perfe- 
ctum ac integrum posse absolvi. Cum, idem mss. codices ejus lem Historie, mutilum Venetum in bibl. 
S, Marci, et Scoriacensem, et ex Possevimo (qui male male Gregorium pro Georgio appellat), tertium 
bibliotheca Patmi insule, quartumque regis Christianissimi commemoraseset, Est et apud me, inquit, 
integra et optime note (FABR.). — In cod. Escorialensi (teste Pluero in Itin. per Hispan. pag 170), in 





(c In indice rd vol. 11, p. 611, de codice X, qui 
continet Psatterium totum cum catena ex operibus 
variorum vel, scriptorum ecclesiast., in his Pachy- 
meris,contexta, quem recenset Lambec. in vol. cit., 
p. 93 sqq. (Hanr.) 

(d) Seu pag. 153 ed. Kollarii, cujus notam confe- 
69. Ibi cod. recensetur 33 qui comprehendit Geor- 
qii Pachymeris expositionem totius Organi Aristotelis, 
s. omnium ejus librorum, quiad logicam pertinent, 
Lambecius itidem in nota Α, p. 455 :» Protecdicus, 
ait, suscipiebat captivos de clero in causis crimena- 
libus, et de iis judicabat, providebatque ne quis iis 
injuriam faceret. (HARL.) 

(e) Imagines Pachym. neo non imperatorum, 
Michaelis Paleologi gen. et Andronici Paleologi sen- 
eri incisas exhibet quoque Lambec, ad p. 455. vol. 
comm. VII. De cod. Hugust. Vind. v. Heiseri cal, 
p. 68. (Han) 

(f) Montfauconus Paleograph. Greca, p. 79, 
Fabr. In catal. codd. París., bibl. publ. II, p. 393, 
numeratur cod. 1724, Georgii Pachymeris Historie 
Byzantine libritredecim : prefixus sex priorum 


index : exaratus vero dicitur &. 1443, Lambecius 
quoque in Comm., VIII. p. 1087 Kollarii dolet 
Possino de fuisse cod. Cesar. 67 (quem Lamb. a 

ag. 1066 copiose recenset), in quo sunt Gregorii 

ypri epistole, ex quibus multa necessaria potuis- 
gent haurici, et Historie Georg. Pachymeris, operis 
difficilis, obscuritatem magis illustrari. Ex eodem 
cud. publicavit, p. 1689 sq. ad supplendam Histo- 
riam Georgii Pachym., lib. II, cap. 9, formulam so- 
lemnem, qua patriarche, Gregorio Cypro adversarii, 
proniiserunt, ipsum publice declaratum iri ortho- 
doxum et prorsus liberum ab omnilabe et suspi- 
cione prave doctrine, si is prius scripto pollicere- 
tur, se, posit acceptum iliud innocem ie suse testi- 
monium publicum, sine mora dignitate patriarchali 
se abdicaturum esse — In cod. 39, vol. VII, p. 819 
est fragmentum Georgii Pachym. philosophicum, 
περὶ ὕλης καὶ εἶδους. κεφ β’, in oujus initio Georg. 
dicitur σιλόσοφος xai διάκονος κληριχὸς b ποµνηµα- 
τογράφος καὶ πρωτέκδιχος της χαυολικῆς µεγανης 
τοῦ Χριστοῦ Ἐκχλησιας. (HARL.) 

(g) Allatius de Georgiis. p. 368, 369(supra col 413). 





"um 


425 NOTITIA. 420 


cod. Venet. Marc. A04 (secundum cat. Gr. codd. p. 196, postremus tamen liber mutilus est), Pachym 
Romane Historie libri duodecim priores. — Secund. Montfauc. B. bibl. mss. Rome in B. Vaticana 
Georgii Pachym. Chronicon. (I, p. 10. 4.) — Paris. in bibl. Coislin. codd. 138 — 143, qui sex olim uno 
tenore CII inscripti erant, libri xiu. In primo cod. sunt tres priores libri: usque ad finem cap, 16, in 
adversa pagina habetur versio Latina, diversa ab ea, quam adornavit et edidit Petrus Possinus; aliquot 
item in margine scholia, qua in edito non comparent. Quomodo differant librorum nuineri ab editione 
docet Montfanc. in bibl. Coislin. pag. 209 sq. — Georgii Pach. Historiam editurus erat cum versione 
Lat. notisque Matias Berneggerus, atque maximam laboris partem profligarat ; at vano Tarini, novam 
quoque edit, molientis, slrepitu, auctoritate Rigaltii, denique morbi vehementia motus abjecit suum 
consilium:qua de re plura scripsit ad varios amivos in epistolis, ab Heumanro publicatis in Pcecile 
tom. 1I, p. 219, sqq. impriinis p. 240 sq (Hanr.) ' 


De Sapientia Indorum, quam — Latine a. se. versam e. Grzco. Possinus Pazhymerz. priori -- 
Michaeli Ῥαϊκοίορο subjecit ymers priori volumini, sive 


Specimen sapientie Indorum, sive dialogus inter Absalonem, Indorum regem, et gymnosophistam 
quemdam, per fabulas scite confictas,animi eui sensa ei pandentem moresque instituentem,quem Possi- 
nus, utpote 8 Mich. Paleologo, apud Pachymerem singulariter commendatum, priori Pachymeris tomo 
Latine subjunxit, ab eodem versus est e Greeco codice Allatiano Simeonis Sethi (h), qui in Graecum ex 
Arabico transtulit circa a. C. 41100, in gratiam Alexii Comneni inip., postea Grece ex codice Holste- 
niano,qui exstat Hamburgi in bibl.Johannea, bunc eumdem librum,sed passim a Possiniano differentem 
Grece cum nova versione sua Latina vulgavit Sebastianus Godíridus Starckius (i), Berolin. 1697 8. 
Titulus in Arabico est Calila οἱ Dimna, (j) cujus editionem promisit Tho. Hyde pref. ad lib. De 
ludis Orientalium. In Greco Στεφανίτης xa! ἰχνηλάτης, quasi coronatum eL investigatorem dicas. Liber 
jucundus et utilis lectu, referlusque fabulis lepide et ingeniose excogitatis, quibus malitia, fraudes et 
stultitia hominum, in vita communi et in aulis frequens, ad vivum depingitur.Dicitur scriptus ante duo 
amplius annorum millia,Indorum lingua (k),et deinde in gratiam Chrosrois, Persarum regie(vero nomine 
Nouschiruan sive (1) Nuschi-ranan, Justiniano imp. coevi). Persice (m) versus a Peroze, sive Perzoe 
medico (alii Stephanum Edessenum appellant). Nec minus Syriace (n),atque etiam Arabice (o),et iterum 
Persice (p) ex Arabico, tum ex Arabico Turcice (ᾳ), atque, ut dixi, Grece, que interpretatio in codice 


(h) Claruit hio Simeon Sethus, imperitantibus 
Michaele Duca,Nicephoro Bolaniata et Alexio Com- 
neno et in ms. regis Galli; 41261, vocatur πρωτο” 
θεστάρχης τῶν Αντιόχου, h. e. Protovestiarus n 
palatio Antiochi CPolitano, de quo Cangius in CPoh 
Christiana, lib. II, sect. 16, n. 5, et ad Zonaram, 
pag. 46. Male inde ab Allatio de Simeonum scri- 
ptis, p. 181, vocatur Simeon Vestus et. magister 
Antiochenus. De aliis hujus scriptis post. eumdem 
Allatium accuratius dicam infra libro VI, uhi ad 
Medicos pervenero. (FAsn.) — Add. Fr. X, vol. X, 
p. 324 "T. et qui ego adnotavi ud vol. I, p.650 8j., 
in not. (Hanr.) 

(i) Obiit Berolini a. 1712, nec sine merito lau- 
datur a B. D. Abrahamo Hinckelmanno prefat. ad 
Alcoranum, Arabice primum Hamburgi editum, in 
quo edendo Hinckelmannum juvit, Arabica prius ab 
eo edoctus. Debemus huic Starckio preterea, ut 
orationes quasdam et pref.ad Andree Mulleri &rei- 
fenhagii Alphabeta omittam,catalogum mess. maxi- 
mam partem orientalium, laudati Hinckeltnanni : 
apecimen versionis Coranics,et versionem Germa- 
nicam libri Io. Lockii de liberorum educalione,nec 
non biblia Hebraica forma minima ct typis minu- 
tissimis excusa Berolini, quibus immortuus cst. 
Nam Photio contra Manichizeus, historire Alexandri 
Magni Hebraice, quam Plolemeo Lagi codex ms. 
tribuit, et aliis, quz moliebatur, fata viri docti in- 
tercesserunt. (FABn.) V. acta erui. 1697, pag. 379 
eqq. et Heumanni Acta philos., tom. 11, p. 187 sqq. 


(4) Saphadius commentario ad carmen Tograi 
apud Hydeum prolegom. ad lib.De ludis Orieutat. 
d. 3: Tria sunt, quibus excellant Iudi, quibusque ré- 
liquos homines praverlant, Liber Culcila et Dimna 
ludus Shatrangi, el novem figura numerariz. , 

(I) Vide Herbeloti Bibl. oriental. in  Nous- 
chi7van. 

(m) Simeon Sethi pref. Confer B. Tenzelii mo- 
natl. Unterredungen, ann 1605, pag. 710, et a. 
10697, p, 572; Possimum, ad Pachymerem, tom. II 
p. 482 seq. . 

(n) Ebed Jesu in catalogo, cap. 461, auctorem 
Syriacee versionis libri Calaileg et Damnag, ex In- 
dico facte, laudans Bud Peridiotam. 


(0) Arabicam vereionem ms. in bibl.Mazariniana 
memorat Abraham Ecchellensis notis ad catalogum 
Ebed Jesu, p.87,a8tque ex IamaelisSchiahinsciah ili- 
atoriagentium narr.t librum Clilah et Damnahcom- 
positum esse ab Isamo.quinto Indorum rege: Ara- 
bice autem redditua ex [Indico trecentis ante Alexan- 
drum Macedonem annis.Habhuit etiam Arabice,sed 
ex recentori longe versione B. lHlinckelmannus 
noster et Hydeus. Verisimile enim est hisce codi- 
cibus,quemadmodum et in Mazariniano extare ver- 
sionem Arabicani factam e Persico, jussu chalife 
Abiafari Almanzoris. 


(p) Hanc fortasse ex Oriente secum attulit Chri- 
Bianus. 


(HARL.) 

(j) Nomina hec duo Thoum, que sect. I et Π 
loquentes inducuntur. θῶες genus animalis vulpi 
simile etin Asia atque Africa non infrequens, de 
quo Bochartus IIT, 8 et 12, Hieroz., pag. 694, 801 
sed. 804. (FAnR.) θὼς est Persarum Sehakal ; canis 
aureus ap. Lineum. V. meam et cel. Schreb eri not. 
ad Theocriti idyll. 1, v. 71, et. in Indice ad voc. 
θὼς, lian. De nal. anim. 1, cap.7 ibique Schnei- 
der. ^* Hardum. ad Plin. H. N.VIII, cap.34.(HARL.) 


PATROL. GR. OXLIIT. 


(q) Persici et Turcic:ze interpretationis bina sibi 
exempla mss. ad manus fuisse testatur pref. ad 
Lexicon suum Franciscus a Mesgnien Meninski,illa 
scilicet, qum in bibl. Vindobonensi asservantur. 
Turcieam sub titulo Humatus Name sive Speculum 
principum habuit etiam Golius et notis illustravit, 
ut in catalogo ejus mss. adnotatur. Catalogum co- 
dicumorientalium bihl. Vindobonensis idem Menin- 
skius concinnavit, ubi nuin. 145 versio illa a sin- 
gulari elegantia commendatur. 


14 


A97 


GEORGIUS PACHYMBRES. 


428 


bibl, Vindobonensis refertur ad Secundum (7), philosophum,quam alii codices, ut Augustanus, Florenti- 
nus, Bodleianus, Leidensis, Holstenianus, Allatianus [Paris. n. 2231,bibl. publ.) aliique referunt,ut jam 
dixi, ad Simeonum Sethum (s). Hebruicam versionem (t) Rabbi Joelis memorat Germanica et Italica: et 
nescio quis Starckio spem ejus fecerat,membrana eleganter ante aliquotsecula descriptseeet multis ima- 
ginum ornamentis conspicue.Latinam ex Hebraica vidi apud Jo.Philippum Palthenium,üryphiswaldea- 
sis academie, cum viveret,decuset a multis annis mihi junctum amicitia, qui editionem ejus parabat,et 
dedisset haud dubie, nisi morle ab hoc et majoris momenti aliis preclaris conatibus exclusus,vel potius 
iot et tantis,quae patriam ejus ab eo tempore vexarunt,calamitatibus prereptus fuisset.Vidi autem excu- 
sam sine anni nota in forma folii, hoc titulo : Directorium humanae, vitae, interprete Joanne de Capua (u) 
Vidi etiam duplicem Italicam (v) versionem, diverso tempore excusam, et tum inter se, tum α Greco 
mire differentem. Differt itidem a Greco plurimum, licet fabulas et apologos multos eosdem habeat 
Gallica versio Gilberti Gaulmini, ex Persico Nasralle Ben Muhammed a. 4644 composita οἱ Paria. 4698, 
12, atque in Belgio resusa aub titulo Les fables de Pilpay (x), philosophe indien, atque inde in hac urbe 


gtianus Ravius, in cujus spolio Orientis Centur. 1, 
num. 20, Liber Licus εἰ polilicus titulo Clile 
εἰ Dimnz Persice. Havii codicem extare in bibl. 
Berolinensi, testatur Starckius pref.ad Sapientiam 
Indotum,qui preterea notat,occurrere Persgice ms. 
Vindobore in bibl. Cesarea n. 137, et. Vratislaviee 
et Lugduni Batavorum, fuissequo inter libros 
Golianos. Alterius etiam meminit interpretationis 
Pereice Huctius De fabulis Romanensibus, pag. . 
Califam Abiafarum Almanzorem deinde aiunt hunc 
librum ez i«t0male Persico Arabice reddi jussisse : 
alium ez Arabico in Persicum denuo vertisse, posi- 
que has interprelalione Persicas aliam elaboratam 
esse,a superioribus diversam,ad quam tamen Gallica 
(Gaulmini,gub titulo fabularum Pilpei) interpreta- 
Lio sit exacta. Herbelotus Bibl. orientali, p. 118, 
Anvuar Sohailí,leslumiéres de Canopus. C'est le 
titre d'un livre forl. (ameuz. duns tout. l'ürient, que 
Hassan ben Sohail, Εσίρ du khalife Almamon 
traduisit du persien en. araba ; c'est. pourquoi il 
lui donna son nom : car Sohail, en arabe, signifie 
l'étoile de Canopus. Cel ouvrage est originalement 
écril en indien, αἱ a porlé. yremiérement le nom de 
Testament de Houschenk, ancien roi de Perse de la 
premiére dynastie, et celui de Glavidan Kird, c'est- 
a-dire la sagesse de lous les siécles. 1l fut. premiére- 
ment truduil de ἰα lanque indienne en la. langue 
pehelevienne, qui est celle des anciens Persans, par 
Buxrovieh , médecin du roi Cosroós, surnommé 
Nouschirvan, que ce prince avait envoyé expres aux 
Indes pour recouvrer ce livre. Cette traduction porta 
le nom persien de Humaioun Nameh. livre auguste, 
Aboul Mauli mit celte traduction en langue perstenne 
moderne: mais son. travail fut retouché et. enrichi 
par Haussain Kaschesi, et porta depuis le titre de 
Cali!lah u Damna, aussi bien que celle qui été faite 
en langue turque pour le sulian. Soli;nan.Car. c'est 
un dialogue entre deux animaux,auxquels on a, donné 
ces deux noms propres. Ces animauz. s'appellent du 
nom de leur espéce schacal, εἰ nous m'avons rien 
dans ces pays-cy.qui en approche plus que le renard, 
soit pour la figure, soit pour l'instinct. Idem, p.245; 
Koddemir dif, que le livre Calilah u Damna fut 
composé en faveur de Baharam Schah penultime 
sultan de la dynastie. des. Gaxnevides, prince d'un 
frdn-grand. mérite, et qui. [avorisait beaucoup les 
gens de leltres. L'auteur du Lebtarikh (confer Schic- 
Kardi Tarich, p. 144 seq.) écrit dans la Vie de ce 
méme prince qu'il aimait extrémement les. lettres et 
ceux qui en faisaient profession: que l'on lui dédia 
lusieurs beauz | ouvrages, et entre autres celui de 
Kalilah et Damnah, composé pur Nasvallah, fils 
d'Abdelhamid, en l'état que nous le voyons aujour- 
d'hui dans la langue persienne en. prose, et que ce 
fut le poéte Rondeki qui le mit depuis επ vers. C'est 
ce méme livre, lequel a été traduit en langue turque, 
et qui porte le tilre d'Anvar Sohaili, les lumiéres de 
Sofail. eu de l'astre qui porte le nom Canopus. 
(r) Vide Lambecium, lib. VI, pag. 119 [pag. 272 
8q. Kollar.] 


(s) Id. Lambecius, lib. v, p. 241 [p. 405.— edit. 
Kollar.] Starckius prefat. $23. Possinus in pref, 
ad Sapientiam Indorum et glossario, tom.I Pachy- 
meris, voce ἵχνηλάτης, Allatius de Simeonibus, 
p. 183 seq. et de Georgiis, p. 345, ubi Georgii Ce- 
ramei jambioica in Simeonis Sethi Stephaniten et 
Ichnelaten commemorat. (FagR) Kollarius, l. c., 
pag. 495, notitie Fabric. ea, qure sequuntur, addi- 
dit : « Turcice versionis, PHumajun Nabe inscri- 
pte, auctor est Aali Tschelebi, Philippopolitanus, 
Turcarum disertissimus. in Hispanicum idioma 
Turcica versionis caput primum convertit Vincen- 
tius Bratuti, Ragusinus, atque in lucem protulit 
Madriti hac subepigraphe:Espejo politico y moral, 
para principes, y ministros, y todo genero de per- 
Bonas. Traducido de la lengua turca en la castel. 
lana. Por Vicente Braluti Haguseo,interprete de la 
lengua turca de Felipe Quarto el ΜΕΡΗ rey delas- 
Epanas, etc. Parte primera, en Madrid, nor Do- 
mingo Garcia y Morras, anno 1654, in 4. Fest, ut 
j&m monui,solummodo caput primum celeberrimi 
hujus operi, ex quatuordeciu cann. constantis. 
Utrum cetera a Bratuto iypis edita, vel saltim 
conversa fuerint, mihi quidem non liquet. Laci- 
mam bene longam Persico, Turcica et Hispanice 
versionis, tironum gralia, protulit Meninskius, 
grammatice sus Turcice, a. 4680 Vienne edite, 
adjactam. Nos in eadem Meninskiana grammatica, 
excitationibus analyticis aucta, atque a. 1796 
Bub prelum revocata,versionis Turcice apospasma- 
tium quoddam una cum analysiet versione nostra 
vulgavimus tom. altero, p. 243.» Hactenus Kolla- 
rius (HARL.) 

(^) De hac confer Wolfii bibl. Hebraicam, tom 1, 


ag. 408. 

(u) Titulus unius est: La moral philosophia del 
Doni trata da gli antichi Scritleri, o vero (a philo- 
sophia de sapienti antichi sciitta da Sendebar mora- 
lissimo philosopho [ndiano εἰ tradotta nella lingua 
Toscana da gli academici Peregrini ; Venet. 1552, 
9, additis figuris siveiconibua, qua) in editione 
l'errat. 1610 8, desiderantur. Altera versio illa 
ipsa, quam Allitius inspexit, lucem vidit Ferrarie 
8. 1582, 8. Lelo Demno (its male, pro Calilah u 
Damnah) del Govereo de regni, sotto morati es- 
sempiati animali ragionanti ira. lore, tratti prima 
di lingua ltaliana. 

(v) De hac versione et editione, de auctore ipso 
variisque versionibus etc. copiose agit Fraytag in 
Appar. liter. 1, p. 106 — 118 (Hanr.) 

(z) [n catalogo bibl. Leidensis pag. 304, et in 
Herbeloti bibl. oriantali pag. 200 et 455 vocatur 
Bidpai,quod nomen interpretantur medicum mi- 
scricordem. Sed llebeloii verba ascribenda sunt: 
Homaioum |. Namch, ou Ilumatoun, Nameli, le livre 
Hoyal ou Auguste. C'est la traduction Ῥεγείεηπε du 
livre intituld Kalilah ve Damnah. Ce livre, qui n'est 
qu'un (issu d'apologues ct de fables tirées des proprit- 
lés desanimauz,[ut composé par un philosophe indien, 
nommé Bidpai, pour un roi des Indes, qui portait le 





4?9 NOTITIA. 430 


quoque Hamburgi a. 1707, 42. cum JEsopi fabulis subjecta prelo. In his recentioribus editionibus judi- 
cio viri eruditissimi, dum Gallica elegantiora dare voluerunt, de veteris prestantia non parum detrivere : 
on a gáté l'ancienne version en le mettant en meilleur francois. Ceterum jampridem Antonius Gallandius : 
spem fecit plenioris longe Gallice editionis videnda, siquidem is nactus est Turcicam versionem, editis 
Pilpei fabulis quarto tanto ampliorem atque adeo integram ejusdem libri factam e Persico, cui titulus 
Humaioun Nameh, hoc est liber imperialis sive regius, quoniam artem imperandi libro illo contineri 
Orientales sunt persuasi. Castellana sive Hispanica versio in prefatione ad Italicam memoratur ; Gerrra- 
nica vero, que ex Latina Joannis a Capua composita esse traditur auspiciis Eberhardi I, ducis Wirtem- 
bergici, sepius lucem vidit, atque a Starckio memorantur editiones Ulm. 41483, fol (y). Beyspiel der alten 
Weisen von Geschlecht xu. Geschlecht, et. Argent. 1525, fol. das Buch Weisheit darin ertenet wird der Welt 
Lauff, et sine loci notatione 1547, 4 der alien Weisen Exempcl, Spruche und. Ulerweisungen : et Fran- 
cof. 1565. 8, das Buch der Weisheit der alten Weisen von Anbeginn der Welt von Geschlecht. xu Geschlecht. 
Belgica denique Zacharia Heins, Zwollv:e, 1623, 8, woorbelselas deoude wysenuyt d'Iudisebe spraaske in 
d'Arabische, eto. [Ad omnetn hunc locum ef. priefatio ad libellum inscriptum Στεφανίτης καὶ ἴχνηλάτης 
e cod. ms. bibl, Acad. Upsal. edita et Latine sersa, dissertatione acad, quem. — presidio Jo. Flodoro, 
Prof. etc. publ. examini gubmittit. Petr. Fabian | Aurivilius, — Ups. 1780, 4 Beck. 


Alia Pachymeraz scripta edita. 

Praeter Histor.am Byz. de qua dixi, et de cujus editione Possiniaua consuli eliam potest Jo. Gallesius 
in Ephemeridibus eruditorum, Paris. 6. Dec. 1666 et 2 Martii 1671, exstant non minus typis exscripta, 
eodeirr Georgio Pachymere auctore : 

{. Paraphrasim operum Dionysii Areopogilz. ad Athanasium patriarcham tum Alexandrinum, in qua 
Maximum fere semper secutus est, ila ut Pachymerem mon magnis Dionysii, quam Maximi fidissimum 





nom de Dabschelim. ll est rempli de préceptes moraux 
et politiques. Nouschirvan, roi de Perse, envoya son 
médecin. nommé Buzrvieh. (hic in Graca versione 
vocatur Περζωέ.) exprés pour recouvrer ce livre, 
qui élail gardé soigneusement dans la. bibliothéque 
des rois des Indes, et l'ayant. enire les mains, il le 
ᾗι traduire de l'indien en. langue pehelevienne, qui 
esl l'ancien persien, et lui donna le nom de Huiwaionn 
Nameh. /Abougiafar Almansor, second kalife d«s Ab- 
bassides, le fit ensuite traduire de l'ancien persien en 
arabe par { ἐπιᾶπι Abulhassan Abdal'ab. ben Mocanna 
sous le titre de Kalduh et Damuah. Queique temys 
aprés le sultan Nasser ben Ahmed de la. dynastie des 
Sanmianides, le fil encore traduire de la langue ura^i- 
que en persien plus moderne par un docteur inconnu, 
el cette version [ut mise aussilót en vers par le céle- 
bre poéle persien nommé Roudechi. Baharam schacih 
fils de Massoud, sultaa de la oynastie de Gizneviles, 
nom content de celte version, fit travailler Nasrallach 
Aboulmáala, le plus éloquent homme de son temps, 
sur le iexie arabique de Mocanna, εἰ c'est. cetle 
version persienne que nous avons aujourd'hui sous 
le titre de Kalilah. ve Damnach. Ce livre a acquis 
une si grande estime dans l'Ürient, que dans la. fin 
du veuviàme siécle de l'hégire l'émir Sohaili, géne- 
ralissiine des armes de. Houssain ben. Mansour, ben 
Buicurah ou Baicra, sultan de Khorassan, qui était 
de la postérité de Tamerlan, entreprit d'en faire (eire 
une nouvelle version 'en langue arabique sur l'an- 
cien texte persien,) par le docteur Hussuin Vaéx 
d:t al Kaschefi, laquelle surpasse toutes les autres cu 
élégance et επ clurté. Cette nouvelle version porte 
le nom d'Anvar Sohaili, /es splendeurs, ou les lu- 
midres de Canopus, à cuuse qu'elle fut. faite à l'in- 
slance de l'émir. qui portait le nom de celte cons- 
tellation ; et a été tradwile en langue turquesque en 
prose εἰ vers. Gemali l'a mise en vers pour Ba- 
juzeth second. du nom sultan de la race des Ottomans. 
Idem pug. 399 : Giavidan Kird, la sacesse de tous 
les temps. c'est un lhwre de philosophie morale, com- 
posé de Huschenk, ancien roy de Perse, lequet.a été 
tradutt. plusieurs fois, el en. plusieurs langues — 
Une partie de ce livre a été traduite en frangois par 
David Said d'lspahan εἰ imprimé à Paris 4644. 
sous le titre de livre de lumiére la conduite des 
roys. Le traducteur. dit dans sa préface, que ce livre 
fu traduit de persien en. arabe par  Abulhassan 
bdalla, par ordre d'Abugiafar Alnansor , un. des 


khalifes  Abbassides, mais il se trompe: car ce fut 
llassan vixir d'Almamon, qui en fit la traduction. 
ldem pag. 206: Bidpai et Pilpai, philosophe indien 
vixir de Dabschelim, ancien. roy des Indes, est l'au- 
teur du Testament de Auschemek, second roi de 
Perse de la premiérc dynastie. Ce livre, qui a changé 
plusieurs fois de nom, est le méme que Giavidam 
Khird, Homaionn Namé. Kalilah ve Daumah. et An- 
var Sobaili. Idem pag. 465: 1l est encore aussi peu 
vratsemblable que ce prince (Huschemek, roi de 
Perse,) soit l'auteur d'un livre intitulé Giavidam 
Khird, /a sagesse éternelle ou de lous temps, auquel 
on a donnéaussi le nom de Testament de Huschenk: 
mais l'ancienneté et. la réputation de ce monarque 
ont fuil emprunter son nom pour donner plus d'au- 
lorilé a cet ouvrage, qui est d'ailleurs [ου estima- 
ble et lequel est parvenu jusqu'a nous sous le titre 
de Humaion Nameb. 

(y) Hanc editionem uberius descripsit Kastuerin 
vermischten Schriften, part. r, p, 219 sqq. Inscri- 
ptio autem hec est: Πο endet sich. das buch der 
weisheit der alten weisen von ambeginne p^r welt 
von geschlect zu gesehlecht. Gedruckt und vollen- 
det durch lieuhart holl«n zn. Ulm nach eristi 1485, 
fol. add. el. Zapfii alteste Buchdruckergeschichte 
Schwebens, p. 86, sq. imprimis clar. l'auzer in 
Annalen der altern deurchen Litteratur, p. 143, sq. 
qui ex Freyatii notitia citata memoratu digniora 
excerpsit. Idem N. D. ibid. descripsit p. 152, edit. 
alteram Ulmensem ap. Hollen 1484, fol. et pag. 135 
ex Gerkenii iti:erar. part. 1. p. 308. Das Buch der 
weisheit oder der alten weissen, etc. Auguste Vin- 
delio per Hans Schonfperger. 1484. fo]. — p. 158. 
Das Buch der biespiel der altem weisen, etc. Ulm 
per Conr. Dinckm^t. 1185, fol. — pag. 2506. Das 
Buch der woisheit etc. Argeutor per Hans Gruni^- 
ger. 1001, fol. — Freytag |. ο. p. 117, longiorem 
editionis alius α Starkto umisse, dedit notitiam : 
Der alten weisen exempel, spruch mit vil schoenen 
Beyspicien und figuren erieuchtet, etc. Argentor. 
ap. Jac. Froelich 41539. fol. Denique jam laudavit 
Brueker Hístor. criticam philosoph. libr. 1, cap. 4, 
8 S, tom. |, pag. 210 «qq. — Ttalicas versiones, 
Venetiis. 1552, 4 — 1567, 8, — Trident. 1591, 8. 
— Vicentie, 1597, 8, — Venet. 1605. 4 — Ferra- 
rie. 1502, 8, et. 1610, 8, uberius recenset Paitoni 
in bibl. degli Autori — volgarizzati tom. IV, p. 52 
58. (HARL.) 


431 GEORGII PACHYMERES. á32 


puraphrasten vocet Combefisius tom. I Auciar. novies. pag. 496. Et quando τοὺς παλαιοὺς laudat, 
Maximum precipue intelligit, qui τῶν παλαιῶν τις 8 Pachymere appellatur, tom. 1, edit. Dionysii 
Corderiene p. 64. Prodiit primum Grece apud Guil. Morellium Paris. 1551, 8, hoo titulo: Τοῦ 
λογιωτάτου καὶ σοφωτάτου ἱερομνήμονος τῆς ἁγιωτάτὶς τοῦ θεοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας ΤΕΟΡΓΙΟΥ 
τοῦ lIAXYMEPH παράφρασις εἲς τὸν ἅγιον ἱερομάτυρα Διονύσιον τὸν ᾿Αρεοπαγίτην ἐχ προτροπῆς 
κοῦ ἁγιωτάτου πάππα καὶ πατριάρχου ᾿Λλεξανδρείας χυροῦ 'AGANAZIOY, ἐπιδημοῦντος τῇ Κωνσταντίνου, 
᾿πρὸς ὃν καὶ τὸ προοἰµιον. Preter illam editionem (non cum Dionysii operibus, ut ος Simlero scribit 
Allatius, p. 367, de Georgiis, sed separatim excusam), prodiit hec paraphrasis etiam Grece, juncta 
scriptis S. Dionysii in editione Greco Latina operum hujus Lansseliana Paris. 1615, fol., nisi quod para- 
phrasi in epistolas Dionysii, versionem suam Petrus Dansselius 8. J. addidit. totam Latine vertit 
Greceque et Latine cum Dionysii operibus et Maximi scholiis edi curavit Baltasar Corderius S. J. 
Antw. 1634, fol. Godfridi quoque Tilmani (z), Carthusiani, versionem Possevinus merrorat, et aliam 
Vincentii Marinerii Allatius, sed typis non exscriptam. (FABR). Confer supra, in hoc volumine p. 9, 12 
et 13, et de codd. p. 14, 45 (ubi quoque citáta est edit. Dionysii Areopagite, cum paraphrasi Georgi. 
Pachym. Venet. 1755, fol. tom. I. p. 6-152), et p. 16 conf. Jo. Fabricii Hist. bibl. Fabric., part. 1, 
p. 112-116. — Item Dionysii Areopagite colestis Hierarchie fragment. cum paraphrasi Pachymer. in 
cod. Barooc. in bibl. Bodlei. nr. 65 — paraphrasis, etc., in cod. Escorial. teste Pluero in itiner. per 
Hispan. p. 170. — Opera Dionysii Areopag. cum paraphrasi Georgii Pachym. in cod. Coislin. 86, texte 
Montfaucon in bibl. Coisl. p. 140, add. Bandinii catal. codd. Gr. Laurent. Medic. vol. I, p. 209 
HARL. 

2. De processione Spiritus sancti, πρὸς τοὺς λέγοντας, ὅτι διὰ τοῦτο λέγεται Πνεῦμα Υἱοῦ διά τὸ 
ὁμοούσιον, ἢ διὰ τὸ χορηγεῖσθαι ὑπ αὐτοῦ τοῖς ἀξίοις, adversus eos qui dicunt propterea dici Spiritum 

Filii, quod ejusdem cum eo substantize sit, vel quod ab eo dignis suppeditatur, Grece et Latine exatat in 
J tomo I Gracie orthodoxzs, una cum editoris, Allatii, interpretatione, Rom. 1632, 4, p. 390-399. Adde 
eumdem JDe Consensu utriusque Ecclesiz? p. 517, seq. (Fann) Add. in vol. X, p. 384. (HAnr.) 

9. Ἔκφρασις τοῦ Αὐγουστεῶνος, Augustatis in templo Sophiz CPolitano descriptio , Grece edita a 
Boivinio ad Gregoram, p. 764 tom. 1I, e codice regio 3119, De Augusteone Codinus Origg. CPol, n. 32, 
Goarus ad Codinum p. 130. 

4. Ex paraphrasi ín iotam Aristotelis philosophiam, que lib. xm titulis 47, et capitibus 435 [vel 
potius 258, v. Buhle in edit. opp. Aristot. tom. I, p. 466, et Lamb. VII, p. 234, Bandin. II, p. 285, 
not.] comprehensa in Bibliothecis quibusdam integra adhuc Grece asservatur, prodiit (a), (b) Epitome 
Logices Aristotelis : Γεωργίου διακόνου πρωτεκδίκου καὶ δικαιοφύλαχος τοῦ Παχυμεροῦς ἐπιτομὴ τῆς 
Αριστοτέλους λογικῆς, Latine, interprete Jo. Baptista Rasario, Paris. apud Vascosan, 1347, 8, et 
Grece ibid. 1548, 8, θἱ Grece atque Latine, Ed. Bernbardo curante, Oxon. 1666, 8. In hac epitome 
sub initium statim leguntur, que De sex definitionibus et. divisione philosophi: ediderat Grece Joach. 
Camerarius Lipsie in sine8, anni nota (b), una cum Archyte libello De decem categoriis et cum alihis 


(2) Reprehendil Possevimus Tilmanum, quod 
Pachymerem Atbanasii ey povev scripsit. Αο eane 
non fuit equalis Athanasiiilliusantiqui Arianorum 
seculo IV mallei ; attamen non minus certumest, 
etiam Paehymere estate fuisse patriarcham Alexan- 
drinum nomine Athanasium cujus plus simplici 


BavaR. 171 est Pachym. epitome in Metaphysicam 
Aristotelis — tum alia p. 216, 220, 227, 220, 258 
ei sepius. — In bibl. Escorial. sunt in aliquot 
codd. Pachym. 1) in universam Aristot. Logicam et 
utramque philosophiam epitome; 2) Logica et pbhi- 
losophia; 3) paraphasis in libros Ethnicorum ad 





vice ille in Historia sua Byz. meminit, et cui para- 
phrasim suam Dionysianam, suadenteipso compo- 
&itam, inscripsit. (FABnR.) In codd. 906 bibl. publ. 
Paris. exstat Ge. Pachym. epistola ad Athanasium, 
patriarcham — Alexandrie, Libye,  Pentaeoleos, 
totiusque TEYDU et /Ethiopie. (HARL.) | 
(a) Vide Allatium supra. 

i| Mabricius tamen infra in vol. XII, p. 523, in 
indice scriptorum Jo. Camerii non solum plenio- 
rem dedit hanc inscriptionem : Archylz decem 
praedicamenta: anonymi delogica: quid et quale 
quid quomodo definiendum esse videatur : alterius 
methodus εἷς τοὺς τρόπους τῆς φιλοσοφίας Georgii 
Pachymerii de sex definitionibns pbilosophie: 
omnia Grece: cum preliminori epistola Greca 
Joachimi Camerarii ad Michaelem Sophianum. 
Lipaie typis Mrnesti Voegelini, 8, sed etiam anno 
1e64 editionem asserit, — adde sed notum. De 
plurimis codd. jam supra in vol. [1], in cap. de 
Aristotele sermo fuit p. 200, not. oo, Gc. Pachym. 
expositio totius Organi Aristotelis et epitome uni- 
νοτεω Aristot. philosophie ; — p. 210, Pachym. 
libri x1 de philosophia in cod. Bavar. 170 (quorum 
quidam, e. g. De colo, in Aristot. Ethica, eto., 
BSoaratim in codd. aliis seperiuntur): in cod. 


Nicomachum , 4) De mechanica, cap. Z0. — 5 in 
quedam Aristotelis, teste Aluerol. c. pag. 170. — 
Florentie in cod. Laur. Medic. Il, plut. 86, Ge. 
Pachym.compendium philosophiseex mente Aristot. 
libris constans xri:, titulis 47, cap. 258. Plura vide 
in Bandinii cat. codd. Gr. I1I, p. 288 sq. Addenot. 
seq. — Paris in bibl. publ. codd. 1930, 493 
et 1935, exstat Pachym, paraphrasis in universam 
Arist. philosophiam ; in cod. 2136opusc. De aninia. 
— Vindobone in cod. Cesar. 67, nr. 1, Pachym. 
fragmenta nonnulla de colo; — in cod, 32. nr. 4. 
el codd. 44 nr. Z, et cod. 95 nr. 2. Pachym. prole- 
gomena in Aristol. libros octo naturalis auscutla- 
tiont*, et nr. 18, cod. 44, excerpta ex Ge. Pachym. 
de colo, sole, eclipsi solis, diebus et noctibus, et 
de quator anni temporibus; —in cod. 43 Pachym. 
expositio In Arist. naturalis auscultat. libros octo, 
V. Lambec. comm VII, p. 237, 3097, 173, 177 
478, 181, 482. — Taurini in bill. Regia, cod. 365, 
Ge. Pachym. liborum Aristotel. De physica auscul- 
tatione synopsis et compendiaria expositio, noodum 
edita; — in cod. 202 prolegg. in octo libros physi- 
corum Aristot. V. cat. codd. Taur. Gr. p. 485 et 
72. — Venetiis in bibl. Marc. cod 203 index 
philosophie Pachymere; — in cod. 212 Arist. 





A33 NOTITIA. A34 


quibusdam, qua supra lib n, cap. 13, (vol. I, p. 834), in Archyta recensui: Latine vero Oporimus 
Basil. 8, cum Porphyrii quinque vocibus (c) et Aristotelis predicamentis a Joach. Perionio versis. Et 
que Grece atque Latine cum Jacobi Foscareni versione prodierunt Pachymere De philosophica defini- 
tionibus et quinque vocibu: ac decem praedicamentis, Venet. 1532, 8, addita Pselli et Nicephori Blemmide 
compendiis in Logicam Aristotelis. B) περὶ dxóuev γραμμῶν, de lineis insecabilibus libellus sepe 
utraque lingua in Aristotelis operibus editus et Aristoteli ipsi a multis, antequam errorem notasrent. 
Camotius et H. Stephanus, perperam adscriptus.Latine vertit Jac. Schekius. Vide, si placet, que dixi 
lib. r1, cap, 5, 8 28 (3ol. Ill, p. 261.) y) Epitone denique ipsa philosophie Latine ex interpretatione 
Philippi Bechii, philosophi ac medici, Basil. 1560, fol cum Synesii orationibus (d). Hanc epitomen 
Eumoro cuidam auctor dicavit, ut patet ex Pachymerae ad eum versibus (surrn col. 419 editis). 

In Casaubonianis p. 21, laudatur Georgii Pachymeris vita Chrysostomi, de qua nihil usquam legere 
me memini. Quam enim habemus scriptam a Georgio Chrysostomi Vitam, quod Casaubonus ignorare 
minime potuit longe antiquioris est, et Photio jam laudati Georgii Alexandrini episcopi, de quo 
prolixe Hanckius, de scriptoribus Byz. part. 1, cap: 10. Sed Casauboni verba adscribam : Georgii 
Pachymceris de Vita Chrysostomi liber est eximus et propter argumentum | et. nonnihil. etiam. propter 
scriptorem ipsum : pura est hujus oratio (at in Georgio Alex. stylum reprehendit Photius) neque omni 
artificio nudata, et cura diclionis : ἐπιστάσεις αἰτιατικαὶ quales ἵπ hisloricis | observabamus | frequen- 
tissima. 

Pachymerz scripta inedita. 

Prster Paruphrasim in universam Aristotelis philosophiam, de qua jam dixi, et cujus major pars 
Grece adhuc bibliothecis atque integra in VindoLonensi (e) delitescit, servantur in bibl. regis Gallie 
cod. 3119 (f) Pachymeris µελέται εἲς τὰ προγυµνάσµατα xal εἲς τὰς στάσεις, Exercilamenla rhelorica in 
progymnasmala et status. Singulorum titulos et initia exhibet Allatius de Georgiis p. 369, 370, 471 (supra 
col. 413) in quibus est etiam ἔχφρασις τοῦ Αὐγουστεῶνος, quam Boivini beneficio habere nos jam monui. 
Epistolas, quas in bibliothecis ltali& latere scripsit Gesnerus, nunquam reperire se potuisse, licet anxie 
perquisitas, testatur idem Allatius et dolet : Eas enim, inquit, elegantissimas futuras, et. dicendi antiquo 
neclare, praeterquam quod 60 cvo scriptores sueverant plenas suspicor ; cum minus aliis in. elequendo 


Ethic. Nicomach. libri X, cum Georgii Pachym. 
paraphrasi marginali nondum edita V. catal. codd. 
Gr. p. 412 et 114, et supra vol. III, p. 264. — In 
cod. Coislin. 164 Georgii Pachym. philosophia, 
libri xit ; v. Montfaue. bibl. Coisl. p, 222. (HaRr.) 

(c) V. supra. vol. V. p. 738. (HiRL.) 

(d) Vide not. antec. — add. in cod. August. 
Vindel. Nicephori Blemide et Georgii Pachym. 
epitone philossophica complectens Logicam, Ethi- 
cam et Physieam : teste Reisero in cat. p. 77. — 
Vindobonae in cod. cesar. 07. Ge. Pachym. epi- 
tome universm Aristotelis philosophie, divisa in 
libros xir, titulos 37, et cap. . V. Lambeoc, 
comm. ΥΠ]. pag. 234 sqq., ubi inter alia, «que, 
ait, epitome primum quidem a Phil; Bechio, phi- 
losopho, medico, atque academis Basileensis pro- 
fessore dialectico ex aliis duobus mess. codd. et 
iis quidem, ut ipse testatur, valdelaounosis, men- 
dosis et corruptis. in Latinum sermonem translata, 
et a. 1560 Basil. typis Froben. in fol. Latine tan- 
tum edita est; beneficio autem tertii hujus codicis 
msti czsarei Grece simul et Lat. longe melius et 
accuratius denuo edit poterit. » Indicat hoc ibidem 
lpse Sambuoius hac sue manus incriptione : Phi- 
lippus Bechius, medicus Basileensis, convertit Ba- 
silez, et excudit Episcopius cum. Frobenio, a. 4 
Verum hic codex longe duobus, quibus uti. interpreti 
tunc licitit, íntegrior et. probior est, Bechius sape 
nec verba apprehendil, nee sensus reddidit. Sambu- 
cus hunc emit octo coronalis, missum ex llalia, 
a 1583. In illo cod. prefationem excipit index to- 
tius operis, quem quidem Leo Allatius in diatriba 
de Georgiis p. 367, perperam existimabat ab alío 
quodam compositum ; contra Lambecius, ab ipso 
Georgio Pachym. esse confectum, ex connexione 
cum prefatione manifeste apparere contendit. — 
Quod Lambeo. et Sumbuo. de eod. Vindob. predi- 
carunt, id etiam de cod. Florent. Medic. XXII, 
plut. 86, in quo est Pachym. compendiem philo- 
sophia (uti in cod. 2. in superiore nota laudato), 
Bandin. 111. p, 365 sq. affirmat, ope illius codicis " 
Medic. optimi atque integerrimi Grece simul est 


Lat. longe meliorem et acouratiorem editionem 
posse adornari. Ille tamen eod. preterea ab initio 
abet διαίρεσιν, etc.; divisionem locorum diale- 
clicorum, quemadmodum ipsos divisit Italorum 
quidam, dictus Boetius, qui quidem in Gr. linguam 
translati sunt. Tum in fine adduntur Man. Phile 
versusiambici centum sepulerales in Pachymerem, 
quibus ille sui preceptoris obitum deplorat. — In 
cod. 1, nr. 3, plut. 8b, excerpta tria ex Ge. Pach. 
paraphrasi in universam Aristot. philosophiam. 
. Bandin. IIl, p. 284 σα. — In cod. Cesareo 95, 
nr. 4, in Arsenii, Monembasie in Peloponneso ar- 
ohiepiscopi, syntagmate logico insunt Michaelis 
Pselli, Nic. Blemmide et Georgii Pachymeris opu- 
scula varia ad logicam pertinentia, et quidem 
Pachym. libell. de sex philosophie deflnitionibus ; 
ejusdem divisio philosophie, ejusdem libellus de 
quinque vocibus οἱ libell. de decem predicamentis. 
. Lamb. VII, p. 380 sqq: qui quoque adnotavit, 
idem Arsenii syntagma logicum editum esse Grece 
Paris. 1550, 19, et Latine, Jacobo Foscareno inter- 
rete, ibid, 1541, 12. — In cod. 39, nr. 6, est 
ragment, περὶ ὕλης, etc., ut jam supra adnotavi- 
mus. — In bibl. acad. Leidensi eunt Hermias Am- 
monius in Isagogen Porphyrii. Magentinus in libr. 
Aristot. De interpretatione et in priora analytica ; 
Nili De ratiocinationibus libellus. Item Georgii 
Pachymerü in universam Aristotelis — disserendi 
artem epitome, ex inlerpretalione Jo. Baptiste Ra- 
sarii. Lugduni 1547, fol. — Pselli introductio in 
sex philusophia modos, etc. — Nicephorus Blerm;- 
midos de quinque vocibus, Georgius Pachymerius 
De sex phylosophsim definitionibus, etc. Grece. 
Venetiis (ut videtur;, aliqua sunt adscripta Grece: 
in catal. B. Leid. p. 155, 163 et 165. — Georgii 
Pachym. in universam Aristotelis disserendi arteia 
epitome, Latine, Jo. Baptista Rasario interprete. 
Parla. ap. Michael. Vascosanum 4545, 8. (Maittaire 
Α. T. III, p. 379). Hanr. 
€) V. notas anteced. (HAnr.) 
f) In eat. codd. Paris. tom. II. p. 585, numerae- 
tus 2983. 


435 PETRI POSSINI DBDICATIO. : A36 


Pachymeréus, qaod ex historia et aliis cjusdem tractalionibus eplligi potest, ineptat (g) Refert autem nactum 
se Pachymere opusculum Περὶ κατασκε»ασίας καὶ ἐξεργασίας τῶν ἐπιχειρημάτων, De apparatu εἰ constru- 
clioue argumentorum, cujus initium : Πᾶν κατασκευάζεται δι΄ ἕξ. Ait etiarn, Pachymeree libellum Ae qaaluor 
mathematicis scientiis exstare ms. in bibl. regis Gallie, sed dubitat, idemne sit, qui sub Pselli nomine 
editus est, et de quo Allatius libro de Psellis cap. 37. Sane idem scriptum ArseniuB, cum primum Rome 
edidit, dubitavit. Enthymiumne an Psellun haberet auctorein, licet Pselle a pluribus tribuatur : Labbeus 
vero in Bibliotheca nova ms., pag. 117, tanquan diversa memorat Georgii Pachymere De quatuor ma- 
thematicis, arithinelica, murica, geometria εἰ astronomia (quo ipso ordine etiam discipline ille in Pselliano 
libello pertratautur), in codice regio 859, et de iisdem Euthymii Pselli codice 891. De iisdem incerü 
codice 481. (FABR.) — Secundum codd. calal. . Paris. vol. lI, iu cod. 2338, 23390 et 2340, Georgii 
Pachym. vel Mich, Pselli arithmetico, musice, geometrie et astronomise instituGones ; in cod. 2914, 
Georgii Pachym. arithmetica (ubi primum caput desideratur) geometria et stereometria. — In cod. 
2438 (e cod. Vaticano a. 1594 descripto), nr. 3, Pachym. arithmetice quater inchoata descriptio duorum 
librariorum manu diversa ; nr. 4, ejusdem Aharmonicg inchoata descriptio — in cod. 2536 opusculum de 
Mucica. e veterum et recentiorum scriptis a Georgio Pachymera in illorum gratiam, qui rei musice 
operam dant, collectus, opus ineditum, quod incipit δευτέραν ἔχει τάξιν. — In cod. Naniano 255 Venetiis, 
ἡ τετράθιθλος τοῦ Παχυμέρη — tum τοῦ σοφωτάτου χυροῦ Γεωργίου πρωτεκδίκο» — τοῦ Παχυμέρη, 
σύνταγμα τῶν τεσσάρων, µαθηµάτων, ἀριθμητικῆς, μουσικῆς, Ὑεωμετρίας xal ἀστρονομίας. Sequuntur 
triginta versus iambi senarii : post hos incipit opus. Plura ex illo cod. dedit auctor cat. codd. Nanian. 
pag, 448. — Leide inter codd. Vossianos ἁρμονικὴ μουσικὴ Παχυμερίου. V. cat. bibl. Leid. 394. nr. 02. 
— An etiam Pachymerem pertineant, que sunt in cod. Augustano Vindel (Reiser. cat. p. 87). 
epitome Iogica, initio mutila, reliquis etiam paginis magnam partem exesis ; alia epitome arithme- 
tices, etc, aliaque epitome musices, geometriae, astronomie, etc., collatione cum aliis codd. certius 
erit deflniendum. (HaRr.) 

Τὰ χαθ᾽ ἑαυτὸν, Carmina de vita sua memorat Pachymeres et ex illis versus quosdam hexametros 
adducit lib. x Historie Byz., cap. 14 et 15. (FABR) Florentie in cod. Laurent. Medic. V, plut. 87, qui 
continet Aristot. physice ausculiat. libros viri, cum expositione marginali Georgii Pachymeris : in fini 
leguntur versus quidam heroici in laudem libri, ascripto nomine τοῦ Παχυμέρη, quos publici juris fecit 
Bandin. in cat. Gr. III, p. 385 sq. — In cod. Veneth Marc., qui continet Macarii Chrysocephali Po- 
δωνιὰν,, fol 231 adducuntur excerpta ex carminibus, que Georgius Pachymeres de vita sua conscripsit, 
ἐκ τῶν diputxov ἐπῶν τοῦ Ἡαχυμέρη κυροῦ Γεωργίου, δι dv τὰ καθ ἑαυτὸν διηγεῖται dv τµήµασιν 
ἑννέα, οἱ fol. 253 rect. τοῦ ατού (Παχυμέρη) στίχοι ὑφαντοί'. ἔστι δὲ ὁ ὑφαινόμενος στίχας, ἂνωβεν 
κάτω καὶ κάτωθεν dvo. V. cel. Villoison anecdoct. gr. tom. 1I, pag. 7, imprimis pag. 76 sqq. ubi 
στίχος, istos quamvis barbaros ineptosque. Grece vulgavit. In versibus autem heroicis laudatis Pachy- 


meres indice Villosionio, veteres poetas, precipue bomerum et Gregorium Nauzianzenum, non infeli- 
citer imitando expressit. (HAnr.) 


(g) Add. supra, vol. I, p. 703. (HanL.) 





GEORGII PACHYMER/E 


MICHAELE ΕΤ ANDRONGO PAL ROLOGIS 
LIBRI XIII. 


PETRI POSSIMI DEDICATIO 


SANCTE MEMORLE URBANI VII] SUMMI PONTIFICIS 
GEORGIUS PACHYMERES. EJUS BENEFICIO REDIVIVUS, IMMORTALES GRATIAS. 
Synagoga veleris pontificibus sacre liltere memorant singulari privilegio tributum, ul 


mortc sua panderent reditum exsulibus, Plus posse novam legis et Christi Ecclesi pontifice 
feliciter experior hodie a te, cujus gratia dudum mortui jampridem et ipse mortuus luccm 








A37 PRTRI POSSINI PRRFATIO. 438 


aspicio. Propagasse me putaram vitam brevem ὑι posthuma | ammortialitatis | perennuatem, 
scribenda dum — viverem historia mei temporis, οἱ actis. non. indignis cognitu. principatuum 
duorum, quibus et nos aliquod nomenque decusque gesteramus , ex oculata. netitia | duplici 
volumine vulgantis ;: sed quam sint. incertz spes εί providentiz humanze sero deprehendi , 
post cineres demum sentiens. ista. duo. α me longis elucubrata vigiliis , at parum  faustis 
auspiciis opera pro arce Minero» quam eis desponderam , nihil nisi carcerem  Latonz repe- 
risse, ubi fenebrosis constricta vinculis famam secum meam oblivionis quodam tumulo. condi- 
tam premerent. Nempe illa Othomanica tempestas , qua deleto imperio Orientali , subjugata 
Constantinopoli , opes litterate Gracie [unesto naufragio. submersit , πιο quoque historiam 
exempla  barbaricis fluctibus | absorpsit pleraque , tabulis. duntaxat truncis , et reliquiis 
extilibus in quedam velut littora ac partus. bibliothecarum | ejectis . Harum in Augustana 
congestum cumulum vidit. olim Wolfius , sed velut ille evangelicus Levita in — occursu 
Hierichuntini viatoris latronum injuria. saucii, cum esset. secus locum οἱ videret, pertransiit , 
quid enim aliud fuit , omisso edendi vertendique officio , lemmatum ας titulorum | exscriptione 
facili  defungi 2 Aliquanto plus sacerdos fecit , | eruditissimus Petavius , qui qua via veterum 
monumentorum scrutandorum descendebat , forte nactus narrationem mearum. 7ragmenta  non- 
nulla, qualia invenerat. edidit Parsiensibus typis. Verum et ipse praterivit, merito detrectans in- 
tlerpretandi operam , in tam corrupto , quale nactus erat, eremplari utique perdendam. Equidem 
fatendum enim est) pejori longe loco eram quam vulneratus ab. Hierichuntinum iter. obsídenti- 
us sicariis viator , tlle siquidem utcunque confosus. spivabat. adhuc tamen ego animam 
exhalaveram sensu plane cassus ac spiritu, non minus quam ille memoratus in libris Regum, 
quem qui humaturi exierant, instantium latrunculorum me'u festinantes in. sepulerum δ lisi con- 
Jecerent, casu ipsi fortunato : etenim contactu ossium prophetz revirit mortuus. Par mihi felicitas 
er te contigit. Os tuum et caro tua , Eminentissimus PFranciecus cardinalis Barberinus , me con- 
clamatum, depositum, examinem colligens, tollens, amplectens, tandem ut viverem effecit, tuis sci- 
licet obsecutus votis et mandatis : tu enim exemplum mei operis integrum | accersitum e quodam 
angulo Graecim illius fidei vivens commiseras, hortans intansque. ut edendum aliquando curaret. 
In. hoc ille nulli opens, contentioni, sumptui perpecit, Misit, egit, movit. multa longo tempore 
quoad longanimitate atque efficaci perseverantia obstaculis perruptis optati compos, mihi derelicto 
atque objecto verus beneficus Samaritanus sospitator. exstittt. llle humo me sublatum ac pulvere 
isti a quo sum Latinitate donatus interpreti velut stabulario commendatum, denariis multo ultra 
quam duobus descriptionis et. excusionis ab. amanuensibus ac. chaícographis necessaria. mihi vul- 
gando opera redempta , tum  cateris. omnibus in. lucem. emer gendi subsidiis non munifice solum , 
sed magnifice etiam inslructum, in. hunc. litterariz celebritatis meridiem protulit, ubi mea Histo- 
ria, tanquam illa Memnonis statua. insueti. sibi solis percussa. nunc primum radiis , erumpat in 
voces immortale tuum ac tuorum , sancüissime Pontifex, in me ας rem litterariam meritum | orbe 
late toto presdicaturas. 





PETRUS POSSINUS LECTORI. 


I. Quod nunc primum e Grecis naufragiis emergit Georgius Pachymeres , historicus 
non minus alioqui luce dignus Latina quam multi ejus equales ac posteri jam pridem typis 
et litteris evulgali nostralibus, non sola infelicitas , sed culpa ejus quaedam fecit. Retrusus 
et antiquarius scriptor, quem loqui cum vulgo quidquam piget, preterea perplexus et hiantis 
sententi: compositor, tot tenebris suas vigilias obvolvit, ut eruditissimorum, quibus innotuit, 
interpretum a sui editione tentanda curas conatusque deterruerit ; idem passus quod sepias 
aiunt atque torpedines, qui pisces quod rarius mensarum honore dignentur, caligini quam 
offundunt, torpori quem afflant, imputent, illa oculos, hoc manus et brachia piscantium a nisu 
eos e nativo gurgite tollendi soliti repellere. - 

ll. Erettamen haud dubium opere pretium in ejus publicatione historie, qua res magnas 
ac memorabiles per annos fere octoginta sseculi obscuri ac testium inopis gestas , si minus 
semper diserta , saltem prudenti , diligenti , morata et plerumque fideli narratione prosequatur ; 
quee postremse quasi scen: Orientalis imperii sub domo Palieologa ita principia exhibet, ut 
in iis causas tragics catastrophes, qua Turcis et Muhammedi Constantini regia succubuit, 
advertere prudens lector manifestas queat; qux plurima docet nusquam alibi notata ; que a 
Niceta et Acropolita ad Cantacuzenum, hiatum quemdam explens publice memorie, viam 
quasi regiam insternit albis velut quadrigis historice veritatis, qua nostra usque ad tempora nus- 
piam herente aut abrupta triumphi pompa invehatur ; qu& denique negotium omnis sevi maxi- 
mum et celeberrimum, conciliationis ecclesiarum Grecs cum Latina, sic a primis originibus 
evolvit, sic a deliberationum arcanis verisque rationibus, per anfractus inde fucosarum artium 
hine fldei sincere, ad suos exitus perducit, ut asserere non dubitem id argumentum ingens a 
nullo prius Grteco scriptore lucis accipere. 


439 PETRI POSSINI PRJEFATIO. 440 


IIl. Non me fugit intercedi adversus ligec speciosa et plausibili exceptione posse & meriio 
querentibus Pachymerianam hanc historiam non raro Grecorum schismali favere, Latiuorum 
res et jura deterere narrando, auctoris pronum in partem sequiorem mullis modis studium 
oslendere. Non nego, non excuso; elita factum, et large in hoc peccatum a Nostro confiteor. 
Tamen contendo utilem publico οἱ ipsi quin etiam in his less veritati atque ortodoxe fidei 
optabilem talis libri evulgationem esse. Neque ad hoc evincendum utar prejudiciis Ecclesise, 
historias Eusebii Caesariensis, Ariani a multis habiti; Socratis et Sozomeni, palam Nova- 
tiznorum ; Nicephori Callisti e fece licet interdum Mhaurientis heresum, et alias suspec- 
torum pariter scriptorum , legi sinentis εἰ probantis, Aio, vel si omnes quos nominavi 
exterminarentur , peculiari nomine interesse apostolice, sedis et Romane communionis 
universe , subjici oculis et teri manibus cunctorum hoc Pachymeris opus, in eo sanitas 
doctrine de processione Spiritus sancti ex Patre Filioque, de primatu papas et jure pro- 
vocationis ad Romanam sedem ex quocunque patriarchatu; sincera charitas et vera sanc- 
timonia Gregori X aliorumque Homanorum per ea tempora pontificum ; Joannis Vecci 
Conslanlinopolitani patriarche , partes Latinorum studiosissime amplexi , constantissime 
tuiti, eruditio maxima, liberrimum idemque perspicacissimum ingenium, veracitas intrepida, 
vita inculpa mores sancti, divinis eliam illustratiunibus probati, palam magnificeque prze- 
dicantur, idque ab oculato teste, et quod caput est, domo adversantium producio, ipso- 
que haud dissimulanter adversariis studente , ut quod dicit nobis favens, expressum evi- 

entia veritatis, quod contrarium immiscet, edurationis vitio inolitum, subornatum adula- 
tione, ambitiosis spebus, obnoxiis a vi tyrannica timoribus contra officii conscientiam ex- 
torium, merito debeat intelligi. Ausim dicere: si totus orthodoxus esset Pachymeres, mi- 
nus juvaret. Sunt veneno carentes et prorsus inodoxii serpentes : Sed ii theriacam non 
faciunt. Viperis opus est exiliali succo turgidis, lethali dente iufestis, unde salutare ale- 
xipharmacum possit exsistere ; adeo malis interdum etiam et pestibus sua inest utilitas ! 
Habes cur non tolerabilis solum , sed etiam cxpetibilis schismatici ecriploris editio sit. 
Celerum etsi non magis periculum esse video ne Catholicus e Pachymeris leclione schis- 
ma discal, quam ne Christianus, deorum falsorum passim occurrente in libris veterum 
Grecis Latinisque vulgo trilis mentione, in idolatriam pertrahatur, dedi tamen diligentem 
operam in notis ad singula Ioca maculosa, ne calumniz: ac mendacia impune auctori, fraudi 
lectori forent. 


IV. Quod superest, editionis hujus consilia, causas, facultates totamque rationem edis- 
sereni operam mihi ne, quaeso, gravere, lector, brevem commodare. Sancte memorie 
Urbanus pontifex, ejus nominis octavus, duo historica Pachymeris opera, totidem  distin- 
68 transmaringe ac perantique manus exarata voluminibus, in suo thesauro librario ser- 
vabat, integra et haud paulo saniora quam quae Augustanus Wolfio visus codex habuit. 
Prior tomus , in libros tributus sex, Michaelis Palaeologi res gestas ante imperium et in 
imperio enarrat ; alter libris septem magnam partem actorum longi principatus Andronici 
Senioris exhibet. Utrumque ilum a se perlectum commentarium , pro ea qua valebat 
Grece lingus peritia doclissimus is pontifex, dignum qui Latine legeretur judicabat ; id- 
que ut procuraret familiarissimo et fidissimo sibi capiti, eminentissimo cardinali Francisco 
Barberino, fratris, filio, sepe impenseque commendavit. Quam ad hoc ille per hos annos 
viginli, et quod excurrit, diligentiam adhibuerit, infinitum sit minute persequi Satis fue- 
rit dixisse nihil in hoc genere quod utcunque tentari posset, al; eo unquam uspiamve 
pretermissum. Obtulit, invitavit, rogavit, promisit, voce coram scriptis litteris, per amicos 
conventis viris doctis : nihil denique non egit, quo Pachymeri Latini alicunde interpretis 
suppeteret copia, missis etiam procul extra Italiam i»sis codicibus arche!ypis, quasi ut suam 
per se ipsi causam agerent et miserationem presentes ac supplices moverent: quos tali occasione 
multis annis in viri doctissimi jacuisse scrimis multi sciunt, Successus fuit, qualem comitiorum 
de regno arborum sacer apologus memorat, ut nimirum vite, oliva, ficu, cunctis pro se quaque 
plantis felicibus recusantibus, ad rhamnum res devolvcretur. Licet eram mihi conscius suppellec- 
tilis curte, minoris facultatis, temporis diversissimis occupationibus addictissimi, tamen cognitis 
desideriis viri summi de me optime meriti , verecundie mex vim facientibus et imperiorum 
occupantibus partes, audere supra vires non dubitavi, ejusque onue megotii subire, in quo 
sustinendo defungendoque vice otii ingeniique omnis studium mihi esse deberet atque ob- 
sequium 

V.Sie ad eum laborem aggrediens, in recensendo vertendoque fundum habui Barberri- 
num codicem, eum de quo multa dixi, omnium, opinor, qui exstant uspiam integerri- 
mum ei optimum, in charta transmarina, vetustatis auctori Pachymeri squalis manus 
non epeciosissjme quidem aut lectu [οἱ], ceterum erudite et exacte. Duos consu- 
lui alios in dubiis, Vaticanum et Allatianum. Priori & bibliotheca pontificia, ubi asserva- 
lur nomen feci. Fuit is quondam V. C. Aloysii Lollini, episcopi Bellunensis , qui eum 
moriens cum aliis mss. qu& multa collegerat, Vaticane  bibliothecs» legavit Hune ut inde 
domum  auferrem , ibique ad continuum et liberiorem usum multis mensibus tenerem 
S. D. N. Alexandri VII prestans benignitas concessit. Tertium humanissime suppeditavit 
e privato peculio librario illustrissimus leo Allatius , prefectus bibltothecse  Vaticanee. 
Prefert is antiquitatem  quadragentorum facile annorum charüe et scripture specie ac 
πίνῳ, Sed est ἀκέφαλος καὶ ἀτελής, decem circiter capitibus primis mutilus, finem item lacu- 


4M PRTRI POSSINI PRAEFATIO. 442 


nis interpolatum et injuriis &vi ac tempestatum corruptum habens. Vaticanus longe recen- 
üoris est manus. In Barberino codice pertusis casu quodam folii duobus, in capitibus 5 
ct 6 libri r, hiatus totidem fuere, quos explere non potui ex Allatiano, qui primis, ut 
dixi, capitibus decem caret, nec ex Vaticano, qui non tam apographum historie Pachyme- 
rs quam compendium est, diversis pleraque verbis exprimens, non paucis praetermissis. Re- 
curri ergo ad exemplar asservatum in bibliotheca regis Christienissimi Parisiensi, unde 
meo rogatu R.P. Philippus Labbe, quod opus erat ambabus lacunis coequandis, diligen- 
ter excripsit et misit. 

ΤΙ. Interpretationis non anxie addicle, sed et in paraphrasim aliquando redundantis hec 
peculiaris excusatio est in hoc omnium, qui Grece historias ediderunt, obscurissimo scrip- 
tore. Lectorum alii Grece sciunt, alii (que mojor turba est) non item. Neutrorum accom- 
modalam rationibus putaham .versionem scrupulose sedulam, balbutientum et illautam, que 
jejuna squalidis, intricata perplexis, ambigua confusioribus mularet. Nam Graece quidem 
docti, $i queis cupido insit indolem noscendi Pachymeriane dictionis, longe id assequen- 
tur facilius Greco ipso contextu protinus visendo, quam male terso intuendo velul quo- 
dam speculo iuterpretamenti sesquibarbari, latinitatem invitissimam per omnia Gre&cismi 
vestigia lutulento tramite reptantis. Ceterorum qui una freti Laline lingue peritia histo- 
riam hanc in manus sument, manifestum est non id votum aut deslinatum esse, noctium 
et labyrinthorum ambagiosi scripti experimenlum presens capere, potius quam abscondile 
defoss:que illic fidei gestarum vere rerum liquido lucidoque testimonio doceri. Studui ergo, 
quo his obsecundarem, indagatum magno plerumque labore meo hujus scriptoris sensum 
quam clarissime proponere, adeoque, ubi res posceret, distincta e confusis, ex horridis nitida, 
plana e pravis, aperta ex enigmaticis reddere. 

VII. Erunt tàmen (scio) quibus nec facti defensio probabitur. Hi vero vel ostracismo me, 
licet, exterminent, modo teste causam ascribant Proscriptum te volumus, quod tenebríco- 
sissimum scriptorem primo aspectu intelligibilem feceris. Sed meliora Venusinus augure- 
lur, e diverso responsans : 


Solventur risu fabule, tu missus abibis. 


Enimvero si mentem scripti non assequitur,si affingit aliena, si non representat quidquid 
subest, jure vapulet interpres; donec quidem latentia produci, involuta exerit, obruta eruit, 
dum nucleum, succum intimum, meram medullam sententis& abstrusse fracto extractam 
cortici, velut cibi cocti etconditi paratum legenti ferculum apponit, sinant isti morosi ser- - 
viri sujs commodis, et. vereantur id damnare unde, nisi dissimulant, se quoque ipsos juvari 
sentiunt, Nec eo tamen hsec trahi velim quasi nuspiam offendisse me arroganter asseve- 
rem, aut ubi meruerim culpari abnuam. Unum deprecor, ne judicium precipitetur, neve ad 
primam nsvi speciem veru ac nigrum theta plagosus censor expediat. Cognoscere prius 
negravetur in glossario et notis, que me ad sic interpretandum causse impulerint. Vel ab- 
solvet vel ignoscet, vel mitius forte castigabit perspecto quid in resit. Typographi menda ne 
imputentur mihi cur postulem, quod ipsa ultro equites largitur? ne multa graviaque ínter. 
venirent, cura est non. mediocri certatum : ne ulla vel levia irreperent vitare ultra humanam 
facultatem fuit. Index pisecipuorum appensus ad calcem observationum est, cujus admonitu 
manu adjuvet qui adverterit, et benefacti locum occupet. Chronologicas conlreversias (nam 
erant et hic nodi ejus generit digni vindice) in librum proprium seposuimus, cui ἐπίμετρον 
superjecium est. Specimen sapientie Indorum veterum liber tertio succedentium invicem 
tranglationum gradu ex Indico, Persico, Arabico Graecus factus, et velut tune notissimus 
Constantinopoli, ab imperatore ibi apud hunc nostrum concionante laudatus, qusrendi sui 
necessitatem imposuit haud aliter intellecturis locum in quo memoratur. Inventus in locu- 
plele talium penu, museo illustrissimi Allatii, ejus benigna gratia visus a me Lalineque 
redditus, ejusdem judicio et horlatu editus hic integer est, non invenusta, ni fallor, pere- 
grinilate placiturus. Vale. 


443 


GEORGII PACHYMEILE 


44A 





LI EOPIIOY TOY IIAXYMEPH 
MIXAHA ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ 


GEORGII PACHYMERJE 
MICHAEL PAL/ZROLOGUS 


SIVE 


HISTORIA RERUM A MICHAELE PAL/EOLOGO ANTE IMPERIUM ET IN IMPERIO 
GESTARUM. 


INTERPRE PETRO POSSINO S. J. 


À. 


. «. Προοίμιον τοῦ ξυγγραφἑως, καὶ περὶ τῆς ἀληθείας Α καὶ μαθὼν ἀκριθῶς παρ᾽ ὦν τὸ πρῶτον ἑωράθη πρα- 


τῶν λεγομένων. 


[P. 4] Γεώργιος Κωνσταντινουπολίτης piv τὸ dv- 
έκαθεν, ἐν Νικαίᾳ δὲ xal γεννηθεὶς xal τραφεὶς, iv 
“Κωνσταντίνου δὲ καταστὰς αὖθις ὅτς θεοῦ νεύματι 

ὑπὸ 'Ῥωμαίων ἐγένετος, ἕτη γεγονὼς εἴχοσιν ἑνὸς 
δέοντος, τηνικάδε καὶ κλήρῳ σωθεὶς θείῳ καὶ ἀξιώ" 
µασιν ἐχκλησιασρικοῖς διαπρέψας καὶ ἐς πρωτεκδἰκου 
φθάσας τιμὴν, ἔτι δὲ καὶ dv ἀναχτύρων εἷς δικαιο- 
φύλακα τιμηθεὶς, τάδε ξυνέγραψεν, οὐ λόγους λαθὼν 
ἄνωθεν ἁμαρτύρους , οὐδ ἀχοῇ πιστεύων µόνον , 
ὥσπερ πολλάκις συµθαίνει τῷ βουλομένῳ γράφειν, 
ἦν τις λέγοι ἑωρακὼς Tj καὶ ἀχούσας αὐτὸς, πιστοὺς 
δ ἀξιοίη τοὺς λόγους, el µόνον λέγοι, λογίζεσθαι, 
ἀλλ᾽ αὐτόπτης τὰ πλεῖστα οὕτω ξυμθὰν γεγονως, fj 


χθέντα, πλὴν δ) οὐκ ἁμάρτυρα ἀλλά καὶ πολλοῖς 
ἄλλοις συνη ορούμενα, ὡς ἂν μὴ ὁ ζΕύμπας χρόνος 
φύσιν ἔχων τὰ πολλὰ κρύπτειν συχναῖς χυχλικαῖς 
περιόδοις καὶ τάδ᾽ ἀφανίσῃ κατὰ μικρὸν ἑξίτήλα τῇ 
παραδρομῇ Ὑιγνόµενα διὰ τὸ Φφανέντα κρύπτεσθαι 
πάντα ἀνάγκην εἶναι, ὥς πού τις τῶν σοφῶν ἔφη 
καὶ ἀληθῶς ἐγνωμάτευσεν . Οὐ μὴν ὥστε xal τὸ 
ἀληθὶς περὶ ἀλάττονος τοῦ ψεύδους ποιήσασθαι περὶ 
τοιούτων λέγοντα: ἱστορίας γὰρ , ὡς ἄν τις εἴποι, 
Quy ἡ ἀλήθεια, xal τὸ τῆς ἀληθείας χρῆμα ἐπά- 
ναγχες ἱερὸν, ὁ δὲ πρὸ ταύτης τὸ ψεῦδος ἄγων ἄντί- 
Χρυς Ἱερόσυλος. Άλλως τε καὶ ἡμῖν justa πρό- 
θεσις τοῖς πραχθεῖσι μέγεθος ἔντιθεναι ὡσανείπερ 
κινουμένοις ἐκ µίσους 7j μὴν εὐνοίας, ὡς ἂν πλέον 


I. 


4. Prozmium, de auctore hujus. historie, et qua fide B unius testimonio crediderit,sed multorum afflrma- 


t5 scripserit. 

Georgius Constantinopolitanus genere, ortus et 
enutritus Nice, Constantinipolim rursus trans- 
latus, quando ea, sio Deo annuente, sub Romano- 
rum dominium rediit, annos tunc natus undevi- 
ginti, clero ascriptus 8ο primis Ecolesise dignita- 
tibus ornatas,adeo ut usque ad protecdici honorem 
eveheretur,in palatinis quoque officiis diceophyla- 
cis magistratu honoratus, hec litteris tradidit,non 
rumores longe petitos nulloque testimonio probatos 
excipiens, neque solum fame fidens,ut sepe 1-19 
scribenti usuvenit, dum nimis facile oreditur omni 
qui dieat se audisse aut vidisse,verum qui per me 
)pse pleraque viderim sic contigisse ut refero vel 


tioni concordi. Scripsit autem, ne tempus suapte 
natura involvens ac legens multa, crebrisque suis 
circuitionibus obruens,he»c quoque deleat fugientia 
ipso decursu. Necesse quippe est, que aliquando 
visa gunt, contegi tandem, ut doctus quidam asse- 
ruit ab vere pronuntiavit.Sed neque par est de his 
rebus dicentem mendacio minoris facere veritatem. 
Historie namque, uti quis dixerit, anima veritas ; 
et veritas ipsa revera res sacra est. Ig igitur qui 
pluris facit mendacium, aperte sacrilegus est. At 
neque propositum nobis est gestis aliorum pondus 
addere,quasi vel odio vel benevolentia moveremur, 
ut et quod male accidit, plus s&quo laceretur, et 
quod belle cecidit, impensius celebretur, historia 


ei ab aliis acceperim, diligenter excusserim a qui- (! legentibus imponente. Quandoquidem enim que- 


bus primum ea sint. visa dum flerent, ac nec aic 


cunque, ubivis terrarum gesta suut, licet quidem 








A5 ΡΕ MICHAELE PALJAROLOGO LIB. I. A46 


$, εἰχὸς 3j τὸ κακῶς ξυμθὰν διασυρείη fj τὸ εὖ Eup.- A ἁρξαντας, κἀντεῦθεν ἄρχεσθαι τὰ ἐκείνων ἐπιόντας, 


πεσὸν ὑμνηθείη, τοῦ λόγου τὰς ἀχοὰς γοητεύοντος. 
Ἐπειδὴ γὰρ τὰ ὁπουδήπου πραχθέντα ἔστι μὲν καὶ 
διεξιάναι͵, οἴς δἡ xal λέγειν βὀυλομένοις ἐστὶν, ἔστι 
δὲ καὶ ἐᾷν ἀῤόητα, μὴ ἀνάγκης ὑπούσης, vix xac' 
ἐμὴν γνώμην τὸ σιωπᾷν Ἡ τὸ λέχειν ἄλλως ἢ ὡς 
ἐπράχθησαν, xal κρεῖττον ὁήπου τοῖς ἀκούουσι τὸ΄ μὴ 
µανθήάνειν ὅλως fj τὸ µανθάνειν ἄλλως ἢ ὡς dj ὄντως 
Ἱστορία βούλεται, ὡς ἐκεῖθεν μὲν τῆς ἁπλῆς εἶσα- 
γομένης ἐκείνης ἀγνοίας, ἐξ ἧς οὐ μῶμος προστρί- 
6εται, ἐντεῦθεν δὲ τῆς διπλῆς, ὡς τὸ μὴ εἶδέναι 
συµθα[ίνειν τὸν εἰδέναι οἱόμενου, οὗ δὴ καὶ χεῖρον 
οὐδὲν. Οὐ μὴν ἀλλ᾽ οὐδ' αὐτὸς ἐγχεχείρηχα ἂν τῇ 
γραφᾷ, v pot μὴ ἐπῄει ἐλπίζειν προϊόντος τοῦ χρό- 
νου [P. 5] τὰ χείρω xai ἔτι ξυµθαίνειν, Ex. τῶν πα- 
ρόντων καὶ τὰ ἐσαῦθις στοχαζοµένῳ, Tj μᾶλλον ἐκ 
τῶν συµθάντων λογιζομένῳ τὰ συµθησόµενα. Πολλῷ 
γὰρ δήπου εἷς ἀχοὴν ὠτίου θαυμασιώτερον ἐκ τοιαύ- 
της, ἦν δὴ xai γεγεύµεβα, ἠσυχίας καὶ καταστά» 
σεως εἷς τάδε ξυμφορᾶς τὰ πράγµατα προελθεῖν, 7j 
τοιαῦτα φανέντα xai οὕτω τῆς προτέρας εὐθαλείας 
δεινοῦ ἆχειμῶνος ἐπεισφρήσαντος καταῤῥεύσαντα slc 
τὸ ἀκμάζον κχαταυανβῆναι, ὥστε μὴ ὁπώραν εὖθα- 
λεῖν, ἀλλ᾽ οὐδὲ ζωτικῆς τὸ πνεῦμα παράπαν μµετέχειν 
χινήσεως. 
B. Διὰ τί τὰ τῶν πρότερον βασιλευσάντων ἐνθάδε οὗ 
μνημονε-εται. 
Τὸ γοῦν ἀνατρέχειν ἐπὶ τοὺς πρότερον Tj καθ ἡμᾶς 


narrare argumenta dicendi qnarentibus, licet et 
omittere indicla,nullu necessitate scriberecogente, 
satius profecto sit, ut ego quidem arbitror, silen- 
lio preeterire quam secus ac gesta sunt tradere. 
Prestat enim legentibus nihil eorum scire quam 
coníra ao vere acta eunt doceri. Ilinc enim ins- 
cientia qusedam, et simplex illa quidem ,innascitur, 
nullam inurens turpitudinem 18: hinc duplex 
oboritur ignoratio, homine scire ac putante quod 
omnino nescit ; quo sane nihil pejus. Verumenim- 
vero nec ipse scribendi provinciam aggrederet,nisi 
futura ex preteritis estimans, magnopere timerem 
difficiliora asperioraque imminere in posterum. 
Multo enim videlicetauditu mirabilius est ex tanta, 
quam degustavimus,tranquilitate in hanc ultimam 
calamitatem decidisse ree nostras, quam bec nunc 
ita composita que cernimus, procella quadam nova 


ingruente, ex hac prosperitate deturbari in pertur- D 


bationem adeo miseram, ut ex specie ac floreomni 
prioris felicitatis tempestas atrox ingruens vix tan- 
tum satis agrisque modo virentibus reliqui faciat, 
quanto esset opus, nondicam perducendis ad ma- 
turitatem fructibus, sed vel ad vitam intus vege- 
tabilem, cum spe proditurorum iterum quandoque 
germinum, egre ac misere tundam. 


2. Cur omissa priorum principum acta, 


Ceterum non facile, opinor,fuerit, vel si maxime 
cuperemus recurrere ad propria tempora,et ab eo- 
rum qui ante nostram tatem rebus prefuerunt 


ὅπως ἀσφαλῶς καὶ µεθ᾽ ὅτι πλείστης τῆς εὐθουλίας, 
ἧς οὐδὲν ἄμεινον, διῴκουν τὰ πράγματα, τὴν dp,» 
ἐντεῦθεν κατοχυροῦντες , καὶ ταῦτα περιγραφείσης 
εἷς μικρὸν ταύτης αὐτοῖς ἐπὶ τρισὶ καὶ µόναις ἔπι- 
πολαζούσαις ἀρχῆθεν ταῖς πόλεσι, Νιχαίᾳ, Προύσῃ 
τε καὶ τρίτῃ Φιλαδελφείᾳ, τῆς πατρίδος ἐκπεσοῦσιν 
ἐξ ὤν αἰτιῶν ἵδμεν µαθόντες, οὔ µοι δοκεῖ, x&v. λέ- 
ειν θέλωμεν, ἀνυστὰ τῷ τε πολλὰ xal μεγάλα ξυμ- 
θῆναι μεταξὺ κρατούντων ἐκείνων καὶ πολλῆς εἰπεῖν 
μάλιστά δεόµενα ἀσχολίας, καὶ τῷ μηδ' ἡμᾶς ἐς 
τἀκριθὲς εἰδέναι τί καὶ ἐφ᾽ οἷαις ταῖς αἰτίας ξυνέ- 
πεσεν ἕκαστα, ἄλλως τε ὅτι καὶ ἄλλοις εἰπεῖν ἐπῆλθε 
περὶ ἐκείνων, οὗ πεπλανηµένους, οἶμαι, καὶ ὥστε 
μὲν σφᾶς ἑαυτοῖς ἀσφαλῶς πιστεύειν ἐπεξιόντας 


p καθ᾽ ἕγαστον, ἀλλ᾽ ἀχριθῶς καὶ ὡς εἶδότας ἐξ ὧν 


ἐπὶ τῶν πραγμάτων ἦσαν xal περιῆσαν ἔτι eio τέλος 
πραχθέντων καὶ τὸ τοῦ χρόνου μηχάνημα ἄπρακτον 
ἦν, ἅμα πραττοµένων καὶ ἅλα γραφῇ δεδοµένων, 
ἀντιμαχομένου xal ἀντισκοποῦντος olov τοῦ Ἑρμοῦ 
τῇ Λητοϊ, Jj καὶ μᾶλλον τὴν ἐκείνηὸ πρόοδον ἀναχό- 
πτοντος . Ταῦτ' Ἆρα xal τὰ κατ ἐχεῖνο συµθάντα 
τοῦ χρόνου ἑαβθέον ἡμῖν ὡς οὖκ ἀνυστὰ καὶ ἄλλως 
τοῦ προκειµένου σκοποῦ ἐξαγώνια. "Ev δὲ καὶ µόνον 
τέως λεχκτέον ἐστὶ, καὶ ἴσως οὐ περιττὸν, ὅτι καὶ 
µόνον ἐκεῖνό τινες αἰτιῶνται καὶ τῆς τότε τῶν 
πραγμάτων ἀσφαλείας xal καταστάσεως καὶ τῆς vov 
ἀνατροπῆς xal συγχύσεως, [P. 6] πλὴν οὗ χατὰ τα”- 


principatibusactisque repetendishujusquam modo 
meditamur initium historie ducere,exponendo ut 
secure consultissimaque, qua nibil prestantius, 
prudentia rempublicam gubernaverint, imperium 
ea maxime curo munientes, utcunque angustis il- 
ludipsum circumclusum finibus,trium videlicet dun- 
taxat relinquarumtum ipsiscivitatum,Nicem,Pruse 


et tertie Philadelphie, in quas exclusi patria, iis | . 


quas didicimus causis, confugere ibique se conti- 
mere coacti fuerant. Mahna, sane ac scriptione nec 
brevi digna imperantibus illis evenerunt: verum, 
14 ut duxi, nobis perdiffloilia narratu, tum quia 
rerum illius temporis haudquaquam exacta certa- 
que ad nos est memoria perlata, consiliorum pre- 
gertim ao causarum, ex quibus quidque tuno ges- 
torum contigit suscipi ; tum quod istud argumen- 
tum preoccupatum ab aliis jam est, non mala, ut 
equidem arbitror, fide in eo versatis, sed ex pre- 
genti notitia eventus in ipsorum oculis tum viven- 
tium patratos fideli prosecutis historia, que res, 
prout gerebantur, ex visu et experientia statim in 
litteras mitteret, sic machinationes eludens tempo- 
ris, conantis semper obumbrare veritatem, et suo- 
rum flexibus lapsuum involutam, quasi ne exstet, 
obruere, commisig invicem videlicet ao jacula 
contra infesta minantibus, ut Greci aiunt, Mercu- 
rio et Latona, aut illo potius hujus artes ac vim 
prievertente, ac quasi machinam rumpente. Quare 
acta ejus temporisindictaintentataque nobis relin- 
quantur, utique ad rem quam agimus non perti 


A47 


GEORGII PACHYMERUE 


448 


τὸν οὕτως ἔχον, ἀλλὰ παρὸν μὲν καὶ ὡς ἔχρην τελού- À χατακτήσασθαι, τῷ δὲ τῆς θαλάττης μέρει οὐχ οἴοί 


μενον ἀσφαλείας, ἀπὸν δὲ καὶ ὡς οὐχ ἐχρῆν παρορώ- 
pevov τῆς παρούσης συγχύσεως, 


Υ. Ὅπως ol παλαιοὶ κατωχύρουν τὰς ἄκρας. 


Ἐχεῖνοι τοίνυν δυοῖν μέσον ἐχθροῖν ἐἔναπειλημ- 
pivot, ἐξ ἕω μὲν Περσῶν, ἐκ δύσεως δ᾽ Ιταλῶν οὐ 
µόνον τὸ πρὸς τῇ θαλάσσι ἀλλὰ xal τὸ ἀνώτατον 
Κατασχόντων , xai εἰς στενὸν χομιδῆ ἀμφοτέρωθεν 
καταστάντες ὡς μηδ᾽ ἐλευθέρως ἀναπνεῖν ἐᾶσθαι, 
τῇ μὲν Ἰταλικὸν ἔχωντες συμμαχικὸν ἐπῄεσαν Πέρ- 
σαις, tfj δὲ Σχυθιχὸν προσλαθόµενοι ἄρτι τότε φανὲν 
τε xal προσληφθὲν ἀνώθουν τοὺς Ιταλούς. Σκοπὸς 
δ) dv ἐκείνις ἀσφαλέσι τὸ μέσον κατοχυροῦν. Καὶ 
τὸ μὲν πρὸς θάλασσαν οὐκ εἶχον ὀχυρώματι ἄλλῳφ fj 
θαλάσση κατασφαλίζεσθαι’ οὐδὲ γὰρ ἦν, ϐθαλασσο- 
κρατούντων τῶν ᾿Ιταλῶν xal προσκατεχόντων τὰ 
πρόσω, ἀσφαλῶς τὸ λοιπὸν διάξειν' τὸ δὲ πρὸς ἕω 
ὀχυροῦν εἶχον ἑρυμνοῖς τε xal δυσθάτοις ὀρέων, st 
προλάθοιεν. Kal διὰ ταῦτα ἐπεὶ οὐκ εἶχον ἅμα πρὸς 
ἑκάτερα µάχεσθαι, καὶ ὅτι τὰ μὲν πρὸς ἕω ὄρη μέχρι 
πολλοῦ ἀνέχοντα καὶ τὸ ἀσφαλὲς κατεγγυῶντα Ῥω- 
µαίοις, Πέρσαις δὲ, ὡς εἰπεῖν, ἀμελούμενα, προσδο- 
XÍav παρεῖχεν αὐτοῖς κατασχεῖν κἀντεῦθεν ἀσφάλειαν 


nentia. Unum ex illa tantum preterita momoria 
resumendum hic nobis non inutiliter, ni fallor,est, 
propte-ea quod ille tale est, cui soli quidam ad- 
scribendam putantet securitatem tranquilitatemque 
qu& tunc fuitrerum, et perversionem 80 confusio- 
namquenunccernitur,unacausa contrarios effectus 
non eodem statu ac modo producente,sed tranquil- 
litatem quidem operante quoad presto fuit et pre- 
sens adhibita est, postquani vero (quod minime 
oportuit) neglecta eadem omissaque est, perturba- 
tionem inducente qua nunc laboratur. 


3. Ut arces a veteribus munita fuerint. 


Illi ergo duplici utrinque obsessi genere hostium, 
Persis quidem ab Oriente, ab Occasu Italis, non 
oram n:odo maritimam, sed et superiora 185 occu- 
pantibus, et valde in angustum undecunque con- 
trusi, vix ut libere respirare sinerentur, aliquando 
quidem usi auxiliaribus Italis Persas 'incursabant, 
aliquandoScythieis adjuti armis, que non ita pri- 
dem apparere in his partibus et societate nobis 


τ᾽ ἦσαν χρήσασθαι ὀχυρώματι πρότερον ἢ τοὺς Ίτα- 
λοὺς ἐχθαλεῖν, διὰ τοῦτο πλέον μὲν ἑσπένδοντο ΕΡὲρ- 
σαις καὶ ἀνακωχὴν ἐδίδουν τῷ πολέμφ τῷ πρὸς 
ἐκείνους, ἐτήσιον τέλος τάξαντες, ὃ δὴ xal ἐδίδουν 
οὐχὶ μικρὸν, τοῖς δ’ ταλοῖς ὅλαις ἐπεῖχον ὁρμαῖς. 
Συχνοῖς δὲ πόνοις καὶ ἀκαταγωνίστοις πολέμµοις ἑνι- 
δροῦντες ἐχείνους μὲν ἐξῶσαν , xal ναυσὶν οἰχείαις 
πἁραπλέειν παρεσγηχότες τὴν θάλασσαν ἱκανὴν τοῖς 
ἐκεῖσε τῶν Ῥωμαίων οἴκοῦσιν ἑἐδίδουν ἀσφάλειαν, 
εἶτα νῶτα στρέψαντες ἑκόντων ἀκόντων Ἡερσῶν τοῖς 
ὄρεσιν ἐπεθάλοντο, συχνοῖς δὲ τοῖς πανταχόθεν ἐποί- 
χοις καὶ ἰσχυροῖς κατασφαλισάµενοι ἐρυμνὰ τείχη καὶ 
olov δυσεπιχειρήτους θριγκοὺς τῇ Ῥωμαίδι ταῦτα 
χατέστησαν. 

δ’. Ὅπως τῶν ἐν ταῖς ἄχραις ἐπεμελοῦντο ἀνδρῶν καὶ 

πραγµατων. 

Q9 μὴν δὲ καὶ [P. 7] ἀτημελήτους τοὺς πρὸς τοῖς 
ὄρεσιν οἰκοῦντας tiv, ὡς ἑτοίμους µεταναστάντας, 
εἴ που ἁμηγίπη ὡς ἑναντίοι προσθάλοιεν, μηδὲν 
ἔχοντας τὸ πεῖθον µένειν καὶ παρὰ δύναμιν, et ot 
παρείχοι, πρὸς ἐχεῖνα ἀνδρίζεσθαι’ ἀλλ’ ἀτελείαις 
μὲν τοὺς πάντας, προνοίαις δ’ ἐκ τούτων τοὺς ἔπιδο- 
ξοτέρους, xal οἷς τολμῆεν τὸ φρόνηµα, γράµµασιν 


Quare cum pares non essent binis e diversa parte- 
sua&tinendis hostibus, ut saltem interim pax a Per- 
sis esset, arcibus eos inde presidiisque objectis 
summovere decreverunt. Neo nimis diffcile id 
fuit, quod et longus ibi tractus erat asperorum 
montium, et custodia vallium,per quas aretus, erat 
transitus, ferme abOrientalibus alio intentis negli- 
gebatur. Dilato ergo consilio muniendi oppida ma- 
ritima in id tempus quo [talos continenti ejeotos 
longe submovissent, in quo tuno potissimum labo- 
rabatur, quietem iaterea redemerunt a Persis pac- 
tione tributi annui, quod ipsis non modicum pen- 
debant: sicque toto Italos impe!:u ruerunt, cre- 
brisque laboribus ac bellis difficillimis insudantes 
eos tandem expulsos propriis 30 navibus trans 
mare deporlarunt,magna sic stabilita tranquilitato 
Romanis illic degentibus. Inde a Persis, vellent 
nollent deficientes, muniendorum montium cura 
resumpta, multis et robustis undique convocatis 
advenis, sedes in iis stabiles assignarunt, iisdem- 
que custodiendas commiserunt munitissimas,quas 


jungi cepere, repellebantItalos. Hoc autem in istis D extruxerant opere solidissimo, ac fere inexpu- 


diffücultatibus potissimum spectabant, ut quod hino 
atque inde medium inter ipsos et hostes ipsorum 
erat, munitis et valido ;presidio insesssis arcibus 
firmaretur. Ac maritimis quidem locis non aliud 
adjicere munimentum potuerunt quam ipsum mare: 
non enim licebat, dominantibus mari Italis et par- 
tem continentis presidio tenentibus, ita illum mu- 
nere limitem, ut nihil inde timeretur. Confinium 
Orientalium alia natura erat. Pretentis enim ab ea 
parte altis et preeruptis montibus, magna spes erat 
intercluendi hostibus transitus, si juga et anguste 
fauces subjacentium vallium preoccuparentur. 


gnabiles arces. Quo modo Romanorum res optimo 
s8ne loco posuerunt. 
4. Ut euraverint prasidiarios arcium et res 
ipsorum. 

Cwterum istos sic objectos hostibus et ad pre- 
sens,siPerse ingruerent, defectionis et transfugii 
periculum expositos, utpotenihil babentes quod in 
fideacstationeconstentiam suaderet,haudquaquam 
imperatores necessariain tali periculo destituerunt 
providentia, sed tales effecerunt utipsis expediret, 
et omnino vellent, etiam supra vires Persis ob- 
sistere.Id censequebantur plena iramunitate tribu- 





449 DE MICHAELE PALJROLOGO LIB. I. 450 


ἐσωροῦντο βασιλικοῖς. Καὶ 57, τοῦ χρόνου προϊόντος A οἰχούντων βρενθυοµένων, xal οὐδὲν ὅτι μὴ πλούτου 


ηὔξανον ταῖς περιουσίαις, xai πλοῦτος ἐπέῤῥει colo: 
συχνός. Παρ) ὅσον δ᾽ ἐχείνοις ἐνευθηνεῖσθαι ξυνέδαινε 
τοῖς χατὰ τὸν βίον, παρὰ τοσοῦτον xai πρὸς τοὺς 
ἑναντίους ἐθάῤῥουν, καὶ πολλοῖς τοῖς ἐχεῖθεν ἑτρύ- 
uv, νυχτολοχοῦντες καὶ ὁσημέραι τὴν τῶν ἑναντίων 
περιχόπτοντες καὶ τὰ πολλὰ ληϊζόμενο.. "EE àv συνὲ- 
θαινεν αὐτοῖς μὲν ὁμόσε τοῖς ἀντιπάλοις χωροῦσι 
προθεθλῆσθαι τῶν ἑνδοτέρων, τοὺς δ᾽ ἐξαρτωμένους 
τὰς ἐλπίδας ἐκείνων ἐπὶ τῆς οἰχείας διατρίθειν ἀνέδην 
xal ταῖς οἰχείαις προσανέχειν φροντίσι, τοὺς μέντοι 
ἐπὶ τῶν ἀρχῶν τῆς στρατηγίας ὄντας, τῶν ὄπισθεν 
ἀσφαλῶς ὡς olóv τε ἔχοντας, τὴν µάχην ἑτέρωσε 
τρέπειν xal μὴ οὔσαν ταῖς ἐπιθέσεσιν ἐρεθίζειν, καὶ 
φθάνειν κακῶς διατιθέντας ἑτέρους πρότερον Ἡ ἆνα- 
µένειν πάσχειν ἑτέρωθεν τὰ δεινά. Τὸ δὲ σύμπαν div 
κατορθούµενον τῶν ἀκρῶν καλῶς ἐχουσῶν xal μη δ᾽ 
ἂν εἴτι καὶ Ὑγένοιτο τῶν ἐχεῖ καθυπειξόντων ἀνδρῶν, 
εἶ τι xai ἀντιτείνειν τολμῷεν ol ἀντικείμενοι, καὶ 
ταῦτα καὶ τῆς ἀρχῆς ἐγγύθεν οὔσης, ἀνθεξούσης 
ἑτοίμου πρὸς. ἅπαν τὸ ἀντιστησόμενον. Καὶ τὰ μὲν 
πρότερα τοιαῦτα καὶ οὕτως ἔχοντα, οὐ µόνον alo ἐό- 
ῥέθη ἀτελείαις τε xai προνοίαις ἀλλά γε xal καθη- 
μεριναῖς Φφιλοτησίαις βασιλικαῖς τῶν τὰς ἄκρας 


torum 8ο vectigalium limitem hunc incolentibus 
indulgenda, annuis quoque ex fisco pensionibus 
illustriores ipsorum honorando. Unde procedente 
tempore aucia isti plurimum re familiari, magpas 
plerique opes congesserunt. Porro quo meliori ac 
commodiori loco res domestica ipsorum aoc fortune 
erant eo fortius alacoriusque in hostes irruebant, 
illeeti ad hoc ipsum frequentandum audaciusque 
tentandum gustu prede non semel nocturnis insi- 
diis abacte, assiduisque inde incursionibus hostem 
vexantes, ejusque sic infringentes impetum, vastau- 
tes quin etiam agros ac terras lateque populantes, 
manusque obvias cedentes, 80 ipsa interiora Per- 
sidis latrociniis et excursionibus infestu sollicitaque 
reddentes, eademque opera Romanis Έ 7 leta domi 
et opulenta otia prebentes, secure deinceps ac sine 
hostili ullo metu f&miliaria curantibus. Indidem 
ducibus quoque Romane militie, quippe quos jam 
nihil retro vereri ac respicere cogere, securitas et 
facultas aderat vim alio vertendi, ultroque, cum 
opere pretium erat, lacessendi hostes alios, pre- 


vertendique bella imminentia, consiliaque suspec- D 


tarum gentium mature preoccupandi,saluberrimo 
auxilii genere, non expectante malorum exortum, 
et pre:cavere damno publica satius habente quam 
ulcisci aut Beve grassantia depellere. Hi fructus 
erant insessarum validis istiusmodi preesidiis ar- 
cium. Que ne unquam desererentur retrocedenti- 
bus presidiariis ob vim majorem urgentium eos 
interdum acrius Persarum, satis providebatur col- 
localis opportune non procul ab illo liuiite Romanis 
castris, unde auxiliorum quantum esset opus, in 
teinpore eubmitti laborantibus posset. Hio status 
tum illic rerum fuit, imperatoribus, qui ea tem- 


σημεῖον ἑχόντων, χἀντεῦθεν xal ἀῤῥᾳθυμότερον μὲν 

φυλασσόντων , θαῤῥαλεώτερον ὃ) εἰσθαλλόντων xal 

ἀντισχόντων τοῖς, et πη ἰσχύσειαν, κακοποιοῦσι τὰ 

ἡμέτερα. 

€. Ὅπως ἆλουσης πάλαι τῆς πόλεως παρ) Ιταλῶν 
ἐξησθένησε τᾶ κατὰ τὴν ᾿Ανατολήν' καὶ περὶ τοῦ 

Χαδηνοῦ. 

[P. 8] "E£ ὅτου δ᾽ ἡ Κωνσταντίνου πόλις Ῥωμαίοις 
ἑάλω, xal ἦν µεταναστρέφειν ἀνάγχη τῇ πατρίδι τὰ 
τέκνα, καὶ πρότερον τῶν ἄλλων οἷς ἦν τὸ κρατεῖν, 
ξυνέθαινε μὲν ἔνθεν ἐξασθενεῖν ἐκείνους τῇ διαστά- 
σει τῶν βασιλέων, ἔδει δ᾽ ἐκείνοις πάντως προνοίας, 
καὶ μᾶλλον ἐφ᾽ ᾧ καθ ἑαυτοὺς οὐδὲν Ttov θαῤῥοϊεν, 
εἰ μηδ᾽ ἄλλοθεν, ἀλλ᾽ οὖν νεῦρα πολέμου τὸν σφῶν 
πλοῦτον ἔχουσιν. ᾽Αλλὰ χρόνῳ ὕστερον τῆς βασιλείας 
µεταπεσούσης Χαδηνός τις, ᾧ δἡ καὶ τὸ τῆς ἆπαρ- 
χίας ἀξίωμα ἐσαῦθις ἐπέθηκεν ὁ αρατῶν, τὰ πολλὰ 
map! ἐκείνῳ δυνάµενος ἐξ αἰτιῶν ὅσον οὐχέτι ῥηθησο- 
µένων (ἐκεῖθεν γὰρ xal ὁ παρὼν λόγος clc κατάστα- 
σιν τὴν πρέπουσαν ἀναχθήσεται) , ἐκεῖνος τοίνυν 
συμφέρον. δοκεῖν ἐθέλων συμθουλεύειν τῷ fact 
(Παλαιολόγος δ᾽ οὗτος ἣν Μιχαὴλ) βουλὴν εἰσάγει 
τήνδε καὶ λίαν ἐπισφαλῆ, ὡς τὸ πρᾶγμα ἔδειξεν 


pestate reipublice preerant, utilissimam istam li- 
mitaneorum militum alacritatem in hostes foven- 
tibus non modo immunitatibus et pensionibus quas 
dixi preestandis, sed et quotidianis extra ordinem 
largitionibus operam insigniorem et clariora que 
fevrentur arces obtinentium facinora regie remu- 
nerando. Unde passim presidiariorum istorum tan- 
tum animi orevera:t, ut minima par ipsis officii 
videretur tueri commissas arces, quod ludibunde 
ac nullo negotio prestabant, nisi audacissime lon- 
gissimeque incursarent hostiles terras, apporatus- 
que Persarum, si procederent ad perfectum, rebus 
nostris perniciosos futuros, in exorsu protinus ipso 
primaque molitione disjicerent. 

5. Ut recepta olim ex Italis urbe, debilitate res 

Orientales fuerint , el de Ghadeno, 

Ex quo autem recepta Constantinopolis a Roma- 
nis est, et reducere quemque filios in patriam 
oportuit, principes maxime, contigit presidia fi- 
nium Persicorum debilitari ob imperatorum in 
urbem reversorum distantiam ; ex qua fiebat ut 
pensiones ad diem prius reddi solite nequaquam 
18 ea fide solverentur, qua tunc opus vel maxime 
fuerat ad excitandos militares animos, ut vellent 
atque auderant quantum iis locis et. temporibus 
publice necessitates poscebant. Tamen aliquate- 
nus huic incommodo medebatur, quod illis abun- 
dabant opes proprie, que belli nervos suomini- 
sirarent, donec posteriori tempore, in deteriorem 
statum imperio prolapso, Chadenus quidam, oui et 
prefecture dignitatem deinde impvralor contulit, 
multum in aula pollens ex causis paulo post mo- 
morandis (ab hujus enim mentione nostra in suum 
finem historia procedet consilium suggessit impe- 


491 


GRORGII PACHYMERAR £5? 


ὕστερον. Καὶ δεχθεῖς ὡς Δῆθεν συµφερόντως λέγων, À έχειν) µόγις ὄπεῖκον προσοικοῦντες ἀντέχειν. Καὶ 


πέµπεται καταπρᾶξαι ἃ φθάσας βεοούλευται . Καὶ 
63 ἐπιστὰς ταχέως τοῖς τόποι (οὐ γὰρ 34v πρὸς τὰ 
ἔπεσταλμένα βραδύνειν ὅλως αὐτὸν χαταρξάμενον), 


ἄνδρας βαθυπλούτους εὑρὼν καὶ κτήµασι xal θρὲµ- 


µασι βρίθοντας, στρατεύει τούτους ἐκ τῶν σφετέρων 
ἐκείνων xal οἷς ὁ ἑκάστου βίος συνεκεκρότητο, καὶ 
εἰς τεσσαράκοντα νομίσματα τῷ ivl συμποσώσας, 
καὶ τούτων τὸ πλεῖστου ix τῶν αὐτοῦ, τὸ λοιπὸν τοῦ 
τεθέντος τέλους, οὐκ ὀλίγον Ov, τῷ βασιλικῷ ταµιείῳ 
εἰσκομίζεσθαι ἔταξεν. "O καὶ πραχθὲν, πρώτως πα- 
θόντων τῶν ἀνδρῶν B οὐκ ἤλπισαν πώποτε, ἐπέχλασέ 
τε τὴν προθυµίαν βουλομένοις, xai χαθυφείκεσαν τῆς 
δυνάµεως. 


, 


ς Ὅπως ol τὰ "Ρωμαίΐδος 


κατέσχον 
pn. 
Ἐντεῦθεν xal τοῖς τῶν Περσῶν µαχίμοις xai 
οἷς iv µαχαίρᾳ τὸ ζῇν, τῶν ἄλλων ὑποκλιθεντων 
τοῖς Τοχᾶροις ἄρτι κατασχοῦσι τὴν τῆς Περαίδος 
ἀρχὴν, συμφέρον ῥἑδόκει ἀφηνιάζουσι καταφεύ- 
γειν πρὸς τὰ τῶν ὁρῶν ὀχυρώτερα xal τὰ πλη- 
σίον χατατρέχοντας νόμῳ λῃστῶν ἀποζῃν [Ρ. 9]. 
Ὅ καὶ γεγονὸς συνέστησαν xaxv' αὐτοὺς πλεῖστοι, xai 


Πέρσαι 
Br 


συχνάχις Ἰσχυροὶ ἐπετίβεντο ἀσθενέσι γενοµένοις τοῖς 


ἡμετέροις, καὶ περιόντες κατ) ὀκίγον ἁδυνατούντων 


ὀπείχειν ἐποίουν. Καὶ τάχα ἂν ἑσχωροῦντες ὁσημέ- 


pat τοῖς ἐναντίοις τῶν θριγκῶν παρεχώρησαν, el. µή 


vs ταχθείσαις ῥόγαις (τὰ γὰρ σφέτερα οὐκ εἶχον χατ- 


ratori (fuit is Michael Paleologus) valde pernicio- 


ἀντεῖχον τέως, τὰ πλεῖστα μὲν xai ἐξ ἑαυτῶν, ἦν 
δ᾽ αὖ xai πολλῶν ἐπεισφρούντων τῶν ἐναντίων δῆλα 
τιθέντες τῷ ἡμετέρῳ στρατεύµατι καὶ ἄπρακχτον πολ- 
λάχις τὴν ἐκιίνων ἐπισύστασιν καθιστῶντες. Kal ταῦτ 
ἦσαν ἕως ἐδίδοντο ῥόγαι καροῖς ὡρισμένοις κατὰ τὸ 
συνηθες, Πλὴν φυλάσσεσθει µόνον ἣν τὸ καχὸν ἐπιὸν, 
xxi μὴ προσχωρεῖν σφᾶς ἔτι μηδὲ περιγίγνεσβαι, 
μηδ’ αὐτοὺς ζητεῖν κακοῦν τὴν ἐκείνων καταστρ- 
ψαντας, ἀλλ᾽ ἑαυτοὺς συντηρεῖν ἐπὶ τῆς οἰχείας μὲ. 
νοντας, ὡς μαχουµένων μὲν, ὅτε ἐχεῖνοι ἐπὶ µέσυυ 
τῆς ἡμετέρας τὸν πόλεμον ἐξενέγχαιεν, μὴ µαγου- 
µένων δὲ, st μὴ ἐχεῖνοι θέλοιεν πολεμεῖν. Ἐπεὶ 5i 
καὶ περὶ ταύτας ol ἄρχοντες ἐγλισχρεύοντο, xai µό- 
λις xal ὑπερήμερον xal παρὰ τὸ ἀρχάῖος μεῖον iv 
1à διδόµενον, ἐφ᾽ ᾧπερ καὶ ol κατὰ καιροὺς τῶν 
στρατευμάτων Ἡγεμόνες µερίτας ἐκ Χλεμμάτων Eao- 
τοὺς εἰσῆγον, ἀπώλετο μὲν dj πληθὺς ἐκείνων, τᾶν 
μὲν ἔργον µαχαίρας γεγονότων, τῶν δὲ xal προσγω- 
Ρησάντων τοῖς ἑναντίοις, ἄλλων δὲ καὶ ἀλλαχοῦ πο», 
ἐπεὶ οὐκ ἦν ἐχεῖσε προσµένουσι φευκτὰ τὰ δεινὰ, 
µετοικησάντων καὶ ὡς εἶχον διαγαγόντων τὸν βίον, 
κατὰ πολλὴν δὲ τοῦ κωλύσοντος ἐρημίαν κατέσχον οἱ 
ἑναντίοι τὰ ὀχυρώματα, ἐξ ὧν καὶ κατατρέχειν οἷοί 
τ σαν, ὁσάχις ἣν αὐτοῖς βουλομένυις, καὶ χαχῶς 
ποιεῖν οὐχ ὅπως τοὺς προσχώρους (τοῦτο γὰρ εἶχον 
αὐτόθεν], ἀλλὰ καὶ ὦν ἐς μακρὰν ἀπεῖχον. Τοῖς δὲ τῶν 
Ῥωμαίων στρατεύµασιν ἀσχολίον παρεῖχον οὐ τὴν 


quotidianisvalentiorum insultibus fracti desererent 


sum eventu deprehensum, cum ipse utile putaret ; C hostibusque dederent, &ola prohibuit stipendiorum 


eoque probato, exsecutor ipse missus est qui su&- 
serat. Quare is celeriter in illas Orientalis limitis 
profectus arces, cum degentes in iis reperisset 


predivites homines latifundiis agrorum, gregum- 


que atque armentorum provenitus opulantos, mili- 
tari censu habito initaque pecunie cujusque sum- 
ma, stipendium singulis nummorum quadraginta 
constituit, quod reliquum erat, pretii non parvi, ex 


annuis illorum tractuum vectigalibus, (1gco dein- 


ceps precepit reddi. Hinc evenit primum ut presi- 


diarii, que minime timuerant passi, frangerentur 
animo et antiquam alacritatem bellandi perderent, 
moxque, ut fit, minutis copiis multo infirmiores 
redderentur. 


6. Ut Persz occuparint Romani limitis montes. 


Posthec viria forlibus inter Persas, quibus omnis 
vivendi spes et conditio in armis erat, caeteris in- 
clinatis ad Tocharos, qui nuper imperium Persa- 
rum occuparant, rebellantibus, visum opportunum 
est refugere 19 ad claustra castellaque montium, 
et inde vicina incursando raptu ac predis vicium 
quaerere. Id consilium quo exsecutioni mandarent, 
convenerunt plurimi, vilidaque 'identidem conlata 
manu inflrmiores jam nostros sunt adorti, et pau- 
latim circumveniendo tenues opibus etl prioris 
parte haud modica potentie destitutos facile coege- 
runt sibi cedere. Et arces quidem ipsas quo minus 


&b imperatore solutio, eatenus satis certa fide facta. 
Cum enim propria jam non haberent qu: defen- 
derent, solo illo recte numerati stipendii vinculo 
utcunque in officio continebantur, eatenus tantum 
ut contra oppugnantes e vicino Persas propugna- 
cula castellaque tuerentur; ao si quando majori 
ea vi Perse coeuntes adorirentur, necessaria e 
nostrorum castris auxilia evocarent, quibus sepe 
in tempore adjuti conatus hostium reddiderunt 
irritos. Res eo loco fuerunt, quamdiu processerunt 
ex imperatoris fisco statis pensionibus representaia 
stipendia de more. Toto enim illo tempore presi- 
diarii non quidem ut quondam longe submovebant 
Persas et damna ipsis reponebant, excurrentes in 
terras eorum,et illorum agros regionesque vastan. 
tes: tamen, ut dixi, loca obtinebant ipsis oredila 
castrisque ao vallo clausi fortiter obstabant oppu- 
gnantibus, cessantibus et negotium non facessenti- 
busdeceteronon molesti. At postquam parciusdein- 
deacmalignius caperuntstipendia persolvi,et neque 
ad diem neque 30 pari ac prius summa pecunie 
militibus numerabatur, quinetiam misei eo certis 
intervallis duces exercituum preda ex hoste parte 
divisores se constituerunt, parte videlicet majori 
sibi ipsis exceptu, Romanorum illum limitem tuen- 
tium multitudo varie dilapsa consumptaque est, 
plerisque cesis, multis qua vi qua coacta deditione 
hosti subjectis. Sic demum arces in Persarum 


453 


ΡΕ MICHABLH PALJEOLOGO LIB. I. 


454 


τυχοῦσαν, πρὸς ἐχείνους ἐφ᾽ ὧὥπερ ἐπιαχεῖν ἐς del A, προνόµιον εἶχεν Ex. παλαιοῦ εἰς χεῖρας ἅγειν τὸν 


ῥέπουσι, xal τῶν ἄλλων ἀφεμένοις οὐκ ὀλίγης χρῃ- 
ζόντων ἐπικουρίας, καὶ μᾶλλον viov πρὸς δύσιν, ἃ δὴ 
xai χενωθέντων τῶν ἀνατολικῶν ἐκεῖσε τάξεων πρὸ 
τέλους fj ταῦτα γενέσθαι μὴ ὅτι γε τὰ ἑφα προσεζη- 
µίουν, ἀλλὰ καὶ xav! αὐτὰ ἀπόρως εἶχον τῶν ὀυτικῶν 
ποτὲ μὲν ἐφ᾽ ἡμᾶς, ποτὲ δ᾽ ἐπ᾽ ἐκείνους τρεποµένων, 
καὶ τῇ τῆς γνώμης ἀστασίᾳ τριθὴν ἐμποιούντων τοῖς 
ἀμφοτέροις, ὡς παρόντων μὲν τῶκ στρατευμάτων 
χωρὶς ὑποκλίνειν ἀνάγκης, ἀναχωχης δὲ γενομένης 
ἐπὶ σμικρὸν πρὸς θάτερα αὖθις ῥᾳδίως τρέπεσθαι, 
εἶ µόνον ἴοιεν μεθ) ὅπλων ἐπ᾽ αὐτούς. Οὕτω δ᾽ ἐχόν-- 
των τῶν τῆς ἀνατολῆς [P. 40] xai οὕτω τῶν δυσχε- 
ρῶν ἐπιόντων, ἐς ὃ τύχης ὕστερον τὰ χεῖθι πράγ- 
µατα προὔθησαν ἐσαῦθις ἐροῦμεν , προσθέντες xal 
τὰς αἰτίας τέως δ᾽ οὖν ἐπαναλαθόντες τὸν λόγον, 
τὴν ἀρχὴν, ἐξ οὔπερ xal οὐ χεῖρον ἄρχεσθαι, µετα- 
στήσοµεν. 


ζ. Ὅπως ἐπὶ βασιλέως τοῦ Ἰωάννου ἐπὶ τῇ 
sic µβασιλεῖς πἰστι ὁ ἡ[αλαιολόγος Μιχαὴλ 
κατησφαλίζετο. 


"Hó» μὲν αὐτοκρατοῦντος μετὰ πατέρα τοῦ Λά- 
σχαρη Θεοδώρου, ὁ ἐπὶ θυγατρὶ αὐτανεφίου ἐκείνου 
γαμθρὸς ὁ Παλαιολόγος Μιχαὴλ τῷ τοῦ μεγάλου 
κονοσταύλου δίαπρέπων ἀξιώματι (τὸ δ᾽ ἀξίωμα 


venerunt potestalem ; ex quibus erumpentes age- 
rent ferrentque Romanum limitem quoties liberet, 
Romanisque exorcitibus molestissimum negotium 
preberent, alia, preserlim in occiduis partibus, 
quantumvis urgentia et ope vel maxime indigentia, 
ut his obsisterent, omittere coactis. Qus erat 
misera et reipublice damnosa jactatio copiarum 
nostrarum, nunc a Persis, cum eos minuto numero 
citra magnum periculum instantes cernerent, ad 
Romanos se convertentium, rursus cum redire 
iidem fortiores formidolosioresque nuntiarentur, 
co respectantium totaque vi occurrentium, iata 
quadam incertitadine consiliorum ac desultoria 
vicissitudine bellandi magnam securim infligente 
successibus ac tianquilitati publice. Hoc statu 
Orientalem rerum, et in hunc modum ingruenti- 
bus adversis, quo tandem res nostras fortuna de- 
truserit, deinceps ;narrabitur expositis eventuum 
causis. Adeoque hinc sumpto exordio historiam 
auspicabimur. 

7. Ul imperante Joanne, Michaelis Falzologi fides 

erga imperatores firmata fuerit. 

*?*1 Imperante jam Theodoro Laecari post patron 
qui filiam nepotis ejus ex fratre matrimonio sibi 
junxerat, Michael Paleologus, magni conustauli 
dignitate conspicuus, et istius magistratus veteri 
jure ac privilegio Italicas omnes copias in poteslate 
habens, semper obnoxius suspicionibus affectati 
regni, vota ejus generis mente clam intima sub- 
sidentia frustra ipso celante, cum ultro indiciis 
erumperent, manifestum argumentum prebuisse 
visus 8st ambitionis inhiantis novitatibus, et ad 
aliquid audendum prorupture, si se ulla rei 


ἔχοντα τοῦτο ἅπαν τὸ ἐξ Ιταλῶν στρατιωτικὸν καὶ 
ὑπήχοον) ὕποπτος μὲν εἲς βασιλείαν ἀεί ποτ) ἦν 
καὶ δῆλος, ἐξ Gv ὑποκαθημένων εὖχε, νεωτερίσων, 
εἰ χαιροῦ λάθηται, τὰ πιστὰ δὲ δοὺς τῷ τοῦ xpa- 
τοῦντος πατρὶ ἀσφαλέσιν ὄρχοις, xal δὴ καὶ ἀρχιε- 
ῥατικαῖς ἐμπεδωθεὶς ἀφοριζούσαις τῶν Ἅπιστων 
ἐκεῖνον ἀραῖς, et που xal ἀποστατεῖν προαιροῖτο 
καὶ θυσνοεῖν ὅλως τοῖς βααιλεύουσιν . Καὶ ταῦτ 
ἐπράττετο , ὅτε τὴν τῶν δυτικῶν ἐμπεπιστευμένος 
παρὰ τοῦ βασιλέως ἀρχὴν αἰτίαν ἔσχε τοῦ συνθήχας 
ποιεῖν δι’ ἀποῤῥήτων πρὸς τὸν δεσπότην τῶν δυτι- 
κῶν MiyaiÀ τὸν ἼΑγγελον, ἐφ᾽ d κατεγγυῖσαι τὸν 
δεσπότην ἐκείνῳ τὴν ἰδίαν παῖδα πρὸς γάμον, αὐτὸν 
δὲ παραδοῦναι τὴν τοῦ βασιλέως χώραν, καὶ ὑπ' 
ἐκείνῳ Ὑενόμενον συµπράττειν ὡς εἰκὸς τὴν ἀρχὴν 
τῷ δεσπότῃ xal πενθερῷ . Προσαγγελθεὶς δ᾽ ἐπὶ 
τούτῳ πρὸς βασιλέα πρὸς οἰκέτην, ᾧ δὲ καὶ τὰ τῆς 
βουλῆς, ὡς ἐχεῖνος κατηγορῶν ἔλεγε, προσανετί- 
θετο , ἀνήρπαστό τε τὴν ταχίστην παραλυθεὶς τῆς 
ἀρχῆς, xai vA φυλα-Π σιδηρόδετος ἐῤῥιπτεῖτο. Mi 
δήλου δὲ Ὑενέσθαι ὀυναμένου τοῦ κατηγορήµατος, 
ἄδηλον Ov εἴτ ἀληθεύοι ὁ προσαγγέλλων, ὡς ἐχεῖνος 
ἰσχυρίζετο , εἴτε συκοφαντρίη, ὡς ὁ Παλαιολόγος 
ἀντεπιφέρων ἔτοιμος Tv ὑπὲρ ἁληθείας μονομαχεῖν 


cum spe aliqua tentande opportuna occasio prem- 
beret. Fidem ille tamen. parenti imperatoris flr- 
missimo jurejurando astrinxerat : et se ultro, sub- 
jiciens pontificalium anathematum diris quam ma- 
xime horrendis, si unquam aut deficere aut omnino 
dissidere ab impecatoribus in animum induceret 
persuasisse videbatur se constantem in officio futu- 
rum ; cum Occidentis procuratione sibi ab impe- 
ratore credita, initarum occulte pactionum cum 
Occidentis despota Michaele Angelo insimulatus 
est. Nimirum inter eos convenisse ferebatur, ut 
despota filiam despoaderet Palaeologo, ille vioissim, 
pro ea qua polleret apud imperatori suhjectasg gen- 
tes et apud exercitum auctoritate, ambitu et suf- 
fragatione suo viam ad imperium socero muniret. 
Hac de re apud imperatorem per familiarem dela- 
tus (quem totius consilii, ut ipse aceusando aiebat, 
participem fecerat) actutum compreLensus et re- 
dactus in ordinem catenisque contrictus carceri 
traditur. Ac quanquam nullo satia evidenti ex- 


D stante tanti criminis indicis, merito dubitaretur 33 


verane delator ferret, ut ipse contendebat, an ca- 
lumniatur, uti contra pertendebat Paleologus, 
paratum se exhibens ad suam innocentiam singu- 
laris cerlaminis experimento comprobandam, quo 
dubiarum accusationum purgandarum ratioantiquo 
imperatorem comprobato usu invaluit, tamen nec 
sic amoleri suspicionem aut plene diluere cogitate 
defectionis crimen valens, longo tempore vinctus 
detinebatur. Cumque diu nullus esset qui pro tam 
suspecto reo imperatorem alloqui auderet, exsti- 
tit tandem tunc patriarchatus honore prefulgens 
Manuel, qui cum jam plures menses in Lydia una 


455 


GEORGII PACHYMERJE A56 


κατά τι κρατῆσαν ἐπὶ τοῖς ἀδήλοις τῶν προσαγγε- À στοις ἀρχιερεῦσι, στέλλει πρὸς τὸν κρατοῦντα, 


λιῶν ἀρχαῖον ἔθος τοῖς βασιλεῦσιν, ὅμως τὴν ὑπο- 
ψίαν οὐκ εἶχε διολισθαίνειν καὶ τὸ τῆς ἀπιστίας ἔγ- 
χλημα slc τέλος διαδιδράσκειν, ἀλλ᾽ ἐφ᾽ ἱκανὸν 
χρόνον τῇ φυλακῇ κατείχετο δέσµιος, καὶ ἡ ὑποψία 
προσῆν. Ὡς δ᾽ οὐκ ἦν ὑπὲρ ἐκείνου ἄλλον τολμᾷν 
καὶ πρεσθεύειν [Ῥ. 11] τῷ βασιλεῖ, ὁ τηνικάδε ma- 
τριαρχεύων Μανουὴλ ἐπὶ μησὶ πλείστοις συνδιάγων 
κατὰ Λυδίαν τῷ faciet, ἐπεὶ πρὸς ἔδοξον ἦν xal 
δῆλος Tjv ὁ χρατῶν πρὸς χάριν τελεῖν τι τῷ ἱερεῖ 
προθυμούμενος, αὐτίκ) ἐκεῖνος ἀφεὶς τἆλλα τὴν 
ὑπὲρ τοῦ σιδηροδέτου πρεσθείαν εἰσῆγε, xal ὡς 
συκοφαντούµενον ἵκέτευε κατοικτείρειν. « ΕΒὶ CH 
οὖν, ἀλλὰ pi παρὰ col χαθαρῶς, ἔφη, της ὑποψίας 
ἀφεῖται, d βασιλεῦ, ἁλλ᾽ ἐκεῖνος τὸ πιστὸν δώσει 
πρὸς τοὐπιὸν, τὰς τῆς ᾿Εχκλησίας ἐφ' ἑαυτὸν ἐπιτι- 
µήσεις καταδεξάµενος , αἴς καὶ µάλα κατεμπεδού- 
µενος xal αὐτὸ δλ τὸ ἀκατέργαστον τοῦ νοὸς περὶ 
ἀποστασίας ἐνθύμιον οὐ προσήσεται, ἀλλά γε Χρι- 
στιανὸς ὢν τὴν τοῦ Θεοῦ δίκην φυλάξεται, xal ἀδόλως 
ἐμμενεῖ τοῖς ὄρχοις εἷς τὴν πρὸς σὲ πίστιν καὶ τὸ 
γένος τὸ σὀν. » Οὕτως εἰπόντα δυσωπεῖ τὴν δέησιν 
ὁ κρατῶν, καὶ ἐπινεύει πρὸς τὴν τοῦ χατακρίτου 
συµπάθειαν, εὐμενῆ συνόλως ᾖἐκείνῳ τὴν ᾖἴδίαν 
γενέσθαι duy κατεγγυησάµενος, si κἀκεῖνος τὰ 
τῆς εἰσέπειτα πρὸς αὐτὸν εὐνοίας, ὡς ὁ ἱερεὺς 
ὑπέσχετο , πιστὰ καταστήσειε. Kol δὴ περὶ που 
τὴν ᾿Αχυράους ὁ ἱερεὺς γεγονὼς, σύναµα xai πλεί- 


cum imperatore fnisset atque in procinctu esset ad 
reditum, appareretque imperatorem ita in eum af- 


οὕτως ἐκείνου πρὸς τὸν ἀρχιθύτην συνταζαμένου 
xal οὕτω τάξαντος , ttvÀ τῶν αὐτοῦ οἰχετῶων xal 
Ἱερωσύνῃ κοσμούμενον, ὃν ὁ χρατῶν δεξάµενος ἀνίτοι 
μὲν παραυτίκα τὸν χατεχόµενον τῶν δεσμῶν, ἀπο- 
λύει δ᾽ ἀσμένως πρὸς τὸν ἱεράρχην, ὀπαδοὺς αὐτῷ 
συγεξαγαγών. "Άμα oov ἐπέστη γαὶ ἅμα παρὰ τῆς 
συ)όδου τὰ εἰκότα ἐνωτισάμενος τὴν ἐκείνων ἐπιτί- 
µησιν είς ἀσφακῆ τῶν πρὸς βασιλέα ἰδίων ὅρκων 
βεθαίωσιν δέχεται. Καὶ πρὸς τὸν κρατοῦντα abt 
ἐπανιὼν πολλῆς τῆς παρ᾽ ἐκείνου εὐμενείας ἐτύγ- 
χανεν . Οὕτω τοιγαβοὺν ἔχὼν καὶ οὕτω σπεύδων 
ἑαυτὸν φυλάττειν πάσης χαχυποψίας ἀνώτερον, xal 
μᾶλλον ὅτι καὶ ἀξιώματος ἐπέθη μεγίστου, πολλῷ 
πλέον πρὸς τὸν μετ’ αὐτὸν τὸ κράτος ἔχοντα ἀλῶναι 
τῆς ὑποψίας διεφυλάττετο, 
η. Όπως ὁ δεύτερος Λάσκαρις πολλοὺς τῶν ἐν ἀξιώ- 
µασιν ὑπεραρῶν ἕτέρους ἀντικαθίστησι, 
᾽Αλλ᾽ ἐπειδὴ θερμὸς ἦν ἐκεῖνος πρὸς πάντα, ἔτι ὃἳ 
καὶ τὴν τοῦ [|P. 12] καταφρονῆσαι ὀόξαν (ἡ γὰρ νόσος ᾿ 
ἐπεισπεσοῦσα καὶ μᾶλλον τρύχουσα ἔπειθε δεινὰ 
ὑπιδέσθαι), παραλύει μὲν τοῦ ἀξιώματος slc πρωτ;- 
θεστιαρίου τεταγμένον τιμὴν τὸν 'Ραοὺλ ᾿Αλέξον, 
ἀντεισάγει O^ eia ταύτην τὸν ἐξ ᾿Ατραμυτίου Γεώρ- 
γιον τὸν Μουζάλῶνα, συνοικίσας αὐτῷ xal τὴν ix 
Καντακουζηνῶν θεοδώραν, τοῦ Παλαιολόγου οὖσαν 
ἀδελφιδῆν, τὸν δὲ μετ ἐκεῖνον ᾿Ανδρόνικον μέγαν 
δοµέστικον , Κλοϊστᾶ τὴν τοῦ 'Ῥαοὺλ θυγατέρα οἱ 


peccaret, novum fidelitatis inviolate juramentum 
proprie sibi dictata ab iis formula concepit; sicque 


fectum ut non gravate concederet, si quid gratis (; ad principem reversus, magna est ejus benevo- 


loco posceret; omnibus aliis omissis preces obtulit 
pro Paleologo,et utejus tanquam calumniam passi 
miseretur oravit. « Quod si, o imperator, aie- 
bat, suspicionem de illo non plene deponis, at 
ille quidem in posterum qualicunque ac quanto- 
cunque voles fidei pignore tibi cavebit, seque cen- 
surisEcclesiesubjiciet,quarum incurrendarum met 
vel ipsam defectionis umbram aversaturus omnino 
sit. Homo enim Christianus judicium utique Dei 
pertimescet, et ejus comminatione sancitis firme 
Blabit promissis ; nec obligatam tali ceremonia tibi 
ac tuo generi fidem unquam in animum inducet 
fallere. » Hc loqentem illum imperator reveritus 
damnati carcere liberationem 423 annuit polli- 
cens insuper animo $8c in illum plane benevolo 
futurum, siis quoque pro se, uti patriarcha spon- 
debat, suum erga principem studium fidemque 
prestaret. Hino cum apud Achyraum patriarcha 
cum plurimus simul presulibus aliis udesset,mittit 
ad imperatorem, prout ipse discedenti presocripse- 
ret, e familiaribus unum sacerdotio preditum, quo 
imperator excepto auditoque solvit continuo Paleo- 
logum vinoulis et ad ipsum patriarcham perlibenter 
mittit cum comitibus pariler liberatis. Eo cum per- 
venisset, postquam audivit graves in synodo et ac- 
commodatas cause ac tempori ad minitiones et com- 
minationesPatrum,obnoxis professus nihil recusare 
secanonioo animadversionis ac penarum si deinceps 


lentia et significatione gratis dignatus. Hoo ille 
guarum statu rerum invigilabat sibi acriter, undi- 
que circumspiciens ac sollicitissime observans, quo 
se omni superiorem prava Suspicione servaret. [n 
eaque cura custodiaque perseverebat eo intentius, 
qno se in maxime apice dignitatia magis erpo- 
aitum invidie imperantiumque offensioni cernebat, 
praesertim junioris ipsorum et successoris in prin- 
cipatu designati, a cujus presertim  suspicaci 
animo sibi et timebat et quantum poterat cavebat. 


8. Ut junior Lascaris plures e magistratibus con. 

temptim απιαυδγίε, aliis suffectis. 

At quoniam hic ingenio ardenti cum preceps in 
alia cuncta ferebatur, tum faclilimus erat ad opi- 
nandum sese contemni (morbus enim quo tene- 
batur el multum urgebatur, opportunum eum p&- 
ratumque talibus credendis rebusque quas audiret 
aut ccrneret in partem  sequiorem  interpretandis 
faciebat), Raulem Alexium protovestiarii dignitale 
ornatum privat magistratu, et ejus in locum pro- 
movet Georgium Muzalodem Atramyttinum, 24 
cui et Theodoram e Cantucazenorum gente, Ps. 
laologi neptein ex sorore, dedit conjugem. Hujus 
quoque fratrem minorem Andronicum magnutn 
domesticum creat, collocata ipsi in matrimonio 
Cloista Raulis filia. Tertium denique horam fre 
trem prothieracarium sive summum  accipitrari& 








157 DE MICHAELEB PAL/ROLOGO LIB. I. 498 
συναρµόσας, τὸν δὲ τρίτον τῶν ἀδελφῶν προθάλλε- A δεδιότα διὰ τὴν ὑποτρέχουσαν τῆς ἀρχῆς ὑποψίαν. 


ται πρωθιεραχᾶριν, ἄνδρας οὐκ εὔγενειας μὲν µιτ- 
έχοντας τὸ παράπαν, cl; παιδοπούλους δὲ αὖθεντο- 
πουλευομένῳ τεταγµένους αὐτῷ. Δύο μέντοι γε τῶν 
µεγιστάνων τῶν ὀμμάτων στερεῖ, ὦν ὁ μὲν εἷς υἱὸς 
X» τοῦ Στρατηγοπούλου ᾽Αλεξίου, ὁ Κωνσταντῖνος, 
ὃς ἠξιοῦτο καὶ χήδους (τὴν γὰρ ἀδελφιδῆν τοῦ βασι- 
λέως Ιωάννου ἐχείνου διδόντος εἶχε) περιφανοῦς 
χαὶ µάλα λαμπροῦ, ἅτερος ὁ Φιλῆς ἦν Θεόδωρος. 
Καὶ πόλλ’ dvxa ἐκαινοτόμει, τὴν ὀφοὺν τῶν πρὸς 
αἵματος χαθαιρῶν, καὶ τὸ ἀσφαλὲς ἐντεῦθεν ἑαυτῷ, 
ὡς dero, προμηθούμενος * οὗ Ὑὰρ ἀναπνεῖν ela 
ἐκεῖνον ἡ νόσος. νύκτωρ xal μεθ᾽ ἡμέραν τὰ μὴ καλὰ 
Φανταζόμενον. 

V. Ὅπως ὁ Κότυς τὸν Παλαιολόγον παρασκεύάζει 

αὀτομολησαι πρὸς Πέρσας. 

Τότε δὴ xai τοῦ Παλαιολόγου εἰς χεφαλὴν τεταγ- 
uivou Μεσοθυνίας xai αὐτῶν ὀπτιμάτων ἐχείνου 
προστάξαντος, xul τὰ πολλὰ xat' [ταλῶν πράττον- 
τος, προσῆν τις τοῦ παλατίου. Ἠότυς ἐπώνυμον τῷ 
ἀνδοὶ, καὶ sl; τὰ μάλιστά οἱ τῶν φίλων ὧν. Καὶ 
δῆλος Tv περὶ τούτῳ ἀγωνιῶν ἐξ ὤν πρὸς αὐτὸν 
δ.εξῄει, καὶ, « E* μὴ φυγαδείᾳ χρήσαιο, » ἔλεχεν, 
« ἡμερῶν ὀλίγων εἲς μέγα συμφορᾶς τὰ κατὰ σὲ 
προθήαεται. ᾽Αλλ) οὐδ' ἐμοὶ τοὐντεῦθεν ἀκίνδυνον 
µένειν, ἆλλ᾽ αὐτομολητέον πρὸς Ἠέρσας καὶ ἀμφοτέ- 
ροις, εἴ σοι µέλει τῶν ὀφθαλμῶν.» Ταῦτα λέγει, 
καὶ πείθει πληροφορῶν φίλος ὢν τὸν del. περὶ ἑαυτῷ 


venationis et regii aucupii prefectum nominat, 
homines patricite nobilitatis prorsus expertes, sibi 
vero puerili famliaritate notos 8ο comuiendatos, 
quod ipsi ab infantia inter honorarios ephebos 
apparuisseut. Duos quin etiam ex optimatibus 
oculis privavit ; quorum alter filius fuit Alexii 
Strategopuli, viri perillustrtris ac in primis splen- 
didi, Constantinua nomine, dignatus ab ipso affini- 
tate regia, siquidem neptam imperatoris Joannis 
illo tradente uxorem habuit. Alter Theodorus Phi- 
les erat. Hec ille et alia multa nova exempla ede- 
bat, in dies, intentus deprimendo supercilio prin- 
cipum regii sanguinis, inde securitatem sibi pru- 
denti, ut quidem arbitrabatur, consilio parans. Non 
enim respirare illum sinebat morbus diu noctuque 
prava imaginantem. 

9. Ut Colys Palzxologo persuaserit fugam ad 

Persas. 

Tum enimvero Paleologo Mesothynie prefecto, 
9repositoque ipsis optimatibus jussu imperatoris, 
ac strenue eontra Italos rem gerenti, adfuit e pa- 
latio quidam cognomeato Colys, ex intimis ejus, 
voltu qui significaret eum non parem angi iis que 
dicturus veniebat ; quibus expositis : «Αο nisi te 
foga proripis, » adjunxit, « paucis diebus in ma- 
gnam calamitatem res tue prolabentur. Sed neque 
mihi tuta hic deinceps $5 mora est, verum trans- 
fugiendum ad Persas pariter utrique nostrum, si 
oculorum eura tibi est. » Hec ille ; que facile per- 
suasit amicus amico, sibi semper timenti propter 


PaTROL. Gn. CXLIII 


Οὐδὲ γὰρ οὐδὲ τὸν θεῖον τούτου elc µέγαν χαρτου- 
λάριον τεταγµένον, Παλαιολόγον Μιχαὴλ καὶ αὐτὸν 
ἀκούοντα, ἀκίνδυνον εἴα 4 ὑποψία, ἀλλὰ περὶ τῆς 
ἀρχῆς ἐρωτηθέντα ἁπλοϊχῶς φάναι λἐγεταὶ ὡς, cl 
κεχρεώστηταί τῳ πρὸς θεοῦ τὸ ἄρξαι [P 49] ἀν- 
υπαίτιος ὁ καλούμενος "οὗ δὴ χάριν xal νεμεσηθεὶς 
οἷον παρὰ τοῦ κρατοῦντος, εἰ τοιοῦτος (v τοιούτοις 
µετεωρίζει τὸν νοῦν, τῇ φυλακῇ δίδοται δέσµιος. 
Tóve τοίνυν μαθὼν xal ὡς εἰκὸς δείσας, εἰ µένων 
μὲν κινδυνεύοι, δεινὸν ἡγεῖτο καὶ λίαν ἐλεεινὸν, τὸ 
δ' αὐτομολεῖν αὖθις πρὸς ἀλλοτρίους σωτήριον μὲν, 
ἀλλ᾽ ἐπίμωμον ἔχκρινε, Τέως δὲ δυοὶν νομιζοµένοιν 
xaxoiv, τοῦ φόθὸυ προστεβέντος, αἱρεῖται τοὔλαττον, 
Καὶ δὴ ἐκ πολλῶν, ὡς εἴχε, προμηθευσάµενος τὸ 
ἀφώρατον, παραλαθὼν xal τινας τῶν οἰχείων καὶ 
τὸν ποταμὸν περαιωθεὶς Σάγγαριν, τὴν εὐθὺ Περ- 
σίδος dvà χράτος ἴεται καὶ τῷ σουλτὰν προσχωρεῖ. 
Ὁ δ᾽ ἀςμένως δέχεται τοῦτον xal τιμᾷ τοῖς προση- 
xouct, Τέως δὲ γε κάν τῇ ἀλλοδαπῇ σηµαίαις βασι- 
λωαἴς παραταξάµενος σὺν ἐκείνοις κατὰ τῶν ἐχ- 
θρῶν τοῦ σουλτὰν ἀριστεύει, τὸν βασιλέα, el που 
ἀκούσοι, ἐντεῦθεν ἐκμειλισσόμενος. Εἶτα µεταµελη- 
θες, otov xal παλινδρομεῖν προαιρούμενος, τῷ 
τηνικάδε Ἰ]κονίου προσέρχεται, καί οἱ µεσίτῃ χρᾶται 
πρὸς βασιλέα, εἴ πως τὰ πιστὰ γράμμασι δόντος 
ἐκείνου, ἦ μὴν τὴν ὀργὴν καθαρῶς ἀνασχεῖν, αὐτῷ 
καὶ πάλιν ἐπανελθεῖν Ὑένοιτο. Τοῦ δὲ ἱεράρχου 


clam grassantem de se suspicionem affectati im- 
perii. Nam ne patrum quidem ejus in magnum 
chartularium cooptatum, qui et ipse Michael Pa- 
leologus vocabatur, sine periculo esse patiebatur 
suspicio. Cum enim is interrogatus de imperio 
candide respondisse diceretur, si cui divinitus de- 
beretur, illum impune capessere qui vocaretur, ep 
dicto relato invisus exosusque imperstori, rem in- 
dignam nec ferendam arbitrato talem virum in 
ejusmodi cogitationes mentem attollere, custodis 
vinctus traditur. Quibus ille auditis, sibique non 
immerito metuens, hic quidein grave et perquam 
miserandum putabat cum tanto periculo remanere, 
inde vero ad externos transgfugere salutare quidem, 
at probrosum judicabat. Quare cum utrumque 
malum videretur urgente ad eligendum alterum 
periculo presenti, quod tninus e duobus est visum 


D optavit. Itaque multa adhibita ad latendum atten- 


tione ac diligentia, aescitisque quibusdam e fami- 
liaribus, transmisso flumine Sangari recta in Per- 
eidem magnis contendit itineribus, sultanumque 
convenit, qui bominem cum gaudio et quibus par 
erat honoribus excipit. Hoc interim spetio apud 
exteros sub regiis vexillis cum hostibus sultani 
congressus fortissime se gerit, imperatorem inde, 
gi forte audiret, sibi consiliandum aut saltem deli- 
niendum sperans. Inde palam poenitens transfugii, 
ac 26 recurrere ad suos certus, οἱ qui tunc Ico- 
niensi Ecclesie preerat consilium communicat, 
illoque deprecatore utitur apud imperatorem, si 


15 


459 


γράμμασι σχεδιάσαντος τὴν πρεσοείαν ὁ 
κατίνευσε τὴν συµπάθειαν, καὶ βασιλικαῖς συλλα- 
ῥαῖς ἐπ᾿ ἀσφαλείᾳ τοῦ µή τι παθεῖν ἀνήκεστον ἐξ 
ὀργῆς ἐπάνεισιν. Ὁ δὲ καὶ δέχεται τοῦτον πρόφρων 
ταπεινωθέντα, καὶ ἀγχαλίζεται προσιόντα, καὶ ὁμο- 
λογοῦντ: ὡς ἑαυτῷ σύνοιδε Ἀταίσας ἀσύγγνωστα 
σαυμπαθεῖ, καὶ ἐπὶ τῆς προτέρας ἔχων curis. 
v. Ὅπως ὁ ἩΗαλαιολόγος ἐπανελθὼν xai δεχθεὶς 
στἕλλεται στρατηγὸς ἐν τοῖς κατὰ τὴν Δύσιν. 
πεὶ δὲ τῆς κατὰ δύσιν Ἐπιδάμνου κατειλημ” 
give πρὸς τῶν ἡμετέρων ἠγγέλλετο τὸ συμθὰν, 
καὶ τοῖς ἐκεῖσε ἔδει μὲν ἀρχιερέως, ἔδει 8 ἡγεμόνος 
xdi στρατιώτιδος τάξεως, ἀρχιερέως ἐπιχηρυχθέντος 
τοῦ Χαλκούτζη, ὃς xal τὴν τοῦ µεγάλου σκευοφύ- 
λακος ἐπὶ τῆς Μεγάλης ἐκκλησίας εἶχε τιμὴν, τού- 
tq συνεκπέµπει κἀκεῖνον ἡγεμονεύσοντα τῶν ἐχεῖ 
προστάξας συμπράττειν τὸ δόξαν καὶ ἄλλοις μὲν 
ἀρχηγοῖς τοῖς ἐκεῖ, μάλιστα δὲ γε τῷ Ἱερει. Ὡς 
θεσσαλίας διὰ ταχέων ἐπέθησαν xoi ἤδη πρὸς τὸ 
περαιοῦσθαι τὸν ποταμὸν Βαρδάριον σαν, [P 14] 
περαιοῦται μὲν ὁ ἡγεμὼν σὺν ταῖς τάξεσι πρότε- 
pov, εὑρίσκει δὲ τὰ τδε συγκεχυμένα καὶ πρὸς 
απιστίαν χλίναντα, 8 τε xai ὁ τοῦ δεσπότου Μιχαἡλ 
ἐκ νοθείας σκότιος παῖς Μανουἡλ τυχὼν ἐκεῖσε σὺν 
ἱκανῷ στρατεύµατι, xal συμπλακεὶς τῷ πολέμψ, 
τὰ πρῶτα μὲν ὁμόσε χωρήσας τῷ ἡγεμόνι τῷ κοντῷ 
συνωθεῖ καὶ ῥιπτεῖ, ἔπειτα δὲ συστάντος xal ἐπι- 


forte impetrare posset regias litteras, quibus sibi 
fides certa fieret ire imperatoris plane sedate, 


" GEORHII PACHYMERJE 


κρατῶν À καθεσθέντος τῷ ἵππῳ παρ’ ἐκείνου καιρίαν βάλλεται 


460 
μὴ λαθὼν Ίσην. 


ια. Ὅπως ἀποστέλλεται Χαδηνὸς ἀγαγεῖν αὐτὸν 


σιδηρόδετον, 


᾽Αλλὰ τοῦ Δυῤῥαχίου πρὸς Οεσσαλονίχην ὑπο- 
στραφέντος διὰ τὴν σύγχυσιν, χἀκείνου ὡς shox 
διαπονουµένου ἐφ᾽ d συσταλείη τὸ ἀνθιστάμενον, 
φήμη προτρἐχει τὸν τῶν βασιλικῶν ἵππων κόμητα 
Χαδηνὸν ὅσον οὐκ ἤδη καταλαμθάνειν θεσσαλονίκην 
ἀγγέλλουσα, οὐκ ἄλλου χάριν fj τὸν Παλαιολόγον 
καθέξοντα ὡς βασιλέα δέσµιον ἐνεγχεῖν. Καὶ ὃς 
(ἔφθασε γὰρ διατρίδων iv θεσσαλονίκῃ τῷ τηνικαδε) 
ἀκούσας τὸ φημιζόµενον δεινὰ ἐποίει, καὶ στρέφων 
ἦν ἐπὶ λοχισμῶν cl ποτε üpa τῷ βασιλεῖ δόξαν ὡς 
ἑαυτὸν οὐχ ὡς ἔπεμψεν ἐπανάχει, ἀλλὰ τιμῇ προ- 
B πίμψας ἐπανελθεῖν ἀναγκάζειν θέλει μετ ἀτιμίας, 
καὶ ὃν συµπαθείας ἠξίου διὰ γραμμάτων καὶ οὕτω 
καρτερῶς ἀμνημονεῖν ἐῴχει τῶν πεπραγμένων ὡς 
καὶ ἡγεμονίας ἀξιοῦν µεγίστης, τοῦτον, τὰς συνβή- 
κας ἀναλαμθάνων, ὡς ἐφ' ὁμολογουμέναις καθοσιώ- 
σεσι κατακρίνει, Ὅμως οὐκ ἔχων ὅποι τῶν λογισμῶν 
καὶ τῶν ὁδῶν τράποιτο, ἐπὶ Θεὸν καταφεύχειν ἔγνω. 
Κοινοῦταί τε τῷ Δυῤῥαχίου τὰ κατὰ γνώμµην, xal οἱ 
τῆς πρὸς τὸ θεῖον Ἱκετείας συνάρασθαι δέεται. Εὐθὺς 
τοίνυν (ἐδόχει γὰρ αὐτόθεν καὶ τὸ πρᾶγμα θευφιλὶς) 
ἐπὶ τῆς τοῦ ᾿Ακατονίου μονῆς ὑὁμνολογεῖται παρά- 
Χλησις νυκτὸς ἀἂφ᾿ ἑσπέρας, τῆς ἐπιγενησομένης 


44. Millitur Chadenus ἁμοίωτις Palazoiogum catenis 
vinctum. 


sicque tutus ipsi et securus contingeret reditus. 6 Verum Dyrrachi presule 'l'hessalonicam ob eas 


At presule negotium urgente missis sine mora lit- 
teris imperator annuit veniamque concessit,chiro- 
grapho cavens homini, nihil asperum ab ira aut 
grave passurum. Reversum benigne excipit, de- 
mittentem se et accedentem amplectitur, et fatenti 
nullam se mereri veniam parcit, eumque pristina 
restituit dignitati. 

40. Ut reversus et bene exceptus Palzeologus missus 

[uerit dux in Occieentem. 

Quoniam vero de Epidamno in Occidente capta 
sormones et littere nostrorum proferebantur, ibi- 
que desiderabantur et presul et dux et militaris 
noies, renuntiato presule Chalcutze, qui Magne 
Constantinopolitana ecclesie  preerat sacrario 
cum hoc missus une Paleologus est ut ducis ibl 
munere fungeretur, cui mandatum nominatim in 
in decernendis rebus cum ceterorum qui isthic es- 
sent ducum, tum in primis presulis consilio ute- 
retur. Hoc itinere celeriter trangressi Thessaliam, 
cum jam Bardarium flumen transmissuri essent, 
trajicit primum dux cum copiis, ubi omnia pertur- 
oata et ad defectionem inclinata reperit, quando et 
Michaelis despote nothuset obscurus filius Manuel 
cum haud sane contemnendo exercitu forte eo 
veniens, conserto prelio, primum quidem aggres- 
sus dueem lancea propellit $3 et projicit, deinde 
cum is assurrexisset et equo insedisset, vulnus ab 
eo lethale accepit, neo par reposuit. 


turbas reverso, eodemque, prout res poscebat, 88” 
tagente ut mitterentur qui tumultuantibus obsiste- 
rent, rumor precurrit imperatorii equitatus comi- 
tem Chadenum quamprimum perventurum Thesse- 
lonicam, non aliam ob causam quam ut Paleologum 
comprehensum vinctumque ad imperatorem duce- 
ret. Atille(versabaturenim etipse tunc Thessalonicz) 
audito quod ferebatur, sane quam «egre ferebat, 
secumque ipse animo multa versabat, desquirens 
quie causa tam inopinati consilii fuisset imperatori, 
ut tam diverso modo de se statueret, et quem tam 
honorifice modo miserat. statim tam ignominiose 
revocaret, cuique regiis litteris venia paulo anie 
gecuritaleque stabilita cum plenaoblivione veterum 
delictorum gratie non vulgaris locum apud se tri- 
buerat, dignatus ipsum honore maximo, eum nunc 
pactis conventis momento rescissis, velut criminis 
detestabilis compertum, repente darunaret. Cete 
rumcum quid consiliii caperct quove se verleret non 
haberet, ad divinam petendam opem sibi confugien- 
dum esse duxit; communicataque cum Dyrrba- 
chiensi cura, eum ut sibi adesse divina pro se ope 
imploranda ne gravetur rogat. Quo facile annuente 
(res enim per se pia Deoque grata videbatur peli 
in Acatonii monasterio a vespera nocturnae decan- 
tatc» sunt preces : postera quippe die sacrum facere 
presul deoreverat. 34 Ut igitur illucescente die 
statas ac solemnes horas percurrere, divinam factu- 














461 


DE MICHAELE PALJ/ROGO LIB. I. . 


462 


ἡμέρας iv vip θέντος τοῦ ἀρχιερέως τὴν iepàv τελὲ- Α πονώτερον ἐρευνῶντα περὶ τοιούτων ἐγνωκέναι. Καὶ 


σαι μυσταγωγίαν. Ὡς γοῦν ἐπέφωσκεν d ἡμέρα κα' 
τὰς νοµιζοµένας ὥρας διελθεῖν ἔμελλεν ὁ ἀρχιερεὺ 
ἐφ᾽ ᾧ λειτουργήσειε, σιγὴν μὲν ἐπισκήπτει τοῖς ἔξω” 
θεν, αὐτὸς δὲ χατὰ µόνας ὠμίλει θ:9, xal τὰς συν, 
ήθεις καὶ προτελεστικὰς εὐχὰς μεθ) ὅτι πλείστης 
ἀπεδίδου τῆς ἠσυχίας. Τότε δὴ τότε λέγεται ἀχοῦ- 
σαι φωνῆς τῆς αὐτῆς ἐκεῖνον ἐκ τρίτου, οὐχ dua 
ἀλλ᾽ ἐν τῷ μεταξὺ καιροῦ διαλείποντς. [P. 15] Καὶ 
à φωνὴ λέξεως οὐ συνήθους, οὔτε μὴν οὐχ ὅπως Ἑλ- 
ληνικὴ, ἀλλ᾽ οὐδὲ τινι ἑτέρᾳ γλώσσῃ προσήχειν δο- 
χοῦσα ' Μάρπου γὰρ ἐλέγετο, xal πλέον οὐκ ἦν. Ἐφ 
ᾧ 97, θαυμάσαντα τὸν ἀρχιερέα εὐθὺς προσελθεῖν τῷ 
θεσσαλονίκης (ὁ δισόπατος ἦν Μανουὴἡλ) καὶ ἀπαγ. 
γεῖλαι ὅπως τε σταθείη sic τὴν μετὰ ψαλμφδίας iv. 
τυχίαν θεοῦ, καὶ ὅπως ἀπροόπτως ἀφίκοιτο dj φωνὴ, 
λογιζομένῳ περὶ Qv. λογίζεσθαι ἔφη. Καὶ ἐφ᾽ lxavàv 
τὴν λέξιν σχεφάμενον, τὸ συμθὰν ἐπὶ τὸ πάλαι DBi- 
κλας λαθεῖν ἐπὶ λογισμῶν, καὶ τὰ στοιχεῖα τῆς λέ- 
ξεως ἀναπτύξαντα ἀριδήλως φάναι τὴν ᾖµβασιλείαν 
Ῥωμαίων τῷ Παλαιολόγῳ μνηστεύεσθαι ' Μιχαἡλ 
γὰρ "Αναξ Ῥωμαίων Παλαιολόγος ᾿Οξέως Ὑμνηθή- 
σετα!, ὡς ἔλεγε, τὴν λέξιν δηλοῦν. Elsi δ᾽ οἵτινες 
λέγουσι µήτε τὸν Δυῤῥαγίου τοιαῦτα ἀχοῦσαι μήτε 
τὸν Θεσσαλονίκης τοιαῦτα φοιθάσασβαι, ἀλλὰ σοφὸν 
ἐκεῖνον ὄντα, καὶ περὶ τοιαύτας βίθλους ai δὴ καὶ 
βασιλείας ἐς τοὐπιὸν διατυποῦσιν ἑπτοημένον, φιλο- 


rus rem copit, silentium indicit populo. solusque 
secum ipse Deum intentissime alloquens, que ante 
sacrificium rite fundi consueverunt preces summa 


tranquillitate recitabat. Tum enim vero voceminau- C 


disse Lertio eamdem intermisso tempore dicitur. 
Erat autem vox insueta plane, nullius affinis nota 
lingue, nedum Grece. Marpou nimirum pronun- 
tiari audiebat, et nihil aliud. Quod presul admira- 
tus, stalim Thessalonicensem convenit (is erat 
Disypatus Manuel), eique nuntiat agenti sibi cum 
Deo per 8:cram psalmodiam, et ea mento versanti 
qua 86 cogitasse referebat, missam et clare prola- 
tam quam retulimus vocem. Eam cum ille diu 
attenteque considerasset, aliquid in ea simile su- 
spicatus est ac deprehensum fuisset alias in voca- 
bulo divinitus pariter edito Beclas ; unde singulas 
ejus ignoti nominis excutiens litteras, planissime 
asseruit Romanorum imperium Palaologo promitti. 


δὴ Ὑνωρίσαι θέλοντα ταῦτα d γε xal ἡ τῆς βασιλείας 
κατηγγυᾶτο περιωπὴ, καὶ ἀναφέρειν olov ἐχεῖνον 
τῆς λύπης, ἐπεὶ καὶ περὶ αὐτῇ τῇ Qui, ἐδεδοίκει, τὸ 
μὲν ἐκ βίόθλων εἶδέναι λέγειν μὴ ἔχειν ἐκείνῳ πι; 
στεύειν (οὐδὲ γὰρ ἁραρότως εἶχε ταῖς βίθλοις im 
ἀδήλοις ταῖς ἀποθάσεσι), τὸ δ’ ἐκ Θεοῦ φανερῶς 
ἀκοῦσαι, μὴ καὶ πολλάκις τὸν λόγον πιστεύειν δια- | 
πεσεῖν δεδοικέναι, καὶ διὰ ταῦτα τῷ Δυῤῥαχίου περὶ 
τῶν τοιούτων χοινολογησάµενον αὐτῷ μὲν ὑποθέσθαι 
λέγειν τῆς φωνῆς ἀκοῦσαι, ἐκεῖνον Ó' ἀναπτύσσειν 
προσποιεῖσθαι πρὸς ὅπερ καὶ βούλοιτο τὴν παρ᾽ αὐ- 
τοῦ συντεθεῖσαν λέξιν. "A δὴ τῷ Παλαιολόγῳ πι- 
στεύοντες xal ἀμφότεροι ἐχεῖνον μὲν im" ἀγαθαῖς 
ἐλπίσιν εἶχον µετεωρίζειν, ἑαυτοῖς δὲ, εἰ μὴ οὕτως 
ἀποθαίη. παραίτησιν ὑπελείποντο ὡς ἁμαρτοῦσι τῆς 
ἐξηγήσεως, ἄλλο τι τῆς φωνῆς τάχα δηλούσὴς J| ὡς 
ἐχείνοις ἐξήγητο. Ιλὴν ἀλλ’ ἐν τοσούτῳ «φθάνει καὶ 
ὁ τῶν βασιλικῶν ἵππων κόμης ὁ δηλωθεὶς Χαδηνὸς, 
καὶ ἐπιθαίνει ἁπτέρῳ τάχει θεσσαλονίχης, καὶ αὖ- 
τίκα τὸ πιστὸ, τῆς φήμης ἔδειξε πράξας, τὸν Πα- 
λαιολόγον ἐν ἀσφαλεῖ κατασχών. Σιδήροις μέντοι οὐκ 
ἔγνω δεσμεύειν τὼ πόδε, ὡς δή οἱ καὶ προαστεταγμέ- 
vov ἦν, οὐκ οἵδ εἴτε τὸ τοῦ ἀνδρὸς αἰδούμενος εὖ- 
γενὲς, εἴτε τι καὶ φιλίας πρὸς ἐκεῖνον * τὸ γὰρ ὑπο- 
νοεῖν τι περὶ ἐχείνου τῶν ἀγαθῶν τὰ τῆς ὀργῆς οὐκ 
ἐδίδουν. Τέως δ’ ἄφοσιωσάμενος ἐχείνῳ τὰ τῇς τιμῆς 


exhilarandum Paleologum eumdem tanto tunc op- 
pressum animi morore, ut de vila ejus metuere- 
tur. Non sperasse autem seipsi persuasurum quod 
volebat, si ex libris id se hausisse affirmaret, quo- 
niamob multas predictiones tales eventu frustratas 
baut erat verisimile huic eum tranquille ac secure 
acquieturum. Propterea finxisse manifeste sibi au- 
ditam missam a Deo vocem, cui signo utpote raro 
et miro facilius crediturum Paleologum putabat. 
Inde re cum Dyrrhachii presule communicata, illi 
penitus suasisse ut is vocem inaudisse diceret : 89 
prout liberet eamdem a se conflctam explicare si- 
mulaturum. Quibus Paleologo veluti ad aurem ab 
utrisque creditis, in magnam spem hominem erexe- 
runt, sibique, si eventus ad extremum falleret, 
excusationem probabilem reliquerunt, quasi quos 
conjectura induxisset in errorem, non satis feliciter 
interpretatos vocem aliud revera indicantem, prout 


Has enim hisce litteris designari voces: Michael D eventa monstrarent, quam quod ipsi suspicati tum 


Augustus Homanorum Paleologus Ocyus Vocabitur. 
Sunt tamen qui dicant hec neque a Dyrrhaohiensi 
audita neque a Thessalonicensi fuisse dicta, red 
hunc ingenio atque arle rem totam commentum. 
Erat nimirum Thessalonicensis mire deditus lectioni 
^c meditationi librorum qui artem profitentur divi- 
nandi futuras quorumdain evectiones ad imperia, 
totoque in isto qualicunque artiflcio preodorandi 
eventura plurimum 29 exercitatus. Ergo cum res 
istius generis curiosiesime investigans nescio quid 
deimperaturo Paleologocomperisse sibi esset visus, 
aiunt ista eum notitia opportune uti voluisse ad 


fuissent. Interea dum hac geruntur, imperatorii 
equitatus dictus jam comes supervenit Chudenus, 
Thessalonicamque ingreditur perceleriter, atatim - 
que quod communifamaatque omnium sermonibus 
vulgatum fuerat, re ipsa ostensa confirmavit. Nam 
Paleologum secura custodia tenuit, parcens tamen 
euim ferrea stringere compede, quamvis id haberet 
in mandatis. Quod ille utrum tante nobilitatis ve- 
recundia,an amicitie quodam instinctu fecerit, haud 
affirmaverim. Vereor eniin ut satis verisimiliter 89 
suspicari liceat ministrum ire tam alrocis tum hu- 
manos sensus atque affectus, dum sevum imperium 





463 


GEORGII PACHBYMERJE 


464 


ὡς etóv τε [P. 16] ἀσφαλῶς, μὴ καὶ ἐπὶ πολλῶν iv- À φωνοῦντι καὶ ὑπὲρ δύναμιν. "Eg! ᾧ δὴ καὶ τὸν δε- 


υπὸς ἀτιμῷτο τῆς πόλεως τοῖς σιδήροις πεδούµενος, 
νυχτὸς ἔξειαιν. Ἠπεὶ δ᾽ ἱκανῶς τῆς πόλεως ἀπηλ- 
λαττέτην, ὁ μὲν γνωρίζει τὰ ὁρισθέντα, xai ὡς αὖ- 
τὸς iv προνοίᾳ τινὶ τῆς ἐχείνου χάριν τιμῆς χαταπε 
φρονήχκει τῶν ὁρισθέντων, οὐκ ἐς πλέον δὲ τὰ T. 
᾿πόλμης (οὐ γὰρ ἀσφαλῶς ἀμφοτέροις) προθαίνει, 
ἐθούλετο * ὁ δ αὖθις xal χάριν ὑπὲρ τούτου πολλὴν 
loue εἰδότι, ἔτοιμον παρεῖχεν ἑαυτὸν ἐκείνῳ του 
τὸ προσταττόµενον ἐκτελεῖν. Καὶ δὴ σιδήροις περι- 
χλὼν, dir ἐκεῖνον καὶ ἐπὶ θάτερα τῶν πλευρῶν 
ἵππῳ ἐπικαθέζεσθαι, οὕτω σὺν ἐκείνῳ τὴν ὁδὸν 
ἔνυον χἀὶ ἀμφότεροι, Συνέδαινε δὲ xal τις τότε τὴν 
ὁλὸν ἀνυόντων, ὡς λέγεται, ἀγαθὸς ὄρνις καὶ oiov 
προφοίθασµα τοῖς μικρὸν γενησοµένοις ὕστερον. Τὸ 


8' ἦν ' διήρχοντο μὲν, ὡς εἰκὸς, ὁ μὲν πρὸς τὸ μέλλον p 


ἁλόων, ὁ δ᾽ ἀναφέρων ὡς εἶχε τῆς λύπης ἐκεῖνον καὶ 
µεταθάλλειν πειρώμενος πρὸς τὸ εὐθυμότερον ' inel 
δὲ ποτε τῆς πολλῆς ἀναπυεύσας ἐχεῖνος λύπης προσ- 
ἑταττε ψάλλειν xal à παρασταίἠ κατὰ νοῦν ἐκείνῳ 
καλλιφωνεῖν (v γὰρ, dig ἔοιχεν, εἴδησιν xai ὁ φέρων 
ἔχων πρὸς ταῦτα), ὡς ἂν, φησὶν, ἐντεῦθεν xal µι- 
κρὸν ἀνεθείημεν, τηνικάδ᾽ ἐπῄει ἐκείνῳ παραυτίχα 
ἀμμελῶς φάλλειν « Nov προφητικὴ πρόῤῥησις πλη- 
ρωβθῆναι ἐπείγεται, » οὖκ ἀνειμένως ἄλλως xat άνα- 
θεθληµένως, ἀλλ’ ἐνθουσιαστικῶς olov µάλα ὑπερ- 


exsequitur, animo versare potuisse. Tamen ille qua- 
liounque ex oausa sic ejus dignitatis rationem 
habuil, non permittendo talem virum intra civita- 
tem in oculis civium ferreis vinctum compedibus 


σµώτην τότε μεταθαλεῖν πρὸς τὸ εὐθυμότερον καὶ 
ἡσθῆναι δόξαι, ὡς μὲν ἦν δοχεῖν καὶ τῷ φαινομένῳ, 
τῇ µελῳδίᾳ, τῇ δ᾽ ἀλήθείᾳ καὶ ὡς οὐκ ἦν τὸν µελῳ- 
Δοῦντα ὑπονοεῖν, τῷ ἐπὶ τοῖς παροῦσι δόξαντί ol 
χρηστῷ ὄρνιθι. Ἁλλ᾽ οὕτω μὲν ἐφ᾽ ἡμέραις τὴν 600v 
ἐξανυσάντων καὶ ὡς βασιλέα φθασάντων, ἐμφανίζε- 
ται μὲν ὅσον τάχος à πεμφθεὶς τῷ κρατοῦντι καὶ 
ἀπαγγέλλει τὴν ἄφιξιν, τὸν δὲ μηδὲ τὸ παράπαν 
εἰσαχθέντα jj εἱἰρκτὴ ὡς κατάκριτον δέχεται, "Hv. ὃ' 
ἄλλως ὑπονοούμενον τοῦ ἐνευχαιρήσαντος τοῦ κρα» 
τοὔντος ἐξετάσει τἀκείνου δοθήσεσθαι µείζονι fj χατὰ 
τὸν τότε καιρόν. ᾽Αλλὰ χρόνος ἑτρίθετο μεταξὺ νο- 
σοῦντος τοῦ αὐτοχράτορος, κἀκεῖνον εἶχε δεσμµώτην 
ἡ φυλακὴ, πλὴν οὐχ ὡς ἐφ᾽ ὁμολογουμέναις xaf- 
οσιώσεσιν. Οὐ γὰρ Tj» ἔγχλημα τὸ παράπαν, εἰ µή γε 
τὴν ὑποψίαν xal τὸ πολλους ἐν ἀποῤῥήτοις ἐχφέρειν, 
πρὸς οὓς ἦν πιστεύειν ὑποφωνοῦντας τὸ µόρσιμον, 
ἔγχλημα θείη τις τῷ χατεχομέἐνφ. Ἑδόχει δὲ τέως 
καὶ f$ πρόφασις ἔκγλημα * dU ἣν . . . ἀλλ ἀνακτίον 
τὸν λόγον. [P. 17) ἵν᾽ εὐμαθέστερον τῶν προχειμὲ- 
νων ἔχοιμεν. 
(B. Ὅπως νοσῶν ὁ βασιλεὺς πάντας ἐπὶ µαγείχις 
ὑπώπτευε * xal τὰ κατὰ τὴν Μάρθαν. 

Νόσος ἦν ἑνσχήψασα τῷ κρατοῦντι, καὶ d νόσος 

δεινή * ἐπείληπτο γὰρ χαταπίπτων συχνάχις. Τὸ δ' 


subito cantilenam exorsus est, cujus hoc erai 
initium : « Nunc prophetica predictio impleri fes- 
tinat. » Exorsus est autem non quidem remisse ac 
leniter, sed impetu pene fanatico vocem ultra 


iznominiose traduci, ut simul satis provideret ne (;j omnem modum ac prope supra vires attollens, con- 


qua posset elabi. Quare illum magno suorum am- 
biens comitatu nocte educit ; ac ubi jam ambo ali- 
quantum extra urbem processissent, mandata, que 
acceperit quaque honoris ejus gratia omiserit, in- 
dicat, simul admonens non audere se amplius 
indulgere suo in eum affectui : id enim utrique 
periculosum fore. Ad que ille iis verbis respondit 
que multum se ipsi eo nomine debere signiflcarent, 
gratiasque agens plurimas, parutumque 86 continuo 
czhibuit ad subeundam omnem acerbitatem impe- 
vatorii mandati. Quare mox volens ferreas induit 
compedes, inseditque equo pendentibus in latus 
ulterum ambobus cruribus ferro devinctis. In hunc 
µιοά πα cum cepto uterque itinere pergerent, aliud 
quoque ipsis euntibus, ut fertur, oblatum est au- 
gurium prosperum et velut omen eorum qua paulo 
post erant eventura. Tale autem id fuit. Ibat Pal:eo- 
logus presentis, ut par erat, mali sensum frontis 
mostitia preferens, consolari eum, prout poterat, 
etavoeare atristitiadolentem animum ad quamdam 
hilaritatem conante Chadeno. Cujus officiosis ejus 
generis hortatibus quasi ut cedere se Paleologus 
monstraret, composito vultu ad quamdam speciem 
respirentis ab egritudine animi : « Quin tu, » inquit 
(nam belle illum 88 psallere aiebant), « aures et 
ipentem mihi demulces modulando aliquo cujus- 
cunque argumenti cantico, quod tibi cumque pri- 
mum in buccam venerit ? » Tunc ille quamdam 


tentione summa ; unde contingit recreari vinctum 
atque hilarescere, non tantum (quod solum videri 
cupiebat) suavi vocis sono, sed potissimum recor- 
datione per id carmen ingesta vaticinii sibi regnum 
olim polliciti, cojus dem hoc casu inopinati canus 
velut novo quodam divine signiflcationis auspicio 
confirmare tacite sibi blandiens gratulabatur. Inte- 
rim diebus aliquot confecto itinere, imperatorem 
priino statim accessu adit comes, nuntiatque ad- 
ventum Palaologi ; quem admissione minimedigna- 
tum carcer excipit uti jam damnatum, quanquam 
ipse, ut diximus, arcana ex divinis ostensis fiducia 
de se prosperiora mente versabat. Dilata est autem 
ejus causa accurata cognitio in tempus quo impe- 
ratori per valetudinem liceretei rei attendere. Diur- 
turna heo fuit mora, pertinacius durante principis 
morbo, et vincto tamdiu in custodia perstante, non 
illo quidem veluti convicto criminis majoris : solis 
enim fere suspicionibus laborabat antiquis illis, sed 
de novo eventilatis alflatu maligno delatorum, sub- 
inde clam insusurrantium imperii presagitiones 
de Palsologo jactatas. Ea erat vera detentionis ejus 
causa, cui obiendebatur crimen affectati regni. 
Verum altius repetenda narratio est, ut proposila 
res ad captum lectoris accorzmodatius tractetur. 
12. Ut imperator &grolans omnes veneficiorum ac 
prastigiarum suspectos habueril ; et de Martha. 
392 Invaserat imperatorem morbus, et ig quidem 











465 


DB MICHAELE PALJSOLOGO 118. I. . 


406 


ἦν, ὡς Éouuv, ἐκ ζόσεως φυσικῆς ἑγκαρδίου. Ὅθεν, À προτεινόμενοι ὄρχοι, οὐ βίων τῶν πρὸ τοῦ ἑξιτάσεις, 


οἶμαι, καὶ τὸ εὐφυὲς ἐχείνῳ καὶ ὑπὲρ τὸ προσΏκον 
ἦν, oí στέγοντος τοῦ µυρίου τὸ πάθος χάντευθεν 
ἐκτρεπομένου τοῦ εἰκότος, ὡς μηδὲ χρησίµους πολ- 
λάκις ἀναπέμπειν τῷ ἐγχεφάλῳ τὰτ ἀναπνεύσεις, 
ὅθεν καὶ τὸ λογίζεσθαι. Ἐν τούτῳ γὰρ xai φιλοσό- 
φων ἔριν περὶ τοῦ φρογεῖν συµθιδάζειν τις ἔχοι' 
nr Y3p λογισμῶν d καρδία, πλὴν ἀναγομένων 
πρὸς τὸν ἐγκέφαλον, ὡς ἐχεῖνος συμμετρίας Ἡ μὴν 
ἀσυμμετρίας ἔχοι, οὕτως εἰδοποιεῖσθαι συµθαἰνει τὸ 
ἀναγόμενον. Τότε τοίνυν ἐπιπιπτούσης συχνάχις τῆς 
νόσου, οὐκ οἶδ' ὁπόθεν, µήνιμα εἶναι τὸ πάθος ὁ 
πάσχων ix ῥαγγανείας δαιµόνιον ὑπελάμθανε. Καὶ 
οἱ μὲν πολλοὶ τῶν ἔξω, οἷς ἦν τὰ τοιαῦτα πιστεύειν, 
τὸ ἔγχλημα προσέτριθον τοῖς ἸἹΜουζάλωαι, παρὰ 
λόγον, xai ὡς οὐκ ἂν προσεδόχησαν, τῶν ἀξιω- 
µάτων τυχοῦσι * τῷ μέντοι γε πάσχοντι πᾶς Ὁπ- 
οπτος 7v, st µόνον τις ἐπὶ µαγγανείαις χατηγο- 
ροίη. "Ogsv xai πλεῖστοι xal τῶν τυχόντων συν- 
ελαμθάνοντο, εἴ πού τις Ὑρύξειεν ἐγχαλῶν. Καὶ ὁ 
μὲν διώκων µαγγανείας ἄλλον ὑπὲρ ἑαυτοῦ πολλά- 
χις fj τοῦ πλησίον προὔδαλλε τοὔγχλημα, ὡς δί- 
κας ληψόμενος ἀποδείξας ' ἀναγόμενον δὲ πρὸς 
βασιλέα τὸ ἔγκλημα Ex τοῦ παραντίχκα (οὐ γὰρ ἦν 
σιωπᾷν ἀκούσαντα), ὁ δὲ οὐχ ὑπὲρ ἄλλου του ἀλλ, 
αὐτὸς ἑαυτοῦ συνόλως ἀγωνιῶν προσέταττεν ἐξετά- 
ζεσθαι. Παράστασις δὲ τοῦ μλ ψήφοις ἁπάσαις τὸν 
χρινόµενον αἱρεῖσθαι οὐ μαρτύρων παβαγωγαὶ, οὐ 


gravis, epilepsia, qua subinde apprehensus oonci- 
debat. Origo ejus versimiliter imputabatur naturali 
effervescentie cordis (quàm et causam ei fuisse 
reor ruboris in vultu flagrantis (1), haud sese videli- 
cet capiente ardore principis illius membri, quin 
foras usque in os et genas erumpente interni estus 
indicio se proderet. Sed et fuliginesex isto incendio 
sursum in cerebrum perlate rationis usum pertur- 
babant. Quod quemadmodum fiat, quantumvis phi- 
losophi rixentur inter sese, certum tamen experien- 
tia suffragio est fontem recti judicii cor esse, et 
prout exhalantur ex eo accommodati ad sanum 
temperamentum capitis aut ei adversarii vapores, 
ita delirarehominem aut sapere. Tunoigitur istius. 
modi caligiaum incommodo in cerebrum appulsu 
subinde perculsus eger, laborare se vi seva mali 
demonis magorum artibus immissa judicabat. AC 
vulgus quidem ad talia credulum crimen ejus ma* 
leficii impingebat Muzalonibus, quasi qui non con. 
tenti dignitatibus concessis, ad majores, quibus 
inbiabant, viam sibi eo scelere sternerent. /Egro 
autem suspectus quiviserat, quem quomodocunque 
insimulari prestigiarum audiret. Quare statim ad 
primos susurros vel temere deferentium obvii pas- 
sim quique comprehendebantur. Quo animadverso 
qui aliquem oderant, certam eam inibant ra- 
tionem ejus male multendi, ut jam delatio ma- 

gie indicium esset ire injuste poenas per 

83 calumniam de inimicorepetentia. Perlata autem 


(1) Cf. Possin. Glossar. v. Εὀφυῆς 


οὐκ ἄλλ᾽ ἅττα οἴς τὸ ψεῦδος ἐλέγχεται 7 ἁλλ᾽ ἓν καὶ 
µόνον ἣν τὸ σῶζον τοὺς ἠλωκότας, [P. 18] et. μύ- 
δρον ἐκ πυρὸς ἤδη ζέοντα, ὃ 57) καὶ ἅγιον ἐπεφήμι- 
ζον, τολµώσῃ χειρὶ κύψαντες ἀνκλάδοιεν καὶ τρὶς 
βηματίσειαν ἔχοντες, πρότερον τρισὶν ἡμέραις τοῦ 
ταῦτα γίνεσθαι νηστείᾳ καθηγνισµένοι καὶ προσευχή, 
ἐπισεσημασμένοι καὶ τὴν χεῖρα κεχρυφάλῳ καὶ βουλ- 
λῃ ὡς µήτις ἐπιχειροίη ἄλείφων τισὶν ἐφ᾽ ᾧ μὴ 
ψαῦσαι μηδὲ χκαῦσαι τὸ πῦρ. Καὶ εἶδεν ὁ γράφων, 
ἡθῶν τῷ τότε, ὑποστάντας τινὰς τοιαῦτα, πλὴν ἁλω- 
θύτως ἁπαλλάξαντας, τὸ θαυμάσιον. Τότα τοίνυν ὥρι- 
στο μὲν xal ἄλλοις παρὰ τοῦ κρατοῦντος λαμθάνειν 
tl; γάμον εὖ τοῦ γένους ἐχούσας, κἂν ἐκεῖνοι πολ- 
λάχις ix σπερµάτων ἦσαν οὐκ εὐγενῶν * πλὴν τὸ 
εὐγενὲς ἐκείνοις πρὸς τοῦ κρατοῦντος ἔῥῥεπε, xa! 
ὡς σφᾶς ἔδει σεμνύνεσθαι ἀξιώμασιν, iv. εὐεργεσίας 
μέρει xai ἀμφοτέροις τὸ κῆδος ὁ κρατῶν ἐἑτίθει, 
ὥστ᾽ ἐχείνους μὲν ταῖς µατρώναις, ὡς ὁ Ῥωμαῖος 
εἴποι, ὡς εἰχὸς µεγαλύνεσθαι, ἐκείνας ὃ᾽ αὖθις συµ.- 
µετέχειν τῶν ἀξιωμάτων τοῖς ἀγομένοις. Προστάτ- 
τει τοίνυν σὺν τοῖς ἄλλοις xal τινι τῶν εἰς παιδοπού- 
λους ταχθέντων ἐχείνῳ τοῦ πατρὸς ζῶντος, Βαλανει- 
διώτῃ τοὐπίκλην, τὴν τῆς αὐταδέλφης τοῦ Παλαιολό 
You Μαρίας, εἴτε καὶ Mápgac, κόρην θεοδώραν, ἣν 
τῷ Ταρχανειώτῃ µεγάλῳ δοµεστίκῳ ἐκείνη γεγέννη- 
xtv, εἷς Ὑάμον νόμιμον ἀγαγίσθαι. Καὶ ἦν ὁ λόγος 
τοῦ βασιλέως αὐτοῖς βεθαία τις κατεγγύησις, κάν- 


ad imperatorem accusatione (non erat enim libe- 
rum ei dissimulare quod ejus generis auditum 
C fuerat), statim is turbatus et &estuans, tanquam non 
in alium quam in sese qui deferebatur noxias artes 
intendisset, disquiri de re jubebat. Elabendi autem 
e judicio atque innocentie probande una erai 
ratio, non iu calculis judicum aut laudibus testium 
aut jurejurando dato aut vita prius inculpate acte 
8uffragio sita, sed in innoxia pertractatione ferri 
candentis, quod sanctum vocabant. Hujus purga- 
tionis hic ritus erat. Qui se ad illam offerret, triduo 
prius jejunio et oratione se parabat, custoditus in- 
terim et manu velo involuta, cui sigillum esset re- 
gium impressum, ne quis eam unclionibus adver- 
sus ignis sensum roborantibus muniret. Tum pro- 
ductus in medium audaoter arripiebat ignitum glo- 
bum nuda manu, et eum per tria conclavis spatia 
D portabat. Vidit qui hec scribit in etatem jam tum 
puberem adultus quosdam isti examini subjectos 
citra ullam defunctos noxam candentis metalli 
tactu, mirantibus qui aderant, illesos integrosque 
recedere. Cum autem per id tempus non raro sole- 
ret imperator viris haud nobilibus premii loco vel 
gratie nobilissimarum virginum conjugia decer- 
nere, inter alia ejus generis exempla cuidam ado- 
lescenti e regiis ephebis, Balanidiote nomine, 
Theodoram 34 Martha filiam sororis Paleologi, e 
magno domestico Tarchaniota genitam, despopderi 
jussit. Celebrata consensu partium mandato prin- 


4067 


GEORGII PACHYMERJR 


408 


τεῦθεν, ἐπεὶ καὶ πρὸς τὸν γάμον τὰ µέρη ἦσαν συγ- À ὡς οὐκ ol3' εἰ ὁ νυµφίος µεμἰσήται τῇ παιδὶ Do 


κάταινα, ὡς γαμθρὸς ἀνέδην τὴν τῆς κόρης οἰκίαν 
εἰσήρχετο. ᾽Αλλὰ παρεῤῥυη χρόνος ὀλίγος 6 τὴν uvn- 
στείαν ἐκείνην ἐπιμετρῶν, καὶ οὐκ οἱδ' ὅ τι παθὼν 
ὁ κρατῶν, πλὴν ἀλλ) ἡ ἐξουσία κρεῖσσον δικαίου, τῷ 
τοῦ Καθαλλαρίου vip Βασιλείῳ εὐγενεῖ τε ὄντι ἑξ- 
εδίδου εὖ γένους ἔχουσαν τὴν ῥηθεῖσαν, Ὁ δ᾽ ἐν εὖερ- 
γεσίας μέρει δέχεται ἀσμένως τὸ δωρηθὶν καὶ κατ- 
επείγει τοὺς γάμους. Taic μέντοι γε γυναιξὶ πρὸς τό 
πρῶτον ῥεπούσαις συνάλλαγμα, προκατειλημμέναις 
ἄτιμον ἐχούσαις τὸ µεταδαίνειν, ἀπόστοργος ὁ νυµ- 
φίος ἦν. Τέως δὲ (ὁ γὰρ κρατῶν προσέταττεν) ixov- 
σῶν ἀκουσῶν ἐχείνων τὰ νοµιζόµενα ἐτελεῖτο καὶ 
περιφανῶς οἱ ὑμέναιοι ἤγοντο. ᾽Αλλ) ὁ νυµφίος ἐφ 
ἡμέραις οὐκ ἐπλήρου τῇ κόρῃ τὰ τῶν ἀνδρῶν. Καὶ 


xuvüdvouávou τοῦ βασιλέως ὅπως τοῦτο γένοιτο, ὁ p 


δὲ πρῶτον μὲν ὑπεσκίαζε τὸν ἀπόλογον ὡς μὴ θὲ- 
λων ἀναχαλύπτειν δῆθεν, εἶθ) ὡς xal ὁραστικώτερον 
ἀνοκρίνετο, μαγγανείαν τὸ ἐμποδὼν ἔλεγε. Καὶ εὖ- 
θὺς ὑποψία περὶ ἑαυτῷ τοῦ κρατοῦντος xal θυμὸς 
[P. 39] πολλὰ δεινὸς, xal οὐδὲν ὑφεῖναι δοκῶν «t. μὴ 
ὁμολογοῖτο ἡ µαγγανεία. Εὐθὺς οὖν σάχκος ἆχυρ: 
μιᾶς, καὶ γυμνὴ σύναμα γαλαῖς dj εὐγενὴε γραῦς 
ἐντὸς συναπείληπτο, ὦν λύγοις ἔξωθεν µυωπιζοµέ- 
νων ταῖς νῶν ὀνύχων ἀχμαῖς ἐπερονᾶτο dj πάσχουσα, 
ἐφ᾽ ᾧ ἀναγκαζομένην καὶ ἄχουσαν ἐξειπεῖν τὸ ἀπόῤ- 
ῥητον. ᾽Αλλ’ οὐκ ἦν πλέον map' ἐγείνης ἀκούειν Ἡ 
τὸ μὴ συνειδέναι τι τοιοῦτον ἑαυτῇ πραξάσῃ, xai 


cipis rite sponsalia sunt,et aliquanto indespatio is 
juvenis sponsi fiducia edes puelle frequentaverat, 
cum ecce nescio qua repentina mutatione impe- 
rator, jure ac pactis absoluta potestate susque de- 
que habere jussis, inopinatissime imperat Tarcha- 
niote magni domestici filiam viro $nobili Basilio 
Caballarii fllio nubere, In magne loco gratie id 
Basilius habuit, et pro se rem urgebat. Feminis, 
matri fllieque, charitate sponsi prioris illigatis, et 
indecorum arbitrantibus resilire 8 conventis ao 
fidem fallere, negotium omnino non placebat; quare 
apud illas gratia carebat intrusus procus. Tamen 
incumbente iteratis jussis in idem principe, volen- 
tibus nolentibus matre filiaque nuptie palam ac 
splendide celebrate sunt. At multis inde diebus 
nuptialis conjugum congressum haudquaquam se- 
quebatur. Cujus rei forte cognita percontatus ex- 


t πρότερόν κατηγγυημένῃ. 'O μέντοι γε βασιλεὺς 
εἴτε πρὸς τὴν ὑποψίαν καὶ ἔτι ἀμετάθετον ἔχων ὡς 
ἐχείνην μαγγνείαις εἰθισμένην εἰκὸς καὶ κατ᾽ αὐτοῦ 
τολμῆσαι τοιούτοις χρήσασθαι, συνυποπτευοµένου xai 
τἀδελφοῦ ὑπ᾿ αὐτῃ τραφέντος καὶ στεργοµένου, ετε 
μὴν καὶ elc ἔννοιαν ἐλθὼν µή πως τῶν πραχθέντων 
ὡς εἶκὸς ἀκουσθέντων ὁ Παλαιολόγος ὑθριοπαθήσας 
ὡς ἀδελφὸς πρὸς νεωτερισμὸν ἀποκλίνειεν, οὕτως 
ἔχων πέµψας xal τῆς ἡγεμονίας ἐκείνον παραλύσας 
ἀνάγει δέσµιον, τῷ μὲν δοχεῖν περὶ τοῦ τῆς µαγγ1- 
νείας ἐγχλήματος ἀπολογησόμενον, τῇ δ᾽ ἀληθείᾳ 
πρόσχηµα Tw τὸ πραχθὲν δειλίας, τοῦ µή τι νεωτε- 
plea. ἀκούσαντα. Τὸ δ᾽ ἦν δῆλον ἐκ τοῦ μὴ ὅπως 
μετ ὀλίγον τῆς εἱρκτῆς ἐχεῖνον ἐσαῦθις ἀναχαλεῖ- 
σθαι xal συμπαθεῖν, ἀλλὰ καὶ περὶ ἑαυτῷ xal τοῖς 
αὐτοῦ πράγµασι δεδοιχκότα διὰ τὴν νόσον ἀνάδοχον 
ἀξιοῦν εἶναι τῷ γένει, καὶ ἀπομνημονεύειν τὴν χάριν 
αὐτῷ iv τούτοις, ὅτι παθεῖν χαχῶς ἄξιον ὄντα διὰ 
τὰ φθάσαντα οὐδὲν ἐκεῖνον ἐκ συµπαθείας ἀνήκεστον 
ἕδρασε. 

wq. θάνατος τοῦ βασιλέως θεοδώρου, χαὶ τὰ ἔτι 

ζῶντος αὐτοῦ κατορθώματα, 

Τοῦ δ᾽ αὐτοῦ χρόνου πρὸς τὸ φθινοπωρινὸν ἀπο" 
Ἀλίνοντος ἐπὶ τἐτρασι παισὶ µεταλλάττει τὸ βιοῦν ὁ 
κρατῶν, τρισὶ μὲν θηλυτέραις, ivi 5' ἐνναέτει 8)- 
ῥενι παππωνυμοῦντι τῷ Ἰωάννῃ. Αἱ γὰρ πρῶται 
τῶν θυγατέρω,, ἡ piv τῷ Βουλγαρίας ἄρχοντι Kov- 


questione sperabatur elicienda mulieri νουα con- 
fessio. Nihil tamen aliud expressum nisi se haud 
consciam talis sceleris: ceterum virginem sponsi 
prioris neceesitudine devinctam a secundo abhor- 
rere. Hec audiens non ultra sevire imperator 
voluit, sibi metuens ab exercitata, ut suspicabatur, 
diris incantationibus anu, ne vim maleficam in 
ipsum verteret, si amplius irritaretur; seu veritus 
ne Paleologus tam atrocem sororis injuriam defe- 
ctione ulcisceretur. Atque hoc quidem ut preverte- 
ret, niisso, ut diximus, Chaldeno redactum in ordi- 
nem Peleologum et vinctum ad sese curavit ad- 
duci, specie quidem ut veneficii causam diceret, 
revera, quod,indicavi, ne is audita contumelia ger- 
mane ad rebellandum induceretur. Id enim patuit 
ex eoquod imperatoreum paulo posteductum carce- 
re non £0!um venia donavit et in integrum restituit, 


Basilio causam imperator, ab eo primum eludeba- D sed et suis rebus, ob morbum ex quo periclitaba- 


tur ambiguis responsis : tandem instans efficacius 
audivit nodum Veneris magico maleficio novis 
sponsis injectum. Hac mentione prestigiarum in 
familiares suspiciones revolutus rrinceps, et se 
quoqueipsum infernis artibus appetitum autumans 
&b eodem indicati fascini auctore, vehementer ex 
canduit, extrema experiri queque certus ad artifi- 
cem veneficii noscendum. Saccus expeditur illico 
stramentitius, et in eum anus misera nobilissima 
matrona unda conjicitur cum felibus, qui videlicet 
acubus ir;missis per textum legetis compuncti 
unguibus 88 vetulum discerperent. Ea immani 


tur, metuens, proprios ei liberos commendavit, gra- 

tiam in eum suam memorans ea indulgentia lesta- 

tam, qua ipsum ob γθίογα utique crimina pona di- 

gnum: benigno affectu miserans, nulli atroci et 

immedicabili supplicio subjecisset. 

13. Mors Theodori Augusti, et ipsius dum viverel rei 
preclare gestae. 

Eodem porro anno in autumnum vergente mori- 
tur imperator, pupillos rel?nquens quatuor liberos, 
tres feminas ot novennem unum marem avo cogno- 
minem Joannem. Nam fili» priores collocale 
dudum 36 fuerant in matrimonium, una quidem 








469 DE MICHARLE PAL/EOLOGO LIB. I. &T0 
σταντίνῳ τῷ Τείχῳ, ἡ δὲ τῷ τοῦ ὀυτικοῦ δεσπότου A ὅτι μάλιστα ἄριστον, ὥστε xal παμπληθὲς ixwbi- 


Μιχαἡλ παιδὶ Νικηφόρῳ πρὸς γάμον ἔφθασαν ἐκ- 
δοθῆναι. Ὅ δὴ καὶ προεσήμηνέἐ τι σημεῖον * ἥλιος 
γὰρ ἐκλελοίπει ἐφ᾽ ὥραν τρίτην τῆς ἕκτης ἡμέρας, 
καὶ βαθὺ σκότος τὸ πᾶν κατειλήφει, ὥστε xal ἄστρα 
φανῆναι κατ οὐρανοῦ. Καὶ δὴ ἁρπάζεται καὶ πρὸ 
ὥρας dvip βασιλικῶς μὲν καὶ γεννηθεὶς xal τραφεὶς. 
βασιλικῶς δ᾽ ἀναχθεὶς καὶ παιδευθεὶς, κάν cl τῷ πα- 
tp! οὐ προσεῴκει τὸ βαθύ τε xal συνετὸν πρὸς ὅ τί 
λέξοι καὶ πράξοι xai τὸ τῆς γνώμης στεῤῥόν τ xo, 
ἀμοτάθετον, ἀλλ᾽ οὖν ἐκ πἀάππου μὲν ἔχων 15 [P. 20 
ἐς πἀντ᾽ ὀξὺ καὶ µεγαλόφρον xal dprixóv, ἔχ δὲ µη- 
τρὸς τὸ φιλοδωρότατον, ὡς ὅλαις χερσὶ τοῖς ὑπηχόοις 
τὰ χρήματα ἐξαντλεῖν xal ἐξαντλοῦντα οὐχ ὅπως 
ἀνιᾶσθαι ἀλλὰ καὶ χαἰρειν, φιλολογώτατος δ᾽ ἐς τὰ 
μάλιστα ὤν, xal πᾶσι μὲν λογικοῖς εὐεργετικῶς 
προσφερύµενος, οὖχ ἧττον δὲ καὶ αὐτὸς λογικῇ παι- 
δείᾳ προσεσχηκὼς, οὐ μᾶλλον ἐκ µαθήσεως Tj φύσεως 
τὴν περὶ τὸ γράφειν δύναμιν ἔχων, ὡς καὶ πολλὰ 
ἐπιῤῥόδην ἐκτιθέναι, εἰ µόνον ὁρμήσειεν * ἔδει γὰρ, 
καὶ σιωπῶ τὰ πλεῖστα, ἡ περιφανὴς ἁγίου ἐφειστή- 
χει μνήμη, οὐδὲν προσθέντα, Ἡ ὅπως μακρὸν τῶν 
πραγμάτων ἀνεθέντα, ἑνὸς τῶν τοῦ κλήρου σχολαιό- 
τερον τὸ προκαιαρχτιχὸν τοῦ ὄρθρου μονολοχοῦντος 
ἐξάψαλμον κανόνα πλαχῆναι τῷ μνημονευομένῳ ἐς 


Constantino Techo Bulgarorum principi, allera 
vero Nicephoro Michaelis despote Occidentis filio. 
Nec planeimprovisus accidit hic casus, quippe pre- 
nuntatus coelesti portento. Etenim sol defecerat ad 
horam tertiam sexta diei, et dense tenebre cuncta 
comprehenderant, adeo ut apparerent stelle per 
celum. [ta preripitur acerba morte vir regie natus 
et nutritus, regie quoque educatus et edoctus, 
patri non ille quidem similis in profunda consum- 
mataque prudentia dictorum pariter οἱ actorum, 
neque in immutabili constantia semel recte decre- 
torum, czetorum ex avo habens celerem ad omnia, 
excelsum ac magnum belloque acrem animum ; ex 
maire vero beneficentissimam naturam, qua am- 
babus manibus dona in subdditos effunderet, nullo 
merore largissime, imo effundere gauderet. Stu- 
diossimus in primis litterrarum, et litteratos am- 
plecti. beneficiis solitus, meditationi quin etiam 


optimarum artium intentus et non magis institu- - 
D dotibus estimans, admovebat rei gerends ad quam 


tione quam indole magnam eleganter scribendi 
facultatem agsecutus, ut multa diserte componeret 
quoties tanti duceret in id incumbere Cujus rei 
documentum (iaulta similia reticens) unicum pro- 
feram, ubi solemnius sancti cujuspiam festum 
illuxerat non alia adhibita praeparatione quam 
avocalione mentis & »egotiis, uno modo clericorum 
sedatiug distinctiuRqus  pronuntiante senarium 
psalmorum qui premiti consueverunt matutino 
cantui, elogium beati, quod vocant canonem, ex 
tempore pangebat, 37 ei càus memoria celebra- 
batur laudes quam scitissimentexensornatissimo 
preconio ; quod tam liberali lagitione cumulabat 
uispargore passim in quosvis t» pene projicere 


Υευεν εὐεργετεῖσθαι μὴ ὅτι τοὺς φάλλοντας, ἀλλὰ 
καὶ αὐτοὺς τῶν ὕμνων ἀκροωμένους, κἂν τῶν προ- 


κοιτούντων ἣν τις κἂν τῶν ὁπλοφήρων xal σωµατο- 


φυλαχούντων τῷ βασιλεῖ, κἂν ἄλλως ὑπηρετοίη τοῖς 
βασιλείοις, κἂν ἄλλως ἄλλοθεν ἐπελβών. Πᾶσι γὰρ 
ἐξ ἴσου τὸ βασιλικὸν ἀνεξαντλήτως ἔχευεν ἔλεος, 
στρατιώταις δὲ μᾶλλον καὶ οἴς ὁ λόγος τὸ σπούδασµα 
Tv. Οὐ γὰρ ἦν ἡμέρα, οὗ vbt, οὗ χαιρὸς δυσθυµίας, 
οὐχ ὥρα χαρᾶς, οὐκ ἀνατέλλων Ίλιος, οὐ δυόµενος, 
ὅτε τις εὐεργεσίας δίχα τὸν ἄνακτα, ἢ εὖ ἐκεῖνος 
πάσχων fj ἄλλων τὰ (ca πασχόντων, ὁρᾷν fj καὶ 
ἀκούειν εἶχε. Τοιοῦτος δὲ ὢν βαρὺς ἔδοξε τοῖς ἐν τὲ- 
λει, ὅτι οὐ xax' εὐγένειαν καὶ κῆδος βασιλικὀν, ἀλλὰ 
ἀριστίνδην τοὺς ἐπὶ τῶν πραγμάτων ἐκλεγόμενος 
τοῖς προσήχουσιν ἐσέμνυνεν ἀξιώμασιν. Οἷς δὲ συν- 
έθαινε προσγενὲσἰν εἶναι καὶ οἱ πρὸς αἵματος, ἁρ- 
κεῖν ἔκρινε τὸ τοιοῦτον xal ἱχανὸν elc λόγον σεµνώ- 
µατος. Τὸ δὲ 7v, εἰ σκοποίη τις, ἀρετὴν ὀφέλλοντος 
ἄρχοντος καὶ παρακαλοῦντος πρὸς εὐδοχίμησιν τὸ 
ὑπήκοον. O0 γὰρ βλακείας χάριν, ἀλλ ἀριστείας καὶ 
τοῦ καλῶς ἄγεσθαί τε πρὸς ἐκείνου xal ἄγειν ἄλλους 
τὰς βασιλικὰς φιλοτησίας ἔκρινεν διανέµεσθαι. Καὶ 
τὸ φοθερὸν προσῆν, ὡς ἑτοίμων xal τὸν ἄλλως J| ὡς 
ἔδει ποιοῦντα κολάζεσθαι xal τὸν κατορθοῦντα εὗερ- 


dona videretur. Adeo non psallentes, non dantes, 
operam canentibus, indonatos relinquebat. Seu 
qui in excubitorum ordine, seu in satellitum et 
corporis custodum numero, seu alio quopiam 
aulico ministerio imperatori appareret, sive etiam 
aliunde aliqui eo forie veniens tunc occurrerel, in 
omnes ex equo regiam beneflcentiam extendebat. 
milites presertim οἱ litterarum studiosos. Non 
enim nox, non dies, non tempus moestum, non 
hora laetior, non oriens sol non occidens ipsuin 
vacantem & beneflciendo reperiret. Videres audi- 
resque circa eum semperautqui munus acciperent, 
aut qui accepto recederent, qui non frustra petc- 
rent, qui nacti quod voluerant gratias agerent. 
Atque hic tamen talis cum esset imperator, gravis 
erat primoribus procerum, idcirco qod in deman- 
dandis prefecturis non patricii generis aut necessi- 
tudinis cum principali domo rationem haberet ; sed 
quemque viritim ex propria prestantia verisque 


aptus erat, ac meritis dignitatibus ornabat. Cogna- 
tis vero ac consanguineis suis censebat sufficerc 
debre istum nataliumhonorem, suam sortem ac 
claritudinem prosapie abunde magne dignitatisloco 
ducere. Id autem et judicium et factum erat, si 
quis recte consideraret principis virtutem promo- 
ventis, et provocantis subditos ad studium omnis 
vere laudis. Non enim auctoramenta inertie, sed 
vel stadia vel premia heroice virtutis illustres essc 
magistratus ; quos ita et illis demum debere com- 
mitti decernebat qui et se 88 preclare ipsos in iis 
genere et alios commode salubriterque posse guber- 
nare judicentur. Inerat ejus moribus et terrificum 


47 


GEORGII PACHYMERJ/E 472 


γετεῖσθαι. Οὐ γὰρ μικρὸν τὸ τοῦ μεγιστᾶνος σφάλμα À vov olov τὴν τῆς ἀμπεχόνης ἄκαιρίαν ὠνείδιζε, xal. 


3j μὴν ἔμπαλιν τὸ κατόρθωμα, ἀλλ᾽ ἐκεῖνο μὲν ἔκτο- 
µίου πάθει προσέοιχεν ὡς τῇῃ τοῦ µορίου ἀφαιρέσει 
µέγαν ἔχοντος λόγον τῇ φύσει πάντα συμπαρασπᾶ- 
σθαι καὶ παρατρέπεσθαι, τὸ δὲ κατόρθωμα τῳ τοῦ 
κύχλου x£vtptp, παµπόλλην ἀσφάλειαν τῇ περιφε- 
peíg προσνέµοντι, εἲ κατὰ χώραν ἐκεῖνο μένει. Καὶ 
πῶς γὰρ οὐκ ἔμελλεν τὴν ἀρχὴν [P. 21] διοικεῖν κατὰ 
τὸ προσῆκον, ὅστις ὑπὸ τοιῷδε πατρὶ, μηδ᾽ ὄνομα 
βασιλείας ἔχων, Gv ἐξ ἐχείνου καὶ μόνος, ὅμως ἀγε- 
λατεῖν ἀσφαλῶς προὐδιδάσχετο ; 
ιδ’. Ὅπως ἐπαιδεύετο ὁ Λάσκαρις παρὰ τοῦ πατρὸς 
Ἰωάννου εἷς βασιλείαν ἀναγόμενος, 

Ὃς ἔπεί ποτε xal χρυσοφορῶν ἑξῄει εἷς κυνήγιον, 

ὑπέστρεφε μὲν ἐκεῖνος ἐχεῖθεν, συνήντα δὲ κατὰ τὸ 


« Τί καλὸν συνειδὼς ἑχυτῷ δράσας Ῥωμαίους, » ἔφη, 
« τὰ ἐχείνων ἐκχέεις ἐν διατριθαῖς μηδὲν τὸ ἀναγ- 
καῖον ἐχούσαις; Ἡ γὰρ οὐκ οἶδας, » φησὶν, « αἵματα 
εἶναι Ῥωμαίων τὰ χρυσόσηµα ταῦτα καὶ Σηριχὰ, o 
ὑπὲρ ἐχείνων ἔδει χρῆσθαι ἐκείνων γε οὖσι ; Ζητεῖς 
ὃς μαθεῖν καὶ ὑπὲρ ἐχείνων πότε; "Ove. δηλαδὴ ἐπι- 
στᾶσι πρίέσθεσιν ἐξ ἀλλοδαπῖς τὸν ἐκείνων πλοῦτον 
λαμπρει μονοῦντες δηλοῦν ἔχοιμεν. Ὁ γὰρ βασιλέων 
πλοῦτος πλοῦτος τῶν ὑπηκόων λογίζεται, παρ iy 
αἰτίαν καὶ τὸ εις δουλείαν χαθυπεἰχειν ἑτέροις σοί- 
σιν Οὕτως ἔχουσι καὶ λίαν ἀπώμοτον. Οἷς σὺ δισχε. 
νῆς χρώμενος οὐ λογίζῃ τὸ πλημμελὲς ὁπόσον. » 
Οὕτω xol ἐπὶ τοιούτοις ὁ elc βασιλείαν ἀναχθησόμενος 
ἐπαιδεύετο. 


προστυχὸν τῷ πατρί. Καὶ δὴ προσκυνήσαντί ol μὴ B t£. Ὅπως ὁ πρωτοθεστίαριος ἩΜουζάλων τοῦ µει- 


βλέπειν ἐκεῖνος μηδὲ προσέχειν προσεποιεῖτο, καὶ 
προσιόντος ἡμέλει. "O δὴ xal συμθαΐνον ὀργῆς πρὸς 
αὐτὸν πατρόθεν σημεῖον, ὅπερ xal ἀληθὶς ἣν, ἔδο- 
ξεν. Ὅθεν ἁλύων καὶ ὅτι ἀμάρτοι διανοούμενος καὶ 
ζητῶν πρόσεισιν οὐ µάλα θαῤῥούντως τῷ πατρὶ κατ) 
ἰδίαν. Ὁ δ’ ἰδὼν εὐθέως xal ἁλαστήσας πρὸς ἐχεῖ- 


quid, vultu sermoneque declarantibushaud impune 
laturos qui aliter ac oporteret agerent, uti et e 
contrario, qui prout par erat officio fungerentur, 
nequaquam mercede carituros. Ingentis enim 
utramvis in partem omnino momenti est hominis 
in civitato primarii recte aut secus factum, prava 
siquidem vita et mala facinora nobilium par vitium 


paxlaxou βασιλέως 'Imdvvoo ἐπετρόπευεν. 


[P. 22] Τότε δὲ θανόντος ἐκείνου, ἐπεὶ xal ὁ πρω. 
τοθεστιάριος Μουζάλων τὴν ἐπιτροπὴν τοῦ ἀφήλιχος 
βασιλέως ἔχειν ἠγγέλλετο παρὰ τοῦ πατρὸς καὶ fa- 
σιλἑως τὸν μοναχὸν ὑπελθόντος, τῷ μὲν µειραχίσκῳ 
ἐκείνῳ ἄναχτι Ἰωάννῃ οὐχ οἵῳ τ’ ὄντι διὰ τὴν ἡλι- 


qui quidam indignationem pre se ferrent, ex- 
probavit illi cultus istius ac vestitus insolentiam 
tali occasione 89 intempestivi : « Nam quid, » ait, 
« tibi conscius es perfecisse tein Romanorum com- 
modum, ut indetibi licentiam partam putesaboten- 
di opibus illorum in tuas remissiones ad privatum 
duntaxat tui animi fructum, non vero ad ollam 


reipublicze important ac virilium exsectio humano (1 pertinentes utilitatem publicam ? An nescis istas 


corpori, quod inde univereum debilitaturenerveque 
fit ac flaccidum. Contra virtus et actio laudubilis 
principum virorum similis eset. centro circuli, quo 
reote constante ac situm immobiliter obtinente pro- 
prium status orbis ac circumferentism totius fizus 
ac fimus permanet. Enimvero quidni sperari de- 
buit tanta censiliorum sapientia usurum moderate- 
bue ac utiliter prefuturum rebus illum principem, 
qui rudimentum imperandi sub tali tantoque justi 
regiminis magistro, patre optimo, posuerit, a quo 
unicus licet et adultus filius in private sortis hu- 
militate relictus, exclususque consortio ac nomine 
imperii, accurate otioseque preexercitatus est in 
omnibus meditamentis artis spise ac multiplicis 
homines regendi ? 


14. Ut Lascaris a patre Joanne ad. imperium erudi- 
(us fuerit. 


Huic aliquando venatum egresso cum veste auro 
texta, indeque domum redeunti, occurritforte pa- 
ter, et eum se dimississime venerantem neo aspectu 
dignatus velut inobservatum preteriit, moxque ab 
adeunte contemptim se avertit. Capuit id frigus, 
nec male ratiocinatus, prudens filius in argumen- 
tum haud dubium paterneein se ire, Unde postquam 
sstuassel aliquandiu et severe secum inquirens 
causam offensionis Irustra in sua conscientia qua- 
siisset, privatim patrem convenitsane sollicitus nec 
BHetu vacuus. Quem ille statim iis intuens oculis 


auro insignes et sericas vestes sanguinem esse Ho- 
manorum;quibus idcirco in eorum tantum commoda 
utendum est, cum res ipsorum sint? Queres fortas- 
se quando et quomodo ille in ipsorum bonum usur. 
pentur ? Tunc videlicet quando admissa exterarum 
gentium legatione Romani populi opes ostenteri 
in cultu et ornatu principis publici honoris interest, 
divitie siquidem regum divitism subditorum repu- 
tantur. Extra quam causam publica insignia msi 
Statis ad privatas etiam relaxationes adhibers, id 
vero sit dominum se monstrare non princtpem, 
et quasi servitutem indicere civibus, qui cum libe- 
ros se putent et haberi velint, ista vestium odios 
guperbia esse velut in mancipiorum ordiner! redig! 
detestantesindignantesqueconquerentur Num jam 
igitur intelligis, sta levitate traducti ad venatorium 
usum regii ornatus quantum flagitii consciveris» 
Istiuamodi monitis, hao histitutiose tam severa 
heresimperii a patre optimo ad mrderatam et popu- 
larem principatus administratiorem informabator. 


15. Ut provestiarius Muzalon pueri principis Joan- 
nis trulelam sescepenrit. 


Hoc porro nunc mortua palam vulgatum est pro- 
tovestiarium tutorem pieri principis a patre impe 
ratore declaratum eo.empore quo morti proximus 
monachi habitum i»xduit. Sane suocedenti in impe- 
rium huic pueruB Joanni ea ztate, cui ne ad 
providendum siM ratio, neque ad se tuendum vires 


419 


DE MICHARLE PAL/EOGO 118. I. 


414 


χίαν τὸ ἀσφαλὲς περιποιεῖν ἑαυτῷ προνοίας ἔδει πάν- Α δ᾽ ὁ πρῶτος τῶν Μουζαλώνων, ὅς καὶ τῷ τοῦ πρω- 


τως τοῦ μή τι παθεῖν ἀπροόπτως, πολλῶν ὄντων τῶν 
ἐπιθουλευόντων, κἂν τι μικρὸν κινγηθείη, εὐθὺς δρα- 
σειόντων τὰ μέγιστα. Διὸ xal τῷ χατὰ τὸν Ἔρμον 
τῆς ἩΜαγνησίας «φρουρίῳ ἐκεῖνον φέροντες ἐγκατ- 
ἐστησαν, συχνοὺς τοὺς ὁπτῆρας ἐπὶ βασιλικαϊῖς ὑπη- 
pula; τάξαντες. Οἱ δὲ μεγιστᾶνες, ol. μὲν ἐν ταῖς 
τιμαῖς ἔτι µένοντες, ol δὲ καὶ τῶν ὅπη ποτὲ γῆς ἀχη- 
δέες ἔμενον ἐξ ὀργῆς γωνιῶν ἐξάλμενοι, τῶν μὲν 
πραγμάτων ἐλευθέρως εἶχον, τῆς δὲ γλὠώσσης οὕπω 
θαῤῥοῦντες (ol γὰρ Μουζάλωνες ἐφειστήχεισαν) ἔθυσ- 
σοδόµευον τὰς ὀργὰς, καὶ πάντες προσεποιοῦντο 
πρὸς ἐκείνους τὸ εὐπειθὲς ὡς ὑπὸ βασιλεῖ δῇθεν τε- 
λοῦντες τῷ µειρακίσκῳ, εἰ xal ὁδὰξ οἱ παθόντες 
παρὰ τοῦ πατρὸς, 'φαγόντος τοὺς τῆς ὀργῆς ὄμφα- 
xac καὶ χόνδυ πικρίας ἐχείνους ποτίσαντος, αἱμωδιᾷν 
ὠρέγοντο τὸν υἱόν. HAT καὶ οὕτως ἔχοντες δυσµε- 
νείας οἱ μὲν τῷ ἐπιτροπευομένῳ xal véq, ol δὲ τοῖς 
ἐφεστηχόσι, παθόντες μέν τι καὶ ἐξ ἑνείνων τὸ πρὶν, 
οὐ μὴν ὃ’ ἀλλ) οὐδ) ἡ νέµεσις ἠρεμεῖν εἴα οὕτω παρὰ 
τὸ εἰχὸς τιμηθέντων μὴ δυσµεναίνοντας κακουργεῖν, 
τῷ πρὸς ἐκείνους τέως φόδῳ συγκατεχλἰνοντο. Τότε 


suppeterent, opus omnino erat idoneo presidio, ne 
quid improvisum pateretur. Multorum quippe ipsi 
clam insidiantium infesta odia, imminebant in oc- 
casionem ei nocendi ; quos sane, si quis motus re- 
rum vellevissimus exsisteret quo aliqua modo 
quidpiam novandi opportunitas daretur, avide illam 
caplaturos et vel extrema quaque 40 strenue au- 
suros apparebat. Quare illum in munitissimam 
arcem ad Hermum Magnesie submovendum cen- 
suerunt, addito idoneo comitatu et solita regie 
famili ac palatini ministerii frequentia, studiose 
delecta ex fidis viris et ad invigilandum saluti pu- 
pilli principisgnaviset acribus. Ceterum optimates, 
give qui in usu honorum et functione magistratuum 
perstabant, sive qui varie dispersi, indeque male 
animati erga exsilii auctores hac conversione re- 
rum prosilierunt ex angulis, libere jam agere illi 
quidem audebant, continebant tamen linguas, et 
metu invigilantium acriter et quasi e specula su- 
süurros omnes aure anxia captantium Muzalonum 
taciti ringebantur, ira odioque penitus conditis et 
simulatione obsequii velatis. Pre se ferebant enim 
parere se ipsis velle ut vicem gerentibus imperato- 
ris parvuli, cui etiam per ministros et vicarios 
imperanti libenter obtemperarent. Hec in speciem 
ostentabantur, interim dum ii presertim qui nu- 
pero principatu passi adversa fuerant, mordicus in 
proposito contrario herebant, ulciscendi videlicet 
in fllii caput acceptas a patre injurias, ac vehemen- 
ter optabant efficere ut Joanni fllio dentes obstupe- 
scerent ex eo quod Theodorus pater ejus uvam 
acerbam ire immitis et ipse mandisset et expres- 
sum ex ea succi amari poculum ipsis propinasset. 
Hujus generis infestis sensibus atque affectibus 
arcano passim gliscentibus partim in adolescen- 
tulum principem paterna laborantem invidia, partim 
in potentes rerum, ut quisque ab iis alias se aliud 


τοθεστιαρίου τετίµητο ἀξιώματι, ὁρῶν τὸν φθόνον 
πολὺν xal δεινὸν ὑφέρποντα, xal ὡς βασιλείᾷν παρὰ 
πολλῶν ὑποπτεύοιτο, κἀντεῦθεν τὸν µέγαν χίνδυνον 
ὑφορώμενος, ἔγνω συνετὸς ὢν πείρᾳ τὸ στράτευμα 
δοχιµάσαι, ἅμα δὲ καὶ τοὺς μεγιστᾶνας Ὑνωρίσαι 
ὅπως ἔχοιεν ἐκείνῳ διαθέσεως, πολλὰ πρότερον ὑπο- 
ταγῆς xal δουλείας σύμθολα πρὸς τὸν ἀφήλικα ὃς. 
σπότην σπουδάζων οἷς λέγοι xal πράττοι ἐνδείχνυ- 
σθαι. Τότε τοίνυν συγκαλεσάµενος ὅσον ἣν τὸ τῆς 
γερουσίας xai ὅσον τοῦ βασιλείου γένους ὅσον τε 
τῶν ἁρχόντων xal ὅσον τῆς στρατιωτικῆς τάξεως, 
παρόντων ἐκεῖσε xal τῶν τοῦ προπάππου [P. 23] 
τοῦ βασιλέως Λάσκαρι αὐταδέλφων, ὃς δὴ καὶ οὗτος 
τὸ πάλαι βασιλείας διέπρεπε διαδήµατι xal τὰ τῆς 
Ῥωμαῖδος πράγµατα συγχυθέντα ὡς εἶχεν ἀνεκαλεῖ- 
το, οὐδὲ τυφλῶν ἐχεῖθεν ἁπόντων (ὁ Στρατηγόπουλος 
8' οὗτοι ἦσαν xal ὁ Φιλῆς), xal παντὸς ἄλλου µεχι- 
στᾶνος συμπληροῦντος τὸν σύλλογον, ἐφ᾽ ὑψηλοῦ στὰς 
ὡς ἂν dpa ol τε πρῶτοι ἀχούοιεν xai ol ὕστατοι, 


ἔλεγε τάδε; 


quam quod optasset passum meminerat, pronum 
judicatu est haudquaquam temperaturam a conatu 
ledendi nocendique capitibus exosis multitudinem 
iratam, nisi metus potentie armate conscium sibi 
exiguarum virium furorem privatum coerceret. Ne- 
que hic tamsuspectus et minax tumor rerum quor- 


C sum tandem erumperet non verebatur Muzslonum 


natu maximus, protovestiarii eminens dignitate. 


'Érgo is bomo nec hebes nec incautus, perspecta 


non dubiis signis invidia contra se ingenti, cognito- 
que 41 tacitis suspicionibus multorum designari 
se ac reum agijaffectati per scelus imperii, indeque 
quantum suo capiti periculum impenderet, pruden- 
ter :estimans, sapienti consilio decrevit experimen- 
tum capere voluntatis studiique militum erga 86, 
explorareque que mad modum in se affecti optimates 
essent. Igitur multis priusdocumentispalam exqui- 
giti affectus fidei ac venerationis erga impuberem 
Augustum editis dicto factoque, ex quibus omnes 
intelligerentseab omnicogitatione insidiandi capiti 
aut majestati ejus essequamalienissimum, convo- 


p 98vit quotquot aderantsenatores principesque uni- 


versos regii sanguinis, quantumque magistratuum 
qaantum ex militari ordine cogi ex propinquo po- 
tuit. Convenerunt quoque in eum cotum fratres 
proavi imperatoris, Lascaris, qui et ipse olim 
magnam sibi laudem peperitimperii preclare admi- 
nistrati, rem Romanam ex afflicta et retro lapsa in 
multo meliorem revocans atatum. Ne οδοί quidem 
abfuere Strategopulus et Philes, concurrentibus 
pro 8e quoque magnatibussimiliterceteris.Quibus 
cunctis consessu Bpecioso ac venerabili conventum 
ornantibus apparuit stans in loco superiori proto- 
vestiarius, unde conspici pariter ob omnibus et a 
primis non minus quam ab ultimis audiri posset, 
Statimque in hunc modum loqui copil : 


A75 GRORGII PACHYMRRJE 416 
wc. Δημηγορία τοῦ πρωτοθεστίαρίου Μουζάλω- Α ὑπέρχεσθαι τὸν καιρὸν xal τὰ ἐς βλάθην viol πραγ- 
νο 


ς. 

« Τὸ μὲν τὰ ἡμέτερα ἀρχῆθεν πρὸς ὑμᾶς ἁρτίως 
συντᾶττειν, εὐγενεῖς ἄνδρες καὶ σύντροφοι, περιτ- 
τὸν , οἶμαι , δοχεῖ xal τοῦ παρόντος Έξω xatpou: 
ἀνάγκη γὰρ ἐπείγει ταῦτα παρέντας τοῦ κατὰ πόδας 
διεξιέναι. Τέως δ᾽ οὖν µόνον οὐ γεννηθέντες ἐν τοῖς 
βασιλείοις ὑπὸ πατρὶ ὑπηρετοῦντι κἀκείνῳ τοῖς βα- 
σιλεῦσιν ἐτράφημεν, xai ᾿προσληφθέντες ἀνήχθημεν 
παιδευόµενοι ὑπὸ τοῦ µακαρίτου βασιλέως ἡμῶν 
ὑφηγεμονεύοντος τῷ πατρἰ. Καὶ ὡς πιστῶς ὕπηρε- 
τοῖμεν προσκείµενοι, ἐφ᾽ οἷς ἂν καὶ προστάσσοι, ἀγά" 
πην φόθῳ μιγνύντες, πάντες ἂν µαρτυρήσοιτε. Οὐ 
γὰρ ἦν ἡμᾶς ἄλλο τι τρέπεσθαι dj καθυπουργεῖν ἀδό- 


λως τῷ χυριεύοντι, xlv. ἴσως τὸ εὐδοχιμεῖν οὐκ 7" 


µατεύεσθαι. [Ῥ. 24] Οἴδεν εἰς τοῦτο τὸ ἡμέτερον 
συνειδός. Οὔτε γὰρ τὸ τοισῦτον Ίρξεν ἡμῖν τῆς τι- 
μῆς, καὶ τὸ μετὰ ταῦτα κρατύνειν οὕτως αὐτὴν λίαν 
ἡγούμεθα τῶν αἴσχίστων' ἀνδρὶ γὰρ δυναμένῳ μέγα 
παρ ἄρχοντι, st τοὺς ἄλλους πτερνίζοι ὑποθάλλων 
τὰ μὴ καθήκοντα, οὐκ ἔστιν ὅστις οὐ δικαίως ἂν 
νεµεσήσειεν. Αλλὰ xal τὸ μὴ θωπείαις ἁγεννίσι 
καὶ ἀνελευθέροις ὑποποιήσεσιν ὑποτρέχειν τὸν ἄρ- 
χοντα, καὶ πρὸς ἑαυτοὺς ἐφέλκεσθαι τὰς θύρας τῆς 
ἐχείνου εὖμενειας τοῖς ἑτέροις ἐπιζυγοῦντας, ἔδειξαν 
αἱ πολλαὶ τῶν ἐκείνου πληγῶν ἐπιφοραὶ, ὥστε πολ- 
λάκις ἡμᾶς ἐγγίζειν τῷ θανάτῳ µαστιγουµένους. 
Ὅπως δὲ καὶ πρὸς ὑμῶν ἕκαστον ἀγάπης εἴχομων. 
xai ὡς τὴν ὑμετέραν παρ᾽ ἐκείνῳ ἀποδοχὴν τοῦ παν- 


ἐφ᾽ oic προὐθυμούμεθα" πίστιν δὲ μετὰ προθυµίας, B τὸς ἐτιμώμεῦα, πολλοὺς οἴμαι γινώσκοντας ἐξειπεῖν. 


κἂν μὴ ἀνύῃ τις, καὶ δύσνουν νινᾷν εὐδοχίμησιν ot- 
δαμεν. Τὸ δὲ καὶ τιµάς Λλαθεῖν ἡμᾶς xal τῶν ἀξιω- 
µατων παρ) ὃ προσεδοκῶμεν τὰ μέγιστα βασιλεύσαν- 
τος τοῦ δεσπότου, ἐκείνου θέλοντος ἦν. Τί γὰρ ὑμῖν 
xai ἣν εἲς τὸ θαυμαστὸν, ὥστε xal τιμηθῆναι τοσαῦ- 
τα: ὅμως ἐδόχει τῷ βασιλεύοντι, καὶ ἡμεῖς ἐπὶ τῶν 
ἀξιωμάτων ἡἦμεν, οὐ μὴν δὲ ὥστε καὶ καχεντρεχῶς 


16. Concio protovesliarii Muzalonis. 

« Res nostras & principio apud vos hodierna ora- 
tione repetere, viri nobilesequales etsodales mei, 
superfluum opinor videretur et alienum ab hoc 
tempore, quo aliud nobis objicitur necessarium di- 
cendi argumentum ,jsti utique prevertendum. Obi- 
ter solum innuam nos tantum non in palatio genie 
tos 8 patre, ministro et ipso imperatorum, in aula 
4? educatos esse, οἱ in palatinum pedagogium 
adscitos sub imperatore, quem modo mortuum lu- 
gemus, rudimenta puerilis institutionis prima po- 
suisse. In ejus obsequio sub patre dominantis ado- 
levimus ; et qua ei fide servierimus incumbentes 
impetu affectuque toto in ea quejubebat, amorem 
cum metu miscentes, testari potestis universi vos. 
Nunquam enim vel tantillum defleximus a recta 
fidelis obsequii via, necaliud studuimus quam sine 
fraude ac fuco sincere obedire domino, etiam in his 
ubiforte, quod studio summo conabamur, ad finem 
illi placendi non pertingeret. Sic enim statuebamus, 
fidem cum officiosa voluntate, liceteuccessu desti- 
tutam, preferri debere obsequio quod non stu- 


El δὲ ποι καὶ μὴ ἀνύοιμεν ἱχετεύοντες, οὗ πρὸς ἡμᾶς 
οἶδα τοῦτο. Ηλὴν τὸ δύσκολον τοῦ καιροῦ περιθἀλ- 
λειν µεχίσταις ὑποψίαις καὶ τοὺς μηδὲν δικαίως ἂν 
ἐγκληθησομένους, εἰ ὀρθῶς τις χρίνοι, οὐδὲν ἀπει- 
κὸς ἴσως, 'H γὰρ τοῦ καιροῦ δυσκαλία ἀψαμένη καὶ 
τῶν µεγίστων, xal οἷς οὐκ ἦν παθεῖν ἐκ δικαίου, 
ἐκείνοις μὲν συμφορὰν, ἡμῖν δὲ ὑποψίαν (οὐ γὰρ xa- 


nobis possessionem honorum turpissimum istud 
genus astutise. Homini quippe apud principem po- 
tenti, si conetur supplantarealios, suggerens quod 
irritare adversus innoxios regnantem possit, nemo 
est qui non juste succenseat et dira imprecetur. 
Sed neque nos adulationibus vilibus et libero in. 
dignis assentatiunculis cirecumvenisse facilitatem 
principis, et ita in ejus irrepsisse gratiam ut fores 
ejus benevolentie supra nos attraheremus 43 er- 
cludendis aliis, satis indicant Inflicte nobis ab ipso 
liberis dictis offengo mu;te nec leves plage, ita ut 
&d mortis sepe viciniam flagella nos ejus admove- 
rint. Charos autem nobis vos omnes esse, εἰ ul 
vestram cujusque introductionem in ejus gratiam 
commodorum etiam nostrorum ac fortune damno 
procuraverimus, multos puto dicturos, qui preclare 
norint. Quod si quid ex cujuspiam vero impetrare 
supplicando nequivimus, non idimputandum nobis, 
utique conacíis sincerissimi in ejusmodi officiis stu- 
dii, sed tribuendum difücultatibus temporum,sug- 
gerentibus menti principis acres suepiciones in 
quosdam omnino inculpatos, si recte judicaretur, 


diose nec benevolo suscipitur affectu, licet pro- D) Quis enim moris humani sciens non ita evenire so- 


spere ao cum agentis laude perpetretur. Quod au- 
tem honoresadmisimus et dignitates exspectatione 
nostra majores, atque adeo maximas, imperante 
domino nostro, voluntati ejusimputandum est.Quid 
enim nos egimus tam egregiumuttantum honorari 
mereremur ? 'Tamen ita imperanti visum. Et nos 
in dignitatibus sumus, non tamen ut astuta mali- 
gnitate immineamus occasionibus nocendi, et in 
cujusquam damnum potestate abutamur.Teslem in 
id damus conscientiam nostram. Neque enim aut 
ejusmodidamnate artes viam nobis ad orescendum 
munierunt, aut conducere putamus ad firmandam 


lere novit ? Temporum, inquam, certis momentis 
confusa quedam maligne perplexitas summis etiam 
viris suspiciones iniquissimas aspergit, importat 
que calamitates iis qui multari ex merito non po- 
tuerant ; nobis autem familiaribus principis su- 
spicionem verisimilem, non veri tamen criminis 
imponit, quasi causis et auctoribus maloruin que 
prevertere nequivimus. Ceterum hujuamodi om- 
nium judex si divinus oculus, qui scit malitiam 
punire ; necei fraus cujusquam valet obrepere. Ita- 
que si que contigerunttalia, nobis invitis et p:ane 
innoxiis contigerunt. Et que pona innocentibus 








ATI 


κίαν εἴποιμεν) ἐκ τοῦ εἰκότος προσῆψε. Ἡλὴν ixá- Α 


στου χριτὴς τὸ θεῖον ὅμμα, ὅς οἶδε κακίαν χολάζειν 
μηδὲν ἐχόντων παραλογίζεσθαι. Οὕτως ἡμεῖς ἐλεύ- 
θεροι τῶν τοιούτων, ἄν τισι συνέθη xal τὰ ἀνήκεστα. 
Τὸ γὰρ ἐχείνου θέληµα περιῆν παντὸς ἐμποδὼν ἵστα- 
µένου, ᾧ δὴ προσίστασθαι μὴ καὶ χίνδυνος ἣν ἐξ 
ἀνάγκης, xal d ἀκαιρία προσῆν' χρείσσων γὰρ βα- 
σιλεὺς, ὅτ ὀργίζοιτο χείρονι. Καὶ ταῦτα μὲν ὥστε 
δεῖξαι µήτε τὰ ἀξιώματα σπουδάσαντας σχεῖν, μήτε 
τῆς ἐπί τινας τῶν µεγιστάτων τοῦ βασιλέως ὀργῆς 
δικαίως ἔχειν ἡμᾶς αἰτιᾶσθαί τινας, 'AXX ἣν μὲν 
ἴσως καὶ πταϊσμά τινι, ἦν δ᾽ ἄλλοις καὶ οὐκ dv ἀγα- 
goi; ὑποψία, ἦν δὲ καὶ βασιλέως ἐπί τισι θέλημα 
θυμῷ συγκροτούµενον. Καὶ ἄλλος ἀγαθὸς v ἀδόχι- 
uoc ἔδοξε xai παρώραται, Ἠκιστ᾽ ἄξιος Qv. ν οὖν 
ἐκείνων χαιρὸς, οὕτω δόξαν τῷ χρείττον. ᾽Αλλὰ 
vov, οἶμαι, ἔστι xal τῆς ἀνέσεως, Ιδοὺ γὰρ ὁ xpa- 
τῶν ἐκποδὼν, xai ὁ ἐξ ἐκείνου ἄξιος ἄρχειν μεῖράξ 
ἐστιν, ὡς ὁρᾶτε, xal διὰ τοῦτο πολλῆς μὲν πιστοῖς 
οὖσι τῆς ἐπ᾽ αὐτῷ δεῖ φροντίδος, συχνῆς δὲ τῆς ἐπι- 
µελείας, ὡς ἂν καὶ πρὸς τοὺς ἐντὸς Χαὶ πρὸς τοὺς 
ἑκτὸς ἀγρυπνεῖν ὀφείλουσι, µή πως λαθόν τι τῶν 
ἀνηχέστων Ὑένηται. Όπως δὲ xal καλῶς ἔχει καὶ 
δίκαιον πιστοτέραν τὴν ὑπηρεσίαν νῦν Ἡ τὸ πρότερον 
σοντηρεῖν τῷ δεσπόζοντι, οὐδὲν ὑποστειλάμενος λέξω. 


deinde irreparabiles si inflicte sunt, sine con- 
sensu, sine culpa sunt nostra infliotie, sola et nobis 
ineluctabili regnantis voluntate. Dicet aliquis : Po- 
tuit talibus presens objicere se medium et injurie 
obstare. Potuit, sed patientibus inutiliter, sibi noxie: 
suam enim sic fortunam perderet, aliene non pro- 
desset. Vis contra major et invicla necessitas rue- 
bat, obstantia queque perruptura. Prevalet enim 
rer, eum imbeocillo irascitur. Hec dicta sint, ut 
demonstretur neque quod dignitates, non studio 
quzsitas, acceperimus, neque si qua iratus prin- 
ceps szve inquosdamoptimatum infesteque decre- 
verit, crimini nobis justea quoquam verti posse. 
Bed vel his causam prebuerit quis 44 lapsu quo- 
dam suo ;alios tanquam non bonos falsa suspicio 
traduxerit ; excesserit denique in sliquos ira con- 
sultrice non fideli usa voluntas priucipis. Perque 
similes his causas evenerit ut qui bonus erat pro 
suspecto rejiceretur,preteriretur non minus dignus 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. I. 


478 


[P. 25] Ηρῶτον μὲν τὸ νέαις τῆς ἡλικίας φροντίσιν 
ἁττάλλειν καὶ μηδὲν ὑπορύττειν τὸν βασιλεύοντα πρὸς - 
τὰ παρὰ τῶν ἀρχομένων πραττόµενα ἐφέλκοντός 
ἐστιν ἐφ᾽ ἑαυτὸν εὔνοιαν, μηδὲν ὑπονοούντων πείσε- 
σθαι, xal τοῦ φόθου ἀπόντος μὴ δειλιῶντι καὶ περὶ 
ἑαυτῷ ᾖἔτοιμος ἐσεῖται τὰ τῆς ἀγάπης ἑνδείκνυ- 
σθαι. Τὸ γὰρ σπουδαῖον, ἐφ' ᾧ τις ὑπηρετοίη, fj φό- 
6υυ ἢ μὴν ἀγάπης συνιστώντων, xal ἡμῖν ἀνάγκης 
πάντως οὔσης ὑπτρετεῖν, ἀπόντος τοῦ φόθου τῇ 
ἀγάπῃ τὸ πᾶν περιστήσεται' παρούσης δὲ καθαρᾶς 
τῆς ἀγάπης καὶ ἀθολώτου οὖὐσ ἔστιν ὅστις καθυφή- 
σει τοῦ πρὸς τὴν ὑπηρεσίαν ἐπιθάλλοντος ὥστε καὶ 
ἀμελεῖν, Καὶ πρῶτον μὲν τοῦτο, δεύτερον δὲ xai 
ὅτι ὑπὸ vip καθισταμένφ δεσπότῃ µβασιλευόμε- 
νει, ὅτι xal μὴ ἀναγκαίαν οὖσαν τὴν εὐεργεσίαν 
τὴν ἀπ᾿ ἐκείνου πρὸς τὸ ὑπήχοον ὁ χαιρὸς ἀναγκαίαν 
ποιεῖ, οὐχ ὅπως ἐκφύγοιμεν κακῶς παθεῖν μέλλον- 
τες ζητήσαιμεν, ἁλλ᾽ ὅπως so παθεῖν ἡμῖν γένοιτο 
ἐλπίζοιμεν προσδοκῶντες. Ἑτοίμως δξ xal dvmtp 
ἕχαστος θέλει, εἰ µόνον ἄξιος χρίνοιτο, τοχεῖν ἔστι, 
καὶ τὸ δαψιλὲς τῆς εὐεργεσίας προσέσται. Νέος γὰρ 
Gv ὁ κρατῶν xai ὑπὸ κηδεµόσι τελῶν τῇ μὲν σφετέρᾳ 
βουλήσει, ὅθεν πολλάχις καὶ τὸ σφἀλλεσθαι πρὸς τὸ 
πρέπον ἐστὶν, ἀρχοντικοῦ τύφου τοὺς λογισμοὺς 
ὑπερθαίνοντος, οὐχ Έξει χώραν διδόναι. Τοῖς δὲ χη- 


navare communi domino, nihil diasimulans dicam. 
Primumilla simplicitas domini, puerili sinceritate, 
sine arte fuco quidvis agentis, nihil occultando, 
nihil clanoulum aut arcane machinando, nihil gu- 
spiciose cogitando de iis que subditi faciunt, 
quid aliud quam trahit et ineluctabili quadam pel- 
lacia rapit ad sese omnium benevolentiam, studia, 
tenerrimos affectus, utique erga omni jam ex parte 
amabilem principeni, a quo nemo quidquam quod 
nolit passurum sese vel cogitando possit fingere? Ex- 
cluso autem metuomni restat puracharitas etlibera, 
cujus solius generoso ac laudabili impulsu pronum 
est 45 ut studium quisque ostendat in principem, 
unde quod sibi metuat plane nihil est. Sane obse- 
quia civium in reges harum fere altera causarum 
movet, timor aut charitas. Quare cum nunc consti- 
terit timori nullum locum esse, sequitur id totum 
imputandum charitati. Ubi autem adest vera et sin- 
cera charitas, fleri non potest ut quidquam quisquam 


assumpto. Sic tum erant tempora. Sic tunc visum Ὦ recuset, quidquam nogligat eorum que ad illius 


summam habenti potestatem. At preterito illi jam 
tempori aliud successit plane diversum, tempus re- 
missionis et securitatis. Ecco qui tuno regnabat 
sublatus e medio est: ei successit ex illo genitus 
dignus imperio. Puer est, ut videtis. Propter hoc 
fidorum plurium eget cura, frequenti etiam et solli- 
cita diligentia. Custodibustam chari capitis inten- 
denda vigilia est, tam in eos qui intus quam in eos 
qui foris sunt, ne quod ei alicunde mslum im- 
medicabile clam obrepat. Causas porro, cur fas 
et equum juri et officio consentaneum sit fidelius 
ministerium obsequiumque constantius pariter et 
alacrius nunc quam antea unquam exhibere nos ao 


quem vere diligit obsequium pertinent. Altera quce 
quod proposui suadet ratio, hec est. Recens insti- 
tuto principi beneficentia in subditos,alio tempore 
libera, tali rerum articulo necessaria fit. Non modo 
igitur metu vacamus, sed in spes optimas vocamur; 
nec tota nostra in securitate a malo felicitas sita 
est, quibus preterea ostentetur expectanda copia 
bonorum. In promptu est quod quivis optat. Velit 
modo, accedat : accipiet, si dignus judicelur ; votis 
quamvis avidis occurret largitas minime avari, 
quippe juvenis, principis, ejusdemque non proprio 
arbitrio res dispensantis.Quod si esset, timeri ma- 
gis posset ne illi sua per se tractanti obreperet 


470 


' GEORGII PACHYMERJE 


i80 


δεµόσιν ἔστι xal προσελθεῖν ix τοῦ παραχρῆμα, xal A παῤῥησίας καὶ τῆς προσηκούσης ἐλευθερίας εἰπεῖν 


νύξαι λέγοντα συνεχέστερον. Τῶν νῦν ἐλπίζεν ἐν- 
τεῦθεν ῥᾳδίως τυχεῖν ὧν ἔραταί τις, πῶς οὐ μετὰ 
ῥᾳττώνης ἀπάσης δουλευτέον τῷ faci; χωρὶς δὲ 
τούτων, καὶ σιωπῶ τὰ πλεῖστα, τότε μὲν γὰρ xal 
δέος ἦν μὴ κατορθώσας παρακρουσθῇ τις, ἄλλων τὴν 
βασιλιχὴν ὑποποιουμένων ὁρμὴν τρόποις otc ἐχείνῃ 
πέφυχε Κλέπτεσθαι, καὶ διὰ τοῦτο οὔτ ἦν σπουδά- 
ζειν ἐπὶ τὸ μεῖζον fj κατὰ τοὺς ἄλλους πράττειν 
πειρᾶσθαι, τοῦ δυνάµενου λέγειν πρὸς βἀσιλέα καὶ 
μαρτυρεῖν καθαρῶς οὖκ ὄντος , xai µάταιος ἦν d 
σπουδὴ τῷ σπουδάζοντι παραλογιζομένῳφ πολλάκις 
καὶ ζημιουμένῳ c)» d! οἷς ἔπραξεν εὐδοχίμησιν, 
Nu» $' ἀλλ ἐπὶ τῶν κηδεμόνων τῶν πραγμᾶτων 
τελουμένων χαλῶς ἂν ἔχοι τὴν ἑκάστου σπουδν φα- 
νερὰν εἶναι καὶ τοῖς ἀμείνοσιν ἀνταμείθεσθαι. Διὸ 
xal σπουδαστέον ἡμῖν, imei οὐκ ἔστι τὸ τὸν βασιλέα 
, δεδιέναι, τὸ ὑπὲρ τοῦ βασιλέως φοθεῖσθαι, ὡς ἐντεῦ- 
θεν f] εὖ, sl σώζοιτ᾽ ἐκεῖνος, fj κακῶς, sl μὴ σώ- 
ζοιτο, ἡμῖν ἐλπίζει συµθαΐνειν. Καὶ ταῦτα μὲν 
πρὸς τοὺς ἆμους συστρατιώτας ὑμᾶς καὶ συντρό- 
φους' [P. 96] πρὸς δὲ τοὺς οἷς ὑπερέχει τὸ γένος 
καὶ διαπρέπει τὰ ἀξιώματα , ὑπέρχεταί µοι μετὰ 


consuetus regum fastus ad spernendos subditos 
minusque curandas necessitates eorum; metueretur 
etiam ne non adiri posset, ne non illi vacaret at- 
tendere. Nuno nihil oberit. Habetis expositos ad 
vestros usus curatores ejus ; convenire Jicet quando 
et quoties libebit, instare quin etiam, iterare peti- 
tiones, quam crebro et quam assidue opus fuerit 


ὡς dÀn07, λέξοντι. Εγὼ οὔτ) ἰδίαις καὶ αὐτοθούλοις 
προχιρέσεσιν οὔτο μὴν σκοπῷ τινι καὶ µελέτῃ ταῖς 
τοῦ βασιλέως προσανέχειν ἐπιτροπαῖς ᾖρημαι, ἀλλὰ 
πρῶτον μὲν ἐπιστολὰς πληρῶν βασιλέως, ἔπειτα D. 
λλλ) οὐ βούλομαι λέγειν. Πλὴν καὶ ὁμῶν θελόν- 
των, οὕτω xai µόνον προσανέχειν καὶ ἔτι ταῖς ἐπι- 
τροπαῖς βούλομαι. El δ) οὖν, ὅλλ᾽ ὁμεῖς μὲν τὸν im- 
τροπεύσοντα ἐφιστᾶτε, ἁμοὶ δ᾽ ἀρκέσει τὸ ix! ἐσχά- 
τοις τάττεσθαι. KÜv. τις τὴν βασιλικὴν σωτηοίαν 
πρεπόντως πολυωροίη καὶ ἰδιωτεύσας ἀγαπίσω, 
καὶ προσλιπαρήσω uj ὀργίζεσθαι τὸν δεσπότην, εἰ 
λυπεῖν τινας ὑμῶν δοχοίη τὸ ἐμὸν ἀξίωμα. Κρεΐσσον 
yàp ὡς ἕνα τῶν στρατιωτῶν ἐξυπηρετοῦντα der. 
Ac διάγειν fj φόθῳ καὶ ὑπονοίαις μετ ἀξιώματος 
ζην. ἸΙδοὺ τοίνυν κατ ἁἀγαθὴν πάντως πρόνοιαν τοῦ 
θεοῦ καὶ τὸ ὑπήχοον εὐπειθεῖ καὶ τὸ στρατιωτικὸν 
εὐτακτεῖ xal τὰ τῶν ἐχθρῶν ἠρεμεῖ. Καὶ πολλοί τι» 
νες ὑμεῖς καὶ μεγάλοι, οἱ μὲν πρὸς αἵματος τῷ κρα- 
τοῦντι, οἱ δὲ καὶ τοῖς ἀξιώμασι διαπρέποντες καὶ 
καθ Ὁ τι ἂν τις εἴποι χαλὸν xai γενναῖον ὑπερτε- 
ῥοῦντες. Καὶ ἀνάγκης οὕσης νεοχομεῖσθαι τὸν βασι- 
λέία, ἐκλεγέσθω μὲν ὁ μὴ ἀπάδων, ἕψομαι δὲ κἀγὼ 


et prosperitate illius pendent. Hsec hactenus ad 
commilitones et sodales meos dixi; deinceps ad 
eos quorum eminet genus, quorum dignitates in 
republica prefulgent, hec dicenda judicavi, cum 
ea libertate ao fiducia quam inspirat loquenti con- 
soientia veritatis. Ego non propria inolinatione 
privatisque consiliis ad tutelam principis accessi 


urgere. Annon igitur justa causa est facile ac (* nec arte aut ambitu incubui ut ab ejus patre tam 


prompta voluntate obsequenti principi, spes certa 
et fundata impetrandi et consequendi ab eo que 
quiscunque concupierit? Hec non essent, si res 
non gubernarentur per fidos et accesau facili cun- 
ctis expositos ministros. Nam cogitate nupera, et 
conferte cum presentibus. Plurimas reticebo diíffe- 
rentias, has tantum indicans. Tunc metus erat ne 
qui etiam rectissime egisset, offenderet gratiaque 
excideret,aliis in eum principis iram concitantibus, 
iis modis 46 eaque arte quam ex observata na- 
tura ejus atque indole fore intelligebant ad scopum 
intentum efficacem. Hinc erat inutile contendere 
studium et conari plura quam alios, cum nemo 
esset qui posset hoo ipsum imperatori significare 
ao debitum virtuti tesiimonium reddere. Vanus, 
inquam, erat labor impenderese publico et magna 
in rem principis moliri, cum sepe contingeret de- 
lusum et circeumventum, qui sio egerat, pro laude 
8c gratia damna et contumeliam referre. Nunc re- 
bus ministrorum fidelium cure commissis, nullum 
recte factum latebit, cujusque virtus agnoscetur, 
studium palam erit, labor compensabitur condi- 


gnis premiis. Quare augendum studium est, con- . 


tendenda industria in obsequium  prinoipis, et a 
quo nihil timemus, ei cuncta timeamus. Felices 
crimus si salvus sit, si quid illi acciderit, perieri- 
mus nos quoque. Bona el mala nostra cx fortuna 


arduo negotio preflcerer, sed primum eo prosilui 
supremis mandatis imperatoris obsequens, deinde. 
— Bed revoco me, neque isto genere orationis vti 
volo. Id solum spud vos profiteor, ita me velle 
perseverare in hoc munere, si vos jubeatis. Decer- 
nite igitur quod placet. Preficite isti cure, ei vi- 
detur, alium : cedam libenter, redigique me p«tiar 
in ordinem, loco 44 vel infimo contentus ; videns- 
que 4 vobis delectum alium idoneum qui pupilli 
principis saluti, ut par est, invigilet, squissimo 
animo private quietis sortem amplectar. Agam 
quin etiam inflmis precibus cum principe, ne mo- 
leste ferat recedere me ab ejus cura, quod ea tanta 
tamque honorifica prefectura ornatum esse me 
quibusdam vestrum non probetur. Prestabiliue 
enim longe est in militis vel gregarii conditione 80 
foriuna reipublice servire, quam metu et suspi- 
cionibus anxium in dignitate vivere. En igitur per 
beneficam providentiam Numinis et eubditi dociles 
ad parendum sunt, et disciplinam milites servant, 
et quiescunt quiescereque nos sinunt hoses, δὲ 
iste vester ordoamplissimorum principum abundat 
numero,quorumquidam imperatoris consanguinei, 
quidam primissunt dignitatibus illustres, dotibue- 
que omnis generis preclaris, que quemque com- 
mendare vel maxime possint, summe conspicui. 
Ex his eligatur qui, quod res poscit et neoesse esl, 








481 


DE MICHARLE PAL/SOLOGO LIB. I. 


482 


καὶ τῷ κοινῷ ψηφίσµατι θήσομαι. Οὐ γὰρ ἰδίας A [D. 27] "Taov! εἰπόντος τοῦ πρωτοθεστιαρίου ἄθρουν 


αυστάσεις, ἀλλὰ τὴν τοῦ βασιλέως προὔργου παντὸς 
ποιοόµεθα. Κἂν οὐ θέλοι τις ἄλλων ψηφιζοµένων, 
οὐδὲν ἀνύσειεν ἂν μὴ θέλων ἐκεῖνος' ἡ γὰρ ὑμετέρα 
ὑπερτερήσει βούλησις. Οὕτως ἐγὼ δημοτικῶς ἔχω 
ὥστε xal μηδὲν ἐπὶ μηδενὶ ἀξιοόμενος µείζονι ἀγα- 
xjv, καὶ θελόντων μὲν προφρόνων ὑμῶν ἐπὶ τῶν 
πραγκάτων µένειν αἱρεῖσθαι, μὴ θελόντων δὲ πάντ᾽ 
ἐᾷν xal μηδὲν πολυπραγμονεῖν ἐθέλευ, κἂν ζημιοῦ» 
μαι τὰ ἔσχατα. Παρακαλῶ τοίνυν. μηδὲν ὕποχρυ- 
πτοµένους xai ὁμᾶς τἀληθὺς ἐρεῖν. Τίς γὰρ dj τῆς 
δειλίας ἀνάγκη τοῦ μὴ παριστάµενον λέγειν ; ὁ γὰρ 
ἀντιαέζων οὐκ ἔστι, καὶ φόθος οὐδεὶς, fjv τις τὸ ὃο- 
xoüv λέχειν αἱρεῖται. Αὐτόθεν τοιγαροῦν xai βου- 
λευέτω τις xal πραττέω σὺν ἄλλοις τὸ χρήσιµον, 
xal τό τινι παραστὰν clo γνώμµην εἰπεῖν ἀσφαλὲς, 
ὡς εὐμενῶς ἀκουσομένων κἂν ὃ τι λέξειε. Δεσπότῃ 
γὰρ προσκρούειν ἴσως οὐκ ἀσφαλὲς, ἐξ (oou δὲ 
προαφερομένῳ τῷ Αέγοντι τὰ τῆς παῤῥησίας ἔχοι 
καιρὸν, ὡς μείζονος Ov f| κατ ἐκείνους τὸ χρίνειν. 
Αλλὰ καὶ τούτου νῦν οὐχ ὑπόντος, ὁ λέξων ὃ τι xal 
βούλεται ἑκατέρωβὲν ἔχει τὸ sic αὐτὸν ἀκίνδυνην. » 


tutelam pueri principis exerceat. Assentiar, acce- 
dam, et communibus calculis meum adjungam: 
non enim privatas rationes status fortuneque πο” 
stre, sed principis utilitatem ac salutem ante om- 
nia quzriinus et cunctis preferimus. Qui electus & 
vobis fuerit, si deprecabitur honorem, frustra erit : 
vincet enim consensus vester ejus modestiam, nec 
sua eum verecundia judiciis omnium vestrum ad 
eitremum  obniti patietur. Me quod attinet, ila 
compar&tus sum, ut neo 8i vos jusserilis pergere 
in suscepto munere detrectem, etiam nullo addito 
honore vel auctoramento majori; etsi alio nutus 


vestri propenderint, statim sim acquieturus et tran-: 


quillo securoque animo recessurus domum, nihil 
inquirens de causis que vos ad sic de me statuen- 
dum impulerint, etiamsi damna fortunarum et 
status in me 48 inde gravissima redundareot. 
Oro igitur obsecroque vos ut et ipsi sine ullo fuco 
quod vere sententis efferatis. Que enim est timendi 
causa 2 Aut qua obtendi posset excusatio idonea 
ignavz dissimulationis ab eo qui sententiam de 
republica rogetur in hoc amplissimo et gravissimo 
concilio ? Promatur libere quidquid in animo est. 
Excipietur equis auribus, neo erit qui mera con- 
tradicendi libidine oppugnet. Nullus denique metus 
impendet, quo revocari aut retardari quivis possit 
ab eo qualieunque proferendo, quod aut mentis 
judicio senserit aut voluntatis arbitrio elegerit. 
Agedum, ststim ex nunc eatur in sententias, con- 
sulat quisque, in medium, agatque quod vult, quod 
putat utile. Securum et tutum est promere quid- 
quid demum in mentem venerit. Attentos, faciles, 
ad quivis audiendum paratos en nos omnes. Ubi 
princeps in senatu est, causa esse potest cireum- 
spiciendi quid quis dicat: prona enim est dicenti 
apud dominum offensio, nec ea si que contigerit 


C 


D 


μὲν τὸ πλῆθος ξυμμιγῆ τὴν φωνὴν ἀφῆκαν, xal 
ὑπεραποδεχομένοις ἐῴκεσαν τῷ ὑπ ἐκείνῳ. μετὰ 
τὸν βασιλέα τετάχθαι, ἐμφανεῖς τε σαν ἑνασμεν[- 
ζοντες μὲν τῷ κρατοῦντι, παρβενείροντες δὲ xáxel- 
νῳ πλείστους xal παρὰ τὸ εἰχὸς ἐπαίνους ὡς ἀξίῳ 
μετ ἐκεῖνον σφῶν ἄρχειν ἐθεράπευον τὸν χαιρὸν οὐχ 
ἧττον, τὴν παρακινδύνευσιν δεδιότες, 7 τὰ κατὰ νοῦν 
ἔλεγον. Τῶν δέ γε µεγιστάνων ἄλλος ἄλλο τι πρὸς τὸ 
παρὸν ὑποφωνοῦντες δΏλοι ἦσαν τῷ καιρῷ χαριζόµε- 
vot, σεμνολογοῦντες olov xai ἑαυτῶν ἐχεῖνον ὑπερτι- 
θέµενοι. Tiv δὲ συµθάντων τοσοῦτον ἀπεῖχον ἐχεῖνον 
δοκεῖν αἰτιᾶσθαι, ὥστε καὶ τῷ βασιλεῖ µόνῳ τὰς 
αἰτίας προσῆπτον; xal ὡὠμολόγουν οὐκ ἕἔξω τοῦ δι- 
xalou παθεῖν, εἰ μὴ δὺ Ev. ἄλλο Ἡ τὸ ὑπὸ δεσπότην 
τελοῦντας τὴν σφῶν εἰς χεῖρας ζωὴν ἔχοντα, ἐχείνψ 
καὶ µόνον δοχοῦν ὑπευθύνους εἶναι xai τιµωρεῖσθαι. 
GJ. Απολογία πρὸς τὴν δηµηγορίαν τοῦ Παλαιολό- 
γου, '΄ 

Ὁ δέ γε Παλαιολόγος Μιχαἡλ καὶ μέγας χονοσταῦλος 
τὸ τηνικαῦτα, 1| xal ταῖς ἀληθείαις Qv θεῖος ἐκ 
γυναικὸς ἐχείνου καὶ συμμετέχειν ὥσπερ τοῦ γένους 


vacans periculo. Quali non est expositus qui loqui- 
tur ad sibi pares. Nullus hic principali eminens 
fastigio astat. dicendorum arbiter: similis condi- 
tio est omnium et. commune judicium. Quare hic 
libere orationi et nibil metu reticenti, quamcun- 
que in partem incubuerit sententia, hic profecto, 
$i usquam, locus est. » Hec protovestiario locuto 
conferta quidem multitudo nescio quid mistum 
confusis acclamavit vocibus, qu& declarare vide- 
rentur libenter se illi post imperatorem subjici , δρ” 
parebat ea dici studio assentandi principi. Congere- 
bant et in protovestiarium liberaliter laudes, etiam 
invidiosas, dignum videlicet eum qui ipsis impera- 
ret predicantes. Que magis servientium tempori 
et libere orationis pericula caventium voces erant, 
quam quse veros animorum sensus exprimerent. 
Optimatum vero 49 alius aliud pro re presenti 
submiase ac perfunoctorie dixerunt, ita ut gratifi- 
cari eos potientibus tunc rerum palam esset. Lau- 
dabant protovestiar'um, et sibi ipsis preferebant : 
eorum vero que gravia quibusdam et publice invisa 
contigerant, tantum aberant ab eo criminando, ut 
causas omnium in imperatorem diserte conferrent, 
addentes quod quasi eum exousarent, talia sese 
non plane injuria passos, sí non oh aliud, certe 
quia impositum cervicibus tulerant dominum vile 
ipsorum arbitrium habentem, cui quod tantum ita 
videretur, reos se fuisse 80 juste punitos. 


17. Responsio Palzologi ad concionem protovc- 
ο αγ. 

At Michael Paleologus, magnus tunc conostaulus 
vel vere favens illi cojus uxoris avunculum se me- 
minerat, et communione generis in participationem 
quoque ipsius glorie se venturum putans, vel quod 
οἱ ipse adulationis haud expers captandam duceret 


485 


GEORGII PACHYMERJE 


184 


ἐχείνῳ οὕτω xal τῆς δόξης οἰόμενος, Tj μὴν καὶ θω- À νοῦμεν ὡς γὰρ ἐχεῖ τὸ γρεὼν ἀναγχαῖον κἂν νόσος 


πευτικῶς πρὸς τὸν καιρὸν ὑπερχόμενος, μετὰ τὴν 
τῶν ἄλλων ἀπολογίαν καὶ τὴν ἐμφαινομένην ὑπόπτω- 
cw παῤῥησιαστικώτερον πρὸς τοὺς λόγους ἀπελο- 
qtio: [P. 28] « Καὶ xl ποτε doa τοιαῦτα λέγειν 
παρέστη σοι πρὸς ἡμᾶς ἁρτίως, ὁ ταῖς ἀξίαις ὑπερ” 
έχων καὶ τῶν ἄλλων κρίσει βασιλείῳ ὑπερφερόμενος , 
τί δέ σοι καὶ περὶ ἡμῶν ἤκουσται ὡς ἐγχοτεῖν δῆθεν 
δοκούντων διοικοῦντι τὰ βασιλέως; τίς δὲ σε xai 
αἰτιάσαιτο δικαίως ὦν ὀργιαθέντος τοῦ βασιλέως 
ξυνέθη οἱ παθεν; οὐδεὶς sic τόσον προεληλύθει 
ἀγνοίας ὥστε xai βασιλέως ὀργὴν ἀγνοςῖν καὶ τὴν τοῦ 
καιροῦ μὴ εἰδέναι πικρίαν, ὁπόση ἣν καὶ ὅπως 
ἐφῆπται πᾶσι, καὶ μᾶλλον τοῖς πλησιάζουσι. Ka 
τις γὰρ, εἰ μὴ ποῤῥω τῶν ἡμετέρων ἔτυχεν Qv xx 


γένους ἀλλοδαπός; Πλὴν imei ξυμθαίνει δολοῦσθαι Β 


ὄρχοις xal συνθήχκαις ἐπὶ πίστει συνισχηµένους, οὐ" 
δὲν ἀπεικὸς xal πάσχειν ἀνήκεσια ὁρκοῦν ἐκείνφ; 
κἂν μηδεὶς ἐποτρύνῃ ἐπηρεάζων τῷ πεισομὲνφ' 
Όπου τοίνυν τῆς αἰτίας καὶ ὁ ὁράσας ἀφεῖται τοῖς 
τὰ τῆς μοναρχίας ἐπισταμένοις ἴδια, σχολῃ Υ ἂν 
ἁλῷεν ἄλλοι συκοφαντεῖν ὑπονοούμενοι καὶ ἑξάπτειν 
τὰ τῆς ὀργῖς. Γέγονε ταῦτα xal παρηλθε, xal τὸ 
περὶ τοιούτων ἁρτίως διεξιέναι ὅμοιον ὥσπερ ἂν el 
περὶ νεχρῶν ὅπως ἐντεῦθεν ἀπῆλθον ἐπολυπραγμο- 


occasionem insinuandi se in gratiam tunc prepol- 
lentium, post eas quas indicavimus responsiones 
aliorum et significatam subuiissionem, altius ef 
quasi liberius vocem tollens, sic ad concionem re- 
spondit : « Qui tibi tandem,» inquiens, « in mentem 
venit hanc quam modo explicuisti ad nos oratio- 
nem habere? Quasi non meritis et dignitale pre- 
emineas judicio imperatoris prepositus cunotis. 
Que porro nos apud te falsa infamavit delatio, 
tanquam qui videremur ei esse infensi qui vices 
imperatoris gereret? Quis autem tibi juste culpam 
imputet eorum quee ab ira forte mortui principis 
ipsi pati contigerit ? Nemo tam ignarus rerum est, 
cui nota non sit natura ejus qui prius imperavit 
iracundior. Quis etiam ignoret quanta fuerit acer- 
bitas temporis illius, que in omnes grassata est, 
et magis in propinquiores ? $0 Plane hujus expers 
fuit fere nemo, nisi forte remotissimus a nobis et 
ortu exterus. Verum ab eo cui fidem sacramento et 
pactis conventis obligatam ut principi habemus, 
etiam intolerabilia ferenda sunt, si ei libuerit, 
uteunque nemo eum impellat aut malignis dela- 
tionibus irritet in miserum, cui est infensus. Ubi 
ergo ipse qui nocuit injurie absolvitur, jure pro- 
prio regni cunetis noto, otiosum sane fuerit inces- 
sere alios suspicionibus calumniosarum suggestio- 
num, quibus iram videlicet quasi non per se satis 
ardentem accenderint. Fuerunt hec, et transierunt 
et in his modo sermone retractandis immorari si- 
mile fuerit ac si de mortuis cur decesserint anxia 
instituatur inquisitio. Ut. enim ibi fatalis neces- 
Bitas, sive morbus ingruerit sonticus sive non, 
causam absolvit, ita et hweo nos pati fatum fuit, 


ἐνσκήψῃ κἂν μὴ, οὕτως ἐνταῦθα τὸ παθεῖν ἐγγὺς 
τοῦ χρεὼν, κἂν slev ol λόγους ὑποδαλλόμενοι xy 
μὴ εἶεν. Καὶ τὸ τεταγμένον ὑπ ἄλλῳ xol δοῦλο 
ὄντα ὅσον sl; λύπην παθεῖν δικαίως, τοσοῦτον εἲς 
παραμυθίαν τὸ ἀδίκως x&v τὰ μέγιστα πάσχοι mz 
θεῖν. Hoo τοίνυν xatpóc τῶν τοιούτων ἡμῖν οὕτως 
ἔχουσι τῶν πραγμάτων µμεμνῆσθαι, καὶ urb 
προσῆχον ὑμῖν ἔγκλημα περιάπτειν; τὸ D ὑμᾶς 
παρὰ τοῦ βασιλέως τιμᾶσθαι τοῖς µείζοσιν ἀξιώμα- 
cw οὗ θέλημα μόνον ἦν βασιλέως xal σχέσις περὶ 
ὑμᾶς ἄχαιρος καὶ ὁρμή τις ἅλογός τε xal περιττὴ 
(µαΐνοιτο ἂν τις εἴ οὕτως ὑπονοοῖτο)' ἀλλὰ τὰ ὑμῖν 
προσόντα πλεονεκτήματα, καὶ τὸ ὑπὲρ τοὺς πολλοὺς 
εἰδέναι καὶ λέγειν καὶ πράττειν, καὶ ἡ πρὸς ἐκεῖνοι 
ἄδολος πίστις καὶ χαθαρὰ, καὶ τὸ τῶν βασιλείω 
πραγμάτων ὑπερπονεῖν, xal τἆλλα οἷς ἂν ὁ ἀλτβὶς 
ἀνὴρ σεμνύνοιτο τοιαύτην ἔγων κατάστασιν, ταῦτι 
τὴν βασιλέως ἔπειθε γνώµην καλῶςε ἔχειν ὑμῖν χαὶ 
τιμᾷν τοῖς προσήχουσι. Τί δὲ παρὰ τοῦτο χαί τις 
ἠδικηται; ὥσπερ ἂν οὐκ ἄλλως Tv τοὺς ἄλλους τι- 
μᾶσθαι, el μὴ iv ἐσχάτῃ τάξει ὑμεῖς τάττοισθε. Bl 
μὲν γὰρ οὕτως ἦν τὸ τοὺς ἄλλους τιμᾶσβαι ἐκ τοῦ 
ὑμᾶς .παρορᾶσθαι, «αλῶς ἂν εἶχεν ὑμᾶς iv αἰτίας 
εἶναι ἐπεὶ δὲ ἦν ἅμα xal ὑμᾶς τιμᾶσθαι xal τοῖς 


sive adforent sive deforent maligni suggestores. 
Ceterum homini sub aliena potestate constituto el 
sue conditione fortune mancipato servituti supremi 
domini, quantum dolorem augit inflicti mali culpe 
conscientia, qua se id juste promeritum agnoscit, 
tantum ad consolationem valet etiam pessime mul 
tatis innocentia, cujus ipai teste sibi sunt, et cerit 
inde nata persuasio sese injuste pati que perferunt. 
Quid ergo utique nobis vacat hoc reipublice statu 
ejusmodi transactarum jam rerum et oblitterands 
rum meminisse, crimenque vobis affingere 8 quo 
estis alienissimi ? Nam quod ab imperatore digni- 
tatibusestisamplissimisornati, non id imputandum 
solum gratie et benevoloin vos studio faventis Augu- 
sti, quasi is intempestivoin vos indulgens affectoiet 
impetum ratione carentem nimium sequens id fe- 
cerif. $1 Insaniat profecto quisic sentiat. Sed qua 
insunt vobis eximie, quibus supra ceteris excellitis 
dotes,facultas intelligendi, loquendietagendirmelios 
quam plerique, sincera in illum ac fuci expers fi- 
D des, labores in administratione teipubliceassidui el 
magui, ceteraque, que summum ejns ordinis virum 
vel maxime commendent, imperatorem in istam vos 
promovendi et ut par eret honorandi sententiam 
traxerunt. Quid autem hoc, queso, cuiquam nocuit? 
Quasi vero non aliter potuerint alii honorari, nisi 
vos in sortem ultimam detruderemini. Nam sane, 
si ita res haberet ut aliis speratus optatusve honor 
ex vestri despectu et depressione penderet, possent 
cum aliqua epecie imputare vobis neglectum pro- 
prium, qui se preeteritos queruntur. Cum vero nihi 
prohibuerit quominus et vos ornaremini, el aliis 
contingerint merite aut concupite dignitales, cUm 








485 


DE MICHAELE PALEOLOGO LIB. I. 


486 


ἄλλοις οὐδὲν ἧττον τὰ τῶν ἀξιωμάτων ὡς sixóc προσ. À δὲ πάντες ἐπιτάττειν ἔχομεν" ἄναρχον γὰρ τὸ πο- 


νέµεσθαι, καὶ τοὺς μὲν τὰ οἰκεῖα ἔχειν, [P. 29] Tob. 
δὲ xal λαμθάνειν παρὰ βασιλέως τὰ σφίσι mpoc, 
ήκοντα, ποῦ δίκαιον, εἰ μὴ ἦν ἄμφω xal ive pet, 
οὕτω δοχοῦν βασιλεῖ, ὅμως ὑμᾶς, δεξιᾶς πειρωμέ- 
νους τῆς τόχης, αἰτίους τῆς ἐκείνων δυσπραγίας 
κρίνεσθαι; παῦσαι τοἰνων τοιούτους λογισμοὺς στρέ- 
quv ἐν τῇ ψυχῇ, ἐξ ὦν συµθαίνει οὐκ ὀλίγα λυπεῖ- 
σθαι xai τοὺς ἀκούοντας, ώς ἔγωγε πολλὰ ἂν εἰπεῖν, 
ἔχων περὶ τοιούτων Ev val µόνον ἔρω, ὡς εἴπερ ἐπ 
ἀλλοδαπῆς ἦτε τοιοῦτοι ὄντες, πολλὰ ἂν εὐξαίμην ἂν 
ἐν ἀχαρεῖ, εἴπερ οἷόν τε, τοῖς ἡμετέροις, οὕτω χαὶ 
μᾶλλον ἔχουσιν, ἐπιστῆναι, ἢ ἀλλ) ἡμᾶς αὐτοὺς καὶ 
χρήμασι καὶ τρόποις ἕτέροις ζητεῖν τὴν ὑμετέρα, 
π:ὸς ἡμᾶς ἄφιξιν, xal ἀξιοῦν ἐπιστάντας τῶν fusci. 
pev ἀντιλαμθάνεσθαι. Zo δὲ, ὥσπερ ἂν ἀξιώτερος 
ἄλλος ἦν εἷς χηδεµονίαν βασιλικὴν, τὴν ἡμετέραν 
βούλησιν ἀναμένεις, Τίς τοίνυν ἱκανὸς ἀναλύειν ψῆ- 
φον βασίλειον; τίς δὲ παρὰ σὲ τὸ ἐχέγγυον ἔχων 
Φχνεῖσθαι ἐπὶ µεγίστῃ τοιαύτῃ προσεδρείᾳ xal βα- 
εσι ικοῖς πράγµασι; σὺ γὰρ καὶ ταῖς ἀξίαις προέχεις 
καὶ συνέσει ὡς οὐδὲν ἑλλείπων ὑπερτερεῖς. "Apys 
τοίνυν. xai προνόει μὲν βασιλέως, προνόει δὲ καὶ 
τῆς τῶν Ῥωμαίων ἡγεμονίας πρπγµάτων. Καὶ ἡμεῖς 
εὐπειθοῦντες ἑψόμεθα, οὐ γὰρ πάντες ἄρξομεν, οὐ- 


simul fieri potuerit, ut et ii qui jam erant in honori- 
bus possessa conservarent, et qui digni erantnihilo- 
minusapta ipsis ab imperatore acciperent,quomodo 
justum sit contraria et se invicem excludentia fin- 
gere qua siuul esse potuerunt? Et quo jure aliqui 
repulsas ei quas sunt passi, et si que ipsis dolent 
exclusiones ab honoribus, favori imperatoris pro- 
penso in vos et vestre proprie fortuns assignandas 
ut vere cause arbitrantur? Desine igitur talessuspi- 
ciones animo versare, quibus, cum eas verbis ex- 
primis, auditores non modice contristas.Atque ego, 
cum de his habeam multa que possem dicere, 
unum modo addam: si vos, cum tales sitis, peregre 
in aliqua extera regione degeretis, votis optarem 
ardentibustransferri huc vos divinitus $9? momento 
temporiset gubernationi rerum nostrarum,quo statu 
sunt hodie, preponi, nedum ut moles ferrem vos 
ipsosimpensis modisquealiis vestrum hucadventum 
procurare et dignari curam difficilem reipublice hoc 
tempore nostre suscipere. Tu vero jam scilicet, 


λύαρχον. ᾿Επεὶ B' ἕνα προέχειν μετὰ βασιλἑα τῶν 
ἀναγκαίων ἐστι, τίς ἄλλος καὶ προάρχειν ἄξιος εἰ μὴ 
ὁ ταῖς ἀξίαις ὑπερφερόμενος ; Τὸ γοῦν ἐμὸν ὅσον 
ἦν εἰπεῖν, εἴρηταί"' ὅτῳ δ᾽ ἑτέρως δοκεῖ, καλὸν ἑξει, 
πεῖν τέως) οὐ Ὑὰρ δέος κωλύσει, καὶ ἀκονσόμεθα, 
ἄν ἄλλως τέως ἔχει τις λέγειν, λλλὰ μηδέ τις; τῶν 
πάντων, ὡς ἐκ τῶν πραγμάτων ἔστι µανβάνειν, μᾶλ- 
λον δὲ καὶ ἐξ ὦν ἀκούω λεγόντων, ἀμφιγνωμονήσοι 
πρὸς τὰ λεγόμενα. » Ταῦτα τοῦ μεγάλου κοντοσταύλου 
διεξελθόντος, oi ἐν τέλει πάντες ὡς ἀπὸ μιᾶς ὥσπερ 
ὁρμῆς xal προθέσεως, ὡς δῆθεν μὴ πλέον ἔχοντες 
ἐγειν, ἐμφανεῖς ἦσαν συντιθέµενοι τοῖς ῥηθεῖσι, 
μᾶλλον μὲν oU» ὤχθησάν τε καὶ βαρυνοµένοις ἑῴχε- 
σαν παραχρῆμα, εἰ ἄλλο τι παρὰ τὰ λεχθέντα λέγειν 
ὑπονοοῖτό τις ἐχεῖσε παρών. Ὅθεν καὶ προὐλάμθα- 
νεν ἄλλος ἄλλου λεξων τὰ πρὸς χάριν, xal δείξων ὡς 
(τὸ ὑπ ἐχείνῳ τάττεσθαι τ.ῦ ἄρχειτ αὐτὸν ἐκεῖνου 
περὶ πλείονος ἄγοι. Τὰ δ᾽ ἦσαν σκῆψις καὶ χόµπος 
ἄλλως, ὡς ἔδειξε. Τότε γοῦν τοῦ συλλόγου διαλυ- 
θεντος, τὰ πιστὰ λαθὼν ἐντεῦθεν ὁ πρωτοθεστιά- 
ριος τοῦ καὶ ἑκόντων δῆθεν τῶν µεχιστά,ων βασι- 
λεως [P. 30] καὶ τῶν πραγμάτων αὐτὸν καὶ µόνον 
ἐχεῖνον εἶναι διαφερόντως τὸν φροντιστὴν, ἀναλαθὼν 
τὴν πᾶσαν δύναμιν ἐπὶ Μαγνησίας ἐχώρει. Καὶ δὴ 


omnes possumus. Non omnes, inquam, regere a0 
praecipere convenit aut fas est : ubi enim omnes 
presunt, nullus preest. Quoniam ergo sub principe 
unumimperare necessarium est, quis alius istoloco 
dignior quam qui meritis et dignitate preeminet? 


C Aperui sensum meum, et effudi quantum in animo 


habebam. Dicat, si cui aliud videtur. Nullus obstat 
metus, secure licet. Omnes libenter audiemus,quis- 
quis erit, cui quod preferendum putetin mentem 
veniat. Verum nullus est omnium, prout res ipse 
monatrant, et quas audio multorum voces, qui non 
eadem nobiscum judicet et plane assentiatur [his 
qua jam dicta sunt.» Hec oum magnus conostaulus 
perorasset,qui aderantin ooncilio viri primarii,uno 
velut omnes studio ao proposito pre se tulerunt, 
$3 quasi scilicet nihil haberent quod auditis adde- 
rent, sese dictis assentiri. Quin potius signiflcarunt 
grave sibi ac molestum fore, si quis illic presen- 
tiumsuspicaretur diversum ipsos quidquam amodo 
propositis sentire aut dioturos fore. Unde et preoc- 


quasi dignior te alius sit cui rerum administratio D cupabant se invicem affectatis ad gratiam sermoni- 


tradatur, nutum,ut ais, ad id nostrumet voluntatis 
significationem opperiris. Quis autem nostrum sibi 
tantum arroget ut judicium de te imperatoris irri- 
tum faciat? Quem autem preter te inveniemus ad 
recte sustinendam istius supremi loci dignitatem 
resque imperiii, ut dignum est, gerendas idoneis, et 
quibus confidi non temere possit,instructum opibus 
et dotibus; qui et meritis 8ο dignitate, idemque 
nibilominus prudentia et sapientia precellis? Perge 
igitur et gubernare imperium et consulere atque 
invigilare principi Romaneque rei ac negotiis publi- 
cis. Nosobedienter obsequemur. Non enim imperare 


bus passim assentabundi, ac pro se quisque certa- 
tim ostentantes longe pluris esse ac multo malle 
protovestiario subjici quam ipsos imperare. Hec 
autem nihil aliud quam fucus et mendax ostentatio 
erant, ut eventus demonstravit. Tunc igitur soluto 
conventu plane persuasum protovestiario quod vole- 
bat est, velle nircirum et gratum habere optimates 
et res imperii et tutelam principis sus unius cure 
arbitrioque permitti, Quare securus jam et certa 
confirmatus fiducia universis secum copiis assum- 
ptis Magnesiam proficiscitur; ibique ad custodiam 
imperatoris certa fidissimorum sibimilitum cohorte 








487 


GEORGII PACHYMERAE A88 


τὰς φυλακὰς τὴν μὲν βασιλέως ἀνδράσι πιστοῖς ἐγ- A λέων ζηλοῦν, τοῦ μὲν ὅτι µαγγανείαις ταῖς παρ’ 


χειρίσας, τὴν δὲ τοῦ βασιλικοῦ ταµιείου ἑτέροις 
ὁμοίως πιστοῖς καὶ ἀξίοις, ἀπὸ πολλῶν τὸ ἐχέγγυον 
ἐχουσιν, ὧν δὴ ὁ λογοθέτης τότε τῶν ἀγελῶν ὁ ᾿Αγιο- 
θιοδωρίτης ἐξηγεῖτο αὐτὸς ἐπὶ ταῖς τῶν κχοινῶν 
διοικήσεσι μετὰ τῶν λοιπῶν ἐσπουδαιοτρίθει. Σὺν- 
ετάττοντο τοίνυν προστάγµατα πανταχοῦ πόλεων τῆς 
Ῥωμαίων γῆς ἀποσταλησόμενα, καὶ κατ ἄλλας μὶν 
χρείας ἑτέρας, τὸ δὲ πλεῖστον καὶ μέγιστον κατά τς 
δήλωσιν τοῦ θανἄᾶτου τοῦ βασιλέως, Spa δὲ καὶ τῆς 
τοῦ νέου βασιλέως ἐναῤῥήσεως, xai τοῦ εἰς ἐκεῖνον 
προστίθεσθαι χάριν συνθήκαις ὄρκων κατὰ τὸ σύν- 
θες. Καὶ ἐξετίβεντο μὲν τὰ προσταττόµενα map- 
πληθεὶ, τὰς δὲ δι ἐρυθρῶν βασιλικὰς ὑποσημάνσεις, 
ἐπεὶ οὐχ Pv τὸν viov βασιλέα χεῖρα κινεῖν καὶ 
ὑποσημαίνεσθαι, τῷ δηλωθέντι λογοθέτῃ τῶν ἀγελῶν 
ποιεῖν ἐνεδίόοσαν. Ὁ μὲν οὖν πρωτοθεστιάριος πρὸς 
ταῖς περὶ τῶν ἄλλων φροντίσιν ἦν, καὶ ἀσχόλως εἷ- 
χεν, ἐλευθέρῳ χρώμενος ὡς μηδὲν ὑπειδόμενος τῷ 
φρονήµατι ἐφ᾽ oic ἔπραττεν. 


, 


t. Ἐπίθεσις τοῦ στρατοῦ κατὰ τῶν Μουζαλώ- 
νων. 


"Hv δὲ ἄρα ὁ πρὸς ἐκεῖνον φθόνος οἰδαίνων βαρὺς, 
καὶ δεινὸς ὑφεῖρπεν ἐκείνῳ μὴ τὸ σύνολον ἑπαῖοντι. 
Καὶ 4 σκῆψις τῶν ἀποῤῥήτων xav ἐχείνου τοῖς ὁρ- 
γιζοµένοις ὡς πιθανή” ἐδόχουν γὰρ xal ὑπὲρ βασι- 


preposita, similiter erarium regium servandum 
aliis concredidit eque probatis ao multis variisque 
experimentis compertissima sibi fidei viris,quorum 
dux erat agelarum sive gregum tunc logotheta 
Hagiotheodorites; quibus {ία provisis, ipse cam 
reliquis cetere gubernationi reipublice attente ac 
studiose vacabat. Soribebantur ergo ediclu in omnes 
Romane ditionis urbes mittenda, cum ad alia que 
prassens poscebat usus, tum in primis, quod uni- 
verse omnes spectans maximi momenti erat, ut 
significaretur mors imperatoris, et pueri filii ejus in 
locum ejus successio; mandaretur ut omnea stude- 
rent anovo principe gratiam inire, obliganda ei fide 
consueto tali occasione sacramento. In eam senten- 
tiam conflciebantue magno simul labore 84 plu- 
rium scribarum diplomata numero quam maximo, 
quorum rubras subscriptiones, que manuimpera- 
toris fleri debebant, quonium manum adhuo per 
etatem puer imperator movere ad id nequibat, 
modo memorata ΙοροιποείΦ agelarum faciende tra- 
debantur.Interim protovestiarius curandisaliis que 
usus poscebat presens socure ac libere vacabat, 
nullas suspicatus insidias in se comparari negotiis 
publicis intentum. 


18. Seditio exepcitus in Muzalones. 


Tumescebat autem gravis atque atrox in eum in- 
vidia, clamque serpens eadem periculose gliscebat, 
ipso nibil plane sentiente. Et erat arcane in ipsum 
ire causa infensis illi probabilis, Videbantur enim 
ipsis, se zelo fideli ayi erga imperatores patrem 8ο 
filium, quorum illum quidem putabant procurato 


ἐκείνων σωσχευασθείσαις νοσοίη xal ὡς xaxüc ἁπαλ- 
λάξειε πρόωρος, τοῦ δὲ ὅτι βασιλειᾷ καὶ ὑφαρπάζειν 
ti» ἀρχὶν μελετᾷ xal μεῖζον Ἡ καθ αὐτὸν φρονεῖ, 
περιφρονῶν τοῦ βασιλέως καὶ τὴν βασιλείαν εὗπρος- 
ώπως ὑποποιούμενος. Τοῖς δὲ τῶν ξενικῶν Ἰταλοῖς, 
οὕς δὲ καὶ ὑπὸ χεῖρα εἶχεν ὁ µλγας χονοσταῦλος 
καὶ ἄλλα ἴδι ἄττα ἦσαν τῆς κατ ἑχείνων ὁρμῆς αἱ- 
τιάµατα, ὡς παρὰ Μουζαλώνων, καὶ μᾶλλον [P. 31] 
ἑνὸς τοῦ πρώτου, στεροῖντο ζῶντος βασιλέως τῶν εἰς 
ῥόγας αὐτοῖς ἁἀποτεταγμένων, "ὡς καταφρονοῖντη 
ἐφ᾽ otc ἐδικαίουν ἑαυτοὺς τετιμῆσθαι, ὡς τῆς πρὺς 
βασιλέα ἀποκλείοιντο παῤῥησίας εἰσηγήσεσι ταῖς 
ἐκείνου, ὡς ἀτιμοῖντο τοῦ πρωτοθεστιαρίου προσ. 
τάσσοντος. Τούτοις καὶ τοῖς τοιούτοις τὸ ξανβόν τε 
xal ἀρειμάνιον Ὑένος ἐπεθιζόμενοι ἔτοιμοι ἦσαν xa- 
τασφάττειν ἐκείνους, εἰ µόνον τις παρορµφή. Αἰτίαν 
δὲ ἔσχεν εἰς τοῦτο, ὡς ὁ τῶν πολλῶν λόγος ἔχει, ὁ 
τούτων τῆς φάλαγγος ἐξηγούμενος , ὃς καὶ mila 
μὲν ὡρμημένους αὐτοὺς τότε δ) ἐξαφθέντας πλέον 
ἀνεθέντας τοῦ φόδου xal ὁρασείοντας τὰ ἀνήκεσια 
ἐξ ἑτοίμου ἠρέθισε τὸν φόνον ἐπιτολμῆσαι κχαιρὸν 
ἔχοντας. Καὶ ὁ λόγος ix τῶν ὕστερον φἑρει τὸ πιθα- 
νόν' οὐδὲ γὰρ ἂν ἑτόλμων, et µή τινας προθιθάσεις 
εἶχόν, ἀλλοεθνεῖς ὄντες καὶ τὸ πλέον ἐπήλυδες. Kai 
εἰ οὕτως εἶχον καὶ μόνος θαῤῥεῖν, ἀνάγκη παντὸς 
μᾶλλον τὸν ἄγοντα ὑποπτεύεσθαι. 


hujus magicis maleflciis morboconsumptum et dira 
immature morte sublatum,huno vero miserabantur 
mox privandum imperio injusta istius vi efferentis 


(, 8e improbe supra privatum modum, et haud dubie 


regno inhiantis, contemptaque Augusti pueri ctate 
imperium sibi honestis pretexlibus parantis. Auxi- 
liaribus porro Italis,peculiari magni conostaulisub- 
jectis prefecture, preter alias quasdam, he vehe. 
mentiores proprie erant odii in eum et meditati im- 
petus cause, quod se & Muzalonibus, et presertim 
&b hoc inter eos natu maximo, privatos meminerant 
donativis et stipendiis ipsis ab adhuc vivente impe- 
ratore decretis, quod centemnerentur in iis quibus 
juste se honorari debere contendebant, quod aditu 
etgratia imperatoris suggestionibus hvjus exclude 
rentur, $55 quod protovestiarii jussuignominia et 
contumeliis afficerentur. His et similibus rufumet 
bellicosum genus irritati, parati erant ad eos truci- 
dandos, si quis vel paululum impelleret. Jaclatum 
etiam est sermone multorum ducem istius llalice 
phalangis partem istius culpe conscivisse non par- 
v&m, quippe qui suos olim in hinc cedem pronus, 
tunc autem occasione accensos nova, metu solutos 
et gestientes dirum facinus patrare, re parata inci- 
taverit ut erumpere quo destinaveraut auderent. 
Qui quidem rumor ex iis qua consecuta suni veri- 
similis flt: neque enim ausi tantum essent, nisi 
freti auctoribus et instincti persuasionibus idoneis, 
alienigenez et plerique advenz: quo statu homines 
si vel cogitent vim inferre, prorsus necessse sil 
Buspicari agi utique ad id ipsos impulsore quo- 
piam. 








489 


DE MICHAELE PALJRSOLOGO LIB. I. 


490 


:9 . Ὅπως παρὰ τοῦ σρτατοῦ ἐτολμήθη ὁ φόνος Α xai μὴ φαινοµένῳ τῷ βασιλεῖ, καὶ ἐπενεχάλουν κατὰ 


τοῖς Μούὐζάλωσιν. 

Τίως ὃ) οὖν ἡ ἐπὶ τῷ ἀποιχομένῳ ἐννατη χειμένφ 
παρῆν, καὶ ἔδεί τὴν μνήμην ἄχειν ἑκείνῳ κατὰ τὸ 
σύνηθες . ᾿Ανέρχονται τοίνυν εἷς τὴν τῶν Σωσάν- 
Ope» µμονὴν , ὅπου xal ὁ νεκρὸς τοῦ βασιλέως 
ἐχόμενα τοῦ πατρὸς τεθαπτο, τῶν Ἱερωμένων ὅσοι 
παρῆσαν ἐκεῖσς. ᾿Ανέρχονται δὲ καὶ οἱ ἐν τέλει 
πάντες, χωρὶς ῥδ᾽ ἐκείνων καὶ τῶν τγυναικῶν αἱ 
προὀχουσαι ματρῶναι, καὶ πᾶν ὅσον Tj» ὑπηρετιχὸν 
τοῖς χρατοῦσι. Τὸ μέντοι γε στρατιῶτικὸν ἐκ προ- 
νοίας καὶ μᾶλλον κάτω περὶ τὸν βασιλέα ἐγχαταλέ- 
λειπτο. Ὡς γοῦν πανοικὶ xxi ci Μουζάλωνες ήεσαν, 
ἰδίαν περὰ τοὺς ἄλλους στοργὴν πρὸς τὸν θανόντα 
ἐπιδεικνύμενοι, τότε τὸ στρατιωτικὸν, δίαφερόντως 
δὲ τὸ Ἰταλικόν τε xal Εενικὸν , ἁρπάσαντες τὸν 
καὶρὸν, ol μὲν ἀμύνεσθαι τοὺς λυπήσαντας ὁρεγό- 
µενοι, οἱ δ’ ἐφηδόμενοι τοῖς, εἰ δυνηθεῖεν ἐχεῖνοι, 
τολμηθησοµένοις (ταῖς Ὑὰρ καινοτοµίαις del mote 
χαίρουσιν ἄνθρωποι, xai ῥᾷόν τις ἰδὼν καινὸν 
xaxóv τελεσθὲν ἐφησθείη τοῖς παθοῦσιν Ἡ ἀγαθὸν 
συνησθείη τοῖς ἀπολαύσασι), συμμιγεῖς [P 32] τῷ 
πλήθει γενόµενοι φωνὸς ἡφίουν δεινὰς χάτωθεν ἄνω 


19. Ut Muzalones ab exercitu interfecti sint. 

Tunc commodum nonus illuxerat a morte impe- 
ratoris dies, quo ejus memoria consuetis honorari 
ritibus debebat. Conveniunt igitur in Sosandrorum 
monasterium, ubi corpus imperatoris Juxta patrem 
sepultum fuerat, quantum erat ibi sacrorum homi- 
num ; conveniunt et magistratus omnes, mulieres 
quoque prime dignitatis ac matrone, tum quidquid 
in obsequio principum erat. At militares copie de 
industria infra, quasi ad custodiam circa principem, 
sunt relicte. Ut autem ipsi quoque Muzalones cum 
universisipsorum familiis eodem ascenderantosten- 
tande studio quasi precipue cujusdam ipsorum in 
, defunctum charitatis, tunc exercitus, presertim vero 
Italice et auxiliares extere copie, captata occa- 
sione, partim ultionis ab iis quileserantexpetende 
desiderio instincte, partim conniventes audentibus 
quadam 56 dulcedine novitatis el curiositate spei 
mista mox videndi quis responderetsuccessus anci- 
pitibus aliorum coptis, et annon forte aliquid ipsis 
utile privatim e statim perturbandarum confusione 
rerum oriretur (inopinatis enim mutationibus fere 


τῶν δῆθεν ἀπίστων, τοὺς Μουζάλωνας αἰνιττόμενοι, 
ζῆλον ὑπὴρ αὐτοῦ xal τοῦ Ὑένους ἐνδεικνυμένοις 
ἑοικότες θερµόν. Καὶ ἵνα μὴ φθάσειαν ἐκεῖνοι πρὸ 
τοῦ απαθεῖν ὁράσαντες, δεδιότες δῆθεν ἐπέσπενδον 
τὴν ἐπ᾽ ἐχείνους τοῦ βασιλέως ἐγχώρησιν, xxi &y' 
ἐδήλουν dc εἴπερ ὁ βασιλεύων ἐφήσει εἰ δ᾽ οὖν, 
ἀλλ᾽ ἐκεῖνοι καὶ οὕτως ἐπιδραμοῦνται καὶ καταπρά- 
ξονται. Ταῦτα λεγόντων ἅμα καὶ θομυβούντων, ol 
τὴν βασιλικὴν φυλαχὴν ἐπιτετραμμένοι, δηλωθὲν 
κάκείνοις τὸ τὄλμημα, ἢ καὶ παρὰ τοῦτο πρότερον, 
ἤ μὴν ἅμα τῷ θορυθεῖν ἐκείνοους δείσαντες δῇθεν, 
ἐξάγουσιν εὐθὺς τὸ παιδίον, κατὰ δυσωπἰαν ἐλπιζο- 
μένην ὡς ἐκείνους ἐμφαίνειν ποιοῦντας ἐμφανῆ τὺν 
κρατοῦντα. Ὡς δὲ φανέντος τοῦ vios xal µείζων 
ἤρετο d quvi xal ἀτακτότερον ἐθορύθουν, Χειρί 
κατανεύειν οἱ ἀμφ ἐκεῖνν διδάσκουσι. Τὸ δ' ἦν 
ἅμα κροῦον xal πρὸς ἀμφότερα, ὅτε τε ἆναστελλοι 
τὸν θόρυθυν καὶ ὅτι ἐκχωροίη διδούς. Καὶ τοῖς μὲν 
περὶ τὸν νέον ἄρχοντα Ἱκανὸν εἷς ἀπολογίαν ἐς ὕστε- 
pov πρὸς τοὺς ἄρχοντας ἡ τῆς χειρὸς χατάνευσις 
ὑπολέλειπτο, ὡς δῆθεν ἐπισχεῖν οἰκονομοῦσι τὸν 
θόρυθον, τοῖς δὲ xal λίαν ὀρχοῦν ἐνομίζετο πρὸς 


impelli, nihilque studere aliud nisi preoccupare 
destinata jam ab istis dira in principem facinora, 
dareque operam ut nefarii latrones prius juste 
patiantur ea quibus digni sunt, quam immaniter 
exsequantur que in principis et reipublice perni- 
ciem cogitant. Hac benevola de salute imperatoria 
sollicitudine monstranda id agebant, ut assensum 
ejus in vim quam parabant elicerent, quasi cupien- 
tes cum bona ejus venia quod decreverant perfi- 
cere, simul subindicantes, si princeps remissior in 
indulgentia perstaret, 86 tamen procursuros quo 
intenderent, et destinata perpetraturos. Talia illis 
vociferantibus, simul et tumultuantibus, ii quibus 
commissa principis custodia lueret, sive a quopiam 
de re que agebatur prius edicti, sive sibi ipsis in 
tanto tumultu metuentes, educunt puerum Augu- 
stum, pre se ferentes id se agere spe placande se- 
ditionisaspectu et reverentis principis, componendi- 
que nutu ejus in modestiam inquietos furores plebis 
51 effrenis. Utautem objeoto publicis conspectibus 
adolescentulo major sublatus est clamor et impo- 
tentius bacchabantur, suggerunt ei qui circeaipsum 


semper delectantur homines; et facilius quis videns D erantutmanuinnueret. Eratautem id signum anceps 


novum quodpíam inaliquos malumingruere, mali- 
gaum de aliena calamitate sentiat gaudium quam 
bono fruentibus colletetur), tunc, inquam, militares 
utriusque generis copie, parthm furentes, partim 
faventes furentibus, plebi nihilo mitius animate 
passim miste, insanos attollebant clamoresex imo 
et atriis palatii sursum el fenestras versus, ubi im- 
peratorem, qui non apparebat, esse putabant, depo: 
scentes ad panam perfidos, quo nomine Muzalones 
innuebant, zelum in Augustum et genus ejusosten- 
tantes et egregie simulantes ardentem, ac signifl- 
cantes metu &e malorum Augusto imminentium 


ParROL. GR. CXLIII. 


et inconiraria pariter ambiguum, cum οἱ videri 
posset comprimere tumultum eo gestu voluisse, et 
interpretatione non inverisimili trahi posset idem 
in indicium concesse a principein parum ipsi fidos 
seviendi facultatis. Neque id ignorasse videbantur 
qui principi aderant: sed sibi, si hoc perículo in- 
noxie defungerentur qui rebus preerant, receptum 
in excusatione parabant tanquam ab ipsis eo tan- 
tum animo suasa ilia protentione manus, utseditio 
peream comprimeretur. At tumultuantes satis 
clare sibi concessam eo gestu quod vellent agendi 
licentiam crediderunt. Statim igitur sublata vox est 


16 








491 


GEORGII PACHYMRERJE | 492 


ἐκχώρησιν. Εὐθὺς οὖν Bo ἤρθη ὡς ἐκχωροῦντος Α φέρει, µάλα θερμῶς «ἰσηγοῦνται. Οἱ δ᾽ ἡμέλον 


τοῦ βασιλέως, xal ἅμα ἐχέοντο παμπληθεὶ, καὶ ὡς 
τιμωρὸς τῆς βασιλικῆς σωτηρίας συνέθεεν ἕχαστος 
ὡς καὶ προσκινδυνεύσοι, εἰ Scot, Καὶ ἀλλήλους τῷ 
θορύθφ παβακρατοῦντες ἐπὶ τῆς μονῆς ἠπείγοντο 
τῶν Σωσαάνδρων, τὰ ἔσχατα xaxX τοὺς, ώς αὐτοὶ 
ἔλεγον, δύσνους τῷ βασιλείῳ κράτει πραξείοντες. 
Εἱσὶ δ) ol καὶ ἔμενον μὴ συναπιόντες, προµηθέστε- 
pov ποιοῦντες dj τολµηρότερον, xal ἃμα οἱ εκποδὼν 
γενομένους τοὺς καθ dv συνέθεον μµάθοιεν, αὖθα- 
δίστερον ὁρασείοντες ἐπὶ ταῖς σκηναῖς πρὸς τὸ 
ἐκφορεῖν τὰ χειµήλια" μὴ yàp εἶναι τὸν χωλύσοντα 
οὕτω τῶν κεχτηµένωμ ἀπολωλότων. 'Qc γοῦν ol 
μὲν σύναµα καὶ τισι τῶν ἓν τέλει τῆς ὑμνῳφδίας 
τελουμένης ἐντὸς εἱστήχεισαν τοῦ ναοῦ;, οἱ δὲ συν- 
ἔθεον πανδημεὶ θορυθοῦντε παρὰ τὸ σύνηθες καὶ 
ἤδη τοῖς ἐντὸς ἐμφανεῖς σαν εὖθὺ τῆς μονῆς ἰόντες, 
τινὲς τῶν ἐκτὸς ὄντων ὐπηρετῶν τὸν ἐχείνων ὑπο- 
τοπάσαντες θόρυθον, µή τί που καὶ τῶν ἀπειρη- 
µένων δράσαιεν σχεδὸν αὐτόνομοίΥ ὄντες, Gua δὲ 
xal τὸν γνεωτερισμὸν ὑποπτεύοντες, δηλοῦσι σὺν 
ὠχρῷ τῷ προσώπῳ τοῖς ἔνδον, Οἱ δὲ σπουδῇ [P 35] 
τοῖς Χυρίοις τὸ δηλωθὲν ἀπαγγέλλουσι, xal ἐπι- 
ζυγῶσαι τὰς τῆς μονῆς πύλας τοῖς ἑρχομένοις συµ- 


assentiri Augustum et auctorem fleri. Tum vero 
pro se quisque procurrere, singulis viritim sese 
ultores injuriarum et vindices salutis principis opi- 
nantibus, et velut in studio rei preclare prevertere 
invicem festinatione mira cerlaptibus, ac periculum 
preoccupare quasi heroici facinoris perturbatissimo 
discursu et mutua exirusione ruentium impetu 
maximo versus monasterium Sosandrorum, fero- 
cibus extremorum malorum minis iisinferendorum, 
quos invidiosis vocabulis infidorum Auguste pote- 
stati principisque hostium designabant. Non tamen 
defuere qui subsisterent, continentes sese in illo 
efluso aliorum cursu, vel quod cautius quam auda- 
cius agere consultum ducerent, vel quod simul 
etiam sperarent, post negotium a currentibus con- 
fectum sublatosque potentes rerum, questuosiorem 
Bibirelinquendam operam irrumpendiin edesipso- 
rum et pretiosissima inde queque exportandi; 
quas in opimas predas utilius expromerent totam 
vim audacissime rapacitatie, nemine tum prohibi- 
turo, quippe jam mortuis possessoribus opera 


ἀκούοντες, (μηδὲ γὰρ ἔχειν συμθαλεῖν ὁπόθεν ἐπὶ 
σφετέρῳ κακῷ ἴοιεν οἱ συνθέοντες), ἔρχεσθαι à 
κἀχείνους slg τὰς χοινὰς ἐχείνας τελεστὰς ὑπελάμ- 
θανον, Ὡς δὲ καὶ αὖθις ἐξελθόντες ἐκεῖνοι πλησια- 
σάντων λαὶ μᾶλλον τὸ θορυθῶδες xal ἄταχτον ὑπ 
ενόουν, ἔτι μᾶλλον κατωῤῥώδουν xal μετὰ σπουδῆς 
εἰσήγγέλλον τὰ γιγνόµενα, xal im' ἐχείνοις ἄλλοι 
ταχυδρομοῦντες, καὶ αὖθις ἄλλοι» οὐδὲ γὰρ ᾗν ὅστις 
τότε βλέπων μὴ ἐπὶ xax μµεγίστῳ τὴν ἐκείνων 
ἄφιξιν ὑπενόει. "OUsv λαὶ πολλοὶ μὲν περὶ ἑαυτοῖς 
δεδιότες ἐκ τῶν οὐ καλῶν ἐχείνων ὑποψιῶν ἄλλος 
ἀλλαχοῦ κατεδύοντο. otc δ᾽ ἔμελε τῶν Μουζαλώνων 
πλέον τῶν ἄλλων, προσιόντες καὶ αὖθις ἀτάκτῳ τθει 
καὶ προσώπῳ τὴν εἰσθολὴν τῶν ἀνδρῶν ὑπεμίμνη- 
σκον, xal ἐφεκτέον τὸ τάχος ἔλεγον προχαταλαθοῦσι 
τὴν ἐκείνων ὁρμὴν διὰ τῆς τῶν πυλῶν ἐπιθέσεως, 
μή πως xal φθάαωσιν εἴσελθόντες μηδὸ γὰρ ἐπὶ 
καλῷ τινι τὸν τοσοῦτον θόρυθον εἶναι, ἀλλ᾽ εἴς τι 
λήξειν χαχόν. Οἱ δὲ τῶν φόθους λεγόντων οὐκ ἤκουσαν 
ὅλως' ἦγε γὰρ, οἶμαι, τούτους τὸ µόρσιµον, xai τὸ 
λεγόμενον ἀληθὲς, ώς ἀφαιρεῖται τὰς φρένας ὧν 
ἀπολέσαι μέλλει τὸ θεῖον, Οὐ μὴν δὲ ἀλλ) οὐδὲ τοῖς 
παροῦσι τῶν µεχιστάνων ἔμελε τὸ δρώμενον ἀχοῦ- 


diose suggesseruntere videri templi valvas occludi 
venientibus; idque ardore maximo urgebant ut 
statim curaretur. Atilli audientes negligebant, nulla 
idonea conjectura fieri verisimile causati ad ullum 
ipsorum periculumistum cursum pertinere:nimirum 
opinabantur agi religione &ut studio cohonestandi 
principis turbam illam, et nihil aliud quam spectare 
&ut frequentiorem reddere funebrem Augusti mor- 
tui panegyrim cupere. Ut autem qui hzc suntiave- 
rant rursum egressi propius jam appulse multitu- 
dinis furentis fremitum e vicino terribiliorem hau. 
sere sensibus, eo, plus cohorrescentes iterarunt 
indicium crescentis mali, nuntiantes, ut prius, que 
recentius cognorant. Quod mox confirmarunt cursu 
anhelo festinantes alii super alios. Neque enim 
jam ulli, qui uteretur modo sensibus, dubium erat 
quin in tragicum exitum fanaticus iste accursus 
erumperet. Quare multi sibi privatim metuentes 
admonitu indiciorum ingruentis mali alius alibi 
&abscondebant sese. Quibus autem major quam 
ceteris Muzalonum cura erat, denuo trepido cursu 


eorum quos in id precurrere sinebant. Cum ergo D vultuqueturbatoipsosadibant,impetumarmatorum 


dum hymnodiacelebraretur, Muzalones cum primo- 
ribus optimatum intra templum starent, 58$ 
ruens, ut dictum est, tumultu insolito multitudo 
adventabat. Et jam qui intus erantintelligere ccpe- 
rant eam turbam recta in monasterium ferri, cum 
quidam e ministris Muzalonum foris opperientibus, 
veriti quo trempestas suspecte novitatis incumberet, 
et non sine causa metuentes ne armata ot legum 
Becura seditio in foedum aliquod desineret facinus, 
pallido vultu periculum nuntiarunt iisqui ex inte- 
riori comitatu Muzalonum intratemplum versaban- 
tur. Hi rem stalim ad dominos detulerunt οἱ stu- 


irruentium indicantes, et magnopere suadebant, 
juberent opponi furentibus portarum obices 59 et 
templum statim claudi jamjam intro irrupturis, si 
pateret : nam tantum tumultum nihil boni porten. 
dere. Narrabantur ea surdis. Perstabant in summo 
periculo temere securi. Agebat quippe illos fatalis 
puto cecitas in decretum ipsia infortunium. Verum 
scilicet est quod dici solet, quos perdere vult Deus, 
iis ante omnia mentem eripere. Sed neo qui ad- 
erant proceres, multum curare videbantur quorsum 
gpectarent qua audiebant fleri, vel quadam prano- 
tione gerendorum, vel ad ipsos haud rati pertinere 





495 


DE MICHAELR PALJEOLOGO LIB. I. 


494 


ουσιν, εἴτε χατά τινα πρόγνωσιν τῶν µελλόντων, À τὴν μυστικὴν τράπεζαν ὑπελθὼν ἐχεῖθεν Qeto σώ- 


εἴτς μὴν καὶ αὐτοῖς οὐ μέλον κἂν ὃ τι καὶ δράσειαν 
συναχθέντες. ᾽Αλλ᾽ ἐν τοσούτῳ τὰς εἰσόδους προκα- 
ταλαμθάνουσι καὶ κρατοῦσιν οἱ ἐπιόντες, καὶ ἁμ' 
εἰσχεομένων ἐντὸς xaxol θόρυθοι σαν, καὶ οἷς 
ἔδρων τε καὶ ἠπείλουν πρότερον Tj τὸν ναὸν εἱσελθεῖν 
δῆλοι ἦσαν φονῶντες. "IIv οὖν τῷ πρωτοθεστιαρίῳ 
γραμματικὸς οἰκεῖος, θΘεοφύλαχτος τοῦὔνομα καὶ 
ἐμὸς συγγενὴς, πβοσόµοιος τῷ κυρίῳ τὰ πάντα. 
Ἐξελθόντος γοῦν ἐπὶ τῷ μαθεῖν ἐκείνου σφάλλει 
τοὺς ἐπιόντας Ἡ ὁμοιότης, συναιροµένης καὶ τῆς 
ἀμπεχόνης πενθίμου οὔσης ἐπ᾽ ἴσης xal μικροῖς 
καὶ µεγάλοις διὰ τὸν βασιλέως θάνατον, κάκεῖνον 
ὑποτοπάσαντες τὸν ζητούμενον εἶναι εὐθὺς ἀνχι- 
ροῦσι κηπίσι µυρίαις' οὗ γὰρ Tiv ὅστις καὶ τεθνη- 
κότι τὸ ἔγχος οὐκ ἔδαπτεν ἐπ᾽ ἐκείνφ. Ὡς δὲ ἐγώ 
τινος Ίχουσα, ἀπεῤῥόφουν ix τῆς δεινῆς µανίας 
τοῦ αἵματος. Ηλὴν ἀλλ᾽ εὐθύς οὐκ ἠγνόουν σφαλέν- 
τες τὸ γὰρ πέδιλον ὑποφανὲν τοῦ ποδὸς μέλαν 
ὄν [P 34) τῶν δεδραχόντων φανερὰν ἄγνοιαν κατ- 
ηγόρει. Καὶ παραυτίκα μεθ) ὅτι πλείστης μανίας 
xat ταραχῆς Κξιφὴρεις ἐμπίπτουσι τῷ  vatp, καὶ 
παραχρῆμα Φφανέντων τῶν φονώντων ἔκεινων ὁ μὲν 
Ἱερὸς ὕμνος κχατασιλάζεται, ἄλλων ἀλλαχοῦ τῶν 
Φαλλόντῶν σκεξαννυµένων καὶ παραδυοµένων γω- 
νίαις xai τόποις οἷς ἤλπιζον σώζεσθαι, Οἱ δὲ Μου- 
ζάλωνες, ὁ μὲν τοῖς ἁἀδύτοις προστρέχει καὶ ὑπὸ 


quod acturi erant qui concurrebant.Interim aditus 
preoccupantet presidio muniunt qui jam pervene- 
rantseditiosi: quorum infundenteseseva undique vi 
tota passim cede sacra tumultus ingens fuit. Ex his 
qua et fecerant et minati erant priusquam tem- 
plum ingrederentur, palam erat cedem ipsos spi- 
rare. Erat protovestiario grammaticus familiaris 
Theophylactus nomine, meus consanguineus, 
domino per omnia similis. Hunc prodeuntem ut 
videret quid rei geretur, conspicati sediliosi pro- 
lovestiarium esse ipsum credidere, fallente ipsos 
oris et stature similitudine, et errorem confir- 
mante peri tum genere vestitus; quod ut in 
luctu et exsequiis principis, atrati omnes parvi 
eque ac magni, pulla similis admodum formae 
veste utebantur. Ergo huncipsum rati quem qua- 
rebant, conficiunt innumerabilibus plagis : nemo 
enim erat qui in jam mortui corpore ferrum non 


ζεσθαι, 6 ὃδ᾽ ὄπισθε τῆς τοῦ ναοῦ πύλης ἑαυτὸν 
συνωθήσας ἐφ᾽ αὑτῷ ἐφεῖλκε στεῤῥῶς xal ὡς εἶχεν 
ὡς συνιζάνειν ἐν ἐπιπέδῳ ol τὴν θύραν, ὡς καὶ 
προσχολλᾶσθαι δοχεῖν ἠνεῳγμένην τῷ ἀντιθύρῳ µη- 
δενὸς ἐμποδὼν ὄντος. 'O δ’ ἐκείνων γαμθρὸς (καὶ 
οὗτος γὰρ ὥσπερ τῆς εὐπραγίας τοῖς συγγενέσι 
µετεῖχεν, οὕτω xai κοινωνὸς ἔμελλε γενέσθαι τῆς 
δυσπραγίας) ἀλλαχοῦ περἰ που τὸ τῶν βασιλέων 
Ἡρφον ὡς εἶχε παραδυόµενος λαθεῖν ἔσπευδεν. 'Q 
μέντοι γε πρωτοθεστιάριος ἐν τοῖς ἀδύτοις καὶ ἀὐτὸς 
εἴσελθὼν τοῦ ναοῦ, xal πρὸς τῇ κόγχῃ γενόμενος 
της προθέσεως, ἐπί τι κιονῶδες ἱστάμενον ὑπανέρ- 
χεται, xal τῶ ἐκεῖσε σκοτώδει σὺν τοῖς ἀδύτοις 
θαῤῥεϊ. ᾽Αλλ᾽ οὖκ ἦν οἱστισινοῦν ἐκείνων διαδρᾶναι 
τὸν χἰνδυνον. Ἠλεῖστοι γὰρ ὄντες οἱ ἐφορμῶντες 
τοὺς μὲν ἄλλους ἐποίουν φεύγειν, περὶ τῇῃ σφετέρᾳ 
ζωῇ θέοντος ἑκάστου, ἀπενενοῦσθαι δὲ καὶ τοὺς ἐν 
τέλει συνέθαινε μηδὲν εχοντας πράττειν. ᾿Εκεῖνοι 
δὲ ἐκ πολλοῦ τοῦ πρὸς τὸ θαῤῥεῖν περιόντος πα- 
ράθακχδν τι καὶ μανικὺν ἐφαλλόμενοι ἀκριθῶς ἠρεύ- 
νων, μηδὲν τῶν τοῦ ναου καταλιπόντες ἀνεξερεύνη- 
tov. Ὅθεν xai ἄλλος ἄλλον εὑρών τε xal κατασχὼν 
ἀπηνῶς καὶ ὡς αὐτῷ δοχοῦν διεχρᾶτο. OO μὴν δὲ οἱ 
ἄλλοι κατεῤῥαθύμουν , ἀλλ᾽ ἐφ᾽ lvi. πολλοί τινὲς πε- 
ῥριστάντες ἔθαλλον, ἔπληττον, ᾖχίζοντο xal νεκρὸν 
τὸν ἆθλιον, ὡς καὶ εἷς πολλὰ᾽ τὸν ἕνα καταχεχό- 


attraxit nisu et quam potuit valide adduxit, appli- 
cuitque muro adverso tam arcte ut plane coheren- 
tibus sine obice lateri valvis suspicio excluderetnr 
latebre illie humani corporis capacis. Illorum 
vero gener (et hio enim, ut prosperitatis affini- 
bus particeps fuerat, ita ei consors calamitatis fu- 
turus erat) irrepens qua potuit in tenebrosas an- 
gustias cireà monumentum Augustorum |Jlatere 
studuit. CG;eterum protovestiarius in adyta ingres- 
gus templi, cum observasset prope mensam altari 
collateralem vicinum  conche intercolumnium 
obscurum, in id se abstrusit, experturus an ibi 
posset vel loci religione vel tenebrarum benefi- 
cio servari.Sed aihil horum ipsis ad vitandum pe- 
riculum profuit. Irrumpentibus enim in sacram 
edem affluxu continuo plurimis, οἱ inde late vul- 
gato terrore passim aliis studio vitz; tuende fugam 
captantibus, abire a templo magistratus quoque 


tingerel. Atque ut ego ex quodam ibi presentium D) ipsos contigit, nihil esse quud ibi agerent ratos. 


audivi, etiam sanguinem occisi vesana rabie suxe- 
runt. Ceterum statim agnoverunt se deceptos : 
nam cum pedis calceum in mortuo nigrum obser- 
vassent,per errorem se in illo aevisse intellexerunt. 
Ac 60 confestim rabie ac strepitu quam maximis, 
armata strictis gladiis manu, in templum irrum. 
punt, ubi homicidia apparentibus statim sacer 
cantus conticuit, cantoribus aliis alio dispersis et 
varie in angulos, aut ubicunque posse latere spe- 
raverant,se abdentibus.At Muzalonum hic quidem 
in adyta confugit, et sub mysticam se condens 


mensam ibiputabatae salvum fore:alter insinuans : 


se retro portam templi, eam super se maximo 


Porro seditiosi, crescente usu et successus scele- 
ris audacia, furiosum plane in 68 modum bac- 
chabundi cursabant scrutantes attentissime cunc- 
ta, nullamque templi partem non inspectam et 
exploratam curiosissime linquentes. Unde factum 
ut alii alium repertum et correptum crudeliter quo 
vellent modo interficerent, aliis interim haud ces- 
santibus : nam nnumquemque comprehensorum 
multi eireumstantes pulsabant,ccdebant,excarnifi- 
cabant, etiam in ipsum sevire pergentes cadaver 
exanime,ita ut unumin multa dissectum fragmenta 
late spargeretur corpus. Tanta istos vesania urge- 
bat, eo provectos amentis ire,ut supra humanum 


495 


GEORGII PACHYMERAE (96 


φθαι' οὕτως ὤπλιζεν αὐτοὺς d xax(a, καὶ à θυμὸς A δύσνοι τοῖς βασιλεῦσιν. οἳ βασιλειῶντες, οἱ παντὶ 


µεμηνότας θήρας ἐδείκνυ. Τὸν µίντοι γε πρωτοθε- 
στιάριο Κάρουλός τις τῶν ἁδύτων κατατολµήσας 
καὶ τὰ πολλὰ διερευνησάµενος, ἐπεὶ οὐχ εὕρισκεν, 
ἀπειπὼν ἔμελλεν ὁποστρέφειν. Αλλ᾽ ἡ μοῖρα οὐδ' 
ἐχεῖνον tta τοῦ πάθους ἕκτος τὴν γὰρ πρόθεσιν 
εἰσελθὼν καὶ τῇᾷδε κἀκεῖσε περιθλεψαµενος ἐπὶ 
όνασι συνιζάνοντα κάτωθεν εἶδε τὸν οἴἵχτιστον, xal 
ἴδὼν ὁρμᾷ καθαιρεῖν ἀπηνῶς. Καὶ ὃς δυσωπεῖ τὸ 
οἰκεῖον αἷμα πολλοῦ τινος ἐξωνούμενος. Ὁ δὲ οὔτε 
πρὸς τὸ σχῆμα τῆς ἱχετείας ἀπεῖδεν οὔτε μὴν ὑπ- 
εχλάσθη τοῖς ἐπηγγελμένοις, ἀλλ᾽ εὐθὺς ατασχὼν 
ἀναιρεῖ ξιφιδίῳ. [P. 35] Καὶ δῆλον γεγονὸς τὸ πρα- 
χθὶν οὐκ ἦν ὅστις ἀπῆν, ἐκεῖθεν, ἀλλ᾽ ἕχαστος ἐπιστὰς 
ὡς εἶχεν οὐτάωζων καὶ μεθ) ὕθρεων Ἠκιζε, καὶ ἐς 


τοσοῦτον μελεῖστὶ κατεδάσαντο ὥστε καὶ τοὺς ἐν- Β 


ταφιαστὰς ὕστερον σάχκῳ τὰ µέλη χαταθέντας οὕτως 
ἐκφορῆσαι καὶ τάφῳ δοῦναι. Ἐπεὶ δ᾽ εἰς τέλος τοῖς 
ἀνημέροις ἐκείνοις ἐπράχθη τὸ τόλµηµα, συὸς τρό- 
πον θήξαντες τοὺς ὀδόντας ὡς μηδὲ xal τοὺς ἐν τέλει 
κατωπαδὶς ἐκείνων ἔχειν ἴστασθαι xal ὀλέγχει, Ἡ 
μὴν ἐρωτᾷν τί παθόντες καὶ τίνος ὁρμήσαντος τοιαῦτα 
πράττοιεν, ἐπὶ τὰς σκηνὰς εὐθὺς ὥρμων τῶν φονευ- 
θέντων, xal ᾧ προστετύχει ἕκαστος μεθ) ὅτι γεν- 
valou τοῦ παράστήµατος, ὡς οὐδενὸς καινοῦ γεγο- 
νότος, ἐξεφόρουν ἐπεγγελῶντες, xal τὸ ἐπὶ γλώσσης 
ἔγκλημα συχνάκις λεγόμενον ἦν, « Οἱ ἐχθροὶ καὶ 
modum ferina prorsus rabie ruerent. Queerens de- 
nique protovestiarium Carolus quidam penetrare 
ausus in adyta,et ibi multa nequidquam sorutatus, 


desperata inventione recedere parabat. Sed fatum (j 


non sivit illum evadere immunem damni : nam re- 
sumpta repente Carolus scrutandi oura sacram 
mensam subiens, et huo illucque versans oculos, 
depressum subtus in genua miserrimum depre- 
bendit, neo distulit in eum trucidaturus irruere, 
frustra illo deprecante, et quantum vellet sui san- 
guinis offerente pretium,siquidem latro neo habitu 
supplicis flexus,nec rigore animi magnitudine pro- 
missorum vel tantillum infracto,sfatim apprehen- 
sum pugione confecit. Quod cum mox esset publi- 
catum, nullus fuit qui eo non accurreret ac supra 
stanscederet cumque contumelia conscinderet mor- 
tuum.Adeoque illum menbratim conciderunt,ut qui 
deinde sepelire voluerunt,necesse habueruntlaceros 
et abinvicem discissosartusin saccum colligere quo 
ad sepulturam efferre possent. Postquam vero im- 
manes sanguinarii voti se compotes perpetrato au- 
dacissimo scelere viderunt, tum vero stridere den- 
tibus instar aprorum frendentium, ut nemo etiam 
optimatum aut magistrataum 622 propeipsis astare 
sustineret, multo minus reprehendere, aut quid 
passi quove instigante talia facerent rogare.Subito 
deinde edes irruperunt interfectorum, ibique 
quidquid cuique quod placeret, occurrerat, tam 
secura ludibundi ac ridentes efferebant audacia ac 
si nihil novi contigisset, iu ore habentes ac crebro 
iterantes mortuorum crimen his expressum verbis: 
« Hostes et proditores imperatorum, principatum 


τρόπῳ, el μὴ χεκώλυντο, οἵοί τ᾽ ἄρξαι, οἱ τοῦ στρα- 
τιωτικοῦ ἀλιτήριοι, ^l µαγγανείαις μὲν τὸν πατέρα 
μεθ) ὑπουλότητος ὑπελθόντες, φυλακῆς δὲ δόξῃ xal 
ἀσφαλείας τῷ υἱῷ ἐφεδρεύοντες, ὡς δεδώκασιν 
ἀξίας καὶ ὡς ἔδει τὰς δίκας, ὡς εἰκότως διαπεπρά- 
χαται, καὶ ὣς εὐνοϊκῶς τοῦ λοιποῦ δουλεύσοµεν τῷ 
δεσπότῃ τῶν ἐκεῖθεν ἀπαλλαγέντες καχῶν: » Ταῦτ 
ἔλεγον, xai λείαν Μυσῶν τάκείνων ἑποίουν, ἀμφο- 
τέραις ἐξαντλοῦντες τὸν πλοῦτον ἐχ τῶν σχηνῶν, 
Τούτων οὖν οὕτω τελεσθέντων, μηδενὸς οἵου τε Oo 
κοῦντος μαργῶντι πλήθει καὶ ἀναρχίᾳ ἐμποδὼν 
ἵστασθαι, τῶν μὲν ταῖς ἀληθείαις δεδιότων, τῶν δὲ 
xxi κατὰ προσποίησιν (σημεῖον δὲ * καὶ γὰρ τῆς 
τοῦ πρωτοθεστιαρίου συζύγου ἐκεῖ παρούσης xai 
δεινὰ ποιούσης καὶ λεγούσης ἐπὶ τοῖς τολμηθεῖσιν, 
ἐμθριθέστερον ὁ μέγας κονοσταῦλος καὶ θεῖος αὐτό- 
θεν ἐπεῖχεν , ἐπιτάττων σιγᾷν φοθουμένῃ µη χαὶ 
αὐτη πάθοι, εἶ μὴ σιγφη, τὰ ὅμοια), — ὡς γοῦν 
συνεχύθησαν ἅπαντες, xai Χύριοι xal ὑπηρέται ἐπ 
ἴσης εἶχον τῶν φοθερῶν, ἑκάστου ζητοῦντος τὸ σώ- 
ζεσθαι, ἀπαίρουσιν ἐκεῖθεν εὖθὺς, ig! ὅ τι xi 
παραγἑνοιντο μὴ φροντίσαντες, καὶ σὺν οὐδενὶ κόσμψ 
φεὺγοντες. Τῷ μὲν βασιλεῖ ἀσφαλῃῆ πλέον f| προτε- 
pov τὰ τῆς φυλακῆς ἐφιστῶσι, µήτι xal νεωτερισθῇ 
πλέον. Οὕτω συγχυθέντων ἁπάντων , ἕκαστος τὰ 
καθ’ ἑαυτὸν, ὡς εἶχε, κατησφα) ίζετο. 

affectantes, et quovis modo, nisi sic prohiberentur 
ad tyrannidem perventuri,militaris ordinis oppres- 
gores detestabiles, magicarum artium clandestino 
maleficio in patrem Augustum grassati, filio pu- 
pillo specie custodie et prestande securitatis in- 
sidiantes,ut poenas dederunt prout oportuit digna! 
ut jure ac merido quod decuit factum est ! ut fideli 
8ο devoto alacres animo, dira scelestorum liberati 
tyrannide, Domino deinceps serviemus! » Hec 
simul loquebantur, simul impune velut e Mysis 
predam congerebant, agentes ferentesque res opi- 
mas e plena Muzalonum domo.Hec in hunc modum 
sunt acta, nemine sibi tantum auctoritatis aut 
virium inesse putante, quanto esset opus ad re- 
primendum furorem eífrenate multitudinis, ob- 
standiquecontumacicx legum et imperii victrici,liis 
revera timentibus, aliis simulantibus timorem.Ar- 
gumento sit σαοά protovestiarii uxorem illic pre- 
sentem, et que par erat videntem talia deploran- 
iem ac loquentem,magnus conostaulus ejus patrui 
graviter increpitam corripuit et silere jassit, metu 
ne pateretur viro similia,si verbis irritare furenles 
pergeret.Ergo cohibitis in direpta domo pari timore 
63 cunctis eque dominis et famulis, unoquoque 
in lucro ponente si salvus evaderet,abscedunt inde 
tandem. nihil pensi habentes quo ferrentur, ac 
quasi fugientes nullo ordine, principi quidem vali- 
diorem quam prius custodiam apponunt, ne quid 
ex eo nove rei posset exsurgere. Sic confusis cun- 
otis,unusquisque securitati ac saluti proprie quam 
poterat diligentissime cavebat. 


497 


εχώρουν, οἱ δὲ διεφυλάττοντο. 

[P 36] Καὶ ol piv ἀμφὶ τὸν Καρυανίτην πρω- 
τοθεστιαρίτην τότε τυγχάνοντα, ἄνδρα γεραρὸν xal 
πολλοῦ τινος ἄξιον, φυγῇ ἐχρῶντο πρὸς Πέρσας 
αὐτομολοῦντες: οὗ βασιλεῖ ἐγκοτοῦντες, ἀλλὰ περὶ 
ἑαυτοῖς δεδοικότες δεὰ τὴν τῶν πραγμάτων σύγχυσιν. 
Εϊτε γὰρ αὐτοθούλως ὥρμων οἱ ἐπιθέμενοι µή ἔινος 
παρορμῶντος, ἔχειν καὶ πἀλιν οὕτως ὁρμᾷν μηδ᾽ 
ὁτιοῦν χολασθέντας, εἴτε καὶ ἄλλοι σφᾶς ὁρμῶντας 
παρώτρυναν, ἐκείνους καὶ xav' αὐτῶν παροτρύνειν 
ἔχειν , κἀντεῦθεν κινδυγεύειν μὴ προσδοχῶντας 
πολλοὺς, xal μᾶλλον τοὺς im' ἐξουσίας ὄντας, οἷς 
ὁ φθόνος ὑφεῖρπε πολὺς xai δεινός, Οἱ μὲν οὖν διά 
ταῦτα αὐτονυχεὶ εὐθὺ Περσίδος ἀνὰ κράτος ἤλαυνον, 
ἄλλοι δ ἀλλαχοῦ ἀνεχώρουν, κινδύνους ὑφορώμενοι 
τοὺς µεγίστους, ἄλλοι δὲ xal ὡς Οἴοί *' ἦσαν διεφυ- 
λάττοντο Ὁ μέντοι Ὑἤε μέγας κονοσταῦλος τοὺς 
ἀδελφοὺς ἐπιστήσας, νέους ὄντας xal συνετοὺς, ὧν 
ἁτερος μὲν Ἰωάννης, ὁ δὲ δεύτερος μετ ἐχεῖνον 
Κωνσταντῖνος ἑλέγοντο, ὀφφιχίοις οὕπω σεµνυνο- 
µένους, τάς πρεπούσας ἑαυτῷ φυλακὰς καθἰστη. 
Ἐντεῦθεν μὲν καὶ συνεχέστερον ἐφοίτων πρὸς βα- 
σιλέα, xxi διηµέρευον σὺν ἐχείνῳ, οἱ πλείὀυς δὲ 
xai διενυκτέρευον. Τὰ δὲ τῆς πρὸς ἐχεῖνον εὐνοίας 
καὶ πίστεως xai μᾶλλον φιλοτιμούμενοι πρὸς ἀλλή- 
λους ἐνεδεικνύοντο [P 37] ἐμφανῖ καὶ ὡς οὐκ ἄλλως 
γε μείζονα. 


ΡΕ ΜΙΟΒΑΣΙΕ PALJEOLOGO LIB. I. 


x . Ὅπως τῶν µεγιστάνων διὰ ταῦτὰ τινες ὑπ. À καὶ. 


498 


Ὅπως ἐφιλονείκουν οἱ ἄρχοντες περὶ τὴν 
του βασιλέως χκηδεµονίαν. 

Ὅμως καὶ πρὸς ἀλλήλους ἐφιλονείχουν καὶ 
ἐρίζειν ἀπηρχοντο. Ἡ δὲ φιλονεικία ἐκ φιλοτιµίας 
σφίσιν ἐτύγχανεν' ἠμφισθήτουν γὰρ ἀλλήλοις τῆς 
περὶ τὸν βασιλέα Φροντίδος, ἑκάστου τῶν ἐν ἀξιώ- 
ματι ὄντων μὴ φέροντος τοῖς ὁμοίοις ὑποτετάχθαι. 
σαν vàp ἔνθεν μὲν oi ἐκ Λασκαρίων Τζαμάν- 
τουροι, γήρᾳ τε καὶ συνέσει κεκοσμηµένοι, οὐ 
μὴν δὲ ἀλλά καὶ τὸ πρὸς τὸν vtov βασιλέα συγγενῶς 
ἔχειν καὶ παππικῶς πολλήν ἐνεποίει τὴν τοῦ ταῦτα 
ζητεῖν παῤῥησίαν, ἔνθεν δὲ οἱ ἐκ Τορνικίων τὸ 
γένος ἕλχοντες, ὦν ὁ πρῶτος xal μέγας πριμικὴριος 
Tv. Εἶχον γοῦν καὶ οὗτοι τὸ πρὸς τὸ ἀμφιθαλλόμενον 
ἰσχυρὸν τὸ ἀπὸ πατρὸς οἰκεῖον καὶ ἀδελφικὸν ἐν 
γράµµατι πρὸς τὸν τοῦ νέου πάππον καὶ βασιλέα 
Ἰωάννην τὸν Δούκαν. Ἐκείθεν οἱ Στρατηγόπουλοι, ΄ 
& τοῦ Ὑένους ἐπίδοξος ὁ Αλέξιος, πολλὴν φέρων 
τὴν αἰδῶ ὡς εὔγερῶς ἀπὸ πάντων xal πλεῖστα 
προσέτι χατωρθωκώς. Οὐ καὶ ὁ mai; Κωνσταντῖνος 
γαμθρὸς ἐπ᾿ ἀδελφιδῇῃ τοῦ βασιλέως Ἰωάννου ἐξ 
αριστείας φανεὶς ὕστερον στερεῖται τῶν ὀφθαλμῶν, 
ἄρτι Θεοδώρου τοῦ Λάσκαρι µοναρχήσαντος. Αἴτίαν 
δ᾽ ἔσχεν ὡς καθυπερηφανεύοιτο τοῦ κρατούντος, 
ὑπεροπτικῶς πρὸς ἐχεῖνον ἔχων νεωστὶ μετὰ τὸν 
πατέρα τῶν σκήπτρων ἐπειλημμένον. Καὶ ol ἐκ 
τοῦ 'PaouÀ εὐγενεῖς ἄλλοι, μετὰ πατέρα τὸν τοῦ 
ἀξιώματος ἐκπεσόντα , ὡς φθάσαντες εἴπομεν , ἔτι 


20. Ut quidam magnatum propler hac recesserini, C; habebat emulatio sollicitos invicemque commissos 


alii aliter sibi caverint 


At Caryanites quidem tunc protovesliarites, vir 
etate jam matura venerabilis meritique maximi, 
cum necessariis et familiaribus ipsa nocte recessit 
transfugiens ad Persas, non quod imperatori suc- 
censeret,sed quod sibi metueret ob perturbationem 
rerum. Sive enim id per se nemine instigante sedi- 
tiosi ausi erant, jure timeri paria rursus eosdem 
attentaturos impune, summo discrimine gerentium 
magistratus, in quos gravisincumbebatinvidia: give 
ipsos aliiimpulerant, etiamiterum concitandam vim 
militarem ab iisdem in minime opinantes multos 
jure formidari. Alii similiter alio se receperunt, 
maxima queque rati domi manentibus impendere 
pericula. Porro alii in attenta sui ipsorum custodia 
perstabant. At magnus conostaulus fratribus (quo- 
rum natu major Joannes, minor Constantinus voca- 
batur) ad communem tutelam adhibitis idoneam 
cuique subjecit presidiariorum manum. Adolescen- 
tes 64 hi prudentes erant, nondum ad officiorum 
promoti honorem, eoque, utpote alia vacui cura, 
apud imperatorem magis assidui, ac cum eo soliti 
non dies solum totos exigere, sed etiam non raro 
pernoctare, de fide in illum ac charitate certantes 
inter se, nullamque occasionem pretermittentes 
declarandi quam maxime poterant aui erga princi- 
pem studii prestantis. 

21. Conienlio inter principes de tutela. principis 
pueri. 

Verum omnes qui remanserant principes acris 


unoque sibi ambiente neo ulli alii cedere parato 
curam peculiarem ac tutelam imperatoris adhuo 
pueri. Erat ea singulorum nobilitas ac dignitas, et 
ex harum conscientia gui opinio, ut subjici cuiquam 
eorum quibus se pares exietimabant nemo unus 
equo animo passurus videretur. Hinc se offerebant 
e Lascaridum gente Tzamanturi, qui gravi sene- 
ctute venerabiles et fama prudentis» conspicui, effi- 
caciter sibi suffragari confidebant ad impetrandam 
procurationem pupilli principis e&t communionem 
cum eo intimam sanguinis et auctoritatem quasi 
paternam a nature ipsis datam in natu minorem 
sue familie alumnum. E diverso se ostentabant 
orti e Torniciorum genere, quorum primus magnus 
erat primicerius. His fiduciam auferendi preomni- 
busambiticsterishonorisdabat patrisipsorum apud 


D avumimperatoris Joanem Ducam Augustum summa 


gratia familiaritate intima conjuncta. Occurrebant 
aliunde Strategopuli, in quibus genere illustris 
Alexius,cujus omnes in canitie decora magnis rebus 
gestis virtutem ac famam reverebantur. Hujus filius 
Constantinus Gregorius, affinis imperatoris Joannis 
ducta ejus nepte ac claris factis inclylus, postea 
privatus 65 oculis fuerat Theodoro Lascari re- 
guante, gravi arrogantie pona qua superciliose de 
spexisse imperatorem visus erat, cum is post pa- 
tris mortem rerum habenas in manus sumere 
copisset. Aocedebant et filii Raulis, alii patricii, 
qui post obitum Joannis Augusti dignitatibus ex- 
eiderant ; alteri preterea Paleologi, et cura his 





490 


ol τοῦ Φιλῇ, ὦν 6 πατὴρ θεόδωρος τετύφλωτο xai αὐ- 
τὸς σὺν τῷ Στρατηγοπούλῳ τῆς αὐτῆς ἐκείνῳ ydo 
αἰτίας, σὺν Καθαλλαρίοις τε οἱ Νοστόγγοι καὶ οἱ Ka- 
μύτζαι, σύν τε xal ᾽Απρηνοῖς xai ᾽Αγγέλοις οἱ Αιθα- 
δάριοι, Ταρχανειῶται Φιλανθρωπηνοὶ καὶ οἱ εὐγενεὶς 
Καντακουζηνοὶ, καὶ ὅσοι ἄλλοι ol; ἡ μµεγαλογενὴς 
σειρὰ καὶ χρυσῆ συγκεκρότητο. Ὅ μέντοι γε Νοστόγ- 
γος Γεώργιος καὶ προσεφιλοτιμεῖτο' ἐχυδροῦτο γὰρ 
τῶν ἄλλων εἰς κῆδος βασιλικὸν προτιµώμενος. Καὶ 
γὰρ ἔτι ζῶν ὁ κρατῶν ἀρμόξειν εἲς γάμον αὐτῷ τὴν 
παῖδα διὰ βουλῆς ἔχων πολλοϊῖς καὶ άλλοις ἐπίστενε 
τὴν βουλὴν, κἄν ἐπλήρου καὶ τὸ συνάλλαγμα, cl 
µή ye (P 38] θάνατος τῷ βασιλεῖ ἐπελθὼν ἐἔμπο- 
δὼν ἕστη cà πράξει. Τότε 9' αὖθις ἐπιθαῤῥοῦντα 
τοῖς ἐγνωσμένοις ὡς xal πάλιν τυχεῖν ἔσται ot. τοῦ 
χήδους μέγα φρονεῖν ἡ ἑλπὶς ἐποίει, xal κατηλαζο- 


νεύετο πρὸς τοὺς ἄλλους, xal μᾶλλον τὸν αὐτανὲ- ᾿ 


Ψιον, ὃς ἣν ὁ μέγας κονοσταῦὔλός, διαφιλοτιμού- 
µενος. "Ogev κάν τοῖς βασιλικοῖς προαυλίοις ἀνέδην 
ἐσκήνει, xal καθ ἡδονὴν διατριθῆς ἱππαζομένοις 
τοῖς ἄρχουσιν ἐπὶ Κκοντῶν συντριθῇ Tj xal κατὰ 
παίγνιον σύνηθες σφίσι τῆς σφαίρας ἐκ μεγάλου τοῦ 
θάῤῥους συνιππάζετο καὶ συνέπαιζεν, ἐγγὺς ἵστα- 
μέναις xal ὁρώσαις ταῖς βασιλίσιν ἐπιδειχνύμενος, 


Βδἰαίσο et Philis filii, quorum parens Theodorus 
cum8Strategopulo eamdem ob causam excecatus est, 
et cum Caballariis Nostongi ac Camytze, el cum 
Aprenis atque Angelis Libadarii, Tarchaniote, Phi- 
lanthropeni et nobiles Cantacuzeni ; tum si qui alii, 
quibus illa magnifica series et quasi aurea nobilis- 
simorum procerum corona constabat. Nostongus 
inter eos Georgius emulationis communis modum 
peculiari ambitionis arrogantia superabat, eo maxi- 
me in superbiam elatus quod imperator adhuc vi- 
vens filiam illi collocare in matrimonio decreverat, 
et multos istius sui consilii participes fecerat. et 
omnino mandaturus exsecutioni rem eam fuerat, 
nisi morte fuisset preoccupatus. Porro tunc adhuc 
Georgius in ea perstans fiducia perficiende hujus 
affinitatis jam ante destinate, ista ipsa spe in tu- 
morem non modicum inflabatur, cum alios superbe 
despiciens, tum ipsum maxime nepotem ex sorore 
magnum conostaulumimpotentius emulans. Quare 
in atriis imperatorii palatii vane ac impvdenter seso 
jactabat, adeo ut non dubitaret puerilibus Augusti 
ludis se immiscere, collusorem se principi obtru- 
dens, et cum eo simul equitans in arundine, pari- 
terque, ut solitum illis, pila 66 ludens, ct in 
similes ejus statis remissiones sese ingerens fami- 
liaritate nimis audaci, sicque sese reginis sororibus 
imperatoriscoram e propinquo spectantibus vendi- 
tans vano gloriole pruritu. 


22. Ut pralatus cxteris Palgologus fuerit, deman- 
data ei tulela imperatoris. 


Verumenimvero cum diutius non posset parvulus 
imperator in tam imbecilla ac tenora {ερίαίο certi 


GEORGII PACHYMERAE — 


νεάζοντες, καὶ Παλαιολόγοι. Σὺν ol; xai Βατάτζαι καὶ A κβ. "Όπως προετιµήθη εἷς τοῦτο 


900 


τῶν ἄλλον ὁ 
Παλαιολόγος. 
Tío γε μὴν, ἐπεὶ οὐκ X» ἀνεπιτρόπευτον μένειν 
τὸν βασιλέα, ἐν ἀφήλιζι γνωριζόµενον καὶ ἁπαλὸν 
Trop φέροντα, συνελθόντε ἅμα οἱ ἐν τέλει καὶ 
βουλευσάμενοι ὡς οὐκ ἀσφαλὲς δίχα τῆς Ἐχκλησίας 
καὶ τοῦ ταύτης προεστῶτος (Λρσένιος δ᾽ οὗτος ἦν) 
γαθιστᾷν τὰ τυιαῦτα, πρὸς μὲν τὸν ἐξ Αότωρειανῶν 
πατριάρχην  mípmouct τὴν ταχἰστην µετακαλού- 
µενοι Νικαίηθεν τοῦτον, αὐτῶν δὲ καθ) ἐαυτοὺς 
ἐφ᾽ ἡμέραις διασκεπτοµένων, ἄλλον ἆἄλλου εἷς 
κηδεµονίαν τοῦ βασιλέως προχρῖνοντος, τέλος ἐπὶ 
τῷ ῥηθέντι Παλαιολόγῳ fj xow?, βουλὴ καταντᾷ ὡς 
αὐτοῦ γε καὶ µόνου παρὰ τοὺς ἄλλους Ἰκανοῦ πρὸς 
τοῦτο φανέντος' εἶπερ Υὰρ ἄλλον, στρατηγικώτα- 
τον εἶναι τὸν ἄνδρα, xal οἱ ἐκ παλαιοῦ αὔταρκες 
εἶναι τὸ εὐγενὲς, xal τρίτον τὸ πρὸς τὲν χρατοῦντα 
συγγενὲς ἅμα μὲν αὐτόθεν, ἅμα δὲ xal ἐκ τῆς συ- 
ζύγου (τῆς μὲν γὰρ δεύτερος αὐτανέψιος ἦν, τοῦ 
δὲ δευτέρου αὐτανεψίου υἱὸς) πολλὴν ἐμποιεῖν σὐτῷ 
τὴν εἷς τὸ χηδεμονικὸν τοῦ βαφιλέως παρὰ τοὺς 
ἄλλους ἐκχώρησιν . ᾽Αλλὰ τὰ μὲν ἐχείνου πρὸς τὸ 
προτιμᾶσθαι τῶν ἄλλων δίκαια ταῦτ ἦσαν, καὶ ὁ 
ὑπὲρ ἐκείνου λέγων ταῦτα προὐθάλλετο: παρεχει 
δὲ καὶ τὸ εἰκὸς ἐννοεῖν ὡς κἀκεῖνος τὸ πρᾶγμα 


tutoris providentia destitutus relinqui, ad electio- 
nem apti ad id munus coeuntes magno numero 
precipui quippe magistratus atque aul» proceres 
anteomniadecreverunt haudquaquam tutum videri 


C tanta de re statuere sine cleri et Ecclesie consensu 


ejusque consilio ae nutu qui robus ecclesiasticis 
tunc preerat (is erat Arsenius). [taque per Exau- 
torianorum patriarcham illum ex urbe Nicea curri- 
culo accersunt. Ipsi vero interim serio in delibera- 
tionem ingressi post multam et attentam disquisi- 
tionem disceptationesque varias, alio alium prefe- 
rente, landem in eam sententiam majori ex parte 
^onveniunt qua curam imperatoris ac tutulam ss- 
pius memorato magno conostaulo Paleologo com- 
miltendam censebat : videri enim illum unum pre 
cunctisreliquis ad eam remidoneum maxime,utpote 
virum fortem et rei militaris experientissimum, 
cuique affatim suppeteretantiqua nobilitatis. Acce- 
debat tertio loco domestica sanguinis necessitudo 
cum imperatoribus avo et patre principis regnantis, 
ex uiraque stirpe paterna maternaque. Nam Augu- 
sue quidem pronepos, ex imperatoris vero pronepote 
natus erat. His vere firmamentis nitebatur Ρα]5ο- 
logi spes, eaque allegabat potissimum qui ejus 
electioneni suadebat orator. Verisimile tamen est 
baud planehisargumentisconfisum eum, preterea 
que palam agebantur 642 dicebanturque, admo- 
visse clanculum arcanas artes corrogandis varia 
industria suffragiis studiisque velificari ejus ambi- 
tioni valentium, qualium multos putatur amplis 
sibi promissionibus adjunxisse, preserüim ος iis 
qui nuperis aule tempestatibus jacturam dignita- 
tum fecerant. Et suberat causa cur occasionem non 


901 


DE MICHARLE PALASOLOGO LIB. I. 


502 


ποικίλως µετεχειρίζετο, οὐκ ὀλίγους χλέπτων ταῖς A διδόντος, xal τὸ λοιπὸν ὁ Παλαιολόγος μέγας δοὺξ᾽ 


ἀγαθαῖς ὑποσχέσεσι, καὶ μᾶλλον olg ἐκπεσεῖν τῶν 
ἀξιωμάτων συνέθη ix τῆς τοῦ καιροῦ δυσκολίας τὸ 
πρότερον. [P 39]. Ὁ δὲ ὑπελθεῖν μὲν τὴν φροντίδα 
'μηδὲν µελλήσας κατένευς, πένησ ὧν xal μηδὲν ἔχων 
κατὰ τὸ μέτρον τοῦ ἀζιώματος Φφιλοτιμότερον δια- 
ζην" ὡς ἂν δὲ μὴ δοκοίη τῷ ἐξ ἑτοίμου λαμθάνειν 
χάριν τοῖς παρέχουσιν ἔχειν, μηδ᾽ ὡς φορτίον ἐπω- 
μιζόµενος παραιτεῖσθαι, ἐζήτει μὲν καὶ τὴν τοῦ 
πατριάρχου ὅσον οὕπω ἐπιστησομένου συναἰνεσιν , 
o9 κατὰ χρείαν μᾶλλον , ἀλλ᾽ "v! ἀσφαλάέστερον τὸ 
γινόµενον καθιστῷτο. Πλήν ἀλλ᾽ ἀντιδοθῆναί οἳ καὶ 
τῆς ἐπὶ τῷ βασιλεϊ κηδεµονίας τὰ ὑψηλότερα τῶν ἀξω- 
µάτων προσαπαιτεῖ. 
αγ’. Ὅπως Παλαιολόγος ἐτιμήθη εἰς µέγαν 
δοῦχα. 

Oi δὲ τῶν μὲν ἐκείνων βουλευµάτων τὸ χὕρος 
οὐχ ἧττον καὶ ἀπὸ τῆς Ἐκκλησίας ἤθελον εἶναι, οὗ 
μὴν δὲ ὥστε xal σφᾶς ἀναγκάζεσθαι ἐφ᾽ otc ἐδέδοκτο 
σφἰσι µεταθουλεύεσθαι' τὸ δὲ προθιθασθῆναι τὸν 
τοῦ βασιλέως ἐπίτροπον εἷς βαθμὸν τοῦ ἀξιώματος 
μείζονα εἶκός ve εἶναι διωµολόγουν, xal πως xai 
ἁμηγέπη διὰ ταῦτα χἀπὶ τούτῳ δυνεφώνουν ol 
πλεῖστοι. Καὶ εἷς µέγαν δοῦκα ὁ τῶν βασιλικῶν 
πραγμάτων ἐπίτροπος μετατίθεται, βασιλέως δῆθεν 


negligeret, sed curam intenderet omni cunctatione 
omissa in rem sibi unice necessariam in statu pre- 
gentis fortune, exhauste atque inopis, egestate 
siquidem pecunie summa laborabat, non habens 
omnino unde dignitatem tueretur, multo autem 


minus unde, quod naturaliter amabat, munifice ac C 


splendide viveret. Porro ne hinc quidem visus acci- 
pere nimis cupide oblatum honorem, obnoxium se 
ac gralia» debitorem deferentibus constitueret,inde 
vero formidare onusimpositi officii quasiconscientia 
infirmitatis videretur, mediam inter illa extrema 
viam tenens, primum petiit patriarcham auctorem 
fieri decreta sibi dignitatis, ideoque conclusionem 
deliberationis ultimam in ejus proximum, ut puta- 
batur,adventum differri, non quod hujus assensum 
omnino necessarium, sed quod eo accedente secu- 
rius transigendam flrmiusque constituendam rem 
putaret. Deinde rogavit ut sibi boni publici studio 
difficilis et gravis procurationis subeunti pondus,in 
pretium opere ac sollicitudinis regenda imperatoris 


καὶ τοῦ βασιλέως ἐπίτροπος φημιζόµενος πρὸς ταῖς 
φροντίσι τῶν κοινῶν ἦν, καὶ ἐξ ἐπιτάγματος ἆπαρ- 
αιτήτου συµπραττόντων καὶ τῶν ἐν τέλει διῴχει 
ταῦτα. Kal πως ἀμηγέπη διὰ ταῦτα κατ ἀναγκαίας 
χρείας τῶν βοσιλικῶν ταµιείων προσήπτετο. "Hv 
γὰρ χρημάτων πλῆθος ἐναποτεθησαυρισμένον ἐν 
Μαγνησίᾳ, οὐ ῥᾳδίως ἀριθμητὸν , συλλεγὲν καὶ 
ἀποτεβὲν παρ) Ἰωάννου τοῦ Δούκα καὶ βασιλέως, 
Τὸ γὰρ παρὰ τοῦ παιδὸς ἐκείνου Θεοδώρου τοῦ 
Λάσχαρι συναγόµενον ἰδίως ἄλλο [P 40] τι χρῆμα, 
εἰς βασιλείας αὔταρκες ὕὄγκον, ἐν τῷ κατὰ ἄνω 
Σκαµάνδρου φρουρίῳ τῷ οὕτω πως ᾿Αστυτζίῳ ὑπο- 
κοριζομένῳ ἀσφαλῶς ῥἐναπέκειτο. ἨΠλὴν οὐκ ἐκ- 
λογαὶ ταῦτα f| εἴσπραξις ἄδικος, οὐδ' ἀνθρώπων 
βίος xai πενήτων οὐχ ἧττον fj χρυσὸς αἵματα, ἀλλὰ 
πλοῦτος Éx τε τῆς περὶ τὰ ἴδια προµηβείας xal ἐκ 
τῆς τῶν ἀλλοτρίων χατὰ προσένεξιν εἰσφορᾶς συλ- 
λεγείς τε καὶ αὐξηθείς τὸν μὲν γὰρ ix γεωπονίας 
συνῆγον, τὸν δ᾽ ἐξ ἀλλοδαπῆς συνέλεγον. Ηλὴν οὐχ 
ὥστε καὶ ἀποτεθησαυρίσθαι τὸν πάντα μηδενὸς 
µετέχοντος, ἀλλ᾽ ἐξαιρουμένων τῶν ἀναγκαίων εἷς 
δόσεις xai ῥόγας καὶ δαπανήµατα, xal μᾶλλον εἷς 
ἐπιφανῶν μὲν ἀνδρῶν φιλοτιμίας, πενήτων δὲ χορη- 
γίας, ὡς ἐκχεῖσθαι κατ ἀεννάων ποταμῶν πλημ- 


attolli. Quare id pluribus suffragiis 68 jusserunt. 
Magno igitur procerum consensu curator electus 
reipublice per teneram regnantis etatem, conce- 
dente imperatore, magni ducis appellatione insigni- 
tur. Itaque mox Paleologus simul dux magnus, 
simul tutor principis acclamatus, de publici consilii 
Sententia rem administrare publicam capit, eaque 
occasione regium attigit erarium. Erat autem vis 
pecunie condita in urbe Magnesia non facile nume- 
rabilis, collecta et ibi deposita a Joanne Duca im- 
peratore: namque alia proprie a Theodoro Lascari 


ejus filio congregata pecunia fuerat tanta numero, 


utad quasvis imperii expensas posset sufficere, 
secure custodiebatur in arce ad Scamandrum sita, 
quoe diminuto vocabulo Astytzium, hoc est urbe- 
cula, vocatur. Ceterum non ex corrasionibus et 
extorsionibus iniquis Τμ summe conflate fuerant. 
neque ejus generis erant hi thesauri quos raptim 
cengestas in unum hominum vitas et pauperum 
sanguinem non immerito quis dixerit, sed ex tem- 


pueritía exantlande, annuere vellent excelsiores [) peranti parcimonia nate copie, fructus economico 


aule dignitates. 
23. Ut Palzologus magni ducis honore auctus 
fwerit. 

Quibus auditis congregati proceres morem illi 
gerendum in utroque quesito censuerunt: nam et 
ad auctoritatem immutabilitatemque rerum ase de- 
cretarum conducere putabant ratas eas ab Ecclesia 
haberi, absque eo tamen ut iterum in dubium ac 
deliberationem vocarentur; et equum plerisque 
consentaneumque visum est tutorem gubernande 
tenere principis etali prepositum in sublimiorem, 
quam in quo hactenus stetisset, dignitatis gradum 


prudentie perceptus ex proventibus agrorum aut 
justa commutatione commercii e terris exteris, 
innoxio redituum genere, nihil admistum habens 
odios: corrogationis ex alieno censu. Nec porro ibi 
detinebatur avara custodia neeessarios invidente 
usus egentibus, sed non parce profundebatur, cum 
eratopus, in donativa, stipendia similesque sum- 
ptus, maxime in munificas largitiones, quibus vel 
insignibus viris magnorum laborum egregiorumque 
facinorum merces numerabatur, vel inopi (τοῦ 
guppeditabatur undeviveret,ut ex his quasi fontibus 
regie misericordie in felicitatem publicam peren- 


503 


GEORGII PACHYMRREJR 


504 


µύρας τὸ βασιλικὸν ἔλεος, τὸ λοιπὸν τῶν χρημά- A τἰ γὰρ 6 τοῦ Χριστοῦ νόµος ἄλλο βούλεται ὁ διδόναι 


των τοῖς ταµιείοις ἐντεθησαύριστο. Τὸ γὰρ ἐπὶ 
Κύρου καὶ Δαρείου τὸ πάλαι λεγόμενον ἐπ ἐκείνοις 
ἄντικρυς ἦν, xal à μὲν Ἰωάννης πατὴρ Ῥωμαίων, 
6 δ’ αὖ θεόδωρος δεσπότης ἐπωνομάζοντο. Elec τόσον 
καὶ γὰρ ὁ μὲν Ἰωάννης προμηθευτικῶς τοῖς ἅπασιν 
εἶχεν, ὥστε καὶ ἱδίαν πρόνοιαν τῆς βασιλικῆς dtov- 
σίας τὰ λεγόμενα ζευγελατεῖα Ἱδούμενος Ἠπαρ' 
ἕκαστον κΧάστρον καὶ φρούριον χώμµας ἐπὶ τούτοις 
καθίστη, ἐφ᾽ ᾧπερ Ex τῆς ἐχείνων ἐπικαρίας καὶ 
εἰσφορᾶς σἰταρκοῖτο μὲν καὶ τὸ παραχείµενον φρού- 
piov, ἔχοι δὲ γε xal ὁ κρατῶν ἐντεῦθεν πολλοῖς Ἡ 
καὶ πὰσιν ἐξαντλεῖν τὰς τῆς εὐεργεσίας ἁἀμάρας. 
Ὁ δὲ γε θεόδωρος sl xal ὁραστικώτερον ἐχρυσολό- 
γει ἐκ κοινῶν συνδόσεων, ἀλλ᾽ εἰς τὸ πολλαπλάσιον 
ἐξεχένου γνώμης ἁπλότητι, ἐξ ὧν ἀμπώτιδές τινες 
καὶ χαρύθδεις ὡς ἐκεῖ τῆς θαλάσσης ἐνταῦθα τῶν 
χρημάτων ἐδείκνυντο' τὸ γὰρ ἀφαιρούμενον inim. 
ροῦτο πάλιν ἐκ τοῦ ῥᾳδίως, καὶ ἦν ἡ τοῦ ὄντος 
ἀφαίρεσις τοῦ προσγινοµένου τοῖς ἀφαιρεθεῖσι πρόσ- 
θεσις πλείων, ἑκάστου μεῖον μὲν συνδιδόντος διὰ 
τὴν κοινὴν εἴσπραξιν, πλέον 9 ἔχοντος οὗπερ ἀφήρη- 
ται ἐκ τοῦ πάντας x βασιλέως ἔχειν, κἀντεῦθεν' 
καὶ ἐπιχόρηγεῖν ὅτου δἑοιτό τις ix τοῦ προχείρου, 
xày τῷ διδόναι μᾶλλον χαίρειν T] τῷ λαμθάνειν, Καὶ 


nia flumina redundarent. Quod 69 vero istis super- 
erat sumptibus, sedulo conservabatur. Quod enim 
de Cyro Darioque dicebatur, hisce quoque omnino 
conveniebat principibus.AcJoannes quidem Roma- 


πᾶσιν ἐπιτάττων αἰτοῦσιν dj ὥστε πάντας ἔχειν καὶ 
ἐξαπορεῖσθαι µηδένα, κοινοῦ προχειμένου τοῦ νόμου, 
ὡς άλλου παρέξοντος ἐτοίμου, tis ἄλλος ἀπορήσει 
διδούς. Τοῖς δὲ γε μικροψύχοις xal τὸ κατ ἑγγύην 
χρέος εἷς πολλαπλάσιον πρόσεστι, καὶ ἐγγυητὴς θεὺς, 
τὸ θαυμάσιον. 

x9. Ὅπως νοσήσας ὁ βασιλεὺς Ἰωάννης πολλὰ τοῖς 

πένησιν ἐχορήγησεν, 

[P 41]: Βούλομαι τοίνυν xal ἄλλο τι διηγήσασθαι 
περὶ τούτων, παραιτοῦμαι δὲ, ὅτι καὶ ὁ λόγος διὰ 
τὸ Χρήσιμον παραθἐθασταἰ. Νόσος ἐἑνέσκηψε τῷ 
βασιλεῖ Ἰωάννῃ ποτὸ ἀφαιρεθέντι τὴν ἐπ᾿ ἀγαθοῖς 
βοηθὸν σύζυγον, τὴν οὐκ οἵδ' ὅ τι xal φῶ τῶν βαυ» 
µασίων ὀνομάτων Βἰϊρήνην. καὶ ἡ νόσος ὡς χαλεπή' 
ἐπείληπτο γὰρ διὰ τὸ γῆρας, οἶμαι. Τῶν oov ἴα- 
τρῶν ἀπορούντων ἐφ᾽ ὅ τι καί τράποιντο, αὐτὸς ἐπὶ 
θεὸν καταφεύγει, xal τὸ ἐκείνου πρὸς πάντας ἔλεος 
κατὰ τὸ δυνατὸν ἐκμιμεῖται Ὥριστο τοίνυν, xoi 
σακχοις ὁ χρυσὸς ἐξαντλεῖται, καὶ ἀνὰ EE xai τριά- 
κοντα τῶν ἀκιθδήλων νομισμάτων  ixáctp τῶν 
ὁπουδήποτε ἀοόρων δίδοται, χωρὶς τῶν εἲς θείους 
ναοὺς καὶ μονὰς καὶ θευφιλεῖς ἄνδρας ἐξαντληθέν- 
των, ἐπιμετρουμέγου τοῦ ἐλέους πλείστοις ἡμιόνων 
σάγµασιν. ᾽Αλλ) ἐπιμετρεῖται τῷ ἐλέει τὸ τοῦ θεοῦ 


Β 


quam acciperet: quin enim 70 aliud Christi lex 
prescribit, dare cuivis petenti precipiene? cujus 
beati fructus est abundare universos, egere nemi- 
nem, compensante vicissitudine communiter utili 


norum pater, Theodorus vero dominus vocabatur. (» mutuos defectus, dum presto est qui refundat ος 


Tam provida namque cura Joannes quidem cuncta 
gubernabat, ut nec indignum fastigio duceret 
ad procurationem humilem descendere instrumenti 
eliam rustici ac jumentorum ad agriculture mini- 
eteria, vel aratra vel sarraca trahentium ; cujus 
generis provisores ac prefectos per castra singula 
constituerat,attributis cuique arci ejusque presidio 
certis pagis, unde sufficientis annone copia non so- 
lum militibus suppeterel, sed ex abundanti etiam 
inde princeps haberet quod larga in multos benefi- 
centia profunderet. Theodorus porro etsi efficacior 
in auro ex oommuni collatione congregando,tamen 
idem erat pre simplicitate mentis haud satis cauta 
in eodem prodige dispergendo profusior, ut quod 
in maritimis estibus Euriporum ac Charybdum,hic 
quoquequadam alterna reciprocationeeffluentis re- 
fluentisque pecunie cerneretur, exhausti per lar- 
gitionescrarii damnis facili mox corrogatione repo- 
sitis,imo quod expensum erat abundantiusredeunte 
per modicas licet singulis, ceterum propter multi- 
tudinem conferentium in summas vel maximas 
excedentes contribuliones subditorum ; nec inde 
exhausta privata quorumcunque facultate, utique 
quam late ad omnes promanantes et variein domum 
80 fortubam quamque perenni quodam cursu pro- 
fluentes principalis beneficentie alerent rivuli. 
Prompta quippe presto aderat omnium necessitati- 
bus larga benignitas principis libentius tribuentis 


publico quantum ex privato quili bet contulit. Α quo 

ne abhorreant commercio animi pusilli, fidejusso- 

rem, quod mirum est, se Deus offert, pollicens 

se repensurum multiplicato foenore quod datum 

fuerit. 

24. Ut &grolans imperator Joannes multa pauperi- 
bus erogaverit. 

Nolo et aliud hujus generis narrare, petoque 
veniam, si argumenti utilitate tractatus digressio- 
nibus indulgeo. Morbo correptus aliquando estim- 
perator Joannes recens viduatus preclara in rebus 
bonis adjutrice conjuge, illa, inquam, admirabili 
Irene, cui pco merito laudanda verba desunt. Erat 
autem mn;orbus sane sonticus et gravie, quippe 
casus inducebat epilepticis accessionibus similes, 
etsi forte hi debilitati etatis jam proveote juslius 
imputari potuissent. Incertis medicis qu^ se ver- 
terent, eger ad Deum confugit, et ejus Ihrgam in 
omnes misericordiam prout poterat imitalur.Ergo 
ejus mandato hauritur et thesauris aurum pleais 
saccis, et ad sex et triginta probe monete nummi 
egenorumcuilibet ubicunque degentium divisi sunt, 
preter ea que in sacra Dei templa, in monaseteria 
et viros Deo devotos sunt expensa, liberalitate 68 
per multos onustos mulos quooportuit missa.Heo 
Augusli misericordia divinam in eum attrazil. 
Ergo is egritudine primum facta leviori, deinde 
plane convaluit, gaudio ejus et fructuanimi, quan- 


D 








505 


ΡΕ MICHAELE PALAOLOGO LIB. I. 


508 . 


ἔλεος, xal ῥαΐζει τῆς νόσου ὁ ἀσθενων, xal ἐπιγάν- Α. τινὰς, οὗ μᾶλλον xarà Φφιλοτιμίαν ἢ κατὰ πρόνοιαν 


νυται, ὡς εἰχὸς, τῷ ἑλέει. Καὶ 'Ῥωμαίοις ἄπολο- 
γεῖσθαι θέλων ὡς ἀμείωτα τὰ κοινὰ τοῦ τοσούτου 
προθάντος ἑἐλέου, αὐτὸν ixsivov τὸν ἐλεήσαντα τῶν 
λεγομένων ἔφερε μάρτυρα πρὸς τὸν πατρἰάρχην 
Μανουὴλ λέγων ὡς οὐδὲν ἐξήντληται τῶν κοινῶν, 
ἀλλ ix προµηθείας κτήσαιτο ταῦτα καὶ μελέτης 
ἰδίας, ἐξ ὤν γεωπονῶν οὐκ ἀνίει δι’ εἰδημόνων &v- 
δρῶν, ἔτι δὲ καὶ τῶν ἐν αὐτοῖς δὴ τοῖς κτήµασί 
θρεμµάτων διαφόρων ἐπιμελόμενος, Οὕτως ἦν αὐτοῖς 
τὸ θεοφιλὲς, xai οὕτω τὸ φιλοῤῥώμαιον ἔγνωστο. 
κε Ὅπως ἐπιπολαίως ὁ μέγας δοὺξ τῶν Bac 
λικῶν Χρημάτων ἁπτόμενος περιεποίει ἑαυτῷ 
τὴν εὔνοιαν. 

Τόνε δὲ πολλοῦ τινος ἐν Μαγνησίᾳ τεθησαυρισμέ- 
νου χρήματος, οὐκ ἐξὸν ἦν τῷ μεγάλῳ δουκί τε καὶ 
ἐπιτρόπῳ ῥᾷστα λαμθάνειν καὶ χαρηγεῖν ὅπου ἦν 
βουλομένῳ ot. ἐφειστήχει γὰρ τὸ Κελτικὸν καὶ πελε- 
χυφόρον, ἐφέξον ἦν τις ἐπιχειροίη, xai φυλακὴ ἣν 
τοῖς ταµιείοις [P 42]; ὡς γνωστῶς δίδοσθαι ὅπου τὸ 
ἀναγκαῖον τῆς χρείας Amts. Ἠδίδοντο δὲ πολλάκις 
xal τισιν ἐπιτάττοντος προφάσετι χρείας οὐκ οὔσης, 
Κάντεῦθεν ἀρχὰς ἑαυτῷ εὐμενείας προχατεθάλλετο, 
oi, οὐκ ἦν τῆς εὐεργεσίας ὑπιλελῆσθαι, xal δικαίως 
ἂν ἀπολογησόμενος, εἰ µή τινι παρεῖχεν αὐτὸς διὰ 
τὴν ἐνοῦσαν πενίαν, ὅμος ἀφορμὰς ἐδιδου λαμθάνειν 


tum fas erat ex tam evidenti experimento divine 
misericordie capere. Tum purgare se apud Ho- 
manos volens,si forte quererentur effusa in pauperes 
liberalitate publicum 438 serasrium exhaustum, 
illum ipsum cujus gratia sanatus fuerat Deum 


testem allegavit, patriarche Manueli sancte affir- C 


mans nibil prorsus ex iis que data fuerant, e the- 
sauris reipublice depromptum, sed ex privata penu 
et ex partis ac collectis propria industria ac pro- 
videntia, exercenda scilicet per gnavos et expe- 
rientes colonos agrorum cultura,gregibusqve atque 
armentis per idoneos homines curandis. Sic illi 
Dei amantes, sic pariter rei Romane studiosos se 
monstrabant. 

25. Ut magnus dux levi delibatione regie pecunie 

hominum sibi benevolentiam conciliaverit. 

Hoc porro de quoacribimus tempore cum magnus 
apud Magnesiam publice pecunie numerus esset 
depositus, non erat facile magno duci οἱ tutori 
principis inde aliquid sumere erogandum in quos 


τῶν µελλόντων, ὡς ἔδειξε, Τὴν D ἐκείνου πενίαν εἷ- 
πόντος ἐκείνου ποτὲ παρὼν xai ἀκούσας ὁ γράφων sl 
µαρτυροίη, ψεύδους ἀλῶναι οὐ δἔδοιχκεν, ἐπεὶ κά- 
χείνῳ εἷς κἀύχηµα δόξη ἦν dj πενία τότε λέγοντι. 
Τρισὶ γὰρ µόνοις νοµίἰσματι κατὰ τὰς χατ οἶκον 
χρείας τὸ ποσὸν αὐτῷ, ὅτε βασϊλεύοι, ὡς ἔλεγε, πε- 
ῥιίστατο. Καὶ τὸν "Αγγελον ἀδελφὸν ὄντα τῆς αὐτοῦ 
πενβερᾶς , ὃν μµέγον πριµιχήριον αὐτὸς βασιλεύσας 
ἀπέδειξεν, ἐκάλει παρόντα, ὅπως αὐτὸς λαγχάνοι παρ᾽ 
αὐτοῦ δίχας ὑπερ τῆς τῆς ἀδελφιδῆς προικὸς µαρ- 
τυρήσοντα . Κάκεῖνος ἐγγὺς παραστὰς ἐμαρτύρει , 
καὶ ἡμεῖς ἡκούομεν λέγοντος καὶ ὄρχον προστιθέν- 
τος τοῖς λεγοµένοις. Τότε τοιχαροῦν τοὺς πολλοὺς, 
καὶ μᾶλλον οἷς εὐγενὲς τὸ γένος, ὑποποιούμενος παρ- 
εἴχεν ἐξ εὐλόγου δῆθεν προφάσεως τῶν βασιλικῶν 
χρημάτων ἀπόνασθαι, αὐτὸ τέως ὡς εἶχε συντηρῶν 
ἑαυτὸν τῶν ληµµάτων ἀνώτερον. 


κς. Ὅπως ἑλθόντος τοῦ πατριάρχου πολλὴν ὁ 
μέγας δοὺξ ἐπεδείξατο τὴν ὑπόπτωσιν. 


Ἐν τοσούτφ δὲ λαάὶ ὁ πατράρχης σύν τε τοῖς ix- 
κρίτοις τοῦ κλήρου καὶ τοῖς ἀρχιερεῦσι παρεῖναι 
ἠκούετο' xal ὃς αὐτίκα μαθὼν πρὺ τῶν ἄλλων αὐτὸς 
ὑπαντᾷ µακρόθεν, τιμὴν τὴν μεγίστην ἀφοσιούμενος 
τῷ πατριάρχῃ καὶ παντὶ τῷ ἱερῷ πληρώματι, πεζῇ 


non magis id agens ambitionis instinctu quam sa- 
pienti previsione futurorum, prout rei exitus mon- 
Blravit. De illius porro modo memorata paupertate, 
8i que audivit ex ipso quondan presens hujus 
historie scriptor, hio pro testimonio dixerit, non 
8ane veretur ne coarguatur mendax, neve hoc illi 
cedat in dedecus quod Paleologus glorie sibi 
fore autumans de se jactabat, ostentans pauper- 
latem suam sane tantam ut affirmaret etiam jam 
42 imperans domestici sibi quot diebus usus 
omnes expensas tribus solis nummis constare.Et 
hoc jurejurando confirmavit, cura in quadam lite 
fratris sue socrus Angeli, quem ipse imperans 
magnum primicerium creavit, de dote sue neptis 
judicio certantis, rogatus in testimonium adesse 
gravatus non fuisset, ea que diximus proferre Deo 
in testem vocato. Tunc igitur multos, presertim 
genere nobiles, variis ad id quaesitis 'pretextibus, 
et plaueibiles in speciem pretendens causas dona- 
tivis, 9 publico curavit honorari, ipse interim in 


vellet: obstabat enim Celtarum securigerorum [) egestate familiari permanens superior cupiditate 


enexorabilis ei thesauro imposita custodia, haud 
sinens inde aliter quam cunctis presentibus et 
coram intuentibus dispensari quidquam. Jubebat 
tamen non raro quibusdam inde donari haud ne- 
cessariis de causis ; qua benignitas illi quasi fun- 
damentum fuit popularis in eum benevolentie. 
Ceterum si quis eo nomine de ipso quereretur 
quasi no» satis severo publice pecunie custode,ei 80 
purgabat negans in proprios se usus quidquaminde 
sumere; in cujus rei fldem suam domesticam osten- 
debat paupertatem. Tamen quesitis occasionibus 
identidem procurabat ut quidam inde acciperent, 


purasque omni avaro contactu manus servans. 


20. Ut venientem ad se patriarcham dux. magnvs 
summa demissione exceperit. 


Interim patriarcha cum electis ex clero et ar- 
chiepiscopis adventare audiebatur ; quod simul 
Paleologus cognovit, ante omnes ipse longissime 
processit obviam, nihil ad summam tum erga pa- 
iriarcham tum erga sacrum collegium veneratio- 
nem sibi reliqui faciens, quippe qui pedibus ince- 
dens, cerreptis manu muli quo patriarcba vehe- 
batur habenis, cum usque intro palatium regium 


507 


GEORGII ΡΑΟΗΥΜΕΡΒΑΕ 


508 


τ: βαδίζων xai τὰν τῆς ἡμ.όνου τοῦ Ἱερως χαλινοὺς À τὴν ἐκείνων ὑποποιεῖσθαι εὔνοιαν. "O καὶ γινόµενον 


Χατέχων, ἕως καὶ αὐτῶν ἐντὸς τῶν ἀνακτόρων προ- 
ηγούμενος καθιστᾷ. Καὶ δὴ cxnviv μὲν βασιλικὶν 
ἐκείνου χάριν ὑποστῆναι κελεύει, ἅμα μὲν καὶ χατὰ 
τὴν εἰς ἐκεῖνον τιμὴν, ὑποτρέχων ἐν πᾶσι xal θερα- 
πούων, ἅμα δὲ καὶ ἐς πρόφασιν ἀναγκοίαν τοῦ ἔχειν 
ἐκ τοῦ ῥάστου πλησιάξειν τῷ βασιλεῖ τοῦ καιροῦ 
διδόντος αὐτὸν ἐκεῖνον [P 45] τὸν πατριάρχην µηδε- 
μιᾶς ὥρος τοῦ χκρατοῦντος ἀπολιμπάνεσθαι. Xovyxs- 
χωρήκει δὲ οἱ ἀσμένγως πάντα ὡς οὐκ ἄλλως ἔπιτρο- 
᾿πεύσων, εἰ μὴ αὐτός Ύε κελεύοι χαὶ ἐπινεῦοι ἡ 
σύνοδος. Ὃθεν xal φέρων μὲν τὸν νέον εἲς χεῖρας τῷ 
πατριάρχη ποιεῖται οὕτω xal τοῖς ἄλλοις μέσον, τῆς 
βουλῆς δ᾽ ἐκείνου ἐξαρτᾷ τὰ παρόντα, xal πολλάκις 
ἄγει καὶ δείκνυσι τά κειμήλια, σιωπηλὼς τὴν ἑξου- 
clay ἐμγαίνων ἐξημμένην ἐκείνου καὶ μόνου, κἂν 
αὐτὸς χελεύοι, ἐκεῖθεν τοὺς ἄλλους ἕξοντας. "Hv δὲ 
ἄρα οἱ τὸ σοφὸν ἐκείνῳ μὲν ἐνδιδόναι τῶν ὅλων ἄρ- 
χειν, αὐτὸν Ü' ὑποποιούμενον τὸν ἐξάρχοντα λαμθά- 
νειν οἷόν τ εἶναι ὣς Ex. ἀναγκαίοις παρέξοντα' xai 
ἐπεὶ ἀνάγκη ἣν ἐκ τῶν κοινῶν τοῖς περὶ τὸν πα. 
τριάρχην οἰκονομεῖσθαι, καὶ μᾶλλον τοῖς ἀρχιερεῦσι, 
τὰ ἐπιτήδεια, αὐτὸς λαμθάνων ἐδίδου, καὶ προσεπε- 
Φιλοτιμεῖτο τᾶ πλειονα, τὸ μὲν πρόδηλον ἐπ᾽ ἆναγ- 
καΐαις ταῖς προφάσεσι, τὸ δὲ ve σπουδαζόµενον παρ᾽ 
ἐκεῖνου σοφῶν ὀφθαλμοὺς ἐχτυφλώττειν θώροις xal 


preiens duxerit, tum ibi Augustalis fastigium in 
ejus gratiam dimitti jusserit, simul discursu per 
sese in omnem partem sollicito satagens in omni- 
bus qua ad honorem faciebant antistiis presentis, 
simul etiam necessario fungens obsequio turbwe 
submovende, ne quid obstaret quominus facile ad 
Augustum accederet patriarcha in ipso momento 
admissionis ac nullo deinde tempore ab eo 3 8 dis- 
jungeretur. Jam pre se ferebat permittere se 
prorsus arbitrio patriarche electionem suam, 
neque sliter quam ipso jubente et annuente synodo 
tutoris officium subiturum. Quod ut significaret, 
productum puerum principem tradit in manus 
patriarche, medium inter ecclesiasticos proceres 
cireumdantes undique, quasi ex ejus et sacri col- 
legii sententia et nutu pendere unice negotium 
promotionis sue volens. Quameamdem in speciem 
sepe producebat ostentabatque insignia delata sibi 
potestatis, sic tacite indicans agnoscere se provoe- 
ctionem sui in eam dignitatem ex solo patriarcha 
nutu judicioque suspensam, ita ut, si juberet, alii 
eum haberent. ld vero ille sapienter omnino sic 
agebat, totum rei arbitrium patriarchae deferens, 
neo sibi alias quam obtemperandi patres relin- 
quens8, 8i e re publica censeret preficere se tutele 
principis, et in eum locum conscendere jussis suis 
cogeret. Et quoniam suppeditari victus e publico 
debebat patriarche ac familiaribusejus, presertim 
archiepiscopis, id manu ipse sua faciebat large ac 
plane munifice, in speciem quidem rem ex more 
debitam reddens, arcana vero destinatione animi 
occasionem eam captans excecandi sapientum 


C 


καθ) ἑκάστην ῥοπὴν εὐμενείας ἐνεποίει µεγίστην παρ' 
ἐκείνων ἑαυτῷ διδόντι, καὶ τὰ τῆς πρὸς ἔκαστον ἐκεί- 
γων τιμῆς τε xal ὑὁροπιώσεως ἦσαν ὡς ὀλίγον τὸ µε- 
ταξὺ διελθεῖν xal πάντας ἔχειν ἐκείνους ἐκ τῶν ῥι- 
νῶν καὶ ὄγειν δύνασθαι ὅπη βούλοιτο. Οὐδὲ γὰρ Tv, 
oOx ἣν ἐκείνων ὅστις υὐ OU εὐφήμου µνήµης ἐκεῖνον 
μὴ παρόντα ἐπὶ τοῦ κοινοῦ συνεδρίου ἐποίει, καὶ ὃς 
οὐκ ἠξίου ὑπὲρ τοὺς ἄλλους τὸν Παλαιολόγον ἐπὶ τῷ 
κοινῶν εἶναι κατασταθέντα, πλὴν xai ἐπὶ µεγίσταις 
ἀξίαις καὶ βασιλεωπάτορα φημιζόµενον. Ταῦτα δ᾽ 
ἦσαν αἱ νυχτεριναὶ πρὸς ἐκείνους πεµψεις xal σκξ- 
Ψεις καὶ πρὸς τὸ μέλλον ὑποσ]έσεις µεγίσταις συγ- 
κροτήσεσι. 
xt. Ὅπως κατεδημαγώγουν τοὺς πλείστους ot 
περὶ τοῦ μεγάλου Bouxóq λέγοντες, καὶ δεσπό- 
της γέγονε. 

Τῷ γὰρ ὑπούλῳ τῆς γνώμης καὶ τῷ τῶν τρό- 
πων θωπευτικῷ οὕτως ἑάλωσαν πάντες, ὡς ἔχχλη- 
σίας γενομένης ἐφ᾽ d τοὺς ἱεράρχας σύναμα τοῖς 
ἐν τέλει τερὶ τῆς ἀρχῆς σκέπτεσθαι [P 44] , καὶ ὁ 
καιρὸς ἐζήτει τὸν τον πραγμάτων ἀφηγησόμενον , 
τοὺς τοῦ ἱεροῦ καταλόγου πάντας ὑπὲρ ἐκείνου λξ- 
γειν καὶ μὴ λαλοῦντος, ὡς οὗ χρὴ τὸπ τῆς βασιλείας 
ἐπίτροπον, καὶ ταῦτα τοιοῦτον ὄντα, κατὰ τοὺς ἅλ- 
λους εἶναι, ἀλλ’ ἐξῃρημένον τῶν πολλῶν μεγίστῳ 


oculos ingestis donis et eorum sibi conciliandi 
amoris. Iteratum enim quotidie id officium sugge- 
rende annone singulis erogationibus momentum 
addebat novum benevolentie ipsorum erga tam 
liberalem prebitorem. 1taque tantum profecit illa 
diligentia honoris etdemissa professione reverentix 
erga sacras illas personas, ut paucis diebus post- 
quam ita cum illis agere ceperat, omnes illos sibi 
obnoxios haberet, possetque quasi naso tractos 
quocunque vellet. circeumducere. Nec sane jam 
erat illorum quisquam qui non per sese, nullius 
admonitu, ipsum absentem in Patrum concessu 
loquens laudibus in 74 colum ferret, οἱ unum 
omnium dignissimum predicaret Paleologum qui 
preessetrebus potestate quam amplissima, cuique 
preter exquisitissimos quoque ceteros honores 
etiam appellatio patris principis merito tribuere- 
tur. Hic ei constabat fructus nocturnarum adipsos 
missitationum οἱ arlüificiosarum signiflcationum 
obsequii, adjunctis amplissimis in posterum pro- 
missis. 

27. Ut magnus dux ingenti amicorum ambitu despo- 

ta renuntiatus [uerit. 

Nam ista callida utilium ad occultos ambitionis 
fines blanditiarum arte et pellacissima commodi- 
tate morum ita omnes capti sunt, utcum conven- 
tus haberetur quo sacrorum presides una cum 
reipublice proceribus de imperio deliberarent, 
universi sacri presules velut ex composito eum de 
se silentem certatim  extollerent studiosissimis 
orationibus hujus ferme sententie: haud decere 
imperii tutorem, presertim iis moribus, &c dotibus 








509 


σεµνύνεσθα. xai βασιλικῷ ἀξιώματι . 
καὶ φροντίζων ὁσημέραι πονοίη xal φόθον ἐν ἑαυτῷ 
τὸν µέγιστον ἕλχοι, εἰ µή τι xal χερδαίνειν ἔχοι ὁ 
τόσον ὄχλον ἀναδεξάμενος ; καὶ ἄλλως οὕτως αὐτῷ 
καὶ τὸ τῆς ἐπιταγῆς ἀνυστὸν, εἴπερ ὑπὲρ τοὺς ἄλ- 
λους (v ἐπιτάττει. Καλὸν σεµνύνεσθαι δεσποτειᾳ 
τὸν τοῦ βασιλέως ἐπίτροπον' οὕτω καὶ γὰρ αὐτὸς 
τηρήσει τὰ τῆς εὐνοίας ἀθόλωτα, πρὸς τὸν ἐκ γένους 
βασ.λεύοντα ἀξίαν νοµίζων ἀμοιθὴν τὸ ἀξίωμα. Τί 
9 καὶ ξένον χεκλῆσθαι δεσπότη, d δὴ καὶ ὁ πρὸς 
μητρὸς πάππος δεσπότης ὧν κατ ᾿Ιταλῶν κατώρθου 
τὰ µέχιστα ; "H γὰρ οὐκ οἴδαμεν τοῦτον ὡς θεοφιλῆ, 
ὡς ζῆλον ἔχοντα τοῦ χαλοῦ, ὡς φιλομόναχον καὶ τὰ 
τῆς Ἐκκλησίας ἐκτόπως σέθοντα; μαρτυρεῖ τὸ προσ- 
ὃν αὐτῷ τ{απεινὸν xal δημοτικὸν xai ὶλαρὸν πρὸς 
ἅπαντας, τὸ δὲ γε φιλόδωρόν τὲ καὶ μεταδοτικὸν τὸ 
τῆς περιουσίας πενέστατον παραστήσει, ὥστε καλῶς 
ἂν ἔχοι καὶ συµφερόντως τοῖς πραγµασιν, El πρὸς 
τῇ βασιλεωπατορίφ xai ἀξίως τιµῷτο ὁ ἐπιτροπεύων 
τοῦ βασιλεύοντος. Ταῦτά τινων προτεινόντων, πολλοὶ 
μὲν τῶν ἀρχιερέων ὡς δικαίοις δοκοῦσι τοῖς λόγοις 
συνήνουν, καὶ τῶν ἐν τέλει τισὶ συνεδέδοκτο' οἱ ἅλ- 
λοι δὲ διεφιλονείκουν xal τὰς γνώμµας ἀλλήλοις οὐ- 


preditum, eadem teneri conditione qua vulgus ho- 
IBMinum, sed eximium eteminentem supra plerosque 
maxima et regia venerationi publice commendari 
dignitate. Cur enim tot se quotidie curis attereret, 
tantum angorem ex metu assiduo periculorum im- 
pendentium subiret, si nullum ipsi lucrum rediret 
ex tam tumultuosa procuratione in publicum 
suscepta commodum, preserli meum ista quam ei 
optamus supra caeleros excellentia efficacitatem 
reipublicz utilem adjunctura sit mandatis imperiis- 
qua salubribus,absque majori quam que nuno est 
jubentis auotorite facile impuneque negligendis 2 
Dignum prorsus equumque est ornari domini ap- 
pellotione tutorem imperatoris : sic enim ipse sin- 
cerum affectum paterne charitatis erga eum, cui 
sors nascendi jus imperii contulit, turbelur, eam 
vicem olficii mutuam debere se sentiens ei cujus 
causa et assensu isto se viderit honore auctum: 
Quid 1 ὅ porro extraordinarium et novum est eum 
dici despotam, cujus maternus avus eadem ista 
despote insignis potest«te preclaris se facinoribus 
permultis bello contra Italos inclitum fecerit ? an 
nescimus quanta insit ei charitas in Ueurn, quam 
ardens studium rerum honestarum, quantus amor 
in monasticum ordinem, res denique omnes et per- 
sonasecclesiasticas quam impense veneretur? testis 
que inest ipsi modestissima demissio, populari- 
tas hilaris ad omnes. Benignitatis porro ejus et 
profusionis in donando indicium idem effectusque 
est, summa paupertas rerum supra usum redun- 
dantium, quam sciens volensque in se ambit ac 
procurat liberalissima largitione bonorum talium. 
Quocirca el justum et reipublice utile fuerit, si 
preter appellationem patris principis aliis insuper 
congruis tali dignitati titulis honoretur tutor impe- 


DE MICHAELE PALEOLOGO LIB. I. 


910 


Ἔπι τί γὰρ Α μενοῦν οὗ συνέθαινον. Οἱ μὲν γὰρ, καὶ μᾶλλον oi ἐκ 


τῶν Λασχκαρίων Τζαμάντουροι, σὺν oic xai ὁ No- 
στόγγος Γεώργιος, τὸ μὲν βασιλεοπάτορα καὶ εἶναι 
καὶ ὀνομάζεσθαι μόλις μὲν ἀλλ) ὅμως καὶ μὴ θέλον- 
τες ἐνεδίδουν, Ἱχανὸν δ᾽ εἶναι τῷ ἐπιτρόπῳ τὸ τῆς 
δουχικῆς μεγαλεῖον ἀξίας διισχυρίζοντο, ᾿Ὀφφιχίῳ δὲ 
βασιλείας φέροντι ὄνομα σεμνύνεσθαι τοῦτον xal 
τοιαύταις ἀξίαις τιμᾶσθαι αρείττοσιν ἢ xav! αὐτὸν, 
μὴ xai ἐπὶ τοῖς µεγίστοις τε καὶ τιµίἰοις παράθασις 
εἴη. Εΐναι γὰρ βασιλίδας ὡραίας γάμων, dc ἀνάγχη 
γαμεῖσβαι τοῖς προέχειν δοχοῦσιν" el. ὃ) οὖν, ἀλλ᾽ αὐ- 
ταῖς ἐξ αὐτῶν μέγα τὸ δίκαιον ἔχειν τοιούτοις μετὰ 
τῶν συζύγων σεμνύνεσθαι ἀξιώμασιν , αὐτοδέλφαις 
βασιλέως οὔσαις xal βασιλίσιν ἐκ τριγονίας T] καὶ 
τετραγονίας μᾶλλον βασιλικῆς. Οἱ ἀμφὶ τὸν Στρατη- 
γόπουλον δὲ ᾽Αλέξιον καὶ οἱ τοῦ Φιλῆ, xal σὺν αὐτοῖς 
οἱ Τορνίκιοι καὶ ol τυφλοὶ μᾶλλον, ol δὴ xal παθόν- 
τες ἀμύνειν ἤθελον, [P 45] σὺν δ’ αὐτοῖς καὶ ὅσοι 
xatà συγγένειαν Tj αὗταν Tj ἐλπιζομένην τοῖς Ἡαλαιο. 
λόγοις προσέχειντο, ἰσχυρῶς ἀντέσπων, δίκαιον εἶναι 
λέγοντες xal ἄλλως συμφέρον τὸν ἐγγὺς βασιλέως 
ὄντα καὶ πατρὸς ὄνομα φέροντα τιμᾶσθαι xal δεσπο- 
τείᾳ. Οὕτω γὰρ εἶναι τὸ συγχεχωρηκὸς αὐτῷ παρὰ 


ratoris. Heo proferentibus quibusdam multi ϱ 
Patribus ecclesiastici conceasus praesidibus sacro- 
rum applaudebant, utjustis et rationi consentaneis, 
prout ipsis videbatur: nonnulli quin etiam sena- 
tores et ex gerentibus primos magiatratus consen- 
tiebant.Alii contra tendebant,sententiistamen inter 
8ese discordibus. Nam hi quidem, maxime Lasca- 
ride Tzamanturi, oum quibus et Nostongus Geor- 
gius, vocari et esse Paleologum patrem principis 
egre licet 8ο subinviti concedebant; tamen illud 
tenebant mordicus prefracteque contendebant suf- 
ficere debere tutori imperatoris prestantissimam 
dignitatem ducis magni: officio vero regni et su- 
premi dominii nomen habente insignire ipsum et 
istiusmodi honoribus privatum modum excedenti- 
busefferre, quid minus, aiebant, quam in maximis et 
summi momenti rebus prevaricari fuerit? egse 
enim regias virgines, sorores imperatoris, wtato 
jam nubili, que honesteacconsentanee natalibus 
earum collocari 46 non possent nisi viris excel- 
leuti dignitate conspicuis, quam dignitatem vel ex 
86 jam habeant vel in talis matrimonii favorem ac- 
cipiant. Quare hisce servandos titulos istos, quos 
quidam cumulandos in unum jam abunde ornatum 
contenderent, ne occupatis cunctis gradibus subli- 
mioris honoris régie virgines, non ex patre solum, 
sed avo etiam, proavo et abavo regnantibus genitz, 
deprimi nutiis nimis imparibus et misere in or- 
dinem ex augusto fastigio redigi necesse habeant. 
E contrario Strategopulus Alexius et Phile filii, 
cunque his Tornicii, et. maxime qui excecati 
fuerant, utpoteque injuriam passi,vindicte cupidi, 
pariterque cum istis quinque cognatione atque 
affinitate presenti aut sperata ad Palaeologos pro- 
pendebant, magno nisu aliorsum rem trahebant, 


514 | GEORGII PACHYMERAE 


"- 


512 


πάντων, καὶ οὕτω τὰ πράγµατα διιθύνεσθαι, Παιδὶ A ταῦτα ; ᾽Αλλ' ὅμως τῷ μὴ κατὰ τρόπον ἄρχεσθαι ἐξ 


γὰρ μὴ op τε φρονεῖν τίσ ἂν καὶ προσέξει; Et δὲ καὶ 
ὁ ντ) ἐκείνου προστάσσων ἰδιώτης εἴη, οὐδὲν τὸ πρὸς 
ἀνάγκην πεῖθον ἐσεῖται. ἩΜιμητέον τοίνυν τοὺς ἐπὶ 
τῶν νεῶν. Ἐκεῖνοι γὰρ κα ' αὑτοὺς τὸ ἐλεύθερον 
ἔχοντες καὶ αὐτόγνωμον, κατὰ πλοῦν ἀναγκαῖον ἐμ- 
θάντες ἐπίτροπον ἐκλεξάμενοι ἐφιστὰσι τοῖς σφῶν 
πράγµασιν, ᾧ δλ xal πείθονται δουλωθέντες ixóv- 
τες, £t τι λέγοι' ὁ δὲ Υ᾿ ἀπειθῶν δίδωσι τὰς δίκας 
ἀξίας ὡς εἷς δεσπότην τὰ μέγιστα ἁμαρτών. Ἡλὴν 
οὗ xa0' αὐτοὺς καὶ ὡς tvx πάντων αὐτων καθιστᾶσιν, 
ἀλλὰ πρὸς τὸ σεµνότερον μετασχηµατίζουσι, καὶ τῷ 
τῆς καταστάσεως µεγαλειοτέρῳ τὸ πρὸς τοὺς ἄλλους 
ἀπ᾿ αὐτοῦ φοθερὸν σχεδιάζουσιν. Οὕτω καὶ πόλις xai 
ἀρχὴ συσταθήσεται πᾶσα τοῦ ἐφεστῶτος ὑπὲρ τοὺς 
πολλοὺς ὄντος. Οἱ δὲ γε τυφλοὶ καὶ ἠλευθεροστόμουν 
καὶ παῤῥησίαστιχώτερον. « Μὴ διὰ βρέφος Ev. » ἕλε- 
γον, « ἀρχὴ τοσαύτη xal τόσα πράγµατα κινδυνεύ- 
σειαν, ἀλλὰ χαταστατέον εἷς ἀρχὴν τὰ παρόντα, εἰ 
μέλλο µεν σώζεσθαι. "II οὐκ οἴδαμεν ἐς ὁπόσον δυσ- 
τυχίας ἡ τῶν ᾿Ῥωμαίων προῆλθεν ἀρχὴ, ὥστε xal 
ἀπελαθῆναι τῆς πατρίδος καὶ τὸ πᾶν ἀπολέσαι µι- 
xpoic περιγραφομένην ὁρίοις, βασιλέων ὅὄντων καὶ 


equum esse nientes et alioqui utile, virum proxime 
admotum imperatori. et patris erga eum et neces- 
situdinem gerentem et nomen, honorari titulo des- 
pote. Cedi enim huic &b omnibus convenire, que 
omnium preter prinoipem uni subjectio isto des- 
pote signstur vocabulo. Sio cursum publice rei 
prosperum fore. Puero enim ratione adhuc per 


εὐπλοίας ὅτι θαυμαστῇς ἐναυάγησαν. El γοῦν τῷ μὴ 
καλῶς ἐς τὸ ἀκριθὲς ἄρχεσθαι τόσα συνέθη τὰ δυσ- 
χερῆ, τὸ μὴ ὅλως ἄρχεσθαι πόσον εἲς κίνδυνον ; 
Ἡμῖν μὲν οὖν καλὸν μὲν καὶ τὸ πρὸς τὴν βασιλέίαν 
πιστὸν ἦγηται, καλὸν δὲ καὶ τὸ τοῖς ὄρχοις ἐμμένον - 
τας σώζεσθαι’ κᾶν ἀπῃ τὸ σώζεσθαι . µάταιον τὸ 
πιστόν. Κατὰ τί δὲ καὶ λυμανεῖται τῇ βασιλείᾳ, cl 
προσέσται τῷ φροντιστῇ τὸ ἀξίωμα ; μᾶλλον μὲν οὖν 
καὶ συνοίσει τὰ πλεῖστα, "Ovoua γὰρ τίμιον περιθὲ- 
µενος ἐπ αὐτῶν τῶν πραγμάτων κρατυγεῖ μᾶλλον 
τὴν ἀρχὴν τῷ χρατοῦντι. ἐκ γὰρ πολλοῦ τοῦ περιόν- 
τος πρέσθεσι μὲν χρηµατίσοι, λαοῖς δ᾽ ὁμιλήσοι, ἐπι- 
τάξοι δὲ στρατιώταις xal ἄρχουσι, xal οὐδὲν ὅ τι μὴ 
ὡς εἰχὸς χαταστήσοι, δυσωπουµένων τὸ ἀξίωμα πἀν- 
των. El δὲ τις τοῖς ἐξ ἴσου xliv. ἄρχοι προσφέἑροιτο. 
οὐ πείσει ῥᾳδίως ὃ τι προστάσσοι, μηδὲν ἆξ ὑπερτὲ- 
pac Ὑειρὸς ἐπιτιμῶν τοῖς ἄνθισταμένοις. [P 46) 
Ῥωμαίων δὲ πολιτείαν εἰ ἄλλως fj κατὰ μοναρχίαν 
διοικεῖν ἐθέλοι τις, θαυμάζοιμεν ἄν. ᾽Αμέλει τοι xai 
προηγείσθω μὲ», xàv ἀτελὴς 5 κρατῶν cin, τὸ µοναρ- 
χεῖν' μενεῖ γὰρ καὶ οὕτω, χἂν δοκοίη, τὸ σύνηθες. 
Αρισταρχήσιται δὲ κατ᾽ ἀνάγκην τὸ καθ’ ἡμᾶς µα- 


scriptum ? Et hsec acciderunt imperatoribus ibi do- 
minantibus. Sed quod ii reote non gubernarent, ex 
summa felicitate navigationis in miserum naufra- 
gium decidimus. Si ergo tanta in nos calamitas 
incubuit ex eo quod non bene regebamur, quid 
non timendum nobis malorum fuerit, si omniuo 
non regimur ? lHonesta sine dubio et laudanda res 


etatem uti non valenti quis obaudiendum putet ? Si C habetur fides in principatum : sed tum demum 


vero qui ejus vice imperat privatus sit nemo erit 
qui non putet plane arbitrarium parere, nulla vi 
majoris auctoritatis obsequendi neccessitatem im- 
ponente. Imitandos igitur esse vectores in navi : illi 
enim utcunque singillatim liberi οἱ sui quique 
juris, quod omnibus expedire communiter sentiant 
ad inem cunctis eque propositum fortunandi cur- 
sus in cujus aleam se dederunt, gubernatorem 
eligunt sibique preflciunt,cujus et jussis et nutibus 
obtemperant servitute voluntaria ; qui vero contra 
ejus prescripta fecerit, dignas dat ponas, ut 
qui maxime in dominum peccaverit. Ceterum non 
eum sicinstituunt, ut eo provectus similis nihilomi- 
nus deinceps cum ceteris sortis sit. sed ad ve- 
nerationem 77 quodam illum habitu induunt in- 
signioris auctoritatis; et ut eum universi vereantur, 
quodam ipsi velut impresso minaci charactere ma- 
Jestatis assequuntur. Sic et urbs, et imperium to- 
tum recte ordinabitur, si qui preest vere supra 
multitudinem emineat. Fortior liberiorque, erat 
cecorum oratio, » Ne propter puerulum » aientium 
« tantum imperium totque res periclitentur. Sed 
constituendus in veri formam imperii presens re- 
rum status, si salvi esse volumus. An ignoramus in 
quantam infelicitatem Romanum imperium pro- 
lapsum sit, adeo ut patria ipsa exterminaretur et 
rerum summam perderet augustis finibus circum- 


honesta cum salus in jura fide perstantium inde 
consequitur- At si fruetus fidei salus abfuerit, 
stulta fides est. Quid autem nocebit principatui, si 
ejus curatori accesserit dignitas ? Quin potius inde 
juvabitur plurimum. Nomine quippe venerabili as- 
sumptoejus administrator magis firmabitimperium 
principi. Sio enim incomparabiliter convenientius 
et efficatius legatos audiet, tractabit cum populis, 
militibus ac 74 magistratibus prescribet quod e 
re fuerit, nihil non denique recte constituet, veren- 
tibus dignitatem cunotis. Si vero quis simul impe- 
ret, simul in patricum subditisconsistat gradu, ne 
is haud assequetur facile ut mandetur exsecutioni 
quodjusserit ;:quippe cujus manus principali aucto- 
ritate nuda et quodammodo inermis vindicare con- 
tumaciam mandata spernentium nequeat.Miremur 
&utem si quis speraverit Romanam rempublicam 
alio quam monarchico gubernationis genere regi 
posse. Igitur ante omnia sua summa conservetur 
auctoritas monarchie, etsi qui eam interim admi- 
nistrathomo privatus sit: illo enim dum principali 
fungitur munere, convenienter ornato, manebit 
regni consueta su& species. Populus autem obe- 
dienter parebit, uni obsequi solitus, uno prefecto 
cteteris, qui simul potestate prevaleat, simul pre- 
cellat dignitate. Qui quidem eo quod unus sit mo- 
uarchie imaginem prefert : quod autem ex private 


513 


DE MICHAELE PALJAEOLOGO LIB. 1. 


514 


θὸν µοναρχεῖσθαι, ἄρξει 8 εἴς τῶν λοιπῶν δυνάµει A χονοµάτου χατηντήχει κατὰ τὴν πόλιν ἐς ὕστερον), 


προὔχων xai ἀξιώματι, ὡς ἄν τῷ μὲν εἷς εἶνι τὸ 
μόναρχον εἰχονίζοιτο, τῷ δὲ σὺν πολλοῖς πράττειν 
ἀδωνατεῖν κινδυνεύω» τοῦ µονήρους χάριν νικῴφη τῷ 
ἀξιώματι. Οὕτως ἐστὶν ἀπάναγχες τὸν ἐκλελεγμένον 
εἲς ἐπιτροπείαν τῷ ᾖβασ.λεῖ μέγα φέρειν καὶ τὸ 
ἀξίωμα. ὰν ὁ ταχθεὶς ἐξ ἡμῶν εἴη, αὐτῷ πρλσέσται 
καὶ τοῦτο. El. δ᾽ αὖν, ἀλλ᾽ ἄλλος ζητείσθω, ὅτι µηδ' 
αὐτὸς ἀκλεῶς τὰς ἐπὶ τούτῳ φροντίδας εὐμαρῶς 
ὑπέρχεται. Κάν ἐχεῖνος καὶ δίχα σεμνώματος κατα- 
δέχοιτο τὴν ἐπὶ τοῖς πράγµασι προσεδρείαν, ἀλλ" 
οὖν ὁ τῆς ἀνάγκης λόγος οὕτως ἀπαιτεῖ, χαθὼς xal 
λέλεχται, τὴν ἐπιτροπείαν γίγνεσθαι. » 
xn. Ὅπως ὁ πατριά συνῄνει τοῖς ὑπὲρ τοῦ 
n. mas Παλαιολέγου ial * j 
Τούτων ῥηθέντων τῶν λόγων, ἐπεὶ καὶ ὁ πρωτο- 
θύτης τὴν πλείστην ῥοπὴν ἐδίδου τοῖς ὑπὲρ τοῦ Ila- 
λαιολόγου λέγουσι, — προχατείληπτ» γὰρ xal αὐτὸς 
ἐπὶ τούτῳ ὡς καλῶς ἄρξοντι, προσπαθῶν ix πολλοῦ, 
ἔτι δὲ xai τὸ μεῖζόν τι πρᾶξαι ix. πολλῶν συνηρπά- 
ζετο. Καὶ ὃδῆλον ἐξ àv ἀγγελθὲν αὐτῷ ἐν Νικαίᾳ ὡς 
τεθνήχει ὁ βασιλεὺς, οὕπω µαθόντων τῶν ἄλλων, 
ἐπίστευε μὲν τὸν λόγον τινὶ τῶν αὐτοῦ xal οἰκείων 
(ὁ Γεμιστὸς δ᾽ οὗτος Tiv, ὃς καὶ μέχρι τοῦ µεγαλοι- 


conditione sortis illi deest auctoritatiset efficacita- 
tis ad flectendos in sui obsequium plurimos, sup- 
pleatur accumulanda ei dignitate, cujus vi cuncta 
vincat obstantia. Qus cum ita sint, prorsus necesse 
est electum in tutelam principis eminere subnixum 
excellentis titulo dignitatis , atque adeo etiamsi qui 
ad id munus adhibitus fuerit ex nostro sit ordine, 
debet omnino sic ornari ut fiat idoneus officiorecte 
gerendo. Dicet aliquis : Ergo alius quiratur, si re- 
periri forte possit, qui curis et laboribus tutelm 
principis se parem existimet etiam sine istius 
adjunetione dignitatis. Ad id respondemus nos in 
hoc non persone consulere, sed prefecturam ipsam 
armare instrumento navande opere necessario. 
Quare non nos, sed res ipsaet natura negotii exigit 
quod diximus, nempeutcamtutela principissumma 
dignitas jJungatur. » 
28. Ut patriarcha faveniium Palzologo studia com- 
probarit. 

429 Cum hec utrinque dicta essent, iis que al- 

legata pro Paleologo fuerant magnum ab auctori- 


tate patriarche momentum accessit. Preoccupatus D 


is dudum fuerat affectu in ipsum, nato ex opinione 
qua eum iis dotibus et artibus ducebat praeditum 
qua ad bene imperandum sunt necessariae. Quin 
et ad majus aliquid pro eotentandum multis causis 
incitabatur. Apparuit id ex sermone quodam ejus 
8rcano, qui nobis innotuit , Perlato ad eum Nices 
degentem nuntio de morte imperatoris, priusquam 
res in populum vulgaretur, communicavit eam cui- 
dam e familiaribus suis Gemisto, qui postea usque 
&d magnum oconomatum in urbe pervenit. Cum 
ergo inter eos illa occasione de administratione 
reipublicte sermo esset exortus, patriarcha non 


[P. 47] ἐπεὶ δὲ καὶ περὶ τῆς τῶν πραγμάτων διοι- 
κήσεως ὁ λόγος ἐχείνοις ἦν, τὸν Ηαλαιολόγον ἐχεῖ- 
voc προὐτίθει πάντων. "Em! τούτοις οὖν ὁ πατριάρ- 
γης προκατειλημμένος Qv εὐθὺς συγκάταινος ἦν τοῖς 
ὑπὲρ τοῦ ἩΗαλαιολόγου λεγομένοις, xal τὴν δεσπο- 
τείαν αὐτῷ ἐψηφίζετο. Καὶ δὴ à μὲν Παλαιολόγος 
τὸν µέγαν δοῦχα εἷς τὸν δεσπότηε µετεσχευάζετο, ὁ 
δὲ βασιλεὺς παρεῖχε αυναιροµένου xal τοῦ πατρι- 
άρχου τὰ τῆς δεσποτείας καὶ σύµθολα. ᾽Αμέλει ὡς 
δεσπότης ἐπεθάλλετο μὲν ἀνέδην τοῖς πᾶσιν, ὑπ- 
εποιεῖτο δὲ τοὺς ἐν τέλει Φφιλοτιμίαις ἁπάσαις xal 
τοῖς ἐκ τῶν χοινῶν χαρίσμασι. Ῥεθαίας δὲ xal τὰς 
πρὸς ἐκείνους ὑποσχέσεις παρεῖχε δοχεῖν ἐς ὕστερον 
ἐξ ὦν ἐποίει τῷ τότε, xal φιλοτιμότερον προσεφἑρετο, 
Τοῖς δὲ γε τοῦ ἱεροῦ καταλόγου καὶ ἐκ φιλοτιμοτέρας 
χειρὸς ἐχορήγει, καὶ χρύφα καὶ φανερῶς, τὸ μὲν ὡς 
ἀνάγχης οὔσης ἐφ᾽ ᾧ διαζᾷν ἐκείνους, τὸ δὲ κρύθδην . 
νυκτὸς πεµποµένων, καὶ τὸ μεῖζον ὑπορύττοντος καὶ 
ζητοῦντος, ὡς οὕπω αὔταρχες ὃν ἐκείνῳ, cl συµθα- 
σιλεύει τῷ Bacci, Ἡροὐθάλλετο γὰρ κινδύνους 
xxi φόθους ἐπηρτημένους αὐτῷ, xal τὰ τῶν Μουζα- 
λώνων εἰσῆγεν ὡς χκἀκείνων οὕτως ἀπολωχότων ix 
φθόνου, xai τὸ τῆς ὀποψίας δεινὸν ὀπεδείκνυ ὡς αὖ- 


dubitavit Palaologum omnium ad eam rem aptissi- 
mum dicere. Isto igitur antiquo in Paleologum fa- 
vore preoccupatus patriarcha suffragio statim suo 
comprobavit que in ejus gratiam dicta fuerant, et 
despote dignitatem ipsi tribuendam censuit. Quare 
Paleologus ex magno duce factus est. despota. Et 
imperator, adjuvante patriarcha, ei dignitatis ejus 
insignia contulit. Despotamque exinde cum palam 
ipse se ferebat, tum vulgo universi agnoscebant, 
Demerebatur autem optimates omni genere indul- 
gentie 8ο largitionibus e publico, simul presentia 
benefloia promissisin posterum amplissimis cumu- 
lans ; Sicque arte ambitionis magna studia eorum 
sibi parabat. Eamdem quoque liberalitatis prelarge 
machinam ad ecclesiastioss proceres sibi adjungen- 
dos adhibebat, prodiga in eos manu profundens 
$0 multa, tum palam tum occulte. Nam preter- 
quam que dari eis e publico solebant, publice ac 
large conferebat, etiam noctu ad eosdem dona 
missitabat, insusurrans interim ao blande inei- 
nuans nondum satis cautum securitati sue, neque 
prius in tuto se futurum quam imperii particeps et 
Augusti collega declaratus esset. Hoc ut persuade- 
ret, allegabat metum periculorum impendentium, 
et casum Muzalonum memorabat. Se porro aiebat 
non minori quam oui illi succubuissent invidie ob- 
jectum, ideoque anxium in acri sollicitudine vivere 
perniciem in mouienta singula, si vel minimum de 
summa custodia remiserit, timentem. Neque porro 
tot distentum suspicionibus satis posse commissa 
sibi cura custodiendi principis defungi, utique cum 
magnam attentionis ac vigilie partem in sui nece- 
sariam cautionem derivare necesse habeat. Mise: 
rum nimis esse estuare assidue intea diversas offi- 


515 


GEORGII PACHYMER/E 


516 


τίκα κινδυνεύσων el μὴ προσέχοι. Ὁ δὲ φυλάττειν, Α δεσπότης xal τοῦ μείζονος ἐπιλήψαιτο. Δὐτὸν γὰρ 


ἄλλον ἐπιτραπεὶς, αὐτὸς πολλοὺς φυλαττόμενος, οὐκ 
ἔμμονον ἕξει τῷ φυλαττομένῳ τὴν ἀσχολίαν, περὶ 
ἑαυτῷ δεδοικὼς τὰ πλεϊῖστα. Ηαντὶ ὃδ' ἐγχωρεῖν μᾶλ- 
λον ἢ φύλαχι δεῖσθαι φύλαχος. 


x0'. Όπως ὑποποιούμενος ὁ Παλαιολόγος τοὺς 


πολλοὺς ἀπήτει δ᾽ αὐτῶν καὶ τὸ µέγιστον. 

Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα προτείνων πολὺς ἣν καὶ τὸ 
μεῖζον προσαπαιτῶν. ᾽Αμέλει τοι καὶ ὅθοις ὑπόπτως 
εἶχε καὶ πρὸς τὸ παρὸν δυσχεραίνοντας xal πρὸς τὸ 
μέλλον προστησοµένους, ἰσχὺν ἐντεῦθεν λαθὼν xal 
κράτος ἔχων τὸ µέγιστον ἐκποδών ἐποίει, τοὺς μὲν 
ἐκρυσίους ὐποχωροῦντας [P. 48] xal καθ ἑαυτοὺς 
διάγοντας, τοὺς δὲ καὶ αὐτὸς γαθειργνὺς, καὶ ἄλλους 
μὲν ἀλλαχοῦ, τὸν δὲ Τζαμάντουρον εἲς Προῦσαν &- 
αποστείλας καὶ oi φυλαχὴν ὡς καταχρίτῳ ἐγχατα- 
στήσας. Οἱ δὲ γε προσκείµενοι τούτῳ xxi λίαν ἐν 
ἐλπίσιν ἦσαν χρησταῖς xal ἀνέδην συνήργουν ἐς 
ὅτι μάλιστα, θάτερον δὲ τῶν ἀδελφῶν Ἰωάννην τῷ 
τοῦ μεγάλου δοµεστίκου ἀξιώματι, τοῦ βασιλέως δι- 
δόντος δῆθεν, περιφαμῆ καθιστᾷ καὶ ἐπὶ τῶν πρα- 
γμάτων μέγα δυνάµενον. Τότε τοίνυν καὶ µείζοσι 
θερμανθέντες ἐλπίσι, παρὰ τὸν πατριάρχην Ὑενόμε- 
vot xal τὴν σύνοδον οὐκ ἀνήσειν ἐφασχου, εἰ μή Υ᾿ ὁ 


cii publici et privatorum discriminum curas ; unde 
illum qui electus ad hoc sit ut salutem tueatur 
principis omnium undique telis et innumerabilibus 
insidiis expositum vel maxime ipsum presidio et 
excubiis egere. Quare prestabilius videri locum 
cedere cuilibet volenti quam in eo angore ac tor- 
mento vivere. 

29. Ut delinitis Palzologus plerisque principum sum- 

stum honorem eblanditus sit. 

Hec et ojus generis multa proferens vehementer 
incumbebat in petitionem supremi honoris. Porro 
interim quos suspectos habebat, quibusque intelli- 
gebat displicere presentia, cordi esee nova, in spes 
futurorum inquietasimminentibus, eossane summa 
quam obtinebat potestate strenue utens amovit e 
medio, partim injecto terrore efficiens ut sponte ad 
sua se reciperent et domi se tenerent, partim vi 
publica coercens. Quo in genere cum alios alio 
amandavit, tum Tzamanturum relegatum Prusam 
ibi custodia teneri velut reum jussit. Interim ala- 
cres in spebus optimis florentesque 83 volitabant 
qui fortunam sequebantur Paleologi, clientes, 
amici 8ο quocunque nomine necessarii, parati 
semper ad nutum , impigrequo curantes quicquid 
ad communes rationes expedire videretur. In his 
alterum fratrem Joanuem magni domestici amplis- 
sima dignitate ornari per imperatorem despota cu- 
ravit, sic eum et illustri honore et maxima geren- 
darum rerum potestate instruens. Quo facto jam 
majoribus incensi spebus Paleologi fautores pa- 
tiarcham et sacram synodum ambire, ac dicere 
nullam quietem rebus fore aut securitatem imperio, 
quoad despota in unum adhuc gradum provehatur 
altius. Ipsum solum esse omnium qui, post princi- 


εἶναι καὶ µόνον τὸ μετὰ τὸν ἐκ γένους βασιλέα ἄξιον 
ἄρχειν καὶ σὺν ἐκείνψ, καὶ δεῖν οὕτως ἔχουσι βασι- 
λέως ἐντελοῦς ἐς ὃ τι καὶ πράζοι. Τὸ μὲν οὖν &va- 
μένειν τὴν τοῦ ἀφήλιχος ἡλικίαν, μὴ xai φθάσει 
τις κηδεµονίας δεόµενος ἐμποδὼν γεγονὼς «πρὶν 7; ὁ 
εὖ πράξων ἐχεῖνον τελείαν λάθῃ τὴν ἡλικίαν' τὸ ὃ᾽ 
ἐπὶ τῶν πραγµατων ὄντα τὸν κηδεμόνα μὴ ὡς βασι- 
λέα πράττειν, μὴ καὶ ἀθέθαιος ἡ χάρις καὶ ἄστατος 
3. Ταῦτ᾽ ἔλεγον οἱ ἐν τέλει, xal τὸν πατριάρχην p.x- 
λακιζόμενον ἔπειθον οὐδὲ γὰρ οὖδ) ἐκεῖνος ἡμέλει 
τῶν καθηκόντων καὶ οἷς ὁ Ἱερὸς µαλάσσοιτο σύλλογος, 
Ὥριστο μὲν οὖν ἡ ἡμέρα τῆς ἀναῤῥήσεως, d δὲ ἦν 4 
τοῦ ᾿Βκατομθαιῶνος νουµηνἰα, τῆς τότε τρεχούσης δευ- 
τέρας ἐπινεμήσεως. 

λ’, Ὅπως ὁ ἐν τῇ δύσει δεσπότης Μιχαὴἡλ χατεπήρθη 

τῶν πραγμάτων. 

Ἐν τοσούτῳ δὲ καὶ ὁ ἐν «7 δύσει δεσπότης M:- 
χαὴλ, ὁ τοῦ προθεθασιλευκότος Θεοδώρου ἀνεψιὸς, 
ἀκούσας τὰ xav' ἀγατολὴν ὡς εἶχον, καὶ ὅτι ἔκπο- 
δὼν γεγονότος τοῦ Αάσχαρι ἐν µειραχυλλίοις μὲν ὁ 
ἐξ ἐκείνου Ἰωάννης τελεῖ, εἷς προνομὴν δὲ ἡ τῶν 
Ῥωμαίων βασιλεία κεῖται τῷ βουλομένῳ, ἀνάγει τὸν 
νοῦν πρὸς τὸν θεῖον θεόδωρον, ὅπως κἀχεῖνος εὐγενὴς 


pem prerogativa nascendi jus adeptum, dignissi- 
mus imperio sit: idecque collegam ei adjungen- 
dum. Egere profecto rempublicam maturo jam 
principe et ad per se agendum quod sit opus apto, 
nec exspectari posse dur puerulusin virum adole- 
verit, no Romana res presenti vigentis imperatoris 
ope indigens Ael maxime, tot cincla periculis, per 
tantam moram prius pereat corrualque funditus, 
quam qui eam vindicaturus ab interitu sit, in flo- 
rentem adoleverit etatem. Impositum autem cura- 
torem ncgotiis non ut principem agere, sed precaria 
quadam et auctoritatis principalis egena functione, 
et infirmum et instabile reipublice solatium esse. 
Talia cum optimates dicerent, porsuaserunt pa- 
triarche per se. ut diximus, emollitoin Palaeologum. 
Sed necipsecujus res agebatur cessabat Paleologus: 
quin satagebat in cunctis ad spei affectum facien- 
tibus, in primis ad sibi deliniendos cleri ac sacro- 
rum antistitum animos. Denique his artibus impe- 
tratum ut dies diceretur proclamando in collegam 
imperatoris Paleologo. Ea fuit neomenia Hecatom- 


D baonis seu Kalendas Januarie, indictionetunc cur- 


rente secunda. 
50. Dt in Occidente despota Michael elatus in. spem 
majorem nova molitus sit. 

Dum hec geruntur, despota Occidentis Michael, 
Theodori, 82 qui ibi imperaverat, fratris filius, 
audito rerum orientalium statu,sublato videlicet e 
medio Lascari Joannem ejus filium esse adhuc in- 
fantulum, Romanum vero imperium cuivis rapere 
volenti in predam expositum jacere, mentem in 
spes amplasextulit, proposito sibi exemplo Theodori 
patrui. Is nobilis atque adeo ex prima nobilitate,e 
prioreillaRomanarum perturbatione rerum sumptis 








517 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. I. 


518 


Qv καὶ τὰ πρῶτα [P 40) τῶν εὐγενῶν τῆς πρώτης À ψας παρὰ μὴν τοῦ Μαφρὲ τρισχιλίους οὕς αὐτοὶ λὲ- 


ἐκείνης συκχύσεως συμπεσούσης Ῥωμαίοις ἑαυτὸν 
ἀναλαμθάνει, καὶ πλείστοις ὅσοις τοῖς κατ) Ἰταλῶν 
πολέμνις ἐνανδραγσθήσας τῆς βασιλείας ἐπείληπτο, 
στεφθεὶς παρὰ τοῦ ᾿Αχριδῶν ᾿ακώθου, καὶ τὰ κατὰ 
δὐσιν τοὺς Ἰταλοὺς ἀφελόμενος πβροσεκτήσατο, μέγας 
ἐπὶ τῶν πραγμάτων ἀναφανεὶς, μέχρι καὶ µμοίρᾳ 
λαιᾷ προσκρούσας xzl κατασχεθεὶς τῷ ᾿Ασᾶν ἀφῃρέ- 
θη τῶν ὀφθαλμῶν. Tao: τοίνυν ὁ Μιχαλλ ἐν vo 
θέµενος, xxl καταλαζονευθεὶς τῶν πραγμάτων ἁῤῥώ- 
στως ἐχόντων , ἐπεὶ xal τὸ χατά πόλιν ᾿Ιταλικὸν 
ἠσθένει τοῖς xa0' αὑτὸ πράγµχσι, βουλὴν βουλεύ- 
εται ὡς λίαν νεανικὴν καὶ τῆς αὐτοῦ εὐγενείας ἀξίαν. 
Ἡ δὲ βουλλ, πλείστας ὅσας συωναθροίσας δυνάμεις 
xxi τῃ πόλει προσνὼν περικαθίσαι xal πειραθῆναι 
χατασχεῖν , xxl οὕτω βασιλεὺς ἀναγορευθῆνα: "Po- 
µαίων. μὴ γὰρ εἶναι πρὸς αὐτὸν μηδὲν µήτε Λλάσκα- 
ριν uv ἄλλον ὀντινχοῦν αὐτάρχη πρὸς βασιλείαν, 
εὐγενῆ τε ὄντα καὶ τῶν ᾿Αγγέλων' καὶ 57 ἐπεὶ γαµ- 
θροὺς ἐπὶ θυγατράσιν siye τόν τε ῥῆγα Πουλίας Ma- 
φρὲ, τὸν xal τῆς δεσποίνης τῶν Ῥωμαίων λννης 
αὐτάδελφον, ᾗ πρὸς τῷ Ὑγήρᾳ ὁ βασιλεὺς Ἰωάννης 
ἠρμόσατο. Elys μὲν οὖν ἐκεῖνον ἐπὶ vp θυγατρὶ 
Ἑλένῃ γαμθρὸν ὁ δεσπότης, εἶχε δὲ ἄλλον ἐπὶ τῇ 
"Avv τὸν πρίγκιπα τῆς ᾿Αχαΐας Γουλίελμον. Πέμ- 


opportune animis, multis preclaris editis facino- 
ribus in plurimis contra italos bellis, imperium 
arripuit, coronatus ab Achridensi Jacobo, et ocoi- 
duas provincias Italis ablatas imperio restituit, 
magnam iis rebus gestis famam adeptus, quoad 
adversa prolapsus sorte et comprehensus ab Asane 
privatus est oculis. Talia Michael mente agitans, et 
in magna suarum virium fiducia contemnens infir- 
mitlatem qua tuno esse videbatur Romanarum re- 
rum, cum ipsos Italos, qui urbem regiam tenebant, 
idoneis destitutos copiis animadverteret,rem aggre- 
ditur valde arduam et ipsius notabilitate dignam. 
Constituit videlicet contractas quam posset pluri- 
mas copias ipsi protinus admovere Constantinopoli, 
eamque obsidere et occupare conari, tum si nego- 
tium succederet, efficere ut ibi Romanorum impe- 
rator ipse proolamaretur. Neninem enim esse pu- 
tabat qui plus ad id haberet vel meriti vel verisimilis 
spei, non Lascarin, non alium quemlibet, utique 
quorumnulli vires sustinendo imperio idonee ades- 
sent. Quippe se et nobilem et ex Angelorum gente, 
affinitatibus quin etiam potentissimis subnixum.Ge- 
neros enim habebat ex Helena quieem filia Manfre- 
dum Apulie regem, fratrem Anne 83 Auguste, 
quam Joannes imperator jam senior uxorem duxe- 
rat, ex Anna vero altera filia principem Achaiam 
Gulielmum. Et 8 Manfredo quidem per missos ad 
eum certos homines impetraverat tria millia lecto- 
rum ex Germanis militum, virum fortium, quos 
ipsi caballarios vocant; principem vero cum uni- 
versis ejus copiis socium expeditionis ad se traxerat. 
Habebatetnothum filium Joannem cum auxiliis non 
contemnendis populi cui preerat. Hic ducta Tarone 


Ύουσι καθαλλαρίους λαμθάνει, ἀνδρείους ix Γερµα-- 
νῶν, τὸν δὲ γε πρίγκιπα ὅλον εἶχε σὺν τοῖς στρατεύ. 
μασιν. Εἶχε δὲ καὶ τὸν £x νοθείας υἱὸν Ιωάννην μετὰ 
τοῦ οἰκείου λαοῦ τὰ μέγιστα συναιρόµενον. ) Εκεῖνος 
xai γὰρ ἤδη καθ αὐτὸν τῇ τοῦ Ταρωνᾶ θυγατρὶ 
συνὼν, λαὸν ἐξαίρετον ἔχων, δυνατὸς ἦν καὶ μόνος 
στρατηγεῖν xal προσχτᾶσθαι’ τοὺς γὰρ τὸ παλαιὸν 
Ἓλληνας, οὕς ᾽Αχίλλεὺς ἦγε, Μεγαλοθλαχίτας κα- 
λῶν ἐπεφέρετο, ὥστε μηδ ἔξω προθαίνειν vla. Πεῤ- 
ῥοίας τὸν Παλαιολόγον µέγαν δομέστικον Ἰωάννην, 
τὸν Στρατηγόπουλον ᾽Αλέξιον xal τρίτον τὸν Ῥοὺλ 
Ἰωάνννην, συχνὰς δυνὰμεις περὶ αὐτοὺς ἔχοντας . 
Τότε τοίνυν συναγαγὼν ὁ δεσπότης τοὺς εἰρημένους, 
ἔχων xal τοὺς ἑαυτοῦ ἐς ὅτι πλείστους, προσκροῦ- 
σαι μὲν τὰ πρῶτα τοῖς στρατηγοῖς xal συῤῥήξας, 
ὡς (sto, προσθαλεῖν θεσσαλονίκῃ χαὶ τὰ κατὰ δύ- 
σιν καταδραμεῖν καὶ αὐτῆς δὴ πειραθῆναι Κωνσταν- 
τινουπόλεως ἐπὶ νοῦν ἔστρεφεν' εὔκαιρον γὰρ καὶ 
τουτό οἱ ξυνέπιπτεν ἐξ αἰτίας τῆς ὅτι xal ὁ Μαφρὲ 
παρὰ πατρὸς Φερδερίχου ὡς κλῆρόν τινα εἶχε τὸ τῆς 
Εκκλησίας ἀποστατεῖν, [P 50] ὥστε μὴ ἔένον εἶναι 
τὸ Γερμανοὺς τοῖς ἐν πόλει Ἰταλοῖς µάχεαθαι, Καὶ γε 
ὁ πρίγκιφ κατ ἑαυτὸν ἦν τὰ περὶ τε τὴν 'Ayatav 
πᾶσαν καὶ τὸν Μορέαν προσκεκληρωμένος. Ἐπεὶ οὖν 


fllia dynasta gentis populose, egregias sub signis 
habens copias et militaris artis eximie peritus, vel 
per se solum idoneus erat cuivis rei magne bello 
tentande adjungendisque ditioni sue terris ab alio 
possessis. Ex ea quippe gente sibi subjecta confla- 
tum exercitum ductabat, qua Greci olimgeneris et 
nominis Achille imperatore militavit : nunc Megalo- 
blacuite vocabantur. Et ejus generis copiis succin- 
ctus tantum poterat, ut unus sufficeret coercendis, 
ne ultra Beream progrederentur, tribus adversario- 
rum ducibus, Joanni Paleologo magno domestico, 
Strategopulo Alexio et Joanni Rauli, quorum quem- 
que numerose stipabant copie. His igitur tunc 
congregatis in unum omnibus despota, et iisdem 
adjectis quot ex suis ipse terris potuerat cogere, 
cogitabat primum quidem acie decernere cum 
adversariis ducibus, tum iis, ut sperabat, victis 
aggredi Thessalonicam et occiduas regiones incur- 
sionibus vastare, ipsamque adeo tentare Constanti- 
nopolim. Cujus rei majorem babebat ex eo faculta- 


D tem, quod cum Manfredus velut hereditariam a 


Friderico patre accepisset contumaciam et rebellio- 
nem in Ecclesiam, Germani, quos despota auxilia- 
rios miserat 84 bellis prius Italicis exercitatos, 
nihil sane turbabantur ad propositionem oppugna- 
tionis urbis, quippe ab Italis defenge, cui dudum 
generi hostium assuevissent. Neo invitus eodem 
concurrebat princeps, cujus ditioni subjecta regio- 
nes, Achaia nimirum universa et Morea, viciniam 
Italorum in urbe dominantium formidabant. Ubi 
ergo unum in locum tot simul copiie convenerunt, 
jamque 8ese ad prelium parabant (nam et ipsi pro 
Be duces adversi, audito Italicarum tot copiarum 


519 


GEORGII PACHYMERAE 


920 


ἐς ταυτὸν al δυνάµεις συνῆσαν xal ἤδη πρὸς πόλε. Α εἴη φάναι, τὸν Νικηφόρον δείξας, ὁ ἐμὸς ἀδελφὸς, 


μον Ἱτοιμάζοντο (οὐδὲ γὰρ οὐδ' ol στρατηγοὶ fps- 
μεῖν εἶχον, τόσον συνηθροῖσθαι τὸ Ἰταλιχὸν πυνθα. 
νόµενοι, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ ἑτέρωθεν εὐτρεπίζοντο), ὡς 
γοῦν ὅσον οὕπω ὁμαιχμήσαντες οἱ τοῦ δεσπότου 
ἔμελλον προσθαλεῖν, ἡ μυθευοµένη "Epi, ἐχείνη ἡ 
μεταξὺ τῶν τριῶν θεαινῶν τὸ μῆλον ῥιψασα πρὸς 
Φιλονεικίαν τὴν περὶ Κάλλους, ἐκείνη καὶ τούτοις ἐμ- 
πίπτει. Καὶ ἡ αἴτια παρὰ μικρὸν ἐμφερής. 


λα. Ὅπως τῆς ᾿Αχαΐας ὁ πρἰγχιφ Ῥωμαίοις 
ἁλω. 


Αέγεται γὰρ τοὺς περὶ τὸν πρίγκιπα μεγιστᾶνας, 
oUc ἐχεῖνοι καθαλλαρίους Ἀλέγουσι, τούτων τινὰς 
ἐποφθαλμίζειν xat! ἔρωτας τῇ τοῦ Δούχα Ἰωάννου 
συζύγῳ , ἣν καὶ τοῦ Ταρωνᾶ θυγατέρα ὁ λόγος 
ἐδείχνυ. Τοῦτο δ) ἦν ἄρα τῷ ἐχείνης ἀνλρὶ εἰς προ- 
φανῆ τινα ὕθριν καὶ καταφρόνησιν, καὶ δλ ὑδριο- 
ποθῶν ἐκεῖνς ἐν τούτοις δεινρ ἐποίει καὶ τοῖς 
ὑθρίσασιν ἀνταμύνεσθαι κατηπείλει. Καὶ ἔρις ἣν 
ἀμφοτέρωθεν Ἰἰσχυρὰ καὶ εἷς πόλεµον ἐκορύσσετο, 
xal oi εἷς ὁμαίχμίαν κληθέντες κατ ἀλλήλων 
συνίσταντο. Τότε λέγεται xal αὐτὸν τὸν πρίἰγχιπα 
ὁρῶντα τὴν µάχην ἀγαναχτεῖν, xal τοῖς μὲν σφε- 
τέροις μὼ ἔχειν ἐπιπλήττειν, τῷ δέ γε Δούχᾳ καὶ 
λίαν ἐπιμωκησάμενον Ἠχλευάσαι, καὶ τὰ elg γένος, 
ὡς νόθος, λίαα λαμπρῶς ὀνειδίσαι. Καὶ ὡς οὗτος 


conventu haud cessandum rati,ad pugnam ipsi 
quoque procincti e regione stabant), tali inquam, 
articulo rerum ac temporis, cum tantum non acie 
instructi despote milites signum conflictus expecta- 
rent, medium intervenit simile quiddam illi note ex 


fabulis discordie, que inter deas tres malum pre- C 


stantis forme premium jaciens tragica eas emula- 
latione conmisit. Sic enim et nuno feederati princi- 
pes rixa, hio quoque non dissimili ex causa nata, 
distracti ab invicen sunt discidio funesto. 


31. Ut Achaiz princeps captus a. Romanis sit. 


Aiunt enim quosdam e comitatu Principis proce- 
res, quos caballarios illi vocant,cupiditatisadjecisse 
oculos in ducis Joannis conjugem, quam Tarone 
tuisse filiam diximus, in manifestam viri ejuscon- 
tumeliam et presentis contemptum ; cujus ille haud 
dissimulans dolcrem gravissime questus est, mina- 
tus etiam gravem ultionem auctoribus injurim, 
quibus ad ea superbe responsantibus certamen ac- 
censum est utrumque vehemens, ireque ignescentes 
in bellum internecivum inflammabantur, mira bre- 
vis commutatione momenti, ut qui paulo ante socii 
communem aciem contra hostes ex adverso intru- 
ctos conflabant, se invicem infesti peterent. Tunc 
principem hec cernentem ferunt indignatum gravi- 
tersuosquidem objurgare non sustinuisse, 85 duci 
autem ut tumultus auctori sucoentem, eum con- 
tumeliose appellasse, exprobrato etiam luculenter 
80 palam dedecore natalium. Cum enim is Nicepho- 
rum ostendens « frater meus » dixisset, — «Apage,» 


σὺ δὲ σκότιος, μὴ οὐχ ὅπως ἐλεύθερος ἀλλὰ xal 
δοῦλος αὐτοῦ, Ταῦτα μεὈ ἐμθριβείας εἰπόντος τοῦ 
Πρίγκιπος ᾿Αχιλλεὺς ᾖν ἄλλος ὁ Ἰωάννης µηνίσας, 
Τότε θέλων δεῖξαι αὐτὸς ὢν τὸ πᾶν τοῦ στρατοῦ, 
καὶ οἷς ἂν προσκέοιτο, ἐχείνους νικῶντας, πέμψας 
δι ἀποῤῥήτων νυκτὸς τοῖς στρατηγοῖς διαμηνύεται 
ὡς αὐτὸς μετ) αὐτῶν ἔσται xai Oc ἐπιθήσοιτο τοῖς 
μετ) αὐτοῦ Ἰταλοῖς, [P. 51] βλαξὶ xal τρυφεροῖς 
οὖσιν, sl µόνον ἐκεῖνον ὀρφῷεν. Hv καθιστῶν 
πρὸς ἐκείνους τοὺς ὄρχους , τὰ πιστὰ ἐτήρει τοῖς 
περὶ τὸν πατέρα xal τὸν αὐτοῦ ἀδελφὸν Νικηφόρον, 
ὥστε ἁλωθήτους αὑτοὺς διατηρήσαντας, τοῖς Aot. 
ποῖς Ἱταλοῖς οὖσι, xai διαφερόντως τοῖς, τοῦ Πρίγ- 
κιπος, ὁμόσε χωρεῖν . Ταῦτα συνθεµένων ἐχείνων, 
καὶ ἀνταλλαξάντων εἰς τοὺς ἆρχους τὰ Ἱερὰ περιάµ- 
pata, συῤῥήγνυται µάχη μεγίστη 1νθεν μὶν "Pu- 
μαίοις σὺν Πέρσαις καὶ Σχκυθιχῷ πλείστῳ, ἐκεῖθεν 
δὲ τοῖς τοῦ Πρίγκιπος Ἱταλοῖς, τὸν γὰρ πατέρα 
xal ἀδελφὸν σὺν τοῖς περὶ ἐχείνους σφισι τὰ δεινὰ 
ἐπισείσας ἀποναρκᾷν πρὸς τὴν µάχην ἐποίει, καὶ 
οὐχ ὅπως τὸν πόλεµον ἀναθάλλεσθαι, ἀλλὰ xal ὑπὸ 
πόδα ἀναχωρεῖν, αὐτὸς δὲ κατὰ νώτου τοῖς Ἰταλοῖς 
προσεπιτιθέµενος δεινὰ ἐποίει. Καὶ τότε ἔγνωσω 
Ἰταλοὶ παραδεδοµένοι, xal ἀπεδίδρασκον. Οὐ μὴν 
δὲ καὶ τὸν χίνδυνον ὑὀπεξέφυγον, ἀλλὰ πολλοὶ τῷ 
Σχυθικῷ στρατεύματι συγκαταλαμθανόµενοι, συχ- 


ait Princeps voce sublata, oculo eum comtempltore 
figens: « Tu enim spurius nec liber tenebrio, vix 
eo jure aspires ut servus sis. » His verbis haud 
mitius quam ille vetus Agamemnonis conviciis no- 
vu8 Achilles Joannes concitatus, in iram non minus 
memorem et exitu noxiam excanduit. Moxque υἱ 
demonstraret precipuam se partem harum copia- 
rum 6886, ao quocunque inolinasset secum victo. 
riam tracturum, missis arcanis noctu litteris ad 
duces hostium significat se cum ipsis fore, et im- 
petum eum suis facturum in Italiorum multiludi- 
nem mollium imbelliumque, si eos illi adorirentur. 
Cavit tamen, exacto in id ab eis jurejurando, patri 
suo ἀθβροί ac fratri Nicephoro, ut salvi uterque 
innoxiique dimitterentur. In reliquos Italos, mazi- 
meque in milites Principis, omni vi belli geviretur. 
His inter eos conventis, et firmata utrinque jure- 
jurando fide per commutationem sacrorum amule 
torum, atrox pugna committitur, hinc quidem Ro 
manis cum Persis et Scytharum manu magna 
irruentibus, stantibus contra Italis, qui sub Prin- 
cipe merebant. Nam patri et fratri Joannes persua- 
serat, grave ni facerent periculum inLentans, αἱ 
non tantum abstinerent pugna, sed pedem etiam 
referrent atque in tutum se reciperent. Ipse porro 
a tergo Italos adortus magnam eorum stragem de- 
dit. Tum demum sese Itali proditos senserunt; 
sparsi que in fugam passim neo sic $6 periculum fu- 
gerunt circumventi a Soythicis maxime copiis, 
quarum creberrimis confixi jaculis cadebant, alii & 
Persis capiebantur. Ipse ad extremum Princeps 





921 
vot; τοῖς ὀϊστοῖς τιτρωσκόµενοι ἔπιπτον, ἄλλοι δὲ 
τοῖς Πέρσαις ἡλίσκοντο. Καὶ τέλος αὐτὸς ὁ πρἰγχιψ 
θάμνῳ tvi παρεισδὺς ἐκεῖρεν ἐθάῤῥει λαθεῖν, ἀλλ᾽ 
οὐκ Jjvos τὸ παράπαν * ἐπιστάντες γὰρ καὶ αὐτὸν 
ἀχλεῶς Προυν. Καὶ μέγα τι ἀκονιτὶ iv στενῷ κατόρ- 
θωμα τότ᾽ ἑπράττετο, ἐν ὀλίγῳ πόνῳ κέρδος νεανι- 
κών. Τότς τοίνυν τὰ θαυμαστὰ xal μεγάλα ol στρα- 
τηγοὶ ἀπενεγκάμενοι λάφυρα, ἐφ᾽ οἴς xal αὐτὸν δι 
τὸν τῆς 'Ayalac πρίγκιπα, im' ἀνατολὴν σύναμα 
καὶ τῷ περὶ αὐτοὺς στρατεύµατι ἤλαυνον, χατοχυρώ- 
σαντες ὡς οἷόν τε πρότερον καὶ τοὺς κατὰ δύσιν 
τόπους, ὡς ἐπὶ πλεῖστον φυλάττοιντο, Ὡς «oov 
ἔπανῆκον μετὰ λαμπρῶν τῶν τροπαίων, χατειλήφει 
μὲν καὶ ἔτι ὁ Στρατηγόπουλυς ἐν ἀκαταστασία τὰ 
πράγµατα, οὐκ ὀλίγα δὲ xal αὐτὸς τῷ Παλαιολόγῳ 
συναίρεται τῆς ὀρέξεως. Τὸν μέντοι γε πριγκιπα 
κατὰ τὸ παρεστὼς μὲν τότε τῇ φυλακῇ ἐδίδοσαν - 
μετέπειτα δὲ ἁλούσης τῆς πόλεως (ὡς ἂν καθ᾽ elp- 
μὸν xal ταῦτα ῥηθείη xai μὴ τὸ τῆς διηγήσεως συν- 
εχὰς διαχόπτοιτο, εἰ καὶ ξυνέπεσεν ὕστερον) τῆς 
Υοῦν πόλεως ἁλούσης, ἐτοῖν παραδραµόντοιν δυοῖν, 
ὁ μὲν mplyxup τὸν σοθαρὸν αὐχένα xAivac τῷ βα- 
αιλεῖ καὶ ἄρτι πρῶτον-βλέπειν ἐκεῖνον ἄναχτα Ῥω- 
μανίας ἔλεγεν ἐπειλημμένον ὡς ἐχρῆν τοῦ θρόνου, 
xzi γε ἑαυτὸν πείθειν καθυποχλίνεσβαι xal εἷς πό- 


saltum ingressus arbustis densum ibi tulas se in- 
venturum latebras sperabat frustra : ram detectus 
inglorie captus et ipse est. Magna tunc res brevi 
momento ao facile peracta, exiguique laboris ingens 
nec prudentibus sperabile pretium constitit. Sub 
h»c Romani duces incredibili spoliorum vi ditati, 
captivum Achaie principem ducentes cum exercitu 
in Orientem reverterunt, munitis prius quantum 
fas fuit et necesse visum est, ut quam diutissime 
secure tenerentur, Occidui limitis locis. Redux au- 
teur post illa splendids tropea Strategopulus cum 
sociis res haudquaquam adhuo in aula quietas re- 
perit, ac perstudiose Paleologo favens multum ad 
eius votorum effectum contulit. AL principem cu- 
stodie tum quidem tradiderunt. Postea vero capta 
civitate (hio enim juvat res principis Achaiae una 
simul serie dicere, ne si suis quidque posterius 
gestum temporibus servetur, incommode abrupta 
hiet narratio) quando, inquam, urbs aRomanis re- 
cepla est, annis post hec duobus, flexit tandem 
superbam cervicem ea suorum Latinorum clade 
fractus animus principis, eL tunc primum agno- 
scere sibi visas in Michaele veram speciem ao ma- 
jestatem imperatoris, cum Romania principem 
dixit, eumdem professus est rite ac legitime thro- 
num occupasse. Denique affirmavit sejam minime 
dubitaturum prooidere ad pedes ejus, eique se sub- 
jicere ut justo imperatori, in quo Augusti fastigii 
tolum instar esset. S7 Preterea si tractari de sua 
liberatione vellet, pretia libertatis ei soluturum 
que haberet optima. Hec utcunque Romani, an- 
tequam urbem in manibus haberent contemnere 
forte potuissent, nunc tamen confidere se et illos 


PATROL. GR. CXLIII. 


DE MICHAELE PALAROLOGO LIB. 1. 


522 


À δας πίπτειν βασιλεῖ γε ὄντι τελείῳ. EU. δὲ βούλοιτο, 


καὶ λύτρα διδόναι ὑπὲρ αὐτοῦ ὧν ἔχει τὰ κάλλιστα, 
& el uj γε ἀνὰ χεῖρας ἡ πόλις ἔκειτο, οὐκ ἂν ἠξι- 
ὤντο τοῖς Ῥωμαίοις τοῦ μηδενός " [P. 52] νῦν 8, 
xal λαθεῖν ἀσμένως πιστεύειν xal ἔχοντας Ἱκανῶς 
µεγαλύνεσθι. Ὁ μὲν πρἰγκιψ ταῦτα, ἀξιῶν καὶ 
δοῦλος ἐς del χεκλῆσθαι καί τι σημεῖον ἔχειν ἐκ᾽ 
βασιλείας τῆς δουλείας σύμθολον - ὁ δέ γε βασιλεὺς 
ἀκούσας μὲν xai τὰ λύτρα καὶ διαγνοὺς ἵκανὰ (πό- 
Att, γὰρ ἐδίδου xal χώρας ἁπόμοιραν ἑαυτοῦ iv 
Πελοπηννήσῳ Ἱκανὰς sf δεσποτείας σέµνωμµα μέγαν, 
ἀποθλέψας δὲ xal πρὸς τὴν εἰσέπειτα τοῦ Λατίνου 
δουλείαν, ὡς ἐντεῦβεν xal µεγαλύνεσθαι τοὺς 'Pu- 
µαίους xal γε χερδαίνειν, ἔγνω σπείσασθαι τὰ πρὸς 
τοῦτον. Ἐπὶ ῥητοῖς γοῦν ἐκδάλλει τοῦτόν τε τῆς 
φυλακῆς καὶ τῶν ἀμφ' αὐτὸν ὅσοι περιῆσαν ἐν 
φυλακαῖς προσταλαιπωρούµενοι, τιμᾷ δὲ xal δεξιοῦ- 
ται τοῖς πρέπουσι, καὶ οὕτως ἑαυτῷ οἰχειοῦται ὥστ 
καὶ ἀνᾶδοχον αὐτὸν χαταστῆσαι παιδὸς ἰδίου ἐκ 
τοῦ ἁγίου βαπτίσματος κατᾷ τινα πληροφορίαν 
µεγίστην. Συνἐθεντό τε μετὰ ταῦτα τοὺς ὄρχους 
φρικτοὺς, ὡς Λέγουσί τινες, ὥστε καὶ φρύκτωρα 
ἀνάψαντας ἃμα τοῖς λεγθεῖσιν εἲς ὄρχους xal ἀρὰς 
τὰς παλαμναιοτᾶτας σθῆναι ποιῆσαι, ὃ δὴ καὶ εἰς 
ἀσφαλὲς τοῖς Ἰταλοῖς τῶν παρ᾽ ἐχείνοις ἀφορισμῶν 


ea libenter accepuros, et cum habuerint, non pa- 
rum inde crevisse suam magnitudinem sensuros. 
Addebat non recusare se, quin etiam ultro cupere, 
subjici imperatori, et clientela nexu perpetue se 


(j suumque principatum ei obligare ; velleque hujus 


subjectionis signum ac symbolura sumere titulum 
officii ab eo impositi. His imperator auditis, et pro- 
bat: pretio rerum in redemptionem libertatis obla- 
tarum a principe (erant he urbes et regiones, pars 
non modica principatus ejus in Peloponneso, quan- 
tam qui possideret merito ferre titulum ac sustí- 
nere dignitatem despote posset), simul etiam con- 
θἰάθτδίο quem amplum illi esset tantum interLati- 
nos dynastam clientem in posterum ac subditum 
habere, unde et decus Romane rei et lucrum ac- 
cresceret, optimum factu judicavit accipere qua 
offerebantur, et foedus ostensis conditionibus icere. 
Pactis igitur secundum dicta initis, educit princi- 
pem 6 carcere, et quotquot ex ejus familiaribus 
susperstites sunt reperti: nam aliquos diuturnm 
custodie miserie absumpserant.Honoravitqueillum 
et splendide tractavit, ut decebat : tantumque sibi 
admovit, ut suscipi ab eo ex sacro baptismate pro- 
prium Filium vellet in signum et pignus certissi- 
mum reconciliate fide optima gratie. Celebrata 
deinde conventio est mutuo jurejurando, horrificis 
etiam, ut aiunt, utrinque sancito ritibus : nam fu- 
nale accensum preferentes, ubi suum quisque ea- 
put, si a pacto resiliret, diris quam maxime formi- 
dolosis devovit, illud exstinxerunt ; cojusmodi ce- 
remonía putant Italiexsecrationibusseu excommu- 
nicationibus more ipsorum 88 in quospiamintortis 
efficacitatem et firmitatem adjungi maximam.Porro 


4] 


523 


GRORGII PACHYMERJE 


92À 


τελεῖται. σαν δὲ σφισιν αἱ συνθεαίαι, 7, μὴν τὸν À µετέπειτα συνεχεῖς καὶ μεγάλοι σφἰσι καὶ ἀμφοτίροις 


μὲν πρίγκιπα Ῥωμαίοις δοῦναι καὶ 
αὐτῆς κατασχεῖν εἲς δεσποτείαν ἀναφαίρετον τὰ 
κατὰ Πελοπόννησον ταῦτα, Μονεμθασίαν, Μαΐνην, 
Ἱεράκιον Μυζηθρᾶν [Ανάπλιον δὲ καὶ "Αργος ἐν 
ἀμφιθόλοις ἑτίθει) καὶ dua πᾶν τὸ περὶ τὴν Κιν- 
στέρναν θέµα πολύ vs ὃν τὸ μῆκος καὶ πολλοῖς βρύον 
τοῖς ἀγαθοῖς, καὶ γε αὐτὸν ἐς del δοῦλον κεκλῆσθαι 
Ῥωμαίων καὶ βασιλέως, καὶ ὀφφίχιον ἐντεῦθεν 
εἰς δουλείας σημεῖον ἀποφερόμενον, τὸν δὲ γε βα- 
σιλέα σεμνύναντα τοῦτον τῷ τοῦ μεγάλου ἀξιώματι 
δοµεστίκου μετὰ τιμῆς ἀποστεῖλαι σύναμα τοῖς 
ἀφ' αὐτὸν, ὅσοι καὶ περιόντες ἦσαν, Καὶ δὴ ἐπὶ 
τούτοις γεγονότων σπονδῶν αὐτὸν μὲν ἀπάστελλε σὺν 
τιμαῖς πρεπούσαις, τοὺς δέ γε ληψοµένους τὰ λύτρα 
προσεπεπόµφει. Kal γε ὁ πρἰγχιψ τὰ ἴδια κατελάµ- 
θανε, πρἰγκιφ ᾿Αχαΐας καὶ μέγας δοµέστικος Ῥω- 
µανίας ἐπιφημιζόμενος, καὶ ἅμα τῷ ἐπιστῆναι 
μηδὲν µελλήσας ἀπεδίδου τὰ λύτρα ὡς προὐπέσχετο 
Κἂν ἐνέμεινε κσὶ ἐς τέλος ἑνσπόνδως ἔχων πρὸς 
'Ῥωμαίους τῷ τῆς Ῥωμαῖος κλεϊζόμενος ὀφφιχίῳ, 
εἰ µή 4s ὁ πάππας ἀκούσας, παροξυνθεὶς xal ταῦτα 
πρὸς τοῦ ῥηγὸς, καὶ αὐτοῦ ve προσδραµόντος xal 
ἱκετεύσαντος (οὗ γὰρ εἷς συνοῖσον ἑδόχει oi τὸ διὰ 
τέλους σπένδεσθαι πρὸς Ῥωμαίους), τὰς συνθήκας 
ἐχείνας (P. $3]. διέλυε καὶ τοὺς ὄρχους παρ οὐδὲν 
ἐτίθει ὡς ἐν φυλακῇ καὶ ἀφύχτοις δεσμοῖς, καὶ μὴ 
ἑκουσίως, ὡς ἐχρῆν πράττοντος. "Ogsv wai slq τὸ 


βασιλεῖ ἐξ 


conventionum inter eos istarum capila bac erant, 


ἀνεῤῥώγασι πόλεμοι. Καὶ ταῦτα piv ἑπράττιτο τῇδε. 


Ap. "Όπως à Μιχαὴλ δεσπότης νικᾷ Ῥωμαίους 
καὶ αἱρεῖ Kalcapz. 

Ὅ μέντοι δεσπότης Μιχαἡλ νῦν μὲν καὶ ἀπὸ τού- 
των χολουθεὶς τῆς δυνάµεως (πλείστῃ γὰρ ἐχρᾶτο 
xai παρὰ τοῦ τῆς Ayalac πρίγκιπος τῇ συμμαχίφ), 
ἔτι δὲ xai παρὰ τῶν ἀμφὶ τὸν τότε σεθαστοχράτορα 
Ἰωάννην τὸν Παλαιολόγον μεθ) ὕστερον τὰ πολλὰ 
χακωθεὶς, ὡς καὶ liv στενφ καταστῆναι πάµπαχν τῶν 
τε χωρῶν xzl ταύτης τῆς στρατιωτικῆς δυνάμεως, 
πέμψας πρὸς Μαρφὶ τὸν τῆς Πουλίας ῥῆγα καὶ γ' 
ἐπὶ θυγατρὶ γαμθρὸν ἑαυτοῦ, καὶ πλείστην συµµα: 
χίαν λαθὼν, παραδίδωσι τὰς δυνάµεις τῷ υἱῷ αὐτοῦ 


Β Νικηφόρῳ συµπράττοντι χἀκείνψ, ὃς xal συµθαλὼν 


περὶ τὴν Τρικόρφνυον τοῖς ἀμφὶ τὸν Καίσαρα, καὶ µάχην 
συῤῥαξας δεινἠν,πλείστους τε πεσεῖν τῶν Νικαέων παρ- 
εσχεύασε, πλείστους τε καὶ ἄλλους οὓς μὲν φονεύσας, 
οὓς δὲ πεῤισχὼν καὶ αὐτὸν αἱρεῖ Καΐσαρα, Ὡς δ᾽ αὖθις 
σπονδῶν Ὑενοµένων ὀλύετο, τότε μὲν τὰ κατὰ τὴν 
πόλιν συµπράττει, περὶ ὦν αὐτίχα ῥηθήσεται, ὕστι- 
pov δ᾽ αὖθις τοῖς δυτικοῖς xal προσθάλλων αἱρεῖται 
πάλιν καὶ τότε παρὰ τοῦ δεσπότου Miyas, xal. ἀπο" 
στέλλεται πρὸς τὸν (ya Πουλίας τὸν Magpl, καί γι 
τῷ παρ’ ἐκείνῳ δίδοται φυλφκῇ, χρόνῳ δ᾽ ὕστερον τῆς 
δεσποίνης "Ἂννης ἁδελφῆς οὔσης Maepk ἀνταμείθι- 
ται, ᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν ἐσαῦθις ἐροῦμεν. 


vinoulis constricto, ac per hoo non sui juris, nec 


principem cedere Romanis et imperatori, jure ϱ ejus libertatis ac proprii arbitrii 88 compole, 


quam optimo possidenda ot in perpetuum ejus do- 
minium ex nunc tíransitura, hec in Peloponneso 
sita, Monembasiam, Mainam, Hieracium, Myze- 
tbram. Anaplium vero et Argos ut controversa. ot 
juris dubii relicta in mediosunt, uti et tractus uni- 
versus circa Cinsternam valde in longum patens et 
multis scatens bonis. Principem autem ipsum per- 
petuum fore Romanorum et imperatoris clientem, 
et insubjectionissignum officium indesumpturum. 
Vioissim ab imperatore principem ornatum digni- 
tatemagni domestici honorificedimittendum libe- 
rum, oum iis suorum qui tuno superstites repe- 
rirentur. In heo ícdere facto dimisit principem 
imperator eo quo par erat honore, missis simul 
cum illo qui pretia libertatis, de quibus convene- 
rat, reciperent. Rediit igitur domum princeps, 
Achaim principis et magni domestici Romaniee titu- 
los referens, nec quidquamcunotatus post reditum 
cunota que promiserat. redemptionis pretiaezsolvit. 
Mansissetque perpetuo in fide pactorum, quippe 
anotoratus Romanis memorato magni domestici 
officio, nisi papa re audita, oum per se indignatus, 
tum in id ipsum impulgus precibus regis Apulie, 
quorum neutrius rationibus accommodatum vide- 
batur tantum suarum bactenus partium principem 
süpendiarium Romanis permanere, pactum illud 
dissolvisset, jurarmentaque irrita declarasset quasi 
extorta ineluctabili vi necessitatis ab homine diris 


que requirebantur &d hoc ut conventio rata vili. 
daque esset, unde consecutis indetemporibus con- 
tinua et magna inter utrosque arserunt bellà : οἱ 
ea quidem sic se habuerunt. 


32. Ut Michael despota Romanos vicerit. et Caesarem 

acceperit. 

At despota Micháel in presensquidem ob evenis 
narrata minutus copiis, quee illi plereque accesse- 
rant societale principis Achaie, preteres & sebe- 
stocratore Joanne Paleologo plurimus postes dam- 
nis affectus, adeo ut multum iu arcto ipsi res es 
8ent cum provinciarum tum exercitus, missis es de 
re legatis ad regem Apulie Manfredum suum gene- 
rum, et magnas ab eo auxiliares copias adeplus, 
eas tradidit suo fllio Nicephoro, seas strenue in 
idem propositum et opes et operam conferenti. Hie 
cum Cesare circa Tricoryphum acri prelio con- 
gressus maximam stragem Nicsensiom deditlios 
plurimos partim ocoldit, partim cepit, ipsum denl- 
que captivum abduxit Cesarem ; qui pace deinde 
facta liber dimissus ea que mox referemus «d 
urbem gessit, et rursum eum Ocoidentalibus ptu: 
gna inita captus iterum est a Michael despola, θἱ 
ad regem Apulie Manfredum missus ab eo custodi 
Lraditus est, insecuto deinde tempore cum domin 
Anna sorore Maníredi permutatus. Sed hec suis 
locis deinde referemus. 








525 


ΤΕ MICHAELE PALEOLOGO LIB. Il. 


920 


D. 


α Ὅπως à πατριάρχης Αρσένιος ἐν φροντίσιν ἦν περὶ A ἐπιστήσομεν τῃ vot. Κινδυνεύειν δ οὕτω καὶ τὸν 


της ἀρχῆς. 


LP. 07] ᾿Αρσενίῳ δὲ τῷ πατριάρχῃ νέων "pts 
φροντίδων d τῆς ἐπὶ τῇ βασιλείᾳ καταστάσεως τοῦ 
Ηαλαιολόγου ἀνάγκη, µεγάλη τις οὖσα καὶ dmapal- 
τητος. Ἠλὴν γὰρ ὀλίγων, καὶ τοῦτο) καιρὸν οὐκ 
ἐχόντων διὰ τὴν τῶν ἄλλων πολλών καὶ μεγάλων ὄν- 
των βούλησιν ἐφ᾽ ᾧ ἐπίσχοιεν, φανερῶς οἱ ἄλλοι πάν- 
τες μιᾶς βουλῆς ἦσαν καὶ γνώμης, ἀγαπητῶς ἔχον. 
τες 8t. βασιλεύοιντο ὑπ ἐχείνψ. ᾿Αρίστην γὰρ βασι- 


λείαν εἶναι οὐ τὴν κληρωτὴν, ἣν ὀλίσθῳ τύχης τινὶ 


ἔστι λαγχάνειν καὶ τὸν ἀνάξιον, οὐδέάχε τὴν ἀπὸ γί- 
νους, εἰς f» παρεισφθαρέντες πολλάκις λανθάνουσι 
καὶ οἱ κάχιστοι, οὓς δὴ καὶ ἀποδοκιμᾶσειεν ἂν ὁ 
ἀγαθὸς ἄρχων καὶ iv ὑπηκόων ἐξετάζεσθαι µοίρᾳ, 
ἀλλὰ τὴν ἐξ ἀρετῆς xai δοκιµασίας ἀρίστης ὧν ἄρ- 
ys» μέλλει. Αὕτη γὰρ xal λυσιτε) ἠς τοῖς πλήθεσιν, 
εἰδότων τῶν si; ἀρχὴν χαταστάντων ἐπὶ τίνι καὶ 
προσεχλήθησαν, Ἰατρόν γὰρ οὔτε τὸν ἐκ τύχης οὔτε 
τὸν ἐκ Ἰένους εἰς τὸ ποιεῖν ὑγείαν τοῖς νοσοῦσιν ἀξιό»- 
χρεων εἴποιμεν' καὶ ε ἐκ Ἰένους τὸν χυθερνήσοντα 
ἐχχρινοῦμεν , καταποντιστὴν μᾶλλον ἢ κυθερνήτην 


μᾶλλον καθάρσεως εἴτ οὖν παιδεύσεως εἲς τὸ καλῶς — 
βασιλεύειν δεόµενον ἀκάθαρτον εἶναι μάλιστα, dpa 
γεννηθέντα xal ἅμα τρυφαῖς καὶ σπατάλαις παρὰ- 
ληφθέντα βασιλικαῖς, ὑφεδρενούσης μὲν κολαχείας, 
ἐχποδὼν ὃδ᾽ οὕσης ἀληθείας, καὶ τῶν κακίστων ὡς 
Καλλίστων ὡποκοριζομένων, ὡς ὁ παλαιὸς λόγος 
ἔχει, ὅτε xal τὸ ἐμμελὶς βήττειν ἀκούειν ἦν ἐκ χολά« 
xov τῷ ἅμα μὲν ἄρχοντι ἅμα δὲ πάσχοντι, κἂν τις 
νουθετῶν ὑπογρύξῃ, ὡς δύσνους καὶ κἀχίστος δι- 
εθάλλετο, ὡς τὴν παραίνεσιν πρόσταξιν ἐχόντων. Οἱ 
δὲ καὶ τὰ γινόμενα δυσχεραίνοντες οὐδὲν ἧττον χολα- 
κεύουσιν, ἀποσεμνύνοντες πλέον τοῦ μετρίου τὸν 
ἄρχοντα, καὶ τὸν τῦφον συναύξουσιν, Ἐκεῖνοι δὲ 
ὥσπερ ἐπὶ σκηνῆς διάφορα προσωπεῖα περιτιθέ- 
μενο], πρὸς τὸ ἀρίστως βασιλεύειν τὸ γένος ἐχέγγυον 
οἵονται, ὥσπερ iv ταῖς πρώταις τῶν σπερµάτων 
καταθολαῖς βασιλικῶν τινων δυνάµεων εἰς ἀρίστην 
ἡγεμονίαν ἐνουσῶν. Ταῦτα λέγοντες ἐπέχειντο πλέον 
ἰδεῖν τὸν δεσπότἡν xal στεφηφόρον, καὶ ἤνυτον προσ- 
αναγκάζοντες συνεχῶς. [P. 58] "Hv γὰρ καὶ ὁ Πα: 
λαιολόγος ἐντεῦθεν συγκροτηθεὶς τὰ αὐτὰ λέγων, και 


II. 


1. Ut Arsenius patriarcha in. sollicitudine fuerit ob 
res imperii. 

96 At Arsenio patriarche novarum sollicitudi- 
num initium attulit magna et ineluctabilis necossi- 
ias imminens evehendi Paleologum ad imperium. 
Nam preter paucos momentum non habentes, quod 
eorum suffragia multitudine contrariorum obrue- 
rentur, conoordi omnes studio in unam senten- 
tiam desideriumque conspirabant Paleologo ut im- 
peratori serviendi. Vulgo ut optimam laudabant 
eam demum principatus formam, ques prineipis 
delectum non prerogative generis addiceret, ae 
sic permitteret arbitrio soris, cojns temerario ju- 
dicio velut 01900 ales casu non solum indignus 
interdum preeficeretur, sed in summum sepe lo- 
cum irreperent pessimi homines, οἱ omnino tales 
quog si satis exploraret gravis et accurrata oene 
sura, vix in infimum subditorum gradum admit- 
teret.Tutissimum esseillum igitur eligendi modum, 
quo vita ejus et mores qui promovendus est, ipso- 


perantium pestes, adulatorum greges, ita depra- 
vantuineosensoum habere veritatis assentationibus 
exoluse, nec judicium recti ct sequi, aut formam 
eapere moderati regiminis valeant, utique cum 
qui eoram et latera obsident et auribus insidiantum 
individui comites, ad gratiam loqui omnia parati, 
pessima queque, ut vetus verbum habet, pul- 
cherrimarum rerum appellatione cohonestent, usu 
subactis principum animis ad ista et toleranda et 
oredenda, adeo ut etiam libenter audiant viles istius 
fecis hominum voces, quibus modulatam etiam sibi 
videri egrotantis principis tussim putidissime gar- 
riunt. Quibus si audeat intervenire quispiam sa- 
piens, et que vera et justa sunt hiscere, continuo 
ut defectionem meditans ethomo nequissimus tradu 
eitur,iis siquidem qui sio imperent omnis edmoni- 
tionis loco absoluta et liberrima quidvis imperandi 
licentia est, cum interim ipsi quoque qui ea moleste 
ferunt, accinere assentantibus cogantur, et ultra 
omnem modum qualicunque principi encomia vel 


rum quibas est prefuturus subjiciuntur examini: D maxima dicere, quibus scillicet magis magisquetue 


ista enim rationem et populis eque utilem οἱ 
ipsis prineipibus, utique per eam intelligentibus 
cur et ad quid officii vocentur. Sane nunquam 
dixerimus aptissimum fore illum egro curando 
medicum, quem genus aut fortuna commendarint; 
et si ex genere gubernatorem navigantes adsocive- 
rimus, demersorem potius quam utilem rectorem 
imponemus navi. Periculum porro esse ne qui 
sunt in regno nati omhium sint ineptissimi ad per« 
cipiendam institutione 98 disciplinam atque artem 
recte administrande reipublice, quippe quos et 
delicie in quarum sinu nutriuntur,et assidue im^ 


midus ejus animos inflatur. Atque hoc genus prin- 
cipes. diversas sibi larvas velut in scena imponen-. 
tes, ad optimeimperandum abunde putantsuffcere 
generis regii claritatem, quasi nascentium in pur- 
pura primigenia ipsa semina vin quamdam aroa« 
nam secum ferrent, dotium ad preclare imperan- 
dum necessarium  prebitricem. Heo dicentes 
exardescebant in impatientem instantiam videndl 
prepositum rebus verum dominum et corona di- 
gnum, seque compotes votorum, utpote subjectos 
prinoipi ejus forme quam desoripserant. Is quoque 
ipse quem istis vocibus deslgnabant, Paleologus 





521 


GEORGII PACHYMERJE 


528 


ὡς εἰ μὴ ἄξιος τῆς ἡγεμονίας κριθείη καὶ ὁ ἐξ αὐτοῦ,  ἀργοῦντος δὲ xal τοῦ σιδήρου, ὡς ἐπηρτημένου καὶ 


αὐτὸς ὀντεῦθεν Ἔκεῖνον ἀποψηφίζεται. Πλὴν καὶ 
πολλά τινα κατορθοῦν ὑπισχνεῖτο, τὴν μὲν Ἐκκλη- 
σίαν ἀνυψοῦν ὅσον, τοὺς δ᾽ ἱερωμένους xal πλέον τοῦ 
μετρίου τιμῆν, ἀξίαις τε µεγίσταις xal τοὺς ἀξίους 
τῶν ἐν τέλει προθιθάζειν, καὶ κρίσεις ὑπεραποδέχε- 
σθαι δικαίας, καὶ τοὺς ἀῤῥεπῶς κρινοῦντας ἐγκαθ- 
1903», Ov χαὶ µάλα xal πρώτιστον τὸν Kaxóv Μι- 
χαἡλ καὶ Σεναχτηρεὶμ ἐπικεκλημένον, εὖ τῶν λόγων 
καὶ τῶν νόµων ἔχοντα, iv τῷ δοῦναί οἱ καὶ πρωτο- 
ασηκρῆτις πάλει σθεσθὲν ἀξίωμα, xal ol θέλειν 
ἀσηκρῆτις ὑποτάξαι, ἐφ᾽ ᾧ ἀδεχάστως χαὶ ἀνεριθεύ- 
τως Χρίνοιεν. Ἔτι τε λόγον τιμῆσαι xal τοὺς ἐν 
λόγῳ περὶ πλείστο τῶν ἄλλων ποιεῖν. Τὸ δὲ γε 
στρατιωτικὸν ὑπεραγαπῇᾷν, καὶ τὰς ἐκείνων προνοίας, 
xÀÁv dv πολέμῳψ πίπτοιεν χἂν ἀποθνήσκοιεν, γονικὰς 
ἐγκαθιστᾷν τοῖς παισὶ, xÜv τισιν al γυναῖκες κατὰ 
γαστρὸς ἔχοιεῖν τὸ κχυοφορούµενον. Βἰσπράξεων δ᾽ 
ἀδίκων μηδ᾽ ὄνομα εἶναι, μηδὲ χώραν διδόναι διαθο- 
λαῖς, ἀργοῦντος μὲν τοῦ ἐπὶ ταύταις μονομµαχίου, 


eadem illa loquebatur, addens etíam se, si forte 
imperaret et filium haberet non preditum dotibus 
artibusque ad bene regendum aptis, ultro abdica- 
turum redacturumque in ordinem. His inserebat 
promissienes magnificas perficiendarum, si decla- 
raretur 9? imperator, laudatarum et cunctis ex- 
petitarum rerum Ecclesiam quidem 906866 in altie- 
simum fastigium evecturum, sacros vero mini- 
stros honoraturum exquisitissime, Preterea ma- 
gisiratus et prefecturas non nisi dignis ex primo 
ordine tributurum. Judiciorum curam susceptu- 
rum, ut juste ac sine calumnia flerent, equique 
lenaces et inflexibiles ad gratiam eireiviros pre- 
fecturum. Cujus rei jam nunc specimen et quasi 
pignus dedit in quopam rotissimo tunc et omnium 
primo judice, perdocto illo quidem et consultissimo 
juris, sed ipjustitia infami, undeillum Malum Mi- 
chaelem et] Senacheribum vulgo vocitabant. Quem 
specie honoris in posterum coercuit : extinolam 
enim prius dignitatem primi a secretis resuscitans 
ei tradidit, subjiciens si» illi assessores multos 
probos viros a secretis, hoc est arcanis suffragiis 
judicaturos, et sic citra personarum acceptionem 
sine ullius respectu ac verecundia, quod justum 
esset deoreturos. Pollicebatur etiam sese litteratos 


C 


χινλύνου μεγίστου, st τις τολµφη τῶν δυναμένων 
καὶ ἐν ἀρχαῖς ὑπέχειν τὸν µόδρον καταναγχήζειν, 
Τὰ δὲ τῆς πολιτείας οὕτως ἀφόθως ἐν εἰρήνῃ διατη- 
ῥεῖσθαι, ὥστε καὶ τοὺς ἀποροῦντας xal ἱκανῶς τῖς 
περιουσίας ἔχοντας ἐπιδεικνυμένους τὰ ὑπάρχοντα 
χυδροῦσθαι καὶ τὸ παράπαν μὴ δεδιέναι, "Eni tàn 
ὑπακούειν τῆς Ἐκκλησίας, xai μητέρα ταύτην ὡς 
εἰκὸς ἡγεῖσθαι, xai πᾶν τὸ εἰς χατάστασιν αὐτῆς 
πραγμχτεύεσθαι. Ταῦτα δὲ προσετίθει, ὅτι καὶ ἐν 
ὑπονοίαις ὁ προθασιλεύων Tv τοῦ καταφρονεῖν τῶν 
ἐχείνης προνομίων καὶ βασιλικῶς κατεπαἰρισθαι, 
ὥστε xai ἐπὶ πολλοῖς τὸν πατριάρχην λυπεῖσθαι καὶ 
τὴν τοῦ λαοῦ πβροστασίαν ἁποπροσποιεῖσθαι, μηδὲν 
κἂν δικαίως ὑπὲρ τινων λέγοι εἰσαχουόμενον. Hv 
οὖν τότε τῷ πατριάρχῃ, καὶ οἷς τῶν ἀρχιερέων τὸ 
εἰς τὸ μέλλον προμηθὲς ἦν, διττοί τινες λογισμοὶ 
πρὸς ἀμφότερα κρούοντες καὶ ἑκατέρωθεν ἴσχυροί. 
Ὅτε γὰρ πρὸς τὴν τῆς βασιλείας ἐντέλειαν ἀποθλί- 
ψαιεν, καὶ τὸ παρ) ἀμφοῖν βασιλέοιν, τοῦ μὲν vtoxo- 


decertaret, nomo contactu ferri candentis innocen- 
tiam probaret satis gnaro unoquoque magistre- 
tuum magnum mali gravissimi sibi periculum im- 
pendere, si vel tantum conniveret, ut quivis de- 
latus ad experimentum masse candentis adigere- 
tur. Spondebat quin etiam summam securitatem 
pacis publice, per quam etiam tenues οἱ prius98 
egentes jam tantum abundarent, ut neo ipsis deforet 
facultas ostentandarum opum et se familiamque 
domestica copia honestandi, omni prorsus metu 
vacuis. Super omnia obedientissimum sese, ut par 
est, Ecclesie prebiturum, et matris illam loco 
ducturum, nihilque non moliturum quod ad ejus 
Btatum pacemque servandam videretur conducibile. 
In quo ut abundantius religionem ostentaret, in- 
citabatur spe comparationis a populo instituenda 
faetorum suorum ejus generis cum contrariis 
exemplis imperatoris nuper defuncti, de quo scie- 
bat invaluisse suspicionem haud magni eum facere 
Ecclesie auctoritatem, effereque se in eam fasiu 
regio. Unde et contigerat eo regnante multas of- 
fensiones et dolendi causas patriarche offerri adeo 
ut jam non auderet suscipere patrocinium populi, 
nec deprecatorem se ingerere in periculis misero- 
rum, quoniam non speraret se auditum iri, quan 


eximie culturum prelaturumque cunctis: Ad hzc ]) tumvis equa diceret. Tuno porro patriarcha et ii ex 


eximiam erga militarem ordinem caritatem  pro- 
mittebat, stipendiis ad diem numerandis donativis 
representandis, eorum vero qui in bello cecidis- 
sent et in obsequio reipublice vitam profudissent 
liberis, si quos reliquissent, debita patri premia 
reddendo : in eoque tam diligentem fore, ut si cu- 


jus occisi militis uxor pregnans superesset, fetus . 


in ea concepti providentiam gereret eique servari 
mortui parentis honoraria curaret. Injustarum 
porro exaciionum ne nomen quidem audiri passu- 
rum. Nec locum daturum calumniis ; unde jam 
nemo ad earum depuleionem singulari certamine 


antistitibus qui futuri providentiam habebant, cogi- 
tationibus invícem adversis et valide utrinque in 
contraria incurrentibus distrahebantur. Quando 
enim bonum imperii statum reputabant, precia- 
rum ipsis et populo salutare videbatur, admini- 
strari republicam nomine atque auctoritate si- 
mul junctis principum duorum ; alterius pupilli et 
in perfectam etatem debita cura educandi ; alterius 
per se valentis resque opera consilioque propriis 
gerentis. Rursus cum extendebant animum in pro- 
visionem rerum futurarum, hinc quidem occurre- 
bat quantum expectari boni posset ex imperio 


920 DE MICHAELE PAL/SOLOGO 118. II. 930 


μουμένου τοῦ ὃ) ἐνιργοῦντος, ἄρχεσθαι ὡς xaÀàv Α λιστον ἀδικεῖν. Ταῦτ᾽ ἐκείνοις λογιζομένοις δέος 


ὁμοῦ xai τῷ ὑπηχόψ σωτήριον χατενόουν. [P 29] Πρὸς 
δὲ xal τὰ μέλλοντα προσγενήσεσθαι, ἅμα μὲν ἐξ ὤν 
τὴν Ἱκανὴν πληροφορίαν ἐπὶ τἀνδρὶ εἶχον ix πλεί- 
στου, ἃἅμα δὲ καὶ ἐξ Qv τότε ὑπισχνουμένου κατ- 
Zxouov, ὑπεραποδεχομένοις ἔῴχεσαν τὰ κατὰ βουλὴν 
πραχθησόµενα. Ὅτε δ᾽ αὖ πἀάλιν πρὸς τε τὸ τοῦ ἑνὸς 
ἀφιλονέιχητόν τε xal ἀνερίθευτον καὶ τὸ ἐπὶ δυσὶ 
ατασιαστιχὀν τε καὶ μάχιμον ὀἑνοήσαιεν , τάσ ϐθ᾽ 
ἑχατέρωθεν ἐπιθουλὰς xal τὰς ὑποφίας ἑνὸς ἐπὶ θά- 
τερον καὶ τέλος τὸν ἐφ᾽ ivi κίνδυνον παρὰ τοῦ xpa- 
τήσαντος, διεφώνουν καὶ ἀπηγόρευον. Εἶναι γὰρ τὴν 
βασιλείαν xai ἄλλως Χχρῆμα μὲν ὀρεκτὸν καὶ τοῦ 
παντὸς ἄξιον, ὑποπτιχὸν δ) ἄλλως, ὥστε xal μὴ οὔ- 
σαν χακίαν εἰδωλοποιῆσαι διὰ τὴν ὑποψίαν καὶ οὖσαν, 
µετιέναι παρασκεάζειν τὸν ἐπὶ τῆς ἀρχῆς, ὡς οὕτω 
μόνος ἀσφαλῶς βασιλεύσοντα, ἂν vai τὰ μὴ ὄντα 
µατέῃ. "Q δὲ τις πρὸς ταῦτα καὶ ὑποστέλλοιτ' ἄν, 
τῷ µή τισιν ἄδικος δόξαι τῇ μοναρχίᾳ ἐπιθέμενος. 
σοφὀν τινα λόγον xal παλαιὸν ix τραγῳδίας slvai 
τὸν ἐξαιροῦντα τὸν ἐπὶ τῇ δόξῃ τῆς ἁγικίας μῶμον, 
λέχοντα, εἴπερ ἀδικεῖν δἑοι, ὑπὲρ τυραννίδος κάλ- 


Palaeologi, de cujus et sapientia et bonitate et for- 
titudine plene sibi persuasi videbantur; eoque 
momento haud dubie propendebant in eam partem, 
quae tali tamque probato et parato imperatori, 
tam fausta et optabilia tum promittenti tum idoneo 
preetare, certam et perpetuam oollati jam honoris 
posgessionem optabat.Iidem tamen ubi deinde repu. 
tabant secum quam tranquilla, concors, a dissidiis 
et factionibus secura sejunctaque sit singularitas 
imperantis ; e contrario quam 94 infida, instabilis, 
ad rixarum, seditionum et civilium tumultuum 
prisens periculum exposita sit duorum in uno im- 
perio socielas, qua! utrinque insidie, qua suspi- 
ciones, que machinationes uniuscujusque in emu- 
jum, ad extremum que clades quamque tragicus 
exitus maneat imbecilliorem, posquam potentiori 
aut feliciori succubuerit, hec, inquam, cogitantes 
revocabant damnabantque vota illa sua et consilia 
priora, toti videlicet defixi in imsgine miseriarum 
imperii discordis. Existimari quippe vulgo impe- 
rium rem in primis expelibilem et quantovis bene 
pretio parandam, presertim iis qui ejus gustum 
experiendo perceperint. Idem porro esse suspicio- 
sissimum negolium; nec quiescere unquam animos 
collegarum in suprema potestate, quin se inquie- 
tissime torqueant curis &nxiis in se vicem inten- 
tis imaginante unoquoque de alio infestissima 
quaeque, et eque ambobus tam sepe sine causa 
quam semper sine venia sese invicem insidiarum 
capitalium suspectoa imo reos et convictos ba- 
bentibus, atque adeo in ista inquietissima vigilia 
suspicionumanxiarumet iniquissimarum spem ac 
rationem secure regnandi sitam esse ducentibus. 
Quod si cujus forte a vi scelerata perfidisque frau- 
dibus in collegam abhorreat animus, et. famam 
crudelitatis injuste vercatur, occurret statim in 


ἐπίει ' καὶ παρὰ ταῦτα μὲν πλησίον ἦσαν τοῦ 
πράττειν, τούτων δὲ προσκρουόντων τοὺς λογισμοὺς 
ἀργοὶ πρὸς τὸ δρᾷν σαν, χἂν ὃὅσοι καὶ ὥρμων λέ- 
χειν. Νικᾷ δ᾽ ὅμως τὸ µόρσιµον. Καὶ τοῦ μὲν τὴν 
ἀρχὴν ἐγχειρίζειν ἐκείνῳ ol πλεὶστοι γίνονται, 
καὶ σχεδὸν πάντες, ὅμως D" ἐμπεδοῦν τοῖς φρικώδε- 
σιν ὄρχοις, ἀραῖον ἔχειν ὑπὲρ θατέρου θάτερον τοῦ 
µή τι δεινὸν βουλεύσασθαι κατ ἀλλήλων τοὺς βα- 
σιλέας, τῶν εἰκότων ἐνόμισαν. 

B. Ὅπως ἀνίεσαν τὸν Παλαιολόγο ἁρῶν αἷς 

ὑπέχειτο. 

(P. 60] Ἑτοίμως δ᾽ ἀφῄρουν xal τὸ δοκοῦν τοῖς πρατ- 
τοµένοις προσίστασθαι ἐφέσει τοῦ ταῦτα γενέσθαι. 
"Qc Ὑὰρ ai Ὑεγονυῖαι συνθεσίαἰ τοῦ Παλαιολόγου 
πρὸς τὸν πάππον τοῦ βασιλέως xal αἱ δι’ ἀφορισμῶν 
ἐμπεδώσεις, 7, μὴν µή τι κατὰ τοῦ γένους τοῦ βασιλείου 
βουλεύσασθαι, παρά των προὐτείνοντο, ὡς ἱστὸν dp- 
άχνης ὁ τῶν ἀρχιερέων συλλογος τὰς συνθήκας ἐχεί- 
νας διέλυον. Mi) γὰρ εἶναι τὸ τοιοῦτον κατὰ τοῦ 
βασιλευόοντος κάκιστον βούλευμα, ὁλλὰ μᾶλλον συν- 
εργίαν τῆς βασιλείας καὶ συντήρησιν ἀδιάδοχον, κατὰ 


subsidium ambitionis contra humanitatem vetus e 
trago dia oraculum, quo edicitur, si jus violandum 
unquam sit, minime vituperabilem et maxime tem- 
pestivam ejus violandi causam esse plenam in so- 
lidum Aacquisitionem supreme auctoritatis : talia 
reputantes, et quae ex istis pronum erat sequi me- 
tuentes, ecclesiastici proceres impelli se sentiebant 
ad fovendum ambitioni Paleologi : rursus vero in- 
currentibus ex adverso miseratione pupilli prin- 
cipis ac fide in domum Augustam, segnes ad 
agendum, mutijeliam ad loquendum que opus 
erant reddebantur. Vicit tamen divina predesti- 
natio que imperium Michaeli desponderat: nam ad 
huicimperium decernendum plerorumque ac ferme 
omnium sententie conspirarunt.Appositumid temen 
in mutuam cautelam communi consonsu tempera- 
mentum 94 est, ut ambo principes juramentis quam 
maxime horrendis, diris etiam exsecrabilibus ad- 
ditis, obligarentur ad fidem invicem charitatemque 
prestandam abstinendumque a vi omni ac fraude, 
qua in alterutrius perniciem tenderet. 


2. Ut Palzlogum antistites solverint. juramentis et 

diris quibus Lenebatur. 

Sacri porro antistites, hec fleri valde desideran- 
tes, facile dissolverunt que ipsorum exsecutioni 
obstare videbantur: siquidem ne novum jura- 
mentum rite a Paleologo conciperetur, vide- 
batur obstare adhuc vigens religio veteris juris- 
jurandi, quo ille avo pueri principis dudum sa- 
cramento (fidem addixerat, non in ipsius tan- 
tummodo personam, sed in stirpem ejusdem ac 
posteros, additis etiam anathematum, si falleret, 
incurrendorum devolionibus ac diris. Que nuno 
omnia catus praesulum ut telas aranearum diaru- 
pit ac fecit irrita, magno consensu declarans, 


Lol2nl4 e --- 


531 


' GEORGII PACHYMERA 


532 


καιρὸν συναιροµένου τῆς ἀρχῆς τῷ vb τῆς βοη- À νήν. EV δ’ οὖν, ἆλλ᾽ οὐδὲν ἂν καταγνοίη τις μεῖζον 


θείας χρῄζοντι Τὰς. τοὐντεῦθεν δὲ τῶν ὄρχων συµ- 
θάσεις ἐπὶ τοσοῦτον τὸ ἰσχυρὸν ἔχειν καὶ ἁδιάλυτον 
ὥστε καὶ τὰς προτέρας συεῖναι ταύταις, ὡς xai 
ἀμφοτέραις τὸν Ἡαλαιολόγον ἐνέχεσθαι, εἴ ποι τῷ 
vip. ἐπιθουλεόοι. ὁ μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ ἀντιστρό- 
φως ict τὴν ἀρὰν τίθεσθαι xal τοὺς ὄρχους 
γίνεσθαι, ef ποι καὶ ὁ νέος κατ αὐτοῦ µελετήσας 
διαπράξοιτο, ὡς ἐξ ἀνάγκης τοῖς αὐτοῖς ἐνέχεσθαι. 
Προθαίνει ταῦτα, καὶ γραφαῖσ οἱ ὄρκοι κατοσφαλ[- 
ζονται, Kal ὁ γράφων ὁ εἷς πρωτασηκρῆτις ἵεταγ- 
μένος Kaxóc ἦν. 


Όπως ὤμνυον καὶ ἐπ ἀμφοτέροις δουλείας 

ὅρχον ᾿Ρωμαῖοι, καὶ ἐν ποίοις διορισμοῖς, 
(P. 61] Τάτεται δὲ καὶ τοὺς ὁπουδήπντε τῆς Ῥω- 
μαῖδος ὀμνύειν ἐπ᾿ ἀμφοτέροις ὄρχον δουλείας κατὰ 
τὸ σὀνηθες' πλην προσέκειντο τοῖς συντεθειµένοις 
ἐπ᾽ ἀσφαλείᾳ xal ἁμφοτέρων µείζονι, ἦ μὴν ἔτοιμον 
εἶναι τὸ ὑπήχοον ἐπ᾽ ἐκεῖνον ὁρμᾶν φονώσῃ χειρὶ, ὃς 
ἂν ἐπιδουλεύσοι θατέρῳ. 'Αρχωμότουν γὰρ μετὰ τῶν 
ἄλλων καὶ τοῦτο, κατὰ φόδον, οἶμαι, f| χρείαν ἀλγθι- 


γ. 


quod fleri Paleologum contigeret participem im- 
perii, nequaquam esse nefarium et fidei jurate 
conirarium facinus, sed utilem reipublice colla- 
tionem opere in bonum imperii, et conservatio- 
nem principatus ei ad quem de jure spectabat. 
sine ulla spe potestatis igtius precarie in prolem 
guccessione (ransmittende : que aalutaris tum rei 


τῶν ταῦτα πραττόντων 7] τὸ ἐμφυλίους πολέμους τῷ 
κοινῷ προξενεῖν , sl ποτε τοῦτο συµθαίη. "Όμως 
ἐδόχει ταῦτα, xal elc ἔργον τὰ βοαλεύομενα προῦθαι- 
vov. Χεῖρα τοιγαροῦν ἑτίθουν, καὶ ἐπὶ τῶν ἁγίων 
Ἑὐδαδγελίων ὤμνυον 7j μὴν xal ἀμφοτέροίς δουλεύειν 
καὶ ταῦτ) ἐχτελεῖν, 
S, Ὅπως ὤμνυεν ὁ Παλαιολόγος ἐπὶ τῷ παιδὶ 
xal oi μµεγιστᾶτιες. 

τέως δ᾽ ἡ Χυρία παρῆν, fiti ἦν, ὣς ἐῤβῥήθη, 
Ἑκατομθαιῶνος νοτµηνία. Καὶ πρῶτος αὐτὸς ὁ εἷς 
βασιλείαν προθιθαζόµενος ὤμνυεν ὑπὲρ τοῦ παιδὸς 
τὰ εἰχότα xal Βασιλέως, πλὴν οὐχ ὣς δουλεύσων 
ἀλλ’ ὡς συμθουλεύσων ἐκείνῳ καὶ μηδὲν ἀνήχιστον 
µελετήσων xav! ἐπιθουλήν, ὝὭμνυον δὲ xal ol µεγι- 
στᾶνες , Ἆαι ὡς δουλεύσοντες ἀμφοτέροις, xal ὡς 
ἀμυνοῦντεν αὐτίχα, ἤν πού τις ο ῥουλεόοι, τῷ (Rt 
θουλευθέντι . Καὶ οὕτω τελεσθέντων τῶν ὄρχων , 
ἀσπίδι βασιλικῇ ἑνιζάνει ὁ εἷς τὴν βασιλείαν ἐἔτοι- 
µαζόμενος, πρῶτον và πόδε τοῖς βασιλικοῖς συµθ/- 
λοις ἑναρμοαθεὶς, καὶ χερσίν ἔνθεν μὲν ἀρχιερέων 
ἔνθεν δὲ µεγιστάνων ἀρθεὶς ἀνακτορικοῖς παιάνοις 


Β 


obligarent. Sed ad majorem utriusque securitalem 
consuete talium formule adjungere tuno visum, 
Deo similiter teste firmatam, professionem et pro- 
missionem universi populi, bello et inexpiabili odio 
persequendi eum e duobus, cujus essent et in col- 
lege vita vel nefaria vis velinsidie deprehense. Tall 
extraordinario additamento populere jurementum 


Romans cooperatio peropportuna et necessaria ( cumulatum metu magis, ut opinior, nimio procli- 


judicabatur imbecille ac tali auxilio egenti pupilli 
pueritie. Itaque nihil obstante prioris sacramenti 
religione, novum juramentum ratum inviolabilem- 
que firmitatem habiturum, quippe cum neutra 
conventio quidquam alteri contrarium habeat, quo- 
minis ambe valere simul possunt; unde fore ut 
duobus de:nceps totidem fosderum sacramonto san- 
citorum vinculis constrictus Paleologus teneretur, 
et si ullas unquam collegz puero insidias strueret, 
duplicis perjurii reus foret. Que Paleologus admit- 
tens vicissim petiit devinciri mutuo quoque jura. 
mento ad securitatem suam adolescentulum impe- 
ratorem, imprecando et ipsum sibi diras et ana- 
thema statim inevitabiliter incurrendum si quid- 
quam unquam advereus Paleologum machinaretur 
aut ageret. Hac uti convenerat processerunt, con- 
ceptis utrinque juramentis et 96 re tota in publi- 
cas rite tabulas relata ad memoriam firmitatemque 
irrevocabilem, scribente ista οἱ authenticis com- 
mentariis mandapte Malo illo. quem diximus, antí- 
quato prius et ejus causa reposito primi a secretis 
officio donatum. 

3. Ut fidelitatis juramentum utrique principi de novo 


prastiterint ; el quibus de novo additis caulioni- 
us. 


Edictum quoque est ut per omnes Romano impe- 
rio subjectas regiones omnes utrique pariter prin- 
cipi sacramento fldem obsequiumque suum de more 


vis in regni societate dissensionis, quant ulla satis 
magna utilitate remedii ad tantum mali preverten- 
dum ancipitis. Nam si recte quis estimet, istud 
profitentes belli jam tum civilis et internecini si- 
gnum tollebant, ex prona et vix evitabili suspicione 
facile a? cito exarsuri. Caeterum qualicunque consi- 
lio, ista slc tunc decrela et exsecutioni mandata 
sunt Romanis ubique viritim universis imposila 
sacris Evangeliis manu, Jurantibus se et fidem utri- 
que principiconcorditerimperanti subjeotionemque 
prastituros, et s! quis ipsorum in alterum insurge- 
rei, auctorem injurite ulturos. 
4. Ut Palzologus et proceres imperalori puero ju- 
rejurando caverit. 
Jamque aderat inaugurationi designati Augusli 
D aicta dies,que fuit,ut dictum est, kalende Janv 
rie, quando is qui ad imperium evehebatur jura 
menía, de quibus convenerat, primus conceptis 
verbis protulit, fidem per ea obligans puero prin- 
cipi non ut οἱ subditus futurus, sed ut consultorus 
ao suggesturus opportuna, nihilque in Ipsum insi 
diose moliturus. Jurarunt post ipsum optimates se 
utrique subditos futuros, et 97 si quis ipsorum 
insidiaretur alteri statim ultionem de insidialore 
sumpturos. Sic consummata juramentorum cere- 
monia, designatus princeps scuto regio insedil, 
utroque prius pede imperatoriis insignibus ornato; 
et manibus hincquidem antistitum indeoptimatum 


533 


DE MICHAELHE PALJROLOGO LIB. II. 


534 


καὶ χρότοις παρὰ πάντων ἐμεγαλύνετό τε xal ἐφη- À ἀπολύων τοὺς ὠφληκότας, ἀπορουμένοις τε τὰ πρὲς 


μ {ζετο. 
€. Όπως ὁ Παλαιολόγος καταστὰς εἰς τὴν βασιλείαν 
ἐφιλοτιμεῖτο τὰ μέγιστα. 

[P. 62] Τὸ δ' ἐντεῦθιν οἱ μὲν τῆς γερουσίας προσ- 
ήχουσιν ὀφφικίοις ἐνεσεμνύνοντο, καὶ ἄλλοις μὲν 
ἄλλα τὰ μὲν ἐδίδοντο τὰ δ᾽ ἐν ὑποσχέσεαιν ἧσαν' τὸν 
b αὐτάδελφον Ἰωάννην, µέγαν δομέστικον ὄντα, τῇ 
τοῦ  Topvtxloo Κωνσταντίνου θυγατέρι πρὸς γάμου 
κοινωνίαν συνήρροσε, κἂν iv ἀναθολαῖς ἦν τὸ ἀξίω- 
μα. θ3τερον δὲ τῶν ἁδελφῶν Κωνσταντῖνον, ἔτι 
ἔγοντα ἐν ἰδιώταις, κατὰ καιρὸν τιμᾷν ἀὐτὸς Καί- 
σαρα προθυμούµενος, συνήρµοττε δὶ xai αὐτῷ πρὸς 
γάμον τὴν τοῦ Ἡρανᾶ παῖδα εὐγενῆ οὖσαν, σοφὀν τι 
ποιῶν καὶ τοὺς ἐν τέλει τοῖς χήδεσι προσποιούµε- 
voc. Ka! τοὺς μὲν τῆς γερουσίας οὕτω µεγαλοπρε- 
πῶς ἀθεράπευε, προνοίας τούτοις ἐπαύξων xal προσ- 
τιθεὶς καὶ Χχαίρειν ἀφιεὶς τοῖς πᾶσι, τῶν ἀγαθῶν 
τὰ μὲν λαμθάνουσι, τὰ δ᾽ ἐλπίζουσι' τὸ δὲ στρατιω- 
τιχόν τε καὶ τὴν πληθὺν, τοὺς μὲν καθημεριναῖς φι- 
λοτιµίαις ὤφελλε, καὶ χρυσοθούλλοις τὰ ὑπεσχη μένα 
τούτοις ἐπλήρου, xal πρὸς τὸ μέλλον εὐθυμοτέρους 
καθἰστα ὡς ἀθανάτους τὰς τῆς ζωῆς προνοίας Καὶ 
τὰ διδόµενα σινηβέσεα τοῖς παισὶν ἔξοντας, τοὺς δ᾽ 
ἐθεράπευεν, ἀνοιγνὺς φυλαχὰς καὶ χρεῶν δημοσίων 


sublatus, acclamationibus et plausu, quibus excipi 
novi imperatores solent, ab universis salutatus et 
Augustus declaratus est. 
5. Ut Palzologus evectus in imperium regia libera- 
itate cunctos demeruerit. 

Inde senatores quidem officiis pro cujusque me- 
ritis honorabantur, et aliis alia partim donaban- 
tur,partim promittebantur. Fratrem vero Joannem 
tum adhuc magnum domesticum sebastocratoris 
ornare dignitate equum censuit, et ei Constantini 
Tornicii filiam matrimonio conjunxit, destinatam 
dignitatem in tempus aliu differens.Alterum vero 
fratrum Constantinumin privatatunc quidem adhuc 
reliquit sorte, suo tempore creare ipsum Cesarem 
habensin animo. Dedit autem et huic uxorem 
Branee filiam sane prenobilem, sapienti consilio 
alfinitatibus patricios sibi devinciens. Et senatores 
quidem in hunc modum magniflco demeruit, pen- 
siones lis adaugens, et donis superadditis cumu- 
Jans,cunctisque gaudendi materiam offerens hono- 
rum vel oollatorum presenti fructu vel ceria pro- 
mitssorum exspectatione. Jam exercitum ac plebem 
varie delinivit : nam et plerosque quotidianis do- 
nativis juvit et quibus per diplomata bullis aureis 
munita promissum aliquid fuerat,cum fide represen 
tavit,sic illos in futurum securos et bene animatos 
efficiens,utpotejam certos processuru ipsis et libe- 
ris eoruminomnetempusad victum decreta subsidia 
et 898 frumenti demensa constituta. Plebem vero 
precipue demulsit aperiendis custodiis, et iis qui 
fisco quid deheren! nec solvendo essent, liberis 
dimittendis,preterea largiendo liberaliteralimenta, 
et passos injuriam consolando, vexatoribus eorum 


ζωὴ, διδοὺς ἀφθονώτερα, xal γε τοῖς ἡδικημίνοις 
ἀμύνων καὶ φιλοτιμότερον προχέων τὸ δαφιλὲς, ὥστ) 
εἶναι ἅμα μὲν ἀνενεγχεῖν περί τού τινα xal ἅμα 
προθαίνειν γράμμα µβασιλικὸν προστάσσον ἐκείνψ 
τὸ κατὰ βούλησιν, sl καὶ δυσὶ χρόνοις ὕστερον dv- 
ελάμθανε τὰ προστεταγμένα. Κἄν πού τις lg! ος εἷ- 
χεν ὀχλούμενος τὸ γράμμα τῆς χάριτος προῦτεινεν, 
εὐθὺς φανὲν δευτέρας ἱνδικτιῶνος Bv, τὴν δόσιν ἁπ- 
εψηφίζετο, ὡς ἐν καιρῷ μηδὲν ἀχριθείας καὶ προσ- 
οχῆς ἔχον τὸ γεγονός. Τότε δὲ καὶ πόλλ᾽ ἄττα τοῦ 
κοινοῦ ταµιείου ἐξεφόρει, καὶ δημηγορῶν τοῖς συνει- 
λεγμένοις πρὸς χάριν ἅπασαν, cli ἀμφοτέραις ἐχεί- 
vot, ἐξήντλει τὰ χρήματα, χύδην ἐκρίπτων χυνηδὸν 
συλλέγουσιν: 


pe» Ὅπως τὰς erga ὠχύρου xai µήπω στεφθεὶς 


Παλαιολόγος. 

[P. 63] "Hv ταῦτα, χἀκεῖνος μὲν καταχυροῦν τὰς 
ἄχρας προὔργου ποιούµενος, ἅμα δὲ καὶ δηλοποιού- 
µενος αὐτῷ προσώπῳ τὴν τῆς βασιλείας ἀνάῤῥησιν, 
ἐπὶ Φιλαδελφείας ἔγνω χωρεῖν, λιπὼν τὸν vtov ἐν 
Μαγνησίᾳ, ᾖβασιλικῶς, ὡς Bói, θεραπευόµενον. 
Συνείπετο δὲ ol xal ἅπαν τὸ στρατιωτικὸν προασπί- 
ζον τοῦ βασιλέως μεθ ὅτι πλείστης εὐνοίας xal 
πρὸς τὸ πονεῖν ὁρμῆς ἑτοῖμον, ὅπου γε καὶ καθ dv 


condigno supplicio multatis.Et inerat multa popu- 
laritas in modo hec agendi, fscilitate et amabilis- 
sima benignitate largientis dona per se grata multo 
reddente gratiora. Quippe non raro statim ac quis 
de sua quapiam necessitate retulerat ad principem, 
is sine mora diploma regium ipsi quod postulabat 
asserens in manum dabat,unde is letus abibat,etsi 
nonnunquam non nisi post biennium pensio nume- 
randa prescriberetur.Quod si quem, ubi scriptum 
legerat, tederet more referretque diploma et gra- 
tiam representari posceret, placidus ille ao reni- 
dens recognoscebat scriptum, et ubi revera dila- 
tum in secundam indictionem donum videbat, ul- 
tro damnabat scripturam quasi a parum attento 
minimeque assecuto mentem suam librario forma- 
tam, jubebatque corrigi. His et similibus de cau- 
sis profundebatlargiter erario prius regio condi- 
tas opes. Et ab concionem passim loquens omnia 
ad popularem gratiam composita, utraque mox 
manu hauriebat et publico thesauro vim pecunia 
ingentem, effusissime projicie.s qua avidissime 
celligebantur. 


6. Ul arces munierit nondum coronatus Palzeologus. 


Heo quidem sic se habebant.Ceterum ille opo- 
re pretium se facturum ratus, si arce8 muniret, 
simul et presenti conspectu exhibiturus populis, 
qui ejus acclamationi non interfuerant, specimen 
sibi credite supreme potestatis, Philadelphiam de- 
crevit proficisci, relicto puero collega Magnesia 
cum regio, uti par erat, satellitio. Secutus eum. 
est universus exercitus circumdans principemoum 
omnibus et veris indiciis99 benevolentie summa, 


535 


GEORGI! PACHYMRRJR 


936 


iow προθόµως πολεμησείοντες, Τὸν μέντοι γε πα- Α cip ἀγνοοῦντι τὸν βασιλεύσαντα, ἀλλ ἐς τὰ μάλιστα 


τριάρχην εἲς Νίκαιαν ἀποπέμπει, μετ ὀλίγον κατα- 
λαθεῖν καὶ αὐτὸς ὑπισχνούμενος σύναµα τῷ vip, 
ταινιωθησόµενοι καὶ ἀμφότεροι. Ὅ μὲν οὖν πατριάρ- 
χης σύναμα τῷ κλήρῳ xal τοῖς ἀρχιερεῦσι, αυντα- 
ξαμενοι τὰ εἰκότα τοῖς βασιλεῦσι, τῆς ἐπὶ Νίχαιαν 
ἧπτοντο" ὁ δὲ Ύε βασιλεὺς τὰς δυνάµεις ἀναλαθὼν 
καὶ συντάξας συνάµα xal τοῖς ἐν τέλει ἐπὶ Φιλαδέλ- 
φειαν ἤλαυνε, xal δὴ ἐπιστὰς τῇ πόλει ἐχεῖθεν τὰς 
ἄκρας ὠχύρου, τοὺς μὲν πέµπων, ἄλλους δ᾽ ἐκεῖθεν 
δεχόµενος κατιόντας xal δώροις ὡς olóv τε φιλοτι- 
µούµενος, προθύμους εἷς φυλαχὴν ποιῶν καὶ θαῤ- 
ῥαλεωτέρους ἐλπίσι χρησταῖς καθιστάς, Προθὰς 9 
ἐχεῖθεν μικρὸν καὶ τὰ χύκλῳ περιελθὼν, καὶ τοὺς 
μὲν προσλαλιαῖς ἀγαθαῖς, τοὺς δὲ Φφιλοτιµίαις, 
τοὺς δὲ xal ὑποσχέαεσιν, ἔστι δ’ οὗ xal φόδυν 
κιρνὰς Ἡμερότητι, τὰ Ἠπαρεμπίπτοντα ἍΆβασιλι- 
κῶς µετερχόµενος, ὡς οἷόν τε κἀχεῖ κχαθίστα 
καὶ ἀσφαλέστερον φρουροῖς κατωχύρου’ Elye γὰρ 
τὴν ἐπὶ δύσιν µέριµναν, ὡς ἑτοίμων πρὸς τὸ ἀφη- 
νιᾷν ὄντων, εἰ εὐκαιρίας τινὸς ἐπιδράττοιντο. Ὅθεν 
καὶ πρέσδεις εἷς Πέρσας ἐξαποστείλας, τοῦτο μὲν 
δηλώσοντας εἷς τὴν ἀρχὴν καταστάντα ὃν xal ἀχρι- 
θῶς ἱδόντες ἴδεσαν, τοῦτο δὲ καὶ τῷ σουλτὰν περὶ 
τῶν ἐκεῖ πραγμάτων χοινολογησοµένους, οὐδὲ τού- 


alacritatem quoque maximam preferens ad quos- 
vis Büubeundos labores pugnandumque ubicun- 
que οἱ adversus quoscunque duceret. Patriar- 
cbam interim Niceam  premittit, brevi eodem 
secuturum se pollicitus cum puero Augusto, regii 
diadematis unacum illo rite assumendi gratia. 
Quare Arsenius cum clero et presulibus vale 
dicto Augustis, Nicem versus iter tenuit. Impera- 
tor vero sumptis secum copiis, salutatis in di- 
gressu optimatibus, Philadelphiam profectus inde 
muniendis arcibus curam impendit,mittens ad eas 
presidiarios,accersitosque qui illico fuerant beni- 
gne accipiens, et donativis pro copía presenti mia- 
gnificis liberalissimisque promissis bene anima!os 
&ad perseverandum in fide custodie credits βρος 9 
plenos optima remittens unde venerant. Hinc pau- 
lum progressus cuncta per circuitum lustravit, et 
hos quidem allocutionibus benignis, alios largitio- 
nibus, quosdam promissis demeruit. Fuit ubi 
et terrorem clementie submisceret. Denique ibi 
omnía auctoritate ac sapientia majestatem imperii 
decente constituit, et ad securitatem in posterum 
presidiis idoneis firmavit. Imminebat enim in re- 
rum Occiduarum curam, cum non ignoraret in- 
hiare rebus novis qui plurimum illio poterant, et 
ad detrectandum obsequium jugumque palam excu- 
tiendumnihil nisicommodam occasionem exspecta- 
re.Indidem etiam legatos ad Persas misit; partim 
ut illis significaret suam evectionem in imperium, 
qua grata ipsis fuit ob priorem ejus notitiam et 
amicitiam veterem ; partim ut sultani quedam in- 
terius communicarentde modo etcausis mutationis 
100 nuper facte,quemillum averterent a metuendo 


φίλῳ ὄντι, αὐτὸς τὴν ταχίστην ὑποστρέψας wai τὺν 
παῖδα παραλαθὼν ὑπὸ πολλῇ τρυφῇ τε xal δορυφο- 
ply μµεγίστῃ τῆς ἐπὶ τῆς Νικαίας ἵπτετο, Ὡς ὃ' 
ἐπέστησαν p µελλήσαντες (οὐδὲ γὰρ Ti ἀμελεῖν 
περὶ τῶν δυτικῶν σκοπουµένοις), εὐθὺς εὐτρεπίζοντο 
τὰ τῆς ταινιώσεως, ἐλπιζόντων πάντων, ὁ δὴ καὶ 
συγκείµενον ἦν, [P. 64] ταινιωθῆναι μὲν τὸν viov 
βασιλικῶς καὶ πρώτως εὐφημηθῆναι στεφανωθέντα 
xai προχκατάχειν τὸν θρίαµθον, ἐκεῖνον δὲ xal τὶν 
ἐκείνου σύζυγον ἐν ὑστέρῳ στεφανωβέντας τῷ mpo- 
tp µεβέψεσθαι κατὰ τὴν βασιλικὴν xal συνήθη προ: 
έλευσιν. 

C. Ὅπως παρελογίσατο τὰς συνθήκας τῆς στεφγφορίας 

ὃ Βαλαιολόγος. 

Τὸ δ᾽ ἦν ἐκ πρώτης ἀφετηρίας δόλος καὶ παρα- 
σπόνδησις, εἰς olov ἦξον τέλος, οὐδὲν τὸ παράπαν 
ἀγνοηθὲν τοῖς πολλοῖς, Οἱ μὲν οὖν ἐν τέλει προ- 
κατελήφθησαν εὖ παθόντες καὶ εὖ ἔτι τυχεῖν ἐλπί- 
ζοντες' ἀπέδησε γὰρ αὐτῶν τὰς γλώσσας, πλὴν ὁλί- 
γων τινῶν τὰ φιλοτιμήματα, καὶ εἶχον ἡσύχως xl 
6 τι πραχθείη. Τινὲς δὲ τῶν καχῶς παθόντων ti 
ἄμυναν λογιζόµενοι τὴν τοῦ παιδὸς χαταφρόνησιν 
xai προσέχαιρον. 'O μέντοι γε πατριάρχης ἔτι xai 
αὐτὸς ἐν ἐλπίσιν ἦν τοῦ μηδέν τι παβαθαθῆναι τῶν 


inde quidquam sinistrum heredi Theodori prioris 
imperatoris sibi olim non. ignoti,quineliam amicis- 
simi. His peractis celerrime reversus, assumpto 
secum Joanne puero,cum splendido apparatu pom- 
paque magnifica numerosissimi satellitii Niceam 
iter intendit. Quo ut pervenerunt, nihil cunclati 
(non enim tempus terere sinebat sollicitudo rerum 
Occiduarum) statim se accingere coperunt ad so- 
lemnem coronationem. In qua eventus ostendit 
frustra speratum ab universis, ut, quemadmodum 
convenerat, priorimperatorio diademato insigni- 
retur et Augustus acclamaretur adolescentulus, 
preiretque cunctis in pompa triumphali, que tali 
occasione coronationis imperatorum soletinstilui, 
Paleologus vero et hujus conjux secundo post il- 
lum ordine procederet. 

7. Ut pacta conventa in coronatione transgressus 

sit Palzologus. 

Hoo vero fuit impingere in limen et a pri- 
mis aberrare carceribus per dolum et foederis 
D infractionem ; ex quo fedo principio in quem 

finem proclivis esset prolapsio, nemo fere pru 

dentium non sentiebat. Verum preoccupati be- 
neflciis et suspensi spebus plerique potentiorum 
tacuerunt: linguas enim omuium, perpaucis er. 
ceptis, ambitiose largitiones devinxerant, ut quid- 
vis taciti ferrent. Quidam etiam & parte pueri qu£ 
non voluerant passi, dulcedinem vindicte quam- 
dam degustabant in depressione filii ejus & quo 
se affectos injuria putabant. Quare hoc ipsis ju- 
cundum accidebat, Patriarcha totus incumbens ad 
sperandum quod optabat,rata videlicet pacta co2- 
venta in summa rei fore, nihil in his magnopere 


C 














937 


DE MICUAELE PALJROLOGO 118. II. 


538 


σογχειµένων, xil οὐδὲν τι προσεξηρεύνα . Ἐκεῖνος À γε τῆς γερουσίας τινὲς καὶ προσηπείλουν κακῶς Opqv 


ói τισι τῶν ἀρχιερέων τὸ σχέµµα κοινωσάµενος, καὶ 
ὡς οὐκ ἄξιον εἴη παιδὶ ὄντι xal τὴν ἡλιχίαν ἀτελεῖ 
τὴν τῆς βασιλείας ταινίωσιν προδεδέχθαι χαί οἱ 
πρρθεθηκότος ἤδη καὶ τὸν βίον κατατετριφότος ἐν 
πράγµασι προηχεῖσθαι iv θριάµθοις καὶ εὐφημίαις, 
ἐθάῤῥει λαθὼν ὑποσχέσεις, ὡς καὶ αὐτοὺς ἀξιοῦντας 
ταῦτα καὶ ὡς δικαίΐοις προσκειµένους τοῖς λεγομέ- 
νοις ὄχειν καὶ τὸν πατριάρχην συµπείθειν τὰς ἐπὶ 
τῷ παιδ) ἀναῤῥήσεις πρὸς τὸ παρὸν ἀναθάλλεσθαι 
ὡς ἐγκαίρως ταινιωθησομένῳφ.  Etnevo δὲ πάντως 
ἐντεῦθεν, e? μὴ βασιλικῶς στέφοιτο, κάν ταῖς εὖφη- 
µίαις xal πᾶσιν ἑτέροις τοῦ ἤδη ταιιωθέντος χαθ- 
υστερεῖν. Ἡλὴν σοφιστέον ἔλεγον τὴν ἐγχείρησιν, xai 
ἅμα τελουμένων κινητέον τὰ περὶ τούτου. ὅπως μὴ 
καὶ προαισθόµενος τὸ στέφος δώσων τὰς ταινιώσεις 
ὑπέρθοιτο. 

»» Ὅπως ἑστέφθη à Παλαιολόγος xal τὸ παιδίον 

παρεωράθη. 

[P. 65] "Hv ταῦτα, xai ἡ xupla τῶν ἡμερῶν παρ- 
ὃν, καὶ πάντ᾽ εὐτρεπη ἦσαν, καὶ ἀρχιερεῖς τὰς στο- 
λὰς ἐνδύντες τὰς ἱερὰς πρὸς τὸ τὰ τῆς τελετῆς ἑνερ- 
γεῖν ἑτοίμως εἶχον, καὶ τοὺς βασιλεύοντας περιέµε- 
vov. ἸΑλλ) εὐθέως χινεῖται τὸ axíppa, xal ταραχὴ 
ἦν, τῶν μὲν ταῦτα, τῶν δ᾽ ἐχεῖνα λεγόντων. Tov δὲ 


scrutari voluit; unde nec nisi sero quid pararetur 
sensit. Paleologus autem totam Jam ante machinam 
cum quibusdam antistitum 101 sibi magisobnoxiis 
composuerat, clam ipsos conveniens, et factu indi- 
gnum absurdumque affirmans puerulum rationis 
haud compotem augusto diademate, cecemonia re- 
ligiosiseima, celebritate amplissima decorari, plau- 
susque et acclamationum primas ferre, ge vero zta- 
tis perfectae virum, tota vita gerendis negotiis maxi- 
mis tritum, asseclam larvati ornamento incongruo 
infantuli traduci regia pompa et plane triumphari. 
Quibus illi se perguasos fassi, spoponderunt da- 
turos operam ut patriarcha coronatione pueri in 
presens supersederet, specie illius in tempus ma- 
gis opportunum differende. Porro consequens hinc 
futurum ut, si puer ea die non ornaretur imperatoria 
corona, in bonore acclamationis et cunctus id ge- 
nus auspiciorum ac jurium prerogativis omnino ei 
subjungeretur cui scli ea celebritate diadema im- 
perii augustis ritibus esset impositum. Ceterum 
addebant utendum arte ac gubernandum arcano 
consilio negotium, nec prius de tali re hiscendum 
quam jam inchoata communis inaugurationis ca- 
remopia, ne premature quid strueretur sentiens 
is qui diadema erat impositurus, totam soleimita- 
tem et ex equo coronationem utriusque differen- 
dam in tempus aliud decerneret. 

8. Ut Palsologus coronatus, puer vero despectus 

fuerit. 

His in hunc modum constitutis, adfuit dicta coro- 
nationi d:es, cuncta erant ad ceremoniam parata, 
sacris induti vestibus presules in procinctu religio- 
82 functionis stabant οἱ Augustos exspectabant, 


D 


τὸ παιδίον καὶ διαχρᾶσθχι, el ἄλλως πράττεις ἡ 'Ex- 
κλησία βούλοιτο, Λόγοι γοῦν ἐγένοντο, καὶ διεφιλο- 
νείκουν. Ὁ δὲ πατριάρχης iv ἁμηχανίᾳ ἣν, xal οὐκ 
εἶχεν οἷς προστεθείη, Παρήρχετο ἡ ἡμέρα, xal συµ- 
φωνεῖν οὐκ εἶχον. Μόλις οὖν xal μετὰ τὴν πολλὴ» 
διαφιλονεικίαν οἱ ἀρχιερεῖς πάντες πλήν τινων ὑπο- 
Χλίνουσιν. Ἡσανν δ’ οὔτοι ᾿Ανδρόνικος ὁ τῶν Σάρδεων 
καὶ Μανουἡλ à θεσσαλονίκης ὁ τοὐπίκλην Wapüc καὶ 
Δισύπατος. 'AAÀ' ὁ τῶν Σάρδεων ἅμα τῷ τὸν πα- 
τριάρχην πεισθῆναι καὶ αὐτὸς συνεπείθετο, τὰ πολλὰ 
συµθαλοµένου τῇ καταθέσει τοῦ τῆς κατὰ τὴν Ὄρε- 
στιάδα Αδριανουπόλεως Γερμανοῦ, ἔτι δὲ Τρηγο- 
ρίου τοῦ ᾿Αγκύρας xal τοῦ Μελαγγίων Κωνσταντί- 


νου. 'O δέ Υ) Ἐφέσου Νικηφόρος εὐλαθὴς ὢν ἀνὴρ - 


xai τίμιος οὐχ ὑπενόει τὸ ὑπορυττόμένον ὡς ἐν 
ἁπλότητι ζῶν, καὶ εὐθὺς συνυπήγετο. Τοῦτ) ἔπα- 
σχον xal ἄλλοι πολλοι. 'O δὲ πατριάρχης ἔγνω μὲν 
ἄπατηθεὶς, οὐκ εἶχε δὲ ὃ τι πράττοι πολλῆς τῆς 
ἀνάγκης περιστάσης. Καὶ δλ χαθυπέγραφον μὲν 
οὗτοι τὰ ἐγνωσμένα, τῷ δέ ve θεσσαλονίκης οὐδ' 
ἀκουστὰ ταῦτ) ἦσαν, μηδ᾽ Expo cci δέξασθαι κα- 
ταδεχομένῳ ' τὸν γὰρ τῆς βασιλείας χληρονόμον 
πρῶτον flou iv πᾶσι γίγνεσθαι. Ὡς δὲ τὸ Μάρπου 
ὑπεμιμνήσκετο, xai πέµπων ὁ βασιλεύων xatovsl- 


cum ecce inopinatiesime proponitur quid Paleolo- 
gus equum censeat. Turbatur statim, et varie 
murmur gliscit, hec quorumdam aliorum alia lo- 
quentium. Audite inter hec mine nonnullorum e 
senatu, vim puero inferendam et vitam adimendam, 
gi obfirmarent animum preesules in consilio ejus sic 
1092 immature coronandi. Miscentur sermones, ar- 
descit contentio, estuat patriarcha incertus animi 
quam in partem ge adjungant. Preteribat dies, noc 
finis dissensionum erat. ZEgre tandem post multam 
contentionem antistites ad Paleologi desiderium in- 
clinantur omnes, paucis exceptis. Erant hi Andro- 
nicus Sardensis, Manuel Thessalonicensis cogno- 
mento Psaras, et Disypatus. Verum Sardensis, si- 
mul ac patriarche sententia plurium persuasa est, 
et ipse accessit, multum ad hujus assensum elicien- 
dum conferente Germano Adrianopolis ad Orestia- 
dem episcopo, simul etiam Gregorio Ancyre et 
Constantino Melangiorum. At Nicephorus Ephesi- 
nus, vir pius et, honoratus, pre innata simplicitate 
non pervidit quid clam molirentur qui hac move- 
bant, ideoque facile tractus in partes est, quod aliis 
item multis usuvenit. Patriarcham porro fraudem 
fieri non latuit : sed facere aliud nequivit, urgente 
undique insuperabili necessitate. Tamen in omnes 
subscripserunt decreto communi, solo Thessaloni- 
censi ne mentionem quidem rei, quam iniquissi- 
mam putabat, vel primis admiltente suribus. Nam 
imperii heredi prerogativam principatus servan- 
dam in omnibus contendebat. Αἱ cum esset ei re- 
vocatum in mentem vocabulum Marpov, quod ipse 
codo missum audierat, et per rrissos Paleologus 
exprobrasset haud consequenter ipsum agere, qui 


530 


GRORGII PACHYMRRJE 


940 


διζεν ὡς αὐτὸς εἴη ὁ προαγγέλλων τὴν βασιλείαν iv À προσέµενος, ἁλλ' ἐξ ἀνάγχης καὶ Blg τοῦ συνειδότος: 


ἰδιώταις ἔτι τελοῦντι ζῶντος τοῦ βασιλέως, ἐχεῖνος 
καὶ προσωµολόγει, xxl Έτοιμον ἑαυτὸν παρεῖχε δέ- 
χεσθαί τε xal στέργειν, εἴπερ ἐν ἅπασι προηγοῖτο ὁ 
κατὰ κληρονομίαν βασιλεύς. Ὡς 8' ἐχείνῳ παρίστων 
καὶ τὸ παιδίον διερμηνεύοντες κχατανεύειν τὸ ται- 
νιωθῆναι µόνον ἐχεῖνον, xal αὐτὸν ἀγαπᾶν, καὶ δὴ 
ταῦτα πρὸς τὸν ἀρχιερέα ψελλίζον ἔλεγεν ὧς xata- 
δέχοιτο, st µόνον αὐτὸ ζῴη μηδὲν παθὸν Éx τινος 
[P. 66] (πολλοὶ γὰρ xat ἠπείλουν προεξανίστασθαι, 
εἰ ἀντέχοιτο, καὶ τὸ Κελτικὸν πελεχυφόρον περιεστὼς 
ἔτοιμον ἦν xal χατὰ φυλακὴν xal κατ ἐπίθεσιν 
πράττειν, εἴγ ὁρισθείη παρὰ τῶν δυναµένων µάλι- 
στα), 6 ἀρχιερεὺς ὀλίγα τῶν παρὰ τοῦ παιδὸς λεγο. 
µένων φροντίζων ἓνὸς ἦν τοῦ ὑπὲρ ἐχείνου ἀντέχε- 
σθαι. Αλλ) ἀντίσχειν εἷς τέλος οὐκ εἶχε πολλοὶ 
γὰρ καὶ προσωνείδιζον καὶ προὐτρέποντο νεμεσῶν- 
τες, εἰ µόνος αὐτὸς ὁμόσε τοσούτοις χωροίη. Τότε 
τοιγαροῦν ὑπογράφει κἀκεῖνος πεισθείς. Ἡλὴν εἷς 
πιθανὴν δοκοῦσαν παραίτησιν τὸ ὁμοιοτρόπως προσ- 
ἐθετο" τοῦ ὁμοίου γὰρ ἐπὶ χειρίστοις λαμθανομέ- 
νου παρὰ τῷ ποιητῇ, ἐξέφηνεν ἐκεῖνος ἐχ τούτου τὸ 
ἀναγχαστικὸν καὶ κακότροπον τῆς ὑπογραφῆς , ὡς 
οὐχ ἐν καλᾷ πάντως πίστει καὶ χάριτι τὴν πρᾶξιν 


cui alias prato, regnante adhuc hujus pueri patre, 
imperium preizisset, nunc tam pertinaciter obsi- 
steret necessariam tuendsm dignitati rem petentl, 
recordari se ille 8ο probare, dixit, sed sic demum 
Paleologi honori assentiri, si primas 1038 omnium 
ferret qui hereditario imperaret Jure. Tunequi agen- 
tem hac constantia Thessalonicensem circumsta- 
bant,admonuerunt ut mentem adverteret ad inauen- 
tem ipsi pro quo tam pugnaciter certabat puerum, 
et gestu indicantem equi bonique se consulere ut 
solus Paleologus coronaretur; quo nihil ille motus 
audivit etiam mox voce balbutiente sibi dicentem 
Joannem, sufficere sibi tunc quidem si tutus viveret 
et securus a vi. Multi enim minabantur se ipsum de 
medio sublaturos, si resisteret; aderatque Coltarum 
secures gestantium circeumstans cohors, ancipiti 
obsequio ad nutum potentiorum parata, vel tueri 
puerum vel tollere, ac facere omnino quidquid jube- 
retur. Sed contemnebat istas quoque ut pueri ex- 
pressas metu voces perstuns intrepidus in cepta 
intercessione Thessalonicensis, in uno semper fixus 


"O δὴ τὸ ὁμοῖον ὑπέφηνεν' ὁμοῖος γὰρ πόλεμος xai 
ὁμοῖον γῆρας τῷ ποιητῇῃ λελέχαται, 

Ἐπεὶ γοῦν τὰ τῆς βασιλείου τελετῆς ἤνυσται χαὶ 
ἔδει χωρεῖν τοὺς στεφθέντας πρὸς τὰ ἀνάκτοα, 
προηγοῦντο μὲν ol τὸ στέφος δεξάµενοι, µεθείπετο 
δὲ τὸ παιδίον θὐκ ἐν στέφει βασιλικῷ, ἀλλ’ ἐν µόνῳ 
κεχρυφάλῳ ἡμιτυμδίῳ, λίθοις καὶ µαργάροις χε- 
κοσμημένφῳ. "Hy δ᾽ ἐκείνῳ μέλον οὐδὲν μὴ νοοῦντι, 
ἕκαστος δὲ τὸ καθ ἑαυτὸν σκοπῶν οὐ προσεῖχιν, 
Ἔμελλε 8' αὐτοὺς πάντως dj δίκη εἲς τὸ μετέπειτα 
μετελθεῖν, ὡς ἐγνώκαμεν. 

0. "Όπως στεφθεὶς 6 Moya ὑπεποιεῖτο τοὺς πολ. 
λοὺς καὶ λόγοις xal πράξεσιν, 

Τότε δὲ ἀτημελήτως τὸ παιδίον διάγον πρὸς παι- 
γνίοις, ἦν παιδικοῖς, καὶ ὁ βασιλεύων lv δηµηγο- 
plate τῆς ἡμέρας συχνάκις. Elg! ὕστερον καὶ προς- 
φιλοτιμούμενος τοὺς πολλοὺς, χατὰ μἀσον σφῶν 
ἑῤῥιπτει καὶ ἀμφοτέραις ἀργύρια. Οἱ δὲ προσυλλέ- 
οντες ἀνόμνουν δῆθεν τὸν εδεργέτην, παιδίον xai τὰ 
xav' ἐκεῖνο χαἰρειν ἑῶντες, μηδ’ ol κακοῦ εἰδότες γε- 
όνασιν, Ἡ γὰρ κατὰ θατέρου ἐπιθουλὴ [Ῥ. 67] τοῦ 
ἑτέρου ἐντεῦθεν ἤρχετο. Tl γοῦν λοιπόν, ὑγρῶν ὄν- 
των ἔτι τῶν γεγραμµένων αὐτοὶ κατηµέλουν μὴ Ho 


excusante conscientia; ideoque id similiter se facere 
dixisse, hoc est pessime, quo sensu simile bellum 
et simile senium Homerus dixerit. 

Ut ergo coronationis ceremonia peracta est, et 
procedere in palatium Augustos oportuit, preive- 
runt qui coronati fuerant Palaologus cum 104 con- 
juge, post ipsos puer sine regia corona, sed eimpli- 
citer redimitus vitta flmbriata gemmis et margaritis 
ornata. Nec ille id scilicet curabat, per eatem non- : 
dum sentiens. Et ne ad istud magnopere presentes 
adverterent,ea causa erat, quod verit! passim quor- 
sum hec vergerent, vertebant pro se quisque cu- 
ras in sese, ac vel in metu vel in spe rerum pro- 
priarum habitabant. Omnes porro machinationis 
hujus insidiose participes divina deinde, ut cogno: 
vimus, ΒΙΟ tempore ultio excepit. 

9. Ut coronatus Michael multitudinem delinicril 

verbis et facis. 

Tunc vero securam vitam puer degens totus in 
ludicris et illius etatis remissionibus erat. Impers- 
tor sepius in die ad concionem dicebat, subinde- 


eo quod dixerat. Verum persistere ad extremum Ώ que, ut peroraverat, deliniende causa multitudinis, 


non valuit: coortus enim est clamor in eum pluri- 
morum certatim qua monentium qua increpantium, 
" ecquid puderet unum tot et talibus viris coram in 
08 obsistere adversumque niti? Victus igitur deni- 
que subscripsit, sed iis verbis quc recte intelligen- 
tibus exortam manui subscriplionem, non animo 
sententiam indicarent : adscripsit enim similiter se 
assentiri, memor apud poetam simile ad pessimi 
significationem lrahi. Quare sic innuebat se co- 
aclum extrema necessitate, conlra mentem, ul bo- 
num approbaese visum, quod malum judioabat, 
reclamante persuasione animi ac vim inoluctabilem 


argenteos utraque manu in medium conferti populi 
jactabat. Illi certatim colligentes laudibus videlicet 
tollebant beneficum largitorem, puerum et res 
ejus valere jubebant, ignari quidem quo malorum 
devenissent. Nam initia haoc erant insidiarum alte- 
rius Augustorum in alterum. Populus autem obli- 
tus tam cito jurat:e in primum insidiarum machi- 
natorem ,ultionis, adhuc udis ex recenti scriptura 
tabulis foederis inter Augustos sacramento firmali, 
tam longe aberat a stringendo gladio in auctorem 
injurise, ut ipsi effusissime applauderet. In ordine 
ecelesiastico clerus quidem in pari cum populo 











941 


ΡΕ ΜΙΟΒΑΒΙΕ PALAXOLOGO LIB. 1I. 


542 


qoc κατὰ τὰ ὁμωμοσμένα χινεῖν. El δὲ τῆς Ἐκχλη- À τῶν ἀγαθῶν σαν ἐλπίδων, γἂν φόθους τις λέγοι. 


σίας χἈν à κλῆρος ἡμέλει, d. οἳ γε τὸ ἀρχιερατικὸν 
ἀξίωμα φέροντες, tl μὴ ἔχοντες ἀμύνειν, τὸν λαὸν 
οὕτω κχατενεπέδουν φριχώδεσιν ὄρχοις Gov ἐξ ἀνάγ- 
κης ἓν τῶν δύο τούτοις ἐπισυμθαίνειν, f|. ἐμφυλίοις 
ἑνδιδόναι πολέµοις xal σφάττεσθαι, fj μὴν τὰ µέγι- 
στα εἲς θεὸν ἁμαρτάνειν ἐπιοβκοῦντας . ᾽Αλλ) ὡς 
ἔοιχε, τὸ παρὰ πολλοῖς ὑμνοόμενον ἀληθὲς, ὡς τὸ 
μέλλον γενέσθαι ἀντιπράττει καὶ τῷ φρονεῖν. 'Exei- 
voc τοίνυν μεθὸ καὶ δηµηγορήσειε, χοντοῖς καὶ 
σφαίραις τοῖς ἄργχουσι συνιππάζετό τε καὶ συνέπαι- 
ζε, xal τρυφὴ 3v τοῖς βλέπουσι τὰ πραττόµενα. Elk 
τόσον δὲ τὸ πλῆθος δημηγορῶν clc ἄνεσιν ἔτρεπε 
xzl σφιν χρηστὰς τὰς ἑλπίδας ὑπέτεινεν ὣς χαλῶς 
£c τοὐπιὸν βιώσουσιν, ὣστε xal χαρίτων ἀρχαίων 


πολιτικῶν ὑπεμίμνησχεν ἐλευθερίας φερουσῶν σύμ- Β 


θολον. σαν 9' ἐκεῖναι προσκλώθειν τὰς γενειάδας 
πέκοντας xal χαίΐρειν ἀνέδην' καί τινες προσέκλω- 
θον δίχα, καὶ σφᾶς ἑώρων ἐγὼ Ἠαννυμένους ὅτι 
τοῦτο κχελεύει ὁ βασιλεὺς, τὴν ἐπὶ τῶν πραγμάτων 
εὐμάρειαν ὑπισχνούμενος. Ὥσαν δέ τινες οὐχ οἵθ᾽ 
ὁπόθεν τῶν µελλόντων προφοιθασταὶ, xal κλώθειν 
προσέταττον αίρουσι τοῖς ἐλπιζομένοις, ὡς συροῦσι 
λυπουμένοις τοῖς πραττοµένοις, εἰ πεινῷεν ἑσύστε- 
pov. Οἱ δ’ ὡς εἰκαίως λεγομένοις οὗ προσεῖχον, ἀλλὰ 


dissimulatione ao rerum qus attentabantur negli- 
gentia versabatur : episcopi autem non habentes 
aliud quo puerum defenderent aut ejus violati sce- 
lus ulciscerentur, insistebant adigendo populo in 
nova et diris imprecationibus tremenda juramenta 
praestandi quod promiserat, Ex quo alterum duorum 
necessario secuturum erat, nempe ut aut civili 
bello temere suscepto sese trucidandos armatis 
objleerent,aut inexpíablll se flagitio perjuril apud 
Deum obligarent. Sed verum est vulgare dictum, 
quod 105 omnino futurum est nulla posae pru- 
dentia preverti. Ceterum Paleologus post illas 
conciones contis et pila colludens cum principibus, 
ludiera equestria magna spectantium voluptate 
decurrebat. Porro Jsti8 concionibus tantum bone 
spei letitieque popularibus animis in]ecerat, ut 
quasi certi durature felicitatis vitam sibi omni 
prosperitate cumulatam in posterum augurarontur, 
et passim familiari gratulatione quedam ex anti- 


El γοῦν ἀληθῆ τὰ φοιδάσµατα, ἔδειξεν ὁ χαιρὸς, xal 
fusis κατὰ τόπον ἑροῦμεν, μηδὲν προσθέντες elc τὴν 
τῆς ἀληθείας σύστασιν. Ἰότε τοίνυν ἓἐφ᾽ ἡμέραις 
τιαὶ διχτρίφας χατὰ τὴν Νίκαιάν, ἐπεὶ παλινὀστεῖν ἔδει 
πρὸς Νύμφαιον, τῷ πατριᾶρχῃ συνταξάµενος, xal τὸ 
παιδίον παραλαθὼν ὁ κηδεύειν ὑποσχὼν ἑαυτὸν, ἔξεισιν 
ἅμα τοῖς ἐν τέλει καὶ τῷ στρατῷ. 
C. Ὅπως ὑποστραφεὶς sl; Νύμφαιον μετὰ τοῦ παιδὸ 
πρίσθεις δέχετο πανταχόθεν. ἱ 
[P. 08] Καὶ à μὲν καταλαδὼν τὸ Νύμφαιον Ηερ- 
σῶν piv ἑδέχετο πρέσδεις καὶ δῶρα, καὶ τῷ σουλ- 
τὰν καταιγιζομένῳ ἐκ παλιῤῥοίας πραγμάτων ὑπισ- 
χνεῖτο προσχωρήσαντά οἱ Ὀὑπτίαις δέχεσθαι ταῖς 
χερσὶ καὶ εἷς καιρὸν πέμπειν αὖθις μετ ἀσφαλείας 
τῶν πραγμάτων Ἀσυχασθέντων, 'O γὰρ Μελὴκ npoc- 
κεχωρήχει, xal δέος ἣν τῷ σουλτὰν µήπως ἐχεῖνος 
ἐπανήξῃ μεθ) Ἱκανῆς, καὶ ὅσην οὐκ Tv ὑποστῆναι, 
δυνάµεως. Ἐγγύας δ’ ἑδίδου τοῦ μὴ φοδεῖσθαι τὴν 
πάλαι συνήθειαν Ἐπρεσθεύοντο δὲ πρὸς ἐκεῖνον καὶ 
ol κατὰ τὴν µεγαλόπολιν Ἱταλοὶ, καὶ. ἀναχωχὴν 
ἐδίδου τῇ πρὸς ἐκείνους µάχῃ, ὡς xal μετ ὀλίγον 
κραταιότερον σπεισόµενος σφίσιν, el. προτενοῦντός 
τινα ἑκπλεροῖεν. Πλὴν καὶ τοὺς πρέσθεις Ῥωμαίους 
καὶ ix Ρωμαίων ὄντας ὡς εἶχέ µετεχειρίζετο, καὶ 


licet pilos malarum pre gaudio sperate durationis 
hujus prosperi rerum status, postea illos vulsuri 
Ρίο impatientia sevissime, que vobis fauces oppri- 
met, famis, » illi ludibundi nec attendere dignati 
tanquam anilia garrientes aspernabantur. Que ta- 
men an ex vano jactarentur, eventus declaravit; et 
nos Ín loco dicemus, nihil adjungentes veritati. 
Tunc igitur Paleologus aliquot diebus per huno 
modum Nícee transactis, ubi opportunum visum 
est redire Nympheum, salutato patriarcha et as- 


 gumpto puero, ac renovatis promissis ejus paterne 


curandi, profeotus est prinia nobilitate et exercitu 
comitantibus. 
10. Ut Palzologus reversus cum puero Nymphaeum 
undecunque legatos exceperit. 

Simul vero 106 Nympheum pervenit, Persarum 
legatos 'audivit et accepit dona; sultanoque rebus 
retro lapsis periclitanti promisit se illum, si ad sese 
veniret, obviis ulnis excepturum, et ubi detonuisset 


qua memoria facete urbanitatis, libertatis omen D ejus domestica tem pestas, securum ad sua remissu- 


habentia, dicta retractarent frequentarentque ser- 
monibus. Erant autem ea, licere nuno pilos barboe 
mulcere, pectere digitisqae torquendo crispare fas 
otiumque esse, utique profusc gaudentibus. Nec se- 
cug vulgo factitabant gestiente quadam alacritate, 
innatos genis pilos nonnulli bifariam discriminan- 
tee. Et memini me videre sic agentes exsultatione 
ingenti, et addentes sio Jubere imperatorem, dum 
tam beata rebus otia tum praestaret, tum in poste- 
rum polliceretur, frustra obstrepenteinsanisgaudiis 
morosa tristitia vatum ominosorum, nescio unde 
hausta divinaadi flducia mala denuntiantium, quo- 
rum has inter Inauspicatissimas voces : « Vibrate 


rum. Causa timendi sultano fuerat quod audiebat 
Molecum adventare, verebaturque ne tantas secum 
ac tales copias duceret, quibus ipse sustinendis 
haud par esset. Pignus porro fiducice erga Paleolo- 
gua sultano erat umicitia inter eos mutuis officiis 
contracta cultaque, quo tempore in Perside simul 
fuerant. Venit eodem ad eumdem legatio magna in 
urbe degentium Italorum,quibus inducias concessit 
belli quod in eos gerebatur, pollicens firmius se 
mox et plenius cum ipsis fedus initurum, si qua- 
dam in antecessum, que propositurum se aiebat, 
exsequerentur. Ceterum ipsos legatos, utpote Ro- 
manos et ex Romanis ortos, quam potuit liberalis- 





543 


GEORGII PACHYMERJE ' 544 


μηδὲν ἔχων ἐν τῇ πόλει ζητούντων: ἐδίδου st ἕξει, A ιβ. "Όπως Mijas ὁ δεσπότης στενοχωρηβθεῖς 


καὶ χρυσοθουλλείοις λόγοις κατησφαλ ἰζετο τὰ διδό- 
μενα. Κάντεῦθεν προσεφέρετο ὡς ἰδίοις, καὶ πεῖραν 
διδοὺς xzl λαμθάνων ἀνήρτα τὰ τῶν σπονδῶν, προσ- 
δοκῶν τι μεῖζον ἐξ ὦν ἐμάνθανε τοῖς πρέσθεσιν ὁμι- 
λῶν. Τοῖς δὲ δυτικοῖς προσετετήχει. "Όθεν καὶ τὸν 
οἰχεῖον ἀδελφὸν Ἰωάννην, µέγαν ἔτι δοµέστιχον ὄντα, 
σύναμα πλείσταις δυνάµεσι πέμπει. 

ια’, Ὅπως à τοῦ βασιλέως αὐτάδελφος Ἰωάννης τὰ 

ἀξιώματα ἐλάμθανς. 

"Oc τοῖς δυτικοῖς ἐπιστὰς φοθερὸν ἔδοξε πνέειν 
ἐκείνοις, ἅμα μὲν τῷ θερμῷ τῆς νεότητος, ἅμα δὲ 
καὶ τῷ περὶ ἐκεῖνον στρατεύµατι κουφιζόµενος, καὶ 
ἁπτέρῳ τάχει αἱμεῖ μὲν τὸ περὶ τὰ Κάνινα φρούριον, 
αἱρεὶ δὲ xal τὸ περὶ τὰ Βελλάγραδα xal Πόλογον 
xai Κολώνειαν, χειροῦται δὲ xal Καστορίαν καὶ Πε- 
λαγονίαν καὶ Δούρας ΊΤζἐρνικόν τε καὶ Διάθολιν xal 
Πρίλαπον Βοδεεινά τε καὶ Βόστρον, [Ρ. 69] ἕλλιμνον 
νῆσον, Πέτραν Πρέσπαν τε καὶ Στερίδολα καὶ ᾿Αχρί- 
δαν xai τὰ λλυριῶν ὀχυρώματα, καὶ ἕως Δυῤῥα- 
χίου φθάνει τὸ δόρυ χινῶν. Προσδάλλει δὲ καὶ Ἡάτρᾳ 
καὶ Τρίκκῃ, xal τὰ κύχλῳ κατὰ συνθήκας χρατήσας, 
καὶ ἀἁμαχεὶ τὰ πλεῖστα, εἷς φόθον µέγαν καθίστησι 
τὸν δεσπότην xxi iv στενῷ κομιδῆ. Τότε καὶ ἐγγίονος 
ἀξιῶν τύχης αὐτὸν ὁ κρατῶν, πέμψας τὰ σύμθολα, 
σεθαστοχράτορα καθίστα. 


sime tractavit. Et cum adhuc ia urbe nihil haberet, 
tamen que in ea sibi ab ipso petierunt jam tum 

concessit, traditurum se promittens, si unquam 
» urbem recuperaret; idque diplomatibus aurea bulla 
munitis sanxit. Deincepsque sic cum iis velut cum 


suis egit, et experimenta mutue fiducie dans vicis- * 


sim et accipiens euspendit conclusionem fcderix, 
exspectans aliquid majus ex his qus legatorum 
sermone didicerat. Occiduarum porro rerum solli- 
citudo illum penitus urebat ; quare illuc proprium 
fratrem Joannem, magnum tum adhuc domosti- 
cum, cum plerisque copiarum destinat. 
11. Ut imperatoris frater Jonnnes ad dignitates sit 
promotus. 

Is ad Occiduum delatus limitem maguis ibi api- 
ritibus ren gerens terrorem sui per illos late 
populos ingentem sparsit. Fiduciam audendi ju- 
veni dabat et fervor etatis, et copiarum 107 qui- 
bus erat succinctus optimarum robur et numerus. 
Cepit ergo mira celeritate arcem ad Canina, arcem 
alia ad Bellagrada sitas, preterea Pologum et Co- 
loneam; subegit Castoriam, Pelagoniam, Duros, 
Tzernicum quoque et Diabolin et Prilapum, Ώο- 
deena item et Dostrum insulam in lacu, Petram, 
Prespam, Steridola, Achridam et Illyriorum mu- 
nitiones, Dyrrhachium usque armata progressus 
manu. Ággressus eliam Paliram et Ττίοσεη, et 
cunctis per circuitum deditione potitua, plerisque 
sine admota vi solo terrore debellatis, maximum 
incussit metum dominonti illic despote, et in 
arctas illum angustias contrusit. Quibus Paleolo- 
gus cognitis, tam strenuum fratrem dignum ratus 
qui suo ipsius principali fastigio propius admo- 


πέμπει τὴν σύζυγχον καὶ τὸν υἱὸν παρα τὸν 

βασιλέα. 

'O δέ γε Μιχαλλ, μεθὸ συγχρησαμµένου ταῖς ὑπὸ 
τοῦ γαμθρου Μαφρὲ συμμµαχίαις τὰ κατὰ τὸν Καΐτα- 
pz συνέθη περὶ ὧν µοι προανετάχθη νοῦν λαθὼν 
ἁλούσης τῆς πόλεως πέµπει πρὸς βασιλέα τήν τε 
σύζυγον θεοδώραν καὶ Ιωάννην τὸν παῖδα, ἐκείνην 
μὲν τὰς εἰρηνικὰς πρεσθεύσουσαν, τὸν δ᾽ υἱὸν ἐσό- 
µενον ὅμηρον, πλὴν ἐς διηνεχὲς, io ὅσον Dr, ἀξό- 
µενον xal τὴν συνοικήσουσαν προσηκόντως, Ty δὴ 
καὶ δώσει ὁ βασιλεύς. Τότε γοῦν ἐκεῖνος διὰ τάχους 
καταστρεψάµενος τἀκεῖ ἀρείκῶς Ἠγωνισμένος, μᾶλ- 
λον δὲ καὶ καταστήσας, φρουροὺς ἐμθαλὼν xai φ»- 
λακὰς ἐπιστήσας ἐπανέζευξε μετὰ λαμπρῶν xai πε- 
ριφανῶν τῶν τροπαίων, xal λείαν οὐκ ὀλίγην περι- 
θαλόμενος. 'O μὶν οὖν βασιλεὺς ἐχεῖνον, σὺν ἐχείνφ 
δὲ καὶ πολλοὺς ἄλλους µεγίσταις δωρούμενος ταῖς 
ἀξίαις. 


ty. Όπως τοὺς µμεγιστᾶνας ἀξιώμασιν lys. ὁ 


κρατῶν. 

Τὸν μὲν οὖν Ἰωάννην δεσπότην ἐγκαθιστῇ, αἱ δέ}: 
πράξεις ἐκείνου καὶ μέγαν ἐφήμιζον, θάτερον 0b τῶν 
ἁἀδελφῶν Κωνσταντῖνον σεθαστοχράτορα μετὰ Kal- 
σαρας" [P. 70] ἅμα γὰρ τὸν Ἰωάννην σεθαστοχρά- 


veretur, illum 'sebastocratorem missis ejus pre- 
celse dignitatis insignibus creavit. 

12. Ut Michael despota in arcto posilus conjugem 

et filium ad ymperatorem miserit. 

Ceterum Michael post ea que ipsi uso auzilia- 
ribus copiis & Manfredo ejus genero submissis 
&dversus Caesarem successerant, de quibus antea 
diximus, ad saniora tandem consilia inclinans 
enimum, ubi deinde audivit urbem imperatoris 
potestati redditam misit ad ipsum conjugem Theo- 
doram et fllium Joannem, illam ut de pace viri 
cum imperatore conveniret, hunc obsidis loco 
mansurum in omne deinceps tempus in Augusli 
comitatu, et uxorem ibi ducturum, quamcunque 
ipsi dare imperator dignaretur. Sed hsc postes. 
Tunc porro Joanncs Augusti frater domita brevis- 
simo tempore tota illa regione, bello magno for- 
tissime felicissimeque ac simul veiocissime con- 
fecto, qua victoria rempublicam illis partibus la- 
bantem egregie restituit, presidia ubi opus erat 
collocans, idoneos virtute numero quesitis con- 
servandis custodes apponens. Post que iropsis 
erectis illustribus, 108 spoliis et preda dives 
opima domum reversus est. Ample illam, ut erat 
meritus, honoravit imperator, et multos alios qu! 
cum eo fuerant, maximis ipsos dignitatibus re- 
munerans. 

13. Ut. proceres dignitatibus imperator honora- 

verit. 

Ipsum quippe Joannem constituit despotam, cui 
titulo reg ejus geste magni cognomen adjunxerunt. 
Alterum verum fratrum Constantinum sebaslo- 
cratorem post Cesarem creavit : simul enim Joan- 








545 


DE MICHAELB PALJEOLOGO LIB. II. 


546 


τορα καὶ Kaloaoa ἀπεδείχνυ. Τὸν δὲ γε πενθερὸν τοῦ A ταδέλφης οἱοὺς, νέους ὄντας ὑπερηγάπα xai ivtüq 


δεσπότου τὸν Τορνίκιον Κωνσταντῖνον ἐκ µεγάλο» 
πριµικηρίου σεθαστοκράτορα xal αὐτὸν καθίστησι, 
πλὴν οὐ χατὰ τὸν πρῶτον xal ἀδελφήν * bxsivov γὰρ 
καὶ βασιλικοῖς ἀετοῖς κατὰ τὸ σύνηθες ἐμεγάλυνε, 
τοῦτον δὲ δἰχα ιῶν συµθόλων ἐκείνων ἐν µόνοις τοῖς 
χυανοῖς σεθαστοκράτορα ἔγραφιν. Ἐξεδίδου δὲ καὶ 
τὴν αὐτοῦ θυγατέρα τὴν μετὰ τὴν προτέραν, ἣν ὁ 
δεσπότης εἶχε, τῷ τοῦ δεσπότου υἱῷ ἐκ δύσεως 
Ἰωάννῃ, ὃν καὶ ὡς ὅμηρον πεμφθῆναι τῷ βασιλεῖ 
παρὰ τοῦ πατρὸς ὁ λόγος προέγραφεν. ᾽Αλέξιον δὲ 
τὸν Στρατηγόπουλον γέροντα προὐθάλετο Καΐσαρα, 
Τὸν δὲ Ὑάροντα΄ Λάσκαριν τὸν τοῦ Τζαμαντούρου 
ἀδελφὸν (αὐτὸς γὰρ ὑπέδυ τὸν μοναχὸν) µέγαν δοῦκα 
ἐφήμιζεν. Ἰωάννην τε τὸν 'Ῥαοὺλ υἱὸν τοῦ πρωτο- 
θεστιαρίου 'PaobÀ, καὶ τὸν τοῦ πηρωθέντος Φιλῆ 
υἱὸν ᾽Αλέξιον, τὸν μὲν τῇ τοῦ πρωτοθεστιαρίου Μου- 
ζάλωνος, πρὸ μικροῦ χηρωθείσῃ τρόπον ὃς εἴρηται, 
θεοδώρᾳ, ἀδελφιδῇ αὐτοῦ γε οὔσῃ, Βὐλογίας ἐκ Καν- 
ταχουζηνοῦ θυγατρὶ ᾽τῆς αὐτοῦ αὐταδέλης, εἰς γά- 
μον συναρµόσας πρωτοθεστιάριον ἀποχαθίστησι, τὸν 
δὲ sic tv λέχος τῇ αὐταδέλφῃ ταύτης Μαρίᾳ συναγα- 
γὼν μέγαν δοµάστικον ἀποδείχκνυσι, Τὴν δὲ ἐκ θατὲ- 
pac τῶν αὐταδέλφων αὐτοῦ Μάρβας γεννηθεῖσαν θεο- 
δώραν, ἣν καὶ ὁ Καθαλλάριος Βασίλειος εἶχε, δια- 
ζεύξας ἐκεῖνον αὐτῆς τῆς αὐταδέλφης δεηθείσης διὰ 
τὰ συµθάντα οἱ παρὰ τὴν ἑαυτοῦ αἰτίαν, τῷ Baa 
νειδιώττ ἐκδίδωσιν, ὃν xai µέγαν στρατοπεδάρχην 
τιμᾷ. Τοὺς δὲ ταύτης αὐταδέλφους, Μάρθας τῆς αὖ- 


nem sebastocratorem et Cesarem declaraverat. (7 


BSocerum autem despoante, Tornicium Consttinum 
ex magno primicerio sebastocratorem fecit, sed 
eum aliqua a Cesare differentia : nam fratrem isto 
afficiens honore imperatoris quoque de more δα υἱ- 
lis insigniverat, hunc vero sine illis symbolis in 
solis cruleis sebastocretorem soripsit. Collocavit 
autem Torpicii filiam secundogenitam, sororem 
uxoris despote sui fratris, Joanni filio despote 
Occidentis, quem obsidem imperatori a parte mis- 
sum paulo ante diximus. Senem porro Alexium 
Strategopulum creavit Cesarem ; et senem Basca- 
rim Tzamanturi fratrem (hic enim monachi vestem 
induerat) magnum ducem appellavit.Joannem vero 
Raulem, protovestiarii Raulis Filium, protovestia- 
rium creavit, conjunctaei matrimonio vidua proto: 
vestiarii Muzalonis nuper occisi quo modo narravi- 
mus. Hec autem vidus, nomine Theodora, neptis 
erat imperatoris Paleologi, ejus sororis Eulogim ex 
Centacuzeno filio. Cujus Eulogie filiam alteram, 
germanam Theodore, Mariam, nuptiis copulavit 
109 Alexio, Phile qui excecatue fuerat filio, quem 
et magnum domesticum declaravit. Aliam preterea 
Theodoram ex altera sorore sua Martha genitam, 
quam BasiliusGaballariug duxerat, ab eoadjunctam 
rogatu germane propter ea quz ipsi Marthae ejus 
causa contigerant, uxorem dedit Balanidiote, quem 
magni stratopedarche honore decoravit. Hujus 
Theodore fratres quoque, Marthe sororis sue 


τῶν βασιλείων εἴχεν ἐκτρεβομένους (Μιχαὴλ δ᾽ ἦσαν 
xal ᾿Ανδρόνικος xal γε Ἰωάννης αὐτοῖς τὰ ὀνόμα- 
τα), ὡς καὶ πολλῷ ὕστερον xal τὸν ix δύσεως Πα- 
λαιολόγον ᾿Ανδρόνικον, ὃν καὶ ἐξάδελφον ἔγραφε, 
συναναθάντα τῷ δεσπότῃ σύναµα xal ἄλλοις πολλοῖς 
δυτικοῖς ἄρχουσι συγοικίσας τῇ τοῦ 'Ῥαοὺλ θυγατρὶ, 
κεχηρωμένῃ οὔσῃ xal ταύτῃ τοῦ Ανδρονίκου Μου- 
ζάλωνος, ὃν xal µέγαν δοµέστικον ἀνεγράφομεν, 
πρωτοστράτορα ἀποδείχνυσι. Τότε δ᾽ ἐπὶ τῷ ἀξιώ- 
ματι τούτῳ τὸν Φιλανθρωπηνὸν ᾽Αλέξιον ἐγχαθίστα, 
Τὸν δὲ τῆς πενθερᾶς αὐτοῦ αὐτάδελφον "Άγγελον 
μέγαν ποιεῖ πριµικήριον, πρωτοσεθαστὸν δὲ τὸν 
Νοστόγγον Moya καὶ μυστικὸν τὸν Παλαιλλόγον 
Μιχαὴλ, οὓς καὶ αὐτανεψίους ἐλέγομεν εἶναι κατὰ 
γένος τῷ βασιλεῖ (P. 74] λλους τε πολλοὺς τῶν 
ἀρχόντων τοῖς ῥὀφφιχίοις προσανεθίθαζεν, ὡς καὶ 
τὸν λογοθέτην τῶν ἀγελῶν ᾽Αγιοθεοδωρίτην λογοθέ- 
την τῶν οἰκειαχῶν ἐπαναθιθάζων ἑκάλει, καὶ Moya 
τὸν Κακὸν πρωτασηχρῆτις ἀναδείξας εὐγενεῖ συνήρ- 
µοττε κόρῃ ἐκ τοῦ τῶν Φιλανθρωπηνῶν γένους, xai 
ἁπλῶς πολὺς ἦν τοὺς ἄρχοντας δεξιούµε,ος. 


9. Ὅπως διὰ σπουδῆς εἶχεν ὁ βασιλεὺς τὸ τὴν πόλιν 
ἐλεῖν, καὶ ὅπως Σηλυθρίαν εἶλεν. 


"Hv οὖν αὐτῷ διὰ σπουδῆς µεγίστης xal τὴν πόλιν 
ἐλεῖν, καὶ προσηνάγχαζε τρόπους ἐφευρίσκων  uá- 
χης πρὸς Ἰταλοὺς, καὶ τὰ χύχλῳ ταύτης mpoxata- 
λαθεῖν ἠπείγετο, Ἐπεὶ δὲ καὶ ἔτι παρ Ιταλῶν ἡ 


filios, adhuc adolescentulos, caros in primis habuit 
et apud se regie curavit educari. Nomina horum 
erant Michael Andronicus et Joannes. Similiter 
(quamquam hocmulto posterius) Androuicum alium 
Paleologum ex Occidente, quem οἱ patruelem scri- 
psit, quicum despotaet aliis multis tractus Occidui 
principibus ad se ascenderat, collocata ei vidua 
Andronici Muzalonis, quem magnum domesticum 
fuisse jam scripsimus, protostratorem creavit, 
eodem tempore collegam ei simili dignitatis appel- 
latione tribuens Alexium Philanthropenum. Socrus 
autem ipsius fratrem Angelum, magnum facit primi- 
cerium, protosebastum vero Nostongum Michaelem 
et mysticum Paleologum Michaelem, quosex genere 
consobrinos imperatori fuisse diximus. Pari modo 
multos alios ex principibus ad officia promovit. uti 
logotbetam agelarum Hagiotheodoriten, quem logo- 
thetam domesticorum constituit; et Michaelem 
cognomento Malum, primum a seoretis antea crea- 
tum, 119 nobili virgini conjunxit e Philanthrope- 
norum stirpe. Denique multus erat in demerendis 
8ο sibi conciliandis primaris viriis familiisque. 

14. Ut. imperator studium adhibuerit ad recuperan. 

dam urbem ; et u£. Selybriam ceperit. 

Item porro incumbebat omni studio in curam 
recuperanda urbis. Itaque invento pretextu belli 
contra Italos, loca Constantinopoli undecunque per 
circuitum vicina preoccupare contendebet. Et quo- 
niam Selybria tunc adhuc erat in potestate Italo- 


547 GEORGII PACHYMBRAS δι 


Σηλυθρία κατείχετο, πέµψας αἱρεῖ κατὰ χράτος xai A πρὸς ἐκείνους κἀκεῖνι πῥὸς τούτους, καὶ τρόπον 


τῶν Ρωμαίων ποιεῖται τὴν πόλιν ἀχονιτί. "Est τε 
προσεχώρουν ἐγγύτερον οἱ ἡμέτεροι, καὶ τὰ lo τῆς 
πόλεως dv χεραὶν εἶχον πλὴν ᾿Αφαμείας ἰσχνροῦ 
φρουρίου κατεχοµένου τοῖς Ἰταλοῖς, σαν δέ τινες 
κατοικοῦντες ἀπὸ Χρυσείας τε xal ἐπέχεια, ἀνί- 
τους τὰς γνώμας ἔχοντες εἴτε πρὸς Ῥωμαίους εἴτε 


πρὸς Ἱταλοὺς ἐθέλοίεν ἀποκλίνειν, τῶν μὲν "Po-. 


µάίων προσκειµένων αὐτοῖς οὖσι Ῥωμαίοις, τῶν δ’ 
. Σαλῶν φυλακὴν ἐκ τούτων πιστευόντων ἔχειν διὰ 
τὸ πρὸς αὐτοὺς σύνηθες * οὗ γὰρ Tv ἱτέροις πι- 
ατεύειν. Τὸ δὲ καὶ τοὺς κατοικοῦντας ἐκδιῶξαι, μὴ 
καὶ κίνδυνος ix τής ἑρημίας προσέσται. σαν γοῦν 
μεταξὺ ΄Ρωμαίων καὶ Ἰταλῶν, καὶ διὰ τοῦτο ἔχέ- 
χληντο xal θεληµατάριοι, τὴν lio τῆς πόλεως γην 


μάχης οὐδέτεροι θατέρους ἐσκύλευον, 'Ebóxu γοῦν 
τῷ βασιλεῖ δι’ Ἑλλησπόντου περαιωβίέντα τὶν Σηλυ. 
δρίαν ἄρτι ἁλοῦσαν καταλαθεῖν, xal τὰ περὶ [P. 72] 
τοῦ πῶς ἂν fj πόλις Ῥωμαίοις ἄλψη ἐκεῖ καθήµενον- 
πραγµατεύισθαι, Αλλὰ τὸ περὶ τὴν ᾿Ἐκκλησίαν 
συμθὰν οὐκ εἴα τοῦτον διαπερᾷν. 


w. Ὅπως à πατριάῤχης ᾿Αρβαΐνιος τοῦ πατριαρχιίωυ 
πεξίσταται. 


Ὅ γὰρ πατριάρχης )Λρσένιος elt ἐπιλογιοάμενος 
τὸ ἐπὶ τῷ βασιλεῖ πραχθὲν, ὡς ἑξηπάτηται μὲν αὖ- 
τὸς, ὁ δὲ τῆς βασιλείας ὅρπηξ ἀγέραστος μένει πι- 
ριφρονούµενος, τῶν πραγμἄτων ὅλων ὑπὸ τῷ Da 
λαιολόγῳ διοικουµένων, εἴτε καὶ ἄλλου νύξαντος ὡς 


καρπιζόµενοι, διαζῶντες ἐχεῖθεν καὶ παρ ἀμφοτί» B ἐπινυστάξειε μέγιστα πράξας καὶ ἄληστα, εἴτι τι 


pov sic ἄνεσιν µένοντες, χρῃζόντων ἑκατέρων τῆς 
ἔχείνων ἀγάπης, ὡς ἄν γε μὴ βλάπτοιντο,. Δῆλοι γὰρ 
ἦσαν διὰ µίσους τοὺς οὐκ οἴκείους Έξοντες * ἦν yàp 
καὶ τοὺς Ιταλοὺς dx τοῦ ἀναχωρεῖν ἐχεῖθεν ἐκείνους 
βλάπτεσθαι ἑρημωθέντος τοῦ τόπου, καὶ τοὺς Ῥω. 
µαίους, el ἐγχειροῖεν ἐπί τι, ui). ὅπως γε συνεργεῖ- 
σθαι, ἀλλὰ xal κατὰ κρᾶτος εἴργεσθαι παρ) αὐτῶν 
διὰ τὸ πρὸς ἐχείνους piso καθαρῶς προσκειµένων 
τοῖς Ιταλοῖς, Μετὰ γοῦν τὴν τῆς Σηλυθρίας ἅλωσιν 
οὐδὶν ἦν µέσον αὐτῶν τε καὶ τῶν ἡμετέρων, ἀλλ’ et 
που συντόχοιεν ἀλλήλοις, φιλικῶς εἶχον αὐτοί τε 


rum, trissis copiis primo eam incursu cepit et fa- 
cile adjecit ditioni Romanorum. Propius etiam ad- 
moventes sese urbi nostri suburbana occuparunt, 
excepta Aphamea,munitione valido Italorum preei- 
dio defensa. Erentautem terra illius inquilini qui- 
dam a Chrysea et locis ulterioribus profeoti liberi 
homines etsoijuris, anticipitiquein Romanos atque 
]1talos favore, et ad alterutros prout libuerat inoli- 
nare soliti, Romania in ipsos upote Romanos na- 
turali caritate propendentibus, Italis gentis sibi ad 
tutelam finium perutilis demereri studia conantibus 
consuetudine commeroii utrinque questuosi com- 
..modique. Non enim alios habebant quibus fide- 

rent; et si hos expellerent unioos suburbeni terri- 
torii colonos, deseris ipsis inculteque regiones vi- 
ctum negarent. Gum ergo inter Romanos et Italos 
neutrarum essent partium, Tbelemetarii (quasi 
diceres voluntarii) vocabantur, quod, ut dixi, ad 


quos volebant impune propenderent, campos urbi D 


vicinos colentes indeque viventes, neo Latinis ipsos 
neo Roraanis infestantibus, quod eorum opera et 
benevolentia pariter utrique indigerent. Nam utroa- 
vis ob acceptas injurias odissent, afficere damno 
poterant, Italos quidem recedendo inde, el desola- 
tis incultieque relinquendis, unde victus partem 
maximam 443 habebant, terris, Romanos vero 
ulcíscendo, si irritarentur, θἱ manu armata perse- 
quendo ; inquam partem erant per sese proniores, 
usu et instituto vite palam incumbentes in favorem 
Italorum et a Romanisabhorrentes. Hi postequam 
capta est Selybria, nihi] jam habebant inter Ipsos et 


καὶ ἄλλο τι τὸ λυποῦν ἦν (οὐδὲ γὰρ ἐχεῖνος δῆλον ἦν 
ποιῶν io! ᾧ ἐξεχώρει, αἰτίας δ᾽ ἐπλάττετο ὡς κχετα. 
φρονοῖτο χαὶ ὡς οὐδὲν παρὰ βασιλεῖ ἀνύοι λέγων 
ὑπὲρ τῶν τῇ Ἐκχλησίᾳ καθηκόντων), ἅμ εἰπὼν πρὸς 
τὸν κλῆρον xal ἅμ ὀρμήσας τὴν πόλην τῆς πόλιως 
Νικαίας καταλαµθάνει πεζᾳ, καὶ ὡς εἶχε τὸν περὶ 
αὐτὸν ὄχλον ἁποτιναξάμενος ἁμεταστρεπτὶ leen, 
ὀλίγους ἔχων τοὺς συνεποµένους. Kal «wi πρὸς τῷ 
τείχει τῇ τοῦ ἀγάλματος προσκαθίσας μονῇ, νυκτὶ 
τὴν πορείαν πιστεύει, καὶ φέρων ἰαυτὸν τῇ τοῦ ᾖα- 
σχασίου μονῇῃ δίδωσι, μονῇ πρὸς Ἀσυχίαν eitis 


nostros medium.Tamen necessariis in illa viclnia 
occursibus amice pacateque defungebantur, nec 
Romanis ipsos neo ipsis Romanos inciviliter ira- 
otantibus aut vim ullam injuriamve efferentibus. 
Tunc visum opportunum imperatori egt transmisso 
Hellesponto in nuper captam Selybriam se conferre, 
ibique οκ propinquo consilia capere relionesque 
inlre urbis potiunde. Sed revocatus ab ea cogita- 
tione transmissioneque est eo quod preler opi- 
nionem in Ecclesia tuno contigit. 


15. Ut patriarcha Arsenius. patriarchatu ceseril. 


Patriarcha siquidem Arsenius, sive reputans sibi 
illusum interveraa eoronatione pueri Augusti, in- 
digneque ferens berede imperii contempto peneque 
in ordinem redaoto ad nutum unius Paleologi cun- 
cta gubernari, sive indormivisse sibi oonscius in 
meximis et publios notitie indelebiliter insculptis 
quis alius urebat ocoultus dolor (nam apparebet 
eum non fateri quid esset quo vere moveretur, el 
fingere quas allegabat causas, quod nimirum ani- 
madverteret sese contemni ab imperatore οἱ, cum 
ei de rebus Ecclesie loqueretur, nibil proficere), 
talia clero oum dixisset, repente impetu capto pe 
des ad portam urbis Niome progressus est, ibique 
pereequentem effuse turbam a se repellens irrevo- 
cabiliter se in viam dedit 83 4 peucis comitantibus 
etoum inquodam vicipo moenibus monasterio Agal- 
matis vooato paulum consediaset, nocturno itinere 
36 contulit ad monasterium Paschasii ad tranquil 








549 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. 1I. 


550 


ἔνθεν μὲν ἐχούσῃ τὴ θάλασσαν, ἔνθιν δ’ ὑπεράνω A ρεῦσι τὸ πραχθὲν τῷ macpidpym κοινόῦντι xal τὸ 


χειμέγῃ τοῦ ποταμοῦ Δράκοντος, καὶ ἐφ᾽ ἠσυχίας 
ἐχεῖσε καθῆστο. Καὶ ὁ μὲν οὕτω τῷ τόπῳ ἐνησυχά- 
ζων οὐδενὸς τῶν καθηκόντων τῇ παριαρχίᾳ ἥπτετο, 
πάντ᾽ dágae, ἑαυτῷ δὶ µόνῳ προσλαλῶν καὶ Os. 
Οἱ δὲ τοῦ χλήρου, καὶ ὅσοι τῶν ἀρχιερέων τῇ Nwalq 
ἐπεδήμουν, δεινὸν τὸ συμθὰν ἡγοῦντο καὶ προσεπέ- 
στελλον Ἰκετεύοντες, µή που καὶ βασιλεὺς ἀχούσας 
ἐν δεινῷ τὸ πρἀχθὲν ποιήσοι, Καὶ ἄλλως δίκαιον 
εἶναι, εἴ τίς που xai λυκοίη, αὐτοῦ που τοῦ πα- 
τριαρχείου καθῆσθαι καὶ γε ἑλέγχειν τὸν κατ ἑπή- 
ρειαν ἐνοχλοῦντα, προσναφέροντα xal τῷ βασιλεὶ, 
εἰ ὃ αὐτὸς xal µόνος εἴη ἐνοχλῶν, αὐτὸν νουβετεῖν 
ἐλέγχειν παρακαλεῖν, συλλαμθανόντων xal τῶν dp- 
χιερέων καθόσυν ἰσχύοιεν, Τὸ 8, ἀναχωρεῖν μὴ προ- 
φανῶς τὰς αἰτίας λέγοντι, μὴ µάταιον νοµισθὴ 
τὸ ἐγχείρημα. "Hv δὲ ἄρα καὶ ἀμφοτέροις ἀνήνυτα 
τὰ πραττόµενα, τοῖς t. ἐπιστέλλουσι [P, 79] καὶ τῷ 
ἡσυχάζοντι, δοκήσει τῶν μὲν τοῦ μὴ ἔχειν ἁποσπῷν 
ἐκεῖθεν ἐκεῖνον, κἂν ὅ τι λέγοιεν, τοῦ δὲ τοῦ μὴ ἐπὶ 
ῥητοῖς ἰστῷν τὰ τῆς ἀναχωρήσεως αἴτια, ἐφ᾽ ip πολ- 
λάχις καὶ θεραπεία Ὑίνοιτο. Τριθοµένου δὲ τοῦ και- 
poo φθάνει xal ἐς βασιλέα τὸ ὁρᾶμα, xal βαρὺ αὖ- 


τίκα Ooxsi ἀχουσθέν. Καὶ ὃς τοῖς ἀμφ᾽ αὐτὸν ἀρχιε- 


lam quietem opportune situm, hinc quidem mari 
pretentum, illinc Dracone flumine, ad cujus ripam 
constructum erat; ibique in altum se otium condi- 
dit, nullam deinceps usurpans ex propriis patríar- 
che funotionibus, sed cunctis omissis, sibi uni 
Deoque colloquens.At olerus Nlomensís, et quotquot 
episcopi in ea urbe tum regia negotiorum causa 
diversabantur, moli, ut parerat, tam ínsueto facto, 
soripserunt ad illum supplices litteras, orantes ut 
rediret, et suggerentes fore ut imperator re tali au- 
dita offenderetur : quod sí quid ipsi eorum que 
fiebant displíceret, equum fuisse {μπι insidentem 
throno suo, patriarchali auctoritate perperam actum 
reprehendere, et si cui per se mederi non posset, 
ad imperatorem referre : quín ipso in imperatore 
si esset quod succenseret, moneret ipsum, objurga- 
ret etiam pro potestate divinitus accepta, hortan- 
doque ac rogando revocaret, cooperaturis in id 
ipsum pro virili ceteris episcopis. Secedere vero 
non allegatis idoneis tan!t& novitatis causis, videret 
etiam atque etiam ne parum sanum videri consi- 


ποιητέον ζητεϊ. Τοῖς μὲν οὖν προτροπὴ ἦν ἐπὶ τὸ 
διὰ πλείστου τιθέναι τὴν ἀνεχώρησιν τό τε τοῦ 
πράγµατος ἄηθες x«i ἡ τῆς εἰρήνης συνήθεια xal 
τὸ μὴ ἐξ ἱτοίμου δόξαι ἀποπροσποιεῖσθαι τὸν πρῶ- 
τον καὶ ζητεῖν ἕτερον, πρὸ δὲ τούτων ἁπάνιων ἡ 
τοῦ βασιλέως παράκλησις Μιχαἡλ, λιπαρῶς δεδιότος 
μὴ ἐφ᾽ abri τὰ τῆς ἀναχωρήσεως Ὑένοιτο af cua τὸ 
γὰρ συνειδὸς ἀῤῥεπὲς κριτήριον ἣν xal τὸ λυποῦν 
ὀύκ ἠγνόει, κἂν ἐκεῖνος οὐκ ἕἔλεγε φανερῶς, λυπην 
µόνην χκωρὴν xal καταφρόνησιν προθαλλόμενος. 
Ἐκεῖσε γοῦν τῶν ὁπουδήποτε συναχθέντων Ἱἱεραρχῶν 
ζήτησις ἦν περὶ τούτων καὶ σχίψις, Καὶ τέλος 
πέμπουσι τοὺς περὶ τὸν Ἡρακλείας Νικήταν (ἔτυγε 
γὰρ τότε καὶ πατριάρχης τῇ μον τοῦ ἁγίου Ato- 


Β µήδους προσµένων) ἀγγελοῦντας μὲν πρὸς αὐτὸν 


καὶ τὰ ἀπὸ τῆς συνόδου µετακαλουμένης αὐτὸν καὶ 
βαρεῖαν δοκούσης ἡγεῖσθαι τὴν ἀναχώρησιν, ἑτοίμου 
*' οὔσης πρὸς τὸ μαθεῖν εἰπόντος τὰ alta, πλὴν δὲ 
καὶ ὀνειδιοῦντας dq οὗ δἐόντως διαπρέξοιτο, ἀλλὰ 
συναρπασθεὶς ἴσως ἐξ ὀδύνης τὸ μὴ κατὰ τὸ εἶχὸς 
ποιήσειεν, ἣν ἔδει συναχθεῖσι δηλοῦν καὶ διορθοῦν 
ἀξιοῦν πατριάρχην ὄντα καὶ τοὺς τῶν Πατέρων κανός 
νας διὰ πλείστου τιθέµενον. Ι]οῦ γὰρ τὸ ἐλέγχειν, ποῦ 


dierum aliquot spatio desperaloque regressu, per- 
fertur ad imperatorem rei fama, qui gravis ei per- 
molestaque sane accidit. Itaque ig communicato 
quod audierat episcopis qui forte adfuerunt, αὐδ- 
rebat ab ipsis quid faciendum tali occasione censc- 
rent. Perplexa eorum oratio fuit, primum exagge- 
rantíium momentum inusitatissimi facti,secessisse 
de medio repente principem sacrorum nulla nota 
causa, in plena cum Ecclesie tum reipublice pace, 
tum addentiam haud in promptuesse rationem aut 
loco movendi primum antistitem, aut alium que- 
rendi qui ei sufficeretur. Sed pre his omnibusauge- 
bat estum eorum qui consulebantur de re tali, ejus 
qui consulebat eminens ex vultu et frustra dissíimu- 
lata perturbatio. Tpse quippe Michael dum rogabat 
quid opus facto, male metuebat ne audiret quod sua 
(cujus est inflexibile in gratiam Judicium) intusipsi 
exprobrabat conscientia, causam nimirum dedisse 
Ipsum secedendí patriarche, quantumvis ille id fa- 
teri recusaret, sed mutum dolorem obtentu nescio 
cujus, de quo solo querebatur, sui contemptus 


lium posset. Hseo et ejus sententie alia missa per- D occultaret.Continuo ergo episcoporum undecunque 


lataque sunt, labore juxta scribentibus et ei cui 
consultum ibant prorsus ínutili. Nam nec íllum 
abstraxerunt a suís latebris, nec saltem spem ipsis 
relinquebat proflciendi quidquam in posterum taci- 
turnítas patriarche, obfirmate perstantis in non 
prodendo quas ob causas secessisset; que si cogno- 
scerentor, 338 ui plerumque contingit curari 
regritudines quarum origo non latet, iniri nonnulla 
fortasse potuisset utilis ratio remedii. Nunc in ceca 
ignoratione arcanorum senis sensuum, quamlibet 
multa dicerent, verba in irritum jaetarent, uti quí 
juculantur scopo non viso.Consumpto in his frustra 


conquisitio flt. Evocatis deliberatio indicitur de re 
presenti. Convenitur in id tandem ut Nicetas epi- 
scopus Heraclew mitteretur ad patriarcham (nam 19 
tunc diversari dicebatur in monasterio S, Diomedis) 
perlaturus ad ipsum jussa synodi revocantis ipsum, 
et publice noxiam intempestivamque judicare so 
ipsius secessionem declarantis,seque paratam exhi- 
bentis ad audiendas ex ipso causas 114 ejus ino- 
pinatissimi nec probabilis facii; Interim autem 
reprehensurus quod perperam egisset ille quidem 
forte in transversum actus egritudine quadam 
anim! : ceterum illam, qualiscunque demum esset, 


501 


GEORGII PACHYMERE tto 


τὸ παρακαλεῖν, ποῦ τὸ ἐπιτιμᾷν, sl καὶ τούτηυ δεῄσειε À, σωνετάττετο τοῦ Ἡράκλείας ὑπαγορεύοντος, τὸ ἁνά- 


τέως δὲ καὶ ὡς θέλοιεν πάλιν μαθεῖν τὰς αἰτίας ὡς καὶ 
θεραπεύειν, εἰ δύναιτο, ἔτοιμοι. Καὶ ταῦτα μὲν ἦσαν 
πρὸς ἐκεῖνον προστέτακτο δὲ τοῖς ἀπαγγελοῦσιν ὡς 
εἰ μὲν πραύνοιτο xal ἐπανήξτιν ὑπόσχοιτο, εἰ ὃ᾽ οὖν, 
ἀλλ᾽ αὐτοὺς ἀναγχάζειν δυοῖν θάτερον ἐκτελεῖν, fj 
ἐπανελθεῖν πάλιν καὶ τὰ τῆς Ἐκκλησίας ἀναλαθςῖν, 
Tj μὴν sl μὴ βούλοιτο, διδόναι λίθελλον παραιτή- 
σεως' μηδὲ γὰρ καλὸν εἶναι τὴν Εκκλησίαν ἀποίμαν- 
vov. Ταύτας οἱ ἀμφὶ Νικήταν δεζάµενοι τὰς ἔπιστο- 
λὰς ἐπὶ Νικαίας ἐχώρουν, σπουδῃ τὰ προστεταγµένα 
ἐπιτελέσοντες. Ὡς 9' ἐξελθόντες ἐπέστησαν τῇ iv ᾗ 
κατῴχει μογῇ, προσελθόντες τῷ πατριάρχγ καθὼς 
εἶχον τῆς ἀπὸ τῆτ συνόδου κελεύσεως ἔλεγον. Ὁ δὲ 
τὸν μὲν τῆς αἰτίας καιρὸν αὐτοῖς παρῳχηχκέναι φή- 


ξιον προστεθὲν τῆς ἱερωσύνης elc τὸ τῆς παραιτή- 
σεως εὔλογον ἠγρίαινέ τε τὸν ἄνδρα, καὶ ταραχή 
Tv. Καὶ « Τί 9 οὐκ ἀρχούμενοι, » ἔλεγε, «τῇ ix. λό- 
γων ἢ µην καὶ πράξεως παραιτήσει, καὶ αἶτίαις οὐκ 
ἀγαθαῖς συμπλέκειν ἡμᾶς βούλεσθε; Ἑχόντες ἑξιστά- 
µεθα τῶν πραγμάτων, οὐδὲν ἡμῖν μέλον xiv ὅ τι 
γένηται. » Οὔτω τοίνυν ἀποκρουαθέντες ἐμθριθῶς 
ἀποπεμπομένον, διὰ ταχέων τὸ μεταξὺ διανύσαντις 
πρὸς τὸν κρατοῦντα xal τὴν σύνοδον ἁπαντῶσι, χαὶ 
ἀπαγγέλλουσι piv τὰ τῷ πατριάρχη λεχθέντα, τί- 
λος δὲ xal τὰ τῆς παρενείροντες ἀμετάβιτον τὶν 
ἐχείνου voir διεθεθαίουν ' ἀπολήψεσθαι δὲ χαὶ 
τὴν πεῖραν ἀσφαλεστέραν, εἴ τινων σταλέντων τὴν 
βαχτηρίαν καὶ τὸ λαμπαδοῦχον ἀναλαθεῖν αὐτὸς 


σας, πρέπειν [P. 74] δὲ σιγῃ τῶν πραγμάτων ἑξί- py εὐθέως παράσχοι. Ὁ δὴ xal γέγονε, καὶ παρεχώ- 


στασβαι (μηδὶ γὰρ εἶναι θεραπεύειν τὰ ἀνιάτρευτα) 
ὅλος ἦν πρὸς τὸ παραιτεῖσθαι. Οἱ ó' ὡς πολλάχις 
προθαλόντες, ἐφ᾽ ᾧ τῆς ἐχείνου γνώμης κρατήσειαν͵ 
ἐν ἁμηχανίᾳ τοῦ πράττειν τι καὶ ἀνύειν ἐγένοντο, 
ὅπερ εἶχον δι ἀποῤῥήτων πράττειν, ἐπὶ τούτοις 
ἐξέφαινον. Καὶ ἐξαιτούντων ἐκείνων παραίτησιν εὖ- 
θὺς παρητεῖτο. Ὡς 5 ἔδει αυντάττεσθαι ταύτην xal 


prius oportuisse significari convocatis ad id ipsum 
Patribus, et perquirendas ipsorum de remedio sen- 
tentias, ac ex eorum consiliis emendanda que a 
recto declinarent, auctoritate que in ipso resideret 
utpote patriarcha, quem deceret plurimi facere ac 
religiosissime observare canones Patrum, et juxta 
&cita eorum modo arguere, modo obsecrare, modo 
increpare, si et hoc opus esset; denique iterato 
denuntiaturus ipsi velle omnino congregatos Patres 
exponi sibi causas qua illum ad secedendum impu- 
lerint,paratos ad adhibendum quam efficacissimum 
possent remedium cognitis malis. Ea mandata 
synodi ad patriarcham fuerunt. Imperatum autem 
misso est ut nisi obsequentem se praeberet ac redi- 
tum polliceretur, omnino ediceret decernere syno- 
dum et citra omnem tergiversationem ab eo exigere 
ut alterum horum faciat quod malit, aut redeat et 
rursus Ecclesie curam sumat, aut si id recuset, 
det libellum cessionis throno : non enim bonum 
esse relinqui Ecclesiam sine pastore. His Nicetas 
mandatis et epistolis acceptis, strenue defuncturus 
commisso negotio Niceam advolat, et inde quam 


ρει λαµθάνειν, εἶ βούλοιντο. 'O βασιλεὺς δ᾽ ἐπὶ τού- 
τοις οὐχέτι ἀνεχτὸν ἡγούμενος ἀναμένειν, eic ἵκα- 
viv ἀπολογίαν τῷ πατριάρχῃ τῶν ἐπιγενηαυμένων 
καὶ τὴν παρ᾽ ἑαυτοῦ λιπαρὰν νοµίσας ἀξίωσιν, ἅλ- 
λως τε δὲ xai τοῦ Ἐφέσου Νικηφόρου μὴ κατὰ χα: 
νόνας προθηναι τὴν χειροτονίαν ἐκείνου διαθεθαιοῦν- 
τος (σπουδὴ γὰρ ἦν τοῦ τότε κρατοῦντος θεοδώρου 


successus, si pergerent instare, satis constitit, ad 
ea que inarcanis mandaia posiremo acceperant 
circa optionem offerendam devenerunt. Ea re audits 
patriarcha statim se loco cessurum dixit. Ac quia 
libellum cessionis indicem conscribere oportebat, 
opera in id continuo colluta est. Sed cum suggere- 
ret Heracleensis addere patriarcham debere, ut vi- 
deretur idonea cessionis causa, indignum se tali 
sacerdotio fuisse, exasperatus ea mentione Arsenius 
turbavit cuncta, ceptumque abrumpens,« Nempe,» 
inquit, « vobis non sufficit et verbo et facto renun- 
tiare me dignitati, sed causis preterea probrosis 
implicare me queritis ? volentes cedimus admini- 
stratione rerum,néc curamus quidquid inde secu- 
tururn sit. » Sic tractatione indignanter abrupta di- 
missus inciviliter Nicetas, summaque celeritate re- 
mensus viam, ad Augustum eL synodum rediit, 
retulitque primum quid dixisset patriarcha : deinde 
cessionis negotium quo in nodo stetissel, et quam 
frustra speraretur flecti eum ad quidquam eorum 
quee recusasset posse docuit. Adjunxit restare viam 
adhuo aliam explorande ipsius circa cessionem 


celerrime ad monasterium in quo tunc erat patriar- D sententie, si missis ad eum certis qui pontificium 


cha perveniens exponit ei que synodus mandaret. 
Ad ea ille respondit, quod causam secessionis sus 
quererent, nihil jam attinere declarari eam,quippe 
cujus emendande tempus preteriisset; nec sibi 
reliquum aliud esse quam ut tacitus a negotiis abs- 
cedat : non enim incurabilibus adhiberi remedium 
posse. Et apparebat eum inflexibiliter perstiturum 
in tacendo causam : adeo prefracte illam enuntiare 
recusavit, et expiscari 181655 ex co aliquid sepius 
conatum semper Nicetam constantissime repulit. 
Tuno is habito consilio cum suis, postquam frustra 
8e contendere nec spem relinqui ullam melioris 


lituum et candelabrum ab eo reciperent, utrumque 
preberet. Successu consilium non caruit : petenti- 
bus enim ill& respondit patriarcha, sumerent, si 
vellent: se quidem haud prohibere. Quidem impera- 
tor cognitis nihil ad sui excusationem apud omnes 
et apud ipsum patriarcham,si quid ei minus gratum 
accideret, amplius expectandum ratus, cum pr&- 
sertim Nicephorus Ephesi episcopus affirmaret mi- 
nime R16 canonicam patriarcha Arsenii ordine- 
tionem fuisse (festinante quippe ad sua coronatio- 
nis ceremoniam Theodoro tunc imperatore, et 1p- 
sum perurgentibus Occidui limitis rebus illo tem 





909 


i9 ᾧ 
Bie ἐπεισπεσεῖν πράγµασι * map! ἦν αἰτίαν παρ᾽ 
οὐδεμίαν μεταξὺ σχεδὸν ἡμέραν, ἀλλὰ συνεχῶς ἀπά- 
σαις τοὺς τῆς ἱερωσύνης βαθμοὺς ἐτελεῖτο πάντας, 
καὶ οὕτω πρὸς τὴν πρώτην τῆς Ἱεραρχίας τάξιν 
ἀνεθιθάζετο), διὰ ταῦτα ὁ βασιλεὺς τοῖς ἀρχιερεῦσιν 
ἐφῆκε πράττειν ὅ τι καὶ βούλοιντο. Καὶ δὴ σκεπτο- 
µένων ἐκείνων ἐπὶ πολλαῖς ταῖς ἡμέραις οὐδὲν πλέον 
ὑπῆρξε τῷ πατριάρχῃ παθεῖν ἀνυπομονησίας xai 
χαταγνώσεως, ὡς ἐξὸν λέγειν xal ζητεῖν διόρθωσιν 
μικροψυχοῦντι xai τοῦ θρόνου ἑτέροις παραχωροῦν- 
τι. Κάκεῖνοι μὲν οὕτως: ἦν δὲ ἄρα, ὡς ἔδειξεν 
ὕστερον, τὸ ζητούμενον μὴ ὅτι γε δυσχερῆ θεραπείαν 
προσιέµενον, ἀλλὰ xal ὅλως ἀνιάτον, διὸ καὶ δίχην 
τῆς ἀγνοίας ἄντιχρυς ἐκουσίαν εἲς ἀπολογίαν τὴν 
πρὸς O10» ἐπιτιθέναι ἐθούλετο ἑαυτῷ, μὴ κατ ἐλπί- 
δας προχωρησάντων [P. 75] αὐτῷ τῶν πραγμάτων. 
Ἐκχεῖνοι δὲ τότε περὶ τοῦ τίς ἂν τὴν ᾿Εκκλησίαν κατὰ 
τὸ ἐχέγγυον παραλήψαιτο τὰ πολλὰ ζητήσαντες, xal 
μᾶλλον οἱ λοχκοῦντες, ὦν καὶ τὸ λοιπὸν τῶν ἀρχιε- 
piov πληθος ἐξήρτηντο, τέλος μιᾶς ἐπὶ τῷ Ἐφέσου 
Ἰνώμης γίνονται, ἀνδρὸς εὐλαθοῦς xal κατ) ἀρετὴν 
ἐπιδόξου καὶ λόγῳ µετρίως κοσµθυµένου, γηρῶντος 
δη, ep 95 καὶ ζῆλος ἦν Ἱκανὸς ὡς ὑπὶρ τῆς Ἐκ. 


pore turbatis,quo ad spem magni successus, si 
strenue occurreret, vocabatur, precipitatam ejus 
jussu adeo fuisse inaugurationem patriarche, ut 
legitimis interstitiis ordinum non servatis gradus 
omnes sacerdotii quasi uno saltu, vix interposito 
diecule unius medio spatio pervolaverit, et sic ad 
throni patriarchalis fastigium transcenderit contra 
manifestas regularum Ecclesie veterum sanctiones), 
his, inquam, simul cunctis Paleologus motus edixit 
presulibus congregatis se nihil obstare quominus 
quod ipsis optimum viderefur in re presenti decer- 
nerent agerentque. Tunc Patres aliquot diebus in 
inquirendo ac deliberando consumptis, nihil aliud 
quod vitio verterent patriarche repererunt nisi 
quamdam impaltientiam et prematuram desperatio- 
nem emendationisrerum quas improbaret; quarum 
in correctionem prius debuiaset incumbere,tum per 
se agendo, tum exquirendo ab aliis et in com- 
mune consulendo, non autem, ut fecit pusillanimi- 
tate victus, abJicere clavum periclitantis Ecclesie 
et ejus gubernationem aliis cedere. Ita illis videba- 


tur. Ceterum posterius apparuit insedisse animo D 


patriarche altius vulnus, et non solum difficile 
curatu,sed plane insanabile, ponitentiam videlicet 
seram tolerate infractionis foederis pretermittenda 
coronatione heredis imperil, cujus culpa tam acer- 
bus illum urebat sensus, nuno maxime videntem 
quam contra spem prius conceptam negotia succe- 
derent, ut quo istius admisse licet per ignorantiam 
conniventite crimen apud Deum expiaret, volunta- 
rium hoc exauctorationis proprie supplicium sibi 
ultro consciecendum putaverit. Tunc porro Patres 
synodi, vel potius eminentes inter ipsos, ex quorum 
aucioritate 8ο nutu ceteri pendebant, cum 1117 


PATROL. Gn. CXLIII. 


DE MICHAELE PALAOLOGO LIB. II. 


ταινιώσεσθα: καὶ τεταραγµένοις τοῖς κατὰ À Χλησίας καὶ τῶν αὐτῆς νόμων καταφρονουµένων 


904 


ἐχχαίεσθαι. 


ἰς. Ὅπως ὁ τῆς Ἐφέσου Νικηφόρος πατριάρχης 
ἀπεχατέστη. 

Συμθὰν δὲ xal τι, ὃ δὴ καὶ τὸν ὅλον τῆς ἵεραρ- 
χίας Ὑβόνον ἐκεῖνον ἐπέχνιζεν (ἐψήφιστο γὰρ εἰς 
πατριαρχεῖον παρὰ τῆς συνόδου ἐπὶ Ιωάννου τοῦ 
Δούκα πρὸ τοῦ πατριάρχου Μανουἡλ, xai ὁ βασι- 
λεύων τὰς ψήφους συνέχει, τὸν ζῆλον δεδιττόµενος 
τοῦ ἀνδρὸς, φήσας.» "Hy οὗ δύναταί τις ὑποστῆναι 
ἀρχιδιάκονον ὄντα, πῶς ἄν πἀτριαρχοῦντα ὑπομεί- 
νειε; » διὸ δὴ καὶ τῆς Εφέσου προχειρισθεὶς ὅμως 
ἀδικεῖσθαι παρὰ βασ.λέως εἲς τὴν ἰδίαν τιμὴν δι- 
ετε[νετο)' τοῦτο δὴ µεσολαθῆσαν ἐπο[ει τότε τὸν dv- 
δρα πειθήνιον προσκαλούμενον, καὶ τὴν ἐκλογὴν 
ἀσμένως ἑἐδέχετο' εἶναι γὰρ ἕἔκτοτε τεταγμένον εἲς 
τοῦτο παρὰ τῆς χάριτος, εἲ καὶ χωλυθέντος παρὰ 
τὴν ῥηθεῖσαν αἰτίαν, ἱκανήν [P. 76] γε οὖσαν καὶ 
ταύτην μᾶλλον εἰς σύστασιν ἑαυτοῦ, τὸν αὐτοῦ «ó- 
πον ἐξ ἀνάγχης ἀναπληρώσαντες εἰσήχθτσαν ἕτεροι. 
Οὕτως ἐκεῖνος την ἐκλογὴν θεόθεν χατὰ τὴν δ,καίαν 
ἐκείνου χρίσιν ὑπολογισάμενος, οὐδὲν ἀναθαλλόμε- 
νος, ἀναγορεύεται πατριάρχης. "Ov δὴ καὶ ἐν τιμῃ 
µεγίστῃ ὁ βασιλεὺς πρὸς ἨΝίχαιαν ἀποστείλας, αὖ- 


attente cireumspexissent diuque ααθθίθθθπί quis 
ipsorum videretur idoneus ad regimen Eoclesise 
capessendum, denique uno consensu in Ephesium 
convenerunt. Erat is religione 8ο virtute omni con- 
Spicuus, satis doctus, jam senior, cui zelus inerat 
non mediocris, adeo ut ubi Ecclesiam aut leges 
ejus despici videret, totus exardesceret. 


16. Ut. Ephesi episcopus Nicephorus patriarcha sit 
factus. 


Contigerat dudum quiddam, unde is toto episco- 
patus sui tempore doloris et querelarum causam 
habere justum sibi videretur. Vacans olim patriar- 
chalis sedes destinata prius ipsi quam, qui mox 
in eam successit, Manueli fuerat, haud dubio favore 
Synodi : sed qui tano imperabat Joannes Ducas 
consensui Patrum obstitit, zelum viri prefervidum 
metuens. Cujus enim, aiebat, spiritus adhuc archi- 
diaconi ferre vix possumus, ei quis suprema pa- 
triarche &rmato auctoritate resisteret? Sic ille in 
tanto inferiorem Ephesine submotus Ecclesise thro- 
num neo patienter unquam nec tacite interverti sibi 
supremi honoris injuriam, ut ipse passim quiritans 
vocabat, et contumeliam tulit. Ea illum animi pre- 
paratio facilem tum reddidit ad annuendum desi- 
deriis synodi frequentis, et electioni libenter as- 
gentiendum sue, constare siquidem ipsi videbatur 
jam pridem se ad patriarchatum divini gratia Spi- 
ritus electum, etsi haotenus exclusum possessione 
debiti honoris inesuperabili obstaculo humans po- 
tentis. Ergo ille nihil cunctatus, imo praedicans 
apparere mabifestum Dei numen in sui restitu- 
tione, seque non delatum nunc primum suffregiis 
eligentium, sed justo dudum judicio Providentie 
sibi decretum nata divinitus occasione que 818 ad 


18 


ODD 


GEORGII PACHYMERJE 


556 


τὸς ἠπείγετο πρὸς τὴν Λάμψακον περαιωθησόµενος A εισάγειν ἄλλους ταῖς ἐχκλησίαις ἐσχέπτετυ, ὃ δὴ καὶ 


πρὸς τὴν ἀντιπέραν Καλλιούπολιν' συνεχρότει γὰρ 
καὶ δυνάμεις οὐκ ὀλίγας κατ ᾿Ιταλῶν ἐφ᾽ ᾧ προσ. 
καθίσας πειρῷτο κρατήσει τὸ καταντικρὺ τῆς 
Βυζαντίδος φρούριο», τὸ οὕτω πως λεγόμενον Γα- 
λατᾶν. 
al. Ὅπως ὁ Σάρδεων xal 5 θεσσαλονίκης ἐπὶ 
τούτοις οὗ συνεφώνουν τοῖς GÀÀOt 

Τότε τοίνυν ὁ Σάρδεων ᾿Ανδρόνικος καὶ ὁ θεσσα- 
λονίκης Μανουἡλ (ὁ γὰρ Καλοφόρος Σμύρνης εἰ xai 
παρῃτεῖτο, ἀλλ᾽ οὖν αἶτίας ἑτέρας προὐθάλλετο δο- 
ξάσας ἱχανὰς εἷς παραίτησιν]: οἱ δὲ φανερῶς ἀἁντ- 
ἐτεινον, καὶ τῷ δοκεῖν μὲν ὑπὲρ τοῦ πατριάρχου 
χακῶς παροφθέντος ἐζήλουν, τῷ δὲ κρυπτομένῳ καὶ 
ὑπὲρ ὤν ὁ πατριάρχης ζηλῶν ὡς τέως οὐκ ἀνυστῶν 
ὑπεχώρει. Ὁ μέντοι Ύε τότε πατριαρχεύων Νιχη- 
φόρης 0 ἀπ᾿ Εφέσου. συγχροτούµενος μὲν τῇ συν- 
60, πολλῷ δὲ πλέον καὶ τῇ τοῦ βασιλέως θελήσει, 
ἔχων xal πολὺν συναχθέντα ἐκ τῆς Ἐφέσου χρυσὸν 
ἐφίσταται τῃ Νιχαίᾳ Καὶ πρῶτοο μὲν ἐπειρᾶτο 
ποικίλως τῶν σχιζοµένων ἀρχιερίων ἐφ᾽ ᾧ συνέλ- 
θοιέν x$ ot καὶ εἱρηνεύοιεν, καὶ πολὺς ἦν αὐτοὺς 
µετερχόµενος ἀπειλαῖς' dÀÀ' οὐκ ἔπειθε, πλέον δὲ 
παρέθηγε τὸν ζπλον ἐχείνοις, καὶ κατεγέλων τῶν 
µηνιµάτων. Ὡς ὃ᾽ οὐκ ἔπειθε πάντα πράξας, dvt- 


id cogeret, locum accipere, patriarcha renuntialus 
est; quem cum summo honore imperator Niceam 
dimittens, ipse Lampsacum contendit, trajecturus 
inde in adversam Calliopolim.Collectis enim copiis 
in Italos non paucis eo condixeral, animo ten- 
tanda occupationis arcis ex adverso Byzantii sitze, 
cui Galata nomen. 


17. Ut Sardensis εἰ Thessalonicensis episcopi non 
consenserint in subrogationem patriarche. 


Tune igitur Sardensis Andronicus et Manuel 
Thessalonicensis episcopi palam declararunt Be non 
probare que facta fuerant, pretexentes zelum, ac 
pre se ferentes miseratione se moveri exauctorati 
non juste patriarchs.Calophoro quoque Smyrnensi 
displicebat factum : ceterum ille alias, ut ipsi vi- 
debatur,idoneas istius sui judicii causasobtendens, 
θυ85 sibi separatim res agebat. Alii duo concordes 
in iis que retuli publice allegandis, aliud quiddam 
clam coquebant : nam ea ipsa quorum desperatione 
corrigendoru n Arsenius recesserat, impalienter 
ferre putabantur. At novus ex Ephesi episcopo pa- 
triarcha Nicephorus, judicio synodi quae ipsum 
elegerat, et multo magis imperatoris voluntate fro- 
tus, auro etiam abundans cujus vim magnam 
Epheso extulerat, Niceam pervenit ; ibique multa 
varie conatus ad revocandos in concordiam dissi- 
dentes episcopos, ad extremum incubuit in minas, 
deterreri eos posse denuntiatione malorum magno- 
pere sperans. Sed frustra in hoc quidem fuit : 
quippe ira illorum sic magis irritata, ob(irmati 
acrius in proposito, etiam adversus quas iste in- 
tentabat poenas se risu contemptuque securos ferc- 


C 


γέγονεν ὕστερον. Αὐτὸς δὲ τῶν ἄλλων ἐπεπειρᾶτο, 
καὶ ἡ ταραχὴ πολλὴ ἦν, καὶ τὸ κατ' ἐκείνου σκἀν- 
δχλον Πρετο" πλὴν γὰρ τῶν εἰς ἄρχοντας τεττγµέ- 
vy τῖς Ἐκχλησίας οἱ λοιποὶ τὴν ἐκείνου χοινωνίαν 
ἀπεστεργον. Ὅμως ol μὲν ἐκόντως οἱ δὲ καὶ ἀχόν- 
τως πλὴν ὀλίγων χαθυπεχλίνοντο, διασεσεισµένοι ὃν) 
ὄντες τὰς γνυώµας πράξει τοὺς μὴ πειθοµένους 
ὠχύρουν. Τὸ δὲ λαἰκὸν πλῆθος τὸν viov ποιμένα 
καὶ λίαν ἀποπροσποιούμενοι ἐζήτουν τὸν γνήσιον, 
[Ρ. 77] Οὕτω γοῦν τεταραγµένων τῶν πραγμάτων, 
ἐπεὶ καὶ τὸν πρατοῦντα ἐμάνθανε µάχην μέλλει 
συγχροτεῖν µεγίστην «αατὰ φρουρίου τοῦ Γαλατᾶ 
ὡσθ᾽ αἱρήσειν, x&v εἶ τι καὶ πάθοι (ἐκεῖρεν γὰρ καὶ 
τὴν τῆς µεγαλοπόλεως ἤλπιζεν ἅλωσιν), ὀλίγον κατὰ 
Νίκαιαν διαµείνας, ὁρμήσας αὐτίκα χαὶ κατὰ τὴν 
πύλην γεγονὼς τὸν κονιορτὸν τῶν βλαυτῶν ἁποτι- 
ναξάµενος ὡς tic μαρτύριον Cngev bec, καὶ διὰ 
τοῦ κατὰ τὴν Ἐλενόπολιν τῆς θαλάσσης πορθμο 
πρὸς ἐκεῖνον ἠπείγετο, ἅμα μὲν ἑνασμενίζων ἐχεῖ- 
θεν τῇ ἐκ βασιλέως παραμµ»θίφ, ἅμα δὲ καὶ μεγάλα 
ἡλπιζε, συγχροτουµένην μάγην βλέπων κατὰ τῆς 
πόλεως, ὡς ἁλούσης αὐτίκα τῆς ᾿Εκκλησίας ἐπιδη- 
σόµενος, ἁπαλλαχεὶς Νικαίας καὶ τῶν bui: Ἐν ὅσῳ 
δὲ τὴν μεταξὺ πορείαν διήνυεν, ἐν τῇ Σηλυθρίᾳ καὶ 


bant. Itaque cum alia non procederent, de transfe- 
rendis eorum ecclesiis in alios cogitare copit, quod 
et postea contigit.Interim al:os sibi adjungeretenta- 
bat, 119 multaque erat perturbatio,ac magnum de 
ipso publice scandalum ortum est. Verum alii fere 
presules ecclesiarum ejus communionem ample- 
ctebantur, sed partim volentes partim inviti, paucis 
ex animi sententia in ejus partes inclinantibus, 
Cumque isti arcano dissentientes occulta suastudia 
non plane dissimularent, palam dissidentes 608 
ques dixi observata ista fautorum Nicephori tituba- 
tio in cepte discissionis pertinacia firmabat. Αἱ 
laicum vulgus vehementer abhorrebat & novo pe- 
store, veteremque ut legitimum requirebat. Sic tur- 
batis rebus, Nicephorus audiens imperatorem ma- 
gno belli apparatu imminere Galats, certum quo- 
vis periculo ejus presidii potiri, sperareque se non 
solum ejus voti compotem futurum, sed ipsum quo- 
que magnam urbem preterea capturum, parum 
Nicee moratus discessit inde, et ad portam civi- 
tatis excusso solearum pulvere, in testimonium 
scilicet, exivit. Moxque per fretum Helenopoleos 
ad ipsum ferebatur, simul recreandum se ibi spe- 
rans presenti consolationeimperatoris ipsi propilii, 
simul amplum sibi et ad rationes ceteras opporiu- 
num ratus adesse illic se presentem, cum civitas 
regia, quod brevi futurum augurabatur, oppugnanti 
nunc eam imperatori redderetur : sic enim fore ut 
ipse stalim in illam ingressus veram patriarchalis 
sui throni primus possessionem iniret, Nices et 
infensa illic sibi plebe valere deinceps jussa. Dum 
autem ille in eo itinere est, Selybrie adbuc Augt- 
stus morabatur,quando et Sardensem ibidem adesse 








957 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. 1I. 


Ν 


598 


ἔτι ἦν ὁ κρατῶν, ὅτε coviÓn καὶ ᾿Ανδρόνικον τὸν A ὃ) ἀφεὶς παραυτίκα ἐξέρχεται τοῦ νεὼ, ὡς ὅ τι θὲ- 


Σάρδεων ἐχεῖσε παρεῖναι, Άτοιν γὰρ σχιζοµένοιν, 

αὐτοῦ τε xai τοῦ Θεσσαλονίκης ἩΜανουλλ, ἐκεῖνος 

μὲν ἑαυτὸν efc ἐξορίαν ἐδίδου καὶ ἐξωρίζετο. 

c3. Ὅπως ὁ Σάρδσων κατὰ τὴν Σηλυθρ΄αν μοναχὸς 
ἀπεχείρατο, 

'O δε Σάρδεων σοφόν τι οἱόμενος πράττειν, el μὴ τῷ 
βασιλεῖ διαμάχοιτο τοὺ πατριαρχεύοντος ἀφιστάμε- 
νος, ἔγνω δι’ ἄλλης ὁδοῦ ὑπελθεῖν τὸν κρατοῦντα. Καὶ 
δὴ, ἐπεὶ ὁ μὲν Φιλαδελφείας Ἰωαννίχιος κατὰ τὴν 
μονὴν τοῦ Σωτῆρος ἱερούργει τοῦ βασιλέως προτρε- 
ψαμένου, ὁ δὲ βασιλεὺς παρῆν xai ὁ Σάρδεων συµ- 
παρῆν, προσελθὼν αὐτὸς τῷ βασιλεῖ περὶ ἑαυτοῦ 
ὑπεμίμνησκεν ὡς τὰ τῶν μοναχῶν ἀἆνα) ηψόμενος 
ταῖς τοῦ Φιλαδελφείας χερσί . Καὶ ὃς (οὐδὲ γὰρ 
ἡγνόει τὸ τῆς γνώμης τοῦ λέγηντος ὕπουλον , ὡς 
Ἑξοντός ποτε, εἰ αἱροῖτο , πρόφασιν τὴν τοῦ ἄνα- 
χτος παρουσίαν, ὡς βίᾳ τῇ ἐκεῖθεν λαθόντος τὸ 
σχημα’ μηδὲ γὰρ θέλειν ἐκ προκχιρέσεως), ἐχεῖνον 
μὲν xal τί παθὼν διηρώτα µετασχηµατίζεσθαι 
βούλοιτο, καὶ εἲς xl. βλέπων τὸν ἠσύχιον καὶ ἀπράγ- 
µονα βίον αἱροῖτο Ηλὴν οὐδείς, ἔλεγεν, ὁ χωλύ: 
cuv, εἰ οὕτω βούλεται. Ἐκχείνου δὲ τὰς αἰτίας συν- 
είροντοε |Ρ. 78] xal τὴν τοῦ ὑπονοουμένου σχανδά- 
λου δόξαν διὰ πολλῶν ἀναιροῦντος, ὁ βασιλεὺς δια- 
χόψας, ἐπεὶ καὶ τὰ τῆς λειτουργίας ἤνυστο, προσ- 
έρχεται μὲν τῷ λειτουργήσαντι καὶ σφραγίζεται, 
λσθὼν εἰς ἁγιασμὸν καὶ τὸν ἱερὸν κλάσμα, ἐχείνους 


contigit. Nam duorum schismatis auctorum Andro- 

nici Sardensis et Thessalonicensis Manuelis, hic 

quidem ultro exsilium sibi consciscens extra 420 

fines recesseral. 

18. Ut Sardensis apud. Selebriam ín monachum sit 
detonsus. 

Sardensis vero sapienter se facturum ratus, si 
non palam repugnaret imperatori, patriarcham 
quem ille probaret rejiciens, aliam ineundam sibi 
rationem duxit insinuandi sese et callida ipsum si- 
mulatione fallendi.Itaquecum Joanniciusepiscopus 
Philadelphie rogatu imperatoris et ipso presente 
apud monasterium Salvatoris sacrum faceret, Sar- 
densis, qui οἱ ipse aderat, accedens ad imperatorem 
indicavit ipsi esse sibi in animo sacrum monachi 
habitum ibisumere manibus Philadelphiensis. Ad 
que imperator non ignarus astuta id dici et agi 


ratione, ut deinde, cum seipsi daret opportunitas D 


deponende larvae, causari Sardensis posset vi ada- 
ctum sese minime volentem abimperatore presente 
ad vestem monasticam induendam, quesivit ex eo 
quid passus quidve sequens mutatum iret cum 
babitu vite formam ex actuosa in tranquillam otio- 
samque se transferens. Ceterum, addidit, nemo 
prohibet quin facias utique quod velis. Hio Sarden- 
sis ad hoc se moveri dixit causa tollendi scandali 
satisfaciendique offensioni multorum falso de se 
persuasorum,tanquam penes ipsum turbarum qui 
tunc erant culpa resideret, tum alias pr:eterea 
nectebat causas. Eam verbose contextam orationem 


λοιεν ἀπόντος ἐχείνου πράξοντας. Ὁ .δὲ xal οὕτω 
προσέρχιται καὶ τὸ σχΏμα δέχεται, Αθανάσιος ἀντ' 
Ανδρονίκου ὀνομασθείς. 
V. "Ow πολλοὶ τῶν ἐκκλησιαστικῶν δι ὀλίγου 
θνήσκουσιν. 

θαυμάσεις Ó' ἄν τις καὶ τὴν δίκην τότε οὐδὲ γὰρ 
ἐξ αὐτομάτου Ὑενέσθαι τὸν τόσων ἐχκλησιαστικῶν 
ἁρχόντων ὑποτοπάσεις θάνατον" Δθνήσκουσι γὰρ 
ἐγγὺς τῶν δέκα ἐννέα μηνῶν ἄνδρες πολὺ τὸ σεμνὸν 
καὶ ἀξιοπρεπὲς ἔχοντες. 'Eg' otc ἔλεγεν ὁ τοὔναρ 
ἰδὼν πρότερον fj θανεῖν ἐχείν oc -- ὁ Βίχκος ὃ) ἦν 
οὗτος Ἰωάννης, ὅς ἐσύστερον καὶ μετὰ τὸν χαρτο- 
φύλακα πατριαρχεύσας πολλὰ πέπονθε τὰ δεινὰ, 
ὡς ὁ λόγος κατὰ τὸν καιρὸν ἐρεῖ. --- Τὸ γοῦν ὄναρ 
ἐκεῖνος ἰδὼν ἐξήγγελλεν οὕτως. Ἔδοξε γὰρ ἐπ᾽ ày- 
χωμµάλου πεδίου διερχοµένους ἐφίππους τοὺς ἄρ- 
χοντας, πολλὴν ἐξηνυχότας ὁδὸν, κατὰ χεῖλυς στῆ- 
ναι μεγίστου καὶ φοθεροῦ ποταμοῦ παραῤῥέρντος, 
ἄρξασθαι δ᾽ ἐχείνυς κατὰ τὴν τάξιν τοῦ σφίσιν 
ἀποθησομένου θανάτου περᾷν πρῶτον τόνδε καὶ 
δεύτερον τόνδε καὶ ἐφεξῆς τοὺς λοιπούς, οὐδὶ γὰρ 
σύνδυο xal σύντρεις ἐπεραιοῦντο, ἀλλ᾽ sic ἕκαστος 
καθ᾽ αὐτόν. Ὡς γοῦν 6 βλέπων ἱστάμενος καὶ θεω- 
pav ἐξεπλήττετο, ἔμφροντις ὧν κχἀχεῖνος ὅπως 
περαιωβήσεται, ἀχούει φωνῆς ἔκποθεν διικνουµέ- 
νης' * TU φροντίζεις; οὗ σὺ νῦν διεθήσῃ τὸν ποτα- 
μόν "Ev: γὰρ καιρὸς καθ’ 8v xal αὐτὸς ἐξ ἀνάγκης 


abrumpens imperator, ubi missa peracta est, ac- 
cessit ad celebrantem, et sese cruce signanssacram 
particulam rite sumpsit, moxque templo excedens 
ipsos reliquit facturos,se absente quidquid vellent. 
Processit nihilominus Sardensis ad destinatum, et 
monachi habitum sumpsit,ex Andronico Athanasius 
vocatus. 

19. Ut multi ecclesiasticorum brevi tempore sint. 

mortui. 

121 Miretur autem quispiam tunc ostensum Dei 
judicium. Non enim casu contigisse tot simul eccle- 
siasticorum principum obitus suspicari verisimiliter 
licet. Mortui quippe sunt spatio fere novemdecim 
mensium viri auctoritate dignitateque summa con- 
spicui, quorum obitus predixerat qui de iis premo- 
nitus per somnium fuerat, Erat is Joannes Veccus, 
qui postea, postquam chartophylax fuerat, patriar- 
cha factus multa in ea dignitate gravia passus est, 
ut hec nostra historia suo loco reddet. Somnium 
porro istud suum ille narrabat in huno modum, 
aiens visum sibi videre principes ecolesiastici ordi- 
nis in equis incedentes per equam planitiem lati 
campi, longo spatio confecto pervenisse tandem ad 
ripam maximi et gspectu terribilis amnis preter- 
fluentis, quem statim trajicere ceperint eodem 
ordine quo sunt postea mortui,primum illum,hunc 
sccundum, et sic reliquos: non enim duo aut tres 
simul, sed singuli seorsim trajiciebant. Ut autem 
ipse qui videbat astabat stupens, sollicitus quo- 
modo et ipse trajiceret, audisse vocem alicunde 


559 


GEORGII PACHYMER/E 


560 


περαιωθήσῃ. Nov δ ἀπελθὼν σώζου iv mpaquátov À ἐντὸς εἴων, ἀλλ᾽ ἀπήντων σοχνῶς τοξαζόµενοι χατὰ 


ἡμέρῃ διατηρούµενος. » Οὕτως ἔλεγεν ὁ τοὔναρ 
ἰδὼν μετὰ ἈΧρόνους, xai ἡμεῖς ἁκούοντος ἐθαυμα- 
ζομεν. Ἐκεῖνος δὲ xal ἄλλως φιλαλήθης Qv εἰς πἰ- 
στιν τῶν λεγομένων προσετίθει καὶ ὄρχον, θαοµμά- 
ζων ἅμα xal τὸ τῆς Ἡρονοίας ὁραστικόν τε xai 
ἄφυκτον. 

κ’. Περὶ τῆς κατὰ τοῦ Γαλατᾶ φρουρίου τοῦ βασιλέως 

προσθολῆς. 

[P. 79] Ὡς γοῦν ὁ κρατῶν τὰς δυνάµεις συν. 
αγαγὼν πολλὰς οὔσας xal διαφόρους τῷ Γαλατᾷ 
προσέθαλεν , αὐτὸς μὲν ἐφ᾽ ἱκανὸν µακρόθεν σκη- 
νοποιησάµενος ἐφ᾽ ὑψηλοῦ καθῆστο προσορῶν τὰ 
δρώμενα, ἅμα δὲ xal πειρώμενος εὐσύνοπτος εἶναι 
τοῖς ἐναντίοις πρὸς ἔχπληξιν, συνέῤῥεον δὲ παντα- 
χόθεν δίχην ῥυάχων οἱ πολεμεῖν µέλλοντες, xai δὴ 
ὅσον ἐξωτέρω βέλους εἶναι, καὶ αὐτοὶ σκηνοποιησά- 
µενοι ἔτοιμοι προσθαλεῖν σαν. Ἐὐθέως δὲ προσ- 
θολὰς ἐποιοῦντο µερισθέντες, ἔστι ὃ οὗ καὶ τειχο- 
μαχικὰ στήσαντες ἐπειρῶντο τοῦ τείχους. ᾖλῆθος 
.8' dv μεῖζον fj κατὰ πόλεμον τοιούτου φρουρίου: 
πρὸς γὰρ τοῖς ἄλλοις πολλοῖς γε οὖσι xai ἰσχυροῖς 
µάχεσθαι καὶ ἄνδρες τοξόται ἐκ τῶν κατὰ Νίχαιαν 
. μερῶν ἐκεῖσε προστάττοντος τοῦ βασιλέως συνήχθη- 
σαν, καὶ εὔσκοπα βάλλοντες οὐδὲ παρακύπτειν τοὺς 


missam: «Quid sollicitus es? Non tu modo tra]icies 
hunc fluvium: erit tempus quo te quoque ipsum 
transfrelare oportebit. Nuno salvus abi in diem 
negotiorum reservatus.» Sio referebat longe postea 
ipse qui somnium viderat, audientibus et miranti- 
bus nobis. Ille autem vir alioqui veritatis amans,ad 
fidem adjungebat juramentum, admirans Providen- 
tie inevitabilem efficaciam. 


20. De oppugnatione arcis Galatz per imperatorem. 


493 Sed ut ad imperatorem redeamus, cum ille 
copiis multis variisque collectis in unum Galalam 
aggressus est, ipse quidem idoneo a muris arcis 
intervallo flxo Augustali sedebat in loco excelso 
conspicuus, intuens que gerebantur, simul etíam 
ostendens sese hostibus, et experturus ecquid eos 
eua species et presentia terreret. Confluebant undi- 
que concitatorum ritu torrentium oppugnaturi ar- 
cem milites ducesque ; et fixis extra teli Jactum 
tabernaculis procinoti ad irruptionem signum ex- 


στόμα. «l0 που φανεῖεν, Ἰταλοὶ δὲ ἐκ διαδοχῆης καθ᾽ 
ἡμέραν νέοι ταῖς ἁλιάσι διαπεραιούµενοι, διὰ τῆς 
πρὸς θαλάσσῃ πύλης διεκπαιόµενοι, ἑαυτοὺς εἶσώ- 
θουν, xai ξύλοις µεγἆλοις τὸ ἐντὸς εἰς περίπατον 
κρατυνάµενοι καρτερῶς ἀπημόγοντο τοῦ τείχους, ἐξ 
Gv συνέδαινε συχνοὺς καταπίπτειν τῶν Ebo ἐξ dga- 
νοὺς βαλλομένους ποσὶ yàp ἀσφαλέσιν ἑστῶτες 
ἀκμῆτες ἄνδρες ἐκ διαδοχῆς ἄρτι φανέντες ἐνέτει- 
νόν τε ῥᾳδίως τὰ σφίσι συνήθη γε ἰοθόλα σκεύη, καὶ 
σχεπόµενοι ταῖς ἐπάλξεσι OU ὁπῶν κατηχόντιζον . 
Oi io οδ ταῖς τειχοµαχίαις περιῆσαν πετροθόλοις 
βάλλοντες µμηχανήμασι, πρὸς ἃ κληματίδας ξομφο- 
ῥήσαντες ἐξ ἀμπέλων καὶ τὰ πονοῦντα τῶν μερῶν 
πυκάσαντες ταῖς βολαῖς ἀντεῖχον. Αὐτοὶ δὲ προσ- 
καταθαίνοντες ταῖς στοαῖς τὸ ἀσφαλὲς μὲν κατὰ 
χεφαλῆς ἐκ τῶν χληματίδων εἶχεν ἐχεῖθιν δὲ κατὰ 
διοπτίαν ταῖς ὁπαῖς χρώμενοι ὡς εἶχον ἡμύνοντο. 
Kal τοὺς μὲν πλῆθος καὶ ἰσχὺς μετ’ ἐμπειρίας 
παρεχρότει, ἅμα δὲ καὶ τὸ ἐφορῶντος τοῦ βασιλέως 
µάχεσθαι, Ιταλοὺς δὲ τὸ σπονδαῖον καὶ εὐσύνετον, 
ἔτι δὲ καὶ τὸ ἐκ διαδοχῆς εἰς ἡμέραν προχινδυνεύειν͵ 
οἴκοθεν ὠρμημένους,. Ἐκδρομαὶ μὲν οὖν οὐκ ἆσφα- 
λεῖς σφἰσιν ἦσαν [Ῥ. 80] (τῷ γὰρ πλήθει xal λίαν 
ἠττῶντο τῶν ἔξω), τόλµῃ δὲ τρεφοµένη Bist συγ- 


e lignie alte per gyrum erecto flrmaverant, indeque 
validissime propugnabant murum. Unde continge- 
bat multos exterius oppugnantium cadere telis ex 
occulto jactis. Nam pedibus in tuto positis viri 


D robusti fessis recentes assidue suffecti vivido sem- 


per,qualis est inohoantium, nisu intendebant quas 
longo usu tractare didicerant catapultas, et noxia 
pondera varii generis magna hostium pernicie jacu- 
labantur ipsi tati lorica murorum, per quorum fene- 
stellis hiantium inobservatas rimas tela 138 exi- 
tiala jactabant. Oppugnantibus extra succedebat 
negotium quatiendorum moenium que saxis Ingen- 
tibus baliata intortis haud innoxie pulsabant ; atque 
ad horum labem scalas admovebant materie vitem, 
protentis scutis partes ictibus obnoxias tegentes. 
Qui cum sio ad summas moenium porticus enite- 
rentur, capita quidem ascendentium in tuloerant, 
protecta, ut dixi, clypeis sursum obversis: tamen 
qui intus erant per fenestellas, quibus crebris hia- 
bat murus, collimantes tela vare nocebant,defensa- 


spectabant. Mox in manus divisi multifariam oppu- C bantque arcem pro virili. Nostros sua multitudo, 


gnationem inchoant. Fuit ubi erectis machinis qua- 
terent murum perrum pereque conarentur. Multi- 
tudoerat majorquam pro uniusoppugnatione arcis : 
nam preter alios sane multos 8ο valentes sagittarii e 
partibus circa Niceam evocati ab imperatore ade- 
rant,qui assueti collimare ad scepum neminem ex 
&rce caput e muro impune sinebant ostentare, ubi- 
cunque quivis apparuisset, statim eum 1n faciem 
misso jaculo petentes, At Itali novis ex urbe qnoti- 
die per piscatorias naviculas juvenibus, qui per 
vices alii aliis succederent et conferti porta mari- 
tima irrumperent, submissis pomerium intus vallo 


tum virtus conscia peritiaque belli animabat, sed 
ante omnia imperatoris presentis aspectus quid 
quisque preclari faceret coram oculo signantis. 
Italos suus ardor utique pro aris focisque pugnan- 
lium, presentiaque solertis animi, presertim vero 
receptus fessorum facilis, stateque quietis vices 
successione quotidiana recentium, tum certamen 
quoddam laudis,verentibus semper qui subibant ne 
impares dentibus succenturiati viderentur, fir- 
mabant,accendebantque in acrem pertinaciam resi- 
stendi. Et eruptiones quidem ipsis haud erant se- 
cure,multitudine siquidem obsidentium obrueban- 





561 


DE MICHAELE PALROLOGO LIB. II. 


- 502 


xpotoóutvot ὁσημέραι διεκαρτέρουν. ᾿Αγὼν 9 ἦν A λογίαν εὐπρεπῆ καταλείψοι ὡς xal πάλιν κατ ἀγαθὰς 


ἀμφοτέροις, τοῖς μὲν τοῦ κρατοῦντος ἐλεῖν ὡς ἅμα 
τῷ φρουρίῳ τὴν πόλιν ἔξουσι, τοῖς δ᾽ ἀντέχειν ὡς 
συναπολλυμένης ἐξ ἀνάγκης τῷ φρουρίῳ τῆς πὀ- 
λεως. Κατήντα δ᾽ ἡ μάχη σφίσι διαχρονίζουσι µα- 
χομένοις τοῖς μὲν περὶ τὸν βασιλέα εἲς αἰδὼ προ- 
φανη too quà) περιγενέσθαι φρουρίου ἐπὶ τοσοῦτον 
μαχομένους τόσον πλῆθος οὐδὲν σεμνὸν ἔχοντος xal 
τισιν ὀλίγοις διαφυλαττοµένου, τοῖς 9' Ἰταλοῖς clo 
φιλοτιμίαν τοῦ τόσους μὴ περιγενέσθαι παρασκευἆ- 
σαι αὐτοὺς ὀλίγους ὄντας ὡς μηδὲ τολμᾷν ἐξιέναι, 
dua δὲ xal τοῦ αὐτὸν βασιλέα δόξαι νικᾷν καὶ πᾶ- 
σαν τὴν αὐτοῦ δύναμιν ἐπὶ ταυτὸ συνελθοῦσαν dy. 
Τότε  qyoóv πολλῶν καθ) ἡμέραν ix τοῦ τείχους 
βαλλομένων τε xal πιπτόντων ἴοθόλοις µμλγίστοις 
µαγγάνοις, ὥστε xal οἴκτίζοντο χατειρωνευόμενοι, 
uà) θέλοντες βάλλειν, ἀλλ) ἀποπέμπειν τὸν ἐντὸς τοῦ 
βέλους Ἱόντα διὰ τὴν ἐγγύτητα, ὡς τῇ γυναικὶ, ὡς 
ἔλεγον, διχσώζοιτο, καὶ ἅμα φήμης διαχυθείσης ὡς 
ἐξ ἀποστολῆς ἐπέστησαν ἄλλοι πλεῖστοι καὶ layo- 
poi, ὑπερπαθήσας οἷον διά τε τὸ τοῦ χόπου κχενὸν, 
xai μετὰ τὴν τῶν πεσόντων ἀποθολὴν εἰ καὶ γέ- 
λωτα ὤφλει μὴ κχαταπράξας, ἔγνω καταλύειν τὸν 
πόλεμον, πλὴν 00 χατὰ συνθίκας, ἵν ἑαυτῷ ἆπο- 


tur. Audacia tamen vigebant quotidianis alta suc- 
cessibus oppugnationis hactenus sine noxa tolerate 
obnixa utrimque studia vincendi, spe metuque 
inflammata contrariis, sperantibus videlicet nostris 
si arcem expugnarent, urbem statim dedendam, 
Latinis, quod hoo ipsum timerent, ultimo conatu 
certantibus neurbsin arcecaperetur. Longissimam 
vero perseverantiam neutra ex parte remissi prelii 
in imperatore quidem obstinabat pudor non capte 
tanto tempore a tam multis toto impetu oppugnate 
haud famosissime ejusdemque a paucis defense 
munitionis, in Italis vero ambitio glorieque ardor, 
ingens sibi decus fore 194 cernentibus, se tam 
paucos ut prodire non auderent, ab ingruente unde- 
cunque innumerabili multitudine superari nequi- 
visse, blandiente preterea, si ad extremum invicti 
durarent, spe non vane gloriandi presentem ipsum 
Augustum cum coactis in unum universis imperii 
viribus Latinorum parva manu debellatos, Ceterum 
oppugnantium quotidie plurimis, telis ingentibus 
catapultarum ex crebris muri fissuris assidue jacu- 
lantium, cadentibus, addebatur ludibrium damno, 
etiam illudentibus ex tuto libratoribus, et quem in 
tra jactum per fenestellas cernebant, ex propinquo 
compellatum ironica misericordia timere vetanti- 
bus: haud ením seee ipsum utcunque contiguum 
telo petituros, ne tam bellus vir uxorculi suz peri- 
ret. Super ΠΦ0 sparsa fama est mox aíforea sede 
missas apostolica lectas validasque copias in auxi- 
lium obsessis. Tunc demumimperator quasi fractus 
animo, quod preter irritum laborem et tot strenuo- 
rum militum jacturam etiam metueret ne magnosuo 
probro per vim inde re infecta pelleretur, sponte 
obsidionem solvere et oppcugnalione ubsistere 


ἐλπίδας ἐπιθησόμενος, 
κα. Περὶ τοῦ νεκροῦ τοῦ 
κτόνου. 
Τότε δὲ τινες τῶν οἰκείων τῷ βασιλεῖ κατ’ ἄνεσιν 
διατριθῆς ἐξελθόντες ἐπέστησαν τῇ κατὰ τὸν Ἔδδο- 
μον τοῦ θεολόγου μονῇ, ὄνομα µόνον, οὗ σχῆμα σω- 
ζούσῃ µμονῆς, xal τὸν ἐχεῖσε ναὸν εἰσελθόντες, 
ἠρειμμένον xal τοῦτον xal εἰς θρεµµάτων [P. 81] 
ἔπαυλιν ὄντα, καὶ τῇᾷδε κἀχεῖσε περιθλεπόµενοι xat 
τό ποτε τοῦ ναοῦ κάλλος ἐκ τῶν λειψάνων θαυµμά- 
ζοντες [σαν δ᾽ οὗτοι οἱ περὶ τὸν ἸἹατρόπουλον Δη- 
µήτριον xal λογοθέτην τότε τῶν οἰχειαχῶν) ὁρῶσιν 
αἴφνης κατὰ Ὑγωνίαν ἱστάμενον ἀνδρὸς πάλαι τε» 
θνεῶτος λείψονον ὁλόχληρον xai τὸ πᾶν ὁλομελὲς, 
γυμνὸν ἐς πόδας ἐκ κχεφαλῆς. Elye δὲ xal ἐπὶ στό- 
µατος καλάμην ποιμενικῆς σύριγγος, εἲς χλεύην 
τινῶν οὕτω ποιησάντων οἷς ἔμελε θρεµµάτων. Ὡς 
δ᾽ ἰδόντες ἐθαύμαζον μὲν τὴν τοῦ λειψάνου ὁλομέ- 
λειαν, διηπόρουν δὲ οὕτινος ἂν καὶ εἴη ὁ πεπηγὼς 
ἐκεῖνος xal ἔτι εἲς σῶμα συνιστάµενος χοῦς, ὁρῶσιν 
ix δεξιῶν τὸ χενήριον xal ἐπ᾿ αὐοῷ γεγραμµένους 
στίχους δηλοῦντας τὸν κείμενον. "Hv οὗτος, ὡς ἑδή- 
λου τὰ γράμματα, à Βουλγαροκτόνος Βασίλειος. Ὡς 


βασιλείου Βουλγαρο- 


conslituit, sed citra conventionem cum obsessis 
ullam,id ad qualemcunque valiturum excusationem 
autumans, quasi non tam omitteret inceptum quam 
in tempus opportunius differret, cum rei prosperius 
tentande se offerret occasio. 


D 21. De cadavere imperatoris Basilii Bulgaroctoni. 


Tempore istius obsidii quidam ex familia impe- 
ratoris circumquaque, ut fit, evagantes animi gra- 
tia devenerunt in theologi monasterium, in subur: 
bio cui nomen Hebdomum situm. Supererat nomen 
solum monasterii, forma ejus omnis ruinis deleta. 
Ili templum quod ibi fuerat ingressi, destructum 
et ipsum etin stabulum armentorum mutatum, huc 
illucque circeumferebant oculos, et miserabili specie 
reliquiarum, quanta fuisset illius cum adhuc staret 
edis sacre pulchritudo, non sine admiratione 125 
quadam sstimantes. Erat iu his Iatropulus Deme- 
trius logotheta tunc domesticorum. Ita circum- 
Bpectantibus apparet improviso in quodam angulo 
stans viri olim mortui cadaver, integrum plane ac 
membris suis omnibus apte coherentibus constans, 
nudum a capite ad pedes. Habebat autem ori affi- 
xam cannam pastoritie fistule, ludibrio quorumdam 
greges istic stabulare solitos curantium. Miraban- 
tur qui hec videbant integritatem corporis ex 
longo, ut apparebat, exanimi. Ambigebant autem 
cujus esset illud sic solide compactum et humanam 
adhuc formam retinens oadaver. Cernunt a dextris 
sepulerum et inscriptas ipsi litteras indicantes 
quis ibi Jacuisset. Eret autem hio, prout littere 
significabant, Basilius Bulgaroctonus,. Ut vero re- 
versi, quid vidissent, imperatori retulerunt, mise- 
ratione irtima tactus ille, continuo missis sericis 


963 


GBORGII PACHYMETUE 961 


δ' ὑποστρίφαντες σφίσι τὸ θεαθὶν τῷ βασιλεῖ προσ- À póv, ix τῆς κατὰ τὴν δύσιν τοῦ Ἐηροποτάμου μονῖς 


ανέφερον, οἰκτίζεται αὐτίκα ὁ βασιλεὺς, xal πέμψας 
σηρικὰ χρυσόσηµα πέπλα, ἔτι δὲ ἐξαποστείλας τοὺς 
ὑμνοπόλους cuv οὐκ ὀλίγοις ἄρχουσιν, ὑπὸ πολλῇ τιμῇ 
xai δορυφορίᾳ, ψαλμοῖς καὶ ὄμνοις, ἀναχομίζεται ἐν 
θήχῃ τιµίᾳ πρὸς τὸν Γαλατᾶν τὸ λείψανον, κἀχεῖ 
προστάττει τῷ ἀδελφῷ σεθαστοκράτορι ἐνθεῖναι τῇ 
σφετέρᾳ σκηντ τὴν θήκην, πέπλοις τε χρυσοῖς ὑπ' 
ἀκοιμήτῳ φωτὶ ἐχόμενα τῆς ἐχείνου στρωμνῆς θέντα 
τιμᾷν τοῖς προσήκαυσιν, ἕως ἐχεῖθεν ἀναχωρούντων 
αὐτῶν εἷς Σηλυθρίαν ἐντίμως xal λαμπρῶς µεταχο- 
µίσαντες ἐν τῇ τοῦ Σωτῆρος καταθεῖνα, µονῇῃ. 
Ἐκεῖθεν τοίνυν ἐπανακάμπτουσι πρὸς τὸ Νύμφαιον 
καθιστῶντο τὰ χατὰ δόσιν, ἄχρι καὶ Ὀρεστιάδος xai 
τὸ ἐπέχεινα προφθασάσης τῆς βασιλέως φήμης καὶ 
χαταστελλούσης τὸ ἀνορμοῦν. 
xB. Ὅπως ὁ πατριαρχεύων Νικηφόρος σὺν 
βασιλεῖ καταλαμθάνει τὸ Νύμφαιον. 
Καταλαθόντων δὲ σὺν πολλῷ τάχει τὸ Νύμφαιον, 
ὁ πατριαρχεύων συνὼν τῷ κρατοῦντι, ἐπεὶ ὁ θεσσα- 
λονίκης καὶ ὁ τῶν Σάρδεων τοῖς δοξάζουσι σφίσιν 
ἀμεταθέτως ἐμμένοντες ἐκποδὼν ἦσαν ἐξωριαμένοι, 
ἀντικαθιστῇ τούτων ἑτέρους ταῖς ᾿Εκχλησίαις, καὶ 
τὸν uiv Κυδώνην Ἰωαννίκιον τῆς τῶν Σωσάνδρων 
μονῆς [P. 82] ἑξάρχοντα θεσσαλονίκης, τὸν δέ γε 
Χαλαζᾶν ᾿ἹἸάκωθον ix δύσεως προσχωρήσαντα τῷ 
κρατοῦντι Σάρδεων ἀποδείκνυσιν. Εἶχε δὲ καὶ εἷς 
ψῆφον Σμύρνης τὸν Ἰσαὰκ, ἄνδρα xai αὐτὸν γερα- 


ἅμα 


auro intextis velis, cantoribus quoque ac princi- 
pum non paucis eodem se conferre jussis, cum 
multo honore ac satellitio, psalmis et hymnis per- 
sonantibus, in theca pretiosa deférri curavit id 
corpus in castra ad Galatam, et ibi fratri suo se- 
bastoeratori mandavit ut thecam qua erat condi- 
tum in tabernaculo suo servaret velis aureis oper- 
tam, et facibus circum noctu diuque lucentibus, 
prope suum ipsius stratum, eo quo par est honore, 
haberet. Sicque illic fuit, quoad motis inde castris 
recedentes illi Selybriam honoratis 8ο splendidis 
exsequiis portarunt, ubi depositum est in Salvato- 
ris monasterio. Hinc flexerunt versus Nympheum 
iter, utili consilio pacandis tractus Occidui tumul- 
tibus : nam progressa usque Orestiadem et ultra 
propinqui et 3 26 quasi adventantis imperatoris 
fama r.ultum valuit ad comprimendos inquictos 
motus illarum gentium. 


22. Ut patriarcha Nicephorus simul cum imperatore 
venerit. Nymphzum. 


Cum autem magna celeritate Nymphaeum pervo- 
nissent, pateiarcha qui cum imperatore simul erat, 
videns Thessalonicensem et Sardensei in suis pri. 
vatis obtinatos sententiis amotos e medio exsulare, 
substituit ipsis alios in illarum curam Ecolesia- 
rum, et Cydonem quidem Joannicium, monasterio 
Sosandrorum antea prepositum, Thessalonicensi, 
Jacobum vero Chalazam, qui ex Oecidente acces- 
serat imperatorem , Sardensi preficit Ecclesie. 
Elegerat etiam in Smyrnensem episcopum Isaacum 


ὁρμώμενον. ᾽Αλλ’ ἐν τοσούτῳ τῆς ἐχείνου χειροτονίας 
φθάνει πεσὼν εἷς νόσον ὁ πατριάρχης, xal προτρο- 
παῖς ἰδίαις ἢ μὴν καὶ τοῦ ἐξυπηρετοῦντος αὐτῷ (xal 
τοῦτο γὰρ λέγεται * ἐχεῖνος γὰρ ἠναισθήτει τὰ λοί. 
σθια πνέων) ὁ ἐκ θεσσαλονίχης Νιχήτας Δυῤῥαχίου 
χΧειροτονεῖται,. ᾽Αλλ' ἡ χυρία τότε τοῦ θανάτου iol. 
σταται τῷ πατριαρχεύοντι, xal ὁ ἐκ τῆς τοῦ Πέλοπος 
ἐκ πριγχίπων μοναχὸς θεοδόσιος, ἀνὴρ εὐλαθὴς xal 
ἐπὶ πλείστοις χρόνοις ἀσκήσας, ἔτι δὲ xal τὴν συν- 
ουσίαν ἡδὺς xai χαρίεις xal ποικίλος τὴν ὁμιλίαν, 
ὡς µόνον ἐχεῖνον ἰδόντα τινὰ, κἂν τὰ μέγιστα λυ- 
ποῖτο, γαρᾶς ἔμπλεων ἀπαλλάττειν, καὶ ὡς εὖ ἔχών 
τοῦ Ὑένους θέῖος τοῦ κρατοῦντος ὀνομαζόμενος, τὴν 
οἰκονομίαν τοῦ ὅσον οὕπω τεθνηξοµένου παρὰ τοῦ 
ἄναχτος ἐπιτρέπεται, ἐπεί col γε xal χρήµασιν ἐπλού- 
τει ἐκ τῆς Εφέσου πολλοῖς. Τότε γοῦν νύξαι τὸν 
κείμενον λέγεται τὸν ἐπίτροπον, εἴ πως αἱροῖτο ἔπεν- 
δυθῆναι τὰ μοναχῶν * ὁ δὲ οὐχ ὅπως ἐπείσθη, ἀλλὰ 
καὶ βαρέως τὴν ὑπόμνησιν Ίνεγκεν ὣς τεθντξείων 
ἀρχιερεύς. Kal δὴ ἐξ ἀνθρώπων γεγονότος ὡς τά- 
χος, ὁ νεκρὸς ἐχείνου διακοµίζεται πρὸς τὴν Ἔφε- 
σον, κάν τῇ µητροπόλει τῷ τάφῳ δίδοται, ἀνὴρ τὸν 
βίον μὲν φοθερὸς, ἀκατάπληχτος δὲ τοῖς ἄρχουσι, 
τῶν δέ γε φοθερῶν ὑπερόπτης, κατὰ ἀρετὴν παι- 
διόθεν συνήθης, δόξας δὲ τότε τοῖς πολλοῖς ἐπαχθῖς, 
οὐ διὰ τὴν µετάθεσιν τόσον ὅσον τὸ ζῶντος πατρι- 
ἄρχου γνησίου κὐτὸν µετατίθεσθαι. 


virum et ipsum honoratum, qui e monasterio Xe- 
ropotami, sito in partibus Occiduis, prodierat. 
Sed cum esset in procinctu ad hunc ordinandum, 
inciditin morbum patriarcha, cujus consilio ac 
voluntate, vel potius ministri ejus (nam et hoc di- 
citur) cumjam ipse destitutusofficio sensuum sgeret 
animam, Thessalonicensis Nicelas in Dyrrhachien- 
sem promotus est thronum. Ceterum patriarche 
constituta morti dies illuxerat, et Peloponnesius 
monachus ex principum ibi dominantium stirpe 
Theodosius, vir pius, quique exlongo jam tempore 
vitam religiosam exercuerat consuetudine vero tam 
comi ac faceta varietateque jucundi sermonis grata, 
ut quivis quantumvis moestus eo viso exhilaratuset 
gaudens abiret preterea nobilissimo genere, itaut 
patruusimperatoris nominareturad:ninistrandis bo- 
nis12 7 moribundi patriarcha predivitis,utdictum 
est, pecunia Epheso portata, prepositus ab Augusto 
est. Hio languentem sue cure commissum tentavit 
ecquid vellet monachi vestem induere. At ille adeo 
non est asseusus, ut etiam istam mentionem mo- 
leste tulerit, ostendens seomnino velle patriarcham 
mori. Porro hujus, postquam migravit ex humanis, 
corpus cele-iter deportatum Ephesum illic apud 
metropolitanum templum sepulture traditur. Vir 
fuit vita severus, intrepidus in obstando principi- 
bus, periculorum minaruimque contemptor, virtuli 
& pueroassuetus, visusautemtum mniultis instrusus 
in patriarchalem thronum, non tam quod transla- 
lus ex Ephesina sede, quam quod legitimo adhuc 
vivente patriarcha translatus fuisset. 








565 


DE MICHAELE PAL.EOLOGO LIB. II. 


566 


Υ. Ὅπως ὁ βασιλεὺς τὸν viov Ἰωάννην ἀπε- A xal ἐμελῴδει, οὐδενὶ δ᾽ ἔθελγε τὸ παράπαν, ᾽Αλλ’ 


σκευᾶσατο, 

Ὁ μέντοι γε βασιλεὺς ὅσον εἶχε διὰ γνώμης xxtop- 
θωχὼς, μἠδενὸς ἀντιπράττοντος (τὸ γὰρ παιδἰον xa 
ὀλίγον παρέῤῥιπτο καὶ ἠσθένει πρὸς τὴν ἀρχὴν, ὡς 
xxi αὐτὰ δὴ τὰ τῆς βασιλείας σύμθολα ἄχθος ipsi 
χενόν * ὥριστο γὰρ xai ταῦτα ἀποθαλεῖν), διὰ τοῦτο 
ἐν ἀνακωχαῖς ἦν καὶ ἐτρύφα, τῇ τῶν γυναικῶν αὖ- 
ταδέλφων θεραπείᾳ θρυπτόµενος, alc xal εἷς πάντ 
ἐχρῆτο, τῇ μὲν Μάρθᾳ ὡς αὐτῷ φανείσῃ κατὰ µη- 
τέρα xal xav' οἶκον [P. 83] ἀναγούσῃ, τῷ µεγάλῳ 
δοµεστίχῳ slc ὁμοζυγον οὔσῃ, πολλοῦ τινος τιµωμέ- 
vp τῷ βασιλει (ὁ περίπυστος 0 ἣν ἐκεῖνος Ταρχα- 
νειώτης), τῇ 9' Εὐλογίᾳ ὡς xai αὐτῇ καλῶς ἐχούσῃ 
τοῦ ἤθους καὶ πλέον fj ἐκείνη τυρθαζομένῃ πρὸς βα- 
σιλέα, οὐκ οἶδα δὲ εἰ xal τὸ ὑποτείνειν ἐλπίδας χρη- 
στὰς ἐπὶ τῇ µεγαλοπόλει τῷ βασιλεῖ ὡς ταύτην ai- 
ῥήσοντι ix µορσίµου. Τὸ δὲ µόρσιµον, μεθὸ piv ἡ 
πόλις ἑάλω, ἐκείνη τρανῷ διηγεῖτο στόµατι xa! ἀπε- 
θαύμαζε λέγουσα, ἔδει δὲ καὶ τὴν πρὸ τοῦ λέγουσαν 
θέλχειν. Τὸ δὲ ἦν, ὦς κατακοιµίζοιτο μὲν ὁ βασιλεὺς 
ὑπὸ τίτθης βρέφος ἐν Αίχνῳ ποτὲ, πολλάκις ὃ᾽ 
ἠγρίαινέ τε xal ἐκλαυθμύριζε τὸν ὕπνον ἀποδιο- 
πομπούµενον, ἐπεὶ δ᾽ ἐχείνην ἔδει τινὶ µέλει διὰ τὸ 
ἀγριαῖνον κατασιγᾷν, πολλὰ μὲν ix μελέτης συνεῖρε 


23. Ut imperator puerum Joannem Ἱωταμοίογαυσγιέ 

Succedebant porro imperatori negotium trahenti 
ad se in solidum imperii, resque nemine jam quid- 
quam contra moliente procedebat. Puer enim pau- 
latim removebatur principatu, nec jam nisi te- 
nuem et evanidam ejus speciem habebat, insignia 
regni gestansille quidem adhuc,sed tanquam inane 
pondus;quaeet ipsa ei auferendajam decretum erat. 
Quare Michael securo jam liberoque animo 8e in 
quietem deliciasque relaxabat,prolixo in his indul- 
gentique admittendo ministerio sororum certatim 
Augustum fratrem obsequiis favore mollibus mulie- 
ebri sdulitate satagentium. Porro ille germanarum 
opera non in cura solum corporis, sed ia aliis 
eque cunotis utebatur, plurimum utrique illarum 
in omni genere fidens tribuensque, Martham qui- 
dem studio fiduciaque filiali solitus amplecti, ex 
quo ab ea ut matre educatus amantissime fuerat 
babente ipsum secum in viri sui domo magni do- 
mestici,ab imperatore tum regnante multo in pre- 


ὅταν μεμυχόσι χείλεσιν ὑποκοριζομένη τὸ περὶ τὴν 
πόλιν διεξῄει (ἦν δὲ τὸ λεγόμενον ὡς εὖγε τῷ fa- 
σιλεῖ τῆς πόλεως, καὶ ὡς κατὰ χρυσέαν πύλην sls- 
ελθεῖν µέλλοι, xal ὡς τὸ xal τὸ ἐχεῖσε µεγαλυνό- 
µενος ἐκτελέσειεν), αὐτίκα τούτοις ὥσπερ Σειρῆσι 
τὸ παιδίον θελγόμενον χατεσίγα, xal πως μαλακῶς 
καὶ ἡδέως κατεχοιµίζετο. Οὕτως ἦσαν αἱ αὐτάδελφαι 
τῷ βασιλεῖ xal πάλαι μὲν εἷς προµήθειαν τὴν mpos- 
Ἔχουσαν, xal τότε δὲ πολυωροῦσαί τε xal κηδεύου- 
σαι, ὑφ᾽ alc λιπαρούσαις μὶν πολλά τισιν εἷς εὖερ- 
γεσίας ἔπραττε, συμθουλευούσαις δὲ προσεῖχε καὶ 
συγκατήνυε. Λέγεται δὲ καὶ ὡς βουλῇ σφῶν, καὶ 
μᾶλλον τῆς Βὐλογίας (θατέρα γὰρ περὶ τὰ πλεῖστα 
µαλακώτερον εἴχαν), ἰδιωτεύειν τὸν Ἰωάννην α- 


B ροῖτο. 


x0. Τὰ χατὰ τὸν Χαλυφᾶν γαὶ τοὺς Πέρσας, ὅπως 
Τοχάροις ὑπετάγησαν. 

Τηνικαῦτα xal τῶν Τοχάρων, οὓς 7) xoti) 'Ata- 
ρίους λέγει συνήθεια, δίκην συῤῥευσάντων χειμάῤ- 
fou κατὰ Περσίδος, à μὲν Χαλυφᾶς Ὑχρυσοῖς παρ᾽ 
ἐκείνων ψωμιζόµενος ῥἑτελεύτα, οὐ μᾶλλον κατὰ 
χρείαν σφαγῆς Ἡ κατὰ Ἠχλεύην, dc ἐξὸν τὸν χρυσὸν 
ἐκχέειν xal νικᾷν τὸν ἐχθρὸν, ὁ δ’ ἠγάπα πλέον 


fuisse illum szpe rabiosiuscule querulumetaomni 
difficilis,se vero sororia caritate soporanio frater- 
culo dantem operam multas et varias solitam ad 
eum demulcendum cantillare nenias, nulla earum 
pacunte inquietudinem pueruli, donec semiapertis 
labris data opeta balbutiens modulari cepisset 
cantilenam de urbe hujus fere forme:« Euge impe- 
rator urbis,in eam aurea inveheris porta, resque 
has et has isthic magnificas plane perficies. » Ad ea 
quippe statim verba puerulum velut Sirenum quo- 
dam cantu delinitum siluisse, mollique 8ο suavi 
quievisse somno. Tales et sic in ipsum affecte im- 
peratoris sorores erant; que et ipsum olim, cum 
ejus vel etas vel fortuna ipsarum auxilio eguit 
studio ac caritate providentissima fovissent et nunc 
ejusdem imperantis securitati ac conversationi per- 
vigili cura prospicerent; quarum commendatione 
ac precibus multa in quosdam beneficia contulit, 
consilia vero earum et libenter audivit et ple- 
rumque secutus est, Dicitur etiam harum sugge- 


tio habiti.Fuerat is iaclytug ille Tarchaniota. Altera D stione 1329 inductus, maxime autem Eulogie (in 


erat 12328 germana imperatoris Eulogia,suavissimis 
οἱ ipsa moribus,frequentiusque solita itare ad prin- 
cipem fratrem seseque immiscere negotiis, haud 
scio an uon ei peculiariter jucunda, quod aug urio 
ipsi prospero recuperalionem magna urbis fratri 
ominaretur ut fato debitam. Unde autem in eam 
spem esset ingressa, sic illa, postquam est deinde 
capta civitas, narrare, consueverat, admirans divi- 
nam in eo providentiam. Oportebat autem eos qui 
hoc audire ex ipsa vellent, delinire ipsam prius et 
rogare. Referebat porro in hunc modum : cum im- 
perator adhuc infaus sub ubore jaceret in cunis, 


hane enim teneriori fere videbatur propendere 

affectu), redigere in ordinem et insignibus imperii 

exuere Joannem statuisse. 

24. De Chalypha εἰ Persis, ut Tocharis sint. sub- 
Jecti. 

129. Tuno Tocharis, quos Atarios vulgus solet 
vocare in Persidem torrentis ritu confluentibus, 
Chalyphas auro liquefacto inosinfuso interemptus 
ab illis est,non tam quod non alium expeditiorem 
haberent ejus tollendi modum,quam in exprobratio- 
tionem ccce ipsius avaritie,qui cum [αοἱ]ο potuis- 
set aurum effundendo hostes vincere,malucrat auro 


507 GEORGII PACHYMERE — - 568 


ἐκεῖνο 7| ἱσυτὸν, ὦς xal χρυσοτραγήσων ἄντιχρυς. À ἀπορῤήτοις βασιλικῶν, καὶ τὰ κατ αὐτοὺς tj δια-- 


[P. 84] Καὶ à piv οὕτω κατ’ οἰκείαν xplow δῆθεν 
ἐπνίγετο, τὰ δὲ τῆς Περσίδος ἤδη ἑνόσει καὶ κακῶς 
εἶχεν, ὡς μηδὲ δίχα φόθου καὶ αὐτὸν τὸν σουλτὸν 
ἸΑζατίην ἐᾶσθαι. Κατωῤῥώδουν γὰρ τὸ ἔθνος οἱ 
Πέρσαι xal κατηµέλουν, ζητοῦντες καθ) αὐτὸν ὡς 
εἶχεν ἕκαστος τοῦ σώζεσθαι, Καὶ xarà τὴν ἀρχὴν δὲ 
τὰ τῆς Περσίδος ἐκλυδωνίζετο τῶν σατραπῶν ἑπανι- 
σταµένων, ὥστε καὶ δύο τῶν µεγιστάνων ἐκεῖθεν 
προσχωρῆσαι τῷ βασιλεῖ, τοῦ σουλτὰν, ὡς βλακικῶς 
διῆγε καὶ xav! ἰδιώτην ἀκόλαστον, ἐκ τοῦ προχείρου 
ὑπεριδόντας. Οἱ Βασιλικοὶ δ᾽ οὗτοι ἦσαν, ἄνδρες ἐκ 
Ῥόδου μὲν ἀνέκαθεν ὄντες, ἐκ θυµελικῆς δ᾽ ἐπιτη- 
δεύσεως τῷ σουλτὰν προσῳκειωµένοι, οὗ μὴν δὲ 
ἀλλὰ καὶ ὡς εὖ ἔχοντες τοῦ φρονεῖν τὰ πρῶτα φέ- 
ροντες ἐν ἐχείνῳ, βρύοντες δὲ καὶ χρυσῷ πολλῷ, 
ὅσος ἦν ἐν ἐκπώμασι καὶ ὅσος κατειργασμένος εἷς 
Χαλυφικὸν νόµισµα. Τὸ δὲ τῶν βήλων, ἔτι δὲ λίθων 
xai µαργάρων αὔταρχες ἦν τοὺς εἰδύτας θαυμάσαι. 
Παλαιᾶς γοῦν φιλίας τῆς πρὸς τὸν βασιλέα ὑπομντ- 
αθέντες, ἱκανοῦ δοκοῦντος σφίσι καὶ τοῦ κρατοῦντος 
εὖ παρ’ ἐκείνων παθόντος πάλαι xarà τοὐπιὸν ümo- 
μνημονεύειν τὴν χάριν, βασιλέως καταστάντος καὶ 
δυναµένου, τὰ πιστὰ λαθόντες διὰ γραμμάτων ἐν 


parcere quam vite ac saluti propriae prospicere, 
jure ab illo quod adeo perdite deamaverat metallo 
iragicum exitum nactus. Et hic quidem in huno 
modum statuta ipsi proprie a divino judicio poena 
suffocatus est.Res vero Persidis graviter laborabant 


θέµενοι, ὅλῳ ῥυτῆρι πρὸς τὸν βασιλέα χωροῦσιν 
ἐν αὐτομόλων σχήµατι, 'O δὲ δέχεταἰ τε ἀσμένως 
καὶ τιμᾷ τοῖς προσήγουσι, τὸν μὲν παραχοιμώμε- 
vov τοῦ κοιτῶνος καταστησάµενος τὸν Ἡασίλειον, 
θάτερον δὲ τὸν Ἡασιλικὸν μµέγαν ἑταιρειάρχην ἆπο- 
δείξας. Καὶ ἐχρᾶτο τούτοις δεξιοῖς ἐς ὅτι μάλιστα 
εἰς τὰ πράγµατα φαινοµένοις, καὶ dj πρὸς αὗτοὺς 
φιλία τοῦ βασιλέως προσῆν. Οἱ δὲ πολλὰ μὲν οἴχοθεν 
ἔχοντες, οὐκ ὀλίγα δὲ xal παρὰ τοῦ βασιλέως slc 
οἰκονομίαν λαθόντες, πιστῶς µάλα xal εὐνοϊχῶς 
κατὰ Ῥωμαίαὺς µμετασχηματισθέντες ὑπηρετοῦντο 
τῷ βασιλεῖ * οὐδὲν γὰρ οὕτω συνἰστησι τὰς cic τὴν 
βασιλείαν εὐνοίας ὡς 3$, xav' ἀξίαν χάρις τοῖς ἀξίως 
οἰσομένοις ἐξ ἑτοίμου Ἠπροτεινοµένη. Τότε xal ὁ 
σουλτὰν ἔτι μᾶλλον τῶν ἀμφ᾽ αὐτὸν κραδαινοµένων 
ἅμα μὲν διὰ τὸ φανὲν τῶν Τοχάρων ἔθνος ἅμα δὲ καὶ 
ἰδίων πραγμάτων Ívexa, καὶ μηδὲν ἔχων ὅ τι καὶ 
δράσειε τῶν ἁπάντων διεγηγερµένων, ἔγνω ἅμα 
γυναιξὶ καὶ τέχνοις, πρὸς δὲ xal γηραιᾷ μητρὶ, 
Χριστιανῃ clc τὰ μάλιστα οὔσῃ, καὶ ἁδελφῇ, κατα- 
φεύγειν εἷς βασιλέα, ὡς ἐκεῖθεν xal µόνως ἔξων 
βοήθειαν καὶ κατὰ κχαιρὸν ἐἑπανήξων αὖθις ἐξ 


ὑπερτέρας χειρὸς καὶ ἰσχύος. [P. 85] Μηδὲ γὰρ 


Quare cum ab illo arcanis prius convento nuntiis 
regias clam perlatas litteras,quibusipsis plene ca- 
vebatur, accepissent, suis illic. otiose convasatis 
et tuto asportatis rebus, summa celeritate se 
ad imperatorem conferunt specie transfugarum. 


malis et periculis magnis urgentibus, que nec ip- ϐϱ Eos ille cum libenter ao perbenevole excepit, tum 


sum sultanum Azatinem metu vacuum sinebant. 
Horrebant enim Perse vehementer gentem illam, 
et quasi desperato resistendi successu negligentes 
in commune consulere privatam sibi,prout quisque 
poterat, nundinari salutem satis habebant, etiam 
aliundeimperio Persidisnutante,insurgentibus pas- 
sim et res aliis alio trahentibus satrapis, adeo ut 
ex optimatibus duo illinc ad imperatorem accede- 
rent, spreto sultano uthomine inerti desidie dedito 
et omissis principatus curis, tanquam si privatus 
quispiam nepos esset,luxuriose ac moliter vivente. 
Hi Basilici vocabantur, oriundi ex Rhodo, lyrices 
olim ac fidium artificio in sultani gratiam insi- 
nuati, deinde quod consilio prudentiaque excelle- 
rent, ab eo in primis familiarium culti, iidem prz- 
: divites auro multo vel 130 in scyphos vasaque 
similia formato, vel cuso in monetam typo Chaly- 
phe signatam.Velorum vero,gemmarum et marga- 
ritarum tantum in recondito habebant, quantum 
gi cui ostenderent jure miraretur. Hi ergo antique 
recordati amicitie quam cum imperatore, quando 
is adhuc privatus ad Persas fugit, contraxerant, 
memores etiam se in eo signa observasse mutue 
in ipsos benevolentim, non dubitarunt esse illum 
hominem iis moribus quem non frustra confiderent 
acceptam in privata fortuna gratiam in imperio 
eliurm, postquam ad illud ascendisset, agniturum, 
et quo plus jam posset, eo liberalius repensurum. 


ul digni erant honoravit, alterum quidem eorum 
Basilium nomine excubitorem cubiculi faciens,alte- 
rum vero Basiliceum magnum et heteriarcham 
ereans. Experlusque mox eos ad omnia ad quee 
adhibebantur dextros atque industrios, eorum 
opera frequenter utebatur, pronamque in ipsos 
guam graliam haud dubiis declarabat indiciis. 
Porro illi multa ex se habentes, non pauca ipsis ab 
imperatore administranda commissa summa fide 
benevolentiaque tractarunt, gratissime semper uti- 
liesimeque servientes.Plane transformati in mores 
habitumque Bomanorum fldelissimum obsequium 
imperatori prestiterunt : nihil enimita subditis in 
principem verum amorem sinceramque fldem in- 
spirat ut gratia meritis prompte reddita et benefi- 
cium dignis ac referre scientibus ultro repre- 
sentatum.Tunc et sullanus,magissdhuo magisque 
vacilantibus qui circa ipsum erant, simul ob 
sese ostentantem terribili specie Tocharorum 
gentem, simul ob peculiarem rerum suarum 
131 statum nesciens quo so verteret cuive confi- 
deret,cunctis arrectis in spes metusve rerum im- 
minentium nec satis uspiam consistentibus,decrevit 
cum uxoribus et flliis cumque matre vetula optima 
Christiana, preterea cum sorore ad imperatorem 
confugere, a quo solo tali arliculo rerum suarum 
juvari poterat et in posterum auxilium sperare,quo, 
si unquam resedisset illa tempestas,tentaret redi- 


"Ua m m - 


* menn "5a " m»*s 





5609 


DE MICHARLR PAL/EOLOGO LIB. II. 


510 


πιστεύειν ἔχειν ἑτέρρ τὴν σωτηρίαν, ἐπεὶ καὶ ὁ A ἣν κατὰ κχιρὸν διξοὺς Aue παρὰ τοῦ λαβόντος τὰ 


προῤῥηθεὶς Μελὴκ πρὸ χρόνων αὐτομολήσας παρὰ 
βασιλέως κατείχετο, ὃν δὴ καὶ αὐτὸν ὑπώπτευεν 
ὁσημέραι μὴ λυθεὶς ἐπιστῃ μετὰ πλήθους καὶ οὐ 
καλῶς ἔχειν τὸ εἰς ἀρχῆς κράτος ἐντεῦθεν γἐνοιτό 
οἱ. ᾿Επίστευε δὲ καὶ ταῖς sl; βασιλέα παλαιαῖς 
ἐχείναις Φιλοφρονήσεσι , xal ἐθάῤῥει φανεὶς ἀνύσαι 
τὰ πρὸς θυμοῦ' Συµφορήσας τοιγἀροῦν πλῆθος χρυ- 
σίων οὐ ῥᾳδίως ἀριβμητὸν, xal τὸν Περσῶν πλοῦτον 
περιθαλόµενος, ἅμα γυναιξὶ καὶ τέχνοις, τοῦ Πισσι- 
δίας προαγωγοῦντος ὡς βασιλέα χωρεῖ. Ὁ δὲ, ὡς 
εἰκὸς, ἀσμένως δεξάµενος οὐκ εἶχεν ὅ τι χρήσαιτο 
τούτῳ, πλὴν µάλα φιλοφρονησάµενος πρὸς ἐκεῖνον, 
xai θαῤῥεῖν διδοὺς ὡς κατὰ καιρὸν ἑπανήξοι καὶ 
τὴν ἀρχὴν ἀναλάθοι αὐτοῦ συνεργοῦντος, ἐφῆκε δια- 
γειν ὢ, ol σύνηθες ἦν αὐτῷ οἴκοι τῆς ΠἩερσίδος ἄρ- 
χοντι. Ὅθεν xal αξλμασι βασιλικοῖς τῷ βασιλεῖ 
παρεδρίαζε, xai φοθεροὺς περὶ αὐτὸν εἶχε σώματος 
φύλακας , xal τοῖς τῆς ἀρχῆς συµθόλοις ἐχρῆτο 
ἐρυθροθαφὲς πέδιλον ὑποδούμενος, Τὰ πιστὰ δὲ xal 
πρὸς τὸ εὖ πράξειν εἶχε διὰ τὴν ἐξ ὑπογυίου χάριν, 


tum in principctum validis Romane potentie sub- 
nixus copiis.Cunota enim cireumspiciens, neminem 
tunc reperiebat oui recte committere salutem suam 
et fidere satis posset, quandoquidem et prius memo- 
ratus Melech, eum aliquanto &entea ipse quoque 
transfugisset, ab imperatore detinebatur; a quo 
scilicet quotidie metuebat ne qua nactus exitum e 
eustodia numerosum in ge duceret exercitum, et sic 
in irritum reciderent spes conatusque, quos inten- 
debat in statuendo sibi firmandoque principatu. 
Magnopere autem nitebatur vetere imperatoris ami- 
cilia, magnis sibi officiis, cum esset olim in Per- 
side, testata; confidebatque, simul ejus coram 
affandi contigisse! copia, se quod cuperet ab eo 
impetraturum. Congesta igitur in capsas quas sge- 
eum extulit aureorum multitudine non facile nu- 
merabili, et ditissimis luxu Persico vestibus indu- 
tus, cum conjugibus et liberis, Pisidiae preside 
duce itineris, ad imperatorom se confert, qui eum 
humanissime excepit. Et quanquam non haboit 
tuno in quo ejus opera uteretur, omni tamen signi- 
ficatione benevolentie consolatus est; spemque 
ipsi fecit auxiliorum a 8e subministrandorum in 
tempore, quorum ope tuto rediret in Persidem, οἱ 
principatu recuperato florentem ibi ul prius et tran- 
quillam domi sue vitam in consueta dignitate de- 
geret. Itaque in suggestibus regiis imperatori 382 
assedit, et minaces ipse quoque circa se corporis 
cuslodes habuit, et insignibus imperii utebatur, 
rubros induans calceos. Haec autem honoris amo- 
risque signa non vane ostentari, sed ex vere pro- 
penso in ipsum ac sincere favente, queque pol- 
liceretur prestituro, imperatoris animo proflcisci 
persuasit ipsi conscia memoria suorum in illum 
meritorum, quo tempore supplicem eum benevolo 
exceperat hospitio, cujus gratie vicem mutuam a 
non immemore, et ab eo cui plus contulerat, id 


D 


C 


κρείτιω. Τὸ δὲ ἦν ἄρα οὐ σταθερά τις ἑλπὶς τοῖς 
γοοῦσι βαθύτερον. ᾽Αλλὰ τότε τὸν καιρὸν θεραπεύων 
ὁ βασιλεὺς τοὺς μὲν περὶ αὐτὸν, καὶ μᾶλλον γυναῖ- 
κας καὶ τέχνα, κατὰ συντήρησιν πρὸς Ἀίχαιαν 
πέμπει, τῷ uiv δοκεῖν τὸ ἀσφαλὲς ἐχείνοις παρέχων 
ἐφ᾽ d μὴ βλαθεῖεν ἀφύλακτοι ὄντες' οὐδὲ γὰρ καλὸν 
ἐδόχει συνεκστρατεύειν τῷ βασιλεῖ ἀήθεις ὄντας καὶ 
τῆς γυναικωνίτιδος * τὸ δὲ πάλιν σφᾶς διατρἰδειν 
ἐπ᾽ ἀνατολῆς ἀναχωροῦντος τοῦ βασιλέως, μὴ xal εἷς 
κίνδυνον Ὑξνοιτο. Τὸν δὲ γε σουλτὰν συµπεριάγων 
αὐτῷ σὺν προσηκούσῃ τιμῇ τὴν ἐπὶ τοῖς ἐχείνου 
συνεσκίαζε πρᾶξιν, ἣν τῷ μὲν δοχεῖν, ὡς εἴρηται, 
ὑπὲρ ἀσφαλείας ἐκείνων προσέταττε, τῇ δ᾽ ἀληθείᾳ 
δι ἐχείνων τὸ ἀσφαλὲς ἐχόντων τὸ ly ἀσφχλεῖ τὸν 
σουλτὰν εἶναι xal μὴ συνισχημένον πραγµατευόµε- 
voc. Προκατελάμθανε γὰρ τὴν πρὸς τὸν τῶν Toyápuv 
ἄρχοντα Χαλαοῦ εἱρήνην, ὡς ἐνευκαιρήσοντος ἐν- 
τεῦθεν ἐχείνου τοῖς τῆς Περσίδος, μηδ’ ὀνομαζομένου 
τοῦ σουλτὰν ἐν ταύτῃ. Καὶ διὰ τοῦτο ἡμερῶν ἐφ᾽ 
ἡμέραις τριθοµένων τὰ τῶν Περσῶν ῥὑπεκλίνοντο 


modicum quo nunc egeret accepturum plane confi- 
debat. Erat autem ea spes non usquequaque certa 
fundataque, judicio eorum qui non herentes in 
superflciaria specie res penitus ipsas introspice- 
rent ac profundiore prudentia examinarent. Ceete- 
rum tunc quidem imperator in occasionem immi- 
nens familiam sultani, presertim uxores ac libe- 
ros, Niceam misit, pretextu plausibili necessarie 
securitatis, ut in tuto ibi servarentur neve cujus- 
quam injuris paterent in loco minus munito deposi- 
ti, aut militantern imperatorem cum sultane assec- 
tantes itinerum insueto labore parvuli mulieresque 
vexarentur, rursus ne si relinquerentur in urbe 
Orientali magis admota limiti, cum ab ea continge: 
rel imperatorem expeditionum occasione dislare, 
non satis remoti essent ab omni discrimine quod 
inde jure timeretur. Porro sultanum ipsum cireum- 
ducens secum quocunque iret, ac exquisitis ubique 
semper afficiens honoribus, ista familiaritatis ac 
reverentie specie id consequebatur imperator, ut 
ille nihil sinistri latere suspicaretur in illa filiorum 
et uxorum ejus Niceensi custodia; quasi in solum 
ipsius commodum et securitatem ejus familie de- 
creta. Revera tamen aliud spectabat astutus prin- 
ceps, cui erat propositum custodiendis cerlo sibi 
et Luto loco tam caris sultano capitibus sultanum 
ipsum tot pignorum caritate quasi constrictum apud 
8e retinere, ne quo subito forte capto fuge consilio 
recederet. Quo ille faciendo demerebatur Tocharo- 
rum principem Chalaum, quicum certis jan: condi- 
tionibus de pace transegerat : hic enim sultano pro- 
cul alibi detento, et ejus ob absentis diuturnitatem 
133 memoria sensim exolescente apud Persas, 
tanto facilius feliciusque univers: potiri Persidis 
poterat, prout reipsa fecit. Imperatore quippe 
sultanum suspensum spebus inanibus tenente, 
sicque diem ex dic ducendo moras assidue nectente 


571 


GRORGII PACHYMERJE 912 


τοῖς Τοχάροις, ὡς xal τινας οὕς ἂν εἶποι τις σκηνί- Α su. Ὅπως εἴχον οἱ πρὶν βασιλεῖς περὶ Τυχάρους 


τας καὶ τῇ πολιτείᾳ ἀπηχθημένους, μὴ θέλοντας ὅπο- 
τάττεσθαι. [P. 86] καθ) αὐτοὺς εἶναι, ἐπειλημμένους 
τῶν ἡμετέρων ὀχυρωμάτων, πλὴν καὶ τὸν ἐντεῦθεν 
ὑποτοπάζοντας κίνδυνον, εἰ φανερῶς ἐπιτιθοῖντο, 
κατὰ μὲν τὸ xowóv καὶ καθόλου ἐνσπόνδους εἶναι τῷ 
βασιλεῖ, xag! Qva δὲ νυκτὸς λοχῶντας τοῖς ix τῶν 
ἡμετέρων κλέμμασι Ὑχρῆσθαι. "A δὴ καὶ τῶν ἡμε- 
τέρων ἐξ Ίσου πρὸς ἐκείνους ποιούντων οὗ πόνος Tv. 
"Ex παντὸς δὲ τρόπου τὸ ἔθνος τῶν Τοχάρων δι ἐν- 
νοίας ἔχων ὁ βασιλεὺς ὡς ἀνυπόστατον τὴν ὁρμὴν 
χατὰ τὸ εἰχὸς δοκοῦν ἔχειν ἄρτι, κινῆσαν, τοὺς μὲν 
κατὰ τὰ ὀχυρώματα Πέρσας καὶ λίαν ὑπεποιεῖτο, ὡς 
θριγγοῖς ἐλπίζων χρᾶσθαι εἰ ἐπιθρίσειαν ἐκεῖνοι, 
ἐχείνοις δ' εἶχε διὰ μελέτης καὶ ἄλλως σπένδεσθαι 
OX κήδους, Ἐπὶ τοσοῦτον γὰρ φοθερὸν ἐδόχει καὶ 
µόνον πρὸς ἐκείνους πόλεμον ἐννοεῖν, ὥστε xai ἕως 
ἐκείνου καὶ τοὔνομα µόνον elc; φόθον ἡγεῖσθαι 
(P. 87] καὶ δεδιέναι. 


ne rediret unde venerat, res Persarum omni alio 
destitutee presidio tandem ad Tocharos inolina- 
runt, tam universali consensu, ut quidam ibi jam 
antea segreges, quos jure quis scenitas dixerit, 
semper soliti & communibus abhorrere consiliis 
et res sibi suas habere privatim, cum aliis omni- 
bus sponte subeuntibus imperium Tocharorum 
illi uni subjicere se ipsi recusarent, coacti fuerint 
in arces, de quibus diximus, nostri limitis rece- 
dere. Ubi satis intelligentes se haud sine suo pe- 
riculo tali tempore palam inde incursaturos Ro- 
manas terras, callido consilio universim quidem 
ac communiter federatos se imperatori profite- 
bantur, singillatim vero grassationibus nocturnis 
res nostrorum depredabantur, in quo damnum 
nostrum haud magnum erat; nam illi limitanei 
strenue par pari referentes clandestinis et ipsi 
rapinis infidos hospites ulciscebantur et facile 
amissa reponebant. Omni eutem ratione sibi con- 
ciliandam statuerat imperator gentem Tocharum 
tunc novo impetu et potentia ineluctabili motam, 
ut cui hostiliter irrumpenti nihil posset obsistere, 
eam beneficiis preoccupatam ab infestis consiliis 
averteret. Putavit etiam prudenter utendum illo, 
quem memoravi, adventu segregum Persarum in 
arces Romani limitis. Et hos enim blandissime 
definivit officiis promissisque, scilicet sperans 
istig 86, quasi sepe objecta, mediis usurum ad 
&arcendam Tocharorum ;vim, si quando, quod a 
gente bellicosa barbara timeri prudentia jubebat, 
bellum cam Romanis quam pacem mallent. Stude- 
bat autem imperator vehementer quam arctissima 
necessitudine fa deris Tocharos sibi devincire, quo- 
niam armis cum ea gente decernere rem adeo ter- 
ribilem putabat, ut ne cogitatione quidem prima 
'tenus belli cum iis suscipiendi mentionem admit- 
tendam duceret. Omninoque adeo id horribile pu- 
tabat, ut vel solo prolato istorum nomine causam 
se habere idoneam duceret melus non ignsvi et 


ἀχουομίνους. 

Πρώην μὲν γὰρ ὁ Δούχας Ἰωάννης κλέος µόνον 
ἐκείνων ἤκουε, καὶ κατωχύρο» τὰ φρούρια city καὶ 
ἅρμασιν, Gv τὸν μὲν xal εἷς χρόνους προσέταττιν 
ἀποτίθεσθαι, βούλλαις μολυθδίναις τὸν ἑνόντα τοῖς 
ἐποίκοις σφραγίζων, φέροντας δ᾽ ἔξωθεν ἐπιτάττων 
σιτίζεσθαι, τὰ δὲ xai ἀναγχαῖα ἐτίθει τοῖς χτησο- 
µένοις, ὡς ἐχείνων πᾶν τὸ slc περιουσίαν 5v ὑστε- 
priv. Προικοδοτεῦντας yàp μετὰ τὴν σιθασμίαν 
εἰχόνα τὰ ὅπλα προσέταττε καταγράφεσθαι' μηδὲ γὰρ 
ἔχειν εἰδέναι τί τὸ ἐξορμῆσαν τῶν σφῶν φωλεῶν ἔθνος, 
καὶ ὁποίοις τοῖς ἤθεσι χρᾶται, κἂν εἱρηνεύειν ooi 
κἂν µάχεσθαι. Τόσον ἦν ἄδηλον ἕως τότε τὸ ἔθνος. Παρὰ 
πολλοῖς 6' ἐλέγοντο κυνοχέφαλοι, xal ys διαίταις ἀπει- 
ρηµέναις ἡκούοντο χρώμενοι, ὥστε καὶ ἆνθρωποφα- 
γεῖν ἐπιστεύοντο. θεοδώρνυ δὲ τὴν ἀρχὴν βασιλεύσαν- 
τος, imei ἐλέγοντο διὰ Περαίδος πρὸς ἐκεῖνον πρες. 
θεύεσθαι, καὶ 6 λόγος ἀληθινὸς, φόδος δὲ xal τάραχος 


consternationis non reprehensibilis experiunde fa. 

tendzeque. 

184 05. Ul se habuerint priores imperatores audita 
fama Tocharorum. 

Et antehac quidem Joannes Ducas, audita solum 
illorum fama, munivit arces frumento et armis. Ac 
frumentum quidem ea copiaque sufficeret in usum 
quam longissimi temporis congeri jussit, obsignt- 
rique singula horrea bullis plumbeis indicantibus 
quantum in quoque conditum servaretur. Atque nt 
certius is numerus constaret, praeceperat eos qui 
id frumentum comportabant non inde ad proprium 
victum sumere, sed ipsis aliunde subministrari,quo 
interim, dum ei convectioni navabant operam, 
vescerentur. Armorum vero redundantem etiam 
numerum necessarium putabat, tale id esse genus 
rerum statuens, cujus nunquam affatim utentibus 
sit, quippe quorum etiam dum innumerabilis vide- 
batur aífluere copia, sepe in occasione penuris 
sentiatur. Quare illos quibus incumbebat ex officio 
gratis quedam suppeditare militibus jussit adscri- 
bere catalogis suggerendarum e fisco rerum, posi 
sacram iconem, arma cujusque generis et usus. 
Istius tam accurata provisionis prudenti huic prín- 
cipi causam praebuit rumor procul auditus parantis 
erumpere gentis barbare numerose vohementis, 
etiam cum nondum intelligeretur quid esset, quan- 
tum posset,cur suis latibulis exiret,quibus uteretur 
moribus, pacemque an bellum preoptatura videre- 
tur. Tam vulgo enim increbuerast cum borrore ter- 
roreque ad Tocharorum mentionem quasi panico 
istius ejusdem ceca quedam ignoratio populi, ut 
eos plerique caninis deformes capitibus dicerent, 
passimque audiretur de immani eorum genere vic 
tus, ac crederentur humanis carnibus ingluviem 
explere. Cum vero ad Theodorum in imperio recen- 
iem dicerentur ii ex Perside legatos mittere (nec 
fama mentiebatur), magnum illi ea res metum ct 
perturbationem admovit. Decrevit tamen impcralor 





513 


DE MICHAELR PALAEOLOGO LIB. II. 


574 


Zw. Equo δ ὅμως ὁ βασιλεὺς τὸ φοθερὸν πλασά- À Τὸ δέ γε τῆς Ὑερουσίας xal ὅσων ἦν τῶν ἐν [P. 88] 


µενος ᾖἐκείνους Χατασοφίσασθα.. Καὶ πρῶτον μὲν 
προππέστελλεν ὡς δᾷθεν ἀγγελούντας ἐπὶ Περσίδος 
ὡς ἐπ) αὐτοὺς εὐτρεπίζοιτο, καὶ ol ταχυδρομοῦντες 
ἐπέμποντο. Μισθὸς δ᾽ ἦν τοῖς ἀγγελοῦσι ταῦτα, el 
χινδυνεύοιεν ἕν,στάμενοι xal τὴν τῶν ᾿Ρωμαίων 
doi» ἀνυπόστατον πᾶσιν ὁμολογοῦντες ἔθνεσι, δα- 
Ψιλῆ τέκνοις σφετέροις xal γυναιξὶ σιτηρέσια,. ΐτα 
δὲ τοῖς πρσθεσι προσελαύνουσι πέμψας τοὺς ύπαν- 
τήσοντας ὡς δῇθεν xal σφίσι τὰς ὁδοὺς ὁδηγῆσαι, 
δι ὅτι δυσχώρων ἐξεπίτηδες τόπων ἐκείνους διαθι- 
θάζειν προσέταττε, κἄν τις ἀποχναίων ἐρωτῴη τὴν 
δυσχωρίαν, οὕτω πᾶσαν ἔχειν τὴν τῆς ᾿Ῥωμαίδος 
γῆν ἀποχρίνεσθαι, ὡς ἑτοίμως ἑχόντων τῷ μὴ εἰδὲ- 
ναι πιστεύειν. Ἐπεὶ δὲ καὶ πρὸς βασιλέα πολλὰ 


τέλει xal τῷ βασιλεῖ πρὸς αἵματος, πάντας πρὸς τὸ 
µεγαλειότερον ἑσκευασμένους καὶ στολαῖς καὶ γεν- 
ναίῳ τῆς ψυχῆς παραστήµατ:, ὡς αὐτίχα τὸν xarà 
πόδας λαπαξοντας, πολλάκις διιόντας ἐξ ἀφανῶν ἐς 
ταυτὸ ξυμπίπτειν, ὦς τοὺς αὐτοὺς μὲν εἶναι ταῖς 
ἀληθείαις, δοχεῖν δ᾽ ἄλλους καὶ ἄλλους xal µηξέποτε 
τους αὐτοὺς, τρόπον δακτυλιδίου σφενδόνην μὴ 
ἔχοντος, ἦν τις βούλοιτο ἐπ᾽ ἐκείνου τὸ πρότερον xa! 
τὸ ὕστερον θεωρεῖν, ὦς τὸ αὐτὸ μὲν πολλᾶχις λαμ- 
θανόμενον εἶναι, δοκεῖν δ᾽ ἕτερν τῇ μεταλλαγῇ 
Αὐτὸν Ok βασιλικῶς ἑσταλμένον, μηδὲν τῶν φοθερῶν 
ἑλλείποντα, ἄνω που καθῆσθαι σπἄᾶθην φέροντα ταῖς 
χερσὶ, βήλοις τε πολυτελέσι περικεκλεισμἔνον, ἅλ- 
λων xal αὐτῶν φοθερῶν περιισταµένων, ἱκανῶν Üv- 


πονέσαντες παραγένοιντος τηνίκα καὶ ἅλλ ἄττα B των καὶ τούτων καταπλῆξαι τὸν ὁρῶντα καθ) ἑαυτοὺς. 


φοθερὰ ὑπενόει ὡς αὐτίχα xal ix τῆς θέας φοθήσων, 
Ἐπέταττε γὰρ τὰς δυνάµεις ἐν ταυτφ συνελθεῖν 
xai ὁπλισθέντας κατὰ φρήτρας καὶ φῦλα καὶ τάξεις, 
ἐν ποσοῖς τισι των ὁδῶν διαστήµασιν Ἱἱσταμένους 
καταφράκτους σιδήρῳ, φόδον γατὰ παιδιὰς ἐμποιεῖν. 


dissimulata formidine ipsos fallere. Αο primum 
misit certos homines qui nuntiarent in Persidem 
Romanorum imperatorem comparare 185 sed ad 
movendum, in eos infestis signis. Hi alii super alios 
varie mittebantur quam velocissime, cum mandatis 
magnopereextollendi Romani imperii potentiam,ut 
resistere nulla quamvis fera et numerosa gens pos- 
sit, in eaque affirmatione quam efficacissime incul- 
canda insistendi, quoad fidem facerent. Cujus rei 
periculo ne deterrerentur, provisum erat magnitu- 
dine promisse mercedis.Constituebanturquippe his 
qui istam operam reipublice navabant ampla de- 
mensa et publico et stats perpetuoque duratur« in 
alimenta pensiones, quibus si quid humanitus, ut 
in periculoso ministerio, pati contingeret eos qui 
meruerapt, vxores ipsorum liberiquoe fruerentur. 
Alios etiam destinavit in occursum legatorum qui 
monstrarent iter : sed his precepit ut eos de in- 
dustria per loca maxime aspera inviaque ducerent, 
excusantes soli naturam et difficultatem situs.inde- 
que captata occasione commendantes istud ipsum 
ipsis exibitum officium tanquam videlicet impera- 
tor audito illorum adventu, et conscius asperitatis 
itinerum, multa benignitate obvios deductores vice- 
que indices miserit. Admonueratque ut si quis forte 
legatorum inter egre superanda precipitia rupium 
et saltuum perplexa offensus percontarelur, ecquis 
vel longo circuitu qu&ri posset alibi commodior 
transitus,conslantes concordesque asseverarent nu- 
squam quidquam tolerabilius sperandum : ubique 
enim similiter preruptam impeditamque terram 
Romanam esse, hoc siquidem) facile credituros 
audacter indigenis affirmantibus peregre appulsos 
barbaros ob necessariam ignorationem tam longin- 
que regionis. Quandocuuque autem post multum 
dcnique laborem ad imperatorem pervenirent, ex- 
cogitaverat modum objectandi eis illic scenam 


D 


οὕτω ποιεῖν χρηµατίζειν τοῖς πρέσθεσι, μακρὰν μὲν 
Ἱσταμένοις, ὅσον εἰκάζειν τὸν βασιλέα καὶ ὁρᾷν τὰ 
δρώμενα, ἐξαίφνης δ᾽ ἐξ ἀδήλου τῶν παραπετασμᾶ- 
των διανοιχθέντων οὕτως ἐγγενέσθαι σφίσι βλέπειν 
τὸν βασιλέα ἐπὶ τοῦ θρύνου μᾶλα σοθαρευόµενον, 


plane terrificam, queque ipsos quamlibet feros 
primo aspectu percelleret. Preceperat enim exerci- 
tum convenire universum, omnesque milites arma- 
tos per manipulos, cohortes, legiones, structis et 
digestis ordinibus, ad certa viarum intervalla sta- 
tionibus descriptis, apparere cataphractos et totos 
rigentes ferro, insuper monitos ut artem adderent 
negotio, efferandaque daia opera contumacia qua- 
dam oris ac superciliorum minis quasi per ludum 
formidinem augerent.Senatores quoque cunclos ac 
quotquot 136 in precipua dignitate erant preser- 
tim in;peratori sanguinis principes, jusserat quam 
magnifice ac speciosissime vestitos perculiari cura 
majestatem ac fastum affectare, imo trucibusoculis 
vultuque irato feros spiritus pre se ferre velut mox 
obtrituros quemcunque occurrentem, sicque ire 
redirequesepius,ostentare se rursusque occultare, 
statimque den:o intrare, ut alii aliique viderentur 
et numerus in speciem cresceret. Sicut enim annu- 
lum pala carentem qui secundo videt facile alterum 
credit, quippe non habentem quo discernatur aut 
unde judicet spectator eumdem unum secundo 
tertiove sumi, quare illi facile persuadetur multos 
esse plane similes sibi succedentes, ita pronum 
erat exteros intrantem in aulam olfferentemque se 
subinde senatorem aut principem eumdem pro 
diversis sumere. Porro ipse imperatoriis vestibus 
maxime augustis splendidissime ornatus precelso 
residens solio, minaciter supinus, vultu ac fronte 
terrorem spirantibus, ensem districtum manu vi- 
brans latebat intra septum velis undique pretiosis - 
simis oppansis clausum, non statiin conspicuus ad- 
mittendis inaulam, quz aliis varie cincta terriculis 
baud dubia formidine perfusura erat quantumlibet 
constantem audacemque spectalorem. Traductos 
per istam terrorum pompam in ipso conspectu veli 
thronum regium tegentis mora longiuscula deli- 


575 


GEORGII PACHYMERJE 


510 


ὀλίγα τε εἰπεῖν καὶ ἀκοῦσαι μεταξυλογούντων τινῶν, À cita λαθόντα, προσέταττε τὸν πόλεμον πρὸς buivoy 


φοθερὰ δὲ καὶ ταῦτα δοκοῦντα, ὡς µόνον λεγόμενα 
καταπλᾶξαι. Καὶ οὕτως ἐπ᾽ ὀλίγον ἀφοσιωσάμενον 
τὸν χρηματιαμὸν, ἀποπέμπει διὰ τῶν αὐτῶν καὶ 
πάλιν δυσχωριῶν τοῖς ὁδηγοῖς ἐπαναγομένους. Τὰ 
γοῦν πρότερα ταῦτ᾽ ἦσαν, xal οὕτω δεδιότας ἕξυν- 
έδαινεν ἀντιφοθεῖν ἐκ συνέσεως * τότε δ) ὁμαλῶς καὶ 
ἡπίως πάνυ ἐπεχείρουν πρεσθεύεσθαι μὲν ἐπ᾽ ἐχείνους, 
ἐκεῖθεν δὲ πρἑσθεις δέχεσθαι, ὡς αὐτίχα καὶ κατὰ xn 
σπἑνδεσθαι µελετᾷν. 
xe. Ἱερὶ τῶν κατὰ δύσιν * καὶ ὅπως Καΐσαρ προσ- 
έθαλεν Ex παρόδου τῇ πόλει. 

Οὕτω δὲ τῶν τῆς ἀνατολῆς μερῶν κρατυνοµένων 
καὶ κατ ἐλπίδας ἀγαθὰς, ὄντω»ν, τὰ κατὰ δύσιν xal 
αὖθις ἐχύμαινον. Ὁ γὰρ δεσπότης Mya?) (P. 89| μὴ 


εὐχερῶς φέρων στερούµενος τῶν φρουρίων xal τῆς p 


χώρας ἀπεληλαμένος, ἣν ὁ θεῖος αὐτοῦ xal πατλρ 
ὁ Θεόδωρος, ὃς xal βασιλικῆς ἀναῤῥήσεως xatà 
δύσιν ἠξιώθη τοῦ ᾿Αρχιδῶν ταινιώσαντος ᾿Ιαχώδου, 
Ἱδρῶσι πλείστοις καὶ σπάθῃ ἑκσπάσας τῶν Ιταλῶν 
τοῖς ἰδίοις προσεποιήῄσατο, τούτων μὴ φέρων ὁ Μι- 
χαλλ στερούµενος ἀνελάμθανέ τε τὰς πρὸς τὸν 
βασιλέα συνθήκας, καὶ τὰ κατὰ δύσιν ὑποποιούμενος 
εὐχερῶς πρὸς ἑαυτὸν διὰ τὸ καὶ ἄλλως τῶν δυτικῶν 
εὑρίπιστον ἔπειθεν ἀποχλίνειν αὖθις. Διὰ ταῦτα τὸν 
μὲν δεσπότην ὁ βασιλεὺς Ἰωάννην, σπουδῇῃ τὰ φωσ- 


nuit : tum suspensus expectatione sollicita repente 
aulsis undique reductis angusta illa et verenda, de 
qua dixi, majestate perculit; jussos dehinc dicere 
que vellent contemptim aliud agens audivit, cui- 
dam identidem aliquid in aurem insusurranti par- 
tem attentionis commodans. Ubi perorarunt, per- 
pauca eaque minacia respondit. Ita dimissos impe- 
ratextra límitem per easdem confragosas 137 et 
preruptas vias duci. In hunc modum tunc ille su- 
spectam arrogantiam gentis barbare simulata pru- 
denter superbia retundere sategit, utili tum consi- 
lio. Sed aliud secuta post tempora poposcerunt. 
Quare non minus sapienter qui postea imperarunt, 
Tocharos eLexceperunt venientes humaniuset vicis- 
sim honorificis legationibus convenerunt, omni eos 
ratione sibi consiliare satagentes οἱ foedere quam 
arctissimo conjungere. 

20 De rebus Occiduis; et uL Caesar obiter urbem 

tentaveril. 

Sic Orientalium provinciarum statu qua pace in 
presens qua spe bona in posterum firmato, res 
Oecciduorum tractuum fluctuare denuo coepere. Nam 
Michael despota iniquo animo ferens privatum se 
arcibus et expulsum regione, quam patruus ejus et 
pater Theodorus (qui etiam acclamatus in Occidente 
imperator fuerat,coronante ipsum Jacobo episcopo 
Achridensi) multo sudore armata manu extortam 
Italis 8us ditioni adjecerat, his, inquam, se spo- 
liatum Michael non ferens revocavit qu& pauloante 
imperatcri promiserat, et Occiduas gentes rursus 
ad se trahere aggressus facile ad defectionem im- 
pulit leves ac faciles populos. Ob ea imperator 


D 


ἐκφέρειν * ἐπεὶ δὲ καὶ ol ἀπὸ τῆς Σιχελικῆς ῥηγικῖς 
ἐξουσίας πολλὰ τῶν Ἱλλυριῶν xal τῆς νέας Ἠπείρου 
προσεσφετερίσαντο, πέμπει κἀχεῖσε τοὺς ἀντιτεξομί. 
νους. Καὶ δὴ τῷ Καΐσαρι ᾽Αλεξίῳ τὸ Σχυθικὸν παραδοὺς 
σὺν οὗ πολλοῖς ἄλλοις πρῶτον πρὸς θρῴάκην ἑξώρμα, 
τὰ κατὰ τὴν Ορεστιάδα καλῶς ὡς εἶχε διαθησόμε- 
vov, ἐν δευτέρῳ xàxsiva τιθέµενος. Τὸ γὰρ Βουλ- 
γαρικὸν οὖχ ἤθελεν ἠρεμεῖν, xal μᾶλλον κατ’ Hh. 
θραν καὶ μῖσος τὸ πρὸς βασιλέα, τῆς πρώτης τῶν 
θυγατέρων τοῦ Λάσκαρι θεοδώρου καὶ βασιλέως 
Εἱρήνης τὸν σύζυγον Κωνσταντῖνον, ὃν xal fanis 
Βουλγάρων ὁ λόγος ἐδείχνυ, µάλα θερμῶς iotpo- 
νούσης κακοῦν τὴν χώραν, ἀντίποινα δῆθιν ὧν ὁ 
ἀδελφὸς Ἰωάννης ἕπασχε. Tip γοῦν Καΐσαρι προς. 
τεταγμένον ἦν πρὸς βασιλέως ἐπιστάντι τοῖς τῆς 
θράκης µέρεσι καὶ τῇ πόλει προσσχεῖν ἐκ παρόδω, 
καὶ ἐπισεῖσαι μὲν ἀπειλοῦντα τὸ ξίφος τοῖς Ἰταλοῖς, 
μὴ μὴν 5k xal ὁτιοῦν, πράττειν οὐ γὰρ ἱκανῶς 
εἶχε τῶν στρατευμάτων. Ὡς γοῦν τὴν Καλλίο ὁ 
Καΐσαρ περαιωθεὶς κατέλαθεν, ἔγνω πρότερον fj 
τοῖς κατωτέρω προσσχεῖν, κατὰ Σηλυθρίαν γενέσθαι, 
καὶ τῇ πόλει ix τῶν δυτικῶν μερῶν [P. 90] προσεγ. 
γίσας (μηδὲ γὰρ εἶναι κωλύμην ἁπάντων τῶν bui 
τῷ βασιλεῖ ὑποτεταγμένων) κατοπτεῦσαι μὲν xd 
ταύτην ὡς εἶχε τότε xal μαθεῖν τὰ τῶν ἑντὸς πῶς 


despotam Joannem jussum statim exercitum eda- 
cere ad Michaelem bello urgendum misit. Preterea 
quoniam misse copie a rege Sicilie multa Illyrici 
et nove Epiri loca sibi subjecerant, deslinavil 
etiam illuc qui ipsis obstiterent. Alexium insuper 
Cesarem, Scythis et auxiliaribus cum aliis non 
multis copiis traditis, primum in Thraciam immi- 
sit, cum mandatis ut invigilaret Orestiadi ejusque 
Eecuritati quam Έ 34 posset optime prospicerel. 
In quo tamen aliud precipue spectabat. Videbat 
enim Bulgaros in apparatu esse novarum rerum, 
Irene videlicet Theodori Lascaris, qui nuper impe 
raverat, filia Constantino, quem regem Bulgarorum 
factum superius diximus, nupta, virum instigante 
in Paleologum nunc imperantem, et ardenter ur- 
gente ad irrumpendum in terras ditionis ejus, sic- 
que repetendam ultionem injurie quam ab ipso 
patiebatur Joannes frater ejusdem renes coniri 
fas et pacta redactus in ordinem.Mandaverat porro 
imperator Cesari ut,cum attigisset partes Thracig, 
urbi ex propinquo minaretur, obiter id quidem et 
tentandi potius terrendique Italos gratia quam er 
pugnandi spe : non enim habebat idoneum tante 
rei apparatum aut exercitum. Ut igitur trejeclo 
Cesar freto Calliopolim tenuit, decrevit priusquam 
inferius descenderet, accedere Selybriam et inde 
partibus Occiduis prope se admovere Constantino- 
poli (nihil enim erat quod id vetaret, cunctisab ill 
parte imperatori subjectiw), ef sio e vicino con 
templari quo tunc illic atatu res essent explorareque 
Latinos urbem tenentes, quid animi et virium 
haberent, voluntarios quoque, de quibus diximus, 














5Ti 


DB MICHAELE PAL/AOLOGO 119. Il. 


518 


ἔχοιεν, ἰδεῖν δὲ xal τοὺς θεληματαρίους, οὓς xal ὁ A πειδὴ 6 dvsjióc ἐκείνου ᾽Αλέξιος ἐπέχειτο προσθια- 


λόγος προέγραφε, καὶ ὁμιλῆσαι τά οἱ δοκοῦντα περὶ 
τῆς πόλεως. Ἐλθπν οὖν xal σκην/σας lv τοῖς περι- 
πολίοις προσεκαλεῖτο χκρυφηδὸν τοὺς δοκοῦντας 
ἐκείνων , xal γε Χατεπίστευε σφίσι τὰ κατὰ νοῦν, 
ὑποτείνων κἀχείνοις ἐλπίδας , «st συνεργοῖεν, τὰς 
µείζους. Τῶν δὲ καιρὸν ἔχειν εἱπόντων ὡς ἐγκαίρως 
ἐπιθησομένων (τὸ γὰρ τῶν Ἰταλῶν πλώϊμον ὅσον 
T» ἐν τῇ πόλει ἐπὶ Δαφνουσίας ὡς ἁλῶσνν τὴν νῆσον 
χωρεῖν, xxl y' ἐπὶ πλείσταις ἡμέραις προσταλαι- 
πωρεῖσθχι χχθήµενον, ὄχλον δ᾽ ἄλλως εἶναι τὸ κατὰ 
πόλιν xal πολέμων ἀπείρατον), ταῦτ εἰπόντων xal 
τὰ πιστὰ διδόντων ὡς συνεργήσουσιν (ὁμονοήσειν 
Tip σφίσι καὶ «οὓς λοιποὺς ἐπὶ τοῦτο), ὁ Καΐσαρ 
αὐτίκα, ὅτε μὲν πρὸς τοὺς ἀπ᾿ ἐκείνων λόγους ἀπεῖδε 
xxi τὴν προθυμίαν ἑώρα ὡς ἑτοίμως ἐχόντων προσ- 
θοηθεῖν, ἐθάῤῥει τὴν προσθολὴν, ὅτε δὲ πρὸς τὸ τῆς 
ἐγχειρήσεως δυσχερὲς αὖθις ἀπέθλεπε xal τὸ κινδυ- 
γῶδες τοῦ πράγµατος, εἳ οὕτω μετ ὀλίγων καὶ ἐκ 


παρέργου πόλιν τοιαύτην, ἣν xal πολλαὶ δυνάμεις 


οὐχ ἑλεῖν ἠδυνήθησαν, αὐτὸς iv ἀκαρεῖ παραστήσε- 
ται, κατώχνει καὶ ἀνεθάλλειο. Ὅμως val τοὺς λό- 
Ίους λαμθάνων ἐν κοινῷ τὸ πρακτέον ἐτίθει. Κάν- 


videre, agereque cum illis que opportuna videban- 
tur ad spem urbis aliquando recuperande. Cum 
igitur accessisset et in ipsis suburbiis tabernacula 
fixisset, clam vocavit precipuos eorum, οἱ ipsis 
confidenter quid in animo haberet aperuit, osten- 
tans eis spes maximi proventuri ipsis commodi, si 


conferre operam vellent.Quibussdmonentibus nun- 6 


quam opportuniorem quam nuno es8et offerri posse 
occasionem capiende urbis, quoniam quantum in 
ea prius 139 navalium copiarum 1tali habuerant 
totum aberat,procul indeoccupatum ínoppugnanda 
insuJa Daphnusia, quam multis jam diebus multa 
sua aerumna obsiderent (superesse tantummodo in 
urbe vulgus imbelle), his ille auditis, et accepta fide 
cooperaluros pro virili ad expugnationem volunta- 
rios (consentientes enim sibi ceeteros habebant qui 
loquobantur), non mediocritor animatus ad auden- 
dum est : faciebat quippe istorum et significata 
verbis et declarata vultu signisque ceteris alacri- 
tas, procinctorumque ad strenue juvandum ardor 
eminens, ut non usquequaque temerarium id 
ceptum videretur. Mox tamen cum ad difficultatem 
negotii mentem adverteret,cumque reputaretsecum 
quanti periculi aleam jaceret, si cum tam paucis, 
obiter et consilio citra previam deliberationem in 
arena capto, urbem tantam aggrederetur, quam 
paulo ante universe vires imperii frustra oppugnas- 
gent, cunctabatur, et querendum amplius putabat 
quid lali occasione esset agendum. Cum autem 
vocatis super ea re in concilium ducibus Alexius 
ejus patruelis ad persuadendam oppugnationem 
vehementer incumberet, et quidam ex voluntariis 
cognomento Cutritzacos fortissime in eam senten- 
tiam loquens operis etiam successum in se reci- 
peret (inevitabilis efficacie videlicet sunt decreta 


ζων, xal τις τῶν θεληµαταρίων Κουτρι:ζακης τούπί- 
χλην μετὰ θαῤῥους ὅπως πραχθείη Αέγων τὸ ἔργον 
ὑφίστατο (τὸ γὰρ εἱμαρμένον ἄφυκτον ὥσπερ ἐμψύχοις 
οὕτω καὶ πόλεσιν), ἀναθαῤῥεϊ τε κἀκεῖνος, xai πρὸς τὸ 
κρατῆσαι µετέωρος ἣν. "Ofsv xal τῶν ἄλλων µα- 
θόντων τε xal συμφωνησάντων ὀἑτοίμως συγκατα- 
πρᾶξαί οἱ τὲν λόχον, αὐτὸς μὲν ἄλλοτε μὲν περιψει 
καὶ τὸν τόπον ὡς εἰκὸς κατεσχέπτετο, τότε δὲ τὴν 
ὑποψίαν διαφυλαττόµενος ἐκποδὼν dv, τοῖς ὑποθαλ- 
λομένοις προσέχων, sb εἰδὼς τῶν τόπων συνῄει, xol 
προσεσκέπτετο ὅπως ἄριστα γένοιτο καὶ μετὰ σπου- 
δῆς τὸ µελετώμενον αφίσι, µή πως xal ἀντιλλαξάντων 
τινῶν τὸ ἐν κρυπτῷ φωραθείη. 
xL Ὅπως ἑάλω ἡ πόλις τοῖς Ῥωμαίοις, 

[P. 94] Ὡς γοῦν ἕστη τὸ πᾶν τῆς βουλῆς, καὶ ὁ 
καιρὸς ἑτάττετο νυκτὸς γὰρ τὴν ἐπιθουλὴν συνοί- 
σειν xal ἐκ τοῦ αἰφνιδίου μὴ προσδοχώντων ἔγνωσαν, 
Κάχείνοις piv μέλον ἦν ἐπαναθεθηχότας τὸ τεῖχος 
διὰ κλιμάκων ἀψοφητὶ τοὺς φυλαττειν τε τεταγµέ- 
νους χαταβῥιπτεϊν ἄνωθεν καὶ τὴν τῆς πηγῆς πύλην 
ἀνοίγειν σφῆνας ἐμθαλόντας, τὸν ἐκ λίθων µόνων 
προσαρµόζοντα ταύτῃ τοῖχον κατερηριφότας πρότε- 


Providentie, non solum in interitu aut alio casu 
singulorum viventium, sed etiam in mutationibus 
fortunisque civitatum), tandem et ipse adductus ad 
audendum est, et nihil jam aliud nisi victoriam 
cogitans totus in negotium incubuit. Itaque ceteris 
similiter per exercitum cunctis consilium, simul 
cognoverunt, impense probantibus, expedientibus- 
que pro 8e quoque impetum ad omnem sive insi- 
diandi sive irruendi necessariam operam, :pse 
140 quidem interdum circuibat lustrans explo- 
ransque, ut par erat, cuneta, identidem autem, ne 
suspicionem Latinis urbem tenentibus moveret, 
recedens removensque 86 8 conspectu, semper iis 
que suggerebantur attendens: ibat enim una cum 
ipso idem ille Cutritzaces peritissimus locorum, 
pariter cuncta circamspiciens. Providebant autem 
ambo simul ut quam optime quamque celerrime 
quod meditabantur fleret : periculum enim erat in 
mora, ne aliquid alicunde sentientes custodes mo- 
nium vociferarentur et quod clam parabatur palam 
proderent. 


21. Ut urbs capla sit a Romanis. 


Ut igitur de omnibus convenit que conducibilia 
ad suocessum negotii sunt visa,et constitutum tem- 
pus est (noctu enim el ex improviso supervenire 
minime opinantibus deoreverant), auis quique par- 
tibus strenue defungendis intenti expectabant si- 
gnum. Aliis enim cura demandata est conscendendi 
sine strepitu scalis admotis muro, eoque superato 
quos ibi custodes reperirent superne extra deji- 
ciendi, ac portam cui a fonte nomen est patefa- 
ciendi, cuneis impactis, ubi obductam ostio mace- 
riam prius diruissent. Cesari vero reservatum exoi- 
tatos per noctem et pransos paratos secum trahere 


579 


GEORGII PACHYMERJE 


980 


pov, τῷ δὲ Καΐσαρι τοὺς στρατιώτας διὰ νυκτὸς A τοῖς ἐντὸς τὴν ἐπιθουλήν. Ὃθεν καὶ συνέδει διδόντος 


ἐφελκόμενον ἑτοίμως εἰσθάλλειν καὶ χατὰ τὴν ἀνοι- 
λθεῖσαν πύλην εἰσέρχεσθχι. Εὐθὺς τῆς ὡρισμένης 
νυχτὸς ἐπιστάσης ot μὲν ἦσαν πρὸς τοὔργῳ, καὶ 
τόπον εὔῃετον στοχασάµενοι ἐκεῖσε προσῆγον τὴν 
κλίμακα, εὐφυλάχκτως τὸ σύμπαν ἔχοντες, μή π:.ς 
τοῖς φύλαξι φωραθεῖεν καὶ τὴν θήραν ἀνασοθύήσωσε, 
μᾶλλον μὲν oüv xal μέγιστος αὐτοῖς κίνδυνος ἐπι- 
στῇ, εἰ GÀ pev ἐπιθουλεύοντες. Καΐσαρ δὲ τῆς νυκτὸς 
ἐκείνης τὸ Σκυθικὸν καὶ ὅσον ἦν ἄλλο λαθὼν ἠπεί- 
Ύετο πρὸς τὴν πόλιν, xai ἐπεὶ πρότερον Tj τοῦ 
πράττειν ἐχείνους ἔφθασαν καὶ d vob ἀργοῦσι πα- 
ρώχετο, περιδεῶς εἶχε πρὸς τὴν ἁργίαν καὶ ἀντεπι- 
θουλὴν ὑπώτευεν. Αλλ) ὁ Κουτριτζάκης ἀνελάμ- 
6xvb τε τῆς δειλίας ἐκεῖνον xal ἐλπίζειν εὐθαρσῶς 
παρεῖχεν ὡς ἐκείνων τι πραττόντων ἑντός. Οὐ μὴν 
δὲ καὶ ὀποψίας ὁ Καΐσαρ ὐφίετο' moo γὰρ καὶ 
ὑπενόησεν ἀργεῖν ἐκείνους ἐφ᾽ ᾧ κατερείπειν τὸν 
ἐπὶ τῇ πύλῃ τῆς πηγῆς ἐκ λίθων ξηρῶν ἔπιτειχι- 
σµόν; ὅθεν καὶ ἀμφανεῖς προεξεδέχετο τοὺς κινδύ- 
νους, xai δῆλος ἦν χλευασθεὶς ἀλύων. 'O γὰρ θερα- 
πεύειν ἠλπισμένος ἐπίθουλος ὑπωπτεύετο, xal συν- 
δέειν ἐδοχίμαζε τὸν ἀναλαμθάνοντα ὡς συνειδότα 


milites, quos opportune immitteret el per apertum 
ostium cum ipsis irrumperet. Statim ergo ut condi- 
cta nox adfuit, illi quidem in opere prescripto 
versabuntur, clam scalis erectis idoneo ac solerter 
delecto loco, cautionem &dhibentles summam, ne 
custodibus indicium aui darent, et quam venatum 
ibant predam strepitu intempestivo terrerent pre- 
mature moverentque. Ad quam sedulitatem cavendi 
excitabanlur magnitudine proprii periculi, utique 
quibus certa pernicies impendebat, si interciperen- 
tur in ipsa molitione insidiosi assultus. Cesar porro 
per eam noctem sumptis secum Scythis et cunctis 
aliis copiis 1418 festinabat urbem versus. Et quo- 
niam ad viciniam porle cum euis prius pervenit 
quam alii perfecissent id quod facturos ipsos con- 
venerat, et nox ipsis cessantibus abibat, male copit 
metuere necujus magni mali aut causa aut etfectus 
esset ista cessatio. Contrarias videlicet insidias et 
ancipitem proditionem suspectaba!. Verum Cutrit- 
zacee revocabat eum ab illo metu quantum poterat, 
et spem optimam ut conciperet orabat, affirrcans 
aliquid omnino facere intuseos qui murum conscen- 


D 


ἐχείνου καὶ ἔτοιμον ἑαυτὸν παρεχοµένου mafriv 6 
τι βούλοιτο, εἰ ἐκεῖνοι ἐπιθουλεύοιεν. Συγχατήνει 
δὲ τοῖς λεγομένοις καὶ ὁ Αλέξιος ἐπιθαῤῥόνων τὸν 
θεῖον xai τὸ δέος ἀποχρονόμενος. Καὶ ὁ μὲν περὶ 
τὴν μονὴν τῆς πογῆς προσεκάθητο, τὸν στρατὸν 
κατέχων σιγῇῃ καὶ µετέωρος ὧν πρὸς τὸ σύμῦολω 
(τὸ δ’ ἦν ἡ τῶν βασιλέων εὐφημία ἐπὶ τοῦ τείχως 
ὑψηλοφωνεῖσθαι μὲλλουσα) (P. 92) οἱ δὲ ἡσόγως 
καθ ἕνα ὑπαναθάντες τὰς κλίμακας προσπαίουσιν 
εὐθὺς τοῖς φρουροῖς χοιµωμένοις, Ἰταλοῖς γε οὖσι, 
καὶ σφιν οἱ ἔἐπιόντς ὄναρ ἐπέστησαν φοθερύν' 
εὐθὺς Υὰρ τοὺς μὲν μηδ) αἰσθομένους ἐκποδὼν κ:- 
τασγόντες ἑῤῥίπτουν, σφάττοντες πρότερον, τοὺς 
δὲ καὶ τῆς ταραχῆς ἐἑπαΐοντας καὶ πρὸς αυγὶν 
τρεποµένους Φθάνοντες κατεσπάθιζον, ὡς μιῷ 
ἄγγελον τῶν δρωμένων ὑπολελεῖφθαι, ὅπου γε xai 
τὸν ἀπὸ τοῦ γωλύσοντος φόδον ἑνίκων αἱ προῦν- 
µίαι, καὶ δῆλοι ἦσαν, ἣν τις ἀντισταίη, payoousv. 
Ἐλθόντες δὲ πρὸς τὴν τῆς πηγῆς πύλην καὶ τα: 
την ἀναπεφραγμένην εὐρόντες λίθοις κατέσπων t» 
θέως, χκἀκ μέσου ποιοῦντες τοὺς λίθους δίοδον τῇ 
στρατιᾷ ἠτοίμαζον εὐμαρηῃ, εἶτα δὲ wal σφησὶ γ1λ- 


fallaci sermone promoventem οἱ suspectum redde- 
ret. Quare statuit eum veluti conscium insidiarum 
constringere custodiendumque suis dare, quod εἰ 
fecit volente ipso ac se paratum exhibente ad quid- 
vis supplicii subeundum, si quidquam insidiarum 
ab iis qui jam urbem intraverant strueretur. Com- 
probabat qua a Cutritzace fldenter ea occasione d.- 
cebantur Alexius, confirmans similiter patruum, εἰ 
ut metum deponeret adhortans. Ergo ille circa mo- 
nasterium ad fontem situm quiescebat, continens 
exercitum silentio, et intentus observando signo de 
quo convenerat. Erat autem id acclamatio, qualis 
fleri imperatoribus solet, supra murum edita voce 
sublata et late intelligibili. Illi porro tranquille m 
gnaque 1647? vitandi strepitus cura,singillatim con- 
scensis scalis, offenduntstatimcustodes dormienles 
(Itali hi erant) et terribile illis somnium portant : 
subito enim eos nec sentientes corripiunt ac detar- 
bant deorsum,jugulatos prius.Socios vero quosdam 
ipsorum, qui tumultu exciti fugam expedieban!, 
preoccupantes concidunt gladiis, ut nemo superes- 
8et qui nuntiaret que gerebantur. Nempe jam me 


derant. Nec tamen illum audiens a suspicione con- D tum, quo mcenia timide subeuntes zstuaverant,ne 


quiescebat Cesar: comminisci enim non poterat 
ubiel quamobrem tam diu feriarentur, nec quod 
Statim facturos spoponderant, adhuc dissipassent 
murum subitarium elapidibustemere congestissine 
ca mento retro portam fontis erectum.Que maxime 
res inquietissimum illi terrorem admovebat magni 
 &moxerupturis hostibus periculi. ltaquevultu haud 
dissimulabat mosrorem quasi sere ponitentie,quod 
illudi sibi ac fucum fieri seque ac exercitum fraude 
in insidias trahi passus esset. Quem illi errorem qui 
demere consolando conabatur,a deo parum proficie- 
bat, ut sese potius ipsum tanquam doli successum 


qua vi majore ub incepto prohiberentur, nuuc deni- 
que alacritate animorum ao fortitudine sucessu 
aucta vicerant exstinxerantque, planeque pre s 
ferebant se quemvis, qui adversaturus ee objicertt, 
armis uliro adoriri non dubitaturos. Progress ad 
portam fontis, et hanc maceria retro obstruciam 
reperientes, diruunt eam statim abslractis disjectis- 
que lapidibus raptim congestis ac temere supe 
structis,quibus constabat,ingressum irrupluromox 
exercitui latum et inoffensum ea opera pandentes. 
Deinde autem cuneis cwnois cardines valvarum de- 
molientes revellunt.Florte presens adfuit hoc illis 


981. 


σπῶσι. Kal εὖὐθὺς, ἔτυχε γὰρ παρὼν ἐκεῖσε xal 
τῶν Ἱἱερωμένων ὁ Λαχερᾶς, ix τῶν θεληµαταρίων 
Qv καὶ αὐτὸς xxl συνεργῶν ἀνδρικῶς, ὑπαναθαίνει 
τὸ τεῖχος σύναµα Γλαθάτῳ τινὶ καὶ λοιποῖς ἑτέροις, 
Οὐδὲ γὰρ ἔτι ἐτόλμα, xal d φωνὴ συναπεσθέσθαι 
τῷ δὄξει ἐγγὺς ἐκινδύνευεν, ὅπου Ύε xal τὸ τεῖχος 
δοχκεῖν ὁ φόθος ἑδίδου κραδαίνεθαι, ὡς καὶ κατα- 
πίπτειν τὸν μέγα φωνήσοντα τὴν τῶν κρατούντων 
εὐφημίαν, Ὅμως παρακρατούµενος τοῖς ἑτέροις τρε- 
μούσὴ φωνῇ τὴν βασιλικὴν ὑπεσήμαινε, καὶ συν- 
ήχουν οἱ κάτω τοῖς ἄνω, καὶ dj φωνὴ διῄρετο χαθό- 
σον ἦν ὑψηλότερον. Τότε xal oi ἀμφὶ τὸν Καίσαρα 
τὴν φωνὴν καραδοκοῦντες ἀκούσαντες ἐκπηδῶσι τοῦ 
λόχου, xai ἅμα τάχει ἁπτέρῳ ἐπὶ τῆς πύλης ἐχώ- 
pou», xal προκαταλ«θόντες εἰσχέονται παμπληθεί. 
Ἔτι δ᾽ ὁπ᾿ αὐχαῖς ταῖς πρώταις τῆς ημέρας οὔσης 
ἐξαίφνης τὴν χώραν χατέθεον xai ἐπόρθουν τὸ προσ- 
τυχὸν σκυλεύοντες. Τὸ δὲ γε Σκυθιχὸν εὐσυνέτως μὴ 
σκεθαννύµενον slpyov τὸ προσγινόµενον ix. τῆς πό- 
λεως πλῆθος, st που συσταϊῖἑν τινες µαθησείοντες τὸ 
γινόμενον πλάσματι γὰρ τὸ πραχθὶν ἐῴχει λεγόμε- 
vov. 'O μέντοι γε Καΐσαρ στρᾶτείαις πολλακις ἔσχο. 


agentibus sacerdos quidam nomine Laceras, e gente 
et ipse voluntariorum ; qui ubi ad porte demolitio- 
nem viriliter cooperatus ipsis esset, murum con- 
scendit cum quodam Glabato nomine et aliis reli- 
quis. Sed terror cum tantus constrinxerat ut vix 
exiedire posset vocem ; parumque aberat quin ea 
in faucibus metu exstincta condicte aecluamationis 
signum edere nequiret: nam eliam murus, post- 
quam in eum ascendit, tremere ipsi utiqueturbato 
videbatur et totus concuti. Quare opportunus ei con- 
firmando fuit comitatus aliorum, qui misere formi- 
dantem ne, simul vocem attolleret in constitutam 
acclamationem Augustorum, de muro statim pra- 
ceps caderet, sio adhortationibus undique instantes 
animarunt, sicque amplexando tenendoque a vano 
periculo ruendi ex alto securum fecerunt ut conarí 
tandem auderet, ac tremente quidem intermortua- 
que voce, solemnem formulam bene precandi Au- 
gustis utcunqce pronuntiaret. Responderunt statim 
qui 148 infra murum erant, et vocerr superne ac- 
ceptam multiplicam robustius frequentarunt, que 
late jam clareque audita ubi Cesarem cum suis id 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. II. 


κέοις τοὺς θαιροὺς τῶν πυλῶν ἐκκρούσαντες κατα- À λαχὼς 


682 
καὶ εἰδὼς τὰ τῶν ἁλώσεων δυσχερή, δεδιὼς 
2χολῇ προσέθαλεν, ἕως τῆς ἡμέρας ὑπαυγασάσης 
τέλεον µάθοι τὴν ἐντὸς δύναμιν ἀκριθέστερον. Μετα- 
λαμθάνει δὲ τὴν δεἰλίαν ταύτην ἕτερος θόρυθος, ἵκα- 
νῶν Ιταλῶν φανέντων ἐν ὅπλοις καὶ ἰσχυρῶς φαινο- 
µένων ἔχειν  ápóvew, ᾿Ἐγγὺς 5' ἐλθεῖν ἐχινδύνευε 
διὰ ταῦτα πάλιν τραπέσθαι τε xal τὴν πρᾶξιν ἆνα- 
θαλέσθαι * οὐδὲ γὰρ εἷς µάχην οἱ εἰσελβόντες ἀξιό- 
χρεῳ ἐνομίζοντό ol, μόλις εἲς πεῖραν καὶ λόχον ἀρ- 
χέσοντες. [P. 93] ᾽Αλλὰ προστίθενται τούτοις καὶ oi 
θεληµατάριοι, καὶ ἄλλως μὲν θαῤῥαλέοι ὄντες, ὅμως 
δὲ καὶ ὁ περὶ τῶν ὅλων κίνδυνος τότε καὶ παρὰ τὸ 
εἰχὸς σφᾶς ἐποίει ἀνδρίζεσθαι, ὡς μὴ περιεσοµένους 
ἂν χρατοῖεν οἱ Ιταλοί. Τῷ τοι xai συσταθέντες xal 
ἑαυτοὺς ἀρτύναντες ἀντεῖχον xai περιῆσαν, ὀλίγους 
μὲν ἀποθαλόντες, ἐνίχων δὲ καὶ κατετροποῦντο, καὶ 
νῶτα διδόντας τῷ εἷς φυγὴν τραπέσθαι ὑποδῦναι 
σκότος ἐποίουν, ἔνθα ἂν καὶ σωθεῖεν. Τότε τοιγαρ- 
οῦν τὸ μὸν Σχυθικὸν ἀνέδην ταῖς σκυλεύσεσιν ἐπε- 
θάλοντος, καὶ ἀποθήχαις τῶν χρειωδῶν προσπαίοντες 
ἐνεφοροῦντο τῶν ἀναγκαίων. Ὅμως δὲ γε καὶ πάλιν 
ἀμφὶ τὸν Καΐσαρα συνελἔγοντο τῆς ἡμέρας πολλάκις, 
καὶ περιτειχιζόµενοι τοῦτον ἐφρούρουν τε xal ἐἔφρου- 


oppugnationum periculis, indeque reputans quam 
sit anceps et erroribus perniciosis obnoxia res ex- 
gugnatio urbium, sapienti cunctabundus metu non- 
nisi caute 8ο pedetentim procedebat, exspectans 
dum adulta jam die plene ac certo cognosceret 
qnantum intus esset copiarum. Quam ejus progre- 
diendi timiditatem alius continuo tumultus excepit. 
Italis videlicet sat magno numero apparentibus in 
armis ea specie ut fortissime viderentur pro urbe 
liberanda pugnaturi. Hi cum se admovissent pro- 
pius Cesari parum abfuit quin ille receptui cane- 
ret opusque relinqueret inceptum: non enim ipsi 
videbantur. quos in urbem induxerat, resistendo 
pares, quippe quos vix ad tentandum ex insidiis in- 
sultum sufficere putabat. Verum iis se adjunxerunt 
voluntarii fortes alioquin et bello boni, tunc autem 
audaoiores facti certitudine impendentia ipsis ex- 
tremi pariculi, 1844 si res eo loci deducla omitte- 
retur: neque enim erat dubium quip, si eo peri- 
culo incolumes Itali defungerentur, gentem sibi- . 
obnoxiam, que ipsos esset perdere conaía, pari 
exigenda tam acris injuric vindicta funditus perde- 


ipsum exspectantes admonuit, exsiliunt ex insidiis D rent. Coeuntes igitur magno numeroinstruentesque 


et volucri celeritate ruentes ad portam per eam 00- 
cupatam densi subeunt. Hora erat dilucescentis pri- 
mulum diei,quando ingressi urbem milites Cesaris 
incursare regionem primum obviam ac diripere cc- 
perunt, spoliantes quotquot occurrerent. At Scy- 
tliicze copia, prudenti saneconsilio, militariter ordi- 
natae perstiterunt, submoventes affluentem ereliqua 
urbe multitudinem, sicubi coeuntes quidam consi- 
sterent cup:di cognoscendi quid gereretur: non 
enim fidem faciebant qui rem ut erat narrabant. 
Ceterum Cesarlongo usu rerum bellicarum edo- 
ctus, szepeque ac diu versatus in expeditionum et 


sese in aciem egregie restiterumt, tapderrque supe- 
riores, paucis suorum arissis, vicerunt fuderuntque 
hostes, et tergo vertere compulsosin latibula cuique 
nota compulerunt, ubi tenebrarum beneficio vitam 
servarent. Tunc demum secure ac palam Scythe 
congerendis ex hoste predis spoliisque operam de- 
derunt, et in apothecas rerum ad vi^tum paratarum 
incurrentes expleverunt se cibo potuque, sic tamen 
ut rursus circa Cesarem se subinde congregarent 
ipsumque vallarent, ac vicissim ab ipso copiisque 
quas ducebat protegerentur, ao sic omnes, si. qui 
de novo adversariorum apparerent, eos alacriter 





583 GEORGII PACHYMERJAR | 584 


ροῦντο, de, εἴ τινες φανεῖεν. εἴσθαλοῦντες προθύµως. A σφετέραις γυναιξὶ καὶ τέκνοις κατοῤῥωδήσαντες * 


Ὁ δέ γε βασιλεὺς ἐχείνων ὁ Βαλδουῖνος, ἐκπλαγεὶς 
olov ἀκούσας καὶ τῶν φρενῶν ἕἔξω γενόμενος, οὐδὲν 
ἀλλ’ fj πρὸς τῷ φυγεῖν ἦν, Καὶ δὴ χαταλιπὼν τὰ τῶν 
Βλαχερνῶν ἀνάκιορα ὡς οὐ δυνατῆς δοχούσὴς ἁμύ- 
νειν τῆς γῆς, δρόμῳ Χχωρεῖ (ἐπίστευε γὰρ τῇ 0a- 
λάσσῃ πλέον) πρὸς τὸ μέγα παλάτιον, καὶ ὡς εἴχεν, 
ἀφεὶς μὲν καλύπτραν, ἀφεὶς δὲ xal σπάθην, τὰ τῆς 
αὐτοῦ βασιλείας σύμθολα, νηϊ καταθὰς πιστεύει τὴν 
σωτηρίαν. Τῆς ἡμέρας δὲ ταύτης Οἱ τῆς Ῥωμαὶκῆς 
ἐπιστάντες φάλαγγος ἐφ᾽ ᾧπερ εὐρήσειν καὶ καθίέξειν 
τὸν βασιλεύοντα, τῆς φυγῆς ἐχρῶντο συµθόλοις, καὶ 
ἀπεθάῤῥουν πλέον ἐντεῦθεν δραπέτου γεγονότος τοῦ 
ἐπὶ τῷ φυλάσσειν τεταγµένου, τὴν δὲ ve καλύπτραν 
καὶ τὸ ξίφος ἀναλαθόντες ἀπαρχὴν αὐτάρχη ταῦτα 
τῶν κατὰ πόλιν λαφύρων xal ἀχκροθίνιον ἐποιοῦντο, 
Καὶ ἅμα σημεῖον ἦν τοῖς ἐπ᾽ ἐκείνῳ θαῤῥοῦσιν ὡς 
οὐδὲν ἐκεῖθεν ἀγαπήσαντος φεύχειν ἔχοιεν. Επεὶ δ᾽ 
ἔκπυστον ἐγένετο τῦ πραχθὲν, αὐτῶν γι καὶ ἔτι κατ- 
επτηχότων xal μὴ καθαρῶς πιστευόντων ἔχειν τὰ 
ἐν χερσὶ χρατούµενα, ἀφικναῖται ταχέως καὶ ἐπὶ 
τοὺς περὶ τὴν Δαφνουσίαν φήμη vt οὔσα xal θεὺς ἡ 
φήμη, καὶ ἅμ᾽ ἤκουσαν διαπεφωνήκεσαν, περὶ ταῖς 


adorirentur. Ceterum imperator Latinorum Baldui 

nus consternatus audito urbis capte casu, et men- 
tis impos factus, nihil nisi fugam meditabatur: οἱ 
reliota regia Blaohernarum, nihilque ad salutem 
spei amplius in terra constituens, cursu contendit 
ad magnum palatium : mari enim plus fldebat, et ut 


erat, amisso capitis tegmine abjectoque ense, ipsius { 


insignibus imperii. navi raptim conscensa salutem 
credidit. Ea porro die duces Romans phalangis,quo 
militum studia incenderent ad investigandum ca- 
piendumque Latinorum imperatorem, palam osten- 
tarunt imperii ejus insignia, que quod in hostium 
manus venissent judicio erant fugisse ipsum. Que 
res etiam valebat ad augendos 1445 Romanis ani- 
mos, utique qui viderent inde non diffleile nego- 
tium restare absolvende expugnationis urbís quam 
is oui proprie incumbebat ex offlclo tueri ac propu- 
gnare deseruerat. Tegmen ergo regium capitis et 
ensem imperatoris fugientis tanquam primitius spo- 
liorum urbis capte et votivum anathema consecra- 
runtpalam appendentes, id quoque consecuturi ut 
isto spectaculo fiducia omnis Byzantinis excutere- 
tur, si quam in Latinorum opibus tanquam idoneis 
ad ipsos defendendos collocassent : qui enim ab 
iis Jam tale sperare possent cum eorum principem 
spem sue ipsius salutis ultro in fuga constituisse 
cernerent ? Accidit autem ea res tam mire, cum 
vulgata est, ut ipsi Romani victores inopinatissima 
succossus novitate stupefucti vix propriis oculis cre- 
derent, ao se que manibus tenebant egre persuade- 
rentur possidere. Pervolavit autem celerrime ad 
Latinos Daphnusiam oppugnantes capte urbis fama, 
vere fama, hoc est divinum nec humano delatum 
ministerio Judicum cum adhuc res fleret. divulge- 
tum procul. Illi simul audierunt, simul consternati 


Ὅμως ἐτάχυναν ἐπιστῆναι xal ὡς εἶχον ἀμῦναι * 
περὶ γὰρ τριάκοντα καὶ πρὸς, λόγος ἔχει, μακραῖς 
ναυσὶ μονήρὲσί τε καὶ τριήρεσι κατὰ Δαφνουσίας 
χρήσασθαι. Ταύταὶς ἁπάσαις ταχυναυτούσαις ἠπεί- 
Ύοντο πρὸς τὴν πόλιν, ἅμα θαῤῥοῦντες καὶ τῷ ἐκ 
Σικελίας µεγίστῳ iol πολλοὺς ἔχοντι τοὺς ἐπιθά. 
τας, ὡς καὶ αὐτοὺς συναμύνειν τῷ γένει xal τοῖς 
ἐπιοῦσιν ὁμόσε χωρεῖν. Καὶ οἱ μὲν ἐπὶ τοιαύταις 
ἐλπίσιν ἠπείγοντο, [P. O4] à. δὲ Καῖσαρ προαισθόµενος 
τούτων τὴν ἔφοδον τοὺς ᾿Ῥωμαίζοντας προσκαλεῖται, 
oi καὶ ὡς Ῥωμαῖοι ἑνόντες ἄχοντές τε συνήργουν τοῖς 
ἡμετέροις, "Hv οὖν τότε οἰκεῖος τῷ Βαλδουΐνῳ θερά- 
vuv ὁ Φύλαξ λεγόμενος Ἰωάννης, ἀνὴρ βαθὺς xa? 
τοῦ φρονεῖν εὖ ἤχων slc τὸ ἀχρύτατον, ὃς xal βου- 
Adv εἰσάγει τότε µάλα κχαιρίαν καὶ τῷ xatpip πρόσ- 
φορον, ἣν xliv ἄλλος εἰσάγειν ἁπώκ,ησε πρὸς τὸ τοῦ 
πρᾶγµατος ὀλέθριον ἀποθλίψας. Εἱδὼς γὰρ ἐκείνους 
μαχομένους ἐξ ἀνάγχης καὶ ὑπὲρ δύναμιν ὑπὲρ τε γυ- 
ναιχῶν xal γνησίων οἴχων τε καὶ περιουσίας ἁπᾶσης, 
xal συὸς τρόπον ἐπιτεβησομένους ὑπὶρ αὐτῶν ὥστε 
7j περιγενέσθαι Jj μὴν πεσεῖν εὐκλεῶς, εὐθούλως µε- 
ρίζει τὴν χρείαν, καὶ πῦρ piv ἐμθαλεῖν ὑποτίθεται, 


fraclique animis sunt horrore discriminis extremi, 
in quo versari carissima pignora liberorum conju- 
gumque sentiebant. Quare omnes uno impetu sol- 
vunt, occurrere ad defensionem aut ultionem festi- 
nantes. Aiunt classem Latinorum ad Daphnusiam 
fuisse navium longarum circitertriginta uniremium 
aut triremium. Quibus cunotis toto impetu ad ur- 
bem ferebantur, fidentes etiam οπογαγία que aderat 
ex Sicilia maxima, plurimis onusta veotoribus, quo- 
rum auxiliari opera pro necessitudine generis usu- 
ros se non dubitabant in prelio, si decernendum 
foret. Hisilli spebus animati procedebant. At Cesar 
infestum eorum adventum presentiens Romanos 
qui sub Italis in urbe constiterant convocat, et ad- 
monitos originis volentes nolentes adegit ad nostras 
pro virili juvandas partes. 1.46 Erat tuno familia- 
ris Balduini minister Joannes Phylax sive custos 
dictus, profundi vir ingenii, solertiaque summa 
preditus. Is consilium suggessitopportunum et tali 
rerum articulo utilissimum, ejusmodi tamen quod 
nemo alius propter ejus perniciosam atrocitatem 
sustinuisset proponere. Considerans enim eos qui 
ex Daphnusia desperati serum urbi jam perdite 
auxilium ferebant, caritate utique liberorum ac 1a- 
rium, ultime adactu necessitatis supra vires, apro- 
rum instar intra casses frustra frendentium, fero- 
cia nihil nisi in cladis camulum cum exitio gentis 
profectura pugnaturos, quippe irrevocabili ruentes 
proposito aut vincendi, quod fieri non posset, aut 
honoriflce cadendi ; videns hoc, inquam, et sapienti 
consilio decernens necessariis afflicte improvisa 
clade reipublice usibus illas reliquias servare, sub- 
jiciendum per urbem ignem domibus suasit. Cujus 
mire propositionis rationes hunc fere in. modum 
gubducebat : Flamma in edes injecta consumet so- 





ran cl n or T mds 


1 


585 


DB MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. II. 86 


ὡς χαυσοµένων xal οἴκων καὶ περιττῆς xai ἀρχή- À παρεχάλουν τοὺς Έξω θεωµένους τὰ δρώμενα, Τότε 


στου ὕλης, γυναικῶν δὲ καὶ παίδων ἐξ ἀνάγκης δια- 
φυλαξομένων τῷ ἐκδραμεῖν, ἔστι δ᾽ οὗ καὶ φυλαξον- 
των xal τινα τῆς καθαρᾶς xal εἰς πλοῦτον ὕλης, 
ἐκείνους δ᾽ ἐκ νηῶν ἱδόντας πυρὶ μὲν οἴκους ἁμαίυ- 
νοµένους, γυναῖκας δὲ καὶ παῖδας τὰς χεῖρας ἐχτεί- 
νοντας εἷς ἀντίληψιν, τῶν μὲν ὑπεριδεῖν ὡς μηκέτ) 
ὄντων, ἐκείνους O' ἐχζητεῖν καὶ σώζειν, xal οὕτω 
χάριν τοὺς διδόντας τιθέναι τοῖς ἐνζητοῦσιν, ἀγαπω- 
cw εἰ αὐτοὶ xal γυναῖχες καὶ τέκνα σώζοιντο. Eivat 
γὰρ ἐξ ἑτοίμου τούτοις καὶ τὰς τριήρεις ὑποδεξομέ- 
νας τὸ πλῆθος, κἂν ἄλλοι θέλοιεν, καὶ αὐτοῖς ἐφιέ- 
ναι’ Ἰχανὴ γὰρ ἡ ἐν Σικελίας ναῦς αὐτοὺς ὑποδέχε- 
agat. Οὕτω τῆς βουλῆς ῥηθείσης καὶ ἀγαθῆς δοξάσης, 
xal μᾶλλον ἀντέχειν μὴ ἔχουσι διὰ τὴν τῶν ἀνδρῶν 
ὀλιγότητα, πῦρ ὑφάπτουσι παραυτίκα ὅπου μᾶλλον 
οἴκοι xal πράγματα. "O δὴ xal νεµόμενον, τοὺς ot- 
νους ἑἐσπόδει. ἘΈξέθεον δ᾽ οἱ iv οἴκοις τεθορυθηµένοι 
μελισσῶν τρόπον χκαπνιζοµένων , καὶ τοὺς λόφους 
τῆς πόλεως χαταλαμθάνοντες γυμνοὶ ὡς εἶχον, Gua 
δὲ xai περιδεεῖς περὶ τῆς σφῶν σωτηρίας, δακρύοις 


lum materiam migraturis inutilem,hostibus profu- 
turam,et personas avellet salubri necessitate a noxio 
nunc complexu penatium in quibus nate sunt,quos 
nisi deserant,prada hostibus erunt. Nec uxores 80- 
lum liberique nostrorum sic salvi flent,sed pretio- 
sissima, ut fit, conditarum domi rerum secum as- 
portabunt. Classiarii porro nostri huc appulsi ubi 
ex navibus cernent ardentes quidem domus,conju- 
ges vero ac filios manus e littore tendentes obse- 
crantesque ut se in tutum recipiant, tecta quidem 
ut jam perdita negligent,chara vero capita periculo 
subducere contendent; οἱ sic ablata in manifestum 
exitium ruendi causa,temerarium deponent propo - 
sitam pugnandi sine spe cum hoste potentiori et 
certo victoris, satis habentes dulcissimos affectus 
domesticarum necessitudinum a flamma,gladio,et 
servitute hostili ereptos salvos secum ipsis pariter 
incolumibus et tutos in navibus habere. Adfore au- 
tem triremes et capacia quantevis multitudinis ea 
occasione accursure navigia,8 47 presertim maxi«- 
mum unum e Sicilia, solum satis amplum cunctis 
fere qui terre pericula mari fugere vellent recipien- 
dis. Ea Joannes cum exposuisset,suadere utilia est 
visus, ea maxime ratione cunctos in assensum ne- 


δὴ καὶ ἐν ἁμηχανίᾳ τοῦ ὁρᾷν τι γενόμενοι (εἴτε γὰρ 
ἀνύοιεν, οὗ καλῶς ἔχειν αὐτοὺς γυµνωβέντας, καὶ 
ἅμα κινδύνου τοῖς σφετέροις ἐπιχειμένου * εἴτε δὲ 
καὶ μὴ νικῷεν, τελέως αὐταῖς γυναιξὶ καὶ τέχνοις 
ὀλέσθαι) πρὸς Ἰκεσίαν τρέπονται, καὶ τοὺς οἰχείους 
µάλα θερμῶς ἐξαιτοῦνται, εἰ μὲν βούλονται, σύναµα 
καὶ τοῖς περιοῦσι πράγµασιν, εἰ δ' οὖν, ἀλλ᾽ αὕταρ- 
ες εἶναι τούτοις τὸ σῶς ἀπολαθεῖν τοὺς γνησίους. 
Τότε τοίνυν δεινά τε xal σχἐτλια ἐτελοῦντο, μέγιστα 
ὤν ὄψει καὶ ἀκοῃ παρειλήφει τις [P. 95]. γυναῖκες 
γὰρ ἀνύδριστοι καὶ παρθένοι ὑφ' ἑνὶ χιτῶνι, διεῤῥω - 
Υότι xai τούτῳ, τοῖς τυχοῦσι περιστελλόμεναι, νηλ(- 
ποις ποσὶν ὑπὸ πολλῶν ὄψεσιν ἀτίμως πρὸς τοὺς οἱ- 
κείους ἐξέθεον. Καὶ δίκας ἐτίννυον ἄντικρυς Ἰταλοὶ 


D dv ἐκεῖνοί ποτε πρὸς "Pupalouc ἐποίουν. "Άμα δὲ 


6 


καὶ τὸ παλαιὸν θέσπιον ἐπληροῦτο, « Αλέξιος Άλε- 
ξόπουλος καὶ ἐπὶ τούτοις Κουτριτζάκης, » Ἔφθασε 
(Xp καὶ πρὸ τοῦ ταῦτα γενέσθαι ὁ αυγγραψάµενος 
ἀχούειν παρὰ πατρὸς ὁμιλοῦντος ἄλλῳ xal τὸν τοῦ- 
τον λόγον λέγοντος. Ὡς γὰρ πολῖται ὄντες ἐχεῖνοι 


procul extra videbant vicissim intentos in ea quim 
flerent, cum lacrymis orantes ut succurrerent in 
ext!remo discrimine miserrima patientibus et me- 
tuentibus pejora. Tali spectaculo reducibus e Daph- 
musia Latinis objecto,steterunt hi aliquantulum in- 
certi et deliberabundi quid agerent. An, prout 
decreverant, exscenderent, et hostes invaderent?At 
inconsultum videbatur ipsos nudos, ut erant,appa- 
ratu terrestris belli, pro focis et re familiari, qui- 
bus se jam spoliatos populante cuncta incendio vi- 
debant, ccco impelu decertatum ruere, cum certa 
pernicie non sui solum ipsorum;,sed conjugum pre- 
terea et liberorum, nisi vincerent (quod sperari vix 
poteratj, cum ipsis haud dubie periturorum. Hec 
reputantes satius putarunt descendere ad preces, 
supplicesque instanter petierunt ut sibi necessarii 
domesticique redderentur, sei quidem vellent, cum 
ea qua& superesset ?amiliari suppectili, sin minus, 
vel sola restitutione charorum capitum contentos 
abituros cum iis nudis licet, at incoelumibus et sal. 
vis.Tunc verogravioraacerbioraquecontigere quam. 
quisquam unquam visu audituque perceperit. Hone- 
ste mulieresao virgines indusiis modo aut tuniculis 
male tecte singulis, iisque $448 pertusis, quales- 


cessarii consilii trahente,quod satis pateret ne ex: D cunque fugam expedientibus prime occurrerant, 


positis quidem in terram navalibus copiis eum se 
numerum habituros militum quo plane opus esset 
ad urbem in tali discrimine tuendam et victores 
inde pellendos. Igitur qua frequentissime confer- 
tissimeque edes erant ignem statim injiciunt, qui 
momento in materiam grassatus, et obvia quieque 
avide correpta momento redigens in cinerem, quem 
par est credere tumultum ac trepidationem habi- 
tantibus objecit. Prodibant apum instar fumo ex 
alveig pulsarum,ineditiora urbis concurrentes loca, 
nudi aut eo habitu in quo eos flamme terror op- 
presserat, trementes, anxii de propria salute, quos 


PATROL. Gh. CXLIII. 


nudis pedibus,sub oculis multorum, ad propinquos 
ignominiossime cursabant.Et ponas omnino equas 
Itali dederunt earum injuriarum quibus olim Ro- 
manos affecerant. Simul etiam veteri oraculo sua 
fides constitit. Ejus hec erant verba : «Alexius,» 
Alexopulus et super hos Cutritzaces.» Id ego hnjus 
historie scriptor,antequam urbs caperetur,memini 
me audire ex patre meo cum alio quodam de his 
agente et vaticinium nondum eventu patratum re- 
citante. Cum enim ambo illi Constantinopolitani 
cives essent et exulare cogerentur, patris, ut fit, 
desiderio prophetias ecrutabantur, si que recupe- 


19 


587 


GEORGII PACHYMERJR 


$88 


τὰ οἴκοι ἐζήτουν καὶ εἴ ποθι ἅλωσις τῆς πατρίδος Α μονος, ἔτυχε 6. ἐχεῖσε καὶ ὁ χαχὸς Σεναχηρεὶμ b 


αυµθαίη ἑσκόπουν ὑπὸ φωτὶ νυκτὸς (1v δ᾽ ἐγὼ ὁ τὸν 
κηρὸν κατέχων xal φαίνων ἐκείνοις), τοῦτο ξυνέ- 
Gas λέγεσθαι παρ) ἐκείνων ὡς εἰδότων ὡς εἰδόσι 
τάχα ὁπόθεν ἀλφη' ἐπὶ γὰρ γενησοµένου τινὸς βασι- 
λέως Αλεξίου ὑπενόουν τὴν τῆς πόλεως ἅλωσιν, xal 
τινων ἄλλων, οὕς ἔλεγεν ὁ χρησμός. σαν ὃ᾽ οὗτοι ὁ 
Καΐσαρ Αλέξιος ἄντικρυς, ὁ ἀνεψιὸς ἐἔκεινου Αλέξιος 
τὰ πολλὰ συµθαλλόµενος, καὶ ὁ δοκῶν τῶν θεληµα- 
ταρίων Κουτριτζάχης, ὅς xai τὴν βουλὴν πρῶτος 
ὑπεσήμαινε τῆς ἁλώσεως. 
x". Ἡερὶ τοῦ Πρωτασηκρῆτις Σενναχηρεϊθ, xl ἔπραξε 
διὰ τὴν τῆς πόλεως ἅλωσιν. 
᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν οὕτω κατὰ τὴν πόλιν ἐπραχθη- 
σαν. Ἐπεὶ Ó' ἐχρῆν πανταχοὺ φηµίζεσθαι τὰ πρα- 
χθέντα, xal μᾶλλον ὅσον τὸ θαυμασιώτερον εἶχον, 
ὡς ix παρόδου ἁλῶναι τοιαύτην πόλιν τοῖς γε uj, 
Ὅ ἐπὶ τούτῳ τὴν ἀρχὴν ἀφιγμένοις, τινὲς τῶν ταχυς 
ὁρομούντων ἐπὶ συγχαρείας ἔθεον πανταχοῦ γῆς, 
αὺς ἀλφη ἀγγελοῦντες τὸ μέγα ἄστυ, ἡμέρας ἐπισή- 
µου, iq! ἑορτῃ τῆς θεοµήτορος "Άννης, μηνὸς 
᾽Ανθεστηριῶνος, ἀχονιτὶ σχεδὸν καὶ ὡς οὐκ ἤλπισάν 
ποτε οἱ ἀλόντες. Σημεῖν δ' ἀληθείας τῶν λεγομένων 
ἐκείνοις ἦν κοχκοθαφὴς σάρισσα δεικνυµένη. [P. 96] 
Ἐπεὶ δὲ καὶ εἷς Νικυμήδειαν ἔφθασαν, ἐνεστώσης 
τῆς πανηγύρεως τοῦ ἐν µάρτυσι μεγίστου Ηαντελεή- 


rationem urbis regie promitterent. Versabantur 
autem in ea counquisitione per noctem,me ipso,qui 
hec scribo, facem ipsis ceream, ad cujus lumon 
lucubrabant, pretendente ac sic e propinquo au- 
diente qua inter sese loquerentur. Significabant 
autem, quantum recordor, compertum sibi,ex isto 
videlicet vaticinio,capiendam aliquando Constanti- 
nopolim sed id faciendum opinabantura quodam 
deinde regnaturo imperatore, nomine Alexio,adju- 
vantibus illis aliis post eum in oraculo expressis. 
Ceterum eventus docuit non imperatorem expugna- 
torem urbis,sed Cesarem Alexium futurum; Alexo- 
.puliautem nomine indicatum ibi Alexium juniorem, 
prioris patruelem,qui multum ad hanc rem coutu- 
lit, uti et inter voluntarios existimatione et aucto- 
ritate prestans Cutritzaces primus auctor consilii 
de urbis expugnatione tali tempore tentanda. 


23. De primo asecreteris Sennacherib, quid is. egerit 
audito urbis capt nuntio. 


πρωτασηκρῆτις ὀφφιχίῳ µμεγαλυνόμενον καὶ τὸ 
φημιζόµενον ἤχουσε' πρῶτον μὲν διηπίστει καὶ ὡς 
πλάσμα τὸν λόγον ἀπέπεμπεν, ὡς δ᾽ ἐξελθὼν ὕκουσε 
καὶ ἐπίστευεν , ε-σελθὼν ἅμα xol τῶν σφετέρων 
Ὑενείων ἀπρὶξ ταὶς χερσὶ δραξάµενος, « Ὢ olov, » 
εἶπεν, « ἀχούω. Τοῦτο ταῖς ἡμετίραις ἑταμιεύετο, 
τί γε ἀμαρτοῦσιν ὡς ἐπιζην xal βλέπειν τοσεῦτα 
δεινά ; τοῦ λοιποῦ καλόν τις μὴ ἐλπιζέω, ind 
Ῥωμαῖοι xai αὖθις πατοῦσι τὴν πόλιν’ » Ταῦν 
ἔλεγεν ἐχεῖνος, xai δῆλος ἣν δυσχεραίνων τὰ παρὰ 
πολλοῖς θαυμαζόμενα. Ὅπου δὲ κατήντησαν ταῦτα, ὁ 
λόγος κατὰ τόπον ἐρεῖ, 

x0. "Όπως ἤκουσται τῷ ᾖβασιλεῖ ἡ τῆς nux 

ωσις. 

[P. 97] Τότε πολλοὶ καὶ πρὸς βασιλέα ἠπείγοντο 
κατὰ τὸ Νύμφαιον διατρίδοντα, καὶ ἀντεφιλονείχουν 
ἀλλήλοις, ὅστις ἂν προφθάσας κηρύξοι τὰ εὐαγγί- 
λια. Προφθάνει δὲ τις κατὰ σπουδὴν, μηδὲ παρὰ τοῦ 
Καΐσαρος γράμματα κχομιζόµενος. Καὶ ἐπεὶ μηδίνα 
ἔἴδει ἀχούειν τῆς ἀγγελίας πρὀ γε βασιλέως αὐτοῦ, 
ἐκεῖνος μὴ οἷός τε v τῆς πρὸς τὸ, βασιλέα προσῦδου 
τυγχάνειν, ἀπελθὼν ἀπαγγέλλει τῇ ἁδελφῇ τοῦ βα- 
σιλέως Εὐλογίᾳ ὡς ἄλφη καθαρῶς τὸ Βυζάντιον. 
Ἐχείνη δ᾽ εὐθὺς τὸν λόγον δεξαµένη , ἕωβεν xal 
παρὰ τὸ σύνηθες ἐλθοῦσα πρὸς τὰ ἀνάκτορα ἐφι- 


Β 


nissent quo die ibi celebrabatur panegyris S.Pan- 
teleemonis in martyribus maximi, fuit ibi forte 
malus ille Sennachorib in primis a secretis officio 
magnifice se jactans. Is audito nuntio,primum non 
credidit et tanquam figmentum rejecit. Ut autem 
alio abeunti undique occurrerunt tot veri argu- 
menta quse plane rem persuaderent, domum 
mostus ingreditur, pilos genarum utraque manu 
vellens, et, « Quid, inquiens, audio? Hoc nostris 
diebus servabatur! quid peccavimus ut vita pro- 
duceremus in hanc horam et tam acerba videre- 
mus? de cetero nihil boni speretur, Romanis 
iterum urbem calcantibus. » Sic est locutus ille, 
non dissimulans se molestissime ferre id ipsum 
quod passim populus admirans gratulansquepre- 
dicabat. Quid ex his deinde secutum sit, historia 
nosira in loco memorabit. 


29. Ut audila sit ab imperatore urbis expugnali. 


Ao negotium quidem recuperationis civitatis D — Muli tunc incitato cursu ad imperatorem fere- 


regie iransactum hoc modo est. Quoniam vero 
conveniebat divulgari facti famam eo celerius quo 
mirabilior res erat, obiter et ab aliorsum missis 
. expugnari tantam 1849 urbem,quidam velocissimi 
cursores tante gratulationis nuntii discurrerunt per 
omnem late terram, ubique promulgantes captam 
- fuisse magnam urbem die insigni, sacra S. Anne 
Deipare Virginis matri, mense Julio, facile ac fere 
sine certamine, quo modo ne ipsi quidem qui ce- 
perant unquam sperassent capi posse. Ostentabant 
autem in signum veritatis nuntiale rei sarissam 
cocco tinotam. Horum aliqui Nicomediam cum ve- 


bantur Nymphei tunc comorantem; contende- 
bantque omni conatu se mutuo prevertere,gratiam 
primum allati tam optati nuntii pro 8e quisque 
affectantes. Prevolavit 1850 eo ante omnes celeri- 
iate usus summa quidam; qui cum a Cesare lit- 
leras non ferret, et satis intelligeret neminem 
prius tam fausto nuntio impertiri oportere quam 
imperatorem ipsum, ad quem tamen ut statim ad- 
mitteretur non poterat impetrare, sororem ejus 
adit Eulogiam, eique plane captum Byzantium as- 
severantissime affirmat. Hec statim ab hoc audito 
summo mane preter solitum regiam ingressa re- 





DE MICHAELE PAL/EOLOGO LB. II. 


590 


σταται ὑπνοῦντι τῷ βασιλεῖ. Τὸ yo2v διυπνίζειν ἅμα Α τῷ ds ἐμφανὴς ἣν τὰ καθ’ ἡλονὴν ἐροῦσα, οὐ μὴν 


καὶ λέγειν τοιαύτην ἀγγελίαν οὐκ ἐδοχίμαζε, µή πως 
καὶ πάθοι τι ἐξαίφνης xal παρὰ προσδοκίαν ἀκούσας 
ἅμα τῷ τὸν ὕπνον διολισθεῖν, σοφόν τι xal οὗ xat 
γυναῖκας ποιοῦσα. Τοῦ γὰρ ἐμφύτου πνεύματος μετὰ 
τὴν τροφὴν περὶ τὴν πέψιν ἀσχολουμένου καὶ ἑντὸς 
εἰσδύνοντος ἆνάγχη τὰς αἰσθήσεις f| ἀργεῖν ὑπνούν- 
των 1| ἀτονεῖν γρηγορούντων, μὴ σφίσιν ἐπιπολά- 
ζαντος, εἶτα κἂν τι περὶ τὰ αἰσθητὰ συµθαίη μὴ 
χαταστάντος κατὰ χώραν [ὑπνούντων) xal τι xal 
πρὸς ἀντίληψιν προσθιάζωνται, οἱ μὲν ὁμαλὸν καὶ 
τῶν συνήθων ἐστὶ τὸ ἀντιλαμθανόμενον. αἴφνης 
ἀχωύσαντας κατεῤῥαθυμημένως προσέσθαι, εἰ δ’ ἆτη- 
ρὸν ἄλλως f, τοὔμπαλιν χαρίεν xal τῶν ἀσυνήθων, 
μὴ ἱκανῶς ἔτι πρὸς ἀντίληψιν ἐχούσας θορυθεῖσθαι 
καὶ cQ ψυχη εὐθέως τεβορυθηµένας προσπαιούσας 
ἔκπληξιν ἀπεργάζεσθαι. Τότε «volvo? ἐκείνη τῆς τοῦ 
βασιλέως ἀσφαλείας οὐχ ἧττον fj τοῦ τὰ ἡδέα λέγειν 
προὐνόει, xai xxv ὀλίγον γρήγορσιν ἀνελάμθανε. 
Tiv Yàb τοῦ ποδὸς δακτύλων τὸν μέγιστον κατα- 
σχοῦσα μετρίως ἐπίεζε τοῖς δακτύλοις dc ὁμαλῶς 
διρπνίσουσα , καὶ διύπνιζε παραυτίχα. Καὶ ὁς τῇ 
μοναχῇ ἐνιδὼν Ἱσταμένῃ, ὅ τι παθοῦσα πράττει 
τοιαῦτα διεπυνθάνετο. Ἡ δὲ γέλωτι μὲν καὶ χαροπῷ 


perit dormientem imperatorem ; οἱ in tanta licet 
tam expetite rei cilo indicande prurigine mulie- 
brem cupiditatem sapientia majori in potestate 
habuit, moderata sibi, ne fratri e somno excitato 
tantam subito letitiam objiceret, qua periclitari 


valetudo ejus posset, extremi gaudii vehementissi- C 


mum ex inopinato appulsum tali articulo haud in- 
noxie fortassis excepturo semisomni oorpore, si- 
quidem naturali spiritu post cibum sumptum in 
ejus concoctione occupato, et intus ea causa re- 
tracto, necesse est sensus aut plane otiari dor- 
mientium, aut recens excitatorum languere, copia 
videlicet spirituum, quorum affluxu vigent, tuno 
&dhuc alibi detenta. Quare si, quod in momento 
quo quis expergiscilur movet gensum, lene fuerit 
et solitum, percipietur sine noxa, mediocri atten- 
tione, et qualis est ludibundorum et aliud agen- 
tium, ad id sufficiente. Porro ad hanc satis in- 
etructa facullas, est utcunque intro adhucteneatur 
pars major spirituum. Sin vero inopinatum quid- 


δ' ἐκ τοῦ παραυτίκα τὰ κατὰ νοῦν ἐξήγγελλε, μέχρις 
ἂν κατασταίη κατὰ τὸ εἰχὸς τὸ φρονοῦν. ᾿Επεὶ δὲ 
Χαθίστατο καὶ αὖθις Πρώτα μαθεῖν γλιχόµενος τὸ 
ἡδυνοῦν, ὡς ὑπενόει, τότε προσετίθει τὰ εὐαγγέλια, 
ὡς fj τε πόλις ἀλφη ὃ τε Καΐσαρ μετὰ τοῦ Σχυθικοῦ 
ἐντὸς ἀνέδην διάγοι, [P. 98] xal ὡς εὐαγγέλικ ἐχεῖ- 
θεν ἤχοντος, ἐπὶ τούτοις ἴσχυριζομένου τὰ μάλι- 
στα ὡς ἐχεῖ πραττοµένων παρόντος, Ἐπεὶ δὲ 
καὶ εἰ ἀποσταλείη παρὰ τοῦ Καΐσαρος οὗτος üv- 
επυνθάνετο, Ἡ δὲ οὐκ εἶδέναι μὲν ἔφασκεν, ὅμως 
αὐτὸν παρόντα αὐτάρχη elvat ἀποκρινεῖσθαι. ὍὉ 
μέντοι vt βασιλεὺς ἐννοῶν μὲν xal τὸ τοῦ πράγµα- 
τος ζένον xal δὴ xa! ὡς οὐκ ἀποστέλλοι ὁ Καΐσαρ 
ἐπὶ τούτοις, ἐννοῶν δὲ xai τὸ τῶν ἐφεπομένων 
πλῆθος ὡς ἔλαττον ὃν jj ταῦτα πράττειν, καὶ ὡς εἰ 
βουληθείη, οὐκ ἂν ἠδυνήθη, οὐδ' ὅλως τοῖς λεγομέ- 
νοις, ἑαυτὸν ἐδίδου, Τὰ δὲ χλεύη καὶ πάλιν εἶναι, μὴ 
xai ἀθέλτερος εἴη ὁ ταῦτα συσκευαζόµενος. Αὐτὸς 
οὖν ἔγνω χκαθίσας διερωτᾷν τὸν ἤἥκοντα, οὐ τῷ τοῖς 
ῥηθησομένοις ἐξ ἑτοίμου θήσεσθαι, τῷ δὲ νοµίζειν 
ἐχεῖνον εἲς φόθον Χχαταστάντα βασιλικὸν τἀληθῆ 
λέξειν, τἀληθὲς ἑλπίζων πυθέσθχι’ Ete exo τοίνυν τοῦ 
βασιλέως προστάξαντος, καὶ ἐρωτώμενος ἔλεγε, xal 


admiraos, satin'sana et quorsum ibi esset quidve 
agerel. llla hilari arridens vultu satis ipsa oris 
renidentia monstrabat prospere se rei adesse in- 
dicem. Nondum tamen quid afferretexposuit, otium 
prebens sensibus excutiendi torporis vigorisque 
resumendi. Tum ubi satis spatii datum nature ju- 
dicavitad restituendam instatum consentaneum in- 
lelligendi facultatem, cupide flagitanti Augusto ne 
diutius taceret quod dulce auditu nuntiatura ve- 
nisset, tandem exposuit captam teneri urbem et 
Cesarem intra eam secure cum Scythicis copiis 
degere. Id certo sciri ex oculato teste homine 
inde summa celeritate profecto, constantissimeque 
affirmante sese inlerfuisse dum res gereretur et 
gestam vidisse. [Interroganteveroimperatore ecquid 
ille missus & Caesare venisset, illa se nescire dixit 
ceterum adesse hominem et interrogari posse, 
quippe idoneum reddende sui rationi. Prudens 
imperator reputans quam nova et inopinata nar- 
raretur res, de qua nuntius a Cesare, qui gessisse 


dam et magnum objiciatur, in utrumvis mali aut [) dicebatur, nullus appareret, memor etiam pauci- 


boni, doloris aut gaudii extremum excedens, tur- 
bat animum vehementius, et eum raptim incitang 
ad exigendas e sensibus, tunc, ut dicium est spiri- 
tuum absentia debilitatis, acres operationes, ledit 
eos et valetudinem corrumpit, 1511 corpore in- 
terdum in deliquium et eymptoma sonticum re- 
dacto. Hec sapienter tunc reputans Eulogia instil- 
lare gaudium quam superfundere fratri maluit ; 
nec nuntium felicissimum nisi preparatis idonee 
suspensionis mora expergiscentis auribus commisit 
Primum vellicato pedis articulo majori sopiti fra- 
tris somnum excussit. Cumque is oculis apertis so- 
]am eo loco ac tempore sororem vidisset, quesivit 


tatis copiarum cum cesare profectarum talis ut 
tantam urbem occupasse etiam ultro sine certa- 
mine aperiam, vel si voluissent maxime, haud 
potuisse viderentur, sustinuit accensum nec fidem 
adhibuit nuntio, 1572 suspicatus quin etiam illudi 
sibi ab homine fortasse nimium simplici aut plano 
qui hec astute aut stulte confinxerit. Decrevit igi- 
tu ipse per otium eum interrogare, sperans agni- 
turum ex ejus responsis quid in re esset: nam 
metu presentis majestatis simulationem, si quam 
adhibuisset, ipsi excutiendam, fassurumque ex 
vero cuncta. Tunc igitur ad imperatorem jussu 
ipsius introductus cursor est, et ab eo interrogatus 


591 


GEORGII PACHYMERJR 


902 


ὡς ἴδοι ἐπιτελεσθεῖσαν τὴν ἅλωσιν ἐθεθαίου. Λέγων Α. ἐχείνους γράµµατα πέµπων συνεκάλει πάντες πρὸς 


οὖν xa! ἕκαστον πολλοῖς μὲν ἐνειργάζετο πίστιν, 
πᾶσι δὲ κατάπληξιν. 'O μέντοι βασιλεὺς παρὰ τοὺς 
πολλοὺς δοχεῖν θέλων εἶδέναι, xal μᾶλλον ἐπὶ στρα- 
τείαις, καὶ ἅμα ψευδῶν μὲν ὄντων τῶν λεγομένων 
μὴ ξυναρπαγῆς ἔγχλημα φἑρειν, ἀλτθινῶν δὲ τὸ 
ετὰ δοχούσης ἀσφαλείας τῶν ὡς αὐτὸν ἀναφερομέ- 
νων κερδαίνειν, προσέταττε φυλάττεσθαι δεδεµἐένου. 
Π]λὴν ἄσμενοι ἦσαν ἅπαντες, εἰ πιστεύοιντο Ἰταλοὶ 
οὕτω τῆς πόλεως ἐξωθούμενοι. Ὡς δὲ της αὐτῆς 
ἡμέρας πλείους οἱ πεμπόµενοι πρὸς Καΐσαρος σαν, 
καὶ ἐπὶ τούτοις ὁ τὴν χαλύπτραν xal τὴν σπάθην 
τοῦ Ἡαλδουΐνου ὡς βέθαιον κοµίζων τεκµήριον, βα- 
σι) et δὲ καὶ τὰ γράμματα ὅπως εἴη d) πόλις συνει- 
λημμένη ἐδήλου, οὐχέτι ἀμφίθολος Tv, ἀλλ᾽ ἐπίστευε. 
Καὶ ἀντεδίδου μὲν τῶν λόγων τὰ µείζω, τὸν μέντοι 
4& πρύτανιν τούτων xal παροχέα ὡς δυνατὸν ἐμεγά- 
λυνεν' οὐδὲ γὰρ μικρὸν οὕτως ᾧετο τῇ ἐκείνου βα- 
σιλείᾳ προστεθῖΏναι τοιοῦτον κατόρθωμα. Καὶ δὴ µε- 
γίστης ἑορτῆς ἄγων ἡμέραν ἐκείνην, μετημφιάζετο 
μὲν πρὸς τὸ µεγαλειότερον, συνεχάλει δὲ τοὺς συνἠ- 
σοµένους, xal αὐτοὺς ὡς εἶκὸς ἑστολισμένους ποι- 
Χίλοις, xal σοίαι δημηγορῶν συνήδετο, μηδὲ τοὺς 
πόῤῥω κενοὺς ἀφιεὶς ἡδονῆς, ἀλλά γε καὶ πρὸς 


constanter asseveravit spectatum a se coram ne- 
gotium confectum capte urbis, simul referens mi- 
nutim prout contigerint singula, multis quidem 
fidem fecit, cunctis admirationem ac stuporem mo- 
vit. At imperator, qui affectabat videri plus quam 
vulgus sapere in ceteris tum in roilitaribus negotiis 
maxime, simul cogitans, si forte ad extremum fal- 
sum id deprehenderetur iudicium, subiturum se 
notam levis credulitatis, nec deprehenso mendacio 
decorum 8ibi fore impunitam dimisisse impostoris 
audaciam ; sin veritas dictorum ejus tempore pato- 
ret et congensu aliorum inde mox affuturorum fir- 
maretur, nihil illi fraudi fore moram caute su- 
spicionis brevem (representanda quippe ipsi cum 
fide przeemia debita velocitati qua prevenisset om- 
nes in &íferendo tam leto nuntio), jussit homi- 
nem vinctum'custodiri. Tamen isto ipso, cujusque- 
modi tandem foret, indicio jam tum omnes leta- 
bantur; precipiebantque presagis animis trium- 
phale gaudium quo perfundendi essent, ubi plane 
constitieget sic expulsos urbe Italos. Ut autem 


B 


α 


eodem die multi advenerunt missi a Cesare, et D 


super hos qui tegmen capitis ensem in certissi- 
mum recepte urbis argumentum imperatori cum 
laureatis Cesaris litteris afferret, plane affirmanti- 
, bus receptam urbem Romano presidio teneri, non 
&mplius dubitavit 458 imperator, sed omnino 
jam persuasus plura et majora quam promiserat 
est primo nuntio largitus. Ac ducem quidem facti 
auctoremque successus gratiis et laudibus quam 
potuit amplissimis prosecutus est : non enim exis- 
timabat parvum ornumentum imperio suo addi- 
tum facinore tam illustri. Itaque diem illum fes- 
tum egit solemnitate summa : quippe sumptis ipse 


πραξιν τῶν 


εὐγαριστίαν τοῦ κρείττονος. 
À'. Δημηγορία βασιιέως ἐπὶ τῇ ἁλώσει τῆς 
πόλεως. 

[P. 90] « Οἴδατε,» λέγων πρὸς τοὺς παρόντες, 
« ἄνδρες βασιλείας ὑπήκοοι τῆς Ῥωμαίων, ὅσοι τε 
μεγιστᾶνες καὶ ἡμῖν πρὸς αἵματος καὶ ὅσοι τοῦ 
πλήθους, ὅπως πάλαι τοῦ θείου µηνίσαντος ἀνέμοις 
ἑξώστχις olov τοῖς Ἰταλοῖς ἐξώσθησαν τῆς πατρίδος 
oi ἡμέτεροι πρόγονοι, xal ὡς εἲς στενὸν τὰ τῆς 
ἐχείνων ἀρχῆς κατηντήχεσαν . Καὶ παρεῶ τὰ πή- 
λαι, ὅτε ἡ τῶν Ῥωμαίων ἀρχὴ πρὸς ἕω μὶν E 
φράτῃ xal Τίγριδι, πρὸς δύσιν δὲ Σικελίᾳ xal τοῖς 
πρόσω Πουλίας ὡρίζετο, Αἰθίοπας δ᾽ εἶχε πρὸς νότον 
καὶ πρὸς Βοῤῥᾶν τὰ προσάρχτια . ᾽Αφϕίημι ταῦτα, 
Ἁλλ) οἴδατε πάντως ἀκούοντες ὡς ταύτης δὴ τῆς 
θαλάσσης ἑντὸς πρὸς ἤπειρον οὗ δυοῖν καὶ τριῶν 
ἡμερῶν, ἀλλ᾽ ἔστιν ὅπου καὶ δέκα xal τούτων πλέον 
τόπου διάστηµα παρὰ τῶν ἡμετέρων τότε χατείχιτο, 
χωρὶς ἁπασῶν νήσων, καὶ τῶν µεγίστων. "AAA 
θεοῦ θέλοντος, Ἡ μᾶλλον παραχωροῦντος κατ' εἴσ- 
εἷς ἐχεῖνον πλημμελημάτων, αὐτῆς 
ὡσανεί τινος καρδίας τῆς πατρίδος παθούσης συνε- 
νεχρώθησαν πάντα, xal τὰ μὲν Ἰταλοὶ τὰ δὲ ΠΠέρσαι, 


magnificentissimis vestibus ad proceres celebrandi 
causa communis gaudii ad se vocatos, splendido 
et ipsos varioque insignes ornatu, gratulatoriam 
orationem habuit. Ac ne absentes quidem ejus vo- 
luptatis expertes passus, scriptis et quoquo versum 
missis ejusdem cum oratione sententie litleris 
cunctos ad agendas Deo gratias publiceque lelar- 
dum adhortatus est. 


30. Concio imperaloris super expugnatione urbis. 


« Nostis, » inquiens ad presentes, viri Romano 
imperio subditi, quique optimates nobisque con- 
sanguinitate juncti, ceteraque multitudo huc ade- 
gBtis, nostis, inquam, ut olim Deo irato, ab Italis, 
velut ventis quibusdam vehementibus, majores 
nostri expulsi patria fuerint et in arctum controusa 
ditio eorum. Àc vetera pretereo illa, quando Ro- 
manum imperium ab ortu quidem Euphratem ac 
Tigrim limites habuit, ab occasu vero Siciliam et 
hac ulteriorem Apuliam, in meridiem processit 
usque ad JEtbiopas, versus septentrionem usque ad 
admotas polo regiones. Omitto illa, tantum obiter 
memorans que fando audita cognovistis, intra 
illud mare versus continentem non solum quantum 
bidui aut tridui cursu emetiri spatium potest, sed 
quantum decem et eo plus diebus, in uostrum 
fuisse potestate, preter omnes insulas, in quibus 
quedam 1254 sunt amplissims. Ceterum Deo 
volente, aut potius permittente in ultionem inju- 
riarum ipsi factarum, cum ipsa rerum principe 
nostra- patria, velut corde imperii, clade ultima 
oppressa, cuncta pariter reipublice membra lethali 
quasi morbo elanguerunt, dum eorum quedam 
Itali, alia Perse, Bulgari, Triballi cetereeque omnes 








593 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO 118. II. 


504 


Βούλγαροί τε xai Τριθαλλοὶ καὶ πάντες ἄλλοι διεµε- À µένην ἐγχαταλείπειν εἰς χεῖρας πίπτειν τῶν πολε- 


ῥίσαντο, ἔστι ὃ᾽ à καὶ 'Ῥωμαῖοι τῇ βασιλείᾳ ὑπήκοοι 
νοσφισάµενοι καθ αὑτοὺς ἦσαν δεσπόζοντες. Τὰ δὲ 
Y ἡμέτερα Νικαίᾳ καὶ Προύσῃ καὶ τρίτῃ Φιλαδελ- 
φείᾳ καὶ τοῖς πὲριξ διεγνωρίζοντο. Τὰ μὲν oov ἄλλα 
πῶς xai αὖθις ἀνεζωώθησαν, xal γε ἀναζωοῦνται 
χατὰ μιχρὸν ἐλεοῦντος πάλιν τοῦ θείου, τί χρὴ xai 
λέχειν : πλὴν ἀλλ᾽ οὐδὲν τούτων ἦν ἀσφαλῶς ἔχειν 
λειπούσης τῆς βασιλίδος. Ποῖος γὰρ ἡμῖν οὐ προσ- 
κρούων ὠνείδισεν , εἴ που καὶ διεπρεσθευσάµεθα, 
ὡς ἀπόλισι xal πὀῤῥω τοῦ βασιλείου θρόνου κατ 
ἀνάγκην διάγουσιν ; (P. 100] ἄστρασι τοίνυν τὴν 
πατρίδα διασηµαινοµένους ζητεῖν τὰ λοιπὰ, xal ἆνα- 
χαλεῖσθαι παρὰ τῶν χατεχόντων, pO. εἶναι την ἀγω- 
γὴν εὔλογον. Καὶ διὰ τοῦτο xal τῶν πρὸ ἡμῶν βα- 
σιλέων πολλὰ πονεσάντων, οὐκ ὀλίγα δὲ xal ἡμῶν 
πρότριτα παθόν-ων οὐδὲν ἠνύσθη. Τὸ γὰρ xai φυ- 
λαττομένης πόλεως εἷς xevóv ἀγρυπνεῖν , καὶ elo 
χεῖρας κειµένης αὖθις γενέσθαι εἷς µάτην τοὺς πει- 
ρωμµένους πονεῖν, θεοῦ ἐστι µλλιστα, θεοῦ, ὅς οἶδε 
καὶ τὴν sig χίνδυνον νομιζοµένην χεῖσθχι φυλάττειν 
ἀφόλακτον οὗσαν, xai τὴν ἰσχυροῖς ὁπλίταις ὠχυρω- 


gentes barbare inter sese partirentur. Fuerunt οἱ 
nonnulle quae ipsi Romano 1mperio, cui erant 
subditi, rebelles avulsa et seorsim tracta domino- 
rum Domine tenerent. Nostre vero res Nicma, 
Prursa tertiaque Philadelphia cum terris adjacen- 
tibus definiebantur. Et alia quidem ut rursus re- 
vixerint (nam paulatim Deo miserante revaluerunt) 
quid attinet dicere? verum ne heo quidem vel 
Bervata vel recuperata secura nobis et ceria esse 
poterant, quandiu principe utbe carebamus.Quotus 
enim quisque legatos nostros, si quos rerum re- 
petendarum causa mittebamus, non irrisos con- 
vicio repellebat tanquam ab exsulibus missos pa- 
tria ejectis οἱ procul imperii sede necessario de- 
gentibus? Quare illos quidomesticos lares,hostibus 
insessos, designare ubi tandem essent nonnisi geo- 
graphico radio ex ratione astrorum quibus essent 
suppositi valerent, incongruum absurdumque esse 
reliqua tanto minus precipua imperii membra a 
detinentibus resposcere.Qui maxime nodus;ne ante 
nos imperantium multiet magnilabores quidquam 
admodum proflcerent obstitit, idem nostros quoque 
non paucos pro nostre facultatis modulo his retro 
diebus tentatos conatus cassos effectu reddidit. 
Quod porro novissime nunc accidit, multos accres- 
que custodes umplissime opulentissimeque civi- 
tatis frustra vigilasse, et hostium reducem exerci- 
tum rei tum adhuc gerebatur supervenientem, 
recipere illam rarsus ejiciendo paucos e nostris qui 
in eam penetrarant nequidquam conatus 555 esse, 
Dei profecto potissimum opus est, qui novit et 
periclitari visam, utcunque destitutam presidio, 
custodire civitatem, et eamdem validissimis arma- 
torum defensam cobortibus, in manus hostium 
tradere cum libet. Nam quod nuper contigit, ut 
eamdem nos urbem trajecto tot erumnis et labori- 


µίων. Τὸ γὰρ πολλὰ καὶ ]μεγάλα πραγματευσαμέ- 
νους περὶ αὐτῆς, καὶ διὰ τοσούτων περαιωβέντας 
δεινῶν , μηδὲν ἐξανύειν πολλαπλασίους ὄντας τῶν 
ἐνοικούντων , δεικνύντος θεοῦ ἦν ὡς ἔργον ἐχείνου 
καὶ µόνου ἐξ ἐλέους ἔσται τὸ δοῦναι, οὗ δἡ καὶ τὸ 
λαθεῖν ἐπιστεύετο. Ἔφθασε τοίνυν ἡ τῆς εὐσπλαγ- 
χνίας κυρία. καὶ ξένον, ἡμῶν βασιλευόντων τῶν τίς 
ἄν εἴποι ἀγαθὸν ἐχόντων. Καὶ δὴ εὐχαριστεῖν ἐστι 
δίκαιον ἀπολαθόντας τὴν πατρἰδα, xal γε ἐλπίζειν, 
ὥσπερ Ἁκαταπεσούσης µταύτης συγκατέπιπτον τὰ 
λοιπὰ, οὕτως ἀναχληθείσης αὐτῆς οὐκ ἔστιν ὅπως 
οὐκ ἀνακληθήσεσθαι ταῦτα, Ἡ Ὑγὰρ παλίµπους 
περιστήσεται δίκη, καὶ πολλῶν πρὶν φρυἀττομένων 
αὐχενες (σὺν Osip εἱρήσθω) καθυποκλιθήσονται πρὸς 
τὸ ταπεινότερον. Et μὲν οὖν οἱ πατέρες ἡμῶν οὐκ 
εἶδον τὸ τοῦ Θεοῦ ἔλεος, ἀλλ᾽ ἡμῖν ἰδεῖν γέγονεν, 
υἱοῖς ἐχείνων γε οὖσιν. οὗ γὰρ προσώποις, ἀλλὰ 
γένεσιν ἐς τὰ μάλιστα xai τὴν εὐεργεσίαν xal τὴν 
τιµωρίαν τοῦ θεοῦ γενέσθαι. ᾿Τοῦτ) ἐπράχθη xai 
ἐπὶ τῶν πάλαι. Καὶ τοῖς πατράσιν ἐπαγχειλάμενος 
τὴν ἀγαθὴν γῆν ἐκείνην τὴν πάλαι προχγγελθεῖσαν 


bus freto validissimis et omnium ejus incolarum 
ingentem licet multitudinem numero longe supe- 
rentibus oppugnantes copiis re infecta recedere 
cogeremur, qui aliud fuit quam Dei admonitio 
declarantis suum id solius opus esse sue miseri- 
cordie reservatum, dare quando et cui dignabitur 
tantum istud decus regie recuperande civitatis ? 
Istud ergo diu suspirate misericordie momentum 
ecce nunc beatum et fortunata dies illuxit, nobis, 
quod mirum est, imperantibus, qui nihil in nobis 
boni agnoscimus quo tantum benefloium merere- 
mur. Quare totos nos in gratiarum actiones effun- 
dere justum est recepta patria ; fas eliam spera- 
re, sicut ea quondam cadente cetera pari ruina 
conciderunt,ita eadem in pristinum modo revocata 
etatum reliqua similiter que afficta fuerant in 
fortunam restituenda meliorem. Nam divinum nos 
protegens injuriasque nobis factas ulciscens judi- 
cium, quod a nostris quasi partibus deflciens nos 
deseruisse videbatur, iterum ex hoc principio vim 
suam in nostrum patrocinium seque favens ac pro- 
pitium nostre cause adjungit. Quare plurium isto- 
rum nos supurbe prius descipientiam ille ardue 
indomiteque cervices (Dei fretus auxilio sic loquor) 
frangentur inflectenturque, velint, nolint, in sub- 
jectionem demisissimam. Hao felicitas servabatur 
nobis, ut usu visuque experiremur gratiam mise- 
rantis Dei : patribus nostris tanti fructus gaudii 
negatus est, nobis utique flliia corum abunde nunc 
cumulateque representatus. Non enim personis 
singulis, sed generibus state vices aliernis com- 
meantium in vitam hominum beneficiorum et sup- 
pliciorum divine providentie reddi solent. Hoc ita 
factum 156 cernere licet et in antiquis. Nam 
promissum patribus felicem terram, dudum prae- 
nuntiatam Ahrshamo tanquam statim dandam 


LI 
Dar 


qwe 


* 
H ^ 


j^ "v2 


t V κ 
* 


TC 
μη , . 


ποτε 


ντος φον» 
κ ο ον d ' 


ο. κ 


- 


. πανοιχεὶ χατοιχήσει. 


595 


GEORGII PACHYMRBRJE 696 


«i ᾿λθραὰμ, ὡς αὐτίκα τῆς Αἰγύπτου ἀπαλλαχεῖσι À σεται, πόλω ἀντὶ πολιχνίων αἱρουμένων, τὴν ὄνομα 


ληψομένοις ἐκείνην, ὁ δὲ ἐκείνων μὲν ἐπὶ τῆς ἑρή- 


µου πεσεῖν τὰ ὁστᾶ παρεσκεύχσε, τοῖς δ’. υἱέσι πλη- 


poi τὴν ἐπαγγελίαν, xai οὐ διέπεσεν d ὑπόσγεσις. 


Οὔτω δικαίοις µέτροις xal σταθμοῖς al θεῖχι πράξεις 
οἰκονομοῦνται, Καιρὸς YoUv μετοικεῖν «ροστάσσον' 
κος τοῦ θεοῦ, οὐ σκιαδείοις ἐκ φύλλων ἐν λαμπή» 
ναις (ταῦτα γὰρ σαν τὸ πάλαι), ἀλλὰ σκεποµένοις 
“χάριτι τοῦ θεοῦ. Καὶ δὴ ἐξ αὐτῆς ἅμα πεμπέσθω 
επις τῶν ἀρχόντων, xal λαμθανίτω τοὺς οἴχους ol 
El piv συµθαίνοι τοὺς πα- 
τρίους εἶναι καὶ τοὺς τοῦ Ὑένους περιόντας ἔτι, εὖ 


ο ἂν σχήσοι" εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλά τις ἐκλεγέσθω τοὺς ἁρ- 
. µοδίους. 


Ἐχρῆν γὰρ θεοῦ διξόντος [P. 101] τὴν 
χάριν κατὰ νόµους ἐχείνου ποιεῖν καὶ προσφιλοτι- 
µεῖσθαι τὸ µέρος ἑκάστῳ. Οὐδὲ γὰρ ἡμῖν µόνοις, 
ἀλλὰ καὶ ὑμῖν δίκαιον ἡγεῖσθαι τὸ Θεῖον χαρίζεσθαι’ 
καὶ ὥσπερ τὸ ἀπεῤῥίφθαι κοινὸν τὸ τῆς ὀργῆς ἅμα 


- Voust κόνδυ, οὕτω xai τὸ ἐπανακαλεῖσθαι xa0oÀ:.- 


xbv τὴν εδεργεσίαν λαμθάνουσιν. Ἕψονται 3 ἑφε- 
ξῆς ἄλλοι, καὶ οὕτω πάλιν τὸ κενωθὲν ἀναπληρωθή- 


liberatis ex Ἀργρίο ipsius posteris, hi quidem non 
acceperunt in deserto mortui, sed eorum ossibus 
peregere relictis feliciores illorum filii desponsanon 
Bingulis quibusvis capitibus, sed universim Ierae- 
liticee genti hereditate adeunda fidem vaticiniorum 
liberarunt, splendideque demonstrarunt haud ex- 
cidisse ac ad extremum cassa eventu remansisse 
quaDeus predixerat. Sic justis mensuris equisque 
ponderibus divine semper dispensantur operatio- 
nes. Tempus igitur nunc est jubente Deo, ut non 
umbraculis foliorum aut ramorum attegiis protec- 
ti pompam curalibus taberuaculise festam traduca- 
mus (id erat veteris jam antiquati moris), sed or- 
natiDeigratiacelebremus lelitiam quam ipse fecit, 
atque adeo jam nunc premittatur in urbemaliquis 
principum metator domorum avitarum, in quas 
sumus migraturi. Et siquidem illas ipsas quas 
patres incoluerunt hereditario cuique jure debitas 
idoneas repererit, bene habebit:sin vero, quas- 
cunque aptas inveniet, paret pro tempore. Decet 
enim nostium singulari Dei beneflcio affectos legi- 
timus ei in ipsa illa quam liberalissime concessit 
Ecclesie et imperii metropoli gratiasagere, ac cum 
eo, ut divina lex jubet, in sua quemque postlimi- 
nio reducere. Non enim nobis solis, sed vobis 
etiam et vestrum viritim et singulis gratificari hoc 
miro eventu Deum volnisse putandum est. Quin 


. Sicut communiter ad omnes imperantes juxta sub- 


ditosque pertinuit expulsionis e patria calamites, 
atque in oalice ire Dei per omnes circumlato 
partem quisque suam amare potionis hausit, ita 
convenit ut converse in melius sortis et exuberan- 
tis inde letitie sensu omnes profundantur. Post 
primos qui illuc remigraverint, sequentur eodem 
suo deinde ordine reliqui. Et sic iterum exhausta 
replebuntur, unoquoque, 367 υἱ par est, preo. 
ptaturo in urbe quam in municipiis degere, et 


ἔχουσαν τῶν ἀνωνύμων xal εὐτελων. Οὐ μὴν δὲ xa: 
καταφρονητέον τῶν τῖιδε ἁσφάλεια γὰρ τῶν ἑντὸς 
μεγίστη, et τὰ χύχλῳ φεύγοι τὸν σάλον. Ταῦτα δὲ 
τὸν σάλον φευξοῦνται πολυωρούντων τῶν οἴκητόρων 
ἅμα τοῖς πεµπομένοις ἄρχουσιν. ᾽Αλλὰ τὰ μὲν χατὰ 
χαιρὶν xat λεχθήσονται καὶ πραχθήσονται, θε 
συναιροµένου Ov ἔλεος ' νῦν δ᾽ κάκείνοις δι ὧν 
ἐπεμετρήθη ἡμῖν d$ Χάρις (καὶ γὰρ δίκαιον) γρά- 
Φοντες τὰ εἰχότα δείξωµεν χάριν σφίσιν εἰδότες μετὰ 
θεόν » Tip τοι καὶ ἐκ τοῦ παραχρΏημα χελεύει γρα- 
φῖναι τὰ χαριστήρια, ἐκλέγεται δὲ καὶ οἷς ἂν πεµ- 
φθεῖσι τὴν κληροδότησιν ἐπιτρέψοι τῶν µεγιστάνων. 
Τοῖς γὰρ πολλοῖς γε xal ἀνεθάλλετο τὸ διδόναι, xai 
πρόφασις ἐκείνῳ τὸ διὰ σπάθης ἑλόντος µηδένα εἰ- 
ναι τὸν δικαίως ἂν τῶν ἰδίων. εἴ που παρεῖεν, ἐπὶ 
τῆς πόλεως ἀνθεξόμενον . Περιῆσαν γὰρ ἔτι οὐχ 
ὀλίγα καὶ τῶν τυχόντων, ἐν ὀκτὼ µόνοις πρὸς τοῖς 
πεντήκοντα ἔτεσι χατεχομένης τῆς πόλεως τοῖς ἐχ- 
θροῖς. "Ev oig xai πάντα ἂν περιῆσαν, εἴγε εἰρήνην 
εἶχον πρὸς ἐχείνους οἱ βασιλεῖς' εἶ γὰρ μὴ τῶν 


regia inclyteque splendorem civitatis obscurorum 
et sine nomine oppidulorum augustiis et sordibus 
preferre. Nam tamen heo ubi nuno sumus esper- 
nenda aut penitus relinquenda sunt.Nam ut media 
tuta eint, cireumjecta sunt tuenda ; neo potest se- 
curitas intus esse, si exteriora in tumultu sint. 
Providebitur autem ut hec in pace contineantur, 
tum colonorum hic relictorum et sua curantium 
fida custodia, tum adjuvante atque invigilante pro 
videntia magistratuum ex urbe mittendorum. Sed 
hec suo tempore edicentur agenturque, Deo pro 
gua misericordia nobis adfüturo ; nuno, age, illis 
quibus ad tantum nobis largiendum bonum divint 
beneficentia ministrís usa est, grates rependamus, 
quas per et equum est iis referri quibus secundum 
Deum debetur a nobis plurimum. » Sub hoo con- 
festim precepit conscribi authentico diplomate 
decreta victoribus premia: elegit etiam e proce- 
ribus quos ad urbem missos ibi preesse jubere! 
distributioni domuum et terrarum, et si qua rssidua 
e bonis ceteris erant, optimatum cuique faciende 
rerum ad ipsos ex paterna avitave successione 
hereditario jure pertinentium. Optimatibus autem 
nunc quidem solis in eo genere providit: plebi 
pariter consulere distulit, in animo habens id 
prorsus omittere, nullo se ad id astringi justili£ 
officio existimans, quod urbem vi et armis recep- 

iam ex boste,jure belli spectare in solidum ad prin- 
cipem et in predam ac fructum victorie cedere 
equum esse duceret ; quo nomine questum baud 
modicum fecit. Supererant enim adhuc e bonis 
privatorum et hominum e vulgo a dominis antiquis 
agnoscibilia non pauca, ut i in civitate octo.et quin- 

quaginta solum; annis ab hostibus detenta. In qui 

rlura etiam atque adeo cuncta servanda et in 

primo etatu fuisse relinquenda verisimile est, t! 

principes qui post urbem a Latinis ceptam Ro 


"m - 


DE ΜΙΟΒΗΑΕΙ ΗΕ PALJEOLOGO LIB. II. 


598 


πιτηδείων ἐκ τῶν συχνῶν μαχῶν iy omávet ἐγένον- A καθιστᾷν τὸ πλῆθος, Ῥωμαίοις μὲν πιστεύων, Ίτα- 


το, οὐκ ἂν xai τῶν θαυμαστῶν ναῶν Ἡπτοντο. Πλὴν 
τὰ ξένα χκατέχοντες, xal αἱὲν ἐν δειλίᾳ ὄντες τοῦ 
ἐξωσθῆναι τῶν μὴ αφίσι προσηχόντων, ἔσπευδον ἅλ- 
λος αλλο τι εἷς χεῖρας τὸ ἀλλότριον ἔχων ὑποσπᾷν τε 
καὶ ὑποκλέπτειν, ὡς ἐπὶ πολὺ μὴ Έξων. Ὁ μὲν οὖν 
βασιλεὺς ταῦτ᾽ εἰπών τε καὶ πράξας διὰ ταχέων ini- 
στελλε πρὸς τὸν Καΐσαρα, οὔθ) ἅπαξ ἕνα οὔτε τοὺς 
πάντας ἅμα, ἀλλὰ συχνοὺς καθ) ἡμέραν ἄλλους ἐπ᾽ ἅλ- 
λοις, ἅμα μὲν πλειστάκις πρὸς ἐχείνου ζητῶν µανθά- 
νειν περὶ ἑκάστων, ἅμα ὃ᾽ ἐπιτάττων καὶ χαθιστάνχι 
τἀχεῖ, ὡς μετ’ οὐ πολὺ κἀχεῖνος σὺν τοῖς ἀμφ᾽ ατὀὸν 
ἐπ.δημήσων ΄εὐτρεπίζεσθαι γὰρ καὶ τὰ τῶν παλα-- 
τίων προσέταττεν. Οἱ δὲ Ύε μεγιστᾶνε καὶ αὐτοὶ 
xx0' ἕνα τὸν olxsiov ἀπέστελλον ὡς αἰτήσοντάς τε 
xal ληψομένους τὰς εἰκίας * μηδὲ γὰρ καὶ αὖθις εἷ- 
ναι βραδύνειν βασιλέως Χινηθέντος, Ἐκεῖνοι μὲν 
οὖν ἐπιστάντες, καθὼς ἕναστος εἶχε, τοῖς προστε- 
ταγµένοις [P. 102] προσεῖχον. 'O Καΐσάρ τε διένεµε 
τοὺς οἶκους τοῖς τε προσώποις xal ταῖς ἀξίαις προσ- 
ηχόντως. "Άμα δὲ καὶ διὰ σπουδῆς συνεχοῦς εἶχε, 
μηδ᾽ ἀναπνεῖν ἑώμενος ταῖς φροντίσιν, ἡμέρας uiv 


mans rei prefuerun!, pace cum 368 ipsis facta, 
quietos illos ac securos reliquissent. Nam nisi ex 
crebris bellis penuria urgeret,continuissent utique 
&templis sanctissimis rapaces manus. Verum exteri 
rapiores magnet neo spe secura possessa incuban- 
tes preda,utique assidue cireumsonantibus minis 
insultibusque repetentium et ex urbe ipsos pellere 
conantium, fecerunt quod solent qui rerum aliena- 
rum brevem modo furtivamque nacti usuram iis 
non ut suis ac propriis parcunt, sed mox sibi ex- 
torquendas arbitrati, interim dum licet iis abu- 
tuntur veluti mox auferendis οἱ profuturis hosti, 
quod prevertere subtrahendo ac pro se quisque 
deripiendo prudens consilium putabant. His dictis 
et actis imperator misit ad Cesarem quam celer- 
rime non unum semel aut omnes una, sed multos 
quotidie alios, super alios, simul ut quam sepis- 
sime, mutuis expeditis ab eo nuntiis, certior fleret 
de singulis qua ibi erant aut fiebant ; simul ista 
mandatorum írequentia efficacius urgendum 0598- 
rem ratus ad preparanda in urbe, quod maxime 
volebat, cuncta proxime sue isthuc migrationi 
cum familia et comitatu imperatorio. Quamobrem 


λοὺς 8' ὑποπτεύων. "Hv γὰρ ἐνσεσωρευμένον πλῆθος, 
ξύγκλυδες ἄλλως καὶ ἀπόλεμοι ἄνδρες, ταῖς χειρὸς 
ἐργασίαις προσέχοντες ^ ὅμως δὲ καὶ τὴν τούτων 
ὁρμὴν ὡς ἐπιθησομένων τὸ [γὰρ] τοῦ γένους ἀλλό- 
τριον, τό x' ἐξ ὕπογυου γυμνωβῆναι τῶν ὄντων, καὶ 
πρὸς τὸ νεωτερίσειν ἑτοίμως ἂν ἔχειν ὡς οὗ πολλῶν 
τῶν ἀντιστησομένων ὄντων, ἅμα δὲ καὶ μὴ ἀτρε- 
µούντων ἔτι, ὄπειβε δεδιέναι. Ταῦτ᾽ ἐν vp. βαλλόμενος 
ἡμέρας μὲν διὰ μελέτης εἶχε καταστέλλειν τὸ πλῆ- 
θος, φόδον ἐμποιῶν, νυκτὸς δὲ διατάττων τοὺς δια- 
τρέχοντας, καὶ νυκτεπάρχου τρόπον ἁγυιὰν ἑκάστην 
προσερευνῶν, μὴ καχὸς Eco πλσνῷτο * πανταχοῦ 
γὰρ ἐκέκλαστο xai τὸ τεῖχος, ᾧ δὴ τοιαῦτα πράττειν 
ἦν βουλομένῳ. ᾽Αλλὰ καθ ἡμέραν ἐπισωρευόμενοι 
πλείους ἔξωθεν ξυνδιέφερον μὲν τὰς φροντίδας ἐκεί- 
νῳ, ἐν ἀφοθίᾳ δὲ τοὺς ἡμετέρους καθίστων. 
Àa'. Ὅπως 6 βασιλεὺς εἴσησιν εἰς τὴν πόλιν μετὰ τῶν 
περὶ αὐτὸν ἁρχόντων. 

[P. 103] Ὁ δὲ βασιλεὺς συνταξάµενος ὅσον 7v τὸ 

περὶ αὐτὸν, ἔχων μεθ’ ἑαυτοῦ καὶ τὴν Αὐγούσταν, 


ἔτι δὲ καὶ τὸ νεογιλὸν θἄλλος τὸν ἐξ ἐχείνου ᾿Ανδρό- 


gendo, uti et ceteris simul ejus loci 8ο temporis 
curis, ita occupabatur 159 ut respirandi vix 
spatium haberet, per dies quidem intentus conti- 
nende multitudini urbane ; que cum e Romanis 
Italisque constaret, illis fidebat, hos ut suspectos 
observabat. Erat autem magna vis confert plebis 
collectitii generis, vulgus plerumque imbelle, pa- 
rando manu victui variisartificlis attendens. Tamen 
et ab his cavebat, utpote qui si efferati vim para- 
rent (quo traherentur exteri de statu incerti, ne 
mox spoliarentur metuentes, pronum erat), vel 
ipso numero formidabiles erant, cum armati non 
sat multi ad manum essent qui eis opponerentur; 
quare utcunque acquiescere presenti sorti vide- 
bantur, non tamen de iis securus Caesar erat, sed 
evenlus incertos reputans, per diem quidem (ut 
dicere cepi) sedulam dubat operam compescendis 
turbis et coitioni disturbande plurimorum ; quod 
assequebatur plateagobiens cum idoneo armatorum 
comitatu, ac circumferenda per urbem terrifica 
sui specie, metum utilem incutiens: per noctem 
rursus vigilum cohortes cursare per vicos omnes. 
fora et angiportus obire cunctos jubens, scruta- 


peculiariter prescripserat purgari adornarique D) rique diligenter num quis uspiam domo egressus 


palatia tn quibus veteres imperatores habitassent. 
Optimates pariter pro se quisque familiarem ali- 
quem miltebant propria ibi cujusque curaturos, 
petendo scilicet recipiendoque avitas ipsorum sedes 
et ad proximam habitationem instruendo, provi- 
dentes haud sibi fas fore cunctari differreque re- 
ditum in urbem, quando imperator, quod mox 
facturum cernebant, eo iter intendisset. Porro qui 
publice aut privatim adormandis illic cunctis pre- 
fecti erant, strenue atque attente negotium cura- 
bant;et Cesar dividebat domos personis et di- 
gnitatibus, prout cuique conveniebat. In quo ur- 


aut in urbem per hiatus murorum, qui multi un- 
dique patebantet facilem dabant aditum,ingressus 
vagaretur. Ceterum quotidie fugientes conferti. 
quo quisque posset, ex illa quam dixi oollectitia 
multitudine plurimi parte sollicitudinis Cesarem 
levabant, securioresque reddebant nostros. 

31. Ut imperator comitantibus principibus — ingres - 

sus n urbem sit. 

At imperator satis Jam omnibus compositis 
universum quem secum habebat procerum ac fami- 
liarium comitatum ducens, Augustam quoque suam 
conjugem et regie stirpis tenerum surculum ex ea 


500 


GEORGII PACHYMERJE 


600 


νικον, οὗ δὴ xal τῃ προσηγορἰᾳ τὸν πατέρα οὐχέτ) A ἐξῆρχεν. 'O μέντοι γε βασιλεὺς xai πᾶν τὸ περὶ 


ὄντα ἑτίμα, οὗ τὴν μνήμην ὡς φιλοπάτωρ xxl ἑνόρ- 
χιον ἐφ᾽ ἑκάστῳ ἑτίθει, τὸν µέγαν ἐπὶ γλώττης φὲ- 
pov δοµέστικον, xal τὴν τῆς Αὐγούστης μητέρα, 
fj» μεγάλην xoplav κατὰ τιμὴν ὠνόμαζον οἱ πολλοὶ, 
σύναµα τῇ Ὑγερουσίᾳ πάτῃ καὶ τῇ συγκλήτῳ τὴν ἐπὶ 
τῆς πόλεως ὥδευε, xai δὴ περαιωσάµενος τὸν 'EÀ- 
λήσπεντον ixeigev ἐχώρει πρὸς τὸ Βυζάντιον. Ἐλθὼν 
δὲ καὶ τὴν Χρυσέαν πύλην χατειληφὼς, ἐχεῖ χκαθή- 
µενος ἐφ᾽ ἡμέραις τὴν cc πόλιν εἴσοδον, ὅπως θεο- 
φιλῶς ἅμα καὶ μεγαλοπρεπῶς Υγένοιτο, ἀνεσκόπει τε 
καὶ συνέταττε. Καὶ δὴ πέµψας ἄγει ἐκ τῆς μονῆς 
τοῦ Παντοκράτορος τὴν σεθασµίαν εἰχόνα τῆς ἁγνῆς 
θεοµύήτορος, ἣν λόγος ἔργον μὲν εἶναι τοῦ θείου 
Λουκᾶ, ἐκεῖσέ που παρούσης κἀχείνης xai θεωμέ- 
νης, δῶρον δὲ μετὰ ταῦτα γενέσθαι Πουλχερίᾳ τῇ 
βασιλίδι παρὰ τῆς νύμφης αὐτῆς Εὐδοκίας τῆς ἐξ 
)Αθηνῶν καὶ δεσποίνης, xal δῶρον ἀξιόχρεων ὄντως 
ix Παλαιστίνης ἀποσταλέν. Ὑπὸ B3) ταύτῃ ὁδηγῷ γε 
οὔσῃ, δι’ ἧς ἐπεπιστεύχει καὶ ἀπολήψεσθαι, εἰσελαύ- 
νων τὴν πόλιν ἀποχρώντως ἡγεῖτό οἱ ἔχειν τὴν εἷς 
ἐχείνην ἀπονέμειν χάριν, Ἔταττε δὲ καὶ τῶν ἐκεῖσς 
ἁρχιερέων ἕνα, τὸν τῆς Κυζίκου Γεώργιον, τὴν στο- 
λὴν ὑπενδύντα τὰ τῆς εὐχῆς ἄγειν καὶ τὴν ὑπὲρ τῶν 
πραττοµένων εὐχαριστίαν ἀποπληροῦν. "Ἠνοιχτο τοί- 
νυν d Χρυσέα πύλη χρονία, καὶ ἀρχιερεὺς τῆς εὐχῆς 


susceptum Andronicum, cui tali tribuendo nomine 
honorare studuerat patris sui Andronici dudum 
mortui memoriam, per quam etiam quadam osten- 
latione 1690 filialis pietatis vulgo jurare consue- 
verat, cum quid affirmaret, magnum domesticum 
passim in ore habens, et Auguste matrem quam 
magnam dominam plerique honoris causa nomina- 
bant, denique cum major:bus natu cunclis et 
universo senatu in urbem iter arripuit, ac trajecto 
Hellesponto processit inde versus Byzantium ; quo 
perveniena et ad Auream delatus portam ibi per 
aliquot dies substitit,sedulo providens et mandatis 
opportunis curans ut in ea,qua narabat in regiam 
civitatem invehitriumphali pompa,nihil ad religio- 
nis sanctitatem,nihil ad splendorem magniflcentia 
posset desiderari. Inter cetera jussit afferri ex 
monasterio Pantocratoris sacram imaginem inte- 
merale Dei Matris, quam aiunt opus esse divi 
Luce, ejus penicillo ac manu e vivente coramque 
spectata Deipara expressum, missum deinde ad 
Pulcheriam Augustam ab hujus fratria domina 
Eudocia Atheniensi ex Palestina, donum plane 
mittente et accipiente dignum. Hac duce preeunte 
ingrediendo civitatem quam ejus benelicio sibi aper- 
lam traditamque crederet, putabat ee testaturum 
satis cui tanti successus gratiam deberet, et sic 
quantum possel officium grati animi patrone tam 
liberali repensurum. Jussit prietera unum e pre- 
sulibus qui aderant. Georgium Cyzicenum, stola 
induta solemnem precationem preire ac conve- 
niente presenti gaudio gratiarum actione rite de- 
fungi. Tum denique,postquam diu clausa perman- 


C 


αὐτὸν σχολαίῳ mobi καὶ ἀνατεταμένῃ διανοίᾳ µεθ' 
ὅτι πλείστης τῆς πρὸς θεὸν ἀνθομολογήσεως τὴν πό- 
λιν εἐσέρχεται, meti βαδίζων xal τὸ τῆς βασιλείας 
σοθαρὸν ὡς qr) τοιαύτῃ τελετῃ πρέπον συνόλως 
ἀποτιθέμενος. "Hv δὲ τότε xal τὸ τῆς ἡμέρας µε- 
σημθρινὸν τοῦ μετρίου πλέον ἐκκαῖον, τοῦ ἡλίου κατὰ 
κορυφῆν Ἱσταμένου, καὶ ἡ τῶν συνειλεγµένων προ- 
θυµία πρὸς τὸ πνῖγος διεφιλονείκει, ὡς εἶ τι χαὶ 
συµθαίη καταληψοµένων αύναμα τῷ βασιλεῖ τὸ μέγα 
παλάτιον. [P. 104] Τὸ γὰρ τῶν Βλαχερνῶν οὐκ εὖ- 
πρεπῶς ἦν ἔχειν πρὸς τὴν τῶν βασιλέων χατοἰκη- 
σιν * ἔγεμε γὰρ καπνοῦ καὶ λιγνύος Ἰταλικῆς, fy οἱ 
τοῦ Βαλδουΐνου δαιταλευταὶ ix πολλῆς τῆς ἰδιωτείας 
ἐχείνου τοῖς τῶν ἀνακτόρων τοίχοις προσέπαττον, 
ὡς ἔργον εἶναι τὴν ἐκείνων κάθαρσιν. μα δ' ὅτι 
καὶ εἷς ἀσφάλειαν ἱκανῶς εἶχε βασιλεῦσι πρώτως 
ἐπιθᾶσι πόλεως τῶν πραγμάτων τεταραγµένως ἐχοῦ- 
σης. Τὸ μὲν οὖν ἡσυχίᾳ χαῖρον τοῦ δήμου, ἄρτι πρώ- 
τως βασιλέα Ῥωμαίων ἐν τοῖς ἀνακτόροις θεώμε- 
vov, μεταθαλὸν civ ἔκπλιξιν slc χαρὰν ἐν ἐλπίσιν Ty 
τοῦ λοιποῦ εὐπραγεῖν ὑπὸ τούτῳ βασιλευόµενον. Δο- 
κοῦσι δὲ µοι πρὸς ἐκείνην τὴν ὄψω xal ol κατὰ τήν 
πόλιν Ἰταλοὶ µεταθαλέσθαι ἂν xal ἀγαπῷν οὕτω 
πραχθέντων (μηδὲ γὰρ ἀδοξεῖν τοιούτῳ δουλεύοντας], 
εἰ µή γε ἡ κατὰ γένος κόρυζα etc. ὁλιγωρίαν ἐτύφου 


serat, subito aperta est porta Aurea, et antistes 
orationem inchoavit, quando imperator et univer- 
sus ejus comitatus gravi et tardo incessu, mente 
vero 161 in Deum penitus intenta, demississima 
professione summe gratie a 8e pro tam inspersla 
felicitate Numini debite, civitatem ingressus est 
pedibus ambulams, omni regie majestatis fastu 
velut tali ceremonia non congruente prorsus depo- 
sito. Erat tuno hora meridiana et summus diei 
fervor, sole supra verticem altissimo ignilos radios 
vibresnte. Tamen devota pompsm celebrantium 
alacritas cum estu incommodo certabat, unoquo- 
que ipsorum, et Augusto pre ceeteris,subire liben- 
ter parato si quid detrimenti valetudo pateretur ex 
ardentissimo coli verticem insidentis meridie solis 
vapore tolerato, dum sic lento gressu ad magnum 
palatium feruntur, nondum apta ad imperatorem 
excipiendum regia Blachenarum propterea quod 
bec sordebat adhuc fumo plena nidoremque olens 
Italicum, parietibus illic passim fuligine inquinats 
per Balduini coquos illita (ipso id haud digna prin. 
cipe negligentia fleri sinente), que purgari nisi 
longiori tempore etlaboriosiori opera nequiret. 
Preterea illa magni palatii visa est securior interim 
sedes futura principibus in urbem nondum plene 
pacatam ex tam diuturna hostili oppressione tunc 
primum ingressis.Plebs porro quiete gaudens, 159 
tum primum in urbano palatio Romano impe- 
ratore, stupore in gaudium verso bene de cetero 

sperabat, proventura ex talis principie presenti 

regimine leta sibi cuncta confidens. Mihi quoque 

videntur ipsi qui supererant in urbe Itali ad banc 


601 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. Π. 


602 


xai ἄλλως BE ὑπογύου τὰ δεινὰ παθόντας. Ἠλὴν τε- A στάτος ἐξουσιαστὴν εἴποι ἂν ἡ Ἑλλήνων γλῶσσα, 


λεσθείσης τῆς ἡμέρας ἐκείνης ἐπὶ κρότοις ἐπινικίοις 
xai θείοις ἄσμασι, τὴν μὲν νύκτα φρουραῖς ἀσφιλέσι 
διείληπτο τὸ παλάτιον. ' 


λβ’. Ὅπως προσηνέγκατο βασιλεὺς ταῖς τῶν Λατίνων 
φυλαϊῖς εἰσελθών. 


Πρωίας δὲ ὅλος ἣν πρὸς βουλαῖς, ὅπως τε τὰ χατὰ 
τὴν πόλιν καταστήσας ὀχυρώτει φρουροῖς τὸ ἄστυ, 
καὶ ὅπως ἂν τοῖς δοχοῦσι τῶν Ἰταλικῶν γενων (οὗτοι 
δ) ἦσαν Γεννουῖταί τε καὶ Βενετικοὶ xai τρίτοι Ἠισ- 
σαῖοι) σοφῶς προσενεγχάµενος xal ὑφ αὐτῷ ποιή- 
σοι" οὕτω γὰρ ἂν αὐτῶν ὑποποιηθέντων, οἵων τ᾽ 
ὄντων τὰ μέγιστα συγχροτὲῖν ἐς ὅ τι xal ῥέψοιεν, 
τοὺς ἄλλους xal μὴ θέλοντας ἠρεμεῖν. "Όθεν καὶ 


τροσκαλούµενος ημέρας ὅλης ἐχρημᾶτιζε τὰ εἰκότα, p 


καὶ ταῖς τῶν ἐλπίδων ἀμείνοσιν ὑπέσπα τε τῆς πρὸς 
τοὺς ὁμογενεῖς οίκειότητος xai xav! ὀλίγον προσεποι- 
εἴτο, καί γε τὰς ὁρμὰς σφίσι σοφῶς ταῖς χάρισιν ὑπετᾶ- 
µνετο. Al δ) ἦσαν dv καλῷ τε τῆς πόλεως xatotxety 
ἀνέδην, τόσον τοῦ τόπου λαθόντας, xal τὴν σφίσι 
συνήθη τάξιν ὑπ᾿ ἄρχοντι πεμπομένῳ [P. 405] παρὰ 
τοῦ χοινοῦ συνεδρίου τοῦ γένους αὐτῶν, ὃν xal ποτε- 


speciem multo augustioris majestatis aliquantum 
deliniri potuisse, ac non longe futuri fuisse ab 
&cquiescendo presenti fortune, haud ignominio- 
sum sibi ducentes tali principi subesse, nisi rancor 
ingenitus in contemptum potestatis homini non 
gui generis commisse traheret, presertim 2622 me- 
mores calamitatum recentis cladis, et pejora ex 
proclivi metuentes, alioqui superbos animos. Ce- 
terum consumpta tota ea die plausibus triumpha- 
libus et festis canticis, per noctem sequentem va- 
lido presidio palatium septum est. 


32. Ul se gesserit imperator cum diversis Lalinorum 
post ingressum in urbem. 


Mane consecuto totum se imperator impendit 
consiliis et deliberationibus de optima ratione cons- 
tituendae ac presidiis firmande civitatia, deque via 
ac modo conciliandi atque in partes suas, quoad 
posset fleri, trahendi precipuos quosque Italici ge- 
nerís (hi erant Genuenses, Veneti et tertii Pisani): 
nam si hos sibi devinxiseset, spes erat vel pariter 
assensuros et quasi vi quadam, vellent nollent, at- 
trahendos reliquos, vel si contumacia invictain odio 
perstarent, exarmatos eorum discessione minus 
deinceps ad nocendum valituros et quieturos neces- 
"ario ceteros. Quare iis ad se vocatis alloquendis 
solidum sumpsit diem, idonea commemorans deli- 
niendis ipsis, et spe commodorum cuique privatim 
oblatorum abducendis a communi universo Latino- 
rum generi conspiratione in odium Grecorum. Nec 
nihil proficiebat ista opera : sensim enim circura- 
bat feros, etsevosgiratorum impetus beneflciis emol- 
liendo frangebat. Ipsis quippe indulgebat ut in bo- 
no urbis loco habitare secure possent, tantum loci 
occupantes quantum sibi sufficere putarent, sua 
ipsorum propria utentes disciplina, sub cura pre- 


νόµοις ἰδίοις προσέχοντας πολιτεύεσθαι, ἀτέλειαν 5 
ἔχειν καὶ ἐλευθερίαν ἐφ᾽ ἅπασι ναυσὶ χρωμένους xal 
µεταχειρίζοντας κατ᾿ ἐμπειρίαν τὰ πράγματα. Καὶ 
ταῦτα μὲν Γεννουῖταις τὰ ἐπαγγέλματα, Ηενετικοῖς 
6b xal Πισσαίοις τὰ ὕμοια πρησεφιλοτιμεῖτο, τοῖς 
μὲν ὑπὸ παϊούλῳ, ὃν Ἕλλαν ἂν εἶποι ἐπίτροπον, τοῖς 
δὲ Πισσαίοις κονσούλῳ, ἐφόρῳ νόµοις τοῖς αὐτῶν 
χρωμένοις, πράττειν τε τὰ αὐτῶν ἀἁκωλυτως, ἔλευ- 
θέρως διαθιρῦντας. Πλὴν τοῖς μὲν Γεννουΐταις οὐκ 
εἶχε πιστεύειν ἑντὸς περιχεκλεισμένοις τοῦ ἄστεος, 
πολλοῖς Ύε οὖσι καὶ οὐ κατ ἐχείνυς ἐμφοτέρους 
σύναμαι, ἐκείνους δ) ἠλαττωμένους τῷ πλήθει ἐντὸς 
κατέχων οὖ«κ ἤλγει. Τὸ δ) οὖν διαιρεῖν τὰ γένη, xai 
τοῖς μὲν παροῦσι φιλικῶς ἔχειν, τοῖς δὲ καὶ ἀποῦσι 
πόῤῥωθεν δώροις ὑποχαλᾷν τὰς ὁρμὰς, δεικνύντος 
ἦν ὣς δεδίε. τὴν ὁμαιχμίαν, καὶ μᾶλλον ὅτι Βαλ- 
δουῖνος φυγαῖς χρησάµενος καὶ Καρούλῳ συµµίξας, 
ἀνδρὶ σοθαῥῷ καὶ ὑπὲρ τὸ µέτρον φρονοῦντι, συνήλ- 
λαττε λαμθάνων ἐφ᾽ υἱῷ τὴν ἐκείνου θυγατέρα καὶ οἱ 
ὡς ἕδνα τὴν πόλιν ἦν οὐκ εἶχε διδούς. Ὁ δ’ ἑλάμθανε 
καὶ μὴ ἔχοντος παρ’ ἐχείνου, ἑλπίζων ὡς καταλήψαιτο 
στόλον ἐξαρτύσας. 


fecti a concilio gentis publico missi, quem Pote- 
statem ipsi vocant, nomine signiflcante pretorem 
aut magistratum rerum judicandarum et admini- 
strandarum, auctoritate preditum, propriis item 
obtemperantes legibus ; prieterea ut essent immu- 
nes 1263 ac prorsus liberi in omni ratione navi- 
gationis ac commercii, negotia solita ipsis industria 


(| gerentes. Hec Genuensibus promissa, Venetis au- 


tem et Pisanis pariasimiliter ostentata sunt, nempe 
ut illi quidem sub bojulo (vocabulo, si in Gree- 
cum interpreteris, prepositum sonante), Pisani au- 
lem sub consule, qnasi dicas ephoro aut edile, 
legibus ipsorum quisque prop'iis uterentur suas- 
que res agerent prohibente nemine, libere per om- 
nia viventes ; ceterum Genuensibus satis fidere non 
poterat intra urbem degentibus, quod multiessent 
nec cum Piaanis et Venetis communiter viverent, 
sed suas sibi separatim res haberent ; quos alla- 
irari, cum'apparerent, et plebis proscindi conviciis 
haud moleste ferebat, sic illos (quod sibi utile pu- 
tabat) cohiberi ne facile prodirent, et intus detineri 
gaudens.Ea porro industriatractandiseparatimcum 
unaquaque gente, et presentibus quidem benevo- 
lentiam exhibendi, procul veroabsentiumiras exar- 
mandi donis missis el privilegiis indultis,ejus erat 
qui ostenderet formidare se rationum harum con- 
sensum et conspiretionem in communem expedi- 
tionem bellicam ; quem illi magis admovebat in- 
tendebatque metum acceptus de Balduino nuntius 
istum referens fuga eelatum ad Carolum,preferocem 
et magnorum spirituum virum, affinitatem cum 
eo contraxisse jungenda suo Caroli fllia, imputata 
in patrimonium et maritalem dotem urbe Constan- 
tinopoli,quam licet qui assignabat non haberet, ad- 
misit nihilominus Carolus libenter,sperans se illam 
recepturum classe,quam ad idarmabat, immissa. 


605 . GEORGII PACHYMERJE 604 


λγ'. Όπως ἐτάχθησαν τὰ κατὰ τὴν πόλιν παρὰ — À τοὺς προσελῶντας ἐκ τῶν χωρῶν καὶ εἷς χιλιέδας 


βασιλέως. 

Πρῶτον γοῦν τῶν ἐκείνου ἔργων ἐντὸς τοῦ πολί- 
σµατος τοὺς ἐποίχους εἰσάχειν τε καὶ οἴχίζειν, πρὸς 
τῃ θαλάσσῃ κατῳκισµένους τὸ πρότερον, δεύτερον 
Ἀληροδοτεῖν τοῖς ἐν τέλει ἐχτός τε καὶ ἐντὺς πόλεως 
τόπους εἰς γεωργίαν, ἐξῃρημένης τῆς εἰς χάριν γονι- 
κευθείσης τοῖς θεληματαρίοις, τῆς ἐκείνων σπουδῆς 
xal εὐνοίας ἕνεκα γῆς ἀγαθῆς sic χαρπογονιαν καὶ 
ἀρετώσης εἰς πᾶν τὸ καταθαλλόμενον, "Ett *' ἆφο- 
σιοῦν ταῖς μοναῖς ἑτέρας μάλα πιείρας. "Hv γὰρ 
αὐτῷ τὸ σπούδασµα καὶ ταύταις προσαρµόττειν τὰς 
ἔξω, [P. 106] a δλ ὑπὸ πολλῷ πλούτῳ κατ ἀνατο- 
λὴν παμπληθὲς αὐτάρχως ἔχουσαι τῶν ἐπιτηδείων 
συνἰσταντο' οὕτω γὰρ ἐχεῖθεν xal ταύτας συνιστᾷν 
ἐγκώχει, Τρίτον τοῖς συνειλεγμένοις ἐκδιδόναι τόπον 
ἐφ᾽ ᾧ κτίζοιεν ἐπὶ τέλει. Τὸ δὲ πρὸ τούτων καὶ μεῖ- 
ζον ἀρήγειν ἐπανηκούσαις πρὸ τὸ πρῶτον τὸ δο- 
κεῖν μοναῖς εἶναι, ἀναχτίζειν τε xai τὸ πόλισμα 
πάνυ σπουδαίως τοὺς ἀπὸ στρατιωτῶν ἐλαφροὺς 
εἰσάγοντα. Μηδὲ γὰρ ἠρεμήσειν οὕτως ἐξελαθέντας 
τοὺς πρὶν κατέχοντας, ἀλλὰ στόλῳ συνεπιθήσεσθαι. 
Tip τοι xal στόλον ἐξήρτυε καὶ ἐναυπηγεῖτο, xai 


23. Ut res urbis ordinatae. sint ab imperatore. 
Primum imperatoris urbem ingressi opus fnit 
suburbioruminquillinosin urbeminducere, ad mare 
prius habitantes : secundum distribuere 164 opti- 
matibus hereditaria bona intra et extra civitatem, 
domos et agros ad culturam, segregata lamen ea 


ἕταττε πλείους. "Άλλα τε πολλὰ κατέπραττε, τὰ μὲν 

κατὰ χρείων τὰ δὲ xalj xav! ἔκπληξιν, προαναστέλλων 

τὰς ἐπιθέσεις. 

AU. Ὁποῖαι ἦσαν αἱ περὶ τοῦ πατριάρχου 'Apetvloo 
τῶν ἀρχιέρεων βουλαἰ. 

"Hv δὲ ἄρα piov ἐἑκείνῳ καὶ τῆς Ἑκχλησίας 
οὕτω Χεχηρωµένης ποιµένος. Σὺνῆγε τοίνυν τοὺς 
Ἱεράρχας καὶ βουλαῖς σὺν αὐτοῖς ἐχρῆτο, τὸ ποιη- 
tiov θέλων μµανβάνειν. Τοῖς μὲν οὖν ἑδόχει ἆναχα- 
λεῖσθαι ἔτι περιόντα τὸν πατριάρχην ᾿Αρσίνιον : 
μηδὲ γὰρ κανονικῶς προθῆναι τὰ xav! buivov (Gu 
γὰρ ἐπιμένειν παραχαλοῦντας, xal μὴ ἐᾷν mapto- 
θὺς ἀνέγχλητον ὄντα. Toi δὲ τοὔμπαλιν αὐτὸν μὲν 
μένειν ἐφ᾽ οἷς κατέγνωστο ΄ ἱκανὴν γὰρ εἶναι xz 
elc παραίτησιν τὴν ἐκχώρησιν, καὶ τὸ ἀξιούμενον μὴ 
καταδέχεσθαι, ἀλλ᾽ ἀποπέμπειν τοὺς ἱκετεύοντας ὃτ- 
λοῦντος ἣν ὡς ἀπολέγοι "τὴν προστασίαν. Τούτων 
οὕτω κινουμένων καὶ λεγομένων, ὁ βασιλεὺς καὶ dp- 
φοτέροις τιθεµένῳ ἑῴχει προµηθείας τῆς xat! αὖ- 
τὸν ἕνεχα. Τό τε γὰρ ἐκεῖνον μετακαλεῖσθαι χαὶ 
ἐφιστᾷν τοῖς ἐκκλησιαστικοῖς πράγµασιν εὖ ἔχειν 
ἐδόχει, sl ὑπ) ἐκείνῳ πατριαρχοῦντι τὰ κατὰ γνώ- 


cunctis undique regionibus, ad multa remigum 
millia centuriavit. Plura quoque ejus generis alia 
fecit, partim ad usum verum imminentis belli, 
partim ad speciem, sperans terrore ipso varii ap- 
paratus et ostentata inde confidentia se repressu- 
rum spes audaces inhiantium urbi Latinorum el 


parte quam in gratiz loco eximie voluntariis reser- (; novam in eam expeditionem parantium. 


vaverat, premium debituin studio et benevolentice 
ipsorum : erat uutem illa portio terre optime et 
in omni fructuum genere feracis. Excepit et partes 
alias monasteriis valde pingues. Erat autem ei in 
&nimo monasteria urbanaiisqua multaextra urbem 
variis per Orientem locis visebantur ditia, et magne 
multitudini alende quod sufficeret habentia, con- 
jungere, sic fore autumans ut ex alterorum copia 
alterorum inopie subveniretur ; quam optimam pu- 
tabat monasteriorum urbis recte constituendorum 
rationem. Statuit quoque ut evocatis ad urbem 
frequentandam assignarentur loca in quibus edifi- 
carent, certo indicto vectigali quod flsco penderent. 
Ante haec et aliud instituit majus memoratuque 
dignius, decernens videlicet ut ope ac favore regio 
juvarentur conatus eorum qui antiqua monasteria 
desolata vel destrucia restituere in pristinum splen- 
dorem curarent. Incubuit etiam studio ingenti 
m.onibus urbis instaurandis reflciendisque, qua 
hiarent aut labem facerent, imponendisqueturribus 
ac propugnaculis ad custodiam manu promptis 
expeditisque militibus. Satis enim intelligebat mi- 
nime quieturos pulsos inde Italos, sed classe quam 
primum armata venturos ad recuperationem ten- 
tundam sic amissse urbis. Quare et ipse classi 
&apparande ediflcandisque navibus operam impen- 
dit. Et in navale ministerium e multitudine que 
in urbem, ex quo erat recepta, cononrrerat e 


34. Deliberalio antistitum de patriarcha Arsenio. 


165 Cure quoque imperatori fuit status Eccle- 
size tunc viduate pastore. Congregavit ergo episco- 
pos, et sententias eorum exquisivit, quid opus esset 
facto discere cupiens. Erant in iis quibus Arsenius 
revocandus ad sedem patriarchalem videretur. 
Negabant enim canonice factam ejus exauctoratio- 
nem :quippe aiebant oportuisse amplius exspectare 
postquam ille invitatus ad reditum fuerat, neo tam 
cupide procedere ad ejus nec accusati nec damnati 
depositionem. Alii contra dicebant satis constitisse 
de fixo ejus et irrevocabili abdicande dignitalis 
proposito, ne aliam expressiorem recusationem 
exspectari debuisse quam ipsum secessum, ex quo 
nullis precibus missorum a sacra synodo retrahi 
potuerit. Inter hec ultro citroque mota dictaque 
alternans imperator, et modo his modo illis asseu- 
liri visus, nunquam expediebat in utra potius con- 
trariarum sententiarum acquiesceret quia nesciebat 
utrum consilium esset utilius ad flnem ipsi propo- 
situm conflrmandi et in majus promovendi res 
suas. Nam hinc quidem bominem expertw facilita- 
tis, auctoritatis magne, rebus iterum ecclesiasticis 
imponi honestum, amplium et vulgo placiturum ap" 
parebat: et idem erat imperatori peroommodum, 
si quo modo senem potuisset inducere ad ea que 
habebat in animo, queque egere jam coperti, 








605 


DE MICHAELR PALJROLOGO LIB. II. 


606 


µην προδαίη, ὥστε xai 6 τι αἱροῖτο πράττειν xal A δυσνοίας πρὸς δαυτὸν ἐπῆγε καὶ ὑπεθλέπετο, ἔστι 


μήδὲν µηδέσιν ὑπολελεῖφθχι εἷς σκανδἀλου πρόφα- 
σιν. [Ῥ. 4017] 'Εδεδίει δ’ αὖθις µή πως ἐκκρουσθεὶς 
ἁμάρτῃ τῶν κατὰ γνώµην, xal οἱ ἐντεῦθεν βυβὸς 
πραγμάτων ἀναῤῥαγείη, Ἰὸ δ᾽ ὑπερφρονεῖν xal ἀντι- 
καθιστᾷν ἕτερον προθαίνει) μὲν ἀχωλύτως ταῖς 
πράξεσιν οὖκ ἀμήχανον ἑλογίζετο, ταραχὴν δ᾽ ἄλλως 
εἶναι, δι ἣν οὐδὲ τὰ γενόµενα προσήσεσθαί τινας, 
δεινὰ, xal ἄλλως ὄντα, τῶν εἰκότων ἔγρινε, Μέσος 
οὖν ἐναπειλημμένος ἀμφοτέρων τῶν λογισμῶν ἐν 
ἀπορίᾳ καθειστήχει τοῦ τισι τίθεσθαι. Ὅμως ἔκχω- 
pov τῷ xat προϊόντι ὡς xpsittóv τι ἐπάξοντι, 
ἀφεὶς κατὰ σφᾶς τοὺς ἱεράρχας περὶ τούτου βουλεύ- 
εσθαι ὥστε xal ὁμολογεῖν ἀλλήλοις μὴ διαφωνοῦν- 
τας, αὐτὸς ἐπὶ τὰς τῶν κοινῶν ἑτρέπετο διοικήσεις, 
οὗ μὴν δὲ ὥστε καὶ ὀφροντίστως ἐκείνων ἕξειν, 


λε. Ὅπως ὁ βασιλεὺς ἐκ ποδῶν τὸν νέον Ἰωάννην 
ἑποίει. Καὶ ὅπως κατοικἰζοντο ᾿ταλοί. 


Τὸ γὰρ κατὰ νοῦν βυσσοδομµευόμενον οὐχ ἠσυχάζειν ᾿ 


ἐποίει τοὺς λογισμούς. Oóx ἀφανὴς γὰρ ἦν ἐξ ὧν 
τοῖς ὑπονοουμένοις τῷ Ἰωάννῃ προσκεῖσθαι ἔγκλημα 


patriarchalis auctoritatis nutu et suffragatione ro- 
boranda, Sic enim et quod decreverat perficeret, 
et simul omnem omnibus offensionis ac querela- 
rum occasionem demeret. Sed rureus verebatur ne 
spe ista exoidens securim suis rebus magnam in- 
fligeret, ac quasi quadam mota Camarina novarum 
indetempestatum periculosissimas excitaret nubes ; 
e contrario si persisteret in Arsenio procul habendo 
aliumque patriarcham eligi curaret, occurrebat 
fieri quidem tunc posse ac lacile sperari ut consilia 
deo amovendo a spe imperii pupillo exitum habe- 
rent : ceteram 156 orituras inde turbas provide- 
bat, cupidis rerum novarum speciosum adversum 
sese conjurandi pretextum non neglecturis ; quo- 
rum ulique seditiosi conatus favorem apud vulgus 
haud dubium inde traherent, quod justitia ac reli- 
gionis in vindicanda sacri capitia injuria, jam 
plurimum invidiosa, colore honestissimo commen- 
darentur. His suspensus curis atque utramvis in 
partem ambiguus optimum judicavit permittere 
negotium quasi sortis arbitrio, ipsos qui convene- 
rant episcopos sinendo libere decernere quod vel- 
Jent, autumans,allaturum ut solet, aliquid forte in 
rem non incommodum tempus ipsum ac moram ; 
quia αἱ longior contingeret, antistes inter se 
commissos admonuit, darent operum mature con- 
siderandis cunctis, nec deliberationi finem impo- 
nerent quoad omnes ad unumin concordem senten- 
tiam convenirent.Ipse aliocuraswertitad instantium 
administrationem, haud tamen attentione penitus 
aversa ab iis que in svnodo a Patribus agerentur. 
quos quasi furtivus obtutibus, aliud licet agere 
simulans, perrexit observare. 

35. Ut imperator puerum Joannem | amoveril ; ut 

Italis domicilium auributum fuerit. 

Nam quod maohinabatur animo, acquiescere 

ipsum in re tali et nimis flducie indormire non 


C 


δ) o5 καὶ αἰτίας πλαττόμενος ἀπηνῶς ἐκόλαζε, μηδὲ 
μέχρις ὀνόματος κοινωνὸν ἐπὶ τῇ βασιλείᾳ θέλων 
ἔχειν τὸν ᾿[ωάννην xai τὸ ἐκποδὼν τῶν ὅλων κατα- 
στῆσαι διὰ πλείστου ποιούµενος. "llv δὲ τὸ μὲν 
ἐρεθίζον εἰς ταῦτα τῶν μὲν ἀνθρώπων οἱ περὶ τὴν 
ἀδελφῆν Ἑὐλογίαν, τῶν δὲ πραγμάτων τὸ τὸν υἱὸν 
Ανδρόνικον τῇ ἡλικίᾳ προχόπτειν, ὃν μὴ κατὰ βασι- 
λέαε ἀνάγειν δεινὸν ἐποιεῖτο καί οἱ οὗ φορητὸν ἔνο- 
µίζετο, τὸ δὲ πλέον Ἡ μεγίστη φιλοτιμία καὶ τὸ 
ἄχαιρον ὑπερήφανον µένειν ἐπὶ µετρίοις οὐκ ἆρκου- 
µένου. Ἡ δὲ τοῦ δοχεῖν οὐκ ἁλογίστως ταῦτα βού- 
λεσθαι πρόθασις ἡ τῆς πόλεως ἅλωσις, [P. 108] sic 
θρόνον βασιλείας λογιζοµένης αὐτάρχη τῷ κατα- 
σχόντι' αὐτὸν δ᾽ εἶνι καὶ µόνον τὸν tiq ταύτην 
χληθέντα προτείνων , αὐτὸν xal µόνον βασιλεύειν 
συνελογἰζετο. Ἔτι ὃδ᾽ ὅμως ὕπουλον ἦν τὸ δεινὸν καὶ 
τοῖς πολλοῖς οὐκ εὐσύνοπτον, εἰ xal πως οἱ βαθύ- 
τερον ἐπιθάλλοντες ἔχ τε πολλῶν ἄλλων καὶ τοῦ μὴ 
συνεισελθεῖν τὴν πόλιν ἐκείνῳ τὸν Ἰωάννην οὐ δυσ- 


χερῶς εἶχον ὑπιδέσθαι τὸ µελετώμενον, ὃ δὴ τρε- 


sinebat. Multorum in imperatorem gliscebant non 
obscuris excitate indiciis suspiciones, parum eum 
benevole in pupillum Joannem affici atque adeo in 
ejus circumventionem incumbere, unde crimen 
perfidie in se ipsum attrahens obliquis plerorum- 
que indignitatem rei noa ferentium oculisdesigna- 
batur.Constabateum fictis causisgraviter multasse 
quosdam, quorum culpa non erat aliaquam Joan- 
nem imperatoremlibera voce predicasse ; quem ne 
nomine quidem tenus sibi adjungi collegam supre- 
me potestatis ferre poterat. Neo dissimulabat 
redigere plane 86 puerum in ordinem et ab omni 
funditus excludere participatione imperii omni 
studio cupere, acin eo verti fortunam salutemque 
propriam ducere. Eo illum incitabant partim homi- 
nes, partim ipse res. Eulogia videlicet ejus soror 
nullum faciebat finem ejus iniquitatis suadendm. 
Andronicus autem puer, filius imperatoris Paleo- 
logi, crescens in die spe indoleque bona, tacito 
sui aspectu parlem assidue 1267 stimulabat, quasi 
deprecans ne se privatum adolescere permitteret. 
Quo tantum commovebatur,ut viderecharissimum 
filium expertem eummi honoris rem plane intole- 
randam arbitraretur. Vehementissimum porro ΠΔ; 
chinalionis injustissime inoentivum erat ingens 
ambitio et intempempestiva superbia moderari sibi 
atque infra nes, eque mediocrilalis se tenere 
dedignantis ; cui pretextum coloremque cupiditati 
fucande suggerebataliquem recuperatio urbis, qua 
sedes esset imperii precipua, quasi ea capienda 
proprie in imperii thronum ascendisset, ac ut in 
eam s80lus, suis utique expugnatam auspioiis, 
evocatus esset, sic imperare solus in ea et ex ea 
deberet. Porro id propositum habebat in arcano 
iudeprehersibile primis obtulibusoccurrentium. Si 
qui tamen penitius intro piscerent, cum ex aliis 
signis, tum ex eo quod secum Joannem in urbem 


' 601 | GEORGII PACHYMERJE | 608 


φόμενον ὑπ ἁγρίας πλεονεξίας, εἲς θεὸν πειθούσης A ἰδίους τόπους πρὸς οἴχησιν. Ἔχειν δ' έκαστον γένος 


ἁμαρτάνειν τὰ µεγιστα διὰ τῆς τῶν ὅρκων παραθὰ- 
σεως, μεῖζον ἤρετο ἣν ὥστε παρορᾶσθαι τῷ μελετῶν- 
τι. Τὸ δ᾽ ἦν dpa τὸ τοῖς Ῥωμαίοις μεγάλων ἄρξαν 
κακῶν καὶ ταραχῆς ἀνυποίστου ῥεχθέν. Τότε δὲ τὰ 
τὴς πόλεως ὡς olóv τε καθιστὰς πρὸς τὸ ἀσφαλέ- 
στερον, Γεννουΐτας μὲν τοὺς v ὄντας τούς τε προσ- 
δοκωµένους προσγενέσθαι πλείστους ἐνιδὼν , καὶ 
δυσχερεῖς fj ὥστε xal ὕποκλίνεσθαι ῥᾳδίως Ῥω- 
μαίοις, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις πβοφάσεσιν 


C ὑποκινηθησομένους ἂν ὡς ὑπερόφρυς καὶ συθαροὺς, 


ἐντὸς µένειν τῆς πόλεως οὐκ ἐγνώκει συμφέρον , 
ἰδίᾳ δὲ προσκαθῆσθαι, καὶ πρότερον μὲν κατὰ τὴν 
Ἡράκλειαν τῆς θράκης φέρων κατῴχιζεν , ὕστερον 
δὲ καταντικρὺ τῆς περαίας παρὰ µόνον τὸ τοῦ la- 
λατᾶ φρούριον ἀσφαλὲς ἐδοχίμαζε κατοιχἰζειν᾽ Βε- 
νετικοὺς δὲ xal Πισσαίους, τὸ κατὰ πλῆθος ὀλίγον, 
µέγειν ἐντὸς ἐδικαίου, ἀποχεχριμένους xzl τούτους 
τῶν ἄλλων. "O0tv xal ἐν ἀχινδύνῳ τῷ κατ αὐτὸν 
ἐκέλευε μὲν αἄτίκα τό v! ἐντὸς ἀνοικοδομηθὲν πρὸς 
τῷ κατὰ θάλασσαν μέρει τῆς ἀγορᾶς φρούριον τό 
t' ἐκτὸς τὸ τοῦ Γαλατᾶ ἀμφότερα κατερεῖψαι, xai 
οὕτω Γεννουῖτας μὲν κατὰ τῆν πρὸς δύσιν περαίαν 
πρὸς τῷ Γαλατᾷ σφᾶς αὐτοὺς ἐπιμήκιστου παρεχ- 


«τείνοντας κατοικεῖν, τοῖς δὲ λοιποῖς ἀποτάχθῆναι 


non duxisset,subodorabantur quid pararet. Cogita- 
tum profecto nefarium et ortu primo exstinguen- 
dum. Nunc illud sinu gignentis factum οἱ l&cto 
quodam fere cupiditatis edoctum ueque ad auda- 
ciam Deum ipsum fodifrago perjurio violandi, 
erupit denique magnam in perturbationem perni- 
ciemque Romanorum. Sed hec postea: hoc vero 
tempore coepto imperator insistens operi res urbis 
in statum quam maxime securum componendi, 
Genuenses quidem, quique jam aderant quique 
mox venturi exspectabantur, plures et contuma- 
ciores cernens quam ut spes essetsubjici bona flde 
Romanis posse, providensque fore ut levibus 
quibusque subinde causis aut pretextibus ad arma 
et rebellionem  concitarentur, utpote homines 
arrogantes et feroces, eos intr& ipsum habitare 
civitatem haud putavit tutum ; eponendos 168 
igitur duxit in proprie ipsis assignatum locum. Ac 
principio quidem Heracleam Thracie ipsos trans- 
tulerat. Deinde tamen securius existimavit colloca- 


τοὺς ἰδίους φόρους ἀκωχύτως προσέταττε. 
λς᾽. Τὰ κατὰ τοὺς εἰς τὸν πάπαν καὶ τοὺς Ιταλοὺς 
πρέσθεις τοῦ βασιλέως. 

[P. 109] Διεπρεσθεύετο δὲ καὶ πρὸς τὸν παππαν διὰ 
ταχέων ἐχμειλίσσων δώροις .. Δύο δ᾽ ἦσαν ol πρεσθεις, 
slc μὲν ὁ Νικτφορίτζης λεγόμενος, ἅτερος δὲ δ’ Άλου- 
θάρδης, ἄνδρες εἷς ὑπογραμματέας τελοῦντες πρὶν 
τῷ τῶν Ἰταλῶν βασιλεῖ τῷ Βαλδουΐνῳ, αἰτίαν 0t 
προδοσίας πρὸς “Ρωμαίους σχόντες. Οἷς δὴ xai «iy 
Ἰταλίαν καταλαθοῦσι κίνδυνος ἐπιπίπτει βαρὺς, ὃν 
οὐδ' αὐτὸ τὸ σχῆμα τῶν πρἐσθεων μὴ παθεῖν τὰ 
χείριστα παρῃτεῖτο. Ἑλλ' εἰ καὶ τὰ τῆς προδοσίας 
ὀνείδη ταῖς τιμαῖς συνεκάλυπτεν ὁ κρατῶν εἷς αὐ- 
τὸν παβραπρεσθευόντων ix πόλεως, ἀλλ ἐκεῖνοι 
χαλεποἰ γε ὄντες καὶ ἄλλως, παρακνιζόµενοι δὲ καὶ 
τη στερήσει τῆς πόλεως εἷς µανίαν μείζονα , κατὰ 
τῶν πεμφθέντων ἐπ᾽ alta τῆς προδοσίας, ὡς 
ἐπιστάντας ἑωρῶντο, τιμωρεῖν ὥρμηντο, "Ogtv xai 
τὸν μὲν Νιχκηφορίτζην κατασχόντες ἐκ ποδῶν ἐς xe 
φαλὴν ζῶντα ἀνηλεῶς ἐξέδερον, τιμωροῦντες αἴτια- 
θέντα, ἅμα δὲ καὶ im' ἀτιμίᾳ τοῦ πέμφαντος ὁ ὃ' 
᾽Αλουθάρδης προγνοὺς τὴν ἐπιθουλὴν ἀνὰ κράτος 
φεύγει . Καὶ ταῦτα μὲν τόνδε τὸν τρόπον συνέδη 
τοῖς παρ) Ἰταλίαν πεμφθεῖσι πρέσθευσιν. 


nens prescribi locos ad habitandum, et cuique 
genti suos census et vectigalia, nullo prohibente 
provenire. 


36. De legatis ad papam et Italos ab imperatore 

missis. 

Misitet quamprimumlegatosimperator ad papam, 
donis eum deliniens. Duo autem legati eraot, 
quorum unus Nicephoritzes, alter Alubardes voce- 
batur. Uterque scriba Balduini fuerat nuper impe- 
ratorisItalorum ;unde quod ad partesRomanorum 
transissent, proditionis accusabantur a Latinis. 
Hos in Italiam appulsos grave periculum excepit, 
in quo ne nomen quidem sacrosanctum legatorum 
extrema ipsis mala deprecari potuit, quanquam 
alias imperator proditionis in se reos ex urbe tum 
8 Latinis detenta subdole missos benigne accepis- 
set, crimen honore legationis occultatum se videre 
dissimulans. Itali enim cum alias irritabiles 169 
8ο vehementes, tum incommodo recenti amisse 


re illos e regione Peres, et sua intra solam arcem Ὦ Constantinopoleos efferati adversus hos talitempo- 


Galate habere domicilia jubere. Venetos autem οἱ 
Pisanos, quorum erat non it& magna multitudo, 
manere intra urbem permisit, sed separatos ab in- 
vicem et ab aliis, Inde ad omnepericulum certius, 
quantum in ipso erat, prevertendum dirui et solo 
funditus equari jussit munitiones tum intra urbem 
arcis exstrucie ad maritimam fori partem, tum 
extra suburbii Galate. In quo sic propugnaculis 
nudato habitare Genuenses ex adverso opposite ipsi 
&b ocoasu Pere, extensa quam maxime in lon- 
gum domorum serie, precepit, aliis quoque decer- 


re sese ipsi offerentes in rabiem solito majorem, 
ulcisci supplicio prorsus atroci crimen ipsis im- 
pactum proditionis aggressi repente sunt. Captum 
videlicet Nicephoritzen & pedibus ad caput vivum 
crudeliter excoriarunt, non magis in ponam sce- 
leris ipsius quam in imperatoris ipsum mittentis 
ignominiam ao contemptum. At Alubardes, com- 
perto quid sibi pararetur, prevertit infortunium 
fuga matura. Hic successus misse in Italiam lega- 
tionis fuit. 





609 


DE MICHAELE PALZEOLOGO 11Π. ΤΠ. 


610 


I". 


α᾿. Ὅπως ἑσκόπει ὁ βασιλεὺς τὰ κατὰ τὸν πατριάρχην A Tj μὴ µετελευσοµένου τὸν ἁμαρτήσαντα. Τὰ δ᾽ εἰς µε- 


᾿Αρσένιον, 

[P. 113] Ὁ δὲ βασιλεὺς στοιχιζόµενος ταῖς ἐν- 
νοίαις, ὡς ἄλλως οὐκ ὃν πατριάρχου Olya τὰ τῆς 
Εκκλησίας Ἰθύνεσθαι, ἐσχόπει καθ ἑαυτὸν πῶς ἂν 
χαὶ τὰ χατὰ τὸν πατριάρχην κατασταιη xai τὰ 
xatX γνώμην ἐκθαίη, θατέρου δ᾽ εὐοδήσαντος εἰ θὰ- 
τερον ἀπολείποιτο, τὸ πᾶν ἂν χωλεύειν ἀναγκαῖον 
ἡγεῖτο. Ἑΐτε γὰρ χαταστάντος τοῦ πατριάρχου αὐτὸς 
ἐμποδίζοιτο ταῖς βουλήσεσιν, ἐπὶ µεγίστοις ἀτυχεῖν' 
εἴτ) ἀπόντος ἐκείνου αὐτὸς τὰ κατὰ βούλησιν πράτ- 
tot, τῶν πρὸς αὐτοῦ μὲν ἤχιστα ἁμαρτάνειν, πολλοὺς 
δὲ συµπλέκοντας ταῦτα τῷ πιρὶ τὸν πατριάρχην 
αυµθάντι ὡς οὐκ ἑνδίκως ἁπραχτοῦντος µεγίστην 
αἴρειν τὴν ταραχὴν, xal προσεῖναι τὸ εὔλογον, ὡς el 
παρῆν πάντως, ἐμποδὼν ἂν ἐκεῖνον στῆναι ταῖς ἔπι- 
γοίαις. Νῦν δὲ προαιρουµένου τοῦ βασιλέως παρανο- 
μεῖν, παρανόµοις ἄλλαις ἀργαῖς συμπέρασμα παρά- 
vopov ἐπεισῆχθαι, ὡς xai τὸν πατριάρχην παραλο- 
γίσασθαι xal τὸν βασιλέα πτερνίσαι ταῖς οὐ καλαῖς 
περὶ τὸ θεῖον ὑπολήψεσιν, ὡς ἐκείνου 7] μὴ ἑφορῶντος 


γάλην εἶναί ol τὴν ταραχὴν, ὡς xai χίνδυνον ὑπο- 
γοεῖσθαι. Ταῦθ) ὁ χκραιῶν λογιζόμενος συνάπτειν 
ἤθελε τὰ ἀσύναπτα, τήν τε τοῦ πατριάρχου ἄποκα- 
τάστασιν xal τὴν τοῦ Ὑνησίου βασιλέως απραξίαν 
τὰ δ) ἦσαν λίνον μὴ Aw συγκλώθοντα πραττειν. 
Ἔγνω γοῦν πειρᾶσθαι τοῦ πατριάρχου, εἰ οὕτω τῶν 
χατὰ τὸν Ιωάννην ἐχόντων ἀπηρτημένως πάντη καὶ 
ἀνειμένως αὐτὸς κατανεύοι τὴν εἷς τὴν πόλιν εἴση- 
δον, πρὸς δὲ xal τὴν προστασίαν τῆς Ἐκκλησίας, 
καὶ στέφειν αὖθις ἐκεῖνον βασιλικῶς κατὰ τὸ δεύτε- 
pov προαιροῖτο ἐπὶ τῆς πόλεως (εἶναι γὰρ καὶ ἅλ- 
λως δίκαιον πρώτως εἰσαχθέντα xal πρῶτον τῶν 
βασιλέων στέφεσθαι), ὡς sl διδοίη ταῦτα καὶ τἀπὶ 
τούτοις ἐλπίζειν, ὡς ἐφησυχάσοι πραχθέντων. Τρισὶ 
ὃ) ᾧετο πείσειν τοιαῦτα λέγοντα, τῷ τε µεμαλακί- 
σθαι τοῦτον τῷ χρόνῳ ἓν ὑπερορίαις διάγοντα, τῷ 
τε δεδιέναι μὴ καὶ αὖθις ἀντικαταστῃ ἄλλος, γεγονὸς 
καὶ ἐπ᾿ ἄλλῳ ἤδη, καὶ τρίτῳ τῷ ἀνάγκην εἶναι καὶ 
αὐτὸν ἐρᾷν τῆς πατρίδος, Tic ἀδύνατον ἐπιθῆναι, xal 
ταῦτα μεθ᾽ ὑπερτάτης τιμῆς τα xal δόξης [P. 114 


Π1. 


1. Quid consilii ceperit amperatoo circa patriarcham 
Arseníum. 

At imperator multis undique cogitationibus oc- 
currentibus tandem intelligons fleri non posse ut 
res Ecclesie sine patriarcha componerentur, deli- 
berabat secum quo pacto consequeretur ut et. sedi 
vacanti daretur patriarcha et simul sibi ex senten- 
tia destinata procederent. Nam horum alterum si 
succederet, altero deficiente, claudicaturum neces- 
sario statum suum providebat. Quippe si restituto 
patriarcha ipse prohiberetur exsequi quod decre- 
verat,e maximis se sSpebus im par lapsurum infor- 
tunium exhorrescens cogitabat: sin relicto illo ubi 
erat, ipse per sese que vellet efficeret, 120 ingen- 
tem se subiturum invidiam et erupturis inde assul- 
tibus vix parem futurum reputabat,siquidem habi- 
turos parum sibiequos plurimos,rebusimminentes 
novis, speciosum pretextum valide conflande fa- 
ctionis, obtendendo videlicet arcanis odiorum cau- 
sis, livori et ambitioni, publice plausibili et in spe- 
ciem religioso zelo vindicandi ab injuria et repo- 
nendi in thronum ereptum exsulantis sine causa 
patriarche, ac verisimiliter Jactando voluisse im- 
peratorem eo procul habendo amovere 4 se mole- 


stum arbitrum, quem satis nosset haud unquam D 


acquieturum ingratis ejus et injustis molitionibus, 
et quoniam preoptasset illegitimam monarchiam 
legitimo collegio supreme potestatis,ecclesiasticum 
quoque supremum magistratum illegitimum ma- 
luisse, quoniam ex eo, cum talis esset,suffragatio- 
nem in suum ipsi similem sperasset; ac duplici 
utraquescelestissimainjuriaconsciscendain patrem 
sacrorum, quem circumvenisset, in pupillum prin- 
cipem, quem supplantaeset, male se de Deo sentire 


declararet, quippe quem videretur opinari aut non 
videre que in ipsum peccantur, aut connivere ad 
scelera, poenis eorum nunquam repetendis. Quibus 
ex rebus vel propria probabilitate vel artificiis ad- 
versantium populo persuasis maximam orituram 
perturbationem palam erat, tamque atrox ercitan- 
dum discordie civilis incendium, quo periculum 
esset ne caput ac familia ipsius simul cum ipsa 
republica conflagraret. Talia reputans formidansque 
imperator connectereineociabiliavoluit, patriarche 
videlicet restitulionem et exauctorationem legitimi 
principis. Hoc autem erat telam texere linolinum 
nonjungendo,sed diversas nec natura coherentesin 
unum stamen jntricare materias. lloc proposito 
aggressus ante omnia est tentare patriarche ani- 
mum, ecquid persuaderi seni posset ut relictis in 
suspenso et in incerto, vti tuno erant, Joannis pu- 
pilli rebus,venire ipse in urbem annuerel, ac throno 
patriarcbali in sua vera metropoli conscenso emol- 
liri se pateretur ad sese corooandum ibi denuo 
pompa et ceremonia solemnissima.Nec desperabat 
rem ipsi probari posse, quidquid 1821 alias in co- 
ronatione repugnasset, quoniam causa nunc erat 
idonea, ut qui prior imperatorum in urbem suis 
unius auspiciis captam intraverat, priorquoque ibi 
coronaretur. Qua si ab Arsenio impetrarentur, spes 
erat in aliis quoque assensurum, ac oum forent 
perpetrata quae imperator destinarat, factis acquie- 
turum. Tres autem secum reputans reperiebat cau- 
sas, que ipsi sperandum suaderent fore nunc exo- 
rabiliorem in his quam antea Arsenium. Prima 
erat, quod esset verisimile tedere ipsum ersilii tam 
longi, eoque tedio emollitum ad libenter paciscen- 
dum de reditu. Altera,quod vix esset dubium quin 


011 


GBORGII PACHYMERJE 


012 


μὴ ταῦθ) ὑπισχνούμενον ἐχτελεῖν. El δέ γε μὴ πεί- À ὡς τοῦτο μὲν προσαναπαυσόµενος, τοῦτο δὲ xal τὶς 


θοιτο, αὔταρχες πρὸς ἐκεῖνον εἴναί οἱ τὸ ἀξιῶσαι. 
Τοιούτοις τοιγαροῦν ὁ βασιλεύων συγκροτηθεὶς, ἔτι 
τῶν ἀρχιερέων διαφωνούντων, προστίθεται xal αὐτὸς 
τοῖς ἐκεῖνον ψηφιζοµένοις, xai ἀμφιῤῥέπει τὰ τῇδε 
προστιθέντος τοῦ βασιλέως. θάτερον δὲ µέρος ὡς 
ἀσθενῆσαν ἐντεῦθεν συγκατακλίνεται, xal μᾶλλον 
ὅτς ἐπὶ ῥητοῖς πρὸς βασιλέως xol τῆς συνόδου xa- 
λοῖτο,. "Hv γὰρ καὶ αὐτοῖς ἰδίως προσαπαιτού,εενον 
ἀμνημονεῖν μὲν σφισι τῆς εἴτε προπετείας εἴν ἆδι- 
κίας χρὴ λέχειν, καὶ παραυτίκα κοινωγεῖν ἐκείνοις 
τῶν ἱερῶν xal τοὺς παρὰ τοῦ Νιχηφόρου χειροτονη- 
θέντας δέχεσθαι, καὶ μὴ σχίζειν τὴν Ἐκκλησίαν Ex 
τινος µικροψυγίας µηδένα ἐχούσης χαιρόν. Ταῦτα 
συνθέντες ἀποστέλλουσι τοὺς ἀπαγγελοῦντας. 'O ὃ) 
ὡς ἤκουσε τῶν διαμηνυμᾶἄτων, πρῶτον μὲν ἐσχετχιά- 
ζεν εἰ καλοῖτο προσαπαιτούµενος xal μὴ παραχαλοῖτο 
συγγνώµην τῶν ἡμαρτημένων παρασχεῖν τὸ μὲν 
430 δίκαιον ἑχόντων ἐφ᾽ οἴς ἔπραξαν εἶναι, τὸ ὃ’ 
ἁμαρτόντων. Ὅμως παρακαλούμενος ἐπραύνετο, 
καὶ ἔτοιμος ἦν πρὸς τὸ προσχωρεῖν. Πλὴν πεζῃ τὴν 
πορείαν ἐκεῖθεν διηνυκὼς ἐν τοῖς 'Ῥουφίνου γίνεται, 


metueret ne alius in patriarcham iterum se vivo 
eligeretur. prout jam semel erat factum,et id malum 
prevertendioblata occasione feret gavisurus. Tertia 
erat patrie charitas, qua eum sollicitari ad deside- 
randum in urbem jam receptam adventum suum 
necesse erat: uti et verisimile,sic affectum minime 
recusaturum oblatam conditionem regrediendi cum 
summo splendorocin patriam charissimam,preescrtim 
cum intelligeret ea rejecta sibi spem nullam restare 
patrie urbis unquam revisende. Si autem ille sic 
invitatus admittere oblata et petita polliceri non 
induceret in animum,ipsam tamen istam supplicem 
invitationem idones ad populum excusationis loco 
fore ad averteodam ab Augusto culpam omnem 
officii neglecti, et totam invidiam in eum qui com- 
pellatus renuissetexonerandam.In hunc ferme mo- 
dum subducta secum imperator consiliorum summa 


C 


ingressus synodum bifariam scissam contrariis sen- 


tentiis. horum revocantium, illorum exeludentium 
Arsenium, ipse ad revocàntes se adjungit οἱ sui 
accessione suffragii quasi momento alteri lanci ad- 
dito eatenus ambigue deliberationis wquilibrium 
depressit, accedentibus mox quoque qui Ársenium 
excluserant,presertim ubi per synodum, satagente 


ἀποκρίσεις ἐντελέστερον ix τοῦ παρασχεδὸν Odowy ἐγ' 

ofc ἀπήτητο. 

B. Ὅπως μετακληθεὶς ὁ πατριάρχης εἰς τὴν πόλιν εἰ. 
σάγεται, xai στἔφει αὖθις τὸν βασιλέα, 

[P. 115] Ἐκεῖσε τοιγαροῦν πεµποµένων πρός τε τοῦ 
βασιλέως xal τῆς συνόδο», xal χινουµένω, τῶν ζτττ- 
µάτων, ὁ:δὲ τὰ μὲν διδοὺς τὰ δὲ xal προσυποσχόµενος 
περαιοῦται τε τὴν ταχίστην, xal τῆς πόλεως ἐπιθὶς 
ψΨήφῳ κοινῃ καὶ γνώµῃ τὴν ᾿Εχκλησίαν καταλαµθὰ- 
νει, Πρῶτος οὖν ὁ βασιλεὺς ἀπολογούμενος ἐχείνῳ 
περὶ τῶν πραχθέντων µεγάλαις ἤγαλλε ταῖς τιμαῖς, 
καὶ ταῖς εἰς τὴν Ἐκκλησίαν προσόδοις ἑτίμα. Καὶ τὸ 
piv ἱερὸν ἆπαν µετεποίει πρὸς τὴν προτέραν χατή- 
στασιν, ἐκτραπὲν ἐπὶ πολλοῖς παρὰ τῶν Ἰταλῶν. Kal 

93 ἐπιστήσας τὸν μοναχὸν ᾿Ρουχᾶν, ἄνδρα δραστή- 
prov. ἐπὶ τοῖς τοιούτοις, τό «s βῆμα xal ἄμθωνας καὶ 
σωλέαν xui ἆλλ᾽ ἅττα βασιλικαῖς ἐξόδοις ἀνψκοδόμει, 
Elta πέπλοις xai σκεύεσιν ἱεροῖς τὸ θεῖον τέμενος 
xagloxa πρὸς τὸ εὐπρεπᾶστερον . Elta xai χώρας 
προσετίθει τῇ ἐκχλησίᾳ, φθάσας προσθεῖναι xxl. ἄλ- 
λας εἰς τὴν τῶν ὑμνοπόλων οἰκονωμίαν, ὡς μὴ iv 


niam dare ob ea qui in 66 peccata fuerant, cau- 
sando invitationem meram eorum esse qui se nullius 
peccati conscios proflterentur: nam si agnoscerent 
culpam, utique deprecarentur. Tamen cum hac ejus 
exceptione admoniti legati preces etiam adhibuis- 
sent, mitigatussenex exhibuit se promptum ad eun- 
dum quo vocabatur. Reque ipsa partim terrestri 
partim maritimo itineread Huflni predia se contulit, 
vel paululum illic acquiescendi cauaa, vel indecla- 
rius ex propinquo certiusque respondendi, cognitis 
distinctius qu& peterentur. 
2. Ui revocatus patriarcha invectus in urbem sil, et 
tlic rursus coronaverit imperatorem. 
Igitur conventus illic patriarcha legationibus cum 
ab imperatore tum a synodo missis, postque disce- 
ptationem ultro citroque cunctorum accuratam, 
partim largitus partim pollicitus que postulaban- 
tur, celeriter transfretavit, οἱ invectus in urbem, 
consentientibus jam omnium votis ac calculis, ps- 
triarchalem rursus insedit thronum.lbieum primus 
imperator, postquam diligenterexcusassetqueacia 
fuerant, demisse veneratus exquisitis affecit hono 
ribus, et in liberaliter 4 se collatorum Ecclesie 
munerum proventuumque possessionem misit. Ac 


imperatore, ipsorum et securitati ethonoricautum [) sacrorum quidem apparatum et ecclesiasticam sup- 


est abunde decreta oblivione nuper actorum, et 
saneito ne cuiquam fraudi foret illa, eive injustitia 
sive temeritas dicenda esset, qua fuerat vel exau- 
ctoratus Arsenius vel Nicephorus electus. Communio 
17? quoque subito excommunicatis eo nomine 
reddita. Statutum etiam ut ordinati & Nicephoro 
reciperentur, ne intempestiva morositate Ecclesia 
scinderetur. His constitutis synodi Patres mit'unt 
ad Arsenium qui ipsum ad reditum invitent. Quos 
ille ut &udivit, primum graviter ferre visus est, 
quod tantum invitaretur, non etiam rogaretur ve- 


pellectilem, imminutam multis aversis per Italos, 
reposuit atque in pristinum reformavit statum, 
preposito ei rei curande monacho Rucha, viro in- 
dustrio. 873 Ornavit de novo altare; ambonem 
et solenm, tum aliaquedam, refecit regiis impensis; 
velis preterea et vasis sucris Dei aedem instruxil ad 
convenientem speciem elegantie. Adjunrit eliam 
nova Ecclesie predia preter ea que prius aliri- 
bueratad alimenta et stipendia cantorum eacrorum- 
que ministrorum, neii necessariorum patienles pe- 
nuriam officia sua neg'igentius obirent. Omnia et 











613 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO 118. III. 


014 


δεῶς τὰ τῶν ἐπιτηδείων ἔκοντες ἀμελοῖεν. Ὁ δ᾽ ἁρ- A Τοχάρων Χαλαοῦ, τοῦτο δὲ xai πρὸς τὸν τῶν Αἰἱθιόπων 


χιερεὺς xal ὡς εἲς τιμὴν μὲν τοῦ θείου ταῦτα γινό- 
µενα συνόλως προσαπεδέχετο, εἰδέναι δὲ xal χάριν 
Ιδίως, ὡς χάριν αὐτοῦ γίνοιτο, τῶν εἰκότων ἑνόμι- 
ζεν. Ὅθεν xal στέφειν ἤθελε τὸν διδόντα, καὶ ἀμνη- 
μονεῖν τῶν πραχθέντων τοῖς ἀρχιερεῦσιν ἐδούλετο, 
τοῖς δέ γε παρὰ τοῦ Νικηφόρου χειροθετηθεῖσιν ix- 
χωρήσας τὰ τῆς ἀρχιερωσύνης ἅπαντα, παρὰ µόνον 
τὸ συλλειτουργεῖν, ἐπὶ πᾶσι τοῖς ἄλλοις ἐχρῆτο * εἷ- 
ναι γὰρ νοµίζεσθαι δίκαια τὰ clo ἐκεῖνον πραχθέν- 
τα, καὶ αὐτῷ συνδοχεῖν, el τὴν ἐπὶ τοῦ βήματος ἐχεί- 
νων κχοινωνίαν καταδέχοιτο. Ἐπεὶ ὃδ’ ἔδει καὶ περὶ 
τοῦ ἐκ δευτέρου στέφειν τὸν βασιλέα κοινολογεῖσθαι, 
ἑτοίμως καὶ ταῦτ' ἐδίδου. Καὶ μὲν δὴ xal ἡ τῶν 
ἡμερῶν κυρία παρῆν, καὶ ἐπὶ τοῦ ἱεροῦ τεμένους 
μεγαλοπρεπῶς ἔστεφε. Μνήμη δ᾽ οὐκ ἦν τὸ σύνολον 
Ἰωάννου, ἀλλὰ μᾶλλον καὶ τῷ Καΐσαρι ᾽Αλεζίῳ 
προσεπεφιλοτίµητο, ὡς δι’ αὐτοῦ ἁλούσης τῆς mÓ- 
λεως, τὸ μετᾶ τε τοὺς βασιλεῖς xal τὸν πατριάρχτιν 
iv ταῖς συναπταϊῖς μνημονεύεσβαι. 
Υ΄. Ὅπως ὁ βασιλεὺς διεπρεσθεύετο πρὸς Τοχάρους 
χήδη ποιῶν, καὶ πρὸς Αἰθίοπας. 

[P. 116] Τότε δὴ τῷ βασιλεῖ τῶν πραγμάτων χαλῶς 
καὶ ὡς ἤθελε χαταστάντων, ἐξήγοντο καὶ πρὸς τοὺς 
μακρὰν πρεσθεῖαι, τοῦτο μὲν πρὸς τὸν ἄρχοντα τῶν 


patriarcha et ut in Dei honorem facta donataque 
religiose ao liberaliter jucundissime admisit, et ut 
in sui quoque gratiam studiosius impensa grate 
agnoscere imputareque in beneflcii proprie accepti 
partem 80 locum pre se tulit. Eoque maxime in- 
ductus est ad coronandum munificum largitorem, 
obliviscendumque priorum, omni deponendo inja- 
riarum nupera depositione sibi factarum sensu. Or- 
dinatis quin etiam a Nicephoro omnem fuactionem 
sacerdotii permisit, excepto solum secum una pa- 
riter, ubi sacris solemniter operaretur, minietrandi 
usu. In ceteris promiscue pari jure ac reliquos 
adhibuit. Causam autem exceptionis hujus allegabat 
hano, quod videri posset ut justa et rite acta com- 
probare que gesta contra se fuissent, si ordinatos 
ab instruso in suum locum in consortium faciendi 
secum ad aram sacri communis admitteret. Simul 
autem est ei propositum videri convenire ut impe- 
rator iterum ritu solemni coronaretur, libenter ad 
id quoque annuit. Quare dies isti ceremonis dicta 
est Dominica proxima, oua patriarcha imperatorem 
magniflco apparatu coronavit, nulla prorsus facta 
meotione aut significata memoria Joannis, sed po- 
tius eodem tacite rejecto per id quod honorarii 
muneris loco concessum ea oocasione Alexio Cm- 
sari est in premium capte urbis, ut videlicet sta- 
tim post inperantes (hoo est 874 Augustum cum 
conjuge) et patriacham memoraretur in precibus 
publicis, quas aynaptas vocant. 

3. Ut imperato- legationem miserit ad Tocharos 
affinitatem cum iis conirahens, el ad Elhiopas. 
Hac vice rerum imperator succedentibus sibi ad 

votum negotiis, et pace domi constituta, tempus 


couÀcdw. Τὸν γὰρ τῶν Ηερσῶν μεθ’ ἑαυτοῦ εἶχε τὸν 
᾽Αζατίνην, ἐπὶ τῆς πόλεως βλακικῶς διάγοντα, χώ- 
µοις xal µίέθαις dvà πᾶσαν διημµερεύοντα ἄμφοδον - 
χενῆς γὰρ οὔσης ἀνθρώπων ἔτι τῆς πόλεως συνέδαινε 
τὰς ἀμφόδους ὡς ἐρημίας εἶναι, ἐφ αἴς ἐκεῖνος 
ἀνέδην καθήµενος σὺν τοῖς ἀμφ᾽ αὐτὸν πολλοῖς καὶ με- 
Ὑάλοις οὔσιν ὠργιαζέ τε τῷ Διονύσῳ καὶ ἐμεβύσκετο, 
Πρὸς γοῦν ἐχείνους εἶχε διαπρεσθεύεσθαι xal αὖθις 
λαμθάνειν ἐκεῖθεν πρέσδθεις. Tip μὲν Χαλαοὺ μετὰ 
τοῦ μοναχοῦ καὶ Ἱερέως Πρίγκιπος ἐξεδίδου τὴν ἐκ 
τῆς Διπλοδατατζίνης ix νοθείας παῖδα Μαρίαν. Kai 
Πρίγκιψ, ἀρχιμανδρίτης v τότε τῆς τοῦ Παντοχρά- 
τορος μονῆς, ὑπὸ µεγάλαις φαντασίαις τε καὶ ἀθρό- 
τησι σύναµα xal πλούτῳ παντοδαπῷ τὴν Χόρην ixó- 
µιζεν, ἐπιφερόμενος καὶ σχηνικὸν ve ἐκ πέπλων 
στιθαρῶν µετάξης, τὰς δὲ γε τῶν ἁγίων μορφὰς 
χρυσῷ πεποιηµένας ἔχοντα, σταυροῖς καὶ σχοίνοις 
ἐρηρεισμένας, καὶ ἅγια σκεύη πολύτιμα κατὰ χρείαν 
τῆς ἱερᾶς θυσίας. Καὶ οὕτω μὲν πρὸς ci μεγαλέιό- 
τερον τὸ συνάλλαγμα ἐξηρτύετο, xüv τοῦ Χαλαοὺ 
ἐξ ἀνθρώπων γεγονότος πρὶν ἐκείνους φθάσαι ἡ κόρη 
τῷ υἱῷ ἐκείνου ᾿Απαγὰ, διαδόχῳ γε τῆς ἀρχῆς 
καταλειφθέντι, ἐν ὑστέρῳ φθάσάσα ἐνηρμόζετο, Τὸν 
δὲ γε τῶν Αἰθιόπων σουλτὰν ἄλλη τις χρεία τῷ pa, 


aptum putavit mittendis ad gentes longinquas lega - 
tionibus, ad principem videlicet Tocharorum Chalau 
et ad /Ethiopas. Nam sultanum Persarum secum 
habebat Azatinem, in urbe vitam degentem igna- 
vissimam aoc totos elium in triviis comessando com- 


C potandoqueconsumentem dies,quippeexhausta tum 


adhuc et raris incolis pro sui magnitudine habitata 
civitate, vacare plateas frequentia civium et quasi 
desertas cernens, libera illa solit2dine fruebatur, et 
sic tanquam rure degeret procul ab arbitris, secu- 
rus cum familiaribus et magnis sue gentis ac co- 
mitatus viris, mensis in propatulo positis aesidens 
bacchanalia quotidiana celebrabat, vino sese bar- 
bara impudentia palam ingurgitans. Ad eos igitur 
quos dixi solos destinandas legationes habuit, et 
mutuas inde vicissim accipiendas. Atque ad Chalau 
quidem, principem mouachum etLsacerdotem misit, 
qui Bliam ipsius notham nomine Mariam, quam ex 
Diplobatatzina susceperat, desponsam ipsi conju- 
gem comitaretur. Et priaceps cum tuno esset ar- 
chimandrita monasterii Pantocratoris, splendidis- 
simasapecie mollissimisimul ditissimiqueapparatus 
ista sponsa deductione functus est, circumferens 
inter esmtera templum solutile tabernaculi ritu 
erassis e serioo velis circum et superne tectum, 
sanctorum formas auro elaboratas habens,crucibus 
et funibus flrmatas, preterea vasa sancta pretiosis- 
sima ad usum divini sacrificii. $75 Tali magni- 
ficentia nuptialieista conventio celebrabatur. Verum 
Chalau mortuo antequam ad eum princeps curn 
sponsa pervenissent, puella sero licet adveniens re 
infecta non rediit: nupsit erim filio et successori 
Chalauin principatu, vocato Apaga. Sultanum porro 


615 


GEORGII PACHYMRERJE 


616 


σιλεῖ σπένδεσθαι χκατηνάγκαζε,. "Ex Κομάνων γὰρ Α ig! ἑχάστῳ, νωθροὶ δὶ τὰ ἐς ὁρμὰς καὶ μαλακοὶ 


ὧν ἐχεῖνος, εἴς τῶν εἷς δουλείαν ἀποδεδομένων, τὸ 
γένος ἐζύτει κατ’ αἴτίαν συνετὴν ὅτι καὶ ἐπαίνων 
ἐγγύς. Τὰ γὰρ ἀντικρὺ ἀλλήλων χλίµατα τῆς γῆς, 
τό τε βόρειον καὶ τὸ νότιον, ἐμούτοις τισὶ δυνάµε- 
etw ἐπί τε σωματικῇ καὶ ψυχικῇ διαθέσει ἀντιπεπόν- 
θασιν, ὥσπερ δῆτα καὶ χράσεσιν, ἐν a οὐ µόνον 
.ζώων ἁἀλόγων πρὸς ὅμοια ζῶα διαφορὰς εὕροι τις 
ἐμφανεῖς, ἀλλὰ καὶ πρὸς ἀνθρώπους ἀνθρώπων. Bo- 
ρείοις γὰρ τὰ ζῶα λελεύχωται, νοτίοις δὲ μεμελαίνω- 
ται, [Ῥ. 117] Ανθρωποι δὲ ἐν μὲν βορείοις ἀσύνετοι 
ἄλλως καὶ μόλις λογικοὶ καταλαμθανόµμενοι, ἐν οἴς οὗ 
λογικαὶ ἐπιστῆμαι, οὐ µαθήµατα φυσικὰ, οὗ γνᾶ- 
σις, οὗ φρόνησις, οὐ περὶ τὸν βίον οἰκονομίαι καὶ 
τεχνῶν ἐργασίαι καὶ τἆλλα οἴς τῶν ἁλόγων ἄνθρω- 
mot διαστέλλονται, ὁρμὰς μέντοι παραθόλους xai 
πρὸς µάχην ἑτοίμους ἔχοντες, xal ἑτοίμως ὁρμή- 
σοντες ἦν τις ἐποτρύνῃ, παράθαλόν τι xal βακχικὸν 
ἔχοντες ἐπ᾽ ἀλλήλοις, καὶ τῷ "Apet σπένδοντες * ἐν 
δὲ νοτίοις τοὐναντίον ἅπαν. Ἐκεῖνοι γὰρ εὐφυεῖς 
μὲν ἄλλως καὶ ἄγαν συνετοὶ καὶ ἄριστοι τὰ ἐς πολι- 
τείαν καὶ τέχνας καὶ λογικὰ µαθήµατα καὶ βουλὰς 


Athiopum alie utilitates impulerunt ad foedus cum 
imperatore faciendum. Erat is genere Comanus, 
venditus olim in servitutem, qua in regnum mutata 
satagebat prudenti laudabilique consilio utoommea- 
tus esset facilis popularibus suis ad eos quibus im- 
perabat, indigere ipsos sentiens tali auxilio. Sunt 
enimvero non magis situ quam indole naturalique 
qualitate inter se adverse atque e diametro oppo- 
Bite arctos austrineque nationes, commissis invi- 
cem penitusque dissidentibus qua corporum qua 
etiam animorum affectionibus, pro differentia vide. 
licet temperamenti ac coli, quae inter utrumque 
tractum intercedit ; cujus eliam vestigia cernuntur 
in brutis animantibus, quarum subSeptentrionibus 
nate alitaeque a generis ejusdem genitiseducalisque 
in regionibus meridianis haud modicis diversitati- 
bus differunt, color siquidem etiam ipse corporum 
discrepat, in Borealibus fere candidus, in Australi- 
bus ater. Sed animorum in hominibus majoris mo- 
menti discrimen est, stolidorum et vix ratione uten- 
lium in septentrionalibus, apud quos frustra re- 
quiras logicas physicasve disciplinas,scientiam aut 
prudentiam, cum ne ratio quidem parandi neces- 
sarii victus aut convenientis cultus, non artes, non 
opificia, non cetera quibus bomines a belluis diffe- 
runt, in iis reperiantur. Vividi e contrario acres- 
que, projecti ad contemptum periculorum cupidi- 
que preliorum Boreales sunt, tum irritabileg, et si 
quis lacessierit, fanatico ruentes impetu in cades 
mutuas, 1276 martiale prorsus genus et cruente 
pugnax. Quorum cuncta in Australibus contraria, 
solertibus, mansuetis, eximie collidis, politics ra- 
tionis consultis, industrii ad artes, rationalis disci- 
pline capacibus, fecundis consiliorum, et in omni 
occasione quid optimum factu sit momento viden- 
tibus, vicissim ad labores pigris, ad pugnas molli- 


πρὸς µάχας xal ἀπραγμοσύνῃ μᾶλλον συζῶντες 
ὀλίγα ἔχειν fj πολλὰ πολυπραγμονοῦντες αἱρούμε- 
vot, Τούτων δὲ τὸν ἥλιον αἰτιάσαιτ᾽ ἄν τις φυσιχε;- 
όµενος, τῷ μὲν ὁμιλαῖν ὀλίγα καὶ πρὸς ὀλίγον ο) 
µετρίως θερµαίνοντα τὸν ἐγκέφαλον, ὅθεν καὶ ἡ 
εὐφυΐία προσγίνεσθαι πέφυκε, τὸ δέρµα δὲ cour 
λοῦντα ἀπεργαξόμενον τοῖς µέλεσι τὴν στεῤῥότητα, 
ἐπὶ δὲ θάτερα τῶν μερῶν τῷ ἐπὶ πλέον ὁμιλεῖν Qro- 
µαΐνοντο μὲν εἰς εὐφυῖΐαν, ἔχλυτον δ’ εἰς ἀνδρίαν 
ἀπεργαζόμενον τὴν ὁλομέλειαν τῶν σωμάτων ᾿ συµ- 
µετατίθεσθαι γὰρ τοῖς σώμασι τὰς ψυχὰς ὁ qur 
κὸς λόγος δίδωσι, Διὰ τοιαῦτα καὶ πρότερον μὲν 
πολλοῦ ετίµων τὸ Σχκυθιχὸν Αἰθίοπες, κατὰ δουλείαν 
μὲν κτώµενοι, ἄλλως δὲ στρατιώταις ὑπὲρ αὐτῶν 
B χρώμενοι. Τότε δὲ xai εἰς αὐτὴν τὴν ἀρχὴν χατα- 
στάντος Σχύθου τὸ Σχυθιχὸν ἀνεζητεῖτο ὡς στρατεὺ- 
µατος σφίσιν ἐκεῖθεν συστησοµένου, ὅπερ οὐκ ἆλ- 
λως 7j» αὐτοῖς ὠνουμένοις µεταχοµίζειν, et. μὴ διὰ 
τοῦ στενοῦ τις Εὐξείνῳ προσθάλλοι θαλάσσῃ. Τοῦτο 
δὲ ποιεῖν μὴ ἀξιοῦντας τὸν βασιλέα ἀμήχανον. Διὸ 
καὶ πολλαϊῖς ἐδωρεῖτο τοῦτον ἀποστολαῖς, ἐφ᾽ ᾧ τὰς 


bus, otio gaudentibus, egere feriando quam sata- 
gendo abundare malentibus. Cujus tante discre- 
pantiesi quis soli causam imputaverit haud a vero, 
ni fallor, aberrabit. Quia enim ejus radii Arctoos οἱ 
exiguo tempore et raro οἱ oblique illuminant, non 
eam cerebris humanis vitalis caloris mensuram af- 
flant, quae ad expediendasoperationes mentium, sen- 
gusque communis ucrimoniam requireretur. Frigus 
porroilliusccli naturale, solaris teporis admistione 
liberum, addensat duratque cutem corporum, cras 
sitiemque el soliditatem inducit membris. Sub me- 
ridiano contra circulo aut in accedentibus ad illum 
terris frequentius imminens constantiusque immo- 
rans ac superne incoquens subjecta vapor ardentis 
solis eliquat corpora, et ad omnen motuum ala- 
critatem audaciamque certaminum fluxos langui- 
dosque artus efficit, Afficit autem alterarique aai- 
mosconsensu quodam qualitatibusettemperamenlo 
corporum, naturalis tradit ratio, experientia sane 
suffragante. His de causis et olim ZEthiopes valde 
gaudebant affluente ad ipsos copia mancipiorum 
Scythici generis quippe quorum opera cum ad 
omne laboriosum ministerium tum ad contentiones 
impetusque preliorum in usu necessarie tuendis 
finibus militie percommode uterentur; quos minus 
mirum imperitatnem jam ipsis hominem ortu et 
natalibus exterum, cum proprio, tum populi cui 
praeerat genio, sue gentis consortium consuetudi- 
nemque affectasse, militari utique, qua egebat, 
manu non aliunde ipsi quam ex empta evocataque 
inde juventute suggerenda. Quia vero Scythas ad se 
tuto deportare nisi missis ad Euxinum navibus ne- 
quibat, cujus maris fauces cum haud dubie forent 
in 174 potestate imminentis illis Constantinopo- 
litane civitatis, facile vibebat prudens barbarus 
nequaquam sibi, quod optabat, aliter quam gratia 


J) 








611 


ΡΕ MICBAELE PAL/EOLOGOjLIB. πι. 


648 


ἐχεῖθεν διαπλοϊζοµένας vac ῥᾳδίως. Βύξείνψ mpos- A ἄλλως, ὡς xal παισὶ παίζεσθαι ἀγόμενον ἐκ ῥινὸς, 


δάλλειν, καὶ τοὺς ἐν αὐταῖς πολλὰ διδόντας µείραχας 
Σκυθικοὺς ἐξωνεῖσθαι καὶ πρὸς τὰ ἴδια ἑπανήκοντας 
φέρειν, ὃ δἡ xal πολλάκις γεγονὸς ἔγνωμεν, ἐχεῖθεν 
μὲν τῶν Ὑχαρισµατων πρὸς βασιλέα διαπεµποµένων, 
ἐντεῦθεν δ) ἀνοιγομένης σφίσι τῆς πρὸς ἐκεῖνον xs- 
λεύθου. 


δ. Περὶ καµηλοπαρδάλεως, ὁποῖόν ἐστι. 


[P. 118] Εν δὲ τοῖς χαρίσµασιν Qv καὶ xxpmÀo- 
πάρδαλις, ζῶον θαυμάσιον xai ἀσόνηθες, περὶ ob 
ὀλίγα βούλομαι λέγειν, τοῖς μὲν ἰδοῦσιν ὑπόμνησιν, 
τοῖς δὲ μηδὲ θεασαμµένοις διδασκαλίαν. Σῶμα τούτφ 
µέτριον κατ ὄνους οὕς χάνθωνας ὀνομᾶζομεν δέρ- 
μα κατὰ παρδᾶλεις, λευχὸν καὶ πυῤῥαῖς φολίσι χατά- 
στιχτον, θέσις σώματος κατὰ τὰς χαµέλους ἐξ ὁπί- 
σθίων βουθώνων ἐς ὤμους ἀνωφερὴς, τῶν ἐμπροσθίων 
ποδῶν ὑπερκειμάνων αὐτᾶρχως τῶν ὄπισθεν' Τρά- 
χηλος κατὰ εράνους ἐπὶ µήκχιστον ἐχτεινόμενος xai 
ἐς κεφαλὴν ἀναγόμενος, ὡς ἀγέρωχον τὸ ζῶον έγκα- 
θιστᾷν. Κεφαλὴ δὲ βαιὰ xal καμηλοειδὴς τῷ σχή- 
ματι. Asoxóv τὴν κοιλίαν, καὶ ἀπὸ τραχήλου διὰ 
ῥάχεως πάσης xai ἕως οὐρὰς µετρἰας γραμμὴν ἐπὶ 
στᾶθµην µέλαιναν ἱθύντατα περικείµενον. Ίϊόδες 
λεπτοὶ κατ ἐλάφους xal διχηλοῦντες, μερον δ' 


et beneficio imperantis illic posse contingere.Quare 
isto ut placato benevoloque uleretur, multis lega- 
tionum et missorum cum illis munerum conabatur 
officiis assequi. Nec votis excidit; augusto quippe 
&nnuentelibere commeabantin Euxinum missi cum 
auro multo ab /Ethiopum principe, qui Scytharum 


xal πειθήνιον ἐς ὅπου θέλοις ὁρμῆν, ποηφάγον, καὶ 
ἄρτῳ καὶ κριθῇ κατὰ τὸ πρὀθατον ψωμιζόµενον. Τὸ 
δ) go: χειρόηθες, Ἡ δ᾽ ἄμυνα τούτῳ πρὸς τὸ λυ. 
ποῦν (τῷ µεγιστῳ γὰρ μέρει xal τοῦτο φιλοτιμεῖται 
τοῖς ζώοις dj φῄσις, ὡς s! τις ἐπιτίθοιτο προσαµυ- 
νεῖσθαι) οὐχ ὁπλῇ κατὰ τοὺς ἵππους, Jj κέρατι χατὰ 
βοὺς (οὐδὲ γὰρ κέρασιν ἔστεπται), οὐκ ὁδόντι κατὰ 
τοὺς κάπρους, οὐκ ὄνυξι κατὰ τὰς γαλᾶς, µόνοις δὲ 
τοῖς ὁδοῦσιν, οἶμαι, διὰ δηγµάτων µετρίων, ὅσον 
xal ἀποσοβεῖν τὸ λυποῦν μὴ βλάπτον’ οὐδὲ γάρ τις 
ἰὸς τοῖς ὁδοῦσιν ἐντέθραπται κατ ἐχεῖνα ἃ δὴ τοῖς 
τοιούτοις ἡ φύσις ὀπλίζει. Τοῦτο ὡς εἴ τι τέρας 
ἐκεῖθεν πρὸς βασιλέα διακομισθὲν ἑχάστης θέαµα Tv 
καὶ τρυφὴ τοῖς ὁρῶσι δι’ ἀγορᾶς ἑἐλχόμενον. 


B «᾿. Ὅπως αὐξηθέντες Αἰθίοπες τὰ κατὰ Συρίαν διεπρά- 


ξαντο. Καὶ τὰ κατὰ τὸν Νόγαν. 

[P. 119] ᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν τῷ χρατοῦντι πεπράχα- 
ται δοχήσει τοῦ συνοίσειν τοῖς ἡμετέροις, Καὶ ὅσον 
μὲν εἰς εἰρήνην ἀνυστὸν ἣν τὸ πραγµατευόµενον, 
ἄλλως δὲ καὶ ἐς µέγιστον ἐλυμήναντο" ταῖς γὰρ 
συνεχέσι µετακοµίσεσι τῶν βορέαθεν µειρακίσχων 
πλῆθος iv καιρῷ συστὰν στρατιωτικὸν ηὔξησέ τε 
τὴν τῶν Αἰθιόπων ὁρμὴν, καὶ ὑπὶρ τὰ ἐσκαμμένα 
ἐπήδων, ὡς πολλάκις τῷ κατὰ σφᾶς ἀσφαλεῖ θαῤ- 


et naso tractum non invitum sequatur quocunque 
duxeris. Herba vescitur: sed et panem et hordeum 
non minus quam oves libenter gustat.Indoles tra- 
ctabilis nec iracunda. Si quid offendat (nam ferme 
animantibus natura quibusinjurias propulsentarma 
non negavit), si quid, inquam, infestum ingruerit, 


adolescentulorum maximum magna pecunia coem- { non id calce ut equi, non ut boves cornu, quo ca- 


ptum namerum ipsi perducerent; quod sepe facti- 
tatum novimus, ex quo blanditiis donorum delini- 
tus imperator eam aperiri et tuto frequentari per- 
misit viam. 
À. De camelopardalí, quale animal sit. 

Ceterum in donis hac de causa missis camelo- 
pardalis fuit animal rarum et mirabile, de quo 
pluscula hie sujicere deorevi, ut qui viderunt 
recordentur qui non viderunt discant. Moles οἱ 
corporis non magna,qualis ferme magnorum asi- 
norum, quos canthones vocamus. Pelle obducitur 
pardalibus simili, rubris in albo sparsim com- 
puncta maculis, magnitudinis ao figure squam- 
marum. Forma corporis camelos imitatur, & tergo 
et femore ad armos sursum eminens, anterioribus 
cruribus longitudine non modice superantibus po- 
steriora.Collum utin gruibus longissime protensum 
alte in verticem assurgit fastidiose circumquaque 
despectantem quodam quasi supercilio ferina super- 
bie. Caput exiguum a camelis figura non discre- 
pans. Venter albus, a capite per dorsi spinam 
usque ad caudam, que modica est, linea nigra 
velut ad normam rectissime producta signatur.Pe- 
des tenues in similitadinem cervinorum,flssisfti 7 S 
et ipsi ungulis. Ipsum alioqui animal mansuetum 
&c cicur, ut etiam ludendum se pueris prebeat 


ParBoL. Gn. CXLIII. 


ret,non dente sanguinario el terribili, ut apri, non 
unguibus ut feles, sed solis, puto, non acutis den- 
tibus ulciscitur per morsus non rabiosos,sed mo- 
deratos, ut intelligas nolle ipsum aliis nocere,satis 
habensab sese quomodocunque propulsare noxam. 
Neque visulla veneni dentibus eubest in perniciem 
dentes natura pro armis dedit. Talo peregrine 
form» animalex Xthiopia ad imperatorem missum 
spectaculum diu quotidianum et jucundum Byzan- 
tinis prebuit, per fora et plateas ductum. 


5. Ut aucli viribus AElhiopes in Syria rem gesserint, 
et de Noga. 


Qu» imperator ostentabat eo consilio,ut populus 
delectatus fructu isto longinqui commercii pacem 
et societatem initam cum /Ethiope ut nostris rebus 
utilem probaret. Et eratin ea forte conducibile 
quidpiam si quis in presentis usu tranquillitatig 
acquiesceret : sed qui longe consuleret in poste- 
rum,magnam summe rerum et nomini Christiano 
parari perniciem ista in barbaros indulgentia sen- 
tiret. Experientia certe docuit auctog et corroboratos 
AEthiopas isto libere concesso commeatu puerorum 
e borealibus tractibus, qui deinde in colo rnitiori 
affluente victus copia in acres bellatores adolescerent 
formidabiles evasisse, conscriptis exercitibus invi- 


20 








619 


GEORGII PACHYMRRJE 


620 


ῥοῦντας ὑπερορίους ἐκφέρειν πολέμους καὶ κατὰ À πεσόντων, τῶν μὲν πολέμου νόµῳ, τῶν δὲ xal ἄλλως 


Χριστιανῶν ἀνδρίζεσθαι. Τῶν γὰρ Ἰταλῶν τὴν τῆς 
Συρίας ἁπάσης παραλίαν κατεχόντων καὶ Φοινίκης 
ἁρχόντων καὶ αὐτῆς ᾿Αντιοχείας τὸ κράτος ἐχόντων, 
διαμφισθητούντων Ó' ἐξ ὑπερτέρας ἰσχύος καὶ τῶν 
τῆς Παλαιστίνης τόπων ὡς ἁγιότητος δόξαν ἐχόν- 
των, καὶ µάλα εἰκότως διὰ τὰς ἐχεῖσε τοῦ Σωτῆρος 
διατριθὰς καὶ τὰ τῆς οἰκονομίας τεραστικὰ, αὐτοί 
.' qt θαρσήσαντες ταῖς ἐκ τῶν Σχυθῶν συστᾶσαις δυ- 
νάµεσιν, ἐξελθόντες πᾶσαν ἐκείνην τὴν ΥΠν Μυσῶν 
τὸ λεγόµενον λείαν ἐποίουν, ἕως οὖν κατ ὀλίγον 
(00908 γὰρ ἦν τοῖς ᾿Ιταλοῖς πρὸς αὐτοὺς σπένδεσθαι 
ἐχθρούς γε ὄντας καὶ λεγομένους τοῦ τιµίου σταυ- 
«ροῦ) καὶ αὐτῶν δὴ τῶν μεγίστων πόλεων ἐξώσαντες 
αὐτὰς εἰς ἔδος κατήρειψαν. Καὶ νῦν κεῖται μὲν ἡ 
περιφανὴς ᾿Δντιόχεια, κχεῖται δὲ ἡ ᾽Απάμεια, κατέ- 
σκαπταἰ τε Tópoc xai Βηρυτὸς, καὶ Σιδὼν τὰ ὅμοια 
πάσχει. Ἑτέρωθεν δὲ θρηνεῖ Λαοδίκεια. Τρίπολίς τε 
καὶ Πτολεμαῖς, τὰ μεγάλα τῶν Ἰταλῶν ἄστεα, ὡς 
οὐδ' ἂν ἦσαν λογίζονται. Καὶ δὶ Δαμασκὸς ἡ xaÀ- 
λίστη, τὰ ποτὲ τῆς Ῥωμαῖδος ὅρια καθ’ bipav, ἠφά- 
νισται παντελῶς, xai ὅλως πλὴν τῶν elc. ᾽Αρμενίους 
τελούντων οὐδὲν ὅ τι συνίσταται. ὍὉ δὲ παμπληθὴς 
ἐχείνωῦ λαὸς πανταχοῦ γῆς διεσπάρη ἆνευ τῶν 


ctis ; nec jam virium conscios suarum sese :ntra 
cancellos fi 3 9olim flxostenuisse aut secura posses- 
sione propriorum contentos domi acquievisse, verum 
ausos erumpere ac sepe bella finitimis inferre, 
sicque magno rei Christiane damno famam sibi 
parasse bellios virtutis. Italis enim oram Syrie 


maritimam universam obtinentibus, imperantibue (1 


etiam Pbonicie et ipsi urbium olim principi An- 
tiochie dominantibus, et eductis inde validis co- 
piis prospere subinde cerlare solitis de possessione 
locorum Palestine antiquasanctitatis fama merito 
inclytorum, quod in iis versatus, passus et mira 
operatus fuerit Deus factus homo, illi, de quibus 
agimus, /Ethiopes freti exercitibus ex juventute, 
ut diximus, Scythica conflatis, erumpsntes e suis 
latebris istas regiones universas latrociniorum et 
predatum campum habuerunt, ferentes illic agen- 
tesque cuncta, et tanquam de Mysis, quod dici 
solet, impune spolia raptantes, donec paulatim 
(Italis abhorrentibus a federe cum ipsis icendo ut- 
pote venerande crucis notissimis et implacabili- 


νόαῳ μαρτυρικῷ, μὴ καταδεχοµἔνων τὴν ἄρνησιν, 
Καὶ ταῦτα μὶν Αἰθιόπων τὸ Χριστιανικὸν ἀπώναντο 
ταῖς ἡμετέραις ἀθουλίαις T] κακονοίαις fj αὐτονόμοις 
ὁρμαϊς καὶ ὀρέξεσι Τοχάρων δὲ τοῦ θράτους xai 
ἔτι ἀνέχομεν, οὐ δυνάµεσιν οὔμενον [P. 120] θαρ- 
σαλέαις, ἀλλὰ φιλικαῖς etv' οὖν δουλιχαῖς ὀπελεύ. 
σεσι, χήδη ποιοῦντες x«l δωροφοροῦντες συχνάχις 
τὰ χκάλλιστά τε χαὶ μέγιστα, ὡς xal δεύτερον ἄλλο 
μετὰ ταῦτα xal χρόνοις ὑστέροις συνέστη πρὸς τοὺς 
δυτικοὺς Τοχάρους, ἐκ ποθεν ἀφανῶν ἐπιστάντας καὶ 
τὰ βόρει κατασχόντας μεθ) ὅτι πλείστου δυνάμεως, 
συνάλλαγμα τῷ ἄρχοντι τούτων Νογᾳ, ἑνδόντας τοῦ 
βασιλέως ἑτέραν παῖδά ol ix σκοτίων σπεριάτων 
γεγεννηµένην, Εὐφροσύνην τοὔνομα, ἐξ àv συνέθαινε 
μετὰ φιλίας ἐκείνους ἔχειν ἃ δὴ προσταλαιπωροῦντες 
πολέμῳ μόλις ἂν ἐχτῶντο. 


ς. "Ort αἱ τρεῖς βασιλίδες ἀνδράσιν ἡρμόσθησαν vai 
ὁποίοις. 


Té μὲν οὖν βασιλεῖ μετὰ ταῦτα διέγνωστο ἆπαλ- 
λαγῆναι καὶ τῶν βασιλίδων τῶν καὶ αὐταδέλφων τοῦ 
παιδὸς Ἰωάννου, δοκουσῶν ἔχειν καὶ τούτων τὸ uf- 
ρος βασιλείας χκλῆρον ἀπὸ πατρός. Καὶ διὰ τοῦτο 
βαθύ τι σκοπῶν ἐχεῖνος Ῥωμαίους αὐταῖς οὐ συνήρ- 


bello ceciderunt aut tyrannicis tormentis 186 


Cbristiane causa fidei, quod eam abnegare jussi 


renuerent consumpti sunt. En quid Christians 
respublica profecerit ex auctis ZEthiopum viri- 
bus imprudentia vel potius malitia nostra,consiliis- 
que ambitiosis et privatis utilitates bene quantovis 
emptas dispendio arbitratis cupiditatibus! Tocba- 
rorum vero in clades Christianorum ferociam 
&dhuc quidem utcunque coercemus non armorum 
ulique melu aut viribus nostris, quibus quam pa- 
rum fidamus ipsi norunt, sed precario emendicat 
gratia illorum, sive, ut vero vocabulo rem ut esi 
exprimamus servilibus obsequiis,affinitatibus illos 
honorantes,et ditantes donis creberrime raisaitalis, 
quam in rem optima et pretiosissima nosirorum 
impendimus.Huc pertinet quod aliquanto post hec 
tempora fedus inivit imperator cum Tocharis Oc- 
ciduis, ex prius ignotis prodere se ac proferre in 
lucem incipientibus, et qua nostris finibus a 86” 
ptentrione objacent vi maxima ocoupantibus.Quo- 
rum principi Noga dicto imperator aliam suam fi- 


bus hostibus),quoad,inquam,paulatim post ejectos p liam, et ipsam ex pellice genitam, dedit uxorem, 


Christianos e maximis urbibus ipsas solo e&qua- 
runt. Et nunc jacet quidem illustris illa Antiochia, 
jacet et Apamea. Destructa est Tyrus et Berytus. 
Sidon quoque similia patitur. Alia ex parte luget 
Laodicea. Tripolia et Ptolemais, magne Italorum 
urbes,ac sinunquam fuissent, reputantur.Pulcher- 
rima etiam Damascus, terminus olim Romane ad 
Orientalem ditionis,funditus eversa est. EL omnino 
preter vectigales Armeniis regiones nihil ibi sub- 
sistit. Numerosissima vero provincias illas opimas 
incolentium multitudo per omnes dispersa terras 
in miserrimo gemit exsilio, preter eos qui aut 


Euphrosynem nomine. Unde contigit ipsos ullro 
& nobis amicitie nomine condonata auferre que 
ancipiti et laborioao bello vixunquam acquirere po- 
tuissent. 


6. Ut tres reginz tradite viris, et quibus fuerint. 


Post hec decrevit imperato amovere a se ires 
reginas pueri Joannissororesgermanas, qua videri 
poterant partem aliquam juris ad imperium a pe- 
tre trahere. Quare cavendum etiam atque eliam 
putavit ne iis Romani conjuges darentur, ne qua 
inde cuiquam offerri rerum novarum inoliendarum 








621 


DE MICHAELE PALEOLOGO LIB. III. 


622 


µοττε. Τὴν μὲν γὰρ τῷ ἀπὸ τοῦ Μορέου εὖγενεῖ Aa- A λικῶς πάντα τροπον ἐπείρα τῆς σωφροσύνης περι- 


τίνῳ Map Διθελικούρτῳ λεγομένῳ συνῆγεν εἷς λέχος 
ἐντεῦθεν ἐνδημήσαντι, τὴν δὲ δευτέραν Λατίνῳ µε- 
γιστᾶνι, ὃν ἂν ἐκχεῖνο: φαῖεν σεμνύνοντες κῶντον, 
ὄνομα Βιντιμµίλια, ἀπὸ Ρεννούας τότε προσελθόντι 
κατὰ eun» τῷ βασιλεῖ, εἲς γάμον ἐκδοὺς καὶ δώ- 
ροις τὰ εἶχότα φιλοφρονησάμενος ἀποπέμπει σύναμ᾽ 
ἐχείντ συζύγῳ, τὴν δὲ τρίτην Βουλγάρῳ τῷ Σφεντισ- 
θλάθῳ κατὰ Μυσίαν τῶν κατὰ τὸν Αἴμον ὁὀρεινῶν 
ἄρχοντι δίδωσι, Καὶ οὕτως ἐχείνων ἁπαλλαγεὶς καὶ 
τῶν φροντίδων τῶν ἐπὶ ταύταις ῥαΐσας ἑτέραις πρά- 
ξεσιν ἐπιθάλλεται, 


ζ. Τὰ κατὰ τὴν δέσποιναν ᾽Αλαμάναν "Avyav. 


(P. 121) Φθάνει μὲν οὖν τῷ πρὸς ᾽Αλαμάναν 
"λνναν, ἣν συνοικοῦσαν ἐπ) ὀλίγον εἶχεν ὁ τοῦ Ad- 
σκαρι πατὴρ Ἰωάννης ἐν ἐσχάτῳ pq, Φρεδερίχου 
τοῦ τῆς Σικελίας ἄρχοντος παῖδα, τοῦ Μαφρὶ δ᾽ 
ἀδελφὴν, ἣν δὴ xal ἐκ πρεσθείας ἑλθοῦσαν ταινιώ- 
σας ὁ δηλωθεὶς βασιλεὺς Ἰωάννης Αὐγούσταν δειχνὺς 
σύνοιχον εἶχε καὶ ἕστεργε, — τῷ γοῦν πρὸς αὐτὴν 
ἔρωτι ὁ βασιλεὺς Moya). ἁλοὺς ἐν ἀσφαλεῖ μὲν εἷ- 
yt» ἐφ᾽ ᾧ τάχα μὴ ἀποδρᾶναι πρὸς τοὺς οἰκείους, 
ὅμως ὃ) ἐκείνὴ προνοῶν τῶν ἐπιτηδείων ἍΆβασι- 


posset occasio et oriri perturbatio sibi familieque 
sure periculosa. Igiturunam quidemipsarum nobili 
Latino Maio de Bellicurto 1888 nuncupato, qui ex 
Moreo, unde ortus erat, Constantinopolim advene- 
rat, matrimonio conjunxit ; alteram Latino item 
megistani, quem sui perhonorifico apud ipsos voca - 
bulo contum appellabant, nomine Vintimilia, qui 


γενέσθαι. Ὡς δ᾽ οὐκ ἔπειθε πολλὰ πράττων καὶ 
δεξιούµενος (μηδὲ γὰρ ἂν καλὸν εἶναι ἢ εὖπρε- 
mic βασιλέως ἀκούσασαν δάµαρτα * οὕτω µεγ(- 
στου καὶ φοθεροῦ ἐν ὑστέρῳ τὸ λέχος αἰσχῦναι 
καὶ τῷ δούλῳ, el xal βασιλεύοι νῦν, παλλαχεύε- 
σθαι µεγίστην οὖσαν ἐκ µεγίστων), ἄλλον τινὰ 
τρόπον ἔγνω θεραπεύειν τὸν τυραννοῦντα μανικὸν 
ἔρωτα. Καὶ 97, αὐτῃ μὲν ὑπέσχετο ἑαυτῷ συνοικ[- 
ζειν εἰς γάμον ἀφέντα τὴν ἑαυτοῦ, πλὴν ἐπὶ δοκού- 
σαις εὔλόγοις προφάσεσιν, ἃς xal προῦτεινεν ἐπὶ 
πολλῶν, καλὴν μὲν εἶναι τὴν θεοδώραν (οὕτω γὰρ 
ὠνομάζετο ἡ Αὐγούστα) καὶ γένους ἀξίου τούτου βα- 
σιλἰκοῦ, καὶ μηδὲν ἔχεις ἐπαιτιᾶσθαι | γένους 1 
σωφροσύνης τρόπων παραθεθασµένων ἢ τοῦ μὴ φί- 
λανδρον εἶναι xal οἱ ἀξίαν συµθασιλεύειν. Αλλ’ 
ἀναγχαῖον εἶναι πάντως εὐφυλακτότερον xal πρὸς 
τοὺς ἐχθροὺς ἔχειν ἐπὶ τῆς πόλεως ὄντας, ἧς πολις 
piv ὁ ζῆλος ἀναγκαῖος 9' ὁ κίνδυνος, οὐκ ὀλίγων 
ἐπεισφρεῖν ἐχόντων, καὶ ταῦτ᾽ Ἰταλῶν τῶν ἐχόντων 
πρότερον, παρακεχνισµένων καὶ ἄλλως εἰς μῆνιν, 
ὅτι ἔχοντες ἀφῃρέθησαν. Koi νῦν παραχινηθέντας 
στόλον ἀχούεσθαι φοθερὸν ἐξαρτύεσθαι, αὐτοὺς δ᾽ 
ἀντωπεῖν ὁρμαῖς τοιαύταις μὴ ἔχειν ' οὔτε γὰρ 


sam hactenus famam transacta, viduam maximi et 
potentissimi 1842? imperatoris, contaminare lectum 
ejus et augustale decus cum illustri memoria tanti 
conjugis feedissimo pellicatu profligare, subjiciendo 
hodie ad imperium evecti. Cujus honestissimi certa 
proposita cum tamen prudenter vereretur quorsum 


tunc famam secutus ex urbe Genua ad imperatoris 6 &»mor impotens desperati successus furiis incensus 


comitatum aocegserat, uxorem dedit, et donis eum 
magnificis honoratum in patriam cum nova remisit 
conjuge. Tertiam collocavitBulgaro Sphentisthlabo, 
montane circa Hiemum regionisin Mysia principi. 
Sicque his imperatorii generis mulieribus procul 
amandastis, solutus ea parte curarum, aliis proar- 
bitrio gerendis jam securiorem applicuit animum. 


7. De domina Anna Alamanna. 


Ante omnia memorandum est quid de Anna Ala- 
manna tentaverit. Fuerat Lecexiguotemporo conjux 
Joannis Augusti, patris Theodori Lascaris, ab eo 
duota in extremo senio, Friderici Sicilie regis filia, 
Manfredi soror, quam 8 legatis ad eam accersen- 
dam missis deductam et solemni, coronationis ritu 
Augustam declaratam memoratus imperator Joan- 
nes uxorem, eamque percaram, habuerat. Hujus 
amore captus imperator Michael custodivit eam di- 
ligenter ne rediret ad suos, magnifice tamen ipsi 80 
regie que opus ipsi erant ad victum cultumque 
suppeditans, at nullam non interim admovens ma- 
chinam ad ejus, si qua ratione posset pudicitiam 

expugnandam. In quo frustra fuit,artes ejus omnes 
indiosasque blanditias matrona repellente, quippe 
qua sapienterreputaret quam probrosum foretse tali 
ortam domo, vita in summa dignitate per inoffen- 


in tyrannica licentia posset erumpere, optimum 
factu putavit hanc deliniende flagrantis cupidita- 
tis inire rationem. Dixit imperatori baudquadam 
86 abhorrere ab ejus conjugio, si quis modus repe- 
riretur ejus legitime sancteque committendi. Quare 
videret ecquid eo quo nunc esset implicatus matri- 
monio sese rite posset exsolvere. Tali nexu libero 
Be, ut honeste, ita non illibenter postea nupturam. 
Arrexit aures ad eo Michael, et excitatum oblata 
spe animum cupide advertit ad comminiscendas et 
quibus opus erat artificiose insinuandas speciosas 
causas repudiande, quam habebat in contubernio, 
conjugis. Aiebat haud se hire inflcias talem 9889 
Theodoram (id erat Auguste nomen) in qua nihi] 
ad regii generis claritatem, ad pudicitie decus, ad 
morum sanctitatem aut caritatem in virum posset 
requirere, quominus dignissimara fateretur quae 
secum imperaret. Considerandum tamen esse ne- 
ceesitatem gravem, immineti nunc rebus Romanis 
atroci periculo impositam, sollicite precavendi 
Latinorum iras, erepta nuper Constantinopoli 
furentium. Opibus ipsos et numero valere, causa 
quoque irritari communiter plausibili, pulsos ex 
possessione diuturna et multie spoliatos, que pro- 
pria dudum carissimaque habuerant. Concitatum 
audiri totum Italorum nomen, et armari conspi- 


623 . 
ναυσὶ τοσχύταις εἶναι πρὸς ἐκείνους 
οὔτε μὲν οἵους τ) εἶνχι στρατεύµασι πολεμεῖὸ 


χατὰ γῆν. Τοὺς Gt Boul(4pooq καὶ αὐτοὺς ἐἑτέ- 
ρωθεν ἀπειλεῖν εἰσθάλλειν διὰ θρήχκης, xal μᾶλ- 
λον tfc τῷ τῶν Βουλγάρων, ἄρχοντι Κωνσταντίφ 
συνοικούσης Βἱρήνης μὴ ἠρεμεῖν ἑώσης τὸν σύζυγον 
τῇ πρὸς τὸν βασιλεύοντα ἀπεχθείᾳ. Κύχλῳ [P. 122 
499v vi, ἐχθρῶν παρακινουµένων γρῆναι φυλάσ- 
σεσθαι τὰς ἐπιβέσεις εἷς ὅσον δυνατὸν, ἰδίως δὲ ὃς- 
διέναι καὶ τοὺς τῆς βασιλίδος Αννης οἰκείους ὡς 
ἑτοίμως διὰ ταύτην κἀχείνους τοῖς ἄλλοις σύνεξορ- 
µήσοντας. El δὲ τι προµηθευσαίρεθα, κρεῖττον xat- 
ρὸν ἔχοντες, μὴ µόνον ἐχθροὺς ἐχείνους, ἀλλὰ val 


GEORGII PACHYMERJE 


024 


ἀντέχειν , Α τὸν Μανουἡλ, εἶτα δὲ καὶ τὸν msptóvsa ᾽Ανδρόνικον; 


ὃν βασιλικῶς ὁ πατὶρ τρέφοι, καὶ τρίτον τὸν ἐπὶ 
τῆς πόλεως γὲεννηθέντα τὸν Πορφυρογέννητον Κων- 
σταντῖνον, τοιαῦτα πάθοι ἀπολειφθεῖσα, στερηθεῖσα 
μὲν τοῦ ἀνδρὸς, στερηθεῖσα δὲ xal τῆς βασιλείας, 
καὶ πάσης ἀπεῤῥιμμένη τιμῆς, τὴν δ’ ἀντίζηλον 
ἐπὶ τοῦ θρόνου τῆς βασιλείας ὁρῶσα συµθασιλεύον- 
σαν τῷ dvOpl. “Όθεν xai πρὸς τὸν πατριάρχην miy- 
Ψασα Ἱκειεύει τοιαύτην συμφορὰν ἀμῦναι ταύτῃ, 
xai νόμων θείων ὑπερμαχεῖν ἀξιοῖ. *Oc δὴ μαθὼν 
xal ἀγάμενος, sl τοιούτοις ἐπιχειροίη ὁ βασιλεὺς 
καὶ ἀνέδην τῶν ἀθίχτων ἄἅπτεται, ὡς καὶ τοὺς χει- 
µένους νόµους ἐφέλειν καταπατεῖν, αὐτὸς το'οῦτος 


φίλους Ὑενέσθαι, αἰδουμένους τὸ κῆδος, καὶ κατ μὴ νομιζόµενος πρότερον, δεινὰ ἐποίει καὶ διεµήννε, 
ἀγχιστείαν, εἰ συνοιγίσοµεν ἑαυτοῖς τὴν ἐκείνων, τὸ μὲν ὀνειδίζων, τὸ δ᾽ ἐπισείων ἐκείνῳ καὶ τὴν ἐκ 
οἰκείως πρὸς ἡμᾶς ἔχοντας. Ταῦτα τοῦ βασιλέως ῃ θεοῦ ἀγανάκτησιν. Τὰς δὲ Ύε προφάσεις ὡς στὸν 


βουλευομένου xal σοφ.στιχκῶς λέγοντος (ἔπειθε γὰρ 
6 ἐχκαίων ἔρως, xal μᾶλλον παρὰ τῆς δεσποίνης 
"Avvme περιφρονούµενος) ἡ βασιλὶς θεοδώρα πυθο- 
µένη χαλεπῶς εἶχεν ἐνέγκαι, et δέσποινα ἐστεμμένη 
οὖσα xal Ὑνησία Ὑυνὴ, ὑπ ἀνδρί τε τῷ βασιλεῖ 
τεχκοῦσα παϊδας, καὶ πρῶτον μὲν ἀποιχόμενον ἄλλον 


rantesententia potentiaque ferocissimarum gentium 
potentissimam classem, cui vix habeat Romanum, 
quo nunc statu est, imperium quid satis validum 
opponat. Neque maritimo apparatu haud dubie im- 
pares, terrestribus saltem copiis fidere possumus, 
quibus salis negotii facessent exurgentes e Bul- 
garia 183 motus, unde Constantinum principem 
assidue in nos stimulatum ardentissimis instigatio- 
nibus Irenes conjugis nobis perinfense minari au- 
dimus irruptionem in terras noelras per Thraciam. 
In tanta multitudine et rabie coorientium in nos 
ex omni circum parie ferociesimorum hostium, 
quis non videt consulturum utique circumvente 
undique reipublice, qui dederit operam numero 
eorum minuendo quibusdam aut ad nostram socie- 
tatem attrahendis aut a communi certe aliorum 
conspiratione abducendis ? jam illud satis constat, 
in primis Latinorum ditione ac vi bellica impera- 
tricis Anne cognalos numerari. Porro istos com- 
munione nominis ac generis satis per 86 pronos in 
partes hostium nostrorum proprie in nos svevius 
commovebunt cause, repetendz reducendeque do. 
mum consanguineo matrong quasi detente a nobis 
indigna custodia, nisi mature precavemus et ex 
 ips& mali causa remedium quaerimus, tempestiva si 
unquam affinitate contrahenda,qua propinquorum 
domine Anne non solum exarmentur ira» sublatis 
incentivis odiorum sed etiam amores auxiliaque 
concilientur, tanquam utique propinquis et neces- 
situdine connubii cum sorore Manfredi filiuque 
Friderici jam quasi domesticis ipsorum. Talia ver- 
sare animo ac sophisticis honestare conari rationi- 
bus imperatorem (prout adigebsat illum exurens 
intime vaesanus amor, irrideri sese a à domina Anna 
et vana objecta imagine nanquam successuri con- 
jugii deludi non sentientem)audiens Augusta Theo - 


ἀράχνης διελυε * τὸ γὰρ φόθον θεῖον map' οὐλὲν τί- 
θεσθαι κχκῶς κχρίνειν εἰδότος εἶναι τὸ φοθερὸν, τὸ 
μέντοι Ὑε τοὺς θείους νόμους φοθεῖσθαι ἀφοθίαν 
εἶναι µεγίστην τῷ φοθουμένῳ, xXv ὅ τι προτείνοι 
τις ἐπὶ τῷ φοθεῖν. Ταῦτα τοῦ πατριάρχου καὶ λέγον- 
τος xai µηνύοντος, ἔτι δ’ ἑτοίμου ὄντος ἀἁποχόπτειν 


ἀότα graviter, ut erat consentaneum, tulit. Quam 
eniin intolerandum contumelia genus fore se legi- 
timam conjugem, que viro imperatori tres rares 
peperisset, primum Manuelem fato prereptum, al- 
terum Απάτοηίομιι superstitem, regie a patre 
educatum, tertium, ex quo Constantinopolim mi- 
graverant, ibi natum in purpura, Constantiaum, 
C inde Porphyrogenitum, post tanta merita nullius 
compertam culpe repudiari, exauctorari, viro, 
imperio, honore omni privatam abjici, et &emolam 
in lo:zum suum intrusam 184 cernere. Hoc metu 
anxia mittit ad patriarcham qui eum suo nomine 
suppliciter rogarent ut tam atrocem a se injuriam 
arceret, dignareturque pro su& auctoritate deler- 
rere imperatorem, ne tam proterve uxores pro 
Jibito commutando divinis legibus illudere auderet. 
Miratus plurimum hoc audiens patriarcha est cogi- 
tari attentarique res tales ab imperatore, palam in- 
concessis inhiante, nec verente per conculeatas le- 
ges in cupiditatum obsequium ruere,quanlLe illum 
nequitia capacem non ante credidisset. Quare haud 
molliter castigandam ratus erumpentem in tamin- 
vcrecundos ausus insaniam, gravissime illum qua 
exprobrando qua objurgando ircrepuit, minisetiaa 
intentatisiredivine.Simulallegatosin obtentumpro, 
tervae lascivie pretextus ut telas aranearum amovit 
dilflavitque, sapienter monens formidare vim homi- 
num et Dei numen ac vigilem in scelera vindictam 
audaci licentia spernere nonnisi ejus essequi de 
vero lerribilibus pessime judicet, hino quidem 
stulte trepidus, inde prapostere securus. Quecun. 
que sibi demum terrorum spectra prave formido- 
losi conlingant, divinas vereri leges veram demum 
gecuritatem esse. Desineret igitur vana commi- 
nisci et trepidationem inanem justo et sancto Dei 
metu comprimerel. Haeo et his consentanea gre- 





--ρ”------ ---- 


» - "HH was ου ο UIN sU. n EARNED EE ERE Rm ον «ἧσ ο Γον pe 


625 


ΡΕ MICHAELE PAL/ROLOGO LB. III. 


626 


ἐκεῖνον, εἰ ἄλλο τι πράττοι, τῆς τοῦ Χριστοῦ όλομε- A τοῦ πάππα καὶ τῶν τοῦ πἅππα, χαὶ ὡς αὐτοϊ φαῖεν ἂν, 


λείας ὡς µέλος σεσηπὸς ἤδη xal θεραπείαν μὴ προσ- 
téusvov, ἐπεὶ ἔγνω προσκρούσας ὁ βασιλεὺς ἴσχυρο- 
τἐρῳ τῶν αὐτοῦ δυνάµεων καὶ ὡς πρὸς Κρῆτα κρη 
τίζει δἢθεν τὸν ἤδη µαθόντα τὰς ἐκείνου ὑπιχειρή- 
σεις (οὐδὲ γὰρ ἐπὶ μικρὸν οὐδ' ἐκείνου ἠρεμεῖν εα 
τοὺς λογισμοὺς ἡ τοῦ παιδὸς Ἰωάννου ἀπὶ τῇ βασι- 
λείᾳ παρόρασις), πρόµναν τε χρούεται, τὸ τοῦ AÓ" 
γου, καὶ ὡς εἶχεν ἐφοδιάσας τὴν δέσποιναν "Av- 
ναν ἐπὶ τὰ οἰχεῖα πέµπειν αἱρεῖται, (P. 123]. πλην 
ix' ἀνταμοιθῇ τοῦ παρὰ τάἀδελφφ ταύτης Μαφρὲ 
κατεχοµένου Καίσαρος ἐχεῖ yáp οἱ ὁ πενθερὸς 
ἐκείνου Μιχαἡλ ὁ δεσπότης τοῦτον χρατήσας ἐξέπειι- 
ᾧεν, ὡς προείρηται. Ὅτ. δὲ σκΏψις fy» ἐκείνῳ τὸ 
προθαλλόµενον, xxi µόνον ἔρωτος θεραπεία καὶ οὐ τοῦ 
κοινοῦ προμήθεια, ὁ τῶν πραγμάτων εἰδὼς ἀχριθῶς 
τὴν µελέτην συνελογίζετο. 


η’. Τὰ κατὰ τὸν ἀδελφὸν 3Αννης τῆς δεσποίνης 
Μαφρὲ xai τὸν Κάρουλον. 
Ἡ γὰρ Ἄννα Φρεδερίχορυ piv ἣν θυγάτηρ, Μαφρὲ 
ὃ) αὐταδέλφη, ὡς 6 λόγος φθάσας ἐδήλωσεν, ἀποστατῶν 


vitate tali persona digna monentem patriarcham, 
clareque insuper minantem sese illum, si porro 
cogitata promoveret, e Christi corpore velut mein- 
brum putridum et curationem respuens abscissu- 
rum, reveritus imperator, aut polius confusus de- 
prehensa turpis voti conscientia, cventumque de- 
sperans coepti facultate (quod sero sentiebat) et 
viribus superioris, insuper metuens ne veteres pa- 
triarche in se offensiones ob amotum ab imperii 
collegio Joannem relricaret, acclare tandem intel- 
ligens frustra 66 fucum perspicacibus 185 facerc 
conatum erumpente in notitiam male tecta fraude, 
remigium, ut aic loquar, inhibuit, et quasi a cursu 
temere initio se reprimens incubuit, quod dicitur, 
in porr&am, reiro cessim nitendo, novo videlicet ex 
re capto consilio, dimittendi ad sua copioso in- 
siructam viatico dominam Annam, ceterum postu- 
lans cum ea permutari et vicissim liberum dimitti 
G:esarem apud Manífredum Annae fratrem detentum 
eo quippe illum a se bello captum ejus socer des- 
pota Michael ducendum curaverat, ut dictum est. 
Porro istam ab imperalore ostenlatam sollicitudi- 
nem precavendi ne cognati Anne Auguste cum cae 
teris Latinis conspirarent, nihil nisi vanum et in- 


verisimilem pretextum fuisse vafra simulatione ob- D 


tentum vitioso amori quo flagrabat, palam appa- 
ruit statum rerum tunc Italicarum ex vero scienti- 
bus. 


8. De fratre domince Annz Man[redo, el de Carolo. 


Fridericus enim et Munfredus,quorum illum qui- 
dem Aane patrem, hunc fratrem fuisse diximus, 
&mbo a papa οἱ pape partibus defecerant, et ut ibi 
loquebantur, excommunicati ab Ecclesia ipsorum 
suas sibi seorsim res habebant. Non enim sicut 
celeri obtemperare ac se morigeros prebere jussis 


τῆς αὐτῶν Εκκλησίας. Οὐδὲ γὰρ ἐθούλοντο κατὰ τοὺς 
ἄλλους xai αὐτοὶ εὐπειθεῖν τε καὶ ὑποκατακλίνεσθαι 
καθ 6 τι λέξοι xal πράξοι ὁ τῆς Ἐκκλησίας ἐπει- 
λημμένος, ἀλλ᾽ αὐτονόμοις χαίρειν ὁρμαῖς καὶ οὔ- 
τως ἐπὶ Σικελίας καὶ τῶν ἐκτὸς τὴν ἀρχὴν διυιχεῖν. 
Ὑδριοπαθῶν δ’ ὁ πάππας πρὸς ταῦτα, εὐρὼν δραστή- 
piov. ἄνδρα, ἀδελφὸν ῥηγὸς τῶν Φραντζίσχων ὄντα 
xai εἷς Κόντους τεταγμένον τὸν Κάρουλον, τὸν κατ 
ἐχείνων ὡς δᾳθεν ἀποστατῶν ἐγχειρίζει πόλεμον, 
τάζας ἐχκεῖνον , εἷς τὴν αὐτῶν ῥῆγα, xal πόλεμον ᾿ 
ἐμθαλὼν ἐχείνοις ἐντεῦθεν ἀνήρυκτον |P. 124] Πῶς 
οὖν ot τόσον διαφερόµενοι πρὸς τὸν Κάρουλον ὁμαι- 
χωεῖν μετὰ τοῦ βασιλέως ἔμελλον πώποσε; Ὅμως ᾽ 
τὸ μελετώμενον ἀπεχρούσθη, xai ὁ βασιλεὺς ἔμενεν 
ἐπὶ τρόπου xoi τὰ αὐτοῦ ἔπραττε. Τὰ O' σαν τὸ 
βουλὰς ὑφαίνειν σὺν ἄρχουσιν, ὅπως ἀνακτίζοιτο 
μὲν d πόλις διὰ ταχέων ἐπ᾽ ἁδήλῳ τῷ τί )]ταλοὶ 
φρονοῖεν περὶ αὐτῆς (δέος γὰρ μὴ ἀφανῶς ἐπιθοῖντο), 
ὅπως δὲ φυλαχθείη Ῥωμαίοις ἐπιστάντων ἐχείνων, 
xal μὴ φανέντες λαφύξαιεν ὡς ἐξ ἀνάγκης κραταιύ- 
τερον ἐπιθέμενοι . Οὐδὲ γὰρ ἠρεμεῖν οὐδὲ μικρὸν 


8ο placitis moderantis Ecclesiam volebant, sed affe- 
ctabant usurpabantque nemini obnoxiam licentiam 
agenti el statuendi prout liberet, ac sic ta:n in Sici- 
lia quam extrema, plenoet nullum agnoscente supe- 
riorem dominio, regnare. Quarum intolerabilium : 
injuriarum nactus papa ideneum ultorem Cerolum 
fralrem regis Francorum, excontorumsivecomitum 
ordine, virum strenuum, bello eum prefecit illis 
veluti rebellihus et apostatis indicto, regnum ipsis 
ereptum illi tribuens quani: optimo jure possiden- 
dum, si eos vi et armis inde pelleret ; id quod sum- 
ma ope tune cum maxime ille ardens nihilque non 
movens conabatur. Quodnam ergo, queso, pericu. 
lum erat, ne isti 886 cum Carolo communis in nos 
expeditionissocietatlem inirent, quicum capitalibus 
commissi odiis internecino bello de statu et salute 
dimicabant ? In hunc modum ille de novo conju- 
gio imperatoris cogitationes evanuerunt, ipso in of- 
ficio permanenteac de cetero intentorebus suis. In- 
terquas quetuncurgebant, erant deliberationes cre- 
broabillohabitecnm primissuorum derestauranda 
quamprimum urbe, sicque omni presidiorum ge- 
nere ot intente vigilie custodia firmanda, ut quie 
arcano comparari ferebanturad eamrecuperandam 
insidiose molitiones Latiaorum, quandocunque in 
vim erupissent, successu frustrarentur. Timcbantur 
enim occultae artes οἱ proditionum fraudes. Copia- 
rumquoqueao caeterorum apparatuum belli curaba- 
tur,ut tantum esset ad manum quantum opus erat 
ad prohibendum, ne statim atque in conspectum 
urbis venisset forinidabilis ille, quem famae erat 
adornari, exercitus ltalorum,eam absorberet,sed ab 
illorumtquanturmvis vehementibus defendereturin- 
sultibus et Romano imperio servaretur. Frcquentes 
porro memorabant nuntii haud cessare ulla in parte 
Italos, sed in expeditionis apparatu duplicitotos esse 


627 


ἠκούοντο, ἀλλὰ στόλον μέγιστον ἀπὸ qiio καὶ θαλάσ» 

σης κατὰ τῆς πόλεως ἐξαρτύεσθαι. 

0. Όπως σανἰσιν ἀνυψοῦντο τὰ πρὸς τῇ θαλάσ- 
στ τείχη, καὶ διὰ «t. Καὶ περὶ ἑτοιμασίας τοῦ 
βασιλέως. 

Ἐδόχει γοῦν πρὸς τὰ παραστάντα διὰ ταχέων 
ἀνυψοῦν , τὰ τείχη τῆς πόλεως, xai μᾶλλον τὰ πρὺς 
τῇ θαλάασῃ, B δὴ καὶ χθαμαλὰ ἦσαν εἰχότως ϐ1- 
λασσοκρατοῦντος τότε τοῦ πρώτως ἀνεχείραντος 
Κωνσταντίνου τοῦ οὐχ Ttov τὸ σέθας fj τὰς πράξεις 
μεγίστου , κατεπείγοντος δὲ τοῦ καιρού, imei οὐκ 
ἔχοιεν πέτραις σὺν τιτᾶνῳ τὴν ἀνοικοδόμησιν ἔχτε- 
λεῖν, µόσυσι, σανίσι πλατείαις καὶ ἐπιμήκεσι σὺν τῷ 
καὶ στιθαρὰς πρὸς τὸ ταῖς ἐπιφοραῖς ἀντέχειν εἶναι, 
τούς τε πύργους καὶ τὰ τείχη προσανυψοῦν , πρὸς 
(Bb γε τὸ αὐτάρχως ἔχειν τῶν ἀνθεξόντων ἐντὸς 
πλῖθος στρατιωτῶν ἔξωθεν εἰσοικίζειν, πλὴν ἐλι- 
Φρῶν d ἐντὸς µενόντων ἐπὶ τοῦ τῆς μάχης καιροῦ, 
ἣν δὲ τε δέοι καὶ ἀπὸ γῆς ἐκφέρειν πόλεµον, εἶναι 
τοὺς ὑποστησομένους ix στρατευμάτων μεγάλων 
βασιλικῶν . Τὰ δὲ γε τῆς τροφῆς αὐτοῖς, εἰ ἐπι 
µήκιστον παραμένοιεν προσκαθήµενοι, ἑτοίμως ἀπὸ 
τῆς πόλεως ἑτοιμάᾶζεσθαι * εἰσαχθέντων γὰρ βοῶν 


nam et classem instruebant maximam, que mari 

rem gereret, et terresirom exercilum prevalidum 

armabant, quo urbs undecunque oppugnaretur. 

9. Ut menia urbis quz mare spectant suggestu tabu- 
larum aucla sint, et quam ob causam. Tum de 
catero imperatoris apparatu. 

Visum igitur est necessarium ad occurrendum 
instantibus ante omnia summa celeritate monia 
urbis attollere, presertim qua mare spectabant, 
quippe qui humiliora erant, eo qui condidit, quod 
mari dominaretur, munire illa diligentius ea parte 
superfluum rato. Is fuit Constantinus, non religione 
minus quam civilibus et bellicis aclia maxime in- 
clytus. Quia vero angustiis temporis urgebantur nec 
petre et calx ad manum erant, tabulie latis el pre- 
longis usi trabibus, quas ubi deflciebat summitas 
depressioris muri, validis nexibus edificio 187 
priori committebant, suggestum corone moenium 
et surgentibus perintervalla turribus adstruxerunt, 
quantum sufficeret ad tegendos intus defensores ; 
quorum ne deesset copia, foris accivit et intra ur- 
bem collocavit, domiciliis pomerio vicinis, magnum 
numerum militum levis armature : non enim loricis 
cmteroque gravi apparatu opus erat pugnaturis ex 
toto, pinnis murorum protegentibus. Nam ad eru- 
ptiones, si quas usus belli posceret, et apertas in 
campo dimicationes cum obsessoribus, presto ad- 
futuros cataphractos e castris majoribus imperato- 
res. Providit autem ne preesidiariis hisce urbanis 
alimenta unquam deforent, quantumcunque dura- 
rit obsidio, sed essel semper affatim unde ipsis ex 
urbe'suppeditarentur ad victum necessaria ; quam 
ad rem introduxit in urbem boum numerum, quan- 
tus sufficeret culture camporum suburbanorum, 
quorum opera iadustrii agricole arando, serendo ma 


GEORGII PACHYMERUR 


628 


À Ἱκανῶν εἷς γεωργίαν τῶν ἀρουρῶν, ὅπου Bv εἴησαν 


Β 


C 


αὗται καὶ map! &v κατἐχοιντο, τῶν bytóq λέγω τῆς 
πόλεως, αὐτοὺς γεωργεῖν ἔχείν νεοῦντας xal σπεί- 
Ροντας καὶ θερἰζοντας, ὡς εἶναι ' καὶ τοῖς ἀνθρώ- 
ποις αὐτάρχη τροφὴν, [P. 125] πρὸς τῷ καὶ ταρίχη 
προεισαχθῆναι τοῦτο μὲν ἐξ ὑείων κρεῶν τοῦτο δέ γ: 
καὶ ἐκ τοῦ τῶν προθάτων γάλακτος, xai χιλὸν τοῖς 
ἵπποις προσαποµένειν, εἶναι δὲ xal γεωργοῦσιν ἐντὸς 
τὰ ἐς τροφὴν ἀνθρωπίνην τῶν ζώων ἐξ ἀνάγκης 
περιγινόµενα, ὡς τρἐφειν ἵκπνως ἔχουσι. Περιθλή- 
µατα δὲ ἐκ βοείων δερμάτων ταῖς σανίσιν ὀπιτεθεῖ- 
σθαι, μὴ καὶ πῦρ ἐναύσαντες ἐχχαίοιεν ol πολόµιοι. 
Τὰ μὲν οὖν τῶν σανίδων clc ἔργον ἐξέθη, καὶ πύργοι 
μὲν ὡς ἐπὶ τρεῖς ἀνυψοῦντο πήχεις, τείχη δὲ ἀναλό- 
γως τοῖς πύργοις τὴν αὔξην ἐλάμθανον' τὰ δὲ λοιπὰ 
ὑπερετίθεντο ὡς ἐπὶ καιροῦ πράξοντες. Τὸ ὃ) ἔλα- 
φροῖς τῶν στρατιωτῶν οἰκίζειν τὴν πόλιν val λίαν 
ix ἀνάγκης εἶχεν, ὅπου γε καὶ Λάχωσι πλείστοις 
ὕστερον ἐκ τοῦ Μορέου ἀφιγμένοις ἐπιμερίσας τό- 
πους ἐπὶ τῆς πόλεως παρεῖχε κατοικεῖν ὣς αὐτόχθο- 
σι, καὶ ῥόγαις ἑτησίοις δωρούµενος xai πλείστοις 
ἄλλοις φιλοτιμήμασιν ἐπὶ πολλοῖς καὶ ἐντὸς καὶ 
ἐχτὺς ἐχρῆτο, ὡς ἀξίαν τριθὴν ἐν πολέμοις ἔχουσι. 


tendoque conficerent frumenti quod esset opus ad 
annonam in urbe degentium, addita quam pariter 
intro congeri curabat copia magna duratorum sale 
ac fumo ad diuturnam conservationem ciborum, 
partim ex euillis carnibus, partim ex ovino lacle. 
Feni quoque vim ingentem in pabulum equorum 
reposuit, non defutura ipsis agricolis intra urbem 
degentibus et ex ea in culturam ruris undique vicini 
quotidie prodituris etiam obsidionis tempore qua- 
dam copia carnium etiam recentium, nonnullo uti- 
que numero animalium suburbanis pascuis alendo; 
unde non solum soboles suocresceret apta labori- 
bus aratri ac plaustri, sed que in macelli quoqae 
ac Inensarum usum urbanum abundaret. Porro co- 
ria boum sic in cibos absumptorum imponi agglu- 
tinariquejubebat exterius iis tabulis, quas dixi mu- 
ris additas fuisse,quo ille protegerentur abigneho- 
8tili, si forte injiceretur. Ac suggestus quidem ille 
murorum ex materia, uti destinatus fuerat, perac- 
tus est, turresattollens supra molem priorem ad tres 
cubitos, et menia similiter, debita proportione ad 
turres. Cetera ejus, generis ut minus urgentia in 
presens 1388 suo temporecurauda dilata sunt. Illud 
quippe jam nunc necessarium mature ac cum sol- 
licitudine curatum, ut expediti leviterque armati 
milites ad urbis praesidium idoneo numero, admotis 
circum undique pomerio domiciliis, collocarentur. 
Quo in geuere Laconibus plurimis e Moreo post re- 

ceptam Constantinopolim profectis assignatis locis 

edes attribuit, pensionibus illos, tanquam si essent 

indigens, annuisdonans, ceteraque plurima libera- 

litate sibi devinciens. Unde illos promptos habebat 

ad quavis obsequia, libenleaque libenter adhibebat 

ad multa intus et extra urbem, quippe usu idoneo 

preditos rei bellice. Gasmulico quin etiam Hybrida- 





629 


DE MICHARLE PAL/EOLOGO LIB III. 


630 


Tp δὲ γε Γασμουλικῷ, οὓς δὴ συμμµίκτους ἡ τῶν À vóv πρὸς ἄρχειν ἕξει μὴ τοὺς ὑπηκόους εὐεργιτῶν, 


Ἰταλῶν εἴπεις γλῶσσα (ἦσαν γὰρ Ex τε Ῥωμαίων 
καὶ Λατίνων ὮυὙεγεννηµένοι), προσανεπαύετο ἐκπέμ 
πων ἐπὶ νπῶν ' ἦσαν Ὑὰρ τὸ μὲν προμηθὲς εἷς 
πολέµους καὶ συνετὸν ἐκ Ῥωμαίων, τὸ δ᾽ ὁρμητικόν 
τε xal αὔθαδες ἔκ Λατίνων ἔχοντες. Καὶ στόλον 
µέτριον ἐξηρτύετο, val προσεκτᾶτο τὰ τῶν νήσων 
ἑγγύτερα, ῥόγας μὲν ἁπυτάττων αὐτοῖς ἐκ τοῦ xot- 
νοῦ ταµιείου καὶ φιλοτιµίαις αὔξων τὰς προθυµίας; 
ἀντιλαμθάνων δ᾽ ix τῆς ἐκείνων σπουδῆς καὶ ἔργα- 
σίας πλείονα. Εἶχε γὰρ ταῖς ἀληθείαις καὶ τὸ εὖερ: 
γετικὸν πρὸς ἅπαντας, xal ἀμφοτέραις ἐξήντλει 
πολλῶν προαπηκειµένων, οὖκ οἶδα ss τις τὴν 
φύσιν τοιοῦτος ὢν, fj προσποιούµενος δι’ ἄλλα pé- 
ισα τὸ φιλότιμον, ἀναγκαστικάς τὰς εὐνοίας 
ὑποποιούμενος, ὡς 670sv οὐκ ἐκδίχως ἄρξας, Ἡ τό γε 
τρίτον, πρὸς τὰς τῶν προτέρων βασιλέων εὖερ- 
γεσίας ἀντιθαλλόμενος, κἂν μὴ τόσον εὐηργέτει 
μηδ᾽ οὕτως. Τέως δὲ γε κατὰ βασιλεῖς ἠναγκάζετο 
χρῆσθαι τοῖς πράγµασι, μὴ καὶ Boot σχκηνικῶς τὸ 
ἄρχειν ἐπιτηδεύων. Οὔτε γὰρ ἥλιος ποθεινὸς μὴ 
τὰς ἀκτῖνας παρίσχων τοῦτο piv Υῇ τοῦτο δ᾽ ἀν- 
θρώποις xai oot, ἅπασιν, οὔτε βασιλεὺς τὸ ἀληθι- 


rum genere, quos Italorum lingua commisto dice- 
ret,confidit, partem tulibusreipublice committens, 
navalem videlicet militiam, inquam eorum pleros- 
que conscripsit, aptos ei functioni utpote pruden- 
tiam solertiamque ex Romanis, impetum vero et 
audaciam exLalinis baustam simulhabentes.ltaquoe 
ex his maxime classem instruxit satis magnam, 


qua vicinas insulas recuperavit et obtinuit, sti- (C 


pendia et donativa ipsis ex erario communi cons- 
tituens, ac cum fide representans, aliisque premiis 
ultro subinde datis alacritatem ipsorum excitans 
augensque, vicissimque ab iis utilem operam stu- 
diumque in obsequia etiam periculosa promptum 
recipiens. Habuit enim hic imperator vere liberali- 
tatem in omne hominum genus effusam, utraque 
hauriens manu ex parata copia conditarum longa 
parcimoniaopum, que late spargeretin usus egen- 
tium, haud equidem scio an instinctu indoleque 
nature, an judicio animi ob presentem ejusrei uti- 
litatem benefici nomen effectantis, eo scllicet adi. 
gente necessitate parande sic vulgi benovolenti:, 
qua in primis opus 1389 erat ei qui sibi esset 
conseius usurpati fraude nec juste possessi princi: 
patus.Potest et tertiaexcogitari causa, qua Michae- 
lem Paleologum ad large plurimis benefaciendum 
potuerit impellare, &mulatio laudis in isto genere 
preclare illarum qui ante ipsum imperaverant ; 
quorum effusum studium bene merendi tribuendi- 
que ex priori memoria cum repeteret, nunquam se 
putaret, quantumuis large passim donandoconare- 
tur, decus hocipsorum ac famam «.uare imitando 
aut assequi. Mihi quidem sic videtur, illum ex quo 
imperatoris nomen assumpserat, indixisse sibi in- 
elzctabilem necessitatem imperatorio more agendi, 
ne non vere imperare sed velut in scena simulare 


Ὅστις δὲ βασιλεύων γλίσχρος ἐστὶ πρὸς τὸ διδόναι, 
ἐχεῖνος σκηνην βασιλείας, οὐ βασιλείαν µεταχειρίζει. 
[P. 126] Τεκµήριον δὲ 6 ἐπὶ σχηνῆς Αγαμέμνων 
καὶ Οἰνόμαος, Οἰδίπους τε καὶ oil ἐξ αὐτοῦ καὶ 
"βδραστος βασιλεὺς "Αργους καὶ οἱ λοιποὶ, ἵνα μὴ 
χαθ' ἕκαστον λέγω τῶν ἐπὶ σκηνῆς βασιλέων. Πότε 
γὰρ ἐξ ἐκείνων τις εὖ πάθοι, πότε δὲ xal εὐεργετη- 
θείη, ὑποκρινομένων τὰ τῶν βασιλέων πρόσωπα ; 
Αλλ) ἐκείνοις μὲν ἔστι καὶ ἀπολογεῖσθαι xal τὴν 
µέμψιν διαφεύγειν τὴν τῶν πολλῶν * σχήµατα γὰρ 
προσώπων xal οὐ πρόσωπα ὄντας ἀνάγκη xal σχή- 
µασι µόνοις εὐεργετεῖν ' τούτοις δὲ γε clc ἀπολογία 
καὶ ὑπολέλειπται μὴ διδοῦσιν ; Et δ᾽ οὖν, ἀλλὰ σχη- 
µατίζονται xal οὗτοι τὸν βασιλέα, βασιλεῖς μἡ ὄντες 
μηδ’ ὁπωσοῦν. Τοιοῦτοι ὃ᾽ ὄντες τί ἀξιοῦσι τιμᾶσθαι, 
μὴ ἀληθινῶς βασιλεύοντες; d γὰρ τιμἠ βασιλεῖ 
μετὸν xal οὐ σκηνιχῶς ᾖβασιλεύοντι. Tao! ὁρῶν 
ἐκεῖνος, xul μᾶλλον ἐξ ὑπογύου βλέπων τοὺς παρά 
τῶν ἀπελθόντων βασιλέων εὐεργετουμένους, συνειλὸς 
ἔχων ἡἠλέγχετο, καὶ εὐηργέτει μὲν, πλὴν οὐχ  ὅσον 
ἐκεῖνοι, τὸ μὲν διὰ τὴν ἀνάγχην xal τοὺς ἐλέγχους 
δεδιὼς ὡς xot! ὀφθαλμοὺς ὄντας, τὸ δὲ φύσει χρώ- 


imperatorem videretur. Ut enim amabilis sol non 
esset nisi radios spargeret, per quos juvat lerras, 
homines et ounctas animantes, ita ille verum in- 
star principis non habet, qui cumulare beneficiis 
non setudeteosquibusimperat. Mea, inquam,senten- 
tia,qui regis babens nomen parcus et tardus ad do. 
nandum est, simulacrum et larvam gestat regni, 
minimeautem veram ejus tituli majestatem obtinet. 
Argumento sint illi tralatitii scenarum reges, Aga- 
memnon, OEnomanus, OEdipus et hujus posteri, 
Adrastus quoque Árgorum rex, et ne singulos nu- 
merem, ejus forme ceteri ; a quibus qui unquam 
spectatorum patientem ipsis operam inhianti sí- 
lentio dantium, dum se magnificeostentant in pur- 
puranonsua,mutue quidquam accepit gratiee?Quem 
unum juverunt reulla? Cuicommodi quidquam aut 
doni tribuerunt ? Atque hi quidem excusationem 
habent purgande ad populum illiberalitatis sue 
plausibilem,quod personati tantummodo sunt prin. 
cipes ; quare ipsis ad utcunque defungendum pre- 
cario ἰδίο quodam officio simulalze ad horam pote- 
βία] abunde sit simulata item et vano expressa 
gestu beneficentia. At islis qui veros se reges 
putant, quid ad defensionem relinquitur; nisi lar- 
giantur, quo minus in larvatorum quoque regum 
numerum ac gregem compingendi sint ? Prorsus 
vero exturbandi longeque submovendi a censu 
190 ac concessu verorum principum, quorum 
qui ergo sibi honorem arrogant, cum tales non 
sint? Nam honor regis veri propria res est, non 
mimi diademate larvati.Hec Michael clare perspi- 
ciens, ac beneficia que magna in mullos exstabant 
priorum imperatorum, suis comparata precellere 
sentiens ; simulque, quod ipse convincente intime 
conscientia tacitus fatebatur, ne alii monstrante 


Mets mS m. 
LM y n . 


631 GROBGII PACHYMERAE 622 


µενος, ἴσως μὴ παρακατέχειν αἱρούμενος ζωὴν τα- À φασί τινες, ἀρχὴν δ εἶναι τὸ οἵον κατασιγασθῆναι 


λαιπώρων ἀνθρώπων, τῶν προῦὔργου παντὸς ἀἄναγ- 
καἰου πορἰζειν ἔχοντος τὴν τροφὴν ἐπὶ θεραπείαν 
ἐκείνων όντων κατά τι ἀργαῖον vópipov. ᾽Αλλὰ 
ταῦτα μὲν ἴσως xal παραχαίρια, ἐφ᾽ ᾧ µόνον δεῖξαι 
φύσει προσὸν τῇ βασιλείᾳ τὸ εὐεργετικόν. Ou ἐκεῖ- 
voc αὐτάρχως µετεῖχεν, οὐ τὰ πολλά γε μιχρολογού- 
µενος. ᾿Απέστελλε δὲ xal πρὸς τοὺς ἐπιδόξους της 
Ἰπαλίας, καὶ μᾶλλον τοὺς τῆς Εκκλησίας, φίλους 
ἐχείνους καὶ µακρόθεν κτώµενος. 
v. Ὅπως τὸν Ιωάννην ὁ βασιλεὺς ἐκποδὼν ποιῶν 
ἐξετύφλου. 
[P. 127] Τότε δ᾽ ἐνευκαιρήσας ἐκ τῶν ἄλλων τὸν 
τῆς καρδίας ἔμμονον λογισμὸν ἔγνω καταστέλλειν 
κακίστοις ἐπιχειρήμασιν. Ὁ μὲν οὖν λογισμὸς τὸ 


wal εἰσέπειτά ol συνάρχειν τὸν ἹἸωάννην καὶ δυοῖν 


κεφαλαὶν (τὸ τοῦ λόγου) µίαν ἐπικεῖσθαι καλύπτραν 
καὶ λίαν ἀπᾷδον εἴχε, χωρὶς xal τοῦ μὴ ἐν ἀσφαλεῖ 
καθἰστασθαι * τὸν μὲν γὰρ οὗτος τὸν δ᾽ ἐχεῖνος 
στέρξοι, ἀνὰ µέρος ἀποστέργων τὸν ἕτερον, xal οὔ- 
τως ἄτακτον τὸ πολύαρχον. Χρῆναι γοῦν σθεννύειν 
τὸ εἰς ἐχεῖνον τῶν πολλῶν θάῤῥος, xal δλ καταρξά- 
µενον τελειοῦν, μισυ γὰρ τοῦ παντὸς τὴν ἀρχήν 


rerum evidentia cernerent el in ge invidiose loque- 
rentur, metuens, cum hujus precavendeigunominie 
necessitate, tum indele bone nature haud suati- 
nente vitam miserorum hominum intevertenda 
operariis mercede injustis detinere manibus, quod 
antiquissima lex vetat, stimulis ultro additis haud 
mollibusinnatam ad bene merendum propensionem 


incitavit. Sed hec otiosius et forte intermpestive ( 


disputamus.Sufflciatigitur hactenus demonstrasse 
naiuraconjunctum oum suprema potestate benefa- 
ciendi studium esse. Quo ille, quantum sat esset, 
praeditus etiam ad illustres per Italiam vires, pre- 
sertim ecclesiastici ordinis, pretii non exigui dona 
misit, longe aucupans sibi utilem'gratiam eorum 
üd arcanas opportunitates consiliorum votorum- 
que, qua mente verasabat. 
10. Ut amotum ab imperii consorlio Joannem impe- 
rator excacaverit. 
Horum unum erat, et profunde quidem animo 
fixum olimque versatum, expunctio pupilli, cujua 
cogitationis ex hactenus utcunque dissimulata in 
opus apertum aliquando proferenda commodam 
-nunc sibi videbatur opportunitatem terr poris na- 
ctue. Absurdum et perincommodum putabat adhe- 
rere istum sibi puerum imperii collegam, neo ma- 
gistolerabileautfacilequam duo(quod aiunt) capita 
uno tegi pileo. Nam preterquam quod sic nutare aoc 
minime sibi certum existimabat fore principatum 
195 suum, votis videlicet homiaum divisis, et 


: quibusdam quidem uni duorum Augustorum, aliis 


alteristudeniibus, etiam perturbatio reipublice to- 
tius et que sequuntur ex regimine plurium incom- 
moda inde jure timebantur. Omnino igitur expedire 
semina novitatum in multorum jam animis, pueri 
fiducia, periculosos ausus designantium elidere in 


τὴν ἐχείνου μνήμην, ὡς μηδὲ συνάρχειν ὑπολαμθά. 
νὲσθαι * τὸ γὰρ xai δεύτερον στεφοµένου μὴ κἀχεῖ- 
vov συντιμᾶσθαι καὶ συνευφημεῖσθαι τοῦ πατριάρχου 
στέφοντος ἠρέμα πως ὑποῤῥεῖν ἀνάγχη, xal Υ εὖ- 
χερὲς ἂν εἶναι xai τὸ πλέον ἐπιτεβῆναι, ὡς unb 
ἑλπίδα ὑπολελεῖφθαι. Τούτοις καταστρατηγηθέντος 
τοῖς λογιαμοῖς τοῦ βασιλέως (ὑπέχαις γὰρ αὐτὸν ὁ 
τῆς μοναρχίας ἔρως, xal τὴν παρερχοµένην δόξαν 
περὶ πλείονος ἐτίθει τοῦ θείου φόθου διὰ τὴν τοῦ 
πλείονος ὄρεξιν) βουλὴν βουλεύεται µάλα μὲν «ἰσχί- 
στην, µάλα δὲ καὶ θΘεοῦ πόῤῥω µβάλλουσαν, καὶ 
πέμψας ἐχτυφλοῦν τὸν παῖδα προσέταττε, παιδίον 
ἁπαλὸν xal μηδὲν ἔτι σχεδὸν τελέως f| τὸ χαίρειν 
Tj τὸ λυπεῖσθαι µαθὸν, καί κ᾿ ἐν ἴσῳ τιθέµενον τό τ’ ἄρ- 
χειν καὶ τὸ ἄρχεσθαι, µόνῳ δὲ τῷ πατριάρχη πιστεῦον 
xai τοῖς οὕτω τὰ κατ’ αὐτὸν διοικοῦσι, καὶ μηδὲ ὅτι τί 
ἐστιν ὄρχος εἰδὸς, ἐξ οὗ καὶ θαῤῥεϊν εἶχε μὲν οὐκ ἀὐτὺς, 
ἀλλ) οἱ περὶ ἐκεῖνον, ἐκεῖνον σώζεσθαι. Γίνεται ovv 
ὡς τὴν ἀρχὴν προσετάγχθη, xai τοῦ βρέφους μακρὸν 
ὑπερθεθηκὸς παιδίον στερεῖται τοῦ βλέπειν, τοῦτο 
µόνον φιλανθρωπευσαμένων τῶν ἐξυπηρετουμένων 
τῷ μιαρῷ τολµήµατι, τὸ μὴ σιδήροις ἐκπυρωθεῖσι 


capite, matureque exstinguere mox erupturam e 
scintilla flmmam; nec cessare in consummando 
quod inchoatum, imo promotum sit ; dimidium 
enim totius recte dici coepisse, captum autem du- 
dum et quidem feliciter, id negotium, abolita pene 
pueri memoria ac nemine jam fere imperare illum 
opinante, utique Michaele semel ac bis, sine ulla 
ipsius ut imperii college acclamatione aut omnino 
mentione, coronato per solemnem a patriarcha 
oseremoniam ; unde sensim diffluere ac evanescere 
huno illius honorem necesse sit, ut facile jam sit 
quod deest addere, ac fastigium alie jam exstructis 
ultimamque velut manum operi proveotoimponere 
demeunda in posterum omni spe. HBjusmodi in 
Michaelis animo, calcata juris et sequi reverentia, 
praevalebant impia cogitationes, ambitione vesana 
et czeco amore principatus posthabere fluxe glorie 
Doi metum suadentibus. Itaque his impulsoribus 
expedilur impetus in immane quam atrox Deoque 
exosum facinus, mittente imperatore qui eno jussu 
exceocarent puerum adhuc tenellum, et necdum fere 
quid sit gaudium aut dolor scientem per «etatem, 
cuiqueidem aut perindeesset imperare vel subesse, 
infantia, que vixdum excesserat, telium rerum 
ignorante discrimen, acquiescentem autem unice 
fidei providentieque patriarche, nescientem vero 
quid juramentum sit quseque vis religionis istius, 
quam non ipse, sed ii quibua erat cure profuturam 
ei ad tutelam securitatemque frustra speraverant. 
1942 Ergo privatur oculis parvulus paulum super- 
gressusinfantiam,hoc solum humaneindulgentibus 
ministris barbari mandati, ut non ferreis clavis 6 
fornace candentibusocellos tenellulos foderent, sed 
crepitaculo quodam ignito aciei juminum objecio 
videndi facultatem absumerent et sensim arefectam 


633 


DE MICHAELB PALJEOLOGO LIB. III. 


634 


τοὺς ὀφθαλμοὺς λυµήνασθαι, ἀλλ᾽ ἠχείῳ τινὶ πυρω- À τελοῦντι γραμματικοὺε, ὑπὶρπαθουντι δ) ὅμως τοῦ 


θέντι ἐπὶ τῶν ὄψεων φερομένῳ ἐξοπτῆσαι τῷ νεα- 
νίσχῳ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἀπομαρανθέντας τῇ ἔκπυ- 
ρώσει xal ἠρέμα σθεσθέντας τὸ ὁπτικόν. Μεθὸ δὲ 
ταῦτ) ἐτολμήθη κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς ἑορτῆς τοῦ 
Σωτῆρος, καθ) ἣν ἄρα xal ἐγεννήθη [P. 128) χειρὶ 
μὲν παρανήμῳ , προστάξει δὲ παρανοµωιέρᾳ, φὲ- 
ροντες φόρτον ἐλεεινὸν καὶ olov ἄψυχον τῷ πρὸς 
θάλασσαν τῶν Νικητιάτων τῆς Δακιθύζης φρουρίφ 
ἐν ἀσφαλεῖ χαταχλείουσι, xal oi φρουροὶ ἐγκαθί- 
στανται, ἀποταχθέντος αὐτάρχρυς σιτηρεσίου τῷ 
ἐγχεχλεισμένφ. "Opxot δ᾽ ἐκεῖνοι xal. συνβεσίαι xai 
ἐμπεδώσεις φρικταὶ ὡς λάχανα κατεδήδοτο βασιλεῖ 
δοχοῦντι θεοφίλειαν ἔχειν, δι’ ἣν καὶ προὐτιμᾶτο παρὰ 
τῆς Ἐκκλησίας slc τὴν ἀρχήν. ᾽Αλλ΄ ἦν ἄρα τὸ λεγό- 
µενον ἀληθὲς, ὡς ᾽Αρχὴ δείξει ἄνδρα" ἔδειξε γὰρ ἡ 
ἀρχὴ xàxsivov, ὅπως ἔμελέ ol τοῦ δικαίου xal τῆς 
περὶ τὸν Θεὸν εὐλαθείας. Πλὴν τυφλώττων κἀκεῖνος 
τῇ τῆς δόξης µαταιότητι τὴν quy» ἐκτυφλοῦν ἐχέ- 
Asus σωματικῶς τὸν ἀναίτιον. 
ια’. Τὰ περὶ τοῦ Ὀλοθώλου Mavov?À, καὶ τῆς τῶν 
λοιπῶν ὑποθλέψεως διὰ τὸν Ἰωάννην. 

Τότε δὲ καὶ αἰτίας πλασάμενος τῷ ᾿Ολοθώλῳφ 

Μανουὴλ, παιδίῳ γε ὄντι xal clc τοὺς οἰκείους τότε 


depascerentur. Id facinus supra omnem modum 
erudele die omnium sanctissima et maxime festiva, 
Christi Salvatoris nostri natali, perpetratum est, 
manibus scelestissimis, mandato multo etiam dete- 
stabiliori. Quo statim facto harpyseimmanes iisdem 
unguibus, quibus predam inpoxiam excarnificave- 


Ἰωάννου τοιαῦτα παθήντος ἀδίχως, & δίκη 1 καὶ παρὰ 
τὸ εἰχὸς, ἀφαιρεῖται ῥινὸς αὐτῆς μετὰ τῶν χειλέων. 
Εκεῖνος δὲ παραυτίχα ῥακενδυτήσας τὴν μονὴν τοῦ 
Προδρόμου εἰσέρχεται. Καὶ δὴ ἄλλους πλεΐστους διὰ 
ταῦτα ὑποθλεπόμενος τοὺς piv ἐν οὐδεμιῇ ἔταττε 
µοίρφᾳ, τοὺς δὲ καὶ ἐκόλαζε. Τοιοῦτον γὰρ τὸ μὴ εὖ- 
νόµως ἄρχειν ἀλλὰ τυραννικῶς' οἷς γὰρ ἁμαρτά- 
νειν συµθαίνει τὸν ἄρχοντας τούτοις ὑπειδόμενον 
τοὺς τῶν ἀνθρώπων «εὐσυνειδήτους ἄχθεσθαι, ἐπεὶ 
οὖκ ἔστιν ἐκεῖνον μετανοεῖν ig! οἷς ἐπραχθη «καὶ 
συγγνώμὴν ζητεῖν παραιτούµενον, ἀνάγκη δικαίως 
πιστεύοντα ἀπεχθάνεσθαι μισεῖν ἐντεῦθεν τοὺς ὑπ.- 
νοουµένους καὶ τιμωρεῖν. "Hv οὖν τότε κατὰ τὸ 
ἀρχεῖον ταραχἡ λογισμῶ» φόθφῳ σύµµικτος, τῶν μὲν 
λογισμῶν [P. 199) μηδὲ τὸν ἀνάλγητον φύσει ἠρεμεῖν 
ἑώντων, τοῦ δὲ φόθδου, ὡς µή τις μαθὼν προσαγχείλοι 
καὶ οὗ φυκτά οἱ τὰ τῆς κολάσεως Ὑένοιτο, παρευθὺς 
συστέλλοντος) δεινὴ γὰρ ἐν προσαγγελίαις διαφερόν- 
τως ἦν ἡ τοῦ τινα δοχεῖν προσκεῖσθαι τῷ πχιδὶ Ιωάν» 
vp xal συμπαθεῖν. 
ιβ’. Τὰ κατὰ τοὺς Ζυγηνοὺς, ὅπως ἀπεστάτησαν 
βασιλέως διὰ τὸν Ιωάννην. 
Hap' fw αἰτίαν καὶ ὀλίγον ὕστερον οἱ κατὰ τῆς 


Alios item plurimos similem ob causam sibi suspe- 
ctos invisosque partim ultus contumelioso neglectu 
est, nullam eoram in distributione honorum ao 
munerum rationem habens,partim quaesitis pretex- 
tibus male multavit. En fructus imperii non juxta 
leges tyrannice parti gestique. Quippe princeps 


rant, onus miserabile corpusculi luce cassi et velut (; istiusmodi, que large peccaverit; oum 8 probis et 


exanimi tollentes in arcem illud maritimam Nice- 
tiatarum, Dacibyze dictam, importarunt, tuta illic 
et impenetrabili custodia tenendum fidissimi presi- 
dii, annona in alimenta inclusi, quantum sat foret, 
provisa. Juramenta porro illa et pacta exquisitteque 
ad firmandam fidem cautiones, horrende quinetiam 
dirarum imprecationes in fallentem,ut olere deglu- 
tita sunt αὐ imperatore religionem habere viso, et 
ut tali eximie ab Ecolesía honorato preque cunctis 
ad imperium promoto. Verum nempe est quod dici- 
tur, Magistratus ostendet virum. Nam hunc quaiis 
esset, palam ostendit magistratus: quam illi cure 
jus fasque esset, qualis esset in Deum pietate, 
demonstravit imperium. Ceterum excecatus et ille 
animo, et caliginosis nebulis glorie caducs vere 
mentium lucis intuitu amisso, nefarie pecepit in- 
noc:ntem visu corporis privari. 

14. De Holobolo Manuele, et de suspicionibus odiis- 

que tn reliquos Joannis causa. 

Neque hoo contentus, confictis tuno causis Ma- 
nuelem Holobolum, puerum tenere «etatis et in 
domesticorum grammaticorum tunc ordine 193 
merentem, quod isgraviter ferre visus esset que in 
Joannem tam crudeliter acta viderat, quam injuste 
(testor jus et equum, quam ultra omnem modum 
immaniter, mutilari feede jussit abscisso cum labris 
naso. Ille autem miser ita deformatus centunculo 
indutus in monasterium Precursoris ingressus est. 


boneconscientie hominibus aut animadverterit aut 
&uspicatus fuerit vituperari, exardescat in furias 
necesse est οί qui penitentiam profiteri perperam 
actorum aut veniam poscere alienum asua dignitale 
ac morte pejus vitandum censeat, toto incumbit 
animo ad existimandum pre seque ferendum justa 
esse que fecit. Unde quid est consequens nisi ut 
odisse cogatur et pro viribus ulcisci secus de se 
censentes ? Erat ergo tunc in aula confusio cogita - 
tionum metu perplexs. Nam hino quidem nemo 
quamvis ferus et ad sensum humanitatis gelidus 
informare animo poterat tragicam speciem exercita 
in puerulo ejus loci prorsus innoxiocrudelitalis tam 
immanis, quin commoveretur inti xe et ad vindi- 
candum incitaretur: inde pariter omnes constringe- 
bat metus et aollicitudo cujusque de se ipso, ne si 
quod emanaret istorum sensuum indicium, cupide 
collectum a paratis delatoribus ad tyranni aures 
perveniret, secutura statim inevitabili eaque atroci 
poena, siquidem ex omni genere delationum ille 
impotentissime celerrimeque concitabant in s-vis- 
simos furores Michaelis animum, que de quopiam 
forte nuntiarent condolere illum Joanni puero et 
casum ejus egre ferre. 
12. De Zugenis sive montanis, ut in. imperatorem 
rebellarint Joannis causa. 

Propter quam causam etiam paulo post agrestes 

qui vicinos Nice montes incolunt, aratores homi- 


635 


GEORGII PACHYMERJR ' 636 


Νικαίας τᾶκρα χωρῖται, ἀγρόται μὲν ὄντες καὶ À σαις ταῖς κατ ἐχεῖνον προυθµίαις ἐνεδίδου, xal ἅπτν 


γεωργίφ προσέχοντες, θαῤῥαλέοι δ᾽ ἄλλως, πίσυνοι 
τόξοις, ἅμα δὲ καὶ ταῖς κατὰ σφᾶς δυσχωρίαις τὸ 
πιστὸν ἔχοντες ὡς οὐ ῥᾳδίως πεισόµενοι χἂν τι πράτ- 
τοιν, εὐσόντες ἠκοντά ποθεν νεανίσκον νόσῳ λελυ- 
μασμένον τοὺς ὀφθαλμοὺς, φήμης προοδευούσης 
ἐχείνου παρὰ τῶν συσκευασαμένων τὸ ὁρᾶμα ὡς 
αὐτὸς εἴη τὸ παιδίον ὅ Ἰωάννης, ἀπρὶξ συναχθέντες 
ἔχονται τούτου, ἅμα μὲν ὡς δεσπότου ὑπονπουμένου 
σφίσιν, ἐφ᾽ ᾧπερ xal ὄρκοις τοῖς πρὸς τὸν πατέρα 
πεδούµενοι ταῖς ὑπὲρ ἐκείνου προθυµίαις ἐσφάδαζον, 
ἅμα δὲ καὶ ὡς ἡδικημένῳ προσαμµύνοντε . Καὶ 
᾿ ἀποστατεῖν ἤρξαντο, οὔλοι ὄντες ἐξ ὧν ἐποίουν τοῖς 
ἐπιθησομένοις πολεμησείοντες. Καὶ δὴ περιστείλαν- 
"eC τοῖς εἰκόσιν ἐχεῖνον xal δουλικῶς προσφερόµενοι 
προΐστων tlc βασιλέα καὶ ὑπὲρ αὐτοῦ κινδυνεύειν 
ὥρμων. 'O μέντοι γε βασιλεὺς μαθὼν τὰ περὶ τού- 
του, ἀνδζει τε τῷ θυμῷ κα) καθεκτὸς οὐκ ὃν, sl 
&xpat τοιαῦται παρασπᾶσθαι τῆς ἐντρεχούσης φέμης 
ὄνεχα χινδυνεύουσιν, ἐξ ὦν εἰχὸς εἶναι καὶ ἄλλους 
παρααινεῖσθαι πλείστους ἀποατατεῖν. “θεν xal má- 


nes et 19.4 agriculture attendentes, fortes alioquin 
et audaces, arcubus freti, simul autem, propter 
asperitatem inaccessorum salluum etcacuminum in 
quibus sedes habent, confisi se non facile damni 
quidquam passuros quantumvis quid agerent quo 
imperatorem irritarent, cum invenissent profectum 
nescio unde adolescentulum morbo excecatum, de 
quo fama preiveratopera quorumdam istius fabulae 
artificum esse illum puerum Joannem, congregati 
magno numeroirrevocubiliter ei adheserunt ut suo 
domino, quem videlicet ipsum esse opinabantur 


Theodori nuper imperantis filium, cui 8e obstrictos . 


existimabant religione sacramenti dudum ab ipsis 
rite concepti in verba Theodori patris et decessoris 
ejus, studioque ingenti ad quidvis pro hujus salute 
| a dignitateaudendum subeundumque incubuerunt, 
ultores injurie atrocis ipsi facte se ferentes. Ergo 
palam ab imperatore defecerunt, ei qui ab eo contra 
venirent,acriter se restiturosao qualecunque discri- 
men pugne libentissime aditaros demonstrantes. 
Primum omnium vestitu ornatuque Auguste maje- 
stati congruo indutum circeumdatumque comitatu 
eum ut imperatorem agnoverunt colueruntque, ac 
se pro illo cujusvis periculi aleam jacere paratos 


τὸ στρατιωτικὸν ἐν ταυτῷ συλλέξας ἀπέστελλε πο. 
λέμους πολεµήσοντας ἐμφυλίους. Kal γε πολλοὶ τῆς 
κατὰ σφᾶς ἰσχύος κρεΐττονες ὥρμων δοχήσει τῆς 
πρὸς βασιλἐα εὐνοίας, xal Epic ἣν ἤν τις προχινὸυ- 
νεύσας χαρίσαιτο. [Ρ. 130] Οἱ δὲ µαθόντες οὕτω πολ- 
λοὺς καθ) αὐτῶν ὁρμῶντας ὡς ἀποστατῶν ἄντιχρυς, 
τὴν μὲν ἀποστασίαν πολλοῦ τινος συγκαλύπτειν 
ἐδέησαν, ὥστε xol ὡμολόγουν xai μέγα τι ἐδόχουν 
πράττειν εἷς δεῖγμα τῆς κατὰ σφᾶς εὐσεθείας , εἴ 
γε καὶ ὑπὲρ βασιλέως καὶ ἡδικημένου κινδυνεύοιεν, 
Καὶ σύνθηµα Tv ἐχείνοις ἕν, dj νιχᾷν fj πάντας πἰ- 
πτειν. "O0ev περισχόντες τὰ ὀχυρώματα, ἀπ᾿ αὐτῶν 
τε τὰ διὰ τόξων βέλη ἑνίεσαν καθ) ὅστις ἂν καὶ ἐγ- 
γὺς πῥοσθᾶλλοι, xal προπηδῶντες γυμνῖται mpost- 
θαλλον, τόλµῃ τε προσπίπτοντες µείζονι χατηκόν- 
τιζον μὴ καταθβαῤῥοῦντας ἐκείνων τοὺς στρατιώτὰς, 
Οἱ δὲ xai πονοῦντες ὑφίσταντο καὶ δεινὸν ποιοῦντες, 
εἰ πλείους ὀλίγων καὶ ἄγροικοι ἀστικῶν περιγένοιντο’ 
προσεθοήθουν τε ἀλλήλοις, καὶ ἐπέπιπτον χραταιό- 
τερον, καὶ πολλοὺς μὲν ἔφθειρον, οὗ μὴν δὲ Get 


cupidi pro se quisque ostentande precipue cujus- 
dam erga imperatoreu benevolentie,198 certatim 
sese mutuo preverterestudentes peri-ulis ultro de- 
poscendis adeundisque. Illi porro quos iste appara- 
tus petebat, cum audissent tantum in se numerum 
oppugnantium immitti tanquam in vere rebelles et 
hostes imperii, rebellionis quidem probrum atque 
invidiam enixe depellebant: quin contra profiteban- 
iur et ultro jaectabant magno se utique documento 
monstrare fidem ac pietatem suam, qui pro impe- 
ratore α gravissima injuria vindicando capita for- 
tunasque suas ipsorum sub extremum discrimen 
mitterent. Quare hac animati conscientia pie belli 
cause, boo quasi pro tessera in ore ac mutuis &er- 
monibus aesidue habebant forte atque irrevocabile 
propositum vincendi aut omnino moriendi. Ergo 
insessis magna multitudine arcibus ac editis situ 
locie,inde ingentem telorum vim ejaculabantur ar- 
cubus tuebanturque spatium intra jactum, ne quis 
eo se impune admoveret : sed et auctis mox animis 
prosilientes inde, sine loricis et galeis, irruere 
audebant manu facta, et ultro aggressores lacegsere 
crebro jaculorum miesu. Quibus milites imperato- 
ris, baud ausi descendere in certamen cominus vel 


professisunt.Quibus imperator cognitis incredibili- D &quo se campo credere, tuta procul jaculatione 


ler exarsit, mistis ira metuque indignationem vehe- 
mentissimam incendentibus. Extra enim sese fere- 
batur cum cogitabat illa fame late vagantis vanitate 
periclitari sese, neilli montes et arces tanti mo- 
menti a suo imperio avellerentur; simulque reputa- 
bat verisimiliterindesecuturam plurimorum quoque 
aliorum defectionem. Quocirca totum, quo tunc 
motu primo ardens flagrabat, impetum ire continuo 
admisitad severe quamprimum vindicandam horum 
. rebellionem. Itaque subito immisit in istud civile 
bellum raptim undique coactas imperii copias, in 
quibus plerique alacritate ruebant viribus majori, 


respondebant, magna pernicie ipsorum, cum in 
confertos nullumtelum iret irriturn Illi indignaotes 
tantum inferri sibi damni non ab exercitu acie in- 
structo sed a presidiariisstationum sparsim posita- 
rum,in quarum viciniam irruerent, ingensque rati 
suum dedecus si plures a paucis et durati frigore 
montano ac rustico labore ab innutritis otio urbano 
deliciisque vincerentur, concurrebant majori nu- 
mero atque impetu, mutuosehortantes adjuvantes- 
que; unde el plures ipsorum contigit cadere gira- 
gemque non parvam edi. Nec tamen id ad minuen- 
dam audaciam eorum remittendosque ardentes 11): 


631 


DE MICHAELE PALEOLOGO LIB. III. 


638 


xai bwoyaÀqw ἦν τὰς ὁρμὰς σφἰσι. Μᾶλλον μὲν οὖν Α τολμᾷν εἰσελθεῖν. Ἔπιπτον τοίνυν καθ' ἡμέραν o! 


καχουµένοις καὶ παρὰ τὴν αὐτῶν ὑπόληψιν ἐπήει 
ἀνδρίζεσθαι, xal ἁκτέρῳ τάχει τὰς δυσχωρίας χατα- 
λαμθάναντες ἀπ᾿ αὐτῶν ἠἡμύνοντο βάλλοντες. Τοῖς 
δὲ οὔτε xatà τὰς φάραγγας προσιτὸν ἣν, καὶ τὸ 
µαχρόθεν βάλλειν µάταιον ἐνομίζετο" ἐπενδυόμενοι 
γὰρ ἐκεῖνοι τὰ δάνδρα βάλλειν μὲν εἶχον καὶ εὐστο- 
χεῖν καθ οὗ τις τὸ βέλος ἐντείνας τὸ τόξον ἀνίῃ, 
βάλλεσθαι δὲ οὐδὲ τὸ παράπαν Tv. ᾽Απορουμένων δὲ 
παντοθεν τῶν ἐχτὸς μηδὲν ἐχόντων 7j προσθάλλοιεν, 
ἐδόχει πῦρ ἐνιέναι' ταύτῃ καὶ γὰρ καὶ µόνως ἆπο- 
χωρησάντων αὐτοὺς ἔχειν ἐγγίζοντας τοῖς οἰκείοις 
αὐτῶν ἐπε.σπίπτειν. "AXI! ἡ δυσχωρία οὐχ ὑπήχουε 
τῷ πυρί ἐφ᾽ σον γὰρ τὸ πῦρ ἥπτετο, ἐπὶ τοσοῦτον 
ὑποχωροῦντες ἐκεῖνοι xarà βάτερα παραταττόµενοι 
ixixouv τοὺς ἑνιέντας xal ἀπεκώλυον. Ἐκείνοις δ᾽ 
ἦσαν οὕτω xai τὰ xav οἶκον lv ἀσφαλεῖ, ὡς γυναῖκας 
μὲν καὶ παιδάρια ταῖς ὁσωτέραις παραδύεσθαι δυσ- 
χωρίαι , xal σταυροῖς δὲ ἐπιμήχεσι καὶ ἁἀμάξαις 
διειλῆφθαι τὸν κύκλῳ τόπον, ὡς μηδ εἰσθαλόντας 


petus valuit: quin potius Inopinate sensu cladis 
velut stimulo ad contendendum enixius viriliusque 
pugnandum incitari visi sunt. Itaque suis redditi 
rupibus ac jugis inviis, quo summa celeritate se 
receperunt, innetantam quoquoversum telorum vim 
assidue 896 spargebant, ut plane jam nulli secu- 
rus esset aditus subjectarunm vallium. Jaculis vero 
procul impeterejaculantes ex alto vanum experien- 
tia deprehensum est : namqui adid se accingerent 
in ipso conatu tendendi arcus preoccupabantur et 
sternebantur sagittis montanorum, e densis ramis 
arborum quas inscenderant otiose ac secure in ex- 
posita undique eollimantium, nemine illos vicissim 
contingere jaculis valente, quippe non conspicuos 
sed plane tectos obtentu frondium. In quibus diffi- 
cultatibus melioris inopes consilii milites imperato- 
ris optimum factu judicarunt ignem injicere obviis 
saltibus : silvis enim flamma populatis sperabant 
recessuros haud dubie rusticos, et iter apertum iri 
ad intimas latebras eorum, ubi familias absconde- 
rent. Ceterum neid quidem succeesum habuit, ipsa 
eadem obstante difficultate locorum, siquidem cum 
inunam partem incumbebatur immittenda flamma, 
inde (ugientes rustici alio coibant, unde commodo 
in incendiarioe jactu telis eos configebant, prohibe- 
bantque ne perficerent quod ceperant. Porro ipsia 
tuta erant domi omnia : mulieres enim et parvulos 
in sinus intimos maximeabruptorum submoverant 
montium, septoque ibi valido decussim innexarum 
per circuitum trabium vallaverant, ut neque si quis 
nostrorum militum eousque penetraret, tentareintra 
id vallum aditum foret ausurus. Ducebaturhoc modo 
bellum,ettelis montanorum multi quotidie Romani, 
lique ex preestantissimis, cadebant. Tum enimvero 
ardere ira exercitus et suocessu inopinatissimo fre- 
mere, quasi qui hactenus se idoneos arbitrati vel 
fortissimis et exercitatissimis pari numero profli- 
gandis copiis, nunc experimento deprehenderentur 


δοχιµώτατοι τῇ τοῦ θυμοῦ παραθηγόµενοι ζέσει, xal 
90x ἐπ᾿ ὀλίγον ἐκαινοτομοῦντο στρατεύματα οἷά τε 
δοκοῦντα xai μεγάλων δυνά-κεων κατευμεγεβεῖν, οὓς 
ὀλίγοι τινὲς πρὸς ἐχείνους πλείους ὄντας καὶ ἀγρόται 
ἐπὶ πλεῖστον τοῦ χαιροῦ κακουµένους τῷ πολέμφ 
κατηγωνίζοντο. Πρὸς τούτοις τε αὐτοὶ μὲν σαν ἐν 
ἀσφαλεῖ, κἂν ὅ τι ποιοῖεν οἱ ἔξω μὴ ἐπαίοντες, τῷ 
τοῖς τόποις χατωχυρῶσθαι, χἈν πλείους ἔτι προσθάἀλ- 
λοιεν' οὐδὲ γὰρ ἦν fj αὐτοὺς προαπίπτοντας ἀλλή- 
λοις [P. 131] τῇ ῥύμῃ τῶν τόξων μηδ ἀντιχεῖν 
ἔχοντας παραπόλλυσθαι. "Extlvooc δὲ, s! πού ποτε 
καὶ μερισθεῖεν χατὰ χρείας ἀνάγκην, ἀπολελειμμέ- 
νους ὀλίγους ἐκασταχοῦ κινδυνεύειν συνέθαινεν ἐξ 
ατίας τοῦ τοὺς μὲν τὴν χώραν πρὸς αὐτῶν ἔχοντας 
καὶ μηδὲν slo κίνδυνον κατὰ νώτου προσδοκῶντας 
ἔχοιεν, τετραμµένους πρὸς τοὺς πρόσθεν, ἔπηλυλα- 
ζομένους καὶ τούτους ἐκ φόδων δένδρεσι, κατολιγω- 
ρεῖν, τοὺς δὲ προσδοκῶντας ἐφ᾽ ἅπασι xal κύχλῳ 
τὸν κίνδυνον ἐκδεχομένους πολυωρεῖν , καὶ οὕτω 


ne tanto quidem pauoioribus quam ipsi essent, iis- 
demque ab aratro ao sarculo semiermibus rusticu- 
lis debellandis pares, cum quibus utique ne equo 
quidem Marte, sed longe pejori sua sorte, plurimis 
guorum 197 inultis cadentibus, tandiu pugnarent. 
Inter hec montanorum optimo loco res erant. In 
tuto ipsi laresque ac pignora ipsorum, non modo 
citra telijactum, sed etiam, quidquid intus agerent, 
extra notitiam et sensum frustra dudum obsiden- 
tiurg stabant, naturali eitu et asperitate locorum 
abunde muniti. Contra quam si vel insanire oppu- 
gnatoribusliberet palam contra nitendo acieinstruc- 
ta, quidaliud quamignominiam damnocumularent 
sua capita pro scopis ostendentes exeroitatissimis 
arquitis, ex alto ettutoin denaam turbam nunquam 
jactu irrito vibraturis spicula ? Quod si non univer- 
sis simul copiis sed per manipulos segregatos et 
seorsum immissos tertaretur assultus, id quoque 
cum frustra tum perniciose faclum iri experientia 
monstrabat. Nam qui hactenus ob locorum multos 
simul non capientium angustias necessario divisi a 
ceteris aggredi montanos voluerant, aut in conatu 
ceciderant, aut male multati coacti fuerant rece- 
dere. Cujus rei causa erat, quod nostri conscientia 


D castrorum late cuncta que a tergo erant obsiden- 


tium circumveniri non timentes, et in solos ex ad- 
verso positos intenti hostes, quorum plerique non 
aspectabiles latebant inter ramos arborum et late- 
bras familiarium silvarum, falsasecuritale provehe- 
bantur in loca unde receptus non esset, propterea 
quod observantes eorum incautum progressum ex 
occulto rustici eruptionibus illosopportunisa latere 
αυΐ & tergo, unde minime timebatur, coorti caede- 
bant. Porro ille ipse metus et sollicitudo montano- 
rum, reputantium se paucos a plurimis, loco uno 
clausos abuniversamlatecircum regionemobtinen- 
tibus impeti, acuebat eorum vigiliam in excubiis, 
ne opprimi a nostris ulla in parte improviso pos- 


v3.7 


039 | GEORGII PACHYMERJE 640 


συχναῖς ὅπου παρείχοι χρωμένους ταῖς ἐχδρομαῖς À Ιωάννην, μηγ ἂν πάντες λέγοιεν αὐτὸν γὰρ ἆπο- 


ἐπεισπίπτειν Καὶ ῥοπάλοις (οὐ γὰρ εἶχον ἅπαντες 
σπάθας) καταγωνίζεσθαι. Οὕτω γοῦν ἐπὶ πολὺ τοῦ 
πολέμου συνισταµένου xxi τῶν πραγμάτων τριθοµέ- 
νων, ἐπὶ οὐκ ἣν σφίσι µαχομµένοις περιγίνεσθαι 
τῶν ἀνθισταμένων, ἔγνωσαν εὐσυνέτως ὑπέρχεσθαι 
μετ) εἰρήνης, οὐ πάντας ἅμα, ἀδύνατα γὰρ οὕτως 
ἦν ὑποχλίνεσθαι σπενδοµένους' τοῖς γὰρ ἐξ ἀρχῆς 
ἐγνωσμένοις ἐμμένοντες µεταθάλλειν ᾖδοῦντο τὸν 
πλησίον ἕκαστος, xal τὸ δύσελπι σφίσι προσῆν ὡς 
ἀπολουμένοις εἰ ἐνδοῖεν, Τῷ τοι καὶ καθ tva πὲμ- 
ποντες τῶν μὲν συµθάντων ἀμνησιίαν ἔχείν καὶ βα- 
σιλέα καὶ αὐτοὺς ὑπισχνοῦντο, ἐχείνοις δὲ μὴ διηνεχῆ 
τὴν ἐπὶ καχκίστοις ὁμόνοιαν πρὸς τοὺς ἄλλους ἔχειν 
ὡς οἷόν τε συνεθούλευυν , καὶ σφᾶς , εἰ θέλοιεν, 
πρ͵ῆγον εἲς τόπους σεσηµασμένους ὄντας, πλὴν μεθ 
ὀμήρων (οὐ γὰρ ἁπατῷν ὀρέγεσθαι), ἐντυγχάνειν, 
ἐξ ὧν εἶναι µανθάνειν ὁπόσα mpóo βασιλέως εὗερ- 
γετηθήσονται ἑνδόντες μὲν τὰς ἑνστάσεις τῷ σπέν- 
δεσθχι, προδόντες δὲ καὶ τὸν εἷς βασιλέα φημιζόµε- 
voy πλάνον. Μηδὲ γὰρ εἶναι τοῦτον τὸν Λάσκαριν 


sent. Ac quanquam illorum plerique carentes ensi- 
bus clavas solum et ramalia nodosa pro armis habe- 
bant, tamen adjuvante iniquitate locorum nostros 
uleunque oplimearmstos, pernotu ipsis diverticula 
deprehensos, facileopprimebant vincebantque. Hac 
conditione tam nobis damnosa belli cum longo jam 
esset tempore pugnalum neo res exitum baberet, 
versi ad artes nostri, quod vis non succederet, ten- 
tandum sibi putarunt, si paucos saltem hostium 8ο 
per vicem 1985ingulos, abducere ac conspiratione 
communiet ad pacis tractationem inclinare possent. 
Ratio hec erat consolii prudentis. Haud sperandum 
videbatur posse admitti ac vel audiri patienter a 
communi consilio gentis, et ira flagrantis el Buc- 
ceseu belli elate, compositionis mentionem: fixi 
quippe omnes erant in proposito vindicandi tuen- 
dique, quem 8e habere putabant, legilimi 8ui prin- 
cipis ; ad haoc insidias in conventione suspectantes, 
ei non sinecausa metuentes ne doloseinduocti specie 
pacis irritatissimis hostibus ad poenas atroces dede- 
rentur, cunciaejusgenerisstatim oblata respuebant. 
Ergo primum ad unumet alterum,moxseneim succe- 
dente negotio ad alium aliumque mittuntur certi 
nec ingrati privatim homines, qui oblivionem utrin- 
que transactorum proponerent, pollicentes optima 


spondere de se vellent. Sub heo insinuabant sese 
illis, amice suggerendo consulerent rebus suis pri- 
vatim, neo 0.00 se multorum impetu ia certum 
exitium abripi precipites sinerent. Non se posiu- 
lare ut verbis crederent : capere licere presens 
experimentum rerum ipsarum. Venire modo ne 
gravarentur, obsidibus in tutum reditum acceptis, 
ad loca designata, ubi distinctius explicandum illis 
foret quantis essent ab imperatore cumulandi pre- 
miis, se redire cumeo in gratiam vellentimpostore 
illo, pro quo pugnassent, abdicando. Non enim esso 
illum Joannem Lascerim, quidquid ipsis fuisset 


κεχλεῖσθαι τῷ τῶν Νικητιάτων φρουρίῳ xai &spa- 
λῶν ἐγκαθείργνυσθαι. "Hv δὲ τις καὶ βούλεται βλἰ- 
πειν ἐφ᾽ ὅρχοις λαθὼν τὰ πιστὰ φρικώδεσι, προσεῖναι 
τοῦτον ἱέναι καὶ βλέπειν. Τούτοις καὶ πλείοσω ἑχεί- 
νους ὑπεξάγοντες καθ) ἡμέραν , dua δὲ καὶ προσ- 
πέµποντες ἱκανὰ, μόλις ἔπειθον xai ἐδούλουν τὰς 
γνώμας χρυσίφῳ µερίζοντες. Καὶ νῦν μὲν τοῦτον, νῦν 
δὲ ἐκεῖνον ὑπερχόμενοι τοῖς μηνύµασι, τοῦτο piv 
θεραπεύοντες, τοῦτο δέ ye xal ὑπισχνούμενοι παρέ- 
πειθον τοὺς πολλοὺς, καὶ μᾶλλον τοὺς ἐπιδήλους 
Oi δὶ ὁσημέραι πλέον µμαλαχιζόµενοι ὑποψίαν τοῦ 
προδιδόναι παρεῖχον τοῖς ἄλλοις. Πλὴν καὶ τῆς µετα- 
θολῆς αἰσθανόμενοι οὐχ εἶχον ὁ τι xal πρἄξειαν" 
μόνους γὰρ τοὺς σπενδοµένους ὑπελάμθανον σώ- 
ζεσθαι, [Ρ. 13?) κἀκείνοις ὁσημέραι πολλοὶ προσε- 
τίθεντο δέει τοῦ κινδυνεύιιν. σαν OÀ xal τινες ot 
πολὺ κρείττονα τὸν iv τῷ moÀiptp ἡγοῦντο θάνα- 
τον τῆς προσδοκωµένης, sl καθυφεῖντο xai προδο- 
θεῖῖν, κολάσεως, καὶ ἀννέχειν διὰ ταῦτα διὰ τέλους 


ἤθελον. 


universi ρθγβυδθυπῃ, scd agyrtam οἱ planum, falso 
se venditantem nomine ipsisque illudentem: et 
manifestam imposture convictionem offerebant, 
servari verum Joannem afíirmantes tutissima cus- 
todia in arce Nicetiatarum, quo spectatum se con- 
ferresine ullo perivulo possent : preesumpturos enim 
quantascunque vellent juramentorum aut pignorum 
cautiones, sic4ue istuc equo 80 securo intraturos 
animo, cum pleno arbitrio liberi reditus, citra 
ullain suspicionis umbram. Ejusmodi 199 blandi 
mentis plausibilium sermonum aliquantulum initio 
Jabefactata duritie quorumdam e montanis, acce- 
dente vero larga missitatione munerum vehemen- 
tius impulsa, vix tandem loco cessit, placida do- 
cilitate succedente ac plena promissione veri in iin. 
peratoris obsequia studii, auro, ut solel, distrahente 
concordes et studia invicem votaque committente 
prius unanimiter conspirantium. Ea ratione traxe- 
runtin partes multos, et in iis capita ipsa nationis, 
auctoritate illic et existimatione principes. Quibus- 
cum utcunque isthaec arcano tractabantur, et ipsi 
sedulo celabant, tamen cum in deliberationibus de 
bello et in omni occasione similium sermonum ii 
molliores in dies se preberent, suspicionem aliis 
moverunt quasi proditionem meditarentur. Moxque 


fide ab imperatore sanciendam, siet ipsi paria D suspicioin opinionemtransiit, idoneis exstantibus 


mutationis signis. Unde non parum conturbari con- 
tigit plerosque, videlciet existimantes sibi caveresoli 
80 salutem duntaxat proprium pacisci eos qui cum 
imperatore tractarent : oeteros omnes ira: hostium 
expositos relinqui. Eo valuit hujus periculi metus, 
ut multi quotidie ad eosqui tractabant se aggrega- 
rent. Erant tamen qui mortem in bello minus acer- 
bam ducerent malis suppliciisque, quibus se gubji- 
ciendos exspectabant, 8i aut ultro cederent aut alio- 
rum dolo procederentur. Quare obflrmabant ee in 
sententia resistendi bellandique, quoad vincerent 
aut caderent. 


^ s κ Ra em es de E. E ο 


nature e πω τα, Emm ᾳ- 


Dii 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO 118. III. 


642 


w. Απολογία τῶν Ζυγηνῶν πρὸς ἀλλήλους ὑνὰρ A ἀφέμενοι µέμφεσθαι, συναρπασθεῖσιν οὕτος xal κἰν- 


τοῦ ὃν ὡς Ιωάννην ὑπεδέξαντο. 

IP. 133] ἸἩπλεονέκτουν δὲ μᾶλλον οἱ καὶ τὰ ὑπὲρ 
τοῦ τυφλώττηντος πρ,θαλλόµενοι. Καὶ, « Τί γὰρ, » 
ἔλεγον, « δίχαιον ἡμῖν πέπραχται ἐπὶ τῷ ἀλλοδαπῷ 
τῷδε, εἰ κἀχεῖνοσ εἴη, si ἄλλος ; ἐοειδὴ δεξάµενοι 
ἐτίθεμεν ὑπὲρ αὐτοῦ τὰς ψυχὰς, γυναῖκας καὶ αὐτὰ 
τὰ γνήσια προθαλλόµενοι, ἐς ὅς σιυθείη ὁ eic χεῖρας 
ἡμετέρας χαταφυγὼν, νῦν µεταθαλόντες χαταπροώ: 
μεθα τί δ’ ἡμῖν εἰς ἀπολογίαν πρὸς τοὺς μεμφομέ- 
νους ἐσεῖται προδοῦσιν; ὅτι παρώτρυνε μὴ θέλοντας: 
λλ’ ἡμῖν γλιχοµένοις ὑπὲρ δεσπότου πάσχειν ἐπέστη. 
'AMM ὅτι τά γαθ᾽ ἡμᾶς ἐν ταραχΧῆ κατέστησεν ; ἀλλ) 
ἡμῖν γε προθυμουμµένοις μᾶλλον ἢ τούτῳ μµἐμψοιτό 
τις. Ἁλλ' ὅτι ὑπεχρίθη τὸν βασιλέα καὶ προσικέ- 
τευσε; xal πρῶτον μὲν τίς οἶδεν ἂν ἀληθῆ ταῦτα ; 
ῥᾷον αὐτοῖς ἄλλον ἀντὶ τοῦ ἀληθοῦς' ἐμφανίζειν καὶ 
ἁπατᾷν, sl ἐπισταῖμεν, fj τοῦτον ἄλλον ὄντα ἐκεῖνον 
ὑποχρινεῖσθαι, Βἶτα ἔστω καὶ τοῦτο. Πλὴν πᾶσι μὲν 
ἡ τοῦ πλείονος ἔφεσις, καὶ ἀγαπητὸν μὲν αὐτὸν Éxa- 
σιον ὄντα τὸν σπουδαζόµενον τῶν χαλῶν τυγχάνειν, 
εἰ 9 οὖν, ἀλλὰ xal τὸ δοκοῦντα µεγαλόνεσθαι μοῖραν 
οὐ τὴν τυχοῦσαν φιλοτίμίας ἔχει. Τί οὖν ἑχυτοῖς 


13. Allegata montanorum inler sese pro eo quem 
ut Joannem acceptum apud se habebant. 
Maxima horum pars erat miserantium cecum 
quem apud se habebant,et factu indignum conten- 
dentium illum, quicunque esset, prodere. Quo 
enim,aiebant, jure alienum hunoc,sive Joannes esl 
Lascaris sive non est hostibus ejus ad cruciatus et 


δυνων ἐπανῃρημένοις, μῶμον ἐκείνῳ προστρίθοµεν, 
καὶ ἀντὶ τοῦ σώζειν μεγίστῳ κἰνδύνῳ περιθάλλοµεν, 
ἄλλως τε, tl xxl οἱ τὰ παγχάλεπα πέπρακται, τὸ 
γοῦν σχῆμα τῆς Ἱχετείας ἰκανὸν καὶ τὸν xdx:otoy 
σώζειν. Οὐδὲ γὰρ ἂν cl παθεῖν ἐκεῖνον, ἀλλὰ τί 
ποιεῖν ἄξιον ἡμᾶς προσχηπεῖν. » Ταῦτα τινῶν Λε- 
όντων ἐδόχει τισὶν ἀδοξεῖν τὰ μεγάλα, st κατα- 
προοῖντο τὸν ἱκέτην. Καὶ τὸ μὲν διηνεκῶς πολεμεῖν 
(καὶ γὰρ ἄν ἀνάγχῃ τοῦτ) εἶναι μὴ περιγενοµένους 
τῶν πάντων, τοῦτο δ᾽ ἦν ἀδύνατον) ὡς κινδυνῶδες 
καὶ ἄλλως 0v ἀπρεπὲς ἀπέλεγον, τὸ 9' αὖθις κατα- 
προεµένους τὸν ξένον σπἑνδεσφαι ἐπίμωμον ἔχοινον 
καὶ ἄλικον πάντη πρὸς τὸν ἤκοντα, si πιστεύσας 
ἐχείνοις σφάζοιτο. Tip τοι καὶ τὴν µέσην χωροῦντες, 
αὐτὸν μὲν ἀπεῖπον μὴ προδιδόναι, αὐτοὺς δὲ σπὲν - 
δεσθαι οὕτως, εἰ θέλοιεν' εἰ ὃ’ οὖν, ἀλλὰ διὰ τέλους 
μάχεσθαι συνετίθεντο. Ἐν τοσούτῳ οὖν τοῦ καιροῦ 
τριθοµένου καὶ τῶν μὲν μηδὲν ἐχόντων [P. 434] 
ποιεῖν , τῶν δὲ µή τι ἀποχρινεῖσθαι, ὁ μὲν ξένος 
ἀνεῖτο φεύχειν πρὸς Ἱέρσας, οἷς 8' ἦσαν ὑποσχέσεις 
παρὰ τῶν τῇᾷδε xai συνθεσίαι, ἑσπένδοντο τὰ πιστὰ 
λαθόντες τοῦ μὴ παθεῖν. Οἱ δὲ ταῖς σπονδαῖς πρὸς 


Quem utique absentem desideratum, occurrentem 
evectum, ao si quid in eo deliquit, peccare a nobis 
coactum tueri potius et servare debereunus quam, 
quod sine justa vituperatione nequimus facere,gra- 
vissimoillum perículo exponere,sitientissimis cruo- 
ris ejus ipsum hostibuscondonando. Atqui vel atro- 
cissimi compertum convictumque flagitii pessimum- 


necem acerbam dederemus ? Poslquam enim pro (| que palam caput habitus supplicie fasac verecundia 


illius ad nos confugientis salute capita nostra,uxo- 
res et charissima quaque in discrimen misimus,si 
hunc modo mutata repente sententia destituimus, 
quid nobis ad defensionem faciemus reliqui,quomi- 
nusab omnibus proditionis perfldiosissime damne- 
mur ? An dicemus nos ab ipso nolentes impulsos 
coactosque ? À nobis jam antea paratis et 200 
gestienlibus pro domino injusta passo vindicando 
pugnare supervenit.Àn illud causabimur,ejus gra- 
tia perturbatas res nostras esse? Atqui nostre verius 
precipiti ad novandum audacie quam huic culpa 
istius tumultus imputabitur.An quod se imperato- 
rem esse simulavit,et ut tali sibi sucurreremusgora- 
vit? Primum quis scit simulasse illum,et non esse 
verum qualem se nominat Joannem ? Et cui certo 
poterit constare illum alium,quem ostendere nobig 
S6 paratos aiunt, custoditum apud ipsos cecum 
adolescentulum revera Joannem esse Lascarim ? 
Deinde esto ita, sit : tamen iati culpe, nea nobis 
tam atrocitervindicanda videatur, magnam partem 
detrahit invidie innata omnibus et late communis 
cupiditas augendi foriunam suam,presertim inge- 
rente se erescendi occasione et studiis hominum 
ultro ad majora vocantibus;quo tempore quis non 
veniadignam existimet ambitionem ejus qui regnum 
à volentibus delatum non recusaverit? Quid igitur 
attinet nobis culpa solutis illi crimen impingere ? 


confugientis in fldem atque asylum protectionis 
nostre, prestare intactum immunemque communi 
humanitatis officio deberet; neque enim tunc tam 
spectare oporteret quid eum pati justum esset, 
quam quid nos facere deceret. Talia quidam disse- 
rentes persuadebantaliquibus non possesine summa 
sue gentis infamia prodi ab ipsis dedique hostibus 
supplicem.lidem tamem anxii secum inquirebant: 
quid igitur agendum? Utrum pugnandum semper ? 
Id quippe necessario consequiex proposito perseve- 
randi ad extremum 203 in defensione pueri.Nisi, 
quod sperari non polerat una ipsi neo magna gens 
universum in se conjuratum imperium vinoerent, 
ac ne si quidem possel succedere, tamen tentari 
conveniret. Hic vere cum ad unicam oblatam com- 
ponende pacis rationem referehant animum,ad de- 
ditionem nempe pueri hospitis, abhorrebant atque 
aversabantur, potiueque propendebant in anceps 
damnosumque consilium bellandi ad extremum pe- 
riculo quocunque. Inter hos multorum estus,cum 
longa perplexarum deliberationum mora certi consi- 
lii nihil expediretur, cecus advena,causa tantorum 
motuum, dimiesus ad Persas fugit. Qui porro ex 
montanis pacisci cum nostris et arcano tractare 
dudum coperant, ii fedusjam palam icerunt,rece- 
ptique in gratiam, cum essent, ut dixi, οἱ multi et 
precipui montanorum, reliquos infirmiores illius 


645 


GREORGH PACHYMERJE | | 0M 


ἐκείνους ἡμερωβέντες τοῖς ἄλλοις κακῶς καὶ ἀπηνῶς À καὶ ὁ ἀδικήσας κερδαίνειν δόξοι ἀνεχομένης τῖς 


προσεφέροντο, xai προσετίµων ζημίαις οὐ φορηταῖς 
καὶ µείζοσιν Jj ὥστ) ἐνεγκεῖν ἐκείνους. Τὸ δ᾽ ἐλαύνειν 
ἐκεῖθεν ἐξορίζοντας, ἄσμενοι ἂν εἷς τιµωρίαν µε- 
γίστην πράξοντες, ὅμως ἐκωλύοντο πράττει, μὴ 
καὶ τὰς ἄχρας ἐρημοῦν ἀνδρῶν τάς ὁρμὰς τῶν Περ- 
σῶν ἀνέχειν δυναµένων. Ταῦτα gpl τοὺς Ίρικοκ- 
χιώτας καὶ τοὺς τοῦ ζυγοῦ διαπραξάµενοι ἀνεχώ- 
.. pouv ἐπ᾽ οἴχων. 

ιδ’. Ὅπως γιετέθη ὁ πατριάρχης μαθὼν τὰ συµθἀντα, 

) καὶ ὅπως τὸν βασιλέα ἀφώρισεν. 

Τὸ μέντοι περὶ τὸν παΐῖδα ᾿Ιωάννην συμθὰν, µέγι- 
στον ὃν dj ὥστε χρυθῆναι, ἔκπυστον Ὑέγονε καὶ τῷ 
πατριάρχη. 'O δ᾽ ἀκούσας iv δεινῷ ἑτίθει τὴν ἀἁγ- 
γελίαν, καὶ οὐκ εἶχεν ὅ τι καὶ πράξοι, οὐδὲ καθεκτὸς 


δίκης. « Τὸ γοῦν ἐξ ἡμῶν, « ἔφη, ἂν ἐχείνη πε- 
ρἰαργοίη, δίκαιον Ὑίνεσθαι, ὡς ἂν τῷ περὶ τούτων 
ἀγαναχτεῖν µισοπόνηροι δόξωµεν.» Ταῦτα [P 435] 
τοῦ πατριάρχου λέγοντος ἀπήχθοντο μὲν ol περὶ 
ἐκεῖνον ἐκτόπως καὶ ἀπεστύγουν τὰ παπραγμένα, 
τὸ δὲ πᾶν bm! ἐκείνῳ κχεῖσθαι διωµολόγουν, ὡς xal 
αὐτῶν ἑψομένων, c£? τι ἂν ἐκείνῳ καὶ δόξοι, Ὁ ὃ 
ὅρχων ἐκείνων καταστενάξας, καὶ μνησθεὶς ὅπως 
ἐμπεδοῖντο καὶ ἄλλοι μὴ οἷοί τε πράττειν τὰ ὁμω- 
µοσµένα, αὐτὸς τὸ slc ἐκεῖνον ἦκον ποιεῖν ἀνεδέχετο 
μόνος. Πλὴν οὐ σωματικῶς σφάττειν ἠρεῖτο (οὐδὲ 
γὰρ ἄξιον) ὅσον ὃ' χε κατὰ φυχὴν πράττειν, οὐχ 
ἑῤῥαᾳθύμει, Τὸ δ᾽ Jj» πάντως ὅπερ διὰ τῆς payalpac 
τοῦ πνεύματος Ὑίνεται, ὅ ἐστι ῥῆμα Oto ὡς διαι- 


v ἁλύων, Εἶτα μὴ xplvac ἀσφαλῶς ἑαυτῷ ἐπὶ τοιαύ- Β μεῖν τὸν ἄξιον καὶ τὸν ἀνάξιον, καὶ τὸν μὲν εὐλογεῖν, 


ταις πράξεσι σιωπᾷν καὶ μὴ ἐπεξιέναι ἐπιτιμῶντα, 
᾽προσκαλεσάµενος τοὺς περὶ αὐτὸυ ἱεράρχας , καὶ 
δεινὰ σχετλιάσας τὸ πρῶτον ὡς Ἠχλευασθεὶς, καὶ ὅτι 
νόμοι καταφρονοῖντο Θεοῦ διὰ τῆς τῶν Üpxuv παρα- 
θασίας ὑπεραγανακτήσας, τέλος τί δεῖ ποιεῖν κατε- 
σκέπτετο, ὡς μὴ ψεῦδος ἀληθείας κατακαυχήσαιτο 


gentis ire ministrorum imperatoris objecerunt;qui 
eos acerbe crudeliterque vexarunt,spoliantes into- 
- lernbiliter miseros,et mulie nominesummas ab 118 
pecunie majoresextorquentes quam quas,ne vendi- 
tis quidem que habebant universis, possent confl- 
cere. Nec ulla imperatorios misericordia tenuit ab 
lis exterminandis et exturbandis sede patria in 
ultionem rebellionis : sed &b eo consilio illa eos 
cura revocavit, quod providebant fore ut his inde 
puleis nemo jam esset qui juga illa, propugnacula 
Romani limitis, a Persarum assidue illis partibus 
insidiantium orebroque irrumpenlium incursioni- 
bus (uta prestaret.tlis circa Tricocciotae et monta- 
nos gestis Romane copie domum reverterunt. 
44. Ut affectus fuerit palriarcha audila. excacatiane 
Joannis, el ut imperatorem excommunicaverit. 
Ceterum quod puero Joanni evenerat,majus uti- 
que atque atrocius quam ut taceri posset,ad aures 
patriarche quoque perlatum 202. est. Is porro 
ucerbo consternatus nuntio e&stuabat animo, quid 
ageret incertus; nec teneri poterat quin 8e in cun- 
cta palam luctuosissimi doloris indicia effunderet. 
Deinde ratus haud securum esse sibi super tali 
. facinore eilere nec juste id animadversionis ulcisci 


vindicta, convocatis qui ad manum erant presuli- D 


bus, graviter conquerens primum se delusum irri- 
gumque tum fede contemptas Dei leges nefaria 
violatione juramentorum, indignitatem horrendi 
flagitii exaggeravit; ac denique deliberandum pro- 
posuit quid tali occasione se facere deceret, ne 
mendax perfidia de conculcata veritate impune glo- 
riarelur, neve grassator iniquissimus opimo,quod 
immanissime rapuerit, spolio gauderet,connivente 
justitia divina ; que ei suis, ut plerumque solet, 
incompertis humano ingenio consiliis cunctelur, 
tamen nostris esse offlojinon negligere quod possu- 


τὸν δ᾽ ἐκπέμπειν τῆς ὁλομελείας τοῦ σώματος τοῦ 
Χριστου. Ταῦτα στήσας καθ ἑαυτὸν, τῶν ἄλλων τῷ 
μὲν δικαίῳ δυσωπουµένων τῷ δὲ φοθερῷ συστελλο- 
µένων , μὴ xal ἀνεδέστερον ἀπεργάσαιντο, πέμψας 
ἐχεῖνος ἅμα τε ἐλέγχει ἀσεθήσαντα xal ἁμ ἐπιφέρει 
τὴν τοῦ πνεύματος τομὴν τὸν ἀφοριφμόν. ᾿Βνταῦθά 


mus, sed saltem demonstratione aliqua insigni 
mundo et posteris testari non sane probantibus aui 
tolerantibus nobis at vehementer indignantibus et 
detestantibus,tam atrox scelus fuisse perpetratum. 
Talia loquente patriarcha exhorcuerunt ad mentio- 
nem fanatice crudelitatis qui aderant antistites, 
nulloquenon signo declararunt &bominari sese totis 
animis facinus adeo exsecrabile. Adjunxerunt, de- 
cerneret quod tali occasione fas et equum poscere 
putaret : comprobaturos sese ac pro virili secutu- 
ros. Ad ea ille gravi ex alto pectore.ducto gemitu, 
recordari se testatus qua religione juriejurandi sese 
omnes astrinxerint ad statim vindicandam videt 
manu perfidiam, in utro Augustorum ezxsisleret 
alteri contra pacta conventa insidiari ac gressari in 
alterum audente,addidit,quoniam appareret deesse 
facultatem ceteris jurata exsequendi, se quidem 
quod esset in se facturum. Non stricturum autem 
sensibilem gladium in corpus ac jugulum sacrilegi 
(haud enim id sibi convenire), sed quod sur pote- 
statis foret, minime cunctaturum exsequi, utendo 
gladio spiritus, quod est verbum 303 Dei, ad 
dividendum justum ab impio, et illi quidem bene 
precandum hunc vero abscindendum a Christi 
corpore. Hec se plane facere decrevisse cum ille 
signiflcasset, aliis ob manifestam rei sequitalem 
improbare non audentibus, et terroretamen baud 
dubio concussis, ne diris omnes suppliciis, eatelli- 
tibus abirritato anathematis ignominia imperetore 
immissis, conciderentur, patriarcha pronontiato 
palam et merita severitate objurgato Michaelis 
Augusti scelere,ipsum, legitima prolata talis judicii 
formula,spirituali sectione a communione Christo 
credentium rite resecat. Fuit in modo ac circum- 
stantia quadam hujus facti quod jure quis repre. 
henderet: sed nec defuit quod ad excusationem 





045 


DB MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. Ill. 


646 


τις καὶ μέμψαιτο τοῖς εγονόσιν ὡς οὐ κατὰ τρόπον À ctv ὁ κρατῶν, καὶ πὀπον διδοὺς τῷ δικαίῳ θυμῷ 


Ἱεγονόσε, καὶ ὑπεραπολογήσαιτο τῶν παρζάντων 
πάλιν ὡς οὐκ ἄλλως ποιεῖν ἐχόντων. Καὶ ἡ μὲν 
μέμψις, ὅτι θεὶς τὸν δεσμὸν ἐφῆχε τοῖς τοῦ κλήρου 
Ψάλλειν ἐχείνου χάριν, ὥστε ol xai κοινωνεῖν ἐκεί- 
νους διὰ τῶν ἱερῶν τελετῶν, αὐτός τε τὰς ἱερὰς 
ἐτέλει µυσταγωχίας, ἐφ᾽ αἷς ἦν ἀριδήλως τὸν δεσ. 
μοῖς πνευματικοῖς κατεχόμενον μνημονεύσθαι, Ἡ 
ὃ' ἐπὶ τούτοις ἀπολογία, ὅτι αὐτάρκως εἶχε τοιούτῳ 
προσώπῳ τὰ τῆς ἐπιτιμήσεως, ὡς el καὶ προσετίθετ” 
πλέον, κινδυνεύειν συγχεχύσθαι τὰ πάντα κατὰ τὸν 
Ἐμπεδόχλειον σφαῖρον, xal τι καὶ παρἀλογον προ- 
ῥῆναι τοῦ βασιλέως ἀπαυθαδίσαντος. El Υὰρ δυσχε- 
pic µέγαν οἶκον μικρὰν δυστυχίαν δέχεσθαι, ὥσπερ 
xai μικρὸν μεγάλην, ἀλ)᾽ οὖν τὸ τὴν μεγάλην δυστυ- 
χίαν τῷ μµεχίστῳ o'"up ἐπεισπεσοῦσαν μὴ κατὰ τὸ 
εἰχὸς ἐκμειλιχθεῖσαν καθυφιέναι τῆς ἀπηνείας οὐκ 
ὀλίγα βλάψειν ἂν . Οἰδίποδες ταῦτα καὶ θοῖναι 
θυέστου xai πλάνοι ᾿Οδύσσειοι µαρτυρήσουσιν. Οὕτω 
μὲν οὖν τοῦ πατριάρχου µετελθόντος τὸ τοῦ βασι- 
έως τόλµηµα , ἑκὼν μὴ θέλων δέχεται τὴν ἐπιτίμη- 


contra vicissim allegaretur pro sic agentibus, quod 
aliter vix possent. Inconsequens videri poluit pa- 
triarcham, excommunieato nominatim imperatore 
permittere, quemadmodum fecit, clericis ut consue- 
tas pro eo preces palam in choro pronuntiarent 
(nam hoc erat ipsos cum eo in sacris communicare 
qui a communione abecissue fuerat), tum preterea 
patriarcham ipsum per se operari rei divine, in 
qua &ciebat honorifice memorandum eum quem diri 
anathematis vinculis irretissct. Verum ad hec dici 
polest merito visum sufficere debere in tali persona 
severitatem animadversionis, que aliquid e summo 
rigore remitteret : periculum enim fuisse, ne ei vel 
pauxillum: plus acerbitatis admisceretur negotio 
per seodioso,cuncta statim modico momentoin per- 
niciem preecipitata confunderentur, quemadmodum 
in Empedocleo contingebat globo, quem ventis 
compressis el sopitis fetum si quis imprudentius 
contreclaret, ex eo repente procella immanes cun- 
cta late conquassantes erumpebant. Nam quo non 
erat verisimile prodire immanitatis posse efferatum 
nimis acri contumelia, irritabilem alioqui, ad heo 
summe potestatis sibi conscium imperatoris ani- 
mum, cui tenendo dum vehementi cupiditate rape- 


Ἠσύχαζεν, οὔτε µεμφόμενος (οὐ γάρ οἱ ἀξιον), xal 
τὰ τῆς πράξεως ὡς εἶχεν ἀπελογεῖτο. "Όμως ἐν 
ἀφύκτοις οὐκ ἀγνοῶν κατεχόμενος ἠρέμα διέρερε 
την ὀργὴν, xal καιρὸν µετανοίας ἐζήτει ἐφ᾽ ᾧ τὴν 
συγχώρησιν δέξασθαι. "Hime γὰρ ὡς sl μικρὸν 
ἠσυχάσας, εἶτα μεταγνῶναι δόξας τὴν λύσιν ζητοίη, 
ἕψεταί οἱ παραυτίχα καὶ ἡ συγχώρησις, 
te. Ὅπως διὰ τῶν τριήρεων ἠνδραγάθουν ὁ τοῦ στὸ- 
λου τῆς Ῥωμαῖδος Λαός. 

[P 136] Αμέλει τοι xai μικρὸν ἐπισχὼν τὰ αὐτοῦ 
ἔπραττεν. Ὁ δ᾽ οὖν cc τοῦ συνειδότος ὡς ὁστέον 
τὴν χαρδίαν εθόσκετο, xai ταπεινὸς ἐδόχει, κἂν τῷ 
σοθαρῷ τῆς βασιλείας αἱρεσθαι προύνοεῖτο, ἐφ᾽ (p 
μὴ καταφρονούµενος xal τῶν ἀναγκαίων ἀποτυγχά- 
vot. Τὸ γοῦν ναυτικὸν ἔπλει, xal αἱ τριήρεις ταῖς 
νῆσοις προσίσχουσαι οὐκ ὀλίγας ἐχείνων ῄρουν, xal 
παραυτίκα αἱ ἁλοῦσαι φρουροῖς ἠσφαλίζοντο , xal 
Ῥωμαίοις προσεχτῶντο al Λατίνοις δουλεύουσαι. 
"EE dv ἁλισκομένη μὲν ἔγνωστο Νάξος, αἱρουμένη 
δὲ Πάρος ἠκούετο, καὶ Κέως xal Κάρυστος Ὠρεῷ 


bus precipitatos injuriis tota queritur anliquitas, 
responeantibus hodieque tragicis scenis. Itaque pa- 
triarche nunc quoque istius sue moderationis hio 
fructus constitit, ut imperator sunm facinus ana- 
themate diro vindicatum aut tulerit aut ferre simu- 
laverit patienter, ac volens nolens submissa ferienti 
cervice, dans locum jusie ire, quieverit, non mur- 
murans de poena, sed factum ut poterat excusans : 
cum enim non ignoraret talis se compertum crimi- 
nis quod nulla satis posset defensionedilui, siquam 
intus in animo adversus ulciscentem iram conce- 
pit, prodere saltem distulit, in presens contentus 
leni responso, spatium ad panilentiam poscere, qua 
promereri veniam posset, sic secum subducta spei 
8ο rationum summa, post brevem obnoxis quietis 
moram, si velut jam datis satis illustribus peni- 
tentie sue signis reconciliationem peteret, voti 
statim 8e compotem futurum, quippe mox ab exo- 
ratis presidibus sacrorum libenter redintegrandum 
in statum pristinum. 
15. Ut navales Romanorum copize triremilns bene 
rem gesserint. 

Hoc consilio se ipeum cohibens aliquandiu suas 

sibi privatim res habuit, lucti indulgens, vero for- 


retur, infirmos esse verecundie cancellos atque D tasse dolore, quem utique vermis conscientis, te- 


officii satis erat experientia compertum. Sane si 
non fere patientius domus magna parvum infortu- 
nium quam domus parva cladem maximam 204 
tolerat, quis neget prudenter factum ut de maxima 
in familiam potentissime regnantem necessario im- 
mittenda calamitate, quantum posset, detraheretur 
el adjungerentur delinimenta quibus amarities tem- 
peraretur, nestimulis justo acutioribus ira concitata 
efferretur in desperatum impetum universa secum 
pessum in exitium trahendi ? Testes hujus rei OEdi- 
podes, cons Thyestis et Ulyssoi errores, extrema 
omnia consilia, in que priscos heroas nimis aeri- 


redinie instar ossa intime rodentis, cor depascens 
animo penitus infigeret. Indehabitu tristi demisso- 
que majestatis imperatorie deprimebat fastum, 
cum eo tamen ut simul caveret ne in contemptum 
perniciosum rebus euis ista humilitate caderet. 
Que igitur opuserant non oinittens vel tali tempore 
curare, jussit prodire navales copias ; et 2056 tri- 
remes ad insulas appulee non paucasearum Latinis 
antea subditas recuperarunt, captasque statim pre- 
gidiis impositis in Romanorum possessione firma- 
runt. Horum nuntii successum alii super alios ad- 
volentes merita gratulatione excipiebantur, dum 











ων. 


eu GHORGI PACHYMERE —— 6i 


κατὰ xatpoUq 
ἄχρα Πελοποννήσου ἀμφὶ Μονεμθασίαν σὺν Σπάρτῃ 


καὶ Λακεδαίµονι ὑπὸ Ῥωμαίοις ἐγένοντο. 
te. Ὅπως οἱ ἀδελφοὶ τοῦ βασιλέως τὰς τῶν δυτιχκῶν 
ἐνεχειρίσθησαν διοικήσεις. 
|P. 137] Τότε τοίνων τοῖς ἀδελφοῖς ἐγχειρίσας τὰ 
δυτικὰ, τῷ μὲν δεσπότῃ Ἰωάννῃ τὰς ἀνατολικὰς πα- 


. ραδοὺς δυνάµεις σύναμα τῷ Σχυθικῷ τὰ κατὰ γῆν 
, προσέταττε µετιέναι, καὶ τὰ τῶν Ἰλλυριῶν µεθέπειν 


καὶ Τριδαλλῶν, xai τὰ τοῦ Πηνειοῦ πέραν, τὴν ἰδίως 


Ἑλλάδα λεγομένην, κατατρέχειν, τῷ δεσπότῃ Μι- 


yu πολεμοῦντα * οὐδὲ γὰρ ἦν αὐτῷ προφασίζεσθαι 
ὅτι ἔξω που τῆς πατρίδος ὄντος τοῦ βασιλέως δι- 
καιοῖτ ἂν κἀκεῖνος τὰ µέρη κατέχειν. Τὸν δὲ γε 
σεθαστοκράτορα Κωνταντῖνον γαυσὶν ἐμθιθάσας ἐπὶ 


ἩΜονεμθσαίας ἐκπέμπει, παραδοὺς κἀκείνφ ὅσον ἦν Β 


ix Μαγεδῶνος Ῥωμαίων, xxl τὸ Περσιχὸν mov: 
τὸ γὰρ Ἰταλικὸν μὴ ἁρμόζον πρὸς μάχη» Ἰταλικὴν 
& δεσπότης συνεπεφέρετο. Συνῆσαν δὲ τῷ μὲν δε- 


. σπότῃ πολλοὶ μὲν καὶ ἄλλοι τῶν µεγιστάνων καὶ ὁ 


Καντακουζηνὸς MiyasA ὁ καὶ μέγας ἐν ὑστέρῳ xo- 
νοσταῦλος, ol ἀνεφιοὶ ἐκείνου Ταρχανειῶται, xai 


ἄλλοι συχνοὶ ἐκ τῆς δύσεως τῷ βασιλεῖ προσχωρή- 


. σαντες, τῷ δὲ Τε σεθαστοχράτορι ἄλλοι τε πλαῖστοι 


καὶ ὁ μέγας δοµέστικος ὁ Φιλῆς "Αλέξιος, σὺν αὐτῷ 
δὲ καὶ ὁ Μακρηνὸς, ὃν παρακοιμώμενον ὁ κρατῶν 


referrent modo Naxum occupatam, alias expugna- 
tam Paron, Ceon ao Carystum quoque cum Oreo 
subinde capta ; et ut cetera omittam, montana 
Peloponnesi cirea Manembasiam cum Sparta et 
Lacedemone Romanis ea expeditione subjecta sunt. 


16. Ut frairibus imperatoris Occidug provinciz 
commissa. fuerint. 

Porro tune imperator suis fratribus Occiduas 
provincias commendavit. Ac Joannem quidem de- 
spotam copiis Orientalibus et Scytharum auxiliis 
instructum terra gerere rem jussit per Illyrios et 
Triballos, atque ultra Peneum regionem proprie 
Graeciam vocatam incursare, bellando adversus Mi- 


chaelem despotam. Cui jam dempta erat illa exou-- 


gatio, qua prius, cum provincias illas repeteretur 
excipere solebat, parum convenire imperatorem, 
qui urbe sua patria et imperii capite careret, mem- 
bra illa et partes ejusdem quasi corporis extremas 
requirere ac longe persequi. Sebastocralorem au- 
tem Constantium impositum navibus adversus Mo- 
nembasiam mittit, tradens illi quantum Romano- 
rum prius in Magedonum regione militaverat, et 
universam preterea militiam Persicam. Nam Itali- 
cum exercitum, haud aptum visum bello adversus 
Italos gerendo, Joannes despota secum abduzxerat. 
Cum eodem porro despota comites expeditionis ive- 
runt alii quoque multi optimatum, inter quos Can- 
tacuzenus Michael, qui postea magnus conostaulus 
uit, illiusque patrueles Tarchaniote ; insuper alii, 
qui frequentes ex Occiduis tractibus ad partes im- 
peratoris transierant. Sebastocratorem vero seque- 


ἰδίους συνελαμθάνοντο, καὶ σὺν ἄλλοις A siye. Τὸ 65 γε ναυτικὸν ἔπλει ἐξ Ἶρος ἐς ᾿Δρχτοῦρον, 


κάν πολλοῖς εὐστόχει. "Hye. δὲ τοῦτο ὁ Φιλανθρωπη: 
νὸς ὁ πρωτοστράτωρ Αλέξιος, ἀνὴρ Ἱεραρὸς xal 
νναῖος, παρὰ τοσοῦτον εἱργόμενος τῷ μεγαλοδου- 
χάτῳ σεμνύνεσθαι ἀξιώματι παρ) ὅσον ἦν ἄλλος ixi 
τοῦ ἀξιώματος, ὁ τοῦ παλαιοῦ Λάσκαρι τοῦ βασιλέως 
αὐτάδελφος, ἔξωρος ἤδη xal παρηθηκὼς ἐπὶ τῆς 
Κωνσταντίνου καθήµενος, βουλαῖς xa0' ἡσυχίαν τῷ 
βασιλεῖ τῆς τῶν χοινῶν φροντίδος ὡς ἑνὸν συναιρό- 
µενος, ὁ μέντοι γε Φιλανθρωπηνὸς ἀγχιστεύων τῷ 
βασιλεῖ * τὸν γὰρ ἀνεψιὸν ἐκείνου τὸν τῆς Μάρθας 
slav Μιχαλλ γαμθρὸν εἶχεν ἐπὶ θυγατρί. Ὁ «oov 
τοιούυτος κατεῖχε τὸ πλόϊίμον, καὶ Ἶρος ἐξαρτυόμενος 
ατόλον ἀπέπλεεν, ὅμως δ’ ἐσύστερον θανόντος τοῦ 
Λάσχαρι τὴν τοῦ μεγάλου δουκὸς ἀξίαν παρὰ βασι- 
λέως elg; ἁμοιθὴν τῶν κόπων ἐλάμδανεν, ὡς ῥηθή- 
σεται. "AX οὗτοι μὲν τριχῆ κοσµμούμενοι ἀνὰ µέρος 
τὰ κατὰ δύσιν µεθεῖπον. Καὶ ὁ μὲν δεσπότης τῷ 
Μιχαἡλ δεσπότη ἐπεῖχε, καὶ ἀνεχαλεῖτο [P. 138] ci» 
ἐκείνου χώραν ὡς πάλαι xfj βασιλείᾳ προσήκουσαν. 
Ὁ δὲ εἶχε μὲν πρότερον προφασίζεσθαι, καὶ ἔπρο- 
φασίζετο πιθανολογούµενος, ὣς οὐκ ἀνάγχη αὐτοῦ 
τοῦ βασιλέως τὸν τῆς βασιλείας θρόνον (ὁ δ’ ἦν ἡ 
Κωνσταντινούπολις) μὴ κατέχοντος αὐτὸν ἁπαι- 
τεῖσθαι τὸ λεῖπον * ἀπαιτητέα γὰρ εἶναι μᾶλλον τὸν 
θρόνον τοὺς Ἰταλοὺς fj ἐκεῖνον τὰ κατὰ δύσιν, οὕτως 


bantur cum alii plurimi 906 tum magnus domes- 
ticus Philes Alexius ; cum ipso Macrenus et quem 
imperator cubiculi pveefectum habuit Classis navi- 
gavit a vere ad Árcturum, et multa cum successu 
tentavit. Ductabat illam Alexius Philenthropenus 
protostrator, honoratus vir et strenuus, designalus 
jam dux magnus, et dignitatis istius tituloatque usu 
in tantum abstinens, quod vivebat adhuo aliusillo 
magistratu insignitus frater germanus Lascaris se- 
nioris Augusti, effelus jam senio et fere decrepitus, 
in quietequam etas extrema poscebat, consilliisim- 
peratoriopportunis adcommune regimen cooperans. 
Affinitate porro Philanthropenus imperatori arcta 
conjunctus erat, quippe qui Michaelem Martha im- 
peratoris sorore natum, collocata ipsi filia, generum 
haberet. Talis igitur vir navalibus prefectus copiis 
classe primo vere instructa navigavit, εἰ Lascari 
paulo post mortuo magnis ducis dignitatem ab im- 
peratore in premium laborum accepit, ut dicetur. 
Hune in modum trifariam instructi fratres et ne- 
cessarii imperatoris in totidem Occiduarum partium 
tracius moverunt. Ac despota quidem Michaelem 
despotam adortus repetebat occupatas ab eo pro- 
vincias ut olim ad imperium pertinentes. Ex cum 
antea reposcebantur; solebat ille plausibiliter cau- 
sari haud tempestivam repetitionem istam esse; 
nam quid attineret imperatorem sedo ipsa imperii 
urbe Constantinopoli, exclusum de rebus tanto mi- 
noris momenti recuperandis esse sollicitum ? Reci- 
peret primum ab Ilalis solium regni, tum sane de 
regiunculis istis Occiduis 303 ab se reposcendis 
cogitaret. Neo porro istam rem, quam dixisse 





649 


ΡΕ MICHAELE PALEOLOGO LIB. III. 


650 


ἀνηρτημένους πάμπαν xai μόλις ὁριζομἔνους θεσ- Α ϐεν ἐπαναζεύξαντος ὕστερον αὐτοὺς ἐγκαταλελεῖφθαι 


σαλονίκῃ. Τοιαῦτα γοῦν ἀπελογεῖτο πρότερον, Τότε 
0b ἀλλὰ χώραν ἣν οἱ Ὑονεῖς ἐκείνου πόνοις xal 
ἱδρῶσι καὶ µόνον οὐχ αἵμασι στάζοντες προσεκτή- 
σαντο xai χλῆρον κατέλιπον τοῖς παισὶ, πῶς ἂν 
xai δικαίως ἀπαιτούμενος ἀποδφη; Ἰταλοὺς γὰρ 
ἀφαιρουμένους, καὶ μὴ Ῥωμαίους, κατὰ τὸ δίκαιον 
κα) τοῖς ἐξ ἐκείνων εἷς διαδοχὴν Χαταλείπειν ὡς 
σφάτεφον κλῆρον ἐξ ἀρετῆς' εὖ γὰρ καὶ λελέχθαι 
ὡς οὐδὲν οὐδενὸς πλὴν τοὺ σπηυδάζοντος κατὰ πό- 
λεμον. Καὶ οὕτω μὲν διαμφισθητούντων τὰ Ῥω- 
µαίων τῷ δεσπότῃ στρατεύματα κατετρίθοντο' ὁ BÉ 
ἵε σεθαστοκράτωρ τῇ ἨΜονεμθασίᾳ καὶ τοῖς πὲριξ 
προσκαθήµενος καθη μερινοὺς πολέμους πρὸς τὸν 
Πρίντζην ἐξηγε μηδὲ γὰρ ἀρχκεῖσθαι τῷ μέρει τῆς 
νήσου, πᾶσαν δὲ χρατῆσα: θέλων, ὑπάρχους ἔχων τόν 
τε µμέγαν δομέστικον τὸν Φιλῆν καὶ τὸν παραχοιµώμε- 
νον Μακρηνὸν, ὡς ἐνὸν ἡγωνίζετο, 


εζ. Τὰ κατὰ τὸν παβακοιμώμενον Μαχρηνὸν 
Ἰωάννη», 


Ἐν 8' εὐδοκιμῶν ὃὁ παρακοιμώμενης, xal παρ᾽ 
ἐχθροῖς ὄνομα ἔχων ἐπὶ στρατείᾳ καὶ τὸ φοθερὸν 
ἐνδεικνόμενος, ὥστε καὶ τοῦ σεθαστοχράτορος ἐχεῖ- 


omnino prevertendam, facilem aut brevi transi- 
gendam apparere : Italos enim tam procul esse a 
reddenda Romanis imperii metropoli, ut etiam spe 
non prorsus vana majoribus inhient, et adeo non 
contemnendis sint viribus ut eorum ditio egre 
Thessalonica finiatur. Hac, inquam, ejus omni, 
qua prius se jactaverat, oralione nuno sublata, 
illud modo pro se allegabat, regionem se obtinere 
quam patres sui laboribus,sucoribusactantum non 


fuso stillatim proprio sanguine parassent. Hanc, 


hereditatem ab ipsis ad filios transmissam possi- 
dere sese jure quam optimo : quorsum ergo ipse 
illam inique repetenlibus relaxaret? Sane si red- 
denda esset, iis potius reddi oporteret quibus erepta 
sit. Nonautem Romanis, sed Italis prius jure belli 
obtinentibus terras illasvi extorsisse majores suos, 
quorum se posteros ac sobolem frui, quam legitime 
crevissent, hereditate ac patrimonio virtutis, quia 
non fas el equum esse fateatur? Vere siquidem 
dictum illud ferri, nihil cujusdam meliori jure 
proprium censeri quam quod satagens quisque ac 
periclitans manu sibi ac Marte queesierit. Inter has 
utrinqueinlongum procedentes sua jura hinc atque 
inde allegantium altercationes copie Joannis de- 
spotz ductu militantes tempus rem regendicontri- 
verunt. At sebastocrator Monembasiam et circum- 
posita obsidens loqua quotidie cum principe pugna- 
bat : non enim eaquam Romani jam occupaverant 
Peleponnesi parte contentus, universarn subjugare 
affectabat, ad id ipsi pro virili cooperantibus quos 
sub se habebat duces, Phile presertim magno do- 
mestico et Macreno sacri cubiculi prefecto. 

17. De Joanne Macreno Augusii cubiculi praefecto. 

In his sacri cubiculi prefecti precipua erat glo- 


PATROL. GR. CXLIII. 


xai τοῦ στρατεύµατος ἄρχειν, καὶ δὴ µαχομµένους 
πολλάκις μὲν εὐστοχεῖν, µίαν δὲ γε σφαλέντας xpa- 
τηθῆναι κατὰ πόλεμον xal ἀμφοτέρους, Τότε τοίνυν 
ἐπ᾽ ὀλίγον κατεχοµένων [Ρ. 139]. ἐν φυλακαῖς 6 μὲν 
μέγας δοµέστικος ἀποθνήσκει, d δ᾽ ἐκείνου πενθερὰ 
Εὐλογία δεινὰ ἐποίει τῷ ᾖβασιλεῖ προσαγγέλλουσα 
ὡς προδώη piv ὁ παραχκοιμώμενος τὸν ἐχείνης γαμ- 
θρὸν, xai ὡς ἐπίτηδες κρατηθείη καὶ οὗτος εἰς mó- 
λεμον , ὀρύσσων βόθρον τῷ συστρατήγῳ, καὶ ὡς 
ἀληθῶς ἐπὶ τούτοις κατηγορεῖται, λύγους ἔχων καὶ ΄ 
συμφωνίας πρὸς τὸν Πρίντζην λόμθάνειν τὴν τοῦ 
Λάσκαρι θεοδώρου τοῦ βασιλέως θυγατέρα (χεχήρωτο 
γὰρ τοῦ ἀνδρὸς) ἐκεῖσε διάγουσαν, καὶ μετ) αὐτῶν 
εἶναι παραδόντα τὴν χώραν, καὶ ἀντιπράττεν τῷ 
βασιλεῖ. Ταῦτα λέγουσα καί γε προστιθεῖσα ἡ Εὐλο- 
γία πρὸς τὸν ἀδελφὸν πιθανὴ ἐδόκει: ἦν γὰρ ἐκ πολ- 
λοῦ τοιαῦτα ἀκούσας περὶ ἐκείνου καὶ ὁ βασιλεύς. 
Συνίστα δὲ τὰς κατηγορίας χαὶ τὰ τοῦ ἀνδρὸς xat- 
ορθώματα, ὡς εἰκὸς εἶναι οὕτως εὐδοχιμοῦντα ὑπελ- 
θεῖν ἐκεῖνον τὸν Πρίντζην καὶ τοιαῦτα μετ αὐτοῦ 
συσκευάζεσθαι . Τὸ δὲ Ύε πρὸς τὴν θυγατέρα τοῦ 
βασιλέως κῆδος xai λίαν ἱκανὸν οἰόμενος πείθειν ἐκεῖ- 
vov ὡς µεγίστοις ἐπιγαμθρευσόμενον, xal λίαν παρ- 


ria, jam apud hostes celebris fama peritie rerum 
bellicarum et eo nomine iptis formidati. Unde seba- 
stocratore illinc postea recedente, is ibi cum Phile 
est relictus, ut exercitui praeessent. Qua in prefe- 
ctura cum sepe prospere pugnassent, 208 semel 
offenderunt, ita ut prelio infausto ambo capti hos- 
tium custodia detinerentur, in qua magnus doine- 
glicus estmorluus. Hujus socrus Eulogia cum istum 
nuntium dolore suo maximo auditum imperatori 
referret, proditum ab sacri cubiculi prefecto suum 
generum questa est, asserens volentem Macrenum 
bello victum, fuisse, et ex compesito inductum ab 
ipso in provisas insidias magnum domesticum. Et 
revera quedam increbuerat non prorsus inverisimi- 
lis talis perfidie opinio, multis ex suspicione afir- 
mantibus egisse clam et convenisse cum principe 
Macrenum, promissa huic ab illo Theodori Lascaris 
imperatoris nuperi filia : hec enim ibi nupta, ut di- 
ximus viro deinde mortuo apud principem vidua 
perstabat. Pollicitum autem tali mercede Macrenum 
aiebant traditurumsese principi quee Romani in Pe- 
loponneso ceperant, et imperatori quantum posset 
obstiturum. Hec Eulogia fratri dicens verisimilia 
loqui visa est, eo quod jamdudum talia de Macreno 
imperator audisset. Addebant autem accusationi 
fidem fortia viri facta,ex quibus credibile apparebat 
conatum fuisse principem delinire tam inclytum 
bello ducem et in suas eum partes attrahere. Quod 
porro addebatur de conjuge ipsi destinata filia im - 
peratoris Theodori, id et efficassimum incentivum 
quidvis audendi Macreno futurum videbat, utique 
eumme expetibiles tales nuptias sibi credituro pro- 
pter affinitatem quam per eas cum maximis inirct 
domibus. Etquia idem matrimonium periculosis- 


21 


651 


GEORGII PACHYMERAR 


022 


ἐχνιζεν εἷς ὀργὴν διὰ τὴν τοῦ μίσους τῆς Υωναικὸς Α καὶ βασιλικὸν φρόνηµα ὁ ἀνὴρ, καὶ οὐ κατεδίχετο 


ὑποψίαν. *Oüsv xal ὡς ἀληθινὰ τὰ πιθανὰ δεξάµε- 
vos, τιμωρεῖν παραυτίκα ἤθελε καὶ παρὰ τοῖς ἐχθροῖς 
ἐν τῇ φυλακῇ συνισχημένον τὸν ἄνδρα. Καὶ πέμψας 
αὐτὸν ἀνταλλάττει µεγίστων προσώπων Ἰταλικῶν, 
καὶ πχρασχεδὸν τῶν ὀφθαλμῶν ἀφαιρεῖται , ἀξίας 
ἀντιδόσεις διδοὺς τῶν ἀνδραγαθημάτων ὤν ἐχεῖνος 
εἰργάζετο κατὰ πόλεµον, τοῖς ἐχθροῖς vtvvalo καὶ 
ἀνδρικῶς ἀνθιστάμενος. Αλλ' οὕτω μὲν καὶ ταῦτα 
συνέθη’ ὁ δὲ vs. πρωτοστράτωρ Φιλανθρωπηνὸς ᾿Αλέ- 
ξιος ταῖς νήσοις προσίσχων τὰς ναῦς (τὸ γὰρ Ta- 
σμουλικὸν θαῤῥούντως εἶχε πρὸς τὰς µάχας, ὡς 
αὐτοὺς μὲν πρὸς µάχην, τοὺς δέ γε λεγοµένους προ- 
σελῶντας εἰς ἐλασίαν καὶ µόνην τάττεσθαι), προσέτι 
δὲ καὶ Λαχωνιχὸν ἔχων οὓς δὴ ἀπὸ Πελοποννήσου 
µετῴχιζεν ὁ κρατῶν, τούτους πάντας ἐπὶ νηῶν φέρων 
ἐκάχου τὰς νήσους xal τὸν τῶν ἐχθρῶν πλοῦτον προ- 
σῆγε τῷ βασιλεῖ. 
wy. Πρεσθεῖαι πρὸς πάπαν, καὶ ὅπως ὁ βασιλεὺς 
τὰ περὶ τὸν Aluov διατεθείκει, αὐτὸς ἐπιτάτ- 
των τοῖς στρατηγοῖς τῶν δυνάµεων οἴκοι xa- 
θήµενος, 
[P. 140] Οὐ μὴν ἀλλ οὐδ' ὁ βασιλεὺς οἴκοι καθή- 
µενος ἠπράκτει καὶ τῶν πραγμάτων κατεῤῥαθύμει, 
πόθεν; πολλοῦ γε xal δεῖ. Έἶχε γὰρ τοῖς ἀληθείαις 


simum rebus suis futurum intelligebat,idcireo quod 
eam mulierem utpote sororem excecati a ee Joan- 
nis sibi esse infensam suspicabatur, concitatus in 
vehementem iram,et que tantum verisimititer nar- 
rabantur, pro veris et omnino certis babens atro- 


περιφρονούµενος. *Ofev xai συχνάχις μὲν πρὸς τὸν 
πάπαν πρέαθεις ἐξῆγε καὶ δώροις ὑπήρχετο' aiiy 
γὰρ ὀἀκεῖθεν τὸν κἶνδυνον καθυώπτευεν, ὡς μη 
ὁπωσοῦν ἠρεμησόντων τῶν ᾿Ιταλῶν. AU ὧν καὶ τὰ- 
χεῖθι ὡς ἐνὸν χατασφαλιζόµενος ἐπεχείρει τοῖς ἆλ- 
λοις θαῤῥούντως. Συχναῖς γοῦν πρεσθείαις xal δε- 
ξιώσεσι μὴ µόνον τὸν πάπαν, ἀλλὰ xai πολλους τῶν 
καρδηναλίων xal τῶν παρ) ἔκεινῳ δυναμµένων ἔξεμει- 
λίσσετο. Πρὸς δέ γε τοὺς Βουλγάρους, οὐδ' ἐκείνους 
ἠρεμεῖν ea, ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ σύνεγγυς παρεκίνει. "Hv. γὰρ 
καὶ ἄλλως προφανὲς τὸ πρὸς ἔκεῖνον ἔχθος τοῦ Κων- 
σταντίνου, ἐξοτρυνομένου παρὰ τῆς γυναικὸς Elpi- 
νης τοῦ παιδὸς χάριν Ἰωάννου ἀδελφοῦ γε ὄντος, 
καὶ Ov ἐξ ὑπογύου οὐκ ἐνδίκως, ὦ δίκη, πέπονθεν, 
ἸΑνάγχη δ᾽ ἦν ἔχθος ἔχοντα παρ) ἐχείνων τὸν βα- 
σιλέα καὶ αὐτὸν ἐχθραίνειν καὶ ἀντιξύειν τὸν ξύοντα. 
Μέχρις οὖν Ορεστιάδος ὁριζομένης τῆς Ῥωμαῖδος 
καὶ μόλις πρότερον, ὡς τῶν ἐκεῖθεν ὑπὸ Βουλγάροις 
ὄντων, πέµπων αὐτὸς συχνὰς ἀποστολὰς στρατιυ- 
µάτων, αὐτὸς ἐντεῦθεν διαταττόµενος, τὸ θαυμάσιον 
(καὶ γὰρ ἃ μὲν ξυνέθη ἰδεῖν, τούτοις ινώσκω, τοὺς 
πεµποµένους ἐπέταττε, καὶ ὅπευ προσκαβίσαιντ ἂν 
καὶ ὅπως ξυμδαλοῖεν xai ὅθεν ὁρμήσαιντ ἂν, fj ἐκ 
λόχων f| φανεροὶ, ἡμέρας fj καὶ νυχτὸς, τάττων ἐν» 


el crebro ad papam legatos ιωϊφιί, et donis eam 
delinivit : nam inde assidue periculum suspectabat, 
nunquam quieturis, ut apparebat, Italis. Verum 
optimum factu putabat officiis et propositionibus 
pacis, quoad fieri poterat, res ab ea parte firmare, 


citer ulcisci vel primam istius invisi sibi conpubii C quo posset ipse securiorem jam ceteris mentem 


cogitationem in 309 Macreno constituit. Ergo 
eum ostium adhuo custodia detentum,permutatum 
cum maximis personis Italici goneris ad se jussit 
adduci, et appulsum confestim excecavit, hanc ei 
dignam scilicet mercedem rependens tot heroico- 
rum facinorum ab illo editorum, dum contra ho- 
stes Romani nominis toties tam generose ac forti- 
ter pugnaret. Et heo quidem sic se habuerunt. 
Ceterum protostrator Alexius Philanthropenus, 
egressus cum 08826, quam habebat egregie ins- 
tructam militibus Gasmulici generis, quibus ma- 
ximo in preeliis fidebat (iis solum ad bellicas res 
utens, aliis vero, quos Proselontes vocant, ad re- 
migium duntaxat), prelerea Lacones secum ha- 
bens, quos e Peloponneneso imperator transtule- 
rat, cum his omnibus bellum per insulas circum- 
tulit, iisque vastatis opulentam ex hostibus pre- 
damimperatori rediens obtulit. 
18 Legationes ad papam; et ut imperator rem ad 
Hemum absens el domi residens bene gesserit. 
Haud porro interim otiosus domi desidebat impe- 
rator,aut indormiebat rebus, negotiorum occasiones 
pretermittens. Unde &utem posset hoc quisquam 
de illo autumare, quia talis suspicione negligeatie 
longissime omnium abfuit? Verissime quippe dici 
potest fuigse viro huic animum et spiritus plane 
regios; neque is se sane contemni sustinebat, unde 


advertere. Igitur frequentibus hisce missitationibus 
legatorum et largitionibus magnificis non papam 
solum, sed multos etiam 3910 cardinalium aut 
alioqui apud ipsum potentium studebat demereri. 
Quod Bulgaros attinet,nequeillos quiescere patieba- 
tur, sed e vicino lacessebat. Erat enim publice no- 
tum adversus imperatorem odium Constantini Βυ]- 
gari,continuo stimulati ad id ab uxore Irene propter 
puerum Joannem fratrem utique mulieris istius, 
tam injuste, o jus fasque! immania passum occulta 
ex insidiis grassatione crudelitatis. Cujus sibi faci- 
noris imperator conscius, cum non posset quin in- 
visu8 et capitaliter exosus tam propinquis oppresso 
pupillo personis esset, sequebatur ex more ac vitio 
malitie ut vicissim illosipseodisset ac mutua colli- 
sione detereret obterentes se. Cum igitur Romana 
ditio finiretur Orestiade, vixque ultra eam antea 
porrigeretur Bulgaris videlicet ulteriora obtinenti- 
bus,crebraseoimmisit militarium copiarum manue, 
prescribens ipsie sigillatim quid vellet fieri. In quo 
erant aolertie ipsius et peritis bellice artis experi- 
menta prorsus mira. Nam si quos eorum locorum 
ipse antea vidisset, edicebat absens missis litteris 
quo Jocostativa figere,ubi et quomodo pugnare opor- 
teret, unde impetum facere, vel ex insidiis vel luce 
palam, aut etiam per noctem, ex memori visorum 
imagine apte cunota ordinans, velut si ooram in- 














653 


DE MICHAELR PAL/ROLOGO LIB. III. 


654 


- 9 ^? μ 
τεῦθεν τὰ πάντα" εἰ δ οὖκ εἶδε τὸν τόπον, κελεύων A δίκην ἀποθέσθαι, ὑπ' ἁμηχανίας tol µεσίτας πνεύ- 


διαχράφειν τοὺς εἰδότας αὐτὸς καθίστα προστάττων, 
καὶ ἦν ἐπηρτημένη χρίσις τῷ παραχκὀύσαντι), αὐτὸς 
τοίνυν πέµπων τὰς δυνάµεις τῷ τότε συχνὰ τῶν 
ἐκεῖ ὑπ᾿ αὐτῷ ἐποίει, xai ἡλίσκετο μὲν Φιλιπποῦ- 
πολις, ἐκρατεῖτο δὲ Σθενίµαχον φρούριον, καὶ ἅπας 
ὁ ἔξω τοῦ Αἶμου ζυγὸς συγκατείχετο. Ἑάλω δὲ τοῦ 
Μυλτζῆ διδόντος, ὡς λεχθήσεται, καὶ Μεσέμθρεια 
µεγάλη πόλις, καὶ ᾽Αγχίαλος συνηλίσκετο. Καΐ γε τὰ 
πέριξ ἐπείνων , Grab Ὑευσάµενα τῆς μεταθολῆς, 
ἠγάπων ὑπὸ facet διοικούµενα [P 141] Κωνσταν- 
τίνῳ δὲ διὰ ταῦτα ὄχπληξις ἐμπίπτει, καὶ ἀμύνεσθαι 
μὲν οὐκ εἶχε τὸ τηνικάδε, ὅμως ὃ) ἐνεχότει τοῖς πε- 
πραγµένοις, καὶ καιρὸν ἐζήτει, Ov δὴ xai τῶν mpa- 
γµάτων ψυχὴν λέγουσιν, ἀξίως ἀμυνείσθαι. 


(ϐ’. Ὅπως ὑπερχόμενος ὁ βασιλεὺς τὸν πατριάρχην B τι 


τὴν τοῦ ἀφορισμοῦ λύσιν ἐζήτει, 


Ti μέντοι γε facii καὶ ταῦτα πράττοντι ol 
λοχισμοὶ ὁσημέραι διεταβάσσοντο. OD γὰρ ἠρεμεῖν 
ἐκεῖνον ela συνειδός' τὸ γὰρ τοιούτοις δεσμοῖς συν- 
δεδέσθαι lox καὶ τὸ μηδὲν εἶναι ἑτίβει, Ti τοι xal 

, » 3, / ^ * 
μήτε τόπον ὀπολογίας ἔχων μήτ᾽ ἐπίνοιαν τοῦ ty 


tueretur. Quodsi locum in quo bellari contingebat 
nunquam presens spectassel, descriplionem ejus 
in labula figuratam ab illio versatis habens pre 
oculis, minute omnia mandabat quecunque geri 
agique e re foret ; et sanciebat disciplinam metus, 
certo impendente non oblemperantibus periculo 
judicii, supplicio. mox damnationem secuturo. In 


ματι ζῶντας καὶ συνήθεις τῷ πατριόρχῃ ἐτρέπετο, 
καὶ κατηντιθόλει θερμῶς τοῦ δεσμοῦ τὸν Ἱχέτην 
ἀνεῖναι, xai µετεγνωκότι τὴν θεραπείαν ἐπάχειν, ἦν 
ἐκεῖνος βούλεται’ εἶναι γὰρ ἔτοιμον πρᾶττειν ὃ τι 
προστάσσοι , cx) μέντοι γε γεγονὸς ἀποίήτον βεῖναι 
, Mj δυνατὸν ὅλως εἶναι. Οἱ δὲ παρὰ τὸν πατριάρχην 
ἐρχόμενοι ἀπήγγελλον μὲν καὶ τὰ τοῦ βασιλέως, 
καὶ ἀφ' αὑτῶν δὲ πλεῖστα πρεσετίθουν τῷ βασιλεῖ 
χαριζόµενοι. 'O δ᾽ ὑπερεώρα τὴν ὄξησιν καὶ o) 
ὅλως προσεῖχε. Περιστερὰν γὰρ βαλεῖν εἰς τὸν κόλ- 
πον ἔφη, χάκείνην μετασχηματισθεῖσαν εἰ» ὄφιν δῆ- 
ξχι πρὸς θάνατον’ ὑπεδήλου δὲ δι) ἀμφοῖν τῶν ἔναν- 
τιωτάτων ζώων τὸν αὐτὸν βασιλέα καὶ ἕνα, οὐ φύσιν, 
ἀλλὰ γνώμην σφίσι παρεικαζόµενον. Κπὶ ταῦτα μὲν 
ὁ πατριάρχης καὶ πλείω τούτων, xal ὡς οὐδ' ἂν c 
καὶ γένοιτο τὸν ἀσορισμὸν λύσειε, κἂν προσα- 
πειλῇ τὰ xoxà, κἂν αὐτὸν θάνατον. Οἱ 9' ὑπονο- 
στοῦντες xal τὰ τοῦ πατριάρχου δηλοῦντες εἰς ἆμῃη- 
χανίαν πλείστην ἐνέθαλον τὸν χρατοῦντα. Καὶ ὅς, 
ἐπειδὴ καὶ τὸ αὐτοπρόσωπον ἀντιφάρμαχον λέγουσι 
(τοῦτο γὰρ εἶναι ταῖς ὑπονοίαις καὶ τὴν Γοργὼ), 


αὐτὸς ἔγνω προσερχόµενος ῥἐντυγχάνειν καὶ τὴν 


multum licet cogitans, comminisci posset, inops 
expeditioris consilii vertit sese ad interpretes ac 
conciliatores pacis pro se ad patriarcham allegan- 
dos. Quam ad rem ratus idoneos quosdam vite san- 
ctioris professores, assiduos οἱ familiares patriar- 
chae,per hos preces suas ad illum detulit,vehemen- 
ter orans ut se supplicem nodo quo stringebatur 


hunc modum missis tunc copiis pleraque illorum (1 solveret, ac ponitenti satisfactionem quam vellet 


tractuum sibi subjecit. Nam captaeat Philippopolis, 

occupatum Stenimachum castellum, jugum univer- 

sum extra Hemum Romane adjunctum ditioni est. 

Recepta $9131 est Myltza, ut dicetur, dedente Me- 

sembrea, magna oivitas, cum qua et Ánchialus in 

potestatem nostrorum venil. Porro que circum has 
urbes oppida pagique erant, gustu semel mutatio- 

nis accepto malentes imperatori subesse, certatim 8 

Bulgaro deficiebant. Urebant hec intime Constanti- 

numimparem tuno resistendo etjacturis ac cladibus 

toties repetitis attonitum. Ringens ergo ac fremens 

(nam aliud in presentia non poterat) exspectabat, 

et inhianter captabat ultionis opportunitatem,quam 

animam negotiorum quidam non immerito dixe- 
runt. 

19. Ut patriarcha convento et suppliciter rogalo 
imperator excommunicattonis alsolutionem petie- 
rit. 

Bac agentis imperatoris cura ingens agebat fere- 
batque anxiis cogitationibus perturbatum animum. 
Non enim illum quietis partem ullam capere sinebat 
morsus intimus conscientie ; adeoque fructum nul- 
lum presentis felicitatis sentiebat, dum 86 diri 
anathematis constrictum vinculis meminerat, ut 
tali statu esse ac nihil esse paria putaret. Itaque 
cum neo probabilem ullam criminis depulsionem 
nec viam aut rationem excutiende jusle pons, 


imperaret : se quippe promptum paratum ad 
exsequendum quodcunque praciperet. Hoc restare 
unum : nam quod factum sit infectum reddi arte 
aul conatu ullo non posse. Ea illi patriarcham 
adeunte copiose accurateque imperatoris nomine 
egerunt, multaque adjunxerunt studio proprio, 
magnopere satagentes persuadendo ac placando 
patriarcha imperatori gratiüicari. At patriarcha 
talia precantes repulit, et ne audire quidem austi- 
nens columbam 2142 dixit se in sinum admisisse, 
illam autem ibi mutatam in serpentem morsum 
sibi letalem infixisse, unum eumdemque hominem, 
videlicet imperatorem, duabus istis maxime contra- 
riarum animantium designanssymbolis,ad indican- 
dum non nature in illo, sed morum mutationem 
factam. Post haoc et alia in eam sententiam multa 
intulit, eo vultu ao spiritu qui satis declararent 
nunquam ipsum, quidquid fieret, inducendum ad 
excommunicationis absolutionem indulgendam, ne 
si quidem mala quantavis imperator mortemque 
ipsam minaretur.Quare deprecatores mosti repulsa, 
qua audierant imperatori referentes, in angustias 
eurn estusque multo majores conjecerunt.Ille autem 
memor vulgaris dicli quo 'significantur vim inesse 
precipuam praesenti facieri coram affantis medenti 
offensionibus et gratie demerend: (id enim indica- 
tum fabulosa Gorgone, oris objectu immut:nte 


655 


GEORGII PACHYMERJE 


? αμ 


650 


λύσιν ἐξομολογούμενος ἐκζητεῖν [P 142 ] "Egisvato A ἀπρὶξ τῶν γονάτων ἆἔχομενον, Οὕτως à ἁμαρτία 


τοίνυν πολλάκις, xai ὁ μὲν ἐζήτει τὴν θεραπείαν 
τοῦ τραύματος, ὁ yb τὰ τῆς θεραπείας πράττειν προσ- 
ἕταττε, πλὶν οὐλ ἐπὶ ῥητοῖς, ἆλλ᾽ ἀορίστως xai 
ἀφανῶς. Καὶ ὁ μὲν ῥητῶς ἑζήτει μαθεῖν ἐπὶ τὸ 
ποιεῖν προθυµως ὅ τι καὶ λέγοι, ὁ δὲ καὶ πάλιν ἀορι- 
' exalvay ἔλεγε, « Ποίει τὴν θεραπείαν, καὶ δέξοµαι, » 


Ὡς δὲ πολλάκις ἐκεῖνος μὲν ἐζήτει τὰ φάρμακα ὁ . 


δὲ οὐ φανερῶς ἔλεγεν, εἰπεῖν τὸν βασιλέα, « Καὶ τις 
οἶδεν tt καὶ πλείω ποιοῦντα οὗ προσθήσῃ τοῦ δὲ- 
ἔασθαι ; » xal τὸν ἀποκρίνασθαι ὡς μεγάλων ἁμαρτη- 
µάτων μεγάλην εἶναι δεῖ καὶ τὴν ἀντίποινον θερα- 
πείαν. Καὶ τὸν βασιλέα πρὸς τὸ βαθότερον βαψαντα, 
« T( Sai, » εἰπεῖν, « μὴ τῆς βασιλείας ἐχστῆναι χε- 
λεύεις ; » xal οὕτω λέγοντα τὴν σπάθην ἀποζών- 
νυσθαι καὶ διδόναι, τὴς ἐχείνου διανπίας ἀποπειρώ- 
µενον. ᾿ΕἘκείνου δὲ τὴν χεῖρα κατα σπουδὴν προ- 
τείναντος  ἐσ ᾧ λαμθάνειν τὸ δῆθεν διδόµενον μή 
πως τελέως καὶ τῆς ὀσφύος ἀπολυθὲν, παλινῳδίαν 
τε δειν τὸν βασιλέα, καὶ ὡς ἐπιθούλῳ ol τῆς σφε- 
τέρας ζωῆς ὀνειδίζεν εἰ οὕτω βούλεται. Πλὴν καὶ 
τῆς κεφαλῆς καλύπτραν ἀποτιθέμενος ἐς πόδας 
ἐχείνῳ ἑαυτὸν ἑῤῥίπτει, καὶ πολλῶν βλεπόντων οὐ 
καττιδεῖτο. Ὁ ὃ’ ἀπέπεμπεν ἐμθριθῶς καὶ ὑπερεώρα 


homines) decrevit per se adire patriarcham et cri- 
men el proprium confessus veniam coram rogare. 
[vit prociditque ipsi supplex sepius; et detecto 
animi vulnere curationem petiit. Ad que ille facere 
ipsum ea quibus curari tantum mali posset jussit. 
Ceterum qua ista essent non expressit, indefiuite 
sic alque obscure precipere contentus. [Imperator 


vero rogabat indicare nominatim ne gravaretur ( 


quid fleri a se vellet, 8e exhibens ad cuncta obsequi 
paratum quacunque dixisset, patriarcha nihilomi- 
nus in illis indeflnitis prescriptionibus perstanle, 
ac tantum illud dicente: « Exhibe satisfactionem 
culpe respondentem, et accipiam. » Cum autem 
illesspius distincte prescribi sibi remedia petiisset, 
neo clare patriarcha responderet, dixisse imperato- 
rem aiunt: « Et quis scit an, cum ego plurima 
fecero, tu satis accepturus sig? » Cui graviter 
respondisse patriarcham ingentium criminum in- 
gentia esse piacula debere.*?2 8 Tum imperatorem, 
ut penitius viri animum tentaret, « Quid porro ? » 
intulisse :« Num me etiam imperio jubes cedere ?» 
Atque hoc dicentem ensem balthco solvere coepisse 
ipsique porrigere, causa experiundi quid tandem 
vellet. Patriarcha vero cupide manum protendente 
quasi ad accipiendum quod dabatur, revocasse 
Augustum se$e, ac nondum a femore expeditum 
retinuisae gladium, exprobrasseque insuper velut 
insidianti vite sue, qui se sic exarmatum iret; οἱ 
tamen tegmine capitis deposito abjicere se ad pedes 
ejus,multis videntibus, non dubitasse: patriarcham 
vero ipsum acerbe repulisse, nihilque inflexum 
despexisse arcto sibi complexu genua stringentem, 
adeo formidolosa conscientia sceleris est. Adeo vir- 
tue venerabilis | Cum autem sepius idem rogans et 


περιδεὲς, οὕτως ἡ ἀρετὴ τίμιον. Ὡς δὲ πολλάχις 
παρακαλῶν ἠκολούθει καὶ κατηνάγχαζεν, ἐχεῖνος 
εὐθὺς τὴν κέλλαν ὑποδυόμενος, ἀπεζύγου τὰς θύρας 
αὐτῷ χατὰ πρόσωπον xxi ἀργὸν ἠφίει. Ταῦτα πολ- 
λάχις προσιὼν χαὶ δράσας τε καὶ παθὼν καὶ μιδὲν 
ἀνύων ἐξηγρίαινέἑ τε αὐτίκα, καὶ σκληρότητα τοῦ 
πατριᾶρχου ἐπὶ πολλῶν κατηγόρει, καὶ ὡς τὰ χοινὰ 
πελεύοι καταπροεῖσθαι διελοιδόρει, xal μήτε φόρους 
ἐκλέγειν µήτε τέλη πράττειν μήτε μεταχειρίζειν 
πράγµατα uote μὲν διοικεῖν τὴν ἀρχὴν ὅλως προσ- 
τάττων, οὕτω θεραπεύειν αἱρεῖται ὁ τῶν ἡμετέρων 
θεραπευτὴς. Kai τέλος ἐπετίθει πολλάχις ὡς dud 
καὶ κανόνων ὑπερφρονεῖ ὁριζόντων µετάνοιαν, προζ- 
πίπτειν τῷ τῆς Ρώμης πάππᾳ καιρὸς xal ἀντιδο- 
λεῖν σώζεσθαι. Οὗτως ἔχων, ἔγχοτων ἐντεῦθεν xal 
βαρυνόμενος ἐπὶ τὴν τῶν κοινῶν διοίκησιν πάλιν 
ἑἐτράπετο, ἀπειπάμενος μὲν προσπίπτειν xai αὖθις 
(δει γὰρ οὐκ ἆνυσων), ἐγκαίρως và τὴν ἄμυναν Da 
ἐσθαι τῶν δεόντων ἡγεῖτο. 
κ. Ὅπως συνῆλθον iv ταυτῷ κατὰ συνθεσίας οἱ 
δεσπόται Ἰωάννης τε καὶ Μιχαὴλ ὁ τῆς A» 
σεως. 


[P 143] Τότε τοίνυν καὶ πάλιν ἀπεπειρᾶτο τῶν 


vehementer instans etiam abeuntem sequeretur, 
quasi expugnande vi pia severitatis certus, ferunt 
patriarcham cellam ingressum fores in os arcte 
clausas obdidisse assectanti, sicque illum vacuum 
et precis irritum crude dimisisse. Nec gemel talia 
expertus imperator, sed eadem hec sepius οἱ locu- 
tus et operatus et psssus, nequidquam semper, 
efferatus ad extremum est, et de duritia patriarche 
apud multos est questus,invidiose exaggerans, velle 
jubere illum abjici & se curam communium rerum, 
nec sinere se amplius aut e terris tributa aute 
mercimoniis vectigalia exigere ; denique tractatione 
omni publicorum negotiorum interdicere, ac ne 
ullam deinceps reipublice partem administrare aut 
omnimo attingere imperator audeat, vetare. Hunc 
sui curandi modum excogitasse patriarcham, cui 
ex officio incumbat quaerere optimam rationem ad- 
juvandorum et in statum pristinum reparandorum 
eorum qui humanitus lapsi sunt. Post hec decla- 
mata ?84 adjungebsat, sepius iterans, quonism 
patriarcha palam contemneret sacros canones dari 
lapsis penitentiam jubentes,tempus esse recurren- 
di ad papam Rome sedentem, et ab eo suppliciter 
petendi salutare peccati remedium. Sio indignans 
exasperatum tam sevis repulsis animum ita dein- 
ceps ad reipublice administrationem retulit, ut 
amplius non euraret convenire patriarcham, satis 
gusrus se nihil profecturum, preterea judicans 
omnino convenire, ac curandum sibi esse oppor- 
tuno tempore, ut istius atrocis inclementie culpam 
congruis aliquando ponis patriarcha lueret. 

20 Ut de pace convenerint inter se ambo despolz 

Jaannes et Michael in Occidente dominans. 
Quod nunc instabst, nulli prevertendam rei 





651 


DE MICHAELE PALREOLOGO LIB. III. 


658 


δυτικῶν. Οὐδὲ γὰρ Tv, οὐκ ἦν ἐπὶ ταυτοῦ µένειν A ἐκείνῳ, xal πίστιν γενέσθαι βεδαίαν ἐκ τῆς πρὸ: 


ἐκείνους, καὶ διὰ τοῦτο οὐκ ἣν ἠρεμεῖν xal τὸν 
δεσπότην ᾿Ιωάννην οὐδὲ πρὸς ὀλίγον, dua μὲν καθὲ- 
δρᾳ, ἅμα δὲ καὶ ὁρμητηρίῳ θεσσαληνίχῃ χρώμενον. 
Ἔνθεν τοι καὶ αὖθις , καἰτοι τῶν xav! ἀνατολὴν 
πονούντων, ἅμα δυνάµεσι πλείσταις τὸν δεσπότην 
ἐκπέμπει,. Καὶ δὴ τὴν ταχίστην ἐπιθὰς ἐκεῖνος θεσ- 
σαλονίκης συνἑταττέ τε τὰς δυνάµεις xal πόλεμον 
ἐξάγειν κατὰ Μιχαλλ εὐτρεπίζετο. Καὶ μηδὲ τελέως 
ἀκουσθεὶς ἐπιστὰς ἅμ᾽ ἠκούετο καὶ ἅμα ταῖς χώραις 
«προσέθαλλε, λείαν τε πλείστην περ'θαλόμενος ὑπο- 
στρέφει. Καὶ ὁ μὲν τὰς δυνάµεις κατεῖχε διαχειµε- 
ριούσας περὶ τὸν Βαρδάριον, ὡς dpa Tp προσθαλὼν 
αὖθις ὁ 6B Μιχαὴλ φόθῳφ ληφθεὶς οὐ µετρίῳ (τὸν 
γὰρ δεσπότην xal ἐξ ἀκοῆς ἐδεδίττετο τὰ πολλὰ 
πρὸ τοῦ τῷ Ἰταλικῷ στρατεύµατι φρυαττόμενος * 
διὰ γὰρ τὸ πρὸς τὸν τοῦ Φρεδερίχου παῖδα τὸν 
Μαφρὲ κῆδος ἐπὶ τῇ θυγατρὶ ἔτοιμον βοηθῆσον εἶχε 
τὸ ἐχεῖθεν στρατιωτικὸν) ἀφεὶς τὸ ἐπ' ἐχείνοις θαῤ- 
ῥεῖν ἐπὶ σπονδὰς καταφεύχει, xal πέμψας ἱκετεύει 
τὸν ᾿Ἰωάννην µεταχλαιόμενός τα τὰς προτέρας πα- 
λιμθολίας, καὶ πρὶ τῶν µελλόντων ἐχέγγυον ἀσφαλὲς 
τοὺς ὄρχους ἐδίδου. ἸΒζήτει τε καὶ συνελθεῖν ἅμ᾽ 


putavit expeditionem in Occiduos tractus alteram ; 
non enim, non utique aut sperandum erat, aut 
omnino fleri poterat ut presentibus acquiescerent 
sut secure quiescere nos sinerent inquietissime 
gentes. Quare cessandum,ao ne cunctandum q ui- 
dern vel minimum, ab eis ultro invadendis et malo 
donandis Joanni despote non erst, magnam ejus 


ἀλλήλους θέας ἐθούλετο. 'O γοῦν δεσπότης τὴν πρε- 
σθείαν δεξάµενος, ὡς λαθὼν παρὰ βασιλέως ἐκχώ- 
pnatv, ἐκέλευε τοὺς ὄρχους γενέσθαι, Καὶ δὴ συνελθὼν 
αὐτῷ ἐφ᾽ ὁρισθείσης ἡμέρας, xai χατασπασάμενος ἁπλά- 
στῳ ἴθει, εἰ κἀκεῖνος xal πάλιν τὸν δόλον ἔχρυπτε, 
πρὸς τὰ οἰκεῖα ἐχπέμπει, 
κα. Ὅπως ὁ δεσπότης Ἰωάννης ἀπαλλαγεὶς τῶν Δυ- 
τικῶν τοῖς xat' ᾿Ανατολὴν ἐχθροῖς προσθάλλει. Καὶ 
μεριχὸς ἔπαινος τούτου. 

[P 144] Τὸν μέντοι γε δεσπότην Ἰωάννην µεταχκα- 
λεσάµενος ἐκ θεσσαλονίκης ὁ βασιλεὺς, μικρὸν ὅσον 
διατρἰψαντά ol, ἅμα ταῖς δυνάµεσι πρὸς ἀνατολὴν 
ἐκπέμπει, τοῖς Πδρσαις ὡς Xv συµµίξοντα. "Hv δὲ 
κἀχείνῳ τρυφἩ τὸ ἐκείνοις ἐφεστάναι, xal τι τῆς 
αὐτοῦ δόξης ἄξιον διαπράξεσθχι, "Hv γὰρ ὁ ἀνὴρ 
ταῖς ἀληθείαις ὀξύτατος, ὡς νῦν μὲν ἐνταῦθ) ἀχούε- 
σθαι, νῦν δὲ παρεῖναι ὅπου τις μηδὲ προσεδόκησεν 
ἂν πώποτε. Σκευὰς δ᾽ ἐκείνας καὶ ταγμάτων πλήθη 
καὶ θεραπείας ἀφιεὶς. ἑσπέρας σκευαζόµενος ἵπποις 
ἐχρῆτο ταχυδρομοῦσι, xai τοῖς μηδ’ εἲς νοῦν τὴν 
ἐκείνου ἔχουσι παρουσίαν ἐφίστατο , Καὶ ἵνα μὴ 
καταχαλῷτο τὸ σῶμα κινούµενον ἐφ᾽ ἵππων xal ἀνα- 


immutabilis pignus atque obsidem obtulit juris- 
jurandi religionem, qua presenti se obstringeret, 
colloquii copiam ad id postulans, et sperare se 
&aiens mutuo conspectu sincere sue voluniatis in 
eternam concordiam fidem, quantumlibet dubitanti 
86 facturum. Haud aspernatus legationem despota 
Joannes, qui se plena ad tractandum potestate in- 


belli habente facultatem secura possessione Thessa- (? 8tructum ab imperatore meminerat, diem locum- 


lonicensis urbis, ubi et stationem certam et ad im- 
petusincursionumin omnem circumquaqueaitas ter- 
ras Michaelisubjectas despote habebatopportunam, 
cum parato receptu. His de causis eo rursus impe- 
rator Joannem despotam misit cum maximapar- 
te copiarum, licet iis laborantes et ipse Orientales 
provincie non parum indigerent. ls porro cito per- 
vectus Thessalonicam exercitum in Michaelem adeo 
celeriter immisit, ut famam opinionemque prever- 
tens vix prius auditus cerneretur et sentiretur agere 
ferreque Michaelis ditionem omni clade belli. Przeda 
dehinc omnis generis onustas in tutum copias re- 
cepit, et circa Bardarium amnem hiemuturas locis 
commodis disposuit, ut videlicetex 23 ὅ propinquo, 
vere primum illucescente, hostiles ilerum regiones 
invaderent. At Michael, dolore damnorum que jam 
senserat imminentium metu cumulato, vehemen- 
ter afflictus ad Joannis vel solam mentionem cons- 
ternabatur, remissa non parum illa ferocia priori, 
qua solitus antea erat insolescere, fiducia utique Ita 
licorum auxiliorum a Manfredo genero, Friderici fi- 
lio, ipsi paratorum. Sed tunc ista spe opeque dam- 
nata quasi malisurgentibus reperta impari, ad trac- 
tationem pacis confugit ; etlegatis ad Joannem sup- 
plicibus missis, serio jam pconitere sese fraudum 
etinquietudinum preeteritarum obnoxio ao lamenta- 
biliter professus, fidei constantimque in posterum 


que juramentorum ceremonies constituit; eoque ad 
condictum occurrens, ut erat naturali facilitate et 
recti conscientia credulus, sincera ipse mente non 
pari candore jurantem ac dolos tuno quoque verbo- 


rum fallacia celantem audivit Michaelem, eumque 
foedere icto remisit ad propria. 
21. Ut despota Joannes perfunctus | expeditione in 


Occiduos, cum hostibus in oriente sil. congressus ; 
el laudum ejus distinctior predícatio. 


At imperator despotam Joannem 'l'hessalonica 
revocatum post modicam apud se moram cum copiis 
inorientem mittit, adversus Pereas illic pugnalu 
rum. Delectabatur hioc viristo expeditionum labore, 
et summe illi voluptatis loco erat aliquid laude di- 


num gerere. Vera ejus gloria erat velocissimum 
D 


ducum omnium in belligerendo 6889, ita ut cum 
alicubi versari audiretur, mox illic adesset quo ne- 
mo unquam existimasset 236 tam brevi tempore 
pervolare potuisse. Nempe impedimenta suppelle- 
ctilis castrensis et illas ambitiosas ducum sarcinas 
ministeriaque famulorum et longas clitellariorum 
mulorum mandras,apparatum tarde mobilem, ubi- 
cunque oppressisset vesper,omittens, pernicibus in 
equis expeditus vasta noctibus emetiens spatia, ibi 
repente apparebat quo perlatum tam volucri celeri- 
tate fidem omnem ac cogitationem excederet ; et ne 
rapiditate incitatissimi motus corpus in equis effu- 


059 


GEORGII PACHYMBRAE -* 


660 


6passóusvov συνεχῶς , xetpla τὸ σῶμα διε(ληπτό Α 06 Υ ἀφιλοχρηματίάς Ἡ μᾶλλον µισοχρηµατίας, 


τε καὶ συνεσφίγχετο. Διὰ ταῦτα καὶ ἠνδραγάθει τὰ 
μέγιστα, φοθερὸς ἅπασιν dv, üp' ἀχουόμενος xal 
ἅμ᾽ ἐφιστάμενος . Τὸ µέντοι γε στρατιωτιχὸν καὶ 
λόγοις ἔθαλπε xai δώροις ἐθεράπευε, xal τὸ µἐγιστον, 
οὐ δεσποτικῶς ἐκείνοις, ἀλλ᾽ ἀδελφιχῶς προσεφἐρετο, 
&vip θεοφιλλς καὶ πρᾶος καὶ χρηστὸς, ἀνυπόχριτος, 
Εὶς δὲ φιλοδωρίαν καὶ πάντας ἐνίχχ. ᾿Επύνθει δὲ xal 
τὸ σῶφρον ἐχείνῳ, ὡς μηδὲν παρὰ µίαν ἀκουσθῆναι 
ὑποταγεῖσαν αὐτῷ πλὴν τὴν σύζυγον εἷς ἡδονῆς vó- 
θου χλωπείαν. Ἐκείνη δ᾽ ἐκ νοθείας καὶ μόνἡ τούτῳ 
θυγάτριον φυσικὸν, ἀλλ) οὐ νόµιµον ἀπεγέννησεν, ὃ 
xai τῷ Μέπε Ἰθηρίας Aaoió slg γάμον ἐδίδοτο. Τὰ 
δ) ἄλλα μέτριος T» xal καρτερικὸς ig! ἅπασιν, εἷς 
δ᾽ οἰκειακὴν τάξιν καὶ λίαν φιλότιμος, καὶ τὸ σύμπαν 
περιφανής. Καὶ ἀκριθῇ σημεῖα τῆς μὲν Φφιλαγαθίας 
αὐτοῦ καὶ φιλοχαλίας περὶ τοὺς οἰχείους, [145] ἐξ 
Qv ἐκείνους παιδεύεσθαι συνέθαινεν ἐς τὸ ἀκριθὲς 
καὶ εἷς ἀληθινοὺς ὑπηρέτας ἀποθαίνειν, τὸ θανόντος 
ἐχείνου τοὺς ἐκείνου θεραπευτὰς im' ἀξιώαωασι µε- 
χίστοις ἀξίους λογισθῆναι δουλεύειν τῷ βασιλεῖ. Τῆς 


sissime currentibus estuans relaxaretur, devin- 
ctum illud semper habebat fasciis, arto undique 
amplexu striogentibus. Ea preclarorum in bello 
successuum causa illi magna erat, imperatos ple- 
rumque sic deprehendenti hostes haud facile aliter 
superabiles, simul longe auditus, simul conspectus 
praesens et vim inferens ineluctabilem ; unde terror 
ejus late in hostes manaverat, cunctis ad ejus men- 
tionem trepidantibus. Militarem multitudinem et 
verborum benignitate consolabatue οἱ donorum 
largitate demulcebat; et quod caput est, non do- 
mini supercilium, sed affectum fratris cum iis agens 
demonstrabat. Eratidem religiosissimus Dei cultor 
et amator, mitis, benignus, simulationis expers; 
muniflcentia vero et ad donandum pronitate omni- 
bus antecelluit. Efflorescebat in eo castimonis quo- 
que decus, adeo ut ne fando quidem aliquando sit 
auditum furtivis eum indulsisseamoribus autaliam 
unquam voluptatis causa mulierem attigisse quam 
propriam conjugem. At haec multum illi dissimilis, 
filiam ex alio peperit, naturulem sed illegitimam 
prolem, que ei postea Mepe Iberie Davidi data in 
uxorem est. De cetero moderatus erat et fortis in 
omnibus. Disciplina domesticos exacta continuit. 
Mirus in familia semper ordo, incompositum nihil ; 
cuncta ad splendorem dignitatemque illustri qua- 
dam et digna principe ambitione comparata. Quo 
in genere insigne deinde argumentum exstitit dili- 
. gentie 233 7 et elegantis ipsius in familiaribus cu- 
randis, quod quiei ministraverant, sicinomnilaude 
istius officii eruditi et exercitati evaserunt uteos post 
ipsius obitum omnes requirerent, utpote qui callere 
&d unguem omnes artes aulici ministerii, et veram 
ideam perfectorum famulorumcunctisrepresentare 
viderentur ; quare digni habiti sunt qui promove- 
rentur ad maxima queque et honoratissima officia 
domus Auguste. Verum hic idem vir quam non 


εἰπεῖν οἰκειότερον, xal τοῦ πάντα στρατιώταις προϊε- 
σθαι, τὸ ἐξὸν πιθάκνας ἔχειν χρημάτων val ὑπερ- 
πλουτεῖν ὡς πολλοὺς xal μεγάλους διενεγχόντα πολέ- 
µους xal χώρας πάσας ταῖς στρατιωτικαῖς ἐμπειρίις 
παραστησάµενον, ἔτι δὲ κἀκ τῶν ἑνόντων εἷς "aq 
οἴκονομίας προσκτᾶσθαι πλείονα , τὸ µετριώτατον , 
ὅτι καὶ πολλοῖς δοκεῖ ἀρετης ἄχρας σημεῖον τὸ τὰ 
o*xeia χαρπίζεσθαι μηδὲν ἔξωθεν προσκτωµἑνους, ὁ 
δὲ τοιαύτας εἷς τὸ π..ουτεῖν ἀφορμὰς προθαλλομένις 
τῆς τύχης τὸ οὕτω πλουτεῖν &x πλεονεξίας ἐκτόπως 
ἀπέστυγε xai ἐμίσει, µόνῃ và δόξῃ ἑνασμενίζων, ἧς 
οὐδὲν εἶχε προτιμᾷν ἄλλο. Μόνη γὰρ τῶν κατὰ piov 
πραγμάτων δόξα τοῖς ἀπελτοῦσι παρἔπεσβαι πέφυχε, 
Καὶ ὁ μὲν νόµος τοῦ τῶν Χριστιανῶν νοµοβέτου 
Χριστοῦ, οὐ Σόλωνος οὐδὲ Λυκούργου, ἀλλ᾽ αὐτοῦ 
τοῦ πλάστου καὶ ποιητοῦ καὶ θεοῦ, ἐκ τῶν προσόν- 
των διδόναι xal ἀντιλαμθάνειν τὰ µείζω. "O δὴ καὶ 
πιστευτέον ἐπάναγχες, sl πιστεύοι τις τῷ Χρισῷ 
μὴ µόνον καθότι βαπτίζοιτο. ἀλλὰ καθότι xal alz- 
θινὸν ἐκεῖνον ἔχοι ἐφ᾽ ol; ἐπαγγέλλεται, Βαπτιοθέντα 


Β 


amaverit pecuniam, aut potius quantum eam con- 
tempserit, memorare convenientius fuerit. Erat ei, 
si vellet, facillimum doliis, ut aiunt, plenis conge- 
rere opes et numerum omnisque generis pretliosa- 
rum rerum acervos struere immensos, utique qui 
bello semper felix quascunque hostiles invasit re- 
giones (invasit autem plurimas easque ditissimas) 
jure victoris diripuerit. llle vero predam semper 
erat solitus, ne minima quidem ejus parte sibi exi- 
mie servata, militi condonare universam; ao ne 
patrimonium quidem aut rem familiarem suam 
augere consuetis et licitis artibus, et in modum 
splendidis expensis abunde sibi heredibusque suf- 
fecturum attente colligendo formare magnopere 
unquam studuit, licet id in parte laudabilis pro- 
videntis boni etiam et moderati numerent pleri- 
que. Alia ejus secta fuit planeque diversa ratio, 
qui totum sibi sinum pandentis fortune, ultroque 
congerendis undique occasionibus lucrandi non 
injuste ad ianocenter ditescendum invitantis, mu- 
nera magno semper animo rejecerit, avaritie spe- 
ciem in sedula congestione quantumvis legitime 
partorum quamdamnisue virtutiexosam abominans. 
Amores ejus omnes in gloriam ferebantur: unam 


D spectabat, una illa delectabatur, nihil unquam ad- 


miratus aut complexus quod illi preferret, uihil 
quod pro illa promercnda parandaque non pacis- 
ceretur ac profligaret libentissime, quippe quam 
inter omnes res humanas sciebat unam esse que 
duraret post hano vitam et funeri superstes morte 
hinc migrantes coronatura sequeretur. In eleemo- 
synas profusue, hanc ejus 918 studii rationem 
disserebat, legem esse non Solonis aut Lycurgi 
sed legislatoris Christianorum Christi, creatori 
ejusdem conservatorisque rerum omnium Dei, que 
nos jubeut quod possumus ex presenti copia lar- 
giri, spe cerla recipiendi majora. Huic promissioni 


661 


DE MICHARLE PALJEOLOGO LIB. 11. 


003 


δὲ καὶ πιστεύσαντα μὴ τοῖς λόγοις πιστεύειν ἐχείνου, À σθαι παρασκευάσοι, ὡς ἐντεῦθεν μηδένα διδόναι τῶν 


μηδὲ τὸ πρώτως πιστεύειν ἔχειν, γᾶν ὅ τι λέγοι. Καὶ 
ὁ μὲν Χριστοῦ νόμος οὗτος ἀνταμείθεσθαι xarà τὸ 
ἑκατονταπλάσιον ἐπαγγέλλεται ΄ χωρὶς δὲ xai τοῦ 
προσδοχᾷν ταῦτα ἀπόχρη xai µόνη d mapauiívouca 
δόξα, ἵν) εἴποι τις καὶ κατ ἄνθρωπον, πείθειν τὸν 
συνετὸν οὐχ ὅπως πλεονεκτικῶς χρὴματίζεσθαι, ἀλλὰ 
xai τὰ προσόντα τοῖς τυχοῦσι προΐεσθαι. Ἐξαίρω 
δέ Ὑε τοῦ λόγου τοὺς ἐπ᾽ ἀναγκαίαις δοχούσαις 
χρείαις τινὰ τῶν ὄντων παρακατέχοντας, si µή γε 
xai αὖθις ἔχοιεν ἐκπορίζεσθαι. ᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν ὁ 
δεσπότης Ἰωάννης καὶ λίαν ἔγνω, καὶ γνοὺς τά ol 
συνοίσοντα ἔπραττεν. Ἐπεὶ δὲ οἱ ἀμφὶ τὸν μοναχὸν 
Νεῖλον, ὃς ix Σικελίας μὲν ὥρμητο, ἐπὶ xax δὲ 
τῆς τῶν Ρωμαίων πολιτείας ἐπέστη, διδάσκων 
γλισχρεύεσθαι xal προμηθεῖς εἶναι τοὺς ἀνθρώπους 
“περὶ τὴν δόσιν, µήπως λαθών τις µετρίως τῶν πρα- 
γµάτων ἔχων λαθὼν τῷ μὲν διδόντι τὴν τοῦ κακῶς 
οἰκονομεῖν τᾶ ol προσόντα προστρίφοι μέμψιν, τὴν 
δὲ χάριν ἐκείνην οὐκ ἐπὶ μισθῷ, ἀλλ᾽ Ev κενοῖς [ev£- 


necessario credendum ab eo utique est qui fidem 
in Ghristum profitetur, non 8olum quatenus bap. 
tismum suscepit, sed quatenus etiam palam ac- 
quiescit assentiens sacre doctrine passim in ecole- 
sia proposite. Porro baptizatum quempiam, et 
assentiri se irrevocabiliter Christianie dogmatibus 
professum, Christi deinde verbis fructum uberem 
eleemosyne puollicentibus non credere argumento 
est ipsum neque antea vere credidisse,quantum- 
cunque se credere simulaverit et affirmaverit.;Nec 
vulgaris remuneratio est quam lex Christi largitori 
misericordi promittit, sed que centum pro uno 
referat. Me vero, et quemvis, ut. arbitror, pruden- 
tem hominem,eliam humano duntaxat usu sensu- 
que de rebus judicantem, vel si nihil tale jubere- 
mur exspectare,moveret abunde ad benefaciendum 
egentibus ipse splendor efflorescentis inde glorie, 
in evum omne permansure; cujus spe invitante 
non modo avertor &b avare congerendis superfluis 
opibus, verum etiam facile inducor ad subtrahen- 
dum ueibus etiam ipsis meis que in obvios paupe- 
res effundam,non tamen aut in aliis damnans aut 
mibi vetans reservare que opportuna videbuntur 
vel jam urgentibus vel in posterum impendentibus 
necessitatibus vite,presertim ubi occasio presens 


largiendi non occurrit. Tales despota Joannes et D 


alte impressos pleneque persuasos versabat animo 
sensus, et iis consentanee operans ad propositum 
ipsi finem glorie tendebat. Istud tamen ejus in- 
censum large donandi studium paululum refrigera- 
runt sectatores Nili pseudomonachi e Sicilia huc 
magno malo Romans reipublice profecti,docentes 
parcimonie attendere, suadentesque hominibus 
magna circumspectione in dando uti 2309 ne forte 
quis clam, alioqui habens quod satis ipsi sit, et 
callide simulata egestate, pecunia emungens parum 
cautum misericordem, labem illi allinat multum 
facilis et sua inconsulte dilapidantis ; pretereaque 


πάντων ἐξ ἀνάγκης ἑχόντων τι, [P. 446]. διότι καὶ 
τοῦ εὖ πάσχειν χατὰ τὸν ἐκείνων νόµον ἀπείργοιτ' 
ἂν εὐπρεπῶς, καὶ οὕτως ὁ τῆς µεταδόσεως ἀσθενοίη 
νόμος, — ὦ πῶς ταῦτά τις xal ἐξαγγείλαι, ἰδίου 
χαιροῦ χρῄζοντα ; ὁ γοῦν δεσπότης ἔχων πρὸς τοῖς 
ἄλλοις χαλοϊῖς καὶ τὸ φιλομόναχον, ἐκείνους που παρ- 
εισφρήσαντας tf οἰχίᾳ ὡς ἀρετῆς φίλους δέχεται, 
κἀντεῦθεν σύγχυσίς τις ἐπὶ μικρὸν περὶ τὰς τῶν 
οἰκείων δόσεις ἐκ τῆς ἑκείνων διδασκαλίας ἐπηχο- 
λούθει. Καὶ τὰ μὲν κατὰ τὸν δεσπότην οὕτω * ἐνέαζε 
γὰρ ταῖς προθυµίαις, καὶ ὃῆλος Tv τὴν τῆς Ῥω- 
µαΐδος σύστασιν περὶ Ἠπλείστου Ἠποιούµενος. Τότε 
τοίνυν τῶν κατὰ τὴν ἕω πραγμάτων χακῶς ἑχόντων 
σὺν πολλῷ τῷ τάχει τοῖς κατὰ τὸν Μαίανδρον τόποις 
ἐπεχωρίαζεν. "Exc δὲ καὶ περιφανεῖς κατ ἐκεῖνο xal 
µεγάλαι μοναὶ ὑπὸ σκοπῷ xal φύλακι τῷ δεσπότῃ 
συνἰσταντο. Καὶ δὴ ἃ μὲν οἱ ΠἩέρσαι προκαταλα- 
θόντες κατέσχον συνεκχωρησάντων τῶν πολλῶν ἐκεῖ- 
θεν τοῖς βασιλεῦσι, κἀκείνου λείποντος, τὰ περὶ τὴν 


illum fraudet frustra sperata π.ογοθἀθ talis operis, 
quippequod non jam ipsiad premiumimputandum, 
sed inter vana et otiosa numerandum sit. Ex hujus- 
modi doctrina credita receptaque necessario seque- 
batur ut nemo aliquid habentium quidquam alteri 
donaret, sicque omnis ex eleemosynis proventus, 
quo spes ratioque victusac status plerorumque te- 
nuium continetur, hac istorum prava disciplina 
funditus exterminaretur e consuetudine usuque 
hominum,illo plausibili pretextu inquirendi anxie 
ante largitionem, verene an simulate egerent qui 
petebant, nullum jam erogationi Ῥθπε[οῦ locum 
relinquente; atque adeo hao arguta cavillatione 
tota lex eleemosynarum abrogaretur.O quis hujus 
perniciem dogmatis satis explicet! ad quod utique 
proprio ejus argumenti commentario esset opus. 
Igitur despota, cui laudes inter ceteras inerat 
amor nullus veneratioque monachorum, quosdam 
e Nili sectariis eam vitam profltentes et se insinu- 
antes in ejus domum facile in consuetudinem 
recepit, viros bonos e veste exislimans. Unde 
contigit longe deinceps manare parcius, prava 
istius doctrine quodam obice prohibitum, fontem 
beneficentize greges inopum ex illo haurire solito- 
rum antea tam benigne irrigantem.Talis erat des- 
pote indoles vitseque ratio, viri utique ad omne 
decus alacri impetu ruentis, natique,ut apparebat 
8ο divinitus facti ad restituendam in decus pristi- 
num Romanam rem. Tunc ergo rebus Orientalis 
limitis male habentibus, summa is celeritate in 
regiones Meandro circumsitas se contulit,maxim 

inter cetera bono dudum exstructorum in illis 
terris magnorum atque illustrium monasteriorum, 
que providentia custodiaque ipsius a clade ruina- 
que ultima servata sunt Horum quedam jam Per- 
8$ preoccupata detinebant, plerisque oppidis ac 
pagis in ea vicinia positis $$0 in Perssrum di- 
tione simul] aut vi raotis, aut ne traherentur ultro 


665 


GEORGII PACHYMERJE 


604 


Στρόθιλον λέγω καὶ τὴν Σταδιοτραχίαν, ὡς ἀδύνατα A χώρους ἀντίποινα οὐκ ἐδικαίου τὸ σύνολον, lhwy 


ὄντα ἐπανακεκλῆσθαι, οὐδ' ἐπεχείρει κατὰ πεῖραν 
κατασχεῖν * ὅσον δ᾽ ἦν τὸ κατὰ Μαίανδρον καὶ Τράλ- 
Ati καὶ Κάῦστρονυ, τὰ τῆς Ασίας βαθύτατα, ἐκρά- 
tuví τε προπολεμῶν καὶ τῆς γατὰ σφᾶς ἀσφαλείας 
µετέχειν ἐδίδου. Τοὺς δὲ γε Μαγεδωνίτας (ἐκάκου 
γὰρ αὐτοὺς τὸ πολλῶν ἔνθεν εἷς τὰς κατὰ δύσιν δου- 
λείας µεταγοµένων µκαταῤῥεῖν τῶν λελειμμένων 
τοὺς Πέρσας) καὶ λίαν συνίστα καὶ ἠσφαλίζετο * ἦν 
γὰρ τὸ ἐχκείνων πλῆθος πίσυνον τόξοις xai περὶ τὸ 
ἀντιμαχεῖν δεξιώτατον, xal ἤε τὰς προθυµίας ἑρ- 
ῥώννυ Xouclp, καὶ σφᾶς ἐδωρεῖτο φιλοτιµίαις. Οἱ 
μέντοι γε Ηέρσα: τὸ τάχος τῆς ἐπιστασίας µαθόντες 
κατωῤῥώδουν τε, xal αὖθις παλινοστοῦντες tài; ὃδυσ- 
χωρίαις ἐνεδύοντο, ἀπογνόντες Ob τοῦ θαῤῥεῖν ab- 
τίχα διεπρεσθεύοντο ἀπέλυόν τε τοὺς αἰχμαλώτους 
καὶ ἠγάπων σωζόµενοι. 'O δὲ τὸ μὲν ἡσυχίαν σχή- 
σειν ἐκείνους εἰσαῦθις καὶ µάλα θαῤῥῶν ἐπίστενεν, 
οὐκ ἐξ Ov ἐκεῖνι διωµολόγουν, ἀλλ᾽ ἐξ ὦν αὐτὸς 
οἶδεν ἐπιβηασόμενος καὶ νικήσων, ct που xal παρα- 
κινηθεῖεν * τὸ δὲ μὴ παθεῖν ὦν ἔδρασαν τοὺς προσ- 


cedentibus. Unde et alia illa tractus ejus jam im- 
peratoribus parere desierant: ea dico que Strobilo 
et Stadiotrachie ajacent loca, ita validis incessa 
presidiis hostium, ut eorum recuperationem de- 
Bperatam netentandam quidem aut tunccogitandam 


Joannes putaverit. Quantum autem erat circa Meean-- 


drum, Tralles ac Caystrum et Asie intima, con- 
firmavit propugnans,atque ut secure propriis indi- 
gena Íruerentur, proferendo ultra bello effecit. 
Magedonum quoque gentem Romano asseruit im- 
perio,in extremo tunc positam discrimine deflciendi 
ad Persas aut ipsis succumbendi.Laborabantenim 
illarum res, plerisque illorum evocatis ab impe- 
ratore et militatum missis contra hostes Occidui 
limitis, ibique presidio relictis, idcirco quod ejus 
generis, utpote arcubus peritissime utentis, opera 
in velitationibus et preliis laudaretur. Inde porro 
factum ut vicini Perse, qui alioqui numerosam 
nationem sagittandi exercitatione formidabilem non 
temere lacesserent,nune eam delectibus exhaustam 
imparem ob paucitatem juventutis suis insultibus 
rati audacter invaderent, haud dubie subacturi, 
despondentibus jam animos exiguis illis reliquiis, 
ni & Joanne despota confirmarentur, auro ipsos et 


ἴχε-εύοντας προσεδέχετο, xal σφίσιν ὅρους ἐτίθει, ἐς 
ὁπόσον ἂν καὶ κχινηθεῖεν προσκαταθαίνοντες ταῖς 
σχηναῖς, ὡς τὰς µεγίστας δώσωντες δίκας, εἰ παρα- 
σπονδοῖεν. Καὶ οὕτω μὲν ὁ δεσπότης τὰ χατὰ τὴν 
ἕω καθισἑῶν τῆς προτέρας δυσκληρίας ἀνελάμόανε 
τοὺς ἐκεῖ, καὶ θαῤῥεϊν παρεῖχεν ἀνέδην τὰς αὐτῶν 
γεωργοῦντας καρπἰζεσθαι. 
xg. Ὅπως ἐνόσει ἀπολλύμενα τὰ κατὰ Mapun- 
δηνοὺς, τὰ Βουχελλάριά τε καὶ d Παφλαγο- 
νία. 
[P. 147] Ἐνόσει δὲ τὰ τῶν Βουκελλαρίων Μαρυαν- 
δηνῶν τε καὶ Παφλαγόνων καὶ λίαν οἰχτρῶς. Τὸ 0 
αἴτιον ὅτι τοῦ κρατοῦντος τὰ τεθησαυρισµένα σκορ- 
πίσαντος κατά τε χήδη καὶ βαρείας φιλοτιμίας τὰ 
πρὸς τὰ ἔθνη, συχναῖς ἀποστολαῖς χρωμένου. — 
[P. 448] oóx οἶδα δὲ st xal σχῆψις Tv τὸ προθαλ- 
λόμενον, τὸ ἐνδεὲς δηλαδἡ πρὸς τὰς ypslac * μὴ xai 
μᾶλλον ἦν τὸ ὑπ) ὁδόντα λεγόμενον, ὦς τὸ ὑπήχουν 
ὑποπτεύων διὰ τὰ συµθάντα τῷ ἆλαφ καχοῦν ζτ- 
plate συμεέρον ἔγνω, μὴ καὶ κατεξανασταῖεν ἔντρυ- 


8i quid amplius moverent, ita male multandos ut 
preteritarum injuriarum cumulatas persoloturi 
ponas forent,isto metu continendos illos in officio 
speravit. Pacem autem dedit iis petentibus, quos 
8e bello superaturum, si conaretur, $921 minime 
dubitabat, miseratione gentium vicinos ipsis inco 
lentium tractus, ne victi illi malorum ac cladium 
quas passi bello essent ultionem a debilioribus 
vexationi opportunis, tempore deinde capto, ezi- 
gerent.Ceeterum quo minus cause haberenta pactis 
resiliendi, fines iis prescripsit satis laxos, intra 
quos abunde pascuorum suis armentis et gregibus 
haberent, serio edicens, si ultra erumperent, vio- 
lati federis piaculum maxima ipsorum calamitate 
luendum. In hunc modum per Orientis provincias 
despota, deleta ignominia prius acceptarum illie 
cladium et rerum etatu emendato, fiduciam illis 
gentibus fecit,otio ac pace ubique restitutis, libere 
deinceps attendendi culture agrorum et secure 
legendi fructus uberes terrarum in quibus habita- 
rent. 
22. Ut pessimo in slalu [uerinl plane perdita Maryan- 
denarum Bucellariorumque regiones et Paphalagonia. 
Laborabant autem et miserum in modum affliclz 


munificis largitionibus deliniente, sicque ad fidei D jacebant Bucellariorum et Maryandenorum regio- 


erga imperium oonstantiam et resistendi hostibus 
alacritatem excitante. Perse porro incurrentis in 
ipsos tanta celeritate despote improvisis conster- 
nati nuntiis, terrore ac desperatione successus 
aversi retro sunt, seque statim in suorum, unde 
prodierant,inaccessa latibula montium recondide- 
runt. Ac velut ne illic quidem se tutos rati, legatis 
rnissi8 captivis redditis, pacem fecerunt, in lucro 
ponentes quod salvi superessent. Joannes autem 
quieturos ipsos in posterum certo confldebat, non 
quoniam promissis ipsorum mullum fidei tribueret, 
sed quia sibi conscius et virium οἱ animi ad eos 


nes,itemque Paphlagonia; cujus rei causa hec erat. 
Imperator iis que superiorum principum parcimo- 
nia congesserat consumptis in tot largitiones 8€ 
donativa ambitosa pretereaque in pretiosa munera 
principibus aut exteris gentibus missa, quibus ili 
ad federa et societates allicerentur, exhaustum 
erarium supplere crebro missis per omnes pro. 
vincias qui pecunias colligerent, curabat. Haud 
porro scio an vera illa fuerit exinanitio publici 
thesauri,an non potius,quod quidam introspicien- 
tes penitius submurmurabant, imperator 60 falao 
pretextu obtento,vere metuens ne propterinvidiam 





665 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. II. 


660 


φῶντες. Ταότης γοῦν τῆς αἴτίας fj οὔσης fj «zl δο- Α ol ταῖς ἄκραις προσκαθήµενοι, τῷ τε πάσχειν ivglvós 


κούσης ένεκα συχναις ἀναγραφαῖς τὰς χώρας ἔκαλα- 
μᾶτο. Ἐνεπίστευε δὲ τὰς τοιαύτας οἰχονομίας καὶ 
ἐξισώσεις ἀνδράσιν οὐδέσι, µεγάλων ἐπὶ τούτοις 
τεταγµένων τὸ πρότερον Καΐσπρ Υὰρ Ῥωμανὸς 
καὶ μέγας δομέστικος ὁ τοῦ βασιλέως πατὴρ dw. 
tai χατὰ Σκάµανδρον Ίσαν. Ἠλὴν ἐχρυσολόγουν 
ἐντεῦθεν καὶ τῷ κοινῷ ταµιείῳ προσηγον τὰ χρή- 
ματα. Τοῦτο συμθὰν xal τοῖς Ἡαφλαγόσι καὶ τοῖς 
προσωτέρω, ἠργυρολογοῦντο τῷ χρόνῳ κάµνοντες. 
Τῶν μὲν χρεἸωδῶν καὶ γε λίαν εἶχον εὐπόρως δι- 
δούσης τῆς γῆς, νομισμάτων δὲ πενιχρῶς εἶχον ὡς 
πάντων γεωργούντων τὰ ἀναγκαῖα. Γεφαλα.ουµένων 
γοῦν τῶν τελῶν ἐπὶ νοµίσµασι χρυσίου καὶ ἀργυρίου, 
διδόντες τὸ τεθὲν ἐξ ἀνάγκης ἐξηποροῦντο. σαν δ᾽ 
ἄλλως καὶ στρατείας οὐδὲν εἰδότες. Ὅμως ἔθνους φιλο- 
κερδοῦς πονηρίαν πολλὰ ἂν κάµοι τις διορθοῦν θέλων, 
εἰ χχὶ μλ πάσχοι. il δὲ πάσχει, οὐκ ἔστιν ὅπως μὴ 
ἀπρακτεῖν πᾶσαν ἐπίνοιαν. Ἐκεῖνοι τοίνυν, καὶ μᾶλλον 


excacati Joannis etinde gecutam a patriarcha ex- 
communicationem provincie rebellarent, rebus 
tunc suis utile putaverit spoliare subditos et facul- 
tatibus privare,ne ad contra se insurgendum vires 
haberent. Ut cunque sit, ea tunc vel vera vel ficta 
causa egestatis σταρ], crebris imperator censibus 
&c descriptionibus per ministros quoquoversum 
dimissos avare ac rapaciter exercitis 3 23 spicile- 
gia regionum factitabat, utens ad id opera homi- 
num nihili, cum antea hujuscemodi lustris con- 
dendis collationibusque exigendis populorum no- 
bilissimi quique prefici soliti essent : nam Cesar 
Romanus et magnus domesticus imperatoris pater 
censuras istius generis per regiones circa Scaman- 
drum s:tas gesserant, Hi porro vilissimi ministri 
aurum immisericorditer exiortum undique in era- 
rium congerebant. Qui cum obirent Paphlagoniam 
et ulteriores regiones pecuniis acerbe corraden- 
dis, eo magis offendebant illos populos, quod ve- 
xationem per se odiosam intempostivitas tuno qua- 
dam sggravabat. Agriculture gentes illeplusquam 
mercimoniis dedite, rebus ad victum quas terra 
gignit abundabant, signate pecunie parum habe- 
bant. Quare ipsis. erat perdi:/ficile aureos argente- 
osque nummos, qui singula in capita indiceban- 


xxi τῷ ἐλπίζειν ἐχεῖθεν τὰ «ova, el µόνον προσ- 
χωροῖεν ἐκόντες, προσχωρεῖν ἔγνωσαν xal ὀσημέραι 
προσετίθεντο Ηέρσαις. Τούτο γοῦν ἐπ᾽ οὖ, ὀλίγον 
γενόµενον, σύναμ’ ἐκείνοις ol Πέρσαι ὁδηγοῖς ἅμα 
καὶ συμμάχοις χρώμενοι χαταθαῤῥεῖν εἶχον τῶν λε- 
λειμμένων . Καὶ πρῶτον μὲν ἐκδρομὰς ποιοῦντες 
Κατέβεον τὴν γῆν ἐχείνων, xal σχυλεόοντες (οὐδὲ 
(xp ἐθάῤῥουν μένειν) ὑπεστρεφον * εἶτα τῶν μὲν 
ὑποχλινομένων, τῶν δὲ καὶ ἀποικιζομένων δξει τῷ 
περὶ τοῦ ζην, εὐχερεῖν ἐκ τοῦ ῥᾷστα τοῖς ἑναντίοις 
3», καὶ Χατασχόντες τὴν Χώραν κακὸν ἦσαν γειτό- 
νηµα τοῖς πλησίον. Tip μέντοι γε βασιλεῖ δόξαν àva- 
Χλητέον ἐχείνθν εἶναι, ὅτε δὴ xal θελήσοι, ὡς ἐπὶ 
θύρας οπσαν, οὐ μέλον Tv, ἀλλὰ πρὸς τοῖς δυτικοῖς 
πᾶσαν εἶχε τὴν ἀγχολίαν, τὰ ἐν ποσὶ καταπροϊέμε- 
voc. Ettge γὰρ del τὸ μὲν ἀνὰ χεῖρας καταφρονεῖ- 
σθαι διὰ τὸ σύνηθες, ζητεῖσθαι δέ γε τὸ μὴ xpa- 
τούµενον ὡς θέλξον ἤδη ἐξ ἀσυνήθους προσγεγονός. 


certe quandoexacerbata damnis acribusque ivjuriis 
ad desperationem efferata fuerit, frustra quantavis 
adhibebitur industria &d illam in fide officioque 
continendam. Igitur illi, precipue vero quorum ar- 
cibus Persico presidio insessis viciniores sedes 
erant, quod & nostris quidem atrocia paterentur, 
ab hostibus vero commodiora sperarent, pollicen- 
tibus videlicet illis et, si ultro se dederent, mite 
imperium spondentibus, deficere ad Persas decre- 
verunt, fliebantque aliorum post alios quotidiane 
transitiones ad benigniores,ut putabant, 228 domi- 
nos. Quod primo a singulis tentatum, et ubi succes- 
sus impune fleri probavit, crebrioribus exemplis 
frequentatum, irreparabili jacture provincie totius 
occasionom dedit, siquidem Perse hie qui ad par- 
tes ipsorum transierant d'cibus et adjutoribus usi, 
paucitatem eorum qui constantes in flde impera- 
tori jurata perstabant contemnentes, terras eorum 
crebris infestare incursionibus coeperant ; e quibus 
onusti preda, spoliatis subinde miseris, redibant 
domum, nondum ibi ausi considere, quoad multis 
istorum experientia malorum inclinantibus ad 
Persas, multis quotidiana vite pericula fuga et 
voluntario exsilio redimentibus,Subactu jam faciles 
Perse regiones sue ditioni subjunxere, fixisque ibi 


tur, numerare ; et se ad quod non possent damnis, D domiciliis malam finitimis viciniam prestabunt, 


ac prehensionibus cogi indignissime scilicet fere- 
bant, presertim quoniam inde sequebatur toto ip- 
sos deinceps anno necessariis egere, postquam 
messes et vindemias, ut summas indictas quoquo- 
modo conficerent, alieno tempore vili pretio dis- 
trahere iolas ezactorum  inclementia compulsi 
fuerant. Nullam quideta fere plerique illorum rei 
bellice usum habebant, ut rebellio minus timenda 
videretur. Tamen gentis lucri cupide, etiamsi 
nulla extorsione irritate, per se pronam ad que&- 
stuosum perjurium indolem cum semper magnus 
labor sit ab utili visa defectione cohibere, tum 


infestantes eos latrociniis, Heo audiens imperator 
eo accurere neglexit, existimans se istas provin- 
cias, quippe in propinquo sitas, recuperaturum 
quandocung"e foret libitum, et tunc in res Occidui 
tractus spe ac cupiditate totus imminens, in eaque 
una defixag cura cogitationes habens, more ingenii 
humani, plerumque, dum inhiat longinquis, amit. 
tenti coram posita, et voluptatem ex absentium 
acquisitione eperatam, quod insolita sit potiorem 
arbitrantis fructu propter quamdam assuetudinis 
nauseam minus jucundo, qui ex presentium olim 
possessorum consueto amplexu percipitur. 


667 


GEORGII PACHYMERJE 


668 


xy'. Τὰ περὶ τοῦ φανέντος ποµήτου ἐκ βοῤῥᾶ ἐπῖ A περὶ τοῦ πατριάρχου. Ἐκτῖ γὰρ καὶ τισιν ἐκινοῦντο 


μησὶ τοῖς θέρους, xal τῆς ἐπὶ δύσιν ἑποτρα- 
τείας τοῦ βασιλέως. Καὶ περὶ τοῦ πατριάρχου 


"Αρσενίου, 


[P 449] Οὕτω τοίνυν ἐκείνων κακουµένων, ἀστὴρ 
κομήτης ἐκ δώσεως χατὰ τὸ ἑωθινὸν ἐξέλαμπον ἐξ 
Ἶρος ἐς φθινόπωρον, ἐφόθει δὲ τοὺς ὁρῶντας πυρὶ 
χαπνὸν σύμμικτον ἀποπάλλων, ὥς τι χακὸν προση- 
palvov. "Hy γὰρ, οὐκ ᾗν, φαινόμένων τοιούτων ἐξαι- 
σίων κατ οὐρανὸν οὕτω, μὴ xal τινα κατὰ γῆν καὶ 
Έθνη παρὰ τὸ σωνηθες Ὑίνεσθαι, El δὲ xal τῶν κο- 
μητῶν εἶεν οἱ φοθερώτατοι, ὡς ἐλεῖνος ἦν τότε τὸ 
καχὸν, πρόδηλον ἐλευσόμενον. Μαρτύριον δὲ τοῦ λό- 
γου καὶ τὸ λεγόµενον, « Οὖδεὶς χοµήτης ὅστις οὔ. » 
προστιθεῖσι γὰρ xal τὸ Λοιπὸν οἱ εὖ εἶδότες τῶν 
τοιούτων, τὸ ε φύσει κακός, »ὼς Ὑίνεσθαι τὸ σύμπαν 
ἴαμθον. 

Τότε τοίνυν δόξαν τῷ βασιλεῖ τῶν δυτικῶν καὶ 
αὖθις κινουμένων, ὡς xal παρασπᾶσθαι παρ) ἐκείνων 
τὰ τούτων, οὐκ ὀλίγας δυνάµεις συναγαγὼν τῆς ἐπὶ 
τῆς θεσσαλονίκῆς ἵπτετο, ὡς ἐκεῖθεν συναρτύσων 
τὰ τοῦ πολέμου. Etc Ἐάνθειαν οὖν καταντήσας ἑκεῖσε 
κατασχεῖν ἔγνω διαχειμεριούαας τὰς συντάξεις. Τοῦ 
χαιροῦ γοῦν τριθοµένου, — συνήχθησαν γὰρ ἀμφ᾽ 
ἐκεῖνον καὶ τῶν ἱεραρχῶν οὐκ ὀλίγοι, καὶ ἦν σχέψις 


23. De cometa ex parte boreali apparente mensibus 
&slivis, el expeditione imperatoris in Occidentem; 
denique de Arsenio paririarcha. 


Illis in hunc modum male Eabentibus, cometaex 
occidente in ortum effulsit a vere usque ad autu- 
mnum :; 
mistum evibrans; illa ipsa horribili specie cunctis 
suadente aliquod malum isto signo portendi. Vix 
enim in memoria omni reperias post talia ostenta 
per os»lum hoc modo visa non aliquas per terram 
&o gentes preter solitum mutationes secutas. 
Quodsi apparentes comete de genere peculiariter 
terrificorum sint, qualis omnino hic fuit, manife- 
8tum augurium est infortunii aut cladis imminen- 
tis, astipulante vulgari 934 dicto. « Nullus co- 
meta quin sit, » cui inchoate sententie nemo pe- 
ritus audiens non continuo subjiciat illud ad ab- 
solvendum Grece senarium iambicum dedlciens : 
« Natura malus. » 

Tunc porro visum imperatori, Occidui tractus 
incolis rursus turbantibus ita ut ab illis res nos- 
irorum raperentur, Thessalonicam proflcisci du- 
ctis secum copiis non paucis, ut illic e propinquo 
commodius bellum adornaret; sed cum Xantheam 
eo itinere venisset, ibi detinere decrevit in hiber- 
nis exercitum. Quare dum tempus expeditioni ap- 
tum exspeotatur, per illud ibi otium, cum ad eum 
episcopi non pauci confluxissent, agi de patriar- 
cha coptum est quibusdam non dubitantibus 
reum ipsum pronuntiure irreligiose contumacit 
in neganda contra sacros canones poenitentia. 
Quare ex istorum sententia citatus is rite est, 8ο 


λόγοι πρὸς ἐκεῖνον ἀναφερόμενοι, ἔγκλημα ὡς δῇθεν 
καβοσιώσεως, καὶ διὰ ταῦτα διεµηνόετο xal ὁ πα- 
τριάρχης χατὰ Ἐάνθειαν ἀπαντᾷν, πεµφθέντων Dvoty 
ἀρχειρέοιν εἰς τοῦτο. Κάχεῖνος οὐχ ὑπακούων, ὅμως 
τὸν καιρὸν [P 150] θεραπεύων, xai maf xai δὶς ἐκ 
τῶν τοῦ κλήρου ὡς βασιλία ἀπέστελλε, τοῦτο μὲν 
καὶ εἰρηνικῶς περὶ τῶν βασιλικῶν ὑγειῶν µαβτσό- 
µενος τοῦτο δὲ xal ἀνὰ µέρος ἀπολογούμενος τῷ 
προστείνειν αἰτίαν δολοῦσαν εὔλογον τοῦ μὴ παραγί- 
νεσθαι. 'O μὲν οὖν βασιλεὺς ἑχὼν ἄχων τὰς £xo)o- 
γίας ἐδέχετο xal προσεποιεῖτο τὰς εἱρηνικὰς, καὶ 
πρὸς μὲν τὸν πατριάρχην ἀντιπέμπων τὰ φιλικὰ 
ὑπεχρίνετο, καὶ οἱ εὐμενῶς ἔχειν ἐδόκει. Τοῖς μὲν 
οὖν ἀρχιερεῦσι», ὡς ἐννοεῖν ἦν, οὐδὲ γὰρ ἠφίει τὸ 
ἔγχλημα κατὰ τὸ λεληθὸς τὰ περὶ τούτου (xtti 
οὐδὲ γὰρ ἐχρῆν, δη μηγορῶν τις ἔλεγε, τὴν τοῦ παν- 
τὸς καρδίαν τὸν βασιλέα μὴ παρὰ τῆς ἐκκλησίας cis 
θάλψιν ἔχειν, ἀλλ) ἐχεῖθεν ὥς τινα φθοροποιὸν ἀξρα 
τὴν δύσνοιαν εἰσδεχόμενον κινδυνεύειν. Καὶ ταῦτα 
μὲν ὁ κρατῶν xal ἄλλα προῦτεινε πλεῖστα, 'éxonpor- 
ποιούµενος μὲν τὴν πρὸς τὸν πατριάρχην δοχοῦσαν 
δυσµένειαν , ἐκείνοις δὲ προανατιθεὶς ἐρευνζν ὡς 
ἄξιον ὃν ζητεῖσθαι κατὰ σχολὴν τὰ κινούμενα. 


jussus &d Xantheam se sistere, duobus ad illum 
antistibus ea causa missis. Non paruit ille qui- 
dem, tamen aliquantulum de duritie remittens ut 
tempori serviret, semel iterumque certos de suo 
clero ad imperatorem misit officiose illum a se 


terrebat autem intuentes, ignem fumo { salutaturos, et percontaturos ex usu inter amicos 


consuetudinis humane ut Augustus cum conjuge 
ac liberis valeret, simulque excusaturos, velut ne- 
cessariam ob causas alis dicendas, eo nunc oc- 
curendi moram. His officiis quanquam non plene 
satisflebat imperatori, tamen ipse quoque in pr& 
sens animi vulnere diesimulato et salutationem et 
excusationem placido excepit vultu, vicissimque 
per quosdam e comitatu allegatos patriarcham 
amice salutavit, placido se in illum esse animo si- 
gniflcans. Ceterum inter episcopos causa crimen- 
que patriarche occulta $995 inquisitione tra- 
ctabatur. Qua de re auditus ex illis nonnemo dum 
heo concionabundus declamaret, neo consenía- 
neum neo ferendum videri principem, cor utique 
reipublice, non &b Ecclesia foveri ut id ex quo 68- 
lus unice pendeat publica. Quale igitur fuerit, si 
non modo inde non foveatur, sed maligno et pes- 
tilenti dissensionis spiritu afflato in discrimen m&- 
nifestum inducatur ? Ea etsi clam procurante im- 
peratore agebantur, tamen is istis que retulimus 
et aliis plurimis benevolentie significationibus in 
illum editis, diligenter simulabat equum erga pt- 
triarcham et offensione omni vacuum animum, 
eio libere sinens congregstos Patres per otium 
considerare quid tali statu rerum optimum ipsis 
factu videri ac decernere par esset. 


669 


DE MICHAELR PALJSOLOGO LIB. 11. 


670 


κδ', Τὰ περὶ τοῦ Bixxou xal Ἐιφιλίνου τῶν τῆς À τριάρχην πλέον δύναιτο λυπήσειν, fj μὴ δόξειν ὡς 


Ἐκκλησίας ἀρχόντων. 


Συµθα[νει δὲ τι κατὰ τὴν πόλιν ὃ δὴ καὶ τὸν βασι- 
λέα εἰς ἄμυναν ἐξηρέθισεν. "Ηπτετο δὲ τὸ δεινὸν xai 
τοῦ πατριάρχου, κἂν πλαγίως ὡς ἄλλων πασχόντων. 
Τυῦ γὰρ Βέκχου τὸ χαρτοφυλακικὸν ἀξίωμα ἔχοντος 
(προνόµιον ὃ᾽ ἔστι τὸ προτροπαῖς ἐχείνου τὰς ἵερο: 
λογίας γίνεσθαι) τῶν τις Ἱερέων ἐκδουλεύων καὶ iv 
τῷ κατὰ τὸν Φάρον ναφ τῶν μεγάλων ἀνακτόρων 
νυµφίους ἱερολόγει διχα τῆς τοῦ χαρτοφύλακος προ- 
τροπῆς. Kai εὖθὺς ἀκουσθὲν, ὡς πρόστιµον ἐχείνῳ 
à τῆς ἱερωσύνης ἐπίσχεσις ἦν. Τοῦτο γοῦν οὐκ ἔδοξε 
τοιοῦτον 1j τι ἄλλο µέτριον τῷ faciet ἀγγελθὲν, ἀλλ᾽ 
ἀφρρισμὸς ἄντικρυς τοῦ βασιλικοῦ κληρικοῦ. Καὶ 
εὐθὺς (συνυπενόει γὰρ xal τὸν πατριάρχην ὡς δῆθεν 
σοαπράξαντα) ὑθριοπαθῶν οὖν olov ὡς ὑπεροπτικῶς 
ἔχοντος Qupd Tj» κάτοχος, [Ῥ. 151] xai ὀργὴ ἦν xat 
τῶν τῆς Ἐκκλησίας xoti, x«i ὡς Ὅ πατριάρχης, 
χεκραγὼς ἐπῆγε, τεθέληχε διὰ ταῦτα τὸ τῆς βασι- 
λείας κράτος ἐξονθενεῖσθαι xai τὰ ἱερὰ ἀνάκτορα 
ἀφορίζεσθαι. Ἡν γὰρ καὶ τοῦτο λημμα πρὸς τὸ παρ- 
ιστάµενον, ὅτι ἐντὸς τῶν ἀνακτόρων ἔτυχεν ὁ πρε- 
cO repos, ὅτε oi τοῦ χαρτοφύλαχκος πέμψφαντος δις- 
μηνύετο ἡ ἐπίσχεσις. Καὶ ὃὅη τὸν μὲν πατριάρχην 
οὖκ εἶχεν ὅπως ἀμύνοιτο, ἄλλον δὲ τρόπον βαθύτερον 
xai τὸν γαταφρονήσαντα ἀμυνεῖσθαι, εἰ xal τὸν πα- 


24. De Vecco εἰ Xiphilino primarias prafecturas 
in Ecclesia gerentibus. 

Contigit poro quiddam in urbe quo magis exas- 
peraretur imperator et ad ultionem irritaretur, ex 
qua quod secutum malum est ipsum patriarcham 
oblique perstrinxit, resiliente in "ipsum ignominia 
qua aliis irrogabatur. Vecco chartophylacis digni- 
tatem oblinente,cui magistratui juxta usum ac leges 
id juris competit ut sine illius nutu et assensu 
nuptiales benedictiones nun administrentur, sacer- 
dosquidam ministransin templo Magni Palatii ad 
Pharum sito sponsis benedixit non requisito charto- 
phylacis assengu.Ea re statim audita is in penam a 
sacerdotii functionesuspensusest.ld sibi nuntiatum 
imperator atrociter accepit,quasi ea non mediocris 
aliqua censura,sed vera et suprema excommunicatio 
fuisset regii clerici ; 8ο statim suspicatus id factum 
conscio et cooperante patriarcha, gravissime offen- 
sus est,contemni se ratus, ira communiter 226 in 


universum ecclesiasticum ordinem exardescente D 


vehementi ; unde in clamores erumpebat vociferans: 
« Nempe hoc patriarcha aic voluit consentanee ad 
prius in nos contumelio:issime gesta, ut nullam 
occasionem pretermitteret vilipendende et contem- 
ptu extremo conculcando imperatoria majestatis, 
regia etiam imperiali sacris prohibenda interdicto- 
que supponenda.» Hoc diccbat,quoniam intra impe- 
ratorium palatium forte repertus est sacerdos ille, 
quando ei missi a chartophylacesententiam suspen- 
sionis intimarunt. Τοίας porro defixus in cogita- 
tione vindicte, patriarcham tuno quidem ipsum 
reota in propria ulcisci persona non valens, modum 


&poveto0at καὶ πλἐον δύναιτη προὐνόει. Καὶ πέμψας 
διὰ ταχέων τῷ αεθαστοκράτορι Τορνικίῳ προσέτατ- 
τεν (αὑτῷ γὰρ τότε τὰ τῆς πόλεως ἐπετέτραπτο) 
καταχαλᾶᾷν μὲν τὰς οἰχίας τοῦ τε χαρτοφύλαχος καὶ 
τοῦ μεγὰλου οἰχονύμου (οὗτος ὃ᾽ ἦν ὁ Ἐιφιλῖνος θεό- 
δωρος), ἐκριζοῦν δὲ τὰς ἀμπέλους, καὶ αὐτοὺς δε- 
σµίους ὡς ἐκεῖνον ἐκπέμπειν. Εθούλετο δὲ τὸ προσ- 
ταττόµενον xovi λέοντα ἐχδεδίττεσθαι, καὶ γε τού- 
των ἀποκλινάντων πρὸς βασιλέα διὰ τῆς ἐπὶ τῇ 
τιµωρίᾳ προσπαθείας μηδὲν οἵόν το εἶναι τὸν πα» 
τριάρχην καθ αὑτὸν ὄντα πράττειν, καὶ οὕτω κά- 
κεῖνον ὑποχαλῆν ἀναγκάζεσθαι. Ὁ γοῦν σεθαστο- 
κράτωρ ἐπιστὰς Έτοιμος ἣν κατὰ τὰ ἐπιτεταγμένα 
πράττειν. ἸΑλλ) ἐχεῖνοι τὴν ἔφοδον πρυαισθόµενοι 
ἅμα γυναιξὶ xal παισὶ τὸ ἱερὸν προφεύγουσιν, ὡς 
ἐχεῖθεν τὴν ἀσυλίαν Έξοντες. Ὡς δ᾽ ἐχεῖνος ἐπιστὰς 
τῷ ναῷ ἐκσπᾷν ἐπειρᾶτο (ἶῑδει γὰρ βλαθησόμενος μὴ 
ἀνύσας), λέων ἦν μετὰ ξίφους. Ὁ δὲ πατριάρχης 
αὐτίχκα προσυπαντῶν καὶ ἐμθριθῶς ἀπέπεμπε τὸν 
ἐπιόντα, xal, « Τί παθόντες,» ἔλεγεν, « ὀφθαλμοὺς 
καὶ χεῖρας xal ἀχοὰς Ἠμετέρας, τοὺς μὲν ἐκτυφλοῦν, 
τὰς O' ἀχκόπτειν πειρᾶσθε;» ἐπεθοᾶτο δὲ xai θεὸν 
καὶ ἀνθρώπους ὡς ἀδιχοῖτο πλεονεκτούµενος ^ μὴδὲ 
γὰρ δίκαιον εἶναι Θεῷ καθιερωµένους ἄνδρας εὐθύ- 
νεσθαι κὀσμικοῖς. Ὡς δ᾽ ἀπεπάγη πρὸς ταῦτα ὁ πρὸ 


astute commentus est eam ponam ab sui contem- 
ptore repetendi, que simul patriarchee dolorem 
inureret ; sic se cumulateinjuriam utriusque ultu- 
rum ratus, curriculo mittit ad sebastocratorem 
Tornicium tunc praefectum urbi, qui & se juberet 
diruere continuo illum edes chartophylacis et ma- 
gni ccomonii (erat [hic Xiphilinus Theodorus), 
evellere stirpitus vineas amborum,ipsosque vinctos 
ad se mittere. Volebat nimirumista ratione terrere 
(quod aiunt) leonem exemplo male multati canis. 
Futurum autem sperabat ut hi supplicii metu ad 
obsequendum imperatori quodcunque vellet inclina- 
rentur ; quod si contigisset, non modo nihil ausu- 
rum patriarcham solum et virorum talium iu partes 
principis traductorum auxilio;destitutum contra se 
agere, sed etiam coactum iri cedere et de duritia 
remittere in causa excommunicationis. Igitur seba- 
stocrator presto aderat stansin procinctu exsequen- 
di mandata.Ceterum de ejus infesto adventu pre- 
monitio ambo illi cum uxoribus et liberis ad 2221 
templum confugiunt,jure illic asgyli tuti futuri. Quo 
sebastocrator cognito, reputans magnum sibi ab 
imperatore malum affore nisi qui igjubebat effecta 
redderet, in templum ense stricto ut leo irruens 
extrahere illos inde conabatur.At occurrens patriar- 
cha eum graviter increpitum repulit, « Quid vobis,» 
inquiens, « volentes oculos et manus et aures no- 
stras, illos quidem eruere, istas autem abscindere 
postremo has obstruero conamini ?» testabalurque 
vociferans Deum ei homines, vim sibi per saorile- 
gam injuriam fieri ; neque enim fas etse Deo sacros 
homines a secularibus corripi. Obstupuit ad ea 


674 


GEORGII PACHYMRRJE 


612 


μικροῦ ὑπέροφρυς ὡς ἑκσπάσων κἂν cU τι qivorto, À µενον συµπαθείας ἀνάγκην ἔχειν, κἂν γοῦν πρὸς 


τοῖς μὲν ἀνδράσι τὸ ἱερὸν πατοῦσιν αἱ ὁρμαὶ ἀνεῖντο 
μὴ δεδιόσιν, ἐκεῖνος δὲ πρὸς τὰς οἴκίας τρέπεται. 
᾽λμπέλοις 9' ἐπιθέσθαι οὐκ ἣν, ὅτι οὐδ' ἦσαν ἑκεί- 
γοις ἄμπελοι τῇδε. ᾽Αλλὰ καὶ τῶν οἰκιῶν ἀποτρέ- 
πεται ὡς μὴ σφίσιν ἀληθῶς οὐσῶν, ἄλλὰ μᾶλλον τῆς 
Ἐκκλησίας λογιζομένων. Ἐκκρουσθεὶς οὖν τοῖς ὅλοις 
ὁ ἐπιτιμητῆς ἐκεῖνος πέμπει Νικαίαζε, xal τὰ προσ- 
τεταγµένα ἐπὶ τοῖς σφῶν κτήµασι διαπράττεται. 
Κωλυθεὶς δὲ ἀποπέμπειν δεσµίους, ὡς ἡ πρόσταξις 
εἴχε, συνεθούλευε σφίσιν αὐτοὺς ἀνέτους ὡς βασιλέα 
χωρεῖν, [P 152] τοῦ ἀληθῶς φρουρίου ἀποσπασθέν- 
τας, ὡς Tv ὁ ναὸς ἄντιχρυς. Απολογίαν γὰρ ἐκεῖνον 
ἔχειν πρὸς βασιλέα τὴν ἀσυλίαν τοῦ ἱεροῦ καὶ τὴν 
τοῦ πατριάρχου Χώλυσιν, καὶ ὡς αὐτοὺς εὐθὺ τοῦ 
βασιλέως ὁρμῶντας δεσµεύειν οὐκ ἦν, ὡς παρ᾽ αὐτοῖς 
μενούσης τῆς προσφυγῆς τοῦτο μὲν τῷ ἑκόντας 
ἀποφοιτᾷν, τοῦτο δὲ καὶ τὸν πατριάρχην ἐπιτιμῶντα 
ἀμφέπειν πανταχοῦ διᾶγοντας. Προσέτι δὲ καὶ τὸ 
τῆς εἷς βασιλέα προσόδου σχῆμα τὸ ἀνέτους σφᾶς 
διατηρεῖσθαι δίδωσι * πρόσωπον γὰρ βασιλέως θεώ- 


perculsusque a coepto destitit qui tanto prius 
fastu extracturum se supplices, quidquid quivis 
contra moliretur, ostenderat; eoque sese domum 
recipiente re infecta, Veccus et Xipbhilinus intra 
Bepta edis sacre tuti securique versabantur ; sed 
nec vineas exscindere potuit, cum neuter illorum 
vineta circa Constantinopolim haberet ; &b :edium 
quoque quibus utebantur demolitione prohibitus 
est, denuntiato ipsi haud esse illas juris ipsorum, 
sed Ecclesie, que asum duntaxat habitandi suis 
illic ministris precarium concederet. Ergo hic tam 
scer ultor undique rejectus, et cunctis exclusus 
que tentarat, ne nihil ageret, Νίοφαπι certos mi- 
Bit qui in prediis istorum in illo territorio sitis 
vastaliznem ab imperatore prescriptam exerce- 
rent. Cum autem nequiret mittere illos vinctos, 
ut fuerat jussus, suadere ipsia institit ut ultro ad 
imperatorem proficisci vellent, id communiter 
tam ipsis quam sibi consilium esse utile disserens, 
quoniam si volentes ipsi sacro asylo absisterent 
adeundi principis causa, idonea ipsi apud impera- 
torem futura ;esset exousatio omisse comprehen- 
Bionis et constrictionis ipsorum sibi ab eo impera- 
te. Nam ne illos intra templum caperet, sanctita- 
tem loci et 3328 occurrentis ac repellentis pa- 
triarche auctoritatem prohibuisse, plausibiliter 
causaturum sese. Porro ipsos sponte abdicantes 
tutelam sacrorum adytorum ut communi domino 
se sisterent, fas haud fuisse absse corripi darique 
in vincula, facile quemvis videre, nec imperato- 
rem dubitaturum. Plenam igitur ab se quidem 
fore ipsis securitatem inviolatse libertatis, si quod 
suadebat facerent. Nullum autem ab alio quovis 
metuendum ipsis esse tale periculum demonstra- 
bat, vel quod recta tendentibus ad principem 
nemo facessere molestiam auderet, vel quia decla- 
. reto in ipsos patriarche palam protegentis palro- 


ὥραν, τοῖς κατακρίτοις. Ταῦτα xai τὰ τοδτοις ὅμοια 
λέγων ἔπειθέ τε τοὺς ἄνδρας ἀποφοιτᾷῷν τε τοῦ vao) 
καὶ πρὸς βασιλέα χωρεῖν. Καὶ δὴ παρὰ τοῦ πα- 
τριάρχου ἐκχωρηθέντες δόξαν συνοῖσον σφίσι τὸ 
ἀπελθεῖν (τὰ vàp συµθάντα τούτοις πικρὰ, xal ὡς 
et ἐπὶ καβοσιώσει εὐθύνοντο) εὐθὺς ταῖς τοῦ Ἱερέως 
ἐφοδιασθέντες εὐχαῖς τε xal εὐλογίάις τῆς πρὸς τὴν 
θεσσαλονίχκην φερούσης ἅπτονται. "A. μὲν οὖν ἐπιμί- 
ξασιν ἐχείνοις θεσσαλονίκῃ καὶ βασιλεῖ προσελθοῦσι 
συνέθη, οὐ τοῦ παρόντος λέγειν καφοῦ. Ηλὴν εἰχά- 
σαιτ’ ἄν τις ὡς οὐκ ἂν εὖ ἐκεῖθεν Έπαθον, el µή γε 
θεραπεύουσι τὸν καιρὸν συνέθη ταῦτα παθεῖν, Τοῦτο 
δ᾽ 1» μεμονῶσβαι τὸν πατριάρχην ὑποκλιβέντων, ὡς 
καὶ τῶν ἄλλων, ἐκείνων. 


DB κκ’. Τὰ περὶ τοῦ σουλτὰν ᾽Αζατίνου, καὶ τὰ περὶ τῶν 
Τοχάρων, 

[P 153] ᾽Αναληπτέον xal τὸ τοῦ σουλτὰν ᾽Αζατί- 

νου, ὃς μοῖρά τις Ὑέγονε δυστυχῆς Μακεδόσιν, εἴπω 

δὲ καὶ θραξὶ, καὶ τὸ τοῦ κοµήτου προάγγελµα c 


cinio tuti ubique inviolatique futuri essent, tanle 
illius ac tam venerabilis respectu potestatis. 
Denique postquam eo pervenissent, ipso vullu ac 
conspectu principis certissimum aciebataccepturos 
ipsos salutis et securitatis pignus; nam faciem 
imperatoris coram vel ad momentum oculis objec- 
tam gratie ac venie erga intuentes, etiam pre- 
damnatos reos, necessariam causam existimari. 
Hec et hujus sententie alia cum allegaret, persua- 
sil quod volebat, siquidem illi conducibile id sibi 
futurum rati, patriarche in id iter assensu impe- 
trato, templi refugium relinquere adque impereto- 
rem se conferre decreverunt, etiam inde allucente 
successus in tali consilio spe, quod satis intelli- 
gerent θ8 que in ipsos lam acerbe aota essent, 
decreta esse ab imperatore arbitrato utilia illa 
esse emolliende duritiei patriarche et impetrande 
ab eo sus ipsius reconociliatonis cum Ecclesia. 
Statim igitur, bene precante ipsis in digressu pa 
triarcha et viam votis prosequente, Thessaloni- 
cam versus profectionem susceperunt. Quid porro 
ipsis, postquam eo pervenerunt et imperatorem 
adierunt, contigerit, non hujus est temporis refer- 
re. Ceterum facilis prudentibus conjectura sugge- 
ret haudquaquam illos quidquam gratie aut bene- 
ficii fuiase ab imperatore accepturos, nisi quan- 
tum promereri obsequendo potuerunt servientes 
tempori; unde contigit (quod in primis avebat 
imperator tanto magis solum relinqui patriarcham 
$929 his quoque, sicuti jam alii fecerant, ad par- 
tes imperatoris transeuntibus. 


25. De sultane Aaatino el de Tocharis. 


Resumenda nuno est naratio rerum sulianis 
Azatini, qui fatum triste atque infaustum quoddam 
Macedonibus exstitit aio etiam Thracibus ; et que 
leva sevaquo minax cometa portenderat evenio 





673 


DR MICHAELE PALJROLOGO LIB. ΠΠ. 


674 


ἔκθασιν ἔθετο mpogavij. ᾿Εκεῖνος γὰρ ἐπὶ πλεῖστον Α γνύειν, τὸ κρεῖττον vc λείας xal αὐτὸν διαφερόντως 


τῇ Κωνσταντίνου προστετηκὼς, xal ὀσημέραι προσ- 
δοκῶν ἐπανήξειν μεθ) ὅτι πλείστης ἰσχύος, ἐπεὶ τὸ 
ἐν ἐλπίσιν ἀπέγνωστο (δει γὰρ ἄλλα τὸν βασιλέα 
πραγµατευόµενον, καὶ τὸ κῆδος ἔπειθε τὸ πρὸς τὸν 
Απαγᾶν ὡς οὐχέθ) ὑποστρέψειεν), εὐρὼν τῷ τότε 
καιρὸν ὃν dj τοῦ βασιλέως ἀπουσί δἐοντά οἱ παρεῖ- 
χεν, διαμηνύεται τῶν τινι συγγενῶν, ἐπιδόξῳ γε οντι 
κατὰ τὰ πρὸς ἄρκτον µέρη τοῦ Βὐξείνου πόντου, 
δυσωπῶν ἐπαμῦναί ol ἀσιδήρῳ πεφυλαγμένῳ παρὰ 
φίλῳ τῷ βασιλεῖ, οὐδὲν ἐχθροῦ διαφἑροντι. Elvat γὰρ 
ἐχείνῳ, εἰ βούλοιτο βοηθεῖν, συνελθεῖν Κωνσταντίνῳ 
xai σπεύδοντα παροτρῦναι πρὸς τὴν τοῦ βασιλέως 
ἱπίβεσιν. Καὶ αὐτὸν οἰκονομεῖν map! ἐχεῖνον ἰέναι, 
καὶ οὕτως ἐχείνῳ συνόντα ῥᾷον καθ) ὁδὸν ἐκπεσεῖν 
sic χεῖρας ἐκείνοις. et µόνον Τοχάροις συνεξίοι ἅμα 
Κωνσταντίνῳ μετὰ Βουλγάρων. Καὶ ct μὲν ἁλῷ καὶ 
αὐτὸς βασιλεὺς, εὖ εἶναι τοῖς ἐπιθησομένοις εἰ ὃ᾽ 
οὖν, ἀλλὰ λείαν περιθαλομµένους πλείστην ὅσην, ἔτι 
δὲ καὶ τῶν τοῦ βασιλέως πολλὰ λαθόντας ἔπαναζευ- 


manifesto, pernice publica patravit. Hic postquam 
diu apud Constantinopolim tediosa contabuisset 
mora, in dies exspectans reduci se cum magno 
exercitu in Persidem, ubi spes ejus rei omnis 
exstincta ipsi funditus est, tum longa infinitarum 
frustrationum experientia, tum maxime quod non 
ignoraret qui cum suis hostibus clam tractaret 
imperator, et fedus ab eo ictum cum Apagane 
compertum haberet, unde satis intellexit nullam 
sibi redeundi unquam amplius ad amissum prin- 
cipatum reliquam esse flduciam debere, nactus 
accomodatam suis rationibus occasionem, absen- 
tiam imperatoris, allegat fidum sibi hominem ad 
quemdam e cognatis in septentriooali Euxini Ponti 
tractu prepotentem, orans ut sibi subveniret citra 
ferrum et vincula custodia detento ab imperatore 
amico in speciem, revera nihil ab hoste differente. 
Posse enim illum facile, si vellet, auxiliari sibi opes 
cum Constantino eonjungendo, et hunc sponte 
currentem incitando ad irruendum improviso in 
imperatorem. Sese ipsum jam id agere, ac conse- 
cuturum sperare, ut adire imperatorem sibi liceat, 
eo consilio ut prasens eum dissimulanter in para- 
tas per viam insidias precipitet. Venire tantum 
el eductos secum Tochoros cum Constantino 


Bulgarisque in communem expeditionem traheret ; D 


8ο si quidem, quod pronum speratu videbatur, ca- 
peretur imperator, facile apparere quantum 230 
inde bonorum in ipsos redundaturum esset : sin id 
non succederet, certe non posse dubitari quin 
quastuossima ipsi foret ista militia, utique redu- 
cturo ex ea copias onustas opima preda, cum 
aliarum omnis generis rerum, tum apparatus 8ο 
supellectilis imperatorie, ex quibus excipere sibi 
prestantissimum quidque posset, et ipsum consan- 
guineum supplicem indigna custodia ereptum inco- 
jumen ac liberum cum pretiosis spoliis domum 
recipere. Meminisset prioris sue glorie, ex qua 


B 


ἀγομένους. Μεμνῆσθαί τε συγγενείας προτέρας καὶ 
δόξης. Καὶ st μὴ δι ἄμφω xal ὡς συγγενῆ σπεύδειν 
xxi ὡς ἐλπίζοντα µεταλαµθάνειν πάλιν τὰ µείζω 
θεῤῥεῖν, ἀλλ᾽ οὖν δι’ Év τούτων ἄξιον συμπράττειν 
οἴεσθαι, Jj ὡς συγγενεῖ βοηθοῦντα fj ὡς εἰδότα κατ- 
ελεοῦντα . Ταῦτα δηλώσας τῷ θείῳ δ’ ἀποῤῥήτων, 
τὰ πιστὰ λαθὼν ἐκεῖθεν διὰ γραμμάτων προσεποι- 
εἴτο ἐφετὴν εἶναι ol τὴν βασιλέως θέαν͵ καὶ γράµ- 
paci ἐδήλου τῷ βασιλεί, καὶ Ἱκέτευεν ἐφεῖναι παρ᾽ 
ἐκεῖνον Ὑενέσθσι’ οὐδὲ γὰρ ἀνεχτά οἱ εἶναι ἐπὶ 
τοσοῦτον ἐἑστερῆσθαι τῆς βασιλικῆς ὄψεως. El γοῦν 
προστάσσοι’ sl δ᾽ οὖν, ἀ)λ᾽ αὐτὸν ἥξει καὶ οὕτως, 
ἐπεὶ πόθθς ἐπείγει καὶ τυραννεῖ, Ταῦτα μαθὼν ὁ 
βασιλεὺς, (καὶ ποῦ vo τὸν δόλον εἶχεν ὑπονοεῖν :) 
διὰ Ὑραμµάτων [Ῥ. 154] ἐφίησιν ἀφικέσθαι παρ) 
ἐκεῖνον ' ἰδεῖν γὰρ καὶ δυτικοὺς τόπους ἐγγενέσθαι 
ol, οὓς οὐκ Tv ὁρᾷν κατ’ ἀνατολὰς διᾶγοντα. Ὁ μὲν 
οὖν σουλτὰν ἐκχωρηθεὶς τὴν ἔξοδον ἐπετάχυνε, 
καὶ πλῆθος χρημάτων ἀφεὶς, ἔτι δὲ καὶ γυναῖκας 


felicitate in quam miseriam tam arta ipsi ο0ρΏ8- 
tionis necessitudine devinctus princeps decidisset, 
reputans miseretur. Quodsi hec parum moverent 
ad audendum quod suadebatur,ac fructum cogitaret 
inde ipsi proventurum uberem vel successu belli 
lucroso premiisque victorie, vel & propria gratitu- 
dine sui ipsius, postquam seso in statum fortune 
pristinum reposuerit, omnia liberatori debituri. 
IIeo si viderentur infirma singula, simul tamen 
conjuncta omnia vim habere maximam apud ejus 
animum par esse. Ageret igitur, et vel consangui- 
nitatis respectu auxilio veniret,vel sue infelicitatis, 
quam ipsi aperiret,'notitia indigna ferentem mise- 
raretur. His arcano expositis patruo, litterisque 
ipsius mutuis assensu ipsius fldeque accepta, si- 
mulavit desiderare se majorem in modum conspec- 
tum imperatoris, in eamque sententiam ad impe- 
ratorem scripsit, orans etiazm atque ctiam ut sibi 
permitteret ipsum adire.Neque enim sibitolerabile 
videri tanto jam tempore usu ac viau privari cha- 
rissimi atque honoralissimi sibi principis : jubere 
igilur quamprimum dignaretur 89 venire; 8in gra- 
tificari hoc sibi differret, sciret tanta se uri ejus 
coram intuendi cupiditate, ut vix sibi temperare 
posset a profectione isiuc injussu tentanda ; quod 
si faceretignosci equum fore,tyrannicam esse vim 
desiderii, eL erumpere plerumque ultra rationis 
atque humani arbitrii prescripta frenum eluctatos 
ejus impetus. Hisimperstoracceptis, necquidquam 
de occultis quas diximusmachinationibus suspica- 
tus, rescripsit humaniter indulgens sultani quod 
petebat, ultro quin etiam invitans ad occasionem 
usurpandam visendi provincias οἱ urbes Occidvi 
tractus, quarum nunquam hactenus, quippe sem- 
per moratus in Oriente, coram et usu presenti 
cognoscendarum copia ipsi contigisset.Non distulit 
sultan concessa 3283 uii facultate, sed statim, 
pecunie magna vi opumque ceterarum, uxoribus 


675 


. GRORGII PACHYMERJR | στό 


καὶ τέχνα καὶ ἀδελφὴν καὶ μητέρα, τὸ μὲν ἐπιλύων A Ταῦτ) Goa xal Gua μὲν 6 βασιλεὺς πρὸς τὴν πόλιν 


τὴν ὑποψίαν, τὸ δὲ καὶ τὰ ἐμποδὼν ὑποτεμεῖν ἄρι- 
στον Ὑγνοὺς, ἕξεισι σὺν τοῖς οἰχείοις τῆς πόλεως, xai 
καταλαθεῖν τὸν βασιλέα ἠπείγετο. Ὁ δὲ γε ῥηθεὶς 
θεῖος ἐκείνου παρὰ τὸν βασιλέα Βουλγάρων Κωνσταν- 
τῖνον γεγονὼς, fj μᾶλλον τὴν ἐκείνου σύζυγον, τὰς 
κατὰ βασιλέως ὑποθήκας Ἠπροτείνων καὶ πάλαι 
παρακεκινηµένους ἔπειθε . Kal δὴ πέμψας µεταχα- 
λεῖται πλῆθος Τοχάρων ὡς κερδανοῦντας αὐτίχα, εἰ 
ἐπεξίοιεν ἅμ᾽ αὐτῷ xal Βουλγάροις. Οἱ δὲ καὶ ἄλλως 
πλῖθος ὄντες αὐτόνομον ἔτι (οὕπω γὰρ τελέως τῷ 
Νογᾷ καθ) ὑπηχόους ὑποτετάχατο' ὁ γὰρ Νογᾶς τότε 
πρώτως ἀποστατεῖν τῶν δεσποτῶν ἤρχετο xal φίλος 
3» κατ’ αὐτοὺς Ev "ow διάγων, ὅτι καὶ μετ αὐτῶν 
ἀποσταλεὶς παρ) ἐκείνων οὐ τῷ Κάνῃ, ὡς αὐτοὶ 
φαῖεν, τὰς χώρας ἐκτᾶτο, ἀλλ᾽ ἀρετώσας ἰδὼν ἔαυ- 
τῷ σὺν ἐχείνοις ἐσφετερίζετο) &p' ἀχούοντες τότε 
ἔσπευδον, δίχην χυνῶν ἀγαθὰς χώρας κατατρωξείον- 
τες. "Ett δὲ καὶ τὸ χῆδος τὸ πρὸς Νογᾶν οὕπω dv 
συνεστὼς , ὅπερ μετὰ ταῦτα ἐπὶ νόθῳ θυγατρὶ ci 
Εὐφροσύνῃ ὁ κρατῶν πρὸς ἐκεῖνον ἔμελλε συνιστᾷν. 


preterea liberisque cum sorore ac matre Constan- 
tinopoli relictis, itineri se dedit. Tantorum pigno- 
rum ibi dimittendorum causa illi fuit partim cura 
celandi que coquebat animo, et omnem Α se suspi- 
cionem amoliendi, partim prudens metus ne non 
satis expeditus esset ad ea que meditabatur, si 
tantis charorum capitum affectibus et pretiosarum 
sarcinarum impedimentis implicaretur. Ita ille 
cum familiari comitatu egressus urbe ad imperato- 
rem festinabat. Interim autem ejus patruus profec- 
tus ad Constantinum Bulgarorum regem, cum ei, 
tum potissimum ejus conjugi consilia sibi suggesta 
imperatoris invadendi communicavit; et facile, 
olim videlicet eo propendentes,quo volebat perpulit. 
Ipse statim certis hominibus submissis magnum 
ad se Tocharum; numerum evocavit. Neo difficilo 
fuit pellicere spe ostentanda ingentis ac parati 
lucri,si conjuncti Bulgaris predatum in Romano- 
rum terras exirent. Tocharum numerosa gens 
tunc adhuc sui juris erat : nondum enim eam sibi 
plene Noga subjecerat.Hic videlicet Noga rebellare 
tunc primum et. dominorum jugum excutere inci - 
piebat, amici familiaritate cum militibus suis 
Tocharis et equalitate civili vivens, socios tunc 
illos defectionis habere contentus : nam cum ipsis 
missus, opera illorum subactas bello regiones non 
Cani (principem illic sic vocant) acquirebat, sed 
uberes atque optimas illas esse terras animadver- 
tens suo proprio atque illorum obtinebat nomine. 
Hi (απο audita, quam diximus, invitatione ad pre- 
dam accurrerunt quali canes ad saginam ruunt 
impetu, fertiles et opulentas devoraturi regiones. 
Nondum fedus affinitatis vinculoastrictum Nogam 
imperatori conjunxerat, quod ille filia notha Eu- 
phosyne Nogas in uxorem danda deinde contraxit. 
Tunc porro eodem prorsus articulo temporis et 
9839 imperator urbem versus, rebus in Occidente 


τὰ κατὰ δύσιν περιελθὼν ἐνέτεινε τὰς ὁδοὺς, dua Y 
ἐκεῖνοι ἐξαίφνης καταδραµόντες σὺν Ἑωνσταντνῳ 
τὰς δυσχωρίας τοῦ Αἴμου διεκπαίοντες παμπληθεὶ 
φανερῶς ἐστρατοπεδεύοντο . Οὐκ ἣν δὲ τούτοις ἡ 
σύνταξις µία xal ἐφ᾽ ἐνὶ τόπῳ κυροῦσα, ἀλλ’ ἆγελη- 
δὸν κατ εὐλαμοὺς ἐτκεδάννυντο, καὶ κατὰ λόγους 
ἅμα τοῖς ἄλλοις προσέθαλλον, xai δεινὰ ἐποίουν, σχυ- 
λεύοντες, σφάττοντες, ἀπαγόμενοι, οὐδὲν ὃ τι μὶ 
πράττοντες τῶν κακῶν' Ὅ μέντοι γε βασιλιὺς τὰ 
xat' αὐτοὺς ὡς εἰκὸς ἀκούσας (οὐδὲ γὰρ λάθρα vai 
πεφυλαγμένως τὰς εἰσθολὰς ἐποιοῦντο, ἀλλὰ δίχην 
πυρὸς ἀγρίου διὰ ταχέων τὸν χῶρον ἅπαντα διελάμ- 
θανον) , τὰς Φρένας κατασεισθεὶς ἁθρόον ἔπεισπε- 
σούσης τῆς φήμης, ἐν ἁμηχανίᾳ παντοία τοῦ ποῖ 
τράποιτο ἦν. Οὔτε γὰρ ἦν µάχεσθαι συνταξάµενον' 
αἱ γὰρ δυνάµεις προδιελύθησαν slg τὰ ἴδια, καὶ µετ 
ὀλίγων ἐκεῖνος καὶ τῶν τῆς αὐλαίας αὐτοῦ ἐπανεζεύ- 
γνυ, καὶ ἄλλως δὲ ἁμάχητα πρὸς Ῥωμαίους τὰ τῶν 
Τοχάρων . Οὔτε μὴν φεύγει εὐώδει' κύχλφ γὰρ 
[P. 155] διειληφότες xal περισχόντες τὰ ὀχυρώματε 


compositis, iter capessivit ; et illi de quibus dixi- 
mus, junctis eum Constantino copiis, repente per 
invias asperasque Hemi saltuum ac faucium angu- 
gtias ingenti multitudine populabundi erumpentes, 
palam se hostes declararunt, castris in Romana 
terra positis. Non erat autem una eorum manus, 
neque uni puriter omnes imminebant loco. sed 
gregatim per cohortes aut manipulos dispergeban- 
tur, οἱ insidiis multis simullocis varie positisuno 
omnia tempore infestabant, spoliantces, mactantes, 
abducentes obvios, nullum non passim barbare ra- 
pacitstis &o crudelitatis edentes exemplum. Non 
potuit non statim hec audire imperator, utique 
cum isti non dissimulanter aut clanculum bas gras 
saliones exercerent, sed libere ac palam more 
ignis luculenter emicantis et cunctis quz vi szva 
comprehenderit arentis silve partibus exsuperan- 
tem alte flammam  ostentantis procul. Ardentis 
igitur improviso isto incendio universe late regio- 
nis raptim ad imperatorem evolans fama perculit 
vehementer ejus animum, et in magnos eum cogi- 
lationum sstu angustiasque conjecit. Nesciebat 
qui consilii caperet quove se verteret. Non erat 
instructus ad gerendum bellum ; copiis enim pace 


D confecta paulo ante sacramento solutis, domum 


militum quemque demiserat ; et cum paucis ipse, 
domestico duntaxat comitatu, quippe per pacatas, 
uti crediderat, provincias, in urbem revertebalur. 
Et nec si haberet exercitum auderet committere 
cum CTocharis, terribili tunc Romanis gente, 
nec bello a nostris superabili credita. Restabat 
fuge consilium : sed eam intercludebant valide 
hostium manus, quorum. presidiis loca edita 
universa faucesque, denique aditus exitusque 
omnes tenebantur. Probabantque ubique se ades- 
ge unquam non stragibus edendis, et solutissi- 
ma melu omni quoquoversum incursandi licen- 








677 


τες παμπληθεὶ, οὓς Ob ἀπάγοντες ἐλεεινὰ τοῖς βαρ- 
δάροις σκῦλα, ὡς μηδὲν εἶναι ὅπου προσθᾶάς τις ἤθελε 
σώζεσθαι ἐπιεικῶς ἐλεύθερον. Καὶ δὴ κύκλῳ περι- 
στάντες ὅσον οὕπω προασμἰξειν τῷ χκρατοῦντι. Οὐδὲ 
γὰρ ὅσον καὶ ἡμισείας ἡμέρας ἱππηλατοῦντι διαστηµα 
Tv τῆς ὁδοῦ, ἐφ᾽ ὅσον παρ) ἑκάτερα οἱ πολέμιοι διηγ- 
Ἰέλλοντο τὰ δεινὰ πράττειν, ὡς ἐκείνους ἑσπέρας 
χατασκηνεῖν ὅθεν πρωΐας ἐξώρμα ὁ βασιλεὺς, xal 
ἄλλους ἐκεῖθεν ἐξορμᾷν τήµερον ὅπου Χχθὲς ἐκεῖνος 
κατᾶμεινε. Τόση τις ἦν σύγχυσις τῶν ἐπιόντων ὡς 
μηδ᾽ αὐτοὺς κατὰ φάλαγγας µένειν, ἀλλὰ πανταχοῦ 
ἐκθέειν ληµµάτων ἐλπίδι ὑπὲρ δἑος τοῦ παθεῖν ἅπαν. 
'H» $' ἀνὰ µέρος καὶ ὁ Κωνσταντῖνος ἐφ᾽ ἁμάξης 
φε2όµενος (τὸ γὰρ σχέλος χατεαγώς ποτε οὐκ εἶχε 
κατὰ τρόπον τοῖς ποσὶν εἷς ὁδὸν τότε χρῆσθαι οὔτε 
πεζῇ, οὐχ Ttov δὲ καὶ µεθ᾽ ἵππων), τοὺς Βουλγά- 
ρους ἀμφ᾽ αὐτὸν ἔχων, xal αἲὲν ὅπη σκηνοίη ἐπέχων 
ὡς καταληψόμενος µονωθέντα. Οἱ γὰρ περὶ τὸν βα- 
σιλέα πάντες, ὅσον ἦν θεραπευτικὸν xal οἰχίδιον, 
ἀμφ) αὐτοῖς ἕκαστος δείσαντες, ἄλλος ἄλλοσέ mm» 
ὁρμᾷ πᾶσῃ φεύγοντες παρεδύοντο, ἀφέντες xai βα- 


tia, cunctis pariter locis partim trucidatorum 
acervatim z;umulos siruentes, partim raptantes 
34338 libera corpora omnis etatis in cervitutem ad 
barbaros miserabilem, ita ut. omnino quocunque 
quis prodire cogitaret, nullam viam a presenti exi- 
Ho non dico plane tutam, sed ne talem quidem cui 
verisimiliter aliquatenus posset fidere et caput sa- 
lutemque suam cum nonnulla vel dubia spe com- 
mittere, ullam usquam reperiret. Ceterum ii om- 
nia per circuitum in hune, quem dixi, modum 
velut indagine amplexi, ita ex omni parte prope- 
rabant, ut tantum non contigui telis 8ο mrnibus 
in momenta singula cominus,adorituri timerentur, 
vix tanto ab illis pone instantibus spatio quantum 
itinere dimidie diei facile possent emetiri, impe- 
ratore cum familiaribus paucis equitante eodem- 
que assidue turbato accurrentibus ab utroque latere 
trepidis nuntiis direplionum ao cedium, que 
nusquam non circumstantium locorum exerceban- 
tur. Admovebutque metum quod fere contingebat, 
unde mane discessisset imperator, ibi hostes ta- 
bernacula vespere figere, et in quo pago aut oppi- 
do ipse heri pernoctasset, ex eo prodire hodie in- 
festas ita licenter ac secure latrocinantium ma- 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB III. 
σὺν οὐδενὶ φόθῳ διέθεον πανταχοῦ, οὓς μὲν σφάττον- À 


ciÀEx περὶ ἑαυτοῦ, φροντίζειν ὅπως σωβθείη. Σπουδὴν 
γὰρ ἕκαστος ἐποιεῖτο τοῦ µόνον σωθῆναι, καὶ ἀμελεῖν 
παρεσκεύαζον τοῦ πλησίον οὓς piv ol προμηθεὶς φό- 
θοι οὓς δὲ καὶ δειλίαι ἄχαιροι, τοὺς μὲν ὡς ἐξ ἀνάγ- 
κης, εἰ μὴ σπουδάσαιεν, ἁλώσεσθαι προσδοκῶντας, 
τοὺς δὲ μηδ) εἰδότας ol κακοῦ Ὑεγόνασι, τῷ βλέπειν 
ἄλλως tiq ἔννοιαν ἑρχομένους καὶ διὰ ταῦτ' ἀποχω- 
ροῦντας ὅπη τις ἅλπιζε σωθήσεσθαι. Οὐ γὰρ ἦν 
συνησπικότας κατὰ συντάξεις ἐπιόντας δέχεσθαι 
τοὺς ἐχθρούς' ὁ γὰρ ἄγων ἐκείνους καὶ αὐτὸς συντε- 
τάρακτό τε τῷ αἰφνιδίῳ, xal ὅπη φύγοι ἐσκέπτετο. 
Ὀλίγους γοῦν περὶ αὐτὸν ἔχων, καὶ μάλιστα τοὺς οἱ- 
κειοτάτους καὶ οἷς ἐπίστευε πλέον, αὑν ἑχείνοις ἅμα 
μὲν τὰς ὑποχωρήσεις τῶν φοθερῶν ἐποιεῖτο xal ἂμ᾽ 
ἑτέροις φοθεροῖς προσέκρουεν, ὡς τοὺς μὲν ἀποδι- 
δράσχειν τοῖς OÓ' ἐμπίπτειν, καὶ τῶν προτέρων μὴ 
φθάνειν ἀνεῖσθαι φόθον καὶ δευτέρους ἐκδέχεσθαι 
µείζους. Kal γὰρ xai αὐτὰ τὰ τῶν ὁρῶν ἀναστή- 
µατα Φφαντασίαν παρεῖχον πολεμίων, ἐπεισπεσούσης 
δειλίας ἀφάτου. Όμως δὲ καὶ ἄλλως ἡγγέλλετο τὸ 
δεινόν' οὐ γὰρ ἦν ὅστις xal προσιὼν fj xal φανεὶς 
ἐξ ἑτοίμου οὐ φόθον ἤγγελλε. Κἂν που xal παρεσκευ- 


festim irruendi capiendique ipsum pene Jam solum 
relictum. Nam que turba illum familie ao mini- 
sterii domestici comitari ceperat hoc iter ingre- 
dientem, diffluebat in horas, metu fldem ac reve- 
rentiam vincente, unoquoque pro se sollicilo, mo- 
do suam ipsius veloci fuga el penetratis latibulis 
ignotis hosti salutem in tuto possuisset parum 
pensi 244 habente quid sociis, quid ipsi contin- 
geret principi. In quo erat mira et misera varietas 
incondite quoquoversum ruentium, cum alios pru- 
dens timor, alios panica consternatio, alios rumor 
falsus, quosdam, ignaros alioqui quid ageretur, 
ipse tumultus anxie circeumspectantium et cursan- 
tium contagione inquietudinis quadam abriperet 
quo salvum se quisque sperabat fore, hoc jam 
effusius et verecundia minori, quod nec si quid 
cuiquam presentis ad resistendum esset animi, fa- 
cultas ejus rei adesset ulla, utique ipso ductore no- 
vitate mali subiti perculso, spem palam repugnan- 
di damnante omnem, et nihil aliud quam fugam et 
latebras querente. Hic ergo cum paucis quos habe- 
bat secum reliquos ex maxime intimis ac fidissi- 
mis, prorsum retrorsum, leva dextra, in partem 
omnem 8e circeumagebat vitabundus et incurrens, 


nus, ut manipulatim palare dispersi et quocunque D hinc repulsus terrore conspecti mali, pejus illic quae 


alliceret preda inordinati accurrere non dubita- 
rent: eo fiducie ac contemptus nostrorum armorum 
impune hsetenus ausorum experientia devenerant. 
Ductabat in propinquo sejunctum a Tocharis suo- 
rum agmen Constantinus curru vehens; fracio enim 
quondam crure ita nunc adhuc utebatur debili, ut 
nec pedes incedere nec equitare potis esset. Te- 
nebat circa se Bulgaros plurimos expeditos in 
equis, evagari eos ut Tocharos non sinens, sed in- 
tenta cura semper inquireng ubinam diversaretur 
imperalor, proposito scilicet 8ο cupiditate eo con- 


refugerat reperiens, tum a quaesito alibi perfugio 
specie telrioris inde se ostentantis exitii exclusus, 
anxius semper et estuans,perturbate, ut fit, menti 
errore occulorum formidinem addente, ac juga 
montium aliaque obiter apparentia in hostes arma- 
los irruentesque deformante. Imaginabant subinde 
miseriam desperantis jam principis obviorum un- 
decunque atroces nuntii, vera, dubia, ficta, tristis- 
sima omnia horrendaque referentium. Id sepe co- 
mites experti submovebant deinde venientes, neo 
affari prinoipem sinebant, unde etiam utilium indi- 


678 


LU 


679 


GEORGII PACHYMERAE 680 


άζετο συγκατιέναι [P. 136] πρὸς τοὺς ἐχθροὺς ἐπὶ A χεῖρας τὸ τῆς Alvou φρούριον ὑπεισδύντες τῶν δει- 


τῷ μαθεῖν ὁπόσοι καὶ ὅπως Ίοιεν, οἱ περὶ ἐκεῖνον 
διὰ τὸ μέγεθος τοῦ κινδύνου χατεῖγον, ὡς ἐπὶ µόνον 
ὁρᾷν τὸ σώζεσθαι. Μόλις γοῦν νυξὶ καὶ παροδίαις 
βοηθούμενος προσθαϊίνει τῷ Γάνῳ, ἀπολιπὼν τοὺς 
λοιποὺς ζητεῖν ὅπη σώζοιντο. Τῶν γὰρ κατόπιν ἴόν- 
των καὶ μάλ’ ἀπεγίνωσκεν ὡς ἀλωτομένων . "Hoav 
8' οὔτοι oi δὴ τὸ βασιλικὸν ταμιεῖον διεχόµιζον, καὶ 
οἱ ἀμφὶ τὸν σουλτὰν ᾽Αζατίνην ᾿Ἐκεῖνος μὲν οὖν 
ὑποδὺς τὸ ὄρος, ταχυδρόµους πέµπων, ἔνθεν μὲν 
ἐσκέπτετο τοὺς ἐχθροὺς ἐπιόντας λανθάνων ἐκφεύ- 
γειν, ἔνθεν δὲ καὶ ταχυναυτοῦσαν τριήρη προσχεῖν 
διὰ ταχέων τοῖς ὄρεσι παρεσκεύαζε. Καὶ δὴ τοὺς μὲν 
ἐκ τόπου τόπον ἀμείθων συνετῶς ἐμφανεῖς ὄντας 
xztà τὸ λεληθὸς διεδίδρασκε' τὴν δὲ μαθὼν εὖτρε- 
πισθεῖσαν παρεῖναι , συγκαταθὰς τοῖς λοιποῖς τοῦ 
ὄρους ἐπέθαινέ τε xal ἐς Κωνσταντινούπολιν διεσώ- 
ζετο. Οἱ δ᾽ ἄλλοι διασκεδαννύµενοι πανταχου τῆς 
Θράκης ol μὲν ἡλίσκοντο, ol δὲ ἐκ τοῦ παρὰ δόξαν 
καὶ διεσώζοντο. Οἱ μέντοι γε τῶν οἰκείων, otc τε τὸ 
κοινὸν ταμιεῖον ἐπετέτραπτο, σύν τούτοις δὲ καὶ ol 
ἀμφὶ τὸν σουλτὰν, τὰς τῶν ἐχθρῶν μόλις διαδράντες 


ces qui de hostibus quo loco essent el quid agerent, 
necessaria scitu suggesluri advolarant, inauditos 
repelli contingebat, imprudentia sine dubio exclu- 
dentium magna : sed sua eos excecaverat conster- 
natio, nimio, ut. fiL 385 exitii metu in exitium 
ruentes. Tandem egerrime,faventibus noctium te- 
nebris, juvante ad latendum solitudine callium in- 
viorum, Ganum montem conscendit imperator, 
relictis comitibus, »t sibi prout quisque posset jussis 
consulere. Nam eos suorum qui pone asseclabantur 
magis magísque desperabat effugere posse manus 
hostium. Erant autem hi qui penum et pecuniam 
imperatoriam portabant, et sultan Azatinus cum 
guis. Porro imperator ubi montem subiit, celeres 
in diversa mittens, hic quidem adventantes spe- 
culabatur, attentione summa satagens latere ipsos 
et effugere ; in alism vero partem missos curare 
diligenter jussit ut triremis quam primum occurre- 
ret, monti qua mare tangit confestim se admovens; 
et hostes quidem mox apparentes locum ex loco 
mutans solerter elusit, nunquam iis etsi acerrime 
indagantibus conspectus. Triremem autem cum co- 
gnovissel instructam presto esse ad designatum 
littus, eo cum exiguis comitatus dilapsi reliquiis 
descendens e monte conscendit in paratam navim, 
et sic Constantinopolim salvus tenuit. Alii passim 
dispersi per Thraciam partim capti sunt, partim 
preter opinionem incolumes evaserunt. At illi do- 
mesticorum quibus erat imperatori: suppellectilis 
et pecunie deferend;e cura commissa, quibuscum, 
ut est dictum, eultan ibat, egre manibus hostium 
elapsi /Eni arcem subeuntes paululum a gravissimis 
erumnis respirarunt. Sed non longa illis contingit 
remissio laborum. Nam hostes cognita de sultane 
ubi esset, et eum cum aliis in /ni arce versari, 
stetim congregati cum Constantino universi urbem 


νῶν ἀναπνέουσιν Οὐ μὴν δὲ xol εἰς πολὺ σφίσιν 
Tv Ἡ τῶν πόνων ἄνεσις, ἀλλ᾽ ἐκεῖνοι µαθόντες τὰ 
περὶ τὸν σουλτὰν, καὶ ὅτι τῇ Αἴνῳ προσµένε, ἁμι 
i καὶ περὶ τῶν ἄλλων, ἐκεῖσε πανδη μεὶ σύναµα xai 
τῷ Κωνσταντίνῳ συναβροισθέντες τὴν πόλιν περιε- 
κάθηντο καὶ δεινὰ ἑποίουν, δῆλοι ὄντες ὡς ἀνάστατον 
ποιήσοντες. ᾿Ηκροθολίζοντο γοῦν καθ ἡμέραν περι- 
κυχλοῦντες τὸ φρούριον, καὶ ἠπείλουν τοῖς ἐντὸς, εἰ 
μὴ προδοῖεν, τὰ χείριστα, Οἱ δὲ ὁρῶντες μὲν xal τὰ 
δεινὰ ἐν yop σφίσιν ὄντα, καὶ ὡς οὐ φυχτὰ τὰ κατὰ 
σφᾶς, εἰ ἐπιθρίσειαν πλῆθος ὄντες 008 iml μικρὸν 
λογιζόμενοι, ὁρῶντες δὲ καὶ τὸ φρούριον ὡς κατερη- 
ριμμένον καὶ ἐνδῶσον αὐτίκα el. µηχανήμασι προς- 
κρουσθῇ, ἐν δεινοῖς ἦσαν. Πλὴν οὐδ' ol γε κατεῤύα- 
θύμουν μὴ καὶ προνοεῖν ἑαυτοῖς τὰ εἷς σωτηρίτν. 
Ἐν μέρει δὲ xal ol περὶ τὸ κοινὸν ταμιεῖον ἐν ἐν- 
volat; µείζοσιν Ἡ φἑρειν ἦσαν, πῶς ἂν διασωβείη 
τόσος σωρὸς χρημάτων, ὅσος iv νοµίσµασι xal ὅσος 
iy διαφόροις θεωρούµεννς εἶδεσι. Kal γε xal περὶ 
πλείονος τῆς σφῶν σωτηρίας ποιοῦντες, δεινὸν ἡγού- 
µενοι καὶ πεσόντων ἐκείνων et τόσων τὸ κοινὸν στε» 


obsederunt,oppugnantes quampoterant ferocissime, 
80 plane pre se ferentes destructuros se oppidum 
cum arce. Corona igitur cinctam munitionem sa- 
gittis undique 296 ac jaculis per diem continue 
petebant, et atrocissima queque presidiariis, ni se 
dederint minabantur. Qui autem intus erant in ar- 
to se deprehensos, admota cominus et jam cutem 
exorsa urere ineluctabilis vi mali, sentientes, es- 
tuabant anxii et tantum non despondebant animos 
haudquaquam sese pares repellendis assultibus 
hostium, si, quod mox futurum apparebat totis 
viribus irruerent, quippe qui se tanto ipsis inferio- 
res numero viderent, ad hec arceinclusosse infirma 
et semidiruta, cujus qua restabant integra haud 
essentiam solidioperisutposssent machinarum mox 
undiqueadmovendarum sustinere impetum. Tamen 
in tantis malis memores virtutis nullam diligentie 
providentieque partem omittebant, omni ratione 
satagentes et seipsoset sibicommissam servare ar- 
cem. Peculiaris inter bec sollicitudo erat cuslo- 
dum imperatoris suppellectilis ac pecuniz publice, 
quo ferrentet ubi ealvum in tuto deponerent tantum 
acervum rerum pretiosissimarum, quantumin cistis 
conditum numerum ferebant partim auree argen- 
tesque moneta, partim vasorum 80 vestium conspi- 
cue artis ac pretiii. Tandem rei momento et sui 
ipsorum officii debito perpeuso, suarum esse p&r- 
tiumstatueruntvitam potius profunderequam tanto 
thesauro in manus hostium tradendo irreparabili 
damno rempublicam affligere. Certi ergo conatu 
omni atque industria contendere in custodiendo 
tanti pretii deposito primum  pretiosissima gem- 
mas et margaritas velis quibua erant intextew detra- 
hentes, una cum ornamentis imperatoriis el eo 
quod in tota penu erat exquisitioris pretii, abstru- 
sissimis infodientes sub terra comrrendarunt late- 








081 


DE MICHARLH PALJEOLOGO LIB. ΠΙ. 


682 


potto, πρόνοιαν φυλακῆς ἐποίουν. Καὶ δὴ λίθους μὲν Α xal χρήµασι, xal τοὐντεῦθεν καθυπισχυοῦντο σφίαὶ 


ἐχείνους xai µαργάρους τῶν πάέπλων ἀπέσπων καὶ 
ἐν ἀφανεῖ χατέκρυπτον ἅμα καὶ τοῖς βασιλείοις φο” 
ρέμααι, (P. 457] καὶ πᾶν c? τι λαμπρὸν καὶ τίµιον 
παραθυοῦντες ἑτέρουν, αὐτοὶ sk πρὸς τῶ πολεμεῖν 
ἦσαν σὺν τοῖς λοιποῖς, xal ἐφ᾽ ὅσον ἴσχυον mape- 
σκευάζοντο, ἔνδόθεν βάλλοντες τόξαις τε καὶ σφιν- 
δόναις. Αλλ᾽ οὖκ ἤνυτον τὸ παράπαν' τῷ γὰρ πλήθει 
ol ἀχθροὶ περιῆσαν , xai Χλίμαχας εὐτρεπίσαντες 
ἐπιθεῖναι τοῖς τείχεσιν ἐπειρῶντο * παρώτρυνε γὰρ 
ἐκείνους πλέον xal f τῶν χρημάτων εἰς χεῖρας ὅσον 
οὕπω Ἠενησομένων llc, καὶ ἐπέθριθον ὡς λαφύ- 
ἔοντες. ᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν τὸ πολὺ πλῆθος, οἷς οὐκ ἂν 
ἄλλο Jj τὸ κερδαίνειν προῦὔργου παντός οἱ δὲ γι 
προεστῶτες xal οἷς ἦν ἡ σχέψις, τὸ μὲν κερδαίνειν 
τοὺς ἐχείνων καὶ ἔξωθεν ἐκ τῆς χώρας εἶχον ἔτοιμον 
Ov xai πλέον ἤ τὴν couv ἐμπιπλᾶν ἐπιθυμίαν, αὖ- 
τοὺς ὃ) el ἀστοχοῖεν τῶν ἐξ ἀρχῆς πραχειµένων γὲ- 
λωτα ὄφλείν ἑνόμιζον. "Oüty καὶ πέμψαντες μετὰ 
τὴν παράστασιν τῶν δεινῶν xal τὸ δεῖζαι ὡς ixayol 
εἶσι πθριγενέσθαι xal πάντ ἔχειν, ἐφ᾽ ivl τῷ σουλ- 
τὰν τὸ κᾶν ἐτίθουν, καὶ ἀπῄτουν ἐκεῖνον ἅμα λαῷ τε 


bris. Ipsi sic expediti aoeinxerunt se cum eeteris 
ad quam fortissime pugnandum, jaculantes simul 
omnes e muris in oppugnatores arcubus et fundis; 
quanquam in hoo quidem proficiebant parum, ob- 
ruente multitudine 9847 hostium, qui etiam prim- 
paratis sealigs in murosinsilireconabantur. Addebat 
enim ruentibus ealcar odor subemanans tante in 
propinquo ao quasi sub manum pecunis jacentis, 
cujus opime objects faucibus ae quasi famem 
afflato ex vicin& nidore proritsntis confestim abli- 
guriende admota prede spes immane quantum 
rapacissima gentis, toto dudum nisu incumbentis 
ad perrumpendum quidvis obstans, novis oumulis 
furoris inffammabat impetus. Ee tamen cogitationes 
erant vulgi duntaxat minoris 86 militaris feois, 
lucrum intuentis unum, eo cunota referentis, extra 
id nihil magnopere curantis. Alia sentiebant opti- 
mates ac duces, quorum arbitrio deliberationes 
concludebantur et regimen vertebatur universum. 
Hos cupiditas inbians et avare spes in hujus arcis 
oppugnatione non tenebant, facile utique videntes 
affatim extra prosetare per regionem universam 
spoliorum ac prede, qus raptu copngestuque faci- 
lior ad exsaturandam quantamvis aviditatem satis 
esset. Sed eo movebantur quod providebant se, 
nisi destinata perficerent, risum debituros impune- 
que fore ludibrio. Quare ad finem propositum rec- 
tam hano esse viam reti, ierritos, ut par erat 
credere, apparatu atque insultibus primis Romanos 
custodes arcis per certos homines tentarunt, ad mo- 
nenífes haud esse ipsos resistendo, οἱ satis pro sua 
prudentia videre posse Constantinum et 'Tocharos 
facile perficere quod erant aggressi, et arcem unam 
istam a fundo diruere. Consulerent igitur sibi et 
cladem ultimam raa&tura neo indecora paotione 
preverterent. Has leges compositionis fore : Bulta- 


PATROL. GR. OXLIII. 


τὴν ἄδειαν. Τοῖς δ᾽ ἀκούσασιν dj βουλὴ διάνδιχα ἠν' 
τοῖς μὲν γὰρ ἑδόχει διδόναι, ὡς κρεῖττον Ov αὐτὸν 
ἑκονυίως ἑκδόντας τἄλλα περιποιεῖν T] μὴ θέλοντνας 
πρὸς τῷ συναποθαλεῖν αὐτῷ τὰ πάντα καὶ αὐτοὺς 
κινδυνεύειν, οἱ δὲ τὸν ἐκ τοῦ βασιλέως ἀντετίθουν 
φόθον, x«i dg ὁπομονητέον ἄλεγον) τάχα γὰρ xá- 
κεῖθεν προσαποστελεῖ δύναμιν (μηδὲ γὰρ ἀμελήσειν 
τόσων χρημάτων) καὶ προσθθηθήσει διὰ θαλάσσης 
καὶ ἡμῖν ἀπαμυνεῖ τὸν κἰνδυνον. El δ᾽ οὖν, ἀλλὰ τὴν 
τοῦ σουλτὰν κεφαλὴν ἁποτεμόντας ἕξω τοῦ τείχους 
τοῖς ἐχθροῖς ῥιπτεῖν, ὡς fj καραδόκήσασιν ἀποχωρεῖν, 
3 ὁρμηθέντων ἀμύνεσθαὶ ἡμᾶς ἀντέχειν ἕως θαᾳνά- 
του, καὶ Ἡ Θεοῦ που συνβργίφ περιγενέφθαι 7j πίπτειν 
ὑπὲρ τῆς εἰς βασιλέα πίστεως, Ταῦτα βουλευομένων 
ἐχράτει μὲν ἡ δευτέρα βουκὴ, καρτερεῖν xai ἔτι ἐκ- 
δεγοµένους βοήθειαν, καὶ τοῖς μὲν ἔξω ἀναρτᾶν ἑλ- 
πίδας ὡς ἐκδωσείοντας, αὐτοὺς δὲ μένοντας εὖ τὰ 
κατὰ οφᾶς ὡς οἵόν τε τίθεσθαι, ὡς ἀνθεξομένουέ 
ἐφ᾽ ὅσον παρείκει xal μὴ βοηθείας φανείσής. El δὶ 
χινδυνεύοιεν πλεόνων ἀπιθρισάντων τῶν χαλεπῶν 
κεφαλὴν μὲν τοῦ σουλτὰν μήτ ἐκκόπτειν µήτο de 


nem out populo et pecunia dederent, ipsi βα]νί 
abirent quo liberet, omnis ab ge molestia securi. 
His Romani auditis in duas se contrarias sententias 
sciderunt. Quibusdam videbatur prestabilius darl 
ultro mature quod mox ezterquendum vi erat, et 
beneficio ezitium redimere oum sibitum iis pariter 
impendens, que stulta supra vires obslinatione 
tueri contenderent. Ab his alli diaegntiebant, con- 
ira disserentes ista quo ab hostibus exitia metue- 
rentur, justius ab imperatore formidanda ; qui uti- 
que ipsos, si juratam fidem terrore abjecerint, me- 
ritis legura suppliciis mactaturus 9858 sit. Quare 
aiebantobBrmandum animumin resistendi constan- 
εα, et patienter exspectandas copias imperatoris 
ipsis sine dubio non ita muHo post auxilio vonturas ; 
non enim Beglecturum prudentem principem tan- 
iam suam pecuniam servare, missa strenue classe 
que patente mari auxilia portaret obeidioni solven- 
de suffectura : id vel ai deforet, censere sese ab- 
scissum sultanis caput ad hostes e mure superne 
jactandum : aut enim quos ibi detinuisset eatenus 
cupida exspectatio recipiendi sultanis, desperato 
jam ejus voti effectu recessuri confestim erant, aut 


D ipsis irritetis arniei emde et sevius in nos ad ultio- 


nem expetendam ruentibus, optabilem nobis occa- 
sionem datum iri vel fidei erga imperatorem nostre 
obita pro eo pugnando morte obsignande, vel 
gloriose, si Deus adjuverit, victorim. Talia ubi al- 
tercantes utrinque aliquandiu jactarunt, media 
tandem sententia prevaluit, decernens perseveran- 
dum adhuo et exspectandum auxilium imperatoris, 
neotamen plane precidendam hosti deditionis spem, 
quin eam potius alendam industria et simulatione, 
quo ipsi suspendantur animis, et extreniis tempe- 
rantes conatibus re in longum traeta otium auxiliis 
nostrorum huo se admovendi prebeant : rebus inte- 





685 


GEORGII PACHYMERJR 


084 


πτεὶν: παραθόλων γὰρ ἀνδρῶν καὶ θανατώντων τὸ A ἐπιγενομένης Ἡμέρας καὶ δευτέρας μετὰ τὴν πρᾶξιν 


τόλµηµα εἶναι, τὸ δ᾽ ἐν σπονδαῖς ἀποδιδόναι τοῦ σώ- 
ζεσθαι τὰ Λλοιπὰ εὐθούλου ἐγγὺς προνοίας. Τούτοις 
συγχροτηθἑντες τοῖς λόγοις πέμπουσι τὴν ταχ/στην 


xai ὑπισχνοῦνται βουλευσαμένους [P 458] ἐφ᾽ ἰκανὸν 


ἐξανύειν ὅ τι ζητοῖεν. Καὶ dv μὲν αὐθημερὸν ἡ ἆνα- 
χωχή, οὗ μὴν δὲ καὶ ἐς πλέον ἡφίουν, ἀλλ᾽ ἐπολιόρχουν 
κυκλοῦντες καὶ µάχην Χαρτεραν αυνίστων, πρὸς ἦν 
ol ἐντὸς ἀντέχειν κατηναγκάζοντο. Καὶ πολὺς ἣν ἡ 
- ἐξ ἀμφοτέρων ἔρις. Ὡς δ᾽ oi ἐντὸς ἤδη ἠσθένουν 


καὶ ὁ χίνδυνος ἦν κατὰ χεφαλῆς, πρεσθεύονται παρ» 


ἐχείνους ἡ μὴν ἐκδιδόναι, πλὴν ὐφ᾽ ὄρχοις τοῖς κατὰ 
θεοῦ xoi θείων (καὶ γὰρ πρὸς τὸν Κωνσταντῖνον διε- 
μηνύοντο) ἀσφαλῶε ὮἸὙενομένοις. Οὕτω διαπρεσθευ. 
σάµενοι, κατανευσάντων κακείνων, ἐπὶ πᾶσι χρῶν- 


φαίνονται κατὰ θάλασσαν xai αἱ τοῦ βασιλέως τρι- 
ῄρεις. Καὶ ai μὲν ὅσον οὕπω ἐνώρμουν πρὸς τοῖς 
λιµέσι, τοῖς δὲ µετέµελε τῶν συµθάντων. Ἁλλ) οὐχ 
εἶχόν τι πράττειν οὕτω Ὑενομένων. τὸ γὰρ imum; 
µεταμέλειν ἦν, &A)' οὐκ ἐξανύοι τὸ σύνολον. ὍὍθεν 
καὶ ἐπεὶ οὐκ εἶχον µεταμελόμενοι τὸ γεγονὸς ἀποίῃ- 
τον θεῖναι, ἐπὶ τοῖς χρήµασι τοῦ ἀσφαλοῦς πρού- 
νόουν, μὴ καὶ ἐπὶ «τούτοις σφαλεῖεν. Ἐπεπλήμμυρε 
γὰρ xxi ἔπι Ó τόπος ἐχθρῶν διασκεγαννυµένου τοῦ 
πλήθους. Ti τοι χαταντικρὺ μὲν τῆς πόλεως τὰς 
τριήρεις ἔστησαν Φφέροντες, στῖφος δ᾽ ὁπλιτῶν ὡς 
τεῖχος ἐφ᾽ ἑκάτερα στήσαντες οὕτως ἐξῆγον τὰ τῶν 
βασιλείων χρημάτων, καὶ φέροντες ταῖς τριῄρεσιν 
ἐναπετίθουν. Τέλος δὲ καὶ αὐτοὶ ἐμθάντες ἀπί- 


ται τῷ ἐκεῖσε ἀρχιερεῖ, 'O δὲ τὴν Ἱερατικὴν στολὴν p πλεον. Ἐπεὶ δὲ κατέλαθον τὴν Κωνσταντινούπολιν 


ἐνλὸς, λαθὼν τὰς θείας εἰχόνας, σὺν παντὶ τε ἔξεισι 
χλήρῳ καὶ παρὰ τὸν Κωνσταντῖνον γίνεται, Καὶ δὴ 
τελεσθέντων τῶν ὄρκων ὑπὸ Os καὶ τῷ Ἱεράρχῃ 
εἴσεισι μὲν ὁ ἀρχιερεὺς, ἐχεῖνοι δ) εὐθὺς xal σουλτὰν 
xal πάντα τὰ ἐκείνου σὺν τοῖς ἀμφ᾽ αὐτὸν ἐχδιδοῦσι, 
καὶ αὐτίκα ἀνεχώρουν λαθόντες, μηδὲν ἆλλο, προσ- 
ἐπιθέντες' ἦσαν γὰρ τὰ τῶν ὄρκων T, μὴν τὸν σουλ- 
τὰν λαθόντας ἀρκεσθῆναι, μηδὲν πράξοντας πλέον. 
Αλλ) ὡς ἔοιχε, τὸ µοιρίδιον ἰσχυρὸν, x&v 6 τι βου- 
λεύσαιτό τις ἀντιπεριστᾷν τὸ µόρσιμον. Τῆς γὰρ 


rim nostris quam fleri poterit optime providendum, 
ut quam diutissime resistemus, tardante quantum- 
libet auxilio ; ac 8i vis interea major ingruerit, 
nunquam eo tamen deveniendum ut aut abscinda- 
mus aut projiciamus sultanis caput : nam id facinus 
easet temere furentium et insana desperatione mor- 
tem sibi vituperabilem accersentium. Que porro 
quoad vires auppetierint defenderis fortiter, ea, vel 
potius reliquias eorum semiconsumptorurn, defen- 
sione ipsa extremos jam discrimine urgente pro 
saluto ac capite pacisci, sapientis affine providentie 
censetur. In hec decreta ubi omnes consenaissent, 
mittunt statim qui hostibus promittant facturos se 
quod 299 juberent, postquam aliquam, cessatione 
oppugnandi,liberamipsisindulsissentad consultan- 
dum moram. Concesse in unum illum diem indu- 
cio, quas cum produci postulassent, nihil ultra 
impetrare valuerunt :quin potius diestatim sequente 
omniex parte vehementissime oppugnati summa vi 


xal tip βασιλεῖ ἠγγέλλοντο τὰ πραχθεντα, αὐτίχ 
έχεῖνος πρὸς τὴ» ἀγγελίαν παροξυνθεὶς ἄσχετος ἦν 
τῷ θυµῳ καὶ δεινὰ ἐποίει. Καὶ δὴ τὸν μὲν ἀρχιερία 
εἲς τὴν παρᾶ τῆς Ἐκκλησίας xplow καθίστα, wal 
ἐχρίνετο, καὶ ἐγγὺς ἦλθε τοῦ κχινδυνεύειν εἷς τὴν 
ἰδίαν ἐπιτιμίαν ὡς τοῖς πραχθεῖσι µεσολαθήσας 
ἐχεῖνος τοὺς μέντοι Y! οἰχείους ὁ βασιλεὺς µαστί- 
tac xal ὡς Tj» Ύγυναιχειαις ἀτιμώσας στολαῖς ἀπὸ 
προσώπου [P 159] ἐποίει' Καὶ πἐμψας τὰς μὲν τοῦ 
σουλτὰν εἷς γυναῖκα καὶ θυγατέρα, ἔτι δὲ xal µη- 


tinum. Nullam die moram fecit promissorum a se 
fidem Deo teste sanciendi conceptis rite verbis, sub 
auctoritate ac nutu episcopi presentis. Qui cum ad 
suos rediisset, statim qui arcem tenebant sultanem 
dimiserunt cum suis rebus cunctis universoque 
ipsius comitatu. Eo recepto confestim hostes reces- 
serunt, nihil amplius facessentes molestie : cautum 
enim sacramenti formula diserte fuerat ut sultane 
ipsis tradito contenti nihil ultra requirerent. Hoc 
eventu apparuit ineluctabilis divini decreti potentia, 
cui frustra obsistereconetur vis ac prudentia quan- 
tavis. Die sequenti, secunda ab ea qua deditus 
sultan est, apparent in mari triremes imperatoris; 
quarum appulsu vicino tantum non jam subeuntium 
portum 240 sera festinate deditionis ponitentia 
imperatorios invasit. Sed que facta erant infecta 
fleri nequibant. Cum ergo aliud non possent, ne 
supellectilem et pecuniam imperatoris e tantis tam 
egre hactenus periculis servatas in aliquo adhuc 


resistendo contendere sunt coacti. Certatum utrin- D discrimine relinquerent, utique in regione hostibus 


que totis viribus, quoad jam fatisceutes obsessi, 
οἱ futurum clare cernentes ut mox opprimerentur 
prevalente multitudine, mittunt tandem qui dedi- 
tionem pollicerentur, ea tamen conditione, si prius 
in pacta conventa jusjurandum solemne per Deum 
et divina rite ab oppugnantibus daretur. Ea legatio 
directa ad Constantinum est, quicum securius tra- 
etari posse videbalur; quo assentiente oblatis, 
etiam de consilii et ducum exercitus sententia, 
adhibitus ad juramenti ceremoniam ]loci antistes 
pontiflcalem indutus stolam, sacras imagines manu 
gestans, cum suo universo clero prodiit ad Constan. 


iisque rapacissimis redundante, ordinatis utrinque 
in binam seriem ab arce in portum militibus arma- 
tis regias illas gazas eduxerunt imposueruntque 
triremibus ; tum super etipsi conscendentes solve- 
runt. Inde ubi appulerunt Constantinopolim, cogni- 
tis imperator qus contigerant immane quantum 
excanduit. Ac antistitem quidem ad tribunal eccle- 
siasticum reum fecit; parumque abfuit quin is 
acerbo supplicio lueret functionem recepti jusju- 
randi. Domestioos quidem suos &b /Eni arce redu- 
ces, prius flagellatos, inde muliebribus ad expro- 
brationem ignavis dehonestatos stolis, a conspectu 





085 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. ΠΠ. 


686 


τέρα καὶ ἀδελφὴν ταττοµένας, καὶ τοὺς ἐχείνου παῖ- À ἀπέλεγον μὴ ζητεϊν ; καὶ τί γε ἄλλο fj σὲ καὶ τὰς 


δας σὺν τοῖς περὶ ἐχείνευς ἅπασιν εἱρκταῖς ἀσφαλέσιν 
ἐδίδου. "Ocov δ᾽ ἦν ἐκείνῳ πλῆθος ᾿χρηµάτων ἐν 
ἀργύρῳ τε xai χρυσῷ xai πέπλοις ἐξάλλοις, ἔτι δὲ 
xal στολαῖς xal ζώναις, ἀλλὰ xal µαργάροις xal 
λίθοις, πάµπολυ ὃν, ὡς φασὶ, xal Ἰκανὸν εἷς τρυφὴν 
Περσιχὴν, τῷ xotvip ταµιείῳ προσανατίθησι. 

xg. Όπως ὑπεδέξατο ὁ πατριάρχης ἑλθόντα τὸν 

βασιλέα, καὶ μεθ’ ὅσου ἐλέγχου xal ζήλου. 

[P 160] Τέως δὲ, πρότερον f| ταῦτα γεγενῆσθαι, 
ἐπεὶ πολὺς ὁ πατριάρχης χωλύων ἦν τὸν βασιλέα 
κατὰ Χριστιανῶν ἐκστρατεύειν ὡς οὖκ εὀοδήσοντα 
πάντως ἐμφυλίους κινοῦντα πολέμους, τότε μὴ κατὰ 
τρόπον βασιλικὸν τῇ Κωνσταντίνου ἐπιδημήσαντι, 


τῷ µεγάλῳ νεῷ ἐπιστάντι ἐφ᾽ ᾧ προσκυνῆσαι xal 


σὰς δυνάµεις εἰς µάχην τῷ δεσπότᾳ Μιχαἡλ ἰέναι 
καὶ τοῖς ἐχείνου στρατεύµασιν ; οὐχ ἅμα σὺ μὲν τῷ 
Χριστοῦ ἐνεσημάνθης ὀνόματι κἀκεῖνος λάτρης 
Χριστοῦ ; τίσιν εὐκτέον, ἔλεγον τότε, ποιοῦντας τὰς 
tl; θεὸν ἰκεσίας, καὶ κατὰ τίνων ὁμιλητέον θεῷ ὡς 
ἐκσπόνδων ἐχθρῶν ; al ὑπὲρ ἡμῶν εὐχαὶ καὶ ὑπὲρ 
ἐχείνων πάντως, ἐπειδήπερ xal μιᾶς µάνδρας ἐστὲ 
τοῦ Χριστοῦ. Νῦν δὲ, ἀλλ᾽ εὐλογητὸς Κύριος à ῥυ- 
σἀμενός σε ἐξ ἐχθρῶν ἀνόμων. Ἐπέσεισε γάρ σοι 
σφέας ἐφ᾽ ᾧπερ [P 161] ἀναμνῆσαι ὡς οὓς μὲν ὡς 
ἐχθροὺς ἐζήτεις, οὐκ ἑχθραντέοι πάντως δικαίως. 
"Opa δὲ τοὺς ἐχθροὺς, εἲ βούλει, οἷς οὐκ ἂν ὁμόσε 
χωρήσεις, ἣν μὴ ἐγὼ θέλοιµι, Ἔθδειξε τοίνυν καὶ τοὺς 
ἐχθροὺς, xai φοθήσας µόνον μεταθαλὼν ἐῤῥόσατο, 


ἀποδοῦναι τὰ τῆς εὐχαριστίας ῥύσια, κατελθὼν ὁ p Οὕτως οἷδε Κύριος χρίµατα ποιῶν, » Ταῦτα τοῦ πα- 


πατριάρχης ὠνείδιζέ τε αὖὐθὺς, προσεπιτιθεὶς xal 
τὰς εἷς Θεὸν τῆς σωτηρίας ἐκείνου εὐχαριστίας, 
καὶ, « T θεῷ χάρις, » ἔλεχε, « ὅτι σέσωσαι, xai 
χερσὶν οὐ παραδέδοσαι τῶν τὴν σὴν doy ζητούντων 
ἐχθρῶν. Τί δαὶ τὰ παρ᾽ ἐμοῦ σοι τότε λεγόμενα; ἢ 
οὐ µἆμνησαι ὡς τὴν ἐἑκστρατείαν ἐχώλυον ὡς οὗ 
συνοίσουσαν ἄντικρυς; οὐ τούς ἐμφυλίους πολέμους 


imperator removit suo, palatinis officiis privatoa. 
T um missa militum manu sultanis uxorem et filiam, 
matrem prelerea et sororem filiosqueejusdem cum 
domesticis et cuncto familia omnium eorum secure 
custodie mandavit. Quantum porro eidem sultani 
diviliarum ibi fuit in auro argentoque signato aut 
facto velisque insignibus, stolis ac zonis,unionibus 
quin etiam et varii generis exquisiti pretii gemmis, 
quod ex usu luxurie Persic» plurimum omnino 
fnisse aiunt, totum corrasit et in publico erario 
deposuit, 


26. Ul exceperit patriarcha redeuntem  imperalorem, 
quam acri reprhensione ac zelo. 


*?41 Ceterum priusquam hec flerent, oppor- 


tune occasionem arripuerat imperatoris objurgandi 
patriarcha. Multug is dudum fuerat in dehortando 
imperatore ab expeditionibus adversus Christianos 
suscipiendis, non successuras feliciter eas ipsi de- 
nuntians: neque enim civili contra ejusdem reli- 
gionis professores bello Deum adjutorem fore. 
Talia frustra sepe a ee monitum vidénstunc; non 
ut imperatore dignum fuerat, sed indecora fuga 
vix salvum sese recipientem Constantinopolim,ubi 
primum is a reditu magnum in templum se contu- 
lit Dei adorandi et pro evitato summo discrimine 
gratias agendi causa, cominus aocedens increpavit 
palam verbis haud mollibus, id tantum intermis- 
cens delinimenti, ut gratulari se simulipsi salutem 
insperato servatam, reddendis Deo pro ea gratiis, 
significaret : « Deo gratias, » inquiens, « quod 
salvus evasisti, et non es traditus manibus ho- 
stium querentium animam tuam. Ecquid autem 
eorum meministi que sepe apud te egi,expeditio- 
nes istiusmodi dissuadens ut prorsus noxias? Non 


τριάρχου λέγοντος εὐμενῶς ὁ χρατῶν ἐδέχετο τὰς 
ἐλέγξεις καὶ προσεπῄνει * ἀντιλέγειν γὰρ ὡς διχαίοις 
οὐκ εἶχεν, ἀλλ΄ ἐπῆγεν ὡς δῆθεν ἀπολογούμενος ὡς 
καὶ εἰρήνην μᾶλλον τὰ τῆς ὁδοῦ κατηντήκεσαν xal 
ὡς χῆδος µεσολαθῆσαν τὰς εἰσαῦθις σπονδὰς ἐθε- 
θαίωσεν. Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς οὕτως εἰπὼν (οὗ γὰρ 
ὁ xatpóq ἐδίδου καὶ πλείονα λέγειν) ἀποπεμφθεὶς 


dixi et serio denuntiavi tibi ne bella civilia sus- 
ciperes? Cur ergo te tuasque copias Michaeli 
despotee exercituique ejus in aciem progressus ob- 
jecisti ? nonne et tu nomine Christi signatus es et 
ille Christum agnoscit. Dominum? Inter tales, aie- 
bam, prelio commisso pro quibus orabimus? Utris 
victoriam, utris cladem impetrare conabimur a 


(; Deo, dum sacris operamur ? Neutros hostium 


habere numero possumus, utrisque astricti com- 
muni federe religionis. Quas pro vobis preces of- 
ferimus, ez:dem pro illis valént, quandoquidem ad 
unum seque ambo pertinetis ovile pastoris Christi. 
Nunc autem benedictus Dominus, qui liberavit te 
ab hostibus a lege Christi alienis, quos immisit in 
te ut 242 admoneret non juste a te illos hostili- 
ter impeti quos hostes tibi quesisti, exhiberet au- 
tem et tuis objiceret oculis veros hostes, quasi 
diceret: En in quos fas piumque sit, si pugnare 
libet,omnem belli vim effundere; quos ipsos tamen 
frustra debellare prwlio adortus cooaberis, nisi 
ego volens et propitius adfuero. Ostendit igitur 
tibi hostes, et terruisse contentus eorum a te vim 
arcuit,e periculis insidiarum in tutum incolumem 
transferens.Sic agere novit Dominus judicia faciens.» 
Hsc loquentem patriarcham placide audivit impe- 
rator, reprehensionique acquievit obnoxie, ultro 
comprobans et meruisse confitens: quid enim 
contra opponeret veris et palam justis, non habe- 
bat.lljud tantum ad quamdam excusationem sub- 
jecit: « Atqui ad pacem, » inquiens, « cum Chri- 
stianis. sanciendam ista qua sum periclitatus 
via properabam : huc enim ferebar vut foedus 
jam ictum cum illis, quos me habere hostes 
vetas, ctiam affinitatis necessitudine astringerem, 
firmitate in posterum certiori. » Tantum impera- 


683 


GEORGII PACHYMERJAE 


. 084 


mtslv- παραθόλων γὰρ ἀνδρῶν xal θανατώντων τὸ A ἐπιγενομένης ἡμέρας καὶ δευτέρας μετὰ τὴν πρᾶξιν 


τόλµηµα εἴναι, τὸ δ᾽ ἐν σπονδαῖς ἀποδιδόναι τοῦ σώ- 
ζεσθαι τὰ λοιπὰ εὐθούλου ἐγγὺς προνοίας. Τούτοις 
συγχροτηθέντες τοῖς λόγοις πέµπουσι τὴν ταχίστην 


καὶ ὑπισχνοῦνται βουλευσαµένους [P 158] ἐφ᾽ ἰκανὸν . 


ἐξανύόειν ὃ τι ζητοῖεν. Καὶ ἦν μὲν αὐθημερὸν ἡ ἆνα- 
χωχή, οὗ μὴν δὲ καὶ ἐς πλέον ἡφίουν, ἀλλ᾽ ἐπολιόρχουν 
κυκλοῦντες καὶ µάχην χαρτεραν συνίστων, πρὸς ijv 
οἱ ἐντὸς ἀντέχειν κατηναγκάζοντο. Καὶ πολὺς Tv ἡ 
ἐξ ἀμφοτέρων ἔρις. Ὡς δ᾽ οἱ ἐντὸς ἤδη ἠσθένουν 
καὶ ὁ κίνδυνος ἦν κατὰ χεφαλῆς, πρεσθεύονται παρ’ 
ἐκείνους Tj μὴν ἐκδιδόναι, πλὴν ὐφ) ὄρκοις τοῖς κατὰ 
θεοῦ xoi θείων (καὶ γὰρ πρὸς τὸν Κωνσταντῖνον διε- 
μηνύοντο) ἀσφαλῶε Ὑενοµένοις. Οὕτω διαπρεσδευ. 
σάµενοι, κατανευσάντων κακείνων, ἐπὶ πᾶσι χρῶν- 


φαίνονται κατὰ θάλασσαν καὶ αἱ τοῦ βασιλέως τρι- 
pete. Καὶ αἱ μὲν ὅσον οὕπω ἐνώρμουν πρὸς τοῖς 
λιµέσι, τοῖς δὲ µετέµελε τῶν συµθάντων. ἸΑλλ) οὐχ 
εἶχόν τι πράττειν οὕτω Ὑενομένων. τὸ γὰρ ἐπιμηθῆ 
μεταμέλειν ἦν, &AÀ' οὐκ ἐξανύοι τὸ σύνολον, "θεν 
καὶ ἐπεὶ οὐκ εἶχον µεταμελόμενοι τὸ γεγονὸς ἀποίή- 
τον θεῖναι, ἐπὶ τοῖς χρήµασι τοῦ ἀσφαλοῦς πρού- 
νόουν, μὴ καὶ ἐπὶ «τούτοις σφαλεῖεν. 'Επεπλήμμυρε 
γὰρ xai ἔπι ὁ τόπος ἐχθρῶν διασκεγαννυµένου τοῦ 
πλήθους, Ti τοι χαταντικρὺ μὲν τῆς πόλεως τὰς 
τριήρεις ἔστησαν Φφέροντες, στῖφος δ᾽ ὁπλιτῶν ὡς 
τεῖχος ἐφ᾽ ἑκάτερα στήσαντες οὕτως ἐξῆγον τὰ τῶν 
βασιλείων χρημάτων, καὶ φέροντες ταῖς τριήρεσιν 
ἑναπετίθουν. ΊΤέλος δὲ xal αὐτοὶ ἐμθάντες dmi- 


ται τῷ ἐχεῖσε ἁρχιερεῖ, 'O δὲ τὴν ἱεραικὴν στολὴν p πλεον. Ἐπεὶ δὲ κατέλαθον τὴν Κωνσταντινούπολιν 


ἐνδὸς, λαθὼν τὰς θείας εἰκόνας, σὺν παντὶ τε ἔξεισι 
χλήρῳ καὶ παρὰ τὸν Κωνσταντῖνον γίνεται, Καὶ δὴ 
τελεσθέντων τῶν ὄρκων ὑπὸ Os καὶ τῷ Ἱεράρχῃ 
εἴσεισι μὲν ὁ ἀρχιερεὺς, ἐκεῖνοι ὃ' εὐθὺς καὶ σουλτὰν 
καὶ πάντα τὰ ἐκείνου σὺν τοῖς ἀμφ) αὐτὸν ἐχδιδοῦσι, 
καὶ αὐτίκα ἀνεχώρουν λαθόντες, μηδὲν ἆλλο, προσ- 
ἐπιθέντες: ἦσαν γὰρ τὰ τῶν ὄρχων Tj μὴν τὸν σουλ- 
τὰν λαθόντας ἀρκεσθῆναι, μηδὲν πράξοντας πλέον. 
Αλλ) ὡς ἔοικε, τὸ µοιρίδιον ἰσχυρὺν, x&v ὃ τι βου- 
λεύσαιτό τις ἀντιπεριστᾷν τὸ µόρσιμον. Τῆς γὰρ 


rim nostris quam fleri poterit optime providendum, 
ut quam diutissime resistemus, tardante quantum- 
libet auxilio; ao si vis interea major ingruerit, 
nunquam eo tamen deveniendum ut aut abscinda- 
mus aut projiciamus sultanis caput : nam id facinus 
easet temere furentium et insana desperatione mor- 
tem sibi vituperabilem accersentium. Que porro 
quoad vires suppetierint defenderis fortiter, ea, vel 
potius reliquias eorum semiconsumptorurn, defen- 
sione ipsa extremos jam discrimine urgente pro 
saluto accapite pacisci, sapientis affine providentie 
censetur. In hec decreta ubi omnes consenaissent, 
mittunt statim qui hostibus promittant facturos se 
quod 299 juberent, postquam aliquam, cessatione 
oppugnandi, liberamipeais indulsissentad consultan- 
dum moram. Concesse in unum illum diem indu- 
cie, quas cum produci postulassent, nihil ultra 
impetrare valuerunt :quin potius diestatim sequente 
omniex parte vehementissime oppugnati summa vi 


καὶ τῷ βασιλεῖ ἠγγέλλοντο τὰ πραχθεντα, αὐτίχ) 
ἐκενος πρὸς τὴν ἀγγελίαν παροξυνθεὶς ἄσχετος ἦν 
τῷ θυμῷ καὶ δεινὰ ἐποίει, Καὶ δὴ τὸν μὲν ἀρχιερία 
εἲς τὴν παρᾶ τῆς Ἐκκλησίας χρίσιν καθίστα, xal 
ἐκρίνετο, καὶ ἐγγὺς ἦλθε τοῦ κινδυνεύειν clc. τὴν 
ἰδίαν ἐπιτιμίαν ὡς τοῖς πραχθεῖσι µεσολαθγσας 
ἐχεῖνος' τοὺς μέντοι Y' οἰκείους ὁ βασιλεὺς µαστί- 
ξας xal ὡς ἦν Ύγυναιχειαις ἀτιμώσας στολαῖς ἀπὸ 
προσώπου [P 159] ἐποίει' Καὶ πἐμψας τὰς μὲν τοῦ 
σουλτὰν εἷς γυναῖκα xal θυγατέρα, ἔτι δὲ καὶ µη- 


tinum. Nullam die moram fecit promissorum a se 
fidem Deo teste sanciendi conceptis rite verbis, sub 
auctoritate ac nutu episcopi presentis. Qui cum ad 
suos rediisset, statim qui arcem tenebant sultanem 
dimiserunt cum suis rebus cunctis universoque 
ipsius comitatu. Eo recepto confestim hostes reces- 
serunt, nihil amplius facessentes molestie : cautum 
enim sacramenti formula diserte fuerat ut sultane 
ipsis tradito contenti nihil ultra requirerent. Hoc 
eventu apparuit ineluctabilis divini decreti potentia, 
cui frustra obsistereconetur vis ac prudentia quan- 
tavis. Die sequenti, secunda ab ea qua deditus 
Sultan est, apparent in mari triremes imperatoris; 
quarum appulsu vicino tantum non jam subeuntium 
portum 340 sera festinate deditionis poenitentia 
imperatorios invasit. Sed que facta erant infecta 
fleri nequibant. Cum ergo aliud non possent, ne 
supellectilem et pecuniam imperatoris e tantis tam 
egre hactenus periculis servatas in aliquo adhuc 


resistendo contendere sunt coacti. Certatum utrin- D discrimine relinquerent, utique in regione hostibus 


que totis viribus, quoad jam fatisceutes obsessi, 
et futurum clare cernentes ut mox opprimerentur 
prevalente multitudine, mittunt tandem qui dedi- 
tionem pollicerentur, ea tamen conditione, si prius 
in pacta conventa jusjurandum solemne per Deum 
et divina rite ab oppugnantibus daretur. Ea legatio 
directa ad Constantinum est, quicum securius tra- 
etari posse videbslur; quo assentiente oblatis, 
etiam de consilii et ducum exercitus sententia, 
adhibitus ad juramenti ceremoniam loci antistes 
pontificalem indutus stolam, sacrasimagines manu 
gestans, cum suo universo clero prodiit ad Constan- 


iisque rapacissimis redundante, ordinatis utrinque 
in binam seriem ab arce in portum militibus arma- 
tis regias illas gazas eduxerunt imposueruntque 
triremibus; tum super et ipsi conscendentes solve- 
runt. Inde ubi appulerunt Constantinopolim, cogni- 
tis imperator quse contigerant immane quantum 
excanduit. Λο antistitem quidem ad tribunal eccle- 
siasticum reum fecit; perumque abfuit quin is 
acerbo supplicio lueret functionem recepti jusju- 
randi. Domesticos quidem suos ab /Eni arce redu- 
ces, prius flagellatos, inde muliebribus ad expro- 
brationem ignavie dehonestatos stolis, a conspectu 


685 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. III. 


686 


τέρα xal ἀδελφὴν ταττοµένας, xal τοὺς ἐκείνου παῖ- À ἀπέλεγον μὴ ζητεῖν ; xal τί γε ἄλλο ἢ σὲ καὶ τὰς 


δας σὺν τοῖς περὶ ἐχείνευς ἅπασιν εἰρχταῖς ἀσφαλέσιν 
ἐδίδου. "Όσον δ’ ἦν ἐκείνῳ πλῆθος ᾿χρηµάτων ἐν 
ἀργύρῳ τε xai χρυσῷ xai πέπλοις ἐξάλλοις, ἔτι δὲ 
xal στολαῖς xal ζώναις, ἀλλὰ xal µαργάροις καὶ 
λίθοις, πάµπολυ ὃν, ὡς φασὶ, καὶ ixavàv sl; τρυφὴν 
Περσικὴν, τῷ χοινῷ ταµιείῳ προσανατίθησι, 

xg. Όπως ὑπεδέξατο ὁ πατριάρχης ἑλθόντα τὸν 

βασιλέα, καὶ μεθ) ὅσου ἐλέγχου καὶ ζήλου. 

[P 160] Τέως δὲ, πρότερον f| ταῦτα γεγενῆσθαι, 
ἐπεὶ πολὺς ὁ πατριάρχης χωλύων ἦν τὸν βασιλέα 
κατὰ Χριστιανῶν ἐχστρατεύειν ὡς οὐκ εὐοδήσοντα 
πάντως ἐμφυλίους κινοῦντα πολέμους, τότε μὴ κατὰ 
τρόπον βασιλικὸν τῇ Κωνσταντίνου ἔπιδηµήσαντι, 
τῷ µεγάλῳ ve ἐπιστάντι ἐφ᾽ ᾧ προσκυνῆσαι xal 
ἀποδοῦναι τὰ τῆς εὐχαριστίας ῥύσια, χατελθὼν ὁ 
πατριάρχης ὠνείδιζέ τε αὖθὺς, προσεπιτιθεὶς xal 
τὰς sic Θεὸν τῆς σωτηρίας ἐχείνου εὐχαριστίας, 
καὶ, « Ti θεῷ χάρις, » ἔλεχε, « ὅτι σέσωσαι, καὶ 
χερσὶν o9 παραδέδοσαι τῶν τὴν σὴν doy)» ζητούντων 
ἐχθρῶν. Τί δα) τὰ παρ᾽ ἐμοῦ σοι τότε λεγόμενα; fj 
οὗ µέμνησαι ὡς τὴν ἐκστρατείαν ἐκώλυον ὡς οὐ 
συνοίσουσαν ἄντικρυς; οὐ τούς ἐμφυλίους πολέμους 


imperator removit suo, palatinis officiis privatoa. 
Tum missa militum manu eultanis uxorem et filiam, 
matrem preelerea et sororem filiosqueejusdem cum 
domesticis et cuncto familia omnium eorum secure 
custodie mandavit. Quantum porro eidem sultani 
diviliarum ibi fuit in auro argentoque signato aut 
facto velisque insignibus, stolis ac zonis,unionibus 
quin etiam et varii generis exquisiti pretii gemmis, 
quod ex usu luxurie Persic» plurimum omnino 
fnisse aiunt, totum corrasit et in publico erario 
deposuit. 


26. Ul exceperit pairiarcha redeuntem  imperalorem, 
quam acri reprhensione ac zelo. 


$41 Ceterum priusquam hao flerent, oppor- 
tune occasionem arripuerat imperatoris objurgandi 
patriarcha. Multus is dudum fuerat in dehortando 
imperatore ab expeditionibus adversus Christianos 
guscipiendis, non successuras feliciter eas ipsi de- 
nuntians: neque enim civili contra ejusdem reli- 
gionis professores bello Deum &adjutorem fore. 
Talia frustra sepe a ee monitum vidénstunc; non 
ut imperatore dignum fuerat, sed indecora fuga 
vix salvum sese recipientem Constantinopolim,ubi 
primum is a reditu magnum in templum se contu- 
lit Dei adorandi et pro evitato summo discrimine 
gratias agendi causa, cominus accedens increpavit 
palam verbis haud mollibus, id tantum intermis- 
cens delinimenti, ut gratulari se simul ipsi salutem 
insperato servatam, reddendis Deo pro ea gratiis, 
signiflcaret : « Deo gratias, » inquiens, « quod 
salvus evasisti, et non es traditus manibus ho- 
stium quarentium animam tuam. Ecquid autem 
eorum meministi que sxmpe apud te egi,expeditio- 
nes istiusmodi dissuadens ut prorsus noxiae? Non 


σὰς δυνάµεις εἷς µάχην τῷ δεσπότᾳ Μιχαὴἡλ Uva: 
καὶ τοῖς ἐκείνου στρατεύµασιν ; οὐχ ἅμα cb piv τῷ 
Χριστοῦ ἐνεσημάνθης ὀνόματι κἀκεῖνς λάτρης 
Χριστοῦ ; τίσιν εὐκτέον, ἔλεγον τότε, ποιοῦντας τὰς 
εἷς Θεὸν Ἱχεσίας, καὶ κατὰ τίνων ὁμιλητέον θεῷ ὡς 
ἐκσπόνδων ἐχθρῶν ; αἱ ὑπὲρ ἡμῶν εὐχαὶ καὶ ὑπὲρ 


ἐχείνων πάντως, ἐπειδήπερ xal μιᾶς µάνδρας ἐστὲ 


τοῦ Χριστοῦ. Νῦν δὲ, ἀλλ’ εὐλογητὸς Κύριος à ῥυ- 
σἀμενός σε ἐξ ἐχθρῶν ἀνόμων. ᾿Ἐπέσεισε γάρ σοι 
σφέας ἐφ᾽ ᾧπερ [P 161] ἀναμνῆσαι ὡς οὓς piv ὡς 
ἐχθροὺς ἐζήτεις, οὐκ ἑχθραντέοι πάντως δικαίως. 
"Opa δὲ τοὺς ἐχθροὺς, st βούλει, οἴς οὐκ ἂν ὁμόσε 
χωρήσεις, ἣν μὴ ἐγὼ θέλοιµι. Ἔδειξε τοίνυν καὶ τοὺς 
ἐχθροὺς, xal φοθήσας µόνον μεταθαλὼν ἐῤῥύσατο. 


B Οὕτως οἵδε Κύριος κρίµατα ποιῶν, » Ταῦτα τοῦ πα- 


τριάρχου λέγοντος εὐμενῶς ὁ χρατῶν ἐδέχετο τὰς 
ἑλέγξεις καὶ προσεπῄ»ει * ἀντιλέγειν γὰρ ὡς διχαίοις 
oOx εἶχεν, ἀλλ’ ἐπῆγεν ὡς δῆθεν ἀπολογούμενος ὡς 
καὶ εἰρήνην μᾶλλον τὰ τῆς ὁδοῦ κατηντήκεσαν xal 
ὡς χκῆδος µεσολαθῆσαν τὰς εἰσαῦθις σπονδὰς ἔθε- 
θαίωσεν. Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς οὕτως εἰπὼν (οὐ γὰρ 


ὁ καιρὸς ἐδίδου καὶ πλείονα λέγειν ἀποπεμφθεὶς 


dixi et serio denuntiavi tibi ne bella civilia sus- 
ciperes? Cur ergo te tuasque copias Michaeli 
despotee exercituique ejus in aciem progressus ob- 
jecisti? nonne et tu nomine Christi signatus es et 
ille Christum agnoscit. Dominum? Inter tales, aie- 
bam, prelio commisso pro quibus orabimus? Utris 
victoriam, utris cladem impetrare conabimur a 


6 Deo, dum sacris operamur? Neutros hostium 


habere numero possumus, ulrisque astricti com- 
muni fcedere religionis. Quas pro vobis preces of- 
ferimus, eedem pro illis valént, quandoquidem ad 
unum eque ambo pertinetis ovile pastoris Christi. 
Nunc autem benedictus Dominus, qui liberavit te 
ab hostibus a lege Christi alienis, quos immisit in 
te ut 943 admoneret non juste a te illos hostili- 
ter impeti quos hostes tibi quesisti, exhiberet au- 
tem et tuis objiceret oculis veros hostes, quasi 
diceret: En in quos fas piumque sit, si pugnare 
libet,omnem belli vim effundere; quos ipsos tamen 
frustra debellare prelio adortus conaberis, nisi 
ego volens et propitius adfuero. Ostendit igitur 
tibi hostes, et terruisse contentus eorum a te vim 
arcuit,e periculis insidiarum in tutum incolumem 
transferens.Sic agere novit Dominus judicia faciens.» 
Haec loquentem patriarcham placide audivit impe- 
rator, reprehensionique acquievit obnoxie, ultro 
comprobans et meruisse confitens: quid enim 
contra opponeret veris et palam justis, non habe- 
bat.Illlud tantum ad quamdam excusationem sub- 
jecit: « Atqui ad pacem, » inquiens, « cum Chri- 
slianis sanciendam ista qua sum periclitatus 
via properabam : huc enim ferebar ut foedus 
jam ictum cum illis, quos me habere hostes 
vetas, ctiam affinitatis necessitudine astringerem, 
firmitate in posterum certiori. » Tantum impera- 


687 


GEORGII! PACHYMERJE 


688 


ταῖς εὐχαῖς ἐχώρει πρὸς τὸ παλάτιον, τὰ δὲ περὶ τοῦ A χήρωτο Ὑυναικὸς (ἡ γὰρ  Quydvmp τοῦ βασιλέως 


χήδους οὕτως σαν. 


κζ. Κῆδος ἐπί τε τῇ θυγατρὶ τῆς Ἠὐλογίας "Αννῃ 


καὶ Νικηφόρῳ δεσπότῃ vl τοῦ δεσπότου Μι” 
χαήλ. 


Ἐπειδὴ γὰρ πολλάκις ἀποστείλας ὁ βασιλεὺς xoi 
τὰς δυνάµεις προσθαλὼν ἀπεκρούετο (ἐχρῆτο γὰρ καὶ 
ὁ Μιχαλλ τῷ Ἰταλικῷ elc βοήθειαν, xal χαρτερῶς 
κρατυνάµενος τὰς δυνάµεις ἀντεῖχε, xal οὐδὲν ὁ 
ἐπιὼν ὤἤνυεν, μᾶλλον μὲν οὖν xal προσεζημιοῦτο 
ταῖς ἓν κενοῖς ἀσχολίαις), µόλις κατὰ τὴν πολλὴν 
πεῖραν, ἱκετεύσαντος τοῦ δεσπότου καὶ πρεσθείαις 
συχναῖς ἐκμειλιξαμένου τὸν αὐτακράτορα, πρὸς εἲ- 
ρήνην καὶ οὗτος ἀπέχλινε, Καὶ ἐπεὶ παῖδες ἦσαν τῷ 
' Mog τρεῖς piv γνήσιοι, Gv. ὁ μὲν Ἰωάννης ἀνὰ 
χεῖρας ἦν τοῦ κρατοῦντος, πεμφθεὶς μὲν πρὸς πα- 
τρὸς, δοθεὶς δὲ xai παρὰ μητρὸς ἡκούσης εἷς ὅμη- 
pov, 9v xal γαμθρὸν τοῦ σεθαστοράτορος Τορνιχίου 
ὁ λόγος προὐπεδείχνυ, δύο δὲ παρὰ τῷ πατρὶ, Νιχκη- 
«Φόρος τε xal Δημήτριος, ἕτερος δ᾽ ix νοθείας à 
Ἰωάννης, καὶ ὁ μὲν Δημήτριος ἀντίπαις ἦν ἔτι καὶ 
ἐν ἀπραγμοσύνῃ ζῶν διετέλει, ὁ δὲ γε Νικηφόρος χε- 


tor locutus (non enim tempus id erat plura disse- 
rendi) recessit in palatium, bene precante in di- 
gressu patriarcha.Affinitas porro cujus modo facta 
est mentio, sic se habuit. 


27. Affinitas inter imperatorem et despotam Michae- 
lem contracia, Anna Eulogig Alia sororis Augusti 
Nicephoro despota& Michaelis filio in uxorem dala. 


Cum sepe imperator vel aliorum vel proprio 
ductu immissis in tractum Occiduum oopiis, illic- 
que cum hostibus congressus, semper repulsus 
esset, propterea quod ibi dominans Michael auxi- 
liia Italicis utebatur et horum vi confirmatus re- 
sistebat validissime, adeo non proflcientibus contra 
quidquam Romanis utetiam male multati plerum- 
que redirent, longa experientia militie damnose 
tandem persuasus otium ibi et operam in nullius 
frugis, nullius spei negotio male consumi, induzit 
in animum non jam aspernari amplius crebras des- 
pote preces, neo se, ut haotenus, inexorabilem 
prebere delinimentisejusdem et supplicibus officiis, 
sed ad pacem cum ipso inclinare. Quoniam autem 
4 43 Michaelis erant despote fllii tres legitimi, 
quorum Joannes quidem in manibus ac potestate 
imperatoris erat, missus quidem a patre, traditua 
autem in obsidem a matre presente, ad concilian- 
dam conventionem ultro Constantinopolim pro- 
fecta, quem et generum factum sebastocratoris 
Tornicii superius docuimus; duo autem degebant 


apud patrem, Nicephorus et Demetrius, cum tertio ' 


ex pellice genito Joanne; ao Demetrius quidem 
primum tunc pubescens immaturus negotiis nihil 
nisi puerilibus remissionibus vacabat. Nicephorus 


[P 1062] Λλάσκαρι éxeÜvijxet), τούτῳ ἐγνώκεσαν xal 
ἀμφότεροις τὴν τρίτην τῶν τῆς Εὐλογίας θυγατέρων 
Άνναν ἐχδοθῆναι πρὸς Ὑάμον, δεσπότῃ γε ὄντι, ix 
τοῦ προτέρου χήδους παρὰ τοῦ προθεθασιλευχότος 
Ἰωάννου ἔχοντι τὸ ἀξίωμα. Καὶ δὴ μετὰ πολλῆς δο- 
βυφορίας ἀποατείλας τὴν ᾿Ανναν τοὺς γάμους ὀτέλει, 
εἶτα xai τὸν Νιχηφόρον εἲς ἑαυτὸν συγκαλέσας χατὸ 
τὴν Κωνσταντίναυ χρατύνει μὲν τὸ ἀξίωμα, καὶ τι- 
μαῖς µεγαλύνας καὶ δώροις ἀγήλας πρὸς τὰ ohuic 
ἐκπέμπει. Kal οὕτω τὰ κατὰ ἃύσιν καταστήσας τὰ 
τῆς ἀνατολῆς πονοῦντα προσανεκτᾶτο, καὶ ἄλλους 
μὲν πλείστους προσαποστέλλων, ἐξαιρέτως δὲ τὸν 
δεσπότην Ἰωάννην, ᾧ δὴ ἐπιθάῤῥει αὐτάρχη τὴν 
τῶν κακουµένων ἐπικουρίαν * ταῖς γὰρ ἁληθείαις 
ἀσχολουμένου τοῦ βασιλέως τοῖς δυτικοῖς ὡς ὃῆθεν 
ἀνακαλουμένου τῇ βασιλείᾳ τὸ λεῖπον, ἠσθένει τὰ 
χαθ᾽ ἕω διχόθεν, τῷ τε τὰς ἐκεῖ δυνάµεις πρὺς τὴν 
δύσιν ἐγπέμπεσθαι xal τῷ καταμελεῖσθαι µακρόθεν, 
᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν, τῶν δυτικῶν ἠσυχαζόντων, πέµ- 
Κων ὁ βασιλεὺς καθ) ὅσον οἷόν τε ἀνεχτᾶτο καὶ 
πρὸς τὸ πρότερον ἐπανῖγεν. Οὐ γὰρ ἦν, οὐκ ἦν τοῦ 
δεσπότου φανέντος ἐκεῖσε τοὺς Ἱέρσας μὴ ἠριμεῖν, 
Tj μᾶλλον xai μὴ σὺν φόθῳ πλείονι ἀναστέλλεσθαι. 


vero viduus erat nuper mortua ipsius conjuge, 
filia Lascaris Augusti, huic deoreverunt communiter 
tertiam Eulogie natarum Annam copularenupltiis, 
titulum ac dignitatem despote jam ex priore ha- 
benti & socero imperatore Joanne acooeptam. lia- 
que cum multo satellitio splendidoque comitatu 


( Anna missa nuptias imperator istas peregit ; tum 


vocato ad se Constantinopolim Nicephoro, preter- 
quam ei dignitatem confirmavit, honoribus etiam 
illumauctum majoribus donisque dignitatum do- 
mum remisit.Sicque constitutis in Occidente rebus, 
Orienti jamdudum laboranti recuperando attende- 
bat,cum aliiseo missis plurimistum presertim Joan. 
ne despota,quo maxime innitebatur,abunde illum 
idoneumoonfidensemendandissarciendisque cunc- 
ti8 per illum tractum detrimentis reipublices,et illis 
periclitantibus populis, quanto esset opus ad illos 
imperio servandos, auxilio juvandis tegendisque. 
Revera enim intento imperatore Occiduis rebus, 
et omni cura satagenteilla ἀϊνυ]θα membra imperii 
corpori conjungere iterum ao restituere, infirmari 
8ο debilitari contigit provincias $44 ad Orienia- 
lem limitem sitas duplici ex causa, primum quod 
qua illas prius defendebant copia inde in Occi- 
dentem abstraherentur, deinde quod in necessita- 
tibus urgentium et remedio presenti egentium 
casuum propter longinquitatem negligerentur. Ce- 
terum ubi, ut dixi, pacatus fuit Occidens, missis 
ad illas partes imperator copiis quantam potuit 
maximam iis recuperandis curam impendit, fere- 
que in statum pristiaum reduxit. Nam ἀεβροίδ 
Joannis ea virtus, ea fama erat, ut eo apparente 
fleri non posset quin Peres quiescerent, aut po- 
tius cum metu et terrore majori reprimerentur. 





689 


DE MICHABLB PALJAROLOGO LIB. II. 


690 


xn. Περὶ τοῦ φηµισθέντος ψεύδους διὰ Τοχάρων Α cuv, Τοχάρων ἔθνος τῷ πλήθει Qapofsav, τοὺς τῶν 


ἐπιδρομὴν κατὰ Νίχαιαν. 

Τοῦ ὃ᾽ αὐτοῦ ἔτους, μηνὸς Κρονίου, τῶν θείων 
ἡμερῶν τῆς νηστείας τελουµένης, ἡμέρᾳ τῆς δευτέ- 
px« ἑθδομάδος δευτέρᾳ συνέθη τῇ Νικαίᾳ ix παρα- 
δόξου τε xai ἐξαίφνης πρᾶγμα πραχθὶν μὲν φοθερὸν 
καὶ μηδενὶ ἄλλῳ εἰς λόγον ὕπερθολῆς παραχωροῦν 
τῶν πρωτείων, νἂν B τι xal ὅπως συµθαίη, ὅσον τῇ 
προαθολη xal μονῇ xal τῇ τῶν δεινῶν προσδοχίᾳ, ὡς 
ἤδη µεγίστοις xaxoic περιθεθλῆσθαι ἀναγκαῖον εἶναι 
τοῖς δεχοµένοις καὶ μηδὲν [P. 163] τῶν slc σωτηρίαν 
ἐλπίζειν, λεγόµενον δὲ μὴ τόσον ἔχον εἷς φόδον 
καὶ συστολήν . Εἴωθε γὰρ ὁ λόγος τοῖς µετρίοις 
μέγεθος ἐπιφέρειν ὡς οἷός τ' ἐκείνων περιεῖναι , 
τοῖς δὲ µεγίστοις ἐξατονῶν ὕστερος σφῶν φαίνε- 
σθαι. HÀ» καλὸν ἐν τοῖς τοιούτοις μἡ τοῖς λεγο- 
µένοις ἐμμένειν τοῖς λόγοις προσέχοντας, ἀλλὰ 
καὶ ἐς µάλα τὸν νοῦν ἐπανάγειν καὶ ὡς ix! αὐτῶν 
ὄντας τῶν πραγμάτων ἀναπολεϊν τὰ λεγόμενα. Πρώτῃ 
τοίνυν φυλακῇῃ τῆς ημέρας ἐχείνης, ὑπεραναθεθηκό- 
τος τὸν ὁρίζοντα τοῦ ἡλίου ὅσον καὶ ἐπὶ µοίρας ζω- 
δίου τριάκοντα, ἐπ᾽ ἔργοις ὄντων τῶν ἀνθρώπων τῶν 
μὲν πνευματιχοῖς τῶν δὲ xai σωματιχοῖς, ἑξαίφνης 
φημίζεται λόγος οὐχ ἐν τῷδε μὲν τῷ µέρει τῆς πό- 
λεως ἐν τῷδε 8' οὔ, ἀλλὰ κύκλῳ περὶ τὴ, πόλιν ἅπχ- 


28. De Ῥμϊραία Nicz» falso nuntio. invadentium 
eam urbem Tocharorum, 

Ejusdem autem anni mense Martio, cum sacri 
dies jejunii celebrarentur,die secunda hebdomadis 
secunde, contigit Niosese ex inopinato et subito 
quiddam adeo terrificam, ut sí cum mazime tur- 
bulentis et tamultuosis eventibus, qui maximam 
afferre consternationem solent, conferatur, nulli 
omnium diritate commotionis ac popularis formi- 
dinis insana concitatione concedat. Unde ac quo- 
modo acciderit tam vehementer ingruens, tam 
longum durans, tam anxia exspectatione malí gra- 
vissimi cruciíans terror, tam inevitabiliter in sum- 
mia calamitatis sensum quasi presentem cum ex- 
trema desperatione salutis quos comprehendebat 
miseros conjiciens, conandum est dicere, utcunque 
sit diff'cile narratione rem exprimere utl se habuit, 
quippe qus sit necessario minus atrox apparitura 
legentibus quam eam experti senserunt. Nam que 


πυλῶν κρεουργῆσαν φύλαξας, εἰσελθεῖν τὴν πόλιν 
μεθ) ὅτι πλείστων καὶ δεινῶν ὁρμημάτων, ὥστ) ἐν 
ἀχαρεῖ τοὺς ἐμπίπτοντας σφἰσιν ἀπροσδοχήτως ἄπη- 
vj, κατασφάττειν. Καὶ ὁ λόγος ἅμα μὲν ἐῤῥήθη, ἅμα 
δὲ xal τὴν πόλιν περιελάμθανεν. ᾿Εκπηδάσαντες 
τοιγαροῦν τῶν οἴκιῶν, χαθὼς ἕκαστος ἔχων εὑρέθη, 
ἐξέθεον ἀσυντάχτως χατὰ τὰς ἀμφόδους, καὶ οἱ μὲν 
ἔνθεν, οἱ δ᾽ ἐκεῖθεν φερόµενοι ἀλλήλοις προσέπιπτον. 
Ἐν δὲ καὶ τούτοις κἀχείνοις εἷς καὶ ὁ αὐτὸς πόνος. 
Καὶ ὥσπερ κατὰ νώτου καὶ ἀμφοτέροις ἐπείγοντος 
τοῦ καχοῦ συγχρούοντες ἀλλήλοις, ἅτεροι ἐξ ἑτέρων 
µανθάνειν ἤθελον τίς ἡ φήμη, xai εἰ ἀληβῆ τὰ Acvó- 
μενα. Οὔτε δ᾽ οὗτοι oOx ἐχεῖνοι ἀσφαλῶς εἴχον φρά- 
ζειν, Ἀλὴν τοῦ ἀληθῃ εἶναι ταῦτα συμφώνως ἀπάν- 
των ᾖἰσχυριζομένων εἷς τοῦτο. Καὶ ἕκαστος περὶ 
ἑαυτῷ ἀμφιθόλως ἔχων τὸ σώζεσθαι, ἀναμφιθόλως 
εἴχε περὶ τὴν φήμην. Ἐν ὅσῳ δὲ ταῦτ᾽ ἐκείνοις ἦσαν, 
κατόπιν ἄλλοι ἐκτρέχοντες ἑτραγῴδουν τὰς συµφο- 
ρὰς, καὶ οἰκείοις ἔλεγον ὀφθαλμοῖς τεθεᾶσβαι τοὺς 
ἐπιόντας τὸν ἐντυγχάνοντα σφἰσι μεληδὸν κατασφάτ- 
τοντας, ὡς εἶναι τὴν ἐκείνων Qiav Gua καὶ θάνατον 
οἵκτιστον, τῶν φόθων, οἴμαι, εἰδωλοποιούντων τὰ 
πάθη xal γρηγοροῦσι καὶ τὰ μὴ ὄντα πλαττόντων 
ὀφθαλμοῖς τὸ ὁπτικὸν πλανωμένοις καὶ τῆς ἀληθείας 


hac quidem urbis parte, in lla vero non, sed late 
per urbem totam uno circum undique tenore, 
gentem Tocharorum multitudine fretam trucidatis 
porte custodibus inocivitatem irrupisse rapidissimo 
et sevissimo simul impetu, ita ut passim ipsis 
inopinato ubivis occurrentes momento ab iis imma- 
nissime omnes conciderentur. Et rumor hio simul 
prolatus, simul universam pariter complevit com- 
prehenditque civitatem. Exilientes igitur exlra 
domos eo quisque habitu quo illo rerum articulo 
repertus est, discurrebant confusissime per vias et 
angiportus, ruentes ille huoc, hioc Illuc, alter in alte- 
rum accidentes mutuo collisu, labore utrinque con- 
trario, sed pari; in quem illos trudebat opinio 
cuique instantis 8 tergo mali. Ac sese pulsantes 
percontabanturque h«c esset lama, et ecquid vera 
narrarentur. Porro neque hi neque illi certum 
quidquam expedire poterant. Ceterum omnes voce 
consona verissima dici sffirmabant; nam quam 


mediocribus quidem affingere magnitudinem ars [) quisque incertus erat consilii de via modoque 


atqueamplificatio sermonis potest,eadem infra ma- 
ximarum per se rerum subsidere fastigium impar 
assequendo solet. Quare sapientis lectoris eat sub- 
levare judicio in talibos infirmitatem scriptionis 
cui cognoscende dat operam, et quasi supplere 
imaginando quod dictio minus exprimit, evolante 
animo in ipsam presentiam periculi, sensusque 
induente quales fuisse consentaneum sit eorum 
quibus contigit in 34ὅ re, dum gereretur ipsa 
versari. Primo igitur trihorio diei illius, eminente 
supra horizontem sole quasi partibus signi triginta, 
cum operibus homines vacarent alii spiritualibus, 
corporeis alii, confestim fama dilssipatur, non in 


proprie salutis in tuto collocande, tam certum se 
ferebat de veritate gliscentis fame.In hls dum isti 
erant, ecce & tergo alii currentes miserabiliter de- 
plorabant infandam cladem, propriis modo se vi- 
disse oculis memorantes, 346 dum hostes quem- 
piam sibl obvium membratim concerpserint, dif- 
ficili judici immaniorne illa crudelitas cedis an 
tristius et miserabilius spectaculum fuerit. Credide- 
12m terrorem, partes invadentem Morphei, somnia 
vigilantibus tetra quedam objectasse, atque ut 
per noctem imaginationi solet sopor, ita oculis 
luce palam illusisse, visa ostentando falsa. Vis 
nempe illa est insane formidinis, ubi mentem 


oa τσ στ - -- 
9 


«OUT 0M 


CE 


ο 
"ες 


691 GEORGII PACHYMERJAE 695. 


ἀποτυγχάνουσι. Τὸ γὰρ κατὰ νοῦν φοδερὸν λαμδθάνον A οἷά τινες διάττοντες συνεχεῖς, xal ol μὲν ἔνθεν, οἱ δὲ 


τὸ ὀπτικὸν, ὡς τοῖς ἔξω σκοτασθὲν διὰ τὸ περιὸν τῆς 
δειλίας, καὶ κατὰ τρόπον βλέπουν, προσεῖχεν ὡς ἆλη- 
θεῖ εἰθωλοπλαστουμένῳ τῇ φαντασίᾳ, καὶ Ὁ ὑπενόει 
µόνον ὡς ὃν ὑπετόπαζε. Tl γὰρ ἐχείνοις [P. 163] ἡ- 
βούλετο τὸ τὰ ἀνύπαρχτα ὡς ἐν ὑποστάσει ὄντα πι- 
στοῦσθαι, ol Ó' ἀκούοντες τῶν πρόσθεν μὲν ἐξεκρού- 
οντο, παλινδρομοῦντες δ᾽ ἐς οἴχους oi μὲν ταῖς γω- 
viai, ἐζήτουν παραδύεσθαι χατὰ τὸ σφίσιν αὗτοῖς εἷς 
σωτηρίαν lxavóv νοµιζόµενον, καὶ οἱ μὲν τάφους 
πάλαι χατατεθνεώτων ἀνοιγνύντες εἰσέδυον, οἱ δ᾽ 
ἀσφαλέσι τόποις ἑαυτοὺς ἐνεπίστευον' ἄλλοι δὲ ἀν- 
δρῶδές τι καὶ θαῤῥαλέον ἡγούμενοι πράττειν ὅπλα τε 
περιετιθουν καὶ λόγγχαις σὺν ἁσπίσιν ἐχρῶντο xai 
τὸν ἠγησόμενον ἐξεζήτουν, σαν δὲ τότε ὁ piv sl; 
προστασίαν τῆς πόλεως τεταγμένος οὐκ εὖ εἰδὼς 
πολέμων, ἀλλὰ λημμάτων ὁ Μανουηλίτης Νικόλαος, 


. Uy ἔχων τὸ προχαθῆσθαι τῆς πόλεως, ἄλλοι δὲ 


πλεῖστοι πολεμικαῖς ἐμπειρίαις ἐντεβραμμένοι, οἷς 
οὐδεμία τις ἐνῆν τὸ τηνιχάδε ἔννοια τοῦ πολλάκις 
καὶ ψεῦδος εἶναι τὸ φηµικόµενον, ἀλλὰ πᾶσι κοινὸς 
προσπεπαἰκει φόθος. Καὶ p µόνον τὸ κατὰ σφᾶς 
ἤθελον, ἀλλὰ καὶ τὸ χατὰ πᾶσαν τὴν πόλιν σώζεσθαι. 
Ὁπλισθέωτες τοιγαρουν διέθεον πᾶσαν τὴν πόλιν, 


consternaverit, furorem inde oculis offundere, ut 
sibi coram: cernere mosta tetraque simulacra vi- 
deantur, qux» nusquam sint alibi quam in errore 
delirantis animi,unici artificis illorum, persuasione 
quamvis vanastultaque in certo affirmandi fiduciam 
abundante.Talia qui a contra venientibus audierant, 
referebamt retro pedem domos versus;parsangulos 
scrutabantur, sicubicavum invenirent quo se com- 
pingerent : alii aliud salutis spem offerens latibu- 
jum captabant ; nec deerant qui sepulcris dudum 
mortuoruin 8680 insinuantes ibi musearent ; locis 
quidam munitis et firmi operis caput vitamque 
commendabant. Ab his diversi nonnulli digno vi- 
ris, οἱ ut ipsis videbatur, generoso consilio, armis 
indutis, arrepta lancea scutoque, qui duceret ad- 
versus hostem quaerebant. Homo erat urbi prepo- 
situs predarum quam preliorum scientior, Man- 
nelites Nicolaus. Hio honor obtigerat presidendi 
tuno Nicee, Erant et alii plurimi, militie usu 
nonnullo, multorum aunorum stipendiis imbuti. 
Horum nulli tum venit in mentem cogitare vanos 
plerumque ferri ejusmodi rumores, ideoque serio 
2244 disquerire quid in re esset ; sed pariter om- 
nes una communi perculsi formidine, satagebant 
non se solos, verum et cives tectaque servare. Ar- 
mati ergo discurrebant per totam civitatem, velut 
quidam ultro citroque continue commeabundi ce- 
leres nuntii. Ac dum hi hanc, alii aliam in par- 
tem impetu feruntur, nihil quidem eorum que di- 
cebantur videbant : solum ejulatus undique plan- 
ctusque audiebant, velut capta civitate lamentan- 
tium ; erantque voces acclamores plane quales ho- 
minum, quos cum maxime presens pungit ac pe- 
nitus vulnerat atrocis ingruentis mali sensus ; ni- 


ἐχεῖθον μεθ ὁρμῆς ἐξαλλόμενοι οὐδὲν ἐώρων τῶν 


λεγομένων, µόνων δὲ ὁδυρμῶν xal στεναγµάτων 


ἤκουον ὡς ἁλόντος τοῦ ἄστεος xai ὡς τοῦ δεινοῦ 
σφίσιν iv χρῷ Ὑεγονότος, καὶ σχῆμα ἣν ἄντικρυς 
ἀλούσης πόλεως τὰ πραττόµενα, πλὴν οὐκ ἐκ τῶν 
δρώντων εἰκονιζομένων τῶν χαλεπῶν, ἀλλ’ ἐκ τῶν 
πασχόντω» τὰ τῆς ἁλώσεως. Οὐ Ὑὰρ κενὸς ἐχάλει 
κενὺν ὡς Αηψόμενος τὸν ἀργὸν πρὸς τὸ λέψεσβει, 
οὐδὲ πλήρης dv ἄλλος παρώτρυνεν ἕτερον, ἀλλ᾽ otov 
ἑχσπασθέντες τῷ φοθόληπτοι Ὑεγονέναι, xal τοῖς 
οἰκείοις ὡς ἀλλοτρίοις προσπταίοντες, ὑπώπτευνον xai 
τοὺς συνήθεις ὡς πολεμµίους, παρὰ τησοῦτον οὐ 
σφάστοντες παρ) ὅσον xal τὸ πρὸς ἐκείνων παθεῖν 
ἐφυλάττοντο, δύσμοροι τῆς ὁμαιγμίας καὶ ἅθλιοι τῆς 


B Χατὰ σφᾶς προθυµίας ἕκαστος. Τότε καὶ οἱ ἐν εἶρ- 


κταῖς σιδήροις πεδούµενοι (πολλοὶ γὰρ τῶν πολεμίων 
κρατηθέντες ὡς εἱρκτὴν λήθης τὴν ἐν Νιχαίᾳ φυλα- 
xiv κατεκρίνοντο, ὡς οὐ µῥᾳδίως ἂν ἀποδράντες) 
ἐχεῖνοι τοίνυν τὴν κοινὴν θεώμενοι ταραχην ἐπί- 
στευον τοὺς ἐχθροὺς εἰσιέναι καὶ κρατῆσαι τὸ ἅἄστυ, 
οὐκ ἐξ cv ἐχείνους ἔθλεπον, ἀλλ’ ἐξ ὤν τὸν τῶν ἐποι- 
x&v θόρυθον ἐθεῶντο. Καὶ δὴ τῶν πεδῶν ἐκλυθέντες 
οὐραγοί τινες ἦσαν προεχθεούσης τῆς φάλαγγος, 


hilque deerat ad scenam Iragicam extreme cala- 
mitatis, qualis in direptione urbis expugnate ocer- 
nitur, nisi quod sole que patiebantur per:one 
partes illic, et quidem perfectissime, ugebant suas, 
vim inferentes comparebant nusquam. Non enim, 
ut fit in depredationibus captarum civitatum, va- 
cuus vacuum exhortabatur ad secum rapiendum, 


( etin hoo segnem increpabat. Non rursus plenus 


prede alius ostentabat socio spolia exposita, in- 
citans ut strenue auferret. Nihil, inquam, spec- 
tabatur tale, sed tantum turba tumuliuans avul- 
sorum domibus et temere cursantium melu 
lymphatorum : qui ubi in domesticos procursu 
olffenderant, cohorescebant tanquam in hostes in. 
cidissent, terrore panico, quo erant fascinati,fami- 
liares deformante in barbaros, quos ne occidere 
conarentur sola tuendi se ipsos ab eorum scilicet 
infesta vi et armis cura retardabat. Infelices dira 
cecitate, qui non discernerent cives et socios 
ab hostibus ; neo minus miseri fortitudine intem- 
pestiva, qua in amicos atque adeo in se ipsos mu- 
croem impetumque unusquisque vertebat. Tunc 
hi quoque quos custodie ferro vinctos tenebant 
(multi enim bello capti perpetuo carcere. Nicee 
detinendi damnati erant, ad id ista delecta civitate, 
quod inde difficilius vias fugiendi reperire posse 
viderentur), isti, inquam, communi animadversa 
perturbatione, persuasi rever& ingressos hostes 
248 et in urbe prevalere, non quod ipsos vide- 
rent, sed ex trepidatione quam cernebant civium 
ducta conjectura, soluti vinculis se comites addide- 
runt iis de quibus dixi armatis, et extremo velut 
agmine cohortem auxerunt obeuntem, utest memo- 
retum, vias urbis, et precurrentes sequebantur, 





608 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. ΠΠ. 


694 


πλὴν οὐ xat' ἄμυναν, ἀλλὰ κατὰ προθυµίαν του φυ- À οἱ 8' ἐκείθεν φίόντε, ἅμα καθ ἡμίσεις ταῖς xa0' 


λάσσεσθαι. . Ἡν δὲ τὸ τῆς ἐκδρομῆς τέλος ἐπὶ τὰς 
πύλας ἴέναι τῆς πόλεως. Καὶ ὁ λαὸς [P. 465] εἴπετο 


χύδην, xal iv ἀλογίσῳ τῇ x20! αὐτὸν ἀσθενείᾳ- 


ὠδῤῥώδουν ἕκαστος, ὡς f| τεθνηξόµενος τῶν πρώτων 
πεσόντων , εἰ ol πολέμιοι ἔξωθεν διεχπαίοιεν, ἢ 
τούτων ἀνωθούντων τοὺς εἰσχεομένους καὶ ἄναστελ- 
λόντων ἔνδοθεν αὐτὸς οὐραγῶν συνελευσόµενός τε 
καὶ ἐκφευξόμενος . Τὸ δὲ ἦν ἄρα όνειδος αὐτοῖς . 
ἁἹροσπεσῴγτες γὰρ ταῖς πύλαις οὗ μετὰ τῆς αὐτῆς 
καὶ μιᾶς προθέσεως ἐπήρχοντό τε xal ἀνεχώρουν, 
ἀλλ᾽ ἐν ταραχῇ καὶ σὺν οὐδενὶ κόσμῳ ἐμπίπτοντες 
μεθ) ἠσυχίας καὶ σὺν καταστάσει τι προσηχούσῃ 
ἂνεζεύγινυον . Βὔρισκον γὰρ καθ) ἠσυχίαν καθημέ- 
νους τοὺς φύλακας xal μηδὲν ἐπαΐουτας τῶν ἀνὰ τὴν 


ἑκάτερον πύλαις ἐφίσταντο. ἀπογνόντες ὡς μὴ πο- 
γούσης τῆς καθ) ἕω. Ὡς δὲ τὰ ἴσα καὶ ἐν ἐκείναις 
εὗρον (τὴν γὰρ πρὸς αἰγιαλὸν οὐδεὶς ὡς προδώσου- 
σαν χαθυπώπτευεν), εἲς Év συναχθέντες καθίσταντό 
τε τὰς ψυχὰς καὶ ἐν ἀμηχανίᾳ τοῦ τί πράττειν ἆσαν' 
μὴ γὰρ ἂν κατ ἀέρος πεσεῖν τοὺς ἐχθροὺς πτέρυγας 
περιθέντας. Ὡς δὲ xal τὴν ἐς αἰγιαλὸν φέρουσαν 
ἐπιστάντες ἐλευθέραν καὶ ταύτην δέους εὗρον παν- 
τὸς, τῶν φυλάχων xal εἰς χλεύην τιθεµένων σοίσι 
τὴν ἀπάτην, ἀνέπνευσάν τε εὐθέως τοῦ δέους xal τὴν 
αἰτίαν τῆς φήμης Ἱρεύνων μὴγὰρ ἂν αὐτόθεν γῆς 
µυκησαµένης ἐξενεχθῆναι, εἰ µή τις πρῶτος τὸν 
Φόδον ἐψευδολόγησεν. "Exi πολλὰς γοῦν τραπόµενοι 
τὰς ὁδοὺς, μηδὲ τὸ τυχὲν παριδόντες, Tjv τις προθάλ- 


πόλιν γενοµένων, Όθεν καὶ μᾶλλον ἤλγουν ὡς τό- D λοιτο, οὐδὲν πλέον εἶγον εὑρέσθαι τοῦ ἐξ ἀφανοῦς ἅμα 


σον ἠπατημάνοι, fj ὠῤῥώδουν iv ἄλλαις πύλαις ἑλ- 
πιζόµένον τὸ κακόν, "O δὴ xal πλείω παρεῖχεν 


ἐχείνοις τὴν ταραχἡν, εἰ οὕτω βραδυνάντων τῆς πρὸς 


τὰς µηδένα φόθον ἐχούσας πύλας ἁπτομένων οἱ ἐχ- 
θροὶ καθ) ἑτέρας πύλας μετ εὐχερείας πάσης εἶσε- 
λῷεν. Καὶ δὴ ἐκεῖθεν διασκιδνάµενοι, ol μὲν ἔνθεν, 


non illi quidem animo aut impetu pugnandi ultio- 
nisve ab hoste sumende, sed tedio carceris occasio 
nem, ut fit quomodocunque oblatam usurpande Ἱ]- 
bertatis libenter amplexi. Ista porro cunctorum 
sic euntium procursio ad portas civitatis fereba- 
tur. Sequebatur autem multitudo confusa populi, 
exhorrescente prose unoquoque, dum reputat quam 
infirmus per se sit &d propulsandum malum in- 
gruens, et ita se pluribus applicante, sic fere sub- 
ducta errantium cogitationum summa, aut se sta- 
tim morituros, si hostium ferro per portam paten- 
tem extrinsecusirruentium primi armatorum, quos 
sequebantur, cecidissent ; aut si hi fortuna usi me- 
liori repellerent ingredientes barbaros et majore 
impetu incumbendo reprimerent vim ipsorum, 
non desperabant singuli eorum, quos diximus cu- 
8Stodiis elapsos, invenire in communi trepidatione 
viam sibi privatim consulendi, erumpendo per 
aperta ostia simul cum referentibus pedem hosti- 
bus, et ita effugium alicubi captandi. In fineautem 
hujus vite ludibrium suirisumque repererunt.Cum 
enim ad portam, quo iter intenderant, pervenis- 
sent, non eodem estu et anxietate animi qua vene- 
rant redierunt, sed tumultuose inordinateque eo 
progressi tranquilli securique recedebant, custodes 
siquidem porte quiete desidentes sine ullo adhuc 
rerum qua per urbem gerebantur sensu inveniunt. 
Unde una re dolebant, quo illusum sibi esset, non 
tamen omniadhuc sollicitudine vacabant, reputan- 
tes potuisse fieri ut per alias portashostesin urbem 
penetrassent. Imo cum attentius cogitaverant, illa 
ipsa, quam videbant, 249 nimia securitas custo- 
dum curam ipsis admovebat augebatque, reputan- 
tibus pari forte negligentia solutos aliarum porta- 
rum presidiarios, facile oppressos subito incursu 
hostium, aditum Tocharis in urbem praebuisse. 


C 


γε γενν ηθῆναι καὶ ἅωα τραφέντα συνδιειληφέναι τὰς 
τῶν πολλῶν ἀχοάς, Τὸ 5' ix προχείρου καὶ πιθανὸν εἲς 
αἰτίαν τὸ τῆς εἰκόνος τῆς θεοµήτορος καθ) Ἰχεσίαν ἐκ- 
φερομένης πλῆθος ἔπεσθαι γυναικῶν, lc δὴ καὶ ἐκφω- 
νεῖν ἀναγκαῖον τὴν δέησιν χατόπιν dixoócac. Ἰ ούτων 
οὖν ὁλοφυρτικῶς κατὰ Ηερσῶν καὶ Τοχάρων θεοκλυτου- 


Quare rursus anxii partiuntur sese bifariam ; et ad 
duas que restabant (preter Orientalem , quam 
vacare incommodo videbant, et maritimam, qua 
nemo suspicabatur venire hostes potuisse) duas, 
inquam, eodem tempore reliquas portas adierunt ; 
ut autem ne in bis quidem repererunt damni aut 
Buspicionis quidquam, respirarunt videlicet men- 
tesque a gravi perturbatione receperunt. Tamen 
adhuc incerti quo se verterent, ubi delitescerent, 
unde, quairruissenthostes, omnia cireumspectando 
qu&rebant, Quid enim? dictitantes : an illos puta- 
bimus alis per aerem invectos superne intra urbem 
involasse ? Cum autem postremo illam ipsam qua 
littus maris spectabat, portam lustrantes similiter 
liberam omni metu deprehendissent, et custoduin 
ibi quoque errorem ipsis et credulitatem expro- 
brantium ludibrio irrisi essent, respirarunt ah 
omni formidine tunc plane, et solutis jam animis 
investigabant quse origo false opinionis quisve 
auctor mendacis indicii fuisset : non enim videli- 
cet terre quodam mugitu extitisse vocem que 
ingressos denuntiasset hostes, aed omnino primum 
aliquem fuisse vani nuntium metus. Postquam 
vero diu et diligenter in ista sunt inquisitione ver- 


D sati, explorantes cireum omnia nihil aliud reperire 


potuerunt nisi mendacem famam multis eodem 
momentolocissimulnatam, simulincrebrescentem, 
simul vulgi complesse aures, simul animos inani 
terrore perfudisse. Una tantum que aliqua verisi- 
militudine niteretur publici erroris causa memora- 
batur, supplicatio tune forte per urbem ducta, 
circumdata de more in thensa per solemnem ea dic 
pompam imaginoDeipare, turba mulierum sequento 
quod solet in supplicationibus acclamari ab mala 
deprecantibus carmen pone frequentantium : 260 
ac videlicet que tunc maxime timebant, distincte 


695 


GEORGII PACHYMERJE 


096 


αῶν, εἶκὸς τὰ τῆς φωνῆς διελθεῖν, καὶ συμθῆναι τὰς À ἑχόντων πρὸς τὸ παβεμπἵπτον τῆς φήμης θορυδου- 


μὲν κατ ἐκείνων µεγαλοφωνούσας ποτνιᾶσθαι, τοὺς 
δὲ πὲριξ καὶ ἔξωθεν τὴν φωνὴν δεχοµένους τὰ κατ᾽ 
ἐκείνων [P. 466] ὡς περὶ ἐκείνων ἐρχομίνων ὑποτο- 
πάζειν, καὶ οὕτω διαδοθήναι σόναµα φόδῳ τὸν λόγον, 
καὶ τὰς τῶν πολλῶν ἀχοὰς πληροῦντα παραθῆξαι 
τὸν θόρυθον. ᾽Αλλ’ ἐκεῖνοί μὲν οὕτως, ὁ δὲ γε βασι- 
λεὺς μετὰ ταῦτα μαθὼν ὅπως γένοιτο, ὑπερεπάθησέ 
τε xal πέµψας διὰ γραμμάτων τὰ πολλὰ κατεμέμ- 
ψατο. Μηδὲ γὰρ ἀνδρῶν εἶναι φρονίµων καὶ νοῦν 


poscenda eorum liberatione nominatim exprimen- 
tium, nec sine ejulata ingeminantium : « Defende 
nos, Deus, & Persis, a Tocharis erue, a barbaris 
nos, Deus, protege, » talia cum meticulosum ge- 
nus muliercularum et in iis consternatiores ani- 


µένους οὐθὺς Oopu6viv* δεῖν γὰρ ἐννοεῖν τὸ τοῦ 
πράγµατος ἀνυπόστατον, xal ὅπως ἐχθροὶ μὴ περι- 
καθήµενοι πόλιν μηδ dv χρῷ τῶν πύργων ὄντες, 
ἀλλὰ μόλις καὶ ἀχουόμενοι διάγοντες &v Περσίδι, αὖ - 
τίχα παμπληθὶς ἀπέχοντες πετασθέντες ἐμθαῖεν 
δίχα πολέμου καὶ προσθολῆς. Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα 
γράψας καὶ ὀνειδίσας ὃ βασιλεὺς etc τὸ ἑξῆς χαθίστι 
πρὸς τὸ εὐφυλακτότερον τὸν λαόν. 


tum litteris scriptis haud perfunctorie duces pre- 
sertim primoresque reprehendit, negans virorum 
prudentium 80 no sensu quidem communi satis 
expedite utentium fuisse, statim usque adeo tur- 
bari fama temere illata, primum siquidem explo- 


cul» quadam vociferarentur acutius, credibile D rare oportuisse quo fundamento rumor niteretur , 


est voces illas Persarum et lTocharorum percus- 
sisse aures quorumdam aliud agentium, et novi- 
tate ipsa ac tono formidinem ciente, multos, indis- 
cusso statim indicio gliscente, in absurdam ingres- 
sorum urbem istorum, quos appellari audierant 
nominum, opinionem ac fidem fuisse ridicule per- 
tractos. Nam ne cito deprehenderetur primus er- 
ror, perturbationem ex dira mentione statim na- 
tam obstitisse, οἱ persuasionem cum metu late 


^. disseminasse ; ita tumultum urbis et illam insa- 


nam trepidationem ortap: su-tamque, sicilli conjec- 
tantes disserebant. Ceterum imperator ubi ea post 
cognovit, cum humaniter compassus errori est. 


presertim male coherentià nuntians : quomodo 
enim hostes intra urbem et in civium jugulis, de 
quibus auditum nundum esset foris approximasse, 
circumsidere muros, turribus se ad movisse? Quo- 
modo qui paulo ante dicti essent hesrere in Persi- 
de, subitoalissumptis volucris exercitus supra sta- 
rent imminentes desuper cervicibus, tantum inter- 
vallum, ubi ei arces et presidia Romana eint, vic 
toriis momento emensos ? Hec et his similia merito 
exprobrans per epistolam Niceensibus imperator 
id agebat utin posterum cautiores illos redderet in 
ocoursu similium oaguum. 


A. 


α. Δημηγορία βασιλέως πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς περὶ (] µενος ἐξ ἀνάγχης ἁπαραιτήτου, ὡς μέγα τι xal τὸν 


^y κατ αὐτόν, 


[P. 170] "Άρχεται ὃ) ἐνθένδε τὰ κατὰ τὸν πατριάρ- 
χην ᾿Αρσένιον. ὍὉ γὰρ βασιλεὺς mac Ὑιγνόμενος 
πρὸς τὸ πεῖσαι αὐτῷ τε ἡπίως προσενέγκασθαι καὶ 
τὸν δεσμὸν λύειν, ἐπεὶ ἀπέγνωστό οἱ τὰ τοῦ σχοποῦ, 
πολὺς Tj» ὁριγνώμενος ἐκ παντὸς τρόπου ἐκεῖνον 
ἀποσχκευάσχσθαι. "OOsv xal πολλάκις τους ἁρχιερεῖς 
συγχκαλῶν ἐμαρτύρετο τὴν ἀνάγχην, ὡς « Δίον Ov 
ἄγοντα τῶν ἄλλων σχολὴν τὰ τῆς ἀρχῆς πολλὰ ὄντα 
καὶ δυσεξάνυστα προσκοπεῖν, ὁ δὲ χἀκείνοις ἐνειλού- 


ἀπὸ τοῦ πατριάρχου δεσμὸν ἐφόλχιον ἐπισύρετα.. 
Εχρῆν 9' οὐχ οὕτως. ἀλλὰ καὶ αὐτοὺς τῷ πράγματι 
νεμεσᾷν, εἶ πλημμελήματος μὴ otou «' ὄντος τῇ εἰς 
τὸ ἀρχαῖον τῶν πραγμάτων ἐπανακάμψει ἐξαληλί- 
φθαι ὁ πρὸς τὸ θεραπεύειν ταττόµενος δυοῖν θάτερος 
πράττοι, fj τὰ πβότερα ὡς εἶχεν ἀνταπαιτῶν, ἢ τὴν 
θεραπεἰαν ἀναθαλλόμενυς,. Τὸ μὲν γὰρ ἀδύνατον, τὸ 
δὲ πάντως ἀνοικονόμητον. Καὶ ὃξον Ov παραινεῖν xai 
τὴν τοῦ μεταγνῶναι δεικνύειν ὁδὸν xal τῷ μηδὲν τοῦ 


πλημμελήματος αἰσθομένῳ Ἡἢ xal καταῤῥαθυμοῦντι 


IV. 


1. Oratio imperatoris αἆ episcopos de rebus suis. D necessitate curas imperii, tales omnino que solu- 


?51 Hinc incipiunt res adversus [patriarcham 
Arsenium geste. Cum enim imperator totus hacte- 
nus fuisset in deliniendo patriarcha, omnibusque 
officiis eblandiendo ut mitius agere secum vellet et 
anathematis injeoti vinculum solvere, postquum 
animadvertit se nihil proficere desperavitque plane 
meliorem in posterum successum petitionis istius 
sue, conversa veliflcatione vehementer ín consi- 
lium incubuit ejus omni ratione amovendi. Ei rei 
premuniende, sepius convocatis eacrorum presi- 
dibus, cóntestans exponebat angustias quibus con- 
flictaretur, «inter hinc quidem urgentesineluctabili 


tum 8 ceteris animum requirerent, ao vel sic vixa 
satagente connitenteque prout oportebat ex pediren- 
tur, inde autem obstantem duritiam patriarche 
impedlentis se ac quasi constrictum trahentis diris 
vinculis anathematis Infandi. Considerarent bec , 
el viderent an non esset equius venire ipsos secum 
in partem sollicitudinis publice, improbanda ista 
intempestiva pertinacia. Patriarcham, cujus essent 
partes adhibere curationem lapsis, obfirmasse in- 
flexibiliter animum in prosecutione alterius harum 
duarum rerum, aut ut reponatur in priorem statum 
jid quod meo peccato mutatum est ; aut ni hoc flat, 





697 


DE MICHAELÉ PALJEOLOGO LIB. IV. 


698 


ἐκ προαιρίσεως, ὁ δὲ καὶ τὸν ἐξ αὐτοῦ νυττόµενον Α βασιλείας καὶ ἰδιωτισμῷ µοτιέναι τὸ ἔγκλημα βούλε- 


τῷ Ὑνησίως μεταγνῶναι, καὶ τὴν θεραπείαν ἐκτόπως 
θέλοντα δέχεσθαι, κἂν καυστήρσιν οἰκονομοῖτο, ἐκεῖ- 
vog ἀπωθεῖται, καὶ τῷ μεταγνῶναι τὸ ἀπογνῶναι 
συνείρει, ὡς χρεῖττον ὃν μὴ μεταγνῶναι f| απογνῶ- 
ναι µεταγνόντα * τὸ μὲν γὰρ ἀναλγησίαν κατηγορεῖ, 
τὸ δ᾽ ἀπώλειαν αἱωνίζουσαν. Αὐτὸν μὲν οὖν xal πολ- 
λάκις προσελθόντα ἀποπέμπεσθαι, xal ζητοῦντα τοὺς 
τρόπους τῆς ἰατρείας οὐχ ὅπως λαμθάνειν, ἀλλὰ xal 
προσονειδίζεσθαι, καὶ τέλος οὐδὲν ἄλλο πυνθάνεσθαι 
πλὴν τὸ ἀνάγκην εἶναι τὸ τραῦμα ἰᾶσθαι, ὅπως D 
lpro μὴ µανθάνειν, ἀλλὰ πρὸς τὸ πράττειν προτρί- 
πεσθαι μηδὲν εἰδότα τῶν πράττειν ὀφειλομένων, εἷ- 
ναι Ó* ὑποπτεύειν τὸ πᾶν χλεύην. "Opa γοῦν δεδοι- 
xivat µή τι xal πράττοντος ἐγεῖνος ἀναλαμθάνων 


ται. Τῷ δὲ, ᾧ ἂν καὶ συνενέγκοι σκοπῶν, οὐδ' ὅλως 
εὑρίσχω. Ἐπὶ piv οὖν τοῖς κοινοῖς, αὐτόθεν ἆῆλον, 
καὶ οὐδὲν δεῖ ἐρωτῶντας µανβάνειν τὸ γὰρ u^ 
ἐκείνου οἵου «' ὄντος τὰ πράγματα διοιχεῖν, καὶ µη- 
δὲ συµθάντος ἐκστῆναι, ὡς μέγα τι τὴν ἐρημίαν λο- 
γίζεσθαι, οὐδὲν ἀλλ) fj ζητοῦντος οἶμαι χοινὸν ὄλε- 
0pov καὶ Τελχῖνος τρόπον ἑνδεικνυμένου. "O δὲ xai 
μᾶλλον διαφερόντως τῶν ἄλλων ἅπτεται τῶν ἐμῶν, 
μακρὰν ἂν τὴν δηµηγορίαν κατέτεινα ἂν, ἣν µήγε 
καὶ ἀφ᾿ ἑνὸς µόνου οἷός τ) ἦν παριστᾷν τὴν βλάδην. 
ΤΙ γάρ µοι καὶ ἐχέγγυον τοῦ δὲ αὖθις ἀπραγμόνως 
βιῶσαι καταθεμένῳ τὴν ἐξουσίαν ; Τί δὲ γυναικὶ καὶ 
παισὶ μᾶλλον; οἷς ἂν παρευθὺς μοῖραν ἐφεδρεύειν 
ἀνάγχκη Tic ὁ τυχὼν οὗ γηθήσειεν. Ἐμοὶ μὲν οὖν οὐκ 


τὸ ἔγκχλημα, ὡς μηδενὸς αὐτάρχους Ὑενομένου, μὴ p ἔστιν ἀμφισθητεῖν ἐκείνῳ τῆς πνευματικῆς ἵδμοσύ- 


καταδέχοιτο, xal οὕτω πονέσας ἀνήνυτα γνώσομαι, 
Ὅ 9$" οὖν καὶ ἐμφαίνει πλαγίως, ἀκούσαντες ἂν 
διαγνῶτε ἣν ὅλως συµφἑροι. [P. 171] ᾽Αποθέσει γὰρ 


mihi omnes spes redeundi unquam ad communio- 
nem Ecclesie inexorabili severitate precidatur. 
Atqui, ut vos pro vestra prudentia videtis, alterum 
quidem istorum fleri non potest ; alterum perquam 
inhumanum est et ab Ecclesia maternain suos in- 
dulgentia 9??? maxime abborrens. Veri pastoris 
et providi patris munus fuerat hortari ad peniten- 
liam, et viam ostendere aberranti, calcarque ad- 
dere, ut ad Deum frugemque rediret, etiam suam 
miseriam non sentienti, negligentique ac respuenti 
obstinata contumacia remedium. llle autem me ul- 
tro damuantem detestantemque scelus meum, me- 
omnia vere ponitentim signaexhibentem, me etiam 
atque eliam poscentem penas mihi imponi saluta- 
res me patientia obnoxia profltentem sectionis 
quoque et ustionis austeris subeundis curationibus 
paratum, rejicit atque aspernatur tamen, et culpe 
utcunque a resipiscente damnate conscientiam 
equum censet extrema desperatione constringere. 
Mibi vero minus malum minusque noxium videtur 
non agnoscere culpam propriam, quam ejus impro- 
bata revocateque veniam desperare. Prius enim 
illud duritiam solum arguit alias emendabilem im- 
penitentis in presens animi : hoc posterius in 
eterna utique damnationis exitium inevitabile de- 


C 


νης, xBv ὅ τι κελεύοι * τέως ὃ' àv. τούτοις πολλοῦ γε 
δέω προσεπαινεῖν. Ποῦ γὰρ καὶ τίνι ποτ ἔθνει τὸ 
τοιοῦτον ἔθλαστε ; xal el; τἰ παράδειγµα βλέπων ὁ 


si ultro aggrediar satisfecere pro crimine, ubi : 
multa impendero, multatentavero multum sudans 
nitensque in sceleris expiationem mei peregero, 
haud ea tamen ille satis accipiat, síeque contentio- 
nes me illas erumnasque perdidisse spretus ad 
extremum ac repulsus sentiam ? Àudite autem et pro 
vestra e1pientia estimate quale sit et ecquid expe- 
diat reipublice, quod per istas ambages oblique 
253 innuit, Videturjvelle me depositione principa- 
tuset reditu ad vitam'privatam expiare scelus quod 
conscivi. In hoo ille quid spectet,et in quem trans- 
ferre cogitet principatum mihi ereptum, commini- 
sci equidem nequeo. Quanta porro quamque per- 
niciosa inde foret oritura perturbatio, subjicere 
aibi quisque cireumspiciendocuncta potest,utalium 
consulat neminem. Cum enim ille cui interversum 
imperium patriarcha jure queritur, nec per eta- 
tem aut experientiam par sit moli ferende publi- 
carum rerum, pretereaque in calamitatem incide- 
rit cum immedicabilem tum omnimo talem, que 
ut abunde cuncta cetera suppeterent, omnem ei 
prorsus facultatem 80 vim adimat principatus un- 
quam quomodocunque fungendi, satis patet quam 
perniciose conaulat reipublice, qui me amoto re- 
dactoque in ordinem solum istum et destitutum 


trudit pecatorem. Expertus omnia hec queror. ]) ope college universo rerum omnium regimini pre- 


Nihil non tentavi. Adivi supplex patriarcham se- 
pius ; toties rejectus sum. Rogavi ut mihi satisfa- 
ctionis modus prescriberetur: non modo non im- 
petravi, sed acriter increpitus, sed contumeliose 
objurgotus sum, a non aliud extremi responsi loco 
ad finem adjiciente, nisi necesse esse curari vulnus, 
qua autem ei possit fleri medicina, se nescire. 
Verumenimvero an non irrideri se superbo ludibrio 
ille jure suspicaretur,cui suadeatur et tanquam ne- 
cessarium prescribatur efficere aliquid, et tamen 
quo id modo quave ratione queat suscipi ac perduci 
ad exitum, ipse qui jubet ignorare se testetur? 
Nonne hinc justa causa mihi relinquitur timendi ne, 


ficiat. Hoc enim quid esset aliud quam in exitium 
certissimum cuncta projicere, ac mali daemonis in- 
videntis rebus bene constitutis indolem preferre ? 
Idem hoc porro consilium quam meis privatis ra- 
tionibus status, fame, salutis capitale atqueimma- 
niter infestum sit, distinctius exsequererer longa 
oratione singula enumerando, nisi totam latissime 
patentia injuria perciciem brevi possem compendio 
oculis, in uno veluti specimine, subjicere. Quem 
enim idoneum mihi vadem dabunt tranquille me ac 
secure deinceps victurum, postquam imperium ab- 
dicavero ? Quid tunc fiet uxori, quid meis liberis ? 
quos utique principali delapsos fastigio illa exspe- 


699 


GEORGII PACHYMRRJE T00 


ἱεράρχης ἀνεμεσήτως ἀξιοῦν ἔχοι τοῦτο xal ἐν ἡμῖν; À σμοῖς. Τί δαὶ, οὐ τῇ Εχκλησίᾳ μετάνοια ὥρισται : 


Tj οὐκ οἶδε τὸν τοιαύτης γευσάµενον καθάπαξ µετα- 
θολῆς μλ τρόπον εἶναι μετεγχλίναντα τελευτᾷν ; mó- 
σοις γὰρ ἐφεδρεύεται βασιλεία ; ὁπόσοις δὲ xai 1j 
πίστις ἔψυκται ἐπὶ τοῦ σχήματος, σωζομένου καὶ ἔτι 
τοῦ βασιλέως, οὓς καὶ Χαθυφεικότος ὠρμημένους 
πάλαι θαῤῥεῖν ἀνάγκη. Κἂν αὐτοὶ μὴ δρφεν ἰάπτον- 
τες ἄλλως, ἀλλὰ τῷ Y' ἐπὶ τῆς ἀρχῆς καταστάντι, 
ὥσπερ ἀντιζηλοῦν εἰκὸς, οὕτω xal ὁδρᾷν τὰ χείριστα 
ῥάδιον. Τί δὴ xai ἀνάγειν εἰς τὴν ἀρχὴν ἔδει, ὃν μετ 
οὐ πολὺ κατάγειν ἐθούλετο, ὡς γεύσαντα µόνον ἀπο- 
στερεῖν; χωρὶς δὲ τούτων καὶ θεὸν, εἴπερ τινὶ ἄλλῳ 
µεγίστῳ, xal καταστάσει βασιλείας συνιένχι πιστεύ- 
οµεν. θιοῦ δὲ βουλὴν δ,ασκεδᾷν ἐθέλειν ὡς δ' ab0a- 
δες, ὡς δὲ καὶ µέγαν ἔχον τοῖς τολμῶσι τὸν κχἰνδυνον. 
Ταῦτα τοίνυν ἐνθυμουμένους δεῖ καὶ ὑμᾶς τῷ δίχκαίῳ 
τῆς βασιλείας συµπράττειν, καὶ μὴ οὕτω χαταµε- 
λεῖν ἡμῶν ἐπὶ τοσοῦτον ἀπαγχομένων τοῖς λογι- 


ctat, illa statim excipiet vitze sors, qua vix homo de 
vulgo contentus degeret. Que ego dum reputo, elsi 
haud prefracte iverim infloias inesse fortasse spiri- 
 tualem patriarche prudentiam in aliis plerumque 
que praescribit, tamen adduci unquam nequeam ut 
credam posseillum mihi juste ac sapienter tantum 
detrimentorum ao calamitatum, quantum ista 
perniciosissima fortunis capitique meo ac meorum 
exauctoratio continet, poene nomine medicinalis 
aut penitentie salutaris epecie injungere. Ubi enim 
locorum, qua in gente, tale quidquam exstitisse 
fando unquam audivimus ? et cujus tandem. quod 


οὗ νόμοι ταύτης θεῖοι προθέθληνται; οὐχ ὑμεῖς κατ' 
ἐκείνους τοὺς πολλοὺς θεραπεύετε; fj τοῖς βασιλεῦ:ι 
διχφερόντως πρὸς τοὺς πολλοὺς ol τῆς Εκκλησίας 
πρὀκεινται νόμοι; εἰ δ) obo, ἀλλ᾽ εἰ μὴ παρ ὑμῖν 
µετανοίας θεσμοὶ, ἀλλαχου τῶν ἐκχλησιῶν, εἰσὶ, 
καὶ προσδραμοῦμαι ταύταίς, καὶ Tap! ἐχείνων θερῖ- 
πευθήσοµαι. Ἡμῖν μὲν οὖν τὰ κατὰ γνώμην εἴρηται, 
ὑμῖν δὲ σκεπτἐον τὸ ποιητέον βουλευομένοις σύναμ' 
ἐχείνῳ. [P 112] 0ὐδὲ γὰρ καὶ εἶσέτι ἀνέζομαι πᾶ- 
σχειν ἀνίατα. Καλὸν γὰρ fj παρ᾽ ὑμῖν ἰᾶσθαι, f, ζη- 
τεῖν τὸν τρόπον τῆς θεραπείας ἕτέρωθεν. » Tau 
τοῦ βασιλἑως διαλαλήσαντος τοῖς ἀρχιερεῦσι, χαὶ 
oiov πρὸς τὰ τῆς µάχης ἀκροθολισαμένου, ἐχεῖνο' 
ἐφ᾽ ἑκάστῳ τῶν λεγομένων τοῖς ἀχθομένοις προσε- 
οικότες δῆλοι ἦσαν τὰ πρὸς βασιλέα τοῦ πατριάρχο 
συνόλως οὐκ ἀποδεχόμενοι, xal διὰ τοῦτο πολλὰ καὶ 
αὐτοὶ προτιθέντες καὶ ἅμα συνείροντες θεραπεύειν 


cipitem dejicere conaretur, tanto miserius 8θὔευ- 
rum calamitatem, quanto eam experientio prius 
degustate in suprema potestate felicitatis acerbio- 
rem intolerabilioremque reddiderit ? Preter hec, 
si quod humanum majoris momenti negotium lieus 
peculiari cura dignatur, evectionem alicujus in 
imperium rem esse, utique cui semper interveniat 
studiosior aliqua Numinis providentia, vulgo et 
merito existimamus. Quod igitur divino consilio 
decretum effectumque sit revocare ac rescindere 
hominem conari, quis non videt quam temerarium, 
quam insolenter arrogans, quam denique audenti- 


veluti 284 exemplar fuerit intuitus, auctoritate (; bus periculosum censeri debeat? Hec vobiscum 


probati alias facti tantam istam se putavit excu- 
sare posse, aut etiam commendare, novitatem ? An 
nescit ei qui ex vita privata in imperium evectus 
principatum semel degustaverit, non aliam quam 
cum presentissimo conjunotam mortis periculo 
conditionem ostendi fortune prioris resumende? 
plurimorum etenim semper insidiis principatus ob- 
sidetur: plerorumque vero subditorum fides et 
amor in principem vana duntaxat superficie osten- 
tati exterius obsequii totus expromitur, intus nihil 
habens solidi. Quare necesse est eum a quo vio- 
lando s0la reverentia potestatis odia malevolorum 
coercebat, cum primum nudatus presidio imperii 
telis invidie fuerit objectus, iis insultibus impeti 
vel palam oppugnantium vel clam faventium oppu- 
gnantibus, quibus salvus haud possit obsistere. 
Quae cum equos et sapientes omnes eslimatores 
rerum reputare apud sese par fuerat, tum eum 
maxime qui me suo ipse in primis suffragio ad im. 
perium extulerit, hoc est invidiose et offenaionibus 
exposito implicuerit negotio. Unde ipsius est tueri 
quod fecit, non autem id agere, mea exauctora- 
tione procuranda et per eam in me armanda in- 
vidiaemulorum,ut quem detulit superemus honor, 
in extremum mihi vertatur exitium. Quid enim at- 
tinebat in summum fastigium evehere quem paulo 
post in perniciem ultimam detrahere inde ac pre- 


9 ὅ reputantes, equum est, Patres, dare vos 
operam ut imperialis dignitatis, prout fas piumque 
est, ratio habeatur, neque negligere nos tanto jam 
tempore misere suspensos atque emstuantes inopi: 
consilii. Quid enimvero ? an non ab Ecclesia ρῶ- 
nitentiam dari poscentibus definitum est ? nonne 
hoc olim ejus leges divine sanxerunt ? non juxta 
eas quotidie quisque vestrum quoscunque opus est 
(plurimi autem offeruntur tales) prescribendis sa- 
tisfactionibus curatis ? an pejori conditione princi- 
pes sunt ? an illos uaos Ecclesia ab universali sua 
id filios indulgentia exceptos exclusosque vult, 
nec legum omnibus latarum frui beneflcio patitur? 
Respondete num ita sit; declavate, inquam, nou 
esse apud vos poenitentiae locum, nec excipi a vo- 
bis resispiscentem qui pcenas sibi sceleri purgando 
injungi salutares petat : tum mee partes erunt mihi 
consulere, et alibi querere rem necessariart. cujus 
hic copia non suppetit. Alice aliis in locis ecclesie 
sunt: eas adibo, ab iis poenitentiam petam etcon- 
sequar. Exposui vobis sensus intimos animi mei: 
considerandum vobis relinquo,et cum ipso patriar- 
cha consultandum, quid fleri conveniat. Non enim 
amplius patiar pro deposito me abjici. Jam, in- 
quam, mihi plane decretum est aut accipere cu- 
rationis modum a vobis aut alibi querere. » Talia 
episcopis locuto imperatore, ac per hac quasi prima 





701 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. V. 


702 


ἤθελον τὸν χρατοῦντα. Ob μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ καθ- À ἠγρίαινε xal ἀμεταθέτως εἶχε τῆς γνώμης, ὡς xal 


υπισχνοῦντο µόνον xal αὐτοῦ βασιλέως προσπέµμψαν- 

τος αὐτοὶ τὰ μεγάλα συλλήψεσθαι. 

P. Όπως τὸν τοῦ Γαλησίου Ἰωσὴφ πρὸς τὸν 
πατριάρχην ἀπέστελλεν ὁ χρατῶν, ζητῶν λύσιν τοῦ 
ἀφορισμοῦ. 

[P 175] Ὁ γοῦν βασιλεὺς καὶ ἄλλους μὲν καθ’ ἕνα 
πλείστους ἀπέστειλεν ἀξιῶν τὸν ἱεράρχην λῦσαί ol 
τὴν ἀθυμίαν, ἑτοίμῳ ὄντι, ὡς ἐκεῖνος ὑπισχνεῖτο, 
τὸ χἐλευόμενον ἐκπληροῦν * τέλος δὲ xal τὸν τῆς 
µονης τοῦ Γαλησίου προϊστάμενον Ἰὠσὴφ, ὃς δὴ xal 
Γαλησίου φανερώτερον ἐκαλεῖτο, ἄνδρα πνευματικὸν 
xal sic πατέρα τεταγμένον τῷ βασιλεῖ, ἀποστέλλων 
κατηντιθόλει δέχεσθαι τὴν πρεσθείαν xol συγχκατα- 
νεύειν τῇ ἀξιώσει. ᾽Αλλ᾽ ὁ πατριάρχης πολλὰ μὲν 
παρὰ τῶν ἀρχιερέων ὑπὲρ τοῦ Βασιλέως ἵκετευόμε- 
νος, ὡς οὐκ ἄξιον λεγόντων οὕτως ἐπὶ τοσοῦτον τῷ 
ἐπιτιμίῳ συνίσχεσθαι, πολλὰ δὲ καὶ παρὰ τοῦ πνευ- 
ματικοῦ ἐχείνου xal θείου ἀνδρὸς ἀξιούμενος ἐφ᾽ ᾧ 
τὴν παιδείαν ἄλλως οἰκονομοίη τὸν δεσμὸν λύσας καὶ 
προστιµφη τῷ βασιλεῖ τῶν εἰχότων, ὁ δὲ καὶ μᾶλλον 


velitatione auspicato prelium, illi ad singula que 
dicta fuerant dolore signifloato, declararunt, que 
severe ac dure patriarcha erga imperatorem ageret, 
sibi minime probari: ac propterea post multa invi- 
cem collata disceptataque paratos se ostenderunt 
ad offerendam Augusto ponitenti reconciliationis 
viam. Non tamen tunc adhuo ulterius processerunt 
quam ut promitterent se intercessuros apud pa- 
triarcham quam efflcacissime possent, suadentes ut 
pro se ipse de novo allegaret ad eum oratores 
supplices, quibus ad impetrandum quod rogarent 
ipsi se pro virili cooperaturos recipiebant. 

2. Ul prapositum Galesii Josephum ad patriarcham 
allegaverit imperator, pelens absolutionem ab ez- 
communicatione. 

Igitur imperator cum alios singillatim allegavit 
256 plurimos, suppliciter orans patriarcham ut 
se cura mostitiaque liberare dignaretur, offerens 
se paratum ad quidvis exsequendum quod juberet. 
Tandem et Josephum ad id misit monasterio Gale- 
sii praepositum, cenobiiquod regebut nomine quam 
suo ipsius vulgo notiorem, virum spiritualem et qui 
imperatori patris loco esset, quippe audiendis ejus 
confessionibus prefectus. Hunc ergo pro se suppli- 
cem allegans, obsecrare obtestarique patriarcham 
institit utitandem inflexus induceret inanimum non 
amplius aspernari preces suas. Vehementer idipsum 
ab eodem episcopi contenderunt orantes, argumen- 
tis etiam adhibitis, etindignum videri contestantes 
principem tanto tempore isto quasi ergastulo diri 
anathematis constrictum detineri. Urgebat pro se 
quoque ardenter rem eamdem spiritualis Pater 
supplicis, ille, quem dixi, vir reverendus, demis- 
sissimo deprecans suscepti sui nomine ut castiga- 
tionem quam equam judicasset prescriberet, et ea 
perfunctum miseratus anathematis vinculo solveret. 
Surdo hec canebantur. Obduruit, quin etiam exa- 


B 


D 


τοῖς πρεσθεύοτσιν ἐπιπλήττειν xal αὐτῷ O9 τῷ Ἰω- 
σὴφ Ὑενναίως ἐπέχειν, τολμῶντι ὡς δῆθεν τὰ τᾶς 
βασιλέως ἀναδοχῆς παρὰ τὴν ἐκείνου θέλησιν. Αἱρεῖ 
δὲ xal λόγος παρὰ πολλοῖς ὡς xal ἐπιτιμήσειεν ἐφ᾽ 
ᾧ μηδὲ πνευματιχὸς ἀναδέχοιτο * ὃ δὴ κἂν γεγονὸς 1j 
ἐφυλάχθη f| καὶ παραθαθὲν ἐλύθη Tj καὶ ἄλυτον 
ἔμεινε, xBv. μὴ γεγονὸς ἐφημίσθη, ὡς καὶ ὁ "Ioco 
πατριαρχεύσας ὕστερον ἀπολογούμενος ὑπὲρ τούτου 
διισχυρίζετο, ὅμως πολὺς ἐντεῦθεν ἀνεῤράγη κλύέων 
Tfl Εκκλησίᾳ, ὡς ἰσχυρὸν πβροτεινόντων τῶν 'Ap- 
σενιατῶν xav ἐκείνου ἔγχλημα πατριαρχεύσαντος 
σχιζοµένων. 

Υ. Ὅπως λίδελλος κατηγορίας κατὰ τοῦ πατριάργου 

ἐδόθη τῷ βασιλεῖ. 

[P. 174] Τότε τοίνυν Βοηδρομιῶνος ἱσταμένου καὶ 
τῶν συνήθων νηστειῶν τελουμένων, ἑορτῆς ἀγομένις 
ἣν ᾿Ακάθιστον σύνηθες ὀνομάζειν, τῶν τις τοῦ xAY- 
ρου ἐν νοταρἰοις τῷ πατριάρχῃ τελῶν μετὰ τὸν σφῶν 
πριμιχήριον, ὃν καὶ Μεσίτην εἰώθασιν οἱ πολλοὶ 
σεμνύνοντες λέγειν, τοὐπίκλην Ἑψητόπουλος, λίθελ- 


speratus efferatusque magis est audiens ista pa- 
triarcha. Adeoque inflexibiliter hesit in proposito, 
αἱ etiam ea rogantes objurgaret, et ipsum Joso- 
phum acriter coerceret, eo scilicet nomine quasi is 
imperatorem absolvere ausus esset contra patriar- 
che voluntatem. Fama certe increbuit per multos 
vulgata, prohibitum interdicto Josepho a patriar- 
cha fuisse ne deinceps ipse confessiones, ut sole- 
bat, ejus privatas acciperet. eumque absolverel: 
Quod interdictum, si vere contigit, an observatum 
sit, an id transgressus Josephus transgressionis 
istius venia impetrata restitutus in integrum fuerit, 
an postremo crimen istud contumaoise contra in. 
terdictum et revera consciverit Josephus et inex- 
platum id manserit, in medio relinquam. Fama 
quippe illi priori contraria sparsa quoque est, as- 
serenS nunquam perlatum a patriarcha tale inter- 
dictum. Et has defensione Josephus ipse, factus 
*?5 postea patriarcha, utebatur, asseveranlis- 
sime affirmans nequaquam id sibi prohibitum un- 
quam a patriarcha, contradicentibus nihilominus 
et in asserto perseverantibus auctoribus oppositi 
rumoris, quiin satis magnam inde celebritatem 
abiit. Adeoque id unum et potissimum erat in 
criminibus, que Arseniani objectabant Josepho, ab 
eo schismate discissi. 


3. Ut libellus accusationis conira patriarcham datus 
sit imperatori. 

Tunc igitur sub initium Aprilis, solemnis jeju- 
nii tempore, dum festum ageretur quod Acathistum 
vulgo nominant, quidam ex clero Epsetopulus co- 
gnomento, in ordine notariorum patriarchw inser- 
viens, post ipsorum primicerium, quem Mesiten 
sive mediatorem plerique solent amplo nomine vo- 
care, libellum a sedigestum accusationibus plenum 
sponte imperatori tradidit, noctu post finem hym- 


708 


GRORGII ΡΑΟΗΥΜΕΒΑΕ 


101 


λου κατηγοβηµάτων πλήρη συνθέµενος ἀσμένῳ ἔγχει- À σὺν τοῖς σατράπαις αὐτοῦ κατὰ τὸ ὁὀρθρινὸν τῆς 


ρίζει τῷ βασιλεῖ, νυχτὸς τότε οὔσης μειὰ τὴν τῆς 
ὑμνφδίας ἐκπλήρωσιν, 'O δὲ τοὺς παρατυχόντας ix 
τῶν τοῦ κλήρου συγκαλέσας ἅμα ἠρώτα cl καὶ αὖ- 
τοὶ συνοίδασι τῷ 'Εψητοτούλῳ τά ol πραχθέντα. Ὡς 
ὃ) οὐχ ἦν κατανεῦσαι ἀκούοντας πλὴν ἑνὸς ἢ καὶ 
δευτέρου, περί τε τῶν κεφαλαίων διεπυνθάνετο, xal 
ὁποίας εἴη τῆς ὑπολήψεως ὁ τὸν λίθελλον ἐγχειρίσας, 
Ως δ) ἐμαρτύρουν μὲν τῷ διδόντι τὰ μέτρια, περὶ 
δὲ τῶν κεφαλαίων ἀπελογοῦντο, ἀνάγκην τὸν εἰς 
τοιούτους ἀγῶνας ἁποδυσάμενον καὶ τοὺς συνειδότας 
ἔχειν ὁ βασιλεὺς εὐθόύς οἱἰηθεὶς, καὶ sl; χεῖρας ἔχειν 
τὸν λέοντα, ἀπρὶξ εἶχετο τῶν γραμμάτων καὶ χαιρὸν 
ἐτίθει τῆς περὶ τούτων σκέψεως, Ot; δὲ χεφαλαίοις 
ὁ λίδελλος συγκεκρότητο, τάδ᾽ ἦσαν, ὡς εἰπεῖν καθ) 


λαμπρᾶς xal μεγάλης Κυριαχῆς τῷ πατριάρχῃ λιτι- 
νεύοντι συνόλθοι τε xal συλλιτανεύσειε. Καὶ ἆ μὲν 
τῷ λιθέλλῳ διειλήφατο, ταῦτά τ5 xal voto! ἕτερα * 
τῷ μέντοι γε matpidpym τὸ παράπαν ἀγνοεῖν οὐχ 
ἦν, ὅμως δὲ θεῷ τὸ mày ἐπιτρέπων ἠσύγαζεν, Ὁ Gi 
γε βασιλεὺς τῶν γραμμάτων ἅπαξ ἐπειλημμένος τοὺς 
ἐπιδημοῦντας [P. 475] τῇ Κωνσταντίνου τῶν ἀργι- 
ρέων ἐπισυνῆγε, καὶ δὴ προῦὔτεινε μὲν ἐχείνοις ci 
γνῶσιν τὰ γράμματα, ἐκοινοῦτο δὲ σφίσι τὴν σκέφιν 
ὅπως ποιοίη. Οὐ γὰρ ἦν ὑπερθέσθαι πρᾶγμα δοχοῦν 
συµθάλλεσθαι τῷ σκοπῷ, κἂν οὖκ ἑδόχει ἀποχρῶν 
πρὸς τὸ τὸν πατριάρχην δεδίξεσθαι. Εκεῖνος γὰρ χαὶ 
μὴ πρὸς ἀπολογίαν ἔτι καλούμενος ἀπελοχεῖτο, τὸ 
μὲν τοῦ ψαλμοῦ, ὡς αὐτὸς ctv ὁ τάξας τοῦτο τὸ πρῶ- 


ἕκαστον * πρῶτον τὸ ἐν ἀρχῇ τῆς ὀρθρινῆς ὑμνφδίας p τον, ὡς τοῖς μοναχοῖς αύνηθες Ov, xdv τῇ ix 


τὸν ὑπὲρ τοῦ βασιλέως ψαλμὸν ἐγκόψαι, uóvp δὲ τῷ 
τρισαγίῳ καὶ τῷ ἐπ᾽ αὐτῷ μνημοσύένῳ κελεῦσαι προ- 
οιµιάζεσθαι * δεύτερον τὸ προσκεῖσθαι τοῖς τοῦ Σουλ- 
τὰν εὐμενῶς, ὡς xal σφιν ἐφεῖναι τῷ λουτρῷ τῆς 
ἐκχλησίας συχνὰχις ἐλλούεσθαι, τιµίων χαρακτήρων 
σταυροῦ ἐχεῖσε τοῖς µαρµάροις ἐγκεχαραγμένων, 
᾽Αγαρηνοῖς οὖσι xal ἀμυήτοις * τρίτον ὡς xal τοῖς 
υἱέσιν ἐκείνου τῷ ἰδίῳ μοναχῷ µεταδιδόναι τῶν &yta- 
σµάτων κχελεύσειεν, ἄδηλον Ov sl τῷ θείῳ λουτρῷ 
ἐτελέσθησαν, καὶ τὸ ἐπὶ τούτοις, ὡς ὁ αὐτὸς Σουλτὰν 


nodis. Imperator convocatis qui forte presentes 
adfuerunt e clero, simul omnes interogabat ecquid 
consensu etconscientia ipsorum Epsetopulus id 
egisset. Cum autem nemo annueret audientium 
preter unum aut alterum, de capitulis perconta- 
batur, simulque cujus esset existimationis qui li- 
bellum obtulerat. Ad ea clericis datori quidem li- 
belli mediocre testimonium reddentibus, crimina 
vero excusantibus, opinatus statim fleri non posse 
quin haberet conscios qui tantum se in certamen 
daret cupide seriptum oblatum tenuit, occasionem 
inde sibi nascituram augurans leonis, cujus tantam 
experiretur sevitiam, in potestate habendi. Mox 
diem preescripsit examini. Capitula libello com;.re- 
hensa hec ferme erant, primum, ος principio ma- 
tutine 268 hymnodie psalmum pro imperatore 
recisum a patriarcha, jubente solo T'risagio et super 
eo commemoratione proomium absolvi. Secun- 
dum, nimium se propensum etfamiliarem Sultani 
prebuisse, adeo ut ei et comitibus permiserit sm- 
pius lavari in lavacro ecclesise, ubi sunt signa ve- 
nerande crucis marmoribus insculpta, cum isti 
essent Ágareni οἱ Christi mysteriorum expertes. 
Tertium, quod filiis ejus communicari per suum 
monachum sacras Eucharistie reliquias jussisset, 
cum non constaret an sacro baptismo initiati fuis- 
sent. Preteresque ipse sultan cum suis satrapis 
per matutinum splendide magneque Dominice 
patriarche litanias celebranti adfuisset et simul 
Litanias recitasset.Hec et id genus alia libello ine- 
runt.Porro patriarche haud usquequaque ignotum 
erat quid gereretur: tamen is totum Deo permit- 


τελεῖσθαι, xal αὐτὸς ἀθετοίη πάλιν ὡς αὐτάρχους 
δοκοῦντος τοῦ τρισαγί[ου σὺν τῷ μνημοσύνῳ ck εὖ- 
χῆς ἐκπλήρωσιν * καὶ δικαίως ἂν ἀπολογησόμενος d 
xal τοῦτο τελοίη οὕτω τοῦ βασιλέως ἔχοντος, πῶς 
By δικαίως ἐγκαλοῖτο καθυφεὶς τοῦ παντός; τὸ δ 
τοὺς τοῦ Σουλτὰν ἐπὶ τῷ λουτρῷ λούεσθαι αὐτὸν μὲν 
pr εἰδέναι µήτε χελεύειν. « έως δικαίως ἂν ix- 
Κλείοιντο πάντων ἐχεῖνοι τῶν λοετρῶν, οὐχ ἵττον f 
too τῆς ἐκχλησίας, ὡς τῶν ἄλλων πρὸς τοῖς χαράγ- 
paci τοῦ σταυροῦ καὶ εἰκόνων εὐμοιρούντων ἁγίων. 


tens quiescebat. At imperator admissa semel dela- 
tione scriptisque accusatoriis receptis, congregre- 
vit episcopos aliarum urbium qui tunc Constanti- 
nopoli suat reperti, eisque ad notitiam scripta sibi 
tradita protulit, οἱ αἱ communiter secum considers- 
rent quid sib! esset faciendum petiit. Non enim 
erat cur differretur negotium quo dudum aspirsbat 
viam pandens, etsi non videbatur sufficiens adter- 
rendum patriarcham. Ille quippe, utcunque non- 
dum citatus ad pro se dicendum, respondebat ob- 
jectis, ad primum quidem de psalmo, aiens se au- 
ctorem fuisse Istius psalmi tali tempore cantandi, 
et cum antea solis a monachis id fleri consuevis- 
get, primum se in Ecclesie usum indaxisse. 259 
Verum eumdem 89 id postea improbasse revocss- 
seque, quod suíficere videretur Trisagium cum 
commemoratione ad orationis expletionem. Pre- 
terea si alía faoti hujus defensio deesset, illa se uti 
justa potuisse quam suggereret presens status im- 
peratoris; qui quo jure queri posset exclusum se 
particula quadam ecclesiasticarum precum, post- 
quam patienter et demisse acquievisset excommu- 
nicationi, qua omnium sacrorum participatione 
arceretur ? Ad sultanis comites quod attinerel, 
lotos eos ecclesie balneo nescire se, neque id jus- 
sigse.Citerum si allegata ratio valeret, excluden- 
dos eos esse cunctis pariter urbis balneis, non mi- 
nus quam illo quod ad ecclesiam pertineret, cam 
alie quoque thermas, preterquam signis crucis 
insculpte sint, sacris etiam imaginibus ornentur. 
Si autem id non obstat quominus iis, quantumvis 
vere religionis expertibus, usus permittatur alio- 











105 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. IV. 


708 


Bi δὲ τἆλλα σφίσιν ἀνεῖται καὶ ἀσεθέσιν οὖσιν, εἷς Α ἐς µέσον παρ'ὼν τὸν λίθελλον προὔτεινεν, 6 δ᾽ duc. 


τί τοῦ τῆς ἐκκλησίας λουτρῶνος ἀχδιωχθήσονται; Τὸ 
δὲ τῷ Σουλτάν καὶ τοῖς υἱέσιν ὡς Χριστιανοῖς προσ- 
Φέρεσθαι ἀρχιερέως μὲν μαρτυροῦντος τοῦ Πισσιδίας 
ἀνεύθυνον οἶμαι: οἱ ὃ᾽ ἄλλως ἑλέγχοιντο ἔχοντες, 
ἐχείνου xai µόνου, ἀλλ) οὐκ ἐμὸν τὸ πλημμέλημα. » 
᾽Αλλ᾽ οὐχ ἱκανὰ ταῦτα τοῖς ἀμφὶ τὸν βασιλέα ἐδό- 
χουν τὰς εὐθύνας ἐξελέσθαι τῷ Ἠπατριάρχῃ, ἀλλὰ 
σύνοδον ἦθελε συγχροτεῖν ἐξ ἁπάντων τῶν άρχιε- 
ρέων, παρόντων «ἀνταῦθα xai πατριαρχῶν δύο, τοῦ 
τε Αλεξανδρείας Νικολάου καὶ τοῦ Αντιοχείας Βὺὐ- 
θυµίου. "Ogsv καὶ βασιλικαῖς συλλαθαῖς μετεστέλλετο 
τοὺς ἀρχιερεῖς πανταχόθεν, ὥστε παρῳφχηκυίας τῆς 
ἑορτῆς ἀνυπερθέτως ἀπαντῷν πάντας, μηδεμιᾶς προ- 
φάσεως ἀποχρησούσης πρὸς παραίτησιν. "Apa γοῦν 
τολείῳ Tt συνήγοντο, xai τὰ χατὰ τὸν πχτριάρχην 
συναχθεῖσιν ἐπιμελέστερον ἐκινεῖτο. 


δ. Ὅπως xal ὅπου ἐζητοῦντο τὰ κατὰ τὸν πατριάρχην 
Αρσένιον, 


Τόπος δὲ τῆς αὐτῶν συνόδου ὁ βασιλικὸς ᾽Αλεξιαχὸς 
τρίκλινος ἦν, ἵνα καὶ προὐκάβητο μὲν ὁ κρατῶν, συγ- 
καθέζοντο δὲ xai ol μεγιστᾶνες καὶ ὅσον ἐν ἀξιώμασιν 
ἦν, συνεδρἰαζον [P. 1701 6' οἱ ἀρχιερεῖς, xal πᾶν τὸ τῆς 
συγχλήτου παρίσταντο. Συνῆσαν δὲ καὶ ἀπὸ πασῶν 
τῶν μονῶν οἱ προὔχοντες µονήρεις συνάµα τοῖς σφῶν 
προεστῶσιν. ἸΑλλ) οὐδὲ τὸ τῆς πολιτείας ὅσον ἦν 
πδριφανὲς xal δΏλον ἀπῆν. Καὶ ὁ μὲν κατηγορῶν 


rum lavaororam,quid est cur repellantur ab eccle- 
sia balneo? Denique cum sultane et ejus filiis 
tanquam cum Christianis egisse irreprehensibile 
videri,quoniam id auctore idoneo fecerit, episcopo 
videlicet Piseidie tales illos esse testante. Quod si 
jam ostendatur nequaquamipsos fuisse Christianos, 
illi soli ascribenda, non mihi ejus facti culpa fue- 
rit. Sed he defensiones imperatori non videban- 
tur sufficientes ad purgandum patriarcham : ve- 
rum decrevit congregare synodum omnium antisti- 
tum, cui interessent duo patriarche, Alexandrinus 
Nicolaus et Antioehenus Euthymius. Itaque regiis 
litterie convocavit undique presules ut post festum 
sine mora convenirent, nullo pretextu ad recusa- 
tionem 3260 suffecturo. Pleno igitur vere conve- 
nerunt, et causa patriarche ventilari a congrega- 
tis est copta. 

À. Quando et. ubi quosium da patriarcha Arsenio 

sit. 


Locus synodi regium Alexiacum triclinium tuit, 
ad id delectus ut presidere posset imperator. As- 
gsidebant et aulae maguales,ac quotquot in dignita- 
tibus erant, simul cum episcopis. Aderat et. sena- 
tus universus, et ex cunotis monasteriis precipui 
monachorum cum suis quique prepositis; nec 
aberant clariores illustrioresque civium. Et accu- 
sator quidem in medium prodiens libellum obtulit. 
Is cunctis audientibus recitatus est.Tunc oum es- 
set visum citari debere patriaroham, mittentes 
ires episcopos et tres clericos ipsum vooarunt ad 


B 


C 


γινώσκτο ἐπὶ πάντων. Καὶ ἐπεὶ ἐδόκει προκαλεῖ- 
σθαι καὶ τὸν πατριάρχην, πέμποντες τρεῖς μὲν τῶν 
ἀρχιερέων, τρεῖς δὲ τῶν κληριχῶν προσεκάλουν ἆπαν - 
τήσοντα πρὸς ἀπόλογον. Ὁ Ó' ἀνένευε πάµπαν, xal 
yt χρίσιν μὲν μὴ παραιτεῖσθαι, τρόπον δὲ κρίσεως καὶ 
τόπον xai πρόσωπα φεύχειν ἔλεγε, xal δικαίως, ὡς 
οἴεσθαι' πατριάρχην μὲν γὰρ χρίνεσθαι παρόντος μὲν 
βασιλέως, παρόντων δὲ µεγιστάνων xal κοσμικῶν, καὶ 
ἐν ἀνακτόροις, καὶ ταῦτα xal βασιλέως οὕτως ἐχοντος 
καὶ εἷς ἄμυναν προειλημμµένου, οὐκ ἄξιον οὐδὲ τῶν δι- 
καΐίων εἶναι τὸ σύμπαν. Ταῦτα πρὸς τοὺς ἀπεσταλμέ- 
νους τοῦ πατριάρχου λέγοντος, γραφῇ ἐδίδοντο τὰ λε- 
Υόμενα, ὡς µή τι συκοφαντηθείη. Οἱ δ’ ὑποστρέφοντες 
ἐδήλουν πάντα μετ ἀσφαλείας τοῖς ἀποστείλασι, xal 
σύλλογος διελύετο. Τοῦτο δὶς sita xal τρὶς γεγονὸς 
ἔκ τινων Χαιριακῶν διαλειμμάτων (ἔμελε γὰρ καὶ 
κανόνων ἐχείνοις τοιαῦτα πράττουσιν) οὐ ἰἓν ἦν πλέον 
ix τούτων ὅτι μὴ τὸν πατριάρχην παραιτεῖαθαι τὸν 
τρόπον τῆς χρίσεως, τοὺς Ó' ἀντεπιστέλλειν ἐχείνῳ, 
ὡς ἐπιστημονάρχου τοῦ βασιλέως εἶναι δικαιουµένου 
ἐν τοῖς ἐκκλησιαστικοῖς πράγµασι, μὴ δίχαιυν εἶναι 
μηδ᾽ εὔλογον τὰ τοιαῦτα μέγιστ' ὄντα δίχα βασιλικῆς 
ἐπιστασίας χινεῖσθαι. 


ε. Ὅπως ὁ πατριάρχης πρὸς βασιλέα ἀφίκοιτο xal 
ὅπως παρὰ μικρὸν παραλογισθείη. 


Ἐν ὅσῳ δὲ ταῦτ᾽ ἑπράττετο, ἐννοήσας à πατριάρ- 


oausam dicendam. Ille autem omnino venire renuit, 
oum diceret judicium quidem haud se recusare, 
modum autem e£ looum judicii personasque fu- 
gere, a qua exceptione juris species non aberat. 
Nam judicari patriarcham presente imperatore, 
presentibus optimatibus et secularibus personis, 
idque in palatio, presertim imperatore sic consti- 
tuto et palam occasionem vindicte captante, indi- 
gnum videbatur, et tota res inique comparata. Ea 
porro loquente patriarcha missis a synodo, excepta 
sunt scripto verba ejus,ne quid calumnisinterveni- 
rei. Inde qui missi fuerant redeuntes ad synodum 
cuncta ex fide retulerunt ad eos qui miserant, et co- 
tus solutus est. Idem iterum et tertio est factum, 
certis intervallis temporis interpositis : studebant 
enim qui hec agebant, nihil omittere eorum que ca- 
nones in eogenere prescribunt. Ceterum nihll aliud 
ex 261 iis missitationibus et responsis elici potuit 
nisi displicere patriarcha judicii modum, et ob id 
coinparere recusare. At que hoo erat Patrum re- 
sponsum patriarche per remissos ad ipsum voca- 
tores redditum, cum sit olim existimatum equum 
imperatori tribui principem locum in cognitione 
rerum eoclesiasticarum, neo justum neo rationi 
consentaneum esse, que ex eo genere negotia nunc 
egitarentur, maximi jgtique momenti alibi aut 
aliter quam presenteacpresidente principe moveri. 
9. Ut patriarcha ad. imperatorem accesserit; et. ut 
parum abfuerit quin deciperctur. 
Dum autem haoc ita gererentur, intelligens pa- 


Sm. στ εν 
LJ 


"o T ETIN ph 
'. e et; 
» 


701 GEORGII PACHYMERE 108 


χης, 9 καὶ ἀληθὲς ἦν, ὡς οὐδέν ἐστιν ἄλλο τὸ χινοῦν 
τοιαῦτα ἢ τὸ τοῦ χρατοῦντος πρὸς αὐτὸν ἀμυντικὸν, 
ὅτε καὶ κινδυνεύοι xavip τὸ xaxóv ἰᾶσθαι, τῇ τοῦ 
πατριάρχὃου καταδίχῃ τὸ πρὸς ἐκείνου ἀπεχθὲς καὶ 
ὀχλῶδες, ὥστε xai ἀπεσκευάαθαι ταῦτα βούλεσθαι, 
παριδὼν πΆσαν μικροψυχίαν, ἵππου τε ἐπιθὰς, μὴ 
πρότερον εἰωθὼς ἐξ οὗ τὴν Κωνσταντίνου κατέλαθε, 
καὶ βασιλεῖ πρόσεισιν. Ἡμέρα δ’ ἦν καθ’ [P. 177] 
ἓν ταῦτ ἑπράττετο χωριώνυµος, 'O Ὑοῦν βασιλεὺς 
χαιρὸν ἐκεῖνον οἱηθεὶς ἐπιστῆναι ὃν xai ἐζήτει má- 
λαι, τὸν τῆς ἀνέσεως (ἔπειθε γὰρ ἐννοεῖν τοιαῦτ 
ἐκεῖνον τό τ) ἐπιθῆναι ἵππου τὸν πατριάρχην καὶ 
παρὰ τὸ σύνηθες πρᾶξαι, xd τε κινούμενα ὡς ἐν 
Xp καταδίκης καὶ αὑτὸν Ὑγεγενῆσθαι), καὶ ὡς 
ἐκμειλίξασθαι παραγἑνοιτο , Φφιλοφρόνως ὑποδέχεται 
προσιόντα, xal πλεῖστον ὁσον ὁμιλεῖ τὰ Ὑχαρίεντα. 
Ὡς γοῦν καιρὸς τῆς Ἱερᾶς λειτουργίας ἐπέστη xai 
ἤδη ἦν ὁ κρατῶν πρὸς τὸ τῷ ναῷ ἐπιστῆναι, πέµψας 
ἐκεῖνός τινα τῶν αὐτοῦ τοὺς ἐπὶ τῆς λειτουργίας κατ- 
ησφαλίζετο, xxl ἐχέλευεν ἅμα θεασαµένους αὐτὸν 
μήτε περιµένειν τὴν πρὸς τὰς ἁγίας εἰκόνας προσέ- 
λευσιν αὐτοῦ προσχυνήσοντος ur ἄλλο τι περιαρ- 
γοῦντας πράττειν, ἁλλ᾽ εὐθὺς ἐχφωνεῖν μὲν τὸν 
διάκονον τὸ Εὐλόγησον, εὐλογεῖν δὲ τὸν Θεὸν µε- 


triarcha, quod verum erat, non esse aliam horum 
motuum causam quam iram in se imperatoris ul- 
tionem expetentis, in qua prosecutione periculum 
erat neis malo aliud malum pro remedio appone- 
ret, suo videlicet in patriarcham odio et rancori 
palriarchee ipsius damnatione procuranda mederi 
aut potius obsequi satagens, speravit uno sui cum 
iufenso imperatore congressu istud preverti dis- 
crimen posse. Quare pusillanimitate posthabita 
equum inscendit, desuetus id facere jam ex quo 
Constantinopolim advenerat, et imperatorem adit. 
Dies qua hec gesta sunt Dominica erat.Igitur im- 
perator ratus optatam diu sibiremissionem anathe- 
matis ad se ultro deferri (suadebat hoc enim equi- 
tatio illa insolita patriarche adventusque inopina- 
tus, et verisimilis conjectura, impulsum illum 
metu intentati judicii et periculo damnationis 
imminentis ad huno conatum sui deliniendi), 
perhumaniter oocurrit venienti, et eum benevole 
accedentem atque hilariter excipit, tum blandis 
perdiu sermonibus detinet. Ut ergo sacre liturgioe 


. 22602. tempus adfuit, imperator jam in procinctu 


adeundi templi misit certum e suis qui premuni- 
ret, prout oportebat, sacrificii ministros, Jubens 
eos, simul imperatorem ingredientem viderent, 
statim, non exspectato dum ille ad sacras imagines 
adoraturus accederet, nullaque omnino alia qua- 
cunque ex causa mora interposita, protinus in- 
choare functionem sacram, diacono versiculum 
Benedic pronuntiante, et Dej benedictionem solem- 


. nem sacerdote pariter proferente voce contenta. Ac 
consilium in his imperatoris hoc erat : se una simul 


cum patriarcha intra templum stante missesacrum 
rite peragi,taoita quedam futura ipsi videbatur sui 


γαλοφώνως τὸν Ἱερέα κατὰ τὸ σύνηθες, xal τῆς λει- 
τουργίας ἀπάρχεσθαι. Τοῦτο 9' ἦν πάντως πρὸς à 
ταῦτ᾽ ἐκεῖνος παρεσκευᾶζετο, τὸ τὸν ἱεράρχην ἀμ' 
αὐτῶ ἐπ᾿ ἐκκλησίας συναγαγεῖν, κάντεῦθεν σιωπη- 
λῶς τὴν τοῦ δεσμοῦ λύσιν πραγματευσάµενον ἔχειν, 
Καὶ δὴ ηὐτρέπιστο μὲν τὰ τῆς ἱερᾶς λειτουργίας, ὁ 
κλῆρος δ᾽ ἅπας μετασκευασάµενος τοῖς εἶχόσι χα- 
ῥαδοχοῦντες τὸν βασιλέα ὅσον οὕπω ἀφιξόμενον πε- 
ριέµενον . Ὁ δὸ βασιλεὺς τοῦ Ἱεροῦ µανδύου τὸν 
πατριάρχην κατέχων, χατά τινα Toga διαστήµατα, 
ἅμα μὲν Ἱστάμενος ὠμίλει, Gpa δὲ καὶ ὡς ἐπὶ τὸν 
ναὸν προσήγετο. Ὡς δὲ ποτε τοῦ οὐδοῦ ἐπέθη καὶ ὁ 
διάκονος τὸ Εὐλόγησον ἐξεθόα καὶ εὐθὺς ἡ ἐκ τοῦ 
Ἱερέως εὐλόγησις, ἐκσπᾶται τῷ παραδόξῳ ὁ πατριάρ- 
χης, καὶ τὸν δόλον συνεῖς αὐτίκα ἀντέσπα xal τῆς 
χειοὸς τοῦ κρατοῦντος ἐξώλισθε, xal, «Τί, λέγων, 
οὕτω δολερῶς χλέπτεις τὴν εὐλογίαν, xal παραλο- 
γίζΠ τὸ θεῖον ἄνθρωπος dv, οὗ δέον ὃν οὐδὲ συμφέ- 
pov; » Ἔτι δὲ xal, «Καλά γε ταῦτα, » προσονειδί» 
ζων, « xal γε βασιλεῖ ἐννόμως ἄρχειν προαιρουμένψ 
πρέποντα, xal δυσφόρητα τοῖς ἄλλοις ἀκοῦσαι, omit 
xal ἐπαινεῖν,» εὐθὺς ἀετὸς ἦν λιπὼν ixsivov κατ» 
αιδεσθέντα καὶ ἀφιπτάμενος, xai διὰ τῆς σιδηρᾶς 
τοῦ τρικλίνου πύλης ὡς τάχος πεζῃ διαθέων, ᾗ πο- 


8 dudum injecto anathematis vinculo solutio.Atque 
ita compendio quodam opportune occasionis con- 
secuturum se sperabat quod tanto jampridem 
circuitu captatum iverat. Succedebatque illi hac- 
teaus dolus egregie. Nam clerus universus pre- 


C monitus, ut dixi,a&d inchoandum misse sacrificium 


proxime instructus omni convenienti apparato et 
ornatu, exspectabat dum appareret adventans 
imperator. Qui astute ad quod intendebat sacram 
penulam comitantis secum patriarche tenebat manu 
incedens una, et per intervalla urbane interposita 
consistens, confabulansque plane familiariter, do- 
nec eum intra templum simul ingrediens induzit. 
Bupergresso autem ipso limen, statim diaconus 
Benedic inclamavit; quam vooem secuta continuo 
est sacerdotis benedictio. Perculsus inopinato facto 
patriarcha, et dolum subito intelligens, proripuit 
86, 8ο manui tenentis imperatoris elapsus est : 
« Cur, inquiens, dolose furaris benedictionem, el 
decipere Deum conaris, bomo cum sis? quod nec 
oportebat nec expediebat a te tentari. » Addidit 
D preterea baud molliter exprobrans : « Pulchrane 
hec putas et convenientia imperatori magnifice 
professo se juxta leges 363 imperare velle? quid 
bomines dicent ubi audierint? an laudare ista, sd 
saltem vel tolerabilia cengere poterunt? » Et bit 
repente dictis avolavit instar aquile, pudore con- 
fusum imperatorem relinquens; ac per portam 
triclinii ferream, pedes quanta maxima posuit per- 
nicitate currens, pervenit ad mare, ibique nave 
conscensa domum se retulit. At imperator plenus 
licet contumelie, ac tam probrose repulsm sensu 
intimo doloreque wstuans, tamen magpanimitate 
simulata sacrificio perrexit attendere,quoad misst 





709 


DE MICHAELR PALJROLOGO LIB. IV. 


710 


δῶν εἶχεν ἐχώρει πρὸς θάλασσαν, xal νεὼς ἔπιθας A ς. Όπως συναχθέντων τῶν ἀρχιερέων τὸ τέλειον 


κατελάμθανε τὰ οἰκεῖα. Ὅ μέντοι Ύε βασιλεὺς 
ὑδριοπαθήσας otov καὶ αἰδεσθεὶς προσποιεῖται οὖν 
ὅμως τὸ µεγαλόψυχον. Καὶ ἐπεὶ τέλος τὴν ἵεραν λει- 
τουργίαν ἐλάμθανεν, ἐξελθὼν, σταθεὶς iv τῷ ΊΑλε- 
ξιακῷ τρικλίνῳ, τοὺς τε τῶν Ἱεραρχῶν παρατκχόν- 
τας καὶ τοὺς τοῦ κλήρου µεταστειλάμενος, [Ρ. 178] 
ἐπενεκάλει τῷ πατριάρχῃ σκληρότητα, xal, « Ἴδετε, 
λέγων, ὅπως ἀμαθῶς οὕτω τῶν ἡμετέρων χειρῶν 
ἀπεδίδρασχε. Καὶ οἱ λυπήσων ἐφάνη , κατὰ τί γε 
καὶ παρ) ἡμᾶς ἀφῖχται; ἀλλ᾽ ὡς ἔοιχε, τοὺς ἑλέγ- 
χους διαφυγγάνειν πραγµατευόµενος, ἔλαθεν ἔαυ- 
τὸν συνωθήσας µάλιστα πρὸς τὴν δίκην. Μὴ γοῦν 
ἐπὶ πλέον φευγοδικῶν κερδαινέτω, ᾽Αλλ᾽ ἐπεὶ τὸ τρἰ- 
τον ἐναπολέλειπται µήνυµα, συναχθέντων γενέσθω 
καὶ τοῦτο, καὶ εἰ μὲν ἀπαντήσει, Χρινέσθω, εἰ δ᾽ 
οὖν, 'AXX ἀὑμῖν γε µελήσει πῶς ἂν φυγοδικοῦντα µετ- 
ελεύσεσθε. Τὸ δ᾽ ἐμὸν ἀναθετέον θεῷ ὅπως ἂν ὡς 
ἐχείνῳ θουλητὸν οἰκονομηθείη. » Ταῦτ᾽ εἰπὼν καὶ 
προσθεὶς xatá τινα πρόληψιν κάκεῖνα εὐμεθόδως, 
ὅτι xxl τὸ τούτους πολλάκις ἀναφέροντας περὶ τῶν 
κατὰ σφᾶς ἐκχλησιῶν μὴ εἰσαχούεσθαι αἰτίαν μίαν 
εἶναι τὴν τοῦ πατριάρχου πρὸς αὐτὸν ἀπέχθειαν, 
καὶ ὡς sb ἐκποδὼν τὸ σχάνδαλον γενηται, αὐτοὺς τὰ 
μεγάλα παρ’ αὐτῷ δύνασθαι, χαταπαύει τὸν λόγον. 


peracta regressus stansque in Alexiaco triclinio, 
apud eos quos ibi forte reperit episcopos, et alios 
ex clero quos vocaverat, questus est de patriarche 
duritia : « Videte, inquiens, quam inurbane nostris 


se manibus proripuerit. Si offensurus prodierat, C 


quid attinebat etiam ad nos accedere ? Verum, ut 
apparet, effugere judicium moliens induit se magis, 
intricavitque illis ipsis quos declinare cupit Jaqueis 
quaestionis de ipso copte ; quam censeo sine mora 
urgendam, nec committendum ut cavillationum, 
quibus eludere leges nititur, fructum optatum 
secure auferat, zusesitam impunitatem. Quoniam 
igitur tertia tantum oitatio superest, ea, velim, 
congregatis statim vobis decernatur et fiat; et si 
vadimonium citatus stiterit, continuo judicetur : 
sin minus, vestrum erit videre quid de contumaci 
recusatore judicii equum sit statuere. Id equidem 
in νοβίτο arbitrio relinquens, Deo permitto ut 
prout illi placuerit gubernetur. » Ea cum dixisset, 


μήνυμα xai ἐπὶ τούνῳ ἡ ἀοόφασις γέγονεν. 

Της δὲ µετ αὐτὴν ἡμέρας ἅμα συναχθέντων καὶ 
πάλιν μετὰ πολλὰ τὰ λαληθέντα καὶ τὴν τοῦ βασι- 
λέως olov παραίτησιν, ὡς μηδὲ αὐτὸν θέλειν παρεῖ- 
ναι, si µή ve τῆς Ἐκκλησίας δεσμοὶ ἐξεχώρουν xal 
προσκατηνάγκαζον, καὶ τὸ λοιπὸν πέµπεται µή- 
vopa , ἀρχιερέων xàv τούτῳ µεσολαθησάντων καὶ 
κληρικῶν. Ὡς δὲ καὶ αὖθις ὁ πατριάρχης ἀπεῖπε 
τὴν ἄφιξιν, προστιθεὶς ὡς « Τὸ δοχοῦν ὑμῖν ἀπόντος 
Ὑενέσθω. οὐδὲ γὰρ ἀπαντησαιμι κἂν ὅ τι γένοιτο, » 
τότε μετὰ τὴν πολλὴν σκέψιν ol ἱεράρχαι χανόσιν 
otov ἑπερείδεσθαι θέλοντες εἶχον μὲν xal τὸν τῆς 
φυγοδιχίας κανόνα τῶν ἀποστόλων τὰ πολλὰ σφίσι 
πρὸς τὸ τὰ δοχοῦντα ἀποφαίνεσθαι συµθαλλόμενον, 
ὅμως δὲ ye ἐν ἀσφαλεῖ βουλόμενοι πράττειν, ἐηεὶ 
καὶ ἐπὶ πάσης ὡς εἰπεῖν τῆς πόλεως ταῦτ ἔπρατ- 
τον [P. 179] τοῦ βασιλέως οἴκονομοῦντος διὰ τὴν 
τῆς απεχθείας ὑποτρέχουσαν ὑποψίαν, καὶ Ίνα μὴ 
καὶ αὖθις σχίζοιντο µαθόντες τὰ Ὑεγονότα, παρίστων 
καὶ αὖθις ἐπὶ μέσου τὸν Ἑψητόπουλον, Ὁ λίβελλος καθ’ 
ἓν κεφάλαιον ὑπανεγινώσχετο, καὶ εἰ ἔχοι τοὺς µαρτυ- 
βήσοντας ἠρωτᾶτο. 'O δὲ γε, «Πραγμάτων φανερῶν, » 
εἶπεν, « οὐ τόνδε ἢ τόνδε ἀνάγκη εἶναι τὸν µάρτυρα, 
ἀλλ' ἅμα σύμπαντας, ὅτι xal πάντες συνοίδασι γε- 


veniendi synodo, si per vinoula Ecclesim, quibus 
constringeretur, id minime liceret, tantem is, velut 
consensu coactus invitantium Patrum, ingreasus a8se- 
dit. Ad ultimaminde, qua sola supererat, patriarche 
citationem rite peragendam episcopi, ut antea, et 
ex clero aliqui missi sunt.Cum autem moresolito pa- 
triarcha se venturum negasset, addidit : «Μο utique 
absente, quod vobis videbitur, flat : nunquam 
enim omnino, quidquid ad id moveatur, adducar 
ut illic me sistam. » Tunc pcst multam delibera- 
tionem et considerationem attentam Patres, ma- 
xime studentes inniti canonibus, reperiebant in 
primis accomodatum ad rem presentem canonem 
apostolorum de recusatione judicii. Quanquam 
autem is sufficere ipsis videbatur ad sententiam 
jure ferendam, tamen quia in oculis universe, ut 
sio dicam, civitatis, prout imperator ordinaverat, 
hxc gerebantur, per quam erat vulgatissima opinio 
ac notitia simultatis, qua ΙΒ α patriarcha sibi vi- 


illud preterea per quamdam utilem intento pre- ῃ cissim infenso dissidebat, ne per eam causam in- 


occupationem adjunxit, quod plerumque continge- 
ret ipsos de negotiis 264 suarum ecclesiarum 
audiri postulantes non admitti, unam causam 
esse odium in se patriarche; tolleretur istud modo 
scandalum : visuroseos statim quam multum apud 
se possint preces omnes et significationes volun. 
tatis ipsorum. In ea verba loqui desiit. 


6. Ut congregatis Patribus ullima citatio et post eam 
damnalio conligerit. 


Postridie congregatus rursum coctus est. Ibi pos 
multa varie dicta, postque aliquam imperatoris ad 
specimen modestie affectatam recusationem inter- 


firmandi judicii tanquam ex odio ad imperatoris 
gratiam lati occasio quaepiam et ex ea pretextus 
schismatis nasceretur iis qui forte rem uti nunc 
gerebatur narrari postea audirent, statuerunt 
iterum ia medio Epsetopulum ; et libellum sigil- 
latim expensis capitulis relectus $2685 est, et an 
testes haberet quibus confirmaret que accusa- 
bat, interrogatus est delator. Ille vero respon- 
dit rerum palam manifestarum hunc aut illum 
adduci testem non debere, sed simu] universos, 
quod t&que omnes conscii factorum a se allegato- 
rum sint. Ut autem selecti quidam ex clero inter- 
rogati presertim de sultane, utrum ille simul lita- 


* 
- 


741 


GRORGII PACHYMERAR 


712 


νοµένοις. » Ὡς γοῦν ἐχλεγέντες τινὰς ἠρωτήθησαν τῶν A xal χρεῶν ὑξίων ὀρέγεαθαι τὴν κατὰ Χριστιανοὺς 


τοῦ κλήρου, xai μᾶλλον περὶ τοῦ σουλτὰν, xai εἰ 
συλλιτανεύσας τῷ πατριάρχῃ συδκαθίσειεν ἀναγι- 
νωσκομένυν τ.ῦ θεολογικοῦ λόγου κατὰ τὸ σύνηθες, 
εὐθὺς ὡμολόγουν οὕτω γενέσθαι, τὸν δὺὸ σουλτὰν εἰ 
Χριστιανός bati. εἴτε καὶ μὴ μὴ εἰδέναι ἔφασχκον, 
τέως δ᾽ ἐχεῖνον τότε Χριστιανὸν νοµίζειν ἄντικρυς. 
Ot γοῦν κρίνοντες τοῦτο µόνον λαμθάνειν ἤθελον τὸ 
συλλιτανεύσαντα καβεοθῖναι, τὸ Ó' cive Χριστιανὸς 
εἴτε καὶ μὴ, ωὖτοῖς ἔφασκον ζητητόον εἶναι, xai ἐπὶ 
τούτοις πολλοαὶ παρήγοντο µαρτυρήαοντες τὸ σέθας 
ἐκείνῳ μὴ κατὰ Χριστιανοὺς εἶναι, οὐκ οἶδα ὃ᾽ εἴτ 
ἀληθὲς, site μὴν θεραπεύοντες τὸν κρατοῦνα, Τέως 
63 ve, ὡς ὕστερον ἡμᾶς πυνθάνεσθαι τῶν τοιούτων 
τέλος λαθόντων, ὁ σουλτὰν ἀποστείλας πρὸς τὸν χρα- 
τοῦντα, ἐπεὶ παρὰ τὴν αὐτοῦ αἰτίαν µεµαθήχει τὸν 
πατριάρχην ἐξελαβέντα, σὺν ἄλλοις οἷς ἐμήνυς, καὶ 
τοῦτο χαριέντως fj μᾶλλον καὶ βαθέως ἁπτόμενος 
προσεµµήνυεν, ἀξιῶν στεῖλαί ol τῶν ἐκείνου διαφερόν- 
τως τὰ Ἱερὰ περιᾶμματα, ἃ δὴ xal ἐγκόλπια ὁ xot- 
vào ὀνομάζει λόγος, xal sl βούλοιτο, καὶ χοίρου τα- 
ριχευθέντα μηρὸν ὡς ὀρεγόμενος φάχοι, Καὶ τοῦτ 
ἦν τότε τῷ βασιλεῖ περὶ τοῦ πατριάρχου ἔλεγχος 
ἄντικρυς, τῷ μὲν εἶναι τῶν θείων ἐκτυπωμάτων 
κροσκυνητὴν τὸ σέθας αὐτοῦ παριστῶντος, τῷ δὲ 


nias recitasset cum patriarcha, et dum legeretur 
divinus sermo de more, assedisset una, statim re- 
sponderunt ita factum fuisse, sultan vero Cheistia- 
nus neone sit se nescire ; ac tum quidem se putasse 
illum Christianum. Velle autem se aiebant, judices 
hoc solum pro testimonio accipere, simul orasse et 
assedisse sultanem : qualis autem fuerit, Christia- 
nus an paganus, querendum ex se non esse. Pra- 
ter hos ergo producti alii multi sunt qui testifica- 
renturnonesseillum religionisChristiane cultorem. 
Quod utrum illi ex vero affirmarent an obsequen!es 
imperatori fingerent, haud habeo compertum. 
Cognovimus tamen postea, perlato jum et exsecu- 
tioni mandato judicio, sultanem uhi audisset sua 
cauga depositum patriarcham, misisse ad imperato- 
rem (sive id joco sive serio aut quocunque demum 
consilio fecerit) qui eum rogarent ad so mittere ne 
gravaretur quedam ex suis sacris amuletis, qua 
vulgaris sermo vocat encolpia, icunculas videlicet 
gestari de collo pendentes ad sinum religioniscausa 
solitas, et jussiese ut adderent se, si vellet impera- 
tor religionis sue specimen capere, vel porci salitum 
femur avide comesturum. Quo testimonio plane 
4266 confirmabatur imperatori culpa in hoc vacare 
patriarcham, oum revera Cbristianum sullan se 
probaret tum exhibendo se sacrarum imaginum 
veneratorem, tum se gustare libenter carnes suil- 
las declarando. Ceterum tune cum in illis de pa- 
triarcha disquisitionibus quasi pro fundamento po- 
neretur minime illum fuisse Christianis mysteriis 
initiatum, utique videbatur inte impendere peri- 
culum patriarcha. Erant qui callidius et ad fiaem 
intente damnationis asgequendum efficacius argu- 


πολιτείαν ἐμφαίνοντος. Τότε δὲ ὡς dreMotoo περὶ 
τοῦ σουλτὰν βουλευηρμένων ἐκείνων ἐδόχει κίνᾶυνος 
ἐξῆφθαι τῷ πατριάρχῃ. σαν δ᾽ ἄλλοι οἵ καὶ pa- 
φυρώτερον ἐπτχείρουν δῆθεν προσεπιτιθέµενοι ταῖς 
χατηγορίαις, ὡς εἴπερ κἀάκεῖνος εἰς Χριστιανοὺς ἁλι- 
Qe ἐτέλει, τὸ γοῦν περὶ ἐλεῖνον Περαικὸν καλὺν 
Tv ἐκτόπως τὸν πατριάρχην φυλάττεσθαι μηδὶ γὰρ 
χάκείνους πάντας Χριστιανοὺς εἶναι f| καὶ λογίζε- 
σθαι. Ὡς γοῦν πρὸς τὸ τὰ δοκοῦντα ἀποφαίνιαβαι 
ἦσαν, οἱ μὲν πλείους, Ἡ καὶ πάντες παρὰ τινὰς (i 
Ποντοηρακλείας θεόωρος οὗτος ἦν, ὁ Εὐχαίϊτῶν 
Αλέξιος, ὁ Βρύσεως Ἰωάννης, xat μετ) αὐτῶν ἄλλοιυ 
ὁ γὰρ [P. 180) Μιτυλήνης Γρηγάριας τὰ πολλὰ τῷ 
πατριάρχῃ προσέχων, ἐπεὶ τὴν Αίκην ἀπηρτημένην 
ἑώρα οἱ, νόσον σκηψάµενος ἀπῆν, ᾧ δὴ χαὶ μετ 
ἐμθριβείας ὁ κρατῶν ἐμὸ ὡς νοτάριον ἀποστίλλων 
ᾗ ἀπαντᾷν fj διδόναι τὴν γνώμην ἐχέλευε, καὶ μόλις 
τὴν οἰκείαν γνώµην τῷ τε Λαρίσσης θωμῆ, τῷ Nav- 
πάκτου ᾿Ιωάννρ xal τῷ Αδριανουπόλεως Γερμανῷ 
προσανετίθετο), ol γοῦν παρὰ τοὺς εἱρημένους ἐκ τοῦ 
παραχρῆμα καθαίρεσιν τοῦ πατριᾶρχου κατεψην|- 
ζοντο, πλὴν ὡς φυγοδικοῦντος τὸ πλέον τὸ Υ1ῥ 
σουλτὰν site Χριστιανὸς εἴν εἴτε xal μὴ, im ἀμφι- 
θόλοις ἐτίθουν, ὁποχρῶν δὲ πρὸς χαταδίκην τῷ κα- 


mentarentur, allegantes parum ad summam crimi- 
nis referre sultonis ipsius statum quoad religionem. 
Ut enim ille revera Christianus fuerit, certe 8 
Persis ejus comitibus pariter et prosrmicue simul 
cunctis admittendis cavere debuisse patriarcham, 
cum satis constaret nequaquam illos universosaut 
fuisse aut habitos esse Uhristianos. Ut autem ad 
dicendas sententias ventum est, plerique aut potius 
omnes preter quosdam (hi fuerunt Theodorus 
Heraclee Ponti, Alexius Euchaitarum, Joannes 
Brysis, et cum his alii : pam Gregorius Mitylenes, 
patriarche multum deditus, ubi prospexit ei dam- 
nationem imminere, simulato morbo abfuit, ad 
quem impetu ardenti imperator me, pro eo quo 
tunc fungebar notarii munere, ire confestim jussit 
denuntiaturum ut omnino aut veniret aut senten- 
tiam suam mihi ad synodum relaturo ederet; ad 
que is gre tandem responsum expediens, dixit 
se, quod Thomas Larisse, Joannes Naupacti, Ger- 
manus Adrianopoleos episcopi censerent, etiam 
ipsum sentire, ac velle tribus ipsorum suffragiis 
suum quartum plane consentiens adjungi),exceptie, 
inquam, his quos modo nominavi, reliqni omnes 
presentem exauctorationem patriarche concordibus 
calculis decreverunt, sed majori ex parte ob con- 
tumaciam 3264 non sistendi se judicio : nem 
crimen de sultane longam nec necessariam aiebant 
poscere disquisitionem de religione ejus, qua de- 
fungi liceret, in ambiguo relinquendo Christianus 
necne fuerit, nitendo autem ad damnationem ac- 
cusati eo quod et certo constaret et secundum 
leges sufficeret, recusatione videlicet comparendi 
ante legitimum tribunel, quo rite citatus fuerit. 








713 DE MICHALLE PALAZEOLOGO LIB. IV. 714 
τηγορουμένῳ τὸ τῆς φυγοδικίας καὶ µόνον ἐνέμιζον A νεγχόντας τὴν τῆς δίκης ψῆφον τῷ πατριάρχῃ. Ὁ 81) 


ἔγκλημα, ὡς in! ἐγκλήμασι τῷ φυγοδικοῦντι συµ- 
θαινον. Οἱ δὲ xal σφίσιν ἀντέθαινον ἱκανῶς, ὡς et 
μὲν ὡς κοινωνήσας ἀλλοσεθέσιν ὁ πατριάρχης εὐθύ- 
νοιτο, πρῶτον μὲν, ἀλλ᾽ ἄδηλον Ov sl ἀσεθεῖς ἐκεῖ- 
vot, τὸ ἔγχλημα συµθαίνειν ἐξασθενεῖν. El δὲ xai 
ταῖς ἀληθείαις ἔξω τῆς αὐλῆς τοῦ Χριστοῦ ὁ σουλ. 
τὰν, τὸν μὲν πατριάρχην καὶ οὕτως ἀνεύθυνον εἶναι, 
τοῦ παντὺς ἐπὶ τῷ μαρτυροῦντι κειµένου * ὁ δ’ ἦν 
ὁ Πιστιδίας Μακάριος. El δ᾽ οὖν, ἀλλὰ συνευθύνεσβαι 
καὶ τοὺς ἄλλους τῷ πατριάρχη, Ἀριστιανούς Ys ὂὄν- 
τας καὶ προσκεκληρωµένους τῷ θείῳ, καθ ὀνδηποτ- 
οῦν εὑρισκομένους βαθμὸν, otc δὴ καὶ ὠφείλετο ἐξ 
ἀνάγκης ὑπομιμνήσκειν τῷ πατριάρχῃ xai ἀναστέλ- 
Atv. τὴν ἐχεῖθεν βεθήλωσιν. Τὸ δὲ τούτους παρα- 
ὁραμόντας ἐπὶ μόνῳ τῷ πατριάρχῃ δίκην Ἱστῆν μὴ 
εἶναι δίκαιον τὸ παβάπαν μηδ’ ἐπιεικῶς εὔλογον. 'O 
ὃ' οὖν Πισσιδίας πρὸς τὸ ἀποθησόμενον ἀφορῶν (τὸ 
γὰρ ἔγχλημα µορτύριον ἦν τοῦ χαὶ τοῦτον τῇ κατα- 
Üxp συνυπάγεσθαι * οὐ γὰρ ἂν δόξαιεν πάντως τὸν 
πατριάρ(ην δικαίως καταδεκάζειν, εἰ μὴ καὶ αὐτὸν 
εὐθύνοιεν) ἐφ᾽ ἠσυχίαν χαθήµενος ἦν, Τόσον δ’ ἐκεί- 
vog ipsis τούτου ὥστε οὐδὲ τὸ πρῶτον συνεκαλέ- 
σαντο μαθεῖν ἐξ ἐκείνου τὰ περὶ τοῦ σουλτὰν. Τέως 
δ' ὅμως οὐκ ἦν αὐτὸν δέχεσθαι τοὺς Ov αὐτὸν ἔπε- 


His, quatenus in ambiguo relinquebant crimen de 
sultane, obaistebant alii satig verisimili ratione, 
contendentes plane purgatum de eo videri debere 
patriarcham. Nam eum quidem quo pacto equum 
οι damnari, quia profunosin rerum sacrarum 
communionem admiserit, si profanos istos quos 
admisit fuisse non constet ? Et, utcunque se res 
habuerit, idoneum eos pro Christianis habendi 
patriarcha habuerit auctorem Macarium episcopum 
Pisidie, penes quem in solidum ejus, si qua est, 
acti culpa resideat? preterea non patriarcha so- 
lus eo nomine damnandus venerit, sed et alii 
multi qui simul tunc cum eo in templo fuere, non 
Christiani solum,sed etiam clero ascripti, quorum 
singulos pro ratione graduscujusque stringebat Sua 
pars officii ad excludendos adytis profanos et non 
communicandum in mystica functione cum non 
initiatis. Quis enim possit dubitare quin saltem ii 
debuerint admonere patriarcham,et cum non fece- 


rint, quin ejus, si quod est,piaculi contagionem in [ 


8e traxerint, ob quam etipsi sint pone obnoxii ? 
Preteritis porro tot aliis participibus eulp:,in uno 
pupiendo severitatem herere patriarcha neque 
aequum neque tolerabile omnino videri posse. Hec 
videns Pisidie antistes, et vim prejudicii ad se 
quoque in eamdem cum patriarcha damnationem 
involvendum pertinentis secum reputans, tacitus 
268 sedebat. Nocuit illi nimius favor Patrum. 
Nam ut ei parcerent, abstinuerant ab eo juridice 
interrogando tum cum discuteretur patriarche 
εἶτοα sultanem factum, cujus ipse pars fuerat. 
Nunc serum erat illum vocare, manifesto utique 
prejudicio damnatum. Nec poterat locum amplius 


PATROL. GR. OXLIII. 


καὶ συνέθη, ἐξορισθέντος ἅμα τῷ καθαιρεβῆναι, ἢ 
μᾶλλον xai ἐρήμην ἁλῶναι, x&xslvou. Ὡς δὲ πολλῶν 
τότε χατατεινοµένων λόγων τέλος καὶ οὗτοι συνζλ- 
θον τοῖς ἄλλοις ἑχόντες ἄκοντες, κυροῦται ἡ ψῆφος 
καὶ ὁ πατριάρχης ἐπὶ καθαιρέσει καταδικάζεται. 
Λύσαν δ᾽ αἰψηρὰν ἀγορὴν, ποιητικῶς φάναι, τῶν 
βασιλέων εὐφημηθέντων κατὰ τὸ σύνηθες. HAT xal 
δύο τάττονται παρὰ |P. 181] τῶν ἱεραρχῶν ἱεράρχαι 
ἀπελθόντες τὰ παρὰ τῆς συνόδου πραχθέντα σημῆναι 
τῷ καταδ(κφῳ. 


ξ. Ὅπως ἀπελθόντες τρεῖς ἀρχιερεῖς ἐξ ἀποστολῆς 
τῶν ἄλλων τῷ πατριάρχη τὰ τῆς καθαιρέσεως 
παρεδήλωσαν. 


Ὀψίας γοῦν δείλης πρὸς ἐκεῖνον ἀπηντηκότες, 


«παρόντος καὶ τοῦ κλήρου παντὸς, ἐδήλουν τε τὴν 


ἀπόφασιν xal ὡς ἐξελθεῖν ἐτοιμασβείη διεχελεύοντο. 
Ὁ δὲ πρῶτον μὲν εὐχαριστήσας θεῷ ἔτοιμον ἑαυτὸν 
παχεῖχε, ἀπέρχεσθαι, ὅπη καὶ βούλοιντο. Ἔπειτα 
δὲ καὶ πρὸς τὸν χλῆρον στραφείς ' « Τὰ μὲν κατ 
ἐμὲ ὅπως συνέθη παραχωροῦντος θεοῦ, οἴδατε, 
τέχνα * δεῖ ὃ' ὅμως εὐπειθεῖν τῷ θείῳ θελήματι, xBv 
ὅπως οἰκονομοίη τὰ xa0' ἡμᾶς. Ἡμεῖς μὲν οὖν ποι- 
µένες ταχθέντες χρίμασιν οἷς οἶδε τὸ Πνεῦμα τὸ 
ἅγιον τὸ καλέσαν, εἰ καὶ ἀναξίους, ἡμᾶς, ὅπως κατὰ 


habere qualiscunque ipsius defensio, jam prolatis 
multorum sententiis in eos qui eum profanis com- 
municassent, que suffragia nihilo minus Pisidien- 
sem quam ipsum patriarcham affligebant. Itaque 
damnato patriarcha,uut potiusindicta causa propter 
neglectum vadimonium deposito, Pisidiensisquoque 
in exsilium pulsus est.Post multa in ista concerta- 
tions ultro cilroque allegata,tandem et hi volentes 
nolentes cum aliis convenerunt, et concordi jam 
eyaodi judicio depositio patriarche sancita esl. 
Solverunt autem, ut poetice dicam, subitum con- 
ventum, et acclamationibus in honorem imperan- 
tium editis de more, pretereaque duobus presuli- 
bus electis qui nomine synodi exauctorationem 
patriarche denuntiarent suam, tinis impositus ne- 
gotio est. 


7. Ut. missi a synodo ad patriarcham duo episcopi 
suam ei damnationem significaverunt. 


Inde sub vesperam conveniunt patriarcham ii 
quos diximus ad id a synodo electos, et clero pre- 
Bente univereo, postquam suam illi depositionem 
juridice declararunt, eadem ipsum auctoritate jus- 
serunt expedire sese ac comparare ad proximum 
discessum.At ille gratiis primum Deo actis, promp- 
tum paratumque se exhibuit ad eundumquo vellent. 
Tum ad clerum conversus, « Res, inquit, uti se 
mes habeant Deo permittente, nostis,filii: oportet 
tamen acquiescere divine voluntati, et boni consu- 
lere quidquid de nobis Providentia decrevit. Nos 
cum fuissemus pastores prefecti judiciis notis Spiri- 
tuj sancto, qui vocavit nos quamvis indignos, 260 
tamen prout potuimus gregem pavimus et vos Ec- 


23 


; GEORGII PACHYMERJE 116 


δυνατὸν ἡμῖν ἐποιμάναμεν καὶ τὰ xa0' ἡμᾶς Üiet- À στραφεὶς πρὸς τοὺς πεµφθέντας, « ᾿Αδελφοὶ, » εἶπεν, 


μεν, οὗ καλῶς μὲν ἴσως, ἱκανῶς δὲ κατὰ τὴν 
ετέραν δύναμιν, οἴδατε * τί τὰ δῆλα καὶ λέγω ; 
ως πολλοὺς μὲν ἴσως καὶ ἑλυπήσαμεν, παρὰ πολ- 
ν δὲ καὶ ἐλυπήθημεν, σωνδιαφέροντες ἀλλήλοις 
; παρ) ἀλλήλων ἀπεχθείας. Τοιαῦτα γὰρ τὰ τῆς 
(κλησίας σπλάγχνα. ὡς xal βαρυνοµένων ἡμών 
πατέρων ὑμᾶς ὡς τέκνα ἀνέχεσθαι, καὶ ἀπεχθχ- 
αἔνων τινῶν ὑμᾶς αὖθις ἁλογοῦντας τῆς ἀπεχβείας 
µέλη Ὑνήσια περιέπειν τοὺς ἀπεχθανομένους. 
ν οὖν χαιρὸς ἀλλήλοις ἀφεῖναι τὰ ὀφειλήματα, 
ὶ δὴ τὸ μὲν ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ ἐκπληρῷ, καὶ συγχωρῶ 
σι, καὶ ὅπη τῷ θεῷ βουλητὸν προθύµως ἀπέρ- 
μαι. Ὑμεῖς δὲ ἀλλὰ τὰ τῶν σκευῶν τὰ τῆς 'Ex- 
ἠσίας, καὶ ὅσα iv πέπλοις τιµίοις καὶ λειψάνοις 
iov καὶ βίθλοις, ἀπελθόντες (P. 182] xal καθ᾽ tv 
ντες καὶ ἀναψηλαφήσαντες παραδέξασθε, μὴ xal 
; Ἱεροσυλίας ἡμᾶς γράψηται. Καὶ τὸ λοιπὸν χα(- 
[6 ἐν Κυρίῳ, τέκνα, καὶ σώζεσθε. "Hpiv δὲ ὁ 
ενδύτης xal τὸ πυξίον καὶ τρία τῶν νομισμάτων, 
δὴ καὶ τῷ πατριαρχείῳ προσθαίναντες εἴχομεν 
τὰ κανόνα τῶν μοναχῶν, καὶ ταῦτα ἰδίοις χόποις 
ic ἐκ μετεγγραφῆς φαλτῆρος κτηθέντα πάλιν λα- 
ντες ἔξιμεν. » Ταῦτα xai τοιαῦθ) ἕτερα πρὸς τὸν 
fpov εἰτὼν, ὥστε xai ἐκ τοῦ σχεδὸν ἀπελθεῖν τι- 
ς ἐπὶ τῇ τῶν ἁγίων παραλήψει, ὦν καὶ αὐτὸς 3v, 


esiamque gubernavimus, forsitan non bene, ve- 
imtamen, quantum virium facultatisque nostre 
nuitas Lulit,fideliter. Testes vos habemus omnium: 
aid attinet nota proloqui ? Inter heo fleri potest 
| nos molestiam multis facessiverimus,uti et viois- 
m perpessi sumus molestias plurimorum.Ignosca- 
(48 condonemusque nobis invicem mutuas offen- 
ones in visceribus eoclesiastiom charitatis. Nam 
ter nos comparate necessitudinis poscit officium, 
; et nos patres libenter feramus que gravia per- 
xti a filiis contingit, et vos filii quod a paterna 
ibernatione minus gratum interdum accipit tole- 
tis; itemque qua forte a fratribus offensiones 
sistunt, non mutuis ulcisci odiis,sed ut membra 
isdem corporis vera illos ipsos graves vobis et 
festos amplectamini. Tempus nunc est dimittendi 
vicem debita. Equidem, que in hoc mee partes 
nt,quam plenissime possum exsequor,indulgens 
ndonansque cunctis cuncta ; et quo Deo placi- 


« 1005 ἡτοιμάσθην, καὶ οὐ ταραχθήσοµαι, xlv ὃ τι xal 
ἐπ᾽ ἐμοὶ βούλοισθε. Τὸ οὖν ὑμέτερον, ὡς φατὲ, χατ- 
επράχθη Πραττέτω xol τὸ Asimov ὁ Βασιλεὺς, καὶ 
ὅπου ἴτέον ἡμῖν ἐξ αὐτῆς κελευέτω, ἢ μᾶλλον πιµ- 
πίτω xal τοὺς ἀπάξοντας. Οὐδὲ γὰρ ἐρίσομεν τὸ πα- 
ῥάπαν, χἂν ξίφος προσετοιµάζοι κχἂν θάνατον. » 
Ταῦτ᾽ εἰπὼν ἀπέπεμπε μετ) εἰρήνης πάντας, αὐτὸς 
δὲ τοῖς ὅλοις ἐξαμελήσας ἐχάθητο, τὸ ἀπὸ τοῦ χρα- 
τοῦντος ἀναμένων πρύσταγμα. 
vw. Ὅπως πέμψας ὁ βασιλευς ἐξάγει τοῦ m 
τριαρχείου τὸν πατριάρχη», καὶ τὰ τότὲ συµ- 
οάντα. 

Νὺξ ἣν, περί που τὰ τελευταῖα Πυαντιῶνος, ὅτι 
xai πρὸς τὸ αἱθριώτερόν καθίσταται ὁ ἁλρ τῶν dx 
τοῦ χειμῶνος ἁπαλλαγεὶς δυσχερῶν, τὸ πολὺ τῆς 
νοτίδος ἀποθαλών. Καὶ δὴ τὴν πρώτην φυλαχκὴν ti 
νυκτὸς ἐκείνης ol τοῦ βασιλέως πέµπονται ἐφ᾽ dir 
τὸν καταδικασθέντα Καταγαγόντες ἄπαγαγεῖν ὅπου 
xol προσετάχθησαν. Ὡς Ὑγοῦν αὐτίχα κατήγετο, ἐπι- 
θὰς τοῦ μεγίστου ναοῦ, στὰς πρὸς τάῖς μεγίστις 
πύλαις, ἀφωσίου τῷ Δεσπότᾳ Χριστῷ τὰ εὐχαριστή- 
pia προσκυνῶν τε xal συνταττόµενος. Ὡς δ' ἔμελλε 
διὰ τῆς Χατ᾽ ἀνατολὰς πύλης ἐξέρχεσθαι ἐφ᾽ ᾧ χατα- 
λαθεῖν τὸ ἐν τῇ Βαρθάρᾳ κελλύδριον τοῦ θαυµα- 
τουργοῦ Νικολάου, ὃ δὴ xal συνίστατο τότε πρὸς τῇ 


perarejussisquibusdam e presentibus, quorum ego 
unus fui,ad sacram,$7 0 ut dixerat, supellectilem 
numerato recipiendam conversus ad missos asyno- 
do:«Fratres,inquit,en paratus sum et non turbsbor, 
quidquid de me volueritis.Quod vestrarum,ut dici- 
tis,eret partiuin, fecistis. Faciat et imperator quod 
reliquum est, et quo eundum nobis sit extemplo 
prescribat,aut potius qui eo deducant mittat; non 
enim resistemus, aut quidquam omnino recusabi- 
mus, sive is gladium sive mortem etiam paret. » 
His dictis dimisit in pace omnes. Ipse placide om- 
nium securus asaedit, ab imperatore mandatum 
exspectans. 


8. Ut mittens imperator eduzerit pairiarchali domo 
patriarcham; et quae lunc contigerint. 


Mox erat circiter extrenia Maii mensis, cum in 
serenitatem exhilaratus aer ex hiberno rigore el 
humoris per vernos tepores exuberantis parte 


m est, alacris pergo. Vos ite, censum facite ec- D magna resoluta, liquido liberius cclo ridet,quanda 


isia vasorum ; et quidquid velorum oetereque 
»tiose vestis, quidquid sanctarum reliquiarum 
librorum ecclesiastice habent capse, recogno- 
te, probate, numerate, aecipile, ne quis deinde 
s gacrilegae rapina possit aocusare. De cetero 
adete in Domino, filii, et salvete. Nos palliolo, 
gillaribus et tribus nummis, mercede opera li- 
wie describendo psalterio locate, que omnia 
ta monasticam regulam prius possedimus quam 
riarchales edes ingrederemur, ut propriis re- 
nptis, eximus. » Hec et alia ejusmodi quedam 
(us ad clerum,et tanquam mox disoessurus pro- 


circa prima vigiliam adfuerunt quos imperator 
miserat ad condemnatum abducendum quo jussi 
erant. Is cum abduceretur,superatis gradibus tem- 
pli maximi stans ad portam majorem gralias egit 
venerabundus Christo Domino, adorans et ut in 
digressu valedicens. Mox cum exiturus essel pet 
obversam orienti portam, ut ad cellulam in Bar- 
bara sitam miriflci Nicolai se conferret (ea tunc 
domuncula mari admota, et ad Oxeensis monsste- 
rii jus dominiumque pertinens, ideo parata fueral 
obiter excipiendo Arsenio, quod ei sedem ezsili 
apud Oxeam, opportuuitatem quamdam loci secu- 


717 
βαλάσσῃ καὶ ὡς µετόχιον vfi 


γὰρ προχαίρως κατεδιχάζετο ἀπελρεῖν , καὶ τοῦτο 
xav οἰκονομίαν οἶμαι θεοὺ, ὅτι xai τὸ ῥάκο ἐχεῖ- 
voc ἐν τῇ "Ofelg πρώτως ὑπέου τὸν μοναχὸν µετ- 
αμφιεννύμενος) — ὡς τοίνυν πρὸς τῇ ἔξόδῳ τῆς 
ἐχχλησίας ἦν, [Ρ. 183] αἱθρίας ἐς τότε οὔσης χατ᾽ 
οὐρανὸν ἑξαίφυνης νέφος σκοτόεν ἐπλήρου τὸ πᾶν, 
καὶ ῥαγδαῖος σύναμα ἈΧαλάζη κατεφέρετο ὑετὸς, 
χρῆμά τε ἐξαίσιον ἀστραπῶν τὸν ἀέρα πυρεχθολοὺν 
ἐξέχαιε, xai Χτύποι βροντῶν συνεχεῖς τὰ τῶν -dxou- 
όντων συνετάρασσον (ra. Κἀκεῖνος iv τόσοις δεινοῖς 
τοῖς ἀπάγουσιν εἴλκετο, ἕως καὶ ἐς τὴν μονὴν xa- 
τηντήκεσαν. Ἐχεῖσε γοῦν διαγαγόντος τὴν ἡμέραν, 
τῇ ἐπιγενομένῃ νυκτὶ vot ἁλιάδι ἐνθέμενοι περιώ- 

(Mov ἀνὰ τὴν Προικόννηαον, τῷ ἐχεῖσε μονυδρίῳ τῷ 

ἄνω τῆς ἐγχωρίως λεγομένης Σούδας χειμένῳ έγκα- 

ταχλείσαντες, τάξαντες xal ὁπτῆρας ἐκ τῶν βασιλικῶν, 
ὡς μὴ θεῷτο τοῖς βουλομένοις. 

9. Ὅπως οἱ τῆς ἀνατολῆς πατριάρχαι, ὁ τῆς Άλε- 
ξανδρείας καὶ ᾽Αντιοχείας, περὶ τὴν χαθαίρεσιν τυῦ 
πατριάρχου διετέθησαν. 

Οὕτω μὲν οὖν τὰ κατ' ἐκεῖνον διαταξάµενοι, ἐπεὶ 
xai τοὺς πατριάρχας ἐπ ἐκείνῳ γνωμοδοτεῖν τῶν 
ἀναγκαίων ἑνόμιζον, ἀξιουμένων ἐκείνων ὁ μὲν ᾿Αν- 
τιοχείας Ἑόθύμιος ὠρμημένος xal πάλαι εἷς τὴν xat 


tus, imperator decreverat, id quod equidem non 
sine numine factum arbitror, dum animo reputo 
sacram monachi vestem ac professionem primum 
2471 ab Arsenio susceptam apud Oxeam), cum 
inquam, in eo esset ut templo egrederetur et su- 
dum purumque colum esset, feda repente nubes 
tetra cuncta caligine complevit, vebemensquesimul 
imber mista grandine decidit, fulguribus horrendis 
late aerem incendentibus. Per has ille erumnas ab 
abducentibus trahebatur, quoad in illam, de qua 
dixi, domunculam pervenerunt; ubi cum diem po- 
sterum transegisseut, nocte insecuta navi Arsenium 
piecatorie imponentes, deportatum ultra Procon- 
nesum incluserunt mansiunoule illic site supra lo- 
cum, quem vulgo incola Sudam vocant, appositis 
custodibus et satellitio imperatorie, ne adiri exsul 
& quibusvis invisere volentibus posset. 
9. Ut Orientales patriarche Alexandrinus et Antio- 
chenus circa patriarchae depositionem affecti fue- 
rint. 


DE MICHAELE PALJROLOGO LIB. IV. 
'Otelq ἡρμόζετο (ἐκεῖ A ἐχείνου ἀπέχθειαν ὡς μὴ map! ἐκείνυ εἰς κοινω- 


718 


νίαν δεχόµενος, αἰτίαν φέρων, e? div, ἄδηλον ὃν, 
ὅμως ὃξ φέρων ix φήμης ὡς συγχοινωνοίη xad τι 
τοῖς ᾽Αρμενίοις, τότε διὰ ταῦτα xal προσαπεδέχετο 
τὸ ἐκποδὼν ἐκεῖνον γενέσθαι καὶ συνήνει γνωμοξο- 
τῶν. 'O δ᾽ Αλεξανδρείας Νικόλαος τοσούτου συναι- 
νεῖν ἔδέησεν ὥστε καὶ χαθάπαξ τῶν καταψηφισαµένων 
ἐσχίζετο, καὶ ἔμεινεν ως τέλους ἐν τούτῳ, μηδὲν us- 
ταλλάξας τῶν ἐγνωσμένων. 

V. Ὅπως Ίθελεν ὁ πατριάρχης ἐπὶ τῆς τιμῆς ὢν 

ἀνακαλεῖσθαι ὡς ἀρχιερέα τὸν Σάρδεων. 

Tov δ' ἀρχιερέων, πλὴν τῶν προτέρων ἐχείνων, 
Μανουήλ τε τοῦ θεσσαλονίκης xal τοῦ Σάρδεων 'Av- 
δρονίκου, [P, 184] οὐδεὶς ἄλλος ἦν ὁ σχιζόµενος. Τὸν 
Ανδρόνικον, ὡς καὶ κατὰ μοναχοὺς ἀποκαρείη, φθά- 
σαντες εἴπομεν. "Ov καὶ ἐπὶ τῆς αὐτοῦ πατριαρχίας 
Αρσένιος, εὖ εἰδὼς ὡς δι’ ἐκεῖνον τὸ πρῶτον ἑξορι- 
σθέντα ὑπέδυ τὰ μοναχῶν ἐξεπίτηδες, ἤθελεν ἀνορθοῦν 
ἀποθέμενον εὐθέως τὰ ῥάκη. ᾽Αλλ) οὖκ ἐξεγένετό οἱ 
εἰς τοῦτο xxl τοὺς Ἱεράρχας συµπείθειν. Ἐπειδὴ γὰρ 
ἐχεῖνος τότε τῷ πατριάρχῃ κατ ἰδίαν κοινολογησάµε- 
νος εὗρεν, εἰ µόνον θελήσοι καὶ fj σύνοδος, κατανεύοντα, 
ἐξελθὼν ἐκεῖθεν ἔγνω πείρᾳ διδόναι τὸ πρᾶγμα. Καὶ 
δὴ κατὰ µίαν τῶν συνοδικῶν ἡμερῶν, συνεγνωκότος 
καὶ τοῦ πατριάρχου, μανδύαν τε ἀρχιερατικὸν πε- 


esi, et sus illam sententie auctoritate adjuncta 
confirmavit. At Alexandrinus Nicolaus tantum ab- 
fuit à comprobando facto, ut semel ea causa illos 
qui Ársenium damnaverant a sua communione 
abscissos 37 3 nunquam amplius admiserit,neque 
eorum qua tali occasione decreverat mutare quid- 
quam ad finem usque voluerit. 

10. Ut Arsentus in patriarcha dignitate adhuc. con- 
stitulus restituere in integrum volueril. episcopum 
Sardensem. 

Episcopum vero, preter priores illos Manuelem 
Thessalonicensem et AndronicumSardensem nullus 
alius schisma faciebat. Andronicum detonsum in 
monachum superius diximus. Hunc Arsenius, post- 
quam restitutus patriarchali throno fuit, scions sua 
causa expulsum,utexsiliumlucrifaceret,monasticam 
vestem induisse,reponerein statum pristinum voluit 
sed non valuit aliorum in id antistitum elicere con- 
sensum. Res in bunc transacta modum est. Egit 
secreto Andronicus cum Arsenio iterum patriarcha, 


Horum in hunc modum contra patriareham Arse- I) et ex eo intellexit per ipsum non stare quominus 


nium actorum magni referre, quinimo necessarium 
esse, qui egerant putabant, ut ceteri patriarche 
auctores fierent concordibusin ea suffragiis dandis. 
Cum igitur illi ut id annuerent rogarentur, Απίῖο- 
chenus quidem Euthymius facile agsensus est: erat 
enim haud obscure jam olim Arsenio infensus, 
quod ab ipso in communionem non reciperetur. 
Causa ferebatur (haud equidem definierim an vera, 
sed hanctamen vulgus sermone celebrabat) quod 
Antiochenus communicasset quadam in re cum Ár- 
meniis. Quare idem occasione ultionis cupide ar- 
repta exauctorationem adversarii libenter amplexus 


continuo deposito monachico centone episcopales 
iterum infulas sumeret: addi modo ad suam curaret 
Patrum quoque ac synodi voluntatem. His Andro- 
nicus cognitis experiri negotium decrevit; et qua- 
dam die, qua congregati antistites erant cum patri- 
archa rei conscio,epiecopalem humeris mandyam, 
capiti cidarim imponit, et sic ad fores sedens po- 
stulat admitti. Nuntiatur Patribus quis,quo ornatu, 
quid peteret. Displicuit plerisque ausum esse in- 
jussu monachum episcopalem resumere ornatum. 
Ergo hominem consensu rejecerunt; et cum aliquis 
quamdam ejus epistolam protulisset, cui geipsum 


719 


GEORGII PACHYMERAE 


T20 


ριθάλλεται καὶ ἐπὶ κεφαλῆς τὴν ἱερὰν ἐπιτίθεται A ὑπήκοοι, µηδένα τῶν ἁπάντων ὑμῶν ἐπὶ τοσοῦτον 


κἱδαριν, xai καθεσθεὶς ἔξω καιρὸν ἐζήτει συνελθεῖν 
τῇ συνόδῳ τῷ πατριάρχῃ συνεδρευούσῃ. Ὡς δ᾽ ἡγ- 
γέλλετο τῇ συνόδῳ τὰ περὶ odio περιµένοντος καὶ 
ἀρχιερατικῶς ἑστολίσθαι ἐμάνθανον, δεινὰ ἐποίουν 
καὶ οὐκ ἤθελον δέχεσθαι. Ὡς δὲ τις ἐκείνων xal 
τὴν ἐπιστολὴν ἐνεφάνιζε τὴν ἐκείνου, ἐν 7j ἐπέγρα- 
φεν ἑαυτὸν οἰχείαις Χχερσὶν ᾿Αθανάσον, αὐτίκα τῷ 
μὲν πατριάρχῃ τὴν τοῦ βοηθεῖν ὁρμὴν ἡμθλύσθαι 
“καὶ τὸ ὑπὲρ ἐκείνου θερμὸν ἐψῦχθαι συνέθαινε, τῷ 
8' ἀνακοπέντι καθυφεῖναι τῆς πείρας xai ἀπραγμό- 
νως ἐντεῦτεν διαάχειν. ᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν πρότερον’ 
τότε-δὲ πολλοὶ τῶν τε μοναχῶν καὶ τῆς λαώδους µοί- 
pa« ἀποσχιαθέντες xac αὐτοὺς συνελέγοντο, « Μὴ 
ἄψᾳ μηδὲ θίγῃ τὸ παράπαν, » λέγοντες, « ὃς ἂν συν- 
αινοίη «fj καθαιρέσει τοῦ πατριάρχου 1j μὴν xot- 
νωγοίη τοῖς συναινοῦσιν, » ᾽Αλλ᾽ ὁ βασιλεὺς, ἐπεὶ 
oàx ἦν τὴν Ἐκκλησίαν ἀπαίμαντον διαµένειν, τοῖς 
piv ἀρχιερεῦσιν ἐφῆκε ψηφίζεσθχι τὸν σφίσι δο- 
κοῦντα, αὐτὸς δὲ βαθύ τι συνορῶν, καὶ ἀναστέλλειν 
θέλων τὰ σχίσµατα, σὐναξίν τε χοινὴν παβαγγέλλει, 
καὶ πάντων iv ταυτῷ συλλεγέντων ix τοῦ παραθύ- 
ρου τῆς αὐτοῦ κχέλλης, ὃ δὴ καὶ σιδηροῖς τοῦτο μὲν 
ὁρθίοις, τοῦτο δ) ἐγκὰρσίυις περιεδρυφακτοῦτο τοῖς 
κάµαξι, λόγων ἤπτετο πρὸς αὐτοὺς τοιῶνδε. 

ια. Δημηχορία τοῦ βασιλέως περὶ τῶν σχιζο- 

μένων. 


[P. 185] « Εγὼ νοµίζω, ὦ τῆς ἐμῆς βασιλείας 


manu propria Athanasium inscripserat, contigit 
patriarche quoque ipsi juvandi ejus hebetariimpe- 
tum et studii erga eum refrigescere ardorem, ipsum 
vero perculsum infelici successu ad quietem vile, 
quam frustra excutere 34 8 tentaverat, constantius 
deincepsamplectendam domitum repulsa convertere 
animum. Sed hec prius evenerant. Tunc autem 
multi monachi et laici e plebe, abscindentes sese 
ecommunione eorum qui damnaverant Arsenium, 
seorsim convenerunt, et vulgare carmen aversan- 
tium usum commerciumque profanorum adhiben- 
dum sibi nunc ad excludendos ase reliquossanxe- 
runt: « Ne tractes, «dicente8,» ne tangas, ne omnino 
ad ullam consuetudinis partem admittas ullum eo- 
rum qui vel patriarche exauctorationem probave- 
rint vel probantibus communicaverint. » Ceterum 
imperator intelligens non posse relinqui Ecclesiam 
sine pastore, electionem patriarche liberis antisti- 
tum suffragiis permisit.Ipse altius reputans perni- 
ciem schismatum, si ruere qui errare coperint 
ainantur, concione omnis generis hominum vocata, 
e fenestra cubiculi clathrata ferro, rectas transver- 
sis decussatim nectenlibus virgis invicem que in 
cratis formam implexis, huno ferme in. modum 
disserere orsus est. 


11. Oratio imperatoris de schismate avulsis. 


«Equidem existimo, o meo imperio subjecti, 
neminem omnium vestrum eo stultiti» processisse, 
ut non suo ipsius, Sed alterius solum uti possit 


ἥκειν φρενοθλαθείας ὥστε μὴ ἑαυτῷ δύνασθαι χρῆ- 
σθαι συμθούλῳ, ἀλλὰ τῷ πέλας. El γὰρ καὶ ἡ παρὰ 
τῶν ἄλλων βουλὴ συλλαμθάνειν τὰ πλεῖστα πέφυχι 
τοῖς βουλευομένοις (ταύτῃ γὰρ xal συµδουλἠ λέγεται 
εἰς ταυτὸ συναγοµένων ἀμφοῖν τῶν βουλῶν), ἀλλ' 
ἀναγκαῖον τοῦτο ἐφ᾽ ὅσοις im' ἀμφιθόλῳ κχεῖται τὸ 
βουλευόμενον, ὡς ἀμφοτέρωθεν λογισμοὺς ἰσοῤῥό- 
πους κινεῖσθαι, κἂν ὁποίας τις ἂψηται. "Eg! ὅσοις 
δὲ ἑτεροῤῥεπῆ τὰ τῆς δόξης, ὡς ἐντεῦθιν μὲν μετὰ 
τοῦ καλοῦ xal τὸ πάγιον ἀναφαίνεσθαι, ἐχεῖθεν δὲ 
δῆλον εἶναι τὸ βλάπτον, ἐκαῖον ὄντως καὶ ἁλυσιτε. 
λὲς λογισμῶν συντρόφων ὑπερορῶντα ἀλλοτρίοις 
χρῆσθαι, oic ἔνι μὲν ἀθουλία, ἔνι δ᾽ ὄρεξις πρὸς τού- 
τοις καὶ τὸ ξένον dcl. ποτ ἀνάλγητον, ὡς παντὸς τοῦ 
οἰχείου πεφυχκότος πιέζειν. Asi τοίνυν γε xal ὑμᾶς 
τοῖς ἐφ᾽ ἑαυτῶν λογισμοῖς προηγουμένως χρῆσθαι, 
καὶ οὕτω δοκιµάζειν τοὺς ἔξωθεν. "Oc δὲ τῶν olvtiuy 
ὑπερφρονῶν ἑαυτὸν τοῖς ἔξωθεν λογιζομένοις παρί- 
χει ὡς εἴ τι ἂν φἑροίεν ἐκεῖνοι προσέξων, ὁ τοιοῦ- 
τος ὁμολογῶν ictu ὡς ἄφρων ἐστὶ τὸ καθ αὐτόν, 
"Ἄφρονος δὲ πάντως τὸ uv! de' ἑαυτοῦ συνιέναι͵ 
xai τὸ xài τις καὶ τῶν ἔξωθεν λέγοι, μὴ διακρίνει 
εἰδέναι τὸ κρεϊττόν τε xal τὸ χεῖρον΄ καὶ λοιπὸν οὐδὲ 
τῆς θυραίας ἐκεῖνῳ συμθουλῆς ὄφελος. Τὰ οὖν [ug 
πεσόντα οἴδατε πάντως, xai οὐδὲν ἐξ ἡμῶν τῶν 
γενοµένων κέχρυπται ' ἐπὶ τούτῳ γὰρ καὶ jxow- 
μεῖτο ἡ ἐφ᾽ ἑχάστῳ ὑμῶν ἐνταυθοῖ συγδρομὴ, οὕτω 


consilio. Etsi enim aliorum sententiam exquirere 
&c cum sua oonferre deliberantes solent, unde 
Grecum consilio nomen ortum est, ut συµθουλή 
diceretur quasi sententiarum in unum collatio dua- 
rum, tamen id tantum locum habet in rebus qua- 
rum in ambigno pendet judicium, paribus utrimque 
argumentis aiendi negandique incertum eligendi 
arbitrium librantibus. Ubi autem haud dubiis in 
lancem alteram momentis 93 4 fas et equum τος» 
git, adeo ut hine quidem manifeste honestum e 
tutum appareat quod proponitur, illino quod 08- 
tenditur evidenter noxium cernatur, tum enimvero 
vanum inconsultumque sit quempiam innato inti- 
mojue nature 8ο menti proprie sensu abdicato 
alienis uti consiliis, quibus inest. quidem impru- 
dentia, inesl et cupiditas, preetereaque  prurigo 
novitatis et quadam malesuada dulcedo inexper- 
torum, inquieto conjuncta tedio solitarum el 
quotidianarum rerum. Faciendum igitur vobis esi 
ut ante omnia vestris ipsorum mentibusac judiciis 
auctoribus utamini, et ad horum examen vocelis. 
qua vobis aliundesuggeruntur. Nam qui auis ipsius 
ratiocinationibus rejeclis, aliunde oblatis advertit 
animum οἱ inheret obnoxie, is sane habendus pro 
fatente se stultum et judicii expertem. Stulti quippe 
8ο judicio destituti omnino est nihil ex se intelli- 
gere, sed quidquid aliunde offertur ceca creduli- 
tate recipere, melius id sit an pejus nihil discer- 
nendo. Tali autem non video quid prositeuggestum 
ab alio consilium. Que nuper contigerunt scitis 


721 


DR MICHAELE PALJEOLOGO ΠΒ. IV. 


722 


τοῦ Άμετερου κελεύσαντος κράτους. Τοῦτο γὰρ xal A ydp xal τις σκανδαλισθείη; ὅτι µεταλλάττεταί τι τῆς 


ἄλλοτε ξυνέθη. Πλὴν τὸ ἐπὶ ταῖς αἰτίαις διαλλάττον 
ἀμφισθητεῖν παρέζει τισἰ. Τότε μὲν οὖν ἐθελίμου 
παραιτουµένου τοῦ ἐπὶ τῆς πατριαρχίας ὄντος ἄλλος 
ἀντικαθίστατο' νῦν δὲ καὶ ἐπὶ χεφαλαίοις χαθαιρε- 
θέντος, ὡς οἴδατε, ἄλλον ἐγκαταστῆναι τὸ εἰκὸς δί- 
δωσιν. "O γοῦν ἐκ τοῦ παρελθόντος ἐσφάλη, τουτο 
πρὸς τὸ μέλλον βέἐλτιστον προοικονομεῖν. Τότε τοί- 
νυν τινὲς τῶν τῆς ὀχλώδους μοίραᾶ καὶ ἀπαιδεύτων 
ol; ἡ capayi τῆς ᾿ἘΕκκλησίας ἀσμένισις, παρεισδυό- 
µενοι ταῖς τῶν ἀνθρώπων οἶἰκίαις πορισµεν elyov 
ἐντεῦθεν τὸ σχίσμα. (P. 186] Κἂν µετήμεν ἐκεί- 
νους, εἰ μήτε τὸ βραχὺ τοῦ καιροῦ ἐχείνοις τε τῆς 
ἀταξίας xal ἡμῖν τῆς ἐπεξελεύσεως ἐμποδὼν ὠρμη- 
μένοις ἕστη. Τοιοῦτὸν τι xal τὰ τῦν ὑποπτεύεται 
γένεσθαι' οὗ γὰρ ἁπόλωλεύ dj ἀταξία, ὥς τινας ἔπει- 
λημμένους αἴτίας πάλιν ἀνασοθεῖν xal τὴν Ἐκκλη- 
σίαν τοῦ θεοῦ σχίζειν πειρᾶσθαι. Τὸ γοῦν ἐκείνους 
ζητεῖν, φύσιν ἔχοντας ἄντιχρυς ἐξ ἐθισμοῦ συνεχοῦς 
ταῖς Ὑωνίαις ἐπηλυγάζεσθαι xal κρυφηδὸν τὸ αὐτῶν 
πράττειν ἔργον, ἄλλως δὲ γε xal περιτιόν' τοῖς δ' 
ὑπαγομένοις οὕτως ἀθούλως τοῖς ἐκείνων ὁαριαμοῖς 
προστιμᾷν τῶν Χχειρίστων οὗ κατονήσοµεν. Βΐς «i 


omnes : nihil eorum quemquam vestrum latet. 
Idcirco huc concurristis, vocante ac jubente me. 
Quod factum modo est, contigerat et alias. Verum 
similium eventuum duorum diverese cause ambi- 
guitatem objicere quibusdam possent. Tuncquidem 
ei qui voluntarie dignitatem patriarchalem abdica- 
verat, subrogatus est successor : nunc cum ob cri- 
mina depositi, ut scitis, locum alteri tribuere opor- 
teat par et equum est preoavere, ne quod priore 
illa simili occasione perperam actum est, iterum 
hoc tempore attentetur. Tuno 975 quidam et 
turbulento genere indoctorum hominum, quos de- 
lectat Ecclesie tumultus, insinuantes se domibus 
fructum inde ipsis optatum schisma retulerunt. 
Describerem informaremque plenius quinam illi 
fuerunt, nisi quam mibi prescripsi brevitas, illos 
honore mentionis nostre, nos labore de iis fuse di- 
cendi, licet ad id promptos inclinatosque prohibe- 
ret. Iteranda nunc fore qua tunc acta sint, prona 
prudensque suspicio est : non enim perversitas ex- 
stincta est funditus. Facile, inquam, est quosdam 
arripientes occasionem nocendi, conturbare iterum 


δόξης αὐτῷ ; ᾽Αλλ) οὐδὲν τῶν ἡμετέρων παραθέθα- 
σται, μὴ δή τι καὶ παραθαβείη τὸ σύνολον, ᾽Αλλ’ ὅτι τοῦ 
συνήθους ἐξέστραπται ; ᾽Αλλ᾽ οὐδὲν ἔχοι ὃν τις εἰπεῖν, 
κἂν πολλὰ χάµοι. ᾽Αλλ’ ὅτι ὑπὸ ποιμένα τελοῦντες, 
ἐκείνου παρακινήθέντος αἰτίας ἱκαναῖς, ἄλλου τὸ πα- 
ῥάπαν οὐκ εὐμοιρήσετε; ᾽λλλὰ μὴν xal εὖμοι ρήσετε 
καὶ κρειττόνως ὑπ' ἐκείνῳ διάξετε ποιµαινόµενοι. 
Τίνι γὰρ ἀπ᾿ ἑχείνου τῶν πάντων sb ἐξεγένετὸ πρά- 
ξειν και τὰ τῆς ἡμετέρας εὐμενείας ἕξειν, div που 
ἀθουλήτοις καὶ περιπέσοι; διὰ τί; xal πάντως οὓς 
νῦν εἷς ταύτὴν ὑμᾶς συνῆξα σχοπῶν ὅπως ἂν αὐτὸς 
τοῦ ἡμετέρου κράτους χατηγοροίην᾽ ᾽λλλὰ τὴν αἰτίαν 
λέγω, xal οὐχ ἐπικρύπτομαι, τοῦ µή τι τυγχάνειν 
τῶν προσηκόντων ἐκ βασιλικῆς νεύσεως τὸν ἑλέους 
χρῄζοντα. Οὔτε γὰρ ἐχείνῳ τὰ πρὸς ἡμᾶς εὔοδα, χω- 
λυούσης τῆς ἀπεχθείας, οὔθ) ἡμῖν μὴ παρ’ kxsivou 
ἀξιουμένοις τὰ τῆς εὐμενείας ἀνυστὰ πρὸς τὸν χρί- 
ζοντα, ὅπου γε καὶ εἰ ἠξίου, οὖκ ἂν ἐτύγχανε τῶν 
δεόντων, καὶ, tl γὰρ δεῖ ἐπωιρύπτειν, οὐχ ἡμῶν 
πρὸς τὸ εὖ πράττειν ἀποπεφυκότων, AAA! ἐκείνου μὴ 
οἰκονομοῦντος tfj ἀξιώσει τὸ εὔχαρι. Τίκτεσθαι γὰρ 
χάριν χᾶριτι µεµαθήχαµεν, 'χαὶ οὐκ Tv αὐξάνειν τὸν 


pro virili dabimus. Quid :gitur? An quia verti ali- 
quid contigit eorum quibus insueveramus ? At id 
quidem ne interdum accidit vitari nulla contentione 
possit ; quare vanum 8it hac de re queri. An deni- 
que quod pastorem vobis prepositum sortiti, eo 
deinde justis et necessariis amoto causis, despera- 
tis fleri posse ut alium unquam asque commodum 
nanciscamini ? Atqui ne dubitate : nanciscemini 
etiam commodiorem, a quo indulgentius curemini, 
sub quo felicius vivatis. Nam ab isto quidem ejec- 
to cui uni tandem vestrum 366 omnium juvari 
unquam et beneflcio affici contigit ? quem etiam 
dolens indignansque recolo fructum nostre in vos 
prone 80 parate in necessitatibus que inciderant 
liberalitatis intervertisse. Ponitens hoc, inquam , 
et me reprehendens reputo : quin idcirco vos huo 
convoeavi, ut me ipse accusarem apud vos beni- 
gnitatis rarius ac parcius exercite. Simul tamen 
clare dicam ejus errati causam, neo dissimulabo 
amplius impedimento fuisse patriarcham ne qui ex 
vobis egerent α nostra liberalitate quo opus habe- 
bant consequerentur. Etenim cum neo ille ventita- 


et Dei Ecclesiam scindere conari. Quid hoc genus D ret ad nos, prohibente odio quo α nobis immaniter 


hominum spectet, quid venentur et captent isti, ex 
usu assiduo quasi naturam habentes delitescendi 
in angulisetsuumopus elanculum actitandi, super- 
vacaneum 8it dicere : illud non cunctabore facere, 
quod puto necessarium, increpare videlicet pro rei 
pernicie acriter stoliditatem inconsultam illorum 
qui abduci se sinunt susurrationibus istorum. Quid 
est enim cur quis hino scandalizetur? an quod im- 
mutatum ipsi quidquam sit de Christiano quod 
tenebat dogmate? Verum nec hactenus quidquam e 
sacra doctrine placitis motum est, ao ne quidquam 
in posterum moveatur, et vota facimus et operam 


abhorret, nec nos ad illum accedere possemus, 
quippe qui sciremus haud admissum iri, nulla res- 
tabat nobis via cognoscendi legitimo et consueto 
Patris communis indicio necessitates pauperum, 
iisque providendi. Quanquam (fatebor enim) neque 
si maxime indicaret ille rogaretque, idoneus inter- 
veniret deprecator nobisa misericord:am flectendis 
aut quidquam impetraret, non quod natura duri si- 
mus et a dando aversi, sed quod in summa illa di- 
gnitate ingratissimum erga nos se praebens, indi- 
gnum se reddiderit, cui gratidcari tanti duceremue. 
Gratia quippe, ut sepe dici audivimus, gignit gra- 





723 


GEORGII PACHYMERJE 


οἱ 


ἔρωτα γεννηθέντα. μὴ ἐπιγεννηθέντος xal τοῦ ἀντὲ- A ἐχεῖνοί ἴσως ἂν καὶ λέξειαν διαθάλλεντες) ἄποχαρα- 


putos, Τάχα ἂν µυθολόγον µε οἴηθείητε. Αλλά τὸ 
τοῦ μύθου ὡς ἀληθείᾳ προσπαῖον ἐπαινετόν. Ἔφησε 
γὰρ καὶ τις τῶν ἔξω ἐρημίας Ὑείτονα τὴν αὐθάδειαν 
τῷ yàp αὐθάδει οὖδεὶς προσέξοι προσθάλλων, xdv- 
τεῦθεν ἐρημωθέντι τῶν ἄλλων καθ) αὐτὸν αὐτὸν διά- 
χειν ξυμθαίνει. Τί γοῦν τὸ εἰσέπειτας Ῥϊδήσετε πἀν 
ttc καὶ εὐμενείας ὁμῖν προσθαλλούσας ἀχτῖνας, τοῦ 
ποιµένος κινοῦντος τὴν ἡμετέραν γνώμµην ὑπερτά- 
τοις µεσιτείας τρόποις. Μόνον µή τις ἐνδφ πρὸς τὸ 
χεῖρον, μηδὲ τις τὸ καθ᾽ αὑτὸν σχοπῶν [P. 187] καὶ 
µόνον iv οὗ παικτοῖς παιζέτω, μηδ' οὐκ ἐπὶ dvo- 
στοῖς σπουδαζέτω. Τὰ γὰρ καθ) ἕχαστον ὁλισθήματα 
ἐμπιπλᾶσι πραγμάτων τὰς πόλεις, xal ἑνός ἆμαρ- 
τάνοντος πολλοὶ τῶν καχῶν ἀπηύρων. Φεύγετε τοί- 
νυν τὰς πχρασυνᾶξεις, xal τοῖς σχίσµασιν ἀπεχθά- 
νεσθε. Παλλοὶ σακκοφόροι ταῖς οἰκίαις ὑμῶν παρεισ- 
δύσονται, οὐχ ὅπως ὑμῖν εὖ γένηται προθυμούμενοι, 
ἀλλ᾽ ὅπως Ἂν αὐτοῖς παρ᾽ ὑμῶν πορισθείη τὰ χατὰ 
χρείας σκοποῦντες. Elta χατηγορήσουσι μὲν βασι- 
λέων, καινὰ δὲ τοῖς παλαιοῖς µίξαντες μὴ καλῶς 
ἔχειν τὰ τῆς Εκκλησίας ἐποίσουσι, xal διὰ τοῦτο 
καὶ αὐτοὺς τάχα πλανᾶσθαι τὴν διόρθωσιν (οὕτω γὰρ 


neo potest amor natus adolescere, quin paribus 
assurgat incrementis alius post priorem genitus, 
mutuus amor, Aateros, vocatus. Hec 2e loquentem 
parum aberitquin fabulatorem opinemini. Ceterum 
fabula, ut in scopum veritatis recta collineans non 
raro utilis et Jaudabilis habetur. Non male quidam 
externorum dixit solitudini 24nitimam superbiam 
esse, idcirco quod superbum nemo curat , nemo 
adit, unde necesse fit eum semotam a consuetudine 
hominum et solitariam vitam degere. Quid autem 
in posterum ? Aio et confirmo vobis : mutationem 
in melius magnam experiemini. Pervenient ad vos 
benigni radii nobis innate beneflcentise, nulla jam 
jntercepti nube patriarchalis offensionis : 9213 
quin imo grato nobis in locum retrusi et implaca- 
bilis istius successuro pastore, commoditates apud 
nos vestras decentibus illam personam efficacibus 
intercessionibus procurante, large in vos cffundi 
sentietis bona que desideratis omnis generis. Tan- 
tum ne quis vestrum agi se in transversum sinat ; 
nec sua unius spectans commoda ludat in rebus 
que ludum non admittunt, aut ea que perfici non 


δοχοῦντας. Tí γοῦν ποιητέον ὑμῖν ἐστί; Τὸ μὲν µι- 
ταδιδόναι καὶ τοῖς ἄλλοις τῶν ὕὄντων o φθόνος" 
πραττέω τις dq βηύλεται τοῦτο. Τό δὲ τοῖς λόγοις 
αὐτῶν κχαθυπἆγεσθαι xai σὺν ἔἐκείνοις πλανᾶσθαι 
oU uot Boxti οὔτ' ἐμοὶ ἀνεκτὸν οὔθ) ὑμῖν ἀσφαλές, 
Διὸ προσθάνει τῆς τιμωρίας Y, ἀπειλὴ, µή πως ἐπὶ 
τῶν ἔργων Ὑεγονώς τις ππθὼν εἴσεται. ᾿Ανάγκη 
γὰρ τοῖς ὀλίγοις συνδιαστρέφεσθαι τοὺς πολλούς: 
καὶ τούντεῦθεν τίς οὕτω νυστάζων ὣς μὴ ζητεῖν 
φτῆσαι τὴν ῥύμην ; ἐγὼ μὲν οὖν διαχελεύοµαι xai 
ἀνδρὶ καὶ γυναικὶ, καὶ πρεσθύτῃ xal vig, ἁστικῷ 
τε αὗ xal ἀγροίκῳ, δοκιµάζειν πρῶτον τοὺς πλη- 
σιάζοντας , xai οὕτω χρῆσθαι . Τὸ γὰρ νοσοῦν ἐκ 
τῶν ὑγιχινόντων ἔχει τὰς βοηθείας" εἰ δ᾽ αὐτοὶ τὰς 
γνώµας νοσοῖαεν, τί ἂν τοῖς ἄλλοις παράσχοιεν ἀγᾳ- 
θόν ; ἀλλὰ τὰ μὲν ἐκείνων ὁ καιρὸς ἴσως δείξει’ 
ὑμῖν δὲ τὴν ἐκείνων καχίαν ἀπομοργνυμένοις xai 
τοῦ ὀρθοῦ ἐκκλίνουσιν οὐ συνοίσει. Κν ἐχεῖνοι δια. 
διδράσκοιεν, ὑμῖν τὸ ἔγχλημα περιστήσεται. Μέγα 
μὲν ἔρῶν οἴδα, ὅμως δὲ καὶ ὁμῖν δοχοῦν, ὅτι τὸ τοῦ 
σχίσματος ἔγχκλημα dv ἴσῳ xal ἀπιστίας σεθήσεται, 
καὶ ὁ ἐγκληθεὶς ἐπὶ τούτῳ κολάσεις ὑφέξει καθοσιώ- 


lis quibus respublica pessum iret. Sic enim illi for- 
sitan garrient, criminaates eos qui sapienter cun- 
ctantur cireumspicientes omnia, et in occasiones 
imminent opportune procurande publice salutis. 
Quid igitur agendum vobis est ? Quin e vestra co- 
pia largiamini quibus videbitur, nulla invidia est. 
Faciat in eo genere quisque ut volet. Abduci autem 
persuasionibus istorum, et cum errantibus vos pa- 
riter errare, neo probarim equidem neo patiar; 
non enim est tolerabile, ac ne vobis quidem expe 
dit. Propterea precedit ecce ultionem comminatio, 
ne quis sero sapiat, ubi deprehensus que meruit 
patietur. Cum enim necessario ex tolerata pravi- 
tate paucorum multi pervertantur, quis tam dormi- 
tans custodiende reipublice prepositus non raiio- 
nes ineat et conatum adhibeat, quo, si posit, sis- 
tat impetum ruentis in preceps $38 multitudinis 
incaute? Ego 'igilur diserle denuntians precipio 
viro cuivis et mulieri, seni juxta juvenique, urbano 
pariter et rustico, ut exploret prius quales sint qui 
&d se accedunt, tum si bonos reperit, utatur. 
Nam eger a sanis juvetur : si autem animo, labo- 


possunt serio conetur. Nam singulorum perperam D rantem mente corrupti adierint, quid ex iis ex- 


offendentium civium lapsus universas tricis implent 
turbisque civitates, natura rerum ita ferente ut ex 
uno peccante pena in multos propagatur. Fugite 
igitur conventicula, avereamini schismata. Mulli 
gaccis induti domos in vestras se insinuant, non 
ut vobis prosint, sed ut sibi eblandiantur aut quo- 
modo conficiant ex vobis que cupiunt, quibus in- 
digent. Inde imperatorem quidem accusabunt : 
tum nova veteribus miscentes, haud bene habere 
res Ecclesie subinferent, et propterea videlicet lar- 
giter erratum in viis correctionis ineundis, nullo 
inter ecolesiasticos idoneo reperto emendandis ma- 


spectare boni queat ? sed istorum quidem nequvitiam 
dies forsitan deteget. Vobis autem eorum mali- 
tiam imitantibus et a recto declinantibus, vere 80 
clare predico, non abibit stulta facilitas impune. Ac 
illi forte penam fuga lucrifacient : vos deprehende- 
mini ; herebit in vobis luendum crimen. Magnum 
scio esse quod edico comminans, sed tamen tale 
quod vobis attente considerantibus equum con- 
fido visum iri, schismatis crimen pari cum aposta- 
sia poena multandum. Et qui convictus ejus foerit, 
debita sacrilege defectioni supplicia perferet. Vos 
ergo oircumspecto rerum presentium statu, quid 


Το DE MICHAELE PAL/ASOLOGO LIB. IV. 726 


σιως. Ὑ μεῖς γοῦν οἶδἄτε ὅπως Έξετε πρὸς τὰ map- A μετ’ αἰδοῦς καὶ τοῦ πρέποντος προσεφἑρετο, xal λό- 


όντα, dq. Ἡ τῷ ἡσυχάζειν ἐπ ἀγαθοῖς ἑσόμενοι, f) 
τῷ τοιαῦτα ζητεῖν μηδὲν ὅλως ὑμῖν προσήκοντα τι- 
μωρηθησόμενοι. » 


f. Ὅπως ψηφίζεται ὁ τῆς ᾿Αδριανοῦ Γερμανὸς εἰς τὸ 
πατριαρχεῖον, xal ὁποῖος οὗτος. 

Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς τούτοις τε xal ἄλλοις τοιού- 
τοις τὰς προαναφωνήσεις δοὺς τῷ λαῷ, ἀπολύει ἐπ᾽ 
οἴκων πορεύεσθαι τῶν οἰχείων (P. 188) ἕκαστον * οἱ 
ἀρχιερεῖς δὲ τὸ ἐνδόσιμον λαθόντες ψηφίζεσθαι τὸν 
δοχοῦντα σφίσιν ἐπὶ τῇ µεγίστῃ προστασίᾳ τὸν ἐπιτή- 
δειον, ἐν ταυτῷ συνίασι πάντες κατὰ τὸ ἱερὸν καὶ 
μέγα τῶν Βλαχερνῶν τέμενος, καὶ ἄλλον ἄλλου προ- 
θαλλοµένου τέλος ἐφ᾽ ivi πάντε συμφωνοῦσι, τῷ 
Αδριανουπόλεως Γερμανῷ, ἀνδρὶ ἐλευθέρῳ τὸν τρό- 
πον καὶ Ἱεραῖς διεξαγωγαϊς πρέποντι, ἔτι δὲ καὶ τὴν 
ἐκ βασιλέως ἐκ παλαχιοῦ πλουτοῦντι διάθεσιν, "Qv 
γὰρ 9 ἀνηρ ταῖς ἀληθείαις φιλόκαλος μὲν καὶ φιλο- 
λόγος ἐς ἄκρον, καλὸν ὃ᾽ ἅπαν εἰδὼς ὃ ἂν καὶ el; τὰ 
πράγµατα χρησιµεύοι, μὴ µόνον eio ἀρετὴν, ἐν προ- 
τιμήσει πολλάχις τῶν ἐπαίνων ἑτίθει τὸν μετ ἐν- 
τρεχείας καὶ τὸ ἐς ψυχὴν ἀσφαλὲς ἔχοντα τοῦ ὅλως 
ἀρετῇ συζῶντος γυμνῇ, εἰ κατὰ βίον καὶ μὴ ἐπ 
ἐρημίας διάγοι. Ὅθεν λόγιος μὲν οὐκ ἦν, λογίοις δὲ 


vestrum unicuique conducat,decernite. Videte, in- 
quam, au non sit melius quiete vivendo bonis frui 
quam intricando se rebus as vos nihil attinentibus 
in pcenas incidere gravissimas. » 


19. Ut suffragiis electus sit in patriarcham Adriano. C 


poleos episcopus Germanus; el qualis hic fuerit. 


Hac imperator et ejusmodi alia locutus conticuit, 
locum dans aeclamationibus populi solitis, concio- 
neque soluta remisit domum unumquemque. At 
episcopi facultate accepta eligendi liberis suffragiis 
quem omnium aptissimum judicarent ad supremam 
Ecclesie prefecturam coeunt omnes in sacrum ac 
magnum templum Blachernarum,et postquam alius 
alium proposnieset,ad extremum universi convene- 
runt in Germano $29 Adrianopoleos episcopo, 
virolibert indolis et sacris functionibus decore pera. 
gendis idoneo,ad hec gratioso plurimum jam olim 
apud imperatorem.Érat enim revera homo eleganset 
eruditus ut qui maxime,uc cum in nullo non exer- 
citatus laudabilinm genere artium, tum illas ex iis 
quie non ad solam virtutem sed ad res bene ac cum 
successu gerendas essent utiles, przeferre plerum- 
que judicio ac commendatione ceteris solitus,et ex 
hominibus eum quicum dexteritate agendi versan- 
dique in rebus salutis anime rationes in tuto haboe- 
ret, illo existimare potiorem in se totum nude ac 
mere virtuti dederet si ei non in sollitudine sed in 
societate acusu hominum vivendum esse. Unde cum 
non esset ipse quidem eloquens, disertos tamen 
scita et reverenti consuetudine demerebatur,bene- 
volus auditor perorantium, amorisque in id homi- 
num genus eximii professor ; quibus rebus asseque- 


γου ἀχούων ἠγάπα, xal φίλος ἦν ἐς τὰ μάλιστα τῶν 
τοιυύτων, ὡς καὶ αὐτὸς τοῦ καλοῦ µετέχοι ὡς üoi- 
στα. Αρετῆς δὲ μετῆν τῷ ἀνδρὶ οὐχ ἣν ἂν ol παρ- 
όντες aivoiev, Ἡ μᾶλλον οἱ παρ᾽ ἑαυτοῖς προῦχειν 
δοκοῦντες τῶν ἄλλων, βρώματα καὶ πόσεις φιλοκρι- 
νοῦντες xai ἡμέρας τούτων ἑκάστῳ πρεπούσας xal 
παρὰ τὸ εἰχὸς ποοσνέµοντες, πεζῃ τε καὶ βάδην αἱ- 
ρούμενοι διέρχεσθαι τὰς ὁδοὺς, ἀνιπτόποδες καὶ ya- 
μαιεῦναι καὶ µονοχίτωνες, ἐν δευτέρῳ δὲ τούτων τὸν 
οἶκτον καὶ τὴν ἀγάπτν τιθέµενοι, ἔτι δὲ καὶ τὴν φι- 
λανθρωπίαν xai τὴν συµπάθειαν xal τὸ ὅλον εἰπεῖν 
τὴν διάχρισιν, σκληροί τινες ὄντες καὶ τοῖς ἄλλοις 
μωμητικοὶ καὶ µεμψίμοιροι, ὡς ἑαυτοῖς σφίσι καὶ 
µόνοις τὴν ἀρετὴν περιποιεῖν αἱρούμενοι, xv. ὅ τι 
ἐχεῖνοι καὶ πράττοιεν, ἀλλ᾽ ἀρετῆς τῆς κατ’ ἄνθρο- 
πο; ὄντως, καθ᾽ ἣν ἂν xal ὁ ἀληθινὸς χαρακτηρἰ- 
ζοιτο ἄνθρωπος, καὶ μᾶλλον ὁ ἐπ᾽ ἐξουσίας, ᾧ δὴ καὶ 
τὸ μετριοπαθὲς τοῦ ἀπαθοῦς μᾶλλον ὀφείλεται * οὗ 
δὴ βίου [A. 189] εἰ ἐξαρεῖς τὴν διάκρισιν, τὸ πᾶν 
ἀπώλεσας ἐξ ῥἑνός. Τοιαύτῃ µτοίνυν κοσμούµενος 
ἀρετῃ, ἣν δὴ xal πολιτικήν τινες λέγουσι xal τὸν 
κατ᾽ αὐτὴν βίον πολιτιχὸν, µέσον ὅντα θεωρητικοῦ 
τε καὶ ἀπολαυστικοῦ, ὁ ὁηλωθεὶς τῆς ᾿Όρεστιάδος 
ἀρχιερεὺς προκριθεὶς τῶν ἄλλων (καὶ γὰρ ἑλἔγετο 


batur, ut dootrine aco sapientie, quam in aliis 
&amabst, vel plurimum in se habere videretur. 
Virtus vero quam in vita exprimebat, non erat illa 
quidem qualem hodierna laudarent tetrici, aut po- 
tius qui arcano conscientie fastu prestare ae reli- 
quis existimant,magnopere sibi placentesin moroso 
quodam ciborum ac potionum delectu, suis unicu- 
que, voluntaria religione, ultra prescriptum com- 
muniter ordinem diebus assigsndis, affectantes 
itineraconflcere pedibus, quos etiam semper illotos 
ostentare amant, humi cubantes, una tunica con- 
tenti, ceterum misericordiam hisce charitatemque 
post habentes preetereaque benignitatem et huma- 
num condolendi moereatibus officium, denique ut 
uno verbo cuncta complectar, discretionem, asperi 
quidam et superciliosi censores,nullam carpendi ac 
vellicandi cuncta obvia modum $89 finemve fa- 
cientes, sua mirantes, se unos rectam vite sequi 
gectam, unos sapere, penes unos vim decusque 
laudis ac religionis residere omnis, in cunctis que 


D agunt se opinari preferentes. Non talis, inquam, 


hujus viri virtus erat,sed longe diversi gencris, ac- 
commodata omnimo ad humanum captum, quali 
eum insigniri fas sit qui verum hominem vera hu- 
manitale sese prestet, prout presertim eum decet 
qui contsitutus in prefectura sit,& quo non exigitur 
ut perturbationum funditus expers sit, sed ut eas 
mediocritate quadam temperatas habeat in potesta- 
te; aquo vite gener&si discretionem tollas,ompia ex 
uno perdidisti. Hujusmodi ergo ornatus virtute, 
quam civilem quidam vocant,ut et vite secundum 
eam ducto civilis appellationem tribuunt, medie 
cuipiam inter contemplavitam οἱ voluptariam, ille 





721 GRORGII PACHYMERAE Το — 


νὰν τῷ κατ ἀνατολὴν ὄρει τῷ μέλανι καὶ τῇ xav À μὲν ἁπλότητος πλεονέκτημα elc κατηγορίαν ἆδια- 


ἐχεῖνο μονῇ ἐγχρονίσας ἀσκῆσαι τὸ πάλαι τὰ μέγι- 
στα) παρὰ τῶν λο:πῶν ἠξιοῦτο τὴν τῆς Κωνσταντι- 
νουπόλεως προστασίαν ἀναδέξασθαι. Σὺν οἷς καὶ ὁ 
βασιλεὺς τὴν pov ἀποδεξάμενος χατηντιθόλει τὸν 
ἄνδρα, καὶ ἐφ᾽ ἡμέραις προαιὼν ὅλαις ὁρμαῖς παρώ- 
τρυνε καὶ ἠξίου μὴ ἀποπέμψασθαι τὰ τῆς χλήσεως. 
Y, Ὅπως ἄνάγεται Τερμανὸς elc τὸ πατριαρχεῖον, 
χαὶ τί διαπράττεται. 

Καὶ δὴ παρακληθεὶς cfr. Καὶ μηνὸς Μαιμακτι- 
ριῶνος ἐν τῇ τοῦ ἁγίου Πνεύματος topi, ὑπὸ τόμῳφ 
κοινῷ Ὑεγονότι πατριάρχης ἐπικηρύσσεται, καὶ 
σφίσιν dua συλλειτουργήσας τῷ Ἱερῷ ἐφιζάνει θρόνφ 
καὶ τῶν ἄλλων προΐσταται. "Άμα δὲ τῷ προσθῆναι 
τῷ θρόνῳ ἔργον ἐκείνῳ ἀσχολίας πάσης ὑπέρτερον 
τιμᾶν τε τοῖς προσήκουσι τοὺς ἀρετῇ δοχοῦντας ἢ 
καὶ λόγῳ προέχειν τῶν ἄλλων, τοὺς μὲν ἀξιώμασι, 
τοὺς 6b φιλοτησίαις ἁπάσαις καὶ δώροις παντοίοις. 
"Hv γὰρ καὶ περιφρονητὴς χρυσίου τὰ μάλιστα, ὡς 
μηδὲ κεχτῆσθαι βαλάντιον, ἁλλὰ τὸ τροσαγόµενον 
ἔκπρθεν ἐπὶ τῖς στιθάδος ἐχείνου χελεύειν τίθεσθαι, 
ὡς ἔτοιμον εἶναι ταῖς χρείαις τῆς εὐποιίας ὅπου ἂν 
ἐκεῖνος χελεύσειε, Τοιούτῳ ὃ) ὄντι ἐκείνῳ τὸ τῆς 


supra memoratusOrestiadis episcopus, prelatus aliis 
etiam commendatione vite quondam ascetice sum- 
ma laude diu exercitate in monasterio Nigri Montis 
&d Orientem siti,a reliquis orabatur ut prefecturam 
ecclesiasticam Constantinopolitane urbis capesse- 
ret : cum quibus et imperator electionem compro- 
bans, magnopere incumbebat ad jidem ab eo im- 
petrandum, quotidie adiens et omni persuasionum 
et obsecrationum impetu adurgens, ne renpueret 
vocationem. 


13. Ul evectus Germanus. in patriarchalem | sedem 
f«erit ; et prima ejus acta. 

His ille precibus moveri se tandem passus, mense 
Junio in festo sancti Spiritus concordibus suffragiis 
decreto communi perlato patriarcha declaratus est, 
et sacro cum illis celebrato, sacre impositus sedi 
presidere cunctis ccepit. Simul autem thronum at- 
tigit, opus omni actione superius ratus afficere 
meritis honorum premiis virtute aut doctrina pre- 
cellentes aliis, qui 981 tales essent partim dign:- 
tatibus partim donativis et largitionibus omnis 


φορότητος περιίστατο, τὸ δὲ τῆς εἲς βασιλέα albo; 
τε xal κυθερνῄσεως εἲς ἔγκλημα κολαχείας xal 
ψεύδους πρὸς τοὺς πολλοὺς ἄντικρυς. Τῷ γὰρ ἁπλῷ 
τοῦ τρόπου καὶ ἀνυπούλῳ val ἐλευθερίῳ πρὸς τὸ 
τοῖς παροῦσι χρήσασθαι μὲν καὶ αὐτὸν, ἐφεῖναι δὲ 
καὶ τοῖς ἰδίοις χρΏσθχι, τὴν τοῦ καταχρῆσθαι mpos- 
ειλήσει δόξαν. (P. 190] Τῷ δὲ χυθερνᾷν τὸν χρα- 
τοῦντα, καὶ μᾶλλον ἐφ᾽ Ἱκετείαις, ὅτε ἐχεῖνος μὲν 
προσαναφέρων ἠξίου, ὁ δὲ κρατῶν οὐ ῥᾳδίως κατί- 
νευε, χἀντεῦθεν χατὰ τὸ δοχοῦν ᾠφκονόμει τῷ Óto- 
µένῳ τὸν ἐλπισμὸν, ὡς μὴ ἀπογνοίη ἀποπεμφθεὶς, 
ἐλπίζων ἴσως ἀνύειν ἐσύστερον, κἂν λέγων πολλάκις 
οὐκ ἤνυε, τὴν τοῦ ψεύδους ὑποψίαν προσκτώµενος 
κατεχρίνετο. Τὰ δὲ ἐγχλήματα ταῦτα χαθάπαξ τοῖς 
τῶν πολλῶν φυχαῖς ἐνιζήσαντα ἑἐξῆπτε τὸ ἀπὸ τῶν 
πολλῶν µῖσος, ὅτι τε ἀντίζηλος fim τῷ πατριάρχῃ 
τὴν ἐχείνου χατασχὼν Ἐκκλησίαν, καὶ ὅτι ἀπὸ θρό- 
νου τῆς θυγατρῦς τῷ θρόνῳ τῆς μητρὸς (οὕτω γὰρ 
τὰς ἐκχλησίας ἐκάλουν) ἀνέδην οὕτω καὶ αὐθαδῶς 
εἰσπηδήσειεν, ὅθεν καὶ δυσὶν ἐνισχομένου ἐγχλήμα- 
σιν o0x Tv ὅστις ἀγαθὸν ἑλάλει περὶ ἐκείνου, τῶν 
μὲν προσκειµένων τῷ πατριάρχῃ, τῶν δὲ xal ἐπομί- 


spicionum libertate quoslibet promiscueobvios affari 
excipereque consuesset,cumque suis domesticis li- 
beriorem istiusmodi pariter cum quibusvis conver- 
gationem permitteret,usus ille utrorumque securior 
apud suspiciosum vulgus in abusuum oecultorum 
opinionem incurrit. Tractatio autem obsequiosa et 
verecunda cum principe,ex qua ille fiduciam eume- 
bat suspendenti affectum supplicationum patriar- 
che, id agens isto ambitioso artificio differende 
gratie, cujus spem non auferebat, ut eum quam 
diutissime sibi supplicem et sic obnoxium teneret, 
in causa erat. ut cum que patriarcha impetraturum 
8e recepera!, ad diem non provenirent, qui frustra 
exspectarapt, verba sibi ab eo data quererentur ; si 
vero nossent aditum ab eo revera principem, fri- 
gide id actimide nimium ab eo,videlicet assentante, 
actum rati, auctoritatem et robur dignitati patriar- 
che consentaneum in eo desiderarent, ac propteres 
tali loco minus idoneum ducerent. Hzc sinistra de 
Germano judicia multorum semel animis infixa 
subjectis invidise facibus exardescebant in offensio- 
nem 282 publicam, multis jam illum intuertibus 


generis liberalissime ornare ac cumulare orsus est. D ut intrusum pro vero patriarcha, ereptam injuste 


Erat enim auri contemptor ut qui maxime, neoru- 
menam quidem habere dignatus : sed quidquid un- 
decunque offerretur, supra lectum α portantibus 
deponi jubens, quo ibi expositum in promptu esset 
ad usus beneficentit,erogandum ejus mandato quo- 
cunque rationes egentium poscerent. Tali autem 
huie viro abundantia simplicitatis solutioris in vita 
licentie accusationem comparavit : pudor vero erga 
imperatorem,et in agendo cum eo cura vitande of- 
fensionis adhibita,labem ipsi apud multos adulatio- 
nis et mendacii aspersit. Cum enim is sincera» ab 
omni fuco indoli obsequens, candida ac secura su- 


innoxio Ecclesiam tenentem, et e throno filie in 
thronum matris (sio enim ecclesias vocabant) im- 
pudenter ac temere insilire ausum. Quibus sensim 
gliscentibus sensibus,evenit tandem adeoillum ma- 
culosum apparere duplicis istius Isbe criminis, ut 
non esset qui de eo boni quidquam jam loqui susti- 
neret, conspirantibus in unum odiis ambarum fac- 
tionum, tam ejus videlicet quae Arsenio favebat, 
quam alterius que suas privatas secuta rationes a 
Germano abhorrebat. Nec deerant maleferiati bla- 
terones in maledicentiam faciles, qui per scomms 
cum Marmutzan nominarent, vocabulum ipsi Per- 








729 


DE MICHAELE PALEOLOGO LIB. IV. 


730 


νων ἴσως ταῖς γνώμαις ἐκείνων. "Hoav δὲ καὶ τῶν Α ἀγωγὴν slc malüsosty λοχικὴν, τὸ ἐκεῖνον Ex τῆς τοῦ 


περιττῶν xal εἷς Χατιγορίας εὐκόλων, ol καὶ προσ- 
ονειδίζοντες ἨΜαρμουτζᾶν προσωνόµαζον, προσί- 
πτοντες ὄνομα Περσικὸν ἐξ αἰτίας τῆς ὅτι ἐκεῖνος τὸ 
γένος τὸ σύνεγγυς Λάζος ἦν, τὸ δ᾽ ἀνέχαθεν xal Γα- 
θρᾶς. Τέως τὸν τρόπον μεμφόμένοι τὸν ἐχείνου δῆθεν 
τοῦτο piv ὡς ἀπερίσχεπτον xal θρασὺν μὴ εἰδότος 
ἧς o0 μετὸν ἐπιθαίνει τιμῖς, τοῦτο δὲ καὶ ὡς ἐπὶ 
χκολακείᾳ διαθαλλόμενον τῇ, πρὸς βατιλέα, προσεµω- 
κῶντο τὸ γένος ὡς ἐκεῖθεν ὃν ὁπόθεν καὶ τὸ Περσι- 
κὸν εἶναι διωμολογεῖτο. "Όμως γέρων Qv καὶ παί- 
δευσιν ἀρχαίαν ἔχων ἐκκλησιαστικὴν Γερμανοῦ τοῦ 
p.zxaoítou, πολλὰ τῶν τῆς τάξεως τῆς Ἐκκλησίας 
καθίστα πρὸς τὸ ἁρχαιότερον muonpnuiva καὶ χρόνψ 
[P. 191] καὶ ἀμελείαις. 


ιδ’, Ὅπως τὸν Ὁλόδωλον μεταγαγὼν ὁ πατριαρχεύων 
tlc τὴν τοῦ Θεοῦ ἐκκλησίαν ὀφφικίῳ ῥήτορος ἑτίμα 
xal διδάσκαλον καθίστα. 

Τὸ δὲ μεῖζον ὅτι xal φιλολόγος Gv τὰ μάλιστα τῷ 
Ὁλοδώλῳ εὐφνεῖ γε ὄντι καὶ πλήρει λόγων καὶ προσ- 
ετετήχει, ὥστ᾽ ἀποχρῶν κανὰ τὸ παρεστὸς ἡγούμενος, 
τοῦτο μὲν elc τὴν ἐκείνου παραμυθἰαν παθόντος ola 
πεπόνθει, τοὸτο δὲ καὶ εἷς τὴν τῶν ἐκκλησιαστικῶν 


sicum aptantes,quod genus suum proximum a La- 
zis, remotius a Gabra urbe Persidis duceret, simul 
eadem dicti contumelia lacerantes ejus mores,quasi 
hominis inconsiderati et barbare audacis,qui ceca 
Bui provectus ignorantia inconcessum non dubitas- 
set sacri honoris fastigium invadere, non sine ad- 
mista amara irrisione adulationis ejus erga im- 


peratorem infamia late manante dissipat, velut ( 


innuentes familiare id illi et domno allatum inesse 
vitium,utpote homini qui suos majores ex ea urbe 
oriundos fateretur, quam omnes scirent esse Per- 
sicam. Tamen is qui ad multam statem veteris ec- 
zlesiastice eruditionis plurimum adjunxisset exem- 
plo et auctoritate Germani alterius sibi cognominis 
patriarche,qui Patrum memoria laudabiliter eam- 
dem Ecclesiam rexisset, multa ex ejus tempore 
in deterius per incuriain prolapsa ad veterem 
exactamque revocare disciplinam castigando est 
aggressus, eo successu ut non pauca in melius 
restitueret. 

14. Ut Holobolum patriarcha. Germanus translatum 
in Dei ecclesiam officio rheloris honoraverit et 
magistrum constituerit. 

In his palmare fuit quod suo ingenti,de quo dixi, 
etcognoscendarum οἱ promovendarum doctrinaruin 
obsequens studio, complexus est favore ac patro- 
cinio Holobolum ingenii prestantis hominem et lit- 
terarum 283 plenum ; de quo cum judicaret 
idoneum 8ο sufficiens, si preíicerctur studiis, 
instrumentum eum fore provehende ad celebritatem 
literature ac reponende in florem pristinum,sua 
sane illum opinio non fefellit; quanquam ad hunc 
ornandum non sola utilitatis publice ratione motus 
est, sed misericordia preterea infesti casus, quo 
ille infeliciter afflictus fuerat,curaque debita corso- 


Προδρόμου μονῆς ἐξελθεῖν xal προσοκεῖλαι τῇ ix- 
κλησίᾳ, ἔργον πάτης ἀσχολίας ἐπέχειν τ/θεται τὸ 
ὑπὲρ τούτου πρεσθεῦσαι τῷ faciei καὶ τὸ της πρε- 
σθείας ἐπαγωγὸν προθαλέσθαι, ὡς « Ηδη μὲν ὁ 
᾽Αχροπολίτης καὶ μέγας λογοθέτης Γεώργιος, ἐφ᾽ 
Ἱκανὸν ἐκ προστάξεως σῆς, βατιλεῦ, ἐνιδρώσας 
παραδιδοὺς τὰ µαθήµατα, ἤδη καὶ ἀποκεκαμήνει, 
καὶ χρεία ἐστὶν ἄλλους ἀνάγεσθχι, καὶ τῶν ἄλλων 
οὐχ ἦττον τοὺς τῆς ἐκχλησίας, παρ) ὅσον καὶ ἀνάγχη 
προθαἰνειν τούτους τῷ λόγῳ ταῖς ἐκκλησιαστ'καῖς 
χρείαις ὡς μάλιστα χρησιµεύσοντας. Κατάνευε col- 
νυν ἡμῖν ἀξιοῦσιν ὡς ὑπὶρ τῆς Εκκλησίας πρε- 
σθεύουσι, καὶ ἐξευμενίζου τῷ ᾿Ολοθώλῳ, xal δέχο- 
μαι τοῦτον xal κατὰ τὸ εἶκὸς τιμῆσαι xal εἰς διδα- 


B σκαλον καταστῖσαι τοῖς προσφοιτῶσι τῆς λογικῆς 


παιδεύσεως.» Καὶ ταῦτα μὲν τὸν πατριάρχην ἐχεῖ- 
vov επεῖν, καὶ ἐπόντος εὖὐθὺς κατανεῦσαι τὸν βασι- 
λέα καὶ τῷ ἀξιώσει καθυποκλῖναι. "Hv γὰρ ταῖς 
ἀληθείαις κἀκεῖνος πρὸς τὰ παλαιὰ τῆς Κωνσταντί- 
νου παραχνιζόµενος, ὡς καταστῆσαι μὲν κλήρους, 
ἕνα piv ἐπὶ τῷ περιωνύµῳ τῶν ἀποστόλων vaip, θάτε- 
pov δὲ ἐπὶ τῷ τῶν Βλαχερνῶν, xal ὑμνοπόλους ἑἐρ- 


landi ejus in tam acerba calamitate.Moliendum ergo 
sibi putavit ut cum bona gratia imperatoris,illum e 
monasterio. Precuraoris eductum ecclesie applica- 
ret,ibique schole ecclesiastice preflceret,erudien- 
dos ipsi commitlens juvenes clericos. Idque nego- 
tium cunctis prevertendum ratus, confestim adiit 
imperatorem, cum eoque,nihil non adhibens quod 
velere ad impetrandum arbitraretur posse, huno 
ferme in modum egit : « Acropolita et magnus 
logotheta Georgius tuo dudum, Auguste,jussu ver- 
satus in tradentis disciplinis,postquam multis jam 
annis insudavit ei opere,fractis domum viribus fa- 
tiscit,et ut ei emerito alii succedant opus omnino 
cst. Id cum universim juventutis gratia me sugge- 
rere teque curare dignum est, tum preserlim mihi 
convenit ecclesiasticis in eo genere adolescentibus 
prospicere,quos ita educare utquam aptissimi eva- 
dant ad omnes functiones ordinis uostri, quarum 
plereque litteris οἱ exquisita doctrina indigent, ad 
nostram in primis providentiam pertinet. Annue 
igitur orantibus nobis et universe Ecclesie nomine 
petentibus veniam gratiamqueerga Holobo!um tuam 
permittens ut tranleram illum accipiamquein col- 
legium cleri nosirictcum debito honore magistrum 
preficium nostra juventuti, disciplinis liberalibus 
in ludo literario operam dzture. » Hec locuto pa- 
triarchie concessit statim prolixe quod volebat im- 
perator; erat enim et ipse proprio genio non parum 
inclinatus ad revocandum in omni glorie parte an- 
tiquum $84 sulendorem urbis; quam sd rem duo 
clericorpora constituerat,unum collocans in celebri 
apostolorum templo,alterum in templo Blacherna- 
rum,cantoresqueannuis stipendiis utrique addide- 
rat ex sacerdotibus urbis. Preterea apud sacram 
edem magni Pauliinantiquis orphanotrophiisgram- 


731 


GEORGII PACHYMERUE 


132 


ῥόγους τάξει τοῖς χλήροις τοὺς ἐκ τῆς πόλεως ἱερεῖς, À χοινωνίαν τῆς τε βουλῆς καὶ τῆς πράξεως προσκλη- 


συστήσασθαι δὲ καὶ κατὰ τὸν τοῦ μεγάλου Παύλου 
νεὼν ἐν τοῖς ἀρχαίοις ὀρφανοτροφείοις γραμµατι- 
κευοµένων σχολὴν, καὶ ῥόγαις ἐτησίοις ἐπιῤῥων- 
νόειν τόν τε διδάσκαλον καὶ τοὺς παϊῖδας, ὡς ἑφι- 
στάνειν ἐνίοτε τῇ σχολη, xal ὁποῖος ἕκαστος xxi ὅπη 
λόγων προκόπτοι, ἔστι δ᾽ οὗ καὶ τὰ εἰκότα φιλοτι- 
µεῖσθαι, εἰ δ᾽ οὖν ἀλλ᾽ ἄνεσιν τοῖς παισὶ διδόναι τῆς 
ἀτχολίας κατά τι πάτριον σύνηθες. Τότε δ οὖν ὑπο- 
χλιθέντα ταῖς τοῦ ἱεράρχου αἴτήσεσι προσπαθῆσαί 
τε αὐτίχα τῷ καταδίκῳ καὶ ἐξελθεῖν χελεῦσαι. "Ov 
δλ κἀκεῖνος δεζάµενος πολλοῖς [P. 1902] ἦν ἀγάλλων 
τοῖς ἀγαθοῖς , προσεπισφραγίσας xal ῥήτορα , xai 
ὑπ' αὐτῷ δ.δάσκοντι πᾶσιν ἐξηνοίγνυ τὸ τῶν µαθηµά- 
των διδασκαλεῖον. 


ιε Όπως ἐγκληθέντες τινὲς τῶν τοῦ παλατίου b 


καθοσιώσεως, καὶ τὸν πατριάρχην εἰσῆγον 'Ap- 

σένιον. 

Τοῦ ἔτους ἐχείνου καὶ καθοσιώσεως ἔγκλημα τοῖς 
περὶ τὸν Φραγγόπουλον, οἰκεῖον βασιλεῖ γε ὄντα, 
κἀχείνοις ἀριθμουμένοις εἷς δώδεκα προσετρίθετο, 
ὦν δὴ καὶ κατὰ τοῦ βασιλέως µελετησάντων ὡς 
κτενούντων el εὐοδοῖεν αὐτίχα, Κάρουλός τις, ᾧ δὴ 
καὶ τὴν πρωτοθεστιαρίου Μουζάλωνος σφαγὴν ὁ λό- 
γος ἐξεργασθεῖσαν ἐδεί[κνυ τὸ πάλαι, slc κἀχεῖνος εἷς 


matice scholam instituerat, et pensionibus annuis 
tum magistri tum puerorum esustentationi provide- 
rat, adeoque rem curabat ut non dedignaretur in- 
visere per se interdum ludum illum et coram pro- 
bando cognoscere quantum auditorum quisque 
proflceret, datis etiam, ubi res posceret, premiis 
ingenio ac profectui merentium, necnon et more 
patrio feriae pueris indulgens.Tunc igitur inflexus 
patriarche precibus remisit subito ponam olim 
damnato, et ut monasterio educeretur precepit. 
Porro hunc patriarcha paterno sinu exceptum 
quaraplurimis potuit amoris signiflcationibus do- 
nisque reoreavit, rhetoremquediplomateritesigil- 
lato declaravit; ac ludum omnibus aperuit, ubi ab 
hoc preceptore discipline traderentur. 

15, Ut accusati. palatinorum quidam lasse maje- 


statis palriarcham Arsenium in. eamdem secum 
eraminatinem anvolverint. 


Illo porro anno crimen lese sacre majestatis 
impactum est Phrangopullo cuidam,quoimperator 


intime familiari utebatur, et aliis,ipsi consciis nu. D 


mero duodecim.Conspirasse dicebantur in impera- 
torem, quem etiam iuterficere quamprimum de- 
creverant, si quam invenire rationem commodam 
possent rei conflciende. Vocatus a conjuratis in 
partem et consilii et facti fuerat Carolus quidam,a 
quo trucidutum protovestiarium Muzalonem supe- 
rius docuimus; verum is non sustinens malefacero 
2855 imperatori cooperando cedi ejus, totam per- 
niciem avertitin capita machinatorumtanti sceleris 
8 quibus erat in ejus communionem ascitus. Eos 
enim detulit in id atquepatefecit; undesubito com- 
prehensi omnes sunt. Tum dira questione toti ut 


θες, 6 δὲ μὴ ἀναμείνας Ὑενέσθαι τῷ κρατοῦντι 
xaxóg ix πράξεως, ἐκ προσαγγελίας ἐφάνη κακὸς 
τοῖς χαλέσασ:, xxl εὐθὺς προσήγγελλε, καὶ ἡλίσκοντο. 
Οἵ δὴ καὶ ἑταζόμενοι ταῖς βασάνοις ἐφ᾽ ᾧπερ τοὺς 
συνειδότας εἰπεῖν, καὶ μᾶλλον st xai ὁ πατριάρχης 
συνῄδει πραξείουσιν, oi δὲ ἄλλους piv οὐκ εἶχον 
ὁμολογεῖν, τὸν δὲ qs πατριάρχην κἂν ἀληθῶς κἂν 
ἐκ βίας τῆς ἐκ βασάνων τῇ εἰδήσει ἔλεγον αυνεσχῆ- 
σθαι αὐτὸν προσαναγγειλάντων . Κάκείνοις μὲν 
ἁπήντων αἱ δίχαι βαρεῖαι, ποινὰς διαφόρους κατὰ 
τὸν τῶν ἁμαρτημάτων λόγον ἐπάγουσαι. ᾽Αλλ” οὐδ' 
ὁ πατριάρχης ἀνεῖτο τοῦ προστριθέντος ἐγκλήμα- 
τος, ἀλλ ἐπέχων xal μᾶλλον ἐπεμθαίνων χειμένῳ 
ol ὁ βασιλεὺς ἐπενεκάλει τὸ ἔγκλημα πρὸς τὴν σύν- 
οδον καὶ δεινὰ ἐποίει, εἰ μὴ ἐκδικοῖτο μὴ ἀνεχόμε- 
νος. Αὐτοὺς μὲν γὰρ ἐπ ἐγκλήμασιν ἐκκλησιαστι- 
xotg τὴν δίκην ἐπαγαγεῖν, αὐτὸν δὲ, εἰ μὴ καὶ ἐπὶ 
τῷ πρὸς βααιλέα ἐγκλήματι ὑπόσχοι ἑτέραν δίκην 
τὴν πρέπουσαν ὁ προδήλως κατηγορούμενος, μὴ 
ἀνεκτῶς τὸ σύνολον ἔχειν, κἂν ὅ τι πεπόνθει πρότε- 
pov: μηδὲ γὰρ εἶναι καλὸν μηδὲ δίκαιον τὸν ὑπὲρ 
τοῦ βασιλέως πολυωρεῖν ὀφείλοντα τοῖς ἐχθροῖς βα- 
σιλέως καταπροϊΐεσθαι, (P. 913] Ὡς γοῦν σκεπτοµέ- 
νων τὰ περὶ τούτου ἑδόκει καλὸν ἀποστέλλειν καὶ 


conscios proderent et nominatim de patriarcha inter- 
rogati alium quidem nominarumneminem, patriar- 
cham autem,seu ex vero seu vi tormentor::m men- 
tiri cogente,participasseipsis in meditati facinoris 
conscientia declararunt.Ac illi quidem meritis sub- 
jecti suppliciis sunt, unoquoqueipsorum pro modo 
culpe congruapona multato. Sed neode patriarcha 
neglectum indicium est. Quin arripuit crimen impe- 
rator vehementi erumpensimpetuin prosecutionem 
ultionis;causamque ardenterad synodum detulit pro 
rei atrocitate conquerens,et pre se ferens neutiquam 
acquieturum se,quoad tantum sce!us, prout parerat 
vindicaretur: « Enimvero, aiebat, indigna nimium 
et minime ferenda iniquitas esset,episcoposquidem 
cumipsisnos videmur in ecclesiasticum aliquodin- 
currissecrimen,statim penam imponere, me veroin 
horrendo scelere contre vitam ac caput imperatoris 
deprehenso,tamen pre modestia judicium tanti me 
doloris ac periculi per me attingere verentem, sed 

obnoxie confugienterc ad tribunal ecclesiasticum, pa- 
ti repulsam aut frustrationibus eludi.» Multa quidem 
ge hactenus gravia tulisge :tamen huic injurie tole- 
randeimparem ultrofaterisuam essepatientiam; et 
quidquid antea dissimulaverit,in posterum profecto 

neutiquam passurum adeo nihili pendi majestatem 

imperatoriam, ut vitam et sanguinem captis reipu- 

blice nefariis perduellibus prodere impune liceat ei 

ipsi cuiex officio potissimum incumbebat salutiejus 

invigilare.His tam acerbis expostulationibus impera. 

toris coacti Patresnegotium 3846 capessere,concor- 


. dibus suffragiis decreverunt mittendos qui reum 


interrogarent,et sive fateretur erimen,sive quantum. 
vis infitians idoneis tamen indiciis teneri facti ους” 





199 


DB MICHAELE PAL/SOLOGO LIB. IV. 


734 


ἐρωτᾷν, κἂν εἰ ὁμολογοίη fj xxt. μὴ ὁμολογῶν ἁλί- A voc. Πέμπτην μὲν τότε καὶ εἰκοστὴν εἶχεν ὁ Ἰνθε- 


σκοιτο, ἐπιφέρειν, τὴν δίκην, e? δ) οὖν, xal ἐσαῦθις 
σκέπτεσθαι, ὁ βασιλεὺς αὐτόθεν ἠξίου σχεδιασθῆναι 
τὸν τῆς συνόδου ἀφορισμὸν, xa! οὕτως ἀπελθόντας 
οὓς ἂν καὶ τάξοιεν ἔρεσθαι, xal et ὁμολογοίη, ἔπε- 
νηνέχθαι τὸ πρόστιµον δίκαιον ὃν ὑπὲρ βασιλέως τῷ 
κατὰ βασιλέως τοῖς ἐπιθησομένοις συµπράττοντι, el 
δ οὖν, xal μὴ ὁμολογοῦντος, τὸν δεσμὸν κχεῖσθαι xal 
ἐπαναρτᾶσθαί ol πρὸς ὃ τι xal σύνοιδε περὶ τούτων, 
ὥσνε ἐνέχεσθαι μὲν, si τέως ἁλίσκοιτο καχουργῶν, 
et δ᾽ οὖν, ἐλεύθερον εἶναι τοῦ βάρους ὡς ἀδίκως δια- 
θαλλόμενον. Ταῦτα τοῦ βασιλέως προσαπαιτήσαντος 
καὶ ἡ τῶν ἀρχιερέων πληθὺς συγκατένευον. 


t$. Ὅπως ὁ συγγραφεὺς σὺν ἅμ᾽ ἀρχιερεῦσιν εἰς ἐκεῖ- 
voy πέµπεται, καὶ περὶ ὦν αὐτοῖς συνέθη. 

Καὶ δὴ σχεδιάζεται μὲν τὸ τῆς δίκης γράμμα, 
ἐχλέγονται δὲ τὴν ταχίστην ἐκ μὲν σφῶν αὐτῶν δύο, 
ὃ τε Νεοκαισαρείας Μονοκωνατάντινος, φίλος Ov καὶ 
μᾶλλον ἐχείνῳ, xa! ὁ Μωκησσοῦ, προεδρεύων τότε 
τῆς Ἐκκλησίας Προικοννήσου xatà λόγον ἐπιδόσεως, 
ἐκ δέ γε τῶν κληρικῶν ὁ τὸ τηνικάδε ἐπὶ τῶν οεχρέ- 
των Γαληνὸς, xal σὺν αὐτοῖς ἐγὼ τέταρτος, βίᾳ μὲν 
συνυπαχθεὶς καὶ χελεύσει βασιλικῇ , τέως 9' ὅτι 
παρ᾽ ἐχκεῖνον Ἰκοίμην, xal τὸ µέρος προσαποδεχόµε- 


scientia convinceretur,continuo aflceretur condignis 
poenis: siveronec propria confessione necsufflcien- 
tibusad plenam probationem argumentis reus scele- 
ris delati peragi posset, deliberaturam iterum de 
causa synodum. Hocsatis imperatori non est visum 


sed petiit jam nuno absolute excommunicationis (7 


sententiam in Areenium asynodorite ferri reo coram 
intimandam a mittendis ad ipsum; ac si quidem ille 
fateretur scelus, supplicium ei statim iaferretur, 
quod pati equum est qui sicariis parricidis cedem 
imperatoris machineri ausis assenserit conscius;sin 
is negaret, tamen ut ex delatione deipso a consciis 
morituris clare facta plus nimio suspectus excommu- 
nicationi subjaceret, quoad aut plene convictus pu. 
niretur,aut siforte contingeretsufficienter purgari, 
noxa omni liberaretur tanquam injustecalumniam 
passus. Eam petitionem imperatoris Patres synodi 
plerique arbitrati equam, ut ita fleret annue- 
runt. 


16 Ut auctor hujus hislorie una cum episcopis ad 
Arsenium missus sil, et quid tis contigerit. 


Perscriptum igitur festinato críminationis instru- 
mentum est, etelecti celeriterqui reum convenirent, 
e Patribusquidem duo, prior episcopus Neocasareem 
Monoconstantinus, multum amicus Arsenio, altec 
Movessenus, tuncecclesie Proconnesi specialis con - 
cessionis privilegio presidens, e clericis vero, cui 
tunc secreta commissa erant, Galenus, et cum his 
ego quartus, vi quidem in id adactus utique jubente 
imperatore, tamen quod illum cui studebam quomo- 
docunque revisum irem, ex parte perlibenter.Quinta 
et vicesima die Julii mensis navem conscendimus 


στηριὼν, xal ἡμεῖς τῆς νηὸς ἐπιθάντες, δυσὶν ἡμέ- 
pate ὕστερον προσσχόντες τῇ νήσῳ τῷ πατριάρχῇ 
ἐμφανιζόμεθα , xal περὶ τῶν προχειµένων πρὸς 
ἐκεῖνον γίνονται λόγοι. Ὁ δὲ ἠγρίαινέ τε παραυτίκα 
μηδὲ τὴν ἀρχὴν ἐνεγκὼν, καὶ « TU µοι καχὸν πρὸς 
τὸν βασιλέα πέπρακται, [P. 494] μετ ὄδύνης πλεί-- 
στης xal συνοχῆς ἔλεγεν, « el αὐτὸν μὲν ἐγὼ ἴδιώ- 
την ὄντα τῆς βασιλείας ἐπέθησα, ἐμὲ δ᾽ ἐκεῖνος 
πατριάρχην εὑὗρὼν οὐ γαλαῖς αἰτίαις ἠτίμωσι; xal 
νῦν vt κάθηµαι ἐπ ἀκρωρείας ταυτησὶν ὡσεί τις 
ἀτίμητος µετανάστης , τὸν παρὰ τῶν Χριστιανῶν 
καθ ἑκάστην ἐπεχδεχόμενος ἔλεον. Ὅμως καλὰ τὰ 
συµθάντα, καλὰ ταῦτα, καὶ ὁ πατριάρχης αὐτοῦ εὖ- 
λογείτω σὺν τῇῃ Βὐλογίᾳ τἀχείνῳ πραττόµενα . » 
Ἐδήλου 8^ ὁ λόγος τὴν αὐταδέλφην τσυ βασιλέως, 7j 
δλ χακῶς εἶχεν ἐχεῖνος ὡς τὰ κατὰ τοῦ παιδὸς 
Ιωάννου συμθουλευσάσῃ τῷ fast. Ὡς δ' àve- 
πτύσσετο xal τὸ γράμμα ὑπαναγνωσθησόμενον, 
ἐκεῖνος γνοὺς ἔκποθεν τὸ ἐχεῖ ἐμφερόμενον ποχὺς ἦν 
ἀντιθαΐνων καὶ ἀνεισπῶν μὶλ ἀκούειν ὅλως , καὶ 
προσαπεχώρει ταχέως ὑπαναγινωσκομένου ὡς μὴ 
ἀκούσεια, Κάἀκείνων ἐπικαταλαμθανόντων ἀποδιδρά- 
σκοντα παρὰ τὸ καθῆκον Χινουµένοις καὶ ταχέσι 
ποσὶν, ἐπέθυε τὰ da τοῖς παρηρτηψἐνοις τῆς χα- 


solventem: biduo post ad insulam appulsi patriar- 
cham adiimus, et 387 quorum causa vener,mus 
agere cum eo cepimus. Ad primam rei mentionem 
ille vehementer exacerbatus ne audire quidem ulte- 
rius sustinuit, sed cum imnienso dolore et angustia 
in has querimonias prorupit: « Quid imperatori male 
feci? ego ipsum ex privato in imperii solium extuli; 
ille vero me cum patriarcham reperisset non hone- 
stis ex causis honore privavit. Et nunc desideo in 
hoo jugo deserti montis, ubi velut infamis exsul 
Christianorum quotidie misericordiam exspecto. 
Tamen bene habent que contigerunt; pulchra 
heo, inquam, per me sunto: suus ei patriarcha 
bene precetur, et cum benedictione comprobet quee 
&b illo fiunt. » In his Greco benedictionis vocabulo, 
quodipsum notnen erat Eulogie sororisimperatoris 
illa ipsa mulier designabatur, cui erat Arsenius 
peculiariter infensus, quod ipsam maxime sciret 
fuisse fratri auctorem eorum qus crudeliter et 
impie in puerum Joannem attentaverat. Ut autem 
explicate lilterz sunt velut mox ipsi legende, Ar- 
senius cum alicunde prasensisset quid in iis esset 
scriptum, vehementi nisu sese contorquens ac re- 
trahens auditionem aversatus omnino est; et cum 
legi nihilominus ceptum esset celerrime recessit, 
ne audiret. Sed qui aderant cursu insecuti fugien- 
'em,vix tandem comprehensum (currebat enim ve- 
locius quam ab illa etate gravitateque exspectari 
potuisset) retraxerunt invitissimum ad auscultanda 
qu& ex scripto clara voce proferebantur. At ille 
appendicibus galeri ad aures ambas utraque manu 
valideappressis sonum lectionis frustra pronuntiatee 
non accepit. Deniquegravissimum significans anirai 


735 GEORGII PACHYMERJE 790 


λόπτρας ἑκατέρωθεν τῶν 


ἐπαίεν ἀναγινωσκομένου τοῦ Ἱράμματος. Τέλος 


δυσθυµήσας οὐρανόν τε καὶ γην ἐπεμαρτύρετο µεγί-. 


cp φωνῇ ὧν δὴ καὶ πάτχοι, xal μὴ µό-ον οἷς εἶπον 
οἱ κατειπόντες ἠξίου προσέχειν, ἀλλὰ xal ἀντήκουον 
ἂν παρ᾽ αὐτοῦ εἴπερ ἀνέφερον ὅλως προσηξίου σκ.- 


πεῖν, ε μὴ ἐπείχοντα ἐμθριθῶς, el μὴ καὶ µεγάλως 
ἐπριλοῦντο κολάζεσθαι πρὸς θεοῦ, ἐπιχειροῦντες 


ὅλως. Καὶ ὡς « Καλῶς Rv, » ἔλεγεν, « ἠρχιερατεύσα- 
μεν, φάνον τῷ βασιλεῖ συνυφαίνοντος, oi δὴ xai ἐν 
ἐσχατιᾷ ταύτῃ παραῤῥιφθέντες θεὸν el; καλὸν ἔπει- 
λῆφθαι τῆς ἐκείνου ψυχῆς Ἱκετεύομεν, κἂν ἐκεῖνος 
λιμῷ καὶ δίψει ἐπ ἐρημίας óc καταδίκους ἀπόλ- 
λυσι. » Ταῦτα καὶ τοιαῦθ᾽ ἕτερα ἐν ὀδύνη ψυχῆς xad 
πικρίᾳ ἐξενεγκὼν, τὰ μὲν αὐτῷ βασιλεῖ, τὰ δὲ καὶ 
'πῷ ἐς τὸν θρόνον καταστάντι προσενειδίσας, fj καὶ 
ἐποικτισάμενος μᾶλλον, ἀπέπεμπεν, Ἡμεῖς δὲ xal 
αὖθις τῆς ἐπελθούσης ἡμέρας προσελθόντες, καὶ 
ὅσον ἦν τὰ προσαναχκείµενα ἐκτελέσαντες, ἀφωρμοῦ- 
μεν τοῦ λιμένος αὐτίκα, καὶ τοῦ βορέου λαμπροῦ 
Χαταθαίνοντος διὰ τῶν χατὰ δύσιν τῆς νήσου μερῶν 
ἀνεκτότερον Ἠἡγούμεθα πλέειν ἐπισχεπτομένους τοῖς 
ὄρεσιν, Αλλὰ μᾶλλον ὁ κλύδων μέγιστος ἐπηγεί- 
peto, xal ὥδινεν dj θάλασσα πλέον, καὶ τῷ Γαληνο- 
λιμένι µόλις προσσχόντες τὴν ναῦν, ὃ δὴ xal Γαλη- 


angorem, colum terramque voce maxima testes 


adhibuit eorum 988 que paleretur.Et non solum, 


αἆ e& qu& ipsi denuntiabantur non attendit: sed 
neque qui eum alloquebantur audivissent omnino 
ab eo quidquam de negotio proposito, quod ad sy- 


nodum referrent, nisi eum expedire se ab ipsis C 


summopere conantem vi majori utique tenerent,et 
graves intontarent a Deo minas, si persisteret in 
contumacia. Tandem summis conatibus responsum 
exprimere qualecunque satagentinm visus cedere: 
«Επ, inquit, ut bene patriarchatum gessimus, ne- 
cem imperatori machinantes] cui videlicet etiam 
Ργο]θοξί e rebus humanisinhocextremum deserto 
insule Deum propitiare non cessamus, obsecrantes 
utejusanime bene consulens misereatur, utcunque 
ille fame ac siti nos velut marte damnatos in hac 
solitudine interficiat.» flecetejusmodi alia summo 
dolore atqueamanitudine animi profatus, multa si- 
mul imperatori, simul in thronum intruso expro- 
brans aut potius imprecans, dimisit ad se missos. 


ὥτων ὧὠτίοις, ὡς μηδ᾽ Α νολιμὴν ἰδιωτικῶς οἱ ἐπιχώριὸδι παραφθείροντες λέ- 


ουσι, µεγάλοις ἐχεῖσε φοθεροῖς ἐνετύχομεν , xov 
εἴσπραξιν οἴμαι τοῦ μὴ [Ῥ. 195] μετ’ εὐλογίας ἀπο- 
λυθῆναι τοῦ πατριάρχου. Ὅ δὴ καὶ ἦθελε μὲν ἕχα- 
στος ἀνὰ µέρος, ὡς ὕστερον ὡμολόγουν πρὸς ἀλλή- 
λους µεταμµελόμενοι, Όμως δὲ τὴν ἐντεῦθεν χατη- 
γορίαν ὑφορώμενοι κατηµέλουν. Νυκτὸς γὰρ µέστς 
σεισμὸς ἐπεισπίπτει βαρὺς, xal τὸ ὄρος θραυσθὶν 
xal πεσὸν εἲς θάλασσαν τὸν ἐχεῖσε τόπον κατέκλυσε, 
δόκησίν τε xal ἡμᾶς χκατακλυσθῆναι παρέσχε κατ’ 
αἰγιχλὸν μένοντας. ᾽Αλλὰ μόλις πολλὰ cfi θαλάσσῃ 
προσταλαιπωρήσαντες τῆς Κωνσταντίνου ἐπέδημεν, 
μτνὸς ἐξκαιδεκάτῃ Ποσειδεῶνος , xal τῷ πατριαρ- 
χοῦντι πρότερον προσελθόντες xal τὸ πᾶν ἀναγχεί- 
λαντες θερμὴν ἀξίωσιν otov ἠξινύμεθα map! ἐκείνου, 
πᾶν λυπηρὸν τῆς ἀπαγγελίας ὑπεξελέσθαι πρὸς βα- 
σιλέα λέγοντας, xai st τι λέλεκται. Οὕτω δ᾽ φχονό- 
µηται τὰ τότε πρὸς βασιλέα, dioi! ἀκούσαντα δια- 
γνῶναι μὲν τὴν ἀπολογίαν, ὅτι xal εἰκὸς ἀκούσαντα 
ἐπισχεῖν ἐκείνους, μὴ θέλοντα δὲ τοὺς xag! ἡμῶν 
ἐμφανίζειν σιγᾷν, δεινὸν δὲ καὶ τὸ καχοπαθεῖν 
ἐκεῖνον ἡγήσασθαι, ὥστ αὐτίκ' ἐπιτάξαι τριακοσίοις 
ἐτησίοις νοµίσµασιν ἐχεῖνόν τε xal τούτς περὶ ἔχεῖνον 
χαθικανοῦν, ὑπεραπολογούμενον xai μεθ) ὄρκου ὡς 
καὶ πρότερον ἐπιτάξοι οὕτως καὶ ὡς παρ᾽ ἐκεῖνον μὴ 


penitentes invicem fatebantur; sed verente pro se 
quoque ne id sibi crimini verteretur, pariter id 
omnes neglexerant facere, Nam nocte media terre 
motus incidit gravis, et abruptus mons imminens 
ac superne pracipitatus in mare illud coegit in ter. 
ram late vicinam inundare, tanto βίου ac tumoltu 
ut qui stabamus inlittorenos continuo demergendos 
crederemus. Ceterum merumnosissimo inde cursu 
transfretantes egre Constantinopolim tenuimus 
sexta decima die mensis Augusti, et primum adito 
patriarcha, ubi que contigerant retulimus, quam 
potuimus ardentissime illum orsvimus ut pro es 
qua valeret apud imperatorem auctoritate gratiaque 
nobis adesset que acta erant renuntiantibus, ao 
si quid necessario diceremus quod Augusti animum 
pungeret, deliniret ipse presens qua valebat arte, 
atque ut cuncta boni consuleret daret operam. Fe- 
cit cumulate quod petiimus; eoque mox successu 
cum imperatore egimus, ut ille placatus Arsenio 
acceptaque defensione ips:us ultro significaret cre- 


Nos autem illo iterum postridie convento, et omni [) dere se, si quid de conjuratione in vitam suam 


eo quod sperari potuit effecto, e portu confestim 
solvimus, et valido ingruente Borea in Occiduam 
insule oram,satius duximus navigare protegentibus 
montibus. At vehemens coorta procella cst, intu- 
muitque commotum amplius mare. Quare navim 
egre applicuimus ad locum Galenolimena nuncu- 
patum, quasi portum serenum diceres. Accole 
lingua vulgari, corrupto vetere vocabulo,Galilolimen 
appellant. Magnis ibi periculis sumus exerciti, in 
ponam, opinor, non petite et accepte a patriarcha 
in digressu benedictionis. Quod facere unusquisque 
sigillatim voluerat,ut postea, in malisensu sero 2989 


facta cognovisset Arsenius, conaturum eum fuisse 
conjuratos & nefario οα Ρίο avertere; siluisseque, 
si quid horum novit, abiis indicandis religione co- 
hibitum quadam, quod suam forte personam decere 
non putaret irritare principem in subditos horum 
in ipsum machinationibus illi manifestandis. Pre- 
terea simul audivit a nobis egestatem miseriamque 
qua ille in exsilio conflictabatur, adeo motus in 
misericordiam est ut statim juberet trecentos ei 
nummos annuosad sui suorumque victum assignari 
affirmaretque in excusationem suam, juramento 
etiam interposito, se prius decreturum ipsi eam 





737 


DR MICHAELR PAL/ROLOGO LIB. IV. 


638 


θέλοντα δέχεσθαι τὸ μὴ δεδόσθαι Tv, τέως δὲ xal A γενέσθαι παρἁ τε τοῦ πατριάρχου καὶ πάσης τῆς 


αὖθις δεδιότα μὴ ὅπως δἐχοιτο, προσανατιβέναι τῇ 
δεσποίνῃ τὴν χορηχίαν, ἐφ᾽ ᾧ αὐτὸν μὲν ἀποστεῖλαι 
καὶ αὖθις φίλους ἐχείνῳ νομιζοµένους κατά τινα τὴν 
ἀπ᾿ αὐτοῦ παραμ.θίαν τε καὶ εὐμένειαν, τὴν δὲ 
δέσποιναν μετ) ἐκείνων πέμπειν ὡς do' ἑαυτῆς τὰ 
γοµίσµατα. Ὅ δὴ xal μετ) οὗ πολὺ πέπραχται, καὶ 
ἀποστέλλονται ὁ τῆς Ἐκκλησίας ὑπομνηματογρᾶφος 
Γεμιστὸς, ὁ τοῦ βασιλικοῦ κλήρου λαμπαδάριος ὁ 
Οἱναιώτης, καὶ τρίτος ὁ τῆς Ἱερᾶς ἱερομόναχος 
Μάρχος, ἄνδρες ἔκ παλαιοῦ φίλοι ἐκείνῳ τὰ µάλι- 
στα, οἷς δὴ xal παρὰ τῆς δεσποίνης τὰ εἷς χρείαν 
συναπεστέλλοντο. Τῷ μὲν οὖν faciei οὐκ ἦν ἐς 
τοσοῦτον τὰ τῆς σπουδῆς, ἀλλὰ καὶ τὸ πλέον προσ- 
επεζήτει, μᾶλλον δὲ xal οὗ χάριν ταῦτ ἐπράττετο. 
Τὸ ὃ) ἦν ἄρα ὅσον ἐν σπουδῇ ἐκείνου τοῦ ἀνυσθῆναι, 
τόσον iv ἁπορίᾳ τοῦ πῶς ἂν ἀνυσθείῃ καὶ παρὰ 
τίνος. 
t£. Ὅπως ὁ βασιλεὺς ἐθουλεύετο τὰ περὶ τῆς ἑαυτοῦ 
λύσεως, καὶ πρὸς τίνος. 
θελε [P. 196] μὲν οὖν τὴν του δεσμὸῦ Ajo 


summam fuisse, si sperasset induci eum posse ad 
istam a se pensionem aoceptandam ;sed cum supet- 
slitione ipsum quadam abhorrere a communione 
quacunque secum 899 intelligeret, ingerere quod 
scrupulosum senem offenderet non ausum. Ác ne 
nunc quidem velle molestiam facessere infirme 
hominis conscientie, ideoque metuentem ne recu- 
sarel necessarium subeidium 8i suo ipsi nomine 
offerretur, consentire se uL id Auguste imputetur. 
Denique velle se mitti ad eum aliquos ex amicis 
ejus ad quamdam calamitosi senis consolationem 
et recrealionem, et iis deferendos ad ipsum tradi 
trecentos illos nummos tanquam donatos ab Au- 
gusta, cum certa promissione rediture quotannis 
ab eadem manu paris summe. Id quod non mul- 
io post ita factum est. Delegaii enim ad Arse- 
nium sunt Ecclesie Commentariensis Gemistus, 
cumque hoo regii cleri lampadarius OEntota et 
tertiua monaterii Hiere dicti monachus Marcus, 
viri omnes ipsi olim charissimi; qui et memora- 
tum ipsi ab Augusta subsidium apportarunt. Que 
cum altius reputo, suspicor equidem non hoc tan- 
ium in senem parum sibi equum studium ex sola- 
tum miseratione imperatori natum esse, homini 
utique minime simplici aut unum et cuivis obvium 
spectare in iis que ageret solito; quare puto il- 
lum plus in eo vidisse, atque hoc facto studuisse 
munire ac complanare sibi viam ad antiquum, quo 
dudum tendebat, scopum absolutionis impetrand:e; 
quam rein quanto vehementius cupiebat, tanto so- 
lertius cogitabat quanam optime ratione et 8 quo 
facilius honestiusque consequeretur. 
17. Ui modos quesieril imperator suc absolutionis 
inpetranda, el a quo. 

Cogitationum porro ejus summa in id confere- 
batur, ut curandum existimaret solvi sese ab 
anathematis vinculo per patriarcham et per syno- 


συνόδοο, τὸν δὲ λύσαντα ὑφεωρᾶτο μὴ xal δόξοι ἄλυτα 
λύων Ex τοῦ πρὸς ἐκεῖνον τὸν λαὸν ὁλιγώρως Ey ειν 
τοῦτο μὲν διὰ τὸ μὴ ἐπ ἐκείνῳ πληροφοῤεῖσβαι, 
τοῦτο δὲ καὶ διὰ τὴν ἐμφαινομένην τοῦ θρόνου µε- 
τάθεσιν. Ὁ δ᾽ ἑννοίας τοιαύτας ὑποθάλλων τῷ βα- 
σιλεῖ ὁ δηλωθεὶς Γαλησίου ἣν Ἰωσὴφ, ὃς οὗ τόσον 
ὑπερεπάθει τοῦ ᾿Αρσενίου ὅσον τῷ Γερμανῷ ἀπη- 
χθάνετο διὰ τὴν Ex θρόνου ταπεινοῦ εἷς τὸν ὑπέρτα- 
τον ἐπιπήδησιν. Τῷ τοι καὶ ἐσχίζετο μὶν ἐκεῖνος, 
ὑπέτεινε δὲ καὶ τῷ βασιλεῖ οὐ χαλὰς ἑννοίας περὶ 
ἐχείνου ὡς οὐ λύσοντος, ἄν γε xal λύοι * οὔτε γὰρ 
Ἱκανὸν εἶναι τοῦτο παρὰ Oci καὶ αὔταρχες, οὔτ᾽ 
ἀκατάγνωστον τῷ βασιλεῖ. Ὡς γοῦν ταῦτ ἔλεγεν ὡς 
ἐν ἀνθρώποις εἲς πατέρα τεταγµένος αὐτῷ, καὶ 
πείθει ἣν ἐχεῖνον ἐκ τοῦ προχείρου xai δι ἄλλα 
μὲν πρὸς τὸ δοχεῖν ἰκανὰ, μάλιστα δὲ xal ὅτι ἐπ' 
ἐχείνῳ πεπληροφόρητο τὰ πολλὰ πατρί γε νοµιζο- 
µένῳ, ἐν ἐννοίαις ὁ κρἀτῶν Tip, xai μᾶλλον ὅτι καὶ 
τὸ σχἰσµκ πλέον ἐγένετο διὰ τὴν µετάθεσιν, χἂν 
ἐχεῖνος κατωλιγώρει τῆς εἰς αὐτὸν ὕθρεως xal γε 


dum. Da patriarcha verebatur ne parum eo exo- 
rando proficeret, ipso libenter quidem assensuro ; 
sed quoniam exigua ejus apud popelum et gratia 
erat et auctoritas, timendum videretur ne invidia 
uucloris actum infirmaret et talem absolutionem 
pro nulla plerique irritaque haberent, tanquam 
latam ab homine cujus auctori!ati parum flderent, 
et de quo an legitime promotus esset, propter ve- 
titam canonibus de throno in thonum translatio- 
nem abigeretur. Auctoret 2918 suggestor hujus- 
modisollicitudinum Augusto fuitsupra memoratus 
Joseph Galesii prefectus, non tam ille quidem in 
hoc miseratione in Ársenium quadam motus quam 
indulgens minimedissimulato adversus Germanum 
edio,quem palam culpabat quasi e sede humiliori in 
supremam saltu ambitioso nec per sacras leges 
concesso transcendisset. Unde cum se ipse ab ejus 
communione segregavit, tum istas quas dixi ad- 
versas Germano cogitationes atque flormidines im- 
peratoris animo subjecit, metuendum denuntians 
ne non idoneam ille haberet solvendi potestatem, 
8ο quod erat inde consequens, si a tali absolutus 
fuisset imperator,nec apud Deum nec apud bomines 
vere liber a diro vinculo censeretur. Qua Augustus 
audiens ab eo quem patris habebat loco, cui et ut 
conscientice sue arbitro et ut omnium que ad pro- 
curationem spectarent animarum consultissimo 
passim habito fidei plurimam venerationisque tri- 
bueba!, anxietate constrictus est maxima, quam 
subinde magis magisque intendebat augescens in 
dies schisma multorum ob invidiam translationis 
Germani communionem aversantium, ipso secure 
nimis indormiente injurise sus tante, nec purgare 
aul delinire omnino gliscentem invidiam ulja re 
conante. Nam tametsi omues illi nuntiarent qure 
contra illum dicebantur et flebant, nemini suc- 
censuit, nullum compescuit,nullum vel minimum, 


439 


GEORGII PACHYMERJE 


1 


οὐδὲν οὐδενὶ ἠνώχλει, κἂν πάντες προσήγγελλον. A τὴν Νοστογγόνισσαν συνέστησαν; οὐ βλέπεις τοὺς 


Μεταθαλὼν γοῦν τῆς γνώμης ὁ βασιλεὺς πολὺς dv 
ὁριγνώμενος διὰ ταῦτα ὀκστῆναι τοῦ θρόνου τὸν 
Γερμανὸν, κἂν μὴ ἐξ ἑαυτοῦ μαθὼν ὑπεχσταίη, ἀλλ᾽ 
οὖν ἄλλον ἐπιθαῤῥῆσαι αυµθουλεύειν ἐκείνῳ τὴν 
ὑποχώῤησω. "Έτοιμος δ' Tv εἷς τοῦτο τὸ παραυτίχα 
ὁ Ἰωσὲφ, πλὴν ἀνεμφάτως, καὶ ὡς ἂν οἰηθείη τις 
ἀγνοοῦντος τοῦ βασιλέως * ἐκεῖνος γὰρ xai ἐς τέλος 
τὴν ὑποψίαν ταύτην [P. 197] διεφυλάττετο. 


tm. Ὅπως ὁ Ἰωσὴφ τῷ Γερμανῷ συνεθούλευεν 
ἀποθέσθαι τὴν πατριαρχίαν. 
Καὶ δὴ τοῦ βασιλέως ἐνδόντος, ἓν ἀποῤῥήτοις ὁ 


Ἰωσὴφ τῷ Γερμανῷ προσιὼν ἐν σχήµατι συμθούλου 
χρηστοῦ τὴν πατριαρχίαν συνεθούλευεν ἀποθέσθαι, 


μοναχοὺς ἀποφοιτήσαντας των μονῶν, αἷς ἐνίδρωσαν 
ἐγγηράσαντες τοῖς ἀσχητικοῖς πόνοις; st δ᾽ ἐπὶ τῇ 
Εὐλογίᾳ θαῤῥεῖς, àÀA' e τὴν ἀδελφὴν αὐτῆς Μάρ- 
θαν, ἴδε τὰς αὐτῆς θυγατέρας, ὅπως τῷ ᾿Αροινίῳ 
προστετήκασι xai σοῦ ὁλιγωροῦσιν ώς μηδενός. Οἱ 
δὲ κοσμινο), ἀλλ᾽ οὐκ ἔχω σοι λέγειν ὅπως τῷ Ὑα- 
κίνθῳ πρόσκεινται καὶ τῃ Νοστογγονίσσῃ µοναχῇ, 
ἂν ἀδελφὴν οἶδας οὖσαν Θεοδοσίας xai Ἰωάννου τῶν 
εἰρημένων. Τί γοῦν σοι λοιπὸν ἐναπολειφθήσεται, c 
γε καὶ βασιλεὺς ἀπειπὼν ἀπολείψοι σε; σπεῦσον 
μετὰ τιμῆς ἐξελθεῖν, ὦς καιρὸν ἔχεις τοῦ ἀφ᾽ ἑαυτοῦ 
πράττειν, µή πως ἐπιστάντος σοι τοῦ κπιροῦ χα’ 
ὃν ἀθουλήτως πράττειν ἀναγκασθήσῃ, καὶ Ὑίλωτα 
ὄφλοις, ἀποχωρῶν τῆς ἐκκλησίας καὶ ἄχων. » Ταῦτα 


Πολὺν Ὑὰρ εἶναι τὸν τάραχον, xal οὐχ otóv 7' ἔσε- D μὲν οὖν ἐκεῖνος ἐν ὑποθήχης τρόπῳ πρὸς τὸν ἐπὶ 


σθαι ἐς μακρὰν ἀντισχεῖν ἐχείνου, κἂν ὅσον παρὰ 
τοῦ βασιλέως συνέχοιτο * ἀπαυδήσειν γάρ γοτε vai 
αὐτὸν βασιλέα µαθόντα τὸ σχίσμα. « Ἡ οὐχ ὁρᾷς 
ὁπόσοι τε ἀμφὶ τὸν Ὑάχινθον ὁπόσοι «' αὖθις ἀμφὶ 
τὴν θεοδοσίαν καὶ τὸν αὐτάδελφον αὐτῆς Ιωάννην 
τὸν τῆς Μάρθας xal τὴν ἑτεροθαλῆ ἀδελφὴν αὐτῶν 


ut oportuit, nascenti et augescenti malo remedium 
objecit. Mutata igilur sententia imperator multus 
jam eratin disquirendo secum qua maxima ratione 
posset consequi ut e tbrono Germanus amoveretur. 
Cupiebat consilium ultro inde recedendi per se 
illum capere. Quod cum ei suggerere pudor suus 
non sineret, optabat alicunde aliquem exsistere 
liberum monitorem, qui suadere homini auderet 
ui quod omnes desiderarent occuparet volens fa- 
cere ao vim arbitcio praverteret. Commodum ad- 
fuit in id officii paratus ipse primus tricarum ar- 
tifex talium Josephus, monitus tamen, et instino- 
tu pronus in idem, periculo velut proprio tentan- 
dum id sumere, noo 292^ pre se ferre consensum 
in hoo ullum aut conscientiam Augusti; quam ille 
cautionem ad finem usque negotii fideliter adhi- 
buit, suspicionem talis molitionis ab imperatore 
avertlens, ot videri affectaus proprio nomine ac ju- 
dicio id agere. 


48. Ut Josephus Germano suaserit. abdicationem 
patriarchatus. | 


Igitur clam concedende imperatore Josephus 
arcano Germanum adiens, specie ac persona bene- 
voli consiliarii suggessit optime facturum illum αἱ 
ultro patriarchatu cederet : intumescere quippe 
vulgarem offensionem in molem invidis tam vali- 
dam, cui mox, ubi paulo plus se corroboraverit, 
perrumpende par non sit fururus. Nec faventi sibi 
Augusto nimium fideret : et ipsum enim pro sua 
sapientia, simu] invaluisse schisma videril, niti 
contra torrentem frustra et pernicie certa desitu- 
Tum. « Àn enim, addebat, non vides quam multi 
cum flyacintho, quam multirursus cum Theodosia 
fratreque ipsius Joanne Marlhe fllio et sorore 
horum ex alio parente Nostongoniss8a conspira- 


D 


τοῦ πατριαρχείου συνεῖρε,' àÀÀ' d ὄρεξις mposl- 
στατο τοῦ ἀκούοντος, καὶ ὁ λέγων οὐχ ἔπειβε. Ποῦ 
γὰρ xai εἰς νοῦν ἐχείνῳ, ὡς καὶ βασιλεὺς ἐπινεύει 
ταῦτα καὶ τὰ τῆς συμθουλῆς Ἰωσὴφ ἐχεῖθεν προα- 
νακέκρουσται; Ἔμεινε γοῦν xal ἔτι καὶ ἐπεστοίθασε 
κληρικούς τε καὶ ἱεράρχας χειροτονῶν, ἀφορῶν mpi 


verint in exauctorationem tui? Non eernis mona- 
chos turmatim ad eadem urgendam erumpentes 
claustris, quibus insenuerant asoeticis insudando 
laboribus? Contra que si Eulogia potentia te satis 
munitum putas, at reputare te oportet opes ferme 
pares in contrariam non dubie addite factionem 
gororis ejus Marthe. Considera quippe filias hujus 
ut studeant Arsenio, ut in ejus favorem vehemen- 
ter inoumbant, utte pro nullo et suposititio palam 
spernant. Qui seculares ? dicere tibi vereor quam 
indivulse adhareant Hyacintho et Nostongonisse 
monacbe quam Theodosie ac Joannis modo me- 
moratorum sororem nosti. Quid igitur tibi flet reli- 
qui,si Augustus metu schismatis adigatur ad te 
deserendum? Preverte, si mihi credis, ignominiam, 
et festina cum honore inde exire, unde mox cum 
293 dedecore extrudendus es. Breve restat tuo 
spatium arbitrio, brevis est occasio voluntarie sc 
laudate defungendi. 8i negligis, statim tempus ade- 
rit quo jam coactus et cum risu &&mulorum ecclesia 
invitus oxcedere compellarie. » Hec illo, fidi se 
consilii benevolum auctorem ferens, patriarchalem 
dignitatem gerenti suggessit. Sed non reperit 
sditum in audientis animo sviditate in gustu 
presentis boni deflxa preoccupato qualis ista 
cunque suggestio : quomodo enim id persuaderi 
Bibi Germanus sineret, ignorans quo inclinaret 
imperator, ac ne suspicari quidem valens talia 
sibi nutu ejusdem 8ο impulsu proponi? Persitit 
igitur adhuc in proposito tuenda possessionis 
throni seque in ea firmandi, ad hoc affectana tunc 
cum maxime usum ostentare labantis potestatis, 
quasi eam sibi multo illius exercitio magis asse- 
reret. Frequentes ego clericorum et episcoporum 
ordinationes celebravit, fretus scilicet ostentato 
principis fuvore, qui tamen ludibrium merum el 


74 DE MICHAELR PALREOLOGO LIB. IV. 712 
tijv τοῦ κρατοῦντος εὐμένειαν, Τὸ 8 ἄρ' ἦν χλεύη Α κινθος μοναχὸς ἦν ἐκ δύσεως, καὶ γε Νικαίαθι γεγο- 


καὶ γέλως, xal τὸ sic ἐκεῖνον ἑἐλπίζειν ὅσον καὶ τῷ 
ἐν µνίοις θαλάσσης, ἐπεὶ τῆς νεὼς ἀποπέσοι, [Ρ. 
198 ]θαῤῥοῦντι σώζεσθοι. 'AXÀ' ὁ χρατῶν τὴν ὑπο- 
ψίαν ἐκκλίνειν ἐθέλων καὶ συνέχειν προσεποιεῖτο 
καὶ εὐμενῶς προσεφἐρετο, xai παρεῖχεν ἐἑκείνφ 
πλεῖστα, ἐφ᾽ ᾧ διδοίη xal τὰς τῶν πολλῶν ἐξωνοῖτο 
Ἰνώμας, ὥστε καὶ τῆς τῶν βαΐων ἑορτῆς ἐπιστάσης 
ὕτε καὶ ἡ συνήθης ἐξ ὄρθρου λιτανείᾳ τελεῖται, a5- 
τὸς πέµψας πλεῖστα ἐξ ἀργύρου xal χιλκοῦ νοµί- 
σµατα πρὸς τοῦ κρατοῦντος ἐλάμδανε, xal ἁρπεδό- 
σιν ἐνδεῖσθαι παρασχευάσας τὰ συνήθως λέγόμενα 
ἐπικόμπια καὶ αὐτὸς, μέχρι xal των τεσσαράκοντα 
µαρτόρων τὴν λιτὴν χατατείνων, ῥιπτεῖν ἐχέλευε 
τῷ λαῷ. Καὶ τοιαῦτ ἦσαν τὰ πρὸς ἐκεῖνον τοῦ βα- 
σιλέως ἐπιχαλύμματα, ἐφ᾽ ᾧ μὴ γνωσθεη µμηδ' 
ἁμηγέπη τὴν ἐκείνου θέλων ἐξέλευσιν. 
(9. Περὶ Ὑακχίνθου, ὅστις xai ὅθεν, xai τῶν περὶ 
αὐτόν. 

Οὐ χεῖρον δὲ λέγειν καὶ τὰ περὶ Ὑακίνβου xal 
αὐτῆς δλ θεοδοσίας καὶ Ἰωάννου xal τῆς αὐτῶν 
ἑτεροθαλοῦς τῆς Νοστογγονίσσης. Ὁ μὲν οὖν 'Yá- 


irrisio erat; cui vane simulationi benevolentie 
niti eum magnopere simile nimirum fuit quiddam 
ac si quis navigans spumosa superficie undantis 
maris,crusta quadam fluxa innatantium sordium, 
muscosi cespitis aut ingeste arenis algae solidita- 
ilem mentientis, sustineri 8e speraret posse, atque 
ad extremum α demersione servari, ubi e navi 


γὼς ἓν τινι τοῦ ἀρχιστρατήγου vaip, ἐγγὺς τοῦ ἐχεῖσε 
πατριαρχείου προσχοθίσας ξένος τε xxl ἀγνὼς τὰ 
πλεῖστα, παϊδάς τε ἐπισυνάγει, καὶ τούτους ἀνάγων 
τὰ eic προπαιδείαν ἐπορίζετο τὰς τροφάς. ᾽λλλὰ τῷ 
πατριάρχ] προσαγγέλλεται ὡς 9ῇθεν ἀταχτῶν µο- 
ναχὸς παϊδας ἐχδιδάσχων ^ καὶ ὃς πρ,οσεκαλεῖτο καὶ 
ἀνηρώτα, xal ἐπεὶ δεξιὸν ἑώρα τὸν ἄνδρα καὶ ἄλλως 
ἀδεῆ τε καὶ ἐς παῤῥησίαν ἔτοιμον, ἦν ὃ' ὡς ἔλεγε 
καὶ τῶν ἱερωμένων, προσλαμθάνει τε τοῦτον xal ὡς 
οἰκείῳ ἐχρῆτο. Εἶτα συµθάντων τῶν κατὰ πατριάρ. 
χην, ἐπεὶ καὶ αὐτός δόκιµος ἐφάνη ὑπὶρ τῶν ἐκείνου 
ζηλῶν, ἔτι μᾶλλον τὰ εἷς φιλίαν ἐκείνῳ συνήπτετο. 
Καὶ ἐπεὶ [P. 199] ἐν τῇ Κωνσταντίνου v3Àw ὁ πα- 
τριάρχης ἀνήγετο, συνῆν ῥἐχείνῳ Ἠπιστότατος τῶν 
οἰκείων, συνάµα καὶ Ἰγνατίῳ Ῥοδίψ, ἀνδρὶ xal 
αὐτῷ εὐλαθείας πλήρει καὶ μοναχικῆς «καταστά- 
σεως. Συνήτην οὖν ἄμφω τῷ πατριάρχη κοινωνοὶ 
xai τῶν θλίψεων καὶ τῶν βουλευμάτων, καὶ μᾶλλον 
ἐδεικνυέτην ζηλοῦντε ὑπὲρ ὦν καὶ ὁ πατριάρχης 
ζηλῶν ἠγωνίζετο. Ἐπεὶ δ᾽ εκεῖνος ἐξεθέθλητο τῆς 
πατριαρχίας, κχἀκεῖνοι ὡς εἶχον παρεισδύντες γω- 


dicere de Hyacintho deque ipsa Theodosia et Joanne 
sororeque horum ex patre Nostongonissa. Hyacin- 
thus monachus fuit ex Occidente, qui Niosam 
profectus, in quodam sancti coelestis militie prin- 
cipis templo, vicino palatio patriarchali quod in ea 
urbe est, degens, homo peregrinus et plerisque 
ignotus pueros in contubernium congregavit, qui- 


excidisset. Caeterum imperator suas quasdain (; bus non tantum litterarum elementa et liberales 


secutus rationes, ob quas vitandam putabat 
suspicionem aversse a Germano voluntatis, egregie 
perstitit in simulatione fovendi protegendique 
ipsum, non solum vultu sermoneque in congres- 
sibus,cunctis vere benevolentie indiciis monstran- 
dis, verum etiam pecuniis large donandis, quibus 
ille videlicet adversas sibi reconciliaret voluntates, 
Quo in genere contigit instante Palmarum festo, 
quo selemnis duci per urbem supplicatio precibus 
decantandis consuevit; ut cum missis ad impera- 
torem suis patriarcha ei confidenter indicasset indi- 
gere se lineis hamo esca induto instructis,quibus ad 
se homines traheret, intelligens ille petere ipsum 
nummos,quibus imminente pompu epargendis in 
plebem studia parum sibi faventium emerentur, 
continuo 9294 misit magnam copiam eree argen- 
temque monete qua ille que vulgo vocant epicompia 
concinnari curans ea jactari jussit in populum 
toto spatio quo pompa supplicantium processit, 
&d sanctorum quadraginta marlyrum templum 
usque producta. Tali callidus imperator astute 
dissimulationis artificio fucum faciebat nimium 
credulo antistiti,ne subolereipsi quidquam posset 
arcans voluntatis, qua cupiebat amoveri eum 8 
sede patriarchali. 
19. De Hyacintho, quis et unde essel ; ac de. ipsi 
adherentibus. 
Non intempeslivum, opinor, fuerit qued Πίο 


&rles per se traderet, sed eliam alimenta suppedi- 
taret. id dum agit delatus ad patriarcham, quasi 
contra ordinem discipline quam profiteretur mo- 
nachus pueros doceret, ideoque citatus ab eo et 
presens interrogatus, gnavus industriusque vir est 
visus, pretereaque intrepidus, et ad quod opus 
esset libere agendum et loquendum expeditus. 
Quare cum is preterea se sacerdotio initiatum di- 


ceret, assumpsit ad se illum et in familiarium nu- . 


mero habuit. Deinde cum incidissent ea patriarche 
tempora de quibus diximus,cum in iis Hyacinthus 
fidem constantem ct studium patrono ardens pro- 
basset, arctiori ei amicitie necessitudine junctus 
est. Ac ubi Constantinopoli rursus patriarcha re- 
positus in thronum est, adfuit illi familiarium in. 
timus, et cui plurimum fideret, 295 una cum 
Ignatio Rhodio, viro et ipso pietatis et monachum 
decentis gravitatis pleno. His maxime duobus in 
illis augustiis rerum suarum participibus malorum 
et consiliorum auctoribus usus ; est ; quorum ex- 
Stabant amborum studia sensibus affectibusque 
patriarche consentieatia per omnia. Illo demum 
ejecto e patriarchali sede abdiderunt hi sese amo- 
verunique 8 conspectu: non enim est iis permis- 
sum exsulatum eunti se comites addere, clademque 
illam ac calamitatem rati propriam, in luctu ac 
dolore malum ineluctabile ferebant, Non diu post 
hac Ignatius vilam cum morte commutavit : Hya- 


^ 
- ο 8 oa Le τα M i m ia e t 
225. ος μ... --- ο -ᾱ- o a o e i  — R— 


149 


GRORGII PACHYMERJE 


TAA 


νιῶν ἀφανείᾳ (οὐ γὰρ εἰῶντο τῷ πατριάρχῃ Govo- Α καὶ πρὸς τὸ μοναχικὸν ἀποχλίνουσα, ΣυνΏν δὲ τοῦ- 


παδεῖν) τὰ τῆς ἀνάγκης ἀλγεινῶς μὲν, ἁλλ᾽ ἀναγκαίως 
δείφερον Καὶ ὁ μὲν φθάνει τὸν βίον bx τοῦ πλησίον 
ὑπεξελθὼν, Ὑάκινθος δὲ σὺν τοῖς due ἐκεῖνον τὸν 
βασιλικὸν ὑφπρώμενος φόδον, imei καὶ τὴν ἀδελφὴν 
ἐκείνου Μάρθαν ἑώρα τῷ πατριάρχη προσκειμέντν 
τὰ μάλιστα, ἐκείνῃ δὴ προσφοιτᾷ, xal που παρεισ- 
δὺς τὰ ἐς τροφὴ» ἐκεῖθεν εἶκε, μη δὲν τοῦ βασιλέως 
εἰδότος. "Iv οὖν τῇ μοναχᾷ Μάρθᾳ xoi ὁ Ἰωάννης 
υἱός. Τριῶν γὰρ αὐτῃ τῶν ἀῤῥένων ὄντων, ὁ μὲν 
Μιχαὴἡλ το καὶ ᾿Ανδρόνικος συνῆσαν τῷ βασιλεῖ, xa! 
μετ᾽ οὐ πολὺ τούτων ὁ μὲν τὸ τοῦ μεγάλου πριµικη- 
ρίου ἀξίωμα ὁ Μιχαλλ, ὕστερον δὲ ὤν τοῦ ᾿Ανδρονί- 
xou, παρὰ τοῦ κρατοῦντος ἐλάμδανεν, ἅτερος δὲ ὁ 
Ανδρόνικος μέγας χονοσταῦλος προεχειρίζετο" παρ᾽ 


τοις τὰ αὐτὰ φ2ονουσα ἡ Ἡπστογγόνισσα uova, 
ἦν ἑτεροθαλῆ 6 λόγος ἐδείχνυ, ὅτι ἐκ πρπτέρας q»- 
ναικὸς τῷ Ταρχανειώτῃ γεγέννητο. σαν οὖν οὗτοι 
πάντες τῷ Ὑακίνθῳ συνόντες, xal ζηλοῦντες ἐκ- 
τόπως ὑπὲρ τοῦ πατριάρχου κακῶς, ὦ νόµο: βεῖοι 
καὶ δίκη, ἐξορισθέντος. ᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν εἰς το- 
σοῦτον. 


X. Ὅπως καὶ διὰ τοῦ Σάρδεων Χαλαζὰ ἐπιχειρεῖ 
6 βασιλεὺς τῷ πατριαρχουντι Γερμανῦ. 


[P. 200] Ὁ δὲ ys βασιλεὺς καὶ ἄλλην πεῖραν τῷ 
πατριαρχοῦντι ἀρτύει. Τοῦ γὰρ Χαλαζᾶ Σάρδεων io, 
Ἱκανὸν τῇ Κωνσταντίνου προσδιατρίφαντος, ἐπεὶ ἔδει 
πρὸς τὴν λαχοῦσαν ἐκεῖνον ἀποδημεῖν , εἲς τοῦτο 


f» αἰτίαν καὶ ἐπὶ ταῖς τιμαῖς ζηλοῦντος τοῦ πρώ- p παρασκευαζοµένου , ὑποθήκας ἐμπιστέύει οἱ ὃν 


του πλεῖστα ἑυμθεθήχει, ὡς γατὰ τόπον lxavioq 
ἐροῦμεν. Καὶ οἱ μὲν δύο οὕτω συνήτην τῷ βασιλεῖ, 
μηδὲν πολυπραγμονοῦντες ὁ δ' Ἰωάννης ὕστερος 
dv τέως μὲν πρὸς τοῦ θείου xai δεσπότου Ἰωάννου 
ἐκείνῳ καθυπηρετούµενος ἐπαιδεύετο, τὴν δὲ μητέρα 
προσκειμένην βλέπων τῷ πατριάρχῃ καὶ αὐτὸς ix- 
τόπως ἐζήλου, « Mi) ἄψη, μὴ OUrnc » μέχρι καὶ τῶν 
εὐτελεστάτων ὑποφωνῶν καὶ διατήρούµενος. Xov 
ἐκείνῳ ἦν καὶ d) ἀδελφὴ Θεοδοσία τοῖς αὐτοῖς προσ- 
ἔχουσα, ἤδη κεχηρωμένη τοῦ ἀνδρὸς Βαλανειδιώτου 


cinthus autem cum suis et defuncti superstitibus 
amicis iram imperatoris metuens, presidium 
adversus eam sibi querendum apud Martham 
putavit ejus sororem, quam commpdum perapexe- 
rat favere plurimum et condolere expulso patriar- 
che. Ergo ad eam ventitane adeo se insinuavit in 
ejus gratiam, ut etiam victum inde haberet, horum 
ignaro funditus principe. Erat porro Marthe mo- 
nacho Joannes fllius. Tres enim illa cum mares 
genuisset, eorum Michael et Andronicus apud im- 
peratorem erant, quos etiam ille .non multo post 
h»c honoribus ornavit: nam Michael minor Μη” 
dronico magni primicerii dignitatem ab Augusto 
accepit, Andronicus magnus conostaulus declara- 
tusest ; perquam ambitionem honorum, embulante 
primo alterum, multa inter fratres contigerunt a 
nobis memoranda quaitum erit opus suo loco. In 
hunc modum hi quidem duo in iinperatoris comi- 
latu versabantur, nihil his se immiscentes. At 


ἀποῤῥήτων ὁ βασιλεὺς ἐφ᾽ d fj αὐτοπροσώπως ἔντν- 
χεῖν τῷ πατριάρχη xai τὰ αὐτὰ τῷ Ἰωσὶφ εἰπεῖν 
πρὸς ἐκεῖνον, f] xal γράψαι καὶ ἐπιστεῖλαι μᾶλλον 
ix Χαλκηδόνος ἑξορμῶντα πρὸς τὴν ἀνατολήν. Καὶ 
τὸ σχέμµα ὡς βαθύ τεκαὶ εὐπρεπες. Τό τε yàp 
ὑψίθρονον παρὰ τοὺς ἄλλους λέγειον πρὸς ἐκεῖνον τὰ 
αὐτὰ ἐδίδου, καὶ τὸ χειροτονίας ὄντα τὸν Σάρδεων ἄν 
6 Αρσένιος οὐκ ἐδέχετο, τοιαῦτα τῷ πατριάρχῃ παρ- 
αινεῖν, δὲον παρ) αὐτοῦ δεχθεὶς ἀγαπᾷν, δεικνύντος 
ἂν εἴη ὡς ἄλλο τι βαθύτερον ὑπορύσσων τοισῦτα λί- 


studiis, que vidua relicta morte Balanidiote con- 
jugis sd monasticam se vitam receperat. llis 
adherebat concordi sententia Nostongonissa eliam 
monacha, quam horum ex patre sororem supra 
memoravi, quoniam ex priori conjuge a Tarche- 
niota genita fuerat. Horum erat omnium arcta con- 
suetudinis et consiliorum cum Hyacintho necessi- 
tudo, ardenti pariter aifectu condolentibus cunctis 
misero Arsenio, injuste (ο jus fasque! o divinse 
leges !) e sede patriarchali in exsilium ejecto. Sed 
hec hactenus. 


20. Ut per Sardensem Chalaxam iterum | imperator 
Germanum patriarcham tentaverit. 


At imperator patriarche novam alteram tentatio- 
nem adornavit. Cum enim Sardium episcopus Cha- 
laza sat diu Constantinopoli moratus differre non 
posset suum in propriam ecclesiam reditum,ntque 
&deo ia procinctu ejus profectionis esset,egit clam 


Joannes ambobus minor natu hactenus in familia D cum eo imperator ut aut verbo coram, antequam 


et obsequio aulico 1998 avunculi despote Joannis 
educabatur. Hic matrem observans benevole affec- 
tam patriarche in hancse partem, vehementer 
etiam incumbens emulansque supra modum,addi- 
derat, adeo ut nemo eo frequentius, nemo pugna- 
cius tritam illam formulam aversantium commu- 
nionem adverse tanquam profane factionis verbis 
factisque usurparet, ad omnem occursum partes 
tuentium Germani : « Cave contingas, » inclarans, 
guperstitione usque ad minimi quoque ac levissimi 
usus fastidiosissimam declinationem abundante. 
Cum eo in his erat Theodosia soror iisdem predita 


abiret, aut scriptis Chalcedone in digressu versus 
Orientem litteris eadem patriarche suggererel que 
frustra Josephus suaserat. Callide id excogitatum, 
utpote ad spem successus non parum accommoda: 
tum, consilium fuit ; nam et auctoritatis habitura 
plurimum suasio 397 videbatur ab eminentlis 
throni antistite profecta, et maxime purgatam ab 
omni suspicione partium futuram eamdem erst 
consentaneum,idoirco quod cum Arsenius Sarden- 
sis ordinationem admittere pro legitime renuissel, 
palam hic ab Arseniana factione alienissimus ρα” 
tabatur. Quin hac ipsa ex causa insinuebalur 








145 


DR MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. IV. 


746 


qot τε xai συµθουλεύοι ot ἀφεῖναι τὸν θρόνον. El µή À τὸν γράψαντα ἐφ᾽ ᾧπερ κριθείη τοιαῦτα πρὸς τὸν πρῶ. 


τι ἆλλο γὰρ, ἀλλ᾽ οὖν τὸ τῆς µε-αθέσεως ἂν xai παρ᾽ 
ἄλλοις ὡς ἔγχλημα τῷ μετατιθεμένῳ ἰσχυρὸν ἐδόκει, 
ὥστε xal ἐκχωρεῖν ἀναγχάζεσθαι' ἀλλ οὖν ἐκείνῳ 
παρὰ τοιούτου τοῦ ἀπ᾿ ᾿Εφέσου Νικφφόρου τὴν ἀρ- 
χιερωσύνην λαθόντι προσίστατο ἂν τὰ μεγάλα, ὡς 
οὐ μᾶλλον ἐχεῖνον καταδικάζειν Tj ἑαυτὸν, τοιαῦτα λέ- 
qovtt. "A δὴ καὶ τὸν πατριαργοῦντα τότε λαθόντα τὰ 
παρ᾽ ἐκείνου γράµµατα, ἐπειδὴ τὸν θρφχικὸν ἐκεῖ- 
vog περαιωβείς Βόσπορον ἅμ᾽ ἐπέδαινε τῆς νεὼς καὶ 
ἅμα τοιαῦτ᾽ ἄττα χινητικὰ πρὸς παραίτησιν ἔγρα- 
tv, εἷς οὐκ ἀγαθὰς ὑπονοίας ἐνῆγε, xal ὡς οὐκ ἂν 
ἐχεῖνος τολµώη τοιαῦτα γράφειν καὶ τὸν πρῶτον χα- 
θυθρίζειν, εἰ µή y' ἄλλοθεν εἶχε τὸ ἐγχωροῦν. Τέως 
δὲ πείρᾳ τὸ πρᾶγμα διδοὺς παραυτὰ πρὸς τὸν βασι- 
λέα πέμπειν ὡς εἶχεν ἔγνω τὸ γράµµα, μαρτύριον 
τὸν ἐχεῖθεν ἐκθησόμενον τῶν παρόντων θέμενος άψευ- 
δέστατον, ὡς ei μὲν ἐπαλγήσει τοῖς γραφεῖσιν ὁ βα- 
σιλις κάν δεινῷ θήσει τὸ πρᾶγμα, ὥστε xal ἀπο- 
στέλλειν καὶ ὑποστρέφειν [P. 201] καταναγχάζειν 


commendabaturque Germano velut sincerum et ex 

vero studio profectum consilium talis auctoris, cui 

privatim utile appareret peretare in patriarchatu 

Germanum, 8 quo utique pro vero episcopo agno- 

sceretur. Quare ut is tamen ipse contra proprias 

utilitates secessum inde consuleret, prona erat con- 

jectura oocultioribus eum quibusdam et diversis ab 

iis qua» vulgo allegarentur rationibus moveri. Nam 

quod ab aliis excipi soleret contra Germanum de 

translatione sedis, apud Sardensem momentum 

habere nullum manifestum erat,cum hunc consta- 
ret ab eo patriarcha suam ipsius, quam pro legi- 
tima tuebatur, ordinationem accepisse, quem om- 
nes scirent ab Ephesina sede in Constantinopoli- 
tanam fuisse translatum. Quomodo enim is ex ista 
iraenslationis ex Adrianopolitano throno causa 
Germani promotionem posset irritam ducere vide- 
ri, qui Nicephori transitum ex Ephesina in patriar- 
cbalem urbis sedem non solum pro canonico agno- 
verat, sed etiam a tali accepta sua ipsius inaugu- 
ratione in Sardensem sedem, cujus se verum ju- 
stamque profiteretur possessorem, rejicere nequiret 
quin se ipse damnaret. Quare aliud quidpiam idem- 
que magnum par erat existimari vidisseSardensem, 
quo ad tam inopinatam suggestionem impelleretur. 
Talis ergo epistolam sententie que abdicationem 
patriarchatus consuleret, scriptam ad se trejecto 
Bosporo a navem ad discessum conscendente Sar- 
densi, Germanus accipiens, in perplexam ingres- 
sus suspicionem est, merito reputans nunquam 
fuisse futurum ut ille auderet ista scribere ac pri- 
mum se auctorem ferre consilii contumeliosi ρᾶ- 
triarche,quem palam probaret imperator,nisi huio 
baud ingratum id esse perspexisset. Ergo experi- 
mentum dubie rei capere certum volens, episto- 
lam eam statim ad imperatorem mittit, 298 te- 
stimoniura ex eventu veracissimum omnium que 
tunc haberi possent eliciturum sese ratus, quo 


PATROL. GR. OXLIII. 


τον ἐκθέμενος, ὅπλον εἶναι ὡς οὖκ εἰδότος τοῦ βασι- 
λέώς προέθη ταῦτα, xai ἀσφαλῶς ἔχειν ἐντεῦθεν εἷ- 
ναι τῆς καταστάσεως" et δὲ μαθὼν παρ) οὐδὲν θήσει 
τὰ γεγραμμένα, ἀλλὰ προφάσεσιν ἐπειλύει καὶ dvap- 
tQ ὡς xatà χαιρὸν Ίσως ζητήσων, Ἡ καὶ ἄλλως πῶς 
ἐπιστείλειεν ὡς ῥὃῇθεν καταπαύων — xal ἡμερῶν, 
τοὐντεῦθεν μὴ εἶναι πλέον stc τὸ μαθεῖν ὡς ὁ βασι- 
λεὺς περὶ αὐτὸν ἡψικόρησε xal βουλῇ τούτου τὰ 
τοιαῦτα Ὑέγραπται. Ταῦτ) iv vip θέμενος, προσθεὶς 
ἐκ μηνυμάτων καὶ ἀλγεινὰ ὡς λυποῖτο τὰ πλεῖστα, 
ἐκπάμπει τὸν τὸ γράμμα διαχοµίσοντα. Ὁ δὲ λαδὼν 
τε xal ἀναγνοὺς οὐχ ὅπως τοῖς γεγραμμένοις ἐπήλ- 
γησεν, &AX' otov ἑαυτὸν ἐπαλαστήσας εἰ οὕτω ταῖς 
τῶν χοινῶν σειραῖς συσφιγγόµενος καὶ περὶ τοῦ πα- 
τριάρχου φροντίζειν ἐπαναγχάζοιτο , αὐτίχα μηδὲν 
µελλήσας μµηνύει ὡς «Ἐν χερσὶν αὐτὸς ἔχεις τὸν 
ἄνδρα, οὕτω τῶν κανόνων διδόντων, καὶ ol περὶ σὲ 
πολλοὶ τῶν τοιούτων κριταὶ, καί σοι τὰ περὶ τούτων 


ζητεῖν ἐφειμένον ποίει ὡς βούλει βασιλεῖ γὰρ οὗ 


clare intelligeret quid arcana his de rebus senten- 
tie imperatoris animo subesset. Si enim visis lit- 
teris dolorem signiflcaret et displicere sibi factum 
ostenderet, milleretque post epistole auctorem 
qui eum ex itinere retractum Constantinopoli si- 
sterent, repetendum utique rationem in judicio le- 
gitimo irreverentis ausi, quo ad principem sacro- 
rum tale scriptum suo nomine non dubitasset dare 
tunc sane fore manifestum ignaro imperatore 


6 contigisse ista, et sequrum sibi statum ea ex parte 


esse. Si autem re cognita totum illud scriptarum 
temere litterarum crimen videretur nihili ducere, 
sed pretextus ei excusando quereret aut judicium 
suspenderet tanquam videlicet in tempore de facto 
inquisiturus, vel si etiam non ignoto ipsi artificio 
resoriberet humaniter quasi demulcendi 8ο miti- 
gandi officio,tum sane non fore sibi exspectandum 
indicium certius ad plane intelligendum imperato- 
ris satietale jam sui capti consilio et voluntate 
talia fuisse scripta. Hoc animo consilioque Ger- 
manus acceptam 8 Sardensi, adjuncta alia α se 
scripta, qua signiflcaret vehementer ea se re of- 
fensum in suo gravissimo dolore ad notum exper- 
tumque imperatorie gratie presidium confugere, 
per fidum hominem ad imperatorem mittit. Ille au- 
tem acceptis lectisque litteris adeo non indoluit 
amici causa, ut sua potius egre ferens quereretur 
inique secum agi,cui curis reipublice gravissimis 
oppresso etiam alienarum de patriarcha sollicitu- 
dinum nulla misericordia onus injiceretur. Hisque 
indignanter dictis statim conversus ad nuntium 
responsum ei quod referret patriarche in hano 
sententiam reddidit, habere ipsum hominem in 
manu,potestati utique juxta prescriptum sacrorum 
canonum subjectum sue. $99 Adesse ipsi anti- 
stites multos, legitimos talium judices. Iret, que- 
stionem iastitueret, ageret quod vellet : imperato- 
rem enim in ejusmodi negotia non se ingerere, 


24 








7417 


GRORGII PACHYMRRJE 


TAS 


μετὸν τούτων, ἀλλὰ πραγμάτων καὶ θορύθων τῶν À προσθιάζεσθαι, el µή γε ἀχούοι, καὶ οὐδὲν ἑλλείχιι 


xat' αὐτὸν, πολλῶν ὄντων xal ταῦτα καὶ ἀναγκαίων. » 
Ταῦτ' ἀντιμαθὼν ἀχούσας ὁ πατριάρχης ἔγνω τὴν 
σκἠψιν, xal ἀντιλέγείν ὅλως οὐκ ἔχων (μηδὲ γὰρ 
ἐριστὰ τὰ πρὸς βασιλέα εἶναι ἐχείνῳ) ἐξίστασθαι τοῦ 
πατριαρχειου παρεσχευάζετο. 


τοῦ 
μανός. 


κα. Ὅπως ᾖὀἓξῆλθε πατριαρχείου ὁ Γερ- 

(P. 202] Μὴν μὲν ἐφειστήχει τότε Γαμηλιὼν, 
ὤγετο δὲ ἡ τοῦ τιµίου σταυροῦ ἑορτὴ, ἣν xal Ὕψω- 
σιν ὀνομάζομεν. Ἐν ταύτῃ γοῦν τὰ ὕστατα στολισά» 
µενος, καὶ τελέσας ἅμα μὲν τὴν ὕψωσιν τοῦ σταυ- 
poo, ἅμα δὲ xai τὴν θείαν ἱερουργίαν, τῆς αὐτῆς ἡμέ- 
ρας ὀψίας δείλης ἀποχωρεῖ, καὶ πρὸς τὰ i» ταῖς 
Μαγγάνοις αὐτοῦ χελλία τὰ πρὸς θάλασσαν ᾠῴχοδο- 
μημένα ἐλθὼν ἡσύχως διάχειν ἐκεῖ τοῦ βίου ᾖρεῖτο. 
Αλλ ἅμα y φωσκούσῃ xal ὁ βασιλεὺς ἀκούσας εὖ- 
θὺς ἐφίσταται ἅμα μὲν συγκλήτῳ, ἅμα ὃ᾽ ἀρχιερεῦσι 
xai παντὶ τῷ τῆς ἐχκλησίας πληρώματι, xai τὸν 
λυπούμενον προσποιεῖται, καὶ ἀξιοῖ, xal ἀπειλεῖ 


gatis habentem alibi quod curet, plurimisque tam 
lumultuosis quam necessariis publice administra- 
tionis officiis districtum.His renuntiatis patriarcha 
agnovit tandem quid princeps, quantumlibet dis- 
simulans, cuperet. Ac certus non reluctari (va- 
nam enim et stultam contra intelleetam impera- 
toris voluntatem contentionem fore) ad cedendum 
petriarchatu se accinxit. 


21. Ut Germanus patriarchatu cesserit. 


Mensis inierat September, et agebatur venerande 
crucie festum,quod Exaltationem appellamus. In ea 
sacris ultimum vestibus indutus, sicque celebrata 
crucis exaltatione, sacraque diei ejus liturgia rite 
functus,vespere sub crepusculum recedit,et in suas, 
quas sibi ad mare in Manganis extruxerat,cellulasg 
sese recipiens quiete illic deinceps vivereconstituit. 
At diluculo postera dici audita reimperator statim 
adfuit, una cum senatu et episcopis universoque 
cleri corpore,ac dolere se simulans orat ut rever- 
tatur, et coacturum se minatur, nisi precibus an- 
nuat; denique nihil ad omnem veri studii volunta- 
tisque signiflcationem sibi facit reliqui, quominus 
ex animo cupere proourareque velle putaretur re- 


ditum ejus ad thronum.Ad ea Germanus,cum Cre- D 


tensi, ut dicitur, cretizans, el in simulatione igno- 
randi mentemintimam principis gnaviter persistens, 
plurimas se benignilati ejus tante et agere jam et 
deincepsaemper habiturum referrequehaud cuncta- 
turum,ubi posset, gratias respondit : 800 ceterum 
senio se et infirmitate fractum, indeque imparem 
oneri tante administrationis, ad libentissime dan- 
dam rite conceptam cessionem Constantiuopolitans 
Bedis promptum paratumque esse,eamque ut acci- 
perent rogare imperatorem et presentes episcopos. 
Simul ea dicens scriptam cessionis formulam por- 
rexit,graviter edicens ne sperarent acquieturum se 


προθυμίας τε καὶ θελήσεως τοῦ μὴ ἀνάγειν val mi. 
λιν αὐτόν. Πρὸς Κρῆτα ὃ) ἑἐκρήτιζε πάντως. Ταῦν 
ἄρα κἀχεῖνος τὸν μὲν ἁἀγνοοῦντα προσεποιεῖτο, xal 
χάριν τῆς εὐμενείας λέγειν καὶ εἷς τὸ ἑξῆς εἰδήσειν 
οὐκ ὤχνει, αὐτὸν δ᾽ εἶναι γήρᾳ κατειργασμένον xai 
ἀσθενείᾳ, καὶ πρὸς τὸ διδόναι καὶ παραίτησιν τοῦ 
τῆς Κωνσταντινουπόλεως θρόνου xal λίαν ἀσμένως 
ἔχοντα, ἣν καὶ δέχεσθαι ἀντηξίου xal βασιλέα xai 
τοὺς παρόντας ἀρχιερεῖς, ἄμ᾽ ἐχκθαλὼν καὶ δεικὺς 
τὸ γράμμα’ μηδὲ γὰρ ἂν τοῦ λοιποῦ, κἂν εἴ τι συµ- 
δαίη, τὴν προστασίαν λαμθάνειν, κἂν αὐτὸς ἀναγκά- 
ζοι ὁ βασιλεύς. Τότε τοιγαροῦν ὁ κρατῶν ἔχων ἐν 
χερσὶ φανερῶς ὃ ἐν ἀδήλῳ ἐθούλετο, τοῦ μὲν αὐτὸν 
καὶ πάλιν προσαναγκάζειν ἀνῆκε, σχῆμα δειχνὺς 
ἀπειπόντος, τὸ Ó' ἀγάλλειν ἄλλως καὶ τιμᾷν ἠρεῖτο. 
Kai τὰ πρῶτα μὲν τὰ δοχκοῦντά οἱ περὶ πατριάρχου 
ἐκεῖνον ἠρώτα, τῷ σύµθουλον ἀξιοῦσθαι ir ἕλλφ 
προστησομένῳ ἐξημερῶν τὰ τῆς αὐτοῦ παραιτή- 
σεως" sita xal τὸ πατέρα ἔχειν αὐτὸν καὶ γράφιυν 
προσεφιλοτιμεῖτο, ὃν ἐκεῖνος, ὡς λέγεται, πρῶτος 


omnino, aut quidquid contingeret, remissurum de 
proposito,aut iterum admissurum patriarchalis eo- 
clesie regimen, vel si Augustus-sese ad id adigere 
conaretur.Tunc imperator habens jam in manibus 
quod votis tacitis optarat,partes tamen semel susce- 
ptas agere perseveravit, contendens, citra iamen 
imperium ao vim,ne in recusandi consilio perstaret, 
cunoctisquegestibusao modis personam egre ferentis 
exprimens, accum diu nihil proficeret, quasi victus, 
&d proposilum certe profitendum verissimum de- 
scendens semper ejus eximie impenseque hono- 
randi. Quod exsequi coepit ante omnia benevolen- 
tissime roganda Germani sententia circa eleotionem 
successoris ejus, plane pre se ferendo (et eo videli 
cet ipso delinere satagendo,*i qua ei superesset in 
ipsum offensio penetrala forsitan'Augusati areanavo- 
luntate,cujus esset respectu ad abdicationem oos- 
ctug) plane,inquam,declarando se omnino velle ple- 
num ei arbitrium servari circa delectum ποτ 
patriarche. Addidit quin etiam se patris dein- 
ceps loco ipsum habere decrevisse, celebravit- 
que istum honorem scriptis ei ambitiose litteris 
tali titulo,quem splendidiorem faciebat attributum, 
ut ferebatur, a Germano primo omnium imperatori 
gloriosum cognomen novi Constantini : quid enim 
majus videri poterat quam in patris affectum et 
auctoritatem & novo Constantino suscipi? Nec omit- 
iam qualicunque occasione de ista nomenclatione 
explicare aliquid distinctius.Bjus inventor quidem 
et primus artifex Germanus fuit, sua quadam in id 
excogitandum provectus innata indole obsequiosis- 
sime gratificandi regnantibus.Excepit autem impe- 
rator non ut elogium temere delatum,sed ut 808 id 
in quo perspici gauderet quam sibi non vanum omen 
fuisset domestici veteris cujusdam augurii,quo se, 
ut aiebat,recordabatur Constantinum a parentibos 
vocitari puerulum solitum. Sunt tamen qui non 


749 


DE MICHAELE PALRSOLOGO LIB. 1V. 


760 


τῶν ἄλλων viov Κωνσταντῖνον προσεπευφήµει. Τί Ob A mpovosiv περιττὸν ἄλλως καὶ οὐκ ἀναγκαῖον τοῖς xal 


μεῖζον εἶναι τοῦ εἰς πατέρα τετάχθαι τῷ νέῳ Κων- 
σταντίνῳ xai assi; Τὰ γὰρ περὶ τούτου πλατυ- 
κῶς εἰπεῖν, ἔταξε μὲν Γερμανὸς πρῶτος τῷ βασιλεϊ 
χαριζόµενος, οἷος ἐκεῖνος τὴν πρὸς τοὺς ἄρχοντας 
θεραπείαν, ὑπεραπεδέξατ.ο δὲ καὶ βασιλεὺς ὡς [P. 203] 
οὐγ ἅἁπλως συµθάντος, ἀλλ) ὅτι πωτὲ νηπιόθεν Κων- 
σταντῖνος παρὰ πατέρων, ὡς ἔλεγεν, ἤκους. Οἱ δὲ 
Μανουὴλ λέγουσιν' ὃ xai ἀληθικώτερον Οἶμαι διὰ τὸ 
παρ᾽ αὐτὸ προφοίθασµα ἱσαριβμῆσον τὰ µέτρα τὰ 
τοῦ βίου, τῆς κλήσεώς τὲ φηµι καὶ τοὐπωνύμου. Ὅ 
δὴ xal τινας ἔσφαλλεν ἱστῶντας τοὺς Ὑρόνους, ἐς δε- 
χαεπτάἀ. Τὸ γὰρ Ἡαλαιολόγος Μιχαλλ στοιχεῖα C 
φέρει. Ἡροσνείμενον δὲ τὸ Μανουὴλ τὸν εἰκοσιτέταρ- 
τον τῆς βασιλείας ypóvov ἐδήλωσεν ἄντιχρυς. Τότε 
γοῦν καὶ περ' τῆς κατ ἐκεῖνον προσκοποῦντος προ- 
νοίας xal γε οὐκ ὀλίγα προσεπαγγελλοµένου, « Ὄψε- 
ται θεὸς τὸν ec τὸ πηιµαίνειν αὐτάρχη, πρὸς δὲ xal 
συνεπιλήψεταί οἱ τῶν Ἱερῶν μεριμνῶν. Τὸ δ᾽ elc πα- 
τέρα τετάχθαι τῷ βασιλεῖ μέγα μὲν καὶ ἄλλως σε- 
μνόν' πλὴν Uv καὶ θεὸς slc υἱοθεσίαν προσεπελάθετο, 
τίς Ἱκανὸς εἷς πατέρα κχεκλῆσθαι τούτῳ, εἰ μὴ ὃν 
ἔκεῖνος plv. μόνος ἄξιον elc τὴν ἐπιτροπείαν χρινεῖ ; 
τὸ μέντοι v& τῶν ἀναγκαίων προμηθεύεσθαί τι καὶ 


Constantinum, sed Manuelem appellatum In in. 
fantia Michaelem Palseologum  prodiderint. Id 
quod equidem puto verius, quod sic eventu per. 
petratum appareat auspicium e nuinoro litterarum 
ejus nominisduotum ad predestinatum ipsius impe- 


rio temporis spatium indicandum. Nam isnumerus C 


tunc tantum cum numero annorum quibus impe- 
ravit convenit, cum non sola veri ejus nominis, 
sed preterea cognominis istius elementa in unam 
conflatasummam fuerint. Nam inde deceptos quos- 
dam novimus, qui regnaturum hunc principem an- 
nis duntaxat septemdecim autumaverant, eo quod 
nomen hoc Michael Paleologus totidem constet lit- 
teris, nonanimadvertentes adjungendumhuioc fuis- 
se cognomentum Manuelia, cujus elementisad prio- 
ra septemdecim additis numerusabsolveturqustuor 
et viginti, quotannis fuisseillum imperaturum even 
ta demonstrarunt. Tunc igitur cum preterea impe- 
rator effunderetur in omnem esigniflcalionem libe- 
ralis benevolentie, ultro pollicendo census annuos, 
proventusque copiosos, ad ea simul omnia Germa- 
nus responditin huno modum :Quod primum defers 
ui successorem meum nominem, minimeid opus, 
est ; providebit Ecclesi» sue Deus idoneum pasto- 
rem et ei propitius adjutor auctorque aderit in sa- 
cris ejus ardue functionis curis. Eligi deinde assu- 
mique me in Patrem imperatoris magnam equidem 
rem et summe dignationis honorem esse judico : 
verum ejus quem Deus adoptarein filium estdigna- 
tus, quis homo se talem ferat ut recle vocari pater 
possit, nisi quem ipse Deus, et quidem solus nec 
humani preventus prerogativasuffragii,dignum ju- 
dicaverit cui gubernandam committat Ecolesiam ? 
Quod jam attinet ad obblatam mihi necessarii pro- 


τὸν τοὺς νεοσσοὺς τῶν χοράκων τρέφοντα ἔχουσι. 
Πλὴν ἀλλά xal ἡ ἐμὴ ἐχκλησία » (ἐδήλου δὲ τὴν 
᾿Αδριανούπολιν) « τὸν ἐμὸν ἄρχιερέα πλουτοῦσα, 
ἔχει τρέφειν καὶ ἄμφω, σύναµα καὶ θεῷ, χορηγοῦν- 
τι. » Ταῦτα μὲν οὖν τότε ὁ Γερμανὸς ἐπὶ πᾶσι τοῖς 
προθληθεῖσι παραιτούµενος ἔλεγεν. "Hv. δ᾽ 0v ἔλεγεν 
ἑαυτοῦ τῇ ᾿Αδριανουπόλει ἐπικηρυχθέντα μετ αὐτὸν 
παρ᾽ αὐτοῦ ὁ ἀνεψιὸς ἐκείνου Βαρλαὰμ εἴτ οὖν Βα. 
σίλειος, ὃς πρὸς μὲν τὰ elc πνευµατ!κὴν πολιτείαν καὶ 
λίαν ἀμελῶς εἶχεν. 


xB. Περὶ τοῦ "Αδριανουπόλεως Βασιλείου sit! οὖν 
Βαρλαάμ. 

[A. 204] Ἄλλως δὶ φιλόκοσμος Qv ἵπποις ἐχρῆτο, 
ἔστι δ’ ὅτε καὶ ὅπλοις, καὶ προσεφιλοτιμεῖτο ὁμόσε 
τοῖς πολεµίοις χωρῶν. Ταῦτ ἄρα καὶ ζῶντος μὲν τοῦ 
θείου ἐν καταγνώσει ταῦτα πράττων συνεγινώσκετο. 
ὕστερον δὲ xal ἄλλων προστριθέντων αὐτῷ κατηγορη- 
µάτων, τοῦ γέροντος µεταλλάξαντος, ims! εἰς χρίσιν 
καλούμενος ἐπὶ πολλαῖς ἡμέραις τὸν ἐπίληπτον bmt- 
κρίνετο ὡς προσποιεῖσθαι μηδὲν τῶν καθ) αὐτὸν εἷ- 
δέναι, τέλος ὑφίστατο τὴν ἀπὸ τῆς συνόδου καθαίρε- 
cw, Καὶ εὐθὺς μεθ) ἡμέρας ὁ ἑκστὰς δῆθεν ἔμφρων, 


visionem victus, minus eam duco necessariam,eum 
utique nutritium habentibus qui pascit pullos cor- 
vorum. Ceterum et mea 86099 ecclesia (Adrianopo- 
litanam designabat) illi quem ei domestica mihi ne- 
cessitudine obnoxium antistitem prefeci, eas copias 
suppeditat que ad nos eque ambos alendos abunde 
sint. 'l'alis tonc Germanifuit oratio, quee ipsi obtu- 
lerat imperator generose recusantis. Fuit autem is 
quem dixit a sesuiloco prepositum Ecolesie Adri- 
anopolitane, ipsius ex fratre vel sorore Barlaam, alio 
nomine Besilius dictus, eorum quiad religionem 
et sacram disciplinam pertinebant admodum ne- 
gligens. 
22. De episcopo Adrianopoleos Basilio sive Barlaam. 
Ceterum decori cultus studiosus equis utebatur 
interdum et armis, in quo etiam ambitiose genero- 
sitatem ostentareamabat, cominus congredienscum 
hostibus. Et hec quidem jam tum patruo vivente, 
parvipendens ejus utcunque contrarium vel judi- 
cium vel exemplum, pulam actitare cum cernetur, 


Ὦ impune tulit, veniam juvenili levitati gravis et gra- 


tiosi senis conciliante verecundia. Postea tamen, 
cum aliorum quoque impactorum ipsi criminum 
invidiosis aceusationibus premeretur, sene jam de- 
functo citatus ad dicendam causam, multis diebus 
simulata insania et per eam secura ignorantia 
molitionum que in ipsum struebantur, judicium 
eludere conatus nequidquam est, synodo nihilomi- 


nus depositionem ejus rite deceraente; que res 


ili simulationem excusit. Nam ille prius scilicet 
impos mentis. neo aut sciens quid in se pararetur 
aut quid ageret quidve pateretur, ut videri volebat, 
pensi habens, coepit repente sapere, et imperatorem 
adiens oravit, sineret se obsequi nature propria 


751 


GEORGII PACHYMERE Tro 


καὶ ὁ μηδὲ περὶ ἑαυτοῦ εἰδὼς ὃ τι ποιοίη καὶ ὃ τι Α σχευασάµενος περὶ πατριάρχου συνεσκόπει τοῖς Ἱε- 


πάσχοι, περὶ ὦν ἐκείνῳ λόγος οὐδεὶς διετείνετο, καὶ 
τὸν βσσιλέα λιπαρῶς ἠξίου ἐφεῖναί ol χρῆσθαι τῇ 
ἒξει xal στρατηγεῖν ὡς οἵῳ τ) ὄντι ὁμόσε τοῖς 
ἐχθροῖς Ἰέναι xai συχνὰ τὰ ἐκείνων ἰστᾷν τρόπαια. 
Τὸ δ) ἄρ᾽ ἦν τοῦ βασιλέως ἀκούσαντος εἰς ὑποψίαν 
ἐχείνώὼ κακίστην, εἶτα καὶ κίνδυνον, Συννοήσας γὰρ 
6 κρατῶν dc ὁ ταῦτα λέγων δυνατὸς ἐσεῖται xal 
πρᾶξαι (ἢ τε γὰρ ἡλικία καὶ τὸ τοῦ σώματος ἴσχυρὸν 
καὶ τρίτον ἡ περὶ ταῦτα πεῖρα πιστὴν ἡγεῖσθαι τὴν 
ὑποψίαν ἐδήλου) καὶ Υ᾿ ἐπειλημμένος ἀνέσεως οὐχ 
ὑπὲρ ἡμῶν μᾶλλον κατ’ ἐκείνων, ἀλλὰ καθ’ ἡμῶν 
μετ) ἐχείνων τῷ ἀποδρᾶναι καὶ μελετήσει ἴσως xal 
διαπράξεται, ἐν φυλακαῖς δέσμιον κατασχὼν ἑτήρει, 
μὴ δὲ φθάσας, φησὶ, καθ’ ἡμῶν ἐκτελέσας B κατὰ τῶν 
ἐχθρῶν ἐπηγγείλατο. Elsa τῆς περὶ ἐκεῖνον Φφροντι”- 


δος ἀνεῖσθαι θόλων, προστάασει τῷ Τζυκανδὂλη, Β 


ὀτρηρῷ γε ὄντι πρὸς ταῦτα, ἀπαγαγόντι πρὸς Νί- 
χαιαν αὐτόν τε xai σὺν αὐτῷ Βούλγαρον xal αὐτὸν 
ὄντα ἐν ὑποψίᾳ τοῦ ἀποδρᾶναι, Ίζουῖλαν, πρὸ τοῦ 
tlc τὸ κάστρον εἰσαγαγεῖν ἄμφω στερησαι τῶν ὀφθαλ- 
μῶν, ὃ δὴ καὶ γέγονε μετὰ ταῦτα. 


ΧΥ. Ὅπως εἲς πατριάρχην Ψψηφίζεται παρὰ τῶν 
ἀρχιερέων Ἱωσήφ. 


[P. 205] Ὁ μέντοι βασιλεὺς τὸν Γερμανὸν ἀπο- 


ipsum indole in rem bellicam trahenti ; auctoraret 
ergo 8689 aliqua militari preefectura, qua ipsi pre- 
dito, ut dudum optaverat, liceret lacessere manu 
hostes et de iis fusis cesisque crebra statuere tro- 
pea. Id quod :mperatori audienti gravem et ad ex- 
iremum supplicanti exitiosam suspicionem movit. 
Nam reputans Augustus hac ioquentem facile quee 
' 808 minabatur acturum, utique cui nec flos etatis 
nee robur lacertorum noc, quod caput erat, usus jam 
aliquis ausorum istiusmodi deesset, in eam ex su- 
spicione fixam opinionem transiit, timendum ome 
nino ne,siei quod vellet agendi liberum ostium da- 
retur, aut transfugiens ad hostes aut in factionem 
aliquam reipublice infensam sese addens istum in- 
quietum animum et gladiutorias vires ad patris per- 
niciem conferret, machinareturque et attentaret pe- 
riculose multa contra quietem publicam. Constrin- 
gendum igitur precipitis ingenii hominem putavit, 
et illo carceri mandando prevertendum, ut aiebat, 
ne nostro damno perficeret quod in hostium exi- 
lium esse dixisset meditari. Postea vero defungi 
semel cupiens ancipiti cura in tuto delinendi reum 
difficilis custodie, Tzycandylae cuidam, impigro et 
talibus obsequiis is idoneo ministro, mandavit ut 
hunc simu! cum Tzuila Bulgaro, et ipso transfugii 
guspecto, Niceam abductum, ambos priusquam illic 
in castrum conderet, oculis privaret : id quod pos- 
tea est factum. 

23. Ut suffragiis episcoporum in patriarcham elec- 

(us [uerit Josephus. 

Hoc porro tempore imperator, amoto e sede 

Germano, idoneum qui patriarchali throno impone- 


ρεῦσιν, ὡς μτδὲν εἰδὼς δῇθεν, οὐδ᾽ ἔτοιμον ἔχων ὃν 
καὶ ἐν καρδίᾳ προὐκατεθάλετο. Οἷς γοῦν οὐκ by imi. 
στάσει τὰ τούτων, τούτοις ἐπιπολαίως λογιζομένοις 
ἔνθεν μὲν τοῦτον, ἔνθεν ὃ) ἐκεῖνον ol τῆς χαρᾶίας 
ὑπέγραφον λογισµο[. "Όσοι δὲ καὶ εἷς νοῦν ἔθαπτον 
τοῦ κρατοῦντος xai κατηυστόχουν τῶν ἐννοιῶν, ἐἑχε[- 
νοις εἴς xai μόνος ἑδόχει ὁ εἰς τὴν προστασίαν ἐπι- 
τήδειος ὁ xai θυµήρης τῷ βασιλεῖ. ἸΚοινῶς γοῦν 
συνδιασκεψάµενοι τὸν Γαλησίου ᾿Ἰωσὶφ ἐἑψηφίζοντο 
ἄνδρα πνευματικόν τε καὶ ἀγαθὸν, ἁπλοϊκὸν wal 
εὐήθη τοὺς τρόπους, φέροντα δὲ τινα xal ix τῶν 
ἀνακτόρων, ἐπεὶ γυναιχὶ συζῶν τῷ τῆς μακαρίτιδος 
δεσποίνης ἰὑρήνης συνετάττετο κλήρῳ καὶ κατ ἀνα- 
γνώστας ἐξυπηρέτει, xai ἐλευθερίας ἱκανὰ δείγµατα. 
Ἠγάπα δὲ καὶ τὸ τῶν εἲς χεῖρας πεσόντων µεταῦι- 
δόναι τοῖς ἄλλοις, ὃσχ xai ἀσφαλῶς ἀποφήνασθαι, ὡς 
ἄλλοι δὴ ol xa0' ἡμᾶς τὸ γλισχρεύεσθαι, Τὸ δὲ ξένον 
ὅτι καὶ tp μοναχικῇ πολιτείᾳ ἐνασμενίζων ἐν φαλ- 
µῳδίαις, ἐν ἀγρυπνίαις, iv νηστείαις, ἐν ὑδροποτίαις, 
6v ἔδει, ἐν πρσότητι xal δ,καιοσύνῃ καὶ ἤθει χρη- 
στῷ καὶ ἁπλότητι καὶ συνόλως ἁκαταγνώστῳ διαγω- 
Yü, οὐδὲ τῆς κατ’ ἄνθρωπον ἀρετῆς ἡμέλει, τοῦ καὶ 
προεντυχεῖν τινι xai προσπτύξασθαι καὶ τὰ gud 
συλλαλῆσαι xal μειδιᾶσαι καὶ διαχυθῆναι πρὺς γἰ- 
λωτα, εἴ Tov ἐλέχθη παρά τινος κατ ἄνεσιν fj xai 


retur iuquirebat una cum episcopis, egregie dissi- 
mulans quid in votis haberet, nec ullasignificatione 
prodens paratum sibi designatumque unum menti 
obversari, quem prelatum om nibus impense cupe- 
ret. Quotquot ergo antistitum simplicioribus ar- 
canus erat sensus principis ignotus, ab iis sane, 
utpote rem estimantibus e superficie, et quam re- 
linqueret ipsis integram evehendi quem mallent li- 
bertatem vere se habere arbitrantibus, alius alius- 
que procujusqueanimotacilis cogitationibusad eum 
honorem designabatur. At perspicacioribus aliis 
quos 864 non laterent imperatoris intimi affectus, 
unus et solus ad istam prefecturam aptus scilicet 
videbatur, quem prerogativa gratie principis taci- 
torumque in id votorum commendaret. Consilio 
igitur interse habito concordibuscalculisJosephum 
Galesii prefectum elegerunt, virum spiritualem el 
bonum, simplicem natura facilemque moribus, non 
nihil in usu vita e palatina elegantia trahentem. 
Nam uxorem habens in familia principis femine vi- 
xerat, ascriptus olim clero domestico domine [renes 
pie memorie, ibi ministrans in ordine lectorum; 
unde liberalis fiduciae, qualis esse in aulis educa- 
torum solet, multa in ejus sermone ac conservandi 
formavestigia exstabant. Communicare quin etiam 
largiendo aliis ex in ejus manus incidentibus, que- 
cunque secure cstenderentur, sic amabat, ut fere 
aliis quod novimus, t&lia recondunt et sibi avaro 
servant. His ejus moribusinopinatum admiscebatur 
quiddam, quod videlicet homo ex animo amplecti 
pre se ferenssanctimoniam monasticam in psalmo- 
diis, in vigiliis, in jejuniis frequenter, in potu abste- 


165 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. IV. 


1οέ 


ἐπράχθη εὔχαρι, καὶ ὑπελθεῖν ἄρχουσι δυναµένοις, A δὲ γε Μιτυλήνης Γρηγόριος ix παλαιοῦ φέρων τὴν 


καὶ ζητεῖν περ ἄλλων, καὶ ἀθραῖς τραπέζαις σὺν 
διἀφόροις οἶἴνοις τε xxl τραγήµασι τοὺς πολλόὺς 
ἐστιᾷν, xai μᾶλλον ὅσοις ὁ βίος ἄπορως xal àma- 
λαμνος xal τῆς κατ αὐτοὺς ἀναδοχῆς ἔχρῃζον. Too 
γοῦν τοιούτου χαταδεξαµενου τὴν ψῆφον, ὁ βασιλεὺς 
sic πατριάρχην τοῦτον προθάλλεται, μηνὸς Σκιρο- 
φοριῶνος εἰκοστῃ ὀγδόῃ τῆς δεκάτης ἐπινεμήσεως 
τοῦ ᾿σψοε) ἔτους, Εκατομθαιῶνος δὲ νουµηνίᾳ χει- 
ροτονηθεὶς εἰς ἀργχιερέας τελέσται. Περὶ δὲ γε τὴν 
χειροτονίαν καὶ τοιοῦτόν τι γίνεται. 

x$. ὝὍπως µπαραδοχιμηθέντος τοῦ Ἡρακλείας 

Πιναχᾶ, ὄντος τῆς χειροτονίας τοῦ Γε»μανοῦ, 

ὁ Μιτυλήνης Γρηγόριος χειροτονεῖ τὸν Ἰωσέφ. 

[P. 206] Ὁ γὰρ H:vayac μοναχὸς παρὰ Γερμανοῦ 
τὴν Χειροτονίαν δεζξάµενος Ἡρακλείας τῆς κατὰ 
θρ4κην ἣν ἀρχιποίμην, ᾧ δὴ καὶ προνόμιὀν ἐστιν 
ix πχλαιοῦ δικαιουμένφῳ ἐκ Βυζαντίου, ὡς ἀνέκαθεν 
τελοῦντος ὑπὸ τὴν Ἡράκλειαν, τὸν πατριάρχην 
χειροτονεῖν. ᾽Απεπροσποιεῖτο γοῦν τὴν ἀπ ἐκείνου 
χειροτονίαν ὁ Ἰωσήφ. Καὶ ὁ κρατῶν σοφόν τι ποιῶν 
ἐκεῖνον τότε προσκαλεῖται πρὸς τὰ ἀνάκτορα, ἐν τῷ 
κατ) ἐκεῖνα ναῷ λειτουργήσοντα. Καὶ δὴν ἐκεῖνος 
μὲν ὑπὸ πολλῷ μισθῷ τὴν λειτουργίαν ἐπλήρου, ὁ 


mio,quando erat opus,in mansuetudine,in justitia, 
in benigno animo et simplicitate, uno verbo in ir- 
reprehensibili conversatione,non tamen negligebat 
humanitatem consuetudinis urbanz,frontem letam 


exhibens occursibus,obvioscomplectens,blando ser- : 


χειροτονίαν χειροτονεῖν τὸν πατριάρχην ἐχλέγεται. 
Ὅλου γοῦν τοῦ μηνὸς ἐκείνου ὁ βασιλεὺς, ἐπεὶ οὐκ 
ἦν ἐκείνῳ τῆς τοῦ ἀφορισμοῦ λύσεως προύργιαίτε- 
pov, ἑδίδου τῷ πατριάρχγ Χαιρὸν σὺν τοῖς ἀρχιε- 
ρεῦσι σκέπτεσθαι πῶς ἂν καὶ κατὰ τρόπον γένηται, 
προλαμθάνων αὐτὸς ἑκάστης διὰ τοῦ πάντ ἔκκλη- 
ροῦν ῥᾳδίως, περὶ ὅσων ὁ πατριάρχης ἐκχεῖνον ἠξίου, 
εὖοδα ποιεῖν τὰ τῆς λυσεως. Ἐς τοσοῦτον γὰρ ἡδέως 
αὐτοῦ λέγοντος Txousv, ὥστε καὶ δλ ὁρισμῶν πεµ- 
ποµένων ἐχασταχοῦ τῆς τῶν ᾿Ῥωμαίων ἔπικρα- 
τδίας προσέταττεν αὐτὰς δὴ τὰς τοῦ πατριάρχου 
ραφὰς ἀντὶ προσταγµάτων ἰδίων δέχεσθαι τοὺς im 
ἐξουσίας, προσπειλουμένων καὶ χολάσεων τοῖς μὴ 
κατὰ τὰ ἐπιτεταγμένα, ὑπὲρ ὅτου ἂν καὶ γράψοι, 
τελέσουσιν, Ἴνοιξε μέντοι καὶ φυλαχὰς καὶ πολλοὺς 
τῶν ἐγχεκλεισμένων ἐξείλετο τῶν δεσμῶν, καταδί- 
χους συµπαθείας ἠξίωσεν , ἐξωρισμένους ἀνεκαλέ- 
σατο, xal oi; ἀπεχθῶς εἶχε χάκείνοις ἐξιλεοῦτο, τοῦ 
πατριάρχου µεσιτεύοντος, 


Ὅπως ἆλύθη τοῦ ἀφορισμοῦ ὁ βασιλεὺς 
παρὰ τοῦ Ἰωσήφ, 


κε’. 
[Ρ. 207] Ἐπέστη γοῦν ἡ μηνὸς Ληναιῶνος δευ- 


quem ille honorem questuingenti conjunctum pro- 
pter ditiseima stipendia ejusmodi fungenti officio 
decreta dum libenter accipiens ibi celebrat, Mity- 
lenensis Gregorius, adversus cujus ordinationem 
utpote antiquam nulla erat exceptio, eligitur ad 


mone delinens,non renidens modo,sed et in risum C ordinandum patriarcham. Totum porro reliquum 


se effundens, si quid facelea quoquam forte dicere- 
tur aut lepide fleret ad gratiam.Idem non ignorare 
artem insinuandise ad principes, ab his 865 pro 
aliis petendi,non refugere ad delicatas mensas,cum 
vinis varii generiset bellariis, multos etiam vulgaris 
sortis adhibere, presertim quibus ratio victus in 
&rio eas8et,neoc per se hobantibus nec parare aliunde 
gnaris,ideoque indigentibus hospitali benignitate 
amicorum.Hunc talem justo suffragiorum compro. 
batum numero ad patriarchatum imperator everit, 
mensis Decembris die octava supra vigesimam, 
Indictionis decime,anni 6775. Mox kalendis Janua- 
riis ordinationem idem episcopalem rite accepit; 
crica quam caremoniam tale quiddamrcontigil. 

24. Ut posthabito Heracleota Pinacha, quod is ordi- 


nalíus fuisse a Germano, Mitylenensis Gregorius 
Josephum ordinacerit. 


Pinachas monachus,qui ordinationem a Germano 
acceperat, Heraclee Thracie archiepiscopus erat, 
et ei ut tali competebat ex antiquo jus consecrundi 
Constantinopolitani patriarche, inde ducta ratione 
privilegii, quod urbs Byzantina primis Ecclesie 
temporibus sedi Heracleensi fuisset subdita. Nolebat 
autem Josephus impositionem manuum ab isto ac- 
cipere. Hujus expediendi nodi rationem opportu- 
nam excogitavit imperator. Pinacham videlicet in 
edes imperatorias accitum palatinis sacris preflcit, 
misse illio sacrificium solemni ritu peracturum ; 


Januarium mensem imperatov,^ui nihil erat magis 
optatum quam solutionem anathematis, cui subja- 
cebat, rite ac modo nulli calumnie obnoxio conse- 
qui, concessit novo patriarchae ut per otium cum 
ceteris episcopis consideraret quanam illa posset 
ratione optima confici,interim, quod ad se attine- 
ret, nulla die omittens studiosissime 806 cuncta 
exsequi, qua& vei necessaria vel opportuna preepa- 
rando negotio suggererel patriarcha, cujus preces 
omnes ac signa voluntatis promptissima quidvis 
largiendi fazilitate statim explebat, adeo libenter 
illum,quidquid ad se referret, audiens continuoque 
indulgens, ut etiam missis quoqnoversum edictis 
per omnes imperii terras sanxerit, ut littere pa- 


p triarcha prescripteque voluntates quocunquemisse 


8 cunctis locorum magistratibus sio exciperentur 
et exsecutioni mandaren!ur, tanquam si que iis 
indicabantur, qualiacunque forent, ipse imperator 
jussisset, minis etiam poenarum gravium ascriptis 
in eos qui secus feeissent. Aperuit quin etiam 
custodias publicas, et multos illic detentorum vin- 
culis solvit; damnatis quoque gratiam indulsit 
supplicii decreti, exsules revocavit, et quihus erat 
iratus coudonavit offensas, intercedente patriarcha 


25. Ut solutus. anathemate imperator fuerit a 
Josepho. 


Adfuit tendem decreta imperatoris absolutioni 


T55 


GEORGII PACHYMERAR T 


τέρα. καθ’ ἣν xal 1 Ἐκκλησία ἄγει τὴν τῆς Ὑπαπαν- Α εἰκὸς προσκυνῄσας καὶ συνταξάµενος, ἐχώρει πρὸς 


τῆς ἑορτήν. Καὶ ὁ πατρίαρχης σύναμα πᾶσιν dp- 
χιερεῦσιν ὑπὸ πολλῷ τῷ τῶν λαμπάδων φωτὶ καὶ 
ὕμνοις τῇ ἑορτῇ πρέπουσιν, ἔτι δὲ καὶ ταῖς ὑπὲρ 
βασιλέως πρὸς ^ θεὸν Ἱχετείαις, ὡς ἔδει καὶ περιφα- 
νῶς παννυχεύσας, τὴν ἱερὰν λειτουργίαν ἐπιτελεῖ. 
Καὶ ἤδη ὡς ἤνυστο πᾶσα, τοῦ βασιλέως ἐν βασιλι- 
xai, ἱσταμάνου δορυφορίαις σύναμα συγκλήτῳ πάσῃ 
xal πολιτεία, τοῖς ἁγίοις προσεγγίζει θυρίοις, τῶν 
ἀρχιερέων ἔνδον τοῦ βήματος ἱσταμένων. ᾿Αποθέ- 
µενος οὖν τὴν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς χαλύπτραν, ἀκαλύφῳ 
τῇ χεφαλῇι προσπίπτει θεῷ xal ποσὶ προηγουμένως 
τοῦ πατριάρχου, xal μεθ᾽ ὅτι θερμῆς τῆς προθέσεως 
τὴν συγχώρησιν ἐξαιτεῖ, ὁμολογῶν µεγαλοφώνως τὸ 
τόλµηµα. Καὶ δὴ ἐπ ἑδάσους χειµένου τοῦ βασι- 


λέως, ὁ πατριάρχης χάρτην ἀνὰ χεῖρας ἔχων ᾧπερ p 


ἡ συγχώρησις ἐνεγέγραπτο, διεζιὼν καὶ ῥητῶς τὸ 
πλημµάλημα λέγων τὸ ἐπὶ τῷ τοῦ βασιλέως παιδὶ 
ῥηλαδὴ Ἰωάννη. συνεχώρει τρανῷ τῷ στόµατι, xai 
ἐπ᾽ αὐτὸν ἄλλος καὶ μετ ἐχεῖνον ἕτερος καὶ κσθεζῆς 
oil πάντες, d dg! ἑκάστῳ προσπίπτοντος καὶ τὴν 
συγχώρησιν αἰτουμένου, ἐχεῖνοι καθ) ἕνα τὸν χάρτην 
ἔχοντες ἀνὰ χεῖρας, τὸν αὐτὸν τῷ πατριάρχῃ συν- 
εχώρουν τρόπον, πῶλλῶν Ἠχεοµένων διακρύων, καὶ 
μᾶλλον τῶν ἐκ τῆς συγχλήτου, πρὸς ἐξιλέωσιν. Καὶ 
τέλος ἀναστὰς xal ᾿τρόφου ἱεροῦ μετασχὼν, καὶ ὡς 


dies, secunda mensis Februarii, qua Ecclesia cele- 
brat festum Hypapantes; et patriarcha cum omnibus 
episcopis ad multam lampadum lucem hymnis de- 


cantendis solemnitati consentaneis,imperatore quo- ϱ 


que suas Deo preces suppliciter ojferente, splen- 
dide, ut ritus et mos legitimus poscebat, nocte 
pervigilata, sacram liturgiam celebravit; que ut 
peracta tota est, imperator, qui eatenus seorsum 
steterat,stipante regio salellitio, una cum universo 
senatu οἱ civium corpore, procedens admovit se 
sacris valvis,episcopis intra septnm altaris stanti- 
bus. lbi ille abjecto capitis tegmine, nudo vertice, 
coram 8607 Deo procidens, ad pedes ante omnia ase 
ub Jicit patriarche et quam ardentissima supplica- 
tione veniam poscit, confitens magpna voce scelus 
guum. Tuno patriarcha,humi sic prostrat- impera- 
tore, chartam quam in manibus habebat et in ea 
scriptam formulam absolutionis legens, et distincte 
pronuntians facinus iniquum in filium imperatoris, 
videlicet Joannem, attentatum, illud imperatori 
clara voce condonavit. Post bunc eamdem pariter 
formulam recitavit alius episcopus, inde alius, et 
gic ordine universi legentes e scripto, coram uno- 
quoque ipsorum vicissim se prosternente Augusto 
et veniam enixe postulante, cunctis, sicut patriar- 
cha fecerat, coandonantibus : mullis inter hec la- 
erymantibus, presertim e senatu, ac Dei pacem 
exorauntibus. Tandem surgens princeps sacro im- 
pertitus epulo est, sub quod debita rite adoratione 
perfunctus, salutato denique ccu, in palatium 
recessit.Decrevit autem inclueo apud Nic^tiatas in 
arce Daeibyze Joanni pensiones in victum vesti- 


τὰ ἀνάκτορα. ᾿Επέταξε δὲ xal τῳ ἐγκεχλεισμένφ 
κατὰ τὸ τῶν Νικητιατῶν τῆς Δαχίθύζης φροὺριον 
Ἰωάννῃ tiq τροφῖῆς ο᾿χονομίαν καὶ ἐνδυμάτων τὰ 
ἱκανὰ, πολυωρῶν ἐχεῖνον συχνάκις καὶ τοῖς ἀναγ- 
καΐοις χαθ) ἕχαστην σχεδὸν φιλοφρονούμενος. Ἐν» 
τεῦθεν καὶ πρὸς τὴν διεξαγωγὴν τῶν κοινῶν σπου- 
δχιότερον τρέπεται, 
πς’. Περὶ τοῦ Χήδους τοῦ τε Ταρχάνειώτο "Àv- 
δρονίκου νὶοῦ τῆς τοῦ facte, ἀδελρῆς 

ἩΜάρθας , xai τῆς θυγατρὸς τοῦ δυτικοῦ ᾿Ἰωάν- 

νου. 

(P. 208] Kai ἐπεὶ πάλιν ἀνοιδαίνειν ὥρμων τὰ 
δυτικὰ, τοῦ δεσπότου Μιχαὴλ ἐξ ἀνθρόπων γεγονέ- 
τος, καὶ τὸν μὲν Νικηφόρον ἐπὶ τῇ ἰδίᾳ ἀρχῇ χατα- 
λείψαντος, τῷ δὲ γε νόθῳ Ἰωάννῃ χώραν οὐκ ὀλίγην 
διανενεµηχότος ᾿ἴδίαν, xai ὁ μὲν Νικηφόρος ἠγάπα 
κατέχων τὰ ἑαυτοῦ, ὁ δὲ Ἰωάννης καὶ ὑπὶρ τὰ 
ἐσχαμμένα πηδᾷν ὠρέγετο xai τῶν τοῦ ἀδελφοῦ ἆπο- 
σχόµενος τῶν ἡμετέρων προσήπτετο, σχυλεύων τὸ 
προστυχὸν, πολέμῳ μὲν ἐκεῖνον ὁ βασιλεὺς µετιέναι 
οὐκ ἐδοχίμαζε θερμουργὸν ὄντα καὶ vtov ἀρχῆς ἀψᾶ- 
μενον, δι’ εἰρήνης δ᾽ ὑπελθεῖν xal κατὰ χῆδος σπέν» 
δεσθαι πολλῷ κρεῖττον ἡγεῖτο τοῦ πολεμεῖν. Ὃθεν 
xai πρεσθείαις μὲν τὸ σκληρὸν ἐχείνου µαλάσσει καὶ 
αὔθαδες, ἐπεὶ δ᾽ ἐχεῖνος xal ὡραίαν γάμου ἔτρεφι 


tumque eopiosas, sollicite deinceps eum curans, 
multis subinde, qui eum necessariis large suppe- 
ditandis consolareatur, et sibi carum esse verbis 
rebusque quam officiosissime testarentur, missita- 
tis. Hinc jam solutiorem animum ad reipublice 
procurationem studiosius vertit. 

26. De nuptiali federe inter Tarchaniotam Androni- 
cum filium Marthae sororis ímperaloris, el filiam 
Joannis in Occidente dominantis. 

Tumere deinde rursus et tumultum minari Ocri- 
dui tractus res ceperunt, despota Michaele mortuo. 
Is principatum quidem suum legitimo transmisit 
successori Nicephoro filio, fratri autem ejus notho 
Joanni non parvam regionem propriam excepit, 
qua is sibi peculiari frueretur «308 ac Nicephorus 
quidem contentus sua sorte quiete agebat,Joannes 
vero inquieti vir ingenii, sestuaüs intra limiles 
angustos et erumpere gestiens, fratris tamen di- 
tione abstinebat, nostras sibi finitimas incursabat 
terras, agens ferensque quidquid occurreret. Fa 
injuria imperator cognita bello tamen adoriendum 
non putavit juvenem prefervidum et novitate 
principatus projectum ad audendum quidvis, tutius 
arbitratus insinuare se ipsijpacatis artibus, et aífi- 
nitatis cum necessitudine conciliare sibi, Quare 
ferocem ejus animum legatione blande supplici 
deliniens, hominem ad pacem invitavit noptiali 
federe firmandam, filia,quam is habebat nubilem, 
cuidam ex imperatoris consanguineis jungenóa. 
Erat hic Joannes indole strenuus, manu prorptus, 
ingenio preceps, et quocunque incumberet, vehe 
niens, ad hec usu preeditus rei militaris tanto, ul 


767 


DE MICHAELB PALAOLOGO LIB. IV. 


798. 


θυγατέρα , ἐθούλετο διὰ χκήδους βεθαιώσασθαι τὴν A τει, οἱ δ ὑπ ἐκείνῳ πολλοί τε ὄντες καὶ µέγιστοι 


εἰρήνην. "Hv γὰρ xai ἄλλως ὁ Ἰωάννης δραστήριος, 
ὡς xal tj τῶν ἐπιτηδευμάτων ταχύτητι σὺν τῇ περὶ 
τὰς µάχας συνέσει καὶ λίαν ἀριστουργεῖν, καὶ siq 
δίος τὸν δεσπότην πολλάκις ἐτίθει, µή πως xal αὐ- 
τὸν ἐπιτηδευόμενος παρακ2ούσαιτο xai τῇ τῆς νίκης 
ἀδοξίᾳ περιθαλεῖν δυνηθείη. Διὰ ταῦτα καὶ σπεύσας 
ὁ βασιλεὺς Alav σοφῶς τε xal ἀσφαλῶς τὴν ἐκείνου 
προχατελάµθανεν εὔνοιαν, καὶ τὴν θυγατέρα τοῦ 
Ἰωάννου τῷ ἀνεφιῷ αὐτοῦ xal vip τῷ τῆς Μάρθας 
λΑνδρονίκῳ, πέμψας xal σὺν οὐκ ὀλίγῃ ttp ἀγα- 
γὼν, slc γάµον ἑἐδίδου , ὀνομάζων ἐξ ἀξιωμάτων 
τὸν γαμθρὸν μµέγαν κονοσταῦλον, τὸν δὲ πενθερὸν 
Ἰωάννην σεθαστοκράτορα, Καὶ τῷ μὶν Ἰωάννῃ 
ἐσπένδετο διὰ ταῦτα, xai ὅσον τὸ µέρος ἐκείνου, 
ἀνακωχὰς οὐ τὰς μικρὰς εἶχον τὰ τῶν Ῥωμαίων 
στρατεύματα. Οὐ μὴν δὲ καὶ τῶν λοιπῶν ἄποπεφρον- 
Sou, ἀλλὰ πολὺς ἦν ἔνθεν μὲν ἐκ θαλάσσης τῷ 
ναυτικῷ χρώμενος, ἐκεῖθεν δὲ κατὰ γῆν Τριθαλλοῖς 
τε καὶ Ἰλλυριοῖς προσεπέχων . Καὶ τὸ ναυτιχὸν 
ἦγεν ἀνὴρ γενναῖος ὁ Φιλανθρωπηνὸς, πρωτοστρᾶ- 
τωρ μὲν ἐξ ἀξίας, τοῦ δὲ μεγάλου δουχὸς Λάσκαρι 
ἐξώρου ὄντος ἤδη καὶ μὴ οἵου τε πολέμοις ἔνασχο- 
λεῖσθαι xai µάχαις τὸ γῆρας ἀνέχων [Ρ. 209] καὶ 
τὴν ἐκείνου τάξιν ἀναπληρῶν. Καὶ ὁ uiv Φιλανθρω- 
πηνὸς ἐπεφέρετο τὰ πρωτεῖα καὶ τοῖς ὅλοις ἐπεστά- 


ne fratrem quidem suum tot successibus bellicis 
clarum despotam Joannem tuto cum eo committi 
posse imperator duceret,metuens Martem comm;u- 
nem anticipitesque preliorum casus, nec satis fidens, 
si bellarent invicem, nunquam eventurum ut aut 
vi aperta superatus aut fraude cireumventus despota 
preteritarum decora palmarum pudenda clade cor- 
rumperet. Hec pro sua prudentia imperator repu- 
tans, provido securoque consilio preoccupare ac 
devincire sibi periculosum adversarium decrevit, 
et consecutus quod optaret videbatur, filia Joannis 
istius, de qua dixi, splendido a se misso comitatu 
e paterna domo Constantinopolim deducta, collo- 
canda Tarchaniote Andronico Augusti nepoti e 
sorore Martha, quendo generum pariter socerum- 
que novis amplissimis imperatoriae aule dignitati- 
qus honestavit, nepotem quidem suum magnum 
conostaulum, Joannem autem sebastocratorem 


sic λοχαγοὺς xai ταγµματάρχας xal χκόμητας xal 
ναυάρχους ἑτάττοντο . Ὅ Ὑὰρ στόλος πολὺς xal 
πολλαῖς ναυσὶν ἐξηρτύετο, τὰς μέντοι γε ναῦς ἄνδρες 
ἐπλήρουν νεανικοὶ , τὰς ὁρμὰς xal τὰς προθυµίας 
λαφυκτικοὶ, ol ἀνὰ τὴν πὀλιν Γασμοῦλοι (οὓς ἂν ὁ 
Ῥωμαῖος διγενεῖς εἶποι) Ex. 'Ῥωμαίων γυναικῶν 
γεννηθέντες τοῖς ᾿]ταλοῖς, ἄλλοι τε πλεῖστοι ἐκ τῶν 
Λακώνων, οὓς xal Τζάκωνας παραφθείροντες ἔλεγον, 
οὓς Ex τε Mootou xzl τῶν δυτικῶν μερῶν, ἅμα μὲν 
πολλοὺςιἅμα δὲ καὶ µαχίμους, ἅμα γυναιξὶ καὶ τέχνοις 
slc Κωνσταντινούπολιν µετῴχιζεν ὁ κοατῶν. σαν δ' 
αὐτοῖς xai slc ὑπηρετῶν τάξιν οἱ πανταχόθεν προσε- 
λῶντες, ὡς et «iq εἴποι νηῶν εἰς τὸ πρόσθεν ἑλάται, οὓς 
πανταχοῦ τῶν κατ’ αἰγιχλοὺς χωρῶν καλούς τε καὶ 
πλείστους ἀπέταξεν ὁ κρατῶν' οὗ γὰρ ἦν ἀσφαλῶς 
κατέχειν τὴν πόλιν τοὺς Ῥωμαίους, ὡς αὐτὸς ἔλεχε, 
μὴ τὸ πᾶν θαλασσοκρατοῦντας. 
xt: Ὅπως xal ὁπόσχις δυνάµεσι στρατηγοῦντος τοῦ 
δεσπότου, xal ἐπὶ τοῖς δυτικοῖς συχνάκις ἐπιχωριά- 
ζοντος, τὰ ἀνατολικὰ ἀπώλοντο. 

Τῶν γὰρ κατὰ γῆν δεσπότης Ἰωάννης ἑξηγούμε- 
νος πολλοὺς καὶ μεγάλους εἶχεν ὑφ᾽ αὐτῷ στρατη- 
γοὺς, τὸ δὲ στρατιωτικὸν ἐν ἀλλαγίοι, ὡς αὐτοὶ 
φαῖεν ἂν ol ἐπὶ τῶν ταγμάτων κοινολογούµενοι, 
πλείστοις συνἰσταντο . "Hv Ὑὰρ τὸ Παφλαγονικὸν 


State cunctis navalibus copiis prefeotus, sub se 
autem habebat multos et maximos titulis prefectu- 
rarum inferioribus insignes, tribunos, ordinum 
ductores,comites, navarchos.Classie quippe magna 
erat, ingenti constans numero navium plenarum 
flore pügnacis et avide praedarum juventutis. Pars 
hujus ex urbe Gasmuli,quos Romanus digenes,hoo 
est duplici mistos genere dicere!l, e Romanis mu- 
lieribus et viris Italis natos, alii plerique ex Laco- 
nibus (hos vulgus corrupte Tzaconas vocat), quos 
uti ex Moreo,sic alios ex Occiduis partibus,multos 
bellicososque cum uxoribus et liberis Constantino- 
polim ad urbem frequentandam imperator transtu- 
lerat. Aderant his abunde qui servirent ministeriis 
nauticis undecunque coacti,quos Proselontas vulgo 
vocant, quasi dicere navium in anteriora propul- 
sores, valentissimi remiges, quos e cuncta circum 
ora maritima robustissimos et plurimos congregari 


oreans. In huno modum pax oum $809 Joanre D curaverat Augustus,intelligens, 8:6 quod et dicere 


constituta,et quies ab hac quidem parte securitas- 
que non exigua firmata Romanis est exercitibus. 
Sed me reliqua curare imperator negligebat, hino 
quidem in mari strenue classe rem gerens, inde in 
continente non segnius terrestribus copiis Triballos 
Illyriosque observans et admoto mali metu in of- 
Gocio continens. Classi preerat Philantropenus, vir 
fortis, dignitate interim protostrator, ceterum ma- 
gni ducis Lascaris, evo jam effeti nec per etatem 
fere decrepitam amplius apti curis laboribusque 
bellicis, in illo maximi honoris titulo Successionem 
exspectans, intereaque locum ejus ac vicea obiens. 
Αο Philantropenus quidem suprema erat pote- 


golebat, nunquam in urbe securos Romanos fore, 

nisi toto late mari classe invicta dominarentur. 

21.) Romanis maximis copiis, duce despota Joanne, 
erebro. in  Qcciduos tructus | aversis, Orientales 
perierint. 

Nam terra in tuto res videbantur, Joanne ibi 
despota multis maximisque suo se ducibus nume- 
rosas ei bonas copias regente. Conflabatur hio 
exercitus ex differentibus corporibus et velut col- 
legis militum, que Allagio solent appellare qui 
militarium vocabula ordinum lingua efferunt vul- 
gari. Unum erat Paphlagonicum, numerosum οί 
maximum,aliud cum et ipsum multitudine tum vi 


150 


GBORGII PACHYMRRAR 


760 


πολύ τε καὶ µέγιστον, dj» δ’ ἐξ ᾽Αλιζώνων πλεῖστον Α τὴν τῶν ἐθνῶν ἐπίθεσιν, ἅπας δὲ ζυγὸς ἐκεῖνος τῶν 


xai τὰ εἰς πόλεμον ἀγαθὸν, οὓς καὶ Μεσοβινίτας ὁ 
κοινὸς εἶποι λόγος, σαν ἔνθεν μὲν θρᾷκες, ἐχεῖθεν 
δὲ Φρύγες, ἔνθεν μὲν Μακεδόνες, ἐχεῖθεν δὲ Mocol, 
καὶ Κάρες ἄλλοι καὶ πολλοί. Τὸ ἐκ Μαγεδῶνος καὶ 
q& τὸ Σκυθικὸν προσῆν, xal τὸ ξενικὸν ᾿Ιταλικὸν, 
πλεῖστον ἄλλο. Καὶ ἁπλῶς φάνα; τὸ ὅλον ἐν ἆνυπο- 
στάτῳ δυνάµει συνεκροτεῖτο, οὓς Χινῶν ὁ δεσπότης 
φοθερὸς ἦν ὅπηπερ ἐπισταίη, καὶ μᾶλλον τοῖς δυτι- 
κοῖς. [Ῥ. 210] Παρ) £v» αἰτίαν vai τὰ τῆς ἀνατολῆς 
ἐξησθένουν, τῶν Περσῶν ἐπιθαῤῥωύντων καὶ εἴσθαλ- 
λόντων ταῖς χώραις παρὰ πᾶσαν τοῦ χωλύσοντος 
ἐρημίαν. Ὃθεν καὶ Μαίανδρος μὲν ἐξῳκεῖτο, οὐχ 
ἀνδῤῶν µόνον τῶν iv πλείσταις τὲ xal µεγίσταις 
χώραις, ἀλλὰ καὶ αὐτων μοναχῶν. "Αλλη γὰρ IIa- 
λαιστίνη ὁ χῶρος ὁ περὶ Μαίανδρον ἣν, οὐ βοσκη- 
µάτων xal µόνον αὐξῆσαι ἀγέλας καὶ ποίµνια, οὐδ᾽ 
ἀνδρῶν φορὰν ἐνεγκεῖν ἀγαθὸς, ἀλλὰ xal μοναχῶν 
οὐρανοπολιτῶν ἐπιχείων συστῆσαι πληθύας ἄριστος, 
παρὰ τοσοῦτον ἐπ᾽ ἄλλοις τὰ πρωτεῖα φέρων πρὸς 
Παλαιστίνην παρ) ὅσον ivi xal µεγίστῳ ἠττᾶτο, τῷ 
τὰς διατριθὰς ἐκεῖσε Ὑενέσθαι τοῦ ἐμοῦ Χριστοῦ 
καὶ θεοῦ . Καὶ οὕτω μὲν xav' ὀλίγον Μαίανδρος 
ἠρημοῦτο, εἰσχωρούντων ἐνδοτέρω τῶν ἐχεῖσε διὰ 


et arte praestans bellica ex Halizonibus, quos Me- 
gotLinitas vulgare dicat idioma. Erant item hinc 
quidem Thraces, inde autem Phryges, illino Mace- 
dones, isthinc Mysi,aliunde Cares, et hi numerosi. 
Tum qui ex Magedone venerant. Super his Scy- 
thicze copie et extera Italice, plurimeque alie, ex 
quibus membris unum,vere dicam, valentiesimum 
et ineluctabilis potentias coalescebat corpus; cujus 
quasi animus despota, dum illud movet et quo- 
cunque circumfert, terribilis ubique apparebat 
presertim in Ocoiduis tractibus, ubi frequentius 
militabat; qua causa fuit cur limes Orientalis de- 
bilitaretur.Persisabsentia presidiorum ejus vexandi 
fiduciamsumentibus,incursantibusaclatrocinio va- 
stantibus miseras illas regiones,nullo plane prohi- 
bente. Itaque Meander domo,ut sic dicam, cedere 
coactus plane desolatus est, non aliis solum inco- 
lis plurimarum illarum amplissimarumque regio- 
num, sed ipsis etiam inde passim migrantibus 
monachis, alia siquidem Palestina terra illa unde- 
cunque Meandro amni pretenta videri ac dici 
. potuit, quippe non solum lita pascuis et. gregum 
armentorumque opima genitrix altrixque, non s0- 
lum hominum quoque multorum et egregiorum 
ferax, sed preterea 811 monachorum, hoc est 
coli civium in terris peregrinantiuin, condendis et 
concursu lectissimorum conventuque frequentandis 
aptissima coloniis, tanto in ceteris Palestina su- 
perior, quanto in uno ei,eodemque maximo, sine 
controversia cedit, quod hec nimirum vita et con- 
versatione Domini mei et Dei Christi honorata 
pre cunctis fuerit. Talem ob causam M:eander, ut 
dixi,paulatirn desertus οἱ in solitudine: redactus 
est, recedentibus in interiore qui prius illic habi- 


D 


Νεοχάστρων, "A6aÀà τε xai Καύστρου yiüpat xa 
Μαγεδὼν καὶ ἡ περίπυστος Καρία πᾶσα τοῖς ἐχθροῖς 
κατετρέχοντο. ᾿Εῶ λέγειν Τραχεῖαν καὶ Στάδια 
Στρόθιλόν τε καὶ tà ἀντιπέραν 'Ῥόδου, B χθὲς καὶ 
πρώην ὑπὸ Ῥωμαίους τελοῦντα ἐχθρῶν ἐν ὁλίγψ 
χρόνῳ ἐγένοντο ὁρμητήρια. Τὰ δὲ πρὸς θατὲρᾳ θα- 
λάσσγῃ φύλα, ἵνα μὴ τὰ µέσα λέγω, ὅσα τε ἐν Μα- 
ρυανδηνοῖς τε xal ἨΜόσυσιν xai ὅσα iv τοῖς μεγαθύ- 
μοις Ἐνετοῖς ὄντα τῇ Ρωμαίων ὑπήκουον, σὺν οἷς 
καὶ ἔτι τὰ ἔνδον μέχρι Σαγγάρεως, ἐπὶ τοσοῦτον 
ἡφάνιστο ὥστε καὶ Μαρυανδηνοῦ θρηνητΏρος χρήζευν 
ἀξίως τἀκεῖ θρηνήσοντος. Τῶν γὰρ δυνάμεων, πολ- 
λῶν τε xzi θαυμαστῶν οὐσῶν, συγκατατριθοµένων 
τοῖς δυτικοῖς καὶ κατ ὀλίγον δαπανωµένων, τοῖς 
κατ ἀνατολὴν τοσοῦτως ὁ κίνδυνος περιέστη, ὥστε 
μηδ᾽ εἷς αὐτὴν ᾿Πράκλειαν τὴν τοῦ Πόντου βαδίζειν 
εἶναι πεζῃ τοὺς ὁρμωμίνους ix πόλεως, τῶν ἐχεῖσε 
ὁρίων τῷ Σαγγάρει περικλεισθέντων, καὶ τῶν mi- 
ραν πάντων λείαν γεγονότων οὐ Μυσῶν, ἀλλά γε 
Περσῶν Μόνα δὲ τὰ πρὸς θάλασσαν φρούρια xat- 
ελείφθησαν, τὰ περί τε Κρῶμναν xal "Αμαστριν 
xai Tiov xal Ἡράκλειαν, τόπων ὀνόματα µόνα cu- 
ζοντα" ἃ δὴ cl μὴ τῇ θαλάσσῃ προσεχρῶντο, xai 


taverant propter incursiones barbararum gentium. 
Universum autem jugum illud arcibus nuper con. 
ditis antea insessum.Abuta quoque et assists Cay- 
Siro regiones et Magedon et inclyta Caria, impune 
hostium grassationibus conculcabantur. Mitto di- 
cere Tracheam et 5tadia, Strobitum et sitas e re- 
gione Rhodi terras, que loca paulo antea Romano- 
rum subjeeta ditioni exiguo tempore latronum 
receptacula barbarorumque stativa facta sunt. Ob- 
verse autem ex parte altera mari nationes, ut nihil 
de mediis dicam, ac quantum in Maryandenis, in 
Mossynibus, in magnanimis Enetis gentium loco- 
rumque censebatur, cuncta Romano subjecta im- 
perio, simulque his interiora usque ad amnem 
Sangurim, ita universa vastata destructaque sunt, 
ut Maryandenumlugubriscantusartificem adhibere 
debeat qui hec volet pro dignitate deplorare. Nam 
copiis Romanis, que multe mirificeeque erant, 
morantibus in Occiduo tractu, et iis paucis que 
relicte Orientalium presidio fuerant sensim ab- 
sumptis, in tantum infestantis itinera latrocinii 
periculum increvit, ut ne Heracleam quidem usque 
Ponticam via terrestri liceret ex urbe proficisci, 
finibus illinc imperii Sangari 88 circumscriptis, 
ulterioribusque plane cunctis in predam non My- 
gerum,sed Persarum eondonatis. Maritimee tantum 
arces retenie utcunque sunt circa Cromnam et 
Amastrein et Tium et Heracleam, sola locorum no: 
mina servantes ; qu& nisi prompto marís ad auxilis 

opporiune accipienda commercio uterentur, du. 

dum utique fortunam eamdem urbium ao locorum 

quibus adjacent experirentur, cumque istis ditioni 

Parsice adjectis Romano imperio periissent. Quod 

autem in exitum harum provinciarum cooperatum 








761 


DE MICHAELH PAL/ROLOGO LIB. IV. 


702 


ταῦτα, τῶν χωρῶν χατεχοµένων τοῖς Ηέρσαις, πάλαι A γὰρ Tj» ἠσυχάζειν αὐτοὺς , ἀλλ᾽ εἰσδυομένοις τας 


ἂν ταῖς χώραις xai αὐτὰ συναπώλοντο. Ἂν δὲ τὸ 
σωντελέσαν τῇ τούτων ἀπωλείᾳ καὶ τῶν ἄλλων μὲ- 
γίστον, ὡς αὐτὸς ὁ βασιλεὺς ὕστερον ἔλεγεν, ὅτε 
μικρὸν πρὸ θανάτου πατῶν τὸν τόπον ἑώρα σὺν οὐ» 
ὀλίγῳ καὶ ταῦτα στρατῷ, xal τὰ πλεῖστα κατῳκτί- 
ζετο, ἡ τῶν πεμποµένων ἐκεῖσε ταξιαρχῶν Υγλισχρό- 
της τε καὶ φειδωλία [Ρ. 211] xal ἡ ἐπὶ τῷ λαμθά- 
νειν σπουδὴ mÓ περιοριζοµένη µέτρῳ καὶ χόρῳ, xal 
4, ἔχεῖθεν πρὸς τὸν κρατοῦντα ΦΨευδολογία μηδὲν 
ἐκστρατεύοντα, ὡς ὀλίγιστόν τι ἀπώλετο, ὡς ἐπὶ 
μικροῖς ἡ ζημία, Gc τὸ πᾶν ἐπὶ χεφαλαίοις ἵσταται 
xal τὸ ἄφαιρεθὲν σπουδῆς ὀλίγης ἀνακαλεῖσθαι, καὶ 
τἅλλα οἷς συνεχἐσι΄ ποτίµος μὲν τῷ φαινομένῳ, ἆλ- 
μυροῖς δὲ τῇ ἀληθείᾳ τὰς βασιλικὰς ἀχοὰς περιήν- 
τλουν κπὶ Ὑράφοντές το xal διαμηνυόµενοι. Τὸ δὲ 
τῆς στρατείας ατιον, ὡς cal τοῦτο αὐτὸς ὁ βασιλεὺς 
ὠμολόχει, τὸ συῤῥαγὲν σχίσμα τῆς Ἐκκλησίας xa! 
τὸ πολὺ τῶν ἀνυποτάχτων ῥακενδυτῶν τε xai σακ- 
Χοφόρων πλῆθος, xxi ὁ πολὺς ἐχείνων φορυτὸς τῶν 
εἷς αὐτὸν κατηγορηµάτων, xal ἡ πρὸς ταῦτα τοῦ 
βασιλέως δειλία τὴν ἀποστασίαν ὑποπτεύοντος. Οὐ 


vel maxime est, hoc fuit,prout ipse sero agnoscens 
confessus imperator est, quando paulo ante mor- 
tem ea loca cum exercitu non modico perambu- 
Jans oculis omnia fidelibus subjecit et clare perspe- 
cta miseratus plurimum est prefectorum qui illuc 
mittebantur tenacitas et &vara parcimonia cum ar- 
denti immensa inexplebili undique capiendi ac 
congerendi aviditate conjuncta. Quibus accedebat 
indidem nata circumventio principis mandacissi- 
mis decepti relationibus vaferrimorum bominum, 
qui privatis suis rationibus pernicie pubiica non 
dubitantes consulere imperatorem ab expeditione 
in eas partes, ut erat necesse, suscipienda, de- 
prehendi, si res coram paterent, et multari me- 
tuentes, avertebant, elevando fallacissime jacturas 
factas, et ut queque arces aut, urbes capte a Per- 
sis erant,minimum id quiddam et momenti nullius 
esse dicendo : capita enim ipsa rerum et quasi 
claves limitis adhuc teneri, minuta ista nuno ablata 
quoties volemus exiguo conatu recuperunda. Ejus- 
modi vanissimis commentis tum seripto procul 
missis, tum voce coram inculcatis, lactatum im- 
perantis animum indormire malis facile initio cu- 
rabilibus cogebant, nihil pensi habentes, dum res 
agerent suas,insidiari credulis principum auribus, 
et eis infundere quasi plenis poculis exitialia qui- 
dem venena, sed arte assentandi sio diluta condi- 
taque ut virus eorum non sentiretur. Porro istain, 
de qua dixi, seram perditis rebus in ista loca 
expoditionera imperatoris ipse fatebatur a se mctu 
erumpentis jam in apertam perniciem Ecclesie 
schismatis 8168 susceptam. Cum enim timeret in 
tanta colluvies claustris egressarum excusso jugo 
discipline vagantiumque quoquoversum pannoso- 
rum quorundam et saccis cilicinis horrentium, in- 
sinuentium se obviis, domuum intima penetran- 
tium, cuncta implentium muormursetionibus in 


τῶν ἀνθρώπων οἶκίας σφίσιν ἣν ἐκ προχείρου συν- 
είρειν τὰ πολλὰ κατὰ βασιλέως, ὡς τὸν κληρονόμον 
ἀδικήσειεν, ὡς ἐξελάσειε τοῦ θρόνου τὸν πατριάρ- 
χην. ᾽Αλλ’ οἱ ὄρχοι, ἀλλ᾽ αἱ συνθῆχαι, ἀλλὰ τὸ xal 
τὸ, oic ἐκεῖνοι μὲν πορίζεσθαι εἶχον, πλεῖστα τῶν 
ἀκουόντων ἀπολαμθάνοντες, ἐμὲ δὲ, φησὶ,, οἱ φόδοι 
καὶ αἱ δειλίαι περιίσταντο, μὴ καὶ τι τῶν ἀθουλή- 
των γεωτερισθείη. "EE dv συνέδαινον ὑποψίαι, ἅς 
ἀνάγκη φυλαττόμενον ἀποχεκλεῖσθαι — xal ἠρεμεῖν, 
τὸ καθ’ αὗτὸν πολυωροῦντα xal τὰ τῶν πραγμάτων 
τοῖς τυχοῦσιν ἐπιτρέποντα. Taux! ἔλεγε μὲν ὕστερον 
ὁ κρατῶν πρὸς τὸν Αλεξανδρείας ᾿Αθανάσιον, ὡς 
αὐτὸς ἡμῖν ἀπήγγειλεν, ὅτε συνὼν xáxeivoc ἐπὶ τῆς 
ἑκστρατείας Χατὰ παραμυθίαν τῷ ᾖβασιλεῖ ἑώρα 
μὲν τὰς τῶν χωρῶν obpav τοῦ Σαγγάρεως ἐρημώ- 
σεις, κατήχουε δὲ τῶν τοιούτων ἐποικτιζομένου τοῦ 
κρατοῦντος ταῖς ἐρημώσεσιν, ᾽Αλλὰ ταῦτα μὶν xai 
ἡμεῖς κατὰ τόπον ἐροῦμεν πλατύτερον, 
x». Περὶ τοῦ κατ Ἐκκλησίαν σχίσματος, xal περὶ 
τῶν Παντεποπτηνῶν μοναχῶν. 
[P. 212] Τότε δὲ xal ταῖς ἀληθείαις τὸ σχἰσμα 


principem, passimque invidiosissime criminan- 
tium ab illo tutore cirerumscriptum oppressumque 
nefarie pupillam, ab eodem avitam patriamque 
hereditatem imperii legitimo successori et posses- 
sori Augusti fllio interversam iniquissime, his ad- 
ditam ejectionem in exsilium deturbati de throno 
patriarche, cunctaque ista perjurio perfidiaque 
cumulata &b eo qui nullo jurisjurandi quo se ob- 
strinxisset,feederum quee sanxisset respectu haec et 
illa (plurima sigillatim exaggerabant) attentasset, 
atque his vulgofplausibilibus populariter buccinan- 
dis emungentium pecunia credulam plebem et lar- 
gascorradentium predas,quo minusillos abstituros 
tam utili privatim cepto erat verisimile, -- cum, 
inquam, hec intelligens Augustus formidaret ne 
tam vehementibus seditionum flabris aperte re- 
bellionis et belli civilis incendium,egerrime postea 
restinguendum,inflammaretur,ad necessariam pre- 
cautionem mali tanti, atque ad explorandam inspe- 
ctione presenti eorum fldem quibus non satis aibi 
perspectis arces et provincias commiserat,istam ge 
profectionem suscepisse deinde declaravit ipsemet 
familiari sermone Athanasio Alexandrino patriar- 
cha, iliius tum ipsi via comiti,confidenter viro tali 
suas animi egritudines et non vanos metus suspi- 
cionesque aperiens,que illeaudiens non omittebat 
qua poterat consolatione delinire.Porro ex isto ipso 
nos hec eadem Athanasio, audita tum sibi postea 
referente,cognovimus.Addebatque ista occasione se 
oculis usurpasse miserrimum plane ao meritLissimo 
presenti 8114imperatori deploratum statum regio- 
num ullraSangarim,extrema vasiitate desolatarum. 
Verum ista nos quoque fusius exsequemur suo loco. 


28. De Ecclesie schismate, et  Pantepoptenis 


monachis. 


Hoc porro tempore in quo enarrando versamur, 


703 


GEORGII PACHYMERAE 104 


τῆς Ἐκκλησίας ηὐξάνετο, ὣς λαὶ κατ οἴκίαν τοὺς Α tip ἀπὸ τοῦ πατριάρχου ἀφορισμῷ, ὃν ἀφωρίαθαι ἐπὶ 


ἑντος διῃρῆσθαι. καὶ ἄλλως μὲν πατέρα διάχειν, ἅλ- 
λως δ᾽ υἱὸν, καὶ μητέρα xal θυγατέρα, xai νύμφην 
xai πενθεράν. σαν δὸ πλείους καὶ οἱ περὶ τὸν 
γάκινθον μοναχοὶ, ἄστατοί τινες καὶ εἰς τόπους ix 
τόπων πλανώμενοι, ὑπὲρ τοῦ πατριάρχου ζηλοῦντες 
ἐξορισθέντος. "Αλλοι δὲ γε καὶ εἷς ἀρετὴν διαθεδοη- 
pivot Ex τε τοῦ Γαλησίου καὶ ἑτέρων μονῶν, ὡς οἱ 
τότε τῇ τοῦ ἩΠαντεπόπτου µμοντῃ Ἀπροσκαθήµενοι, 
ἀποῤῥαγέντες τῆς ποίµνης ἕκαστος τὴς ἰδίας καθ 
ἑαυτοὺς διέζων μηδ᾽ ὁπωστιοῦν τὸν ᾿Ἰωσὴφ cie κοι- 
νωνίαν δεχόµενοι, τοῦτο μὲν ὡς καὶ αὐτοῦ ἐπιθάντος 
δῆθεν τοῦ θρόνου ἐπὶ τῷ πτερνίσαι τὸν Τερμανὸν, 
τοῦτο δὲ καὶ ὡς αὐτοῦ τὸ πρῶτον ὑπὲρ τοῦ πατριάρ- 
χου ζηλοῦντος καὶ τὴν τοῦ Γερμανοῦ κοινωνίαν dmo- 
τρεποµένου xal τοῖς ἄλλοις προτρέποντος, "Exin ga 
δ) εἶχε καὶ οὔτος ἴδιον μεῖζον τοῦ προλαθόντος. ἐκεῖ- 
voc μὲν γὰρ τῇ µεταθέσει προσέχρουεν, ὁ δ᾽ Ἰωσηφ 


minime jam dubiis iisdemque magnis incrementis 
schisma Ecclesie augescens quotidie gliscebat, uti- 
que jam in domuum intima receptum funestis con- 
junctissimorum dissidiis. Fervere ibi jurgiis cuncta, 
patre cum filio, filia cum matre, nuru cum gocru 
commissis, declaratis in partes contrarias pertina- 
cique contentione propugnatie judiciis et studiis. 
Valentissima erat Hyacinthi factio, ingenti promota 
numero vagorum quorumdam et hinc inde, rursus 
illinc huo, inquietissime oursantium monachorum. 
His intoleranda declamabatur Arsenii patriarche 
injusta in exsilinm ejectio, omnibusque modis eju- 


sdem procuranda restitutio pro unico videbatur (; 


propositis scopo. Exsurgebant aliunde prodibant- 
que, alia quedam vociferantes emendanda fama 
virtutis inelyti sodales Galesii cenobii necnon quo- 
rumdam aliorum, uti qui in ea tempestate in mo- 
nasterio Pantepopte dicto morabantur, a suo sin- 
guli avulsi grege et viritim consulentes, dux 
&auctorque sibi quisque. Commune his cunctis 
Josephi recentis patriarche plane communionem 
&versari, nec eum rite promotum agnoscere, tum 
quod et ipse invasisset scilicet alienum thronum, 
supplantato indeque detruso Germano; tum ob in- 
constantiam, qua miserari antea solitus Arsenii for- 
tunam et eum restituendum pairiarchatui dicere, ex 
eoque aversari communionem cum Germano et aliis 
aversandam suadere, adeo jam contraria prioribus 
illis dictis actisque facta ostenderat, in partem se 
inserens agnite sibi quoque damnateque palam in- 
jurie,et locum insidens unde inique depulsum que- 
stus esset viventem adhuc patriarcham legitimum. 
Verum hoc cum esset illi commune cum alio cri- 
men, alia erat peculiaris qua illum vehementer 
gravabat invidia. Ut enim Germanus supra injuriam 
exclusi Ársenii propria laborabat infamia mutate 
coniracanones sediset Constantinopolitani ex Adria- 
nopolitano transcensi throni, sic et offendebat in 
815 Josepho probrum illí uni conveniens idemque 
late d.ffamatum, quod illum aiebant in excommu- 
nicationem incurrisse, sub cujus intecminalione 


τῷ μὴ τὸν βασιλέα εἷς πνευματικὴν υἱότητα δέχε- 
σθαι. Οἱ δ᾽ ἐπὶ τῆς τοῦ Παντεπόπτου μονῆς μοναχοὶ 
καὶ ἀπεθάῤῥουν καὶ παῤῥησιαστικώτερον ἔθαλλον, 
ἅμα μὲν ὡς ἐπιθήτορι, ἅμα δὲ καὶ ὡς ἀφωρισμένφ 
τῷ πατριαρχοῦυτι ἐπέχνντες . Ἐντεῦθεν γὰρ καὶ 
µέγα τι συνελογίζοντο, τὸ καὶ λύειν ἄλυτα, xai 
μᾶλλον εἰς χρῖμα xal εἰς ἐπίτασιν, οὐχ ὅπως ἀμετό- 
χως, ἀλλὰ καὶ τοῖς αὐτοῖς ἐνεχόμενον τὸν λύοντα. 
Πολλὴν δὲ καὶ τὴν ἐκ λόγων ἐπιφέρειν πιθανότητα 
ἃμα μὲν τῷ τῶν προσώπων σφῶν σεθασµίῳ, ἅμα δὶ 
καὶ τῷ συζηλοῦν ἐχείνοις ὑπερ τοῦ πατριάρχου τὸν 
'Juci, ὃν καὶ ὡς ὀστράκου µεταπεσόντος ἐπὶ τοῦ 
πατριαρχικοῦ θρόνου ἴκουον ἐφιζάνοντα. Τούτους 
περὶ πλείστου ποιούµενος ἤ πείθειν fj ποιεῖν ἔκπο- 


B δὼν (ὀξεῖαι γὰρ ἀκίδες κοτὰ duy εὐσυνειδητοῦσαν 


οἱ ἔλεγχοι) εὐπροσώπως χρῆται τῷ βασιλεῖ, [Ρ. 213) 
καὶ ἐπειδὴ τὸ πείθειν οὐκ ἦν (ποῦ γάρ ;) ἄνδρας 


vetitum ei olim a patriarcha fuisset habere deinceps 
imperatorem loco spiritualis filii et illius confessio- 
nes, ut antea consueverat, in posterum accipere, 
quod facere tamen perexisset. Atque hoc utroque 
nomine :um invasoris in veri antistitis viventis lo- 
cum, contra fas intrusi, tum excommunicati pro- 
pter conscitam culpam cujus prohibitioni fuerat 
anathematis ipso f&cto incurrendi denuntiatio an- 
nexa. Pantepopteni presertim monachi liberrime 
audacissimeque omnium Josephum exagitabant, 
alteram in primis criminationem vehementer exag- 
gerantes, ejusque indignitatem argumentis e jure 
ao disciplina ecclesiastica speciose collectis de- 
monstrantes, quod non tantum absolvere absolu- 
tionis ineapacem, privatus ipse nominatim juris- 
dictionis potestate, aitentasset; sed preterquam 
expers auctoritatis solvendi alterius, etiam ligatus 
ipse quoque et coniracti conscitique anathematis 
vinculo constrictus, istud ipsum presumpsisset : 
in quo non oratione tantum, loco utique vecti 
plausibili, ad persuadendum valebant, verum 
etiam auctoritate propter speciem  sanctimonie 
personzeque ac oris commendabilem reveritam- 
que vulgo gravitatem, persuadere semper quidvis 
idoneam, tum autem efficacia ineluctabili trahen- 
tem, quando, ut tunc usu veniebat, eodem impel- 
lebant quo studia sponte plerorumque incurrebant, 
jam per se incredibiliter infensorum Josepho ut 
subsessori Ársenii, proque illo solo vero legitimo- 
que, cujus oppressam innocentiam vindicare opla- 
bant, patriarcha momentanea conversione, velot 
temerario tegule lapsu, repente supposito subintru- 
soque pseudoantistiti.Qus Josephus initia tumultus 
animadvertens, et minime contemnenda recte cen- 
sens, talem eorum sopiendorum rationem iniit, que 
multo vehementiorem in ipsum invidie flammam 
accenderet. Cum enim adhibito in consilium doiore 
contumelis proprie, cujus acerrimi sunt stimuli er- 
ga Sibi recteconscias mentes,omnino sibi faciendum 
statuisset ut auctores injurim qua conflictabatur, 
aut de sententia deduceret aut de medio tollere: 








105 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. IV. 


7066 


ἀμειλίχτους τὴν ἕνστασιν, κολάζειν ἠροῦντο. ᾿Ανατί- A τοῦ σώματος ἰσχυρῶς, ὡς πολλάκις τοῦ μηνὸς T] xad 


θεται τυίνυν τὰ περὶ τούτων τῷ ᾿Ακροπολίτῃ Γεωρ- 
Yi καὶ εἷς λογοθέτας µεγάλῳ xal σοφῷ τὰ μάλιστα, 
πλὴν κατηµελημένως τῶν etc. συνείδησιν ἔχοντι, Καὶ 
δὴ ἐπὶ οἰχίας ἐπαγαγὼν χαλεπῶς ἠκίζετο, δχίρων, 
χρεµαννύων , µαστίζων, τοὺς δὲ γε χρείττους ἐχεί- 
νων xai ἀτιμῶν τῷ δι’ ἀγορᾶς θριαµθεύειν ἀτίμως 
ἐπ αἰτίας κακίσταις κσὶ πεπλασμέναις, ἄνδρας 
πολὺ τὸ ἀξιοπρεπὶς ἔχοντας ἐκ τοῦ βίου καὶ τῆς 
σφῶν καταστάσεως, οὓς καὶ μετὰ τὸ πικρῶς ὡς οἷόν 
τε μετελθεῖν ἐξορίαις ἐδίδου, τοὺς καθάπαξ τῆς γῆς 
καὶ τῶν γηΐνων ἐξωρισμένους . Καὶ τότε πρώτως 
πολλοῖς ἐπέχλασε τὰς συνειδήσεις ὁ Ἰωσὴφ, xal τῇ 
τούτων παραθέσει ὁ προλαθὼν τὸ κρεῖττον ἐφέρετο 
ὡς μηδὲν μηδενὶ ἐνοχλήσας καθότι καὶ λέγοιεν. Ὦ 
δὴ xai à κρατῶν καὶ αὖθις ἐχρῆτο, xai πατέρα ὠνό- 
pats, xai εἰς βουλὴν εἶχε, καὶ εἷς πολλὰ ἐχρῆτο 
συλλήπτορι, καὶ ἡδέως ἤκουε µεσιτεύοντος. "Hv γὰρ 
ὃ ἄνθρωπος καὶ τῷ γόσμῳ σύντροφος, xai δεινὸς 
ὑπελθεῖν ἄρχουσι, xal πεῖσαι ὅτε καιρὸς, καὶ θυμὸν 


µαλάξαι καὶ ἀγριᾶναι. Εἶχε δὲ σὺν τῇ γνώµη καὶ 


primo noo succedente (quomodo enim homines 
capto communiter impetu 816 irrevocabiliter ru- 
entes blande ac tranquille dedocendo placaret 8ο 
sisteret?) potentia imperatoris, pro gratia qua apud 
illum precipua valebat, ad alterum efficiendum vi 
gava incubuit.Demandavit autem negotium Georgio 
Acropolite inter logothetas magno,et in primis eru- 
dito callidoque,sged conscientie parum temere,mi- 
nimumque pensi habere in rebus gerendis credito 
quid fas et officium moneret.Ille igitur domos ob- 
iens patriarche obtrectatores prehensos abducebat, 
vexans, cedens, proscindens, suspendens, flagel- 
lans,qui vero inter illos eminerent dignitate, probris 
debonestans ac per fora ignominiose traducens, 
pretentis vere, quam celabat, cause odiosissimis 
iisque conflctis criminibus, intolerabili utique 1y- 
rannide viris ante conspicuis et inoffeaso cursu ho- 
noris eatenus in vita usis; quos etiam postquam 
tali acerbitate deformasset, exilio multabat, nihil 
sanctam reveritus professionem religiosorum, qui 
semel abdicato mundo exsules se terre ad co:lesteim 
ultro conversationem transtuliesent. Fructum con- 
silii talis hunc Josephus tulit, ut multorum qui ei 
hactenusstuduerant hac violentia conscientias offen- 


τῆς ἑθδομάδος ἐνίοτε πρόσοδον ποιεῖσθαι πρὸς faci. 

λέα, τοῦιο μὲν καὶ ἀφ᾿ ἑαυτοῦ, τοῦτο δὲ xal χαλού- 

μενος. 

Χβ’. Ὅπως ἀποστέλλεται elc Παιονίαν μετὰ τοῦ µεγα- 
λου δουκὸς τοῦ Λάσκαρι ὁ προπατριαργεύσας Γερ- 
µανὸς, κἀχεῖθεν Ίγαγε νύμφην τῷ τοῦ βασιλέως 
υἱῷ, καὶ προσεστέφθησαν. 

[P. 214] Ἐπεὶ δὲ και ὁ υἱὸς τῷ βασιλεῖ ἤνδρωτο 
Ανδρόνικος, ὃν xat εἰς βασιλείαν διάδοχον ὡς καὶ 
τῶν ἄλλων πρότερον προητοίµαζε, καὶ ἔδει συναρ- 
µόττειν αὐτὸν τῇ πρεπούσῃ συζύγῳ, τὸ μὲν πρὸς 
τοὺς Ἰταλοὺς πρεσθεύεσθαι εὐόδως οὐκ εἶχε, τοῦ 
Καρούλου μεταξὺ κειµένου κατὰ τὴν Πουλίαν, ὃν 
καὶ ἐχθρὸν ἀκήρυχτον ἑαυτοῦ xai Ῥωμαίων ἐγίνω- 
exe διὰ τὴν πόλιν καὶ τὸ μετὰ τοῦ Βαλδουΐνου ἐπὶ 
τοῖς παισὶν αὐτῶν κῖδος' ἤδη γὰρ τὸν Μαφρὲ χατα- 
λύσας ἐμεγαλύνετο ῥὴξ ὁ πρότερον Χόντος, ὡς τοῦ 
ῥηγὸς Φραγγίας αὐτάδελφος" τοῦτο Ὑάρ οἱ χαὶ cup- 
πεφωνηµένος μισθὸς ἣν παρὰ τῆς Εκκλησίας τῆς ἐπὶ 
τῷ Μαφρὶ ἀποστατοῦντι ὁρμῆς, ἂν εἷς τέλος νικφῃ. 


opus esset; tum eosdem placare concitareque prout 

res poscerent. Accedebat his animi bonis et corpo- 

ris robur palatine militi» laboribus par: neo enim 

817 huic, ut multis aliis, obstabat valetudo quo- 

minus sepius in mense, interdum plus semel in 

hebdomade, adiret imperatorem, partim ultro pat- 
tim aecersitus. 

29. Ut missus in Pannoniam cum magno duce  Las- 
cari expatriarcha Germanus inde sponsam impe- 
ratoris filio duxerit, utque noví spons: coronat 
sunt. 

Quoniam vero jam in virum adoleverat fllius im- 
peratoris Andronicus, quem is ut primogenitum 
Bibi principatus successorem destinabat, eique 
propterea idoneam jam nune conjugem expediebat 
jungere,circumspiciebat Augustus ubi ad id aptam 
inveniret. Ao ne talem in Italia quereret prohibebat 
presens ibi status rerum. Regnabat in Apulia,hoo 
est in parte Italie Orientali obversaimperio,Carolus, 
palam et irrevocabiliter Constantinopolitanis infen- 
sus ob ereptam Latinis urbem ejectumque inde Bal- 
duinum,quicum ipsi affinitatis arcta necessitudo in- 
tercedebat, liberis amborum connubio federatis. 
Quare manifestum erat legatis Romanis,si forte in 


deret abs seque alienaret voluntates. Apparuitque D ulteriorem mitterentur Italiam filie cujusdam ille 


indequanto saniori consilio decessor ejus Germanus 
in incommodo simili fuisset usus,contumeliam dis- 
simulans,et nemini molestiam eo nomine facessens 
quod in se quidvis aliter quam vellet comperisset 
dictum. Ergo hic etiam post casum; et redactus in 
ordincm, existimatione gratiaque floruit, gratus 
ipsi principi.Pater ab eo vocatus, in consilium ad- 
hibitus,procuratione demandata negotio: um hono- 
ratus, et libenter ac effectu impetrationis sequente 
auditus cum pro amicis inlercederet. Erat enim 
homo innutritus mundo, multo usu vite civilis, 
insinuere se principibus sciens, pereuadereque qua 


imperitantium Augusto filio poscenda,per irreconci- 
liabiter infestos Romano nomini terrarum marium- 
que tractus iter,ut necessarium,ita minime tutum 
fore.Jam enim Manfredo emulo perculso abjectoque 
victor Carolus, frater regis Francie, ex conto sive 
comite, qualis prius vocabatur, regium magnifice 
nomen assumpserat, ainpla ea mercede ab ecclesia 
remuneratus ob navatam ei fidelem et felicem 
operam in Manfredi defectione ulciscenda ipsoque 
rebelli profligando. Ώδο reputans imperator ani- 
mum et spes vertit in Pannoniam, eoque legatos 
decrevit mittere. Rex ibi dominabatur partem Ro- 


101 GEORGII PACHYMEEUE 168 


Ἐπε) ταῦτα, ἔγνω πρὸς Παίονας τὴν πρεσθείαν A τεμένους τῆς τοῦ θεοῦ Λόγου σοφίας, τοῦ mwatpido- 


στεῖλαι ὁ γὰρ ῥὴξ ἐκείνων υἱὸς Tv 'Ῥωμογενὴς ἐκ 
μητρὸς τῷ ῥηγὶ γεννηθεὶς τῆς τοῦ παλαιοῦ Λάσκαρι 
θυγατρός. Τρεῖς γὰρ ἐκείνῳ βασιλεύοντι τηνικάδε 
θυγατέρες ἦσαν, αὕτη µία, xai θαυμαστὴ Εἰρήνη 
δευτέρα, jw ὁ ᾿Ιωάννης σχὼν ἐθασίλευσε τὸν πενθε- 
póv διαδεξάµενος, καὶ τρίτη ἡ τῷ µεγάλῳ κυρίῳ 
χατὰ τὴν πόλιν ἐκδοθεῖσα Εὐδοχία. Ἐξ ἐκείνης Ὑγοῦν 
τῆς προτέἐρας ὁ τῆς Παιονίας ῥὴξ τῷ ῥηγὶ καὶ πατρὶ 
γεννηθεὶς γυναῖκα πάνυ ὡραίαν ἐκ Κομάνων xal 
αἰχμάλωτον, ὡς λέγουσιν, ἑαυτῷ διὰ τὸ κάλλος do- 
µυσάµενος θυγατέρα Ὑεννᾷ. Ταύτην ὡς εὐγενῆ καὶ 
ix τῶν Λασχαρίων καταγομένην συναρµόττειν ὁ fa- 
σιλεὺς ἐθούλετο τῷ υἱῷ. Καὶ δὴ εἰς πρεσθείαν ἐκλέ- 
γεται περὶ τούτων τὸν ἀπὸ πατριαρχὼν τοῦτον Γερ- 
μανὸν καὶ τὸν μέγαν δοῦκα τὸν Λάσκαριν , ἔξωρον 
ἤδη ὄντα, διὰ τὸ πρὸς ἐκεῖνον αὐτοῦ συγγενές' τοῦ 
γὰρ πάππου τὸν τόπον τῷ ῥηγὶ ἐπλήρου ὅσα καὶ 
ἀδελφὸς τοῦ Λάσκαρι βασιλέως. Ot δὴ καὶ ἀπελθόν - 
τες πεζῇ τὰ τῆς πρεσθείας ἐπλήρουν, xal τὴν τοῦ 
ῥήγὸς θυγατέρα τῷ vli του [P. 215] βασιλέως xal 
βασιλεῖ νύμφην φέρουσιν, 7j δὴ xal "Avvav ὄνομα 
τίθησιν ὁ χρατῶν, καὶ περιφανεῖς τοὺς Ὑάμους τε: 
Àsi αὐτῇ τε xal τῷ υἱῷ ἐπὶ τοῦ θείου καὶ μεγάλου 


mani generis ex matre trahens senioris Lascaris 
filia. Huic enim apud nos imperantis tres tantum- 
modo filie fuerunt, quarum una regi nupta Panno- 
nieipsius filii nunc regnantisgenitrix exstitit.Altera 
Joanni viro imperium a socero transmissum secum 


attulit; tertia denique Eudocia magno apud urbem C 


domino elocata est. 8188 Ex prima ortus qui nunc 
regnabat in Pannonia, fllius et heres regis patris, 
uxorem e Comanie captivam olim, sed insignis, ut 
aiunt, forme merito e servitute in regnum ev2ctam 
habuit; ex eaque genuit filiam, quam ut Romano 
Lascarice gentis prenobilem sanguine dignam im- 
perator duxit quam filio el designato successori 
desponderet suo.Legatos igitur ad illam postulan- 
dam illuc destinans,idoneos ad tale negotium puta- 
vit expatriarcham Germanum simulque magnum 
ducem Lascarim, emerite jam licet 8ο parum apta 
gerendis rebus statis virum : sed illum eximie ad 
hanc quidem tractationem commendavit nomen et 
conaanguinitas,qua in regem virginis poscende pa- 


trem auctoritatem ei quasi avi tribuebat, utpote ἢΏ 


germano Augusti Lascaris genitoris ejus matris. Hi 
terrestri itinere quo destinabantur perlati, negotio 
e sententia confecto, brevi reduces filiam memorati 
regis sponsam adducunt filio imperatoris, jam ipsi 
imperii participi. Virgini Augustus senior Anne 
nomen imposuit.Tum illustri pompa et magnificen- 
tia precipua nuptias ejus cum suo filio celebravit 
apud magnum templum Sanoete divini VerbiSapien- 
tie, bene precante novissponsis Josepho patriarcha. 
Anno inde secuto, die octava mensis Novembris, 
regie ambos ipse pater, presente ac sacris operante 
patriarcha coronavit, deincepsque Andronico ut 
jam imperatori familiam et ministerium auxit in 


χου Ἰωσὶφ εὐλογήσαντος. Καὶ αὖθις τοῦ ἐπιόντος 
ἔτους μηνὸς Μουνυχιῶνος ὀγδόῃ βασιλικῶς αὐτοὺς 
σὺν τῷ πατριαρχοῦντι ὁ βασιλεὺς xal πατὴρ ταινιοῖ, 
καί οἱ ὡς βασιλεῖ τὰ τῆς θεραπείας πρὸς τὸ µεγα- 
λειότερον ἀποτάττει. Ταττει δὲ τούτῳ xai τρία τῶν 
ὀφφιχίων ἰδίως ὡς ἀναγκαῖα, xal τὸν μὲν Λιδαδά- 
piov πιγκέρνην ἀποκαθίστησι, τὸν δὲ γε Βρυέννιον 
ἐπὶ τῆς τραπέζης τιμᾷ, καὶ τρίτον τὸν ἐκ Χριστοῦ 
πόλεως Τζαμπλάκωνα τατᾶν τῖς αὖληῆς αὐτοῦ ἔγκα- 
θίστησιν . Ἑὐτρέπιστο μέντοι τούτῳ καὶ βαχτηρία 
βασιλικὴ χρυσῆ ὑπόξυλος, ἐς D xpattiv ταύτην ἐπὶ 
τῶν θείων ὕμνων, ὡς ἔθος, σὺν τῷ πατρὶ. Καὶ 
ἐπράχθη καὶ τόδε, ἅπαξ f| xal δεύτερον fj καὶ πλέον 
ἡμῶν ἱδόντων κρατοῦντα, Ἔπειτα δόξαν τῷ βασιλεῖ 
(µίαν γὰρ εἶναι τὴν ἀρχὴν, βακτηρία δὲ τῆς ἀρχῖς 
σύµθολον, χρῆναι νὲ καὶ ταύτην µίαν εἶναι) διὰ ταῦτα 
ἠθέτητα τοῦτο. ᾿Εδόθη δὲ καὶ προστάσσειν καὶ ὑπο- 
γράφειν βασιλικῶς, πλὴν οὐ μηνολογεῖν, ὡς ἔθος, τοῖς 
βασιλεῦσιν, ἀλλὰ γράφειν δ᾽ ἐρυθρῶν οἰχείᾳ χειρὶ, 
« Ανδρόνικος Χριστοῦ χάριτι βασιλεὺς Ῥωμαίων. » 
Οἱ δὲ πρὸς τὸν πατέρα ol ὄρχοι καὶ βασιλέα μετὰ τὴν 
εἰς θεὸν καὶ τὴν Ἐκκλησίαν ἐγγράφως ἀσφάλειαν, 
ὡς μὴ ἐπιθουλεύοι, ἆλλ) ὑποτάττοιτο, xal Ἆίαν άσφα- 


mo dum supreme dignitati convenientem,tres pre- 
ficiens palatinis Auguste majestati necessariis 
officiis. Nam Libadariumirmperatoris novi pincernam 
constituit, Bryennium autem honoravit 819 pre- 
fectur& mense regie ; tertium denique ex Christo- 
poli 7zamplaconem Tatam aula ipsius declaravit. 
Paratus Augusto juniori quoque est baculus regius 
auro exterius obductus, intime ligneus, quem tene- 
ret de more cum patre, quoties divinis hymnis 
interesset.Idque factum est semel,iterum aut etiam 
sepius, nobis videntibus. Aliud postea visum Au- 
gusto seniori. Nam cum reputaret unum esee prin- 
cipatum,utcunque communicatum principibusdue- 
bus, sceptrum imperii symbolum unum tantum 
ostendi deinceps oportere censuit. Concessa etiam 
Andronico est facultas edicta condendi ,subscriben- 
dique chartigregiis utimperatores solent,exceptata- 
men appositione mensis,quam sibi reservatam uni 
voluit senior Augustus, ita ut filio in imperio col- 
lege liceret solum extense ac citra compendium 
scribere rubrica manu propria in hunc modum.An- 
dronicus Christi gratia imperator Romanorum. 
Juramenta deinde 8 novo Augusto,post cautionem 
Scripto datam de sua in Deum et Ecclesiam fide 
obsequioque, exacta sunt talia, que clare pietatem 
et obedientiam ejus erga patrem Augustum plenam 
inviolatamque prestarent, distincte ipso, Deo tesie 
pollicente se non insidiaturum, se in subjeclione 
obnoxia peratiturum. Sub heo a populo et eccle- 
siasticis juratum in verba novi Augusti. Decretum 
quoque pontifices rite pertulere,quo excommunica- 
tioni subjiciebant eum quisquis foret,qui in novum 
imperatorem insurgeret. Id actum est curante se- 
niore,fratrum propriorum ambitionem suspectante 


| 
| 
LI 





ως ——— 


109 


DE MICHAELB PALJEOLOGO LIB. IV. 


110 


λεῖς προέδαινον. 'Eo' oic οἱ τοῦ λαοῦ πρὸς αὐτὸν A των piv εὐφημούντων τὸν εὀεργέτην, θεοῦ 8' ὑπισ- 


ὄρχοι xal ol τῆς Ἐκκλησίας ἀγίνοντο. ᾿Βτομογράφουν 
δὲ καὶ οἱ ἀρχιερεῖς, ὑπ ἀφορισμὸν ποιοῦντες τὸν ὃς 
καὶ ἐπανασταίη τῷ βασιλεῖ. Βἶχε γὰρ εἷς ὑπουψίαν 
τοὺς ἀδελφοὺς ἔτι, xai μᾶλλον τὸν δεσπότην ᾿Ιω4»- 
νην. πολὺ τὸ θερμὸν παρ) ἐχείνῳ βλέπων εἲς µάχας, 
γαὶ τὴν πρὸς ἐχεῖνν παρὰ ἁπάντων διὰ τὸ εὔςργε- 
τικὸν καὶ πρὸς τὰς δόσεις πρὀχειρον τοῖς αἱτοῦσιν 
ἀγαθοθέλειαν. Οὐδὲν γὰρ οὕτω δουλοῖ τὰς ψυχὰς τοῖς 
ἀνθρώποις ὡς ἡ μετὰ χάριτος εὐποιία. Κἂν ἀφέλοιο 
τὸ εὐεργετιχὸν τῶν ἁρ'όντων , εὐρήσεις ἐκείνους 
ἀλαλάζοντα τύμπανα, ἃ κτύπον ἔχουσιν ἐν τῷ μᾶλ- 
λον εἶναι κενά. Οὕτω xal λόγος παρ’ ἄρχουσιν ἄπρα- 
κτος, xpstvtov ὃν τὸν δυνάµενον tb ποιεῖν πρᾶξιν 
ἔχειν τὸν λόγον fj λέγοντα µόνον τὸν ἄρχοντα ψεύδε- 
«agat. Καὶ μαρτύριον ἀφγευδὲς αἱ ὠφελοῦσαι βοτάναι 
xal τῷ Bl τῶν ἀνθρώπων χρήσιμοι, al δὴ σιγηλῶς 
τὸ ὠφελοῦν (P. 216] προϊΐσχονται. El δέ τινας µι- 
κρολόγως d τῶν χρημάτων ἀπουσία λυπεῖ, δειξάέτω- 
σαν ἐκεῖνοι τὴν παρουσίαν, τί πρὸς ἡδονὴν συµθάλ- 
λεται. Καὶ εἰ ἡδονὴν ζητοῖεν, πολλῷ  χάλλιον τήν «' 
ἐνεστῶσαν ἔχειν καὶ τὴν µέλλουσαν ἐλπίζειν. ἀπάν- 


maximeque despote Joannis, quem ad quidvis spo- 
randum magnis videbat presidiis instructum, forti- 
tudinis bellice tot preliorum successibus spectate, 
studiique erga eum preocipui omnium propter ejus 
benevolentissimam 8220 in donando et quidquid a 
quovis rogaretur prolixe gratificando largitatem. 
Nam nihil sic animos mortalium hominibus subjicit 
ut beneficentia grate ac liberaliter exercita; quam 
αἱ principibus abstuleris, invenias illos aliud nihil 
nisi tyrnpana resonantia, que eo plus strepunt quo 
magis sunt vacua. Horum enim inani sono similia 
sant promissa principum effectu sequente destituta, 
eum melius longe sit, eum qui potest reipsa dare, 
nihil dicendo, sed vice verborum opera exhibendo, 
quam pollicentem que minime deinde praestet, 
principem mentiri. Hujus rei manitestum exem- 
plum videre est in herbis utilibus vite humanes, 
quse juvant et non loquuntur succosque salubres 
tacite ministrant suos, eo grutiores quo simplicius 
el ab ambitione disjunctius prosunt. Quodsi quibus 
avare sordidis dolet abjungere a se donando pecu- 
niam, cujus a conspectu remote desiderium scilicet 
non ferunt. ji queso, dicant quam veram et non 
imaginariam voluptatem nummorum ipsis sub 
oculis et in manu positorum afferat presentia. Si 
gaudere querunt, quod gaudium eo majus, quod 
vel presens largiendo percipitur vel certo inde se- 
cuturum speratur? Homines jam nunc beneficiis 
affecti benefactores acclamationibus faustis laudi- 
busque dulcissimis cumulant : Deus autem etiam 
in futurum ingentia se repensurum beneflciis pra- 
mia confirmat. Sciant autem ejusmodi angusti ani- 
mi principes unum istum ipsis proprium et semper 
mansurum divitiarum constitutum fructum,gloriam 
quee ex distributione ipsarum in eorum nomen re: 
dundat. Nam alioqoi Ptolemeus Alexander et ille 


Xvoupívou τὸ μέλλον. ᾿στωσαν 9' ὅτι Πτολεμαίου 
μὲν καὶ ᾽Αλεξάνδρωυ xal τοῦ τὴν βασιλείαν τῇ εὖερ- 
Υεσ.ᾳ ὁρίζοντος (οὐ γὰρ ἔχω λέγειν τοὔνομα, οἶμαι 
δὲ, Τῖτος ἦν) ταῦτα τὰ χούματαᾳ, δι dv ἑαυτοῖς 
προσ; οιήσαντες τὴν ἀθάνατον εὖὐχλειαν ἡμῖν xal 
αὖθις ἀφῆκαν μηδὲν δαπανήῄσαντες. Καὶ οὗτός ἐστιν 
ἁδαπάνητος πλοῦτος, ἡ εὐποιία, ἣν ἐκεῖνος ἔχων 
πρὸς πάντας xai ὑπὲρ βασιλεῖς ἐκλείζετο. Ταῦτ' doa 
καὶ ὑποπτευόμενος πολλὰ παρῃτεῖτο τῶν ὄντων. 
Τὴν γὰρ ἀρχὴν ἐνεχωρεῖτο τούτῳ μὴ ὅτι βαρδαρειώ- 
τας καὶ χορτιναρἰίους µόνον καὶ τοὺς ἐπὶ τοῦ χοιτῶνος 
ἔχειν, xal γε τοὺς ἐπὶ τῆς εἰσαγωγῆς, οὓς δὴ καὶ 
ἑταιρειάρχους λέγουσιν, ἀλλά τι xal πλέον τῶν τῆς 
βασιλικῆς θεραπείας συνεπιφἐρεσθαι. ἸΑλλ) εἷς τὸ 
πρόσθεν t&v ἐξησθένει, τὰ piv ἑκὼν, τὰ 5' ἄχων 
προσαφαιρούµενος᾽ xal γὰρ xal τὸ πολὺ τῆς οἶκο- 
νοµίας ἀφῄήρητο. Νῆσοι γὰρ πᾶσαι τὸ πρότιρον, Μι- 
τυλήνη λέγω xal 'Ῥόδος, καὶ γατὰ γῆν πλεῖστά τε 
καὶ µέγιστά ol εἷς αὐτάρκη πρόνοιαν ἦσαν. Τότε δὲ 
καὶ τὴν δουλείαν ἐμφαίνων πρὸς τὸν νεωστὶ βασι- 
λεύοντα, εἴ πού τι καὶ elc. φιλοτιμίας λόγον χλαμύδα 


alius (nomen nunc non occurrit), qui utilitatem 
principatus sola definiobat facultate bene merendi 
de hominibus (Titus opinor, is fuit), eas ipsas pe- 
cunias, quibus largiendis immortale consecuti sunt 
decus, inconsumptas poleris moriendo transmise- 
runt, unum ex ipsis lucrati bonum inamissibile, be- 
neficiorum famam eternam. Qua Joannes despota 
late clarus 89:8 apud omnes, plus etiam quam im- 
peratores ipsi, predicabatur. Hinc videlicet in sus- 
piciones incurrebat regnanltium; quibus illi sol- 
liciti &crí cura inoumbebant ad detrahendum de 
opibus ejus ceteraque gloria, quantum citra decla- 
rati odii publicam professionem possent. Cum ergo 
principio concessum ei fuisset non Bardareotas et 
cortinarios solum ac praefectos cubiculi habere in 
ministerio domestico, sed et admissionales, quos 
heteriarchas dicunt, et si quid his amplius in re- 
gio fere satellitio censetur, quocunque iret cireum- 
ducere libere permissum, deinceps ista contrahi 
sensim ac restringi coepta sunt, modo hoc modo 
alio ex illis privatum excedentis modum honoris 
insignibus ablatie, nunc ipso, quod ita expedire 
sentiret invidiee placande, sponte abdicante, nunc 
dominis vel ab invito auferentibus. Quin etiam 
splendorem ejus obscurare domesticum non con- 
tenti, plerasque attribute olim potestatis partes 
paulatim carpendo resumebant, simul dignitatem, 
simul ejus sustinende fundamenta, proventus pe- 
cunie annuos, malignitatis jam male dissimulatce 
minime obscura grassatione minuentes. Date illi 
prius insule fuerant plereque nec parum uberes, 
Mitylene, inquam, et Rhodus alieque, tum in con- 
tinenti plurima maximaque territoria, unde illi 
mercedes ad victum sumptumque caterum amplis- 
sime redirent. Cunctis hisce demptis, non modo 
in ordinem, sed et in tam miserum servitutis το- 


T7 " GEORGII PACHYMERJR πο 
παρὰ βασιλέως ἐλάμθανε, μέγας Gv μικροῖς ἵμα- À ὄντι Χρόνος ἑτρίδετο πλεῖστος, οὐκ οἵδ' ὃ τι παθὼν, 


τίοις xal εἲς yóvo μόλις περιεστέλλετο, xal ὁ Ἶρως 
ἐκεῖνος ἐπὶ τῶν ἀνακτόρων πολὺ πλέον ταῖς παιδι» 
καῖς ἀμπεχόναις ἐνηγλαϊίζετο Tj τοῖς ἰδίοις καὶ κατὰ 
τρόπον τοῦ σώματος ἔχουσιν. Οὕτως ἐχεῖνος ἐκ τῶν 
ἔξω xol οἷς ἐποίει, τὴν ἔνδον διάθεσιν καὶ B ἑλογίζετο 
παρενέφαινεν, ὅπου xal αὐτὴν δὴ τὴν διὰ µαργάρων 
καλύπτραν καὶ τὰ ὀξύλευχα παράσημα ἀπεθάλετο, 
κατὰ τρόπον ὃς καὶ μετ οὐ πολὺ ῥηθήσεται, τὸ 
ταπεινὸν ἑαυτῷ προνοῶν διὰ τὸ ἐχεῖθεν ἀσφαλὶς xal 
πάσης καχυποψίας ἀνώτερον. « 

X. Τοῦ μεγάλου κονοσταύλου τοῦ Ταρχανειώτου 
πρὸς τὸν πενθερὸν αὐτοῦ Ἰωάννην αὐτομό- 
λησις. 

[P. 217] ᾽Αλλὰ πρότερον fj τοῦτο ῥηθῆναι, τὸ κατὰ 
τὸν µέγαν κονοσταῦλον τὸν 'Γαρχανειώτην ᾿Ανδρόνι- 
xov xal ἀνεψιὸν τοῦ κρατοῦντος λεγέτθω. Ἔφθασε 
μὲν ὁ λόγος xal γαμθρὸν ἀπέδειξε τοῦτον τοῦ Δούχα 
Ἰωάννου καὶ ἐξ ἀξιωμάτων σεθαστοκράτορος, Τούτφ 
τοίνυν τὰ κατὰ τὴν Ορεστιάδα τε xal τὰ ἕ;δότερα 
τοῦ Αἶμου ἐπιτετράφατο, xal ἦν αὐτῷ σύναµα τῇ 
γυνκικὶ κάθισμα dj ᾿Αδριανούπολις. Ὡς oov ἐχεῖσε 


dactus est gradum, ut palam jam cerneretur &m- 
bire aulioa sedulitate Augustum juniorem, 80 si 
quando js ipsi, velut in premium obsequii, ali- 
quam e suis chlamydem donaret, reverenter acci- 
peret indueretque, etsi ea, quippe ad fermam 
nondum plene adulti adaequata corporis, viro, qua- 
lis erat ipse, perfecte etatis statureque altioris 
parum conveniret. Ergo videres heroa illum tan- ( 
tum per regiam fratris aulam curtis et paulum 
modo excedentibus puerilium mensuram tunica- 
rum :egreque ad genua promissis sese multo 
majus 8ο libentius ostentare vestibus quam pro- 
priis e suo domestico depromptis, suoque vide- 
licet ipsius &daptatis modo corporis. Sio ille, 
qua 333 penitus esset in animo affectus, modes- 
tam fastuque superiorem omni demissionem ha- 
bitu factisque g&udebat exterius proferre. Quo in 
genere tegmen quoque capitis margaritis distinc- 
tum et ex roseo candentia deposuit insignia ultro 
ac volens, ut paulo post dicetur, obsequioss mo- 
destie instinctu, humilem in se speciem affectans 
propter speratam ex ea securitatem et malarum 
de 8e suspicionum abolitionem plenam. 


30. Magni conoslauli Tarchaniotae ad Joannem 
ipsius socerum L(rans(ugium. 


Sed ista priusquam referimus, de magno cono- 
staulo Andronico Tarchaniota sororis Augusti filio 
dicatur. Hunc paulo superius narravimus generum 
fuisse factum ducis Joannis, dignitate sebastocra- 
toris : porro eidem post istas nuptias credita fue- 
rat gubernatio provincie, que pretec Orestiadem 
et adjacentes huic terres atiam interiora Hemi 
complectitur; qua cura ut commodius ex propin- 
quo fungeretur, domicilii sedem Adrianopoli fixe- 
rat, ubi cum uxore morabatur. Ibi longo jam 


ὡς 9' ὁ τῶν πολλῶν λόγος ἔχει, τῷ ἀδελφῷ Μιχαὶλ 
ὑστέρῳ Ύε ὄντι αὐτοῦ εἲς µέγαν δοµέστιχον χατα- 
στάντι ἐγκοτῶν ἐἑχτόπως, OU αὐτὸν δὲ καὶ τῷ τιµή. 
σαντι, βουλὴν βουλεύεται λίαν αἰσχρὰν καὶ τοῦ γένους 
ἀναξίαν. Βϊς νοῦν γὰρ βαλλόμενος αὐτομολεῖν πρὸς 
τὸν πενθερὸν, ἐπεὶ ἐν Χαταστάσει τῶν bui πραγµά- 
τῶν ὄντων οὐκ ἀνυστά οἱ τὰ τῆς αὐτομολίας διέγνω 
γίγνεσθαι, τὴν ἐπὶ τῆς πέτρας σηπίην μιμεῖτι, 
Ἐκείνη γὰρ (καὶ σιωπῶ τὸν φυσικὸν λόγον οὐχ ὡς 
ἐξέρασμα τὸ μέλαν δοχόµενον, ἀλλ᾽ ἀχούσιον διαχώ- 
ΡΏηµα ῥυὲν ἐξαίφνης τῷ φόθῳ συστελλομένης καθ. 
εχτιχῆς δυνάµεως, d δὴ x«l συµθεθηκότος τὸ ζῶον 
εἲς βοήθειαν χρῆται καὶ ἀποφυγὴν τῶν δεινῶν), ἐχείνη 
τοίνυν θέλουσα φεύγειν τοὺς θηρατὰς ἐξεμεῖ -ὁ yul- 
λαν καὶ τὸν πόντων συγχέει, xal οὕτω ῥᾳδίᾳ τῇ 
[P. 218] φυγαδείᾳ χρῆται. Κάχεῖνος συγχεῖν θέλω) 
τὰ πράγµατα ὡς βοηθησόµενος πρὸς τὴν φυγὴν τῇ 
συγχύσει. Τοχάρων ἐξελθεῖν γένος παρασκευάζει, οἳ 
καὶ φανέντες τὴν γῆν πᾶσαν ἐκείνην ἐπέθεον ὡς ἐπὶ 
κέρδει συγκληθέντες. "A. τοίνυν ἐκεῖνοι τὸ τηνικάδε 
τοὺς ἀνθρώπους ἕδρασαν, ἰδίαν ἁπαιτεῖ σχολὴν πρὸς 


tempore versatus, repente nescio quid passus, ol 
vero plerique aiunt, audita promotione Michaelis 
fratria sui minoris in dignitatem magni domestici, 
incredibiliter offensus tam ipsi quam ei & quo is 
fuerat in istum evectus gradum, ad cogitationem 
valde vituperabilem et genere indignam suo appli- 
cat animum, consilium iniens transfugiendi ad 
socerum. Quia vero tranquillo; ut tunc erant, re- 
rum etatu tuto atque impune id se facere posse 
desparabat, quo ei ex sententia negotium succe- 
deret, sepiam haerentem petre sibi putavit imitan- 
dam. De hujus aquatioe animantis natura breviter 
dicere non omitto, quod qui observarunt diligen- 
tius, tradunt non esse illi atramentum in potestale, 
quasi id sponte cum vult evomat, sed &trum istum 
liquorem piscis hujus visceribus conceptum excre- 
mentum ipsi 89? 8 esse, quod ex contractis metu 
infirmi et formidolosi animalculi membris neces- 
eario effundatur. Astutie porro quasi cuidam ejus 
tribuitur, quod ipsam neoessitatem velut vertens 
in consilium, ista saffusione liquoris atri salutem 
plerumque sibi conficit, manus sic effugiens pren- 
santium, Cum enim pisoatorem irnminere sibi 
captantem sentit, evomit atramentum, et aquam 
in qua est, prius pellucidam, turbat obfuscatque : 
atque in illis tenebris effugii viam invenit. Sic 
Andronicus Tarchaniota, ut secure ac sine impe- 
dimento deliberatum exsequeretur transfugium, 
turbare prius ac miscere omnia constituit, accitis 
in Romanas terras Tocharis, qui statim ad osten- 
eam accurrentes predam, magno numero iniri 
fines imperii sunt visi. Quantum autem illi tune 
oladis, et omnis generis injuriarum miseris illorum 
tractuum hominibus intulerint, proprii neo parvi 
operis argumeotum esset, pro magnitudine atro- 
cium 1nalorum non litteris, sed lacrymis soribendi. 








719 


χρυσι γνωριούμενα. πλὴν ὡς ἂν ὀσφαλῶς εἶποι τις, 
οὐχ ἥττω ταῦτα τῶν μετὰ τοῦ Κωνσταντίνου προτέὲ- 
ctv σφαγῶν. Αὐτὸς δὲ τῇ τούτου σογχύσει προσθοη- 
θούµενος dpa γυναικὶ αὐτομολεῖ πρὸς τὸν πενθερὸν" 
Ὁποίας γοῦν τῆς ἀναδοχῆς ἐχεῖθεν εὐμοίρησε, πε- 
ριττὸν ἴσως καὶ λέγειν, ὅμως δὲ ὕλην ἑδίδου τὴν 
µάχην ἀνάπτεσθαι. Καὶ γὰρ τέως ὁ Δούχας τιῖς ἰδίοις 
ἀρχούμενος ἠσύχαζεν ἀναμένων, ἔστι δ᾽ οὗ καὶ τὸν 
ἴδιον τρόπον χατασκευάζων ἐπὶ τὰ τοῦ βασιλέως ἔπι- 
τεϊχίσματα καὶ τὰ περὶ τὰ Ἰωάννινα παρασπῶν. 
Ἡρεμεῖν δ᾽ οὐκ ἦν ὅλως ἐκείνῳ ἀνδρὶ µάχαις χαί- 
povtt xal πολέµοις, ἐξ ὧν κχερδαίνειν del ποτ’ ἥλπι- 
(sv. 'H γὰρ τοῦ εὐεργοῦ σχολἠὴ xai ὑπὲρ τοῦ ἀργοῦ 
ἀσχολίαν τὰ µεγιστα κατεργάζεται ὡς γὰρ ἀργῆς 
ψυχΏς καὶ κατεῤῥφθυμημίνης τὸ ἐνεκαιρεῖν — dv 
κενοῖς, οὕτω θερμῆς καὶ σπουδαίας τὸ χωρεῖν ὁμόσε 
τοῖς πρἀάγµασιν. Οὕτως Tv ἐχεῖνος τῷ τότε τῆς αὖ- 
τῆς πείρας xal στρατηγίας ὕλῃ τοῖς παραπέµπουσι 
χρώμενος, οὐ πολεμῶν ὅτε δόξοι τοῖς ἑναντίοις, 
ἆλλὰ μᾶλλον τῷ ἐνεργεῖν διεγείρων καὶ τὸν ἁπάλα- 
μνον. 


Ceterum id dici sine mentiendi periculo breviter 
potest : calamitatem vastitatemque ista occasione 
huic importatam regioni nibilo mitiorem, minusve 
acerbam crudelitate credium, avaritiaque rapina- 
rum ea fuisse, que aliquanto ante iisdem populis 
irruptione Constantini Bulgari Tocharos secum 
ducentis fuerat illata. Per hanc ille sibi ad finem 
destinatum utilem confusionem rerum, ad socerum 
una cum conjuge profugit. Ut autem exceptus ab 
eo fuerit, et quis ipsi novi fractus hospitii consti- 
terit, superfluum opinor nobis sit exsequi : illud 
constat, quod ad nostram rem facit, submini- 
BSliratum inde pretextum Joanni duci belli in nos 
movendi. Eatenus enim ille suis contentus utcun- 
que quiescebat occasionem exspectans : et quan- 
quam erumpebat nonnunquam impatiens faderum 
animus, tentandis, cum aderat opportunitas, muni- 
tionibus imperatoris : quo in genere que circa 
Josnnina sunt ad se atiraxerat : tamen larvam 
adhuc haud plane abjecerat; non ille quidem na- 
tura talis ut in illa diu 89?4 simulatione teneri 
posse speraretur. Quippe vasti pugnacisque vir 
animi, nihil nisi vim et bella spirans, ex quibusg 
auctuarum sese foriunas, et lueris ingentibus di- 
tandum [eonfidebal. Porro viri strenui vel ipsum 
otium, negotio remissi ac languidi, rebus peragen- 
dis maximis efficacius est. Nam ut anime desidis 
ac negligentis est :n vanis sibi placere, ac felicem 
se putare complexu exsilium bonorum : sic acris 
e contrario alque arrecte ardenterque majoribus 
usque inhiabunde proprium est, prorumpere in 
opus quavis occasione, ac nullam frustra offerri 
IDovendarurn rerum ansam einere. Talis tunc erat 
dux Joannes; ipsis illis quae furtim primum atten- 
taret grassatiunculis et successibus modicis pro 
fundamento ulteriorum utens : nec exspectans 


DH MICHAELE PAL/SOLOGO LIB. IV. 


τὴν τῶν δεινῶν ἐξαγγελίαν, οὗ γράµµασιν, ἀλλὰ 82- A λα. "Exatpatela τοῦ δεσπότου Ἰωάννου 


D 


στα 
σύναμα 
χιλιάσι στρτοῦ πρὸς τὸν Ιωάννην, xal τὰ τῆς 

ἀνδραγαθίας τοῦ Ἰωάννου, 

[P. 219] Ταῦτ᾽ ἄρα xai βασιλεὺς δεινοπχθῶν ἐπὶ 
τούτοις δυνάµεις παρασκευάζεται πλείους, πλζθος 
dsl τεσσαράκοντα σὸν τῷ ναυτικῷ χιλιάδων, ὡς 
λέγεται, xai παραδοὺς τῷ δεσπότῃ πέμπει διὰ τα- 
χίων ἐπὶ τὸν ᾿Ιωάννην. Συνεκπέµπει δ) ἐχείνῳ xad 
ἄλλους πλείους τῶν λοχαγῶν καὶ ix µεγιστάνων, 
Qv clc ἦν καὶ ὃν εἶχε δοµέστικον τῆς τραπέζης. Ὁ 
δ’ ἦν ὁ Καθαλ,ιάριος ᾽Αλέξωως. ἀνὴρ γεννάδας καὶ 
ἀνδριχὸς, ὃς xal παραπήλα»σεν ὕστερον τοῦ πολέμου 
τοξευθεὶς ἐν τῇ páym παρά του, κἀχείνῳ μὲν κλέος, 
ἑαυτῷ δὲ πεσεῖν εὐκλεῶς παρέσχεν οὗ κάλλιστον 
τοῖς νέοις πιπτειν πεσών Ὡς γοῦν τὰς δυνάµεις πα- 
βαλαθὼν à δεσπότης πρὸς δύσιν ἤλαυνε θαῤῥῶν ταῖς 
παρασκευαῖς ὡς καὶ αὐτὸ χινήσων τὸ ἔδαφος, ὁ βα- 
σιλεὺς καὶ λαὸν διὰ θαλάσσης ὁπλίζει, καὶ στόλον 
ἐξαριυσάμενος ἱκανὸν ἐκ πόλεως xal τῶν ὁπουδή- 
ποτε χωρῶν τε χαὶ νεωρίων, ὡς εἶναι τας ππάσας 
ναὺς µακρας τε ἅμα καὶ ταχυναυτούσας τροῖς πρὸς 
ταῖς ἑθδομήκοντα, παραδοὺς ταύτας τῷ πρωτοστρά- 


tuno bellare cum hosti videretur; sed ex sua spe 
ac commodo articulos occasionum captans; et non 
minis admonens, sed agendo expergefaciens ad. 
versarium indormientem rebus. 


91. Expeditio Joannis despotae cum multorum millium 
exercitu adversus Joannem ducem; εἰ de hujus fa- 
cínore insigni. 

Hec ita erant : quibus cognitis indignatus impe- 
rator, exercitum comparat ingentem; numero, ut 
fertur, quasi quadraginta millium, navalibus in 
eam summam oomprehensis copiis. Et hoo tanto 
apparatu tradito Joanni despote, vadere illum 
confestim infestis signiB in Joannem jubet. Misit 
etiam cum eo plures alios tribunorum et magna- 
tum,quorum unus erat, quem domesticum mensae 
habuit, Caballarius Alexius, vir generosus et fortis. 
Hunc Mars hoc bello pignoratus est, sagitta in 
prelio sublatum aquopiam ignoto,qui sibi gloriam, 
hosti honestum funus peperit. Sic enim decus illi 
contigit gloriose mortis ibi oppetite, ubi cadere 
juvenibus est honestissimum. Eum igitur succin- 
ctus magnis hisce terrestribus copiis despota Joan- 
nes tantis animis in Occidentem movit, ut 8995 ter- 
ram haud dubie seconcussurum confidere videretur, 
destinavit imperator eodem quoque classem onera- 
tamque superbissimo delectu, cum ex urbe tum ex 
cunotis provinciis ac navalibus diligentissime habi- 
to, ita ut numerus navium partim longarum partim 
celerum ad tres et septuaginta ascenderet; quas 
commendaas protostratori Philanthropeno, jussit 
eum cum ea classe oras legere Latinicarum regio- 
num, infestasque habero, 8ο sicubi res ferret ex- 
scendere incursionibusque urere, sio arbitratus 
certius faciliusque processuras ad gpem plene vi- 
ctorig belli universi rationes, si proprio impliciti 
periculo Latini cogitare de mittendis Joanni auxi- 


115 GEORGII PACHYMERJR 776 
τορι Φιλανθρωπηνῷφ καὶ αὐτὸν ἐκπέμπει, ταῖς Λατι- Α ἐχεῖνος ἐλάμθανε τῆς ἀποφυγῆς καὶ τὰ ἔξω mpoc- 


τικαῖς χώραις προστάσσων, s! mot παρείκοι, προσ- 


θάλλειν: οὕτω γὰρ μᾶλλον εὐοδεῖν τὸν κατὰ γῆν 


πόλεµον ero, εἰ ἔχοντες χαθ) αὐτοὺς ol Λατῖνοι τὸν 
περὶ σφίσι φὀθον τῆς πρὸς τὸν Ιωάννην βοηθείας 
ἀπόσχοιντο. Καὶ δὴ τὴν ταχίστην τῷ τόπῳ τῶν νέων 
Πατρῶν ἐπιστάντος τοῦ δεσπότου ἔκπληξις κατεῖχε 
πάντας xal vapay!. ὡς προσχωρεῖ, μὲν ἐντεῦθεν 
ἐκείνῳ τάς χώρας, Ὑνωσιμαχεῖν δὲ τὰ φρούρια ὡς 
μικρὸν ἀντισχόντα, ὅσον ἀφοσιώσασθαι τὴν πίστιν 
τῷ Ἰωάννη, προδοῦναι μὴ ἐνεγκόντα τὴν ἔφοδον 
ποῦ γὰρ ἂν τις xal ἤλπισεν ἐξ ἄλλου τινὸς τρόπου 
καὶ μηχανῆς σώζεσθαι ; ὁ μέντοι γε Ἰωάννης τοὺς 
περὶ αὐτὸν καὶ μόνους ἔχων, τῷ πλήθει κατὰ πολὺ 
λειπόμενος, ταῖς ἐπινοίαις ἐπεχείρει σώζεσθαι. Ὅθεν 
καὶ νῦν μὲν ἔνθα, νῦν δ’ ἐκεῖσε προθαίνων, ὡς οἷόν 
τε ἦν, κατησφαλίζετο τὰ αὐτοῦ" τὸ γὰρ χωρεῖν εἷς 
µάχην Év τι τῶν ἀδυνάτων ἑδόχει. AX οἱ τοῦ δε- 
σπότου ἰχνηλατοῦντες olov ἐχεῖνον ἐπέτρεχον συνε- 
χέστερον, προκαταλαμθάνοντες [P. 220] τόπους ofc 
αὐτὸν ᾧοντο σώζεσθαι, ὃθεν xal τῷ ἀποχωρεῖν μὲν 
προσῆγεν ἐκείνους, τῷ δὲ γε δειλίαν ἐμφαίνειν θαῤ- 
ῥαλεωτέρους ἐποίει προσθάλλειν τῷ γὰρ πλήθει 
περιῆσαν, καὶ κατηµέλουν διώχοντες. Ὡς δὲ κόρον 


liis prohiberentur. Cum ergo velocissime despota 
Joannes in locum esset perveclus novarum Paira- 
rum, ingens ibi cunctos terror et consternatio tur- 
bavit, adeo ut ei passim pagi et oppida se dede- 
rent, arcium vero presidia inter ancipiles senten- 
tias fluctuarent. Exigua nec longum, ut apparebat, 
valitura fidei Joanni date reverentia cohibente ab 
ipso ad primam statim irruptionem prodendo; 
nam ad extremum vitare se posse deditionis ne- 
cessitatem desperaverant, utique cum circumspi- 
cientibus cuncta, salutis alia via expediende ratio 
humanitus appareret nulla. Inter hec Joannes 
ipse passim desertus a plerisque, neo alio jam fere 
quam familiarium domesticorum septue comi- 
. tatu, arte atque ingenio supplere defectum opum 
el eapili ac summe rerum suarum quam posset 
optime consulere nitebatur, loca ex locis mutans, 
nusquam diu consistens, nunc hioc, mox illic im- 
proviso apparendo, conatus insequentium, quoad 
poterat, frustraus. Nam manum conserere, et 
aleam jacere prelii, destitutum copiis, ultra omnem 
ut facultatem, ita cogitationem erat. Porro duces 
ac milites despote late per regionem sparsi ducem 
hostium ubi lateret omnibus vestigiis indagabant, 
scrutantes assidue loca cuncta quibus 896 eum 
abscondi vel exigua suspicio esse posset. Unde 
cum ille latebras subinde muluans continue fu- 
geret, trahebat post se hostes, ulterius sic semper 
in ejus ditionis sese promoventes intima : quos 
ille ipse manifestis deprehensus indiciis ducis fu- 
gientis timor audaciores scilicet in eo invehendo 
faciebat, fretos utique qua clare prevalebant mul- 
titudine, nec magnopere formidandum quidquam 
arbitrantes ab eo qui viribus palam diffidens, spes 


ὑπώπτευεν ἤδη τῶν ἁπάντων καταληφθέντων, ἔγνω 
φρουρίῳ ἑαυτὸν πιστεῦσαι, καὶ φέρω» ἑαυτὸν ταῖς Ηά- 
τραις ὀχυρᾷ πόλει καὶ ἐκ νέου σνστάσῃ δίδωσι xal 
πιστεύει φυλαχθησόµενος. Καὶ ὁ μὲν χαταφυγὴν ὀχυ- 
ρὰν εὗρε τὰς Πάτρας, oi δ᾽ ἀμφὶ τὸν δεσπότην µα- 
θόντες τὴν πόλιν κύκλῳ περιχαθίζουσιν. Καὶ συχναὶ 
πρὸς τοὺς ἐντὸς διαμηνύσεις ἐδένοντο τοῦ δεσπότου, 
ἑαυτοῖς μὲν προνοεῖν τῶν βελτίστων, ἐκεῖνου δὲ πα- 
ραδόντας σώζεσβαι µή Ὑὰρ ἀποχωρεῖν ἐχεῖθεν, μὴ 
ἄλλοθί που τραπέσθαι, μὴ φροντίσαι τὰ πὲρίξ xat- 
οντα καὶ ἀγροὺς Χατασκάπτοντα καὶ ἀμπελῶνας 
τέµνοντα, καὶ τέλος xai αὐτοῖς ὡς πολεμίοις χρώ- 
µενον τέλεον ἀφανίζειν, xÀXv ὅπη καὶ ὁ χρονος προ- 
θαΐη. Ταῦτα τοῦ δεσπότου διαμηνύοντος ἐκεῖνοι, fj 


p es ἀληθείαις fj παρ) ἐκείνου προθιθαζόµενοι ἔνδον 


ὄντος, ἠπιως, τε ἀπελογοῦντο καὶ προσελιπαρουν 
σφᾶς τῶν ὁρμῶν ἀνεῖναι, μετ οὐ πολὺ προδοῦναι 
xai τὸν Ἰωάννην καθυπισχνούμενοι. Ὡς γοῦν μεταξὺ 
χρόνος ἑτρίδετο, xal oi μὲν ἀναθολαῖς ἑναιώρουν τὴν 
προδοσίαν, οἱ δὲ ὅσον οὕπω ἀνύσαι τὸ πᾶν ἥλπιζον, 
ἐπιχειρεῖν τι τῶν συνήθων ἔγνω ὁ Ἰωάννης, Καὶ 
σκοπητέον ὡς ἄριστα. Νυκτὸς γὰρ ἑαυτὸν σχοίνοις 
διὰ τοῦ τείχους χαταχαλάσας, ὡς μὴ φωραθείη διὰ 


salutis omnes in fuga reponeret. Ut autem satis 
denique illum desultorii erroris et fuga infinite 
tedium cepit, simulque cunctantium ab exteris 
auxiliorum suspicatus conjectura causam, ab uni- 
versis jam se sociis derelictum intellexit, arci cui- 


C piam munita caput salutemque confidere decrevit. 


Ergo se Patras conferens (prevalida hec erat et 
propugnaculis recens structis munitissima civitas) 
eo 86 inclusit, idoneum id presidium ratus cui 
summam rerum et reliquias fortunm in extremo 
discrimine cuslodiendas recte crederet. At despota 
Joannes qui tanquam indagine clausam feram ve- 
nator undique vestigans nullum finem quarendi 
Joannis ducis inque suam potestatem redigere co- 
nandi faciebat, ubi cito cognovit Patris eum inclu- 
gum, eo confestim exercitum rapiens corona urbem 
circumdedit, prono ad id usus studio ducum ac 
militum, quos et ipsos belli uno in capite patrandi 
percupidos alacritate pelliciebat ad contendendum 
mira ipsa non dubia vicinia prede, cui dudum 


p inhiaverant, quam suis utique jam manibus elabi 


negabant posse. Crebris ante omnia colloquiis et 
promissionibus tentati obsessorum ab obsidentibus 
animi sunl. Proponebatur ipsis per subinde missos 
pellax et questuosa conditio, paciscendi sibi preter 
incolumitatem securam, amplissima certissimaque 
premia, que promereri statim possent facili de- 
ditione unius hominis, cause tot malorum vel in 
presens urgentium vel in futurum imminentium. 
Sic enim cerlo haberent, nunquam inde abscessu- 
ros, aut alio quovis respectu avertendos Romanos 
nisi confecta re; nec interim parciluros, aut ulla 
misericordia revocandos ab urendis tota regione 
frugibus ac tectis, agris ac satis conculcanda cor- 





TTl 


ΡΕ MICHAELE PALJEOLOGO LIB. IV. 


778 


στρατοπέδου βαδίζων, εθύς τε μετασχηματίζεται À λιπαρεῖ βοηθεῖν, εἷς πίστιν δὲ τῶν σπονδῶν ἑαυ- 


καὶ χλαῖναν μὲν µέλαιναν περιτίθεται, κρατεῖ 
ἀνὰ χεῖρας ἵππου ῥυτῆρα, παὶ χατὰ θεράποντα µε- 
τασκευασάµενος µκαθευδόντων περὶ µέσας νύχτας 
ἅπαν τὸ στρατόπεδον διεξῄει ἐρωτηματικῶς ἐκφωνῶν 
συχνάκις περὶ ἵππου δῆθεν ἁπολωλότος. Καὶ οι μὲν xa- 
τηµέλουν, οἱ δὲ xat. ἀπελογοῦντο ἔνδοθεν τῶν σκηνῶν 
μὴ ἰδεῖν τὸ σύνολον, ἐχείνου xal τὰ εἰς εὕρεσιν δαψιλῆ 
χαθυπισχνουµένου. Kal οὕτω λαθὼν τὰς ἁπάντων 
γνώσεις ἀπολύεται μὲν τοῦ Ῥωμαϊκοῦ στρατοπέδου, 
ἐνσχευασθεὶς δὲ ἁμ᾽ d, καὶ δι’ ἀδήλων τὰς θήθας 
ἓν ἡμέραις µετρίαις χαταλαθὠν, μηδενὸς τῶν αὐτοῦ 
εἰδότος (οὐδὲ γὰρ οἱ ἔνδον Πατρῶν πλὴν τῶν οἰκείων 
καὶ οἷς ἑπίστευεν ᾖδεσαν, ol δὴ καὶ iy' ἡμέραις 
ἔμελλον συσκιάζειν τὸ ορᾶμα τοῖς ἐν τῇ πόλει μὴ 
φαινομένου τοῦ Ἰωάννου), ἐκεῖσς τοίνυν τὸν μέγαν 
κύριον καταλαµθάνει, ὁμωνυμοῦντά οἱ [P. 221] (Συ- 
ριωάννης γὰρ κατὰ γλῶτταν ἐλέγετο), καὶ δὴ προσ» 


rumpendis, excidendis vineis, denique ipsis, si 
accipere oblata recusarent,tanquam hostibus inexo- 
rabiliter infensis,omni belli clade perdendis,quan- 
tacunque 8297 ad id perficiendum patientia opus 
esset. Nam sibi abundare otium, et unice vacare 
soluto curis aliis,quantumlibet spatium in ea obai- 
dione consumere. Talia denuntianti despote Pa- 
trenees sive vere sinceraque mentis proprie senten- 
tia, sive ita faciendum suggerente, quem intus 
secum habebant, Joanne duce, mansuete modeste- 
que respondebant; excusantes,maturam in presenti 


rem non esse ; suppliciter orantes remitti tantisper ϱ 


oppugoationis impetus; magnum brevis more 
pretium fore ; nam se interim confirmatis viribus, 
ubi presidio, quod impositum cervicibus perfer- 
rent, eluctando satis possent, omnia qu;e posce- 
rentur effecturos et Joannem in suam redactum 
potestatem tradituros. Audite preces sunt. Vis sug- 
penditur ; fides exspectatur promissorum. Longum 
in his tempus abit, hino Patrensibus in artificio 
quod prodesse coperat, gnaviter perstantibus, 
inde Romanis spesibi vana victorie proxim:e blan- 
dientibus.Hoc articulo rerum tentandum aliquid 
magnum dux Joannes constituit, adhibita in con- 
silium,preteripsi familiarem innatamque audaciam, 
extrema necessitate rerum suarum ultimo jam in 
discrimine pendentium : noctu per fidos paucos, 
juratos arcano factum habituros, demitti se cura- 
vit funibus per murum, veste antea mutata, ne 
posset agnosci. Tum ut erat sago nigro in famuli 
speciem larvatus, equi habenas manu tenens,nocte 
concubia dormentibus cunctis, per media transit 
castra, identidem inquirens supplici clamore, sei 
qui sciret quo abiisset sibi elapsus equus do- 
mini, monstrare ne gravaretur : magnam indicii 
mercedem fore. Sic euntem si qui vigiles vide- 
bant, procedere sinebant, nihil suspicati : alii ab- 
diti tabernaculis quos somnus sb audiendo non 
arceret, negligenter reddita intus voce responde- 
baat negantes equum sibi visum. In hunc modum 


ParBoL. 068. CXLIII. 


τοῖς καὶ κῆδος ἐτίθει γενέσθαι, ὡς λαθεῖν ἐκεῖνον 
Ἰαμθρὸν ἐπὶ θυγατρἰ. Ὁ δὲ μέγας κύριος ᾿Ιωάν- 
νης τα χαθ᾽ αὐτὸν μὲν παρῃτεῖτ, ὡς pm. εἶναί 
οἱ δυνατὸν ἐπὶ συζυγίᾳ καταληφθῆναι ἀσθενεῖ γε 
ὄντι καὶ ποδάγρᾳ δεινῇ προσπαλαίοντι, ἀδελφὸν 
δέ ol εἶναι τὸν παῖδα Γουλίελμον, ὅν καὶ εἰς κῆδος 
olov ἐκεῖνος προῦτεινε καὶ λίαν χρήσιµον παρεδεἰκνυ. 
᾽Αλλὰ τὰ μὲν τοῦ κήδους xai ὕστερον ἔλεγε τελεσθή- 
σεσθαι τῶν συναλλαγμάτων κειμένων, ὅ δὴ καὶ χί- 
γονε' τότε δὲ τριακεσίους καθαλλαρίους δοὺς αὐτῶ, 
3 καὶ πλείους, ὡς λέγεται, ἐξ αὐτῆς ἀποπέμπει, 
ἄνδρας ἀρεϊχκοὺς xai πολλῶν τινων καθυπερτεροῦν- 
τας. Οὕς λαθὼν καὶ τοῖς αὐτοῦ προσµίξας διὰ τα- 
χέων, ὡς μηδενὶ φωραθείη, χαιρὸν ἐπιτηρήσας ἐμ- 
πίπτει τῶν πραχθέντων μὴ αἰσθομένοις μηδέ τι 
προσδοκῶσιν, ἀλλ᾽ ἐν ἀνέσει παντοίᾳ διάγουσι λο- 


γισμῶν ιὡς ἔνδον ἐγκεκλεισμένου. Τέως δὲ ὡὣς εἶσ- 


impune trajectis quam late patebant castris Roma- 
nis universis, sub auroram per vias oecultas con- 
tendit Thebas versus, quo paucis diebus inexspe- 
ctatissimus pervenit. Qui enim ibi quidquam pre- 
moneri de 2496 ejus adventu potuisset, quem ne 
Patrensesquidem Patris excessisse adhuc noverant, 
paucis illis domesticorum factum, cujus soli erant 
conscii, silentii quod sancte promiserant lide sum- 
ma celantibus. et proul convenerat Joannis absen- 
tiam tegentibus artiflcio facile avertente curiosas 
suspiciones sollicite presertim et alio attente tali 
Btatu civitatis. At Joannes magnurn Thebis domi- 
num invenit sibi cognominem : Syrioanpes quippe 
linga illic usitata vocabatur. Hunc 'adiens infimis 
precibus orat ut sibi suxilietur, oblata in pignus 
feederis propria filia ipsi πυρίυτα. Ad ea magnus 
dominus Joannes negabat se aptum nuptiis,quippe 
cum malis desperati remedii aliis, tum incurabili 
presertim conflietatum podagra. Sed fratrem sibi 
esse adolescentem Gulielmum, quem in istam affi. 
nitatem sibi valde probatam et utrimque judica- 
tam utilem offerret. « Verum hec, » inquit, « jam 
nunc inter nos conventa suo videlicet curabuntur 
lempore, » prout est revera factum, istis deinde 
rite celebratis nuptiis : « nuno ut quod instat 
prevertamus, accipe & me auxilia que postulas. » 
Datisque illi caballariis trecentis, aut, ut quidam 
asserunt, pluribus, eum continuo dimisit. Erant 
hi bellatores lectissimi omnes, pluriumque instar 
singuli.Hos suis admistos summa celeritate pari- 
que silentio, ne ullo sensu rei que parabatur 
hostes admonerentur, castris ad Patras positis 
&dmovens, in ea opportuno captato tempore totis 
viribus irrumpit. Omnium horum prorsus ignari 
Romani erant nihil tum minus quam tale quid- 
piam exspectantes. Quin, ut in supina securitate 
fleri amat, in omnis se generis remissiones rela- 
xaverant, curas solvente cunctas opinione, cui ut 
certissime  acquiescentes persuasissimum habe- 
bant Joannem uti;gue ducem 8 quo uno metuere 


779 


GEORGII PACHYMBRE 


180 


θάλλει mock στρατὸς ἀκούσαντες σχεδὸν ἐἑταράχθῃ- A Ἐκλίνθη δ᾽ ἡ µάχη, εἶπεν ἄν τις ποιητικῶς, xal τῶν 


σαν, ἆγνοοῦντες τὸ ὁαρᾶμα. Τότε τοίνυν συμμἰξαντες 
ἔνθεν μὲν ol περὶ τὸν Ῥιμφᾶν Ηέρσαι, πολὺ δὲ τὸ 
Ῥωμαὶϊχὸν xai οἱ περὶ τὸν δεσπότην κράτιστοι, 
ἐκεῖθεν δὲ ol περὶ τὸν Ιωάννην Ἰταλοὶ καὶ οἱ αὖ- 
τοῦ πολλοί γε ὄντες καὶ µάχιμοι συνεῤῥήγνυντο, Καὶ 
συµπεσόντες ὀλίγοι πλείους ἐνίκων. Οἱ μὲν γὰρ τῇ 
κατ αὐτοὺς συντάξει θαῤῥοῦντες ἀκμῆτες ὄντες καὶ 
ἐξ αὐτῆς ἔτοιμοι προσθαλεῖν κατὰ τρόπον ἐνέπιπτον' 
ot δὲ τοῦτο μὲν τῷ ἀπροσδοκήτῳ καταμλαγέντες, 
τοῦτο δὲ καὶ πλῆθος σύμμικχτον ὄντες, ἐν οἷς dva 
καὶ τινας xal παρὰ τὸ χρεὼν ὀῤῥωδεϊῖν, ἀτάκτως 
καὶ ὡς οὐ σφίσι θαῤῥοῦντες ἐμάχοντο. Καὶ τέλος τῆς 
πρώτης φἅλαγγος ἐκλυθείσης αἱ κατόπιν ἐν οὐ προσ- 
ηκοῦσαις δειλίαις ἦσαν, xal συνεταβάσσοντο xag 
αὐτοὺς θορυθούµενοι, καὶ μικρὸν ὀπισθοποδοῦντες 
τέλος εἷς φυγὴν ἔθλεψαν, χαὶ τὸν πρότερον ὁ ἐπιὼν 
κατηπόδει, χκἀχείνῳ ἄλλος προσέπαιε, καὶ οὕτω συγ- 
χυθέντες ἀπεδύοντο μὲν τὰ ὅπλα, ἀπέλυον δὲ τοὺς 
ἵππους, καὶ µόνοις ποσίν ἐθάῤῥουν τὸ σώζεσθαι, 
πολλὰ τοῦ δεσπότου τὸ μὲν συνισῶντος slc θάῤῥος, 
τὸ δ᾽ ἀπειλοῦντος, ἔστι δ᾽ οὗ γε xal παροτρύνοντος. 


aliquid poterant,conclusum teneriarce,quamarotis- 
sima 3999 ipsi undique obsidione circeumcingerent. 
Ad primam igitur impressionem re videlicet inopi- 
natissima perculsi turbatique nostri omnes sunt ; 
steterunt tamen in armis Perse sub Rimpsane, 
magna pars Romani exercitus,in primis vero Joan- 
nes despota cum fortissimis suorum. In hos inve- 


τοῦ δεσπότου φωνῶν Ἰλόγουν, περὶ ἑαυτοῦ τετρεµα(- 
νων ἕκαστος, Ὥοντο γὰρ μὴ τριακοσίους 3| καὶ τού- 
των διπλασίους 7j καὶ πλείονας εἶναι * ἀλλὰ τῷ χατὰ 
σφᾶς πλήθει τὸ πλῆθος τῶν ἀντιπάλων [P. 222] ὥρι- 
ζον, ὡς οὐκ ἂν θαῤῥησάντων, εἶ µή γε xal αὐτοὶ 
πλείους ὄντες τοῖς τόσοις ἐπῄεσαν. Τότε καὶ ὁ δε- 
σπότης ἀποκαραδοχήσας τρέπει τε χαλινοὺς καὶ τὸν 
ἵππον vul κατὰ κράτος φεύγει. Κάντεῦθεν ἣν 
βλέπειν ἄλλους μὲν πίπτοντας, ἄλλους δὲ φεύγον- 
τας, τοὺς δὲ θάµυοις χρυπτοµένους καὶ πρὸς τὸ σώ- 
ζεσθαι Ἰκετεύειν ἑτοίμους ὄντας, ἄλλους 9' ἀποῤῥῷ- 
γας καὶ πέτρας καταλαμθάνοντας, ἄλλους δ’ αὖθις 
ἀπαγομένους, ὁπόσων dj λίχνη χεὶρ ἐχείνων xai πρὸς 
τὸ σφἀάττειν ἀπότομος τῷ µεταθόλῳ τῆς τύχης µα- 
λασσομένη παρὰ τὸ δόξαν σφίσιν ἐφείδετο. Ηᾶσι δ᾽ 
ἡ μοῖρα ἦν ὄλεθρος, σώμασι, χρήµασιν, ὅπλοις, ἵκ- 
ποις, αὐτοῖς ἑνδύμασι ^ τὸ γὰρ όμογενες μὴ διόλου 
ἔπειθε σφάττειν, τὸ δὲ γυμνοῦν τὸν ἁλόντα ὡς ἐν- 
δυµάτων πᾶσιν im' ἴσης Tv. Τέλος φευγόντων ταῖς 
φορηταῖς οἶκίαις ἐπιθέμένοι τῶν µεγιστάνων xal 
αὐτοῦ γε τοῦ δεσπότου πολὺν ἐξεφόρουν τὸν πλοῦ- 


tudine unice omnium versa. Putabant enim non 
trecentos aut duplo triplove plures, sed plane 
pari saltem, forte superiore ipsis numero bostes 
instare victores : quomodo enim nisi multitudinis 
sibi conscii majoristalem exercitum invaderent? Ea- 
tenus sustinuerat despota belli sortem exspectans: 
tunc tandem desperatis haud dubie rebus, versis 


ctus dux Joannes oum suis Italis, plurimis et ipsis (v equi habenis in fugam se quam effusissimam aver- 


manuque promptissimis, prelium comrnisit acre ao 
cruentum,quo Romani ab Italis plures a pauciori- 
bus plane victi sunt. Nam hi confirmatis animis, 
ordine servato, fortes ipsi exercitatique congressi- 
bus bellicis, parati re provisa, discipline industrie- 
que vim admiscentes ineluctabilem ruebant in ad- 
versos. Illi primum casus novitate attoniti, deinde 
ut vulgus e vario mistum genere male coherentes, 
nec ita lecti omnes ut non inter fortes ignavi qui- 
dam horrore periouli trementes incomposite pugna- 
rent et difflsi presentibus tutiora cireumspicerent, 
succubuerunt ad extremum. Porro ista phalange 
priore dissipata fractaque, qui retro in subsidiis 
stabant, pudendo correpti metu, confusam et tu- 
multuabundam utcunque objicientes aciem, statim 
pedes retulerunt, initio cum quadam ordinis cura, 
mox effuso temere quoquovereum impetu trudentes 
invicem incurrentesque in sese mutuo, dum pre- 
vertere precedentem posterior studet. Denique jam 
confusione prevalente pro se quisque arma exuere, 
equos dimittere, pedibus salutem querere,despota 
quidem revocante ad officium, hortante, incre- 
pante, minas ubi cetera non profuerant addente, 
postremo corripiente manu quosdam et in hostem 
vertente. Frustra omnia : inclinata semel, ut poe- 
tice quis dixerit,pugna, metu videlicet lymphati ne 
sentire quidem voces despote, nedum curare vide- 
bantur, ad sibi privatim 880 consulendum sollici- 


D 


lit. Hino jam miserabilis facies campi. Videres ibi 
alios cadentes,alios fugientes, quosdam se abdentes 
inter ramos arbustorum,paratos tendere supplices 
manus ; tutiores alios latebras in preruptis petra- 
rum fissuris querere; non paucos in servitutem 
trahi, quibus videlicet prster spem parcerent cru- 
deles licet ἴ]] ac in cedes prompte manus, satie- 
tato seviendi, aut emolliente quodam miserationis 
humane sensu in tam subita ccnversione fortunas. 
Fatale autem ingruerat exitium cunctis pariter re- 
bus, eorporibus, pecuniis, armis, equis, vestibus 
ipsis miserorum,quibus si forte commendatiscom- 
munione generis condonaret vitam misericors bu- 
manilas victoris, a spoliandis tamen iisdem nihil 
avaritiam tempus euum nactam avertebat. Itaque 
passim congestarum avida spoliatione vestium ma- 
gni el invicem fere pares unicuique Italorum acer- 
vi constabant. His in campo gestis, rapacitas in 
stativa desolata fuga exercitus incubuit. 'l'aberna- 
cula portatilesque domos illic procer»s Romani mi- 
litantes, despotaque in primis, pro copia cujusque 
magnifice instructas habuerant. In has predatores 
versi multum inde divitiarum exportarunt. Pocula 
enim illa, qualibus principes utuntur, exquisitam 
supellectilem, arma, equos, alia instrumenta usus 
familiaris,totumque illum speciose delicatum appa- 
ratum superbe regieque luxurie converrentes er- 
hauserant, avara usque ad pulvisculum diligentia, 











781 


DR MICHAELE PALAZSOLOGO LIB. IV. 


782 


τον’ ἐκπώματα γὰρ ἐχεῖνα καὶ ἔπιπλα καὶ ὅπλα xal À σχερὲς ἐκεῖνο xal ἀπροσδόχητον αύμθαμα, πολλοῖς 


ἵππους xal θεραπείαν ἄλλην χλιδῶσαν τρυφῆς ἐξε- 
κένουν, µέχρι xal αὐτῶν τῶν ἐπιπόδων µυώπων, 
πλεῖστα παραχερδαίνοντες' — xal τηνικάδε οἱ τότε 
ἔδειξαν προφανῶς τὸ τοῦ ᾿Αντισβένους ἀληθινόν' 
φησὶ Ὑὰρ ἐκεῖνος πάντ᾽ εὔχεαθαι τὰ καλὰ τοῖς 
ἐχθροῖς πλὴν συνέσεως, ὡς πάνθ᾽ οἷά τε παρὰ τού- 
τοις γενέσθαι, fjv σύνεσιν ἔχοιεν. Έδηλωσαν δὲ καὶ 
τὸ τῆς εὐθουλίας χρῆμα τοῖς ἀντιξοοῦσι καὶ μᾶλλον 
χρήσιμον’ χιλιὴδατ γὰρ τόσας ὡς καὶ slc µυριάδας 
ποσοῦσθαι Év παρεστήσατο βούλευμα, xai ol χθὲς 
πλουτοῦντες xal τρυφῶντες τοις πλήθεσι σήμερον 
ταπεινοί τε xal πενιχροὶ, ἀνταγωνισαμένης τῆς 
ἀθουλίας. ᾿Αρχοντα γὰρ χρὴ πειρᾶσθαι xal κχινδυ- 
νεύοντα ὡς f; νικήσοντα T) εὐκλεῶς πεσούµενον. Κατὰ 
tl γὰρ xal ἄρχοι, el jo] γε προμηθοῖτο τῶν ἄλλων, 
ὧν ἄρχειν ἐτάχθη; Καὶ σκοπὸς μὲν οὐκ ἀνεύθυνος, 
εἰ μὴ προείποι καὶ προυλάξηται, ἄρχων 9' ἀνεύθυ- 
vov πάντως, sl μὴ προκινδυνεύοι ὦν ἐτάχθη σκο- 
πός ; Οὐμενοῦν, oU* πολλοῦ γε xal δεῖ. 

Οὕτω μὴν οὗ παραλόγου τῆς τύχης συµθάσης xal 
τῶν ὀπολελειμμένων κατεπτηχότων, ἀνεῖσα τὸ πτε- 
Qv ἡ φήμη θεὺς οὖσα, ὡς λέγεται, περιαγγέλλει τὸ δὃυ. 


siquidem ipsos quoque aculeos calcarium sedulo 
3831 colligentes apponebant lucro, tali successu 
demonsirante manifeste quam prudens votum fuerit 
Antisthenis omnia hostibus optantis bona preter 
mentem : nam cui consilium defuerit, ejus the- 
sauri quantivis in pradam sapientiori cedent. In 


μὲν εἰς λύπην ἄλλοις δὲ καὶ εἰς ἔχπληξιν, τοῖς δ᾽ εἰς 
κατάγελων, οὓς δὴ καναφρονεῖν ἔπειθε τῶν μηκέτ’ 
ὄντων καὶ τοῖς λειπομένοις προσεπιτίθεσβαι. "Axoó- 
σαντες γὰρ τὸ περὶ τὸν Εὔριπον ναυτικὸν, οἷς δὴ 
καὶ εἷς τριάκοντα [225] ναῦς ὁ στόλος ῥὀλίγου 
δέοντος ἐξηρτύετο, κατεβάῤῥουν τῶν ἐπὶ δὶς καὶ τρὶς 
πλείστων, Καὶ 07 ἐξ αὐτῆς γε ναυστνλησάµενοι κατὰ 
τοῦ βασιλείου στόλου ἐξώρμων ναυλοχοῦντος περί που 
τὴν Δημητριάδα, ὡς αὐτίκα φανάντες αἱρήσοντες. Καὶ 
ἅμ ὁρμήσαντες ἔφθασαν, τῃ παραυτίχα τόλµῃ xal 
µόνῃ ἁραρότως ἐλπίζοντες καταπλῆξαι τοῖς πρὸ τοῦ 
κατεπτηχότας σφάλμασιν. Ἠφῆπται 9 ἄρα xal τού- 
τοις παρὰ μικρὸν οὐ μικρὸς κίνδυνος. Τοῦτ) ἀγγελ- 
θὲν τῷ δεσπότη διάγοντι κατὰ τὴν Δριμίανιν, f] xal 
μᾶλλον τὸ ἀληθὲς εἰπεῖν καὶ ἀλύοντι τοαούτου συµ- 
θάντος πράγματος, ἀνέζεσέ τε τὰς τῆς ψυχῆς ὁρμὰς 
καὶ ὑπερεπάθησε δείσας περὶ τῷ στόλῳ, sl τοσού- 
του γεγονότος μὴ ἐμπλησθῃ τὸ µοιρίδιον, ἀλλὰ καὶ 
πέρα τῶν γεγονότων προέλθοι, Καὶ δὴ ἐξ αὐτῆς 
δυοῖν ἡμερῶν διάστηµα ὅλης καὶ µόνης μιᾶς ποιεῖ- 
ται νυκτὸς, xal τὰ τοῦ πεζοῦ στρατου συναβροίσας 
ἐγχαταλείμματα, παραλαθὼν mov αὐτῷ, τῇ Δημη- 


risum nostro ludibrio movit. Denique non defue- 
runt qui ex metu, quo prius tenebantur Romane 
potentie, in contemptum transirenj,et precipuum 
copiarum imperii robur 3339 excisum dilapsum- 
que gratulantes, delendarum quoque reliquiarum 
impetum caperent. Nam Latina classis que ad 


rbillia bellatorum toties multiplicata ut myriadem (; Euripum stabat, navium paulo minus triginta, sio 


non unam conflarent,ila evertit afüxitque momento 
consilium hominis unius, et tot illi ac tanti ex 
heri opulentis et copia rerum usque ad luxum et 
delicias cireumfluentibus hodie humiles, egentes, 
vagi palmas porrigerent, non mendicitate magis 
quam professione dedecoris proprii, quos sua 
ipsorum socordia debellasset. Nimirum ducem 
exercitus fortem quidem et vitam quoque ac san- 
guinem pro gloria victori pacisci cerium, sed 
preterea vigilem ac futuri providum esse oportet, 
semperque aeri solertia intentum, ne quis inopina- 
tus ingrnat casus. 1d enim officii omnis prefectura, 
maxime autem militaris, eustinet. Ad hoo, inquam, 
tales in summo collocantur, αἱ Jonge prospiciant. 
An enim speculator in culpa est qui non previ- 
derit, non preindiacverit perniciem ingruentem 
cujus observando appulsui constitutus in specula 
tuerit : dux habebitur innocens, qui non prescie- 
rit, non precaverit insidias, furtivosque impetus 
sagacitate preoccupans, mature obvians averterit, 
quod potissimum ut faciat in id evectus fastigium 
est? Non profecto. Minime id, inquam; nec de hoo 
quisquam qui sapiat dubitaverit. 

Ceterum ut huno inopinatissimum casum stre- 
nue, ut solet, in omnes late partes fama vulgavit, 
varios in variis repens nuntius excitavit animorum 
motus.Multos gravi dolore affecit;non paucos usque 
ad stuporem perculit; quibusdam letus accidit, et 


animis aucta est audita nostri terrestris exercitus 
clade,ut non dubitaret triplo numerosiorem impe- 
ratoris navalem exercilum, stationem tunc οἰτοᾶ 
Demetriadem habentem,incursu repentino aggredi. 
Inspirebat alacritatem in audax consilium certa 
fiducía pari fortuna utendi maritimo quoque pre- 
lio. Persuaserantque sibi, si perculsis incommodo 
terrestri et recenti clade territis infesti superveni- 
rent, specie ipsa sui presentique occursu debella- 
turos, potiturosque mox navibus, portu presertim 
inclusis et per angustias explicare sese in navalem 
aciem non valentibus. Et parum abfuit quin spei 
compoles flerent, momentoque ingens periculum 
summe illic rerum fuit. Cujus cum esset raptim 
indicium perlatum ad Joannem despotam in locum 
cui nomen Drimianis fuga receptum,in quanquam 
plenus cladis et pudore meeroreque confusus, 
excitavit sese tamen, haud molles admovente sti- 
mulos justo metu, ne si novus iste quoque succe- 
deret ad votum hostium conatus, non solum ac- 
cepto jam incommodo fatalis cumulus adderetur, 
sed ulteriue quoque usque in irreparabilem impe- 
rii ruinam damnai pernicis excederet. Quid enim 
timeri mitius poterat, si classis, sola tuno pars 
virium Romanis salva, deleretur? Hao sollicitudine 
instinctus ex effugio illo ac latebris erupit suis ; et 
quod Drimianim ac Demetriadem intererat iler 
bidui una nocte pervolans, raptis Secum, quas 





783 


GEORGII PACHYMERJE 


ws 


78A 


τριάδι ἐφίσταται, καὶ τὸν στόλον idv qot κινδύνου Α φωνῶν τε xal ποτνιώµενος, καὶ ὡς αὐτὸς ὁ δεσπό- 


καταλαμµθάνει. δη γὰρ καὶ ai τῶν ἐχθρῶν vitq 
ἐμφανεῖς ἦσαν προσθαλοῦσαι τὸ τηνικάδε. Ὡς γοῦν 
κατὰ στιχας ἕστησαν, χκακεῖναι μὲν ἅμα προσέθα- 
λον, ai δὲ τῶν Ῥωμαίων στιχηδὸν κατὰ δεκάδας 
ἐπῄεσαν, αἱ μὲν τῆς πρώτης δικάδος τὴν πρώτην 
ἐδέχοντο µάχην, xal τῆς δεκάδος ἡ πρώτη προώρµα, 
ὅπσυ xal à Φιλανθροπηνὸς πρωτοστράτωρ ἦν καὶ 
τὸ βασιλικὸν ἀνεγήγεριο σκῆπτρον , ὡς σύνηθες, 
καὶ δὴ συμπεσοῦσαι µάχην Ίγειραν κῥατεραν. ᾽Αλκ᾽ 
οὐκ ἦν µίαν ἐπεισφρησάντων πολλῶν ἐνεγκεῖν' ὅθεν 
καὶ περιῆσαν ἐπιθέμενοι µαχοµένοις, σφάττοντες 
ἀντεχομένους , καταθάλλοντες ἀνθισταμένους, Τότο 
μὲν πολλοὶ καὶ µαχαίρας ἔργον ἐγένοντο, πολλοὶ δὲ 
καὶ ἐπὶ τῶν ὑδάτων ὁλισθαίνοντες ἐναπέθνησκον , 
ἄλλοι δ᾽ a» τραυµαχίαι Ὑγεγονότες εἷς τέλος ἀντεῖ- 
yov. Τὸν δὲ γε πρωτοστράτορα xal πολλαῖς ἔθαλλον 
ταῖς ἀχίσι, xvi ἐπεὶ καθικέαθαι οὐκ ἦν ὠὡπλισμένου 
πεσόντος, τὰς µαχαίρας ἐμθάλλοντες τῶν ὅπλων iv- 
τὸς ἠχίζοντο. Τόῦτο ταῖς λοιπαῖς ναυσὶ δίχα καὶ τοῦ 
κατ αὐτὰς κινδύνου εἰς δειλίαν ἀνήκεστον περι- 
ἰστατο. Ὁ δέ γε δεσπότης τοῖς αἰγιαλοῖς ἐφιστάμε- 
voc ὥρεγε χεῖρας, καὶ κατηντιδόλει τὰ μέγιστα 


colligere potuerat, reliquiis exercitus terrestris, 
extremo jam discrimine periclitantem Romanam 
ibi reperit classem. Apparebant ab alto expedite 
ad invadendum prelium hostiles naves ordinata 
seriatim.Stabantex adverso Romane productisin de- 
cadas 888 versibus, acie per multiplices ordines 
profunda; eujus qua frons erat decas prima com- 
mittere jam coperat, excipiens primum impetum 
irruentium vi summa Latinorum. In his decem 
nostris princeps erat ipsa preetoria, qua vehebatur 
Philanthropenus protostrator, undeerectum promi- 
nebat de more alte conspicuum sceptrum imperii. 
Ea expedito ante omnes procurau miscuerat se ho- 
stibus strenueque dimicabat,imitantibus pro virili 
novem ceteris. Verum cum in upam illam extra 
ordinem evectam undique Latini coorientes cona- 
tibus pro ee quisque vehementissimis irrumperent, 
non sustinuit vim atrocem ad extremum, admi- 
misitque victores, qui eluctati constantiam resi- 
stentium fortissime nostrorum,trucidantes adver- 
gos,dejicientes obvios, miserabilem ediderunt atra- 
gem. Tune multos absumpsit confossos gladius, 
multos hausit in aquam delapsos mare.Alii tamen 
adhuc, licet semineces vulneribus, ad finem usque 
resistebant.Protostratorem ipsum multis petierunt 
telis, que quoniam perferre iotum in corpus ne- 
quibant valida ubique protectum armatura, gladiis 
per rimas et commissuras armorum insinuatis 
seve illum excarnificabant per intima fodientes. 
ld vero animadversum ab aliarum militibus na- 
vium, acerrimis et ipsarum insultibus laboran- 
tium, fregit denique pertinacem in id loci constan- 
tiam,tristi et immedicabili injecta ex desperatione 
formidine, quando apparuit e littore despota ma- 
nus tendens, ac supplici clamore vociferans, sta- 


της εἴη xal προσθοηθεῖν ἔχοι, xal ὁ καιρὸς ἆναχλι- 
θῆναι σφίσι σφάλμα, cl µόνον προσέχοιεν, "ρεγέ 
τε χεῖρας ἔξωθεν τοῖς ἐντὸς, καὶ προθυµίας παρεῖχε 
σύμθολα, [P. 294] ὡς ἐντεῦθεν πέµψων βοήβειαν. 
Οἱ δὲ καὶ παρὰ τὸ εἰχὸς ἡνδρίζοντο, καὶ δίχην ἀγρίων 
cuv κατεσφάττοντο. 'O δὲ ταῖς παρατυχοῦσιν ἁλιά- 
σι ἀκμῆτα λαὸν προσέπεµπε xai προσεπεθοήθει, 
xal φωναῖς xal σχήµασι πρὸς ἄμυναν παρεχάλει, 
ἐφ᾽ ᾧ μὴ αφαλείη xai τὰ ἐχεῖ. Ὡς $' ἐπὶ ξυροῦ 
ἐχείνοις ὁ χίνδυνος ἵστατο, ἄλλως ἔγνω παρακαλεῖν 
καὶ θερμῶς ἱκετεύειν αὐτῷ δὴ τῷ ταπεινπῷ σχήματι 
ἐκ γὰρ τῆς δεινῆς ἑκατέρωθεν ἀντιστάσεως πολλοὶ 
τῶν πιπτόντων (P. 225] ἦσαν , καὶ θάλασσα ji 
αἵματι. 

B AB. Ὅπως κατὰ θάλασσαν ὁ πρωτοστράτωρ Φιλ- 
ανθρωπηνὸς νικᾷ τοὺς Ἰταλοὺς κατὰ κράτος. 
συνεργουντος ἵἔξωθεν καὶ τοῦ δεσπότου Ἰω- 
ννου. 

(P. 225] δη δὲ καὶ ἡ πρωτοτακτοῦσα κατεδικά- 
ζετο ναὺς καὶ ἤδη τοῖς ἐχθροῖς ἀπήγετο, ἐν ᾗ καὶ 
6 τῶν νηῶν ἔξαρχος ἦν καὶ αἱ βασιλικαὶ σημαῖαι 
καὶ οἱ τῶν µαχίµων ἀνδρῶν πρόκριτοι. Καὶ τότε 


rent adhuc animis : en adesse sese despotam av- 
xilia ferentem ; occasionem adesse reponenda ho- 
stibus cladis nupere, si paulum modo conniteren- 
tur.Hoc loquens vultu, oculis, manuum protensione 
commonebat, e terra intuens in navibus pugnantes, 
nutu, gestu, omni preterea significatione indicans 
adducere ee auxilium prevalidum mox moxque 
adfuturum. Id enimvero plurimum valuit. Nostri 
milites a nota 884 facie ac voce novis receptis 
animis, instar aprorum,qui circumventi venabulis 
in ipsa morte dirum frendent, haud impune truci- 
dabantur. Interim iis subsidio despota, piscatoriis 
forte naviculis repertis, lectos bellatorum manipu- 
los submittere; vocibus pariter et signis procul, 
ut coperat,animare; concitare in ultiunem, admo- 
nere ultimum id tempus fore servande Romane 
rei, baud dubie periture, si offensioni terrestri 
clades maritima superveniat. Hec ardentissime 
agens licet, parum proficiebat : intendebatur 
enim periculum, et parum a conclamata pernicie 
res aberat. Ille conspicatus magis magisque Ro- 
manos cadere, congeminari cedes, coacervari ca- 

D davera suorum, decoloratum cruore pontum, ine- 
luctabili vi ruere victores, aliunde jam ratus auzi- 
lium querendum, Dei opem veniamque ardenter 
invocat quam demississimo habitu supplex, non 
frustra, ut mox videbitur. 


32. Ut mari protostralor Philanthropenus Italos vi- 
cerit, adjuvante a terra despota Joanne. 


Jam pretoria nostra expugnata vi hostium sb 
ipsis abducebatur, et in ea universe classis pre- 
fectus, imperatoria insignia, ipsumque adeo robur 
nostre militie navalis, lectissimi fortissimique 
bellatores, quando, ut dictum est, novam addendi 





785 


DE MICHAELE PALASOLOCO LIB. V. 


786 


τὰς προθυµίας ἐκείνων ἐπαύξων ῥιπτεῖ κατὰ γῆς Α ᾽Αχριδῶν Kepapiíq, θέα ὄντως ἐλεεινὴ καὶ δαχρύων 


τὴν καλύπιραν τῆς κεφαλῆς, καὶ χόνιν πάττεται, 
xai δάκρυσιν ἱκετεύει λίαν ἐλεεινῶς μὴ καταπροέσθαι 
τῶν συµθόλων ἀπαγομένων. Οὕτω τὰ πολλὰ κατα- 
λιτανεύων καὶ λόγοις καὶ σχήµασι xal τῷ τοῦ τρόπου 
«απεινῷ, πολλούς τε προσεπιθάλλων τοῖς ἔξωθεν ὡς 
ἀναπληροῦσθαι τοὺς λείποντας, ἀνήγειρέε τε τοὺς 
µαχοµένους xai παρεθάῤῥυνε, xal ἀναισθήτουν πἰ- 
πτοντες, καρτερικοί τινες καὶ παρὰ τὸ Obov φαινό- 
µενοι. Καὶ τέλος περιγίνονται τῶν ἐχρῶν σὺν πόνῳ 
πολλῷ xai µόχθψ’ καὶ δὴ δυοῖν f| xal τριῶν ἀπο- 
ὁρασασῶν al λοιπαὶ κατὰ χράτος ἁλίσκονται ' xai 
oi μὲν σφαγέντες πεσόντες εἰς θάλασσαν ἀπεπν[- 
γοντο, ἰχθύσι μᾶλλον dj ἁλόχοις καὶ τέχνοις ἦσαν 
φίλτατοι ' οἱ 0 ἄλλοι συγχλεισβέντες γαστέρι ντὸς 


ἰδίας ἕκαστοι πρὸς τὴν πόλιν ἀνήγοντο δείλαιοι, µι- p 


xoXw ὕσην παραμυθίαν ἐπὶ τοῖς προλαθοῦσι δεινοῖς 
τοῖς σφαλεῖσι θέµενοι. 'O δὲ δεσπότης καὶ ot σὺν 
αὐτῷ γυμνοὶ τῶν ἁπάντων ὄντες, προσθαλόντες τῷ 


victis animi rationem ineundam ratus despota teg. 
men capitis in terram abjicit, pulvere se aspergit ; 
et quo habitu numinis opem imploravcrat, in eo. 
dem perseverans vehementissime cum miserabilibus 
lacrymis milites orabat, ultimum prohiberent ab 
imperio dedecus, Augusta signane impune abduci, 
ne triumphari ab hostibus sinerent. Talia diu la- 
mentabiliter ingeminans, demissioneque ac sup- 
plici gestu obtutuque vocem adjuvans, nec segnius 
continuo submittens recentes laborantibus, que 
opportune subvenirent, fortium virorum manus, 
unde cesorum damna supplerentur, robur auda- 
ciamque pugnantibus immisit excitavitque animos, 
ut jam supra vires conniterentur, projicerentque 
se in tela hostilia caeco quidam impetu.Ardor erat 
in mortem ruentium, quem amentum ao rationis 
impotem diceres. Nec minori opus erat tali arti- 
culo desperatarum rerum. Sic pene 835 victo- 
res a jam perculsis superati tandem sunt, sudore 
quidem multo cruoreque : sed tanti decus fuit 
converse e discrimine ultimo publice fortune in 
successum Lantum,ut duabus tribusve tantummo- 
do elapsis relique omnes expugnate Latinorum 
naves a Romanis caperentur, plerisque veclorum 
lapsis aut projectisin mare, ubi gaudium epulo 


ἀξία, περιστέλλονταί τε ὡς εἰχὸς παρ’ ἐκείνου τοῖς 
εὑρεθεῖσι, xal ὡς οἵόν τε θεραπεύονται. Τότε δ’ 
ὑπερπαθήσας καὶ ὁ δεσπότης καὶ περιαλγήσας τῇ 
συμφορᾷ, δεσπόσυνον τρὀπον φεύγων ὅσον ἐκ τῶν 
συµθόλων ὁ δουλείας ἐντὸς παρὰ μικρὸν κινδυνεύσας 
ἐλθεῖν ἢ xal ἐλθὼν τό γε µέρος τῶν ἄλλων καὶ τῆς 
συνόλης δυνάµεως, σὐμθολᾶά τε τῆς δεσποτείας ἐκεῖνα, 
[P. 226] ὅσα ἐν καλύπρτᾳ xal ὑποδήμασι καὶ γε ἐν 
ἐφεστρίσιν ἵππων καὶ χαλινοῖς καὶ τῇῃ ix πορφύρας 
ὑπογραφῇ, ἀποτίθεται, οὕτω δικαιώσας ὀφθῆναι τῷ 
βασιλεῖ, οὐκ οἶδα κατὰ λύπην σφετέραν Tj xal τὴν 
ἐχείνου ἐκμείλιξιν : ἄλλοις δὲ κχοινοῖς καὶ καλύπτρᾳ 
ἐξ ἐρίων καταστολισθεὶς, οὕτως Tv sic τὸ πρόσω 
τῷ βασιλεῖ ἐμφανισθησόμενος. Kal v' ἐμφανισθεὶς 
τὸ πολὺ τῆς ὀργῆς κχαταπαύει τῇ τῶν συµθόλων 
ἀπαμφιάσει, xàx µόνης τῆς θέας δόξας ἐλεεινὸς τῷ 
πρὸ τοῦ ὠργισμένῳ τὰ μέγιστα. 


superstites intra naves quique suas diligenti cu- 
Blodia servati deductique in urbem sua miseria 
gratum infensis spectaculum fuerunt, qualicunque 
solatio precedentis cladis. At despota cum suis 
Bpoliati omnibus que habuerant, ad Achrideusem 
Cerameam pervenerunt, miserabili prorsus et di- 
gna lacrymis specie. llle nudos et omnium egenos 
vestivit recreavitque, quantum pro presenti copia 
humanissime potuit. Hinc jam sensu pudoreque 
offensionis tante 80 tam insolito ictu adverse for- 
tuns fractus animo despota insignia istius tituli 
abjecit indignum iis sese reputans, qui modo in 
tam propinquo servitutis periculo fuisset, 8 qua 
non sus illum opes aut virtus,sed casus et fuga 
liberassent. Quare, iis que usurpare prius erat so- 
litus in capitis tegmine, in calceis, in phaleris et 
frenis equestribus, in rubra subscriptione, symbo- 
la despotice potestatis, deinceps abstinens, sic 
imperatori se sistit, haud scio an magis testando 
proprio dolori, an ire illius deliniende. Et hoo 
quidem ipsi ex voto contigit. Videns enim eum 
Augustus in communi vestitu, privatoque ex lana 
pileo, multum de indignatione, quam audita exer- 
citus clades in ejus 886 animo excitaverat ma- 
ximam, remisit;commovente vicissim ista humili 


saginaque sui maximum piscibus dederunt, quan- Ὦ specie misericordiam in fratre, viri tanti, subita 
tum scilicet allaturos sese conjugibus et liberis — conversione sortis et tanta gloria dejecti. 
triumphali domum reditu speraverant. Alii Latini 


E 
α. Ὅπως μεταξὺ λύπης καὶ ἡδονῆς ἐγένετο ὁ 
κρατῶν διὰ τὰ συµθάντα ἐν τῇ δύσει. 


(P. 230] Οὕτω μὲν οὖν τῶν κατὰ δύσιν ξυμπεσόν- 


V. 


4. Ut medius inter marorem et gaudium. imperator 
fuerit ob ea. quae in Occidente evenerant, 


Rebus in hune modum in Occidente gestia, et 
offensione terrestri successu navali compensata, 


των, xal τοῦ κατὰ γῆν σφάλματος ἀντισηκωθέντος 
τῷ κατὰ θάλασσαν εὐτυχήματι, λύπης ὁ βασιλεὺς 
μεταξὺ καὶ ἡδονῆς ἦν. Ὁμῶς δὲ τοῖς λογισμοῖς ἔπι- 


cum medius aliquandiu inter luctum οἱ letitiam 
quasi pependisset imperator,tandem octera liberis 
hominum judiciis utriusque facti estimatione per- 
missa, magis inse incumbens in auspicatiorem par- 


781 


GEORGII PACHYMERJE 


T88 


τρέπων τὰ πρἀγµατα, τὸ μὲν δυστόχηµα κλαπεῖσιν À εἶναι δεσποτείας ὄνομα φέρειν τοὺς ἔξωθεν, xal προσ. 


ἐτίθει, τὸ δ᾽ εὐτύχημα περιφανῶς ἀριστεύσασι, καὶ 
τὸ μὲν χλεύην olov ἡγεῖτο τοῦ ἀποστάτου ἐργολα- 
θοῦντος τὰ παρὰ δύναμιν, τὸ δὲ πολέμου κατόρθωμα 
καὶ τρόπαιον ἄντικρυς. "Oev καὶ τὰ τῆς ἁδονῆς 
ἑνίκα, νῆας ἐκείνας ἐννοοῦντος τῶν πολεμίων xai 
ἄνδρας iv αὐταῖς πλεἰστους, τὰς μὲν χαταχθείσας 
τῷ νεωρίῳ, τοὺς δὲ ταῖς εἱρχταῖς ἐκδοθέντας σιδη- 
ῥοδέτους xal µόνῃ Otq τὸ κατ αὐτῶν δεικνύντας 
τρόπαιον. Ελύπει δὲ Ύε τὸν βασιλέα xal ὁ ταῖς κο” 
πίσι κατάκοπος στρατηγὸς. ὡς ἑγγὺς δοχεῖν εἶναι 
διὰ τὰς πληγὰς τοῦ θανάτου πρὸς γὰρ ταῖς ἄλλαις 
καὶ µίαν τὴν κατὰ νεφρῶν εἶχε καιρίαν ἀπειλοῦσαν 
θάνατον. Ὄθεν xai ἰατροῖς ἐπιμεληθεὶς xal μόλις 
πρὸς τὸ ὑγιεινότερον χλίνας τὸ περὶ αὐτοῦ δεδοικέ- 
ναι τοὺς πολλους ἀφῃρεῖτο. ᾿Ἠπεὶ δὲ καὶ ἀγάλλειν 
ἔδει τοῦτον τὸν βασιλέα ἀντίποινα τῶν δεινῶν ὧν 
ἑκαρτέρει, τῷ τοῦ μεγάλου δουχὸς τιμᾷ ἀξιώματι. 
Ὁ μέντοι γε ἀδελφὸς τοῦ κρατοῦντος ὁ Ιωάννης 
τὴν αἰτίαν ἀπαιτηθεὶς παρ᾽ ἣν ^al τὰ τῆς δεσποτείας 
ἀπίθαλε σύμθολα, xal Υ ἀποχριθεὶς τὰ ἐς χάριν, 
ὡς υἱῶν ἐκείνου ἀνδρωθέντων ἤδη μὴ ἂν δίκαιον 


tem, infortunium furtivee grassationi hostium, vi- 
ctoriam generositati heroice suorum,cunctas sortis 
iniquitates fortitudine splendide prevalente palam 
vi aperta perrumpentium, equum censebat impu- 
tari.Atque illud quidem contemni debere conten. 
debat velut quoddam joculare ludibrium fedifragi 
nebulonis ausi majora suis viribus, hoc magni fleri 
ut arduum et glorie solide plenum experimentum 
vere bellice virtutis, cui honos tropei jure quam 
optimo deberetur. Facile igitur vincebat in ejus 
animo gaudium morrorem, recurrente presertim 
memoria tot hostilium navium navalibus additarum 
suis, tot hostium in ijs captorum indeque detruso- 
rum in custodias, ubi ferro vincti tacito sui spe- 
etaculotropeum quasi quoddam exstarent Romance 
felicitatis. Bic tamen ne plane purus Augusto 
esset fructus animi, periculum  Philanthropeni 
temperabat, 837 ita decumbentis ex vulneribus 
navali prelio acceptis ut ejus vite timeretur. Ho- 
rum erat vulnerum unum presertim in renibus 
gravius, ex quo secuturam mortem plerique omi- 
nabantur. Evanuit tamen triste augurium,medicis 
enixe ad curandum mgrum nec sine successu 
contendentibus, ita ut brevi post tempore non du- 
biis rediture valetudinis indiciis exstantibus, qui 
ejus causa solliciti fuerant, cura esolverentur, 
quando imperator suarum esse partium ratus con- 
golari passum et periclitatum sua causa talem vi- 
rum,pretium ei erumnarum ac plagarum rependit 
amplum, magni ducis dignitste ipsum honorardo. 
Frater autem imperantis Joannes,cum esset ex eo 
quesitum cur despote insignia deposuisset, obno- 
xie ad gratiam respondit, postquam jam filii ex Au- 
gusto nati in viros adolevissent, haud equum esse 
despotice potestatis nomen in extraneis herere. 
Accepta responsio est,libenterque uti deinceps sua 


απιδέχθη, "Oüsv καὶ κοινὴν ἄλλως ἐκ χρυσοσύρ- 
µατος καλύπτραν ἐνθέμενος, µελαμθαφέσι δὲ mil. 
λοις xai τοῖς xa' Ίππον στολισμοῖς χρώµενος, µόνον 
τὸ δεσπότης κεκλῆσθαι ἀναφαίρετον εἶχε. 


8. Ὅπως σχιζοµένων τῶν xav ἀνατολὴν ὁ τα- 
πριάρχης διὰ ταῦτα τοῖς ἐχεῖ ἔπιδη μεῖ. 


[P. 281] Τὰ μέντοι τῆς Ἐχκλησίας ἑνόσει πιρι- 
φανῶς, xal τὸ σχίαµα εἰς μέγα ἤρετο, τῶν 'Apet- 
νιατῶν ἐπὶ πλέον προστιθεµένων, ὡς μὴ μόνους 
ἐκείνους ol δὴ τῷ πατριάρχη ᾿Αρσενίῳ ἐντυχόντες 
εἶδον σχίζεσθαί τε καὶ ζηλοῦν ὑπὲρ ἐχείνου, ἀλλὰ 
καὶ τοὺς μηδ’ ὅλως ἱδόντας χαθυπαγοµένους τοῖς 
ἄλλοις. Ποτὲ δὲ καὶ τὸ περὶ τοῦ Ἰωσὴφ φημιζόµινον, 
ὡς ἀφωριαμένος εἴη, αἱρόμενον τὰς τῶν πολλῶν 
ψΨυχὰς ἑκτόπως ἑκύμαινε, κἂν ἐχεῖνος συχνὰ λαμ. 
θάνων παρὰ βασιλέως χρήματα τὸ φιλόδαρον τοῖς 
προσχειµένοις ἐπηύξανεν. Οὐ γὰρ ἦν ὃ ζητήσας οὗ 
παρευθὺς ἐλάμθανεν, ὡς λέγειν πολλᾶχις τὸν βασι- 
λέα, τοῦ ἱερατ[κοῦ μανδύου τὸν πατριάρχην χατὶ- 
χοντα, ὡς αὐτὸς sim ὁ τὰς τῆς Ἑδὶμ πύλας αὐτῷ 


ista modestia Joannem imperantes permiserunt. 
Ergo is pro aureo fimbrialo, quem prius gestave- 
rat, vulgarem promiscui ususcapiti pileum impo- 
suit; nigris quoque induit pedes calceis, nigris 
equos proprios ephippiis instravit. Vocitari tamen 
in posterum quoque despota, ut ante, non desiil, 
populo ex censuetudine deferente, neo Au- 

(| gustisinvidentibus,merum et re significatevacuum 
nomen. 


2. Ut schismate per Orientem invalescente, eo se pa- 
triarcha contulerit pacis concilíand:w gratia. 


2. Interim ecclesiastice res manifestius jam 
quam ut posset dissimulari laborabant,et schisma 
incrementis ingentibus augebatur, plurimis se in 
dies ad Arsenaitarum factionem addentibus.Neqoe 
enim ii solum qui Arsenium patriarcham viderant 
eique studuerant, abscindere se jam a communione 
&advereariorum ejus et pro ipsius restitutione cer- 
tare palam cernebantur, sed et alii passim nulla 
illius peculiari notitia, nullo in eum proprio affe- 
ctu preoccupati unquam antea,tamen in eas partis 
ambitu et studio sectariorum ejus attrahebantur. 
Vulgo in primis illud omnium $38 ore celebra- 
tum de Josepho, esse illum sibi conscium excom- 
municationis contracte, vehementer perturbabal 
plerorumque animos.Et quantumvis isle acceptis ad 
id a principe pecuniis large profundendis erstin- 
guere invidiam, quesito per beneflcentiam favore, 
conaretur, in eamque indulgentiam (am pronus 
incumberet, ut nemo ab eo quidvis posceret quin 
Statim assequeretur,tamen neo sic efficiebat quin 
magna et iristis cirea eum solitudo cerneretur. 
Quo facete alludens imperator, manu sepe pre- 
henso patriarche presentis pallio, dicere solitus 
erat aperuisse illum sibi peradisi januas, quo ipse 


799 


DE MICHAELE PALAROLOG? LIB. V. 


700 


ἀνοιγὼὺς, ὡς ἅμ᾽ ἐκείνῳ καὶ αὐτὸν εἰσελθεῖν πι- Α τος. Αὐτὸς δ’ εἶναι παρὰ τοὺς ἄλλους δοχκιµάσαι τὸν 


στεύειν κατόπιν, μηδενὸς ἐμποδίζοντος, Τοὺς μὲν 
οὖν ἄλλους, οἵ κατὰ πόλιν διατρίθοντες ἠνώχλουν 
ἀνέδην ἐκτρεπόμενοι τοῦτον, οὐδὲν ἔχων ὁδρᾷν ἄλλο 
Jj τὸ μηδὲν φροντίζειν ἐκείνων εἰς τιµῆς λόγον καὶ 
προστασίας, οὐχ ὅπως ἡξίου, ἀλλὰ καὶ ἡἠλόγει λε- 
Ὑόντων τὰ μάλιστα. "Ανδρας δὲ πυευματικοὺς εἰδὼς 
κατ᾿ ᾿Ανατολὴν ἐνιδροῦντας καὶ Θεῷ µόνῳ ζῶντας, 
ἀχούων xal περὶ ἔχείνων ὡς σκανδαλίζοιντο, ἔσπευδε 
χάχείνων τὰς Ἰνώμας προκατασχεῖν, αὐτοῖς ὄμμασι 
θεαθεὶς τοῖς ἐκείνων. Καὶ δὴ περὶ τούτων τῷ βασι- 
λεῖ χοινολογησάµενος, ὑπὸ πολλῇ ifj σπατάλῃ iv- 
σκευασθεὶς ἐπ᾽ ᾿Ανατολῆς ἤλαυνε, καὶ τοῖς ἀνδράσιν 
ἐπιστὰς, ὧν δὴ καὶ εἴς τὰ μάλιστα ὁ θαυµαστὸος &u' 
ἀρετὴν καὶ λόγον Βλεμίδης ἦν, πολὺς ἦν τοὺς ἄν. 
ὅρας ὑποποιούμενος. Καὶ προσέπειθε λέγων προσ- 
πεῖσθαι μὲν καὶ αὐτὸς ᾿Λρσενίῳ καὶ πατριάρχην 
ἡγεῖσθαι, τῶν κατ) ἐχείνου συσκλυασθέντων διακε- 
νῆς μηδὲ τὸ βραχὺ φροντίζων' ὅμως δ) ἀνάγχης 
οὕσης τὴν ᾿Εχκλησίαν ποιµαίνεσθαι, ἀνάγκην εἶναι 
τινὰ τὸν ἐχείνου τόπον ἀποπληροῦν, ἐκείνου μὴ Üv- 


post eum, nullo turbe obstantis impedimento, 
facile ingressurus videretur. Ao eos quidem qui 
palam in urbe adversus Josephum declamantes po- 
pulum ab eo avertebant, cum is jam omnia fru- 
stra expertus nihil baberet aliud quod ageret, con- 
temnere optimum putavit negligereque, nulla eo- 
rum jn distributione prefecturarum et honorum 
ratione habenda,rejiciendisque petitionibustalium, 
ac si qua forte urgente necessitate studiosius cum 
eo quidpiam cogerentur agere, auribus superbe 
avertendis, duritia quam facile sentirent in contu- 
macism ipsorum ultionem affectari. Ceterum idem 
audiens viros spirituales per Orientem insudantes 
virtutibus. Deo viventes soli, 'etiam ipsos in sese 
scandalizari, preevertendum inde ingruens malum 
omni studio putavit, dignamque rem eam statuit 
cui presens procurende nulli parceus opere va- 
caret, spe videlicet invitante fore ut apud eos au- 
ditarum in se absentem criminationum calumniam 
conspectu ultro oblatus blandusque coram sermo 
refelleret. Consilio igitur imperatori communicato 
probatoque, comitatu multo splendidoque usque 
ad luxum apparatu, ia Orientem profectus est ; 
ibique cum alios viros celebres repertos, tum illum 


χρησιμεύοντα * αὐτῷ γὰρ προσκεῖσθαι xal βασιλέα 
πληροφορούμενον, ὥστε μὴ ὅπως ἔυμθαίνειν τισὶ 
χαλεπὰ καὶ ἀνήχεστα προσκειµένοις ἑκείνῳ, ἀλλὰ 
καὶ πολλοῖς ἄλλοις [P. 232] εὖ γίγνεσθαι διὰ τὴν 
πρὸς αὐτὸν βασιλέως ἀγαθοθέλειαν, Τοῦτο xal πρὸς 
ἄλλους τῶν πνευματικῶν ἀνδρῶν ἔλεγε, τοῦτο καὶ 
πρὸς αὐτὸν Βλεμμίδην, xai παρεσύλα τὰς ἀπ ixel- 
νων εὐνοίας φιλοφρονούμενος. Τῷ δέ γε Βλεμμίδῃ 
καὶ ἄλλο χατὰ σχοπὸν Tv τὸ πεῖθον ἔκεῖνον δέχεσθαι. 
Ἐπειδὴ γὰρ ἐχεῖνος φιλόσοφον διαζῶν βίον ὅλος 
τῶν Oe ἑξῄρητο xai ἀπαθῶς εἶχε πρὸς τὰ γινόμενα, 
οὔτε τινὶ προσπαθῶν οὔτε μὴν ἐμπαθῶν, ἀλλ’ jv ὁ 
γοὺς ἐχείνῳ ὡς st. μὴ σώματι ὅλως κα-είχετο, ἕν 
ἑλογίζετο καὶ ᾿Αρσένιον εἶναι xai Ἰωσὴφ, οὐ γυμνοῖς 
αὐτοῖς προσέχων τοῖς γιγνοµένοις, ὡς τὸν μὲν κρί- 
νειν ἁδικηθίντα, τὸν δ᾽ ἐπιθήτορα' ταῦτα γὰρ χα- 
μερποῦς τινος διανοίας xal μηδὲν ἑχούσης τῶν πα- 
ῥόντων π) ον εἷς θεωρίαν ἡγεῖτο, ἀλλ᾽ εἰδὼς Θεοῦ 
μὲν τὸ εὐσταθὶς καὶ ἀχίνητον, ἀνθρώπων δὲ τὸ µη- 
δὲν tv. μηδενὶ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ x&v βραχὺ µένειν (εῦ 


se revocabili injuria ejecti. Secutum autem in hoc 
judicia multorum,aptum se ad id necessarium Ec- 
olesis in necessitate tanta exhibendum officium 
censentium, ob eum maxime vel auctoritatis vel 
gratie locum quem apud imperatorem obtineret, ἃ 
quo audiretur,qui suis consiliis deferret, suis pre- 
cibus annueret, prout esset utilitate probatum pu- 
blica. Non modo enim opera fuisse sua mitigatam 
imperatoris iram in Arsenii fautores, effectumque 
ne iis ulciscendis maleque multandis summa prin- 
ceps potentia uteretur, sed procuratum etiam cum 
successu, multis ut aliis bene esset, propensa in 
86 privatim imperatoris benevolentia in cunctorum, 
quoad potuisset, egentium commune beneflcium 
derivanda. Talia cum religiosis illis ascetis, cum 
ipsi 8lemmide, eigillatim quemque conveniens, 
omhi ea adhibita, quam habebat plurimam, conci- 
liandorum quibuscum ageret suavi efficacia, me- 
morasset, vertit nimirum iu sese studia eorum 
aífectusque rapuit, cooperante in id ipsum non pa- 
rum liberali largitione, quo cunotos opportune de- 
linivit, non illibenter admittertes; quanquam hsec 
quidem res parum ad errolliendum ipsi Blemmi- 
dam valuit. Longe alie viro illi, pro genio peou- 


in primis admirandum religione ac doctrina Blem- D liari ac secta discipline cujusdam proprie, Jose- 


midam, ut suis partibus adjungeret, 889 enixe 
nec plane frnstra laboravit. Persuasit enim eis fere 
quod volebat, cutn diceret studuisse se quoque 
ipsum Arsenio, et pro vero illum habere paíriar- 
cha, ezistimareque vanas inique structas contra 
eum haotenus et artificiose compositas machima- 
tiones omnes, actaque ista cuncta ducere pro ir- 
ritis nec nauci facere. Sed cum iis obsistere nequi- 
ret,videret autem destitutam Ecclesiam gravissi- 
mis esse periculis expositam, ad eam sublevandam 
et certissir:o exitio subtrahendam aeceasisse,sup- 
plendo utcunque laco pastoris veri, aliena nec & 


phum rationes commendarunt. Inerat Blemmide 
animus alta quadam et aspernatrice vulgo specta- 
tarum rerum philosophia subnixus, abstracta mens 
quadam a conceretione corporis, et procul abjuncta 
contagione humilium curarum.Nil magnopere mi- 
rari;ne tangi quidem tenerrimis affectibus nature, 
non indolere tristibus, non exsultare letis, non ef- 
ferrispeciosis,omnia unumesse ac perinde haberi om- 
nium securo; nullo discrimine odii gratieve de 840 
personis, nullo respectu privatarum rationum de 
quibuscunque judicanti. Ergo huic tali Arsenius aut 
Josephus nomina erant mera, quibus auditis nihilille 





791 


GBORGII ΡΑΟΗΥΜΕΒΑΕ 


192 


γὰρ καὶ Ἡρακλείτῳ εἱρῆσθαι τὸ μὴ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ A f| τὴν κατ ἀνθρώπους τιμὴν, fj δὴ δεξιώσεις ἔχει 


εἶναι - δὶς βάπτειν, xal Κρατύλῳ μᾶλλον ὡς μηδὲ 
ἅπαξ, τῶν πραγμάτων δίκην ἀείῤῥου ῥεύματος πα- 
ῥατρεχόντων), μὴ xatwóv εἶναι uro" ἄλλως ξένον, el 
καὶ ᾿Αρσένιος ἀδικοῖτο. Τὸ γὰρ ἀναγκαῖον Ev εἶναι 
καὶ μόνον τὸ εὐσεθὲς, τούτου δὲ τηρουµένου τάλλ 
ἀπεῤῥίφθαι ἀνάγκη τοῖς αἱρουμένοις ζῆν κατὰ τρό- 
vov. Ταῦτ ἄρα καὶ ᾿Ἰωσὴφ ἐδέχετο, xaltot πρὸς 
ἐχεῖνον οὕτως ἔχων ὡς μηδὲ τῆς κέλλης ἐξελθὼν 
προύπαντῆσαι, ἀλλὰ μηδὲ προσιόντι προεξαναστῆναι 
µακρόθεν, μηδ᾽ ἄλλο τι τῶν εἰς θωπείαν καὶ σµι- 
. κροπρέπειαν slg χάριν αὐτῷ διαπράξασθαι. Τὸ γὰρ 
πρὸς φιλοσοφίαν ἐπικλινὲς καὶ τὸ πρὸς τὰ εἴδη καὶ 
μόνα τῶν πραγμάτων ἐπιθλητικὸν ἀμείλικτον ἐκεῖ- 
vov ἐτίθει τὰ πρὸς ὕλην, καὶ τὸ ἐφετὸν κατὰ νοῦν 
ἔχων παρεώρα τὸ ἐφιέμενον, θεν οὐκ ἀνθρώποις, 
ἀλλὰ πράγµασιν ἐπιθάλλων, ἐκείνοις μὲν ἐτήρει τὸ 
θαῦμα xal ὑπερεξεπλήττειο xai ἄλλως τιμᾷν ἡρεῖτο 


sane ad favoreminvidiamve moveretur.Unuminter- 
esse putabatsua,justumamplecti,nocentem aversari 
Tum de causis protinus ipsis sine prejudicio 8 
personis ducto statuenti Arsenius quidem injuste 
dejectus, Josephus illegitime intrusus videbatur. 
Trabi enim in censendo judicium a studio,et peh- 
dens arbitrium libere mentis inclinari momentis aut 
obsequii obnoxii aut questuosarum rationum, vitio 
imputabat anime humi reptantis, nec attollere se 
apte supra massam hano vilem crasse concretionis 
in contemplationem sibi congenerum et se digna- 
rum idearum superioris sphere. Ceterum ui in 
. rivo profluente tam momentaneus est transitus 
succedentium invicem irrequieto cursu partium 
&qua, ut nemo bis in eamdem, quod recte dice- 
bat Heraclitus, digitum immersum possit tingere, 
imo ae semel quidem, si Cratylo creditur, existi- 
manti unicam quoque tinctionem pluribus vicissim 
respondere particulis semper labentia unde, nihil 
novum aut inopinatum videri debere, si rebus hu- 
manis instabili sese vertigine volventibus,nullaque 
vel ad breve spatium immota permanente, Arsenius 
quoque vice sua passus esset injuriam. Porro ne- 
cessarium in vita unum esse, tenere officium re 
ligiose Deoque subjectie mentis; in quo qui per- 
gtare volet et ex prescripto virtutis vivere, abjicere 
hunc oporteat curas mortulium eventuum, et an- 
xiis studiis sapienti casuum occurrentium neglectu 
semel defungi. Hec cum peculiariter familiaria 
sibi dogmata tum Blemmidas Josepho coram ipsi 
disseruisset, comprobavit ille laudavitque; nec 
mutam ab illo tamen assentationis ullius expres- 
Sit vicem. Adeo enim ab huic adulando abfuit 
Blemmidas, ut neque ad se invisentem patriarcham 
obvium e cella prodire dignaretur, ao ne ingresso 
quidem et ad sedentem ipsum pergenli ex inter- 
vallo assurgeret aut ullam omnino tralatiti; istius 
urbanitatis venerationem curaret adhibere, pusilli 
esse atque ad servitutem abjecti animi reputans 
ad hujusmodi sese aucupia gratie demittere. Mens 


C 


xal προὐπαντήσεις xal δουλοπρεπεῖς καταστάσεις 
xal ἀλλ᾽ ἄττα, οἷς δὴ χαίροµεν ἄνθρωποι. Καὶ ταῖς 
μὲν Έξεσιν ἐκείναις οὕτω δὴ τιμητικῶς εἶχε xal 
Ὀπερεθαύμαζε, δῶρα Θεοῦ ταύτας ἡγούμενος τοῖς 
$' ἔχουσι, καθὼς ἂν xai κατελάμθανεν, εἶχεν, ὡς οὐ 
παντὸς γινομένου τοῦ γινομένου κατὰ θεὸν xai ἀξίως, 
ἀλλ᾽ ἐνίοτε xai xaz' ἄνθρωπον, παραχωροῦντος θεοῦ. 
Tài» γοῦν τοιαύτην δεισιδαιµονίαν dal ποτ) ἄποτρε. 
πόµενος ἴἔδειξε xal τῷ ᾿Ιωσὴφ τότε τὴν Ww, οὐ 
προθέµενος αὐτὸν ἀτιμοῦν, ἀλλ᾽ Em ἴσων πᾶσιν ἔχειν 
τὴν xplew αἱρούμενος. [P. 233] Οὕτω γὰρ xai τὸ 
Φιλόσοφον φιλοσόφως ἐπλήρου τῷ μὴ λαμθάνειν πρός. 
ωπα &q τὴν τοιχύτην κρίσιν, Tv xai καθ αὐτὸν 
χόχρικε. Ηλὴν κἀκεῖνος εἰδὼς ἄνθρωπης Ov καὶ τὸ 
χρεὼν λειτουργήσων, ἐπεὶ τὰ xag! αὐτὸν διαθέµενος 
χάρταις ἐδίδου τὸ βούλημα, — τὸ δ) ἦν καθ) αὐτὴν 
τὴν μονὴ del ποτε διαµένειν, μηδὲν κατὰ μηδένα 


nimirum ejus exaggerate cujusdam et modum 80” 
pergres:a vulgarem philosophie 841 theorematis 
irretorto defixa suspectu, adeoque ex altissimis 
duntaxat assueta rationibus estimareres humantss, 
rigidum sustinebat illum et inflexibiliter erectum 
ab ista humilitate officiorum aulicorum omninoque 
& quovis respectu materie, quippe qui abstracte 
intuens quod optandum erat, quod passim opta- 
batur negligeret. Unde non hominibus sed rebus 
intentus, his quidem servabat admirationem, his 
attentissime — considerantis instupescebat, alia 
eas veneratione prosequendas statuens quam 188 
superstitiose sedula commercii humani, quie con- 
stat exceptionibus ad blanditiam compositis, affe- 
ctata renidentia vultuum,occursibus officiosis ce- 
teraque servilis obsequii professione simulata, 
quales nos illusiunculas invicem commutare in 
consuetudine vite urbane homines gaudemus. llle 
autem habitus quidem istos & concretione materie 
Bejunctos (nam hos sic nude spectabat) ei vene- 
ratione prosequebatur magna et supra modum ad- 
mirabatur, dona Dei illos reputans. Eos porro in 
quibus cernerentur, pro modo quo eos ab ipsis 
arbitrabatur participari tractabat, sic apud se 
statuens, non eque omnes, quibus inessent, illos 
secundum Deum digne possidere,sed quosdam in- 
terdum secundum hominem, Deo permittente. 
Usum porro istum suum et morem libere omil- 
tendi superstitionem istam quamdam personarum 
anxia sedulitate venerandarum etiam tunc in Jo- 
gepho tenuit, non eum precipue contemnens, sed 
exceptionem a suo universali judicio et modo sibi 
prefixo cum omnibus agendi in hujus unius gr&- 
tiam sibi non faciendam cepsens. Ita enim 80 
philosophice obsequi putabat prescripto illi sue 
philosophie jubenti non admittere ullum respectum 
singularium personarum in judicio de rebus, nude 
8ο mere ut sunt ab eo, ut dictum est, spectar! 
estimarique solitis. Ceterum vir hic talis repu- 
lans se hominem, et commune nature debitum 

















793 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. V. 


794 


τρόπον ὁποπεσοῦσαν ἑτέρᾳ, καὶ ἅπερ εἴἶχεν ix βασι- A θράκῃ ἠνακωχὴν γενέσθαι, ἐηὶ πολὺ δαπανωµένων 


λέων φιλοφρονήματα, ὡς συμποσοῦσθαι τὸ πᾶν τῶν 
νομισμάτων cic ἑκατὸν λιτρῶν ἀριθμὸν, xal αὐτὰ 
τῇ μονῇ τοῦ ὄντος θεοῦ (τῷ γὰρ ὄντι κυρίως καὶ 
προσανέχειτο) ἀναφαίρετα διατηρηθέντα εἰς περι- 
ποἰησίν τε xal τὴν τῶν ἑλλειμμάτων ἀποπλήρωσιν 
εἶναι. Τὸν δὲ τοιοῦτον τῶν ἀποτεταγμένων χάρτην 
καὶ αὐτὸν ἡἠξίου τὸν πατριάρχην ὑποσημαίνεσβαι, 
xai γε βασιλέα ἐπικυροῦν λιπαρῶς ἀξιῶσαι πρὸς τὴν 
πόλιν ἑπανελθόντα,. Καὶ γέγονεν οὕτω, χἂν ἀποθα- 
γόντος ἐκείνου, ὁστράχου φασὶ µεταπεσόντος, ἀνε- 
λάμθανόν τε τὰς ἐπιχυρώσεις xai τὰ διατεταγμένα 
διέλυον, ὡς τὰ μὲν νοµίσµατα τῇ Μεγάλῃ ταυτηϊ 
ἑωελησίᾳ προσανατεθῆναι εἰς περιποίησιν, τὴν δὲ 
μονὴν ἐχείνην τῇ τοῦ Γαλησίου novi ὑποτεθῆναι slo 
µετόχιον. Ὁ  γοῦν ἱεράρχης Ἰωσὴφ τῇ ἀνατολῇ ἐφ᾽ 
Ἱκανὸν διατρίψας ὑπέστρεφεν stc Βυζάντιον, 


'. Ὅπως τῷ Βουλγάρων βασιλεῖ Κωνσταντίνφ d) τῆς 
ἵ Εὐλογίας ὡς εἰς γάμον ἐξεδόθη, 


(P. 234] Καὶ μετὰ μικρὸν τῆς τοῦ βασιλέως Βουλ- 
γάρων Κωνσταντίνου συζύγου Βἱρήνης µεταλλαξά- 
σης, εἷς σπονδὰς ὁ χρατῶν ἐκεῖνον θἔλων συνάξχι ἐς 
ὃ τοῖς κατὰ τὸν Alpov xal αὐτῇῃ γε Μακεδονίᾳ καὶ 


se soluturum sciens, testamento condito de suis 
rebus statuit in hunc modum. Monasterium, 842 
in quo degebat et perseverare semper decreverat, 
sic ut tuno erat, manere semper liberum, nulli 
unquam subjiciendum alteri, jubebat. Quod au- 
tem pecunie possidebat largitione imperatorum, 
centum librarum summam confioiens, hoc totum 
monasterio eidem Deo qui est sacro (nam hao 
erat peculiaris ejus domus nunocupatio) proprium 
servari perpetuumque attribui mandabat in fun- 
dationis augmentum aut supplementum amissorum 
vel quovis modo casuve deflcientium. Iis porro 
tabulis supreme sue testibus voluntatis, quibus 
ista commendarat, subscribere patriarcham voluit ; 
impetravitque ab eodem ut cum revereus in urbem 
essel, curaret easdem ratas haberi ab imperatore, 
et ipsius auctoritate ad quantam possent maximam 
firmitatem roborari. Quod et factum est, exiguo 
quidem opere pretio. Nam Blemmida deinde mor- 
tuo, cunctis illis promissis et spebus, velut tegula, 


τῶν στρατευμάτων τοῖς συνεχέσι πολέμοις, πέμψας 
διαπρεσθεύεται , ὑπισχνούμενος sl; κῆδος ἐκείνῳ 
δοῦναι καὶ τὴν ἀδελφιδῆν ἑαυτοῦ Μαρίαν τὴν τῶν 
θυγατέρων τῆς Εὐλογίας δευτέραν, Y, δλ συνῴχει τὸ 
πρότερον ὁ Φιλῆς Αλέξιος xal μέγας δοµέστικος. 
Καὶ δὴ τῶν Opxwv προθάντων ὡς συλλαμθάνεσβαι 
τούτοις καὶ ἸΜεσέμθρειαν καὶ ᾿Αγχίαλον (ἐκείνου 
Υἀρ οὖσας χατασχεῖν βασιλέα, xal αὖθις ἄξιον εἶναι 
τὸν πρὶν ἔχοντα λαμθάνειν αὐτὰς ἐπὶ τῷ Ύενησο- 
MÍv ὡς προῖκα κήδει) ὁ μὲν βασιλεὺς τὰ μὲν τοῦ 
κήδους ἐπλήρου ὡς λίαν φιλοτίµως xai βασιλικῶς. 
Συνεζήει γὰρ τῇ νυμφευθησομένῃ αὐτὸς βασιλεὺς 
xal ὁ πατριάρχης, x&v Σηλυθρίᾳ γενόµενοι, ἐχεῖσε 
δεσποινικῶς μετασκευασάμµενοι τὴν εἷς γάμον πεµ.- 
πομένην τῷ Κωνσταντίνῳ, ἐκείνην μὲν ὑπὸ πλείστῃ 
δορυφορίᾳ πρὸς ἐχεῖνον ἀπέλυον, αὐτοὶ δ’ ὑπέστρε- 
φον. Καὶ τὰ μὲν τοῦ χήδους οὕτως ὁ βασιλεὺς ἕξε- 
πλήρου, τὰ δὲ περὶ τὰς πόλεις ἀνεθάλλετο, ταῖς μὲν 
ἀληθείαις εἰδὼς ἐντεῦθεν παραιρεθησομένην τὴν 
Ῥωμαῖΐδα τὰ χράτιστα, τῷ δὲ Εωνσταντίνῳ προφά- 
σεις ἐπλάττετο πιθανὰς, ἄλλας τε xal τὸ μὴ ἔχειν 
ἐνθέως δοῦναι, μὴ τῶν ἐποίκων καταδεχοµένων τῶν 
πόλεων * Ῥωμανίας Ὑὰρ εἴναι µέρος ἐκείνας καὶ 


rator devincire sibi firmiori aliquo vinculo, et sio 
regionibus Hemo subjectis, uti etiam Macedoniae 
ac Thracis, pacem ac quietem asserere, quod eo 
tunc magis factu necassarium putabat, quia tot 
continuis expeditionibus ac bellis magna jam pars 


C Homane militie absumpta fuerat, missis eum le- 


gatis ad fedus invitavit, pollicens 8.48 in sponsam 
se illi daturum propriam neptem, Eulogie sue so- 
roris filiam secundo genitam Mariam, quam 
prius in matrimonio habuerat Philes Alexius ma- 
gnus domesticus. Processit, Constantino annuente 
tractatus usque ad conventionem federis sanoiti 
juramentis, que distincte comprehenderent Mesem- 
breamet ÁAnchialum, ad Constantini utique ditionem 
pertinentes urbes, sed hactenus occupatas ab im- 
peratore, quas utrisque tum visum est equum 
esse bona fide reddi antiquo possessori et impu- 
tari in partem dotis nove sponse. His hino pro- 
missis, illino stipulatis, imperator deductionem 
sponse ambitiose ac regia plane pompa celebravit, 


quod aiunt, inter'apsu, in irritum evanescenlibus, [) ipse proficiscentem mulierem cum palriarcha co- 


rescissum id revocata confirmatione et cassum 
effecta testamentum fuit. Ac pecunia quidem ma- 
gne huic ecclesie in dotis auctarium attributa 
est, monasterium vero, cui tam sollicite Blemmi- 
dascaverat, Galesii monasterii dominio suppositum, 
ex eo pendere eique inservire jussum est. Ceterum 
Josephus per huno modum, aliquanto tempore 
moratus in Oriente, Constantinopolim revertit. 


3. Ut περί Bulgarorum Constantino filia. Eulogie 
Maria in uxorem data sit. 


Non multo post regis Bulgarorum Constantini 
conjuge Irene mortua, studens istum regem impe- 


mitatus Selybriam usque, indeque illam ad Con- 
&tantinum frequenti ac superbo satellitio perducen- 
dam curans, ao sic Constantinopolim reversus 
eatenus fidem pactorum imperator prestitit. Nam 
quod promissarum altinebat restitutionem urbium, 
in ea non festinandum ratus varios vjus differendo 
pratextusquesivitrevera periculum direvastationis 
ex ea imminens terris imperio subjectis precaven- 
dumcensens. Ceteruminterim Constantinum lacta- 
batspeciosis obtentibus multiscolorem aliquem ha- 
bentibus, quorum hioc verisimilitudine inductus non- 
nulla videbatur. A:ebat videlicet istarum incolas ur- 
bium recusare Bulgari subjici, cum ipsi Romani 


795 GEORGII PACHYMBRAR 796 


Ῥωμαίους αὐτοὺς, μὴ εἶναι ὃ᾽ εὔλογον 
µαᾳίοας [P. 235] ὑπὸ Βουλγάρῳ τελεῖν. Οὖ μὴν 9' ἐς 
τέλος ἀπξλεγε τὴν δόσιν ὁ βασιλεὺς, ἀλλὰ προσ- 
ανήρτα Χαιρὸν τὸν τῆς τεχνογονίας δῇθεν, ὡς ἂν 
καὶ χληρονόμου τούτῳ φανέντος ἐκ γένους 'Ρωμαϊκοῦ 
εὐπροσωποῖτο xal h ἀπόδοσις. Τὰ ὃ) σαν γέλως 
ἄντιχρυς xal συνειρόμενον ψεῦδος τῷ χρὀνφ συγ- 
κρύπτοντος, Ὅμως δέ γε xal ἄχων ὁ Κωνσταντῖνος 
ὑπέμενε xal ἐσπένδετο, εἶ xal hà δοθεῖσά οἱ οὐ το- 
σοῦτον βοηθὸς ἐκείνῳ ὅσον τῇ Ῥωμαῖίδι ἐπέμπετο: 
Ἐπεὶ δ᾽ ἐξ ἐκείνου παιδίον ἑώρα τὸν Μιχαἡλ ἑαυτῇ, 
δεινὰ ἐποίει, καὶ τὸν σύζυγον κατηνάγκαζε τὰς 
σπονδάς ve λύειν καὶ πολεμεῖν τὰς πόλεις προσ- 
απαιτοῦντα. Κάντεῦθεν καὶ δεινὰ οὐκ ὀλίγα ξονέ- 
δαινε, xal ξυµδεθήχει ἂν πλεῖστα, el µή γε ὁ βασι- 
λεὺς κῆδος πρὸς τὸν Νογᾶν ἐπὶ νόθῳ τῇ Εὐφροσύνῃ 
φθάσας ποιῆσαι ἀνεῖχε τὰς ὁρμὰς ἐκείνου τῇ πρὸς τὸν 
Νογᾶν δεξιώσει καὶ διέλυε τὰ βουλεύματα, ὡς αὐτίκα 
κατόπιν ἐπιδραμουμένων τῶν Τοχάρων, f» αὐτὸς ἐπίῃ 
τοῖς βασιλέως. 

9. Τὰ περὶ τοῦ Νογᾶ καὶ χρω», ὅπως εἶχον τὸ 


πριν. Καὶ περὶ τοῦ πρώτου βασιλέως xal νοµοθέτου 
αυτων. 


'O δὲ Νογᾶς αὐτὸς κράτιστος ἣν ἀνλρ τῶν Τοχά- 


essent, nec seadhuo,quantumvis conaretur, potuisse 
huic eorum aversioni mederi. Ut res flat suaviter, 
exspectandum videri, dum natus Constantino filius 
foret ex nova conjuge: tunc enim fore omnia pro- 
niora, rege tum scilicet 844 Bulgarorum heredem 
habente Romani sanguinis, cui sacramento dicere 
Romanos non dedeceret. Hec allegabantur, que, 
ut vere loquamur, mera erant elusio et mendacium 
promissione tempus obducente inumbratum, nec 
plene fallens Constantinum, quanquam is vo- 
lens nolens dissimulare cogebatur, et tacite dolere 
fucum sibi factum obtrudenda conjuge, que non 
tam ipsiadjutrix quam terre Romane dataesset. Ma- 
ría veru postquam Constantino pepererat Michaelem 
filium omnijam excusationecunctationi demptaipsa 
quoque transire palam in viri sensus et utrique 
factam injuriam accusare indignanter ccpit, mari- 
tum assidue sollicitans ad repetendas bello injuste 
negatas urbes. Unde multa mala orta sunt; et plura 
gravioraque prodiissent, nisi Augustus mature sibi 
preoccupasset novo fodere Nogam, data in uxo- 
rem ei fllia sua notha Euphrosyne. Qua necessitu- 
dine devinctus imperatori Nogas palam ostendit 
irrupturum se cum Tocharis, quibus preerat, in 
Bulgarorum (ines, statim atque Constantinus regio- 
nes inoursare Romanas copisset, Suspendit hioc 
metus consilia Bulgari, et malorum inducias Ro- 
manis fecit. 


4. De Noga et Tocharis, originibusque gentis, deque 
primo eorum rege ac legumlatore. 


Hic porro Nogas potentissimus Tocharorum 
erat, bellice artis longis experimentis multam 
peritiam adeptus, usu rerum in tractatione nego- 


*Po- Α pov , tlc στρατηγίαν το ξυνετὸς χαὶ τρίθων τοῖς 


πράγµασιν, ὃς ἅμα πλείσταις δυνάµεσιν ἐξ όμοχι- 
viv Τοχάρων, οὓς αὐτοὶ Μουγουλίους λέγουσιν, U- 
αποσταλεὶς ἐκ τῶν κατὰ τὰς Κασπίας ἀρχόντων τοῦ 
γένους, οὓς Εάνιδας ὀνομάζουσιν, εἰσθάλλει τοῖς 
ἀνὰ τὸν Εὐξεινον βορείοις ἔθνεσιν, ἃ δὴ τὸ πάλαι 
τοῖς Ῥωμαίοις ὑπήχουε , τῆς πόλεως δ’ ἁλούσης 
καὶ τῶν πραγμάτων sl; στενὸν καταστάντων 'Pu- 
µαίοις, τῶν χυρίων ἀπολειφθέντα, αὐτόνομα ἦν, 
Ταῦτ ἄρα xal ἀκονιτὶ φανεὶς προσελάμθανε καὶ 
κατεδουλοῦτο. Ἰδὼν δὲ χώρας ἀρετώσας xai ly 
εἷς ἀρχὴν κατὰ σφᾶς αὐτάρκη, ἀφηνιάζει μὲν τῶν 
πεµμψάντων xal ἑαυτῷ τὰ ἔθνη προσκτᾶται, Ὡς δὶ 
Χρόνου τριθοµένου, ἐπιμιγνύντες σφίσιν οἱ περὶ τὴν 
µεσόγαιον κατῳκηµένοι, )λλανοὶ λέγω, [P. 236] 
Ζίκχοι καὶ Γότθοι, “Ρῶσοι xal τὰ προσοικοῦντα 
τηύτοις διάφορα Ὑένη, ἔθη τε τὰ ἐκείνων µανθάνουσι 
καὶ γλῶσσαν τῷ ἔθει µεταλαμθάνουσι καὶ στολὴν, 
καὶ εἷς συμμάχους αὐτοῖς γίνονται. Καὶ μετ οὐ 
πολὺ εἰς πλῆθος ἀριθμοῦ κρεῖττον ὁ ἐπελθὼν τῶν 
Τοχάρων λαὸς ἀνδίδωσι, καὶ ἀνυπόστατοι ὅπου ἴοιεν 
γίνονται ταῖς δυνάµεσιν, ὡς καί τινας τῶν Evo χυ- 
ρίων πολέμου νόμῳ ἐπ αὐτοὺς ἁποστάτας ἰόντας 
οὐχ ὅπως περιγενέσθαι, ἀλλὰ καὶ σφαλῆναι τὰ πλεῖ- 


tiorum tritus. I& cum magnis oopiis e genere, 
cujus erat et ipse, Tocharorum, qui se ipsi Μαρα. 
lios nominant, missus a principibus ejus gentis 
(Canidas appellant)circa portas Caspias degentibus, 
irruperatinboreales Euxino gentes Romanis quon- 
dam subditas, sed que post captam a Latinis urbem, 
et res imperii redaetasin artum, necessario neglecte 
845 a dominie sui tunc juris erant. Has facile ac 
sine magno certamine priina statim ostensione sui 
cepit sibique subjecit. Et animadvertens uberes 
terras ac populos ad constituendum per se regnum 
idoneos, frenum excussit imperii eorum a quibus 
erat missus, et res agere suas inetituit, proprio 
principatu constituto. Processu deinde temporis 
miscentes se ipsis qui mediterranea illic incolunt, 
Alani videlicet, Zicchi, Gotthi et Rhossi, quique 
finitimas hisce habitant terras diversorum generum 
populi, mores paulatim ipsorum didicerunt, et 
cum vite usu linguam etiam ao vestitum eorum 
usurpantes, in militiaquoque consortium assumpli, 
non ita multo post exercitus confecerunt innume- 
rabiles, quarum conscientia usuque virium in po- 
tentiam immane quantam Tocharorum gens profe- 
cit, adeo ut quocunque se verterent, ineluotabiliter 
cuncta prosternerent, et cum e superioribus domi- 
nis quidam ad ipsorum defectionem ulciscendam 
eosque sub jugum revocandos bellicas in eos 6” 
peditiones s8uscepissent, non modo ipsos non 
vincerent, sed magnis acceptis cladibus in lucro 
ponerent quod plerisque suorum bello cadentibus 
pauci salvum reditum haberent. Gaudet hec gens 
vita simplici; herent invicem mutuo neru civilis 
charitatia ; tolerantes sunt laborum, in bella prom- 
ptissimi; paucis ad viotum cuoltamque indigent, 














701 


DE MICHARELB PALZEOLOGO LIB. V. 


198 


στα πεσόντας. Ἔστι τὸ ἔθνος ἁπλότητι μὲν χαῖρον A τὸν ἵππον ἐκκεντοῦντας ἐκροφᾶν αἵματος εἰ BE τῳ 


καὶ φιλαλληλίᾳ, xai ὀξύ τε πρὸς πολέμους xal πο- 
νηβὸν, καὶ τὴν ζωὴν αὕταρχις, xai ys τὰ κατὰ βίον 
ἀνεπινόητόν τε xal ἀπρομήβευτον. Ἐχρήσαντο γὰρ 
ἀνέκαθεν νοµοθέτῃ οὐ Σόλωνι ἢ Λυκούργῳ ἢ Δρά- 
χοντι (οὗτοι γὰρ ᾿Αθηναίοις καὶ Λακεδαιµονίοις xal 
τισιν ἄλλοις ol νοµοθέται σοφοὶ σοφοῖς xai συνετοῖς 
τὰ ἐς λόγον λόγιοι), ἀκλ᾽ ἀ)δρὶ ἀγνῶτι καὶ τὸ πὰν 
πονηρῷ, χαλκεῖ μὲν τὸ πρῶτον. εἶτα δὲ καὶ εἷς 
Κάνιν (ἄρχοντά τις εἴποι) καταστάντι, ὃς καὶ ἐκ 
Κασπίων πυλώνων ἀνιστῶν τὸ ἔθνος ἐξελθεῖν θαῤ- 
ῥῆσαν, καὶ σφίσιν del τὸ νικᾷν ὑπετίθει, εἰ τοῖς 
ἰδίοις νόµοις προσέχοιεν. Οἱ δ᾽ ἦσαν τοῖς ἀθροῖς 
ἀπέχεσθαι, τοῖς τυχοῦσιν ἀρχεῖσθαι, τὸ φιλάλληλον 
ἔχειν, τὸ αὐτόνομον ἀποστρέφεσθαι, τὸ κοινωνιχὸν 
ἀσπάζεσθαι, τὸ μηδὲν περὶ βίου σπεύδειν, τὸ má- 
σαις χρῆσθαι τροφαῖς, μηδὲτ τῶν βεθήλων ἔχοντας, 
τὸ γυναιξὶ συνοικεῖν πλείσταις, xai ταύταις προσ- 
ανατιθέναι τὸν τῶν ἀναγκαίων πορισμὸν , ὡς ἅμα 
piv τὸ γένος πληθύνεσθαι ἅμα ὃδ' ἔχειν καὶ ὧν 
δέοιντο, τὸ μηδὲν τῶν xaÜ' ὑπόστασιν προσκτᾶσθαι 
κτημάτων, μηδ ἐμμένειν κδίσµασιν οἴχων , ἀλλὰ 
µεταθαίνειν καὶ µεταφοιτφν πρὸς τὸ χρήσιµον, xli 
Χρεία τροφῆς εἴη t, ὀϊΐστῷ χρωμένους θηρᾷν f] xal 


nec sollicite congeruut aut consulunt in futurum 
avara provilentia. Ad hano seilicet formavit eos 
disciplinam priscus ipsorumlegislator quidam,non 
sane Solon aut Lycurgus aut Dracon (hi enim 
Atheniensibus, Lacedemoniis, et quibusdam aliis 


καὶ στεγανωτέρας προσδέοι τροφῆς, ἐγχάτῳ οἷὸς τὸ 
αἷμα συγκλείοντας ὑπὸ τὴν ἐφεστρίδα τιθέναι, ὡς 
ἐντεῦθεν μικρὸν συσταθὲν ἐκ τῆς ἐχείθεν θερµότη- 
τος δεῖπνον τίθεσθαι, x3v τί που ῥάκος ἐντυχὼν τις 
εὗροι, ἐπιῤῥάπτειν τῇ ἀμπεχόνῃ, κἂν οἵον ἐκεῖνο καὶ 
ᾖ, Adv d ἀμπεχόνη μὴ δέοιτο (ὁ γὰ σκοπὸς, ὡς ἂν καὶ 
ἄνευ χρείας τοῦτο ποιοῦντες, ἐπὶ τῆς χρείας ποιεῖν 
ἀναγχαζόμενοι μὴ αἰσχύνοιντο, τοῖς παλαιοῖς τὰ νέα 
προσεπεµβάλλοντες), xal οὕτως αὐτοὺς μὲν dv ἀν- 
ἐσει παντοίᾳ ζῇν, σάριτταν καὶ ἐφεστρίδα καὶ ἔνδυμα 
καὶ αὐτὴν ζωὴν παρά τῶν τῆς γυναικωνίτιδος ἔχον- 
τας, αὐτοὺς δὲ πολεμοῦντας τὰ τῶν ἄλλων ἔχειν, 
μηδὲν πολυπραγμονοῦντας. [P. 251] Ταῦτα τοῦ vo- 
µοβέτου Τζιγχίσκανι (νῦν γὰρ ἀνεμνήσθην τοὔνομα" 


p Τξιγχὶς γὰρ τὸ ὄνομα, ὁ δὲ Κανις βασιιεὺς) τὰ 


παραγγέλµατα ἐν ἀσφαλεῖ ἔχοντες ἀλήθειάν τε ἐν 
λόγοις ἀσκοῦσι καὶ δικαιοσύνην iv πράξεσι, τὸ μὲν 
ἐλευθερω! προσηκον ψυχῆς, τὸ Ó' εὐθύτητι γνώμης, 
ὡς ἀνεξαπάτήτον μὸν εἶναι οἷς ἂν ἀχούοι τις ἑτέρου 
λέγοντος, ἀνεπιθούλευτον δὲ οἷς πράττοι ἂν πρὸς 
ἐνεῖνον ἕτερος. ᾽Αλλὰ Νογᾶν ukv χκηδεόσας ὁ βασι» 
λεὺς τηνικάδε, τὸν ἐχείνων ἄρχοντα, πέµπων οὐχ 
ἀνίει πλεῖστα, ὅσα τε πρὸς ἑνδυμάτων χρῆσιν xal 


lacere segmentum forte abjectum occurrerit, 
Bublatum statim vesti, qua tegitur, assuito, etiamsi 
bona sit nec sarto egeat. Nimirum hoo citra neces- 
sitatem fieri jubens id agebat, ut, cum opus foret, 
neminem puderet indumentum manu sua proprium 


sapientes sapientibus, eruditi doctis, ad rationem G sarcire et consarcinatis per vetefamenta novis 


exactascondiderunt leges), sed idiotia ignobilis, vilis 
opificii labore tritus, prius faber 846 ferrarius, ex 
officine ac fornacis fuligine in imperium produ- 
etus et Canis declaratus : sic illi principem appel- 
lant. Hie gentem excitavit istam ut e Caspiis 
portis prodire non dubitaret, polliceri ausus, quo- 
cunque bellum inferrent, nunquam victoria frau- 
dandos, si legibus a se propositis accurate obser- 
vandis attentam diligentiam impenderent. Summa 
legum heec erat : Delicias aversantor. Obviis con- 
tenti sunto. Mutua societatis charitatem servanto. 
Privatim sibi pro arbitrio consulere vitanto. Nihil 


in vita victuque exquisitum affectanto. Cibis qui- 


buscunque sine mundi immundive discrimine 


assuta pannis vestiri centonibus. Porro his pre- 
Bcriptionibus sperabatassecuturum seutguisumma 
vite securitate fruerentur, exp:ditosque ad nutum 
$8471 haberet semper omnes, nulla uspiam sollici- 
tudine affixos, quippe quibus sarissa, ephippium, 
vestis et alimenta, quibus unis egebant, muliebri 
ministerio cuncta e gyneceo suppeditarentur, ipsi 
rei bellice uni vacarent spoliandisque alienis, 
nibil preterea negotii habentes, aut curiose inqui- 
rentes quid futurum esset. Talium auctor legum 
Tzinciscanis fuit. Nam cum proprio nomine Tzincis 
hic vir vocaretur, Canis vocabulum, quod regem 
sonat, ejus private adjunctum appellationi Tzin- 
ciscanis nomen efficit, nunc memoria commodum 


utuntor. Uxores simu] plurimas habento; et his ῃ occurrens : nam cum agere de hoo copi, nondum 


curam parandarum rerum ad victum vestitumque 
utilium mandanto : inde multiplicationem gentis, 
indidem necessariorum abundantiam nacturos. 
Prediorum 8ο soli possessiones  aspernantor. 
Fabricandis domibus non im;norantor :;vitam de- 
sultoriam hinc illuc, quocunque utilitas vocaverit, 
assidue migrabundam adamanto. Ubi cibus defue- 
rit, aut sagitta et venatu paranto, aut secta equi 
vena sanguinem sugunto. Si solidiori opus alimento 
sit, intestinum ovis sanguine oppletum sub ephip- 
pium ponunto. Sio mora concretum et illo calore 
coetum sanguinem, oum vescendi desiderium fue- 
rit, vorento. Ubicunque cuivis panni aut pellis 


venerat in mentem. Ceterum his ejus prescriptis 
acquiescentes contingebat istos populos veracitatem 
in loquendo, sequitatem in agendo tenere, quorum 
illud libertati animi convenit, hoc rectitudini mo- 
rum illud rursus tutum prestat audientem a cir- 
cumventione fraudulenta mentientis socii : hoo a 
cunctis quemqueinsidiose grassantium dolis liberat. 
Hujus gentis principem tunc Vogam sibi fodere 
conciliatum imperator cum missis alfatim luxuria 
nosiratis instrumentis ad delicias Romani usus 
invitaret, minimum profecit, quod ad mollitiem 
quidem vestium ei suadendam spectat. Nam cum 
ciborum ei exquisiti gustus offerri ourasset variam 


799 


GEORGII PACHYMERJE 


800 


ὅσα πρὸς τροφῶν ποικιλίαν, πρὸς δὲ καὶ ἀνθοσμιῶν A λείᾳ προσέχων. Τοῦτον τοιγαροῦν ἔχων ὁ βασιλεὺς 


οἴνων ὅλας πιθάκνας φιλοτιμούμενος, Ὁ δὲ τὰ μὲν 
εἲς βρῶσιν xal πάσιν μαθὼν ἠγάπα λαμδθάνων, καὶ 
χρυσὸν δὲ καὶ ἄργυρον iv ἐχπώμασι προσεδἐχετο' 
τὰ δὲ ποικίλα fj πρὸς χαλύπτρας fj πρὸς ἑνδύματα 
(ἐφιλοτιμεῖτο γὰρ xal ταῦτα προσαποστέλλων ὁ βασι- 
λεὺς) ἀφώμενος ταῖς χερσὶν ἀνηρώτα τὸν διαχοµισά- 
μενον, εἰ χρησ'µεύοι πρὸς χεφαλὴν ἐπὶ τῷ ἄπονον 
εἶναι καὶ ἀνάλγητον dj καλύπτρα, el. ὁ ἐπανεσπαρμέ- 
voc µάργαρος ἀμύνει ἔχοι ταύτη τὰς ἀστραπὰς el 
εἷς βροντῶν χτύπους, ὥστε μὴ ἐμθρόντητον γίνεσθαι 
τὸν φοροῦντα, ὁ λίθος συναίἰροιτο, εἰ τὰ πολυτελῆ 
αὖθις ἐνδύματα εἲς ἀπονίαν μελῶν συλλαμθάνοι: Et 
μὲν οὐκ ἔλεγον, παρεῤῥίπτει, el καὶ ἐνδυθεὶς ἐπ) 
ὀλίγον ὅσον τὰς φιλίας ἀφοαιώσασθαι, ἀπεκδυόμενος 
παραυτίκα µετελάµθανε κυνῆην ἢ προθατῆν τὴν συν- 
ήθη, καὶ φορῶν ἐκυδροῦτο πλέον fj ὅσον ταῖς πολυ- 
τελέσι στολαῖς. ᾿Ὡσαύτως καὶ ἐπὶ ταῖς καλύπτραις 
ἐποίει, τὴν πρὸς χρῆσιν ἀναγκαίαν τῶν περιττῶν, 
κἂν ἦν τῶν πολυτελῶν, ἀνθαιρούμενος. El δ᾽ ἐκεῖνος 
πλαττόµενος ὄνησιν φἐρειν ἔλεγε τῷ φοροῦντι τὸ 
χτέρας τὴν οἰανοῦν τε xal ὁπουδήποτε, εὐθὺς πι- 


στεύων ἔφορει, οὐ λίθοις οὐδὲ µαργάροις, ἀλλ᾽ ὦφε- 


copiam vinique odorati tota dolia, his quidem non 
ilibenter est usus. Aurum item et argentum in 
vasis poculisque dono datis probans admisit. At 
versicoloria varii generis tum capitis tegmina tum 
membrorum indumenta ceterorum, quarum item 
rerum vim magnam regia eidem munificentia 
imperator miserat, hec, inquam, aspernabundus 


$48 in manus sumens percontabatur ab offe- ( 


reute an id certo prectaret bellus iste pileus ca- 
piti quod tegeret, ut nullo deinceps mali appulsu 
lederelur, nullum dolorem sentiret; au inspersi 
huic uniones cetereque inserte gemm:e vim ha- 
berent areanam quampiam fulgura fulminaque 
avertendi & gestanle ; vestes item 1] speciose ac 
molles num membra que ambirent lassitudine in 
labore prohiberent. Tum illo scilicet negante, 
Nogas quidquid horum interrogans atligerat fasti- 
diose rejectabat. Ac quanquam amicitie mutum 
contestande causa unam e míssis ab Augusto ve- 
Stibus sibi circumdare sustinuit, brevissimo eam 
tulit spatio, familiare statim e canina vel ovina 
pelle vestimentum resumens, eo se magnifice os- 
tentans, nec minus, ut apparebat, in illo sibi 
quam quovis regio paludamento placens. Sic et in 
operimentis capitis fecit, opportuna et sibi assueta 
pre speciosis pretiosisque eligens. Quod si qui 
heo ipsi attulerat forte fingens respondisset inesso 
jis quam requirebat vim doloris ac fatigationis 
malive omnis arcendi, tunc sane ille statim cre- 
dens cuncta induisset perseveranterque gestasset, 
non geminas aut inargaritas videlicet, verum pro- 
missam utilitatem curans. Istum igitur tam poten- 
tem principem babens paratum imperator ad ir- 
rumpendum in Bulgariam, quoties inde se comuio. 
visset Constantinua.ad depredandas aut quoquo- 


ἔτοιμον τοῦ Κωνσταντίνου καταγραμεῖσθαί xai τὴν 
ἐχείνου σκυλεύειν: χώραν, tt τοῖς τοῦ βασιλέως ἐκεῖ- 
voc ἐπίοι, οὐ Μεσεμθρείας µόνον στεῤῥῶς ἀντείγετα 
καὶ τῆς ᾿Αγχιάλου, ἀλλὰ xai Σωζόπολιν καὶ 'Ava- 
θιούπολιν καὶ Κανστρίτζιν καὶ XA)! ἅττα φρούρια, 
ἅπερ oi τοῦ βασιλέως ἐπισκευασάμενοι Ἀροσεχτῶντο 
τῷ βασιλεῖ, καὶ λίαν ἐν χεροῖν εἶχε, μηδὲ φρουρίου 
σκιὰν προϊέμενος. Μεσέμθρειαν γὰρ καὶ ix δικαίου 
πάλαι ποτ’ εἶχε, λαθὼν παρὰ τοῦ Mott. 
€, Τὰ περὶ τοῦ τοὺς Σέρθους χήδους τοῦ βασι- 
λέως καὶ διὰ ταῦτα τῆς τοῦ πατριάρχου ἐπι- 
δηµίας ἐχεῖσε. 

Ὁ δὶ Μτυζῆς οὗτος, [P. 238] ἵν᾽ ἐπαναλαθὼν εὖ- 
µαθέστερον διηγήσωμὰι, γαμθρὸς μὲν ην ἐπὶ θυγα- 
τρὶ τῷ ᾿Ασὰν, σύγγαµθρος δὲ Θεοδώρου τοῦ Λάσκα- 
ρι. Ασὰν δ) οὗτος ἦν 9v λόγος καὶ Ἰωάννῃ συνελ- 
θεῖν τῷ Δούχφ xal βασιλεῖ, xal ve οὖν ἐχείνῳ τὰ 
κατὰ δύσιν ἐπιδραμεῖν, Φιλοκαλίας πάσης ἔχοντα 
δειγµατα. Ὡς γοῦν ἐχεῖνος ἐτελεύτα xal οὗτος τὴν 
ἀρχὴν ἐδέχετο τῶν βουλγάρων βούλγαρος Qv, συγέ- 
θᾳινέν οἱ μὲν προσκρόύειν καὶ βασιλεῖ, ὡς καὶ πολ- 
λάχις δι’ ἔχθρας καὶ πολέμων τοῖς τῶν Ῥωμαίων 


modo infestandas regiones imperio subjectas, non 
Mesembream solum et Anchialum securus pacto- 
rum mordicus tenebat, sed preterea Sozopolim, 
Agathiopolim, Canstritzim et alias quasdam arces, 
ἃ ducibus ejus oblata usis occasione captas; quie 
ille omnia sic arripuerat, ut certus videretur non 
amittere de manibus, ac ne umbram quidem ullius 
ex his nuper acquisitis vel minute munitiuncula 
unquam $49 reJdere. Nam Mesembream olim 
posesessam jure jam suo se putabat obtinere, 
quippe sibi donatam a legitimo tunc ejus domino 
Mytze. 


5. De Myltxe, εἰ ut. is. imperatori Mesembream 
dederit. 


Hic porro Mytzes, ut altius repetens distinctius 
rem exponam, gener erat Asanis ducta ejus filia, 
cujus sororem in matrimonio habuit Theodorus 
Lascaris, pari Asani affinitatis gradu admotus.Asan 
autem hic est, quem historia docet Joanni Duce 
imperatori socium fuisse, junctisque cum eo copiis 
incureasse communi expeditione Occiduas regiones, 
magna omnis elegantis indicia prebentem.Ut au- 
tem Joanne jam mortuo Asan regnum Bulgarorum 
Bulgarus ortu accepit, contigit eum apud impera- 
torem offendere, simultatibus in bellum quoque 
aperium prorumpentibus, Asane non semel suas 
copias Romanis opponente. Sed et item contigit 
parum gratum suis ipsum evadere Bulgaris, multis 
et praecipuis ipsorum ei graviter offensis infensis- 
que. Unde is in perturbationes haud parvas incidit, 
proceribus, quos ab eo alienaverat invidia, incli- 
nantibus ad Constantinum, dimidium generis tra- 
hentem ex Serbis ; cui nulla cum Asane cognatione 
juncto quantum ad suffregium principatus deerat 











80t 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. V. 


802 


ἱέναι στρατεύµασι, συνέδαινε δὲ προσκρούειν xal A περιποιεῖ τοῖς Ῥωμαίοις, τὸν δὲ γε Μυτζῆν διὰ τοῦ 


πολλοῖς ἅμα καὶ μεγιστᾶσι τῶν Βουλγάρων xai 
ταραχαϊς οὐ προσηκούσαις ἐμπίπτειν. Ταῦτ᾽ ἄρα καὶ 
τούτῳ διαφθονούµενοι πρὸς τὸν Κωνσταντῖνον ἐκ 
Σέρδων ἐξ ἡμισείας τὸ γένος ἔχοντα ἀποχκλίνουσιν. 
"Ὅσιν οὖν ἐνέλιπεν οἱ πρὸς τὴν ἀρχὴν ἐκ σφετέρου 
γένους, μηδὲν τῷ ᾿Ασὰν προσήχων, τὴν ἐκείνου ἐκ- 
γόνην λαθὼν sl; γυναῖκα τοῦ Ἰωάννου πέμψαντος, 
ἐπ᾽ toov εἶχε τὸ πρὸς τὴν τοῦ ᾿Ασὰν βασιλείαν δίχαιον 
Μυτζῇ: κἀκεῖνος μὲν τὴν Τέργονον εἶχε, xai τὰ τῆς 
βασιλείας χλέη ἐπεφέρετο μεγαλοπρεπῶς' 6 δὲ Μυτ- 
Cc τὰ κύχλῳ περικρατῶν ποτὲ μὲν ἠρκεῖτο τούτοις 
xai καθησύχαζε, ποτὲ δ᾽ αὖθις xal ἀντεφιλονείχει 
πρὸς Κωνσταντῖνον, ὃν xal ποτε διώχων ἀπέχλεισεν 
εἷς Σθενίµαχον ἡμέτερον Ov. Καὶ cl μὴ ταῖς τῶν 
Ῥωμαίων δυνάµεσιν ἐχρήσατο πρὸς βοήθειαν, τάχ᾽ 
ἂν xal ἁλοὺς ἀπώλετο. Αλλ) dj τύχη ῥέπει τὰς 
πλάστιγγας, καὶ δυναμωθεὶς αὖθις ὁ Κωνσταντῖνος 
τὸν Μυτζῆν διώχει θαῤῥαλεώτερον, 'O δὲ ἅμα τὲ- 
Χνοις κχαταλαθὼν τὴν Μεσέμθρειαν, ἐκείθεν ἰχετεύει 
[Ρ. 239] τὸν βασιλέα δέχεσθαι τοῦτον καὶ λύτρα λαμ- 
θάνειν τὴν πόλιν. Στέλλει γοῦν ὁ βασιλεὺς ἐξ αὐτῆς 
τὸν Γλαθᾶν χουροπαλάτην καὶ μέγαν παπίαν ἐσύστο- 
pov, καὶ ὃς ἄλλοις σύναµα μετὰ xal αὐτάρχους 
στρατοῦ, καταλαθὼν τὴν Μεσέμθρειαν, ἐκείνην μὲν 


ex genere, supplevit affinitas, que illum ducta in 
uxorem [rene filia Theodori el Asanis nepte, a patre 
Theodori Joanne Augusto in Bulgariam ad has nu- 
ptias missa, in pari jam juris ad Asanis successio- 
nem graducum Mytze constituit, Et Constantinus 
quidem urbem Bulgarie regiam Tenobum tenens, 
ceteris etiam cunctis ejus principatus ornatus in- 
signibus, pro haud dubio Bulgarorum rege sese pa- 
Jam magnifice ferebat. AL M ytzescircumsitis regioni- 
bus imperitans interdum quidem his contentus ac- 
quiescebat, interdum 850 contendebat cum Con- 
stantino, ac fuit cum eum bello persequens inclu- 
dere sese cogeret in arcem quamdam nostram cui 
Sthenimachum nomenes*!, ubi quominus caperetur 
οἱ periret, opportune allatum a Romanis copiis au- 
xilium prohibuit. Sed fortuna deinde vices alter- 
nante successuum, auctus rursus animi et viribus 
Constantinus tanto tamque valido impetu incubuit 
in Mytzen, ut his impar resistendo Mesembream 


cum liberis confugiens, inde legatis ad imperato- [) 


rem supplicibus missis pactus cum eo deditionem 
Bit cum sui tum ejuscivitatis, qua in sui servati 
pretium offerret. Neo recusavit imperator, sed sta- 
tim Glabam curopalatam,qui postea magnus papias 
fuit, cum aliis et idonea manu militum misit. Is 
ingressus Mesembream ejus rite possessionem iniit 
imperii Romani nomine; tum Mytzem per Hemum 
itinere terrestri perduxit ad imperatorem, qui ei 
perhumaniter excepto omnique amoris signiflca- 
tione recreato uberes fundos apud Scamandrum 
assignavit, quorum aunui proventus ad viotum ei 
cultumque splendidum abunde sufficerent. Ubi et 
$pse deinceps cum filiis diversatus est, pacto prius 


Alpoo πεζῇ ἄγει πρὸς βασιλέα. Τὸν δὲ καὶ δέχεται 
πρόφρων καὶ παρηγορεῖ εὐμενῶς, καὶ πρὸς τῷ Xxa- 
μανδρῳ ἀποχρώντως προμηθευσάµενος ἐχεῖσέ που αὺν 
τοῖς τέχνοις κατασκηνοῖ, συνθήχας πρὸς αὐτὸν ποιησά- 
µενος ὥστε xal τὸν πώτιστον υἱὸν Ιωάννην συναρµό- 
σαι τῇ θυγατρἰ. 
ζ. Τὰ περὶ τὸ Δυῤλάχιον, καὶ τοῦ σεισμοῦ τοῦ ἐχεῖ 
ἐνσχήψαντος. 

᾽Αλλὰ τῇ μὲν πρωτίστῃ τῶν θυγατέρων Βἰρήνῃ 
οὕτω προὐνόει τῶν γάμων, τὴν δὲ γε δευτέραν "Av- 
ναν ἡρεῖτο πέμπειν τῷ vli Μηλωτίνῳ (ὁ γὰρ ὁμω- 
νυμῶν τῷ πατρὶ xai πρῶτος τῷ ῥηγὶ Παιονίας elo 
θυγατέρα γεγἄμθρευτο) εἷς γάµον συνάπτειν, Καὶ δὴ 
τῶν πρὸς ἀλλήλους συνθεσιῶν στὲλλει μὲν εἰς πρεσ- 
θείαν τὸν ἱεράρχην, συνεκπέµπει δὲ καὶ τὴν χόρην 
ὑπὸ θεραπεἰᾳ µεγίστῃ βασιλική . Kal γε καταλα- 
θοῦσι τὴν Βάῤῥοιαν σφίσι τὰ τῆς βουλῆς ἔστη πεμ.- 
φθῆναι πρὸς τὸν Οὔρεσιν Στέφανον τὸν χαρτοφύλαχα 
Βέχκον, μα δὲ σὺν ἐχείνῳ καὶ τὸν Τραϊανουπόλεως 
Κουδουµηνήν. "Hv δὲ καὶ πρὸς τῆς δεσποίνης ἔντε- 
ταγμένον τῷ χαρτοφύλακι αὐτὸν προαπελθεῖν xal 
γνωρίσαι τὰ xarà τοὺς Σέρθους τρανότερον, ὅπως 
μὲν σφίσιν ἐστὶν ἡ δίαιτα, ὅπως δὲ ἡ τάξις τῆς ἑἐχεί- 
νων ἀρχῆς διιθύνεται' ἐκείνη γὰρ καὶ µεγίστην τὴν 


cum imperatore inito, quo inter ipsos mutuo con- 

venit αἱ Mylze primogenito Joanni primogenita 

item imperatoris filia desponderetur. 

6. De fo: dere imperatoris cum Serbis, deque profec- 
Lione patriarcha? in Serbiam ea de causa. 

Sic JIrena mexime natarum Augusti provisum 
conjugium est. Ab hac vero secundam Annam de- 
crevit pater mittere ad cralem Serbie Stephanum 
Uresim, secundo ejus fllio Melotino nupturam : nam 
primogenitus patri cognonomis jam uxorem habe- 
bat regis Pannonis filiam. 8518 Cum igitur de 
omnibus ante conventum esset, ad exseculionem 
pactorum mittit imperator legatum patriarcham 
et cum eo sponsam virginem regio magniflce sti- 
patam comitatu. His simul cunctis ubi Berrhoeam 
pervenerunt, expedire communiter visus est pre- 
mittendos ad Stephanum Uresim chartophylacem 
Veccum et cum eo Traianapoleos episcopum Cu- 
dumenen. Fuerat autem ab Augusta peculiariter 
commendatum chartophylaci ut precederet spon- 
sam, priorque in Serbiam adveniens exploraret ad 
liquidum quodnam id esset hominum genus, que 
ibi forma vitae cultusque, que ratio consuetudinis 
civilia, quis ordo publice rei, ac jus ususque prin- 
cipatus. Nam cum illa proflciscenti filia appara- 
tum et pompam quam potuerat maxime regiam, 
et cum specie ac pretio ad magnificentiam, tum 
usu, et copia ad mollitiem deliciasque compara- 
tam, embitiose attribuisset, muliebri scilicet cu- 
riositate nosse avebat ecquid paria illis, aut qua 
istis proportione respondentia, repertura esset sua 
filia. Ea de causa jusserat priorem eo proficisci 
Veccum, et sibi per nuntios signifloare quae com- 


805 


GEORGII PACHYMERJE 804 


θεραπείἰαν τῇ θυγατρί προητοίµαζεν ἐπὶ γλιδῇ παν- Α μὴ καὶ ἐκ τοῦ. παραχρῆμα ἑνέδραις χαλεπαῖς περι- 


xolg βασιλική. ᾿Εκείνῳ τοίνυν προαπελθόντι γνωρί- 
σειν καὶ σημανεῖν προσετάσσετο, πρὶν ἄν ἐπιθῇ 
Σερθίας 6 πατριάρχης. Οἱ δ᾽ ἐπιστάντες οὐ µόνον 
οὐδὲν τῶν εἷς θεραπειαν εἶδον ἐχεῖσε καὶ ἀρχῆς τῆς 
τυχούσης ἄξιον, ἀλλὰ x«l τὸ θεραπευτικὸν τὸ iv 
[P. 240] ἐκείνοις βλέπων ὁ Οὔρεσις xai οἰκίδιον, καὶ 
μᾶλλον τὸ τῶν ἡμιανδρίων, τί ἄν καὶ εἴησαν οὗτοι 
διεπυνθάνετο. Ὡς ὃ) ἤχουε παρ) ἐκείνων ὅτι τάξις 
ἐστὶν αὕτη βασίλειος, καὶ ὡς τῇ βασιλίδι slc θερα- 
πείαν ἀκολουθήσαιεν, ἐχεῖνος ἀταλαστήσας φησὶν, 
« AV di, τί ταῦτα; καὶ ἡμῖν οὐ συνήθης αὕτη d 
δίαιτα. » Καὶ τὸν φάναι το xal àpa τὴν νύμφην 
δεἰχνύειν πενιχρὰ φοροῦσαν καὶ ταλασίᾳ προσέχου- 
σαν, καὶ, « Οὔτω, » λέγειν χειρὶ δεικνύντα, « ταῖς 


πέσοιεν' οὗ γὰρ εἶχον πιστεύειν ἀνδράσι μὴ ἐπι- 
στρεφοµένοις αἰσχύνης xai µέμψεως. Τέως ἴεσαν 
tl; τὸ πρόσω νωθεῖς τινες τὴν πορείαν xal τοῖς ὅλοις 
ὑπόπτως ἔχοντες, Ὡς δὲ κατέλαλον τὴν ᾽Αχρίδα, 
τὴν μὲν βασιλίδα καὶ τὸ περὶ αὐτὴν οἴχετιχὸν καὶ 


ὅσον εἷς θεραπείαν αὐτοῦ που διαναπαύουσν, 
ἐχεῖνοι δὲ προαγγέλους πρὸς Οὕρεσιν πέµπον- 


τες καὶ αὐτοὶ σχολαίως τοῖς πρόσω προσίθαι- 
vov. ΤΠ Πολόγῳ δὲ παραγγειλάντων, fp δὴ ἄλεος 
θεοῦ ἐχεῖνοι κατὰ γλῶσσαν εἴποιεν, καὶ δη xal πρὸς 
Λιπαἰνιον Ἰόντων, πέμπεται μὲν πρέσθυς ἐχεῖθεν ὁ 
καὶ µεσάζων ἐκείνων, Γεώργιος τοὔνομα,.ᾧ δὴ xai 
λόχος ἀνδρῶν ἐνεδρεύσας προσεζηµίου. Τὰς ὃ) ἑνέδρας 
καὶ πρώην οἱ περὶ τὸν πατριάργην ἀχαύοντες ἔδει- 


νύµφαις ἡμεῖς προσφερόµεθα. » σαν δὴ καὶ τὰ p λίων. Τότε δὲ καὶ ἀκριθῶς ἐς φόθον µέγαν χαθἰστεν- 


xaz' αὐτοὺς τὸ παράπαν λιτά τε xal εὐτελῆ, ὡς 
ἀποζῃν θήραις καὶ κλέπτοντας. Ὡς γοῦν ὑπέστρεφον 
ol πεμφθέντες xal ἀκριθῶς ἑδήλουν τῷ πατριάρχφ 
& «s εἶδον καὶ & ἤκουσαν, ἐπέκλασάν τε τοῖς περὶ 
ἐκεῖνον τὴν προθυµίαν, καὶ περὶ ἑαυτοῖς ὠῤῥώδουν, 


perisset, priusquam patriarcha cum nova sponsa 
Serbiam ingrederetur. At Veccus οἱ Cudumenes 
ubi pervenere, adeo nihil ibi ad ministerium com- 
modum, ad pompam exquisite ornamentum, aut 
omnino vel mediocri dignum magistratu repere- 
runt, ut ipsum illorum instrumentum ac comita- 
tum Stephanus Uresis admiraretur, viso taber- 


naculo, presertim autem familia obsequioque (: 


eunuchorum,quasi obstupescens inopinatissima re, 
quareret quid hec tandem essent et quem usum 
haberent, cum vero audisset parlem esse illam 
premissam satellitii ao supellectilis regine adven- 
tantis, indolescenti similis exclamaret : « Heu, 
heu, que et quorsum isía ? Nos harum deliciarum 
usum non habemus ; » et 85$ hec loquens simul 
nurum ostenderet paupertino sordidam vestitu ao 
lanificio intentam, unaque manu eam indicans su- 
bjiceret : « Ea tali nos cultu nurus consuevimus 
habere. » Porro in cetero circa cralem apparatu 
nihil nisi vulgare, obsoletum ac plane plebeium 
apparebat. Nulla victus mundities : e venatu illau- 
to, ac tumultu sane venatorio, nulla specie aut or- 
dine ministerii, nulla mensarum elegantia raptim 
cibi vorabantur. Ut ergo hec sibi explorata qui 
missi fuerant reversi ad patriarcham retulerunt, 
utque distinctius narrarunt qui audierant, contur- 
barunt ea non parum comitatum universum, infre- 
geruntque cunctis animos, sollicitudine injecta ne 
insidiis excepti spoliarentur : quid enim exspecta- 
rent mitius a Barbaris adeo incultis, quos nullus 
mos aut pudor, nullus respectus humanitatis aut 
officii verecundia revocalura viderentur ab audendo 
quod liberet cunque? Tristes igitur hisce curis 
segnesque procedebant, anxia constricti formidine 
periculorum in monumenta,ut putabant,singulaim- 
pendentium. [n his suspicionibus cum Achridam 
devenissent, regiam ibi reliquerunt virginem cum 


το, μὴ καὶ νεωτερισθῇ τι σφίσι τῶν ἀνηκέστων 
τοὺς γὰρ οὕτω καὶ τοῖς ἴδίοις καὶ μᾶλλον τοῖς ἑνδύ- 
ξοις xal ἄρχουσιν ἑνεδρεύοντας σχολῇ γοῦν ἀποσχί- 
σθαι τῶνβάλλοτρίων. "Hxouov δὲ xai παρὰ Γεωργίου 


τὰ μὲν εἷς πρεσθείαν πάντη τῷ σκοπῷ τῶν βασιλέων 


familiari ministerio: ipsi ecpto itinere lente per- 
gentes,premittunt nuntios ad Uresim, qui docerent 
prestolaturos se mandata ejus et occursus ab eo 
missorum apud Pologum. Est id loci nomen patria 
Serborum lingua sonans, ut aiunt, nemus Dei. Es 
spe Lipenium progredientibus occurrit a crale lega- 
tio, cujus erat caput Georgius quidam, magistratu 
illie simili preditus ejus qui mesazon apud nos 
dicitur. Huicex insidiis latrocinio illatum damnum 
et ante nostri audierant et ipso referente cognorunt 
certius. Atque ut primo rei auditu cohorruerant, 
$53 ita facti accepta confirmatione moestissimi 
senserunt quo locorum malorumque devenissent : 
quid enim non jure metuerent in tanta barbarie 
licentia? aut quomodo sperarent parcituros exleris 
ac temperaturos avidas manus a gaza peregrina eo 
qui ne a popularibus quidem suis iisdemqueillustri 
magistratu conspicuis, abstinerent injurias exire 
mas? Ceterum de negotio ipso ac federe principum 
duorum tam inconsequenter atque ambigue Geor 
gius iste locutus est, ut. spem successus omnem 
prudentibus excuteret. Primum omnium deprehen. 
sum est errorem imperatori oblatum in re 1ρ88 a 
substantia negotii, dum is flliam despoadere se 
suam credidit minori quidem filio cralis, verum 
propter morbum incurabilem majoris beredi baud 
dubio et successori designato regni Serbis. None 
autem intelligebatur ex Georgii sermonibus vent 
illa fuisse, que jactata fuerant de fracto crure 30 
desperata valetudine primogeniti, qui filiam regis 
Pannonie in matrimonio habebat. De ciieris ad 
rem que agebatur epeotantibus, idem legatus non 
minus inopinata et ambigua ferebat, alia quedam, 
quorum nulla erat unquam audita prius mentio, 
proponens, eircuitusque vafre captans, eaque àt 
quibus certo convenerat astuto involvens silentio. 
Que omnig mirantibus nostris simul occurrebant 








805 


DE MICHAELE PALEOLOGO LIB. V. 


806 


ἀπφδά τε xal ἄλλως σαθρἀ. ἐκεῖνοι γὰρ καὶ ὡς Α γὰς γνωρίζουσι μὲν τὸ πραχθὲν, ζητοῦαι δὲ τοὺς δε- 


ἄρξοντα μετὰ τὸν πατέρα εἲς κῆδος προσίεντο τὸν 
υἱὸν, τοῦ προτέρου τῶν παίδων Στεφάνου τὸ σκέλος 
κατεαγότος xal βίον ζῶντος ἀπράγμονα' ὁ δὲ ἀλλ) 
ἄττα χύκλῳ περιθαλλόμενος τὰ ὠμολογημένα ἔπηλυ- 
γάζετο. Τὰ δ᾽ εἲς τὴν ὁδὸν δυσχερῆ τε ἄλλως, xal 
ὡς αὐτὸς ἐδείχνυ ζημιωθείς. σαν δ᾽ ἀνὰ µέρος 
xai οἱ περὶ τὸν χαρτοφύλαχα (αἱ γὰρ τῆς δεσποΐνης 
παραγγελίαι καὶ ἀξιώσεις δειναὶ εἲς τὸ ποιεῖν ἐκεί- 
vov φροντίζειν, οὕτως ἰδόντα) ἐπικλῶντες τὰς προ- 
θυµίας τῷ πατριάρχη καὶ τοῖς ἄρχουσιν, [P. 241] ἐφ᾽ 
ᾧ μὴ πλέον προθῆναι' μηδὲ γὰρ ἀνυστὰ xal ἔπι- 
χίνδυνα. Οὕτως ἑχόντων γίνεταί τι καὶ ἄλλο δεινὸν, 
ὃ δὴ xal εἰς ὑποψίαν ἐμθάλλει σφᾶς τοῦ καὶ πρόσ- 
θεν όντας παθεῖν τὰ χείριστα. Οἱ γὰρ τὴν χώραν 
ἐπφχημάνοι κατὰ στίχας Ἰόντες ἐφίσταντο χαθημέ- 
νοις πολλάκις, καὶ ἑώρων ὡς ἄλλοθέν που ἤκοντας, 
σφίσι 8' ἦν σκοπὸς παρατηρεῖν τὰ ἐκείνωνι ig". ᾧπερ 
xai νυχτὸς ἐπελθόντες συλήσειαν. "O δὴ καὶ μετ 
ὀλίγον λαμθάνει τέλος νυκτὸς γὰρ ἐπιόντες ἀψόφῳ 
ποδι τοὺς ἐκείνων ἵππους συλῶσι, καὶ ᾗ ποδῶν εἷ- 
ον, ἀφανίζουσιν ἑαυτούς Οἱ 5' ἄμ ἕῳ καὶ ὑπ᾿ αὖ- 


pericula infeste latrociniis vie, que quam non 
Sine causa timerentur,ipse legatus sua ejus generis 
recens accepta damna commemorans plenam facie- 
bat fidem. Partem etiam momenti,nec eam levem, 
ad novum inclinantibus consilium addebant, qua 
chartophylax coram perspecta retulerat de sordi- 
bus et miseria domestica regis Serbie, quaeque 
idem sibi enixe commendata dicebat ab Augusta de 
prospiciendo dignitati ao. commodis filie, quam, 
uti se res habebant, manifestum erat, si perduce- 
retur quo intenderant, non in regnum aut regni 
spem, sed in servitutem transcribi tristissimam. 
Hec patriarche ac reliquis in eo comitatu precipua 
dignitate conspicuis omnem infringebant impetum 
ulterius pergendi, utique reputantibus nullum coe- 
ptorum coa:modum aut salter tolerabilem exitum, 
nullum longe ac laboriose vie fructumsperandum 
apparere. Ne pactis quidem videri constituram fl- 
dem, si futura e presentibus estimarentur. Quid 
igitur attineret in ambiguum et obliquisanfractibus 
confusum negotium velut in cecum perplezumque 
labyrinthum sese altius et irrevocabilius immer- 
gere,et non potius deprehensa vel sera 88.4 fraude 
pedem statim referre, tandemque imperii honori, 
imperatoris virginis dignitatisalutique consulere? 
Talia illis deliberantibus et adhuc sententiis incertis 
Bupervenit quidpiam, quo suspiciones in metum et 
exspectationem verterentur certam grave quiddam 
el exitiale patiendi, si porro pergerent, siquidem 
incole regionis per turmas accedentes recedentes- 
que,ubi cominus aspexerant minime familiari vultu, 
ac sic speciem prebentes euntium preoccupatum 
insidiis locum, unde noctu erumpentes impetum 
facerent in peregrinos, quorum iter explorassent 
et quam multum prede traherent presenli con- 
spectu observassent, formidinem nostris admove- 


ὁραχότας. Αλλά ζητοῦσι µάταιος ἦν ἡ σπουδή" 
οὔτε γὰρ εἶχον μαθεῖν map! ἐκείνων τοὺς σφετἐρους 
ἐπειλυόντων, xal τὸ δραστικῶς ἐξετάζειν καὶ ἁπαι- 


ετεῖν οὐ αυνήνεγκε, μὴ xai πλέον ἐπισυμθαίη, ἀν- 


θρώποις μὲν τὴν ἰδέαν, θηρίοις δὲ τὸν τρόπον παρεµ- 
πεσόντων. Όμως τοῖς ἐχείνων ἄρχουσι χρησάµμενοι 
tlc βοήθειαν (μηδὲ γὰρ ἔχειν ὅπως καὶ κινηθεῖεν), 
τῶν κρειττόνων ἵππων ἀπολωλότων ἀντισηκουμενοι 
τοῖς τῆς χώρας οὖκ ἐπ᾽ ἴσων, ἀλλ’ οὐδ' ἐγγὺς, µε- 
ταναστεύειν εἲς τοὔπισθεν ἐθουλεύοντο. Kai δἡ δο- 
ξάσης τῆς βουλῆς ἀγαθῆς καὶ συνοισούσης πλέον Ἡ 
μὴν βλαψούσης, πρύμναν τε χρούονται, τὸ τοῦ λό- 
γου, καὶ τοῖς ὄπισθεν ἐπεχτεινόμενοι ἕως Αχρίδας 
Ίεσαν. 'Exeigev δὲ σύναµα τῇ βασιλίδι θεσσαλονἰ- 
κτς ἐπιθάντες, χῆδος ἐκεῖνο καὶ συνθήκας xal συν- 
αλλάγματα παρ) οὐδὲν θέµενοι, πρὸς βασιλέα ὑπ- 
ἔστρεφον. 
η’. Τὰ κατὰ τὸν ῥῆγα Κάρουλον, καὶ ὅπως στόλον 
ἐξηρτύετο. 

[P. 242] Τότε τοίνυν μετὰ καιρὸν καὶ τὰ περὶ τὸ 

Δυῤῥάχιον ξυνέθη ἐλεεινὰ καὶ πλήρη δακρύων. Kpo- 


runt, qui cito in dolorem transiit. Nam non ita 
multo post nocturni grassatores clam appulsi,pede 
suspenso summa cura strepitus vitandi,equos no- 
strorum abduxerunt et cum iis quam longiseime 
fugerunt. Romani sub auroram furto agnito queme- 
runt auctores facti, de obviis percontantes ecquid 
horum nossent. Sed vanum scilicet studium erat 
indicii testimoniique corrogandi a consciis furum 
in suos ipsorum populares sociosque, quorum ra- 
pacitatem haud paulo imitaturi libentius quam ac- 
cusaturi viderentur. Itaque prudens consilium fuit 
rem istam non nimium urgere, ne ista ipsa instan- 
tia irritata gens barbara, belluinam feritatem hu- 
mana celans specie, pejus aliquid funestiusque de - 
signaret.'Camen ne quid intentatum relinquerent, 
magistratus locorum adierunt, rogantea ut equos 
sibi restitui curarent, sine quibus institutum ad 
regem ipsorum iter perficere nequirent, Verum ab 
his nihi aliud impetrari potuit nisi αἱ equos ipsia 
regionis ejus, nulla parte cum amissis comparabi- 
les, offerrent. Quis videntes nostri ad consilium 
tandem in proram, 8585 quod aiunt, incumbendi 
reflectendique retro itineris compulsi sunt. Refe- 


D rentes ergo pedem quam maxima velocitate in tan- 


tis difficultutibus licuit, Achridam se receperunt, 
ibique resumptam regiam virginem Thessalonicam 
deducentes, inde omissa jam omni cogitatione in- 
digna ac perniciose» affinitatis ad imperatorem re- 
dierunt. 


7. De Dirrhachio, et de terremotu quo est illa civitas 
eversa. 


Circa hoc tempus aut paulo post contigit misera- 
bilis et omnium digna lacrymis Dyrrachiensis cla- 
des,huno ferme in modum. Mense ineunte Martio 
sonori e terra fragores increbuere in strepitum fere 


807 


GRORGII PACHYMERJE 


808 


νίου γὰρ ἐνστάντος μηνὸς ἀσυνήθεις ψόφοι τὴν Tdv Α κατά τινα τύχην ἐπιπεσούσης ἄλλης συνελαμδᾶνετ. 


ἑτάρασσον συνεχῶς, οὓς δὴ βοασμοὺς κοινολογῶν εἴ- 
ποι τις, καὶ ὃἆλοι ἦσαν σηµαίνοντες ἐπιὸν ἐγγύθεν 
κακόν. Μιᾶς γοῦν ἡμέρας xal συνεχέστερον ἐπήχουν 
οἱ κρότοι καὶ μεῖζον 7j πρότερον. Toi» μὲν οὖν ἐμ- 
πεσοῦσα δειλία ἔξω που χατοιχεῖν τοῦ ἅττεος ἔπει- 
θεν, ὡς εἰ πλἐον γένηται ἀλυξείουσιν. ᾽Αλλὰ νὺξ ἦν 
ἐπιγινομένη τοῖς ἡμερινοῖς ἐχείνοις θορύδοις, xal 
σεισμὸς ἐμπίπτει βαρὺς καὶ τῶν μνημονευοµένων 
μείζων. "Hv δ᾽ ἐκεῖνος οὐ τρόµος, ὡς ἄν τις εἴποι, 
γῆς κατὰ τὸ λέχριον κινουµένης, &ÀÀ3 κατὰ σφυγ- 
μοὺς ἀνατιναγμὸὺς, ὡς ἐν ἀκαρεῖ πᾶσαν τὴν πόλιν 
ἐχείνην ἐκ θεμελίων ἀνατραπῆναι xal πεσεῖν εἷς 
τοὔδαφος. Οἶκοι δ᾽ ἐκεῖνοι καὶ ἀναστάσεις χτισµάτων 
μηδὲ τὸ βραχὺ ἀντισχόντες ἐνεδίδοσαν xal κατέπι- 
πτον, ἐναπολαμθανομενων ἐντὸς τῶν ἀνθρώπων, µηδε- 
νὸς ἔχοντος ὅπη φύγοι. Τὸ γὰρ τῶν οἰχοδομημάτων 
συνεχὲς τῇ ἐκείνων φυγῇ προσίστατο, καὶ πολλῷ ἦν 
ῥᾷον ἐντὸς οἰκιῶν fj ἐξιόντας σώζεσθαι, πλὴν xàxsl- 
νων σωθεισῶν ἐκ µέρους' οὐδὲ γὰρ ἦν ἥτις xal κατὰ 
τὸ ἀκέραιον διεγένετο. "Αλλη γὰρ ἐπ' ἄλλη συνέ- 
πιπτε, καὶ ὁ ταύτης πεσὀύσης τὸν κίνδυνον ἀποδρὰς 


continuum; quales boasmos sive boatus cum vulgo 
loquens quis dixerit. Hi nimirum clare denuntia- 
bant immirens malum.Cum sicaliquandiu inferne 
tonuisset, repente die quadam acutius et continen- 
tiusinsonuere σωρίᾶ tonitrua,quo eorum augmento 
moti quidam in formidinem acriorem tectis exces- 
serunt, diversorio extra urbem quesito, ut si quid 


inde funestius ingrueret,salutem in tuto haberent. ( 


Nocte porro superveniente diurnis hujusmodi tu- 
multibus terremotus incidit gravis et omnibus de 
quibus est fando auditum vehementior.Non enimis 
erattremor quasi quis dixerit terre in obliquumnu- 
tantis, sed reciprocus validissimus impulsus, nunc 
velut contrahentis sese, nunc impetu contrario 86 
dilatantis et ejicientis soli. Quo ex alterno succussu 
contigit universam illam momento a fundamentis 
everti concidereque civitatem. Domus enim, que, 
illam conflabant, et illa quantavis exstructa firmi- 
tudineexaggerataque edificia, haud paria resistendo 
prostrata sunt,deprehensis intus hominibus misere 
oppressis, nemine quo aut qua effugeret habente. 
Namerumpentibus e proprio domicilio domuum un- 
dique aliaru m ruineoccurrebant,utsperabilior 856 
salus sub tecto manentibus quam prodeuntibus vi- 
deretur. Sed et si qua pare domuum terre assulti- 
bus obsisteret (nulla autem fuit domus que non β8]- 
tem ex parte iis dejiceretuz),si cujus, inquam,edi- 
ficii membrum firmius non labefactaretur con- 
cussu terre, superne tamen obterebatur altiorum 
in vicinia murorum casu. Alia quippe super aliam 
cadendo cumulabatur domus,ita ut siquem in pri- 
masuccussione fortuna servasset quedam, nonion- 
gum id beneficium esset : alia enim moxsuperinci- 
ders domus exitium frustraservatorepresentabat. 
Quam ergo subitum ac vehemens,tam ineluctabile 
ulla vi, ulla fuga vitabile malum erat, ut comino- 


Καὶ ἣν ἁθρόον μὲν τὸ δεινὸν, δυσχερὲς δὲ f] ὧστι 
τινὰ φυγόντα σώζεσθαι. [Πολλοῖς δὲ xal ὄναρ ἐπέστη, 
ol καὶ πρὶν μαθεῖν τὸ συμθὰν οὐκ ἔφθανον ἀπολλύ- 
µενοι. Παιδάρια δὲ xal. βρέφη μηδ’ ἔχοντ) εἰδέναι τὸ 
χαλεπὸν τοῖς ἐρειπίοις συγκατεπνἰγοντο. Τοσοῦτος 
δ’ ἦν ὃ ἐξαίφνης κτύπος xal θόρυθος, ὥστε καὶ τῆς 
θαλάσσης ἀναθρασσομένης ἔξωθεν τοὺς περιγεγονό- 
τας ὑπονοεῖν, οὐχ ὅπως ἀρχὴν ὠδίνων [P. 249] ἐχιῖ- 
να, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν τοῦ κόσμου ἐπιστῆναι συντέλειαν' 
τῷ γὰρ παραθαλασσἰαν μὲν τὴν πόλιν ἐκείνην εἶναι, 
δεινὸν δὲ καὶ τιναγμὸν ἐμπεσεῖν ἐξαίφνης, τόσου μὲν 
θορύδου γεγονότος ἀνθρώπων, τόσου δὲ χτύπου ini 
χαταπιπιόντων ἀλλήλοις τῶν οἰκημάτων, οἱ ἔξωθεν 
εὑρεθέντες µειζόνως κατασεισθέντες τὰς ἀχοὰς οὐ- 
δὲν εἶχον ὑπονοεῖν ἕτερον fj τοῦ κόσμου παντὸς U- 
αφἀνισιν. "Em! οὐκ ὀλίγον οὖν τοῦ σειαμοῦ χρατή- 
σαντος, ὡς μηδὲν ἑστὼς ἐγχαταλειφθῆναι, ἀλλὰ πᾶν 
τὸ ἐντὸς καταπεσεῖν καὶ τοὺς ἀνθρώπους συγχατᾶα- 
χῶσαι, παρὰ µόνην αὐτὴν τὴν ἀκρόπολιν [ἐκείνη γὰρ 
xal ἀντέοχε καὶ οὐχ ὑπήχουε τῷ σεισμῷ], ἡμέρας 0t 
Φανείσης συντρέχουσιν ol περίοικοι ἅμα µαχέλλαις 


dissima sors plerorumque videri potuerit,quos dor- 
mientes, velut triste somnium, mors invasit:lucri- 
fecerunt enim angustias precessuri, si vigilarent, 
fatum extremum metus et desperationis sevissi- 
mos horrores, qui calamitate improvisa citra sen- 
sum hausti sese perire nescierunt. Qus precipua 
felicitas lactentium aut nondum per etatem rationis 
compotum puerulorum fuit. Tales enim obriti sof- 
focative unam experiebantur miseriam corporum, 
nullo previo exacerbatam angore animorum. Inler 
hec cum ad sonitum ruentium tectorum, ad cle- 
mores et gemitus pereuntium hominum accederel 
horribilis fremitus insolito quoque simul esto 
effervescentis maris, qui adhuc supererant hec 
tamatrocium initia dolorum non uni quantovis usi- 
tato infortunio rerum humanarum, sed ultime 
coneummationi nature 8ο mundi universi preludere 
putabant. Cum enim ad mare tumultuosius tum 
quam antea unquam intuinescens sita Dyrrachien- 
sis urbs esset, cumque ex urbis universe veris 
ruina, ex collisione caducarum molium, ex ejula- 
tibus consternatorum aut morientium concentus 
horrifice mistus immanium sonorum fragorum- 
que aerem compleret, qui extra Dyrrhachium ills 
noote fuerunt, accipientes attonitis auribus tumul- 
tuosissimam istam confusionem vocum et sirepi- 
tuum horribilissimorum, nihil sane euspicari mi- 
tius poterant quam advenisse finem 851 extremum 
rerum humanarum et fatalem coeli ac terre destro- 
ctioni diem.Hac violentia per spatium temporis non 
exiguum grassatus in urbe terremotus nihil ibi 
jam in quod pergere ssevire reliquum fecerat ; pre: 
ter arcem, que una illesa stetit, omnia edifici 
collapsa omnes in iis repertos homines comrhuni 
sepulcro tumulaverant. Eam tragioam ubi lale 08” 
tendit oculis speciem ortus diei, que tam diramez 





809 


DR MICHARLE PALROLOGO LIB. V. 


810 


τε xal δικέλλαις xal παντι τῷ προστυχόντι ὀργανῳ Α λος, ἔχπαλαι τὸν Μαφρὲ καταγωνισάµενος, ἓν ἀχμῇ 


πρὸς ὀρυγὴν χρώµενοι, καὶ προσπεσόντες ὤρυττον, 
ἵνα γοῦν καί τισι ταλαιπώροις ἔτι ζῶσιν ἀπαμύνα:εν 
τοῦ χινδύνου, τὸ δὲ πλέον ὡς ἂν καὶ πλοῦτον παντο- 
δαπὸν ἐκφορήσαντες τοῖς ἐρειπίοις χατασπασθέντα 
λαθόντες ἔχοιεν ' τότε γὰρ τοῖς πράγµασι τῶν πε- 
σόντων xal οἱ κληρονόμοι συγκατεδύοντο, καὶ ὁ λαγ- 
χάνειν τὰς ἐξούλης δίκας ἐκείνοις οὐκ ἦν. "Eo! ἡμέ- 
ῥαις οὖν ἄπαν τὸ γεγονὸς εἰς ἔδαφος κατασχάψαντες 
καὶ χρυσοῦν ἁμήσαντες θέρος Ἰλλθανοί τε καὶ οἱ 
περίοιχοι, ὡς ἅμαις χρώμενοι ταῖς διχέλλαις, τέλος 
ἔρημον ἀφιᾶσι τήν ποτε πόλιν ἐχείνην, γνωριζομένην 
σηµείοις τισὶν ἀμρδροῖς, ἐν οὖσι καταλεγομένην οὐ 
τῷ εἶναι, ἀλλὰ µόνῳ τῷ ὀνομάζεσθαι. Ὁ δ᾽ ἐκεινης 
ἀρχιερεὺς Νικήτας εὑρεθεὶς κἀχεῖνος τῷ τότε, καὶ 
φυλαχθεὶς μὲν, ἀλλ᾽ ἐν πολλοῖς τῶν μελῶν τὰ σὐμ- 
θολα τοῦ χινδύνου φέρων, πικρὰν ἰδὼν συμφορᾶν 
xzl ἣν pucr ἂν τις καὶ προσεδόκησε πώπητε, κατά- 
φυ6ος φεύγει, ἀφεὶς ἔρημον οὐχ ἑάντοῦ µόνον, ἀλλὰ 
xal τῶν ταύτης ἐποίχων xai Χάλλους κτισμάτων xal 
πραγμάτων αὐτῶν τὴν µητρόπολιν. 


m. Τὰ κατὰ τὸν ῥῆγα Κάρουλον, xal ὅπως στό- 
" ἐξηρτύετο. 


[P. 244] Τότε τοίνυν xai 6 ῥὴξ Πουλίας Κάρου- 


cepit noctem, concurrerunt ex agris undique quam 
maximo numero, sumptis in manibus ligonibus et 
marris omnique terre movende apto instrumento, 
quod cuique tn manum querenti venerat. Cum his 
acervum illum immanem ruinarum,qui pridie urbs 
fuerat, undique aggressi fodere coeperunt, sive ur- 
gente charitate, si quem forte miserum adhuc spi- 
ranteminter rutaetcesadirutarum edium vindicare 
ab interitu possent, sive, quade maxima pars crat, 
instinctu avare cupiditatis, ut tol divitias ibi cum 
possessoribus sepultas nec alium jam habentes le- 
gitimum haeredem, dominis cum sobole et cogna- 
tione universa pariter occumbentibus, in suos ipsi 
usus auferrent, securi forensium tricorum nec me- 
tuentes interdictum unde vi. Hic aliquot dierum la- 
bor fuit, quo illa versando scrutandoque evoluta 
congeriesetin unam utcunqueequatam complanata 
superficiem est. Ex eo multi campo messuero 8e- 
getem auream, ligonibus usi vice falcium, Albanito 
oateriquecircum habitantes,demumque cum preda 


Tv τῶν καθ) αὗτὸν πραγμάτων, καὶ νεῶν παρα- 
σκευαῖς πλείστων ἐμεγαλύνετο, ἔκσπονδος ὢν βασι- 
λεῖ τὰ πλεῖστα ἐπ᾽ αἰτίαις τῶν Βαλδουΐνου συναλ-- 
λαγμάτων, ὡς ἐντεῦθεν ἐπὶ τῇ πόλει οἴεσθαι δικαιοῦ-- 
σθαι. Παρεσκεύαζε μὲν καὶ τὸ ναυτικὸν πλεῖστον 
ὅσον, καὶ σώμασι xal ὅπλοις xal χρήµασι συνεκρό- 
τει * οὐ µόνον δὲ, ἀλλὰ καὶ τὸν πάππαν προσελιπάρε' 
xal θερμῶς ἐδέετο ἐφεῖναί ol τὴν κατὰ τῆς πόλεως 
ἑχστρατείαν, ὡς καὶ ἄλλως δίκαιον Ov ζητεῖν τὰ τῶν 
παίδων αὐτοῦ, ἐφ᾽ οἷς σφίσι συμφωνοῦσι καὶ 4 Ἐκ- 
κλησία συνῇνει καὶ συνεργεῖν τὰ μέγιστα ὑπισχνεῖ- 
το. Καὶ ὁ μὲν ἐν τούτοις ἦν, ἐκ πολλοῦ mapacxtux- 
ζόμενος  ὁ δὲ βασιλεὺς ἀνέριστα τὰ πρὸς ἐκεῖνον 
διαγινώσκων καὶ τὸ πᾶν ἀδήριτα, ὅτι xal πλεί- 
σταις μὲν ταῖς ναυσὶν ἐξηρτύετο, πολλῷ δὲ καὶ 
τῷ κατὰ Ὑῆν πεζικχῷ διὰ Ἡρεντησίου περαιω- 
θησόµενος sl; τὸ τοῦ Δυῤῥαχίου ἐπίνειον, ἐρήμου 
ὄντος Tj καὶ μᾶλλον παρ) ἐκεῖνου κατεχοµένου, εἰς τὸ 
ἀναχτισθῆναι χρησόµενος, ὡς ἐλέγετο, δυνατὸς ἦν, 
κἀν-εῦθεν διττὸν ᾠχονόμει τὸ στράτευμα, ἄλλως 
ἔγνω τὴν πρὸς ἐκεῖνον µάχην µεταχειρίσασθαι. Καὶ 
δὴ πολλάκις μὲν οὐκ ἰδίους πέµπων παρὰ τὸν πάκ- 
παν (οὐ γὰρ ἐδύνατο ἐκείνου κατὰ θύρας ἁπαντῶν- 


beo ad extremum sui pastoris accessio reliquit plane 
desolatam. 


8. De rege Carolo, ut is classem armaveril. 


Hac tempestate fortuna regis Apulie Caroli, qui 
jampridem Manfredum debellaverat, in flore atque 
apice felicitatis erat. In primis apparatu ingenti 
navali potens et formidandus habrtur. Palam au- 
tem se ferebatinfensum imperatori ob societatem affi 
nitate firmatam queipsicum Balduino intercedebat. 
Cui velut jus vindicalurus pristinum, expeditionem 
in urbem Constantinopolim adornabat, navesque ad 
id et prevalidas et plurimas et tum corporibus tum 
armis tum ceteris utilibus ad scopum rebus copio- 
sissime instructas compararat et congregaverat. 
Neque his contentus a Papa etiam petebat et arden- 
tibus instabat precibus, ut Constantinopolitane hu- 
jusmodi expedilionis auctor ipse fieret seque iati 
negotio preflceret : dignum enim esse id bellum, 
quo videlice: repetenda flliorum ejus esset heredi- 


recedentes plane desertam reliquerunt illam olim p tas, quod Patris communis nomine auspiciisque 


urbem, ubi fuerit eignis nunc tantum exilibus mon- 

strantem,in urbibus numeratam dicis tantum causa, 

et nomine tenus, cum modo urbs non sit. At ejus 
antistes Nicetas unus repertorum inter ruinas, el 
servatus superstes ille quidem, ceterum in multis 
cicatricibus reliquis ex plagis quas illapsu saxorum 
tignorumque acceperat, luculenta vestigia mirabili- 
ter vitati periculi cireumferene,memuriaipsa cladis, 
quam viderat et senserat atrociorem 858 opinione 
omni, perculsus adeo est ut iocum fugerit nec susti- 
n uerit insistere sepulcro suc metropolis, quam or- 
batam civibus, corona monium et ediflciorum ele- 
gantium omni ornatu, opibus quoque spoliatam, 


PATROL. GR. CXLIII. 


generetur. In. que illis consentientibus, Ecclesia 
quoque consilium probavit, et cooperaturam se ad 
effectum volorum quam posset maxime promisit. 
His tunc agitandis conflciendisque intentus Carolus 
erat. Imperator vero prorsus imparom se sentiens 
isti sustinendo bello, nec quidquam dubitans quin 
succumberet Romana res, si contra eam Carolus 
duceret tum illam, de qua dixi, instruotissimam 
classem, tum simul fortissimum, quem item para- 
verat, terrestrem exercitum, Brundusio in Dyrrha- 
chii navale jam vacuum et occupanti expositum 
mor, prout destinaverat, 859 deportandum. Bi- 
fariam enim isto modo partiri copias Carolus de 


26 


R11 


GEORGII PACHYMERJE 


812 


τος), ἄλλως δὲ ραμματοφόρους χρυφηδὸν, καὶ δὲ A Ἆοις ἔπιστευε φίλοις, εὔοδα τὰ τῆς πρὸς τὸν πάππαν 


καὶ Ἰταλῶν ἐπιδόξους ὅτους ᾖδει φιλοῦντας χαὶ τῆς 
ἐχείνων συμμορίας Ὑινωσκοµένους, ἔστι δ’ ἐνίοτε καὶ 
oU φρερίους αὐτοὶ λέγουσιν, ἀδελφοὺς δῇθεν, ὑπερ- 
χόμενος καὶ θωπεύων, πολὺς ἦν δυσωπῶν τὸν Ῥώ- 
µης ἀρχιερέα καὶ καταποτνιώµενος μὴ ἐφεῖναι Ka- 
ρούλῳ τὰ κατὰ νοῦν πράττειν, μηδὲ συγχωρεῖν 
Χριστιανοῖς ἐπὶ Χριστιανοὺς στρατεύεσθαι' εἶναι 
γὰρ καὶ Ῥωμαίους, οὓς αὐτοὶ Γραικοὺς ὀνομάζουσι, 
«o0 αὐτοῦ Χριστοῦ xal τῆς αὐτῆς Ἐκκλησίας τοῖς 
ταλοῖς, ἔχειν δὲ καὶ αὐτὸν τοῦτον πατέρα πνευµα- 
τιχὸν καὶ λογίζεσθα: ἀρχιερέων ὄντα τὸν πρώτιστον. 
"Hs δὲ καὶ ὑπισχνεῖτό οἱ τὰ χρηστότερα" [P. 215] 
τὰ P ἦν τὸ µίαν μάνδραν γενέσθαι τὴν Ἐκκλησίαν 
θ:οῦ, καὶ ἀρθῆναι τὸ μέσον σκάνδαλον, ἀνόνητα 
ἐπεισφρῖσαν ἐκ παλαιοτέρου ταῖς ᾿Εκκλησίαις ' μηδὲ 
γὰρ εἶναι λο'πὸν ἐμποδὼν τοῦ ταῦτα γίνεσθαι ἀπο- 
κατασταθείσης τοῖς ἐξορίστοις τῆς πόλεως. Ταὔῦτά τε 
συχνάχις διεµήνυε, καὶ χρυσὸν πέµπων Καδδηνσ- 
λίοις (στρόφιγξιν ὁ Ἕλλην εἴποι, ὡς θύρας οὔσης 
τοῦ πάππα κατὰ τὴν Χριστοῦ μίμησιν) xal ot; xA. 


creverat; et jam misisse Dyrrhachium dicebatur 
qui solum preoccuparent ubi steterat illa oivitas, 
quam etiam, ut ferebatur, reficere cogitabat. Cum, 
inquam, heo secum reputaret imperator, alia om- 
nino ratione quam vi aperta instantibus occuren- 
dum malis censuit. Missitabat igitur frequenter 
preces et litteras supplices ad papam, non per le- 
gatos aut homines agnitos pro suis (frustra enim 
tales mittere conaretur, tenen!e citeriores Roma 
provincias et quasi portas ipsas aule pontificia 
Carolo, haud dubie prohibituro ne transirent), sed 
per alios fidos et non suspectos ob dissimulatum 
habitum tabellarios,et per quosdam Italos illustres, 
quorum sibi amicitiam paraverat quosque a Caroli 
partibus alienos norat. Utebatur et ad id inter- 
dum ejus generis hominum ministerio, quos Latini 
Frerios vocant, quasi diceres fratres, quos ad id 
sibi officii prestandum artificio blanditiarum attra- 
xerat. Horum interventu omnium multus erat in 
obsecrando obtestandoque Pontiflce Romano, ne 
sineret Carolum exsequi quse destinaverat, neve 
permitteret Christianos Christianis bellum inferre : 
esse enim nos quoque Homanos, quos Latini Gre- 
cos appellarent, uni eidemque subjeotos Christo, 
vnum unius Ecclesie corpus cum Italie conflantes; 
96 quoque papam habere atque agnoscere spiritua- 
lem Patrem,episcoporum omnium principem. Huic 
professioni promissiones in posterum  plausibilio- 
res addebat, daturum seei videlicet efficacem 
operam quo in unum ovile redigeretur Eoclesia 
Dei, nationum discrimine sublato, et scandalo dam - 
nosi discidii, quo dudum pernioiose communis 
concordia dirimebatur, de medio amoto : nihil 
enim jam obstiturum quominus id fleret, restitutis 
in patriam antiquam suam Constantinopolim illis 
qui ex ea 360 dudum pulsi per Latinos fuerant. 
Talia simul subinde inculcabat, simul aurum trans- 


ἱκετείας καθίστα, xal ὁ Κάρουλος ἐχωλύετο, Αὐτὸς 
δὲ καὶ πλέον ὁ βασιλεὺς τὴν πρὸς τὴν ᾿Ἐκκλησίαν 
εἰρήνην ἐπισυνδέων, τοὺς μὲν ἐχεῖθεν ἐρχομένους, 
xai μᾶλλον «l τῆς Ἐκκλησίας ἐκείνης εἶεν, φιλοφρό- 
ww προσ[ετο, ὡς xal ποτε τὸν ΕΚροτώνης ἐπίσχο- 
xov, ἄνδρα λόγχιον ὄντα καὶ διγλωσσοῦντα κατ’ ἐπι- 
στήµην τὴν θείαν, ὃν καὶ τῷ πατριάρχᾳ πέαπων xal 
κυθερνῶν μετὰ καιρὸν μετημφίαζε πρὸς τὸ Ἐλληνι- 
χώτερον, καὶ ἐχχλησίαν διδόναι ol τῷ λόγῳ τῆς im- 
δόσεως, ὡς σχολάζοντι τῆς λαχούσης, ἠθελέ τε xai 
ᾠκονόμεί : κἂν ἐγένετο, el. µή γε φωραθεὶς ἐχεῖνος 
el; δύσνοιαν καὶ τῶν ἡμετέρων βλάθην τὸ μὸν χαθ' 
Ἕλληνας ἑστολίσθαι xai πάλιν εἶχε, τὴν δὲ βασιλι- 
κὴν εὐμένειαν ἀπολωλεκὼς περί που τὴν Ηοντοτοά- 
Χλειαν ἐξωρίζετο. Τέως 9' οὖν τῇ Ἐκκλησίᾳ οὐχ ἦν 
ἐμποδὼν κατὰ πᾶν ἐχείνῳ συγχρῆσθαι οὕτως ἔχον- 
τι. Ἄλλους δὲ πολλοὺς πλείστους φρερίους ἐδέχετο 
και πρὸς viv ἐκκλησίαν ἔπεμπεν ἀρχιερεῦσι καὶ 
πατριάρχη, ix τῆς προσφορᾶς αὐτῶν κοινωνίας ἐν 
ψαλμοῖς, ἐν ταῖς ἐπὶ τῶνάδύτων εἰσαγωγαῖς τε καὶ 


Β 


inittebat ad cardinales, que vox Latina Grece re- 
spondet signiflcanti cardines, studens haoc arte pa- 
pam, qui et ipse, quod de Christo dicitur, quasi 
ostium est, his quasi cardinibus ei affixis in quam 
ipsi esset utile partem invertere, quod non frusira 
tentavit, impetrato tum & papa quod petebat, et 
Carolo ne sibi bellum inferret probibito. Ipse au- 
tem interim imperator magis magisque attendebst 
paci Ecclesie procurando arctiusque stringende, 
homines ltalice ditionis, maxime si ecclesiastici 
essent οἱ Latini ritus, forte Constantinopoli pere- 
grinantes aut degentes benevolentissime admittens 
adhibensque. Id quod observare licuit in episcopo 
quondam Crotone, viro litteris diviuis pererudito 
et licgua juxta utraque diserto, quem in patriarche 
comitatu collocatum eique commendatum post ali- 
quod tempus sacris Graeci ritus vestibus induit, 
volens proouransque ut ecclesia hic ei gubernanda 
per delegationem, ut solet dici, traderetur; cujus 
delegationis capax erat, quippe qui ejus, quam 
primum fuerat sortitug, cura et gubernatione liber 
esset. Quod effectum haud dubie fuisset, nisi sub 
hec ille deprehensus moliri nescio quid inimico 
animo in nosirum damnum, in vestitu quidem 
D Greco perseverare permissus etiam postea fuisset, 
tamen amissa deinde imperatoris gratia exsulatum 
circa Heraclean: Ponti missus esset ob nescio quam 
civilem causam. In qua ipsa eam adhibuit modera- 
tionem, ut declararet non obstare se quominus eo, 
licet exsulante suo jussu, Ecclesia ad quodcunque 
utilem putaret uteretur. Alios vero Latinos pluri- 
mos et in iis sepissime Frerios, humaniter excepit 
et in eeclesiaimn misit, ut ibi ab episcopis et patriar- 
archa in omnem libere sacrorum communionem 
admitterentur, oblationis, psalmodie, ingressus 
adytorum, stationum, participationis 861 divini 
panis, quem antidorum vocant, cunctis hisce oom- 











813 


DR MICHAELE PALAROLOGO LIB. V. 


814 


στάσεσι», ἓν µεταλήψει τοῦ θείου ἄρτου, ὃν ἀντίδω- A χῆθεν καὶ ἐπὶ µεγαλειότητι ἐξουσίας τιμώμενον, 


pov λέγουσιν, Ex πάντων ἄλλων πλὴν µεταλήψεως 
(οὐ γὰρ ἔχρηζον) τὴν εἲς ἐγγύας χειμένην τῶν Ἐκ- 
χλησιῶν εἰρήνην κατεμπελῶν τε xal προασφαλιζό- 
μενος, 


9. Ὅπως πρέσθεις ὁ βκχοιλεὺς πρὸς τὸν ῥῆγα 
Φραγγίας ἀπέστελλεν. 

[Ρ. 246] Ἔπεμπε δὲ xai ἄνδρας ἐχκλησιαστικοὺς 
πολὺ τὸ ἀξιοπρεπὲς ἔκ τε τρόπου xal ὀφφικίων ἔχον- 
τας πρὸς τὸν ῥῆγα Φραγγίας , αὐτάλελφον μὲν τοῦ 
Καρούλο» τὸ Ὑένος ὄντα, τοὺς τρόπους δὲ ἥκιστα 
ἀδελφίζοντα. Οἱ 0' ἦσαν ὅ «s τῆς ᾿Εκκλησίας χαρτο- 
φύλαξ 6 ἨΒεχχος καὶ ὁ τοῦ βασιλικοῦ ἀρχιδιάκονος 
κλήσου Μελιτηνιώτης, Οἷἴς δη xxl οὐκ ἐκχωροῦν εἷς 
βρεντήσιον διαπεραιοῦσθα, καὶ yn χρωµένους βαδί- 
ζειν, τὴν μὲν μέχρι xal Αὐλῶνος ὁδὸν ἵπποις χρω- 
µένους ὁδεύειν παρεῖχεν, ἐκεῖθεν δὲ νηὸς ἐπιθάντας 
xai θάλασσαν τἔμνοντας τὴν ἐς τὸν ὀῆγα, ὅπου ποτ) 
ἂν εὑρεθείη διάγων , ποιεῖσθχι διαπεραιωσιν. ἣν δὲ 
oi ὁ τῆς πρεσθεἰίχς σκωπὸς κάκεῖνον δώροις xai λό- 
γοις ὡς θυνατὸν ἐκμειλίσσεσθαι, καὶ παρασκευάζειν 
εἰρηνιχὸν ὄντα ταῖς quat; Ὑράφειν μὲν καὶ προς 
τὸν ἀδςελφὸν τὰ εἰχύτα xal τὸ θράσος ἐκμαλάττειν 
καὶ τὰς ὁρμὰς ἐκείνου ἀνέχειν. Ῥᾶον γὰρ, ὡς xai 
τινα οἴεσθαι, πρῶτον ὄντα καὶ ρῆγα τετιμημένον do- 


municationibus (excepta interim sola perceptione 
sacri calicis : non enim hano illi querebant),quam 
serio procuraturum spoponderat et perpetraturum 
receperat, Ecclesiarum pacem jam nunc auspicans 
et sensim usurpando obstaculaqueamoliendo pre- 
muniens. 


9. Ut legatos imperator ad regem Franciz miserit. 


Misit autem et viros ecclesiasticos multe digni- 
tatis, tum merito virtutum tum officiorum auctori- 
tate qua gerebant, ad regem Francio», Caroli genere 
fratrem, qnanquam utriusque mores minimum 
inter se germanitatis preferebant. Hi autem fuere 
chatophylax ecclesie Veccus et regii archidiaconus 
cleri Meliteniotes. His cum non licet recta Brun- 
dusium irajicere propter ibi dominantis Caroli 
rmpetum, prescriptum ut via terrestri Aulonem 
equitando se transferrent, indeque nave conscensa 
per altum in Franciam tenderent, illic regem con- 


πρὸς δὲ xal τοὺς τρόπους εὐθὺν, τὸν δεύτερον xal 
χθὲς εἰς ῥῆγα τετιμημµἐένον, πρὸς δὲ xal τῇ ἑξουσίᾳ 
λειπόμεπον καὶ δε σκολιὸν πείθειν μηδὲ γὰρ άπευ- 
θύνεσθαί ποτε τὸ ὁρθὸν πρὸς τὸ σνολιὸν, εἰ δ᾽ οὖν, 
μηδ’ ἀποσχολιοῦσθαι, ἀλλὰ τὸ σκολιὸν πρὸς τὸ εὐθὺ, 
παρ ὃ καὶ d, προσηγορία τῆς ποιότητος εἴληπται. 
Et μὲν οὖν πείθοι, ἀλλ᾽ οὖν ἐντυγχάνειν τῷ πάππᾳ 
ὑπὲρ Γραικῶὼν, ἀδελφῶν καὶ αὐτῶν ἄντων xal τοῦ 
αὐτοῦ ἠξιωμένων ὀνόματος, καὶ οὕτως ἐχκκόπτειν 
πειρὰσθα. τὰ χατὰ τῶν Ῥωμαίων τοῦ ἀἁδελφοὺ µη- 
χανήµατα. Ταῦτα τοῦ βασιλέως ὀναθεμένου τοῖς 
πρεσθξεωσιν, ὑπὸ µεγάλῃ θεραπείᾳ λαοῦ τε xai βα- 
σιλικῶν εἰχόνων καὶ ἐκπωμάτων xal βαρείας ἐξόδο». 
ὡς καὶ φανέντας µόνον ἐκκλῆξαξ, ἐξήεσαν. Ὡς δ᾽ 
Αὐλῶνα φθάσαντες xal νηὸς ἐπιθάντες Παχύνῳ dxoq 
Σικελίας προσέσχον, µανθάνουσι πέραν πρὸς Καρχη- 
δόνα, ἦν Τούνισιν λέγουσιν, ἀπελθόντα τὸν ῥῆγα 
τοῖς κατὰ Λιθύην Αἰθίοψι πολεμεῖν. Καὶ δὴ ἐφ 
ἡμέραις ἐκεῖσε να)λοχησάμενοι ἀπαυτόθεν εὖὐθὺς 
Τουνίσεως ἤλαυνον, τὸ Σικελικὸν γαταμετρούμενοι 
πέλαγος, [P. 247] ἐφ᾽ οὖν δὴ xal ναυαγίῳ χρησάµε- 
vot παρ ὀλίγον ἦλθον τοῦ βωθισθῆναι. Ὡς δὲ μόλις 
πολλὰ παθόντες ὀπέθαινον, τῷ μὲν ῥηὸὶ ἐν ἀῤῥωστίᾳ 
ὄντι χαλεπῇ προσελθόντες τὰ βασιλικὰ ἐνεχείριζον 
γράµµατα. Ὁ δὲ ῥὴξ μὴ ἕνων ὅ τι xal ὄρφη, τοῦτο 


denique obliquorum et a recto inflexorum morum 
bomo,quibus dirigendis aptissima esset amussis 
domestici exempli e! late celebrata rectitudo saneti 
ejus regis tam arto illi sanguinis vinculo conjuncti: 
non enim rectum ad obliqui normam exigendum 
est (enimvero depravatio hzc quidem,non correctio 
esset),verum obliquitas detorti exequanda ad rec- 
tum, ut sic sua constet regule ratio ac vis origine 
indicata vocis 8 regendo et dirigendo duce. Quod 
αἱ persuadere fratri non posset, certe ageret apud 
papam pro Grecis, fratribus et ipsis et eodem 
Christianorum nomine dignatis, sicque conaretur 
infringere fratris machinationes in Romanos. His 
ab imperatore mandatis acceptis, dant se in viam 
legati comitatu ac satellitio stipali numeroso pariter 
et ornato,regio ipsicultu instructuque supellectilis 
&plendide,imperatoriarum imaginum ac vasorum, 
ut longo isla portantium tractuceteraque magnifi- 
centia illustris pompe mirificam egredientes urbe 


venturi ubicunque versari eum contigisset. Scopus D attonitis visu populis speciem fecerint. Aulonem 


legationis erat regem donis et verbis quantum fieri 
posset delinire, conarique adducere ipsum, quem 
fama ferebat pacis esse studiosum, ad suadendum 
fratri scriptis litteris ne bello inquietaret Orientem 
Erat autem verisimile magnum pondus habituram 
auctoritatem majoris natu germani, qui rex a 
principio fuisset tsntumque ipsi potentia prestaret, 
ad hec qui vita rectus et moribus inculpatus 
haberetur, ad emolliendum animum et feroces 
impetus frenandos Caroli minoris natu fratris, qui 
nuper tantum vocari rex copisset, angustiusque 
ac opibus 832 fraterno inferius regnum haberet, 


pervecti, ubi nave illic conscensa Pachynum Si. 
cilie tenuerunt, audiunt transgressum regem in 
adversum litius prope Carthaginem, quam nunc 
vocant Tuniesim, cum /Ethiopibus Africam tenen- 
tibus hellare. Ergo ibi morati paucis diebus, sol- 
venles ad Siculum emetiendum fretum Tunissim 
versus, navem illo cursu fregerunt, et parum abfuit 
quin mergerentur. Ut autem vix tandem multa 
perpessi exscenderunt, regi ex gravi morbo decum- 
benti litteras imperatoris reddiderunt.Rex incertus 
quid ageret, hino quidem morbo urgente, inde 
belli districtus curis, supersedebat expeditione ne- 


815 


GEORGH PACBYMERJE 


9810 


μὲν ἀῤῥωστῶν, τούτο δὲ καὶ πολέμοις ivacyoloópus- A εὐθὺς ἑνσκευασάμενοι τὸν νεκρὸν ἐκείνου ὡς ἐν αλη- 


νος, ἀνήρτα τε τούτοις τὰ πράγματα καὶ πρὸς τὸ 
νοσοκοµεῖσθαι 7v. Οἱ δὲ xa0' ἡμέραν θέαμα ἑώρων 
ἐλεεινὸν ᾿Αγαρηνῶν µεταξυ xat. Λατίνων. Ἔξω γὰρ 
θαλάσσης ἐπιταφρευσάμενοι Ἅ᾿Ιταλοι ὀχυρώματι 
ἐχρῶντο τῇ τάφρῳ, τὸ μεταξὺ κατέχοντες' Αἰθίο ες 
δὲ Καρχηδόνι φρουρίῳ τε καὶ ὁρμητηρίῳ χρώμενυι 
εἶχον μὲν ἐν ἀσφαλεῖ καθῆσθαι, εἶχον δὲ xal ὅπη 
παρείχοι θαῤῥούντως ὁρμᾶν. Καὶ συνεχῶς καθ ἡμέ- 
pav διεπολέµουν πρὸς ἀλλήλους, ὡς πλείστους άμφο- 
τέρωθεν πίπτειν. ᾿Επέχειτο δὲ λοιμὸς ἴσχυρὸς, ἔθνη- 
σκον δὲ ἐπασσύτεροι, xal ὁ θάπτων οὐκ 7v, πυροὶ 
Ok νεχύων οὐ καίοντο Χατατεθνηώτων, "Ἡ τάφρος 
δ) ἐκείνη εὐρεῖά τε xai ῥαθεία οὖσα οὓς ζῶντας 
ἑτέρει, τούτους xal θανόντας ἐδέχετο, xal οὕτω 
πλείστους ὥστε καὶ ἀναχωματοῦσθαι κατὰ µέρη χιν- 
δυνεύειν ἀγχωμαλοῦσαν. οὕτω συχνοὶ ἔνθεν μὲν τῷ 
πολέαῳ, ἐχεῖθεν δὲ τῷ λοιμῷ ἔπιπτον. Ὁρμὴ δ᾽ ἐκεί- 
νοις ἀνέζει ὡς ὑπὲρ σταυροῦ κινδυνεύουσι, Τότε καὶ 
6 ῥὴξ, Enel χεῖρον εἶχε καὶ οἱ τὰ τῆς σωτηρίας απὲ- 
γνωστο, ὅσον ἦν χρηµατίσας ἐκείνοις, xal δείξας 
ῥοπὴν πρὸς εἱρήνην ἔχων xal q' εἰ περιέσται καὶ 
συγκροτήσων εἷς δύναμιν, ἐκέλευεν ἀναμένοντας 
ἡσυχάζειν . Ἐπεὶ δ᾽ τῆς ἐπιούσης ἐπέστη oi τὸ 
χρεὼν καὶ ἤδη ὁ Qut ἐτελεύτα, οἱ μὲν ἀμφ' ἐχεῖνον 


gotiorum, intentus valetudini 863 curandem. Per 
bas moras feriebantur oculi quotidie nostrorum 
spectaculo luotuoso atrocium ot cruentorum La- 
tinos inter Agareuosque certaminum. Aliquantum 
& littore fossam Itali longam duxerant, et quod 
eam inter ac mare patebat spatii tenebant. 7Ethio- 
pes Carthagine pro arce usi ad receptaculum tuta, 
ejus fiducia erumpebant audacius in hostes. Hino 
quotidianm velitationes et pugne conserebantur, 
plurimis utrinque cadentibus, Grassabatur interim 
perniciosa pestis, densabanturque mortes, adeo ut 
funeribus Libitina deesset, superstitibus ad cada- 
verumsepulturam non sufficientibus.Unum scilicet 
illud ad tragicam Iliacorum malorum faciem deerat, 
quod pyre mortuorum non arderent, sed fossa 
eadem illa profunda οἱ lata, quae vivos tuebatur, 
defunctos hauriret, tanto jam numero, ut brevi 
complenda videretur et ad equalitatem attollenda 
campi ; tam in eam multi quotidie partim hostili 
οί ferro, partim 119 pestifera exstincti devolve- 
bantur. Vigebant tamen animis reliqui ; et sibi 
conscii pro crucis gloria periclitari sese, ardorem 
audaciamque a causa belli trabentes, fortissime 
adversus quantamvis fortune iniquitatem niteban- 
tur. Rex interim morbo invalescente in eum re- 
dactus statum ut de vita ejus desperaretur, allo- 
cutus tamen legatos est, magnam ostendens pro- 
pensionem ad pacem interimperatorem fratremque 
procurandam. Eamque conciliationem pro viribus 
66 promoturum, si vita suppeteret, promisit, 
exspectare interea ipsos et quiescere jubens. Ab 
his dictis postera ei dies suprema illuxit. Rege 
mortuo, qui οἱ astabant, defuncti cadaver, pro 


popoplg ἀᾠκειωμένου θΘεῷ, μύροις ἀλείφοντες χαὶ 
βράσµασι λεθήτων ἐνέψοντες, τιµίοις χηλοῖς ἔναπε. 
τίθουν τὰ λείψανα ὡς τῇ πατρἰδι ἀνακομίσοντες, οἱ 
δὲ γε πρέσθεις χεναῖς, ὃ λέγεται, τῶν ὑπεσχημίνων 
ὑπέστρεφοῦ ταῖς Ὑχεραίν. ᾽Αλλ’ ὁ βασιλεὺς οὐκ ἐοίει 
προσμηχανᾶσθαι ἁμαρτὼν τῶν ἐκ τοῦ ῥηγὲς, ἀλλὰ 
πολλοῖς ἑτέροις μεσολαθοῦσι πρὸς πάππαν (ἡ γὰρ τοῦ 
Καρούλου ἐπίθεσις ἔπειθε) τὰ τοῦ σκοποῦ διανύιν 
ἐξ ἅπαντος ἐπειρᾶτο. 


[4 


t, Ὅπως ἀκουομένου τοῦ στόλου τὰ κατὰ πόλιν 
6 βασιλεὺς παρεσκευὰζετο, 


Οὐ μὴν δὲ xai τῶν clo παρασκευὰς κατεῤῥαθυμη- 
µένως eye καὶ ἀμελλῶς, ὡς ἐκεῖθεν μόνον προσδο- 
B Xüv ἀποχρώυτως γενήσεσθαι, [P- 248] ἀλλὰ xoi 
αὐτὸς ὡς εἶχε παρεσκευάζετο. Εἰσαγαγὼν γοῦν ἔξω- 
θεν σῖτον ὥστε πύργολς πληρῶσαι τῷ πλήθει, τὸν 
λοιπὸν τοῖς πολίταις παρείχεν εἲς φυλακὴν ὡς κατὰ 
καιρὸν αὖθις ἀντιπαρέξουσι, καὶ χοίρων ὅλας ἁγί- 
λας, καὶ αὐτοὺς ἐπεμέριζε τοῖς πολίταις ανὰ δέχα 
καὶ πλέον fj καὶ ἑλλεῖπον ἑκάστῳ διδοὺς ὥστε σφάτ- 
τειν καὶ αὐτοὺς ἀποκερδαίνοντας τὰ ἐντόσθια τὰ 
ταρίχη τῷ κοινῷ φυλάττειν , ὅπλα τε µυρία καὶ 
ὀϊστοὺς xal ὄργανα πετροθόλα, ὁπλοτέχναις xal µη: 


merito anime, quam Deo esse charissimam per- 

suasissimum habebant, unguentis delibutum οἱ 

alienis ferventibus incoctum pretiosis condiderunt 

364 loculis, venerandas illas seoum in patriam 

reliquias relaturi. Legati vero nihil nisi vacuas, 

quod dicitur, manusex tantis promissis reporta 
runt domum.Ceterum imperator per regis mortem 
spe frustratus sua,non tamen destitit alia ad desti- 
natum via grassari, sed multis aliis apud papam 
intercessoribus adhibitis (nam ingens a Carolo 
metus omnia experiri suadebat) impetrare ab eo ut 

Caroli expeditionem impediret conabatur. 

10. Ut ad famam ventur infestae classis im urbe 
imperalor praparaverit quz necessaria putabantur 
ei (uendz. 

Nec porro idem his conatibus arte Martem aver- 
tendi adeo confldendum putavit tanquam hevd 
dubie successum optatum habituris, ut apparatus 
negligere, bellicos : simul enim providendieiun om- 

D nem eventum qua ad vim arcendam opus essent, 
diligentem impenditoperam.Primum omnium fru- 
mentum invexit in urbem tanta copia, ut quod 
ab horreis publicis et turribus expletis multum 
adhuc supererat,deponeret apud cives signalo nu- 
mero, representandum ab ipsis pari mensure, 
quando repeterentur. Induxit et numerosissimos 
suum greges, quos item civibus distribuit, decem 
cuique plus minusve porcis assignatis. Hos qni 
accipiebant, occidere confestim jubebantur, et in- 
testina quidem sibi habere, membra solida salita 
publico servare. Immensam ad heo comportari 
curavit armorum omnis forme copiam, jaculorum 
prasertim,sagittarum 8ο telorum cujusvis generis. 














817 


DE MICHARLE PALJZSOLOGO LIB. V. 


818 


χανικοῖς τὸ ἰκανὸν παρέχων, ἠτοίμαζε. Kal τὸ ναυ- A ἀνδράσιν, ἀσφαλέστερον δὲ πράγµασι;, τὸ πρὸς τὸν 


τιχὸν ἐξήρτμεν παν. Οἰκοδόμους τ) ἐπιστὴσας πλείο- 
vac xai ἐπιστάτας ἐδιδύμου τὸ τείχος τῆς πόλεως 
τὸ πρὸς θάλασσαν ' τὸ γὰρ πρὸς τὴν τῆν δεδίπλωτο 
πάντως. Καὶ λαὸν πλεῖστον xal µάχιμον, ὅσον ἄπο- 
χρῶντα τοιαύὐτῃ παρασχευῇ πολέμου ὤετο, ἐξ αὐτῆς 
διέταττεν, ὡς εἷς χαιρὸν εἰσαχθησομένους ἅμ' ὅπλοις 
xai δαπανήµασι. Ηέμπων τε τοὺς μὲν τῶν χατ’ αἷ- 
γιαλοὺς κατωχύρου xal νήσους, τοὺς δ᾽ ἀνέστελλε. 
Καὶ τὸ ἐν Βλαχέρναις νεώριον οὐκ ἀποδεχόμενος ὡς 
χατὰ πρόσωπον παρέχον ταῖς ναυσὶ πρὸς τὰς τῶν 
ἐχθρῶν τὴν µάχην, τὸ δὲ κατὰ πβρόσωπον δυσχερὲς 
εἶναι ὡς ἀντιστατούσας ἰσχυρῶς µάχεσθαι, τὸν 
ὅμοιον τρόπον xai τῷ παλαιῷ νεωρίῳ προσήχθετο 
(λέγω δὲὸ παλαιὸν οὐχ d χθὲς καὶ πρώην Λατῖνοι 


Βλάγκα Κοντοσκέλιον ἀνηικοδομεῖν ἤθελεν, ὥστε γυ- 
poscat μὲν µεγίσταις πέτραις τὸν χύκλῳ τόπον, 
ἐμθαθῦναι δὲ τὴν ἐντὸς θάλασσαν, ἄργυρον ὑγρὸν χυ- 
τὸν ἐμθαλόντα, ἐποικοδομῆσαί τε καὶ στέγη ταῖς 
ναυσὶν ἀποχρῶντα, πύλας ὃδ᾽ ἐπιθεῖναι ἀραρυίας 
[P. 249] ἐκ σιδήρου τῇ bv ταῖς πίτραις εἰσίθμῃ ἕξω- 
0εν, ὥσθ᾽ ἅμα μὲν ἀσφαλῶς ἔχειν τὸν στόλον, Gua 
δὲ καὶ ταῖς τῶν ἐχθρῶν ἀναγομέναις (μὴ γὰρ εἶναι 
διὰ τὸ ῥοῶδες τῆς θαλάσσης Ἱστασθαι) κατόπιν ἐμπί- 
πτειν τὰς ἡμετέρας. ᾿Ησφαλίζετο 0b καὶ τοὺς ἐπὶ 
τῆς περαίας Γεννουΐτας, ὡς μὴ συνεπιτιθῶνται στέῥ- 
Ύοντες τὰς σπονδὰς, οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ ἄλλως φ»- 
λάττοιντο τὴν πρὸς τοὺς ἐπελευσομένους κοινωνίαν͵ 
κἂν ἀπόσχοιντο τοῦ πρὸς ἐκείνους πολέμου διὰ τὸ γέ- 


ἐχρῶντο, τῷ πρὸς τῇ μονῇῃ τοῦ εὐεργέτου Χριστοῦ. p voc, ἄλλως δὲ καὶ παρέσπα καὶ ἴδίους ἐποίει (λυζίους 


ἀλλὰ τὸ πρὸς τῇ πύλῃ τοῦ νεωρίου ἐχεῖθεν ὦνο- 
μασμένῃ) ὡς πάντως τοῦ κατὰ θάλασσαν κχέρατος 


λιμένος ὄντος καὶ ταυτὸν τοῖς 'Ῥωμαίων ναυσὶν ὅσον 


καὶ ταῖς τῶν ἐχθρῶν διδόντος. ᾽Αλλ’ εἰδὼς τὸ κατὰ 
νώτου γινομένας µάχεσθαι ὅσον θαῤῥαλεώτερον μὲν 


Ballistas praterea et machinas ejaculandis saxis 
fieri plurimas jussit, fabris earum artificibus justa 
mercede numerata. Classem in primig expedivit 
suam, cunctisque necessariis instruxit. Architectis 
item etstructoribus uno tempore adhibitis pluribus, 
murum urbis qua mare spectat geminavit alio 8- 
Blructo : nam qui partibus civitatisad terram versis 
prstendebatur duplicatus ubique dudum fuerat. 
365 Multitudinem quoquequam maximam fortium 
et exercitatorum bellis hominum, quaniam abunde 
suffecturam rebatur cunctis simul locis vaste urbis 
defensendis,jam nunc congregatam certis extra ur- 
bem stationibus disposuit, introducendam in tem- 
pore cum armis et commeatu, qu: foris habuisset. 
Misit etiam per littora et insulas qui maritimos adi- 
tus munitionibus preoccuparent; in quo delectum 
et jndicium adhibuil,non portuum ex equo cuncto- 
rum, suspiciendam defensionem censens, navale 
siquidem Blachernarum non probabat, quod naves, 
si que ibi relinquerentur, hostili contra appulsure 
classi adversas objiceret; id quod ad pugne succes- 
sum plurium vi summa ex alto invehentium contra 
paueiores terre admotas, periculosum existimnbat. 
Vetus pariter navalo ipsi non placebat.Vetus navale 


voco non illud,quonuper Latini urbem tementes ute- D 


bantur,quod est prope monasterium Christi benefao* 
toris,sed aliud porte vicinum,que abillo porte nava- 
lisnomen aoceépit.Causa cur hoc displiceret erat,quia 
totum illud cornu mari pretentum late portuosum 
est,et parem commoditatem ibi standi hostilibusjxta 
Romanisque prebebat navibus.Sed intelligens fore 
utile Romanis navibus posse Latinas a tergo ado- 
riri (eio enim et audacius pugnaturos viros,et rebus 
securius consultum iri),Contoskelium quod Blance 
adjacet resedifioare voluit. Itaque locum ambivit 
murolapidibus maximisexstruoto,etcompreheusum 
eo gyro mare profundius effecit, deprimi jubens 


Pt 


εἶπεν ἂν τις ἐκείνων) ταῖς εὐμενείχις . Kal ταῦτα 
πράττων καὶ κατασκευαζόµενος πρεσθείας αὖθις 
συχνὰς ἀποστέλλειν οὐκ ἀπώχνει παρὰ τὸν πάππαν 
διὰ θαλάσσης, xal μᾶλλον ὅτι καὶ συνεχῶς οἱ πᾶππαι 
ἁπηλλάττοντο, τῷ θανάτῳ. Καὶ τὸ τῶν πρεσθειῶν 


fundum immisso argento vivo. Moli quoque illi 
muri circularis incdificavit loricam idones altitu- 
dinis ad naves intus positas tegendas; tum ostio 
claustri ejus catenam ferream imposuit exterius 
arte commissam foramini ad eam inserendam in 
saxis vi cavato. Hec censecuturum se putabat isto 
munimento, ut tutas a vi omni ea statione haberet 
naves, et ut ille inde 866 opportune in hostiles 
aversas possent erumpere : providebat enim fore 
ut invehentes seso ad ostium ejus porlus Latine 
naves, adituque prohibite obice catens, ibi diu 
propter maris fluxum consistere nequirent, sicque 
in eas, simul proras vertissent, nostre a puppi 
facile ac tuto possent impetum facere. Preoccupa- 
vit quoque renovato federe 8ο premunivit Genu- 
enses habitantes in Perea, ne Latinis se adjunge- 
rent ad urbem simul oppugnandam, sed volentes in 
fide pactorum perstarent quiescerentque. Quin 
etiam ad quantum posset prevertendum ne libido 
eos caperet cum popularibus ipsorum Italis, ubi 
armati advenissent,aliquam saltem communicatio- 
nem usurpandi,quoutiqueimpulsura erateos neces- 
situdo cognitionis et generis 8ο patrie communis, 
et peculiariter invitatura hostium ab ipsis verisi- 
militer vim belli temperatarorum moderatio, pel- 
lexit blanditiis beneflciisque precipuos eorum ut 
clientes sibi et (quod eorum vocabulum est) ligii 
flerent, hoc singulari professe subjectionis officio 
ad fidem inconcussam devinoti. Inter hrec varie 
providenda parandaque non cessabat variis sub- 
inde missitatis via maritima instare apud Papam, 
urgendo quod coperat; et quia contingebat fre- 
quenti pontiflcum morle alios ex aliis papas fleri» 


:ut quemque de novo creatur noverat, statim deli- 


niendam per suos sibique ut poterat concillandum 
cur&bat.In capiteharum omnium cum pape tractatio 
num ponebatur speciosa illio ei optata res, conot- 


819 


GRORGII PACHYMERJE 


820 


κεφἀάλαιον ἡ τῶν Ἐκκλησιῶν Ένωσις καὶ τοῦ παλαιοῦ À τοιούτων εἰρηνικῶν σπονδῶν τὸ σκάνδαλον λύεσθαι, 


σκανδάλου ἀναίρεσις. Συγκρίνων Ὑγὰρ τὸ ἐπὶ τοῦ 
Δούκα Ἰωάννου συνοδ.κῶς γεγονὸς παρ) αἶτίαν τοῦ 
ἀποστέλλειν ἐκεῖθεν καὶ συμμαχεῖν τοῖς ἐν τῇ πόλει 
ἀποσχέσθαι, ὡς ἑτοίμων τῶν ἡμετέρων ὄντων λει- 
τουργεῖν ἐχεῖσε xal μνημµονεύειν τοῦ πάππα ταῦτα 
ὑποσχνουμένου (καὶ ἀπεστέλλοντο ὅ τε Σάρδεων 'Av- 
δρονιχος xai ὁ Κυζίκου Γεώργιος, καὶ τἀχ’ ἂν ἔγε- 
όνει, οἱ ἐκεῖνοι κατεδέχοντο) --- συγκρίνων οὖν 
ἐχεῖνο πρὸς τοῦτο, xxl ἀναγχαστικώτερον εὐρίσχων 
τὸ νῦν fj τὸ πρότερον, ὅσῳ τότε μὲν προσλαθεῖν ἠπεί- 
γοντο τὸ μὴ παρ) αὐτοῖς Ov, νῦν δ᾽ ἀποθαλεῖν τὰ iv 
χερσὶ κινδυνεύουσι, τὰ αὐτὰ προῦτεινε καὶ οὕτω 
τοῖς πάλαι. Μηδὲ γὰρ ἄλλως ἔχειν πείθειν τὸν πάππαν 
ὑπερμαχεῖν τῶν Γραικῶν, sb μὴ ταῦτα λέγοι καὶ 
πράττοι προσίστατο γὰρ τὸ σκάνδαλον, xal τὸ λευ- 
κοὺς ᾽Αγαρηνοὺς εἶναι Γραικοὺς παρ) ἐχείνοις μεῖ- 
(cv ἤρετο. Ταῦτ' ἄρα καὶ ᾠχονόμει διὰ μὲν τῶν 


liatio Ecclesiarum et antiqui scandali amotio. Ad 
hoc ille sic agendum movebatur exemplo e Joannis 
Duce principatu repetito. Memoria quippe non 
ità vetus exstabat, Joanne Duca imperante synodi 
consensu ἀθογθίδω missamque legationem ad pa- 
p&m, qua nostri profitebantur separatos obsequi 
pontifici Romano ejusque in sacra liturgia men- 
tionem rite facere, si is societatem abrumperet 
cum Latinis urbem Constantinopolim tenentibus, et 
se illis auxilia non missurum polliceretur. Ea le- 
gatione functi sunt episcopi duo, 367 Sardensis 
Andronicus ei Cyzicenus Georgius. Fecissentque 
nostri quod offerebant, si illi propositam conditio- 
nem acceptare voluissent. In hao recordatione 
Celebris facti comparans imperator ambo tempora, 
reperiebat magis nuno necessarium id consilium 
videri, siquidem tuno, ista majores nostri pacisce- 
bantur ad recuperandum quod non tenebant : mo- 
do autem agi de non amittendo quod in manu es- 
Bel. Solet autem majus putari malum perdere 
quod possideas, quam non acquirere quod tibi de- 
bitum existimes. Si ergo recle ao prudenter tuno 
nosiri pro spe recuperandi urbem talia promittere 
potuerunt, quidni nos easdem saine justa vitupera- 
tione paciscamur in presenti metu ejusdem urbis 
amitlende; cujus nempe jacturam vitare aliter 
non possumus? Manifestum aulem esse non posse 


διὰ δὶ τῆς τοῦ σκανδάλου λύσεως ἐπισχεθῆναι τῷ 
Καρούλῳ τὸν στύλον, διὰ δὲ τοῦ πάλιν ἀσφαλῶς τοὺς 
Ῥωμαίους ἔχειν καὶ μὴ χθὶς xal πρὸ τρἰτης µόχις 
ἰδόντας τὴν πατρίδα xal δυσχερῶς ἐπανασωθέντας 
πάλιν ἀφέντας ἐπανακάμπτειν, πρὸς τῷ xai ἄλλως 
ἐξῆφθαι τοῖς πλείτοις κίνδυνον. Ταῦτα διανοούµε- 
vog πολὺς ἣν xai πατριάρχην πείθων «καὶ σύνοδον, 
Οἱ δ᾽ ἀφωσιωμένως οὕτω xal ἐπιπολαίως ἀκούοντες 
πτερῷ, τὸ τοῦ λόγου, τὰ (Gra χνωµένοις ἑῴχεσαν. 
Οὐ γὰρ ἦν αὐτοῖς ἀντιστῆναι τὸ πρῶτον xai ἀπολί- 
γειν τέλεον, ἀλλὰ µένειν xai αὖθις ἐν τῇ χυρίᾳ τὶν 
Ἐχκλησίαν ἡγούμενοι, [Ρ. 950] καθὼς xal ἀρχῆθε 
εἶχε, xai μὴ παρὰ χαπήλων κινδυνεύειν χρίνεσθαι 
καὶ βαναύσων, πρῶτον μὲν οὐκ εἶχον εἲς νοῦν οὔ- 
τῶς iv ἀκαρεῖ τελεαθῆναι τὸ παρὰ τοῦ βασιλέως 
κινούμενον, ἀλλ᾽ ὡς καὶ πολλάκις Χινησάντων βασι- 
λέων ἄλλων τὰ περὶ τούτων ἀνακυπτουσῷν αἰτιῶν 


conditionibus memoratis paciscenda : scandalo 
porro amoto, pronum deinde speratu erat non 
egre impetrandum ut expeditio maritima Caroli, 
qua presertim timebatur, inde impediretur.Qua ex 
re Romanis presens idemque quantivis pretii fructus 
exsisteret, nempe ut firmarentur in secura posses- 
Bione nuper tanto vix labore recuperate patrie, 
neu cogerentur, quod miserrimum idemque non 
vitabile aliter esset, quam ab heri aut nudius fere 
tertius revisere coepissent ex tam diuturam tamque 
dira servitute summa vi receptam dulcissimam 
patriam, relinquere iterum et in longinqua exsilia 
redire. Talis imperalor assidue secum reputans, 
et apud familiares disserena cum continua inculca- 
tione periculi extremi eque 868 cunctis impen- 
dentis, cujus hec una prevertendi offerretur via, 
multus item erat in suadendo ista tum patriarehm 
tum synodo. Illi autem etsi obiter heo potius ac 
perfunctorie quam libenter audiebant,per se (amen 
tunc tulerunt gratam eam sibi jueoundamque inferri 
mentionem, velut ea ipsorum demulceretur au- 
res ; quod falso eimulabatur, longe ab arcanis dis- 
crepans gensibus. Verum illis ut non placebat ne- 
gotium,ita nec suppetebat presens animus ad ob- 
slandum coram in os principi contra nitenti,cujus 
gratia et verecundia obnoxie constricti acquiescen- 
tium speciem prebebant. Utcunque illis certum 


ulla ratione agi cum papa spe inducendi eum ad D erat perstare deinceps quoque in semel adita pos- 


favendum Grecis, nisi prima in fronte tractationis 
talium rerum promissio certa collocetur: quandiu 
enim conciliatio Ecclesiarum non ostenditur, per- 
8lat scandalum vetus, θἱ conventionis omnis viam 
obstruit lapis quidam antique offensionis,invetera- 
taque Latinis consuetudo Grecos existimandi vocan- 
dique Sarracenos alios; qui sensus quoad in ipso- 
rum viguerit animis, frustra spereturullam unquam 
processuram cujusvis cum iis concordie ineunde 
rationem.Quare suo serviens tempori omnino con- 
stituit hoc aeternorum dissidiorum semen el ne- 
cessarie conciliationis unicum obicem tollere,pace 


sessione auctoritatis independentis, qua Ecclesiam, 
ut prius, ab omni absolutam alieni primatus sub- 
jectione ge fixum habebant tuituros, ne cauponum 
iliiberalis sortis homuncionum. eubjici unquam 
ipso (quod sabominabantur) judicio contingeret. 
Dissimulare autem in istis initiis tuto se putarunt 
posse, primum quia nunquam ipsis in mentem 
venit uno sic momento consummandam rem, quam 
movere incipiebat imperator, verum eventurum 
nunc quoque confidebant quod siepe aliis alias im- 
peratoribus idem aggressis usu venerat,nempe ui 
disturbaretur per sese negotium, sponte nalis, ul 











821 


DE MICHABLE PALJEOLOGO LIB. V. 


822 


ἐχωλύετο, οὕτω γενέσθαι καὶ τότε, δεύτερον δὲ ὡς A διαθεθοηµένου εἲς ἀρετὴν καὶ ζηλωτοῦ τῆς ἀρχαίας 


εἰ xal μὴ Ὑένοιτο, μὴ ἂν οὕτως ἀρθῆναι μέγα τὸ 
καθ ἡμᾶς σκάνδαλον. Ἐν τούτοις piv οὖν τὰ ἐχεί- 
νων. Kal Φφρείοις μὲν καὶ λοιποῖς Ἰταλοῖς ἄγαπι- 
τιχῶς προσεφέροντο, xal ὅσον ἦν τὸ κατὰ Χριστια- 
νοὺς οὐ διίσταντο, ἐπὶ δὲ τῷ πλέονι οὐδ' ἐγνωσιμά- 
χουν, μµαμάχουθοί τινες ὄντες (fj vl. ἂν εἴποιμι ;) 
ἀναισθήτως τῶν Ἱπραττομένων ἔχοντες. Ἔδει γὰρ 
ἁρχήθεν ἐπέχειν καὶ ἀντισπᾷν μὴ καταδεχοµένους, 
xlv ὃ τι γένοιτο, εἴπερ τῶν ἀπηγορευμένων ivópa- 
ζον τὸ τελούμενον. ᾽Αλλ’᾽ ἐκεῖνοι τὴν ᾿Εκκλησίαν ἔχειν 
ἐν ἀσφαλεῖ οἴόμενοι, ὡς προείρητα:, καθ 5 τι καὶ 
πράξοι νομισθὲν συμφέρον, ἠσύχαζον, καὶ κινουµέ- 
ww» παρὰ βασιλέως τῶν τοιούτων (ἐπὶ πολὺ γὰρ 
ἑτρίθετο τὸ κινούμενον) κατηµέλουν xal ὡς οὐδὲν 
ἑνόμιζον. 
ια. Ὅπως σταθέντος πᾶππα τοῦ Γρηγορίου, ὁ 

βασιλεὺς πρὸς τὴν μετ) ἐχείνου εἰρήνην $xo- 

νομεῖτο. 

[P. 251] Τέλος τοῦ κατὰ Συρίαν Γρηγορίου, ἀν δρὸς 


fit, in ipso tractationis decursu offensionibus colli- 
dentium sese volorum studiorumque inter parles 
longe diversis utrinque preoccupatas affectibus et 
sensibus ; undein plenum effectum sincere concor- 
die perduci tractatio nunquarm posset. Deinde 
quia vel si forte conventio partium asssensu ooa- 
lesceret in pacta utrinque stipuleta, haud secutu- 
turam tamen unquam opinabantur ex parte Greco- 
rum exsecutionem propter alte impressam animis 
nalionis illius universe aversionem ἃ ritibus mo- 
ribusque, ac presertim imperio spirituali auctori- 
tateque in rebus ecclesiasticis superiori agno- 
&cenda Lutinorum ; ex qua iras odiaque in tantum 
exarsisse dissidiorum eternorum inceudium vide- 
bant, cui bona fide restinguendo nullam suffectu- 
ram appareret qualiscunque conciliationis inter 
capita partium, quantavis sancite religione, reve- 
rentiam. Ei flducie Ecclesie tunc nostre principes 
indormientes,preterquam,ut dixi, placide admise- 
runt primam illatam ab imperatore mentionem gub- 
jectionis pape profitende, ultro etiam,quasi auspi- 
canles concordiam, Frerios et reliquos Italos, qui 
tunc Constantinopoli versabsntur,benevolentia non 
vulga:i amplecli deinceps affectarunt communio- 
nem sine discrimin eadmittentes eorum in omnibus 


qua Christianam religionem attinebant; et si D 


460 quid plus exigeretur, haud se prefacte repu- 
gnaturos pra se ferebant,nimium simplices quidam 
αο stulti (quid enim dicam lenius ?)qui non sentirent 
quid ageretur, et quem in exitum ab his principiis 
pronus lapsus esset, pre mentis bebetudine non 
prospexerint.Oportuerat enim a primis jam initiis 
obstitisse acriter ac clare raclamasse, denuntiando 
neutiquam se accepturos aut ratam unquam habi- 
turos conventionem ullam,qua dudum apud ipsos 
sancita de prerogativa sui sedis deque aliis dog- 
natibus ao ritibus,ab usu sensuque Latinorum ab 
horrentibus, rescindi vel infrmari quoquomodo 


C 


τῶν Ἐκκλησιῶν clp/vz« καὶ ὁμονοίας, stc τὸ παππικὸν 
πρρσκληθέντος ἀξίωμα xal ἤδη τὴν ἐπὶ Ρώμης ἐκ 
Συρίας ἀνύοντος, γίνεται οἱ ἐνθύμιον (ἤκουστο γὰρ 
ἐκείνῳ κἀκ τῶν τοῦ βασιλέως μηνυμάτων πρὸς πάπ- 
παν ὡς τὴν εἰρήνην τῶν Ἐκκλησιῶν αἱροῖτο) πἐμ- 
ψαι πρὸς βασιλέα, xal φιλικῶς μὲν τὰ πρῶτα ἐκεῖ- 
voy ἀσπάσασθαι, ἅμα δὲ xal δηλῶσαι τὴν χλῆσιν, xai 
ὡς της εἰρήνης ἐκτόπως τῶν ᾿Εκκλησιῶν ὀρέγοιτο 
xiv βούλοιτο τοῦτο xai ὁ βασιλεὺς, οὐκ ἂν ἐν ἄλλῳ 
γενέσθαι κάλλιον fj αὐτοῦ γε τὴν παππικὴν ἀξίαν 
κατεχΌντος. Ταῦτα τοῦ Γρηγορίου διὰ φρερίων δια. 
μηνυσαµένου, 05Àov ἣν ὡς ὁ μὲν κρατῶν κατὰ δει- 
λίαν τὴν πρὸς τὸν Κάρουλον τὴν εἰρήνην ἐζήτει, ὡς 
αὐτῆς γε μὲ οὔσης μηδ᾽ st νοῦν φέρειν ἐκείνην πώ- 
ποτε, οἱ δὲ περὶ τὸν Γρηγόριον i. αὐτὸ τοῦτο τὸ τῆς 
εἱρήνης καλὸν xal τὴν τῶν Ἐκκλησιῶν ἕνωσιν. Μηδὲ 
γὰρ δίκαιον μηδ ὅλως εὔλογον ἔθνή τοιαῦτα ἐπὶ 
μιχροῖς τισι διαφἑρεσθαι, ἀλλ dj ἀποδούμενον τὰς 
αἰτίας τὸν αἰτιώμενον εἰρηνεύειν παρέχειν τοῖς 


viderentur. Illi autem in tuto mansuram salvis suis 
privilegiis ac juribus Ecclesiam, quidquid impera- 
toristis molitionibus utilitatis intuitu presentis 
efficeret, arbitrari, ut diztum est, quieveruat, vel 
ipsos illo quodam tacito silentii suffragio compro- 
bare visi que imperator movere de talibus incep- 
tabat. Nec processu ipsos negotii per lentas tracti 
moras excitati sunt, stolide securi per opinionem 
falsam, qua copta ejusmodi nunquam ad finem 
provehenda persuasum habebant. 


11. Ut constituto papa Gregorio imperator cum eo 
tractari pacem procuraverit. 


Dum hec agitantur, Gregorio qui erat in Syria, 
virolate celebrato {απια virtutisetinsigniteretudioso 
antique Ecclesiarum pacis atque concordie, tan- 
dem in papalem dignitatem vocatoeteSyria Romam 
jam ad hoc proficiscenti, venit in mentem mittere 
ad imperatorem certos homines cum litteris, qui 
eum primum a se bonevolentissime salutarent, 
indicarentque sui vocationem ad papatum, denique 
declararent ingenti se ardere desiderio procuranda 
pacis Ecclesiarum et firme inter eas conciliande 
concordie. Quocirca significarent, si pari studio 
teneretur imperator (audierat enim Gregorius quid 
ab ipso moveri ceptum de hoo genere fuisset, 
quidque jam super ea re decessori suo pape Clo- 
menti nuntiandum 8 se curasset),nunquam οἱ fore 
commodius tempus ejus negotii 370 tractandi 
quam se papalem obtinente dignitatem. Talia cum 
Gregorius imperatori per Frerios denuntiasse!, 
manifestum fuit imperatorem quidem per pusilla- 
nimitlatem solum, metu consternatum apparatuum 
Caroli, sd istud procurande pacis Eoclesiarum 
consilium appulisse animum, nullam unquam abs- 
que hoo foret rei talis cogitationem suscepturum : 
Gregorium vero in idem studium incumbere sola 
captum ejus rei honestate, quod videret quantum 


823 


GEORGII PACHYMERJE 8A 


ἁδελφοῖς, 7j μὴν ἐν τοῖς ἴδίοις ὀφφιχίοις εἴτ᾽ ουν προ- Α. ρήνης, ὃ δὴ καὶ γίνεται ὕστερον. Ταῦτ' ἔλεγε, xai 


νοµίοις ὕνθ) ἑκάτερον [P. 259] μὴ οὕτω διαφόρως 
ἔχειν καὶ ἀχηρύχτως ἀλλήλοις ἀπεχθάνεσθαι ' dp- 
κεῖν γὰρ ἀμφοτέροις τοὺς ἐχθροὺς τοῦ σταυροῦ, Gv 
τὸ τέλος ἀπώλεια, καὶ ἀγαπητὸν ἀποχρώντως φἐρον- 
τας ὕνομα τοῦ Χριστοῦ πρὺς ἐκείνους µάχεσθαι, 
ὅπου καὶ τὸ νιχᾷν ἐπαινετὸν καὶ τὸ ἀποτυγχᾶνειν 
σωτήριον, ἔργῳ τὴν προθυµἰαν δείξασιν. Οὕτω μὲν 
οὖν πρὸς ἀλλήλους ἔχοντες βασιλεὺς xal Γρηγόριος, 
6 μὲν ἠϊεν εἷς τὸ πρόσω τὴν Χχειροτονίαν δεξόµενος, 
βασιλεὺς δὲ πολὺς 7v ἐντεῦθεν τῇ συνόδῳ ἐπέχων 
καὶ τὸν πατριάρχην θώπευτικῶς ὑπερχόμενος ὑπο- 
Χλίνειν xal. ἀνύειν τὸ σπουδαζόµενον ' εἶναι γὰρ καὶ 
ἄνδρα τῆς εἰρήνης τὸν πάππαν καὶ ἐπιθυμίας τῆς 
κρείττονος. Μετ οὗ πολὺ δὲ Χαταστάντος τοῦ Γρη- 
γορίου πρέσθεις ἐκεῖθεν καταλαμθάνουσι τὸ Βυζάν- 
vtov, xal ol πρέσθεις φρέριοι, ὧν εἷς ἦν Ἰωάννης 
Παράστρων ὠνομασμένος, πολίτης ἀρχῖθεν καὶ Euv- 
ετὸς τὰ ἐς γλῶσσαν Ἕλληνα, ᾧ δὴ καὶ ζῆλος ἦν 
ὑπὸρ τῆς τῶν Ἐχκλησιῶν ἐἑνώσεως, ὡς ἐχεῖνος λέ- 
γων παρἰστα, ὥστε xal πολλάκις κατεύχεσθαι ἔαυ- 
'ποῦ αὐτίκα θἄνατον, fjv µόνον προθαίη τὰ τῆς εἷ- 


boni ex ea conciliatione redundaturum in publicam 
felicitatem foret, reputaretque nec justum nec 
conveniens esse tales ac tantas gentes exiguis 
causis in elernas implicari simultates, quantoque 
conducibilius futurum esset, quecünque ipsarum 
in culpa deprehenderetur, eam bona fide emendare 
&0 purgare crimen suum, sublataque offensione 
prebere iratribus pacem, vicissimque acceptam 
sincera mente colere ; aut certe si post disquisitio- 
nem constaret nihil in utravis esse quod jure cul- 
paretur, perseverare tranquille ambas in propriis 
unamquamque officiis ac ritibus usu legitimo 
8tatutis,nlhil alteri succensentem,nec internecinis, 
ut hactenus, invicem odiis contentionibusque com- 
missasimplacabilium etexitiosarum utrique discor- 
diarum funem ducere; sufficere quippe utrisque 
hostes crucis,quorum finis interitus. Abunde, in- 
quam,ac multoplus quam sit satis suppetere gen- 
tium infensarum,in quibus oppugnandie qui Chri- 
sí nomine censentur virtutem suam bellicam ex- 
perirentur, quibus bellis et vincere gloriosum et 
vinci salutare est propter ingentem mercedem illis 
qui suum studium, opera etiam successu cassa, 
ostenderint a Deo fldelissime representandam. Sic 
invicem affecti animis imperator et Gregorius, hic 
quidem ccpta via progrediebatur, ordinationem 
percepturus suam ; ille autem multus erat inam- 
bienda synodoeblandiendoque patriarchaeconsensu 
in ea que cogitaebat,passim commemorans el cun- 
ctis subinde inculcans, esse Gregorium perstudio- 
sum 891 hominem pacis, et vero instinotum 
desiderio boni publici ac splendoris rei Christiane 
universe. Paulo post a jam inaugurato et in sede 
apostolica riteconstituto Gregorio eodem adfuerunt 
Constantinopoli legati Frerii, quorum unus erat 
Joannes Parastron nominatus,origine civis noster, 


ταῖς ἀληθείαις σπουδαστὴς ἣν τῖς εἰρήνης θερµό- 
τατος, ὥστε πολλάκις καὶ παραθάλλων παρτιάρχη 
τε καὶ τῇ συνόδφ κχατελιπάρει xal ταύτην ἐπέσπω- 
δε, τὰ μὲν καθ ἡμᾶς ἐχθειάζων, Ger ἑνίοτε xol 
τε ὁ πατριάρχης λειτουργοίη, αὐτὸν ἀποτιβέμενον 
τὴν καλύπτραν, οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ τοὺς μετ’ αὐτοῦ 
συλλαμθάνοντα, εἰσέρχεσθαι τὰ ἄδυτα, καὶ παρὰ τὸν 
τυχόντα ἀρχιερέα Ἱστάμενον τὰς μυστικὰς συνανα- 
γινώσχειν εὐχὰς μετὰ πάσης ἐνθουσιότητος. Τοῖς μὲν 
οὖν ἡμετέροις οὕτω κοσµίως καὶ εὐλαθῶς προσεφέ- 
Ρετο, πρὸς δ᾽ Ἰταλοὺς ἀφορῶν καλὸν εἶναι καὶ ἄσφα- 
λὲς ἔλεγεν ἀφεμένους τῆς προσθήκης slc σκάνδαλον 
προειµένης τοῖς ἀδελφοῖς οὕτως εἰρηνεύειν. Ei ὃ 
οὖν, xai αὐτοὺς ἀπολογουμένους ἐπὶ τῇ προσθήκη 
B δίκαιον δέχεσθαι, ὥστε καὶ τοὺς μὲν Αέγοντας ἐκ 
Ἡατρὸς Υἱοῦ τε, ὑμᾶς ἐκ Πατρὸς δι Yloo τὸ Πνεῦμα 
τὸ ἄχιον ἐκπορεύεσθαι, παραπληκτίζειν καὶ ἄμφω 
εἷς Θεοῦ μυστήρια παραχύπτοντας. ᾿ἸΕκεῖνος μὲν 
ταῦτ᾽ ἔλεγε καὶ συσκιάζων τὸ ἐπὶ τῷ Συµθόλῳ τόλ- 
µημα, πρίσθις Qv xai προὔργου μᾶλλον παντὸς τὸ 
πρεσθευόµενον θέλων ἀνύτειν *. οἱ δὲ τῆς ᾿Ἐχκλησίας 


prudensque ac disertus Greca lingua. Hic οἱ ver- 
bo affirmabat et factis pre se ferebat ingenli se 
studio flagrare conciliande inter discordes Kecle- 
Bias pacis,adeo ut sepe audiretur optare atque im- 
precari sibi mortem tanquam nihil consenti sibi 
restare amplius quod in vita cuperet, si modo 
contigisset procedere feliciter ad desideratum finem 
α negotium quod tractaretur pacis ; cujus et compos 
voti deinde (actus est. Hec ille loquebatur, et re- 
vera promotor erat ardentissimus ecclesiastice 
concordie, adeo ut sepe de negotio traclans cum 
patriarcha et synodo Patres illos vehementissime 
oraret,ut que suarum essent cujusque partium 
in rem studio communi conferre ne graverentur, 
res interim nostras magni faciens, usus, inquam, 
ceremoniasque nostri ritus dilaudans et veners- 
tione palam prosequens summa, ita ut interdum 
sacrum faciente patriarcha, nudato ipse capile 
ceteraque adhibita significatione infime reveren- 
tie suis secum comitibus assumptis ingrederetur 
&dyta, et coram quocunque illic reperto asians 
presule mysticas simul cum eo legeret preces cum 
omni fervore religionis.Et ille quidem erga homi- 
nes nostri ritus ita pie decoreque se gerebat: 
Italos autem presentes intuens, equum et tutum 
aiebat esse dimisso eos amoloque addilionis ad 
symbolum scandalo cum fratribus, quos viderent 
coram, Grecis conciliari;vera ita demum coalitura 
pace. Simul tamen admonebat nostros, par esse 
ipsos quoque quas Latini allegarent additamenti 
symbolo inserti excusationes non aspernari, sed 
potius ut idoneas accipere. Qui autem omni 372 
rejecta compositione, invicta utrinque pertinaeia, 
in contentione perstare vellent, vociferantes hinc 
quidem ex Patre Filioque,illino autem ex Patre per 
Filium procedereSpiritum sanotum,nullojurgiorum 





825 


ΡΕ MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. V. 


826 


καλὸν μὲν ἔλεγον τὴν εἰρήνην εἶναι, καὶ πῶς γὰρ A πόµεβα, ὡς μὴ καλὸν ἄλλως ὃν μηδ’ ἀσφαλὲς τὸ 


οὔ ; xai! μᾶλλον Ἐχκλησίαις τοιαύταις, χεφαλῆς λό- 
vov ἐχούσαις τοῖς [Ρ. 209] ὁπουλβήποτε τοῦ εἰρηνάρ- 
Xo» Χριστοῦ μαθηταῖς, πλὴν μετ ἀσφαλείας xal 
οὐχ ὡς ἔτυχεν' εἶναι γὰρ τὸν χίνδυνον μέγαν τοῖς 
τοῦ ὁὀρθοῦ ὁπωσοῦν ἀμαρτάνουσι. « Καὶ τοῦτο υὐχ 


ἡμῖν ἄρτι ξυνέθη πεπρᾶχθαι, ὡς καὶ αἰτίαν ἔχειν 


τοῦ τε Χαινοτομεῖν à οὐδεὶς πρότερον, xal τοῦ μὴ 
θέλειν µεταθάλλειν πάλιν εἲς ὃ καὶ πρὶν ἦμεν. ἀλλ᾽ 
ἄνδρες μεγάλοι τὴν ἀρετὴῦ καὶ σοφοὶ τὴν γνῶσιν 
περὶ τούτων λαλήσαντες διηνέχθησαν, xai δόξαν 
ἐχείνοις διέστησαν. Τὸ δὶ καὶ sl; πλέον τὴν ἔριν 
ἐκτείνεσθαι τοῦ μετρίου ov! ἐκείνοις ἂν θσλητὸν, 
καὶ τοῖς πλεονάζουσιν ἀμαθὲς ἄλλως xai τολμηρὸν 
ὁ πλεονασμός. ]λὴν τὸ xai ἡμᾶς τὴν προσθήκην 
προφέρειν ὑμῖν τόὀτ᾽ dv χώραν εἶχε καὶ δικαίως 
ὀνειδιζοίμεθα, sl δυσσεθείας ὑμᾶς Ἡ ἀσεδείας, τὸ 
χείριστον, διὰ τὴν πρόσθεσιν ἐγραφόμεθα, ὡς ὁμοίως 
καὶ ἡμῶν ἀσεθούντων διὰ τὴν προσθήκην τὰ Ono. 
Ἐπεὶ δὲ τὴν ἐπὶ τῷ Συµθόλῳ προσθήχην ἀποτρε- 


fine, eos, quicunque essent, insanire pariter aie- 
bat, et inverecundos scrutatores mysteriorum Dei, 
ultra quam fas esset humans infirmitati, curiosos 
in profunda Divinitatis immittere oculos. Hac ille 
ancipiti ambas in partes oratione, minuere obum- 
brando tegereque conabatur invidiam temere atten- 
tatieadditionisad Symbolum,prosuo videlicet legati, 
hoc est sequestri mediatorisque inter invicem ad- 
versos, officio 8ο munere; in quo sane fungendo 


fide optima diligentiaque suinma versabatur, nihil ( 


non experiens, nihil tanti ducens, quo pro spe 
assequendi legationis sue scopi libenter pacisci re- 
cusaret. Ad ea porro Ecclesie nostre proceres ia 


huno modum respondebant : « Honestam sane 80 
expetibilem pacem esse, quis hoc quidem neget ? 
presertim inter Ecclesias adeo conspicuas, quaeque 
haud dubie capitum instar haberent ewstimatione 


universorum, qui ubivis terrarum degunt, discipu- 
lorum Christi principis pacis. Verum pacem istam 
secure 8ο tuto, non autem quomodocunque conci- 
liandam. Magnum enim impendere periculum 8 
recto in utramvis partem aberrantibus. Quod ad 
hano conventionem mutari a nobis vultis, non re- 
cens aut nunc primum inelitui contigit a nobis, 
quibus ideo jure impingatur crimen aut usurpate 
audaci novitate rei quam nemo prius attentaverit, 


aut obstinate recusationis eo redeundi ubi antea 


eramus : sed viri magni virtute, doctrina sapien- 
tes, ista multum inter se tractata constituerunt in 
hunemodum,et dogmatis summa constantia tenen- 
di eis auctoritatem indiderunt. Quod autem inde 
secutum est,ut contentio in rixas immodicasa erum- 
peret, nec ipsi voluerunt, et culpa ejus omnis im- 
peritis et audacibus ultra {88 hac 898 in parte 
excedentibus imputanda est. Ceterum quod quere- 
mini culpari vos a nobis ob additamentum symboli. 
tunc querela hec locum haberet, et juste id nobis 
exprobraretur, οἱ alieus &ut, quod pessimum, fal- 


σύνολον κατησφαλισµένοις ἐπεγχειρεῖν, x&v ἑντὸς 
λέγοιεν του ὀρθοῦ, ποῦ δίκαιον ἡμῖν προτείνειν τὰ 
ὅμοια; Τίς γὰρ ἡμῶν ἑτόλμησε πώποτε οὕτως ὡς 
λέγεις μετὰ προσθήκης ὁμολοχεῖν: Καλὸν οὖν καὶ 
συμφέρον τὴν εἰρήνην σε σπεύδοντα τῶν ᾿Ἐκκλησιῶν 
οὕτω πειρᾶσθαι συνιστᾷν ταύτην, σοφῶς olxovo- 
μοῦντα παρ᾽ Ἰταλοῖς τὴν τοῦ σχαγδάλου ἀφαίρεσιν, 
χάν ἡμεῖς ὤμεν οἱ αἰτιώμενοι τοῦ σκανδάλου, δι- 
xalwe ἡμῖν ἐπιπλήττοντα ὡς ἐτοίμοις οὖσι δέχεσθαι 
τὴν ἀπίπληξιν. Eb δὲ map! ἐκείνοις τὸ σκάνδαλον 
ἔθλαστεν , ἀνάγκη πνευματικὸν ὄντα καὶ πρεσθευ- 
τὴν τῆς εἰρήνης ἐκείνοις ὠθεῖν πειρᾶσθαι τὸ ἐπὶ τῇ 
καιγοτοµίᾳ τοῦ Συµδόλου ἁμάρτημα. » Οὕτως ἔλεγον 
οἱ τῆς Ἐκκλησίας, καὶ οὕτως εἶχον ὡς οὐδὲν ἀκουσύ- 
μενοι βασιλέως, εἰ προσιάσσοι ἐν τούτοις, xal εἴ γε τὰ 
μέγιστα ἀπειλεῖ. 
ιβ’, Ὅπως ὁ βασιλεὺς τοὺς τῆς ᾿Εκχλησίας κατηνάγ. 
χαζε διὰ τὴν εἰρήνην. 
Αλλ’ ὁ βασιλεὺς ἅπαξ τοῦ τοιοῦδε σχκοποῦ vtvóps- 


sie impieque doctrine vos propter istam additio- 
nem accusaremus. Tunc enimjure causaremini nos 
dogmate per additionem indicato rejiciendo istud, 
quod vobis falso impingeremus, impietatis crimen 
vere consciscere. Cum autem non dogma in addi- 
tione reprehendamus, sed contendamus tantum 
universim nec probabilis nec securi exempli rem 
esse,immutari prelicenter aliquid aut adjungi sori- 
ptis prius editis et cum summa consideratione tum 
eterna firmitate stabilitis, quantumcunque quod 
mutatur aut additur intra recti fines sistat, eoque 
duntaxat nomine vestram istam additionem repro- 
bemus, quo jure in hoc quidem cavsari potestis 
paria nos in hoc genere peccare, cum Α nemine, 
quod sciatur, nostrum fando unquam sit auditum 
professionem fidei cum ulla tali adjectione recita- 
tam. Bonum igitur conveniensque fuerit te conci- 
liare pacem Ecclesiarum sincero, quemadmodum 
pre te fers, studio conantem eam potissimum eo 
perveniendi viam iusistere que rectissima ad sco- 
pum istum est, nempe ut Italos pro tua et sapien- 
ti& el auctoritate gratiaque apud ipsos satagas ad- 
ducere ad scandalum amovendum, positum utique 
ab ipsis, utcunque id factum a nobis falso crimi- 
nentur. Nam 8i penes nos scandali objecti vere 
culpa resideret, merito nos objurgares et patienter 
reprehensionem exciperemus, quod sumus parati 
facere quoties erimus nobis consceli meruisse re- 
prehendi. Si vero seandalum ab illis ortum est 
oportet te, cum spiritualis sis et tractator pacis, 
amovere ab illis conari crimen temere presumpte 
novitatis in immutatione Symboli. » 8io loqueban- 
tur Ecclesi proceres; et sic comparati erant, ut 
imperatorem audituri non essent, quidquid circa 
heo juberet, etiamsigraviesima queque minaretur. 


12. Ut imperator ecclesiasticos urseril ad pacem. 
84 4 Perstabat ille tamen fixus irrevocabiliter in 


827 


GEORGII PACHYMERJAR 


828 


voc, οὐκ οἶδα si θέλων f| καὶ προσθιαζόµενος, ὃ δὴ A νῦν πρἄγματα συνεχρίνετο. Προύὐδάλλετο δὲ καὶ τὰς 


κἀχείνοις μὲν ὑπεκρύπτετο, ἡμῖν δ᾽ ἑνεφάνιζε, φό- 
Co»; παραπλέκων καὶ πολέμους xal χυθησόµενα αἷ- 
µατα, ἀμεταθέτως εἶχε xàv ἆ τί τις ἔλεγε. [P. 254] 
Μιᾶς γοῦν συνιόντων περὶ τὸν βασιλέα τοῦ τε πα» 
τριάρχο» καὶ τῶν ἀρχιερέων xal τινων ἐκ τοῦ κλή- 
poo, ἐμδριθέστερον σφίσι περὶ τῶν προχειµένων ὁ 
κρατῶν διελἐγετο, συνείρων μὲν καὶ τοὺς φόδους 
συνήθως, οὐ μὴν δὲ ἀλλ οὐδὲ πάµπαν ἐπισφαλὲς 
ἐδείχνυ τὸ γενησόµενον. Εἶχε γὰρ xal τοὺς ὑποθαλ- 
λοντας, τοὺς ἀμφ) τὸν ἀρχιδιάκονον λέγω Μελιτη- 
νιώτην, τοὺς ἀμφὶ τὸν πρωταποστολάριον Γεώργιον 
τὸν Κύπριον, xal τρίτον, εἰ καὶ μὴ οὕτως ὡς τοῦ- 
τους, ἀλλ᾽ οὖν ἀφωσιωμένως καὶ ἐπιπολαίως, τὸν 
ῥήτορα τῆς ἐκκλησίας Ὁλόθωλον. Kal γε λαμθά- 
νων xal ἄπ' ἐχείνων τὰς τῶν ἱστοριῶν συνάρσεις, 
προὐθάλλετο μὲν τὸν Aoóxav Ἰωάννην xal βασιλέα 
καὶ τοὺς ἀμφ᾽ ἐχεῖνον ἀρχιερεῖς xal τὸν πατριάρχην 
σφῶν Μανουὴἡλ, ὅπως ἐνεδίδου ἀπελθόντας ἀρχιερεῖς 
λειτουργεῖν τε xal μνημονεύειν, εἰ µόνον ὁ πάππας 
τῆς πρὸς τοὺς iv τῇ πόλει βοηθείας ἁἀπόσχοιτο. Καὶ 
ἅμα μὲν τὸ κωδίκιον τῆς Εκκλησίας εἷς πίστιν 
προεκοµἰζετο, ἅμα δὲ καὶ τῷ βασιλεῖ τὸ τότε xai 


prosecutione istius copti, haud scio an volens an 
couctus ; quod illis quidem abscondebat, nobis 
autem indicabat, sermone perplexo preferens solli- 
citudinem anxiam bellorum impendentium plurimi- 
quesanguinis fundendi; quibus malis prevertendis, 
immutabiliterherebat fixus in proposito negotii quod 


B 


xat' ἐκεῖνον ὡς δῇθεν σφῶν γραφὰς, πῶς μὴ xatn- 
γοροῦντες ὅλως ἀσεθείας τοὺς Ἰταλοὺς ἠξίουν παρ- 
αιροῦντας τὴν προσθήκην τοῦ Συµθόλου, ἐν ταῖς 
λοιπαῖς γραφαῖς ἀνάγραπτον ἔχοντας, συνδιιέναι τοῖς 
πεφρασµένοις ἀναγινώσκοντας. ἩΠροῦτεινε δὲ καὶ 
ig' ὅσοις τῶν µεγίστων μυστηρίων οὐ διαστέλλοντα 
Γραικοὶ κοινωνεῖν Ιταλοῖς οὐδ᾽ ὁπωστιοῦν, [P. 255] 
ἀλλὰ xal τὴν ἐχείνων πρὸς τοὺς ἡμετέρους µετάθα- 
σιν ὁμοίαν εἶναι sl γλῶσσαν γλώσσης ἥμειθον, Ἐλ- 
ληνιχὴν τῆς σφετέρας . Τίνα δ' ἔχει ἀντικανοίαν ἡ 
ἐπ ἐχκλησίας ἀἆναφορα τοῦ ὀνόματος, ὅπου Tt xii 
μὴ πάππας ὄντας τοὺς ἄλλους ἀνάγκη μετέχειν 
τοιᾶσδε τῖς κοινωνίας τοῖς ἐκκλησιάζουσιν συνιστα- 
μένους, λειτουργοῦντος τοῦ Ἱερέως καὶ τὴν τῆς Τρ:ά- 
δος χάριν πᾶσι διδόντος κοινῶς; ᾿Αδελφὸν δὲ καλεῖν 
καὶ πρῶτον ἐχεῖνον µείων αἰτία, ὅπου xai πατέρα 
τὸν 'A6pzàp. ἐκάλει ὁ dv tj φλογὶ πλούσιος, τόσον 
ἀπίχων τοὺς τρόπους ὅσον xal τὸ μέσον ἐκείνων 
χάσμα τῆς ἐκείνωτ διαστάσεως ἦν μαρτύριον . El 
δὲ διδοῖμεν καὶ ἔκκλητον σχολῇῃ τινα τόσην τἔμνον- 
τα θάλασσαν τῶν δικαίων ἀμφισθητεῖν, Ταῦτα χαὶ 
τοιαῦτα τοῦ βασιλέως λέγοντος, ὁ πατριάρχης παρὼν 


et ut proprias censeri ab ipsis, qui nuno eodem 
essent loco, debere contendebat, in iis considerari 
jubens ut Patresilli omnino abstinuerintabarguen- 
dis Italis impietatis aut hereseos propter additio- 
nem in Symbolo aitentatam ; quam tolli solom 8 
Symbolo petebant, indulgentes ut in ceteris et 


coeperat urgendi,quidquid contra quivis allegaret. { haberetur et quemadmodum cetera legeretur. Com- 


. Quadam igitur die cum convenissent apud impe- 
ratorem patriarcha, antistites et ex clero quidam, 
instantius iis efflcaciusqueimperator de pacis nego- 
tio disseruil, intexens, ut solebat, orationi sue 
formidines atrocium malorum, que vitandi ratio 
hec una offerretur. Adjungebat nihil esse periculi 
in assentiendo Latinis quod cuperent, multis id 
rationibus demonstrans : habebat enim qui talium 
ei argumentorum copiam suggererent, auctores 
studiosos ejus pacis, archidiaconum Meliteniotem, 
protapostolarium Georgium Cyprium, et tertium 
(quanquam minus ardenter, sed fere dicis causa et 
superflciarie rem ejusmodi amplectentem)rhetorem 
eoclesis Moloboum. Proferebat ergo e penu ab iia 
historie deprompta memorie veteris exempla, 
maxime illud imperatoris Joannis Duce et antisti- 
tum qui tunc erant simul cum patriarcha Manuele; 
ut consenserint, promiserinique, missis etiam epi- 
scopis qui in heo paciscerentur, communicaturos 
se Latinis in sacra liturgia et pape mentionem in 
ea facturos, si modo ille abstineret ab auxillo 
juvandis Lutinis qui urbem obtinebant. Ad cujus 
rei fidem codex ecclesie, in quo ea perscripta erant, 
proletus in medium est. Ciroa id vero factum 
disserebat imperator, comparans statum rerum 
qui tuno erat cum 875 presenti. Proferebat eliam 
prescriptas et chirographo munitas de hoo sen- 
tentias presulum illius temporis, quas ratas haberi 


memorabat deinde distincte persequens maxima 
queque mysteria, in quibus Greci communicare 
Latinis non dubitarent aut vel minimum cunctaren- 
tur, iidemque pre se ferrent transitionem ipsorum 
ad nostros ritus simile quidpiam esse ac si quis 
liagguam cum lingua commutet et Grece prius 
locutus Latino deinceps uti sermone malit, aut e 
converso. Quid porro habet canonibus adversum 
prolatio nominis Pape publice io ecclesia pronun- 
tiati ? utique cum multos, qui papa non suni, 
mos oblinuerit et ex usu inducta necessitas imper- 
tiendi tali genere communionis, nominatim expri- 
mendo illos dum presentes in ecolesie conventu 
adsunt celebrante sacerdote ac Trinilatis graliam 
omnlbus dante communiler. Fratrem autem illum 
et primum vocare minus habet offensionis, cum 
patrem Abraham vocet in flamma dives, tantum sb 
illo distans moribus quantum chaos illud magnum 
inter ipsos interpositum demonstrabat. Si autem el 
provocationem demus, periculum scilicel est ne 
quis tam vasto et infesto mari litem illuc seculurus 
naviget? Hec et ejus generis alia disserente impe- 
ratore, patriarcha presens, ubi aliquandiu frustra 
exspeoctavit ut chartophylax, cui ut erudito et in id 
argumentum parato fidebat, pro Latinis dicta extem- 
plo 3796 refelleret, intelligens eum, ne quod promt- 
serat facere auderet, imperatoris contrarium pelam 
sensum studiumque demonstrantis verecundia cop- 


* — m MEM E. "n μαμα μα απικπασαπαμαπααππππππ-Ώὡυθρρσ«ὂ«ᾱ«συυυ. -ἂ--ααα -- 





829 DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. V. 


ἀκεῖσε xal tà πιστὰ φέρων τῷ χαρτοφύλακι ὡς αὐ- À tyr 


τίκα ἑλέγξοντι ἐκ τῆς ám ἐκχεινου βίας καὶ ἀκουσίως 
ἀφορισμὸν ἐπιτίθησιν ἱσταμένῳ, ἔφ᾽ ᾧ κατ ἀνάγκην 
εἴποι τὰ εἷς Χρίσιν ἴδιαν περὶ τῶν ᾿Ιταλῶν. Ὁ δ) 
ἐνσχεθεὶς ἀυφοτέρωθεν, ἔνθεν μὲν τῷ τοὔὴβασιλέως 
φὸδῳ, ἐκεῖθεν δὲ τῇ τοῦ ἀφορισμοῦ εὐλαθείᾳ, µέσος 
ἑναπολειπτο, xal γε ὠμολόγει τὸ πάθος, ὡς δυοῖν 
κρήµναται ἀνφοτέρων φόθου καὶ εὐλαθείας, xal ὅτι 
τὰ τοῦ πνεύματος προτιµητέα ἢ τὰ τοῦ σώματος. 
Τότε διαιρῶν ἔλεγεν ὡς, « Οἱ piv ἐπί τινι xai εἰσὶ 
xai λέγονται, o δὲ οὔτ' εἰσὶν οὔτε λέγονται, οἱ δὲ 
λέγονται μὲν, οὐκ εἰσὶ δὲ, οἱ 8^ ἀνάπαλιν εἰσὶ μὲν, οὐ 
λέγονται δὲ: ἐν τούτοις τακτέον καὶ Ἰταλοὺς, μὴ 
λεγομένους μὶν, ἀλλ᾽ ὄντας ἑνόχουσα ἱρέσει, » Τοῦτο 
τὸν μὲν πατριάρχην ἐθάῤῥυνε πλέον, βασιλεῖ δὲ δει- 
νὃν ἔδοξε xai βαρύ. Λῦσε δὲ λαιψηρὴν ἀγορὴν αὐτί- 
κα, μὴ οἷός θ) ὑπενεγκεῖν τοὺς λόγους ΄ ἀνασεσύδηται 
γὰρ ἀντεῦθεν ἡ θήρα τῷ βασιλεῖ, καὶ οὐκ εἶχεν ὅ τι 
καὶ Αἶξει, ὡς ὑπ᾿ ἀνάγκης ἀληθεύειν δοχοῦντος. ᾽Αλλ᾽ 
οἱ ἀμφὶ τὸν ἀρχιδιάχονόν τε xal τὸν πρωταποστο- 
λάριον δίκην σφηκῶν ὁρμήσαντες ἐνοδίων ἐπεῖχον 
στεῤῥῶς τῷ Βέχκῳ ὡς χακῶς κρίνοντι, λογίῳ xai 
ταῦτά γε ὄντι xal ὑπὲρ τοὺς πολλοὺς δοχοῦντι φρο- 
νεῖν. 


stringi, tandem invitus licet in necessarium con- 
silium trahitur imperandi ei sub anatbeinatis, si 
recuset, incurrendi poena, uli quid judicaret de 
Italis proferret. Hoc imperio perturbatus Veccus 
est, inler hinc quidem haud molliter urgentem 
presentis Augusti :»nelum, inde autem contra sti- 
mulantem consciscendi anathemalis scrupulum 
medius in aroto deprehensus. [taque hujus ipsius 
confessione anguelie orationem ingressus, ei exor- 
dio subjecit sese, cum hinc a seculari potestate, 
cujus vis in corpus est, inde a spiritali, que in 
animam valet, in diversa propellatur, potius ani- 
ma consulere velle quam corpori. Tum usus par- 
titione sic dixit : « Quidam et sunt et dicuntur 
bsretici; nonnulli neque sunt neque dicuntur; 
alii dicuntur quidem, sed non sunt; postremo ali- 
qui vice versa sunt, licet non dicantur, tales. In 
hane ultimam olassem rcdigendos puto Italos, 
quippe qui cum hereseos non dicantur rei, revera 
tamen eo crimine tenentur. » Ea libera vox ma- 
gnam adjecit patriarche confidentiam, perculitque 
eadem imperatorem, qui non leviter indignans sic 
obductum consiliis suis ostium, conventum subito 
abrupit, cum non haberet in promptu quid repo- 
neret inopinato dicto, cui necessitas ipsa illa, qua 
fuerat expressum, veracitalis auctoritatem adjun- 
geret. Verum archidiaconus et protapostolarius 
instar irritator um in trivio crabonum coorti acri- 
ter in Vecoum in os illi vohementer obsistebant 
ut inale iniqueque judicanti, quamvis cetera sa- 
piene easel et prestare multis doctrina videre- 
tur. 


830 


Ὅπως ὁ Χοῦμνος Ἰωάννης κυτηγόρει τοῦ 
χαρτοφύλαχος Bixxov. 

[P. 256] Ἡμέρα παρῆλθεν ἑκείνη, xai ὁ ἆχαρτο- 
θύλαξ τῷ βασιλεῖ ἀπηχάνετο, αἰτίας ἐργολαθοῦντι 
τοῦ βλάψαι. Καὶ i ὑπερθολὴν ὀργῆς τὸν χοῦμνον 
προστησάµενος Ἰωάννην ὡς παραπρεσθευτὴν ἐχεί- 
νου διώκοντος ἔχρινεν. Εἰσάγει τε τὴν χατηγορίαν ὁ 
Χοῦμνος ἐπὶ συνόδου, καὶ ὁ κατηγορούμενος τὴν ὑπό: 
θεσιν παρεγράφετο xai τήν κατηγορίαν ὡς ὑπερήμε- 
pov παρεκρούετο, κατηγορίαν λέγων ταύτην xai µό- 
νου τοῦ βασιλέως, αὐτόν ὃ) οὐχ oióv τε εἶναι μετὰ 
δεσπότου χρίνεσθαι. Ταῦτ ἔλεγεν ἐπὶ συνόδου στα- 
θεὶς ἐπ᾽ αὐτοῦ τοῦ τόπου οὗ τὸ πρότερον ἐχαθέζετο, 
τοῦ Χεύμνου μέσον ἱσταμένου καὶ κατηγοροῦντος, 
τῶν δὲ συγκλητικῶν ἀρχόντων, τοῦ μεγάλου λογοθέ- 
του τοῦ ᾿Ακροπολίτου, τοῦ λογοθέτου τῶν οἶκεισκῶν 
του ᾿Ιατροπούλου xai ἄλλων, συνεδριαζόντων τῇ 
συνόδῳ καὶ θελόντων κρίνειν ὡς ἐκ προσώπου τοῦ 
βασιλέως πεµφθέντων. Τότε τοίνυν οἱ μὲν ἀρχιερεῖς 
παρῃτοῦντο τὴν κρίσιν μὴ ἔχειν κρίνεν λέγοντες 
κληρικὸν πατριάρχου, sl μὴ αὐτὸς ἐπιτρίψειεν. Ὁ 
δὲ πατριάρχης ουδ) ὅλως ἰδίδου, ἀλλ᾽ ἆπαξ εὑρὼν 
συνεργὸν ὑπερμαχεῖς ἤθελεν. 'Ampatia δ' ἐντεῦθεν 
κατηκολούθει xai συνόδῳ καὶ ἄρχουσιν, ὡς εἰπεῖν 


13. Ut Joannes Chumnus accusaverit chartophylacem 
Veccum. 

In hunc modum transacta eo die res infixum 
imperatoris animo reliquit gravis in Veccum indi- 
gnationis aculeum, quo ille stimulante causas 84 
nocendi quaerens eo ire vehementia elatus est, ut 
apposito ei accusatore Joanne Chumno dicam 
male obite legationis impegerit. Detulit autem 
Chumnus ad synodum id crimen. Contra quod 
Veccus prescribens exceptione falsi eliam delatio- 
nom ipsam ut seram et intempestivam rejiciendam 
contendebat, addens satis apparere non Chumni 
accusalionem istam, sed imperatoris esse: sibi 
autem haud tantum suppeltere virium opumve, ul 
litigare cum domino auderet. Haec apud synodum 
locutus est, persistens in ipso loco ubi prius 
sederat, Chumno, qui accusabat, in medio stante. 
Intererant synodo ab imperatore missi senatorii 
magistratus, Acropolita magnus logotheta et Iatro- 
polus logotheta domesticorum , aliique nonnulli 
considentes una cum Patribus. Hi porro impera- 
toris causa magnopere nitebantur, ut delatio acci- 
peretur et judicium fleret. Verum id episcopi re- 
cusabant, nefas esse dicentes clericum patriarche 
judicari nisi ipso permittente. Patriarcha voro id 
8696 permissurum palam negabat : nactus enim 
semel ad quod optabat adjutorem, eum omni sibi 
ope ac contentione tueri decreverat. Hio nodus ne- 
gotio injectus cum Patres synodi, tum quos dixi 
magistratus, ignaros quid agerent tenebat. Ut tan- 
dem exsurgens synodoque excedens magnus logo- 
theta diceret : « Chartophylax synodum sibi ob- 
noxiam naso quo vult trahit; unde cum hio nobis 
non satis constet quid facere oporteat,id quesituri, 


831 


GEORGII PACHYMER/E 


832 


τὸν µέγαν λογοθέτην τότε χαταφερόµενον τῆς συνόδου, À αὐτίχα εὐθὺ ἄπεισι τοῦ καλοῦντος, xal πρὶν ἶμφα- 


Ὡς ἀπὸ ῥινὸς ἕλχει ὁ χαρτοσύλαξ τὴν σύνοδον, xai τί 
ποιητέον οὐκ οἶδα. Οὕτως ἀποκρουσθέντες ὑπέστρε- 
φόν τε πρὸς βασιλέα, καὶ & συµθεθήκει ἀπήγγελλον. 
Περὶ μέντοι τοῦ καθ’ αὑτὸν ὁ χαρτοφύλαξ ὑποστελ- 
λόμενος, ὡς μὴ δοκοίη προσκρούειν τῷ βασιλεῖ, ἀπελ- 
θὼν ἠντιθόλει μὴ ἀκαταιτιάτῳ µηνίειν. Αὐτὸς γὰρ 
ἔτοιμος εἶνάι καὶ ὀφφίχιον ἀποθέσθαι xal πᾶσαν 
ἀφεῖναι τὴν πρὸς αὐτὸν πρόσοδον, κοινωνικὸς δὲ εἷ- 
ναι τῇ ᾿Εχχλησίᾳ, κἄν ὅ τι πράξοι, μὴ παραιτεῖσθαι 
τὴν βασιλέως χάριν καὶ τοῦτο, ὡς μὴ σχίζειν τὴν 
Ἐκκλησίαν δοκοίη. E? 5' οὖν, ἀλλά καὶ cio ἑξορίαν 
πέμπεσθαι, εἰ θελητὸν [Ρ. 257] τῷ κρατοῦντι, καὶ 
τοῦτ) εἴνχι πρόθυμος. Ὁ μέντοι γε βασιλεὺς τὴν τῆς 
ὀργῆς ἀδοξίαν τῷ δήθεν πρὸς αὐτὸν φιλανθρώπῳ 
συγκρύπτων», ἀπέπεμπε πρὸς τὰ οἴκοι μηδὲν επών, 
*O δὲ καὶ el; ἑξορίαν κροητοιµάζετο, καὶ τὰ αὑτοῦ 
τῷ σκευοφυλακίῳ τῆς ἐκχλησίας ἀνατιθεὶς ἱματίων 
πενιχρῶν ἑαυτῷ προὐνόει, xal «e τοὺς ἴδίους φάρων 
καὶ ἑαυτὸν τῷ µεγάλῳ ναῷ κατεπίστευεν. Ὡς γοῦν 
οὐκ ἀνυστὰ ἐδόχει τὰ πρὸς ixsivov τῷ βασιλεῖ τῷ 
vaip προσφυγόντα, πέμψας βασιλικὰς συλλαθὰς ἐν- 
σεσημασμένας τῷ ἑἐρυθρῷ μεθ) ἁπάσης ἐκεῖνον µετ- 
εχαλεῖτο τιμῆς. Καὶ ὅς καθυπήχουε, xal ἐξελθὼν 


alibi recedimus.» Ita repulsi redierunt ad impera- 
torem, et qua contigerant narrarunt. At charto- 
phylax apud se considerans quo statu res essent 
sue, contrahi animo cepit; et ne temere lacessi- 
visse imperatorem atque in ejus offensionem 878 
ultro incurrere videretur, eum adiens rogat ne 
sibi innocenti irascatur. Nam 8e paratum esse vel 
ad officium abdicandum, renuntiandumque emo- 
- lumentis et proventibus qus inde perciperet. Se 
quidem esse de cleri corpore : tamen quocunque 
Blatu sit, non recusare imperatoris gratiam, quin 
magni facere ac sibi ambire ipsius Ecclesie causa, 
ne scindere ipsam videri posset. Quodsi gratia se 
indignum imperator sua judicans amandare in 
exsilium vellet, etiam ad tantum mali subeundum 
86 promptum exhibere. Hec imperator audiens 
iram penitus animo conceptam sibi dedecori futu- 
ram, si proderetur, ratus, fucata benevolentie in 
Veccum specie occultans, remisit hominem domum 
nullo verbo addito. At ille in exsilium se compa- 


C 


νισθῆναι Χατέχεται, καὶ εἷς φυλαχὴν τὴν τοῦ ᾿Ανεμᾶ 
πύργου τοῖς Κελτοῖς σωματοφύλαξι δίδοται, Ὁ μὲν 


ἐν τούτοις ἦν. 


ιδ Τὰ περὶ τοῦ τόµου ὃν ἀπέστειλε πρὸς τὴν 
Ἐκκλησίαν ὁ βασιλεύς. 

Ὁ δὲ βασιλεὺς τοῖς περὶ αὐτὸν λογίοις χρησάµε- 
voc, Qv πρῶτοι xal κράτιστοι ὁ ἀρχιδιάκονος χαὶ à 
πρωταποστολάριος σαν, συντίθησι τόμ»ν καὶ ἀπὶ 
διαφόρων Ἱστυριῶν τε καὶ χρήσεων ἀκαταιτίατα τὰ 
χατὰ τοὺς Ἰταλοὺς παριστᾷ, xal πέμψας πρὸς τὸν 
πατριάρχην τὸν ᾿᾽Ακαπνῖου ᾿Αρσένιον, ἄνδρα γερς. 
ρὸν μὲν xal τίµιον, τὰ δὲ γε κατ ἐχεῖνα τὰ πρέ- 
pata im" ἀμφοτέραις χωλεύοντα ταῖς ἰγνόαις, ὄέζα- 
σθαι µηνύει τόνδε τὸν τόµον xai xotóv πρὸς ταῦτε 
τὸν ἀπόλογον σχεδιάσαι, πλὴν ἐξ ἱστοριῶν καὶ po 
φιχῶν χρήσεων. « Τὸ γὰρ ἀπὸ κοιλίας φωνεῖν ἆσλν' 
vic μὲν ἄλλως καὶ µάταιον ' πλὴν δ' ἀλλ᾽ οὐδ' αὐτὸς 
δέξοµαι. » ᾿Εκεῖνος μὲν οὕτω ταῦτα, θαῤῥῶν ὡς ox 
ἀποδύσεταί τις πρὸς τὰ γραφέντα, τὸν γὰρ χαρτο- 
φύλαχα ἐν ἀφυλάκτοις εἶχεν, ἓν ᾧ σαλεύειν εἶχιε τὰ 
πάντα, νικήσειν x. λόγων ᾧετο. Αλλ’ ὁ πατριάρχης 
σὺν τῇ συνόδῳ περὶ τοῦ τόμου διασκεφάµενοι, κἰμ- 


14. De scripto quod misit ad Ecclesiam imperator. 

Atimperatoreruditione usus doctorum hominum, 
quos circa se auctores adjutoresque hujus negotii 
habebat, quorum primi valentissimique erant prius 
memorati archidiaconus et protepostolarius, scri- 
ptum composuit ex variis contextum historiis et 
testimoniis, quibus demonstrare conesba!ur 379 
nullam inesse Latinis haereseos Jabem. Hoc deferri 
& se curavit ad patriarcham mapu Arsenii fllii 
Acapnii, viri gravis et honorati, sed circa isiss 
controversias in utramque, quod aiunt, tibiam 
claudioantis. Hic patriarche volumen reddens ad- 
didit mandare imperatorem ut illud legat, el si 
quid deinde haberet quod his opponeret ad sot 
sententie defensionem, contrario id apologetico 


Scripto complecteretur. Ceterum videret ul in € 


nihil allegaret nisi ex probatis et fidei non dubie 
historiis aententiisque idoneorum auctorum: nam 
auctoritate propria et quasi Pythonisse instar ex 
ventre loqui infirmum ad fidem et vanum fore; οἱ 


rabat. Et sua familiari supellectile, excepto quem [) diserte jam nuno profiteri Augustum se, si quid 


inde sibi ad presentem providit usum paupertino 
vestitu, in apothecis ecclesie deposita, ipse obso- 
leta veste cum suis asylo magni templi se commi- 
sit. Quo imperator comperto, haud se jam videns 
perficere posse que cogitabat propter religionem 
loci sacri quo Veccus confugerat, missis regiis 
litteris rubrica insignibus, omni eum honoris si- 
gnificatione ad se vocavit. Nec ille recusavit, sed 
statim exiens ad vocantem recla pergebat. Verum 
priusquam admitteretur, comprehensus est et in 
carcerem turris Anema conclusus, Celtis satelli- 
tibus custodiendus traditur. Et hic quidem in his 
erat. 


tale offeratur, haud accepturum. Hiec ita mandabil 
imperator magnopere fretus invicta, ut putabit, 
soliditate scripti; neo putans fore unquam αἱ εί» 
quid plausibiliter excipi contra illud posset, maxim, 
cum securus jam esset & chartophylace, in quo 
utique partis contrarie spes universa penderet, οἱ 
8 quo videlicet uno jure timeri aliquid in hoc βὲ- 
nere potuisse videbatur. Itaque eibi certo persot- 
Serat se rationibus et auctoritatibus illo scripto 
allegatis plane causam evicturum. Patriarcha vero 
consilio habito cum synodo de eo quod circa id 
soriptum agi oporteret, congregandos putavit eof 
quos suarum esse partium credebat. Ersnt 5i 








858 


DR MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. V. 


834 


Ψαντες συνῆγον τοὺς μετ αὐτὸν εἶναι δοκοῦντας. À λεὺς δεξάµενος τὸν ἁπόλογον xal ἀκρ.ιθῶς διελθὼν 


"Ἠσαν οὖν καὶ ὅσον τὸ τῆς Ἐκκλησίας ἔκχριτου. 
Μσαν δὲ xal ol περὶ τὸν Τερνικικόπουλον Ἰωανν[- 
χιον, σχιζόµενοι μὲν τοῦ πατριάρχου περιφανῶς, 
ὅμως δὲ τῆς χρείας καλούσης (P. 258] τὰ τῆς µικρο- 
ψυχίας ἐχείνης χώραν οὐκ εἶχον. Σὺν τούτοις δὲζπαρῆν 
xai Ἡ τοῦ βασιλέως αὐταδέλφη Εὐλογία, καὶ πᾶν 
ὅσον ἦν μετ’ αὐτοῖς ἐν μοναχοῖς καὶ λογίοις ἐξεταζό- 
µενον. Οἷς σκοπὸν εἴς ἦν πρὸς τὸν τόμον ἀπολογεῖ» 
σθαι τῷ βασιλεῖ. Καὶ δὴ ἀνεγινώσκετο μὲν ὁ τόµος, 
ἄλλος ὃ) ἄλλο τι πρὸς τὸ παρεστὼς τοῖς προχειµένοις 
ἀντέλεγεν. Ἐπεὶ δὲ καὶ χρεία ἦν συμφρασθῆναι τοὺς 
λύγους καὶ εἰς ἕνα συντεθήσεσθαι τόµον, xal ἔζη- 
τεῖτο ὁ συνβησόμενος, ἀνεδέχετο μὲν τὸ ἔργον ὁ 
Ἰασίτης Ἰὼθ, εἶχε δὲ καὶ ἄλλους καὶ μᾶλλον τὸν 
συγγραφέα τῶν τοιούτων ἐμὲ τῶν ἐννοιῶν συλλήπτο- 
zc. Καὶ μετ οὐ πολὺ ὁ τόµος ἐξείργαστο, ὃν δὴ 
καὶ χοινῶς ἀναγνωσθέντα πάλιν τοῖς ὅλοις, καὶ ὅσον 
ἦν πρὸς τὸ εὐσχημότερον µεταπλασβέντα, ὡς μὴ 
λοποίη σκληρῶς Ev τισιν ἔχων τὸν ἄναχτα, pev! αὖ- 
τοῦ δὴ τοῦ Αρσενίου πέµπουσιν. Ὁ μέντοι γε βασι- 


lectissimi quique ac flos delibatus Ecclesie. Nec 
abfuit ab eo numero Ternicicopolus Joannicius 
cum suis, utcunque illi palam ee a patriarcha se- 
paraverant. Tamen nune communi utilitate vo- 
cante minutas illas offensiones animorum, causas 
ejus simultatie, seponendas tantisper putaverunt. 
Cum his adfuit et soror imperatoris Eulogia, simul- 
que quidquid in monachis et aliorum ordinum 
doetis laudatisque hominibus eximium et spectatae 
claritatis fuit. 880 Horum unus erat animus, et 
conspirans in id ardor incumbebat, ut seriptum 
concinnaretur volumini ab imperatore misso con- 
irarium. Ad eam rem visum opportunum recitare 
cunclis audientibus imperatoriam scripturam ; et 
ut quodcunque ex illa caput auditum esset, con- 
tinuo quemque proferre que forte occurrerent uti- 
liter in contrarium alleganda. Negotium deinde 
colligendi cuncta et in unum diversa digerendi 
suscepit ad id delectus Iasites Job; qui et alios 
habuit adjutores ejusque participes laboris, in 
primis hujus historie auctorem. Omnes hi collata 
diligentia in ordinandis collocandisque variorum 
sensibus, brevi tempore volumen confecerunt, id- 
que conscriptum in communi coetu cunctis audien- 
tibus legerunt, unoquoque admonente si quid mu- 
tandum aut temperandum censeret, in id maxime 
universis intentis, ne quidquam in eo relinquere- 
tur aculeatum aut durum, quo imperator offende- 
retur. Denique opus elimstum quantum satis est 
visum, per eumdem Arsenium ad imperatorem 
mittunt. Is eo accepto et attente lecto multum se 
opinione illa falsum agnovit, qua negotium scrip- 
tione sua illa mittenda statim conficiendum ezxis- 
timaverat. Tamen huno ipsum presentem sensum 
animi dissimulavit, erubescendi, si is enotesceret, 
necessitatem sic prevertendam putans. Publicam 
vero.scripli oblati leotionem differebat contemptu 


ἐπεὶ ἔγνω πολλῷ, λελειμμένος τοῖς λόγοις, καὶ εἴπέρ 
ἐμφανισθείη, αἴτιος αἰσχύνης ἑαυτῷ γενησόµενος, τῷ 
δοκεῖν ὑπὸ περιφρονήσεως καὶ οὐ κατὰ δειλίαν. ὡς Tv 
ἀληθὲς, ἐπεριορᾷν, ὑπερηφάνει, καὶ ἀνεθάλλετο τὴν. 
ἀνάγνωσιν. | 


κε. Ὅπως ὁ Bixxoc εἷς φυλαχὴν εἰργμένος, ὅμως 
βιαζόµενος χατετίθετο. 


Οὕτως οὖν ἐκκρουσβέντες οἱ περὶ τὸν βασιλέα 
τῆς ἐγχειρήσεως ἄλλως ἔγνωσαν ὑπελθεῖν τὸν 
Ῥέκκον ἐν φύλαχαῖς Τεμάχια γὰρ ix ^ βίθλων 
συλλέγοντες ἱερῶν, ἐπεὶ καὶ λογίῳ ἀντικαβίσταν- 
το "καὶ λόγοις "Av ἀνάγκη πείθεν, λόγους γοῦν 
ἁγίων, ὅσοι χαὶ ὑπὲρ ᾿Ἰταλῶν ἀἐδόχουν εἶναι, 
προῦτεινον ἐχείνῳ χατὰ φυλακὴ» χαθηµένῳ. 'O δὲ 
"λαμθάνων καὶ δίερχόµενος [P. 250] ἡμέρα πως εἷς 
εἰρήνην συγκατεκλίνετο, Καΐ Υ ἁπλοῦς Qv καὶ φι- 
λαλήθης εἰς ἅπαν τῷ μὲν ἀπλῷ ταῖς γραφαῖς καθ- 
υπήγετο, ταυτό Ὑε πάσχων τοῖς ἀποροῦσὶν, et µε- 
τρίως ἀποροῖεν, ἀπροσδοκήτως τὸ πᾶν οἰομένοις 


quodam, ut videri volebat : aed vera causa erat 
ejus more convictionis metus, superciliosi obtentu 
fastidii velatus. 
15. Ut Veccus carcere detentus, et ibi nihilominus 
sollicitatus, attractus in partes fuerit. 

Tali consiliorum successu repulsus ab optatis 
imperator et qui cum eo sentiebant, alia sibi gras- 
Bandum via statuerunt, Vecco ipso intra carcerem 
tentando. Animadvertentes enim hominem, qualis 
erat Veccus, sapientem ac doctum non alia cer- 
tius expugnandum videri machina quam argu- 


mentis et testimoniis ex ecclesiastica eruditione : 


petitis, 881 ei custodia detento consideroendas 
obtulerunt excerptias ab ipsis sacrorum librorum 
sententias que Latinorum cause faverent. Eas ille 
in manus eumptas attente perlegens sensim ad 
pacem inolinabatur, duabus ad id ei suffraganti- 
bus dotibus, candore quodam animi fuci expertis 
et innato amore veritatis. Quarum α priori asse- 
batur ut, cum simpliciter ao citra prejudicium 
Buspicionemve fraudis ad cognoscenda que pro- 
ponebantur accederet, facile induceretur similitu- 
dine veri, passus idem quod mediocriter dubi- 
tantes solent, qui levi momento in partem inoli- 


D nantur alteram, et ubi vel paululum imminutas 


conspicantur ambigendi rationes, quibus antea in 
suspenso tenebantur, continuo causas se nactos 
idoneas rati dubitationis deponende, tenere se 
rem ipsam et liquere jam sibi negotium prius 
obscurum existimant. At altero illo sincero studio 
profitende veritatis prohibitus affirmare quod non 
erat, cum nondum omnem sibi abstersam caligi- 
nem sentiret, haud sane simulare sustinuit sibi 
plane esse perspectum id quod apparere ipsi dun- 
taxat οἱ prima blandiri specie ceperat : verum 
nullo tardatus malo pudore ingenue fatebatur se 
non adhuc olarissime videre quid penitus in re 


GEORGII PACHYMERAE B. 


835 
ὄχειν. T 
δέναι μήτε μὴν ἐντυχεῖν. Καὶ dj α»τία τὸ ἐφ᾽ Ἑλλη- 
νικαῖς σχολάζονυτι μὴ θείαις γραφαῖς ἐγγενέσθαι οἱ 
ἐμμελετῆσαι. θέλειν μέντοι καὶ ἴδει, τὰς βίθλους 
καὶ ἀναγνῶ,αι ἐπιμελέστερον, ἐφ᾽ ᾧ τῷ vi τῶν 
γραρῶν προσέξειν, καὶ οὕτως 7j πεισθέντα ἀνάγειν 
ἔχειν ἐπ᾽ ἐκείναις τὸ θάῤῥος καὶ παγίως ἵστασθαι 
ἐς ὃ τι καὶ Ἀλίνοι, Ἡ μὴ πεισθέντα τὰς αἰτίας ἐμ- 
φανεῖς παριστᾷν δι ἃς μὴ πείθο:το. Ταῦτ᾽ ἔλεγε, 
καὶ ὁ βασιλεὺς κατένευεν, ἐξαγαγών τε τῆς φυλακῆς 
τὰς βίδλους εἲς ἀνάγνωσιν παρεῖχεν ἐπὶ σγολῆς. Ίφ 
μέντοι γε πατριάρχῃ μέλον Ἡν ἐφ᾽ ἑχάστῳ τῶν πρὸς 
βασιλέα ἀποκρίσεων, µειζόνως ἤδη ἐπιτιθέμένον xal 
Υ) ἱρεμεῖν p, ἑῶντα. 

tc. Όπως ὅ πατριάρχης Ύνωματευων ἐγγράφως 

ὤμνυε μὴ καταδέχεσθαι τὴν εἰρήνην. 

Ta50' ὁρῶν ὁ μοναχὸς Ἰὼθ Ἰασίτης, καὶ περὶ τὴν 
γνώμη» ὀῤῥωδήσας τοῦ πατριάρχου, μὴ καθυφείη 
τῖς ἐνστάσεως ἀπειπὼν, μηχανᾶταί τι τοιοῦτον ἐπὶ 
τῷ τὴν γνώμην τοῦ πατριάρχου στηρίξαι. Ὑποτίθε- 
ται Υὰρ γνώμην γράφειν xal πἔμπειν τοῖς ὁπουδή- 
ποτε εὐλαθέσιν ἀνδράτιν εἷἲς πληροφορίαν δῇθεν , 
προπτιθέντα καὶ ὄρχον ἐφ᾽ ᾧ μὴ χλονοῖντο, ἀλλ᾽ dpa- 


esset, negabatque satis convictam sibi mentem ad 
ultimum expediendum de controversia tanta judi- 
cium. Et causam ejus cuuctationis ex eo repete- 
bat, quod haclenus secularibus plurimum inten- 
tus litteris minus otii studiique tribuisse! sacre 
scriptorum divina tractantium eruditioni medi- 
tande. Quare cupere sese aitenlius ista cognos- 
cere, librosque ipsos perlegere diligentius, quo 
ipsa jam penitus introspecta sententia oraculo- 
rum aut certo eo stitueret nihil exceptionis ido- 
nem superesse, quo minus plane conflderet irre- 
vocabili amplectendum assensu ad ipsum in quod 
inclinari jam coeperat, aut si non persuaderetur, 
causas explicaret ob quas hereret. Eam viri ora- 
tionem probavit imperator, et ei continuo e cus- 
todia educto libros pex otium expendendos pre- 
buit. Patriarcha interim in acri erat meditationo 
defixus, disquirens apud sese quid probabilis re- 
sponsi opponeret argumentis imperatoris, quem 
pro suscepta palam causa nunc jam vebementer 
instantem utique nec in posterum 88722 quieturum 
satis apparebat. 

16. U4 patriarcha sua palam scripto edita sententia 

juraverit se in pacem non consensurum. 

In ea conflictantem meditatione patriarcham 
conspicatus monachus Jobus Iasita, et non sine 
causa veritus ut par ad extremam foret eluctande 
contrariarum rationum et molitionum instantis, 
tale quidpiam machinatus est ad firmandum in 
resistendi constantia patriarche animum. Sugge- 
rit illi consilium scribende mittendeque pasto- 
ralis ad universos cure sua subditos fideles epi- 
8tole, qua et illos admoneret quid tenendum in 
his esset, et quo efficacius iis perauaderet in com- 


ip αὖ φ'λαλήθει οὐκ ἠδόξει ὁ χολογεῖν μὴ el- Α. ρότως ἔχειν, ὡς οὐ καθυφείη πιστεύοντας, xal οὕτως 


ἕλξειν ἐκείνους πρὸς τὸ εὐμενέστερον, ὥστε καὶ σχι- 
ζομένους τὸ πρῶτον δέχεσθαι. [ΡῬ. 260] Τούτοις τοῖς 
λόγοις ὁ Ἱεράρχης πεισθεὶς ἐγχωρεῖ οἱ ἐκτιβέναι τὴν 
γνώμην, καὶ ἐξετίθετο τὴν ταχίστην. Πρὶν δὲ πιµ- 
φθηναι, ἔδοξε τῶν ἀρχιερέων ἀποπειρᾶσβαι, ὡς µάθοι 
εἰ εἷς τέλος ἀντίσχοιεν. Συναχθέντων τοίνυν ὑπανι- 
γινώσχετο μὲν ἡ γνώµη τοῦ πατριάρχου, ἠρωτῶντ 
δὲ εἴ γε καὶ αὐτοὶ ἐμμένειν ἔχοιεν κατὰ ταύτην, Καὶ 
ὠμολόγουν αὐτίκα, xal τὴν γνώμην ἕκχαστος ἰδίᾳ 
ὑπογραφῇ, πλὴν τῶν προνοεστέρων, ἐθεθαίου τε xdi 
κατησφαλίζετο, Ὡς γοῦν ἐπέμφθη piv ἡ γνώμη, b 
ἀφύχτοις δ᾽ ἣν ὁ πατριάρχης τοῦ μηδ᾽ εἴ τι καὶ γέ- 
γοιτο µεταθάλλειν (τοῖς γὰρ ὄρχοις συνε[ληπτο), 05- 
λος ἦν καὶ πρὸς βασιλέα λέγων ὡὣς οὗ ποιήσων οὐδὶ 
καταπραξάµενος τὴν ἐγχείρησιν . Ὁ μέντοι γε β.- 
σιλευς ἀπογνοὺς olov ἐντεῦθεν τῆς ἐχείνου χατανεύ- 
σεως (δεινοὶ γὰρ οἱ ὄρχοι χωλύειν) ἐν δεινῷ μὲν τὸ 
συμθὰν ἡγεῖται (ἐπ᾽ ἴσης γὰρ ἦν αὐτῷ βουλητὸν τὸ 
προθῆναι τὴν πρᾶξι» slg τέλος τῷ μετὰ τοῦ πατρι- 
άρχου προθῆναι), ὅμως δ᾽ ἀποκρουσθεὶς ἐχείνου τοὺς 
ἀρχιερεῖς προσήρχετο ἐμθβριθέστερον. Ἐν τούτῳ B 
καὶ ὁ Ῥέχχος ἐνσχολάσας ταῖς βίθλοις, xal συνορῶν 
πολλὴν ἐντεῦθεν ἐπὶ τῇ πράξει βοήθειαν, ὡς μηδὲν 


mendatis constantiam, juramento palam interpo- 
sito sponderet nunquam se defluxurum a rigore 
semel fixie eententie, aut eo descensurum, quan- 
tumvis a quovis traheretur, ut & quibus jure se 
suosque abscissos hactenus putasset, 908 in com- 
munionem acciperet. His Jobi euggestionibus ac- 
quiescens patriarcha ei commisit ipsi negotium 
formande in eam sententiam circularis epistole. 
Qua statim composita, priusquam emitteretur vi- 
sum patriarche est experimentum capiendum jo- 
dicii de his rebus episcoporum, ut inde perspicere! 
ecquid sie animati apparerent, ut recte confidi pos- 
set eos usque ad finem inflexibiliter in recueandi 
constantia mansuroa. Congregatis ergo ipsis lecta 
est prescripta, ut dixi, a Jobo monacho patriarshe 
sententia. Moxque interrogati singuli sunt an idem 
et ipsi sentirent, et num oerto deocreviesent in eo 
perseverare. Omnes etatim assenserunt, et cuncio- 
rum preter providentiores paucos propriis firmate 
subscriptionibus epistola missa quoquoversum est. 
Ea vulgata,consirictoque patriarcha insolubili nexu, 
ne in ullam circa hec mutationem seso posset re- 
laxare, quippe ουἱ jam non esset integrum a sen- 
tentia tam publica professione declarata resilire, ju 


D risjurandi utique, religione devincto, is sane pre se 


ferebat se negaturum imperatori 8838 quod petebat, 
et nunquam consensurum in concordiam Ecolesia- 
rum qua tractabatur. Quare desperato imperator 
assensu patriarche propter juramenti obstaculum 
incluetabile, &estuabat animo, difficilem inde fore 
negotii exitum providens. Nam utrumque ez equo 
imperator optabat, et iniri concordiam et in eam 
consentire patriarcham. Tamen inde repaisus sad 
urgendos episcopos vehementius incubuit. Inter 





831 DE MICHABLE PALEOLOGO LIB. V. 838 


πλέον τολµησάντων τῶν Ἰταλῶν ἴσως dj τὸ ἐπὶ τῷ À ἀμφ) αὐτὸν λογίων λαµθάνων. Ὅθεν καὶ τοῖς ápyte- 
Συμθόλῳ προαθεῖναι, καὶ τὴν τοῦ θαυμαστοῦ KoplA- µρεῦσι [P. 261] πολὺςῆν ἐμπίπτων καὶ καταναγχά- 
λου λέξιν παρῆγεν, ἡμᾶς τε κἀχείνους κατὰ τὸ ἐγ- ζων τὴν πρᾶξιν, ἐγχρενιζόντων καὶ μᾶλλον τῶν 
χωροῦν συµθιθάζουσαν, τὴν «Τὸ ἐξ ἀμφοῖν oüsto- πρέσθεων, 

δῶς ὑπάρχον, τουτέστιν ix Πατρὸς δι Tiou, » ὡς 

ἐκείνων μὲν ἑχόντων τὴν ἐκ, ἡμῶν δὲ τὴν διὰ, καὶ o CU. Περὶ τῶν ἀποκρισιαρίων τοῦ βασιλέως, xal 
ἀμφοῖν τούτων ἐχεῖνον συμθιθαστὴν Ὑίνεσθαι. Ταῦ - τῆς τοῦ πατριάρχου ἀποχωρήσεως. 

τα χαὶ πολλὰ τῶν τοιούτων ἰδὼν, καὶ πρὸς τοῦτοις Ὡς γοῦν καὶ ἔτι ἀνήρτηντο τὰ τοῦ πράγματος, 
τὸν μέγαν Μάξιμον εὗρὼν μαρτυροῦντα, ἐν μιᾷτῶν καὶ ἦν ἀνάγκη πρέσθείς πέµπεσθαι ἐφ᾽ ᾧ map! ἐκει- 
ἐπιστολῶν πρὸς “Ῥουφῖνον μετὰ πολλὰ οὕτω λέ- νων τὸ ἀσφαλὲς γενέσθαι, ὡς ἐντεῦθεν μὲ ὑποπτεύ- 
Ύοντα" « Ἐξ dv οὖκ αἰτίαν σφᾶς τὸν ἹΜονογενῃ τοῦ ειν τόν κίνδυνον ὑποταγέντας τῃ τῶν ᾿Εκκλησιῶν 
Πνεύματος ἀπίδειξαν λέγειν, ἀλλ) ἵνα τὸ δι᾽ αὐτοῦ πρωτίστῃ xal ἤδη Ὑνησίους ἐκείνης νοµιζοµένους, 
προϊΐεναι δηλώσωσι xal ταύτῃ τὺ συναφὲς xal ἅπαρ- ῥἐξελέγοντο μὲν ol πρέσθεις, οἱ δ᾽ ἦσαν ὁ προπατρι. 
ἀλλακτον τῆς οὐσίας παραστήσωσιν. » ἀδύνατον ὃ) αβχεύσας Γερμανὸς καὶ ὁ Νικαίας θεοφάνης, xal 
εἶναι καὶ τοῦ μεγάλου ᾿Αθανασίου κατήχηυεν, ἐν τι τῶν συγκλητικῶ, ὁ μέγας λογοθέτης ᾿Αχροπολίτης, 
τῆς Τριάδος τάξει τὸ Πνεῦμα γινώσχεσθαι μὴ προο- Β ὁ προχαθήµενος τοῦ βεστιαρίου Πανάρετος, xal ὁ 
δ.κῶς ὃ ἐκ θεοῦ δι Υἱοῦ, ἀλλὰ ποιητικῶς, ὡς λὲ- µέγας διερμηνευτὴς Βεῤῥοπιώτης, Ot 07, καὶ ἂν ἀ μίαν 
Ίουσι. Τούτοις τε xal τοῖς τοιούτοις συγχροτηθεὶς τριήρη, ἐντεῦθεν Atv ol τῆς ᾿Εκκλησίας, ἐκεῖθεν δὲ 
olov ὁ Βέχχος ἐφ᾽ ᾧ τὴν ἰδίαν θεραπεῦσαι συνείδη- πλὴν τοῦ µεγάλο» λογοθέτου ol ἐκ τοῦ βασιλέως, 
ctv, ὑπεχλίνετο πρὸς εἰρήνην, Kal ὁ βασιλεὺς πολ- Ἁλαθόντες ἀνήγοντο, ἐπιφερόμενοι καὶ πολλὰ τῶν lc- 
λὴν ἐντεῦθεν ἐλάμθανε τὴν ῥοπὴν, πολέμου δὲ τος µρῶν δώρων , στολὰς λέγω xal κατάχρυσα εἶχονί- 
ἐφεστῶτας xal αἵματα ἐκχυθησόμενα προθαλλόμε- σματα καὶ σύνβετα πολύτιμα θυµιάµατα, πρὸς δὲ 
νος, ὅμως δὲ dv. ἀσφαλεῖ µένειν πράξαντα παρὰ τῶν καὶ τὴν τῆς ἐκκλησίας ἑνδυτὴν ἐκ Ὑχρυσοπάστου 


hee Veccus lectis libris,cum in iisobservasset multa — di, addens nullam 6860 causam tam necesearim 
quee conventionem Ecclesiarum multo quam puta- — precautionis omittende, cum quod ad prevertenda 
rat expeditiorem ostenderent, quippe cum inde tanta mala petebatur, securum innoxiumque quid- 
constaret summam demum peccati Latinorum in dam esset judicio prestaptium theologorum, et ab 
additamento verbi unius ad Symbolum consistere, — omni erroris aut culpe periculo remotum. Quare 
et quod dogma ipsum attinebat, exstaret sancli — multus erat in instando episcopis, iisque omni co- 
Cyrilli testimonium, quod nosetillosin hoc quidem — natu perurgendis ad negotium conficiendum, ex- 
capite conciliabat, illud nimirum quo sanctus ille spectantibus ad ipsum qui aderant a Romano pon- 
doctor ait Spiritum sanctum substantialiter ex duo- , tifice legatis, et reditum differentium ape tandem 
bus exsistere, hoc est ex Patre per Flium: ut jam ^ obtinendi quod petebant. 
tota controversia jn prepositiunculam redigeretur, 17. De legatis imperatoris et secessu patriarcha. 
nempe ambobus cque agnoscentibus Filii cum Hic erat tunc status negotii pendentis. Quo arti- 
Patre in epiratione consortium, cum hoc solo dis- culo rerum jam maturum atque adeo necessarium 
crimine quod Laiini ex Filio, Greci per Filium pro- — visum est legatos ad Papam inutuos mittere, quo 
cedere Spiritum dicerent; que parva erat et nullius — videlicet tanto securius formidata Latinorum oxpe- 
momenti differentia, nihil prohibens quominus in ditio suspenderetur, pretextu jam dempto Carolo 
summa dogmatis consentire Ecclesie viderentur. Grecos oppugnandi ut schismaticos, quorum esset 
lis, inquam,et muliisejusmodiconsideratis Veccus — in Italia legatio Romanam Ecclesiam principem 
insuper invenit aliud ad eam rem palmare testi- ecclesiarum agnoscentium, et obsequium profilen- 
monium sancti Ma«imi in epistola ad Rufinum,ubi tium, ac ut suam rite venerantium dominatu et 
post multa sio scribit τε Ex quibus non principium — matrem. Electi ergo in legatos hi sunt, Germanus 
se Unigenitum Spiritus ostenderunt dicere, sed ut — qui patriarcha fuerat, et episcopus Nicee Theopha- 
per ipsum procedere significarent, et e ratione co- — nes, preterea ex senatoriis magnus logotheta Acro- 
heesionem inseparabilis substantie constituerent.» ^ polita, presos ves'iarii Panaretus, et magnus inter. 
Suadebat idem auctoritas magni Athanasii diserte D pres Berrhoota. His triremes ab imperutore date 
affrmantis fieri non posse ut in Trinitatis ordine sunt due: unam qui ex Ecclesia erant simul con- 
Spiritus agnosceretur, 884 quin ex Deo per Filium — scenderunt, altera regii vehebantur excepto magno 
non progressive, eed efficienter, ut loquuntur, ex-  logotheta. Extulerunt autem secum multa et pre- 
sistereL. His tandem et horum similibus attente — tiosa 885 supellectilis sacre dona, stolas, inquam, 
perpensis Veccus omni jam exempto conscientie — etaureaseffigies, tum composita ex variis speciebus 
scrupulo, totus ad pacem propendebat. Que res aromatum ingenlia pretii thymiamata. Ad haoc et 
magno incitamento imperatori fuit ad inceptum majoris ecclesie endyten sive (apetem altaris, rosei 
urgendum. Ergo eo jam fidentiua illas sibi solitas — coloris, auro illusum, unionibus insertis. Huno im- 
formnidines allegabat, bellorum videlicet, ni con-  perator,quando est anathemate solutus,divino tem- 
cordia iniretur, impendentium oruorisque funden- plo sacraverat, donum revera tali persona et tuli 


830 
ὀξείας διὰ µαργᾶρων, fv» ὁ βασιλεὺς προσενεγκὼν 


τῷ θε/ίῳ τεµένει δῶρον ὄντως ἐπάξιον, συγχωρούµε- 
voc, ἐπεὶ οὐκ ἔφθασεν ἕτέραν εὐτρεπισθῆναι τῷ µε- 
γάλῳ τῶν Κορυφαίων vaip, ἀνταλλαγὴν τοῦ γινομέ- 
voo πρὸς τὸ ὃν olov ποιούµενος, λαθὼν ἀπέστελλε 
καὶ αὐτὴν. Οἱ μὲν οὖν οὕτως ἀναχθέντες ἀπέπλεον' ὁ 
δὲ βασιλεὺς ἐπεὶ οὐκ εἶχε ῥᾷον ἀποσχέσθχι τοῦ πατρι- 
ἄρχου (αντείχετο γὰρ ὡς λεπὰς πέτρας ἐκείνου διᾶ τε 
τὴν ἀπ᾿ ἐκείνου συγχώρησυ xal την πρὸς ἐγεῖνου πλη - 
ῥοφορίαν. ὡς ὑπ᾿ αὐτῷ σωβτησόμενος), συνθήκας ποι- 
εἴται μετὰ τοῦ πανριάρχου [P. 262] (ot γὰρ ἀρχιερεῖς 
καὶ µόγις χαθυπεκλίθησαν) οὕτως ἐχούσας , αὐτὸν 
μὲν ἐξελθόντα τοῦ πατριαρχείου iv τῇῃ τῆς Περιθλέ- 
πτου καθῆσθαι uova , σωζοµένων τῶν προνομίων 
αὐτῷ καί Ye μνημρνευοµένου xarà τὰ τὸ σύνηθες, 
᾽ἀπελθόντων δὲ τῶν πρέσθεων el μὲν ἡ πρᾶξις ὅπωσ- 
, δήποτε διακωλυθείη, αὐτὸν xai πάλιν εἶναι τὸν πα- 
τριάρχην tlc τὸ πατριαρχεῖον ἀνελθόντα, xal γε μετὰ 
τῶν ἀρχιερέων εἰρηνεύειν , μηδὲν τῶν συμβάντων 
ὑπολογιζόμενου: εἰ δὲ προθαίη καὶ εὐοδοῖτο sic τέ-- 
λος τὸ προτεθὲν, αὐτὸν μὲν ἐντεῦθεν ἀργῆσαι πἀμ- 
παν, ἄλλον δὲ ἄντ᾽ αὐτοῦ ἐπιστῆσαι τῇ Ἔκκλησιᾳ ὣς 
μὴ χωροῦν ἐχεῖνον etvat, τοῖς ὄρχοις προχατειληµ.- 
µένον. Ταῦτα πρὸς ἀλλήλους συνθεµένων ὁ μὲν πα- 
τριάρχης κατελθὼν slc τὴν τῆς Περιθλίπτου μονὴν 
προσκαθίζει, ἐνδεχάτῃ μηνὸς ᾿ἘΕκατομθαιῶνος, δευ- 


οιδγοπιοπία dignum. Receperat autem illum apud se, 
animo curandi ut similis forme alius fleret, a se 
magno principum apostolorum templo dicandus. 
Occasione porro invitatus hac proficiscentium Ro- 
mam legatorum eum ipsis tradidit,compensaturum 
ge abunde recipiens quidquid ecclesie, subtracto 
isto ei dudum parto donario,deperire videretur. Et 
illi quidem in hunc modum solverunt Italiam versus. 
At imperator avelli se 8 patriarcha haud facile fe- 
rebat : el enim haerebat ut lepas petre, vol sensu 
beneflcii,quod ab eo 89 meminisset anathemate 80” 
Jutum, vel antiquo usu et ex eo nata fiducia salutis 
per eum assequenda. Quare illum quoquomodo 
Segregare a causa schismatis studens (alios enim 
episcopos in suam tandem sententiam pertraxerat) 
convenit in hec cum illo, ul patriarchali palatio 
egressus diversaretur in Periblepti monasterio, 
galvis ei proventibus et honore consueto commemo- 
rationis in sacro. Quod si que res obstarel ne pro- 


fecti Romam legati negotium conficerent, rediret D 


ille in pateiarchales vdes οἱ sue ut prius dignitatis 
usurparet munia, tumque in communionem recipe- 
ret episcopos, nihil illis succepsens quod in pacem 
cum Latinis consensissent. Sin scpta ex voto per- 
agerentur, fixo ipso manente in rejecticne pacis, 
quippe cui acquiescere fas sibi non putaret ob 
juramentum, tum sane absisteret honore, locum- 
que alteri Ecclesie vice 886 ipsius preficiendo 
concederet. His inter ipsos conventis patriarcha 
in Periblepti monasterium migravit die 14 Ja- 
nuarii Becunde indictionis anni 0782, fruens ibi 
reditibus suis annuis siue diminutione. Sic Eccle- 


GEORGH PACHYMERJAE 


810 


Α τέρας ἔπινεμησεως τοῦ, «Ψπβ ἔτους, κατέχων καὶ 
τὰ αὗτοῦ προνόμια ἀναφαίρετα. Τὰ δὲ τῆς Ἐκκλη- 
σίας ἔτι Ev γαλήνη ἦσαν πλὴν τῶν τῆς Ἐκχλησίας 
τεταγµένων ε-ς ἄρχοντας. 


uy. Περὶ τῆς τοῦ βασιλέως πρὸς τοὺς αληρι- 
χοὺς ἀνάγχης, 

Ἐκείνοις γὰρ καὶ λίαν ὑπόπτως Ó κρατῶν εἶχεν 
ὡς οὗ συνθησοµένοις ῥᾳδίως, xai μᾶλλον πολλάχις 
αὐτοῖς τοῦ Βέχκου διαλεγοµένου xai προθαλλομένο 
τὰ τῶν ἁγίων ῥήτὰ μὴ πειθομένοις πάμπαν, ἀλλὰ 
δχλοις οὖσι μὴ καταδεξοµένοις, sl προθαίη, civ 
πρᾶξιν Ὅθεν καὶ αἰτίας σφίσιν ὁ κρατῶν ἐπλάττετο 
ὡς πρὸς αὐτὸν τὴν πρὸς δουλείαν ἀφηνιάζουσι xal ὡς 
ὀνειδίζουσι μὲν ἀρχιερεῦσιν ὑποκλιθεῖσι, χαταρωµέ- 
vot, δὲ βασιλεῖ τοιαὈτ) ἀναγχάζοντι γίνεσθαι. ᾽Αμέλει 
τοι καὶ πρῶτον σφᾶς θωπείαις ὑπελθεῖν ἔγχνω, xii 
προσεχαλεῖτο, xal τιμητικῶς προσεφέρετο χύχλῳ 
χαθίσας xxi τὰ συνήθη προθαλλόμενος. Μηδε γὸρ 
χάριν ἄλλου πραγµατεύεσθαι τὴν εἰρήνην fj τοῦ δει- 
νοὺς πολέμους ἀναχοπΏναι χαὶ Ῥωμαίων αἵματα 
περιποιηθῆναι ἐκχυθήσεσθαι κινδυνεύοντα . Ἰδένειν 
δὲ xal πάλιν τὴν Ἐκκλησίαν ἀχαινοτόμητον, μτδὶ 
τοῦ τυχόντος [Ῥ. 92603] παροφθησοµένου . Tp 
δὲ κεφαλαίοις καὶ µόνοι τὸ πρὸς τὴν τῶν 
ὀῬωμαίων — 'ExxAnclav πραττόµμενον Ἅκεριστήσι- 


sie quidem corpus in quadam tranquillitate erat, 
non item qui ei pr&erant. 
18. Ut imperator quam potuit vehementissime 
clericos urseril. 

C Hos enim valde suspectos habebat imperator, 
haud facile assensuros autumans, utique cum dis- 
serenti plerumque apud eos Vecco, et testimonia 
sanctorum Patrum, quibus fuerat ipse convictus, 
proponenti, non acquieverant, sed in senteplis 
perstabant, pre se ferentes non accepturos om- 
nino concordiam, si convenlum de illa foret. Hinc 
irritatus princeps comminiscebatur quee ipsis im- 
pingeret crimina; quasi eubjectionem ipsi δεῖ: 
tam deirectarent, exprobrarentque episcopis p- 
cem probantibus, imperatorique maledicerent, 
quod eos in suam sententiam traxisset. Prius la 
men quam hsc persequeretur infestius, blandis 
608 experiundos suasionibus putavit, si posset de- 
linitos adducere. Convocatis igitur iis et exceptis 
perhonorifice medius considens solita illa sibi 
et s»pius ante allegata memoravit, non alia se 
moveri causa ad tractandam pacem  profitens 
quam necessaria precautione imminentium 196” 
vitabiliter, nisi de illa conveniret, bellorum atro- 
cium, et pia parcimonia Romani sanguinis, quem 
aliter immanissime fundendum periculum pre- 
sens esset. Ne porro dubitarent quin post istam 
quoque' pacem mansura in statu pristino, citra 
ullam momenti majoris immutationem, foret 
Ecclesia. Cordi hoc sibi fore; neo quidquam in 
ea cura neglecturum sese certo cnnüdereat. 
Tribus demum solia capitulis totume hoe concor- 








841 


DE MICHAELR PAL/ROLOGO LIB. V. 


842 


agat, πρωτείῳ ἐκκλήτῳ καὶ μνημοσύνῳ, Qv Έκαστον Α περὶ τούτων ἔστι καιρὸς εὐθετεῖν καὶ πληροφορεῖν 


s! τις ἀκριθῶς σκοποίη, κενὸν εἶναι ἀνάγκη. « Πότε 
432 xai παρουσιάσας 6 πάππας προχαθίἰσει τῶν ἆλ- 
λων ; Πότε δὲ τισι xai. ἐπέλθοι δίκην ἔχουσι θάλασ- 
σαν τοσαύτην ταμµἑσθαι καὶ τόσον ἀναμετρῆσαι mi- 
λαγος, io' d τῶν νοµιζοµένων πρωτείων τυχεῖν ; 
τὸ δ' ἐπὶ τῇ ἡμετέρᾳ καὶ µόνῃ ἐκκλησίᾳ, xai δευ- 
τἐρᾳ τῇ xa0' ὑμᾶς xal µεγάλῃ, τὸν πάππαν µνημµο- 
νεύεσθαι τοῦ πατριάρχου λειτουργοῦντος, tl ἂν τῷ 
ὀρθῷ προσσταίη; πόσαις οἴκονομίαις ol Ἡατερες 
πρὸς 8 τι γενέσθαι συμφέρον ἐχοήσαντο; καὶ αὐτὸ 
δὲ τὸ τὸν Θεὸν γενέσθαι ἄνθρωπον καὶ σταυρὸν 
ὑπομεῖναι καὶ θάνατον καταδέξασθαι, ἄλλως ὄντα 
θεῷ ἀπρεπὴῆ, εἰ μὴν καὶ θεῷ συνειλημμένῳ σώμα- 
τι, ἀλλ’ οὖν κατ οἰκονομίαν τὴν ἀνωτάτω Ὑέγονε, 
xa! τῶν μὴ πρεπόντων θεῷ σαρχοφόρῳ γενοµένων 
πᾶσα dj οἰχουμένη σέσωσται. Οὕτω χρημα Όαυμα- 
στὸν P$ οἰκονομία. Kat Υ ἡμεῖς εἴπερ οἰχκονομικῶς 
τὸν ἐπηρτημένον κίνδυνον φύγοιμεν, οὐχ ὅπως εἰς 
ἁμαρτίαν λογισθήσεται, ἀλλὰ καὶ προσαποδέξονται 
oi γνώσεως ἀρίστης ἐπήθολοι, Ὑμεῖς δὲ, ἀλλ ὡς 
ἀκούω , καὶ ἀρχιερεῖς εἷς τοῦτο συγκατανεήσαντας 
ἀποστρέφεσθε, xai τὴν ᾿Εκκλησίαν πειρᾶσθε σχί- 
ζειν, xai ἡμῖν, ὡς ἤκουσται, καταρᾶσβε. Τὰ μὲν οὖν 


die cum Ecclesia Romana negotium 3487 conti- 
neri, primatu, appellatione, commemoratione. Quo- 
rum unumquodque, si quis recte consideret, in 
vanum abiturum appareat. Quando enim venturus 
Constantinopolim papa primatus istius sui ac presi- 
dentie presens sit possessionem aditurus? Quem 
autem putarent causam hic dicentem provocaturum 
Romam, et tanto intervallo vasti maris, lite illuc 
sequenda jus ex provocalione cognoscendi assensu- 
rum Romano Pontiflci? Mumorari autem Papam in 
nostro primario et patriarchali templo, in altero 
item illo vestro magno, sacris operante patriarcha, 
quid utique & recto exorbitans videri sapienter 
sestimantibus queat? Αα latet prudentes rerum 
quam obsequiosis accommodationibus consueverint 
Patres libenter redimere publicas utilitates? Exem- 
plo utique ipsius Dei, non indignum majestate 
sua rati accommodare sese nobis usque ad susce- 
ptionem humane nature, et in eo ipso nostrorum 
simili assumpto corpore perpessionem crucis et 
mortis. Qua benignissima supreme Divinitatis 


B 


xai ἀνὰ µέρος πληροφορεῖσθαι οὔτε γὰρ ἡμῖν εὖ- 
πρεπὲς τοιαῦτ᾽ ἀκούειν, οὔθ) ὑμῖν ἀσφαλὲς τοιαῦτα 
λέγειν xad φόθον ἐμθάλλειν πολλοῖς ὣς οὗ στησό- 
pega. ἡμεῖς ἐπὶ τούτοις, ἀλλὰ προσθιασόµεθα ἐφ' d 
καὶ ἤθη ἀλλάττειν καὶ ὁμολογεῖν ὡς ἐκεῖνοι λέγουσι, 
Ταῦτα πληροφορεῖν στι xatpóc, xal πληβοφορήσο- 
μεν. Τὸ δὲ νῦν xal βουλῆς τῆς ἐξ ὑμῶν χρῄζοµεν, 
καὶ λεγέτω ἕκαστος 0 ol δοχοίη µόνον μὴ τῷ οἱ- 
κείῳ στοιχείτω θδλήματι αὐταρεσκῶν ἄντικρυς, ἀλλ᾽ 
ἐχκλησιαστικὸς ὧν ἐκγλησιαστικῶς καὶ λεγέτω. Τὸ 
γὰρ κατεπεῖγον Ev. ἐστι, τὸ φυγεῖν κίνδυνον ἀναγκαῖον 
εἰ ταῦτα πράττοιµεν, Ὁπόσν δὲ τοῦτο, καθ) αὐτὸν 
ἕκαστος ἐννοῶν οὕτω προφερέτω τὴν γνώµην, ὡς ἄνευ 
ἐχείνου οὔθ' ἡμῖν χινητέα ταῦτα καὶ ὑμῖν τὸ περὶ τού- 
των ὅλως σχοπεῖν ἀνόνητον. » Τούτοις xai τοιούτοις 
ἑτέροις τοῦ βασιλέως καταδημαγωγοῦντος τοὺς τῆς 
Ἐκκλησίας προέχοντας , ἐκεῖνοι καὶ ἀπρεπὶς σφίσι 
χαταρᾶσθαι τῷ βασιλεῖ xal ἄλλως κινδυνῶδες ἡγοῦντο, 
καὶ πάµπαν ἐξ αὐτῆς ἀπηρνοῦντο, [P. 204] καὶ γε 
σφᾶς πρὸς τιμωρίας ἑτοίμως ἐδίδοσαν, εἰ ἁληθῶς 
ἐλέγχοιντο. Τὸ δὲ πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς διαφέρεσθαι 
μὴ εἶναι τῶν ἀπεικότων ἔλεγον ' διισταµένους γὰρ 
ταῖς πράξεσι τοὺς λόγους ἑναντίους ποιεῖσθαι τῶν 


plicatum notitia constet. Neque enim talia vel no- 
bis audire decorum est 8858 vel vobis securum 
loqui, et falaum incutere populo metum, quasi nos 
ulterius quam preferimus, simus in hoc pacis ne- 
gotio processuri, et in animo habeamus mores 
etiam et ritus nostros commutare cum Latinis ac 
per omnia idem cum illis profiteri. Hec ac liqui- 
dum, uti dixi, explorandi nuno tempus est; dabi- 
musque operam ut de iis plane constet. In prasens 
consilio vestro egemus; quare dicat unusquisque 
quod ei videbitur. Tantum ne nimis indulgeat pro- 
prio affectui, sibi unice placens, sed cum sit eocle- 
siasticus, ecclesiastice loquatur; quod enim nos 
urget, unum est, effugere periculum, inevitabile ni 
hec facimus. Quantum autem id periculum ait, 
quieque apud se cogitans estimet prudenter prius, 
et sic quid opus facto judicet dicat. Certe nos, 
absque isto periculo foret, ista non moveremus. 
Inutile autem fuerit vestrum quempiam tota ista 
de re deliberandi, quasi jam integra, judicium su- 
mere. His aut hujus sententie verbis cum delinire 


carne indute ad nostras miserius demissione orbi D sategisset imperator prxcellentes in Ecclesia, illi 


universo parala salus est. Nobis igitur adeo non 
imputabitur ad culpam, si periculum impendens 
simili accommodatione declinaverimus, ut potius 
eo nomine peritis rerum et perspicacibus commen- 
dandi simus, Vos vero etiam episcopos, qui tam 
justis adducti causis nobiscum sentiunt, aversa- 
mini, ut audio, et Ecclesiam conamini scindore : 
imo nobis, ut fertur, male peccamini. His provi- 
dendi nunc tempus est, θἱ ante omnia explorandi 
ad liquidum quid vere in re sit, ut et. vobis quid 
nos velimus, et nobis quid vos aut cogitetis aut 
egjeritis, mutuo perspectum plenaque sigillatim ex- 


PATROL. GR, CXLIII. 


ante omnia erimen diluere curarunt quo erant in- 
simulati maledixisse principi : id enim valde ipsis 
indecorum, nec minus aliunde periculosum arbitra- 
bantur. Quare id confestim infliiati sunt, et se ad 
quavis subeunda paratos supplicia obtulerunt, si 
vere de hoc convincerentur. Dissidere autem sese 
ab epiacopis, qui contrariam amplexi sententiam 
essent, ultro sunt fassi : sed id non esse inconve- 
niens dixerunt, cum valde esset, consequens con- 
trarios eorum esse sensus et sermones, quorum 
essent facta ^ontraria. Ceterum in hoo dissidio 
versatos citra maledicentiam in adversarios, quid- 


21 


843 


GEORGII PACHYMERJE 


8u 


λίαν ἀκολούθων εἶναι. Πλὴν οὐ καχολογοῦντας, ὡς Α ἀχινδύνως τὸν κίνδυνον ἄλλως ἐκφύγοιμεν, σαν ὃ 


αὐτοί φασι, καὶ τὴν κατάνευσιν ὀνειδίζοντας σφίσι. 
ΓΤνώµης γὰρ ἰδίας ἕκαστον εἶναι κύριον, καὶ ὃ σήμερον 
οὐ δοχεῖ τινι, αὔριον ἴσως στέρξειν, xal ἀγαπήσειν οὐ 
παλἰμθολόν τινα ὄντα xal γατὰ τὸ τυχὸν ἐχτρεπόμενον, 
ἀλλὰ λογισμοῖς δουλεύοντα, ἐχείνων µετακλινομένων 
ἐς ὃ τι xal δόξοι συμφέρον xal αὐτοὺς πραττειν. Καὶ 
τοῦτο εἶναι τὸ μὴ παρὰ συνείδησιν, ὡς πιστεύοµεν. 
Τὸ δὲ περὶ τῶν προκειµένων ἡμᾶς ἐρωτᾶσθα:, πρῶ- 
τον μὲν ὡς οὐ μετὸν ἡμῖν τῆς περὶ τούτων σκέψεως 
ix κανόνων , ὑπ ἀρχιερεῖ τελοῦσι xal ὀφείλουσιν 
ἔπεσθαι, τί χρὴ καὶ λέγειν; πλὴν ἀλλ᾽ ἕκαστος ἰδίᾳ 
καθ αὐτὸν ἑρωτάσθω, καὶ ἴσως Φφόθος οὐδεὶς τῆς 
' σῆς βασιλείας εἷς βουλὴν προτιθείσης τὸ προχείµε- 
yov, λέγειν τὸ παριστάµενον. Τότε τοίνυν ἐρωτωμέ- 
νων ὁ μὲν ἀπέλεγε xal τὰ τρία' μηδὲ γὰρ τούτων 
καταλαθεῖν ὅλως τὴν Ἐκκλησίαν ἓνὶ χρησαμένην καὶ 
µόνω, χρῆναι δὲ διατηρεῖν xai τοῖς ὀψὲ γενησοµένοις 
ὃ δὴ οφεῖς ἐκ τῶν προτέρων παρἐλαθον. Ei 8' ἐπι- 
σείεται κίνδυνος, αὐτοὺς μὲν μὴ χρεὼν φροντίζειν 
πλὴν μὴν τοῦ εὔχεσθαι, τὸν δὲ ΥΕ χρατοῦντα μὴ 


ἀνιέναι μηδὲν τῶν εἷς µέριμναν Ἱκόντων. Ἐφ' ᾧ 


quid ipsi falso quererentur, et cltra exprobationem 
ullam mutate sententie. Judicii enim proprii 
quemque arbitrum esse; et 889 quod quis hodie 
non probaverit, cras forie preferet atque ample- 
ctetur, non inconstantia vel fortuita levitate eese 
vereans, sed momenta rationum sequens. Credere 
sese illos antistites, qui sententiam mutassent, ali- 


quid vidisse quo moverentur ad propendendum in ( 


partem alteram, fecisseque in eo ipsos quod sibi 
expedire judicassent; neque censere ista in re ab 
ipsis contra conscientiam peccatum. Quod vero 
imperator ipsorum de his sententiam rogaret, ad 
id sio responderunt, primum sibi per sacros cano- 
nes non licere deliberare de talibus, qui patriarchte 
subeseent, ejusque sequi judicium et preceptis ob- 
temperare deberent. Quare non habere se quod in 
commune dicerent. Posse autem quemque privatim 
interrogari. Sio enim metus scilicet nullus tardabit 
sigillatim interrogatos α majestate sua, ne, quid 
ipsis in mentem venerit, proferant super iis quee 
proponentur. Fecit hoo statim imperator; et eorum 
quos privatim audivit, alius tria ex cquo cuncta 
capitula rejecit, nullum eorum accipi ab Ecclesia 


οἵ xai πρωτεῖον µόνον ἐδίδουν xal ἔχκλητον, ὡς αὐ. 
τῶν ve καὶ µόνων olov τ’ όντων ὑποχριβίσισφει 
καὶ cyZu' Έξειν xtl ὄνομα πλὴν τοῦ πράτταθαι 
μνημόσυνον δὲ μετεῖναι τῷ πᾶππᾳ δοκοῦντι διαφί- 
ρεσθαι, ἐπὶ Συµθόλῳ καὶ ταῦτα πίστεως, μὴ xal 
τῶν Alav ἀπειρημένων Ἱ. Ὁ δὲ Ἐιφιλῖνος μέγας ol- 
κονόµος ὧν τῷ τότε, τῷ γήρα τε καὶ τῇ «pi τὺν 
βασιλέα συνηθεἰᾳ πιστεύων, καὶ προσελιπάρει σταβεὶς 
xal Ύἤε τῶν Ὑγονάτων τοῦ βασιλέως ἁπτόμενος, pi, 
ζητῶν ἀναχαιτίζειν ἀλλότριον πόλεμον, ἴδιον xal 
ἡμᾶς αὐτοὺς προσεπινοεῖν’ μηδὲ γὰρ εἰρηνεύσειν zo 
τας, κἂν ἡμεῖς, φησὶν, εἰρηνεύσαιμεν. 


1. Ὅπως clc δύσνοιαν διαθαλλόµενοι ol κληρικοὶ 
ἠνοχλοῦντο. 


[P. 265] Ἐν τούτοις τῆς ἡμέρας τελεσθείσης 
ἐχείνης, ἐπισχὼν ἐφ᾽ ἡμέραις ὁ βασιλεὺς, καὶ μαθὼν 
ὡς ἐν κλύδωνι τὰ τῆς Εκκλησίας εἰσὶ καὶ ci τὸν 
ἕνα οὐ παραδέχεται ὁ δῆθεν ἀνένδοτος τὸν ὑποχλι- 
θέντα, πρῶτον μὲν σχεδιάσας τόμον σκοπὺν τὴν πρὸς 
βασιλέα εὔνοιαν ἔχοντα ἐκέλευεν ὑπογράφειν , οὐκ 


procederet, sed sub obtentu vano εα0]θοίραία 
ostentate, non exhibits reipsa, integram nec ullo 
interruptam usu Grecis servaret juris hactenus 
usurpali possessionem. Longe ab his diversum vi- 
deri 890 abire tertium de commemoratione Pspe 
in sacro. Per id enim induci jus in usum, et verbi 
facto sanciri : tum enimvero id concedi quod tam 
obnixis hactenus, studiis recusatum a nostria sem- 
per est, ut scilicet palam in nostram communio- 
nem admittantur ii quos constat in scripturam 
publicam, et eam quidem ipsam qua fidei reguli 
traditur, nempe in Symbolum, ausu intolerabili 
peccasse. At Xiphilinus magni tunc cconomi ofli- 
cium exercens, ea fiducia quam ei auctoritate s 
nectutis et multa cum imperatore familiaritas 
dabat, eum orare stans aggressus, mox etiam pro 
cidit coram ad pedes, et genua principis amplexus 
his eum obtestabatur : « Vide etiam atque eliam, 
domine, ne satagens nimis anxie avertere a nobis 
externum bellum intestino difficiliori nos implices, 
cum eoque pacem pariter àtramque, ecclesiaslicam 
ct civilem, perdas. Neque enim vel si nos in hant 
pacem convenerimus, in pace illi scilicet cuncli 


posse contendens, que uni supremo capili patriar- D perstabunt, » 


che suo parere didicisset ; oportere autem tenere 
et transmittere ad posteros, quod & Patribus aoce- 
pissent. Pericula porro que impendere dicerentur, 
sui privati muneris non esse alio modo prevertere 
quam orationibus pro eorum amolitione Deo fun- 
dendis. Principis vero id solum postulare officium, 
ut is nihil politics belliceeque sollicitudinis omittat, 
qu& precavendis malis et reipublice abiis incolumi 
servanda profutura videatur. Erant nonnulli qui 
duo priora capita, primatum et provocationem, sine 
magno damno relaxari posse dicerent, quippe quo- 
rum neutrum ultra nomen et speciem ad factum 


19. Ut calumniam passi clerici quasi parum fideles 
imperatori essent, vexati c0 nomine fuerint. 


In his illa consumpta die, per aliquot inde con- 

. Recutas nihil novi Augustus movit. Tandem videns 
tumultum in Ecclesia increbrescere factionibus 

commissis, dum unus alium in communionem non 

recipit, et qui fixus in antiquo sensu perstat, eum 

qui novis propositionibus assensit ut profanum 

aversatur, gliscenti obviam ire malo decrevit in 

hunc modum. Ánte omnia scriptum concinnavit 

quo solum id agere videbatur ut fidem et obsequium 
imperatori a subditis debitum sibi firmaret. Sub- 














846 


DE ΜΙΟΠΑΕΙΕ PAL/ROLOGO LIB. V. 


846 


ob! ἐπὶ ποίαν χρείαν πλὴν τοῦ δόξαι σχεῖν τῶν τῆς Α δὲ µέχρι Σηλυθρίας xal “Ῥαιδεστοῦ, τινὰς δὲ καὶ 


᾿Εχκλησίας ὑποσημάνσεις, κἂν αἱ ὑποθέσεις τὸ διά- 
φορον εἶχον. Κἀκεῖνοι προθύμως ὑπέγραφον τὸ πρὸς 
τὸν ᾿Αθραὰμ τοῦ θεοῦ, « Ol εὐλογοῦντές σε εὐλογη- 
µένοι, καὶ οἳ χαταρώμενοί σε κεχατήραντα!. » Ἔπειτα 
πέμψας τοὺς lBloog οἰκίαν ἑκάστου χατεψηλάφα, ὃς 
τ΄ αἴτιος ὃς τε xal οὐχί. Kal ἡ πρόφασις, ὡς αὐτὸν 
μὲν εἶναι τὸν χατασχόντα τὴν πόλιν, καὶ πρὸς τοῖς 
ἄλλοις αὐτοῦ xzi µόνου xai τὰς οἰκίας εἶναι, ἀποχα- 
ρίζεσθαι δὲ ταύτας τοῖς εὐνοοῦσι, τοῖς 6$ κατά τι 
ἀφηνιάζουσι καὶ τὴν χάριν ἀνατρέπειν, δίκαιον δ᾽ 
εἶναι xal τὰ τῶν ὀπισθεν χρόνων ἀναζητεῖν τοὺς 
ἐνοικοῦντας ὀἐποίχια, ᾿Ανεκεφαλαιοῦντο παραυτίχα 
χόσμιά τα παντοῖα καὶ ἔπιπλα καὶ πᾶν ὃ τι τις εἶχε, 
xai τὸ μεῖζον ἐκρίνοντο xal εἷς καθοσίωσιν. Ἡτοιμά- 
ζοντο δὲ καὶ φορτίδες τοῦ ἑξορίζεσθαι τοὺς ἤδη xa- 
τακρίτους δοχοῦντας. Οὐ μὴν δὲ καὶ μέχρις ἐλπι- 
σμῶν τὰ δεινὰ ἦσαν, ἀλλὰ xal πείρᾳ τινὲς τῶν δεινῶν 
µετεῖχον, ὡς τοὺς μὲν elc Λῆμνον, τούς δ᾽ ἐς Σκῦρον, 
ἄλλους δ᾽ ἐς Κέω xai ἄλλους ἐς Νικχίας πόλιν περιορί- 
ζεσθχι, ἄλλοτς ὃ) αὖθις τῆς πόλεως τοὺς μὲν ἆκου- 
σίως, τοὺς δ) ἑκόντας ἐξορίζεσθαι, (P. 266] ἄλλους 


scribere illi jussit unumquemque, haud scio quem 
ad usum, nisi forte ut subscriptiones ecclesiastico- 
rumexpressisse tandem ipsum fama vulgante,multi 
putarent ipsos ad omnia assensos,qui scilicet igno- 
rarent nihil ecclesiasticum eo scripto contineri. 
Promptos se passim ad isti subscribendum formule 
ecclesiastici prebebant, prolixe imperatori bene 


precantes, verbis illis Dei ad Abrahamum : « Qui (c 


benedixerint tibi, sint ipsi benedicti: 8911 qui 
maledixerint tibi, maledictioni subjaceant. » Post 
hec immisit satellitium suum passim in domos 
scrüutatum et contrectatum odiose intima, sine dis- 
crimine innocentis aut culpati. Allegabat, ex quo 
ipse urbem ex hoste ceperit, in suum proprium jus 
transisse domos ejus universas. Harum porro usum 
citra pretium indulgere se fidis sibi : suspectis au- 
tem et quadam in re sibi parere abnuentibus istam 
nolle gratiam facere, sed et ex his jure so utentem 
suo pretium locationis respondens concesse habi- 
tationi tot retro anaorum repetere. In summam 
ergo conferebatur pecunia debita pro usu sedium 
ab annis jam ante multis; et ejus presens solutio 
exigebatur, idque peracerbe pignoribus statim ca- 
ptis et eo nomine ablata familiari supellectile. Ita 
corradebatur quidquid ornamenti aut pretiose rei 
cives in sedibus habebant. Naves etiam parabantur, 
qua illos,qui jam satis ejus criminis comperti dam- 
ratique viderentur, in varia exsilia deportarent. 
Nec jam in minis aut sola exspectatione mala here- 
bant, sed in presens illorum experimentum miseri 
trahbebantur; quorum aliqui in Lemnum, alii in 
Scyrum, nonnulli in Ceum, quidam denique in ur- 
bem Nicaam relegabantur. Alii passim extermi- 
nabantur urbe, vel jussi excedere nominatim vel 
sponate necessitatem  prevertentes, quibusdam, 
quoad adhuc deliberarent, usque ad Selybriam et 


ἐντὸς τοῦ κατὰ τὸν Φάρον λιμένος γνωσιµαχήσαντας 
ὑποκλῖναί τε xal ὑποστρέψαι, 


κ. Τὸ κατὰ τὸν ῥήτορα τῆς ἐχκλησίας διηγηµα, καὶ 
τοῦ συγγραφέως σχετλίασις. 

Ῥούτοις προσκείσθω καὶ τὸ κατὰ τὸν ῥήτορα διή- 
γημα, φοθερὸν ὃν ἰδεῖν, φοθερὸν δὲ καὶ παθεῖν, πλὴν 
οὐκ ἐπὶ τούτου τοῦ χαιροῦ γεγονὸς, ἀλλὰ πρότερον. 
Συνἄπτομεν δὲ τοῖς δεινοῖς τὰ δεινὰ εἷς τὴν τῆς τότε 
βίας παράστασιν. Al ai ὅτι καὶ τοσαῦτα παθόντες 
τοῖς ὕστερον ἐλθοῦσι μηδὲ φανεῖσι, μὴ λέξασι, μὴ 
παθοῦσι, µόνον 9) ἀφανείᾳ κρυθεῖσι xài τοῦ µηδε- 
μιᾶς ἀξιοῦσθαι φροντίδος χάριν, ἀπηνῶς ἐκρινόμεθα, 
εἴπω δὲ xal κρινόµεθα. Ὑμεῖς, ὦ οὔτοι, τοὺς τῆς 
Εχκλησίας' ποῦ στάντες fj ποῦ βάντε ἢ τί xal 
χρήσιμιον ἐνδειξάμενοι ; ἀλλ᾽ οὐχ ὑμῖν, τοῖς δὲ δεξα- 
μένοις ἡ μέμψις, καὶ μᾶλλον ὅτι κἀκείνοις ἔπιτιθε- 
μένοις ἐχρώμεθα. )Αλλὰ τὰ μὲν περὶ τούτων ἅλις. 
ἡμῖν δὲ κχιρὸς τὸ καινὸν διηγεῖσθαι διήγημα. Ἡμέρα 
ἦν ἐν τοῖς Ἱεροῖς ἀνακτόροις συνάξεως, καὶ d σύναξις 
ls, καὶ ὅσον ἐν Ἱερομονάχοις καὶ ἄλλως ἱερωμένοις 


Rhedestum exsilio preflnito, nonnullis citra por- 
tum qui ad Pharum est; quorum multi malo ad 
assensum tracti, professique se paci acquiescere, 
postliminio revocati redibant domum. 


20. Narratio supplicii atrocis irrogati rhelori, et de 
eo lamentaltio historici. 


His addatur narratio de rhetore, atrox quedam 
et terribilis etiam spectantibus, multo magis pa- 
tienti. Quanquam hzc quidem res non hoc tempore 
contigit, sed paulo ante. Referemus autem hoo 
loco, 393 conjungentes similia similibus, gravia 
gravibus, in specimen exercite tunc violentis, 
Heu! heu miseros nos! quod tanta passi ab his qui 
posterius venerunt, quorum in hoc toto negotio nec 
facies visa nec audita vox est; qui quod nihil passi 
sunt, obscuritati sfte vilitatique debuerunt, utique 
non tanti habiti, ut curare de ipsis aut omnino co- 
gitare dignarentur qui hec movebant. Ab his, in- 
quam, non judicabamur; et quid dico judicabamur? 
nunc quoque judicamur. Vos alloquor, o eeclesia- 
stici, ubi stantes, aut quo progressi, aut quid om- 
nino in communem utilitatem operati? sed vestra 
hec culpa non est. Illi sunt reprehendendi qui ista 
&cceperunt; quanquam est aliud majus quod iis 
succenseamus. Non enim tolerasse vel approbusse 
contenti quod alii agebant, in partem ipsi injurie 
venerunt; ipsi in nos infesti ruerunt, ipsorum auxi- 
liarem operam nostris oppressoribus navantium 
experti vim sumus. Sed querelarum satis. Id potius 
quod suscepimus agamus : nam rei nove inopina- 
teque referende hoc tempus elegimus. Dies erat 
ecclesiastici conventus in sacro palatio. In sacrum 
eum cotum collectum fuerat quantum erattum in 
urbe sacerdotum et monachorum. Aderat et patriar- 
cha cum universa synodo. Deliberationis argu- 


D 


817 


GRORGII PACHYMRRJR 


848 


καὶ μοναχοῖς πάνδηµος. Παρῆν δὲ καὶ πατριάρχης xal A ῥησίαζεν' dj δ᾽ ἦν, ὡς ἐκεῖνον λέγειν, ἡ αρὰς τὸν 


ἅπασα σύνοδος. 1 δὲ σχέψις περὶ τῆς χινουµένης εἴρη- 
νης ἐκείνης. Τότε γοῦν καθεσθέντων, τιμηθέντων δ᾽ 
ἐπὶ καθέδρᾳ καὶ ἀμφοῖν τούτοιν ὡς συναγωνιζομένοιν 
τῷ βασιλεῖ, τοῦ τε ἀρχιδιαχόνου Μελιτηνιώτου καὶ 
τοῦ πρωταποστολαρίου Komplou. à ῥήτωρ Ὀλόδω- 
λος ἵστατο, προσδοχῶν τὴν ἀπὸ βασιλέως ἐκχώρησιν. 
Ὡς $' οὐχ ὠρίζετο ἐπὶ καθέδρας καὶ αὐτὸν ἔζεσθαι, 
ἐξελθὼν καθῆστο. ᾿Επεὶ δὲ λόγων κινουμένων καὶ ὁ 
ῥήτωρ ἐζητεῖτο καὶ χρήσιμος ἐδόχει [P. 207] Ἡ παρ- 
ουσία ἐχείνου, ἀνεζητεῖτό καὶ παρἰστατο, οὐ μὴν 
δὲ ὥστε δοχεῖν εὐμενὴς τὰ πρὸς βασιλέα διὰ τὸ ὡς 
δῆθεν τῆς ἀτιμίας ἐκείνης ὑπόγυον. Ὅθεν xai ipo- 
τώµενος οὐκ ἀπεχρίνετο, xai ἐλπιζόμενος τὰ πρὸς 
χάριν λέχειν, ἐχεῖνος παλινῳδίαν olov πρὸς τὰ πρό- 
τερον ποιησάµενος, τὴν ἐναντίαν τῷ βασιλεῖ δῆλος 
ἦν βαδίζων ὡς μὴ συνοίσοντος οὐδαμοῦ τοῦ elc ζή- 
τησιν προκειµένου. Kal εὖθυς αἴρεται μὲν τῷ βασι- 
Aet ὁ θυμὸς, xai βοῆ ἦν, καὶ ὡς δύσνους ἀεὶ καὶ τῷ 
φρονήµατι ἀλλοπρόσαλλος, καὶ ὅτι οὐ παρ᾽ ἄλλιν αἲ- 
τίαν ἀλλ) αὐτὸ τοῦτο τὸ ἀεὶ δυσνοεῖν xal τὸ ἐπὶ τῆς ῥινὸς 
πἐπονθεν, αἰνιττομένης τῆς ποινῆς ἐντεῦθεν. 'O δὲ 
ἀκράτῳ πάθει Φφιλοτιμίας xal δόξῃ καταφρονήσεως 
θυμὸν ἄχαιρον µίξας τὴν τῆς ποινῆς αἰτίαν ἐπαῤ- 


mentum erat propositum, pax Ecclesiarum illa de 
qua instituta tractatio [uerat. Considentibus jam 
cunolis, et dignatis honore cathedre a presenti 
Augusto duobus illis, quibus ad id negotium adju- 
toribus fidis utebatur, archidiacono Meliteniota et 
protoapostolario Cyprio, rhetor Holobolus stsbat 
exspectans ut imperator ipsum quoque juberet assi- 
dere; sed cum id diu frustra exspectasset, exiens is 
in proximo consedit. Disputatione mox inchoata 
requisitus est rhetor, cujus opera presentis profu- 
tura 893 videbatur. Ille accitus adstitit, sed im- 
placito in principem animo, & quo se spretum 
omissa delatione sessionis penitus indignabatur. 
Ergo iuterrogstus primo preter opinionem siluit. 
Urgente vero imperatore, qui eum confidebat, in 
guam, ut antea, sententiam locuturum, ille non dis- 
simulans penitere se prius actorum, et contrarias 
imperatori partes deinceps secuturum pre se ferens, 
libereaffirmavit negotium quod proponebatur haud- 
quaquam fore utile videri. Perculsus inopinatissimo 
dicto imperator excanduit, increpavitque homi- 
nem magnis clamoribus : nempe illum vociterans 
exprobrabat non nunc primum sibi infensum, am- 
biguum jamdudum et in contraria versatilem, non 
alia magis causa per opposita cireumagi quam ma- 
levola libidine sibi obstandi, quem pessime odis- 
get. Ferre illum istius sue malignitatis stigmata in 
naso, illi videlicet olim &abscisso in penam aversi 
animi a principe. Ea rhetor audiens elatus incon- 
gulta ira, quam ambitio impotens opinione contem- 
ptus irritata ultra fas propulit, veram istius que 
gibi nunc exprobraretur pone causam est liberrime 
professus, clare dicens se naso multatum, quod 
Joanni puero, legitimo imperatori, fidem et bene- 


παῖδα Ιωάννην καὶ βασιλέα εὔνοια, Καὶ 6 μὲν εἷ- 
πεν, ol δὲ περὶ τὸν βασιλέα ὡς δήθεν εὐνοοῦντες εἰς 
χάριν ἄλλος ἄλλοῦὲν πόθεν ἐχπηδήσαντες διασπᾶν 
ὥρμων. "AAA! ὁ βασιλεὺς ὡς δῇθεν φιλανθρωπευόμε- 
voc διεκώλυε, καιρὸν εἰς ἐχδίκησιν θεὶς, ὡς ἔδειξεν 
ὕστερον' 'O μὲν οὖν ῥήτωρ τὴν τοῦ κρατοῦντος ὀργὴν 
ὑποπτεύων vn ἐχκλησίᾳ προστρἐχει, xal παρ αὐτῆς 
ἔλπιζε σώζεσθαι. Ὁ δὲ λαθὼν ἐχεῖθεν περιορίζει 
εἰς Νίκαιαν, ὡς ἐπ εὐμενείᾳ δῇθεν dig civ τοῦ 
Ὑακ[νθου ἀποστέλλων µονήν . Οὕπω Χρόνος τετί- 
λεσται , xai κινουμένων τότε τῶν ἡμετέρων, imd 
x&xsivov ἤκουε τῶν δεδογµένων ἀποστατεῖν, δεξῖ- 
µενος xal κατηγορίας μὴ προσηχούσας ἐκείνῳ urY 
ὁπωσοῦν, ἄλλοθεν χαιρὸν νοµίσας χἀχεῖνου μὲν τι- 
μωρῆσαι, ἡμᾶς δὲ δεδίξασθαι ἐχεῖνον εἶναι τὸν mpi- 
ποντα, πέµπον ὑπὸ δεσμοῖς yet, xal πρῶτον μὲν 
ἀπηνῶς Ἠπβοστάσσει καὶ ἀπανθρώπως αἰκίζεσθαι, 
ἔπειτα δὲ τὸν χαινὸν ἐκεῖνον θρίαµθον ἀπεργάζεται. 
Γχοίνῳ γὰρ μακρᾷ τῶν τραχήλων χελεύσας ἐχδῆσαι 
ἐκεῖνόν τε πρῶτον καὶ τὸν Ἰασίτην Μελίαν δεύτερον 
καὶ ἑξῆς ἄλλον, ἕως xal ἐς δέκα τοῦ ἀριθμοῦ τῶν 
ἀνδρῶν ποσωβέντος , ὕστατον δὲ xal τὴν bulo) 
ἀνεψιὰν εἲς τὴν τῶν μαχγειῶν δῆθεν ἔνδειξιν, τοὺς 


volentiam debitam prestaret. Hec eum locutum, 
qui circa imperatorem erant, alii aliunde erumpen- 
tes, quod sic ei gratificari se putarent, quasi dis- 
cerpturi petierunt. Verum eos imperator affectata 
moderationis spscie prohibuit, poenam non condo- 
nans, sed in aliud tempus differens, ut postea appá- 
ruit. Rhetor autem iram imperatoris veritus ad 
ecclesiam confugit, sacro se asylo ad salutem uau- 
rum sperans. Αἱ imperator blandis inde illum sua- 
Sionibus extractum perpulit ut quasi animi grati 
in monasterium Hyacinthi se conferret, commodum 
videlicet 89.4 diversorium; quo facto hominem hu 
mane consulendi specie relegavit Niceam, ubi erst 
id monasterium situm. Nondum annus effluxerai, 
cum inter hasce nostras de concordia Ecclesis- 
rum motas ardentius controversias, certis com- 
perto nuntiis imperator Holobolum e priori quod 
alias ostenderat judicio pacis istius consilium pro 
bante palam jam resiliisse, perindigne id ferens 
aures facile prebuit calumniatoribus indigna 408” 
[) dam et a tali viro aliena de Holobolo deferentibus. 
Quare occasionem eam commodam ratus simul in- 
visi capitis ulciscendi, simul deducendi nos ab opi- 
nione, quam de ejus ut viri prestantis auclorilate 
doctrinaque preclaram habebamus, adduci eum 
vinctum in urbem jubet. Hic primum illum crude- 
liter immaniterque concidi flagris imperat, deinde 
novi hujus spectaculi per civium ora pompam trt&- 
ducit. Longum de collo trahentes funem primum 
Holobolus, secundo loco Jasites Melias, tum alii 
continua serie virorum decadem explentes, adjun- 
cta undecima muliere, Holoboli ejusdem nepte, 
ostentui tracta velut maga, per universam urbem 
et peculiariter circa ecolesiam faedo triumpho ducti 


C 





849 


DE MICHAELE PAL/ROLOGO LIB. V. 


850 


μὲν δύο τοὺς πρώτους ὡς xal ἐπὶ τῇ ὀποθέσει μὴ A slc νοῦν βαλεῖν piyot xal ἐς χεραίαν µέαν xal lota 


κατανεύοντας καὶ ἐγκάτοις προθάτων ἐπιφορτίζει 
σὺν αὐτοῖς τοῖς ἐκείνων διαχωρήµασι, τὸν ῥήτορα 
δὲ διαφερόντως xal ἅπασι προθάτων κατὰ στόµα 
κελεύει τύπτεσθαι συνεχέσταρον, xai οὕτως ἀνὰ τὴν 
πόλιν ἅπασαν θριαμθευοµένους κύχλῳ τῆς ἐχκλησίας 
περιαγαγεῖν, ἀτιμοῦντας ἐχεῖσε πλέον εἷς φόθου καὶ 
ἀπειλῆς τοῖς κληρικοῖς ἔνδειξιν, LP... 268] ᾿Επράττετο 
μὲν οὖν ταῦτα ἘὈἘλαφηθολιῶνος ἕκτῃ μηνὸς τοῦ 
ἐπιόντος ἔτους, τοῦ πατριάρχου ᾿Αρσενίου πρότερον 
T, ταῦτα Ὑίνεσθαι ἡμερῶν EE κατὰ τὴν νῇῆσον µετ- 
αλλάξαντος, εἴτ οὖν τριακοστῃ Γαμηλιῶνος µηνός. 
Ot δὲ τοῦ κλήρου τὸν κίνδυνον σφἰσιν αἰωρούμενον 
βλέποντες καθικέτευον τὸν κρατοῦντα ἀνεῖναι αὖ-- 
τοὺς τῆς ὀργῆς ἐφ᾽ ᾧ ἠςύχως καθῆσθαι, µέχρι ἂν oi 
πρέαθεις ἐκ Ῥώμης ἐπαναζεύξωσιν' ἀλλ) οὖκ ἔπει- 
θον πολλὰ λιπαροῦντες, ἀλλ᾽ ἄντικρυς ἐκρίνοντο τῆς 
πρὸς βασιλέα καθοσιώσεως, ἣν µή γε τὰ τῆς ὑπο- 
γραφῆς τελοῖεν. Ὡς δὲ τινες εἷς φόθον κατέφευγον 
τοῦ µή τι xal πλέον προσθιασθῆναι, ὁ βασιλεὺς αὖ- 
τίκα προστάσσει , xal λόγος ἐκτίθεται χρυσοθούλ- 
λειος, πλήρης μὲν φρικωδεστάτων ἀρῶν, πλήρης δὲ 
xal ὄρχων παλαμναιοτάτων, Tj μὴν pu) ἐκθιάσασθαι 


πλέον , μὴ διαπράξασθαι, μὴ παρεγχειρῆσαι μηδ’ 


sunt. Et duo quidem priores, quasi videlicet objecta 
sibi et satis probata crimina pertinaciter negarent, 
intestinis ovium ipso adhuc fimo refertis impliciti 
onuslique procedebant, addito in singularem Holo- 
boli dehonestationem, ut per totam viam ]jecinoribus 


earumdem ovium e ventre recens extractis in facie C 


continenter cederetur. Qua sic acta sunt non magis 
ad ignominiam infelicis illius quam ad deterrendos 
perstantes adhuc in pacis rejectioneclericos, quibus 
hoc exemplo luculenter ostentabatur quantum ipsis 
in tali proposito perstantibus impenderet mali. 
Hec gesta sunt incunteanno die sexta Octobris, 
patriarcha Arsenio 895 sex prius diebus quam ea 
fierent in insula mortuo : suprema enim illi dies 
fuit tricesima mensis septembris. Porro clerici tali 
edito specimine ire imperatoris, proprii haud vana 
imagine periculi territi, rogarunt imperatorem bre- 
ves inducias, et ne in ipsos aut decerneret aliquid 
graviusautomnino urgeret, quoad qui Romam missi 
fuerant inde legati redissent. Sed nihil impetra- 
runt, quantumvis ardenter orarent. Quineis severe 
denuntiatum est inexorabiliter damnandum less 
majestatis, quicunque ipsorum non statim subsori- 
beret capitulis concordie que tractabatur. Quarum 
lerror minarum cum quosdam in fugam egisset, 
veritos ne vi majori cogerentur facere quod aver- 
sabantur, jussu imperatoris vulgatum statim ejus 
diploma est, aurea munitum bulla, quo sub impre- 
calionibus dirissimis et juramentisa horrificie conte- 
stabatur haud in animo sibi esse, ac ne prima qui- 
dem cogitatione tenus venisse in mentem, adigere 
ulterius quemquam aut urgere inducereve ad ad- 
mittendam vel unius iota minutissime apicis adje- 
otionenm ad symbolum. Contentum se omnino fore 


τοῦ συµθόλου παραγαχεῖν, μὴ πλέον τῶν τριῶν κε- 
φαλαίων, πρωτείου καὶ ἐχχλήτου καὶ µνηµοσύνου, 
καὶ τούτων ἐπὶ ψιλοῖς ὀνόμασι κατ) οἴκονομίαν, ζη- 
τῆσαι, εἰ δ᾽ οὖν, ἐξώλη τε καὶ προώλη γενέσθαι καὶ 
τὰ φοθερώτερα ὑποσχεῖν. Ταῦτα γράψας xal ὑπο- 
γράψας, προσέτι δὲ xai βούλλῃ χρυσῇ χατασφαλι- 
σάµενοις, πέµπει τῇ Ἐχκλησίᾳ διά τοῦ πρωταση- 
κρῆτις Νεοκαισαρειώτου Μιχαήλ. Ὦ δὴ xai βεθαιω- 
θέντες ὑπογράφουσιν , ἄνευ xal τότε τινῶν, ol δὴ 
καὶ ἐξορισθέντες, μετὰ καιρὸν συγκαναθέµενοι, χατ- 
ἆγονται καὶ ἑνοῦνται τῇ ᾿Εκκλησίᾳ, οὐδενὸς τῶν 
τοῦ κλήρου ἑλλείψαντος. 


κα. "πως oi πρέσθεις τοῦ βασιλέως κατὰ ϐα- 
λασσαν ἐκινδύνευσαν. 

[P. 269] ᾽Αλλὰ ῥητίον xal τὰ τῶν πρέσθεων. 
Ἐχεῖνοι γὰρ παρὰ καιρὸν πλεύσαντες (Κρονίου γὰρ 
ἀρχόμένου μηνὸς ταῖς ναυσὶν ἐμθάντες ἀπέπλεον) 
πρὸς αὐτῷ τῷ Μαλέφ, ὃν καὶ ξυλοφάγον χαλεῖν εἰώ- 
θασι, λήγοντος τοῦ μηνὸς γίνονται, καὶ τῇῃ ἔνιστα- 
μένῃ τότε µεγάλῄῃ πέμπτῃ ἑσπέρας ναυγίῳ χρῶνται 
δεινφ. Αὐτίκα γὰρ ὥδινε μὲν ἡ θάλασσα, xal κατέ- 
θαινεν Ἑλλησποντίας λαμπβρὸς, σὺν δὲ νεφἑεσί γαῖαν 


assensu ounctorum in tria duntaxat capitula pri- 
matus, provocationis et commemorationis, que et 
ipsa nomine solum tenus, necessaria quieti ac 86” 
curitati publica accommodatione, concedi cuperet. 
In hecniobtemperarent, perniciosissima sibi que- 
que 8ο prorsus exitialia mox ase ipsis eventura 
certum haberent. Quas minas quam exaggeratissime 
atque asseverantissime inculcans intentabat in illo 
diplomate, quod scriptum etsubscriptum, et aurea 
preterea munitum bulla, mittit Ecclesie per primum 
a secretis Neocesariensem Michaelem. Eo plerique 
persuasi seouriqueeffecti subscripsere, quibusdam 
tamen adhuc tuno quoque id facere recusantibus ; 
qui propterea in exsilium missi, post aliquod tem- 
pus resipiscentes, 896 assensu dato revocati sunt 
et Ecclesise conjuncti, nemine jamex clero residuo, 
qui non consentiret in pacem Ecclesiarum ad vo- 
tum imperatoria. 


21. Ut legatl imperatoris in mari periclitati. fuerint. 


D Sed dicendum de legatis. Illi enim alieno navi- 


gare orsi tempore, subinitium videlicet Martii nave 
conscensa, ad Maleam, quem vulgo lignivorum ob 
crebras illic navium submersiones vocant, extrema 
mensis ejus decade pervenerunt. Ibi quinta die 
majoris hebdomade sub vesperam naufragium mi- 
serabile fecere. Subito enim quor intumuit, et 
validus ab Hellesponto ventus ingruens terram pa- 
riter et pontumaterrimisobduxit nubibus. Nondum 
quidem prorsus dondito in occasum solecommissa 
nox erat: verum opacabat late cuncta nox alia 
quedam nihilo tetra minus quam illa naturalis, ex 
umbra terrei globi solita induci, eo etiam tristior, 
quod nullus eam lunsg astrorumve temperabate 


: 851 


GEORGH PACHYMERJE 


852 


ὁμοῦ xai πόντον κάλυψε. Καὶ νὺξ μὲν οὖκ οὐρανό- À νύχτα πᾶσαν πρὀς τε χῦμα πρβὀς τε θάλασσαν ὃια. 


θεν ἀρώρει, ἀλλ’ ἦν ταῖς ἁληθείαις νύξ dj σχιὰ γῆς 
xal συνήθης, πλὴν ἀσέληνός τε vat ἁλαμπὶς ἐξ ἁστέ- 
pov. Ἡ δὲ τοῦ ἀάέρος ἀκαστασία xal σύγχυσις τὸ 
δεινὸν ἐπηύξανε τῆς θαλάσσης, xal δεινὸς ἐφῆπται 
τοῖς πλέουσι κίνδυνος. Πρῶτον μὲν οὖν διέσχεν ὁ 
χλύδων τᾶς ναῦς ἀπ᾿ ἀλλήλων, xal oi ἐν αὐταῖς οὐκ 
εἴχον εἰδέναι ποῦ προΐασιν ἅμα ἑκάτεροι' ἐνέδοσαν 
γὰρ τῷ κόµατι σφοδρῶς πλημμυροῦντι ὅπου προσ- 
αράσσων ἀγρίως xal φέροι, "Ogev xai ol περὶ τὸν 
Γερμανὸν καὶ τὸν µέγαν λογοθέτην ἀνώθουν τε πρὸς 
πέλαγος τὴν τριήρη καὶ ἐξουρίαζον, τῷ πελάγει 
πιστεύσαντες οπφὠτερον 7] χατὰ τοὺς λοιπούς. "Exsi- 
vot γὰρ µικροψυχήσαντες διὰ τὸν κίνδυνον, καὶ τῇ 
ξηρᾷ ἐγγὺς οὔσῃ ἑἐλπίζοντες σωθήσεσθαι εἲ λιμένι 
ἐντύχοιεν, τὴν γην μὲν ὀφυλάσσοντο τὸν ἀπὸ 
δεδιότες κίνδυνον, πλὴν ὃ, ἀλλ) οὐδὲ πάλιν τῶ πελά- 
ει ἐπίστευον. "Ogev καὶ κατὰ μικρὸν τῆς φορᾶς 
τῶν Χυμάτων Ἱττωμένου τοῦ χυθερνήτου ἀφανῶς 
ταῖς ἀχταῖς προσπαίουσι, καὶ οὕτως αὐτόνεῳ xata- 
δύονται, δῶρα ἐχεῖνα βασιλικὰ καὶ τὴν τῆς ἐκκλη- 
σίας πολύτιμον ἑνδυτὴν αὐτοῖς ἀνδράσι συγκαταδύ- 
σαντες, ἑνὸς καὶ μόνου διασωβέντος, ὃς δὴ καὶ ἄγγε- 
λος ἐγεγόνει τῆς συμφορᾶς, Καὶ οὕτω μὲν οἱ ἀμφὶ 
τοὺς ἄρχοντας ἐξαπολωλότες ἠγγέλλοντο' οἱ δὲ περὶ 
τοὺς τῆς ἐχκλησίας καὶ τὸν μέγαν λογοθέτην τὴν 


colo splendor. Violentissimi vero motus procellosi 
aeris conflictusque collidentium sese ventorum 
horribili fragore tumultum vehementer magis au- 
gebant, gravissimo inde imminente navigantibus 
periculo. Ac primum vis tempestatis distraxit ab 
invicem, temque longe abduxit triremes duas, ut 
neutrius harum veotores scirent quid sociis actum, 
quove aliam navem vis coli salique propelleret, 
hoc tantum eque utrisque sentientibus, cedere se 
necessario ineluctabili vi estaanltisvehementissime 
pelagi, neo quo impetu tantoimpingerentur explo- 
ratum habentibus. In hoc incerto tamen rectores 
triremis qua Germanus cum collegis et magno lo- 
gotheta ferebantur, sapientius consuluerunt, tru- 
dentes in altum navimet totis accipientes velis abi- 
gentem a terra ventum, quod tali tempore plus a 
littore quam a lato equore metuendum recte duce- 
rent. ln quo alios ratio fefellit 897 stulta pusilla. 
nimitate pelagus vitantes, terre viciniam alfectan- 
tes, quasi spes inde salutis ostenderetur, portu, si 
legere oram pergerent, facileinveniendo, quotutus 
receptus foret. At quanquam interim illi quidem 
satis, ut sibi videbantur, ab impingendo in procur- 
rentia littora cavebant, nave sustinenda ne propius 
equo terre admoveretur, ad extremum tamen arte 
ipsorum omni conatuque victis, validissimo impulsu 
ruentium in littus fluctuum impacti ripe navem 
fregerunt, demersique cum illa perierunt omnes 
uno excepto, qui nuntius calamitatis natavit, e quo 
casus ille tristis ut evenerit est postea cognitum. 
Eo naufragio preter homines mare absorpsit regia 
illa, de quibus diximus, dona, et in his insignem 


ναυμαχοῦντες, καὶ πολλάκις ὀγγὺς ἑλθόντες τοῦ χα- 
ταδῦναι , μόλις καὶ σὺν πολλᾷ Big ὑπαυγαζούσις 
ἡμέρας πρὸς Μεθώνην Ὑίνονται, µόγις ἀποδράντες 
παρ) ἐλπίδα πᾶσαν τὸν ἐφεστῶτα χίνδυνον. Ἐχεῖσε 
δ) ἀνέσαντες ἡμέρας πλείους ἐφ᾽ ᾧ μαθεῖν τὰ τῖς 
ἄλλης τριήρεως [P. 270] εὖ που τοῦ κλύδωνος ὃ-ι- 
γένοιτο, iv εἰδήσει γίνονται τῆς πικρᾶς ἀγγελίας 
μετ) οὐ πολύ. Οἵ δὴ καὶ μόνοι λειφθέντες, ἐπεὶ οὐχ 
ἦν ὑποστρέφειν, τοῖς πρόσω ἐπιθαλλόμενοι πρὸς τὴν 
Ὅδωμην ἀπέπλεον. Καὶ 9v ὀλίγων ἑμερῶν κχαταλα- 
θόντες τὸν πάππαν τὰ τῆς πβρεσθείας ἐπλήρουν, 
ἀσμένως ὑποδεξαμένου τοῦ πάππα τοὺς πρέσθεις, 
ὥστε xai τιμῆσαι σφᾶς τιάραις τε καὶ μίτραις x2 
δακτυλίοις, ὡς ἡ ἐκείνων ἔχει ἐπ᾽ ἀρχιερεῦσι συντ- 


ταύτης p Όεια. "αρ οὖν καὶ θέρος ἐκεῖσε διαγαγόντες, xai τὰ 


εἰκότα φιλφρονηθέντες παρὰ τοῦ πάππα , τὰ τῆς 
πρεσθείας διευθετοῦσι. Καὶ φθινοπώρου λήγοντος 
σύναµα πρέσθεσι τὴν πόλιν κατακαμθάνουσυ. 


xp. 


Ὅπως ὁ πάπας ἐμνημονεύετο 
τοῦ πατριᾶαρχαυ. 


ἀργήσαντος 


"Hv οὖν ἀπεντεῦθεν ἀργῆσαι μὲν τὸν πατριάρχη» 
χατὰ τὰ συγχείµενα τέλεον, μνημονεύεσθαι δὲ τὸν 
πάππαν, καὶ εἶθ᾽ οὕτως καὶ τὸν εἷς πατριάρχη» 


ἀνάγεσσαι μέλλοντα ψηφἰζεσθαί τε xal καθιστῇ, 


illam ac pretiosissimam endyten sive pallium altaris 
ecclesie Majoris. At episcopi cum magno logotheta 
noctem totam cum fluctu marique omni nautarum 
industria luctati, ac sepeinextremum demersionis 
&dmoti discrimen, egre summa vi sub aurorem 
Methonem tenuerunt, elapsi preter omnem spem 
periculo preesentissimo. Ibi quieverunt diebus ali- 
quot,exspectantes indicium de eo quod comitibus 
evenisset, si quo forte tempestas similiter salvam 
appulisset sociam triremim. Verum non multo pos! 
tristis eog ejus naufragii nuntius perculit. Unde 
intellecto sibi jam &olis haud amplius coilegas et- 
spectandos, nec causam esse cur re infecta rever- 
terentur, versus Romam solverunt, et paucis diebus 
pervenientes ad Papam legatione functi sua sunt, 
perhumaniter 898 illos excipiento Papa, adeo υἱ 
eos honoraverit tiaris, mitris et annulis, quibus in- 
signibus episcopos ornari mos illic obtiaet. Vere 
igitur et insequenti estate ibi exactis,omnibus culti 

D a Papa benevolentis» indiciis, transegerunt quein 
mandatis habebant. Tum extremo autumno mutuos 
ipsis adjunctos & Papa legatos Constantinopolim 
perduxerunt. 


22. Ut Ραρα commemoratio facia in sacro S8, 
exauctorato patriarcha. 


Ex hoc legatorum adventu'pacem factam referen- 
tium duo consecuta sunt, vi prius conventorum, 
exauctoratio patriarche, et pape in sacro comme 
moratio publica ; quin etiam ad electionem succes. 
Suri in patriarchatum palam vocati quibusin idjus 
est Buffregii. Ac quod primum quidem horum all" 











853 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. V. 


854 


Τὸ piv οὔν τὸν πατριάρχην παρακινεῖσθαι ἐργῶδες Α. βασιλεῖ ἐχεῖσα παρόντων, ὁ ἁπόστολος εἴτ' οὖν ἡ πε- 


ἦν, ἐπεὶ οὐκ αὐτόθεν ἐκεῖνος παρῃτεῖτο τὴν προ- 
στασίαν. Ὡς γοῦν οὐκ Tj» παραιτεῖσθαι, μάρτυρας 
τῶν πρὸς βασιλέα λόγων ἐχείνου ὡς Tj» παραστή- 
σαντες (οἱ ὃ) ἦσαν οἱ περὶ τὸν δικαιοφύλακα Σχου- 
ταριώτην) ὡς ὑπισχνουμένου δῆθεν τοῦ πατριάρχου 
τὴν ἐκουσίαν ἐκχώρησιν εἰ εὐοδοῖτο τὸ ἔργον, ταύ- 
την τὴν φωνὴν ὡς παραίτησιν τελείαν, προσέτι δὲ 
καὶ τὸν ὅρκον ἔκρινον ol ἀρχιερεῖςᾳ τὴν μὲν ὡς 
ὑπόσχεσιν, τὸν δὺ ὡς χωλύμην ἄντικρυς. Τὸ γὰρ 
ἔνθεν μὲν μὴ καταδέχεσθαι τὴν πρᾶξιν ὀμνύοντα, 
ἐκεῖθεν δὲ γεγονυίας ἐκχωρεῖν ὑπισχνούμενον, δη- 
λοῦντος ἣν πάντως προχωρούσης τῆς πράξεως τὴν 
ἰδίαν παραίτησιν' ἐπὶ τί γὰρ xal ἐπὶ τῶν τῆς Ἐκ- 
κλησίας πραγµάτω» εἶναι τῆς πράξεως ἀποθάσης, 
ἧς ὙἹάριν καὶ ὅρχους ἑτίθει τοῦ μὴ δέξασθαι καὶ 
ὑποσχέσεις τοῦ ἐκχωρεῖν αὐτίχα προθάσης ; Διά τοι 
ταῦτα xal ἀργίαν ἐκείνου καταψηφίζονται, xal. γε 
μηνὸς “Εκατομθαιῶνος ἐννάτῃ παύεται τὸ τούτου 
µνηµόσυνον, [P. 271] καὶ πρὸς τὴν κατὰ τὸν ᾽Δνά- 
πλουν Λαύραν ἐκ τῆς περιθλέπτου μεταφοιτᾷ. To 
δ) αὐτοῦ μηνὸς ἔκτῃ καὶ δεκάτῃ, τοῦ Χαλκηδόνος 
Νικολάου ἱερουργοῦντος χατὰ τὰ ἀνάκτορα, ἀναγι- 
νώσκθται μὲν διττῶς, τῶν πρέσθεων σύναμα τῷ 


net, nonnullius nogotii res fuit deponi e sode pa- 
triarcham,ipso dignitatem eam ultro non abdicante, 
nec sperari sinente abdicaturum. Interrogare au- 
iem eum an paratus esset sponte cedere, et rem 
alex: committere non explorati responsi, haud tutum 
est visum. Expeditius judicatum est interpretari 
voluntariam ejus abdicationem velut jam factam 
ex iis qua pactuscum imperatore fuerat. Auditi 
ergo testes sunt idonei, princepsque in iis Diceo 
phylax Scutariores; qui conflrmarent promisisse 
Josephum, si legati Rome negotium concordie 
transigerent, patciarchatu se cessurum ; eumdem- 
que juratum asseverasseseconsensurum nunquam 
in istam pacem. His compertis congregati super 
hoc episcopi concordibus votis statuerunt videri 
hoc ipso patriarchum a Josepho jam nunc ultro 
depositum, utique conditione, ex qua ille suam li- 
beram abdicationem suspenderat, jam clareimpleta, 
ipsoque manifeste deinceps inhabili, propter jusju- 
randum quo se obstrinxerat, ad eam gerendam di- 
gnitatem. Nec istam longe quaesitam interpretatio- 
nem censeri posse, sed veram expressionem certa 
voluntatis, que ex conditionatain absolutam eventu 
ipso rei per conditionem expresse transierit, pre- 
sertim cum qui fidem ad id suam etiam religione 
irrevocabili juramenti 899  obligaverit, omnem 
sibi ad inde resiliendum ococluseritexitum, nec in- 
tegrum sibi armplius reliquerit, conclusa jam Ec- 
clesiarum concordia, in ea sede perstare, in qua 8e 
non perstiturum, si de ista pace convinerentur, 
Deo palam teste pollicitus sit. His de causis con- 
cordi suffragio Patrum vacare sedes Constantino- 
politana judicata est. Itaque mensis Januarii uade- 
cima die primum sacra (leri cepta sunt sine con- 


ριχοπὴ τῆς τῶν Πράξεων βίθλου (Πέτρου γὰρ τοῦ 
κορυφαίου τῶν ἀποστόλων ἄἤγετο ἑορτὴ, ἣν ἑορτάζει 
ἡ Εκκλησία ἐπὶ τῇ Καταθέσει τῶν θείων ἀλύσεων), 
ἀναγινώσκεται δὲ ὠσαύτως καὶ τὸ θεῖον Εὐαγγέλιον 
Γρα.κικῶς τε ὁμοῦ xal 'Ρωμαϊκῶς, καὶ οὕτω κατὰ 
τόπον olx iov xal ὁ πάππας παρὰ τοῦ διακόνου 
ἐμνημονεύετο. Ὁ δ᾽ ἦν ὁ Γρηγόριος ἄχρος ἀρχιερεὺς 
τῆς ἀποστολικῆς Εκκλησίας xal οἰκουμενιχὸς πάππας 
μνημονευόµενος. 


κΥ’. Περὶ τοῦ σχισµατος καθόλου τῆς Εκχλησίας. 


Εντεῦθεν τὰ τῆς Ἐκκλησίας ἑνόσει, καὶ διεστὲλ- 
λοντο ἀπ᾿ ἀλλήλων ἄνθρωποι, xal ὃ μὲν ἐκοινώνει 
τῷδε τῶν θείων αυνάξεων, ot δὲ « M7, ἄψῃ, μὴ θίγῃης » 
μέχρι xal ἐκπωμάτων αὐτῶν καὶ προσφωνηµάτων 
ἀπακριθούμενοι, ρετο δὲ μεῖζον τὸ αχίσμα, xol ὁ 
χθὲς ἐπὶ cs πληροφορούμενος σήμερον ἀπεστρὲ- 
φετν. Καὶ ὥσπερ εἴ τις κακοσπλάγχνως ἔχων ἐπι- 
συµθάντος xal ἄλλου νοσήµατος διπλοῦν ἔχει τὸ 
ἄλγος, xal τὸ πρότερον αὔξεται τῇ τοῦ ἐπιγενομένου 
προσκρούσει, ἐκεῖνα δ᾽ αὖθις πρὸς ἄλληλα διαφἑρε- 
τον ὥστε τὸ elc θεραπεἰαν τούτου xal συστολὴν tq 
αὔξην θατέρου Ὑίνεσθαι καὶ ἁπαχορεύειν τὸν κα- 


sueta Josephi ut patriarche mentione; et ipse ad 
Lauram prope Anapium sitam ex Periblepti mona- 
Bterio migravit. ljjusdem porro mensis die sexta 
decima, Nicolao Chalcedonensi sacris operante in 
palatii sacra ede, duplici lingua pronuntiata est, 
quam vocant, epistola; fuit ea sectio ex libro Ác- 
torum : Petri enim principis apostolorum festum 
ea die agebatur illud, quod consuevit Ecclesia ce- 
lebrare titulo Depositionis sacrorum vinculorur. 
Sacrum quoque Evangelium simili differentia lin- 
guarum Grece pariter et Latine recitatum est. Et 
Bic loco proprio Pape etiam per diaconum solem- 
nis mentio est facta, et Gregorius summus ponti- 
fex apostolice Ecclesie 8ο oecumenicus papa pro- 
clamatus. 


23. De schismale universam Ecclesiam (urbante. 


Hino res Ecclesie laborabant, et disjungebantur 
ab invicem homines, dum alterius alter communio- 
nem admittit, alii odiosas illas divortii formulas 
usurpant : « Cave adire, cave tangere, » supersti- 
tiosam istam contaminationis ex promiscuo usu 
formidinem usque ad vitandum poculorum etiam 
contactum, usque ad compellationes allocutiones- 
que omittendas 400 extendentes : augescebatque 
in dies schisma, ita ut qui heri non dubitasset 
consuetudine uli cujuspiam, eumdem hodie aversa- 
retur. Ac veluti si cui jam male interius affecto no- 
vus aliunde insuper morbus accesserit, duplicatur 
misero dolor, et prius malum a superveniente lan- 
guore gravitatis ac molestie augmentum accipit, 
quin etiam ipsi ambo morbi pugnant inter sese in 
perniciem egroti, cujus ad incommodum miseriam- 
que redundat quod qua remedia levando forte lan- 


855 


GEORGII PACHYMRRJE 


850 


µνοντα, τὸν αὐτὸν τρόπον xal τότε τῇ τοῦ θεοῦ Ἐκ- A χορὺζης ὁπόση | "O τι δ᾽ ἄν τις ἔκεινον val πείσεις 


κλησίᾳ συνέθαινε. Προόντος γὰρ ἀποχρώντως τοῦ 
κατὰ τὸν ᾿Αραέξνιον σχίσματος, ἐπισυμπίπτει καὶ 
δεύτερον τόδ., ὥστ' εἶναι μὲν καὶ ἄμφω τὰ μέγιστα 
ἁῤῥωστήματα xal τὸ µέγχα τῆς Ἐκχκκησίας copa 
xai ἁστασίαστον οἷά τε διαλυµαίνεσθαι, χαθ᾽ αὑτὰ 
δὲ καὶ λίαν ἀξύμθατα, αὐτοὺς δ᾽αὖθις τοὺς ἑκατέρας 
µερίδος πρὸς ἀλλήλους διαφωνεῖν, xai τοὺς μὲν 
(P. 272] οὕτως, τοὺς δ᾽ ἄλλως καὶ τοὺς μὲν ἁπλῶς, 
τοὺς Ó' ἀκριθέστερον διακεῖσθαι ἐπὶ τῷ σχίσματι. 
Tí; ἂν τὰ τότε ἀξίως θρηνήσοι, ὅπου γε xal mày 
xal τῶν ἀπειρημένων πλημμέλημα οὐδὲν ἐδόχει καὶ 
εἰς συγχρίσεως Αόγον τοῦ κοινωνεῖν ἀνεχτότερον ; 
οὐδὲ γὰρ ὅσον xal πέπρακτο ἐπὶ τοῖς ἔξω διεςηµί- 
ζετο, ἀλλὰ προσετίθουν πλείω xal χεἰριστα. Ἐπιδα- 
Ψιλευόμενοι τοῖς κΧαχίστοις, ὡς ἄν ὑπαγάγοιεν καὶ 
τὸν ποσῶς ἡσυχάζοντα. Τό γε γὰρ τῶν λεγόντων xa- 
κοῦὔργον «al τῶν ἀχουόντων ἰδιωτικόν τε xal ἀγροῖ- 
xov ἐπῆγε πίστιν τοῖς λεγομένοις. Σῶφρον μὲν οὖν 
τὸν ἀγροῖχον μὴ πολυπραγμονεῖν, ἀλλ) ἀπραγμόνως 
ἑᾶσθαι σώζεσθαι. "Ην B6 τις xwol καὶ διεγείροι 
πρὸς τὸ δῆθεν ἀσφαλίζεσθαι τὰ sl; πίστιν, φεῦ τῆς 


gnorum alteri utilia admoventur,eadem simul alteri 
vires accumulent, sic Dei Ecclesie tuno contigit, 
cui cum jam antea abunde malorum esset ex Arse- 
niano schismate, alterum hoc supervenit, grave 
utrumque per sese vulnus, sed quodvis eorum ex 
mutua societate importunius ac tetrius, magno Ec- 
clesie corpore utcunque tum ab heresium seditio- 
nibus libero per hos quosdam infestos invicem 
agsultus compugnantium intraejus viscera pestium 
dusrum varie discerpto misereque lacerato. In quo 
illud etiam inopinatum cernebatur, utqui unam in 
partem conscensisse videbantur, rursus inter se 
contenderent,ea de quihus convenerant,quibusdam 
hoc, nonnullis alio modo interpretantibus, his caput 
controversie simpliciter accipere contentis, illis 
subtilius enucleantibus velut arcanos ejus sensus ; 
et dum obnixe in sua quique placita incumbunt, 
scissuram propagantibus. Quis hec pro dignitate 
deploraverit? ubi totum demum scelus assentiri re- 
nuentium, si quis ex vero censeret, nihil esse de- 
prehenderetur,ac certe comparatum cuta incommo: 
dis ex promiscua cum prius abscissis communione 
orientibus tolerabilius reperiretur. Neque enim 
quantum intus in eo est actum, fideli fame indicio 
foris enotuit. Addebant scilicet palam ostensis abs- 
trusa plura, eademque pessima, libereles isti ex- 
trusores mercium pestilentissimarum, quibus scili- 
cet addictius sibi adjungerent, quos natura vel usu 
401 remissiores non satis habebant utcunque 
acquiescere videri, quando hinc fraus artificiosa 
dicentium, inde audientium incaute simplex rusti- 
ceque indocta simplicitas, conspirabant in conci- 
lianda dictis flde.Atqui sobrie moderationis officium 
fuerat temperare ab inquietando curiosis allegatio- 
nibus crasso captu idiotarum; et si quid quisquam 
ipsorum dubii moveret, aco pretextu scilicet fir- 
mandi se in flde recta questionis interponeret, non 


λέγων. µετριάζειν πρὸς ταῦτα ὡς μηδὲν πλέον εἰδήτα 
μακέλλης τε xal σκαπάνης καὶ βιοτῖς ἀπρέγμονος, 
Τοιούτους πολλοὶ τοὺς πολλοὺς εὑρόντες (οὐδὲ γὰρ 
πάντων ὁ λόγος ἅπτεται) οἷς δὴ καὶ λόγος τῆς ἔια- 
φορᾶς πρρειστήχει καὶ Ἱστορίασ μέλημα ἦν καὶ γρα- 
φαῖς προσεῖχον καὶ τὸ τῆς αἰτιάσεως ὁπόσον (v ἐγί- 
νωσκον, xxi οὐχ ἧττον µετρίως T) ἀσφαλῶς ἐχρῶντο 
τοῖς πράγµασι, μεῖζον ἑποίουν Tj ὅσον ἔδει τὸ σχίσμα, 
Ἐχρῆην γὰρ ἴσως ὁπόσον ἦν χθὲς τὸ πρὸς τοὺς Ίτα- 
λοὺς ἐχείνοις διάφορον, τοσοῦτον καὶ πρὸς τοὺς ἰδίους 
ἔχειν, ὅπου γὲ τινες καὶ αὐτοῖς δὴ τότε κατὰ χρείτν 
κοινωνοῦντες καθ) 6 τι τις εἶπειε, τῶν ἰδίων ἀἆδελ- 
φῶν ὡς ἐναγεστάτων διίσταντο. ᾽Αλλὰ τὰ μὲν ἐκεί- 
νων οὕτω, καὶ 6 λόγος παρενήνεχται τοῦ εἶχότος, τοῦ 
πάθους κινήσαντος. Οὐδὲ γὰρ ἐγκαλεῖν ἀλλ ἵστο- 
ρεῖν προεθέµεθα. "Όθεν xai ὁ μὲν λόγος ψιλὰ τὰ 
πραχθέντα τίθησιν, ἐξέσται δὲ κρίνειν τῷ βουλο- 
μένφῳ. 

x9. Ηερὶ τῆς ἐκλογῆς τοῦ Χαρτοφύλαχος Βέχκο 

εἲς τὸ πατριαρχεῖον. 


(P. 273] Τότε τοίνυν τοῦ μὲν Ἰωσὴφ ἀργήσαν- 


uti isti, hen quam putidel faciebant, effundenda 
eruditionis intempestive occasionem sumere ob- 
ruendis oblimandisque non iutelligendorum iage- 
stione rudium mentibus, sed monere ipsos υἱ in 
mediocritate isti statui accomodata se tenerent, 
neu ultra marram etligonem vitamque tranquillam 
aífectarent de his sapere. Verum haud sic agebant 
qui multi multos tales repererunt. Non enim omnes 
,8hec mea reprehendit oratio, sed solos eos qvi 
perspectum et propositum oculis habentes discri- 
minis articulum etcontroversie tunc agitate verum 
statum, quippe qui nec in historia peregrini essent, 
et Scripturis attenderent, et quantum in se invicem 
dissidentes Ecclesie culparent plane cognoscerent, 
eo tamen quod eam in hoc negotio haud adhibuere 
moderationem, que a1 pacem publicam securila- 
temque optanda fuerat, majus longe quam opor- 
tueret schisma fecerunt. Satis enim et plusquam 
satis, opinor, fueratnon abhorrere nos fastidiosius 
a nostris qui modo conciliati Latinis sint, quam 
Greci Latinique prius a se invicem abhorrvissent : 
nunc quosdam Grecos vidimus, qui cum antea ne 
ipsos quidem ita essent Latinos aversati ul non 
aliqua saltem eos humani usus ac civilis commercii 
communione dignareritur, quos postea intelligerent 
pacem Ecclesiarum amplexos, fratres licel suos 
abominarentur ut detestabiles.Sed de hie hactenus: 
jam enim sentio exire me fluxu sermonis ultra 
officii cancellos, dum efferor affectu, immemor non 
accusandi, sed narrandi suscepisse me provinciam. 
Quare in 403 orbem jam nunc redeat oratio, res 
nude ut geste sint proponens judicataris pro arbi- 
trio lectoribus. 
24. De eleclione chartophylacis Vecci in patriarcha- 
lem dignitatem. 
Tunc igitur, vacante, ut dictum est, per deposi- 
tionem Josephi patriarchali sede, et ei qui succe- 














857 


DE MICHAELE PALJROLOGO LIB. V. 


858 


τον, ὡς προλέλεκται, τῆς δ᾽ Ἐκκλησίας ζητούσης A xoc ἐδέδεκτο ἀξιώτερος τά τε ἂλλα xai ὅτι λόγιος ὁ 


τὸν προστησόµενον, πολλοὶ ἐνεκρίνοντο τῶν Doxoóv- 
των ἀπό τε των μοναχῶν καὶ τῶν ἄλλως ἱερωμένων, 
ἔῥῥεπε δὲ πλέον ἡ ψῆφος τῷ Πρίγκιπι, ἀνδρὶ εὐγενεῖ 
μὲν τα ἐς Ὑένος, ἐκ Ἱριγκίπων δὲ τῶν κατὰ Ι[ελο-- 
πόννησον χατάγοντι τὸ ἀνέκαθεν, ὑπόθεν νέος ἔενι- 
τεύσας κατ’ ἀρετῆς λόγους καὶ πολιτείας ἀκριθε- 
στάτης Ev τινι τῶν χαιὰ τὴν ἀνατολὴν μονῶν τοῦ 
Μέλανος ὄρους, ὅπου γε xal τὸν ἀπὸ πατοιαρχῶν 
Γερμανὸν ἀσχκεῖν ἐλέγομεν, φέρων ἑαυτὸν ἐγχλείει. 
"Exeigev δὲ μετὰ χρόνους τῷ βασιλεῖ προσχωρεῖ, 
καὶ τὴν τοῦ Παντικράτορος μονὴν πιστευθεὶς, κατα- 
στὰς slc ἀρχιμανδρίτην, εἶτα καὶ τὰ mob; τοὺς ἆνα- 
τολικοὺς Τοχάρους διαπρεσθεύσας, τὴν νόθον Μα- 
ρίαν τοῦ βασιλέως εἷς νύµφην ἀγαγὼν ἐχεῖσε τῷ 


᾿Απαγᾷ, πρός τιν: κελλἰῳ τῆς τῶν ᾿Ὀληγῶν μονῆς p 


ἐπανελθὼν ἠσύχαζεν. Ὕστερον δὲ κάν τῇ τῆς 'Av- 
τ'οχείας ἐχκλγσίᾳ εἷς πατριάρχην καθἰςτατχι. Τότε 
δὲ κὰθ᾽ αὐτὸ, ὄντι καὶ ἡσυχάζοντι dj ψῆφος ἔῤῥέπε 
τῶν λοιπῶν πλέον εἷς ὃ τῆς χατὰ τὴν Κωνσταντινο”- 
πολιν Ἐκκλησίας προστήσεσθαι. KXv ἐγεγόνει τοῦτο, 
ἦν μή Υό τινες των ἀἁρχιερξυ» εὐδόκουν ἐπὶ τῷ Εέκ- 
xtp, ἅμα μὲν χαρτοφύλακι ὄντ', ἅμα δὲ καὶ µεγάλῳ 
σκευοφύλαχι, xal χλέος ἔχοντι µέγιστον. ᾿Ανατεθέν- 
των δ᾽ ἐπὶ τῷ βασιλεῖ τῶν κατά τὰς ψήφους, ὁ Βέχ- 


deret in sui curam Ecclesise poscente,multi quidem 
idonei ad hoc visi designabantur, qua ex mona- 
chis,qua ex alterius instituti sacerdotibug.Plurium 
tamen in Principem suffragia propendebant. Erat 
is genere nobilissimus, e veleri prosapia Principum 
Pelopponneso imperitantium ; unde juvenis profe- 
ctus vite perfectioris profitende gratia in quod- 
dam Orientalis tractus monasterium Montis nigri, 
ubi et expatriarcham Germanum monasticam exer- 
cuisse vitam diximus, eo sese inclusit. Inde multo 
post tempore ad imperatorem accedens, commisso 
sibi Pantocratoris monasterio archimandrite pote- 
state prefuit. Deinde legatione functus ad orien- 
tales Tocharos, et Maria imperatoris filia notha 
in Bponsam eo ducta conjunctaque Apage,reversus 
in quadam cellula monasterii Hodegorum tran- 
quille vite 8ο contemplatieni se reddidit.Insecutis 
temporibus vacanti pastore Antiochene Ecclesie 
patriarcha est prepositus. Hunc tum apud se 
agentem tranquilleque religioni operantem plurium, 
utdixi,calculiad Constantinopolitane sedis regimen 
vocabant. Pervicissentque quod volebant, nisi non 
parvo antistitum numero potior ad eam rem Veccus 
fuisset visus, qui et in officiis momenti maximi, 
chartopuylacis supremique custodis supellectilis 
sacra, fidem atque industriam nunc cum maxime 
probaret, et summa in existimatione 4038 apud 
omnes esset. Ea suffragiorum differentia cum 
delata ad Augustum esset et ejus voluntat 

compromisso permissa,ille haud cunctatus Veccum 
praetulit cum aliis prestantc'a dotibus tum maxime 
docirina, postremo quod is vir tam longo usu 
ecclesiasticarum rerum, tanta fama sapientie auc- 


ἀνὴρ xai καταστέλλειν ἔχει τὸ σχίσμα τῇ ἐπὶ τῆς 
Ἐχκλησίας πολυχρονίῳ πείρᾳ xai λογιότητι. Ὃβεν 
καὶ συναχθντες οἱ ἀρχιερες ἐν ταυτῷ ἐπὶ τοῦ 
θείου καὶ μεγάλου τεµἔνους ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν xal 
πρῶτον xal δεύτερον ψτφίζονταί τε καὶ τρίτον. Καὶ 
6 Βέχκος εἰχοστῃ μὲν καὶ ἕκτῃ Πυανεψῶνος μηνὸς 
χατὰ τὴν ἑορτὴν τῶν ἁγίων Πατέρων τῶν ἐν Νικαίᾳ 
πατριάρχης προθέθληται, δευτέρᾳ δὲ Ματμακτηριῶ- 
voc, τῇ ἐπιούσῃ Κυριακῇ, ἐν ἐπισήμῳ ἡμερᾳ τοῦ 
Πνεύματος, τὰ τοῦ Πνεύματος δέχεται xal τελειοῦται 
ἀρχιερεύς. 'O μέντοι γε βασιλεὺς ἐπ᾽ ἐκείνῳ μικρὸν 
σχολάσας τὸν νοῦν, ὡς ἂν Ύε κατασταίη ποὺς τὴν 
[P. 274] πνευματικὴν ἐκείνην ἀρχὴν, τὸ λοιπὸν 
κοσμικαῖς ἔδιδου φροντίσιν, εἰδὼς ἰκανὸν ἐκεῖνον ὄντα 
τὰ τῆς Ἐκκλησίας ἰθύνειν μετ) αὐτάρχους πείρας καὶ 
τῆς περὶ ταῦτα παμπόλλης συνέσεως. Παρεῖχε δὲ 
οἱ ἔτοιμον ἑαυτὸν συλλήψεσθχι ἐς ὅ τι xal δέειτο, 
ἑλπίζων παρ᾽ ἐκείνου καὶ αὐτὸς τὰ ὅμοια πάσχειν. 
᾿Εδίδου δὲ οἱ καὶ παῤῥησίας χώραν ἐντυγχάνειν ὑπὲρ 
ἀνθρώπων τὰ πρέποντα, καὶ γε ἀγύτειν, ὡς οὐ παρὰ 
τὸ δὲον ἐντευξόμενον. Δ'ένεμε λὰρ ἑαυτὸν δίχα τοῖς 
τε δεοµένοις ἐξ ἑλέους εὖ πάσχειν τοῖς τε φερομµέ- 
νοις καὶ τι πρὸς ἀποφυγὴν τῶν ἐγκλημάτων δικαίω- 
μα. Καὶ τοῖς μὲν τὰς ἐφ᾽ ἑαυτοῦ προσωποποιῶν λι- 


toritateque preditus unus utique omnium aptissi- 
mus videretur ad comprimendum schisma, nego- 
tiumque concordie eatenus promotum flne optato 
coronandum. Ergo rite congregati apud templum 
majus episcopi, preerogativam imperatoris sequen- 
tes, magno consensu studioque primis, secundis 
tertiisque suffragiis Veccum eumdem unum pa- 
triareham declararunt. Veccus igitur sexta et 
vicesima mensis Maii, festo sanctorum Niceensium 
Patrum, patriarcha creatus est: secunda vero Junii, 
dominica proxime secuta, illustri de Spiritus sancti 
Spiritus ejusdem per sacram ordinationem parti- 
ceps factus, rite inauguratus in patriarcham est. 
Imperator sub hec initia per tempus non longum 
gtudio sollicitudine immoratus in stabiliendo tali 
homini isto spirituali principatu, securam deinde 
mentem imperii negotiis advertit, so'utus omni 
metu de Ecclesia, utique cujus regimen et com- 
mendatum sciret, qui et experientie satis et 
prudentie plurimum habens nullo deficeret eorum 
que ad res ecclesiasticas recte salubriterque re- 
gendas possent desiderari. Exhibuit autem se novo 
patriarche paratum ad eum adjuvandum quacun- 
que in re opus haberet, sperans vicissim ab illo 
in occasione similia. Dedit eidem et fiducie locum, 
quo auderet suscipere agereque secum causas 
hominum egentium gratia principis, non frustra 
se id facturum: sperans : confidebat enim nihil 
eum risi quod fas esset concedi petiturum. Porro 
Veccus has interveniendi pro miseris partes toto 
&nimo capessens, partitos habebat in duo genera 
quos isto misericordie officio juvaret : prius erat 
carentium 404 necessariis, quorum esset egestati 


859 


GEORGII PACHYMBRUE 800 


τὰς τε ῥυσσᾶς τε παραθλῶπάς τ) ὀφθαλμὼ, ἔθλρα Α βασιλέως ἀναχθησόμεναι, xal ἕἔνδοξος Tiv ὁ τολμῶν 


τὸν ἐκ τοῦ βασιλέως ἔλεον, ὑμολογῶν μὲν αὐτὸς 
ὑπὲρ ἐκείνου τὸ πταῖσμα, δεὔμενος δὲ ἀφεθῆναι τοῦ 
προστιμωμένου τῷ πταίσµατι’ τῶν δὲ καὶ θαῤῥα- 
λεώτερον ὑπερμαχῶν τῷ κρατοῦντι ὡς ἀδικουμένων 
ἐζήτει τὴν λύσιν. Οὐ γὰρ ἑἐρμηνέως ἔχρῃζεν ἐς ὃ τι 
µάθοι τὰ τοῦ δεοµένου πῶς ἂν ἔχοιεν, ἀλλ’ αὐτὸς 
ἀκούων, µόνον ἀξιῶν ἀληθεύειν τὸν λέγοντα ὡς &vo- 
αθησομένων τῶν λόγων, τῷ «βασιλεῖ αὐτὸς διακρίνων 
τάς ἀναδοχὰς ἐποιεῖτο κατὰ τὰς χρίσεις. Εΐποντο δὲ 
καὶ οἱ πρὸς τὸν χκρατοῦντα λόγοι κατὰ τὰς ἀναδοχᾶς. 
Προφκονόμει γὰρ πρὸς τὸ χβρήσιμον καὶ τὰς περὶ 
ἐχάστου ἀναφορὰς, ὡς τὴν μὲν προτάττεσθαι, τὴν δ᾽ 
ὑποτάττεσθαι, xal τὴν μὲν πρωτολογησομένην, ty 
$' ὑστερήσασαν, ὥστε xal πολλάκις μµετεγγράφεσθαι 
τὸ τῆς ἀναφορᾶς γραμμάτιον συµθεθήχει, ὡς δευ- 
τέρου fj καὶ τρίτου ἢ καὶ ὑστάτου τεθησοµένου τοῦ 
παραξυσμὸν ἐκ των εἰκότων χινῆσαι βασιλέως ὑφο- 
ρωμένου, πρῶτον δὲ γε τοῦ Ἡ ῥᾳδίως ἀνυσθησομένου 
fj καὶ εἷς χαριεντισµόν τινα δόξοντος. "Em αὐτφ 
γὰρ καὶ τῶν πολλῶν ἐθάρσουν al τόλµαι ὡς µέχρι 


largitione consulendum, alterum delatis criminibus 
periclitantium, quibus vel ad depulsionem objec- 
torum falso patroni efficacisopera vel ad delicticon- 
victi veniam icpetrandam auctoritas deprecatoris op- 
taretur.Ao horum quidem eo studio causas amplec- 
tebatur ut officiosas illas hominum generi noxe 
medicatrices Litas,quas Homerus claudas, rugosas, 
distortis oculis inducit, ipso corporis habitu agens 
repréesentaret, tali captans specie miserationem 
principis susceptis suis necessariam, confitens 
quidem ipse eorum nomine peccatum, remitti 
autem pomnitentibus ponam rogans. Pro alio 
miserorum genere culpa vacantium interveniebat 
confidentius, obnixe contendens et principem 
urgens, ut penuria laborantibus opem jure quodam 
ipsorum debitam ne indulgere cunctaretur, velocis- 
simus ad intelligendas necessitates indigentium, 
ut eis exponendi eas fusius seu laborem seu vere- 
cundiam lucrifaciens, perspicacitate benigni animi 
auditu statim primo cuncta comprehendentis, sine 
mora operave diligentioris interpretis. Abundabat- 
que patroni charitas ad omnem falsi suspicionem 
abolendam plenamque conciliandam clientulis fi- 
dem, dum suas angustias narrabant. Occurrebat 
quin etiam diffidentie supplicum, et impetrabilia 
petere ipsos asserens ultro addebat timide agen- 
tibus animos audendi, suggerebatque ad persua- 
dendum aptas,pro genere ac statu cause, postulati 
evincendi rationes; easdemque digerebat accom- 
modato ad finem optatum ordine, perite dijudicans 
quee illarum proponi prior, que subjici alteri, que 
postremo subjungi loco deberet. Unde contingebat 
siepe refingi rescribique libellum supplicem, etiam 
jam oblatum principi,usque interdum ad principis 
ejusdem 4056 offensionem cui et stor;achum et 
suspiciones nonnunquam movebat, quod iterum et 
tertio interpolatus una de re ipsi libellus inculca- 


αὐτίκα περὶ τῶν σφετέρων δικαίων λέγειν, ὡς ἆλη- 
07 δόξαν λέγειν δι ἐκείνου πρὸς τὸν κρατοῦντα. O5. 
τως ἦν πρὸς τὰς ἀναδοχὰς τῶν ἀνθρώπων ὁ ἀνὶρ- 
δοχιµώτατος, ὥστε καὶ προλαθεῖν οὗ χεῖρόν τινα τῶν 
αὐτοῦ εἲς δεῖγμ᾽ ἀχριθοῦς παῤῥησίας xal τῆς περὶ 
τὸ δίκαιον ἀντιλήψεως. θέρους ἦν ἀκμὴ, καὶ ὁ κρα- 
τῶν περὶ τὸ τῆς µεσημθρἰας σταθερώτατον, μετὰ 
τὸν μετ᾽ ἄριστον ὕπνον, xatà τὰ ὠάτου µέσα χαθί- 
µενος ἑναιθρίαζε,. Συνεδριάζων δ᾽ Xv ἐκείνῳ καὶ 
πατριάρχης ἐγγύθεν Ex τῆς χώρας ἔχων, τηνίχα 
καὶ βασιλεὺς ἐξ ὕπνου ἀνέγροιτο, ἐκ τοῦ ῥάστου 
παραγίνεσθαι. ᾿Ενετύγχανε τοίνυν, xal d ἑντυμία 
[P. 275] ἀξίωσις ὑπὲρ ἀνθρώπου Tv ὃν ἡδικῆσθαι 
μὲν ὁ ἱερεὺς διεγίνωσκεν, οὐ καλῶς δ᾽ ἔχων ὁ βασ- 
λεὺς περὶ ἐχεῖνον οὐ κατένευε σώζεσθχι. Καὶ ἡ ἔν- 
στασις ἀμφοτέρωθεν ἱκανὴ X» θορυθῆσάι xal τὸν 
ἀκούοντα. Τοῖς δ᾽ οὖκ ἔληγεν ἔτι, ἀλλὰ τῷ μὲν ὡς 
ὑπὲρ δικαίου λέγοντι ὁ ζῆλος ἀνέζει καὶ παῤῥησια» 
στικώτερον ἔπληττε, βασιλεῖ δὲ τὸ ἐπὶ τῷ διαπρε- 
σθευοµένῳ ἔχθος πρὸς τὴν κατὰ τοῦ πρεσθεύοντος 


retur, ut jam qui primam propositionem acceperat 
placidus vultuque benigno spem fecerat, ad toties 
relicatas instantias corrugaret frontem, metuensne 
jam sue facilitati illuderetur,presertim increbres- 
cente confidenlia multorum, qui freti conciliatore 
udmissionis et eodem supplicationis suffragatore 
patriarcha, audientiis sine fine captandis produ- 
cendisque aures imperatoris obtundebant et vide- 
licet irritabilis natura fortunaque hominis fatiga- 
bant patientiam, eo ipso gratiam ad populum 
patriarche cumulante, quod eum, ut consuleret 
miseris, videret ne favoris quidem apud principem 
proprii cavere dispendium.Tam effusum efficaxque 
in novo patriarchaeminebatsublevandoruminopum 
studium. Cujus hic singulare aliquod exemplum 
haud inutile fuerit referre, unde specimen prudens 
lector capiat libere flducie viri istius fortisque 
in justitia propugnanda constantim. JEstas erat 
summa, etimperator altissimo stante sub medium 
diem sole recens & pomeridiano somno in medio 
conaculo frigus captabat. Obsidebat autem fores 
audientiam exspectans patriarcha e vicino ad hoc 
profectus et ibi considens, ut ad primam ab exper- 
recto imperatore paratus admissionem staret. 
Admissus tandem causam agere cepit hominis,ut 
ei compertum erat, injuste damnati. Ceterum odio 
quodamin hunc hominem preoccupatus imperator, 
salutem miseri quam petebat patriarcha non an- 
nuit. Hinc presule ad instantius deprecandum 
incumbente, principe vero in negandi proposito 
perstante, certamen ortum esti utrinque sic ac- 
censum ut audientes conturbarentur, cum finem 
patriarcha urgendi, Augustus renuendi non faceret. 
Ad extremum conscius patriarcha se pro justitia 
pugnare,in zelum exarsit, et liberioribus imperalo- 
rem pupugit verbis.Ille odium quo flagrabatin reum, 
in nimis vehementem, 406 ut putabat, ejus ps- 








861 


DE MICHAELE PALJSOLOGO L!h. V. 


862 


βαρύτητα τρέψαντα συνέθαινε παροξύνσσφαι. Καὶ ὁ A δοκοῦντος ἔχειν τὸ δίκαιον ἐφ᾽ οἷς καὶ βασιλέως δὲς- 


μὲν ἐδέετο, ὁ O' ἀνένευεν. Ὁ μὲν xal ὁραστιγώτε- 
pov ἠντιθόλει, à δ' ἠγρίαινε, Τέλος ἀλλ᾽ ἀδικεῖσθαι 
τὸν ἄνθρωπον ἔλεγεν, ὁ δ᾽ οὐκ ἐφρόντιζεν. Ὡς δὲ 
καὶ δῆλος ἦν πράξων παραθολώτερον, ἂν μή Υ 
ἀκούοι, 0 0 ἀλλ᾽ οὐκ ἐδίδου τὸ παράπαν τὴν λύσιν, 
x&v ὅ τι καὶ πράξοι. Καὶ εὐθὺς ζῆλος εἰσέδυ τὸν {ε- 
pía, καὶ, « Τί Σὲ,» oral, « xai ἀπὸ τίνων ἀρχιερεῖς 
εἴναι ἄξιον Tj µαγείρους xal στράτωρας, οὓς ὑποχλί 
νευν ἀνάγκη κἂν 6 τι θέλοιτε;» Ταῦτά τε εἰπεῖν 
xai ἀθρόον τὸ τῆς πατριαρχίας σὐμόολον ῥίψαι τῶν 
βαχτηρίαν, τὴν δ᾽ ἐπιῤῥοιζῆσαι πρὸ ποδῶν τῷ βα- 
σιλεῖ πεσοῦσαν, τὸν δ᾽ ἆμ᾽ ἀναστάντα, 7j ποδῶν εἴχεν, 
ἔξω χωρεῖν. Καὶ τὸν μὲν βασιλἐχ ἐν aia vn ποιοῦν- 
τα τὸ πρᾶγμα ἐνεὸν ἀνίστασθαι, ἐκεῖτον δὲ, πολλῶν 


ἐπεχόντων xal γε τῶν ἐκ βασιλέως συχνῶν πεµπο- Β 


µένων καὶ ὑποστρέψαι παρακαλούντων ὡς εἰς λύπην 
τῷ βασιλεῖ γενησοµένης τῆς ἐκχωρήσεως, τὸν δὲ 
pm9' ὅλως ἀχοῦσαι, ἀλλὰ πεζῃ διελθεῖν καὶ τὴν µο- 
viv τῆς χώρας καταλαθεῖν, ἔργῳ δειξαντα τὴν τοῦ 
ζήλου φύσιν ὁποία, καὶ ὡς οὐ λαμθάνει πρόσωπον ἄν 
χατὰ θεὸν Ὑίνηται. "λλλοτε δὴ πάλιν (προτρέχει 
Υὰρ καὶ τοῦτο ῥηθῆναι) ὑπὲρ ἀνθρώπου δέησις ἦν 


ironum verlens, asperius οἱ ipse reaponsavit. Pro- 
cesserat pene in jurgium lis,poscente hoc,abnuente 
illo, efficacius hoc deprecan:e, contra illo excan- 
descente. Tandem countestante praesule injuriam 
homini fleri, principe nihil id se curare osten- 
dente, presule se adhuc fortius acturum, ni audi- 
retur, pre 86 ferente, principe contra ostentante, 
quidquid faceret aut dicere', nihil impetraturum, 
ne tum quidem patriarcha victus abscessit aut 
susceptum suum deserere sustinuit, sed «estu 
elatus effervescentis intus zeli : « Quid igitur ? in- 
quit; an censes equum episcopos apud vos nihilo 
pluris esse quam coquos aut stratores, quibus 
omnia vobis obsequi et ad nutum servire necesse 
est ? » Simul hec dicens pastoralem baculum, pa- 
iriarchalis insigne dignitatis, ante imperatoris 
pedes abjicit : ipse impetu exsurgens velocissimo 
passu se foras ejicit. Id videns imperator et ad 
ignominiam pertinere suazi reputans, sollicitus 
assurgit, multis digredientem tenere patriarcham 
conantibus, et aliis super alios ab imperatore mis- 
sis ejus nomine rogantibus ut rediret ad vocantem 
Augustum et discessum huno ejus molestissime 
ferentem. Ille ad omnia surdus cursum tenuit, 
quoad in vicinum, ubi diversabatur, monasterium 
pedes pervenit, reipsa ostendens que indoles zeli 
sit, quamque ille, cum Dcum habet auctorem, 
reverentia quantevis etiam presentis persone non 
retardaretur. Alias rursus (nam et huc impetu 
semel digrediendi capto prono lapsu procurrat 
oratio) alias, inquam rursus orabat patiarcha pro 
homine, cui justum censebat ab imperatore id 
indulgeri quo egebat, sed replicata sepius nihil 
proficiebat oratio ; et 4077 jam longa adeoqueinfi- 
nita videbatur sepe frustra rogati auxilii mora. 


ται. Αλλὰ πολλάκις εἰπὼν οὐκ ἠκούσθη, καὶ ὑπερ- 
μερος ἐφαίτετο dj βοήθεια. Δράττεται τοίνυν ὁ πρε- 
σθεύων καιροῦ, καὶ ὁ καιρὸς ἑορτὴ ἦν τοῦ ἐν µάρ- 
τυσι περιφανοῦς Γεωργίου xal σύναξις ἀνδρῶν οὖκ 
ὀλίγων ἀνὰ tiv τῶν Μαγγάνων µονήν. Καὶ ὁ μὲν 
ἱερεὺυς τὴν ἀναίμακτον ἐτέλει θυσίαν, ὁ δὲ βασιλεὺς 
ἱστάμενος ἐτελεῖτο. ᾿Επεὶ δ) ἐτελεύτα ἡ τῶν δώρων 
ἀναφορὰ xai ἔδει τὸν βασιλέα νιψάμενον προεισελ- 
θεῖν ἐφ᾽ ᾧ τε μετασχεῖν ἀντιδώρου καὶ εὐλογίαν 
παρὰ τοῦ λειτουργήσαντος δέξασθαι, ἀνοίγνυνται τὰ 
πρὀσθεν τῶν ἁδύτων θὕρια, ἑμφανίζεται ὁ τὴν εὖ- 
Xj» τελέσων τῷ βασιλεῖ, πρόσεισι βασιλεὺς ἐκτείνει 
τὰς χεῖρας τοῦ θείου ἄρτου ληψόμενος, ἐπέχει τῆν 
δεξιὰν ὁ Ἱερεὺς τὸ τοῦ Ἱεροῦ ἄρτου κλάσμα χατέχου- 
σαν. [P. 270] Καὶ οὕτω τῶν μὲν χειρῶν ἐκτεταμέὲ- 
νων τῷ βασιλεῖ, τῆς δὲ δεξιᾶς τῷ Ἱερεῖ ἀτρεμούσης, 
4 γλῶσσα θέρει τὴν ἱκεσίαν καὶ τῷ λυπουμένῳ ζητεῖ 
τὴν λύσιν. Εΐδες ἂν τότε γενναῖον παράστηµα Quy fic, 
τοῦ μὲν Ἱκτεύοντος δοῦναι τὴν λύσιν, xal τοῦ μὲν 
εἰς καιρὸν ἀναρτῶντος ὡς μὴ ὄντος ἐχείνου καιροῦ 
λύσεως, τοῦ δὲ καὶ μᾶλλον Gc ὄντος ἐξανακράζοντος 
ἅμα phy ἁγιασμοῦ ἐκ θεοῦ, ἅμα δὲ καὶ συµπαβθείας 


Arripitagitur occasionem intercessor,quam a reli * 
gione fore putavit efficacem. Festum agebatur per- 
illustris inter martyres Georgii, eL conventus erat 
non modice multitudinis apud edem sacram mo- 
nasterii Manganorum, incruentum ibi sacrificium 
offerente patiarcha. Imperator sacris astabat. 


C, Ubi vero perfecta oblatione donorum tempus adfuit 


quo ex more lotus imperator accedere debebat ad 
perceptionem pania benedicti, quem antidorum 
vocant, et eulogiam & celebrante accipere, reclu- 
duntur anteriores adytorum fores, et prodit qui 
bene precaturus imperatori juxta morem erat. 
Presto est Augustus : et manus porrigit sacrum 
sumpturus panem. Cohibet dexteram sacerdos, 
qua fragmentum sacri panis tenebat, Et sio exten- 
sis imperatoris palmis, manu vero patiarche 
rigide suspensa, lingua ejus toties antea rejectam 
supplicationem iteravit, et homini egre habenti, 
ut ab imperatore quod optabat, contingeret precata 
est. Videres hic utrinque obnixam in proposito 
constantiam duorum invicti rigoris animorum. 


D Nihil enim de sententia dimotus imperator frag. 


mentum petebat, patriarcha vicissim veniam orabat 
pauperi. Atque imperatori excusanti non esse id 
aptum venie isti concedende tempus, et differri 
negotium poscenti, patriarcha contra reponebat 
optime conjungi cum perceptione gratie ex Deo 
indulgentiam in homiuem venia ; tum asseverabat 
nunquam se tributurum sacrum panem, nisi quo 
petebatur largiretur imperator. Finem cerlamen 
non habebat, quoad tandem intentiori supplicatione 
institit Augustus ut sibi panis daretur, non tam ad 
usum fructumve, ut aiebat, proprium quam ad 
offensionem spectantis populi vitandem, apud quem 
existimationis jac(uram subiret, si vacuus etsaori 


863 


GEORGII PACHYMERJR 


864 


πρὸς ἄνθρωπον. Τέλος ἀντιθολεῖ βασιλεὺς τὸ κλάσμα À πρὸς ἔκαστον, διὰ τὸ ἀξίωμα ἀγανακτεῖν χαὶ δυσχο. 


λαμθάνειν, οὐ κατὰ χβρείαν μᾶλλον, ὡς ἔδειξεν, fi 
&"ye κενὸς ἀποστρέψει τὸν λαὺν αἰσχυνόμενος. Ὡς δ᾽ 
οὐκ ἐδίδου, tlc κρῖμα λέγων λαμδάνειν, el μὴ oet 
τῷ διακενῖς λυπουμένῳ τὴν λύπην, μεταθαλεῖν τε 
τὸν βασιλέα τὸ ἱλαρὸν εἰς ὀργὴν, καὶ μηδὲν προσ- 
θέντα τοῦ, « ᾿Ανέορτα, » εἰπεῖν, « ἑιυρτάσαμεν, » χω- 
ῥῆσαι πρὸς τὸ παλάτιον. 


κε Όπως μὴ «φέρων ὁ βασιλευς τὴν παρά τοῦ 
πατριάρχου ἐνόχλησιν τὴν τρίτην ἔταττεν. 

[P. 277] Ἐπὶ τούτοις ὁ βασιλεὺς αἰδεσθεὶς τὸν ἂν - 
δρα, ὠρέγετο μὲν ἔκποθεν αἰτίαν σχεδιασθῆναι τοῦ 
ὅπως ταπεινωθείη τὸ τοῦ ἀνδρὸς ἀκατάπληκτον, τῷ 
δὲ γε τέως τοῖς περὶ αὐτὸν ἀπολογούμενος ὅπως πολ- 


λάχις ἀντιθαίνει καὶ οὗ πείθεται µεσιτεύοντος, Uv p 


συνεχῆ προσεδρἰαν Tivtàto τῆς ἀπειθείας, xal ὡς 
αυνεχῶς ἐνοχλούμενος ταυτόν τι πάσχει τοῖς ἀψικό- 
ροις πολλῶν παρατιθεµένων βρωµάτων' ὀργίζεσθαι 
γὰρ ἐκείνους, ἦν µή τις ἀποσκευάζηται τὰ τεθέντα, 
καὶ αὐτὸν πολλῶν καθ ἑκάστην ἐπαντλουμένων τῶν 
ὑποθέσεων, xal ταῦτ oóx ἐκ μηνυμάτων, ἀλλ᾽ αὖ- 
τοπροσώπως, ὁπότε xal dj ἀντιλογία κάιρὸν ἔχει 


408 expers ferculi ab ara reverteretur. Verum ex 
adverso patiarcha magis timendum cavendamque 
studiosius indicans Dei offensionem : Acciperes in 
judicium, Auguste, inquit, hunc sacrum cibum, 
quoad certum fixumque tibi erit homini iujuste 
vexalo solatium negare. » Tunc vero caperata 


fronte imperator, et priori placiditate vultus in Q 


manifesta ire indicia mutata, cum surgens dixis- 
Bel: « Ergo festum infestum egimus, » nullo pre- 
ter ea verba addito in palatium recessit. 


25.Ut non ferens imperator molestiam.quam ei nimis 
crebrz patiarchae pro egentibus supplicationes [aces- 
sebant, tertiam. ipsi feriam ad. ad missionem assi- 
gnavit. 


His experimentis veritus imperator tam acrem 
in urgendo virum, cupiebat alicunde aliquam 
expediri rationem commodam intrepide ejus et 
inflexibilis retundende vehementie. De qua cum 
apud suos familiares sese purgans ageret, accusare 
contumacis pertinacie solebat irrevocabilem illam 
patiarcho» perseverantiam in usque et usque in- 
stando ad impetrandum id quod iterum, et sepius 
petitum, idoneis causis negatum fuisset. Addebat 
fatigatum ee molestis hisce obtrusionibus petitio- 
num frequenter rejectarum, idem pati quod nau- 
seantes solent ingeslis cibis magna copia, quibus 
iram commovet importunitas reponere non desi- 
stentium fastiditam cramben. Multa quoditie sibi 
negotia ejus generis ingeri assiduitate insatisabili. 
neque id per litteras aut nuntios, sed coram ab 
ipso astante per seque agente patriarcha ; unde 
fieret ut quoties quod concedi non expediret pete- 
retur, grave sibi et permolestum esset renuere 
propter verecundiam viri tante auctoritatis pre- 


D 


λαΐνειν πρὸς τὴν κατάνευσιν, πολλῶν ἐπεισρεόντων 
ἄλλοβεν ἄλλων xai µεθελκόντων ἐἑχάστου πρὸς ἑχυτὸ 
τὸν νοῦν τὸν βασίλειον. Καὶ τὸν μαθεῖν καὶ ζητῖσαι 
καιρὸν ἐντυχίας ἴδιον, μιᾶς ἡμέρας εἰς τοῦτο τῶν 
ἑπτὰ ἐχλεγείσης. Καὶ ἐκλεγηναι τὴν τρίτην, ὡς εἷ- 
ναι µόνην ταύτην τῆσ ἑθδομάδος ἁπάσης καιρὸν ἐν- 
τυχίας ὑπὲρ ἀνθρώπων τοῦ πατριάρχου πρὸς βασι- 
λέα, ταχθΏναί τε xal γραμματικὸν ἴδιον τὸν Ἐιφι- 
Aivov Μιγαὴλ, ἐφ᾽ d τὰς λύσεις τῶν ἀναφορῶν 
ἀναδεχόμενον Ὑράφειν. Οὕτως ἦν dj τρίτη ἀφωρι- 
σµένη θΘεῷ ἐλέους xal παρακλήσεως. Ὡς ἂν δὲ μὴ 
ἀφαιροῖτο ἡ ἡμέρα τοῦ προνοµίου, ἀσχοληθέντος iv 
ἄλλοις κατ) ἀνάγκην τοῦ ἄνακτος, τόπος ἀναπαύ- 
σεως τοῖς περὶ τὸν πατριάρχην ἡ τῆς χώρας ἐτάχθη 
μονἡ, εἲς ἦν xal ὑποστρέφων ivloze, ἣν τί πρωϊαθεν 
μὴ ἀνύσειεν ἐξ ἀναγχαίας ἁσχολίας ἐπεισπεσούσης 
τῷ βασιλεῖ, $ δείλη ὁψία μέχρι xal ἐς ὀψὲ τῶν vo- 
κτῶν ἀνεπλήρου τὸ ἑλλειφθέν. Καὶ πολλῶν καλῶν 
ἐκ τῆς περὶ ταῦτα τοῦ πατριάρχου σπουδῆς ἀπώ- 
ναντο ἄνθρωποι, ᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν ἐς τοσοῦτον, d δὴ 
xai καθ’ εἰρμὸν προσλαθὼν ὁ λόγος ὑπέμνησιν. 


sentia incussam. Id per se incommodum intolera- 
bilius reddi concureu et gravitate principalium 
curarum et occupationum, undecunque ingruen- 
tium principis in diversatrahentium.His ut modum 
adhiberet, coustituit certam preescribendam ρᾶ- 
triarche congressibus 409 diem, unam e septem 
orbem heddamodarium conflantibus, extra quam 
&b audiendo patriarcha, patrocinio reorum επί 
egentium fungente, vacatio principi certa consta. 
ret. Idonea ad id visa feria tertia patriarche ad- 
missioni tales causas acturi assignata propria est; 
ordinatusque nolarius in id oficii proprius Xiphi- 
linus Michael, qui etcausas tali audientia relatas 
et responsa imperatoris ad singulas in comrrenta- 
rium referret. Sic Deo et solatiis afflictorum conse- 
crata dies hebdomadis tertia est. Ne vero interverti 
talis in id temporis usuram, superveniente forte 
principi alio necceasario negotio, unquam continge- 
ret, diversorium in eam diem patiarche provisum 
est in monasterio vicinie; in quod is subinde 
recedens, si qua inevitabili avocatione imperatoris 
averteretur attentio, immineret e propinquo in 
occasionem resumende opportune  tractationis, 
ita ut quod mane perfici non potuisset absolveretut 
vesperi, excurrente nonnunqnam in aliquot com- 
misse jam noctis horas et antistitis diligentia el 
patientia imperatoris. Non facile dixerim quam 
multa commoda ex hoc tam assiduo benevoloque 
patriarche etudio in homines solatio egentes re- 
dundare contigerit. Sed de his hactenus, que 
variis transacta temporibus unam in seriem, ordi- 
nis θἱ memorie compendio, oratio nostra complexa 
est. 








ἑστέλλοντο. 
[P. 278] Ὁ μέντοι γε ῥασιλεὺς πρέθεις εὖτρεπι- 


σας ἁποστέλλει πρὸς πάππαν, ἅμα μὲν δηλώσοντας 


τὸν τῆς πράξεως ἐπιτελεσμὸν, ἃμα δὲ καὶ τὰ κατὰ 
τὸν Κάρουλον µαθησείοντας, εἰ κάθυφῆκε τῆς ὁρμῆς 
ἐκείνης καὶ πρὸς τὸ ταπεινότερον ὑπεκλίθη. Οἱ δὲ 
παραγενόµενοι τὰ μὲν τῆς εἰρήνης δηλώσαντες ἄπε- 
δέχθησαν, καταλαμθάνουσι δ᾽ ἐκεῖσε τὸν Κάρουλον 
θομοῦ πνέοντα xal λιπαρῶς τῷ πάππᾳ προσχείµε- 
vov καὶ προσλιπαροῦντα ἐφεῖναι τούτῳ τὴν ἐπὶ τὴν 
πόλιν ἐπέλευσιν. 'Εώρων οὖν ἐκεῖνον ὁσημέραι τῶν 
ποδῶν τοῦ πάππα προκυλινδοὐµενον, xai ἐς τοσοῦτον 
ταῖς µανίαις συνισχημένον ὥστε καὶ τὸ ἀνὰ χεῖρας 
σκῆπτρον, b σύνηθες κρατεῖν τοῖς τῶν ᾿Ιταλῶν µε- 


γιστᾶσιν, ὁδοῦσιν ἐκ μανίας χαταφαγεῖν, ἐπειδὴ λι- Β 


τανεύων καὶ τὴν πρὸς ἀπαρτισμὸν ἔξοδον προθαλ- 
λόμµενος καὶ προτείνων τὰ αὐτοῦ δίχαια οὐδ᾽ ὅλως 
τὸν πάππαν ἔπειθεν ἀπολύειν, ἀλλ᾽ ἦν παρὰ χωφῷ 
λέγων. ᾽Αντεπῆγε yàp xal ὁ πάππας vt ὑπὲρ τῶν 
Γραικῶν δίκαια, ὡς ἐκείνων οὖσα dj µεγαλόπολις 
ἐχείνοις πάλιν xal προσεγένετο, xal ὅτι νόμος &v- 
θρώποις ταῦτα, καὶ δῶρα πολέμου xai πόλεις xal 
χρήματα, τὸ δὲ μεῖζον τῆς Ἐκκλησίας υἱοὶ καὶ Χρι- 
στιανο[. Χριστιανοῖς δὲ κατὰ Χριστιανῶν ἐφεῖναι, 
μὴ xal elc παροργισμὸν τοῦ θείου πράττοιµεν. 


26. Ut iterum ad Papam legati sinl. missi. 
Ceterum imperator expeditos instructosque le- 
gatos mittit ad Papam, simul signiflcaturos perpe- 


ΡΕ MICHARLE PAL/EOLOGO LIB. V. 
κό. Ὅπως xal αὖθις προς τὸν πάππαν πρέσδεις À χζ. Ὅπως 


806 


Ἰκάριος προσχωρήὴσας τῷ βασιλεῖ 


καθίσταται ἐπὶ τοῦ στόλου 

Οὕτως ἀναχαιτιζομένου τοῦ Καροζλου, ὁ βασιλεὺς 
τῶν ἐξ ἐκείνου φροντίδων ἀπολυβεὶς ἐπεδάλλετο τοῖς 
ἐγγὺς κραταιότερον. Καὶ Ἰκάριον προσχωρήταντα 
δέχεται, ἄνδρα πολλην μὲν τὴν ἐς µάχας π.ῖραν 
ἔχοντα, χαταρχοντα οἳ καὶ νήσου µεγίστης, [P. 279] 
ἣν ᾽Ανεμοπύλας ἔθος τοῖς ἐκεῖ λέγειν, συµθάµατι δὲ 
τύχης ἐχεῖθεν φυγόντα, TZ γοῦν νῆσον προσκυροϊ 
βασιλεῖ, xai αὐτός τοῖς τοῦ βασιλέως ο᾿ἶχείοις ἐγ- 
Ὑράφεται, Βασιλεὺς δ᾽ ἀποθαλὼν μὲν πρὸ ὀλίγου 
σοθαστοχράτορα, ἀποδαλὼν δὲ καὶ δεσπότην, τοὺς 
αὐταδέλφους, ἔτι δὲ πρὸ τούτων καὶ ἄλλον σεθαστο-- 
xpivopa xai Καΐσχαρα xai πρωτοθεστιάριον xal μέ- 
Ίαν δοῦχα καὶ ἁπλῶς τοὺς iv τοῖς µεγίστοις ἀξιώ- 
µασιν, ἄλλους ἀναγκην εἶχεν ἱστάναι. Καὶ δὴ τοῦτον 
μὲν τὸν Ἰκάριον καὶ ἔτι bv ἰδιῴταις εἶχε, καὶ ἅμα 
δυνάµεσι πεζικαῖς ἐμθιθάσας ναυσὶν ἐκεῖνον ἐπ) 
Εὐρίπου πέωπει τῷ µεγάλῳ κυρίῳ Ἰωάννῃ συμμί- 
ξοντα. Kal δὴ imei στρατὸς τῶν νεῶν ἀπέθαινε περί 
που τοὺς Σωρεοὺς, ὁ Ἰωάννης πυθόµενος τὴν ἐκείνων 
ἀπόδασιν, καὶ Y' ὡς εἶχε ποδαλγὸς ὢν τῆς πρὸς 
ἐχείνους οὐκ ἀπέσχετο μάχης, ἀλλ' αὐτόβεν συντα- 
ξάμενος xai τὸ Λατιγικὸν εὐτρεπίσας εὐθὺ τῶν 
ἀκουσθέντων dit. Kal µάχην κρατερὰν συμμἰξας 
ἀκοντισθεὶς πίπτει' τὸ γὰρ τῶν ποδῶν ἄλγημα οὐ 


27. Di lcarius ad imperatorem transfugiens. classi 
prepositus fuerit. 


Bic represso impetu Caroli, imperator ista cura 


tratum jam negotium et exsecutioni conventa ϱ levatus eo animosius incubuit in res suas quam 


mandata, simul clam sciscitaturos quid rerum 
moliretur Carolus, et ecquid adhuc dermisisset 
animum, fero illo quo in Grecos antea incitabatur 
410 impetu remisso. Legati appulai nuntiurunt 
consummatam pacem, etexcepti perbenevole sunt. 
Invenerunt autem ibi Carolum minas spirantem, 
et omni contentione precum incumbentem ad exo- 
randum Papam ut sibi permitteret expeditionem in 
urbem Constantinopolim. Videbant igitur quotidie 
advolventem se Pape pedibus, et eo subinde 
furoris inquietissimi prorumpefitem, ut quod ma- 
nibus more Italicorum principum gestabat sce- 
ptrum, commorderet rabiose admotis dentibus, 
indignans sibi negari, quam instantissime petebat, 
facultatem exsequendi quod constituerat, paratum 
scilicet exercitum adversus imperatorem educendi : 
juribus ad id frustra commemorstis suis, haud 
persuaso ut id bellum approbaret et surdo ad 
preces omnes tales persistente Papa. Qui vicissim 
allegabat Carolo Grecorum jura, placide admonens 
possessam abillis dudum Constantinopolim, iterum 
ad antiquos dominos fortuna revolutam. Eas esse 
rerum humanarum vices, et urbes et opes demum 
osteras premia esse belli, eique legi acquiscen- 
dum, presertim cum Greci quoque Ecclesie filii 
Christianique essent: « Neque, aiebat, possumus 
Christianos cum Christianis committere, ne iram 
in nos Dei provocemus. » 


optime consfituendus ex presenti usu, quando ad 
se confugientem lcnigne Icarium excipit, virum 
multa preliorum experientia militarem scientiam 
adeptu:z. Princeps is fuerat insule maxime,quam 
quiillicdegunt Anemopylas, hoc est ventorum por- 
tas, 4181 vocare consueverunt. Inde autem casu 
ut conversione quadam sortis ad imperatorem fu- 
gere compulsus jus in eaminsulam suum ei cessit, 
ipse in domesticorum Augusti censum ascriptus. 
Imperator autem amisso paulo ante sebastocra- 
tore, amisso item despota fratribus suis, et ante 
hos morte pariter sublatis alio sebastocratore, 
preterea Cesare, tum protovestiario ac magno 
duce, et ut verbo compleclar uno, plerisque illo- 
rum qui dignitatum maximarum titulos gerebant, 
cum deberet sufficere alios in eorum loca, hunc 
quidem Icarium adhuc in privatorumordinetenuit: 
ceterum eumdem cum pedestribus copiis imposi- 
tum navibus in Euripum mittit, cum magnodomino 
Joanne dimicaturum. Expositis hisce in terram 
copiis et usque circa Sureos progressis, audito 
earum excensu Joannes, et si eger podagra, pre- 
lium non detrectavit, sed subito instructam Lati- 
norum aciem eo recta ducens ubi versari hostes 
audierat, acri commissa pugna telo iotus concidit. 
Pedum enim dolor haud passus eum librure se 
firmiter in equo et scalis equestribus utrinque 
pendentibus robuste insistere, vim ademit susti- 





867 


GRORGII PACHYMERJUE 


παρεῖχε στεῤῥῶς ἀντιθαίνειν τοῖς ἐφ᾽ ἑκάτερα τῆς A δὲ περὶ τὸν Ἰωάννην ἀνέδην Ἡν xcelvetv. τὸν προσ- 


"ἐφεστρίδος κλίµαξιν, ἀλλ’ &p' ἠκοντίζετο καὶ παρευ- 
θὺς ἔπιπτε καὶ ἡλίσκετο. Καὶ σὺν αὐτῷ ἄλλοι τε 
πολλοὶ συµποδίζονται, καὶ δὴ xal ὁ τοῦ 'Ixaptou αὖ- 
τάδελφος. Ἐν τούτφ δὲ καὶ στρατὸς ἀπὸ ξηρᾶς 
εἰσβάλλει, οὕς Tiyev ὁ μέγας στρατοπεδάρχης Συνα- 
δηνὸς Ἰωάννης καὶ ὁ µέγας κονοσταῦλυς ὁ Καθαλ- 
λάριος Μιγαήλ, Kal δὴ ὁρμήσαντες ἐπὶ Φάρσαλα 
φρούριον, 8 Φθίαν ὁ παλαιὸς ἔχει λόγος, ἐφ᾽ ᾧ σιταρ- 
χοῖεν τοὺς ἐν τῷ φρουρίῳ, προσπίπτουσι τῷ ἐκ vo- 
θείας Ἰωάννη, ὃς 97) καὶ σφίσι συῤῥάξας πόλεμον 
γενναῖον καὶ ἀνδρικὸν αἱρεῖ μὲν καὶ τὸν Συναδηνὸν 
καὶ µέγαν στρατοπεδάρχην, τὸν μέντοι γε μέγαν xo- 
υησταῦλον ὁ ὑπ ἐκείνῳ λαὸς ᾿Ιταλὸς διώκων κατα- 
λαθεῖν οὐκ ἴσχυσεν, ἁλλ᾽ ὅλαις ἡνίαις ἐκεῖνος ἐνδοὺς 


εἰς oui ἤλαυνε, καὶ τοὺς μὲν δ.ώοντας πολὺ προ- B 


θέων ἐξήλυξε, τὸ δὲ γε µοιρίδιον ἀλύξαι οὐκ ἣν ἐκεί- 
νῳ, γᾶν πάντ ἔπραττεν ᾽Ατακτοτερον γὰρ ἔλαύνων 
τὸν ἵππον, τοὺς ὄπισθεν οἱόμενος φθάνειν καὶ πρὸς 
ἐκείνοις µόνοις ἔχων τὸν νοῦν ὅπως ἐχφύγοι, προσ- 
vals: δὲνδρῳ μεθ) ὅλης τῆς τοῦ ἴἵππου φορᾶς, καὶ 
κατὰ στῖθος συωνθλᾶται. Μόλις δὲ τινες τὸν ἵππον 
αστήσαντες (οὐ γὰρ ἦν ἐχείνῳ μέλον τοῦ ἵππου, ἀλλά 
γε τῆς πληγῆς τε xal τοῦ θανάτου) ἡμιθνῆτα χατα- 
θιθάζουσι, xal ὡς εἶχον πρὸς θεσσαλονίχην ἆπα- 
γαγόντες ὀκεῖ θάπτουσι τελευτήσαντα. [P. 280] To 


nendi se post ietum, effecitque ut primo statim teli 
qua percussus est impulsu sellaexcussus corruerit 
captusque gubito fuerit, et cum eo alii multi casu 
eodem implicati, quippe necessaria subveniendi 
duci laboranti cura a fuga maturanda prohibiti, 
comprehensi pariter in custodiam sint dati. In his 
fuit ipsius Icarii frater. Interim etexercitus aterra 
irrupit, quem ductabat magnus stratopedarcha 
Synadenus Joannes et magnus conostaulus Cabal- 
larius Michael. Hi cum 432 Pharsala tenderent 
(arx ea est, cui nomemantiquum Pbthiafuit)animo 
cofümeantum importandi presidio,inciduntin Joan. 
nem nothum, qui statim eos acri prelio adortus 
non minus fortiter quam feliciter rem gessit captis 
cum aliis plurimis, tum ipso Synadeno magno 
stratopedarcha. Magnum conostaulum Itali milites 
Joannis diu peraecuti assequi nequivere. lllequippe 
totis. habenis effusus in fugam longum inse- 
quentibus preceperat spatium, ut jam periculo 
defunctus videretur. Sed fatalem horam mo ista 
quidem contentione conatuque summo frustrariaut 
differre iafelix potuit : dum enim incautius equum 
impellit securus anteriorum, a tergo solum in- 
gruere periculum existimans eoque sollicite respe- 
ctans, in obviam arborem toto cqui currentis 
impetu impactus dirupto pectore concidit, equo 
libero abeunte: neque enim equiti, diro casu et 
letali vulnere afflicto, vacabat de eque cogitare. 
Hunc tamen egre aliqui morati, seminecem ei 
caballurium impositum Thessalonicam cum depor- 
tassent, mox ibi mortuum sepelierunt. Joannes 
interim cum suis multa impune facta nostrorum 


D 


τυχόντα καὶ πολέμου Ὑέρα σχυλεύεν, Ἔγνωσαν 
δὲ xal τότε Ῥωμαῖοι λειφθέντες µάχη τοῦ Ἰωάν- 
νου: οὐ γὰρ ἓξ ἐμφανοὺς ὤρμα παραταξάµενος, 
ἀλλ) ἐκ λόχου προσθαλὼν, οἵος ἐχεῖνος τὰ τοιαῦτα, 
κατέπληξε θεαθεὶς, xat λαὸν ἔχχριτον xal ἐπιειχῶς 
μαχῶν ἔμπειρον τῷ παρ᾽ ἐλπίδα πταΐσματι ἀνδρι- 


χῶς καταγωνισάµενος δόξαν εὐκλείας ἀποφέρεται 


τῆς µεγίστης. Τὸ δέ γε ναυτιχὸν καὶ ὅσον ἐν αὐταῖς 
ναυσὶν ἦν ἀζήμιοι διατηρηθέντες, 7j μᾶλλον xal γέρα 
μάχης ἐπενεγχάμενοι τοὺς περὶ τὸν µέγαν κύριον 
Ἰωάννην, εὐθύμῳ καρδίᾳ πρὸς τὸν χρατοῦντα γ|- 
νουται. Καὶ ol uiv ἁἀμοὶ τὸν μέγαν χύριον ὑπὸ ὃε- 
σμοῖς φρουρᾷ δίδονται, τιμᾶται δὲ ὁ ]κάριος ἀντί- 
ποινά τῶν ἀγώνων τῷ τοῦ μεγάλου κονοσταύλου 
ἀξιώματι. Ὁ μέντοι ἤε τῶν θηθῶν λαὸς τὸν ἆδελ- 
φὸν Ἰωάννου Γουλίελμον μµέγαν κύριον ἀντιχαθι- 
στᾶσιν. 'Exsivov δ ἀγήλας 6 βασιλεὺς χαὶ δοχιµά- 
σας λαμθάνειν γαμθρὸν ὑφ) ὄρχοις ἀσφαλέσιν ἀπὲ- 
λυε. Μετέωροι ὃ) ἦσαν οἱ γάμοι καθ) ὑποσχέσεις καὶ 
μόνας. ᾽Αλλ” ἐκεῖνος ἂμ᾽ ἐπιοὰς τῆς πατρίδος, νόσφ 
περιπεσὼν τελευτᾷ. Λιαδέχεται δὲ ὁ ἀδελφὸς ἐχεί- 
νου Γουλίελμος, ὃν xai γαμθρὸν Ἰωάννου ὁ λόγος 
παρίστα, ὁλοτελῶς τὴν τοῦ τεθνηκότος χυριότητα, 
Καὶ ἦν πρὸς Ῥωμαίους ἀντιφερόμενος, sl xai χατ' 
ἔτος ὁ στόλος ἐκεῖσε προσθάλλων ἑκάκου τἀχείνου 


ciede, spolia plurima pretiosamquepredam victoriz 
premium tulerunt. Hoc altero jam eventu Romanos 
tristis experientia docuitquis etquantus bello esset 
Joannes hic nothus, vir omnium callidissimus ad 
insidias struendas, tum ubi ex iis in plures cum 
paucis erumperet, imperterrili dux animi roboris- 
que perrupturi quidvis oppositum. Ergo is nunc 
quoque non palam occurrens ex adverso, sed ex 
latibulis improviso irruens, inopinatissimat illa 
specie copias alioqui bonas et satis exercitatas 
41 8 primo perculit, mox impressione vehementi 
disjecit etravitque, gloriam suo nomini maximam 
tali facinore adeptus. At navalis exercitus univer- 
sus incolumis, quippe incruenta victoria potitus, 
insuper spoliis dives, Joannem cum suis bello 
captum ducens, gaudio et gratulatione ingenti ad 
imperatorem rediit. At Joannes quidem cum sociis 
vincti custodie iraduntur: [Icario vero merces 
opere bello feliciter navaterepresentata est magni 
conostauli attributa dignitate. Sub haec populus 
Thebarum fratrem Joannis Gulielmum magnum 
dominum pro eo constituit. Verum Joannem ipsum 
imperator honorifice tractatum, propria ei filia in 
conjugem promissa, post firmatum jurejurando fo:- 
dus liberum dimisit, nutante adhue conjugii spe, 
quippe non ultra pacta et sponsalia progressi. 
Ceterum destinatus sponsus simul patriam attigit, 
morbo correptus obiit, successorem principatus 
in solidum universi relinquens Gulielmum fra- 
trem quem superius diximus Joannis nothi filiam 
duxisse, quique ideo soceri partibus addictus in- 
fensus Romsnis mansit: quare classis in ejus 





809 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. V. 


870 


xal οὐδὲν εἴα ἀνόειν, περιζωσαμέναυ τὴν τοῦ µεγά- A ἄλλως λόγιον καὶ ἐπὶ τοῖς πράγµασι τρίδωνα;) ἃμα 


λου δουκὸς ἀξίαν τοῦ Ἰκαρίου xal τὸν στόλον ἂγον- 
τος. 


"Ext τὰ κατὰ τὸν πατριαρχεύσαντα Ἱωσὴφ 
xal τὸν Ἠέχκκον. 


x". 

Τοῦ Ἰωσὴφ δὲ καθηµένου iv τῇ xatà τὸν 'Avi- 
πλουν μονῇ, νόσος ἐπεισπίπτει τῷ Ἰωάννῃ πατριαρ- 
χοῦντι δεινή ἦν δ αὐτὸς ὁ Βέκχος ὁ καὶ πρὸτερον 
χαρτοφύλαξ. Kai δὴ πολλὰ παθὼν xxi ῥαΐσας, τοῖς 
ἰατροῖς δόξαν ἐν σχολῆς xóm µετατεθέντα τὸν ἁῤ- 
ῥωστοῦντα xav' Ἰδίαν θεραπεύεσθαι, μὴ xai ἡ doy o- 
λίά τριθην ἐμποιῃ τῇ νόσῳψ, ἐπεὶ καὶ ῥαΐσας πρὸς 
τῷ xai πόµα [P. 281] χαθαρτικὸν προσφἐρεσθαι ἦν, 
ὁ τῆς Λαύρας πρὸς ταῦτα τόπος ἐκρίνετο χρήσιμος. 
Kai ὁ μὲν βασιλεὺς διὰ ταῦτα μεταθεῖναι τὸν Ἰω- 
σὴφ ἐθούλετο, ὡς οὐκ εὐπρεπὲς ἄλλως Ov ἐν pud 
μονῇ διατρίθειν τόν τε ἀργὸν bx πατριαρχίας καὶ 
τὸν ἤδη πατριαρχεύοντα. 'AAÀ' ὁ Ἰωάννης ἅμα μὲν 
εἰδὼς τὸ τοῦ Ἰωσὴφ ἱλαρὸν, xal ὡς αὐτοῦ σχεδὸν 
ψηφισαµένου ἐκεῖνος τὰ πηδάλια τῆς Ἐκκλησίας 
ἐλάμθανε (καὶ γὰρ τὴν ἀπ᾿ ἐκείνυ βουλὴν θέλων ὁ 
κρατῶν λαμθάνειν περὶ προσώπου διεπυνβάνετο, 
κἀκεϊνὸς τοῦτον παρὰ τοὺς πολλοὺς ἐξελέγετο ὡς 


lerram quotannis invecta eam vastabat, damnis 
afficiens ingentibus; nec Gulielmo spatium pro- 
spere quidquam agendi ac ne respirandi quidem 
dubat hostis ei oppositus impiger Icarius, magni 
jam ducis potestate classem ductans. 


28. Rursus de expalriarcha Josepho et de V'ecco. 


Diversante porro, ut dictum est, Josepho in mo- 
nasterio ad Anaplum sito, morbo corripitur gravi 
Joannes patriarcha, Veccus nimirum, idem qui 
chartophylax prius fuerat. Per eum languorem cum 
τωυ]ία vel 43 4 a malo ipso vel a remediis passus 
meliuscule jam habere videretur, medicis visum 
transferri egrum oportere in seductum a turba ne- 
gotiorum locum, ubi curari per otium posset,nulla 
interpellante molestia quotidianarum occupatio- 
num. Decreverant autem in ista ei quiete propinare 
purgantia quaedam pharmaca, morbi videlicet reli- 
quias el noxios humores ejus causas funditus ex- 
haustura. Secessus porro ad eam rem aptissimus 
Laura putabatur eadem illa ubi degebat qui patriar- 
cha fuerat Josephus, quem ideo imperator alibi 
collocare statuerat, haud consentaneum existimansg 
eodem hospitari domicilio decessorem successo- 
remque patriarchatus. Verum Joannes simul com- 
pertam habens comem hilaremque Josephi indo- 
lem,simul conscius ipso tantum non clare palamque 
euffragante sese nuper ad Ecclesie fuisse guberna- 
cula promotum (etenim Josephi sententiam de suc- 
cessore volens imperator explorare, consuluerat 
cum de persona quam ei muneri aptam judicaret; 
et Josephus Veccum pr: multis ad id elegerat ut 
et alioqui disertum ac doctum,praterea negotiorum 
administratione tritum, denique preter cetera, 


piv οὖν διὰ ταῦτα, ἅμα δὲ καὶ τῷ τῆς σφετέρας 
γνώμης πιστεύων εἰρηνικῷ, διεκώλυσε μὲν τὸν Ἰω- 
ci µετατίθεσθαὶ, οὕτω ὃ) ὄντος ἐκεῖσε xai αὐτὸς 
τῇ μονῇ ἐνδημεῖ, καὶ ἦν τὸ ἀπὸ τοῦδε καὶ προσαπο- 
στέλλων πρὸς "Ioco, καὶ τὰς ἀπ᾿ ἐκείνου ἀποχρί- 
σεις φιλοφρόνως xai μετὰ προσηνείας πάσης δεχό- 
µενος. "Hw γὸρ ὁ ᾿ἀνὴρ ἐκεῖνος εἰρήνικός τε xa! 
ἱλαρὸς, xal τοσοῦτον τῃ τῆς Ἐκκλησίας πράξει 
ἀπήχθετο ὥστε μηδ’ αἰσχύνεσθαι πολλάκις ὁμολονεῖν 
τὸν ὅρκον γενέσθαι χωλύμην τοῦ καὶ αὐτὸν ἐν τούτοις 
εἶναι, ἐπεὶ πλέον οὖκ Tv γενέσθαι τῶν πραχθέντων, 
ὡς ὑπελάμθανεν. "Ev τούτοις διάγων ὁ Ἰωάννης 
πολλὰ μὲν γραμμάτια εἷς Χεῖρας εἶχε λαμθάνων, ἃ 
δὴ χαὶ οἱ σχιζόµενοι ἐξετίθουν, δεικνύντες τὴν πρᾶ- 
ξιν ὡς σφαλερὰν καὶ θεοῦ πόῤῥω βάλλουσαν, ἅμα 
δὲ καὶ τοὺς Ιταλοὺς ἐνόχους αἱρέσεσιν οὐ συνεσκια- 
σµέναις Ἄλλως καὶ ἀμφιθόλοις, ἀλλ᾽ ἐμφανέσι καὶ 
λαμπραῖς. Elyov δὲ καὶ ἀπὸ Γραφῶν ὡς 0i0:v τὰς 
ὑποδείξεις, ἃς xal κατεστρώννυον συνεχέἑστερον, Xàv 
x05 τι xal ἁγίοις ἐῤῥήθη θεληματικὸν, εἴποι τις, 
καὶ τὸ κατὰ σφᾶς παριστὰν ἰδίως, ὡς περὶ εἰρήνης 
otov ὡς εἰρηνευτέον μὲν ὅπου μὴ θεὸν ζημιούμεθα, 
καὶ πο)εµητέον αὖθις ὅπου ζημιοῦσθαι θεὸν κινδυ- 


quod ejus tranquillo et studioso pacis ingenio con- 
fideret),hac, inquam, Joannes reputans obstititquo- 
minus inde Josephus amoveretur. Illo igitur ibidem 
permanente, eodem οἱ ipse divertit, missitans 
subinde officiosas ad eum salutationes, et mutuas 
ab ipso comitatis humanissime significationes reci- 
piens.Erat enim Josephus adeo pacifice placideque 
nature, ut eo quod hactenus Eoclesia egerat ad 
pacem oblatam disturbandam offenderetur, nec 
veritus fuisset fateri sepius se, nisi preoccupatus 
juramenti a se palam editi religione fuisset, ad 
omnia fuisse assensurum : nec. enim 485 jam 
suspicabatur quod antea timuerat, rem ulterius 
processuram quam quo esset hactenus promota. 
Eo igitur hospitio Joannes utens, multos in manus 
sumpsit legitque libellos ab iis compositos qui per- 
severabant in schismate ; quorum eral.scopus os- 
lendere suspectum hoc totum pacis negotium esse, 
longeque & Deo ac vera religione nos abducens , 
preterea Italos hereseon teneri reos, earumque 
non occultarum aut ullo modo dubiarum, sed evi- 


D dentium et meridiana claritate compertarum. Ta- 


lium assertorum documenta se habere scilicet aie- 
bant manifesta planeque convincentia testimonia 
scriptorum authenticorum, que et ambitiose con- 
texentes proferebant. Ac si quod sanctorum asser- 
tum in contrarium opponeretur, primum exocipie- 
bant arbitrarium, ut quis dixerit, id esse, hoc est 
pro sola voluntate paci studentium ad concordie 
oblate comprobationem accommodari. Deinde con- 
cedebant faciendam sane pacem, sed tunc tan- 
tum, quando non exigeretur consensus in id quo 
Deum offendi constaret : neque enim Dei jactura 
bene tranquillitatem emi; satiueque multo esse 


871 


GEORGII PACHYMERJE 


872 


νεύοµεν, vaUc* ἐκεῖνοι πρὸς τὸ καθολικώτερον µετα- Α Υεν ἐκεῖνος τότε, τὰς τῶν σχιζοµένων λαμθάνων 


φέροντες, xal ἄλλα πλεῖστα τοιαῦτα παρενείροντες 
ταῖς σφῶν σφγγραφαῖς, παρίστων τὴν πρᾶξιν ὡς 
σοχλεράν. "Hv δὲ τὸ ἑπόμενον ἐξ ἀνάγκης Υράγειν 
κἀχεῖνον καὶ ἀπολογεῖσθαι ἐφ᾽ ἐκάστῳ τῶν λεγομέ- 
yovv. Αλλ) εἰδὼς αἱρόμενα σκάνδαλα ὡς λόγων λόχοις 
µαχοµένων, ἐξ ὤν οὐκ ἔστι δ.αδιδυάσκειν f; οὖσαν f 
δοχοῦσαν χατηγορίαν ἐπὶ παραθάσει τῶν µειζόνων τὸν 
Ἰῥάφοντα, ἔμενεν ἠρεμων. Καὶ Ye τῷ Ἐιφιλίνῳ, ἀνδρὶ 
γεραρῷ xai μεγάλῳ οἰκονόμῳ τῆς Ἐκνλτρσίας ὄντι, (P. 
282] καθυπισχνεῖτο μὴ ἂν καὶ γράψαι ποτὲ εἲς ἀντίρ - 
ῥησιν δήθεν, « Μὴ δόξωµεν, φησὶ, τοῖς κχειμένοις 
τπαρεγχειροῦντες κἄν ὅ τι λἐγοιµεν. Ἐκείνοις μὲν 
δηκοῦσι νεωτερισμῷ τινι ἐπὶ τοῖς ἐκκλησιαστικοῖς 
ὁμόσε χωρεῖν καὶ ἀνέχειν πειρᾶσθα:, κἄν e? t: φαῖεν, 
4! φανερῶς καὶ τοῖς κειµένοις προσκρούοιεν δόγ- 
µατιν, αὐτάρχης ἀποφυγὶ τὸ ὑπὶρ τῆς Ἐκκλησίας 
δζ0εν ἵστασθαι, καὶ τὴν τῆς ἐργολαθίας πεῖραν ῥᾷον 
ἐκκλίνοιεν ἂν' ἡμῖν δὲ, κἄν τὰ φανότατα λἐγοιµεν, 
ἀγαπητὸν εἴ μὴ προσε/οίµεθα µήνον, ἀλλὰ μὴ καὶ 
περὶ τροπῆς τῶν κειμένων φεύγοιµεν. » Ταῦτ ἔλε- 


decertare, nbi ne a Deo veraque religione excida- 
mus presens periculum sit. Talia illi in maxime 
catholicam conformantes speciem scribebant dis- 
serebantque, multa in eam sententiam accuratis lu- 
cubrationibus plausibiliter congerentes, quibus 
appareret anceps istud totum ac periculi plenum 
videri debere negotium. Ea ille legens, necessita- 
tem subire videbatur manifestam scriptis ista con- 
trariis refellendi respondenditque sigillatim ad sin- 
gula. Sed idem providens ex isto aientium et 
negantium conflictu scriptorum eruptura scandala, 
raris lectoribus ea luce animi vigentibus, ut blan- 
dientem utrinque in comrnissis invicem argumentis 
altercantium verisimilitudinis speciem sano judicio 
discernerent, nec facile scriplori quamvis cauto 
foreeam in tali tractando argumento moderationem 
tenere, ut satis sese subtraheret plerorumque re- 
prehensionibus, 4186 verum ei aut apparens pre- 
varicationis in rebus maximis crimen impacturis, 
sustinebat ee 8 scribendo quietusque perstabat. 
Quin et Xiphilino viro gravi, magno tunc ceconomo 
ecclesia, confirmavit se haud quaquam commenia- 
riis ejus generis celucubrandis operam unquam 
daturum : Ne videamur, inquiebat, semel constituta 
rursus in dubium vocare, quasi quie semel fixa 
tenere decrevimus, eo ipso in concerlationis aleain 
de novo jaciamus, quod cum iis qui contraria 
palam sentiunt quosque pro novatoribus in rebus 
ecclesiasticis habemus, ultro descendamus in cer- 
tamen audire cognoscereque sustinentes quid illi 
pro se allegent. Cum enim manifestum sit eos 
semel statuta rataque habita conari convellere 
dogmata, unum nobis idemque sufficiens adversus 
instantias eorum omnes, in contrario palamque pro 
nobis stante Ecclesie consensu, patet effugium, 
quo abunde securis, nullo flne miscendarum litium 
ac jurgiorum, licet nobis compendium facere dis- 


ἀνὰ χεῖρας Ὑραφὰς, αἷς πολὺ τὸ ςαθρὸν ἐχούσαις 
ἐπὶ πολὺ ol; ἔλεγον ἐθούλετο μὲν ἀντιλέγειν, ἐπεί- 
χετο δὲ, x&v τέλος τὴν πεῖραν οὗ διέδρα, θεν δὴ 
καὶ πολλαῖς περιπεπιτώχει τοῖς χαλεποῖς. Tort ὃ' 
ἐφ᾽ ἡμέραις τῇ Λαύρᾳ προσκαρτερήσας χαὶ χαθαρῶς 
ὑγιάνας clc Κωνσταντινούπολιν ἐπανέστρεφε, τῷ 
Ἰωσὴφ μεθ ἱλαρότητος συνταξάµενος. 


κθ', "Ext τὰ κατὰ τὸν πατριάρχην Ἰωσηφ. 


Οὐκ ἠνδὲ τινας ἠρεμεῖν ἐντεῦθεν, ὥστε καὶ τὸν Ἰω. 
σήφ ἐκεῖσε καθήµενον ἀναπαύεσθαι, ἀλλ ὁὀσημέραι 
προσφοιτῶντες ἠνώχλουν τὸν ἂνδρα καὶ συχναῖς πε- 
ριέθαλλον ἀσχολίαις, τὸν αὐτοῦ ζῆλον (καὶ γὰρ κατ’ 
ὀλίγον κατέψυκτο τῇ τῶν τροπων ἁπλότητι) avazuzv- 
ροῦντες otov xai πρὸς [P. 283] τὸν θερμότερον ὃ-ε- 
γείροντες. "Hv γάρ ὁ ἀνὶρ ἐπὶ τοσοῦτον ἱλαρὸς καὶ 
µέτριος, ὥστε xal εἶπερ χρεία Ὑεγόνει τινὰς τῶν 
τῇ Ἐχκλησίᾳ κοινωνούντων προσφοιτᾷν ἐχείνῳ, οἱ 
δ ἆθελον εὐλογεῖσθαι, µένον ἦν ἐχείνους προσπί- 
πτειν xal τὴν εὐλογίαν ἐπιζητεῖν, καὶ αὐτὸν εὐθίως 


ceptatione declinanda, qua utcunque pro nostra 
parte clarissima argumenta proferamus,vix sperare 
possumus assecuturos nos ut que allegaverimus 
attente cognoscantur; multo autem verisimilius 
timere possumus ne nobis imputetur refictio revo- 
catioque in dubium semel oinni firmitate constitu. 
torum dogmatum ; quod odiosius et nobis fugien- 
dum vel maxime crimen est. Ea tuno ille dicebat, 
quoties in manus sumeret herentium adhuc scbi- 
smati comrnmenlarios auctorum ; quos tamen cum 
deindelegeret,snimadvertens multam eorum labem 
fraudemque,impetum interdum capiebat refutandi 
agplendide que mendaciter affirmabantur, et fucatis 
ratiocinstionibus detrahendi larvam. Seu tenebatur, 
ne id faceret, ea quam dixi ratione ; qua tamen 
excussus ad extremum est, venire coactus ad er- 
perimentum scripto disputandi adversus contre 
sentientes ; unde in multas et graves contigit eum 
angustias incidere. Tunc autem sat inultis diebus 
diversatus apud Laurain, et jam plene restitutus 
valetudini, Constantinopolim revertit, salutato in 
digressu humanissime Josepho. 


99. Adhuc de Josepho quondam patriarcha. 


D 417 De reliquo haud poterant quidam vel ipsi 
quiescere vel quiescere sinere fruentem isto secessu 
Josephum,sed quotidianis hominem turbabant con- 
gressibus, multum ei negotii facessentes, dum ejus 
languescentem, ut querebantur, nimis morum sim- 
plicitate zelum excitare ac quasi subjectis facibus 
accendere tentabant. Erat autem ie tam remisse ac 
comis nature vir, ut si cui eorum qui cum Kccle- 
»3ja communicabant causa incidisset adeundi ejus, 
et qui accedebat, vellet benedictionis ipsius parti- 
ceps fleri, non opus alio haberet quam procidere et 
benedictionem petere : statim enim quemcunque 
ad communionem admissum prolixe impertiebet 











873 


DE MICHAELE PALJROLOGO LIB. V. 


874 


κοινωνεῖν ἐχείνοις τῶν χαρισμλτων τοῦ Πνευµατος' À των, μὴ ὅτι γε τῶν γνωρίµων συχνοὺς εἷς παράλλη- 


ὃ xal τοῖς περὶ ἐκεῖνον καὶ λοιποῖς ἂλλοις οὐκ οἰστὸν 
ἦν. Λιὰ τοῦτο xal ὁσημέραι προαφοιτῶντες ἀνεθάῤ- 
ῥυνον πλέον πρὸς τὸ τελέως σχἰζεσθαι. Τοῦτ' ἄχου- 
σθὲν τῷ κρατοῦντι, ὁ δὲ πληροφορίαν τὴν εἷς ἐχεῖ- 
voy ἐχείνην ἀφεὶς, xai τὸ ἐπὶ πολλοῖς συγχεχωρηχὸς 
ἐκ προθέσεως οὗ πάνυ µετρίας, ὡς οὐ δίκαια πά- 
σχων κατεµέμφετο, st αὐτὸς μὲν συνήδεταί οἱ ταῖς 
ἀναποῦσεσιν ὑς εἰκὸς προσαποδεχόµενος, ἐκεῖνος δ) 
ἀνδράσι προσφέρεται εὐμενῶς καὶ οἰκείως πάνυ 
πολὺ τὸ πρὸς αὐτὸν διεστηχὸς ἔχουσιν, ὥστε xai τὸ 
σῶμα κχατατέμνειν τῆς Ἐκκλησίας. Χρῆναι ὃ᾽ ἐχεί- 
νους αὐτῷ, καὶ μὴ αὐτὸν σφίσιν ἔπεσθαι, ἐχθροῖς 
ἀριδήλως οὖσι καὶ ἐπὶ τοῖς µεγίστοις διαφεροµένοις. 
Προὔπεμπε τοίνυν τοὺς ἀπεροῦντας μὴ δξχεσθαι 
σφᾶς, ἦν μέλοι ol τοῦ καθ) ἠσυχίαν καθῆσθαι. Ἰω- 
cie ὃ᾽ ἀπεκρίνατο, ἣν αὐτόν τε περιορίζειν θέλοι 
καὶ τοὺς ἀμφ' αὐτὸν, οὕτω καὶ ἀναγχαίως τοὺς 
προσιόντας μὴ δέχεσθαι, πρότερον δ᾽ o3 καλῶς ἔχειν 
χατηγορεῖσθαι, ἦν τινας προσιόντας καὶ δέχοιτο' 
ἀνάγκην γὰρ εἶναι προσφοιτᾷν σφίσι καὶ τῶν ἀγνώ- 


gratia sancti Spiritus ; quod et iis qui circa ipsum 
erant et reliquis aliis videbatur intolerabile.Quare 
ipsumquotidieadeuntes etiam atque etiam urgebant, 
ut plane 8e ac palam abscinderet ab omni consue- 
tudine partem contrariam sectantium. Id vero aibi 
nuntiatum imperalor gravius accepit quam pro 
cetera sua in eum hactenus demonstrata benevo- 
lentia et fide, culpans in eo quod nimis se facilem 
praeberet studiiis factiosorum; in quo ejus cum pru- 
dentiam constantiamque requirebat, tum preterea 
querebatur injuste ab eo secum agi, quiei tam libe- 
ram tranquillamque,quod ea ipsum gaudere arbi- 
traretur,quietem ac securritatem daret;ipse autem 
non dubitaret nec cessaret in intimam etiam fami- 
liaritatem admittere homines, a quibus longe alia 
senlientibus et in contrariam toto nisu factionem 
incumbentibus corpus Ecclesie laceraretur, cum 
potius oportuisset ipsum pro auctoritate sua dare 
operam utilli sese ipsi accommodarent acquies- 
cendo publice decretis et tranquille vivendo, non 
autem commitlere ut exemploeorum turbulentisque 
consiliis abripi ipsumet partes 488 palam sequi ho- 
stium manifestorum,in rebus maximis ab Ecclesia 
reque publica irrevocabiliter dissidentium,appare- 
ret.Misit ergo ad Josephum imperator certos ho- 
mines,qui suo nomine vetarcnt ne talium deinceps 
hominum convictum congressumque admitteret,si 
quietis, qua gauderet, certam sibi vellet constare 
possessionem. Respondit Josephus unam rei quam 
juberet exsequend: rationem esse, si 69 ao eos qui 
secum essent in exsilium amandaret imperator:re- 
legatis enim facultatem defore istos quorum fami- 
liaritate interdiceretur alloquendi. Quandiu vero eo 
loco degeret, haud se jure culpari quod adeuntes 
ad se aliquos non excluderet : nam nisi humuno 
B8olatio carere omni in isto secessu vellet, necesse 
Bibi esge ofücia non aspernari ultro ad se venti- 


ParROL. Ga. CXLIII. 


σιν. "Il γοῦν περιορίζειν, εἰ θέλοι, fj ἄνετον ἀφέντα 
ἀκαταιτίατον μὴ μµέμφεσθαι. Ταῦτα μὲν Ἰωσὴφ 
ἀπεκρίνατο, οὐ τῷ πλέον el; xaxooylav τῶν παρόν- 
των ἐθέλειν, ἀγλὰ πιστεύων τῇ διαθέσει, ἅμα χιρ- 
νὰς τοῖς λόγοις xal τῆς βαρύτητος οὐκ ὀλίγον, εἰ τῆς 
ttc ἐξοστραχίσας ποιεῖν ἐθέλει καὶ τῆς ἀπὸ τῶν 
ἀνθρώπων παρακλήσεως ἔρημον. 'O δὲ βασιλεὺς 
olov ἐκ τῶν λόγων λαθὼν τό οἱ συνοῖσον, καὶ ὅτι 
κατῆρξεν ὁ πεισόµε»ος λἔγων οὗ αὐτὸς βουλόμενος 
ἴσως ποιεῖν κατὰ τὴν πρὸς ἐκεῖνον δυσωπίαν ἀπέ- 
σχετο, εὔπροσωπον olov ἐντεῦθεν τὸν περιορισμὸν 
ἐχείνου θέµενος ὡς ἐκείνου πρώτως µνησθέντος, πἐμ- 
ac ἐξάγει τε τῆς Λαύρας, xàv τῇῃ Χηλῆ (φρούριον δ' 
αὕτη ἐπινησίδιον πρὸς τοῖς ἄκροις τῆς Εὐξείνου θαλάσ- 


p σης) περιορίζἐι, εὐχερεῖ μὲν ἐνεαρίζειν, δυσγερεῖ δὲ 


πάµπαν διαχειµάζειν, ὣς χατά στὀμ’ ἁπαντῶντος 
τῇ νήσῳ βορέου xal τὴν πικρίαν ἐκπνέοντος τῆς 
ψυχρότητος. Τινὰς δὲ xal τῶν μοναχῶν, ot δὴ xà- 
κείνῳ προσέχειντο, [P. 284] ἄλλον μὲν ἀλλαχοῦ ἑξ- 
ορίζει καὶ νήσοις τοῖς κατ Αἰγαῖον περιορίζει, τὸν 


tantium etiam ignotorum, multo autem magie ad- 
mittere notissimos sibi olimet familiares plurimos. 
Aut igitur exsilio me multet imperator, aut libere 
me frui sinat hoc quod indulget otio;nec colloquiis, 
sine quibue vita hic quidem vitalis non sit, crimi- 
nis quo carent notam appingat. Hec fuit ad missos 
ab imperatore oratio Josephi non illius quidem 
ejiei volentis, aut a suburbani secessus, quo liben- 
ter utebatur, quiete divelli,esaed magnopere fidentis 
olim in se prospecto affectu imperatoris; quem 
nunquam eo venturum sperans ut tam charum sibi 
caput amandare sustineret, de industria ineaquam 
fecit exsilii mentione verbis est usus acerbitatis 
non parum sono ipso pr:eferentibus, cum sicexag- 
gerans diceret: Exterminet sane nos,postquam ho- 
nore dejecit; et si omni humano privatos solatio 
vult, in feram aliquam ejiciat solitudinem,tali sci- 
licet commemoratione confidens commoturum 8e 
aliquam in animo principis sibi devinctissimi aut 
misericordiam au verecundiam sui. At longe opi- 
nione falsus est 808 ; quippe imperator, cojus in 
anitno tener ille vetus ac filialis in Josephum amor 
refrixerat non parum,hoc illius responso plausibi- 
lem nec sibi negligendam offerri excusationem apud 
vulgu scredidit sententie durioris,magnam invidie 
partem detractum iri recte ratus decreto in Jose- 
phum exsilio, si, quod egit, studiose divulgaret id 
ultro sibi conscivisse poposcisseque ipsum ; se in 
eo tantum voluntati ejus apertis verbis indicate 
219 annuisse.Ergo illum educit Laura,et deportari 
curat Chelam. Arxeaestinsularis in extremo Euxino 
mari, babitatio jucunda verno tempore, hieme 
aspera necfere tolerabilis,quippe illam Septentrioni 
obversam insulam sevo totís faucibus Borea per- 
flante et frigus inhalante rigidissimum. Quosdam 
vero monachorum, qui οἱ adherebant, alium alio 
exsulatum misit, varie in /Egei relegans insul-8 


28 


875 


GEORGII PACHYMERJR 


816 


λἱ γε μοναχὸν Ἰασίτην Ἰὼ6 ἓν Καθαίφ (Φρούριον À πραγµατείας, ἀλλὰ xai τῶν Βενετικῶν πλούτψ τι 


à' αὕτη πρὸς τῷ Σαγγάρει χείµενον ποταμφ) ὑπ 
& σφαλείαις πεµψας περιορίζει, 


X. Ὅπως τοὺς κατὰ τὴν πόλιν Γενουΐτας ἔτα- 
πείνου ὁ βασιλεύς. 

Τότε μὲν οὖν καὶ ὁ βασιλεὺς ἑκστρατεύειν ἐπ᾽ 
Ὀρεστ.άδος παρασκευαζόμενος, τοὺς Tsvoottaq πα- 
ῥακινουµένους ἐξ ἀναιδείας ταπεινοῦν ἐθούλετο. Πρό- 
τερον μὲν γὰρ πολλῷ προεῖχον σφῶν Βενετικοὶ καὶ 
τὸ κατὰ σφᾶς συνξδριον πλούτῳ τε xal ἅρμασι xal 
παρασκευαῖς ἁπάσαις, ἅτε xal τῇ θαᾳλάσσῃ προσ- 
χρωμµένους πλέον ἐχείνων, καὶ μαχραῖς vaosi τὰ 
πελάγη διαπεραιουµένους, καὶ προσχτᾶσθαι πλείονα 
κέρδη συνέδαινεν ὤν οἳ Γενουῖται προσεκτῶντο 
πραγματειῶν μµεταχοµίσεσι xal κχινήσεσιν. "EZ ὅτου 
δὲ τοῦ Eótslvou πεκάχους ἐγκρατεῖς ἐγένοντο Γε- 
νουῖται βασιλέως διδόντος xai iv ἐλευθερίά πάσῃ 
καὶ ἀτελείᾳ, xal κατετόλµων αὐτοῦ xal μέσου χει- 
μῖώνος ἓν συστελλομέναις xata μµῆχος ναυσὶν, ἂς 
ἐχεῖνοι ταρίτας λέγουσι, πλέοντε, μὴ µόνον Ῥω- 
µαίοις ἀπέκλεισαν τὰς κατὰ θάλασσαν χελεύθους xai 


At monachum Jasiten Jobum Chabeam, que arx est 


&ad Sangarem amnem sita, fida ibi custodia tenen- 
dum misit. 


30. Ut Genuensium in ropria ipsorum urbe degen- 
tium fastum depresseril imperator. 


Circa hoc tempus imperator expeditionem in Ore- 
stiadem adornans, Genuensium sese insolenter C 


afferentium fastum deprimere constituit. His antea 
quidem Veneti haud dubie precelluerant opibus cz- 
teroque splendore, ία ut horum proceres, unde 
concilium publicum et gentis senatus constat,divi- 
tiis, armis et reliquo apparatu omnis generis Ge- 
nuensibus longe copiosiores apparerent.Causa erat 
differentie, quod Veneti plus mari uterentur, et 
navibus longis assidue ultro citroque commeantes 
quistuosissimise commerciia vim pecunie congere- 
rent,haud paulo majorem quam quantam lucrari 
contingeret Genuensibus intra fines angustiores et 
quasi timidius negotiantibus.Ex quo autem Euxini 
potentes maris, concedente imperatore, fuere Ge. 
nuenses cum plenalibertateatque immunitate por- 
toriorum et vectigalium quorumvis,tanta et atten- 
tione et assiduitate in rem incubuere, ut ne media 
quidem hieme 4220 dubitarem Pontum transfretare, 
utentes ad id non penitus rotundis, sed contracte 
longitudinis navibus, quas ipsi Taritas vocant. Hac 
illi strenuitate ac diligentia non modo Romanis ma- 
ritims negotiationis vias omnes interclusere, fru- 
ctumque ac lucrum ad se traxere navalis universi 
commercii : verum etiam iJ consecuti sunt, ut 
numero pecunie, et quod inde pleruinque conse- 
quitur, cultu ac Juxu ornatus varii pompaque do- 
mestica speciose pretios:eque Su pellectilis Venetos 
jam ipsos post se relinquerent. Hinc more ingenij 
humani contigit ipsis efferre sese arrogantius et 


xai παρασχευαῖς ὑπερῖσχον. Διὰ τοῦτο Eovwiorw 
colat xai καταλαζονεύεσθαι μὲ, μόνον τῶν τοῦ yl. 

νους ἐκείνων, ἀλλὰ xa: Ῥωμαίων αὐτῶν. Προστ» 
φιλοτέµηται μᾶν οὖν βασιλεὺς ἴδίως καὶ τινι even 
Γενουῖτῃ, MavouijÀ λεγομένῳ τοῦ Ζαχαρίου, τὰτῖς 
κατ ἀνατολὴν Φωχαίας [P. 285] ὁὀρεινὰ, µέταλ)ον 
στύφεως ἔχοντα, io! ὤν δὴ Χατοικήσας Tivapa τῷ 
toi λαφ εἰργάζετο. Καὶ πολλὰ τῆς ἑργασίας am- 
νάµενος xa! πλέον ἔθελεν E ἔχειν ἐκ τῆς τοῦ κρατοῦ-- 
τος πρὸς ἐκεῖνον εὐμενείας xal διαθέσεως. "Hio 
199» μη ἀνεῖσθαι Γενουῖταις ἐκ τῶν ἄνω μερῶν δὰ 
θαλάσσης Εὐξείνου χατάγειν στυπτηρίας μέταλλον, 
ἐπεὶ 10), τινι χρῶνται ταύτῃ τὰ ἐξ ἐρίων ὑφάσματι 
µιαίνοντες χρώμασι διαφόροις, ὡς ὁρᾷν ἔξεστι. Κιὶ 
ὁ βασιλεὺς κατανεύων ἐπέταττεν. Οἱ μὲν οὖν ἐν τῇ 
πόλει Γενουῖται ἅμα μὲν αἰδούμενοι τὴν βασιλικὶν 
πρόσταξιν, ἅμα δὲ χαὶ ὡς τὴν πόλιν τὴν icy ien 
ἀπόθασιν ἔχοντες, ἔμενον ἐπὶ τρὀπου τοῦ τὰ iz 
σταλµένα πληροῦν. "Αλλοι δέ τινες ἐκ Γενούας παρ 
οὐδὲν τὴν πρόσταξιν θέµενοι, ναυπηγησάµενοι µείζω 
φορτίδα στρογγύλην τῶν βαρυφορτηγουσῶν ἐξέπλεν 


insolescere, non aliis modo Latinis pre se sper. 
nendis, sed Romanis etiam in Oriente dominanti- 
bus.Attribueratautem liberali privilegio imperator 
cuidam Genuensi nobili, cui Manueli nomen erat, 
Zacharie filio, Phoces monata quse Orientem 
spectant,quibus insunt aluminis fodinse. ibi iile 
habitans cum sibi subjecta operarum multitudine 
indefesse laborabat eruenda distraehendaque ista 
merce ; ac cum inde plurimum ocongessisset lucri, 
gustu, ut fit, questus in amplius ditescendi sitim 
acceneus voti se hujus fore compotem speravit, si 
benignitate imperatoris, quem sibi faventem erat 
expertus, ulterius uti pergeret. Cum igitur expo- 
suisset prono ad illi gratificandum Augustosccom- 
modatis simum ad sui compendii rationes fore, si 
negaret deinceps aliis Genuensibus facultatem im- 
portandi alumen α superioribus per Pontum Εαχί- 
num partibus, inde siquidem vim inferre magnam 
illi consueverant istius mercis vendibilis in primis, 
quoniam plurimus, prout hodieque cernitur, ejus 
usus est in panniselanatextacolore vario fucandis, 
impetravit quod voluit; et edicto Augusti rite si- 
gnato interdictum ea negotiatione Genuensibus est. 
Isti decreto, ubi enotuit, ea quidem Genuensium 
pars, qua domicilium Constantinopoli habebat et 
sede fortunarum jam illic constituta non alium 
alibi uspiam receptum 86 habere sentiebat,refragari 
auctoritati principis, in cujus dictione viveret, non 
ausa,talis deinceps invectione mercimonii 483 abs- 
tinuit obnoxie, mandatis imperatoris obtempe- 
rans. Verum alii quidam ex ea gente domioilia Gc- 
nue habentes,prescripto imperatoris nihili habito, 

fabricati navem ingentem rotunde form: onerariam, 

e proprio solventes portuet in 'Thracium evecti 

Bosporum per Ponti fauces in Euxinum penetra- 

runt, nulla cura aut ratione habita vel imperatoris 





877 


DE MICHAELE PALJROLOGO LIB. V. 


878 


τῆς σφετέρας, xal δὴ τῷ θρφιικῷ προσοκείλαντος À λῆς χατεφαἰνοντο 6pm, xal ἣν μὲν αὐτοῖς ποτὲ ἐξ 


Βοσπόρῳ διέπλεον τὰ στενὰ τοῦ Ἡόντου, ἀφροντίστως 
ἔχοντες καὶ βασιλέως xai τοῦ xarà σφᾶς συνήθόυς * 
μηδὲ γὰρ εἶναι τὸν προσίσχοντα τοῖς ἐνταυθοῖ ἐκ 
Γενούας, πρὶν ἄν πρὸς ταῖς Βλαχέρναις γενόµενον 
βασιλέα τε εὐφημεῖν τὰ εἰχότα καὶ προσκυνεῖν, ἑτέ- 
pet τρέπεσθαι. Τότε τοίνυν ἐκεῖνοι καὶ αὐτῶν συν- 
θεσιῶν τῶν xatà σφᾶς ἀμελήσαντες, οὐρίῳ χρησά- 
µενοι τῷ ἐκ νότου πνεύματι ἀνήγοντο ἀφροντίστως, 
καὶ τὸ ατόμα διεκθάντες τοῦ Πόντου πρὸς τοῖς βα- 
ρείοις τῆς θαλάσσης λιμέσιν ἐνὼώρμων. Κάκεῖνοι μὲν 
τὰ πολλὰ ἐπὶ χρόνον πειρατεύοντες διετέλουν. Ὕστε- 
pov καὶ φορταγωγοῦσαν ληϊσάμενοι ναῦν, οὐκ ὁλἰ- 
yov µέρος τοῦ φόρτου xal στυπτηρἰαν ἔχουσαν, iv 
ταύτῃ τὰ πάντα νηησάµενοι κατ ἀσφάλειαν θαῤ- 
ῥοῦντες κατἔπλεον. Βασιλεὺς δὲ πυθόµενος τὴν διά- 
6ασιν iv. δεινῷ τὴν καταφρόνησιν ἐποιεῖτο, xa! ἐπὶ 
λογισμῶν ἕστρεφε πῶς ἄν ἀγγένοιτο ἐν χερσὶ 
τοὺς χαταφρονήσαντας περισχεῖν. Ἁλλ) οὐδ' ἐκείνοις 
ἡ γνόητο τὸ παράπαν dj τοῦ βασιλέως θέλησις. ᾽Αμέ- 
λει τοι xal διὰ φροντίδος ἐποιοῦντο τῆς οὐ τυχούσης 
τὸν πλοῦν εὐοδῆσαι colo x«l αὐτοὺς διαδρᾶναι τὸν 
κίνδυνον, ὃν ἐπυνθάνοντο ἐπηρτῆςθαι τούτοις παρὰ 
βασιλέως. Ὡς γοῦν ἐκεῖθεν πλέουσι τὰ τῆς dvato- 


vel antique consuetudinis ipsorum,qua soliti eate- 
nus fuerant,ubi primum comparebant in his parti- 
bus, adire recta palatium Blachernarum,nec quid- 
quam antea rerum gerere aut quoquam divertere, 
quam ibi suum obsequium imperatori professi 80- 
lemni acclamatione ac veneratione fuissent. Tunc 
igitur iis omnibus contemptis, ac cunctis officii 
modestieque rationibus susque deque habitis, au- 
stro inffante vela valido secure trajecerunt per an- 
gustias Bospori, et in Septentrionales Ponti portus 
invecti non sua solum illie per otium negotia tra- 
ctarunt, sed predis agendis et piratica toto illo 
mari facienda non parum temporis triverunt.Tan- 
dem in onerariam incurrentes magnam et pretiosis 
gravem mercibus, quarum pars erat non exigua 
pondus ingens aluminis, ea expugnata predaque 
universa in suam navem condita retro proram in 
patriam verterunt, transituri denuo securissime 
preter urbem ac portum Constantinopolis,sine ullo 
cujusquam metu, per summum Romane potentie 
contemptum. Ejus audacie superbieque certior fa- 
tus imperator indignissime, ut par erat, injuriam 
tulit; decrevitque non committere ut se impune 
tantum ausos gloriari Genuensibus liceret. Disqui- 
rebat autem modum quo isto sub manum ao potes- 
tatem suam redigere contemptores posset. At neque 
hisignotum erat votum studiumque imperatoris. Ita- 
que curam ac diligentiam non vulgaren adhibebant 
in expediendo cursu explicandoque sese ab insidiis 
4339 Romanarum navium,quarum rectoribus Βοἱθ- 
bant ab imperatore mandatum ut observare ipsus 
in transitu ac omni ratione comprehendere cona- 
rentur. Ut igitur ipsis e Ponto patriau versus cur- 
sum tenentibus montes Orientis apparuerunt, fa- 


C 


οὐρίων πλέειν, ποτὲ δὲ xal λεχρίους πρὸς τὸν ἐμπί- 
πτοντα ἄνεμον, ὅπως ἄν σφίσι ῥέποι τὸ πνεῦμα, ἐν 
Άλλοις μὲν αὔταρχες ἣν τὸ τοιοῦτον xai σφἰσι ἀπο- 
χρώντως εἶχε πρὸς εὔπλοιαν, «ij Φάρῳ δὲ προσί- 
σχουσιν ἔν καὶ µόνον ἐδοκιμάζετο πνεῦμα χρησιμεῦ- 
σον τὸ τοῦ βοῤῥᾶ, [Ρ. 986] πλὴν οὐκ ἀνειμένον χαὶ 
Χαταβῥφθυμημένως dov ὡς καὶ εἰς νηνεµίαν ἀμφι- 
θάλλεσθαι τὸ τοῦ ἀέρος κατάστηµα ix τοῦ τὰ λαίφη 
καὶ µόνον ψαίρειν, ἀλλ᾽ ὃν ἄρα καὶ Ταναΐτην ὀνομά- 
citi τις τῶν ναυτικῶν ' τούτῳ γὰρ καὶ µόνῳ εἶχον 
ἰσχυρίζεσθαι, ἀπηλπικότες τῶν ἄλλων, πρὸς τὸν ἀπὸ 
τοῦ βασιλέως λόχον ταῖς πορείαις αὐτῶν ἐφιζάνοντα. 
Καὶ q' ἐφ᾽ ἡμέραις προσδοχῶσιν ἀσμένοις σφίσιν 
ἐπέστη xai λαμπρὸς ἔπνει, καὶ ἐξ οὗρίων τὸ πνεῦμα 
ἵστατο τῇ νηϊ. Ὦ δὴ θαῤῥήσαντες τὰς τόλµας ἐθάῤ- 
ῥυνον τὰς ἰδίας, xal τοὺς φώσσωνας αὐτίκα διαπε- 
τάσαντες ὅλους κατὰ ῥοῦν ἐφέροντο, πίσυνοι μὲν καὶ 
τῇ τοῦ πνεύματος σφοδότητι, οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ xal 
τὰ πλευρὰ τῆς νηπὸς βόαις αὖαις ἐξήρτυον xat ὅπλοις 
κατεκοσμοῦντο, ὡς ἀποχρώντως ἀνθεξζούσης μὲν 
πρὸς πῦρ καὶ πᾶν τὸ βαλλόμενον τῆς νεὼς, πολεµη- 
σόντων δὲ καὶ αὐτῶν, εἴ τινες lx βασιλέως ἐπίθοιντο. 
Τὰ piv οὖν περὶ τούτων ὁ βασιλεὺς πυθόµενος ἆπο- 


cile usi sunt,ope artis nautice,vento,qualiscunque 
tunc spirabat, non plane advereus, illum nunc ree 
cta oppansis velis,nunc obliquatis capientes, prout 
opus erat ad flectenda promontoria:ad quod suffi- 
ciebat aura modica. Ergo sic progressi continenter 
sunt ad Pharum usque, ubi subductis rationibus 
iustituti cursus et periculum impendentium, sta- 
tuerunt deinceps non quemcunque sibi & Septen- 
trione ventum satis fore; qui enim tunc flabatlenis 
erat, molliter solum stringens, non pleno impetu 
impellens vela, ut malaoie proprior coli status vi- 
deretur.Egere se autem ad eluctandos quos provi- 
debant occurguros obices vehementi Borea ; qualis 
est ille quem Tanaitem naute vocant.Huic,inquam, 
confidere uni se statuerunt posse; qui nisi contin- 
geret, plane desperabant insidias se Romanarum 
posse navium effugere. Ecce autem postquam ali. 
quot ibi dies substitere, commodum ille ipse opta- 
tus ventus spirare &b arcto vehemens ocpit; nec 
cunctati videlicet illi eunt totos illi libentissime 


D penderelinteorum sinus, audacterque invecti spe 


optima ferebantur,evolaturos sese rati vi aure tam 
prospere trans quamlibet infestos insidiantium co- 
natus. Navis latera quin etiam siccis boum coriis 
munierunt, ut ab igne forte injecto aut alia quavis 
ab hostibus ejaculata peste tuta forent. Arma ipsi 
expedierunt, vim repellere parati quecunque ab 
imperatoris iaferretur. His imperator compertis 
A**3imperavit Genuensibus Peree degentibus mit- 
terequi sisterent hos populares suos,et iis suaderent 
non sic insalutato imperatore preterire. Fecerunt 
id illi studiose; sed nihi] profecerunt, perstantibus 
aliis in proposito et monita convicio repellentibus. 
Quare illi, ne sibi fraudi esset aliena contumacie, 


879 


GEORGII PACHYMERE M 


στέλλων προσέταττε τοῖς κατὰ περαίαν Γενουΐταις Α φώσσωνας xai πολυοποὺς ποιούντων τὸ υτεῤλὸν 


πέμπειν τοὺς κωλύσοντας, ol καὶ συχνοὺς πέµποντες 
τοὺς ἀπεροῦντας μὴ πλεῖν προσωτέρω οὐκ εἶχον 
πείθεν. Οἱ δ᾽ ἀπεστύγουν μὲν πρὸς τὴν ἔνστασιν, 
ὅμως τὸ ἐφ᾽ ἑαυτῶν προορώµενοι µόνον εἷς τε τὸ 
πρὸς βασιλέως εὔνουν xal εἰς τὴν πρὸς τὸ γένος 
ἐπιστροφὴν, ἡφίουν τὸ πᾶν ἐπ᾽ ἐχείνῳ. Ὁ μέντοι γε 
βασιλεὺς ἐσ(άτην περιφρόνησιν ἡγησάμενος, xai Υ' 
elc ἀτιμίας μείζονος λόγον, εἰ καθυφεικότος ἐκπλεύ- 
σειαν, ἐπαγείρει μὲν τὰς κατὰ τὴν πόλιν εὑρεθεί- 
σας ὀλκάδας, περισυνἆγε. δὲ καὶ καθώς τις ἐπαχτὴρ 
χύνας τὸ ἀνὰ τὴν πόλιν Γασμουλιχὸν, ἐφιστᾷ δὲ 
τούτοις τὸν βεστιάριον ᾿Αλέξιον τὸν ᾽Λλυάτην. Κὰ- 
χεῖνος ἅμα τοῖς περὶ αὐτὸν τὸν ΒἩόσπορον ὡς εἶχε 
διαπεραιωθεὶς δεινὰ ἐπο[ει προστάσσων * xol ci μὴ 
τούτους καταλωνίσονται, ἴσον ἐτίθει καὶ τῷ τῆς áp- 
χῆς στέρεσθαι. Συνταξάμενοι τοιγαροῦν οἱ ἐπὶ τῶν 
νηῶν, ol δὲ καὶ ἐπὶ του αἰγιαλοῦ παραταζάμενοι, 
τὴν φορτηγὸν κατιοῦσαν ἐδέχοντο. Καὶ oi μὲν προσ- 
πίπτοντες xal Ὑε κύχλῳ περιπτυσσόµενοι μαχητῶν 
ἔργον ἐπλήρουν, ἀλλ᾽ οὐχ ΊΆνυον τὸ παράπαν ' 7| τε 
γὰρ ἐξ οὐρίας ὁρμὴ xal τὸ ὑπερανεστηκὸς τῆς ντὸ» 
ἐχείνοις ἐς ὅτι µάλιστα ἐθοήθει, καὶ µάταιος τοῖς 
ἀνθισταμένοις ἦν d σπουδή. Καὶ ol μὲν ἐπεῖχον ὁρ- 
μῶντες Bolle, ol D ἐπὶ τῶν νηὸς κατηµέλουν ὡς 
μηδὲν ἆνυσοντων ' συχνῶν γὰρ ὀἱστευόντων τοὺς 


retulerant imperatori se quod suarum erat partium 
sedulo egisse, dolere autem quod hi sui cives sibi 
morigeri non fuerint: coerceret eos ipse pro sua 
potentia, nec peccantium culpam imputaret inson- 
tibus, aut gentis universe proprium esse duceret 
paucorum crimen. His imperator auditis summe 
sibi fore ignominie reputans tam proterve se con- 
temni sibique illudi sinere,immittit in eos repente 
quantum expeditarum in navalibus et portubus re- 
pertum est navium. Hi omnes universis e Gasmu- 
lica navali militia,qui tum Constantinopoli fuerunt, 
plene,canum instar irritatorum coortein transeun- 
tes Genuenses sunt undique, vehementissime in- 
stantes. Impositusad hocdux ipsis fuerat vestiariusg 
Alexius Alvattes, qui cum suis confestim trajecto 
Bosporo nihil sibi reliqui ad omnem contentionem 
faciebat, mandans atque instigans, sicque in ani- 
mum inducens,s] non expugnaret tali loco temera- 
rios piratas.nihilo sibi minus id fore dedecus quam 


B 


ἐνίχα τοῦ πνεύµττος, καὶ προσεχώρει μεῖζον fj ὥστ 
ἐπισχεθῆναι τοῖς [P. 287) κάτωθεν ἐμποδίζουσι, xal 
κατ᾽ ὀλίγον διολισθαίνουσα διεφύγγανε τοὺς ἐπιτιθε- 
µένους χύκλῳ, πολλοὺς πρὸς ὀλίγους ὄντας. Ὁ ἃ 
βασιλεὺς ἔξω που χαθήµενος ἔσφυζε τὰς ὁρμὰς ἐν- 
ορῶν τὰς ἀποφυγὰς, xal συχνοὺς ἔπεμπεν, Άλλους 
ἐπεθάῤῥυνεν, ἄλλους κχελεύων xal προσαπειλούµε- 
voc. Al σπουδαὶ ὃ) σαν ἀνόνητοι, xxl τῶν σπευδόν- 
των τὰς χεῖρας τῷ οὐρίῳ τοῦ πνεύματνς dj ναῦς 
ἀπεδίδρασκεν. Ὡς γοῦν ἐκεῖνοι μὲν ἐν ἀπδροις ἦσαν, 
ὁ βασιλεὺς δ᾽ ἐν ἀθυμίᾳ Devi, χλεύην τὸ πρᾶγμε 
οἱόμενος xal ἄντικρυς γέλωτα, εἰσάγει τις τῶν ἀμφ' 
αὐτὸν βουλὴν δοχοῦσαν συνοίσειν. 'H δ’ ἦν χρτσα- 
µένους παρὰ Καταλάνων τῇ σφῶν vri, µεγίστῃ τῶν 
Ἀλλων οὔσῃ, ἐπιθηναι τοὺς αὐτάρκεις πολεμάρχους, 
καὶ οὕτως ἐπεμθαλόντας τοὺς ἐκείνης φώσσωνας τῷ 
προσαρᾶσσοντι πνεύματι ὡς πρώτως µετέχοντας 
τοὺς τέως ὠργυιωμένους ἐπιτειχίσαι, ὥστε xai 
ἀπνοεῖν, xal οὕτω τῆς ὁρμῆς καθυφεῖσαν ἐπ᾽ bul- 
νην ὁρμᾶν τοὺς ἐπὶ θατέρας ὄντας. Τοῦτο γοῦν 
βουλευθὲν ἅμα τῷ λόγῳ τὸ ἔργον ἠνύετο, xai δὴ 
τὴν ταχίστην ἐμθάντες ἐκ πρύµνης ἸὙίνονται τῆς 
κπταγομένης ᾽ ἔτυχε γὰρ xal |j ναῦς ἐγγὺς, καὶ εὖ- 
χερὴς ἦν μετενεχθῆναι πρὸς τὰ προηγούμενα. Κά. 
κείνης πεσούσης πρὀσθεν αἱ τῆς δευτέρας πνοαὶ 


nihilo secius facere pergebant, abundante viaure 
propitize; qua longius ante a tergo sequenteseffe. 
rebantur, quam ut esset periculum ne a quoquam 
eorum prope adiri,nedum capi aut teneri possent. 


C Que vero naves a lateribus incurrerent, eas utpote 


bumiliores et minores ludibunde repellebat ingens 
mole et plenis velis oneraria pervolans. Cernebat 
hec imperator ex edito longe intuens, alios missi- 
tans superalios, adhortans, jubens,minans. Sed et 
ipsius jubentis et parentium cunctorum 609 ἵπ]- 
nia effectuque cassa studia erant, ονο]απίο inter 
manus navi beneficio venti prosperi. Cum ergo 
milites quidem quo se verterent ignari, imperator 
autem sui contemptu ludibrioque tanto in irem 
irratus maximam, varie, sed inutiliter astuarent, 
fuit qui Augusto consilium e re nata non improba- 
bile suggereret. Id erat ut in quamdam, que ma- 
gna et prevalida forte illic stabat, Catelanorum 
navem comrhodato a dominis acceptam, inductis 


αἱ praefectura ignominiose privaretur.Ordinati ergo I) repente quot ea posset capere militibus,juberet il- 


hine quidem in foris navium,hinc et terra in littore 
milites, pro 8e quisque ejaculando impetebant 0Π0- 
rariam. Sed cum nihil minus quam quantum ab 
optimis exspectari militibus poterat tali tempore fa- 
cerent, frustra erant tamen, utique adversus one- 
rariam exstantibus alte, iisque munitis, lateribus 
protectam, et valido a pupi impulsam vento, sic- 
que prorsum irrevocabili ruentem cursu, strepitus 
A't A vani circum tumultuantiuin egregie securam. 
Ridebantigiturejus vectores conatus hostium inanes 
et cum disteunta vento carbasa crebris undecunque 
sagittis perforarentur, iis uteunque pertuais pedem 


lam continuo expansis eidem vento totis velis in 
puppim fugientis invehi,et sic infracta viaure vis- 
que Bore» obstrueta,velocitatem imminuereruen- 
tis cursuinque retardare.Dictum in opus confertur. 
Momento seadmoveta.8 2? tergo inumbrans ei ven- 
tumintercipiens oneraria, latitudine vaste patentium 
alarum obicem opponens vento propellenti Genuen- 
sem navem; que sic destituta constitit, otiumqut 
&admotis hostibus dedit in insiliendi. Adjuvabi! 
id agentes e Catelano paris alitudinis navigio v&- 
rius et vehemens undiqueconatus humiliorum un- 
diquenavium omniex parte adorientium.Necobsisti 


881 


DE MICBAELE PALAOLOGO LIB. V. 


882 


εµπαίουσι τῇ προτἐρᾳ, xal τὸ πολὺ φύσημα τῶν Α μὸς αἴρεται κατ ἐχείνων, xal τῷ Μουζάλωνι Μα- 


φωσσώνων της πολεμίας si; ὀλίγον περιστὰν αὐτίκα 
ὀχίνητον τὴν ναῦν ἐνειργάζετο. Εμπιπτουσῶν τοι- 
γαροῦν ἀμφοῖν ix θατέρας ἐκθοροῦντες slc ἐκείνην, 
καὶ τῶν κάτωθεν προσθοηθουσῶν, µεγίσταις mpogo- 
µίαις ἔδαλον. Καὶ οὕτως im' αὐτοῖς ἄλλοι καὶ ἐπ᾽ 
ἐχείνοις ἕτεροι ἐπεμθαίνοντες, τοῦ βασιλέως mapa- 
θαῤῥύνοντος ἔξωθεν, κρατερᾷ µάχι ἐπὶ πολὺ τῆς 
θαλάσσης προελθοῦσαν αἱροῦσι τὴν ναῦν. Καὶ ταύ- 
την μὲν πρὸς τῷ βασιλκῷ νεωρίῳ Ἱστᾶσι κατάξαν- 
τες, αὐτοὺς Db ταῖς ὀξίαις δίκαις ὑποθαλόντες ἐτι- 
µώρουν. Πολλοῖς δ’ ἐκείνων καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς 
ἐξώρυττον τοῖς προστυχοῦσι πασσάλοις, ἀντίποινα 
τῆς πρὸς τὸν βασιλἑα Χαταφρονήσεως. Ἡαρεοικὸς 
τούτῳ ξυμπίπτει καὶ ἄλλο τι, καὶ τοῖς Γενουΐταις 


προστρίθεται ἔγχλημα. Τινὸς γὰρ ἐκείνω, ὕπερηφα- p 


νευσαμένου προσελῶντι, καὶ εἰπόντος ὑς « Ἡ πὅλις 
xal πάλιν ἔσται τοῖς ἡμετέροις, » ζηλὼσας ἐκεῖνος 
βάλλει κατὰ κόῤῥης xal τὸν ὀφθαλμὸν ἀχρειοῖ τῷ 
Λατίνῳ, xal εὐθὺς τῷ πλήξαντι ὁ διὰ µαχαίρας 
ἐσχεδιάζετο θάνατος. Τοῦτο μαθὼν βασιλεὺς δεινὰ 
ἐποίει, καὶ τὸν ἴδιον προσερέτην οὐκ ἀνίει ζητῶν. 


[P. 288] Ὡς δ᾽ οὐκ ἐδίδουν (οὐδὲ γὰρ ἦν,) εὐθὺς θυ- 


diutius potuit. Alii super alios irrumpentes perrupe- 
runttandem aditum ; etpostlongam atrocemque pu- 
goam, adhcrtante suos e loco conspicuo presente 
imperatore, capta tandem oneraria in urbis navale 
deducta est, vectores autem ejus meritis subjecti 
poenis.Multis enimeorum effossi sunt oculi sudibus 


forte repertis sub miserorum palpebrasinfixis,debi- C 


to, ut exprobrabant,supplicio,despectui habere non 
veritis Augustam majestatem.Contigit et quiddam 
alias buic non absimile, unde gravis in eosdem 
Genuenses et invidia publicaet indignatio principis 
exarsit. Cum enim quidam ipsorum jactabunde 
Proselonti dixisset: « Iterum a nostris urbs obtine- 
bitur,» indignans ille infregil colaphum tam valide 
Latino ut oculi ei usum edemerit, non impune: 
nam statim percussor gladio confossus interiit.Qua- 
dam ejus rei fama sparsa commotus imperator 
hanc certo factum explorandi rationem init.Suum 
reddi sibi remigem a Genuensibus poscit, graviter 
id urgens, et ni faciant minans. Ut autem illi non 
reddebant (nec aane poterant eum repraesentare 


vou4À αὐτίκα προστάσσει τὸ yivog ἐξαναστατοῦν 
ἅπαν μηδὲν µελλήσαντα. Συνῆκτο τοίνυν iv ἀκαρεῖ 
τὸ στρατιωτικὸν, ὅσον ἣν ἐν τῇ πόλει xoi ὃσον ἔξω- 
0:v προσεγένετο. Καὶ ἅμα φοθεροὶ μὲν ἰδεῖν, φο- 
θερώτέροι δ) ἐπιθέσθαι τὰς ἁπάντων οἰχίας χυκλοῦσι, 
καὶ πρὸς τῷ ἐγχειρεῖν σαν, τῆν ἀπὸ τοῦ βασιλέως 
ἀναμένοντες χέλευσιν. Οἱ δὲ τῷ φοθερῷ ἐκπλαγέν- 
τες, καὶ καθ) ὅσον olóv τε συστείλαντες τὸ ἔμφυτον 
τοῦ θυμοῦ, ἀπηνεοῦντο πρὸς τὰ πραττόµενα, xal 
τῆς χατὰ σφᾶς ἰσχύος ἀμείνους τῇ ὑποκλίσει καὶ 
τῷ ταπεινῷ σχήµατι κατεφάνησαν, xal δὴ πρὸς 
Ἰκεσίας ἑτράποντο, καὶ προσελιπάρουν τῶν ἰδίων 
τραχήλων ἐκδήσαντες iau τοὺς ἐς ὃ τι xad βούλεται 
ὁ κρατῶν χρήσασθαι, ὁμολογοῦντες Ίττους εἶναι τῆς 
βασιλικῆς ἐξουσίας, καὶ 8 τι προστᾶσσοι εὐπειθεῖν 
ὑπισχνούμενοι, μηδ᾽ ἀναφυγὴν εἶναι σφίαι πλὴν τὴν 
ἀπὸ τοῦ βασιλέως συµπάθειαν. Οὕτω ταπεινωβἐντες 
τῷ φόθῳ πλῆθος ἄθρουν πρὸς τὸ κελευόµενον ἑνεδί- 
δουν, καὶ πολλῷ χρυσἰῳ προστιµηθέντες τὴν βασιλι- 
κἂν ὀργὴν μόλις καταµαλάττουσι, πολλῷ τῆς σφῶν 
κορύζης ἠἐκείνην ἀνυσιμωτέραν Ὑνωρίσαντες, Καὶ 
ταῦτα μὲν ἐν τούτοις, 


bant. Fregit hec species quantumvis audaces alias 
animos, et tumentes licet i&tus innate, offen- 
sione nova irritate ferocie compressit spiritus. 
Cum enim sedatiori mente reputarent quam in pre- 
cipiti res ecrum salusque penderet,facile viderunt 
non esse id tempus experiendarum virium, quas 
male comparato certamine suocubituras, si cam 
imperatoris potentia committerentur, haud esset 
dubium. Ira ergo propria in potestate habita, ad 
alienam, unde metuerent,exarmandam efficacissi- 
mum delinimentum adhibuere supplicis demissio- 
nis, siquidem humili provoluti habitu ad pedes 
principis, et funibus in suas ipsi cervices injectis 
apparentes, misericordiam implorabant, obnoxios 
se ferentes,paratosque ad quidvissubeundum quod 
decerneret Augustus, cujus potestate se inferiores 
agnoscerent et majestati obsecuturos ad nutum 
sanete pollicerentur. Unum sibi tutum in clemen- 
tia ejus a clade imminente videre perfugium : in 
id se confugere,ac ne illo excludantur etiam atque 
etiam orare. Sio metu in modestiam subacta con- 


qui nusquam jam esset),pro convictis hoc ipso pa- p) ferta illa plebs pertinaciam remisit prius ostensam 


trate cmdis eos habens, neo ferendum id facinus 
ratus,Manueli Muzaloni subito imperat, 426 exter- 
minet sine mora genus universum Genuensium.lIlle 
momento, quantum erat in urbe, quantum insub- 
urbana vicinia militum, cogit. Adstabal acies visu 
ipso terribilis, minis et procinctu seviendi formido- 
losior multo, iis utique quibus presens pernicies 
intentabatur. Cireumeunt extemplo cunctorum do- 
mos, ferventes impetu proximo diri adoriendi ne- 
gotli, ad quod nutum modo imperatoris exapecta- 


prompte quod mandabatur exsequens. [ndictum 
enim multe nomine magnum auri pondus exsolve- 
runt, lucro non parvo imputantes vel sio placare 
atque α propriis capitibus quantovis fortunarum 
damno avertere potuisse imperatoris iram, eam 
jam tandem agnoscentes efficaciorem ad vindican- 
dum scelus quam esaet ipsorum ad audendum per- 
petrandumque projecta temeritas. Et hec quidem 
Bic 8e habuere. 


GEORGII PACHYMERJE 


Q'. 


α. Ὅπως xal ἓκ ποίων τῶν αἱτιῶν tà κατὰ τὸν A οντας ἕλεγεν, iv δεινῷ δὲ ποιουμένη xal τὴν τῆς 


Αἴμον xai αὖθις παρεχινοῦντο, 


(P. 292] Βασιλεῖ δὲ καὶ αὖθις φροντίδων Ἶρξε τὰ 
κατὰ τὸν Αἶμον χινούµενα. Al γὰρ συνθεσίαι τοῦ 
Κωνσταντίνου xal ἐπὶ τῷ κήδει σπονδαι συνεχέοντο 
ἤδη, τῆς Μαρίας Χινούσης τὸν ἄνδρα πρὸς ἔχθραν 
ἐφ᾽ ol; καὶ παιδοποιησαµένων τὸν Μιχαἡλ ἐν ἆναθο- 
λαϊῖς τὰ περὶ τὴν Μεσέμθρειαν σαν, καὶ δῆλος ἣν 
βασιλεὺς ἐχείνοις πλαττόμενος ἀφορμὰς τοῦ pj, δι- 
δόναι ἅ καὶ καθάπαξ διδόναι οὐκ ἦν βουλομένῳ ἐχεί- 
νψ. ᾿Ανεῤῥίπιζε δὲ τὸ µῖσος καὶ d πρὸς βασιλέως 
τῆς μητρὸς ἐκείνης Εὐλογίας παρόρασις. Τὸ δ᾽ αἴ- 
tiov ἡ περὶ τῶν γεγονότων τῇ 'ExxÀmalg διαφορὰ, 
ὡς sic ἐχθρὰν λογίζεσθαι τῷ κρατοῦντι μὴ ὅπως 
αὐτὴν σχιζομένην τῆς πρὸς τὴν ᾿Ἐκκλησίαν κοινω- 
νίας, ἀλλὰ καὶ πολλοὺς τῶν σχιζοµένων περιποιοῦ- 
σαν xal περιθάλπουσαν. Ταῦθ) d$ Μαρία πυνθανο- 
µένη τῶν ὁσημέραι map! αὐτὴν Φφοιτώντων (σαν 
γὰρ καὶ τῶν μοναχῶν οὐκ ὀλίγοι τὴν εἰς ἐκείνην 
στέρξαντες ἰχετείαν) δεινὰ ἐμελέτα κατὰ τοῦ θείου, 
στυγοῦσα μὲν καὶ τὴν πρᾶξιν, ὡς πρὸς τοὺς ἱκετεύ- 


μητρὸς πρὸς βασιλέως ἀπέχθειαν. "Όθεν xai πρὸς 
ἴσα δεικνῦσα τὸ ἔχθος πειρᾶται πράττειν xal μεῖκον 
Tj κατὰ γυναῖκα * τὸν γὰρ Ἰωσὶφ σὺν ἄλλοις, bv δὴ 
καὶ Καθαρὸν ὠνόμαζον, πέμπει πρὸς Ἡαλαιστίνην 
ἅμα μὲν τῷ τῆς Αἱλίας πατριάρχη τὰ πραχβέντα 
διασαφήσοντα, dpa δὲ xal τὸν σουλτὰν χατὰ βασι- 
λέως ὡς ἑνὸν ἐχείνῳ παρακινήσοντα, ὥσθ) ἃμα ἐκεῖ- 
vov μὲν ἆνθεν, Βουλγάρους Ó' ἐντεῦθεν συνελθόντας 
τὴν χώραν τοῦ βασιλέως χακοῦν ΄ εἶναι γὰρ xal τῷ 
θείῳ ἀπηχθημένον τὸν βαςιλέα ὡς παραθάντα τὴν 
πρὸς ἐχεῖνον θρησκείαν, οὐδὲν δ᾽ ἄλλο εἶναι τὸ χι- 
νοῦν Θεὸν ἐπ᾽ ἀνθρώπους fj τὸ παραθῆναι σφᾶς τὴν 
πρὸς ἐκεῖνον νοµιζοµένην δόξαν ἀρχῆθεν, Τῷ uiv 
οὖν πατριάρχη οἱ παρὰ τῆς Μαρίας πεμφθέντις 


p πιστὰ λέγειν ἐδόκουν, καὶ παρ) ἄλλων µαθόντι τὰ 


γεγονότα. Όθεν καὶ παρὰ μόνον τὸ µμεχεθύνειν 
προστιθέντας τὸ πρᾶγμα ἀληθινοὺς πρέσθεις εἶχε, 
καὶ οὐκ ἀπολυπραγμόνει τὸν πέμψαντα. πίστευε ὃς 
τοὺς περὶ τὸν ᾿Αλεξανδρείας ᾿Αθανάσιον xal γι 
τὸν ᾿Αντιοχείας Εὐθύμιον ἐκεῖνο πράττειν ὅ xal µό- 


VI. 


1. Ut et quibus de causis ad. monlem. Hemum  tur- 
bari paz ceperit. 

4*3 Creterumimperatori novarum initium cura- 
rum attulerunt res apud Hemum iterum turbata. 
Nam conventiones Constantini et illa foedera, 
nuptiali uteunque necessitudine firmata,jam con- 
fundebantur, Maria virüam in hostile advereus 


sinere inultam 8e non posse 4348 aversionem 8 
matre sua quam pre se ferebat imperator ; cui 
proinde parem odii mensuram rependere aggresss, 
plas nocere conata est quam verisimiliter potuerat 
& muliere timeri, siquidem Josephum quemdam 
cognomento Catharum cum aliis in Paleslinam 
misit, partim ut Elie patriarche manifestarent 


Romanos odium movente eo efficacius, quo pluris (1 quz acta fuerant, partim ut hujus opera, collabo- 


ea esse apud ipsum οΦρογαΐ edito ei filio, qui 
Michael est dictus, cessante interim imperialium 
promissorum flde. Nam cum paotis sponsalibus 
recepisset imperator Mesembream Constantino se 
cessurum, nondum eam tradiderat ; et satis appa- 
rebat deliberatum esse ipsi nullo unquam flne 
comminisci pretextus non dandi quod amitteret 
invitissimus. Subjecit jam per se ardenti offen- 
sioni flammam nova injuria neglecte spreteque 
&b imperatore Eulogie, que roater eral uxoris 
Constantini. Causa inter eos dissidii fuit Eulogie 
declarata propensio in eas que minus imperatori 
probabantur factionum ecolesiastioarum partes, 
quam ille odio sororis in se cuidam imputabat. 
Sane matrone hujus in ea re ita eminebat stu- 
dium, ut non contenta se ipsam & communione 
consentientium fratri Augusto segregare,plerosque 
etiam auctores participesque schismatis conciliare 
demerendo sibi fovereque patrocinio palam sffecta- 
ret. H»c Maria quotidianis audiens nuntiis (cursi- 
tabant enim inter matrem filliamque nundinandis 
in causam schismatis mulieribus suffragiis intenti 
. monachi non pauci) gravia inavueculum machinari 
orsa est,invita ipsa quidem et abhorrens ab impio 


in speciem facto, ut dicere solebat impiorantibus 


ejus opem quos dixi monachis, tamen excusans, 


rantes eodem et ipsi pro virili, sultanem illic do- 
minantem in imperatorem concitarent; quo illo 
inde, Bulgaris ex parte alia irrumpentibus, impe- 
ratori subjecte provincie ancipiti utrinque malo 
vexarentur. Nam exosum esse utique Deo impe- 
ratorem ob ea quee contra ritus patrios in religione 
immutasset : una re autem maxime moveri et con- 
citari Deum adversus homines, si eos videat olim 
gancita ecclesiastice doctrine dogmata legitimum- 
que usum sacrorum corrumpere intrusa novitate 
non vereri. Αο patriarche quidem missi a Maria 
facile persuaserunt quee narrarunt, utpote ipsijem 
ab aliis audila; itaque cum hi novi cognitarum 
antea rerum nuntii nihil nisi exaggerarent indigni 
tatem fama jam celebrium actorum, pro veris eos 
et sincere agentibus legatis habuit, nihilcuriose 
indagans circa mentem ejus & quo mittebantur, 
aut inquirendum suspiciose ducens de toto istius 
legationis consilio,ecquid arcani quidpiam artificii 
et politicarum privatarumve rationum  specioso 
zeli pro religione obtentu celaret. Itaque tanto 
studio in negotium incubuit, ut vel si contingeret 
Alexandrinum Athanasium et Antiochenum Euthy- 
mium imperatori assentiri, profiteretur solum 86 
-non dubitaturum obsistere.Sultanem quod attinet, 
inexspectatissima heo ei accidit legatio, quippt 





885 


DE MICHAELE PALJROLOGO LIB. VI. 


886 


voc ἠξιοῦτο  [P. 203] ποιεῖν. Tip δέ γε σουλτὰν παρ) À λεσμένοις ἐπιστὰς ἔκρινε δεῖν ἠσυχάζειν, τοῦ μὲν 


ἐλπισμὸν ἦν πάντα dj ἐχείνων πρεσθεία ὡς μηδέ 
ποτ ἄλλοτε γενομένη τοῖς πρὸ αὐτοῦ τῆς Αἰγύπτου 
ἄρχουσι' προσέτι δὲ καὶ τὸ ἔθνος τῶν Πουλγάρων 
μὴ περιφανὸς ὃν ὥστε καὶ εἷς ἀρχὴν ἀνάγεσθαι, iv 
ὑπονοίαις τὴν πρεσθείαν ἐποίει, xai σιγηλῶς ἀπέ- 
πεµπε. Τὸ μέντοι γε δοχοῦν τῷ τῆς Αἱλίας πατρι- 
αρχεύοντι. Γρηγορίῳ xat λίαν ἀληθινὸν ἦν. 'O γὰρ 
᾿Αντιοχείας xal προεπεδήµησε τῃ Κωνσταντινου, 
ῥυαθεὶς τῶν τοῦ ῥηγὸς ᾽Αρμενίας χειρῶν. Ἐκεῖνος 
γὰρ ἔχθος τῷ πατριάρχῃ τηρῶν καὶ θέλων ἐκποδὼν 
ποιῆσαι, ἐπεὶ ἀνὰ χεῖρας εἶχε τὸν ἄνδρα, ἐκδίδωσι 
τοῖς ἀπάξουσιν pj δὴ xai ἀπολλύναι ἐκ τοῦ παραχρῇ- 
μα ξυµθαίη. Καὶ oi λαθόντες ἀμφιάλῳ κατεπίστευον 
πέτρα, ἐρήμῳ οὔσῃ καὶ ἀπανθρώπῳφ τὰ εἰς παρά- 
πλησιν. ᾽Αλλ) ἐκεῖνος ῥυσθεὶς, ὡς ἔλεγε, ταῖς τοῦ 
θαυματουργοῦ Νικολάου ἐπιστασίαις, βασιλεῖ προσ- 
τρέχει χαταχθεὶς εἲς πόλιν. 'O δέ γε ᾽Αλεξανδρείας 
xal αὐτὸς ὕστερος τῶν πραχθέντων γεγονγὼς, ἀἆνα- 
"λύειν μὲν οὐκ εἶχε τὸ γεγονὸς, ὅμως ὃ’ εἰρήνευεν, 
ἐμποδὼν ἔχων τὴν ξενιτείαν τοῦ ταῦτα ζητεῖν. Οὐ 
γὰρ προσκέκλητο ἐπὶ τούτῳ, ἀλλ᾽ αὐτὸς κατὰ παρα- 
μυθίαν ὧν ἔπασχεν λυπηρῶν iv τοῖς ἀθέοις διάγων 
ὡς ἐπὶ λιμένα τὸν βασιλέα κατέφευγε, καὶ ἐπιτετε- 


qualem nullam unquam fando esset auditum deces- 
sores suos ZEgypti principes accepisse. Offendebat 
etiam obscuritas Bulgarice gentis parum hactenus 
celebris “430 nec multum posse judicate ; quare 
ab ipso tota res pro suspecta contempta eat, lega- 
tique silentio dimissi. Ceterum Elie patriarcham 
sua minime fefellit opinio Gregorium, in iis que 
de aliis duobus patriarchis autumaverat. Nam 
Antiochenus quidem jam tum Constantinopolim 
advenerat, liberatus e manibus regis Armenie. 
Hio enim rex oi patriarche infensus, et amovere 
de medio ipsum oupiens, forte incidentem in suas 
manus tradiderat certishominibus abducendum eo 
ubi perire illum brevi necesse esset. Et illi ac- 
ceplum rupi deserte mari circumfusa commise- 
rant ad certum exitium, omni quippe" humani 
subsidii commerciique destitut:e facultate. Verum 
ille liberatus inde, ut aiebat, celesti auxilio thau- 
maturgi Nicolai, ad imperatorem confugit, Con- 
stantinopolim se conferens. Alexandrinus autem, 
post ita que de religione nuper sancita quidam 


συμπρᾶξαι παντελῶς ἄπέχων, τὸ Ó' ἀνακινεῖν καθ- 
εστῶτα ἡ γούµενος ἄκαιρον. 


B. "Όπως ἡ Mapía κατεσοφίσατο τὸν Σφεντίσ- 
θλαθον. 


[P. 204] Ἡ μέντοι ἤε Μαρία Μιχαὴλ τὸν παῖδα 
καὶ παρὰ τὴν ἡλικίαν στέψασα βασιλικῶς ἔτρεφε 
καὶ ἀνῆγε, τὴν εὐφημίαν μετὰ πατέρας τῷ παιδὶ 
παρέχουσα. Ὑπόπτως δὲ τῷ Σφεντισθλάθῳ xal λίαν 
ἔχουσα, δεσπότῃ γε ὄντι, ὑποποιεῖται δὲ δολίως ἐκεῖ- 
voy * τὰ τοῦ Κωνσταντίνου ἀσθενῶς ἔχοντος γὰρ 
ἀποίει τοιαῦτα κατασχευάζειν περὶ τῷ παιδὶ δειλιῶ- 
σαν. Πέμψασα γοῦν, ὄρχοις μὴ ἐπιθουλεῦσαί ot, 
πείθει παραγενέσθαι τὸν Σφεντίσθλαθον παρ᾽ αὐτήν. 


p? δὲ τοῖς ὄρχοις θαῤῥήσας εἷς Τέρνοδον ἦχε, xai 


ἤδη παρηθηκότα υἱοποιεῖσθαι ἠξίου. Kai 57? ἐπ᾽ ἐκ- 
κλησίας περιφανῶς τῇ Maplg ἐκεῖνος υἱοπεποίητο' 
μετὰ γὰρ τὰς τοῦ ἱερέως ἐντεύξεις xal τὰ. im^ αὖ- 
ταῖς φῶτα, διασχοῦσα τὸν ἐπενδύτην ἄμφω Μιχαλλ 
καὶ Σφεντίσθλαθον παρ) ἑκάτερα τῶν αὐτῆς ἀγκα- 
λῶν ὀτίθει, xal συνθεσιῶν γενοµένων ἀπελύετο ἐπ᾽ 
οἴκου υἱὸς κεκληµένος τῆς τῶν Βουλγάρων δεσποί- 
νης μετὰ Μιχαλλ ὁ Σφεντίσθλαθος. Οὕπω πολὺς 


abstinens tamen diserta comprobatione jam aoto- 
rum, verum iis quomodocumque semel statutis 
intempestivum nunc quidem existimans & se con- 
troversiam moveri. 


2. Ut Maria Sphentisthlabum deceperit. 


Interim Maria Michaelem filium setate immatura 
coronari curavit,regieque inde alebat educabatque, 
in acclamationibus publicis locum 430 οἱ post 
parentes tribuens. Sed his illam intentam contur- 
babat & Sphentisthlabo molesta suspicio,jus utique 
non inverisimile ad Bulgarie principatum habenti, 
neo contemnenda ad id tuendum potentia subnixo, 
quippe qui despota jam esset; quare optimum pu- 
tavit dolis illum aggredi, pretextu fraudis indidem 
sumpto unde causa ipsi pro puero timendi major 
erat, e morbo videlicet regis et viri sui Constantini 
sine spe decumbentis. Mittit ergo certos homines 
ad Sphentisthlabum, qui postquam juramentis ei 
quam religiosissimissincere in ipsum Marie bene- 
volentis fidem plenissimam fecissent, quam blan- 


improbabant eveotus in thronum, retexere prius D dissime rogarent venire ad ipsam ne gravaretur. 


acta non curavit; quare quietus permanebat, eo 
securius quod propterlocorum ubi degebatlongin- 
quitatem a Constantinopoli minime aspergendum 
sese confideret qualicunque invidia rerum illic 
transactarum, presertim ad quarum ipsae consilia 
vocatus non fuisset. Accedebat quod multis, ubi 
erat inter Barbaros vere religionis hostes vivens, 
adversiB conflictatus, obstruere sibi quem unum 
habeat ad confugium paratum portum gratie im- 
peratoris e re sua non putabat.Itaque obnoxium se 
illi 8 quo solatium exspectaret prabuit, nihil suc- 
censens ab eo constitutis,sed quietem amplectens, 


Persuasus ille ao fretus religione jurisjurandi, 
Ternobum se confert. Nec ibi aspernatus senex 
annosus est ridiculam a tanto juniori femina obla- 
tam adoptionem, que fratrem illum, et quidem 
minorem,faceret pueruli lactentis. Res palam in 
ecclesia celebrata sic est. Post adhibitos a sacer- 
dote solemnes in talibus occursus benedictiones et 
ritus oeteros, magno allucente funalium numero, 
Maria regium diducens pallium ambos hinc atque 
inde ulnis admovit,Michaelem pusionem ao senem 
Sphentisthlabum; e quibus hio in huno modum 
federe sancito, domum retulit novum titulum filii 


887 


GEÓRGII PACHYMRRJE 


888 


χρόνος τὴν υἱοποιίαν παρεµέτρει, καὶ δολιευσαμένη Α χοίροις τὸ παράπαν ἐκδεδιιτημένῳ καὶ ἀφελῶς 


τείνει ἡ δῆθεν µήτηρ τὸν υἱοποιεῖσθαι πιστεύσαν- 
τα. Αλλ) ἡ Δίκη οὐχ ὥσπερ ἔθος αὐτῇ τὰ πολλὰ 
κατηµέλει, ἀλλ᾽ ἀνιστῇ τὸν ἐχζητήσοντα τὸ αἷμα τοῦ 
ἀδίχως πεφονευµἐνου. Καὶ ὁ λόγος ἄνωθε; βούλεται 
μεθελθεῖν τὰ τῆς διηγήσεως. 


Υ. Τὰ κατὰ τὸν Λαχανᾶν ἀρχῆθεν, xal ὅπως τὸν 
Κωνσταντῖνον πεφόνευχεν, 

"Hy ἀγρότης ἐκεῖσε μισθοῦ βόσχων ὙΧοίρους, Kop- 
δόκουθας κεχληµένος τὸ ὃ᾽ ὄνομα ἡ "Ελλήνων 
γλῶσσα εἰς λάχανον ἑκλαμθάνει, καὶ Λαχανᾶς ἐντεῦ- 
θεν φημίζεται. Οὔτος τῶν χοίρων ἐπιμελῶς Eyov 
ἑαυτοῦ κατημἔλει, οὔτ ἐπὶ τροφαῖς οὔτ᾽ ἐπ᾽ ἑνδύ- 
µασιν ἀσχολούμενος, [P. 285] µόνῳ 9 ἄρτῳ ἀποζῶν 
καὶ ἁγρίοις λαχάνοις ἀπερίττως εἶχε xal ἀφελῶς, 
xal πρὸς τοὺς ἑταίρους xal αὐτοὺς κατ ἐκεῖνον 
ὄντας οἷς διεξῄει πολλάκις, δῆλος ἦν µεγάλα περὶ 
ἑαυτοῦ φανταζόµενος. Οἱ δὲ οὐχ ἧττον χατεγελων f] 
μὴν ἐπίστευον. Ἐντεῦθεν ἐχεῖνος τοιαύταις οὐκ ο δ᾽ 
ὁπόθεν ἐλπίσι µετεωρίσας τὸν νοῦν ἑαυτῷ προσεῖχε, 
καὶ εὐχὰς ἀπεδίδου θεῷ ὡς ἔχων ἔτυχε' ποὺ γὰρ 
ἐκείνῳ μετὸν xal θείων λογίων κἂν ἐπὶ νοῦν, ἐν 
τοῖς ἀγροῖς (cu καὶ τοῖς παρ) αὐτοῦ βοσκομµένοις 


domineBulgarorum a Michaele puero secundi.Non 
multum ab hac adoptione tempus processerat,cum 
eircumventum insidiis, eo facilius quod & sibi c&- 
vendo fiducia eum nove contracte necessitudinis 
averterat, egregia mater adoptatum occidit. At di- 


ἔχοντι; Σύννους οὖν τὰ πολλὰ διάγων, xal οὐδὲν 
προὔργου τιθέµενος τῆς πρὸς ἀρχήν τινα καταστά- 
σεως, πολλάκις τὰ αὐτὰ διεζῄει τοῖς ἀγρόταις ἐκεί- 
νοις xai συφορθοῖς, ἁγίων τινὰς ἐντυχίας λέγων xai 
παρακινήσεις τὰς map! ἐχείνων elc ὃ κινηθῆναι xri 
ἔθνους ἄρξαι. Ταῦτα πολλάκις διεξιὼν ἐπιστεύετ, 
Καὶ ἤδη ἄλλως προσεῖχον αὐτῷ fj ὡς ἑδόκει' τὴν γὰρ 
προθεσµίαν ἐγγὺς ἐδήλου τοῦ κινηθῆναι. Μιᾶς οὖν 
τὸ τῆς ὁρμῆς σύνθημα λέγων λαθεῖν, αὐτίχ) ἐχε[- 
νους ἐφέλκεται πρὸς τὴν ἑαυτοῦ θεραπείαν, χἀχείνῳ 
ἔπονται ὡς μέγα τι ἑλπίζοντες πράξειν. ᾿Απέρχον- 
ται γοῦν εἲς χώραν, καὶ τὸ τοῦ συφορθοῦ χηρύτ- 
τουσιν ὄνομα, ὡς θεόθεν Txé ol τοῦ ἄρξαι σύνθημα. 
Καὶ Apa λέγοντες έπειθον, καὶ προσεπετίθενο 
πλείους ἑχάστης. Κάκεῖνος πρὸς τὸ εὐσταλέστερον 
µετεθάλλετο, ἀμπεχόνην «v' ἑνεδιδύσχετο xal σπή- 
θην περιεζώννυτο ἵππου c ἐπέθδαινε, καὶ ἑθάῤῥει 
πρὸς ἔργα µείζω Ἡἢ κατ’ αὐτόν. ToU γοῦν Κωνσταν- 
τίνου ἀσθενῶς τοῦ σώματος ἔχοντος (τὸ γὰρ σκέλος 
κατεαγὸς ἔχων ἀκίνητος ἣν, κἄν που καὶ ἀπελθεῖν 
ἔδει, ἐφ᾽ ἁμάξης ἐφέρετο φόρτος κενὸς) πολλοὶ xate- 
λιγώρουν, xal μᾶλλον οἱ πρόσοιχοι Τόχαροι, ἔκδρο- 
μὰς ἑκάστης ποιοῦντες καὶ Μυσῶν ὄντως λείαν τὰ 


tuendi principatus, quem quasi ad scopum ecta e 
meditamenta cuncta sua dirigeret. Habebatque de 
talibus ad suos illos sodales rusticos et subulco: 
serios sepe sermones, momorans mira etiam vist 
et quasdam apparitiones sanctorum, a quibus im- 


vina justitia non qua solet in plerisque patientia ( pelli ae aiebat ad jugum excutiendum el sibi nsur- 


sceleris hujus penam distulit. Statim excitavit qui 
sanguinem impie osi requireret. Cujus eventus 
narratio paulo altius repetenda est. 


9. Initía Lachang, et ul is Constantinum interfe- 
cerit. 


Erat in iis partibusrusticusquidam mercede por- 
c08 pascens,Cordocubas appellatus, oui voci cum 
quedam inesset usu popularis illic A818 lingue 
oleris notio, Greci qui olus lachanum vocant, 
istum, ubi coepit innotescere, hominem Lachane 
vocabulo celebraverunt.Hic ita sollicite suibus sibi 
commendatis attendat ut sese negligeret, non 
curans quid vestiret aut quo vesceretur, naturali 
gimplicissime defungens victu, solo pane et herbis 
agrestibuscontentus.Familiaribus utebatur indolis 
et educationis similis homunculis; quibus plerum. 
que magna de se quedam olim futura quasi vatici- 
nang jactabat, sepe illisirridentibus,nonnnunquam 
etiam non plane detrectantibus credere. His ille 
nescio unde spebus inflatus, gravitatem affectare 
ccpit insolitam,componereque se in speciem sano- 
timonie,colligens subinde animum,et Deum invo- 
cans quibus uti poterat precibus homo funditus 
omnis institutionis rudis,quippe in agris semper 
versatus pascendisintentus porcis. Apparebat igitur 
fere cogitabundus, verbis sepe signiflcans volvere 
ge animo nescio quaui machinationem novi consti 


pandum gentis imperium. Ejusmodi tam sepe dis. 
seruit, ut quantamvis incredibilium fidem faceret. 
Jamque alio ei plerique studio quam prius atien- 
debant,maxime cum ediceret fatale tempus decreta 
sibi divinitus potentie imminere, moxque se eru 
pturum in ejus arripiende conatum,quem prospero 
successu fortunandura sciret. Ad hec arrectis αἳ- 
quandiu subito diem pronuntiavit, qua die prodi- 
turus esset e latebris et maturo jam preclaro 
ecpto felix auctore Deo auspicium daturus. Nemo 
dubitavit aut renuit. Conclamarunt omnes doceret 
quo vellet; se alacriter in cunctis obsecuturos. 
Nec facta dictis abfuere.489? Addunt addicunique 
ipsi se frequentes, magnis elati spebus.Cursantper 
regionem proclamantes subulcum a Deo missum, 
et ad'manum jam conflatam ingentem certaun 
undique accurrentium &ggregant numerum. Cre- 
scebat in dies multitudo, et novus dux ad consen- 
taneum assurmpte dignitati se fingens babitum, 
abjectis centonibus honestiorem induit vestem; 
enseque succinctus, equo inscenso, ad opera mt 
jora quam ejus hactenus fortuna caperet palam sé 
accinctum ostentare ausus est. Valetodine tom, u! 
dictum est, Constantinus infirma utebalur : nam 
crure dudum fracto facultatem incessus amisertl, 
οἱ si quopiam esset necesse proficisci,curru pondat 
iners trahebatur.Ea res contemptum illiconciliarit 
plurimorum. In his Toohari finitimi], fere genet 





889 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. VI. 





890 


Μασῶν τιθέντες. Φὰλαγγι γοῦν Τοχάρων προσκρού- Λ πάγων falvov τῷ βασιλεῖ, καὶ συμπεσὼν ἐκείνῳ ὁ 


σας ὁ Λαχανᾶς ἐμπίπτει σφίσι μεθ ὧν ἐπεφέρετο, 
καὶ κατὰ κράτος νιχᾷ, xal αὖθις ἄλλῃ, καὶ οὕτω 
πρὸς τὸ µεγαλειότερον ἐπ' οὐ πολλαῖς ἡμέραις 
χαθἰστατο, Χωραι τοίνυν προσετίθεντό οἱ, xal ἐπ᾽ 
αὐτῷ πολὺν τὸν τοῦ εὖ πράξειν ἐλπισμὸν ἁραρότως 
εἶχον. Ka! ὁ Λαχανᾶς πολὺς ἦν φημιζόµενος παν- 
ταχοῦ’ οὐδὲ γάρ ἡμέρα ἐφίστατο xa ἣν οὐ πλείους 
τῶν προτέρων εἶχε καὶ ἠνδραγάθει προσθάλλων. 
Τοῦτο ἐθορύθησε piv καὶ τὸν Κωνσταντῖνον τὰ 
πλεῖστα, ἀγγελθὲν δὲ παρὰ δόξαν xai αὐτὸν θορυθεῖ 
βασιλέα τὸ γὰρ οὕτως ἐπελθὸ, παρ) ἀξίαν οὐκ à 
ἐπελθεῖν el μὴ ἐπὶ µεγίστοις τισὶν ῴοντο. [P. 296] Ὁ 
μὲν οὖν Κωνσταντῖνος µόνον ταράξας τὰ xatà τὸν 
ζυγὸν µετήνεγκε τὸν νοῦν πρὸς τὸ ἁπροσδοχήτως 
φανὲν καὶ ὡς οὐκ ἂν μὴ ὅτι γ΄ οὗτος, ἀλλ’ οὐδ' ἆλ- 
λος τις Φήθη voci: Ὁ δὲ βασιλεὺς τοῦτο μὲν xai 
τάκεῖ Χαταστῆσαι θέλων, τοῦτο δὲ xal πρὸς τὰ 
ἀκουσθάντα διατάραχθεὶς, προλαθεῖν ἠπείγετο καὶ 
τὰς ἄχρας κατοχυροῦν. Καὶ δὴ ἐξελθὼν τῆς Κων- 
σταντίνου ἐπ ᾿Ορεστιάδος ἤλαυνεν ὅλῳ µῥυτῆρι, 
Χειμῶνος δ᾽ ἐξελθὼν xal πΆχοις ἐπιὼν πάσχει τι 
καὶ τῶν ἀνηκέστων, συμµποδίζεται yàp ὁ ἵππος ἐπὶ 


assueta rapto vivere, nihil α claudo principe timen- 
tesliberrimisin Mysiam excursionibus agebant fere- 
bantque passim cuncta, et veteri celebratas prover. 
bio praedas Mysorum impune frequentabant. In 
horum unam manum incurrens cum suis Lachanas 
eam internecione delet. Alia die deprehensam simi- 
liter cohortem istorum alteram ut priorem inter- 
flcit. Hinc paucis diebus celebre fit ejus nomen, et 
videlicet non parvis et populi et regionum accessio- 
nibus opes ejus augescunt, cunctis pro se quoque 
spem in eosummam emendaudi publica incom- 
modas collocantibus. Fameinterim ambitioso pre- 
conio Lachanas ubique buccinabatur. Nec dies 
preateribat qua non et ejus numero cresceret exer- 
citus, et qua non ipse aliqua se insigni de hoste 
victoria commendaret. Conturbarunt hec non pa- 
rumsubindenantiataConstantinum. Ipsum quoque, 
ubi fides tandem non 433 creditis primo indiciis 
fame constantia facta est ipsum, inquam, quoque 
inopinatissimanovitas vehementer commovit irmpe- 
ratorem. Hunc sua suspectare prudentia cogebat, 
ne subesset his quidpiam incomperti mali: quo- 
modo enim homo tam vilis tam secure prodiret, 
nisi productus fiducia opum non apparentium, et 
multo majorum quam que cernerentur, sibi con- 
scius virium ? Ceterum in communi admiratione 
amborum Constantinus solus, quem periculi vis 
propinquior ureret, trepidis raptim habitis toto jugo 
delectibus, admovendam strenue putavit manum 
remedio mali longe ultra quam quisquam imaginari 
potuisset inopinatissime nascentis crescentisque. 
Porro imperptor nondum ille quidem expedivit 
consilium bellandi: tamea eibi proficiscendum ver- 
sus istum limitem constituit, partim ut ex propin- 
quo cognosceret certius et, si quid ibi lebaret, con- 


ἐποχούμενος πτῶμα δεινὸν χεῖράς τε xal πρόσωπον 
δρύπτεται, οὕτω χαλεπῶς ὡς μηδ᾽ ἀρχὲσαι τὸν τῆς 
ἐχστρατείας ὅλον ἸΧχρόνον ἀπαλεῖψαι τὰ τραύµα- 
τα, ἀλλ᾽ ἔτι λείψανα τῶν πληγῶν ἐμμένειν ἐπανελ- 
θόντι τῷ ᾖβασιλεῖι "Άμα ᾿γοῦν ἐπέθη ὁ κρατῶν 
τῆς ᾿Αδριανοῦ, xai ἅμα dj σφαγὴ τοῦ Κωνσταντίνου 
ἀγγέλλεται. Ὡς γὰρ ηὐξάνετο καθ᾽ ἡμέραν ὁ Aaya- 
νᾶς καὶ πολλοὶ προσεχώρουν ἐχείνῳ κατολιγωροῦντες 
τοῦ αφῶν βασιλέως, ἐχποδὼν δ᾽ ἦν ἤδη καὶ ὁ Σφεν- 
τίσθλαθος τῶν δόλων ἀπονάμενος τῆς Μαρίας, οἱ δέ 
Υξ προσφχειωµένοι τῷ ζΚωνσταντίνῳ ἐξ ἀνθρώπων 
ἦσαν ταῖς τῆς Μαρίας χαχεοτρεχείας κατειργασµέ- 
vot, ὅσοι δὲ καὶ περιῆσαν, οἱ μὲν παρ᾽ ἐχείνων ἐπὶ 
δυσνοίαις ὑπωπτεύοντο, oi δὲ καὶ ταῖς ἀληθείαις 
ἐδυσνόουν, µόνος ἢ μετ ὀλίγων ἐγκαταλειφθεὶς Κον- 
σταντῖνος ὁρμᾷ μετελθεῖν τὸν ἤδη xal αὐτοῦ κατολι- 
γωροῦντα. Kai O7, συνταξάµενος τὰς δυνάμεις ἐφέ- 
pero μὲν ἐφ᾽ ἆμαξης, Οἱ δὲ οἷς ἐκεῖνος ἐπίστευε τὰς 
ὑπὲρ ἐκείνου ὁρμάς κατεκλῶντο . 'O δὲ Λαχανᾶς 
ὁμόσε χωρήσας ἐχείνῳ, ἅμα φανεὶς ἐπεισπίπτει καὶ 
κατὰ κράτος αἱρεῖ, χάκεῖνον μηδὲν χατὰ πόλεμον 
πράξαντα βασιλείας ἄξιον δίκην Ἱερείου κατασφάτ- 


firmaret; partim ut qui ab illa parte patebant in 
Romanam ditionem aditus, per quos ne Lachanas 
irrueret audita de illo timere cogebant, presidiis 
et munitionibus idoneis preoccuparet. Hoc animo 
dum citatis equis versus Orestiadem contendit per 
concretos rigida hieme gelu campos properans, 
contigit et pati eum et periclitari gravissime. Nam 
equus quo vehebatur lapsus in glacie, eum sesso- 
rem efludit, tum supra ipsum tota mola concidens 
tantum non oppressit, vulneratum in manibus et 
vultu adeo non leviter, ut vix totius ejus diuturne 
expeditioniB spatio persanari plage potuerint, aut 


€ *. . . 9 . *. 
effici quin luculente cicatrices reducem ipsum in 


urbem adhuc deformarent. Ceterum tunc illi eo 
itinere Adrianopolim advenienti occurrit certus de 
cede Constantini nuntius. Cum enim adolesceret in 
dies potentia Lachane, οἱ Bulgari passim a rege 
guo ipsis spreto ad subulcum deficerent, nec qui 
potuisset obsistere Sphentisthlabus 484 superes- 
set,insidiosis Marie delinimentis miser lucratus 
exitium, procerum vero gentis qui maxime Con- 
stantino studuerant, partim sceleratis Ma:ie moli- 


D tionibus interfecti fuissent, qui vero adhuc vive- 


bant partim falso suspectarentur quasi rebellibus 
faverent, partim revera regnantibus offensi pende- 
rent in prevalescentem faetionem, Constantinus 
ferme solus in medio relictus acri necessitate com- 
pulsus est tentare cum paucis opum antiquarum 
reliquiis aleam belli et se Lachane jam ipsum con- 
temnenti objicere. Instructam ergo contra inferens 
aciem ipse in curru vectus, et fldi ei pauci repri- 
mere impetus impune hactenus grassantium sunt 
adorti. At Lachanas contra se venientibus ocour- 
rens, simul vidit, simul admovit, simul vesano 
irruens impetu cedit exercitum et plene vinoit; ac 





801 


GEORGII PACHYMERJE 


892 


τει. Τινὰς δὲ τῶν ἐκείνου καταγωνισάµενος τοῖς À ἅμα δὲ xal τὰ ἀρχαῖα προσαφαιρεῖσθαι χλίνουσαν 


λοιποῖς ὡς σφετἐροις ἐχρῆτο. Καὶ ἤδη βεθαίως ἐπι- 
σχὼν τὴν χώραν καὶ πόλεων Άπτετο, xal Y' αὐτὰς 
αἱρῶν οὐκ ἀνίει ὡς ἄρχων καὶ βασιλεὺς ῥημιζόµενος. 
᾽Αλλὰ τὰ μὲν xav ἐκεῖνον οὕτω, καὶ οὕτως ὁσημέραι 
πλέον ἐμεγαλύνετο καὶ εὐοδούμενος ἐπεδίδου. 


δ. Ὅπως ὁ βασιλεὺς τῇ θυγατρὶ Εἱρήνῃ τὸν 
᾿λσὰν εἷς γάμον ἤρμοσεν. 


(P. 297] Ὁ Σὲ βασιλεὺς τῷ μὲν παρὰ δόξαν συµ- 
θάντι ὡς εἰκὸς ἐπαλγήσας, τὰ δὲ καθ) αὐτὸν ώς 
ἑνῆν κατασφαλιζόµενος, ὅσον ἀσφαλῶς εἶχεν ἐκ Κων- 
σταντίνου πεσόντος, ἐπαύζειν ἦθελε ταῖς πρὸς τὸν 
Λαχκανᾶν ἀγχιστείαις. Καὶ πέμψας μὲν ἐπεπειρᾶτο 
τοῦ βαρθάρου, ἐφ᾽ d καὶ γνῶναι εἰ Ἱκανῶς ἔχοι xoi 
πρὸς τὸ πρόσω χωρεῖν, οὕτως ἀρξάμενος μὲν ἀπεριτ- 
τως. τὰ μέγιστα δ᾽ εὐτυχηκὼς ἐκ τοῦ ῥᾷστα. Kal 
γε καὶ γαμθρὸν ἐπὶ θμγατρὶ διενοεῖτο ποιεῖν, si 
σφίσι δόξειεν ἐνικανωμένος καὶ πρὸς αὐτὴν τὴν τῶν 
Βουλγάρων ἀρχήν. Ὅμως 9 ἐνορῶν xal τὸ τῆς τύχης 
ἄστατον , ὡς Gua μὲν χαρίζεσθαι καὶ τὰ μέγιστα, 


regem ipsum, qui nihil eo prelio fama dignum ac 
tanti nominis fastigio egisset, misere instar victime 
victor obtruncat, reliquos suis adjungit. Et jam 
aperte plene regionis potens, ad urbessibi subji- 
ciendas convertit animum, solito successu : nuno 
enim hanc, nuuc iliam capiebat ; neo quieturus 
videbatur, quoad rextotius haud dubie Bulgarie 
ubique acclamaretur.Sic se res Lachane habebant, 
quotidianis proflcientes successibus, et ad eum- 
mam brevi, ut apparebat, potentiam pervoenture 


4. Ut imperator flig lrene  Asamem conjugem 
derit. 

Imperator vero indoluit quidem, ut par erat' 
inopinato casui : ceterum securitati rerum suarum 
quam fleri optime poterat studens consulere, co- 
nandum existimavit id quod ex Bulgari ditioneolim 
usurpaverat, cujus possessionem f(lrmstam sibi 
videbat Constantini morte, sibi certius asserere, 
quinetiam augere, conciliando ac jungendo sibi per 
affinitatem Lachana. Misit igitur qui tentarent ani- 
mum Barbari, et eadem 43855 opera dissimulanter 
explorarent vires opesque ejus, eoquid tante, ac 
cetera ejus omnia tali loco essent, ut exspeotari 
jure posset eum qui tam tenuia initia protentosm 
felicitatis multiplicatis hactenus successibus cumu - 
laverat, pari deinceps quoque profectuum tenore 
ad culmen fortune summum perventurum. Quodsi 
horum relatu cognovisset non esseilluminidoneum 
regno Bulgarie, nec imparem ejus nominis susti- 
nende utcunque majestati, haudquaquam abhor- 
rebat a cogitatione generum sibi illum asciscendi 
propria ipsi collocanda filia. Tamen reputans atten- 
tius cum inconstantiam fortune simul maxima 
indulgentis, simul subita inclinatione lancis etiam 
antiqua eripientis, tum virtutis tanto prestabilio- 


τὰ ζυγὰ, ἀρετι δὲ xai τὸ προσγενόµενον οἴχεῖον 
καὶ τὸ ἀπογενόμενον οὖκ ἀνέλπιστον , ὑπώπτιυι 
τὰ πολλὰ τὴν τυχην, μὴ δοῦσα μεγάλα ἑξαίφνης τὸ 
πᾶν ταχέως ἀφέληται, καὶ ἀρετῆσ μὴ οὔσης μηδὶ 
βραχὺ καὶ τὸ παρ) ἐκείνης διδόµενον ἀμαυρῷτο, ὡς 
μὴ φθάνειν ἐπιτυγχάνοντα θαυμάζεσβαι xai ἔλεεῖαθαι 
ἀποτυγχάνοντα. Διὰ τοῦτο καὶ ταῦτα στρέφον ἐπὶ λο- 
γισμῶν, βουλὴν συνέλεγε τοὺς ἀμφ) αὐτὸν συγκαλῶν. 
Ἔθλεπε γὰρ τὴν τῶν Βουλγάρων ἀργὴν τοῦ προστα- 
τήσοντος χρῄζουσαν ἐξ ἀνάγκης, παρετίθει δὲ xul 
τῷ Λαχανᾷ τὸν ἐκ τοῦ Mott?) Ἰωάννην, καὶ τῷ μὶν 
τύχην καὶ θράσος xai τὸ ἐπὶ τῶν πραγμάτων εἶναι tiq 
πρόσθασιν τῆς ἀρχῆς συντελέσοντα ἐγίνωσκε, Ἰωάν- 
νην δὲ τὸ γένος xal τὴν ἀφ᾿ αὐτοῦ σύναρσιν xatoys- 
B ροῦν εἰς ἀρχὴν οἷά «' ὄντα καὶ μᾶλλον διέχρινε. Καὶ 
πολλοῖς γε Πρεσχεν ἡ βουλἡ, τὸν τοῦ Μυτζη υἱὸν εἰς 
γαμθρὸν γενέσθαι τῷ βασιλεῖ, καὶ οὕτως ἐπὶ τῇ 
πρόσθεν βασιλειᾳ χαταστάντα συνεγερθῆναι καὶ dx 
αὐτοῦ [P. 208] βασιλέως, ἅμα μὲν διὰ τὸ πρὸς τῷ 
Μυτζῇ δίκαιον καὶ τὸ ἀπὸ τῶν πατέρων αὐτοῦ πρὸς 


σφᾶς ἱλαρὸν, ἅμα δὲ καὶ διὰ τὴν τοῦ βασιλέως πρὸς 


rem conditionem ac naturam, cui et que insunt 
bona vere propria inamissibiliter possidentur, et 
qu& desunt verisimiliter sperantur, vereri magno- 
pere cepit ne cuncta hec sortis beneficia cila 
ejusdem, mature paenitere donorum solite, mute 
tione auferrentur; et vel si perseverarent, tamen 
quod virtutis ne modicum quidem subesset, eadem 
6 brevi mora obscurata obsolescerent, seroque intel- 
ligeretur non fuisse properandum in nimium mi- 
rando consecutum ista, aut eo qui talibus careret 
misero putando. Quare perpensis istis alio vertens 
animum, convocavit viros pudentes quos habebtl 
secum, iisque exponens videre se necesario pro 
videndum principem Bulgaris, duos proposvitqui 
ei presfloi posse viderentur, Lachanam et Myts 
filium Joannem ; et illi quidem fortunam sufre 
gari, inesse animum audendi, magnisque nec im- 
prosperis ccptis munitum abunde ipsi videri posse 
iter ad summam isthic potentiam. Joanni tamen ut 
non desperandum videatur posse od optatum suc- 
cedere conatum istuc aspriandi. facere genus ipsius 
etcmtera in ipso sita bona presidiaque, quibus 
haud dubie attolleretur ad spem non imprudentem 
in eo prevalendi, si tentaret. Addidit in hunc me 
gis esse propendere, meliusque collocandam in ho 
promovendo arbitrari operam. Idem plerisque plt- 
cuit, magnoque assensu probatum imperatoris con. 
silium est asciscendi 486 Joannem in generum.e 
jus ei genere ac hereditaria ratione competens ad 
istum principatum imperii viribus fulciendi. Ne 
videri dubitandum quin eo magis inclinarent Bul- 
gari, ac facile preferrent barbaro subulco juvenem 
nobilissimum, tum patris ejus Mytze respectu cii 
regnum Bulgaris debitum fuisse meminissent, tum 
memoria mitis in ipsos latique imperii msjorum 
ejus ceterorum, tum denique melu palam ei [ῶύ6- 








893 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. VI. 


894 


αὐτὸν χηδεµονίαν, ὅσα xal πενθεροῦ πρὸς vapÓpóv. A τολῆς ἐπισκόπων παρῆσαν, οἳ μὲν ἐκεῖρεν Ἰόντες, οἱ 


Βἰχὸς δὲ καὶ τὸν Λαχανᾶν ἐκ τύχης ἐξαίφνης φυση- 
θέντα, ὑποχαλάσαντα τὰς ὁρμὰς φανεισῶν Ῥωμαί- 
xiv ἐχεῖσε δυνάµεων Ἡ πρὸς δουλείαν ὑποπεσεῖν ἢ 
μὴν xat που χρυθῆναι φεύγοντα, μὴ ἔχοντα ὅπη üpa 
xai ἰσχυρίσαιτο. Μαρίαν δὲ xal παῖδα ταύτης ῥᾷον 
τοὺς Τερνοθίτας προδοῦναι * τὰ γὰρ πρὸς αὐτοὺς 
ἑχείνης xaxà οὐ τοσοῦτον μικρὰ ὥστε xal λήθῃ δι- 
δόναι. 


€. Ὅπως ὁ βασιλεὺς ἐπὶ τούτῳ πέµψας ἐζήτει βουλὴν 


καὶ παρὰ τοῦ πατριάρχου. 


Ταῦτ' à βασιλεὺς βουλευσάµενος, xai τὴν ἀπὸ τοῦ 
πατριάρχου βουλὴν πέμψας ἐν ἀποῤῥήτοις ἐζήτει. 
Καὶ ὃς τὰ πολλὰ πρὸς τὸν Μυτζῆν ἔῥῥεπε, καὶ γρά- 
φων τὴν ἐπὶ τῇ βουλῇ ῥοπὴν ἐδίδου" Τοῦτο καὶ Ilpty- 
κιψ ὁ Ἱερομύναχος θεοδόσιος, ἀξιωθεὶς xal οὔτος πρὸς 
συμθουλἠὴν τὴν περὶ τούτων, ἔγραφεν, ἤδη εἰς ψῆφον 
Qv πατριαρχείου * ὁ γὰρ Εὐθύμιος ἐτεβνήκει τῆς 
Θεουπόλεως., Τὸ δ’ ὅπως οὗ χεῖρον εἰπεῖν. Κεχήρωτο 
μὲν οὖν τὸ πατριαρχεῖον, xal πολλοὶ τῶν τῆς ἆνα- 


rati tamque arto et insolubili pietatis domestice 
vinculo irrevocabiliter adstrictiimperatoris,quanta 
inter socerum; et generum intercedit necessitudo ; 
ex quo certi essent totis eum imperii viribus adju- 
vandum; quod videntem Lachanam erst verisimile 
remissurum statim multum de audacia, et com- 
presso tumore quo aspirantis fortune aura levem 
hactenus hominem inflasset, fuere tam licenter 
desiturum, atque ubi Romanas acies in suo sibi 
solo videret oppositas, aut servitutem relapsurum 
pristinam, aut fuga matura, damnatis prevalendi 
spebus, latebras alicubi captaturum.Mariam porro 
filiumque ejus facile prodendos a Ternobitis, in 
quorum essent uterque potestate, verisimile ex eo 
esse, quod tante ac tam recentes exstarent mulie- 
ris ejus in ipsos injurise,ut earum ipsos jam plane 
oblitos credibile non esset. 


5. Ut imperator de affinitate cogitata. consilium a 
patriarcha per missos quzsieru. 


Hec cum a concilio dieta essent, imperator pa- 
triarche super ea re sententiam exquirendam pu- 
tavit, arcanis per viros idoneos missie litteris. 
Illein Mytzam sponte dudum su& propeneus, ce- 
leri rescripto id consilium prolixe commendavit, 
et videlicet prerogativa tant:» auctoritatis ultimum 
in eam partem pendenti deliberationi momentum 
addidit. Eodem concors accessit judicium hiero- 
monaobhi Theodosii cognomento Principis : nam ad 
hune qnoque imperator consilium postulans scri- 
pserat, utpote 457 justo suifragiorum numero 
designatum patriarcham in locum  Theopolitani 
Eutbhymii jam mortui. Quo de toto negotio non abs 
re fuerit distinctius hic aliquid ponere. Viduata 
pastore patriarchali Antiochie sede aderant multi 
Orientalium antistitum, quidam ea causa e suis 
ecolesiis Constantinopolim profecti, nonnulli jum 


δὲ xai ἐνταῦθα ταῖς ἐκείνου προτροπαῖς γενόµενοι" 
ἤρεσκε γὰρ ἐπὶ τούτοις καὶ ἡ τοῦ ᾿Λναζάρθου ϐεο- 
δωρήτου βουλἡ, εἰς νόσον ἤδη κλιθέντος τοῦ πατριάρ- 
χου, τοὺς Ἰκανοὺς ἐκ προτροπῆς ἐκείνου γίνεσθαι, 
ἐφ᾽ d τὸν pst! ixsivov προσκληθησόµενον ἀνεπιλή- 
πτως ὡς Ἱκανῶς ψηφίζοιντο. Ὡς γοῦν ἐζητεῖτο ὁ 
χοησιµεύσων, [P. 299] καὶ οὐδεὶς τοῦ Πρίγκιπος 
ἀπεγίνωσκεν, ἦν οὖν εὐθὺς καὶ ψηφίζεσθαι καὶ 
προσκαλεῖσθαι τὸν ἄνδρα. )Αλλ᾽ 6 βασιλεὺς σοφόν τι 
συνορῶν ἐπὶ τούτοις ὑπώπτευε τὴν χλεύην, καὶ τὸν 
χρεμάµενον ἐκ τῆς ὑποψίας κατάγελων µήπως ὀφλήσῃ 
προὐνόει. Τὸ γὰρ Ηρίγχιπα μὴ δι’ ὅλου τῇ Ἐκκλη- 
σίᾳ ἑνούμενον διὰ τὰ συµθάντα οὐδ) ὅλως ἠγνόει, τὸ 
δὲ συνυπογλίνεσθαι κατὰ τιμὴν ὑπερτάτην προτει- 
νοµένην ᾧῴετο μὲν, οὖκ εἶχε δ) ἀραρότως πιστεύειν. 
El γοῦν ψηφισθεὶς ἀπερεῖ, εἶναι μὲν ἐκείνῳ τὴν ὅτι 
xai ἀξιούμενος οὐχ ὑπήκουσεν αὐτάρχη τιμὴν, τοὺς 
δὲ γε χαλέσαντας ἐξ ἀνάγκης ἀποφέρεσθαι τὸ ἧττον, 
ὅτι xal ἀξιοῦντες οὗ προσεδἐχθησαν. Γράφει γοῦν 
xai ταῦτα ἐν ἀποῤῥήτοις τῷ πατριάρχῃ , πειρᾷν 


antea a degente illic Euthymio vocati, huic enim 
ex morbo quo decessit decumbenti persuaserat ei 
assistens Theodoritus episcopus Aneszarbi,e sui 
patriarchatus presulibus idoneum ad sese jam 
nuno evocare numerum, qui videlicet, si quid ei 
deinde contigisset humanitus, ejus successorem 
justis possent suffragiis eligere. Inter hos Euthy- 
mio jam mortuo de substituendo ei viro loco isto 
digno disceptantes satis constabat cunctorum ju- 
dicio concordi neminem Principi videri preferen- 
dum.Nec ulla per quemquam ipsorum mora eret | 
quin protinus perferretur decretum eveotionis ejus 
in dignitatem istam, isque in eam rite vocatus 
inauguraretur, nisi paulisper supersederi delibe- 
rationemque suspendi jussieset imperator. Vere- 
batur is, pro ea qua solebat intimum rerum oc- 
currentium profunde perspicere prudentia, ne 
sibi obrepi illudique in hoe negotio sineret, me- 
ritoque sapientibus risum deberet, si hominem 
circa eam que tunc flagrarei in Ecclesia contro- 
versiam a se diversa sentientem,contra se acquam 
putaret meliorem causam, tania repente armari 
auctoritate permitteret. Ceterum quia eumdem il- 
lum Principem ita videbat non dissimulasse in- 
clinationem propriam jn factionem schismate 
avulsam, ut tamen non tsm in eo fixus irrevoca- 
bilisque videretur quin sperari posset transitio 
ejus in partes eorum qui supremi ejus honorie vo- 
luntaria delatione nihil non ab eo meruissent, ne- 
cessarium esse credidit hujus spei pignus anteca- 
pere nec rem tantam nimis periculose alee com- 
mittere. Quid si enim aliter ille jam  proclamatus 
et inauguratus patriarcha quam speratum erat 
saperet ; et dignitatis summe, quam a stulte con- 
fidentibus accepisset, toto pondere incumberet ip 
depressionem ipsorum eorumdem qui βίο ipsum 
inexploreto 488 promovissent ? His de Causis 


805 


GEORGH PACHYMERJE 


896 


πρότερον, sig οὕτω xal ἐφιέναι φηφίζεσθαι. Ἡ δὲ Α πληθὺν θριαµδεύων τοὔνομα, xal δίκας προστιθεῖς 


πειρα ἦν διὰ τυῦ συγγράφοντος τάδς’ οὗτος γὰρ 
συνήθειαν ἔχων slg ἐκεῖνον τὴν μµεγίστην xal ἐπὶ τῇ 
πείρᾳ ταύτῃ τῶν ἄλλων προὐκρίνετο . Τότε γοῦν 
κατὰ τὰ ἐν ἀποῤῥήτοις ἐπεσταλμένα μὲν πρὸς βασι- 
Ala τῷ πατριάρχῃ, ἐπεσταλμένα δὲ παρὰ πατριάρ- 
χου τῷ αυγγραφεῖ, φοιτῶν ἑχείνῳ συχνάχις καὶ τὰ 
περὶ τοῦ πατριαρχείου προτεινόµενος, εἶδὼς μὴ 
εἰδότι τὸν νοῦν ἐθηρώμην xal τὴν γνώμην ἐνεχύρα- 
ζουν, xal y' ἐπληροφήρουν πληροφορούμενος ὡς «λη- 
θεὶς ὑπακούσειε καὶ τὴν εἰς τὸ πατριαρχεῖον χλῆσιν 
προσήσεται. Γέγονε ταῦτα, καὶ ὡς ὑποψηφίῳ ἐντεῦ- 
ev προσφερόµενος ὁ κρατῶν τὰ φιλικά τε ἐπέστελλε 
καὶ γε τῶν ἀναγκαίων κατὰ βουλὴν κοινωνὸν ἐποίει, 
Τότε τοίνυν τὰς αὐτῶν δεξάµενος σομθουλὰς, καὶ 
πρό γε τούτων τὴν τῆς δεσποίνης, ἔργῳ τὰ τῆς βου- 
λῆς ἐπλήρου, καὶ πέµψας ἄγει τε εἰς ἑαυτὸν τὸν 
ο Ἰωάννην ἐκ τῶν κατὰ Σχκάµανδρον Τρωϊκῶν (ἐχεῖ 
γὰρ καὶ τὰς διατριθὰς ἐποιεῖτο, αὐτάρχως τῶν εἲς 
πρύνοιαν ἔχων) xai μετασχηµατίσας γχμθρὸν ἐἑκά- 
λει καὶ βασιλέα Βουλγάρων. Μετετίθει δὲ καὶ τοῦτον 
εἷς τὸ τοῦ πάππου ᾿Ασὰν àvà πᾶσαν τὴν περὶ αὐτὸν 


Scripsit imperator arcano patriarche videri e re 
fore, si priusquam destinate electionis monachi 
Principis in patriarcham indicium emanaret, ex- 
perimentum caperet ejus animi,et sic tantum per- 
ferri faventia ipsi suffragia permitteret, si qualia 
vellent et ad Ecclesie pacem expediret, facturum 
eum certo constitisset. Hoc porro experimentum 


τὰς dila, τοῖς γε μὴ οὕτως λέγουσι χατά τινα µε- 
μνημένυις χρείαν. Kal τῶν Βουλγάρων τοὺς μὲν 
προσχωρεῖν ἑτοίμως ἐκάλει ὡς αὐτίκα εὐεργετήσων, 
τοὺς δὲ τι xai προνοοῦντας τοῦ ἀσφαλοῦς πέμπεων 
δώροις μὲν ἤγαλλεν, ἀνεῤῥώννυε δὲ ταῖς ἐλπίσιν ὡς 
εὔ πράξοντας el τὸν Ἰωάννην δέξοιντο βασιλέα ἆτο- 
στάντες Μαρίας. Ταῦτα μὲν οὖν ἐκ τῆς ᾿Αδριανοῦ 
ᾠκονόμει, [P. 900], xal τινας αὐτίχα πρὸς µόνην τὴν 
φήμην προσχωροῦντας εὖ ἔδρα, καὶ κατεδηµαγώχγει 
Βουλγάρους ταῖς ὑποσχέσεσιν. 


c'. Ὅπως καὶ τὸν Μιχαλλ ἐκ δύσεως ἐπελθόντα 
γαμθρὸν ἐποιήσατ». 

Ἐπανελθόντι δ’ ἐς πόλιν ἠγγέλλετο xal ἡ τοῦ Μι- 
χαἡλ ἐκ τῶν δυτικῶν ὅσον οὐκ ἤδη ἄφιξις. Ὁ δ᾽ Ty 
ὁ τοῦ Μιχαἡλ δεσπότου υἱὸς ὕστατος, Δημήτριος μὲν 
τὸ κατ ἀρχὰς λεγόμενος, θανόντος δὲ τοῦ πατρὺς 
τοὔνομα κατὰ μνήμην ἐκείνου ἀνταλλαξάμενος. Ὢ 
δὴ καὶ μοῖρα τῶν τοῦ πατρὸς χωρῶν προσκεκληρω- 
µένη οὐκ ἀποχρῶσα τῷ µεγέθει τῆς κατ᾽ αὐτὸν ἀξίας, 
ἧς παρὰ τοῦ κρατοῦντος ἐτύγχανεν ἤδη γαμθρὸς 


prediisad victumcultum quesplendidum proventu, 
mutato habitu 489 generum simul suum, simul 
regem Bulgarorum appellavit ; cognomentum quo- 
que ipsi addiditab avo Asane, et universo suo 
comitatui, novo isto illum celebrans nomine, ma- 
gnilice ostentavit, ponis etiam decretis in eos qui, 
quocunque incidente ueu mentionem ejusdeinceps 


per scriptorem hujus historiz captum est:is enim ϱ faciendi,aliter quam Asanem et regem Bulgarie 


ex longo familiarissimus Principi ad ista explora- 
tione fideliter feliciterque fungendum idoneus pre 
cunctis est judicatus. Huic ergo patriarcha juxta 
Bententiam arcana imperatoris epistole arcana 
scripto ipse quoque mandata cum misisset,ille pro 
amicitia sepius adiens Principem monachum, 
ei subinde, quasi ficta sermonis causa condilione, 
mentionem patriarchatus, ignaro quid de se cogi- 
taretur, sciens ipse ita intulit, ut certo expisca- 
retur penitissimum ejus sensum animi ; qui cum 
talis esset qualem imperator et patriarcha Con- 
&tantinopolitanus optabant, et utrique persuasus 
prius ego persuasissem illum, si patriarcha decla- 
rarelur, secuturum non invitum quo ab Augusto 
et urbis patriarcha consentientibus vocaretur,itum 
& Patribus nullo jam obstante in suffragia est, et 
conspirantibus legitimo numero calculis rite est 
electio perlata. Hia ita gestis imperator Theodosio 
uii jam electo et designato patriarche honorem 
habens, et &mice scribere et communicare de- 
liberationem de rebus magni ad rempublicam mo- 
menti,in qua versabatur, ejusque super iis consi- 
lium exquirere bonum factu censuit. Horum tunc 
porro responsis per omnia congruentibus acce- 
ptis, et ipsius in primis, quam item. consuluerat, 
Auguste, consilium in rem contulit, Accersitum 
enim e Scamandro et Troicie regionibus Joannem, 
ubi ille prius morebatur, abundante ipsi eeuis ibi 


vocarent. Bulgaros quoque quotquot in presens 
parati ad accedendum eunt reperti, spe beneficio- 
rum statim & se percipiendorum evocavit: ad alios 
qui adhuc deliberarent,idoneos qui allicerent misit 
donis eos jam nunc deliniens, in posterum uutem 
spebus oorroborans quasi consecuturos cuncta 
que cuperent ad vitze florentem etatum, si defi- 
cientes a Maria Joannem regem accepissent. Hac 
ex Adrianopoli providit; et quosdam ad primam 
talium famam statim concurrentes beneficiis affe- 
cit, ceterosque Bulgaros magnis pollicitationibus 
trahere iu partes populariter sategit. 


6. Ut Michaelem etiam ex Occidente ad se profectum 
imperator generum fecerit. 


D Reverso post hec in urbem imperatori nuntia- 


tus est appulsus mox futurusadventantis Constan- 
tinopolim ex Occiduo tractu Michaelis. Erst hic 
Michaelis despote filius natu minimus, Demetrius 
& principio vocatus,sed patris postea mortui no- 
men ad ejus memoriam omisso proprio usurpave- 
rat;cui cum que jure contigerat hereditario pa- 
terne ditionis pars sufficere non videretur magni- 
tudini sustinende nove quam tum primum inibst 
dignitatis generi imperatoris (sic enim esse et ap- 
pellari jam coeperat, Augusti filia ipsi & patre de- 
Bponsa), ea relicta se ad imperatorem transtulit, 
confisus litteris ejus jurejurendo flrmatis. Brea! 





897 


DE MICHABLE PAL/ROLOGO 118. V). 


808 


ὑπεσχημένος γενέσθαι, οὐδαμῶς ἐδόκει, Tij τοι xá- À τούτων σκεψοµένης xal τῆς παρ) αὐτῆς λόσεως. 


χείνην ἀφεὶς βασιλεῖ προσιχώρει, πιστεύων γράἀμ- 
µασιν ὄρκοις κατησφαλισµένοις. Ἠσαν μὲν οὖν τῷ 
βασιλεῖ ἑκατέρων τῶν θυγατέρων Ἑλρήνης ἅμα καὶ 
ἌΑννης (ἡ yàp Βὐδοκία μικρὰ ἦν xai ἔτι) αἱ πρὸς 
τοὺς νυµφίους συναρµόσεις ἐμπρόθεσμοι:΄ ἀλλ ol 
τῆς Εἱρήνης γάμοι τῷ ἤδη ae ψηφιζομένῳ 
Βουλγάρων ᾿Ασὰν ἐἑτελοῦντο περιφαγέστερον. Συµ- 
θόλοις γὰρ ἐχρῆτο βασιλικοῖς, ἐξ ἑρίων μὲν κατ 
ἐφεστρίδας, τοῖς δ᾽ ἄλλοις τοῖς αὐτοῖς βασιλεῖ ’ xal 
συνθεσίαι ἦσαν, sl μὲν εὐοδοῖντο ἐπὶθαίνειν Τερνά- 
6ου σύναµα xal ταῖς τοὺ βασιλέως δυνάµεσιν. [P. 301] 
εἰ δ᾽ οὖν, ἀλλά, καὶ αὖθις εἰς δεσπότας τῆς Ῥωμαίΐδος 
σεµνύνεσται, Τοῖς. μὲν οὖν τετελεσμένοι ἦσαν οἱ 
γάμοι, καὶ βουλαὶ προὐτίθεντο συνεχεῖς ὅπως üv- 
καὶ τὰ πβρόσω κατ εὐμάρειαν προχωροῖεν. Τοῖς δὲ 
τοῦ Μιχαλλ γάμοις καὶ τῆς δευτέρας τῶν βασιλέως 
θυγατέρων "Αννης προσἰστατό τι τῶν τῆς ᾿Εκκλησίας 
κανόνων, οὕς δὴ Σισίνιος πάλαι θεὶς ἀφορισμοῖς 
ἐχράτυνεν ἀσφαλέσιν. Ἡ μὲν οὖν τοῦ δεσπότου Νι- 
κηφόρου "Avva τῆς τοῦ βασιλέως θυγατρὸς "Άννης 
αὐτανεφία ἦν, Νιχηφόρος δὲ xal. Μιχαὴλ αὐτάδελφοι 
πάντων. Ηεριισταµένου γοῦν τοῦ κατ αὐτοὺς συνοι- 
χεσίου slc ἔκτον βαθμὸν τὸν ενθεν μὲν ἐκ τεσσάρων, 
ἐκεῖθεν ὃ᾽ ἐχ bo συγκείµενον, ἔδει συνόδου περὶ 


igitur Augusto ambarum filiarum Irenes et Anne 
(nam Eudocia parvula 440 adhuc erat) decrete 
jam et in procinctu expedito nuptiz. Ceterum Ire- 
nes cum declarato jam palam rege Bulgarorum 
Asane illustriori celebritate matrimonini perage- 


batur, rex siquidem gener insignibus utebatur,re- G 


giis, quod colorem quidem solum in phaleris et 
etratis equestribus, que ex lana tantum erant, 
in ceteris autem iisdem plane cum ipso Augusto. 
Conventionum nuptialium heo erant capita, ex- 
peditione in Ternobum communi junctis Asani 
copiis imperatoris, conari civitatem illam et cum 
ea Bulgarie regnum novo Augusti genero acqui- 
rere: si fortuna cepto non responderet, eidem 
in aula imperatoria despote honorem auctorita- 
temque conferri. In hec pacta peractis nuptiis, 
continume jam consultationes erant qua optima 
et facillima ratione possent destinata circa regnum 
Bulgarie ad votum confici. Michaelis cum altera 
filiarum imperatoris Anna connubio nonnihil ob- 


stabat ecclesiastici impedimenti ex canonibus D 


quondam a Sisinios perlatis et eoxcommunicationis 
ad firmitatem omnem comminatione munitis. 
Etenim Nicephori despote uxor Ánna filie impe- 
ratoris Anne consobrina erat, quippe nata ex so- 
rore imperatoris ejusdem : Nicephorus autem et 
Michael germani omnino f[ratres. Intercedebant 
ergo inter ambos designatos conjuges sex gradus 
aflinitatis, ex una quidem parte quatuor, duo ex 
altera; et opus erat synodo ad rite de isto im- 
pedimento cognoscendum illudque relaxandum, 
si expedire judicaretur. Sed ubi Patribus consul- 
tantibus visum, propter bonum pacis quae inde 


Ἐπεὶ 9' ἐσχέπτοντο, xxi τὰ τῶν βασιλέων συναλ- 
λάγµατα ὡς ei, εἰρήνην Υινόµενα ἐδόχουν πλείω civ 
ἄνεσιν ἔχειν T, δὴ τὰ τῶν ἄλλων, ἀντισηκοῦσθαι τὸ 
ὡς δᾷθεν παρὰ κανόνας γινόµενον τῷ πρὸς τοὺς δεο- 
µένους ἐλέει κοινῶς ἑδόχει. Καὶ τόνδε τὸν τρόπον 
τοῦ προσισταµένου λυθέντος ἑτάττετο μὲν εἰς δεσπό- 
τας ὁ Μιχαὴἡλ. τῇ "Avvn δὲ βασιλίδι οὔσῃ γε συνεζεύ- 
Ύνυτο. Kai Ἡν ἐντεῦθεν ὁ μὲν Μιχαὴλ βασιλεῦσι 
δοῦλος ἐν Opxotc, ὁ δ᾽ Ἰωάννης ἔνσπονδος δι’ ὅλου, 
εἰ βασιλεύσοι Βουλγάρων, Ῥωμαίοις ἐν ὄρχοις, εἰ δὺ 
οὖν, ἀλλά καὶ αὐτὸς ὅρκοις πιστῶς δουλεύσων τοῖς 
βασιλεῦσιν, ὑπὸ τούτοις δεσπότης ταττόµενος. 


€. Tà xaxà τὴν Μαρίαν, καὶ ὅπως τῷ Λαχανᾷ 
συνφχησε. 

᾿Εθούλετο δὲ βασιλεὺς προλαμθάνειν Μαρίαν, μὴ 
καὶ φθάστ τὰ καθ) αὐτὴν εὖ θεµένη ἁλιώσῃ τε τὸν 
βασιλέως βουλὴν, καὶ κατέσπευδε συχνοὺς ἐπ) ἐκεὶ- 
vr» πέµπων, οὐ τόσον τὰκεῖ καταστρέψοντας ὅσον 
ἡμέρως µεταχειριουµένους ἐφ᾽ ᾧ παραδοῖεν Μαρίαν 
καὶ τοὺς τοῦ βασιλέως δέχοιντο παΐῖδας. Ἡ μέντοι 
γε Μαρια ἓν ἀφύχτοις ἔγνω γενοµένη xal δυοῖν μέ- 
σον ἐναπειλημμένη xa«otv* [P. 390] ἔνθεν μὲν γὰρ 
τὸ φανὲν ἐκ νέου καχὸν ὁ Λαχανᾶς προσκείμενος 


firmanda speraretur, causam esse justam faciendo 
regiis zponsis gratia obstaculi canonici, quo eo- 
rum conjunctio vetabatur, magno consensu itum 
est in sententiam perrmittendarum nuptiarum, ex 
quibus quod nasciturum apparebat publice quie- 
tis commodum,abunde preponderaret indecentis, 
si qua inesset ex canonicis prescriptis in connu- 
bio 443 personarum tali prius invicem necessi- 
tudine innexarum. Quare suffragiis cunctorum in- 
dultum principibus quod petebant est, et titulo 
despote Michael honoratus Anne regini, quippe 
imperatoris filie, rite matrimonio junctus est. 
Inde Michael idem sacramento Augusti in clien- 
telam obligavit fidem.Joannes autem Asan juratus 
promisit se fedus cum Romanis societatis serva- 
turum, si Bulgarici sibi regni secura possessio 
contingeret. Sin id non succederet, clientelari 
nexu subditum permaunsurum Augustis, gradu sub 
ipsis inferiori despote, cujus titulo dignitatis, si 
regni Bulgarici spes non succederent,insigniendus 
esset. 


7. De Maria, ut Lachanz nupserit. 


Studebat autem imperator ante omnia capere 
Mariam, ne illa spatium liberum sibi consulendi 
nacta res suas bene constitueret obicemque impe- 
netrabilem opponeret consiliis etspebus imperato- 
ris. Ergo is festinabat alios subinde atque alios 
contra ipsam mittere, non tam hostiliter illic gras- 
saturos aut vastaturos regionem, quam blande 
pellecturos Bulgaros ut Mariam dederent et gene- 
rum filiamque imperatoris in regnum loco ejus 
acciperent. H»c Maria intelligens redactas in 85. 


809 GEORGII PACHYMERAE 900 
ἠρήμου τὴν χώραν καὶ προσεκτᾶτο τὰ πὲριξ προσ- A οὖν τῶν ἀπὸ βασιλέως καὶ μᾶλλον Ἱχανῶς ἀπεγίνω- 


θάλλων µόνον, ἐκεῖθεν δ) αἱ δυνάµεις τοῦ βασιλέως 
ἐπιοῦσαι πλείους δῆλαι ἦσαν τὸ μὲν ταπεινὸν xai 
ὅσον ἐκτὸς ζημιοῦντες, τὸ δὲ ἐντὸς xal περιφανὲς 
ἐκ παντὸς τρόπου ὑποποιούμενοι. Όθεν καὶ περὶ 
ἑαυτῆτε xal τῷ παιδὶ τετρεμαινούσῃ δειναὶ φροντί- 
δες ἑτάραττον τὴν ψυγὴν, xai πρὸς ἀμφότερα µέρη 
μὴ σθένουσα ἵστασθαι θάτὲρον ἐξημεροῦν ἔγνω, πλὴν 
ὅσον xal ταύτην ἀπόνασθαι τῶν καθ) ἡμέρωσιν 
πραχθέντων τὰ µείζω. Τὸ μὲν οὖν πρὸς βασιλέα 
Χλίνειν τῶν εἰκδτων μὲν ἔχρινε, καὶ ἄλλως εὐπρεπὲς 
ἑαυτῇ σωζούσῃ μὲν τὰ τῆς σωφροσύνης καὶ τὰ πρὸς 
τὸν ἀποιχόμενον δίκαια (δίκαια δὲ πάντως μὴ συνοι- 
xtiv τῷ σφαγεῖ,) ζητούση δὲ παρ᾽ ἐκείνου σώζεσθαι 
παρ’ οὐ δὴ καὶ τὴν τιμὴν ἐκτήσατο. Διὰ ταῦτα γοῦν 
τὸ πρὸς βασιλέα πέμπειν καὶ ἴκετεύειν τῶν δικαίων 
ἔκρινεν. Ὅσον Ob τὸ καθ αὐτὴν συνοῖσον καθ ὅ ἦν 
βουλομένη, xal λίαν ἀπᾷδον ἐγίνωσκεν' αὐτῇ μὲν 
γὰρ τὴν τιμὴν κατὀχυροῦν αὐτῇ τε καὶ παιδὶ Μιχαὴἡλ 
διὰ σπουδῆς εἴναι, βασιλέα δὲ μηδ᾽ ἄν ἐν ὕπνοις 
θελῆσαι ἀφέντα τοὺς παΐδας, οὓς δὴ xal Ἡρξατο 
καθιστᾶν, ἐκείνοις περιποιεῖν τὴν ἀρχήν. Οὕτω μὲν 


tum res suas sentiebat, duobus in se unam hino 
atque inde ingruentibus mulis. Hino enim nuper 
exorta pestis Lachanas victricibus instans copiis 
regionem desolabat, quocunque intenderat cuncta 
&tatim adventu primo capiens, et sic plerorumque 
circa Ternobum locorum jam dominus effectus. 
Ex altera vero parte copie ab imperatore plures 
supervenientes inorescebant, quarum ducibus id 
apparebat esse propositum, ut extra urbem quid- 
quid infirmum et expositum injurim jacebat de- 
praedarentur agentes ferentesque,intra ipsam porro 
civitatem precipuos quosque procerum promissis 
ad defectionem 4435 delinirent. Quare illi pro se 
ac filio sollicite trepida cure acres animum tur- 
babant.Ac cum ambobus simul hostibus obsistere 
nequiret, placare si poseet alterum decrevit. In 
quo festinandum judicabat, ne sibi, dum hec pa- 
rat,ab altero interim duorum vehementer utrinque 
instantium irreparabiliter oppressa serum deinde 


talia moliendi consilium et conatus irritus evade- 


ret. In hac illi deliberatione dubium non erat quin 
ipsam officium et pudor ad imperatorem potius 
traheret. Quo enim decentius, quo honestius 
quam ad avunculum neptis, ad amicum viri de- 
functi vidua confogeret ? Potius utique (cum al- 
terum vitari non posset) quam interfectori mariti 
se dederet, et cum summa injuria defuncti conju- 
gis torum ejus prostitueret subsessori & recenti 
&dhuc illius cede cruore mananti. Prius igitur, 
ut par fuit, eo propendit,ut ab illo salutem quere- 
ret a quo dignitatem acceperat,et ad imperatorem, 
per quem se meminerat in regnum Bulgarie pro- 
vectam,legatos supplices mittere rectum et conve- 
niens putavit. Sed equitati honestatique acris ad- 
versaria in contrarium incumbens obluctabatur 
ntilitas, alio averteng deditam spebns avaris et 


σκε, τὸ δὲ πρὸς τὸν βάρθαρον πέμπειν καὶ ἀξιοῦν 
σπενδοµένην καθ) αὐτὴν διατελεῖν τοῦ ἔθνους ἂρχου- 
σαν, οὔτ ἔχειν λόγον τὴν ἀξίωσιν Expte" τὸν γὰρ 
ἀρχῆς ταύτης ἀντιποιούμενον σπένδεσθαι πρὸς την 
κατέχουσαν ταύτην ἀδύνατον. Καὶ τὰ ἀπὸ βασιλέως 
συννοοῦσαν φροντίζειν ἐπο[ει μηδὲ γὰρ ἠρεμεῖν βα- 
σιλέα ἄπαξ ὑπὶρ παίδων περὶ τῆς ἀρχῆς ἀρξάμενον 
διαφέρεσθαι. Ἔγνω τοίνυν παριδεῖν μὲν τὰ τοῦ ἀποι- 
χομένου δίκατα, παριδεῖν δὲ xai ἀνθοώπων νέµεσιεν, 
el τοιαύτη τις οὖσα τοιούτῳ ἑαυτὴν ἔχδοιη, πρὸς 
µόνον δὲ τὸ δοχοῦν συνοῖσον auti τε xal παιδὶ σ»ν-- 
ἰδεῖν. Τὸ 8' ἦν, ὡς ἐδόχει, ὅλην ἑαυτὴν ἐπιῤῥίψαι τῷ 
συφορθῷ, καὶ ὑπανοῖξαι θύρας αὐτῷ βασ.λείας καὶ 
πόλεως, αὐτῷ τε συνεῖναι xai συνοικεῖν ὡς βασιλεῖ 
δέσποινα. Ταῦτα διανοησαμένη αὐτίχα πέµπει (οὐδὲ 
γὰρ ἠρεμεῖν εἶων αἱ τοῦ βασιλέως ἄποστολαι) τοὺς 
διασαφήσοντας τῷ βαρθάρῳ τὰ τῆς βουλῆς τε xa? 
ἀξιώσεως. Kal ὃς ἀχούσας πρῶτον μὲν χαθυπερηφα- 
νεύετο ὅηθεν xai τοῖς ἀπεσταλμένοις ἀπεσεμνύνετο, 
διαθρυπτόµενος otov, el ἀρχὴν ὅσον οὕπω κτησομένην 
αὐτῷ σπάθη xal δυνάµει [P. 303] χρείττονι ἐκείνη φθά- 


queestuosis rationibus defüixam mentem mulieris 
mordicus sua tenentis, et nihil non agere ac pa- 
cisci certe pro statu ac regno sibi filioque asse- 
rendis. Ab hoc autem proposito perquam asbhor- 
rens consilium erat confugiendi ad imperatorem, 
cujus menti nullam, ne per somnium quidem, ob- 
versaturam unquam cogitationem apparebat re- 
C gni Bulgarici Marie Michaelique puero servandi, 
quippe quod regnum jam spe avara propriis pren- 
sare addicereque filiis coperat,in id irrevocabiliter 
incumbens; ut genero illud filieque subjiceret. 
Quare id quidem misere perfugium preclusit de- 
speratio inde impetrandi quod emptum quovis 
pretio volebat.Inde autem repulea quo se verteret? 
nam a Lachana per legatos poscere ut secum tan- 
quam Bulgarie regina iis conditionibus pacisci 
443 vellet, que integram illi et Michaeli puero 
certamque relinquerent possessionem principatus, 
petitio erat tam & spe omni consecutionis procul 
remota, ut nec proponi dignam Maria ipsa judi- 
caret: quando enim aut quibus in id illectus 
pactis fretus numero, ferox successibus barbarus, 
regnum quod palam affectaret, cujus partem jam 
teneret, proprium in solidum iis cederet quibus 
id summa contentione tum cum maxime extor- 
quere conabatur? Unum ergo restabat, turpe qui- 
dem et probrosum, sed nihil non pro regno pacisci 
parste necessarium, vale honori ac fame dicto, 
spretis juribus regie viduitatis, rasculata nobili- 
tate imperatorii sanguinis, prostituere se subulco, 
vilique &c cruento latrone simul in civitatem si- 
mul in torum admittendo pudoris et existimatio- 
nis quaotovis damno ambitioni litare. Tanti ergo 
&rbitrata, ut regina ipsa, ut mater designati Bul- 
garorum regis dici pergeret, Lachane uxor esse 
vocarique, cupide ao raptim (nam ab imperatore 














904 


DE MICHAELE PAL/&OLOGO LIB. VI. 


902 


vot χαρίζεσθαι. Ὅμως xal τὰ τοῦ λέχους mpocíexo, πο. A ὅλως καὶ ὑποσχεῖν ἐκεῖνον ἐπιθρίσασαν ix Τοχάρων 


νηρῶς ἄγαν καὶ βαθέως, οὐχ ὥς τις ἂν εἶποι φιλογύνης 
καὶ τῆς γυναικωνίτιδος ἐραστής' τὸ γὰρ µαλάττειν τὰ 
$0» τῶν δεξοµένων καὶ λίαν ὡς καταφρονησόντων 
αὐτίχα διεφυλάττετο, ἄλλως δὲ κατ᾿ εἰρήνην καὶ τοῦ 
μὴ χέσθαι ἐμφυλίοις πολέμοις αἵματα κατεδέχετο, 
ὡς χάριν διδοὺς, οὐ λαµθάνων. Ὅρκων οὖν γενομέ.- 
vov καὶ συνθηκῶν ἐξ ἑκατέρων ὑπανοίγνυσί τε αὐτῷ 
τὰς πύλας , καὶ ἐντὸς δεξαµένη τελεῖ ἑαυτῇ σὺν 
ἐκείνῳ τοὺς Ὑάμους, xal τὰς ταινιώσεις τῆς βασι- 
λείας xal αὖθις σύναµα δέχονται, xal γε παρασχευά- 
ζει τῷ βασιλεῖ ἀντίπαλον, ὡς ῴετο, ἵχανόν. Τοῦτο 
συµθάν τε καὶ ἀχουσθὲν τὸν βασιλέα αὐτάρχως xoi 
ὡς ἐνῆν διετάαραξεν, ὑπεκρίνετό τε xdxelvog pi ἆθυ- 
μεῖν σφαλλόμενος τῶν ἐλπίδων, ἀλλὰ στυγεῖν τῷ 
παρ᾽ ἀξίαν ἐκείνης πταΐίσµατι, ὥστε xai τὸ Ὑένος 
καταισχῦναι καὶ τὴν ἀρχὴν προσαπολλύναι τῷ µη- 
δενὸς ἀξίῳ κανεγχειρίσασαν' μηδὲ γὰρ ἀνθέξειν 


metus eunctari non sinebat) mittit ad Barbarum 
qui suas illi nuptias cum dotali offerrent regno. 
Ad ea ille primum aspernabundo similis talis in- 
terpretes feederis superciliose repellebat, cavillans 
ridicule offerri quod majori ex parte jam teneret, 
gratieque imputari regine quesitum jam sibi 
armis victoriisque principatum. Tamen ne durus 
nimis ferusque videratur, nuptias talis femine 
admisit,astute id ipsum tamen,quasi aliene indul- 
gendo voluntati, non proprie obsequendo libidini, 
annuens,in quo erat profundior ejus quedam quam 
ab homine sic nato sperares prudentia. Vitandam 
eniin recte putavit contemptum ipsi parituram 
apud suos opinionem uxorii et in voluptates ex 
bellica ferocia emolliri facilis viri. Quin et huma- 
nitatis famam aucupans moveri pre se tulit mise- 
ratione fundendi civilis, si qua ceperat tenderet, 
sanguinis. Ád extremum ea verborum voltusque 
gravitale qua non accipere ipsum quidquam gratie 
sed beneflcii loco tribuere se significaret, qu: 
offerebantur accepit.Scribuntur mox conventiones, 
44.4 pacta jurejurando utrinque dato muniun- 
tur. Nec Maria moram fecit aperiendarum Lachana 
portarum Ternobi, seque ipsi nuptiis jungendi. 
Coronationis inde novorum conjugum ceremonia 
splendide celebratur, acclamata denuo regina 


Bulgarie Maria novo titulo uxoris Lachane regis. ῃ 


Sic illa se comparasse gravem adversarium impe- 
ratori avunculo putabat. Quo non parvam ei revera 
nec parum molestam adjecit curam. Quanquam 
ille quidem audita repente rei fama, dissimu- 
latione se solita involvens, diligenter cavit ne 
causam doloris, quo intime urebatur, veriorem 
pracipuamque proderet, quod nimirum excidisse 
se voliset interversas sibi spes proxime jam ad 
exitum perductas cerneret.Ostentavit autem plau- 
si biliores alias de facto isto dolendi rationes, infa- 
rniam videlicel quam illa infelix istis esset flagitiis 
prornerita maximam, generi 8ο familie probrum 
fcedissimum inurens. Simul autem cum 'honore 


δύµαμιν ἣν εἰχὸς ἐπεισπίπτειν, ἅμα μὲν ὡς ἐχθρὸν 
προφανῖ, ἅμα δὲ καὶ παρὰ τῶν οἰκείων καταφρο- 
νούµενον. Ταῦτα λέγων οὐκ ἀνίει καὶ αὖθις πέµπων 
τε δυνάµεις ἀγωνιουμένας xai τὰ πρὸς καταθολὴν 
Μαρίας κατασκευαζόµενος. 'O τοίνυν Λαχανᾶς πρὸς 
τὰς τῆς yovatxóc θρύψεις xal ἀπηχθετο xa! βαρθα- 
ρικῶς ἤθελε Orat», τοῦς ἀμφ᾽ αὐτὸν καὶ λίαν ὑπο- 
ποιούµενης᾽ ἔγνω γὰρ ἀμφοτέρωθεν ἐξαρτυομένους 
πολέμους xai τὰς βλαχείας μηδἐν οἷας τε οὔσας 
κατευνάζειν τοῦς ἐκ τῶν πολέμων Χινδύνους, ὥστε 
καὶ πολλάκις πρὸς ἐκείνην διαφιλονεικοῦντα ἑντεί- 
νειν πληγάς. Αὐτὸς δὲ κρεΐίττω πάσης ἀσχολίας τὰ 
χύκλῳ συνανιστάµενα κχρίνων ὑπεποιεῖτό τε τοὺς 
ἄρχοντας τῶν Βουλγάρων, καὶ πρὸς πυλέμους ἡτοι- 
µάζετο τοὺς κατ' ἄμφω, Οὐδὲ γὰρ ἦν οὔτε Τοχάροις 
διὰ τὰ πραχθέντα σπἑνδεσθαι οὔτε τοὺς τοῦ βασιλέως 
ὁπωσοῦν ἀναρτᾷν. Διὰ τοῦτο καθ) ὅσον ἴσχυεν ἀντι- 


dignitatem ac nomen regium perditum ivisset ; quo 
ipso mox privanda, sensura esset inutiliter se 
peccasse, dum id scelus spe tuto regnandi consci- 
verit. Nam regnum quod homini nulla re nisi 
mala digno turpissime tradidisset, ipsi mox extor- 
quendum a Tocharis,quorum potentie irruptionem 
in Bulgariam parantium nihil posset Lachanas 
opponere quod par resistendo foret. Tocharos 
autem, ut movere quamprimum in Lachanam non 
omittereat, due cause incitabant : etenim quod 
eos prior ille lacessivisset eorum copias cedens, 
ulciscendi hostem apertum necessitate ad eam ex- 
peditionem impellebantur ; et rei ad id audendum 
facilitate incitabantur,quod Lachanam esse scirent 
hominem nihili, exosum et spretum etiam suis 
Bulgaris. Talia passim apud familiares imperator 
disserens,non cessabat interim alias super alias in 
Bulgariam copias mittere,omnemque admovere ma- 
chinam ad dejiciendam eo regno Mariam.At Lachaas 
cito pertesus regii luxus et deliciarum uxoris,iig 
cum stomacho rejectis, immundam illautamque 
barbarici ritus, cui dudum inesueverat,vite ferine 
445 rationem usurpabut, hoc ipsum videlicet es- 
timans utile demerendis sibi familiarium suorum 
affectibus et studiis, quorum alenda& augendeque 
in sese benevolentie cuncta que ad id conferre 
viderentur sedulo adhibebat. Satis enim intellige- 
bat quantam indigeret eorum opera, utique cum 
sibi duplici ex parte diversa et. magna imminere 
bella cerneret. Qua ipsa ex causa muliebrem victua 
cultusque mollitiem exercitam oblatamque ab uxore 
contumaciter adeo reprobabat, noxiam criminans 
et enervande tunc maxime necessarite beilica vir- 
tuti accomodatam,ut eo nomine Mariam non solum 
plerumque increparet verbis, sed verberibus etiam 
ac plagis miseram contunderet, intentus interea 
sane, prout res poscebat, sollicite cunctis per cir- 
cuitum parandis ad excipiendosingruentium utrin- 
que impetus hostium.Quam ad rem arte qua pots- 
rat maxima delinire 8ο conciliare sibi satagebat 


G 


903 


GEORGII PACHYMERJE 


904 


πχρετάττετο τὸ μὲν ἑκὼν, τὸ $' ἄχων. ᾿Αρχὴν γὰρ À τες, βασιλεῖ δὲ προσγίνόµενοι. Τοῖς δ' ἑντεῦθεν ἆπα- 


λαθὼν ἣν οὐχ ἄλπιζεν, ἔσπευδε μὴ µόνον ἔχειν, ἀλλὰ 
καὶ συνιστᾷν. Ἐπιτιβεμένων 8' ἄλλως καὶ τῶν ἔξωθεν 
ὁσημέραι xal &xov κατηναγκάζετο µάχεσθαι ἴδει 
γὰρ καὶ βάρθαρος dw πολεμµήσοντα ἐξ ἀνάγχης τὸν 
μὴ θέλοντα πολεμεῖν. Διὰ ταῦτα Ὑγοῦν τὰ κατ᾽ ἐχεί[- 
νου εὐώδει παραθολώτερον σρμπλεκόµενα. Οὗτε yàp 
οἱ ἀνθιστάμενοι ἴσχυον [P. 304] ὁρμαῖς ἀτακτούσαις 
ἀντισχεῖν, καὶ τὸ διευτονοῦν χκατωῤῥώδει τὴν ἀπὲν- 
τευξιν ὡς μὴ καλῶς χρησοµξνου τοῦ περιγεγονότος. 
Τὸ γὰρ εἷς χεῖρας Ὑενέσθαι τῷ Δαχανᾷ toa καὶ θά- 
νατος ἦν ἀπηνείας ἕνεκα τῆς ἑἐσχάτης' βαρθαρα γὰρ 
ἤθη τὰ ἐκ τύχης ἐλεεινὰ µαλάσσειν oOx. οἶδεν. Ὅθεν 
xal πολλάκις ταῖς τόλµαις περιγενοµενοι παραυτίχκα 
τῷ τῶν δεινῶν ἐλπισμῷ, εἰ ἆλῷεν, συστελλόμενοι 
ἀπηντεύχκτουν. Πολλαϊς μὲν οὖν ταῖς ἀμφὶ τὸν ᾿Ασὰν 
δυνἆµεσι Ἠπεριεστοιχίζετο' πλὴν οἱ ἐκεῖθεν ἐἑνίοτε 
xal ἄχοντες ἁλισκόμενοι ἐν καλοῖς ἦσαν διὰ τὸ προσ- 
πίπτειν αὑτίκᾳα, ὡς δῆθεν τυράννου μέν ἀπαλλαγέν- 


primores principes Bulgarorum, ut eorum ad 
bellum, quod utrinque atrox expectabat, fida stre- 
nuaque uti opera posset. Non enim ei supererat 
spes salutis aliunde ulla quam ex vi aperta, cum 
esset manifestum neque cum Tocharis, quos impla- 
cabiliter irritatos magnis a seaccepit cladibus sci- 
ret,nequecumimperatore,quem domesticae rationes 
ad irrevocabiliter urgendam generi filieque in Bul- 
garie regnum evectionem compellebant, tractatio- 
nom iniri ullam aut vel tentari conventiones fade: 
ris posse. Quocirca quantum valebat maxime ad 
fortiter resistendum se parabat, vellet nollet eo il- 
lum adigente necessitate tuendi regni ; quod cum 
capessere ausus esset, non modo tenere, illud sed 
etiam sibi firmare atque asserere contendebat. 
Cum autem assidue modo hae modo illac bostes ir- 
rumperent, Lachanas raptim ad omnia occurrens 
preliari ferme quotidie cogebatur. Id ipsumque 
alacriter agebat, quippe quantumvis homo barba- 
rus, satis judicii habebat ad intelligendum quod 
est verissimum, pugnaturum eum cum non volet 
qui non pugnat cum potest.AÁc propter istam impi- 
gram audaciam ad quevis ultro pericula occur- 
rendi favebat ei plerumque fortuna belli,vehemen- 
tibus, licet inordinatis, ruenti incursibus ; quos 
sepe, ineluctabiles experti milites nostri, parum 
jam fidebapt discipline atque ordini quem obser- 
vare in acie didiceranf, ac passim horrebant cum 
eo congredi, presertim quod exempla crudelitatis 
qua homo ferus et immanis in bello captis edere 
solebat, late vulgata refrigerarent impetus misso- 
rum coeira eum militum nostrorum, 446 inde 
morte pejus horrentium manus cum tali hoste 
conserere, quem nulla calamitatum humanarum 
misericordia molliret ad sublevandam indulgentia 
vel minima eorum sortem,quos in ejus potestatem 
Mare varius infelici casu redegisset. Huic certe 
oausm imputabatur, quod majori sepe commissi 
potentia Lachanam non vincerent, quia nimirum 


ῃ 


γομένοις ἐχεῖ οὐκ ἦν ὑπονοηθῆναι τὸ σῶζον, ἀλλ᾽ ὡς 
ἐχθροὶ ἐκολάζοντο. 


η’. Ὅπως Μαρία μὲν παρεδόθη βασιλεῖ, ᾿Ασάν. 


[P. 305] Ἐτρίθοντο μὲν οὔν ἐντεῦθεν τὰ πράγµα- 
τα, ἄλλην 0' ἁπαλλαγὴν τῶν xaxov οὐκ ἦν ἐλτίζι- 
σθαι c* μὴ τοῦ βαρθάρου ἁπαλλαγήν. "He καὶ τα- 
χέως ἐξελθόντος ἐπιστάσης {τὸ γὰρ παλίμθολον τῖς 
τύχης ὅσον οὕπω οὐκ ἦν ἐκφυγεῖν ἐκεῖνου, xai μᾶλ- 
λον φυσηθέντα τὸ πᾶν Ex τύχης, ὅθεν καὶ Τοχάρων 
ἠττημένος ἠγγέλλετο) ταῖς ἐχεῖθεν φήμαις ἐμπίπτε 
Τερνοθίταις καιρὸς ὠρμημένοις πάλαι κατὰ Μαρίας, 
xai ἅμα παιδὶ προδιδόναι ταύτην ἔγνωσαν τοῖς τοῦ 
βασιλέως, τὸν ᾿Ασὰν δὲ δεσπότην ἐδέχοντο καὶ ὅτι 
καὶ ἐκ παλαιοῦ προσὴκέ οἱ τὰ Βουλγάρων πράγματα, 
Ἡ piv οὖν Μαρία ἔμφορτος οὖσα τῷ ἀπὸ τοῦ βαρ- 
6άρου χυήµατι, ἅμα παιδὶ Μιχαὴλ πρὸς βασιλία 
(ἐπεδήμει γὰρ τῇ ᾿)ΛΑδριανοῦ τὸ δεύτερον) ἤγετο, 


totis suis viribus non uterentur, et horrore capti- 
vitatis nimio constricti retardarentur a connitendo 
quantum possent. In hoc tum nodo haerebat bel- 
lum, cito alioqui finiendum. Nam et plurime ei 
florentissime undecunque conclusum Lachanam 
Asanis copie tenebant; nec tamen debellabatur, 
metu perculsis Romanis militibus ob nimium diver 
sam conditionem utrinque captivorum. Nempe qui 
8 nostris bello capiebantur,felices duplioiter erant 
tum quod sevitie diri tyranni, cui gervierant,sub- 
tracti essent, tum quod in lenem atque humanam 
transissent potestatem clementis principis : econ- 
trario qui & Lacbane militibus abducebantur, cer. 
tum habebant nullam superesse salutis spem; quippe 
Btatim,ut hostes,inexorabili feritate trucidabantur. 


8. Ut Maria quidem tradita imperatori, Asan aulem 
intra Ternobum admissus fuerit. 


Extracti per has inoras in longius equo tempus 
belli Bulgaridi non aliunde & prudentioribus exitus 
exspectabatur quam a clade Lachane ; qualem fuit 
brevi ssperventuram aliquam verisimilis spes esset, 
quod is frequentissime perioulosissimeque dimica- 
ret, nec semper superaturum appareret propler 
solitam inconstantiam sortis, presertim cum it- 
flatus successibus multa temere inconsulteque sus: 
ciperet. Id non fulso provisum haud multo post 
constitit, fama vera vulgata victi a Tocharis 
prelio Lachane. Quo nuntio exciti Ternobitz ad 
caplandam dudumoptatam occasionem excutiende, 
cervicibus fede tyrannis Ματίωαυο ulciscends, 
in quam antiquis odiis flagrabant, dedere ipsam 
deoreverunt una 447 cum fllio ducibus exercitus 
imperatoris, Asanemque in dominum recipore,cui 
jus vetus competebat ex genere ad successionem in 
regnum Bulgarorum. Maria igitur uterum gerens 
ex barbaro Lachana, siinul cum Michaele puero, 
deducta ad imperatorem Adrianopolim est (in eam 
enim urbem imperator secundo advenerat), ubi 





905 


xai σὺν Εἰρήνη, οὐχ ἅμα, ἀλλὰ μετὰ τὸν ᾿Ασὰν 
ἐκείνη, βασιλέως πρὸς πόλιν ἑλθόντος ἀνέδην ἐπέ- 
6αινον Τερνόθου καὶ βασιλεῖς ἐφημίζοντο, "Hv δ᾽ ἐν 
τοῖς μάλιστα τῶν προὐχόντων καὶ Τερτερῆς, ᾧ δὴ 
xai µεγάλως τὸ Βουλγαρικὸν προσεῖχε xal παρ) ἐκεί- 
νοις ἐμεγαλίζετο. Τοῦτον ἐθούλετο μὲν βασιλεὺς τῷ 
᾿Ασὰν κατὰ γένος συνείρειν xal τιμᾷν ἀξιώμασι' τὸ 
yxp ὑφέρπον ἀπ᾿ ἐκείνου πβὸς βασιλείαν πολὺ Tv, 
ἐπεὶ καὶ στρατηγῶν δῆλος ἦν τοῦ μείζονος ἐφιέμε- 
voz. ᾿Εμποδὼν 8' ἦν τοῖς βουλευομένοις ἡ σύζυγος" 
τὸ γὰρ ταύτην ἔχοντα τιμᾶσθαι μηδὲν τῷ ᾿Ασὰν 
κατὰ γένος συνάπτοντα λαμθάνοντος μᾶλλον ἦν πρὸς 
τὴν τῶν ὑπονοουμένων ἄναψιν πλεῖστον ὅσον Ei m5- 
ρευµ1. Διὰ τοῦτο καὶ Δεσπότην προτείνει ποιεῖν, sj 
τῆς γυναιχὸς ἀποστὰς τῇ τοῦ ᾿Ασὰν αὐταδέλφῃ εἷς 
γάμον συνάπτοιτο. Γέγονε ταῦτα, καὶ ἡ μὲν τοῦ Τερ- 
τερῇ αύζυγος ἀχθεῖσα πρὸς βασιλέα τὴ κατὰ Νίκαιαν 
ἐδίδοτο φυλακῇ σὺν vl ᾿Οσφεντισθλάθῳ, ἡ δὲ τοῦ 
"Aciv αὐταδέλφη τῷ Ἱερτερῇ συνηρµόζετο xai τῶ τῆς 
δεσποτείας ἀξιώματι ἐσεμνύνοντο. 


custodie convenienti commissa est. Ásan vero non 
tunc simul cum Irene (illa enim post Ásanem eo 
venit, imperatore jam Constantinopolim reverso) 
inagna celebritate invecti sunt Ternobum et reges 
acclamati. Erat porro inter proceres dignitate in 
Bulgaria prestante quidam  Terteres, maxime 
apud eam gentem existimationis et gratie vir, 
summisque ab iis efferri et honoribus et laudibus 
solitus. Hunc imperator voluit Asani affinitatis 


necessitudino juugere et dignitatibus honorare, C 


preversurum se ratus hoc pacto periculum insi- 
diarum imminens novo regi ab homine quem po- 
tens facto suorum clam ad regnum promovebat, 
et ipsum bellice peritie fama inclytum, quique ita 
militares gessisset praefecturas, ut plus quidpiam 
privato fastigio spectare a penitius intuentibus ea- 
set amimadversus. Ceterum huic imperatoria stu- 
dio incommode obstabat uxor quam tum habebat 
'Terteres ; cui si in eo primo conjugio perstanti 
honores et beneficia imperator congereret, nihil 
Asanem juvaret, sed potius ejus periculum augeret 
potentia ejusemuli novis opum accessionibus cor- 
roboranda, et quasi accumulando novo fomite, 
quo facilius exardesceret incensium formidatum. 
Igitur proponendum Terteri curavit imperator se 
despotam eum creaturum, si repudiata, quam ha- 
beret, conjuge vellet in novam sponsam accipere 
sororem Asanis. Facta hec sunt, cito assentiente 
'Tertere, cujus conjux prior cum filio, Osphentis- 
thlabo, dicto, ad imperatorem 448 ducta hujus 
jussu custodie mandata apud Niceam est. Asanis 
yero germena Terteri, nupsit, et novi sponsi titulo 
despotarum cohonestati sunt. 


9. Ut Asan Ternobo recesserit. 


Hec Terteris affinitas magnam Asani facultatem 
obtinendi secure quod capessere coperat regni at- 


PATROL. Gn. CXLIil. 


DE MICHABLR PALASOLOGO LIB. VI. 


καὶ φυλακαῖς ταῖς προσηκούσαις ἐδίδοτο" 'Asxv Ob A 


906 


0'. Ὅπως ᾿Ασὰν ἐκ Τερνόθου ἀπεχώρησεν, 

[P. 906] Εἶχεν οὖν ἐντεῦθεν τῷ δοχεῖν τὰ μεγάλα 
πρὸς συνεργἰαν ὁ 'Aciw καὶ χρόνος ὀλίγος αὐτῷ 
παρεµέτρει τὴν τῶν Βουλγάρων ἀρχήν. ᾿Επεὶ δὲ 
ταχέως παρακεκἰνηντο (πρὸς γὰρ ἀπιστίαν τὸ Βουλ- 
γαριχὸν ἔτοιμον, καὶ αὔραις ἔστι πιστεύειν ἀνέμων 
μᾶλλον Ἡ σφῶν εὐνοίαις), καὶ τὰ τῆς ἀποστασίας 
δῆλον ἦσαν Ex πολλῶν ὠδίνοντες, ἀνεζωπύρει δὲ τού- 
τοις τὰς γνώμας καὶ Τερτερῆς χρυφηδὸν βασιλειῶν 
ἤδη, καὶ τἆλλα φανερὸς ὤν elc τὴν ὑποψίαν µόνῳ τῷ 
πρὸς τὸν 'Aciy Χήδει συνεκαλύπτετο, ὡς μὴ προδώ- 
σων δῆθεν ᾧ κατὰ γένος συνήπτετο, συνιδὼν τὴν παρα- 
χίνησιν ὁ ᾿Ασὰν, xal δείσας μὴ προλαθόντες ἐκρή- 
ξοιεν τὸ δεινὸν xa! οὗ φευκτὰ ἔσοιτό οἱ τὰ τοῦ χινδύ- 
γου, τὴν φυγὴν εὐσχημόνως ποιεῖσθαι προὐνόει καὶ 


B μετὰ χέρδους, "O δὴ xal ἐνεχώρει κερδαίνειν τὰ 


γὰρ τῆς βασιλείας τῶν Βουλγάρων πράγματα, B δὴ 
καὶ κἀλλιστ εἶχον ἐκ Ῥωμαίων λαθόντες ἡττημένων 
τὸ πάλαι στρατηγοῦντος τοῦ βασιλέως Ἰσαακίου, καὶ 
Υ ἐνέχειντο τεθησαυρισμένα xax! αὔχῆμα μᾶλλον fj 
κατὰ Χχρείαν, ταῦτα δὴ xai ὅσον ἦν ἄλλο φόρτος 


tulisse videbatur; sed videbatur tantum. Nam 
eventu mox ipso apparuit non diuturnam eum ejus 
principatus Bulgarorum possessionem adiisse. Nu- 
tare illa cito ccpit nobilissims levitate gentis: 
Bulgari enim adeo ad perfidiam fa-iles habentur. 
ut aure atque incertissimis flatibus ventorum 
quam horum"benevolentiae confidere sit tutius. Αο 
defectionem quidem ab Asane machinari eos ex 
multis apparebat : excitabat autem ipsorum in id 
studia Terteres arcanis molitionibus regnum affe- 
ctans. Exstabant quidem indicia non vana qus ta- 
lis hunc ambitionis suspectum merito facerent : 
ged ea neanimadverterentur inumbrabat affinitas 
ejus cum Asane. Quis enim facile crederet suo 
ipsum insidiari generi, et prodere ac eventere velle 
hominem cujus haberet in matrimonio sororem ? 
Tandem tamen erupit res in notitiam minime jam 
dubiam Asanis. Quare ille veritus ne opprimeretur 
improviso quodam assultu nec salvus periculum 
evaderet, preoccupare fugam statuit, honestum 
pretextum obtendens consilio, ut rebatur, neces- 
sario; quod etiam quszstuosum facere studuit 
predo adjecta. Occasionem enim ejus rei commo- 
dam sibi nactus videbatur hahens in potestate the- 
saurum regium Bulgarie, in quo sapelleu specio- 
sissima et pretiosissima servabatur ex Romanis 
olim parta, quando ducente Issacio Augusto male 
ii cum Bulgaris pugnaverunt, amissis impedimen- 
tis, in quibus fuerunt ipsa insignia imperii: que 
ex illo tempore condita Ternobi custodiebantur ad 
ostentationem potius quam ad usum alium. Heo 
et alia quecunque elatu facilia reperta tum sunt in 
regiis apothecis Bulgarorum, olam compilata sac- 
eisque 449 indita exportari noctu Asan ex urbe 
Ternobo curavit: ipseqne mox cum uxere 80 co- 
mitatu quasi animi gratia ruris amonitate fruitu- 
rus, egressus indidem summa celeritate Constan- 


29 


07 


GRORGII PACHYMERJE 


908 


εὐκόμιστος, ἓν ἀφανεῖ περισχόντες σάκχοις καὶ τῆς À τὰ τῆς πατριαρχίας διαφἑροντι, κατὰ μῆνα Ληναιῶνε 


πόλεως ἐκθαλόντες νυχτὸς, αὐτοὶ τοὺς εἰς ἄνεσιν 
καὶ τρυφὴν τῶν ἔξω που τῆς πόλεως ἐξιόντας σχη- 
µματισάµενοι ἀνὰ Χχράτος εὐθὺ τῆς µεγαλοπόλεως 
ἔφευγον . Καὶ πρῶτον sl; Μεσέμθρειαν ὑπὸ βασι- 
λιχῷ κόμπῳ xai τρυφῇ Φφθάσαντε, ὡς pg φωρα- 
θεῖεν φεύγοντες, οὕτω θαλάσσῃ χρῶνται xai πλῷ 
πρὸς τὴν πόλιν. Kal δὴ καταχθέντας τῇ κατὰ τὸν 
2λνάπλουν τοῦ ἀρχιστρατήγου ovt ἐφ᾽ ἡμέραις ὁ 
κρατῶν οὐκ ἐδέχετο, ἐν ὀργῇ παντοίᾳ τὴν ἀποφυγὴν 
ποιούµενος, xal τὸ πᾶν δειλίᾳ vai κακανδρία ἐκείνων 
κρίνων, πολλῶν πόνων καὶ ἐξόδων ἀπώλειαν ἐν βρα- 
χεῖ. Ὡς 8' οὐκ ἦν τὸ γεγονὸς ἀναλύεσθαι, ἐχείνοις 
piv ἐκχωρεῖται τὴν πόλιν εἰσελθόντας τῷ βασιλεῖ 
ἐμφανίζεσθαι, [Ῥ. 307] à δὲ vs Τερτερῆς ἐρήμης 
βασιλείας, θελόντων καὶ τῶν Βουλγάρων, ἐπιλαμθά- 
ψετχι. Καὶ dy ὀλίγῳ Rp! ἤκούετο βασιλείας ἐπιδαί- 
νων, xal ἅμα ταινιούµενος χατὰ βασιλέας ἐγκρατὴς 
τῶν Βουλγάρων ἦν. ᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν ἐς τοσοῦτον, τὰ 
9' ἐντεῦθεν ἐσαῦθις ἐροῦμεν 


V. Όπως κατηγορίαι Κατεσκευᾶσθησαν κατὰ τοῦ 
πατριάρχου Βέκχου, 


 "HBw δὲ χρόνων παρφχηκότων τεττάρων Ἰωάννη 


tinopolim versus iter arripuit. Ac Mesembream 
quidem usque regia pompa luxuque Speciem secu- 
ritatis ostentarunt: qux simulatio necessaria erat 
ne fuga deprehensa sisterentur. Celerum ibi nave 
conscensa mari Byzantium feruntur. Exceptos illic 
primo exscensu sancti Archangeli Michaelis mona- 
&terio prope portum sito imperator aliquot diebus 


«λα, δὲς acciprationes adornatz | 
quet oos Coq cham Veccum. 


.,u dam: autem wvolutis annís quatuor ex quo Joanries 
| patriarchatus honor; precellebat,mense Februario 
septimz indictionis, graves in eum accusationes a 
quibusdam a clero conflantur, mendaces ille quidem 
40. plane,jnanes, non tamen ejusmodi quas égre 
Ampergtor admitteret.Studebat enim ille vel maxime 
nangisci.modum hebetandi aciem nimii, 450 que 


“.- 


- tem eum, et, exasperayerant non parum illa qua nu- 
per ausus in ipsum agereac coram loqui libereatque 


τῆς ἑθδόμης Ἱνδικτιῶνος δειναὶ κατηγορίαι τούτῳ 
παρά τινων τοῦ χλήρου συῤῥάπτονται, ψευδεῖς μὲν 
καὶ διαχενῆς τὸ παράπαν, οὐ μὴν δὲ xal δυσχερεῖς 
τῷ κρατοῦντι δέχεσθαι. "Hv γὰρ ἐχείνῳ διὰ σπουὺζς 
πλείστης ὑποχαλᾷν τὸν τόνον τοῦ ζήλου τῷ πατρι- 
ápyn, καὶ μᾶλλον τὰ ol πραχθέντα d ὑπογύου 
ἔχοντα, περὶ ὧν ἀνωτέρω ἐῤῥέθη, Ταῦτα γὰρ xui 
ἄλλ᾽ ἅττα πλεῖστα ἐπισυμθαίνοντα ἀνῆπτε μὲν τὴν 
βασιλέως ὀργλν, οὗ μὴν δ᾽ εἶχεν ὅπως τῆς ὁρμῖς 
ἐπίσχὸ τὸν ἄνδρα xal ἄλλως ὁρμηνίαν ὄντα xai ὂε;- 
μουργὸν, πλὴν οὐ τὰ καθ) αὐτὸν (τούτων γὰρ καὶ 
ἀπεριμερίμνως εἶχεν), ἀλλὰ τὰ καθ) ἕτέρους συνοί- 
σοντα. Ζητοῦντι Ὑγοῦν τρόπον καθ᾽ ὃν ὑποχλίνι τὸν 
λέοντα, χρήσιμ’ σαν τὰ κατηγορηµένα, ἄλλως οὐχ 
ἀληθῆ δοκοῦντα οῦδ' εὐπαράδεκτα. “Ῥοπῆς γὰρ tX 
πορνείαν κἂν Πηλεὺς ὤφλεν ἂν f] ἐχεῖνος, ἱεροσολίας 
δὲ ἔγκλημ᾽ ἂν ἀπηνέγκατο καὶ ὁ ἐπ ἀνθρώτοις 
ἀδωρότατος ᾿Αριστείδης μᾶλλον f| ἐκείνῳ δικαίως 
προσήπτετο. Τὸ δὲ εἲς βασιλέα ὡς χαταρῷτο, αὐτό- 
ev τὴν συκοφαντίαν προϊΐσχετο ἀκουόμενον. Ἐχεῖνος 
γὰρ πάλαι πρεσθεύων εἲς βασιλέα ὑπέρ τινος τῶν 
χρηζόντων ἑἐλέους πολλάκις μὲν κατὰ πεῖραν wpo» 
τεινε τά οἱ δοκοῦντα συνοίσειν, τοσαυτάχις δὲ προσ. 


ardenter patriarcha fuerat, prout superius memo 
ravimus. Ea, inquam, et alia, plurima ejus generis 
qu: subinde occurrerant, bilem haud dubie move- 
rant non patientissimo principi ; oui tamen ad me- 
num nonerat frenum aliud ullum quo impetum ejus 
cohiberet, viri natura vehementis, et cum ad aggre- 
diendum ardua facilis, tum in urgendo copta irre- 
vocabilis ardoris. Verum hec in quorum promo 
tionem sio studio prodibat, haud erant cum privalis 
ejus rationibus aut questu proprio implicita. Ta 
lium enim supra vulgarem modum negligens 
erat. Exardescebat autem in iis accurandis que 
ad aliorum utilitates spectarent. Queerenti ergo 
Augusto modum hujus quasi cujusdam leonis 
exarmandi, utiles he sese crimitationes offere- 
bant, quamlibet alioqui destitutze veri specie, 
nec digne quarum haberetur ratio. Nam imp 
dicitie verisimilius insimularetur Peleus quam 


ED 


simplici narratione facti, unde occasionem cri 
minandí delator 8uinpserat. Id taleftuit. Aliquando 
' pro more suo Yecóus adierat imperatorem cum sup- 
plice cui erat'imploraturus misericordiam Augus. 
Siepein conspectum pródbcto illius, fü&tra semper 
ei propitiare principem Btuduit, tótiés 40 δο com 
stomacho rejectis que pro suscepto alfegabat. "Tres 
igitur longo tempore suas:quisque, perte strenue 
agere persevergrunt,reusdemisse su plicandi, i 
archa patrocinandi ardént. rorgondi hi |üe im- 
perator, procrastinándi ác dilferendà Bine lié g's- 
TINTA 408 TA*l 


ιά NEA 
v. ^ "Me 








909 | DE MICHAELE PALAROLOGO LIB. VI. 910 


θάλλων οὐκ ἄνυτε τὸ παράπαν. Τριῶν οὖν ὁ μὲν ΑΛ. τοὺς ἐπισκόπους Ὑίνεσθαι, div δήπου xal ai ἑνορίαι 


[P. 308] ἐδέετο συνεχέστερον, ὁ δὲ προσέχειτο χαρ- 
τερώτερον, βασιλεὺς δὲ τρίτος ὑπερετίθετό τε xai ἀνε- 
θάλλετο. Καὶ ὁ μὲν ἐδέετο προσαναφἑρειν xai má- 
Àtw, ὁ δὲ πείρᾳ γνοὺς οὑὖκ ἀνύσων (δει γὰρ καὶ 
ποροργίσων, tt αὖθις λέγοι), τὸ καθ ἑαυτὸν olov 
πρὸς τὸν ἱχέτην ἀπολογούμενος ὣς οὐ καταῤῥαθυ- 
µήσας τῷ βασιλεῖ προτείνειν τὰ τούτου δίχαια, Θθεὸν 
παρξισΏγετῆς σπουδῆς μάρτυρα xai, « θεὸς ὁρᾷ τὰ 
περὶ Gv προθάλλῃ, » ἔλεγεν. Ὁ δ’ ἐκεῖσε παρὼν συ- 
Χοφαντήσας τὸν λόγον συµπλάττει τὸ ψεῦδος, ὡς 
8:óv δᾗθεν κατὰ βασιλέως ἐκλαλουμένου τοῦ ἱερέως 
t! τὴν τῶν ἀδικουμένων ἐκδίχησιν. Τούτοις ὥσπερ- 
εἰ τισιν ἰσχυροὶς κατασείσταις ὑποχαλᾶν τὸν πύρ- 
γον τῆς ἐκείνου ψυχῆς ᾠᾧοντο. "Hv ὃ) ὁ τὰς ὁρμὰς 
σφίσιν ὑπανάπτων ὁ τῆς ἘΓφέσον Ἰσαάκ, εἷς πκ- 
τέρα τεταγµένος τῷ βασιλεϊῖ, οὐδεμίαν δ' ἔχων αἰτίαν 
ἀπεχθείας τῷ πατριάρχᾳ παβρόσον τὸ τὰ δοχοῦντα- 
ξυμµπράττειν αἱρεῖτθαι τῷ βασιλεῖ, 7j γοῦν τοῦτο µό- 
vov fj xai δεύτερον τὸ τὰ κατ) ἀνατολὴν πατριαρχιχκὰ 
ὑφ᾽ αὐτῷ θέλειν ποιεῖσθαι, μηδὲν ἀξιῶν πλέον ἔχειν 
τὸν πατριάρχην εἷς ἐνορίαν Tj κατὰ μόνην Κωνσταν - 
τινούπολιν περιοριζόµενα , τὰ ὃ) Ebo ταύτης ὑπὸ 


tis. Quadam vice instabat vehementius apud 
Veccum cliens, ut pro se iterum imperatorem 
4351 rogaret. Ille autem experientia Jam gnarus 
negationi dilationem obtendi, necnon intelligens, 
si denuo de hoccompellaret imperatorem, in iram 
se illum concitaturum, ut saltem clienti se purga- 


elol. TaUc' ἔσπευδε xal κατώρθου οὐκ ἄλλῳ τῷ µη- 
χανήματι fj τῷ δι,στᾷν βασιλέως τὸν ἱερέα. ὃ 81) 
καὶ ἐποίει τοὺς κατηγοροῦντας δεχόμενος καὶ τε 
κατὰ τὸ δυνατὸν ὑποθάλπων. 


ια. Ὅπως µβασιλικὴ νεαρὰ προθαΐνει ἐπὶ τοῖς 


σταυροπηγίοις. 

(P. 909] Προθαίνει γὰρ νεαρὰ βασίλειος ἄλλ᾽ ἄττα 
πλεῖστα διοριζοµένη καὶ τάττουσα, xal τὸ τὰ ὁπου- 
δηποτοῦν πατριαρχικὰ, ὅσα iv χώραις καὶ μοναῖς, 
ὑπὸ τοὺς ἐπισχόπους ὧν al ἑνορίαι τελεῖν, Ἕγκλημα 
γὰρ ἐφαίνετο καὶ παρὰ Χανόνας τὸ ἐκ παλαιοῦ γινό- 
μενον , ὑπερόριον χεχτῆσθαι τὸν ΕΚπνσταντινουπό- 
λεως δίκαιον, μηδὲ τοῦτ' εἱδότος τοῦ λέγοντος, ὡς 
χολούει τῷ matpido ym τὸ οἰκουμενικὸν, ἐντὸς αὐτὸν 
περιορίζων τῆς Κωνσταντίνου, μηδ᾽ ἑνορίαν ὅσα καὶ 
τοῦ τυχόντος ἐπισκόπου προσνέµων. ᾽Αλλ’ ὁ Ἰσαὰκ 
τότε τὸν καιρὸν τῆς ἀπεχθείας ἁρπάσας ὡς ἕρμαιον, 
μεριεποίει τοῖς ἐπισχόποις αὐτοῦ , ταυτὸν δὲ xal 
ἑαυτῷ λέγειν, τὰ τῆς Κωνσταντινουπόλεως δίκαιΣ, 
Τὸν μέντοι γε πατριάρχην οὐκ ἀνίει παρ) ὅλους δύο 
μῆνας ὁ βασιλεὺς ποτε μὲν «lo κρίσεις ἐγχαθιστῶν, 


narie potestati patriarche subjecta remanerent : 
qua extra urbem essent, eorum auctoritate subja- 
cerent presulum qui dicoeses ubi erant illa posita 
episcopali auctoritate gubernarent. Id ille olim me- 
ditatus tunc perfecit, non alia efflcaciori adhibita 
machina quam imperatoris a patriarcha vel procu- 


ret forte suspectaturo ex eventu remissius egisse (! rando vel provendo dissidio. Quod fecit hujus ac- 


patronum, Deum testem adhibuit sinccri sui ea in 
causa studii, alta voce contestans Deum utique, 
quem nil lateat, videre qua fide, quoque effectu eo 
patrocinio fungeretur. Ex hac Dei mentione calum- 
nie ansam qui presens forte tunc adfuit delator 
sumens, multo deinde posterius in malignam istam 
accusationem processit, criminans scilicet palriar- 
cham, dum supplicis causam ageret, diras Αυρυθ- 
to imprecatum in ultionem negate supplici gratie. 
His quasi quibusdam machinis aut validissimis 
arietibus concussuros et dejecturos sese turrim il- 
]am invicti anirni calumniatores nequissimi puta- 
bant.Incitabat autem eos accodens ad rem urgen- 
dam Ephesi antistes Isaac, quo spirituali Patre at- 
que arbitro conscientie tunc Augustus utebatur, 
non quod ullam ipse quidem proprie haberet odii 
causam adversus patriarcham,sed ut gratiflcaretur 
imperatori in eam quam ille hac arte procuratum 
ibat retusionem confidentie Vecci, ne deinceps 
tam libere agere secum auderet,efficacem pro virili 
conferret operam. Quanquam non aliena solum 
causa, sed proprii etiam respectu questus in hoc 
motum suspicabantur quidam, opinati studuisse 
per hoc ipsum rapta opportune occasione ex pe- 
riculo Vecci, suo juri subjungere loca jurisdic- 
tioni patriarche reservata in cunctis per Orientem 
diccesibus, ita ut ea tantum sacra loca que intra 
unam urbem Constantinopolim sita essent, ordi- 


cusatoresadjuvans, 445 3 et tota sua fovens potentia, 


11. Ut perlata promulgataque fuerit imperatoria 
novella de slauropegiis sive locis sacris proprie 
patriarchae subjectis. 

Prodiit enim imperatoria Novella, qua cum alia 
decernebantur quaedam, tum illud in primis, ut 
qui& ubicunque vel cujusquemodi loca vel, mona- 
Steria patriarche uni subjecta eatenuscensebantur, 
ea deinceps episcopis, quorum ille proprie dic- 
ceses essent, jure ordinario subjacerent. Addebatur 
decreti ratio, per abusum videri etcontra sacrorum 
canonum auctoritatem attentum id quod ex longo 
hactenus tempore factitatum fuerat, ut nerape 
patriarche Constantinopolitano ultra fines diccesis 


 Propriejus competeret. Quod qui dicebat, non in- 


telligebat eripere se patriarche titulum ecumenici, 
quippe quem circumcluderet urbe Constantinopoli, 
nec saltem ei concederet dicecesim quanta et qualis 
cuivis etiam vulgari tribuitur episcopo. Verum id 
tum quidem nihil pensi habens Isaac, et in lucri 
parte numerans oblatam occasionem gratiflcandi 
quomodocunque amicissuis episcopis,quos multos 
offendebant iste in propriis dicecesibus exceptiones 
locorum subtractorum ordinarie» ipsorum potestati 
80 patriarche auctoritati subjectorum ; et passim 
contendebant non plus juris Constantinopolitani in 
alienas dioceses quam cuiqueipsorum inConstanti- 
nopolitanam esse. Ceterum patriarcham impera!or 


L9. αρα. 


911 


GEORGII PACHYMERJE 


92 


ποτὸ δὲ xai ὑπὲρ ἐκείνου Ἱστάμενος καὶ τῶν ἔγκλη» Α των τῷ βασιλεῖ προσήγετο ἔπιδορπιος. "Emil 8 εἰχὺς 


µάτων ἀπολύων ὡς συκοφαντούντων τῶν κατηγόρων 
ἄντικρυς. Ἡν δὲ διττὰ στρέφων , τοῖς μὲν χατηγό- 
po, κατὰ πρόωπον ἐγκαλεῖν ἐφ.εὶς καὶ ὅηθεν ἐλέγ- 
χειν, ἐκεὶνον 8' αὖθις τὸ µέρος χαταψῶν τε xal πε- 
ριποιούµενος τῷ Υ᾿ ἐπικπίνειν ὡς πικρῶς συχκοφαν- 
τοῖεν ol λέγοντες, καὶ el ἤθελεν οὗτος λέγειν, οὐκ 
ἄν συχοφαντίας ἠνοίγοντο στόµατα. liv. δ᾽ ἐμφανὴς 
ἐντεῦθεν προσονειδίζων τῷ πατριάρχη τὸ πρὸς ἐκεῖ- 
vov φίλερι' ἔριν γὰρ τὸν ζῆλον, καὶ τὸ ὑπὲρ τῶν 
ἀδικουμένων λέχειν ἐνοχλεῖν ἔχρινεν. 
t. Τὰ συµθάντα τῷ πατριάρχη διὰ τὴν τῶν Κο- 
λύδων ἀποστολὴν, 

[P. 940] Οὐ χεῖρον δὲ xai τὸ ἐν ἀρχῃ τῶν κατη- 
γορηµάτων συμθὰν, ὡς χάριεν, ἱστορῆσαι, xal δεῖ- 
Eat ὁπόσα πονηρἰα προσλαθοῦσα καιρὸν ἀνύει. Σύν- 
τθες μὲν οὖν ἦν περιφανῶς τελεῖσθαι τῇ ᾿Εχκλησία 
τὴν τῆς Ἱ παπαντῆς ἑορτὴν, ἅτε κατ ἐκείνην τυ- 
χόντος παρ) ᾿Ιωσὴφ τοῦ κρατοῦντος τῆς συγχωρή- 
σεως, ἣν δὲ καὶ ἐφθῷ σιτῳ σύναµα Χαρποῖς ὀπωρῶν 
ποικιλλομένας τὰς τῶν ἐκπωμάτων πλατείας εἷς 
εὐλογίαν προτἰθεσθαι, dv ὡς ἀπαρχή τις d κρείτ- 


ex suo voto his calumniis egregie exercitum per 
duos totos menses habuit,nunc sententiis eum 
judicum permittens,nunc ei visus suffragari crimi- 
nibusque ipsum solvere, mentiri accusatores et nihil 
nisi meras atferre calumnias asserens. Sustinebat 
autem in hac quasi 8cena personam duplicem,hinc 


quidem palam acousatoribus permittens criminari C 


patriarcham eteidicam inos coram impingere,inde 
rursuseumdem seorsum conventum deliniens, con- 
dolere illi simulans quasi per calumniam injustis- 
sime vexato. [n quo quam male cohererent dictis 
facta palam erat. Si enim tam erat illi perspecta, 
quam videri volebat, innocentia delati,curdelatores 
tam licenter obstrepere tanto tempore sinebat,quos 
latebat neminem ne hiscere quidem ausuros, si eis 
vel semel declarasset imperator sibi displicere quod 
illi agerent? Sed hoo 4538 omnes videbant ab au- 
stuto principe itu fieri, ut per se patriarcha, intel- 
ligeret luere se penam contentiose pertinacie qua 
jurgari cum principe non esset veritus. Jurgium 
enim ille ac contentiosam pugnacitatem appellabat 
religiosuin zelum patrocinandi circumventiscalum- 
nia vel alia quavis injuria oppressis. 


12. Quid contigerit patriarchae ez missione Coly- 
orum. 


Non abs re fuerit et quod initia hujus accusa- 
tionis accidit joculare a2 dictu lepidum referre, ut 
ex hoc specimine lector s&stimetquantum sibi licere 
malignitas velit et quid non occasione arrepta per- 
ficiat. Ad consuetum ubique ac semper celebrem 
apparatum ritumque augustum anniversario cultu 
hororande solemnilatis Hypapantes aliquid hoc 
tempore ceremonia exquisitioris adhiberi erat soli- 
tum in gratiam atque honorem imperatoris, quod 


B 


τὰς χαλκᾶς ἐκείνας πλατείας ὑποδοχὰς πλείστας οὔ- 
σας ἔξωθεν ἐρανίζεσθαι, σὺν ταῖς ἄλλαις ἦν uis 
δοχκοῦσα καὶ πρωτεύειν τῷ κάλλει καὶ ἀξία τῷ βασιλεῖ 
προσάγεσθαι, fj δὴ καὶ γράµµασιν Αἰγυπτίοις ὡς 
ποικἰλµασί τισιν ἐνεσκεύαστο. εἴθιστᾶι γὰρ, ὡς 
ἐλέγετο, Αἰγυπτίοις ἀντ ἄλλων τινῶν ποικιλµάτων 
Ev τε πέπλοις xal φωταγωγοῖς καὶ σχεύεσι παντοίοις 
τοῖς γράµµασι Ίχρῆσθαι. Ἔτυχον δὲ τὰ γράμματα 
τοῦ καταράτου Μαχούμετ, ταυτὸν δ᾽ εἰπεῖν xai. Μωά- 
μεθ, ὄνομα φέρειν εἲς ἔπαινον, Τοῦτο χύχλῳ τῇ 
mÀatelg ἐγγεγραμμένον τοὺς κχατὴγοροῦντας οὐχ 
ἔλαθε, Καὶ δὴ ἔξω κειµένης ἔτι πρὶν ἂν εἰσαχθείη 
τῷ βασιλεῖ, οὗτοι πέμψαντες ἀναγγέλλουσιν ὡς οὐκ 
εἶσιτά γε τὰ τῆς πλατείας εἲς βασιλέα φερούσης τὸ 
ἐξάγιστον ὄνομα, xal ὡς ὁ πατριάρχης ἑώίτηδες ἐν- 
σκενάσαιτο ἐκείνην πεµμφθηναι τῷ βασιλεῖ, ἦπερ μὴ 
µόνον οὐκ ευλογίας μετὸν διὰ τὸ τῆς γραφῆς µυσα- 
póv, ἀλλὰ καὶ µύσους τὰ μέγιστα προεστρίθετ. 
Ταῦτα πυθόμενος ὁ βασιλεὺς, πείρᾳ θέλων Ὑνωρίσα: 
τὰ ἀγγελθέντα, ἐξ αὐτῆς πέμπει τὸν τοῦ χοιτῶνος 
παρακοιμώμενον τὸν ᾖβασιλικὸν Βασίλειου ξυνετὸν 
ὄντα γραμμάτων ᾽Αγαρηνῶν, καὶ ὃς ἀνεγίνωσεέ τε 


is, ut diclum est, tali die communioni Ecclesie 
restitutuset anathemate solutus aJosepho fuisset.In 
hie autem qua ex abundanti addebantur ad passim 
usitatos ejus religionis ritus, illud erat ut in lanci- 
bus encaustico opere variegutis, pictura fruclus 
fere autumnales exprimente, frumentum tostum 
patriarche ad aram facientis benedictione sanclifi- 
candum offerretur,tum harum lancium eximia una, 
primitiarum ritu quodam, epulanti Augusto mensis 
secundis inferretur. Quoniam vero enearum istius: 
modi lancium ad hos usus corrogari ab externis 
plurimos necesse erat, inter illas que hoc anno 
comrmodata a variis fuerant, una forte speciosior 
visa ceteris, et eo digna pre cunctis que impera- 
tori sisteretur, seposita ad hoc ipsum est. Huic 
porro, preter ceteram inducti eleganter tectorii 
gpeciem, /Egyptii quoque inscripti characteres ine- 
rant. Consuetum quippe, ut aiunt, /Egyptis est in 
velis candelabris vasisque reliquis insignieudis 
istam et litteris ipsorum speciose illitis ornamenti 
rationem affectare. Forte autem evenit, ut que hanc 
imperatori destinatam lancem elementa /Egypiia 


D pingebant, exsecrabilis 454 Machumetis,seu, quod 


idem est, Mahometis, honorifice nomen exprime- 
rent. Non latuit accusatores circum orbem hujus 
patine abominaudum id vocabulum inscriptum. 
Cum ea igitur adhuc in templo seposita,quemad- 
modum est dictum, ut ad imperatorem deferretur, 
sturet, misso hi certo homine ei nuntiant lanceni 
ipsi offerendum studiose delectam a patriarcha, 
qua detestabilis esset nominis ascriptione profa- 
nata, ut videlicet pro separata Augusta ex cjus 
sacri apophoreti participatione gratia macula ipsi 
infandi piaculi contagione velut quadam exsecrale 
superstitionis allineretur. Hec audiens imperator, 








913 


ΡΕ MICHAEBLE PALJEOLOGO LIB. VI. 


914 


καὶ τὸ ἀληθὲς προσεµαρτύρει τοῖς ἀπαγγείλασιν. À xÀnsla ποιµένος χεχηρωµένη, wv ἐκείνου mapóv- 


Ἡ μὲν οὖν πλατεῖα οὐκ εἰσήγετο διὰ τὴν συνείδη- 
σιν, τὴν ἀποστολικὴν παραίνεσιν τοῦ βασιλέως τη- 
ρήσαντος τὸ δὲ τῇ ἑξῆς ὡς ἔγχλημα καὶ τοῦτο 
προὐτίθετο µέγιστον. 


ty'. Ὅπως παρητήσατο τὸν θρόνον ὁ πατριαρ- 
χεύων Ἰωὰννής, 

[Ρ. 311] Ὡς τοίνυν τὰ κατὰ τὸν πατριάρχτν ἐπὶ 

ησὶ δυοῖν ἐτρίθετο κχὶ οὐδὲν ἠνύετη, μὸνον Ó' Όθλος 
ισὶ ὃ ρίθ ὶ οὐδὲν ἠνύετο, μὸνον δ᾽ 00) 

xal λοιδορία καὶ mà» ὅ τι κάκιστον ἦν, (καὶ τί γὰρ, 

ὅπου xai χκλίµαχα χατὰ φιάλης ἐνσχευασθεῖσαν τᾷ 

U φιαλη p 

πατριάρχγι xarà τινα ἄνεσιν δένδρων ἐκεῖσε χατα- 

φυτευθέντων παντοίων, ὕλην εἶχον καὶ ταύτην τῆς 

κατ) bxslvoo συχοφαντίας, map! ἦν αἰτίαν xal µόνον 


ἀκούσας κατὰ πᾶν ἐκέλευε καὶ q' ἀφανίζειν τέλεον ;) p 


ὡς γοῦν οὐδὲν ἄλλο Jj λοιδορία ἠνύετο, σχοπὸς δ᾽ ἦν 
ἐκεῖνον ἀπειρηκότα πρὸς τὰς ἐπιφορὰς τῶν ὕδρεων 
παραιτεὶσθαι τὸν θρόνον, μηνὸς Κβρονίου, µεσούσης 
νηστείας, λίθελλον γράφειν τῷ συγγραφεῖ παραιτή- 
σεως ἐπιτάττει, καὶ Υ ἐπιδοὺς βαςιλεῖ προσποιου- 
μένῳ μὴ δέχεσθαι ἀπηλλάττετο, καί φέρων τῇ τῆς 
Ἡαναχράντου μονῃ ἑαυτὸν δίδωσιν. "Hv οὖν ἡ Ἐκ- 


quo ab liquidum exploraret an ita haberent, cur- 


riculo mittit Augusti cubiculi prefectum Basilium, 
peritum Sarracenicarum litterarum, qui ubi legis- 
Bet, rem vere fuisse nuntiatam imperatori retulit. 
Prandenti ergo mox Áugueto cum esset de more 
lanx allata, non admissa ab eo est, quasi religioso 
metu consc'scende noxe, et cura obsequendi 
Apostolico mandato jubenti eum qui cognoverit 
cibum ipsi appositum oblatum prius idolo fuisse, 
abstinere illius esu propter conscientiam. Postri- 
die porro ad crimina patriarche afficta novum 
istud tanquam omnium maximum invidiosissime 
adjunctum est. 


13. Ut patriarcha Joannes throno renuntiaverit. 


Cum igitur duobus,ut dixi,mensibus agitata hec 
patriarche accusatio fuisset, nec quidquam profi- 
ceretur, sed ludibrium, contumelia, et quidquid 
dici pessimum potest, in re tota versarelur, (quid 
enim pro bono et equo facturos speres, qui etium 
scale formam peregrinis litteris, ludo quodam 
pictoris inter anaglypha implexarum arborum 
amcone varietatis 458 per phialam conscribillate, 
in atrocem calumniam traxerint quasi piaculi ne- 
fandi, cujus ad solam mentionem conclamandum 
exterminium esset ultimum ei quicunque insimu- 
Jaretur tam horrendi videlicet sacrilegii?) cum, 
inquam, judicium id nihil nisi petulans convicium 
ei ignominiosa traductio patriarche nominis et 
existimationis esset, facileque appareret vnuriü 
illud spectare auctores fautoresve tumultuosm 
hujus criminationis,ut qui ea licentissime incomi- 
tiabatur, ferende impar istiusmodi vexationi atque 
i nfamie sodem honoremque detrectaret,id Joannes 

intelligens, mense Martio circa medium quadra- 


τος, καὶ ἄλλον ἀντεισάγεσθαι οὐκ ἦν ὅλως τῷ βασι- 
λεῖ θελητόν * iv τῷ μεταξὺ γὰρ πέµπων καὶ αὐτὸν 
δὴ τὸν αὐτοῦ τὸν βασιλέα ᾿Ανδρόμικον ἐπειρᾶτο 
μαλᾶττειν' 


t, Τὰ χατὰ τοὺς πρέσθεις τοῦ πάππα xai τὸν 
πατριάρχην Ἰωάννην. ; 

Ἐν τοσούτῳ δὲ xal πρέσθεις ἓκ Ρώμης παρά τοῦ 
πάππα ἐφίστανται ἔξω που πόλεως τῆς ᾿Αδριανοῦ 
ἐπανήκοντι βασιλεῖ. Kai ὃς θέλων συσκιάζειν σφίσι 
τά κατὰ τὸν πατριάρχην, ἐκείνοις μὲν αἰτίας πλατ- 
τόµενος ὡς ἀπειρηκὼς ἔλεγε πρὸς τοὺς πόνους ὁ 
πατριάρχης, καὶ ἀνεθῆναι θέλων ἐπὶ πολὺ, ἐκχωρεῖ 
πρὸς καιρὸν τοῦ πατριαρχείου. [P. 312] καὶ γε μέλλειν 
ἐντυχεῖν σφᾶς ἐκείνῳ παρά τισι τῶν κατὰ τὴν πόλιν 
μονῶν * ἐκεῖνον δὲ πέµψας ἠξίου ἀποθέσθαι μὲν τὰ 
τῆς µικροψυχίας ὡς ὄντος καιροῦ μᾶλλον Tj βουλή- 
σεως, ἀπελθεῖν δὲ πρὸς τὴν pov» τῶν Μαγγάνων, 
κἀχεῖ τοῖς πρέσθεσιν ἐντυχεῖν παραγεγονόσι, μηδὲν 
τῶν προτέρων σηµήναντα. Οὕτως ἔλεγε, καὶ ἅμ 
ἐκείνοις τὴν πόλιν εἰσήρχετο. Πρὶν δ᾽ ἐντυχεῖν ἐχεί- 
νους συνόδῳ καὶ πατριάρχῃ, ὁ βχσιλεὺς γνοὺς τὸ 


genariijejunii,me hujus historie scriptorem jussit 
libellum abdicationis sue consoribere; quem cum 
imperatori obtulisset, illo simulante se non acei- . 
pere, continuo recedens in Panachrante monaste- 
rium seabdidit. Erat ergo Eclesia pastore viduata, 
hoo quidem non comparente, et alium in ejus 
locum subrogare nolente omnino imperatore. Nam 
inter alios quos ad patriarcham ex isto recessu 
revocandum et ut publico ac suo muneri se redde- 
ret orandum per id tempus allegavit, ipsum etiam 
filium proprium et imperii collegam Andronicum 
conferre se ad illum et conari exorare jussit. 


14. De legatis papa et patriarcha Joanne. 


Dum hec geruntur, legati Roma a Papa missi 
occurrunt imperatori revertenti Adrianopolim et 
illam civitatem nondum ingresso.His illein primis 
studuit que circa patriarcham nuper eveneront in 
Bpeciem quam minimum invidiosam fucare, ac 
quod dissimulari nequibat factum, inumbare com- 
miniscendis causis, cum diceret pregravatum pa- 
triarcham laboribus functionis istius, quo ab iis 


D respiraret otiosius seque reficeret, e patriarchali 


ad tempus excessisse palatio,futurum tamen ipsis 
presto cum eo congressuris apud quedam urbis 
monasteria. Ipsum autem Vecum per cerlos a se 
missosrogavit,deponeretpusillanimitatem omnem; 
456 que acta essent imputaret tempori potius 
quam voluntati sue; conferre se ne gravaretur in 
monasterium Manganorum congressuruscum lega- 
tis illuc occursuris, quibus orabat ne significaret 
quidquam eorum que nuper contigissent.Sic pre- 
munito patriarcha ingressus urbem estcum legatis 
imperator;et quorsum ea legatio spectaret intel- 
ligens, dedit operam ne illi cum synodo cumque 


915 


τῆς πρεσθείας χεφάλαιον, τὸ δ Tj μὴ λόγοις εἶναι 
τὴν τῶν ᾿Εκκλησιῶν εἱρήνην xai µόνοις, ἀλλ’ ἔργφ 
δεικνύντων τῷ xal σφᾶς χατ ἐχείνυς τὴν πίστιν 
ὁμολογεῖ», καὶ οὕτω πληρ οφορεῖν τὴν ἔνωσιν, Hapo- 
τρύνοντο γὰρ κἄν τοῦτο xal παρὰ τῶν ἡμετέρων, 
ὡς ἔλεγον, σχιζοµένων, ol δὴ καὶ πολλοῖς τῶν ἐν 
ἐκείνοις φοερίων µιγνύτες χλεύην ἔλεγον τὴν εἰρή- 
νην εἶναι, καὶ δεῖν δοκιµάζειν ct καὶ αὐτοὶ τὸ Τύμθο- 
λον οὕτω λέγοιεν, οἰομένων ἐντεῦθεν εἰς µερίµνας 
ἄγειν τὸν βασιλέα, ὡς δυοῖν ἐξ ἀνάγκης Ὑενέσθαι 
ῥὕτερον, ἢ μὴ καθυποκλιθέντος τὴν εἰρήνην συγχέε- 
σθαι, fj καὶ τι τῶν κειμένων παραθάντα µειζόνως 
ἁμαρτεῖν, καὶ σφᾶς Ἰἴσχυρίζεσθαι φεύγειν ἔτι δι- 
καίως τὴν ἔνωσιν ὡς ἂντικρους παραθάντων. Γνοὺς 
ταῦτα τοίνυν ὁ βασιλεὺς, xai εἰδὼς ἐξαπιναίως ἀκού- 
σαντος θορυθηθησοµένους xal τοὺς τέως εἰρήνην 
ἄγοντας, πέμψας πετακαλεῖται καὶ ἀρχιερῖς καὶ 
κλῆρον ἅπαντα, καὶ σφᾶς κατ’ ἰδίάν λαθὼν (κοσµι. 
κοῖς γὰρ ἀπείρητο μὴ παρεῖναι). 
w'. Πληροφορία βασιλέως πρὸς τοὺς τῆς Ἐκκλη- 
σίας δις τὰς παραλόγους ἀπαιτήσεις τῶν 
πρέσθεων. 


[P. 343] « Τὰ μὲν τῶν παρόντων, εἶπεν, ὅπως καὶ 


patriercha prius agerent, qnam ipse qute ad rem 
putabat opportuna praevertisset. Quod precipunm 
in mandatis legati habebant hoc erat,serio denun- 
tiare Grecis pacem Ecclesiarum non meris verbis 
contineri, sed factis. Probare ipsos et prestare 
rebus ipsis oportere que dictis ostentassent, se 
nimirum in unius ejusdemque confessione fidei 
convenire cum Latinis.Sic eos demum persuasuros 
pacem inter Eoclesias concordiamque vere coali- 
tam. Atque in hoc, ut contino fieret vehementer 
insistere jussi erant argumento necessitatis ducto 
a schismate quod aiebant inter nostros esse, aliis 
alios aversantibus, prout scilicet admitterent aut 
rejicerent pacem de qua conventum videbatur. Et 
revera quidam etiam nostrorum,Freriis sese mul- 
tis iis admisceéntibus assensi,paria cum his et ipsi 
loquebantur, affirmantes pacem que velut firmata 
jactaretur, nihil hactenus nisi ludibrium videri. 
Unde tanto jam speciosius legati contenderent ve- 
niendum ad explorationem, et certum experimen- 
ium capiendum fidei 8ο sententie Grecorum. 
Ejus porro pignus idoneum fore,si et ipsi Symbo- 
Jum 8icut Latini pronuntiarent.His illi postulandis 
in arctum se ooacturosimperatorem arbitrabantur. 
utique necessario ex his secuturo duorum altero, 
&ut ut eo non annuente quod petebant pax re- 
scinderetur, aut ut eodem transgressionis conven- 
torum palam convicto, ac per hoo criminis majoris 
manifeste reo, plausibilior jam ipsi causa suppe- 
teret constanter abnuendi communionem cum eo 
velut adherente trangressoribus pactorum mani- 
festis. Talia versare animo legatos cum presensisset 
imperator, et inde intelligeret Grecos, qui eatenus 
45 actis uteunque jam acquiescebant, ejusmodi 
audita oratione legatorum stalim tumultuaturos, 


GEORGII PACHYMERUE 


916 


À κατεπράχθη καὶ μεθ) ὅσης τῆς δυσχερείας ἠνύσθη, 
οἵδατε πάντως. ἐπεὶ οὐδ᾽ ὁμοὶ τόσον ἀναλγήτως 
ἔχοντι τάδ᾽ ἐφῆπται. Οἶδα γὰρ καὶ πατριάρχην ἐν- 
τεῦθεν παριδὼν, τὸν Ἰωσὴφ, λέγω, ὃν δὲ ἴσα καὶ 
τὸν γεννησάμενον ἔστεργον, μᾶλλον δὲ καὶ ἔτι πλέον, 
ἐπεὶ ἐκεῖνος piv τῆς εἰς σφᾶς προόδου, οὔτος δὲ τῆς 
slc τὸ κρεῖττον ἐπανελεύσεως αἴτιος γέγονεν. Oll 
καὶ πολλοὺς βιασάµενος xal τοὺς φίλους σκανθαλί- 
σας, πρὺς, δὲ xai τοὺς ἡμετέρους Άυπησας. Καὶ 
µαρτυρήσουσιν οἱ ἐν φυλακαῖς, προσγενεῖς, οἷς παρ΄ 
οὐδὲν ἄλλο ἢ τὸ πρὸς ἸἹταλοὺς πραγματευθὲν xat 
µόνον fj τε πρὸς ἡμᾶς ὁλιγωρία ξυνέδη xal 1, dy 
ἡμῶν αὖθις ὀργὴ σφἰσιν. Εἶχον μὲν οὖν ἐπὶ equ 
μῶν ἀνύσαι τὸ πᾶν ἐντεῦθεν, ὡς μηδὲν πλέον (rt 
σόντων τῶν Ἡαλῶν ' οὕτω γὰρ καὶ πρὸς ὑμᾶς 
ἐποιούμην τὰς συνθεσίας, xal ὁ iv τῇ Ἐχχλησίᾳ 
χρυσοθούλλειος λόγος τοῖς λόγοις που µαρτυρήσε, 
Ἐπεὶ δὲ τῶν ἡμετέρων τινὲς, ὡς πέπυσµαι, χαὶ 
μᾶλλον otc ἀνδάνει τὸ σχίζεσθαι, οὐχ οἵδ) ὅ τι παθόν- 
τες, € µή τις πεῖρὰν ϐ' ἡμῶν ταῦτ' εἴποι καὶ µερι- 
μνῶν ἐπανάστασιν, φρερίοις ἐντυχόντες xaxd που 
τὴν περαίαν χλεύην τὴν εἰρήνην εἶπον xal ἁπάτην 
εἶναι, καὶ προὐθίθασαν ζητεῖν σφᾶς τὸ πλέον κατὰ 


missis quoquoversum  cortis hominibus ad sé 

convocavit episcopos et clerum universur illisque 

seorsum adhibitis (nam seculares adesse vetuit) 

in hec verba locutus est : | 

15. Oratio qua imperalor certo persuasa ecclesia- 
slicis sua. in proposito constanlia, praemunivil eoi 


ne turbarentur ad inconvenientes petitiones lega- 
torum. 


C 


« Que in statu presenti Ecclesi cernunt, 
quemadmodum acta sint et quantacum difficultate 
perfecta,scitis omnino ; neque mihi adeo hebes ad 
molesta sensus est, ut tem cito memoria evola- 
verint ea quorum eventus acri meo dolore redemp- 
tus est. Recolo enim me nme tenerrimis quidem 
affectibus, ut ea conficerem, pepercisse. Unum, 
ut scitis,habui cui nihil minus pietatis el amoris, 
quam genitori tribuerem : imo aliquanto plus 
ei me debere rebar, quoniam cum pater in hanc 
me lucem eduzerit, hic mihi exorto gacramentorum 
religionis usuram et communionem Ecolesi£ 
restituit,quod deneflcium arbitror majus.Josephum 
tamen charissimum mihi caput haccausa despicere 
sustinui.Multis preterea vim feci,Securus offensio- 
nis amicorum.Etvestro quoque corpore non paucos 
haud leviter vexavi. Testes sint quie nostris 
quoque propinquis in custodiis squaJlent ; quibus 
ista cum Italis conventio causa fuit unice e ob. 
sistendi nostre voluntati et ire vicissim nostre 
subeunde. Sic autem cum illa gererem putabam 
constiturum intra hos terminos negotiur,nec plis 
ad ejus perfectionem Italos quesituros. lia enim 
promisi dudum vobis, et exstat in Ecclesia nostre 
hujus persuasionis illustre documentum, diplom 
in hancsententiam disertum cum appositione bulle 
aurem.Quoniam vero nostrorum quidam, quibus 








917 


DE MICHAELE PALJSOLOGO LIB. VI. 


918 


τινα δοχιμὴν, xal τοῦτό ἐστι τὸ τῆς ἐπιστάσης.πρε- À οὕτω τὰ καθ) αὐτὸν διασχευάζεται ὡς μηδὲ τῶν εἲς 


σθείας χεφάλαιον, βούλομαι προλαθὼν μικρὰ πρὸς 
Duc εἰπεῖν xal πληροφορῆσαι, ὡς ἂν μὴ ἐξαπιναίως 
ἀκούσαντες ταραχθείητε, μηδἐἑ τι πάλιν ἡμῶν τὸ 
πρὸς σφᾶς χυθερνητικὸν ἱδόντες ὑποψίαις ταῖς οὐ 
καλαῖς περὶ ἡμῶν βληθείητε. ᾿Βγὼ γὰρ, κἂν συνί- 
στωρ εἴη θεὸς, ὑπὲρ τοῦ µή τι παραιυθῆναι τῶν 
ἡμετέρων μέχρι xal αὐτῆς κεραίας ἢ μὴν iota, αὖ- 
τὸς ἐγὼ καθυπισχνοῦμαι αὐτὸ τὸ βεῖον Σύµθολο» τῶν 
Βατέρων ἐνθεῖναι σηµαίᾳ, καὶ πολεμῆσαι μὴ ὅτι γε 
Ἰταλοῖς, ἀλλὰ καὶ παντὶ ἔθνει ὑπὲρ τούτων ἀμφι- 
σθητοῦντι. Kal αὕτη μὲν ἐστιν dj πληροφορία, ἦν 
δίδωµι πρὸς ὑμᾶς' ἄλλως δὲ κυθερνῆσαι xal μετ 
εἰρήνης ἀποπέμψαι [Ῥ. 314] τοὺς πρέσδεις οὔτ) ἐμοὶ 
νέµεσις πάντως οὔθ) ὑμῖν ἀδικία τὸ σύνολον. ᾿Αξιῶ 
οὖν xal προσπτύσσεσθαι σφᾶς φιλικῶς xai ἀσπάζε- 
σθαι εὐμενῶς, µήπως καὶ τὴν θήραν, ὃ δή φασιν, 
ἀνασοθήσωμεν, xal μᾶλλον πάππα γεγονότος νέου, 
xai οὐ κατὰ τὸν Γρηγόριον ὄντος εὐμενοῦς οὕτω τοῖς 
Ἀμετέροις πράγµασι. Τὸ δ᾽ ἐντεῦθεν ἐμοὶ µελήσει, 
μηδὲ διωρίαν λαθόντι βουλῆς, τῆς πρὸς αὐτοὺς ἆπο- 
κρίσεως, » Ταῦτα τοῦ βασιλέως εἰπόντος ὁ μὲν πα- 
τριάρχης ἐφίσταται vf τῶν Μαγγάνων μονῇ, καὶ 


nimirum discidium cordi est, nescio qua moti 
causa (nisiquis dixerit ad probationem hec nostram 
et angorum cumulum 468 contingere) cum 
Freriis apud Peream congressi dixerunt nihil nisi 
ludibrium et fraudem banc pacem esse, et hoc 
imprudenti dicto Latinis occasionem prebuerunt 
exquirendi plus aliquid, ut experimento satis certo 


constet serio 80 vere rem peractam, unde hzc, ( 


quam audituri mox sumus, legatio nata est, cujus 
scopum preoipuum esse comperi hoc quod modo 
dixi & nobis exigere, volo paucis preoccupare 80 
premunire vos, ne ubi que illi loquentur audietis, 
subito conturbemini, neve in veslros animos su- 
spicioni de nobis sinistre ulli pateat aditus, utique 
postquam clare perspexeritis quam sincera quam- 
que constanti ratione in tota hujus cum Latinis 
gubernatione negotii versemur. Ego enim sancte 
polliceor, et ut conscium habeo Deum, ita testem 
invoco eumdem irrevocabilis propositi : profiteor, 
inquam, et verissime promitto rigorem inflexibilem 
usque ad exclusionem vel iote vel apicis unius. 
Confirmoque me neutiquam passurum addi Sym- 
bolo Patrum vel minimam notulam; et si opus 
git, ea causa bellum suscepturum, non solum cum 
Italis, sed cum quavisomnino gente ad id nosadigere 
volente. De hoo certi estote, in quod do vobis 
fidem plenissimam. Cum eo tamen deprecor ne 
placide rem administrure ac paciflce dimittere le- 
gatos vel mihi &d reprehensionem imputetur, aut 
ad damnum ullum vestrum injuriamve pertinere 
omnino censeatur. Volo igitur et amplecti eos 
amice et salutare benevole, ne forte, quod dicitur, 
feris intempestive terrendis venationis fructum 
perdamus. Que magis nuno necessaria est cautio, 
cum papa novus sit, isque haud pari ac Gregorius 


αὐτὸν πραχθέντων Ὑνῶσίν τινα παρασχεῖν  aolai- 
τῶν δ) ἀρχιερέων τε xal τῶν ἐκκρίτων τοῦ κλήρου 
ἀμφ) αὐτὸν συναχθέντων ποραγίνονται καὶ οἱ πρέ- 
σθεις. Καὶ τὰ τῆς πρεσθείας κινοῦντες, δῆλον ἦσαν 
ἐχεῖνα προτεΐνοντες ἃ δὴ φθάσας ὁ βασιλεὺς προε- 
δήλου' παρ) ἣν αἰτίαν καὶ προενηχηθέντες εὖ μενῶς 
ἤκουον, ἃ δὴ μὴ προµαβόντες καὶ λίαν δυσχερῶς ἂν 
ἠνωτίζοντο. 


c. Ὅπως ἀπεστάλησαν ol πρέσθεις ἰδεῖν τοὺς 
ἀποκλείστους ἐν φυλαχῇ. 


Ταῦτ’ ἄρα καὶ βασιλευς ὡς οὐ χλεύην εἶναι τὴν 
εἰρήνην πληροφορῶν, τὸν Ἐφέσου Ισαὰκ σὺν πρέ- 
σθεσιν ἀποστείλας καβειργµένους ἐδείχνυ προσγε- 
νεῖς ἐν ταῖς φυλακαῖς, Οἱ δ᾽ ἦσαν ὁ πρωτοστράτωρ 
Παλαιολόγος ᾿Ανδρόνικος, ὁ πιγχέρνης 'Ραοὺλ Μανουλλ 
ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ ᾿σαάκιος, καὶ τέταρτος ὁ τοῦ πρωτο- 
στράτορος αὐτανέψιος Παλαιολόγος ᾿]ωάννης, ot δὴ 
καὶ τέτραχα κοσµηθᾶντες, εἶποι τις ποιητὴς, βαρείαις 
ἀλύσεσι φυλακῆς τετραγώνου γωνίαν ἐπεῖχεν ἔχα- 
στος. Τότε xal ὁ πιγχέρνῃς Ῥαοὺλ ἰδὼν τὸν Ἐφέ- 
σου, xai olov ὑπερπαθήσας εἰ αὐτὸς μὲν ἐν ἀνέσει 


favore in res nostras instinctus. Mee de cetero 
cure fuerit ita illis respondendo satisfacere, ut a 
fira in statuto jam consilio 459 constantia ne 
minimum quidem deflectamus. » Talia locuto im- 
peratore, patriarcha quidem in Manganorum mo- 
nasterium se contulit, et ita se gessit ut nulla 
eorum qua in eum acta fuerant notitia per eum 
ad legatos emanaret. Congregatis porro ibi ad eum 
episcopis ac primoribus cleri adfuerunt et legati, 
et videlicet. palam et libere illa ipsa protulerunt 
qua& postulaturosipsos jam imperator premonuerat. 
In quo ejus providentiz fructus is constitit, ut tante 
offensionis verba placide ac sine tumultu audierint, 
irritabiles alioqui homines, quos, nisi prudenti 
fuissent admonitione preparati, certo certius est 
in acre jurgium prima illa mentione prorupturos. 


16. Ut deducti sint legati ad custodias publicas, 
visuri eos qui illic clausi tenebantur. 


Excogitavit et aliud imperator perefficax futurum 
ad persuadendum legatis non esse ludibrium 
pacem jam factam.Misit videlicet Ephesiepiscopum 
Isaacum cum legatis in custodias publicas,jubens 
ipsis illio ostendi cognatos ipsos ac necessarios 
suos ibi detentos, quod paci non consensissent. 
Ili erant protostrator Paleologus Andronicus, pin- 
cerna Raul Manuel, frater hujus Isaacius,et quartus 
protostratoris ex fratre nepos Paleologus Joannes; 
qui sane in aspero ornatu, ut poeta quispiam dice- 
ret, quadrati uniugscarceris singulos singuli angulos 
tenebant, gravibus vincti catenis. Tunc pincerna 
Raul Ephesinum videns, et scilicet indignans eum 
quidem libere in remissione ac deliciis vivere, se 
autem cum sociis confliotari tetri carceris erumnis 
ecolesiastioam ob causam, pro qua ipsum nimirum, 


910 


GEORGII PACHYMERAE 


920 


ζᾷ, Exsivot δὲ προσταλαιπωροῦνται τῇ φυλακῇ, ὀπὲρ Α καὶ μᾶλλον ἐλέγχου τοῖς τὴν καχίαν οἷοις «' οὖσι 


ὦν ἐκεῖνον μᾶλλον Tj αὐτοὺς ἔδει µάχεσθαι, συνάγει 
τε Αβληθότως τὴν ἄλυσιν ἣν ἐφόρει, προάγων ὅσον 
ἦν ἐγγυτέρω, καὶ σφάχελλον ποιήσας τὸ πτύγμα 
xat ἐχείνου ῥίπτει ὡς πλήξων, κάν ἀπετύγχανεν εἲς 
ἑαυτὸν τοῦ τραχήλου τὴν ἄλυσιν ἕλκοντος, 


ιζ. Ὅπως ἀνήχθη ὁ Ἰωάννης ἐς τὸ πατριαρχεῖον τὸ 


εύτερον. 
[P. 315] ᾽Αλλ’ ὁ βασιλεὺς ἐς πίστιν ἐντεῦθεν τοῦ 
ἀληθη πράττειν τοῖς πρέσθεσιν ἀφοσιωσάμενος, 


προὔργου παντὸς τίθεται τὸ καὶ αὖθις τὸν πατριάρ- 
χην ἀναγαγεῖν. Οὔτε γὰρ lv παραδοχῇ τὰ τῆς παρ- 
αιτήσεως τοῖς ἀρχιερεῦσι, χἂν 6 βασιλεὺς ἐδέχετο 
ταύτην’ ἀλλ᾽ οὖν οὐ προΐσχετο ὅλως acr, τῶν Ἱερῶν 
πραγμάτων ἀνάξιον , µόνον δὲ Ὀόρυθον παρά τῶν 
καὶ ταραχὴν ἄλογον, καὶ ὅτι πληχθέντων ἐπὶ τού- 
τοις τὰς συνειδήσεις τινῶν οὐκ ἔκρινε δεῖν προσμέ- 
νειν, µή πως, φησὶ, τισὶ παρὰ συνείδησιν ᾗ τὸ προσ- 
έρχεσθαι. Τοῦτο δὲ τί ἂν παραιτήσεως ἔχοι; εἰ μὴ 


utpote antistitem, certare ac dura subire fuerat 
equius, collegit clam in manum e pendentium, 
quibus ligabatur, tractu 460 catenarum volumen 
grave, et ohservato tempore quo episcopus tam 
prope ad ipsum accesserat ut contiguus intra ja- 
ctum videretur, ferream in eum intorsit fascem, 
ferire studens ; etsi aberravit ille quidem, catenis, 
ipso collum retrahente unde pendebant, ad ipsum 
intacto antistite redeuntibus. 


17. Ut Joannes in patriarchales &des inductus denuo 
sit. 

Caeterum imperator hoc quasi primo officio de- 
funetus demonstrandi legatis serio rem 889 actam, 
qui non dubilasset tante dignitatis viros ea de 
Causa tetro carceri addicere, opere pretium se pre- 
terea facturum existimavit, si patriarcham libere 
sue potestatis functioni restitueret. Rem eam sui 
arbitrii putabat esse, quippe non alia corrogatione 
suffragiorum aut repetitione electionis egentem. 
Haud enim vere vacasse unquam Constantinopoli- 
ianam sedem Vecci abdicatione, quam utcunque 
imperatori signiflcatam et oblatam episcopi nec 
&dmisissent nec probassent. Sed neque is ipse 
libellus ecusationis sedis, quem imperatoria Joanne 
datum diximus, iis erat formatus verbis, que veras 
canonicasque legitime dopositionis causas expri- 
merent. Etenim haud in eo quidquam allegabatur 
quo appareret Joannem ut indignum eo loco et ad- 
ministrationi Ecolesie ineptum aut imparem inde 
submoveri. Causabatur ibi tantum ipse Veccus 
tumultuari contra se quosdam, a quibus etsi pate- 
retur injustam vexalionem ipse innoxius, tamen 
vereri sese offensionem infirmorum, qui forte 
vulgatis in se calumniis moti ad dubitandum ec- 
quid citra noxàm et piaculi contagionem possent 
lam diffamati hominis uti consuetudine, oblatis 
deinde 0occas;onibus 6um eo agendi wstuarent 


κωλύειν. "Ogev xal κοινῇ σκέψει ἀξιοῦσιν ἀρχῆβεν 
τὸν ἄνδρα τὴν προστασίαν δέχεσθαι. Ὁ δ' οὐγ ixl. 
κουε, ζητῶν τὴν ἐπὶ τοῖς συκοφάνταις ἐκδίχησιν, Τὸ 
δ) ἦν καὶ y τῶν ἀδυνάτων τῷ βασιλεῖ, προϊσχομένῳ 
συνήθειαν ἄλογον τῶν κρατούντων, καθ᾽ ἣν τὴν ub 
συκοφαντίαν ἴᾶσθαι καὶ τὸν συκοφαντούµενον ῥύεσθαι 
τοῦ κινδύνου, συχοφάντην δὲ μηδ’ ὁπωσοῦν τιμωρεῖ- 
σθαι, χἂν συκοφαντοίη τὰ ἔσχατα, τέτακται' μτὸ 
γὰρ εἶναι τὸ ἀληθὲς τῷ βασιλεῖ µανθάνειν, ὅπου τῷ 
μλ ἀποδείξοντι κίνδυνον ἐφῆφθαι ξυμθαίνοι. Ταῦτ' 
ἄρα xai μὴ ἀνόων, καὶ μᾶλλον ἀφιέναι τὸ πταῖσμα 
παραχαλούµενος, µίµησιν φέροντα τοῦ Χριστοῦ, τὴν 
πρόκλησιν δέχεται, καὶ xvn Ποσειδεῶνος ὑπὸ 
λαμπρᾷ τῇ δορυφορίᾳ συγκλητικῶν τε ἅμα χαὶ ἐχ- 
κλησιαστικῶν, τῆς, αὐτῆς ᾖΊνδικτιῶνος, ἀνάγεται. 
Τότε συμπλασάμενοι γράµµα τῆς πρὸς τὸν πάππαν 
ἀπολογίας (Οὐρθανὸς δὲ τότε Tv) πολλαῖς μὲν im 
γραφαῖς ut. ὄντων ἐπισκόπων uv! ἐπισκοπῶν οὐ- 
σῶν, μιᾷ καὶ τῇ αὐτῇ χειρὶ τοῦ Ἱραφέως, ὡς Urt 


animo, et forte contra offloii prescriptum ex errore 
natum operarentur. Ea de causa ducere satius re- 
nuntiare dignitati, et eo loco cedere ubi se nonnisi 
cum aliquo scandalo aut saltem periculo teneris 
pusillorum conscientias Jadendi hirere non posse 
judicaret. In his autem qu: vola quodque vesli- 
gium abdicationis appareret? Ubi potius tacila 
querela sugillarentur illi qui cum potuissent 
improborum malitie obsistere, auziliari cireum- 
vente innocentie omisissent. His cum ab impert- 
tore tum a synodo consideratis, communi omnibus 
consensu visum est restituendum Joannem in in- 
termissum'exercitium nunquam abrogate ablateve 
potestatis. 463 Ad quod cum idem consequenler 
vocaretur, renuebat obsequi, postulans prius affici 
penis meritis, qui se calumniose criminando trs 
duxissent. Verum id posse impetrari ab imperatore 
sperandum non erat: causabatur enim ille se id 
facere nequire. Tenebat videlicet mordicus invele- 
ratum in aulis morem delationes cujusquemodi 
inter principatus instrumenta censendi, et sic ca 
lumnie medendi, cum regnantibus expedit su! 
libet, ut eximatur quidem periculo male culpatus 
insons, impune autem omninc ferat iniquus accu- 
sator quantumvis false atque impudentis crimint- 
D tionis scelus. Cui flagitioso abusui hano solent 
causam obtendere, quod omnis spes ac faculis: 
principi eriperetur cognoscendi quidquam de mt- 
chinationibus occultis, que contra ipsum aut rem. 
publicam iniri contingeret, si gravi periculo deter- 
rerentur ab audenda denuntiatione qualescunque 
delatores. Ergo imperator certus convictos licet 
calumniatores non ulcisci, egit ipse cum Veto, 
rogans etiam atque etiam, condonaret iis noxam 
exemplo Christi. Nec ille ad extremum abnuit; e 
assensus jam studiis cunctorum die sexta mensis 
Augusti ejusdem indictionis, splendido deductus 
comitatu senatorum et Ecclesie procerum, in palt- 


G 





924 


DE MICHAELR PALZOLOGO LIB. VI. 


922 


πολλῶν ἱερῶν ἀνδρῶν καὶ μεγάλων κατησφαλίζοντο, A ἐξεκηρύχθησαν οἱ ὀρθόδοξοι, καὶ al πρὸς τὸν πάπ- 


εἶ μὲν καὶ πατριάρχη δοχκοῦν, οὐχ οἶδα, τέως δέ γε 
xai λίαν τῷ fasst, φἐρειν πίστει προνουμένῳ 
ἐπὶ τῇ τῶν ᾿Εκκλησιῶν συµθάσει παρὰ δοχούντων 
πολλῶν καὶ κατ ἐχείνους ἐπισκόπων. Καὶ γὰρ σφί- 
σιν οὕτω τὰ τῶν ἐπισκόπων ἐπεπύχνωτο [P. 316] ὣς 
καὶ εἰς ἑκατοστύας. ἀριθμεῖσθαι πλείστας τὴν παρ᾽ 
ἐχείνοις σύνοδον. Ταῦτ ἄρα xai τὰ ἡμέτερα ἐξισά- 
ζοιν θέλων ἐκείνοις xac, ἔπραττε, Πολλαϊῖς δ᾽ ἑτέραις 
γβαφαῖς τῶν ἡμετέρων Πατέρων», ταῖς ἐκ τοῦ Yioo 
δηλαδὴ προχεῖσθαι, χορηγεῖσθα:, δίδοσθαι, ἐκλάμ- 
πειν, ἐκφαίνεσθαι, καὶ ταῖς όμοίαις, τὴν τοῦ ἐἔχπο- 
ρεύεσθαι λέξιν ἐπείλυον, δη/οὔντες xal τοῦτο, ὡς 
« Καὶ τοὺς μὴ πειθοµένους εἰρηνεύειν ταῖς ἀξίαις 
δίχαις καθυποθάλλοµεν, » Τὸ 9' ἄρ ἦν ὄνειρος, xal 
ἐπὶ ψεύδεσιν ἐγκληθέντες ἀπολογούμενοι οὐ διαλύειν, 
ἀλλὰ συνιστᾷν τὸ ἔγκλημα τοῖς εἰδόσι διεγινώσκοντο. 
Ἔμελλε δὲ xal τοῦτο τοῖς ταλαιπώροις τῆς. Ἐκχλη- 
σίας ἑσύστερον πρόσκομμ᾽ εἶναι, ἐγκαλουμένοις ὡς 


tium patriarche iterum solemni ritu invectus est, 
Hinc jam data est opera concinnando scripto quo 
pape (is tunc erat Urbanus) super mandatis per 
legatos renuntiatis satisfleret. Hunc libellum stu- 
dueruntambitiosa subscriptionum pompa commen- 
dare; in quo multos pro episcopis obtrusere qui 
nec ordinati unquam fuerant in istum gradum, 
neo a quibus denominabantur loca, episcopatus 
titulum aliunde habuerant quam a librarii, qui 
scriptum hoc formavit, manu; quse etiam varia 
peritia chirographos effingendi de suo addidit no- 
mina plerorumque illic subscriptorum tanquam ab 
ipsis videlicet pcsita, eum quoque in numerum 
congerens multose sacris hominibus fama illustres, 
ut tanto certius persuaderetur quod optabant. Hec 
an conscio patriarcha sic acta sint, haud equidem 
habeo compertum.Imperatoris emulationem iu hoc 
quamdam video, ambitiose conati exequare cum 
Latinis rea Ecclesie Grecorum. Cum enim in in- 
strumentis 463 allatis Roma sancite illic cum 
Grecis concordie densissima subscribentium iis 
episcoporum nomina vidisset (crebri enim adeo in 
ilis partibus episcopatus sunt, ut eorum [synodi 
plurimis sepe centuriis episcoporum constent), 
imperator vel ad fidem tanto pleniorem faciendam, 
vel, ut dixi, ad ostentationem quasi cujusdam in 
hoc quoque «qualitatis O:ientalis Ecclesie cum 
Occidua, istam tum adbibuit multiplicationem spe- 
ciosam nostratium presulum. Illud etiam in eodem 
scripto curatum est, ut in expressione dogmatis de 
Spiritus sancti processione numero ingenti conge- 
rerentur varie undecunque corrase Patrum no- 
strorum locutiones, aientium sanctum Spiritum ex 
Filio profundi, praeberi, dari, explendescere, micare 
aulostendi,similesque,quibusaccumulandisid clam 
agebant,utquasi obruerent procedendi usitatum La- 
tinis verbum, etcum id aliorum istorum obtentu te- 
geretur,tacite abrogarent, ejusassertoribus ista pro- 
latorum a nostrisin speciem equipollentium specie 


παν Ypzpal, oaci, µάρτυροι σοφώτατοι. Τὸ δ', ὡς 

ἐμὲ γοῦν εἰδέναι, ἄλλως εἶχεν, c? καὶ πρὸς τὸν πάπ- 

παν κατά τινα θωπείαν ξοὕτως ἐγράφετο. 

τη’. Τὰ xaxà τὸν ᾿Ιγνάτιον xal Μελέτιον, ὅπως elo 
τὸν κάππαν ἀπεστάλησαν. 

"Qr: δὲ χάκείνοις prata ἦσαν τὰ τῆς θωπείας, 
Μελέτιός τε καὶ Ἰγνάτιος ἔδειξαν, [Ῥ' 317] σχιζόµε- 
vot μὲν τῆς ᾿Εκκλησίας περιφανῶς, δίκη» δὲ πρὸς 
βασιλέως ὑποσχόντες ἀπαχθῆναι πρὸς πάππαν ὡς 
τὰ καὶ τὰ πεισόµενοι. Καὶ παρεδίδοντο πρέσθεσι καὶ 
ἀπήγοντο, Τῷ δὲ τοσοῦτον χολάζειν ἐμέλησεν, ὥστε 
καὶ ἐποικτίζεσθαι sl ᾿Εκκλησιῶν μεγάλων εἰρήνῃ 
ἐμποδων ἵστανται. Καὶ μεθ) ἱλαρότητος πάσης τῷ 
βασιλεῖ ἀντεπέμποντο, ἀξιοῦντος τοῦ πάππα καὶ Ba- 
σιλέα ἀνθρώποις δονοῦσι τοῦ ἀσφαλοῦς ἀντέχεσθαι 
xat' εὔλαθειαν Ἱλαρῶς καὶ αὐτὸν προσφἐρεσθαι, "Hv 
οὖν ὁμοίως xal τὰ τῶν Ὑραμμµάτων ἐκείνων θωπευ- 


aversi a requirendo.quidquam ulterius a nobis. Ad- 
debatur in scripto ad extremum: «Si quis huic pacis 
conventioni non obtemperabunt, eos dignis ponis 
afficiendos decernimus. » Qus vana erant cuncta, 
neo ultra inanem quasi somnii speciem solida, eo 
quidem affectata, ut abjectum mendacii 8ο trans- 
acti non bona fide hujus negotii crimen diluerent, 
sed revera, 8i quis introspiceret penitus et rem ad 
liquidum pernosceret, talia que istius ejusdem 
criminis reos peragerent eos ipsos qui illud tanta 
cura depellebant. Ceterum heoc in futurum quon- 
dam criminationum argumentum et vexationis occa - 
sionem miseris ecclesiasticis cessura erant, olim 
accusandis quasi orthodoxis anathema dixissent ; 
cujus rei velut testes certissimi ha tuno ad papam 
scripte littere allegande erant. Quanquam ille 
meo quidem judicio non eo revera scripte sensu 
gunt, quem vel in speciem preferebant vel persua- 
sum tunc Latini habuerunt, fucate siquidem per 
assentationem ad papam fuerant in speciem illic 
placituram. 


18. De Ignatio el Meletio, ut ii ad. papam missi 
fuerint. 


Neo vicissim non ipsi Latini assentali nobis in 
hoc negotio quedam sunt, prout in Meletii et 
Ignatii causa apparuit. Hi quod 463 plane ac pa- 
lam se abscissos ab Ecclesia ferebant, damnati ab 
imperatore ac dediti Pape sunt, gravibus ab eo 
videlicet multandi ponis; ad idque revertenltibus 
Romam traditi legati, eo demum perduoti. Verum 
tantum abfuit ut eis pontifex ullum supplicium de- 
cerneret, ut ultro miseratus ipsos sit, quod invi- 
diosa suspicione gravarentur, quasi obstare vellent 
ne inter magnas Ecclesias pax stabiliretur. Itaque 
cum omni significatione benevolentize remissi adi 
imperatorem, etíam commendatitias 8 papa e 
reddiderunt, quibus ille rogabatur ut homines sine 
causa BuBpectos, et qui viderentur rectam et 8ecu" 


9023 


τιχὰ, ἄλλως προθάσης ὡς πολλοὺς εἰδέναι τῆς ἔκχη- 
ρύξεως. ᾿Επειδὴ γὰρ τινες τῶν περιττῶν καὶ eoxó- 
λων, οἷς 000. ἦν τὸ παράπαν εἶδέναι τὰ τῆς Ἐκκλη- 
σίας τῶν Ἰταλῶν, οὔτε μὴν xal ἀξιοῦσι ξυνιέναι, 
ὡς πάλαι ποτὲ ἦσαν ἐν πρώτοις ἠνωμένοι τῶν ἄλλων 
πλέον, xdv τι συμπεσὸν παρέλυσε τὸν δεσμὸν, ὅμως 
δὲ πάλιν ἀπαράθραυστα µένουσιν ἡμῖν τε κἀχείνοις 
τὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ μυστήρια, ὡς μηδὲν παρεγχει- 
ρεῖν τολμᾷν τινας lol τε τελεσμῷ βαπτίσματος καὶ 
ἱερωσύνῃ xal γάμῳ καὶ μοναχικῆ καταστάσει xal 
τοῖς λοιποῖς οἴς ἄρα καὶ ἡ καθολικἡ καὶ µία Ἐκκλη- 
cla τοὺς αὐτῆς ἐπιτελεῖ τροφίµους, ἀλλ᾽ ὥσπερ à 
ἐκ δρυὸς f| ἀπὸ πέτρης ἀρχῆθεν σαν, μηδὲν τῶν 
τοῖς Ἀριστιανοῖς ἀνηκόντων εἶδότες καὶ διὰ ταῦτα 
ἐκείνους ἐἑκτόπως ἀποστρεφόμενοι, καὶ τὰ παρὰ 
τοῖς Ἁμετέροις ἐθδελύσσοντο ἅγια καὶ κρημνοῖς καὶ 
ποταμοῖς καὶ ὄρεσιν ἑδίδουν ὡς μηδὲν ὄντα τίμια, 
κάντεῦθεν ἐκώλυον τά τῆς πίστεως, ἀναλαμθάνει 
ζῆλον ὁ βασιλεὺς, xai πάντας ἐπισκόπους προσχα- 
λεῖται καὶ μοναχοὺς, ἔστι δ᾽ οὗ xal τινας τῶν σχι- 


ram religionis viam insistere, blande ipse quo- 
que ac humaniter exciperet apud seque haberet. 
Ut h&c porro assentatorie agebantur et scribeban- 
tur ex parte Latinorum, sic erant et ille, quas dixi, 
a nostris ad papam date littere non expertes adu- 
latorii fuci, profitentes videlicet nec ullum jam 
agnosci qui Latinos aut iis adherentes pro excom- 
municatis haberet, et si quis in posterum id 
audere detegeretur, haud impune laturum, cum 
tamen multis notum esset non deesse qui ita sen- 
tirent et palam anathema dicerent amplectentibus 
pacem. Erant hi supervacanee morosi quidam et 
delicatis superstitiosi fastidiis, qui cum et funditus 
jgnorarent et discere non curarent res Ecclesie 
Latinorum, ut videlicet cum iis olim in dogmatibus 
mysteriisque precipuis vel omnium intime oonjun- 
cti Griecis fuissent, etsi nescio quid deinde inci- 
dens illud antique concordie vinoulum paulisper 
relaxasse visum esset, tamen etiam postea inviolata 
permanserit utrinque consensio in flde ao usu 
capitalium Christianismi sacramentorum, ita ut 
nentrubi quidquam temere attentatum publico con- 
silio fuerit circa ritum baptismatis, sacerdotium, 
matrimonium, monasticum statum, et reliqua my- 
steria quibus una et catholica Eoclesia suos alu- 
mnos initiare consuevit. Cum, inquam, hi non 
magis horum quidquam que in Christianorum jam 
olim 464 republica versabantur notum haberent 
quam si querei stipites aut lapidee moles essent, 
ea ipsa ignorantia in superciliosum elati contem- 
p*um cum Latinos ipsos impotentissime aversa- 
bantur, tum nostra ipsorum sacra post sanoitam 
pacem, quasi admissione consortioque Latinorum 
profansata pollutaque, non verebantur erseorari, 
devovere diris, et (que erant blaspheme ipsorum 
voces) preecipitiis ac fluviis preruptorumquetesquis 
inviia montium abjicienda abolendaque, tanquam 
nullum jam prisce religionis decus servantia, di- 


GEORGII PACHYMERJE 


924 


Α ζομένων, πλὴν ἐπ᾿ ἀσφαλείᾳ περιφανεῖς, ὧν εἷς Ty 
καὶ ὁ ἐν φΦρυγανοῖς Ακάκιος καὶ ὁ µαθητὴς αὐτοῦ 
Γερμανὸς xal λοιποὶ πλεῖστοι, xai μέσον αὐτῶν 
ἵσταται, xal “καθιχκετεύει ἐκ τῶν Ἰχνηλάτου Παρα- 
θολικῶν, τοῦ μὴ προλαθεῖν τοὺς ἐπιτιθεμένους ἀρ- 
γούντων, ὡς καὶ πολλοὺς μνημονεύειν , κατὰ τὸ 
πρόσφορον προοιµιασάµενος, μὴ παριδεῖν χινὸν- 
νεύουσαν τὴν θρησκείαν, μηδὲ σχήµατι εὐσεθείας 
προδιδόµενα τὰ τίµια παρ) οὐδὲν τίθεσθα:, ἀλλ’ ἁμί- 
νειν παντὶ τρόπῳ τοῖς τῆς Ἐκκλησίας (P. 318] 
θεσμοῖς. Εἶναι γὰρ μεγάλην ἁνίαν, ἣν διά τι παρ- 
εισφρῆσαν κατ’ οἰκονομίαν τῶν μὴ συνήθων, ἀνάγ- 
κης παραπεσούσης, αὐτοὶ τῆς Ἐκκλησίας ἆποστα- 
τοῦντες οὐχ ὅπως τὸ μὴ δοκοῦν φυλάττουτο σφίσι 
καθ) αὑτοὺς, ἀλλὰ καὶ νόμους ᾿Εκκλησίας παρα- 
λύειν τολμῶεν, dv τοῖς τολµήμασιν ἓν µόνον Χκαχὸν 
λείπει, τὸ μὴ Χχριστιανίζειν ὁμολογεῖν. Ὥστε παρύν- 
τος τούτου ἰσχὺν τοὺς ἀναχαιτίσοντας ἔχειν τῷ ἀπὸ 
τῆς Ἐκκλησίας δεσμῷ, ἐφ᾽ ᾧ 7j καὶ αὐτοὶ δέει ληφθέν- 
τες ἀπόσχοιντο τοῦ κατὰ τῶν ἴδίων σπλάγχνων τὸ 


cere. Haec cum in gravem ac perniciosam Chri- 
Bliane fldei grassari perturbationem imperator 
cerneret, zelo pro indignitate rei assumpto, omnes 
ad se cum episcopos tum monachos convocat, el 
in his quosdam in parte schismaticorum illustres, 
data ipsis ad hoc securitate. Horum unus erat 
Acacius Phryganorum, alter ejus discipulus Ger 
manus, cumque his alii quoque plurimi. Istorum 
in consessu cunctorum medius imperator oravit ex 
Ichnelate Parabolicis, cujus libri et loci ad hoc 
tempus opportuni plerosque ipsorum recordari con- 
fildebat, ne potius mallent ruere imitatione prefe- 
8Stinantium impatienter in negotiis, quam adhibere 
cunctatricem cessationem dantium spatium pereo 
quendee maturitati ceptorum lente proficientium ia 
successus seros. Sic sermonem ingressus, obsecra- 
vit cunctos qui aderant, ne religionem despicereni 
periclitantem, neve otiosi absque auxiliandi curt 
videre sustinerent, dum specie pietatis sanctissima 
queque proderentur. Cui enim recte erga Eccle- 
siam affecto non gravem mororem afferat certo- 
rum hominum temeraria protervia, qui non feren- 
tes induci quidpiam in uaum preter solitum, 
quanquam ea et summee rei nihil nocens, necesse- 
riis incidentibus causis per prudentem accommo- 
D aationem facta innovatio fuerit, erumpunt in feros 
motus, rebellantes in Ecclesiam ; et neque jetum 
furorem ferre saltem tacitum ac conceptum animo 
citra hominum conscientiam tegere volentes, pa- 
lam Ecclesia leges effringere non dubitant, quorum 
audacie unum 4635 modo illud deest, ut se Chri- 
Btianos non esse fateantur. Quod cum negare ne 
audeant nec possint, isto ipso vinculo ecclesiastice 
conjunctionis, quo se tener: adhuc agnoscunt, in- 
telligere debemus vim nobis atque auctoritatem 
conferri plenam eos pro potestate coercendi, Ui 
vel ipsi metu repressi desinant in proprie matris 
Ecclesi viscera ensem velut quemdam faotioss 





925 


. DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. VI. 


026 


ξίφος ὠθεῖν, 3j μὴν ἀποναρκᾷν εἴη οὕς μέλλουσι mel- A χανᾶν ἠρεμεῖς ἀφαιρεθέντα καὶ Tepvó6ou καὶ συνοι- 


θειν πράττειν ἀνόσια. Ταῦτ᾽ dv τότε τὰ τῷ βασιλεϊῖ 
προθαλλόµενα, μὴ ἀνθρώπους ἐκκηρύττειν ἀσφαλι- 
ζομένους, οὔμενουν, ἀλλὰ xaxlav ἀναστέλλειν παρὰ 
τὸ sixàc προθαίνουσαν, ἀπεὶ πολλοί γε τῶν τὴν εἰ- 
ρήνην ἐκείνην δυσχεραινόντων παρῆσαν ἐκεῖ xal 
συγκατεψηφίζοντο τὴν χκατάραν τοῖς τὰ τίμια καθυ- 
θρίζουσι. Μαρτύριον τῶν λεγομένων τὸ πολλῶν καὶ 
μεγάλων ὄντων xai συμπληρούντων ἐχεῖ σύλλογον 
µηδένα διστάσαι, μὴ ἀντειπεῖν, μὴ ἀποσκιρτῆσαι, 
pts μὴν ἐἑνδείξασθαίΥ τινα ῥοπὴν ὑπολογισμοὺ. 
Ἐχρῆν δὲ πάντως, sl οὕτως ἀνέδην Κριστιανοὶ ἐχ- 
κηρύττοιντο. ᾽Αλλ) ἦν ταῖς ἀληθείαις πρόθληµα εὖ- 
λαθείας τὸ πραχθὲν ἐκεῖνο τοῦ μὴ πάντα τολμᾶσθαι 
ἐκ τοῦ πρώτως παραστάντος τισὶν, ἀλλὰ xal τὴν 
χατάραν sic ὑπολογισμὸν εἶναι πάντως τοῖς εὐλαθῶς 
μετιοῦσι τὰ τίµια. ᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν ἐς τοσοῦτον. 


t9'.. Ηάλιν τὰ χατὰ τὸν Λαγανᾶν, καὶ ὅπως παρὰ 
τοῦ Νογᾶ πεφόνευται. 


[P. 319] Too δ᾽ αὐτοῦ ἔτους, ἐπεὶ οὖκ ἦν τὸν Aa- 


scissionis adigere; aut si fuerit ipsorum immedi- 
cabilis furor, saltem alli retardentur a pravis ho- 
rum suasionibus sequendis et imitanda temeritate 
ausorum impiorum. Talis quedam tuno fuit impe- 
ratoris orstio, fucans inumbransque artificioso 
obtentu verum statum controversie, neo de ipso 
dogmeste prescribens quidquam, sed in genere da- 
mnari homines aut. pro excommunicalis a quo- 
quam privatim haberi vetans; quo non excludeba- 
tur tacita exceptio subin!ellecte conditionis, si 
nempe illi orthodoxe sentirent ; unde ista generalis 
prescriptio reprimende in ausa nefaria prorum- 
pentis licentie caput ipsum mali veramque causam 
tumultuum non tangebat. Argumentum hujus rei 
manifestum est, quod cum in eo cotu multi essent 
qui egre ferrent sancitam pacem eamque impro- 
barent, nemo tamen eorum reousavit sulfragio 
comprobare proprio istam universalem definitio- 
nem, qua diris in genere devoverentur qui sancta 
violare contumeliose attentaret, non exprimendo 
distinotius quinam illi tandem forent. Nullus, in- 
quam, palam infensorum paci, quales et plurinii 
et magne auctoritatis ao potentie viri presentes 
isto in conventu cernebantur, ad ejus damnationis 
propositionem resiluit restititve ; ne dubitavit qui- 
dem vel minimum, aut ullum reolamandi vel 
quidpiam in contrarium excipiendi vel primum 
impetum signiflcavit.Obstitissent autem sine dubio 
acriter vehementerque reclamassent, si istam uni- 
versim editam Christianos quoscunque damnandi 
et tanquam pravi reos dogmatis aversandi prohi- 
bitionem in se quisque ipsos intelligerent latam. 
Ergo revera obtentus hio merus fuit et superficia- 
ría provisio, pro tempore, quantum opus erat ad 
speciem, retardatura fervidiores quosque,ne quid - 
vis licentius auderent et ad primum prolatam im- 
probate ipsis rei mentionem efferali vooiferarentur 


κούσης, λαὸν συναθροίσας τὸν lxavóv τοῖς Τερνοθί- 
ταις περιεκάθητο, Καὶ ἔτι μὲν τοῦ 'Aciw ἐντὸς ὄν- 
τος, ἔχων μεθ) ἑαυτοῦ Τζασίμπαξιν πρωτοστράτορα, 
ὃν καὶ βασιλεὺς ἑτίμα τῷ αὐτῷ ὀφφικίφ ᾿Ασὰν εὖ- 
νοοῦντα τὸ πρότερον, τὰς τῶν Ῥωμαίων δυνάμεις 
ἔδρα τὰ χείριστα. Καὶ γὰρ πρῶτον μὲν περὶ δέκα 
χιλιάδας οὖσας x«i συμμαχούσας ἔξωθεν τοῖς ἑντὸς, 
&c 6 πρωτοθεστιαρἰτης Μουρῖνος Ίγεν ἐπὶ τῷ Δια- 
θαινᾷ στρατοπεδευσάµενος, Λαχανᾶς πολλοῖς μὲν 
μετ) ὀλίγων προσθάλλει, καὶ ἑπτακαιδεκάτῃ μηνὸς 
᾽Ανθεστηριῶνος συῤῥάξας πόλεμον σφίσι κατὰ xpá- 
τος νικᾷ, καὶ πολὺν φόνον ἑργάζεται, οὓς μὲν κατὰ 
πόλεµον, οὓς δὲ xal αὐτὸς κατασχὼν, ἀπηνῶς ὕστε- 
pov κατασφἀάξας. Αὖθις δὲ μετ ὀλίγον Ηοσειδεῶνος 
πεντεκαιδεκάτῃ τοῖς ἀμφὶ τὸν 'Ampmvóv πρωτοθε- 
στιαρίτην ἐπεισπεσὼν κατὰ τὸν ἔξω ζυγὸν, ὡσεὶ 
πέντε χιλιάδας µαχίµων ἂγοντα, τοὺς μὲν εἷς τέλος 
κατηγωνίσατο, τὸν δ᾽ ἔργον δεικνύει µαχαίρας. Καὶ 
πολλὰ τὸτε λυσσομαχῶν κατειργάζετο. Ὕστερον δὲ 
ἀποχωρήσαντος τοῦ ᾿Ασὰν, τοῦ Τερτερῃ δὲ τὴν βα- 


et jurgia miscerent. Hos autem in silentio ac pa- 
tientia continuit illa videlicet secreta fiducia, qua 
est eorum sibi quisque tacite blanditus, diris ista 
sanctione generatim intortis nullum devoveri 466 
qui recte sentiret et sanota religiose tractaret, 
quales cum se putarent esse, nihil hic decerni 
quod ipsis privatim obesset pro certo statuentes, 
secure acquiescebant. Sed de his hactenns. 


49. Rursus de Lachana, et ut. is à. Noga  inlerfectus 
fuerit. 


Eodem porro anno Lachanas, quem sperandum 
non erat erepta ipsi urbe regia Ternobo et uxore 
regina quieturum, contracto satis magno exercitu 
Ternobitas cireumsedit, cum iis adhuc intra eam 
urbem harente Ásane, ipse habens secum Tza- 
simpaxim protostratoris officio sibi servientem, 
quem prius imperator, tunc Ásani benevolum, 
titulo simili honoraverat. Per eam obsidionem 
magis & Lachana cladibus sattriti Romani sunt. 
Primum enim circiter decem milia nostrorum mi- 
litum in obsessorum auxilium venientia duce pro- 
tovestiarite Murino, cum loco Diabena dicto se 
&dmovissent, ubi castra Lachanas Labebat hoc 


D cum paucis erumpente die septima decima mensis 


Julii fusi victique sunt,cum strage ingenti partim 
prelio cesorum, partim captorum & Lachana et 
ab eodem crudeliter postea interfectorum. Rursus 
paulo post, die quintadecima mensis Augusti,idem 
Lachanas circa jugum exterius in Aprenum pro- 
tovestiariten irruens, quinque circiter bellatorum 
fortium millia duotantem, hos quidem plane de- 
bellavit,illum gladio confecit. Similia idem exem- 
pla multa tunc edidit rabiosi ardoris in pugnando. 
Aliquanto post hao, egresso jam Asane Ternobo et 
Tertere illio regnante, deorevit Lachanas confu- 
geread Nogam et ejus opem implorare. Aliunde 


927 


σιλείαν λαθόντος, ἔγνω Νογᾷ προσχωρεῖν, καὶ "ol Α 
ἀμύνειν καθικετεύει. Οὐ μὴν δὲ καὶ βασιλεύς ἑτέ- 
ρωθεν κατηµέλει, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς πρὸς Νογᾶν τὸν 
Ασὰν πέμπει σύναμα καὶ δώροις πλείστοις, ἀξιῶν 
μὴ παριδεῖν τὸν ἐκ γένους Βουλγάρων ἄρχοντα, ἀλλὰ 
προσεπαµύνειν ἁἄδελφῷ ὄντι καὶ τῶν καθ αὑτὸν δι- 
καἰων Χρῄζοντι, Ὅ μέντοι γ6 Νογᾶς δέχεται μὲν 
καὶ Λαχανᾶν ἑλθόντα πρότερον, δέχεται δὲ καὶ ᾿Ασὰν 
εὐμενῶς. Ηλὴν δῶρα μὲν δέκτο καὶ ἀμφοτέρων, πό- 
vov δ᾽ ἀμέγαρτον ὄφελλε, Κατέχων γὰρ ἐκείνους ἐπὶ 
πολὺ, xal 46 περιφέρων μεθ) ἑαυτοῦ (ἡ γὰρ πρεσθεία 
µία ἣν ἀμφοτέροις xarà τοῦ Τερτερῆ, el xal καθ᾽ 
ἑαυτοὺς ἡμφισθήτουν πρὸσ ἀλλήλους [P. 320] τῆς 
βασιλείας καὶ πλεῖστον ὅσον διενηνεγµένοι ἦσαν) 
οὐδὲν ἐκεῖνος ἐποίει, ἀλλ᾽ ἔτριθε χρόνον, ποτὸ μὲν 
τούτῳ, ποτὲ δὲ [ατέρῳ προσυπισχνούµενος, Εδού- 
λευον δ᾽ ἐκεῖνοι xal ἄκοντες ταῖς ῥοπαῖς, Τέλος «a- 
θίζει συµπόσιον, καὶ ὁ πότος ἐς πολὺ προέθαινε πί- 
νουσιν. Ὡς δὲ µέθυος ἦσαν πλήρεις καὶ ὁ λογισμὸς 
ἐκείνοις παρήγετο, εὐτυς ὁ Νογᾶς olov ἐξ ὕπνου θο- 
βὼν καὶ τῶν ἀμφιαθητήσεων ἐκείνων ὡς ἣν τότε 
μνησάµενος (xal γὰρ τὸν μὲν )Ασὰν παρ) ἑαυτῷ εἶχε 
καθήµενον, Λαχανᾶν δὲ καὶ τὸν αὐτοῦ πρωτοστρά- 
τορα Τζασίμπαξιν κατωτέρω, πλὴν ἐφ᾽ ἑκάτερα) προσ- 
τάσσει τοῖς αὐτοῦ ἀπεριμερίμνως οὕτως, ὥσπερ 


imperator haud negligens res Bulgaricas. Asanem 
ad Nogam eumdem mittit cum 467 donis 
plurimis majorem in modum rogans ne auxilio 
destitutum sineret legitimum et jure generis hsere- 
ditario nitentem Bulgarorum regem, ipsi Noge 
quasi fraterna necessitudine devinctum, quod uxo- 
res Asanis et Νορθ sorores essent;quare hominem 
tam intima sibi affinitate junctum ope ipsiusegen- 
tem juvare ne graveretur in recuperando injuste 
ablato principatu. Nogas jam antea venientemLa- 
chanam humaniter exceperat;Asanem quoque po- 
sterius appulsum benigne admisit. Ceterum ille 
accepit quidem utriusque munera, erumna vero 
eque ambos immensa cumulavit, detinens simul 
utrumque perdiu et secum quocunque circumdu- 
"cens.Unus utriusque legationis scopus erat impe- 
trare auxilia contra Terterem communem hostem 
amborum, a se invicem non levius quam ab ipso 
Tertere dissidentium. Cum ergo illi pro se quisque 
assidue contendentes juris ad regnum Bulgaricum 
sui flrmamenta proferrent,disceptantes et quasi sub D 
judice causam perorantes propriam,ille sic audiebat 
ut sententiam expediret nunquam,inflnita eos mora 
Buspenderet, utrique se tamen per vices venditans, 
et modo huic modo alteri promittens, miseris quan- 
tumlibet invitis adulantibus,eoque magis se obno- 
xios prebentibus ad nutus ejus omnes, quo ille 
alterna ostentatione favoris aut tedii sperandi ti- 
mendique miscebat causas artificioso intextu, et 
communium votorum accendebat cupidis pretium. 
Hunc tandem exitum res habuit post suspensionem 
diuturnam. Sedebat ad mensam aliquando cum 
hospite utroque Nogas. Celebretur hilaritate maga 


GEORGII PACHYMERJE 


928 


μηδὲν πράττειν µέλλων, κατασχεῖν τὸν Λαχανᾶν ὣς 
εἶχεν ἐκεῖνος καθήµενος, Καὶ τὸν μὲν εἰπεῖν, « O5- 
τος ἐχθρός ἐστι τοῦ πατρός µου βασιλέως, xai Cr 
ὅλως οὐκ ἄξιος, ἀλλὰ τέµνεσθαι,» ἐκείνους δ’ ἑξα- 
πιναίως χατασχόντας τὰς χεῖρας ἑκατέρωθεν µάχαι-- 
pev ἐμθαλεῖν τῷ φάρυγγι καὶ φονεύειν ἐκεῖσε πε- 
σόντα. Elv' αὖθις xal τὸν Τζασίµμπαξιν θεασάµενον 
προστάξαι μὲν κατ) ἐκείνου τὰ χείριστα, καὶ δὴ κἁ- 
κεῖνον εὐθὺς κτείνειν τὸν ὑπηρέτην, ἐμθαλόντα τῷ 
αὑχένι κοπίδα. Τότε xal ὁ ᾿Λλσὰν βλέπων πρὸς ττν 
θέαν ὅλως ἀποπέπηκτο, καὶ περὶ ἑαυτῷ φόθδον εἶχε 
τὸν µέγιστον, xáv τὰ ὅμοια κἀχεῖνος τότε πεπὄνθει, 
εἰ µή ye ἡ ἹΒόφροσνη περιποιησαμένη ἀπέπεμπε 
μετ) OA vov. ᾽λλλὰ ταῦτα μὲν ἐς τοσοῦτον. 


, 


x. ἐκστρατεύει ὁ µΛβασιλες ᾿Ανδρόνικος 


eig 'AvaxoA v, 


Ὅπως 


'O δὲ βασιλεὺς καὶ πἀλιν τὰ χατὰ τὴν ἀνατολΏν 
νοσοῦντα μαθὼν, ἐξ ὅτου περ ὁ δεσπότης Ἰωάννης 
ἐξ ἀνθρώπων γεγονὼς ἐκεχειρίαν παρεῖχεν ἐς τοαοῦ- 
τον Ἡέρσχις ὥστε καὶ ἴσχύειν 'Ῥωμαίοις ἐπιτίθε- 
σθαι καὶ κακοῦν (τὰ γὰρ κατὰ Μαίανδρον xai Ka- 
pla» xai ᾿Αντιόχειαν ἤδη καὶ τετελευτήχει, τὰ δὲ 
τούτων καὶ [P. 321] ἔτι ἑνδοτέρω δεινῶς ἐξτσθένει 
καὶ τοῦ ἰατρεύσοντος ἔχρῃζον, καὶ ἡλίσκοντο μὲν τὰ 


convivium. Pocula eousque frequentatur ut ebrii 
jam ouncti vix mente constarent.Tunc subito quasi 
e somno expergiscens Nogas, et ancipitesillas fru- 
strationes, quibus se usum hactenns meminerat, 
decidere aliquando volens in favorem Assnis forte 
tune sibi ad latus assidentis (inferius autem, sed 
invicem adversi hinc Lachanas, inde protostrator 
hujus Tzasimpaxis consederant) imperat 468 suis 
tranquille ac quasi nihil acturus, corripiant secure 
recumbentem, ut erat, Lachanam ; idque dum illi 
agunt,dicit:«Hio hostis est imperatoris patris mei, 

et plane indignus qui vivere sinatur;» qus illi &u- 

dientes correptisinfelicis utrinque manibuscultrum 

in jugulum demittunt, et mox ibidem cadentem 

enecant. Iteratur mox ferum imperium in Tzasim- 

paxim et adverso spectantem,qui impacta in ejus 

cervicem manu satellitis securi trucidatur.Tragico 

spectaculo perculeus ÁAsan sibi vehementissime ti- 

muit, non sine causa : nam paria et ipse passus 

esset, ni tuno. Euphrosynes interventu ac studio 

servatus, paulo post incolumis dimissus esset. At- 

que hac quidem 8e in hunc modum habuere. 


20 Expeditio imperaloris Andronici in Orientem. 


At imperator, comperto laborare res Orientales, 
ex quo sublato ex humanis Joanne despota fidu- 
ciam lantam Perse sumpserant, ut non modo non 
dubitarent ultro Romanos invadere, sed passim 
fines eorum incursando vastarent. Regiones circa 
Meandrumet GCariamet Antiochiam jam plane per- 
ierant : sed et his adhuo interiora graviter debili- 
tata jacebant medici sospitatoris ope vehementer 
egentiu. Diripiebantur vicina Ceystro et Priene loca 








929 DE MICHAELE PAL/JROLOGO LIB. VI. 930 


^» e" 


κατὰ Κάῦστρον xai Πριήνην, Ἀλίσκοντο 9' ἤδη καὶ τὸ A ἥπτοντο καὶ mpoUxomtov ἀνοικοδομοῦντες, τὴν εἷς τὸ 


κατὰ Μ[λητον, xai Μαγεδὼν xal τὰ πρόσχωρα κατὰ 
πολλὴν τοῦ κωλύσοντος ἐρημίαν ἐξηφανίζοντο), δεῖν 
ἔγνω τὸν υἱὸν αὐτοῦ καὶ βασιλέα ᾿Ανδρόνικον σύναµα 
χαὶ ταῖς xav ἀνατολὴν δυνάµεσι πέμπειν. Kal δὴ 
παραγεγονὼς ἅμα δεσποίνῃ τἀκεῖ χαθίστα, ἔχων 
ἂμφ) αὐτὸν σὺν πολλοῖς ἄλλοις μεγιστᾶσι τόν τε u£- 
ya» δομέστικον Μιχαὴλ τὸν Ταρχανειώτην, ὃν δὴ xai 
Παλαιολόγον ἔγραφον μητρωνυμιχκῶς xai ἐς πρωτο- 
θεστιαρίου ἀνῆγον τιμὴν ἐσύστερον, καὶ τὸν παρα- 
κοιμώμενον τῆς μεγάλης σφενδόνης Νοστόγγον, xai 
σὺν αὐτοῖς ὅτι πλείστους τὰ τῶν δουλειῶν δ.ευθύνον- 
τας. Ὁ δὲ βασιλεὺς ᾽Ανδρόνικος τὸ παρὰ Μαίανδρον 
διερχόμενος elós καὶ πόλιν µεγίστην τὰς Τράλλεις, 
xai δλ ἑάλω τε ταῖς τοῦ τόπου χάρισι, καὶ ol λογι- 
σμὸς ἐπῄει ἀνεγείρειν πεσοῦσαν καὶ τοὺς ἐξῳκηκότας 
ἐκεῖθεν σὺν ἄλλοις πλείστοις οἰκίζειν, καὶ καταστάσῃ 
παβρέχειν τὸ ἐξ αὑτοῦ ὄνομα, ὡς μὴ Τράλλεις ἐντεῦ- 
θεν, ἀλλ᾽ ᾿Ανδρονικόπολιν εἴτ οὖν Παλαιολογόπολιν 
ὀνομάζεσθαι. Σπουδὴν γοῦν τὴν µεγίστην περὶ ἐχεί- 
νην εἰσῆγε, χάὶ τὸν µέγαν δοµέστικον ἐπιστήσας 
ἀνοικοδομεῖν ἐχέλευε τὴν ταχίστην. Ὡς Ὑοῦν ἔργου 


ferebantur eliam et agebantur quotidiauis incur- 
santium predis Milesius ager et Magedon, queque 
his affinia, in summa destitutione presidii omnis 
injuriis hostium exposita.Cum hac, inquam, Au- 
gustus reputaret, faciendum sibi statuit ut filium 
suum et in imperio collegam Andronicum eo mitte- 
ret cum copiis quante per Orientales 469 pro- 
vincias erant. [s igitur eo cum Augusta profectus 
lapsas ibi res constituit, habens circa se cum multis 
aliis procerem magnum domesticum Michaelem 
Tarchaniotam, quem in Paleologam transcriptum 
gentem a matre denominabant et in protovestiarii 
dignitatem postea evexerunt. Aderat preterea cu- 
stos magnisigilli Nostongus, et cum ipsis quam- 
plurimisule ministeriis fungentes. Porro imperator 
Andronicus regiones ad Meandrum lustrans vidit 
civitatem olim maximam, tunc eversam "Tralles,et 
loci opportunitate grataque amonitate captus cogi- 
tationem suscepit ejus restaurande frequentande- 
que reducendis postliminio qui reperiri uspiam pos- 
sent dudum exterminatis hujus civibus, et aliis un- 
decunque ad justum urbis magne complendum 
numerum addendis. Decrevit autem sic restituta 
civitati nomen 8 8e novum indere, ut non Tralles 
dienceps, sed Andronicopolis aut Paleologopolis 
vocaretur. Studio igitur quam maximo in id incu- 
buit, preeposito isti operi mugno domestico, qui 
impigre fabricam adorsus moliri tecta ac muros 
coepit. Commodum autem, mole jam ediflcii cre- 
scente,alacritatem perducendi ad colophonem capti 
miram injecit forte inventum inter rudera oracu- 
lum, insculptum marmori, litteris quibus significa- 
batur exstiturum quemdam qui urbem eam pro- 
stratam iterum attolleretet in meliorem quam prius 
fortune ae felicitatis statum excitaret. lis autem 
signis adumbrabatur iste novus instuurator Tral- 


πονεῖν προθυµίαν καὶ μᾶλλον ἐπηύξει χρησμὸς εὖρε- 
cic ἐκεῖσε ἐγγεγραμμένος μαῤμάρῳ ὡς ὃΐθεν ἆνα- 
στήσοντός ῄτινος ταύτην πεσοῦσαν καὶ πρὸς τὸ 
κρεῖττον Tj πρότερον ἐπανάξοντος. "Oc δὴ καὶ παρ- 
εμφερὴς ἐῴχει πρός τε τὰ πβραττόµενα καὶ τὸν 
ἀναστήσοντα κατὰ πάντα, (ot! αὐτὸν λογίζεσθαι 
βασιλέα καθ) ὃν tb πράξειν ἐχοησμολογεῖτο τὴν má- 
λιν. Καὶ διὰ ταῦτα πολὺς ἦν ᾿Ανδρόνικος βασιλεὺς 
ἐπισπεύδων τὴν τῆς πόλεως ἐξανάστασιν' εἶμαρμέ- 
νους καὶ γὰρ χρόνους ἐδίδου τῷ ἀναστήσοντι ὁ χρη- 
σµός. Kal ἀνῳχοδόμουν μηδὲν µέλλοντες. Ἀλεύη ὃ; 
&p' ἦσαν xai ὄνειρος τὰ γραφόμενα" εἶμαρτο γὰρ 
κἀντεῦθεν xal μυριοστύχς ὅλας ὀλέσθαι τῶν ἐκεῖ κατ- 
οικησόντων, ὡς ὁ λόγος ἤδη δηλώσει. Ὡς γὰρ ἀνί- 
σταντο μὲν τὰ τείχη xai πόλις τῶν µεγίστων τὸ 
ἐρείπιον ἦν παρὰ γαληνὰ ῥέοντα Μαίανδρον, ἔδει δὲ 
καὶ τοὺς κατοικήσΊντας πανταχόθεν συλλέγεσθαι, 
ὡς ἂν μὴ µόνον τείχετιν, ἀλλὰ καὶ ἀνδράσιν ἐν περι- 
φανέσι τῶν πόλεων ἀριθμῶῷτο, ὡς ὑπὲρ τριάκοντα 
μὲν xai & χιλιάδας τὸν τῶν ἐποίκων ἀριθμεῖσθαι 
λαὸν, μεγάλα δ’ ἑλπίζειν σφᾶς σχήσειν τῷ οἴκισμῷ 


lium eversarum, quae commode in Andronicum 
cadere viderentur, ut non putaretur dubium quin 
hec ipsa que lunc g»rebanturverus eventus istius 
essent vaticinii, adcoque qui aderat princeps, ille 
plane ipse foret cujus 470 melioribus auspiciis 
reponendam in florentiorem quam unquam antea 
fortunam prophetic.e iste littere spondebant. Hinc 


C scilicet animatus Andronicus multus erat in opere 


urgendo, illectus m.xime spe longissimi vitx ac 
regni spatii, quod "l'rallium instauratori post eas 
restitutas divinitus ibi promitti videbatur. Summa 
ergo festinatione accuratum opusest, et tantee urbis 
ediíicatio brevi perfecta. At ludibrtum et somnium 
ea fuit inscriptio: id enim vere demum, in fatis erat, 
prout eventa demonstrarunt, mulia mortalium 
millia, qui recens isthic domicilia fixissent, male 
peritura, prout contigisse mox docebimus. Ut enim 
erecta per circuituiu monia fuerunt, e parielinis 
rediviva urbs exstitit maxima, ripx insistens pre- 
terfluentis placide Maandri.tam porro ne structuris 
conspicua.solis in claritatem novo conditori desti- 
natam non effloresceret,frequentari nimirum opor- 
tuit convocatis magno numero colonis. Summo id 
studio curatum, eo successu ut brevi recens indu- 
ctorum illuc civium sex et trigiuta millibuscapitum 
multitudo censeretur. Hi omnes optimis alacres 
spebus, quippe auspiciis faustissima spondentibus, 
nova babitationis encenia celebrabant,ignari se re 
maxime necessaria carere. Non enim cisternas pa- 
raverant, aut manu effossa circumque satructo et 
solide inducto tectorio munita conceptacula aqua- 
rum vel excipiendarum e celo, cum plueret, vel e 
fluvio comportandarum in usus domesticos et tem- 
porum annonam dubiorum. Hujus rei prevertende 
causa erat, si advertissent, necessaria, natura soli 
illius venarum expers subtus manantis aque,ita ut 


031 


GEORGII PACHYMERJR 


032 


Ἡγνόουν [P. 322] δὲ ἄρα μὴ ἔχοντες τὸ ἀναγχαιό- ΑΛ λειπούσης, τοὺς μὲν καρποὺς τρέφεσθαι ξυµθαίνοι 


τατον. Οὔτε γὰρ ὑδάτων εἶχον ὑποδοχὰς. ὡς κατὰ 
καιρὸν ὑδρευσόμενοι καταφεροµένων ὄμδρων, cite 
καὶ τοῦ ποταμοῦ ἀνιμωμένου" τό τε κατορύξαντας 
εὐρεῖν ὕδωρ ὑπόγαιον τῶν ἀδυνάτων ἐφαίνετο, Αἴ- 
τιον δ᾽ οἶμαι τὸ μὴ στεγανὸν τοῦ πεδίου διὰ τὴν γει- 
τονοῦσαν ἱκμάδα τοῦ ποταμοῦ, ἣν οἵαν τε μὴ οὖσαν 
ἐμμένειν ὁ προσθάλλων ἥλιος θερμὸς ὢν ἀνιμᾶσθαι 
πεφύχοι πρὸς τὸ ἐπιπολάζον ἀνασυρομένην τῆς γῆς, 
καὶ τὸ ξηρὰν ἤδη καθάπαξ Ὑίνεσθαι τῷ συγνῶς &vi- 
μᾶσθαι τῷ ἡλίῳ τὴν ἱκμάδα διὰ τὸ τῆς ὐγρότητος 
μᾶσθαι τῷ ἡλίῳ τὴν ἱκμάδα διὰ τὸ τῆς ὐγρότητος 
ἔκλυτον τῆς συχνῆς ἐκ τοῦ ποταμοῦ καὶ αὖθις εἷς τὰ 
χενὰ προσρύσεως μὴ ἑώσης, τὸ ὃ) ei; βάθος προσθαί- 
νειν τὰς λιθάδας, ὡς kal εἷς διώρυχας εὐπετεῖς εἷ- 


ναι καὶ ἀνοίξεις φρεάτων, τοῦ ἐπιπολαίου τῆς γῆς β 


κωλύοντος, οἶμαι, ἅμα δεχοµένου τὴν ἐπεισρέουσαν 
νοτίδα xai ἅμ ἐξεμοῦντος, Πέφυχε γὰρ καὶ ὕδωρ 
καὶ πνεῦμα vf dpyü συγχινεῖσθαι τὸ πᾶν ἐφεξῆς, 
ὡς ὅπη ποτὲ ῥυῇ τι τούτων λαθὸν ἀρχὴν, ἐχεῖσε xal 
τὸ λοιπὸν ἐξ ἀνάγχης συνεχῶς φἐρεσθαι. Hap' ἣν αἷ- 
τίαν xal τῷ συνεχῶς μὲν τὸ ὃν ἀπογίγνεσθαι, συνεχῶς 
δὲ χαὶ τὸ μὴ ὅν προσγίνεσθαι, τῆς ἴκμάδος μὴ ime 


puteus Trallibus viva scaturigine perennis ex lis 
esset rebus que sperari non possent, quasque qui 
conaretur operam perderet. Causa, opinor, est paulo 
profundius subsidentis soli ariditas exsucca, nec 
par soliditas liquori continendo pre solubilitate 
cinere: simili, cum tamen superficiem versus ad 
aliquam altitudinem exudet passim humus madore 
lutoso. ld oritur ex prope stagnantis humore flu- 
minis, quem vis 471 solis ibi potentior sustinet 
jugi attractu, nec sublabi sinit,extenuansin vapores 
terrre superne rare meabilem levitatem imbuentes 
indeque sursum exhalantes, sic in. his absumpta 
humiditate tota suffusi laticis, ut ne stilla quidem 
reconditiores influat telluris intimesquallentissinus 
naturasiquidem hac quedam et conditio communis 
aqua et aure esl, ut in principia refundantur sua, 
eodemque resolvantur desinentes unde nascentes 
prodiere, decursu nativis usque elfluxibus consen- 
taneo, neo exorbitante fere a limite quem originis 
impetus signavit. Nec aliunde repetendam causam 
duxerim celebrate felicitatis soli Trallensis in gi- 
gnendis maturandisque omne genus fructibus. 
Presto nimirum est abundans iis alendis uber 


ἐς ὅτι µάλιστα, ὀφίστασθαι 9* ὕδωρ clc βαθος μὴ πε- 
quxívat, Τοῦτο τὰ πλεῖσα τοὺς χατοιχήσαντας 
ἔσφηλε. Τέως γὰρ τοῦ ποταμοῦ πἰνοντες καὶ τὸ μὲλ- 
λον μὴ προορώµενοι ἀφροντίστως εἶχον. Ἠγ.όουν δὲ 
doa ὅτι Ἱρομηθεὺς πολλῷ χρεῖττον Ἐπιμηθέως, καὶ 
τὸ κατ’ ἀνάγκην ξυμθαῖνον διωρίαν οὐκ ἔχει βου- 
Anc. 

ὑπὸ τῶν 


κα. Ὅπως αἱ ΊΤράλλεις ἀναχτιαθεῖσαι 
Περσῶν ἑάλωσαν. 


[P. 323] Οὕτω τοίνυν ἔχουσι, xal οὕτω χρησταϊῖς 
ἀπῃωρημένος ταῖς ἐλπίσιν ὡς πολίταις διαφερόν- 
τως τοῦ βασιλέως διάξουσιν, ἐφίσταταί σφισι πλῖθος 
Περσῶν' πρὸς γὰρ τὸ ἐλπιζόμενον ἀντιπράττειν xai 
ὑπὲρ τῶν λοιπῶν ἴστασθαι ἡ σπουδὴ τῶν ἀνθισταμξ- 
vy ἔρπει. Καὶ Σάλπαχις μὲν, ὃν ἂν dj ἐκείνων 
γλῶσσα ἀνδρεῖον εἴποι, Μανταχίας τοὔνομα, πολλῷ 
τινι γαυριῶν τῷ πλήθει τῇ πόλει προσθἀλλέι xa 
περικάθηται, ὁ δὲ στρατηγὸς ὁ μέγας χαρτουλάριος 
Λιθαδάριος iv ἀἁμηχανίαις παντοἰαὶς Tv, οἱ δ᾽ ἐντὸς 
ἑλίμωττον xal πλέον προσεταλαιπώρουν τῇ λειψυ- 


fluxi pulveris fundum negans capacem latici te- 
nendo, nisi et pavimentum substerneres et latera 
circumedificares opere solido perduceresque ad 
summum, unde manu repositam vel celo illapsam 
deinde aquam ad usum promeres. Id tum facere 
novi Trallenses neglexerunt, gravi et graviter ipsis 
luendo postmodum errore. In presens videlicet 
abunda ipsis ad potum suppetebat latex limpidus 
examne proftuente, quo se interclusum iri vi hostili 
haud tum sane providebant, infelices qui nescirent, 
quanto Prometheus prestantior sit Epimetheo, 
quanto, inquam, 474? salubrius prevertantur 
impendentia malasagacis precautione providentia, 
quam nil profuturis ad extremum lamentis sere 
penitentie deplorentur: verum quod fatali neces- 
sitate ingruit, nec averti neo differri consilio potest. 


21. Ut T- alles restaurat. a Persis οαρία sint. 


Novis enim Trallensibus in illa felicium euspi- 
ciorum gratulatione secula sibi aurea spondentibus 
(nam quid non spe presumerent Junioris Augusii, 
longum, utierat verisimile, ac florens imperium 
inchoantis, peculiares clientes ac cives, inde preci- 


quoddam soli contigui stirpibus, superficiario exu- D puo semper apud eum in loco gratie futuri?) su- 


dantis succo, nec quidquam derivantis Sue copime 
in demissiores partes ariditate maceratas inlima, 
sed vitalem illum totum effundentis humorem in 
pinguedinem pomorum et baccerum mitissima 
saliva celebrium. Inde (ut ad rem me referam) ir.- 
telliges excavaturis isthic puteos duo invicem con- 
iraria obstitisse. Prius erat paludosa mollities vi- 
cine superficiei terre, in grave fodientium impedi- 
mentum redundans; quam si quis difficultatem 
patienter egerendo vinceret luto,occurrebat alterum 
impedimentum, soli depressioris strigosa Biccitas, 
preter silim arentis glebe etiam ob friabilitatem 


pervenit ecce inopinatissimus exercitus Persarum, 
quos eedem videlicet ad obstandum initiis hujus 
colonie impellebant causa, que Andronicum ad 
condendam eam moverant: ut enim hic frenum 
licentie. predandi ae receptaculum copiarum in 
clades Persidis imminentíum constitutum in ista 
vicinia voluerat, ita illi ea ipsa metuentes omni 
mature incumbendum conatu censebant ad excu- 
tiendum hoc jugum velut impositum cervicibus, et 
certam perniciem a suo limite removendam. Ergo 
Mantachias quidam cognomento Salpacis, que vox 
linga Persica fortem sonat, innumeris quas ducta- 














933 


DE MICHAELE PAL/JESOLOGO LIB. VI. 


934 


δρίᾳ, ὡς, ἐκεῖθεν μὲν καὶ τῶν ἀπηγορευμένων ἅπτε- A θεμέλια, τὸ δὲ Υ) ἐπιχείμενον τῶν χτισμᾶτων Εύλοις 


σθαι, ἐντεῦθεν δὲ ὕδατι πονοῦντας ὐγροῦ τινος µη- 
χανὴν ἐκζητεῖϊν, καὶ σννεχῶς φλέθας τῶν ἵππων 
τέµνοντας τοῦ αἵματος ἐκροφᾷν. Αλλ’ οὐκ ν ἐν- 
τεῦθεν τὸ πᾶν τῆς δίψης ἰᾶσθχι. καὶ ἔθνησκον ἔπασ- 
σύτεροι. Πρὸς γὰρ τὸν λιμὸν xal μᾶλλον ἀντεῖχον ' 
ἐπήρχουν δὲρ σφίσι xal τὰ τῶν θνησκύντων ἁλόγων 
σώματα. καὶ γε αὐτῶν θνησκόντων πολλάκις, οὕτως 
ἐνδεῶς εἶχον τῶν ἀναγκαίων ὡς xal αὐτῶν ἅπτεσθαι. 
T$ δὲ γε δίψη xal μᾶλλον οὔσῃ βιαιοτέρᾳ οὐκ ἦν 
ἐπινοῆσαι θεραπείαν, καὶ ταῦτα τὸ μεσημθρινὸν τοῦ 
ἦλιου φλέγοντος. Ὅθεν xal προσεχώρουν ἑκόντες 
τοῖς πολεμίοις. ἀνκεχτότερον ἡγούμενοι θανάτου τρό- 
vov ἅπαντα τοῦ διὰ λιμοῦ τε xal δίψης, καὶ xa- 
κάνοις προσλιπαροῦντες τοῖς Χείλεσιν, ὡς ἐντεῦθεν 
ἑλέους τύχοιεν , ἐκεντοῦντο xal ἔπιπτον ἀκηδεῖς, 
μηδὲ ταφῆς ἀξιούμενοι, Πέρσαι δὲ καὶ ἔτι τοῖς ἑντὸς 
ἀντίσχουσιν (ἤλπιζον γὰρ ἀφίξεσθαίΥ ποθεν συµµα- 
χίαν fi a» ἐπικουρίαν τῆς συμφορᾶς) ἔπενόουν τὰ 
χαλεπώτατα, xal πέλσαις συχνοὶ τῶν θυρεαφόρων 
ἐφιζάνοντες ἐκολλῶντο τοῖς τείχεσιν . Οἵ δὴ καὶ 
ὀψόθεν πέτραις βαλλόμενοι τῶν βολῶν ἠλόγουν: 
πατἆγῳ γὰρ καὶ µόνῳ περ.ιῆν ἐκείνοις τὸ φοθερὸν, 
κάτωθεν ὑπορύσσουσι μοχλοῖς τε xal κατασείσταις. 
Τοῦτο πολλαχοῦ γεγονὸς τοῦ τείχους ὑπεσπῶντο μὲν 


bat succinctus copiis urbi Trallium se admovet, 
eamque undique obsidione amplectitur. Statim,ut 
in improvisa re, magnis conflictatus angustiis est 
summus nove civitatis magistratus, magnus char- 
tularius Libadarius.Nam cives famis subito ac sitis 
incommoda tam gravia senserunt, ut et cibis im- 
mundis infandisque ora polluere, et cum arentes 
fauces humor omnis deficeret,sectis equorum venis 
eductum sanguinem avide haurire cogerentur. Ac 
cibi quidem desiderium tolerabilius initio fallebant 
substitutisinlocum meliorum carnibusmorientium 
sponte jumentorum et omnis generis animantium 
brutorum ; quarum non sufficientem copiam multi 
non raro supplebant vorandis 47 8 hominum quo- 
que fato absumptorum cadaveribus. 8itis levanda 
difficilior erat ratio, quod illa quam dixi, cruoris 
equini potio nec satis ardorem restingueret, et ta- 
bem ingenerans mortes frequentaret. Itaque destitu- 
ti liquore omni, meridie presertim scle flagrante, 
ultro ad hostes accedebant, quamvis diram necem 


minus horribilem rati lento sitis ac famis viscera D 


depascentium vivicomburio. At miseri siccis labris 
aquam suppliciter petentes adeo non flectebant ad 
misericordiam barbaros, ut hastilium mucronibus 
confossi repellerentur ; et qui plerique istis vulne- 
ribus occumbebant, fede inhumati jacerent, nec 
pulveris injectione dignati. In his tamen spe auxi- 
lii à Casare venturi constantiam circumsessiobsti- 
nabant, qua Persa indignati oppugnare hactenus 
tantum obsessos omni ope decreverunt. Monibus 
igitur se densi admovent, illicque perstant scutis 
capita protecti, et sub tuta testudine casus omnes 
devolutarum ex alto molium excipientes innoxie, 


ἔτοιμοις εἲς ἄναψιν ὑπηρείδετο, καὶ µόνον 3v 
πῦρ ἐμθαλεῖν ὡς μηδὲ πρὸς ὀλίγον ἀνθέξουσι, 
Καὶ δὴ πολλάκις ὁμολογίαις τὴν πόλιν παραστή- 


σασθαι βουληθέντες, [Ρ. 924] ὡς καὶ πέμπον- 


τες ἠξίουν , καὶ σώζειν τοὺς περιόντας, oi δ᾽ 
ἀποκρουσθέντες τῶν σφίσε βεθουλευµένων µμᾶχαις 
αἱροῦσι xal κατασκἀπτούαι, xal τὴν πρὶν ἐν χρη- 
σμοῖς χειμένην περιφανέσι xal. δ᾽ ἐλπίσιν ἀπῃωρη- 
μένην χρησταϊῖς εἲς χοῦν καταθάλλουσι, καὶ πλῆθος 
ἐκεῖνο πὰν οὐ ῥᾳδίως ἀριθμητὸν ἔργον payalpac 
ποιοῦνται. Τοῦτο ξυμθὰν κατόρθωμα δεύτερον Πὲρ- 
σαις μετὰ τὸ πρῶτον τὸ κατὰ Νύσσαν, ᾧ δή ὁ πα- 
ῥακθιμώμενος ἹΝοστόγγος ἑλλελειμμένος µεγίστοις 
ἀνιαροῖς τοὺς ἀμφ᾽ αὐτὸν περιέθαλεν , ὥστε μετὰ 


Β τὴν gov ὦν μὲν σφαγὴν, Ov ὃδ’ ἅλωσιν xal αὐτὸν 


ἁλῶναι, µεγάλως π}ὸς θάῤῥος ἐπῃρε, καὶ τὰ τῆς 
ἀνατολῆς κατέθεον κῥαταιότερον. Βασιλεὺς δὲ ὁ νέος 
πύλίζετο τέως κατὰ τὸ Νύμφαιον, ἐμπρόθεσμος Qv 
ἁπανταν πρὸς τὸν πα-ἔρα κατὰ µικρὸν. 


x. Ὅπως ὁ πορφυρογέννητος Κωνσταντῖνος 
εἲς τὰ πατὰ Δύσιν ἀποστέλλεται, 
Βασιλεὺς δὲ xal τὸν μετὰ τὸν βασιλέα πορφυρο- 
γέννητον Κωνσταντῖνον γυμµνάζειν ον θέλων πρὸς 


Tum securi experta soliditate tegminis, omne aliud 
preterquam strepilus et inanis soni dejectorum 
superne ac citra darnnum resilientium telorum in- 
commodum arcentis, suffossioni muri per otium 
vacabant,terebris ferramentisqueid genus emolien- 
tes locis subinde varii, et egerentes saxa, quoad 
fondamentaipsasubvellerent molemque superiorem 
tibicinibus eligno subditissuspenderent.certa mox 
secutura murorum strage,ubi subjicendus in tem- 
pore ignis tigna consumpserit. Inter hec crebris 
lacessebant invitationibus obsessos ad salutem de- 
ditione paciscendam ; quascum illi repellerent,sub- 
ruti undique muri ruinam fecerunt, aditus ape- 
rientes vastos irruentibus Persis.Sic destructa mox 
ab ortu suo est infelix civitas,mendacibus ominibus 
vaticiaiorum 474 illustrium in spes vanissimas 
inflata ; et ille non facile numerabilis populus gla- 
dii barbarici miserabilis victima concidit. Alter hic 
successus fuit armorum Persicorum a priori ad 
Nyssam relata victoria, qua prefectus sigilli No- 
stongus cum suis circumventus etin maximis sine 
auxilio derelictus angustiis, cunctis quos habebat 
secum aul morte affectis aut servituti addictis,ipse 
quoque captus multum et fiducie et facultatis vi- 
ctoribus addidit universum deinceps Orientalem 
limitem impune incursionibus vastandi. Dum bec 
agebantur, junior Augustus ad Nympbheum diver- 
Babatur, constitutam propinquo ad patrem occur- 
gui opperiens. 


22. Ut Porphyrogenitus Constantinus in tractus 
Occiduos missus :it. 


Imperator autem junioris Augusti fratrem natu 
minorem Porphyrogenitum Constantinum imbuere 


935 


GEORGII PACHYMERAER 


936 


Μάχας ἀρεϊκὰς, ἄλλως τε δὲ xal τῶν Τριθαλλῶ, A χίαν τὴν τοῦ Κοσμιδίου μονήν. Καὶ 8:3 ταῦτα καὶ ὁ 


κεχινηµένων, ὡς xal τινι Κοτανίτζῃ ἀποστατήσαντι 
βασιλέως τὰ ἐκείνων στρατεύματα ἐγχειρίζεσθαι 
καὶ µέχοι Σεῤῥῶν δι) αὐτῶν καχοῦσθαι τὴν χώραν, 
πολλοὺς καὶ μεγάλους ἄρχοντας παραδοὺς πρὸς δύ- 
σιν ἐκπέμτει' αὑτὸς δὲ τῶν xag! ἕω κακῶς ἔχειν 
ἀγγελλομένων, ὅσον περὶ Σάγγαριν Y,» Ex Υε στο- 
µίου καὶ μἐχρῖ Προύτης, ἐξ αὐτῆς, ὡς εἶχεν ἐνσκευα- 
σθεὶς διαπερᾷ τὸν Ὡόσπορον, καὶ πρὸς τοῖς πρόποσι 
τοῦ ἁγίου Αὐξεντίου βουνοῦ ἐκεῖσέ moo κατασκτνοῖ, 
ἀναμένων στράτευµα δυτικὸν ἐπὶ 
µενον ὥστε παρ ἐκεῖνον lívat συνεκστρατεύσοντὰ. 
Καὶ δὴ ἐπεὶ xai παρὰ τοῦ Ἰωστφ, ὃς οἡ εἷς Χτλὴν 
ἐξώριστο, ἡξιοῦτο ἐφ᾽ dv µετοικίζεσθαι (εἶναι γὰρ τὸν 
τόπον δυσγερῆ χειμεριοῦσιν, [P. 325] ὡς xal πείρᾳ 
γνοὺς ἆμανθανεν ἐχεῖσε τὸν Ὑειμῶνα διενεγκὼν, 
xà» εἰ τὸν ἑπιόντα διαγαγεῖν ἀναγχάζοιτο, μὴ ἂν 
ἀντισχήντα περιεῖναι), πέμψας μετακαλεῖται, καὶ 
γε παρ᾽ ἑαυτῷ κατεῖχεν ἐν ταῖς σκηναῖς. Καὶ ταῦτα 
μὲν ἐπράττεο µμηνὸς Μαιμακτηριῶνος, κἀκεῖνον 
ἔχων παρ᾽ ἑαυτῷ καὶ πολλάκις τῆς ἡμέρας βλέπων 
ὑποποιούμενος περιέθαλπεν, Ἡδέως ἀχούων καὶ 
πολλοῖς ἀνύωο δι ἐκείνου µεσιτεύοντος τὰ αἰτη- 
µατα. ᾿Απένεμε δέ οἱ xal πρὸς τὴν ἐσαῦθις κατοι- 


ῥητοῖς συλλεγύ- 


rudimentie militaris artis et experientia jam tum 
formare ad fortitudinem bellicam cupiens, ejuo in 
expeditionem mittendi occasionem sumpsit ex 
quodam motu Triballorum, eousque progresso ut 
li adscito in ducem exercituum suorum quodam 
Cotanitza, qui ab imperatore defecerat, regiones 
imperio subjectas incursare usque ad Serras 
vexando vastandoque nuntiarentur. Movit ergo 
Constantinus in Occidentem jussu patris,qui viros 
ei primarie dignitatis multos et magnos militie 
comites istius et ministros potestatis assignavit : 
Ipse autem Augustus denuo comperto certis nun- 
tiis periclitari vexarique Orientalem quam late 
patet circa Sangarim- tractum, &b hujus ostio 
retro usque ad Prusam,confestim instructus quam 
optime licuit ex copia presenti,transfretat Bospo- 
rum, et ad radices collis Sancti Auxentii fixis ta- 
bernaculis moratur exspectans Occidui limitis 
exercitum, qui locis interim condictis congrega- 
"batur, quo deinde simul junctus imperatori se 
A41 5$ adjungeret eumque in expeditione sequere- 
tur. lllic diversanti perlate preces a Josepho sunt, 
exsulante, ut dictum est, apud insulam Chelem ; 
unde traneferri petebat, causatus inclementiam 
illius celi per hiemem, cujus rigorem hibernis 
jam unis expertus affirmabat constare sibi certo 
baud se posse aliam illic hiemen vita salva tra- 
ducere ; quare cogi manere illic nihil mitius esse 
quam occidi. His ánnuens Augustus statim accer- 
situm senem apud se in tabernaculis habuit,Junio 
qui tunc currebat mense, gratumque hospitem 
rursus veteri benevolentia dignatus humanissime 
fovebat, sepius in die visens, libenterque qus ro- 
gabat audiens; unde multis tunc contigit ejus 
interventu impetrare ab imperatore quod optabant. 


C 


γέρων ἠπίως xai προσηνῶς προσεφἐρετό ol, ὥστε 
καὶ τὸν μὲν βασιλέα Ὑαριεντιζόµενον ἐκεῖνον εἷς τὸ 
πατριαρχεῖον καλεῖν, xdxsivov λέχειν ἔτοιμον εἶναι, 
εἰ µόνον ἀναλυθείη τὰ γεγονότα. Οὐκ ἦν δὲ ἄρα 
τότε λύεσθαι ταῦτα, ἀλλὰ xai αὖθις νέου γεγονότος 
πάππα τοῦ Νικολάου ὁ μὲν 
παρ᾽ ἐχκεῖνον ἐλευσομένους 
μετὰ ταῦτα καὶ τὸν τῆς 
Μανδᾶν 3 xai Μερκοὺριον sl; τὰ περὶ ᾽Απουλέαν, 
ἔννοιαν θώσων ἐχείνοις τὸν πάππαν, tl μὴ ποιοτεν 
τὰ ἐπεσταλμένα" εἷς τοῦτο καὶ γὰρ τοῖς ἐχχλησια- 
στικοῖς χρῆσθαι πρἑσθεσιν. "Oc xal περιπεσὼν τοῖς 
τοῦ ῥηγὸς Καροῦλου ἁλίσκεται' καὶ αὖθις ἀγγελθὲν 
ὡς πρωτοκΏηρυξ τῆς Ἐκκλησίας ὁ συσχεθεὶς , καὶ 
προσταχθὲν αὐτίκα παρὰ τοῦ πάππα, φυλακΏς ἀπο- 
λύεται. Kal ταῦτα μὲν ὁ χρατῶν ἐποίει, πολὺς ὧν 
τῆς Φαινομένης ἐνείνης εἰρήνης διανιστᾷν. "OQcsv 
καὶ χώραν οὖκ εἶχον ol τοῦ Ἰωσὴφ πρὸς ἔχεῖνον 
λόγοι, πλὴν τοῦ φιλικῶς ἔχειν καὶ τὰ εἷς ἀνάπαυσιεν 
ἐχείνῳ προσνέµειν. 


χρατῶν xal πάλιν τοὺς 
ἔπεμπεν. ᾿Απέστελλε δὲ 
Ἐκκλησίας δοµέστικον 


Xy. Ὅπως ὁ Βξκκος γράφων δι ἓν αἰτίαν «καὶ 
περὶ τῶν δογμᾶτων ἐχίνει. 
Ti δὲ πατριαρχεύοντι Ιωάννη οὐκ ἦν τὰς ὅμολο- 


Assignavit autem ei in habitationem commodio- 
rem,qua deinceps uteretur,monasterium Cosmidii. 
His delinitus senior placide &miceque, oblitteratis 
offensionibus,cum Augusto agebat pari familiaritate 
respondente,adeo ut quodam inier eos ejus generis 
colloquio quasi jocans imperator seni diceret velle 
se illnm patriarchali sedi restituere; cui pariter 
renidens reposuit Josephus paratum ad id se esse, 
modo jam acta revocarentur. At illa in eam jam 
firmitatem coaluerant, ut rescindi tunc quidem 
nequirent.Quin potius novatunc nuntiata creatione 
pape Nicolai, astringendis fortius pactis impera- 
tor intentus legatos ad eum alios destinavit. Misit 
et deinde domesticum Ecclesie Mandam sive Mer- 
curium in partes Apulie, coafisus inviolatum fore 
ob perspectam imperatoris apud pontiticem gra- 
tiam. Et quia intelligebat pontificio favore prote- 
gendum efficacius ecclesiasticum,tali potius ad res 
eliam reipublice tractandas quam eeculari ute- 
batur. Nec spes in hoc eum plane sua fefellit : 
nam cum Mandam rex 426 Carolus comprehen- 
sum custodi:e dedisset, papa cortior factus eum 
qui mancipatus carceri fuerat Ecclesie precento- 
rem esse, solvi eum confestim et dimitti liberum 
curavit. In hunc modum multus erat imperator in 
ista, fucata licet nec ex vero coalita, pace coag- 
mentanda.Quare locum apud eum non invenerunt 
illati contra eam sermones a Josepho, qui gratiam 
apud principem antiquam nova reconciliatioze 
resarcitam eatenus tenuit, ut ipsi tunc restituto 
in familiaritatem pristinam etiam de commodiori 
diversorio ad votum provideretur, 

23. Ut Veccus scribere aggressus, ea occasione de 
dogmate controversiam moverit. 

Ceterum patriarcha Veccus tenere se non po- 














937 ΡΕ MICHAELE PALEOLOGO LIB. VI. 9038 
γίας φυλάττειν, ἃς πρὸς τὸν γεραρὲν ἐκεῖνον ἄνδρα A Μεγάλη ἐχκλησία, iy τιµίοις καὶ εἶχε χαρτοφύλακα, 


τὸν µέγαν οἰχονόμον [P. 3260] τῆς Εκκλησίας τὸν 
Ἐιφιλῖνον ἐποίει Θθεόδωρον, ὡς οὐ γράφοι, ὡς οὐκ 
ἀντείποι περὶ δογμάτων xiv ὅ τι λέγοιεν ἄλλοι " 
ἀλλ’ ὁσημέραι δεχόµενον τὰ τῶν ἄλλων, ol δὴ καὶ ἐς 
μέγα πηὔξανον τὴν παραθασίαν ἐξ ὧν ἀπὸ Γραφῶν 
δειχνύειν dovto ol; πρὸς τοὺς Ἰταλοὺς εἰρήνευσαν, 
καὶ τῷ κατὰ σφᾶς ἀσφαλεῖ τὴν τῶν ἄλλων ὀργὴν 
ἐξέχαιον, εἰ τοιούτοις συνισχημµένοι τοῖς χαλεποῖς 
ἀγνοοῦσι, Διὰ ταῦτα παρῆγον κἀκεῖνον γράφειν, καὶ 
ἀπὸ Γραφῶν συνιστῷν ὡσαύτως ὡς οὐκ ἔσφαλται 
σφίσιν ἐπὶ τοσοῦτον τὴν τῶν Ἐκκλησιῶν καταπρα- 
ξαμένοις εἰρήνην, ἀλλὰ καὶ χωρὶς τοῦ εἷς συμφέρον 
προθῆναι, αὐτὴν καθ) αὐτὴν ἀσφαλῶς ἔχειν ἐκείνοις 
πράξασι, συγκροτουμένην καὶ ἀπὸ Γραφῶν ἄλλοθεν, 


Πίπτει γοῦν εἲς ripae ἐκείνῳ τὰ τῷ σοφωτάτῳ B 


Βλεμμίδῃ γραφέντα πρός τε τὸν βασιλέα θεόδωρον, 
ἀρχὴν ἔχοντα τὸ, « Ὁ ζητῶν ἐν οὐ καιρῷ καὶ Aap- 
θάνων ἐν χαιρῷ, » καὶ τὰ πρὸς τὸν Βουλγαρίας Ἰά- 
χωθον, τὸ, « Ἔστι uot πάθος ὅπερ ἐξαγγελῶ' πρὸς 
ἀκέστορα yàp Ἱἱερὸν » προοίµιον φέροντα. Εμπίπτει 
καὶ βίθλος ἄλλη τοῦ Μαρωνείας Νικήτα, 9v ἡ μὲν 


tuit intra fines pactorum quibus ultro se obstrin- 
xeratviro illi prestanti magno cconomo Eccle- 
sie Theodoro Xiphilino, pollicens se non acri- 
pturum aut «ontradicturum — circa dogmata, 
quidquid alii dicerent. Cum enim quotidie acci- 
peret nova adversantium scripta, quibus invidiose 
exaggerabantorimen admissorumincommunionem 


Latinorum, quod nihil minus quam nefariam apo- 


setasiam esse contendebant, id demonstrare se 
putantes certis qua allegabant Scripturarum 
testimoniis, adjungebantque ipsos falsa ista et 
perversa securitate, qua impio facto velut recto et 
laudabili per errorem deluse conscientie acquie- 
scebant, accendere in se iras odiaque aliorum 
propter cecitatem animi, qua non cognitis quibus 
impliciti hererent malis in iis sibi placerent, — 
cum hojus, inquam, sententie libeilos prodire 
spargique in vulgus plurimos cerneret, pertractus 
tandem ad scribendum est, contraque demon- 
strandum testimoniis pariter scriptorum authen- 
ticorum, nihil α se aut a suas partes sequentibus 
erratum in omnibus que hactenus egissenl pro 
pace concilianda Ecclesiarum, sed vel si nulla 
ratio haberetur utilitatum ingentium que ex hac 
reconciliatione in reu:publicam universam redun- 
darent, ipsam per se concordiam honestissimam 
fuisse remotamque ab omni periculo conscientie 
ledendse, quippe cujus quitas et sanctitas 
auctoritatibus veterum Patrum gravissimisque 
A417 omnis generis sacre antiquitatis suffragiis 
egregie commendata probaretur. Procinclo autem 
Vecco ad hoc tractandum argumentum inciderunt 
forte in manus que sapientissimus Blemmidas ad 
imperatorem Theodorum scripserat hoo initio : 
« Qui querit non in tempore et accipit in tem- 
pore ;» et aliud ad Jacobum Bulgarie ejusdem 


PATROL. GR. OXLIII. 


ὕστερον δὲ ἡ µεγαλόπολις Θεσσαλονίκη ἀρχιερέα 
ἐπλούτησεν ἓν ὅλοις πέντε λόγοις τὰ τῶν θείων 
Γραφῶν ὀπὲρ τῆς εἰρήνης τῶν Ἐκκλησιῶν ἀνελίτ- 
τουσα . Καὶ ταύταις οἱονεὶ θεµελίοις χρησάμενος 
συνεῖρε τὰ πλεῖστα, κατὰ σκοπὸν μὲν τῶν ἐκείνοις 
γεγραµµένων βάλλειν ἐθέλων, ὅμως δὲ xal λίχναις 
ταῖς Ὑραφαῖς ὁρμῶν ἐπιμελέστερον ἀνηρεύνα, xal 
πάντ’ ἵθυνε πρὸς τὸν πρῶτον σχοπὸν ἐκεῖνον, ὡς ἐπ) 
ἀσφαλεῖ πεπραγµάτευται. Ηλὴν οὐκ ἐπ᾽ ὀλίχοις taxa 
τοῖς ἀριδήλοις τοὺς λόγους, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τοῖς μὴ 
ἁρμόττουσι λιχνευόµενος, ol; καὶ ἀντιλογία εὔλογος 
ἑφῆπτο, ταντόν τ’ ἔπασχε τοῖς καχοσίτοις, ol χρησί- 
μην τροφὴν καὶ τῷ στοµάκ φψῥᾳδίαν κατασχεῖν προα- 
φερόµενοε, ὕστερον καὶ τοῖς μὴ χρησίμαις ἐπιχή- 
ναντες, ἐξέμεσαν aóvap' ἐχείνοις xal τὴν συνοίσου- 
σαν. Τί τὸ ἑντεῦθέν: Μάχη τις Ex οὐ καιρίοις καὶ 
φιλονειχία συνίσταται. Τὸ δὲ τῆς páyuc χεφάλαιον 
ὅτι κινοῦνται δόγµατα. Μέλεοι, εἶτα ὁμῖν μὲν ἐφεῖτο 
ἐς ὅτι χρήσασθε δόγµασι, xal εἰσιτὰ ἐς οἶκον Κυρίου, 
ταυτὸν Ó' εἰπεῖν xai δογμάτων, κἂν ὃ τι λέχοιτε’ 
ἄλλοις δ᾽ οὐκ ἦν μεμνῆσθαι δογμᾶτων ἀπολογουμέ- 


viri scriptnm, cujus est hoc exordium : « La- 
boro morbo quem aperiam : cum sacro enim 
medico sermo mihi est. » Preterea opus aliud 
Maronensis Nicete viri venerabilis, qui ex ma- 
gne ecclesie chartophylace magne Thessalo- 
nicensis Ecclesie archiepiscopus fuerat, quo 
opere libris quinque explicabantur e divinis 
Scripturis que ad pacem ecclesiarum constituen- 
dam pertinerent. Hec igilur Veccus acomrate eibi 
lecta scriptionis quam meditabatur quasi funda- 
menta habuit; quibus aliunde colligens aftruxit 
plurima, pro scopo intuens illud ipsum quod 
istorum commentariorum auctores sibi proposue- 
rant. Contendens autem ad istum flnem cupido 
quodam impetu scribendi, indeque perscrutatus 
singula diligentius, cuncta direxit ad primum 
illum scopum demonsirandi recte ac secure in 
hac concordie tractatione acla esse omnia. Ve- 
rum capto semel impetu scribendi non in paucis 
illis constitit que demonstrantur evidenter : at 
prolapsus aviditate quadam alia his attexuit non 
convenientia, quibusque non sine ratione contra- 
dictum est, simile quid passus iis qui crudi, et 
stomacho infirmo,ubi cibum utilem et facilis con- 
coctionis perceperunt, alia super ingerunt non sa- 
lubria, gule inhiantis aviditate tracti, unde con- 
tracta nausea profuturum, si Bolum fuisset, ali- 
mentum, una cum norio pariter evomunt. Quid 
aulem 4768 inde consecutum est ? Conflatum 
nempe certamen intempestivum commissumque 
jurgium, acriter repugnantibus Vecco plurimis; 
quorum in ipsum querelarum hoc caput erat qaod 
per eum moverentur dogmata, quod tam ipse 
quam οἱ adh:erenteg rixns inanes sererent. Adde. 
bant :« Liceat sane privatirn istas inter vos de 
dogmate agitare controversias, sed abetinete ab 


30 


LIMEN CORNER "Tr S 


9509 


GEORGII PAOHYMKRAS 


940 


vote περὶ δογμᾶτων, xüv μεμνῶνται ἀγαγκαζόμενοι, A Δειγόν. Αιδοὺς 9 αἷξν ὑπεχκαύματα μάχης οὐκ 


ἀδικοῖεν ἄν ; ᾿Βγὼ μὲγ οὐκ οἶμαι. Πλὴν µέχρι καὶ 
αὐτῶν βασιλικῶν ἀκοῶν τιτες ἀγῆγον τὸ ἔγκλημα, 
xai q' εἰρηνεύειν (P. 307] ὑπισχνοῦντοι st. βασιλεὺφ 
ῥητῶς προρτάσσοι μὴ λαλεῖν τινὰ δάγµατα, κἂγ oig 
καὶ ὅπως λέγοι. Ὦ μάτι γε βασιλεὺς θέλων ply 
xai τὴν εἱρήνην ἐκείνων, Φυσχεραβων ἂν xal τὰγ 
αἴτησιν, ἑκτίθεται δόγματα γράμμασι, ῥοκοῦν μὲν 
ἀσφαλὲς σφίψιν o! περ ζηταῖον, ἄλλως 8 ἔλεγχον 
πμοϊσχόμεγον. θεηῦ γὰρ, ἔλεγε, μνημονευτέον μᾷλ» 
λον fj ἀναπνεωστέογ, Δόγμα dpa ppm. βεοῦ, Τὸ 
μέντοι γε τῶν Γβαφῶγ παρεκχλίνειν χωλυτέον εἶναι 
καβάπαξ προσᾶιᾳσφεν᾽ Οὐ giày δὲ καὶ αἰτίας à πα; 
τριαρχῶν ἀπολέλυτο, πρᾶγμα σκιῤῥωθὲν ἤδη χρόγοις 
πλείστοις ῥἐξαπιναίως µαλάττειν ἐθέλων, xai ταῦτα 
τιµωρίαις µεγίσταις τοῇ βασιλέως τοὺς ἀπρστατοῦνα 
τας εὐθύνοωντος, Σῶφρον οὖν ἦν, st σιγῶν διετέλει 
καὶ τὴν χατηγαρίαν διέφερε πράως: ἆττον γὰρ ἣν τὰ 


his rixis introducendis in domum Domini, » quasi 
dicerent:«Bentire vos et loqui privatim de dogma- 
tibus ut vultis,fuerit tolerabile. Illud deprecamur: 
temperate ab his disceptationibus vulgandis et 
turbanda simplicitate rudis populi bona fide tra&- 
ditis asquiescentis. » He multorum voces augie: 
bantur occasione scriptorum Vacci, jn. quibus et 
illud quidam reprehendebant, quod in iis iniqua 
conditione certamen cum adversariia capesseret, 
disceptans ipse de dogmate, qua de re sciebat 
aliis silentium indictum, In quo si eos lacessere 
pergeret, et ii pro necessaria propugnaljone re- 
cepte doctrine mentionem in respondendg facerg 
cogerentur dogmatum, an contra interdictum 
agerent et jure mulctarentur? equidem. haud ϱΓ6- 
diderim. Illud scjo, perlatas usque ad aures prin- 
cipis accusationes eo nomine adyersug Vecoum a 
nonnullis, pollicentibus acquieturos sese porro 
jam statutis et in pace tranquille peretituros, 
modo diserte vetaret imperator ne quisquam in 
iis quae deinceps ederentur scriptis dogma ipsum 
attingeret, pacem {μοτὶ 8ο recte justeque initam 
quibuscunque alijs vellet 8ο posset argumentig 
defendere contentus. His auditis imperator, qui 
etistos se quomodocunque continere in usu et 
amplexu pacie magnopere optaret, nec tamen 
probaret quod petebant,ingratam petitionem elusit 


vulgando ambiguo edicto, quo cum videretur D 


securos eos quantum opus erat reddere super eo 
quod proposuerant, callide se tamen subducebat 
invidiae querelisque partis contrarie ; qui aei 
etiam se commendabat arcana submista suggilla- 
tione horum ipsorum quos placare tunc velle 
videbatur. Hec enim erat edicti sententia : Dei 
utique mentionem pari cum respiratione frequen- 
tia iterari jus fasque esse. Quare dogmatis, quod 
Dei memoria contineretur,professionem adeo non a 
se 449 vetari, ultro etiam commendaretur. At 
pervertere Scripturas aut declinare a vero eorum 
sensu perjitti nulla ratione posse. ltaque sp jd 


ἀσφαλάσι πάμπαν ἀντιλογίαι ἐκείνοις μὲν mapetye 
λαβὰς, ἑαυτῷ δὲ καὶ τοῖς κχοινωγοῦσι τὴν ἐσαῦθις 
βλάδην προὐξένε, Τότε δὲ τὴν ᾿Ἰωσὴφ πυθόµενος 
ἄφιξιν, ἔτι δὲ καὶ τὴν τοῦ Εφίσου τῷ βασιλεῖ προσ- 
εὗριαν ἐν οὐ χκβλαῖς ὑποψίαις ποιούµεγος, ἐπιστέλ- 
Ἆρι τῷ ἘἨφέσηη, προστιβεὶς τὸ πᾶν τῷ ἱερωτάτῳ 
κατὰ θωπείαν, τῷ Ὑράφειν πανιερώτατον, Βασιλετ 
ἐντυγχάγειν ἠξίου, τὴν εἰς ἐχεῖνον τοῦ πατριάρχου 
ἄφιξιν εὐμενῶς καταγεύειγ, εἰ δὲ καὶ ῥητῶς προστάσ- 
σοι, πρὸς τοῦτο εἴσεφβαι χάριν οὐ µετριαν τῷ συν- 
εργήσαντι. Εκείνος μὶν οὖν τὰ τοῦ πατριάρχου 
δεξάµενος γράμματα, θέλων ὑποκρίνεσθαι τὸν φι- 
λοῦντα (ἦν γὰρ ni καὶ ἔτι τῶν Χθιζὰ κινηθέγτων χά- 
pi παβααπαίρουσα ἡ ἀπέχθεια], βασιλεῖ προσαγ- 


Ἰέλλει καὶ οἱ ἀνύει τὴν πρὸς ἐκεῖνον ἄφιξιν. Τὰ δὲ 


τῆς ἀπεχθείας αἴτια (ὀναγχαῖον γὰρ καὶ περὶ τούτων 
εἰπεῖν) ἦσαν piv τινα καὶ ἄλλα, ὦν οὐ πολὺς λόγος, 


quidem omnino prohibere. Big ille. Νθο per hoe 
tamen plane eulpa solvebatur patriarcha, qui rem 
indurstam inveterata possessione longissimi tem- 
poris repente mollire aggrederetur ; aggravabant- 
que invidiam prensa atrocge ab imperatore repu- 
guantibus inflicis. Bapientijus igitur facturus erat, 
8i taceret, a:pugarique sese moderate ac mansuete 
sustineret: minus gnim id malum erat. Nunc ad 
omnes cooniradictiones exardescens, et fomenta 
aemper nova flagranti plus satis per se rixe sub- 


jicieng, contentiqnes accendit in aliquid ipsi ad 


extremum perniciosum erupturas : non enim tam 
caute multa digputare poterat, quin daret ansas 
advargeriis, quas illi quandoque arripientes ipsi 
etejus sequacibus haud levia deinde intulerunt 
damna, Tunc porro audito Josephi ad imperato- 
rem accessu, tuum pretereg cognito Ephesinum 
cum eodem impergtore assidue versari, suspi- 
ciongm ingreasug non inangm, facile fieri posse ut 
bi quidpiam adversum se moverent; ejus periculi 
prevertend: hanc rationem iniit. Seribit ad Ephe- 
Binum ; eumque nt ipsa inscriptione demereretur, 
nan simpliciter ἱεβώτατρν sanctissimum, qui solet 
titulus episnopis tribgi, sed πανιερώτατον plane 
Banotissinyum in fronte litterarum nuncupat. In 
ipsa deinde epistola etiam atque etiam orst ne 
gravetur impetrere eibi ab Augusto facultatem ejus 
conveniendi, cumulaturus beneficium, si daret 
operam ut ad hoc ultro ab ipso principe invita- 
retur. Certe ageret efficaciter ut se ad ipsum 
proficisci saltem placide annueret. Ingentis se 
gratie in omne tempus ei debitorem fore, si hoc 
Bibi votum ex sententia conficiat. His Ephesinus 
litteris acceptis gnaviter persistendum statuit in 
simulatione amicitie. Etsi ergo mullum, nec pror- 
sus familiaribus obscurum, in ejus penitus animo 
flagrabat areane in Veccum offensionis ob nuper 
gesta, imperatorem tamen adiit, et exposito pa- 
triarche desiderio, ut ei quod cupiebat indulgeret 
persuasit, Averaionis porro Ephesini a 490 Vecco 


941 


DE MICJAELR PAL/EQLQGO 18. VI. 


942 


τὸ δὲ χείριστον ὅτι oi περὶ τὸν Ἐφέσου καὶ πολλοί A δ᾽ οὐκ Ty ἀρεστὸν νὔτω, ἀλλ᾽ cl o δεικνύοι xal 


τινες τῶν ἀρχιερέων, πολλὰ παθόντες πρὸς τὸ κατα- 
δέξασθαι τήν εἰρήνην, οὕτω μόλις καθυπεχλίβησαν 
καὶ τῷ δοκεῖν εἱρήνευον, θεραπεύοντες τὴν συνείδη- 
σιν οὐκ ἀπὸ γραφῶν μᾶλλον (οὐ γὰρ ἦν ix τούτων 
καιρὸς), ἆλλ᾽ ἐκ τοῦ πὀλλὰ τοιαῦτα πολλάκις oixovo- 
μηθῆναι τῇ Ἐχκλησίφ χάριν µειζόνων χαλῶν, ἀντι- 
στατικῶς εἴποι ἄν τις τῶν ῥητορευόντων, ὅταν, τι 
τῶν οὐ καλῶν Ὑίνηται xal δι’ αὐτοῦ τοῦ πεπραγμέ- 
νου μεῖζον ἀπαντήσῃ καλόν. Οὕτω γὰρ καὶ Παῦλον 
ξυρήσασθαι καὶ ἀγνεὺσαι xai περιτεμεῖν Τιµόθεον : 
οὕτω τὸν ἩΜοψουεστίας μὴ ἐκχηρυχβηναι παρὰ τῆς 
τρίτης συνόδου θεόδωρον * οὕτω πρὸ τούτου τὸν µέ- 
yz» Βασίλειον [Ρ. 328] τὰ τοῦ Οὐάλεντος δῶρα τῇ 
ἐχχλησίᾳ προσαγόµενα δέχεσθαι . οὕτω τὰ καὶ τὰ, 
ἵνα μὴ xa! ἕκαστον λέγοι τις, δοκιµασάντων τῶν 
ἐπὶ τῶν πραγμάτων τότε πεπρᾶχθαι. Οὕτω τοίνυν 
xai οὗτοι τὴν εἰρήγην ἐδέχοντη, ὥστε καὶ προσοµο- 
λογεῖν ἡμαρτῆσθαι σφίσιν, ᾖν τις σκοποίη πρὸς 
τἀφφαλὲς, xai τοῖς ἀποατατοῦσιν ὁσίως προσφξρε- 
σθαι ὡς ἀπηκριθωμένοις μᾶλα πρὸς τὸ ὁρθόν. TQ 


causas exponere hic distinctius opere pretium ju- 
dico, Erant quidem et alia jncentiva bujus odii 
non mu]tia nota | ceterum oagpitaleg in jis et imme- 
dicabile maxime unum eminebat, quod tam Ephe- 
Binus ipse quam alii plurimi paria sentientes epi- 
scopi, magnis adacli malis ad amplexandam pa- 
cem, ea tantum tenus in eam consenserapnt, ut se- 


posita ratione dogmatis et nulla re jn scriplis ac (t 


decretis immutata,quorpm in dubium vocandorum 
&ut de novo discutiendorum tempus negabant 
esse exterius duntaxat concordiam cum Latinis te- 
nerent, salvo se fidei ac religionjs officio consen- 
tire jn id posse rati accomodationis necessaria 
temporibus ratione, cujus exempla multa in Eccle- 
sie veteris historiis habebant. Censebant, inquam, 
gie duntaxat tuta conscientia Latinorum communio- 
nem admitti, ut rem non per se probabilem aut 
usquequaque ad fidei regulgs exactam, verum ut 
quz tolerari prudenter posset metu incommodo- 
rum graviorum ; quodque non absolute, sed com- 
parative, ut magistri artis rhetorices loqumnntur, 
commendaretur et bonum putaretur, non prout in 
se spectabatur, sed quatenus conferebatur cum 
majoribus, que ex hec nascebantur bonis. Sic 
nempe Paulum caput sibi totondisse aliosque usur- 
passe purificationum Judaicarum ritus; sic ab eo- 
dem Timotheum circumcisum ;sic abstinuisse ter- 
tiam synodum ab excommunicando Theodoro Mo- 
psuestiae; sic antea magnum Basilium Valentis dona 
Ecclesise illata suscepisse; sic alia et alia in pri- 
scis rerum gestarum monumentis ejus generis no- 
tata reperimus, ne sigillatim persequamur singula. 
Hoc igitur hi modo pacem nuper sancitam acci- 
piebant, ut faterentur in eo peccatum a se videri 
posse ei qui de re ipsa per se censeret, et de of- 
ficio religionis, quo jubemur abberantium a fide 


σφάλλοντας τοὺς προτέρους δῆθεν ἐκ τῶν γραφῶν, 
ot δὴ καὶ τὴν πρὸς ἐκείνους εἰρήνην οὐ κατεδέχοντο, 
οὐδὲ βιωτὸν εἶχε τὸν βίον. Ὃθεν xal συχνὰς συνόδους 
καθίστα, καὶ προσεχαλεῖτο πολλοὺς xai τῶν ἔξω, xal 
βίθλους ἀνείλιττεν, καὶ ἂλλας ἐξετίθετο πλείστας, 
δειχνύων, ὡς siye, τὴν εἰρήνην τὸ ἀσφαλὲς ἔχουσαν, 
καὶ τὰ πλεῖστα προσελιχνεύετο. Δέον γὰρ Λαμµασκη- 
νόν τε xal τὸν θεῖον Μάξιμον xal ἐπὶ τούτοις τὸν 
θεῖον Ταράσιον, ταυτὸν ὃ) εἰπεῖν καὶ τὴν ἐθδόμην 
σύνοδον πᾶσαν, Ott xal πάντες τὴν ἐχείνου όμολο- 
γίαν τὴν πρὸς τοὺς ἀνατολιχοὺς πεμφθεῖσαν ὑπεση- 
µήναντο καὶ διὰ τῆς ἐχεῖσε προσθήκης ἐπὶ τῇ τοιαύ- 
tj ὁμρλογίᾳ, ἐκ Πατρὸς γὰρ διά τοῦ Υἱοῦ ἐκπορεύε- 
σθαι διδασκόµεθα παρ) ἐκείνων λέγειν, δέον οὖν ταύ- 
τας προϊσχόμενον xal αὐτὸν ὅσον ἐπὶ «jj προσθήκῃ 
καὶ βεραπεύεσθφι xal θεραπεύειν, xal μηδὲν παρεγ- 
χειρεῖν ἐξηγήσεσιν, ὁ δὲ πολλὰς τῶν Γραφῶν συν- 
εφόρει. Καὶ τὸν µέγαν ἈΒασίλειον εὐρὼν τὴν ἐπὶ 
τοῦ Υοῦ ἐχ τὴν διὰ µεβαρμόζοντα ὡς ὑπαλλατ- 
τοµένων τῶν προθέσεων, ὡς τὸ, « Ἐκτησάμην dv- 


communionem rejicere, severe et rem ad vivum 
resecando statueret. Vecco autem ista exceptio 
non 481 placebat, sed nisi demonstrare evince- 
reique ex certis, ut putabat, scriptorum authenti- 
corum testimoniis errasse priores in repudianda 
communione Latinorum. Vitam sibi vitalem non 
utabat. Unde et crebras coegit synodos, et convo- 
cavit multos externorum quoque, et libros evolvit 
veteres, ediditque multos novos, omnem lapidem 
movens ad astruendum posse ac debere cunctos, 
cum omni securitate conscientie, huio paci ut 
per se probe justeque adherere; nec quidquam 
in hoo sibi ad summam contentionem faciebat 
reliqui, studio intemperanter indulgens. Cum 
enim illum oportuisset eo esse contentum quod 
tradiderat Damascenus et divus Maximus ac su- 
per hos divus quoque Tarasius aut, quod idem est 
dicere, septima synodus universa, cujus Patres 
omnes praerogativam ejusdem "Tarasii secuti con- 
fessioni de hoc articulo, que Orientales missa 
fuerat, subscripserunt, siquidem &b his, dum 
occasione additionis tali professioni inserte do- 
gma ipsum explicant, dicere docemur Spiritum 
Sanctum ex Patre per Filium procedere, — cum, 
inquam, oportuisset Veceum eas in hoc expli- 
cando mysterio adhibentem voces quas nostri 
Patres usurparunt, additamento Latinorum ad 
eas quoad posset, accommodando, ejus et suam 
ipsius invidiam purgare aut minuere excusando, 
contra ille extra terminos suscepta tractatiouis 
declarationum argutiis evagans multa congessit . 
scriptorum veterum loca; inter quae cum repe- 
risset magnum Basilium illud ez, quod de Filio 
dicitur, in per commutantem, tanquam essent he 
prepositiones invicem «equivalenter mutabiles, 
prout probatur his Scripture auctoritatibus, 


943 


GEORGII PACHYMERJE 


94i 


θρωπον διὰ τοῦ Θεοῦ, τουτέστιν, ἐκ τοῦ θεοῦ, A δὲ ἐξ αἰτίας ὄντος πάλιν ἄλλήν διαφορὰν ἐννοοῦμεν ' 


καὶ, « Γεννώμενον ἕκ γυναικὸς, 5 τουτέστι διὰ γυ- 
ναικὸς, ἵνα μὴ τὴν ὡς διὰ σωλῆνος αἴρεσιν, φησὶ, 
παρεμφήνῃ ὁ θεῖος ᾽Απόστολος, ταῦτα xal τὰ τοιαῦτα 
ὁσημέραι συνερανιζόµενος πολλὰ καὶ τὴν ἐκ εἷς τὴν 
διὰ παρεξῆγε, κἀντεῦθεν δῆθεν τὴν ix ἐθεράπευε. 
Τὴν δὲ τοῦ θείου Δαμασκηνοῦ ῥῆσιν εὐρὼν τὴν διὰ 
λόγου προθολεὺς ἐκφαντορικοῦ Πνεύματος λέγουσαν, 
καὶ τὸ πποθολεὺς εἷς τὸ atto µεταλαμθάνων, αἷ- 
τιον μὲν οὐκ ἔλεγε τὸν }ὸν Ηνεύματος, αἴτιον δὲ διὰ 
τοῦ Υἱοῦ τὸν Πατέρα τοῦ Ηνεύματοσ ὠὡμολόγει, ἐπεὶ 
καὶ διὰ Λόγου προθολεὺς εἴτ᾽ οὖν αἴτιος λέγεται τοῦ 
Ηνεύματος ὁ Πατήρ. Ταύτην τὴν ῥῆσιν τινὲς μὲν ὡς 
νόθον γέννημα τοῦ Ηατρὸς Δαμασκηνοῦ οὐκ ἐδέχοντο" 
τινὲς δὲ καὶ δεχόµενοι µετήµειθον τὸ προθολεύς 
εἷς τὸ παροχεὺς, xal τὴν ἐκφαντορίαν οὐκ εἰς [P. 
329] τὴν ὕπαρξιν ἐξελαμθάνοντο, ἀλλ’ εἷς τὴν ἐς 
ἀῑδιον ἔκφανσιν. Μέντοι γε xai σκανδάλων μεγάλων 
ἀφορμὰς τὰ τοιαῦτα παρέςχον τοῖς ὕστερον, Ὥσπερ 
δῆτα xal τὸ τοῦ Νύσσης Γρηγορίου Ηατρὸς ῥητὸν τὸ 
χατὸ διαίρεσιν προαγόµενον xal οὕτω πως λέγο», 
ὡς τὸ μὲν αἴτιον πιστεύδιν τὸ δὲ ἐκ τῆς αἰτίας, τοῦ 


« Possedi hominem per Deum f, » id est, ex Deo, 
et, « Factum ex mulieret, » hoo est per mulierem, 
ne 483 ilam heresim insinuasse divinus Apo- 
Btolus putetur qua Christus quasi per canaleni 
transisse per virginem fingitur : hec, inquam, si- 
miliaque undique conferens quotidie plurima, ex 


τὸ μὲν γὰρ προσεχῶς ἐκ τοῦ πρώτου, τὸ δὲ διὰ τοῦ 
προσεχῶς ἐκ τοῦ πρώτου, τῆς τοῦ Υ[οῦ µεσιτεἰας 
καὶ ἑαυτῷ τὸ μονογενὲς φυλαττούσης xal τὸ [Πνεῦμα 
τῆς τοῦ Πατρὸς σχέσεως μὴ ἀπειργούσης, Tau 
μὲν ὁ πατριαρχεύων εἰσῆγε, δεικνὺς τὴν µεσιτείαν 
του Υἱοῦ ἐξ ἀτάγκης εἰσάγουσαν τὴν διὰ, xdi 
ταύτης τὴν ἐκ τῶν ᾿Ιταλῶν προσιέµενος ὡς ἀντιπᾳ- 
βαχωρουσῶν τῶν προθέσεων. Οἱ δὲ περὶ τὸν Εφέσου 
χαὶ τὸν ᾿Αθηνῶν Μελέτιον xal. ἄλλοι πλεῖστοι ἔσκαν- 
δαλίζοντο, μείζονος Ἀακοῦ τοῦ δοχεῖν παραχινεῖν 
δόγµατα ἔλαττον κακὸν τὸ ἡμαρτῆσθαι σφίσι xot. 
σαμένοις εἰ ρήνην μετὰ σφαλλόντων ἐν θείοις ὀόγμα- 
σιν ἀνθαιρούμενοι. "AX ὁ μὲν Μελέτιος xal λίαν 
ἐπαῤῥησιάζετο, καὶ ὡς μιᾶς πολλὰ ἐν συνόδῳ λαλῆσαι, 
xal τέγος τὸν ἐπενδύτην κελεῦσαι τῷ ὁπαδῷ ἀράμενον 
ἔπεσθαι ὡς xai stc ἑξορίαν ἔτοιμον, ὡς ὑπὲρ τοιού- 
των ἀγωνιζόμενος. Οἱ δὲ περἰ τὸν Ἐφίσου προνοη” 
τικῶς μὲν εἶχον διὰ βασιλέα, μὴ θέλοντες δοχείν εἰσ- 
άγειν ἐν καθεστῶσι σκάνδαλα * ὅμως δὲ καὶ βαρέως 
ἔφερον καὶ ἐκποδὼν ποιεῖν κατὰ τὸ λεληθὺς 
ἐχεῖνον, ὡς ἐθούλοντο. 


rentiam intelligimus : hec 'enim continue ei 
prima, ista per mediationem Filii qui continue 
ex prima est, qua mediatione Filius idem et 
Bibi Unigeniti proprietatem servat et Spiritum 
&a relatione Patris non arcet. » Hac allege- 
bat patriarcha, ostendens «488  mediationem 


in per immittebat, eas particulas conflando in (? Filii necessario inferre prepositionem per, & 


notionem unam; sicque videlicet diluebat crimen 
additamenti in Symboluin intrusi, quo sanctus 
spiritus, ut ex Patre, ita ex filio procedere affir- 
matur. Preterea idem inventa divi Damasceni 
sententia qua Pater per Verbum προθολεὺς emis- 
Bor enuntiatorii Spiritus dicitur, et vocem προθο- 
λεὺς emissor sive prolator tanquam idem signifi- 
cantem quod αἴτιος causa sive principium usur- 
pans, ubi observasset non dicere quidem Damas- 
cenum simpliciter Filium esse causam aive prin- 
oipium Spiritus sanoti, fateri tamen Patrem esse 
causan Spiritus sancti per Filium, quandoquidem 
ab eo Pater per Verbum Spiritus sancti προθολεὺς, 
quod idem sonat ac αἴτιος, esse aífirmetur. lanc 
sententiam aliqui ut subdititiam et falso attributam 
Patri Damasceno rejiciunt. Quidam autem eam 
admittentes, loco vocabuli προθολεὺς substituunt 
in illa παροχεὺς prebitor, et que illis mentio ad- 
jungitur ἐχφαντορίας enuntiatorie prolationis, non 
&d ὕπαρξιν exstantiam referunt, sed ad ἀῑδιον 
ἔχφανσιν eternam exhibitionem. Enimvero scanda- 
lorum magnorum occasiones talia prebuerunt 
posteris, ut videlicet et hoc Nysseni Gregorii Pa- 
tris dictum, in quo divisim de personis divinis 
agitur his verbis : « Ut illam quidem causam cre- 
damus, hanc autem ex causa rursus aliam diffe- 


! Gen. 1v, 1. * Galat. iv, 4. 


propter hanc prepositionem er, quam Lain 
usurparent, admittendam contendens, quoniam 
promiscue permutabiles inter sese has particulas 
esse appareret. Verum Epkesinus unaque Athe 
niensis Melesius et alii plurimi scandalizabantur, 
existimantes movere uc de novo in disceptationem 
vocare olim constituta dogmata majus esse m- 
lum quam ut consciscere id ipsi possent, quamvis 
gravium malorum prevertendorum causa coné- 
centias suas accomodassent ad levius illud pecca- 
tum admittendum, quo se obligsssent pace cum 
illis facienda qui in divinis dogmatibus errarert.Ac 
Meletius presertim magna de his libertate disse- 
rebat, adeo ut die quadam, postquam multa super 
hoc argumento in synodo declamasset, pedisse- 
quum jusserit sublato pallio procinctum ad iter 
sibi adesse tanquam in exsilium tali de csust 
mox parato proficisci. Moderatius se gereba! 
Ephesinus imperatoris respectu, apud quem s 
providebat offensurum, si videretur offendicula οἱ 
turbarum causas iis objicere qui bona flde con- 
ventis acquiescebant. Ringebatur tamen et ipse 
penitus, regerrime cum suis ferens que a Vecco 
agebantur; apparebatque non dubitaturos ipsos 
conari, si possent, clandestinis artibus illum a se- 
de patriarchali amovere. 








945 


ΡΕ MICHAELE PAL/AROLOGO LIB. VI. 





e 


946 


x6. Ὅπως εἷς τὸ ὄρος τοῦ ἁγίου Αὐξεντίου ám- Α πρῶτον, ἐπ᾿ ἐκείνῳ δὲ καὶ τὸν Ἱσαάκιον στερεῖ τῶν 


ἤλθεν ὁ πατριάρχης. Καὶ περὶ τῶν τοῦ βασι- 


λεως ἐχεῖ. 

[P- 330] Τότε τοίνυν δωδεκάτῃ ᾿Ανθεστηριῶνος 
μηνὸς τὸν Βόσπορον διαπεραιωσάµενοι εὐθὺ βασι- 
λέως ἠλαύνομεν, xal τῇ τῆς λυχίας μονῇ ξεναγη- 
θέντες ἐχεῖθεν καθ ἡμέραν τῷ βασιλεῖ συνεµίσγο- 
μεν. Τὰ δ᾽ ἐχείνῳ τότε πραττόµενα δακρύοις μᾶλλον 
7| µέλανι γράφειν ἦν ἄξιον. Λογισμοῖς γὰρ ἁγρίοις 
διεκθακχευθεὶς ὁ κρατῶν καὶ πᾶσιν ὑπόπτως ἔχων, 
οὐκ οἶδα καθ ὃ τι, τέως δὲ γε τοῖς φαινοµένοις 
xai τῷ δοχεῖν ὑπὲρ ἑαοτοῦ xal τῆς αὐτοῦ δῆ- 
θεν θρησκείας πονῶν, sl ὀρθοδοξῶν ἕς τὰ µά- 
λιστα tá πρὸς παρατροπὴν πίστεως διαθάλλοιτο, 
δεινὰ ἐποίει, "Ogev καὶ πέμψας ἐξάγει τῆς φυλακῆς 
τοὺς εὐγενεῖς ἂνδρας ἐχείνους ὦν xal πρώην ἐμνή- 
σθηµεν, τοὺς ix 'PaooÀ αὐταδέλφους, τὸν Μανουήλ 
τε xai τὸν Ἰσαάχιον, καὶ τρίτον τὸν ix Καντακουζη- 
vtov ᾿Ἰωάννην (6 γὰρ πρωτοστράτωρ ᾿Λνδρόνικος 
φθάσας iv τῇ φυλακῇ προτετελευτήκει), x1l σφᾶς 
πρὸς ἑαυτὸν χατακρἰτους φέρει. Οὕὓς δὴ xal ἐφ᾽ ἡμέ- 
ραις ἑτάζων λόγοις καὶ ὕθρεσι πλείσταις τε xal 
δειναῖς, τέλος ἐπεὶ οὐκ ἦν σφᾶς ὑποκλίνεσθαι τῷ τοῦ 
χρατοῦντος θελήματι, (P. 331] τὸν μὲν Mavovi 


24. Ut ad montem Sancti Auzentii iverit patriarcha ; 
el de aclis imperatoris illic. 

Tunc igitur duodecima Julii mensis Bosporum 

transgressi ad imperatorem recta contendimus; et 

obiter hospitio excepti apud monasterium Lych- 


ὀμμάτων χελεύσας ἄμφω xal μόνους" 6 γὰρ Καν- 
ταχουζηνὸς ἁπαγόμενος δειλιάσας ὑπέκλινεν. Ἐπ᾽ 
ἐκείνοις γὰρ µόνοις τὸ παθεῖν καὶ μὴ ἣν, καὶ διὰ 
τοῦτο ἐχείνῳ μὲν ἦν ὑποχλιθένι σώζεσθαι, ol δὲ 
τὴν τοῦ διαπράξασθαι M μηδεὶς ἄλλος ἑτόλμα δόξαν 
ὑπὲρ πατρίων ἐθῶν ἀπηνέγκαντο, πολλὰ πρότερον 
καὶ αὐτὸν πατριάρχην ἐπὶ βασιλέως ἐλέγξαντες, ὡς 
ἐκεῖνα πείθονται τούτῳ & δὴ ἐφ᾽ ἑαυτοῦ ὤν ὠμολόγει 
καὶ ἐπιτιμίοις πεδούµενος, καὶ οὐχ B τέως μετ) 
ἀξιώματος. Καὶ εἶδε µία ἡμέρα ἑστερημένους ὀμμά- 
των οὕς µία γαστὴρ ὥδινε, xal οὕς ἢ τε σχἑσις συνῆγε 
καὶ τὸ ὑπὲρ ἑνὸς παθεῖν, τούτους ἀπ᾿ ἀλλήλων διῃρη- 
µένους, ὡς τὸν μὲν ἀλλαχοῦ ποὺ, τὸν δὲ Μανουἡλ ἐν 
ταῖς κατὰ Σκάµανδρον Κεγχρεαῖς ἀπανθρώπῳ τινὶ 


B Φρουρίῳ ἐγκατακλεισθῆναι φρουρούμενον. Ἐπ' ἐχεί-- 


voi, καὶ τὸν τοῦ δεσπότου Μιχαὴλ υἱὸν Ἰωάννην, 
ὃν ὡς Όμηρον d µήτηρ τῶν συνθηκῶν ἀναγαγοῦσα 
ἐκ δύσεως τῷ ᾖβασιλεῖ ἐνεχείριζε xai γαμθρὸν ὁ 
κρατῶν ἐἑτίθει τοῦ Τοδρνιχίου σεθαστοκράτορος, κἄν 
ἐχεῖνος τὴν σύζυγον ἀποστέργων καθ) ἑαυτὸν ἐμο- 
νοῦτο, πέµψας ἄγει δέσµιον ἐκ Νιχαίας' ἐκεῖσε γὰρ 
στρατηγῶν κατώρθου τροπαίοις Περσῶν ἐναγλαϊζό- 
ενος, ἐφ᾽ ᾧ καὶ ὑποψίαν ἔσγε βασιλειῶντος, oóx 


gloriam tulerunt constantis invicte in agendo pa- 
tiendoque pro patriis moribua que nemo alius au- 
sus esset facere ac subire. Prius autem quam 
excecarentur, voce liberrima coram ipso impera- 
tore patriarche exprobrarunt credere se et ad 


nie, qua inde discessimus die imperatori astiti- C extremum credituros qu& ab ipso didicissent, tunc 


mus. Eo tempore que ab illo gesta sunt lacrymis 
potius quam atramento dignum erat scribere. Fe- 
ris enim quibusdam sensibua per acerbas intem- 
peries sPgri animi debaechatus princeps est, omneg 
suspectos habens, nescio quamobrem, 444 nisi 
quod, ut apparebat aut videri volebat, de se sua- 
que videlicet religione sollicitus iniquissime se- 
cum agi querebatur, qui etsi nibil studii ao. con- 
tentionis omitteret in querenda tenendaque recta 
divini cultus ac sane doctrine via, fidem tamen 
perverlere per summam calumniam accusaretur. 
Inde missis satellitibus educit e custodia nobiles 
illos patricii generis viros, uuorum nuper memi- 
nimus, fratres scilicet duos Raulis filios, Manue- 
lem et Isaacium, tertiumque Joannem ex Cantacu- 
zena familia (nam protostrator Andronicus prius 
in carcere obierat), eistique eos sibi non ut judi- 
cundos sed ut jam damnatos jubet. Hinc cum eos 
per dies aliquot verbis agpertimis contumeliisque 
plurimis ac gravissimis vexasset, ad extremum 
inflexibiliter recusantes obtemperare voluntati 
principis, Manuelem quidem pridem, deinde 
vero leaacium quoque oculis privari mandat. In 
solos hos duos atroci hao sevitum poena, guo- 
niam Ceantacuzenus seorsum ab his conventus οἱ 
minis territus manus dedit , idem haud dubie 
quod duo illi passurus, nisi salutem et lucis usu- 
ram obedientia redemisset. lili ergo ambo soli 


* 


quando ex sensu loquebatur proprio, quando sup- 
plicia et vincula pro illa fide tolerabat: nolle au- 
tem credere que jam doceret corruptus ambitione, 
pretium mutate sententie patriarchatum nactus. 
Sub hec una dies vidit luminibus orbatos 484 
ques unus venter pepererat; eogdemque quos ne- 
cessitudo germanitatis et patiendi causa junge- 
bant, longe invicem abductos, Manuele videlicet 
relegato Cenchreas ad Scamandrum, ibique in 
telri cujusdam et humano destituti cultu castelli 
custodiam incluso, altero alio uspiam abducto. 
Aliud post hoe, et ipsum acerbum visu, spectacu- 
lum datum est. Joannem Michaelis despote filium, 
quem sua quondam mater ab Occiduis Constanti- 
nopolim profecta partibus obsidem icti tunc feede- 
ris imperatori adducens dederat, quemque postea 
ille Tornicii sebastocratoris generum fecerat, quan- 
quam ipse conjugem uversatus seorsum ab illa res 
Sibi habebat suas, curavit imperator vinctum ad se 
Nicea duci. Ibi enim ille copiarum dux, multis 
preliis secundis erectisque ob devictos Persas 
tropmis plurimis late factus inclytus, suspicionem 
incurrerat imperii affectati, non aliis id argumen- 
tis suadentibus quam ejus in bello felicitate et cla- 
ritate apud populum invidiosis efferre ipsum lau- 
dibus solitum. Incendebat istam imperatori suspi- 
cionem,quod audierat Theodorum Cotyn monachum 
crebros et longos semotis arbitris interdiu et de no- 


947 GEORGII PACHYMER.E 948 


ἄλλῳ τῷ µαρτυρίῳ fj τῷ χατορθοῦν καὶ ὑπὸ τοῦ Λ συχνῶς προσεδρεύειν συνήθειαν ᾖτιᾶτο καὶ τὸ ἐπὶ 


λαοῦ δοξάζεσθαι. "Hy. δὲ καὶ τὸ τὴν ὑποψίαν ἔχκαῖον 
ὁ Κότυς θεόδωρος μοναχὸς µόνος µόνῳ κατὰ σχολὴν 
ἡμέρας πολλάκις καὶ νυκτὸς συγγινόµενος. Οὗτος δὲ 
ὁ Κότυς ἂν Bc δὴ πάλαι μὲν τελῶν ἐν τοῖς κοσμικοῖς, 
τὴν κατὰ τούτου Oà τοῦ τότε μεγάλου χονοσταύλου 
πεῖραν πυθόµενος, ὡς βασιλεὺς ἐχτυφλοῦν ἐχεῖνον 
ἐθοόλετο, ἐλθὼν προσαγγέλλει κατὰ φιλίαν καὶ σὺν 
ἐχείνῳ ἐπὶ Περαΐδος αὐτομολεῖ. Τῷ γοῦν κἀχείνῳ 
τότο βασιλειῶντι τοιαῦτα, ὡς οἶμαι, λέγειν, καὶ ol 
λόγοι προὔδαινον, τοῦτ' ἦν τὸ xal τὴν κατὰ τοῦ 
Ἰωάννου ὑποψίαν βεθαιοῦν, ὡς εἶδότος ἐπκείνου xai 
ἔτι πλέον. Πέμψας γοῦν ἄἅγει κἀκεῖνον. Τὸ γοῦν κι- 
νωύµενον προφανῶς ἔγχλημα Tiv ὡς καχηγορήσείε τὸν 
πορφυρογέννητον, καὶ ὡς ἐπειδὴ βασιλεὺς προστάσ- 
σων ἐχεῖνον ἐπὶ Πέρσας ἐφώρμα, ὁ δὲ κατειρωνευό- 
µενος τῶν ἐπεσταλμένων λέξειεν, ὡς Ἐλθέτω πορ- 
φυρογάννητος ἀποσταλεὶς ἐφ᾽ ᾧ ατορθώσεἰ τὸ προσ- 
ταττόµενον. Τὸ γοῦν προῦπτον τοῦτ) ἦν, ὃ δὲ νυκτὸς 
ἐζήτει, ἐκεῖνο, «fj. ὑποψίφ συνταραττόµενος. Κάπει- 
δὲ οὐκ ἦν δείκνυσθαι, τὸν Κότυν, εἰ μὴ ὁμολογοίη, 
[P. 332] δεινὰ ἠπέίλει ποιεῖν, καὶ τὴν συχνὴν προσε- 
δρίαν ἐς ὅτι μάλιστα ἀναχρίνων. Ὁ δὲ τοῦ μὲν 


cte cum Joanne sermones habuisse.Hic Cotys ante 
tnotasticam professionem, sscularis adhüd, olim 
huie ipsi nanc Irtiperanti, turic magno cohostaulo, 
cbtisilium impédratoris Hzcecdáre ipsum parantis 
a&mice indicaverat, aucturque fuerat ut fugeret in 
Persidem,quo et ipsum erat cotnitalus. Quia vero 


ῥητοῖς συμφωνεῖν τὴν τοῦ αφετέρου xt/uatoc πρᾶ- 
cw (τὸ δ᾽ ἦν ἡ Βρύσις τῆς Γραΐας, ἐκ πατέρων 
ἐκείνψ προσκληρωβὲν), τὸ δὲ περὶ διαδοχῆς βασι- 
λείας εἰδέναι ἴσον ἑτίθει καὶ περὶ τῶν ἀντιπόδων 
διισχυρίζεσθαι. Τὰ δὲ λέγων οὐκ ἔπειθεν. ᾿Εδούλετο 
δ’ ἐρέυνᾷν xai τὰ κατὰ τόν ἰατρὸν Περδίκααν, io" ep 
τι μαθεῖν παρ) ἐκείνου τῶν καθ’ ὑποψίαν κατ 'Imdv- 
vou, ὡς παρ’ ἐχεῖνον σχολάζοντος. Tip τοι καὶ αὐτὸν 
μὲν φυλακαῖς ἔδιδου, τὸν δὲ Κότυν τοῖς Κελτοῖς 
παραδοὺς κρεμαννύειν καὶ ἑτάζειν ἐχέλευε. Ὁ ὃ 
οὐχ ἔφθη δεθεὶς, καὶ τῷ φὀδφ διαπεφώνηχε, καὶ 
φόρτος ἐλεεινὸς ἀρθεὶς πολλῶν βλεπόντων τῇ τῇ 
παρεδίδοτο. Ἰωάννην δὲ καὶ οὕτως ἀφαιρῶν ἠτίμου 
τὴν ἐπὶ τῆς χεφαλῆς ἁαλύπτραν μεγιστᾶσιν οὖσαν 


b ἀξίαν, καθ ἦν ἰτίμα tà πρύτερον. Elca δὲ γε καὶ 


τῷ παραχοιμωμένψ βασιλειῷ ἐγχὲέιρίσας, προνσίᾳφ 
τοῦ λἀθεῖν ἐφεῖνον παντοίᾳ, el; Λαματρύα ἔξεληλα- 
Χότα ἐχτυφλοῦν χελεόει, πολλὰ πρότερον τοῦ Μιχάἡλ 
δεσπότου καὶ αὐταδέλφου Αιτανεύοντος piv δέσπσιναν͵ 
λιτανεύοντος δὲ πατριάρχας τε καὶ οἷς Ó κρατῶν 
ἐπληροφορεῖτο πνευματικοῖς ἀνδράδιν, ἑφ d τὴν 
ποινὴν ἀργῆδαι. ᾽Άλλ᾽ οὐκ ἔπειθον λιτανεθονέὲς. Ὡς 


negotium : tractatam enim inter ambos fuisse 
venditionem agri, qui Cotyl heiredilate a. parenti- 
bus obvenerat et Fons vetuli& vocsbatur. De suc- 
desslone autem in irhperiüm, asseverantissime 
affürmibbat liüd iüagis ttietnittisso &ut SÓire se 
quidquam t&ni vel priria mentione notum, quam 


sibi tunc imperium optanti forte recordabatur (? de rebus Antipoduin. His imperator haud persua- 


predictam abeo, neo falso, ut eventa monstira- 
runt, felicitatem istam, tale ipsum quoque quid- 
piam tractasse cat Joanne et hoc arcanarum in- 
ter eos argumentum fuisse collocutionum opina- 
batur. Ergo et Cotyn c&ompreherdi sistiqu8 sibi 
mandat. In Joannem porro quod publice Jüctaba- 
tur crimen erat maleillut 486 de Porphyroge- 
nito locutum. Ferebant enim, cum ab imperatore 
mandatum fuisset Joanni perlatum bellum infe- 
rendi Persis, dixisse illum hon sine ironico acu- 
leo: « Veniat patris missu Porphyrogenitus, pro- 
spere scilicet exsecuüturus quidquid injungetur. » 
Ac de hoc quidem luce palam Joannes interroga- 
batur. Alia instituebatur de eodem hocturna que- 
stio, qua curiosissime indagabatur ecquid extundi 
conjecture posset, qui suspicionem rnaxime tuno 
inquietantem principis animum ambiti a Joanre 
imperii roboraret. Quia vero convinci haud aliter 
ejus criminis Josnnes quam Cotys testimonio po- 
terat, bunc imperator gravibus urgebat minis ad 
fatendum quod res erat, subjecturum 8e, ni face- 
ret, acerrimis eutn tormentis denuntians, et nul- 
lum finem faciens instantissime querendi quid 
tandem longis illis as88iduisque cum Joanne ser- 
monibus egisset. Ad ea Cotys, quod assiduus apud 
Joannem fuisset quodque ipsum frequenter allocu- 
tus, causam fuisset dicebatcoalitam inter ipsos ex 
amicitia faümillaritatem. Intervenisse quinetiam 


sus explorate preterea voluit rhediéüm  Perdis- 
cám, expeiturus &écquid &b 6ο, quem οἱ ipsdm 
corstaret qui spud Jo&snnetn commoratum, posset 
expiscari quo ddstrueretur concepta suspicio. Igi- 
tur et Hunc thhdi custodie precepit. Cotyn autem 
Celtis tradidit süspehdendum et ditis adigendum 
crucidtibus ad prodehda quee celaret. At. ill&b enm 
ligaretur ad suspendium, exanimatus metu conci- 
dit; et pondus rhisibtabile sublatus 487 multis 
cernentibus terre tnandatus est. Nec tarhen Joartini 
profuit desperata inde convictio. Jam tuno enim, 
ad quoddam prejudicium, dehonestatus is est 
ablato capitis tegmine, quod insigne precipua di- 
gnitatis viris summatibus concedi solilum ipsi 
D príus tribuerat imperator. Qui et statim inde pra- 
fecto Augusti cubiculi Joannem eumdem tradidit 
abducendum Damattya ibique exceecandum, com- 
mendato prius ut quod illic faetutus esset, quam 
cautissime toto itinere dissimuldret. Id antequam 
exsecutioni tnandaretur, Michael] despota instan- 
tissime oravit ut fratti tam diri supplici gratia 
fleret. Ambivit ad hoc precibus infimis Angustam, 
ámbivit patriarchas veterem et novut, &c quos- 
cunque intelligere potuit apud principem aliquid 
in persuadendo valere, sanctitatis opinione com- 
mendatos viros. Xec illi aut detrectarunt officium, 
aut eo segniter functi sunt. Ciesterum  quahtocun- 
que agerent studio, nihil plane impetrartnt. Cum 








949 


DE MICHARLE PALJ/ROLOGO LIB. VI. 


950 


' ἡ v µεσηµθρίας ἐόείετό μεθ ἡμέραν, ὁ Περδίκ- Α doa ἡ ὁμωνυμίά' τὸ µάντευμα" ἐκεῖνος μὲν γὰρ τὸ 


κας, ὅτι µό»ον οὗ τὸ τὴν γῆν σείεσθαι, ἀλλὰ τὸ μὴ 
καταπίπτειν ἑκείνοις τὸ ὄρος τοιαῦτα πράττουσιν 
ἔλεγε τεθηπέναι, moii» ὀπέσχε τὴν ἑλτομὴν τῆς 
ῥινός, Καὶ ἄλλος ὅτι µόνον οἰκεῖον ἐχδίνιψ παῖδα ἐν 
παλχιᾶς συνηθἑίας ibd τὰ φιλικὰ προεπτύδσετο, 
σχισμὰς τῶν ῥωθώνων τῶν παιδικῶν ἀπώνατο. Tip 
δὲ τοῦ Παχωμίου Γεωργίψ γρἀμματιστῇ γε ὄντι καὶ 
ἐλλογίμῳ, ἐπειδὴ τῷ Σερατηγσπούλῳψ Μιχαὴλ όυνὼν 
κατὰ τὴν Πόντου 'Ηράκλειαν ὠμίλει διὰ τὴν ημερι- 
viv πρὸς τᾶ,λ᾽ ἀσχολίαν νυκτὸς τὰ πλεῖστα, καὶ 
προσηγγέλλοντο, ἐκαῖνον μὲν ες στρατηγίάς παρα- 
λόσας ἀγαγὼν ἔκρινεν ὡς βασιλειῶνται τῷ δὲ τὴν 
τοῦ λέγειν περὶ τούτων ὃκ βίθλων δῆθεν εἰδότα aat: 
λειῶν δεινἠν ὑποψίάν ἀνῆπτο, Κάπειδὴ προθέµενος 
ἐκτυφλοῦν ἐκεῖνον ταῖς τῆς δεσποίνης δυσωπίαις (fiv 
γὰρ αὐτανίιφία ἐχείνου) καὶ παρὰ γνώµην ἀνεχαιτί- 
ζετο ἐκείνῳ μὲν καὶ ἔτι τὴν ποινὴν ἀνήρτα, Πα- 
y opi δὲ τὸ πᾶν τῆς ὀργῆς προσῆπτε. Τὸ γὰρ ὄνομα 
φρ’κτὸν ὃν ἀχούειν (P, $33] καὶ µόνον Ex. τινῶν ate 
θασμάτων ἐκποδὼν ποιεῖν τὸν ἔχοντσ παρεσχεύαζεν, 
ὥς τί οἱ κακὸν xarà μοῖραν περιέχον. Ἐξέχρουε δ’ 


autem inter hec contigisset α meridiana parte per 
diem thoveril terram,Perdiccas dixisse delátusnoti 
se mirari terram concudti, sed non rtefte vicinum 
montem supra tálid agentes, pomam dioti tulit 
truneationem nasi. At alius qui propinquum hu- 
jus adolescentem,veteri familiaritate charum,tuné 
forie obvium arianiter amplexus fuerat, natium 
abscissionem é& in puerum amoris signifloatiore 
lucratus est. Dicóndum et quod Georgio Pachomii 
contigit, litteratorl in paucis éjus generis pre- 
Btanti osteraque honesto. Is nuper apüd Herd- 
cleatn Ponti sum professionis operam navans pre- 
fecto illic Strategopulo Michaeli, cum hujus publi. 
ci8 occupationibus prohiberetur munus istud suum 
de die obire, plerumque noctu soholas suas Ἰᾶ- 
buerat.Hoo auditum imperator interpretdtus atro- 
citer, repente Michaelem quidem a&brogáto magi- 
stratu redactum in ordinem A488 citat ad sese 
dicturum causam affectati regtii. Nec. morata míi- 
seri damnatio est, pena excecallonis et ipsl de- 
creta, continuoque itferenda, nisi precibus infl- 
mis contentioneque annisa summa, que reo erat 


µόρσιμον φεύγων ἐξετόφλου τὸν ἄνδρα, τὸ δὲ γε 
χατὰ Μαχεδον[αν τοῦ Παχωμίου χωρίον ὅσον ᾖδη 
ἐχεῖνον ἀναμένον τὰς ἐπὶ τῷ θανάτῳ εὐπρέπιζεν οἳ- 
µωγάς. Κδκεῖνος μὲν τυφλὸς ἀλᾶτο, πάἀτον ἀνθρώ- 
tuv οὐκ ἀλεείνών, ἀλλὰ π)ηρῶν θαυμασμοῦ, st μέ- 
χρι καὶ ἐς πτοἰούτους ἄνδρας χώραν ἔσχον αἱ περὶ 
afe βαθιλείας ὀηοψίαι. 6 δὲ, τὰς τυφλὰς ἐλπίδας, 
Qieto μὲν δραπετεύειν, οὐ μὴν δὲ καὶ xatà τὸ ἁλη- 
θὲς ἑδραπξτευεν. Ἐντεῦθεν ὀργὴ κατὰ μοναχῶν oby 
ὅτι τῆς Ἐκκλησίας ἀποστατοῦσιν, ἀλλ᾽ ὅτι ἡμέρας 
ἀριθμοῦτιν αὐτοῦ καὶ Ὑβόνους περιορίζουσιν, ὡς 
ἀνασείοντεέ τῶν xaxov ἐντεῦθεν. Kal δειναὶ μὲν 
ἦσαν αἱ κατ ἐχείνων ἀπειλαὶ ἐξ ὀργῆς ἀνημμέναι, 
ὅμως δ᾽ ἀνηριῶντο προνσίᾳ τοῦ μὴ δοχεῖν κολάζειν 
ἀλόγως, εἴ καὶ μικρὸν ὅσον καὶ Γαλαχτίώνα μὲν τῶν 
ὄμμάτων στερεῖ, Μελέτιον δὲ ἀφαιρεῖται τῆς γλώσ» 
σης. Al δ᾽ ἐξορίαι καὶ μᾶλλον τοῖς ἀνδρᾶσιν ἔμετρι- 
ἀζοντο, ἐκχλίνουσι τὰς ποινάς. Λάζαρον μὲν οὖν τὸν 
Γοριανίτην, ἄνδρα σεθάσµιον, ἀποστείλας τοὺς ix- 
τυφλώσοντας ταῖς ποιναῖς ὑπῆγε. Πρὸς δὲ xal Μα- 
κάριον, τὸν xai Περιστέρην παρονομασθέντα τοῦ 


cum sua {ρβίαβ pernioie fütalis hexu necessitalis 
implicaretur. Id ille, quod optiinus vaticiniorum 
interpres posttpodum eventus explicuit, don clare 
intelligens quo pertineret, et quo vergeret impo- 
tenter exhürrescens, in eam persuasionem rapuit 
ut sibi süccessurum ín imperio hunc Pachomium 
portendi crederet. Id vero ratibtie ornni prever- 
tandum ratus, ístum infelicem reddere irhperio 
ineptum immani oculorum  effossione oceupat. 
Neo sic, infelicior ipse cemcis spebus in oerudele 
tractus facinus, instantem vitavit, si nun potius 
arcessivit, calamitatern, que ipeum apud Macedo- 
niam in agro dieto Pachomii, in hnjus et aliorum 
ultionem soelerum, haud longo post tempore ma- 
nebat. Interim miserrimus Pachomius instrumen- 
tis litterarie sute professionis luminibns orbatus, . 
adeo non jam providereamplius arcanorum indicio 
librorum futura poterat, ut ne presentia quidem 
cerneret et vitare ambulando inoursum obviorum 
nisi alieno nequiret admonitu, admirantibus, qui 
heo videbant cunetis etiam usque ad ludimagi- 
stros, alienissime homines 4 regno sortis, ambi- 


neptis, Augusta egre tandem supplieli dilationem p tionis atrociter semulantis armatas furore suspi- 


impetrasset. In Pachomium ira effusa orhnis sine 
obice pervenit. Ex hujus fama doctrine eum no- 
cturnis istis,de quibus erat nuntiatum, comparata 
congressibus in eam suspiciosissimus princeps 
opinionem incubuerat, esse illum unum aliquem 
ex istis aucupibus prenotionum de futuro, qui 
libros scrutari reconditos soliti fata imperiorum 
et successionum in hec seriem, audacibus explo- 
rata conjecturis, questuose curiosis venditant. 
Suberat et alius haud ita multis notus odii fomes, 
horror ex omine vocabuli. Quippe imperator, et 
ipse avidus captator presagiorum, nescio quid 
submurmuratum inaudierat, quo Pachomii nomen 


ciones non dedignatas esse descendere. Eadem 
hac afflatum atra rabie imperatoris mox in mona- 
chos odium erupit, non ea illis ínfensi causa 
quod Eoclesie rebelles schisma facerent, sed 
quod dies ipsius numerarentet definirent tempora, 
morte soilicet ejus se defunoturos malis 489 qum» 
patiebantur arbitrati. Hos ille acribus et ira fla- 
grantibus percellebát minis, quas nestatimin rem 
eonferret,quedam sustinebat fame oura, et me- 
tus ne videretur sine causa idonea srevire. Tamen 
et hunc paulo post respectum eluetatus, Galactioni 
quidem eruit oculos, Meletio vero linguam absci- 
dit. Exsilia decernebat mera, cum remittere se in 


951 


GEORGII PACHYMERAR 


952 


ἁπλοῦ καὶ ἀχάκου χάριν, ὑπαγαγὼν δίκῃ καθοσιώ- À τῆς περὶ τὸν πλησίον ἀπεχθείας αὐτὸν O' ἀκού- 


σΊως ὡς τοὺς δυτικοὺς ἄρχοντας κατὰ βασιλέως διε- 
γείραντα, Έξω που τῶν ἡμετέρων ὁρίων καθήµενον, 
ἐπαγγείλας vip 'Ixaplp τὴν τοῦ μεγάλου δουχὸς 
περιεζωσμένῳ τιμὴν, εἷς χεῖρας ποιεῖται, καὶ προ- 
τείνων τὴν χσθοσίωσιν τοῦ ἐγχκλήματος ἀνίη, εἰ τὴν 
εἰρήνην δέχοιτο, εἲ ὃ) οὖν, ἀλλὰ τῇ δίκῃ χαθυπά- 
γειν. Ὁ δὲ τῇ ἐνστᾶσει διαχαρτερῶν τὴν τιµωρίαν 
ὑπέχει' Κόχκους δὲ μοναχοὺς καὶ τοὺς κατ ἐχεῖνον 
ἑῶ. "Ec τόσον γὰρ παρωξυσμένος ἣν ὥστε προθάλ- 
λειν ἦν µόνον τινὰ κινηθέντα, καὶ τὴν προθολὴν ἡ 
ποινὴ διεδάχετο, ὥστε xai πιστὸς ἦν ὁ λέγων µόνον 
εἰπὼν, ταῖς πρὺς τοὺς ὑπηχόους ὑπονοίαις ὡς ixa- 
ναῖς µαρτυρίαις ἰσχυριζόμενος. Καὶ πρὸς τὸ τῆς ὁρ- 
γῆς ἀπαραίτητον ἀνδράσιν οἷς ἣν παῤῥησιάζεσθαι 
πρὸς ἐκεῖνον ἀπολογούμενος βασιλικοὺς προέτεινε 
νόµους, ὡς μὴ καλὸν Ov οὐδὲ δίκαιον κατὰ μοναστὰς 
τοὺς Ρωμαίους πολιτεύεσθαι, ὡς µετανοίαις ἐξιᾶσθαι 
τὰ πταίσµατα. Ἔχειν δὲ καὶ τῷ προσαγγέλλοντι 
δυσμενῶς, ὅτι λέγοι ἢ ἀχούσας ἢ καὶ πλαττόμενος ἐκ 


clementiam volebat. Itaque Lazarum Gorianitem, 
virum venerabilem, ista moderatio servavit : cum 
enim misisset qui eum excecarent, revocatis iis 
exterminare satis habuit. At Macarium nec sua 
innocentissima simplicitas, quee cognomen illi co- 
lumb:z pepererat, nec locorum ubi degebat dissi- 
torum a nostris finibus longinquitas, imperatoris 
sevitie subtrexit. Hic enim illum postulatum ma- 
jestatis, quasi conatum in se concitare Occiduo- 
rum dynastas tractuum, comprehendi curavit per 
]earium, título et honore magni ducis claesi pre- 
fectum ; captoque conditione lata, ut vel debitas 
reo perduellionis ponas lueret, vel eas redimeret 
approbanda Ecclesiarum ooncordia, cui eatenus 
acquiescere renuerat in eum se obfirmantem in 
rejectione pacis lege actum est. Coccos vero mo- 
nachos preetereo, et eos qui apud illum erant. Ita 
enim irritabilis erat in hoc genere, ut. quicunque 
proferret modo aliquid de controversiis que tuno 
agitabantur in contrariam ipsi sententiam, statim 
prolationem exciperet presens poena. Nec vero 
discrimen aut delectum adhibebatin admittendis 
de re tali delationibus : sed quisvis quemcunque 
aecusaret, dicto primo faciebat fidem. Quin etiam 


B 


σαντα ἀνάγκην εἶναι µετιέναι [P. 334] τὸ ἔγκλημα. 
Ταῦτα πολλάκις ἀπελοχεῖτο, xal. ὅτι φίλος μοναχῶν 
ἀχούων βρεφόθεν εἰς ἀνάγχην ἦλθε μισεῖν μοναχοὺς 
διὰ τὴν σφῶν δύσνοιαν. Δύσνοιαν δὲ τὴν ἀποφυγὴν 
τῶν ,πραττοµένων ἑκάλει. jap! ἣν alilav ἴσως καὶ 
χρόνους ἠρεύνων ὁπότε μὴ βασιλέως (ἀθασιλεύτοις 
γὰρ οὐδὲ ξυνήγκε (hv, ὣς σώματι μὲ καρδίαν 
ἔχοντι), ἀλλὰ τῶν κατὰ σφᾶς xaxov ἁπαλλάξουσιν. 
Ὁπότε γὰρ τὸ τῆς γνώμης δηλοῦται ἀνθρώποις οὖσι, 
πλασθεῖσιν αὐτεξουσίοις, ivi θελήματι xiv ὅποι ῥὲ- 
qot ἀναγκαζομένοις ἄγεσθαι, εἰ μὲν εἰς copa τὸ 
χινδυνῶδες ὁρᾷ, xal τότε παγχαλεπον (ταυτὸν γὰρ 
τὸ εἶναι τῷ τ᾽ ἄρχοντι τοῖς t' ἀρχομένοις, xat ἄλλως 
οὐκ ἔστι σφίσι σώζεσθαι, cl µή γε ἑκουσίως καὶ 
συμφωνοῖεν), εἰ δὲ καὶ ἐς ψυχὴν, ὡς vov φοντό τι- 
νες, σωτήριον dj ἀἁπαλλαγὴ πάντως. "O κχἀχείνοις 
ἴσως ζητοῦσι δεινὰ παρὰ τοῦ κρατοῦντος ἐφῆπται. 
Καὶ ótov τὸ σχαμθὸν πρὸς τὸ ὀρθὸν ἀπευθύνεσθαε, 
ὡς ἰσάζοιεν, ὁ 66 τὸ ὀρθὸν πρὸς τὸ σκαμθὸν ἀπευθύ- 


admitti. Hac ille sui defensione sepius οἰουεξας, 
adjungens in parte infelicitatis numerare se, quod 
qui & puero audisset amicus monachorum, nunc 
istud genus hominum odisse cogeretur propter 
ipsorum malevolum animum ; malevoleniie vide- 
licet aseoribebat, quod illi refugerent approbare 
que fiebant. Ex hoc porro declarato imperatoris 
in monachos odio fiebat ut illi curiose indagarent 
tempora, presentiscere divinationibus conantes, 
quando non quidem imperatore (nam sine principe 
vivere se haud posse, uti nec corpus sine corde, 
satis norant), sed malis urgentibus liberarentur. 
Enimvero quoties bominibus arbitra sui potestate 
Dei conditoris beneficio preditis, ex declarata 
voluntate jue habentis ipsis imperandi, necessitas 
faciendi quidpiam incutitur, intentata, ni fecerint, 
comminatione gravis multe, si non aliud in obse- 
quendo periculum appareat quam incommodi cor- 
porei, subeundum illud est, οἱ quantumcunque 
malum ejus generis exbauriendum libenter mem- 
bris, quo capiti cohereant, hoc est principi, cujus 
indivulsa connexione cum subditis salus universi 
reipublice corporis continetur, Sin ne obediatur 
revocet pernicies anime, quod istis tuno quibus- 


suspicionibus meris in subditos velut testimoniis T) dam videbatur, tunc sane salutaris et propterea 


innitebatur ; et oum a viris gravibus, quibus lice- 
bat libere 4960 cum illo agere, nimie in hoc 
severitatis argueretur, allegabat ille contra in de- 
fensionem: sui regiasleges usitatumque principibus 
agendi modum, addena haudquaquam rectum esse 
Romanos ab imperatore gubernari sicut monachos 
a suis prepositis,qui delicta suorum ccenobitaruin 
ponitentiis expiare salis habeant. Facilitatem 
autem cfedendi delatoribus quadam efficaciter 
occurrendi nescentibus malis necessitate purga- 
bat, cum diceret,qualecumqueindicaretur principi 
crimen,sive auditum vere a deferente sive flctum 
minalevole, e bono communi 6s8e aocusationem 


e 


tacitis 4018 saltem votis expetibilis omnino est 
mutatio talia jubentis principis ; cui tamen hi ni- 
mium forte indulgentes sensui,neo satis caventes 
nein apertum arcana desideria prodirent, dum 
presagiorum mortis Augusti auguria captant im- 
prudentius, ejus iram in se ipsos acuentes iogen- 
tium sibi fuerunt malorum cause. Agebat ille in 
hoc quidem non recte ; qui, cum oportuisset obli- 
quum ad recti normam corrigere sicque ambo 
exequare,contra cogebat detorquere quod per sese 
rectum fuerat, conformareque ad pravitatem obli- 
qui, non emendans id quod erat vitiosum, seu 
crimini vertens, si non depravaretur quod bene 











953 


DR MICHARLE PALROLOGO LIB. VI. 


954 


νειν ἠνάγκαζεν, οὐκ εὐθύνων τὸ μὴ καλῶς ἔχον, A Υεγονὸς, ἄνδρα εὐλαθείας μὲν εἲς ἄχρον µεταποιού- 


&))' ἐγκαλῶν, εἰ μὴ στρεθλοϊῖτο, τῷ καλῶς ἔχοντι, 
"Οτι δὲ xai τισιν ἑχείνων παρεξήγετο τὰ τοῦ ζήλου 
x4i τοῦ µέσου παρολισθαῖνον τοῖς ἑναντίοις προσ- 
(xxiv, ἔξεστι τῷ διακρινοῦντι σκοπεῖν. πλὴν τὰ 
τῆς τιμωρίας σθεννύειν εἶχε xal τὸ ἀμηγέπη ἐπὶ 
τοῖς πραττοµένοις εὔλογον. 

Ἐκκεχομμένης τοίνυν τῆς παῤῥησίας τοῖς ἔλευ- 
θέροις ὑπὸ σχότον φάµουσα ἐῤῥιπτοῦντο, τὴν τῆς 
ἀρχῆς παραθασαίαν ἐλέγχοντα. Οἱ δὲ τὸν γράφοντα 
μὴ ἔχοντες τιμωρεῖν (οὐ γὰρ ἦν ἐμφανίζεσθαι) τοῖς 
εὑρίσκουσι βαρέως ἐπεῖχον ὡς αὐτοῖς ὑθρίζουσιν * 
ὕθριν γὰρ ἐκάλουν τὸν ἔλεγχον. ἸἘγγράφως τοι- 
γαροῦν ἐκυροῦτο dj τιμωρία τῷ µόνον εὑρήσοντι, εἰ 
αὐτὸς ἀναγνοίη, εἰ ἄλλῳ ἐξείποι, εἰ μὴ κάοι παραυ- 
τίκα. lipóc δὲ xai τῷ βασιλογραφείου ἐγκαλουμένῳ, 
ὡς ἔχοι µόνον, ἡ ἀπειλὴ θάνατος ἄντιχρυς. 


χε, Περὶ τοῦ Καλοειδᾶ καὶ περὶ τοῦ ᾿Ἰωάννου 
τοῦ Δούκα, 


(P. 335] Τεκμηριοϊῖ δὲ καὶ τὸ περὶ τὸν Καλοειδᾶν 


habebat. Neque diffiteor tamen peccatum a mona- 
chis, quibusdam eorum inconaulti zeli offervescen- 
tia prorumpertibus quo minime conveniret. Ve- 
rum ne ipsum quidem imperatorem, dum his 
obsistit, medium laudate moderationis tenuisse, 
sed excedendo impegisse in contrarium extre- 
mum, confido judicaturos sapientes , ubi que 
fieri tunc contigit attente perepexerint. Ceterum 
cum utrinque acta sua quedam coloraret rationis 
species, valere illa debuit ad extinguendos vel 
eerte temperandos utrorumque insanos ardores, ut 
nee monachi tam contumaciter Augusto repugna- 
reut, pacem Ecclesiarum reipublice utilissimam 
accomodBtione multis probata procuranti , οἱ 
vicissim imperator mitius eos coerceret, quorum 
sestiuantium metu peccandi, licet vano, inflrmis 
equm erat conscientiis ignosci. Ut ut porro quia- 
que de his statuat, inde facium est ut oppressa 
publice sevis suppliciorum exemplis ocontradi- 
cendi libertas in furtivam maledicendi licentiam 
erumperet, famosique libelli clam noctibus spar- 
gerentur, quibus imperatori exprobrabantur ve- 
tera scelera invasi perjurio imperii circumsoripto 
pupiilo exceecatoque vero herede. 


µενον, παρθενίᾳ συζῶντα, xal ἐλεημοσύνην καὶ τὴν 
πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπην ἀσύγκριτον. ἐξυπηρετού- 
µενον δὲ τῇ δεσποίνῃ τῶν ταµιείων, ὃν, ἐπεὶ µόνον 
ἔχων τοιοῦτον ἑάλω, οὔτε τὸ εὐλαθὲς ἔσωζεν οὔτε 
μὴν dj ὑπὲρ ἐκείου τῆς δεσποΐνης σπουδἡὴ περι- 
εποιήσατο, ἀλλὰ τῶν ὀμμάτων στερεῖν κελεύων μόλις 
τὰ τῆς {κολάσεως ti; τὸ ἀνεκτότερον περιίστα διὰ 
τὴν τῆς δεσποίνης συγνήν Ἱκετείαν. Προστάσσει γὰρ, 
[P. 336] xai ἄγεται ὁ χατάκριτος παρὰ τὸν τοῦ φό- 
pou Χίονα ἐν Κωνσταντιαναῖς . Καὶ τοῖς χληριχοῖς 
ἀπαντᾷν ἐπιστέλλει τὴν ταχίστην μηδὲν εἴδόσι, καὶ 
τῷ τόπῳφ ἑφίστασθαι, Κληρικοὸς δὲ πάντως ἐκάλει, 
ὑπόπτως ἀεὶ πρὸς αὐτοὺς ἔχων, ὡς ταῖς εἷς ἐκεῖνον 
τιµωρίαις δεδιξόµενος, "Oaot; οὖν οὖκ iv εἰδήσει ἦν 
τὰ πραττόµενα, ἀφικνοῦντο' οἱ δ᾽ εἰδότες ἐπραγμα- 
τεύσαντο τὴν ἀποφυγὴν, ὡς εἶχεν ἕκαστος. ἸἹστῶσι 
τοίνυν τὸν ἄνδρα, xal πρῶτα μὲν τὰς τρίχας τῆς 
κεφαλῆς οὐκ ἐν χρῷ κείραντες, ὡς συνεργοῖεν χαί- 
οντι τῷ πυρὶ, ἐμθάλλουσι πῦρ τοῖς χάρταις βεθρά- 
ναις οὖσι xal τῇ κεφαλῇ ἐντιθεῖσιν ὡς ἅμα ταύτῃ 


dicia frequenteta de hoc erimine, quod basilogra- 
phium nuncupabatur. Hujus ut reus quis peragere- 
tur, satis erat reperiri penes cum aliquem ejus ge- 
neris libellum. Convicto mors intentabatur. 


25. De Caloida el de Joanne Duca. 


Quam autem non vana quamque irrevocabilis ea 
supplicii extremi comminatio fuerit, abunde de- 
monstravit, quod Caloide contigit, viro eximie re- 
ligionis summequesanctitatis, in virginitate viventi 
exercentique se assidue in eleemosynis ao ceteris 
id genus erga proximos, sine differentia delecluve . 
personarum, misericordis charitatis operibus. Erat 
autem idem de familia imperatricis, penus ejus cu- 
ram gerens. Huno tantummodo habere librum !a- 
lem deprehensum non 8ua pietas servavit, non pa- 
trona Auguste quantum posset pro fido et caro 
cliente ac ministro satagentis suffragatio studio- 
gissima protexit. Illud enim duntaxat ardentissimis 
et creberrime ingeminatis conjugis sue pro Caloida 
precibus vix tandem Augustus relaxavit , ut poena 
mortig in excecutionem mutaretur. Jussu ergo ejus 
damnatus ad fori columnam in Constantianis sisti- 
tur. Advocantur eodem et clerici, repentino eoque 


His imperator cum suis supra modum irritati, D acri ac minis in cunctantes sancito accitu, ignari 


quam in auctores libellorum auis Jatebris tutos ef- 
fundere iram nequibant, in eos qui sustulissent in- 
ventos apud seque tenerent , penarum crudelitate 
satiabant. Nam et objici talia, uteunque vera, sum- 
mam contumeliam putabant : et hujus contumeliae 
veros auctores eos arbitrantur, qui nefaria et visu 
primo abolenda scripta oum ipsi legerent, tum le- 
genda ceteris servarent. Fixa igitur in publico lex 
est hujus sententie : « Qui famosum invenerit, si 
legerit ipse, si alii dixerit, si non statim combusse- 
rit, si apud se habere deprehensus fuerit, capitis 
damnator.» Questiones inde acres diraque 4942 ju- 


quum ob causam. Adesse autem eos idcirco prin- 
ceps voluit, ut genus id hominum sibi dudum con 
tumacie suspectum exemplo diri supplicii terrere- 
tur. Quicunque igitur ex iis quid spectaluri voca- 
rentur ignorarunt, quo jubebantur sunt profecti ; 
qui rem presenserant,fugam expedierunt qua quis- 
que potuit tutissime. Perduclo ad lucum Caloide 
coma delonsa est., non ad cutem, sed pilis a ra- 
dice ad aliquam adhuc altitudinem relictis exstan- 
tibus, ut pabulum igni essent per hos intime pel- 
lem ipsam ac calvam ambusti verticis pervasuro. 
Applicate dehino arcteque appresse miseri capiti 


955 


GEORGII PACHYMRRJH 


956 


καυσοµέἑνοις , εἶτα xal τὴν ῥίνα τεµόντες μαχαἰρᾳ Α κατ’ ὀλίγον xal συχγάχις Ὑινόμενον εις ὅσον πλεῖσον 


ἡμιθανῆ εἴτ οὖν ἡμιδαῆ ἀφιᾶσιν. ᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν 
μικρὸν ὕστερον, ὅτε τῇ πόλει ἐπιδεδήμηχε. Τότε δὲ, 
Ποσειδεῶνος ἐκκαιδεκάτῃ μετὰ τὴν τῆς Θεοτόκου 
ἑορτὴν, ἐξεληλάχει μὲν βασιλεὺς, ἐξεληλάχει δὲ πα- 
τριάρχης, τοῦ πατριαρχεύσαντος Ἰωσὴφ πεμφθέντος 
εἰς τὸ Κοσμίδιον. ᾽Αλλ᾽ ὁ μὲν πέμψας, καὶ τὸν Σφαν- 
τζῆν ἀγαγὼν Γαθριὴλ, ὃν αὐτανέφιον ὄντα τοῦ ἤδη 
τυφλωθέντος ᾿]ωάννου εἶχε μὲν πρότερον iv τῇ τοῦ 
παρακοιµμωµένου τῆς µεγάλης σφενδόνης τιμῇ, 
ὕστερον δ᾽ ἐπ᾽ αἶτιαις ἐξετύφλου, συνδυάξει συγγενεῖ 
γε ὄντι τῷ Ἰωάννῃ, καὶ μεθ’ ἑαυτοῦ ἐπαγόμενος τὴν 
πρὸς τὴν Νικομήδους καὶ τὰ περὶ ἐκείνην ἤλαυνε. 
Πατριάρχης 98 τὸν κατὰ τὴν κιθωτὸν τῆς θαλάσσης 
τράχηλον διαπεραιωσάµενος εὐθὺ Νικαίας ὤρμα. 
Καὶ δὲ ὁ μὲν βασιλεὺς τοὺς τυφλοὺς ἄγων, ὅπη xai 
περιορίσειε διεσκόπει’ ὁ δὲ Ἱωάννης τὴν ποινὴν μὴ 
φέρων xai ἀναξιοπαθῶν ὅλως οὐ τροφὴν προσίετο, 
οὐ πόσει προσεῖχεν, οὐκ ἄλλο τι τῶν εἷς ἐπιμέλειαν 
τῶν ὄφθαλμῶν cd Ὑίνεσθαι, µόνον δὲ κενὸς φόρτος 
ἀγόμενος, ὅπη τετυχήχει γῆς Ἡ καὶ πέτρας, τὴν κε- 
φαλὴν προσαράττων ὡς τεθνηξόμενος ἦν. Καὶ τἀχ᾽ 
ἂν ἐκ τούτων ἐκ πλείστου οἱ ξυνέθαινε τὸ θανεῖν, el 
μὴ καὶ παρὰ τῶν φυλαττόντων ἐπείχετο. Ηλὴν τὸ 


charte membrane pice illite inflammantur, vim- 
que ardentem ab occipiti ad synciput et frontem 
usque ad oculos ea corrumpendos 493 spargunt 
presseque admovent. Nago &àd extremum cultri acie 
truncato, semiustulatum semique mortuum infe- 
licem dimittunt. Verum heo paulo post sunt acta, 
reverso Jam in urbem imperatore. Tuno autem 
mensis Augusti sextadecimas, postridie festi Dei- 
pare, discessit inde imperator, discessit et patriar 
cha, Josepho expatriarcha prius misso ad Cosmi- 
dium. Curavit autem ἱπρογβίου adducendum ad se 
Gabrielem Spbantzen, nepotem ex sorore Joannis 
nuper excecati. Huic Sphantzi, quem antea hono- 
raverat praefectura majoris sigilli, postea quasdam 
ob culpas veras aut affictas eruerat oculos. Hoc 
porro tempore consociatum eumdem cum suo 
avunculo Joanne, quem item accersiverat, ducere 
secum voluit hoo itinere, quo Nicomediam versus 
et ei adjacentes urbi regiones tendebat. Patriarcha 
vero trans maris fauces ad Cibotum eveotus recta 
contendit Niceam. At imperator duos cecos cir- 
cumducens,'ubi eos sub tuta custodia concluderet 
qu&rebat. Ceterum Joannes incredibili moestitia 
calamitatem ferens, quam se haud meritum puta- 
bat, nec cibum admittebat nec potum, nec cruda 
eliamnum vulnera recens effossorum oculorum 
cura foveri necessaria sinebat. Portabatur tantum 
iners pondus; et ubicunque deponeretur, ad pe- 
tram aut ad solum, prout occurrerat, allidebat ca- 
put, mortem omnino velocem querens ; quam 
longe prius invenisset, nisi studiose & custodibus 
teneretur ne noceret ipse sibi. Nec tamen oura 
quantavis illorum probibere ad extremum 49.4 po- 
tuit quin ex intervallis iteratasepius in sese sevi- 


συγχεφαλαιωθὸν τὸ θανεῖν ἐπῆγε, χάντεῦθεν ἀπήλ- 
Aaxto μὲν ἐχεῖνος ζωῆς ἐπωδύνου, ἀπήλλαχτο ἃ 
καὶ βασιλεὺς τῆς ἐπ᾽ ἐκείνῳ φροντίδος. Αὐτὸς δὲ τὰ 
κατὰ τὸν Σάγγαριν περιηγησάµενος, xal τὰ ἐνεῖσι 
φρούρια ἓν ἀσφαλεῖ τῇ ἑαυτοῦ παρουσίᾳ θέμενος, 
Γαμηλιῶνος μηνὸς ὑποστράφει πρὸς πὀλιν. Πατριέρ. 
χης δὲ πλησίον ἐλθὼν Νικαίας, καὶ ᾿Ἐννάτῳ ἔναυλ.. 
σάµενος, εἰσελθεῖν [P. 337) τὴν πόλιν οὖκ ἔκρινε τὸ 
q' sxetvo δεῖν’ θέλειν γὰρ ἔχειν διδόναι καί γε γνυ. 
ρίµοις καὶ προσγενέσιν εὔεργετεῖν, μηδὲν δὲ τὸ xav 
ἐκεῖνο καιροῦ εὐπορεῖν. Τὸ 8* εἰσελθόντα πάλιν μὴ 
εὐεργετεῖν ὦς ἄξιον ἀνάξιον ἑαυτοῦ καὶ τῶν μὴ 
πρεπόντων τοῖς ἐκείνου πράγµασιν dero. "Όθιν uai 
πρύμναν, τὸ τοῦ λόγου, κρουσάµενος Ἰολυπιθίων 
τε ἀπέδαινε xal τῆν ταχίστην ὑποστρίφει Epor ἡ 
γὰρ τῆς ὑψόσεως ἑορτὴ ἀπεῖργε τοῦ μὴ βραδύνευ, 
Τῷ τοι καὶ αὐτὸς κατὰ πόδας, τρισκαιδεκάτῃι luus- 
λιῶνος, ἁπήντα πρὸς πόλιν. Περὶ δὲ τοῦ xag αὐτὸν 
ὑποστελλόμενος ὡς μἡ διὰ τὰ συµθαίνοντα ὀλιγώρως 
ἔχειν Boxoln. ἅμα vip τῆς νεὼς ἀποθῆναι πρὸς βᾳ::- 
λία ds, διηµέρευἑ τε πρὸς χάριν, καὶ πρὸς τὴν 
ἑορτὴν κεκλημένος πρὸς βασιλέως Έτοιμος ἦν ἐλθὼν 
ἐκτελεῖν παντὶ γὰρ ὑπέστελλεν ἑαυτὸν τρόπῳ ü 


tia voti miseri compos brevi fleret, in illa despe- 
ratione vitam flniens et imperatorem sollicitudine 
de se liberans. Is autem obiterinspeciis, etquoopus 
habebant preesidio firmatis, arcibus circa Sangarim 
Beptembri mense in urbem revertitur. Patriarcha 
vero progressus usque ad vioiniam Nice, et ad 
Ennatum sive Nonum hospitatus, ingredi urbem 
noluit. Causa sie statuendi fuit, quod nibil haberet 
tunc ad manum unde cognatos euos ac necessarios, 
qui multi degebant illic, muneraretur. Indecens au- 
tem ingratumque videbatur, nec aut cetera sua 
dignum eleganti&aut rebusejus conducibile, primo 
post adeptum summum honorem aui conspectu ni- 
hil suis largiri. Quare in proram, quod dicitur, in- 
oumbens retroque inde cedens, Polypithia superavit 
et confestim reverti constituit : num et exaltationis 
crucis imminens festum inorepabat moras. Festi- 
nans igitur die tertiadecima Septembris urbem te 
nuit. Αο sollicitus de sua apud 'principem gralia, 
quam ne refrigerari contingeret non immerito for- 
tasse verebatur ob ea que in causa schismatis in 
dies evepniebant, plerisque reluctantium paci cul- 
pam omnem Vecco imputantibus, querentibusque 
ipsum acriptis suis terminos Patrum et fixadogmata 
convellere atque ultra modum omnem efferri. Ob 
heo,inquam,sibitimens statim acravi exscendit,ad 
palatium recta perrexit imparatorique diem tolum 
officiosissime astitit, eidemque ad festum vocanti 
paratum se ad eundem et eelebrandum exhibuit. 
Mirabiliter enim ex illo mutatus qui tam libere 
antea obsistere principi audebat, nunc ad nutum 
ejus se fingebat in omnibus, malis nimirum iis do- 
mitus, que passum eum ex offensione Augusti ni- 
mia ipsius libertate irritati superius retulimus. E 





957 


DE MICHARLÉ PALAXOLOÓGO LIB. VI. 


958 


ὅτου περ) τοῖς ὁχληροῖς προσέχυρσε, x«l μεγίστη Α δὲ καὶ Κωνοταντίνῳ ti ᾿Ακροπολίτῃ καὶ τῳ θεο- 


potoa τῶν εἲς τὸ µετρίως δἰάγειν ἐλπίδων ἡ πρὸς 
τὸν βασιλέα ὑποποίησις κατεφαίνετο. Τῆς piv οὖν 
τιμῆς ἐκείνῳ ἑλάττων φροντὶς ἦν. τὸ 0b πατριαρ- 
χεύοντα διαχενῆς ἐἑνοχλεῖσθαι "oa xal τῷ θανάτῳ 
ἐτίθει. Ὁ δὴ καὶ ἐκ τοῦ προστυχόντος ὑπονοούμενον 
ἣν τεθυµωμένου τοῦ βασιλέως εἷς ἅπαν. Τὸ γὰρ καὶ 
τοὺς οἰκείους διασείεσθαι, xai ol; ἂν ἐκεῖνος ἐθάῤ- 
ῥει μᾶλλον ὡς παρ’ ἐκείνῳ τεβραμμένοις καὶ δόξης 
τυχοῦσιν , ἀθετεῖν μὲν τὰ συγκείµενα οὐδ' ὅλως 
ἐποίει, Μὸ δὲ πρὸς τὸν παϊριαρχεύοντα τὰς αἰτίας 
ἄγειν (3j γὰρ ἀναφορὰ τοῦ σκανδάλου colo πρὸς 
ἐκεῖνον ἣν, ὣς ἔλεγον, ἀσφαλεῖς τὸ κατ’ αὐτὸν Λα- 
αίνους, παρὰ µόνην τὴν i τῷ συθόλῳ Ἱρόσθεσν, 
κρίνοντα) ἔτοιμον ἦν ix τοῦ ῥᾷστά καὶ προφανῶς, 


δώρῳ Μουζάλωνι, dy τὸν μὲν παρά τοῦ πατρὸς τοῦ 
μεγάλου |P. 338] λογοθέτου λαθὼν ἀνῆγε παιδεύων 
καὶ olxeiov ἁποχαθίστα ἐς ὅτι μάλιστα, τὸν δὲ ἐκ 
στρατιωτικῆς µοίρας ἀναλαθὼν xal τοῖς µαθήµασιν 
ἐνδοὺς ἑνσχολάσαι λογοθέτην τῶν γενικῶν ἐἑτίμα, 
συζεόξας sii γυναϊκά ol xai τὴν τοῦ Μανταχουζηνοῦ 
θυγατέρα, καὶ µεσίτῃ τῶν κοινῶν ἐχρῆτο, Τὸν μὲν 
oby ᾿Ακροπολίτην xal ἀποπροσεποιεῖτο καὶ κρεΐττω 
τῶν κατ ἐκεῖνον τὸν θυμὸν ἠγε, τῷ δὲ Μουζάλωνι 
xai λίαν χολούμενος Tiv. Tip τοι xai ἐνστάντος xat- 
poo πρεσθείας πρὸς 'Ῥώμην, ἀφειμένος τῶν ἄλλων 
ὁ βασιλεὺς κατὰ πεῖραν, οἶμαι, Ἀλέον ἐπεῖχε τούτῳ 
τὰ τῆς πρεσθείας ἀναδέξασθαι. Ὡς δὲ προστάσσων 
οὐδὲν ἥνυε πλέον τοῦ δοχεῖν κωφῷ προλέγεσθαι καί 


καὶ ἀμφοτέρωθεν, Ex τε βασιλέὼώς καὶ τῶν πασχὀν- p * ευφλῷ τῷ τούὲψ διανεόειν, καὶ d αἰτία τῆς παραι. 


τῶν, ὁ ὄχλος αὐτῷ περιίστατο, ἐκείνου μὲν ὡς τὴν 
τῶν οἰχείων ἁπὸλωλότος εὔνοιαν, τῶν δὲ xal δι΄ αὖ-- 
τὸν πασχόντων μὴ ἑῶντα τὰ πεπραγμένα τῷ ypóvip 
μᾶλλον ὑποχαλᾶσβαι. 


Χς. Τὰ κατὰ τὸν λογοθέτην τοῦ γενικοῦ Μουζά- 
ωνα. 


Ποῦτο ξυνέθη xal ἄλλοις πλείστοις, ζυµθεθήκοαι 


fructus hujus 4955 obsequii non parvus illi con- 
stitit. Nam utcunque tion prtobabat imperator con- 
troversiam de dogmate trioveri, et 1n pacis negotio 
ulterius rer provehi quam pactorum converitorum 
cum Latihid precise tuendorum necessitas posce- 


ret, summa perstitit constantia in protegendo C 


ecco, quem, üt dixi, publice passim querele tra- 
ducebant quasi fontem atque auctorem perturba- 
tionum presentium, idcireo quod haud contentus 
utcunque tolerari usurparique concordiam, con- 
tenderet insuper demonstrare recte sentire Latinos 
in dogniate de processione sancti Spiritus, ac vix 
culpam eorum levem agnosceret duntaxat in addi- 
tione ad symbolum attentanda. Hac incredibiliter 
efferabant plerorumque animos. Opinioque multo- 
rum non inverisimilis fuit, si ab his Veccus tem- 
perasset, futurum fuisse ut sensim fervor.schisma- 
tis consenesceret et;cuncta tempore ad tranquillita- 
tem componerentur, Cum igitur ex his fleret ut 
quotidie fervidiores quidam zelo inconsulto pro- 


τήσεως δὐκ ἠγνόητο, αὐτίκα θυμοῦ πρὶν ἐγκρατῆς 
ὤν ἠττᾶτε τότε, καὶ (p ἀδελφῷ προστάξας, ὃν xai 
ἐπὶ εῶν εἰσαγωγῶν εἶχεν, ἐκείνου µεσιτεύσαντος 
τὴν ὄκηρεόίαν Πολλὰς sal βαρείας ἐντείνε, ὡς 
μηδὲ τὴν kw Ὑχερσὶ βακτηριᾶν συνεχῶς πλήττουσαν 
τῷ κατ’ ἐχείνου βασιλείῳ θυμῷ ἀρχέσαι, ἀλλά xai 
ταύτης ἀπειπούσης τῇ θραύσει ἄλλην παραληφθῇ- 
ναι, τὸ ὀκείνης ἔργον ἀναπληρώσουσαν, ᾽Αλλ᾽ οὐκ Tv 


26. De logolheta generali Muxalone. 

Ex his, preter alios plurímos stomachatos 
]h Veccum non impune, duo pre ceteris fuerunt, 
Constantinds Acropolita et Theodorus Muzalo, 
quorum, presertim Muzalonis, casus hic me- 
tnorari non abs re opinor fuerit. Horum il- 
lum quidem & patre magno logotheta acceptum 
educarat apud se iuformarique optimis artibus 
curürat imperator, sibique Ίδπ intime admo- 
tum 496 in familiarissimis habebat. Huno vero 
ascitum ex militari ordine, et litteris a6 dis- 
ciplinis suo sumptu jussum imbui, logothete gene- 
ralis dignitate honoraverat;eodemque aucto ineuper 
in potentiam affinitate splendida (nam illi filiam 
Cantacuzeni dedit conjugem) principali ministro 
in publicarum rerum gubernatione utebatur, atque 
in Acropolita quidem ulciscendo iram in potestate 
suam habuit, non ulterius seviens quam eum 
privando loco gratie quem prius tribuerat eta 
sua familiaritate removendo: in Muzalonem totas 


rumperent ad negandam imperatori obedientiam Ὦ habenas iracundis laxavit. Cum enim eum occa- 


in iis que ad observandam pacem juxta pacta 
prescribebat, iidemque patriarcham transfugii ad 
partes Latinorum criminarentur, imperator con- 
temni se inobedientia subditorum patientius tole- 
rans,ita exardescebat pro patriarcha ut istas in eum 
jactatas accusationes morte pejus averssri videre- 
tur. Cum autem hóc nomine vehementer irascere- 
tur cunctis ex quocunque ordine ac genere, qui 
talia mürmurarent,tum impotentissime indignaba- 
iur quoties id illos agere videbat, quos charitate 
precipua complexus educasset a pueris, extulisset 
honoribus, ideoque ad quidvis sibi obsequendum 
ingentibus sibi auctoratos beneficiis crederet. 


sione forte instante mittendi legatos Romam, 
explorandi, ut opinor, ejus animi gratid pre car 
teris invitasset ad istam legationem suscipiendam, 
et ille propter videlicet omnibus notarh ejus a 
Latinis el a concordia cum ipsis aversionem ad- 
tnittere prefracte recusásset, ac ne iteratis quidem 
apud ipsum de hoc Instantiis plus profecisset im- 
perator quam si surdo caneret adt innuerel caeco, 
ad extremum omni excussa priori moderatione 
excandescens, fratrem ejus,quem sibi admissiona- 
lem ipsius commendatione fecerat, accitum corri- 
pere fustem jubet suumque germanum validissime 
pulsare. Fecit id ille non perfunctorie, spectante 


959 


ἐκείνῳ τὰ τῆς τιµωρίας ἐς τόδε, ἀλλὰ xat ἀπὸ προσ- 
ώπου ἐποίει xal τῆς τῶν χοινῶν µεσιτείας παραχι- 
νεῖν οὐκ ἀπώχνει. Καὶ παρεωραµένος διετέλει μέχρις 
οὗ οἰχειοχείροις ἀσφαλείαις μὴ µόνον πορσήκατο τὴν 
εἰρήνην, ἀλλὰ xal πλέον ἦν ἔτοιμος, tl χελεύοι, 
πράττειν. Ὁ δὲ τοῖς μὲν παροῦσιν ἀρχούμενος, ἐπὶ 
δὲ τὸ πλέον ἐχείνου μὲν καταγνοὺς δᾳῆθεν ὡς χατα- 
ψυχθέντος τὸν ζῆλον, ἑαυτὸν δὲ μηδ᾽ ἀνεχόμενον 
παριστῶν ὅλως παραθαίνειν πλἑον τῶν συγκειµένων, 
δεξάµενος αὖθις τοῖς πραχθεῖσι µόνοις ἐμμένειν 
ἐπήγγειλε. 


xt. Όπως ix δύσεως ὑπέστρεφεν ὁ Ἠορφυρο- 
γέννητος, xal τὰ χατὰ τὸν Κοτανίτζην. 

(P. 339] ᾿Γοῦ δ᾽ αὐτοῦ ἔτους ὑποστρέφει μὲν ἐξ 
ἀνατολῆς ὁ βασιλεὺς ᾿Ανδρόνικος, τὴν δέσποιναν 
ἐχεῖσε καταλιπὼν, ἀνήγετο δὲ πρὸ τούτου xal ἐκ δύ- 
σεως ὁ Πορφυρογέννητος, οὐδὲν εἷς τρόπαιον φέρων 
Tj τὸν Κοτανίτζην ὑπὸ χεῖρα ποιησάµενος ὁμολογίαις 
ἑνόρχοις τοῦ μηδέν τι παθεῖν ix βασιλέως ἀνήχεστον. 
Καὶ ὁ μὲν ἐμμένων τοῖς ὄρχοις ἐς τέλος εὐορχεῖν 


instanteque tam inexplebiliter Augusto, ut cum 
baculus in tundentis manu vehementia iztuum 
fractus dissiliisset in frusta, nondum ira satiata 
enmi alteram jusserit plagasque acoumulari. Ne- 
que hic infelici malorum finis. Eumdem et a suo 
conspectu et ab administratione rerum amovet. In 
eoque ejus despectu perseveravit, quoad ille victus 
malis et prioris fortune desiderium non lerens ad 
preces infimas descendit, declarataque perperam 
actorum poenitentia, et idoneis quasi vadibus ac 
pignoribus de se datis, exhibitione contrariorum 
operum et sensuum, fidem promissi fecil quo se 
obstringebat non solum ad deincepsacquiescendum 
paci, sedet si quid ulterius eo in genere Augusto 
cordi esset, citra ullam exceptionem 497 aut 
moram obtemperandum cunctis qua juberet, in 
hoc quoque nimius, ut imperator ipse judicavit, 
qui quod efferebalur eatenus duntaxat accipiens 
ut Muzalonem perstare deinceps in statutis circa 
pacem Ecolesiarum gauderet, improbavit apud se 
graviter preparationem animi quam ostendebat 
ad ulterius, si juberetur, progrediendum, in quo 
animadvertebat, non sine tacito contemptu, refri- 
xisse zelum ejus usque ad relaxationem necessa- 
τί constantie, quam in rebus religionis inviclam 
exhibere Christiani est officii. Ipse porro iimpera- 
to» el tunc et semper alias ore se lulit abliorrere 
omnino sea plus concedendo Latinis quam quan- 
tum erant conventionibus stipulati. Muzalonem 
igitur in locum pristinum recipiens, jussit ea solum 
inconcussa tenere ín que utrinque & concordiam 
tractantibus convenerat. 


27. Ut ex Occidente redierit Porphyrogenitus ; et de 
Cotanit*a. 


Eodem anno rediit ex Oriente imperator Andro- 
nicus, domina ibi relicta. Redierat ante hunc ex 


GEORGII PACHYMBRJE 


960 
À ἤθελε, βασιλεὺς δὲ οὐ τὸ ἐφ᾽ ἑαυτοῦ µόνον προορώ. 
µενος tic τε τὴν ἀπ᾿ ἐκείνου δουλείαν xai τὸ ἓξῖς 
πρὸς εὔνοιαν ἀδολίευτον, ἀλλὰ καὶ τὰ (di τῶν χιι- 
βῶν σκοπούµενος ἐντυφλοῦν ἐθούλετο" μηδὲ γὰρ 
αὐτὸν ὀμνύειν, ὡς ἐπιορχίας ἁλῶναι, ἀλλὰ τὸν vlov 
ὑπὲρ αὐτοῦ μηδὲ συναινοῦντος ὅλως. Τὸν δὲ χανὸν 
προεώρα καχὸν, οὐ θεσμῷ µαντείας, ἀλλὰ φυσικῇ 
γνώσει προορῶν τὸ μέλλον" τὸν γὰ2 τοῦ λησιεύειν 
εἷς πεῖραν ἥκοντα μηδὲν ὁρμαῖς ἑτέρου δουλεύοντα 
ἀγαπῆσαι. Ὡς Ὑοῦν ἀμεταθέτως εἶχεν ὁ βασιλεὺς 
ἐπὶ τούτῳ, xal τὸν υἱὸν τοὺς ὄρχους προτείνοντε 
ὅλως ἐπιορχίας ἀπήλλαττε λόγοις (αὐτὸν καὶ γὰρ 
φυλάττειν τοὺς ὄρχους ὡς μηδὲ προδιδόντα fj συναι. 
κοῦντα τὸ σύμπαν, ἐκείνῳ δ᾽ ὄνιι τῶν ὄρχων Qs; 
θέρῳ ἀχινδύνως πράττειν ἐξεῖναι), ἀπειπὼν πρὸς 
τους λόγους καὶ τὴν ὑπὲρ τοῦ ἱκέτου ἱχετείαν ἆσθε- 
νοῦσαν ὑρῶν ὁ δεξάµενος βουλὴν εἰσάχει τῷ χινὸυ- 
νεύοντι χαταφυχεῖν πρὸς τὸ Μέλαν xal τὰ τῶν µο- 
ναχῶν ἀμφιέσασθαι, εἴ πώς ἐντεῦθεν curo τῷ 
γὰρ ἅπαξ τὰ τοῦ κόσμου ὁμολογίαις ἀποθιμόψ 
φρικταῖς μὴ ἂν τινα δυνατὸν εἶναι ὑπόπτως ἔχειν ὡς 


Occidente Porphyrogenitus, nihil ad tropeum ft- 
rens. Non enim bello vicerat, sed ultro subjectum 
potestati ejus Cotanitzam secum ducens, postquam 
ei jurejurando caverat nihil illum grave ab impe- 
ratore passurum. Αό Porphyrogenitas quidem 
quantum in ipeo erat, prestare juratam fidem ad 
extremum volebat. Imperator autem turbulentum 
Cotanitze ingenium satis perspectum habens et 
quanquam in presentia nihil ab eo timendum vi. 
deret, in posterum providenter metuens ne captato 
aliquando tempore negotium heredi facesseret, 
depositaque obsequii larva, quam οἱ desperatio 
rerum suarum utiliter modo induisset, ad fraudes 
perfidiamque solitas revolveretur, prevertere for- 
midatam perniciem suspecti capitisexcecatione cu- 
piebat. Neo enim quo minus id ageret, religione 
sacramenti ee teneri disserebat, utique cum non 
ipse jurasset, sed absque jussu conseusuque suo 
fllius; cui 498 sufüceret ad exsolvendam fidem 
abstinere ipsum & supplice multando, non ad se 
preterea pertinere arbitrantem, si quid aliud suo 
quodam consilio pater decerneret. Mali porro pra- 
vique hominem animi et esse et fore Cotanit- 
zam pro certo habebat imperator, non edocius 
D oraculo aut vaticinandi monstrante vi, sed natu- 
rali prudentia quod erat eventurum presagiens, 
nec persuaderi sibi sinens ferocem juvenem gu- 
Slata semel latrocinii dulcedine, hona fide sub 
alieno imperio victurum, temperaturumve in oc 
casione novandarum rerum a jugo excutiendo. Ab 
boc autem, cui inflexibiliter herebat, proposito 
frustra Porphyrogenitus Augustum dimovere 6008” 
batur, datum a se jusjurandum obtendens : respon- 
debat enim pater ipsi ad conscientie securitalem 
satis esae, quod nec prodente nec suadente nec 
assentiente se quidquam in deditilium aliter ac 
sperasset statueretur: se autem sineret, quale- 











961 


DE MICHAELE PALJROLOGO LIB. VI. 


962 


στραφήσεται πρὸς τὰ πρότερα' σεθασθῆναι δὲ καὶ A βατιλέως ἐκεῖθεν ἁπάραντος αὐτὸς ἦν ἀντ) dxelvoo 


τὸ σχῆμα τῷ βασιλεῖ, ὥστε ἀποδέχεσθαι τὸν dvOsBu- 
κότα μὴ τιμωρεῖν. Ταῦτα λάγων πρὸς ἐχεῖνον ὁ Πορ- 
φυρογέννητος , xai βουλὴν εἰσάγων τὴν δοχοῦσαν 
συνοίσειν, δῆλος ἦν ἀπολύων [P. 840] ἐγκλήματος 
ἑαυτὸν τὸ µέρος, εἰ μὴ ποιῶν κινδυνεύοι" τὸ γὰρ ἐξ 
αὐτοῦ ὅσον ἦν βοηθεῖν δυνατὸν, πεπρᾶχθαι. Κοτα- 
νίτζῃ μὲν οὖν xal τῷ γαμθρῷ Τορνικίου ἐπηρτημέ- 
voy τὸν κίνδυνον βλέποντι ἀγαθὸν ἑδόχει τὸ βούλευ- 
μα, καὶ τῷ βουλεύσαντι χρῆται µεσίτῃ πρὸς βασιλέα 
ἐφ᾽ d τὸν μοναχὸν ὑπενδῦναι, κόσμον xal τὰ κόσμου 
χαίρειν ἀάσας. Ὡς δ' ἀπῄτητο xai αὐτὸ τὸ τέλειον 
σχῆμα λαμθάνειν xal κατένευεν αὐτίκα, ἀπολυθεὶς 
τελεῖται τὰ μοναχῶν, καὶ ὁ χθὲς λῃστεύων σώφρων 
ἑωρᾶτο καὶ ἄχακος, πλὴν οὐ τῇ τῆς φυχῆς προθέσει, 
ἀλλὰ µόνῳ τῷ φαινομὲνῳ' ὁ γὰρ μεμεριμνημένος 
σκοπὸς ἐπὶ τούτῳ xal λίαν ἀπῆν, ἀνάγκης δὲ ἂρ᾽ 
ὑπούσης τὸ Ὑινόμενον ἀσθενᾶς. Ἐς ὁπόσον δὲ κατὰ 
τούτον προέθη, ἐσαῦθις ἐροῦμεν. 'O γοῦν Ἠορφυρο- 
γέννητος ἐπὶ τούτοις xat' ἀνατολὰς γίνεται, xai τοῦ 


nus citra perjurii periculum posset, quieti publice 
consulere. Hec scrupulum non eximcebant Porphy- 
rogenito: qui cum ob obfirmato in id quod semel 
decreverat patrisanimo impetraturum se quidquam 
desperaret quantislibet pro suscepto suo precibus, 
ei ipsi patefacta re suasit ut, que una restabat 
vitandi exitii ratio, confugeret ad montemNigrum, 
illiceque monastico induto habitu vitam religiosam 
profiteretur. Ita videri fore ut securus de eo jam 
Augustus voluntatem ejus oculis privandi deponeret, 
quippe et venerari eum id instituti genus,et a semel 
abjuncto a rebus humanis facile inducendum vi- 
deri ne rebellionem et civiles turbas metueret. 
Hec parum quidem ad geniumCotanitze faciebant: 
tamen homo solertior quam religiosior ingressus 
intime in curam rerum suarum sic reputare seoum 
institit, istud sibi amice suggestum a Porphyroge- 
nito consilium fore ilii apud omnos excusationis 
idonee loco, ne perfidie culparetur ob excemcatio- 
nem dediti, cui scilicet avertende nihil omisisset 
in potestate situm sua ; sibi autem uni, si parere 
salutaria roonenti renueret, culamitatem imputan- 
dam suam. Quare 499 cum summe rei rationi- 
bus subductis non alia certior appareret via decli- 
nande pestis ejus gemine qua Joannem Tornicii 


µεταχειρίζων cáxst. 
Xn. Θάνατος τῆς δεσποίνης Ἵλννης, xal τὰ τότε 
συµθάντα. 

AX ὀλίγον τὸ μεταξὺ, xal ἡ δέσποινα μὲν "Αννα 
ἐκεῖ τελευτᾷ τὸν βίον. ἀγγέλλεται δὲ μετ ὀλίγον τῷ 
βασιλεῖ. καὶ ὃς προνοἰᾳ τοῦ μὴ μαθεῖν τὸν υἱόν τε 
καὶ βασιλέα, ὡς ἐπ᾿ ἀποῤῥήτῳ, στέλλει τὸν αὐτοῦ 
μὲν ἀρχιδιάκονον, τῆς Ἐκκλησίας δὲ χαρτοφύλακα, 
τὸν Μελιτηνιώτην Κωνσταντῖνον, ἐφ᾽ d μεταχομί- 
ζειν τὸν νεκρὸν, ὡς ἐχρῆν, εἰς Νίκαιαν. "Apa δὲ 
καιρὸν λαθὼν εὐπρεπῆ τοῦ τὸν Πορφυρογέννητον, 
ἀποθαλόντα διὰ τὸ πένθος τὰ ἐἑρυθρὰ, μὴ φορεῖν 
ἄλλοτε παρασκευάσαι, εὐτρεπίσας ἀλλόχροα τὰ σὺν 
λευχῷ πυρφυρᾶ χρυσῷ ποιχιλτὰ, καὶ διὰ μαργάρων 


B τὸ βασιλικὸν [P. 341] σημεῖον τοὺς ἀετοὺς περιθεὶς, 


καὶ πέμψας ἐκ τούτων πὲδιλά τε xal χαλινὰ, σφίσιν 
ὡς παρασήµοις τὸν υἱὸν προσέταττεν ἐμπομπεύειν, 
μόνῳ τῶν ἐρυθρῶν ἐχστάντα τῷ βασιλεῖ. Σοφὸν δὲ 
ἄρα καὶ τὸ τοῦ καιροῦ ἣν, ὡς μὴ δόξαι τὰ ἔπισημα 


proprie eterne salutis scopum. Cotanitza sane 
non spectabat,amoliri periculum instans hoc quasi 
mimo poenitentie contentus: ex quo quid conse- 
ouütum denique sit, suo referemus loco. Sub hec | 
porro Porphyrogenitus in Orientem est profectus, 
patris, qui paulo ante inde recesserat, vices obi- 
turus, sustentandis prout posset, illico in ruinam 
pronis rebus imperii. 


28. Mors dominz Annz: et quz iunc. contigerunt. 


Non longo post hec intervallo domina Anna vi- 
te finem invenit illic ubi eam Φοίβο diximus, 
viro ex Oriente reverso in urbem. Perlatus brevi 
ad imperatorem est ejusacerbicasusnuntius,quem 
is magnopere haberi studuit arcanum, ne citius 
quam opus esset perveniret ad notitiam Junioris 
Augusti, tali morte charissima uxore viduati.Miait 
ergo confestim in Orientem, celata diligenter mit- 
tendi, causa, Melitenioten Constantinum suum qui- 
dem, hoc est palatini cleri, archidiaconum, eccle- 
sie vero chartophylacem, ut cadaver defunctae por- 
tari de more Niceam curaret. Simul etiam occa- 
sionem se commodum offerentem prudenter 500 
arripuit redigendi ad convenientem deinceps orna- 
tum Porphyrogeniti Constantini minoris sui filii ; 


generum nuper oppresserat, mentem ad necessa- [) cui quod hactenus indulIserat, ut rubris vestibus 


rium consilium appelena, ipso  Porphyrogenito 
interprete veniam ab Augusto abstulit sequendi 
quod ostendebatur. Cumque petitum ab ipso esset 
ut ipsum habitum professionis vite perfecte in- 
dicem sumeret, statim annuit, et mundo vale di- 
cens in sacram se transcripsit militiam, mutatione 
mira ex hesterno latrone hodiernus monachus, 
innocentie ac temperantie modo studens, longe 
aliter vivere nuper assuetus. Sed verum intus 
propositum ad ratam religionem necessarium si- 
mnulatori deerat animo. Nimirum quem intueri so- 
lentqui sponte fiunt monachi, divini cultus et 


etiamque calceis similiter atqueipse uteretur,tem- 
pestivum amplius non erat,adulto et ad imperato- 
riamevecto dignitatem primogenito ejusAndronico: 
poterant enim emulationeset ambitiose spes inde 
naie fratres committere, cum perturbatione pu- 
blice tranquillitatis. Ut igitur, quod necessario 
faciendum erat, quam minime moleste captato 
apte opportuno tempore fieret, hunc rerum articu- 
lum aecommodatissimum ad id ratus, quo ipse 
ultroConsiantinus propter luctumAuguste mortuem 
rubr& deposuisset, jussit imperator Meliteniotem 
illi & se offerre quales gestare illum deinceps opor- 


009 GBORGH PACHYMERJA 964 
µεταλλάττειν καὶ ἅμ' ἁποθαλόντα τὰ ἐρυθρὰ µετα- A ὁσίας τὰ πολλὰ κεβδάνας, ab καὶ τὴν χεῖρα ἡ γιώμη 


λαμθάνειν τὰ ποικιλτὰ, ἀλλὰ χρόνου ῥυέντος διὰ τὸ 
πένθος ἐπὶ µόγοις μέλασιν ἀγοκτὴν τὴν μεταθολὴν 
δεδόχθαι, ὡς ἐξ ἀρχῆς κοσμηθέντος τοῦ φορέσαντος 
τοῖς μετὰ βασιλἑα λαμπροῖα, ὡς ἐπὶ ῥητοῖς Υέρασι 
βασιλείας τοὐπίση μον ἔχοντος. Καὶ δὴ Ἠπειχέ τε τὸν 
αθχιδιάκονον ὁ κρατῶν, xai παραυτὰ μηδὲν µελαή- 
σας ἀπέστελλεν, ἐφ᾽ ᾧ μὴ Ὑνοίη ὁ βασιλεύς. Αλλ᾽ 
ἐχεῖνος μὲν καὶ τὸν δοθέντα καιρὸν συντεμὼν ἥλαυ- 
νεν ἐφ' iae, βασιλεὺς δὲ πειράσας διαλαθεῖν ὅμως 
τὸ κατὰ βουλὴν οὐκ ἄνυεν, ἁλλ᾽ εὐφώρατον Yéyovs 
τὸ ἀπόῤῥητον, καὶ τὴν συμφομὰν à παθὼν ὡς εἶχε 
διέφερεν. Ὁ μέντοι γε πεμφθεὶς ἐπιστὰς βαρὺς ἔδο- 
ξεν, ἄδωρα δῶρα φέρων τῷ υἱῷ παρὸ βασιλέως. 
Ὀλίγον δὲ προλιπών ὅσον ἐπισκεμάσαι πὸν νεκρὸν 
εὐάγωγον καθ) ὁδὸν , σπεύσας εἷς Νίκαιαν φίρει. 
Καὶ παραυτὰ μὲν στέλλεται τὴν ἐπὶ Νικαίας ὁ πα». 
τριάρχης, ατέλλονται δὲ καὶ ἱεράρχαι ὅσοι δὴ κατὰ 
πόλιν ἆσαν, καὶ τὰ τοῦ κλήρου ἔκκριτον ξύμπαν. Τὰ 
δὲ ye τῇ ὁσίᾳ προσήκοντα καὶ λίαν περιφανῆ à xpa- 
τῶν ηὐτρέπιζε. Τότε τοίνυν τὰ νενοµισµένα τῇ 
κειμένῃ τελέσας ὁ Πατριάρχης, xai πολλοὺς τῶν 
ἠνωρίµων χῤυσίοις Ἰκχνοῖς δωρησάµενος , ἐκ τῆς 


teret vestes, versicolores elbo παἰσίαι οἱ purpura, 
intextu auri variegatas, superadditis pro Cesareo 
insigni aquilis opere phrygionioo formatip contes- 
seratione margaritarum. Ejus generis οἱ forme 
tum indumentis crurum pedumque tum ephipptig 
ac frenis, declaravit imperator por Melitenioten, 


velle sese atque aequum censere in posterum uti (j 


Constantinum, solius unicoloris et impermiste pur- 
pure nsu concedentem fratri majori jam Augusto. 
Btrenue curavit quidquid demandatum fuerat av- 
chidiaconus,et celerrime clamAndronieo pervectug 
in Orientem ante omnia Constantino Porpbyroge- 
nito et maadata et dona, parum licet grata,parentis 
Augusti reddidit. Ceterum haud sío areano haberi 
mors Auguste diu potuit, ut amentem falleret vi- 
rum ejus Augustum juniorem; qui cito eognitum 
sibi luctuosissimum casum tulit ut potuit. Corpus 
porro domine mortue simul eompositum et cu- 
ratum ex regio 603 more est, idoneo in id epetio 
impenso ut jam efferriet in pompa ostendi salvo 
Augusta majestatis decore posset, splendidis ex- 
sequiiseum a Porphyrogenito tum a Meliteniote 
deportari curatum, magnoque deductum comitatu 
Niceam eat; quo etiam misegu imperatoris patiar- 
cha occurrit cum episcopis, quotquot tunc Con- 
atantinopoli fuere, ac flore insuper ipso urbani 
cleri universi. Magni(ice jam ibi ac plane regie pa- 
rentatum defunctae est, nihil ad splendorem appa- 
ratus pompsque quam augustissimam speciem 
omittente imperatore cure 8ο sumptus. Sub heo 
perfunctus ceremonia funebri patriarcha sibi olim 
familiares ac necessarios multos aureis, quos illo 
funere lucratus plurimos fuerat, liberaliter elar- 
giendis demeruit, tanta id propensi ed dandum 
animi declarata voltu ipso ac gestu alacritate fa- 


μέμφεσθαι εἶχε τῷ φιλοδώρῳ τῆς προαιρέσεως, τὴν 
πρὸς τὴν πόλιν καὶ αὖθις ἤλαυωνε. [υθόμενος 5 τὸν 
βααιλέα ᾿Ανδρόνικον πάλιν ἁπτόμενον τῶν xag tu 
διαπεραιωθήναι τὸν Βόσπορον , αὐτίκα παρεγκλίνας 
ἐν τῷ τοῦ ἁγίου Αὐξεντίου βουνῷ χατὰ που τος 
πρόποδας σκηνουµένῳ συγγίνεται. Κάπειδὴ Μαιμα- 
κτηριῶνας λήγοντος ἡ τῶν ἁγίων ἀποφτάλων προσί- 


'λαυνεν ἑορτὴ, ἐκεῖσε μικρὸν ἐπιμείνας τῷ βασιλε 


ὁμιλῶν τὰ εἰκάτα (ἑῴκει γὰρ xai συνδεδέσθαι ταῖς 
πρὺς αὐτὸν ἀγάπαις 6 βασιλεὺς), τέλος τὴν θείαν 
ἐκτελέσας μυσταγωγίαν ἐν τῇῃ μονῇ τοῦ ἀρχιστρατί- 
ου κατὰ τὴν ἑαρτὴν , καὶ ὡς εἰκὸς ἐπευξάμενος 
ἁπαλλάττεται, 


χθ. Ἡκστρατεία Μιχαὴλ βασιλέως πρὸς Σάγγαρη, 

καὶ τα γεγονότα ἐχεῖ. 

.(P. 842] Βασιλεὺς δὲ καὶ αὖθις ἀγγελθὲν ἐχείνφ 
ὡς τὰ πέραν τοῦ Σαγγάρεως ἀφθενεῖ, Ἱιέρφαι τι 
συχναῖς ἐπιτίθέμενοι πείραις xecà πολλὴν ἄδειαν 
διαπεραιούµενοι χακῶς ποιοῦσι καὶ τὰ ἐνδοτέρω τοῦ 
ποταμοῦ, δυνάµεις συναθροίσας ὅσας ὁ καιρὸς ἐδί- 
ou xal ἐγεχώρει τότε κατ᾿ αὐτὸν πραγµατα, ἁπτέρῳ 


ciens,ut satis appareret non respondere facultatem 
voluntati, et plus longe profunderg paratam πιει. 
tem benefipam quem quantum manus pro dantis 
voto exiliter instructa suggereret. His actis Yeccuj 
Be in urbem referens, ohiter audito Andronicum 
Augustum trajecte Bosporo versus Orientem iie 
papessere,de via deelinans enm convenit ad radices 
monti Banoti Auxentii posito Auyustali divgraan- 
tem. Erat tunc tempua desinentis Junii,festumque 
imminebat sanctorum Apostolurum, quod Andro- 
nious illic celebrare constituerat. Ea causa pariar 
che ibi paulo diutius detento copiam prebuit libe- 
riorem longiorum colloquiorum cum Augusto, οἱ 
ul apparebat, bene aífecto Αρ per boa ipsius con- 
suetudine gauJente. Tandem solgmni sacri(icio die 
sunotorum Petri et Pauli rite apud SanotiMichaelis 
archangeli monasterium a patiarcha celebrato 
valedicens ig imperatori, ipsique ig digressu dé 
more bene precatus, copto urbem versus itineri se 
reddidit, 


29. ExpeditioMichaelis imperatoris versus Sangarim; 
et ibi gesta. 

5699 Av imperator rursus non dubiis nuntiis 
certior factus ulterioresSangari regiones laborsrt, 
Perses» siquidem opum ibi Romanorum infirmilate 
crebris incursionum experimentis abunde comperta 
tantum fiducie jam sumpserant ut amne securis- 
sime trajecto etiam citerioreg Sangari tractus agere 
ferreque rapinis et vastationibus non dubitarent, 
contractis copiis quantas pro tempore proque pr£- 
senti copia potuit cogere, summa celeritate illucee 
contulit, Sangari transmisso. Tunc cernens illic 
Scythicam quamdam (ut vulgo dicunt) aolitudinem 
tam aeri doloris urebatur sensu,parum ut ebesset 





905 


DE ΜΙΟΒΛΗΙΒ PALEOLOGO LIB. VI. 


9606 


τάχει τἀχεῖσε χαταλαμθάνει διαπεῥαιωβεὶς τὸν Edy- A ol δὴ γλισχρότητος μὲν ἠττημένοι λημµάτων, δξει 


Υαριν. Τότε τοίνυν βλέπων τὴν Σχυθῶν, εἴποι τις, 
ἐρημίαν ἔκεί μονονοὺ τρίχας ἔτιλλε. Κατῳκτίζετο 
μὲν γὰρ ἐκτόπως τὸν τόπον, xal τὴν χλεύην κατω- 
δύµετο τῶν ἰδίων. Πρὸς δέ γε τὸν 'Αλεξανδρείας πα- 
τριάρχην, ἐχκεῖσε κατὰ παραμυθίαν τῷ βασιλεῖ συν- 
διάγοντα, τὴν τοῦ ταῦτ᾽ ἠρημῶσθαι αἰτίαν καρδίας 
στεναγμοῖς ἰσχυρίζετο, τοῦ τόπου μὲν μεμνηµένος 
ὡς εἶχε τὸ πβότερον , ὅτι κατ ἐπιτροπίαν αὐτὸς 
ἑστρατήγει, ἐς ἁπόσον δὲ συμφορᾶς κατηντήχει τῷ 
τότε βλέπωγ, ὡς μηδὲ βατὸν ἀνθρώποις εἶναι, δέν- 
δρεσιν ὑψικόμοις κατειλημμένον. Τὸ D αἴτιον, φη- 
civ, ἡ τῶν ζηλωτῶν ἐπίβεσις, xai τὸ ἐκπολεμοῦν 
βασιλεϊ τὸ ὑπήκοον σπευδειγ, ώς τὰ καὶ τὰ πέπρα- 
πται λέγοντας, xxi ὡς Ἱαβανοµοίη ὁ βασιλεὺς, καὶ 
τἆλλα oic τὰς καρδίας τῶν ἀνθρώπων ἀλλοτριοῦντες 


τοῦ βασιλεύοντος ἐποίουν καὶ βασιλέα περὶ ἑαυτῷ 7 


Ἀεδοικέναι, καὶ τὴν καθ ἑαυτὸν ὠῤῥωδίαν πάντως 
Χαβδίας οὕσης τὰ μέλη σφυγκατασπᾶσθφι ξυνέθαιχεν. 
Αὐτίκα γὰρ µέλλησις ἠκαλούθει, καὶ τὸ ἐπιτροπαῖς 
στρατηγῶιν καὶ µόγαις διοικεῖσθαι τὰ xarà τόπουςι 


quin pilos ípse sibi oapitis velleret. Miserabatur 
enim incredibiliter calamitatem locorum illorum ; 
et tam impune ibi suos ludibrio esse barbaris ad 
propriam ipsius pertinere jgnominiam reputagbat 
znorrens, Aderat ϱἱ bujus expeditionis ad solatium 
comes Alexandrinus patcigrcha. Apud hune exone- 
ra&ánse animnm, non eine altis e corde suspiriis, 
affirmabat compertam sero sibi veram causam ob- 
versantis oculis desolationis, 48 quanta quamque 
rniserabilis esset Ípse optime omnium nosset, ad- 
jutus ad id memoria florentis quondam ac beati 
regiogum harum siatus, qualem ae spectasse re- 
cordabatur, cym antequam ip imperium evehe- 
retur, Romanis copiis ibi preesset. Comparans ergo 
&nimo quam uberes, quam frequentes olim felici- 
bus incolia terre, in quantam nunc, que cernerg- 
tur,calamitatem devenissent, ut non exhausta civi- 
bus colonigque solum, sed ne pervie quidem jam 
bominibus essent, nullo passim vestigio viarum, 
stirpibus atque arbustis densie atque altis enatis 
ubique temere. Causa, inquiebat, mali tanti heo 
demum est, eruptio inconsulti zeli subditos efferens 
in conatus rebelles impugnandi principem ; ubi 
prodire aliter in rem non possunt, maledicas inci- 


tanteslinguas ad seditiose murmurandum adversus D 


imperaotem, hec et illa ejus acta percensentes, 
qua prava esse contendunt,et reum illum violata- 
rum legum et reipublice pessime administrate 
licentissime peragunt; $603 per heo ab eo alie- 
nantes animos hominum, et metuere ipsum sibi 
cogentes ; naturale quippe cuique est ad objectum 
grave vite ac sialus proprii periculum horrere. 
Hinc capite reipublice de se sollicito, et ea neces- 
saria sui cura a consulendo efficaciter subditis 
averso, membra imperii discerpi contigit. Hino 
torpor, &sddebat, obrepsit nobis; hino tardi ac se- 
gnes fuimus in accurrendo per nos8 provinciarum 


$b τοῦ µή τι παρὰ βασιλέως παθεῖν ὣς παρὰ τὸ εἷ- 
κὸς ἐλλελειμμένους, τὰ πταίαµατα συγκαλύπτοντες, 
τῷ κατὰ σφᾶς ἀδεεῖ φευδῆ Ἱράφοντες, ἠρήμουν τὴν 
χώραν xai τέλος ἔρημον τὴν οἴκουμένην ἀπέφηναν. 
Ταῦτα λέγων, τρυφὰς βασιλικὰς ἀφεικὼς καὶ θερα- 
πείαν ἅπαφαν, ὡς σιτεῖσθαι xal τοῖς τυχοῦσι, τῶν 
πρόσθεν ὡς εἶχεν ἐπέδαινε. Πέρσας δὲ, σον ἐκεῖνος 
προσεχώρει, ὑπὸ πόδα [P. 343] χωρεῖν ἐχεῖ τοῦ βα- 
σιλέως διηµερεύοντος, ὡς xal ἔτι θερμὰς τὰς ἑστίχς 
ἐχείνων καταλαμθάνοντος, ὅπου δὲ βασιλεὺς ἐφειστή-- 
κει, ἐκεῖθεν πρὸ μιᾶς φθανόντῳν ἐχείνων Ἡ xai 
Δευτέρας μετασκηνοῦν, Πλῆθος ὃ) ἦν ὁπωρῶν ἔκκε- 
χυμένων χάτω τῶν δένδρων, ὡς ἐκεῖθεν τὸ πλέον 
τοῦ στρατιωτικοῦ σιτίζεσθαι τὸ γὰρ εἰσαχθῖναί 
τισι τῷν ἐδωρίμωγ ἐκεῖ καὶ λίαν διὰ τὸ ὅβος ἀπώ- 
µοτον ἦν, "Ogev καὶ πολλάκις πεµπων ὁ βασιλεὺς 
τὰ τῆς τραπέζης τρὠφη, tüv σκληρὸν πιτυρίαν καὶ 
µέλαγα , Ὑυναικί τε ἅμα xxi πενθερᾷ καὶ ἤε πα- 
τρ'άρχῃ xai τοῖς γνωρίμοις παρίστα τὸ δυσπαθὶς, 
γράφων μηδ) αὐτοῦ πηγιµαίου ὕδατος εὐπορεῖν, τὸ 


malis ; hino defungi cugebamur perfunctoriig pro- 
visionibus, mittendis hase in loea primfectis, quo 
venire ipsos nos orportuerat. Et venissemus, nisi 
falsis isti nuntiis necessitatem nostri adventus ab- 
sconderent. Erant hi homines avari, rapinis intenti : 
predarum suarum et concussionum hio exercita- 
rum tegtes habere Augusti priesentis oculos time- 
bant. Ideo litteris fallacibus occultabant offensiones 
belli ruinasque locorum, ne remedium 118, si note 
fuisgent, adhibendum & nobis rationibus ipsorum 
privatis incommodaret. Ergo utimpune ipsis esset, 
ut violeptarum extorsionum ponas non luerent, 
mendacibus nos lactantes scriptis regionem hanc 
vastarunt, et in frequenti olim ac passim habitata 
terra solitudinem, quam gementes cernimus, fece- 
runt. Hec deplorans, omissis deliciis regiis, cultu 
ac fastu principali neg.ecljs, curandi quin etiam 
corporis adeo immemor ut obviis quibusque sine 
delectu &ut apparatu vesceretur, ultra quoad potuit 
tendebat. Coegitque tum Persas, quantum est ipse 
progressus, retrocedere. Erat autem itineris ea 
tunc ratio, ut ubi precedenti vespere Perse fue- 
rant, posterum ibi diem imperator exigeret, in ho- 
spitia, quibus illi erant usi, focis adhuc ipsorum 
fumantia succedens. Itaque diecule vix unius aut 
summum bidui intervallo locus idem et Persas di- 
miserat pedem sua versus referentes et instantem 
vestigia ipsorum excipiebat Augustum. Apparebant 
autem tota passim regione strata sais queque sub 
arboribus poma decidua fructusque omnis generis 
maturi, tanta copia ut majori exercitus parti cibus 
inde sufficeret. Nam alia ratione preeberi forum et 
inferri castris illis commeatum, interdicto dudum 
vi ac metu hostili per $04 omnem hunc late tra- 
ctum commercio, sperandum haud erat. Itaque sepe 
in specimen miseri quo tunc utebatur victus misit 
imperator ad Augustam etsocrum, ad patriarcham 





967 
δέ γε ποταμοῦ τρυγοίπῳ διηθούμενον xai ἐξαιθρια- 
ζόμενον μόλις προσιτὸν εἶναί οἱ ποτὸν. M3) γοῦν 
Ἱκανῶς ἔχων τότε διώχειν ἐν δυσχωρίαις τὸ ΠΠερσι- 
κὸν, ἄλλως τε xal ἑνδείας ἐπιχειμένης τῶν ἀναγ- 
καίων, τὸ τέως ἔγνω τὸν τόπον κατοχυροῦν, xai δὴ 
φρουρίοις μὲν συχνοῖς τὰ παρ) Ἑκάτερα τοῦ ποτα- 
μοῦ διελάµθανε, τὰ μὲν πεπονηκότα τῷ χρόνῳ ἐπι- 
σκευάζων xal συνιστῶν, ἄλλα δὲ αὐτὸς ἀνιστῶν ὅπου 
τοῦ ποταμοῦ λειψυδροῦντος πόρον ἔδει γίγνεσθαι, ὡς 
ἂν ἅμα μὲν τῇ τῶν φρουρίων πυχνότητι, ἅμα δὲ 
xai ταῖς τῶν ἀναγκαίων τόπων προκατοχαῖς iv ἁμη- 
χάνοις τὰ τῶν ΠΗερσῶν Ὑίνωνται, Συστεῖλαι δὲ θὲ- 
λων xal τὰς ἐφόδους τῶν ἐπιόντων ὡς μὴ ἀνέδην 
ὁπόθεν βούλοιντο διεκπαίειν καὶ ἐπεισπίπτειν ἁδή- 
λως, ἀξινηφόρους iq πολὺ πλῆθος συναθροισθῆναι 
χελεύει, xal μῆχος μὲν παραµετρήας τοῦ ποταμοῦ 
ὅσον ἦν ἀναγκαῖον κατοχυροῦσται, πλάτος δὲ τὸ ἵκα- 
νὸν λογισάµενος, σπουδᾗ τὰ δένδρα κόπτοντας ἐπι- 
τάττει ἐπικαταθάλλειν Ev ἐφ᾽ Evi, καὶ οὕτω κατα- 
πυχνῶσαι τοῖς κλωσὶ τῶν δένδρων τὸν τόπον ὡς μηδ’ 
ὄφιν οἷόν τ᾽ εἶναι σχεδὸν διέρχεσθαι. Ταῦτα πρὸς τὸ 
παρὸν ἐπιτάξας τε xai κατασχευάσας τῷ ἐπιμεῖναι 
ταλαιπωρούμενος , τέλος σιταρχήσας τοῖς iv τοῖς 
φρουρίοις τὸ Ἰκανὸν, παρὰ τὸν ποταμὸν μέχρι καὶ 


etiam οἱ alios familiares, furfürosum panem durum 
et atrum, has esse scribens lautitias sue mense; 
et adjungebat iisdem litteris ne fontane quidem 
sibi aque copiam ad potum suppetere, sed et tur- 
bido haustum flumine, coli transmissione obiter 
purgatum refrigeratumque sub dio,quem sitibunde 
fauces egre admitterent, liquorem propinari. Cum 
aulem hostes sic instando contrusisset in asperos 
jam nec facile pervios limitis ipsorum saltus, haud 
se idoneis instructum copiis sentiens ad eos ulte- 
rius persequendos, et aliunde rerum necessariarum 
penuria urgente, cogitare de reditu coactus prius 
lamen, quoad res sinebat, munire limitem studuit 
arcibus ad utramque fluminis ripam excitatis et 
presidio insessis plurimis. Quarum aliquas vetu- 
state ac temporum injuriis semirutas refecit insiru- 
xitque, novas ipse aliquas adjungens, ibi presertim 
ubi paroior aque amnis vado trajici potest, ut sio 
et crebritate presidiorum et preoccupation» loco- 
rum necessariorum, inopes consilii Perse redde- 
rentur. Quorum etiam incursiones coercere obice 


GRORGII PACHYMERJE 


8 


Α τῶν τῆς Προύσης μερῶν ἀνάγεται, τὰ τῆς αὐτῶν 
ἐπισκέψεως, ὥστε καὶ τῶν ἐχθρῶν τελέως ἐκδιωχθῖναι 
εἷς καιρὸν εὔθετον ἀναθέμενος, 

' κατὰ 


Τὰ 


τοὺς πρὸς τὸν πάπαν Μαρτῖνον 
ἀποκρισιαρίους. 

[Ῥ. 344] Ἑυνέθη δὲ τότ᾽ ἀνὰ Ηροῦσαν διάχοντι 
καὶ τὰ χατὰ τὸν πάππαν μαθεῖν, ὃς δὴ καὶ Μαρτῖ- 
voc μετὰ Νιχόλαον ἣν. Πρὸς γὰρ αὐτὸν ἔφθασε πίµ- 
qat τόν τε Ἡρακλείας Λέοντα xal τὸν Νικαίας 
θεοφάνην. Oi δὴ καὶ ἐπιστάντε οὐ κατ ἐλπίδας, 
ἃς εἶχον ἀποστελλόμενοι , παρ) ἐκείνων ἐδέγοντο, 
ἀλλὰ τοὐναντίον ἅπαν. Τὰ Ὑὰρ καθ ἡμᾶς ὡς εἶχον 
µαθόντες, xai ὅπερ ἦν ὑποτοπάσαντες, χλεύην τὸ 
γεγονὸς xai οὐχ ἀλήθειαν ἄντικρυς (παρὰ µόνον γὰρ 
βασιλέα xal πατριάρχην xal τινας τῶν περὶ αὐτοὺς 
πάντες ἐδυσμέναινον τῇ εἰρήνῃ, καὶ μᾶλλον ὅτι xal 
ποιναῖς ἀλλοχότοις ἤθελεν ἀσφαλίζεσθαι ταύτην 0 
βασιλεὺς) ἐκείνους μὲν ἐν ἀτίμοις εἶχον, καὶ τὴν 
εἰς τὸν πάππαν πρόσοδον ὀψὲ καὶ μόλις παρεῖχον, 
τέλος δὲ βασιλέα μὲν xal τοὺς ἀμφ) αὐτὸν ὡς χλενα- 
κτὰς ἐπιτιμίοις καὶ μὴ ἀληθείαις στοιχοῦντας ἀφο- 
ρισμοῖς πκαθυπέθαλον, τοὺς δὲ πρέσθεις μηδινὸς 
ἀξιώσαντες τῶν εἰκότων ἀπέπεμπον. Ταῦτα γνὼς 


nona in arces quanta opus erat illata, legens flomi- 
nis ripam Pruse partibus se ad movet, diligentiori 
inspectione locorum eorumdenf?, uti et plena ex- 
pulsione inde hostium, in tempus opportunum di. 
latia. 


C 90. De apocrisiariis ad papam Martinum missi. 


Contigit autem tuno apud Prusam imperatori 
commoranti afferri nuntium de etatu rerum suarum 
apud papam. Martinus hio erat, qui Nicolao suc- 
cesserat. Ad hunc maturaverat mittere Heracleer- 
sem episcopum Leonem et Niezeenum 'Theopbanpen. 
Verum hiappulsi quo mittebantur, haud seccndum 
exspectationem ipsorum istic sunt excepti, quin 
omnia potius speratis experti contraria. Nimirum 
edocti ad verum Romani de rebus nostris, et quod 
reserat suspicati, istam, que magnopere jactabatur, 
pacem nihil demum aliud nisi fucum et ludibrium 
esse (preter quippe imperatorem solum et patriar- 
cham quosdamque cum his assiduos, ceteros plane 
omnes t»dere concordie), insuper etiam illas sb 


opposito studens, ne ut antea prelicenter citra me- D imperatore ad fidem pacis sincere inite faciendam 


tum illum quo lubebat irrumperent, inobservati ex 
improviso irruentes, securigeros magno numero 
congregari precipit, et longitudinem fluvii dimen- 
sus quantam expediebat opere muniri, huicque 
idonea latitudine juxta congruam proportionem 
accommodata, íestinato omsas arbores invicem 
coacervari una uni superposita jussit, colligarique 
mutuo implicatis ipsarum 5045€ ramis, densitate 
tanta ut ne angui quidem fere quedam hec velut 
gepes preberet transitum. His in preesens ordinatis 
et provisis. cum ulteriorem istic moram incom- 
moda gravescentia non permitterent, tandem an- 


affectatas poenarum ab Ecclesie mansuetudine alie 
narum airocitates improbantes, frigide legatos ac 
contemptim habuere, nec eos nisi sero vix tandem 
et egre ad papam introduxerunt, eo demum suc- 
cessu legationis, ut imperator cum suis tanquam 
illusorea, et ostentationibus suppliciorum ad simu- 
Jandam, quam vere noninierant, concordiam abusi, 
anathemati subjicerentur. Quo facto legatos null 
dignatos benevolentie aut honoris significatione 
dimiserunt. $06 Hec ubi renuntiata imperatori 
per Nicenum sunt (nam Heracleota eo itinere obie- 
rat) indignissime tulit, adeo ut cum inter sacra de 








969 


DE MICHAELE PALZEOLOGO LIB. VI. 


970 


βασιλεὺς παρὰ τοῦ Νικαίας ἐπανιόντος (6 γὰρ 'Hpa- A λα’. Περὶ τῶν διαθηκῶν τοῦ πατριάρχου Ἰωσήφ. 


Χλείας ἑτεθνήχει) ἐν δεινῷ ἐποιεῖτο, ὥστε καὶ τοῦ 
διακόνου μέλλοντος μνημονεύειν τοῦ πἄάππα κατὰ 
τὸ σύνηθες βασιλέως παρόντος ὁ κρατῶν διεκώλυε, 
χαλὰ λέγων τῆς ἀγάπης ἐκείνων ἀπόνασθαι, Gov! αὖ- 
τὸν μὲν ἐκπολεμῶσαι OU ἐκείνους ἑαυτῷ τοὺς olxelouc, 
ἐκείνους δὲ μὴ ὅπως ; άριν ἔχειν, ἀλλὰ xai προσαφο- 
ρίζειν. Τότε δὲ xal διαλύειν ἄθελε τὰς σπονδας. Kv 
διελύοντο, sl µή τι προσίστατο τῇ ῥουλῃ. Λὐτὸν μὲν 
γὰρ πολλὰ παθεῖν διὰ ταῦτα καὶ μόλις ἀνύσαι, xy 
ἐξαπινχίως Λύοι παλινῳδῶν, ἐπιστάντος καὶ αὖθις 
καιροῦ τοῦ ταῦτα ζωτήσοντος μὴ [Ρ. 345] ἂν ἄνυστα 
γενέσθαι τὸ σύνολον. Χωρεῖν δὲ ἄλλως xal εἷς µετα- 
θολὴν τὰ τῆς Εκκλησίας πράγματα τοῦ Ἰωσὴφ ἐπι- 
χαταστάντος. Αὐτὸν μὲν οὖν xal εἰρηνικὸν εἷς ümav 
εἶναι, xal μηδὲν ἐξ αὐτοῦ πιστεύειν τῶν ἀνηκέστων 
γίνεσθαι, οὐ μὴν ἀλλ᾽ ἀνάγκην εἶναι καὶ τοὺς 
νινήσοντας. Καὶ ταῦτ᾽ οὐχ ἁπλῶς ὕποπτευων ἔλεγεν, 
ἀλλά Q2 τὸ πρὸ τούτων συμθὰν ἀνὰ τὸν Σάγγαριν 
διατρίδοντος δειλιᾷν ἐποίει περὶ τῶν ὅλων τὸν a 
σιλέα, sí πως ὡς ἐπισφαλῆ τὰ συγκείµενα διαλύ- 


σξιὲνο 


more, imperatore presente, diaconus consuetam 
pape commemorationem pronuntiaturus esset, 
princeps ne faceret prohibuerit. Palam autem ad 
familiares conquerens, aebat preclarum enimvero 
gibi fructum constare charitatis in Latinos sue : 
se nempe causa eorum necessariis etiam suis 
certamine suscepto, ne panis quidem acribus du- 
bitas se ipsos comprimere, illos autem pro gratiis 
sua tante in fide ipsorum constantis debitis diras 
et exsecraliones referre. Tunc igitur revocare om- 
nia prius sancita et tutum concordie tractatum 
rescindere voluit. Fecissetque continuo, ni ab hoc 
eum consilio quedam revocassentR.eputabat vide- 
licet, si quod tam longa et laboriosa molitione vix 
tandem summis suis erumnis perfecisset, momento 
disjiceret , mutationemque ac revocationem tam 
certo ac palam contestata prioris sententie ultro 
profiteretur , inde armanda forte contra ipsum 
odia malevolorum , et futurum non inversimililer 
tempus quo non esset ipsi utile priora hec ejus 
acta suo ipsius videri suffragio damnata. Veritus 
ergo ne si hanc palinodiam praecipitaret palamque 
divulgaret,id ageret quodaliquando infectum vel- 
let, satius duxit supersedere , videns presertim 
Ecclesie res in notabilem mutationem  prons. 
Quunquam enim , si Josephus , quod futurum ap- 
parebat , denuo in sede patriarchali reponeretur , 
ab ipso quidem, cujus mite ac pacificum ingenium 
perspexerat, nihil adversum se sinistrum aut infe- 
stum tentatum iri confidebat, tamen quod idem 
esset facilis ud sequendos impulsus aliorum , nec 
defuturi viderentur qui euim ad exempla edenda 
in pacis invisz auctures instigarent, temperandum 
judicavit a se ipso ultro praedamnando. Quam au- 
tem non vane tale quid metueret ab asseclis et con- 
siliaris Josephi, demonstrabat recens factum, 


Ῥασβοι. GR. CXLIII. 


B 


C 


'O μὲν γὰρ Ἰωσὴφ προσδοκήσιµος Gv ἐπὶ τῷ a- 
νεῖν τὰς διαθήχας ἐξήνυεν, ἦν δὲ χρεία μεμνῆαθαι 
καὶ βασιλέως zal τῆς ὑπὲρ ἐκείνου εὐγῆς. Καὶ ἐμέμ- 
νητό γε xal πὔχετο, οὐ μὴν δὲ προσετίθει τὸ ἅγιως, 
ὃ σύνηθες ἔχειν ὡς χρισθέντας μύρῳ τοὺς βασιλεῖς. 
Ὁ δὲ βασιλεὺς οὕτω πεμφθείσης ἐκείνην ἰδὼν ἔχου- 
σαν ἐδυσχέραινε, καὶ γράφει μὲν πατριάρχῃ, Ἱρά- 
φει δὲ καὶ τῷ τὴν πόλιν ἐπιτετραμμένῳ, µανθάνει 
ἐρωτῶντας πῶς τοῦτο πέπρακταί οἱ xal ἐφ᾽ 0 τι τῆς 
βασιλείας κολούει τὸ ἅγιος Μή πως ὡς ἀνάξιον, eroi, 
µε κρίνων τῆς ἁγιστείας οὕτω γράφει; Γέγραπται 
0' ὑπὲρ τούτων xal τῷ ᾿Αντιοχείας πατριάρχῃ τῷ 
Πρίγχιπι. Ot καὶ πέμψαντες ἐπυνθάνοντο τὴν αἴτίαν 
τοῦ οὕτω Ὑράφειν, ὡς θἔλοντος γνῶναι xal βασι- 
λέως. Καὶ ὃς µετετίθει τὴν τούτων αἰτίαν εἷς τοὺς 
ἀμφ) αὐτὸν μοναχοὺς, xal εἷς πίστιν ἄλλην προῖῆγεν 
οὕτως ἔγουσαν ἐπὶ πᾶσι πλὴν προσχειµένης τῆς 
ἁγιότητος. Ταύτην γοῦν ἐμφανίζων ἔλεγε γράφειν 
τὸ πρότερον’ ἐπεὶ δὲ οἱ περὶ αὐτὸν σχανδακίζοιντο, 
µετεγγράφειν ἀσαῦθις τὴν ἐς χεῖρας ταύτην Yeqo- 
νυῖαν τῷ βασιλει. Οὕτως ἣν ἐκεῖνος εἰρηνικὸς ἐφ᾽ 


quod eo apud Sangarim nuper agente contigerat: 


31. De testamento patriarchae Josephi. 


Cum enim per id tempus , brevi moriturus , ut 
tum putabatur, Josephus testes ultime voluntatis 
tabulas rite 807 conficiendas censuisset, in iis ex 
more mentionem imperatoris, ipsi bene precando 
faciens, nomini ejus vocabulum ἅγιος, hoc est, 
sanctus aut sacer, non adjunxit, quo tamen passim 
imperatores honorari consueverunt, ex quo sacri 
unctione olei sunt inaugurati. Eas tabulas ad se 
delatas imperator,legens, miratus in iis omissionem 
novam, scripsit ad patriarcham ea de re conque- 
rens: scripsit etium ad praefectum urbis , jubena 
serio inquirere quo id errore quove consilio factum 
ita esset : Vide, inquiens, quorsum Josephus me in 
ordinem redegerit et immperii nostri majestateni 
imminuerit negato titulo sacri : an quod me pecu- 
liariter illo indignum putet ? Seripsit etiam in sen- 
tentiam eamdem Principi ÁAnticheno patriarche;qui 
cum ambo misissent ad Josephum, querentes cur 
hoc fecisset, cupere enim imperatorem id scire, 
ille utrique respondit, celpam ejus erroris penes 
monachos ipsi ministrantes residere. Et in fldem 
dicti sui protulit archetypum exemplar testamenti 
cetera omnia simile perlato ad Augustum exemplo 
nisi quod titulus ἅγιος, qui desiderabatur in apo- 
grapho, clare in autographo legebatur. 8e igitur 
prius ita scripsisse : quopiam vero qui cizca ipsum 
erant scandalizarentur , postea relinxisse in eam 
formam qua imperatori esset oblata. Ea ingenua 
confessione Josephus eti suam pacificam indolem et 
suorum ministerium in Augustum invidiam decla- 
ravit ; causamque huio justam prebuit timendi, ne 
tam male animati in ipsum homines occasionem 
aliquam arriperent ejus accusandi quasi Écclesie 


31 


οτι 


GEORGII PACHYMERAE 


972 


ἅπασιν. [P. 846] ᾽Αλλὰ τοὺς περὶ αὐτὸν ὑποπτεύων Α φοῦς. Ὡς δὲ δόλῳ καχῶς ἀπεκτόνει, πέμψας τοὺς 


ὁ βασιλεὺς, ἅμα δὲ xal τοῦ μὴ δόξαι συνιστᾷν τὴν 
καθ) αὐτοῦ κατηγορίαν, ὡς κατὰ χλεύην xai οὐ πρὸς 
ἀλήθειαν ποιησάµενος, τὰ περὶ τούτων τοῖς ἐφεξῆς 
Χχιροῖς τῷ τέως ἀνήρτα. 


λβ’. Ὅπως συνέδη τὰ vavà Βελλάγραδα. 


Ἐν τούτοις δ) ὄντος τοῦ βασιλέως xai τὰ χατὰ 
Βελλάγραδα διηγγέλλοντο. ᾽Αλλ᾽ ἀναληπτέον μικρὸν 
ἄνωθεν. Ἰλλυριοὶ μὲν οὖν βασιλέως ἀποστατήσαντες 
κατ᾽ αὐτοὺς ἦσαν. Περισχόντες δ᾽ ἐρήμην πόλιν τὴν 
Δυῤῥαχίου ἐκ τοῦ προγεγονότος σεισμοῦ ἀνακτίζουσί 
τε xal τινας συναπηστάτας Golgi ἐχεῖ κατοιχίζουσι. 
Ti ῥηγὶ δὲ Καρούλῳ ἐξ ἐγγίονος γειτονήµατος τοῦ 
ἀπὸ τῶν Κανίνων φιλίως εἶχον xal κατὰ συνθήκας 
εἰρήνευον. Τὰ μέντοι γε Κάνινα πάλαι μὲν ἦσαν τοῦ 
Χιλίππου ᾿Ἀμηραλη, ἀνδρὸς δυναµένου πλεῖστα, ὃν 
καὶ Μιχαὴλ δεδιὼς à δεσπότης, xal μᾶλλον ἰσχύσαν- 
τος XXtà τοῦ Μαφρὶ τοῦ Καρούλου ὡς χαὶ ἀποχτεῖ- 
ναι xal τὴν ἀρχὴν ἐκείνου λαθεῖν συμμαχίᾳ πλείστῃ 
τῆς '"ExxÀmelae, χήδει ἐποιεῖτο, xai τὴν πάλαι τῷ 
Ζφαντζῇ συνοικήσασαν, ἀδελφήν Yt οὖσαν τῆς αὖ- 
τοῦ γυναικὸς, κεχηρωμῖνην ἐκείνου πέµψας συναρ- 
potet οἱ, ἐκχωρήσας αὐτῷ xal Κανίνων xal Κορυ- 


illusisset simulanda pace falsa. Quod crimen quia 
confirmare potuissent quadam velut confessione 
ipsius rei, si revocasset imperator ultro quod fece- 
rat, ideo se ille tuno &b eo faciendo continuit, 
508 integra ut erant omnia relinquens suspen- 


EE ἀδήλων κστοϊστεύσοντας, xal «à ὃρᾶμα τνύετο, 
καὶ ὁ ᾽Αμηραλῆς ἐτεθνήχει, ἐδούλετο μὲν χατασγὼν 
Κάνινα ἔχειν, ἐμποδὼν ὃδ᾽ ἦσαν οἱ ἐν ἐκείνοις εὗρι- 
σκόµενοι Ἰταλοὶ, ol καὶ τὸν τῆς ἵττης συνδιαγαγύν- 
τες Χχιρὸν αὖθις ἀπέγλιναν πρὸς τὸν Κάρουλον. Ki. 
Ρουλος δὲ πέµψας κατωχύρου τε τὸ φρούριον, xii 
ὡς ἰδίῳ χρώμενος ἐκεῖθεν ἐξοριμᾷν τοὺς αὐτοῦ χχτὰ 
τῆς ΄᾿Βωμαίων ἐθούλετο. Τότε τοίνυν ἐθάῤῥυνε μὲν 
ἐκεῖνον καὶ dj τῶν Ἰλλυριῶν ἀποστασία, ἔχων δὲ xoi 
τὸν κότον ἀρχῆθεν ὡς ἐκκρουσθεὶς ταῖς τοῦ βασιλέως 
μηχαναῖς της ἐπὶ τὴν πόλιν ἐκπλοίας, λαὸν ἱκτνὸν 
ἐκ Βρεντησίου ἅμα piv ἱππότην, ἅμα δὲ καὶ πεζὀν, 
[P. 347] ὡς εἷς τρεῖς χιλιάδας ποσούµενον, διαπε- 
ῥραιοῖ τὸν Ἰόν.ου. Οἵ δὴ xai καἑαλαθόντες τὰ Κάνινα, 
xa: ὡς εἶχον ἐνσκευασάμενοι, οὕτως ἐκεῖθεν ἑξώρ- 
µων ὡς τῇ κατὰ σφᾶς τόλμῃ οἴεσθαί τινας µὲγ;' 
xai πόλεως θεσσαλονίκης, ἔτι δὲ xal πόλεως aiti 
πεζῃ συμθαλεῖν. Ἐπὶ τοσοῦτον Ó' ἐθάῤῥουν τῇ χττ' 
αὐτοὺς δυνάμει ὥστε xal xav! ἐλπισμὸν τὸν κρεἰττω 
διαµερίζειν καὶ χώρας καὶ πόλεις ἑαυτῷ ἕχαττον 
τῶν προὐχόντων. Ἐξῆρχε δὲ τούτων ἁπάντων ὁ χαὶ 
τῷ «φρονήµατι τοὺς πᾶντας ὑπερφερόμενος . Ῥὼς 
Σολυμᾶς, μέγιστος μὲν ἡλικίᾳ, σοθαρὸς δὲ ταῖς ci 


subornalos ad hoc jaculatores interfecit, conatus 
ille quidem est sceleris sui fructum carpere Ca- 
ninis domino jam carentibus recipiendis. Sed ne 
id posset, obstiterunt reperti tunc illic Itali, qni 
cum Philippo fuerant, quando est occisus. Hi per- 


densque in futurum rerum, ut se habebant, pre- C fidiam insidiatoris detestati $69 rursus ad Garo- 


sentem statum. 
32. Ut res ad Bellagrada gesta contigerit. 


In his imperatori versanti nuntiata sunt quis 
&d Bellagrada contigerant. Ea explicaturis hic 
nobis paulo altius repetendum exordium est. Illyrii 
quidam dudum excusso imperatoris jugo, sic quasi 
sui juris essent, res sibi suas habebant. Hi nacti 
eversam terre motu Dyrrhachiensem civitatem, 
eam a 806 restauratam colonia frequentant e sibi 
fidis et pariter imperatori rebellibus, federe icto 
cum rege Carolo vicinum his presidium apud 
Canina obtinente; qui locus quo casu in ejus 
potestatem venerit, dicam. Canina olim sub ditione 
fuerant Philippi Amerale viri potentissimi, dotali 
ei conditione attributa & Michaele despota. Hic 
eoim a Philippo sibi metuens, presertim postquam 
Carolus adversus Manfredum prevaluit οἱ hujus 
toccisi regnum obtinuit, auxiliis Ecclesie maximis 
&d eam victoriam adjutus , preocoupare gratia 
quem formidabat sibique adjungere affinitate sta- 
tuit. Obtulit ergo ei in uxorem conjugis proprie 
germanam, qne Sphantze nupserat, οἱ tunc eo 
mortuo vidua Philippo isti nuptiali faedere sociata 
est, conciliante ac mittente despota, qui etiam 
hac occasione Caainis et Corypho novo affini 
cessit. Postquam autem idem Michael circumven- 
um insidiis Philippum telis ex occulto jactis per 


i 


lum inelinarunt. Ille «utem missis impigre copiis 
arcem illam opere et presidio munitam αἱ pre 
priam deinceps habuit, stationem istam ορροΠᾶ- 
nam judicans ad effectum veterum suarum rmachi- 
nationum : inde enim commode sesperabat eruptu- 
rum in subditas imperatori regiones, quas dudum 
invadere optabat. Occasionem porro ejus rti 
prospere tentande offerri sibi maturam ratus 
rebellione Illyriorum, eoque animosius obsequens 
ire, qua pridem in imperatorem ardebat, quod 
ille artificiosis suis cum papa tractatibus erpedi- 
tionem ab eo paratam in urbem Constantinopolim 
effectu cassam reddidisset, multitudinem sat mag- 
nam partim equitum partim peditum, tria simul 
millia militum explentem Brundusio per Ionium 
trajecit. Hi perlati Canina, cum ibi se quam 
potuerunt optime comparassent, eruperunt auda- 
cissime vastis inflati spebus, quasi non solum 
obvia cuncta usque Thessalonicam subacturi , 
sed ad urbem quin etiam ipsam inoffenso expedi- 
tionis terrestri cursu perventuri. Tantum aulem 
confidebanl suis opibus ac viribus, ut velut non 
dubia spe leti successus jam nuno precipui duces 
ipsorum inter se partirentur regiones urbesque, 
quas quisque post victoriam proprias haberet. 
Preerat autem universis illis omnium longe fero- 
cissimus Rhos Solymas, vir altissime stature, 
animi superbissimi , Superciliosissimi in congret. 





9T3 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIB. VI. 


974 


ψρχῆς καταστάσεσιν, ὑπέροφρυς δὲ ταῖς ἐντυχίαις, Α τοῦ φρουρίου περικαθίζουσι, καὶ δὴ ἐπιστήσαντε 


ξανθὸς τὴν τρίχα, xai ὑπεραύχην ἐκ φυχικοῦ τινος 
ἐχθέρμου κινήματος. Οἶμαι δὲ κἀντεῦθεν τὴν ὀνομα- 
σίαν σχεῖν, παρὰ τὴν πρὸς ᾿Ρὼς ὁμοιότητκ. Προ- 
αχθέντες τοίνυν ταῖς τόλµχις οἳ Ιταλοὶ ἐπὶ τὰ Βελ- 
λάγραδα πρῶτον ὥρμων ὡς ἐξ αὐτῆς αἱρήσοντες. 
Τὸ δὲ 4t φρούριον ἔνθεν μὲν τὸν οὕτω πως λεγόµε- 
voy ἐπιχωρίως ᾿Ασούνην ποταμὸν προϊσχόμενον ἐπί- 
χειταί ol κατὰ πλευρὰν, πλὴν οὐκ ἐπ᾽ ἀγχωμάλο», 
ἀλλ) ἐχκρεμὲς πλημμυροῦντι χάτω γεωλοφοήῦμενον" 
οὗ δὴ καὶ ἔξωθεν ἐμθόλῳ τινὶ σχευαστῷ, ὡς μὴ τοῖς 
ἐπιτιθεμένοις ἐμποδὼν Ἱσταμένοις κωλύοιντο, ὑδρεύ- 
ονται ὀσ/μέραι τοῦ ποταμοῦ πίνοντες. Τόσον δὲ τῷ 
o2002lp ὁ ποταμὸς παβάχειται ὣστ' ἀπὸ ἐγγίονος 
θέας τοὺς ἑντὸς σαρίτταις ἀπείργειν τοὺς ἐμποδί- 
ζοντας, xal γ) ὡς πέλταις τῷ σκεπάσµατι τοὺς ἐφ᾽ 
ὕδωρ όντας χρῆσθαι. ᾿Επὶ θάτερα δὲ τούιου λόφος 
ἕτερος ὑπερανέχει τῆς πεδιάδος, χαταντικρυ χείµε- 
voc, οὗ δὴ καὶ ποταμὸς Βοώσης λεγόμενος ἄλλος 
πλημμυρῶν κατὰ µἐσην ἀπείργει τὰ Κάνινα. Παμ- 
πληθεὶ γοῦν ἐκεῖνον περαιωσάµενοι, κατασχόντες τὸν 
λόφων µετεώρους ὄντας ἐπὶ τῷ μέλλοντι φόδφ τοὺς 


sibus despectus, flavus crines, cervice insolenter 
elata incitatis cireumagenda motibus naturalem 
quemdam ardorem preferens: unde crediderim 
eum Rhos vocatum ex similitudine capitis ejustum 
coma tum vultus colore rubescentis,cum nota specie 
phalangii Rhox dicta. [sta igitur confldentia Itali 
ruentes, admovent se primum Bellagradis: arcis 
id nomen, quam 515860 prino se speraverant 
impetu capturos. Hujus autem talis quidem est 
situs. Habet hinc quidem pretentum amnem propria 
indigenarum lingua vocatum Asunem. Adjacet 
autem amni arx a latere, non plano equa campo, 
sed suggestu quodam eminens nativi collis, cujus 
imum solum fluvius alluit. Ex quo ne haurire 
ad quotidianum usum hostili vi presidiarii prohi- 
berentur, protensum a radicibus clivi ad flumen 
aggesta molis brachium tegebat, opus olim ad 
dubiorum discrimina temporum paratum, Tanta 
porro amnis ad arcem vicinia est, ut qui ex eo 
aquari externi obsidentes volunt, si id ubi pro- 
ximus est conspectus tentent, sarissis intus de- 
gentium contigui sint. Quare nonnisi protecti 
peltis id tuto aggrediantur. Ex adverso autem 
hojus quem arx insidet collis, alius eminet supra 
equor camporum tumulus, ad quem alter fluvius, 
Booses appellatus, profluens et planitiem secans 
mediam fines Caninorum dirimit. Boosem ergo 
amnem universe Latinorum oopie transgressm 
tumulum quem dixi occupant, et sane sollicitos 
quo apparatus iste desineret Bellagradenses cir- 
cumsident; moxque ballistis admotis grandium 
incussu lapidum labefactare murum sggrediuntur. 
Perlata, velocitate summa, bujus oppugnationis 
fama ad aures imperatoris, subito ille haud pa- 
rum conturbatus est: etiam usque ad anxiam de 
summa rerum formidinem nuntio tali perculsus. 


μηχανήματα πετροθόλα ἐκεῖθεν βολαῖς ἰσχυραῖς 
ἑκάκουν τὸ τεῖχος. 'H τούτων γοῦν φήμη ἁπτέρῳ 
τάχει μέχρι xal βασιλικῶν ἀκοῶν φθάνει, xal τοὺς 
λογισμοὺς ταράσσει τῷ µβασιλεῖ, xal περὶ τῶν 
ὅλων τετρεµαίνειν ποιεῖται. θυμῷ γὰρ συγκράτους 
τόλμας πῦρ ἐλαίῳ μιγνύμενον dv τις λέγοι, οὐκ 
ἂν τῆς εἰγόνος ἁμάρτοι. Οὐδὲ γὰρ ἄλλο τις εἶχε το- 
πάζειν ἐκεῖνο fj τὰς ἐπισχεθείσας δυνάµεις ἐκ µη- 
χανῶν τόσων διὰ θαλάσσης μηδὲν ἱέναὶ, ταύτας ἤδη 
διὰ ξηρᾶς εὐολεῖν, πλέον ἐχούσας ἐχείνου τὸ δύνα- 
σθαι τῷ ἀπ᾿ αὐτῆς βαλθῖδος τῆς µάχης κερδαἰνοντας 
ἀποζῇν. [P. 948] Ti τοι xal καταφεύγειν μὲν ἐπὶ 
θεὸν ἔγνω, ἑτοιμάζειν δὲ καὶ δυνάµεις τὰς ἀποχρών- 
τως ἀνθεξούσας πλῆθος, ὡς dpa τῷ φανῆναι στῆναι 
σφαλέντας χἀχ τῆς πρώτης πείρας τὸ πρόσω µα- 
θόντας ἅθατον. Τὰ μὲν οὖν πρὸς θεὸν οὕτως ἐξητοι- 
µάζετο' παρήγγελτο γὰρ πατριάρχῃ τε καὶ ἀρχιε- 
ῥεῦσι σύναµα παντὶ τῷ χλήρῳ πρῶτον μὲν πάννυ- 
Xov Ἱἱκετείαν πρὸς θεὸν κατ ἐκείνων ποιήσασθαι, 
εἶτα δὲ ἅμ᾽ ἕῳ πατριάρχην τε xal σὺν αὐτῷ t£ ἆλ- 
λους τῶν προὐχόντων ἀρχιερέων, τὰς ἱερὰς στολὰς 


Reputabat videlicet incitari Latinos in hanc ir- 
ruptionem vi duplici utraque vehementi, iraet 
audacia, quarum simul mistarum ex mutuo crescit 
consortio pernicies, velut cum igni oleum additur. 
Ergo 81812 expertus quanta difficultate tot arti- 
ficiis tractatuum, tot objectis apparatibus classium 
egre hactenus vixque obstitisset, ne mari Latine 
copie in nostram continentem  importarentur ; 
videns jam eas potiri campo, et expeditum dein- 
ceps planumque terrestri progressu in ipsa viscera 
iinperii iter insistere, ultimo sibi conatu conten- 
dendum statuebat, quo istum primum retunderet 
impetum; nam eo si non solum impune defungeren- 
tur, sed ex hoc etiam cum fructu opereque pretio 
redirent, in tantum augendos apparebat feroces 
ipsorum animos, ut iia obsisti amplius nequiret. 
Igitur ut in tam ancipiti discrimine summe rerum 
faciendum omnino sibi putavit, ut ad Deum ante 
omnia recurreret: simul tamen deinde tam nume- 
rosas tamque validas eo destinaret copias, ut eorum 
objectu solo repressi retroque trusi re infecta 
hostes primo experimento discerent, quam non 
facile pervia ipsorum armis ulteriores, imperii 


D regiones forent, quarum utique limen ipsum ac 


limitem viderent ineluctabili potenti& vallatum. 
Porro que ad Dei propitiationem attinebant, in 
hunc modum preparata sunt. Denuntiatum pa- 
triarchz, episcopis, universo clero est, primum 
quidem ut noctem simul totam implorando contra 
hostes Dei auxilio pervigilem ducerent, sub auro- 
ram vero diei insequentis patriarcha, sex aliis e 
precipuis episcoporum secum assumptis et sacris 
omnes stolis induti, cunctis interim aliis Deum 
invocantibus, benedictionem sacri olei solemnem 
rite peragerent; !um paratos ad id fasciculos 
segmentorum papyri consecrato tingerent oleo; 


975 


GEORGII ΡΑΟΒΥΜΗΕΒΑΣ 


916 


ἐνλυθέντας, τῶν λοιπῶν ἐκεῖσε θεοκλυτούντων, ἔπι- À τοὺς τοῦ φρουρίου τοὺς πειράσοντας ἔγνωσαν ἀπο- 


τελεῖν εὐχέλαιον, φακέλλους δὲ παπύρων ποιήσαντος 
τῷ καθαγνισθέντι ἐλαλῳ βάπτειν, καὶ οὕτω διδόναι 
τοῖς ταῦτ) ἀπάξουσι πρὸς τὸ στράτευµα, ὥστ᾽ ἄπο- 
χρῶντ) εἶναι τῷ τῶν στρατιωτῶν πλήθει, ἐφ' ᾧ ἓν 
καὶ Έἕκαστον τῶν παπύρων ἵνα κρατοῦντα ὁμόσε 
χω ρεῖν τοῖς ἐχθροῖς. Ταῦτ᾽ ἐπετέχτατο καὶ τὴν τα- 
χίστην ἐπέπρακτο, καὶ οἱ θεῖοι φάχελλοι τῶν παπύ- 
pev σχεύεσιν ὑελίνοις ἐμθεθλημένοι ἅμα μὲν μετ 
εὐχῆς, ἅμα δὲ xal μετ) ἀσφαλείας ἐπέμποντο. Βασι- 
λεὺς δὲ τὸν αὐτοῦ γαμθρὸν Μιχαἡλ τὸν δεσπότην καὶ 
τὸν µέγαν δομέστιχον τὸν Ταρχανειώτην xai αὐτὸν 
Μιχαὴλ, ἔτι δὲ τὸν μέγαν στρατοπεδάρχην Συναδη- 
νὸν Ἰωάννην, καὶ τέταρτον σὺν τούτοις τὸν ἔκτο- 
µίαν ᾿Ανδρόνικον, τατᾶν μὲν τῆς αὐλῆς ὄντα τῷ 
τότε. Ἠνοπολίτην 8^ ἐπιχεχλημένον, ἐγχειρίσας δυ- 
νάµεις ἰκανὰς πρὸς τούργον ἐκπέμπει, ὀῤῥωδίαν μὲν 
πᾶταν ἐξ αὐτῶν ἐκδάλλων, θάῤῥος δ᾽ ἐντιθεὶς πλεῖ- 
στον ταῖς ἀπὸ τῶν εὐχῶν τῶν ἱερέων συναρσεσιν. 
Οὗὖτοι μὲν οὖν ἀπελθόντες ἀἁπωτάτω ὅσον 7,» ἔγχω- 
ροῦν ἑστρατοπεδεύσαντο, xal προσθαλεῖν μὲν ἑξαπι- 
vale οὐχέτ' ἑτόλμων (ἀλογίστῳ γὰρ ἀντισχεῖν θρά- 
cet ἑδόκουν, καὶ μᾶλλον ol περὶ τὸν µἔγαν δοµέστι- 
κ.ν, ᾧ δὴ καὶ τὸ πᾶν ἐπετέτραπτο, del προµηθείας 
θρόνον τιμῶντα), σιταρχεῖν δὲ ἤδη λιμῷ λελοιπότας 


mox darent expeditis ouraoribus, qui hos ad exer- 
citum portaturi in procinctu stabant. Erat autem 
numerus chartularum oleo tinctarum quantus 
gufficeret, ut unicuique militi contra hostem ituro 
sua tribueretur, quam secum in prelio gestaret. 
Hc ut imperata, sio exsecutioni mandata con- 
festim sunt. Et sacri fasciculi chartarum in vasa 
vitrea ipnjecti, simul religione congrua, simul 
velocitate 5899 summa mittuntur in castra. Pre- 
miserat enim imperator eo copias quantas ad quod 
optabat suffecturas putarat, sub ducibus Michaele 
despota suo genero, magno domestico Tarchaniota, 
el ipso prenominato Michaele, magno siratope- 
darcha Joanne Synadeno, et quarto cum bis eu- 
nucho Andronico tunc aule tata, cui Eonopolite 
cognomen erat. Hos mittens omnem  abjicere 
timorem jussit; et cer!a victorie spe niti, mag- 
nopere confisos auxilio divino, quod ab exorato 
precibus sacerdotum numine haud dubitantes ex- 
spectaren!. Sic illi profecti admoverunt se oastris 
hostilibus quam proxime licuit. Et irruere quidem 
in hostes primo statim adventu noluerunt. Incon- 
sulte quippe id fore temeritatis arbitrabantur: que 
fuit precipue sententia magni domestici, cui cura 
universa negotii totius et suprema in universum 
exercitum auctoritas commissa fuerat, ita ut ex 
ejus providentia ac judicio cuncta ibi penderent. 
Decreverunt autem mittendos e suis qui commea- 
tum obsessis jam fame laborantibus importarent. 
Ad hoc videbatur profuturus ipsis fluvius, arcem, 
ut divi, prelabens: nam et impositis illi noctu 
navibus facile versus arcem promoturi videbantur 
necessariam annonam; et si hostes id prohibere 


στέλλειν. Ἐῴκει γὰρ καὶ ὁ παραῤῥέων τὸ φρούριον 
ποταμὸς τὰ πολλὰ ξυλλαμθάνειν σφίσιν, ἅμα μὶν ὃν 
αὐτοῦ φορτηγυύντων νυχτὸς, ἅμα δὲ καὶ τῷ χατὶ 
χρείαν ὑδρεύσεως ἐμθόλῳ πρὸς τὴν ἐπὶ τὸ φρούριο 
ἀναγωγὴν τῶν φορτίων ἐν ἀσφαλεῖ χρησοµένων τῶν 
ἐπὶ τῷ σιταρχεῖν τεταγµένων, Ταῦτα διανοτηθέντις, 
τοὺς φορτηγοὺς εὐτρεπίσαντες xal ἱκανὰ νηησέμε- 
vot τῷ ποταμῷ πιστεύοντες ἔπεμπον, xal τοὺς παρὰ 
[P. 949] τὸ χεῖλος τοῦ ποταμοῦ αὐτάρχεις πρὸς μέ. 
Xn» τῶν ἐπιθησομένων τάξαντες . Τοῦτο γινόµενοι 
μὴ λαθὸν ἐκμαίνε τοὺς Ἰταλοὺς, xal ἐπισχεῖν ὡς 
Ἂν οἵοί τ) ἦσαν ἐξέθορον. Οἱ μὲν οὖν παρὰ θάτερι 
τοῦ ποταμοῦ ᾿Ασούνη σταθέντες ἔτοιμοι Tony ἔπιόν- 
τας ἀμύνεσθαί τε xai κωλύειν τὴν σιταρχίαν, Ay 
μᾶλλον τὸ φρούριον ἑλπίζοντες παραστήσασθαι' ὁ 
δὲ γε Ῥὼς Σολυμᾶς, σύναµα τοῖς περὶ ἐχεῖνον πλεί- 
στοις καὶ ἰσχυροῖς οὖσι, διέγνω τὸν ποταμὸν ὅ-ατι- 
βαιωσάµενος τοὺς παρὰ τὸ χεῖλος ἐπὶ φυλαχὴν Ciz; 
Χαταγωνίζεσθαι,. Καὶ δὴ τῷ ῥεύματι μεθ dui 
ἐμθαλόντες πλείστης Ἱστῶσί τε τὴν τοῦ ὕδατος ῥύμῃ 
καὶ γατὰ θάτερα τὴν ταχίστην γίνονται, Φφριμαγμοῖς 
καὶ µόνοις τῶν κατὰ σφᾶς ἀγερώχων ἵππων κατα- 
πλήξειν τὸ ἀνθιστάμενον ἅπαν οἰόμενοι, Ὡς vow 
τῷ θάῤῥει προπηδῶντες sixaío ἐπὶ τοὺς πεμοθ 


conarentur, beneflcio valli ab arce ad fluvium 
producti aquationis tuto facienda causa, suo: 
quoque convectores rei cibatrie commode ad in- 
offensum transitum tegendos verisimiliter autuma- 
bant. Hoc consilio bajulis expeditis, oneratisqze 
commeatu ratibus, eas secundo immittunt amne, 
dispositis in ripa idoneo numero militibus ad im- 
petus obstare 51:33 conantium arcendos. No 
latuit hostes quid pararetur. Erumpunt statim 
furioso contra impetu ltali. Pars horum in κά: 
versa fluvii Asune instructi ripa stabant, procioc. 
ti ad repellendos eos qui alimenta obsessis inferre 
moliebantur: hos enim se fame compulsuros ad 
deditionem speraverant. At Rhos Solymas cum 
magna suarum manu, virorum utique fortium e 
roboris precipui, trajiciendum sibi ultro fluvium 
Statuit ad eos debellandos qui ex adversa rip se- 
cundoamne fluentiumtransitum defensabant. Ergo 
equitatu denso eluctati torrentem impetum fluni- 
nis, ulteriorem oram brevi tenuere, fastu tanto, 


D ut solo fremitu et hinnitibus ferocium equorum 


quibus insidebant perculsuros se aversurosque 
statim in fugam adversarios omnes confidere vide- 
rentur. Cum igitur exsilientes e flumine quesi 
perfunctorie εἰ contemptim prenimia certi suc 
cessus fiducia in nostros ibi stantes inveherentu, 
hi partim prudenti cautione periculi, partim srt 
quadam stratagematis,ad eliciendos hostes in lo- 
cum iniquiorem, paululum retro cesserunt. Nac 
vero locum aptum, fixis in eo vestigiis insequentes 
equites armatura impeditos gravi jaculis petere 
coperunt. Ac in ipsorum quidem corpora galeis 
ac loricis protecta perferre se ictus sagittarum 








ο 


DE MICHAELEK PAL/EOLOGO LIB. VI. 


978 


τας ἐξώρμων, ot μὲν πρὸς μὲν τὴν πρώτην ἐμθολὴν Α κατὰ στόµα παιόµενοι διεφθείροντο (οὐ γὰρ πρὸς τὸ 


τοῦτο μὲν φυλαττόμενοι, τοῦτο δὲ καὶ τεχνιτεύοντες 
ἐπιεικῶς εἶξαν, ἐπιτήδειον δ᾽ εὑρόντες τόπον μετὰ 
βάρους ὅπλων όντας κατοΐστευον . Κάκείνων μὲν 
ἐφικέσθαι τῶν ἁδυνάτων ᾧοντο, ἐπείρων δὲ βάλλοντες 
τοὺς ἵππους, εἴ πως κατευστοχήσαντες τοὺς ἐπὶ τῶν 
ἵππων ἨὙαννυμένους πεζοὺς ἀποδείξαιεν. ᾿Ετρώθη- 
σαν γοῦν καὶ ἄλλοι τῶν ἵππων, τιτρώσκεται δὲ καὶ 
4$ τοῦ ᾿Ρὼς Σολυμᾶ, πλὴν οὐ χαιρίως ὥστε xal 
ἐξαπιναίως καταπεσεῖν. Όμως (τὸ γὰρ βέλος ἤπειγε) 
καὶ τοῦ πολλοῦ θράσους πκαθυεῖτο καὶ τὸν ἐπιθάτην 
εἰχχίως ἔφερεν, ὥστε xàl σιτοδοχείῳ κατὰ γῆς προσ- 
παῖσαι ἄνεφγότι, συμποδισθῆναί τε καί τὸν ἐπιθά- 
την καταθαλεῖν. Οἱ δὲ μὴ δυνάµενον κινηθῆναι τὸν 
σοθαρὸν περιστάντες χερσὶν ἁλίσκουσι. Φημίζεται 
γοῦν παραυτὰ ἔνθεν μὲν τοῖς τοῦ βασιλέως, ἐκεῖθεν 
δὲ τοῖς κατὰ τὸ φρούριον dj ἐχείνου ἅλωσις. Καὶ ol 
μὲν ἐν χερσὶν εἶχον τὸν τέως μέγα σοθαρευόµενον, 
oi δὲ τοῦ φρουρίου xal πρὸ τοῦ τοὺς ἀγγελοῦντας 
παραγχενέσθαι ἐφηδόμενοι τοῖς ἐκτὸς τὴν ἅ)ωσιν 
ἤγγελλον. "Αμα γοῦν ἕφῳ οἱ ἐντεῦθεν συνησκπικότες, 
κρατοῦντες ἕχαστος xai τὸν θεῖον ἐξ ἑλαίου πᾶπυρον, 
εραιωθέντες τὸν ποταμὸν τεταραγµένοις ἐμπί- 
πτουσι xal ἅμα πρὸς φυγλν τρέπονται. Οἱ μὲν οὖν 


posse desperantes, in equos collimabant, partem 
se ferocie dempturos superbe se ex equis osten- 
tantibus rati, si pedites ex equitibus facerent et 
sic eos perculsos casu, mole armorum gravatos, 
facilius obnoxios haberent. Igitur cum alii vulne- 
rati equi sunt, tum equa generosa et preferox, 
qua Rhos Solymas insultans minaxque $184 fere- 
batur, percussa telo est; non lethali quidem ictu, 
quo statim, concideret: tamen sensu qualiscunque 
salis alte penetrantis vuineris turbata non parum, 
multum de priori remisit audacia, sessoremque 
jam segnius et titubanter sustinebat, quoad im- 
pingens forte in excavatam illic fovenm frumento, 
ut fit, condendo, implicatam cavo pedem expedire 
non valens con^idit, equitem superciliosum prius 
illum ferumque dejiciens ; quem ob pondus armo- 
rum immobilem herentem nostri undique accur- 
rentes comprehensum adducunt.Divulgata momen. 
to est totis imperatoris oastris et intra ipsam 
obsessam arcem ducia hostium comprehensio. Et 
in castris quidem certa fides erat oculorum, prae- 


ἀντισχεῖν, ἀλκὰ πρὸς τὸ μαθεῖν µόνον τί τὸ γινόµε- 
vov ἐτρέποντο χατὰ πρόσωπον), ol δὲ κατὰ πώτου 
πληττόμενοι διωλίσθαινόν τε τῶν ἵππων xal πί- 
πτοντες ἔθνησχον, ἔστι OÓ' οὗ xal ζῶντες συνελαµ- 
θάνοντο. Σπουδἡ γὰρ ἦν τοῖς μὲν τὸν ποταμὸν Βοώ- 
cn» Φθάσαι xal περαιωβεῖσι σωθήσεσθαι, τοῖς δὲ 
τοῦ [Ρ. 350] βασιλέως τὰς ἐπὶ τὸν ποταμὸν αὐτῶν 
ὁρμὰς διακλεἰειν προφβάνουσι. Μὲν Bici τοῦ μὴ χω- 
λυβῆναι παντάπασιν , αὐταῖς σκευῖς xal Ὑυναιξὶν 
ἐνειλούμενοι, xal ὁ ἐπιὼν τὸν προϊόντα καταπατῶν 
τε καὶ χατασποδῶν, αὐτοὶ παρ) ἑαυτῶν τὰ πλεῖστα 
ἐσφάλλοντο, πολλοὺς δὲ καὶ ὑπετέμνοντο οἱ ἱππεῖς 
πρὶν φθάσαι τὸν ποταμὸν, καὶ έργον εὐζώνου πεζοῦ 
Ἱππεὺς ἐγένετο σοθαρὸς, ὡς ἁλισκεσθαι piv πλεί- 
στους, ἅμα 5' ἑαλωκότας ἀπάγεαθαι πρὸς 1) φροῦ- 
piov, καὶ πάλιν ἄλλους καὶ ἐπ᾽ ἐχείνοις ἄλλους, xal 
οὕτως ἐφεξῆς τοὺς viv φονεύεσθαι, τοὺς ὀνομαστοὺς 
δὲ συλλαμθάνεσθαι, μέχρις οὗ xal τὸν ποταμὸν 
Βοώσην φθάσαντες ol μὲν ἑκοντὶ ἑαυτοὺς ἐῤῥίπτουν 
κατὰ τοῦ ῥεύματος, τὸ ἐξαπολωλέναι προτιμῶντες 
τοῦ μετ) αἰσχύνης πεσεῖν εἷς χεῖρας Ῥωμαίων, ot 
δὲ Big τὸν ποταμὸν διεκπαίοντες ix πολλῶν ὀλίγοι 
πρὸς τὸ τῶν Κανίνων φρούριον διεσώζοντο φεύγον- 


resistendi animo, subito dejectis. Fugientium 
autem jam pariter omnium terga insequentes 
nostri valide incussis missilibus cedebant. Unde 
prosternebantur equites, vulnere aut offendiculo 
equis lapsantibus evoluti. Horum plerique occum- 
bebant: vivi nonnulli capiebantur, interclusi co 
quod summo studio captabant. Id autem erat 
pervenire adBoosera fluvium et eo transito salutem 
in tuto ponere. At imperatorii ὅ 3 ὅ cursum istum 
retardare tum a tergo lacessendo, tum precur- 
rendo viamque obstruendo, varie certabant. Inter 
qua Itali confusi, qua metu ne prohiberentur in 
tutum evadere, qua mistione inordinatissima 
garcinarum et mulierum quas una secum trahebant 
quibusque impliciti conflictabantur, trudebant de- 
jiclebantque sese mutuo, temere invicem incur- 
rentes ao conculcantes, ita ut eorum multicurren- 
tium ad flumen equorum ungulis contererentur ; 
et afflicti lapsu superbe cataphraoti,equites preda 
facilis erant peditum expeditorum. Horum plurimi 
simul eapiebantur, simul ad arcem custodiendi 


sentem, que manibus teneretur, predam cernen- D trahebantur, redeuntibus mox qui deduxerant, et 


tium ac scilicet illudentium in eam servitutis 
humilitatem jam redacto tam  tumide paulo ante 
gloriatori. Obsessi vero etiam antequam ad eos 
pervenissent qui hoo nuntiaturi missi erant, nescio 
quomodo casus ejus facti certiores, signa letitie 
ediderunt, ex quibus nostri procul intelligerent 
jam scire ipsos quid contigisset.Ergo sub auroram 
nostri omnes armis sumptis, correptaque quisque 
in manum tincta oleo sacro chartula, trajecto 
amne inturbatos clade ducis hostes ruunt. Hi 
slaiim funduntur fuganturque, paucis qui os 
obverterant spectandi potius curiositate quam 


aliis alios aliosque similiter, statim ubi corripuee 
rant, in tuta custodia locantibus, eo in his discri- 
mine servato, ut vulgus quidem et gregarii neca- 
rentur, insignioribus et primariis reservatis. Per 
hunc tumultum qui tandem e Latinis ad Boosis 
ripas pervenire potuerunt,se volentes in flumen 
precipitabant, mortem preoptantes ignominiosce 
sub Romanis captivitati.Fuere tamen quibus cona. 
tus transnatandi succederet.Hi perpauci e plurimis 
in Caninarum tandem arcem tutum ex effusa fuga 
receptum habuerunt, nudi, inermes, qui pauloante 
fastuosi ac rrinaces universumOri 


9» 


GEORGII PACHYMERJR 990 


τες, γυμνοί τε xai ἄοπλοι καὶ πεζοὶ oi πρό μικροῦ Α στοιχτδὀὸν διεληλακότας νατανοέσας cura στχγνὰ 


σοθοῦντες καὶ ὡς νοσσιὰν τὴν Ῥωμαϊδα χαταλαθεϊν 
κατ’ ἐλπισμὸν ἔχοντες. 
λΥ’.. θρίαμβος τῶν ἑαλωκύτων xatà τὰ 
Βελλάγραδα. 

(P. 351] ΊΑξιον δὲ μηδὲ ἐκεῖνον τὸν θρίαµδον τὸν 
ἐν τῇ πόλει γεγονότα παραδραμεῦν . Ἐπειδὴ γὰρ 
κατὰ κράτος ἑνίκων οἱ βασιλέως, μᾶλλον δὲ xai 
ἀκονιτὶ τὰ θαυμαστὰ χατὰ τῶν ἁλαζόνων κατώρθοὺν, 
τοὺς μὲν πεσόντας ἔσχολενον, πλοῦτον συλλέγοντες 
ὅπλων τε xal ἑνδυμάτων xai ἵππων καὶ σκερῶν παν- 
τοίων ἐξησκιμένων, τοὺς δὲ γε ζῶντας αὐτοὺς τε 
xal Ίππους αὐτῶν ἐπισοναθροίσαντες, καὶ τοὺς μὲν 
πέρα.ς ἀφύκτοις δεσµήσαντες, τοὺς 0 Ἀνέντες εἰς 
ὀποξύγια , σφίσι τὴν στρατιὰν ἀναλαθόντες [οὐδὲ 
γὰρ εἶχον ἐντεῦθεν δεδιέναι πανστρατιᾷ ἑαλωκότων) 
ἐς βασιλέα μειὰ γε τροπαίων λαμπρῶν ἀνεζεύγνυ- 
σαν, θέα ὄντως Φιλορωμαίοις πανθαόµαστος. 'O γοῦν 
βασιλεὺς δεξάµενος μὲν τοὺς ἰδίους. μαθὼν ὃ' ἐς τὰ- 
κριθὲς τὰ πραχθίέντα, ἔτι δὲ καὶ ἰδὼν ἕκαστον 
αὐτοῖς Ίπποις τε xal σκευαῖς, toig μὲν κατεσκλη- 
κόσι καὶ µόνοις ὁστέοις xai δέρµασι τὴν πάλαι δει- 
χνύουσιν εὐχληρίαν, ταῖς δὲ διεῤῥωγυίαις οὐκ αὐταῖς 
Ίσως αἷς καὶ πρώην ἐχρῶντο, ἀλλὰ ταῖς τυχούσαις 
καὶ atc ἂν ἐχείνους ἐπολυώρουν ol ἑλεοῦντες, xal γε 


8e tanquam avicularum nidum implumium impune 
rapturos, ablaturos ludibunde, speraverant. 


. 83. Triumphus captorum ad. Bellagrada. 


Dignum porro fuerit neo illum triumphum pre- 
terire, qui hujus gratulatione successus celebratus 
in urbe est. Postquam enim plenissimam $816 Ce- 
sarei victoriam reportarunt, aut potius facile ac 
sine pulvere tam mira in arrogantissimos jacta- 
tores gesserunt, mortuos quidem spoliarunt, unde 
divitias congesserunt plurimas ex armis,vestibus, 
equis,vasis elaboratis omnis generis; superstites 
autem etequos ipsorum congregantes : illos com- 
pedibus vinctos validis, hos solutos et abactos in- 
ter jumenta, copias secum universas quas duxe- 
rant resumpserunt ( neque enim erat cur ibi ad 
presidium limitis pars earum ulla relinqueretur, 
ubique hostibns plane deletis) et redire ad 
imperatorem instituerunt, splendidis illic prius 
tropsis positis. Spectaculum sio euntes passim 


μὲν τῷ τότε καὶ oia μτδὲ σώματ ἂν τ'ς εἶπεν, ἀλλὰ 
σχιᾶς τῶν πάλαι γ:γχάντων, φσκὰς δὲ τῷ μὲν xxn 
σᾳᾶς παθει xai λίαν χαμπτομµένας, v5 δὲ τῶν σ;ο:- 
ώπων τάσει καὶ τῷ τοῦ «ρονήµατος ἔμθριθεῖ civ 
πάλαι ὀπλούσας ἐλευθερίαν, ἐπεχάμφθι μὲν τοῖς 
χατ᾽ ἆνθρωπον συναντήµασι, γεῖρας ὃ) αἷρει πρὸς 
τὸν θεὸν xal ὁμολοχεῖ τὴν χάριν τρανῷ τῷ στόµατ., 
καὶ γε θέλων ἀνάγραπτα θεῖναι προστᾶσσει γρέφι- 
σθαι τοῖς τῶν ἀναχτόρων τοιχίσµασι, πλὲν οὐκ αὐτὰ 
xai µόνα, ἀλλ᾽ d 61, καὶ ἀρχῖθεν θεοῦ γέγονεν ἐλεοῦν- 
τος, XE» ἐκεῖνα μὲν καὶ αὖθις bv προστώοις γεγρή- 
Φατο, τὰ Ó' οὐκ ἔφθασε τελεσθῆναι ἐπελθόντος τῷ 
βασιλεῖ τοῦ θανάτου. Ἐκείνους δὲ, τὴν τοῦ θεοῦ yi- 
ριν δεικνύναι θέλων ἐπὶ παντων, οὐχ αὐτὺς µεγαλ.- 
ζόμενος τοῖς πρώϊζα τελετθεῖσιν oid τις ἀπειρόχαλος 
καὶ µιχρόψυχος, ἀλλὰ μᾶλλον θεὺν μὲν εἶἰδὼς alto 
θεὸν δὲ xal µεγαλύνειν προθέµενος, θρίαμθον mo: 
τάσσει χαταγαχεῖν. 'O δ᾽ X», ἵστατο [P. 302 μὲν 
ἄνωθεν ἐξ ἁπόπτου ὁ βασιλεὺς Ev τοῖς ἀναχτόροις τῶν 
Βλαχερνῶν, πρὸς κατὰ θάλασσαν δυτικὸὺν ἀφορῶν, 
ἐφ᾽ ᾧ ἅμα piv θεῷτο, ἅμα Ó' εὐσύνοπτος εἴη τοῖς 
θεωµένοις. ᾿Πγοντο στοιχηδὸν ἐκχεῖνοι καθ) ἕνα, ὡς 
εἶχεν ἕχαστος ἐφ᾽ ἵππον, κατὰ θάτερα τῶν πλευρῶν 
καθήµενος. Εδίδοτο δ᾽ ἑκάστῳ κρατεῖν καὶ χοντὸν ix 


gam digestos seriem intuensAugustus attente sin- 
gulos, corpora observabat squallida illa tunc quis 
dem luridaque, sed que non tam corpora quis 
diceret quam umbras veterum gigantum ; quorum 
anime tamen, casu licet ac malis fracte, quadam. 
erporrectione facierum et eminente in fronte a 
superciliis audacia veterem libertatem pre se ad. 
huc ferrent, motus intima est miseratione $17 
humanorum casuum, manus autem ad Deum sus- 
tulit, clara voce gratias ei referens; et quasi vo 
tivis volens tabulis gratitudinem hane suam er 
stare in posterum testatam, precepit pingi supe 
parietes palatii totam hujus victorie 8ο pompe 
triumphalis seriem, non hoc autem solum, sed 
et alios preterea prosperos successus, quibus 
antea quoque suum Deus imperium dignatus erat 
fortunare. Continuoque inchoatum id opus est in 
vestibulo porticuum regie : sed perduci ad finem, 
et hujus ultime adjunctione victoriae compleri mo- 
numentum id non potuit ante mortem hujus im. 


prebebant mirifice jucundum bene affcctis erga D peratoris Michaelis, que paulo post contigit. Porro 


res Romanas. Imperator ubi qua par erat gratie 
eignificalione suos excepit, ubi rem ut gesta erat 
e sigillatim et exacte narrantibus audivit, ubi 
etiam otiose inspexit unumquemque captivorum 
cum equis et vestitu, equis strigosis οἱ exsuccis, 
tamen in illa macie nihi] preter pellem obductam 
ossibus trahentium signa non obscura monstranti- 
bus pristini vigoris, vestitu obsoleto et lacero, non 
eo videlicet quo prius domo allato usi fuerant, sed 
ex forte obviis centunculis ad necessarium tegmen 
spoliatorum corporum precario asgoito aut gpectan- 
tium misericordia concesso , hos, inquam, in lon- 


istos tunc captivos ostentare per urbem triumpho 
traductos voluit, non ille quidem jactationis sue 
causa, quasi sibi laudem glorianter ascribens vi- 
ctorim istius nuper parte, id quod  insolentet 
vani pusillique anin,i nota non careret, sed eo stu- 
dio ut et Deo ipse grates debitas profiteretur, el 
cunctos invitaret ad divinumNumen ob praeclarum 
nobie indultum beneficium laudandum. Pompi 
igitur ips& in hunc modum processit. Stabat i:- 
perator excelso in loco palatii Blachernarum juxia 
mare in occasum obverso, ut simul spectaculo 
frueretur, simul esset ipse late conspicuus mulli 











981 


DE MICHARLR PALAOLOGO LIB. Vf. 


982 


9 - 4 4 
παπύρου Ἡ τινος ἄλλου εἰκαίου, ὡς τρόπαιον πάντως Α χα) ἁλαπαδνὸς ἐπ᾿ εὐσωματοῦντι, καὶ καταπεπτωκὼς 


υοῦ κατὰ σφᾶς πταίσµατος, Ὄχλος δὲ παρ᾽ ἑκάτερα 
πλεῖστος ἵστατο, οἱ μὲν τὰ τῆς τύχης ἐποικτιζόμενοι 
xa Ύε ἑλεοῦντες εἰκαίως ἀγομένους τοὺς μεγιστᾶ- 
νας, ol δὲ καὶ ἐπιμωχώμενοι, δεικνύντες otov ἐς ὁπό- 
σον φέρε: µετανοίας  ἀπόνοια, ἢ μικρὰ μὲν σαΐνει, 
μεγάλα δὲ τὰ xaxà φἐρει. "Αλλοι δὲ xal συρίττον- 
τες, olx τοῦ πλήθους, ἐχλεύαζον. Τρυφὴ δ᾽ ἦν αὐτοῖς 
1 τῶν ἁλωμένων πομπὴ, οὐ τόπον ix τόπου µετα- 
λαμθάνουσιν ὡς δῆθεν µεταφεροµένων καὶ κηνὸν 
σφῶν ἀφιέννων τοῦπισθεν" ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἤγετο, ὁ δ᾽ 
ἐπήγετο, xai τρυφὴν ἱκανὴν ὁ πρῶτος τοῖς φιλοθεά- 
post παρασχὼν τῷ μµόνῳ φανῆναι ἀπὼν οὐκ ἐλύπει, 
ἑτέρου διαεχοµένου τὸν τόπον xal τὴν τάξιν τοῦ 
τέρψαντος. Μᾶλλον μὲν οὖν xal dei viov ἐπιόντες τῷ 
ἄλλος καὶ ἄλλος φαίνεσθαι κατὰ τὴν ἐν τῷ χύκλῳ xa- 
τατομὴν ἕτερπον τῷ καινῷ πλέον τοὺς θεωµένους. 
"Hv δ) ἄρα μὴ µόνον ἀοιδὴ νεωτάτη ἐπίηρως τοῖς 
ἀκούουσιν, ἀλλά «€ καὶ νέα θέα ποικἶλη τοῖς ὁρῶσι 
τρυφή. ᾿Αντίπαις γὰρ ἐπὶ vip, xal νέος iul παρ- 
ηθηκότι, xal γε γυμνὸς ἐπ ἐνδεδυμένῳ, καὶ ἀκαλυφὴς 
ἐπὶ καλύπτραν φέροντι, καὶ κατηφιῶν in' ἀγερώχῳ, 


tudini spectantium. Ducebantur continua serie 
captivi sigillatim, idoneo intervallo invicem ἀἱβ- 
creti. Equo quisque proprio vehebat, non libratus 
in dorso cruribus hinc inde pendentibus, sed se- 
dens pedes compede vinctos in alterum equi latus 
demittebat.Inditus erat manui cujusque contus ex 
papyro aut vili alia materia,insigne videlicet offen- 
sionís belli qua erantin istam redacli sortem. 
Turba constipabatur utrinque densa, quorumdam 
miserantium fortuns casus infestos, presertim 
ubi in principes ac primarios viros tali traductos 
ignomina incurrebant oculi $88 aliorum contra 
irridentium insultantiumque ultro increpando,me- 
ritum eos ferre vesanis sue fructum,seram peni- 
tentiam,quz proles esse solet inconsulte amentiz, 
modicum quidem initio quos abripit mulcentis,ad 
extremum — gravissime multantis. Erant e fice 
presertim plebis qui etiam miseros exsibilarent. 
Durabat autem dulcis spectaculi voluptas uno licet 
in loco herentibus, nec opus habebant alio mi- 
grare, ut viso, quod placuerat, pretereunte frue- 
rentur.Succedebat enim assidue preeunti sequens 
pari suo dedecore ludibrium exhibens, et oculos 
abunde pascens, ne preterlapsum sequi aut re- 
quirere curarent. Quin potius crescebat dulcedo 
spectandi,prevertentesatietatem continue quadam 
velut mutatione scene, sannis presertim gregarim 
multitudinis et petulantis etatis materiam preben- 
le ridicula tonsura foede rasorum orbe toto capi- 
tum, novitatis apud vulgus specie jucunda. Qua 
sicut gaudebant oculi, sic et aures demulcebantur 
confusis improperlis in hostes jactis digna patien- 
tes; que instar habebant nove cantilene, placere 
plurimum (ut vetus habet verbum) populo solita. 


(5 Cf. Glossarium v Ζευξιππου φυλακή. 


τῷ πάθει ἐπὶ τῷ λογισμοὺς ὀρθοὺς φέροντι ἐποίχιλ- 
λον τὰς τῆς θέας, καὶ ὀφθαλμοὺς εἰστίων τῶν συµµι. 
γῶν ὄψεων. Οὐδὲ γὰρ ἐς ὀλίγον dj σχοινοτενὴς ἐκείνη 
σειρὰ τῶν ἀνδρῶν, ἀλλ᾽ ἐς ὅτι πλεῖστοο συχναϊῖς ἕχα- 
τοστύσι διείληπτο. Ἔικαστος ὃ᾽ Ἰόντων ἐπὶ τὸ παρ 
ἑχάτερα τοῦ βασιλέως Ὑινόμενος xal ἄχων ἐδίδου, 
κύπτων ἐξ ἐφεστρίδος, τῷ βασιλεῖ τὴν προσκύνησιν, 
µορφάζων τὸ ταπεινὸν xai τὸ τῆς ψυχῆς υἰδαῖνον 
µετασχηµατίζων sic ἱλαρότητα. Οὕτω μὲν οὖν εἶσελ- 
θόντες τὴν πόλιν, xal διὰ µέσής ταύτης ἐξ ἄκρων 
elc ἄχρας τοῖς χατὰ σφᾶς ἀνιαροῖς ἐμπομπεύοντες, 
τῇ τῆς Ζευξίππου δίδονται φυλαχῇ (*), τοῖς τυχοῦσι 
μὲν χλεύη, ἐλεεινοὶ δὲ τοῖς ἐπιεικεστέροις γινόµενοι. 
)λλλὰ ταῦτα μὲν ἐπράχθησαν τῇδε. 


-" 3 . 9 
B js. Τὰ κατὰ τὸν ἄρχοντα τῶν Λάζων Ἰωαννην, καὶ 


ὅπως αὐτὸν ὁ κρατῶν ἐπεγάμθρευσεν. 


[P. 353] Βασιλεῖ δὲ οὗ µόνον τῶν αὐτοῦ μετῆν εἰς 
κόσμον σφᾶς ἄγειν τὰ πρέποντα, ἀλλὰ καὶ τοὺς µη- 
δὲν προσήχοντας χατά τινα δεσποτείαν ὑπερηρμένους 
τὰ µέτρα συστέλλειν διὰ σπουδῆς Tv. Καὶ τοὺς μὲν 


Distinguebatur autem pompa multa varietate, et 
ipsa delectante , dum adolescentulo succedebat 
juvenis, intermiscebantur juvenes viris ; gemper 
inexspectatum aliquid vices varie multiformis 
spectaculi offerebant, dum nudus post vestitum 
trahebatur, succedebat pileatus intecto verücem, 
dejectus vultum ferociter contumaci,maoer pingui, 


6 fortunam abjecte ferens excelsum animum oris 


constantia monstranti; que velut erant fercula 
varia, et hoc ipso gratissima, exquisiti oculorum 
epuli, tanto producti spatio temporis per quantum 
loci $19 protendebatur longissima catena, vinctas 
innectens intervallis inter singulos Justis,plurimas 
hominum centurias. Porro singuli ut ad locum 
venerant, unde superne despectabat imperator, 
venerari eum vel inviti profunda ex equis capitis 
demissione cogebantur, id tamen se plerisque li- 
benter facere quadam modestie affectatione simu - 
lantibus, quin etiam quo penitus contabescebant 
animi merorem renidentis oris ascititia hilaritate 
fucantibus. Slc ingressi civitatem, et si per eam 
quantum patet universam probrosa sui dedecoris 
traductí pompa, in carcerem Zeuxippi conjecti 
sunt, vulgarium, ut dixi, hominum intemperanii 
ludibrio irrisi, elegantiua institutis et per hoc hu- 
manioribus infelicitati condolentibus ipsorum.At- 
que haeo quidem acta in hunc modum sunt. 
34. De Laxorum principe Joanne,ut eum. imperalor 
sibi generum fecerit. 

Ceterum imperatori non solum cure erat, ul 
qui cum eo et. sub eo vivebant, intra fines 8056 
continerent decentis moderationis ; sed et istam 
extendebat providentiam ad alienos quadam inter- 
dum intumescentes fiducia potentie, quorum effc- 





983 


ἄλλους δόρυ κινῶν ἠνάγκαζε τοῖς µετρίοις χρῆσθαι, A 


τὸ μὲν αὐτόνομον ix τύχης ἔχοντας σφᾶς xnl συμθᾶ- 
µατος, τὸ 8' ἄλλως ὑπὶρ τὰ ἐσκαμμένα πηδᾶν xai 
βασιλείας δικαίοις κατωφρυῶσθαι κινδυνῶδες ἕαυ - 
τοῖς µαθόντας, τῷ δὲ γε τῆς τῶν Λαζῶν ἄρχοντι 
Ιωάννῃ παβασήµοις βασιλικοῖς ἐμπομπεύοντι, οὗ 
μετὸν ὅλως βασιλείας ἐκείνῳ, πέµπων πολλάκις 
ἐπήγγελλε τῆς μὲν χαθ᾽ αὐτὸν ἐξουσίας ἀνέδην ἔχειν 
ὡς βούλεται, ὀνομάτων δὲ καὶ παρασήµων βασιλικῶν 
φείδεσθαι' μηδὲ γὰρ ἄξιον, αὐτοῦ "βασιλέως ὄντος 
ἐπ αὐτοῦ βασιλείου θώκου xai πόλεως, xal τινας 
ἄλλυυς ἐπὶ τοῦ µείζονός τε καὶ ὑπερτάτου φημίζε- 
σθα: ἀξιώματος, ἀλλὰ µέρος ὄντα κἀνεῖνον ἐπισυνά- 
πτειν τῷ ὅλῳ, μηδ᾽ οὕτω βασιλικῇ τάξει τὴν σύγχυ- 
σιν ἐπιφέρειν. Τοῦτο γοῦν πολλάκις ποιῶν οὐδὲν 
πλέον ἤνυτεν 7| τὸ δοχεῖν μηδὲν ἔχων ἀνύτειν' Ύπερ- 
Ἠφάνει γὰρ βάρθαρος Ov καὶ ὑπερεώρα τὴν πρόσ- 
ταξιν, xal τινας προφᾶσεις τοῦ μὴ αὐτὸς κατάρξαι 
τῆς ἐπὶ τούτοις παραθασίας, ἀλλ' ἀπὸ πατέρων ἔχειν 
ἐπλάττετο" προσέτι δὲ μηδὲ τοὺς περὶ αὐτὸν ἐν 
ἔλεγε χολούειν οὕτως ἀξίωμα πατριχὸ, ἐκ πλεΐστου 
χαὶ ἐς αὐτὸν χατιὸν, prO! ἀχλεεῖς καὶ αὐτοὺς εἶναι 
τὸ µέρος εὐχλείας στερηθέντος ἐκείνου βασιλιχῆς. 


rentem sese supra modum arrogantiam temperare 


ac comprimere studebat. Quo in genere alios qui- . 


dem quos fortuna casusve aliquis sui juris et omni 
subjectione liberos fecisset, manu armata fastum 
de mittere coegit, belli offensionibus edoctos quam 
periculosum ipsis esset traneilire cancellos, et su- 


pra quam sors et opes ipsorum ferrent, usque ad (; 


usurpationem jurium regiorum assurgere.Lazorum 
$990 vero principi Joanni, qui regni insignibus 
temere ac preter fas assumptis se ostendebat, se- 
plus denuntiavit nihilse quidem obstare quominus 
dominio sui principatus prolibito uteretur:illud ma- 
Egnopere monere, abstineret nomine regio,nec eum 
vestitum aut ornatum adhiberet, qui characterem 
preferret Cesarem potestatis. Meminissetque non 
decere ipsum, qui pars esset imperii Rormani, 
ejus sibi cultum et notas majestatis arrogare, qui 
legitime constitutus in throno Augusto imperatri- 
cis urbis loci ejus ipsius et summe dignitatis offi- 
cio cogeretur dare operam, ne membrum exequa- 
ret se capitiet discrimina graduum honoris ambi- 
tione turbulenta confunderet. Verum ex hisce, 
licet sepius iteratis monitis, non alium Augustus 
fructum retulit quam desperationem quidquam 
deinceps hao via proficiendi. Superciliosus quippe 
barbarus tumore se inflabat suo admonitionesque 
sperpebat, pretextus obtendens vanos,fingensque 
86 non primum inchoare ista, quorum scilicet 
usum à patrum exemplis duceret; ac quando re- 
digere se ultro in ordinem vellet,haud passuros id 
8u08,ad dedecus proprie reipublice pertinere ratos, 
8i transmissum avita successione principatus decus 
dynasta ipsorum degeneri vilitate abjiceret. Haud 
eni: se tam contemptibilem imperiilate clarissimi 
partem esse, ut indigni videri deberent qui splen- 


GEORGII PACHYMRRJE 98i 


Μείω γὰρ φθόνον πεδίλων εἶναι κοχκοθαφῶν καὶ βα- 


σιλείας ὀνόματος τῷ ]P. 354] τὰ µείζω ἔχοντι τὰ 
V ἣν, ὡς ἔλεγεν, ὑπόπτωσίς τε καὶ δουλικὴ ἐντυχία 
καὶ εἰρηνικαὶ σπονδαὶ xai πρὸς τὸ συγκεχωρηλὸς 
bo' ἅπασιν. "Ἔγνω oov ὁ χκρατῶν διὰ ταῦτα µετελ- 
θεῖν ἄλλως τὸν ᾿Ἰωάννην, xai μᾶλλον ὅτι xai vtov 
ἐπὶ τῆς ἀρχῆς καθίστατο. Κήδει γοῦν θέµενος εἶσ- 
ποιῄσασθαι καὶ τὸ δι ὑποψίας εἶναι τοῦ κολούειν 
ἄλλως θέλειν τὴν ἐξουσίαν καὶ pj xav! αὑτὸ τὸ τῆς 
βασιλείας δίναιον ἐπαγγέλλειν τὴν µεταμφίασιν dvat- 
ρεῖν (παισὶ γὰρ οἰχείοις μὴ ἂν ἔχειν χώραν βούλεσθι 
τὸ τῶν δικαίων colo: καθυφεικὸς), πρῶτον μὲν ἐκ 
πλεΐστου µμεγιστᾶσι καὶ σοφοῖς τὰς πρὸς ἐχεῖνον 
πρεσθείας ἐκπληροῦν ἔγνω, ὡς ἂν ἅμα μὲν τῷ τῶν 
προσώπων ἀξιωματικῷ Ἰκανοὺς τὰ ἐς πίστιν Eyn τοὺς 
λόγους δειχνύειν ὄντας, ἅμα δὲ xai τῇ κατ αὐτοὺς 
ἐπιστέμῃ τῶν λόγων πείθειν οἷς λέἐῃ xal πᾶσαν χει- 
ρίστην ἐκκρούειν ὑπόνοιαν. Διὰ ταῦτα καὶ ὁ uix 
Λογοθέτης ὁ ᾽λκροπολίτης ἔτι ζῶν ἀπεστέλλετο, xii 
ὁ τῆς Μεγάλης ἐκκλησίας μέγας οἰκονόμος ὁ Ene 
λϊῖνος, µεσολαθήσοντες μὲν xal τὰ τοῦ κέδους (T 
γὰὸ x«i τρίτη θυγάτηρ τῷ βασιλεῖ Βὐδοχία, ?» δὴ 
συναρµόζειν εἷς γάμους τῷ Ἰωάννῃ ἐδούλετο), πεί- 


dorisillius antiqui res 1ά αἱ αἆ λαο ααἱδαθάδαι quasi 
radiis fulgerent. Nec esse cur invideatur honos 
rubrorum calceorum et regni nomen mojora utique 
habenti. Sic ille, per illa majora, quibus frui se 
gloriabatur, innuens prostrationes ipsi a subditis 
in occursu venerantibus fieri solitas, ot tractatio- 
nes pacis ac federa equo jure cum marimis ré- 
gibus inita, His turgentem magnificis 521 des 
gensibus Joannem, flore preterea viridis etalis el 
principatus novitate ferociorem, facile intellexit 
imperator non alia ratione adducendum ad subje- 
otionem erga sealiquam si eum affinitate pre- 
occupatum adoptionis modo quodam in familiam 
insererct suam. Sie enim se illi suspicionem, qut 
abalienabatur abs se,dempturum,modestiam isiam 
cultus et titulorum non alio ipsi animo ab impe 
ratore prescribi quam ut exauctoraret ipsum e 
jure ditionis patrie priv aret.Ubi enim is sensisse! 
vocari se ad honorem imperatori conjugii, haud 
amplius formidaturus videbatur talia imperatorem 
machinari, cum natura non ferat soceros deterere 
dignitatem minuereque opes generorum velle;quos 
contra patria charitate complectantur, et aucles 
fortunis ac titulis etiam supra hereditaria boot 
cumulatis cupiant. Hoc animo imperalor ac Spe 
viris summaiibus iisdemque prudentissimis lega: 
tiones ad Joannem demuandavit,ut et dignitas ipso- 
rum conciliaret promissis fidem, et eloquentia 
dexteritasque tractandi cunctas eluctata suspicio- 
nes que obstarent, persuadere quod optabatur tao- 
dem possel. Itaque cum Acropolita magnus logo- 
theta, dum viveret, tum Xiphilinus Magne eccle- 
Sip cconomus ad Lazos missi, ut offerrent Joann 
nuptias tertim imperatoris filie Eudocit, nibil 
omiserunt industrie atque artis,quo vel 1900 











985 


σοντες δὲ αὐτὸν δὴ καὶ τοὺς περὶ αὐτὸν, ἐκείνους μὲν Α. 


ἐφεῖναι τῷ νέῳ τὴν πρὸς βασιλέα ἄφιξιν, αὐτὸν δὲ 
πιστὰς ἔχοντα τὰς ἐλπίδας ὡς ἐπὶ καλοῖς προσκαλού- 
µενον ἀπαντᾷν μετὰ θάῤῥους. 'O μὲν οὖν βασιλεὺς 
ταῦτα, τοὺς δὲ μήτ᾽ ἐχείνους ἐφιίναι τὸ παράπαν 
μὴτ᾽ αὐθὸν προθυμεῖν Ίχειν' πολλοῖς γὰρ πρότερον 
χβόνοις τοὺς ἐκ γειτόνων πρὸς τοὺς ἄρχοντας αὐτῶν 
ἐχγαμίζεσθαι xai καθ) αὑτους εἶναι, τὰ βασιλέως ἐν 
ἄστροις µανθάνοντας, xal γε πρὸ τῶν ἀπ᾿ αὐτὴς κα- 
λῶν xai µεγίστων τὰ κατὰ σφᾶς αἱρουμένους μµέ- 
τρια. Ὡς γοῦν ποιχκίλαις συµθουλίαις οἳ πρέσθεις 
οὐκ ἔπειθον λέγοντες πάντα δεύτερα τιθεµένομς τῆς 
σφῶν θελήσεως, πρὺς βασιλέα ὑπεστρεφον μηδὲν τὸ 
παράπαν ἀνύσαντες, OÀ μὴν δὲ xai ἐς τέλος πειρᾷν 
διαρῆχεν ὁ βασιλεὺς, ἀλλά προσαποστέλλων συχνά- 
xtq τὸ μὲν ἠἦπειλει, τὸ δὲ καὶ τοῖς ἀφ᾿ ἑαυτοῦ γενη- 
σοµένοις ἐκχείνοις καλοῖς ἐδελέαζεν ἂν µόνον πει- 
σθέντες ἤχοιεν. έλος στέλλει τὸν λυγοθέτην τῶν 
οἰκειακῶν Ἱατρόπουλον, cóv αὐτῷ δὲ καὶ τῆς 'Ex- 
χλησίας πρεσθύτερον, τὸν μὲν κατὰ τιμὴν τοῦ προσ- 
χαλουμένου xal τῶν ἀπὸ τοῦ βασιλέἐως καλῶν ἀγ- 


juvenem Joannem vel ejus familiares ac consilia- 
rios pellicerent, illum quidem ad proficiscendum 
metu omni deposito Constantinopolim, summis 
illie honoribus dignandum, hos autem ad idipsum 
guadendum suo principi. Succeesu tamen is cona- 
tus tum quidem caruit. Nam pec Lazice aule pro- 
cerea auctores fleri Joanni voluerunt itineris talis, 
nec ipse per se princeps 522 in id propendit, 
cum concordibus omnes sensibus dicerent exem- 
plis se domesticis doceri non evagari affinitatibus 
extra ditionis limites patriae, sed sponsas in gentis 
ejusdem optimatum domibus querere : imperato- 
rium vero genus ac stirpem, velut res volis acca- 
ptu propriis superiores,sic intueri ut stellas homi- 
nes ac cali sidera mirari solent, que scilicet ita 
suspiciunt ut ad contactum eorum a natura nega- 
tum non aspirent. Viderent igitur quam non fuis- 
set opus commendari ab imperatore modestiam 
iis qui nunc oblatorum ultro ipsia honorum maxi- 
morum splendorum non dubitarent recusare tan- 
quam mediocritatis ipsorum, qua contenti essent, 
excedentem modum. Ergo legati omnia frustra ex- 
perli,redire tandem ad imperatorem re infecta 
sunt coacti. Nec tamen ille adhuc despondit aníi- 
mum, sed aliis eo atque aliis legationibus crebro 
missitandis, hino terrere illo minis, inde allicere 
promissis, et cum universos tum singulos privatim 
accomnodatis ad cujusque spes ac captum tentare 
sermonibus non destitit, terribilia intentans ni 
facerent, montes aureos pollicens, si audirent, 
quoad tandem misso illuc logotheta domesticorum 
latropulo, cui comitem Ecclesie presbyterum ad- 
junxit, sic secum reputans, logothele dignitatem 
valiturem ad faciendam fidem sinceri imperatoris 
animi in promittendis bonis ingentibus que tali 
interprete offerret,cumulum vero persuasionis ad- 
dituram eoclesiasticam gravitatem elucentem in 


DE MICHAELE PAL/EOLOGO LIB. VI. 


986 
γελίαν , τὸν δὲ κατὰ τινα πληροφορίαν xxi πίστιν 
τῶν λεγομένων, ὡς ἐπὶ τούτοις xai τῆς Ἐκκλησίας 
πρεσθευούσης, μηδὲν εἰδυίας κατὰ τὸ εἰχὺς, ὡς ἔχεῖ- 
voc ἔπειθε λέγων, ἐφ᾽ οἷς ἂν xai [P. 355] συνοµο- 
λογοίη ψεύδεσθαι, ὥστε παρέντας τὰς ὑποψίας αὐὖ- 
τοῖς τοῖς πραγµασι κρίνειν el παῖδα ἅμα ποιεῖν 
ἐκεῖνον καὶ κακὸν βοὐλοιτο. Ταῦτα λέγοντες ἔπειθον, 
καὶ ὄρκους ταµόντες 7j μὴν xal γαμθρὸν γενέσθαι 
τοῦ βασιλέως τὸν Ἰωάννην xal μετὰ πλείστων τῶν 
ἀγαθῶν ἐπανήξειν, καλῶς καὶ τῶν περὶ ἐκ εἴνον δε- 
χθησομένων, μαχρᾶς νηὸς ἐπίθάντες ἐς πόλιν κατή- 
γοντο. ᾿Επεὶ δὲ ὁ βασιλεὺς μὲν ἔτυχεν ἐπὶ τοῦ παρ- 
ὀντος ἀπὼν , διχτρίθων ἓν Λοπαδίῳ (ἐχεῖ γὰρ τὰ 
κατὰ Σάγγαριν διελθὼν καί γ ὡς ἦν κατασφαλισά- 
µενος ἕστησε τὴν πορείαν, ὡς ἐκεῖθεν κατοχυρώσων 
καὶ τὰς κατὰ τὴν ᾿Αχυράους ἄκρας[, ἐκεῖνος δὲ τῶν 
ὁρίων τῆς Ῥωμίων ἐπιθαίνων, βουλὴν καὶ ol πρὲ- 
σθεις εἱἰσάγουσι τοῖς ἀμφὶ τὸν Ἰωάννην ἀποθέσθαχι 
τοῦτον τὰ ἐρυθρὰ καὶ πεδίλοις μέλασιν ὑποδήσασθαι, 
ὡς δὴ παντὸς εὐθὺς παρὰ βασιλέως γενησομµένου τοῦ 
κατ’ αὐτὸν ἐξιώματος. ᾿Πν γὰρ συγχείµενον σφίσι 


ejus socio, nec dubitaturos ipsis credere pollici- 
tationibus quarum Ecclesia que fallere nesciret, 
se vadem quodammodo exhiberet, compos efleclu? 
votorum Augustus est. Cum enim ambo illi pro 
8e quisque constestarentur optima fideao voluntate 
imperatorem vocare Joannem in necessitudinem 
523 filii, paterno deinde aflectu illum omni bono- 
rum genere aucturum, discussis denique guspi- 
cionum umbris Lazi plane assenserunt; ac jure- 
jurando a legatis accepto, quo nomine imperatoris 
el sua ipsorum flde sancte spondebant omnino 
fore ut Joannes Constantinopolim proficiscens ibi 
filiam imperatoris duceret uxorem, ac mox bonis 
honoribusque cumulatas remitteretur domum, 
comites quoque suos liberalitate Augusti ditatos 
reducens secum, nave simul omnes longa conscen- 
8a versus urbem solverunt. Quoniam vero lorte 
tuno contigit abesse ab urbe imperatorem com- 
morantem ad Lapadium, ibique intentum vel ρτᾶ- 
vertendis damnis vel ruinis reparandis regionum 
circa Sangarim (hoc enim ut ageret ilinere versus 
illas partes suscepto, Lopadii consistendurr sibi 
putaverat, inde videlicet vicinia sui ceteraque pro- 
videntia firmaturus adversus vim Persicam arces 
illius limitis sitas ad Acheraumi, legati Romam) 
Joannem Lazum deducentes, ea imperatoris ab- 
genti okiter cognita, ubi primum fines Romanos 
attigerunt,occasionem indeopportune gumpserunt 
euggerendi Joanni eleganter facturum illum, si 
rubris calceamentis paulieper exutis nigra indue- 
ret usque ad imperatoris brevi adfuturi reditum. 
Et ei enim in discessu conventum inter ipsos fuerat 
profecturum Joannem cum sibi solitis insignibus 
despotice potestatis, tamen causam esse idoneam 
disserebant cur in eo tum quidpiam remitteret 
cum fenore glorie mox recepturus honoriflco 
Augusti judicio id quod volens ad tempus brevissi- 


987 


GEORGII PACHYMERJ/E 


988 


καὶ τὰ τῆς δεσποτείας ᾖἐκεῖνον ἀμφιθαλλόμενός Α ρεμεῖν, ἀλλὰ xal αὖθις σπονδὰς ἐκεΐνας συγχέας 


σύμδολα, ἅμα τῷ παῖδα γενέσθαι, περιφανῶς ἐσαῦθις 
χλεϊζεσθαι. Τὸ δ᾽ ἐπ᾿ ἐρυθροῖς µεταλαμθάνειν τὰ ἐκ 
πορφύρας δίχροα μὴ xai ὅλως ἀπρεπὲς T, πρὸς τῷ 
χαὶ ἄλλως δυσχερὲς φανῆναι τῷ βασιλεῖ. Ταῦτα λὲ- 
ξαντέὲς τε xal πράξαντες τῇ πόλει προσίσχουσι, xal 
κατὰ τὸν λιμένα τὸ Κέρας ἀποθάντες νηὸς ξενα- 
γοῦνται πολυτελῶχ Év τισι τοῖς xarà τὴν πόλιν οἱ- 
κήµασι. Καὶ Υ ἐφ᾽ ἡμέράις τὸν ἀπὸ τῆς θαλάσσης 
ἀποσκευασάμενοι θόρυθον, ἐντολὰς δεξάµενοι βασι- 
λέως, πρὸς τὸ Λοπάδιον γίνονται. Καὶ δὴ τὰ εἰχότα 
φιλοφρονηθέντες, ἅμ᾽ αὐτῷ βασιλεῖ πλῷ χρησάµε- 
vot, τὴν πόλιν χκαταλαμθάνουσιν.. "Ἠπειγον γὰρ αὐ- 
τὸν τοῦτο μὲν οἱ γάμοι τῆς θυγατρὸς, τοῦτο δὲ xal 
ἐκ δύσεως Τόχαροι ἀγγελθέντες ἐξέρχεσθαι, οὕς αὖ- 
τὸς βασιλεὺς, Νογᾶν ἀξιώσας χατά τοῦ σεθαστοχρά- 
τορος Ἰωάννου , ἐκείνου πέµφαντος ἐξεδέχετο. τῷ 
τέως γοῦν μηνὸς Γαμηλιῶνος λήγοντος ἐπιστὰς τοὺς 
γάμους ἐτέλει τῇ θυγατρἰ. Ὅλον δ᾽ Ἐλαφηθολιῶνα 
διαγαγὼν ἐξήρτυε δυνάµεις καὶ πρὸς ἔξοδον ἠτοι- 
μάζετο. 

λε. "Όπως ὁ βασιλεὺς µετἐκαλέσατο Τοχάρους 

κατά τοῦ σεθαστοκράτορος Ἰαάννου, 


[P. 356] Tip γὰρ σεθαστοκράτορι Ἰωάννι οὐκ ἦν 


mum deposuisset. Imperatori quippe decretum 
esse Joannem, statim atque id necessitudinem fllii 
admotus is sibi foret desponsa ipsi propria filia, 
magniflce ornare iis symbolis supreme dignitatis; 
que despotis in aula imperatoris tribui solebant. 
Doliturum autem ipsi, siJoannem videret ea per se 


occupasse, qua habere illum suo beneficio, et sibi C 


suaque erga illum benevolentie imputari cuperet. 
Quin et alioqui parum convenirejam purpura uten- 
tem bicolores ex roseo et candido,que proprie des- 
potarum essent, vestes assumere. taque ne grava- 
retur primum occursum imperatori exhiberein eo 
cultu, qui facultatem ei non prewriperet ipsum, 
quod avebat, insolitis honoris insignibus decoran- 
di. Hwo dicentes 594 persuserunt quod vole- 
bant, oumque Lazorum principe eo quem optave- 
rant modo vestito ad urbem appulerunt, excen- 
dentesque e navi ad portum Ceras dictum splendide 
sunt hospitio excepti in suburbanis domiciliis, ubi 
per aliquot dies refecti e jactatione navis et maris 
nauses, mandato ad se veniendi ab imperatore 


ἐπεχείρει τοῖς μλ mposíxousw. "Λλλως δ᾽ ἐπισχεῖν 
αὐτὸν τῶν βουλευμάτων βασιλεὺς οὐκ ἔχων (τὸ γὰρ 
θερμουργὸν ἐκείνου xai αὔθαδες μέχρι καὶ ἐς &xo- 
κήροξιν ἐχεῖνον ὡς ἀποστάτην ἐτίθει), εἶ µή ve To- 
χάρους ἐπαγαγὼν πᾶπαν μὲν τὴν ἐκείνου Ἀλτίσεται 
αὐτὸν δ᾽ ἐν στενῷ καταστήσει πραγμάτων τε xai 
ἐλπίδων, ct τέως διαδράσει τὸν κίνδυνον ταῦτ ἐκ 
νοῦν ατρέφων Τοχάρους ἐπῆγεν. Εὔχαιρον δ᾽ εἶχ 
καὶ τὸν ἐφεστῶτα Ὑειμῶνα" Χχειμῶνος γὰρ καὶ 
σύνηθες ἐκείνοις στρατεύειν’ ὃν καὶ προκαταλαθεῖν 
ἠπείγετο, ὡς ἕἔξω πόλεως συμθαλεῖν Τοχάροις. "Hv 
δὲ dpa τὸ μελετώμενον µέλημα μὲν ἄλλως στρατιώτη 
πρέπων ἐπιεικῶς, Χριστιανῷ δὲ καὶ λίαν ἀπᾷδον᾽ 
ἀσεθεῖς γὰρ ἐπὶ Χριστιανοὺς ἐξορμᾶν xal Υ᾿ ἀθέους 
ἐφ᾽ ἱερὰ, μὴ καὶ τῶν σφόδρα θείου φόθου ἀνεπιστρό- 
quv τὸ τόλμημα ᾖ. ᾽Αλλ) ἐκείνους μὲν ἐξῆγεν ἡ 
ἀπὸ βασιλέως ἀξίωσις πρὸς Νογᾶν, καὶ τὸ θέλειν 
πάντως ἐκεῖνον ἐξαφανίσαι xal χώρας ἐκείνας xai 
τὸν ἐχθρόν' οὖκ ἦν δὲ ἄρα καταῤῥαφθυμεϊν τὴν δίκην, 
ἀλλὰ παλίμποῦς οὖσα τότε μᾶλλον xal προηγεῖτο, 
ὡς μετὰ μικρὸν ὁ λόγος ἐρεῖ. Τηνίχα δὲ Μουνυχιῶνος 
μηνὸς ἑνστάντος ἐκεῖνος μὲν πρὸς τὴν ἔξοδον ἧτοιμα- 
ζετο, οὐ τόσον τῷ κατ’ αὐτὸν πλήθει xai ταῖς δυνά- 


35. Dt imperator Tocharos accersiverit — contra 
Joannem sebastocralorem. 

Causa hujus expeditionis fuit,quod Joannes,quem 
suus inquietusanimustranquille vivere nonsinebat, 
rursus federe nuper inito violato conabatur inva- 
dere non sua. Ea res Augustum movit, feros ejus 
audacesque impetus compescere aliter non valen- 
tem, ad eum proscribendum ut rebellem, Tocharos- 
quein eumimmittendos,qui vastitateterris ipsi sub- 
Jectis inferenda spes resque ipsius in artum coge- 
rent. Talia versantem animo urgebat hiems immi- 
nens, ineptum rei a suis gerendse tempos, ὅ 1ὅ 
quamvis opportunum 'Tocharis, qui libentius ea 
tempestate prodire ad bellum solent. Tamen sua 
et suorum, causa prevertere oportebat, mature 
occurrendo extra urbemTocharis,ut illos bene ani- 
matos dimilteret ad diripiendas ferroque ac flam- 
ma deformandas ditioni Joannis subditas gentes. 
Cogitatio hzc erat bellatori quidem forte non in- 
congruens, at Christianum dedecens vel maxime. 
Impios enim in Christianos armare, et atheos 


accepto Lopadium profecti, quibus decuit benevo- [) sacrilegosque raptores insacraet templaimmilttere, 


lentie signiflcationibus admissi tractatique ab eo 
sunt, moxque cum ipsos navi vecti rursus urbem 
tenuerunt. Festinabat enim imperator tum quod 
fllie nuptias conficere quamprimum e re duceret, 
tum quod nuntiarentar ex Occiduis partibus ad- 
ventare Tochari, quos a Νορα impetraverat ad- 
versus Joannem sebastocratorem auxilio sibi mitti. 
Tunc igitur Septembri mense desinente regressus 
in urbem nuptias filie celebrat. Octobrem inde 
totum comsumpsit copiis instruendis expeditione- 
que apparanda. ] 


facinus fuit immane quantum alienum a timente 
Deum et Christi cultore principe. Tamen exercitus 
barbare illius gentis & Noga precibus imperatoris 
flexo missus, jam e finibus egressus suis ad nutum 
paratus stabat, ut in ditionem Joannis hostiliter 
irrumperet. Nec hujus sceleris vindicta, quanquam 
alias cunctari solita, tarde nuno occurrit : verum, 
ut mox dicetur, quam celerrime representata est, 
Tunc ergo sub mediumNovembrem procinctusim- 
perator in expeditionem imminebat cum paratis 
copiis, haud tantum harum multitudine confisus 
quantum roboré feritateque Tocharorum. Augusta 














980 


DE MICHAELE PALJEOLOGO LIE. V] 


990 


µεσιν [P- 357) ὅσον Τοχάροις θαῤῥῶν, d δ᾽ Αὐγούστα A τῇ παρὰ τῆς Αὐγούστης οχλήσει xal ταραχῇ, ὡς 


τοῦτο μὲν ἀφορῶσα xai πρὸς τὸ τῆς ἐκστρατείας 
παραλογόν τε xai παρακαίριον, τοῦτο δὲ καὶ ἁῤῥω- 
στίαν ἐπικειμένην κατανοοῦσα τῷ βασιλεῖ ἐκ τῆς 
χατὰ τὸ θέρος δυσπραγίας ἐπισυμθᾶσαν, xal τι τῶν 
ἀθουλήτων ὑπονοοῦσα, ἐπεῖχέ τε σθεναρώτερον xal 
ἐξιέναι οὐκ εἴα, οὐκ ἀφωσιωμένως, ὡς ἂν τις εἴποι, 
xai ἐχ πλαγίου, ἀλλ) ἑνστατικῶς ἄγαν xal φανερῶς, 
ὡς μέγα τι xaxóv ἐξ ἀνάγκης προξενούσης τῆς 
ἐκστρατείας. Καὶ, « Τί παθὼν, ἔλεγεν, ἀφειδεῖς μὲν 
σώματος, ἀφειδεῖς δὲ καὶ αὐτῆς ζωῆς; ὃν εἰ µή τί 
y' ἄλλο εἲς ὑποψίας ἂν ἐνῆγεν οὐκ ἀγαθὰς καὶ δεί- 
µατα καίρια, ἀλλ᾽ οὖν dj νόσος αὐτὴ xai τὸ μὴ εὖ- 
βώστως ἔχειν Ἱκανὸν χωλύειν ἂν ἑνομίζετο.» Ti δὲ 
ταῖς ἀληθείαις κατὰ νοῦν ην, περὶ ἑαυτῷ δειλιῶντι 
κἀκείνῳ, τὴν θρᾳκην καταλαθόντα συμμίξαι μὲν 
τοῖς Τοχάροις xal γε λόγοις xai δεξιώσεσι διεγεῖραι, 
οὐ μὴν δὲ xal συνεκστρατεῦσαι, ἀλλ᾽ ὅσον ἐγχωροῦν 
προϊόντα σὺν σφἰσιν ἐκείνους μὲν τοῖς οἰχείοις πα- 
ραδοῦναι xai τᾶξαι τὸ ποιητέον, αὐτὸν δ᾽ ὑποστρέ- 
ψαι. Ἐτεκμηρίου δὲ ταῦτα xal τὸ συνεξελθεῖν υἱέσι 
τε καὶ γαμθροῖς, ἅμα καὶ αὐτῷ δὴ τῷ πρότριτα 
γαμθρευσαμένφ τῷ Ἰωάννῃ. ᾽Αλλ' ὅμως ὑπὸ πολλῇ 


vero reputans quam alieno tempore profectionem - 


talem adornaret imperator, quc vel benevalenti 
perieulosa foret : quanto ergo magis infirmo cer- 
tam allatura perniciem videretur (nam oonfractus 
seerumnis preterite estaiis ab imperatore morbus 
etsi aliosipsocelante latebat, perspectus Auguste 
tamen erat), omni ope removere virum a&b hoc iti- 
nere suscipiendo conabatur. In quo non artiflcioso 
circuitu auL per obliquos aníractus grassabatur, 
sed palam damnabat consilium eundi, clareque de- 
nuntiabat gravissimam nec aliter quam domi per- 
manendo evitabilem ὤ 36 perniciem ista ipsi ex- 
peditione cudi. Ejusque ad virum he sepius ite- 
rale voces erant: Qua te, malum, precipitat in- 
quietudo inconsultissima ? quin parcis egro cor- 
pori ? cur dubiam valetudinem in certum exitium 
projicis ? que tanti demum tibi res aut spes est 
quam vitemanifestajaotura recte putesemendam ? 
Heo ita pulsabant imperatoris aures, ut animum 
quoque commoverent intime, perterrerentque 
sinistro etiam omine et auguratione infauta 
tristissimi successus. Sed et ipse morbi sensus 


μηδὲ τοῖς ἐκτὸς ἀγνοεῖσθα τὰ δρώμενα διοῤῥωδού- 
σης τὸ µέλλον, fj μᾶλλον προφοιθαζούσης τῆς ψυχῆς 
ἐκείνης τὸ συµθησόµενον, ἐπιτεταραγμένως olov καὶ 
ἀνειμένως » βασιλεὺς, τὴν τῆς δεσποίνης ὁῤῥωδίαν 
οὐκ ἀγαθὸν οἰωνὸν κρίνων, τοῖς γνωρίμµοις συνταξά- 
µενος ἔξεισι. Καὶ δὴ μέχρι Σηλυθρίας αὐτός τε καὶ 
παῖδες Ίπποις χρώμενοι ἤεσαν' ἐπεὶ δὲ τὰ τῆς νό- 
σου ἐπεδίδου καὶ οὐκ ἣν βαδίζειν ἐκεῖνον mel, 
ἐχεῖθεν θαλάσσῃ καὶ νηϊ διεγνώχει μέχρι “Ῥαιδεστοῦ 
χρῆσθαι. Καὶ ἅμ᾽ ἐμθάντων (ἠγγέλλοντο γὰρ ἐγγὺς 
ὄντες xai Τόχαροι, καὶ οὐκ ἦν ἀναθάλλεσθαι fj μὴν 
ἀμελεῖν xai διὰ τὴν νόσον ὑπερτίθεσθαι' ἔκακο- 
σπλάχγνει γὰρ καὶ τῶν ἐγχάτων ἁῤῥώστως εἶχεν), 
ἅμα τοίνυν ἐμθάντων αὐτοῦ τε xal παίδων στοχαστής 
τις ἂν τότε, xal πρὸς τὴν τῶν µελλόντων γνῶσιν ἐξ 
ἀγχινοίας οἰχείως ἔχων, εὐσκόπως ἅμ᾽ ἐξ αὐτῆς τὸ 
μέλλον ἂν κατετόπασεν. 


Àq. Ὅπως κινδυνεύων xaxà βάλασσαν ὁ βασιλεὺς 
ὕστερον ἐξελθὼν ἑτελεύτησεν. 


[P. 358] Αἴφνης γὰρ εὐδίας οὔσης πρὸς τὸ χειµε- 
ῥιώτερον μετέθαλλεν ὁ καιρὸς, θάλασσὰ τε ἡ τέως 


fere nuptiarum e fllie thalamo abreptum, secum 
prodiens duxit; quod nunquam faceret, si hiemare 
in expeditione cogitasset. Ergo inter illas quas 
dixi ominoses reclamationes Avguste, que non 
ita tegebanturpenenetralibus regiequin ad notitiam 
externorum erumperent, turbatus augurio et se- 
creta presagitione mentis exhorrescens, obfirmatus 
tamen in proposito, vale necessariis dicto, egredi- 
tur urbe; ac Selybriam $4293 usque ipse cum filiis 
equis vectus, cum invalescere morbum sentiret 
nec itineri terresiri jam esset par, mari et nave 
decrevit usque ad Rhedestum uti. Conscendenti- 
tibus supervenit nunlius indicans in proximo 
esse Tocharos, ut cunctandi jam amplius fecultas 
nulla restsret,sed quantumvis retardaret morbus 
ingravescens, occasio urgens necessario traheret, 
Causa languoris, quo in horas magis magieque 
debilitabatur, in visceribus male affectis erat, 
eumque intime acri admonens sui sensu turbabat. 
ne bene sperare posset. Nec illum consternabat 
solum minax moror auspicii funesti; nenio in illam 
cum eo conscendit navem, qui mala solvere illam 


per vitalia grassantis facile conscio monstrabat D alite et cursum exitiosum inchoare ominaretur. 


haud vires nunc suppetere militie presertim hi- 
berne laboribus ferendis. Igitur uteunque simu- 
labat aliud, revera non ultra Thraciam decreverat 
progredi; destinabatque, visis ibi Tocharis, et ad 
rem strenue gerendam animatis cum, allocutione 
tum donis, non quidem in hostem eos una secum 
ducere,sed postquam 608 esset comitatus aliquanto 
ejus vie spatio, commendatos suis,qui porro cum 
jis, pergerent et vice sui quid fleri vellet precipe- 
rent, ipse dimittere ac sic reverti domum. llujus 
arcani consili signum fuit, quod una secum et 
filios et generos, etiam ipsum Joannem posiridie 


Quorum facies illo pallore attonitas qui cerneret, 
non sane oraculis egeret ad presentiendum quod 
instareL. Suus cuique sagaxr animus vates erat 
certus occursuri mox ipsis infortunii, vaticinii fi- 
dem statim explere incipientibus eventis. 


36. Ut in mari periclitatus imperator, deinde posl- 
quam ezscendit, sit mortuus. 


Nam subito ex sereno in turbidum mutatur tem- 
pus, et mare prius tranquillum efferatur, valido 
incumbente, borea. Nec placidum tenere cursum 
poterat nuvis imperatores vehens, sed feris con- 








991 


GEORGII PACHYMRR E 


992 


fpspoc ἐξηγρίαινε λαμπροῦ πεσόντος τοῦ ἀπαρχτίου, À φθάσας τετύφλωιτο, ὡς μὴ ἐντελεῖς τὰς ὅποφίας 


καὶ οὐχ ἦν τὴν τους βασιλεῖς ἄγουσαν ναῦν εὖστα- 
θεῖν, ἀλλ᾽ ὥσπερ ὑπὸ κυμάτων ἀγρίων ἐνοχλουμέντν, 
τῇδε xáxsict φερομένην ἀνάγωγον, μτδὲν ὑπείκουσαν 
τοῖς χελε΄’σµασιν, αὕτανδρον ὡς εἶχε χαταποντίζε- 
σθχι, ὥστε καὶ πολλάκις μὲν καταδύεσθχι οὐκ ἐσανθις 
ἀναδυομένην, τοσαυτάκις δὲ ἀπελπιζομένην ἀναδύε- 
σθαι πάλιν, καὶ νουτῶν ἀπορούντων xal κυθερνήτου 
ὅπως χρήσονται τῇ θαλάσσῃ. Τότε καὶ τὸν βασιλέα 
προφανῆ τὸν xÍvóuvov βλέποντα, xal περὶ ἑαυτῷ τε 
καὶ πᾶσι τοῖς παισὶν ὀῤῥωδοῦντα, εἰπεῖε πρὸς τὸν 
κυθερνήτην ὡς ἀγωνιστέα καὶ ὑπὲρ δύναμιν. εἰ yxp 
μὴ κόσμων πάντα, ἀλλ᾽ οὖν 'ΡῬωμαίδα πᾶσαν ἐπὶ 
ξύλου ἄγειν ὀλίγου, τοὺς βασιλέας ἔχοντα. Καὶ τὸν 
ἀπειπεῖν μὲν ὀκνεῖν μὴ καὶ κίνδυνος ἀντικρυς 


ἐξαγγέλλοι, προτρέπειν δὲ τὸν ἐξ ἑαυτοῦ λόγον τοῖς B 


πράγμασιν, ὡς ἀναγκαῖον Ov, tl μὴ θεὸς ἀρήγοι, 
χανεῖν πρὸς θάλασσαν πάντας οὕτω xal τέχνη ναυ- 
τικἡ πᾶσα τῶν κινδύνων ἁἑττᾶτο σφίσιν ἐκ χρῷ xst- 
µένων. Μόλις γοῦν διαμαχόµενοι πρός τε χῦμα xal 
θάλασσαν ἀγριαίνουσαν, καὶ πολλάχις ἐγγὺς ἑλθόντες 
τοῦ καταδῦναι, τῇ 'Ῥαιδεσιῷ ἡμιθνῆτες Ex φόδου 
προσίσχουσιν ᾿Εχεῖσε γοῦν ἐφ᾽ Ἀμέραις τῆς ταραχῖς 
ἀνέσαντες xal τοῖς ἵπποις αὖθις χρησάµενοι ἐἔξεληλα- 
χότες μέχρι xal τῆς ᾽Αλλαγῆς χώρας κατήντησαν. 
᾽λλλαγὴ 9 ἦν ἐκείνη καθ f» xal τὸ ζῆν µεταλ- 
λάττειν εἶμαρτο τῷ κρατοῦντι' xai ὁ μὶν Παχώμιος 


cussa fluctibua huc subinde atque illuc impingens, 
planeque &n nautarum imperia contumax, nibil 
certius spondebat quam proximam demersionem 
sui vectorumque. Nam et sepe ita deprimebaturut 
nunquam speraretur emersura, tam nautis quam 
ipso gubernatore ignorantibus qua jam vi aut 
arte maris furorem eluctari possent. Tunc impe- 
ratorem ferunt intuentem periculum presens, et 
quo loco &ue filiorumque spes salutis essent cum 
horrore reputantem, navarcho dixisse contenden- 
dum ei utique supra vires esse; si minus enim 
mundum 638 universum. universam certe Roma- 
nam rem exiguo illoligno contineri quo ambo im- 
peratores veherentur. Porro hunc, haud se quidem 
vel cessasse hactenus vel omissurum quidquam 
in posterum conatus industrieque profltentem, 
addidisse, verbis que satis appareret nolenti ex- 
pressa irritis experimentis conatuum summorum, 
vitari nulla vi posse, nisi Deus adjuvaret, quin 
pariter omnes hiante mari absorberentur; adeo 
palam vinci omnem artem nauticam vehementia 
ingruentis mali. Tandem extrema diu contentione 
obluctati fluctibus ac ventis, et sepe ad ultimum 
demersionis admoti discrimen, Rhedestum metu 
eemineces appellunt Ibi diebus paucis e jactatione 
recreati, equis rursum inscensis pervecti Allagoen 
sunt. 

Heo nimirum Allagoe locus erat, ubi vite finem 
imperatori occursurum irrevocabili olim Deus de- 
creto statuerat. Atque ille quidem excecatus antea 
Pachomius ostenderet quam vanis suspicionibus 


ποιοῖτο, τὸ δὲ γε τοῦ Παγωμίου χωρίον τὸ µύρσ:μ6ν 
ἐξεπλήρου . Ὡς γὰρ ἐχεῖσξ που κχατεσχκήνουν ἅμα 
βασιλεῖς καὶ στρατὸς, xal dj νόσος ἐπέχειτο πλέον 
ἔφθασαν δὲ καὶ ol Τόχαροι σπεύσαντες συμθαλεῖν 
βκσιλεῖ, βασιλεῖ μὲν οὐκ 7,» 050' Ἱππαζομένφ {Ρ. 359] 
ὁρᾶσθαι οὔτε μὴν ὁμιλεῖν clc νόσον xstpivq, ὅτε χαὶ 
τὸν Νοέμθριον ὁπογράφοντι συμθὰν τὰς τοῦ Νοχε- 
pzlac συμμῖξαι, ἐπελθεῖν εἰπεῖν Λέγεται ὡς 5o) 
συνέχλεισεν ὅ Νοέμθριος. Τὸ δ) Xv ὁπονοτθὶν ὡς 
συνέχλεισαν al πρᾶξεις τῷ Bares τς ψυχῖς τὰ 
μέλλον ὑποδηλούσης. "Hw οὖν τῇ τοῦ ῥαΐσαι τῖς 
νόσου προσδοκἰᾳ εἷς ἀναθολὰς τιθεὶς τὸ ἐντυχεῖν 
ἐπιστᾶσι τοῖς Το-χάροις ' Exc]. δὲ di νόσος ἔκρα- 
ταιοῦτο xd? τῷ ἀπὸ ταύτης δέει καὶ ἡ ἀπὸ τοῦ ἔθνους 
ὀῤῥωδία συνῆπται (οὗ γὰρ ἦν ἄλλως ἐλπίζειν fj xt 
νηθέντας ἀφανίζειν τὸ πρὸς ποσὶν, εἰωθὼς ἄλλως 
λῃστείαις ἀποζην , τοῦ βασιλέως µε-αλλάξαντος), 
ἀναγχασθεὶς δὴ διὰ ταῦτα ὁ βασιλεὺς xai ἀπ᾿ αὐτοῦ 
σκίµποδος τῆς ὀδύνης ὁμιλεῖν σφίσιν ἔγνω, καὶ τοῖς 
μὲν πλήθεσιν ἄλλως ἐς χάριν ποιεῖν, τοὺς δέ γ ᾱρ- 
χοντας σφῶν εἶσαγαγεῖν τε καὶ τὰ προσήχοντα εἰπεῖν 
τε καὶ ἀχοῦσαι. Τότε τοίνυν xal παρασχευασάµενος 
ὡς εἰχὸς, xal vt τοὺς οἰκείους ἐφ᾽ ἑχάτερα παρα- 
στήσας, αὐτὸς xal Big καθήµενος ἐπὶ σχίµποδος, ὡς 
6 χαιρὸς ἐδίδου καὶ τὰ xav! αὐτὸν πράγµατα ἑνεχώ- 
ρουν, ὀλίγοις «tcl λόγοις τὴν ἐκείνων ἀφωσιοῦτο 


formidata fuisset successio ejus in imperium.Ager 
porro cui Pachomii nomen & domino adheserat, 
vulgati oraculi,cujus ambiguitas suspectum reddi- 
derat Pachomium fatali eventu fidem explevit.Cum 
enim ibi fixis tentoriis hererent imperatores pariter 
et exercitus, ingravatus seniori Augusto morbus 
est. Ecdem porro brevi accurrerunt festinatis ac- 
citi nuntiis Tochari : sed iis frui non licuit optato 
utrinque congpectu,imperatore decumbere ob mor- 
bum coacto,ao nein equo quidem valente se sociis 
ostendere,coramque illos,ut cuperet,affari, quando 
et ei contigit ut nescio cui libello subscriptionem 
in lecto apponens regiam, in expressione temporis 
54229 solita, mensem qui tum in cursu erat, No- 
vembrem, litera N designaret, apicibus quibusdam 
adjunctis qui reliquorum ejus vocabuli elemento- 
rum vicem explerent, ac chartam ita signatam 


D reddens diceret : « Ecce conclusus November est.» 


Quibus altiori quam quo ipse loquens penetraret, 
significatu indicabatur acta imperatori cuncta con- 
clusa, presagiente id ipsius anima, et istud ipsum 
augurium iis verbis efferente.Interim exspectatione 
melioris rediture valetudinis differebatur congres- 
sus affatusque Tocharorum. Verum imminuta ejus 
rei spe propter ingravescentem in dies morbum, 
et metu majori acoedente,ne gens effera,desperata 
salute principis,regiones,in quos erant ejus accitu 
ingressi, solita ipsis rapacitate deprsedarentur, 
coactus imperator est admittere ad audientiam du- 
068 89 primores Tocbarorum, eosque e lectulo al- 
loqui. Ergo vulgus quidem militum, nationis ejus 








905 


DRE MICHAELE PALJSOLOGO LIB. VI. 


994 


εραπείαν, χάριν μὲν ἔχειν ἐκφαίνων καὶ τῷ Νογᾷ Α ζεται. Εὐθὺς γὰρ τὰ τοῦ δεσποτικοῦ θανάτου σύμ- 


τὰ xav ἀξίωσιν ἐκτελέσαντι, χάσιν O' ἔχειν κἀκεί- 
νοις ὡς προθ΄µως ἐπὶ βοήθειχν ἀπαντήσασι, δυσχε- 
ραΐνειν 9' ἐπὶ τῇ νόσῳ ὅτι μὴ καθαρῶς ig τὴν πρὸς 
αὐτοὺς ἐντυχίαν γίνεσθαι, ἐν ἐλπίσι δ᾽ ἔχειν ῥαίΐσαι 
τῆς νόσου xai τὰ πρὸς θυμ2οῦ ἐκτελέσαι, εὖ ἐκείνους 
ποιοῦνεξα ὡς ἄξιον. Ταῦτ' εἰπόντος ἐχείνου τοὺς To- 
χάρους σχῆμα piv ἀλγούντων ἐἑνδείξασθαι, σχῆμα 
δὲ καὶ ἐλπιζόντων αὖθις ἐμφαίνειν ὡς ῥαΐσοι τε τὸ 
πάθος μετ’ οὐ πολὺ xal ve σφίσιν ἔσται τὰ ἀπὸ τοῦ 
βασιλέως καλὰ ὑγιαίνοντος, Καὶ ol μὲν ταῦτα, ἡ 
νόσος δὲ ἐπεδίδου καὶ τὰ ἑαυτῆς πληροῦν ἔμελλεν, 
Ὡς Ὑγοῦν dj xopia ἑνέστη xal ἤδη τὰ τοῦ θανάτου, 
xxi μᾶλλον τοῖς ἰατροῖς, προσδόχιµα ἦν, τῷ μὲν 
ἀκτουαρίῳ Καθασίλᾳ οὐκ ἀσφαλὲς τὸ ὑπομιμνήσχειν 
τὰ τοῦ κινδύνου ἑδόχει (νοµίζεται γὰρ τοῖς νοσοῦσι 
καὶ τοῦτο μοῖρα θανάτου, ὥσπερ ἂν εἰ αἴτιον ἦν ἐπὶ 
τούτοις τὸ λέγειν τοῦ γίνεσθαι), ἀφεῖνα,. δὲ πάλιν 
ἀπελθεῖν ἀνέτοιμον οὐ τῶν καλῶν ἐδοχίμαζε. Tip τοι 
προσελθὼν τῷ ἐξ ἐκείνου βασιλεῖ ᾿Ανδρονίκῳ ἐθάῤ- 
ῥει τὸν λόγον τῆς ἀποφάσεως ὡς οὐ βιώσοντος ἔτι 
τοῦ βασιλέως. Καὶ ὃς οὐδ' αὐτὸς ὑπομιμνήσκχειν τὸ 
ἀπευκταῖον ἐθάῤῥει, ὅμως δὲ τὴν ἑτοιμασίαν σοφἰ- 


donativis curavit deliniri: proceres autem in cubi- 
eulum,ubi eger decumbebat, accitos audire coram 
affarique constituit. Id quam decentissimo, pro 
statu presenti rerum, apparatu sio actum est. Cir- 
cumstabant utrinque necessarii ac familiares im- 
peratoris.[pse connisu,quantum debilitas corporis 
ferebat, erectus et lectulo insidens,obsequium be- 
nevolorum sociorum ad amicam invitationem stu- 
diose occurrentium impense commendavit,gratum 
id sibi et memori animo condendum officium pro- 
fitens. In primis se Noge gratias sgere babereque 
plurimas contestatus est,quod is tum prompte,tam 
prolixe petenti sibi quod optarat annuisset ; quo 
nomine, ut ipsia quos spectabat presens, qui tam 
strenue auxilio venissent, sicilli qui benigne mi- 
gisset, eternum se obstrictum fore. Perincommo- 
dum tali articulo sibi morbum hunc intervenisse, 
plus ideo molestum quod quibus destinaverat ο{Π- 
ciis indiciisque 580 veri amoris excipere genero- 
808 $0cios sua causa tam longe profectos interim 
prohiberetur.Ceterum sperare brevi remittendum; 
Bibique valetudine recuperata optatam mox facul- 
tatem affore gralam suam erga ipsos voluntatem 
consentaneis et merito ipsorum et suo studio be- 
neficiis expromendi.Hac eo paucis et egre locuto, 
Tocherii pre se tulerunt dolere se incommodo 
principis amici, cupereque ac sperare brevi eum 
restituendum in salubritatem pristinam ; tuncque 
se sinceriori percepturos gaudio promissa ab ipso 
bona. Ita illi. Ceterum morbus inde augescens vi 
qua grassabatur seva, baud obscure Augustum in 
interitum urgebat,adfuitque non multo post mini- 
me dubiis agnoscenda indiciis suprema :egroto 
dies, quando medicis nibil mitius quam maturum 
decumbentis obitum palam ominantibus, actuario 


6ολα εὐτρεπίζεται, ἃ λαθὼν [P. 360] ὁ Ἱερες τῶν 
τοῦ κλήρου καὶ εὐλαθῶν, στολισθεὶς ὡς ἔδει, παρ- 
ἱσταταί οἱ ἀνωΐστως πάμπαν μηδὲν εἰδότι, Ἔτνχε 
δὲ πρὸς τὸν τοῖχον ὁρῶν βασιλεὺς, xal τὰ xa0' αὐτὸν 
(iv γὰρ καὶ τοὺς λογισμοὺς ἐῤῥωμένος) ὡς εἶχε 
διανοούμενος . “Ίστατο oov ὁ πρεσθύτερος παρὰ 
θάτερα, τὰ ἅγια δῶρα κρατῶν ἐν χερσὶ, xai τὴν 
ἀπ᾿ ἐχείνου καὶ µόνου ἐπιστροφὴν πρὸς αὐτὸν παρα- 
δοκῶν ἐφ᾽ ἱκανὸν σιωπῶν ovato, 'O δὲ εἶτε τι τοιοῦ- 
τον ὑπονοήσας, εἴἶάε xal ἄλλως ἐπελθὸν αὐτφ, 
ἐπεγχλίνει πρὸς τὸν πρεσθύτερον, xal ἅμ᾽ εἶδε xal 
ἅμα συνῆκε, Τὸ δρᾶμα, καὶ, Τί, φησὶ, τοῦτο; Τοῦ 
γοῦν Ἱερέως ὡς ὑπὲρ αὐτοῦ εὐξάμενοι φέρουσιν εἷς 
βρήθειαν καὶ τὰ δῶρα τὰ εἷς ὑγείαν συνοίσοντα λέ- 
Ύοντος, αὐτὸς διχκόψας ἀναθαῤῥεῖ, καὶ τῆς χλίνης 
ἀνέγρεται, καὶ ζητεῖ ζώνην, καὶ τὸ ἅγιον διέξεισι 
σύμδολον, καὶ τὸ, « Κύριε, ῥῦσαί µε ἐκ τῆς ὥρας 
ταύτης, » εἰπὼν, xal τὰ εἰκότα ποτνιασάµενος πρὸς 
τὸν Ὕψιστον, τὴν ἁμίαν µετάληψιν δέχεται, καὶ πε- 
σὼν αὖθις xal χαιρὸν ἐπισχὼν τὴν ψυχὴν ἀφίησι. 
Καὶ δὴ τελευτήσας οὐχ ἧττον τοῖς τῶν Τοχάρων 1j 
τῶν οἴχείων τετίµηται δάχρυσιν. OU τὸν νεκρὸν τὸ 


Cabasile haud animus tamen adíuit, prevalente 
metu offensionis, iudicandi Augusto periculum 
suum. Nam et hoc fatalis bora ingruens afferre so- 
letin primis noxium mortalibus, ut indices quan- 
tumvis benevolos imminentis obitus, tanquam si 
ejus causa essent, exosos fere habeant.Idem porro 


C Cubasillas ieligioni merito ducebat sic imparatum 


ex vila excedere Augustum sinere. Quare defun- 
cturum isto se erga illum oflfoio putavit, si filio 
guccessorique ejus Andronico discrimen denuntia- 
ret patris extreinum, quod et statim fecit. Verum 
ne Andronicus quidem ausus est tam tristem pa- 
renti afferre nuntium. Tamen aliquid excogitavit 
quo suum utcumque silentium suppleret. Jussu 
scilicet ejus subito promuntur Dominice mortis 
symbola,que sacerdos cleri palatini venerabundus, 
quo par erat ornatu accipiens, improviso prorsus 
ad $81 nihil minus cogitantem Augustum accessit. 
Erat eger tunc forte vuliu ad parietem averso, 
curia ut apparebat familiaribus intentus: vigebat 
enim animo neo de judicandi ejus aut ratiocinandi 
solerti acrimonia quidquam morbus imminuerat. 
Stabat igitur in contraria parte presbyter sacra 
dona manu sustinens, et dum ille se sponte con- 
verteret, sat longo tempore silentio exspectans. 
Tandem imperator, sive quo excitatus signo sive 
instinctu proprie menlis admonitus, ubi faciem 
aliorsum retorsisset, viso presbytero statim intel-. 
lexit quorsum is venisset. Interrogavit tamen quid 
sibi eo ornatu, eo statu vellet. Illoque respondente 
sese post preces pro ejus salute fusas etiam utilia 
ei juvando efferenda sacra dona putavisse, quorum 
perceptio ad morbi quoque valitura exsulsionem 
foret, non exepectato dum id totum pronuntiasset, 
eger statim excitans se ipsum supra lectum ex- 


905 


τάχος oi εἰς τοῦτο ταχθέντες συστείλαντες νυκτὸς 
παρὰ τὴν νέαν μονὴν, ἐγγύς που τῶν ἐχεῖ χειμένην, 
µετακομίζουσι . Καὶ οὕτως ἀπέρχεται βασιλεὺς ζή- 
cc μὲν τὰ σύμµπαντα ἔτη πεντήκοντα xai ὀχτὼ, 
β :σιλεύσας δὲ ἡμερῶν δεουσῶν εἴχοσι τὰ εἴκοσι τέσ- 
rapa. Ἀποδεῖται μὲν γὰρ τὰ τῆς βασιλε-ας ἐρυθρά 
Εκατομθαιῶνος πρώτη, ὡς λέλεκται , θνήῄσκει δὲ 
Σκιροφοριῶνος ἐἑνδεχάτῃ, ἡμέρα Παρασκετῃ. Καὶ 
οὕτω καὶ τὸ ἐπ᾽ αὐτῷ σημεῖον ἐτελειοῦτο. "Hv. γὰρ 


surgit, zonam postulat, eancltum symbolum pro- 
nuntiat, addens et illud : « Libera me, Domine, ab 
hora hac, » tam quibus par erat demiesionis signis 
Altissimum presentem veneratus sacram commu- 
nionem accipit, et in lectulum relapsus exiguo su- 
perstes intervallo, paulo post animam emittit. 
Cujus mox cognita mors non minus Tocharorum 
quam ipi subditorum honorata lacrymis est. Ejus 
cadaver festinato compositum, quibus id negotii 
datum fuerat, noctu ad novum monasterium in illa 
vicinia situm deportant. Sic hino migravit impera- 
tor, postquam vixisset omnimo annos octo et quin- 
quaginta, imperasset autem quatuor et viginti, 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. 1. 


996 

Α ἐκ πῖ στοιχείο τρ'γράμµατον τὸν ἐπ᾽ ἐχείνῳ σύμὂο- 
lov. Δήλωσις δ’ οἴμαι ταῦτα τοῦ τε xii ἐπίχλην 
αὐτῷ λεγοµξνου (Παλαιολόγος γὰρ], τοῦ τόπου xit 
ὃν ἔμελλε τελευτᾷν (τοῦ Ηαχωμίου γὰρ τὸ γωρίο 
ἐλέγετο) xai τῆς ἐπιτελευτίου ἐπὶ τούτοις huius 
ἡμέρα γὰρ T,» Παρασκευη xa! ἣν ταῦτ ἔπρατττο 
ἐνδεχάτη, ὡς εἴρηται, Σκιροφοριῶνος τοῦ za 
ἔτους. 


demptis diebus viginti. Nam imperii insigne pur- 
puram induit prima die Januarii, ut dictum 53* 
est : obiit autem undecima Decembris, 4ie Para- 
sceve. Et eic impletum eventu est quod significasse 
videri potuit sigillum, quod adhibere o bsignando 

B consueverat. Exprimebat autem id characterem 
formatum ος tribus figuris elementi Greci πῖ, in- 
dicantem, quantum interpretor, primo cognomen 
familie ipsius,quod erat Paliologus ; deinde locum 
ubi erat moriturus, qui Pachomii ager dicebatur; 
denique diem obitus que Parasceve fuit,undecima, 
ut dictum est, Decembris anni 6791. 





PETRI POSSINI S. J. 
OBSERVATIONUM PACHYMERIANARUM 


AD 


HISTORIAM RERUM MICHAELIS PAL/EOLOGI 
LIBRI TRES. 


LIBER PRIMUS. — GrossARIUM : quo declarantur obscuriora verba usurpata ἐπ hisloria 


rerum Michaelis Palzglogi. 


LIBER SECUNDUS. — Nor: quibus loca perplexa aut quomodocunque declarationis 


vel emendationis egentia qua illustrantur, qua 


opportunis cautionibus muniuntur. 


LIBER TERTIUS. — CGCuRoNoLoGiCUS : ubi characteres temporum in hac historia notati 
considerantur, ordo gestarum rerum exquiritur, extricantur confusa : denique in. expansa 
tabula annorum fere triginta epoche przecipuorum eventuum α Pachymere memoralorum 


suis annis afffiguntur. 
(Revocatur Lector non ad columnas nostras, sed 


&d numeros typis grandioribus in textu expressos.) 


LIBER 


PRIMUS. 


GLOSSARIUM. 


533.535 [|P. 303] Αγιάσματα p. 258. Esse (j tiati in corpus et sanguinem Christi Domini, de- 


ἁγιάσματα particulas sive reliquias tum panis tum 
vini eucharistici rite consecrati et transsubstan- 


monstrare suffecerit ex uno et altero loco l:turgiz 
S. Basilii, ubi inter orationes que post consecra- 











997 


tionem ante communionem a sacrificante pronun- 
tiantur, una est in qua dicitur : Σὺ ὁ θεὸς ἡμῶν, 6 
προσδεξάµενος τὰ δῶρα ταῦτα, καθαρισον ἡμᾶς ἀπὸ 
παντὸς μολυσμοῦ σαοχὸς xal πνεύματος, καὶ δίδαξον 
ἁγ.ωσύνην ἐπιτελεῖν ἐν φόθῳ σου, ἵνα ἐν καθαρῷ τῇ 
μαρτυρίῳ τῆς συνειδήσεως ἡμῶν ὑποδεχόμενοι τὴν 
μερίδα τῶν ἁγιασμάτων σου, ἑνωθῶμεν,θίο. Hic μέ- 
ρις ἁγχιασμάτων vocatur manifeste particula quam 
quisque communicantium percipit ex pane 80 vino 
consecratis. Paulo inferius in eadem oratione sa- 
cerdos rogans utdetur participaturis Eucharistiam 
perseverantia in gratia usque ad extremum spiri- 
tum, quo ista sacra symbola sint illi pro viatico in 
vitam eternam, sio loquitur ? Δὸς ἡμῖν μέχρι τῆς 
ἑσχάτης ἡμῶν ἀναπνοῆς ἀξίως ὑποδέχεσθαι τὴν ἑλ- 
πίδα τῶν ἁγιασμάτων σον elc ἐφόδιον ζωῆς αἰωνίου, 
eto. Cum autem ἁγιάσματα Eucharistie reliquias 
hic verti, nihil diversum ab ipsa Eucharistia sigoi- 
ficare volui ; quippe qui profitear cum catholi- 
cis omnibus sub qualibet sacrarum specierum par- 
ticula totum christi corpus esse, (P. 304) et ut 
Ecclesia canit inter sacra, tan/um esse sub fragmen- 
to quantum toto tegitur. Unde quelibet mica τῶν 
ἁγιασμάτων utique ἁγίασμα et vera Eucharistia 
est. Usus autem sum illa forma loquendi ut morem 
innuerem antiquum, in quem historicus hoc loco 
digitum intendit, significans tunc solitum in Con- 
stantinopolitana Ecclesia fuisse reliquias $86 par- 
ticularum eucharisticarum pueris baptizatis con- 
sumendas dare. hoc idem et Nicephorus Callistus. 
Hist. Eccl. xvi, c. 25, testatur his verbis: "Ego 


χεκράτηχεν ix πολλάῦ τῇ βασιλίδι τῶν πόλεων, ὡς C Afer, 


ἐπειδάν πολύ τι τῶν µερίδων τοῦ ἀχράντου xai 
θείου σώματος τοῦ Κυρίου καὶ θεοῦ xal Σωτήρος 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐναπολειφθείη, μεταστέλλε- 
σθα:. τοὺς ἱερέας παῖδας ἀφθόρους ix τῶνὲς χαμαιδι- 
δασκάλου φοιτώντων, xai ταύτας νήστεις ἐσβίειν. ὃ 
δὴ καὶ ἐμοὶ πολλάκις νεωτέρῳ xopib γε ὄντι ἐπι- 
συνέθη Ύενεσθαι,θίο.; Consuetudo a multo tempore 
imperanti urbi fuit, ut cum plusculum de partibus 
immaculati divinique corporis Domini et Dei et Ser- 
vatoris nostri Jesu Christi reliquum esset, sacerdoles 
pueros incorruptos ex iis qui ad przceptorem infe- 
rioris ludi eum accerserent, qui jejunii reliquias eas 
ederent. Quod quidem mihi quoque  sapenumero, 
cum puer admodum essem, contigit. Hio Callistus ; 
qui cum historiam insoripserit Andronico Palao- 
logo, hujus nostri Michaelis filio et successori, ma- 
nifestum est quo tempore hec qua nunc narrat 
Pachymeres co ntigerunt, bunc adhuc morem vi- 
guisse. Qui quidem a Dionysio Areopag., Clemente 
Alexand.et aliis antiquissimis Patribus testimo- 
nium habet. Unde ejus honoriflce meminit conci- 
lium "Tridentinum, sess. 21, cap. 4. Cum enim 
delinivisset parvulos ante rationis usum non obli- 
gari ad perceptionem Eucharistie, hec addit: 
Negue ideo lamen damnanda est antiquitas, si eum 
morem in quibusdum locis aiiquando servavit. Ul 
enim sanctissimi illi Patres sui facli probabilem 


GLOSSARIUM. 


998 


causam. pro illius temporis ratione habuerunt. ita 
cerle eos nulla salutis necessitate id fecisse, sine 
coniroversia credendum est. Sic sacra Bynodus. 


᾿Αδιαφορότης p. 281. Dudum est cum ecclesia- 
Btici, presertim ascetici, 8&criptures aliquid inno- 
varuni in nolione vocis ἀδιαφορία, pro qua Noster 
ἀδιαφορότητα hoc loco posuit. Cum enim philoso- 
phi veteres Greci de moribus agentes inter bonum 
et malum medium quiddam ἀδιάφορον vocarent, 
uti culpe ita et laudis expers, Christiani, docti 
forte evangelica Christi sententia, verbum etiam 
otiosum reddenda rationi obnoxium es8e denun- 
tiante, τὸ ἀδιάφορον vitio Bccengueruni. Quod pre- 
serlim in S. Basilio ot aliis qui ἀσκητικὰ seripserunt 
cernere est; prout alias memini annotare me ad 
epist. S. Nili 335. Ex hoc usu Pachymeres hoc β0- 
lutiorem nec irreprchensibilem agendi libertatem 
ἀδιαφορότητα vocavit. 

Αἴτιος p. 482. Quod theologi Latini frequentius 
principium appellant in divinis productionibus ad 
intra, Grecis passim αἴτιον et αἰτίαν dicunt. Nec 
vocabulum causa usquequaque abeo usu abhorret. 
S. Hilarius De Trinit. lib. xi. Patrem vocat causam 
Nativitatis Filii. lib. Xil, agens de generatione 
Filii, Et ex causa, inquit, perfecta atque indemuta- 
bili nascens necesse est ex causa in cause ipsius 
proprietate nascatur. S. Augustinus 587 lib. - 
Quzst. .xxxin, quest. 16 : Quod autem rerum. om- 
nium causa est, eliam sapientie sug causa est. Nec 
unquam Deus sine sapientia, Igitur sempiternse 
Su sapinti2 causa esi sempiterna. Victorinua 
adversum Arium lib. 1: /Equalis Patri, sed 
major Pater, quod ipse dedit ipsi omnía, et. causa 
est ipsi Filio ui sit, ut. isto modo sit. Utitur et S. 
Anselmus et Richardus Victorinus hoo modo lo- 
quendi. Quamvis S. Thomss Opusc. contra Crecos 
cap. 1, et in Summa 1 p. quest 33, art. 1, et Eu- 
genius IV, in concil. Florent. (P. 365) in lit. Un. et 
idem concilium sess, 15, doceant, quod Greci cau- 
iam in Trinitate appellant, a Latinis Becurius el 
melius principium dici. 

Αἰψηρὴ áyopí p. 208. Sumptum ex Homero 
lliad. τ, v. 216: & ἄρ' ἐφώνησεν, λῦσεν δ᾽ ἀγορὴν 
αἰψηρήν, qui versus idem repetitur Odyss. 8, priori 
loco explicat scholiastes vetue αἰψηρὴν τὴν ταχέως 
ἀθροισεῖθαν. Ab hoc dissentil Eustathius, dum ad 


D geminum locum Odyss. B. pag. 1444 ed. Rom. 


Sic adnotat : Αἰψηρὴν δὲ εἶπεν οὐκ ἐπιθετικῶς, 
οὐ γὰρ αἰψηρή ἔστιν ἀγορὰ πᾶσα, ἐπιῤῥηματικῶς 
δὲ μᾶλλον ἀντί τοῦ ταχύ: καὶ ἔστιν ὅμοιον τῷ, τότε 
μοι χάνῃ εὐρεῖα χθών. Videshic sentire Eusthatium 
solutam concionem subitam dici, eadem sententia 
quasi scriberetur solutam subito, epitheto adverbii 
munere fungente, ut. in illo alio versu, func tellus 
mihi lala dehiscat, lata. ponitua pro late. Quod οἱ 
imitatur Virgilius, dum de lu po ait, gregibus nociur- 
(us abambulat ; et de /Enea : Se matulinus agebat. 
Crediderim equidem Pachymerem magis adhesisse 
priori sententie que αἰφηρὴν verum ἀγορᾶς sive 


990 


P. POSSINI OBSSRVATIONUM LIB. I. 


1000 


συνόδου adjunctum agnoscit. Is enim toto hac nar- Ώ oppugnantes, jam jamque ut sperabant capturi, 


ratione satis indicat se favere palriarche Arsen:o, 
el injuste damnatum putasse. Unde σύνοδον a qua 
damnatus est αἰφηρὴν vocando, visus est indicare 
voluisse judicium istud ejusprefestinatum et cupide 
perlatum fuisse, in gratiam imperatoris incumben- 
tis in ultionem duritiei patriarche, polius quam 
ex culpe merito. Adhibet et alibi hanc quasi pro- 
verbialem formulam Pachymeres, ut lib. v, cap. 
42, sub finem ; ubi cum ambo codd. B et Α habe- 
rent λῦσαι δὲ λαιψηρὴν ἀγορὴν, manifesto mendo, 
manu remedium attulimus rescribentes, ut opor- 
tuit, λῦσεν ὃ᾽αἰψηρὴν ἀγορὴν, ea verba, ut plerum- 
que solet, in occureu abhorrentium a vulgari usu, 
secure omittente Vaticano codice. 


Ακάθιστος p. 257. Celebrabatur hoc festum 
ἀκάθιστον dictum τῷ Σαθθάτῳ τῆς πέμπτης ἑοδο- 
µάλος τῆς τεσσαρακοστῆς, ait Rituale Grecorum: 
hoc est Sabbato quinlze. hebdomatis Quadragesima. 
Unde apparet quo pertineat illa mentio τῶν συνή- 
θων νηστειῶν τελουμένων. Origines porro institu- 
tionis islius festifuse disseruntur in eodem Rituali. 
Heo summa est. Profecto in Persidem adversus 
Chosroen Heraclio imperatore, Chaganus Mysorum 
et Scytharum dux, rupto cum Romanis fodere, 
$36 ab Occiduis partibus cum nutnerosissimo 
exercitu infestus Constantinopolim se admovet, 
obvia queque fede vastans etmulia blaspheme in 
Deum minans. Eodem tempore Sarbarus missus a 
Chosroe cum copiis validissimis Orientales provin- 
cias late populatus et ipse alter&ex parteConstan- 
tinopolim aggreditur, ferro lammaque passimse- 
viens. Inde ex composito Barbari ambo terra mari- 
que urbem simul oppugnaut. Sed cum patriarcha 
Sergius populum ad fidendum in Deipare patroci- 
nio ipsamque invocandam non frustra esset adhor- 
tatus,tam manifesta ira Dei in utrumque hostilem 
exercitum incubuit, ut et terrestres copie inter- 
necione delerentur, ct classis universa exortu pro- 
cellae subite, ex sinu Ceratis dicto ab substructio- 
nes templi Deiparae in littore ad Blachernas siti, 
allisa frangeretur. 1n gratiarum aclionem pro tanta 
victoria populus Constantinopolit anus noctem per- 
vigilavit in laudibus Deiparae, et anniversaria de- 
inceps religione idem repetens initium dedit huic 
festo,quod deindein prennemfirmitate neststsbili- 
tumDuplici alioDeipare beneficio.Nam cum postan- 
numtricesimum sextumimperiiConstantiniPogonati 
Saracenorum innumerabiles copie Constantinopo- 
lim toto septennio circumsedissent, evidenti ope 
implorate a Constantinopolitanis in auxilium Dei- 
pare primum hiemanties Cyzici multos suorum 
amisere, mox metu in fugam classe acta ad Sy- 
legum [P.366]ingruente sevissima tempestatesub- 
mersi cuncti sunt. Postremo sub Leone Isauro 
Iisdera Saraceni victoriis tumidi, quod Persarum 
regnum eevertisseat. Egyptum, Africam, Ethiopiam, 
ipsam etiam Hispaniam incursionibus vastassent, 
cum mille octingentis navibus Constantinopolim 


C 


Deipare suam urbem tuentis ope contriti sunt, 
primum plus quam viginti millibus ipsorum a Bu!. 
garis cesis, deinde [edissimo ad Sostheaium ua. 
fragio classe maxima ex parte deleta: denique 
seva fame ipsorum reliquiis usque ad esum huma- 
norum cadaverum, quin et stercorum, adaciis 
dum tot mala pauci superstites fungientes cum re- 
siduis navigiis per /Egeum currunt, immissa div:- 
nitus grandine ardenti, cujus fervor picem qu. 
tabulae navium agglutinabantur liquefecit, cum sua 
ibi omnes classe perierunt, tribus tantum navibus 
ad cladis indicium domum reversis : Aii «avri 
(subjicit ijem auctor) τὰ ὑπερφοῦ Üqupdsu τῆς 
πανάγνου καὶ θεοµήτορος τὴν παροῦσαν ἑορτὴν ἑνρ- 
τάζομεν. ᾿Ακάβιστος δὲ εἴρηται, διότι ἀρθοστάδτν 
τότε πᾶς ὁ λαὸς κατὰ τὴν νύχτα ἐκείνην τὸν ὕμνον 
τῇ τοῦ Ἀόγου μητρὶ ἔμελψαν, καὶ ὅτι ἐν πᾶσι τοῖς 
ἄλλοις οἴκοις κχθζῆσθαι ἐξ ἔθους ἔχοτες , ἐν τοῖς 
παρουτι τῆς θεοµήτορος ὀρθοὶ πάντες ἀχροώμεβα' 
hoo est: Propter hxc omnio tam admiranda a 
caslissima Dei Genitrice opera patrat przsentem 
diem festum celebramus. Acathistos vero, quasi ca- 
rens $essione, dictus est, quod populus tota node 
stando hymnum Deiparz concinat, quodque eum 
539 in aliis edibus ez more sedere liceat, in isti 
divinz Matris erecli omnes stantes auscullamus. 


B 


᾿Ακτουαρίος p. 530. Quare hioc Cabasilas pre 
omteris intellexerit imminere mortem agrotanti 
Augusto, non aliam comminisci verisimiliorem 
causam queo, quam quod huio ex officio incubue- 
rit peculiaris cura τοῦ νοσηλεύειν xal νοσοχομεῖν 
imperatorem morbo laborantem ,intima,inquam, et 
qua tale tempus postulat, febrienti corpori mini- 
steria exhibendi.Cur porrotalem ministrum ἀκτουή- 
ριον Pachymeres vocet ,non facile occurret preoc- 
cupatis opinione communi, quam secutus Casau- 
bonus,notis in Trebellium Pollionem, reprehendit 
PreoniumGrecum interpretemEutropii, quod quam 
in lib. 1x Brevarii Eutropiani, ubi de Victorino 
agitur, Latine scriptam repererat actuarit vocet, 
ipse Graeca ὑπομνηματογράφου non reddiderit, sed 
propriam eam viri nomen putaverit, in quo secun- 
do sine dubio Peonius peccavit. Est enim illle 
ex auctoris mente actuarius, ut ex Aurelio Victore 
el Trebellio Pollione, quos Eutropius exscribit, 
D clarissime patet non proprium person, sed appel- 
lativum vocabulum, vite genus et conditionem 
exprimens. De cetero erraturum contendo fuisse 
Peonium, si ὑπομνηματογράφον pro actuario po- 
suisset, errorem eorum qui speciem pro genere 
usurpant. Quantum enim ex multis colligens a2- 
tumo, actuarii universim dicuntur, qui ministerit 
humiliora usus quotidiani opus his habentibus sd- 
hibent, quales servi plerumque veteribus eran!, 
unde non usque adeo imperite idem Peonius 5o» 
λου vocem ἀκτουαρίῳ a junxit.Sub hac universt- 
litate familiarium ad ministrorum putocompreben- 
808 commentarienses, ὑπομνηματογράφους, sed el 





1001 


GLOBBARIUM. 


1002 


νοσοχόµους infirmorum curatores et chirurgos et A hensus. Qui ipse Salmasius dum subjicit militares 


horum in quavis vite necessitate aut commoditate 
subadjuvas. Qualium cum plurimam esse oporteret 
copiam in obsequio castrorum Romanorum, ex iis 
fuisse non parva ex parie conflatum arbitror 
actuariorum corpus, quod Aurelius Victor illam 
ipsam Victorini tyranni per Attititianum quemdam 
actuarium, cujus ille uxorem stupraverat, procu- 
ratam cedem memorans, describit his verbis: 
Tanium aectuariorum, quorum loco Attititianus ha- 
bebalur, in exercitu facliunes vigent, ut arduum 
pelentibus malitia patraretur. Genus hominum, prz- 
serlim λαο tempestate, nequam, venale, callidum, 
seditiosum, habendi cupidum atque ad. patrandas 
fraudes velandasque quasi. a natura. [actum, anno- 


nz dominans, eoque utilsa curantibus et fortunis ara- Ὦ 


torum infestum, prudens in tempore [P 307] his 
largiendi quorum vacordia damnoque opes contraxe- 
rit. Hec Aurelius Victor ; que cuncta ὁπομνηματο- 
Y8Áyo:«, amanuensibus aut exceptoribus eorum 
que dictantur, convenire qui dixerit, neis milites 
Romanos fecerit nimis literatos : tum preterea 
laboravi in expedienda ratione, cur id genus 
annona dominaretur ? quam verisimillimam $40 
reddat, qui panifices, pistores, opsonatores, cau- 
pones, coquos, propol»s, pincernas, castrorum 
frumenti menstrui dimensores, et ceteros id genus 
ad inserviendum militantibus auctoratos, in istum 
numerum compegerit.Ego vero non parvam talium 
ministrorum partem fuisse arbitror egrorum aut 
rnorbo aut vulnere corporum curatores, chirur- 
gos, pharmacopoos, valetudinarios; qualium as- 
sectari solitam exercitus Romanos numerosissimam 
mnultitudinem ex officio et publicis impensis extra 
omnem dubitationis aleam est. Átque adeo ex hac 
observatione puto lucem affundi ad intelligendum 
locum quemdam in Novella Justiniani cxvr, ubi 
prescribeas imperator qua certitudine debeat mu- 
lieri mors viri ejus militatum profecti constare, ut 
rite possit ad alteras nuptias transire, decernit, 
siquidem in scholariorum classe vir ille meruerit, a 
primis scholg in quam scriptus. fuerat, eb. insuyer 
ab actuario, hoc est, ut opinor, ἃ chirurgo vel 
valetudinario ministro, qui videlicet ei morienti 
astiterit, teslimonium jurejurando firmatum reddi 
de ejus morie. Verba legis heo sunt: El δὲ σχολά- 
ριος εἴη ἐκεῖνος οὗ περὶ τελευτῆς ἡ ἀμφισθήτησίς 
ἐστι, παρὰ τῶν πρώτων τῆς σχολῆς καὶ ἆκτουα- 
ρίου etc.Hosce generatim actuarios militarium no- 
mine designatos a Trebellio Pollione erediderim 
equidem, dum in libro De triginta tyrannis de 
Victorino, cojus supra memini, sic scribit : Solus 
Victorinus in imperio remansit, qui εἰ ipse, quod 
natrimoniis militum et militarium corrumpendis 
eperam daret, α quodam actuario, cujus uxorem 
stupraverat, composita factione Agrippinz percus- 
514, etc. In his Trebelli. verbis alterutram istarum 
«oeum militum et militarium superfluam esse pu- 
£avit Casaubonus, jure in hoo a Salmasio repre- 


Ῥλτπος. Ga. CXLIII. 


dici eos qui missionem a militia acceperant, ut 
consulares dicuntur qui consules fuerant, mihi 
quidem non persuadet rem ita semper habuisse, 
etsi non negem aliquando id usu venisse. Non 
credo, inqua m, quoties apud quemlibet scriptorem 
mililaris aliquis dicitur, toties intelligi militem 
emeritum. Nam sepe militaria ea vocantur que ad 
milites pertinent, ut arma et vestimenta et equi, 
et calonum, lixarum, institorum, qui castra fre- 
quentant ut militibus inserviant, militaris turba 
dicitur.;Quidni ergo qui militibus quocunque no- 
mine ministrant, quales erant actuarii, ut ostendi- 
mus, militares dici potuerint ? Sane ita vocem il- 
lam usurpatam a Pollione, attentius verba ejus 
perpendenti patet. Quia enim dicturus erat necis 
causam Victorino fuisse uxorem actuarii stupra- 
tam, premittere illum opportuitnon militum solum 
sed twulitlarium etiam, hominum quovis offl^io mili- 
liam sequentium, ex quo genere actuarii erant,ma- 
trimoniis corrumpendis eum operam dedisse. Quare 
militarium vox ad paulo post inductam actuario- 
rum mentionem digitum intendit. Ile mihi fuere 
suspicandi cause, Cabasilam $41 cujus hio me- 
minit Pachymeres, νοσοκόµον et valetudinarium cu- 
ratorem Michaeli Paleologo moribundo adhesisse; 
cui cum intima ejus temporis admoveret ministe- 
ria, facile signa mortisinstantisobservare potuerit. 
Tales enim imperatoribus Constantinopolitanis per 
haec tempora ministrare consuevisse, qui actuarii 
nomine in Palatine dignitatis honorem evecto in 
aula versarentur curanda Augustorum valetudini, 
docet nos locus Georgii Acropolite in Hist., p. 34, 
ed. Reg. : ᾽Αντιλέγει δὲ τοῖς λεγομένοις ὁ ἰατρὸς Νι- 
κόλαος , ἀνὴρ ἥκιστα μὲν φιλοσοφίας μετασχὼν , 
ἄχρος δὲ τὴν οἴκειαν τέχνην, καὶ μάλιστα τὴν διὰ 
πείρας γινωσκομένην. Πάνυ δὲ οὗτος ἠγαπᾶτο τῇ 
βασιλίδι, ἀκτουαρίου δὲ εἶχε τιμήν. En Nicolaus 
medicus in arte sua excellens, et presertim ejus 
praxi atque usu dexter, in obsequio erat Irenes 
Auguste actuarii dignitate : quidni parem operam, 
pari auctoramento tituli, Michaeli Augusto memo- 
ratus hoo loco Cabasilas navaverit ? 


᾽Αλλάγια p. 340. [P 368) Hic vocem ἀλλαγίοις 
Vaticanus interpolator, ut solet quando non intel- 
ligit, omitit. Ne queramus originem hujus voca- 
buli in Greca lingua, deterret auctor ipse, qui non 
obscure indicat peregrinum id esse ef usu illic 
vulgari militum plerumque exterorum tritum. 
Ego donec verisimilius aliquid afferat quispiam, su- 
gpicor Gallicum esse aut. deformatum ex Gallico. 
Nam Galli sive Franci, ut notissimum est, permulti 
ab annis ferme ducentis occasione sacrarum expe- 
ditionum in illis partibus militaverant. Hi porro 
cum soleant sedes ad hibernandum attributas mili- 
tibus in pagis aut oppidis allogiamenta sive allogia 
vocare (bodie dicunt les logemens de gensdeguerre), 
ea Pachymeres unius littere mutatione allagia vo- 
caverit. Res autem satis suadet ipsa, ista corpora 


32 


1003 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


14 


diversi generis militum contuberniis et hospitiis À vetuiísset nominatim ne etiam ejus confessarius 


fuisso divisa, ita ut Paphlagones verbi gratia uno 
in oppido stationem haberent, Thraces in alio, 
Phryges,Macedones,Mysi, Cares et reliqui similiter, 
atque adeo tot essent corpora quot allogia sive ho- 
ppilia aut loca hibernis attributa, unde invaluerit 
ut ipse ille legiones allogia siveallagiadicerentur. 
Hzc si minus cuipiamarriaerint,remittam equidem 
ejus causa non gravate de origine ac notatione : 
de notione quidem vocis vereor ut possim, cum 
ejus auctorem babeam idoneum. Georgius Acrop. 
ο. 59. Hist., p. 66 ed Reg., de quodam Constan- 
tino Margarite, primum dicit fuisse illum ἄρχοντα 
ἀλλογίου αὐτοῦ. nimirum imp. Theodori; tum pag. 
sequente id ipsum explicans ait ; 'O δὲ βασιλεὺς Geó- 
δωρος ἄρχοντα τῆς αὐτοῦ κατωνόµακε τάξεως. Con- 
stantinum Margaritem quem ante dixerat ἀλλαγίου 
βασιλέως dpyov:z, nunc vocat ἄρχοντα τῆς τάξεως 
βασιλικῆς. Igitur idem τάξις et ἀλλαγιον. Τάξεις 
autem et τάγματα legiones aut cohortes Grecis di- 
ctas quis nescit (1)? 

549 'AX6avica p. 257, Agit de vicinis Dyrrha- 
chio populis, aut potius suburbanis rusticis. Alba- 
norum regionem in Macedonio Ptolemaeus agnoscit. 
Porro antiqua Macedonia postremis hisce Orienta- 
lia imperii senescentis temporibus in quatuor divisa 
partes priscum aomen in sola mediterranea reti- 
nuerat. Pars vero ejus confinis Dalmatie et Illyrico 
Albania jam tunc, uti et hodie, appellabatur; ubi 
erat Dyrrhachiensis civitas, cujuscasus terre motu 
everse hic memoratur. Ex Albania porro recte 
gentile nomen formatur Albanite. 

᾿λμηραλῆς p. 508. Videtur usurpare ἀμηραλῆ 
ut proprium viri nomen, quanquam et videri possit 
appellativum vocabulum dignitatis, praefectum ma- 
ris indicans ; cujus et notionis et vocis usum satis 
celebrem apud hos scriptores Neogreecos quivis in 
lis versatus novit, et docet Meursius verbo ᾽Αμηρά. 
λιος et ᾽Αμηρᾶς. Ego sine prejudicio rem integram 
in medio relinquo, exprimens in versione Latinis 
litteris eam ipsam vocem, quam lector pro suo ar- 
bitrio vel proprie vel appellative sumere poterit. 

᾽Αναδέχεσθαι xal ἀναδοχή p. 296. Hoc loco 
duas (P 369] illas voces ἀναδοχῆς et ἀναδέχοιτο 
peculiari quadam usurpari ecclesiastica notione, 
facile attentiusomnia cireumspicienti patet. Videtur 
autem prius vocabulum ἀναδοχῆς in eo hio signifi- 
catu poni, utindicet absolutionem sacramentalem in 
tribunali confessionis arcane impertiri penitentibus 
solitam asacerdote jurisdictionem ad id ordinariam 
vel delegatam habente. Similiter verbum ἀναδέχε- 
σθαι exprimitactionem ipsam sacerdotis absolven- 
tis. Continet autem posterior pars hujus sententie 
rationem prioris : ideo enim scribit auctor incre- 
pitum Josephum quasi absolvisset in foro conscien- 

tie Augustum contra voluntatem patriarche ; quod 
postquam excommuniocaverat Augustum patriarcha 


Josephus ipsum arcano confitentem deinceps audi. 
ret aut absolveret. Id tamen sibi fuisse prohibitum 
negabat Josephus. Sane scimus dissirnulando per- 
misisse patriareham ut Augustus, licet a se inter - 
dictus sacris, aliqua tamen participatione sacrorum 
uteretur; ut distincte Pachymeres refert, inconse- 
quentiam ejus facti excusans, ]. nr, ο. 14. Quare 
fieri j.otuit ut etin relinquendo illi usu libero con- 
fessionis arcane conniveret, non interdicendo 
Josepho ejus confessario ne ipsi penitentim sacre. 
mentum privatim ministraret. Vide quem adnota- 
mus verbo πνευματικός. 

'Avapopi p. 375, ᾿Αναφορά hic sonat prolatio- 
nem, ut alibi προφορά. Notum enim προφοριχὸν λό- 

p" opponi ἐνδιαθέτῳαριυά Grecos,ut apud Latinos 
opponitur sermo voce prolatus mente concepto. 
Videri etiam potest adhibita vox qua propter com- 
positionem ex prepositione ἀνὰ, repetitionem aut 
resumptionem significante, innueret istam pronun- 
tiationem inter $48 sacra publicam nominis pape 
non nunc primum institutam, sed cum olim ante 
schisma fuisse usitata, nunc restitutam. 

'Av$pa πύργος p. 378. De Joanne Vecco agit 
Turris hec Aneme, que, ubi et unde sic dicta sit, 
docet Anna Comnena, 1. xu1 Alexiadís, p. 364, uni 
postquam deprehensam Michaelis Anemein impe- 
ratorem Alexium conjurationem retulit, et se ipsam 
curasse decreteipsiin penam excecationisgratiam 
damnato fieri, subdit ductum eum fuisse in turrim 
prope palatium edificatam, et. ibi habitum in co- 

C stodia.Ascribit deinde hic verba, que indicantisti 
deinceps loco lurris Anemz? appellationem sdbe- 
sisse. Οὕπω B' οὗτος τῆς εἰρκτῆς ἠλευθεροῦτο, xil 
τὸν Γρηγόριον αὖθις d$ τοῦ ᾿Ανέμα εἶχεν εἰρατή. 
Πύργος δ᾽ ἦν τις τῶν ἀγχοῦ τῶν ἐν Βλαχέρναις 5 
ακτόρων διαχειµένων τειχῶν τῆς πόλεως, ὁ t 
᾿Ανεμᾶ καλούμενος, ὥσπερ τι λάχος τὴν ἐπωνυμίω 
ταυτηνὶ κληρωσάμενος διὰ τὸ πρώτως τὸν ᾿Ανεμᾶι 
σιδηρόδετον δέξασθαι ἐπὶ πολὺν ἐν αὐτῷ χρονορι- 
θήσαντα χρότον. Heec ibi Anna ; que sic olim verti- 
mus: Nondum is eo carcere liberatus fueral, cun 
adum hospitem Gregorium Λῶο que prius Anem2 
fuerat unius custodia excepit. Turris aulem eral unc 
quedam ez iis qug per mzxnium civitatis parten 
Blachernarum regiam prozime spectantem certis is 

D tervallis disposit» sunt. Ea insignem ez eo quem 
narramus eventu appellationem in omne tempus pre- 
priam nacta est: turris jam passim. Απεπις vocalà, 
propterea quod Anemam [erro vincium primum act- 
perit diuque tenuerit. 

᾽Ανεμοπύλαι p. 410. De Ieario ait fuisse illom 
κατάρχοντα νήσου ueylevnc ἣν ἀνεμοπύλας ἔθος τοῖς 
ἐχεῖ καλεῖν. Non esse hoc ncmen illius insule τυ]- 
gare ubique, docet ipse auctor, dum ab incolis & 
proprie usurpari solitum admonet. An verum e 
omnibus notum hujus insule nomen Lipara fuerit, 


(1) Cf. Possin. Glossar. alterum (Andronio.) v. Αλλαγή extr, 











1005 


GLOSSARIUM. 


1006 


qua septem aut,utalii, decemJEoliarum insularum À διιέναι τοῖς πεφρασμέἐνοις (ita clare ambo codices 


maxima et unica inter omnes habitata fertur, 
[P. 970 viderint peritiores. Ego ἐπέχω, quoad in- 
dicium occurreril certius.Si hoc sit, apparet causa 
eur hanc insulam Pachymeres µεγίστην maximam 
dixerit, licet neo Crete nec Sicilie comparabilem 
respectu videlicet ad sex aut novem /Eolias mi- 
nores. 


)Αντίδωρον p. 561. Rursus de eodem p. 407. 
Erathic merus, non consecratus aut in Christi 
corpus conversus panis, qui cunctis promiscue in- 
ter sacra in eoclesia distribuebatur apud Grecos, 
uti et apud Latinos, ritu hodieque vigente, dictus 
ἀντίδωρον, quod vice sacri doni Eucheristie, dispo- 
sitione, quam exquisitissimam Christi corpus re- 
quirit, non preparatis, ministraretur. De hoc fuse 
et erudite Jacobus Coar Grd. Pred., Notis ad Eu- 
cholog., p. 154, quem vide. 


᾽Αντιχανονία p. 561. Hane vocem a Pachymere 
P. 373 usurpatam ad significandum illegitimum, 
irregularem et sacris $44 canonibus contrarium 
usum, conjectura divinavi, oum codices omnes ibi 
manifestissime corrupti aliter nec intelligibiliter 
eum locum exhiberent. Advertam squum animum 
prudens lecter et judicet. Isto quod indicavi eapite 
libri v disserens imperator apud patriarcham et 
gynodum de concilianda inter Ecclesias Latinam et 
Grecam pace, enumerat capita de quibus conve. 
niendum essget,ut pax illa coalesceret; et contendit 
demonstrare nullum eorum tale esse a quo udmit- 
tendo abhorrere quisquam debeat]metu?culpe con- 
sciscende. Primum enim λειτουργεῖν τε xal µνηµο- 
νεύειν, quibus verbis, prout ea suis locis in hoc 
Glossario enarramus, significavit, priori quidem 
admittere Latinos in communionem sacre Litur- 
gis, hoo est eam ipsie presentibus et communiter 
orantibus non aversari celebrare, altera vero men- 
tionem pape facere publicam in liturgicis precibus: 
ea, inquam, arbo esse licita evicisse sibi visus est 
auctoritate Manuelis patriarche cum sua synodoet 
Joannis duce imperatoris, quos missa legatione 
illa ultro promisisse pape,si abstineret a juvandis 
Latinis qui Constantinopoli tunc Ppotiebantur, 
ostendit ex codice Ecclesie ad fidem ejus rei gestae 
faciendam prolato. Demonstrat deinde eorumdem 
auctoritate Latinos propter additionem inSymbolo 
non esse habendos hereticos, cum illi nihil tunc 
aliud a Latinis exegerint, nisi ut additamentum 
istud α Symbolo tollerent, nihil prohibentes quomi- 
nus Ín ceteris scripturis id retinerent et, legerent ; 
quod ostendit doctrinam ipsam ac dogma nequa- 
quam ipeis displicuisse, ac consequenter crimen 
hio heresis, judicio eorum, non fuisse. Hanc puto 
esse sententiam illorum verborum, alioquin hujus 
scriptoris more ac peculiari genio sane perplexo- 
rum: Πῶς μὴ κατηγοροῦντες ὅλως ἀσεθείας (huic 
voci Vaticanus substituit αἴρεσιν, non, male) τοὺς 
Ἰταλοὺς, ἠξίουν παραιροῦντας τὴν προσθήχην τοῦ 
. συµθόλου, iv ταῖς λοιπαῖς ἀνάγραπτον ἔχοντας, συν- 


optimi B et A, cum fragmentum a Petavio editum 
πεφραγμένοις legat) ἀναγινώσκοντας. Hmc sic ad 
verbum sonat: Ut omnino non acvusantes impie- 
falis οἷυσ harrescos ltalos, petierint, sublato modo 
additamento e syibolo, in reliquis scripturis id. con- 
scriptum habentes, simul efferre cum aliis quz ex. iig 
chartis pronuntiando legerent. Hano plane senten- 
tiam, Paulo claribus duntaxat verbis, inter- 
pretatio ejus capitis nostra exprimit. Transit deni- 
que ad demonstrandum nihil esse illiciti in admit- 
tenda commemoratione nominis pape in liturgicis 
precationibus Grecorum. Et de hoo capite sio lo- 
quitur in codice Barberino : Τινὰ 9 ἔχειν τὴν xoi- 
νωνίαν ἡ ἐπ᾽ ἐχχλησίας ἀναφορὰ τοῦ ὀνόματος, ὅπου 
Yt xai μὴ πάππας ὄντας τοὺς ἄλλους ἀνάγχη µετ- 
ἔχειν τοῖς ἐκκλησιάζουσι συνισταµένους λειτουργοῦν- 
τος τοῦ Ἱερέως, xai τὴν Τριάδος χάριν παραδιδόντος 
κοινῶς. Allatianus in hoc. tantum discrepat $48 

quod articulum prepositivum τήν ante vocemxotyq«- 
νίαν non habet; uti neque editio Petaviana. [P.371j 

Porro cubare in mendo verba illa Éyev κοινωνίαν 

vel τὴν κοινωνίαν inde madifestum est, quod infini- 

tivus ἔχειν non potest cohsercre, salva syntaxi, cum 

nominativo ἀναφορὰ, qui sequitur. Unde sine dubio 

Pachymeres scrpseritÉye. in presentis indicativi 

lerlia persona. Quid ergo iltud v redundans in om- 

nibus exemplaribus, in Barberino vero omnium 

optimo preterea articulis τὴν; quid hec, inquam, 

aliud dixerim quam vestigia in apographis adhuo 

exstantia archetype scripture? Auctor videlicet 

sic initio scripserit, τίνα δ᾽ ἔχει ἀντικανονίαν: pro 

quibus exscriptores perperam posuerunt τίνα $' 

ἔχειν χοινωνίαν, securi σολοικισμοῦ et perturbatio- 

nis inextricabilis in quam tota sententia per istud 

ipsorum παρόραµα implicata remanet ; ut nihil di- 

cam de teediosa repetitione ejusdem nominis κοινω- 

vía altero statim post versu, et quidem sensu in- 

sulsissimo. Quid enim magis ἀσυλλόγιστον fingi po- 

test quam hoc modo argumentari : Quam enim habet 

communionem prolatio nominis, cum alios qui papa 

non suni necesse sit. participare communioni? etc. 

Non me fallit videri alicui posse vocem χοινων/[αν 

priori loco positam usurpari in ea notione qua 
κοινὸν interdum immundum sonat, ut significet la- 
bem ac maculam, sententia jam utcunque tolerabili, 
sed que non tollit verisimilitudinem longe majorem 
emendationis nostre, ad quam ideo 'non dubitavi 
conformare editionem. Si quis querat quomodo 
Vaticanus codex huno locum expresserit, sciat to- 
tum omisse: sic plerumque, cum quid ambigui 
occurrit, defungi solitus. 


᾽Αντιλλάξας p. 140. Agit de militibus Cesaris 
insidiantibus urbi Constantinopolitane, quam im- 
provisio intercipere parabant, summo propterea si- 
lentio agentes,ne responsantibus e muro quibusdam 
proderentur. Codd. B et Α cum simplici A scribunt, 
Vatic. alterum À addit. Audioin vulgari Grecis 
hodie usitata lingua ἀντιλλάξας dioi pro ἀντηλλάξας 


1007 


P. POSSINI OBSERVATIONUM 118. 1. 


1008 


ab ἀνταλλάττω. noto jam vocabulo ; quod foriasse A cos aliquid, etallini sibi Latinorum usu passosesse 


noster expresserit more populari. Si minus hoc 
placet, reponi posset ἀντικλαξάντων ab ἀντικλάζω 
quasi ἀντικλάγγω. 

λΛντιστατικῶς. p. 480. Habebat, ut apparet, in 
animo hec scribensPachymeres locum Hermogenis 
περὶ στάσεων, ubi explicans quod sit ἀντίστασις 
eoribit : Γίνεται ἀντίστασις ὅταν ὁμολογῶν ὁ φεύγνω 
πεποιηχἑναι τι ὡς ἀδίκτμα ἀνθιστᾷ ἔτε; όν τι εὐεργέ- 
τηµα μεῖζον δι) αὐτοῦ τοῦ ἀδιχήματος πεπραγµένον. 
Hoc est: Fit ἀντιστατικῶς sive. comparatio, quando 
reus confitens se fecisse aliquid quod maleficium vo- 
cetur, opponit ez adverso majus aliquod. beneficium 
cujus auctor [uerit maleficium illud. commilttendo. 
Veluti cum peregrinus acousatos quod contra leges 


murum urbis conscenderit, fatetur id a se factum, p 


ged addit se hoc agendo servasse civitatem, repul- 
sis hostibus, qui tunc 546 nullo civium sentiente 
murum infesti scalis admotis superaverant. Hino 
patet qui velit hoc loco noster, dum ait pacem ab 
Ephesino et aliig ἀντιστατικῶς duntaxat admissam, 
confitendo nimirum eam malam esse,sed majorum 
malorum vitandorum causa recte toleratam arbi- 
trari. In quo detegitur ultimus receptus schisma- 
tic: contumacia, et declaratur quam parum sin- 
cera fide plerique tunc Grecorum istam cum La- 
tina Ecclesia concordiam sint amplexi. 

Αποστολή p. 424. Inter causas que imperato- 
rem Paleologum moverunt ad absistendum coepta 
oppugnatione Galate obsidionemque solvendam, 
enumerat sparsam famam auxiliorum asede apo- 
stolica jam submissorum obsessis validorum et 
jam (P. 372] adventantium ; ἀποστολή igitur hoc 
loco nihil aliud quam sedem apostolicam Roma- 
nam sonat 

᾽Απόφασις p. 268. Denuntiarunt patriarche da- 
mnationem ipsius et depositionem judicio synodi 
decretam. Unde intelligitur in titulo cap. sexti,qui 
eio habet: Ὅπως συναγθέντων τῶν ἀρχιερέων τὸ 
τέλειον µήνυµα καὶ ἐπὶ τούτῳ jj ἀπόφασις Ὑέγονε, 
vocem ἀπόφασις damnationem sonare. Βοῖο non 
esse hanc vulgarem hujus vocabuli notionem. Ta- 
men aliquid simile significare interdum,ostendunt 
loca classicorum auctorum, vulgaribus etiam lexi- 
cis relata, Mihi snfficit Hesychius,spud quem lego: 
᾽Απόφασις, κρίσις, ψῖφος, δίκη Et vetus lexicon 


anonymi editum a Vulcanio : Απόφασις, sententia. D 


᾽Απροσποιοῦμαι p. 496. Verbum istud alibi non 
reperi. Et Vaticanus, ut soletin obscuris, et hoc et 
comma cum eo totum omisit.Ceterum hujus notio 
ut contraria τῷ προσποιοῦμαι debet, opinor, accipi. 
Notum autem non quid προσποιεῖσθαι sit,assumere, 
adjungere, admovere sibi ; ut solent principes eos 
quc sua gratia dignos putant. Ergo ἀπροσποιεῖσθαι 
orit excludere ac rejicere. Quod huc bellequadrat, 
ut Acropolita favore ao familiaritate imperatoris gi - 
gnificetur excidisse. 

"Appacz |n notione vocis ἅρμα qu& currum 
designari sciunt omnes,innovasse recentiores Gre- 


ut armaturam etinstrume nta inferandiat propul- 

gandi vim ea signiflcarent, docet Thomas Magister 

id reprehendens his verbis : Άρμα iv ᾧ ol ἵπποι 

ζεύγνυνται. Οἱ 8& ἐπὶ ὁπλων λαμθάνοντες οὐ καλῶς 
χρῶνται. Perorebuit id tamen satis, ut adversus 

ejusmodi censuram tueri se quispiam exemplis 
queat. Omitto que testimonia ejus notionis refert 
Meursius,quaeque apud soriptores etiam non usque. 
quaque barbaros facile occurrent. Ad moneo tantum 
Pachymerem, utcunque alias antiquarium, hujus 
εωτερισμοῦ teneri manifeste. Duo ejus annotevi 
loca in quibus vocem ἅρματα οἱ quis currus inter- 
pretaretur, ab ejus mente aberraret. P. 434, sic 
scribit de Joanne duca imperatore : Κατωχύρου «i 
φρούρια citu καὶ ἅρμασιν. $49 Specie ipsa prim 
apparet complecti eum duo maxime necessaria pre- 
sidiariis arcium, alimenta et arma. 8i quis tamen 
contentiosior currus etiam in apparatu tuendarum 
arcium non inutiles interdum aut etiam ad conve 
ctionem commeatuum necessarios hic memoratos 
velit, na huic extorquebit pertinaciam quod ibidem 
mox περὶ ἁρμάτων dicitur, ea esse ex eo gener 
rerum cujus nunquam affatim utentibus sit: unde 
mox additur, id reputantem illum imperatorem 
jussisse addi catalogis gratis suppeditandraum e 
fisco militi rerum arma otmnis generis et usus ; ubi 
in Greco ex vox ὅπλα manifeste ut synonyma τοῦ 
ἅρματος prius memorati posita. Clarissime etiam 
eadem vox ἅρματα pro ὅπλα usurpata reperitur. p. 


C 419, ubi Pachymeres ait Nenetos aliquando ditiores 


splendidioresque Genuensibus fuisse,a quibus,vice 
rerum humanorum, postea divitiisetcultus magnif. 
centia superati sint. Ergo priorem illam Venetorum 
magnificentia memorans, ait eorum συνέδριο 
hoc est proceres, patricios, ex quibug in ea urbe 
senatus constant,rAoUtq xal ἅρμασι xal παρασκεαὶ 
ἁπάσαις  Genuensibus olim  prestitiese. Hic nt 
ἅρματα currus interpretemur, prohibet, si nihil 
aliud, certe situs urbis Venete ad maris sstuarii 
Sic posite ut cymbis per eam, non rhedis comme- 
tur. Quare ridiculum faceretPachymerem, qui eum 
dicere juberit senatores olim Venetos in sua urb 
specie rhedarum et magnificentia curruum copias 
ostentasse.Ut omittam ex aliis hujus historizlocis, 
[P. 375] quod alibi observo, apparere, ne in urbi- 
bus quidem in plano et sicco edificatis, iisque re 
giis, frequentem ea tempestatecurruum,rhedarom 
aut essedorum, splendide presertim ornatorum, 
usum fuisse. Ergo sino dubio πλούτῳ xai ἆρμαει 
divitis et armis vertendum fuit.Nimirumarmis pre 
tiose ornatis instructi gaudebant apparere, mores 
Satyricolaudato,dum adducitex heroicis temporibus 
exemplum cujusdam gemmis non ad ornanda p 
cula, ut Virro quidam faciebat, ut so'!iti,sed essi 
vaginse fronte ponere,hoc est in capitulo, conspicuo 
videlicet loco, ostendare :alludit enim illud Virgili 
stellatum jaspide fulva ensem /Enea tribuentis. Sed 
hec ἐν παρέρχου μέρει. Summa ait, &puacz in bis 











1009 


duobus Pachymeris loci8 pro ὅπλοις positum, et Α 


arma Latina notione designare,nec ad currus nisi 
absurde referi posse (1). 

᾽Αρπιδὼν p. 203. Αὐτὸς πέµψας καὶ ἁρπεδόσιν 
ἐνδεῖσθαι παρασκευάσας . Hio licet in contextu 
disjuncta sic aptanda sunt. Signiflcat Germanum 
patriarcham valida ad ipsum throno dejiciendum 
conflata factione, persuasum supina credulitate 
Studere sibi imperatorem quam maxime, confiden- 
ter indicasse ipsi opus sibi esse donativis, quibus 
spargendis adversantium  reconciliaret animos. 
Quam ad rem, in dissimulatione persistens 548 
Michael Augustus, nummos ei cereos argenteosque 
misit,quosdum solemnislitaniarum pompain festo 
Palmarum procederet, patriarcha jactaret in con- 
fertam plebem. Hec dona vocat noster ἀρπεδόνας, 
qua vox proprie significatlineas aut funes hamo 
prefixos,quibus pisces esce inhiastes infixe avide 
voratis capti trahuntur in piscantis manum.Atque 
haud scio an non propterea Iineam divitem hujus- 
modi gratuitas rapinasin plebem ambitiose sparsas 
alicubi vocaverit Martialis, quod his velut lineis 
piscatoriis, sed aureis et amabilioribus, hominum 
studia et voluntates capiantur. Quanquam nec 
ignoro nec improbo que alia eruditi interpretes in 
eum locum commentantur. 

᾽Αρχή p. 17. Sententia looi exigit ἀρχήν hic 
vocari aulam sive comitatum imperatoris, aut ur- 
bem imperii sedem. 

"Atnpóv p. 150. Pro ἀτηρόν hoo loco Vaticanus 
codex scribit λυπηρόν; notius id enim.Noster vide- 
licet veterum scriptorum abstrusiora vocabula 
libentius usurpat. Hesychius ἀτηρόν exponit βλα- 
6rpóv. Inde fit ἁταρτηρός per epenthesim, vox 
Homero Hesiodoque írequentata. Eustathius ad 
Iliad. « originem vocis ἀτηρόν ducit & nomine 
ἄτη noxa, calamitas, damnum. Cave obtemperes 
Constantinoin Lexico jubenti pro ἀτηρός rescribere 
ἁτειρής. Qui mihi causa fuit hec hoc loco admo- 
nendi, alioqui tacituro de voce ἀτηρός, ut ex 
vulgari veteris Hellenismi notitia satis perspecta, 

Αττάλλειν p. 44. Agit ibi loquens Muzalo de 
puero Joanne Augusto; quem eo subditisamabilio- 
rem videri debere ait, quod per etatem adhuc 

simplicem, sine foco, puerili securitate operetur. 
Est ἀττάλλειν, inquit Eustathius ad Iliad. 9, ix 
τοῦ ἄττειν xai ἄλλεσθαι. Quod idem repetit ad 
Jiiad. «, addens ob euphoniam dempto uno τ 
scribi ἀτάλλειν, quod tamen Noster Πίο non est 
secutus. Sonat autem id verbum movere ac pro- 
fere se libere in omnem partera, nature indul- 
gzendo, citra metum aut respectum ; quod et be- 
stiarum est et puerorum,quos nondum ratio com- 
pescit. Vocabulum plane Pachymeriani genii, pri- 
scur populariter loquentibus musitatum, e scho- 
liastis poetarum in historiam intextum : qualibus 
hic auctor delectatur. 


(4) Cf. Glossar. alterum v. ᾽Αρματοφυλάκιον, 


GLOSSÁRIUM. 


1040 


[P. 374] Λὀθεντοπουλεύειν. Puer princeps aut 
regnantis filius parvus,cum procedente in primam 
pueritiam infantia comitatum natalibus congruum 
accipit et ministerio ac satellitio cireumdatur, aó- 
θεντοπουλεύειν dicitur Grecie recenti, cujus usu 
vox ποῦλος ὑποχοριστική est. Ut ergo αὐθέντης 
dominum , ita αὐθεντόπουλος parvum dominum 
sonat. Hinc intelligitur quod scribit Noster, p. 24, 
de Muzalonibus tribus fratribus Theodoro impera- 
tori charis, quod ei, cum primum puer familiam 
principalem habere cepit, in ephebos honorarios 
datis fuissent. "Ανδρας οὐκ εὐγενείας μὲν μετέχοντας 
τὸ παράπαν, εἷς παιδοπούλους δὲ αὐθεντοπουλευο-- 
μένῳ τεταγµένους αὐτῷ. 

$49 ΛΑΛὐτοπρόσωπον ἀντιφάρμαχον p. 212. 
Proverbium indicans efficaciam presentie in tra- 
ctandis negotiis, presertim reconciliationum, que 
longecitiuset faciliusa coram affante et os ac vultum 
notum exhibente transiguntur quam ab absente per 
litteras aut internuntios. Hoc adagium in vulgatis 
collectionibus nondum reperi. 

ΑἈψιχορέω p.298. Verbum hoc ab alio usurpatum 
videre non. memini. Tamen ex vulgata notione 
vocabulorum ἀψίκορος et ἀφικορία Platoni, Plutar- 
cho et Luciano tritorum, facile intelligo recta ana- 
logia formatum verbum ἀψικορεῖν, quod sonet in 
satietatem cito venire rei aut persone alicujus. 
Perapte ad sententiam loci, quo signiflcatur cito 
pertesum imperatori Germani patriarche, quem 
paulo ante tanto studio promoverat. 

Βαρθάρα p. 270. Res indicat regionem quamdam 
aut partem Constantinopolitane urbis aut subur- 
biorum ejus Barbaram dictam , forte a vicino 
templo S. barbarr martyri dicato.Sane Constanti- 
nopoli fuisse templum celebre S Barbare nomine, 
docet Petrus Gillius, 1l. 1t, ο. 2 Topographie Con- 
stantinopol., quod videtur collocare in prima 
regione. Quia vero hoo κελλόδριον, de quo hioc 
agitur, dicitur fuisse mirifloi Nicolai, hoo est ei 
dicatum et ex eo nuncupatum, suspicari licet 
proxime illud adhesissetemploin honorem ejusdem 
S. Nicolai & Justiniano olim extructo, ut refert 
Procopius, 1, 1 De edificiis, c. 6. 

Βαρδαρειῶται p. 321. Corrigenda forte sit hujus 
vocis scriptura, mutato ει πι, ex Codino, c. 5, 
ubi postquam Bardariotarum vestitum et ministe- 
rium explicuit. de iis hec subjungit: Τούτους πάλαι 
liipcac κατὰ Ὑγένος 6 βασιλεὺς µετοικίσας ἐκεῖθεν 
εἰς τὸν Βαρδάριον ἀἐκάθισε ποταμὸν, ἀφ᾿ οὗ καὶ 

Βαρδαριῶται καλοῦνται, Hos genere Persas impe- 
valor inde translalos consliluit prope Bardarium 
omnem , ez quo Badariole vocantur. Bardarum 
bunc amnem appellat. Anna Comnena, l. 1p. 18, 
ubi'eum describit et in Thessalia collocat, uti et 
nostereum memorans]. 1, ο. 40. Eum Nicetas 
initio 1. rrr videtur "Αξειυων Axeum vocare. Veri- 
simile est Pachymerem,cum Βαρδαρειώτας scripsit. 


1011 


P. POSSINI OBBSERVATIONUM LIB I. 


1012 


id gentile nomen non ex Bardario Codini, sed ex A originatio ἀπὸ τοῦ βοᾷν et βοάζειν, unde rector 


Bardaro Anne formasse; unde recta analogia Bap- 
δαρεύς et Βαρδαρειος fluere possunt. Utut sit de 
vocabulo, de re ipsa constat, gentem hanc origine 
Persicam, domicilio Tessalam, ab imperatoribus 
Bizantinis aut etiam proceribus horum consangui- 
neis adhiberi solitam ad certum genus satellitii 
propriis insignibus distincti, eo ferme modo quo 
principes Europei hodie Helvetiis utuntur. 

[P. 275] Βασιλογραφεῖον p. 492. Ita codd. 
omnes, etiam Vaticanus. Unde intelligendum 
crimen libelli contra imperatorem scripti, lecti, 
babiti peculiari vocabulo βασιλογραφεῖον fuisse 
vocatum, et ei mortis poenam constitutam. 

550 Βεθράναις p. 492. Ita concorditer tres 


codd. nisi quod Vat. ad βεθράναις addit συμπίσσῃ, p 


omissa voce οὖσι. Voluit, opinor, ponere σὺν 
πίσσῃ, ut significaret picem additam membranis 
urendis supra caput Caloide ; qui sic capillis 
flamma applicata correptis exctecatus miser est. 
Βεθράναις puto dictum pro µεθράναις ex voce 
Latina membransg: quid enim aliud suspicer ? quin 
nisi me deterreret consensus codicum, crederem 
errore librariorum scriptorum βεθράναις pro µεθρά: 
ναις, eo deceptorum, quod in primis exemplaribus 
unde exscripsere, τὸ β ea figura pingeretur que 
parum distat a µ. Hoo fleri plerumque solitum 
esse, norunt qui in codieum Grecorum manu exa- 
ratorum feotione versati sunt, Locum porro hunc, 
ut in cod. duobus B et A legebatur, mendandum 
ex Vaticano putavi, restituto in locum verbi οὖσι 


τῷ σὺν πίσση, quod ille suggerit satis ad rem C 


faciens. 

Βέχλας p. 28. Τὸ συμθὰν ἐπὶ τῷ πάλαι Bi- 
χλας. Notissima est impostura Photii.qu& sui revo- 
cationem ab exsilio eblanditus est a decepto Basilio 
imperatore fabulosa ejus genealogia supposita, in 
qua ipsum Basilium prophetice designatum com- 
miniscebatur vocabulo Beclas,formato e primis 
litteris nominum Basilii ipsius,tum hujus conjugis 
Eudocis, filiorum preterea ipsius quatuor. Con- 
stantini, Leonis, Alexandri, Stephani., Ea fuse 
narrantur a Niceta in Vita 8. Ignatii patriarche 
CP. eta Constantino Manasse. 

Βλάγχαρ. 365. Τὸ δὲ πρὸς τὸν Βλάγκα. ]ta cod. 
Allatianus. Barberinus vero τὸ πρὸς vip Βλάγχφ 
χοντοσκέλιον. Vaticanus sine mentione χοντοσκελίου 
sio habet: Τὸ δὲ πρὸς τὸν Βλάγκαν, id referens ad 
vocem νεώριον, παναίε, superius positam. Quid 
fuerit hio Blanca vel Blancas, in monumentis aut 
descriptionibus Constantinopolitane urbis reperire 
nondum potui. 

Ἡοασμούς p. 355. Sic optimus codex Barberinus, 
cujusauoctoritate corrigendum putamusAllatianum 
qui βοασκούς olare legit. Nam Vaticanus, licet 
in hoo vocabulo balbutiens, magis ad Barberinum 
inclinat, dum sic exhibet huno locum : Οὓς δὴ 
βοασμοὺς ot κοινοὶ λέγουσιν. Apparet boatus Greca 
lingua vulgari βοασμούς dictos, et prompta est 


analogia potius βοασµόν formaverit quam βοασκόν, 

Γαθρᾶς p.282. Invenio Γάθρα nomen civitatis 
Persice apud Ptolemaeum; ex qua majores Germani 
patriarche, de quo hie agitur, ortos oportuit, 
Ceterum ratio ἀντιθέσεως exigeret ut a Grabi 
gentile nomen formaretur, quod responderet τῷ 
Λάζος; (P 376) nisi noster Γαθρᾶς in recto pro 
Γαθρεύς aut Γαθραῖος posuerit, norma quadam sot 
propria, ut amat cum paucis loqui. 

Γασμοῦλοι et Γασμουλικόν p. 909. Vulgus 
Byzantinum Hybridas ex Latinis patribus,matribus 
Grecis natos 55-8 γασµούλους vocare consueverei, 
ut docet nos hoc loco Noster. Origo talis appellt- 
tionis incerta est.Suspicari tamen licet allusum ia 
ea ad vocem Latinam mulus Grecis etiam usitatam. 
Lego enim in Basilic. Eclog, 19 : Kai ὁ µουλίω, 
ἐὰν 5' ἀπειρίαν καὶ ἀσθένειαν οὐκ ἐκράτησι τῶν 
μουλῶν: Et mulio, si ob imperitiam vel infirmitalem 
mulos aul mulas tenere nequiverit.Quia ergo mulos 
διγενὲς est animal, ex commistione duarum spt- 
cierum natum, ex ejus vocabulo Greci formaveriti 
nomen quo exprimerent istud genus Hybridarum 
Constantinopoli ortum ex conjugiis Grecarum cum 
Latinis. Universa porro talium natio Tacpoolu 
dicebatur. Pachymer., p. 188: Τῷ δέ γε Γασμουλαν 
οὓς δὴ συμμµίκτους ἡ τῶν Ἰταλῶν simus Ἰλῶσσα» 
Non dissimulabo Vaticanum codicem in h* 
secundo loco (nam prior p. 309, in eo non 08" 
paret) vocabulum istud per secundam litterm 
inchoare: scriptum enim exhibet τῷ zspoolos. 
Reperio etiam Nicetam Choniatem lib. im in Vt 
nuele Comneno,describentem idem genus hominu 
βασμουλοὺς non vacpoóAouc vocare. Pachymen* 
tamen in utroque meliori codice constans est t 
hoc nomine per tertiam litteram augpicando. 
Utrius prevalere debeatauoctoritas,arbitriorelinqu? 
prudentis lectoris. 

Γονικευθείσης p. 104. Ita cod. uterque, Be 
A. Vaticanus autem : τρίτον ὅπερ ἦν noni 
τῆς γῆς τοῖς θεληµαταρίοις. Apparet verbum b« 
esse agrimensorum arva dividentium et sua cuiqte 
assignantium jugera. Nusquam alibi hoc voci: 
lum memini me legere. Suspicor autem formatun 
& γόνος significante µίτον, hoc est filum siv6 fe- 
niculum, quo in designatione prediorum, 40ξ 
euique in pertitione terrarum attribuuntor, V' 
coloniarum deductores solent. Unde sunt illi Ἡ 
Scripturis tam sepe usurpati funiculi bzereditatzn 
I Paral, xvi, 18; Josue, xvi, ὃ et ii; XUL 3 
οἱ 29; Psal. txxvr, 54; civ, 41 et alibi. Fondo 
mihi conjecture Hesychius est apud quem Lo 
qóvov µίτον. Posset etiam forte cuipiam vider 
deductum verbum γονικεύειν 8 voce ovis foc05 
significante, ut Meursiusg tradit, quod in ejusciod! 
assignationibus egrorum singulis focis,hoc est ft- 
miliis, sua terre arabilis portio tribuatur. 

Δαιταλευταί, p. 164 Pro δαιταλευταί, quod "i 
duobus codd. B et A legitur, Vaticanus habel ῥ3' 





4018 


GLOSSARIUM. 


1014 


γειροι, quod seeutus sum in Interpretatione voca- À quam valido illisus impetu interiit. Sane mortem 


buli a me quidem alibi non visi. Reperitur quidem 
δαιταλεύς conviva, sodalis ; sed ful'ginis et carbo- 
num, quibus parietes deturpatos ab istis δαιταλευ- 
ταῖς noster queritur, mentio aptius in coquos qua- 
drat. 


Διαθαινᾶς p. 466. Addit Vaticanus ἐπὶ τῷ Δια- 
θαινᾷ τόπῳ, quod indicat locum quemdam fuisse 
circa Ternobum, ita vocatum. 


(P 377) Aiagovstv. Duplicem habemus hujus 
verbi usum aqud Pachymerem, inusitatem aut 
rerum utrumque aco proplerea enarratione 552 
indigentem. Prior exstat, p.145. Non usurpari 
hoe loco verbum διαφωνεῖν in vulgari discre- 
pandi aut dissentiendi notione, satis attendenti 
patet. Agit auctor de Latinorum Constantinopolim 
obtinentium exercitu Dapbnusiam oppugnante, 
tum eum capta eet Constantinopolis ab Alexio 
Cesare. Cujus rei, dum adhuc fieret, fama quasi 
divinitus ad Latinos Daphnusie oppugnatores mo- 
mento perlata consternavit illos horrore periculi 
in quo versari apparebat uxores et liberos ipsorum 
Constantinopoli relictos. Unde statim solverunt, 
suppelias,si pervenirent in tempore,laturi.Nullum 
hie indicium dissensionis inter ipsos. Quare ver- 
bum διχπεφωγήχασαν roale hoc loco interpretare- 
tur, qui discordibus tumultuatos sententiis ad 
talem nuntium Latinos diceret. Nee dubito quin 
auctor, studiosus affectator eruditionis anlique, et 
captare gaudens nolionesabstrusas, τὸ δαπεφωνή- 


κεσαν usurpaverit eo sensu quo a LXX positum id (Q 


verbum est Ezechielis c. xxxvri, 11 : ᾽ΔΑπόλωλεν 
$ ἑἐλπὶς ἡμῶν, διαπεφωνήκαµεν, quod vulgatus ex 
Originibus vertit: Periit spes nostra εἰ abcissi su- 
$us. Est enim in Hebreo 'JrM nigxarenu a 3 
gazar, quod est abscindere ; et additur 33 lanu no- 
bis, quod nisi abundat, ut alibi non raro, videri 
potest eo pertinere ut significetur divisio animi 
quasi a se ipso, sive, ut alibi Scriptura loquitur, 
confraoetio cordis, qualis contingit subita et magna 


calamitate comprehensis, cujus depellende nulla ' 


aut tenuis spes est. Vatablus vertit : Succisi sumus 
nobis. Puto Hesychio huno ipsum LXX interpre- 
tum locum obvereatum animo, oum διαπεφωνήχα- 
μεν interpretatur ἁπωλόμεθα periimus,que est vox 
desperantium, et in occursu ineluctabilis mali 
angorem animi, qui verbo διαφωνεῖν significatur, 
exprimentium. Greci tamen posteriores, ex illo 
fortasse sut LXX Seniorum aut Hesychii loco, 
verbo διαφωνεῖν exanimandi aut exspirandi notio- 
nem subjecerunt. Auctor anonymus Actorum fu- 
sissime scriptorum B. Andree cognomento Sali, 
que exstant Grece in cod. Vaticano 1574, p. 5, 
referens quamdam luctam per somnium ostensam, 
qua idem B. Andreas commissum secum Alhiopem 
postravit occiditque eliso ejus ad petram capite, 
sic Scribit ; Ἔτυχεν αὐτοῦ (/Ethiopis) τὸ xpavlov 
εἷς πέτραν, xal κατενεχθεὶς παραυ-ὰ διεφώνησε, 
hoo est: Forie ruens incidit. capite in. petram, ad 


ilius nigri pugilis ex illo casu secutam indicari 
verbo διεφώνησε oatendit plausus ibi statim me- 
moraiue favitorum Andree, qui candidati ea vi- 
Sione apparebant, et gratulatio tanquam plena 
victoria nece adversarii patrata : Κρότος δὲ μέγας 
inquit, τῶν λευχειμόνων xal yapà γλυκυτᾶτη τότε 
ἐγένετο. Πδο non commemorassem, nisi necessaria 
essent ad alium Pachymeris nostri locum decla- 
randum, p. 486. Agit de Cotye quodam, qui jussu 
imperatoris correptus a tortoribus, cum vinci- 
retur diris suppliciis excruciendus, eorum 558 
ipso metu exanimatus conciderit mortuus. Unde 
statim eumdem addit pondus miserabile sub- 
latum et humo mandatum fuisse multis cernen- 


B tibus. Ut non sit necesse ad intelligendum mortem 


hujus verbo διαφωνεῖν α Pachymere siguiflcari, 
recurrere ad Vaticanum paraphrastem hunclocum 
sio exprimentem : 'O δὲ πρὶν δεθεὶς κρεµασθῆναι 
τῷ φόθῳ τὴν quy» ἀποστίθησιν. Ἡοο est : Is vero 
priusquam vinctus suspenderetur, metu anímam effla- 
vit. 

Διδυμόω p. 364. Διδυμοῦν pro geminare vix 
apud veteres reperias. Sed origo apparet, et recto 
constat analogia. 

(P 378) δοχῶν p. 148. Ita codd. Bet A. Va- 
ticanus autem more suo libere mutans que ob- 
Scuriora putat, ὁ πρῶτος pro ὁ δοκῶν ponit, non 
male sententiam interpretans. Sunt enim Grecis 
eliam veteribus ot δοκοῦντες, qui auctoritate, exi- 
stimatione, dignitate in aliqua gente aut coetu emi- 
nent, antiqua et proba, sed ratiori et ideo hioc 
non frustra declarata notione. Talis autem erat 
inter hos thelematarios seu voluntarios Cutritzaces, 
quem superius Noster, p. 138, ubi narravit Ciesa- 
rem τοὺς δοκοῦντας θελημµαταρίων convocnsse, in 
iis fuisse preecipuum demonstrat, dum illum vice 
86 nomine omnium locutum refert. 

Δόξα p. 275. Vox δόξα hic peculiari notione 
sumitur pro dogmate sive doctrina sacra, quam 
inconcussam tenere, pro qua pacisci vitam et 
sanguinem Christiani cujusvis officium est. Vatica- 
nus sic παραφράζει locum hunc: E τί γάρ τις 
σκανδαλισθείη. ὅτι µεταλλαγή τις γέγονε τῆς παρα- 
δεδομένης ἡμῖν δόξης; ἀλλ᾽ οὐδὲν , χορηγοῦντος 
θεοῦ, παραθέθασται, etc. infra lib. vr, ο. 1 usurpa- 
tur hec eadem vox eadem notione in his verbis: 


«Τὸ παραθῆναι σφᾶς τὴν πρὸς Σκεῖνον (θεὸν) νοµιζο- 


µένην δόξαν ἀρχῆθεν. 

Ἐγκόλπια p. 265. Intelligimus hinc sacras 
icunculas, quales habemus cereas effigies agni 
Dei, aut id genus sacra amuleta gestare de collo 
guspensa Grecos Christianos solitos, et hoc speci- 
men atque indicium fuisse Christians religionis, 
Nam eo nomine sibi talia mitti Sultan postulat, 
ut sio probaret se Christianum esse, de quo vi- 
debat dubitari. Patet unde ejusmodi religiosa ge- 
stamina ἐγχόλπια vocentur, quod nimirum e collo 
apta in sinum penderent. Fuiese autem, quod dixi, 


1016 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. 1. 


1016 


formas aut effigies quasdam sacras iis impressas, À quod Cantacuzeno dicitur ἐμπεδοῦν τὴν αρᾶξιν 


manifeste docet Noster paulo post, dum ait Sulta- 
nem petendo res tales se demonstrasse τῶν θείων 
ἐχτυπωμάτων , προσχυνητήν divinarum formarum 
veneratorem.Ergo illa illaque appellavitiepà περιάµ- 
µατα et ἐγχόλπια, erant eadem θεῖα ἐκτυπώματα, 
expresse rerum sacrarum forme, Christi nimirum 
aut sanctorum. Unde per hec jurare solitos Chri- 
stianos Orientales ad sanciendam pactorum fidem, 
docet Cantacuzeni locus, l. 111, c. 41, p. 403 ed. 
Heg., Συµθάσεις, inquiens, δὲ θέµενοι περὶ τοῦ 
γάμου, xal κατὰ τὸ Ῥωμαίων ἔθος 5' ἐγκολπίων 
ἐμπεδώσαντες τὴν πρᾶξιν. Video 554 hunc locum 
parum efficacem visum iri ad confirmandum id 
quod dixi,de juramento firmandis pactis per ἐγχόλ- 


aut τὰς ἰσυμθάσεις δι ἐγκολπίων. Et quis scit an 
non inde apud Occidentales quoque Christianos 
invaluerit, quod hodie in usu videmus esse, ut 
manu pectori admota fides verbi aut pacti confir- 
metur ? Tam universalem porro fuisse consuetudi- 
nem Orientalium Christianorum gestandi hujus- 
modi religionis signa, ut necessitatem induceret, 
apparere potest ex eo quod Noster innuit, |. i, 
ο. 25, distribui gratis solitas militibus σεθασµίας 
εἰκόνας sacras icones; quas videlicet e collo sus- 
pensus in fidei ac religionis tesseram  portarent. 
Dicet forte adversus hactenus statuta argutior 
quispiam , $545 istam ἐμπέδωσιν συµθάσεων γάμου 
δὺ ἐγκολπίων, cujus Cantacuzenus meminit,relerri 


πια dari solito, si lector de isto Cantacuzeni p ad jusjurendum non posse, quoniam statim posl 


testimonio judicet ex versione eruditissimi Jacobi 
Pontani nostri. I8 enim nihil ibi agnoscit sacrum, 
κά oivilem  mereque humanam observationem 
cuncta detorquens, dum sic verba modo descripta 
Latine reddit : Paciscentes nuptias, et more Romano 
pronubis monilibus de collo gestandis acta confirmantes 
Cum ab omni reprehendendi quemquam supercilio 
abhorreo natura, tum hujus viri precipua me du- 
dum veneratio valde alienum facit ab ejus cogita- 
tione sugillandi. Tamen quia veritas cunctis affe- 
ctibus antistat, non possum abstinere quin hio 
meum ab ejus sententia diversum judicium propo- 
nam, presertim cum illum videam qua in inter- 
pretatione posuit, etiam in Notis affirmare astrue- 
reque diligentius ; ea porro sint ejusmodi ut nisi co- 
arguantur, locum tenere suum ac probari nequeant 
que noster Pachymeres hio affirmat. Accenset 
ibi nimirum Pontanusé(xóAv:a nuptiali supellectili, 
arrhas et pronuba munuscula, ea interpretans, 
qualibus vir, iuquit, sponsam seu uxorem sibi fulu- 
ram oppignerare quodammodo consuevit. Et mirum 
statim in (P. 379] talium rerum numero nominari 
&nnulum, manus utique ac digitorum gestamen, 


non sinus ac pectoris, prout erat necesse, ut ad. 


ἐγκολπίων, rerum e collo in sinum pendentium, 
classem referretur. Contra ea nos dicimus cum 
nostro Pachymere vulgaris usus 8ο promiscui 
ἐγκόλπια fuisse, plurimumque, a vero aberrare, 
talia solum & procis in conjugii pignus data,a solis 
accepta gestataque nupturientibus fuisse feminis. 
Preterea contendimus religionis ista insignia, 
non muliebris tantum aut oivilis ornatus monilia 
fuisse ; quippe qua θεῖα ἐκτυπώματα, divinas for- 
mas impressas aut insculptas preferrent,et merito 
idcirco vocarentur ἱερὰ περιάµµατα sacra amuleta, 
Putamusautem illum,cujes Cantacuzenus meminit, 
Romanorum morem Ῥωμαίων ἔθος non ad pacta 
nuptialia proprie restrictum, sed ad omne late 
pertinuisse conventionum genus, ita ut ex consue- 
tudine Constantinopolitanorum, quicunque quidvis 
invicem promiterent ac stipularentur, manu ad 
pectus admota et reverenti attaotu pendentium 
illic sacrorum amuletorum polliciti idem facerent; 


idem auctor juramentorum his adjunotorum dis- 
tincte meminerit his verbis τοῦ παρακοιμωμέν» 
δὲ xai Opxouc προσθέντος φρικώδεις ἐπὶ τούτ. 
Primum respondeo vocem προσθέντος ad ὄρχους 
φρικώδεις relatsm potius confirmare quod no 
diximus : eigniflcat enim Apocauchum, qui isthic 
loquitur, cum vehementi studio incumberet ad 
persuadendum patriarche quod volebat, ad prius 
illud jusjurandum lenius, gestu tantum οἱ tacta 
ἐγκολπίων — exercitum, alia  horibiliu epu 
adjunxisse, dira sibi nimirum imprecando si falle- 
ret, quo certius faceret fidem dictorum. Deinde 
aio istag horrendas exseorationes et capitis devo- 
tiones sui, sb Apocaucho tunc factas, non si 
pacta nuptialis pertinuisse, sed ad cretere que 
persuadere patriarche cupiebat, nempe vera esse 
qua deconsiliismagni domestici patriarchamdejicere 
throno meditantisfalso etcalumniosead ipsum patri- 
archam detulerat;ejusque calumniee utfidem faeeret, 
ac seilli intime jugendo fraudis omnis atque insi- 
diarum suspiciones amoliretur,affinitatem obtulerat 
per nuptias sue filie cum filio patriarche; in quat, 
ut est dictum, jam ambo consenserant, et consen- 
sum firmaverant δι ἐγκολπίων per tactum sacre 
iconis, quam uterque ipsorum de more ante pe- 
tus pendulam gestaret. Quare recte heo ulmi 
verba Ponianus in nostram sententiam sic vertit : 
Apocaucho insuper capul. suum horrendis exsecrali- 
nibus dovovente, ni sincerus sit. En quo spectareni 
hi8pxot φρικώδεις adjuncti ἐμπεδώσει δι ἐγχολκίων, 
non jam ad sponsalia firmanda, sed ad delationis 
sinceram veritatem persuadendam. Dedique ob 
servet prudens lector evidentem οἱ irrefragabilem 
horum,que dixi,confirmationem ex ipso loci con- 
spectu palam exstantem. Refertur in illo citato 
historia Cantacuzeni capite colloquium arcanum 
Apocauchi cum patriarcha : inter id ille hti: 
fllie proprie cum ejus fllio nuptius obtulit : patri 
archa admittente, pactum ab utroque mutuum 
δι’ ἐγκολπίων firmatum est ad duobus patribus i 
liberorum conjugio in horum absentia transigent- 
bus jure paterno. Quem hic ergo locum babet 
post arrharum nuptialium aut pronabi aun 








1017 


GLOSSARIUM. 


1018 


traditio, quam hio interpres cogitavit ? Sed de his À expedito est Forte εἰσιτὰ diotum ut προσιτόν a recto 


plus satis. 


[P 380 ]Εἱρκτὴ γήθης p. 247. Non dubito quin 
hsec scribens habuerit in animo Pachymeres Proco- 
pii locum 1. 1 De belle Persico ο. 5, ubi de Persis 
deliberantibus quid de rege Cabade redacto in or- 
dinem decernerent, auctor ait : Οι δὲ κτεῖναι ἄν- 
ὃρα βασιλείου αἵματος o08' ἔγνωσαν, ἀλλ’ ἐν φρουρίῳ 
καθεῖρξαι, ὅπερ τῆς λήθης καλεῖν νενοµἰίκασιν ἣν 
γάρ τις ἐνταῦθα ἐμθληθεὶς τύχῃ οὐκ ἔτι νόµος σφίσι 
γνήμην αὐτοῦ εἶναι, ἀλλὰ θάνατος τῷ ὠνομαχότι 
$ ζημία. Διὸ χαὶ τὴν ἐπωνυμίαν ταύτην πρὸς Περ- 
σῶν ἔλαχεν. Που est ex novissima optima versione: 
Abhorruere. $56 tamen eorum animi ab. effun- 
dendo regio sanguine, satisque habuerunt  asservare 
Cabadem in caslello oblivionis, ita dicto ex lege, 
qua de eo qui fuerit illuc conjecius mentionem un- 
quam fieri vetat, pena eliam capitali ἐς proposita 
qui ipsius nomen pertulerint. Qux causa fuit appella- 
tionis ejusmodi.Vides in his, ut rem, sio appella- 
tionem εἰρχτῆς λήθη ex Perside venisse. Et fuisse 
ibi videtur certa custodia, in quam qui darentur, 
de iis mentionem deinde inferre vllam cayitale 
foret. Pari exemplo imperator Michal Paleologus, 
qui, dum esset privatus, in Persidefuerat, ut Noster 
docet |. 1, videtur imitatione usus quem ibi visum 
probaverat, instituisse ut quos Niceensi cuidam 
carceri manoipasset, in perpetuum ibi tenerentur, 
nec quisquam orare pro iis aut omnino satagere 
vel mentione tenus auderet. Hanc imitationem 
innuit particula similitudinis ὡς, indicans Niceen- 
sem custodiam Paleologo fuisse pro arce aut ca- 
stello, quam Perse vocabant nomine equivalente hig 
Grecis vocibus φρούριον λήθης. Nam non est audien- 
dus Christophorus Persona, dum ibi φρούριον λήθης 
Latine reddit custodiam quz lethe vocabatur, quasi 
λήθη lethe Persicum, non Grecum vocabulum sit. 
Haud paulo prudentius ultimus tempore,non merito, 
interpres Procopii Claudius Maltretus noster φρού- 
prov λήθης castellum oblivionis Latine reddidit. In 
quo videri possit si casu quodam preivisse Pachi- 
meres, dum l. iv, de isto eodem agens ergastulo, 
in quod ea conditione subibatur ut nefas esset 
illc semel introductorum . memisse, illud κἄ- 
στρον castrum sive castellum ἀντονομαστικῶς; appel- 
lat. Cum enim de Barlaamo quodam, inquieti ao 
suspecti ingenii homine, retulisset decrevisoe im- 
peratorem eximere sibi seinel omnem in posterum 
de illo metum sollicitudinem, quo id asseque- 
retur, ait precepisse cuidam e sibi fldissimis eum 
Niosam abducere, ac ibi πρὸ τοῦ εἰς κάστρον εἶσα- 
γαχεῖν στερῆσαι, τῶν ὀφθαλμῶν, priusquam in ca- 
stellum indroducerct, oculis privare. 

Εἰσιτά p. 478. Multa toto hac commate ἀνάρ- 
6ητα οἱ invicem inconnexa ponuntur. Exprimun- 
tur enim carptim, solis initiis sententiarum deliba- 
tis, que Greci, pacem cuiu Latinis haud exanimo 
probentes, in scriptis Vecci reprehendebant. Quid 
autem hio sonet aut quid si vox εἶσιτά, haud in 


προσιτά accessibile, ut. εἶσιτόν — signiflcet introduci- 
bile, ut sic dicam, vel introduci dignum, quasi dicere 
vellent, quiestiones quse & Vecoo moverentur, non 
esse dignas queintroducerenturin domum Dei, hoc 
est ecclesiam. An potius existimabimus εἰσιτά, 
positum pro εἰσιτία, eo sensu ut negare velint 
introducenda hec fuisse in Ecclesiam, quippe quie 
ejus quietem turbarent. 

Ἔκκλητον p. 375. Hio manifeste τὸ ἔκκλητον 
Bonat jus provocalionis. Alioquin inanis esset que 
affertur ratio ad $51 leniendum [P 3684] conces- 
sionis hujus incommodum. Nempe quod tale jus, 
licet à Grecis concessum, haudquaquam tamen 
redigendum in praxim videretur ; nemine verisimi- 


B liter curaturo conferre se Constantinopolt Romam 


laborioso et periculoso tot marium trajectu, ad 
litem suam provocatione illuc translatam ibi perse- 
quendam. Est ergo sine dubio τὸ ἔκκλητον, jus pro- 
vocationis ajudicio patriarche Constautinopolitani 
et aliorum Orientalium ad pontificem Romanum ; 
cujus juris agnitio professioque unum erat etribus 
praecipuis capitibus que ad ecclesiarum consilia- 
tionem a Grecis exigebantur. Ea capita his tri- 
bus verbis designabantur τὸ πρωτεῖον, τὸ μνημό- 
συνον, τὸ ἐκχλητον. Primatus pape, ejusdem inter 
sacra publica commemoratio, postremo jus appel- 
lationis ad eumdem a sententiis synodorum aut pa- 
triarcharum. 

ἘἙλλησποντίας, p. 396. Venti nomen, ut ἆπαρ- 


C χτίας. Ventus vehemens flans ab Hellesponto. 


Ἐναιθριάζειν p. 405. Non est hio ἐἑκαιθριά- 
ζειν sub dio esse : summa enim estate, ut. tunc 
erat, meridiano sole fervente, haud esset illa com- 
moda statio. Intelligendum ergo imperatorem ad 
auram e septentrionali forte patente fenestra flan- 
tem frigus captasse. Aut ai frigoreaeris camere vi 
a celi ardore defensi olausis fenestris utebatur, ivat. 
θριάζειν pro refrigerari positum fuerit; ex eo 
quod plerumque fiat, ut que sub colo aperto ja- 
cent refrigerentur, translato eo verbo etiam ad re- 
[rigerationem que aliter evenit. L. νι, c. 29, men- 
tio fit ὕδατος ἐξαιθριαζοµένου aque sub dio refri- 
gerat ; quod, et si tunc quoque estas erat, facilius 
iutelligitur per noctem factum. At hoc loco diserta 
fit dici mentio, cum designatione hors pomeri- 
diane. 

Ἐνδυτή, p. 385. Recte Meursius docet ivbo- 
τήν esse supremum sacre mense instratum. Pri- 
mum enim insternebatur are quod dicitur ἀντι- 
µίνσιον, sacra mappa, tunc tantum necessario 
imponenda altari, quando non constabat an illud 
fuisset ccnsecratum. Supra illud, aut supra nudam 
aram certo sacratam, extendebatur in prepara- 
tione sacrifici linteum, quod appellabant χατά- 
dapxa, supra quod videlicet ἀμέσως corpus give 
caro Domini in eucharistia post consecrationem 
presens reelinabatur. Id velum corporale Latini 
vocamus. Nee plus erat in ipsa functione sacrificii. 


1019 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1020 


At post ipsam ars operiebatur tapete" sive iv- À confessoris, qui agens de ἀντιμινσίος, — Ko- 


δυτῷ, textus plerumque magnifici; unde in illos 
usu pretiosa stragula offerebantur, qualis hec 
foit ἑνδυτή ab imperatore Michaele Paleologo pri- 
mum magno templo S. Sophie donata, deinde 
elíam ad pontificem Romanum missa. Credibile est 
ex isto tapete super aram explicato speciose pe- 
pendisse in frontem altaris fimbrias, tuborum aut 
nolarum vel etiam malorum formis distinctas ; 
unde Hesychius ἐνδύταν, si forte idem cum ἐν- 
δυτῇ sit, αὐλωτόν dixerit, quomodo αὐλωτοὺς φι- 
µούς Pollux memorat lib. x, ubi de ornamentis 
equorum. 'ExaAoovro δέ τινες, inquit. $88 αὐλω- 
τοὶ φιμοὶ διὰ τὸ χώδωνας ἔχειν ἐπηρτημένους, οἴς 
ἐγχρεμετίζοντες ἵπποι Ίχον ἑποίου προσόμοιον 


ρίως δὲ, inquit, &x' ἐκείναις τῶν xpamsTom τίθεντα:, 
ἃς χαθιέρωσις οὐχ {γ-σεν. Proprie vero super eai 
sacras mensas ponuniur, quas consecralo nom san- 
ctificavit. Non igitur absolute dicit Menrsius τὸ xa- 
τασάρχα SUpre ἀντιμίνσιον sterni. Vidi autem et 
accurate perpendi indicatum aGoare contra Meur- 
sium Symeonis Thessalonicensis locum, qui sic 
babet, are ad sacrificium instructe apparatum 
memorans : Κατασάρχα δὲ τὸ Aeyópsvov εὐθς, xal 
μετ) αὐτὸ τραπεζοφόρον χἐχτηται. (Quod vocatur 
catasarca, statim ; post. illud trapezophorum habet. 
Agit de ara utique consecrata. Que si talis non es- 
set aut esse non sciretur, non negaret saperimpo- 
sitionem $7 necessariam ἀντιμινσίου. Hunc lo- 


αὐλῷ. Ita ille, ad sonum referens, quod,non inve- B cum Symeonis Thessalonicens Goar sie vertit : 


risimiliter ad speciem quoque pertinuit. Nam alio- 
qui χωδώνων, utcunque binnitibus responsantium 
sonus non multum ad tibie cantum accedit. Forma 
vero tubi aut nols in appendicibus epbippiorum, 
uti et militarium chlamvdum, elegantiam ad sspe- 
otum babet. Has appendices calliculas sive gal- 
liculas voeabant, quas glosse veteres τροχά- 
δας Grece interpretantur, ea voce rotundum ali- 
quíd et volubile designantes ; qualia erant tintio- 
nabula et malogranata ex ora vestis Aaronice de- 
pendentia, (P 382) Exod. xxxix, 23. Passio S. Per- 
petue describens vestitum Pomponii diaconi in vi- 
sione apparentis : Erat vestitus distinclam candidam, 
habens muliiplices calliculas. Hec candida videri 


Interulam vero vesiem, qux ad carnem dicitur, εί 
superne  mantile adepta est. Tria non probo, 
quod τὸ κατα σάρχα interulam, quod τραπεζοφόρον 
mantile, quod χέχτηται reddat adepta est : nam 
κξκτηται hoo loco est possidet aut habet. Κατασάρχα 
nomen proprium veli sacri in quo ἁμέσως recli- 
natur'eucharistia sive corpus et caro Domini, 66- 
clesiastico vocabulo debuerat exprimi. Denique τρα- 
πεζοφόρον velum potius est quo superne sancta 
conteguntur, quale quod nostro more supra cali- 
cem aut sacram pyxidem Christi corpus avt san- 
guinem continentessupra aram extenditur. Declarat 
hoc mox Thessalonicensis ibidem "Ότι, inquiens, 
τάφος ἐστὶ xal θρόνος Ἰησοῦ" Significat : sacra 


potest fuisse ἐνδύτας aóAwxoc Hesychii. Ad cujus { eucharistia super aram isto quem describit appa- 


formam ἑνδυτή, operimentum are, et ipsa aóÀo- 
τός facile fuerit, multiplici appendice callicularum 
eleganter ornata, insertis etiam epeciose unionibus 
ut hic Noster memorat. Diversa a superius dictis 
περὶ ἑνδυτῆς xal τοῦ κατασά-χκα docet Jacobus 
Goar ad Euchologium p. 627, Meursium corrigi 
jubens : sed non persuadej, quoniam quem!lau- 
dat fundum sue sententie Symeonem "Thessalo- 
nicensem, postquam consului, haud faventem ipsi 
reperi. Ait in eo errare Meursium quod xata- 
σάρκα non ἀμέσως are nude, sed supra ἀντιμίν- 
σιον sterni solitum asserat. Atqui non hoc sim- 
pliciter aut universaliter Meursius asserit, sed 
tantum quando non constabst de consecratione 
altaris ; cujus asserti testem producit Manuelem 
patriarcham in hec verba : Τὰ ἀντιμίνσια οὐκ εἷς 
πάσας ἀνάγκη κεῖσθαι τὰς ἁγίας τραπέζας , ἀλλ᾽ 
εἲς Bc οὐ γνώριµόν ἔστιν εἴτε καβιερωμέναι εἰσὶν 
εἶτε οὔ. Anlimensia non omnibus imponi sacris men- 
sís necesse est, sed in eas de quibus ποπ esl. notum, 
consecratze. sint. necne. Addit statim rationem : 
Τὰ γὰρ καθιερωµένων ἁγίων τραπεζῶν τόπον ini- 
χουσι. Antimensia enim  consecratarum | sacrarum 
mensarum locum obtinent. Unde concludit : Kal 
ἔνθα εἰσὶ qvdpipor καθιερωμέναι , οὐ χρεία ἀντι- 
µινσῖων ἐχεῖ. Et ubi perspectum est. aras. esse con- 
secralas, opus antimensiis ποπ est. ibi. Addit et 
aliud testimonium Nicephori Horologete sive 


ratu oculis fidelium proposito duos indicari Christi 
status, jucentis in sepulcro et resurrectionis gloria 
conspicui tanquamiín throno. Pergit idem declarans, 
Καὶ τὸ uiv (κατατάρχα) ἐστὶν ὣς σινδὼν ᾖ περιει- 
Λήθην νεχρός. Ac catasarca quidem, sive corporale 
sindaaem reprasentat. qua mortuus Chrislus involu- 
tus est. Τὸ δὲ ὡς δόξης περιθολὴ, ὡς xal ὃ ἐπὶ 
τούτῳ iv τῷ τίθεσθαι ἐμφαίνει ψαλμὸς. Κύριος 
ἔθασίλευσε, λέγων, εὐπρέπειαν ἐνεδύσατο lllud vero 
(hoc est τραπεζοφόρον) αἱ gloriz amicius (partim 
bic addit de suo interpres nescio quare), ufi et qui 
dum superponitur (sanctis velum) cani solet Psal- 
mus demonstrat, dicens : Dominus regnavit, decorem 
índuil. Hactenus Thessalonicensis ; ex quibus ejus 
verbis apparet nihil Meursio "Thessalonicensem 
adversari, sed potins refellere ipsura interpretem 
Euchologii, in eo quod ad ordinem lotionis sacre 
mense, p. 627 τραπεζοφόρον mautile fuisse dicit, 
illud preterea confundens cum iv6orj, quod 
illi neutiquam concesserim, nisi testem laudet. 


[P 383) Ἐνορία p. 452. Quas nos hodie vulgo die- 
ceses vocamus, ἑνορίας Greci dicunt, regiones 
episcopi cujusque ditioni ao potestati ordinaris 
proprie subjectas ; nam diocesis vocabulum latius 
olim patebat. 


Ἐξαντωρειανοί p. 66 Ἱρὸς μὲν τῶν Εβαντῦ- 
ρειανῶν πατριᾶρχην. Hoc est Arsenium  patriar 
cham. Sic duo codd., Vaticano omittente, ut 90” 








1024 


chaqoidem Exautorianorum distinctus a patriarcha 
simpliciter et κατ’ ἐξοχὴν sic dicto. Exauotoriani 
qui dicerentur, suspicari licet ex his qua tradit 
Meursius verbo ἑξαυτωρεία, ubi docet ex Suida 
ἑξαυτωρείαν dici ἐλευθερίαν ἀπὸ στρατείας -  mnis- 
sionem a πο ία. Quod οἱ innuit Leo in Tacticis 
Const. 20, militares dividens in duo genera. "Όσοι 
τοῦ στρατοῦ tici ait xal ὅσοι τῆς λεγομένης ἔξαυ- 
τωρείας. Hino videlicet ἐξαυτωρειανοί vocabantur 
qui emeriti aot aliis idoneis causis legitime missi 
a militia militum privilegiis gaudebant. Inter que 
suspicari licet et hoc fuisse, ut ubivis agerent, 
non a loci episcopo, sed & patriarcha in $60 spi- 
ritualibus penderent. Quare presto habebant vi- 


GLOSSARIUM. 
let in obscuris. Manifeste hio memoratur patriar- A 


1023 


Ἐπέχειν p. 256. Videtur hoc loco ἐπέχειν nove 
positum pro coercere el castigare verbis aspire ali- 
quem. Vide voces ἀναδέχεσθαι et πνευματικός. 
nam ex ibi dictis patebit ratio interpretationis mes. 

[P 384] Ἐπευχτεῖν p. 288. Lego hic ἐπευκτη- 
σάµενος  & verbo émeuxteiv satis inusitato ill 
quidem, non tamen abhorrente a stylo hujus scri- 
ptoris antiquarii, si quis alius, et fastidire obvia, 
sectari avia palmarium putantis. Forte in legerat 


, apud LXX Jerem. xx, ἐπευχτὴ ἡμέρα, hoc est, ut 


Hesychius interpretatur, ἐπιθυμητή, ut Suidas, 
εὐχῆς ἀξία. Satis hoo illi füundamenti fuerit ad ver- 
bum ἐπευχτεῖν fabricoandum, ut alia passim multa 
Nam quid ;hic aliud, quod ad rem faciat, commi- 
niscemur? Codex 561 Barberinus babet ἔπαιχ- 


carium patriarche, ad quem illo absente recurre- B τησάµενος, Allatianus ἐπικτησάμενος, Vaticanus, 


rent. Quia vero ubi erat imperator, ut tuno Ma- 
gnesise, magnus erat exautorianorum.numerus, et 
cum illis propatriareha proprius ipsorum, ad hunc 
eongregati proceres mittunt ut patriarcham, cujus 
erat vicarius, accerseret Nices, quod ejus opera et 
auctoritate presentis res de qua tractabatur egeret 
Hec opinababar in loco perplexo, donec quid cer- 
tius occurrit, non nesciens tamen post captam α 
Latinis Constantinopolim et mortem Joannis Ca- 
materi, sub quo patriarcha Greci ex ea urbe pulsi 
per Latinos sunt, electum ab iisdem Grecis im- 
perii sedem Nice habontibus patriarcham titulo 
nihilominus Constantinopolitanum, qui sacris pre 
sideret, Michaelem Auctorianum, quem alii Suuria- 
num vocan! ; quin etiam Arsenium hoc capite 
memoratum, qui a Michaelo Autorisno seplimus 
eamdem patriarchalem Nice sedem tenuit reperio 
Autorianum quoque dictum . Sed quid heo ad 
πατὀιάρχην Ἐξαυτωρειανῶν, de quo hic mentio ? 
querendum igitur amplius, nisi quis conjecturs& 
a me prius proposite acquiescendum puter (a). 
Ἐπαλαστέω p. 298. Οἵἷον ἑαυτὸν ἐπαλαστή- 
σας. Repetii οἱ l. v, ο. 6. Non posui hoc verbum 
iu hoc catalogo ut lectorem decerem quid valeret, 
(confido enim id ipsum ex Homeri lectione didi- 
cisse, apud quem Όδυσα, a, v. 252 legerit. Τὸν δ᾽ 
ἐπαλαστήσασα προσηύδα Παλλὰς ᾿Αθήνη. Ubi Didy- 
mus exponit, ἐπὶ τοῖς λεχθεῖσιν, ὡς ἁλαστοῖς xal 
δεινοῖς οὖσι , δεινοπαθήσασα), sed ut. admoneam 
de genio Pachymeris, quem delectat verba vel se- 


ut in similibus solet, pro eo quod non intellexit, 
slia omnia neo sententie consentanea subjecit. 
Manifestum autem est neutram illarum vocum 
huc quadrare, Neo aliud occurrit quod &d mentem 
auctoris tolerabiliter se accommodet, quam ἔπευ- 
χτησάµενος. 

Ἐτίδοσις, p. 286. Κατὰ λόγον ἐπιδόσεως. Βἰ- 
gnificat non ordinarium et proprium fuisse hunc 
Proconnesism eoclesize pastorem, sed hoc in ea pro- 
tempore officium exercuisse ex commissione aut 
delegatione, ut loquuntur, precario et conces- 
sione, que hic ἐπίδοσις vocatur; uti et p. 360, 
ubi de quodam Latino episcopo quondam Crotonz 
scribitur, voluisse imperatorem xai ἐχκλησίαν δι- 
δόναι ol τῷ λόγῳ τῆς ἐπιδόσεως ὡς σχολάζοντι 
τῆς λαχούσης commendare ipsi ecelesiam αἁπιπί- 
sirandam ez delegatione , non ordinaria potestate, 
cum is ecclesie quam dudum  (uerat. sorlitus, cura 
jam vacaret. 

Ἐπικόμπια p. 294. Ita cod. Allat. , ex quo 
putavi corrigendum Barber., qui ἐπιγχόπια exbi- 
bet. Vatic, clare Allatiano eonsentit. Suot autem 
ἐπικόμπια ea que ab aliis ἐπικόμθρια vocantur 
& Meursio laudatis eo verbo, nempe sudariola aut 
linea segmenta, que ligatis intus certo numero 
nummulis materie diverse in plebem confertam 
jaciebantur solemnitatibus certis. Jo. Cantacuze- 
nus, l. 1, c. Ál, p. 125 ed. Reg. ΤΠ ἡμέρᾳ καθ᾽ 
ἦν 6 βασιλεὺς χρισθεὶς ἕξεισι τοῦ ναοῦ, παρά τινος 
τῶν συγκλητικῶν, ὃν ἂν βασιλεὺς ἐἑθέλοι, clc τὸν 


mel poetarum cuipiam veterum usurpata in ora- D δῆμον ῥίπτονται ἃ λέγουσιν ἐπικόμθρια ' δύναται 


tione su& ponere ; quse una ex causie est ejus 
obscuritatis. Sed et hoc preter Homeri auctori- 
tatem novat, ut verbum apud illum neutrum ipse 
activum faciat, Non enim ἑαυτὴν ἐπαλαστή- 
caca Homerus posuit ut Noster. Et si qui id re- 
fert, simplex quoque hujus, ἁλαστήσας, idem 
princeps poetarum absolute sine regimine casus 
posuit Iliad. p, v. 165, ubi ἅσιος Ὑρταχίδης. . . . 
ἁλαστήσας ἔπος ηὔδα, uon autem ἑαυτὸν ἁλαστήσας 
ut hio Michael Palaologus a Pachymere inducitur. 


δὲ τοῦτο ἀποδέσμους τινὰς ἓν ὀθονίων τμήµασι δε- 
δεµένους, ἕνδον ἔχοντας νοµίσµατα Ἠχρυσᾶ τῶν 
βασιλικῶν τρία xal ἐξ ἀργύρου τοσαῦτα Ἡ xal 
πλείω, xal ὀθολοὺς ἀπὸ χαλχοῦ τοσούτους. Hoc est 
ex versione Pontani nostri : Die quo imperalo 
unclus a templo exit, ab aliquo ejus optimatium, 
qum ad hoc elegerit, in populum jaciuntur que 
vocant epicombía. Sunt autem fasciculi segmentis 
linteis illigata habentes numismala aurea imperata- 
ría tría, totidem argentea aut. plura. et obolos &reos 


(8) Hic loeus citra causam nimis turbavit hominem doctum ; nam si étauroptiavo( dividas, scribasque έξ Αύτω- 
psouavl, qué ez. Autorianorum familia erant, omnis evanegcot difücultas corELEAIUS ín nof ad Jestamenium Arsenii 


1023 


P. POGSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1025 


totidem. Heo ille. Ex quibus obiter collige cur Α vs: δὲ καὶ ἀπὸ ἑλάττονος τιμῆς εἲς μείζονα, δηλα - 


auri non flat in nostro Pachymeriano loco men- 
tio, sed argenteorum duntaxat ereorumque num- 
mulorum. Aurei scilicet nummi largitionibus im- 
peratorum causa et nomine factis reservabantur : 
hec autem patriarchica erat, non imperatoris epi- 
corbiorum sparsio. 


Ἐπιλυγάζειν p. 353. Τὰ ὡμολογημένα ἔπιλυ- 
γάζετο. Duo ultima verba Vatic de more παρα- 
φρᾶζων his aliis commutat : τὰ συμπεφωμένα 
ἐπεσχεπάζετο. Significat auctor hunc legatum 
cralis Serbie dissimulasse in tractando prius con- 
venta et stipulata inter imperatorem et eralem, 
ustuto illa silentio legendo, ne mentione facta il- 
lorum ea rata habere videretur. Λόγη interpre- 


δὴ ἀπὸ ἐπισκοπῶν tl; µητρόπολιν, fj ἀνδρὸς ἀρετὴν 
Ἡ πόλιν τιμῶν, liec ibi aliaque, in quibus si 
cui forte is auctor videatur potestatem hoc verbo 
indicatam extendere latius quam ut possit conti- 
neri intra terminos sacris canonibus et exemplis 
orthodoxorum principium dudum fixos, presto est 
idonea in contrarium exceptio: nempe hominis 
Bchismatici, qualem se Demeítrius hic eodem isto 
scripto palam declarat, auctoritatem nihil legitime 
praescribere contra doctrinam catholicam. 
Ἐπίσχεσις p. 2295. Agit de sacerdote qui at- 
tentaverat benedicere nuptiis sine facultate char- 
tophylacis, cui ideo in penam suspensio & fun- 
ctione sacerdotii irrogatá sit. Est ergo ἐπίσχε- 


tibus Homeri est ἐν ἴσῳ τῷ ἠλύγη, 8 ἔστι σκέπη, B σις ecclesiastica notione, quod juris canonici con- 


σχιἀ. Unde est. ὤθ3 λυγαῖον [P 385] φῶς maligna 
lux. [πο ἐπιλυγάζειν valebit obsecurare, caligine 
offundere, artifici silentio ivolvere. 


Ἐπιστημονάρχης p. 261. Ἐπιστημονορχης 
vox est composita ex ἐπιστήμων et ἀρχὴ. ad 
significandum principem cognitorem , hoc est, 
eum cui in primis cognoscendi de re aliqua 
jus competit. Aptum vocabulum ad explican- 
dam principum aut magistratuum secularium in- 
terventionem in synodis aut cetibus ecclesiasticis. 
Non enim iis president ut judices cum jure suffra- 
gii decisivi, sed intersunt ut testes, solo cognitio- 
nis approbatricis arbitrio decretis auctoritatem 
conferentes, et ad exsecutionem robur seculares 


eulti suspensionem 863 vocant, speciem eccle- 
siastice 'censure excommunicatione minorem. 
Quod etiam indicant verba mox sequentia : Τοῦτο- 
γὰρ οὐκ ἔδοξε votoUzov fj τι ἄλλο µέτριον τῷ βασιλεῖ 
ἀγγελθὲν, ἀλλ᾽ ἀφορισμὸς ἄντικρυς. Quibus sigui- 
ficatur imperatorem re sibi nuntiata ita exarsisse, 
quasi non suspensio illud, sed excommunicatio 
major fuisset , confundendo species gradusque 
censurarum canonicarum. Vaticanus solita liber- 
tate hunc locum παραφράζει, pro illis verbis ὡς 
πρόστιµον. . . . ἐπίσχεσις Tv, sio scribens : "Ec- 
χόλαστο τῆς Ἱερωσύνης παρὰ τοῦ πατριάρχου πρὸς 
χαιρόν. De suo addit mentionem patriache. 

[ΗΒ 386] Ἑταιρίαρχοι p. 321. Τοὺς ἐπὶ τῆς εἶσα- 


potestatis adjungentes. Ubi notandum primatum (| γωγῆς οὓς ἑταιριάρχους λἔγουσι. Hino, preeter ea 


istum |cognitionis, qui competere principibus, non 
ecclesiasticis hio dicitur, esse respectu ceterorum 
sui ordinis, hoc est laicorum, inter quos primis 
ipsis convenit talia nosse. Alludunt igitur hec 
nostri auctoris verba ad veterem memoriam histo- 
rie ecclesiastice, que Constantinos. 'Theodosios, 
Marcianos aut ab his missos legitime presedisse 
conciliis fidem facit, isto nimirum quem exposui 
modo. Quare vox βασιλέως hic universim et inde- 
finite sumenda, quatenus non hanc determinatam 
pereonam, sed quemcunque ad imperiale fastigium 
evectum indicat. Participium autem ei adjunctum, 
δικαιουµένου, designat jus talis cognitionis ct pre- 
sentis arbitrii in ecclesiasticis cetibus, usu anti- 


quo ei patrum Ecclesie veterum consensu, prin- p 


cipibus competens. Reperio usum hoc vocabulo in 
eadem notione Demetrium Chomatenum archiepi- 
Bcopum Bulgarie in responsionibus ad Constanti- 
num Cabasilam archiepiscopum Dyrrhachiensem, 
relatis a Leunclavio Ἱ. v Juris Greco Romani, p. 
316 et sq. ed. Francofurtensis an. 1640; ibi enim 
hec leguntur : 'O βασιλεὺς γὰρ ola κοινὸς τῶν 
ἐκκλησιῶν ἐπιστημονάρχης καὶ ὢν xal ὀνομαζόμε- 
voc xal συνοδικαῖς γνώµαις ἐπιστατεῖ xal τὸ χῦ. 
ρος ταύταις ὙΧαρίζεσαι ' ἐκχλησιαστικὰς τάξεις 
ῥυθμίζει, καὶ νομοτεθεῖ βίῳ καὶ πολιτείᾳ τοῦ βή- 
µατος, val μὴν καὶ δίκαις ἐπισχόπων xal χληρικῶν 
παὶ πρό x χηρευουσῶν ψήφοις ἐκκλησιῶν. "Evd- 


quae de hac voce notat Meursius, intelligimus 
introductores sive admissionales imperatorum 
hzteriarchos dictos, quod nempe tribuni pretoria- 
norum, quibus proprie id nomen convenit, ple- 
rumque isto admittenti ad principem officio fun- 
gerentur. 

Ἑτεροθαλής p. 292. Τὴν ἕτερθαλη ἀδελφὴν 
αὐτῶν, nempe Joannis et Τηθοάοθίω liberorum 
Marthe sororis imperatoris. Cap. sequenti de ea- 
dem Nostongonissa loquens Noster habet iterum, 
xai τῆς αὐτῶν ἑτεροθαλοῦς τῆς Νοστογγονίσσης . 
Quid sit hoc loco ἑτεροθαλής, clare docet Eusta- 
thius ad Iliad. xy, p. 1283 ed. Rom. Παΐδες πατρὸς 
μὴ ὁμομήτριοι ἑτεροθαλεῖς λέγονται. ΕΙ pa- 
tris ejusdem, sed matris diversa. Res porro in pre- 
senti sic Be habuit, ut diserte tradit Pachymeres 
sub finem c. 19. Tarchaniota, vir Marthe et ex ea 
pater Joannis et Theodosim, ex priore uxore ge- 
nuerat antea Nostongonisam, cui videtur ad dis- 
tinctionem maternum familie nomen adhesisse. 
Heo eo notavimus quia in vulgaribus lexicis haud 
satis disertim exprimitur haoc istius notio vocabuli. 

EóÀoyz p. 407. Etsi videri potest agere auctor 
de benedictione & patriarcha post perceptionem 
antidori, hoo est, ut sue loco demonstravimus, 
panis benedicti, accipienda, tamen verisimilius est 
εὐλογίας vocabulo panem ipsum benedictuni bie 
significari, ut tv διὰ δυοῖν historicus expresserit, 











1025 


GLOSSARIUM. 


1026 


dum et ἀντιδώρου et εὐλογίας dislinote meminit A χατὰ σῶμα quj... ἑτέρα δὲ καινὰ voüv, ὅθεν xal 


quo ejusdem unius rei vocabula continuans. Reti- 
nui porro Latine nomen eulogiz, quippe in hac 
notione Latinis ecclesiastice scribentibus tritum. 
Unum affero exemplum e plurimis passim occur- 
suris, ex decreto Pii pape ejus nominis primi,quo 
putatur hunc usum sanxisse benedicti panis in 
ecelesia distribuendi his qui ad Eucharistie perce- 
ptionem parati non essent. Id sic habet Concilio- 
rum tomo I, p. 234 ed. Reg. De oblationibus quz 
offeruntur a populo, et consecrationibus qua super- 
sunt, vel de panibus quos deferunt fideles ad eccle- 
siam, υοἱ certe de suis, presbyler convenienter parles 
incisas habeat in vase nitido e£. convenienti, ul post 
missarum solemnia, qui communicare non fuerint 
parati, eulogias $64 omni die Dominico et in diebus 
festis exinde accipiant, quz cum benedictionis prius 
faciat. Hec Pius papa et martyr,Ex quibus vides cur 
exclusus participatione eulogie in festo S. Georgii 
Michael Augustus dixerit, ἀνέορτα ἑωρτάσαμεν, fe- 
stum wfestum celebravimus. Hoc est: non id feri- 
mus quod fleri festo die ad ejus legitimam cele- 
brationem fas est et usus ecclesiasticus poscebat. 


Εὐφυής,. p. 32. Bic Paehymeres, causam morbi 
quo gravi et longo laboravit imperator Joannes 
Lascarie indicans, soripsit «Τὸ δ) ἦν, ὡς ἔοιχεν, ἐκ 
ζέσεως φυσικῆς ἐγκαρδίου . Ὃθεν , οἶμαι, xal τὸ 
εὐφυὲς ἐχείνῳ καὶ ὑπὲρ τὸ προσῆκον ἦν. Hec ego 
in hune modum verteram : Origo ejus versimiliter 
imputabatur naturali effervescentiz2 cordis ; quam et 
causam ei fuisse reor ruboris in vultu flagrantis. 
Super his, edita jam priori parteillaPachymeriane 
historie, convenit me viret dignitate illustrissimus 
et ingenio ac eruditiones preestans,idemque huma- 
nissimus ac mei longe supra meritum amans: et 
mirarise dixit quod τὸ εὐφυές, quo vulgo inge- 
nium industria, bona indoles; in classicis auctori- 
bus signatur, ego ad vullus ruborem contulerim. 
Huic ego gratiis prolixe habitis, et ex vero signifl- 
catu docilitate mea ad obtemperandum recta mo- 
nentibus, ostendi quid secutus a nota vocis ejus 
notione deflexissem. Et ille me audito, innuere 
non est gravatus sibi satisfactium. Quia vero eru- 
ditis quoque aliis lectoribus simile quidpiam oc- 
cursu ejus loci venturum in mentem est credibile, 
que illi respondit, palam hic exponere opere pre- 
tium putavit. Non me latet εὐφυές adaptatum ho- 
mini plerumque sonare τὸ δἐξιὀντοῦ νοῦ xal εὖ 
πεφυκὸς πρὸς τὸμαθεῖν, industriam et facilitatem 
quamdam aoris ingenii. Sed et scio Hesychium 
ε)φυῆ explicare per ὡραῖον formosum.Formt autem 
partem in vultu quis neget ruborem ense ? et quid 
aliud ad formam pertinens ix ζέσεως φυσικῆς ἐγ- 
καρδίου, ex naturali fervore cordis, quam ruboren 
hic dici exsistere verisimiliter comminisci potui? 
Recte Busthatius ad Iliad. $,p.172 οἆ.Βοπι. Ῥητέον 
ὡς διττὴ ἡ qui, ἡ μὲν χατὰ τὰ ἐχτὸς.... δεξιότης 
οὖσα σωματικὴ καὶ εἰς ταυτὸν ἤκουσα τῷ κάλλει.... 


&o' T καὶ πρόσωπον εὐφυὲς..... καὶ αὐτὴ μὲν d 


εὐφυὴς ὁ εὖ ἔχων εἷς τὸ εἶδέναι Vides hio clare 
distingui duplicem vim verbi εὐφυής, quarum ad 
mentis acrimoniam una, ad corporis ac vultus 
speciem pertineat altera.Juxta priorem nequaquam 
hic Pachymerem locutum suadet, quod si incon- 
sequens promptitudinem ingenit nimie ac morbo- 
se cardis effervescenlise tanquam proprium ϱῇ9- 
ctum assignare, presertim cum mox addat rem 
plane contrariam, nzmpe fuligines ex isto cordís in- 
cenaio cursum in cerebrum — perlatas ralionis in 
Joanne Augusto usum perturbasse. Heec enim est sen- 
tentia verborum illorum : Οὐστέγοντος τοῦ µορίου 
τὸ πάθος κἀντεῦθεν ἐκτρεπομένου τοῦ εἰκότος, ὡς 
μηδὲ χρησίµους πολλάχις ἀναπέμπειν τῷ εγχεφάλῳ 
τὰς ἀναπνεύσεις, Quin et dum reputo Pachymerem 
lectione antiquitatis plenum potius in scribendo 
respicere quid apud auctores viderit quam curare 
quid minus ipso tritus in veteri eruditione lector 
intellecturus statim sit, in animo, cum hao cbarte 
illineret, babuisse simul illos Homeri versus i/zad. 
$, Τοῖοί τοι Μενέλαο µιάνθην αἵματι μηροὶ εὐφνέες, 
simul Plutarchi ex libro. Πῶς ἂν τις αἴσθοιτο ἑαυτοῦ 
προχόπτοντος ἐπ᾽ ἀρετῇ, locum hunc de juvene pro- 
gressio jam in studio virtutis: ᾽Αλλὰ xal προσαγο- 
ρευθεὶς ὑφ) ἑτέρου ταύτῃ τῇ προσηγορίἰᾳ (φιλοσόφου) 
φράσειεν ἂν εὐφυὴς νέος, ὥστ εἰπεῖν µειδιάσας καὶ 
ὑποπλησθεὶς ἐρυθήματος, Οὔ τίς τοι θεός εἶμι, cum 
in primo cruentam rubedinem, in altero verecun- 
dum ruborem faciei, conjuncta cum vocabulo sb- 
φυής videret, illud in sua scriplione posuisse ani- 
mo indicandi conspicuum ardorem vultus flagran- 
tia, qualem in Joanne Lascari ex cordis inflamma- 
tione, ut credebat, ortum observaverat. 


Εὐχέλαιον p. 544. Ad. vocem εὐχέλαιον heec an- 
notat Meursius : Síc dicebatur ἡ ἀχολουθία qug in 
consecratione olei — psallebatur a septem sacerdo- 
libus. Eruditus interpres Euchologii notis ad εὐχέ- 
λαιον p. 451 sic scribit: Passim autem rursus εὐχέ- 
λαιον vocalur quasi dicas (nom olei consecralionem, 
ut barbare Meursius in Glossario) oleum cum 
oratione, compositis ad invicem εὐχῆς et ἑλαίου vo- 
cibus. Hec ille;qui vereor ut tam facile prestet 
equitatem suecensure quamMeursius ab interpre - 
tatione sua barbarici notam eluat. Nam revera 
tota ceremonia ac ritus multisorationibus ac bene- 
dictionibus constans quo consecrabatur oleum, 
εὐχέλαιον vocatur. Videturautem auctor notarum 
&d Euchologium tdem hoc loco passus, quod hu- 
manitus [P 387) contigisse refert Gellius 1. νι 
Noctium Aiticarum, c. 47, grammaticocuidam cele- 
bri & se interrogato de notione vocis obnoxius. 
quo aic ibi Gellius scribit: Qua vero ille grammali- 
cus finitione usus est, ea videlur in verbo tam multi- 
plici unam tantummodo  usurpationem ejus notasse. 
Sic enim et P. Goar, cum plures εὐχελαίου species 
fuerint, omnia ad unam trehit, eam qua oleum ad 
unctionem infirmorum parabatur; & qua tamen 
ipse alibi diversam memorat p. 444, cujus àxo- 


1027 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


(005 


λουθίαν sive officium ac consecrationis ritum edi- A nulla restare vestigia Zeuxippi testator Gyllins) 


tum se vidisse ait,etei sue collectioni non curave- 
rit inserere propter suspicionem cujusdam in eo 
ἐθελοθρησκείας et superstitionis. Certe hoc quoque 
cujus hio Pochymeres meminit εὐχέλαιον, tum ab 
illo non immerito Goari, suspecto eucheleo pro 
mortuis, quam Greci vocant τελετὴν ἑλαίου ὑπὲρ 
τῶν κοιµηθέντων, tum a consecratione olei pro in- 
firmis, manifeste diversum est. Quin docuit me 
eruditiesimie Allatius usu obtinuisse apud Grecos 
ut quidam ritus εὐχέλαια vocentur, inquibus nul- 
lus olei usus intervenit, uti exempli gratia ali- 
quaudo,inquit, lorem aut ramulum sancti cujus- 
piam reliquis aut imagini precipua jvenerationis 
admotum ad segrum deferunt, qui confidens saneti 
ejus precibus juvari, eo flosculo, ramo aut etiam 
linteo dolentia sibi membre contingit. Hoo, ut 
qui vidit (ide dignissimus testatur, εὐχέλαιον ap- 
pellant. Neque hic ἑλαίου mentionem  xoploc ac 
proprie, sed μυστικῶς et figurate usurpari putant, 
quatenus olei symbolo Dei, que his ritibus implo- 
r&tur, misericordia designaretur et ἔλαιον ἐντὶ 
ἐλέου sumitur. 


Ζευξίππου φυλακή p. 519. Agit de Latinis 
captis ad Belidagrama,quos Constantinopolim due- 
tos et illic ostentatos plebi, deinde ait historicus 
in hune quem vocant τῆς Ζευξίππου  Zeuxippi 
carcerem fuisse conclusos. Nullum vidi idoneum 
auctorem qui fuisse Constantinopoli carcerem sic 
dictum doceat. Procopius, 1.1 Pe bell. Pers. p. 10 
ed. Reg, οἱ |. item 1 De cdif. p. 23 βαλανείου bal- 
nei publici meminit quod ὁ Ζεύξιππος vocaretur. 
Nicephorus ftem Callisti.]. rx, ο. 9, p. 697ed. Paris. 
δηµόσιον λουτρὸν περιφανές τε καὶ µέγιστον, publi- 
cum lavacrum conspicuum εἰ maximum, τὸν Ζεύ-- 
ἔιππον fuisse nominatum tradit. Thermas a Severo 
conditas has ferunt in templo Διὸς ΦΖευξίππου 
Jovis equos jugentis seu curru subjunctis equis 
tracto vehentis, quod Ζευξίππου vox indicat, for- 
tasse sio dicto qui tali specie Jupiter olim in eo 
templo effictus "videretur. Ex veteri porro illo 
fano vocabulum recentiori Thermarum «edificio ei 
adjuncto adhesisse apparet. Estque id verisimilius 
quam quod alii suspicantur, α Zeuxis pictoris ta- 
bulis, quales illic prostarent, locum nominatum. 
Statuis enim οἱ signis fuisse videtur insignior 


B 


rudera incrodv porticum efformeta, juxta quam 
spatiis vacuis septo circumdatis multitudo hm; 
captorum bello Latinorum, quam urbis ordinarii 
carceres minus caperent, conclusa tnno fuerit et 
hec a nostro τῆς Ζευξίππου (subaudi στοᾶς) φυλακή 
vocata. Sic hodie apud Algerium, ex veteri [οἱ 
c&saria deformatum nomen, a piratis capli co. 
stodiuntur in balneo, nel bagno, prout ab expertis 
didicimus. 

2υγῆνοι in titulo captis 42, |. rr, (p. 6) τὰ χατὶ 
τοὺς ζυγήνους, et similiter in titulo ο. 13, ἆπολο- 
γία τῶν ζυγήνων. Esae hoo nomen non proprium 
gentis, sed appellativum, ut ἀγρόται ὅθῦ οἱ 
χωρῖται, quibus istos alias vocabulis indigitat 
Noster, manifeste parte ex flne capitis 13, ubi sic 
legitur in Allatiano Ταῦτα περὶ τοὺς τοῦ ζυγοῦ 
διαπραξάµενοι. Ea quos ζυγήνους dixeret, jam 
τοὺς τοῦ ζόγου vocat, hoc est, jugum incolentes. 
Barberinus tamen et Vaticanus vocem ζυγί- 
νους hic quoque retinent. 

Ἡμιάνδριοι p. 351. Quid aliud ἡμιανδρίους 
interpretemur in comitatu virginis regie quam 
semiviros eunuchos, ministrare in Oriente princi- 
pibus feminis solitos ? 

θεραπεία p. 211. Orat imperator excommunvict- 
tus patriarcham τοῦ δεσμοῦ ὁὀντ ἵἹκέτην ἀνεῖναι val 
μετεγνωκότι τὴν θεραπείαν ἐπάχειν ἣν ἐκεῖνος βούλι- 
ται. Hic θεραπεία peculiarem et ecclesiasticam 
habet notionem, significans opera que vocant 
satisfactio, puta jejunia, humiliationes et similia 
rei magni et publici criminis ad expiationem c- 
nonicam injungi solita veteri Ecolesim disciplina. 
Quare θεραπεία hic id ipsum est quod Letini eccle- 
siastici scriptores penitentiam vocant ; uti prni- 
tenles, qui culpas expiant, suppliciis, θεραπευτεί 
Philoni, S. Basilio et aliis Grecis dicuntur. Talen 
apud Pachymerem esse significatum hujus vocis, 
demonstrat quod infra eodem capite patriarche 
imperatori θεραπείαν πράττειν προσέταττε. Et. paulo 
post hec patriarche ad imperatorem verba rec 
tantur: θεραπείαν ποίει xal δέξοµαι : ad verbum 
fac paenitentiam et accipiam. Unde mox vocatut 
ἀντίποινος θεραπεία, et additur eam quadam eque 
litate respondere gravitati criminis debere. 

[P. 388] Ἱερολογία p. 225. Quid sit hoc loco 


quam tabulis : vide que ne loci ejus ornatu exqui- [) iepoXoy(a et ἱερολοχεῖν merito quseritur. Vir erudi- 


sitissimo collegit e veteribus Petrus Gyllius l. i1 
De pogto. Constan t., c. 7, ubi prolivum exhibet 
catalogum statuarum illic electarum. Frequentari 
solitum concursu curiosorum indicat Nazianzenus 
orat, 25, ubi Zeuxippum propterea vocat novam 
Jerusalem, quod templo a S. Helena in Calvario 
condita ei nova Jerusalem vocato splendore ae 
magnificentia non cederet. Quare solus Pachyme- 
res articulo fem. generis τῆς Ζευξίππου φυλα- 
xív dixerit, non plane comperi. Suspicabar po- 
Sterioribus temporibus, collapsa evo parte anti- 
quarum balnearum (nam ante hos centum annos 


tus, editor et illustrator Euchologii sive Rituslis 
Grecorum, ἱερολογίας sacra registra interpretatur 
et ἱερολογεῖν in registra recensere. Describens enim 
in Euchologio p. 2608 et sequentibus opusculom 
cui tilulus est Τάξις τῆς ἁγίας Μεγάλης ἐκκλησίας. 
hec ex eo verba de ομαγἰορΏγ]8οθ,ἔχων δὲ τὰς ἵερο- 
λογίας τὼμνηστειῶν, Ἱερολογῶν αὐτάςε sic Latine 
reddit: Sacra insuper regisira matrimoniorum pt- 
nes 56 habet, qux postquam 1n registra recensuml. 
Huic expositioni meus me vetat auctor acquiescere, 
dum hic seoribit προνόµιον fuisse chartophylacisut 
nutu arbitratuque duntaxat ipsius ist quecunque 


1020 


GLOSSARIUM. 


1030 


demum sint Hierologix flerent. Hesychius προνό- Α. ecclesia rite matrimonio junguhtur; id quod du^ 


µια esse docet τὰ ὀφειλόμενα τῷ ἀξιώματι, decora 
&ut privilegia qua eximie debentur alicui dignitati. 
Splendidus in primis ac precellens chartophylacis 
magistratus est: cui propterea vix est ut credi 
possit attributum vice προνοµίου et honorarim 
prerogative pensum ac laborem non solum penes 
se habendi registra matrimoniorum, eed etiam manu 
propria conficiendi, nomina nubentium in registra 
recensendo, ut idem interpres loquitur, reddens 
vocabulum ἱερολογῶν, quopropriam chartophylacis 
functionem Grecus scriptor declaravit. Atqui heo 
quidem munera $66 nihil honorificum aut tanto 
fastigio dignum habentia actuarios potius ac vul- 
gares soribas vel ad summum tabularii custodes 
deceant. Longe aliter Thessalonicensis Symeon 
quid auctoritatis circa matrimonia chartophylax 
exercueril indicat his verbis: Καὶ τὰ τῶν γάμων 
νομίμως φροντίζει γίνεσθαι’ Ut. legitime celebrentur 
matrimonia curat. Porro institutione Christi, qui 
matrimonium ex civili contractu in sacramentum 
evexit, ut id rite perpetretur opus est sacra aliqua 
ecclesiastici ministri functione, qua, ut Evaristus 
antiquissime pontifex epist. ad episcop. Africanos 
loquitur, nubentes suo tempore sacerdotaliter, ut 
mos esi, cum precibus el oblationibus α sacerdote 
benedicantur. Hujus benedictionis effectus qui sit, 
docet Siricius item pontifex, epistola ad Himerium 
Tarraconensem, c. 4, ubi interrogatus si desponsa- 
tam alii puellam aller in. matrimonium possil aeci- 
pere, respondet : Hoc ne fiat modis omnibus inhibe- 
mus, quia illa benedictio, quam nuplurz sacerdos 
imponit apud fideles, sacrilegii instar est, si ulla 
transgressione violetur. Hanc benedictionem presen- 
tibus in ecclesia sponsis a sacerdote conferri anti- 
quissimi per omres ecclesias moris est. Concil. 
Carthag. 1v, can. xii: Sponsus et sponsa. cum be- 
nedicendi sinl a sacerdote, u parentibus suis vel 
paranymphis offerantur. Quia vero episcopi est de- 
signare sacerdotem. quem potissimum velit ista 
s8cra circa conjuges ceremonia defungi, patriar- 
che Constantinopolitani hanc proprie curam char- 
tophylaci sive cancellario sua demandaverant, ut 
vel ipse per sese gponsis Πού modo benediceret,vel 
sacerdotem eligeret qui id faceret, adeo ul citra 
ejus assensum ac jussum nullus presbyter id rite 


dum ante me docuerat Nicephorus Bryennius Ce- 
sar sub finem librimr Commentariorum a me nuper 
editorum, ubi narrans illegitimmas nuptias contra 
omne fas attentatas &  Botaniate invasore imperii 
cum Maria Augusta conjuge Michaelis Ducem solio 
deturbati adhuc viventis, refert, cum jam sponsi 
amboin ecclesiam venissent, sacerdotem quiad eam 
unionem peragendam paratus fuerat (ὁ µέλλων 
τὴν µνηστείαν τελέσαι) collegisse se et quantum 
piaculi conscisceret e! reputantem, si bigamum, cu- 
jus etiam secunda uxor adhuc viveret, cum mu- 
liere cujus item maritus adhuc superstes esset, 
ecclesiastica benedictione conjungeret, [P 389] cun- 
clatum esse prodire ex altari; tunc autem concilia- 
torem $67 sacrilegarum nuptiarum 1suacium Ca- 
sarem alium istius loco sacerdotem submissse, ὃς 
καὶ τὴν Ἱερολογίαν ἐτέλεσεν, qui nuptialis ritus czere- 
moniam peregit. Heo Briennius Cesar, qui paulo 
ante functionem eamdem verba εὐλογεῖν designa- 
verat, de estu ac 'serupulo prioris sacerdotis sio 
scribens: Συναγαγὼν ἑαυτὸν xal γνοὺς ὅπη χακοῦ 
φέρεται µοιχείαν ἅμα καὶ τριγαµίαν εὐλογῶν, ubi 
εὐλογεῖν idem est quod Ἱερολογεῖν: utrumque au- 
tem significat sacrum illum ritum quo sacerdos 
illos sponsos in matrimonium conjungit; quem 
benedictionem ab antiquis ecclesiasticis scriptori- 
bus Latine vocatum vidimus, in quo tamen est 
preterea observandum esse et aliam benediotio- 
nem nuptialem, que conjungibus per verba, ut lo- 
qui solent, de presenti rato jam matrimonio a s8- 


C cerdote copulatis solet adhiberi ; de qua intelligi- 


tur illa quaestio quam theologi movent, An sit pec- 
catum consummare matrimonium ante Ecclesiae 
benedictionem, etc. Vide Sanchez. |. πι, disp. 12. 
Cieterum prior illa de qua diximus benedictio est 
quie hic ἱερολογίας et ἱερολογεῖν vocabulis expri- 
mitur. Huc facit Georgii Acropolite locus, His. 
n. 33: Πληροῦσι τὴν cüv παίδων cuvdortav. τοῦ 
πατρ'άρχου Γερμανοῦ τὰ τῆς ἱερολογίας τελόσαντος. 
Agit de nuptiis Theodori Junioris Lascaris cum 
Helena filia Asanis Bulgaria regis. Adde et titulum 
can. 6 Neocesariensis recitati a Mattheo Blastare 
verbo γάμος, qui sic babet: Περὶ τοῦ μὴ cuve 
στιᾶσθαι τῷ διγαμοῦντι τὸν Ἱερολογήσαντα. 

Ἰχνηλάτης (4) p. 464. Καθικετεύει ἐκ τῶν ἵχνη- 


ac legitime posset agere. Hoc est quod docet hic p λἄτου παραθολικῶν, etc. Ait imperatorem, oum 


Noster, dum ait προνόµιον esse chartophylacis τὸ 
προτροπαῖς ἐκείνου τὰς Ἱερολογίας Ὑίνεσθαι, mon 
sine facultate ac mandato ejus. adhioeri sponsis a 
sacerdote ullo nuptíales benedictiones. Quare ille τὰς 
τῶν ἱερέων ὃς δίχα τῆς τοῦ χαρτοφύλαχος προτρο- 
πῆς νυµφίους ἱερολόγει, sacerdos quidam qui citra 
mandatum ac nulum  chartophylacis sponsis bene- 
dixerat, suspensionis ob id pena est multatus, ut 
mox Pachymeres subjungit. Est igitur ἱερολογία 
sacra functio sacerdotis cirea sponsos, quando in 


(4) Cf. Glossar. alter. v. Ἰχνηλάτης. 


videret quosdam inconsulto zelo improbare con- 
cordiam cum Latinis initam, congregari jussisse 
episcopos omnea et monachos ; tum ipsum in illo 
consessu medium orationem inchoasae, rogando ex 
Iehnelate Paraboliois, cujus loci ad hoo tempus 
opportuni plerosque ipsorum recordari confidebat, 
ne potius mallent imitari avide prefestinantes 
quam prudenti patientia maturitatem occasionum 
et rerum exspectare cessando solitos. Multos dies, 
ne dicam hebdomadas, in hujus sum loci medita- 


1081 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1032 


tione versatus. Cujus cum intelligendi una spes et Α Persica et Arabica, quas fuisse diversas ponimus, 


ratio sita esset in notitia scriptoris in eo laudati, 
totum me dedi investigationi istorum παραθολικῶν 
Ἰχνηλάτου hio memoratorum, ignotissimi tum mihi 
operis,quoad eruditissimus juxta humanissimusque 
Leo Allatius ὁ πάνυ primo indicium, deinde etiam 
copiam perrari ejus οἱ Latinis prorsus hactenus 
incognili commentarii fecit. Totum avide perlegi : 
quin etiam, quod sic expedire visum est, raptim 
Latinitate donatum in harum Observationum ap- 
pendicem conjeci. Ibi videbit, si tanti judicet, stu- 
diosus lector quem ejus hic indigitat imperator 
locum, dissertatione parabolica sexta, qua fabellis 
ad id aptis sultitia tradacitur eorum quos ipsis 
statim exordiis longorum negotiorum impatiens 


568 abripit aviditas ad fiues successusque prevo- B 


randos. Hic agendum mihi puto de nomine ἴχνη- 
λάτης, quod cum tanquam proprium istius vel au- 
ctoris vel operis ponatur, neutri tamen ex origine 
convenit; que mihi fuit causa illud ab ejus titulo 
in Latina interpretatione removendi. Primus vo- 
cabulum ἰχνηλάτης ac hunc librum appellandum 
adhibuit Grecus illius interpres Symeon Seth, imi- 
tatus, ut ipse ait, sed ex parte duntaxat, Arabem 
innominsatum, qui ex Persica dialecto, in quam has 
parebolicas dissertationes Perzoes ex Indicis origi- 
nibus transtulerat, Arabice illas reddens, operi ti- 
tulum imposuit compositum ex nominibus duarum 
personarum, quarum dialogus majorem implet 
partem dissertationis prime ut ad secundam etiam 
extenditur. Earum Indica vocabula que fuerint, 
nescimus ; quorum tamen ut propriorum retineri 
sonuset aliarum litteris exprimi debuerat lingua- 
rum. Ac ne illa quidem memorantur que in sua 
interpretatione Persica posuit medicus Perzoes. Pri- 
mus Arabs, qui secundus interpres (P. 390] fuisse 
dicitur ; non solum duos istos interlocutores Ara- 
bicis ex origine vocibus indigitavit hisee Cylile et 
Dimne, verum etiara operi quindecim dissertatio- 
num universo easdem pro titulo preposuit. Id con- 
Btat ex admonitiuncula Allatiano codici preefixa, 
quam hio describendam duxi : Βιθλίον φυσιολογι- 
κὸν µεταχομισθὲν ἐκ τῆς Ἰνδίας xal δοθὲν τῷ βα- 
σιλεῖ Χοαρόῃ ἐν Περσίδι παρά τινος Περζωὲ σοφοῦ 
καὶ lavpoó τὴν τέχνην, xal μετενεχθὲν εἷς τὴν 
᾿Αράθω» Ὑγλῶσσαν , παρὰ δὲ Συμεὼν µαγίστρου 


καὶ φιλοσόφου τοῦ Σὴθ slc τὴν Ἑλλήνων διάλεχτον D 


μεταθληθὲν, καλούµενον ᾿Αραθιστὶ μὲν Κυλίλε xal 
Διμνὲ , Ἑλληνιστὶ δὲ Στεφανίτης xal ᾿]χνηλάτης. 
Ἔχει δὲ μύθους παµπόλλους xai πᾶσιν ἀνθρώποις 
ὠφελίμους. Hsc ibi ; que sic Latine sonant: Li- 
ber physiologicus delatus ez India et datus regi Cho- 
sroi in Perside a quodam Perxoe,sapiente et. medico, 
translaius etiam. in. Arabum livguam , a. Symeone 
vero magistro et philosopho cognominato Sethin Grz- 
corum dialectum conversus, vocatus Arabice quidem 
Cylile et Dimne, Graece vero Stephaniles et Ichnelates 
Habet autem fabulas permultas et omnibus hominibus 
utiles. Video ex his verbis restare dubium lectori,an 


non una revera et eadem fuerit versio. Dicitur 
enim hic tantum librum huno ex India in Persidem 
delatum a Perzoe, ita ut quod additur de trans. 
latione in linguam Arabicam, tribui eidem Perzoi 
queat et intelligi versum ab eo Arabice Chosroi obla- 
tum et vulgatum in Perside fuisse,ubi forte lingus 
Arabica non incognita vulgo fuerit. Verum omnem 
ambiguitatem tollit quod ad calcem operis subjun- 
gitur ab ipso Greco interprete Symeone Beth, post 
quintam decimam Dissertetionem ascriptum his 
plane verbis: Ταῦτα «à w' τμήματα ὁ σοφὸς ἱατρὸς 
Περζωὲ μετέθαλεν ἐκ τῆς Ἰνδικῆς sie τὴν Περαίὸς 
διάλεχτον, µετακοµίσας ἐκ τῆς Ἰνδίας τῷ βασιλεῖ 
Χοσρόῃ. Ἐκ δὲ τῆς Περσικῆς slo τὴν 869 τῶν 
᾽Αράθων µετεθλήθησαν γλῶσσαν, ix δὲ τῆς ᾽Αράθων 
παρ) ἡμῶν εἰς τὴν Ἑλληνίδα, xai sicl παρ ἡμῖν 
μέχρι τῆς σήμερον εἷς ὠφέλε αν τῶν ἀναγινωσκόν- 
των. Hoc est ad verbum : Has 15 sectiones sapien 
medicus Perzoes transtulit. ex. Indica in. Persicom 
dialectum a se ἀεροτίαίας ex India regi Chosroi. Bz 
Persica vero in. Arabicam verse linguam sunt, ez 
Arabica demum a nobis in Graecam. Et sunt apud 
nos usque in hodiernum diem ad wulilitatem legen- 
tium. Ita ibi. Unde manifestum est Persicam que 
dicitur Arabicamque versionem fuisse plane diver- 
sas. Cum autem, ut ex prius descripto ejusdem 
Symeonis prologo constat, titulus Cylile Dimse 
Arabice versionis proprius fuerit, uti et ipsa illt 
vocabula Arabica ex origine putantur, dicendum 
est et Indica archetypa et Persicam a Perzoe con- 
cinnatam interpretationem vel caruisse titulo vel 
aliter inseripta apparuisse. Unde quivis equos 
concesserit nobis, qui noninterpretationes Grecam 
aut Arabicam, sed opus ipsumortu primo Indicum 
Latine reddimus, necesse non fuisse Arabice aot 
Grece nomenclationis babere rationem,presertim 
cum ea parli tantum operis, hoc est duabus dur- 
texat dissertationibus,conveniat, quibus Coronati e 
Vestigatoris colloquia recitantur. Quassivi ex mt- 
gistris Arabice liogus an Cylile et Dimne Grec 
στεφανίτην xal ἴχνηλάτην, hoo est Latine coro 
natum et vestigatorem signiflcarent. Responderunt 
in Cylile quidem agnoscere se aliquid quod c 
ronz notionem redoleat, in Dimne nihil reperire 
quod ad yestigii significatum vergat. Ex quo for 
tasse Buspicari liceat mendum exscriptoris in ist 
peregrina voce reddenda, sicut omnino inesse Ἡ- 
detur in particula xal, prout illacum Arabicis con- 
jungitur vocibus, cum Greca sit, Credibileest enim 
Sethum scribentem Grecis characteribus Arasbi- 
cum titulum Κυλίλε ου Διμνέ posuisse : illud at 
tem ου, qui copula est Arabibus. Greecus librt- 
riue in καί converterit. Refert doctissimus Altatius 
diatriba de Symeonum scriptis p. 184 prodiisse 
Ferraria an. 1584 quamdam hujus operis interpre 
tationem Italicam multia looig mutilam, in cujos 
prologo legatur hunclibrum ex Indica id Agarenam 
linguam 8 Lelo Derano Saraoeno versum fuisse; 





1033 GLOSSARIUM. 1034 


ridiculo errore, ex eo nato quod liber idem ab Arabe A litteresacrazsine addito appellantur,vocabulo etiam 


interprete Cylite u Dimneinscriptus fuerit. Id valere 
potest ad comprobandum meum consilium alien: 
&b originibus nomenclationis removends, ne se- 
militer errandi cuipiam simpliciori daretur occasio 
[P. 391] existimaturo fortasse ícAnelaten nomen 
esse auctoris, qui primus hoc opusculum condidit 
cum id sine certo scriptoris nomine editum in In- 
dia Symeon Seth innuat, dum scribit initio prefa- 
tionis sum: Ἡ παροῦσα βίθλος ἐγράφη μὲν παρὰ 
σοφῶν ἀπό τε μύθων xal παραλαθῶν, hunc librum 
composilum  [uisse a sapientibus ex fabulis el para- 
bolis; quod indicat nullum ei fuisse inscriptum 
singularis auctoris nomen, jureque ideo me illud 
specimensapienliz Indorum veterum nuncupare 510 
potuisse. Sed de hic jam plus satis: alia enim vo- 
cant. 

Καθαλλάριοι p. 328. Retinui caballarii vocabu- 
lum in versione, idcirco quod existimavi haud sine 
causa Pachymerem ista voce bic usum potius quam 
ipsis notissima et obvia Ἱππέων. Nempe caballarius 
consuetudine jam tum illius temporis non quem- 
libet equitem, sed insignem el primarium sonabat 
eratque (id quod hodieque in Italica lingua inde 
ductum perseverat) in eo verbo nobilit&tis qundam 
emphasis, minime conveniens equiti gregario. Ita- 
que cum Noster ejusdem hujus initio capitis hunc 
in modum scribit, 'O καθαλλάριος )Αλέξιος ἀνὴρ 
γεννάδας xal ἀνδρικός, intelligendus est ejus viri 
nobilitatem claritatemque isto nomine signasse. 
Nec mihi est incredibile trecentos istos ex eo equi- 
tum genere fuisse, qui usu hodie militie Gallice 
smaistres magistri dici solent; quorum videlicet 
unusquisque alios equites sub se merentes du- 
ctat. 

Καδδηνάλιοι n. 209. Ita constanter scribitur hoc 
vocabulum in tribus codd. in hoc et aliis hujus bhi- 
storie locis, unde non videtur dubitandum quin 
vocem nobis usitetam cardinalis sic tunc Greci 
suis litteris exprimerent. Nec id imputandum igno- 
tioni ejus originis ex vocabuio cardo. Nam hanc 
haud ignotam declarat Pachymeres, l. v, ο. 8. 
ubi de imperatore scribit, Καὶ χρυσὸν πέµπων xaó- 
δηναλίοις, στρόφιγξιν ὁ Ἕλλην snot ὡς θήρας οὔ- 
σης τοῦ πάππα. Ubi vides vocem cardinis exprimi 
Grseco vocabulo στρόφιγγος. 


Καθοσίωσι p. 284. Καθοσιώσεως ἔγχκλημα τοῖς 
περὶ τὸν Φραγγόπουλον. Hi accusati sunt, ut. clare 
dooet auctor in consequentibus, conjurationis in 
imperatorem, quem interficere deoreveran!, ut ipsi 
fassi sunt. Hine irtelligitur ἔγχλημα καθοσιώσεως 
dici crimen lese majestatis, et quidem in primo 
capite, ut solent loqui. Ad hoc indicandum ideo 
aceommodatur χαθοσιώσεως vocabulum, quia vite 
personeque principum res s5ere sunt, quas violare 
sacrilegium immane sit. Unde passim majestati im- 
peratorum copulatur adjunctum sacre ; et corum 


(1) Cf. Glossar. alter. v. Kzv«. 
PATROL, GR. OXLIII. 


Grecis usitato. Usurpat et alibi Noster καβοσιώσιν 
bac notione, Ἱ. v, c. 19: Καὶ τὸ μεῖζον ἐκρίνοντο xa! 
εἲς καθοσίωσιν ; et ο. 20: "AAA! οὐκ ἔπειθον πολλὰ 
λιπαροῦντες, ἀλλ᾽ ἄντικρυς ixplvovto τῆς πρὸς Ba- 
σιλέα καθοσιώσεως. Denique ut alia omittam loca, 
l. vi, c. 24: Ὑπαγαγαὼν (Μακάριον) δίκῃ καθοσιώ- 
σεως ὡς τοὺς δυτικοὺς ἄρχοντας κατὰ βασιλέως 
διεγείραντα. 


Κάνης (1) p. 241. Non dubium quin hoc loco Κά- 
νης nomen sit principis, a quo Nogas cum Tocha- 
ris missus fuerat et a cujus dominio, ut paulo ante 
dixit historicus, deficere incipiebat, ὅ 74 suas res 
agens et sibi proprie vindicans qua bello acqui- 
rebat. [P 392] Agitur ergo hic de Tartarorum prin- 


B cipe, qui magnus Canes hodieque appellatur ; lib. 


v, v. 9, scribitur hoc vocabulum per t et inflecti- 
tur Κάνις Κάνιδος ι 


Κάστρον p. 303. De Barbam et Tzuila Tzycan- 
dale ab imperatore mandatum refert, ambos πρὸς 
Νικαίαν ἀπαγαγὼν, πρὸ τοῦ εἲς κάστρον εἴσαγα- 
γεῖν, στερῆσαι τῶν ὀφθαλμῶν. Video hio κάστρον 
pro ipsa urbe Niceea posse accipi : nam Justinianus 
Novella 128, vocem κάστρον synonymam voci mó- 
λις videtur indicare, dum scribit àv ταῖς πόλεσιν 
ἦτοι κάστροις. Quod si recipitur, sensus loci sit 
jussisse imperatorem excaecari Barlaamum et Tzui- 
lam in itinere priusquam Niceam intrarent. Et 
sunt exempla similium excecalionum obiter facta- 
rum, ut Basilacii ad locum Clempinam dictum 
prope fontem ab hoo casu deinde nominatum βρύ- 
σις Βασιλακίου, ut fert Anna Comnena, l. r. His 
tamen apud me obstat primum quod in illo justi- 
niani loco particula ἤτιο non expositive, sed disjun- 
otive videri potest usurpata, et sic contrarium po- 
tius ostendet : nempe πόλεις et κάστρα diversas 
res esse. Deinde quod, utcunque forte minores et 
mediocres urbes castrorum vocabulo designate in 
terdum fuerint, id tamen non videtur fleri potuisse 
in Nicea urbe maxima, et qua, dum a Latinis Con- 
stantinopolis tenebatur, sedes Orientalis Grecorum 
imperii fuerit. Denique quod cum praecedens par- 
ticipium ἀπαγαγών, indicativum preteriti tempo- 
ris, signifleet prius abductos Niceam duos illos 
quam exczecarentur, id tantum factum debere vi- 


D deatur intelligi puisquam in arcem sive χάστρον 


perpetue custodis ipsorum destinatum inocluderen- 
tur. Docet autem Noster; alibi Νίο fuisse in hunc 
usum castellum contra vim munitum, quod qui sub 
issent, eorum de liberatione vel verbum dicere 
capitale foret, unde εἰρχτὴ λήθης carcer. oblivtonis 
vocabatur,ad quem vocem que annotavimus vide, 
8i tanti est (2). 


Κέλλα p. 245. Ἐκεῖνος (6 πατριάρχης) Αρσένιος 
εὐθὺς τὴν χέλλαν ὑποδυόμενος, Cella ergo cubi- 
culum dicitur non monachorum solum, sed et alie 


(2) αἱ Glossar. alter. v. Κάστρον 
33 





1 35 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1036 


rum : nam patriarcha tune non videtur in mona- A jucunde audirent, Ad blanditias titillationem et 


sterio fuisse. 
Κελλύδριον p. 270. Cellulam verti. Est κελλύδριον 


ὑποχοριστικόν in tertio diminutionis gradu. Puto 
autem signiflcari sacellum cui adjuncta esset do- 
muncula. Id suadet mentio 8. Nicolai, cui dicata 
videlicet esset sedicula. Nota est ex vetustissimis 
scriptoribus cell; usurpatio pro loco religioso cu- 
juspiam cultui dicato. 

Κελτοί p. 480. Unde essent bi qui Celti vocaban- 
tur Constantinopoli, docet Vaticanus paraphrastes 
huno locum sic exprimens: 54798 Τὸν δὲ Κότυν 
τοῖς ,AÀapdvo:, δοὺς χρεµαννύειν, oic. Ergo Celti 
Pachymeri dicuntur Alamanni. 

Κέρας p. 524. Νατὰ τὸν λιμένα τὸ Κέρας ἀπο- 
θάντες νηός. Agit de Joanne Lazorum principe 
Constantinopolim appellente ad portum Ceras di- 
ctum. Κόλπον sinum appellat Procopus, l. 1. De 
adificiis, c. 5, originem etiam nominis indicans ; 
"Apol τὸν κόλπον, ail, ὅπερ Κέρας. ol ἐπιχώριοι 
Κεροέσσῃ τῇ Βύζαντος μητρὶ τοῦ τῆς πόλεως ol- 
χιστοῦ ἐπωνύμως καλοῦς. Hoc est ex nova νοΓ- 
eione Claudii Mallreti : Circa «inum ab. indigenis 
diclum Geras, de nomine Ceroesse  mairis Byxantis 
qui urbem condidit. 

(P. 393) Κλέπτεν p. 352. Inter sordes oralis 
Serbie numerat illantum et tumultuarium cibatum, 
nulla munditie mensarum, nulio ordine ministerii; 
cunctis pro se quoque aviditate venatoria, quid- 
quid quasi furtim arripuerant, vorantibus. Tulem 


quamdam subesse intelliget notionem verbo x4&- (1 


πτειν hoc loco posito, si quis inentem sententie 
perspexerit. 

Κλίμάκες p. 411. Non dubitavi Latine vertore 
scalas equestres, hoo est, ex equorum ephbippiis 
utrinque pendulas, vecentiori equilandi disciplina. 
Nam heroicis temporibus Grecie Latiique instru- 
mentum istud quo pedes equitantium sustinentur, 
usu ignotum, nomen non habuit. Poetera atas et 
rem et vocabulum invenit. Grecis quidem citerio- 
ris evi id ἀναθολεύς dictum est, Latinis scala. 
Utriusque testis Suidas, ᾿Αναθολεὺς δὲ, inquiens, 4 
παρὰ ᾿Ῥωμαίοις λόγομένη σκάλα. Ex quo vocabulo 
suas hio Χλίμαχκας Pachymeres traxit. [tes enim 
clamat ipsa agere illum de stapedibus sive sta- 
pedis aut stapiis, quas subices pedaneos Budeus 


αργαλισμόν referri proverbialiter a veteribus stri- 
cturum auricularum affrictu pinnule, demonstrare 
accuratius debeo propter causam quam mox refe- 
ram. Lucianus libro Περὶ ὀρχήσεως non longe a 
principio Cratinum índuocit successentem Lycino 
quod sederet in Theatro spectans saltantes et cum 
voluptate audiens tibiarum cantus et mollium ao 
lascivorum carminum sonos : Κάθησαι καταυλού- 
µενος θηλυδρίαν ἄνθρωπον ὁρῶν ἐσθῆσι μαλακαῖς καὶ 
ἄσμασιν ἀχολάστοις ἐναθρυνόμενον, καὶ μιμούμενον 
ἐρωτικὰ 578 γύνάια τῶν παλαι, τὰς μαχλοτάτας 
Φαίδρας xal Παρθενόπας xal 'Ῥοδόπας τινὰς, xal 
ταῦτα πάντα ὑπὸ κχρούσµασι καὶ τερετίσµασι xal 
ποδῶν κτύπῳ, etc. Tum paulo post: Κάθησαι τὰ ὅμοια 


B τεπονθὼς τοῖς τὰ Qva πτερῷ γνωµένοις. Ex quibus 


manifeste patet : audire cum voluptate cantilenas 
et numerosum strepitum saltantium, ceterisque 
aurium deliciis affici, a Luciano dici pati rem si- 
milem iis quibus auricula penna striguntur. Con- 
firmatur id ipsum evidentius ex alio ejusdem Lu. 
cíani loco, in libro Heoi διαθολῆς De calumnia, ubi 
uit : Οἶδα γοῦν τινας οὕτως ᾗδεως γαργαλιζομένους 
τὰ ὥτα ὑπὸ τῶν διαθολῶν ὥσπερ τοὺς πτεροῖς 
χνωµένους. Scio igitur quosdam tam suaviter deli- 
niri ;olitos auditu calumniarum,ul ii quibus auricul.e 
penna stringuntur. Hec afferenda testimonia fue- 
runt. ut interpretationem hujus Pachimeriani loci 
nostram tueremur adversus contrariam ei senten- 
liam paraphraste Vaticani, qui pro his que apud 
uostrum auctorem in duobus optimis codicibus B 
et A leguntur de patriarcha et Patribus Synodi, 
Πτερῷ, τὸ τοῦ λόγου, τὰ dca xvwpivotg ἐῴχεσαν, 
Sic reddit : Οἱ 9& οὔδ' ἄχροις del ἀκούσα ἠνε]- 
xovxo. Illi autem ne summis quidem auribus audire 
sustinebant. Perperam omnino, ut siepe alias, et 
contra auctoris mentem locique sententiam, quie 
plane exigit hic intelligi patriarcham et episco- 
pos, (P. 394) ut imperatori gratificarentur, cui ob- 
sistere non poterant, simulasse libenter audire 
quod is proponebat de ineunda cum Latinis pace, 
cum revera intus in animo id aversarentur et non- 
nisi perfunctorie audirent,intimum et verum animi 
sensum exprimere non audentes, nec adeo id ne- 
cessarium putantes, quod confiderent rem ad ex- 
tremum successu carituram. His ex occasione ad- 


dixit. Ego scale nomen, tesümonio Suide anle D jungam locum II ad Tim. IV, 3, ubi fit mentio 


multa jam secula in hao notione Latinis usitatum, 
^Ayatiw Pachymerianis rependere debui. Est au- 
tem ratio in promptu cur stapia scala diota sit, 
quod videlicet inscendenti equum hornini scalo 
vicem presatiet. 

Κνώμενοι p. 368. Iltepip τὸ τοῦ λόχου, τὰ xa 
πνωμένοις ἐῴχεσαν. Erant, inquit, patriarcha et ei 
assistentes episcopi, ad nientionei ipsis reconoi- 
liationis cum Latina Ecclesia factam, similes iig 
quibus auricula penna affrictu leni stringitur, et. 
si revera id obiter et perfunctorie, non aufem, ut 
videri volebant,gratificantes i:nperatori,libenter et 


hominum χνηθοµένων τὴν ἀκοήν, hoc est, ut vulga- 
tus eleganter vertit, prurientium auribus, ἵσοδυνα- 
priv huic enarrato hoc loco formule ex mente 
Hesychii, Nam is ubi exposuisset χνηθόµενοι τὴν 
ἀχοήν, per heo verba: Ζητοῦντές τι ἀχοῦσαι xag" 
ἡδονήν, qurrentes aliquid audire ad voluptatem 
postea κνώµενοι interpretatur equivulenti vocabulo 
χνηθόµενοι, 


Κόχχοι p. 480. Quos dicat hic Pachymeres Coc- 
cos monachos, Vaticanus ipse videtur ignorasse 
paraphrastes : nam hoc verbum omisit : ut cetera 
fere que non intelligit transilire consuevit. Ne 











1037 


GLOSSARIUM. 


1038 


proprium id nomen putem, obstat numerus: nam Α sualoqui ἀπὸ κοιλίας φωνεῖν, proverbiali, opinor, 


qua ratio patitur ut multi nomine uno velut pro- 
prio sint usi? an peculiaris quedam monachorum 
soladilas hoc vocabulo designata est, sic forte ap- 
pellatorum a colore vestis coccineum preferente 
quippiam? Id quidem suspicabar ; et fulciebat 
conjecturam quod statim subjungitur, fortassis ex- 
positive καὶ τοὺς κατ ἐχεῖνον, quod licel interpre- 
lari eL eos qui circa illum, nempe imperatorem, 
erant. Non paucis hujus historie locis, presertim 
capitibus 2 et 18 libri vi, video indicari Josephum 
anta patriarchatum adhuc monachum assiduum 
fuisse apud imperatorem, adeoque $74 quod hinc 
sequitur, in palatio diversatum,utique non solum: 
nam et illi adhesisse sui instituti comites pronum 
est creditu, et fratribus aut filiis imperatoris alios 
monachos sirnilem operam navasse nonest inveri- 
simile. Quid si opinemur hos quasi palatinos mo- 
nachos, etiam ut ceteros domus regie ministros, 
vestitus aliquando genere aut colore a ceteris dis- 
cretos, «óxxouc μοναχούς vocatos, forsitan quod coc- 
cineum aliquid gestarent ? Ego tamen ἐπέχω, plus 
lucis in hac caligine alicunde, si forte affulgeat, 
opperiens (1). 

Κόλυδα. L. wi titulus c. 12 sic habet, 'l'à^cugu- 
θάντα πατριᾶρχῃ διὰ τὴν τῶν χολύθων ἀποστολήν. 
Vaticanus κολύμόθων legit; quid quidem hocloco nun 
describens auctorem, sed more suo[liberrime παρα- 
φράζων, sio scribit: Ἐν τοῖς ἐκπώμασιν, olov τῶν 
χαλκῶν πινάχῶν, αἵ τὸν ἐφθὸν σῖτον φέρουσιν, ὡς 


(legendum puto 6v) ἡ συνήθης γλῶττα κόλυμύα λέ- 


γει Hino habemus ἐφθὸν σῖτον lingua Grzca vul. C 


gari χόλυµθα dictum. Sed multis experimentis 
comperta mihi hujus paraphraste indiligentia,non 
satis illi fidere possum, ut auctoris ipsius nostri 
duobus exemplaribus optimis B et A probatam 
lectionem hujus vocabuli non proferam, presertim 
cum ei palam suffragetur Ruidas. Lego igitur κολύ- 
θων, non χολύµθων, et. voce χόλυδα intelligo, sic 
docente Suidae. σῖτον ἑψητόν, frumenium coctum. 
Pachymeres in hoco. σῖτον ἐφθόν vocat, idem, ni 
fallor, quod antiqui molam vocabant, fazris nempe 
moliti farinam ipspergi hostiis solitam. Significat 
ergo hiclocus solitum tunc Constantinopoli fuisse 
in festo Hypapantes offerri patriarche sacris ope- 
ranti patinas plenas isto farre tosto, quibus cum 


formula ex iis ducta sacre Scripture locis quem 
Pythonissarum mulierum ventiloquarum memi- 
nerunt Act. xvi, 16, et [ Reg. xxvir, ubi pro eo 
quod vulgatus habet, v. 3: Saul abstulit rnagos et 
aridlos de terra, LXX legunt ΠἩεριεῖλο τοὺς ἐγγα- 
στριµύθους, sustulil ventritoquos, Et ib. v. 7. Dizit- 
que Saul servis suis : Quzrile mihi mulierem haben- 
tem. Pythonem. LXX, Ζητήσατέμοι γυναῖκα byya- 
στρίµυθον. Spiritus malus qui Phyton vocabatur 
nomine ducto & Greco verbo πυθέσθαι ex πυνθά- 
νεσθαι, quod responsa cederet, Hebreis loco illo, 
c. xvi libri I Samuelis $285 vocatur hebres Ob; 
que vox libri Job c. xxxii 20, utrem significat 
quia scilicet demon iste insidebat ventrem fana- 
ticarum istarum, ex eoque in modum utris inflato 
voces emittebat, quas stulti consulentes pro ora- 
cullis habebant. Hinc que quis rpoprio sensu sine 
majorum auctoritste affirmaret. ἀπὸ κοιλίας φω- 
νεῖν Pachymeri dicitur. 

Κοινόν p. 280. Ὑπὸ τόμῳ κοινῷ γεγονόνι. Cave 
putos κοινῷ adjunctum hie esse nominis τόμῳ. 
Est enimn xo:vóv noutrum substantivum, cotum 
communem etco"pus universum Constantinopoli- 
tani celeri in unum congregatum significans, no- 
lione antiquis etiam usitata. Quid sit autem hunc 
conventuin haberi τόµμῳ sub tomo, dicetur verbo 
τόµος. Vide etiam verbum ὑποψήφιος. 

Κοινωνικός p. 378 Κοινωνικὸς δὲ εἶανι fj 'Ex- 
xÀns!q. Sic loquens Veccus non ea communione 
se conjunctum Ecclesie dicil, qua quilibet Chri- 
stianus, etiam laicus, ei adheret, sed alia pecu- 
liari, ascriptorum clero propria, et proventibus ec- 
clesiasticis eo nomine participantium. Quo perti- 
nent superiora his contigua ejusdemVecci verba : 
Λὐτὸς γὰρ ἔτοιμος εἶναι καὶ ὀφφίκιον ἀποθέσθαι xal 
πᾶσαν ἀφεῖναι τὴν πρὸς αὐτὸν πρήύσοδον. Videtur 
aliquid hodie simile in usu curie Romane, ubi 
notarii quidam apostolici participantes dicuntur, 
qua vox χοινωνικοῖς respondet, ad differentiam 
aliorum. ΄ 

Κονοσταῦλος. Sic scribit passim boc vocabu- 
lum Hachytmeres, pronuntiationem, ut apparet. 
Francorum, a quibus id nomen Greci sumpsere, 
proprius asseclatus. Illi enim vosestable hanc digni- 
tatem vocant. Et sic, ut es credibile, tcnc quoque 


bene precatus solemni benedictione fuisset anti- p per Orientem, ubi mulli versabantur, profcrebant. 


stes, 68 ut sacra apopboretadistribuebantur pre- 
sentibus, et una earum mittebatur ad Augustum, 
quam mos erat ei prandenti offerri sub secundam 
mensam inter bellaria. Hoc sonant beo nostri 
verba : "Qv (patinarum nimirum earum quas ἐχπω- 
µάτων πλατείας vocat) ὡς ἀπαρχή τις dj κρείττων 
τῷ βασιλεῖ προσήγετο ἐπιδόρπιος. Vide quie dicimus 
verbo πλατεῖαι ἐκπωμάτων. 

(P. 395] ᾿Απὸ κοιλίας φωνεῖν p. 379. Vocat 
propria auctoritate sine idoneo testimonio in causa 


(1) Cf. Glossar. alter, v Kóxxo:, 


Hoc admonendum visum, quoniam alii longe aliter 
id nomen efferunt, et ne quisme in versione cono- 
staulum reddere miretur. 

Κόντος p. 181. Vocem comitis, ut dignitatem 
notat, scriptoribus citime vetustatis tritam, Pa- 
chymeres hic exprimit, prout vulgo pronuntiari ab 
Italis solebat, conto, aut ut effertur hodie conte ; 
quod Graece κόντον reddit et non contum expressi- 
mus. Rem autem ipsum quod attinet, etsi Pachy- 
meres passim iniquior Latinis coutum hunc, de quo 


1039 

agit, ambitiose vocatu : impliot 
vocabulo quam motus ejus domestice digaitatis 
ferret, tamen cum hunc Genuensem nominatum 
dicat Vintimilia, andivi ex iis qui antiquitates Ge- 
nuensium perspectas habent, revera comitis no- 
men isti familie ex velustissimo tempore tribui 
. consuevisse. [P. 396] Verum fortasse nostrum mo- 
vit, ut istam nimis sgplendidam civis Genuensis ap- 
pellationem putarel, quod maximi tunc principes 
ca honorari satis haberent. Quo pertinet, quod 
ejusdem libri o. 8, geribit, de Carolo agens rege 
Sicilie ;: ἀδελφὸν ῥηγὸς τῶν Φραντζίσκων ὄντα καὶ 
εἷς κόντους τεταγμὲνον τὸν Κάρουλον. Carolus ni- 
mirum, frater $. Ludovici regis Francorum, 526 
quaudo vocatus est ad regnum Neupolitanum et 
Siculum, comes eral Provincie, unde conte ab 
Italis tunc vocatus est ad regnumNeapalitanum et 
Siculum, comes erat Provincie, unde conte ab 
Italis tune vocabatur. Quo eliam contentus titulo 
tunc erat, princeps licet in paucis opulentus et 
praepotens, dynasia Sabaudie. Canlacuzenus, l. 1, 
c. 40, p. 120 ed. Reg: 'Exj0óvto ὣς toU τῆς Za- 
θωδίας ἄρχοντος, ὃν χόντον ἡ Λατίνων γλῶσσα κα 
Aet, etc. 

Κοντοσχέλιον p. 365. Reperio apud Pelrum 
Gyllium in Topog. urb. Constant. l. 1, c. 20, men- 
tionem pori Condescale, que Grece Kovtóoxt- 
λος dici potuit. Forte illi vioicum et ex ea nomen 
ducens navale olim istad fuitContoscolium dictum, 
quod tunc dirutum rexdificare voluisse Michael 
Augustus hic dicitur. 

Κορδοκούθας p. 450. Pronum suspicatu est lin- 
gua Mysorum cordocube vocabulum aliquid ex 
oleris notione duxisse, propagalum forle ex qua- 
dam corruptione Grece vocis κόρχορος notissimam 
designantis oleris speciem, et vulgari olim adagio 
celebrate : Καὶ κόρχορος ἐν λαχάνοις. 

Κυρτινᾶριοι p. 321. Οαβίαος genera palatinorum 
ministrorum gradatim dignitate cresceatia memo- 
rat, Bardariotas ostii custodes instar Helvetiorum, 
cortinarios, cubicularios el admissionales. Corti- 
narii fuisse in aulico satellitio ii videntur,quoruin 
erat munus ad cortiaam, extra velum intimum, la 
* Potiera cubiculi regii, prestolari subitos nutus et 
fortuita imperia principis, et admissionibus mini- 
Btrare. 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 
ma suisdicat, quasi ampliori A facere : alioqui nec sultanem Persidis nec Canim 


C 


Κορυφώ p. 508. Est hic Κορυφώ recentius no- D 


men insule Corcyre, hodie et ex aliquot relro 
seculis vulgo Corfa dictse, quod ideo retinere in 
interpretatione debui, quandoquidem id auctor 
sciens insurpat, veteri sibi non ignoto preferens, 
uti etiam in Μορέῳ vel Moptq,pro Peloponneso, et 
in similibus fecit. 

Κράλις Ἱ. v, c. 6. Sepe nominat Pachymeres 
Κραλιν Σερθίας; quam vocem etsi non ignoro ἃ 
quibusdam pro appellativa accipi equivalente vo- 
cabulo βασιλεύς, tamen cum οἱ Noster ct Cantacu- 
zenus et alii eam relineant, nec verbo βασι- 
λεύς commutent, non est quod nos dubitemus idem 


(1) Cf, Glossar. alterum. 


1040 


aut Canem Tocharorum nec Mepe Iberis dicere 
deberemus, sed regis nomen pro istis vocibus po- 
ner», quod nemo probaverit. 

Aapmivat p 156. Ἐν λαμπίναις. ta uterque 
cod. B et A: nam Vat. hec comittit. Λαμπίνη quid 
sit, non reperio.Nimirum [P. 307] ex usu fortasse 
lingue vulgaris Pachymeri obrepserit, ut: pro η 
in hoc vocabulo poneret : nam λαμπήνη nota jam 
vox est. Hesychius : Λαμπήνη εἶδος ἆμᾶξης ἐφ f 
ὀχοῦνται ἔνιοι, ἀπήνη, fj, ἅρμα σκεπαστόν.ΗἨφο ille, 
congerens multa qu: simul integram vocis quam 
explicat absolvunt notionem. Et eane omnia quan- 
drare videntur in hunc locum et in mente scriplo- 
ris ὅ 77 fuisse. Illa porro verba: Ταῦτα γὰρ 
ἦσαν τὸ πάλαι, videntur rospicere festum Sceno. 
pegie aut Tabernaculorum a Judeis olim cele- 
brari solitum in memoriam vite a patribus in {8- 
bernaculis transacie per snnos quadraginta in 
deserio. Etsi autem Scriptura ubi hoc festum pre- 
scribit, meminerit tantum diserte tabernaculorum 
erectorum extra domos, satis tamen pronum cre- 
ditu est adhibita sd hunc vsum plaustra ramis vi- 
rentibus superne tecla, el celero splendore va- 
rii ornatus agrestis festivitatis lelitim celebran- 
dae  accomodata, qua hic Noster  Jagmlw; 
vocat. 

Λειτουργεῖν p. 374. Hoc loco res ipsa exigit ut 
τὸ λειτουργεῖν non simpliciter sonet missam sive 
sacram liturgiam celebrare, sed id facere simul 
cum Latinis, iis una communicando ; in quo erst 
sita schismaticis amotio : nam schismatici Greci 
Latinos ut ex communicatos et hereticos in con- 
sortium sacrorum admittere recusabont. 

Λίπας p. 385. Ὡς λέπας πέτρας. Vetus prover- 
bium ex Aristophane in Pluto, ubi Chremylum sic 
loquentem facit sub finem: 


Ὡς εὐτόνως, € Ζεῦ βασιλεῦ, τὸ γρᾷδιον 
Ὥσπερ λέπας τῷ μειραχίῳ προσίσχεται; 


ad quem locum sic adnotat vetus ΒοΏο]ἰβδίοβ:Λέπας 
κογχύλιον ἐφιζάνον ταῖς πἐτραις, ὅτ αὐταῖς προσπί- 
Ύνυται, δυσαποσπάστως ἔχου, ἐπειδάν τις αὐτοῦ 
βουληθείη λαθεῖν. Similia idem docet ad versum 
hunc alium ejusdem Aristophanis in Vespis, non 
longe a principio. 


Προκαθεύδει πρφ πάνυ 
σπορ λέπας πρἀσεχόµενος τῷ κίονι. 


Idem alii scriptores tradunt. Lepadem hanc cou- 
cham Plautus Latine vocat. non semel. Plinius ta- 
men vidotur buccinnm appellare. Ubi enim Ἱ. xix, 
e, 36, buccinum dixit esse minorem concham ad si- 
militudinem ejus buccini quo. sonus editu, unde est 
causa nomini, paulo post addit : buccinum nonnisi 
petris adhzret, circaque scopulos legitur (1). 
Μακαρίτης p. 282. v. "Ex Γερμάνου τοῦ µακαρί- 
τον. Aliquando oredidit designari hoc loco S. Ger- 
mauum P. C. scriptis clarum, quiChristi anno711, 





1041 


GLOSSARIUM. 


1042 


imperanle Anastasio Augusto, ex Cysicena sede in Α ἦσαν : Suontüller autem et Mummachutum et Meliti- 


Constantinopolitanam est translatus. Impellebat ad 
sic opinandum mentio antiquitatis bis hoc loco re- 
petita, quasi indicansGermanum hunc patriarcham 
novum ex ultima vetustate exenipla et precepta 
emendande Ecclesi» inde usque ab actiset scriptis 
sancti Germani accersere studuisse. Verum re at- 
tentius considerata probabilius existimavi agi hoc 
loco de Germano longe recentioris memorie patri- 
archa, cujus mortem et elogium habes 54$ apud 
Acropolitam in imperio Joannis Duca Batatze sub 
quo floruit : Ἔτυχε μὲν πρὸ χαιροῦ τὸν πατριάρ- 
χην Γερμανὸν τὰ τῇδε χαταλιπόντα πρὸς τὰς θείας 
ἀπᾶραι σκηνᾶς, χαλῶς xal ὁσίως βιώσαντα xal xa- 
λῶς τὴν αὐτοῦ ποιµάναντα πυἰμνην. Sio Acrop. 


p. 39 Hist. Ut huno potius indicari hic putem, B 


suadet vox µακαρίτης civilem magis quasi quem- 
dam, ex usu Grecorum, quam religiosum, qualis 
sanctis ab Ecclesia declaratis debetur, honorem 
designans, [P 398] preterea recentiorem quamdam 
defunctorum memoriam indicans. Non enim qui 
ante multa secula sunt mortui. cum nominantur, 
μακαρῖται dici solent, Sed ol προσφάτως τελευτή: 
σαντες, quos qui viderint adhuo vivant. Sic hujus 
libri c. 23, Irenem Augustam Joannis Duce uxo- 
rem, qua commodum eodem eum hoc Germano 
vixerat tempore et ante virum decesserat, µαχα- 
ρίτιδα vocat. Nullo agitur modo agit hoc loco Pa- 
chymeres de sancto Germano patriarcha illo vetu- 
stissimo, quem si nominaret, non µακαρίτην, sed 
μακάριον diceret, verum de isto altero qui viginti 


circiter annis prius decesserat, memoriam sui lau- C 


dabilem relinquens. 

Μαμάχουθος (1) p. 369. Vituperat hic Pachy- 
meres patriarcham et anlistiles, qui ei aderant, 
quod non acriter obstiterint prime  proposilioni 
reconciliationis Ecclesia Grece cum Latina, sic 
suum animum ostendens schismati addictum et 
aversum ἃ pace, ulcunque aliud aliquando simu- 
laverit. Μαμακούθους autem Grecos illos presules 
vocat, atultitie illos insimulans, ut ostendit, quod 
mox adjungit quasi declarandi gratia, ἀναισθήτως 
τῶν πραττοµένων ἔχοντες. Id. porro vocabuli mu- 
tuatus videtur a suo Hesychio, quem librum ipsi 
fuisse familiarem ex aliis locis [intelligimus. In 
Hesychii vero lexico hodie legitnr Μαμάκυθος, µω- 


dem, necnon  Amphiclidem , qui celebres insania 
fuere. Ubi significat ista propria fuisse nomina in- 
sanorum quorumdam,que deindein similium ipsis 
appellationem translata fuerint, prout de Sanna no- 
minalim observaverat, sic antea scribens : τὸν μωρὸν 
οἵἴδαμεν Σάνναν καλεῖσθαι ὡς ἀπό τινος xoploo ὁνό- 
µατος. Slullum scimus Sannam vocari tanquam a 
quodam proprio nomine. Cujus rei testem facit 
58319 Cratinum comicum, ita continue subjungens: 
Καὶ παράγεται Κρατῖνος κωμῳφδῶν τοιοῦτον τὸν 


θεοδοτίδτν Σάνναν. Quia vero Eustathius constan- 


ter hanc vocem cum duplici µ. scribit, forte sic ea 
apud Pachymerem, et si amho codd. optimi B et A 
concorditer cum unico à scribant, emendanda fue- 
rit. Vaticanus solite sibi licentie in hoc pre ο” 
teris capite indulgens, cum alia passim in eo εοτί- 
pta verbis quibus libuit effert, tum in bao voce 
quidam χαινοτομεῖ, Sic enim habel : ἩΜάχουθοί 
τινες ὄντες. Videtur autem ex alia origine hano vo- 
cem acceraere, nec viri singularis olim fuisse πο” 
men proprium agnoscere, sed propagatam pntare 
ex verbo μακοᾷν, quod Hesychius exponit παρα- 
φρονεῖν, προσποιεῖσθαι µη ἀκούειν, desipere, simu- 
lare se non audire. Et hanc potissimum secundam 
dissimulati auditus notionem huic sio a se decur- 
tato vocabulo imputandi occasionem fortasse sum- 
pserit ex eo, quod paulo superius legerat apud au- 
ctorem, palriarcham cum synodo ab imperatore 
provocatos ad serio cogitandum de ineunda cum 
Latina Ecclesia concordia ἐπιπολαίως dx xoivat 
perfunclorie audisse, et cum rem aversarentur, 
non tamen obstitisse, sed quasi dissimulantes se 
percepisse[quod dictum fuerat, astuto silentio lucri- 
fecieseinvidiam aut periculum palam resistendi: Οὐ 
γὰρ ἦν αὐτοῖς ἀντιστῆναι, non enim tis inerat resistendt 
vis. Eos tamen non se continuisse intra fines mere 
dissimulationis aut silentii, sed preterea etiam, ut 
imperatori gratificarentur, significasse placere sibi 
mentionem illatam ab eo pacis, maniteste affirmat 
Noster, ut ostendimus superins verbo xvoygtvot. 
Quare non illos gaxpaxoo0ooc aut μακούβους id- 
circo vocavit, [P 399] quod simulaverint se non 
audire, sed quod declaraverint sibi probari quod 
proponebatur, haud salis providentes quid inde 
consecuturum esset, in quo ponitstullitiam eorum 


pó«. Verum ego non dubito quin in suo meliori D hoc verbo reprehensam. 


exemplari Pachymeres legerit µαμάκουθος : unde 
hic posuit µαμάκουβοι. Id colligo ex Eustattio, qui 
(ad v. 562 οἱ 563 Od. x, Ἑλπήνωρ δὲ τις ἔσκε νεώ- 
τατος, οὔτε τι λίην ἄλκιμος ἐν πολέμῳ οὔτε φρεσὶν 
ᾖσιν ἀρηρώς) multos enumerans stuitite infamia 
celebres, postSannam, Corebum, Margiten quorum 
notissima dementia in proverbium et scomma si- 
mili vitio laborantium transierit, hec adjungit: 
"Ὁμοίως δὲ καὶ τὸν Μαμμάκουθον καὶ τὸν Μελιτί- 
δην καὶ τὸν ᾽Αμϕιετίδην, ol διαθόητοι ἐπὶ µωρίᾳ 


΄ 


(1) Cf. Glossar. alterum sub yerbo. 


Μανδύας p. 202. Hesych. Μανδύας εἶδος lpatioo 
Περσῶν πολεμικόν. Forle πολεμικοῦ. Eustathius ad 
Od. τ, sub principium ; Αἷλιος Διονύσιος λέγει ὅτι 
Περσικὸν ὄνομα xal à μανδύας, Ἔοικε δὲ, φησὶ, 
φαινόλῃ. Ait Zlius Dionysius Persicum essé& nomen 
mandyam. Similis aulem est penulz. Veteres glosse 
verborum juris, μανδύας ἱμάτιον, τὸ λουρίκιον. Sed 
hac ut tiara et alia cum res tum nomina ad usnm 
gacrorum sunt translata. Docet eruditissimus Pater 
Goar O. P.(notis ad Missam S. JoannisChrysostomi 


" 


1043 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1014 


p. sui Euchologii 113), fuisse mandyam inter pon- À virginum patriciarum, quibus illi deinceps matro. 


tificales vestes id quod cappam sive pluviale Latini 
Christianorum rituum expositores vocant. Α qua 
neo forma nec noiione multum abest penula ; quam 
ad sacrorum usum jam tum ab apostolicis accom- 
modatam temporibus non immerito viri doctissimi 
guspicantur ex Pauli loco II ad Tim. 1v, 13. Fuit 
preterea mandyas propria monachorum vestis ex 
humeris ad pedes usque defluensettotum ambiens 
corpus, a parte sola anteriori aperta ; qualem 
etiam in Ecclesia Greca retinere in ponf(icatu 
580 ii solebant qui erant ex monachis promoti. 
Ex quo genere cum esset Arsenius ex Apolloniensi 
monasterio ad thronum patriarchalem olim as- 
gumptus, ut tradit Gregoras |. tz, non. mirum sí 
inmandyam etiam extra sacras gestaret functiones. 
Nam civili et ordinario vestitu fuisse tunc indutum 
illum, cum privatim et familiariter imperatorem 
domi sue inviseret, res ipsa exigit. Nondum me 
poenitet µανδύανβᾶσταπι penulom hoo loco vertisse; 
et qui perpenderint quie de penule forma et usu a 
veteribus traduntur, et ea cum traditis de mandya 
contulerint, haud multum, ut spero repugnabunt. 
Vide οἱ Codinum sepius vocem μανδύας usurpan- 
tem. 

Μαρμούτζας p. 283. Μαρμούτζαν προσωνόµαζον. 
προσάπτοντες ὄνομα Ἱερσιχόν. Erat igitur Μαρ- 
µούτζας nomen Pereis familiare ; quod in ea gente 
multi proprium haberent. Id autem idcirco a male- 
diois Germano imponebatur, quod is, ut paulo post 
dicitur, remotiorem originem generis a Gabra urbo 
Persidis, propinquiorem a Lezis duceret. Codex 
Allat. Mapxouctav legit, anonymua vero ms. quem 
Allatius exscribit in Exercil. contra Creygtonum, 
p. 605, Μαλχουτζάν. Et fortasse μαρχουτζᾶς in 
Barberinolegendum fuit, fallentein ms. similitudine 
characterum µ et x (1). 

Μάρπου p. 28 et 102. Dyrrhachiensi episcopo pro 
Michaele Paleologo adhuo privato et tum pericli- 
tante ac sollicito Deum oranti audita vox refertur 
incognita, nullam ad linguam pertinens, Marpou, 
quam sibi recitatam Manuel Disypatus episcopus 
Thessalonicensis sic est interpretatus, ut portendi 
per eam imporium Michaeli diceret : indicari enim 
isto vocabulo, ex primis sex vocabulorum litteris 
ἀκροστίχως conflato, hanc sententiam "divinitus 


nis ampli ac beati forent. 

Μεγαλοθλαχῖται p. 83. In his apponenda post 
χαλῶν distinctiuncula, notula fuit, que mss. deerat; 
ne dici videretur Achillem jam tum suo tempore 
Phthiotas suos Megaloblachitas appellasse. Sed et 
cum participium καλῶν Joanni adjungitur, id ita 
intelligendum, ut non solus ita eos vocaret : com- 
muniter 581 enim ea tempestate invaluerat αἱ 
Thessalie montana Magna Blachia vocarentur. 
Nicetas in Balduino Frandro, p. 313 ed.. Basil. 
an. 1557 : Ἐπὶ δὲ τούτοις xal ἄλλος τις τὰ Or 
ταλίας κατέχων μετέωρα, B νῦν μεγάλη Blayis 
χικλήαχεται, τοπάρχης Xv τῶν but, Hujus, qui tem- 
pore Balduini Megaloblachitis imperitaverat, unus 
e successoribus fuit hic Joannes Michaelis despote 
nothus, de quo hio Pachymeres. Meminit etiam 
μεγάλης Βλαχίας Georgius Acropol. Hist. sect. 15, 
p. 23 ed. Reg. et sect. 38, p. 33. 

Μέλεοι p. 478. Τὸ δὲ τῆς μάχης — μὶν ἐφεῖν. 
Hec valde perplexa sunt, more ac indole auctoris, 
non raro quedcm dimidiata congerentis. Videtur 
autem hic summatim et fastagia carpens indicare 
que essent tunc hominum querele de scriptis 
Vecci, Porro vox µέλεοι sio ibi abrupta pendet, 
punctis clausa in utroque ms B et A : nam Yati- 
canus hunc locum, ut fere'ceteros difficiles, secu- 
rus transilit. Μέλεον, ut notum est, signifleat in- 
cassum ; undc et nomen µέλεος est, vanum θἱ 20” 
pervacaneum sonans. Si emendatione curandus hic 
Jocus esset, posset rescribi µέλεον, ut intelligeretur 
dogmata moverirfrnstra, incassum, intempeslive. 
Sed melius citra uliam in contextu mutationem in- 
telligemuscommemorari summarie et per inchoelss 
tantum seetias, quz tunc ore vulgi contra Vec- 
cum et ei adgerentes jactabantur, hec nimirum, 
moveri ab ad ipsis intempeslive dogmala. Vanos esicle- 
mines et inania  miscenles jurgia, etc. Explerique 
incompleta oratio posset repetendo τὸ ὅτι superint 
positum, in hune modum, ὅτι κινοῦνταιδόγματα, 
ὅτι µέλεοί slot, etc. Mox recitat verba ipsa repr 
hendentium Veccum et sequaces ejus : Εἶτα ὑμῖν 
ἐφεῖτο, elc. 

Μεσάζων p. 352. Chronicon  Constantinopd. 
µεσάζοντα nomen dignitatis agnoscit, quam cum 
magni ducis, magni domestici et protostratoris el 


ostensam : Michael Augustus Romonorum Palzo- D protovestiarii dignitatibus smplissimis comparst,a 


logus ocius vocabitur. Sic Latine expressimus ser- 
vata elementorum veritate illa Greca : Μιχαλλ 
ἄναξ Ῥωμαίω» Παλαιολόγος ὀξέως ὑμνηθήσεται" 

[P. 400! Ματρώνα p. 33. Matrone nomen inveleri 
usu Romanorum sonat mulierem patriciam et gente 
nobilem. Clemens in Actis Petri:'Oc καὶ τῶν εὖ- 
γενῶν γυναικῶν τὰς περιφανεστέρας, καὶ ἃς à. λόγος 
µατρώνας οἷδε καλεῖν. Ait ergo Coster solitum Theo- 
dorum Augustum viris domo minime nobilibus, 
cmterum apud segratiosis, conciliare matrimonia 


(4) Gf. Glossar. alter. v. Μεσιτεύοντες. 


eam tunc tributam memorat cuidam Cantacuzeno, 
que'erat familia ex primariis. Unde intelligimus 
magistratusid nomen fuisse in Constantinopolitabs 
aulo in primis splendidi, cui proportione similem 
apud suos Serbos hic memoratus Georgius gereret. 
Sequestrum Latine dicere poteram : sed cum sil 
dixi et Meursius observat, dignitatis proprie Gre 
corum nomen, usitatum ipsis vocabulum retinere 
gatius est visum (2). 

[P 401] Μεσοθινία καὶ Μεσοθινῖται p. 310. Alist- 


(2) Cf. Clossarium alterum. 











1045 


GLOSSARIUM. 


1046 


nas, sive ut Eustathius scribendum precipit pleris- À dicla, cumpendio militariterloquentibus tum forte 


que non obtemperantibus, flalizonos, memoratos 
Homero,Herodoto, Straboni, Stephano et aliis,quan- 
quam cum aliqua scripture varietate, Scythie Eu- 
ropes populos, communi Grecie Byzantine recen- 
tioris dialecto Mesothinitas dictos oredendum soilicet 
Pasohymeri est. Ad intelligendam autem ejus ap- 
pellationis rationem affulgere $848 forte lux nobis 
a Plinio poterit, qui Ἱ. v, c. 30 Halisernem (nisi 
error in scriptura est) eorum civitatem in ea ora 
collocat quam idem deinde c 32 a Thynis univer- 
sam docet habitatam, unde quod in media Thynia 
essent facile Mesothyni a Grecis dici potuerint. A 
qua etymologia si quis abhorreat ob discrepantem 
scripturam vocis, Thynia per y scripta, a Thinia 
Pachymeri memorata, quam illeubique per i acribit, 
accipiat aliud veriloquium in Strabonis testimonio 
fundatum. Is enim, ]. ΣΠΙ, in Troadis descriptione 
Allazonium oppidum Halizonum istorum, quoe alii, 
ut indicavi, Allazonas vocant, collocat ad levam 
JEsepi amnis : quia enim θίν littus Grecis sonat, 
Halizones inter littora hinc fluminis /Esepi hinc 
Propontidis sitam regionem incolentes merito µεσο- 
θινῖται dicti fuerint. Neo omittenda ex occasione 
declaratio loci nostri auctoris, c. 9, 1. 1, cui que 
hic diximus facem preferunt. Scribitur ibi sic : 
Τότε δὴ χαὶ τοῦ Παλαιολόγου elo κεφαλὴν τεταγμέ. 
νου Μεσοθινίας xal αὐτῶν ὀπτιμάτων ἐκεῖνου προστά- 
ξαντος, καὶ τὰ πολλὰ κατ) Ἰταλῶν πράττοντος, eto. 
Narratur illie Michaelem Paleologum tum cum 
maxime 80 strenue exerceret prwefecturam sibi 
creditam Romanarum copiarum contra Italos pu- 
gnantium, monitum & Coty quodam de consilio 
imperatoris excecare ipsum parantis fugisse cum 
monitore in Persidem. Sed quid sibi vult quod 
Paleologus εἷς χεφαλὴν τεταγµένος dicitur µεσο- 
θινίας καὶ αὐτῶν ὁπτιμάτων ὃ Traditam illi fuisse 
regendam Mesothiniam provinciam nulla usquam 
alibi est mentio. Et provinciam híc sive regionem 
Μεσοθινίας vocabulo indicari, vix ferat continue 
adjuncta mentio optimatum, et quidem cum prono- 
mine ipsorum, καὶ αὐτῶν ὁπτιμάτων. Quid hic 
dicemus ? Aliud sane, postquam multa disquisivi, 
non occurrit nisi µοσοθινίαν hic poni pro legione 
quadam aut parte Romanarum copiarum ex iis 
conflata militibus qui Mesothinite vulgari lingua 
dicebantur. Hoc videtur nos docere noster auctor, 
dum illo c. 27, l. 1v sio loquitur ex versione 
nostra,de Romanis agens copiis validissimis Joan- 
nis despote ductui permissis: Confjabalur hic 
exercitus ez differentibus corporibus et velut collegii 
militum . . . unum erat. Paphagonicum . . . aliud 


cum et íipsum multitudine tum vi εἰ arte. praestans. 


bellica. ex Halixonibus quos Mesothinitas vulgare 
dicat idioma. En quid Mesothina hec fuerit cui 
tunc prepositus Michael Palaologus ab imperatore 
fuerat: non regio, sed legio µεσοθινία Pachymeri 


(1) Cf. Glossarium alterum. 


usitato; quale adhiberi hodieque videre me memini 
in narrationibus preliorum aut oppugnationum in 
nostra Gallia, ubi legiones, Navarica exempli causa, 
vel Norimannica, Navarra et Nortmannia dici non 
raro leguntur. Jam satis coheret quod additur, καὶ 
αὐτῶν ὀπτιμάτων, in quo modus ipseloquendi gra- 
dationem indicat, utal:quid amplius licetin eodem 
geuere optimates isti fuisse intelligantur. Nempe 
non solum imperator Michaelem $83 Palmologum 
legioni Halizonum Mesothinise vulgo nuncupate εἷς 
κεφαλὴν ἕταξεν meit en teste, ut Galli hodie loquun- 
tur, hoc est, ducem preposuit: sed etiam, quod 
honorificentius fuit, subesse eidem voluit cohorterr 
ὁπτιμάτων dictam, de qua voce videsis, lector, que 


p Paulo inferius adnotabimus. Non omittam admo- 


nere apud Acropolitam c. 64 Hist.. Μεσοθυνίαν, de 
qua hio actum. cum v scribi. Codices Pachym. 
cum t Mtcog:v(av constanter scribunt. [P 402) Hos 
nos expressimus, Sic et in Tocharorum et aliis 
quibusdam vocabulis Acropolita a Nostro differt, 
neo nostri judicii est definire uter erraverit. Quare 
rem integram relinquimus: quodreperimus damus. 

Μέπε p. 216 Ait Mepe Iberie Davidi datam in 
uxorem flliam spuriam conjugis despote Joannis. 
Ubi quid suspicemur aliud quam supremam in 
Iberia potestatem vocabulo isto designari, ut sicut 
cralis in Serbia, sultan in Perside tunc dicebatur, 
qui rebus illic preerat, sic Iberorum Asiasticorum 
rector Mepe vocaretur. De quo tamen amplius pro- 
nuntio, quoad certius ejus rei testimonium sup- 
petat (1). 

Μετάληψις p. 361. Ait admissos ad omnem 
communionem s&acrorum Latinos a Grsecis jussu 
imperatoris, reconciliationem Ecclesiarum procu- 
rantis, excepta µεταλήψει, quam non querebant 
Et tamen antea dixerat eos communieasse etiam iv 
µεταλήψει τοῦ θείου ἄρτου, ὃν ἀντίδωρον λέγουσιν, in 
perceptione sacri panis quem antidorum dicunt. Qui 
panis cum representaret Eucharistiam, videntur 
etiam Latini non recusaturi eam cum Grecis per- 
cipere. Nimirum µετάληψις ex usu Grecorum pro- 
priesignificat sumptionem vini consecrati, sive 
Bpecierum sanguinis Christi, quam ideo in commu- 
nione laica Latini non quarebant, οὐκ ἔχρῃζον, 
quod ea sibi sciebat interdictum ritu Occidentalis 


D Ecclesie. Docuit me hano proprietatem vocis µετά- 


ληψις vir pereruditus et in primissciens Graecorum 
rituum Jacobus Goar O. P. qui uotis ad Liturgiam 
S. Joannis Chrysost. p. 150 Eucholog. rcfert Grecos 
1n ipsa altaris concha depingere imaginem Christi 
Domini pontificiis vestibus ornati, decussatis mani- 
bus panem consecratum dextra, calicem vero si- 
nistra proferentis inscripto ad dexteram et sacrum 
Christi corpus vecabulo µετάδοσις, ad levam vero 
et calicem nostra hao voce µετάληψις, Hinc habe- 
mus µεταλήψεως vocabulum aliquando proprie ac- 


1047 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1048 


commodari ad perceptionem sacri calicis. Dixi A autem id facile discerneretur in causa erat, quod 


aliquando, quia preter id quod superius, ut modo 
admonebam, µετάληψις adjungitur τῷ θείῳ ἄρτῳ, 
etiam infra, ο. 36, |. vi, imperator moribundus 
dicitur τὴν ἁγίαν µετάληψιν δέχεσθαι. — Videtur 
autem indicare illic historicus voluisse, sumpsisse 
tuncillum Eucharistiam quo modo solebant sumere 
morituri apud Grecos, hoc est sub utraque specie 
Nam $84 sque, opinor, ad utramque speciem 
pertinent memorata paulo prius σύμθολα τοῦ Δεσπο- 
τικοῦ θανάτου. Nisi forte qui suspicetur extremo 
languore conflictantibus dari solitam alteram tan- 
tum speciem, nempe liquidam, quam commodius 
transmitterent per fauces catarrhaopsessas, et ideo 
µεταλήψεως solius, hoc est vini consecrati conver- 
sique in Christi sanguinem,faclam hic mentionem, 
quod id solum tum Augustus perceperit. Nam soli- 
tos jam olim Grecos fuisse egrotis in eum vi morbi 
statuzm redactis ut egre panis species glutirent,ne 
sine viatico abirent speciem vini ministrare solam, 
docet petrus Arcudius. l. 11 De concordia Ecctesi 
Oriental, et Occidental. θἱο., p. 335. 


Μετόχιον, d. 270. Agit de domuncula cum ea- 
cello divi Nicolai ad mare sita, quam dicit fuisse 
µετόχιον τῆς ᾿Οξείας mielochium Όχοι insule Pro- 
pontidis, ad quam deportari jussus expairiarcha 
Arsenius. In ea sdicula, quippe imminente in 
rectissimum illuc trajectum, aut forte etiam ad 
monasterii Oxeensis, cui addicebatur eo relegatus 
Arsenius, jus dominiumque pertinente, obiter is 
depositus est. L. v, c. 2, nomen idem iterum a (] 
Nostro [P 403] adhibetur in his verbis; Tv δὲ 
μονὴν ἐκείνην (loquitur de monasterio quod fueret 
Βἱοπιπι]άα)) τῃ τοῦ Γαλησίου µονῇ ὑποτεθῆναι εἲς 
µετόχιον. Indicat monasterium quod fuerat. Blem- 
midie, contributum et subjectum monasterio Ga- 
lesii. Alique religiose familie habet extraordina- 
rias domos, quadam que vocant hAispitia, ubi 
diversentur illarum ministri aut religiosi, qui ne- 
gotii causa in locis illis peregrinantur. Videtur 
qui simile voce µετόχιων hic designari. 


Μηνολογεῖν p. 319. Hoc loco μηνολογεῖν signi- 
ficat mensem apponere diplomatibus aut chartis 
regiis; quod sibi uni Michael Augustusreservatum 
voluit, nominatim excipiens ne id Andronicus 
filius, quem in imperii consortium admittebat, 
facere ge vivo posset. Unde idem Noster in Ándro- 
nico (quod aliud opus. Deo dante, mox edemus) l. 
I, 0. 1, narrat eum post patris Michaelis mortem 
primum in scripto jussu regio mensem apposuisse 
ἄρτι πρώτως µμηνολογησάµενος πρόσταγμα. Quo 
eodem scripto ad patriarcham perlato ait illum, 
cum mors Michaelis celaretur, Hachymeri sibi ipsi 
forte astanti regiam illam chartam dedisse, 'Epo- 
τῶν et αὐτὸς ἔχοι γνῶναι διαστοχασάµενος ob τινος 
ἂν εἴη τὸ µηνολόγημα, Qucerens num qua ipse conje- 
ctura certo possel dignoscere cujus manu | expressus 
mensis esset. 8i enim Andronici esse constaret, 
certum foret argumentum obiisse Michaelem. Ne 


B 


D 


manus etformalitterarum Andronici eic congruebat 
cum paterna, ut nonnisi egre etiam a perito dis- 
tingueretur : "Eri τοσοῦτον γὰρ xai παρέίχτο τοῖς τοῦ 
πατρὸς ὡς μὴ ῥᾳδίως διαγνῶναι ἔχειν καὶ τὸν εἰδή-- 
μονα. Gregoras (l. rv, p. 52 ed. Basil. an. 1562)refe- 
rens ornatum insignibus imperii a patre Androni- 
cum addit : Ἐπέτρεφε 9" αὐτῷ ὁ πατὴρ ὅ8δ xai óc 
ἐρυθρῶν ὑπογράφειν γραμμάτων προστάγµατα, οὐ 
μέντοι μῆνα xal ἵκδικτον, ἀλλὰ ᾿Ανδρότιχος Χριστοῦ 
χάριτι βασιλεὸς Ῥωμαίων. Permisit vero ipsi pater 
edictis subscribere rubris litteris. ceterum sine mense 
et indiclione ; sed, Andronicus Christi gratia. impe- 
rator Romanorum.Hec Gregoras; ex quibus intel- 
liges quid sit quod Pachymeres βοτὶρβίΐὑπογράφειν 
βασιλικῶς, subscribere regie: est enim id ὑκογράφειν 
δι’ ἐρυθρῶν, subscribere rubris litteris. 


Μνημονεύειν xal µνηµόσυνον p. 374. Hsc of- 
ferebantur a Grecis pape, si vellet abstinere & ju- 
vandis Latinis Constantinopolim tunc occupantibus 
Verbo μνημονεύειν significatur distincta mentiopape 
in sacris Grecorum litturgiis publice ac nominatim 
facienda. Ipsa porro talis commemoratio τὸ vv, .ó- 
συνον absolute autonomasia compendiaria dic«tur 
in hac historia, ut superius diximus verbo bx v, cov. 
Ab hac Romani pontificis inter sacra commemora- 
tione cur tantopere Greci adhorrerent, causam non 
esse sapienter ostendit imperator, his illos urgens 
verbis: Τίνα 9' ἔχει ἀντικανονίαν ἡ ix. ἐκκληαίας 
ἀναφορὰ τρῦ ͵ ὀνόματος (subaudi papse), ὅπου γε 
καὶ μὴ πάππας ὄντας τοὺς ἄλλους ἀνάγκη μµετέχειν 
τοιᾶσδε τῆς (κοινωνίας, τοῖς ἐκκλησιάζουσιν συνιτα- 
µένους τοῦ Ἱερέως. Quasi diceret : Quid tantum το- 
fugitis a nominando inter sacrum papa, cum ibi 
multos alios, minoris utiquedignitatis, nominatim 
exprimi usu olim legitimo invaluerit? Verissima 
bec unt. Nam in Liturgia sancti Joannis Chryso- 
stomo hec legimus, p. 78 Euchologii : Ἐνταῦθα ὁ 
ἱερεὺς μνημονεύει Qv. θέλει ζώντων καὶ τεθνεώτων. 
Ὑπὸρ ζώντων λέγει. Ὑπὲρ σωτηρίας, ἐπισκέψεως, 
ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ δούλου τοῦ θεοῦ δεῖνος. 
Hic sacerdos πιεπιίπιί quorum vult vivorum εἰ mor - 
tuorum, Pro vivis dicit. Pro salute, prolectione etve- 
missione peccatorum servi Dei N. En ut nominatim 
mentio fit in sacro quorumvis ad arbitrium sacer- 
dotis. P. deinde 79: 'O δὲ lepsóc ἐκφωνεῖ Ἐν 
πρὠτοις µνήσθητι, Κύριε, τοῦ πανιερωτάτου µητρο- 
πολίτου ἡμῶν τοῦ δεῖνος. Sacerdos vero exclamat: 
[P. 404] In primis πιεπιεπίο, Domine, sacratissimi 
metropolite nostri N. Quilibet igitur episcopus a 
sacerdote in dicecesi ejüs celebrante nomine er- 
presso memoratur. Quin etiam, ut mox additur, 
idem honos habetur simplici sacerdoti et. impera- 
toribus. Sic enim ascribitur : Kai ὁ διάκονος πρὸς 
τῆ θύρᾳ στὰς λέγει Τοῦ δεῖνς πανιερωτάτον 
µητροπολίτου ἢ ἐπισκόπου, ὅστις ἂν ᾗ, καὶ ὑπὲρ 
τοῦ προσχοµίζοντος τὰ ἅγια δῶρα ταῦτα εὔλαδε- 
τάστο» Ἱερέξως τοῦ δεῖνος' ὑπὶρ σωτηρίας τῶν 
εὐσεθεστάτων καὶ θεοφυλάκτων βασιλέων ἡμῶν καὶ 





1049 GLOSSARIUM. . 1050 


πάντων xxt πασῶν. 'O xopóc Καὶ πάντων καὶ πα- À tonem obedientiam in posterum, sed ea prompti 


σῶν. Et diaconus ad januam αίαπς dícit:... EL pro 
offerente sacra munera hzc devotissimo sacerdole. N, 
pro salute piisimorum et α Deo cusloditorum impe- 
ratorem mostrorum, εἰ cunctorum eb. cunctarum. 
Chorus |repetit : Et. cunctorum et. cunctarum. Quia 
enim imperatorum 586 vocabulo Augustus et 
Augusta cum liberis eorum signiflcabantur, adde- 
batur ista utriusque gBexus expressio. 

Μνία p. 293. Non solum alga et muscus, sed 
quidquid innatans aquis soliditatem aspectu men- 
titur quamdam, µνίων vocabulo designatur, quan- 
tum ex collatis Hesychii,Suide, Oppiani, Nicandri 
et aliorum locis datur intelligi. 

ἩΜόρεον p. 180. Que olim Peloponnesus dice- 
batur, eam hodie Greci vulgo Moream vocant. 
Videtur autem Pachymeris etate τὸ Μόρεον dicta ; 
unde et hanc vocem suppleviimus in lacuna capitis 
9 ejusdem lib. πι. Ad quem locum vide notas. Ali- 
cubi tamen Pachymeres Μορέαν scribit: sed con- 
Stanlius in neutro id vocabulum usurpat. 

Μόσυνες p. 311. Scio alioa scriptores Mosynos, 
non Mosynas hos populos vocare: tamen cum 
Mósus: non possit esse a recto Mócuvot, sed a 
Ἱόσυνες, plus sapere quam mens auctor nolui. 

Μουγούλιοι p. 344. Videtur dicere eos quos By- 
zantini Tocharos vocarent, ipsorum Tocharorum 
usu et lingua Mugulios dici consuevisse. 

Μυριοστύς p. 470. Hoc vorabulum μυριοστύας 
sic scribitur in duobus mss., Vaticano omittente. 
Flectitur videlicet α recto µυριοστύς. Quo non du- 
bito, etsi alibi exemplum non reperi, quin Pachy- 
meres μυριάδα signiflcet, sicut c. 38, |. vi, ἕκα- 
τοστύα centuriam appellat, sic scribens : 'Ec ὅτι 
πλεῖστον συχναῖς ἑκατοστύσι διείληπτο. Et ejus 
equalis scriptor Georgius ÁAcropolita χιλιοστύα 
chiliadem nominat in hls verbis p. ἆ ed. Reg. : Ol 
δὲ αὐτομόλοι πρὸς τοὺς πολεμµίους χωροῦσι yÀto- 
στύες πολλαἰ. Ubi recte doctissimus interpres Leo 
Allatius χιλιοστύας πολλάς reddit ; mulla millia. 

Νοσιά p. 545. Vocabulum νοσιάν sic clare scri- 
bitur in codd. Barber. et Vatic. Allatianus autem 
videtur legere νοετάς : sed ex ceteris quoque ve- 
stigiis titubantis illic calami gatis apparet errorem 
esse ac omnino rescribendum ubique νοσιάν. Vide- 
tur autem νοσιὰ positum a Pachymere συγχοπικῶς 
pro νεοσσία., qua (P. 405) vox significat nidum 
cum pullis implumibus. Perstringitur enim prover- 
biali similitudine confidentia Latinorum, qui Ro- 
maniam, hoc est imperatoris Constantinopolitani 
ditionem universam, tam facile se comprehensuros 
sperarent quam ludibunde a forte Íncurrente tolli- 
tur avicularum recens ovis exclusarum tota cum 
ipso nido familia. 

Ofuióystiooc p. 497. de Muzalone malis inflexo 
ad obsequendum imperatori. Qua sint iste οἰκειό- 
χειροι ἀσφά)λειαι divinandum : nam illud οἰχειό- 
χειρον alibi uon reperi. Licet opinari voluisse si- 
gniflcare auctorem, non solum epopondiese Muza- 


obsequii documenta in presens exhibuisse, qua f(i- 
dem abunde facerent $874 sponsioni et imperatori 
metum omnem adimerent, ne promissis ille post- 
modum non staret. Sint ergo οἴκειόχεροιι ἀσφά- 
λειαι, cautiones el securitates quasi dato pignore 
ex propriis in antecessum representatis spondentis 
officiis accepte. 

Ὀξεῖα p. 385. Duo hic sunt adjectiva feminina 
sine suis substantivis, supplendis videlicet a lc- 
ctore, ut fll cum frigida simpliciter ponitur pro 
aqua frigida. Voci χρυσόπαστος videretur ex aucto- 
ris mente subjungenda ἑἐσθής aut ξυστίς ex Eu- 
bulo comico, cujus Pollux initio libri sexti hec 
refert verba : Tai; Κξυστίσι ταῖς χφρυσοπάστοις 
στρώννυνται. Verbum στρώννυνται ἐνδύτῃ convenit, 
qu& stragulum aut instratum supremum erat ara 
maxime, ut suo loco declaramus. Vocabulo ὀξεῖα 
equidem βαφήν adaptaverim ex Eustathii loco mox 
describendo verbo ὀξύλευκος : ex quo intelligitur 
ὀξεῖαν βαφή» roseam esse tincturam. 


'OtóAsuxa p. 322. Verlie roseo candentia insi- 
gnia, doctus ab Eustathio ad Od. n, ubi cum ex 
Cheremone retulisget ὅτι κοινῶς μὲν τὰ ἄνβη ἔαρος 
τέχνα ἐκάλεσεν, ἰδίως δὲ τὰ ῥόδα ὀξυφεγγῆ καὶ ἔα- 
ρος τιθηνήµατα, sic continuo admonet: "Eva 6pz 
τὸ ὀξοφεγγῆ Xprjstuov Ov εἲς τὸ νοῆσαι τοὔνομα τῆς 
ὀξείας βαφῆς. Ubi observa vocem ὀξυφεγγῆη ulilea 
ad intelligendumquamam vere sil tínclura quam ὀξεῖαν 
nominant. Quibus verbis satis indicat ὀξεῖαν fa- 
qv trahere aliquid e colore vigentis rose, aut po- 
lium eumdem ipsum esse. [taque jure, opinor, meo 
ὀξύλευχον sum interpretatus e roseo candens. Ne- 
que tale fuisse imperii gradu inferiori a despcta 
participati insigne novum est, cum et rubens et 
candicus, ex quibus ὀξόλευχος mistus est, ambo 
regie potestatis characterem usu antiquo prefe- 
rant utique cum purpura in veste regia, candor 
in diademate commendaretur. Sed et habemus Pa- 
chymeris ipsius testimonium hoc confirmans,l. vi, 
c. 34, ubi cum retulisset decrevisse imperatorem 
ornare Joannem principem Sazorum, postquam 
ei filiam Eudociam despondisset, insignibus quee 
(ribuerenturdespotis usu auleeConstantinopalitans, 
mox illaipsainsignia despote vocat τὰ ix πορφύρας 
δίχροα, bicoloria ex purpura, hoc est, ut hic loqui- 


D tur, ὀξύλευκα, ex candido el roseo mista. 


Ὀπτιμᾶτοι p. 24. Docuit nos pridem eruditis- 
simus Rigaltius in Glossario, quod ipse didice- 
rat ab auctoribus idoneis ibi laudatis, ὀπτιμά- 
τους Vocem 6896 casirensem, certum genus aut 
ordinem militum signantem. Unde tanto magis 
confirmantur que de vocabulo µεσυθυνία legionem 
aut cohortem sic nominatam indicante supra suo 
loco diximus. (P 406) Omnino illo Pachymeris loco 
Michaelis Paleologi militaris Italico navata bello 
indicatur opera. Unde illa verba τὰ πολλὰ κατ' 
λΙταλῶν πράττοντος de industria sio verti, ut de 
bellicis ejus quo de agitur facinoribus sermonem 


——— R^ ma 


. 
ο να D -- Lx x— --- 22 22.2 


1051 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. 1. 


102 


hic esse lector intelligat. Quenam vero et ex quo À videtur Pontanus assecutus initio sui Cantacurzeni, 


5688 genere hominum cohors hec legiove opti- 
matum dicta in Romano tune esset excitu, diffi- 
cile divinatu sil in scriptorem ejus temporis ea de 
re silentio. Fieri potuit ut nobiles voluntarii 'et 
suo sumptu militantes sic appelarentur, 'qui opti- 
matum vocabulum domo afferrent indicium nata- 
lium patriciorum aut census domestici.Forte etiam 
qui militarem fortitudinem experimentisillustribus 
probassent, in certam bonoris gratia segreghnti 
legionem hoc designabantur nomine ; quomodo 
auctor est Olympiodorus in Excerptis Photianis τῶν 
Ῥοδογαΐσου Γότθων τοὺς κεφαλώτας, capita ipsa e! 
prestantissimos quoque Gotthici exercitus quem 
ductabat Rodogaisus, optimatos sive optimates 
fuisse vocatos. Habemus etiam ex Mauritio, l. ΙΙ 
Strateg., o. 3, unumquemque optimatum mili- 
tem sibi obsequentem secum duxisse, qui ἁρμάτος 
armatus dicebatur. Quod ipsum argumentum est 
excellentioris supra vulgus militum dignitatisómti- 
µάτων, ad quam respicit vox αὐτῶν hic a Pachy- 
mere posita, indicans superiorem honoriset digna- 
: tionie gradum in prefectura optimatum supra prte- 
fecturam Mesothinie fuisse. 

Οὗὐδέσι p. 222. Videtur hic nove usurpatum 
adjective vocabulum οὐδέσι in dat. plurali ob οὐ- 
δείς ad significandum viles bomunculos de fece 
plebis 8ο nihili. Nam τοῖς οὐδέσι slatim opponit 
µεγάλυυς, sic gubjungens : μεγάλων ἐπὶ τούτοις 
τεταγµένων τὸ πρότερον. L. n1, ο, 18, Josephus Ga- 


89 ex cujus sententia interpretor, ut dizi, παρα- 
χοιμώμενον hou loco cubiculi prefectum, nempe 
imperatorii, sive ut interdum dicitur, sacri cubi 
culi. Quia vero hujus erat officium excubare no- 
ciu imperatori aut excubiis preesse, παρακοιµώ- 
µενος vocatur plus significante vocabulo quam 
sonet, haud ad interpretationem suffecturo excu- 
bitoris nomine, (P 407) quod &que cuivis cohortis 
vigilum gregario conveniret. Bachymeres, l. vi, 
ο. 12 : Ἐξ αὐτῆς πέμπει τὸν τοῦ κοιτῶνος ταρα- 
κοιμώμενον τὸν βασιλικὸν Ἡασίλειον. En ut singu- 
lari nomine effertur hoo nomen personam indicans 
prestantem; majorisque dignitatis quam quantam 
capiat excubitoris simplex mentio. Videtur olficium 
simile ejus quod in aula Romana hodie vocant 
maestro di camera,etin Gallica premier gentilhomm 
de la chambre. Sed et παρακοιμώμενον generale 
interdum vocabulum esse, omnes indicans qui ex 
ollicioin cubiculo imperatorio stationem ordinariam 
habebant, intelligitur ex iis qua adnolamus ad 
vocem σφενδύνη. 


Παραπληκτίζει» p. 372. Ex abunde perspeca 
notione vocabulorum παραπλήξ et παράπληκτος, 
licuit signiflcatum — divinare verbi  maperAmet 
ζειν lexicographis vulgaribus indicti ei tamens 
sancto Gregorio Nazianzeno usurpati, cujus locum 
Joannes Parastron, qui hic loquens inducitur,tacito 
auctoris nomine recitat. Sanctus enim ille doctor 
Oratione de Spiritu sancto ante medium, cum han 


lesii Germanum patriarcham alloqueus ait: Kal (* proposuisset interrogationem heretici Pneumato- 


σου ὁλιγωροῦσιν ὡς µηδελός,. Hio quoque positive, 
ut sic loquar, usurpatur τὸ µηδείς: nempe non 
verus,sed intrusus et supposititius patriarcha Ger- 
manus habebatur. Hoo exprimit noster verbo nullus 
μηδείς. 

Παπίας p. 350. De magno papia sic Codinus, 
c. 5, n. 34: 'O μέγας παππίας (sio enim scribit, 
cum Noster π simplex ponat) εἶχε μὲν πάλαι ὑπη- 
ῥεσίαν ἀνεπίγνωστον, νῦν δὲ οὐδεμίαν' Magnus pap- 
pias habuit olim ministerium incognitum nunc aulem 
nullum. Tamen Pontanus noster ad Cantacuzenuu 
docet ex Zonara magnum pappiam dictum judicen 
illum summum ad quem commentarienses de per- 
sonis reorum et numero, de qualitate deliotorum 
de clausorum ordinibus referre debebant. 

Παρακοιμώμενος p. 206. "Ov παβαχοιμώμσνος ó 
κρατῶν εἶχε, et paulo post καὶ τὸν παρακοιμώμε- 
voy Μακρηνόν, Apparet ex hisofficii aulici id vo- 
cabulum esse; unde e! mox eo sine proprio no- 
mine vir idem designatur, dum additur 7» δ᾽ εὐ- 
δοχιμῶν 6 παρἀκοιμώμενος. Erat nempe hic, ut 
loquitur Codinus, cubiculariorum et epheborum 
imperatoris caput: 'O παρακοιμώμενος τοῦ xoi- 
τῶνος εὑρίσκεται κεφαλὴ τῶν ἐν τῷ κοιτῶτι παιδο- 
πούλων καὶ τῶν κοιτωναρίων. Quodcirca equidem 
prefeotum nubiculi Latice dixi, licet viderem Wol- 
flum ín excerptis Gregoree eubjunoctis cubicularium 
interpretari. Sed veram ejus vocis notionem magis 


machi, Τίς οὖν ἡ ἐκπύρευσις; quac igttur esl. pro- 
cessio? respondet : Elmà σὺ τὴν ἀγεννησίαν τοῦ 
Ἡατρὸς, κἀγὼ τὴν Ἠέννησιν τοῦ Υἱοῦ φυσιολογήσω 
καὶ τὴν ἐκπόρευσιν τοῦ Πνεύματος. Edissere iu mihi 
ingenerabilitatem Patris, εἰ ego generationem Filii 
enarrabo et processionem Spiritus. Tum subdit : Καὶ 
παραπληκνίσοµεν ἄμφω εἰς Θεοῦ μυστήρια παρᾶ- 
κύπτοντες. Et insaniemus ambo ἐπ Dei mysleria im- 
mittentes oculos. ία scribitur hic locus in editione 
mere Greca Basileensi anni 1550, p. 221, v. 4, 
longe melius quam in Parisensi Greco-Lalint, 
ubi rapanAnxtücousv legitur quasi ex παραπλη- 
κτέω, quod rectum non est. 

Παροχεύς, p. 155. Τὸν μἐντοὶ qs πρύτανυ το- 


p" καὶ παροχέα ὡς δυνατὸν ἐμεγάλυνεν. [ta codd. 


Β οἱ Α. Vaticamus pro his habet καὶ τὸν γραμμή” 
τοχομιστὴν ἐγεγάλυνε. Preterquam error est " 
scriptura 0 intruso in locum « in voce ypzuuat 
κοµιστήν, etiam videtur, ui non raro sole hk 
interpolator potius quam descriptor Pachymeri 
aberasse a mente auctoris : qui cum dicit «par 
τούτων xal mapoyia µεγαλυνθῆναι, auctorem εἰ 
prebitorem horum magniflcatum fuisse ab imp* 
ratore, non vult eignificare ipsum premio affeciste 
tabellarios, qui letum nuntium attulerant. (dt 
mercede quippe istis liberaliter persolata ἀῑτέ- 
ret antea& : Kal ἀντεδίδου μὲν τῶν λόγων τὰ 
µείζω), sed vel agit de Cesare, qui rem tantiz 











1053 


GLOSSARIUM. 


1054 


feliciter fortiterque peregerat, cui propterea se dc- Α. sanctimonise hominem, suspicionibus impudicitiae 


bere profiteretur imperator successum $00 istum, 
et ejus virtutum ac meritum eo nomine celebra- 
ret: vel per voces πρύτανιν xa! παροχέα Deum 
indicavit bonorum omnium fontem, cui peculia- 
riter acceptam referens tam insignem felicitatem 
eum magniflcaverit. Hoc confirmari potest ex iis 
qua mox subdit : Zovex4Asl πάντας εἷς εὐχαριστίαν 
τοῦ Κρείττονος. Provocabat cunclos ad gratias Nu- 
mini agendas. Et hujus gratulationis occasione 
habita concio, que capite sequenti recitatur, multa 
habet in hanc sententiam. Quod hic peculiariter 
notandum venit, est vox παροχεύς posita, ut vide- 
tur, pro πάροχος prabilor, largitor. Cujus formae 
exemplum haud passim reperius. Legitur tamen et 
inferius Ἱ. vi c. 23, ubi recitato D. Damasceni loco 
Patrem s&lernum προθολέα «ob ἑαντορικοῦ Πνεύ- 
µατος prolatorem sive emissorem enuntiatorii Spiri- 
ius vocantis ait quoadam ut falso affictum Dama- 
sceno hoo dictum rejicisse, quosdam autem id 
legitimum ejus sanoti doctoris testimonium agno- 
scenles in eo vocabulum προθολεύς in  mapo- 
χεύς mutasse. 

(5 408) Πηλεύς (4) p. 450. Peleum hic memo- 
rari patrem Achilis et in exemplum castimoniem 
proponi apparet, ut statim post Aristidem in spe- 
cimen abstinentie a furto alienissime. Non tamen 
occurrit adhuc mihi testimonium antiqui scriptoris 
istam eximiam pudicitie laudem Peleo asserentis, 
cujusmodi quodpiam obversatum animo scribentis 
hec Pachymeris suspicor. Neque enim videlicet 


omnia qus ille legit in nostras venere manus ; ac C 


fortasse ne nunc quidem supersunt. Quam multa 
enim vetustatis Greoe monumenta quingentis bis 
fereannis, quot a Pachymeris etatead hancnostram 
intercedunt, perire funditus contigit. aut certe hac- 
tenus ἀνέχδοτα servari. Sed nec cuncta edila vi- 
dimus. Adnimadvertotamer Homerum orebra quam 
infert mentione Pelei frugalitatis ei  virtutisque 
laudem fere tribuere videri ; quarum videlicet me- 
rito ab Actore Phthie regnante, ad quem ex /Egina 
confugerat, propriis filiis prelatus generque ao 
regni successor electus fuerit, ut Eustathius refert 
ad Iliad. 8 p. 321 ed Rom., ad quam forte historiam 
alluserint fabule qua prelatum diis ipsis judicio 
principis deorum in felicitate nuptiarum, concessa 


quam si fictum ex $91 creta et luto corpus, non 
autem ex carme concretum habuisset. Invenio allu- 
sionis non usquequaque absimilis exemplum apud 
Eustathium (a4 H/iad. ι p. 772 ed. Rom.) explican- 
tem dictum facetum in cauponem qui venale 
viuum turbare fscium admistione solitus audivit 
ἃ quodam : M3) «ole: τὸν Οἶνέα Ιηλέα, Ne facias 
ÜüEncum Peleum. Quod ut εὐτραπέλως salse dictum 
bi auctor laudat, sic enarrang : M? τρυγίαν χυχῶν 
καὶ ip τεἱρητῆρι παραμιγνὸς, µετάθαλλε τὸν οἶνον 
ὡς εις πηλὸν, ᾧ δοκεῖ παρωνοµάσθαι παιγνηµόνως 
ὁ Βηλεύς. Ne feces diluens et crateri admiscens muta 
vinum velut in. lulum : ludicra enim paronomasia 
videlur verbo Peleus lutum indicasse. Heo qui non 
probarit, condoleat infeliciter conantibus, et me- 
liora, si habet, suggerat grate accepturis. 

Ἡλατεῖαι ἐχπωλάτων p. 453. Qusmerebam hic 
quid essent ἐχπωμάτων πλατεῖαι, quas ex ero 
fuisse mox indicat noster de iisdem iterum agens 
his verbis: Χαλκᾶς ἐχείνας πλατείας ὑποδοχάς. 
Solus Vaticanus χαλκᾶς πίνακας appellat, sed huic 
fides apud me quidem dudum est ex quo decozit, 
Certe πίναξ nimis generale vocabulum est: neque 
in tabulis aut laminis ereis commode id /frumen- 
tum cocum, sive jam molitum, mola videlicet 
farris tosti, ut antiqui loquebantur, sive granis 
integris naturali forma, commode gestari potuit, 
Ne multis : mihi attente consideranti huno looum 
veniebat in mentem ἐκπωμάτων πλατείας — mYa- 
τείας ὑποδοχάς dici hio a Padhymere vasa mensa- 
ria que sottocoppe Italis hodie dicuntur ; quorum 
est usus in scyphis porrigendis. Habent ea superne 
Jatitudinem capacem scyphorum simul multorum 
(unde πλατεῖαι ἐκπωμάτων reote vocentur), labro 
per circuitum ad aliquam latitudinem recupinato 
coronatam, innitentem pedi supposito rotundo, qui 
et manubrii usum prestat ministranti pincerne. 
Ejus forme lances, aut si dicere liceat, capedines, 
argentesm [P 409] fere hodie visuntur in procerum 
conviviis : tenuiores fictilibus utuntur.  ZEtate 
Pachymeris nondum Peruanis ditata metallis eree 
increbuerant : sed materiem vilitas encausto picture 
varie frnctus autumnales assimulantis tegebatur, 
ut docet hoo loco noster. Negari non potest quin 
percommoda fuerit istiusmodi vasis forma ad istas 


ipsi in sponsam Thetide quam Jupiter ipse pro se p) eulogías frumemti cocti tum decore admovendas 


ambire potuisset, celebrant Peleum : cujus generis 
illa sunt Catulli : 
Teque adeo, eximie (πάς felicibus aucte, 
Thessali» columem, Peleu, cui Jupiler ipse, 
]pse suos divum genitor concessit amores, 
Nec forte a genio Pachymeris multum aberraret 
qui suspicaretur ita meminisse illum Pelei herois 
inculpati, utalluserit adetymon nominisejus ἐκ τοῦ 
πηλοῦ, quod lutum significat, formati, velut in- 
nuens non magis aífinem fuisse Veccum, spectatae 


(1) Gl. Glossarium alterum. 


aris, tum inde post sacerdotis benedictionem de- 
portandas in domos tuto, latitudine, ex qua mÀa- 
τοῖαι dicuntur,paulisper concava, et coupacis rotun- 
ditatis, facile admittente materiam talem, et a 
lapsu prohibente beneficio editi circum marginis, 
illius nempe de qua dixi, modice reductee et alte per 
circuitum exstantis loricule. Vocesquoque tum ἔκπω. 
άτων tum ὑποδοχή aptissime in nostram senten- 
tiam accidunt. Indicant enim usum istius vasis eo 
facti ut pocula, ἐχπώματα, imposita exciperet, sic 


: 1005 


P. POSSINI OBSERVATIONUM 1/18. I. 


1056 


offerenda convivis manu pocillatoris. Porro πλα- À porro quid Josephus responderet, commemora 


«eig: videntur substantive dici, 5995 nisi quis ma- 
lit, cum &ola hec vox ponitur, subaudiendam et 
tacite supplendam illam alteram ὑποδοχαί. 


Πνευματιὸς xai πνευµατίζων p. 256. Jose- 
phum monssterio Galesii prepositum vocat Pa- 
chymeres ἄνδρα πνευματιχκὸ, xal εἷς πατέρα τε- 
ταγμἆνον τῷ βασιλεῖι. Primo aspeotu vox πνευµα- 
τικός hoc loco videtur idem sonare cum eo quod, 
l. 111, c. 19, memoratur mveopatt ζῶν spiritu vi- 
vens, quod ibi dicitur de monachis sonctimonie 
opinione venerandis, sumpta ex Paulo apostolo 
formula loquendi, quales imperator pro se adhi- 
buit µεσίτας πνεύματι ζῶντας καὶ συνήθέις τῷ 
πατριάρχῃ. Tamen 8i quis introspiciat, aliud in ea 
latere deprehendet haud negligende notionis. Ar- 
gumento sit quod paulo post eodem capite scribi- 
tur, famam emanasse. interdictum Josepho huicab 
Arsenio patriarcha fuisse ne fungeretur officio πνευ- 
p.xcixo est Grecis sic habent : ὡς xal ἐπιτιμήσειεν 6o 
ᾧ μηδὲ πνευματικὸς ἀναδέχοιτο. Nimirum πνευµα- 
τικός est. Grecis Christianis idem quod Latinis 
ecclesiasticis confessarius, ut. eliam recte dudum 
Meursius observavit. Itaque suspicor τὸ χαί abun- 
dare, ut sepe alibi apud nostrum, sio in loco de- 
scripto ; et cum πνευματιχὸς xal εἰς πατέρᾳ τεταγ- 
μένος τῷ βασιλεῖ Josephus dicitur, nihil aliud 
indicari nisi eum patrerr spiritualem, hoc est con- 
fessarium imperatori fuisse. Ex qua observatione 
lux affulget posterioribus a me descriptis Pachy- 
meris verbis. Horum enim hinc patet esse senten- 
tiam, iratum imperatori patriarcham vetuisse ne 
Josephus deinceps etiam privatas ejus confessiones 
exciperet (ἀναδέχοιτο,) de quo verbo que suo loco 
notamus, huc confer) aut ipsum in foro, ut loquun- 
tur consctentia absolveret, hactenus siquidem post 
anathema imperatori publice dictum in quibus- 
dam que antiquus usus vetabat. excommunicatis 
permelti, connivendum putaverat patriarcha, ut 
Pachymeres superius admonuit. De hoc genere 
videtur et hoo fuisse, nimirum tolerare ut privatim 
conflteretur οἱ in foro conscientie absolveretur. Id 
quod nunc tandem offensus instantia Josephi pro- 
hibuerit ; et videlicet jurisdictionem abstulerit ne- 
cessariam ad absolutionem valide impertiendam. 
Unde cum nihilo secius postea Josephus perrexis- 
set dare, ut prius operam confitenti Auguslo, et 
illum videlicet de moro absolvisset, ansam Josephi 
criminandi Arseniani ab eo jam patriarcha schi- 
smate discissi sumpserunt, quasi attentaesel rem 
nefariam ferendo sententiam absolutionis saora- 
menlalis sine potestate jurisdictionis, quo modo 
lata talis sententia sine dubio irrita est, unde id 
attentasse in sacramento nihil minus sit quam sa- 
crilegium. Est autem id extra dubium, emanare 
ab episcopis ordine hierarchico jurisdictionem 
istam, Quare si eam rite patriarcha revocasset, 
certum erat non potuisse deinde imperatorem ϐ 
Josepho audiri aut absolvi sacramentaliter. Ad id 


Pachymeres, quamvis subobscure in cod., Bet 4. 
Sed in $938 "Vaticano clarius, negatum [Ρ 410' 
nempe ab ipso factum : pertendisse, inquam, haud 
eo devenisse Arsenium patriarcham υἱ ubi juris 
dictionem adimeret et omnino interdiceret abso. 
lutione imperatoris. Verba hec sunt historici sub 
finem ejus capitis : Κἂν μὴ γεγονὸς ἐφημίσβη, ὡς 
καὶ ὁ ᾿Ιωσὴφ πατριαρχεύσας ὕστερον, ἀπολογού- 
µενος ὑπὲρ τοῦτο, διισχυρίζετο. Sio in codd. duo- 
bus. At Vaticanus sio habet: "Όμως ὁ Ἰωσὶν 
πατριαρχεύσας  Ugtepov διισχυρίζετο ψεῦδος dun 
τὸν λόγον Joseph postmodum patriarchatum gerens per- 
tendebat. falsum. esse quod. a multis  jactabatu 
Nempe ut paulo superius dixerat, ὡς χωρὶς τῆς τοῦ 
p Ἱατριάρχου βουλῆς ἀντιποιήσοιτο | (Josephus) τῆς 
βασιλέως ἀναδοχῆς, sine nutu et assensu patriar- 
chzx Josephus ingesserit se ad audiendam sacra- 
mentaliter confessionem imperatoris. Φέρεται d, 
subjungit statim, xal λόγος παρὰ πολλοῖς ὡς xil 
ἐπιτιμήσειεν ὃὁ µπατριάρχτς ἐκεῖνον (Josephum) 
ὥστε μὴ εἶναι τοῦ βασιλέῶς ἑωπνευματιχόν. Ferlur 
scilicel sermone mullorum  palriarcham interdizis 
Josepho πε esset confessarius imperaloris. [ία ch 
rius, ut dixi, Vaticanus paraphrastes ; a quo ger- 
manam auctoris sententiam hic expressam confir- 
mal Pachymeres ipse, prout ejus contextus sb 
optimis codicibus exhibetur, infra, ]. iv, c. 28 sic 
de Josepho dicens : "Üv ἀφωρίσθαι ἔλεγον ἐπὶ τῷ 
μὴ τὸν βασιλέα εἷς πνευματικὴν υἱότητα δξχε 
σθαι. Que ibi sic vertit : Quod illum atebani ia 
excommunicul ionem incurrisse, sub cujus intermina- 
lione velitum ei olim a patriarcha — fuisset habert 
deinceps imperatorem loco spiritualis filii, el illut 
confessiones, ul anlea consueverat, in poslerum ac 
cipere. Non poterit autem me quisquam, opinor, 
reprehendere, quod π)ευµατικόν confessarium in- 
terpreter, quin prius arguat vulgatum Florentine 
ccumenice synodi interpretem, qui pagina 17 
fomi XXXII, ed. Cone. Rtg.,illa verba τιµιώτατος 
πνευματικὸς Χύρις Γρηγόριος sic Latine reddit: 
Honorabilis a confessionibus domaus Gregorius. Erat 
Bcilicet confessarius imperatoris Grecorum, qui 
concilio [Florentino interfuit. Ut omittam li 
ejusdem notionis verbo πνευματικός subjecta te- 
slimonia a Meursio, ut dixi, recitata, qute si quis 
D omnia consideraverit, ne is haud poterit judicare 
addidisse me quidquam sensis auctoris mei, dum 
ab eo memoratam πνευματικὴν υἱότητα ad mini- 
strationem privatam sacramenti poenitentis et 
exceptionis seoretarum confessionum retulit. 


Ποιότης p. 362. Hap' ὃ xal ἡ προσηγορία τί 
ποιότητος εἴληπται. Hoo est si ad verbum reddas: 
Juxta quod et appellatio qualitatis sumpta est. Quid 
autem istud est relativo quod indicatum ? Nempe u! 
apparetex precedentibus,obliquum adaptari et exe- 
quari debere ad reutum, non e converso reciom ad 
obliquum . Confldo vel ex hoo loco, cui multi alii 


4057 


GLOSSARIUM. 


1058 


simili ἀσυστασίᾳ et insuspicabili cohesione tene- Α quo Vulcanius legi jubet grumare $955 διοοθῶς, 


brosi per hanc historiam occurrunt, assensurum 
mibi lectorem prudentem si dixero $94 OEdipum, 
non Davum esse oportere interpretem Pachymeris, 
scriptoris, si quisquam ullus, antiquarii, cuique 
meliori jure quam illli in quemLatinus epigram- 
matarius hoc versu lusit, exprobraveris : 

Non leclore tuis opus est, sed Apolline libris. 


Sed παρεργωέν fj npootulev ἅλις, Opus vocat ipsum; 
et attentus consessus dici a me causam exspectat 
cur in ποιότητος vocabulo non, ut vulgo consüevit, 
qualitatem sed regulam intellexerim. Vereor enim 
ut apud plerosque satis sit aliegare,quod verissime 
possum, manifestum ex inspectione precedentium 
verborum, loci sententiam id flagitasse. Non enim 


deerunt qui exigant etiam aberrationes et deliria p 


scriptorum ab interpretibus exprimi; alque adeo 
in isto genere quam superstitiosissime ineptire fi- 
dem vocent. Aio igitur opinalum esse me vidisse 
aliquid uspiam Pachymerem quo motus ad existi- 
mandum Βἰ{,ποιότητα regulam interdum significare, 
istamque ut solet, quamvis raram,notionem oblata 
qualicunque occasione usurpare affectasse. Non 
est inverisimile hominiobsoletorum verborum au- 
cupi talium collectorem et enarratorem diligantum 
familiarem Hesychium fuisse: cujus vocabularii 
haud paulo correctiora Constantinopoli ante hos 
quadringentos [P 414] annos, hoc est setate Pachy- 
meris, exemplaria fuisse quam illud ex quo Aldus 
Manutius editionem expressit suam,nemo prudens 
dubitaverit.Suspicor itaque Pachymerem in verbo 
ποιότης apud Hesychium longe aliud legisse quam 
hoc ibi hodie apparens nullius pretii : ΠἩοιότης χρῶ- 
μα ἡδονὴ νότος. Quid queso νότος, quid ἡδυνὴ ad 
ποιότητα ? Quid illum ipsum χρῶμα } quam inopíi- 
natum et, ut libere dicam, ἀπροσδιόνυσον ? ac pro 
illis quidem ἡδονὴ νότος reponendum putarim, ex 
iis qua ad verbum γονικεύειν adnotavi, 7j γόνος, ut- 
τος. Quod nunc attinet, γρώμα pro χρώμα in He- 
sych:oPachymeriano suspicor scriptum apparuisse. 
Groma vox est exquaquiagrorum metiendorum ra- 
tionem tradidere, in unum collecti corpus, groma- 
tici scriptores, nomen invenerunt. Est enim id 
instrumenti vocabulum ista in arte precipui, quo 
ad dirigendas limitum lineas in terrarum partiono 
aut dimensione utebantur. Groma sive gruma, ut 


utí pro eo quod ibidem mox cernitur gruma βασι- 
λικὴ γνώμη reponendum contendit gruma διόπτρα 
τεκτονική. Videtur vocabulum istud antiquum 
gruma a priscis Latinis ex Greco γράμμα  forma- 
tum. Est autem γράµµα, ut alie glosse Greco- 
Latine veteres docent, ὁ σταθµός scripulum. Scru- 
pulum autem sive scripulum, ut ex Varrone et 
Columella libris de re rustica viri docti colligunt, 
mensura estBadhiberi solita metiendis agris,nempe 
gruma eive. groma, que erat instrumentum cujus 
ope dirigebatur oculus ad lineas ducendas exac!e 
rectas, promiscui usus architectis et agrimensori- 
bus, unde διόπτρα τεκτονική dicta, ut. vidimus, Ex 
his liquet groma sive gruma idem esse quod γνώ- 
pov, σταθμὸς, διόπτρα τεκτονική, gcriptulum sive 
scrupulum, que omnia vocabulis Latinis amussis, 
norma regul» respondent,et instrumenta signifl- 
cant, quibus visus humanus ad dijudicationem re- 
cti 8 curvo aut ad exe:qualionem obliqui ad exacte 
directum utitur ; ad quod cum esset usug opportu- 
nus funicolorum, etiam Ὑόνος, µίτος hoo instru- 
mentum dici potuit; que verba Hesychio funem 
sonant agrimensorium. Porro cum Hesychius, qui 
tam multa nobis ignota monumenta vetera viderat, 
alicubi forte reperissct hoc instrumentum, Ypouay 
sive γράµµαν dictum; ποιότην aut. ποιότητα vocari, 
et hoc intr notiones abstrusas vocabulorum, qua- 
les innumeras opere illo suo complectitur. expri- 
mendum putasset, fleri facile potuit αἱ ex eo Pa- 
chymeres, captator cupidus verborum  inusitati 
signifieatus, ποιότητος vocabulum hoc loco pro 
regula posuerit. Hactenus scripta cum ostenderern 
illustrissimo D. abbati Octavio Falconerio, ipsius 
ea limatissimo judicio subjiciens,suggessit ille vi- 
deri posset antiquum Etruscum vocabulum piota e 
Greco ποιότης exposite hio notionis ortum, pro- 
miscuo tunc usu gentium ambarum, et Latinis 
sive Italis perrrultis Constantinopoli et in multis 
aliis Orientalis imperii insulis et locis peregrinan- 
tibus aut degentibus, et vicissim non paucis Gre- 
cis Pisas atque Etruriam visentibus, varie com- 
merciorum vice. Constat sane apud Dantem Ali- 
gherium, antiquum et maximi nominis poetam 
Tbhuscum, vocem piota pro pede usurpari. Vide ejus 


. Infernum sub finem cantus xix. Vocabuli autem pes 


vulgo explicant, mensura quzdam est qua flezz D et equivalentinum in cunctis linguis usu est fre- 
i , 


viz ad lineam diriguntur, aut, ut Nonius habet, 
loca media in qua directz qualuor congregantur 
vic, quod nimirum inillo centro campi dimittendi 
agrimensores grumas suas intenderent,et iis adjuti 
vel lineas ipsi primis rectas designarent velcurvita- 
tatem prius descriptarum deprehensam corrige- 
rent. Istorum hanc actionem expresit Ennius cum 
grumam dirigere, scripsit. In Glossariis veteribus 
ab Henrico Stephano et BonaventuraVulcanio editis 
legitur gruma γνώµων. Unde verbum grumat, quod 
ibi explicatur per illa Greca μετρεῖ, ἐξισοῖ. Paulo 
post ibi ponitur grumari Χαταστρέψαι Δορῶται, pro 


quentissimus ad signiflcandam mensuram sive 
instrumentum metiendi. Unde ille tritus Horatii 
Versus: 

Metiri se quemque suo module ac pede verum est. 
Ejusdem generis et nominis erant instrumenta 
plures simul pedes demetientia, (P 412] que pro 
ratione nuimeri, retento pedis nomine, distingue- 
bantur. Ex his erat decempeda dimetiendis usi- 
tata porticibus ex Horatio eodem: 


Nulla decempedis 
Metata privatis opacam 
Porlicus excipiebat Areton. 


1050 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1000 


596 Nam, ut supra vidimus, architeoctis οἱ agri- À vir Theodosius vocatur, uti et ο. 22, ]. π. Ex his 


mensoribus commmunia erant hujusmodi instru- 
menta mensurarum. Quia porro plerumque fit ut 
mensure nomen rei mensurate tribustur, et dica- 
tur exempli gratia pes terrz,palmus sive ulna 
panni, etc., ita videmus Italicum vocabulum ρίοία 
terre interdum tribui, forte ex dimensione agri- 
mensoria cujus iustrumentum piota vocarelur. 
Piola, aiunt auctores accuratissimi Lexici Etrusci, 
diciamo la xotla di terra che abia seco l'erba. Ad 
quod citant Pietro Veteri Tratiato vi, in heec verba : 
Non vengono a slar molto fuor della terra per ca- 
varsi del semenzario con essa, cieó inuna piota etc. 
Piota ergoltalice idem quod pes,unde etinstrumen- 
tum agris metiendis dictum sic fuerit,et vox ποιότης 
Greci evi sequioris eadem notione usurpata, 
istum usum Hesychio notante et Pachymere exscri- 
bente, prout hactenus diximus, non alffirmantes, 
sed querentes et quasi micantes in tenebris. 


Πράγματα p. 448. Hoc loco vox πράγματα 
similem nolionem babet. ejus de qua adaotasse 
aliquid memini scholiis ad Catenam Grecorum 
Patrum in Evangelium S. Marci. brevi, nisi littera 
amicorum fallunt, Paraaiis edendam. Similem, in. 
quam, non enim pecuniam signatam, sed sigua, 
vasa, gemmas et ejus generis pretiosam et specio- 
sam supellectilem hic eo verbo designari loci 
sententiam exigit. De re ipsa hic indicata,hocest de 
clade [saacii Augusti,cujus occasione ista venerint 
in potestatemBulgarorum, dicimus in notis adeum 
locum. Pro voce Χάλλιστα in cod. Barberino lege- 
batur μᾶλιστα, sed et in ejusdem ora codicis x&A- 
λιστα tanquam verior lectio agnoscebatur ; οἱ cum 
eam solam optimus et ipse codex Allatianus in 
contextum reciperet,non dubitavi quin preferenda 
easet. Vaticanus solita securitateutramque omittit, 
Convenit autem adjunctum κάλλιστα satis apte ad 
significandam speciem insignem corone, sceptri, 
vasorum aureorum, torquium, monilium, gemma- 
rum vestiumque imperatoriarum, qua hoc loco dc- 
signantur verbo πραγμάτων. Galli hodie usu si- 
mili vocant effels res pretio estimatas, prout dis- 
tinguuntur a pretio ipso et nummis. 

(P. 413] Πρίγκιφ καὶ Πρίντζης, p. 402. Ait 
plurium suffragiis destinatum patriarchatui Con- 
stantinopolitano fuisse monachum nomine Princi- 
pem ex familia Principum Peloponnesi. Agit de 
eodem 1. ru, c. 3, Noster, dum huno ab imperatore 
missum ait ad Challia Tachorum Orientalium dy- 
nastam deduxisse filiam r.otham imperatoris ipsi 
Chalau desponsam ; quiéetamen cum eo pervenisset, 
reperto mortuo Chalau, ejus fllio et, succcessori 
Apage vel Ápagani nupserit. Verba Paohymoris 
Bunt: Τῷ μὲν Χαλαοῦ μετὰ τοῦ μοναχοῦ xai ἵε- 
ρέως Πρίγκιπος ἐξεδίδου τὴν ἐκ τῆς Διπλοθατατζίνης 
3χ νοθείας maióa Mapíav: xai ὁ Πρίγκιψ ἀρχιμαν- 
δρίτης dv τότε τῆς τοῦ παντοκράτορος μονῆς, θείο. 
Is postea creatus Antiochenus patriarcha ibidem 
dicitur, et res narratus 897 |. vi, c, 5b, ubi hic 


habemus ita fuisse pecullare Príncipis nomen dy- 

nastis Peloponnesi, ut pro vocabulo familie sdhe- 

reret singulis ex ea domo prognats, usu videlicet 

Grecorum, verum et gentile nomen illius 8tirpisori- 

gine Francicz vulgo nosse minus curantium,quan. 

quam illud doctiores non nescirent. Nam Georgius 

Acropolita, Historie sue c. 48, Archaie et Pelo. 

ponnesi principem B:XapSovtv Villarduinem nomi- 

natum docet. Gregoras vero 1. vit, p. 109, titulom 

Principis Peloponneso imperitantibus tributum ait 

jam & tempore ConstantiniMagni, uti et Athenarum 
dynaste nomen magni ducis et Thebarnm Bootia- 
rum domino appellationem magni primicerii µεγά- 
λου πριµικηρου, quee postea usu vulgi in µεγάλο 
κυρίου nuneupationem degeneraverit ; obtinenti 
denique Hiciliam regis nomen. Ridicole,quasi jam 
tum etate Constantini Magni Sicilia, Thebe, Athe. 
ne, Peloponnesus avulsa a corpore Romaniimperü 
dynastis propriis subessent, non modo id tolerante 
nove Rome conditore, sed etiam, si superis pla- 
cet, istos regulos amplis honorare appellationibus 
curante. Porro |. rm, ο. 16, hane vocem aliter 
Pachymeres scribit in his verbis: Καθημερινοὺς 
molipoucnpóg tbv Πρίντζην ἐξῆγε. Loquitur de 
sebastocr&tore frater imperatoris circa Monemba- 
siam quotidianis velitetionibus adversus Pelopon- 
nesi Principem decernente, quem Πρίντζην Printi- 
zem vocat, vocabulo proprius accedente ad vocem 
Franciscam Prince, quam Francici tunc incola Pe 
loponnesi proprium dominum indigitabant. 


Προθολεύς p. 482. Merito hio Veccus τὸ vpooo- 
λεὺς tiq τὸ αἴτιος µεταλαμθάνει, hoc est, inesse 
vocabulo προθολεύς vim  notionemque principii 
activi ao cause contendebat. Sic enim plane eam- 
dem vocem intellexit et usurpavit Gregorius Na- 
zianzenus, Oratione de Filio, in his verbis: kc 
τοῦτό ἐστιν ἡμῖν ὁ Πατὴρ καὶ ὁ Yióg καὶ τὸ ἅγιον 
Ηνεῦμα, ὁ μὲν (nimirum Pater) γεννήτωρ xai xp 
θολεὺς (λέγω δὲ ἀπαθῶς xal ἀχρόνως καὶ ἁσωμί- 
tex), τῶν δὲ (οἱ ΕΠΙ et Spiritus sancti) τὸ μὲν 
γέννημα, τὸ δὲ πρόδληµα. Ubi clare Pater. γενντ. 
τωρ Filii eterni, προθολεύς autem sancti Spiritus 
dicitur, vicissim autem Filius Patris γέννημα, Spi 
ritus autem sanctus ejnsdem πρόθληµα. Ex quibus 
patet verbum προθάλλεινηοη quamcunque emissio- 
nem Latine significare, sed eam quee sit cum in- 
fluxu activo conjuncta; qualisest emissio ramorum 
ex vivente trunco. Qualium emissionum est men. 
tio Cant. iv, 45: Emissiones (uae paradisus ma- 
lorum Punicorum. Quare mihi videtur satis 
bene respondere Greco huic verbo προδάλλευν 
Latinum producere, quod etipsum cause notionem 
habet, adeo ut προθολεύς recte explicetur vocabulo 
productor, sicque in testimonio Damascenus Patet 
eternus productor sancti Spiritus per Filium dice 
tur. Multa de vocabulis προθολεύς et προθολή ert- 
ditissime disputat Petavius noster o. 8, Ἱ. v, Dt 
Trinilate 898 et alibi in eo opere, que videri 








1061 


GLOSSARIUM. 


1062 


apud eum possunt. Hoc enim quod diximus, nobis A ἨΗύλαι καὶ πύλα p. 365. Hic vocem ἁραρυίας 


pro instituto, et loci quem tractamus intelligentia, 
gufficit in presens. 


[P. 413.) Προσελῶντες p. 209. Remiges hos fuia- 
se, qui προσελῶντες quasi proprio artis aut ordinis 
vocabulo dicebantur, et ipsa origo suadet vocis ἀπὸ 
τοῦ προσελαύνειν slve mposcÀqv prorsum impellere, 
οἱ diserte Noster tradi, tum hic tum c. 30, l. v, 
ubi quem semel] προσελῶντα dixerat, postea συν- 
ωνύμως vocat προσερέτην. Wolfius in excerptis 
Paehymerianis Gregore subjeolis vitiosam hujus 
vocabuli scripturam exprimit, ex mendoso videlicct 
codice, dum hanc recitat ex hoc haud dubie loco 
gententiam : Gasmulicum ad. bella erat. animosum, 
Pyxylonles vero agendis remis strenui, 


Ηροσπαίω p.270. Vix alibi reperies προσπαίειν, 
etel παίειν, uti alia ex eo composita, írequens 
sit. Quid aliud putemus quam metaphoram hic 
esse a sagitta in scopum intenta [P 413] et illum 
feriente ductam ? sic enim ait fabulam incurrere in 
verum aoc illud percutere, ut saggittam scopum. 
Simile quiddam sacrarum Litterarum interpretes 
adnotant ad illud 8. Pauli ad Rom. x, 4: Finis le- 
gis Chrislus. Lex ibi vocatur tota historia vetus 
sacris libris commendata, quibus et res a patribus 
geste et sacrorum apparatus ac ceremonig tradun- 
tur, omnia Christum venturum prefigurentia. In 
quo allusisse Apostolus putatur ad originem vocis 
Hebraice legem significante, Y" thora enim a 
radioe iarah est cujus prima notio est Jecit, 
projecit. Undeejusest usus proprius in ejaculatione. 
I Regum xx, 36, de Jonathane sagittam ejaculante 
scribitur *ynn nv -vm vehu iarah hachetsi : et 
inse jecit sagitiam. Quo pertinere putatur multorum 
Psalmorum inscriptio: In finem, boc est in Chri- 
stum.In quem procul indicandum et quasi indigi - 
tandum pleraque ibi scripta dirigebantur. Nec 
ftustra ; veritate quippe prophetis exacte respon- 
ἀθπίο, figure in rem incurrerunt. Fabule morale 
preceptum adumbratis par ratio est. Ut enim 
figura prophetica, cum res figurata exhibetur, προσ- 
παίειν ἀληθείᾳ, in veritatem incidere dicitur, sic et 
apologus, cum eo significatum offlcii monitum de- 
claratur et quasi ad rem ipsam applicatur. 

Ἡρῶτος p. 298. Πρὸς τὸν πρῶτον ἐκθέμενος. 
Hie πρῶτος absolute et. subtantive usurpatur pro 
supremo illio preside sacrorum nempe palriar- 
cha. 

Ἡρωτοκῆρυξ p, 476, Quem antea vocaverat δο- 
µέστιχον ἐκκλησίας, nune appellat πρωτοχήρυκα, 
synonynam, opinior,ursurpens eam vocem pro πρω- 
τοψάλτης. Nam υἱ Cordinus habel o. 17, n. 40, 
Οὁ πρωτοφάλτην ἔχει ἐκκλησία, ἀλλὰ δοµέστιχον. 
Quibus signiflost precentorem, hoc est, eum cujus 
officium est cantum inchoare in choro, non πρωτο: 
ψάλτην Bolere dici, ut res exigeret, sed domesticum 
Ecclesie. Hec mihi causa fuit 899 opponendi 
in versione πρωτοκήρυκος vocabulo Latinum prz- 

entoris nomen. 


n 


emendavimus indicio syntaxis, cum ἁραρωίαις, - 
quod in codd. B et A, Vaticano omittente, legebatur, 
quadrere ad vocem πύλας non potest. Probain hunc 
locum est παράφρασις Vaticani codicis his verbis ; 
Καὶ πύλας £y ταῖς πέτραι, ἤγουν ἅλυον (lego ἄλυσιν) 
σιδηρᾶν xai ἰσχυρὰν κατεσχεύαζε. Non ergo porim 
aut valve ex ferro solide intelligende hic fuere: 
neque enim id sinit rei subjectm natura. Non, 
inquam, portui, ut. domui aut conclavi obduci 
solidum ostium poteet. Qui enim aut quibus mo- 
liendi machinis tante latitudinis postes essent, 
quanta explere atque obturare, quam vaste hiat, 
valerent totum os portus, quo magne ao longe 
naves prelongos hinc inde protendentes remos, 
eeque non singulares sed plures interdum simul, 
aditum exitumque habere commodum debeant ? 
Ergo hic Noster cum πύλας dixit, intellecturum 
putavit prudentem tectorem taleostium quod portui 
claudendoapponi posset, catenam nimirum ferream. 
Addam hic satis rarum notionem vocabuli πύλη 
aut πύλα, cujus usum reperi in Greca versione 
Speciminis Sapientis Indorum, quem librum Lati- 
niiate à me donatum  huio historie imperii 
Michaelis Palaeologi Augusti, a quo id opus in 
quadam concione allegatur, horlatu amicorum 
tanquam παρεμπύρευµα adjunxi. Ibi in prima 
preventione que historiam inventionis et deporta- 
tionis ejus libri ex India in Persidem recitat,pagina 
codicis quo utebar Greeci nona, sio. legitur : Πλὴν 
διὰ τό σοι ἀρεστὸν λήψομαι µίαν πύλαν ἐκ τῶν 
ὑφασμάτων τῆς χώµης Φουϊστὰν, ἵνα ἐν αὐτῇ δοξα- 
σθήσεµαι χἀγὼ δοὺλός σου iv πάσῃ τῇ συγγενείᾳ 
pou. Λαθὼν δὲ ὁ Περζωὶ ix τῶν βασιλικῶν ἵμα- 
τίων eto. (P. 414] In his verbis primum  occurit 
querendum quid sil πύλα ἐκ τῶν ὑφασμάτων. Nam 
portz? notio, que naturalis est πύλη, quam hic sit 
intempestiva nemo non videt. Omnino agnoscen- 
dum est πύλα hio pro πτύλα positum a πτύστω 
plico involvo, ut volumen aut scapus panni cujus- 
piam hoc vobabulo nuno significetur. Fundum 
habeo conjecture Eustatium, qui ad illum versum 
411 lliadis, 0, πρώτῃσι δὲ πύλῃσι πολυπτύχου 
οὐλόμποιο,θίο annotat p. 721 ed. Rom. Παρηχητικῶς 
ἑ πως fj ἐτυμολογικῶς παράχειται dj πύλαι καὶ ὁ 
πολύπτυχος' παρὰ τὸ πτύσσειν γὰρ καὶ ἄμφω, ἵνα 
ᾗ πολύπτυχος ὁ πολύπυλος. Hec ille; in quibus 
vides πύλην ἃ πτύσσειν deduci, extrito subjuncto 
τ. Addam ex occasine de panno hio memorato 
pagi PAuistan, quod in illo videlicet pago texere- 
tur: forte inde natum vulgare nomen hodie in 
Gallia panni cujusdam ex gossypio texti, quod 
fustaine, fusianium appellatur. Ex consequentibus 
porro verbis intelligitur genus hoc panni regis aut 
regie familie usibus fuisse reservatum, ita ut 
vestiri eo nemo posset sine concessu peculiari re- 
gis. Unde characterem haberet 600 eximii hono- 
ris θἱ apud principem gratie indumentum tale. 
Propterea enim addit Perzoes accipere se istam 


1063 


vestem ob prerogativam honoris ei annexi com- 
muni cestimatione : ἵνα, inquit iv αὐτῇ δοξασθήσο- 
μαι κἀγὼ δοῦλός σου ἐν πάσῃ συγγενείφ µου. In 
quo etiam significat non sua se solius causa istum 
admitere honorem, sed familiz ac cognationis inde 
conspicue future, sic ambitionis invidiam pietatis 
eteharitatisin consanguineoslaudabilis ostentatione 
redimens aut saltem minuens. Confirmant autem 
quod diximus de reservatione hujusmodi panni ad 
usus regios, illa extrema verba: Λαθὼν δὲ ὁ Ηερζωὶ 
ix τῶν βασιλικῶν Ἱματίων. Cur enim, que prius 
nominaverat ὑφάσματα τῆς χώµης Φουϊστάν, nuno 
ἵμάτι βασιλικά vocaret, nisi quod iis uti regi soli 
et familis ipsius licereret, et si quibus privilegium 
jdem a rege eximii honoris gratia tribueretur ? 

*Póc p. 909. Ait ducem Latinorum, quem de- 
goripsit ferum, ardentem οἱ capite rufum, hominem 
vaste stature, cui erat nomen Hhos Solymas, vi- 
deri natum apellationem ex similitudine cum eo 
quod vocat 'Póc Ros. Quid aulem est hoc? an 
scripserit Pachymeres 'Poc pro ot? Ῥώς sane 
constanter scribunt duo codd. optimi B. et A. Va- 
ticano hoc comma omittente. Atqui 'Pe« nibil, 
quod sciam, huc faciens signilicat. 'Ρώξ autem ex 
Eustathio Hapsx6oAaic ad Od. : p. 1633 ed. Rom. 
eat φαλαγγίου εἶδος, species animalis noxii dicti pha- 
langii. De hoc Plinius, ]. xxix, c. 4: Phalangium.... 
est plurium generum, unum simile formica, sed 
multo majus, rufo capile. Huic comparatum huno 
ducem a Pachymere crediderim. Dixerat enim an- 
tea et rufa eum coma fuisse et vultu rubente, 
quippe accenso naturali ardore. Unde credibile eit 
vel £ in « scienter mutatum ab antiquario seripto- 
re exemplum ejus mutationis alicubi forte soripto- 
rum veterum naoto,vel errore hic librarii ῥώς pro 
ῥώξ positum. 

Σάλπακις p. 472. Ait Salpacin, quod erat cogno- 
mentum Mantachie cujusdam ducis exercitus 
Persarum, Persica lingua significasse fortem. 

Σταυροπήγια. L. vi, titulus est capitis 11 : Ὅπως 
βασιλικὴ νεαρὰ προθαίνει ἐπὶ τοῖς σταυροπηγίοι. 
Apud Matheum Blastarem tituius est : "Ott uóvo 
τῷ πατριάρχτ Κωνσταντινουπόλεως δίδοται σταυ- 
ροπήγια παντοῦ πέµπειν. Soli patriarche | Constan- 
tínopoleos concessum esse stauropegia quocunque 
millere. Tum rem ipsam sic explicat : Μόνῳ τῷ 
πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ἐκ συνηθείας 
[P. 415] ἐφεῖαι μακρᾶς σταυροπήγια τε διδόναι 
καὶ τὴν ἀναφορὰν καὶ μνήμην τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ 
ἔχειν, οὐ µόνον ἐν ol χέκτηται ἰδίοις χωρίοις ὁπου- 
δήποτε χειµένοις καὶ τοῖς ἀχινήτοις χτήµασι τῶν 
ὑποχειμένων τούτῳ µοναστηρίων, ἀλλὰ καὶ ἐν ταῖς 
τῶν µητροπόλεων αὐτῶν ἑνορίαις, ἔνθα ἂν παρὰ 
τοῦ τὸν νεὼν ἀνεγείροντος δηλαδὴ προσκληθείη. 
Soli patriarche | Constantinopolis 601 ex longa 
consuetudine permittitur stauropegia, sive crucium 
fixiones, concedere et relationem ac snemoriam nomi- 
nis ibi habere, non solum in przdiis aul terris quo 
peculiari jure possidet, ubicunque sila sint, εἰ ín 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1001 


À immobilibus possessionibus subjectorum ipsi monc- 
sleriorum, sed etiam in diccesibus metropoleon ipta 
rum, ubi videlecet ab aliquo templum  zdificante ad. 
vocatis fuerit. Ex his licebit intelligere etaupoz;- 
γίων nomine hio significari, jus supremum patriar- 
che in ecclesias patiarchatus, sui, quo posset 
eximere que loca quasve personas vellet a pote- 
state episcopi cujusvis, et intra fines dicceseon 
suum licet antistitem habentium certa sibi mona- 
steri&a vel ecclesias valeret, exipere, citra nutum 
aut assensum proprii locorum illorum metropolite. 
Hanc autem potestatem videtur exercuisse patriar- 
cha frequentius in prediis et agris sibi vectigalibus 
et in templis de nevo erectis, quorum fundatores, 
ad operis amplitudinem et commendationem id 
sati pertinere, affectabant ut uni ἀμέσως patriar- 
che illa subjicerentur, a jurisdictione propriorum 
loci presulum exempta. Qui vero, cum locom 
aliquem in aliena diecesi sitam, eximere ab aueto, 
ritate ordinarii et sibi reservare patriarcha vellet, 
id declarare solebat fixa ibi cruce cum certa in- 
Bcriptione, cujus formulam videre licet apud Meur- 
sium, ideo ipsa exemptio et jus illus σταυροπη- 
γίων verbolindicabatur. Id clare patet ex hoc in 
quo versamur loco nostri historici. Is enim cumin 
titulo capitis mentionem potuisset Novelle impe- 
ratorit circa σταυρνπήγια, ejus Novelle senten- 
tiam in ipso capite sic refert : Ἡροδαίνει νεαρὰ fa- 
σίλειος ἄλλ᾽ ἄττα πλεῖστα διοριζομένη xai τάττουσε 
καὶ τὸ τὰ ὁπυυδηποτοῦν πατριαρχικὰ, ὅσα ἓν χώ- 
pxt& xal μοναῖς, ὑπὸ τοὺς ἐπισχόπους Ov al ἐνοριαί, 


C. τελεῖν, Prodiit imperatoria Novella qua cum alia 


decernebantur quadam, tum illud in primis, ut quz 
ubicunque cujusque modi przdia vel monasteria pa- 
triarcho juri reservala censerentur, | ea deinceps 
episcopis, quorum ἐπ propriis dizecessibus illa essen 
sila subjicerentur. lta ille ; quibus verbis vides de- 
clarari quid in titulo voce σταυροπηγίων intellexe- 
rit. Plura de his non dico, quod et Meursius verbe 
σταυροπήγιον οἱ post illum vir pereruditus Jacobus 
Goar O. P. pag. 612, et 615 sui Euchologii copiose 
ac diligenter hoc vocabulum edisserant, plane in 
sententiam nostri Pachymeris. 


Στύψις xal στυπτηρία, p. 420. Non dubium 
quin utroque hoo vocabulo alumen designetur, 
merx expetita ob usum celebrem in tingendis 

D pannis laneis, ut ait hic Pachymeres noster, ize 
πολλῇ τινί χρῶνται ταύτῃ τὰ ἐξ ἐρίων ὑφάσματα. 
Quod distinctius Plinius exsequens, docet |. xxxv, 
c. 15, cum sint aluminis species due, candidi εἰ 
nigri, inficiendis claro colorelanis candidum liqui- 
dumque utilissimum esse, contraque fusco aut 
obscuro fuco iisdem imbuendis nigrum accommo- 
datum. Mox ibidem Plinius 603 loca percensens 
ubi alumen provenit, Pontum memorat, unde hic 
Noster refert solidos illud per Euxinum exportare 
Genuenses. Phoces tamen non meminit, ubi fodi- 
nas aluminis ponit Pachymeres, serius videlicel 
detectas nec Plinii jam tum etate celebres. 








1065 GLOSSARIUM. 1056 


Σύμθολα δεσποτικοῦ θανάτου, p. 350. Mani- À Joanni duci. Unde intelligitar additionem illam 


feste in his sacra Eucharistia designatur illis ver- 
bis . Σήµθολα Δεσποτικοῦ θανάτου dominice mor- 
tis symbola, qus statim post ἅγια δῶρα nuncupat. 
Cujus appellationis rationem nemo requiret, [P 
416] qui meminerit illud Apostoli ad I Corinth., 
xi, 26 : Quoliescunque manducabitis panem hunc. et 
calicem bibelis, mortem Domini unnuntiabitis, donec 
meniat. Unum addo de voce Σύµθολον, cum sim- 
pliciter dicitur summam Christianorum dogmatum 
indicare apud hunc nostrum quoque, ut cum is 
mox addit meribundum imperatorem in procinctu 
sacri 'accipiendi vialici τὸ ἆγιον διεξιέναι Zóp6o- 
λον, Symbolum videlicet apoatolicum fidei suem 
profitende recitasse. Alibi sepe in hac historia, 


Symbolum Nicenum absolute Symbolum nominat. B alius ο Cleanthis schola, 


Intelligebatur enim de quo diceret, ex subjecta 
materia, cum tractaretur controversia de additione 
Filioque Symbolo Niceno, vel si exactius loquimur, 
Constantinopolitano, a Latinis inserta. Vide que 
annotarrus ad ]. v, 11. 

Συγχωρἑέω καὶ συγχώρήησις, p. 385. Aut oblatum 
ab imperatore sacro templo pretiosissimum altaris 
velum, cum absolveretur ab excommunicatione, 
dignum se ac tali gratulatione donum. Ut hic, sic 
et alibi verbum συγχωρον in ista notione sumitur. 
Uti et συγχώρησις pro ipsa absolutione hoc ipso 
capite : ἄντειχετο ὡς λεπὰς ixelvou (Josephi patri- 
archa novi, qui eum ab excommunieatione solve- 
rat) διά τε τὴν ἀπ᾿ ἐκείνου συγχώρησιν, propter 


absolulionem, quam eum (rustra,ab Arsenio petiis- (« 


set, a Germano accipiendam non potuisset, deni- 
que a Josepho tertio ab Arsenio patriarcha iumpe- 
traveral. 

Συναπτή, p. 174. Synapte nomen Latine reti- 
nui, quia non reperio unum aliud in nostra lin- 
gua verbum quo res voci συναπτή subjecta satis 
exprimatur. Multa de ea utiliter docet Meursius. 
Videtur aliquid simile illi parti litaniarum nostra- 
rutrn, qua Deo, continua serie multo commendan- 
tur, ecclesia pontifex etc., adjuncta cuique accla- 
matione populi : Te rogamus, audi nos, pro quo 
Grecis est, Τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν Dominum rogamus. 


Συνών, p. ,87. Pachomius litterator dicitur τῷ 
Στρατηγοπούλῳ Μιχαἡλ συνών. Hic τοῦ συνεῖνα 
verbo non quelibet indicatur presentia, sed inti- 
mus convictus domesticumque in re lilteraria mi- 
nisterium, quale divites olim exibebant ab iis quos 
apud se habebant, ut eorum eruditione, cum es- 
stet opus αυἱ vacaret, juvarentur. Hi haud fere 
uiiter quam συνόντες vocabantur, ut intelligitur ex 
longo et perefeganti Luciani de his libro, cujus 
ipse titulus (inscribitur enim Hepi àv ἐπὶ μισθῷ 
603 συνόντων) hano quam asserimus hujus voca- 
buli notionem demonstrat. 

Συριωάννης, p. 328. Agit de Joanne duce pro- 
fecto Thebas, et. illic reperienle magnum domi- 
num, quem lingua popularium ibi Syrioannem vo- 
citatum ait, et tamen cognominem ipse fuisse 


Ῥλδτποι. Ga. CXLIII. 


prime syllabse ad nomen istud non pertinere, sed 
adjunctam ei consuetudineillarum gentinm origi- 
nis Francice, vel ex longa cum Francis consuetu- 
dine, nomen Syre. quod ex Greco χύριος factum 
putatur, suo principi accorrmodantium. Suspicor 
idem nomen, licet paulum diverse scriptum, fuisse 
Συριωάννης, quod cuidam nobili Comano in ba- 
ptismo inditum refert Cantacuzenus, l. 1, c. 1i. 


Σφαῖρος Ἐμπεδόχλειος, p. 203. Primo mihi 
loci hujus occursu venit in mentem laudari hio 
sententiam philosophi veteris e discipulis aut se- 
ctariis Empedoclis. cui nomen &Spbero esset. 
Quidni enim talis appellationis quispiam dedisse 
operam Empedocli [P 417] potuisset, cum Spherus 
notus auctor multorum 
operum, Diogeni Laertio memoratus sit ? Animad- 
verti postea obortam opinionem eamdem Ηἰθγο- 
nymo Wolfio hunc locum in sua Excerpta confe. 
renti. Sed consideranti rem attentius brevi patuit 
αφαῖρος hic pro σφαῖρα positum plane significare 
follem, orbicularem, quales videmus pilas majores 
spiritu confertas, quas Itali palloni, Galli ballons 
nominant. Excipiat aliquis contra non reperiri 
nomen istud haoc forma, sed feminine ubique termi- 
nationis et generis apud scriptores classicos legi- 
Concedo. Quid tum postea ? an est adeo alienum 
& Pachymeris more quiddam in taljbus χαινοτο- 
μεῖν ? Preterea suspicari licet visum ipsi aliquem 
librum idonei auctoris ex iis multis qui ad nos 
non pervenerunt, ubi σφαῖρος pro σφαῖρος ponere- 
tur. Sed verbi controversiam profligaverimus, re 
gemel ipsa constituta. Demonstrato, inquam, loci 
quem tractamus sententiam exigere ut οφαίρος fol- 
lem rotunde forme signiflcet, simul evicerimus 
istam hujus vobabulli hoc loco notionem esse miai- 
me dubiam. Ergo ad id nos accingamus. Ait hic 
Pachymeres patriarcham — Arsenium, postquam 
Michaeli Paleologo imperatori ob excecatum pu- 
piliura et collegam suum in imperio Joannem pue- 
rum sacris interdixerat, dissimulasse tamen, dum 
quedam fleri videret minime coherentis eum ana- 
themate rite intorto. Nam cum eum qui tali, ut 
paulo ante loquitur, gladio spiritus & communione 
fidelium plane abscissus fuisset nefas esset juxta 
sacros canones admittere ad ullam participationem 
sacrorum, tamen ex eo tempore non destiterunt 
Constantinapolitani sacerdotes et clerici nominalim 
memorare in sacro choro atque inter ipsa liturgie 
mysteria imperatorem licet excommunicatum, con- 
nivente ad hoc coram se usurpatum patriarcha 
metu majoris mali. Verebatur 604 enim ne, si 
et hoc vetuisset, excussa qua utcunque contineba- 
tur imperator verecundia quadam sacre potestatis, 
omnia in extremam perturbationem impelleret, 
eveniretque tale aliquid quale in Ulyssis nave, 
dormiente, ipso, feliciter ad portum aspirante, te- 
meraria cupiditate comitum ejus acoidit, qui 


᾽Ασκὸν μὲν λῦσαν, ἄνεμοι δ᾽ ἐκ πάντες ὄρουσαν 


94 


κ... ος c on or ma — Ao —À mimm 





oL -.-- 


1067 
Τοὺς δ᾽ αφ ἁρπάσασα φἐρεν πόντονδς θύελλα 
Κλαίοντας γαΐης ἀπὸ πατρίδος, 

ut ipse Ulysses lugens Alcinoo narrat Od. x eub 

initium : 

Utremquidem solveruut: venti autem omnes erupere. 

Ipsos vero subito rapiens tulit in. Ponium procella 
lentes a terra patria. 

Ejusmodi quempiam fertum tempestalibus utrem, ut 
alicubi loquitur Horatius, hio σφαίρου vocabulo 
designavit Pachymeres, ejus flgura imperatoris irri- 
tabilem animum adumbrans, quem jam estuantem 
ira gravi ob anathema inflictum, si rursus patri- 
archa lacesseret, periculum erat ne is totas habe- 
nas furori laxarat. Audio, dicet forte quidam eru- 
ditus lector : sed tunc oportuerat hune σφαῖρον 
Ὀδύσσειον, non Ἐμπεδόχλειον dictum a Pachy- 
mere. Nam quid utribus /Eoliis cum Empedocle ? 
Ad heooccursurus rogo equum arbitrum rerum 
informare secum ne gravetur ideam ingenii Pa- 
chymeris supra modum antiquarii, 86 eruditionig 
abstruse, quod multis ex locis patet, oBtentatoris 
pene putidi. Ergo is non gatis habens indicasse 
notam sibi ventorum in utres coactorum ab Eolo 
et Ulyssi traditorum fabulam, etiam innuere cura- 
vit haud se ignorare quodnam esset ejus funda- 
mentum fabule. [P 418] Non enim de nihilo illa 
Homerus finxit, sed allusitin eo ad magicam vim 
utrium quorumdam, quibus ad ventos sopiendos 
prestigiatores jam olim uterentur, e quorum post- 
ea numero fuit Empedocles. Hio enim inter alia 
magioe artis experimenta, qualium edendorum 
modum ac viam se traditurum jactabat, sedando- 
rum et excitandorum ventorum arbitrariam pote- 
statem numerat, sic in quodam poemate, discipu- 
lum alloquens : 


Παύσεις δ) ἀκαμάτων ἀνέμων μένος, οἵτ᾽ ἐπὶ γαῖαν 

Ὀρνόμενοι πνοαῖσι καταφθίνουσιν ἄρουραν, 

Καὶ παλιν ἣν x! ἐθέλησθα, παλίντιτα πνεύματ᾽ ἐπά- 
[ζεις eto. 


Sedabis indefessorum ventorum, furorem, qua supra 
[terram 


Ruentes [latibus devastant sata : 

Et rursus, si libuerit, revocata reduces eorum flabra 
Quomodo autem hao preetaret, tradit Timeus Hist. 
|. 18, sic recitatus a Diogene : Ἐτησίων moti σφο- 
δρῶς πνευσάντων, ὡς τοὺς καρποὺς λυμῆναι, χελεύ- 
σας (Ἐμπεδοκλῆς) ὄνους ἐκδαρῆναι καὶ ἀσκους ποιῆ- 
σαι, πρὸς τοὺς λόφους χαὶ τὰς ἀκρωρείας διέτεινε 
πρὸς τὸ συλλαθεῖν τὸ πνεῦμα, Etesiis aliquando 
vehementer [lantibus, sic ul fruclus corrumperentur, 
jussis excorriari asinis, utres ez earum pellibus. [a- 
ctos expandit hiantes auram. versus in. jugis 6085 
collium δὲ montium, quasi ad. spirilnm comprehen- 
dendum. Innuit autem historicus hine consecutam 
tranquilitetem, velut ventis in carcerem compa- 
ctis. Quod populus admiratus Empedocli xwAuca- 
νέµου ventorem inhibiloris cognomen  indiderit. 
Eustathius quoque IIapex6oAaic ad '08. x meminit 
Empedoclis tanquam arte prediti ven!orum com- 


Ῥ, POSSIN! OBSERVATIONUM 118. I. 
A pingendorum in utres eorum similes quos JEolus 


1008 


Ulyssi donavit. Ejus hec verba sunt: ᾽Ανεμοχοῖ- 
ται γένος iv Κορίνθῳ ἀνέμους χοιµίζοντες . εἲς ὅπερ 
δεξιῶς λέγεται διακεῖσθαι καὶ ᾿ΕἙμπεδοχλῆς, οὗ xai 
elc αὐτὸ τέχνη ἱστόρηται. Anemocelag εεεἰᾶ homi- 
num nomen est Corinthi ventos sapientium ; quava- 
luisse in. primis peritia. dicitur Empedocles, cuju: 
in hoc genere ars ab historicis cclebrata est. Ya ille, 
locos alludens non solum modo mernoratos Timei 
et Lasertii, sed aliorum etiam, historicorum, puta 
Porphrii, cujus in Vita Pithagore, editionis Hol. 
Btenian:, typis Vaticanis, hec leguntur p. {9 : 
"Qv µεταλαθόντας ἘΕμπεδοχλέα τε καὶ Ἐπιμενίδην 
καὶ Αδθαριν πολλάχις ἐπιτέτελεχέναι τοιαῦτα" ὅῆλα 
δ αὐτῶν τὰ ποιήµατα ὑπάρχειν. "Άλλως τε x: 
ἀλεξάμενος μὲν ἦν τὸ ἐπώνυμον Ἐμπεδοχλέου, 
Que postrema verba eruditissimus Holstenius sit 
vertit ; Quin εἰ Empedocli cognomen | erat Aleza- 
nemi sive averrunci ventorum. Hanc ex veterum 
lectione de Empedocle famam observantem animo 
Pachymeres habens, dum periculum exitiosissima 
procellae prudenti conniventia vitatum ab Arsen: 
patriarcha, utrium JEoli Ulyssi traditarum et sb 
ejus comitibus ingenii pernicie ipsorum temere 
contrectatarum exemplo illustraret. non se tenuit 
quin fabulam cum historia commistam  oggerere 
lectori, Homericos ventorum folles cum asininis & 
Timeo memoratis Empedoclis utribus una mentio- 
ne conjungens σφαίρου Ἐμπεδοκλίου, Sic quidem 
conjectabar. Recte an secus, &qui leotoris esto 
judicium. 

μεγάλης p. 409, Καὶ τὸν παρακοιμώμενον τῆς 
μεγάλὲς σφενδόνης. Meminit hujus officii Codimus 
c. 4, ubi tradit τὰ τοῦ παρακοιμωμένου σφεν δόνη: 
φορέματα, quibus is vestibus οί insignibus pote 
statis uteretur. Gretserus noster ibi vertit : Prajt. 
cli sigilli seu annuli signatorii gestamina, melius 
quam Junius, qui παρακοιμµώμενον σφενδόνης 0 
cubilorem fundz interpretatur, aut etiam quam 
interpres Juris. Grece-Romani cui παβαχοιμώμε; 
voe τῆς μεγάλης σφενδόνης accubitor magna polz 
dicitur Σφενδόνη proprie funda saxis jaculandis, 
usitatissima traaslatione α forme quadam simi- 
litudine ducta, palam annuli significat, αἱ no!is- 
simum est; nec minus perspectum obsignari lit'r- 
ras olim. solitas annuli pala certis insculpta ch: 


D racteribus aut formis, cere chartis apposite im 


pressa. Hinc σφενδόνη pata annuli, sigillum dicitur : 
quod (P 419] cum duplex aut multiplex imperan- 
tibus esset, maximi omnium custos παραχοιμώ- 
µενος μεγάλης σφενδόνης hoc oco appellator. 
Quare autem παρακοιμώμεον ?. 606 Opinor qu! 
ex iis erat qui ex officio assidue apparere circum 
imperatorem aut in proximo ad subitas evocalio- 
nes semper esse debebant, cubiculum princip's 
diu fere noctuque frequentantes. Vide que dixi: 
mus verbo παρακοιμώμενος. 

Σχολή, p. 50 et 353. Peculiarem, ni fallor, vim 
habet vox σχολή hoo loco, emphasim ferens cujus 











1069 GLOSSARIUM. 1070 


dam interrogationis ironia submiste. Agitur de 


locum exscribens particulam pro negligit. Sic enim 


Serbis populis, quos propria civium^et popularium habet : Solea vel ea dicitur quz solo pedis subjici- 


suorum rapere solitos, verisimile non esset ab 
externis per eorum fines peregrinanibus tempera- 
turos, hac ferme sententia : Qui suos diripere non 
dubitant, ab alienis scilicet abstinebunt ? Iterum 
in simili notione usurpatum hoc vocabulum habe- 
tur, l. v, c. 12, in his verbis : Ei δὲ διδοῖμεν καὶ 
ἔχκλητον, σχολῇ τινα τόσην τέµνοντα θάλασσαν 
τῶν δικαίων ἀμφισθητεῖν, Si vero εἰ jus provocatio- 
nis concesserimus, periculum fuerit scilicel ne quis 
fam vaslo mari jus suum perseculurus Romam se 
conferat? Alium haheo hujus idiotismi testem Sy- 
meonem Seth in Greca ex Arabico interpretatione 
libri quem ipse ἰχνηλάτην vocat. Hunc nos Latine 
redditum ad calcem harum Obervationum mautis- 


se loco damus. Ejus in secunda dissertatione sic B appellantur : 


Grace legitur: E* γὰρ µή ὑπὲρ αὐτοῦ &moloviüor- 
ταί τις, σχολῇ y' ἂν ἑτέρου ὑπερασπίζοιτο. Qui. enim 
ne se quidem ipsum in periculo defenderit, ab eo 
scilicet exspecletur. ul fortiter pro alterius capite de- 
certet ? In septimaquoque sic regina maritum allo- 
quitur, conquerens non communicari sibi ab eo 
scitu necessarium arcanum : El γὰρ £yoty' ἂν ἀπο- 
x23d)yne, σχολῆ y! ἂν ἑτέροις πιστεύστις Si enim de hoc 
me celas tuam conjugem, aliis id. scilicet fateberis? 
]ta etiam loquitur Georgius Acropolita in Proomio 
Historie p. 2 ed. Ceg. 


Σωλέας, p. 172. Quid sit σωλέας, magna et per- 
plexa questio est. Legi accurate, diu meditatus 
sum, que de hoc argumento viri doctissimi Joannes 


tur... vel. materia robuslea, super quam paries στα. 
lilius ezstruitur. In margine editionum optimarum, 
Veneta anni 4560 ex bibliotheca Antonii Augusti- 
ni, et Parisiensis Scaligeriane anni 1584, ἀντὶ 
τοῦ pro suggeritur alia lectio per, [P. 420] ex qua 
conjectura forte non vana ducatur, scriptum olim 
ín archetypo fuisse pes e materia robusiea, etc. 
Nam pes dicitur quod aliud sustinet, ut pes mensz 
Plinio, 1. xit, c. / : Eodem ebore numinum ora 
spectarentur et mensarum pedes ; quo sensu stereo- 
baton pes est stylobsti. Vitruvius, ]. 11, c. 3 : Su- 
pra terram parieles. exsiruantur sub columnis α ὑπιὶ- 
dio crassiores quam columnz sunt futurz, uti fir- 
miora sinl inferiora superioribus, quz stereobata 
nam excipiunt onera. Paulo post : 
Exsiructis autem fundamentis αά libramentum 
stylobatse, sunt collocanda, supra. sti lobatas colum- 
ng disponenda, etc. Materie porro mentione ro- 
bustee non proprie intelligendum hic querceum 
lignum, sed metonymice corpus quodvis duritiei 
quante opus est moli gravissime portande. Allu- 
ditur enim in eimilibus origo architecture, qua 
primum evo rudiori lignis edificabat, ex quibus 
querceum fundando aptum judicabatur ob dotes 
quas memorat Vitruvius, l. n, c. 9, his verbis : 
Quercus! terrenis principiorum satietatibus abundans. 
parumque habens humoris et aeris οἱ ignis, cum in 
terrenis operibus obruttur, infinilam habet seterni- 
tatem, ez eo quod cum tangitur humore, non habens 


Meursius, Leo Allatius, Jacobus Goar ord. Pred., C foraminum cavitates propler. spissitatem ΠΟΠ potest 


Jacobus Gretserus et Ludovicus Collotius societa- 
tis nostre scripsere. In rei deinde inquisitionem 
ipsus attentione longa et acri incubui. Exponam 
hic, ei potere, hreviteret clare quid discussis cun- 
clis verisimillimum compererim, luce presertim 
mihi! affusa ex eruditissimadiatriba iliustriss. Leo- 
nis Allatii ad Fabium Chisium, hodie Alexandrum 
VII, de hoc proprie argumento novissime et accu- 
ratissime s8crip:a.Incipio a consideratione nominis. 
Σωλέας sive, ut Simeon Thessalonicensis dialogo de 
sacramentis emendatius scribit, σολέας, vel etiam 
ut apud Euchologiuminordinatione diaconi legitur, 
σολέα, non est vocabulum Grece originis, ut omnes 
facile consentiunt ; nec fere vidi qui dubitent quin 


tn corpore recipere liquorem, sed fugiens ab humore 
resistit. Retinebanturautem, etiam post substitutos 
in structuris ligno lapides, vocabula priora. Ut 
Paulus ex Festo verbo Rubum tradit Robum dictum 
in carcere locum quo precipitatur maleficorum 
genus (puta fastigium propugnaculi in preceps 
imminens, unde malefici convicti dejiciebantur, ut 
Manlius ex rupe Tarpeia). Causam appellationis 
slatim tradit, quod ante arces robusieis include- 
&antur, hoc est, quoniam apud veteres mos erat 
arcium claustra ad summum usque moninm lignis 
roboreis exstruere, inde postea quoque quam e 
gaxis tolli propugnacula consuevere, mansit pri- 
scum vocabulum materise,ut robusetiam tum fasti- 


Latinum sit, in Hellenismum, ut alia plurima, usu D gia aggerum ad pinne murorum dicerentur. Quan- 


intrusum. 8i ergo disquisierimus, quid Latinis va- 
leat solea, forte non tuerit id inutile ad judicium 
statuendum de re ipsa voce hac indicata, quenam 
{οσα sit. Sextus 607 Pompeius Festus, optimus 
enarrator antiquarum nolionum verbis Latinis sub- 
jectarum, non sua solius sed Marci preterea Verrii 
Flacci, antiquioris neo minus accurati grammatici, 
auctoritate significatum . vocabuli solea nobis 
edisserit his verbis : Solea, ul ait Verrius non est 
solum ea que solo pedis subjicitur, sed. etiam pro 
materia robustea (vel ut habet alia lectio, robusta), 
super quam paries cratilius exsiruitur. Paulus hunc 


quam ipsum roboris aut robustei nomen materie 
quercee proprium non est, sed coloris : unde bos 
robus Sive rubus priscis erat. Paulus ex 608 
Festo : Robum rubro colore, et quz rufo significari, 
ul bovem quoque rustici appellent, manifestum est. 
Unde et materia qu plurimas habet venas ejus 
coloris, dicla est robur. Hinc et homines volentes et 
boni coloris robusti. Haec Festus, que demonstrant 
nihil referre ad rem ipsam quie solea in zdiflciis 
vocalur, ligneane sit au saxea, marmorea vel 
eren stractura. Hactenus informatam ex originibus 
Latini sermonis ideam rei quee solea dicitur, con- 


1071 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1072 


feramus ad usum disquisitionis presentis, et inda- À στήθεα, quibus designantur alteexstantia ligna «o; 


gemus in templis Grevorum ecquid fuerit quod in 
hanc formam incideret; unde statuere possimus 
ipsium id αὐτόχρημα fuisse, quod vocabulo σωλέας 
indicatur et à nostro hio Pachymere et a Grecis 
recentioribus passim plurimis. Adyta ia Christia- 
nia apud Grecos templis inde usque ab originibus 
religonis septa repagulis fuere, que et gressus ab 
iis profanorum et oculos arcerent. Ac principiig 
quidem exiguo defungebantur, necessarium gecre- 
tum majestati sacrorum contenti quomodocunque 
obduxisse. Are gradibus inferne, supra solum 
obtendebantur e materia cancelli: hi gressus ex- 
cludebant non initiatorum ἃ sacro gepto. Super 
hos vela tendebantur : hec conspectum mysterio- 
rum concioni &dimebant. Eusebius, l. x, c. 4, de 
Constantino templa Christiana Grecis exetruente 
ecribit :Τὸ θυσιαστήριον, ὣς Bv εἴη τοῖς πολλοῖς 
ἅθατον, τοῖς ἀπὸ ξύλου περιέφραττε δικτύοις, 
Altare, ut essel inaccessum populo, ligneis sepsit cla- 
ihris. Sic ille de cancellis memoratis, quos alii 
κιγχλίδας vocant, ut fymeon 'Thessalonicensis. 
Gregorius vero Nazianzenus singulari numero 
totum cancellorum septum κιγκλίδα vocavit illo 
versu: 
Κιγκλὶς διείργουσ᾽ οὗ βίους, ἀλλ᾽ ὀφρύας. 

Quia enim intra septum locus erat sacerdotibus, 
plerisque tunc ejusmodi ut fastu solum ac super- 
bia, noa exercitatione virtutum supra vulgus 
eminerent, eleganter ait cancellos, qui dirimebant 


gacerdote a populo, non vitas, sed supercilia dis- (* 


crevisse. Similiter loquitur Constantinus Porphy- 
rogenitus infra referendus. Erant hi cancelli pervii 
pertulis, per quas aditus exitusque presbyteris 
patebat : [P. 421) Hs καγκελοθυρίδες Codino dictae. 
Sed tam he quam intercolumnia, aut epatia ocu- 
Jis pervia cancellorum, velis oppansis protege- 
bantur a populi aspectu. Βηλόθυρα his nomens, quo 
non tantum Codinus est usus, sed etiam Anastasius 
Bibliothecarius in Stephano, his verbis : Fecit et in 
eadem basilica egregii doctoris gentium velothyra 
quatuor, ez quibus unum auro lextum. Paulo post 
velothyrorum usum qualem dicimus distinctius 
indicans, ait data a pontifice eodem velothyra serica 


tria ín circuitu ultaris, hoc est, ut apparet, inten- 


denda tegendo ab oculis populi presbyterio, quod D 


et in Latino ritu erat circum altare. Illustrat hec 
omnia S. Germani locus in Mystagogia, quem ideo 
describant : Κιόνια ἤτοι τὰ στήθεα διαχωρίζοντα 
τὸ βῆμα ἀπὸ λοιποῦ ναοῦ, καὶ κἀγχελλά εἶσι τῆς 
προσευχῆς τόπον 605 διλοῦντα, iv οἷς σηµαίνει 
τὴν μὲν ἔξωθεν τοῦ λαοῦ εἴσοδον, τὴν δὲ ἔσωθεν τὰ 
"λγια τῶν ἁγίων ὑπάρχουσαν καὶ µόνοις τοῖς ἱερεύ- 
ew οὖσαν ἐπιθατόν: Οοἰμπιείὶᾶ sive thoraces sepa- 
rantes altare a reliquo templo, et cancelli locum ora- 
Lionis manifestant e£ signant. quousque extertus in- 
gredi populus possil, ac quod inlerius est, Sancta 
sanclorum esse, locum solis servtum sacerdotibus. 
In his verbis notari velim voces lllas χιόνα xal 


δρυφάκτου fj δικτύου cancellatt septi reticulato opere 
hiantis, rimis tamen autintervallis velorum oppansu 
tectis, ut diximus. Atque hec prius fuere. Postes 
invenit imperatorum rnagnificentia rationem ista 
ornandi et salvo usu religioni ac necessilate ritus 
in augustiorem cooformandi speciem. Pro can- 
cellato e materia βθρίο preliosiorem e marmore 
aut sre, argento quin etiam et auro, illuminanti- 
bus opus gemmis quoque inserti, scenam oblen- 
derunt sacro altari, omni arcbitectonica elegantis 
visendam, columnis, sign:s, vasis, floribus, figuris 
visu pulcherrimis. Constantinus Porphyrogenitus 
do vita et rebus gestis Basilii Augusti, postquam 
re;ulisset eum munificentia plane regia templi, 
quod exstruxit, parietes dextra levaque tectorio 
ex argente aureis interstincto floribus et gemmis 
obduxisse (Οἱ δὲ ἐκ δεξιῶν xal εὐωνύμων τοῖμοι 
ἄργυρον ἄφθονον καὶ αὐτοὶ ἐπικείμενον ἔχουτι 
διηνθισμένον χρυσῷ καὶ τιµίοις πεποικιλμένον λίθοις 
καὶ µαργάρων λαμπρότητι), statim addit de sacro 
septo sive solea :'H δὲ διείργουσα τὰ ἄδυτα τῇ 
θείου οἴχου τούτου καγκλὶς, Ἡράκλεις, ὅσον ὅλθον 
ἐν ἑαυτῇῃ περιείληφεν, je οἱ στῦλοι μὶν καὶ ou 
κάτωθεν ἐξ ἀργύρου διόλου τὴν σύστασιν ἔχουσο, 1 
δὲ ταῖς χεφαλίσι τούτων ἐπιχειμένη δοκὶς ἐκ χαθα- 
ροῦ Χρυσίου πᾶσα συνέστηκε, τὸν πλοῦτον πᾶντ 
τὸν ἐξ ἸΙνδῶν περικεχυμένον πἀντοθεν ἔχουσα, & ᾗ 
κατὰ πολλὰ µέρη xai ἡ θεανδρικἡ τοῦ Κυρίου μορφὶ 
μετἀχυμεύσ εως ὀἐκτετύπωται. — (Qui vero adyta 
hujusce divini templi separant cancelli, Deui bone: 
quantas in se divitias continent ? quorum columnz 
portesque ima omnes ex argento conflatg sunl, ei 
capitellis earum supertncumbens trabs tota. ex. puro 
auro constat, universas Indorum divitias omni tz 
parle circum(usas habens ; in qua mullis locis e 
theandrica Domi forma opere,chymico expressa al. 
Hec Constantinus; qui ct alibi similia de magti- 
ficentissima decoratione templi alterius per eum. 
dem Basilium Augustuin facta referens, postquam 
dixit templi parietes et ipsa presertim inleriors 
adytorum argento, auro,gerumis et unionibus splet- 
didissime incrustata, proprie adit de exteri! 
facie septi altare abscondentis : Καὶ ix τῶν ix 
διείργουσαι τὰ θυσιαστήρια κχιγκλίδες xa! τὰ D 
αὐταῖς περἰστυλα , xal τὰ ἄνωθεν olov ὑπίρλυια 
χρηματίζοντα, οἵτε ἐντὸς θᾶχοι, καὶ ai π:ὸ τούτω 
βαθμῖδες, καὶ αὐταὶ ai ἱεραὶ τράπεζαι, ἐξ a2p 
πάντα περικεχυμένον ἔχουσι τὸν χρυσόν. Et. qui ο 
exteriori ἐεπερἰὶ parle. sanctuarium secluzunt e1? 
cancelli, et in. ipsis columns, qua» super eas su 
hyperbhyra, et intus'sellg, ipsaque sacre mens, 
omnia ex argento circumfusum habent aurum. lia 
ille ; quibus similia Codinus de templo 8. Soph? 
memorat. Res porro ipsa loquitur, et architecture 
ratio exigit, isti moli columparum et cieteri orni- 
(us substerni basim debuisse e solo exstentem; 
quam et Constantinus indicavit illis prioris test- 
monii verbis οἱ στῦλοι μὲν xal τὰ χάτωθε, (ὔ' 








1073 


GLOSSARIUM. 


1074 


lumma partesque yma omnes quibus exprimit eam À quod spatium statio antistitum et sacerdotum 


substructionem isti scene seustinende quam ex 
Vitruvio superius vocavimus stereobata, super que 
stylobata ponuntur columnarum sedes proxima. 
Hoc autem veteri Lalino verbo propriissime solea 
est. [P 422] Id quod ipsi Greci intellexerunt, 
superpositos isti quasi crepidini ornatus coÀlouq 
appellantes, vocabulo a solea cui innituntur ducto. 
Theodori Studite&& verba hac recitat Georgius Ha- 
mnartolus in Leone Armeno : Ot τε θεῖοι xlovec xai 
οἱ σόλιοι καλούμενοι, ἃ τὸ σεθάσµιον τοῦ ἱεροῦ δια- 
τειχίζουσι θυσιαστήριον. Necnon sacre  columnz, 
et qui solii vocantur qus venerandum a lemplo 
inlersepiunt altare. Parem µκυριολογίαν videtur 
Cedrenus aífectasse, dum τοὺς σωλίας verbo plu- 
rali vocat multa illa et varia vestibulum et quasi 
proscenium are sacre componentía ornamenta. 
Verba ejus hec sunt: Ἡ τρούλλα τῆς ἁγίας τοῦ 
θεοῦ Μεγάλης ἐχκλησίας φουρνικὴ οὖσα ἔπεσε, 
τόν τε ἄμθωνα καὶ τούς σωλείας ἐξ ὀνωχίτου λίθου 
ὄντας συνέτριψε xal εἷς Χχοῦν ἀπετέλεσε Trulla 
sancia Dei Magna οοεεδίω comerata ἵπ (ornicem 
concidit, el ambonem ac soleas. qni erant ex onyehite 
lapide, contrivit ei in pulverem conminit. Hec 
Cedremus. Tam erat, opinor, in ea ecclesia unus 
σωλέας quam unus ἄμόδων. Cur igitur historicus 
ἄμθωνος in singulari σωλειῶν in pluraii meminit ? 
Quid verisimilius dicamus quam idcirco id factuim, 
quia σωλέαν 8 σωλεαις 8ut οωλείοι» (nam forte 
σωλείους scripsit) studuit distinguere, verisimi- 
litudine etiam narrationis consulens. Nam contri- 
tum illa ruina in minutum usque pulverem soleam:; 
hoc est stereobata solide structa ex materia pre- 
dura marmorum aut etiam metalli, credibile minus 
erat: de columnis, sigillis, liliis, pomis et aliis 
figuris ex onychite gemma supra soleam erectis, 
qua cuncta σωλείων vocabulo intelligit, res erat 8 
fide non abhorrens, quod ista et subtilioris forma 
et miollioris materie, insuper etiam primo impetus 
ruentium ex fornice lapidum excepissent. Non 
infitias iverim tamen alios passim auctores, uti el 
nostrum hic Pachymerem, dum φοίθαπι simpliciter 
nominant, eque stereobata cum superpositis stylo- 
batis, basibus columnis, capitellis, trabe, cyma- 
tio, epistyliis, sigillis, vasis 8ο reliquo ex urte 
coronamento, una verbi notione comdrehendere. 
Quin etiam pro cerlo, habeo, idque magnopere ani- 
mad vertendum puto, non solam hanc substructio- 
nem cum suis ornamentis τὸ BZux ἀπὸ τοῦ vao), 
altare 80 presbyterium a templo reliquo dirimen- 
tem, 611 nuucupatam fuisse soleam , sed id 
nomen preterea extensum ad. significandum ali- 
quantum spatii soli ac pavitnenti ecclesie inter 
soleam et locum ubi stabat populus interjacens. 
Quemadmodum etiam βηµα, quod proprie gradum 
sonat et altare gradibus videlicet sublatum syn- 
ecdochice indicat, signifloabat preterea spatium 
soli satis latum, quod ab infimo altaris gradu 
us,ue ad cancellos aut soleam patebat, intra 


erat, id quod extra omne dubium eset, ex sex- 
centis passim obviis scriptorum optimorum locis 
manifestum : ita dicendum quoque necessario est 
e0le» appellationem propagatam ad designandum 
similiter spatium aliquod soli, quod statim a so- 
lea versus populi ac concionis locum tendebatur, 
quo in spatio subdiaconi, lectores aliique inferiores 
ecclesie ministri stabant, quibus jus non esset 
in sacro septa in ipso bemate aut presbyterio 
stare. Docet hoc nos clare Symeon Thessaloni- 
censis libro de Sar. his verbis: Ὑποδιαχόνου 
xxi ἀναγνώστας καθῖῆσθαι χρὴ ἔξωθεν τοῦ βήμα- 
τος περὶ τὸν σωλέαν , ὃς δὴ xal βῆμα καλεῖται 
ἀναγνωστῶν' Subdiaconos et lectores sedere opor- 


Β (et extra. bema, circa soleam, qui et bema lectorum 


nuncupatur. Bema hic dici locum intra sacra 
septa ab altari ad cancellos pertinens nullus du- 
bitat, quale vulgo presbyterium Latini nuncu- 
pamus. Hinc ait Thessalonicensis exclusos sub- 
diaconos lectoresque legitimam stationem  ha- 
buisse περὶ σωλέαν eirca soleam ; quem propterea 
soleam nuncupatum ait βῆμα ἀνάνωστῶν, quasi di- 
cas altare lectorum, idcirco quod, ut, βῆμα ἱερέων, 
nempe sacrum altare, locus erat intimus ad quem 
progredi sacerdotes possent sacris in eo peragen- 
dis, ita soleas meta erat ultima ministoris sub- 
diaconorum et lectorum, quos penetrare in sacra 
septa nefas erat. Rursus ut spatium circa aram, 
intra quod usque ad cancellos aut soleam sacer- 
dolas consistebant, βήματος appellatione com- 
prehendebatur, sic etiam spatium ante soleam, 
in quo erat subdiaconorum et lectorum statio, 
[P- 423] solee quoque vocabulo designabatur, itu 
utin hisce duobus soleas fungeretur ipsis vicc 
βήματος et ideo βῆμα ἀναγ)ωστῶν bema lectorum 
vocaretur. Hec sententia est verborum Symooniís, 
manifeste docentium illam intime admotam solee 
templi partem impertiri solitam nuncupatione 
solos, per extensionem scilicet popularem et mi- 
nus rigida proprietate. Atque hoc valet ad in- 
telligendum in quod alibi scribit idem "Thessalo- 
nicensis, libro nimirum contra Hewreses Γίνεται 
δὶ εἴσοδος εἲς τὸν σωλέαν ix τοῦ βήματος διαχόνου 
καὶ ἱερέως δίχα φώτων' Fil iniroitus in soleam e 
bemalte diaconi et sacerdotis sine luminibus. De- 
scribit sacram quamdam functionem, qua mos 
erat prodire ex presbyterio in templi partem ei 
pretentam sacerdotem cum diacono. Illam porro 
templi partem una solea, sive cancellis & presby- 
terio diremptam, soleam appellat. Pari notione 
accipienda necessario vox solea est apud Joannem 
Cantacuzenum, 613929 Hist. lib. 1, cap. 41, ubi de- 
scribil ceremoniam coronationis Andronici Junio- 
ris Augusti in magno templo Sancte Sophie per- 
actam. Ait enim osmtera multa supplicationem 
circa templum ductam a patriarcha, clero, impe- 
ratoribus et omni populo. Tum in reditu versus 
altare, ubi ventum ad soleam esset, alios. quidem 


1075 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1076 


omnes foris mansisse, s)lum imperatorem, qui À scitenectemeredisputat, ab alio magiseruditoquam 


coronabatur, ingressum reperisse patriarcham 
stantem supra sacris cancellis, hoc est in ipso 
limine portz soles, qua ex presbyterio in reliquum 
templum prodibatur. Verba Cantacuzeni bec sunt: 
Tóv δὲ vaóv περιελθόντες κατὰ τὸ ἔθος ἐπειδὰν 
γένοιντο ἐν τῷ σωλέα, οἱ μὲν ἄλλοι πάντες ἐστᾶ- 
σιν ἑκτὸς, αὐτὸς δὲ (βασιλεὺς) µόνος εἰσερχόμενος 
τὸν σωλέαν τὸν πατριάρχην ἐπὶ ταῖς Ἱεραῖς χιγχλί- 
σιν ἑστηχότα εὑρίσκει. Hec ille; quae clare indi- 
cant spatium aliquod templi sacros cancellos una 
ex parte contingens soleam vocatum, in quod unus 
imperator introierit, ceteris abstinentibus ín- 
gressu. Locum autem fuisse distinclum 8 pre- 
byterio manifeste patet ex eo quod  progres- 
gus per illud spatium imperator patriarcham 
invenerit ἐπὶ ταῖς Ἱερας — xtxAow στηχόἑτα 
stantem super sacris cancellis, in ipso videlicet 
sacri septi sive presbyterii aditu. Vides hic eximie 
concessum imperatorii soli locum intra soleam, 
hoo est in spatio vicino Bacris septis, subdiaconis 
et lectoribus reservato, unde populus excludeba- 
tur. Eo videtur alludere quod Nicetas Paphlago 
scribit in Vita sancti Ignatii, referens presagum 
somnium Bardse imperatoris, quo  premonitus 
fuerat de vi que ipsi deinde per Basilium illata 
est : visus enim fuerat sibi videre ad se stantem 
intemplo venientes albatos quosdam, «cv ὁ μὲν 
δέσµιον τὸν βασιλἐα ἀναλαθὼν xal ἐπὶ τὰ δεξιὰ 
κατασύρων ἐξωβεῖτο τῆς σωλέας, quorum unus 


υἱποίωπι wmperatorem arripiens e£ ad. dextrum latus Q 


trahens exirudebat solea, proprio videlicet impe- 
ratoris intra templum loco, unde pelli omen fe- 
rebat expulsionis ab imperio. In ritualibus Gre- 
corum libris distincta quoque reperitur cujusdam 
spatii ante sacros cancellos solea vocati mentio. 
in ordinatione diaconi hec leges : Λ᾿Βξελθόντες 
δύο διάκονοι ἐκ τοῦ ἁγίου βήματος λαμθάνουσι τὸν 
μέλλοντα Χχειροτονεῖσθαι διάχρνον, ἑστῶτα ἐν τῇ 
σωλέα. Ereunies duo diaconi ex. saero Ὀεπιαίε acci- 
piunt. eum qui ordinandus est. diaconus, stantem 
in solea. In ordinatione vero sacerdotis : Μετὰ 
δὲ τὸ πληρωθῆναι τὸν χερουθικὸν ὕμνον ἵσταται tv 
σωλέᾳ ὁ µέλλων Χχειροτονεῖσθαι πρεαθύτερος. Post- 
quam eompletus fuerit Cherubicus hymnns, stat ἐπ 
$olea qui ordinandus est sacerdos. 


Summa dictorum et sententie dé solea mee heo 
est, fuisse soleam Latino antiquo verbo proprie 
dictam substructionem stylobatis, columnis, episty- 
lis ceteroque architectorices elegantis specioso 
apparatu coronatam, que in templis Grecorum ma- 
gnificentius ornatis, vice ligneorum cancellorum ac 
velorum, 6113 aram maximam et presbyterium ab 
ingressu inspectuque populi tegebat ; extensam 
quoque appellationem soles ad spatium quoddam 
isti substruotioni contiguum designandum. Addam 
hichumanitatie officio instinctus non intempestivam 
viadicationem boni scriptoris, dum de solea non in- 


hnmano incomitiati parum civiliter. Conjecturam 
de solea suam verecunde atque abnoxie (P 431 
proponit Ludovicus Cellotius noster, l. v1 De hic. 
rarcha, c. 6, p. 45, in hunc modum scribens : 
Quid si divinel aliquis in ea planitie chori ampla el 
zquabiti eductum aut ín medio aut rd alterum tata; 
nobilius aliquad solum omni elegantin adornalum, 
elc.. sicque soleam a s$xlo dictum εί pavimento, tel 
si mavis ab expensa zquabilitar et fuse exporrecia 
forma, qualis solae est. Hasc Cellotius ; que confido 
&qups omnes assensuros haud adeo esse absarda, 
ul a scriptore religioso tam atrociter et invidiose 
traducerentur. Gravius, inquit, hullucinatur Cello. 
tius, qui ab expansa et exporrecta ejus forma, qualis 
est solea, sic dictum pulat, quasi profanis | soleis el 
non solutis calceamentis lerra. sancta. calcanda ford. 
Hic vero merus est succus loliginis. Quid, amabo- 
solese forma ad sacri loci contaminationem perli- 
net ? An omnes solee profana ? etiam ille quibus 
pontificessacris operantes rite utuntur ecclesiastica 
benedictione sacratis ? Videut autem qui piaculum 
putat ad explicandam figuram loci sacri uti simili- 
tudine 80les», quid enm statuere sit consequens de 
Innocentio IIT, pont. max., qui l|. 1 Mysteriorum 
missa, c. 35, per calceamentum pedum significari 
docetsacrosanctum incarnationis Verbimysterium, 
per quod ait Deum in Juda notum, el cujta in ls 
rael magnum nomen, in Idumzam exlendisse calcea- 
menlum suum. At etiam ex modestia Cellotii cca 
sor idem, quem honoris causa modo non nomin, 
ex modestia, inquam, laudabi Cellotii occasioner, 
arripit ei acerbissime insultandi, dum sio scribit : 
Quid igitur solea ? inlerrogat seipsum — Celloius. 
Heret mihi aqua, respondet * turbida δεί cerit, 
cano et solo et sordidis ejus soleis profanata. Hec 
catholicus at religiosus Sacerdos de catholico et 
religioso sacerdote Scribit ; quee si adversus he- 
reticum aut Mahumetanum scriberentur, vix [exco- 
sari ab inhumanitate possent. Ceterum preter 
vetum tam stomachoso censori contigit ut que 
Jesuite libenter infligebat haud parcens verbera, 
ineumquem minime vellet resilirent, amicissimum 
sibi, nobis et cunctis merito suo caput, illustr4- 
simum Allatium, qui doctissima disserlatione dé 
solea, ex una plurimum profecisse me initio sum 
professus ejus originem nominis querens. No 
male, inquit, etiam a solea non wutcrepidam s 
nat, quanquam ab ea quoque nom ἐπουποίππε dii 
quispiam autumaret. Hec ille: quibus omnia illa 
que in Cellotium pariter loqui ausum  intori 
vidimus fulmina, in suum caput attraxisse videri 
poterat, nisi 634 laureum haculum gestare, 
per quem est 8 procellis istiusmodi tutissimus. 


Ταναΐτης, pag. 422. Venti Ταναΐτου dicti mé 
minit Procopius, lib. 1v secunde tetradis esp. 5 
p. 573 ed. Reg his verbis: 'Tdvaiy δὲ γαλοῦσι οἱ 
ἐπιχώριοι καὶ τὴν ἐκθολὴν ταύτην ἐκ λίμνης ἀρζα- 


9 


µένην τῆς Μαιώτιδος ἄχρι ἐς τὸν Εὔξεινον πόντο. 





1077 GLOBSARIUM. 1078 


ἀλλὰ xal τὸν ἄνεμον, ὅς ἐνθένδε πνεῖ Tavattnv Α ministeriis navasset opersm, ab eo jam adulto 


προσαγορεύουσιν. Ex quibus intelligimus hujus 
venli nomen nona vero amne Tanai sumpium, 
sed ab alveo quodam aut prono fluxu paludis 
Meotidis in Pontum Euxinum, qui alveus etiam 
Tanais nominari consueverit ; ab eo autem spi- 
r&ntem ventum, qui, ait noster, inter Boreales 
Bolet esse vehementissimus, Tanaitem dici. 

Ταρίτες, prg. 419. Hinc habemus naves quas- 
dam contracte longitudinis, hoc est minus longas 
quam triremes, Taritas a Genuensibus iis olim 
utentibus fuisse vocatas. Verisimile est easdem 
has esse cum lis quas ταρίδας Nicetas appellat ; 
qua voce ὁρόµωνας (P. 425] oum  significasse 
Meursius censet. Unde forte vel hic rescribendum 
ταρίδες fuerit, vel apud Nicetam ταρίτες emen- 
dandum. Videndum etiam an non hino emanave- 
rit Tartanarum, qua hodie appellantur, nomen. 
Caeterum si ὁδρόµωνες sint ταρίτες, iis conveniet 
descriptio dromonum qua apud Procopium, lib. 1 
De beilo Vandalico, cap. 44, legitur his verbis : 
llÀoia paxox ὡς εἷς ναυμαχίαν παρεσκευασμµένα , 
μονήρη μέντοι xal ὁροφὰς ὕπερθεν ἔχοντα, ὅπως 
oi ταῦτα ἑἐρέσσοντες πρὸς τῶν πολεμίων ὡς ἥχιστα 
βάλλοιντο. Αρόµωνας χαλοῦσι τὰ πλοῖα ταῦτα ol 
νῦν ἄνθρωποι" πλεῖν γὰρ χατὰ τάχος δύνανται µά- 
λιστα" Longg maves ad maritimum przlium in- 
struct, sed unico acte remorum ordine, testis 
desuper munita, quo eorum remiges quam minime 
telis hostilibus paterent. Hoc navium genus hodie 
dromonas vocant, voce a cursu ducla quo ille in 
primis veloci valent. Hec Procopius. 

Τατᾶς, pag. 512. Hujus dignitatis cui nomen 
est latas aule sepe meminit Codinus, in lib. De 
effic aul. cap. 2, ubi hoc officium sextum et tri- 
cesimum dignitatis ordine esse ait inter Palatina; 
cap. Á, ejus habitum explicat , eap. item ὅ, 
ubi observat huio offlcio nullum incumbere mi- 
nisterium οὐδὲ fv ὑπηρέτημα κέκτηται. Nusquam 
&utem tradit rationem nominis, aut quem ad flnem 
instituta haec prefectura sit. Tata Latinis jam olim 
puerile nomen est, quo primum ex infantia in bal- 
butiem prodeuntes parvuli, quos vident viros, 
tatas, quas mulieres, mammas appellant, ut do- 
cent interpretes Martialis sd illum versum epi- 
grammatis ejus 404. lib. 1: 


Mammas alque ἰαίαε habel Afra * sed ipsa tatarum D 


Dici et mammarum mazima mamma potest. 


fSuspicari ex hoc forte possumus /atam  aulz 
quem bic eunuchum videmus, fuisse prepositum 
educationi ac cure liberorum 615 imperatoris 
adhuc parvulorum ; et propterea hujus ὑπηρέτημα 
nullum exstitisse erga imperstorem, 80 ne fun- 
etionem quidem immediatam ullam erga ipsos 
parvulos, quod munus ejus esset imperare nu- 
tricibus et gerulis, qui eis addicti curandis erant. 
Nec vana forsitam conjectura fuerit hunc Andro- 
nicum eunuchum, quod Andronico nuno Augusto 
unle patris imperium nsto, educando servilibsu 
ἰ 


manumissum patroni nomen more libertorum 
&ocepisse, et ejusdem gratia promotum in istam 
honorificam praefecturam. 

Τερέν, p. 222. Ait, cum regio illa Maryandeno- 
rum et[Paphlagonie rebus ad victum utilibus 
abundaret, signatse monete parum haberet, quod 
vectigalia in nummis exigerentur, coactos earum 
lerrarum incolas fuisse, ad exacte conficiendam 
tributi summam, vendere scilicet vili universa 
qua collegerant messe ac vindemia, et βίο deinde 
toto anno necessariis ad victum eguisse. Videtur 
ergo hic τὸ τεθἐν peculiari notione usurpatum, ad 
significandum quidquid reponebstur in annonam 
et victum famitia per annum. Quanquam non dif- 


p fiteor posse referri ad summam impositam per 


censum, cui semel exsolvende universa annona 
alieno tempore vili distracta profliganda erat cu- 
lonis miseris, in reliquum annum victu carituris, 
cui notioni magis accedit quod legitur, 1. 1, c. 5, 
Tà λοιπὸν τοῦ τεθέντος τέλους. 


[P. 426] Τελχίν, p. 255 Eustathius in lliad. 
vp. 941 ed. Rom. Τελχῖνας, Bit, πλάττουσιν ol 
μῦθοι δαἰμονᾶς τινας Χακοποιούς.  Telchinas  fin- 
gunt fabulze daemonas quosdam | maleficos. Similia 
et idem alibi. Hesychius : Τελχῖνε — Báaxavot 
Ὑόητες, Φθονεροί.  Etymologicus : µΑέγονται δὲ 
Τελχῖνες οἱ φθονεροὶ καὶ πονηροὶ xal βασκανοι 
δαίµονες. Dicuntur autem Telchines invidi, mali et 
immanes daemones. His auctoritatibus fretus malum 
el invidum demones interpretatus sum hoo loco 
Ts) xiva. 

Τόμος καὶ τομογραφεῖν, p, 280. Agit de Ger- 
mano, quem sub finem precedentis capitis dixe- 
rat electum fuisse in patriarcham concordibus 
plerorumque antistitum suffragiis, quibus et im- 
peratoris calculus accessit comprobantis judicium 
synodi: Παρὰ τῶν λοιπῶν ἠξιοῦτο τὴν τῆς Κων- 
σταντινουπόλεως προστασίἰαν ἀναδέξασθαι , σὺν οἷς 
xai ὁ βασιλεὺς τὴν ψῆφον ἀποδεξάμενς Tuno vi- 
detur electionis Germani decretum rite perlatum, 
quod τόμος hio dicitur usitatissima ejus vocis 
notione in scriptis Grecorum citime vetustatis. 
presertim de rebus ecclesiasticis agentium. Ceete- 
rum difficilem, ad assentiendum electioni sui se 
prebente Germano res pendebat, quoad exoratus 
is tandem ab imperatore et reliquis amicis annuit. 
Et tunc ad promulgandum decretum prius factam 
congrelatus est coctus qui voce κοινὸν hoo loco 
signiflcatur, ut superius ostendimus. Distuli- 
musque huc statuendum quid hio dicatur οινῦν 
ὑπὸ τόμῳ γεγονὸς, 6136 coius sub tomo factus. 
Videtur signiflcari ccetum huno vi prius jam per- 
lati de electione Germani decreti coactum. non ut 
de ea deliberaret, sed ut rem statutam exsequere- 
tur et novum patriarcham quasi in possessionem 
sedis mitteret. Suspicabar etiam ex facto quadam- 
tenussimili, quod mox referam, Patres qui in 
Ltuno cotum convenerunt exemplum scriptum 


Lo monaco À A-. Rt A ad 


1079 


P. POSSINI OBSERVATIONUM Ι18. I. 


1080 


decreti a se prius editi manu quemque tenuisse. À in suum locum intrusum ; cujus nomen' videtur 


Sic enim actum videtur in alio ecclesistico con- 
ventu, cujus est mentio in Vita Leonis pape I, 
recitata tora. VII Concil. ed Reg. p. 50. Verba 
hecsunt: Congregali sunt 256  sacerdotess et. ali 
400 episcopi, quorum chirographus cucurrit. Qui 
congregali sunt una. cum tomo, hoc est fide aposto- 
lice Ecelesiz. Vides hic. decretum antea de fide 
apostolica: Ecclesie, hoc est dogmate catbolico, 
perlatum tomum vocari, et hunc tomum quemqne 
congregatorum secum habuisse ; unde et Ίου 
κοινὸν ὑπὸ τόμφ Ὑεγονός dici potuerit. Αο quod 
hanc τόμου notionem attinet, actio ipsa. decretum 
condendi alibi α nostro verba τομογραφεῖν expri- 
mitur, Nempel. 1v, c. 20, ubi agitur de corona- 


tione Andronici, ἐτομογράφουν δὲ, inquit, xai οἱ B 


ἀρχιερεῖς ὑπ ἀφορισμὸν ποιοῦντες. Bic. Decreto 
videlicet synodali rite condito, antistites sub ana- 
thematis interminatione sanxerunt ratam a cun- 
ctis agnoscendam habendamque evectionem An- 
dronici in imperium, procurante id scilicet Au- 
gusto ejus patres, quippe studiossime agente ut 
quam maxime firma et irrevocabilis ista ejus filii 
esset promotio. 

Τρικοχκιῶται, p. 202 Ταῦτα περὶ τοὺς ἾΤρι- 
κοκχιώτας. 8ο concorditer tres codices. Videtur 
populi nomen & loco ductum, qui *plxoxxov vel 
τρικόχκιον diceretur. HReperi apud geographos 
Strabonem, Ptolemaeum, alios, τρικύριον et τρικόρ- 
vtov : Sed nusquam alibi τρίκοχκον aut. τρικόκχιον, 
Verum ne quidquam immuetur, consensus codi- 
cum prohibet. 

Ὑποψήφιος, p. 438. Hoo loco ὑποψήφιος voca. 
tur, qui justa ad dignitatem aliquam electivam 
suffragia electorum tulit, nondum tamen decretum 
electionis rite perlatum est. Unde iste Theodosius, 
(P. 427) in quem preponendum throno patriar- 
chali Theopoleos sive Antiochie plereque Patrum 
Bententie conspiraverant, erat electus tantum et 
quasi designatus patriarcha, nondum tamen in 
possessionem missus et ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ κοινῷ 
τόµῳ, utl. 1v, c. 43, de Germano ἵπ Constantino- 
politanum patriarcham prius electo scribitur, hoo 
est palam declaratus patriarcha, perlato et legiti- 
mis formulis rite sancito communi totius concilii 
de ista electione deoreto, quod τόµου vocabulo 
signiflcatur. 

Φάκελλοι, p. 512 Quid φακέλλους hic putemus 
aliud quam Latiman vocem diminutivam ex fascis 
quasi fascellos dicas, quod frequentius scribitur 
[ascisculos ? Synesius, Epist. 133 : "Anact έγραφα 
φάκελλον [ἐπιστολῶν Διογένει δούς Hoo. 637 est : 
Omnibus scripsi, fasciculum — litterarum — Diogeni 
commendans. 

Φατριάρχης, p. 287. Verba sunt Arsenii ejecti 
patiarchatu et in insulam deportali. In his voca- 
bulo πατριάρχης scommatice designat. Germanum 


alludere, dum φατριάρχης quasi φρατριάρχην νο. 
cat. Notum enim Constantinopoli erat quid Latina 
vox fraler germano synonyma sonaret, cum essent 
in ea urbe Latini tam multi, preesertim cum eimul, 
ut mox admonet historicus, germanam imperato. 
ris Eulogiam oblique prestringeret. Forte etiam 
φατριάρχης infense dictum pro πατριάρχης, ut 
ad Philipp. 1t, 3 κατατοµή pro περιιομὴ, o εἰ χ 
nescio quid δύσφηµον trahentibus ex quadam 
quasi contagione φαύλου et χαχοῦ. 


Φήμη, p. 145, ᾽Αφιχνεῖται. .. φήμη γε oon 
καὶ θεὸς à φήμη. Ita noster recondite suo more 
in codd. B et. A, qua V suo item more omieit, 
Puto Pachymerem hic in mente habuisse αὐθίτι- 
siorem quamdam notionem vocabuli φήμη. (I), 
que cum vulgo significet indicium rei geste hu- 
mano testimonio in notitiam absentium sparsum, 
aliquando proprie designat nuntium non humani- 
tus allatum rei magna longinquis in locis acte, et 
statim ibi cognite quo nulla celeritas cursorum 
tam exiguo spatio pervenire potuerit. Exempli 
veteres historici multa referunt. Vide Livium ini- 
tio 1l. xv, et Plutarchum in /Emilio Paulo, ubi 
preter eventum mirabilem vulgati Rome pralii 
quo in Macedonia quatriduo ante debellatum fue. 
rat cum Perseo rege, quatuor alia exempla com- 
memorat'similium casuum, et in his unum, cuju: 
ipse Plutarchus testis fuit, etate sua, ut ait, om- 
nibus perspecti, de perlata Romam eadem die 
qua in Germania contigit, caede Antonii, et cjus 
exercitus olade qui contra Domitianum rebellarat. 
Similli autem ratione videtur indicare nosler per. 
venisse ad Latinos Daphnusiam oppugnantes fi 
mam cap!s a Grecis Constantinopolis, quam pre 
pterea famum divinum vocat, xai θεὸς fonus. Si- 
gnificat etiam eam esse veram et propriam nomi- 
nis φήμη notionem, Homerum, opinor, secutus 
apud quem, ut Fustathius admonet, φήμη esi 
μαντικὴ κληδὼν, τουτέστιν ὁ µμἐἑλλοντός c 
δηλωτικὸς λόγος, ἐξ αὗτοματου λεγόμενος ; Pro- 
phelicum amen, hoc est rei [ωἱμγᾶ eujuspiam. inde 
verbum sponte prolatum. Quia vero ad prophetiam 
etiam pertinet notitia rerum absentium longinquis 
ex locis non humana opera delata, jure su0 
noster etiam ad hoc Homericam vocabuli [am 


D notionem transfert. 


Φορητὴ οἰκία, p. 330. Non usquequaque, ni 
fallor, obvia hic usurpatur notio vocis φορητή 
pro eo quod, 7538 analogia e solutili, (P. 120 
classicis usitata voce, ducta, fortasee  Lalin 
dicere possumus portalilis. Hac porro circumlocv- 
tione vel σχηνάς labernacula castrensia exprimere 
Pachymeres voluit, vel, quod verius puto, indicare 
domos e materia solutiles proceribus Romanis 
urbanum luxum in militia quoad possent usurpare 
studentibus, paratas eo artificio ut partes esrum 


(1) Habuit Hesioceum illud θεός vó τίς ἐστι xat αὐτή. 


1081 


rnrsus compingi possent. Ejus generis videtur 
fuisse οἰκίδιον, cnjus est mentio infra, 1. v, c. 6, 
quo viso refertur obstupuisse cralis Serbie Ste- 
phanus UÜresis : 'AAÀAà xal «à θεραπευτιχκὸν τὸ ἐν 
Χείνοις βλέπων Οὗρέσις καὶ οἰκίδιον .. . ἆπα- 
λαστήσας φησὶν, Ai al, τἰ ταῦτα» xai ἡμῖν οὐ 
συνήθης αὕτη ἡ δίαιτα, etc. Qua indicant eum 
ista specie quasi nimii luxus offensum. Aliquid 
etiam simile fuerit σχηνικἡ νεὼς ἐχ πέπλων στιθα- 
pav µετάξης, quam monachus nomine princeps, 
deducens ad Chalaü Tocharorum principem spon- 
sam filiam imperatoris ὑπὸ µεγάλαις φαντασίαις 
xol ἀθρότησι σύναµα καὶ πλούτῳ παντοδαπῴ, cir- 
cumtulit ad ostentationem magniflcentia, ut 1. itt, 
c. 3 narratur. 


Φρίέριοι, p. 3060. Οὕς φρείορυς αὐτοὶ λέγουσιν, 
ἀδελφούς. Religiosos videlicet quos fratres vocare 
Jam tum apud Italos invaluerat. Galli givo Franci, 
ex qua gente plurimi Constantinopoli et passim 
per Orientem degebant, fratres fréres, ut hodie, 
dicebant ; unde Greci vocem φρερίους formarunt. 
Usurpat porro noster hoc vocabulum et alibi se- 
pius. Erant hi plerique e sacris familiis S8. Fran- 
cisci et Dominici : quanquam et Melitenses equites 
apud Cantacuzenum frerios videmus dictos. 


Φυλακὴ Ἠμέρας, p. 245. Ut nox, ita et dies in 
custodias quatuor dividebatur, trium quamlibet 
horarum. Hoc secutus φυλακήν hoc loco verti 
trihorium, quam vocem memini me legere apud 
auctorem satis autiquum nec indiligentem Latini- 
tatis Ausonium in Mosella. Vaticanus post verba 
qua descripsi glossema suum quoddam infercit 
non valde accuratum, sic exprimens hunc locum : 
(ανεραθεθηκότος ἐγγὺς εἶναι τέσσαρας ὦρας τῇ πὸἡμέ- 
Ἡρύώτῃ τοίνυν φυλακῇ τῆς μέρας). Quid ita 
vero ? nonne potuit auctor indicare voluisse ini- 
tium custodis sive trihorii, non autem ultimam 
ejus partem contiguam hore diei quarte ? Imo 
vero clare significat de principia, non de flne 
primi diei triborii, se loqui, dum mox post reoi- 
tata verba subjungit ὕπεραναρεθρκότος τὸν ὁρίζοντα 
in V non compareant, non videtur tamen dubium 
quin sint γνήσια. Indicant autem, id quod ibi 
narratur, contigisse paulo post exortum solis, 
hoc est hora palma diei 1, iv, c. 8, nomen hoc 
idem φυλακή nocturno tempori, cui magis conve- 
nit, "patatur in hia verbis : Kal δὴ τὴν πρώτην 
φυλαχὴν τῆς νυκτὸς ἐκείνης . Ubi nemo non videt, 
qui quidem totum locum attente inspexerit, κατά 
$9125 ρτο χαὶ fuisse reponendum, ut fecimus ; 
et si in eo mendo tres codd. convenirent. 


Φώσσωνες. L. v, ο. ultimo ter usurpatur hoo 
voeabulum, et tertio loco apponitur adjunctum 
ὠργυιωμένοι, ut non sit dubium quia Pachymeris 
heec scribentis obversaretur animo locus ille Lyco- 
phronis in Alexandra. 


GLOSSARIUM. 


solvi sejungique zommissuris et alio delato alibi A 


1082 


”Αφιλαστα xal φώσαωνας ὠργυιωμένους. 


Isaacius Tzetzes, scholiastes ejus obscurissimi 
poematis, sic ibi enarrat hano vocem : Φώσσωνας 
τὰ λαίφη, τὰ ἄρμενα, παρὰ τὸ φῶ τὸ λαμπρύνω" 
λευκὰ Ὑάρ. "H παρὰ τὸ φυασᾶσθαι ὑπ ἀνέμου 
φυσσῶνες. Ubi vides φυσαῶνας vela navium essc, 
sic dicla vel quod candeant naturali colore line:e 
tela, 8 verbo φῶ, quod oandere significet, vcl 
quod inflante vento tumeant, (P. 429 a verbo 
φυσσάω, quod esl inflare. Eodem reoidunt quae ia 
eam vocem annotant Eustathius et Hesychius. Nos 
Greco poetico vocabulo Latinum item poeticum 
opposuimus, cum alicubi φώσσωνας carbasa ver- - 
timus. 

Ἀρόνος, p. 35. Hio manifeste sumitur ypóvo; 
pro ἔτος' Item ]. vi, ο. 24 : Τὸν εἰκοσιτέταρτον 
τῆς βασιλείας χρόνον ἐδήλωσεν ἄντικρυς. Ubi agit 
denumero litterarum nominis Michaelis Paleolog;, 
cui adjungantur littere cognominis ejus minus 
doti Manuelis, flent elementa viginti quatuor toti- 
dem ei annos imperii ominantia, ut eventus osten- 
dit. Nam hic imperator, c. ultimo Ἱ. vi, 24 annis 
inperasse traditur his verbis ; Ἡασιλεύσας δὲ 
ἡμερῶν δεουσῶν εἴκοσι τὰ εἴκοσι τέσσαρα, nempo 
ἔτη, quod nomen prius posuerat. Quare debct 
resolvi diphthongus ου in nomine Μανουὴλ, ct 
pro duobus distinctis elementis computari, ut 
numerus ex mente auctoris constet. Non omittain 
autem monere totum hoo comma de cognomine 
Manuelis et presagio ex eo ducto annorum im- 
perii Paleologi ad Allatiano et Vaticano codicibus 
&abfuisse, in solo &comnarere Barberino, Sepe 
alibi Pachymeres χρόνον ponit ἀντὶ ἐνιαυτοῦ aut 
ἔτους, presertim hocloco, c. l. 20, 1. v : Οὕπω 
χρόνος τετέλεσται. et 1. v., ο. 40: "Ἡδη δὰ χρόνων 
παρφχηχότων τεττάρων’ 

Χρυσόσυρμα, p. 337. De Joanne despota depo- 
nente pileum, insigno despoticsm potestatis, ct 
alium ejus loco vulgarem imponente capiti. Co- 
dinus Curopalata, De officiis, c. 3, p. 12 ed. Paris. 
anni 4625 : Τὰ σχιάδια τῶν γαμθρῶν τοῦ  fae- 
λέως δεσποτῶν ὄντων ἸΧχρυσοχόκκινα ουρματέίναυσ 
ἔχοντα σταυροὺς µαργαριταρεΐνους καὶ Ὑύρους. 
Pilei generorum imperatoris, si sint. despotz, aurei 
ει coccini coloris sunt. et fimbriati, habentque 
cruces ex margarülis eL. gyros. seu circulos. En 


D pileus ἀοθροίῶ aureus et fimoriatus. Hunc iden 


poster uno vooabulo xpesócopga nuncupat hoo 
loco, dam illum vulgari et privato mutatum ait a 
Joanne despota. 630 Igitur τὸ ἐκ non materiam 
hic indicat pilei communis, sed terminum unde 
transierit ad vulgarem pileum is qui antea uti 8o- 
litus esset aureo fimbriato. Sic Virg. nr, η. 


Quos hominum ex facie dea seva potentibus herbis 
Induerat Circe in vultus et terga ferarum. 


Χωλαί p. 404. Χωλάς τε ῥυσσάς τε παραθλῶπάς 
v' ὀφθαλμώ. Sio enim ex Homero correzimus, cum 
in mss. ὀφθαλμῶν legeretur. Non intelliget heo 


1085 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. I. 


1084 


scripta de Vecoo pro reis sollicite agente, qui A offis aureis in os tngeslis pasci. Sed rem uti se 


locum Homeri obversatum animo  Pachymeris 
scribentis oculis et ipse lector non subjecerit aut 
memoria revocaverit. Iliadis decima Phoenix inter 
&lia multa que allegat Achilli flectendo, proponit 
deorum exemplum, exorabilium in veniam culpa- 
rum, dum precibus conveniuntur. 

Οὐδέ «€ σε χρὴ 
Νηλεὶς ἧτορ ἔχειν. Στρεπτοὶ δὲ τε καὶ θεοὶ αὖ- 

ΤΟ, ὁ ὁ ο ο 

Καὶ μὲν τοὺς θυέεσσι καὶ εὐχωλῆς T 
Λοιθῇ τε κνίσσῃ τε παρατρωπῶσ' ἄνθρωποι 


Λισσόµενοι, ὅτε xv τις ὑπερθήῃ xal ἁμάρτῃ. 
Tum οἱ de Litis filiabus JovisZ2addit : 


Καὶ γάρ τε Λιταί clot Atóc χοῦραι μεγᾶλοιο, 
Χωλαί τε ῥυσσαί τε παραθλῶπές c ὀφθαλμώ. 
Tales dee ingeniose finguntur ad vim beneficam 
misericordie exprimendam. (P. 430) eximere 
pone satagentis convictos oriminum, et horum 
angores in &e suscipientis : de quibus multa eru- 
dite Eustathius disputat ad eum locum. Homerum 
noster suo genio indulgens hic exscripsit, nihil 
solicitus de lectore parum forte versato in Ho- 
meri lectione, sio nempe solitus passim intexere 
orationi sus orudos ignotasque innominatorum 
auctorum χρήσεις, quasi prescripsisset in vesti- 
bulo sui operis simile aliquid ejus quod in fori- 
bus schole ,Platonis legebatur Οὐδεὶς πάντων 
ποιημάτων τε xal συγγραμμάτων ἀρχαίων ἁμύ- 
vto εἰσίτω. Porro sicut Λιτάς, quasi dicas sup- 
plicationes, Homerus Ἀπροσωποποιεῖ εἰς σχῆμα 
ταλαιπωρίας, sic et in speciem obsequii obnoxii 
abjecteque per adulationem demissii subornat 
blanditias Martialis, dum scribit epist. 72, lib. x: 

Frustra, blanditiz, venitisad me 

Attritis miserabiles labellis. . . . 

Jam non est locus hac ín urbs vobis. 

Ad Parthos procul ite pileatos, 

Et flentes humilesque supplicesque. 

Pictorum sola bastate regum, etc. 

Vopítscga: χρυσοῖς, p. 129. Nimirum  inva- 
dentes Persidem 'Tochari Calypham illio domi- 
nantem, avarum et divitem, auro liquefacio in os 
ejus infuso necaverunt; quod nocter obscure 
621 dicit ψωμίζεοθαι ρυσοῖς, quasi diceret 


habuit, declarat Vaticanus Paraphrastes hunc 
locum sic exhibens: Ὅ μὲν Χαλυφᾶς poco) 
έοντος κατὰ λάρυγγος ἐκείνου χυθέντος ἐτελεύια 
Chalypha quidem auro fervente in. guttur. ejus in. 
fuso mortuus est. Quod ita gestum astipulatur Ma- 
rinus Sanutus, l. rn, partis 13, c. 7 sic scribens: 
Capti Calyphe gulturi liquatum — aurum jussi 
(Haolonus) énfundi, avaritiam | exprobrans, | quia 
cum immensis afflueret thesauris, supidilate deien- 
tus pro salufe sua eos expendere renuit Hec Sanc- 
tus. 


Ὠάτον, p. 405. Non alibi repereram ὠάτον pro 
ὑπερῶον, ccenaculo aut aula superiori camersta 
ovali forma. Quid enim hic aliud intelligamus! 


B  Ἅ᾿Ώργυιωμένοι, p. 424. Ait immissam a tergo 
navi Genuensi plenis velis elabenti onerariam 
Catalanam, qua ventum ei a puppi suorum velo- 
rum oppansu interciperet ac sio sufflaminarel 
impetum ruentis. Ὡργυιωμένους Teztzes ad Lyco- 
phronem interpretatur ἐκτεταμένους, fimiwpuivoy; 
extensa et explicata vela. Subditque continuo ἐἑτὺ- 
povoAla; in huno modum : Ἡ ἀπὸ τῆς ὁργυιᾶς, 
ἦτοι τῆς ἑκτάσεως τῶν ὙΧειρῶν. "H xal ἀπὸ τοῦ 
ὀργῶ τὸ ὁρμῶ. ὍΟργᾶν δὲ τὸ ἐκ τῆς συντόµως 
ὁρούειν τι τῶν φυτῶ fj τῶν βοτανῶν. Ita ille, qui 
statim addit scribi debere ὠργυιωμένους adjuncio 
t ad v» secunde syllabe; unde nos codicem no. 
strum, qui ὠργνωμένους soribebat,  correximus. 
ὨΏργυιωμένους, ait Tzetzes. μετὰ προσγραφῆς τοῦ 

Q δεῖ γράφειν. Vides hino obiter familiarem  Pa- 
chymeri fuisse Lycophronem, genio videlicet con- 
ciliante σκοτεινὸν σκοτεινῷ. Et illum quidem no 
strum, qui omnium scriptorum tenebras in suum 
opus congere siuderet, non temperaturum ar- 
bitror, si qua occasio daretur. etiam πεαρεγοχρῶ- 
τας καὶ Φφαλακραίος Χόρας ἁπαρκτίας περηστῇ- 
poc αἴθωνος πνοὰς, que Lycophron habet ibidem 
unde ὠργυιωμένους execriptura est, in scriptione 
hac sua ponere, quam tum demum elegantem et 
eruditam visum iri credidit, si omnium inligi 
metuentium scriptorum griphos et nocles avide 
conquisitas ostentaret, parum pensi habens .quts 
cruces lectoribus aut interpretibus suis figeret. 








1066 





NOTA. 


1086 





PETRI POSSINI 
OBSERVATIONUM PACHYMERIANARUM 
LIBER i! 


COMPLECTENS NOTAS. 


In titulo operis. 


062? |P. 133], PacuvMERIS. Cum varii varie 
Grecum nomen Ἠαχυμερής Latine efferant et 
inflectant, alii Pachymeram, alii Pachymerium, 
alii aliter vocantes, mihi commodius et expeditius 
visum est inflexione uti Latina nominum olassis 
tertie. Quin id sit simplicius et ad usum facilius, 
nemo negaverit. Jure autem fleri, exemplis astrui- 
tur. Nam Ulysses, Socrates, Demosthenes similia 
plurima mere Latine ab omnibus flectantur, nullo 
respectu ad inflexiones Grecas istorum nominum. 
Quis enim unquam adumbrare curavit Latino 
B80no genitivum Δῆήμοσθένους aut accusativum 
Δημοσθένη, balbutiendo Demoslhenus aut Demo- 
sihene, Romana Minerva invitissima ? Hoc etsi 
parvum dictu, necesse visum hioc profiteri. 

ΜΙοΠιΕΙΙΘ. Quotus hic inter imperatores Con- 
stantinopolitanos Michael fuerit, non erit inutile 
semel statuere. Primus ad imperium hoe nomen 
pertulit Michael Curopalata, cognomento Rhanga- 
benus, laudatissimus princeps, anno Christi 814. 
Seccndus homo scelestiesimus Michael Balbus, e 
carcere ubi ad vivicomburium servabatur, vi ad 
solium erupit anno Christi 820. Tertius Michael 
Porphyrogenitus Theophili imperatoris filius cum 
matre Theodora imperium tenuit, magno τοι ρι- 
blice οἱ Ecclesie malo: fuit enim, ubi adolevit, 
impissimus. Cepit dominari anno Christi 842. 
male periit 807. Anno inde Christi 1034 Michael 
Phaphlago α patria dictus, adulter Zoes Auguste, 
Romano ejus viro &trangulato imperium arripuit, 
et tenui annis fere octo. Moriens successorem 
habuit Michaelem cognomento Calephatem, ejus 
nominis quintum, qui post annum a Zoe, quee 
illum promoverat, imperio et oculis privatus lo- 
cum cessit Constantino Monacho anno Christi 
1032. Quatuordecim post annis Michael cogno- 
mento Stratonicus, sextus ejus nominis, coronatur 
Augustus : 623 sed mox anno 1057 Isaacio Com- 
neno ultro concedens abdicavit principatum. 
Anno Christ 4071 Michael cognomento Parapi- 
nacens, filius Constantini Duce impereratoris, mor- 
tuo Itomano Diogeni successit, septimus inter 
Augustos Byzuntinos Michael ; quem inter et huno 


À nostrum cum nemo sio appellatus imperaverit, 


B 


C 


Paleologus, cujus hio historiam damus, nume- 
randus erit Michael VIII. 

[Pag. 434.) PAL&oLocr. Natus hic anno Christi 
1224 ex Andronicos Paleologo magno domestico, 
matre Paleologa, Irenes et Alexii Paleologi despo- 
te filia. Hec Irene, Michaelis avia materna, filia 
fuit Angeli Commeni, quo imperante Constantino- 
polis capta est a Latinis. Dedit is eam conjugem 
Alexio Paleologo (ut Phrantzes habet : Acropolita 
Andronicum appellat), quem et despotam creavit 
et imperii successorem designavit. Sed is brevi est - 
mortuus, unica ex conjuge filia suscepta que Λη- 
dronici Paleologi magni domestici uxor, Michaelis 
Paleologi mater fuit. Quare is à patre juxta matre- 
que Paleologie appellationem tulit, Διπλοπαλαιολό- 
γος propterea vocatus, ut. Phrantzes habet, ο. 1; 
idem tradit Gregoras,1. i11, p. 32, sed et Comnenus 
a matris avo angelo Comnemoimperatore dictus, υἱ 
Phranizes ibidem docet; ac passim ita vocatur ab 
Acropolita scriptore ipsi faventissimo. Unde credi- 
derim affectasse Michaelem ante imperium dici 
Comnenum, quod eam rem velificari ambitioni sue 
crederet. Sed et hujus posteros ob nobilitatem in - 
clyte tot Augustis familie Comnemorum appella- 
tione gloriatos ostendunt inscriptiones Michaelis 
et Andronici Juniorum 8 Pontano descripte Notis 
ad Phrantzen. Hunc porro nostrum Michaelem, post- 
quam ad imperium pervenit, haud magnopere cu- 
rasse Comnenum dici licet intelligere ex Pachy- 
mere, qui ei familiaris, et sub ejus filio Andronico 
Seniore, non sine cura demerende regnatricis do- 
mus gratie, scribens, nunquam eum alio gentili 
quam Paleologi nomine designat. 

HisroniA RERUM. Duas historias separatis volu- 
minibus et titulis Pachymeres reliquit, ut in codi- 
cibus optimis Barberino et Allatiano distinotissimee 
leguntur. Licet Vaticanus paraphrastes, qui multa 
contraxit, quedam abdidit, pleraque mutavit, 
ambasin opus unum conflaverit; cui forte simi- 
lis fuerit Augusianus ille codex, unde sua exoer- 
pta Wolfius sumpsit nam et ie unam ex duabus 
Pachymeris historiam videtur agnoscere. Nos prio- 
rem Michealis VIII Paleplogi acta exsequentem 
modo damus, alias, Deo voleate, Andronicum ejus 


1067 


.' P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. 1l. 


1088 


dem scriptoris, sive de gestis .Andreniei Senioris À uivov παιδεύσεως, perfunctum jam tum stadiis 


libros VII, in lucem emissuri. 

Pag. 11. Constantinopolitlanus genere , ortus εί 
educatus Niciem. Pachymeres hujus Hislor. p. 148 
testatur patrem suum Constantinopolitanum ci- 
vem fuisse, exulare & patria coactum ob Lati- 
nos ibi dominante Sane cum idem Pachymaresg 
hic doceatse annum etatis undevicesimum agente 
pulsos Constantinopoli 934 Latinos, et libros ha- 
rum Observ. πι demonstraturi simus receptam et 
Latinis urbem recuperasse Grecos et quinqua- 
ginta annis postquam amiserant, facile potuitnascl 
Nice Pachymeres patri quiuquagenario, qui usque 
&d annum etatis undecimum in paterna domo Con- 
Btantinopoli educatus ob exosam Latinorum ibi do- 
minationem Niceam migraverit. Tradit enim Acro- 
polita Historiz suse ο. 6. Latinos urbe capta libe- 
ram Griecis dedisse facultatem vel ibi manendi vel 
alio migrandi : Τῆς πόλεως κυριεύσαντες οἱ Ἰταλοὶ 
ἄδειαν δεδώκασι τοῖς ταύτης οἰχήτορσι, τοὺς θέλον- 
τας µένειν τε καὶ ὑπὸ χεῖρας εἶναι αὐτῶν τοὺς δι 
ἀχωλύτως ἀπέρχεσθαι ὅπη ἂν βούλοιντο Mox ad- 
dit plerosque illustriorum clam aut palam abiiese, 
quorum e nuinero fuisse Pachymeris patrem veri- 
simile est. 

Ibid. Clero ascriptus. In Greco legitur apud op- 
timos codd. B et Α θείῳ σωθεὶς κλήρῳ, prout ex- 
pressius. Nemque σώζεσθαι aliquando est appellere 
&ut perdenire. Codinus, ο. 22, de sponsa imperato- 
ris: Κατὰ τὴν ἡμέραν xa0' ἣν μέλλει ἀποσωθῆναι 
εἲς τὴν πόλιν. Quo die perventura in urbem est. 
Vaticanus jam hinc incipiens obscuriora clariori- 
bus mutare 9slip χλήρῳ δοθεὶς posuit. 

Pag. 12. Ul doctus quidam asseruit. Apparet ex 
illis verya διὰ τὸ φανέντα κρύπτεσθαι etc. (P 435) 
doctum hune Sophoclem esse, cujus in Ajace µαστι- 
γοφόρῳ illa exstat celebris de tempore sententia : 

"Arav0' ὁ μακρὸς κἀναρίθµητος χρόνος 
Φύει τ᾽ ἄδηλα καὶ φανέντα χρύπτεται. 

Pag. 14. Istud argumentum prooccupatumab aliis 
Videri potest innuere Nicetam Choniatem, qui et 
urbis expugnationem a Latinis et res aliquot post 
eam, annorum, prout geri videbat, scripsit Geor- 
gium quidem Acropolitam logothetam et Nicephe- 
rum Gregoram ne innui hoc loco a Pachymere pu- 
tem facit, quod Gregoras post Pachymerem scripsit: 
Acropolita vero, licet aliquando senior Pachymere, 
junior tamen fuit quam ut res Theodori Lascaris 
prioris spectare presens potuerit, quas ex fama 
et monumentis in historiam digessit. Hoc ex ejus 
historia clare discimus. Scribit enim ille ibi c. 29, 
q. 25, ed. Reg. : Tóve xai αὐτὸς πρὸς τῶν γονέων 
ix τῆς Κωνσταντίνου ἀπεστάλην τῷ βασιλεῖ bxxat- 
δεκάτης (videtur legendum ἑκκαιδεχαέτης ὢν) Tunc 
el ipse α parentibus ex urbe Constantinopoli mis- 
sus sum ad imperatorem sexdecim aunos natus. Ap- 
paret doctissimum interpretem legisse ἑνδεχαέτη 
pro ἕχκα:δεκαέτης vertit enim undecim annos nalus. 
Sed quod addit stalim auctor ἐγχυχλίου ἁπηλλαγ- 


B Τῆς ἀριθμούσης 


fuissebumaniorum littersrum, magis, ni fallor, con- 
gruit cum etate annorum sexdecim. Parum enim 
est verisimile undecennem puerum grammaticam, 
rhetoricam, ipsam philosophiam, cum artibus qua* 
tuor huicsubjectis, 695 arithmetica, musica, geo- 
metria et astromania, satis perceptas habere po- 
tuisse. IIa!Oeuo:c siquidem ἐγχύχλιος tot illa com- 
plectebatur, ut ex Joanne Tzetzeintelligitur, sic de 
his scribente Chilliad. χι, sect. 367 : 


Ἐγκύκλια µαθήµατα χαλοῦνται 
Ὁ Χχύκλος τὸ συμπέρασμα πάντων τῶν αλα 
των, 

Γραμματικῆς, ῥητορικῆς, αὐτῆς φιλοσοφίας, 

Καὶ τῶν τεσσάρων δὲ τεχνῶν τῶν ὑπ αὐτὴν κει- 
[μένων, 

ουσικῆς καὶ τῆς γεωμετρίας 

Καὶ τῆς οὐρανοθάμενος αὐτῆς ἀστρονομίας. 


Fateor interdum solam grammaticam ἐγχυχλίου 
παιδεύσεως mentione designari χατὰ κατάχρτσιν 
οὐ λόγῳ δὲ κυρίῳ, ut idem Teztzes ibidem loquitur; 
nec eo inficias videri posse locutum eo sensu Ácro- 
politam, dum de illa quam percepisse jam tum se 
ait encyclica dootrina, statim subdit ἣν γραμµατικήν 
κατονομάζουσιν ol πολλοὶ, quam plerique gramma- 
ticam nominant, presertim eum paulo post, c. ni- 
mirum 32, idem adjungat se hortatu imperateris 
Joannis,ad quem miesus fuerat, ὀψηλοτέρᾳ τῶν 
λόγων παιδεύσει καὶ λογικοῖς παιδεύµασιν operam 
dedisse, magistro Theodoro Exapterygo. [Verum 
hao non obstant jam positis, cum sit vero similius 


C Υραμματικῆς vocabulum non καταχρηστικῶς, sed 


κυρίως ibi Aoropolitam usurpasse, ac non alterius 
generis disciplinas, sed majorem in jam degustatis 
progressum in schola Exapterygiqusesisse, quippe 
8 quo, ut ipse mox addit, septem annis nihil niei 
τῶν ποιημάτων σαφήνειαν xal τῆς τῶν λόγων τέχνες 
διδασκαλίαν perceperit, quorum neutrum encyclice 
limites excedit. Denique sexdecim natum ΔΏΏΟΘ se 
in Joannis aulam admissum satis manifeste demon- 
strat Acropolita, dum c. 32 primam rem omnium 
que ipsi in comitatu Joannis Augusti contigerunt, 
memorat sui traditionem in disciplinam Theodori 
Exapterygi, quem se audire cepisse seit ἑπταχαι- 
δέκατον ἔτος ἄγοντα, decimum septimum | agenism 
annum : quodsi jam undecimo etatis ad Joannem 
venisset, oportuisset eum ibi sex totis annis sine 
alla occupatione desedisse. Pro certo igitur ha- 
bendum sexto decimo etatig anno copisse Acropo- 
litam Joanni Augusto adherere. Quo autem id 
ejusdem Joannis imperii atque adeo Christi anno 
contigerit, explorandum nuno est, (P. 436) Adven- 
tum in aulam Joannis suum in id tempus incidisse 
narrat Acropolita, quo tempore Roberto Latinorum 
imperatore mortuo {08Ώ368 olim Hierosolymorum 
rex Constantinopohm est evocatus ad res illic 
moderandas, quoad Balduinus puer in etatem 

imperio idoneam adolevisset, Robertus sutem anno 

Christi 1228 aut sequenti est mortuus; unde 

Joannis Breunensis ex Italia, ubi Gregorio Nono 











1059 


NOTA. 


4990. 


militabat, Constantinopolim appulsus ad Chr. 1229 A tum historie suse tum Chronici compendiarii ααἰ- ΄ 


aut 1230 pertinet, quando Joannes Ratatza, qui 
ana0 Christi 1222 Theodoro Lascari suo socero 
successerat. 6229 Nec res igitur Theodori Lascaris, 
nec primi decennii Joannis Batatzm acta, scribi 
ex oculata notitia ab Acropolita potuere. Quare 
alios nobis incognitos taliam eventuum αὐτόπτας 
historicos hic innuere Pachymerem agnoscendum 
est. 


Pag. 14. Commissis invicem Mercurio et Latona 
Alludit ad pugnam deorum ab Homero celebratam 
Iliad. ν, ubi eum alii aliis dii diis adversi compa- 
rentur,tum par infestorum invicem numinum Mer- 
curins et Latona, ille Grecis,hec Trojanis militans 
prodacitur. 


Antot δ᾽ ἀντέστη σῶκος ἑριούνιος Ἑρμῆς, 


Etsi autem, quomodo scribitur Grece, Λητοῦς sive 
Latone nomen nihil commune cum A0» ob!ivione 
habere videatur, certum tamen atque adco vulgare 
Grece lilterature non rudibus est Latonam ad 
noctis et oblivionis signficationem allegorice trahi. 
Ὡς 4 Λητὼ (ait Eustathius ad /liad, E p. 989 
ed. Rom.) οὐ µόνον εἰς λήθην ἀλληγορεῖται, ἀλλὰ 
καὶ εἰς νύχτα τὴν τῷ ἀέρι Aib προσήκουσαν ὅτε μὲ 
qui καταλάµπεται, οὐκ ἂν ci τις τῶν περὶ λό- 
ους ἀγνοῶν' Lafonam symbolice designare non 
solum oblivionem, sed el noctem aeri Jovi convenien- 
tem quando lue non illustratur, nemo. eruditorum 
ignoraverit. Inde ad versum superius descriptum 
et lliad. υ idem enarrator doctiesimushoc observat 
(ed Rom. p. 1197) : Λητοϊ δὲ, φησὶν, ἀντέστη σῶκος 
ἐριούτιος "Epuiic οἵπερ αὖθις ἠθικῶς ἐκλαμθάνονται, 
ἡ μὲν sic. λήθην, ὁ δ᾽ εἰς λόγον µεταγόμµενοι. Haec 
ille, que indicant ingeniose adumbratam ab Ho- 
mero, isto infesto invicem incursu Mercurii et 
Latonae, certamen quoddam orationis et litterarum 
per Mercurium designatarum adversus ignorantiam 
transactarum rerum oblivione mortalibus induei 
solitam, dum Aistoria, ut eleganter scribit Anna 
Comnena in Prefatione ad Alexandium, Ad Le- 
theum quemdam torrentem objicetur velut. invictze 
soliditatis moles, pricipilem quodummodo inhibitura 
lapsum temporis, cerle prohibitura ne quz in eo 
gesta sunt omnia irreparabiliter oblilerealur, eto. ; 
᾽Αλλ' ὃ qs λόγος τῆς ἱστορίας ἔρυμα καρτερώτατον 
Ὑίνεται τῷ τοῦ χρόνου ῥεύματι, xal ἵστησι τρόπον 
τινὰ τὴν ἀκάθεκτον τούτου ῥοὴν, καὶ τὸ ἐν αὐτῷ 
γινόμενα πάντα ὁπόσα συμπεριείληφε συνέχει xal 
περισφίγγει καὶ οὐκ ἐᾷ διολισθαίνειν εἰς λήθης βυθούς. 
Hzc ibi Anna : que emendatiora quam in editis, 
ope optimi codicisa me post editionem visi, liben- 
ter hic descripsi. 


Cap. 3. Qua hic Pachymeres tradit de angustiis 
in quibus fuerunt qui preerant reliquiis Grecia 
post captam a Latinis urbem,Theodorum potissime 
Lascarim Joannis Betatzie decessorum et hujus 
ipsius Joannis prima principatus respiciunt tem- 
porau. Vide de his Acropolitam capite presertim 


C 


ptimo. 

Cap. 5. Quod innuit hoo cap. Pachymeres de 
Chadeno ab imperante jam Michaele Puleologo 
misso ad censum agendum presidiariorum montes 
Persis objectus tuentium, non reperio distinctius 
621 alibi explicatum a nostro. Tantum de causis 
gratie Chadeni apud Michaelem, quas se alibi 
dicturum hic significat, invenio c. 11 hujus libri 
Chadenum hunc dum jussu Theodori Augusti su- 
spectum illi Paleologum [P. 437] Thessalonica 
vinctum adduceret, humane ac clementer, quoad 
potuit, dirum imperium exercuisse. Unde pronum 
creditu est, utcunque id noster diserle nusquam 
alibi expressit, Michaelem, ubi est ad imperium 
evectus,eo nomine se yratum Chadeno prebuisse, 
adhibendo cum familiariter, et ejns opera primis 
administrationis rei publiee functionibus utendo. 
Cum autem referat noster,p. 98, Paleologum stitim 
atque declaratus imperator est, antequam corona- 
retur, Pbiladelphiam cam copiis progressum, inde 
accersivisse preridiarios confinium Persidi mon- 
tium ei res illius limitis ordinasse, credibile est 
ex iis quae hic scribuntur, usum cum in toto illo 
negotio et consilio et ministerio Chadeni. Quan- 
quam huic conjecture videtur intercedere, quod 
nosler bocloco indicat istam vexationem custo- 
dientium montes Persidi oppositos, a Chadeno 
persuasam Micheli Paleoloho jam imperanti, ad 
posteriora recuperate QConstantinopolis pertinere 
tempora. Quare nisi prolepsis hic quedam agno- 
scitur, quaerendum alibi est quando contigerit 
quod nunc refertur. Frustra autem tota hac Mi- 
chaelis historia qu:retur, Pachymere fortassis 
oblito promissum exsolvere, aut se deiunctum 
satis rato qualicunque indicatione rei ejus alieno 
loco premissa. 


Cap. 6. Rem dictu parvam, sed admonitu forte 
non prosus inutilem brevissime transigam. Όὕτυ- 
num est docto Griece lectori, dum in hoc capite 
μαχουμἔνων his leget, suberiri auspicionem cditi 
mendose loci, cum auctor, prout ceteri solent 
fortasse. µαχοµένων scripserit. Atqui constan- 
tissime ac clarissime in codicibus antiquissimis, 
presertim Barborino cui potissimum adhsesimus. 
μαγουμένων scribebatur. Nempe Pachimerem hioc 


D quoque loqui cum vulgo piguit, recordantem apud 


Homerum Od. «y, v. 402, se legisse µαχεούμενον, 
Od. o, v. 114, μαχεούμενοι, Iliad. a, 355, µαχἑοιντο, 
et alibi eimilia. 

Pag. 21. Qui filiam nepotis ejus (hoc est Joannis 
pateis Theodori) ez fratre matrimonio sibi junxerat 
Michael Palzologus. Hec distinctius narrantem 
audire operc pretium est Georgium Acropolitam 
oculatum gestorum testem. Ergo in Historim sue 
ο. 34, pag. 55 ed. Reg. sic scribit : Kai ὁ βασιλεὺς 
(nempe Joannes Augustus Theodori pater) τὸν Ko- 
μνηνὸν ἐνεδέξατο Μιχαὴλ, xal ζεύγνυσιν αὐτῷ sic 
γυναῦια τοῦ ἁδελφοῦ αὐτοῦ τοῦ σεθαστοκράτορος 


1091 


P. POBSINI OBSERVATIONUM LIB. II. 


1002 


Ἱσααχίου τοῦ Δούχα ἐγγόνην τὴν θεοδώραν, 7j Α rat, quod prole carens mascula virum ejus ac sobo- 


µόνην ὁ πατὴρ αὐτῆς καταλελοιπὼς ὁ τοῦ σεθα- 
στοχράτορος υἱὸς Ἰωάννης ὅτι ἐν µείραξιν ὢν τὸ 
χρεὼν ἐξεμέτρησε. Ita ille. Ex his habemus Joan- 
nem Ducam sive Balatzem Augustum purgato satis 
a criminibus impactis οἱ recepto in gratiam Mi- 
chaeli Paleologo,quem 6268 acropolita Comnenum 
vocat, dedisse uxoren) fratris sui sebastocraloris 
leaacii Duce neptim  Theodoram, cujus pater 
Joannes Isaacii filius in adolescentia prereptus 
acerba morte unicam eam prolem rellquerat uxori 
gum Eudocie Joannis Angeli filie, que Eudocia flo- 
rente licet etate viro amisso, laudabili religionis 
exemplo in viduitate Deo serviens permansit; unde 
haud vane opinatur Acropolita partem premii 
divinitus tributi virtuti ejus videri potuisse tam 
felix conjugium filie per id &d imperium mox eve- 
hende. 

Ibid. Magni conostauli dignitate. Videtur hec 
dignitas Michaeli Paleologo collata occasione nu- 
ptiarum modo memoralarum, ab ipso earum con- 
eialiatore Joanne Augusto. Nam Theodorus hujus 
succassor iniquiore fuisse visus in Michaelem sem- 
per est animo quam uLin eum ornandum tam pro- 
fusus esset, alioqui solitus, ut c. seq. Pachymeres 
observat, dignitates ejusmodi tribuere novis potius 
hominibus quam principibus regii sanguinis,quo- 
rum erat deprimendo supercilio inlentus. 

(P. 438] Vola ejus generis mente clam ἐπετια 
substdentia, etc. His exprimere conatus sum illud 
subobscurum ἐξ àv ὑποχαθημένων εἶχε, sententia, 
ut spero, ab auctoris sensu non abhorrente. Sed 
deinoeps circa similis perplexitatis loca, qualia 
passim ocourrunt in hoc scriptore,nihil moraborle- 
ctorem in his notis ; quibus tantum necessaria,id- 
que brevissime, indicare propositam est. Quod rem 


ipsam attinet, qua de hic agitur, certum est Mi- 


chaelermo Paleolegum jam a puero titillatum ima- 
ginationibus imperii, conscientia natslium Augu- 
8iorum et presaga indicalione auguriorum exci- 
tatis. Non semel illi narreverat soror Eulogia lac- 
ctentem adhuc ipsum non ad aliam facilius obdor- 
miscere neniam solitum, quam ad eam qux Au- 
gustum quondam illum invectum iri Constantiao- 
poliin per portam Auream carneret.Refert id noster, 
p. 128. Vocem ManPov de colo missam contextam 
e sex litteris que Miochaelum Augustum Romano- 
rum ocius vocandum significarent, a Thessaloni- 
censi antistite laetus audierat, ut narratur hoc p. 
28. Denique tacitus, sed gratulans gaudensque 
iutime omen captaverat ex cantu fortuito Chadeni 
proximum ei vaticiniorum regnum spondentium 
eventum augurente, prout ibidem, p. 30, le- 
gitur. Juveni denique solerti, forti, generoso altos 
afflabat spiritus [renes avie maternse primogenite 
Alexii imperatoris jus ad imperium paterna de- 
signatione in virum ejus prolemque propagandum. 
Nam huio, ut refert Gregoras, l. it, p. 32, Augu- 
stus genitor rubrarum crepidarum usum deereve- 


lein cernere principatus hzreditatem omnino vellet. 
Nec erat qui non videret talis indolis. tante no- 
bilitatis adolescentem tali rerum statu haud absur- 
de in magnas assurgere spes posse.Quare Joannem 
Batatzen, preclaris alioqui Michaelis faventem 
dotibus 6229 abstinuisse ab eo evehendo, metu ne 
is successibus insolesceret usque ad ambitum su- 
prems potestatis, narrat Acropolita c. Hist. 50. 
significans Irenem Theodori Junioris Lascaris 
primogenitam Michaeli fuisse destinatam ab avo 
conjugeu, sed ei timenti, quod dizi, tutius deinde 
visum non admovere sibi tam intime suspecta 
ambitionis virum. Denique ista suspicio fons om- 
nium quas est imperante Theodoro plurimas pas- 
sus, miseriarum Palcologo Michaeli fuit, boc ideo 
loco, unde ejue incipit historia, merito a Pachy- 
mere indicatus, cum ex eu plerarumque mox re- 
ferendarum rerum argumentum processerit. 


Pag. 22. Singularis certaminis experimento. Hine 
habemus apud Grecos quoque imperatores inva 
luisse usum purgandi dubias delationes permisso 
aut etiam priescripto inter accusatorem et delatum 
certamine fcoram arbitris. Verisimile est istum 
morem in Orientem invectam a Francis, qui occa- 
sione sacrarum Expeditionum eo profecti longo 
illic tempore perstiterunt. In antiquiori enim me- 
moria Grecorum aut Romanorum haud facile quid- 
quam talo repereris. Inter Francos autem usitatis 
simum id olim fuit, ut passin apparet ex veteribus 
historiis res eorum tractantibus. Hic ritus, de quo 


Ü fuse disserit noster Detrío, Disquisit. Magic. 


tom. II, merito Jeinde &abrogatus est ut injustus et 
immanis, confixus ideo gravissimis decretis Julii II 
summi pontificis, cujus Bulla extat ea de re edita 
mense Aprili ann. 1508, consilii Tridentini sess. 
25 De reform., ο. 19, Gregorii XIII constitutione 
que incipit : Ad tollendum, ctc., edita 9 Dec. an. 
1582. Quibus dudum antea preiverat Nicolaus I, 
cujus de hoo statua inserta corpori juris leguntur 
2, q. 4 οἱ 45, q. 6, ο. 2. 

Ibid. Cumque díu nullus esset qui pro tam vuspe- 
clo, eto. Hic brevius perstringit noster, quod ad 
imperium 'Joannis pertinerent, cum ipse in fine 
precedentis capitis et hujus initio significaverit se 
ab imperio Theodori suc historie principium du- 


[) cere. Longe autem fusius distinetiusque istam to- 


tam Michaelis accusationem ac periculum exponit 
ex oculata notitia Georgius Aocropolita Hist. c. 50 
et 51. Quem consule. 

[P. 439] Pag. 24. Prothieracarium. Fuisse hunc 
locum precipue dignitatis,preterquam hinc patet, 
cum imperator hominem impense sibi charum in 
eum promoverit, etiam intelligi potest ex numero 
ingenti ministrorum ei subjectorum,cujus indicium 
habemus ex eo quod refert Acropolita, Hist. c. 61, 
his ver : Αὐτίκα γὰρ τοὺς ἐξυπηρετοῦντας τοῖς 
βασιλεῦσιν ἐν θήραις ταῖς τῶν θηρῶν ἄγραις ἑλά- 
Φων τε xal χοίρων, καὶ τοὺς Ó' Ἱεράχων θηρεύοντας 








1003 


NOTA. 


1004 


πάντας ἀπαξαπλῶς στρατικοῖς συντέταχε — váY- À vocat) τῷ πρώτως ἑρχομένφ ξυναντήσας βάλλει τῷ 


past, καὶ ἦν τὸ συνηγμένον πλῆθος πολύ, Hao ille, 
ex quibus prudens quivis potest cognoscere ingen- 
tem fuisse multitudinem servientium imperatori in 
venationibus cervorum aprorumque, presertim 
autem in aucupio per accipitres, quando ex iis ad 
militiam translatis magnus exercitus momento 
conflatus exstitit. 

630 Cap. 9. De fuga Michaelis Paleologi in 
Persidem hoc capite narrata plura refert Georgius 
Acropolita tunc apud imperatorem Theodorum 
agens, quando is est ad ipsum nuntius allatus. 
Opere pretium lectori fuerit videre et cum his 
nostri conferre que ille narrat c. Hisl. sue 64, ubi 
etiam obiter observare poterit, que in Clossario 
verbo Μεσοθινία notavimus de legione aut cohorte 
isto nomine appellata, non solum Acropolite ipsius, 
sed et doctissimi ejus interpretis auctoritate eon- 
firmala. Nam illa Historici Greca verba, πρὸς τῶν 
στραταρχούντων ἐν Βιθυνίᾳ καὶ Mecofuviq, sic red- 
dit illustrissimus Allatius: A cohortium Billynica- 
rum et Mesolhyniz praefectis. 

Pag. 25. Cum hostibus sultanis congressus  fortis- 
sime se geri. Longe hec fusius ao diligentius 
Acropolita pertracat toto o. 65, qua occasione, 
quos ducens, quanta prudentia ao fortitudine. quo 
denique successu adversus Tacharios (sic enim 
appellat Acropolita quos noster Tocharos) pro 
sultaue rem gesserit Michael Paleologus, expo- 
nens. 

Pag. 20. Reversum benigne excipit. Reditum Mi- 
chaelis Comneni ad imperatorem Theodorum bre- 
viter memorit Aoropolita ο. 69, uti et Gregoras 
]. 111, neuter interpositorum in eam rem Idoniensis 
episcopi officiorum mentionem faciens, fortasse 
quod illa, ut alia multa rerum Miobaelia, nostro 
melius perspeotaru:in, ignoraverint. 

" Ibid. Michaelis despote  nothus εἰ obscurus 
filius. Hsc copiosius distinotiusque referuntur 
& Georgio Acropolita ex oculata pene notitia ; 
nam is hujus in Occidentem expeditionis Mi- 
chaeli Paleologo comes fuit, etsi nou eodem loco 
pugnavit, in alia divisarum copiarum parte rem 
gerens. Quia vero ille quedem aliter ac Pachyme- 
res narrat, equidem Acropolite potius hic quidem 
credendum puto, quippe qui ejus, uti dixi, negotii 


C 


δόρατι xal ῥίπτει τῆς ἐφεστρίδος. Sed leve id dis- 
crimen vocabuli videri potest, preut in re ipsa 
dissentit ab Acropolita Pachymeres, siquidem hic 
non Theodorum a Paleologo impulsum hasta et 
loco motum, sed vice versa Paleologum a Theo- 
doro, ut patet ex his verbis : Ὅτε καὶ ὁ τοῦ δε- 
σπότου Μιχαὴλ ix νοθείας σκότιος maie Μονουἡλ 
053 τυχὼν ἐχεῖσε σὺν ἱκανῷ στρατεύµατι, [P. 440] 
καὶ συμπλαχεὶς τῷ πολέμῳ, τὰ πρῶτα μὲν ὁμόσε 
χωρήσας τῷ ἡγεμόνι τῷ κοντῷ συνωθεῖ xai ῤί- 
ttt, etc. Addit a restituto in sellam, unde fuerat 
dejectus, Paleologo nothum Michaelis despote 
filium lethali percussum ictu nequivisse parem 
reponere ; que significant manu et ferro Paleologi 
cecidisse Theodorum sive Manuelem istum no- 
thum. Id vero pernegabit qui mecum existimave- 
rit Acropolite potius credendum, tantum non his 
presenti, quippe hujus socio militis. la enim di- 
serte affirmat excussum sella Theodorum moxque 
e lapsu sublevatum accurrisse ad Comnenum et 
suppliciter deprecatum necem. Comnenum autem 
ignorantem quis hic esset, tradidisse ipsum Turco 
cuipiam, qui eum interfecit : Τοῦ πτώματος γοῦν 
ἀναστὰς οὗτος (Theodorus nothus) προσέδραµε «ip 
Κομνηνῷ Μιχαὴλ , καὶ ἐδυσώπει μὴ φονευθῆναι, 
Ἠγνόει δὲ τοῦτον ὁ Κομνηνὸς, καὶ dott ἦν οὐκ 
ἠπίστατο. ἩΗαραδίδωσι γοῦν αὐτὸν Τούρκῳ τινὶ, καὶ 
ὃς πεφόνευχε τοῦτον, Porro quod σκότιον obscu- 
rum hunc Michaelis despote filium noster dicit, ad 
illegitimorum natalium ignominiam pertinet, quam 
idem et alibi, ut infra, p. 85, solet ista tenebra- 
rum mentione designare, alludens, opinor, Homeri 
locum Hiad.t de Bucolione Laomedontis filio notho: 


Βουκχολίων δ᾽ ἦν υἱὸς ἀγανοῦ Λαομέδοντος 
Πρεσθύτατος Ὑενεῃ' σκότιον δὲ ἑ γείνατο µή- 


[τηρ. 


&d quem locum vetus scholiastes: Σχκότιον é&x λα- 
θραίας µίζεως τὸν λάθρα γεγενηµένον xal οὐκ ix 
τῆς κατὰ νόµον Ὑαμηθείσης, τὸν ἐξ ἀδᾳδουχήτων 
γάμων. Ubi eleganter causam innuens cur obscuri 
dicantur illegitimi, id indicat ex eo factum quod 
non ex conjugio solemni facum genialium prela- 
tione illustrato, sed furtivo captatis tenebris con- 
cubitu nati sint. Istius originationis verbi σκό- 


pars fuerit, quam nostro qui res tuno actas ex D τιος illegitimis aptati, quod ἐξ ἀδφδουγήτων γά- 


fama, nec ea satis explicata, videtur accepisse. 
Prima discrepantia iu nomine ducis hostium est, 
quem noster Manuelem vocat. Contra Georgius 
Acropolita, Hist o. 71 Theodorum appellat. Sio 
enim ibi scribit: ἩΠν δὲ ὁ ῥηθεὶς τοῦ ἀποστάτου 
Μιχαἡλ νόθος υἱὸς Θεόδωρος. Erat autem. is quem 
dixi defecloris Michaelis nolhus — fibus Theodorus. 
Dixerat vero antea ducem copiarum Michaelis de- 
spote, rebellis occurrentem Michaeli Paleologo 
basta percussum abeoetequi sellaexcussum:'O μὲν 
οὖν Κομνηνὸς Μιχαὴἡλ (nam ut supra monui, Mi- 
chaelem Puleologum Α cropolita semper Comnenum 


µων orti sint, auctorem Eustathius p. 6022 ed. 
Rom. allegat Apionem veterem magni nominis 
grammaticum. 

Cap. 11. Que hoc capite narrantur de capto 
vinctoque per Chadenum Paleologo, deque presa- : 
giis imperi ea occasione illi oblatis, eorum nec 
vola neo vestigium cernitur apud Acropolitam ; 
opinor ideo quod ille per id tempus in expugna- 
tione Prilapi castri captus et longo tempore custo- 
dia detentus ab hostibus, ut ipse docet, Hist. c. 
62, ista non viderit. Gregoras quoque de histacet, 
multo leviori, ut ex ceteris apparet, tinctus noti- 


1095 P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. 1096 


tia rerum Michaelis Paleologi, quas qui plenius A Τὸ µήτε δρᾶσαι uice τῷ ξυνειδέναι 


hoc nostro tradiderit, frustra queretur. 


Cap. 12. De morbo et morte Tbeodori| pauca 
pene perfunctorie scribit absens tunc eb aula 
Georgius Acropolita, in his immorari potissimum 
solitusqua spectavit presens. Brevissime item id 
transigit Gregoras. 


Pag. 33. In innoxia pertractatione ferri candentis. 
Id ferrum in Greco vocat Pachymeres μύδρον ix 
πυρὸς ἤδη ζἔοντα. 639 Poluit sufficere vox μύ- 
δρος, quam vetus scholiastes Sophoclis interpreta- 
tur πεπυρακτωμένος σίδηρος, et. Hesychius σίδηρος 
πεπυρωμένας : sic. enim rescribendum pro πεπυ- 
βρωµενως. Fuit hec prava sine dubio innocentiwe 
probande ratio, merito in jure canonico prescri- 
pta cap. Consuluisti, cap. Mennam 2, q. 5; et. cap. 
Delicti, extrav. De purgatione vulgari, cap senten- 
iiam extrav., nec eam noster probavit, sed tantum 
retulit quid fleret, etiam alibi, nempe ]. 11, c. 1, 
gratulans tanquam: emendato rei publice statu 
quod ista desiissent fieri. Michael quippe Paleo- 
logus ante imperium Adhuc despota, ccepit abolere 
usum adigendi homines ad istud periculosum ex- 
perimentum, quod jam privatus predamnaverat. 
Refert enim Acropolita, Hist. c. 50. p. 53 ed: Heg., 
cum Phocas Philadelphiensis metropolita jussu 
imperatoris Joannis Batatza [P 441] Michaeli Pa- 
leologo perduellionis suspecto purgationem per 
ferrum candens prescripsisset, sic cuin alloquens: 
Asi σε τῷ μύξρῳ τὴν ἀλήθειαν παραστήσασθαι, re- 
spondisse Michaelem : Ἐγὼ μὲν ἁμαρτωλός eiut 
ἄνθρωπος xal τερατουρχεῖν τοιαῦτα οὗ δύναμαι. El 
δὲ pot συμθουλεύῃ μητροπολίτης v xai θεοῦ &v- 
θόωπος τουτὶ διαπράξασθαι, ἔνδυσαι μὲν αὐτὸς τὴν 
Ἱἱεράν σου πᾶσαν στολὴν, καθὼς εἴωθας iv τῷ θείῳ 
εἰσέρχθσθαι βήµατι xal ἐντυγχάνειν θεῷ, exa δὴ 
ταῖς σαῖς χεραὶν ἐχπύρωσόν pot τὸν σίδηρον, alc 
τοῦ θείου ἐφάπτῃ θύματος.... xal ταύταις δὴ ταῖς 
ἱεραῖς σου χερσὶν ἐπίθες τῃ χειρὶ µου τὸν σίδη- 
pov, etc. Petebat nimirum ut antistes prius ipse 
ignitum ferrum nuda manu otiose tractatum in 
suam deponeret. Quod metropolita recusans hunc 
morem esse negat Romani aut ecclesiastici usus, 
sed barbaricum, exousans ineluotabili se impera- 
toris auetoritato adistam illi purgationem indicen- 


dam adigi;quam tamen Michael recusavit constan- D 


tissime. Videri potest ex reliquiis hoc superfuisse 
ethnici, et quidem perantiquee, superstitionis.Nam 
Sophocles heroicis jam temporibus OEdipodarum 
Thebis regnantiurm exerceri solitum indicat, dum 
in Antigona facit unum custodum quos rex Creon 
apposuerat cadaveri Polynicis ut sepeliri prohibe- 


rent, postquam id ab Antigona opertum humo. 


fuerat, factum regi referentem, et. magnopere ex- 
cusantem id citra suam et sociorum conscientiam 
actum, hec dicere. 


Ἡμεῖς δ᾽ Έτοιμοι κἂν µύδρους αἴρειν χεροῖν, 
Καὶ πῦρ διέρπειν xal θεοὺς ὀρχωμοτεῖ», 


Τὸ πρᾶγμα βουλεύσαντι uc εἰργασμένψ. 

Offe-t se et socios ad contrectandum ferrum can- 
dens in probationem innocentis : scio ex ve- 
tustissimis ejus loci scholiastis unum hoc ad 
quamdam jurisjurandi czremoniam referre. Sic 
enim ibi adnotat : E'ó0act γὰρ oi ὀὁμνύοντες 
ταῦτα ποιεῖν ἨΜύδρους γὰρ αἵροντες ἐπαρῶνται 
μένειν τὰ ὄρχια ἕως αὐτοὶ φανῶσι, xai ῥίπτουσιν 
αὐτοὺς εἷς θάλασσαν" Solent. enim (inquit) jurantes 
sublata 688 [erri massa et in mare. jactata prote- 
síari mansuram. ipsis Juratorum fidem, quod id 
pondus e mari emerserit, quod nunquam scilicet 
foturum sit. Ita ille; quod ferri posset si μύδρος 
non significaret, uot ipse docet, πεπυραχτωµένον 


Β σίδηρον. Nam quid ardor hie faceret, ubi pondus 


solum in tnassa ferri requirehatur ? Quare verior 
est allera, quam mox subjicit, sententia. Εἰώθας: 
δὲ ὀμνύοντες xal πίστεις διδόντες µύδρους βαατά- 
ζειν xai πῦρ ὑπερθαίνειν' τοὺς γὰρ μὴ ἐνόχους τῷ 
ἁμαρτήματι ᾧοντο xal ἐν τούτοις μὴ ἀλγεῖν' So/iti 
sant juranies εἰ fidem dictorum facere studentes 
ferri massas ignilas portare et super prunas ambu- 
lare, existimantes citra sensum doloris id facruros 
eos qui nullius sibi conscii [raudis sint. 

Pag. 33. Quod sanctum vocabant. Etiam Acropo- 
lita loco laudato, p. 53, ferrum candens quo ad 
ejusmodi purgationes utebantur &ytov sanctum vo- 
cari solitum indicat. In Gallia tamen Judicium ap- 
pellabatur, ut intelligimus ex formula quadam pur- 


. gationis istiusmodi illic usitate, quam profert 
^ Petrus Loyerius ex S. Mauritii Andegavensis tabu- 


Jario, et ex eo recitat Defrio tomo 11 Disq. Mag. 
l. iv. ο. 4, q. 4, sect. 3, ubi legitur: δροπίε sua 


judicium portaturum manu sua. oblulil, et inlra: 


Post judicium portatum Telbaldus ille, Deo propi- 
tante, itlzsus et sanus omnino apparuit. Fiderunt 
autem judicium portari vel manum tertia die de 
more reguardari fere universi homines, etc. 


Ibid. Triduo prius custoditus et manu ínvo- 
luta, etc. Hoc ipsum est quod modo innuebat An- 
degavensis, illis verbis manum tertia die de more 
reguardari. 

Ibid. Ignitum globum. Sio μύδρον hic verti, quod 
non solum materiam ignitam, aed figuram orbicu- 
larem aut sphericam ea voce indicari quidam ve- 
terum signiflcent, ut Anaxagoras apud Laertium, 
l. 11, dum solem vocabat μύδρον διάπυρον. Uude 
crediderim massas istas ubi μύδροι vocabantur, 
nempe in Grecia, globose forme fuisse, non ne- 
secius alibi, ut in Germania, massas candentes al- 
terius figure ad ejusmodi probationem adbibitas, 
nimirum vomeres ; qualium sex oandentium [P. 
442] arreptu portatouque innoxio S. Chunegundem, 
uxorem S. Henrici imperatoris, virginitatem pro- 
basse memorant Annales Botorum, |. 1x. 

lbid. Nuda manu. Supina scilicet. Quod signifi- 


cans Pachymeres superius posuit χειρὶ κύψαν- 
τες. 











4007 


NOTAE. 


1098 


Ibid. (n &tatem jam tum puberem odultus. Pa- Α tur. Que ratio fortasse illum impulit ad metam 


chymeres ubi Constantinopolim venit, statim ab ea 
e Latinis recuperata, undeviginti annos erat na- 
tus, ut ipse ait]. ir, ο. 1; contigit id anno 1261, ut 
l. ni dicemus. Quatuor aut quinque ante hoc an- 
nis imperante Theodoro he» probationes per ferrum 
candens Nicese frequentabantur, ubi eas ille 14 
aut 15 jam annorum adolescens spectare potuit. 

634 Ibid. Quosdam citra ullam defunclos noxam 
candentis metalli tactu.Hoc fiebat,[si tamen magice 
artes aberant, Deo miserante iufelicem innocentum 
necessitatem, non autem approbante perversum 
usum talia jubentium. Vide, si libet, apudjCanta- 
cuzenum, ]. 111, 6.27, p. A39ed. Reg., mirum exem- 
plum mulieris adulterii ree sed ponitentis, que 
sio se innocentem viro probavit. Et alia quadam- 
tenus similia apud Cesarium. ]. i1. Miraculorum, 
qua inde recitat Delrio loco] jam indicato, p. 321 
ed. Lugd. 

Cap. 13. Ubi legitur in nostris editis οἷς ὁ λόγος 
σπούδασµα, ood. Barb. aliam suggerebat lectionem 
non improbabilem τὸ σπουδαζόµενον. 

Cap. 14. Quod duo codd. optimi Barber. et Allat. 
habent, xai ἁλαστήσας πρὸς ἐκεῖνον olov, Valio. 
reddit xal otov θυμούμενος. Nempe ἁλαστέω minus 
usitata vox visa paraphraste aut interpolatore 
potius quam excriptore in tritiorem usu notio- 
remque mutata est, prout. passim deinceps idem 
solet. Que sigillatim notare nimis longum foret. 

Cap. 16. Hujus concionis & Muzalone protovestia- 
rio habite sententiam breviter oomprehendisse 
visus est Nicephorus Gregoras, l. it, p. 30, dum 
sio scribit: Ταῦτα δὲ οὐχ ἐλελήθε. Μουζάλωνα" 
δεινὸς μὲν γὰρ ὁ &vi,p xal πρότερον ἦν ἐς τὸ συνιξ- 
ναι τοιαῦτα" τότε δὲ xal τῶν πραγμάτων ζεόντων 
xai ἀγωνίαν μµεγίστην τῃ τούτων ψυχῇ προξενούν- 
των, συνετώτερος αὐτὸς ἐδόχει πολλῷ ἑαυτοῦ. Καὶ 
δὴ τὴν ταχίστην ἐς βουλευτήριον ἅπαντας μεγιστᾶ- 
νας συνηθροικὼς δεξιάν τε ἐδίδου τοῖς ὅλοις, xal ἀπὸ 
τοῦ ἤττονος προῦὔφερι τὴν ὁμιλίαν, καὶ δῆλος ἦν πα- 
ραχωρήσων ἀσμένως τῷ βουλομένῳ τὴν ἐπιτροπὴν 
τῶν τε κοινῶν πραγμάτων xal αὐτοῦ δή τοῦ παιδὸς 
τοῦ βασιλέως. Hec ibi. Ex quibus patet Georgium 
Muzalonem protovestliorium bene intelligentem 
quanta in eum flagraret invidia, ad principes in 
senatum convocatos cum submisse atque obnoxie 


C 


historie sue figendam in recuperatione urbie, qua 
Joannis excecationem haud longo spatio precessit 
ut libroimrharum Observationum derm:onstrabimus. 
Nec abest at$verisimilisensisse Acropolitam, (P 443] 
quippe hominem politicum in paucis, quam esset 


6355 merito suspectus Michael Paleologus procu-. 


rate clam eversionis oc cedis Muzalonum, cujus 
ideo catastrophes apparatus ac causas disquirere 
curiosius omiserit in.opere ad gratiam, ut apparet 
Palseologe familie tunc regnantis edito. Suspicio- 
nis ejus (prater Cassianam conjecturam ex suc- 
cessu petitam, que si eumonerabat cujus fructu 8ο 
bono maximo amoti e medio Muzalones fuerint, 
neminem magis infamabat quam Michaelem, cui 
aditus ad imperium hoc facto patuerit) etiam fun- 
damentum aliud Pachymeres suggerit, p. 55 in 
huno modum scribens: Alc(av δὲ ἔσχεν slc τοῦτο, ὡς 
ὁ τῶν πολλῶν λόγος ἔχει, Ó τούτων τῆς φάλαγγος 
ἐξηγούμενος, ὃς xal πάλαι μὲν ὠὡρμημένους αὐτοὺς, 
τότε δ᾽ ἐξαφθέντας [πλέον ἀνεθέντας τοῦ φόδου, καὶ 
δρασείοντας τὰ ἀνήκεστα, ἐξ ἑτοίμου Ἱρέθισε τὸν 
φόνον ἐπιτολμῆσαι καιρὸν ἔχοντας. Καὶ ὁ λόγος ἐκ 
τῶν ὕστερον φέρει τὸ πιθανόν’ οὐδὲ γὰρ ἑτόλμων, 
tl µή τινας προθιθάσεις εἶχον, ἀλλοεθνεῖς ὄντες καὶ 
τὸ πλέον ἐπήλυδες, etc. Que significant jactatum 
jam tum arcanis susurris plerorumque, cedem 
Muzalonum ab Italica maxime militia patratam 
haud sine conscientia et tacito impulsu ducis hu- 
jus generis militum videri attentatam. Non ait hic 
quidem nominatim quis iste dux fuerit ; sed supe- 
rius p. 24 jam dixerat Italicas omnes oopias Mi- 
chaeli Paleologo, ut magno oconostaulo, fuisse 
subjectas. Unde constat hoc loco designatum Mi- 
chaelem, tacito tamen ejus nomine, ad vitandam 
scilicet offensionem imperantis domus. 


Pag. 49. Cujus uxoris avunculum se meminerat. 
Conjugem protovestiarii Muzalonis Gregoras, l. 
ri, pag. 29, solum ait eximperatorio genere fuigse: 
gentem noa exprimit. Diligentius noster jam su- 
perius, p. 24, scripserat fuisse illam Cantacuze- 
nam ex patre Michaelis Paleologi sorore genitam, 
nomine Theodoram. Vere ergo scribit noster et hic 
et sub finem p. 62, Michaelem Paleologum θέῖον, 
hoo eat avunculum fuisse uxoris Muzalonis. Quan- 
quam mihi posteriorem locum interpretanti patrui 


locutum, tum serio deprecatum nimios honores D vocabulum pro avunculo excidit; quod precor 


quibus esset bomo novus nobilissimis prelatus, 
ultro abdicationem administrationis reipublice et 
tutele pueri Augusti obtulisse. Unde apparet vel 
hano esse ipsam αὐτόχρημα Muzalonis orationem, 
eujus exemplum Pachymeres nactus huic loco inse- 
ruerit, vel si &h ipso conscripta est Pachymere, 
apte ab eo ad vervm efformatam, Acropolita de 
his a&ilet, ac solitam diligentiam remittere videtur 
in istis initiis imperii Michaelis, vitans, ut opi- 
nor, tanquam scopulum nefariam oppressionem 
pupilli Joannis, ne imperatorem Michaelem, cujus 
nunquam sine elogio meminit, vituperare cogere- 


ParROL. Gn. ΟΧΙ. 


lectorem ne corrigere gravetur. 


Pag. 50. Jbi fatalis necessitas causam absolvit. 
Mentio hic fatalis necessitatis ad mortis inevita- 
bilem certitudinem pertinet, non autem, opinor, ad 
astruendum impium dogma libertatem arbitrii. 
quam docirina catholica tueri jubet, extermi- 
nans perperam asserta causarum eternarum obvia 
queque ineluctabiliter rapientium invicta quadam 
vi. 8i tamen hic aut alibi noster historicus aut 
ipse affirmat quidpiam aut alios aientes refert, in 
quo ejus proscripti ab Ecclesia erroris vestigium 
aliquod deprehendatur, meminerit lector catholi- 


35 


— MÀ 





4099 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. 


1100 


cus nihil prejudicarecontra orthodoxam veritatem À consentanea variis historie et chronici sui locis 


quaslibet scbismalicorum ojiniones. Nam ut in 
prefatione premonuimus, hic scriptor schisma- 
ticus est. 

636 Cap. 19. Que urbs scenam dederit huic 
tragodie, nec noster nec Acropolita nec Gregoras 
clare, dum eam narrant, exprimunt. Fuisse autem 
Magnesiam ex duobus argumentis colligimus. 
Prius est quod c. 15 r.fert Pachymeres, mortuo 
Theodoro Augusto ejus filium ab ejus tutore Mu- 
zalone deductum in munitissimarn arcem ad Her- 
mum Magnesie. Quare cum manifestum sit ex 
ipsa relatione rei nono die a Theodori obitu geste, 
non longe abfuisse Joannem pupillum aloco ubi Mu- 
zalones interfecti sunt, oportetid factum non procu] 


ab urbe Magnesia. Aliud argumentum sumimus ex p 


templo Sosandrorum,ubi piaculum illud patratum 
est. De quo sic scribit Gregoras, l. ri, pag. 21, de 
Joanne Duca sive Batatze et ejus conjuge Augusta 
rene: Ἐδείμαντο δὲ xai ναοὺς ἀμφότεροι λίαν πε- 
ρικαλλεῖς, πλείστοις ἀναλώμασιν µεγίστας xal ποι- 
Χίλας τὰς τούτων οἰχοδομὰς [Ρ. 414] κατεσχευακό- 
τες, ὁ μὲν βασιλεὺς τόν xe περὶ τὴν Μαγνησίαν eq 
ὄνομα τῆς θεοµήτορος Σώσανδρα καλούμενον, καὶ 
τὸν ἐντὸς τῆς Νιχαίας elc ὄνομα Αντωνίου τοῦ µε- 
γἀάλου.Βπ templum Sosandrorum dictum aedificatum 
magniflcentissime a Joanne Batatze Augusto περὶ 
Μαγνησίαν cirea Magnesiam, hoc est, ut opinor, 
in suburbano ejus civitatis exira ejus muros. Nam 
hoc exigit antithesis cum alio in honorem 8. An- 
tonii Magni, ἐντὸς τῆς Νικαίας intra urbem Ni- 
ceum ab eodum structo. 

Pag, 6,2 Impune velut e Mysis predam conge- 
rebant, etc., sic expressimus Greca illa xai λείαν 
Μυσῶν τἀκείνων ἐπο[ίουν. Notum Grecorum ada- 
gium est Μυσῶν λείας in cujus enarratione as- 
senlior potius Zenobio et Suide passive id de 
Mysis prede sine vindice expositis interpretanti- 
bus, quam Diogeniano Mysos predatores vicino- 
rum sine auctore idoneo inducenti. 

Pag, 59. Catceum in mortuo nigrum. Existima- 
rant hunc Theophylactum grammaticum esse pro- 
tovestiarium Muzalonem.idecque illum occiderant, 
Sed cum mortui calceos nigros animadvertissent, 
errasse se agnoverunt. Nimirum, ut docet Codi- 
nus, De offic., o. 4, p. 46 ed. 1 Paris., Τὰ ὑποδήματα 
αὐτοῦ {πρωτοθεστιαρἰου) πράσινα. Hinc intelli- 
gitur in ceteris indumentis nihil tum eximium 
protovestiario fuisse, quo & privato discerneretur. 
Inquo postea mutatum quidpiam. Ut enim observat 
idem Codinus c. 2, p, 8,Michael primus e Paleolegis 
imperator prasina indumenta, qus insigne priua 
fuerant protosebasti, ad protovestiarium transtulit: 
Σηµείωσαι ὅτι βασιλεὺς Μιχαλλ τῶν Παλαιολόγων 
πρῶτος, ἀπὸ τοῦ πρωτοσεθαστοῦ τὰ πράσινα ἀφελὼν, 
ἑφόρεσε ταῦτα slc τὸν ἀνεψιὸν αὐτοῦ Μιχαλλ τὸν 
Ταρχανειώτην, τιµήσας πρωτοθεστιάριον, [ta ille. 

Pag. 81. Theodori. De boo Theodoro videndus 
Acropolita, multa de illo his que hic indicantur 


C 


D 


referens. Agit et de illo Gregoras, |. 1, p. 44 et 
12, ubi, etiam ascivisse ipsum sibi nomen impe- 
ratoris tradit his verbis, xai βασιλείας ἑαυτῷ περι- 
τίθησιν ὄνομα ; 637 quorum sententiam non satis 
expressit interpres, dum vertit sibi regium nomen 
asciscit: satis enim ex consequentibus apparet 
seillum pro imperatore gessisse, et talem con- 
suetis ritibus inaugurari se curasse a Bulgaris 
episcopo, ut mox docet idem Gregoras: cui noster 
consentiens paulo inferius, hoc capite, id factum: 
ab Acbridensi episcopo, cui Jacobus nomen erat 
tradit. Ncmpe Achris Bulgarie metropolis erat, 

Cap. 31. Victoria hoc capite narrata, qua prin- 
ceps Achaie 8 Romanis ducibus captus est, pro- 
ditione Joannis nothi, confuse ab Acropolita c. 82, 
et & Gregora 1l. iri, p. 35 memoratur. Clarissime 
omnium eam noster exponit, indicatis ejus causis, 
quarum precipua fuit contumelia Joanni notho il« 
lata, quam ille proditione ultua suis feederatis ma- 
gnam improviso cladem intulerit. Illud tantnm & 
nosiro pretermissum hoc loco, sed positum post- 
ea, ο. 13, l. 1, opportune suggerit Acropolita, 
tres Romanorum duces, quibus hic successus con- 
tigit. Joannem Michaelis Augusti fratrem,Constan- 
tinum Tornicium et Alexium Strategopulum in 
premium victori: fuisse ab imperatore auctos 
honoribus : Joannem enim prius sebastccratorem 
despotam creatum, Tornicio vero antea magno 
primicerio sebastocratoris titulum collatum. De- 
nique τὸν Σρατηγήπουλον ᾽Αλέξιον (verba sunt 
Acropolite) —piíyav δοµέστικον ὁ αὐγοκράτωρ 
τετιμηκὼς, δι ἀποστολῆς τετίµηχε Καΐσαρα Stra- 
legopulum Alexium prius α se [P. 445] honoratum 
magni domeslici officio, Cesarem absentem dixit, 
et istius. ipsi dignitatis misit insignia. Hic Caesar 
paulo post captus ab hostibus, ut cap. sequenti 
nosler tradit, sed pace facta liber dimissus, ur- 
bem Constantinopolim postea recepit e Latinis 
Post quod iterum captus, et in Itzlia detentus 
custodia, inde permutatione cum domina Anna re- 
stitutus est patris. 

Pag. 91 Modulatam tussim, Greece ἐμμελὶς βήτ- 
τειν. Consuete sdulatorum voces. Juven. Saf. 1n: 
Laudare paratus si bene ructavit, etc. 

Pag. 91. Nemo contactu ferri candentis, etc. Sus- 
tulit adhuc despota, sed inhians imperio Michael 
iniquum vsum adigendi accusatos dubiorum cri- 
minum ad innocentiam probandam ancipitibus 
experimentis raonomachie aut contactus masse 
candentis ; de quibus nos supra ad pag. 33. 

Pag. 94, Vicit tamen divina przdestinalio, etc. 
In evectionibus hominum ad regna peculiarem 
semper intervenire Dei providentiam, que nullum 
eo perduci patiatur non ante sibi designatum, pro 
certo et vulgo noto proponit ipse Michael infra, 
p. 194, his verbis: Καὶ θεὸν, εἶπερ τινὶ ἄλλψ 
µεγιστῳ, xal καταστάσει βασελείας ασυνιέναι κι- 
στεύοµεν, etc. 














1101 


antiqui religione jurisjurandi Michaelem, quibus 
exprimitur verbis, non videtur aliud sonare quam 
declarasse ipsos quid in re esset, et 688 con- 
sultog οἱ doctores respondisse non videri vincu- 
lum prioris illius sacramenti ad hoc tempus ac 
rerum articulum extendi. Quanquam si Greci isti 
et tunc ab Ecclesie Romane communione discissi 
antistites aliquam sibi jurisdictionem et potestatem 
ultra fas et canonum prescriptum attribuerent, 
minime id mirum esset, cum talia jamdudum im- 
pune peccare soliti essent. Ergo et hao, ut alia 
qui non pauca in hec historia occurrent schisma- 
tici auctoris vitium redolentia, citra prejudicium 
et cum cautione debita legantur. 

Cap. 8. Loca que hio citat Pachymeres ex Ho- 
mero leguntur in //iad. I, v. 440 :Νήπιον, οὕπω 
εἰδόθ' ὁμοίου πολέµοιο, et lliad,8, v. 320: Αλλά 
σε γῆρας τείρει ὁμοίιον. Ad quem postremum lo- 
cum vetus scholiastes, quem Didymum quidam 
putant, sic adnotat: 'loxíoy δ᾽.ὅτι ὁ ποιητὴς παν- 
ταχοῦ τὸ ὁμύίιον ἐπὶ τοῦ φαύλου λαμµθανει. Scien- 
dum petam ubique simile pro malo sumere. Idem 
tradit et Rustathius ad eum locum p. 476 ed, Rom., 
addens et heo : ᾽Απίων γοῦν xai ᾿Πρωδιανός φασιν 
δτι oi Ἱλωσσογράφοι ὁμοίιον κατὰ διαίρεσιν φασι 
τὸ xaxóv etc. ibi videnda. 

Pag. 104. Quod omnino futurum est nulla posse 
prudentia przverti. Semel superius monui, si hec 
ad astruendam pravam de fato humanam liberta- 
tem perimente doctrinam ouipiam pertinere vi- 
deantur, (P 446) erroribus auctoris aocensenda, 
ut nihil contra veri certique dogrmratis pressoribere 
auctoritatem queant. 

Pag. 113. Nicetas episcopus Heraclez mitteretur. 
Graeca : Πέμπουσι τοὺς περὶ τὸν Ἡρακλείας 
Νικήταν. Hec sunt ex cod. Allatiano et ei consen- 
iiente Vaticano.Nam Barberinus habebat, Πέμπουσι 
τοὺς περὶ τὸν Νικομηδείας Ἰωάννην. Tamen idem 
codex lectionem Allatiani annotabat in margine, 
uti et Allatianus vicissim lectionem Barber. Quare 
cum ill duo ambigui essent, suffragio Vaticani 
eis dirempta est; et omnium jam consensu proba- 
tara cunctis restitui lectionem, ex ipsius forte 
auctoris correctione ortam, qui quod prius po- 
suerat, emendans mutaverit. Certo pronuntiare- 


NOTA. 


Pag. 95. Quod hio dicitur, solutum a synodio Α tuum de loco suo, nisi peniteutiam egeris (Apoc. 


B 


C 


1102 


χι, 9). Ne vero quis ad hodiernam nostratium con- 
guetudinem heo exigens forte arbitretur candela- 
brum hic intelligi quale praeferri ἃ ministro cele- 
brantibus episcopis solet, argenteo manubrio 
cereum ardentem porians, quod vulgo in Italia 
bugiam vocant et inter episcopalem supellectilem 
censetur: ne, inquam, id habere locum 639 
possit, obstat, quod candelabrum oujus hicet in 
locis Apocalypseos laudatis est mentio, non ce- 
reum funale pretulit, sed vas olei, sive lampadein 
intra quam oleo innatans ellychnium flammam 
conceptam pinguis liquoris succo aleret. Tale 
quippe fuit candelabrum tabernaculi veteris,Exod. 
xxv, 31, οἱ que ad hujus exemplum candelabra 
decem aurea fecit Salomon et posuit in templo, II 
Paral. iv, 7. Itaque et in Apooalypsi candelabra 
hec λυχνίαι vocantur, quod cerigeris instrumentis, 
opinor, non convenit, uti nec que hic Grece legi- 
tur vox λαμπαδοῦχον. Argenteum vero illud cerei- 
gestatorium a Grecis recentioribus videtur pa vou- 
ἁλιυν potius dictum. Nicetas in Isaacio et Alexio 
Té τε µανουάλια xal κανδήλας, Anna Commena 
Ἱ. xv µανουηλήμ appellat eandelabrum ante im- 
peratorem preferri solitum, cum funali scilicet et 
cerea candelo. Quod si candelabrum quoque pon- 
tificibus prelatum, usu similium rerum vocabula 
vulgante, reperiatur μανουάλιον et ipsum dictum a 
Philotheo in Diaconico, tamen non illi cereus, sed 
lampas imponebatur, ut idem ibi observat, Καὶ ὁ 
διάκονος (inquiens) ἵσταται δεξιόθεν αὐτυῦ κατέχων 
µανουάλιον μετὰ λαμπάδος ἡμμένης,. Proprium 
ergo videtur ecclesiastici et episcopalis candelabri 
lampadem cum oleo gestare. Unde forte apud 
Zachariam prophetam, c. 4, olivarum cum cande- 
labro menlio jungitur. Huc crediderim allusisse 
Synesium, dum episcopatum ἑλαίου et ἐλαίας, olei 
et olive symbolis &dumbravit. Scribens enim ad 
amicum qui sui rationem absentis haberi comitiis 
episcopalibus cupiverat, nec compos optati erat 
factus, serumque nec spei affine jam id votum 
erat, quod omnibus vacuis sedibus impositi pra- 
sides episcopi fuissent, id ipsum indicat enig- 
matice his verbis : "O γὰρ ἔλαιον σύ τε ἀξιοῖς, etc. 
et paulo post: Οὐδ) ἐλαία τις ἐστιν ἐνοφθαλμισμά- 
των ἑστερημένη. . . «ἐφ᾽ ᾗπερ ἂν ὁ ἡδὺς φίλος ἑγ- 


mus de re, si constaret utra in civitate, Heracleu p) χεντρισθείη. At melius fuerit totam istam Syne- 


an Nicomedia, esset monasterium. 8. Diomedis, 
cujus hic mentio. 

Pag. 115. Quod candelabrum repetitur ab Arse- 
nio in signum abdicati honoris patriarchalis, inde 
videtur factum,quod apud Grecos insigne potesta- 
tis episcopalis candelabrum haberetur. Nam et in 
Apocalypsi septem episcopi Asie septem candela- 
brorum symbolo designantur; et ubi ex his uni 
Ephesino comminatio intentatur eripiendi honoris, 
ea eziprimitur his verbis : Movebo candelabrum 


siani vere characteris epistolam, qu& inter editas 
nun comparet(a), ex optimo Vaticano codice hio 
describere, adjuncta nostra interpretatione Latina. 
Sic igitur habet :Zovealou [P. 447] ἐπιστολὴ pxy', 
πρὀς τινα τῶν ἑταίρων ἐπισχοπὴν ix µακρόθεν αἱ- 
τήσηντα μετὰ τὴν τῶν ἐπισκόπων ἀποκατάστασιν. Τὰ 
σοφώτατον γράµμ, eto. 

640-641 Cap. 19. (P. 448) Valde videtur notan 
dum somnium hoc propheticum oblatum Joanni- 
Vecco et testimonium quod illius fidei uc veracitati 


(a) Exstat in nostra editione Operum Synesii. Vide tom. LXVI, col. 1559. 


4108 


P. ΡΟΒΒΙΝΙ OBSERVATIONUM LIB. II. 


1404 


Pachymeres,illi alies,ubi de conclliationis Ecclesia- A repudientur et corrigantur & prudente lectore Juxta 


rum negotio agitur,parum equus,reddit,dum eum 
φιλαληθῆ εἰς πίστιν τῶν λεγομένων fuisse dicit, 
hoo est voritatis amentem, et cui tuto quod affir- 
mabat crederetur. Unde intelligimus que ille deinde 
multa magnaque pro Latinis contra Grecos scri- 
psit et dixit, quam ob omni exceptione fraudis et 
fuci aliena debeant haberi. 

Pag. 124. In suburbio. Forte aptius soripsissem 
in suburbano. Nam suburbium videtur locus urbi 
admotior quam hic indicatus, quippe ad septimum 
itus lapidem. Nondum tamen me ipse condemno, 
qui sciam in maximis et regiis urbibus suburbia 
interdum ad decem et ultra miliaria extendi con- 
tinua fere serie villarum. Rome sane longiuscule 
procurrisse ab urbe suburbia jam Lune evo Cice- 
ronis, indicio est quod legimus Pbilipp. XII : Hisce 
ego me viis commitlam, qui lerminalibus uper in 
suburbium, ut. eodem die recerterer, ire non ausus 
sim? Utut de hoc sit, illud quidem certum est, 
Hebdomon. de quo noster hoc loco, nomen fuisse 
euburbani Constantinopoli disjuncti miliaribus se- 
ptem, prout erudite demonstrat Nicolaus Alaman- 
nus Notis ad. ο. 45 Historie arcanse Procopii, ex 
Socrato, Sozomeno et Idatio. 

Cap 24. Postquam res Persica, quod hio narra- 
tur sucouluit Tocharise, videtur contigisse quod 
noster p. 18 retulit, ut pugnaces quidam Perse 
parere Tocharis dedignati, arces Romani limitis 
vexare ceperint quas et tandam expugnarunt. 

Pag. 134. Non inde ad proprium victum sumere. 
Grecis illis respondentia : Φέροντας 9' ἔξωθεν ἔπι- 
τάττων σιτίζεαθαι. Hec videntur &  paraphraste 
Vaticano non intellecta: ut non raro alias aberrat. 
Pro his enim sic ponit: Φέροντας 9' ἔξωθεν τὸ μὲν 
&pxoüv τοῦ σίτου χρῆσθαι, τὸ δὲ πλέον πάλιν ἀπο- 
τίθεσθαι. Atqui τὸ ἔξωθεν ex mente auctoris ad 
σιτίζεσθαι refertur: ut voluerit 643 Juannes im- 
perator bajulos frumenti reponendi in arcibus nihil 
inde obiter minuere ad proprium victum, sed iis 
aliunde assignari unde in tali viaac ministerio ve- 
scerentur. 

Pag. 140. Idem ille Cuirilzaces. Mentio Cutritza- 
cis in Grecis editis non comparet: illa enim ex- 
pressa sunt ex cod. Barber, et Allat. (P. 449) 
quorum in neutro legitur. Supplevit autem recte 
Vaticanus: est enim ad sententiam explicandam 
necessaria. Ille sic habet: Ὅμως αὐτὸς οὗτος ὁ 
Κουτριτζάκης τὸν τόπον καλῶς ἐπιστάμενος. Ἐκ 
quos nos totum locum sic restimendum putabamus: 
Τοῖς ὑποθαλλομένοις προσέχων, ὁμοῦ γὰρ αὐτὸς οὗ- 
τος ὁ Κουτριτζάχης εὖ εἰδὼς τῶν τόπων συνῄει. 
Quae inserere contextui ausi, tamen interpre- 
tando expressimus : manifeste quippe manca est 
codicum aliorum lectio, nec sensum per se com- 
modum efficit. 

Pag. 139.Jam quod hic noster inevitabilis efficaci 
eese ait decreta providentig, si cui videantur ad 
damnetam fatalis necessitatis doctrinam spectare, 


placita orthodoxi dogmatis. 

Pag 141. Monasterium ad Fonlem silum. Hunc 
fontem et locum describit Procopius |. 1 Περὶ κατι. 
σµάτων, ο. 3, dum templi in honore Deipare ibi 
a Justiniano conditi meminit his verbis : Ἕτερον 
δὲ ἱερὸν αὐτῇ (τῇ θεάτόκῳ) ἐν χώρῳ κολουμένφ zy 
ἀνέθηκεν. Ἐνταῦθά ἐστι δάσος χυπαρἰσσων, λειμὼν 
ἐν ἁπαλαῖς ταῖς ἀρούραις τεθηλὼς ἄνθεσι, παράδει» 
σος εὐφορῶν τὰ ὡραῖα, πηγὴ ἀψοφητὶ βλύζουσα 
γαληνὸν τὸ ὕδωρ xai πότιμον. Heo ille : qua sic 
Latinis sonant ex eleganti interpretetione Claudii 
Maltreti nostri : Eidem (Deiparse) t£emplum aliud 
condidit (Justinianus) apud Fontem : sic locum appi- 
lant ; ἐπ quo opacissimum est. cupressetum ; floribu 

B molli solo surgentibus. pratum vernat ; domis. ετν- 
berat viridarium ; fons ἰαείία scaturigine lenem e 
dulcem aquam effundit. Templum, ut alia pleraque, 
custodiendum est traditum monachis, quibus do- 
micilium astructum hic monasterium Fontis dici- 
tur. Erat autem id sítum, ut idem Procopius paulo 
post docet,prope portam Auream, ἄγχιστά πη τῶ 
Χρυσῶν καλουµένων πυλῶν. Heec est poría Fonti, 
cujus paulo inferius Pachymeres meminit. Idem 
alibi, nempe p. 168, Χρυσέαν πύλην Auream por- 
tam appellat. Auctor Pandect? Hist. Turc. c. 200 
Selybrie portam dictam quoque ait : Inde (inquit; 
pervenitur ad decimam seztam, videlicet Silybriz wl 
Selybriz portam, que & priscis Χρυσῃ πόστα wd 
Aurea poría nominabatur. Nam exira porlam han 
esl hodieque Fons, qui χρυσοκηγή vel aureus [on à 
Gracis antiquo nomine dicitur, celebris is e 
rum historiis, quae saepenumero palatii πηγῆς sie 
fontis mentionem faciunt, et templi Deipara virginu 
ad πηγην sive fontem. Ita ilie. 

Pag. 150. In his Grecis verbis καταστάντος 
κατὰ χώραν ὑπνούντων, etsi ex codd. optimis Par- 
ber. et Allat, cum fide expressa 648 ϱυυί, men 
dum inest non dubium. Quid enim illuc facit vor 
ὑπνούντων locum occupane vocabuli, quod respon 
deat participio χαταστάντος ? Recte igitur et ex me- 
liori, opinor, exemplari pro ὑπνούντων Vaticanus 
ponit πνεύματος, sensu jam plano, quem et no 
in interpretatione tenuimus. Que sequuntur inis 
dem codd. B et A, desperatam perplexitatem bt 
bent auctore, ut solet, tam in delectu quam it 
eollocatione verborum obviam facilitatem sedulo 
fugiente. Vaticanus ea compendio et clarius de 500 
exprimens sio habet: Elt' ἐάν τι περὶ τὰ αἰσθητ 
συµθαίη, μὴ καταστάντος κατὰ χώραν τοῦ πο 
µατος tl μὲν ὁμαλόν dott xal τῶν συνήθων τὸ ἐν 
τιλαμθανόμενον αἴφνης ἀκουσθὲν, οὗ τοσοῦτον T- 

νεται τὸ βλάθος περὶ τὸ λογιστικόν. El δὲ λυπτρον ! 
χάριεν τὸ ἀντιλαμθανόμενον εὐθέως ὄχουσθὲν παρά 
πᾶσαν προσδοχίαν , τεβορυθηµένων τῶν αἰσθήσιωι 
ἔκπληξιν ἀπεργάζεται. [ία ille mutans et cont 
hens pro arbitrio. Nos auctorem ipsum exhibemus 
et quam fidelissime 8ο elarissime conamur ret 
dere. 





1105 


NOTA. 


1106 


[P. 450] Pag. 160. Postquam diu clausat per- Α εἰ Venetos multo inferiores numero intra muenium 


manserab aperia. est poria. Aurea. Sio reddidimus 
quod in Greco legitur, "Hvotxto ἡ Χρυσέα πύλη 
χρονία. Ita clare exprimunt optimi codd. B. et A. 
Vaticanus autem pro χρονία ponit μόλις, Unde 
intelleximus velleauctorem significare post longam 
denique exspectationem patuisse illas diu obsera- 
tag fores. More videlicet pomparum solemniorum, 
quibus, ut Tertullianus de mysteriis scribit initio 
libri &dversus Valentinianos, cruciantur aditus : 
quod referri potest ad moras in vestibulo heren- 
tium. Paulo post idem memorat suspiria porlarum, 
juxta lectionem cujusdam codicis non usquequa- 
que fortassis improbabilem, etsi merito viri do- 
cti pretulerint suspiria epoptarum nam videri 
potuit velle auctor exprimere suspensam inquietu- 
dinem exspectantium ad portas et ad optatam ea- 
rum patefactionem suspirantium. Admonet autem, 
opportunet ad quod dicimus, noster imperatorem 
peculiari studio curasse ul quam maxime augusta 
sanciaque hec ceremonia sui solemnis in urbem 
regiam ingressus evaderet. Quam in rem inter 
cetera diuturnam istam adhibuit moram porte 
Aures aperiende,apnte quam clausam persistentem 
aliquot dies cum comitatu substitit; et ipso trium- 
phalis introitus non ante meridiem pandi voluit, 
ut paulo post dicitur. Nec est incredibile tantam 
8 Michaele solemnitatem in suo isto per portam 
Auream ingressu affectatam, quod eam sibi adhuc 
lactenti predictam audisset, narrante ipsi Eulo- 
gia sorore. Vide rem descriptam supra, p. 128. 


Pag. 163. Quos allatrari cum apparerent. Sic 
expressimus quod Grece ἐκείνους 8" ὑλαντουμένους 
τῷ πλήθει. Quanquam non dissimulo, ex quo jam 
hac sic erant edita, observasse me in conice an- 
tiquo ἁλαττομένους pro ὑλακτομένους. Est qui- 
dem sine dubio mendosum illud vocabulum,ut ibi 
scriptum vidi cum o parvo in tertia 9711698, cum 
ab ἐἑλαττόω ἡἠλαττωμένους flecti 644 oportuerit. 
Ceeterum si eui magis hec placet lectio,referendum 
pronomen ἑχείνους ad VenetosetPisanos erit,quos, 
quia minori numero essent quam ut ab iis timeri 
seditio posset, haud gravate pateretur imperator 
intra urbis monia degere, cum α Genuensibus 
multitudine metuendis turbas aliquas timens mi- 
nime tutum existimaret iis dumicilia in urbe tri- 
buere. Quare, ut deinde c. 35 scribitur, ipsos pri- 
mum Heracleam 'Thracie submoverat, sed postea 
mutata sententia eos in suburbium Galatam trans. 
tulit. Non ponnitet quidem me prioris jam edite 
lectiopis, quc sententiam haud inverisimilem ex- 
primit: tamen si quis erit cui plus arrideat altera, 
is ad eam conformare interpretationem Latinam in 
hunc modum poterit: Ceterum Genuensibus salis 
fidere non poterat intra urbem degentibus,quod multi 
essent nec cum aliis communiter viverent (a) Pisanos 


ambitum domos habere haud zgre sinebat. 

Pag. 173. Χειροτονηθεῖσιν. Hanc vocem sic emen- 
davimus, neoessaria ut putabamus ratione, cum 
in archetypis clare legeretur χειροθετηθεῖσιν. 

Cap. 8. Quos hoc capite noster /Ethiopas appel- 
lat, hi erant Saraceni /Egypto per id tempus im- 
peritantes, cum quibus et sancto Ludovico Fran. 
corum (P. 451) regi et aliis principibus Christianis 
Herosolymam et alia Palestine loca ocoupantibus 
graves dimicationes fuerunt. Aperit autem hio 
clare Pachymeres originem famose militie Mam- 
maluchorum, conflatre ex mancipiis majori ex parte 
Scythicis, que puerili etate ex Euxino in J/Egy- 
ptum deportata ibi educarentur et adolescerent in 
milites fortissimos, magno Christianorum damno, 
neo minori culpa Christianorum Constantinopoli 
dominantium, quibus erat facilimum istud exitio- 
sum Hierosolymitano regno commercium interci- 
pere, nisi avaritia, ambitio, avita emulatio Lati- 
norum plus apud eos quam religionis rationes 
valuissent; quare merito Pachymeres capitibus 4 
et 5 sequentibus hoo factum improbat. 

Pag. 180. Tres reginz. Hoc est tres regie vir- 
gines: nam ex regibus natas reginas nuncupari 
usus jamolim invaluit, cujus exempla passim oc- 
currunt. 

Ibid. Maio de Belicurto. lndicat forma nomi- 
nis. Francum hunc fuisse, suadetque idem, quod 
Peloponneso sive Mores, unde hic ortus dicitur, 
Franci tum imperitabant, 

Pag. 181. Vintimilia. Nota heo eat appellatio 
antique aoprenobilis familie Genuensis, hodieque, 
ut opinor, superatitis., . 

Pag. 183.In purpura.Vides hinc non satis fuisse, 
ut quis Porphyrogenitus diceretur, natum fuisse 
ex patre jam imperii 6448 compote, ut plerique 
hactenus sunt opinati, purpure nomine intelli- 
gentea pannum purpureum quo exciperentur partus 
Augustarum. Requiritur enim preterea nasci in- 
tra domum qua πορφύρα purpura vocabatur. Hec 
pars erat imperialium edium Constantinopoli ; 
unde Constantinopolim migrasse prius oportuerat 
parentes Constantini, ut is Porphyrogenitus nasci 
posset. Itaque Andronicus, etsi natus esset, ut 
Pachymeres videtür voluisse, imperii patris anno 


D primo, quod discutiemus l. III, c. 8, non tamen 


esse vere Porphyrogenitus potuit, quod extra Con- 
stantinopolim sit natus,uti nec Theodorum junio- 
rem Lascarim, etsi principio imperii patris Jo- 
annis Batatze natum, Porphyrogenitum usquam 
dictum legimus, N:mirum hec nomenclatio duce- 
batur ex loco partus, domo cui purpura erat no- 
men, sita Constantinopoli, in quam partui vicine 
Auguste immigrare erant solite. Anna Comnena, 
I. Vi, p. 166, vocat οἴκημα ἀφωρισμένον πάλαι 
ταῖς τικτούσαις τῶν βασιλίδων et addit, πορφύραν 


(a) Nee — viverent. Imo el illis utrisque etiam coujunctis numero superiorss. 


1107 


P. ΡΟΒΒΙΝΙ OBSERVATIONUM LIB. II. 


1108 


δὲ τοῦτο οἱ ἀνέχαθεν ὀνομάζουσιν, ἐξ οὗ xal τὸ τῶν A — Pag. 214. Προσπίπτειν τῷ τῆς Ῥώμης πάπτη. 


πορφυρογεννήτων ὄνομα sic τὴν οἰκουμένην διξ- 
δραμεν. Desoribit eam domum alibi Αππα, l. vide- 
licet vit, p. 190, et ei nomen factum ait & colore 
marmoris ex quo erat structa, quod dicit fuisse 
Roma portatum ab imperatoribus, quando sedem 
imperii Byzantium transtulerunt. Hec verba Con- 
Stantinum Magnum indignitant. Et memini legere 
aliquid apud lium Lampridium in Alagabalo, 
quod trahi ad istam translationem adstruendam 
possit. Verba Lampridii hec sunt: Stravit el saxis 
Lacedxxmoniis αο Porphyrelicis plateas in palatio 
quas Ántoninianas vocavil, qum saxa usque ad. no- 
stram memoriam menserunt (scribit hec auctor sub 
Constantino,cui huncipsum librum dicat),sed nuper 
eruta el exacta sunt.Tta ille.Quidni vero nos suspice- 
mur erutaetByzantium translata jussu Constantini 
eo migratis,aut potius credamus Annoeid affirmanti ? 


Pag. 188. Quo in genere Laconibus plurimis 
Greca hic in codice optimo B,quem, ut sepe dixi, 
fundum editionis habuimus, mutila erant. llune 
enim in modum ibi legitur : Ὅπου γε xal Λάχωσι 
πλείστοις ὕστερον ἐκ t00,,... ἀφιγμένοις, ubi codex 
A habet ὕστερον ἐκ τῆς πόλεως ἀφιγμένοις , [P 
452] ubi merito queras ex qua urbe advenisse hi 
Lacones dicantur. Sane urbis nomine, cum θἶπθ 
addito ponitur apud hos scriptores, Constantino- 
polim intelligi res ipsa loquitur. Ex urbe autem 
Constantinopoli quis persuadere sibi possit dici 
venisse istos, qui potius hic in eam transmigrasse 
memorent? Itaque recte Vaticanus paraphrastes 
sic hunc locum effert:'Evceogev xal Λάκωσι πλείστοις 
ὕστερον εἷς πόλιν ἀφιγμένοις.[ πἀάθ fortasse corrigen- 
dus sit Allat.codex,reposito εἷς τὸν πόλιννίορ ἐκ τῆς 
πόλεως.θά hec nonsufflciuntsanando vulneri exem- 
plaris archetypi. Nam in articulus masculinus aut 
neuter τοῦ indicat, id quod statim deest 646 fe- 
minini generis non esse. Ipse igitur 8e suppleat B 
codex qui cum p. 180, consentiente sibi Allatiano, 
Bcribat ἀπὸ τοῦ Μορέου, suggerit nobis quid post 
hec 80a verba ἐκ τοῦ..... exscriptor omiserit spa- 
tio relioto. Vaticanus loco illo tertium?se adstipu- 
latorem addit, nisi quod Μοραίου scribit pro Mo- 
ptov. Profecto ex Moreo sive Morea, hoc est Pelo- 
ponneso, venisse Laconas oportuit, cum ibi sit 
Laconica. Translati autem inde tunc videntur, 
quando, ut infra p.205 noster scribit. "Axpa Πελο- 
ποννήσου ἀμφὶ Μονεµθασίαν αὖν Σπάρτῃ 
Λαχεδαίμονι ὑπὸ Ῥωμαίοις ἐγένοντο. 


Pag. 192 Dacibysz dictam. Videtur Pachymeres 
et hic et inferius, p. 498, pretereaque p. 307, Ni- 
celiatarum castrum cum Dacibyza confundere,que 
tamen Acropolita distirguit, sic scribens c. 37 
Hist., p. 32 : Kai παραµείψας τὸν” χάρακα ἐπόρθησε 
τὴν Δαχιθύζαν πρὸ καιροῦ xal κατέσχε ταύτην, 
προσέτιχαὶ τοῦ Νικητιάτου φρούριον. Forte utrique 
arci commune Νικητιάτου nomen tuerit, alteri au- 
tem earum proprium Δαχιθύζης, unde Νιχητιά- 
των, plurali numero, noster posuerit. 


καὶ 


Verba sunt imperatoris, quibus offensus duritie 
Arsenii patriarche, sibi confitenti crimen et offe. 
renti se paratumiad satifactionem et penam οἳ- 
nonicam, ponitentiam et spem reconciliationis 
conira canones negantis, ait tempus esse recur 
rendi ad Romanum pontificem, ad quem videlicet 
agnoscebat antiquum jus esse provocandi ab ini- 
quis judiciis summorum etiam patriarcharum. Et 
modusjfloquendi signifloat viguisse adhuc illam, 
etiam in Grecia schismate a Latinis divules, 
opinionem atquesententiam ,quippefundatiasimam 
in sacro dogmate et in omni memoria eoclesiasli- 
ο5 antiquitatis. 


Pag. 216. Ἐκείνη δ) ἐκ νοθείας. Res hic πα. 
B tur tam incredibilis ut mendum codicis primum 
legens suspicarer,neo inducere possem in animum 
uxorem *despota Joannis, fratriam imperatoris, 
matronam ejus loci, nou solum ex adulterio pepe- 
risse,sed palam viro tolerante educasse filiam spu- 
riam, que postea, Joanne scilicet ipso despota e 
fratre ipsius Augusto conciliantibus, Iberie prin- 
cipi collocata sit. Tantumne tam impune mulieri 
bus ibi licuit? Verum conferens alios codices rem 
ubique constanter in eumdem modum expressam 
reperi.Disertiusetiamin Vaticano qui ubideJoannis 
despote castimonia dixisset: Ἐπήνθει δὲ καὶ τὸ σῶ- 
qpov ἐκείνῳ, ὡς οὐδέποτε ἀκουσθῆναι αὐτὸν ἱτίρ 
γυναικὶ χρήσασθαι f, τῇ ἰδίᾳ καὶ ulvy, subjungit: 
λλλ) ἐκείνη οὐκ ἦν ὡς ἐκεῖνος (vides unde duci 
6 sint illajinterpretationis verba, multum illi dissi 
milis), ἀλλὰ xal θυγάτριον ἀπεγέννησε νόθον bul- 
νου στρατείαις προσέχοντος. [P. 453] AL illa n 
erat sicut. ille, sed εἰ filiolam genuit. nolhum illo 
bellis gerendis. attendcnte. Caeterum quod aitind 
ad hujus ex adullerio nate puelle nuptias 647 
ab imperatore conciliatas cum Mepe Iberis prin. 
cipe, agnocere in hoc licet artem politicam adhi- 
beri solitam a Constantinopolitanis imperatoribus, 
deliniendi barbaros, quibus expugnandis se impt- 
res sentiebant, nuptialibus pactis. Audiamus ea de 
re Cantacuzenum, |. 1, ο. 39, ubi agit de Mosis 
affinitate conciliatis Andronico juniori: Μέλισ: 
δὲ αὐτοὺς ἐξημέρου xal φιλίως διετίθει πρὸς Ῥω- 
µαίους τὸ ἐκ τῶν βασιλικῶν οἴκων γυναῖχας ἆγεσθαι 
ἑαυτοῖς. Περιμάχητον γὰρ αὐτοῖς τὸ τοιοῦτο. El 
paulo post: "O δὴ καὶ ol Ῥωμαίων βασιλεῖς εἰδότε 
παρθένους τὴν ὄψιν διαπρεπεῖς, οὐκ s) γεγονυίες 
μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐξ ἀσήμων γενῶν, iv τοῖς prm 
λείοις ἐκτρέφοντε, ὡς θυγατέρας ἑαυτῶν, ὁπότι 
δίοι, τοῖς Σκυθῶν σατράπαις κατηγγύων. Maxim 
voro ipsos deliniebat et conciliabat  Ttomanis, qui 
ex imperatoria familia uxores nanciscerentur. By 
enim ipsis in primis expetibile videlur et conlenlion 
quantavis emi dignum. Post aliqua: Id quod Rome 
norum imperalores cum intelligerent, virgines [orm 
priestantes, non modo legitime ex mobilibus nali, 
sed et ez parentibus plebeii generis genitas in pala 
alebant, quas, ubi res posceret, ibiarum 














1109 


NOTA. 


1110 


honestatas. Scythorum | satrapis  desponderent. Hec Α circa Hyadas apparens. Erat aulem fumosus, divisus 


ibi. Cujus moris exempla in hao nostra historia 
plura exstant. Sic enim supra p. 174 ad Chalau 
principem Tocharorumj:Michael Paleologus im- 
perator filiam suam notham Mariam mittit con- 
jugem, qua Chalau mortuo ejus; filio et succes- 
βοπ Apage nupsit. Et mox p. 180, Νορθ "Tocharo- 
rum Ocoiduorum regulo alia ejusdem imperatoris 
filia notha Euphrosyne vocatafjcollocatur. Sio de- 
nique hie dynaste Iberorum puella adulterio uxo- 
ris despote Joannis nata conjungitur. Ut alia pre- 
teream multa similia. 


Pag. 223. Cometa, cujus hio meminit Pachyme- 
res, toto terrarum orbe spectatissimus et scripto- 
rum illius evi monumentis celebratissimus fuit. 
De illo enim agunt Theodor. in Vita Urbani IV; 
Supplementum Parisiense Rigordi c. 175 ; Villa- 
nius, l. vi, c. 7; B. Antonin. tit. 10 in fln. ; 
Bernadus Guido in Chronic. ; Magnum Chronicon 
Belgicum, iu Urbano ]V ; Palmerius in Onronic., 
etc, Relatorum ab his summamsio colligit Henricus 
Spondanus in Contin. Annalium, anno 1264 (nam 
eo annos hic oometa est visus), n. 8 : Cometes visus 
est, qui ab Oriente surgens usque ad medium hemi- 
sphari versus Occidentem comam  protrahebat, et 
Julio, Anguslo ac Septembri mense [ere a. solstitio 
cstivali usque ad. equinoclium autumale ) insigni 
magnitudine fulgens, ac speciem ingentem. edens, 
omnes mortales iu sui admirationem adduzit, in 
Gracia et Syria prasertim, ubi eliam cum horrore 
mortalium visus dicitur. Hactenus Spondanus ex 
priscis auctoribus, quibus contrarium noster Pa- 
chymeres affirmat, dum hio seribit ex occidente tn 
ortum effulsisse a vere usque ad autumnum. Greca 
sic habent : ᾿Αστὴρ κομήτης ἐκ δύσεως 048 κατὰ 
τὸ δωθινὸν ἐξέλαμπεν ἓξ ἧρος εἰς φθινόπωρον.. In 
duobusa relinquorum quos nominavimus indicio re- 
cedit. Priusest, quod ab Occidente versus Orientem 
motum cometem dicat, alterum 8 vere usque 
ad autumnum, cum illi contra testentur ab Oriente 
in Oceasum processisse, et circa solstitium  esti- 
vum copisse apparere. In hac controversia ut 
facile astipulemur pluribus contra unum, facit 
quod etiam aliunde comperimus Pachymerem πα- 
χυμερέστερον in hujus comete observatione ver- 
satum. Id enim testilüicatur quidam eruditus, ut 
appareret, ejuslector, qui codicem huno ipsum, 
quem fundum editionis habuimus, oculis subjectum 
habens tenere se non potui quin e regione hujus 
loci ad marginem adscriberet rubrica hec, ipsa 
verba: 'O δὲ τοῦτο παριστορεῖ. 'O γὰρ χοµήτης 
ὡς ἡμεῖς αὐτωπτεύσαμεν, ἐξ ἀνατολῆς τὴν κἰνησιν 
ἐποιεῖτο, mepl που τὰς Ὑάδας φαινόµενος. "Hv δὲ 
χαπνώδης, δίχα διαιρούµενος' οὐδὲ τοῦτο παριστο- 
psi. Ἴσως δὲ βορειότερον 6 γὰρ βοὺς τῶν βορείων 
ἄστρων, ὅπου xa! ai Ὑάδες Heo sine Latine εο- 
nani: Aliter hoc ac revera se habuit. refert. histori- 
cus. Nam cometa quo de agilur, prout nos propriis 
oculis [P. 455] observavimus, ab. Oriente movebatur 


C 


bifartam. [n illo quidem haud aberrare a vero dixe- 
rtm, quod in boreali parie indicat apparuisse : 
Taurus enim, in quo sunt. Hyades, boreale signum 
est. Hactenus censura marginalis; que quod ait 
indicasse Pachymerem in boreali parte cometon 
apparuissse, e titulo capitis sumptum est, ubi in 
Greco legitur περὶ τοῦ φανέντος κχοµήτου ἐἆ 
βοῤῥα quibus congrue c. 25 initio scribit noster, 
Macedonibus et Thracibus ad Septentrionem Con- 
stantinopoli obversie visum esse cometen infausta 
minari. quas minas postea sultan Azatinus, qui 
provinciarum illarum vestationi causam dedit, in 
rem denuxerit ; que significant in septentrionali 
coli parte cometem visum. Porro hac nota obi- 


B tex colligo codicem hunc quem Barberimum a- 


postetiori possessore dieimus, e Grecia delatum 
in bibliothecam Urbani VIII τοῦ µακαρίτου, videri 
ex primis fuisse qui per urbem Constantinopolim 
vulgati sunt'ab ipso auctore suam historiam edente, 
viventibus adhuc multis qui rerum hao historia 
narratarum αὐτόπται fueraent ; quorum unus la- 
psum historici in relatione hujus phenomeni ex 
suo aculato testimonio redarguere potuerit. Qui 
idem quod verbum in titulo capitis positum nomine 
auctoris ipsius citat, ut vidimus, argnmentum no- 
bis suggerit opinandi titulos capitum ab ipso Pa- 
chymere inditos et conscriptos, ut in Barb. codice 
et inde in hac editione nostra Grece comparent, 
foisse, contra quam suspicari forte aliquis posset 
ex eo quod in Allatiano codice alioqui optimo et 
perantiquo non legantur. Suadet hec mentio no- 
bilis comete, et tempus quo hec scribebam mense 
Aprili anni 4665, similibus phenomenis suspen- 
sum, ut hic aliquid de cometis dicam ab his quin- 
que 649 retro mensibus magna passim hominum 
admirationo et exsoectatione spectatis. Prior 
mense Novembris superioris anni 1664 cepisse ap- 
parere dicitur ; sed a paucis tunc notatus, mense 
Decembri celebritatem est adeptus, tota tunc  Eu- 
ropa, prout e scriptis undecunque vulgatis intelli- 
gitur, observatissimus. Vidimus et nosillum Rome 
ape otioseque cum his ter ulnarum coma, orbe 
stellas prime magnitudinis ad oculijudicium «m- 
quante, fulgore subpallido micantem, cureu erran- 
tem desultorio, mutatis in dies locis. Scripsere de 
illo plurimi hujus evi prestantes astronomi, qui 
mea nomenclatiane non indigent, fama sua clari. 
Duos tamen memorabo instinctu grati animi, quod 
ii suos mihi ejus argumenti commentarios dona- 
runt, D. Joannem Dominicum Cassinum et R. P. 
Jacobum Grandamy 800. nostre, quorum illo Ro- 
me, hic parisiis suas de isto cometa lucubrationes 
ediderunt. Addam universam ejus observationis 
historiam pauci comprehensam ἃ nostris mathe- 
maticis Ingolstadiensibus, qui ad me miserunt : 
Anno 1654 cometa exeunte Novembri, ut. aliunde 
nuntiatur, jam. exortus. Ingolsladii 18 Decembris 
6 mat. primo nobis visus est, infra tropicum  Capri- 


1111 


P. ΡΟΒΑΙΝΙ OBSERV ATIONUM 118. II. 


1112 


corni sub rostro Corvi, barba directe a sole versus À intempestivum []usum, his exemplto versiculis 


occasum  hiemalem protensa et. late qua terminaba- 
tur difjusa. 19 nubes. 20 Dec. intra Craterem el 
GCorvum. 21, 22, 23, 2&4 nubes. 25 Dee À mat. 
infra ventrem Hydri, qua ei Crater insistit, sub eod. 
trop. comparuit. Caput hae die apparenti diametro 
fere par Veneri, barbam albicanti 'tuce splendidam 
ad 30 gradus evibare visum, 26, 27,29 nmubes. 
30 Dec. 9 vesp. in Lepore velut criintus apparuit : 
nam ob lunz viciniam cauda videri non poluit. Porro 
eumdem hunc cum priore comeia esse, confirmant 
observationes Trident. quae 38 Dec. eum propre Ca- 
nem majorem, ceteriori quam iritio motu progres- 
sum ez matutino vespertinum, ex barbato caudatum 
evasisse lestanlur. 31 Decemb. inler Lepprem ei 


Eridanum, jam multum.supra Tropicum evectus p 


conspictebatur, Anno 10605 1 Januarii, 12 noctis, ad 
australem, et eadem die 9 vespertina ad borealem 
Eridani ripam constili. 2 Januarii prope os Celi. 
3 Jan. Cetí mandibulam attigit, syrma Orienti ob- 
versum trahens. ἆ Jan xquatorem superavit. 5. Jan. 
6 vesp. incaudz medio prope nucleum comelz lu- 
eida Ceti, Menkar dicta, elare resplenduit. Qoud 
etiam Leodii, Olumucii, Vienne, Mantum, Pragz, 
Lucerna, Tridenti sub idem tempus observatum esl, 
Unde gollici potest cometam hunc. carere. parallazi 
sensibili adeogue luna 1nferiorem non esse. [P. 459) 
Quantum vero supra lunam elevatus sit, οὗ paral- 
luzium incevtitudincm evidenter demonstrari nequit. 
6, 7, 8, 9, 10 Januarii per caput Ceti larde progres- 
sus, 11 prope anteriores Αγίεδις pedes comparuit, 
cauda breviore versus oculum Tauri  exporrecta. 12 
Jan in genu Arietis. 13 et deinceps usque ad. & Fe- 
bruarii lentius in dies inter pectus Arietis εἰ Linum 
650 Piscium progressus, corpore multum iniminuto 
ac syrmate breviori effulsit. À Februarii postremo 
caudatum licuit instrumenlis observare. Vísus (amen 
porro nobis est intar stelle nebulosae 5, 7, 10 εἰ 11 
Februarii inter cornua Arietis οἱ Linum  Piscuim. 
Deinceps vero eliam ab acutissime videntibae depre- 
hendi amplius non. potuit. Hlnc constat. comelam 
hunc maximam zonz orride partem perlustrasse, 
adeoque majori Afric εἰ magna Asie ac Armenig 
parti, nunquam, tamen Europe verlicalemincessisse. 
Hactenus astronomi nostri Ingolstadienses de prio- 
ri cometa. Posterior circa Kal. Aprilis ostentandi 
Bui fecit initium contrario priori exortu οἱ motu, 
cauda longiori densiorique, de quo videnda que 
oum alii alibi viri doctissimi, tum iidem prius me- 
morati Cassinus Rome, Grandamy noster Parisiis 
in lucem ediderunt. Desiit apparere 8 sole absor- 
ptus circiter diem 19 Aprilis, quo die eum Θδ. D. 
N. Alexander VII hio Rome in Basilica S. Petri 
Solemnissima ceremonia B. Franciscum de Sales 
e piscopum Genevensez rite sanctorum albo ascri- 
psisset, visa mihi est hec συγκυρία novi indigeti 
superum choris inserti et evanescentis comete ar- 
gumentum non illepidum epigrammatis, et remis- 
me libenter e tristitia morost occupationis in non 


pangendis : 


Cum superum, Francisce, tib tribuuntur honores, 
Abscondii letricum sponte cometa jubar. 
Erigor augurio ; nec jam portenta minasque 
Tot crinitarum duco timenda facum. 
Averruncus adest noxarum, et sancta sacerdos 
Qui novus ingreditur monstra luenda piat. 
Svme animos, ceti spactris exterrita tellus : 
Stat tibi certa salus, dum tenet astra Sales. 


P. 229 Falum iriste. Grece μοῖρά τις δυστυχής. 
Fati mentio, 8i cui hoc loco et aliis hojus operis 
similibus videatur ullam affinitatem habere cum 
pravo et heretico dogmate libertaten humanam 
gui compotem negante, rejiciendum esset cnm ese- 
teris erroribus hujus scriptoris. Vide que monui- 
mus ad p. 104 et p. 159. 

P. 251. Oratio imperatoris hoc capite relata ob- 
scurissima in Greco est. Vaticamus paraphrastes 
pro ea quod voluit supposuit. Ego conjectura 
mentem auctoris, ut spero, assecutus partim ver- 
gione, partim, ubi aliter non potui, paraphrasi 
eam exposui quam potui clarissime. 

P. 257. Noctu post finem hymnodie. Nam, ut in 
Glossario verbo ἀχάθιστος ianuimus, tota nox pa- 
triarche, clero, imperatori et populo stantibus 
ilo festo pervigilabatur, continua decantatione 
psalmorum et hymnornm, que ut tandem sub di- 
lucuülum desiit, huno loco et tempore captato 
accusator Arsenii libellum delationis obtulit Au- 
gusto. 


( 051 P. 259. Vox ἐκχλείοιντο emendata a me est 


ex conjectura, cum cod. B haberet ἐγχλείοντο, A 
vero ἐκκλίνοιντο, Vaticamus porro libertate solita 
pro eo verbo poneret ἀποστήσονται. Sententia vero 
loci manifeste postulat ἐκχλείοιντο. 

P. 261. Imperatori tribui principem locum ἐπ co- 
gnitione rerum ecclesiasticarum. Jam monuiin Glos- 
sario verbo ixtecouovápynccognitionem istam meri 
fere testimonii, non jurisdictionis aut decisivse po- 
testatis esse. Sic enim Constantinus Magnus Nice- 
ne, Marcianus Cbalcedomensi, alii aliis imperatores 
synodis intervenerunt, missis etiam, cum interesse 
ipsi non poterant, delegatis a se ; quod in recentio- 
ribus quoque conciliis, puta Tridentino, servatum 
scimus, ut in eo legatis imperatoris, regum ac ce- 
terorum principum secularium, locus tribueretur 
non cum jure ferendi ad dicisionem dogmatum 
suffragii, sed ut testes essent actorum primique co- 
gnoscerent vulganda postmodum in populos, inte-- 
rimque auctoritate ac potestate principali liberta- 
tem, securitatem, otium decernentibus Patribus fa- 
cerent. Sic in collatione Carthaginensi, ubi causa 
Donatistarum tractabatur, cum episcopis ingressu: 
est (verba sunt epitome Baroinane Spondani ann. 
À11 n. 4) etiam Marcellinus tn. locum αά co:latio- 
nem paratum, qui quidem mou solum tribunus mili- 
taris erat, sed e£ notarius, hoc est α secrelis impe- 
raloris, u constat ez titulo epistolze cotholicorum ad 
ipsum anle collationem scriptae. Nec. (amen. ὃν ilia 











1113 


NOTA. 


1114 


collatione judicis simpliciter sed. cognitoris nomen Α in serie patriarcharum Grecorum. Eam Germanus 


pra se tulit. lla enim nominare consuevit antiquilas 
judices saeculares, quorum arbitrio cuncta dispone- 
rentur, sed ita ul integrum indicium episcopis relin- 
querent, nec aliquid ipsi sibi usurparent nisi quod ad 
pacem ac quietum congressum perlinerel, ulque in 
omnibus pacta comvenia conservarentur, in quibus 
rite ordinandis eidem interloquendi facullas essel ; 
atque demum cujus alteruirius partis potiora jura 
essent, ex sequo pronuntiare deberent. Ut de his om- 
nibus constat cum ex ipsis aclis presentis collationis, 
tum ex aliis diversarum synodorum, ac prasertim 
&cumenicarum gestis. Ita Baronius apud suum 
epitomatorem. Ex quibus cuivis esse planum pote- 
rit qualenus se extendat hec ἐπιστημοναρχία, prin- 
ceps cognitio rerum ecclesiasticarum laicis princi- 
pibus concessa per canones et antiquum usum, de 
qua hie mentio. 


P. 272. Cui se ipsum manu propría Athanasium 
inscripserat. Athanasius nomen erat quod Androni- 
cus iste Sardensis episcopus aesumpserat, cum ab- 
dicato episcopatu monasticum habitum inducrat, 
prout superius narratum est ο. 18 l|. 11 l'orro is 
speraverat fieri posse ut, sue istius monasticee pro- 
fessionis abolita memoria, in cotum, ut prius, 
episcopum admitteretur : nec enim erat facile 
rem sub paucis actam testibus probare. Verum pro- 
lata epistola quam ipsius esse nota manus prode- 
ret, cujus 65? in titulo more antiquo suum 
prescribens nomen Athanasium se ipse pro Andro- 
nico vocaverat, argumentum id irrefragabile visum 
monachatus Andronici, cui neo ipse qui ei favebat 
patriarcha resistere ausus, conatum remisit juvandi 
ejus, qui sua se ipsa scriptura convinceret. 


P. 281. Sinistra de Germano iudicia. Hoc loco 
Pachymeres inter enumerandas odii popularis in 
Germanum causas unam ex precipuis omittit, quod 
paci Ecclesiarum studeret, unde postmodum ab im- 
peratore Romam legatus negotium concordie ibi 
confecit, prout Noster narrat p. 384. Quare ad 
hoc totum conciliationis Ecclesie Grece oum Latina 
negotium vel plurimum ipse contulit. [P. 457] Nam 
et in concilio Lugdunensi comparuit, ut in ejus 68- 
cre ocumenice synodi Actis notatur sess Porro 
antequam ad hec adhiberetur, observerat vide- 
licet imperator propensionem ejus ad Latinos, ob- 
servaverant et alii, qui addicti schismati ob id 
ipsum cum pessime oderant et eidem postea impu- 
tarunt quidquid in hoc genere contra eorum votum 
contigit. Anonymus ineditus, cujus exemplum ex- 
8tat apud ill. Allatium in opere De transiationibus 
episcoporum, spiritu echismatico estuans, hec 
soribit: 'O Αδριανουπόλεως Tsppavóc, ὁ ἐπικληθεὶς 
Μαλχουτζᾶς, ὃς xai λατινόφρων Ὑέγονε xal χατὰ 
τῶν εὐσεθῶν διωγμὸν ἐχίνησε uévav.. Adrianopoleos 
Germanus, cognomento Malchulzas, qui et cum La- 
tinis sensil el contra pios (immo impios schismati- 
€08) persecutionem movit magnam. 

P. 282 Germani alierius. Fuit hio retro quintus 


D 


Adrianopolitanus successit Arsenio, Arsenius Ma- 
nueli, Manuel Methodio, Methodius Germano Nau- 
plio. Hunc potius ut hic innui putem quam alium 
longeantiquiorem, sanctum Germanum scriptis edi- 
lis motum, qui anno Christi 714 Kal. Augusti Joanni 
Constantinopolitano patriarche successit, suadet 
adjunctum µακαρίτης, quod de mortuis non vetu- 
stissime memorie a Grecis usurpatur. 

P. 200. M3, ἄφῃ, μὴ onc. Verba sunt ex S. Puulo 
&d Coloss. c. n, v. 21, que Graeci usurpabant in 
occasionibus aversanda communionis eorum quos 
heterodoxos aut schismaticos pulabant. Sepius 
usurpantur in hac historia ; de quo semel admo- 
nuisse satis visum est. 

P. 304. Illa Greca verba ὅσα xal ἀσφαλῶς ἀποφή- 
νασθαι, qua secure ostenderentur, utcunque Latina 
reddens expressi: erant enim in ulroque optimo 
codice, licet ea Vaticanus, ut pleraque non intel- 
lecta sibi, transiit. Ceterum fateor me haud satis 
percipere quid velint. Nisi forte significent Germa- 
num liberaliter largiri solitum egentibus ex iis 
αιι ia manus et potestatem ejus veniebant, nisi 
talia essent que pecularibus ex causis donasse in- 
vidiosum esset. Puta sí cum ipse episcopus aut pa- 
triarcha fuit, ex oblationibus ad se delatis ea daret 
cónsumenda 663 pauperibus, que qui offerrent 
appendi tholis sacris aut in thesauro ecclesiastico 
servari voluissent, moleste laturi si ea teri mani- 
bus et consumi uau egentium viderent. 

P. 311. Μαρυανδηνοῦ ÜOprvrtrpoc. Alludunt heo 
adagium vetus, cujus mentio flt versu 686 Stroma- 
tei proverbiorum antiquorum apud Andream Schot- 
tum nostrum in collectione Grecorum Parcemia- 
Btarum. Versus illic sic sonat : 


Μαρυανδηνῶν μέμνησο θρηνητηρἰων. 


Origo forte adagii fuit quod apud illam Maryan* 
denorum gentem funera ambitiosius celebrarentur, 
moestissimo cantu, tibiis et id genus organis adhi- 
bilis. Unde in proverbium abierint Μαρυανδηνὸς 
θρηνητήρ et Μαρυανδηνὰ θρηνητήρια. 

P. 313. Athanasio Audita. Dixerat paulo ante 
hunc fuisse Alexandrinum patriarcham. Hic vide- 
tur successione Nicolao, cujus mentio est libri hu- 
jus c. 9. Ex hujus capitis verbis babemus Pachy- 
meri σύγχρονον et familiarem fuisse quemdam 
Athanasium patriarcham Alexandrinum , qui sine 
dubio is fuerit cujus hortatu se Pachymeres ipse 
profitetur, in titulo paraphrasis sue ad epistolas 
Dionysii Arcopagite. [P. 458), opus illud agressum. 
Hoc ideo mon»i, quia video nostrum Antonium 
Possevinum putasse ibi nominari magnum Albana- 
sium; de quo si ageretur, recte juberet Possevinus 
deleri illam inscriptionem ut mendacem. 

P.314. Si hoo capite et alibi hoc libro noster 
historicus parum reverenter loquitur de monachis 
Grecis, offendere catholioum lectorem non debet, 
cum li plerique schismatici fuerint et Romane Eo- 


1115 P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. 1116 


clesie Latinoque nomini infensissimi, quos potius A 
a Greco et schismatio) scriptore ut turbulentos 
et contumaces traduci, pro testimonio cause or- 
thodoxe favente accipiendum est. 


P. 316. Georgio Acropolitz. Habemus hujus 
eruditissimi viri historiam et chronicon ; scimus ex 
aliis multa de ejus vita el rebus gestis, nec tamen 
uspiam invenimus idoneum fundamentum illum 
insimulandis laxioris conscientie. Quare suspicor 
ex odio in eum schismaticorum hanc calumniam 
natam. Cum enim ille homo pereruditus et recti ac 
liberi judicii ex lectione Patrum veterum, uti et 
Veccus, agnovisset causam Latinorum, quos sine 
causa Sui Greci aversarentur, justiorem esse, uti 
et fidem circa dogma de sancti Spiritus ex Patre Fi- 
lioque processione orthodoxum, totus exianimo p 
incubruit in negotium conflciendae pacis Ecclesia- 
rum, fidelem in eo ac non parum utilem operam 
imperatori navans. Qui et in solemni legatione ad 
Gregorium X papam eum inter seoulares principem 
misit, ut Pachymeres docet, p. 384, et eumdem 
cum ex patriarcha Germano comparere vice sui in 
Lugdunensi concilio voluit, ut ex Actis ejus con- 
cilii sess. 4 constat. Hinc videlicet exosus hic schi- 
smaticis non modo contumelias ab iis, sed vexatio- 
nes etiam gravissimas est passus, post Michaelis 
654 Paleologi mortem prevalentibus apud An- 
dronicum infensis paci. Qui postquam eam ab illo 
abrogandam abrumpendamque curarunt, etiam ei 
suaserunt ut Acropolitam, unum ex columinibus 
catholice partis, in carcerem conderet. Istam ille 
injuriam quam forti animo, quam invicta constan- 
tia tulerit, docet epistola Demetrii Raulis Cabacis 
ad filium Manuelem Grece, sed stylo semibarbaro 
scripta, ex qua nuper edita ab ill. Allatio, (in do- 
ctissimo opere Ezxercitlationum in Creyghonum , 
p. 616 et seq.) auctoris verbis, ut ab eodem viro 
magno Latine redduntur, referam plane heroicum 
hujus viri factum, quo abunde purgabitur calum- 
nía hic et impacta laxitoris conscientie. Sic igitur 
ait: Post multos elapsos annos, cum adhuc senior 
(Georgius Acropolita hic noster) in exilio et carcere 
perduraret causa legationis propter unionem cum ca- 
tholica Ecclesia, alloquitur imperator D. Andronicus 
filium illius ceterosque senatus principes, anteeum ín 
consilio assidentes. « Principes, videturne vobis bonum 
ul magnum logothelam huc adductum. pertentemus, D 
an nobiscum convenial? post tol carceris et ezsilii an- 
nos forie nobis obtemperabit, el conjunctis sententiis 
nobiscum concinet in hoc Ecclesiarum discidio. et 
vitabit rerum asperitatem et quod ter tanto melius est, 
libertate perfruetur, et addeventiori cura illius vale- 
tudini indulgebitur. » Omnes uno ore responderunt, 

« Bonum est, domine, el. exsecutioni mandetur. Imo 
jussa (ua nulli noxia sunt. » Sic ilaque cum respon- 
dissent, imperator mandavit ut. adduceretur ; eoque 
presente, ul milius negotium disponeretur, sic exor- 
sus est orationem imperator : « Agnoscisne principem 
illum, quisnam ille si ? « Et digito monstravit fllium 


C 


ejus. Respondit ille imperatori, « Non agnosco. Si quid 
vero argumentari el. conjectura persequi dalur ex 
loco in quo. considet, princeps est tui sancti imperü 
honoribus decoratus. At quinam ille si nondum ca- 
pio. » Respondit imperator, « Filius tuus est, dominus 
Theodorus magnus legota. » Abjecta omni cuncta. 
tione filius assurgens nudato capite patrem aggredi- 
tur, et salulem ultro citroque pater et filius sibi dede- 
runt. Tum rursus imperator oralionem ad eum di- 
rezit : « Magne logolhela. res ita ceciderunt coegerunt 
que ul tibi hec (ristia in magnum malum evaderent. 
Quare [P. 459] modo visum est mihi et hisce rerum 
gubernatoribus, ut te huc adductum alloqueremur 
de ea re qu nobis bona atque homesta videtur, si 
tamen (ua. voluntas ποπ abnuit nos audire, ul. uma 
mente atque sententia nobiscum convenias circa Ει- 
clesize dissidia. Hoc enim mihi el filio tuo magno lo 
gothelze bonum repulatur et decens, ut nobis obtem 
peres omníael vulnera ac tristía, quse necessitate tem- 
poris in te illa suat, sanabimns. » Hic porro ad. im- 
peratorem ita effatur : « Sancte domine, quecumque 
adme enuntiasti percepi. Verum nunc respondeo et re- 
fero quod mihzin animo fixum est. Justius eslet equius 
ul sancla 655 regia lua majestas mei domini impe- 
ratoris patristui sententiam subsequatur, et filius meus 
dominus Theodorus meam, quam nos vestram. » Et 
nihil ultra retulit. Sed nec qui imperatoris nutus se- 
cundabant principes, nec ipse imperator verbum εκ- 
pressit, justitia, ratione, generositate el magnificentia 
in ruborem suffusi, omnia sequidem, dummodo justum 
ac decens salvum essel, nihil reputabat. Hec ibi : 
que videat et judicet equus lector an sint hominis 
κατηµεληµένως τῶν elc συνείδησις ἔχοντος, minimam 
pensi habentis in. rebus gerendis quid fas εἰ οΓΛείαιπι 
moneret quod falso videlicet ei Noster imponit hoc 
loco. Sed ne cuipiam videamur suspiciosus ageris 
cum Pachymerc, qui quod alias fuerat notare pa- 
tuerit, cum mutabiles sint mores hominum, dica- 
mus sane, si negligentior rationum officii vixit an- 
quam Georgius Acropolita, tum necesse est id fuis- 
8e quando addictus adhuc schiemati adherebat er- 
roribus Grecorum : poslea quidem quam Ecclesie 
Latine reconciliatus est, tantum profecisse illum 
apparet ut culmen ipsum apostolicee perfectionis 
attigisse videatur. 


P. 317. Eudocia magno apud urbem domino elo- 
cata est Quis iste magnus dominus in urbe ? Infe- 
rius, p. 328, scribitur de Joanne duce, cum ob- 
sessum in urbe cui nomen Patre, cum noctu au- 
fugisset venisse Thebas, et ibi reperisse magnum 
dominum, τὸν µέγαν κύριον. Sic vocatum apparet 
Thebarum principem Latini generis. Dici ergo 
potest Eudociam tertiam filiam Lascaris Augusti 
magno domino principi Thebarum, hujus forte 
quem Joannes dux ibi reperit patri aut patruo, 
fuisse collocatam, matrimoniumque id celebratam 
in urbe Constantinopoli, ubi tum is princeps fae- 
rit in camitatu imperatoris Latini rerum illic po- 
tentis, ita ut τὸ κατὰ τὴν πόλιν ad locum nuptia- 








1117 


NOTAE. 


1118 


rum sit referendum, non ad magni domini pote- 4 voluisse μυστηριώδη hunc quemdam et locifugam 


Stalem, quasi is eam in urbe Constantinopoli 
exerceret ei dominando, sed quod ibi degens titulo 
sui peculiaris dominii alibi siti, nempe Thebis,in- 
signiretur. Pariexemplo ipse hio imperator Michael 
unam e filiabus Theodori Augusti Maio Belicur- 
tio principi Peloponnesio conjunxit, alteram co- 
miti Vintimilie Genuensi, ut vidimus |. rii, c. 6. 
Istis porro principatibus per Orientem ex ruinis 
imperii Romani subnascentibus suse quedam pro- 
prie appellationes erant, quas ab imperatoribus se 
accepisse gloriabantur.In quo affectabant antiquis- 
simos quosque allegare privilegiorum et honorum 
istiusmodi largitores, more hominum sua semper 
facere augustiora satagentium. [taque ad Constan- 
tinum usque Magnum quidam retro nitentes in 
etsi jactatione pertingebant, auctorem illum suis 
majoribus talium fuisse nominum ferentes ; quod 
etsi ridiculum dictu, cum Constantini Magni evo 
nec longe postea iste adhuo minute dynastie con- 
Btitule fuissent, haud tamen aspernatus est Gre- 
goras, apud quem hec legimus l. να, p. 109 :656 
'O δὶ 'Pocsixóc τήν τε στάσιν xal τὸ ἀξίωμα τὸ 
ἐπὶ τῆς τραπέζης παρὰ τοῦ μεγάλου χεκλήρωται 
Κωνσταντίνου. 'O δὲ ΠΗελοποννησιάκὸς τὸ τοῦ Πρίγ- 
Χιπος, ὁ δὲ τῆς ᾿Αττικῆς τε xal ᾿Αθηνῶν ἀρχηγὸς 
τὸ τοῦ μεγάλου δουχὸς, ὁ δὲ τῆς Βοιωτίας καὶ τῶν 
θηθῶν τὸ τοῦ μεγάλου πριµικηρίου, ὁ δὲ τῆς µεγά- 
λης νήσου Σικελίας τὸ τοῦ ῥηγὸς, καὶ ἄλλοι ἄλλα, 
Rossicus statum εἰ dignitalem ϱγᾶ[εοί mense a 
magno  sorlitus est. Constantino, Peloponnesiacus 


scriptorem, sensa sua in sue mentis penetralibus 
introspici potius quam signis expressa intelligibi- 
libus exstare in suis paginis gaudentem, preser- 
tim cum alias Joannem despotam impense a reli- 
gione commendaverit, et mutatio qua contigit, 
divini auxilii non frustra implorati fidem fecerit. 


P. 340. EÀ γὰρ Ἡρακλείτῳ εἰρῆσθαι. Ad intel 
ligendam hanc Heracliti sententiam, quam Noster 
8uos indulgeus σκοτεινῷ genio, Heraclitea prorsus 
obscuritate hic involvit, fateri debeo lucem mihi 
opportune praelatam a paraphraste Valicano, qui 
huno locum sic exprimit: Καθὼς γὰρ Ἡράκλειτος 
ἔλεγε, τὰ πράγµατα iv ῥοῇ xai ἀποῤῥοῃ. Ὥσπερ 
οὖκ« ἔστιν ἐπὶ τοῦ παῤῥέοντος ῥεύματος δὶς Baba 
τὸν δάχτυλον ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ xal ἑνὸς ὕδατος, οὐδὲ 
στάσιν εὐρεῖν ἕνεστι τῶν πραγμάτων δίκην ἀείῤῥου 
ῥεύματος παρατρεχόντων. Hec ille; quorum auxi- 
lio confido me 657 verum auctoris senegum in!cr- 
pretando expressisse. Mitto querere unde istas 
Diogeni Laertio (quod quidem repererim) ignotas 
Heracliti et Cratyli gnomas hauserit Pachymeres ; 
qui utique vidisse multa potuit monument: Gra- 
corum, que nos latent: et tuisse diligentem anti- 
quitatis investigatorum satis apparet. 

P. 342. Monaslerio Deo, qui est, sacro (nam hac 
erat] peculiaris domus ejus nuncupatio). Grece: ΤΠ 
μονῇ τοῦ ὄντος θεοῦ (τῷ γὰρ ὄντι χυρίως προσ” 
ανέκειτο). His, ni fallor, isigniflcatur, istud in quo 
Blemmidas debebat, monasterium peculiariter nun- 
cupatum fuisse θεῷ τῷ ὄντι. Alluditur ad illud 


vero principis Litulum, Attice. autem et. Athenarum C Exodi, rir, 14, juxta LXX, Dei ad Moysen ᾿Ἐγώ εἰμι 


dynasia nomen magni ducis (P. 460). At qui Bootie 
et Thebis przest, magni primicerii titulum obtinuit, 
uli el regis, qui magnam insulam Sicilie habet ln 
potestate, et alii alia. Ita ibi Gregoras, qui paulo 
post addit de Thebano dynasta que singulariter ad 
rem nostram faciunt : Tóv γάρ τοι τῆς Βοιωτίας xal 
τῶν θηθῶν ἀρχηγὸν, ἀντὶ μεγἄλου πριµικηρίου, μέ- 
Ύαν κύριον ὀνομάζουσι νῦν, elc τοῦτο παρενεχβέντες 
ἐκ τοῦ παρενεχθῆναι τὴν πρώτην συλλαθήν. Videtur 
velle usu et vulgi corruptione tuno invaluisse utdux 
Thebarum,quiolim magnus primicerius esset dictus 
πριµιχήριος, sensim compendio χήριον cerium pro 
primicerio vocitatum, ac denique in voce χήριος 
secundam litteram mutatam, ut χύριος pro χή- 
ριος diceretur, et adjuncta quam semper habuit 
appellatione magni. péyac κύριος, magnus dominus. 

P. 324. Videri potest heo scribens Pachymeres 
in animo habuisse illos versus Euripidis: 


Φιλεῖ τι πόλεμος οὐ πᾶντ᾽ εὐτυχεῖν, 
Βσθλῶν δὲ χαίρει πτώµασιν νεανίων, 
Κακοὺς δὲ μισεῖ. ΤΠ πόλει μὲν οὖν νόσος 
Τόδ᾽ ἔστι͵ τοῖσι δὲ κατθανοῦσιν εὐχλεές. 


P. 334. "λλλως ἕγνω παρακαλεῖν καὶ θερμῶς 
Ἰχετεύειν. Fateor hic olare non dici Deum invoca- 
tum a despota, quod tamcn in interpretatione po- 
sui. Conjecturam tamen non vana est id quoque 
verbis illis παρακαλεῖν οἱ xeveóswv significare 


6 dv. (P. 461) Unde est et Apoc. 1, 4 : Χάρις ὑμῖν 
xaljsipXvm ἀπὸ τοῦ 'O Qv, etc. Proprius nimirum 
character nature Dei, quatenus comparatu» cum 
creatis, est. semper et necessario exsistere. Huic 
ergo principi quasi Dei attributo singulariter dica- 
tum voluerat Blemmidas suum monasterium. 

(P. 483). P. 342. Etc περιποίησίν τε. Agit de 
centum libris auri (nam Vaticanus diserte habet 
ἑκατὸν λίτρας xpuclov) quas Blemmidas testamento 
legabat monasterio! in (quo degebat, εἰς mepurotz- 
σιν' que lamen summa post ejus mortem, nulla 
ratione testamenti habita, προσανενέθη τῇ Med. 
ἐκκλησίᾳ εἷς περιποίησιν, ut. paulo inferius dicitur 
hoo eodem capite. Qua notione usurparet Pacby- 


D meres in [his duobus locis vocem περιποίΐτσις, 


querenti mihi occurrit Hesychius qui σμὸν πλεονα- 
σμὸν eam interpretatur. Nam in ejus lexico sic 
legimus hodie: Hepurolnsic, πλεονασμὸς, Χτῆσις 
Forte alias !legebatur πλεονασμὸς χτήσεως, abun- 
dantia possessionis, novum bonum accedens ad 
prius parta, et augmentum superveniens posses- 


' sioniantique, velut adventitium peculium veteri 


patrimonio superadditum. Id erudite vulgatus in- 
terpres Ephes. 1, 44 expressit vocabulo acquisitio- 
nís. Quod ibi κυρίως, in stricta proprietate, sumen- 
dum, ut sonet quidpiam superadjunctum antea 
queesitis. Quare frustra argutatur novator interpres 


1119 


P. ΡΟΒΒΙΝΙ OBSERVATIONUM LIB. II. 


4120 


et qui eum laudat Henricus Stephanus in The- Α 6pía ut idem esse videretur. Sonat autem µεσημ- 


sauro Grece lingnse, dum instincti uterque libi- 
dine calumniandi veterem usu Ecclesie probatam 
Novi testamenti versionem, contendunt περιποίη- 
ew illo Apostoli loco gonare assertionem sive vindi- 
cationem, quod quam sitineptum patebit ex consi- 
deratione verborum sancti Pauli. Sunt autem hec: 
"Oc ἐστιν ἁῤῥαθὼν τῆς κληρονοµίας ἡμῶν εἰς ἀπο- 
λύτρωσιν τῆς πιριποιήσ. Que sic vulgatus 
vertit : Qui (nimirum ,Spiritus sanctus) est pignus 
haredilatis nostre in redemplionem  acquisitionis. 
Nempe, ut enarrat Chrysostomus hunc locum, his 
qui fidem et charitatem habent, jam nunc datur 
jus asd hereditatem, cujus representatur pignus 
et arrha: quin et ejus quasi substantia confertur 
infusione gratie habitualis, qua constituimur filii 
Dei. Desunt tamen nobis adhuc multa ut pervenia- 
mus ad perfectionem speraLe felicitatis. Gratia 
igitur 698 habitualis χληρονοµίας, hzreditatis vo- 
cabulo signatur: dona autem nondum habita 
necessaria perducendis nobis ad finem ultimum con- 
summate beatitudinis, περιποιήσεως, acquisitionis 


indicantur verbo. Ista dona velut in aliena manu . 


posita redimenda nobis sunt, hoc est emerenda et 
impetranda bonis operibus et precibus. Ne autem 
desperemus ea impetrare ac promereri nos posse, 
datur nobis (P. 484) eorum presens pignus san- 
etus Spiritus, idemque efficacissimus adjutor ad 
operandum quod a nobis exigitur, ut plenam sa- 
lutem &assequamur. Juxta hunc sensum quam re- 
cte coherent verba Apostoli videt profecto pru- 
dens lector ; simulque intelligit quam nullam com- 
modam sententiam efficiat Genevensis expositio. 
Que est enim redemptio asserlionis aut vindicalio- 
nis ? At acquisilionis, hoc est, rei nundum pos- 
sesse adjungends ad id quod jam babemus, facile 
quivis perspicit fleri redemptionem posse, hoo est, 
parari eam et quasi enim persoluto pretio idoneo. 
Certo Latinis scriptoribus prme classis acquirendi 
verbum banc ipsam quam exposuimus notionem 
habet augmenti et additionis super prius possessa 
eumulate. Cic. epist. 7, l. r1: Postea vero quam 
tla aceepi, ita gessi imperia 'mazima, ul mihi nihil 
neque ad honorem neque ad gloriam acquirendum 
putarem. Idem iu Catilin. Nam mihi quidem ipsi 
quid est quod jam ad. vit fructum possit acquiri. 


Ut similia omitam multa passim obvia. Hec satis D 


sunt ad evincendum contra cavillationes novato- 
rum, veterem interpretem vulgatum non potuisse 
melius exprimere vim Grece vocis περιποίησις 
quam ei, ut fecit, opponendo vocabulum acquisttio; 
neo nos quod noster hoc loco historicus εἰς περι- 
πο[ησιν attributum dicit, male declarasse verbis 
illis in augmentum fundationis, etc. 


(P. 461) p. 348. Ne umbram quidem ullius mu- 
nitiunculze. In Greco μηδὲ φρουρίου σκιάν. Heec 
alludunt ad vocem µεσηµθρείας mox positam. Que 
nomen quidem erat note urbis, do qua hic agitur. 
Sed quod tam prope acoederet ad vooem µεσηµ»- 


θρία meridiem. Ibi latet antithesis ad σκιὰν um- 
bram. Id etsi dictu parvum, admonuisse opor- 
tuii, ne lectorem hio offenderet intempestiva et 
ἀπροσδιόυσος visa umbre mentio. 


P. 349. Ο δὲ Μύτζης. Ut que hoe capile refe- 
runtur intelligantur, repetendum ex superius spar- 
sim narratis a Pachymere et ex Gregora est, 
Joannem imperatorem, quem Pachymeres bic Du- 
cam vocat, Cantacuzenus, in Prefatione Historiz 
Catatzam, cui Theodorus Lascaris prior dotale 
imperium tranemiserat, data ei in uxorem Irene 
filia, filium et successorem imperii habuisse Theo- 
dorum, Lascarim 8 matre dictum, nepotem Theo- 
dori Lascaris primi. Huic desponsam Helenam 


B Asanis Bulgarorum regis filiam narrat Gregoras.1.r:, 


p. 13, cujus soror Mytze conjux fuit, ut nos docet 
Pachymeres hoc loco, Mytzam 689 et Theodorum 
Lascarim συγγάµθρους vocans. Ex hoc Theodori 
Lascarie secundi matrimonio natam Irenem idem 
Joannes Ducas Theodori pater adhuc vivens Con- 
stantino collocavit huio, de quo hic noster, qui 
parlem generis ex Serbia trahebat. Reote autem 
vocal Constantini conjugem lrenem ἐκγόνην Asa- 
nis, hoo est neptem, quippe ex Helena genitam, 
Asunis filia. 

P. 360. Cardinales quz vox, etc. Pius 11, oratione 
ad cardinales, que 'exstat comment. |. rv, sic eos 
compellat: Pos veri mundi cardines, supra, quíbus 
militantis ostium Eccleeis volvendum ac regendum est. 


(. Ostium autem papa vocatur ut Cbristi vicarius,qui 


de se ipso dicit Joannis, x, 9: Ego sum osttum. 
Quod de aurofhic scribitur ad cardinales misso ut 
papam quo volebat imperator flecterent, accipe ut 
seriptum a schismatico res Latinorum et negotia- 
tionem que nunc inchoabatur conciliatonis Eccle- 
siarum infamare conante suspicionibus calumnio- 
sis. Quare is auctoritatem in hoc quidem non ha- 
bet, cui tuto inniti credendo prudens possit. Neo 
opus orat imperatorem, baud alioqui prodigum: 
pecunia emere consensum pontificis aut cardina- 
lium in reconciliationem Ecclesiarum, quam illi 
semper, ut etiam noster alibi non dissimulat,sum- 
mis votis optaverant, ultro parati pro ea quidvis 
pacisci. Ad impetrandum vero a pontifice ut Caro- 
li regis adversum se expeditionem prohiberet, 
quod facile crediderim pre omnibus voluisse Mi- 
chaelem, satis ipse intelligebat fore verum suum 
in pacem Ecclesiarum procurandam declarasse stu- 
dium. Denique hic tantum qualicunque flde Pa- 
chymeres affirmat oblatum ub imperatore cardina- 
libus aurum, acceptum ab iis non asserit. Et 
fuisse scimus aliunde illo &evo osrdinales aliquos 
tam sanctos, qui abstinentiam Fabricii, Samnitum 
aurum aspernantis, in se desiderari non sinerent. 

(P 462) P. 361. Regii archidiaconus cleri. Se- 
pius in hac historia Pachymeres indicat fuisse do- 
mesticos oloros prinoipum. Βίο superius, c. 22, 
l. 1v, soribit Josephum, antequam monachus fie- 











1121 


NOTAE. 


1122 


ret, lectoris offloium exercuisse in clero dome- A P. 366. Quia contingebat frequenti pontificum 


stico domine Irenes. Heo fuit prior uxor limpera- 
toris Joannis Duce sepius memorseti in Historia 
Georgii Acropolit;. Sie de Pinaca Heracleota, capite 
mox 24, ibi narrat, quando ei ereptus honor 
est, ipsi alioqui debitus, consecrandi patriarche 
Josephi, datum in solatium ut in palatio sacris 
aperaretur ; quee res, ut ibidem patstur magnis 
auctoramentis quaestuosa erat. Sic et in aulis 
Christianorum Occidentalis Ecclesie imperatorum 
8ο regum videmus templa ipsorum domestica 
guos item cleros et omnis ordinis ministros jem 
olim habere. Ut de aliis sileam, id prolixe do- 
cet Historia Sancte Cappelle domus regis Fran- 
cie dudum edita magno volumine. 


morle alios ex aliis papas fieri. Vere hoo di- 
ctum. Nam per hec tempora βραχυθιώτεροι, ut 
sic loquar, quain fere alias Romani pontifices 
fuere, siquidem Alexander IV sex tantum annos 
vixit, Urbanus vero IV tres, neo multo plus Cle- 
mens IV, Gregorius X tres cum dimidio, Innocen- 
tius V quatuor mensibus, Hadrianus V ses qui mense 
non toto, Joannes XXI novem mensibus. Nico- 
laus III non totis tribus annis. Sed et in hoo erat 
aliquid quo Greci agnoscere possent meliorem 
Ecclesie conditionem ac statum apud Latinos 
quam apud ipsos. Etenim cum minus fere cre- 
bres patriarcharum mutationes Constantinopoli 
contingeret fieri quam paparum Roms, discri- 


P. 363. Defuncti cadaver pro merito anima, etc. p men erat. tamen, q uod papse mortis necessitate 


Satis heo consentanea iis que Franci scriptores 
tradunt de morte 6860 et funere sancti regis Ludovi- 
οἱ, exquibus compendio refert Spondanus anno 
1270, num. 4 : Sacra ejus ossa carne denudata lotio- 
ne mundissima, pannis sericis eum aromatibus $n- 
voluta, ín loculo reservata fuisse, deferenda ad ec- 
clesiam S. Dionysii, etc., Carnem vero et intestina, 
a suo nepote Philippo rege impetrata, a Carolo ejus 
fratre honorifice ἐπ Siciliam delata, et reposita 
ín ecalesia. Montis Regalis, monasterii ordinis S. 
Benedicti prope Panormum. Huo respicit mentio 
& nostro facta (oculorum pretiosorum in plurali 
numero : duo enim fuerunt, quorum altero 8. Lu- 
dovici ossa in Galliam portata sunt, altero in- 
testina et carnes in Siciliam translata. 


P. 9605. Verti argentum vivum ἄργυρον ὑγρὸν 
χυτόν imitatus Aristotelis interpretes, Ἱ. 1 De ani- 
ma, qui sic Latine reddunt ἄργυρον qoxóv. Quod 
et ὑγρόν recle a nostro dicitur : est enim humor 
liquidus, et liquor s&ternus, ut Plinius loquitur, 
Nat. Hist. |. xxx1.1, ο. 6 et. 8, guttis dividi facilis 
et lubrico humore confluens. Hydrargyri, quod vul- 
gare bujus rei nomen scio, vocabulo abstinui pro- 
pterea quod eum hujus liquoris duplex genus sit ex 
Plinio ibidem, alterum naturale,alterum factitium, 
hydrargyri appellatio potius, ut ibidem tradit c. 8, 
factitio tribuitur. De priori vero hio agere Pachy- 
merem, suadetur ex effectu depriuiendi fundi ma- 
ris, quem ei tribuit consentanee iis que de eo- 
dem tradit Plinius loco jam laudato, ο. 6, ]. xxxn, 
ubi sic scribitur : Est el lapis in his venis (argen- 
ti), cujus vomica liquoris terni argumentum vivum 
appellatur, venenum rerum omnium. Exesl ac per- 
rumpit universa pern.eans tabe dira. Ita ille; unde 
facile potest intelligi cur aptum judicatum sit ex- 
edendo perrumpendoque et sic altius excavando 
fundo portus, de quo hic historicus, qui gratiam 
iniisset a lectoribus, si distinotius modum enar- 
rasset, quo hec depressio fundi portus per ar- 
gentum vivum facta est. Credibile quippe est pe- 
culiarem quamdam ad id artem et certas forte 
machinas adhibitas, que ignote hodie sint, usui 
future si scirentur. 


mutabantur, patriarche Constantinopolitani arbi- 
trio imperatoris amovebantur et subrogabantur 
Itaque paucis hujus principatus annis Arsenias 
mox hoc relegato Germanus, hoo detruso Jose- 
phus, post istum depositum Veccus fuerunt pa- 
triarche. Ut fere non minus Michaeli Paleologo 
conveniat, quod Ephremius in catalogo patriar- 
charum Constantinopolitarum de Issacio Angelo 
gcripsit : 


Ἐκκλησίας ἔθιμα χχινουργῶν, φύρων, 
*0v m καθιστὰς πατριαρχῶν ἐς θρόνον, 
"Ov δ᾽ ἐξάγων αὖ, xal µόνῃ πραιρέσει. 


CQ Ρ. 908. Perum illis ut. non. placebat. — principi. 


Hec etque mox subjicit superbam, ingravam, 
contumacem Grecorum antistitum in schismate 
pertinaciam declarant ; quos et se cum illis pa- 
ria sentiens hic historicus traducit, dum οὉ- 
noxios principi vili assentatione, contra men- 
tem et sensum intimum,  signiflcasse ait sibi 
vel maxime (P 403) placere id ipsum a quo im- 
potenter abhorrebant ; quod immane quantum ab 
evangelica sinceritate à» generositate alienum est. 

Ibid. In semel adita possessione auctoritatis inde 
pendentis, etc. Per gradus ad istam usurpatio- 
nem auctoritatis independentis Greci Constanti- 
nopolitani processerunt. Primum pertesi Bysan- 
tine humilitatis, qua olim in ecclesiarum ordi- 
ne infimo metropolitam Heracie Thracie superio- 
rem agnoverant, ut ipse 668 ultra Pachymeres 
fatetur, p. 305, facile impetrarunt flagranti apud 
Constantini Magni gratia, ut in censum majo- 
rum ecclesiarum, que postea frequetius patri- 
&archales vocat, sunt, referrentur. Quem nemo 
ipsis honorem invidit, quoad sibi  prescriptos 
in ejus usu limites perrumpere aut transilire 
sunt conati. Cum enim sacra Nieena synodus 
locum ipsis quartum inter quinque majores as- 
signasset, ipsi equum censentes novam Romam 
est imperii sedem alteram etiam in ecclesiastica 
dignitate ἁμέσως, admoveri Rome veteri nihil non 
moverunt quo assequerentur ut Alexandrino et 


1123 


P. ΡΟΒΒΙΝΙ OBSERVATIONUM 19. II. 


1124 


Antiocheno patriarchis, quorum ille secundus hic A /umm, neo privilegiis antiquitus institutis metro- 


tertius a Romano patriarcha ab omni retro au- 
tiquitate numerati fuerunt, preponerentur, et 
gecundum protinus a papa auctoritatis ecolesia- 
8tice gradum insisterent. Atque hoo ipsum pa- 
lam primo petere non ausi, tantum expugnarunt, 
suum nacti tempus quo erat. Constantinopolim 
anno Christi 38| synodus coacta, ut ab ea de- 
cernerentur sedi Constantinopolitane τὰ πρεσθεῖα 
τῆς τιμῆς. Id universim et ambigue dictum cum 
longo tempore nemo putasset pertinere ad abro- 
gationem Nioeni canonis, quo erat, ut diximus, 
secundus et tertius & Romana sede dignitatis 
locus Alexandrino et Antiocheno thronis rite 
sancitius, tandem in Calcedonensi magna ayn- 
odo Anatolius Constantinopolitanus patriarcha ma- 
gno ambitu obtinuit, frustra reclamantibus sedis 
apostolice legatia, ut statueretur Constantinopoli- 
tans sedi primum post Romanam locum esse 
tribuendum. Qua de re factus cerlior sanctus Leo 
tune pontifez Romanus intempestivam anibitio- 
nem haud perfunctorie retudit, scriptis ad Ana- 
tolium litterie, quibus sic illum increpat: Post 
illa itaque ordinationis tum non. inculpato princi- 
ντα, post consecrationem Antiocheni episcopi, quam 
tibimel contra canonicam regulam vindicasti, do- 
leo etiam in hoc. dilectionem (uam — esse. prolapsam 
ul sacratissimas Nicznorum canonum constitutio- 
nes eonareris infringere, tanquam opportune se libi 
hoc tempus obiulerit quo secundi homoris privile- 
gium sedes Alexandrina perdiderit οἱ Antiochena 
Ecclesia proprietatem tertie dignitatis amisirit, ul 
his locis juri suo subditis omnes metropolitani epi- 
scopi proprio honore priventur. Quibus inauditis 
el. unquam ante Lentalis ia. preveniris excessibus, 
ut sanctam synodum, ad exstinguendam solum  hz- 
resim el ad. confirmationm fidei catholice stu- 
dio Ghirstianissimi principis congregalum, 1n oeca- 
sionem ambilus trahas, et. ut. conniventiam. suam 
tibi det impellas, tanquam ra[utari nequeat quod il- 
licile voluerit multitudo, et illa Nicenorum ca- 
nonum per Spiritum vere sanclum ordinata con- 
ditio in aliqua unquam sit parte solubilis, eto, 
Pergit enim ibi fuse S. pontifex pari gravitate 
prave attentatem castigere novitatem. Ac quoniam 
Anatolus sibi faventem Constantinopolitani su- 
pra memorati canonis interpretationem ambitio 
in 669 sue pretendebat, hunc pretextum sic pau- 
lo post submovet : Persuasioni enim su in nullo 
penitus su[[raogatur quorumdam episcoporum | an- 
te sexaginta, ut jaclas, annos facla subscriptio nun- 
quamque a pradecessoribus tuis ad apostolice. sedis 
transmissa notitiam qui ab initio sue caduce du- 
dumque collapse sera nunc el inutilia subjicere 
fomenta voluisti, eliciendo a. fratribus speciem. con- 
sensionis, quam libi in. suam. injuriam verecundia 
Jatigata praeberet. Post que quasi sententiam pro- 
nuntians ultimam et litera decretorie finiens, hec 
addit : Non convellantur provincialium jura prima- 


politani fraudentur antistites. Nihil Alezandrinz 
sedi, quam per sanciam Marcum evangelistam beati 
Petri discipulum meruit, pereat dignitatis, nec Dios- 
coro impielatis sux pertinacia corruente, splendor 
tanks Ecclesie tenebris obscuretur alienis. (P. 464) 
Antiochena quoque Ecclesia, in qua primum ργᾶ- 
dicante beato. apostolo Petro Christianum | momen 
exorlum est, in paternae constilulionis ordine per - 
severet, εἰ in. gradu (εγίίο collocata nunquam se 
fiat inferior. Neo contentus sanctus Leo ipsum 
Anatolium redarguere, seripsit &d Marcianum 
Augustum instanter orans ut auctoritatem operam - 
que suam interponeret ad coercendum Anato- 
lium ne sic in illicita prosiliret. Ex ista epi- 


B 8tola, quas in'ad Com. 57 numeratur, queque in 


synodi Romana sub Bonifacio II αὐ Holstenio 
edita pag. 107 et seq. legitur, hec sunt: Apud 
Christianum et vere religiosum vereque orthodoxrum 
principem loquor. Multum Anatolius episcopus pro- 
prio detrahit merilo, si illicito crescere optat. aug - 
mento. Habeat, sicut oplamus, Gonctantinopolitana 
civitas gloriam suam, ac prolegeMe dextera Dei 
diuturno clementiz vestrz fruatur imperio. Atia 
L[amen ratio est rerum «zcularium, alia. dwinarum, 
nec prater illam Petram, quam Dominus in fun- 
damenio posuit, stabilis erit nulla constructio pro- 
pria. Perdit qui indebita concupiscit. Satis — est 
quod pradiclo vestre pielatis auxilio, et mei favo 
ris assensu, episcopatum (ant? urbis obtinuit. Non 
dedignetur regiam civitatem, quam apostolicum fon 
polest [acere sedem : nec ullo speret modo, gwod 
per aliorum possit offensiones augeri. Privilegia 
enim Ecclesiarum sanclorum Patrum canonibus in- 
slitua, et venerabilis Nicens synodi fixa decretis, 
nulla possunt. improbitate convelli, nulla vovitate 
mulari. In quo odere, auxiliante Christo, fideliter 
exsequendo, necesse est. me perseveranlem | exhibere 
famulatum, quoniam dispensalio mihi credita est, 
et ad me lendil reatum, si paternarum  regulz 
sanctionum, guz in synodo Niczna ad (οξέως Ec- 
clesie regimen spiritu Dei insiruenie sunt. condi- 
Lz, me, quod absit, connivenle violentur, εί major 
sí apud me unius fralris volunius quam wniver- 
48 domus Domini communis  ullilas. Εί — 1deo 
sciens gloriosam clementiam vestram  ecclesiastiez 
studere 688 concordiz, οἱ his quz pacifice con- 
gruunt  unitali piissimum  prastare | consensum, 
precor et sedula suggestione vos obsecro, ul ausus 
improbos, unitati. Christianae pacique contrarios, ab 
omni pielalis vestrz addicelis assensu, eb. fratris 
mei Anatolii nocituram ipsi, si perstileril, cupdi- 
talem salubriter, comprimatis. Annuisse porro san- 
cti Leonis postulata Marcianum Augustum ipse 
sanctus Leo significat, alia post ad eumdem  epi- 
βἰοία scripta, que? inter editas, opinior, 60 eat, 
et refertur in Collecotione Romana Holstenii a p. 
121. Incipit : Literarum clementi» vestrz snulli- 
plex gratia. debila α me veneratione suscepta | esi, 











1125 


NOTAE. 


1120 


et gralulanter. agnovi quam piam curam Christia- À omnibus Anna Comnena, 1l. I Alexiadis, p. 21 ed. 


no religionis, ut consuestis, habeatis, cum inter 
Domini sacerdotes eam vultis firmare concordiam, 
qua et universali Ecclesiz et divino apta sil cul- 
iui. Paulo post: Nam el vestra mansuetudo | in- 
sinuationem meam (am libenter accepit, ut. el sem- 
per scribere dignaretur, εἰ hzc ageret, ut qu 
nunc correcia sunt vestrae glorie debeantur. Cor- 
rectum esse jam testatur, cooperato in id Augu- 
βίο, et revocatum quod temere Anatolius atten- 
taverat perturbando ordinem sedium et Constan- 
tinopolitanam secundam a Romana numerando. 
Ex his apparet sententiam rescripti Marciani, 
quod non exstat, eam fuisse qualem, qui viderat, 
expressit Gelasius : Probari sibi observantiam sancti 
Leonis de custodia canonum  paternorum, et sibi 
placere ut et fides Nicena suam obtineat firmila- 
tem et privilegia Ecclesiarum illibata permanerent. 
Qua re deterritus Anatolius humiliter et obnoxie 
sancto Leoni scripsit significans se desistere a pro- 
posito. Exstat hec epistola in Gollect. Rom. a 
p. 132, ex qua hic exseribum que ad demon- 
Birandum quod dixi pertinent. Primum ibi profi- 
tetur universim se, quecunque imperata ei fo- 
rent Romani pontificis litteris, paratum esse obe- 
dienter exsequi; in quo inest tacita declaratio 
revocati prioris sui consilii circa desiderium gra- 
duse secundi post Romanam sedem, quod id cla- 
re improbatum in sancti Leonis scriptis ad se 
litteris viderat. Ejus hsec verba sunt: Nam pe- 
nitus absit ut ego eis, quascunque mihi fuissent 
mandata per literas, adversarer. Deinde distin- 
ctius cirea factum, de quo agebatur, excusat in 
hunc modum: De his autem qua Constantinopo- 
litanzg gralia sedis sancita sunt. in. Chalcedonen- 
si nuper universali synodo, pro certo beatitudo ve- 
stra hac habeat, nultam esse culpam in me, homi- 
nequi semper olium et quielem, in. humilitate me 
continens, ab ineunte mea alate dilexerim : sed Con- 
stantinopolilanre (P 465] Ecclesiz reverentissimus cle- 
rus 6$l,qui hoc habuit studium, εἰ istarum  par- 
tium religiosissimi sacerdotes, qui in hoc [fuere 
concordes et sibi pariter adjulores. Mox autem 
quodeunque tentatum in hoc genere fuerat irri- 
tum agnoscit ex quo illud Romanus pontifex 
improbasset. Sic enim continuo subjungit : Cumet 
sic geslorum vis omnis el confirmatio auctorilati ve- 
sir: beatitudinis fuerit 664 reservata. Ita ille 
satis judicans nihil consecutam novi juris aut 
loci Constantinopolitanam sedem per Chalcedo- 
nensem canonem, qui, ut vim haberet, confirmari 
debuerit a Romano pontifice, cum eum tamen 
ille reprobaverit. Ubi est ergo illa possessio in- 
dependentis auctoritatis, aut quo jure ac quan- 
do inita, quam se tueri certos hic Greci schis- 
maticiaffirmant?Sane illi fundum unicum aut pre- 
cipuum αὐτονομίας istius, et libere ab omni Ro- 
mane sedis jurisdictione — potestatis, Chalcedo- 
nensem istum canonem predicant. Áudiatur pro 


D 


Reg.: Καὶ µάλιστα ἡ ἐν Χαλχηδόνι σύνοδος εἰς περι- 
ωπὴν μεγίστην καὶ πρωτίστην τὸν Κωνσταντινου- 
πόλεως θρόνον ἀναθιθασαμένη, τὰς ἀνὰ τὴν οἶκου- 
µένην ἅπασαν διοικήσεις ὑπὸ τοῦτον ἐποίησε. Sio 
Ànna ex codice pleniori, cujus mihi post editio- 
nem copia contigit. Itaque in tota ista prensa- 
tione summi honoris caput ipsum spei 8ο sum- 
ma fiducie Constantinopolitanis in canone Chal- 
cedonensi repositum fuit. Desperatissima igitur 
causa ipsorum est et prorsus insana petitio, cum 
ante omnia de;primatu in universum orbem ne 
per somnium quidem Chalcedonensis canon co- 
gitet ; tum id ipsum quod agere voluit, ut sedem 
Constantinopolitanam ex quarto in secundum pro- 
moveret, gradum, reclamante Romano pontifice 
irritum et effectu cassum manserit. Ao licet. tem- 
poribus Justiniani seri successores Anatolii, quo 
jure quave injuria, Alexandrino Antiochenoque 
patriarchis prepositi legantur in Novellis illius 
imperatoris, tamen id citra prejudicium primatus 
Romane sedi competentis factum manifeste de- 
clarat ipse Justinianus in suo codice L. Co 
gnoscere, ubi de Romano pontifice loquitur his 
verbis : Nec enim patimur ut quidquam eorum quz 
ad ecclesiasticum pertinenl. statum, non. etiam. ud 
ejusdem referalur beatitudinem, cum ea. sit. caput 
omnium sanctissimorum Dei sacerdotum. Hec | il- 
le;ad qua sic adnotat, alioqui expers Romanae 
communionis, Hugo Grotius, in Sparsione Florum, 
p. 314: Hac perpetua fuit piorum principum sen- 
lentia ad tuendam — Ecclesiz unitatem perquam 
necessaria. ldem | dicunt Valentiniamus εἰ placidia 
in Actis ante concilium | Chalcedonense, judices a 
Martiano dali, et. ipsa synodus Chalcedonensis 1v, 
act. 16. Adde Novellam 134. Quare aliam sue 
auctoritatis independentis Constantinopolitani con- 
firmationem quarant. Nam hec quidem qua se un- 
niti fatentur, et canone Chalcedonensi, palem o*ys- 
ται, ne ipsis quidem (tanta vis veritatis est), etiam 
postquam Photiano schismate frontem perfri- 
cuerunt, dissimulare interdum valentibus. Quid 
enim aliud indicat id quod superius hoc ipso est 
capite narratum, congregatam sub Joanne Duca 
imperatore Grecorum synodum deocrevisse lega- 
tionem ad papam, qua funoeti re ipsa sint epi- 
scopi duo, Sardensis Andronicus, et Cyzicenus 
Georgius, per quam profiterentur se paratos obsequi 
ponlifici Romana ejusque in sacra 668 liturgia 
mentionem rile facere, si is societatemabrumperet cum 
Latinis urbem Constantinopolim tenentibus, etc. 
Neque enim, dum hoc pollicebantur, novum jus se 
conferre Romano antistiti putabant, sed vetus 
et ab ultima firmatum antiquitate agnoscere. 
Quid aliud demonstrat quod, p. 214, Michael Pa- 
leologus Augustus ad synodum Grecorum antisti- 
tum perorans, ubi esset questus de duritie ca- 
nonibus damnata patriarche Arsenii negantis aibi 
penitenti reconciliationem, tanquam ex doctrinà 


1127 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. 


1128 


que in confesso apud omnes esset, ait tempus À sibus Eunomii, Macedonii et allorum ssneti Bpi- 


esse procidendi ad pedes pape Rome sedentis, et 
ab eo suppliciter pelendí salutare peccati remedium, 
nisi certum et nemini dubitabile jus esse, si 
quando Constantinopolitanus patriarcha a regula 
discipline veteris deflexerit, provocandi ad ponti- 
ficem Romanum et ab éo rite petendi sumendi- 
que qua injuste à Constantinopolitano sint negata. 
Non igitur legitima possessio hec fuit, sed iniquis- 
sima usurpatio auctoritatis independentis, [Ῥ. 466] 
quam se temere ad extremum velle hio schismatici 
testantur. Sed qui ex ipsis aut eorum posteris 
postea resipuerunt, eam abdicarunt, ut professi 
deinde sunt in concilio Florentino, sess. 25, p. 516 
ed. Reg. his verbis: Περὶ τῆς ἀρχῆς τοῦ πάππα ὁμο- 
λογοῦμεν αὗτὸν &xpov ἀρχιερέα καὶ ἐπίτροπον xai 
τοποτηρητὴν καὶ βικάριον τοῦ Χριστοῦ, ποιμένα τε 
xai διδάσκαλον πάντων Χριστιανῶν, ἰθύνειν τε καὶ 
κυθερνᾷν τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ. De primaiu pa- 
ρα confitemur ipsum summum pontificem el dispensa- 
torem, et locum tenentem ac. vicarium Christi, pa- 
storemque εἰ doctorem omnium Christianorum, re- 
gereque ac gubernare Ecclesiam Dei. Cum quo ip- 
sis permissum est, diesimulante propter bonum 
pacis Ecclesia, ut suum Constantinopolitanum pa- 
triareham Alexandrino presponerent, prout ibidem 
statim addunt: Σωζο µένων τῶν προνομίων xal τῶν 
δικαίων τῶν πατριαρχῶν τῆς ᾿Ανατολῆς, τὸν ζων- 
σταντινουπόλεως δεύτερον, εἶναι μετὰ τὸν πάππαν, 
εἶτα τὸν ᾽Αλεξανδρείας, eto. Salveis privilegiis et 
juribus patriarcharum | Orientis, ul. Constantinopo- 


ritus divinitatem oppugnantium, quasi ex eo quod 
de Filio solo diserte fuisset in magna synodo Ni- 
cena definitium consubstantialem eum Patri esse, 
de Spiritu sanoto sequeretur, minime illom 
a Patre procedere, celebratum est Constantinopo- 
li concilium generale secundum indictum a 
Pamaso papa, convocatum /a 'Theodosio seniore 
Augusto, in quod convenerunt centum quinqua- 
ginta episcopi anno Christi 381. Ibi damnata Pneu- 
matomachorum blasphemia, visum est Patribus 
apponendum aliquid Niceno symbolo, quod istam 
deinceps heresim perimeret. Hec igitur verba 
ei adjuncta tuno sunt: El in Spiritum sanctum 
Dominum et vivificantem, qui ez Patre procedit, qui 
cum Patre et Filio simul adoratur et conglorificatur, 
qui locutus est per prophetas. Satis hoc visum ad pre- 
sentem usum. Sed cum insanire nihilominus Euno 
miani pergerent, sequi ex statuto dogmate fi- 
lium Filii Spiritum 667 sanctum esse cavillantes ; 
quod autem satis consteret unicum esse con- 
substantialem Patri Filium, Spiritum sanctum, 
qui Filii filius esset, à divinitatis participatione 
removendum et ad creaturarum classem submo- 
vendum omnino esse: quidam ut isti argumen- 
tationi occurrerent, negare ocperunt Spiritum 
a Filio procedre, sio ut ipsis videbatur, plau- 
seibilius rejeeturi Eunemianum sophisma, recita- 
tum a sancto Basilio in opere contra Eunomium 
his verbis: ᾽Αλλὰ λέχες, Et θεοῦ μὲν εἰκὼν ὁ 
Υἱὸς, Υἱοῦ δὲ τὸ ΗἨνεῦμα, xai el θεοῦ μὲν Λόγος 


titanus secundus sit a papa, deinde Αἰεπαπάγίπιε, eto. C ὁ Υἱὸς, ῥῆμα δὲ Υἱοῦ τὸ Πνεῦμα, διὰ τί μὴ υἱὸς 


Pag. 368. Cauponum et illiberalis sortis homuncio- 
num. idiotas Latinos et pre se viles superflcilio- 
gissimi et fastu inani turgidi schismatici habe- 
bant, ideoque illis quamvis manifesto jure debi- 
tam eubjectionem negant, immane quanturm: & Chri- 
stiana bumilitate abhorrentes, quae piscatores ab 
initio philosophis pretulit. Sed istam superbiam 
justa ultio excepit, ut qui subici apostolicis Christi 
vicariis contumaciter spreverint, tyrannis barba- 
ris miserrime nuno serviant. 

666 P. 37?. Attentale additionis ad symbolum. 
Magnopere se ostentant in hao passim historia 
schismatici Greci ex hoc loco, quasi quidquid de 
dogmate processionis Spiritu sancti ex Patre pari- 


Yloo τὸ llveópa εἴρηταις τούτῳ γὰρ Ἰαχυροτάτῳ 
πρὸς ἀσίθειαν ἐχρήσω. "H Ὑγὰρ viv fj χτίσµα 
κελεύεις νοεῖν, xai ὅτι μὴ υἱὸς ὡὠνόμασται, διὰ 
αοῦτο χτίσμα εἶναι βλασφῆμεῖς. Verum adversus 
hano imperitissimam responsionem reclamarunt, 
preservatim in Occidente, Catholici, utrumque juxta 
orthodoxum canonem ex equo profitendum affir- 
mantes, et procedere sanotum Spiritum ex Patre 
simul et Filio, et tamen eum nec Patris nec Filii 
filium esse. Ac perseverantibus Grecis quibusdam 
ia negando sanotum Spiritum a Filio procedere, 
et in sui erroris confirmationem symbolum Con- 
stantinopolitanum rapientibus, in quo solum di- 
cerelur Spiritum ex Patre procedere, theologi 


ter ac Filio statuatur, fugere Latini nequeant D passim orthodoxi, presertim Rome ac per provin- 


quin saltem temeritatis manifeste teneantur, quod 
Symbolo Constantinopolitano vocem Filioque non 
dubitaverint adjungere. Quare necessarium existi- 
mo demonstrare, quod olare me facturum spero, 
nullam in hoc temeritatem fuisse. Id, ni fallor, 
assequar duobus captibus tractandis, quorum 
prius Aistoriam et factum, alterum fus facti, ra- 
tiones acilicet ob quas Latini id citra ullam ju- 
stam reprehensionem agere potuerunt, dilucide ao 
breviter exponet. 

(P. 467] Historia ejus additlonis sic se babet. 
Cütn exortis post Arien& tempora novis heere- 


cias Latini ritus, contestabantur ita dici in Con- 
stantinopolitano Symbolo Spiritum a Patre proce- 
dere, ut non exeludatur consortium Filii, cui Pa- 
ter omnia sua communicet preter esse Patrem, 
80 consequenter apirationem quoque activam eon- 
ferat, que ille fiat secum unum  8&piritus sancti 
principium ; quarecumeanotus Spiritusa Patrenon 
quomodocunque, sed per Filium, ut Patres quidam 
Greci loquerentur, procedat, vere et ad aucio- 
rum sensum explicari Constantinopolitanum Sym- 
bolum, quo loco ait Spiritum sanetum a Patre 
procedere adjungendo eum a Filio quoque pro- 











1129 ' ΝΟΤ.Ε. 1130 


duci. Ferventibus hiace dissidiis per hunc modum, A secundum synodum generalem septimam revera 


aüddi ccepit Symbolo a Latinis verbum Filioque, 
voce tantum tenus, in disputationibus de isto dog- 
mate. Eoque pertinere arbitror, quod Josephus 
episcopus Methonensis in libro contra Marcum 
Ephesium testatur, auctorem laudans Aristinum 
historicam, mox 4 secunda generali synodo, jam 
tum tempore Damasi papa, additamentum vocis 
Filioque non modo a Latinis fectum, sed a Gre- 
cis quoque orthodoxis fnisse comprohatum ; quip- 
pe consoiis eam veram fuisse Constantiunopolita- 
norum Patrum Symboli auctorem sententiam. 


Res in eo statu mansisse videtur per annos 
fere 400 usque ad tempora secunde Nicene syn- 
odi, que fuit generalis septima, anno Christi 787 


celebrata. ''uno enim primum ex verbis in scripta B 


promota est additio, siquidem ejus Φουπιθηίοῦ sa- 
cre synodi actione 7 recitatum exstat Constan- 
tinopolitanum Symbolum his plaua verbis : Credo 
in Spiritum sanclum . . . qui ex. Patre et ez Filio 
procedil. Grece ἐν τοῦ Ἡατρὸς καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ ix- 
πορευόµενον. 668 Scio Grecos in Florentino con- 
cilio sess. 6 contra hoo excepisse, codices eorum 
antiquos continentes acta Nicene 2 synodi Sym- 
bolum sine additione illorum verborum xai ἐκ τοῦ 
Yioo et ex Filio exibere. Sed iig, ut ibidem re- 
fertur, tunc Latini responderunt habere se anti- 
quum Grecorum codicem (P 468) in quo additio 
manifeste compararet, sicut et in interpretationi- 
bus Latinis Jam olim editis ejus sacre synodi 
Yerba ipsorum Grecorum hoo quod dico testan- 
tium hsc sunt 8ess.6 concit.Florent.tom. XXXII ad 
Reg. p. 84. Τούτου τυῦ ὅρου ἑθδόμης συνόδου παρ᾽ 
ἡμῶν ἀναγινωσκομένου, προεχοµίσθη παρὰ Λατίνων 
βιθλίον ἕτερον παλαιὸν γεγραμμένον, τὸν αὐτὸν 
ὅρον τῆς συνόδου ταύτης περιέχον , iv ᾧ εὐρέθη 
προσκείµενον iv τῇ θεολογίά τοῦ ἁγίου Πνεύματος, 
εἷς τὸ ix τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ καὶ ἐκ τοῦ 
Υ1οῦ. Et addit Grecos illum suc lingue codicem 
cum admiratione spectasse, et probum specie 
manusque perantiqua reperisse. Eademque de re 
p. 86 deinde referuntur Juliani cardinalis verba 
hec ad imperatorem Grecorum ; Γαληνότατε fa- 
σιλεῦ, τὸ προχομισθὲν παρ) ἡμῶν σύμδολον ἐν 
τῇ Ἱθδύμῃ συνόδφ ἐστὶν dv βιθλίῳ παλαιοτάτῳ, 
καὶ ἀδύνατον ὑπονοῆσαι γενέσθαι τινὰ ἐναλλαγὴν 
ἐν αὐτῷ. Ἔχομεν δὲ Ἱστορικὸν ἄνδρα παλαιὸν xal 
σοφὸν, Ὑεγραφότα περὶ πολλῶν ἄλλων, καὶ δὴ 
xai περὶ τούτου διειλἠφότα ὅτι τὸ σύμθολον οὕτως 
ἐξετέθη xal ἀνεγνώσθὴ παρὰ τῆς ἑθδόμης συνόδου. 
Serenissime imperator prolatum α nobis Symbolum 
in septima synodo est in libro antiquissimo, nec. co- 
gitari aut. excipi cum fundamento polest alteratum 
aut corruptum id exemplar fuisse. Habemus au- 
fem historicum, priscum hominem et. sapienlem, 
qui cum de aliis plurimis scripsit, lum de hoc pro- 
prie de quo nunc «gitur, affirmavit Symbolum sic ez- 
positum εἰ lectum apud. septimam fuisse. synodum. 
Ex his habemus satis certo constare Nicenam 


Ραταοι. Ga. CXLIII. 


disertam professionem processionis sancti Spiri- 
tus ex Filio Constantinopolitano symbolo addi- 
disse, utcumque Greci quidam codicibus sorrum- 
pendis ejus rei famam obruere sint conati. Qua- 
re Latini deinceps synodi c^umenice auctorita- 
te freti, non solum vt antea voce tenus, sed 
ecripto jam quoque vocabulum Filioque Symbolo 
inserere potuerunt. Nondum tamen audebant sym- 
bolum cum ista additione inter sacra canere; 
qui restabat tuam adhuc in istius additionis pro- 
gressu gradus tertius. Romani pontifices cum et 
constare de dogmate processionis sancti Spiritus 
ex Filio viderent, et Symbolum ipsum haberent 
diserta ejus rei professione auctum, palam propo- 
situm a generali zgynodo, minus neeessarium puta- 
bant id addi cantato in ecclesiaSymbolo, quod satis 
aliunde in eo intelligi confldebant. Exstat istius eo- 
rum tali de re judicii monumentum illustre in 
primis, quod hic recitari e re puto. Anno Christi 
809 celebrata est Aquisgrani presente  impera- 
tore Carolo Magno frequens synodus Gallicano- 
rum 669 Patrum ; qui accurate disputata con- 
tra Grecos controversia de processione Spiritus 
sancti, cum de re ipsa ut oportuit doflnierunt, 
certissime tenendum produci Spiritum sanctum a 
Filio quoque, tum ut contrarium errorem per- 
tinacia Grecorum late grassantem eliderent, pe- 
tendum a pontiflce censuerunt ut Symbolum cum 
additione vocia Filioque cantari in ecclesia jube- 
rct. Pervenerunt ad Leonem tertium legati boo 
postulantes & synodo et imperatore missi. Qui- 
bus Leo respondit, quod ad dogma quidem atti- 
neret: Ita seniio, ila teneo, ita cum hís auctori- 
bus el sacre Scripturie auctoritatibus. Si quis ali- 
ter de hac re sentire et tenere voluerit, defendo; et 
nisi conversus fuerit et secundum hunc sensum te- 
nere voluerit, coniraria. sentientem funditus abjicio. 
Quod autem de jubendo cantari ecclesia Sym- 
bolo cum additione Filioque rogabatur, negavit 
Bibi videri concedendum. Et instantibus legatis 
per haec ipsa verba : Sí sciret paternitas tua. quan- 
la sunt hodie millia id scentium quia cantatur, qui 
nunquam sciluri essent nisi cantaretur, fortasse no- 
biscum teneres, ct. id (uo etiam. consensu ub. canta- 
retur acquiesceres : respondit Leo: Inlerim asseniio. 
Verum lamen, quao, responde mihi : num universa 
hujusmodi fidei mystica sacramenta, quz Symbolo 
non conlinenlur, sine quibus quisque, qui ad hoc 
pertingere potest, catholicus esse non polest, symbo- 
lis inserenda, et. propter. compendium minas | intel- 
ligentium, μὲ cuique libuerit, addenda sunt ? Ali- 
quanto post legati sic aiunt : Ergo uf. video, illud 
a vestra paternitate decernitur, ut primo illud de 
quo qudslio agitur, de sepe fato Symbolo (quod 
nempe legitur in ecclesia? tolletur, [Ῥ. 469] ef tunc 
demum a quolibet licite el libere, sive cantando sive 
tradendo discatur et doceatur (extra cantum videli- 
cet ecolsiasticum, qui inter sazra fit). Ad que pa- 


36 


1131 


P. POSSINI OBSBRVATIONUM LIB. Il. 


1132 


pa reposuit : Ifa orocul dubio a nostra parte decer- fj dejecto ex ea et detruso in carcerem Leone V, 


nitur ; ita quoque ut a vestra assentiatur, a. no- 
bis omninodis suadetur. Hec ex actis :llius Aquis- 
granensis concilii, a Sirmondo, tom. II Concilio- 
rum Gallie editis, descripsimus: In quibus obser- 
vari opere pretium sit, usurpari quidein jam tum 
in Gallia ceptum ut Symbolum cum additione 
vocabuli Filfoque in ecclesiis inter sacra canere- 
tur. Id eaim innuunt illa verba legatorum : Sí 
sciret. paternilas tua. quanta. sunt. hodie milia id 
scientium quia cantatur. Sed hunc morem & Ro- 
mano pontiflce nondum tune fuisse approbatum 
ipsi qui usurpabant norant, dum ejus approba- 
tionem petunt. Et quidem hic pontifex Leo lll 
adeo fuit in hoc proposito fixus, ut, quod Petrus 
Lombardus |. Sententiarum, dist. 14 testatur, 
transcriptum Symboli sine additione Filioque, 
qiale nimirum in missa cantari omnino volebat, 
reliquerit in tabula argentea post altare beati 
Pauli. 

Perventum tamen aliquando ad istum tertium 
progressus in additionis negotio gradum fuisse 
manifestum est, ut nimirum, 670 etiam appro- 
bante pontifice Homano, Symbolum cum addi- 
tamento Filioque inter sacra caneretur. A quo 
autem id primum pontifice fuerit admissum, in- 
certum est. Nicolaum et Adrianum quiJam no- 
minant. Sed Andreas Rhodius causam Latinorum 
agens in consilio Florentino de utroque negat, 
quoníam neulrum eo nomine Photius accusaverit, 
neutiquam de tali re, gi esset vera, taciturus. Addit 
idem Andreas, conc. Flor. sess. 7, p. 122 ed. 
Reg. : 'H Ῥωμαϊκὴ ᾿Εκκλησία ἠναγκάσθη βλἰ- 
πουσα τὸν ἐπικείμενον µέγαν κίνδυνον ' ἐψάλλετο 
γὰρ ἤδη ἐν ταῖς Γαλλίαις καὶ Ἱσπανίαις. Ὥστε 
ἄρεσεν ἐκείνῳ τῷ ἄκρῳ ἀρχιερεῖ, μετὰ συνεδρίου 
πολλῶν Πατέρων δυτικῶν τῶν Ὑεγογότων οὐ µι- 
κρυῦ ἀξιώματος Tj ὀλίγου ἀριθμοῦ, ἀναπτύξαι ἐκεῖ- 
νο ὃ λέγομεν, καὶ ὡς ἐν τῷ Συµθόλῳ ψάλλοµεν’ 
Coacta esi Ecclesia Romana (admittere ut canere- 
turSymbolum cum additione Filioque) cum ma- 
gnum videret impendere periculam : jam. enim. cà- 
nebatur in (allis et Hispaniis. Quare placuit. sum- 
mo illi pontifici, cum mullorum Occidenlalium 
Pairum concessu, qui mec dignitate tenues. nec 
modici erant. numero, illud explicare quod dici« 
mus, et sicut in. Symbolo canimus. Hoc est, de- 
cernere vt deinceps vox Filiogué Symbolo in 
ecclesia cantato adderelur. Quis fuerit iste sum- 
mus pontifex non indicatus hic nominatim, ad- 
huc investigandum superest. Baronius ad annum 
Christi 883 (p. 596 ed. Rom. anni 10602) refert 
in sua bibliotheca Vallicellana asservari volumen 
antiquum Greci auctoris anonymi, qui distincte 
aífirmat additionem vocis Filioque sd Symbolum 
quod canitur in ecclesia, primum admissam et 
decretam a Christophoro papa. 

Hio Christophorus, ut. idem Baroniusa alibi do- 
cet, Romanam sedem invasit anno Christi 907, 


samque per sex menses tenuit. Post quos ex- 
pulso et in vincula οοπ]θοίο Christophoro Ser- 
gius lll iterum apostolicum thronum insedit, in 
eoque perstitit usque ad mortem suam, qua con- 
tigit triennio post, anno Christi 910. Mihi non 
videtur inverisimile Andream Rhodium Grecum 
hominem, ejusdem istius Greci commentarii, cu- 
jus exemplar habuit Baronius, notitiam habuis- 
8e ; adeoque roemorem quid ibi legisset, ea qu: 
descripsimus in consilio dixisse, sbstinnisse au- 
tem a mentione distinctiori pape Christophori, vel 
quod putaret scriptorem illum Grecum in eo er- 
rasse, corifundendo eum cum suo successore aut pe- 
tius expulsore Sergio ; vel quod utriusque istorum 


p tam maculosa vita, tam feda, memoria esset, ut 


in concessu tam gravi, cui presertim, interessent 
multi parum «qui Romane Ecclesise, illa irfeli- 
clssimorum ejus temporum probra refricare me- 
moftando 5on duceret opportunum. Recitat idem 
Baronius ad annum Christi nongentesimum no- 
num, qui fuit secundus Sergii III, concilium ce- 
lebratum ín pago sive provincia Suessionensi, in 
loco Trosleio dieto, presidente Herveo archiepi- 
scopo Rhemensi, 671 anno, ut ibi in fronte 
scribitur, Dominic?  incamationis | nongentesimo 
nono indiclione duodecima, (P. 470) sexto Κα: 
lendas mensii Julii. In quo presidens synodo ar- 
thiepiscopus post multa que proponit alia ibi 
iractanda, hoc quoque de controversia proces- 
8ionis Spiritus sancti memorat, his verbis: Same 
quía ínnotuit nobis sancta sedes apostolica adhue 
errores εἰ blasphemias cujusdam vigere Photii in 
partibus Orientis, in. Spiritum sanctum, quod. non 
α Filio, nisi lanlum ex Patre procedat, blasphe- 
fantés, hortamur vestram  [raternilatem εξ una 
mecum, secundum admonitionem domini Romanz 
sedis prassidis, singuli noslrum perspectis Patrum 
calolicorum sententiis, de devinza Scripturz phare- 
tris aculas proferamus sagitías, polenles αἆ confi- 
ciendam belluam monstri renascentis el ad. lerebran- 
dum capul nequissimi serpentis. Hec ibi ; que Ba- 
ronius descripsit ex codice Antonii Augustini, ac- 
cepto ex bibliotheca 8. Remigii Rhemensis. Ex 
his licet suspicari, increbrescentibus per Hispanias 
et Gallias disputationibus de dogmate processionis 
Spiritus sanoli ex Patre simul et Filio, consul- 
tam de more sedem apostolicam mandasse inqui- 
sitionem it synodis provinoialibus de ista ασα- 
stione fleri ; ac perlatis postea, ut eet verisimile, 
Patrum votis damnatum heresim Grecorum, et ad 
eam exstirpandam, prout Patres etiam Aquisgra- 
nenses judicaverant, utile judicantium addi Sym- 
bolo in ecclesiis cantato vocem Filioque, annuisse 
denique Romanum pontificem, cum stagnum vide- 
rel. inpendere periculum, ut loquitur Andreas, et 
roulti magne auctoritatis Occidentales Patres id 
necessarium judicarent. Et ita deinceps coromuni 
decreto per totum Oczidentem Symbolum cum ad- 





4199 


ΝΟΤΑΕ. 


1134 


ditione Filioque in missa éantatum , aut potius A bolo Constantinopolitani tecumenici secundi, quam 


cum id antea per Galliam et Hispaniam γο]υπία» 
ria ecclesiarum et episcoporum devotione usurpa. 
retur, 8866080 denique Romaní pontifleis et firma- 
tum. 


Dedimus hactenus bistorlam additionis vocis 
Filioque ad Constantinopolitanum Symbolum , at- 
ticulis temporum et progressionis gradibus distin- 
ctam ; ex cujus vel simplici expositione confido 
apparere innocentiam et aequitatem ejus facti, ut 
pene potuerim lucrifacere operam secundi ex pro- 
positis capituli tractandi, quo sum pollicitus de- 
monsiratorum me justis et idoneis de causis istam 
esse 4 Latinis additionem factam. Nam primum 
quidem additionis modum et gradum, quo ma- 


ipsi Gonstantinopolitano secundo fuerat apponendi 
verba quedam Symbolo prius edito a Nicena pri- 
ma generali magna synodo? Apposita vero jam 
symbolo per generslem synodum voce Filioque, 
quiu illam cantare quoque inter saora continuo 
potaerit citra reprehensionem ullam Ecclesia Ro- 
mana, dubitare nemo poterit qui reputet nullam 
fingi probabilem rationem posse, cum Symbolum 8 
Conetantinopolitana secunda generali editum ϐΥ- 
nodo recte {η cantum ecolesiasticum sit receptum : 
idem Symbolum auctiori et explicatiori editione 
vulgatum a Nicena secunda generali septima syn- 
odo, nefas fuorit ecclesiasticis aptari modulis, et 
in choro, dum saera peraguntur, audiri. Dicent 


gistrl et theologi catholici allegatum in presidium B fortasse genus mendacii foisse Symbolum quasi a 


erroris a negantibus sanctum Spiritum u Filio pro» 
cedere testimonium Constantinopolitani Symboll, 
Patris solius in productione sancti Spiritus diser- 
tam mentionem facientis, sic explicabant ut Filium 
cum Patre conspiranter intelligi oportere conten- 
derent, ao si6 νούό tenus vocem Filíoque Symbolo 
adderent, quis jufe possit reprehendere, cum ea 
non tam additio quam expositio fuerit, rem profe- 
rensillicabscondítam. nion interudens aliunde impor- 
tatam? Andrew episcopi Rhod1687 9 hac Ipsa de re ih 
concilio Florentino, sess. 6, disputantís probatusejus 
saore synodi assensusyllogismus huc facit: Od8egía 
ἔχθεσις, ἀνάπτυξις ἢ σαφήνειά τινος ἐπιστήμης f$ 
µαθήµατος ῥηθείη ἂν προσθήκη. ᾽Αλλὰ τὸ ix τοῦ 
Yioàó λεγόµενον ἐν τῷ συµθόλῳ ἐμπεριέχεται ε xal 
τοῦ Ηατρὸς φωνη, ἑἐξήγηδις ὃν αὐτοῦ xal ἀνάκτυ- 
ξις. Oóx ἄρα ἐστὶ προσθήχει. Nulla erpositto, ezpli- 
caiio aut declaratio doctrina? cujuspiam aut dogma- 
$ís recte vocetur additio. Alqui vos « Filioque » 
verbo tenus udfunctn Symbolo fam prius in eo contt- 
webalur, latens εἰ subínielleclo (n ipsa mentione 
Pairís; cujus abstrusi sensu h&c lantum  enarratto 
et explicatío est. Non est. gitur additio. Belo Gre- 
cos schismatieos contra ezciperte, vetitum esse no- 
minatim apponere quidquam Symbolo eti&m εχρο- 
sitlonis c&usa. Sed eos Bubfnovet idem Andreas 
Rhodius diserte negans id unquam fuisse prohibi- 
tum. Verba ejus hec sunt concil. Florent. sess. "7, 
p. 107 tomi XXX1I Conolliorut ed. Reg.: ΑΦ’ οὗ 
Vxecmi ὅτι ἠνίκα Φυμπερανθῇ tb aóp6oAov, καὶ κω- 
Αόεται tà προσθεῖναι, νοεῖται ὅσον πρὸς τὸν νοῦν 
«xi αρὸς ἓτέραν διάνοιαν ὅσον δὲ πρὸς διασάφη- 
σιν, οὐδέποτε { No sola τοῦτο χεκώλυχε. Unde 
sequítwr prohibilionem αάάεπάί, quz consummato 
jam Symbolo est appostta , intelligendam esse de 
addttonés novi sensus diverseque sententiz ; nam ad- 
ditionem que ad meram declarationem pertinet, 
nunquam prohibet Ecclesia. 

Secundus additionls gradus, auctoritale synodi 
Nicene secunda, generalls septime, factus, apo- 
logia non indiget. Quotus enim quisque non sen- 
tit (P. 471] nihil minus juris ecumenico concilio 
Niceno secundo fuisse declarandi aliquid in Sym- 


Constantinopolitanis secunde synodi Patribus edi- 
tum cantare, eum additamento tanto posterius illf 
& Bpeptima generali synodo inserto, ex quo nonjam 
amplius id seounde synodi Symbolum esset , sed 
alud septime. Respondeo: si multa verba a se- 
cunda generali synodo Symbolo Nicene prime 
generalis addita non obstiterunt quominusid Sym- 
bolum Nicenum vocari perseveraret, cur unius 
quadrisyllabse voeule additio impediet ne vere 
idem Symbolum Constantinopolitanum ut antes 
possit dici ? Niceno 8ymbolo 628 Constantino- 
politani centum quinquaginta Patres adjunxerunt, 
post illá verba: Credo in Spiritum sanctum he»o 
Domtnum et vivificantem, qui ex patre procedit, qui 
eum Patre et Filio simul adorutur et conglorifica- 
fur, qui locutus est per prophetia. Et tamen Sym- 
bolum sic auctum Nicentum nihilominus deinceps 
eatholíei dixerunt. Durandus in Rationall divin. 
offic. 1. τν, 6. 25, postquam apostolicum et Athana- 
slahuimm Symbola memorasset, subjungit : Tertium 
est Nicenum, quod Damasus papa ez constitutione uni- 
versalis synodi apud. Constantinopolim celebratz in- 
stituit. Similiter Magister Sententiarum, 1.1, dist 14 
et Aloxander Alenesis part. ni, quest. 69, membro 
5, Symbolum quod in missa cantatur Nicznum ac 
Nicenorum Patrum vocant. Hujus ratio est quod 
additio Constantinopolitanorum Patrum nihil] no- 
vuth intolit Niceno Symbolo, sed quedam que in 
50 latebant explicatius protulit. Hoc affirmat san- 
ctus Gregorlus Nazianzenus, unus e 150 Constan- 
tinopolitanis Patribus, scribens ad Cledonium : 
Ἡμεῖς , inquit , τῆς xarà ἨΝίκαιαν πἰστεως τῶν 
ἁγίων Πατέρων τῶν ἐχεῖσε συνελθόντων ἐπὶ καθαι- 
ρέσει τῆς ᾿Αρειανικῆς αἱρέσεως οὐδὲν οὔτε προετι- 
μήσαμὲν ποτε οὔτε προτιμᾷν δυνάµεθα, ἀλλ᾽ ἐκεί- 
νης ἑσμὲν πίστεως σὺν θεῷφ xal ἐσόμεθα. Tantum 
addit se cum suis in illa sacra Synodo οο]]θρίθ 
articulatius exposuisse, que minus sufficienter, 
habita ratione deinde subortarum haeresum, de 
sancto Spiritu declarata a Nicenis fuerant, Προσ- 
διαρθροῦντες τὸ ἑλλιπῶς εἰρημένον περὶ τοῦ ἁγίου 
Πνεύματος. In que Nazianzeni verba scholiastes 
ejus Elias sic recte commentatur : Τῷ piv σώματι 


1135 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. Π.᾽ 


1136 


τῶν λέξεων παρελέλειπτο, τῇ δὶ φυχᾷ (λέγω δὴ «à À quod promiseram, et satis evicisse nullam in facto 


τῶν νοημάτων) οὐδαμῶς. Διὸ xal ὁ ἅγιος οὗ τὸ m2- 
ῥραλελειμµένον, ἀλλὰ τὸ ἑλλιπῶς εἰρημένον τοῦ σώ- 
µατος λέγει διαρθροῦν fot ἐξακριθοῦν καὶ διαµορ- 
oov, Heo ille ; quibus signiflcat non sensibus aut 
quasi anime eymboli Niceni defuisse aliquid, di- 
cere Gregorium Theologum, sed sono verborum ao 
veluti corpori, etc. Unde sequitur additionem iden- 
titeti non obstare. ldem nunc pari jure dicimus. 
Quam voculam Nicena secunda synodus, generalis 
septima, Symbolo a Constantinopolitana generali 
gecunda edito addidit, es cum extranea non fuerit, 
sed ex visceribus ipsius Symboli doctrine ae Con- 
Btantinopolitanorum Patrum sententie eruta, non 
facit ut post hujus epenthesim Symbolum aliud 


additionis vocis FHioque ad Constantinopolitapum 


Symbolum temeritatem Latinorum posse notari, 


sed summam potius et Romani pontificis et eccle- 
siarum Occidentis apparere cum fundatissime ra- 
tione moderationem ac sapientiam, in necessitate 
obsistendi grassanti heresi,temperantium tamen id 
a Grecis exigere, quo illos exasperandos et quadam 
exprobatione preeteriti erroris confundendos intel- 
ligebantetista benigna accommodationestudentium 
eosad unanimam ecclesiarum allicere concordiam. 

P. 390. Τὸ πρὸς τὸν ᾿Αθραὰμ τοῦ θεοῦ. Aliquid 
quodammodo simile dictum Abraamo a Deo repe- 
ritur Genes. xn, 2: Benedicam benedicentibus δι. 
etc. Caeterum verba, ut hic jacent, potius sumpta 


divereum id debeat censeri. Nullum ergo fuerit p videntur ex Genes. xxv, 29 : Qui benedixerit tibi, 


mendacium, id Constantinopolitanum ut antea vo- 
care. Quod vero Ecclesie Gallis et Hispanis can- 
tare Symbolum in sacro cum additione Filioque per 
se instituerunt, id nimirum sibi licere credidere, 
postquam ista additio per generalem septimam 
gynodum oomprobata et usurpata fuerat. Unde, ut 
superius vidimus, Leo tertius pontifex id faclum 
non ut nefarium damnavit, sed tantum ut ab eo 
desisterent suasit propter causam quam ibi com- 
memorat. (P. 472) Sed illa Romani pontificis mo- 
deratio, ut tunc fuit laudabilis, sic postea per Gre- 
corum 634 schisma heresi cumulantium pervi- 
caciam evasit intempestiva. Etenim illi abstinere 
& cantu Symboli cum additione Filioque pro signo 
profitentium suam de processione Spiritus sanoti 
ex patre solo heresim habebant. Sic Photius Leo- 
nem tertium tanquam sibi consentientem in ista 
blasphemia laudat, quod nimirum ille noluisset 
eantari Symbolum cum additamento Filioque. 
Coacti ergo vere sunt, ut loquitur Andreas Rho- 
dius superius relatus, Romani pontifices cantari 
jubere Symbolum tali additione auctum, justo 
metu gravis scandali, tum apud Latinos, quorum 
Ecclesie pleraque jam ultro cantum illum usur- 
parant, tum apud Grecos, qui ejus rei emissionem 
in erroris sui patrocinium trahebant, et tamen 
vel sic coacti temperarunt Grecos ipsos adigere ad 
id Sybolum cum pari additione in ecolesia cantan- 
dum. Licet non deessent fervidiores, qui id Gre- 
cis injungi suaderent. Contra quos videtur Joan- 
nes Parastron, missus Constantinopolim a Grego- 
rio X, illa verba & Pachymere hoo capite recitata 
protulisse ; per que suadere studet ltalis uf di- 
misso amotoque additionis ad Symbolum (8 Grecis 
videlicet exigende) scandalo, cum fratribus, quos 
viderent palam Grecis conciliari, vera ita demum 
coalitura pace, vellent. Uti et vicissim Graecos mox 
ipsos hortatur ad admittendas et satis accipiendas 
'excusaliones quas Latini allegarent pro addita- 
mento ad Symbolum, hoc est pro eo quod Symbo- 
lum voce Filioque aotum in suis ecclesiis canta- 
rent, prout justis et necessariis de causis majores 
ipsorum id instituissent. Prestitissent mihi videor 


si ipse benedictus ; qui maledixerit tibi, maledictio- 
nibus repleatur. Sed hec non dicuntur a Deo Abra- 
amo, sed ab Isaaco Jacobo, ut forte hoc sit µνη- 
μονικὸν σφάλµα Pachymeris. 

Cap. 20. Quando contigerit hoc capite narrata 
incomitiatio rhetoris ecclesie Holoboli, ostende- 
mus infra in Chronologicis l. ut harum observatio- 
num, €.5, n. 6; nunc oocasionem non omittam 
demonstrapdi Vaticanum paraphrastem nequaquam 
ipsum 637155 fuisse Pachymerem, qui aliam quasi 
editionem sui operis commutans plurima vuolgave- 
rit, id quod virum doctissimum suspicatum video. 
Si enim is ipse esset, non ita manifeste a se ipso 
dissensisset, ut hic facit. Cum enim in nostris 
optimis B et A codd. Pachymeres hoc loco habeat 
πλὴν οὐκ ἐπὶ τούτου τοῦ καιροῦ γεγονὸς, ἀλλὰ mpé- 
τερυν, paraphrastes sic luno locum efferi πρότερον 
μὲν συμθὰν μετὰ τὸ ἑξορισθῆναι πατριάρχην "Ao- 
νέιον. Ἱία ille, et mox ut sibi cobereat, ;ubi con- 
ventus est mentio habiti congregatis episcopis cum 
patriarcha, imperatore presente, [P. 473] Vatica- 
nus patriarcham tuno fuisse Germanum diserte 
tradit contra manifestam Pachymeris sententiam, 
qui nihil omnino de conciliationis Ecclesiarum ne- 
gotio tractatum, quandiu patrisrohatum tenuit 
Germanus, tradit. Neo potest esse dubium quin 
patriarcha illio tacito indicatus nomine Josephus 
fuerit ; sub quo demum tractatio concordie Eccle- 
siarum moveri coepta est. Et quidem Josepho pa- 
triarchatum gerere incipiente nondum fuisse de- 
formatum infami supplicio Holobolum, manifeste 
patet ex cap. hujus libri 12, quo narratur impera- 
torem ursisse patriarcham (Josephum videlicet) et 
quosdam ex olero ad assentiendum paci quam trea- 
ctabat cum ecelesia Romana, euffregantibus in 
hoc ipsi archidiacono Meleteniota, Georgio Cyprio 
protapostolario, et hoc ipso Holobolo, quem inde 
patet nondum male multatum ab imperatore, quin 
eliam in gratia tuno apud eum fuisse, donec eam 
illo ipso conventu imprudentia sua perdidit. Alibi 
etiam observari soriptorer hunc a Pachymeris, 
quem interpolat, mente aberrare. Sed hoc in spe- 
cimen talium abunde sit hic memorasse. 


1137 


NOTA. 


1138 


P. 393. Portilere se. prius actorum. Quid viderat A Hellesponto vehemens spiraret. Hodie hes civitates 


Illolobolus de novo ut mutaret sententiam, et ex 
probante consilium reconciliandarum Ecclesiarum 
repente in ejus pacis adversarium mutaretur ? Ni- 
hil sane nisi se mínus honorifice quam vellet tra- 
ctatum ab Augusto; quam ille, ut putabat, contu- 
meliam perseverantia in schismate et pervicacia 
ulcisci studuit, En quo spiritu Grecischismatici fer- 
rentur. Non eos ratio, non auctoritas, non veritatis 
cura, sed ambitio et superbia privateque rationes 
precipitabant, ipso iis addicto historico fatente. 
Non ita Joannis Ὑθοοὶ ex adversario in fauiorem 
Latinorum mutatio contigit superius o. 25 narrata; 
ille siquidem quoad putavit causam Grecorum 
veritate niti, modeste restitit imperatori usque ad 
perpessionem carceris; ubi vero per otium lectis 
Patrum libris clare vidit potius jus esse Latinorum 
statim agnitam veritatem est professus et constan- 
tissime defendit. 

P. 394. Inlestinis ovium ipso adhuc fimo refertís 
implicili onustiqwe. Etei hano foedam traductionem 
damnatorum per urbem xawóv θρίαµθον Pachyme- 
res vocat, preecesserant tamen ejus exempla Con- 
stantinopoli. Vide Annam Comnenam, quid 636 
ipsa simile viderit, referentem. I. xu Alexiadis, p. 
863 ed. Reg., ubi peculiariter in rem nostram no- 
tat eos qui hoc modo c:rcumducebantur habuisse 
capita intestinis boum oviumque quasi ad ridicu- 
lum ornatum cincta: Τὰς δὲ κεφαλὰς, inquit, iv- 
τοσθίοις βοῶν καὶ προθάτων ταινίας δίκην χοσµή- 
σαντες. In optimo ms. Pugetiano, cum quo editam 
jam Alexiadem contuli et plus quam mille locis 
emendavi, legitur χατακοσµήσαντες. 

P. 397. Πρὸς Μεθώνην Ὑίνονται, Sio contextus 
trium simul codicum: sed in Barberino supra Με- 
θώνην asoriptum in glosse modum Κορώνην legi- 
mus. Hoo ab erudito lectore additum putamus ad 
prevertendam ambiguitatem , que posset objici 
minus cautis a vocabulo Μεθώνης. Isto enim no- 
mine est urbs Thracise apud Suidam οἱ 8tephanum 
item alia Macedonie in Magnesia, cujus meminere 
Thucydides, Strabo, Stephanus, Plinius, etc. Me- 
thonen etiam in Thessalis memorat Hesychius, il- 
jam forte de qua Seneca choro actus ἆ Troadum 
his versibus : 

Án frequens ruscis levibus Methone, 

Qua sub OEtaris latebrosa silvis, etc 
Nulla porro harum in hunc looum quadrat : non 
enim proveotos a Malea Laconie promontorio Hel- 
lespontias ventus plenis velia per totam noctem 
impellent, quod hie dicitur, appellere retro potuit 
in Macedoniam aut Thraciam. Est ergo hec Με- 
θώνη quam Pausanias Μοθώνην soribit, Messenie 
urbs maritima in modico promontorio, cui adver- 
sut aliud angusto sinu diremptum Corone insidet, 
alia urbs, [P. 474] cujus propterea mentionem op- 
portune euggerit glossema non inutile ad determi- 
nandum de qua Methone hic agatur : nam in hano 
non inverisimilis cursus a Malea fuii vento qui ab 


nomen fere antiquum in mappis recentioribus ob- 
tinent, signate vocabulis Modon et Coron. Porro 
qui sinum Modonem inter et Coronem situm in- 
trat, is ut Methonem sic et Coronem tenuisse dici 
potest, ut nihil glossator auctori contrarium alle- 
verit. 


P. 420. Cui Manuéli nomen erat Zachariz filio 
Puta hec Manuelis et Zacharis vocabula prenomina 
fuisse hominum quibue commune fore Calanez 
gentis nomen. Hoc enim dicendum necessario vi- 
detur, ut Pachymeres cum Gregor& cumque Duca 
Michaelis nepote, cujus historiam vir doctissimus 
Ismael Bulialdus ante hos annos quindecim primus 
edidit, conveniat, siquidem illi ambo docent Mi- 


B chaelem Paleologum hunc nostrum concessisse 


Phocseam Cotaneis. Ac Gregoras quidem sub ini- 
tium libri x:,p. 239, agens de Catane Phocee prin- 
cipe, οἱ eum Mitylenem tunc occupasse referens 
in eamque immigrasse, presidio tamen valido Pho- 
cae relicto, statim subdit: Κλῆρος 9' αὐτῷ κε- 
ριελθὼν ἦν ἀπὸ προγόνων ἡ Φώκαια πρὸς τοῦ βασι- 
λέως καὶ πάππου τοῦ βασιλέως σφίσι δοθεῖσα ἐπι- 
τροπῆς ἕνεκα xal χρημάτων 699 τινὸς πορισμοῦ. 
Διὸ xal χατὰ χρόνους ταχτοὺς ol ταύτης ἐφορείαν 
διαδεχόµενοι γράµµατι βασιλικοῖς ἀνανεοῦντες ἀεὶ 
διετέλουν τὴν δόσιν τοῦ κλήρου, etc. Quorum summa 
est, Catanem, qui sub Andronico juniore prin- | 
ceps Phocsee erat, eum principatum obtinuisse 
hereditario jure transmissum & suis majoribus, 
quibus illum imperator proavus Andronici Junio- 
ris (fuit is Michael Paleologus prior) certis legibus 
in feudum, ut loquuntur concessisset. Quare 
quoties in eo principatu fllii patribus succederent, 
diploma imperatoris impetrare illos oportebat, quo 
in istius dynastie legitimam possessionem mitte- 
rentur. Ita ibi Gregoras. Ducas autem c. 20 Hist., 
p. 80 ed. Reg. sic habet: Ἐν ταῖς ἡμέραις δὲ τοῦ 
βασιλέως Μιχαλλ τοῦ Παλαιολόγου , τοῦ πρῶτως 
βασιλεύσαντος iv Ἡαλαιολόγοις, ἡλθόν τινες ᾽Ιταλοὶ 
αἰτοῦντες τὸ ὄρος (agit de monte Phocidis) δοθῆναι 
αὐτοῖς, καὶ λαμθάνειν κατι ἔτος τὸ συμφωνηθὲν. 
Imperante Michaele Polzologo, eo qui primus in 
domum Polzologam imperium intulit, venerunt qui- 
dam ltali petentes montem Phoca sibi dari sub 
pensitatione annui tributi. Heo Ducas, qui quan- 
quam hio non nominat istos Italos, paulo inferius 
tamen indicat eos e gente Catanea fuisse, dum 
seribit : "Heav δὲ οἱ ῥηθέντες τῆς πόλεως (νέας Φω- 
καίας) Χτήτορες ix τῶν Κατανέων Γενουῖται, ἊΑν- 
δρέας xai Ἰάχωθος, eto. Erant autem memorati 
wrbis που Phocsz domini e Cataneis Genuenses 
Ándreas ei Jacobus, posteri videlicet illorum aut 
illius qui cum Michaele Paleologo priori de mon- 
tis Phocese dominio transegerat. Unde intelligitur 
hunc cujus meminit hoc loco Pachymeres, qui 
primus montem Phooidis beneficio imperatoris ob 
tinuit, Manuelem Cataneam fuisse vocatum, filium 
Zacharie Catanee sive Catanei. Reperimus οἱ Ca- 


4130 


P. ΡΟΘΒΙΝΙ OBSBRYATIONUM LIB. II. 


11 


telusios vocatos : nam qui multi in historiis cite- Α τοῖς ἄχροις τῶν ὑἱποδόχων ἀγγείων αεπαγοµένος 


rioris etatis Catelusiorum appellatione memoran- 
tur, ex eadem cum Cataneis esse familia certo col« 
ligitur ex collatione variorum locorum Villanii, 
Laonici et aliorom historicorum qui res quingen- 
torum retro annorum soripto complexi sunt. Neo 
nova res est mutari aliquid in nominibus magna- 
rum domuum,cum olim sciamus Cloantos in Cluen- 
tios, Lamos in Lamias, Clausos in Claudios et Clo- 
dios, Hortensios etiam in Hortalos transisse, nullo 
id in argumentum trahente familie diverse; ut 
omittam aimilia plurima passim observata in me- 
moria recentiorum adeoque hodie vigentium stir- 
píum. Non enim his immorari locus aut. prescripta 
brevitatis sinit modus, quem quidem jam exces- 
«8886 me paululum sentio, scilicet officio elatum 
grali animi erga familiam nobilissima, cujus ve- 
tera illustrissimaque exstant erga meam patriam 
Galliam fidei benevolentieque non vulgaris monu- 
menta, Rufus quippe, aliis Ruffinus, Cataneus, 
cognomento (P. 475] de Volta, Philippi Augusti 
Gallis regis archithalasgus fuit, et eum post expu- 
gnatam Ácoonem deportavit in Apuliam, ut Rigor- 
dus docet in libro De geslis Philippi Augusti, p. 
142. Salvator etiam Vitalis in 628 Chronico Cor- 
βίου tradit, in expeditione S. Ludovici qua cepit 
Pelusium, unum ex eadem stirpe Cataneorum de 
Volta inter duces exercitus fuisse. Anno item Chri- 
ati 1300, cum Genuensis res publica in gravi suo 
periculo necessarium cenguisset subJicere se im- 
perio Caroli VI regis Gallie, missus ad illum com- 
muni consilio Damianus Cataneus summa pruden- 
tia parique felicitate negotium confecit, relata 
domum ex regia gratia titulo atque honore mare- 
schalli Francie. Perseveravitque affectus in poste- 
ria non sine mutue regnum benevolentis signis il- 
lustribus; quale fuit quod Ludovicus XII, solemni 
pompa Genuam invectus, villam Laurentii Catanel 
ejus invitatu humanissime visit, delectatum se ho- 
epitio gratissime praeferens. Quare in occasiong 
legationum ad reges Franosi Catanei 8 Genuensi- 
bus plerumque, ut ibi gratiosi, legebantur. Sio 
anno 1499 Christophorus, 8ΩΠΟ 1511 Thomas Ca- 
tanei, anno 1513 alius item Cataneus, legati Genua 
in Galliam venisse reperiuntur. 


Pag. 420, Atuminis fodinss. Quis hio labor esset 
et quantum ex eo lucrum, discimus ex Duca, qui 
domioilium se habuisse in ista nova Phooma profl* 
tens, quee refert spectasse oculis oreditur: 'Ev τῇ 
Φωχίδι τῇ κατὰ τὴν Ἰωνίαν ὄρας ἦν ἐν ᾧ µέταλλον 
στυπτηρίας ὑπάρχει καὶ ὁ Λίθας ἅπας τῆς ἄχρω» 
ρείας πυρὶ προσοµιλήσας, εἶτα ὕδατι, ὡς ψάμμος 
γίνεται. Τὴν δὲ ἀπὸ τοῦ λίθου γενοµένην ψάμμον elc 
λέθητα βάλλοντες σὺν ὕδατι, καὶ χαχλάζοντος οὐ τό. 
σον, ἡ βληθεῖσα ψάμμος διαλύεται’ καὶ τὸ μὲν παχὸ 
καὶ οὐσιῶδες αὐτῆς ἐν τῷ ζωμῷ µένον ὡς γάλα 
τυρῶδες, τὸ ξηρὸν xai γεῶδες αὐτῆς ἔξω ῥίπτουσιν 
ὡς ἄχρηστον) τὸν δὲ ζωμὸν slc σκάφας κενώσαντες 
ἄχρις ἡμερῶν τεασάρων παραδρομὴν, οὐρίσκεται ἓν 


ϐ 


ὁ ζωμὸς καὶ ὑπεραυγίζων ὁμοίως χρυστάλλῳ, etc, 
Hoa est ex versione Bulialdi: Im Phocide, quz 
Jonie adjacel, mons erat. metalli aluminis ferox; 
cunclique lapides, qui ἐν vertice mentis, in. ignem 
primum, posimodum in aquam smüsi im areman 
comminuntur. Hae eg isis lapidibus collecta ia 
cacabum agua mista demillitur, ae ubi. parum aqua 
injecía ferbuit, arena liguefü. Quod densum es eju, 
ejas simile, ad. modum lactis i& caseum | coagulali 
gervalur : quod durum et terresire, ul inulile. obji- 
cur. Offa vero illa in vasa diffusa per. quatwr dit 
in eis ou ^sidi ; posleaque circa oras summas vas. 
rum conoreta splendensqua ad. (nstar | orysialli repe- 
rüur, eio. Betis enim bac sunt ad indicandum 
istius hio memorati laboris modum, Quesstuosa 
porro dietraotionia hujus rmerois causam Duces 
mox memorat, quod alumen tinctoribus neces: 
rium sit: Ἔστι δὲ ἀναγκαῖον χρῆμα δευσοποιοῖς 
Que confirmant id quod noster paulo inferius ar 
hit : Inde siquidem vim inferre. magnam ή (09. 
nuenses) consuerant istius mercis (alumipis) vendi- 
bilis in primis, quoniam plurimus prout. hediequ 
eermilur; ojus usus est in pannis ϱ lana texta. oolott 
vario 619 fucandís His omnibus addo Cataneorom 
imperitantíum Phooes mentionem etiam exslam 
apud Cantacusenum, [. wu, o 29, p. 290 ed. Reg., 
ubi eamdem, ut apparet, rem narrens quam go. 
perius retulimus e Gregora, Mitylenes videlicet oc. 
cupationem per Cataneos Phoose regulos faciam, 
in eo videtur a Gregora discrepare, quod factom 
id Dominjoo Catenie Adree filis tribuit, non eu- 
tem ipsi Andree et Jacobo ejus fretri. Verba Can 
taeuzeni heo sunt; Ἠγγέλλετῳ ὡς Aoplivxx d 
Ανδρέου τοῦ Κατανία, ὃς τῆς «νέας Φωκαίας ἦρχι 
βασιλέως παραδόντος xarà χάριν, τοῦ πατρὸς αὐτῷ 
ἀποθανόντος κληρονόμος τῆς οὐσίας καταστὰς, πλω: 
σιος δὲ ἦν, τοῖς χρήµασι φυσηθεὶς Αΐσθον δισ» 
θείη Ῥωμαίων ἀφελόμενος ἰδίαν ἑαυτῷ περικοή- 
σασθαι ἡγεμονίαν, et ορίοτα que ibi pergit narras, 
quibue egregie confirmantur qua de Phooes dc- 
minis beneficio imperatorum Paleologorum Cit 
neis diximus, necegserio ad supplendam in hw 
loco nogtre historie (P 476) ἁποσιώπησιν Pachy 
meris, familie nomen omittentis in memorando 
Manuele Zacharie ülio, primo Phoca possessor 
[) ex concessione Michaelis Paleologorum primi ^c 
gusti. 


P. 421. Vocem ἐνσγευασάμενοι ex margine i! 
contextum intuli, expuncto νηϊσάμενοι, verbo ni- 
hili. 


P. 420. Que hoc oap. narrantur de Maris '* 
gina Bulgarie in avunculum imperatorem, odi 
pacis Ecclesiarum ab eo procurat, concitare εἰ: 
tanem Syrie conante, faciles ostendunt previm 
achismaticorum animum : uli et quias eapite s 
quenti et deinceps narrantor, quam crudelis, i? 
pia, facinorosa hao mulier fnerit demoostrtt; 








1144 


NOTAR.. 


11412 


quare illa proteetrice schismastici rebelles glorien- 4 tins nihil prohibeat quominus aliquisducat uxorem 


tur licet, digno patella operculo, 

P. 436. Quare hic narrat Pachymeres, se adbibi- 
tum ab imperatore ad clam explorandum ecquid 
Theodosius monachus, si Antiochenus patriarcha 
fieret, obstiturus esset negotio conciliationis Ec- 
clesiarum, rem illam ex Augusti sententia ges- 
sisse, ostendunt hunc nostrum, etsi tacito judicio 
animi schismati faveret, ut multa demonstrant hu- 
jus historie loca, tamen imperatoris consiliis ejus 
generis haud palam adversatum. Imo suspicari 
forle non immerito possemus eura vivente Mi- 
chaele vere et ex animi gui sententia fevisse paci, 
sed eumdem historiam deinde hano scribentem 
sub Andronico, qui se iterum & Romana Keclesia 
abscidit rescissis paternis actis, 
revolutum in familiares errores. 

P. 440. Ex canonibus quondam & Sisino. perlatis, 
Non est hic Sisinius ille antiquus Constantinopos« 
litanus patriarcha, qui anno Ghristi 420 Attico 
successit ut narrat Socrates, ]. vii, ο. 96, ged alius, 
ut apparet, longe posterior, qui anno christi 095 
Nicolao Chrysobergi suffectus est.Nam huno Joan- 
nes Curopolates 6869 in Hist, «d ann. mundi 6509 
testalur canones de matrimoniis sanzisge, 


Ibid. Gradus affnitatis. Anna fllis Michaelis Au- 
gusti, sponsa destinata Miehseli despote, quarto 
consangninitatis gradu ocontingebut Annam aite« 
ram, filiam sororis patris sui, paptam Nicephoro 
despote, Michaelis despole germano ; et quia 
Nicephorus et Anna conjuncti matrimonio pro uno 
censebantur, etiam Nicephoro et eonsequenter 
Miohaeli ejus fratri totidem affinitatis gradibus 
admovebatur. Porro Michael Anne uzori suí fra- 
tris affinitatis gradu secundo jungebantur, quia suo 
germano ejus viro secundo consanguinitatis gradu 
junctus erat.Affinitatis quippe gradus, ut theologi 
et juris canonici consulti hec tractantes docent, 
pari passu sequuntur gradus coneganguinitatis, Ut 
ergo consanguinitatis primus gradus est qui pa- 
rentes inter et liberos intercedit, secundus fra- 
trum ad fratres, tertius fratris sororisve filiorum 
ad patruos, avunculos,amitas et materteras, quar- 
Lus consobrinorum ad consobrinos,ila et affinitatis 
numerantur totidem ; quales revera in hac filia 
Michaelis Augusti respectu sponsi ei destinati Mi- 
chaelis despote numerabantur.Unde ex hao parte, 
ut ait historicus, quatuor erant συνοικεσίου give 
affünitatis gradus, ex parie vero sponsi ipsius 
Michaelis despote respectu fratris ejus Nicephori 
et ejus conjugis Anne nate ex sorore Michaelis 
Augusti, duo; quia ut (P 477) consanguinitatis 
gradu secundo connectebatur frater fratri, ita se- 
cundo pariter affinitatis gradu conjungebantur 
levir et fratria. liec mens hujus loci est ; circa 
quem notanda venit duplex Grecorum illius tem- 
poris a Latinis hodiernis discrepantia. Prior eat 
quod, ut hinc apparet, apud Graeaos tunc alfinitag 
affinitatem pariebat, cum in usu jam Kocleasie La- 


sororem uxoris fratris sui: altera quod in nnme- 
randis cognationis et affinitatis gradibus parentes 
nuno non imputentur, sed primus gradus consti- 
tuaturin fratribus,cum,ut numerathoc loco noster, 
necesse sit primum gradum respectu patris ac 
matris poni, secundum  respeotu fratrum aoc 
sororum. Sic enim tantumNicephorus despota, qui 
filiam sororis imperatoris in matrimonio habebat, 
ab ipsius imperatoris filia quarto affinitatis gradu 
distare poterat, prout hic dicitur. 


P. 448. Quando ducenle Isaacio Augusto, etc. 
Rem hic indicatam fuse narrans Georgius Acro- 
polita)Historiz sut c. 11, p. 10,ed. Reg.) in summa 
docet lsaacium Augustum in Bulgaros, qui au- 


servigse tempori β tore rebellionis Asane a se defecerant, expedi- 


tione sucepta, Ásanem cum presidiis arta obsi- 
dione cinxisse intra oppidulum Strinobum dictum, 
ἐντὸς τοῦ πολιχνίου οὗ δὴ τὸ ὄνομα EZxplvoOoc: 
Videtur amplificata deinde ab  Asane victore 
beo civitas, quippe quam noster Ternobum 
vocans, regiam Bulgarie urbem fuisse non 
semel indicat, Pergit Aocropolita dicere, cum 
680 in extremo discrimine res Asanis et Bulgaro- 
rum essent, quos ne iu Isaacii Augusti potestatem 
mox venirent nulla res prohibere humanitus pote- 
rat, exiisse ab urbe obressa quemdam specie 
trangfugam, qui ἱσορίάο imperatori nuntiaret mox 
irrupturos in ejus castra maximo numero Scythas ; 
quo ille indicio perculgus noote repente obsidionem 
solvens fugit ab oppido postridie dedendo, et ejus- 
dem proditoris etiam in fuge via consilium fraudu- 
lentum sequens se suosque conjecit in angustias, 
ubi mox plurimi & paucis misere opressi sunt 
Bulgaris,qui ex composito in clreumventos irruen- 
tes Romanos plerosque cedunt, imperatore cum 
non multis egre se in tutum recipiente, omni ap- 
paratu et imperatoria supellectili hostibns relicta. 
Οἱ δὲ, ait Acropolita, διασωθέντες μετὰ τοῦ βασι- 
λέως γυμνοί τε ἦσαν καὶ ὀλίγοι πάνυ. Ἐντεῦθεν 
ἐφυσιώθη τὸ τῶν Βουλγάρων φῦλον λείαν πολλὴν ix 
τῶν Ῥωμαίων κερδῆσαν' ἀλλὰ δὴ xal ἐκ τῶν βασι- 
λικῶν παρασήµων τὰ τιμιώτερα. τάς τε γὰρ τοῦ 
βασιλέως πυραμίδας ἀνελάθοντο xal φιάλας τῶν 
ἐπισήμων καὶ χρῆμα εἷς πλῆθος καὶ αὐτὸν δὴ τὸν 
βασιλικὸν σταυρόν, etc. Hec sunt que noster hic 
vocat insignia imperii. In quibus quod τὰς τοῦ Ba- 
σιλέως πυραμίδας imperatoris pyramides Acropolita 
numerat, lumen accipit ex alio ejus loco, Hist. o. 
40, p. 36, ubi de Theodoro Angelo imperli insignia 
deponente sic scribit: Τὰ μὲν γὰρ ἐρυθρὰ πέδιλα 
ἀπεθάλλετο καὶ τὴν περ]μαργαρον πυραμίδα, εἲς ἣν 
xxi λίθος ὑπερκάθηται Χόκχχινος, βασιλικὰ ταῦτα 
σύμθολα.Βοο est ex versione doctissimi interpretis : 
Namque rubri calcei dimissi, et unionibus tnterstinc- 
ία pyramis, super quam lapis rubens emicabat, quee 
imperatorum insignea sunt. 


Capp, 10 et 14. Que hic narrantur de Vecco 
libere causam pauperum injuste opressorum 


1143 


P. ΡΟΒΘΙΝΙ OBSERVATIONUM LIB. II. 


11 


agente cum Augusto, a quo ea oocasione pessime Α nis, quam Arsenius libenter dabat, exprimeretur 


tractabatur,palam ostendunt quam ille vir alienus 
ab omni adulatione fuerit, et quam oertum sit, ea 
que pro ecclesia contra Grecos schismaticos egit, 
dixit, seripsit, purgata videri debere a suspicione 
fuci ao fraudis. De stauropegiis ;fuse agimus in 
Glossario, ubi et vide de Colybis capitis 42. 


(P. 478] P. 458. Me neutiquam passurum addi 
Symbolo, etc. Nunquam exegerunt Latini a Grecis 
ut particulam et ipsi Filioque SymboloNiceno ad- 
derent, modo fidem ipsam processionis eanoti &pi- 
ritus ex patre et Filio tenerent, et RomanamEcole- 
Biam faterentur non peccasse cum ad declarandum 
expressius dogma verbum illud Filioque Symbolo 
addidit. H»c duo si prestent, qui e schismate 


Grecorum redeunt, nihil aliud ab iis requirendum p 


sanxit etiamClemens VII!, cujus ea de re decretum 
memini me legere apud Possevinum iu Apparatu. 
Vide que superius adnotavimus ad c. 11, 1. v. Nihil 
ergo mirum si Michael imperator gnarus quid vere 
Latini peterent, et videns spargi a echismaticis in 
populum vanos metus, quasi jussurus statim papa 
foret ut in 689? omnibus Grecis ecclesiis Symbo- 
lum deinceps cum additione vocum vocabulo Filto- 
que e&quivalentium cantaretur, premunit animos, 
profitens se neutiquam id passurum. Consentanee 
his et Greci loquuntur in concilio Florentino 8688. 
25, p. 908 ed. Reg: Τὸ τῆς προσθήκης, ἡμεῖς οὐ δε- 
ἑόμεβα πώποτε ταύτην, ἀλλ᾽ ἐκχωροῦμεν ὁμῖν έχειν 
ταύτην ἐν ταῖς ὑμῶν ἐκχλησίαις, οὐ μὴν ἐν ταῖς τῆς 
ἀνατολῆς. Καὶ λέγομεν ὅτι ἀνάγκης κατεπειγούσης 
ἀνεπτύξατε τὸ Σύμθολόν xal οὐ λέγομεν τὴν ἐκ 
τοῦ Υἱοῦ φωνὴν fj ἑτέραν πίστιν fj προσθήχην τινὰ, 
ἀλλ᾽ ἐὐσεθῆ, καὶ σαφήνειαν τοῦ ἡμετέρου συµθόλου, 
Καὶ εἰσὶ τὰ Σύμθλλα ἀμφότερα εὐσεθῆ, καὶ ὦμο- 
νοηµένα λέγεσθαι ἐν τῃ τῶν Ῥωμαίων ᾿Ἐχχλησίᾳ, 
καθὼς ὑμεῖς λέγετε, xal dv cf ἀνατολικῇ, καθὼς 
αὐτοὶ ἡμεῖς λέγομεν . Καὶ οὕτω γενέσθω dj ἕνω- 
σις. De additione : nos illam. nunquam. admittamus, 
sed eam vobis in vestris ecclesiis habere permitti- 
mus, non aulem in Orienlalibus; dicimusque Symbo- 
lum a vobis explicatum necessitate congenle; el vocem 
fllam « ez Filio » non esse aliam fidem aut. alíquod 
additamentum, sed piam el nostri Symboli explana- 
tionem ; et esse ulrumque Symbolum pium et ejus- 
dem sentenliz, ut in Ecclesia Romana reciletur sicut 


C λαμπρυνεῖ, καὶ τὸ παρ᾽ 


indignum eum sacerdotio fuisse, ἀνάξιον τῆς ἱερω- 
σύνης, idque εἲς τὸ τῆς παραιτήσεως εὔλογον, ut vi- 
deretur idonea cessionis causa, prout narratur 
nostro, p. 415. 

P. 461. Is erat tunc Urbanus. Demonstrebimu 
inferius, Ἱ. m, c. 10 in Ghronico, &d annum 1279, 
non Urbanum tune fuisse papam, sed Nico 
laum lif, ut memorie aut calami lapsus hic 
agnoscendus sit, errore tamen in omnia ezempla- 
ria diffuso. 

P. 467. Δῶρόα μὲτ bixvo. Sumpta hec est ex 
Homero Iliad. B', v. 420: 'AXX' &ys δἐκτομὶν pi, 
πόντον δ’ ἀμέγαρτον ὄφελλεν. Unde et correximos 
quod in ms. vitiose legebatur ὤφελλεν. 

[P. 479] P. 469. Oraculum insculptum marmo 
ri, elc. Hoo oraculum Gregoras describit |, v, 
p. 67. Nos hic illud ex margine codicis Barberini 
representamus cum nomine auctoris a Gregor 
taciti, etiam paulo auctius. Nam hec verbax: 
τὸ παρ) Ἡραχλείου πολίχνιον apud Gregoram non 
comparent. 

683 Οὗτος ὁ χρησμὸς Παυσανίου προέδρου. 
Tc 9t πόλεως Τράλλεων τὸ χάλλος ρόνοις ἐτεῖτα; 
σθεννύμενον. Τὸ δὲ πολλοστὸν ταύτης καταλειρβὲν 
ἐν ὑστάτοις ἐμφοθηθήσεται (Gregoras legit ἐχδοι- 
θήσεται ἔθνει ἀνάρχῳ, ἁλωθήσετα: (Gregoras ἑλώ- 
σεται) δὲ οὐδαμῶς . Elta ἀνακαινισθήσεται περὶ 
δυνατοῦ Νικωνύμου, ὃς ὀχταπλῆν ἀγλαῶς ivi 
(Gregoras ἑννάδα et in margine ἐννείδα) βιώπι 
δίσκων, xal «plc ἑπτὰ Χύκλων πόλιν ᾽Ατιλλόν 
Ἡρακλείου πολίχνιον' $ 
xai πόλεις ἑσπέριαι ὑποκύψουσι, καὶ ἀγέρωχο 
ὑποχλιθήσονται παιδικῶς, 


Hoc es! oraculum Pausaniz przsidu. 

Urbis vero Trallium decus temporibus eril exilin- 
tum. Tenues tamen ejus reliquis in. ultimis exterrt- 
buntur a gente sine. principatu : al nequaquam. ᾱ- 
pientur . Renovabitur autem a potente cui a victor 
nomen. Qui octuplex splendide novenarium υἱθεί di- 
Scorum, el ter septem. orbium civilalem Attali ihy- 
strabit, e quod ab Heraclio oppidulum ; cui εἰ urs 
Occiduz subjacebunt, et feroces subjicientur put- 
riliter. 

Vertit, ut in oraeulis fleri debet, κατὰ πύδα, ai 
verbum singulos exprimens apices. Judicium dt 


vos dicitis, e£. Orientali ut. nos ipsi dicimus, atque D ipso vaticinio, verumne sit an fictum, quod st- 


ita faciendum unionem. 


P. 407. Οὁ προΐσχετο ὅλως αὕτη τῶν ἱερῶν 
πραγμάτων ἀνάξιον. Hinc apparet existimasse 
Gracos in formula abdicationis aut depositionis 
alicujus ex episcopali dignitate necessario, ut va- 
lida congeretur, exprimi debere, eum qui deponi- 
*ur indignum eo loco et ineptum officio esse. Que 
causa fuit Niceta episcopoHeracleensi misso a syn- 
odo &d Arsenium patriarcham, postquam is ab 
ecclesia fugiens in monasterium recesserat, ut ab 
eo cessionem patrierchatus exigeret, causa, in- 
quam, heo ei instandi ut ín formula abdicatio- 


, Bpicatos et Pachymerem et Gregoram video, tom si 


verum, quo ejus ἁπόθασις pertineat, lectori tt- 
linquo integrum. 

P. 430. In fatis erat. Vide que notavimos οἱ 
p. 104 et 439, item ad p. 229 ; quibus heretiraz 
doctrinam fatalia necessitatis liberum arbitrium 
perimentis rejeoimus, si forte hic illam scriplé 
schismaticus indicatam vellet, 

P. 478. Edicti sententia. Videtur hoc edictum 
imperator inchoasse ab illis S. Gregorii Nazianzer 
verbis qu sio in oratione contra Bunomianos le 
guntur p. 495 et 100 ed. Grec. Basileens : Mie 








1145 


NOTA. 


1146 


νευτέον yàp θεοῦ μᾶλλον fj ἀναπνευστέον. Quod Α hio positis potest astrui. Prius est Constantinum 


deinceps hic historicus culpat orthodoxum patriar- 
cham Vececum, quia is scriptis refellere schisma- 
ticos sit aggressus, schismatice loliginis Succus 
est, nullo satis specioso tectorio lividam  mali- 
gnitatem velans. Itaque oblitus quam magnifice 
&ntea predidaverit nobilem et liberam Veocci indo- 
lem ab omni adulandi servitute diejunetissimam, 
nuno, si superis placet eum exhibet Persa quovis 
abjeotiorem in assentendo, prodigum titulorum, 
et nihil sibi facientem reliqui in extollendo hono- 
ribus indebitis Ephesinum, cujus opera egeret, 
antistitem, quo ita sibi eum devinciret. Scribit, 
inquit p. 479, ad Ephesinum, eumque, ut ipsa in- 
scriptione demererelur, non. simpliciter ἱερώτατον, 
qiu solet titulus. episcopis. tribui, sed πανιερώτατον 
n fronte literarum nuncupat. Ita Pachymeres ; qui 
videtur hec scribens nunquam legisse librum in 
Grecia notissimum,Litargiam Chrysostomi. In qua 
sacerdos celebrans voce sublata dicit µνήσθητι, 
Κύριε, πανιερωτάτου µητροπολίτου 6684 ἡμῶν, τοῦ 
δεῖνος : Memento, Domine, πανιερωτάτου melropoli- 
&» nostri N. Et iterum mox τοῦ δεῖνος πανιερω» 
τάτου µητροπὀλίτου Ἡ ἐπισκόπου ὅστις Bv P, N. 
panhierolali metropolit:? aut episcopi, quicunque sit. 
Quod si sacerdotem facientem ad aram,et in sacro 
ornatu Christi personam representantem, non de- 
decet πανιερωτάτου deferre titulum cuilibet epi- 
scopo, quis patriarche privatas litteras ad Ephe- 
sine antiquissime et honoratissime sedís antisti- 
tem danti putet vitio vertendum si tali eum titulo 
[P. 180] compellaverit ? Ergo alia quidem schisma- 
tici objiciant Veoco, si babent: αὕτη γὰρ ἡ µή- 
ρινθος οὐδὲν ἔσπασε. 

P. 482. Enimvero scandalorum, eto. Satis au- 
dacter, ne dicam impudenter et impie schismati- 
cus hic scriptor sanctos Ecclesie Patres scandalorum 
magnorum causas dedisse ait, dum sacrum dogma 
de processione Spiritus sancti ex Patre per Filium, 
hoc est eimul etiam ex Filio, recte et orthodoxe 
explicant.Quanto sapientius faceret,si eum Vecco, 
quem bio immerito culpat.exserentem se verita- 
tem, quam prius ignoraverat, admitteret, et cum 
Latinis profiteretur rem a suis ipsis Graecis Patri- 
bus, ut fatetur ipse quoque, manifeste traditam. 

P. 484. llli ergo ambo soli gloriam, eto. Quod 
hic vides laudari pertinaces in schismate usque ad 
perpetiendam effossionem oculorum, imputa vitio 
historici palam, αἱ dictum est, schismati addicti. 
Et pertinere huc puta sapiens effatum sancti Cy- 
príani, bareticos, qui pro sui erroris defensione 
dira mortemve paterentur, non gloriam martyrii 
mereri, sed ponam luere perfidis. 

P. 495. Constantinum Acropolitam a patre ma- 
gno logotheta acceptum. "Videri poterit cuipiam 
Georgium Acropolitem magnum logothetam hoe 
tempore jam fuisse mortuum. Id enim ex duobus 


(1) Cf. Obs. ad Andronic. 1. 11, c. 4. 


hunc aversum se a pace Ecclesiarum palam tulisse 
quod non est verisimile facturum eum, si pater 
ejus, pacis ejus quasi auctor et studiossimus, 
viveret. Alterum, imperatorem Constantino suc- 
censentem eo nomine ;irem ad patrem juvenis non 
detulisse et ei filium castigandum non commisisse. 
Sed ad primum dicimus mirum non esse Constan- 
tinum a petre dissensisse, cum superius Pachy- 
meres docuerit in singulis ferme tunc familiis paria 
contigisse. Certe in ipsa imperetoria videmus Eu- 
logiam Michaelis Augusti germanam charissimam 
palam in ipsum ob pacem factam insurrexisse, et 
alios consanguineos etiam usque ad carceres,exca- 
cationes et necem ipsam pertinaces in schismete 
fuisse. Ad secundum respondeo forte abfuisse 
tunc ab aula Georgium magnum logothetam, lega- 
tione aliqua vel provinciali prefectura alibi us- 
piam detentum. Supervixisse porro illum Michaeli, 
et ab Andronico propter legationem ad papam et 
ad concilium Lugdunense 6845 pro causa pacis 
obitam in carcerem conjectum, disertissime tradit 
idoneus auctor Demetrius Raules Cabaces ex Ple- 
thone Gemisto, qui videre potuit que dicit, cum 
Constantinopoli sub Michaele et post huno sub 
Andronico viverit, etiam a Pachymere memoratus. 
Vide que notavimus ad p.314. 

P. 400. In Acropolita quidem ulciscendo iram in 
potestate habuit. Scio visum iri cuiqiam Greca illa, 
καὶ χρείττων τῶν κατ ἐκεῖνον τὸν θυμὸν Ίχε, non 
id quod sonat versio, sed quasi contrarium so- 
nare. Verum adversativa que mox sequitur τῷ δὲ 
Μουζάλωνι καὶ λίαν χολούμενος, hoc intelligi quod 
expressimus in prioribus verbis indicat, quantum- 
vis ille, huc invita pertrahantnr, plane siquidem 
signiflcare vult auctordiverso ac fere contrario modo 
se gessisse Augustum cum duobus hisce, Con- 
stantino Acropolita et Theodoro Muzalone ; quare 
diserte affirmans effusam in hunc αὉ eo totam 
acerbitatem ire, hoc ipso necessitatem nobis im- 
ponit intelligendi mitius egisse cum altero, et in 
eo multando iracundie frenum attraxisse, utcun- 
que id non clare archetypa exprimant. Quanquam 
si quis penitius introspiciat, confido deprehensu- 
rum etiam ad  expressem a nobis sententiam 
Greca satis posse sccommodari (1). 

[P. 481] P. 408. Ad Montem Nigrum. Supplevi 
ad illa Greca πρὸς τὸ μέλαν vocabulum ὄρος mon- 
tem. Erant in Monte nigro monachi plurimi, et ad 
capessendam monasticam professionem aecommo- 
datos ille locus. Itaque illic monachus olim 
vixerat Germanus postea patriarcha, ut noster 
docet, p. 280; Theodosius item princeps, deinde 
patriarcha Antiochenus, ut babetur]. v, c. 24. 
Poterat et ad τὸ μέλαν subintelligi σχημα, quod ve- 
stis monachorum per Orientem nigra esset: sod ver- 
bum καταφυγεῖν commodius refertur ad locum 


€ 


1143 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. 


1 


agente cum Augusto, a quo e& occasione pessime À nis, quam Arsenius libenter dabat, exprimeretur 


tractabatur,palam ostendunt quam ille vir alienus 
ab omni adulatione fuerit, et quam certum sit, ea 
que pro ecolesia contra Greecos schismaticos egit, 
dixit, suripsit, purgata videri debere u suspicione 
fuci ac fraudis. De stauropegiis ;fuse agimus in 
Glossario, ubi et vide de Colybis capitis 42. 


[F. 478] P. 458. Me neutiquam passurum addi 
Symbolo, eto. Nunquam exegerunt Latini a Grecis 
ut particulam et ipsi Filioque SymboloNiceno ad- 
derent, modo fidem ipsam processionis sancti &pi- 
ritus ex patre et Filio tenerent, et RomanamkEcole- 
siam faterentur non peccasse cum ad declarandum 
expressius dogma verbum illud Filioque Symbolo 
addidit. Hec duo si prestent, qui e schismate 


indignum eum sacerdotio fuisse, ἀνάξιον τῆς ltou- 
σύνης, idque εἲς τὸ τῆς παραιτήσεως εὔλογον, ul vi- 
deretur idonea cessionis causa, prout narretura 
nostro, p. 415. 

P. 461. Is erat tunc Urbanus. Demonstrabimus 
inferius, l. i, c. 10 in Ghronico, ad annum 1279, 
non Urbsuum tuno fuisse papam, sed Nico 
laum III, ut memories aut calami lapsus hic 
agnoscendus sit, errore tamen in omnia ezempla- 
ria diffuso. 

P. 467. Δῶρόα pkt δέκνο. Gumpta hec est e 
Homero Iliad. B', v. 420: λλλ' ὄγε δἐκτομὲν loi, 
πόντον ὃ’ ἀμέγαρτον ὄφελλεν. Unde et correximus 
quod in ms. vitiose legebatur ὤφελλεν. 


Grecorum redeunt, nihilaliud ab iis requirendum p. (P- 479] P. 469. Oraculum insculptum  marmo- 
&anxitetiamClemens VII!, cujus ea dere decretum ^5, elc. Hoo oraculum Gregoras describit 1 v, 


memini me legere apud Possevinum in Apparatu. 
Vide que superius adnotavimus ad c. 11, 1. v. Nihil 
ergo mirum si Michael imperator gnarus quid vere 
Latini peterent, et videns spargi a schismaticis in 
populum vanos metus, quasi jussurus statim papa 
foret ut in 689 omnibus Grecis ecclesiis Symbo- 
lum deinceps cum additione vocum vocabulo Filio- 
que eequivalentium cantaretur, premunit animos, 
profitens se neutiquam id passurum. Consentanee 
his et Greci loquuntur in concilio Florentino sess. 
25, p. 908 ed. Reg: Τὸ τῆς προσθήκης, ἡμεῖς οὗ δε- 
ξόμεθα πώποτε ταύτην, ἀλλ᾽ ἐκχωροῦμεν ὑμῖν ἔχειν 
ταύτην iv ταῖς ὑμῶν ἐκχλησίαις, οὐ μὴν ἐν ταῖς τῆς 
ἀνατολῆς. Καὶ λέγομεν ὅτι ἀνάγκης χκατεπειγούσης 


ἀνεπτύξατε τὸ Σύμθολόν' xal οὐ λέγομεν τὴν ἐκ C 


τοῦ Υιοῦ φωνὴν fj ἑτέραν πίστιν fj προσθήκην τινὰ, 
ἀλλ᾽ ἐὐσεθῃ, καὶ σαφήνειαν τοῦ ἡμετέρου συµθόλου, 
Καὶ εἰσὶ τὰ Σύμθλλα ἀμφότερα εὐσεθῆ, καὶ ὦμο- 
vongíva λέγεσθαι ἐν τῇ τῶν Ῥωμαίων ᾿Εχκλησίᾳ, 
καθὼς ὑμεῖς λέγετε, xal iv τῇ ἀνατολικῇ, καθὼς 
αὐτοὶ ἡμεῖς λέγομεν . Καὶ οὕτω γενέσθω ἡ ἕνω- 
σις. De additione : nos illam. nunquam. admittamus, 
sed eam vobis in. vestris ecclesiis habere permitti- 
mus, non aulem in Orienlalibus; dicimusque Symbo- 
lum a vobis explicatum necessitate congente; et vocem 
fllam « ez Filio » non esse aliam fidem aul aliquod 
additamentum, sed piam el nostri Symboli explana- 
lionem ;et esse ulrumque Symbolum pium et ejus- 
dem sententiae, ut in Ecclesia Romana reciletur sicut 


p. 67. Nos hic illud ex margine codicis Barberini 
representamus cum nomine auctoris a Gregor 
taciti, etiam paulo auctius. Nam haec verba xz 
τὸ παρ) Ἡραχλείου πολίχνιον apud. Gregoram noi 
comparent. 

688 Obxoc ὁ χρησμὸς Παυσανίου προέδρου. 
Τῆς 9à πόλεως Τράλλεων τὸ κάλλος ρόνοις ἐσεῖτιι 
σθεννύµενον. Τὸ δὲ πολλοστὸν ταύτης καταλειφβὲν 
ἐν ὕστατοις ἐμφοθηθήσεται (Gregoras legit ἐκδοη- 
θήσεται ἔθνει ἀνάρχῳ, ἁλωθήσετα, (Gregoras ἁλώ- 
σεται) δὲ οὐδαμῶς . Ela ἀνακαινισθήσεται παρὶ 
δυνατοῦ Νικωνύμου, ὃς ὀκταπλῆν ἀγλαῶς ἔνεδα 
(Gregoras ἑννάδα et in margine ivveaóa) βιώπι 
δίσχων, xal τρὶς ἑπτὰ xüxÀow πόλιν 'Artiho 
λαμπρυνεῖ, xai τὸ map' Ηρακλείου πολίχνιον ᾧ 
καὶ πόλεις ἑσπέριαι ὑποκύψουσι, xal ἀγέρωμοι 
ὑποκλιθήσονται παιδικῶς, 


Hoc es! oraculum Pausaniz presidu. 

Urbis vero Trallium decus temporibus eri exslinc- 
tum. Tenues tamen ejus reliquim in ultimis ετίεττε- 
buntur a gente sine. principatu : at nequaquam. ca- 
pientur . Renovabitur autem a potente cui a victoris 
nomen. Qui octuplex splendide novenarium vite di- 
Scorum, δὲ ter septem orbium civilalem Attali illu 
sirabit, et quod ab Heraclio oppidulum ; cui εἰ urbt 
Occiduz subjacebunt, et feroces subjicientur put- 
riliter. 

Vertit, ut in oraculis fieri debet, κατὰ πύδα, Md 
verbum singulos exprimens apices. Judicium de 


vos dicitis, e£. Orientali ut. nos. ipsi dicimus, atque D ipso vaticinio, verumne sit an fictum, quod st- 


ita faciendum unionem. 

P. 467. Οὐ προΐσχειο ὅλως αὕτη τῶν Ἱερῶν 
πραγμάτων ἀνάξιον. Hinc apparet existimasse 
Graecos in formula abdicationis aut depositionis 
alicujus ex episcopali dignitate necessario, ut va- 
lida conseretur, exprimi debere, eum qui deponi- 
'ur indignum eo loco et ineptum officio esse. Quam 
causa fuit Nicete episcopoHeracleensi misso a syn- 
odo ad Arsenium patriarcham, postquam is ab 
ecclesia fugiens in monasterium recesserat, ut ab 
eo cesslonem patrisrchatus exigeret, causa, in- 
quam, heo ei instandi ut in formula abdicatio- 


, Spicatos et Pachymerem et Gregoram video, tum si 


verum, quo ejus ἀπόθασις pertineat, lectori re- 
linquo integrum. 

P. 470. In fatis erat. Vide qus notavimus &d 
p. 404 οἱ 439, item δἁ p. 220; quibus hereticam 
doctrinam fatalia necessitatis liberum arbitrium 
perimentis rejecimus, si forte hic illam scripto! 
schiematicus indicatam vellet, 

P. 478. Edicti sententia, Videtur hoo edictum 
imperator inchoasse ab illis S. Gregorii Nazianzen 
verbis que sic in oratione contra Bunomianos le 
guntur p. 495 et 100 ed. Grec. Basileens : Me 


1145 


NOTA. 


1146 


νευτέον γὰρ Θεοῦ μᾶλλον fj ἀναπνευστέον. Quod Α hio positis potest astrui. Prius est Constantinum 


deinceps hic historicus culpat orthodoxum patriar- 
cham Veccum, quia is scriptis refellere schisma- 
ticos sit aggressus, schismatice loliginis succus 
est, nullo satis specioso tectorio lividam  mali- 
gnitatem velans. Itaque oblitus quam magnifice 
antea predidaverit nobilem et liberam Vecci indo- 
lem ab omni adulandi servitute disjunotissimam, 
nunc, si superis placet eum exhibet Persa quovis 
abjeotiorem in assentendo, prodigum titulorum, 
et nihil sibi facientem reliqui in extollendo hono- 
ribus indebitis Ephesinum, eujus opera egeret, 
antistitem, quo ita sibi eum devinciret. Scribit, 
inquit p. 479, ad Ephesinum, eumque, ut ipsa in- 
seripiione demererelur, non simpliciter ἱερώτατον, 
qiu solet tilulus episcopis tribui, sed πανιερώτατον 
in fronte literarum nuncupat. Ita Pachymeres ; qui 
videtur hec scribens nunquam legisse librum in 
Gracia notissimum,Liturgiam Chrysostomi. In qua 
sacerdos celebrans voce sublata dicit µνήσθητι, 
Κύρια, πανιερωτάτου µητροπολίτου 644 ἡμῶν, τοῦ 
δεῖνος : Memento, Domine, πανιερωτάτου metropoli- 
às» mostri N. Et iterum mox τοῦ δεῖνος πανιερω» 
τάτου µητροπολίτου 1| ἐπισκόπου ὅστις ἂν P$, N. 
panhierolati melropolit:» aut episcopi, quicunque sit. 
Quod οἱ sacerdotem facientem ad aram,et ín sacro 
ornatu Christi personam representantem, non de- 
decet πανιερωτάτου deferre titulum cuilibet epi- 
8copo, quis patriarcha privatas litteras ad Ephe- 
sine antiquissime et honoratissimea sedís antisti- 
tem danti putet vitio vertendum si tali eum titulo 
[P. 480) compellaverit ? Ergo alia quidem schisma- 
tici objiciant Vecco, si habent: αὕτη γὰρ ἡ µή- 
ρινθος οὐδὲν ἔσπασε. 

P. 482. ΕΠίΠΙΡΕΤΟ scandalorum, eto. Satis &u- 
dacter, ne dicam impudenter et impie schismati- 
eus hic scriptor sanctos Ecolesis Patres scandalorum 
sagnorum causas dedisse ait, dum sacrum dogma 
de processione Spiritus sancti ex Patre per Filium, 
hoc est simul etiam ex Filio, recte et orthodoxe 
explicant.Quanto sapientius faceret,si oum Veoco, 
quem hic immerito culpat.exserentem se verita- 
tem, quam prius ignoraverst, admitteret, et cum 
Latinis profiteretur rem a suis ipsis Grecis Patri- 
bus, ut fatetur ipse quoque, manifeste treditam. 

P. 484. Ilii ergo ambo soli gloriam, etc. Quod 


hic vides laudari pertinaces in schismate usque ad D 


perpetiendam effossionem oculorum, imputa vitio 
historici palam, ut. dictum est, schismati addicti. 
Et pertinere huc puta sapiens effatum saneti Cy- 
priani, hereticos, qui pro sui erroris defensione 
dira mortemve paterentur, non gloriam martyrii 
mereri, sed ponam luere perfidia, 

P. 495. Constantinum Acropolitam a patre ma- 
gno logotheta acceptum. "Videri poterit cuipiam 
Georgium Acropolitam magnum logothetam hoe 
tempore jam fuisse mortuum. Id enim ex duobus 


(1) Cf. Obs. ad Androníoc. Ἱ. r1, c. 4. 


hunc aversum se a pace Ecclesiarum palam tulisse 
quod non est verisimile facturum eum, si pater 
ejus, pacis ejus quasi auctor et studiossimus, 
viveret. Alterum, imperatorem Constantino suc- 
censentem eo nomine irem ad patrem juvenis non 
detulisse et ei fllium castigandum non commisisse. 
Sed ad primum dicimus mirum non esse Constan- 
tinum a patre dissensisse, cum superius Pachy- 
meres docuerit in singulis ferme tunc familiis paria 
conligisse. Certe in ipsa imperatoria videmus Eu- 
logiam Miobsaelis Augusti germanam charissimam 
palam in ipsum ob pacem factam insurrexisse, et 
alios consanguineos etiam usque ad carceres,exca- 
cationes et necem ipsam pertinaces in schismate 


p fuisse. Ad secundum respondeo forte abfuiese 


tunc ab aula Georgium magnum logothetam, lega- 
tione aliqua vel provinciali prefectura slibi us- 
piam detentum. Supervixisse porro illum Michaeli, 
et ab Andronico propter legationem ad papam et 
ad concilium Lugdunense 6855 pro causa pacis 
obitam ín carcerem conjectum, disertissime tradit 
idoneus auctor Demetrius Raules Cabaces ex Ple- 
thone Gemisto, qui videre potuit que dicit, cum 
Constantinopoli sub Michaele et post hunc sub 
Andronico viverit, etiam a Pachymere memoratus. 
Vide que notavimus ad p.314. 

P. 400. In Acropolita quidem ulciscendo iram in 
potestate habuit. Scio visum iri cuiqiam Greca illa, 
καὶ κρείστων τῶν xat' ἐχεῖνον τὸν θυμὸν ἡἦγε, non 
id quod sonst versio, sed quasi contrarium so- 
nare. Verum adversativa que mox sequitur τῷ δὲ 
Μουζάλωνι καὶ λίαν χολούμενος, hoc intelligi quod 
expressimus in prioribus verbis indicat, quantum- 
vis illa, buc invita pertrahantnr, plane siquidem 
significare vult auctordiverso ao fere contrario modo 
se gessisse Augustum cum duobus hisce, Con- 
stantino Acropolita et Theodoro Mozalone ; quare 
diserte affirmans effusam ín hunc ab eo totam 
acerbitatem ire, hoc ipso necessitatem nobis im- 
ponit intelligendi mitius egisse cum altero, et in 
eo multando iracundiae frenum attraxiese, utcun- 
que id non clare archetypa exprimant. Quanquam 
si quis penitius introspiciat, confido deprehensu- 
rum etiam ad  expressem a nobis sententiam 
Greca satis posse accommodari (1). 

[P. 481] P. 408. Ad Montem Nigrum. Supplevi 
ad illa Greca πρὸς τὸ μέλαν vocabulum ὄρος mon- 
tem. Erant in Monte nigro monachi plurimi, et ad 
capessendam monasticam professionem accommo- 
datus ille locus. Itaque illic monachus olim 
vixerat Germanus postea patriarcha, ut noster 
docet, p. 280; Theodosius item princeps, deinde 
patriarcha Antiochenus, ut habeturl. v, c. 24. 
Poterat et ad τὸ μέλαν eubintelligi σχῆμα, quod ve- 
stis monachorum per Orientem nigra esset: sed ver- 
bur καταφυγεῖν commodius refertur ad locum 


1147 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. II. — NOTAE. 


1148 


quam ad vestem. Nec obstat conjecture quod hio A ravit per plures annos, repudiata libertate et re- 


dicitur, exactum a Cotanitza (haud dubie ab Au- 
gusto) ut statim vestem sacram indueret.Nam hinc 
potius apparet petitam nomine Cotanitze ab impe- 
ratore facultatem eundi ad Montem Nigrum: sed 
hunc veritum ne is sic dimissus alio abiret, exe- 
gisse ul statim se alligaret monastica professione, 
sacro habitu induto. Quod ille nil recuasans fecit, 


P. 505. Ut imperulor cum suis..... anathemati 
subjicerentur, Recitatur ab Odorico Raynaldo hen 
excommunicationis in Michaelem Paleologum sen- 
tentia ad annum 1281. Ubi quanquam eulpatur 
Paleologus quod pacta ex fide circa concordiam 
Ecclesiarum non explesset, haud tamen facile ad« 
ducor ut credam, quod illic vir ille doctissimusg 


stitutione in integrum oblata ei ab imperatore si 
deficere ( P. 482) à communione Romana vellet, 
in qua denique diem obiit confectus erumnis Dei 
causa toleratis, Vide que superius notavimus ad 
c. 28, |. 1v. 


P. 591. Τὴν ψυχὴν ἀφίησιν, Post heec Vatic. 
cod. heo subjungit: 'O μηδὲν τὸ παράπαν πώποτε 
ταθνήξασθαι προσδοκήσας, διὸ x«l ὅρπους cob 
ὄνομα Θεοῦ φίροντας sic οὐδὲν ἐλογίζετο, καὶ ἀδι- 
πίαν καὶ φόνους καὶ πιµωρίας ὡς κώνωπος πρᾶξιν 
deo ὅμως ἔκειτο νααρὺς, wal δάκρυσι τῶν ol. 
χείων ἐθρέχετο. Qui nunquam so. moriturum credi- 
derat, ideoqua juramenia Doi women ferentia nihili 
duxerat, injurías vero, cxdes εἰ supplicia «να, 


videtur opinari, culpam imperatoris in eo sitam, B quasi non iis hominss sed culices Lederentu», ezercue. 


quod, sicut promiserat, non effecisset 686 ut 
Greeci particulam Filfoque Symbolo adderent. Non 
enim reperimus id ab eo exactum aut ipsum rece» 
pisse; adnotavimusque superius ad o. 15 hujus 
libri, Ecclesiam Latipam satis habuisse, si Grai 
dogma ipsum processionis Spiritus sanoti etiam 
ex Filio profiterentur, et Latinos &gnoscerent 
justa ex causa declarationis expressioris verbum 
illud Symbolo Nicieno addidisse, non precipiendo 
ulipsi pariter illud adderent. Fuere auten; alia 
quibus merito suspectus aut etiam convictus fie- 
lionis videri potuit Halaeologus: pula vexatiomes 
Vecoi orthodoxi patriarche, que illum ad ultro 
abdicandam digritatem coegerunt, narrate a Pa- 
cbymere hoc libro a c. 10 ad. 14, et quod aut nav 
scivit aut dissimulavit noster,conjuratio imperato» 
ris Michaelis cum Siculis e Petro rega Aragonum 
contra Carolum Apulie et Sicilie regem & sede 
apostolica probatum, eujus Gregoras meminit et 
alii temporum illorum scriptores relati in Annali- 
bus ecclesiasticis ab Spondanoet Raynaldo ad an- 
num 1280 et sequentem. Quo pertinet quod istam 
in Michaelem excommunicationis sententiam per- 
latam instante Carolo rege historici rerum illarum 
memorant, ut ibi lioet videre, Cogitasse autem 
Paleologum hoo sui damnationis nuntio percul- 
sum cuncta que pro concordia Ecclesiarum haa« 
tenus egerat rescindere, quod hic noster affirmat, 
non est proreus inverisimile in homine quem ape 
paret politicis maxime rationibus et metu infensm 
sibi potentie Caroli regis ad istam tractationem 
adductum. Tamen id eum non fecisse testatur hio 
noster. et ipsi (reci schismatici persuasum ha. 
buerunt ipsum usque ad mortem in fide concor- 
die perstitisse; qua causa ipsis fuit eum honore 
gepulture fraudandi. 


P. 521. Aeropolita magnus logotheia dum viveret. 
Hec indicant scripisse ista Pachymerem sub Λη» 
dronico, et quidem moltis annis post mortem Mi- 
chaelis Augusti. Nam Georgius Aocropolita mortuus 
est in carcere, in quem conjectus fuerat ab Αη. 
dronicosub initium ejus imperii, quod schisma- 
ticis assentiri nollet, in eoque constans perseve- 


τα 6&4 ls lames jacebal moriuue οἱ luerymis ο. 
mestioarum rigabutur. Hee cum id neutro codicum 
eplimorum reperiantur, non putamus esse Pachy- 
meris, sed interpolatoris οἱ paraphrastam, quem 
scimus ct alia pretor auctoris mentem inseruisse. 
Medoratior est enim noster histerieus quam ut sie 
atrociter insultaese putandus sit mortao principi, 
oujus bena malaque libere, sed eitra malignitatem 
in hee historia expressit. Magna et vera laus est 
Michaelis Paleologi inter multa, qua nee dissimu- 
lari neo probari possunt, perperam facta, pacem οἱ 
concordiam Eoclesiarum indefesso ad extremnmm 
studio ursisse. Et merito eum hao preeipuc te 
Joanni Batatzsm pmeocelluisse Georgius ,Metochita 
affürmat oratione prima historica. Ait ibi eum 
magna spe generose indolis, oum eura peculiari 
&d summa queque educalum sub Joanne Batatza, 
non parvo etiam ipsius principis favore, πᾶν iv 
ἀριστοδουλίαις καὶ ἁριστοπραξίαις χατωρθωμένον 
αὐτῷ, ὀµπεία ejus rectissime consulta optimaque acia 
fmitando expressisse, καὶ ἔκμαγεῖον γεγονέναι τῶν 
φούπου πλεονεκτημάτων, ei ad vivum empressam éma- 
ginem evasisse decorum illius. Mox addit eumdem 
Joannem longe a Michaele superatum, presertim 
8o quod, quam ille solum cogitaverat ei mentione 
duntaxat prima informaverat Eoclesiarum pacem, 
hicconsilio, conatu, perseverantia denique peregit, 
et factam, quoad in vita perstitit, tenuit. Quare 
totis habenis albas idem Moetoahita eloquentiss 
quadrigas in ejus landes velut in campum rheto- 
rum Marathonium admittit, Οὗτος, inquiens à χλει- 
νὸς iv αὐτοχράτορσι Μιχαὴλ, τὸ μέγα τῆς bpaq xai 
ἑσπερίου λήξεως ὄνομα, μᾶλλον δὲ ες οἴκουμενι- 
κῆς τετβαµερείας, τὸ φοδερὸν καὶ ἀγακλεὶς περι- 
θρύλληµα, ὁ τὴν εὐσέθειαν ἀῤῥαγὴς, 6 θερμὸς cv 
πρὸς Osóv πεποίθησιν x«i ἁδίστακτος, ὁ παρ᾽ ὅλον 
αὐτοῦ τὸ βιώσιμον πρόθληµα τὴν εἱλικρινῆ πίστιν 
ποιοόµενος xal ὅσα τῆς ἁμωμήτου πίστεως σύμθολα 
πρὸ παντὸς ἔργου, πρὸ παντὸς Διανοήµατος καὶ βου- 
λεόματας ἐν παντὶ «ρόπῳ τε καὶ καιρῷ, ἐν ταυτῷ τῷ 
καθεσθῆναι καὶ ἀναστῆναι x«i μέχρις αὐτοῦ τοῦ το- 
χόντος Χινήματος 7j βαδίσµατος, ἡ ἀχάματος φρὴν, 
ὁ µεγαλόνους ἄνθρωπος xai οὐράνιας, ὁ µεγαλουρ- 








4149 


LIB. 11. -- CHRONOLOGICUS. 


4160 


Ὑὸς καὶ µεγαλεπήδολος, ὁ Κομνηνοφυὴς Ἠαλαιολό- A gnando consueverat. Codex Barborinus formam 


γων βλκστὸς, καὶ σύμπαν ἀξιοθαύμαστος. Inclytus 
in imperatoribus Michael, magnum Orientalium el 
Occiduworum iractuum nomen, aut. polius. qualwor 
mundi cardinum terror et gloria, pielote constantís- 
aima, fiducia in. Deum ardente pariter e$ immuta- 
bili ; qui per tolam vitam soopo illustri sibi propostio 
filei sincera, cuncta qug ad hanc conducerent, qug 
$llam quomodocunque referrent, prie omni opere, co- 
gitalione, consilio, omni modo εἰ tempore, sedendo, 
surgendo in omné molu ac passu spectavil amplezus- 
que est. indefessa. mens, magnorum homo sensuum, 
eclestis, magna operatus, ingenliia conaius; GCom- 
wena misius stirpe Palaologorum suroulus, piane 
edmíratione dignus. Heo ibi Georgius Metoohita ; 
que nos encomia 6858 laudeti auotoris, ortho- 
doxi quippe confessoris, qui tetrum a sohigmaticis 
carcerem pro fide apostoliea Romana multis &nnis 
usque ad mortem invicta constantia sustinuit, 
mortuo imperatori nostro pro funebri laudatione 
impendimus, sie prout .possumus ἀντισηκοῦντες 
compensanies conviciorum plaustra, que passim 
in eum effundunt Greoi schismatiei et Latlni ba 
reiici, períeotam ab eo Eocolesiarum Orientalis 
oum Occidua conoiliationem livore Satanioo indi- 
gnantes. 

[P. 483] P. 532. Sigillum quod adhibere obsi- 


effingit hujus characteris in huno modum. 


Preter eam porro quam aífer hio Paehymores 


p hujus Ili triplicati rationem, ex divina prenotione 


exitos Michaelis Palwologi petitam, fuisso aliam 
oportuit in mente ipsi Michaeli, utique ignaro diei 
:ae looi gut mortis, cum eam ultro ac libens assum- 
psit. Putarim equidem eum per istud tertio Pepeli- 
tum Il! voluisse indicare id quod initio hujus libri 
monuimus,esse 89 Paleologum non ex patre solum, 
4ed etlam ex matre, ae propterea majori littera 
fli in medio posita se ipsum representasse, aliis 
-duabus a dextra et sinistra parentem utrumque 
signifioantibus. Nam Paleologum signifleare ista 
I1t, indicat littera A4 in venire medii posita. 





PETRI POSSINI 5, J. 


OBSERVATIONUM PACHYMERIANARUM 
LIBER TERTIUS, 


GHRONOLOGICUS. 


689 (P. 485] CAPUT I. 
De nominibus mensium a Pachymere usurpalis..— 


Que noster historicus, preter morem usumque 
czterorum, in mensibus appellandis novat, ea etsi 
videri poterantad grammaticam pertinererationem, 
hic tamen exponenda potius quam in Glossario 
putavi, quia errorem in chronologia obtrudere 
lectori poterant nisi de iis premoneretur. Cum 
enim quis exempli gratia legeret inauguratum im- 
peratorem Michaelem neomenia Hecatombeonis, 
vix posset, veris 8ο vulgatis preoccupatus notio- 
nibus, aliud animo subjicere quam Junii aut Julii 
mensis id Kalendis factum. Atqui erraret ita cre- 
dens toto colo, et brumam in solstitium estivum, 
Januarium in Quintilem temere transferret. Edis- 


C seratur hic Igitur in limine Pachymeriana nomen- 


elatio mensium, ne qua cuiplam in hoo genere hal- 
lucinatio obrepat. 

ΕΚΑΤΟΜΒΑΙΩΝ, p. 96, 'ExezepÓatvoc vooun- 
νία. In. margine utriusque codicis B et A notatur 
ανουαρίου, quod solum in contextu Vatioanus ex- 
prímit. Idemque constanter observatur ubiounque 
alias Ἑκατομδαιῶνος nomen ponitur. 'Εχατομθαιὼν 
vocabulum antiquum est primi mensis in anno 
Attico, &b hecatombis sive saerifloiis centum boum, 
que auspicandis anni novi Kalendis solemni ritu 
flebant, deductum. Verus in celi ratione situs hu- 
jus mensis,ut fuse demonstrat doctissimus Petavius 
tota descriptione anni Attiei, preesertim o. 14, ]. 1. 
De doctrina temporum, fuit circa τροπὰς θερινὰς, 
solstitium estiium. Unde. (areri euptores elassici, 


1161 


qui res Romanas tractarunt, Hecatombeonem oum 
mense Juliari anni Junio fere comparant,Januario 
autem Juliano potius Gamelionem opponunt. Re- 
centiores autem 690 expeditius Romana nomina 
Grecis litteris exprimunt, ᾿Ιανουάριάν, Φεθρουά- 
pov, Μάρτιον, et. sio. de omteris scribentes : nam 
alioqui Greci menses lunares exacte respondere 
Julianis minime lunaribus nequeunt. Nostro tamen 
Pachymeri visum est nulli tritam veterum aut ju- 
niorum viam insistere. Ac cum fere ceteri Εχατοµ- 
θαιῶνος voce Junium aut Julium designent, ipsi 
libuit id nomen Januario tribuere. In qvo satis 
&pparet quam rationem sit secutus. Quia enim 
primum anni Attici mensem Ἑκατομθαιῶνα scie- 
bat [P 486] dictum, isto quoque vocabulo [86 sibi 
putavit primum item Romani &nni mensem appel- 
lare, parum ourato discrimine tempestatum. Ac si- 
milem in aliorum etiam nomenolatura mensium 
licentiam usurpans implicuerat lectores suos ambi- 
guitate perincommoda, nisi ejus librarii suocurris- 
sent notando fere ubique in ora marginis vero no- 
mine mensis indicati. 

AHNAIQN, p. 306. Ἡ μηνὸς Ληναιῶνος δευτέρα. 
In margine amborum optimorum codd. B οἱ Α etin 
contextu V Φεθρουαρίου scribitur. Ao res ipsa lo- 
quitur Februarium hic signari, cujus die secunda 
festum Ὑπαπαντῆς, quod Purificationem beate Dei- 
pare Latini dicimus, celebrari manifestum est. 
De hoo autem festo hio noster agit nominatim. 
Unde autem in mentem ipsi venerit Februarium 
Ληναιῶνα vocare, difficilis conjectura est: neque 
enim ullus Atticorum vulgo memoratorum ac ne 
Macedonicorum quidem, Bithynicorum,Pythicorum 
aut omnino ullius Grece locute gentis mensium 
hoo nomen, quod sociam, fuit. Scribit quidem Pe- 
tavius, I. 1 De Doct. temp., c. 34, Βουκάτιον Boso- 
torum primum mensem Αηναιῶνα vocari ab Ileay- 
chio. Verum, quod viri summi pasce dixerim, id 
spud Hesychium non lego, loco quem ipse citavit, 
verbo scilicet Δηναιὼν, ubi contra sio scriptum ex- 
stat : Ληναιὼν µήν. Οὐδένα τῶν μηνῶν Βοιωτοὶ 
οὕτω καλοῦσιν, Εἰκάζει δὲ ὁ Πλούταρχος Βουκάτιον' 
καὶ γὰρ ψυχρός ἐστιν. "Ένιοι δὲ τὸν Ἑρμαῖον, ὃς 
μετὰ Βουκάτιόν ἐστιν καὶ γὰρ ᾿Αθηναῖοι τὴν τῶν 
Αηναίων ἑορτὴν iv αὐτῷ ἄγουσιν. Hoc est : Lenzon 
mensis. Nullum mensium Baoti sic appellant, Indicat 
aulem Plutarchus Bucalium : nam et frigidus. est. 
Aliqui vero Hermzum, qui post Bucatium est : elenim 
Athenienses Lenworum festum in ipso agunt. Hunc 
locum Hesyohii descripsi, quia ex illo suspicor 
oblatam occasionem Paehymeri Leneona Februa- 
rium vocandi. Nimirum oum inde noster didicisset 
secundum Thebseorum mensem qui Bucatium anni 
Thebani caput statim sequitur et Ἡρμαῖος Hermaeus 
nomen babet, aliquibus videri Leneonie quoque 
verbo designatum, idcirco quod circa tempus se- 
cundi mensis Bootorum Athenienses Leneorum 


(*) Cf. Glossar. alterum v. Ληναιών. 


P. ΡΟΒΘΙΝΙ OBSERVATIONUM LIB. III. 


1152 


À festum agerent, putavit erudite se facturum si an- 
sam ex eo arriperet secundi Romanorum mensis 
eodem Leneonis vocabulo signandi. Hao scripse- 
ram oum inoeidi in locum Harpocrationis, ubi in 
Diagrammate mensium Atticorum Romanorumque 
Ληναιὼν ὁ xai Ποσειδεών 691 ο regione opponitor 
Φεθρουαρἰφῳ. Id secutum hoc loco nostrum credi- 
bilius est (*). 

KPONIOZ. Constanter hoc nomine Pachvmeres 
Martium mensem indigitat. Nam p. 244, ubi sic 
scriptum est : Τοῦ 5' αντοῦ ἔτους μηνὸς Κρονίου, τῶν 
θείων ἡμερῶν τῆς νηστείας τελουμένων, uterque 
codex B et A e regione vocis Kpovlou in margine 
annotat Maptíou ; et jejunii quadragenarii meatio 
in eum mensem incurrentis plane Martii chare- 

p oterem habet. Presterea p. 355, ad ea verba Kpo- 

νίου μηνὸς ἑνατάντος, uterque codex ad oram li- 

bri Μάρτιον clare nominat. Vatic. quoque de more 

Μαρτίου pro Κρονίου in contextu collocat. Quod 

item facit p. 390, ubi hec aliorum codicum verbs 

Κρονίου ἀρχομένου μηνὸς, ipse reddit Μαρτίου ἁρ- 

χομένου µηνός. Ut dubitandi locus non supersit 

quin Martius mensis in hao historia dicatur Kpó- 
νιος. Sed quam manifestum factum, tam obscura 
facti causa est. Quid enim verisimile oomminisca- 
mur ους primus et unus Pachymeres vocem Κρό- 
νιος in ignolissima priscis Juxta recentibusque 
notione ueurpaverit? Dum aliud opportunius segax 
lector expediet ego euspicabar nostrum, cum forte 
vidisset in Harpoorationis Diagrammate mensium 
superius Ἰαμάθίο Heoatombesoni pro synonymo 

Cronium apponi, et aliunde sciret Martium olim 

fuisse primum &nni Romani mensem (juxia illud 

tritissimum Tibulli : 
[P 487] Martis Romani fest: venere Kalends : 
Ezoriens nostris hic [uit annus avis), 

eed postea additis decimestri anno duobus men- 

sibus honorem ducendi annum Januario tributum, 

Pachymerem, inquam, hoc se nosse gestientem 

ostentare, duobus mensibus quasi de primatu cer- 

tantibus in Romano anno, vocabula duo divisisse 
que Attici anni primo mensi convenirent. Dia- 
gramma illud semel bio describere tanti visum 
egt. 
Ὀνόματα μηνῶν κατὰ ᾿Αθηναίους. 
Ἑκατομθαιὼν ὁ xal Κρό- ὁ Σεπτέµθριος 


D. ve 6 Ὀχτώθριος 
Μεταχειτνειώ ὁ Δεκέμθριος 
Πυανεψιών 6 Ἰανουάριος 
Μαιμακτηριών ὁ Φεθρουάριος 
Ληναιὼν ὁ καὶ Ποσειδεών ὁ Μάρτιος 
Ταμηλιών ὁ ᾽Απρίλλιος 
᾿Ανθεστηριών ὁ Μάϊος 
Ἐλαφηθολίών ὁ Ιούνιος 
Μουνυχιών ὁ Ἰούλιος 
θαργηλιών ὁ Αὔγουστους 
Σκιῤῥοφοριών 


692 BOHAPOMIQN. p. 257 Βοηδρομιῶνος ἵστα- 
µένου. Uterque cod. B et A in ora libri 'Azpi- 





1153 


CHRONOLOGICUS. 


1154 


λίου, Vatic. τότε τοίνυν ᾽Απριλλίου ἀρχομένου. Boe- A fuisse Game]ionem, quem certo vidimus Septem- 


dromionem tertium fuisse mensem in anno Attico 
demonstrat Petavius, I, 1 De Doci. temp. ο. 11, te- 
stimniuis Aristotelis, Theophrasti et Plinii. Sed cum 
tertium locum jam occupasset Pachymeris judicio 
Cronius, quartum illi assignavit, aut aliud est 
seoutus quod non latet. De re ipsa constat, hio 
Juliani anni Aprilem intelligi, oum describatur fe- 
stum ἀχάθιστον dictum, jejunio verno celebrari 
solitum, Sabbato videlicet quinte hebdomede 
Quadragesime, οἱ ostendimus in Glossario verbo 
ἀχάθιστος. Quo die Pascha illo anno fuerit, et oon- 
sequeuter in quem Aprilis res hio narrata. incide- 
rit, dicemus infra, ubi de charaoteribus chronolo- 
gicis hujus historic agetur. 


brem esse. 
ΜΟΥΝΥΣΙΩΝ, pag. 318 WMqvàq ἨἩΜουνυχιῶνος, 
Codd. B et A Μουνιχιῶνος glossema solitum ascri- 
bunt, Romanum mensis ejus vocabulnm expri- 
mens, Nesuóplou Novembris. Quod vero initium 
id fuisse &nni verba illa ἐπιόντος τους indicant 
relerendum ad indiofionetfl, que peculiare anni 
principium ducebat & Septembri, cum alioqui 
civilis anni caput in Kal. Januariis flxum esset. 
ΣΧΙΡΡΟΦΟΡΙΩΝ. Nomen boo apud Pachymerem 
ultimi mensis est Decembris, ut intelligitur ex 
verbis pag. 305 : 'O βασιλεὺς τοῦτον προθάλλεται 
μηνὸς Σκιῤῥοφοριῶνος εἶκοστῇ ὀγδόῃ. Ad margi- 
nem e regione in cod. B scribitur Δεκεμθρίου, uti 


ΠΓΑΝΕΨΙΩΝ, p. 408, εἰκοσῆ μὲν xal ἕκτῃ B et pag. 532, ubi de imperatofe scribitur θνήσχει 


Πυανεφιῶνος. E regione vocis Πναυεφιῶνος codd. 
B et A habent Μαίου, quod V de more in con- 
textum recipit. Neo dubium relinquitur ex cha- 
ractere mox expresso festi instantis Pentecostes, 
ut inferius demonstrabimus, quin Metus hic men- 
sis indicitur. Unde corrigendum videtur quod p. 
270 scribitur πυαντιῶνος ; est enim ibi in margine 
vox Μαΐου, antiqua mapu, cui glossema recentio- 
ris manus subjungitur μεταγειτεινιῶνος Res porro 
ipsa et lcoi sententia, utl. 3 Observationum ο. 5, 
clare demonstramus, omnino Maium exigit. 

MAIMAKTHPIQN, p. 430. Atvtipg δὲ Μαιμα- 
κτηριῶνος. In margine duo codd. Ἰούλιον. Tertius 
ut solet id nomen contextui inserit nec festum 
Pentecostes in secundum illo anno Junii incidens, 
ut suo loco ducebimus, dubium relinquit quin ἆα- 
nius Pachymori Μαιμακτβριών. sit. Τὸ xt tenemus: 
τὸ διότι, ut in ceteris, querendum. Davi enim su- 
mus, non OEdipi (:). 

[P. 488! ΑΝΘΕΣΤΗΡΙΩΝ, (p. 286, ὁ ᾽Ανθεστηριών. 
E regione in margine 'lojÀv«. V id solum in 
contextu habet. Antea, p. 149, Eoptü τῆς θεοµή- 
τορος Άννης μηνὸς ᾿Ανθεστηριῶνος. Rursug p. 483 
Τότε τοίνυν δωδεκάτῃ ᾿Ανθεστηριῶνος µηνός. Ὀίτο- 
bique codd. de more Ιουνίου. adnotant. Augusti 
mensis Pachymerianum nomen in hao historia, 
quod meminerim, non exstat ("'). 


ΓΑΜΗΛΙΩΝ, p. 395, Γαμηλιῶνος, µηνός. Codd, 

B et A e regione adscribunt Σεπτεµθρίου, silente 
preester morem V, qui hoc comma transilit. Antea 
p. 299. uiv δὲ ἐφειστήχει τότ Γαμηλιὼε v, ἥγετο 
δὲ ἡ τοῦ τιµίου σταυροῦ ἑορτὴ, festum οχα]ία- 
tionis 8, Crucis 14 Septembris etiam &a Grecis 
celebratum. Consueta οἱ ibi codd. admonent, sed 
satis ex festi mentione intelligitur September. 

698 ΕΛΑΦΗΒΟΛΙΩΝ. pag. 394. Ἐλαφηθολιῶ- 
voa ἕκτῃ µηνός, Suggerunt, ut solent, codd. B et 
A in margine Latinum mensís nomen ᾿Ὀκτώθριον, 
Octobrem, quem et ipse locus per se indicat, cum 
in eo affirnetur precedentem ἀμέσως mensem 


t Cf. Glossar. alter. v Μαιμα 


) ριὼν. 
**) Cf. Glossar. alterum v. loce: 


ών. 


δὲ Σχιῤῥοφιριῶνος ἐνδεκάτῃ, in margine Δεχεμ- 
6plov. Quod utrobique V in contextum recipit. 


CAPUTII 
Initium imperii Theodori Lasthris Junioris, unde 
habc historia pFocedit, rationibus chronologicis et 
ctelesti charactere demonstratur. 


I. Non possumus ex opportuniori epocha hujus 
historie caput ducere quam ex initio principatus 
Theodori Lascaris eo nomine sécundi, fllii et suc- 
cessoris in imperio Joannis Duce, Batatze cogno- 
minati. Insigniora enim queque de Michaele Pa- 
leologo adhuc privato hic narrata hoc Theodoro 
imperante contigerunt, cujus prematurum obitum 
stalim fere Michaelis ejusdem in imperium evectio 


C excepit. Scio sub Joanne quoque nonnihil ejus 


generis, cap. 6, lib. 1 memorari : verum et id obi- 
ter insinuatum duntaxat quasi pretexitur operi: 
et illud ipsum jure imputari Theodoro potuit tan- 
tum non imperanti et apud parentem seniorem eo 
gratie &o potentis gradu nitenti, qualem per erat 
unigenito virilis adepto plenitudinem etatis, (P.489) 
haud dubio successori declarato et ium nunc fere 
college tribui. Recte igitur noster initio modo 
laudati capitis7, velut historiam inde suam au- 
spicans scribit, imperante Theodoro Lasoari post 
patrem, Michaelem Paleologum semper obnoxium 
affectati regni suspicionibus fuisse, quo ex fonte 
malorum omnium, que tuno est passus, causs 
fluxerint. Ut ergo limen quasi prestruamus histo- 
rie quam illustratum imus, ante omnia elaboran- 
dum nobis est in constituendo precise tempore, 
quo ccpit Theodorus Lascaris Junior habenas im- 
perii tractare. Negligentibus in hoo definiendo et 
quasi de suo nomine παραχυμερέστερυν 694 vide- 
tur noster historicus defunotus. Sed habemus quos 
adhibeamus subsidio locupletes auctores duos, 
Georgium Acropolitam et Nicephorum Gregoram : 
quorum prior acouratissimus et presens inspector, 
quas narrat, rerum c. 52 Hist. prioris pag. 56 ed. 
Reg. sic scribit : ΕΒτεθνήχει βασιλεὺς Ἰωάννης 


4155 


P. POSSINI OBBRBVATIONUM LIB. III. 


156 


τῷ υἱῷ αὐτοῦ θεοδώρῳ «iv βασιλείαν καταλελοιπὼέ A anno Christi 1203, duodeoima Aprilis, Duos inde 


τριάκοντα xai τρία ἔτη διανύοντι. Τοσοῦτος γὰρ 
ὁ χρόνος αὐτῷ ὀπόσος τῆς πατρικῆς βασιλείας 
ἐτύγχανε: σχεδὸν γὰρ τῇ πατριχῇ ἀναῤῥήσει καὶ 
4 Ὕέννησις ἐκείνου ξυνέδραµεν. Hoo est: Obteral 
Joannes Augustus, fiio suo Theodoro imperium re- 
linquens annum agenti tertium et iricesimum statis. 
Vit? entm ejus tempora príncipatus paterni spatium 
&quabant, quod ferme cum patris acclamatione ortus 
ipsius concurrisset. Heo llle, que totidem verbis 
repetit in secundo opere, cui Chronicon eompen- 
diarum titulus est, numero 1tem 52 p. 13T ed. 
Reg. Nicephorus Gregorss, lib. nr, p. 24, ed. 
Basil.de Joannis morte et Theodori successione 
sio habet: "Hvus δὲ ἔτος, ὁπότε ἐτελεύτα, dEnxo- 
στὸν, ὁπότε B' αὐτὸς τὰ τῆς αὐτοκρᾶτορίας ivext- 
Χείριστο σκήπτρα, ἔθδομον ἤδη xal εἰκοστὸν, ὡς 
µόνα τὰ εἲς αὐτοκρατοριας αὐτοῦ γίνεσθαι Met, 
τρία καὶ τριάποντα, ὁπόσα δλ καὶ υἱὸς αὐτοῦ καὶ 
τῆς βασιλείας διάδοχος ἥνυε θεόδωρος ' ὁμοῦ τε 
γὰρ αὐτὸς. ἐξ ὠδίνων εἲς φῶς προήγετο μητρικῶν, 
καὶ ὁμοῦ τὰ τῆς αὐτοκρατορίας σκῆπτρα ὁ πατὴρ 
ἄρτι ἐδέδεκτο. Agebat autem annum, quando est 
morluus (Joannóe) sexagesimum alatis, quando 
vero sceplra imperii in manus sumpsit, septimum 
jam et vicesimum, ut soli ejus imperii. numerentur 
anni tres ei Lriginia, quot tunc. vitz filias ejus. et 
successor in principatu explebat Theodorus: simul 
enim hic materno. partu. ὧι [ucem. prodnefus eu, 
simul paler ipsius. fmperti recens. accepti moderaré 
scepira ceperut. ἴξν Gregoras ; qui móx adjungit 
Theodorus haud assumptum in consortium impe- 
rii a patre adhuc vivente ob causas quas ibi me- 
morat, concensu procerum et excercitus imperato- 
rem fuisse salutatum. 


Il. Neutet horum precise annum expressit in 
ista Grecis vulgari, quo mors Joannis et Theo- 
dori successio contigit. Verum Georgius Acropo- 
lita cum initio suse historie expugnationem Con- 
stantinopoleos a Latinis insignierit anno mondi 


0711 et tempora inde diligenter numereverit, fa-' 


oultatem offert certo investigandi aüpum quem 
querimus, obitu Joannis, inauguratione Theodori 
notabilem. Soribit is. c. 4 sues Hisl. p. 4 odit Reg, 
in hone modum : Ἑάλω παρὰ τούτων (Λατίνων) 
ἡ Κωνσταντίνου, ütouc μὲν ὄντος ἀπὸ γενέσεως 
κόσμου Giu ιβ Απριλίου ἄγοντος. Tw γὰρ c bett 
Meioo ὄντος ει πόλει προόώρμηδαν΄ dv ἔνδεκα δὲ 
μησὶ συνέθη Ἱενίσθαι τὴν πόρθησιν. Capia ab sis 
(Latinis) Constantinopolis est anno οὐ orbe condile 
6714, die 12 Aprilis Anno quippé 40 mense. Maio 
admoverunt se civitati, undecim vero post. mensibus 
direptionem ferit contigt. Anni ers Grecorum, οἱ 
inter 696 peritos convenit, reducuntur ad annos 
sere Christi vulgaris subtractione annorum 6508 : 
tot enim preecessisse mundi annos expletos Greei 
putant ante Kalendas Januarias proxime secutas 
Christi Domini natelem diem. Ex hao methodo 
conficitur oxpugnatam a Latinis Constentinopolim 


fere annos ἀναρχία et rerum confusio miserrima 
inter Grecos fuit. Quibus exactis acclamatur im« 
perator Theodorus Lascarios gener Isaacii Angeli, 
et & Michaele Auetoriano patriarcha rite coronatur. 
Georgits Aoropolli&, 6, 6 : Ajo γοῦν παραδραµόν- 
έων ἐνιαυτῶν, καὶ dc δεσπότου παρὰ πάντων η. 
μιζοµένου τοῦ ΔΛασκάριος, ἐπεὶ συνδρομὴ viywt 
xac Νίκαιαν ἀπὸ Περιφανῶν ἀνδρῶο xal τῶν λο- 
γάδων τῆς Εκκλησίας, ὄχέφις τούτων ἐγένετο, ὅπως 
βασιλεὺς φημισθείη [P. 400] ὁ δεσπότης θεόδωρος, 
Paulo post : Ψηφίζε-αι οὖν πατριάρχης Moyse ὁ 
Αὐτωριάνὸς,... ὃς xxi τὸν δεσπότην θεόδωρον τῷ 
βασιλικῷ διαδήµατι ἑταινίωσεν, Ἠφο ibi. Conti 
gisse oportet electionem eL evecliónem Theodori 
&nno Christi 1205, eifea mensem Aprilem. Inde 
ineunt ejus ímperli annf, quos idem Aeropolita 
oetodeclm numerat. p. 17 sio soribens . Ἡν 9 1 
βασιλεὺς θιόδωρος ὁ Λάσκαρις, ὁπότε τὸ τέλος ἔσγι 
τοῦ βίου, τῶν μὲν τεύσαράχοντα πέντε ἐτῶν bmp» 
έκεινα ἑλάττων δὲ τῶν Πεντήκοντα, βασιλεύσας à 
τούτων ὅτη iw. Hoo est: Ἀγαί autem imperator 
Theodorus Lascaris, quando vivendi fomem fecil, 
aetalís quidem antiorum supra quadragtnta quintus, 
minor lamen quingaagenarto. Em hís annos octtdt- 
cim imperando ezegerad. 1ta ibi. Nam si mille ἀπ: 
centis quiaque ere Christiane annis alios o000- 
decim adjungitous, efficiemus nsum Christi 
4223, quo currente contigerit mors Theodori Le- 
seeris et generi ejus Joannis Duom Batats suocet- 
sio in ejus lecum, ita at iderh annus utrique ουσ» 
munie fuerit. 


* ΤΠ. De Joannis porro Dues principstus et vile 
spatio sic refert idem diligentissimus scriptor 
Acropolita, Hist. p. 56: Καταλαμδβνει τὸ Nip 
Φαιον, καὶ lv μὲν τοῖς βασιλικοῖς οὐκ ἀπῆλθεν οἶκί- 
µασιν, lv δὲ τοῖς ἐγγός που τῆς χώρας βασιλείοις 
πήποις τὰς dvaxvopuxie σκηνὰς ἐἑνιδρόσατο. "EM: 
καὶ τὸ χρεὼν ἐλειτοόργησε ερίτῃ Καλάνδων Νοιμ- 
plos, ἐβήκοντα xal δύο, ὡς ot τὰ περὶ αὐτοῦ &xpt- 
δίστερον εἶδότες ἔφασκον, ἔτη βιώσας, HE ὧν ερι]- 
κοντα xal τρἰά βεδασλευκε. Hoc est: Perwmil 
Nymphoam, nec ibi tamen in des. fmperaloríat di- 
vertil, sod in suburbanis regiis hortis ÁAugustala fii. 
Ubi e nalursm debitum. exsolvit, tertio Καω 
Novetbrit, eum visissel amos, ut. porítiores rerum 


D ejus tradunt, teauginta duos, e& quibus tret οἱ tr 


ginta in imperio transsgil. Bie ibi. Addantur trg$ 
anno Christi 1223; illo ipeo annumerato 39 impt 
rii Joannis : conficitar annus Christi 1205, eojn 
sub finem Octobris ideto Joannes diem obierit. 
De successione porro Theodori materno ΒοἴβίΌθ 
dicti Lascaris in patris Jo&nnis Duce Bataise im- 
perium, ex Gregora itemque Aoropolite 696 ὃν 
bemus, acclamatum eum quidem a proceribus e 
exercitu imperatorem si&tim post pairis obitum 
inauguratum tamen in ecclesia solemni ritu seriut 
fuisse, propterea quod patriafeha qui omrémo- 
niam perageret nolhus ttth erat; Wtentm, αἱ Acto- 











1157 


CHRONOLOGICUS. 


1158 


polita scribit, p. 57: Πέφθακεν à πατριάρχης Ma- Α eo ipso quod presignificatam illa eclipsi Theodori 


νουἡλ μικρόν τι τοῦ βασιλέως Ἰωάννου προτελευ- 
τῖσχι΄ Manuel patriarcha paulo. ante Joannis Au- 
gusti mortem decesserat. Accesserunt deliberationisg 
in querendo digno more, et post designationem 
Nicephori Blemmida hujus recusatio, sub hano 
consultatio nova : et post multos sigillatim expen- 
sos, qui variis de causis non placuerunt novo 
principi, electio monachi Arsenii evocalioque ex 
monasterio sito ad Apolloniadis lacum, inde hujus 
sacrorum ordinum expertis initiatio per p;radus & 
diaconata ad patriarchatu:in una. hebdomade de- 
properate. Hec facile totum Novembrem partem- 
que decembris tenuerunt,ita ut coronatio solemnis 
novi Augusti per novum patriarcham rite per- 
petrari vix potuerit ante festa Natalitla, el cre- 
dibile est ipso Christi Natali, quo dle Buspicatior 
reperiri alius nequiret, saóram istam ceremoniam 
peractam. 


IV. His ita positis, que partim oertissitna di- 
serta testificatione Acropolitae tuno viventis et 
presentis sc Gregore compertissima ex recenti 
memoria scribentis, partim, quod attinet ad oir- 
cumstantiam diei Christi Natalis ad Theodori 
coronationem  eleoti, in silentio scriptorum ex 
serie naturali rerum verisimillima sunt, offert 
nobis quidam alioqui periptricatus et obecurus 
Pachymeris nostri locus occasionem minime sper- 
nendam insigniendi luculento colesti charaotere 
frontem hano ipsam et quasi capitalem epocham 


mortem aegserit; ad quod necesse fuit ecclipsim 
morte fuisse priorem. Errandi occasionem viris 
hisce magnis Pachymeres prabuit perfunoetorie ac 
perplexe deliquium istud solig memorans, sine 
certa anni, niensis, dici, ut in his assolet, indica- 
tione, quin etiam alieno id loco referens, et ju- 
stam objiciens legenti causam opinandi illud pau- 
cis diebus antequam Theodorus moreretur visum, 
cum aliunde compertum sit nullam toto illo anno 
1259, quo certo constat obiisse Theodorum, solis 
eclipsim Nice aut locis finitimis videri potuisse. 
Quare non immerito Sethus Calvisius in Chrono- 
logia Wolflana anno Christi 1255 Pachymeris ex- 
cerpta falsi arguit, que reprehensio etsi, ut modo 
fatebar ipsum amplectitur Pachymerem, tamen ne 
injusti simus, partem ejus ipsi quoque suam de- 
bemus Wolfo aspergere, qui sub obitum Theodori 
defecisse solem de suo adjecit, eum id Pachyme- 
res non scripserit. Nam quod ex occasione obitus 
Theodori meminerit ietiusmodi eclipsis, qui non 


vide& quam infirmum argumentum sit opinandi 
eam tunc visam ? 


V. Bgo vero dum ceteram indolem lucifüge cu- 
jusdam, &mbaglosm ao exorobacoruxvótptyoc, ut 
Gelliano et Aristophaneo verbis utar. Pachymeria- 
ne dictionis eogito, dumque prieterea mente am- 
plexus simul cuncta quse hic referuntur sigillatim 
expensa colligo, mihi videor anímadvertere indi- 
oiis baud vanis voluisse nostrum híéstoricum sal- 


bujus quam edimus historiu. Ponit auctor noster, (; tem obseure innuere, si rminms clare predicare, 


l. 1, c. 13, hec ipsa plane verba de quodam eclipsi 
Solis que Theodori prematurum obitum prasa- 
gierit: Ὁ δὴ καὶ προεσήμανέ τι σημεῖον ' ἥλιος 
γὰρ ἐκλελοίπει ἐφ᾽ ὥραν τρίτην τῆς ἕκτης ἠμέρας, 
καὶ βαθὺ σκότος τὸ πᾶν κατειλήφει, ὥστε xal ἄστρα 
φανῆναι κατ οὐρανόν. Καὶ δὴ ἁρπάζεται καὶ πρὸ 
ὥρας ἀνὴρ βασιλικῶς piv καὶ γεννηθεὶς καὶ tpa- 
φείς, eto. Hao ad verbum ecrupulosissima fide sic 
Latine sonant: (P. 4091) Quod et prasignificavit 
signum quoddam. Sol] enim defecerat ad. horam 
tertiam sexia dei, et dense tenebrm cuncia com- 
prehenderent, adeo 14 apparerent stellae per celum. 
ltaque praripitur acerba morle vir regie quidem ct 
nalus e£ educatus,etco. Hec in exerpta sua Pachy- 
meriana congerens Wolfius sic effert : Sub obitum 
Theodori Lascaris sexto die sol per horam obscuratus 
est, tenebraque operuerunt omnia, adeo ut stelkx in 
calo apparerent Henricus Spondanus in continua- 
tione Annalium Baronii ad ann. 1259, num. 15, 
gcribit sub obitum Theodori Lascaris Junioris £o- 
lem per horam obscuralium esse, ία ul stella ap- 
parerent. Sümpsit id nimirum ex Πο. Odorious 
Rainaldus num. 34 ann. 1259, mortem Theodori 
referens, ejusdem meminit eclipsis, quam sexto 
ab ejus obitu die contigisse 694 ait, auctorem 
laudans Pachymerem. At bic, licet dici sesta me- 
minerit, haud tamen eam numerandam dixit ab 
obitu Theodori, sed potius indicavit contrarium, 


deliquium solare, q&od hoo loco memorat, longe 
&ante hoc tempus, in quo narrando versatur, pa- 
iratum et spectatum fuisse. Argumentum sic sen- 
tiendi primum sumo ex plusquamperfecto tempore 
«quod in verbo his affectat, non scribens ἐκλέλοιπεν 
foc; sed ἐχλελοίπει, et statim post, σκότος tà πᾶν 
χατείληφε, sed κατειλήφει, Defecerat, inquit, sol, 
non autum tunc defecit ; et tenebre universa obdu- 
&erant, multo scilicet prius, non autem (unc ob- 
duxerunt. Quod si quis querat quanti temporis in- 
tervallum bac verbo indicata precessio postulet, 
reputet quaenam eventa presignata fuisse isto por- 
lento auctor censeat. Salis fuse ao distincte per- 
secutus mala quee Theodori principatum infesta- 
runt morbum prope continuum, euspiciones acres 
et miseras, aversionem principum ab ipso, brevi- 
tatem epatii educendo in robustam statem heredi 
locum negantem, preter ceteros tumultuosos mo- 
tus rebellionum et bellorum toto illo neo pleno 
quadriennio semper undique coorientium, totum 
id infortuniorum textum relativo 8 indignitavit Pa- 
chymeres, dum scribit ὃ δὴ xal προεσήµανε, quod et 
prasignificavit. Cum vero sit manifestum presigni- 
ficationem necessario anteriorem esse re presigni- 
ficata, quis non intelligit oportuisse signum istud 
circa ipsa imperi Theodori 698 principia conspe- 
ctum ? Quid illa sexte dici mentio ? Nonne eviden- 
ter exigit insignem aliquam unde numeretur epo- 


A 2-5... Ἡ 


" 
oo. µι —— A Aou ----— 


1159 


cham ? Ea poro cum Theodori mors esse non pos- 
ait, quippe que presignificari signo posterius edito 
nequiverit, restat ut ejusdem solemnis inaugura- 
tio intelligenda sit, Natali, ut diximus, Christi, 25 
Decembris die &nni 1255 celebrata. Et commo- 
dum ad ista ipsa die qua sexta illuxit, tricesima 
Decembris illo eodem anno 1254 et feria fuit 
quinta, cum illo eodem anno periodi Juliane 5908 
cyolus solis 4,(P. 492) Itttera Dominicalis C. fuerit, 
die, inquam, 30 Decembris, 6 a coronatione Theo- 
dori manu Arsenii patriarche in ecclesia facta, 
&nno 1255, eclipsis solis visa Nice» ingens est, 
eadem hora quam notavit Pachymeres post meri- 
diem tertia, cum tenebris densissimis toto aere, 
et apparitione stellarum in colo, ut patet ex ojus 
deliquii exactissimis calculis, quos sequenti mox 
capite dabimus. Totam hanc conjecturam ac ratio- 
cinationem eo pluris facio quod mei ingenii non 
est, Cum enim diffisus facultati mem vircs duos 
mihi amíicissimos et astronomie peritissimos de 
hac eclipei consuluissem, Joannem Baptistam Ric- 
ciolum et Jacobum Grantami,ambo convenerunt in 
affirmando nullam anno Christi 1259, quo est Theo- 
dorus Junior Lascaris mortuus,solis eclipsim,qua- 
lem pachymeres describit,spectari Nice potuisse. 
Alter vero illorum, Jacobus Grantami, benignissi- 
mo mihi gratificandi studio totam intricaliesimi 
hujus loci perplexitatem insigni, mea causa elucu- 
brato, commentario explicuit, id ipsum quod hic 
compendio proposui uberius etacouratius astruene. 
Id preclarum viri longe doctissimi, et de me su- 
pra quam predicare possim optime meriti, opus 
quale accepi erudita ipsius exaratum manu deia- 
ceps hio adscribam. 


CAPUT III. 


Jacolí Grantami e societale Jesu dissertatio de eclip- 
sisolis a. Pachymere notata. Ad Petrum Pos- 
sinum ejusdem societatis. 


I. Éclipsis solis supra ex Pachymere descript& 
non minores in historia temporum et astronomicis 
legibus tenebras parit, quam dicitur in aere ob- 
scuritatem fudisse et lumen plane totum solis ex- 
stinxisse ; aer enim tecto & luna sole aliqua sal- 
tem stellarum luce fulgebat,et qui in terra gere- 
bantur non omnino invisibilia et Intractabilia fle- 
bant: descriptio autem illa obscurare videtur hi- 
storiam,ut nullam ei penitus fldei lucem aut aspec- 
tum veritatis relinquat. Mors imperatoris ponitur 
anno in autumnum vergente: Τοῦ δ᾽ αὐτοῦ χρόνου 
πρὸς τὸ φθινοπωρινὸν ἀποχλίνοντος µεταλλάττει τὸβι- 
οὓν ὁ κρατῶν. Prenuntia affigitur solis defectio tan- 
ta ut profunde tenebre omnia tegerent et stelle in 
celo lucentes apparerent :Ὅ δὴ xai προεσήμηνέ τι 
σημεῖον. Ἡλιος Υάρ, eto, ut 699 supra. Tempus 
quod assignatur sub horam tertiam diei sexte, ἐφ᾽ 
ὥραν τρίτην τῆς ἕκτης ἡμέρας, tenebras magis 
quam lucem offundit, et dum terminos neque ini- 
tiorum neque finium presoribit narratio, tam li- 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. III. 


D 


1160 


A berum errandi locum facit quam docenda veri- 
tati viam occludit. 

II. Quamobrem, ut in his tenebris lux aliqua 
veritatis, si quae insit, agnoscatur, ante omnia 
constituendum quo anno et quo anni tempore vi- 
vendi finem fecerit imperator is de quo Pachyme. 
res hic agit. Facem prefert huic historia obscu- 
ritati Georgius Acropolita ο. 52, auctor accuratus 
et nobilis, qui eumma diligentia res sui temporis 
certis notis quasi veris coloribug pari elegantia sc 
fide depinxit- 

Is ergo mortem duorum imperatorum Joannis 
Duce et Theodori Lascaris filii ejus ita describit, 
ut annum et anni mensem clare exprimat. Ait 
enim de Joanne, obiisse illum diem extremum 11 

B Kal. Octobris annos natum duos et sextaginla, ez 
quibus triginta tres regnaverat. ἛἜνθα, inquit, id 
est ad Nymphseum ubi Joannes vitam finivit, xat τὸ 
χρεὼν ἐλειτούργησε τρίτ Καλανδῶν Νοεμθρίω, 
ἐξήχοντα xal δύο, ὡς ol τὰ περὶ αὐτοῦ ἀχριθέστε- 
pov εἶδότες ἔφασκον, ἔτη βιώσας, ἐξ ὧν τριάχοντε 
xai τρία βεθασίλευχε. Idemque paulo post repetit 
de anno regni 33, cum ait ἐτεθνήκει μὲν 6 βασιλεὺς 
Ιωάννης τῷ υἱῷ αὐτοῦ θεοδώρῳ τὴν βασιλείαν χα. 
ταλελοιπὼς τριάκοντα καὶ τρία ἕτη διανύοντι. [P. 493) 
Τοσοῦτος γὰρ ὁ χρόνος αὐτῷ ὁπόσος xal πατρικῆς 
βασιλείας ἐτόγχανε. 

III. Hic porro$4 imperii et mortis Joannis annus 
erat Christi 1255, ante receptam 8 Grecis anno 
1261 Constantinopolim sextus, ante mortem Theo- 
dori Joannis fllii quartus, ut constat ex Deca Mi- 
chaelis nepote, Hist. c. 2, et ex mox dicendis mt- 
gis adhuc patebit. 

De Theodoro vero idem Acropolita hec babet 
jb. ο. 74: Ἐκεῖνος μὲν οὕτω βιώσας xal µήτω 
ὅλους τέσσαρας ἐνιαυτοὺς αὑτοχρατορήσας, xe 
Νοέμθριον γὰρ ἄρξας iv Αὐγούστῳ μηνὶ τὸ τέλος 
ἴσχηκε τῆς ζωῆς. Ubi manifeste et quartrg annus 
imperii nondum finitus, et initium regni mensis 
Novembris, et finis vite Augusti exprimuntur; 
eaque totidem verbis idem auctor in Chronico 
compendiario repetit; quibus Nicephorus Grego- 
ras, 1. 11 in fine, omnino consentit in annis triginls 
tribus tum imperii patris, tum vite fllii cum im- 
perium a patre suscepit, tum etiam in quatuor 
annis imperii Theodori non integris, cum asseri 
eum ] 1n, cum tricesimum sextum vile annum 
ageret, defunctum: "Extov καὶ τριακοστὸν ἀπὸ 
ενέσεως — xpóvov ἀμείθοντι νόσος — lvoxijmtet τῷ 
βασιλεῖ χαλεπὴ xai βαρεῖα, καὶ ὅπλα φάναι θανάτου 
φοροῦσα. 

IV. Estergo mortuus Joannes Ducas anno Christi 
1255, in flne Octobris, et Theodorus Lascaris ejus 
fllius anno 4259, mense Augusto. Qus nota tem- 
poris recte convenit eum ea quam exprimit 709 
Pachymeres scribens Theodorum imperatorem vi- 
tam cum morte commutasse anno ad autumnum 
inclinante. 

Bed de eclipsi solis, et tanta quanta a Pacby- 











ντ ————— -—  π σο 7 


4161 


CHRONOLOGICUS. 


1162 


mere describitur vel eo anno vel in morte Theo- Α eolipsi sermonem inferat, nihil de initio imperii 


dori vel in autumno facta, auctor alius nullus 
meminit, et fieri ullam potuisseleges astronomice 
non permittunt. Novilunia enim anni 1259 aut 
eciyptica nulla fuere, sut non Constantinopoli ac 
locis vicinis, et auctores chronologi et annalium 
scriptores, qui solis eclipsim pene totalem refe- 
runt ad annum Christi !259 in morte Thcodori, 
non tabulas astromicas, sed auctorem Pachyme- 
rem sequuntur. Ita enim Odoricus Raynaldus ad 
annum Christi 1259, narrata Theodori morte in 
mense Augusto, ait paragrapho 54 : Sexia ab ejus 
obitu die tradil Pachymeres insignem solis defectio- 
nem fuisse, adeo ut unius hore spalio densissim.e 
horrerent fenebraz stell;que in celo apparerent. lta 


signifieans, justam certe non aliud attendentibus 
erroris causam dedit. At si quis rer: attente consi- 
deraverit et cum historia illius temporis contulerit, 
in iis tenebris lucem inveniet. Sic autem eam ex- 
plico. 

Theodorus vivendi finem fecit anno Christi 1259, 
mense Augusto. Historie totius heo fides est, de 
qua dubitare non licet. Pachymeres id asserit, cum 
ait faetum vergente in autumnum «anno, nempe 
intersolstitium :stivumetxquinoctium autumnale. 
Theodorus initium regnandi fecit anno Christi 4955, 
patre mortuo sub finem Octobris, non declarato 
filio successore, qui ideo tardius electus, elevatus 
in clypeo, unctus et coronatus est, tum propter 


llenricus Spondanus ad eumdem annum;ita al:i, p diversa populi studia, tum ob Manuelis patiarchze 


quihujusdeltectionis meminere, Pachymeris aucto- 
ritate se tectos putant sine alio examine, et er- 
rant, et alios in errorem inducunt. 

Acutior aliis Sethus Clovisius in Chron. an 1255 
Pachymeris fragmenta erroris arguit, quod eam 
solis eclipsim in obitu Theodori indicaverint, quo 
anno et sequentibus nulla talis inveniatur, et eam 
putat accidisse in morte Joannis Duce, post ejus 
obitum die 6, 30 Decembris. 

Bic Calvisius, ex parte quidem vere, ut ab au- 
ciore in rebus astronomicis bene versato, sed ex 
parte contra historie veritatem manifeste pugnan- 
tia. Certum enim est jam paulo ante prolatum Pa- 
chymerem loqui de obitu Theodori in mense Au- 


gusto, anno, ut ipse ait, ad autumnum inclinante ; C 


quo non quadrat mors Joannis, que in 30 Octo- 
bris incurrit, ut etiam paulo superius docuimus. 
Deinde quid spectaret ad mortem Theodori, quam 
describit aperte Pachymeres, narratio !am accu- 
rata eclipsis solis facte in morte patris quatuor 
fere ante annos,nulla alia patris mentione habita 
aut id exigente causa rationabili ? Quomodo deni- 
que eclipsis, qua contigit 30 die Decembris, dici 
potestaccidisse sexto die post mortem Joanuis, 
qui vite diem extremum habuit 30 Octobris ? 

Hoc igitur Calvisii animadversio non tollit aut 
minuit questionis difficultatem, sed auget potius 
et ita implicat ut insolubilem facere videatur. 

Sic igitur Pachymerem intelligendum arbitror, 
ut revera mortem "Theodori describat, factamque 
vere asserat inclinante ad autumnum anno, sed 
eclipsim solis designel non qu& in obitu ejusdem 
'Tbeodori (P. 494] facta sit (id enim textus non 
dicit ; et inepta ea esset ad presignificationem, de 
qua in eo mentio est), sed que initio imperii ejus- 
dem Theodori, quasi prenurtia brevis et infelicis 
ejus regni, quod non molto plus triennio stetit, et 
in continuis 708 belli motibus et morbi mole- 


| gtissimi sape repetitis grevissimis tentationibus 


actum cum vita finitum est annoeetatis 3Ó nondum 
completo. 

Que tamen cum non satis distinguatPachymeres, 
et stalim post descriptam mortem Theodori de illa 


PAzRort. Gn. CXLIII. 


paulo ante mortui desiderium. Nicephori in ejus 
locum electi modestiam in recusanda dignitate, ao 
Arsenii tandem vocati ad ungendum et coronan- 
dui imperatorem longiorem moram,quae omnia 
fuse describunt Nicephorus Gregoras initio 1. rt, et 
Georgius Acropolita c. 53. Theodorus stalim initio 
regni infestis bellis contra Bulgaros et Thessalos 
usque ad vite exitum infeliciter occupatus est : 
difficillimis negotiis, implicatus, suspicionibus et 
humore melancholico ad quaedain sua majestate in- 
digna etiam adversus aulicos dignitate et fide erga 
cum praestantes perpetran:la adductus, vixit míse- 
rabiliter. Theodorus longa tandem macie confe- 
ctus, toto corpore exsangui, frustra tentatis omni- 
bus humanis remediis, exzra regiam, in gravi luctu 
penitentie et habitu religioso, dolens quod Chri- 
stum deseruisset, regno simul et vita privatur in 
etatis flore, anno tantum sexto supra tricesimum, 
imperii quarto. Theodorus, vehementer anxius de 
fide et amicitia Michaelis Paleologi, filiolo ad im- 
perii gubernacula inepto, sub hominis obscuri et 
sub patriarche tutela, ad invidiam dignilatis, qua 
brevi dejectus est, relicto, testamentum condidit 
in gratiam tutoris illius Muzalonis, quem Romana- 
rum rerum dominum constituebat, quoad filius ad 
perfectam venisset etatem, cum gravissima proce- 
rum offensione, quam secuta est imperii pertur- 
batio et in Michaelis familiam transito crudelis- 
sima. Fuil hic miserrimus Theodori regni et vite 
status eluctuosa mortis conditio, quam brevius 
Nicephorus, fusius Acropolita describit, qui cum 
imperii logotheta existeret, frequens inperatori 
ratione officii aderat, et que presens fieri videbat 
magna fide et diligentia narrat. 


VI. Hec igitur voluit insinuare Pachymeres,cum 
scripeit infelicis regni et luctuosi obitus Theodori 
prenuntiam exstitissedefectionem solis horribilem, 
qui sub initium regni ejus facta est, 703 hora 
tertia post meridiem, sexto die, videlicet post ejus 
coronationem et unctionem solemnem. 


Etenim, si conjecture non improbabili locus da- 
tur, videtur facta coronatio Theodori ipsa solemni 
festivitate Nativitatis Christi Domini, sive ut ex 


91 


.ς B..——- 


1103 


P. ΡΟΒΘΙΝΙ OBBERVATIONUM LIB. III. 


1161 


luce diei celeberrima aditus ad imperium olarior À sitis, cum hac iascriptione : Inter. eclipses exorior. 


exsisteret, sive ut inde felicitatis augurium.  sume- 
rct imperator, quod regnandi principium duceret 
ab eo tempore quo Christus initium vivendi fecis- 
get ; quo sane modo el ratione gentes et SZcclesie 
nobilissime anni exordium a Christi Natalibus au- 
gpicantur. 

Utut sit de ipsa mente imperatoris, certe ejus 
consilia non mediocriter turbare visa est defectio 
solis tam insolens, tam cito post ejus coronationem 
facta. Visa est enim juxta tabulas astronomicaes die 
30 Decembris. Visa sereno celo, prout innuitur ex 
notata ab historico apparitione stellarum.Visa hora 
post meridiem tertia,[P. 495] ante solis occasum 
fere integra luce deficiente, stellis in οῶἱο velut in 


profunda nocte toto crepusculi tempore in densis p [P. 


terree tenebris apparentibus.Visa insuper est sexta 
die post imperatoris coronationem, quo precique 
tempore de eo consilia et omina futuri eventus, 
non sine multo in omnem partem sermone, agita- 
bantur. 

γι]. Et hinc patet quamobrem Pachymeres eam 
eclipsim ut funestum imperii portentum in ipso 
aditu, id est sexta die pest Theodori coronationem, 
considerandam dederit, ut quasi ex funerea face 
praeeunte non diuturniimperii male ominosa signi- 
ficatio caperetur ; qualis augurationis et exemplum 
in vetustioribus historicis Pachymeres non unum 
habuit, et recentiores quoque idem videmus imita- 
tione celebrasse, saltem dumex officio referunt judi- 
cia vulgi hominum in tales fere presagitiones 
proni, quoties istius generis colestiu portenta sub 
principatum auspicia incurrunt. 

Ex hoo sunt genere que apud Julium Capito- 
lium in Gordiano tertio leguntur. Ubi enim huno 
ecepisse imperare retulit histories, statim adjun- 
gil: Sed indicium non diu imperaturi Gordiani hoc 
fuit, quod eclipsis solis facla esl, ut moz crederetur, 
ncque sine luminibus accensis quidquam agí posset. 
Ita ille, solis defectionem innuens que anno Chri- 
eti 237, 42 Aprilis, Rome viso hodieque ex tabulis 
deprehenditur. Sextus item Aurelius Victor auno 
U. C. 4062, cum narrasset pacem inter Augustos 
Constantinum et Licinium factam, ascitis in con- 
sortium imperii Cesarum nomine utriusque liberis 
Crispo et Constantino, filiis Constantini, et Lici- 
Diano filio Licinii, adjuagit: Quod equidem viz 
diuturnum neque his qui assumebantur felix fore, 
defectu solis fedato iisdem mensibus die patefactum. 
Contigit ea eclipsis anno veteriChristi 317,20 Decem- 
bris. [ta etiam non ita veteri patrum nostrorum 
memoria observant higtorice Gallice scriptores 
anno Christi 1544, quo natus est, Franciscus Se- 
cundus Valesius, quarto 498 post ejus nativita- 
tem die horribilem solis eclipsim contigisse, eo- 
demque anno ires lune insignes defectiones visas, 
eaque prodigia magnum dedisse astrologis judi- 
candi et scribendi argumentum. Unde natum 
ejusdem principis emblema, tribns lilii floribus e 
terra emergentibus, solc desuper et luna oppo- 


C 


Sed jam tempus est dermonstrandi positis er 
arie astronomica oalculis quam apte ad id quod 
indicavimus tempus aceidat istud indicatum a 
Pachymere deliquium solare. 

VIIT. Epilogismus  defectioni solis qus contigi 
anno Christi 4255, 20 Decembris, juxia tabula: 


Rudolphinas subsidiarias Kepleri ad. meridionum 
Niccenum in Bithynia revocatas. 


Novilunium medium. 


Decembris 29 15 18 ϐὁ 
. Tempus proxime apogeitatis solis. 

Junii 13 44 58. ο 
intervallum & novilunio medio 165 33 9 4 

S. . 
motus intervallo respondens 65 13 0 àÓ 
tollendus a loeo apogei solis 2 239 9*5» V" 
rimus locua solis 9 16 319 8 

496] prima distantia lumina- 
rium sole longius progresso 0 5. 33 9 
Tempus proxime apogteitatis lane. 

a prima die Januarii, etc. 385 18 οὐ | 
intervallum a novilunio medio — & 4A 9 B 

motus intervallo respondens S. κ. 
addendus . 21 315 MW 
locus apogei lune 7 ?9?0 ι 4 
primus locus lune 9 4 "7 À 
tempus prosthaphareticum addendum novilunio medio, 

hore 11. (44. 5 
Novilunium verum. 

D. H. 

Decemhris 30 3 0 4 
Correctio. 

S. 4G. 
secundus locus solis 9 16 & M 
eecunda distantia luminarium οἱ { 

luna longius progressa 

304 tertius locus solis 9 16 94 S 
secundus locus lune 9 7 ο5 |! 

secundum tempus prosthaphrere- H. 
ticum tollendum ; 3 ww 
tertius locus lunes 16 49 S53 
correotio tollit a novilunio vero 1 3 
sequatio vero temporis 1 98 


Novilunium verum correctum, et perfecte equalum. 


Decembris 40 ι  ὃ 
Teuipus τεγεθ synodi {η meridiano tabularum. 
Decembris die 30 ι 48 O58post meri. 
ad meridianum Nicenum 
magis Orieptalem 1.8 0 
adde 
vera synodus Niceme 30 3 22 $8 
Decembris die 
Locus vere synodi. 
S. κ. 
9 16 3 
Grad. 
ejus aecensio recta 25 16 
Nictee post meridiem ; m3 8 
G. 
quibus respondet in e&quatione s0 ὦ 9 
iisque [P. 497] additis ad aecen- 
8jionem rectam modo positam 
pro loco vert eynodi,fit ascen- 
eio recta puncti culminantis G. 
eclipticee seu meridiei Nice 3:8 359 '! 
hujua ascensionis punctum cul- 
minans sive meridies in ecli- S. κ. 
ptica Ti 1 65 5 
hujus puncti declinatio auetralis sg 5 ! 
addita elevationi poli Niceee 4 2360. ! 
dat distantiam puncti culminan- 
tis eclipticee a vertice so 19. | 
angulus eclipticas et merid. e 7T Y 
distantia puncti culminantis S. 
ecliptice a vera synodo 4 ο 23 U 











1165 


CHRONOLOGICUS. 


1106 


puncto enlminante magis Orientali et in semicireulo A dixi, additis propriis que ad ipsum singulariter 


ascendente. [Ideoque nonagesimus gradus ecliptice, 
respectu puncti culminantis, ponitur in Oriente: et 
synodus in Occidentali quadrante eclipticte 208 fieri 
dicitor. Ex quibus flunt et solvuntur trianguli ZNC 
et ZNS. In quibus 





G. 
ang. N90 0 ϐ 
ang. C 68 0 
latas CZ 50. 419 0 
50 935 41 
NZ45 34 0 
NC94 4 O0 
NS 14 37 . 
SZ 79 18  O0distantialune 
ἃ vertice 
N & ang. 8 46 0 anguius paral- 
C Inticas. 


unde nascuntur tres priores parallaxes in synodo vera 


Nicem. 
altitudinis 58 0 
latitudinis — 49 58 


longitudinis 44  ! 





E. 
primum tempus parallacticum 4 25 0 
adde ad veram synodum 3 32 58 
quia fit synodus in quadrante 
Occidentali eclipticae 
Bit visa synodus minusaccurata D. MH. 
190918 30 4 47 58P.M. 


IX. Huc usque ducta eclipsis in horizonte Ni- 
cano caduca invenitur deflciente calculo ea de 
causa,quod sol et luna tempore vise synodi mi- 
nus accurate, id est paulo ante quintam pomeri- 
dianam, sub horizontem jam descenderant, de- 
pressa etiam profundius luna quam debuerat pro- 
pter parallaxim altitudinis, que in quadrante Oc- 
cidentali ecliptice sidus dejicit, (P. 498] et tar- 
dius in Occidentem toto tempore parallactico ap- 
parens reddit. Hec igltur de causa ultra veram 
$Svnodum eclipsis observari non potuit 706 Ni- 


cemin Bithynia, ubi Pachymeres sola ejus initia D 


descripsit.Quamobrem ut integra habeatur, et per- 
fectus ejus epilogismus cerlis suis limitibus tam 
in quantitate quam in duratione deflniatur, mu- 
tandus est secundum leges artis loci meridianus 
et aseumendus occidentalior, in quo tota eclipsis 
eadem observari potuerit eodemque fluxu tem- 
poris quo Nica:» ejus initia supra horizontem vi- 
debantur. Sic enim fiet ut qualis etiam Nicee 
partim visa partim latens reipsa exstiterit, ex ob- 
servatione alibi facta, ubi tota visa fuerit, tam 
certo quam facile intelligatur. 

Sumo igitur meridianum triginta gradibus, hoc 
est doabus horis, Niceno occidentaliorem, in eo- 
dem tamen parallelo seu pari elevatione poli, ad 
eumque 86commodo qus jam supra.de Nioeno 


pertinebunt. 
S. 3G. 
locus vert synodi 9 16 | 55 
ejus ascensio recta D 288 46 0 
. . H. 
tempus vere synodi Nicete 30 3 22 ο 
in dato meridiano 30 a! 22 b8 
respondent in equationc Grad. 20 44  À 30 
quibus additis ad ascensionem 
rectam synodo vere conve- 
nientem 288 . 16 0 
flt ascensio recta puncti culmu- 
nantis eclipticee in dato meri- G. 
diano 309 0 30 
S. GG. 
et punetum culminane 10 6 36 8 
ejus puncti declinatio Australis 46 42 0 
addita elevationi poli Νίο 41 26 0 
dat dietantiam puncti C a ver. 60 8 0 
angulus eclipticee et meridiani 15 Á a7 0 
distantia puncti  culminantis 
eclipticte 8 vera synodo 0 19 4 13 


puncto culminante magis orientali quam synodo. Ideo- 
que ut supra, synodo in occidentali parte eclipticm, et 
in semicireulo &scendente puncto eulminante positis. 
Unde trianguli ZNC et ZNS. 1n quibue 


CS 19 46 13 
82 66 44 0 distantia luna 


8 vertice. 
NZ 57 40 0 
CN 23 37 0 
S 66 1 0 parallacticus. 





ÁÀ 8 ang. 


6 


70 Unde nascuntur tres priores parallaxes in synodo 


(| vera in dato meridiano 


altitudinis δ4 0 
latitudinis 50 0 
longitudinis 21 0 


7. 





[P. 499] primum tempus 
parallacticam minus ac- 
curatum 45 35 
adde ad veram synodum D. H. 
mens. Decembris 30 1 29 58 P. M. 


fit synodus visa minus ac- 

curata io dato meridia- 

no Decembris 30 2 8 
locus lune in synodo visa 

minus accurata in dato 

meridiano fit ex paral- 


laxi longit. 21 0 
et motu solis 1 49 
respondente primo tem- 45 35 


pori parallactico 
additis ad locum vere 

synodi 8. 3G. 
locus vere synodi 9 16 49 655 
motus lune primo tem- 

pore parallactico 23 ο 
locus lune in synodo visa . 

minus accurata 9. ὐ 1 &' 
primum tempus paralla- ' ' 

cticum 2E 48 
habet in'eequatione[re- TE 

Bpondentas gradus . ÀA& 


18 
:33- TD 


4.4 


/1? rx 19 7 aun 11 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. III. 1108 


1167 
ddilis δά ascen- arcus inter centra t T 
qui nem rectam pu ncli cul- Á comparanda parallaxes latitudines in meridiano dato 
minantis ecliptice in sy- prima in synodo vera . . 50 0 
nodo vera 909 (0 30 secunda in eynodo visa minus 
fil aecensio recta ejusdem accurata 49 0 
differentia 1 0 


puncti culminantis ecli- 
motu decrescente 


Heu, nodo visa mi- 

Ps ecetrala D 39290 2A 15 tertia parallaxis latitudinis habe- 

5. Q. tur per hapc analogiam vt pri- 

punctum culminans ecli- mum tempus parallaticum 45 ὃν 

pticee 10 19 4 O0 ad hanc differentiam . 14 0siveót 
9708 declinatio auetralis 17 14 00 ila secundum tempus parallacti- 
adde elevationem poli Nice ΜΗ 26 0 cum $3  t0addifferen- 
dietantia puncti culminantis . ] . tiam 

8 verlice 58 10 0 prime et tertie parallaxis lati- 
angulus meridiani et ecli- tudinis . 1 10 

pticee 13 44$ 0 hanc differentiam 1 10, quia mo- 
distantia puneti culminan- tus fit decresc. tolle & prima 

tis à luna 0 οἱ 994 16 parallaxi latitudinis 50 (0 

restat tertia parallaxis latitudinis 48 50 


unde trianguli in semicirculo ascendente et quadrante 


occidentali eclipticae in aeynodo visa minus accurata. &b hac terta parallaxi latitudinis — 48 50 


tolle veram latitudinem, mino- 


Z B rem videlicet à majore 15 91 
G. restat visa latitudo 6 19 
ang. N 90 0 0 ex boreali facta australis propter excessum tertite pan 
ang. (C 73 44 0 laxis latitudinis supra visam latitudinem. 
latue τς δν Hi 9 3409 Quantitas eclipeis. 
NZ55 4 0 ex summa semidiametrorum 30 48 
CN 93 49 0 tolle visam latitudinem 6 19 
SZ 68 11 0 distantia lune M eclipsis uc 4 9 
& vertice κ ης 
N S ang. 862 2 0 parallacticus. qure multiplica per 58814 (9 
. . quee [P. 501] divisa per semi- 
ex quibus tres posteriores parallaxes in synodo visa diam. solis 931 
minus accurata in merid. dato. dant digitos 9, et ex residuo 
altitudinis 55 0 Bunt 36 
latitudibie. 49 0 quantitas ergo est digiti 9, 36. 
longitudinis — 24 0 Duratio eclipsis. 


Petitur ex scrupulis medise durationis cum motu bo- 
rario lune in incidentia et emersione compositis. 
summa semidiametrorum — 30 18 


C arcus inter centra 6 19 319 
summa 2929] 35720 


differentias — 1469 31620 
summa 654i 








media pars summe 32513700 
scrupula medis durationis 30 9 1809 
ad incidentiam ad emersionem 
locus lune una hora ante locus lune una hort pott 





comparande parallaxes longitudinis. 


prima in synodo vera οἱ ϐ 
secunda insynodo visa minus accurata 24 ϐϱ visam synodum accuratam. synodum accuratam. 
differentia motu creaceute 0 8. G. . G. 
ideo tollenda est heec differentia & prima 9 16 4& 52 9 1158 

parallaxi 0 &scensio recta puncti culmi- 
restant 16 0 nantis eclipt. 906 36 15 336 36 w 
qui est motus lune visus respondens ( punctum 

érimo tempori parallactico 5 35 (culminans 140 4 15 0 4 04H! 
709 |P. 500] per quem invepitur tempus synodi vies — (eclipticee. 
accurata per hano analogiam. declinatio 19 16 O0 9 i9 0 
ut motos lunas vieus 18 0 australis. . 
ad primum tempus parallacticum 45 35 B distantia puneti 
ita prima parallaxis longitudinis 24 0 culmipantis 
ad secundum tempus parallacticum 53 10 a vertice — .— 60 42 0 54 {5 0 
adde ergo pro conditione quadrantis angulus meridiani 

occidentalis, in quo flt synodus, hoc .etecliptice — 76 14 0 e8 30 ϐὐ 

tempus prosthaphtereticum 53 10 distantia puncti 

D. H. culm.aluna ἃ 17 30 ϐ 4 16 56 ὐ 
ad veram synodum 30 .1 99 58 puncto colminante magis orientali quam synodo is 
fit visa synodus accurata Dec. 30 2 16 $ XSemicirculo ascendente, et synodo in quadrante oct 
in meridiano dato post meridiem. dentali eclipticee. 
atitudo lune. : . 

Locus lune in synodo verain daso S.  G. " 341 Unde tríangoli. 

meridiano 9 16 49 55 G 
adde Pro conditione quadrantis . 

occidentalis eclipticee verum mo- ang. C 76 d ! 

tum lune reepondentem secundo latus CZ συ 41 H 

tempori parallactico .28 21 CS (1. 50 
fillocusluneinsynodovienaccurata 9 17 16 99 N ο 5 ϐ 
ex hoc tollelocum nodiQ corr. 3 235 0 9 NC 31 59 € 
restat verus motue latitudinis 5 32 16 9 N8  ϱ | 
^Ui demptus a sex signis dat di- 

*ntiam a proximo 5 1 A3 3 LJ E q 


latitudo borealis sive 




















1169 
distantia lune a vertice 87 66 
sogalos 8. parall. [71 
. longitud. 2t LI 
Ero Pond πα Ράτα]ίας. 
NL tempore motu 
decrescente in quadrante 26. 19 
oecider tali eclipticm 
diffe 3 3 
Clollenda ab horario 
lung vero 298 5T 
restat horarius lune apparens 9 588 
Unde trianguli. 
z- 
a. 
aeu. C ϐ6 8 0 
latus CZ. 51.— 15 ϱ 
CS 46 56 [] 
NZ 46 59 [] 
NC 16 323 0 
N8 63 19 0 
5 
i] c 
distantia lune a vertice Sz m" 
angolus S parall. 49 4 0 
parallax. Jonpitnd, 36 0 
(tertia parali. longitud. 
(prior tempore, motu 
crescente in quadrante 3A 19 
occidentali ecliptics, 
ifferen! uoa 
(tollenda &b horario 
(luni zÜow 
restat ori bod apparens melogi " 
onalogia [ la 
nt 17. 16. ad 3600 


vot 24, 58. ad 3600 
ita scrupula medie dan 


jta scrapula medim dure: 
tionis 9 


tionis 


H 
ad 4451 1 14 114. ad 6n6 4 qi 46 
tempus incidentie tempus emersionis 
Tota duratio eclipsis 
H. 3’ 58. 57. 
in meridiano dato in meridiano Niceno 
duabus ht ante Nice- |duabus horisredditis 
num visa syn: medium die 30, hora 
rata sive Telipuis Me 16 8 
medium. 
Decembris die 9 hora 









s[intium ^ hore 3 157 
Ίο] pro indidem, |. 
iidomdieSohore | 157| — Sals bora 6 054 
adde pro emer- 
i 144 46 
hor 4 0 5| post meridiem. 





P 503] Typus ecl 
[ Sd atio nd 





Meridies 


H H 

emersio BD 1 44 46 ineidenta BC 1 4 {4 
Probatio per qudria. 

radix — quadratum 

ine "hist 

3 364 


1809 3271463 
enjos radix est 30. 9 
idem supra probatum per logarithmos in doratione. 


AC summa semidd. 30 48 
AB arcus inter centra 6 19 
tolle minus quadratum 

& majori restat 


CHRONOLOGICUR. 
s OA 3718 Χ. Εχ epilogismo Eujus eclipsis tam accu- 


1170 


rate et per singula quasi momenta examinate, 
manifestum est eam ipsam esse quam Pachymeres 
designavit, et jam patere omnes illas circumstan- 
tias, que in ejus descriptione obscure adeo et 
incomprehensibiles videbantur. 


In primis enim certum est eam factam anno 
Christi 1255, mensis Decembris die 30, proinde- 
que non pertinere ad Theodori Lascaris obitum, 
qui mense Auyusto circa autumnum anno Chri- 
sti 1259 contigit, sed ad ejus solemnem inaugura. 
tionem aut coronationem, que facta est sub finem 
anni 1255. 


Facta est Niomm in Bithynia cirea horam a me^ 


B ridie tertiam, et apparens ejus initium non duabus 


integrie minutis horam tertiam pretergressum 
est. Facta estsub (inem diei sexte post corona- 
tionem Theodori. Ex conjectura enim probabili 
supra a nobis exposita Theodorus est coronatus 
imperator ipso die natali Christi Domini, ut ex 
gemina celebritate dies magis solemnis ageretur ; 
et post dies sex mensis Decembris 30 facta eclipsis 
idcirco dicitur ab historico de sexta contij 
neque enim alius apparet dies, qui sextus haberi 
possit vel mensis vel hebdomada, quandoquidem 
facta est eclipsis die quinto hebdomade, eo anno 
oyclo solis 4, litera Dominicali C. Adde quod Pa- 
chymeres diem Veneris non ἕκτην ἡμέραν, sed πα- 
βασκευὴν. appellare solitus est. 





6 Tenebrasautem ita profundas ut suaobscuritate 


omnia tegerent et stellas in celo conspiouas red- 
derent, fecit non tam magnitudo eclipsis, que 
digitos decem non attigit, quam tempus serum 
quo facta est, nempe circa solis occasui |cce- 
dente enim ad diurna lucis imminutionem sole ad 
horizontem appropinquante, defectu luminis sola- 
ris et lune interpositione, circa solis occasum, et 
tolo tempore consueti corepusculi, visa est etiam 
profunda nox [P. 504] advenisse et obscuritas om- 
nia tegere cum clara etelarum manifestatione, 
quod ipsum Pachymerius innuit cum ait solem 
circa horam tertiam diei sext» per horam obsou- 
ratum. 





Unde vulgo existimatum est eclipsim per horam 
duntaxat durasse, quia nonnisi per horam Nice 
visa est, inchoata circa'tertiam, et sole occidente 
paulo ante quartam in horizonte Niceno, ubi mi- 
nimus arous diurnus non multum excedit horas 
00t0 circa solstitium brumale, poli altitudine su- 
pra horizontem graduum quadraginta unius cum 
dimidio, eadem prope oum Romana. 


Et quamvis alio r;eridiano quam. Niceno usus 
sim ad magis integram et ezactam eclipsis inve- 
stigationem, calculus tamen eodem prope redit ; 
neo descrimen illum notabile invehit levis aliqua. 
mutatio latitudinis lunam, ut. neque parallaxis aut. 
refractionie in distantia ab horizonte. Quare satis 
convenit reductio, quam adbibui dali meri i 





[u———— T 


1107 


uibus additis ad ascen- 
sionem rectam puncti cul- 


. p. POSSINI OBSERVATIONUM 118. Ill. 


À arcus inter centra 


prima in eynodo vera 


1108 


ia 31 
comparande parallaxes latitudines in meridiano dato 
0 


minantis ecliptice in sy- ε . . 
nodo vera à 300 00 30 secunda , in synodo vis& minus " 
fit ascensio recta ejusdem . ! 
puncti culminantis ecli- differentia 1 0 
ptiee in synodo visa mi- motu decrescente — 
nus accurata 390 32A 15 tertia parallaxis latitudinis habe- 
S. Q. tur per hanc analogiam υἱ pri- 
punctum culminene ecH- 10 19 4 00 add Mifforentiam enm 4 ^ sive 60 
ticte : . 
768 declinatio australis $7 14i O0 ita secundum tempus parallacti- 
adde elevationem poli Nicete ή 6 0 cum 53 — 10addifferen- 
dietantia puncti culminantis . . . tiam 
& vertice 6 40 (0 prime et terii parallaxis lati- 
angulus meridiani el ecli- tudinis ] 0-140 
ptice 13 1 0 hanc differentiam 1 10, quia mo- 
distantia puncti culminan- o - δι 46 a alla decreso. Lolo & prima $0 
tis a luna . . - 
unde trianguli in semícirculo ascendente et quadrante restat tertia parallaxis latitudinis 48 50 
occidentali eclipticee in synodo visa minus accurata. ab hac terta parallaxi latitudinis — 48 — 50 
tole veram |jlatitudinem, mino- 
Z rem videlicet a majore 42 931 
G. restat visa latitudo 6 19 
ang. N90 0 0 ex boreali facta australis propter exceseum tertie part* 
ang. Ὁ 73 44 0 laxis latitudinis supra visam latitudinem. 
latus E " Hh Q 3:210 Qoantitas eclipsis. 
NZ55 4 0 ex summa semidiametrorum 30 48 
CN 93 42 0 tolle visam latitudinem 6 19 
SZ 68 11 0 distantia lone — lestat quantitas eclipsis 1469 2 29) 
& vertice in scrupude, 
: qui multiplica per 6 
N t S ang. 862 2 0 parallacticus. thes, son dia 58816 (9 
ue [P. ivisa per eemi- 
ex quibus tres posteriores parallaxes in synodo visa 1 I MR P 931 
minus accurata in merid. dalo. dant digitos 9, el ex residuo 
altitudinis 55 0 &unt 96 
latitudibis. 49 0 quantitas ergo est digiti 9, 36. 
longitudinis 94 0 Duratio eclipsis. 
k Petitur ex scrupulis medie durationis cum motu ho- 
rario lune in incidentia et emereione compositis. 
summa semidiametrorum — 30 18 
C arcus inter centra 6 19 3n 
summa 2991 337720 
οι differentia 4469 3160088 
€ a --- 
summa 65100 
29 p———ÁBÓÁÓáÓáS—À 
9A /* media pars summe — 32513710 


comparandis parallaxes longitudinis. 


scrupula medim durationis 30 — 9 
ad emersionem 


ad incidentiam 


1809 


locus lunge una hora ante locus lunzs una hore poft 


prima in synodo vera | 0 
Secunda insynodo viea minusaccurata 24 0 visam synodum accuratam. synodum accuratam. 
differentia motu creaceute 8 0 . G. . G. 
ideo tollenda est heec differentia & prima - 9 16 44 92 9 171408 
parallaxi 91 0 ascensio recta puncti culmi- 
restant i8 0 nantis eclipt. —. 306. 36 15 336 36 5 
qui eet motus lune visus respondens (punctum 
μι tempori parallactico 35 (culminpane 10 ὁ 15 0 44 8 Mu o! 
709 |P. 500] per quem invenitur tempus synodi visse ( eclipticte. 
accurata per hanc analogiam. declinatio 19 16 0 9 9 ? 
ut motus lune vieue 18 0 australis. . 
ad primum tempus parallacticum 5 35 B distantia puncti 
ita prima parallaxis lopgitudinie 21 0 culmipantis 
ad secundum tempus parallacticum 53 40 & vertice — . 60 42 0 58 15 0 
adde ergo pro conditione quadrantis angulus meridiani 
occidepntalia, in quo flt synodus, hoc et ecliptice — 760 14 0 e8 30 ϐὐ 
tempus prosthapheereticum 53 10 dietantia puncti 
. BH. ου]. a luna R8 17 30 8 4 16 56 0 
ad veram synodum 30 1 99 58 puncto culmipapte magis orientali quam synodo i 
flt visa synodus accurata Dec. 30 9 16 $  semicirculo ascendente, et synodo in quadrante oer 
in meridiano dato post meridiem. dentali ecliptiete. 
Latitudo lune. : 
Locus lune in synodo verain daso S.  G. : 711 Unde trianguli. 
meridiano 9 16 49 5 G 
adde pro conditione quadrantis . 
occidentalis eclipticte verum mo- agg. C 76 
tum luna reepondentem secundo latus CZ. 60 4 i 
tempori parallactico . 26 2] cs au" M9 
fillocuslunmineynodovienaccurata 9 17 16 38 Nz ου 5 H 
ex hoc tolle locum nodi Ω corr. 38 ο (O0 9 NC 233 39 
restat verus motus latitudinis 5 329 16 2) NS is 329 | 
αἱ demptusa sex signis dat di- 
«ntiam & proximo 9 3 2393 


vera latitudo borealis sive 

















1169 
distantia lune & vertice 87 66 
ogalus 8. parall ο 5 
rallax. longitud. ?t η 
la Ῥ, 502] enit pàárallax. 
longitud. 
porterior tempore motu 
decrescente in quadrante 24 19 
occidentali ecliptics 
3 19 
ab horario 
lung vero 98 5T 
restat horarius lune apparens 9A 38 
Unde trianguli. 
7 
α. 
au. C $9 30 0 
latus 0 51. 15 0 
CS 146 56 o 
ΝΑ 46 893 0 
NC 16 38 0 
NS 63 19 0 
N ra 5 
distantia lune» a vertice SZ 7" 60 0 
angalus S parall. i9 4 0 
parallax. longitud. 36 ο 
Tiertia paralf. longitud. 
(prior tempore, motu. 
crescente in quadrante 9A 19 
occidentali eclipticae, 
differentia. oA: 
(tollenda ab horario 
(luna vero n c5 
restat horarius lun apparens 1τ 46 
713 onslogia analogia. 
ut 17. 16. ad 3600 


ut 24, 98. ad 3600 
ita scropula mediis dura- 
tionis ο 


ad M5I 14 11. ad 6286 1 44 46 
tempus incidenti tempus emersionis 


Tota duratio eclipsis 
H. $* 58. 57. 
in meridiano Niceeno 


ita scrupula medie dura- 
tionis 30. 9 


in meridiano dato 








duabus horis ante Niem- | duabus horisredditis 
mum visa synodus accu- |medium die 30, hora 
rala sive eclipsis vise 16 
medium. 

Decembris die 90, hore 

s[intium ^ hora 3 157 

tolle pro inciden- 
tia 11 

initiumdieS0 hors | 1 57| — Bois hora 6 054 


de pro emer- 
sione 4 44 46 
finisdie 30, hora 4 0 δὲ 
post meridiem. 
(P 508] Typus eclipteos 
plentrio 


post meridiem. 


vb 
Oriens 





Meridies 


H 
emersio BD 1 44 46 — incidente BC 4 4 1i 
Probatio per quadrata. 


radix — queiratum 
AC summa semidd. — 30 48 — 1848 3415106 
AB arcus intercenira ϐ — 19 — 349 — i364 
tolle minus quadratum 
1 majori restat. 1909. 9371463 


cujns radix est 30, 9 
idem supra probatum per logarithmos in doratione. 


CHRONOLOGICURB. 
9 H A 318 X. Ex epilogismo Eujus eclipsis tam accu- 


1170 


rate et per singula quasi momenta examinate, 
manifestum est eam ipsam esse quam Pachymeres 
designavit, et jam palere omnes illas circumstan- 
tias, que in ejus descriptione obscure adeo et 
incomprebensibiles videbantur. 





In primis enim certum est eam factam anno 
Cbristi 1255, mensis Decembris die 30, proinde- 
que non pertinere ad Theodori Lascaris obitum, 
qui mense Augusto circa autumnum anno Chri- 
sti 4259 contigit, sed ad ejus solemnem inaugura. 
tionem aut coronationem, que facta est sub finem 
anni 1255. 


Facta est Nioma in Bithynia cirea horam a me^ 


B ridie tertiam, et apparens ejus initium non duabus 


integrie minutis horam tertiam pretergressum 
est. Facta est sub (inem diei sexte post corona- 
tionem Theodori. Ex conjectura enim probabili 
supra a nobis exposita Theodorus est coronatus 
imperator ipso die natali Christi Domini, ut ex 
gemina celebritate dies magis solemnis ageretur ; 
et post dies sex mensis Decembris 30 facta ecli; 
idcirco dicitur ab historico de sexta conti 
pparet dies, qui sextus haberi 
vel hebdomada, quandoquidem 
facta est eclipsis die quinto hebdomade, eo anno 
cyclo solis 4, littera Dominicali C. Adde quod Pa- 
ohymeres diem Veneris non ἕκτην ἡμέραν, sed πα- 
ῥασκευὴν. appellare solitus est. 








C — Tenebras autem ita profundas ut suaobscuritate 


omnia tegerent et stellas in oclo conspiouas red- 
derent, fecit non tam magnitudo eclipsis, que 
digitos decem non attigit, quam tempus serum 
quo facta est, nempe circa solis occasum: acce- 
dente enim ad diurne lucis imminutionem sole ad 
horizontem appropinquante, defectu luminis sola- 
ris et lune interpositione, circa solis occasum, et 
tolo tempore consueti crepusculi, visa est etiam 
profonda nox (P. 504] advenisse et obscuritas om- 
nia tegere cum clara etellarum manifestatione, 
quod ipsum Pachymerius innuit cum ait solem 
circa horam tertiam diei sext» per horam obscu- 
ratum. 








Unde vulgo existimatum est eclipsim per horam 
duntaxat durasse, quia nonnisi per horam Nicee 
visa est, inchoata ciroa'tertiam, et sole occidente 
paulo ante quartam in horizonte Niosno, ubi mi- 
nimus arcus diurnus non multum excedit horas 
o0to circa solstitium brumale, poli altitudine su- 
pra horizontem graduum quadraginta unius cum 
dimidio, eadem prope oum Romana. 


Et quamvis alio r;eridiano quam Niceno usus 
sim ad magis integram et exactam eclipsis inve- 
Btigationem, caleulue tamen eodem prope redit ; 
neo descrimen illum notabile invehit levis aliqua 
mutatio latitudinis lune, ut. neque parallazis aut 
refractionis in distantia ab horizonte. Quare satis 
convenit reduclio, quam adhibui dati meridiani 


41 


P. ΡΟΒΒΙΝΙ OBSERVATIONUM 118. III. 


1112 


ad Nicenum, ut intelligatur qualis tota Nices A minime fortunatum portendisse, cum dixit, , ὃ δὴ 


partim visa partim latens exstiterit. 


7214 XI. Ceterum ut nihil merito desideretur 
ad perfectam eorum que ad hanc eclipsim perti- 
nent intelligentiam, restat demonstrandum nul- 
lum alium solis defectum circa obitum Theodori 
contigisse, cui Pachymeris descriptio convenire 
possit. Et hoc quidem sic demonstratur. 


Certum est ex legibus astronomicis anno Christi 
1259, quo Theodorus diem clausit, extremum men- 
se Augusto novilunium tam medium quam verum 
contigisse nocte media inter decimum nonum et vi- 
cesimum diem ejusdem mensis ; et quamvis interdiu 
exstitisset, eclipticum tamen non fuisset, quia me- 
dius motus latitudinis lune sign. 3 G. 1/, 36, 51, 
longissime terminos eclipticos pretergreditur. 


Constat quoque juxta easdem leges aliud novi- 
lunium eclipticum eodem anno ante mensem Au- 
gustum etTheodori mortem nullum exstitisse pre- 
terquam in mense Aprili die 23, medio motu la- 
titudinis lune S. O. G. 15, 4, 22, intra terminos 
 possibiles. Quod etiam quia Nice paulo ante 
mediam noctem celebratum est, solis defectum 
visibilem non exhibuit. Quamobrem nullus eo 
anno solis defectus aptusfuit ad eignificandam aut 
nuntiandam Theodori mortem : multo mínus, si 
quis contigerit annis superioribus, nisi is duntaxat 
qui in aditu ejus imperii a Pachymere assumptus 
et tam horrendus designatus est, qui et a nobis 
hic suis certis characteribus insignitus etad finem 
anni post Christum 1255 positus. 


Ad cujus chronologie confirmationem tuto re- 
ferri possunt alie duse apud Nicephorum Grego- 
ram l. ix Hiéf. ο. ultimo observate eclipses circa 
mortem Andronici senioris, altera lune eo ipso 
die quo eum mori contigit, 42 Februarii anno 
Christi 4332, altera solis, que tot diebus mortem 
imperatoris precessit, quot ipse annis in vivis 
fuerat. Ἐπισκότησις, inquit, ἡλιακὴ τοσαύτας ἡμέ- 
ρας προειληφυῖα τὴν αὐτοῦ τελευτὴν, ὅσα καὶ αὖ- 
τὸς ἣν ἔτη τὰ πάντα βεθιωκώς Dies agnoscendi 
sunt 74. totidem enim Andronicus annos vixit, 
qui 50 fere regnavit. Septuaginta autem et quatuor 
dies inter illas eclipses intercesseruut: nam solis 
quidem facta est 30 die Novembris anno Christi 


προεσή μηνέ τι σημεῖον. "HAtoc γάρ, etc. 


XII. Ex qua duorum auctorum, quorum ecli. 
pses exposui, de earum signifloatione sententis, 
[P. 505] ad calcem dissertationis. in qua hactenus 
historicum et astronum agere me oportuit, qu230 
ut mihi liceat tantisper agere theologum, et circa 
significationes defectionum utriusque luminaris 
definire breviter, at solide, quid Christianus bomo 
debeat aut possit vel sentire legitime vel in usum 
adhibere sine vitio timiditatis aut sine noxa su- 
perstitionis, quorum alterum humane fortitudini, 
alterum Christiane religioni repugnat. 


Unum igitur hoc pronuntio, eclipses solis ei lu- 
ne esse defectus naturales, vel luminis in ips 
luna in umbram terre incurrente, vel radiorum 
solis in terra, luna se inter utrumque ivjiciente. 
Tam naturales autemet ordinate sunt conjunetio- 
nes et oppositiones ecliptice,quam sunt ipsi motus 
luminarium et syzygie non eclipticm, quam sunt 
dies et noctes, quam solstitia et eequinootia, quam 
menses ei anni: pendent enim hec omnia simili 
modo & prima lege et ordinatione conditoris,quam 
colis et sideribus prescripsit ab initio molitor 
Deus, quam legem oonstantem et inviolatam res 
create conservant; que oausa eet our eclipses 
predicantur infaillibiliter a peritis cum circum- 
stantiis magnitudinis et durationis, habita exa- 
ctissima ratione temporum et locozum, in quibus 
ille contingunt. Accedit quod numerus eclipsium 
magnus sit et occursus frequens : quatuor, ἱπίε- 
dum et plures per singulos annos fiunt, et jam 
mundi exordio plus quam vieesies mille numerari 
possunt. 


Eadem porro Providentia, que fecit in mundo 
duo hec luminaria magna, inminare majus, «ul 
praesset diei, et luminare minus, ut. pracessel nodi, 
ut lucerent super terram el dividerent lucem a. ene- 
bris (Gen. 1), eadem pariter sua bonitate et st 
pientia motus eorum et conversiones ordinavit ad 
felicem mundi gubernationem, ad electorum se- 
lutem et snam gloriam ; nec dubium quin ipse 
conjunctiones et oppositiones, solis et lune dele- 
ctus et illuminationes, constituerit in numero,pon- 
dere et mensura, quam scíebat et volebat humano 


1331 in novilunio, quod tunc exstitit, lune vero D generi ad salutem et felieitatem profuturam. 


in plenilunio, quod contigit anno sequente 12 Fe- 
bruarii. Et it& eas tabule nostre representant. 
Et Galvisius in Chronologia anno Christi 1331 et 
1332 priorem observat 30 Novembris die festo 
S. Andres, et post dies 74 secutam ait Andronici 
mortem die 12 Februarii, nulla mentione eclipsis 
lune habita, cum tamen Nicephorum auctorem 
laudet, qui utriusque diserte meminit et utramque 
ponit inter signa mortem imperatoris divinitus 
prenuntiapntia, cum ait, προσημεῖαι πιλλαὶ προε- 
μήνυσαν quo similiter modo Pachymeres voluit 
defectum solis & se descriptum, et a nobis affizum 
in aditu imgpoerii Theodori, 885 breve illud et 


XIII. Ex hoc uno pronuntiato tollitur admirt- 
bilitas et vulgi quidam stupor, qui eclipses conse- 
quitur: oritur enim exignorantia cum quadam 
novitate et raritate apud eos qui nec earum cause 
intelligunt nec eas sepius observarunt, oum con- 
tra Bapientes et docti eas suis temporibus securi 
exspectent, οἱ occasione in commodum conversi 
effectu bene utantur, et perniciem, si qua cred: 
tur imminere, totam in hostee derivent. 


Ita olim Sulpitius Gallus, ut referunt Livius, 
I. Χαν. et Plut. in Paulo milio, de insigni defec- 
lione lune, quam previderat 746 in exercitu 
Romano, in quo tribunus sub imperatore /Emilio 








1413 


CHRONOLOGICUS. 


1174 


Paulo militabat, eoncione habita suos ad pugnam A perniciem creavit, ut Plutarchus narrat in ejus Vi- 


instruxit docuilque causas eclipsium et certos 
eventus suis temporibus necessarios, tam felici 
eventu ut ab eis abstulerit vanum illum timorem 
qui ex rei novitate et insolentia oriri solet ignoran- 
libus, et eum pugnandi ardorem edoctis et vin- 
cendi cupidis injecit, ex quo plena vietoria Roma- 
nis evenit, cum contra in castris Macedonum no- 
vitas et ;gnoraatia fecerit rea ut ea prodigii instar 
haberetur, et eclipsis visa existimata sit prenun- 
tia fuge et defectionis Persei, quam Macedonie 
clades est consecuta. 

Ita nuper Christophorus Columbus anno Chri- 
Bli 1403, cum alimentorum inopia laboraret, nec 
posset a Jamaicensibus, apud quos classis Hispana, 


ta et Thuc. l. vir. 

Felicius Agathocles et acutius, dum clas- 
sem in Africam trajiceret et horrenda solis defec- 
tio intercederet, suis metu dejectia, nil timendum 
& prodigio professus est iis qui jam in cursu es- 
sent: si deliquium antequam portu solvissent con- 
tigisset, timendum forte videri, sed euntibus et 
preterea minus fortunatis Siculis nihil adversi me- 
tuendum ; iis autem ad quos ibatur, et florentibus 
Carthaginiensibus fortune mutationem, si qua ex 
talibus signis portendebatur, esse pertimescen- 
dam. 

Non nocent eclipses, nisi quod noceant opinan- 
libus; nihil ex se mali fundunt sol et luna magis 


cui preerat, appulerat, vi et precibus auxilium p in oppositionibus et synodis quam extra illas. Con- 


impetrare, usus est scientia proxime eclipsis, et 
barbaris ejus igaaris pestem impendentem, nisi 
opem ferrent, minatus diem et horam defectionis 
lune edixit, quo illi prodigio perculsi et gravius 
aliquid metuentes ad Columbum quasi sua inbuma- 
nitate offensum copioso instrucii commeatu sup- 
plices venerunt, et veniam facilius quam sperabant 
sua liberalitate impetrarunt, 

[P. 506.] Ita Claudius imperator, ut habet Dio, 
l. vi, cum vereretur ne solis defectio futura die suo 
natali auno imperii quinto tumultum Rome pare- 
rel ex ignorantia et novitate juncta vano timori et 
opinioni vulgi, quod ea signa essent principibus 
infausta, publico edicto notum voluit ante aliquot 
dies deliquium illud futurum, insuper et causas 
ejus, quantitatem et durationem exposuit tam di- 
etincte et intelligibiliter, ut eo viso nemo timeret 
aut minaretur, omnes imperatoris sapientiam ve- 
nerarentur. 

XIV. Tollitur preterea inanis illa opinio, quod 
eclipses orbi noceant, quod clades, pestes et bella 
regnis importent, quod vastitatem et subversiones 
imperiorum ac religionis vel efficiant vel prenun- 
tient, Damnum enim quodcunque creat eclipsis 
in modica jactura lucie et benefici influxus non 
admotum diuturna consistit. Plus sepe unica nox 
aut dies pluvius mundo lucis amicos et benigna- 
rum influentiarum eripit quam eclipses decem, et 
Bapienter visus est agere Pericles, referente Plu- 
inrcho in ejus vita, qui navis imperatorie guber- 
natorem eclipsi solis territum, in medio victoris 
cursu moras trahentem, chlamyde involvit, et in- 
lerrogavit an quid ex eo velamine sentiret incom- 
modi, eoque negante ullum se sensisse, docuit 
nullum majus a sole per lunam interpositam velato 
Lb mendum esse, et paulo qnidem majus esse ο- 
lum ei diuturniores forc tenebras, sed solem non 
multo post suo splendori sine alio incommodo 
redditum iri; quod cum factum esset, cursum 
classis felicem naota est. 

Non ita Nicias aut doctus aut felix, qui vel im- 
peritia vel superstitione ab eclipsi lune territus, 
veritus classem portu educere, 231 sibi suisque 


dita sunt hac sidera Α bono Domino et parente 
universi clementissimo; gubernantur manu sapien- 
tissima ad flliorum commoda et salutem. Defectio- 
nes quando contingunt, naturales sunt et innoxice. 
Non pestes generant, non bella cient, non mortes 
principum annuntiant, non temporum calamitates 
aut regnorum conversiones minantur. 

Ab ipso mundi exordio eclipses, ut modo flunt, 
eademque lege et ordine et numero fiebant ; et si 
Keplero creditur, sol ipse fons lucis et bonorum 
omnium, mundi oculus beneficus, conditus est in 
eclipsi subjecta luna in primo gradu Cancri, in 
estivo solstitio multis Africe regionibus solis aspe- 
ctum impediente : quis ita sentiens credat eclipses 
noxias, et solem ipsum in tanta sui et mundi infeli- 
citate ab optimo parente Deo ereatum ? 

XV. Certe ante bella et pestes flebant eclipses, 
antereges natos, ante provinciarum et regnorum di- 
visionem in illa antediluvianorum longavitate, pa- 
ce et sanitate tam diuturna eclipses flebant, et tuno 
erant innocentes. Unde et quando noxie esse co- 
perunt ? unde malignos influxus, quos postea tam 
frequentes afflarunt, accepere ? 

Prima omnium, qua in Greca historia descrzibi- 
tur eclipsis solis, narrata ab Herodot. ]. I, Medos 
et Lydos pugnantes invenit et conciliavit. Alexan- 
dro faustissima fuit eclipsis lune, que ante postre- 
mam ejus de Dario victoriam contigit. Profuit Ca - 
sari solis illa qu: in iransitu Rubiconis, alea de 
imperio retinendo jacta, facta est, [P 507] de qua 


D pio 1. rv, Profuit et illa que Pharsalicam pugnam 


praecessit ; que si Pompeio funesta dicitur,cur non 
eque Cesari fortunata dicenda est? 

Non occidit Augustum eclipsis lune, que qua- 
draginta post ejus mortem diebus visa est; imo ejus 
occasione Drusus rebellantes in Pannonia Roma- 
nas legiones ad fidem et obsequium revocavit. Et 
Bi quis advertere velit, plures forte cum eventibus 
fortanatis quam cum sinistris eclipses conjunctas 
numerabit. 

In fatis Romuli prosperis et Urbis felicitate po- 
sile sunt eclipses du: solares, in conceptu illius 
una, in hujus fundamentis 288 altera vel invec- 


1175 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. III. 


it 


tee vel afflictze. Ita videlicet innocentes ecolipses et A — ?19 Ex dictis intelligitur que (ides habendi 


inditferentes habitate sunt, ut aliis faustz, aliis 
noxie et malorum prenuntie viderentur; ita eas 
quisque ad sua vota convertit. 


Multe luminarium defectiones annotate sunt 
mortibus imperatorum, plures post mortem et in 
exordiis notari potuerunt; multe precesserunt 
clades regnorum, vasistates populorum, bellorum 
et morborum perniciem, plures consecute sunt : 
atque ut consequentes cause non dicantur bono- 
rum que finibus malorum annexa sunt, ita nec 
precedentes haberi debent fontes maloru:n vel in- 
dices, si que cum illis concurrant. Medii sunt hi 
luminarium defectus inter bona et mala rerum hu- 
manarum ; nullos ia eas influxus habent ; conne- 


sit astrologorum genti circa eclipsium diritatem 
et effectuum ex iis consequentium malignitatem, 
Sunt qui maleficas earum vires provinciis et urb. 
bus specialiter ascribunt, et duodecim zodiari 
signis in quatuor quadrantes distributis nocere 
volunt eclipses iis precipue mundi partibus, qua 
subjectee sunt signo cujus in regione eclipsis fut, 
et effectuum vilia pro eclipsis magnitudine ad pla- 
res menses atque etiam annos extendunt. 

Sunt qui in eclipsibus rationem planetarum 
precipuam haberi volunt, et iia maxime homini- 
hus labem timendam aflirmant, quorum in horo- 
scopo [P. 508] iidem qui eclipsibus dominantur 
planete, presertim si malignioris nature sunt, ut 


ctuntur quidem cum illis, sed casa, non efflcien- B Mars et Saturnus, et a Jove, Venere et Mercurio 


tia, mera contingentia, non necessitate. 


Necessarie sunt omnes ecclipses solis et lua, et 
recessariis intervallis distincte, ordinate inter se- 
36, et ita quodammodo concatenale ut sint infalli- 
biles et inevitabiles ; humani autem casus, pestes, 
bella, mortes principum plane contigentes et so- 
lute coherent accidentibus et circumstantiis, que 
ut ex hominum libera voluntate et fortuito causa- 
rum concursu pendent ita mutationi eunt obno- 
xie, el anteverti vel impediri possunt. Quam ergo 
incongruum et irrationale facere res necessarias 
et immutabiles causas effectuum contigentium et 
mutabilium ? 


XVI. Tam facile dici posset ortum solis aut occa- 
sum lune causam esse jurgiorum et contentionum, 
que velinterdiu vel noctu contingunt, quam ecli- 
pses morborum et calamitatum, que post illas 
fiunt. Certe ctquinoctiis et solstitiis, que quater in 
anno lege certa fiunt ei temporum vices sua diver- 
sitate formant et distinguunt, causa posset ascribi 
cur pestes et bella, cur clades regnorum οἱ sedi- 
tiones populorum eveniant. Tam innocentes haben- 
de sunt conjunotiones solis et lune defectionibus 
obnoxie, quam qua sunt ab eis immunes. Omnia 
quidem plenilunia et novilunia magnas invehunt in 
orbem mutationes, sed necessarias el ad felicem 
mundi statum sapienter a Deo ordinata. Ver, es- 
tag, autumnus, hiems ex solis et lune diversis con- 
versionibus oriuntur, et iis necessariis ad tempo- 


vis eorum maleficia non refringatur. 


Sunt qui pro variis domn:bus celestibus, in 
quibus eclipses fiunt, distinguunt malorum varia 
genera personarum, quibus ea mala impendent. 
In nona domo significationem seditionum et mu- 
tationes religionum fieri asserunt: in quinta agro- 
rum sterilitates, fames et pestes portendi, aulicis 
fortune ludibria, pregnantibus feminis partus in- 
felicitatem nuntiari; in quarta domo Saturno et 
Marle cam eclipsi convenientibus vastitates ur- 
bium et dominorum mutationem significari. E 
hec quidem, aliaque non meliora, tania confiden- 
tia quidam pronuntiant, quasi certo futura essent, 
et tam certe eorum caugs iis creduntur, ut per- 
sonas etiam singulares sexu, professione et digni- 
tate aliisque propriis conditionibus designent, el 
ipsis nominibus appellare, si tuto possent, proti- 
teantur. 

XVII. In boc genere prefidentim peccat in pri- 
mis Cyprianus Leovitius in descriptione et pictura 
eclipseon qua ab anno 1554 usque ad 1605 con- 
tigerunt, ubi earum eignificationem plane secun. 
dum regulas astrologie judiciaris desoribit. Quod 
et prestant post Ptolemaeum Cardanus, Junctinus, 
Origanus, et alii ephemeridum scriptores, ut artis 
judiciarim professores plerique omnes. Conirt 
quos nihil ego modo. Sufficiat quod de eclipsibus 
hic pronuntiavi, eas ex necessario et a Deo ordi- 
nato solis et lune occursu vel oppositione inno- 
centi prodire; quarum auctorem accusant ii impie 


rum commoditatem et hominum felicitatem, que D qui eas tot malorum causas haberi volunt, el 56 


semper eadem lege, quam initio rerum conditor 
constituit, cursum tenuerunt et tenebunt. Quis sa- 
piens iis asoribat seculorum calamitates ? quis eo- 
rum malignitatem in adversa regnorum fortuna 
&ocusat? quis proditionis, quis lesse majestatis 
condemnat ? 


Excusentur igitur synodi luminiarum ecliptice, 
que non minus necessarie neque minus ad bo- 
num universi a Deo ordinate. Absolvantur ab 
opinione maleflcentie, qua non plus malignitatis 
habent, que non plus virium ad mutationem ae- 
ris οἱ humorum sorlite sunt. 


ipsos impietate artis infamis et humanis divinis- 
que legibus interdicte contaminant. 

Liceat infidelibus, aut quid sit eclipsis igno 
rantibus, lune, ut putant, laboribus opitulari. Li 
cest tintinnabulis et seris sono quam possunt 
vehementissimo terrere draconem, qui cum lont 
congreditur. Liceat mulierculis sagis et maleficit, 
que lune amores ambiunt aut vendunt favores, 
eam e tenebris emergentem vel salutare redeun- 
tem vel proclamare victricem. Christianis e 
Deum timentibus et eruditis nefas accusare Deom 
in operibus tam prelaris et benefilcis solis εἰ 








1177 


CHRONOLOGICUS. 


1178 


lune, existimando temere 7940 synodos eorum Α 3133 Atque de ipsis eclipsibus, quas gemina 


etiam eclipticas vel efficere vel nuntiare calami- 
tates orbis terrarum, vel omnes vel maxime per- 
niciosas. 

Sed negari non potest quin multi defectus solis 
et lune cum calamitatibus publicis et morte prin- 
cipum sspe concurrant. Sed confitendum quoque 
longe plures et eclipses sine iis casibus et infe- 
lices rerum eventus sine eclipsibus contigisse. 
Concursus admittitur in aliquibus, in nullis causa 
probatur, in omnibus contingentia οἱ merus ca- 
sus agnoscendus est. 

XVIII. At quid prohibet Deum ad incutiendum 
nominibus sue majestatis salutarem reverentiam 
eclipses adhibere, easque velut feces funereas 


ostentare, si non causas, saltem prenuntias cla- Ὦ 


dium generalium, et tubas bellorum, quibus mun- 
dum affligere et corrigere constituit ? Nil quidem 
id βοτὶ prohibet, sed et nihil persuadet; et si 
quando id Deus fecerit, quis audeat ubi, quando 
et quoties Deus id ef(lciat profiteri ? Cui Deus 
suum ea de re consilium aperuit? Res plane mira, 
nec divino consilio vacat, quod in tota sacra 
Scriptura nullius omnino eclipsis mentio fit, cum 
tamen in populo Dei nec mortes principum nec 
bella nec calamitates deessent. Non deerat sensus 
miseriarum, non deerant oculi ad eclipses viden- 
das cum publicis cladibus conjunctas.Deerat forte 
Providentia, sum gentis salutis negligens non 
admonebat atiendere ad signa tam visibilia, que 
tam patenter quam certo sue iracundiae et homi- 
num castigationi premit!tebat ? Profuisset id qui- 
dem Judaorum genti, et Christianis non obesset. 
Sed consilium Dei absconditum a seculis, et ipsis 
prophetis non revelatum, ars judiciaria penetra- 
vit scilicet, et in colo scriptum docet, sed dun- 
taxat intellectum legere scientibus? Nugse merel 
In hoc ergo pietas et sapientia Christiana con- 
quiescit, quod eclipses sint defectus naturales solis 
et lune, que nullam habeant [P. 509] non modo 
certiam, sed ne quidem probabilem efficienti, vel 
significationis cum publicis calamitatibus aut 
mnorte principum connexionem, multoque minus 
cum fortuna et eventibus liberis privatorum. 


Hoc autem magnum commodum eclipses solis 
οἱ lune in historiam temporum important, quod 
ex earum tenebris sua ipsa obscuritate manifestis 
]ux magna sepe rebus gostis accedant. Vix enim 
mnelioribus indiciis initia regnorum, nativitates 
principum, victorie illustres, aliaque scitu et 
commendatione posteritatis digna probantur, 
quam eclipsibus. Chronologia regum Persarum, 
Cyri et Alexandri monarchia, et connexio profane 
historie cum sacra maaime illustratur per ecli- 
pseon ccrtos eventus. Tota series historie Gre- 
corum, et fundatio Romane reipublice, ut et 
grestas Julii Cesaris, Augusti et aliorum imperato- 
rum nihil habent certius quam quod defectionibus 
solis eut lune constituitur. 


dissertatione epilogismis definivi, hoo possum 
merito profiteri, eas fundare [solidissime rationem 
temporum cirea que contigerunt, que sine illis 
obscura admudum est et magnis difficultatibus 
implicata. Unde hoc ipso nomine gretia Patri 
luminum et immortales habendas reor, quod de 
ienebris lucem proferat, et ex solis ac lune de 
fectionibus historic» veritatis lumen educat. Ipsi 
gloria in secula seculorum. Amen. Haclenus P. 
Grantami. 


CAPUT IV. 


Statuitur tempus mortis Theodori, coronationis Pa- 
laologi, recepi e Lalinis Constantinopolis, el 
excacalionis pupilli Joannis. 


1. Erit hoc de quo hactenus tam multis acitum 
est, solare deliquium, insigniens illustri characte- 
re articulum ipsum temporis, unde nostra hec 
proficiscitur historia, erit, inquam, nobis instar 
alte collucentis phari portum unde soJvimus mon- 
strantis, quem inter eundum respicientes meliri 
&'biude progressuum spatia queamuset cursus uni- 
versi numeros exsequi, non contemnendo vel ad 
solatium fructumque animi vel ad erroris priecau- 
tionem usu. Experimentum capere primum libet 
in Theodori morte et regni spatio, de quibus 80: 
curatissimus Acropolita sic scriptum reliquit in 
Hist. p. 86 ed. Reg.: 'Exsivog μὲν οὖν οὕτω βιώ- 
σας, xal µήπω ὅλους τέτταρας ἐνιαυτοὺς αὐτοκρα- 


Q τορήσας, χατὰ Νοέμθριν γὰρ ἄρξας iv Λὐγούστῳ 


μηνὶ τὸ τέλος ἔσχηκε 'τῆς ζωῆς. Vides ibi testimo- 
nio viri gravissimi, referentis que presens spe- 
ctaverat, Theodorum solos quatuor nec plenos 
annos imperasse. Acclamaium enim Novembri 
mense, vivendi pariter et imperandi finem Augusto 
mense fecisse. Igitur cum certo sit cerlius anno 
eum Christi 1256 mortuo tertio Kal. Novembres 
Joanni patri subrogatum, procerum οἱ militum 
acclamatione subvectioneque in clypeo ,, deinde 
sub finem Decembris solemni ritu & novo pa- 
triarcha Arsenio coronatum, manifestum est anno 
eum Christi 1250 vivere simul et regnare desiisse. 
Hic enim annus a 1255 quartus est. 

II. Quo anni tempore decesserit, satis exprimit 
Pachymeres, dum id evenisse ait τοῦ χρόνου πρὸς 
τὸ φθινοπωρινὸν ἀποχλίνοντος, inclinante ín autum- 
num amno, hoc est, per estalem quidem, sed jam 
senescentem οἱ adventanti autumno concedentem 
sensim. Quadrat ea nota temporis apie in Augu- 
Stum mensem; quo reipsa exstinctum, Theodo- 
rum Acropolita,? ut diximus, affirmat. Id duobus 
exceptione majoribus. et concordibus firmatum te- 
BStibus pro fixo et indubitato debet haberi. Seditio 
secu'a exercitus 33 et Muzalonum cedes Mag- 
nesise in templo Soeandrorum, dum [P. 510) justa 
Theodoro eidem funebria persolvuntur, perpe- 
trata, nona post mortem Theodori die contigit. 
Clare hoc Gregoras et Paohymeres asserunt. Prior 


1179 


1. 11, p. 30 ed. Basi). sic loquitur do ista cede: 
'Evvdto piv γὰρ ἡμέρα παρῆν μετὰ τὴν τελευτὴν 
τοῦ βασιλέως. Cui consonans noster initio ο. 19, 
].-: Τέως 9' οὖν, inquit, ἡ περὶ τῷ ἀαποιχομένφ 
ἐννάτη χειμένῳ παρῆν, etc. Et hoc ergo pro con- 
stanti tenendum, licet Acropolita de die taceat, 
nono post mortem Thedori die Muzalones Curore 
militum opressos in templo et obtruncatos per- 
iisse. Deliberatio inde de tutela pueri principis, 
electio ad id Michaelis Paleolugi, hujus per gra- 
dus ad imperium adreptio, dum primum magni 
ducis titulo insignitur,deinde tanquam ad deman- 
datum munus rite gerendum necessaria polestate 
despote ornatur. Denique pupillo principi collega 
in imperio decernitur. Hec, inquam, et varie in- 
lerim a Palaologo et hujus studiosis exercite 
ambitionis artes istis honoribus a clero et patriar- 
cha, a senatu et populo eblandiendis, facile trium 
et quod exourrit mensium spatium exigunt, quo 
sub finem Decembris impetrari omnium ordinum 
consensu potucrit ut in proximas Kalendas Janua- 
rias indiceretur novi imperatoris Michaelis Pa- 
leologi acclamatio solemnis. Hoc sic noster ex- 
primit sub finem capitis 29, Ἱ. 11: "Opiexo μὲν 
οὖν fj ἡμέρα τῆς ἀναῤῥήσεως ἑχατομθαιῶνος νου- 
µηνία τῆς τότε τρεχούσης δευτέρας ἐπινεμήσεως * 
Prafinita est dies acclamationis Kalendg Januariz 
currenlis tunc. secundae indiclionis. Fuit hic dies 
primus anni Christi 1260, qui cum sit periodi 
Juliana 5973, indictionis numerum habuit tertium, 
Bed a Septembri duntaxat inchoandum. Unde recte 
convenit quod scripsit noster historicus, indiotio- 
nem tunc adhuc secunidam cucurrisse. 


III. Post coronatum Paleologum, qui maxime 
illustris eventus contigit, fuit recuperatio regia 
urbis dudum occupate insesseque a Latinis. 
Quare digna est res cujus patrate tempus paulo 
diligentius exploretur. Narrat illam noster 1. 11, 
ο. 26—38, pre cunctis aliis in isto argumento ver- 
satis copiose ao diiigenter. De tempore hec solum 
tradit sub flnem c. 27, captam urbem a Cesare 
Alexio Strategopulo die sancte Anne matris Dei- 
pare sacra quinta et vicesima mensis Julii ; nam 
eo die Greci 8. Anne memoriam, pridie quam 
Latini soleant, colnnt. Annum exprimit Georgius 
Acropolita, cujus in hoc eventu finem historie 
suse defigentis verba hec leguntur p. 100 ed. 
Reg.: Καὶ ἡ Κωναταντίνου προνοἰᾳ θεοῦ αὖθις 
ὑπὸ Χχεῖρα τοῦ βασιλέως τῶν 'Ῥωμαίων ἐγένετο κατὰ 
λόγον δίκαιόν τε καὶ προσήχοντὰ Ἰουλίου εἰκοστὴν 
καὶ πέµπτην ἄγοντος, οὕσης ἐπινεμήσεως τετάρ- 
της, xal ἀπὸ Ὑενέσεως Χόσμου ἔτους ὄντος, «ψξθ', 
ὑπὸ τῶν ἐκθρῶν κρατουµένη ἸΧρόνους πεντήχκοντα 
καὶ ὀκτώ. EL. Constantinopolis . providentia Dei rur- 
sus sub. manu. imperatoris Romanorum fuit, prout 
428 justum εἰ conveniens erat, Julii mensis die 
quinto el vicesimo, indictione quarla, anno ab orbe 


condito 6769, postguam in. poteslate hostium | fuisset. 


annis quinquaginta oclo. Sic Aoropolita, accurato 





P. POSSINI OBBERVATIONUM 118, ΠΠ. 


1» 


À et ad nosiras exacte rationes quadrante calculo, 
Ut annus mundi ere vulgaris Grecorum ai 
Christi annum redigatur, perpetua methodo tol- 
lendi ex summa sunt 5508. Igitur annus ad Acro- 
polita indicatus mundi 6769 idem fuit oum anno 
ere nostre Christiana 1261. Est hic periodi Jv- 
liane 5974, que summa divisa per quindecim dat 
numerum indictionis quartum. Spatium quoque 
detente a Latinis urbis adamussim recte ehrono- 
logie exactum ab Acropolita proditur. Superius 
quippe c. 2 vidimus captam & Latinis Constanü- 
nopolim anno Christi 1203; cum autem none de- 
finiamus receptam a Grecis eamdem fuisse urbem 
&nno Christi 1261, qui ex 61 3 subtraxerit, exacie 
reperiet 58 annos dominii Latinorum in regia 
Grecorum civitale. 


]V. Restat ultimum ez propositis caput epoehs 
cerie illigandum excemcatio pueri Joannis. Ewu 
noster pro facinoris atrocitate tragice deplorans 
lib. 11, ο. 10, unicam temporis circumstantiam 
notat, dum tam immanem carnificinam in pupillo 
innocente, pro imperatore Romanorum jam agnito, 
exercitam horrendo ausu memorat die omnium 
ganctissima, anniversaria videlicet Natalis Christi. 
Annum investigare nos oportet. [P 511] Ut. quam 
proxime post initium & Michaele Paleologo impe- 
rium id opinemur factum, subigit ipse Pachy- 
meres, qui cum modo laudato o. 10, |. πι, scri- 
pserit Joannem "Theodori imperatoris heredem, 
quando excecatus est, fuisse παιδίην ἁπαλὸν χαὶ 

6 μηδὲν ἔτι σχεδὸν τελέως ἢ τὸ χαίρειν fj τὸ λυπεῖσθεί 
μαθὸν, xal Υ' iv Tow τιθέµενον τό «' ἄρχειν xil 
ἄρχεσθαι, et paulo inferius τοῦ βρέφους μικρό 
ὑπερθεθηκὸς παιδίον. Jam tamen ]. 1, ο, 13, alfir- 
maverat eumdem, cum est ejus pater Theodoros 
mortuus, fnisse novennem. Huic enim etat si 
trea quatuorve anni accederent, jam is prope pr- 
bertatem attigisset, quando est exemcatus, net 
sane dicit posset puerulus paulum modo infantiam 
excedens: et imperandi, ac parendi, gaudendi 
dolendique discrimen ignorans. [πιο si recte ratio- 
nes ponimus, quantumounque festinemus in re- 
presentando crudeli regii pueri supplicio, vix 
poterimus assequi ut verisimile reddamus quod 
de tam immatura teneritudine pueruli, quando 
e8& exoecatus, affirmatur & nostro. Fingamus 
enim vel primo ipso sui principatus anno sevitum 
tam atrociter a Michaele Paleologo in pupillum 
insontem. Cum is annus, ut diximus, fuerit Christi 
1260, si jam tum, quando Theodorus Joannis pt 
pilli pater Augusto mense anni 1259 vivere desiit, 
ipse jam novennis fuerat, ut Pachymeres assent, 
utique 25 Decembris die anni 1260, sexto decimo 
videlicet post mense, undecennis fuisse debue:st, 
cujus etatis pueri, presertim edocati regie, hid 
solent 734 gaudendi dolendique ignorare disc 
men. Hec mihi causa opipandi es& parum exacié 
prodit:m a Pachymere Joamnis pueri elalem in 
patris morte, Potiusque assentior Georgio Aoropo 


D 








1184 


de hoo ejus filio scribit; 'O μὲν υἱὰς τοῦ βα- 
σιλέως Θεοδώρου ὁ Ἰωάννης πάνυ ἀφῆλιξ ἐτύγχα- 
νεν àv ἐν τῷ χαιρῷ τῆς τελευτῆς τοῦ βασιλέως 
xai πατρός ' οὕτω γὰρ τελείων ἐνιαυτῶν ὑπῆρχεν 
ὀχτώ, Ac filius quidem imperatoris Theodori Joan- 
nes valde immaltturzg fuit celalis, quando imperator 
ejus paler est mortuus : annum quippe nondum 
octavum impleverat. Ita ille.Hoc omnino tenendum. 
Certum porro est apte receptam Constantinopolim 
et solemnem Michaelis Paleologi Augusti in eam 
ingressum, qui die 15 mensis Augusti anno 1201 
peractus est, non fuisse puerum Joannem exce- 
catum. Multa enim que Pachymeres a c. 33,lib.n, 
ad 9, lib. 111, memorat,omoino post captam urbem 


CHRONOLOGICUS. 
litee,. qui ο. 75 sue Hiísloriz,relata morte Theodori À nem ejus patrem moriens reliquerat viduam. Λο 


1182 


si spatia rebus ea occasione aclis congrua dime- 
timur, certo intelligemus non potuisse Arsenii 
eveclionem ad patriarchatum ante mensem ejus anni 
ultimum fieri. Nam penultimo Novembri perso- 
lutis decessori parenti funeribus justis, delibe- 
ratio de patriarcha inita est a Theodoro. Primum 
que multis oireumspectis in Nicephoro Blammida, 
quo philosophie -agistro novus imperator usus 
fuerat, designatio consedit. Verum illo, postquam 
longe absens invitatus est per nuntios, bonorem 
detrectante, nova inquisitio digni tali loco viri de- 
siitin Arsenio; qui oblatam dignitatem libenter 
adimittens ex monasterio ad lacum Apolloniadis 
Bito, ubi vitam religiosam exercebat, Niceam pro- 


et ante Joannem excecatum contigisse oportuit. p fectus, ibi spatio hebdomadis unius (non unius 


Quia vero neo numero nec genere illa talia sunt 
ut majus quadrimestri spatiuu exigere videantur, 
plane censeo hujus ejusdem anni 1261 die octavo 
Kal. Januarias, Cbristi nempe,ut Pachymeres tra- 
dit, natali,jussu barbaro tutoris et college Michae- 
lis Palaeologi Joannem Augustum puerum paulo 
majorem novenni fuisse luuinibus orbalum ct in 
eternam custodiam arcis Ducybitzo cond.tum, 
sexto anno vertente ab inauguratione patris ejus 
Theodori, tali, ut vidimus, die sacris in templo 
ceremoniis peracta. 


CAPUT V. 

Chronologia patriarcharum, Arsenii, Nicephori, et 
fterum Arsenii, qui sub Michaele Pala'ologo sedem 
Constantinopolitanam tenuerunt. 

J. Multa sunt in tempore ingressus, exitus, in 
spaliis vite ac sedis horum patriarcharum ita con- 
fusa, ut viris etiam magnis non occasionem modo, 
sed necessitatem errandi objecerint. Atqui non ut 
illi, horum que primum modo produntur desti- 
tuti luce monumentorum, citra culpam et repre- 
hensionis juste meritum in his litubasse potue- 
runt, nobis item, si quid offenderimus, similis 
venis conditio ac spes ostenditur. Quare, nisi de- 
bere volumus [P.512] multam negligentia nomíne, 
annitendum est nobis et pro virili contendendum 
in isto semel sic purgando loco, ut eum deinceps 
vel mediocris attentio legentis inoffenso queat ve- 
stigio decurrere. Hoo deinceps conabimur. Sedem 
Constantinopolilanam imperante Miohaeie Paleo- 
logo quinque omnino patriarce tenuerunt; quo- 
rum unus etiam Arsenius illi Ecclesie bis preefuit. 
Priorem hujus patriarchatum ab anno Christi 
1255 procedere tam certum est, quam illo ipso 
&nno Theodorum Lascarim Juniorem imperare 
coepisse; quod capitibus libri hujus tertio 75 
et quarto demonstravimus. Etenim,ut diserte ocu- 
Jatus testis et auctor cujusvis rei loocuples Acro- 
polita Georgius tradit, acclamatus imperator The- 
odorus post patris Joannis mortem,que illo Christi 
anno 44125 tertio Kal. Novcmbres contigit, curam 
omnium primam posuit in providendo Eoclesie 
pastoro, quam patriarcha Manuel paulo ente Joan- 


diei, ut perperam ponitur apud Spondanum), 
unius, inquam, hebdomadis spatio diaconus, sa- 
cerdos et patriarcha ordinatus est. Idemque mox 
ritibus in ecclesia consuetis Theodorum eumdem 
imperatorem coronavit. 


lI. Nemo non videt in his faoile consumi de- 
luisse? iptervallum sesquimenstruum, ut vix tan- 
dem sub medium Decem!rem possessionem adire 
patriarchatus Arsenius potuerit. Quia porro, ut 
notat Acropolita, Theodorus imperator evocatus 
Adrianopolim instantibus causis, expedire se Ni- 
ο [estinabat necessaria ceremonia ἱπαυρυτὰ- 
tionis sue, qua prima ei apta se obtulit dies (fuit 
ea Christi natalis), in θ8 sacris primum operanto 
patriarcha solemnem in templo coronationem ac 
cepit die 25 Decembris, a qua die, que sexta est 
2umersta, Decembris 30 horrenda solis eclipsi 
foit insignis.Habemus ex his initium sedis Arsenii 
omni firmitate constitutum in mense Decembri 
anni 1255 α Christo nato. Perseveravit inde ille 
in tranquilla fonctione patriarchatus usque ad 
mortem Theodori imperatoris,que mense Augusto 
anni Christi 1259 evenit, necnon usque ad evectio- 
nem in imperium Michaelis Paleologi, quem et coro 
navit,et quidem solum,contra quam statutum fuo- 
rat ; quod fuit initium dejiciendi ab spe i i, perii re- 
digendique in ordinem infelicis pueri Joannis jam 
Augusti. Coronationem istam Paleologi probabi- 
liter conferimus in Februarium anni Christi 1260 
Non longo post eam tempore Arsenius sera du- 


D ctus ponitentia facilitatis suse, qua permiserat 


omitti coronationem pupilli principis ejus potis- 
simum fldei & patre moriente commendati, Ni- 
cea fugiens in monasterium dietum Paschasii se- 
cessit, ibique privatam agere vitam instituit. Hoc 
videlur factum mense Martio dicti anni 1260. Nam 
ejus rei nuntius perlatus ad imperatorem Michae- 
lem dicitur, quo tempore is ? $6 trajicere Hoelles- 
pontum parabat ad visendam Selybriam & suis 
captam paulo ante. Ita Pachymeres, |. m, o. 15. 
Recte. hoe quadrat in principium Aprilis, vernam 
nimirum tempestatem, qua reges solent ad bella 
procedere, ut Soriptura loquitur. Nam, ut locet 


1183 


idem historicus,Constantinopoleos oppugnationem 
Mibael animo versabat, quam re ipsa est aggres- 
sus insequenti estate. Tunc autem is ilipere co- 
gitato supersedens, dedit operam rebus Ecclesie, 
ibidem ubi tunc erat Nymphei persistens, congre- 
ganda synodo qua de Arsenii secessu statueret. 
Synodus Nicelam quemdam [P. 513] ad Arsenium 
mittit. Is ab Arsenio renuntiat cedere illum pa- 
triachatu. Hic finis fuit prioris Arsenii sedis. Que 
cum desierit Aprili anni 4260 et ceperit Decem- 
bri anni 1255, quatuor annorum et preterea toti- 
dem fere mensium fuerit oportet. 

III. In ejus locum substitutus statim est Nice- 
phorus tunc Ephesi metropolita. Cor statim id fa- 
ctum eredam causa est, quia festinabat in pro- 


P. POSSINI OBSEBVATIONUM LIB. III 


18 


À triarchatum, Alexio Strategopulo Cesari, qui ur. 
bem ceperat, eximius et plane extraordinarius ho- 
nos est habitus, ut statim post Augustos qui coro- 
nabantur, hoc est Michaelem Paleologum et Theo- 
doram ejus conjugem, nominaretur in synaptis, 
hoc est in litaniis et procibus publicis. Refertor 
hoc 8 Pachymere, |. 11, c. 2 gub finem, ubi recte 
observat historicus fuisse hanc quamdam erau- 
ctoretionem pupilli Joannis, astutissimi impera- 
toris blanditiis et artibus impetratam a simplici 
nimium patriarcha, non providente tum videlicet 
quo hec pertinerent. In quo αἱ fucus fleret seni, 
ut ex ceteris apparet, suspicaci, et cui salus digni. 
tasque pupilli Joannis,ejus peculiari cure commisi, 
erat, ut oportuit et res deinde monstrarunt, longe 


cinctu ad erpeditionem urgentem imperator ; et B charissima, quis non videt fuisse necesse ut gralia 


ipse Nicephorus cupidissime assentiens nullam mo- 
ram interposuit electioni sue.Narrantur hec c. 45 
et 16. 1. u,ubi et dicitur eodem tempore decessisse 
Nymphao imperatorem quidem Callipolim versus 
cum exercitu ad Constantinopolim oppugnandam, 
novum vero patriarcham Nicephorum Niceam,que 
cum esset tuno urbs regia, Latinis Constantinopo- 
lim tenentibue,in ea solitus erat Grecus Constan- 
tinopolitanus patriarcha diversari.Initium patriar- 
chatus Nicephori verisimiliter confertur in (nem 
Aprilis aut initium Maii anni supra memorati 
4200. Narrat inde Pachymeres, ]. i,c. 20, diu- 
turnam et irritam oppugnationem Galate, in qva 
imperator consumpsit estatem. Eoque ad eum 


Nicephorus patriarcha, pertaesus Niceensium,quo- (1 


rum Arsenio addictorum odia in se iraeque nulla 
delinere arte potuerat, se contulit,spe ingrediendi 
cum ipso Augusto urbem mor, ut credebatur, 
capiendam. Sed cum obsidionem solvere coactus 
imperator Nymphaeum se recepisset, secutus eum 
illuo Nicephorus ibi est mortuus sub autummum, 
ut apparet, aut hiemis initium ejusdem anni 1268. 
Quare illius patriarchatus haud fere longior septi- 
mesiri aut octimesiri fuit. Hino vacavit sedes 
annum circiter, anxie deliberante imperatore 
"quem ad rationes meditate expunotionis pupilli 
accommodatum ei preficeret, quoad tandem in 
Arsenii revocationem consensit, cujus in preeteri- 
tione coronationis Joannis pueri patientiam exper- 
tus speravit etiam eo facili usorum in exauctora- 
tioue quam parabat ejusdem. Contigit interim capi 
urbem, et imperatorem in eam invehi solemni 
pompa, ibique fizo jam domicilio. Arsenium denuo 
electum a synodo missis legatis invitasse ad resu- 
mendam melioribus auspiciis addicatam olim po- 
testatem. Quibus ille assentiens in urbem venit et 
sedis patriarchalis possessionem rursus adiit 
1. rJ, o. 2, 


423 IV. Arsenii restitutionem non multo post 
captam urbem contigisse inde argumentum duci 
potest, quod in secunda coronstione Michaelis 
ab Arsenio delinito donis et honoribus libenter 
celebrata, proxima Dominica post resumptum pa- 


flagrans Alexii Cesaris, in recentissima videlicel 
memoria heroici facinoris quo rem Romanam im- 
perii metropoli recuperanda incomparabili bene 
ficis sibl devinxisset, rationes pupulli principis, 
cui preferebatur, et multas alias tam inusitatom 
homicis non imperantis honorem  dissoadentes 
considerationes eluctaretur ? Igitur cum urbem ab 
Alexio captam statuerimus die 25, Julii anni 1261 
ingressum vero eam solemni pompa Michaelem 
Augustum 18 Kal Septemb. ejusdem anni, die sacro 
Deipare assumpte doceat Acropolita c. 88, dicere 
valde verisimiliter possumus resumptum ab Ar- 
senio regimen patriarchalis sedis sub flnem Augusti 
mensis et Michaelis coronationem sub initium Sep 
tembris celebratum. In quo si quis vitilitigare ve- 
lit, tamen idem id in longum differre non poterit. 
Cum enim certo definierimus superius, c. 4, n. 4, 
Joannem (P. 514) Augustum puerum excecalum 
fuiss», die Christi Natali hujus anni 12601, et. ma- 
nifestum sit inter coronationem Michaelis et exce- 
cationem Joannis idoneum quodpiam temporis 
spatium, intercessisse, haud utique multo ultra 
fixam a nobis initi secundum ab Arsenio patriar- 
chatus epocham licebit quamtumvis arguto conje- 
cturis evagari. 


V. Habemus initium secundi patriarchatus Arse- 
nii. Restat finis ejusdem indagandus. Narret Pt- 
chymeres, 1. rit, c. 13, Arsenium patriarcham au 
dita Joannis excecatione anathema in ejus aucto- 

D rem Michaelem Augustum intorsisse. Id faetum 
oportuit circa initium anni Christi 1263, com prt 
mum nempe vulgata fama est facti atrocis. Cap. 
deinde 19 dicitur Michaelem, postquam videlicet 
aliquandiu ignominiam meritissim: pense tacilor 
tulerat, petiisse supplicem ab Arsenio solutionem 
anathematis, neo tamen, licet diu οἱ vehement 
institisset, impetrare potuisse. Multa dehino nar 
rantur novem reliquis capitibus libri tertii, qu£ 
illo intervallo frustra petite absolutionis ab excom- 
municatione 7344 contigerunt. Hzc prout in ο] 
nopsi chronologica digessimus, facile trium anno 
rum spatium explent. Quando jam desperans Mi- 
chael quidquam sua causa facturum Arsenium ad 








1185 


CHRONOLOGICURB. 


1186 


episcopos de statu rerum suarum eam orationem A vem duravit. Ut semel absolvamus de Arsenio. 


habuit, que c. 1, ]. 1v recitatur. In ea quasi fun- 
damenta jacta sunt depositionis Arsenii Ad quam 
ut processum fuerit docere historicus incipit ]. 1v, 
c. 3 ubi aceusatio in patriarcham cupide ab impe- 
ratore accepta memoratur. Damnatio Arsenii et 
exauctoratio judicio synodi decreta refertur c. 6; 
executio porro sententie et ejectio Arsenii e sede 
et urbe perscribitur c. 8; oratio, de qua diximus, 
imperatoris habita videtur sub initium anni 4263, 
cum jam per annos tres excomunicationis, qua 
fuisset illigatus statim post excecationem Joannis 
pueri, solutionem nequidquam flagitasset. Post 
orationem illam, que velut clarigatio quedam fuit 
terrendo, si fleri posset, patriarche premissa, se- 
cut» sunt deliberationes episcoporum et officia 
multorum ex ipsis ad patriarcham pro Augusto 
supplice, tum ultima hujus Josephi sui confessarii 
ad Arsenium allegatio. Que cum nibil proflcerent, 
tandem sub initium Aprilis Arsenio lis est inten- 
tata, oblato contra illum libello. De hac re verba 
Pachymer?s notanda sunt c. illo 3, l. 1v, sic scri- 
bentis : Τότε τοίνυν βοηδρομιῶνος ἱσταμένου xai 
συνήθων νηστειῶν τελουμένων ἑορτῆς ἀγομένης 9v 
ἀκάθιστον σύνηθες ὀνομά-ειν' Tunc igitur sub. int- 
tiun Aprilis solemnis jejunii tempore, dum [festum 
ageretur quod Acathistum vulgo nominant. Datum 
contra patriarcham libellum accusatorium conse- 
quenter narat. Diximus in Glossario verbo 'Axá- 
θιστος, festum illud solitum fuisse celebrari Sab- 
bato quinte hebdomade verni jejunii dierum 


quadraginta, sexdecim diebus ante Pascha. Cum (j 


&8utem, ut manifestum, non quolibet anno Sab- 
batum quinte hebdomadis quadragesime in Apri- 
lis initium incideret, apparet his verbis contineri 
characterem anni quem qu&erimus. Ordorerum ge- 
staruminsynopsi expansusducit nosad annumChri- 
sti 1266; nam hic annus fuit periodi Juliane 50979, 
cycli solis 15, cyeli lune 11. Horum eyclorum cer- 
tissimo indicio habemus Pascha illo anno fuisse 
Aprilis 18; unde retrocedendo ad Sabbatum quinte 
hebdomade Quadragesime ac festum Acathistum, 
reperimus id incidisse in tertium Aprilis, qui dies 
aptissime congruit in illam mentionem ἱσταμένου 
βοηδρομιῶνος, incipientis Aprilis. 


VI. Mora judicii totius a prima delatione ad exse- 


[P. 915] mortis ejus diem historicus noster expres- 
sit, l. v, ο. 20, his verbis : Ἠπράττετο μὲν οὖν 
ταῦτα ἐλαφηθολιῶνος ἕκτῃ μηνὸς τοῦ ἐπιόντος ἔτους, 
τοῦ πατριάρχου ᾿Αρσενίου πρότερον fj ταῦτα γενέ- 
σθαι ἡμερῶν tE κατὰ τὴν νῆσον µεταλλάξαντο eit 
οὖν τριαχοστῇῃ γαμηλιῶνος µηνός Ha gesta sunt 
(nempe ignominiosa traductio Holoboli) ineunte 
ano (ob initium videlicet indictionis & Septem- 
bri) die sexia Octobris patriarcha Arsenio sez. prius 
diebus quam hc flerent in insula mortuo. In his 
nullus apparet character certi anni. Quare ad il- 
lius indigationem alia grassandum est via. Narra- 
verat ibi Pachymeres causam primam ire impera- 
toris in Holobolum exstitisse ex hujus precipiti 
quadam eruptione indignationis in imperatorem, 
cui cum inservire ccpisset in negotio conciliatio- 
nis ecclesiarum, suggerendis ex historia aut le- 
ctione Patrum argumentis ad eam suadendam ap- 
tis, repente institutum et sententiam mutaverit. 
offensus quod in quodam coetu, uti aliis sessionis 


" honorem imperator tribuisset, ipsum solum reli- 


quisset stantem. Unde ille interrogatus de re que 
tractabatur, preterquam speratis et prius ostensis 
contraria omnia respondit, etiam Augusto expro- 
bravit exceeationem pueri Joannis. Unde impera- 
tore vehementissimo commoto, Holobolus sibi me- 
tuens in asylum ccclesie confugerit, sed inde 
blandis imperatoris suasionibus extractus, relega- 
tus Niceanm fuerit in monasglerium Hyacinthi, Scri- 
bit autem ibidem Pachymeres, ab ista relegatione 
nondum anno expleto, vocatum Νίοδα Constanti- 
nopolim Holobolum ab imperatore ad dirum sup- 
plicium fuisse. Igitur si potuerimus deflniretempus 
illius conventus, quo suam gravem in perniciem 
ruit Hulobolus intemperantia ire et lingue, sta- 
tuere licebit de vero tempore cum supplicii de Ho- 
lobolo sumpti tum mortis Arsenii. Atqui speramus 
istius quidem voti nos fore compotes. Nam con- 
ventus iste videtur ille idem fuisse quem descripsit 
Pachymeres, c. 12 libri ejusdem v, ubi tradit in- 
tentum imperatorem adducendis in suam de pace 
ineunda cum Latina Ecclesia sepnteniiam, aversis 
ab eo consilio presulibus Grecis, congregato apud 
se patriarcha cum episcopie et precipuis ex clero, 
institisse ut in eam conoiliationem assensum darent, 


cutionem sententie et deportationem damnati ad D allegandis rationibus quas ei suggesserant docti 


insulam duorum fuit fere mensium siquidem do- 
cet Pachymeres, 1. iv, c. 8, extrusum per ministros 
imperatoris patriarchali palatio Arsenium nocte 
circiter exirema mensis Maii. NoE Tv περί που τὰ 
τελευταῖα πυαντιῶνος. Sio scribit hoo loco noster 
istud nomen, cum alibi conslanter πυανεψιῶνα 
Maium vocet. Sed utcunque variet scriptura vo- 
cabuli, res est quidem ipsa minime dubia Maium 
hic indicari. 4 $9 Quare certo ex his licet definire 
spatium secundi patriarchatus Arsenii, qui a mense 
Septembri anni Christi 1261 ad finem Maii 4206 
per annos quatuor et menses preterea circiter no- 


homines, archidiaconus Meliteniota, Georgius Cy- 
prius protapostolarius et rhetor ecclesie Holobo- 
lus, qui omnes aderant, pro se quisque negotium 
juvantes, quamquam, ut ibi submonet historicus, 
Holobolus quidem non ex animi sui sententia, sed 
in speciem duntaxat nec studio sincero. Esse huno 
celum eumdem suadet personarum identitas et 
rei tractate in utroque : nam Meliteniota, Cyprius 
et Holobolus utrobique memorantur 780 adhibiti 
adjuvandum imperatorem in convincendis fautori- 
bus schismatis. Nec ohstat quod illo c. 20 poste- 
rioris tem poris memoriam exeequitur:nam diserte 


1187 


P. POSSINI OBSERVATIONUM 118. III. 


1188 


ibidem admonet, quod ibi narrat, actum superius, À manifesto periculo publios quietis, ut necesse ha- 


sed ibi memorari ob similitudinem rerum. Conven- 
tua porro illio ο. 12 narratus signiflcatur ibidem 
habitus, posquam legati Gregorii X pontificis Ro- 
mani Constantinopolím advenerant. Non potuerunt 
autem iili eo pervenisse prius quam sub finem 
anni 4272, siquidem littere quas eis perferendas 
ad Michaelem imperatorem is pontifex dedit, re- 
citale a Raynaldo illo anno n. 25, scripte eunt 9 
Kal. Novemb. ejus quem dixi anni apud urbem 
veterem, ubi Gregorius tune erat. Sub initium 
igitur anni 1273 fuerit habitus is cotus, quo gra- 
tiam apud imperatorem suam Holobolus perdidit. 
Ex quo tempore nondum anno evoluto, retractus 
Constantinopolim tam diras ibi (que o. 20 descri- 
buntur) contumaocice sum ponas dederit sexta die 
Octobris anni 1273, mortuo ante sex dies in insula 
Oxea, ubi dudum exulabat. Arsenio, quem inde 
intelligimus post suam e secundo patriarchatu 
eJectionem vixisse annis septem, et quator insu- 
per mensibus. 


CAPUT VI. 


Chronologia patriarcharum Germani, Josephi, et Jo- 
annis Vecci, qui posl Arsenium, imperante Micha- 
ele Palzologo, sedem Constantinopolitanam tenue- 
runt. Tempus missz legationis ad papam. 

[P. 516] 1. Post amotum Arsenium Germanus ex 
Adrianipolitana sedein Constantinopolitanam trans- 
latus et patriarcha declaratus est mense Junio die 
festo sancti Spiritus, ut loquitur Pachymeres, 1. iv, 


ο. 13: Μηνὸς μχιμακτηριῶνος 8v τῇ τοῦ ἁγίου ΠἩνεύ- C 


µατος ἑορτῇ. Libenter hoc differrem in annum 
sequentem. Nam inter exauctorationem Arsenii et 
promotionem Germani multa commemorat Paschy- 
meres eapitibus9, 10 et 11, 1. iv, que in angustias 
paucissimorum dierum inter extremum Maium et 
Junium iaeuntem intercedentium egerrime viden. 
tur posse compingi. Fuit, ut diximus, hoc anno, 
quo est exauctoratus Arsenius, Pascha 48 Aprilis, 
et consequenter Pentecoste, quam hio vocat noster 
ἑορτὴν τοῦ ἁγίου Πνεύματος. ϐ Junii. Sententia 
depositionis perlata in Arsenium et executioni 
mandata est περί που τὰ τελευταῖα τοῦ πυαντιῶ- 
voc, circiter extrema mensis Mati, ut clare tradit no- 
ater c. 8, ]. 1v. Germanus porro inauguratus pa- 
triarcha, ex eodem auctore, est die Pentecostes, 
hoc est, sexto Junii. Medium spatium non plus 
octo aut decem dierum fuisse oportuit. Et tamen 
docet indicatis locis Pachymeres primum electio- 
nem sucoessuri Arsenio liberis suffragiis synodi 
relictam ab imperatore, unde sit 7 $81 consequens 
moram congregatos Patres mature inquisitioni 
idoneam sumpsisse. Deinde ubi suffragia in Ger- 
manum convenissent, recusasse ipsum admittere 
honorem, nec nisi urgentibus et sepius iteratis 
imperatoris eum ad hoc quotidie adeuntis instan- 
tiis denique inclinatum assensisse. Preterea me- 
minit ibi auctor factionis valine couflate Arsenio 
faventium, quae tam vehementer invaluerit eum 


D» 


buerit imperator longa eam et aceurata concione 
compescere conari. Denique narrat datam esse 
operam ut reliqui Orientales patriarche, Aleran- 
drinus et Antiochenus, ejectionem Arsenii proba- 
rent; quam ad rem verisimile sit missum ad eos 
rei factae nuntium,et exepectatum videlicet eorum 
responsum re adhuc integra ante subrogationem 
novi patriarche in locum expulsi. His de causis 
propenderem equidem ad differendam Germani 
electionem in aunum sequentem; quod per cha- 
racterem hoe loco memoratum lioet. Nam eque 
illo anno Ghristi 1267, cum cyclus solis fuerit 16 
et lunae 11, qui dant Pascha 17 Aprilis, Penteco- 
ste pertingit in mensem Junium, quintum ejus 
diem occupans. Quia tamen, quod statim osten- 
demus, certo constat Germsnum eumdem patriar- 
chatu cessisse die 14 Septembris hujus ejusdem 
anni 1207, unde esset consequens non plus eum 
tribus mensibus cum dimidio in sede perstitisse, 
si quem tanta patriarchatus Germani offen- 
det, poterit is per me credere Patres synodi, quo 
tempore Arsenii causam cognoverunt,disquisivisse 
simul de successore, si forte, quod pronum factu 
apparebat, ille amoveretur; quare statim ac sen- 
tentiam in Arsenium tulerunt, suffregia in Ger- 
mani electionem dare potuerint. De conflato Arse- 
nianorum schismate quod narrator, inchoatum id 
pendente judieio Arsenii, ceterum factionis corro- 
borationem usque ad periculum publicum, licet 
post Germani eveotionem exstiterit, ex occasione 
per prolepsim antea a Pachymere relatam. Po- 
stremo missos quidem slatim nuntios indiesturos 
depositionem Arsenii ad Alexandrinum et Antio- 
chenum patriarchae, sed eorum reditum minime 
exspectatum. Non enim illi patriarehsm habere pu- 
tabantur in tali negotio jus suffragii: alioqui ne 
damnatio quidem ante nutum eorum precipitari 
debuisset, quod factum tamen constat. Summa sit 
in medio reliqui a me coperitne (P. 517] Germani 
patriarchatus anno 1266 an sequenti ; propendere 
tamen magis in quam maximam sedis ejus brevi- 
tatem, utique in qua facilius rationem invenio eur 
ab eo volente et parato imperator anathemate 
solvi 86 non curaverit. 


1I. Finem patriarchatus Germani ejusdem ponit 
achymeres,I.1v,c. 21, die festo exaltationis sanctae 
Crucis menseSeptembri;quo dieaitillum celebratis, 
ut solemnitas poscebat, divinisin templo officiis, 
sub vesperam patriarehio cedentem, ad suas quss 
33 habebat in Manganis cellulas se recepisse, 
nec postea ullis se adduci precibussivisse ad ullum 
usum abdicatedignitatis.Unde ad successoris inqui- 
sitionem converse cum imperatoris tum antistitum 
cure sunt:quo annoid contigerit ex successoris ele- 
ctione brevi post secuta intelligendum est ; qus 
cum, ut mox demons!rabitur, peracta fuerit die 
28 Decembris anni desinentis ἃ Christo nato 1267, 
pro constanti est habendum perstitisse Germanam 








4159 


quartum decimum Septembris anni 1207 per an- 
num unum et menses preterea quatuor cum dimi- 
dio, vel a quinto Junii anni 1267 ad 14 Septem- 
brem ejusdem anni per menses tres et dies novem. 
Postque ipsius spontaneam abdicationem sedem 
vacasse tribus mensibus et diebus preterea qua- 
luordecim, usque ad designationem successoris ; 
septemdecim vero usque ad ejusdem inauguratio- 
nem, que» Kalendis Januariis anni 1258 celebrata 
rite est, prout 'deinceps ostendemus. Soribit no- 
ster, c. 23, 1l. 1v, Josephum monasterii Galesii pre- 
fectum confessarium imperatoris legitimo suffra- 
giorum numero electum probante ao studente 
mezxime imperatore, designantum fuisse patriarcham 
μηνὸς exiBoogoousvoc εἰκοστῇ ὀγδοῇ τῆς δεκάτης 
ἐπινεμήσεως τοῦ «σψοε Écouc, mensis Decembris υἱ- 
cesima ociava, decima indiclionis, anni 6715; mox- 
que addit fuisse ordinatum Kal. Januariis anni 
sequentis, ἑκατομθαιῶνος δὲ νουµηνίᾳ χειροτονηθεὶς 
εἷς ἀρχιερέας τετέλεσται. Annus. ere. mundi Gre 
corum reducitur ad vulgarem ere nostre Christi 
detractione 5508, Fuit ergo is annus Christi 1267, 
periodi vero Juliane 5080 : qui numerus divisus 
in quindecim indicat indictionem ejus anni chara- 
cteristicam, decimam, prout Paehymeres notavit. 
Unde dubium esse non potest quin patriarchatus 
Josephi Galesii a Cal. Januarii anni Ghristi 1268 
procedat. 


III. Ubi desierit, modo definiam. Refert Pachy- 
meres, ]. c. v, 17, Josephum, qui se promulgatis 
palam litteris jurejurando obstrinxisset ad nun- 
quam assentiendum conciliationi cum Latinis, ab 
imperatore εργο id ferente persuasum migrare pa- 
triarchalibus edibus, secessisse in monasterium 
Periblepti, pollicitum 8e renuntiaturum pat-iar- 
chatui, si de concordia Ecclesiarum Rome conve- 
niretur & legatis eo ad hoc missis ; interim quasi 
privatum victurum. Postea cum legati pace com- 
posita redissent, judicatum esse videri sedem 
vacare, cessione conditionata Josephi jam in abso- 
lutam transeunte, positione conditionis unde pen- 
debat. Quocirca itum in suffragia nove electionis. 
Iste secessus patriarche Josephi contigit,ut noster 
ibi distincte tradit, die 11 Januarii, secunde in- 
dictionis, anni 6782, ἐνδεκάτῃ μηνὸς ἑκατομθαιῶνος 
δευτέρας ἐπινεμήσεως τοῦ ςφπβ' ἔτους. Fuit hic 
annus Ghristi 1264, per. Jul. 5987, qui revera nu- 
meravit indictionem ? 83 secundam, qualem nul- 
lus ex quatuordecim precedentibus et totidem 
secutis habere potuit, ut periculum nullum sit ne 
annus tam ipsi propria insignitus nota cum alio 
quopiam confundatur aut mutetur, In ista porro 
suspensione res fuerunt ferme per annum, quoad 
legatis pacem a Romano pontifice cunventam ati- 
pulatamque referentibus,comitia sunt indicta novo 
creando patriarche Quod non contigit ante se- 
quentem annum,ut docet nos historici nostri locus 
modo considerandus. 


CHRONOLOGICUS. 
in patriarcham vel & sexto Junii anni 1266 ad A 


1190 


IV- De Joannis Vecci Josepho subrogati electione 
quam et statim inchoatam post legatorum Roma 
reditum et celeriter transactam apparet, sio scri- 
bit Pachymeres, ο. ?4, l. v: Ὁ Ῥέχκος εἶνοστῇ 
μὲν xal ἔκτῃ Πυανεψιῶνος μηνὸς [P. 548] κατὰ 
τὴν ἑορτὴν τῶν ἁγίων Ἡατέρων τῶν ἐν Νικαίᾳ πα- 
τριάρχης πρ’θἐθληται. Δευτέρᾳ δὲ Μαιμακτηριῶνος 
τῇ ἐπιούσῃ κυριακῇ, ἐν ἐπισήμῳ ἡμέρᾳ τοῦ Πνεύ- 
µατος, τὰ τοῦ Πνεύματος δέχεται καὶ τελειοῦται 
ἀρχιερεύς: Veccus sexta et vicesima Maii, mensis, ín 
festo sanclorum Patrnm Niceensium patriarcha ele- 
clus est. Secunda vero Junii Dominica hebdomadis 
vertentit insigni die sancti Spiritus gratiam Spiritus 
percepil, ordinatus rite patriarcha. Hi characteres 
unice designant annum Christi 1275, periodi Ju- 
liane 4988, quo cyclus solis numeratus est 24, lit. 
Dominicalis fait F, cyclus lunae currebat 3, que 
note festum Pasche conferunt in 14 Aprilis, Do- - 
minicam vero Pentecostes in 2 Junii. Unde patet a 
prima successione Josephi ad initum a Vecco pa- 
triarchatum intercessisse menses solidos sexdecim 
cum diebus octodecim. Anno precedenti Christi 
1274 si quis suapicari vellet Vecci creationem 
factam, frustra esset ob characteres diversissimos: 
nam cyclos is annus habuit solis 23, lune 2, qui 
dant Pascha 4 April.s et Pentecosten 20 Maii, et 
littera Dominicalis ejusdem anni G diem secundum 
Junii facit Sabbatum,cum Dominicam fuisse opor- 
tuerit quo anno est Veccus in patrisrchalem Con- 
stantinopoleos evectus sedem. Hujus finis, quo- 
niam Michaelis Paleologi funere posterior extra 


C hujus historie limitem exit, nostre consideratio- 


nia nunc quidem non est. 


V. Restat ultimum quod proposuimus hic tra- 
ctandum. Tempus quo missa Romam est a Mi- 
chaele Augusto insignis legatio ad absolvendum 
negotium conciliationis Ecolesiarum, qua Germa- 
nus expatriarcha et Georgius Acropolita feliciter 
functi sunt, charactere non dubio insignitum legi- 
tur c. 21, l. v. Ait illic historicus solvisse duabus 
triremibus legatos paci conficienda destinatos, pa- 
ratis jam ad eam ex parte Grecorum omnibus. Hi 
fuerunt, ut c. 17 superius dixerat, partim eccle- 
siastici, partim senatorii. Priores Germanus nuper 
patriarcha et episcopus Nicee "Theophanes, alii 
magnus logotheta Acropolita, preeses vestiarii Pa- 
naretus et magnus interpres Berrhoota. Trire- 
mium 784 alteram conscenderunt Panaretus et 
Berrhoota cum donis imperatoris ad pontificem, 
in altera duo episcopi cum  Acropolita fuerunt, 
Altum petierunt, ait loco laudato noster c. 21, 1. 
v, Κρονίου ἀρχομένου µηνός. Est haud dubie Pa- 
chymeri Κρύνιος Martius, prout est hujus 1. ο. 1 
demonstratum. Pergit dicere conflictatos eos pa- 
rum prospera tempestate pervenisse in sinum La- 
conicum, ubi est promontorium Malee, λήγοντος 
τοῦ μηνὸς, hoc est eodem mense desinente, ultima 
ejus decade: notum est enim Grecos partiri men- 
ses in tres decadas. Primam vocant ἀρχομένου 


1191 


give Ἱσταμένου , secundum μεσοῦντος , tertiam 
φθίνοντος sive, ut hic noster, λήγοντος µηνός. Ad- 
dit ibi vehementi jactatas procella triremes ambas 
primum dissociatas vi venti fuisse, deinde alteram 
illarum, qua Panaretus ot Berrhoota vehebant, 
misere fractam et submersam, aliam salvam appu- 
lisse ad Methone portum; idque contigisse πέµπτῃ 
µεγάλῃ, hoc est. feria quinta hebdomade majoris, 
qua cona Domini celebratur ab Ecclesis. Ex his 
oportuit illo anno feriam quintam in cena Domini 
mense Martio fuisse, et quidem aliquo die decadis 
ultima mensis istius. Non potuit ille annus esse 
alius ab anno Christi juxta vulgarem eram 1273. 
Manifestum hoc est ex serie narratarum hao histo- 
ria rerum; nam superiori Christi 1272 ccpit se- 
dere Gregorius X, qui primus mentionem concor- 
dis» intulerat, postquam in Syria electum se absen- 
tem a cardinalibus cognovit. Deinde jam oorona- 
tus legatos Constantinopolim ad id negotium ur- 
gendum miseral. Hi strenue rem egerunt, pro 
virili Augusto cooperante; quse referuntur hoc 
libro a c. 11 ad 17. Hec annum facile Gregorii I, 
Christi 12972 , expleverunt. Dispositis utcunque 
omnibus ex parte Grecoruin missi sunt legati, de 
quibus agimus, circa initium anni, Gregorii ponti- 
ficatus secundi, Christi 1273; nec tardius potue- 
runt: alioqui Gregorium non reperissent Rome,qui 
bocannoiude discessit versus Galliam,ut ibi conci- 
lium c!cumenicum Lugduni celebraret. [P.519] Ha- 
bitum id concilium est anno sequenti Christi 1274, 
presente illic pontifice, et legatis Grecorum jam 
cum Ecclesia Romana conciliatorum ibidem con- 
parentibus. Que conociliatio cum per hanc legatio- 
nem perpetrata fuerit, evidens est eam prius obi- 
tam et renuntiatam Constantinopoli fuisse quam 
sacra synodus Lugduni inchoaretur. Quadrat au- 
tem unice ad hoc ipsum character hoc loco indi- 
catus ferie quinte majoris hebdomade incidentis 
jn postremos dies Martii, siquidem hic annus 
Christi 1273 fuit periodi Juliane 95986, cyclum 
solis habens 22,cyclum vero lune sive aureum nu- 
merum 2, litteram Domicalem A: que note Pa- 
scha illius anni defigunt in 26 Martii. Fuit ergo fe- 
ria quinta in Cena Domini die 23 Martii ejusdem. 
Quare veraxet exacta deprehenditur historici narra- 
tio, et chronologia nostra confirmatur. 


485 CAPUT VII. 


De eclipsi solis a Gregora memoraía, qua stabilita 
hactenus chronologia firmatur. 


I. Hactenus chronologiam nostram indicatis a 
Pachymere characteribus, quantum licuit, munivi- 
mus. Non est autem negligenda opportunitas quam 
nobis bepiguam offert insignis Nicephori Gregore 
locus ejusdem coelesti quoque solaris maximi de- 
liquii suffragio roboranda. Scribit is auctor Histo- 
rie Su: |. 1v, p. 51 ed. Basil., postquam narravit 
abdicationem Gerioani, Josephi subragationem in 
ejus locum,et ab boc indultam imperatori Michaeli 


P. POSSINI OBSERVATIONUM 118. πι. 


1x 


À Paleologo solutionem ansthematis quo dodum 
fuerat ab Arsenio devinctus ob excecalum 108η- 
nem pupillum, scribit, inquam, in hunc modem: 
Κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον ἐπεσκότησεν ἡ σελήνη τὸν 
ἥλιον ἄρτι τὴν τῶν Διδύμων τετάρτην παραλλάττον- 
τα, περὶ ὥραν πρὸ µεσηµθρίας τρίτην τῆς εἰχοστῆς 
πέµπτης ἡμέρας τοῦ µαΐου, τοῦ «ψοε ἔτους. "Hs 
μὲν οὖν ἡ πᾶσα ἔκλειψις δακτύλων ἔγγιστα δυωκαί- 
δεχα, τοσοῦτον δὲ κατὰ τὸν μέσον τῆς ἐχλείψεως 
χρόνον ἐγεγόνει τὸ σχότος περὶ τὴν γῆν ὡς καὶ τολ- 
λοὺς τῶν ἀστέρων φανῆναι. Sub Roc lempus οὗτοι. 
raniL luna solem quartum Geminorum iransmilten- 
tem gradum, circa horam ante meridiem terliam 
quintze et vicesima diei Maii, anni 6185. Fuit porro 
ἰοία eclipsis digitorum proxime duodecim. Taniz 

B autem sub medium deliquil tempus tedebra cirea 
lerram ezstilerunt, ut et mulie. stellarum. appare- 
rent. lta Gregoras describit insignem prorsus et 
horrendam solis defectionem Constantinopoli vi- 
sam paulo antequam exauctoraretur Germanus, et 
Josephus in ejus locum substituendus eligeretur. 
Quod utrumque illo &nno & Gregora indicato ere 
Grecorum 0785, hoc est nostre 1257, evenisse 
nos quoque ostendimus superius, n. 2, c. 6. Quare 
si demonstrare potuerimus fide tabularum et ra- 
tionicii8 astronomicis tolis deliquium tam notabile 
in urbe tam frequenti cirea meridiem spectatum, 
cum omnibus memoratis circumstantiis, illo re- 
vera fuisse commissum anno, nemo non videt ma- 
gnum inde firmamentum accessurum et ratiociniis 
nosiris et fidei historicorum quorum auctoritate 
nitimur. Hec me spes impulit ad rogandum pet 
litteras R. P. Jacobum Grantami societatis nostre, 
Lutetie Parisiorum degentem,ut dignaretur istius 
eclipsis calculos ponere. Fecit ille pro sua et eru- 
ditione et humanitate prestantibus diligentissime, 
prout ex ejus ad me missa, quam hic ascribam, 
exercitatione astronomica patebit. 

ll. Jacobi Grantami e societate Jesu epilogismus 
novilunii ecliptici anno Christi 1267, 205 Maii juxta 
tabulas subsidiarias Rudolfinas, ad meridianum 
Constinopolitanum revocatas. Annus is esl com- 
munis, non bissextilis. 


4 86 [P. 520] Novilinium medium. 


D ' D. Η. 
Maii 24 10 1 

D. H. 
tempus apog. sol. Jun. 4 uo sg 7 
intervallum & novilum. 34 0 au Ἡή 

motus intervallo respondens tol- 8S. 4. 
lendus o0 930 15 93$ 
locus apogeei solis 3 0 1 ο 
primus locus solis 2 9 as | 

prima distantia luminarium sole 

longius progresso 0 5 7 8 

tempus apogsi lune D. H. 
proximum novilonio ο 7 M 7" 
intervallum 7 6 3 ZZ 

motus intervallo respondens S. G. 
addendus 3 0 i43 € 
locus apogei lune 4 3 23 9 
primus locus lune 2 & 18 S5 

tempus prosthaphereticum H. 
addendum 41 «4 9 








1193 


Novilunium verum. 





D. H. qui& multiplicata per 6 
Mali 94 91 21 23 faciunt 10554 
Pro correctione. G. qua divisa per semidiametrum 
ad primum locum solis adde 0 0 ο 28 solis 900 
fit secundus locus solis 2 10 4 96 dant digitos 14 
secunda distantia luminarium, restant 654 ———— 
luna longius progressa 0 3 4. que faciunt digiti unius partes 40 
το correctione. quantitas ergo eclipsis est digiti undecim cum quadra- 
S. ginta partibua duodecimi. 
ad primum locum lune adden- ; "-- 
dum 0 5 56 (9 Duratio eclipsis. 
fit secundus locus lune ad se- Duratio hujus eclipsis ex : μη]: 
cundumsolislocumrevocandus 2 140 1&4 ο medium durationis 3i 85 Per horeriq er sCrupulis 
lempus correctioni respondens in incidentia et emersione compositis, ul consequitur 
tollendum 5 σι In incidentia. ι 
pro zquatione perfecta tempo- locus lang una hora ante visam — S. G. 
rie, addenda 32 synodum accuratam 2 9 8 { 
Novilunium perfecte''correctum et εφιαίωπι. ι Maii D. Ἡ. 
in meridiano tabularum, Maii 94 οἱ 98 4,  mpus van 25 9 1 50 
post meridiem. H. In emersione. 
in meridiano Constantinopoli- B locus lunes una hora postvisam S. G. 
tano additis 1 8 0 eynodum accuratam 2. 10 4 d 
post m ediam noctem fit dies Maii 95 10 54 Á . D. |.H. 
483 |[P.521] hoc tempore et loco Zodiaci facta est vera — tempus Maii 25 44 4 50 
synodus: quo autem eit visa, tam minus accurata quam £ 
accurata, per triangulos et parallaxes ostenditur in ac- 
quentibus. Z- 
Z Z 
( 
S N N C S 
8 N 6 339 Tres parallaxes. Tres parallaxes. 
Tres priores parallaxes. | Tres posteriores parallax. altitudinis 25 30]|altitudinis 95 390 
latitudinis οἱ 0 [latitudinis 20 30 
altitudinis 25 X 10| atitudinis 28 — 30 longitudinis 8 37|longitudinis 45 10 
latitudinis 23 — 46 |latitudinis 29 | 52 ang. C 92 75 33 16|[P.523|]ang.C 92 86 39. 41 
longitudinis 8  S3|Iongitudinis i5. 35 atus CZ 24 9 Atj|latusCZ 19 39 3 
in synodo vera. in eynodo visa minus àccu- NZ 23 2 NZ 19 36 0 
i N rectangulo in N. Gr. 90 ecliptice. : 56 
In triangulo ZC d g 0 ptic S7 oi 33 87 33 B5 
ang. ϐϱ 75  98|ang. C 7A a5  8D& " 1 t SC - 52 
Jatus CZ 94 — 1&|latus CZ 24 99 e lato S in Occid 
NZ 93 — 94 NZ 23 38 ,  Wünsia n Uceld. 
NC 6 26 NC 6 50 tertia parallaxisilongitudinis 48 alt quae vino , no- 
: ϱ accuratie respondet, comparanda cum parallaxi lon- 
In triangulo ZSN rectangulo in N. c gitudinis inventa. pa P 
latus NS 9  18|latus NS 100 — 58 In incidentia. 
SZ 25 o SZ 29 13 Tertia parallaxis longitudinis 48 — 11 
ang. S 341  99|ang. S $4 — 58  parallaxis longitudinis in inei- 
D. H. dentis prior tempore 8 383 
primo tempore parallactico 0 9 16 0 differentia motu crescenti ad- 
eublato a vera synodo 25 10 54 4 modum celeriter . 890 3i 
restat visasynodua minus accurata H. hanc differentiam adde horario 
Maii die 395 1 44 A8] vero lune a sole 99 398 
secundo tempore parallactico 0 0 52 14 fit motus horarius apparens ve- 
sublato a vera synodo 25 10 54 4 locissimus 69 
restat visa synodo accurata Maii 25 40 41 50 Analogia. 
Jocus lune, qui est solis, in syno- p o TET Ut ble. motus apparens 89. E: iun "à unam ho 
: l ioni . 5 
ᾳ $8.tolle motum respondentem Tam So» HA ecrupuia medie duralionia 5$. 
tempori parallactico accurato — 29 7 ad tempus incidentim 1647, 2. 27. 
restatiocus lune insynodo visa S.  G. 3 40 In emersione. 
accurata . 2 9 41? 19 Tertia parallazis longitudinis 48. |! 
ex hoctolle locum nodi à... 8 14 26 2393  parallaxis longit. in emersione 
restat versus motus latitudinis b 25 15 46 osteriori tempore 15 10 
unde [P. 522] vera latitudo bo- dilferentia motu valde decre- 
realis sive arcus inter contra — 27 10 ecente 83 4 
e tertia parallaxi latitudinis 24 — 48 hanc differentiam adde horario 
tollenda : et restat visa latitudo vero lune a sole 99 98 
seu arcus inter centra 2 22 fit motus horarius apparens ve- 
Quantitas eclipsis. locissimus . 6 29 
Ex summa semidiametrorum 34 4 Analogia. 
tolle visam latitudinem sive ar- Ut hic motus apparens 63 29 ad 3600, ita scru- 
cum inter centra. 2 29 ula medie durationis 31 35 ad tempus emersionis 
restat quantitas eclipeis 29 — 19 20. 


PATROL. Ga. CXLIII 


CHRONO 


5$. 
Α In scrupulis, 1759 


1194 


98 





1195 
Integra dursiio s$zow 
p H 
" Halt 845 
sl 5 

ja im ceps Ma 5 (0 s d 
Constaatiaopoli post mediam noctem. 

ememjo AD —— Seplentio — ncidentia AC 








Meridies 
Typus eclipseos. 
in triangulo ABC rectangulo in A. 
Essa semidmewoun — 55 S1 4 RD 
tofle sreufn inter céntra 3 323 p] 
habessctupulos medie dorationl. — Bt — 5$ — & 


III. Ex hoo epilogismo clarissimumjffit [in eclipsi 
descripta reperiri characteres & Nicephoro Gregora 
designatos, annum a mundo condilo 6775, id est 
Christi 1267, Maii diem 25, horam ante mei m 
3, et digitos prope 12, unde tanta obscuritas in 
741 terra ut stelle in colo apparerent. At defi- 
cit una illustris, nota loci solis in Zodiaco : ponit 
enim Nicephorus gradum 4 Geminorum, noster 

autem calculus 10. Sed in eo Nicephorus manifeste 
hallucinatur, secutus non astronomicos leges, 
sed popularem putandi rationem et communem 
errorem jungentium equinoctium vernum, seu 
primum gradum Arietis, cutn 21 Martii : quem- 
admodum jam a concilio Niceno in usu id erat, 
non observato, saltem non correcto, vitio anteces- 
sionis squinoctii versus initium Januarii unius 
diei per centum triginta circiter annos. Qui error 
posten correctus est anno Christi 1582, sublatis 
10 diebus, quibus initium Arietis Martii vicesi- 
mum primum precesserat. Et revera a& concilio 
Niomno habito anno Christi 325 usque ad tempus 
hujus eolipsis anno Christi 4267 anni fluxerunt 
942, pro quibus Nicephorus sex gradus anteces- 
sionis Geminorum usurpavit, cum merito septem 
integros numerare potuisset. Sethus Calvisius in 
Chronolog. anno Christi 1267 hano eclipsim;nota- 
vit, eodem anno et die quo Nicephorus; eumque 
eirca 4 gradum Geminorum jure corrigit : sed D 
contigisse ait hora 11, 9. 21, post mediam noctem, 
tardius multo quam velit Nicephorus qui 3 ante 
meridiem scribit; oum quo belle caleulus noster 
convenit, Numerat autem Calvisius digitos obscu- 
rationis 11, 52, fere ut nos et. Nicephorus proxime 
ad totalem ; feriam quoque quartam rite designat, 
et probat cyolus solis 46, littera B. Keplerus in 
tabulis Rudolfinis p. 98 ejusdem eclipseos men- 
tionem facit, et ostendit recte a Calvisio Nicepho- 
rum reprehendi, et cum eo ponit grad. 10, 59 
Geminorum, paulo liberalior in minutis. Porro 
de duratione hujus eclipsis neque Nicephorus ne- 
que Calvisius aut Keplerus quidquam affirmant. 











P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. III. 


1196 


A Et vero quanta ea fuerit, ad fldem historie aot 


temporis rationem nibil refert, probatis aliis cer- 
tissimis notis. Verum ne ea ad integrum exactum- 
que epilogismum desideretur, magna diligentia 
eam consignavi. Et ne quis brevitatem non inte- 
gre hore in eclipsi prope totali nimiam repre- 
hendat, velocissimum lune motum apparentem 
circa 3 parallaxem longitudinis, tam in ineidentia 
crescendo valde in quadrante Orientali ecliptice, 
quam in emersione multum decrescendo in qua- 
drante Occidentali, [queso ut mecum attendat. 
[P. 525] οἱ desinet mirari. Heo in gratiam R. P. 
Poi 3 qui viri amici laborem gratum, si placet, 
habebit, et eum Deo in suis orationibus et sanctis- 
simis sacrificiis commendatum habehit. 

1V. Hactenus R. P. Jacobus Grantami. Cui αᾱ- 
jungam quod consultus & me de eclipsi eadem R. P. 
Joannes Baptista Ricciolus, statim humanissime 
respondit hisce plane verbis. 

Άτα Constantinopolitana supponit completos 
fuisse mundi annos 5508 ante usitatam Christi 
eram. Quare annus 6775 ere Constantinopolitane 
est ere Christianej1267. 

343 Anno Christi 1207 cyclus lune seu aureus 
numerus fuit 14, epacta 3, novilunium civile inter 
95 et 26 Maii. Cyclus solis fuit 16, littera do- 
minicalis B, et dies,25 Maii incidit in feriam quar 
tam. 

Anno eodem 1267, die 25 Maii, novilunium ve- 
rum Constantinopoli fuit sesquihora ante meri- 
diem ; sed ob parallaxim longitudinis fuit bora 3, 
minutis 5, ante meridiem sole et luna versantibus 
in gradu 12 Geminorum. Latitudo lune borealis 
et vera fuit minutorum 19, 8; sed apparens ob 
parallaxim latitudinis fuit australis et minutorum 
3, 8; summa autem semidiametrorum solis et lu- 
nm fuit minutorum 30, 40; et solis diameter in- 
legra minutorum 84, 38; ideoque digiti ecliptici 
11, 25. Sed eo quod radii solis oblique in terram 
iucidentes aliorsum procul a vertice Constantino- 
polis reflecterentur, neo multum aerem supra po- 
situm illustrarent, visa est eclipsis pene totalis, et 
stelle horizonti propiores alique conspici potue- 
runt. 

Ex mea Geographia reformata suppono altitu- 
dinem poli Constantinopolis esse grad. 42, 56, et 
longitudinem a Palma insula Fortunatarum gr. 
54, 36. 

Quid sibi velit Gregoras, aut quibus ex epheme- 
ridibus hauserit solem fuisse tunc in quarto gradu 
seu parte Geminorum, penitos ignoro. Licet enim 
tabule astronomios insignium mathematicorum 
paucis aliquot, minutis dissidere possint a rneis, 
multis tamen gradibus nulle. Certe enim anno illo 
1287 sol ingrediebatur in signa Zodiaci diebus 9 
aut 40 cilius quam nuno post correctionem Gre- 
gorianam Kalendarii. Nunc autem ingreditur G«- 
minos die 22 aut 23 Maii. Ego tunc die 13 aut t4 
circiter. Atqne adeo die 25 Maii erat jam in 44 vel 
12 gradu Geminorum. 














1197 


CHRONOLOGICUR. 


1198 


Ho ille, Habes, lector, eruditissimorum hominnm A quatuor et viginti patri morienti successispe. Si 


el prestantium astonomorum circa eclipsim a 
Nicephoro Gregora memoratam judicia et ratioci- 
nia, que tantam ejus notitiam suppeditant quanta 
optari fere potest, certe que abunde sufficia ad 
usum nostrum insigniendi anni quo Germano abdi- 
cante Josephus patriarcha estj creatus, tam lucu- 
lento charactere, ot in eo a ceteris dicernendo 
labi deinceps aut vel titubare quisquam nequeat. 


CAPUT VIII. 

Andronici, qui Michaeli Augusto primogenitus, in 
imperio collego et post ejus obitum successor fuit, 
dias conjugu et eveclionis in imperium tempus, 
caterorumque ejus actorum chronologia. 

I. Michaeli Paleologo qui successit in imperio 
Andronicus, senior ab historicis posterioribus dic- 
tus ex comparatione cum ipsius nepote Andronico 
juniore, avi in imperio collega, quicum 743 gra- 
ves οἱ τοὶ Romane  perniciosissimas inimicilias 
exercuit, in Cantazeni presertim historia narralas, 
[P. 526] Andronicus, inquam, senior Michaelis Pa- 
laologi prioris primogenitus, imperii collega et post 
patris mortem successor, quando natus sit, qua 
&tate uxorem duxerit quo anno particeps factus 
fuerit Auguste potestatis, incertum faciunt varie 
ac male inter sese coherentes cum Pachymeris 
tum Gregore etaliorum qui de illus rebus scripse- 
runt affirmationes. Quare opere pretium me fa- 
cturum statui, si evolvende exambagibus et certo, 
quoad licebit, digerende ordine rerum ipsius hac 
historia memoratarum chronologie capitis hujus 
operam impenderem. Prima omnium statuenda est 
epocha natalis Andronici hujus, perplexis Pachyme- 
ris et Gregore assertionibus nutans. Scribit Pachy- 
meres, l. im, c. 7, Theodoram Michaelis Paleologi 
uxorem, cum comperisset virum suum cogitare de 
se repudianda asciscendaque loco ejus in conjugem 
Anna Alamana Joannis Batatzae olim Augusti vidua, 
graviter, ut par erat, id ferentem expostulasse quod 
se coronatam jam Augustam sine ulla causa impe- 
rator vellet dimitere, postquam et jam Augusto pe- 
perisset filios, primum quidem Manuelemjqui cito 
perierat, deinde vero Andronicum adhuc aupersti- 
tem, quem pater regie nutriebat, denique tertium 
postquam in urbem Constantinopolim e Latinis re- 
ceptam imperator migraverat, illic in purpura na- 
tum Constantinum nomine, cognomento Porphyro- 
genitum : 'H βασιλὶς θεοδώρα χαλεπῶς εἶχεν ἐνέγ- 
και, εἰ δέσποινα ἑστεμμένη οὖσα xal Ὑνησία γυνὴ, 
$m' ἀνδρί τε τῷ βασιλεῖ τεκοῦσα παῖδας, xal πρῶτον 
μὲν ἀποιχόμενον ἄλλον, τὸν Μαθουἡλ, εἶτα δὲ καὶ 
τὸν περιόντα ᾽Ανδρόνικον, ὃν βασιλικῶς ὁ πατὴρ τρέ- 
qot. Ex his videtur posse colligi sensisse Pachy- 
merem Andronicum, imo et preterea Manuelem 
prius mortuurn, post initum a Michaelo Palaeologo 
imperium natos ut sic illos mater eorum Theodo- 
ra viro jam imperanti, ἀνδρὶ «ip βασιλεῖ, pepererit. 

II. Atqui hoo quidem repugnat ipsi primum 
Pachymeri affirmanti Andronicum annos natum 


enim is patre jam imperante, et quidem secundus 
post Manuelem in infantia mortuum, natus est, 
cum Michael, ut est demonstratum, imperare cc- 
perit Kal. Januar. anni Christi 1260, venire in 
lucem non potuitfante annum Christi 1261, imperii 
Paleologi secundum ; et consequenter, quando 
idem Paleologus Michael anno, ut cap. sequenti 
demonsirabitur, Christi 4284 mortuus est, Andro- 
nicus non nisi annorum unius et viginti ease po- 
tuisset, Pugnat id etiam cum eo quod Gregoras 
scribit 1. IV, p. 40, Michaelem, oum solemni 
pompa Constantinopolim a suis recuperatam in- 
gressus est, Andronicum filium jam tum bimulum 
duxisse : 'lévatzpóc τὴν βασιλίδα τῶν πόλεων ἅμα 


B τῇ συζύγῳ δεσποίνη καὶ τῷ υἱῷ ᾿Ανδρονίκώ τῷ vl 


βασιλεῖ δεύτερον ἔτος ἄγοντι τῆς λικίας. Οογίῖε- 
simo enim statuimus superius ingressum 744 
Michaelem Paleologum urbem paulo prius a suis 
captam die 15 Augusti anni Christi 1264, quo tem- 
pore ut duorum annorum puer Andronicus fuerit, 
oportuit cum natumsaltem initio anni Christi 1260. 
Quod dici nequit, cum ante illum patri jam impe- 
ranti natus fuerit primogenitus ejus, Manuel in 
cunis mortuus. Necessaric igitur agnoscenda πρὀ- 
ληψις estin illis verbis ón' ἀνδρὶ τῷ βατιλεῖ, ut 
nequaquam Theodora significare voluerit se viro 
suo jam imperanli Manuelem et Andronicum pe- 
perisse ; sed appelationem imperatoris, que suo 
marito tuno cum illa hec dicebat conveniret, tri- 


C buisse, licet illa non pertineret ad id tempus quo 


illa Manuelem et Andronicum enixo fuerat. 


III. Sed aliquid eertius de annonatali Andronici 
seniorls statuere licebit ex tempore ipsius obitus. 
sicubi satis certo id definitum reperire potneri- 
mus. Legimus apud Joannem JCantacuzenum 
(1. 1t, c. 20, p. 228 ed Reg.) hunc Andronicum, qui 
abdicato imperio tactus monachus Antonii nomen 
assumpserat, ín monasterio mortuum esse mense 
Februario, indictione 15, anno quadragesimo supra 
sexies millesimum et octingenlissimum, natum annos 
septuaginta duos. Si ex numero 6840 annorum 72 
domas annos, supererit annus ere Grecorum 6768 
quo fuisse natum oportuit eum qui annis duobus 
major septuagenario anno 6848 diem obierit. 


p (5. 927) Est hic annus 60768 mundi juxta Grecos 


idern quem nos in era Christiania numeramus 
1260 ; qui fuit, ut vidimus, primus imperii Michae- 
liis. Ejus anni principio si editus in lucem Andro- 
nicus est, habere locum utounque potest quod ex 
Gregora retulimus, eo bimulo, sive secundum 
etatis annum agente, δεύτερον ἔτος ἄγοντι τῆς ἡλι- 
xlac, contigisse ingressum triumphalem Michaelis 
ejue patris in urbem regiam paulo ante de Latinis 
receptam. Sed non potest cum hoc quadrare quod 
scribit Pachymeres in Historia imperii Andronici 
l. 1, ο, 4, cum quando patri successit, annos etatis 
numerasse quai.uor supra viginti. Verba sunt de 
illo Pachymeris hec ipsa : Τῷτοι καὶ νέος iv ὁ 


1199 


ὑπολειφθεὶς βασιλεὺς, ἔτη γεγονὼς 
oic εἴκοσι τηνικάδε. Nam cum ab anno Christi 
12600 αἆ 1282, quorum priori cepisse imperare 
posteriori obiisse Michaelem Paleologum certo 
demonstravimus manifestum sit intercedere annos 
duntaxat duos et viginti, patet promovendum 
ulterius toto biennio natalam Andronici necessario 
esse, si vera de ipsius, quando capessivit imperii 
habenas solus, etate Pachymeres scripserit. Nam 
quod idem c. ult. ]. ντ, hujus quam nunc ediius 


Historie Michaelem Paleologum [tradit [imperasse . 


annis viginti quatuor, accomodari forte ad veri- 
tatem id posset vel ea ratione quam disseremus, 
c. 8q. n. 3, vel intelligendo numeratum illic ejus 
imperium ab ejus celebri predictione quam Thes- 
salonice bienno ante acceperat, voce Marpou de 
coo missa, ut narratar l. t, c. 11 ; sed hoc ad eta- 


tem Andronici trahi non potest, neo excusari ali-. 


ter ab errore Pachymeres, 49485 si vere natum 
cum putavit quo anno cepit imperare pater ejus 


IV. Existimo tamen vera illic Pachymerem et ex. 
certa publicaque notitia scripsisse, errasse vero 
Cantacuzenum in subducendis annis Andronici 
senioris, qui etatis non 72, ut ille affirmat, sed 74 
vita finem invenerit. Hujus ascertionis habemus 
auctorem eidem Andronico familiarissimum extre- 
mis vite temporibus Nicephorum Gregoram, apud 
quem cum legamus o. ult. I. ix, p. 209 ed. Bas. 
confabulari se quotidie cum Andronico tunc mo- 
nacho otiosissime solitum atque adeo ipsa nocte 
qua est mortuus multas horas suavissimi colloquii 
cum ea duxisse, facile credere possumus resci visse 
ex eo ipsum que de illius annorum numero nota- 
vitia monodia de Andronici obitu, initio l, x, 
p. 244, his plane verbis Τέταρτον μὲν ἤδη καὶ 
ἑθδομηκοστὸν ἔτος ἀπὸ γενέσεως αὐτῷ τελευτιοντι 
ἠνύετο' Quartus εἰ sepluagesimus annus a nativi- 
tate ípsi morienti absolvebatur. Que verba non 
tantum vixisse illum annis 74, sed etiam illos ex- 
plevisse significant. Cum autem sit mortuus die 12 
Februarii, ut idem Gregoras affirmat sub finem 
|. 1x, vel xiv. ut anonymus adnotavit ad marginem 
loci Cantacuzeni, quem paulo ante retulimus, co- 
gimur dicere natum fuisse Andronicum sub initium 
anni Christi 1258. Ac ne quis suspicetur irrepsisse 


errorem in notas numerales apud Gregoram, quj D 


tamen extense ac sine notarum compendiis annum 
Beptuagesimum quartum etatis Andronici expri- 
mit, etiam aliunde manifestum est ex aoimi sui 
certa sententia id aflirmasse illum auctorem. Ait 
is nimirum initio c. ult. 1, 1x, inter alia signa que 
porienderunt obitum Andronici senioris, visain 
solis eclipsin, quae totidem diebus quot ipse anni 
vixerat ejus mortem  precesserit Commissum 
Bpectatumque est id novilunium eclipticum ultimo 
Novembris anni Christi 1331. Ex quo si numeres 
unum et triginta Decembris, totidem Januarii, 
duodecim Februarii dies, exacte conficies summam 
dierum septuaginta quatuor, parem numero anno- 


P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. 11. 
τὲσσαραπρὸι À rum vite ipsius, ut scripsit Gregoras, tacite hic 


1200 


revocans quod alas dixerat, Andronieum, quando 
cum Patre primum ingressus est Constantinopolim, 
secundum etatis annum egisse ; cum er hoc quod 
nunc ex certiori testimonio affirmat, manifestumsit 
ipsi tunc quartum etatis ab aliquot jam mensibns 
currere coepisse, quippe in lucem edito circa ini- 
tium anni Christi 4258. Id quod non parum pre. 
terea confirmatur ex iempore nuptiarum Theo 
dore matris Andronici cum ejus patre Micheele, 
ab Acropolita notato. Hic enim historie sus c. 51 
refert Joannem Ducam (P. 528) imperatorem col- 
locasse Michaeli Paleologo, in gratiam receplo 
interventu Manuelis patriarche, TTheodoram fratris 
sui olim defuncti [s&acii Duce  sebastocratoris 
p filiam. Necesse est dicere factum id fuisse sub 
finem anni Christi 1254 vel sequentis initium. 
quo post multorum mensium languorem Joannes 
Augustus Octobri mense diem 4406 obit. E:t 
autem incredibile fecundam alioqui mulierem viro 
&vi pleni, quippe annorum duodetriginta cum 
duxit uxorem juveni, sex totis primis conjopii 
annis nullam prolem edidisse. Quocirca existimo 
Manuelein primogenitum, qui deinde infans obiit, 
ipsis natum anno Christi 1256, Andronicum vero 
biennio post, primis monsibus, ut dixi, anni Chri- 
sti 1258. Quo posito prona deinde facilitate apt 
cz:eterorum Andronici actorum in serie hujus Hi:- 
torie disposito succedit. Nam quod ante mentio- 
nem electi in papam Gregorii X refert c. 28, |. ry, 
Pachymeres, Andronico jam in virum adulto, hoc 
est in puberem etconjugio maturam educto eta- 
iem, patrem ejus uxorem querere ccpiase, bene 
quadrat in annum Christi 1271, sedis vacantis post 
mortem Clementis quarti tertium, quo nimirum 
Andronicus quintum decimum agebat etatis an. 
num.Nuptias ipsas Ándronici cum Anpa regis 
Pannonie filia, capite eodem memoratas, ad sn- 
num sequentem Christi 1272 relerimus. Unde 
&assumptio Andronici ejusdem in consortium im 
perii a patre Augusto facta, et solemnis coronatio 
Andronici ei Anne novorum Augustarum, quam 
Pachymeres altero a nuptiisanno celebratan ibi- 
dem tradit, ad annum Christi 1273 Απάτουϊα 
duodevicesimum pertinet, 


CAPUT IX 


Staluitur tempus. obitus Michaelis | Paleologi «t 
numerus annorum ejus imperii Appendiz dt 
anno οαμίᾶ a Persis Heracle Ponti. 


C 


|. Utrumque caput ad discussionem hic propo 
situm molesta opinionum varietate perplexum est. 
Ut enim omittam vulgaria chronica, quorum ἵπ- 
quibusdam vidi principium imperii Andronici se 
nioris, quod statim a morte Michaelis ejus patri: 
incepit, consignalum anno Christi 1994, et ipsi 
Michaeli sex et triginta imperii annos attributos, 
Spondanus obiisse Michaelem anno Christi 1282 
ponit, et principatum tenuisse anni viginti qut- 
tuor refert ex Gregore, ut ait; apad quem famen 











1201 


CHRONOLOGICUS. 


1202 


loco ab eo laudato id non reperio, sed tantum Α dum, anno Christi 1282, die 11 Decembris Michae 


mortuum Michaelem anno mundi juxta computum 
Graecorum 6791, etatis suce 58. 'O piv δὴ βασι- 
λεὺς (verba sunt Gregore de Michaele Paleologo 
scribenlis) περὶ οὓς εἰρήχειμεν τόπους παρ᾽ ἐλπίδα 
τῆς οἰκείας ἔτυχε τελευτῆς xatà τὸ ἐξακισχιλιοστὸν 
ἑπταχοσιοστὸν ἐνενηχοστὸν πρῶτον ἔτος, ὀχτὼ καὶ 
πεντήκοντα ἐτῶν τυγχάνων, Hoo est: Imperator 
circa illa quz diximus loca praler spem vile sus 
finem invenit, anno sexies millesimo seplingentesimo 
nonagesimo primo, agens elatis annum quinquage- 
simum oclavum. lta Gregoras. 

If. At noster Pachymeres, l. vir, c. 36 hujus 
operis, sic scribit de die obitus Michaelis : Ημέρα 
ἦν παρασκευὴ ἐνδεκάτη σκιῤῥοφοριῶνος 344 τοῦ 


lem Paleologum vivendi etimperandi finem fecisse. 
Quandiu imperaverit disquirendum restat. Diserte 
Pachymeres Hist. c. ultimo imperasse Michaelem 
asserit annis viginti quatuor; idque ipsum, ut pa- 
lam notum, antea posuerat c. 21, |. 1v. Atqui hoc 
quidem egre conciliatur cum iis qu: jum omni fir- 
mitate constituimus, nimirum coronatum eum ritu 
solemni Augustum primum fuisse Kalendis Janua- 
rii anni Christi 1260,vivere autem deaiigse 14 Decem 
bris anni; Christi 1282; nam ex his apparet manife- 
stumimperasseilluma dieinaugurationis sue annos 
omnino viginti tres,minus viginti diebus.Dici tamen 
potest non usquequaque aberrasse a vero Pachyme- 
rem quem 7? 48 verisimile estid retulisse quod vulgo 


"ew[a' έτους Feria erat εεΦία undecima Decembris Β ferebatur.Solet autem populusin numerandisannis 


anni 6791. Ac in anno quidem magno consensu 
Gregoras, ut vidimus, pretereaque Phrantzes cum 
Pachymere conveniunt, ut dubitari de hoc non 
debeat, cum sit tamen vehemens causa dubitandi 
ex cireumstantia diei Parasceves sive ferip sexlm 
illo anno incurrentis in undecimam Decembris 
diem.Est annus ere mundi Grecorum 6794 Christi 
1283, hoc est per. Jul. 5096, quo fuit cyclus solis4, 
numerus aureus 11, indiotio pariter 11, Cyolus 
porro solis ᾱ litieram indicat Dominicam 6, quae 
cum insigniat diem duodecimum Decembris, un- 
decimus necessaris fuerit Sabbatum, non autem 
Parasceve sivo sexta feria, (P. 5929) qualem eum 
tamen illo anno fuiese tradit pro certissimo et 
vulgo notissimo Pachymeres. Igitur &nno Christi 
1283 mori Michaelem Paleologum oportuit, quo 
cyclus solis 3 litteram Dominice indicem dedit D: 
haec enim littera diem Decembristertium decimum 
afficiens, tertium retro undecimum fuisse sextam 
feriam demonstrat. Quid ergo? dicemus errasse 
Grecos historicos in anno mortis Michaelis, et 
pro 6790 sequentem 6791 indicasse ? Ne cogam.ur 
hoc dicere, duplex hujus explicande perplexitatis 
suppelit ratio. At enim labentis jam anni 0790 et 
paucos duntaxat extremi Decembris dies reliquos 
trahentis rationem non habendam populus et hi- 
storici censentes,obitum ejus ex anno mox sequenti, 
6791, quo is videlicet innotuit, insigniendum pu- 
taverunt, neglecto discrimine nullius momenti ad 
civilem estimationem, que fere minutam ἀχρί- 
θειαν respuit. Aut, quod verisimilius reor, anno- 
rum mundi et ere sue principium,item, ut indic- 
tionis, a Septembri Greci repetebat. Unde jam 
ium annus mundi juxta ipsos 5791 coperat a 
mense fere tertio, cum anni Christi 1282 mensis 
ultimus December volvebatur Ut vere dixerint 
Pachymeres,Gregoras et Phrantzes obiisse Michae- 
lem ànno 6794, nec vere tamen scripserint Spon- 
danus et Rainaldus eumdem anno Christi 1283 fato 
functum,cum illo anno dies Decembris undecima, 
qua efflavit animam, Sabbatum, non sexta feria 
fuerit. 

IlI.Hoo igitur existimamus pro indubitato tenen- 


accuratam et minutam aspernari diligentiam; nec 
fere dubitat decem, exempli gratia, ei principi an- 
nos tribuere, quem constet nonum excessisse. Mi- 
nime item pulat necessarium ab inaugurationisg 
die primum initium regi ducere, ubi supremam 
potestatem antea illum exercuisse palam est.Itaque 
imperium Michaelis Paleologi jam ex eo tempore 
numerari potuit quo is tutor Joannis est declara 
tus; quod contigit paulo post Muzalonum cedem, 
qui nono die &b obitu Theodori Augusti sunt in- 
terfecti. Mors Theodori ex Acropolita in Augustum 
mensem incidit, opinor desinentem , cum Pa- 
chymeres eam conferal in confinia «sstatis et 
autumni. À Septembri ergo anni Christi 1259 
imperii habenas Michael eurgpserit,quas tenuit du- 
cis magni, deinde despote titulo,donec sub finem 
Decembris ad imperii cum pupillo collegium eve- 
heretur. Revera igitur imperavit super annos vi- 
ginti tres expletos duobus fere mensibus, ut si de 
annis inchoatis sermo sit, negari nequeat 24 ejus 
imperii annos numerari potuisse. In hunc modum 
Pachymerem quidem ab errore  vindicamus : 
Phrantzem,qui mortem Michaelis conjungit cum in- 
dictione 14, ἀλογιστίας absolverenon possumus.Cer- 
tissimum enim est anno Christi 1282,quo Michae- 
lem constat mortuum, indictionem 10 fuisse nu- 
meratam. 


IV. Hactenus versati chronologica methodo su- 
mus in epochis hujus historie figendis, qua certo 
aliquo insigniri charactere potuerunt: ceteras 
quarum statuendarum in prudenti conjectura tota 
spes Bita est, hic sigillatim exsequi neo otium est 
nec opere fueril pretium. Satis sit eas, uti et acta 
hoc opere memorata precipua, verisimili ratione 
in ordinem digestas, certis in abaco chronologico 
annis assignare. Quod antequam aggredimur, de- 
scribendam hic [P.530) duxi adnotatiunculam lecto- 
ris, ut apparet, accurati ascriptam in Barberino 
optimo codice ad oram exteriorem, e regione ver- 
borum illorum o, 27,1. 1v: Τῶν χωρῶν χατεχοµένων 
τοῖς Πέρσαις, παλαι ἂν ταῖς χώραις xal αὐτὰ συν- 
ἀπώλοντο. Ad haoc, signo indice apposito, sio ex 
adverso scriptum manu antiquissima et scripture 


1203 


P. POSSINI OBSERVATIONMM LIB. III. 1204 


codicis, quantum judicari aspectu potest, equali A Heec sic Latine sonant; Ut vere diristi, domine $i 


scribitur. 


ὡς ἁληθῶς εἴρηχας .. . . 
πότα µου ἅγιε . 
γὰρ τῶν Περσῶν ἔπι. . . 
καὶ τῇ ἀμελείφ τω. . . . 
τούντων συνελ. . 
τοῖς Πέρσαας, καὶ ἡ κατὰ 

τὸν Πόντον Ἡράκλεια ἑάλω 
ἐν μηνὶ Ἰοολίῳ δ.Ν. ,. 


τοῦ σωξη’ ἔτους. 
149 Que desunt, resecta fuerant cuitro librario. 
Ea nos in hunc modum restitui posse putabamus 


ὡς ἀληθῶς stenxac δί- 
σποτά µου ἅγιε. Καὶ τῇ 


4 


καὶ 


τῶν Ηερσῶν ἐπιθέσει, 
τῇ ἀμελε[ᾳ τῶν κρα- 


τούντων συνελθούση 
τοῖς Πέρσαις, καὶ ἡ κατὰ 


τὸν Πόντον Ἡράκλεια ἑάλω 


ἐν μὴνὶ Ἰουλίῳ 9. N 


τοῦ qug ἔτους. 


sancle. Etenim, incursione Persasum, οἱ negligentia 
imperantium cooperante Persis, eliam Heraclea ad 
Pontum sita capta esi mense Julio, die &, indictione 
43, anni 6868. | 


Est hic annus Christi 1360, per Juliane 6073, 
quo numerata est indictio 13. Indictionem ἐπινέ - 
µησιν Greci vocant, et nomen istud ἐπινεμήσεως 
hicnotat illa N compendiose indicatur,reseclo mox 
numero tY', hoc est 13, qualem exigit ille annus. 
Nondum reperit alibi notatam hano expugnationem 
Heraclee; cujus ideo fortasse non erit inutile 
qualemcunque istam hino notitiam sumpsisse 
Alloquitur porro, ne hoc lectorem moretur, qui- 
cunque is fuil, auctor adnotatiuncule historicum 
ipsum Georgium Pachymerem, quem &ytov δεσπό- 
την 8anctum dominum vocat utpote sacerdotem et 
in ecolesiastica constitutum dignitate. 


CAPUT X. 


Synopsis chronologica precipuarum rerum hac historia memoratarum, eas assignans annis suis. 


Anni 
Chr. 





1255 


1256 


1251 


1258 


1259 


Romano- |Imperato- 


Moritur imperator Joannes Ducas Batatza prope Nympheum mi: Kal. 


rum Pon-|rum Ori- | Novemb. Georg. Aoropol. Hist. c. 52. Vide 1. τι Observationum. nostra- 


Μου. entis. 
Alexandri| Joannis 
IV. Datatze 
1 33 
Theodori. 
2 1 
3 2 
4 3 
o 4 


rum, c. 2. 

Filius ejus Theodorus, Lascaris & matre dictus, proclamatur impera- 
tor consensu procerum et populi. Acrop. 

Recusante patriarchatum Nicephoro Blemmida, Ársenius e monasterio 
ad lacum Apolloniadis accersitus flt patriarcha. Idem Acrep. 

Is coronat Theodorum dia Christi Natali. Observ. Pach. l. i11, ο. 2, n. 3. 

Sexto post die, 30 decembris, eclipsis solis horrenda Niosms cernitur 
hora 3 post meridiem Pachym. 1. 1, c. 13. Vide superius o. 2, n. 4, et 
totum o. 3. 

3 50 Expeditio Theodori Lascaris in Occidentem contra Constantinum 
regem Bulgarie et Michaelem despotam, quem utrumque sui terrore ad 
pacem adigit. Acropol. Hist. n. 56 et sq. Gregoras, |. ii, p. 26. 

Sub autumnum hujus anni Michael Paleologus magnus conostaulus 
Nice reliotus ut rebus per imperatoris absentiam preesset, cum com- 
perisset Cotys cujusdam indicio excecationem sibi parari, cum ipso 
indice fugit in Persidem. Pachym. |. 1, c. 9, p. 12. 

Ibi & sultane Romanis quibusdam copiis prefectus contra Scythas 
strenue rem gerit. Gregoras, 1. ΤΠ, p. 27; Pachym. p. 13. 


Michael Paleologus agente [coniensi presule ad imperatore revocatus 
e Perside benigne abkipso excipitur, et magni oonostauli dignitatem 
recipit. Gregoras |. 111, p. 28; Pachym. l. 1, c. 9, p. 13. 


Michael Paleologus mittitur in Occidentem cum exercitu, et bene ac 
feliciter pugnat. Pachymer. 1, 10; fusius Acropolita, Hist. n. 70. 

Theodorus imperator atra bile laborans Martham Michaelis Palaologi 
sororem diro supplicio excruciat, et metuens ne ideo frater ejus rebe 
laret, per Chadenum in Occidentem missum deduci Paleologum ad se 
vinctum curat. Paohym. I, 11 8 p. 15 ad 40. 

Auguria imperii Michaeli Paleologo, dum caperetur et vinctus du- 
ceretur, oblata. Paohpm. p. 15 et 16. 

[Ρ. 552] Michael Paleologus educitur ejcarcere et recipitur in gratiam 
&ab imperatore. Pachymer. p. 17 et 19. 


Imperator Theodorus moritur mense Augusto, anno ad &utumnum 
vergente; Acropol. n. 74, p. 85; Gregoras, Ἱ. me p: 29; Paoh. p. 19 et 
20; Phrantzes, 1, 3, p. 41; 7251 relictis impuberi fllio tutoribus Arsenio 
patriarcha et Georgio Muzalone protovestiario. 

Nono die ab imperatoris obitu, dum ei justa funebria in templo Sosan- 
drorum Magnesie redduntur,Georgius Muzalo tutor Joannis principis cum 
fratre Theodoro trucidatur ab exercitu in seditionem coneitato. Gregoras, 
p. 30 et 31; Phrantzes, 1, 3, p. 42; Pachym. fuisissime & p. 31 ad 36. 

Michael Paleologus declaratur tutor pueri principis, et fit dux magnos. 
Pachym. a p. 38. 

Idem largitione sibi conciliat studia hominum. Ibid. p. &O et sq. 

Creatur despota, a p. 43 ad 47. 

Impetrat denique summum imperii honorem, p. 48. 








1205 


Anni 
Chr. 





1260 


1261 


1202 


1263 


1265 


CHRONOLOGICUS. ο 1906 


Extremo autumno hujus annis princepg Achaiz suppetias profectus ad 


Imp. Or. 
rum Pont. Michselis Michaelem Occidentis despotam rebellantem capitur a ducibus Romanis, 


Romano- 
Alex. IV.| Palaol. 
6 1 
7 2 
Urb. IV. 
ann. ]. 
2 3 
3 4 
4 5 
Clem IV. 


prelio victus proditione Joannis Nothi. Pachym. a p. 50. Gregoras p. 35. 


Kalendis Januarii Michael Paleologus rite acclamatur imperator, col- 
lega principis pupilli cujus erat tutor. Pachym. p. 61. Gregoras initio 
l. 1v, E 36; Acropolita Hist. n. 77, p. 89; Phrantzes, r, 4, p. 43. 

Michael Occidentis despota, auxiliis a Manfredo genero rege Sicilie 
acceptis, Romanos ad Tricoryphum acie vinoit et Cesarem Alexium 
Strategopolum capit. Pachym. 1, 32. 

Alexius Cesar brevi liber dimissus ad Palaologum imperatorem redit. 
Pachym. 1, 32. | 

, Paleologus nondum coronatus limitem Orientalem visit et arces pre 
sidiis firmat, usus ad hoc consilio et opera Chadeni apud ipsum gratiosi, 
sed in eo quidem negolio parum providi : ex iis enim quz tuno egit 
secuta deinde est arcium íllius 7598 limitus jactura. Pachym. partim 11 
op 63; partim 1, 5, p. 8. 

ecretía coronatione solemni duorum Augustorum inter sacra per 
patriarcham celebranda, pervicit contra pacta Paleologus arte magna et 
vehementi ambitu ut ipse solus coronaretur, preterito puero. Pachym. it, 
7 et b 64 et sq. 

[P. 533] Arsenius patriarcha Nicea fugiens patriarchatu cedit. Subro- 
gatus in ejus locum Nicephorus Ephesi episcopus. Pachym. tt, 15 et 16. 

Capta Selybria imp. Michael Paleologus Galatam oppugnat longo tem- 
pore frustra. 11, 20 

Soluta obsidione redit Nympheum, ubi Nicephorus patriarcha mori- 
tur, Ἡ, 22. Obs. 11, 5, 3. 


Alexander IV pontifex max. moritur Viterbii octavo Kal. Junii, post- 
quam sedisset annos 0, menses 5, dies 5. Sedes vacavit post ejus obitum 
tribus mens. et trib. dieb. 

Quarto Kal. Septembris creatus est pontifex Jacobus Pantaleo Gallus, 
et pridie nonas coronatus assumpsit nomen Urbani,ejus appellationis IV. 

Chalyphas Persidis victus 4 Tocharis auro in os infuso necatur. Pa- 
chym. i1, 24. 

Sultane ob socordiam contempto duo ex ejus optimatibus, Basilici 
nomine, ad Michaelem Aug. transfugiunt, ibid. 

Ipse postremosu!tan cum liberis ad imperatorem supplex confugit. ibid. 

Alexius Strategopulus Cesar in Occiduum tractum despota illic rur- 
sus rebellare moliente cum exercitu missus, et urbem obiter tentare 
jussus, eam cepit ope Thelematariorum, Latinis in Duphnusie oppu- 
gnatione occupatia. Pachym. 11, 26 sqq. 

Recuperant Constantinopolim Greci die 25 Julii sacra apud ipsos 
S. Anne matri Deipare, ibid. 

358 Imperator Michael Paleologus ingreditur urbem Constantinopo- 
lim die 15 Augusti assumpte Deiparse sacra, ipse pedes sequens trium- 
phalem currum quo imago ejusdem Deipare a S. Luca depicta portaba- 
tur. Pachym. 11, 31; Acrop. c. 88. 

Arsenius restituitur in patriarchatum et exceptus Constantinopoil 
Paleologum iterum solemniter coronat. Pachym. 111, 2. 

Imperator legatos Romam mittit, i, 26. 

: Cum Tocharis et /Ethiopibus federa icit. 11, 3. 

Pupillum Joannem collegam suum novennem excecat die Christi 
Natali, et in arcem Dacibytzamperpetuo custodiendum includit, i1, 10. 

Holobolum improbare ausum excecationem Joannis dire mutilat, ut, 11. 


Arsonius patriarcha imperatorem excommunicat ob excsecatum Joan- 

nem, rit, 14. 

Zygeni sive Montani contra Michaelem imperatorem rebellantes in 

gratiam cujusdam pueri ceci, quem Joannem Theodori filium esse cre- 
ebant, egre tandem domantur. Pachym. τα, 12 et 13. 


[P. 554] Triremes imperatoris insulas eripiunt Latinis, c. 15. 
Imperator legatos ad papam mittit, c. 18. 


Expeditio Joannis despote fratris imperatoris in Occidentem, qua 
Michael despota coactus est pacem facere. Pachym. 111, 20. 

Cometa apparet mensibus estivis. Pachym. 11, 23. 

Urbanus papa moritur Perusii 6 Nonas Octobris. Spondan. hoo anno 
n. 9, ex antiquis auctoribus quos laudat. Absolvit annum tertium sedis, 
et inchoavit quartum per dies triginta quatuor. 


3554 Cardinales Perusii congregati post quadrimestrem contentionem 
tandem convenerunt in electionem ad pontificatum Guidonis Grossi Galli 
cardinalis absentis. Qui postmodum Perusium adveniens, indeque cuui 
cardinalibus Viterbium profectus, ibi consecratus est pontifex octavo 
Kal. Martii, die cathedre S. Petri, et Clemens ejus nominis quartus 
nuncupatus. Spond. ex antiquioribus monumentis, hoo anno n, 1. 

Sultan Azatinus, qui ex Perside profectus ad Michaelem Augustum ab . 


1207 P. POSSINI OBSERVATIONUM LIB. III. 1208 


Anni |Romano-| Imp. Or. | eo parum officiose tractabatur,elapsus et conjungens se Tocharis, tantum 


Chr. j|rumPont.|Michaelid | no it i i idinePatum. Pachvm. ur, 95 
Clem. IV.|. Paliol. non oppressit imperatorem imp y ; 


71205 — 1 | 8 Patriarcha imperatorem objurgat, quod bella cum Christianis gereret, 
pacem cum infidelibus coleret, 156id., c. 26. . 
Feedus inter imperatorem et Michaelem despotam affinitate sancitur, 
ibid., c. 28. . 


1266 2 7 Imperator cum frustra per triennium petiisset absolutionem excom- 
municationis a patriarcha Arsenio, de ejus duritie queritur oratione ad 
episcopos habita. Pachym. 11, 1. 

Ultime ea de re imperatoris preces ad Arsenium per Josephum Au- 
gusti confessarium delate et rejecte, ibíd., c. 2. . 

Libellus accusationis in Arsenium datus imperatori et cupide accep- 
tus, ἐδίά., c. 3. 

Damnatio et deposito Arsenii, ο. 4, 6 et 7. 

Ejectio ejus et deportatio in insulam, c. 8. 

Successeritne statim Germanus in locum Arsenii, an post annum ver- 
lentem, in ambiguo reliqui superius c. 6, n. 1, magis inclinans in dila- 
tionem propter causas illic indicatas, distinctius mox exponendas sq. an. 

Arsenianorum factio conflatur et invalescit. Colligitur ex Pachym. 1v, 
11 et 19, et locis aliis. 





755 Conjuralio deprehensa in Augustum, cujus suspicione etiam 

Arsenius exsul aspergitur : sed ille innocentiam suam probat, ibid., c. 15. 
1267 3 8 Imperator Arsenianorum schisma reprimere conatur. Ejus ea de re 
&d populum oratio. Pachym. 1v, 11. 

Hoc anno translalum Germanum e sede Adrianopolitana in Constan- 
tinopolitanam verisimilius pulo. 

Nam id ne fastum existimem anno superiori, fecit primum, quod cum 
Arsenii judicium absolutum fuerit sub finem Maii, ut diserte tradit Pa- 
chymeres, spatium quod inde ad diem Pentecostes, quo idem inaugura- 
tum Germanum affirmat, cum non potuerit esse plus quam octu dierum, 
angustius est quam ut capere possit inquisitionem et deliberationem sy- 
nodi, tum suffragiis in electionem Germani perlatis, longam ejus nec nisi 
per multos dies iteratis imperatoris precibus victam deniquerecusationem. 
Credibile etiam est cunctabundum alioqui et cireumspectare cuncta soli- 
tum imperatorem haud statim ausum substituere alium Arsenio, prius- 
quam mora et experientia comperisset id se tuto et citra publicam offen- 
sionem facturum. At cum perlato nuntio de assensu Antiocheni patriar- 
che, & quo ut viciniori timeri plus poterat quam ab Alexandrino toto 
mari diviso, animatus ad audendum fuisset, retardatum tamen metu 
factionis Arsenianorum, numero et viribus augescentis, quam ad compes- 
cendam variis artibus incubuit. Existimans autem invalescere illam anar- 
chia et longa vacatione sedis, populo pastorem amotum ideo fortasse 
requirente quod presentem qualemcunque non videret, decreverit Ger- 
manum promovere, fidum sibi et vulgo, ut apparebat, gratiosum homi- 
nem. Quo in patriarchalem evecto thronum, cum nihilo segnius Arenia- 
norum studia flagrare pergerent, absolutionem ab eo dare licet parato 
noluerit 456 accipere, clandestinisque egerit artibus ut Germano post 
tres menses abdicanti Josephus subrogaretur, adversus cujus electionem 
nihil tale quale Germano objiciebatur exoipi posse confideret. Quare ab 
illo denique reconciliari Ecclesie voluerit. Quod minime distulisset a 
Germano impetrare, si jam is a Pentecoste superioris anni patriarcha 
Inauguratus sesquiannum fere integrum in ea dignitate perstitisset. 

Quinta igitur die Junii, que hoc anno 12607 cyoli sol. 16, lun. 14 Pen- 
tecoste fuit, patriarcha creatus est Germanus; et transactis in eo honore 
quatuor fere mensibus cum dimidio, die demum 14 Septemb. abdicavit, 
prout narrat noster 1v, 21. Initium patriarchatus Germani funestatum 
quodammodo est tristi augurio deliquii solaris, quod horribile Constanti- 
nopoli apparuit 25 Maii, duodecim diebus ante inaugurationem ipsius, 
ut videri potuerit brevitatem et infelicitatem hujus patriarchatus preesi- 
gniflcutam ostento ejus simili quo brevitatem pariter et infelicitatem im- 
perii Theodori Luscaris eo nomine secundi presignatam fuisse creditum 
est. Memoratur [P. 536] ista eclipsis a Niceph. Gregora l. 1v, p. 51 ed. 
Bas. Vide supra c. 7 hujus libri, ubi epilogismum istius novilunii ecliptici 
a R. P. Jacobo Grantami astronomica methodo expansum damus. 

Sub finem hujus anni, die 28 Decembris, Josephus Galesii monasterio 
prepositus, confessarius imperatoris, justa synodi suffragia ad patriar- 
chatum tulit. Pachym. iv, 2$ 








1208 4 9 Καὶ. Januariis Josephus quarto Kalendas rite electus, consecratus 

patriarcha est. Pachym. 1v, 24. 

Die 2 Februarii festo Hypapantes solvitur anathemate & novo patriarcha 
Michael imperator, ibid. c. 25. 

457 Tarchaniota filius Marthe sororis imperatoris conjugem ducit 
filiam Joannis fratris despote Occidentis, ibid., c. 26. 

Die 29 Novembris Clemens IV papa moritur Viterbii. Spond. ex aatij. 
Monum hoc anno, n. 12. 


1209 


Anni 
Chr. 


1269 


1270 


1771 


1272 


1273 


1274 


Romano- | Imp. Or. 


CHRONOLOGICUS. 1210 


Orlentales provincie imperii Persarum incursionibus desolantur. Pa- 


rum Pont.| Michaelis! chym. iv, 27. 


Sed. Vac. | Palaol. 

1 10 

2 11 

3 12 
Greg. X. 

1 13 

2 14 

3 15 


AÁrsenianorum schisma magis magisque invalescit, ibid., c. 28. 

Carolus frater 8. Ludovici regis Francie, acie victo anno superiori 
Conradino ad lacum Fucinum, pacificam jam possessionem inchoat regni 
Neapolitani et Siculi, ac Balduini filio Constantinopoli profugi in gene- 
rum ascito auxilia promittens Michaeli Paleologo curam injicit. Indicat 
hec Pachym. variis locia, nr, 8 et 36, 1v, 29, οἱ alibi. 

Hyacinthi factio et Pantepoptenorum monachorum pro Arsenio pu- 
gnantium Ecclesiam turbat, iv, 19 οἱ 28. 

Carolus rex Sicilie classem armat ad Constantinopolim recuperandam. 
v, 8. Varii contra istum metum imperatoris apparatus, ibid. et mox, c. 10. 


Per hos annos enituit virtus bellica Joannis despote fratris impera- 
toris, variis successibus expeditionutn prosperarum in Orientales et 
Occiduos tractus probata, r1, 24 et alibi. 

Tarchaniota magnus Corostaulus, imperatoris ex Martha sorore ne- 
pos, contra avuneulum rebellat, ad Joannem socerum despote Occiden- 
tis fratrem transfugiens, Tocharis prius in regiones imperio subditas 
evocatis, qui cedibus et rapinis eas vastarunt, 1v, 30... —  — 

Imperator legatos ad 8. Ludovicum Francorum regem mittit, qui eum 
in Africa Tunetum obsidentem inveniunt et ejus morti intersunt. 


3258 Joannis Duce in arce Patrarum obsessi stratagema insigne, 
quo Joannis despote fratris imperatoris victorem exercitum profligat, 
ipso ignominiose fugere compulso, 1v, 31. . 2. 

Püilanthropenus adjuvante Joanne despota classem Latinam vincit, 
c. 32. 

Legatio a Michaele imperatore in Pannoniam missa ad petendam regis 
Pannonie filiam in sponsam Andronico suo primogenito, ο. 20. 

Cardinales Viterbii congregati tandem conveniunt in electionem 

Thealdi archidiaconi Leodiensis in Romanum pontificem. 


Nuptie Andronici filii Michaelia imp. cum Anna filia regis Pannonie 
in templo S. Sophie a Josepho patriarcha celebrantur, 1v, 29 

Joannes despota frater imperatoris sensim in ordinem redactus in- 
signia deepotice dignitatis ultro deponit, ibid. . u 

Patriarche Josephi profectio in Orientis provincias ad schisma ibi 
coercendum frustra suscepta. Ejus ibi cum Nicephoro Blemmida con- 
gressus, v, 2. . 

Thealdus in Syria commorans audito nuntio su: electionis in Roma- 
num pontificem, Michaelem imperatorem ad pacem Ecclesiarum conoi- 
liandam invitat. Quod is libenter audit, urgente a Carolo metu, v, 11. 

Regi Bulgarorum Constantino Maria Eulogie filia sororis imp. nubio, 
v. 3. 


Thealdus Romam appulsosjibi consecretur pontifex vi Κα). April. et 
nomen agsumit Gregori X. u 
Legati a Gregorio X Constantinopolim missi ad negotium conciliande 
pacis inter Ecclesiam Latinam et Grecam magno illic conatu rem pro- 
movent, v, 11. . 
Imperator ecclesiasticos Grecos 'urget ad pacem, ο. 12. Holobolum 
graviter multat, c. 20. u 
159 Joannem Veccum pre;oeteris reluctantem condit in carcerem, 
c. 13. 
Pertinaces in schismate reousatianis sus causas in libellum conjiciunt, 
quem imperatori offerunt, c. 14. 
Arsenius in exsilio maritur 30 Septemb., c. 20. . 
Dyrrhachium subito et vehementi terre motu nocte una destruitur 
habitatoribus oppressis, v, 7. . 
Alinitas |imperatoris designata cum principe Serbie disturbatur, 
v, 6. 
Andronicus asciseitur & patre in collegam imperii, et cum Anna uxore 
coronatur, iv, 19. 
Imperator affinitatem et foedus contrahit cum Noga Tocharorum prin- 
cipe, data ipsi in uxorem Euphrosyne sua filia notha, v, 4. 
ontifex exoratus a Grecis Carolum Sicilie regem impedit ab inferendo 
Constantinopol. bello, v. 26. 


[P. 538)) Joannes Veccus lectis diligenter Patrum scriptis et ecolesiasti- 
cia monumentis schismatioam sententiam ultro deponit, et in procuranda 
Ecclesiarum concordia strenue imperatori cooperatur, v, 19. 

BSchiematici Josepho patriarche persuadent ut scripto publico declaret, 
Jurejurando interposito, se nunquam in pacem Eoclesiarum consensu- 
rum, v, 16. . 

Imperator magna ecclesiasticorum parte in suam sententiam attracta, 
legatos mittit Homam ad pacem Ecclesiarum componendam, eum pa- 
triarcha ita interim transigens, ut ipee patriarchali palatio excederet, 


1211 


Anni 
Chr. 





1274 


1275 


1276 


1211 


1278 


1279 


Romano- | Imp. Or. 
rum Pont. |Michaelis 
Greg. X. 


3 


4 


Innoc. V. 


Adrian.V. 
Joan. XXI. 


Nicol. III. 
1 


Palaol. 
15 


16 


17 


19 


P. POSSINI QBSERVATIONUM LIB. 1lI. 1212 


politicitus etiam se throno cessurum, si de pace cum papa conveniretur, 
v, 17 et 21. 


Eulogia soror imperatoris enixe favena schismaticis a fratre avertitur, 
quod in pacem Ecclesiarum promoveret; ac per filiaun Mariam Constan- 
tinum Bulgarorum regem in eum concitat, v, 3, et νι, 1. 

Legati imperatoris mutuos a Gregorio pontifice legatos adducentes 
autumno Conetantinopolim 4690 perveniunt, ubi pax Ecclesiarum con- 
cluditur, Gregorio inter sacra proclamato summo pontifice apostolice 
sedis et cecumenico papa, v, 22. . 

Germanus olim patriarcha cum Theophane Niceno et Georgio Acro- 
polita legati imperatoris ad concilium Lugdunense missi eo perveniunt 
die 24 Junii. Acta concil. Lugdun. 


Acres inter Grecos dissensiones circa pacem cum Latinis, v, 23. 
Joannes Veccus patriarcha eligitur in locum Josephi, c. 24. 
, upperator acribus suppliciis sevit in obstinatos schigmaticos, c. 19 

et 20. 

Icarius ad imperatorem' transfugiens et ab eo classi prepositus bene 
rem gerit, c. 27. 

Joannes Vecous Bcribere contra schismaticos cogitur, c. 28. 

Josephus expatriarcha Chelam in exsilium deportatur, c. 20. — 

Genuenses invito imperatore transire Hellespontum ausi capiuntur 
et male multantur, c. 30. 


i Gregorius X Papa moritur Arretii die 10 Januarii. Spond. ex Antiquis 
onum. 

Eligitur in ejus locum Petrus de Tarantasia ord. Predicatorum. Rome 
consecratur pontifex die 22 Febr. nomine assumpto Innocentii ejus ap- 
pellationis V. 

Moritur quarto" post. mense die 22 Junii. 

.[P. 539] Post 19 dies creatur in ejus locum pontifex Othobonus Fliscus, 
dictus Adrianus V, sed is electus 13 Julii, obiit die 18 Augusti. 

Suffectus huic Viterbii est die 13 Septemb. Joannes Petrus Lusitanus, 
cardinalis antea Tusculanus dictus. Is nomen assumpsit Joannis, quem 
Ünuphrius XX, Platina XXII, Spond. et alii quos sequimur XXI nu- 
merant. 

Hic legatos ad Michaelem Paleologum ab Innocentio quinto destinatos, 
episcopos 4611 Ferentinum et Taurinensem cum duobus fratribus ord. 
Predicatorum proficisci Constantinopolim jussit, ibique confirmationem 
et observationem eoruin que legati Michaelis imper. in concilio Lugdu- 
nensi promiserant exigere. Spondanus ex Antiq. n. 8 hujus anni. 

Constuntinus rex Bulgarie, instigante uxore, bellum in Romanos 
movet, v1, 1. 

Eulogia soror imperatoris schismaticorum princeps et male cause 
vehementissima patrona, ibid. 

Maria Bulgarie regina, Eulogie fllia, matris exemplo et hortatu pa- 
triarchas Orientis et sultanem Egypti concitare in imperatorem cona- 
tur, quod is pacem Ecclesiarum procurasset et tueretur, tbid. 


Joannes XXI pont. max. Viterbii moritur ex vulneribus acceptis ruina 
camere, que illum noctu dormientem oppresserat, die 15, aut ut alii 
tradunt, 20 Maii. 

Post sex menses sedis vacantis electus est in pontificem Romunuimn 
Joannes Cajetanus patria Romanus, gente Ursinus, die 25 Novembris, vo- 
catus in pontificatu Nicolaus ejus nominis tertius. Spond. et Odor. ex Aniig. 

Maria Bulgarie regina Sphentisthlabum Mysie principem adoptionis 
simulatione deceptum proditorie interficit, νι, 2. 

, Laohanas subuleus armata rusticorum manu Tocharos Bulgariam 

tprorsantes reprimit, Constantinum Bulgarie regem acie vincit et occi- 
it, νι, ] 

. Mense Aprili eujus anni Michael imper. et Andronicus ejus fllius et 

imperii collega solemni formula fidem et obedientiam Rom. pontifici 

jurant. Regest. Nicolai 3. 


Michael imperator Asanem injgenerum?ascitum regem Bulgarie 
fleri curat, vi, 4. 

Michaeli Occidentis despote aliam filiam collocat, ο. 5. 

p, Maria Constantini Bulgarie regis vidua Lachane olim subulco nu- 
it, c. 7. 

63 Nicolaus pont. legatos episcopum Grossetanum cum tribus re- 
ligiosis ordinis Minorum ad Michaelem et Andronicum ad consumman- 
dum negotium pacis Ecclesiarum mittit. Regest. Nicol. Il] n. 143 usque 
a . 


[P. 540] Legati a Michaele imperatore ad pontificem pervenerunt gra- 
tulantes ei pontificatum et obedientism profitentes. Attuierunt iidem 
litteras & Joanne Veoco patriarcha, quibus Nicolaum se egnoscere de- 
olarabat pastorum pastorem omniumque prasulem supereminenlem praela- 











1213 


Anni |Romano- 


Chr. 


1219 


1280 


rum; Pont.| Michaelis 
Nicol. III. 


3 


Mart. IV. 


Imp. Or. 


Pal:eol. 


20 


21 


CHRONOLOGICURS. : 1214 


torum. Addebant legati imperatorem quidem pro viribus conatum omnes 
Grecos ad pacem Ecclesiarum amplectendam adigere, verum multos e 
suis propinquis aliisque potentibus acriter obstare, adeo ut in apertam 
rebellionem schisma erupissel ; et congregata pseudosynodo centum mo- 
nachorum cum aliquot abbatibus et octo episcopis anathema intortum 
tum in patriarcham et se. Neo sibi vires ad manum esse quibus tam 
potentem factionem opprimeret. Quare boni consuleret pontifex, arte se 
8ο moderatione in hoc negotio uti potius quam vi aperta : eic enim vi- 
deri accesse metu. majoris mali. Regest. Nic. III, n. 156 et sq. 

His ita premunitis apud pontificem imperator Joannem Veccum pa- 
triarcham, cui sciebat infensissimos esse schismaticos, ut eos sic delini- 
ret, vexare aggreditur accusationibus in eum admittendis. Hunc enim an- 
num designant illa Pachymeris verba vi, 10: Jam autem evolutis annis qua- 
tuor ez quo Joannes pal raarchatus honore pracellebat, mense Februario se- 
plimz indictionis, graves in eum accusationes a quibusdpm 6 clero conflan- 
tur, mendaces ille quidem et plane inanes, non tamen ejusmodi quos xgre 
imperator admitteret. Numeravit hic annus indictionem septimam ; et cum 
superius, c. 6, n. 4 demonstratum sit Joannem Veccum patriarchatus 
possessionem adiisse die 2 Junii anno 1275, utique is hoc anno 1269 ejus 
468 dignitatis quartum explebat. Crediderim Michaelem pro suo more 
circumspectissime agendi, jam ab hujus anni principio aut fine precc- 
dentis, oum deorevisaet Vecco, cujus libertate offendebatur, negotium 
facessere, ne id Romanus pontifex sequiorum in partem interpretaretur, 
hac eum de qua diximus legatione preoccupare studuisse. Sicque Jam 
securum ab ea parte, que suis rationibus congruere putabat in patriar- 
cham egisse, narrata a Pachymere VI, 10 et tribus sequentibus. Caeterum 
videtur, simul accusari cceptus est Veccus et aversus ab eo imperatoris 
animus palam se prodere (quod noster ait factum mense Februario 7 in- 
dictionis, hoc est hujus anni 1279), expeditus Romam celer nuntius, qui 
ad pontificem pervenerit paulo post quam audita fuerat superior legatio 
imperatoris. Eo vero accepto nuntio motum pontiflcem statim ad impe: 
ratores legatos expedivisse, jussos festinare quantum possent et subve- 
nire quam primum Vecco laboranti. Hos legatos Pachymeres occurisse 
imperatori scribit νι, 14, revertenti Adrianopolim ; iisque ul satisfaceret, 
Veccum, qui pertesus vexationum patriarchatu cessisse videbatur [P. 541] 
in eo rursum stabilire decrevisse. Moxque Constantinopolim cum legatis 
profectum, iis gestis qua a c. 14 ad 17 narrantur, accommodata ad ita 
satisfaciendum legatis, ut schismatici tamen non exasperarentur; deni- 
que, ut c. 17 dicitur, die sexta mensis Augusti ejusdem indictionis (nempe 
prius memorate septimae, que hujus anni 1270 cbaracter est) Vecoum 
in palatium patriarchale solemni pompa reduxisse. 

Unum in his reperio perplexitatis inextricabilis, quod statim Pachyme- 
res adjungit datam futsse operum concinnando scripto quo papz (15 tunc 
erat Urbanus) super mandatis per legatos renuntiatis salisfieret. Itane vero 
anno 12709 sedebat Rome Urbanus papa? an non est manifestissimum 
Nicolaum tertiam jam a 25 164 Novembris anni 1277 creatum fuisse 
pontiflcem, sedisseque inde annos integros duos &c menses preterea no- 
vem, hoc est usque ad mensem Augustum anni sequentis 1280, quo eet 
mortuus. Suspicari non licet mendum librarii; nam in mss. codicibus 
optimis clarissime legitur Οὐρθάνος δὲ τότ ἦν. Existimo ergo errorem 
esse Pachymeris ipsius, ex eo forte ortum, quod cum Nicolaum tertium 
pontificem Οὐραῖνον frequentius nomine familie clarissime ex qua erat 
ortus appellari audiret, et. recordaretur Urbani IV, qui quo tempore 
ipse in ubem Constantinopolim recens e Latinis recuperatam anni 1261 
rediit, Roman: Ecclesie preesse diceretur, Οὐρσῖναν cum Οὐρθάνῳ confu- 
derit et Nicolaum appellari putaverit Urbanum. . 

Idem Nicolaus pontifex hoc anno moritur, Vide Spondanum, Odori- 
oum et alios. . 

Hoc eodem anno Lachanas acie victus a Tocharis est, Maria vero ejus 
uxor imperatori tradita. Asan autem Rer imperatoris admissus Terno- 
bum regni Bulgaria possessionem adiit. Pachym. vr, 8. 

Videtur ad hunc annum pertinere quod narrat Pachym. νι, 18 de duo- 
bus episcopis Grecis aocusatis de pertinacia in schismate et ad papam 
ab imperatore missis ut punirentur ; qui ab eo (videlicet Nicolao tertio) 
remissi cum honore fuerint in suas ecclesias. 


Simon de Bria card. creatus pontifex assumit nomen Martini vulgo 
quarti numerati, cum revera secundus ejus nominis fuerit, uod duo 
post primum interjecti Marini, non Martini appellati fuerint. Spond. ex 
Antiquioribus. 


Andronicus alter Augustus, expeditione jam anno superiori in Orien- 
tales imperii trectus suscepta, hoc anno urbem T'relles antea dirutum 
instauravit frequentavitque colonia, novo nomine Andronicopoleos. &ed 
a Persis novam munitionem suo limiti 765 vicinam suspectam haben- 
tibus inopinato i? 542] obsessa siti ad deditionem compulsa est. Pa- 
chym. νι, 20 et 24. 


Imperator Michael alteram filium Constantinum Porphyrogenitum 


1245 


Anni 
Chr. 


1280 


1281 


1282 


Romano- 
rum Pont.|Michaelis 
Mart. IV. | Paleol. 


21 


1 


3 


P. POSSINI OBSERVAT. LIB. 11. CHRONOLOGICUS. 1216 


Imp. Or. 


cum copiis in Occidentem mittens, ipse cum exercitu Prusam se confert, 
C. υ 

Audita Pruse crealione Martini IV imperator legatos ad eum mittit, 
c. 30. 
Bulgari concilante quodam Tertere ab Asane nove rege aversi, dum 
ab eo defectionem machinantur, ipse rebus suis diffidens Ternobo au- 
fugit vituperatus eo nomine ab Augusto socero. Terteres vacuum regni 
solium occupat, c. 9. . . 

Lachanas, qui Asane Ternobi dominante magnas Bulgaris et Romanis 
clades intulerat, faventibus illi parum benevolis Bulgarorum in Asanem 
Btudiis, ubi Tertere jam regnante diffloiliorem experitur recuperationem 
ejus regni, ad Nogam Tocharorum principem supplex confugit, auxilia 
postulans. Venit eodem Asan simili de causa, barbaro utrumque snspen- 
dente spebus incertis : sed ad extremum Lachanas a Noga inter epulas 
trudidatus est, c. 9 et 19. 

Imperator suppliciis atrocibus in schismaticos sevit, c. 24 ad 27. 

Alio preterea sine causa suspectos male multat. In his Pachomium 
grammaticum, quem excecari Jubet ob quoddam vaticinium de ejus 
nomine vulgatum, c. 24. 


Redeunt ad imperatorem missi ab eo prius ad Martinum pontificem le- 
gati, referentes se pessime exceptas a pontiflce offenso in Michaelem,quod 
negotium pacis Ecclesiarum non bona fide promoveret, verba dare con- 
tentus. Fuit et alia causa non memorata Pachymeri,quod Michael, conci- 
liante Joanne Procida, fedus inivisset cum rege Aragonum contra Caro- 
lum. Quam ob causam anathemata pontifex in 7 66 Michaelem intorsit 
constitutione promulgata. Urbe veteri xiv Kalend. Decembris auni sui 
pontificatus primi, hoc est hujus 1281. Qua exstat apud Odoricum, et in 

ect. Antiqu. Canisii, et in Bullario tom. I in Martino IV; Pachym. νι, 30. 

Carolus rex Sicilie detectis pontifici artificiis Grecorum, acultatem 
impetrat bellum inferendi Michaeli, idque aggreditur infeliciter, copiis 
ejus apud Bellagrada profligatis, vr, 32 . ] 

Anna uxor Andronici Augusti moritur, ντ, 28. Imperator Micbael in- 
dignatus ob ea quz audierat in se dicta factaque a Martino pspa, ejus in- 
ter sacra commemorationem prohibet. Tamen re melius considerata 
persistere in iis quz decreverat pro pace Ecclesiarum statuit, vr, 30. 


[P. 543] Lazorum princeps Joannes studiose invitatus ab imperatore 
Michaele, et tandem adductus ad affinitatem cum eo admittendam, fi- 
liam Michaelis imperatoris ducit uxorem Constantinopoli mense Sep- 
tembris, vi, 34. 

Joannes sebastoorator injimperatorem rebellans terras ejus incursio- 
nibus vexat, vr, 35. 

Contra eum imperator Tocharos evocat, ibid. 

Mense Novembri movet imperator cum exercitu occursurus Tocharis 
quos evocaverat, et versus "Thraciam progreditur, Augusta frusira re- 
clamante, c. 35. 

Conscensa nave periclitatus in mari Michael imporator cum Andronico 
fllio egre tandem Rhedestum appellit. Inde Allagen terra rovectus 
positis ibi castris languore correptus est, ex quo die 14 Decembris feria 
sexta decegsit, in agro Pachomii dicto, ut fides pateret oraculi, cujus 
evenlum avertere tentaverat Pachomio excecando, ut superius o. 24 
Paohymeres narraverat. 











1217 APPENDIX. — SPECIMEN SAP. IND. VET. 19t8 


APPENDIX 





OBSERVATIONES PACHYMERIANAS 
SPECIMEN SAPIENTLE: INDORUM — ETERUM 


LIBER OLIM EX LINGUA INDICA IN PERSICAM A PERZOE MEDICO, 
EX PERSICA IN ARABICAM 
AB ANONYMO, EX ARABICA IN GRJECAM A SYMEONE SETH, A PETRO POSSINO 
SOCIET. JESU E GHZECA IN LATINAM TRANSLATUS. 


Mantissam Historie, fabulam non nugacem, et occupationis seri» non prorsus otiosam remissionem, 
boni, consulas, rogo te, humane lector. Coactus necessitate declarandi loci quo noster. Pachymeres 
Ichuelatee Parabolica laudarat, dedi me in perquisitionem ignotissimi operis. Voti me cito compotem 
illustrissimus Leo Allatius e suo pretiosorum id genus κειμηλίων ditissimo museo fecit. Evolvi cupide, 
curiose indagavi, aliud, ut fit, [guzrens, aliud reperi. Visus est liber proba morum informatione, an- 
tiquitate peregrina, forma dicendi rara nec illepida, crebris argutisque sententiis, non indignus luce 
publica. Paucis diebus verti, partim rure, quo viribus reficiendis concesseram. Graecum interpretem, 
etsi ejus facundiam laudo, et beneficium praedico, non necesse duzi sequi, quoties haud contemnendis 
indiciis deprehendebam ab archetypo eum exemplari deflectere : veluti eum philosophos apud Indos 
memorat, quales ab auctoribus optimis habemus illis consuevisse nominari vocabulo tali, cui Grecum 
gymnosophista respondeat : quod Latini quogue veteres usurparunt, ubi de [ndis sapientiam profiten- 
tibus incidit mentio; cum e libris canonicis testimonia, et versus Homeri aut Graecorum vatum aliorum 
citari, et recitari verbatim facit ab auctore nullum Christianismi, aut notitiz. Graescarum litterarum 
characterem praerente : cum praterea dimidiate quedam exprimit et ita obscure ut. Apolline Lector 
mndigeat : cum. Parabolarum memóra vim signifcandi pracipuam continentia luxat aut. supprimit, 
qua omnia nos ez scapo scriptoris toto contextu indicato in sententiam intelligibilem, et proposito 
congruam supplendo. aut mutando pauca, formavimus. Raro tamen id factum, et. tantum ubi summa 
necessitas compulit. Pleraque ex Graco ut jacent, expressimus. Suspicabamur etiam magnam partem 

ἑ storum incommodorum. non ipsi Symeoni Seth, sed exscriptoribus interpretationis ejus imputandam : 
qui licentiam sibi sumpserint mutilandi, interpolandi inferciendique sua; qualis ausí non rara exstant 
tn aliis quoque libris exempla. Itaque cum. animadvertissem auctorem ipsum in morum censura valde 
seríum : Perzoem vero primum ejus interpretem in ejus Pra[atione observassem rigidum castitatis 
fuisse cullorem : a qua severitate nec ipse Grace interpretationis auctor in sua Praefatione se abhor- 
rere demonstrasset, viz me tenebam quin suspicarer, tres obscenissimas et peccare docentes fabulas 
mala cujusdam nugatoris intrusas manu : prasertim cum duz illarum in diss. 4. ad propositum mhil 
facerent. Quare illas inde sustuli, uti et tertiam similiter ἀπροσδιόνυσον ef ineptissimam, in Disserta- 
tione vero 12, partem parabole, alioqui. severa, subturpiculam, €t nonnisi eum offznsione ac rubore 
verecundi Lectoris apparituram, levi mutatione ad frugem transtuli, pari usu. significationis et pra- 
cepti parabolici retento. Titulum. [chnelate in [ronte cur omiserim causam dixi in Glossario verbo 
ἴχνηλάτης. Colloquia Gymnosophiste cum. rege Abessalomo Symeon τµηµάτα, hoc est sectiones voca- 
bat : ego Dissertationes parabolicas dicenda sensui, ad quod me partim movit auctoritas Pachymeris, 
qui Parabolica hoc opus vocat. Alia sunt que pramonere nec mutiliter potueram : sed cum priores 
hujus Operis tnterpretes tam prolize sint prefati ; sí ego quoque in Prologo verbis indulgeam, pericu- 
lum sit ne tot tam. longis proomits, velut quodam acervo Mercurii, miser auctor abruatur. [taque 
orationem hic incidam ad vivum resecans. Vale, Lector, et fave. 


1219 


APPENDIX. 


4220 





AD 


SPECIMEN SAPIENTIA INDORUM VETERUM 


PROLEGOMENA 


INTERPRETE PETRO POSSINO, SOCIETATIS JESU. 


PROLEGOMENON I. 


Historia deportationis ez India in Persidem libri cui titulus est : « Specimen sopientiz 
Indorum veterum. 


I. Chosroes, Persarum rex, qui et Anasoranus À toribus, viris magnis, prudentis ao sapientie, 


nominatus est, Davidis filius, cum audisset de 
quodam liLro conscripto in regione Indie ab eru- 
ditis et sapientibus illarum gentium, continente fa- 
bulas valde utiles omni hominum generi, parvis 
et magnis, principibus et subditis, qui absconditus 
eervaretur in regio illic tabulario : de hoc, inquam, 
certior factus, et plane persuasus salubrem sibi ac 
enis istorum apologorum mores informantium 
cognitionem fore, Jussit inquiri virum aliquem 
doctum, scientem lingue Índices, ooi recte de- 
mandari negotium posset ejus operis in regnum 
et sermonem Persicum transferendi. Haud ita 
multo post ii quibus hanc curam dederat, adduxe- 
runt ipsi virum prudentem, atque omni genere 
doctrinarum eruditum, arte ac professione medi- 
cum, nomine Perzoem. Hic cum in conspectum 
venisset regis, demississima prostratione corporis 
cum veneratus, ubi assurrexisset, sic est eum 
affatus Chosroes : Delatum ad me est de tua pru- 
dentia, eruditione ac virtute. Venit porro in meam 
notitiam fama libri cujusdam in India' servati, 
precepta morum preclara, gratis intexta narra- 
tiunculis, utilissime tradentis. Hujus ego videndi 
communicandique Persis meis ingenti teneor de- 
siderio. Hic cum Perzoes ad omnem operam atque 
obsequium sese promptum obtulisset, precepit 
rex ei numerari tantum pecunie quantum in 
viaticum et commorationem in India necessariam 
ad rem que injungebatur abunde suffecturum vi- 
deretur. Tum ipsi dixit : Ubi hec expenderis, aut 
quomodocunque sumptu alio egueris, fac nos 
continuo per fidum nuntium certiores. Submitte- 
mus statim quidquid posces : nulli enim impen- 
dio certum nobis est, quo tam utilis commentarii 
participes flamus, parcere. 

II. Dat se iu viam sub hec Perzoes, et in Indiam 
appulsus, ibi frequentare aulam regiam institit, 
quotidieque apparere in palatinis exhedris, confa- 
bulando eum ministris, regni proceribus ac sena- 


facundie quoque et eruditionis omnigene laude 
conspicuis. Quin etiam precipuorum ex ipsis maxi- 
meque illustrium limina terebat, domi quemque 
conveniens ac salutans sus, et ut ipsorum promis- 
cuo sermone proficiebat, sic et illis vicissim haud 
ingratum comitatis οἱ studii specimen exhibens, 
non parva sua laude. Porro in his congressibus 
diligentissime cavebat, ne quid ageret apt diceret, 
unde subolere cuiquam posset venisse ipsum οχ- 
soribendi causa libri, quem Indos sciebat nolle 
communicari gentibus exteris : tantum pree se fe- 
rebat ingens desiderium discendi, simulans etiam 
se ignarum ; et tanta dooilitate audiens interdum 
sibi nota, dum ab exoratis, ut se non gravarentur 
discipulum peregrinum erudire, gymnosophistis 
traderentur, ut ipsos magisterium delectaret suum 
tam acri discentis attentione commendatum. Per 
hec sibi consilians amorem et existimationem 
multorum, curis omnibus, irrequieta instantia, sed 
clam, ut opus erat, et citra suspicionem voti pro- 
prii, mandatom sibi negotium urgebat, modos 
exquirens in latebras penetrandi consoias deside- 
ratissimi thesauri. Quia vero id cernebat externo 
sibi contingere aliter haud posse quam beneficio 
cujuspiam ex illic potentibus, multorum mibi ex 
ipsis parare amicitiam omnis generis officiis cura- 
bat : nec plerumque frustra: nam ut sunt fere 
animi hominum ad gratiam teneri, a plurimis quos 
demereri obsequio studuerat, qua privatis, qua 
etiam magistratibus, baud vulgari existimationis et 


C benevolentism significatione colebatur. Ipse autem 


ut nullius aspernabatur studium, ita hoo potissi- 
mum agebat, ut litterati, et supellectili egregie in- 
struoli libraria cujuspiam, familiaritati se intima 
insereret, quod apud talem demum se optati acri- 
pti copiam nancisci posse conflderet. 

III. Diu eret in talie viri conquisitione versatus, 
cum multis tandem experimentis edoctus, persua- 
dere sibi coepit, unum quempiam inter proceres 











1221 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1222 


Indorum humanitate, prudentia, eruditione tanta A etiam alleganda quandoque idonea istius silentii 
propemodum esse praeditum, quanta opus esset, oausa, dilueres. Nuno quonia m ingressus ultio tu 


ut ex eo sperari optati officii fructus posset.'Hunc 
ergo institit quotidie visere, cunctis ambire ob- 
gequiis, singulari quadam honoris significatione 
demulcere, postremo epulis excipere; munerari 
quin etiam, et que ipsi grata putaret fore, quan- 
tovis empta pretio donare; quas in res non mo- 
dicam pecunie allate e Perside paetem impendit. 
His respondebat ille quidem comitate tanta quan- 
tam a liberalissimo gratiosissimoque homine spe- 
rare Perzoes potuisset: ceterum idem preterea 
demiratus aliquandiu tamjinusitatamjingeniosi et 
curiosissimi advene assiduitatem et diligentiam in 
se colendo, denique divinavit quod res erat; et 
deesse non posse judicavit, quin, se adjutore ac 


sequestro, particeps arcanorum, Indics sapientie B 


monumenjorum fleri Perzoes cupiens, in istam 
demerende sus gratie sedulitatem incumberet. 
Per huno modum proficiente inter ipsos familiari- 
tate, fiduciaque, ut fit, mutui amoris, frequentatis 
utrinque benevolentie indiciis, crescente, ausus 
aliquando Perzoes amico in arcanum seducto 
conclave aliquid de suo desiderio fateri, cum his 
ferme verbis affatus est : Eam video charitatem 
in me, frater, tusm cui male atque ingrate me 
respondere arbitrarer, Bi te celarem quidquam 
intimorum animi mei sensuum. Quare fatebor tibi 
equidem, id quod ex quo huo veni magna cura 
omnibus abscondi, quod in te equitatis ac sapien- 
lie tantum exsistere documentis perspexi, quan- 


tum in eo desiderari potest, quem arcanorum vel ϱ 


maximi momenti prudens recte quivis adhibeat 
arbitrum. 


IV. Ita exordientem Perzoem interpellans Indus 
sapiens : Dudum mirabar, inquit, tandiu differre 
te, quod sero nunc tandem inchoas; atque adeo, 
si me sinis loqui libere, tibi pene succensebam, 
quod in aliis cunctis amicitie officiis diligentissi- 
mus, in hoc omnium precipuo aperiendorum se- 
cretorum, illiberali pene quadam cunctatione ces- 
sares. Quanquam ne vicissim ego tibi contra leges 
veri amoris dissimulem quidpiam, frustra eras 
in hoc studio clam me habendi votum illud, quod 
ego dudum pellucens in tua intima conscientia 
perlegi. Diu, inquam, est quod me nou fallit, ve- 


ipse in eum sermonem es, qui viam panderet ani- 
mo meo gestienti effundere se coram te totum, 
non putavi negligendam occasionem ostentandi tibi 
sagacitatem meam, quam tantis artificii arcere 
nequivisti, quominus in ultimo recessu abditissi- 
morem mentis tue penetralium deprehenderet : 
8copum peregrinationis ad nos tue non alium tibi 
fuisse propositum, quam ut specimen sapientis 
nostratium doctorum areanis apud nos conditum 
litteris, exacriberes inde, vestraque lingua expo- 
Bitum regi tuo rediens offeres. 


V. Ac ne te habeat sollicitum, quod me subof- 
fensum taciturnitate tua dixi, velim ne sís nescius, 
non solum ignovisse me tibi facile; sed preterea 
etiam suspexisse moderationem in hoo tuam, in 
qua magnum sapientio instar agnoscebam ; gnarus 
quam pauci resistant prurigini prodendi familiari- 
bus quidquid mente versant, quantaque cautione 
opus sit, presertim degentibus peregre sub rege 
legibusque divorsissimis, in recte deligendo,quem 
consilii ancipitis et offensionibus illic obnoxii, non 
damnose quis arbitrum faciat. Ergo, ut quod res 
est fatear, eo te nomine magis amavi, Δο multo 
pluris feci. Sic enim dudum mihi persuasi, octo 
esse in quibus experimentum indolis magne, in- 
geniique laudis eximie capacis, sumi certum pos- 
sit : primum est mitem esse et comem ad omnes; 
alterum recta intueri destinatum suum, illique 
indefesse, sed' patienter, urgendo insistere; ter- 
tium, subesse obsequique regibus; quartum, er- 
cana probatis duntaxat amicis credere; quintum, 
in. comitibus principum sio apparere sapientem, 
ut odiosa tristitia philosophia non popularis οἱ 
superciliose declinetur; sextum, ita mansuete ao 
placide cum vitiosis etiam et improbis agere, ut 
ad eos ne suspicio quidem celari requirentium con- 
siliorum ulla sinatur emanare; septimum, exercere 
dominium in linguam, frenareque illam in occaeio- 
nibua ingeuii dicacitate commendendi, ab omni 
dicterio, quod vel oblique perstringat quempiam. 
Octavum denique, in conventu virorum gravium 
non temere prodire. ac estu eruditionis conscise 
provehi sermonibus ultra quam poscat propositi 
ad dicendum aut deliberandum argumenti for- 


nisse te in Indiam eo consilio, ut nostre sapientie Ὦ mula. His octo qui preditus dotibus sit, ne is et 


thesauros expilares, areanorumque inde librorum 
copiam nactus, ex iis crueres unde patriam' re- 
dux ditares tuam. In quo etsi, ut dixi, suboffen- 
debat me tua illa non satis familiaris de re tali 
taciturnitas, necessitudini inter nos coalescenti 
convicium visa facere, temperavi tamen ab ex- 
postulando de ea tecum, contentus observare to 
interim, et quasi dissimulatione mutua ulcisci ; 
dum tu ceteris virtutibus, et, que usu se magis 
magisque quotidiano exercebant, dotibus tuis 
praeclaris eruditionis et ingenii, labem illam in 
aestimatione mea qualemcunque compensares, aut 


tutus erit & periculo damnorum in que haud raro 
incurrunt inconsiderate conversantes; et compos 
fere fiet votorum quorumcunque, cunctis ad tali 
favendum naturali quadam inclinatione propea- 
dentibus. Itaque quod has in te omnes virtutes vidi, 
promptus ecce pronusque sum ad gratificandum 
tibi, quantum erit in me situm, quodcunque opta- 
veris. Moneo tamen difficile te negotium tractare; 
ac quo magis sentio haud posse me in eo quan- 
tum vellem, eo precor Deum intentius, ut fortunet 
ceptum, amoliendis sese contra objectantibus 
obstaculis non parvis; qua equidem dum reputo, 


1223 


APPENDIX. 


122A 


ceohorresco interdum totus; quippe observante A tertius nostre consoientie amborum adhibeatur, 


menti mes seva imagine malorum que haoc forte 
deprehensa molitione in taum mihi longe charis- 
simum redundarent caput. Sed avertet sinistra, ut 
gpero, cuncta propitium innocentie tue nostroque 
amori Numen ; cujus tecti patrocinio (confidendum 
est enim) adversa infestaque innoxie quelibet elu- 
ctabimur. 


VI. Varie affecit inopinata hec oratio audientem 
Perzoem. Miratus primum est. golertiam Indi ue- 
que eo perspicacem, ut latebras cordis pervade- 
ret. Ejusdem postea; humanitatem suspexit, quod 
in nonnulla expostulandi secum causa, omni ver- 
borum asperitate] temperasset. Postremo gratula- 
tus sibi est, et probatam irrefragabili jam, experi- 
mento amici quem bactenus exploraverat, tidem 
usquequaque sinceram : el certa tum demum flr- 
mavit animum fiducia consequendi quod optabat, 
&uxilio utique parato tam fidi ac efficacis coope- 
ratoris. His intento cogitationibus, et vultu qui- 
dem fatenti sic se rem habere ut amicus divinave- 
rat, necdum tamen expedienti mutuu:à sermonem, 
sic Indus, omni ei timori demendo iterum est 
orsus : Miraris in isto silentio fortasse qui fleri 
potuerit ut votum tuum, etsi a te studiose tectum, 
penetrarim tamen; sic habe, artem callere me 
insidiandi amicis innocenter, hoc est perducendi 
cos non modo citra damnum; sed etiam cum com- 
modo ipsorum quo minime volebant. Ut enim au- 
cupes observato gustu avium quas venantur, obji- 
ciunt eis escas quas ille appetunt, et hac jillecebra 
delinitas pertrahunt in laqueos juxta expansos, sic 
ego intellecto tuo studio, ingentique amore litte- 
rarum, de industria mentionem inferebam nos- 
itratium monumentorum de moribus scriptorum 
accurate, qua commemoratione cum salivam tibi 
moveri tam exquisiti cibi, nulla satis tua dissimu- 
latio celaret, deveni tandem, adhibitis eodem 
plurimis hino inde aliis indiciis, in notitiam desi- 
derii quod te huc duxit. Scio temere in talibus ju- 
fHicare multos. Sed si argumentorum opinandi de- 
lectus qui debet habeatur, raro erraverit divinatio. 
Ac sicut edificium firmis innitens fundamentis 
stat inconcussum adversus ventos imbresque; 
Bicut navis, carina subtus solida, lateribus validis 


aut quomodocunque interveniat arbiter. Inter 
duos potest uteunque consistere securitas secreti; 
quod tres sciunt teneri quin emanet ad plures, 
nequit. 8i autem enotuerit, cooperari me tibi in 
exscriptione et deportatione ad exteros commen. 
tariorum nostratium, aotum de me sit; tum nolle 
opes, nulla suffragatio caput meum servarent. Re- 
gem habemus sevire atrociter ob res nibili soli 
tum, neo revocabilis, ubi precipitem ira extulerit, 
in mitiora voluntatis. 

VII. Hio Perzoes gratias egit tam generoso 
amico, prout par erat, magnas, ex cunctis eigil- 
latim circumstantiis beneficii ejus meritum esti- 
mans, quod ultro priusquam rogaretur, quod in 
re sibi periculosa, quod homini extero, tam pro- 
lixe, tam gratuito faveret. De secreto, quod mo- 
nuerat, securumfomni ex parte jussit esse. De mea 
fide, inquiens, non minus potes ac debes quam de 
tua ipsius in hoc quod tegi utriusque interest, la- 
cendo constantia et moderatione confidere; quare, 
quod ad me attinet, tam tibi certa inoolumitas 
tua est, quam quod in vita potest esse certisti- 
mum. Condam me paucis diebus, et celeritate 
summa quod cupio exscribam, interim oum alio 
preter te unum congrediens nemine. Perfecto ne- 
gotio evolabo statim, ut ne si vellem quidem, pos 
sem hisce cuiquam in partibus ullum inter no: 
trensactorum indicium effundere. Me hinc pro- 
fecto tu eupereris unus qui rem scias. Quam tuli 
tibi ac fida est tua propria conscientia, tam remo 
tum ab omni etiam umbra periculi, hvjus qvidem 
facti gratia, te manifestum est fore. Hec est in 
eam sententiam alia locuto Perzoi aperuit Indus 
sapiens arcanum museum suum ; ibi ille com has 
dissertationes quindecim gymnosophiste veteris 
ad regem Abessalomum, tum alia strenue quz 
voluit exscripsit istorum Indice sapientie mont. 
mentorum. Jnterím autem pecunia quam attuleret 
e Perside ferme jam expensa, remisit eo fidum ho 
minem, qui regi Anasurano nuntiaret, magnis (a 
dem laboribus se peregisse quod jusserat : rela- 
turum ipsi statim qus optabat, ubi viaticum a1 
reditum suppeditari sibi mandasset. Letus nuntio 
rex non solum quod petebatur liberalissime sub- 
misit, sed redditis humanissimis litteris quam sibi 


ex arte affabre compacta resistit iratis fluctibus; Ὦ gratum ac jucundum accideret Perzois obsequium 


Bic opiaio ex prudenti comparatione maturaque 
estimatione signorum in unum ex diverso conspi- 
rantium plurium, recte ratiocinantis animo innata, 
coargui non timet; quin verissima plerumque ipsa 
oonsciorum confessione comprobatur; neo te 
porro peniteat habere me arbitrum ancipitis ar- 
cani; tantum absevm a deserendo te, ut particeps 
hujus tui quodcunque est criminis ultro fieri festi- 
nem. Sie, inquam, decrevi, omnem conferre ope- 
ram, ne vite quidem ac capiti parcendo, quo tibi 
contingat id quod optas. Verum ad hoo necesse 
prorsus ante omnia est, ut intendamus uterque di- 
ligentiam latendi, sollicitissimeque oaveamus ne 


prolixe declaravit; tum Deo gratias agens, el sib; 
gratulans, horiabatur ut quoad suo commodo li- 
ceret, maturaret reditum in patriam, ubi eum fi- 
delis opere premia manerent. 

VIII. Hac' Perzoes lecta epistola, confestim s 
dat in viam, ac eam feliciter emensus, incolumem 
se sistit Chosroi; qui quantis ipsum benevolentie 
significationibus exceperit, haud facile sit dicendo 
exsequi. Amplexus cbaritate sincerissima redu 
cem, commentarios manu tenens quos attulerai, 
Beasti nos, inquit, et voti compotes antiquis- 
simi faciens, eternum tibi devinxisti, macte ist 
industria, fidelitate, diligentia; dabimus de c£. 














{ 


1225 SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 1226 


tero, quod nos decet, operam, ne minori too 4 pannorum Pagi Phuistan, amplum eum vestitum 


fructu, quam nostra voluptate, tantum laborum 
et periculorum exhauseris. Sub heo diem con- 
dicit posterum ; cujus diei notata hora eruditi, 
quos in comitatu habebat plurimos, omnigeneque 
sapientie consultissimi viri convenirent ad se 
omnes, audituri peregre advectos libros, dum lin- 
gua primum Persica ex Perzois interpretatione re- 
citarentur. Congregato cotu amplissimo, medius 
in throno rex, sumptis in manus et explicatis Per. 
zois codicibus,jussit exeis a vocalissimo anagnoste 
pronuntiari per horas plurimas dissertationes po- 
tissimum quindecim gymnosophiste cum Abessa- 
lomo rege; inhiantibus avide cunctis, et veritatem 
tam aptis expressam fabulis, effataque summe 
humane sapientie bestiaruro amcnissime profusa 
linguis, pulcherrimo intextu peregrini artificii, 
concordi celebrantibus applausu. In digressu gra- 
vissimi quique senatorum manus in colum tol- 
lebant, gratulantes Numini, quod ista regi mente, 
isto Perzoi studio successuque copti difficilis do- 
nando, diem demum illucescere felioissimam con- 
cessisset Persidi, tantis extere sapientie thesauris 
jure deinceps gloriature. Hinc conversi ad Per- 
zoem, nullum faciebant finem ingenii ejus facun- 
dieque, ac in tantis periculis contemnendis,feren- 
dis laboribus, fortitudinis constantimque predi- 
canda ; quo aiebant nomine patriam ipsi suam im 
mortalis beneficii semper debitricem fore. Rex 
ipse, haud sese jam capiens, pandi apothecas ve- 
giarum opum jussit, ductoque secum intro Perzoi 


jurejurando confirmavit condonare se ipsi ac jure ( 


jam nunc quam optimo proprium tradere quid- 
quid ao quantum inde vellet ; eligeret, caperet, 
nulla verecundia, nulla parcimonia domum &au- 
ferret, e clarissimis illis gemmis, ϐ pretioaissi- 
mis pannis auro textis et blatta, reliquisque regie 
gaze immensa illic copia congeste divitiis. 


IX. Tunc procidens coram rege demississime 
Perzoes : Acoipio, eit, domine, istum animum, 
istud de me judicium, eo gratiori animi sensu, eo 
dejectiori venerstione, quo magis sum conscius 
nihil egisse, aut potuisse me quo tantis a sacra 
tua majestate cumulari favoribus mererer. Laus 
ea mera est humanissime dignationis tu», quam 
quia remunerari aliter quam votis nequeo, su- 
premum ooli terreque Dominum impense pre- 
cor ut te maximum regem et in hac vita pergat 
omni prosperitate fortunare, et in futuro seculo 
sempiterna coronet gloria. Quod ad ista pertinet 
que largissime offers indigno et inutili tuo servo, 
liceal, queso, per te mihi, rex illustriasime,libere 
fateri me iis non indigere. Abunde quippe atque 
instar omnium tuam esse mihi gvatiam et eplen- 
dorem redundantem in me summum ex tam hono- 
rifico majestatis de me tue testimonio ac sensu. 
Ne tamen videar regiam istam tuam liberalitatem 
spernere, aut recusare in ere tuo esse, unum ex 
suis masgniücentissimis admitto donis, volumen 


PaTAOL. αλ. CXLIII 


non mihi solum indicatione favoris tui, sed uni- 
verse quoque cognationi meae ratus fore. Inde 
cum quam dizi accepisset Perzoes vestem regiam, 
gratiasque iterum exquisitissimis egisset verbis, 
cuncta ei prospera faustaque a Deo comprecans, 
demississime significavit, aliud quidpiam deside- 
rare se a majestate ejus, non difficile, nec ma- 
gnum : quod, si per eum liceret, continuo propo- 
neret. Dicere jussus, subjecit : Cuperem, domine, 
ut imperare dignareris scriptori tuo regio Pert- 
zetzemchari, filio Pascheticea, ut cum librum a me 
delatum ex India Persiceque versum, mox, prout 
jam jussisti, edet in lucem publicam, commemo- 
ret in fronte operis nominatim qui sim, unde 
orius, cujus sectae ac studii, postremo quantum 
conlentionis in hoc tuo mandato defungendo ex- 
hauserim. Eo cognito Perzois voto rex et proceres 
generosam ejus sapientiam suspexere, qui opibus 
&c pecunia contemptis, eternum decus immorta- 
lis glorie unum intueretur. Quare statim ei rex : 
Dabitur, ne dubita, quod petis : jussoque confe- 
stim acciri Pertzetzemchari, Vides, ait, huno Per- 
zoem, nosti eruditionem, modestiam ceterasque 
laudes ejus, nec te fugit quantum in nobis grati- 
ficando periculorum erumnarumque animo invicto 
Subierit ; preterea ul recusarit amplissima premia 
que ipsi merentissimo decreveramus. Is quoniam 
vice omninm;unum optat, ut libro quem est inter- 
prelatus specimen Indorum sapientie prebenti, 
nomen ipsius cum mentione opere oirca eum na- 
ναί, tum ceterae ejus discipline ao vite instituti 
prefigeretur, volumus illum equ:ssimi hujus voti 
per te prolixe compotem fleri. Itaque quantum arte 
facundiaque vales, [8ο in eo argumento, talique 
viro prout est dignus exornando, totum expromas; 
id consecuturus. ut laudem etiam ipse propriam 
ex alieno reportes encomio,et tante virtutis digne 
commendata splendor in tuam quoque redundet 
claritatem. Vade age, incumbe in opus sine mora: 
et simul istum panegyricum elucubraveris, cor- 
tiores nos fac; placet enim nobis hoc ipso in 
ccelu, quod scripseris ante editionem recitari, ut 
eosdem qui Perzoia industriam ingeniumque dilau- 
darunt, grale nostre in eum voluntatis, tueque 
ipsius in nobis obsequendo diligentie eloquentie- 


p q"* testes habeamus. 


X. Adorato Perizetizemoehar humillima venera- 
tione rege, facturum se quod preceperat, recepit ; 
ac Perzoe denuo prolapso ad pedes Chosrois, gra - 
tiis Iterandis, exindeque venerato senatores ac 
viros principes ceteros omnes qui aderant,solutus 
conventus esi. At Pertzetzemchar eximio" suo 
ingenio 8ο facultate scribendi preclara complexus 
prescriptum argumentum, orationem elucubravit 
disertissimam, qua  Perzois, ab ipsis exorsus 
primis originibus ac crepundiis, genus, ortum, 
prima studia, mores, artes, sensa, professionem 
res gestas, usque ad peregrinationem ipsi mandu- 


39 


* 
» 
FATA rep ue EE c 


κα. 


L2l2l—-.—.— 





1221 


APPENDIX. 


1228 


tam, et felicem reditum ex India, plenissime or- A fulana sihi rex suoeeseu quajyem optaverat pmanda- 


natissimeque celebravit. Non egt apud nos ejus 
operis copia. Neque enim illum Araba interpres 
quem Grece expressimusg in versione sua posnil, 
Possumus tamen ejus desiderium ;quiori ferre 
anima,quod materiam ac feresententiam ejua coms 
mentarii partim in hae quam ex monumentis hau« 
simus Persicig historja deportationis ex Indig dia- 
sertatiopum harum parebolicarum, partim in 
prefatione Perzois ipgjus, quam Arahioam naeti 
Grace mox reddemuya, reperiet studiosus Leetor, 
iigque videlicet contentus, haud magnopere, epi: 
nor, quidquam ultra requiret. Gonvacatis deinde 
rursug a rege proeeribus, ipao quoque aooilo Per« 
zoe, lectus coram omnibug eat Pertgeigemoharia 
. prologus encomiaaticug, in quo anm esset eunetis 
visum ]audatoiis eloquentiam laudati virtutibus 
80 meritis equa proportjona respondere, plausibue 
uterque celebratus miria, magnum tulerunt indu- 
atria aua fructum. Pre ompibus gavisus et gra« 


farum 8 86 rerum, pandi thesauros regios iterum 


jussit, eductisque inde magna vi auri ae. gemma- 


rum immensi pretii, tum vestis attaliese speriosis- 
Bime npgmaro ingenti, Pretzetzemcharem pro na- 
yata fideliter opera muneratus est Perzoes regis 
in 8888 benelieia amni &ua etiam predioandi, ne- 
dum rependendi facultate longe superiora gratis- 
sime professus, votis ab omnipotente rerum Ώο- 
mino inetitjt religiosissimis posoere, ut vices in eo 
suas supplens, non univereis selum vitse mertalie 
ornamentis as commodis, qed gloria etiam eterna 
tantam ejus begnignitatem lgpgitatemquecoronaret. 
Perizetzemchari deinde amplissima tam benevoli 
ofüocii preeatus item a Deo premia, pancessum de- 
nique Lotum illum amplissimum obsequiesissime 
veneratus, onnoetig ei vileissim, dum assurgitur, 
gratulantibus, domum sess suam triomphans gau- 
dio, et oumulatus gloria recepit. 


PROLEGOMENON II. 


Praf[atia Symeonis Seth Grmei snterpretis, μα tradit vationem. Àujus libri utiliter 
egendi, - 


CaP. I. — Argumenium, forma et scopus scriptionis 
hujus. 


Compeositus hio liber est a sapientibus artiflcloso C 


contextu fabularum ae parabolarum, el excogita- 
tarum et ordinatarum prudenter ad directionem 
vite. Locuti autem hic sunt auetores hujus operis 
per ora bestiarum et volucrum, ut lectores corda- 
tos ín sententiam arcanam penetrantes, erudirent 
instituerentque ad recte sibl consulendum, stultis 
&utem puerisque risum moverent, ludique ipsis ac 
remissionis gratia placerent. Oportet autem cu- 
pidos doctrine omnes, presertim Juvenes, heo et 
memoriter ediscere, et crebro efferre recitando, ut 
postea quam in etatem consilii eoapacer adoleve- 
rint, possint latentium sub his preceptorum ductu 
gubernare vitam propriam. Et erit hac quedam 
ipsis provisa moralis scientie copia, velut auri ar- 
gentique repertus domi cumulus, quem parentes 
ipsis recondiderint,inveniendum quo tempore opus 
eo fuerit ; quem abscondisse profuit ne diripe- 
retur ah extraneis ; nec tamen tam aite defodisse, 
ut nen faeile detegeretur in oecasione utendi,uti- 
que latentem sub involucro non nimis denso, sed 
pellueido, neo agre amovibili, signorum, ex ope- 
ribus ev verbis indicantibus quidpiam satis per- 
vium intelligentie naturali mentis humane. Ea 
enim arta multiformis hao scriptio symbolis figu- 
risque omnis generis variegata est a viris sapientis- 
simis ejus auctoribus, ut via vadixque officii oen- 
ailiique recti in omni vite articulo tenendi ame- 
nis ambagibus adumbreretur. 


Cap. 1I. — Ad lectionem libri adhibendum consilium 
doctoris, ostenditur parabola inpenienlis peregre 
(εαν) Μάι, nec perforentis domum. 

Oportet autem legentem hunc librum intelligere 
non fantum vim intimam verborum, sed etiam 
causas cur quidque positum ibi sit : pereipereque 
significationem symbolorum,ln singulis meditandis 
satis herendo, adbibendoque, ubi opus sit, ma- 
gistri operam; alloqui enim nop modo non erit 
utilia lectio, sed etiam damnosa laborem infructuo- 
sum subeunti : qui sane simile aliquid patietur 
homini stulto, qui eum peregre conscendisset in 
quemdam montem, et invenisset ibi arcam maxi- 
mam plenam auro et gemmis pretiosis, dixit spud 
86 1 Abieng interrggabo quemdam prudentem vi- 
rum et perquiram ex ipso rationem tuto depor. 
tandi hujus thesauri in domum meam : quod cum 


p agere copisset, smox copti ponitens, O me, inquit, 


stultum! qui aliquem consulgm : nam quem hujus 
aroani participem fecero, i$ volet thesauri quoque 
fleri particeps, et pars ejus erit illi concedenda : 
nonne molius est ut ego mihi totum servem? Ab hoo 
oonsilio stultus ille inexplebili cupiditate illusus vo- 
cavil bajules meroenarios e foro, dixitque illis : 
Adest huc, et locate mihi justa mercede operam 
ad portandum h«c quo volo. Responderunt illi : 
Faciemus et ibimus ut jubes. lpse deleetis decem 
ex ipsis duxit eos ad leeum ubi erat thesaurus 
quem invenerat: et aperiens aseam dixit : Adeste 
amici, et implentes saceos vestros itle in domum 
meam, et deponite ipsos in vestibulo, ut ibi ser- 








1229 


SPECIMEN SAPIBNTLA INDORUM VET. 


1230 


ventur donee veniam. Ea cum ab insano isto ba- A ipsi : Erres, amice, in pronuntiando. Quibus ille 


juli audissent, dixerunt ipsi : Bene habet, libenter 
exsequemur quod imperas : et cum implevisaent 
886008, rursus ipsi dixerunt : Audi si lubet conesi- 
lium nostrum, ne thesaurum quem invenisti per- 
das. Quin ejus, inquit ille, gratia vocavi vos, ne 
quid mihi periret ex ipso. [lli dixerunt : Non con- 
venit nos simul ire una omnes, ne quis ;magistra- 
tuum tantam onustorum turbam videns, exquirat 
quid rei sit, et cognito tantas opes in demum pri- 
vatam ferri, avertat illas, et in fiscum redigat, 
auferens a nobis : melius ergo est ut singuli sepa- 
ratim proflciscamur, nec tu nobiscum sis, sed hic 
exspectes donec revertamur; ibimus enim celer- 
rime; et statim huc redibimus. Probavit stultus 
consilium bajulorum; at illi tollentes saccos plenos 
abierunt unusquísque.quo libuit, et in domum in- 
sani nemo profectus est. Sub vesperem ille (quan- 
quam suboífensus quod non redissent, tamen cau- 
sam more incidisse aliam, nec sibi damnosam ratus) 
plenus gandio domum se referens nxori dicebat : 
Ostends mihi uhi thesagrus est quem iulerunt 
bajuli, ut videam ne quid forte subtraxeriat : 
illa admirans, Quid ais, mi vir, inquit, quid lo- 
queris? et ille, Hec loquor que audisti : illa vero 
respondit, Equidem audivi, sed nihil horum que 
dieis vidi oculis, aut manibus attigi.Hic ille stupe- 
factus, Nenne, inquit, misi tibi hodie per bajulos 
oircumforaneos plusquam mille talenta auri οἱ 
lapides pretiosos ? Respondit uxor. Nequaquam, 
domine mi : nullus quidquam attulit. Perculsus 
casu, ei sero sapiens male sanus ille, cognovit 
tandem 99 deceptum ; babuilque ut prius vacuam 
domum, hoe solum ex thesauri tanti inventione 
luoratus, ut inutiliter eo die 8e vexasset. Sio evi- 
niet legenti huno librum, nisi et attentionem pro- 
priam, et alienum consilium adhibeat ad penitus 
pervideadum quid eo doceatur. 


Cap. III. — Necessitas percipiendi sensum parabola- 
rum declaratur similitudine nucum, et sententia - 
rum ἑρποία lingua scriptarum. 

Enimyero quid proderit videre superficie tenus 
signa scripturamque, non penetrando in intimum 
eorum sensum? Non plus sane quam famelico nu- 
ces habenti, nec frangenti corticem : hic enim ex 
ipsis non saliabitur. Idem porro similis erit stu- 
dioso homine curiose cupienti nosse sententias 
quas laudari audierit, et eo desiderio pergenti 
cum charta in manu ad eruditum aliquem, rogan- 
tique ipsum ut in ea oharta aibi scribat aliquid ex 
hisce effatis peregring sapientie : cui ille obse- 
quens scribat in charta prudens aliquod dictum, 
Arabica quidem lingua ignota roganti, litteris ta- 
men quas ipse scit legere. Cum hac charta homo 
abiens ubi domum venit, cupide legit descriptam 
sententiam,et apud amicos pronuntiat, non intel- 
ligens quid dicat, ideoque, quod factu pronum est, 
in pronuntiando errans.Erant inter amicos,quibus 
ge venditabat, quidam Arabice docti, qui dixerunt 


respondit.Non erro ego, sed errat charta ista quam 
habeo. Tantum interest legentem non ignorare, 
sed plane ac penitus percipere quod legit, ut eru- 
ditus lectione proficiat in sapientiam; duobus 
enim hisce instructum esse oportet lectorem non 
inutiliter lecturum, perspicacitate in pervidendo 
quid in sensu scripti lateat, et providentia in sta- 
tuendo quo pacto conferre in usum intellecta, 90- 
cyrguris per sequentem vitam occasionibus,debeat 
8ο possit. 
Cap. IV. — Scientiam sine operatione non prodesse 
variis similitudinibus ostendilur. 

Verum effatum sapientium est, egere homines 

in hao vita duabus rebus, intelligentia ac disci- 


B plina,hoc est morum rectitudine in bona operatione 


sita : his enim simul duabus purgatur mens; et 
sicut in lampade oleum et ellychnium conjuncta 
opera flmmam efficiunt alte surgentem lateque 
illuminantem, sic operatio et scientia in vita 
hominis laudem ejus decusque perficiunt : iisque 
niti debet, ut et salvus sit et fulgeat, si alteru- 
tro careat damnum aut dedecus passurus. Hoc 
declaratur exemplo hominis cujus in domum nocte 
intempesta eubrepsit fur ipso sentiente; evigilave- 
rat enim ad strepitum et ingressum esse furem in- 
tellexerat : tamen se callide acturum ratus, dissi- 
mulavit se sensisse, ita secum reputans : Sinam 
istum corradere et convasare que auferre vult, 
et cum collectis omnibus in procinetu ad exeun- 
dum erit, irruam in eum et male inulctabo. Eo 
consilio perstans in cubili, paulo post iterum ob- 
dormit, interimque fur congestis una omnibus 
aufugit. Experrectus deinde homo, reque cognita, 
juste selpsum damnavit quod sua notitia non es- 
set usus, ut debuerat. Nimirum cognitio est instar 
arboris cujus operatio fructus est. Itaque ut arbor 
propter fructum seritur et colitur : ita propter 
operationem scientiam querit qui vere studiosus 
est, frustra videlicet studendi laborem toleraturus, 
si ejus ipse fructu esse frustretur. Sane sí viatori 
ad iter expedito indicent amici periculis infestam 
viam esse quam cogitet,obsessam latronibus et in- 
sidiis hostium, nonne 18 irridebitur ab omnibus 
81 nihilominus ire pergens, spolietur et male va- 
pulet? Dicent enim omnes. Qua meruit patitur, 
hoo voluit, sciens prudensque in damnum incur- 
rit, stultitie sue imputet. Similiter homo corpore 
infirmo, cui cum clare notum sit quinam ipsi cibi 
prosint, quique noceant, tamen gula prevalente 
noxiis se ingurgitat, nonne si deinde morbus in- 
gravescat, culpabunt eum omnes, et meritas in- 
temperantie luere ponas dicent? Talis omnino est 
vir eruditus bonum a malo discernens, et tamen, 
postposito bono, malum preeligens; et huic enim 
imputanda omnino erunt quae deinde sequentur 
damna; neo miseratione, sed reprehensione dignug 
erit.8i enim duo quidam simul incidant in foveam, 
quorum alter cecus antea fuerit, alter oculo utro- 


1231 


que clare videns, utrum, queso, eoruu misera- 
buntur, utrum culpabunt homines? Omnino in- 
felicitati ceci compatientur, videntis stultitiam 
irridebunt. 


Cap. V. — Propriam utilitatem et non alienam solum 
ez scientia captandam, docetur. Maxime autem 
vitandum ne scientia. nosira :n damnum aliorum 

* abutamur. 


Qui scientiam acquisivit in utilitatem duntaxat 
aliorum,nihil ex ea proprii fructus ipse percipiens, 
similis est terre qua damno proprio servit homi- 
nibus et bestiis, nec quidquam ex iis que confert 
in alios juvatur.Par est igitur studiosum doctrine 
primum quidem seipsum admonere dirigereque ad 
omnem operationem honestam, deinde autem con- 
ferre operam ad alios docendos. Ac in universum 
consideranti vite humane statum, tria mihi vi- 
dentur inesse oportere homini eleganti et honesto, 
videlicet scientiam, divitias et morum exactam di- 
sciplinam. Qui enim querit pecunias nesciens 
rectum earum usum, frustra laborat et precepta 
que in eo traduntur non perceperit alque in 
usum observando redegerit per socordiam desi- 
diamque, cecus hic jure vocabitur. Est et illud 
magnopere vitandum no sic utatur doctus in suam 
utilitatem scientia, ut alteri damnum creet in 
proprium questum ; alioqui cireumvenire amicum 
isto modo studens, patietur quod sesami vendi- 
tori contigit. Aiunt enim sesami venditores fuisse 
duos una uti solitos apotheca, cujus in diversis 
angulis sui separatim cujusque ipsorum acervi 
stabant ejus pretiose frugis. Erat autem duorum 
alter homo vafer et subdolus, qui, adjecto cupi- 
ditatis oculo in partem socii, decrevit ex ea fu- 
rari, adornavitque fraudem in hunc modum : ve- 
nit per diem, quando sine suspicione poterat, in 
commune horreum, et super acervum sui socii 
linteum expandit. Id ea causa faciebat, ut isto si- 
gno superjecte tele, per tenebras inlernoscere 
possel alienum cumulum a proprio. Sub hec re 
tota cuidam amico communicata, cujus adjutrice 
opera in furto faciendo uti volebat, procinctus ad 
scelus cum eo stabat, horam aptam exspectans. 
Interim autem socius ipsius, homo innocens et 
justus, forte ingressus apothecam, ubi observavit 
suum acervum sindone coopertum, quam oollege 
sui sciebat esse, En, inquit, quam bonum et bene- 
ficum socium habeo! contexit meas fruges proprio 
linteo, ne quid detrimenti acciperent, proprias 
expositas fortuitis casibus reliquit. Atqui haud 
equidem commiltam, ut me ille benignitate supe- 
raverit ; consulam et ego indemnitati rerum ejus, 
ultro adito periculo mearum. Hec dicens e suo 
sesamo abstractam sesamo sui socii imposuit sin- 
donem, atque ita receseit. Irrepsit deinde fur per 
noctem in horreum una cum eo, quem sibi para- 
verat, adjutore ; ac manu palpans in tenebris ubi 
contrectavit sindonem, indicio ejus signi credens 


APPENDIX. 


123 


Α sesamum aindoni suppositum pertinere ad suum 
sociutn, ex eo haud parce sumpsit; onusiusque 
domnum se recipit cum suo subadjuva, cui merce- 
dera collatis opere dimidium ablati sesami donavit, 
nesciens de suo se furatum. Postridie dissimulans 
egregie noclurnam fraudem cum nibil male su- 
spicante socio ingreditur horreum, visoque ibi 
linteo expanso supra proprium acervum, intel- 
lectaque ex officiose referente collega mutationis 
causa, ingenti perculsus dolore eet, sero videlicel 
Benliens, se dum improbe questum studel facere, 
damnum subiisse : quod enim adjutori furti de- 
derat, sibi periisse videbat irreparabiliter; siqui- 
dem ne ab eo repeteret obstabat metus totius ma- 
leficii vulgandi indeque in ponas incurrendi pre- 
scriptas legibus. Oportet igitur eum qui aliquid 
aggreditur, providere finem illius capti; qui vero 
negotium incipit cujus finem non prospexit, mul- 
tum laborabit et nihil lucrabitur : nemo enim 
ditescere potest sine magno labore. 


B 


ΟΡ. VI. — De reliquis duobus qu requiri dida 
sunt ad ornandum hominem, divitiis el disciplina. 
Ostendilur item non esse. desperandum iu. anga- 
stiis, exemplo inopis quando minime opinabatur 
id quo agebat nacti. 

Rursus neque oportet desperare de negotiis εί 
successu rerum, cum magna in iis casum verietas 
versetur, et quod non est inopinato possit repre- 
sentari. Ante omnia vero curare oportet mierna, 
nonautemintransitoriis sollicitudinem oonsumere. 
Redeo jam ad duo illa ex tribus quae memoreri 
homini absolvendo necessaria, opes videlicet et 
morum disciplinam. Et talia sunt, ut utrum ex 
ipsis desit, existere vite felicis absolutio non 
possit; sic enim se habent invicem, ut ignis el 
ligna, non valente durare et lucere flamma sine 
materia. Ἠαιο qui observaverit, et ad hanc doctri- 
nam vitam exegerit, multum percipiet utilitatis. 
Ideo autem dixi non esse desperandum in angu 
stiis inopie, quia divitias multi nanciscuntur im- 
proviso. Exemplo sit casus qui narratur cujusdam 
pauperis eo egestatis redacti, ut ne vestem quidem 
haberet qua nuditatem tegeret. Ivit ille ad amicos 
et subsidium quaesivit extreme ibi suc necessilali; 
sed frustra id fecit, nemo illi aut voluit aut potuit 
succurrere. Revertitur ergo nudus, ut venertt, 

D domum, et &gro animo in suo lectulo decubuit. 
Habebat antem sub lectulo dolium,cui frumentum 
inerat, quo ad victum utebatur. Nocte porro ills 
ingressus furin ejus domum, cum nihil invenisset 
quod raperet aliud, et vacuus redire nollet, do- 
lium extraxit quod erat sub lecto dormientis pau- 
peris, ac saccum non habens, vestem exuit, in 
eamque framenti quantum capere potuit evolvit; 
tunc dedit s&e in fugam frumentum auferens. At 
pauper evigilans in tempore, exsilit e lecto nudus 
persequiturque furem; brevique assecutus male 
mulctatum abjecta veste cum frumento fugere cem- 
pulit. Ita pauper vestem nactus est qua egebat, et 











1233 


SPECIMEN SAPIENTLE INDZ2RUM VET. 


1234 


frumentum in dolio reposuit in quo eral prius; A deinde ut sibi perquirat necessarium alimentum, 


didicitque minime desperandum in angustiis, ex- 
pertus qua non acceperat ab amicis, se a fure et 
hoste assecutum : cujus etiam ex cagu intellexit, 
non esse aggrediendum negotium cujus explora- 
tus non sit exitus. 


Cap. VII. — Ostendilur non esse desistendum a 
labore ; et prudenti? magis innitendum quam for- 
tunz. 

Hec tamen non eo pertinent ut fiducia casuum 
hujusmodi fortuitorum remittere industriam omit- 
tereque conatum debeamus; herendum est enim 
in eo quod plerumque fit; solet autem invenire 
qui quaerit. Quodcirca etsi aliquando videris ali- 
quem invenisselicet non quaereret, ne tali casui tan- 
quam tibi quoque eventuro confidas, neve recedas 
ἃ communi usu regulaque, demonstrante sic fere 
fleri solere ut ii demum inveniant qui querunt. 
Naturam ergo rerum et negotiorum perscrutari 
oportet, explorareque diligenter, comparatis diffe- 
rentiis eventuum ; ex eaque comparatione ratioci- 
nando inferre qua via grassari ad quodque asse- 
quendum oporteat; ut et ex bonis qus contingunt 
industrie prudenter operanti, intelligamus quid et 
qua via persequendum sit, et ex malis in que de- 
Jabuntur temerarii aggressores, agnoscanrus quid 
vitari conveniat, ne in similia damna incurramus. 
Nisi enim ita fecerimus similes erimus columbe, 
quz, licet viderit pullos suos occidi coram se, non 
deserit locum ubi nidiflcaverat, sed rursus in eo- 
dem ova ponit, iisque incubat, donec et ipsa capta 
maotetur. Decet igitur hominem intuentem sco- 
pum viam ad eum rectam eligere, sibique termi- 
nos prefigere, ultra quos non evagetur, curaque 
vigili in usu ac tractatu negotiorum excubare, pre- 
lereaque scire omnem hominem qui labore atque 
industri& contendens in fotarum consulit, com- 
mode victurum; qui vero presentem tantum et 
labilem utilitatem laboribus suis captat, in mise- 
riam lapsurum; porro qui in utroque contenderit, 
sio presentem fructum captans ut futuram quo- 
que utilitatem procurare non desinat, eum et vite 
commodis non caritarum, et laudem gloriamque 
adepturum. 


Cap. VIII. — Qugdum alia monita utilia : et conclusio 
Prafationis hujus, 


denique ut recte cum hominibus conversetur. Di- 
xerunt etiam eidem, hominem desidem et supine 
securum, temere credentem rationibus male co- 
berentibus, quarum connexionem mens ejus ipsa 
non capiat, similem esse homini voluntate pro- 
pria duce in rebus que agit vice intellectus uten- 
ti, persuadentique sibi quz ipsi placent, etsi a 
vero aliena ea sint. Minime autem decet pruden- 
tem virum obsequi sui voluntati, presertim cum 
offensione aliorum; neque leviter credere sermoni- 
bus hominum utcunque veraces ipsi videantur, nisi 
ratio in dictis eluceat. Quare si qui loquuntur 
ignavi ac negligentes appareant, diligenter caven- 
dum, ne in estimatione negotiorum occurrentium, 


p atque in rerum gerendarum notitia informanda, 


testimoniis talium innitamur. Preter ista sapiens 
monitum est : Quid studiose satagit in conatu rei 
αυ. fieri non potest, et inconsulto ruit impetu in 
metam non contiguam humacze facultati, similis 
est currenti extra viam, tanto largius aberraturo, 
quanto velocius contenderit : comparari etiam po- 
test homini cui cum forte festuca intra oculum in- 
ciderit, pergit eum confricare quoad excecetur. 
Illud quoque habere alte infixum menti convenit 
hominem cordatum, volvi certa lege vices mutas, 
et verissime passuruui eadem unumquemque qe 
fecerit; itaque attendere sibi ipsi debere qui 


-]eedere alium paret, statuereque omnino futurum 


ut paripsi referetur. Unde manifestum est, eum 
qui amicum contristare noa dubitat ingrato facto, 
eibi nocere ipsi, et in caput proprium pestem 
aocersere. Extremum hujus prefetionis preceptum 
esto : qui accedit ad hujus libri lectionem, non 
cursim pretervehitor, sed lente 8ο meditabunde 
perpendito singula: nam considerando et profunde 
penetrando, latens sub symbolis eruetur, et in 
fructum prodibit, utilitas. Hec habuimus in ante- 
cessum suggerenda, quibus velut initiaremus jam 
a vestibulo ingressuros in cognitionem hujus ope- 
ris, quod cum viderimus tanti habitum a Persis 
ad illud ex Indico idiomate in suum Persicum 
transferrent, nos quoque elaborandum putavi- 
mus ut nostra opera Greci nostrates illud co- 
guoscerent, hecque illi velut quedam  prelu- 
dia preteximus, quibus ad facilius percipiendam 


Etffatum οἱ hoo sapientum est, tria tenenda D ex eo utilitatem preparentur lectores. 


homini esse : primum ut fidem suam custodiat, 


PROLEGOMENON III. 
Praefatio Perzois medici, qui hune librum ex lingua Indica in Persicam convertit. 


Ca». T. — Pe zois genus, ortus, educatio, sludia : ut 
ille medicinm professionem pr» csleris elegeril 
quoque pacto sit in illa versatus. 


Dixit Perzoes princeps medicorum apud Persas, 
qui οἱ hunc librum ex Indico idiomate in Persarum 
linguam transtulit : dixit autem de seipsoque sibi 
a puero contigerint, quibus disciplinis informatus 


fuerit, quidve bonifeceritin vita, exercens medicam 
arlem post suum ex Indis ad Persas reditum ; et 
ut oratus fuerit a rege Chosroe. Dixit autem 
sic: Fuit pater meus ex illustribus militibus ; 
mater vero mea ex filiabus magnorum et prestan- 
tium satraparum : et gratia Dei nostri fui ab ipsis 
amatus et honoratus supra omnes fratres meos. 


1235 


APPERDIX. 


1230 


Traditus autem magistris sum ut discerem artem Α nihil ;hwmoe enim vilia et nihili stulti (qualis ego 


grammaticam, cnjus partes omnes peccurri οὔπι- 
prehendique septem annis; et jam existimans 
percepisse me satis elementa illa prima, dizi ad 
me ipsum : Quatuor, αἱ video, res sunt quds omnes 
homines sequuritur stüdentes adipisci; ε88 sin- 
gillatim eonsiderare me oportet perpendéreque 
ao discernere unamquamque, 8icque constituere 
qua& sit optima, ut illum pérsequar. Sunt ergo ille 
quatuor res : prima opulentia, altera volüptae, 
terlia potestas, postrema merces sive premium 
opere. Et quidem quod ad mercedem attinet, hu- 
jus &emple et copiose magnam spem ostentabat 
professio artis medice; nam illam jam elegeram 
osmteris preferens, eo quod laudari illam & pru- 
dentibus omnibus videremi, et apud cunctos eque 
omnis secte ac religionis homines ih honure esse. 
Reperiebam autem in librls rnedicihs sciehliam 
tradentibus, laudabilem in primis esse qui medetidi 
facultatem comparare sibi stuileat, propterea quod 
eam affectet artem cul quotididna proveniat rnerces. 
Eo persuasus, οἱ hac spe illectus, istam professio- 
nem cunctis aliis pretuli, non utique propter 
temporarlam mercedem, sed propter tternam ; 
ne forte similis sim mercatüri datnnoso,qui habens 
hyacinthum ingentis pretii, quo uno potuerat di- 
ved fieri, permutavit illum gfano mali puniei ad 
nihil utill. Comperi rürsus quaerenti per istam 
profession&m mercedem eternam, non. défuturum 
quidqu&m neque in hoe século neque ih futuro; 
sed eventürum ipsi ldem quod agricoli purganti 
diligenter agrum suurh et strenue colenti, cui 
eum fetium et triticum inde proveniat, non 
tamen ille propter fenum laboravit, sed propter 
triticurti. Copi ergo statim curare infirmos pro- 
pter mercedem eternam, et medicabar quosdath 
quidemi chirurglea oper& propriis matiibus ; aliis 
verbo prescriBebam, praeberi jubens tiedicamenta 
convetilentia, neo quetebámi mercedémi allati & 
quoquam nisi laudem a similibus mei, düt etiam 
clarioribus, et tnagis liortoratis, magisque opulen- 
tis, riihil exspectans aüt cáptans aliud, nisi ut ab 
ipsis vir bonus verbo et opeté haberer. 
Cap. II. — Perzois admonilio ad animam suam Íran- 
siloria concupiscentem. 
Concupiscebat autem anima mea res labiles ac 
fluxas ; ego autem in contrarium nilens admone- 
bam ipsam: Non intelligis, inquiens, o anima, 
futura ea esse que vere prosunt, non ista pra- 
sentia. Quousque non fugis humiles hasce reculas 
que gaudium verum suis possessoribus non affe- 
runt, sed iis poíidB graves incutiunt dolores, 
molestiasque ae tribulationes creant, non evita. 
bili subductione stii, ad extretnum dutem suppli- 
ciis eos subjiciunt sternis? Cur, o anima mes, 
non recordaris eternorum? Non te pudet commu- 
nieare cum stultis, in amore vite hujus corrupti- 
bilis? Nam qui ex hoc vano mundo aliquid babet 
apud se, tantumdem est ao si habebat omnino 


sum) persequuntur et amant. Quousque non fegies 
motentanea ? non queres sempiterna? nun parve 
eri8 contenta in necessario alimetntü? non impe- 
rabis tibi in strenua exhibitione bonürtn operum, 
contendendo in his quantum poteris? Memento 
porro eomipositionis tui corporis, et quibus iilud 
casibus Sit obnoxium. Reeurüare luteum istud vas 
conflatum esse ex quatuor humoribus inter sese 
pugnantibus, quorütn illud ipsum certamen vita 
humana est; qüs» quidem vita οἷίό prelerit, 
quippe similis statue compiactili ex multis parli- 
bus inter 9656 éomtnissis per clavos iifixos, qttibus 
avulsis solvitut slutua; sic se habet humanum 
corpus$ témperie coagmentatum qnedam,quis simul 
defluxit, ipsüm rethanet tnortudm. Noli &trare nec 
imponi tibi sinas, U anizid mea quasi magnum 
vite bonüm, bt pro quo cerlare ad extremum di- 
ghum sit, reposilum videti debeat in consuetudine 
tutelaqtie gravium et potentium amicorum, ín 
jucundo contubernio, et confabulatione elegantium 
adolescentüim; nam horum omnium ftequentia 
modicum gaudii, multum doloris «teat ; imo ple 
rumqtie 1n odium et bellum desinit.Quod it esse, 
ubi te ansam experiri eventus docuerit, profecto 
icta damro improspéeri successus, Succensebis isti 
experientie; similiterque facies ut qui usi cochlesti 
ad sapores probandos jJusculorum aut sobbitionom 
obletarüri, si cujuapiam eorum amarities lingüam 
momorderit, &versabtindi et offensi corrugato naso, 
eliam Instrumentum quo liquor exosus illalus ori 
est, Itacunde confractüm in ignem «abjicturit. Cave 
crucies ac perdás ἐ6 ipsam sollicit& el periculosa 
corrasione pecuniarum ín gratiam cogüatorum ac 
fratrum tuorum quos ditare damnis et srumnis 
tuis studeas; idem passa quod thus aut thymiams, 
qua ut alios odore juvent in igne sese consumunt, 
in fumos evanescentia. Anima mea, ne te decipiat 
falsus splendor divitiarum et glorie : harum 
enim vanitatem nemo intelligit nisi eum fuerit 
ab iis separatus. Similes quippe sunt capillis, qii 
quandiu herent capiti cum eo honorentur; si 
avulsi aut. resecli fuerint, ut sordes abjiciuntut 
ac conculcantur. Attende anima mea cum sedu- 
litate medicaudis inflrmis : neo dicas, functionem 
eam esse magni laboris gravisque dispendii, cui- 
que non respondeai a gratitudine servatorum 
merces idonea, eo quod plerique hominum vim 
ut usum artis medice non intelligant, casuique 
aut nature imputent ejus effectus. Tu vero imi- 
tata heroas qui pretium servati nominis aliud 
non curant quam gloriam que isti facto ines!, 
sic debes statuere, abunde te rerm;uneratam e 
ipso quod calamitate miseros levaveris, quod 
egros mortis faucibus ereptos incolumitati at 
felicitati reddideris. Nam horum quos dizi forli- 
tudinis heroica fama celebrium virorum ea opinio 
est : bene quantavis contentione ac serumni, 
cruore quin etiam large per vulnera effuso, emi 








1237 


SPECIMEN SAPIRENTLÉ INDORUM VET. 





1238 


civis vel unius vitam ab exltétno discrimine recepti A Quam exercere dlligentiud aggressum vconturbavit 


restitüliqué pàálfi& ' (Quanto majus etit decus 
professiónis et funétionia hujuB tu$ ptoprium qua 
non untim áut alterum, sed inbtimérabiles hominos 
exitio grassantiutn morborum quotidiano titiisté- 
rio subttabtos, vite ac felpublice, uxori libe- 
risque rephsentas incolumes. Cui merito curh 
deesse non possit fame ac laudis eterne preco- 
nium, nim:üm avara sis, si mércedem ejus aliám 
quierendam putes, Ánima mea, ne adhereas 
fugacibus, ne insistas nutantibus, ne préeferas 
parva magnis, ne modico eslimes pretiosissima, 
similis mercatori qui plenam habens apothecami 
serici Damasceni, süggerentem sibi desidiam au- 
divit : lleu quantus labor erit tantam istam panni 


Occürrens inquisitio vere religioriis, de qua hihil 
in medicorum libris legeram. Videbám aulem 
esse islam cüram cunctis prevertendain : utique 
cüm ad felicitatem in alia quadam ab hac labili 
ássequendath vila, früstra contendat, nisi cui vera 
una religio talis sese vie ducem prwbuerit. Intento 
porro in hanc cogitationem mihi multas se obji- 
ciebant qua humarium genus in partes innumeras 
distrahunt secte opinionum de Numinis cultu di- 
versarum ; quas adortus considerare singillatim, 
sic reperiebam : trahi ac teneri plerosque hominum 
in religione quam sectantur, partim auctoritate 
tradentium parentum, et inolita consuetudine 
longo éducationis usu; partim utilitate ac quaestu, 


molem minütatim per libras ülnasque distrahére | B provénientibus ex ritu prévàlente illectos com- 


moxqué citra pondus aó ifiensüram licitatori mas- 
sam totam vilissimo addixil pretio; stultus inde 
judicatus. Hiec imihldisserenti apud aniniari meam, 
non habens illa quod verisimiliter opponeret, ces- 
git tandem, pefsuasaque transiit in sententiam mo- 
nentis, absisiens a cupiditatibus et vanis spebus : 
ce pique tranquillus exinde agere meüm regotium 
juvandi languentes, solo intuitu glorise eterna. 


Cap. Ill. —  Elerna quxrenii etium  lemporaría 
occurrunt. Medic artis defeclus deprehensus a 
Perzoe, ejusdem asius in delectu religionis. 
Ceterum sie agens, ei stérna querens sola, 

non tamen temporariis carui ; quin horum quoque 

benigna mihi sese sponte copia ingessit. Oputn, 


inquam, existimationis, dignitatis e gratia regum ( 


tantur nactus sum, duanium ne optàre quidem 
unquam, multo minus sperare, in mentem venerat: 
ultroque fateor, que ejus generis ampla magnifi- 
caque, vel ante meam in Indiam peregrinationem, 
vel post reditum inde sum adeptus, non votorum 
solum] meorüin, sed étiam meritorum modum ei- 
cedere. Cum autem totum adjecissem animum ad 
comprehendendam pernoscendamque peniths me- 
dicam artem, illud me in ea offendebat, quod in 
universa ejus vi nullum reperiebam modum plena 
ac perfecte sanitatis homini tribuends. Cum tota 
ejus in eo demum facultas expromatur, ut ingruen- 
tem depellat morbum; polliceri autem ao pre- 
stare non queat, ut propria perpetuaque curato sit 
recepta valetudo, ne eam unquam languoris, aut 
redeuntis postquam abierat, aut de novo sub- 
orientis incursus labefactet. In quo mibi diffidens 
frustra exploravi, eoqui alii professores ejus arlis 
me feliciores essent : sed neminem usquam inveni 
qui plus quam dixi, posset. Id quod, ne dissimu- 
lem verum animi sensum, multum refrigeravit 
incensum meum studium in istam scientiam, adeo 
insufficientem  deprehensam. Intelligens porro 
inde, veram hominis salutem ac felicitatem in 
sternarum potius et semper manentiium, quam 
harum caducarum que nobis inter manus ef. 
fluunt, adeptione rerum sitam esse, tanto impen- 
sius incubui in abdicationem fluxorum bonorum. 


modis; pattim vano splendore terrens clarila- 
tis, metüque inturrendeé infathie, si prejudi- 
catas assensu vlilgi rejicere aut ih dubium vocare 
sententias audeant. Inde omnes pro sé quemque 
Obniti, màaghopereque insistere in  hbstbuenda 
quam ipse veram habet, improbanda quam alii 
preférunt, religionis secta, in eoque certamine 
passim ardescunt, mendacii atque imposture se 
invicem accusahtes, ibfinitasque acribus jurgiis 
miscentes quaestionés de Creatore ác oreatura, 
de principio rerum ac flne ultimo, similibusque 
arguméntis dogmatüim gravissimorüm. Heo ergo 
videns studui consuleré privatim magistros secta- 
rum, ab placitorum firrhamenta cognoscere, pro- 
ponéndo ipsis dubitationes, &o cuti responsis 
éorurri, preijudiciis sepositls, comparando ; eo ani- 
mo ut ubicunque veritatem depreheudissem, eam 
et amplecterer et sincerà intrepidáque constantià 
teherérn, ἔδ]δοία dualieunque falsitate. Sio enim 
mihi f&ciendüm duxi, ie, ut multi, credetem 
quod ighor&bani : sed potius lutniné notitiae ae 
tationis preeunté ih via tanti momienti duée 
üterer. Ecce autem In hod mihi se sedulo versanti, 
interroganti, inqu&üiti, &udléhtique antistites ipsos 
àc capita füctiondm elrch divina dissidentium, 
non aliud investigare certius lieuit, quam inflezi- 
bilem pertinaclarn propriá quorumque láudJantium 
éum alienorui supértbissimo contemptu et Irre- 
vocabili odio éonjunetam. Offendit ea me res, 
causamque prebuit ünlverso$ ex equo reprobandi. 


[| fnsedit ergo menti ittee, othries quotquot adisseth 


audissemque libidini proprie obsequi, & vero 

aberrate, süpére prout volutit, nec regulam aühi- 

beré tallonem voluntatis, sed intellectum áffectui 

Bub]ungere, faleo judicare, meénddciter loqui. 

Gap. IV. — Periculum temere credendi in rebus 
religionis parabola declaratum. 

Itaque sio apud meum animum firmissime con- 
glitui, querendos mihi alios magis equos idoneos- 
que dogmatum auctores ; ac quoad tales reperis- 
sem, nulli horum quos videram acquiescere, nul- 
jum sequi, ne mihi contingeret quod cuidam aiunt 
gravi sua pernicie decepto. Non longa est fabula 


1239 


ΑΡΡΒΝΟΙΣ. 


1210 


quam hic, ut vulgo fertur, recito. Fur noctu non Α constitueram. Ibi pronuntiabam incanlamentum 


incomitatus irrepsit in domum civis opulenti. Is 
- lecto decumbens dormiensque tum forte, exper- 
rectus ad strepitum, facile intellexit fures adesse : 
cubitoque uxorem impellens et ipsam excitavit, 
insusurravitque excitate in auriculam : Quantum 
intelligo, chara conjux, circumventi latrocinio su- 
mus, nec procul a calamitate, nisi malum prever- 
timus astutia. Tu vero fac quod jubeo. Inclama ea 
vocis contentione quam videaris putare necessa- 
riam ad excutiendum mihi soporem altiorem, et 
dic : Rogo te, mi vir, unde aut quomodo parasti 
divitias hasce tam multas quibus circumfluimus ? 
Ac mihi quasi nondum sentienti, ingemina iterum 
eadem, ao lertio, voce semper contentius sublata. 


meum, in ipsam fenestram insusurrans magicum 
hoc vocabulum : Semel, semel; repeteham preterea 
quinquies. Statim & replicato septies verbo, mira 
vis carminis ! prebebant ecce sese nobis equitabi- 
les;radii superne fulg-ntis orbe pleno lunz. His 
invecti ferebamur intra wdes, nemini prorsus 
intus degentium conspicui aut observabiles signo 
sensuve (ullo. Tum iterum ego immurmorabam 
carmen meum; quo dicto quidquid pretiosum in 
illa erat domo e latebris erumpens suis confluebat 
sponte ad me. Eligebam qus placebant, portande- 
que dabam sociis. Mox rursus incantatione repetita 
inscendebamus radios lune, famulantibusque illis 
per easdem fenestras evolebamus, nos predamque 


Fecit extemplo mulier quod vir imperaverat : p in tutum recipienles. Hec fures audientes in sinu 


mussaruntque statim fures, et ne indicium sui 
jam vigilantibus preberent, immobiles heserunt, 
curiositate preterea cognoscendi quid vir respon- 
surus esset, ad silendum auscultandumque invi- 
tante. Tum velut egre tandem solutus somno vir, 
auditus est dicere : Nacti sumus, o uxor, divino 
beneficio copias opesque omnis generis plurimas : 
fruere his vescendo bibendoque, ac letam vitam 
agendo, neo curiose percontare unde ista para- 
rim ; quod indicare tibi nequeo, metu ne aliquis 
exaudiat (siunt enim et muros auritos esse): 
arcanum autem hoc tanti momenti est, ut ex ejus 
evulgatione ultima capiti fortunisque nostris per- 
nicies impendeat. Apage, mi vir (mulier reposuit), 


intempestivam hanc formidinem : nox concubia ( 


est, clausa domus, nos hio soli : quem adesse 
posse tibi flngis qui quod loqueris audiat? Respon- 
dit vir : Quandoquidem me cogis, aperiam rem 
totam ; sed vide pro eo quantum salus tibi tua 
meaque cordi est, ne unquam cuiquam prodas, 
non cognatis, non fratribus. Nam dico tibi edico- 
que iterum, si a quoquam resciatur, omnes omnia 
perdemus, euperque ipsi continuo peribimus. 
Hec videlicet (fatebor enim hioc tibi) furto lucra- 
tus universa sum, nihil non mihi congestum ex 
rapina. Pereulsa dicto mulier : Mira, inquit, mi 
vir, narras ; nam et tam multa in possessione 
nostra eunt, que difficillimum sit credita corradi 
congregarique furando potuisse ; et tua ipsius 
hanc opinionem refutat fama : vir enim bonus 
vulgo existimaris. Nempe, ait maritus, carmen 
magicum adhibui efficaoie mirifioe, cujus vi ar- 
cana ita juvabar in furando, ut quecunque con- 
cupieram quantovis numero, quantivis pretii ac 
molis essent, attraherem congereremque unde 
ac quo volebam : idemque tamen, suspicione pro- 
cul omni, existimationis apud omnes quam optimme 
possessionem inconcussam tuerer. Papas! (exclamat 
hic mulier) stupenda memoras, ut scire gestio 
quo id actum modo sit ! Et ille : Pax, inquit, sit 
rebus : si quiescis, totum audies. Prodibam ple- 
nil unio per noctem ; erant una mecum comites, 
ascendebamus in fenestras edium quas depredari 


gaudebant, aiebantque gratulantes mutuo, Bonis 
avibus huc venimus; nullis unquam furibus tam 
propitiam Laverna se prebuit. En ubi minime 
putabamus artem didicimus montes aureos paranii, 
securitate &b omni metu summa. Quin jam hinc 
indicato compendio utimur, et armis hunc suis 
petimus ? Omnes assenserunt: exspectatoque dum 
vir mulierque iterum obdormiscerent, ubi sipitos 
putarunt, progressus furum princeps ad fenestram 
per quam lune radius subibat, septies protulit 
auditum incantamentum : Semel, semel, etc., tum 
impetu insiliens quasi ad inequitendum lunari 
radio, in caput concidit, sonitu magno ; ad quem 
erumpens fuste eorrepto paterfamilias, afflictum 
valide pulsavit, ingeminaps ad ictus singulos : Tc 
quis es? At ille : Cessa, inquit, et dicam : Stalle 
credulus mihi nomen est. Idem ego ne mihi οοἳ- 
tingeret verebar, si somnia narrantibus sua multi- 
formium superstitionum preconibus citra pignus 
idoneum fidem addicerem. 


Cap. V. — Perzoes religionem a parentibus tradilam 
reprobat. Beneficentiz: vacundum statuit. Pertar- 
bationes vehementium affectuum quam sinl noriz 
parabola demonstrat. 


Interim in hac mea varia et anxia inquisitionede 
sectis, illud tenebam, ne in scelera incurrerem 
meque purum ab omni offensione servarem, que 
perniciem posset afferre. Pergens autem interro 
gare illos, qui consulti peritique putabantur dt 
dogmatibus que pro indubitatis venditabant, sata- 
gebam proponendisargumentis in contrarium meis, 
responsisque ipsorum eliciendis, salisfacere animo 
meo, deprehendereque si qua possem verilalem, 
certus ei semel invente mordicus herere. Sed cum 
ea que superciliosi illi magistri reponebant argu- 
mentationibus, veri charactem non preferreni, 
nec omnino quidquam ostenderent satis solidum, 
ut ei secure possem inniti, :estuabam ut prius el 
incertus sententie pendebam. Quare velut fes 
peregrinationum anima mea eo inclinabat, ot s 
quiescendum sibi putaret domi : tenendum. inquam, 
in negotio religionis duceret, quidquid demum pt 
rentes, et exemplo preeivissont, et verbo docerent. 














1241 


'SPRCIMEN SAPIENTIE INDORUM VET. 


1242 


Sed retorei ego eam ab isto proposito ; monuique A correptum miserum convicio trahit ad judicem, ex 


longe esse melius in priori quaerendi consilio per- 
Stare. Infirmam enim excusationem erranti fore, 
domesticam doctrinam ubi forte ipsius ductum se- 
cutus in exitium corruerit, Nam quis compertus 
magicarum artium, impune judicium evasit alle- 
gando fuisse sibi eas a patre mago traditas? Non 
sane magis quam ebrietate ac crapula quotidiana 
valetudinem corrumpens aut censori vitium objur- 
ganti satisfaciet,aut curabitur a morbis intempe- 
rantia contractis, simul ac, etsi vere, dixerit, ea so 
diciplina educatum in paterna domo, talia genito- 
rum exempla recordari.Iste me οὐ 188 perpulerunt 
&d reprobandam parentum meorum de religione 
sententiam;unde hinc repulsus quasi novo princi- 


pio in examen explorationemque sedulam secta- p 


rum animum admisi : quo dum diu versor in ne- 
gotio,animadverti magnam me jam vite partem 
emensum,senio et morti propinquare. Hac pulsata 
cogitatione mens in finis qui omnes manet et mi- 
grationis ex hoo mundo considerationem incubuit 
per attentam atque acrem eo effectu ut quidquid 
apparet seque ostentat speciose in hac quadam 
mundi scena nihil nisi umbram videretur. Statui 
autem insistendum mihi exercitationi beneflcentic 
sperans ea consecuturum me, ut bonis viris et 
preclara per vitam operatis annumoerarer. Decrevi 
etiam cavendum,ne nimius in illud ipsum quo fe- 
rebar indagandi veri studium affoctus,avocaret me 
a functione curandorum tmgrorum;sicque iners ne- 
gligendis occasionibus bene merendi, tempus otio 
contererem ; quoad me suprema dies occuparet de- 
stititum suppellectili meritorum, quam parare in 
opportunitatibus neglexissem : nam magna inest 
vis perturbationibus animum tenentibus, ad aver- 
tendam attentionem necessariam gerendis ex pre- 
senti rebus, prout declaratur brevi fabula quam 
tanti est narrare. Quidam contraxerat necessitu- 
dinem illiciti &moris eum muliere nupta;que mo- 
cho gratificata posticum paraverat per quod ipse, 
ingruente subito periculo,fügeret.Quadam die cum 
una essent, pulsavit improviso vir ad Januam, pan- 
dique fores ingressuro poscebat sibi. Turbata mu- 
Jier jubet adulterum proripere se ad ostiolnm pro- 
pe puteum, cujus clavem e vicino clavo penden- 
tem ipsi antea monstrasse se aiebat. Currit quo mit- 
tebatur hinc metu, il'inc amore 8ο desiderio tur- 
batus mechus,et ut contingit aeri cura suspensis, 
nec locum, quanquam praostensum recognoscere 
ac nec clavem januamve ipsam reperire valuit. In 
his aliquandiu tumultuatus, redit ad adulteram, 
jam magnis proximo viriappulsu sollicitam, procul- 
que acclamat :Ostium de quo dixisti avanuit; cla- 
vis non comparet:animus meus apud te est, vacare 
his querendis nequit.Cuí mulier : Eifugium parare 
potui reo, mentem dare stulto non possum;tu vero, 
ut lubet, addidit ; aderit brevi qui tibi quo dignus 
es,prebeat. Illi estuanti cursantique mnritusadul- 
tere superveniens plagas imponit luculentas:tum 


lege utique acturum. Ergo equidem in animum 
induxi non committere, ut perturbatione mentis 
ineptus actioni flam,sed sereno semper tranquillo- 
que sim animo, expeditus alacritate presenti ad 
naxandan egris operam; juvandosque quosvis ope 
quomodocunque indigentes mea; nam in commen- 
danda bene(icentia,o0mnes,in aliis licet dissentien- 
tes, summa concordia secle conveniunt. 


Cap. VI. — Perzoes, pendente adhuc deliberatione de 
religione innocenti-e ac benignitali studere decer- 
nil; ejus qui secus fecerit stultitia per parabolum 
ostenditur. 


Constitui preterea nonsolum homicidium cavere, 
ged a pulsando quodquaim, ac vi quavis inferenda 
ulli omnino temperare ; decrevi quoque abstinere 
verbis maledicis ac turpibus,non fureri,non irasci, 
nulli fresudem moliri. Abdicavi consuetudinem 
mulierum venereasque voluptates; adamavi et 
colui temperantiam, custodivi linguam meam a 
mendacio,8b omni verbo otioso et noxio; studui 
mitem ac humanum prebere me omnibus ubique. 
Alque bec statui licet nondum plane persuasus 
essem de futura resurrectione, deque premiis bo- 
norum penisque malorum post illam represen- 
tandis. Longe me abjunxi a convictu et familiari- 
late hominum improborum, affectavi consuetudi- 
nem cum honestis et justis. Pre omnibus fizum 
animo tenui,nihil esse prestantius, honestius, ama- 
bilius beneficentia ; eam et amicis potiorem, et 


C eonjuge chariorem mihi esse debere; hanc Deo vo- 


lente facile parari ; huic porro nihil comparabile, 
plus enim illam gloris afferre possidenti se quam 
parentum claritatem aut opes amicorum.Docethec 
bene mereri de omnibus, benefacta ubique spar- 
gere. Eadem, large licet tribuens, dispendia non 
sentit;sed quo plus donat, plus abundat. Non cor- 
rumpitur, non veterascit, non cireumvenitur a po- 
tentia, non horret ignem, non timet fures, non 
formidat bestias, non ullo tristi eventu conturba- 
tur : magis quin etiam in calamitate nitet, et ubi- 
que perstat intrepida. Reperiebam autem, apud 
me reputans,eos qui sectam vite huio contrariam 
amplexi, omissa benefaciendi aliis cura, sibi unis 
omni voluptate saginandis unice intenti essent, 


]) Sibi pessime consulere, et amaritiei plurimum in- 


ter luxus ac deliciarum falsas dulcedines gustare ; 
similesque istos esse homini parum sano, qui le- 
vem diecule unius jucunditatem magna pecunie 
jactura gravique rerum suarum detrimento eme- 
rit. Fuit nimirum institor gemmis peregrinis dives, 
qui artificem unionibus foraendis diurna centum 
nummorum mercede conduxit. Presto ex condi- 
cto adfuit operarius in locantis domo, ex instru- 
mentis artis Hic dum expedit se operi, videt for!e 
suspensam e clavo citharam. et eam scire se pul- 
sare signiflcat. Prascns margaritarum dominus, 
eo animadverso.Tu vero,inquit, sume sis lyram,li- 
benter operam canenti dedero. Ille arreptum or- 





1243 


APBENDIX. 124 


ganuüm non inscite tangere aggressus, mire placuit Á vite ascetarum, gustu illectus tam sancti ac salu- 


voluptuario patrono, adeo utis sua seria ludo post 
habens,totum diem inhianter audierit vibratitem 
fides tenebratorem unionem. Ad vesperam centum 
nummos citharedo petenti commotus institor, At- 
qui, mi homo,inquit, non plectri movendi, sed te- 
rebri tractandi mercedem istam pronuntiaram.Sane 
ita est,artifex ait,ceeterum mihi parato ad locatam 
operam,quis alius quam tu ipse ne defungerer obsti- 
tit? Mei judicii non eret quanti estimares avoca- 
menta tua,mihi fraudi esse non debet tibi obtempe- 
rasse : quare ne te oblectaveri8 mercenariii damno, 
promissum diurna opere pretium redde. /Equum 
dicebat, et vel invitus rhercator centum nummos 
persolvit, inelaboratis ipsi manentibus unionibus. 


bris ihstituti, magnopére affici me sensi ad istam 
professionem capessendam, meque cum his aggre- 
gandum. Rettahébar auteth. ab hac voluntate eo 
metu ne non par essem ferendis illius discipline 
laborihus,propter contratios longo usu educatio- 
nis diversissim:e contractos habitus, moresque.os- 
suetudine coalitos in naturam ; itaque verebar ne 
supra vires connisus, non modo non assequerer 
optata,sed ei damnum acciperem jacturamque pa- 
τους jam adeptorum.Illud etiam talia cogitantem 
conturbabat me, quod videbam, si mundo valedi- 
cens migrarem in solitudihem, ibique amplecterer 
institutum ascetatum, eriplendam mihl facultatem 
bene merendi de hominibus, Juvandique beneficiis 


Ad hoo exemplum ego veritus ne ludieris seria p inopes, cujus támen in exercitationem virtutis ma- 


petdérem, remisBsBionibus posui modum, attentus- 
que officii negotio me impendi totum nugis ab]ectis. 


Cap: VII. — Perzones medilione ac secessu in. re- 
Surrectionis notiliam venit.Ejus doclrinm utililas. 
Deliberatio circa professionem vilz ascelica. 
Perlesus inter hec voluptatnm vite,quod, harum 

instabilitatem et inanitatem noram, collegi me in 

considerationem altentiorem,et ut huic aptum o- 

tium nahciscerer, in solitudinem me abdidi.Ibi al- 

tius ingressus in contemplationem rerum, perma- 
gnum ejus opere fructum retuli.Iutellexi enim,na- 
ture humane statum et universi gubernationem 
mecum reputans,deesse non posse quin sil ali- 
quando futura morluorum resurrectio, ad quam 


omnes tendant suis quique viis, moribus videlicet ( 


actisque, magno discrimine sub finem deprehen- 
dendo bonorum malorumque, nunc permistim a- 
gentium.Hec ascetice discipline in secessu exer- 
cite doctrina est, quam illa velut bona mater suis 
cultoribus, uti morigeris filiis, tradit. Quantivis is- 
tud pretii momentique omnium maximi dogma est, 
unde vite recte dirigende spes et ratio pendet 
universa. Turris heo quedam munitissima est, in 
quam quise receperit,non modo tutus permanebit 
ab incursu malorum omni, sed et per eam pandi 
sibi aditum in paradisum sterne voluptatis, quo, 
8i velit, securus penetret gratulans experietur.Com- 
peri plane nihil melius attenta ista tranquillaque 
meditatione rerum ad salutem animespectantium: 
comperi autem id non usu solum meo,sed et exem- 
plis experientiaque aliorum ei se dedentium. Hos 
enim animadverti, apparere pacatos et letos sem- 
per, gratoserga omnes, suo contentos, securos; 
subaixosgeneroso contemptu cunctarum mundi va- 
nitatum, supra omnem nox aleam in alta quadatan 
arce mentis exstantes. Horum igitur felicitatem 
emulatus, livore atque invidentía repudiatis, cha- 
ritati me dedidi; spretisque fluxis ao caducis, per- 
fectionem affectavi sapientis, qua monstrante pro- 
videns futura, imperterritus ibam, certus nihil se 
objecturum quod viam intercludere ad scopum, 
quem intuebar, vere beatitudinis, meque averteret 
aut turbaret. Per huno modum experimento capto 


gnam mihi spem cohstitutam arbitrarer perennium 
bonorum aeqdulrendorum. Üuare rnetuebam ne si- 
milis flerem cànis frustum carhis ofe portanti,qui 
ejus umbram in lumine vicino majorem videns, 
omisso quod tenet,insilit ad captandum quod apps- 
ret, ac sic utrumqtie perdens, vacuus impastusque 
stultitiam seerosuam damnat. Sic subductis mecum 
rationibus spei metusque, statui sustinere me ab 
incepto non satls explorate utilitatis, permanete- 
que interim in ordine ac statu vite priori. 

Cap. VIII. — /Estus Perzonis in deliberatione de vila 
ascelica, el dislinctior nolitia vanitatis mundi, 
In hoo tamen sio constituto ne oonquiesoerem, 

abripiebat me novus estus comparantem inier se 

vitam ac a&tatum, hino ascets, illino amatoris 
mundi, et ea collatione reperientem, haud fere 
plus voluptatis ac suavitatis contingere mundanis 
quam solitariis, utcunque hi videantur omni vite 
mortalis fructu destitui, contra illi deliciis abun- 
dare. Que enim tandem iste delicie sunt, quas 
penitus introspiciens reperiebam plus ad extre- 
mum conciliare damni mostitieque quam inilio 
attulerint voluptetis?Est enim mundus instaraque 
galsm, unde quanto plus biberis, tanto plus silias ; 
instar ossis aridi, carnis odore quodam allicientis 
canem,qui miser eo redendo nihil nisi dentes at- 
terit et fauces convulnerat ; instar frustuli carnis 
rapte a vulture,in quem convolantes undique alie 
rapaces aves, abjicere predam cogunt, necessaria 
sui tuendi cura,plagisque contuso &c pugna fesso 
non alium rapine sus fructum relinquunt quamfe- 
mem et mestam memoriam inanium laborum;in- 
star vasis mellea superficie venenum suppositum 
tegentis, ex quo qui dulcedine illectus mellis, gu- 
staverit, mox cum cruciatu exanimatur; insür 
]etum somnium videntis, qui, mox evigilans in fs- 
miliares miserias revolvitur; instar fulguris mo- 
mento illuminantis nocturnum viatorem,suis δἰδ: 
tim tenebris reddendum; instar bombycis, aseidue 
nendo nihi! lucrantis,nisi sterilem continuationem 
iufiniti laboris. Talia reputans rursus resorbebar 
in desiderium vite solitarie sectande, rursusqué 
netrahebar in propositum non abdicandi vite com- 








19245 


SPECIMEN SAPIHN'TI4 INDORUM VET. 


1246 


moda,dum ed comparatis cum erumnis,anguetiis, À renda et chranda conjuge, liberis educandis, pro- 


laboribus vit$ inopis Iri solitudine dégende;haud: 
quaquam mihi f&ciendum putabdmi, ub H»ó ultto 
abjicerem, que forte posthiodum früstra requito- 
τό]. Inter hos quasi fluctus ancipites Betibüdni ao 
votorum alternis prevalentium ambigue jaetaáttüs; 
similis eram imperito judici, leviter mutatiti cal- 
culos, et rnodo damnanti quem ábsolv&rat, mox 
ΠΕ damnáverat rursus absolventi. 

Cap. IX. — Perzoes alerna spectare constituil : vile 

human miseriam describit. 

Aliquid tamen certi fructus ex his altercantis 
Becum mei animi contrariis assultibus collegi.Con- 
siderans enim tantam illam in victu cultuque duri. 
tiem ascetarum, tolerabilem ipsis, imo suavem vi- 
derijidcirco quod brevis sit, nec ultra vite mortalis 
spatium exeat ; vicissim autem excipiatur gaudiis 
&lernis : decrevi ego quoque, parvi ducere bona 
presentia, Spe ac comparatione futurorum. Hine 
quasi consolans animam meam, et comprobans 
inexplebiiia illa desideria quibus inhiaverat pro- 
fessioni vite cum virtute conjuncta, dicebam : 0 
quantum in hoo vite genere aspero destitutoque 
laborum a&rumnarumque sentitur | sed rursus 
quam brevis et fluxa est voluptas indulgenlium 
genio! quam fallax suavitas momentaneo gustu 
evanescens| Quis porro tam leve mentis, non 
abunde compensarj, non bene condiri putet ex- 
perientiam brevem parve amaritudinis exspecta- 
tione certa dulcedinis sempiterne? Quis homo est, 


cui si conditio feratur subeunde per tempus non { 


longum arcti carceris angustie, ut mox in ieterne 
amenitatis beata spatia laxetur,qui recuset aut du- 
bitet adrnittere? An non est heo vita plena dolori- 
bus; acetbá olàüibus, aniià periculis; imo quid 
hominis in terra conversatio aliud est quam jugis 
afflictio, textum necessarie miserie, continuum 
tormentum uno sevitie tenore a principio ad finem 
pertinens? Enimvero ipsa hominis prima orlgo 
quam vilis?Mucus nempe quidam (ut siunt medici) 
delapsus in uterum mulieris, ibique cum ipsius 
sanguine commistus, inde conerescens disperlitur 
in membra, moramque ducit longam in illis tene- 
bris et angustiis sine cibo et potd, tum maturo 
partus tempore, cum nixibus et summis doloribus 


ejicitur.Natus puer multiplici ministerio gerulorum D 


et nutricum, per fletus fere assiduos ad creberri- 
mum sensum famiss,itis,algoris similiumque ma- 
lorum, quibus subjacet imbecilla infantia, perdu- 
cilur ad molestissimam ipsi a&blactationem. Inde 
magistris edocendus, hoc est exeruciandus, tradi- 
tur, subigendusque terrore ac plagis ad lilteras, 
aut artes czeteramque disciplinam improbo labore 
arripiendus. Mitto febres variosque languores, et 
pejora malis remedia amarissimarum potionum. 
Sic in robustiorum educto xetatem, alius non faci- 
liorum certaminum campus aperitur,latissime pa- 
tens in curas contentionesque sollicitas diversi ge- 
ueris : in divitiis parandis partisque tuendis,que- 


movendis ; ambietidià honoribus, commerciis mi- 
scetidie,amloltiis contrahendis, invidie petitionibus 
déclinandis,perlculis judieiorum, fraudum inaidiis 
anxia providentia cavendis. Senescit inter heo 
Circumfertehs in suia ipse visceribus acvenis hostes 
nunquáni quiscentes quatuor,sanguinem,phlegtna, 
chytüi et*bilem; obséssus exterius infestis sem- 
per periculis toxicorum, viperarum, sérpentura 
genere ὑπιπὶ, tum leonum ferarumque rabidarum. 
Pretereo vaporem noxium solis ardentis, frigora 
hiemum ac nivium, pestilens zelum,luesque aure 
tractu atque halitu vulgabiles, inundantiam im- 
brium, teláà nubium et fulminum horrores. Per 
has minas nusquam non intentas, si quis varie 


Ἡ vitabundus pertingst ad deorepitam «etatem, ibi 


feperit 6ur,tandiu vixisse poniteat. Super omnia 
fnor$ ingruit incería sui exspectatione longum 
vexatis, tristissimamque a mundo, a patria domo- 
iue, a compléxu charoruüm, a liberis, consangui- 
neis, atnicis, fratribus, a spebus vite cunctis mi- 
grationem inexorabiliter edicens : multo interim 
inagis crucians, conscia suspicione penarum, ani- 
ma mox corpore Bolute,luendarum, ob non expiata 
vite scelera. Eritne quisquam sane mentis, his 
perpensis, quem hujus erumnosz2 ac corruptibilis 
vite non tedeat? qui libenter hio sit, qui volupta- 
tum et turpiufn et fugacium gustu capiatur? qui 
fluxis et caducis inediflcare spes ambitiosas et 
secure insistere non dubitet? Sit ille licet rex, sit, 
Dei singulari beneficio, cunctis nature dotibus, 
forlun& favoribus ornatus ; vigeat valetudine,gau- 
deát opibus, floreat existimatione ac fama; exstet 
alte conspicuus in arce quadam humane felicitatis 
8 cunctis vulgarium incomrhodorum protectus in- 
sultibus : feret tarhén secum quücunque ascendet 
rodentem intus tineam lente grassantis exitii, et 
irisidiantium undique calamitatum unum reperiet 
exitum in clade ultima, animam ipsi ac spiritum 
exiremis uhgoribus extortura. 

Car. X. — Infelicilas morlalium luculento. symbolo 

declaratur. 

Post hec ingressus ego rursus in altiorem con- 
siderationem rerum qua visuntur in hoc orbe, 
animadverti creaturarum omnium facile preslan- 
tissimum esse hominem,verum eumdem negligen- 
tem s8ui, àc proprie salutis inouriosum, illam post- 
habere voluptatibus sensuum. Tum sic apud me 
dixi : Similis est homo viro cuipiam fugienti a facio 
feri monocerotis,et cursusu illo delato in przcipi- 
tium imminens lacui,'ubi reperta ingenti arbore, 
conscendit in ramos ejus inferiores,iisque suspen- 
gus hesit. Nidulabantur sub cavo cortice ejus ar- 
boris angues quatuor, terebrantes ipsari, et per 
foramina, que rodendo fecerant, capita ostentan- 
tes. Despiciens inde ad radices arboris, vidit accu- 
bantem draconem immanem, vasto diduclarum 
faucium hiantem spatio, ad se, ubi decidisset, ab- 
sorbendum. Vidit e& mures duos, album unum, 


1241 


APPENDIX. 


1243 


nigrum alterum, rodere assidue illos ipsos quibus A quibus egra mortalitas innititur. Quatuor angucs 


insistebat ramos, admordentes eos sine intermis- 
sione qua parte commiltebantur trunco ; profece- 
rantque arrosione continua tantum, ut plus media 
crassitie accisa,tenui tantum segmineac velut filo 
nutanti,rarcalia illa queipsum sustentabant.plantee 
stipiti hererent. In his miser angustiis, prout par 
erat, estuabat animo, sollicitus quonam pacto ex 
tot undique ingruentibus periculis salvus evaderet. 
Tali eura suspiciens forte observavit, ex cacumine 
&rboris, ubi apes favos fecerant, mel defluens stil- 
lare, quod, usus opportunitate, gustare cep:t,tan- 
tumque illa dulcedine oblectatus est, ut oblitus 
circumstantium  monstrorum, feri morocerotis, 
horribilis dr&conis, hydrorum quatuor, duorum 
murium, ramos, quibus sustinebatur ne in gulam 
draconis caderet, stirpitus succidentium, suaviter 
acquiesceret, avide ac secure captans superne de- 
stillantem liquorem melleum.Id dum agit, abruptis 
tandem ramis, decidens infelix, esca fattus dra- 
conis inhiantis, interiit. In hac imagine ferus rhi- 
noceros designat mortem pertinacissime instantem 
homini, et quocunque se contulerit eum perse- 
quentem, nullis usquam οἱ tutis ab ea latebris. 
Lacus est vita hec misera, monstris scatens, in- 
festa naufragiis, infamis cladibus, regio infausta 
Jacrymarum. Rami duo suppositi pedibus, arrosi 
a muribus,temporarie spes et fluxi& commoditates, 


sinu ipso clausi arboris, bumores quatuor figurant, 
quorum temperie, mutuis invicem cunctorum li. 
brata certaminibus, corpus vivit; perforant ii trun- 
cum caputque exserunt, quoties unus sopra omnes 
prevalens, morbos creat, interitum  minans, nisi 
vis ejus medicaminibus retusa ad temperamentum 
concentumque redigatur. Draco inferne accubans 
Orcus est,quo inevitabiliter cuncti trudimur. Duo- 
rum murium candidus diem,ater noctem significat: 
he fulcra vite subruunt, indesinenti detractione 
spatium vivendi minuentes. Fallaces noxieque vo- 
luptates mellis superne affluentis insidiosa stilla- 
tione adumbrantur : hec enim perniciose mortales 
oblectat, avocans mentes eorum a salutis core, 


B 2ffixosque ipsos fluxis gaudiis, ne sempiterna sibi 


provideant, detinens. His ego perpensis attente 
omnibus, decrevi perstare contentus professione 
mea, magnopereque incubui ad benemerendum d: 
indigentibus, et quoquo modo, quave opera pot- 
sem, inopes juvandos : sic reputans, hanc esse de- 
bere, si ulla sit, salutis viam, speransque felicita- 
tem, cujus innatum homini desiderium eet, uli 
potissimum assectandam conatu. lta composita e 
prius memoratis fluctuaticnibus mente missus sum 
& rege Chosroe in Indiam : indeque in patriam 
redux edidi multos libros, e quibus hic unus est 
nuncupatus, Specimen Sapientia Indorum. 





SPECIMEN 
SAPIENTLE, INDORUM VETERUM 


EXBIBITUM 


DISSERTATIONIBUS PARABOLICIS QUINDECIM CUJUSDAM 
GYMNOSOPHIST/E AD ABESSALOMUM REGEM. 


DISSERTATIO PARABOLICA I. 


lieprzsentat in. Vestigatore artes ambitionis improba, conciliantis et dirimentis inter. alios. gratiam 
ad quzstum proprium eogue per omnia scelera. gressantis. Obiter multa inseruntur alia vari 


vite ac moralis doctrinz partes informantia. 


Abessalomus, Indorum rex, consuluit quemdam (; vitam, hos admonuisse verbis hujusmodi : O mei 


e suis familiaribus gymnosophistam, dicens : Volo 
8 le mibi declarari per exempla, quo modo frau- 
dulentus et malignus vir, insinuans sese inter 
amicos duos, dirimat et jn odium commutet con- 
iractam prius inter ipsos amicitiam. 

I. Ad ea in hunc modum respondit gymnoso- 
phista : 

Ferlur mercator quidam copiosus ac dives, filios 
habens pigros et per desidiam aversos ab addi- 
scenda factitandaque arte quapiam ex utilibus ad 


fllii, qui in hac vita conversatur, tribus indiget 
rebus : opum copia sufficiente ad victum et cultom, 
bona fama et existimatione apud homines, deni- 
que felici assecutione repositorum in vita fatore 
justis bonorum. Hec porro tria non aliter ulli cot- 
tingunt quam per ista quatuor, quorum primom 
est : possidere divitias juste partas ; alterum, est 
administrare ac dispeneare sapienter; tertium, ἐτ 
iia erogare indigentibus,presertim dum postulant: 
boc enim opus et in bac vita utile est et in futurs; 

















1249 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1250 


quartum denique, in occasionibus ad peccandum A puisse videatur? Huie Coronatus sic respondit : 


invitantibus sustinere se a lapsu connitique in hoc 
vi summa. Horum quatuor si quis vel unum pre- 
iermiserit, nihil perfioiet ; nisi enim erit idonea 
opum copia instructus, nec vivere ipse honeste, 
nec bene aliis poterit facere. Quod si divitiarum 
quidem aliquis aífatim habeat, male autem eas 
administret vitamque gubernet suam, cito egenis 
annumerabitur: necesse quippe est, si quantum 
expendit, utcunque id sit modicum, non curet con- 
tinue reficere, accessione damnum reparante, ut 
ejus sensim res familiaris atteratur ac tandem eva- 
nescat, velut stibium, quod paulatim imminutum 
in pulverem, consumitur. Porro si ot divitis in 
supplementum expensarum acquirantur, et in ha- 


Quid tibi cum hisce inconsultis intercogationibus? 
Enimvero nihil ulli nostrum improperi contigit, 
quo dolere debeamus. Sed ad fores nostri regis ex 
officio apparentes dimensum cum fide quotidianum 
accipimus ; in regum antem arcana curiosos adji- 
cere oculos, et abscondita improbe rimari, preter 
quam oaptu ac facultate nostra majus quiddam est, 
etiam periculo non vacat. Absiste igitur a talibus ; 
nam qui vel agere vel loqui sue sorti non conye- 
nientia audebit, omnino patietur quod simio evenit. 
Simius enim, ut aiunt, observans aliquando ligna- 
torem dantem operam trunco findendo succeseiva 
adactione duorum cuneorum, quorum semper.al- 
terum ex ea parte ubi laxabatur diductius rima, 


rum dispensatione ratio constet, inde tamen nibil p in anguetiorem et tenuius hiantem ligni fissuram 


tribuatur indigentibus,talium possessor divitiaruin 
pauper reputabitur, et sua illum copia disrumpet, 
ut contingit in canalibus aut fistulis fontium, que, 
quando non patet exitus aque jugiter influenti, 
crepant. 


II. His pueri auditis, persuasi patrie auctoritate, 
obtemperare recta monenti decreverunt, Et pri- 
mus eorum peregrinatione suscepta mereature 
gratia, dedit 6ο in viam ducens plaustrum, quod 
tauri duo trahebant. Eo itinere devenit ia paludo- 
sum locum, ubi taurorum aliter limo haustus pro- 
oubuit. Puer cum suis eum magno labore ac co- 
natu luto extraxit; caeterum ea contentione, dum 
trahit et vicissim trahitur a bestia, tautum fatiga- 
tus est, ut subsistere cogeretur, pergere ulterius 
non valens. Ipse taurus pro semimortuo relictus, 
sensim recepto spiritu progrediens, pervenit in 
campum herbosum beneque irrignum, ubi mansit 
attendens pastui. Nec multum in medio tempus, 
cum impinguatus incrassatusque capit terram fo- 
dere cornibus et mugitus edere acutos. Diversaba- 
tur autem non longe hino leo rex belluarum, nu- 
merosum circa 8e habens satellitium bestiarum 
omnis generis. Aderant enim ei leones et ursi, lupi 
et lepores, pardi et vulpes, thoes et lvcopantheres, 
omtereque brutarum animantium species. Porro 
leo iste ex servili conditione, fortuna quadam eve- 
ctus ad regnum, haud dignus erat illo loco ; sti- 
gumatias et perforatus nares; plane degener quidam 
expersque consilii. Hic auditis tauri mugitibus, 
soni minacis vehementia perculsus misere copit 
estuare frangique animo ; dissimulare tamen cu- 
ravit formidinem pudendam, ne venerationem apud 
suos detecta ignavia perderet. Stetit igitur uno in 
loco immobilis. 


lil. Apparebant autem ei familiari accensorum 
ministerio thoes duo, quorum alteri Coronato, al- 
teri Vestigatori nomen erat : versuti ambo et so- 
lertes; sed Vestigator aliquando astutior pravique 
animi, naturali flagrans desiderio res omnes usque 
ad intimum scrutandi. Is tunc Coronato dixit. Quid 
dicamus, o sodalis, esse causm cur hic leo noster 
dominus immobiliter defixus preter morem obtor- 


intrudebat ; sicque trunco insidens ab uno ejus 
capite ad alterum sensim procedebat : id, inquam, 
&dmirans simius, explorare quid ageretur voluit. 
Ergo ligno οἱ ipse post fabrum inequitans inspe- 
clabat attentissime, quando ecce discedentibus la- 
tius segmentis, fragmen quoddam acutissimum 
curiosuli se genitalibus infixit. llle exanimatus 
acri punctu doloris ejulatum dedit maximum. Re- 
spectans ad sonum faber,molestum interpellatorem 
operis plagis egregie contusum, calce procul ab- 
jecit. Nihil mitius impendet tibi si curiosus esse 
pergis. 


IV. Ad ea reposuit Vestigator : Jam noveram que 
mons*s; sed et illud scias velim, esse tamen pre- 


C clarum attollere aliquando animum ab humilitate 


status sui, audereque aspirare ad gloriam, cujus 
qui flunt compotes, et amicis gaudium et invidis 
moerorem de se creant : quod quid prestabilius 8ο 
majus ? Pusillorum porro atque humi repentium 
animorum est, tenere ge angustis finibus, conten- 
ium esse modico quod adest, nihil ultra ambire. 
Nam et canis ossi aridissimo forte occurrenti ro- 
dendo secure accubat; verum excelsioris vir spi- 
ritus, acquiescere minimis infimisque dedignatus, 
generosum in se digna persequenda impetum ex- 
pedit, velut leo sequens leporem, si obiter came- 
lus occurrerit, huic instat, pusilla preda contempta. 
An nescia canem quidem caudae adulatricis motu 
gervili, panem cibarium eblandiri, seque putare 
beatum si nactus forte sit ; magnum contra ele- 
phantem fastidiose admittere bonos etiam ultro 
oblatos cibos, nec nisi supplici vix tandem assen- 
tatione exoratum ad vescendum adduci? Apage 
sordidas angustias constricte in arctum mentis, 
nihil ultra necessarium affectantis usum : me juvet 
adipisci, supra sortem crescendo, unde cum satur 
domi fuero in alios effundam, aura mulcendus po- 
pulari. Hoc viri est magnanimi, sublimia tentantis, 
liberalis : quem etsi casus ante tempus preclara 
conanlem fatalis afflixerit, perdiu tamen vulgo 
vixisse censeatur, tantum adjungente fama spatio 
vivendi quantum calamitas detraxerit. Isti autem 
quos narras minutuli, cireumspeoti trepide obnoxii, 


1291 


APPENDIX. 


1209 


ad omnem motum folii paventes, aibi boni unie, A ptus ao sortis, frigel apud audientes el spernitur. 


vivunt inglorii el cunctis ignorabilas ; vel si anno- 
rum numerum a leva promoverint ad dexteram, 
in deorepite licet senio, mori pueruli videatur. 

V. Occurrit his contra Coronatus. Bt is!a, in- 
quiens, qu: declamasti, nos quoque, 9 bone, nove- 
ramus; ceterum sic habe, suam esse unicuique 
constitutam mensuram elaritatis atque fortune : 
quare qui inter honoratos et ipse honore dignatus 
fulget, recte sibi ac sue quieti consuluerit, si pru- 
riginem ambitiosam assurgendi altius compescens, 
in suo sedebat gradu tranquillus. Quid ergo nos 
aliud quaeramus, qui ambo gratiosi apud principem 
in amplo ministerio versamur? Cui hoo non est 
gatis, nihil sufficiet. Atqui, alt Vestigator, omnes 


aule ac regni, viteeque adeo ao mundi dignitates B 


in commune proponuntur premia merentium, fru- 
etus audentium. Itaque tanquam ad palmam in 
medio positam jus arbiteiumque euique est cur- 
rendi el experiundi quid possit. Ex discrimine 
porro generosi et ignavi patebit utrius alteri pre- 
optanda conditio sit : generosus semper ascendit, 
ignavus continue se deprimit. Cum autem, ut pa- 
lam est, arduum laboriosumque sit in sublime niti, 
facillimum vero ac proaum deorsum tendere, nemo 
non videt quando prestantius laudabiliusque sit 
emergere in altum, ac surgere conari, quam desi- 
dere patienter in inflmo. Igitur quis dubitet sequi 
quemque debere quod esse constat excellenfins, 
nosque adeo vilis inertie damnandos, ei modiois 
indormiamus, ad magna invitati. Equidem arripere 


Bib ita sane, respondit Coronatusa, vinpogs omse 
ingenio dum dieputabis eoram rege : an iu pus 
Bolere principes ampleeti summo favore prestaa- 
tissimum quemque ? Atqui viti illi suat similes, 
qua& pampinis suis cingit ao stringit non optimus 
arborum, sed proximas. Favores regis illis servan- 
tur, qui intimo ipsi diulurnoque eonvieln am: 
mendati, preferuntur cunotis, prejudieio quodam 
antique familiaritatis : & qua tu eum longe haste- 
nus abfueris, novus seilicet istie, otiam pro igno 
to negligendus appurebis. Ad ea Vestigator. Nos 
inaudita mihi, nee falsa, inquit, disseris; es. 
terum, οἱ illud novi istos, quos narras regi est 
intimos, primum aliquande ad cum aceessum ba- 
buisse, nunquam antea visos, et ex humili ad ü- 
lam dignationem eyeotos 1 quidni et ego inehoem 
spem istam, et unus ex iis evadere eontendum, 
quideineeps familiaritate principis honorandisunt? 
Novi autem ei ego methodum regibus plaeendi 
preceptis hisce vulgo celebribus contentam : Fe- 
sium abjiee, iram doma, contumeliam gustine, 
cunctis cede, Hao obseevana ineinnaba me cilo in 
gratiam principis, Aga sane, Coronalog reposil, 
finge nune primum teadmitii ad pongressum quo 
tidianum domini leonis, quamodo te gares ul eju 
tihj onneilias amorem ? Dioam, ipquit Veatigale? : 
principio pernogeam indolem ajug ae nalpram, que 
inclinat, unde abhorreat; tum animadverleps pro- 
pendere ipsum ad aggrediendpm aliquid utils, ad- 
dam stimulos eurrenti, magnopere auetor fiam id 


constitui ocoasionem aresaandi quam benignam of- 6 sgendi quod vult, enumerans rei commoda, que 


fert ista formido domini leonis, et tam ipsius quam 
cohortia 8ο comitatus universi estus atque ineer- 
titudo consilii. Adire illum juvat et pencontando 
elicere quid cogitet. Quis scit enim an nom inde 
mihi nasci opportunitas poasit novm cujuspiam 
dignitatis impetrande. 

VI. Unde autem, reposuit Coronatus, dic, ama- 
bo, tibi constat, estuare, ut ais, et formidare no- 
Btrum regem? Nempe,inquit Vestigator,ejus animi 
sensus intimus mihi pellucet ex habitu et vultu. 
Solertis quippe ac ratione non frustra predite 
mentis est aroana ex apparentibus intelligere, ul- 
iraque superficiom conjecture ductu ad introspi- 
ciendum niti. Ad ea Coronatus. Tu vero, inquit, 
quo fundamento speras adepturum te gratiam leo- 
nis, nihil ei unquam precipuo studio gratificatus, 
neque artem callens illam multiplicem ac spissam 
delioiendi sermone regum animos, amoremque il- 
lorum in te vertendi : quippe qui nee ils a puero 
sis imbutus disciplinis quas cum principes liberali 
educatione pereeperint, in iis etlam requirunt 
quorum familiari eonguetudine se ambiri patiantur, 
Mitte ista querere. Vestigater ait, dextri enim et 
presentis ingenii vir facile in talibus defectum 
educationis supplet, perite disserendo naturali ju- 
dicio de his qux non didicit in scholis : qui autem 
talis nen est, is etlam argumenta tractans sui 68: 


ubi voli cempos perpeperit, mo laudabit, uii pro- 
vidum, mihiqua assuescet fidere ; qnando auiem 
cognovero ipsum aliquid exitu noxium tenue, de 
hortahor,'perianlum denuntians, sed blanda illod 
dexireque facigm, ut olfengignam vitem, Λίο ae- 
8geuturua videar, ut mg leo amet, aliisque prplent. 
Quemadmodum enim pagsim homines pielura de- 
lectantur, naturam arte adumbrante, resque uli sé 
babente exhibentie oculis, itg prineipas pulo geu- 
dere colloquiis eorum, qui momenta negotiorum 
ancipitesque oaptorum exitus, ipsia qualia sunl 
sermone representarg, ac quasi figurare, prri- 
dendo premonendoque grate norunt. 


VII. Tum Coronatus, Quandoquidem istius, ait, 
consilii certus es, unum te admonebo : magna tibi 
opus vigilia cautionis, utique inchoanti negotium 
ambiguum multeque obnoxium invidie. Audivi 
scriptam esse in libris sapientum effata referenti- 
bus, tria quedam esse que nemo prudens libenter 
aggrediatur, nemo aggressus innoxie obierii : τα” 
ciare intime oum prinoipe, bibere venenum, er- 
canum credere mulieri. Similis enim princeps es! 
vertiei amesno illi quidem uberique moniis pr*- 
rupti preteotique undique inviis rupibes, 6559 
apex supremus letus greminibue,abendans pemis, 
sed οἱ feris omnis generia lustra illic habentibus, 
infestus, aditus habet per preeeipitia difBeiles, com- 








1253 SPECIMEN SAPIENTIA INDORUM VET. - 1254 
moralionem periculosissimam. Vera mones, ait À error imperantium publice perniciosus, dispen- 


Vesligator, sed qui pon periclilatur atque audet, 
yotorum compos nunquam fit. Magnanimarum est 
discrimen pro spe pacisci ; circumspeectantes au- 
tem omnia, pec certamimis ullius jacere aleam 
audentes, ceria manet míepng miseris ppesessio. 
Et hoc enim ego e dictatis sapientum augivi, tria 
esse qua. nemo pusillanimie aggreditur; gomver- 
Sari cum principibus, nave maria frajicere, pugna 
cominus lacesgere armatum inimicum. Duas video 
gtationes virg magnanimo propositas, aulas regnan- 
tium, aut solitudines qscetarum : sicut elepban- 
teg partim in silvis degunt, partim in palatiis 
&luntur. Hiec, que multa commemoras, ait ser- 
monem ahrumpeps Coropatus, me quidem de sen- 
tentia non dimoven!; tu abi, et fac ut vis tgo pe- 
riculo. 


VII. Digressus sub bs»o Vestigator, leonem 
adiens, profundissime primum adorav t. Qui leo: 
Heus tu, inquit, ubi latuisti tandiu ? Respondit 
Vegtigator: Assidue adstiti ad regias tuas fores, 
intentus in oecasionem navande opere in quopiam 
obsequio majestatis tue. Scio enim vos magnos 
reges interdum quibusdam egere ministeriis vi- 
lium pePeonarum, nec raro quosdam e fece vulgi 
utilissime oeoperari negollis maximis ; eoque non 
aspernari summos imperalores humilium quoque 
elientulerum prornpta in servitium ipsorum studia 
sicut eui prurit aurieula, stipulam nonnunquam 
humo tollens, ea uti non dedignatur in aure scal- 


penda purgandaque. Pape ! exclamat hec audiens (j 


ad familiares leo, quam probum prudentemque 
virum haelenus ignoravimus | Credo equidem, multi 
talesin occulto marcent qui optimo publicoin famam 
extrahaniur: nimirum, ut prunis cinere abrutis 
venius, aut casue aliquia opus est, per quem, dif- 
flata sub qua jacebant favilla, luoem explieent 
suam, aereque potiantup: ita hune quedam de- 
mum fortuna congressus nostri in notitiam protu- 
lit, indignum profeoto qui lateret. Ex his ut sensit 
Vestigater haud se displieere principi, tanto au- 
dentius subintulit : Vellem equidem, domine, 
quod e re tua et publica futurum arbitror, aulicos 
tuos omnes proferre apud te candide sensus inti- 
mos suorum animorum, et presertim in occasioni- 
bus rerum gerendarum, quid convenire, quid ex- 
pedire judieent edere: nam hinc fiel ut et ab 
exacta judicii tui censura unaqueque sententia 
notam suo merito congruentem accipiat, el de 
personis, ipsis, quid valeant ex hisce speciminibus 
solertia ac sapientie oujusque, notitia eum prineipi 
tum senatui paretur, utrisque utilis ad plurima. 
Enimvero quoad semina varia terree commissa in 
sinu arvi delileseunt, nulle adhuc germine foras 
misso, neo de qualitate ipsorum neo de soli uber- 
tate judieium ferri oertum potest : idem plane 
vsu vobit in ingeniis, que qualia sint ignoretur ne- 
cesse est, doneo arconos oogitationum fotus in 
lueem enuntiando produxerint. Hinc vitabitur 


Sandi prepostere premia, officiaque iandandi, 
perversiqne mulio ridicula magis àc noxia quam 
8i tiaras pedibus, calceos oapitibus aptarent. 
Probe enim perspeoto enjusque captu facile tuerit 
ornamenta dotibus cum proportiona agcommodare, 
vitata stultiua inaciliesimi gemmarii, quem ferunt 
hyasjnthum longe apaciosigsimum et prelii maximi 
pale annuli plumbhei vilissime indidisge, eoque 
faoto contumelia quidam  indijgniesima violasse 
nobilissimam gemmam, plustamen ipai sihi dede- 
eoris eonspivisse. Tanti refert notos penitus prin- 
cipi subditos, imperatori milites esse: quippe 
successua negotiorum et bellorum plerumque pen- 
dent & eerto et prudenti daleetu idoneorum adhi- 
bitorum ad eas res gerendas, que aj cujyis forte 
occurrenti et ignoto temere aommendentur, cor- 
rumpi feedoque exitu damnari neaesae sit. l/niver- 
sim autem promiscua et inexplorata multitudo 
presclaris inepta faoinoribus est. Palme illustres 
operumque immortalium mansura in evum decora 
paucorum fere ae previa nolisia in experimenta 
produciorum virtuli aique industrie debentur. 
Bio gemm:e parvula vastas saxorum aut similis 
oujusvis malerie moles usu ae pretio longe su- 
perant. Que reputantem decet principem, nullius 
Bibi subjeetorum quantamvis humilitatem sortisque 
tenuitatem ita despicere, ut eognoseere quid in- 
tus habeat non curet, Parvr enim cum ad magna 
conferunt, parva, ut vulgo dioitur, esse desinunt: 
unde pur est reolpublice preposilum non eos solum 
gua familiaritate dignari, qui genere aut opibus 
prefulgent, sed et eos admitlere quos animi ao 
nature doles instrumenta publicorum oommodo- 
rum apta effeiunt; ae neque attendere ad eos 
tantum quos eiroa se habet, verum explorare longe 
motosque ae mumeratos habere solertes gnavos, 
ubiounque demum vivant, eosdemque in tompore 
acoersepe. Siout enim, lieel nobis propius nihil 
intimeque ad rmeotius quam oorpus et membra nostra 
git, (amen cum hee turbari morbo oontigerit, mo. 
dicamenta e longinquo requirimus. per qua suum 
iis temperamentum el prior habitudo reponatur: 
βίο pigeredominantem non debet, peregreinterdum 
querere qui reipubliee consulant quod sepe do- 
mestici minus possunt. Mures in palatiis el nas- 
cuntur et vivunt adeoque ex eadem plerumque 
penu eum prinoipibus vescuntur: neminem {8- 
men vidiprincipum qui contubernales soricesquam 
proeul in silvis ac montibus et ortos et educatos 
aecipitres pluri mstimet. Imo iste, licet in pe- 
netralibus genit alteque, sordide ac furaces be- 
gtiolee spernuntur ; peregriuus ille ex suis agris ac 
montibus propter utilitatem feloo expetitur; per- 
dus regie pascitur, prinoipisque sape ipsius 
brachio gestatur. 

IX. Hao locuto Vestigatore, vehementer admi- 


rans leo, conversus ad familiares dixit: Plane jam 
persuasus sum, debere principem non contemnere 


1255 


APPENDIX. 


1256 


viros industrios et dotibus preditos preclaris, À becillem iastabilemque turbavit animum. Quid 


etiam si infima sorle ac fece vulgi sint; sed ta- 
les et negotiis adhibere et honoribus aflicere, prout 
digni sunt, utcunque ceteri omnes id moleste fe- 
rant. Ea verba novum  Vestigatori el forlius quam 
priora argumentum fuerunt ad intelligendum bene 
uffectum erga sese leonem esse, ac non parum pro- 
pensum ad favendum ipsi ; quaretempus id aptum 
ratus cum illo libere agendi, seorsum ac sine ar- 
bitris conventum his verbis alloquitur: Quid est, 
o domine, quod longo jam tempore immotus ma- 
nes, nec ex loco ἰβίο in alterum transis ? Deoreve- 
rat hec audiens leo dissimulare, respondendo, 
formidinem suam : sed eum forte accidisset eo ipso 
momento ingeminari mugitus tauri, tegere metum 


non potuit, quo est intime concussus usque ad B 


pallorem tremoremque manifestum. Quare, omisso 
tamquam inutili conatu celandi id quod sponte só 
prodebat, Vereor nimirum, ait, ne corpus bestie 
cujus isti mugitus sunt, magnitudini terrilice hujus 
vocis proportione respondeat ; adeoque tam vastum 
et validum sit, ut nobis imparibus ad ferum istud 
animal debellandum, necessitas incumbat ex hoo 
loco fugiendi. Subjecit Vestigator: Ne consternet 
te, domine, hoc tonitru, inania enim plerumque 
terricula ejusmodi deprehenduntur explorantibus 
ad liquidum. Quam in rem accipe quid vulpi con- 
tigerit : Heo famelica predam querens, largam ex 
volo reperit in quadam silva; sed ne secure vesce- 
retu" obatabat terribilis strepitus ex alto ingruens ; 
nempe tympanum quispiam de remo vicina arbo- 


ris suspenderat ; et mote aura frondes ad illud al- C 


liso fragorem edebant alte resonantem et formido- 
lose minacem. Eo turbata misera vulpes sa;inam 
&nte oculos paratam pinguis et copiose ferine, 
pressa licet acri desiderio edendi, attingere non 
audebat, timide cireumspiciens, sese contrahens, 
et ad omnes impulsus tympani (crebri autem hi 
erant aspirante vento) totis artubus contremiscens. 
Durante longius ea miseria, consilio e re capto 
vulpecula cum observasset erumpere sonuni istum 
horrificum ex arca quadam orbicularis forme alte 
suspensa, dedit operem, omnem, quod aiunt, fu- 
nem movens ut eam inde dejiceret : non Írustra, 
concidit enim tandem tympanum et lapsu confra- 
ctum est. Contingere id tum vulpes ausa propius- 


egi, aiebat secum tacitus leo, quod versulo isti 
nunc primum noto me totum effudi ? Atqui artium 
imperandi una neo postrema est, non fidere iis 
quos diu superbe contempseris, non ambitiosis 
non cupidis, non fraudatis mercede laborum, non 
opibus aut dignitate spoliatis. Hic Vestigator, in- 
genii, ut apparet, astutissimi, diutissime neglectus 
8 me ad meas fores inglorius jacuit ; et ego tali ir- 
ritatum contumelia primo repente conygressu ar- 
canorum imprudens meorum omnium festinavi 
conscium facere. Quid autem attinuit preterea 
eumdem ad taurum videndum mittere, cum mani- 
festo periculo, ne is ubi meuin adversarium ma- 
jorem 8ο valentiorem observaverit, contemnat 
deinceps me, quem eatenus tantum bhonoraverat, 
quatenus nondum comparaverat cum potentior. 
Hzc apud se reputanti anxie leoni supervenit Ve- 
stigator a tauro convento redux, quem leo solum 
conspicatut, sumpto animo dissimulataque tristi- 
tia, compellavit in hunc modum : Exspectatus ad- 
venis ; age, refer quid egisti ? Vidi, ait Vestigator, 
ut jussisti, vocalissimum illud animal. Taurus hic 
est. Àccessi ad eum cominus, allocutusque sum, 
nec quidquam ex eo damni aut molestie accepi. 
Quid tum postea ? leo inquit ; indene colligisimbe- 
cillum ad nocendum taurum esse? An nescis vio- 
lentissimos turbines parcere interdum humilibus 
arbustis, eosdemque procerissimas quercus imis 
exstirpatas radicibus frangere ? Ad ea Vestigator fi- 
denter arridens, Cave oredas, inquit, domine, hu- 
jusmodi animal robustissimum esse: quin, si 
velis, sistam huc illud tibi, obnoxiumque sc sub 
manu tua statuam. Delectatus promisso leo, Age 
sane quod polliceris, ait, nihil mihi possis gratius 
facere. Continuoque Vestigator regressus ad tau- 
rum, dicit illi prefldenter: Heus tu, hic adsum 
ad te missus a leone, qui magnopere mandat ui 
continuo venias ad se, denuntians, si obtempert- 
veris, gratiam tibi se facturum neglecti hactenus 
officii, nec ponas repetiturum eo meritas quod 
tandiu in tania vicinia omiseris debitam majestati 
ejus venerationem reddere. Ais an negas? expedi 
responsum ; nam si dubitas, refero stalim ad ipsum 
quidquid de te comperi : moras enim irahere non 

acat. Ecquis autem, respondit taurus, leo hic esl 


. 9 9 . . γ 
que iutueri, deprehendit cavum inaue pelle tenui ἢ horum, auctor mandatorum, et ubinam habitat? 


contectutu, irridcusque: Pape, inquit, quam men- 
dax species falsumque indicium tumoris est! ut 
turgida hio vocalissimaque corpora inaniie intus 
oxhausta vanisaimis, ridicule minantur et risum 
debent ! Simile uos quidpiam, domine, hodie pa- 
limur, fremitu quam minaci, tam irrito animalis 
hujus territi. Quin si jubes ad illud accedam, et 
explorato quid demum sit, ad te curriculo refe- 
rum. 


X. Annuit leo, misitque ipsum. Ceterum atatim 
eo profecto mostissima ejus facti poenitenlia im- 


Ad ea Vestigator, Rex est, inquit, magnus beslia- 
rum, et hic in. propinquo casira metatus sua esi, 
ubi stet in augustali, numeroso circumstante fere- 
rum exercitu, quibus imperat. Territus his taurus 
secutus, dicentem est, leonique a Vestigatore obla- 
tus, ei se humillime subjecit. Hunc humaniter leo 
excipiens etiam perconiatus benigne est de fortu- 
na ac rerum suarum statu. Retulit ex fide taurus 
cuncta, gratieque non vulguris apud leonem lo- 
cum invenit, adeo ut hic ei bona omnia promilte- 
ret, eodemque jam nuno ministro summarum re 
rum ulelur. Αο brevi tuurus eo pervenit, ul au- 








1251 


SPECIMEN SAPIENTIAS INDORUM VET. 


1258 


etoritate ac polentia longe omnibus leoni subjectis Α pDrebere,ubi mansuetudinem et speciem clementiae 


antecelleret. 


XI. Haec cernens Vestigator acri livore ringeba- 
tur.Ac eum diu secum reputans volutasset plu- 
rima, veterem tandem sodalem Coronatum adiens, 
erupit in sinu amici stomachum, et apud fldas 
aures cegritudinem animi arcanaque consilia fateri 
ausus, Et miraris, et miseraris profecto, inquit, 
πηθ,αδί tam infeliciter operam locaviin conciliando 
leoni tauro, utipsi miser mihi exitium confecerim 
ingratissimis benefaciens. Scis unam dexire ac 
perite discussi suspiciones,que taurum et leonem 
invicem commissure videbantur, gravi utriusque 
periculo. Inde autem quid evenit? Nempe ut illi 
per me conciliati felices imperent, rerumque, me 
excluao,potiantur : rege, ουἱ euram exemi mole- 
stissimam, tam sibi utilis mei ministerii oblito, et 
ipsum illum prius formidatum adversarium, post- 
quam mea industria sibi subjectum habuit, in mei 
longe submoti locum ad dignitatem promovente. 
Video, inquit Coronsatus, et sentire jam incipio 
non prorsus vana monuisse me, cum illa que du- 
dum audisti, aggredi ad hoc negotium tibi paranti, 
disserueram. Quid autem circa ea qua nunc in- 
stant consilii capis, quidve paras agere? Volo, 
inquit Vestigator, in pristinam reponi gratiam, re- 
cuperareque dignitatem interversam; et spero viam 
ad id aliquam inventurum me, tria faciendo que 
virum prudentem agere convenit. Hujus enim offi- 
cium est, primum considerare que ipsi evenerunt 
bona malaque, ac causis utrorumque deprehensis, 
illa quidem fugere unde crta sibi mala compererit, 
ca contra sequi ac procurare eummto studio quibus 
se senserit adjutum. Inspicere deinde idem atten- 
teque debet perpendere que ipsum presentia cir- 
cumstaat commoda incommodaque, totoque nisu 
conari illa quidem tenere sibique asserere, hec 
autem quam longissime avertere ac propulsare. 
Postremo in futurum ipsi consulendum est. In his 
ego dum animum verso non segniter, sic reperio 
tandem, subducta consiliorum summa,plane mibi 
occidendum dolo quodam taurum esse : sic enim 
et iter aperiens ad recuperationem potentia prio- 
ris optime mihi consulam, et leonem ipsum novo 
beneficio devinciam. Hoc postremum quod ais non 
intelligo, inquit Coronatus; nam ut beneficium 
leoni esset cedes tauri, oporteret huno incommo- 
dare illi, quod contra east; nam ex quo taurus 
leoni servit, satis bono, ut videtur, loco res hujus 
sunt. Falleris, respondit Vestigator, contemptibi- 
lem quippe se leo,et per hoc insidiis opportunum 
apud suos omnes reddidit, isto nimio in taurum 
studio, quem inconsulte cunctis pretulit. Sex au- 
tem errata regum sunt, quibus auclioritatem per- 
dunt et gladios rebellium in se acuunt. Primum 
est ibi resolvi in lenitatem flaccidam, ubi austera 
geveritate opus fuerat ; secundum, in contrarium 
exiremum peccans, ibi se ferocem et implacidum 


PATROL. GR. CXLIII. 


affectari res poscebat; tertium, non dare ipsos 
operam,ut eruditorum,prudentorum,fidorum sem- 
per apud seconsiliariorum copiam habeant ; quar- 
tum,permittere digladiari inler se subditos ac in 
factiones scindi; quintum, non moderari affecti- 
bus,sed cupiditate, libidine ac presertim ira ef- 
ferri se sinere ; sextum denique, non invigilare ju- 
giter intentos eos in contingere plerumque so- 
litas mutationes temporum, et adversum casus 
omnes,quotquot exsistere quavis conversione pos- 
sint, non ex longo providisse idonea presidia, 
parataque ad rcanum tenere. 


XII.Quomodo vero poteris, ait Coronatus, tau- 
rum circumvenire multo potentiorem te, amico- 
rumque ac clientum validis opibus subnixum? 
Respondit Vestigator : Ne contemnas, heus tu, 
nimium tenuitatem et imbecillitatem meam. Vi- 
etoria, si nescis,non est alligata lacertis ac robori, 
sepeque vidimus valentiores ab infirmioribus pro- 
etratos. Ad ea Coronatus, Vera loqueris, ait, sed 
vide, ne ubi perpetraveris quod paras, in perni- 
ciem laborasse te propriam sero intelligas ; multis 
enim paria machinatis id contigit, et tanti est que- 
dam hic ejus generis exempla memorasse. Ascetae 
cuidam solitudinis sue perteso accedere libuit ad 
regiam, et,ut ibi est solitum, opes assentatione 
nundinari. Nec voto excidit : delinitus enim ejus 
obsequiis rex magno eum numero donavit conchy- 
liatorum stromatum et vestis attalice summi pre- 
tii.Rediit onustus opima preda solitarius avarus 
in suum rusculum, et magno fruotu se peocasse 
contra professionem suam in sinu gratulabatur. 
Breve gaudium id fuit. Latrunculus, re cognita, 
senem adit:narrat fessum se mundi tumultuum, 
appulisse animum ad desiderium vita tranquille; 
atque adeo ipso, si dignaretur, magistro cupere 
ponere tirocinium sanctioris discipline : sio enim, 
consideratis comparatisque multis, statuisse,haud 
8e posse alibi reperire perfectius exemplar virtu- 
tum egregiarum, cuique intuendo exprimendoque 
imitatione utilius attenderet. Quid multa ? admit- 
titur ; simulat studium, fidem facit sincere volun- 
tatis, ac paucis diebus facultatem nactus quam vo- 
lebat, convasata senis supellectile strenue aufugit. 


D Ictus damno solitiarius datse in viam ut furem 


quaereret. Apparet eunti primum omen, commissa 
in agro pugna arietum duorum, magna ira,lateque 
resonante collinarum sonitu frontium incursan- 
tium invicem. Tulpecula, sono excita, utrique in- 
sidians accurrit, e& dum eventum exspectat, sibi, 
ut sperabat futurum utilem, tanti certaminis, in- 
terim sanguis large fluens e vulneribus pugnan- 
tium illi salivam movit; quare accedens copit 
lingere, auspicarique quasi promulsidem uberioris 
mox affluxure conse. Verum illi caro constitit 
sua cupiditas : nam acti furiis ire recrudescentis 
ambo emuli, dum infesti se mutuo impetunt, vul- 


40 


1259 


APPENDIX. 


1260 


pem forte incurrentem mediam vehementissimo A vita indignum profitetur obnoxie. Tundit ad hec 


capitum allisu contriverunt. 


XIII. Pergens asceta copto itinere, vespere 
incidit in coriarium 88tis humanum, qui reveri- 
tus hospitem, deduxit domum  uxorique com- 
mendavit, excusaus se condixisse amico ad co- 
nam.Habebat amatorem conjux coriarii, el seque- 
Btra flagitiosi commercii vicina utebantur,uxore ar- 
tificis umbellarum ; cui tunc in aurem, secura ho- 
spitis. Curre,ait, amico nuntiatempus esse venien- 
di cum vir abest. Fluxit inde sat multum spatii, 
morante,nescio quam ob causam, adultero : qui 
ubi tandem ad fores astitit, ecce jam redux coria- 
rius domum intrabat. Multum is vini cena illa ex- 
hauserat, nec constabat plane sensibus; tamen 


pectus,in genua procidit, veniam rogat, eternum 
amorem venerationemque pollicetur. 


XIV. Lena interim misera dormientem, nocte 
utique concubia, domi virum nacta, aesidebat ge- 
mens jacentis lecto, sollicita quam causam allega- 
ret deprehendendi mox vulneris. Dum multa deli- 
berat, et nihil expedit, signo admonitus familiari 
secundi gallicinii umbellarius, strato se proripit, 
ac inter sumendas vestes de more uxorem excitans, 
Cedo, inquit, da ín manus quamprimum in oflici- 
nam ad opus profecturo instrumenta laboris no- 
stri.Utuntur umbraculorum e pellibus sutores, 
preter acus et forfices similiaque, brevi presertim 
sed lato cultro,semilunaris forme, cum manubrio 


tali loco et tempore compti Juvenis occursus haud B a tergo, rotundo nec longo, quo arrepto pelles su- 


temere suspicionem movit. Temperavit nihilomi- 
nus facto dictove graviori, et illum modo torve 
intuitus, des subit, portans intus acre jurgium 
ad uxorem ;quam,ut primum apparuit, plagis con- 
iusam ad lecti fulcrum alligat;ac repente,quod du- 
dum poscebat gravatum mero caput, sommo se 
tradit. Stertente jam viro, vocat susurro mulier 
prope latentem lenam ; et, Amabo, inquit, solve tan- 
tisper me, teque vicariam ad breve spetium his 
commoda vinculis. Admonebo e fenestra paucis 
verbis amasium, extra ut tute indicasti presto- 
lantem, nos hic ejus causa vexari, quamprimum 
abeat et suspiciones vitet, moxque huc me ligan- 
dam iterum reddam. Necesse autem est hic mei 
loco perstare te, ne ille, forte evigilans, et fu- 
gisse rne sentiens, erumpat in furias. Dictum, fa- 
ctum.At ecce dum moratur adultera, coriarius ex- 
pergiscitur, uxorem vocat. Lena ne voce de- 
prehendatur,silet ; iterum,tertio, contentiori sem- 
per sono nomen inclamat. Surdo canitur. Ad ex- 
tremum vooiferatur excandescepns : Que hec, ma- 
lum! contumacia? simulque arrepto per tenebras 
cultello,negantis,ut putabat, contumeliose respon- 
sum uxoris nasum abscindit; rursusque pregra- 
vante crapula soporem repetit. Redit uxor, adul- 
tero dimisso, ejulatumque magno conatu premen- 
tis lene locum et vincula resumit, ipsa domuin 
cum naso in manu remissa.Ea digressa incipit va- 
fra mulier clara voce invocare deos omnes, testes 
innocenti scilicet suc, ac de industria sono tan- 
to qui posset sopitum excitare, vetularum super- 
gtitionibus tristas formulas sine finereplicat.Excus- 
so hisce clamoribus somno indignatus vir:Non ces- 
sabis, inquit, obstrepere vel malo domita trivene- 
fica?8i pergis, post nasum linguam exscindam.Non 
prius quidem,inquit illa, quam ex hac audieris, vir- 
tutem meam coelesti esse testimonio probatam; nam 
exorati justis meis precibus dei,nasum mihi a te im- 
pie truncatum reddiderunt. Perculsus dicto vir 
raptim exsurgens lychnum accendit,et nasum uxo- 
ris,cujus exsecti cruore manus adhuc habebat in. 
fectas,sine cicatricis vestigio sanum videns, san- 
ctam ipsam et diis suo merito charam,se reum eí 


per tabulam extensas incumbendo, et semiorbicu- 
larem cultri ambitum gyrando, secant: novaculam 
coriariam dixeris. Hanc unam ex oranibus, poscer.- 
ti artis organa marito, perrexit in ténebris uxor 
obtrudere,excipiente contra illo, Da cuncta simul 
in unam collecta cistam, non hoc instrumentum 
solum peto. Cu:i autem illa nihilo secivs tertio 
quartoque cultrum semirotundum oggereret, ille 
impetu preceps ire furentis : Dii te perdant per- 
ducantve in malam rem cum tua isthac novacula, 
quam in caput tibi, ut digna es, remitto, quando 
istum placet ejus,tanquam pile,ad me usque mis- 
sitande, ludum ridiculum ludere. Hic arrepto ad 
votum tempore mulier acutissime vociferatur : 


6 Heu nasus! heu nasus | Excita sonitu accurrit vici- 


nia cum facibus, vident nasum mulieris a facie re- 
cisum : tollunt jacentem cultrum auctorem, ut pu- 
tabant, vulneris. Áccersitus edilis cum lictoribus, vi- 
rum írustra causantem tenebras eLerrore«n, tanquam 
immaniscarnificine compertum abripit, lege utique 
plectendum. Crebescit tumultus toto vico ; inquie- 
tatur vel maxime coriarii domus; hujus uxore quo 
suum magis dedecus tegeret, admirari se maxime 
indignarique sirculante.At secum solitarius: Itane, 
inquit, in singulis hospitiia trageedias inveniam! 
Prestat domum reverti, desperareque recuperatio- 
nem ablatarum furto vestium. Sed prius obitercon- 
venire regem placet,uteum mese ponitentie testem 
adhibeam. Ad aulam pervenit, admittitur, affatur 


p principem his verbis : Peccavi, domine, eum ere- 


mum urbe regia mutavi; cum eblanditus a te mu- 
nera, libens gratulansque domum retuli, non talia 
pollicitus, quando in hane sectam nomen dabam. 
Sed peccatum lui circumventus furto domestico ab 
ementiente ascesim, sicut ego vitam aulicam con- 
ira institutum affectaveram. Spoliato et requirenti 
rapta,biduo plurima contigerunt qua me docerent, 
invigilare mundo providentiam,id sedulo agentem, 
ut in perniciem auctorum prave acta recidaut. Hic 
regi narravit qua: hactenus dicta sunt, sicque con- 
tinuo colligens intulit : Avida vulpes ingluvie sua 
periit;temulentumetira precipitem coriarium suus 
error ultus est;lena proprii naei jacturam nundinan- 














1261 


larum artifex justum sub falso crimine supplicium 
passus est ob non prohibitam lenocinio uxorem. 
Vere ita est: male consulta in captit male consu- 
lentium recidunt; quisque damno suo peccat ; que 
facimus, patimur. Refero me In meum angulum, 
satis edoctus his successibus: qui cupiat vivere ut 
vult,ei cavendum serio esse ne agat quod non decet. 


XV. His expositis, concludens sermonem Όοτυ- 
natus, familiuriter conversus ad Vestigatorem, ait: 
Vide post hzc exempla quid de te statuas. Ego qui- 
dem male metuo, ne que in taurum te machinari 
significas, tibi potissimum ipsi noceant. llli statim 
Vestigator reposuit : Non iverim inflcias, vera esse 
quae dixisti; tamen et ego verum illud commemo- 


rasse mne autumo, quod iterum affirmo, sepe po- B 


tentiores ab ipnfirmioribus vinci. Argumento ser- 
pens et cycnus sint; non longa est nec incelebris fa- 
bula. Corvus, inquilinus vetustae arboris in monte, 
luculentam quotannis injuriam patiebatur a ser- 
pente in cavo ejusdem arboris trunco nidulante. 
Cum enim more avium corvus suos verna tempe- 
Btate pullos excluserat, eos clam adrepens draco de- 
vorabat, captato astute tempore, quo necessariis 
alio digressus causis, a nido corvus aberat. Hoc ite- 
rum et tertio saepiusque factam corvus, ut pat erat, 
egerrime ferens, consilii causa thoem quemdam 
senem, multe prudentis fama inclytum, adiit. Fi 
cum exposunisset quae passus erat, proponebat qute 
cogitarat: Ego,inquiens,quo simul damna ulciscar 
preeterita, et futura prevertam, decrevi, nisi tu se- 
eus sentis, observare quando inimicus draco ἆσρ- 
miat, tancque sine strepitu accedens, oculos illi 
rostro effodere. Ad ea thos vetulus: Non hoc tenta- 
bis, iuquit, si me audies; magno enim malo tuo ten- 
tares, Et vigilantissimus, et facillime, si quando 
conniveat, exeitabilis draco est, habetque semper 
iu promptu arma himis expedita in cominus acece- 
dere ausos, dentes et venenum. Cumulares graviori 
tua clade Jacturas priores,si aggredereris qucd di- 
cis. Quare aliam censeo adhibeas machinam, qua 
hostem queas, citra tuam ipsius perniciem, per- 
dere, ne patiaris quod ογόπο contigit. Ferunt enim 
cyenum quemdam stationem habuisse percommo- 
dam prope stagnum plenum piscibus,quorum preda 
quotidiana vixit ad seaectutem usque lautissime ; 


SPECIMEN SAPJENTLE INDORUM VRT. 
de aliens pudicitie pretium tulit; denique utnbel- A Etsi te nobis adversarium scimus, 


C 


sed tunc debilitate gravis etatis, non amplius pi- f) 


scationis labori sufficiens,ascendit famelicus in mon- 
tem, ubi forte obvius cancer: Cur te, inquit, cycne, 
sollicitum preter morem mostoqueé similem video? 
Quidni, ait ille, sollicitus sim et mestus, qui cum 
hactenus fruerer opibus piscosi, cui assidebam, la- 
cus victum suggerentis copiosissimum, audivi ho- 
die piscatores consulentes inter se saginasque com- 
parantes, quibus totum everriculo stagnum exhau- 
riant, nullum ne ad sobolem quidem pisciculum re- 
liquum facturi. Heo cancer audita piscibus retulit, 
indicans pro amicitia periculum. Illi gane contur- 
bati cyenum adeuntes affati sunt in hanc modum: 


1202 
tamen quia pru. 
dehtia preestantem eumdem te novimus, non dubi- 
tamus ex te quierere cobsilium, quod tunc etiam 
ab hoste non stulte petitur, quando in re utilitate- 
que communi cunsulentium pariter et consulti de- 
liberatio vereatur. Age, quid censes optimum factu 
quo istam nobis communiter exitiosam omnibus 
piscatorum conspirationem eludamus ? Equidem, 
cyonus inquit postquam ad omnia me verti nihil 
opportunius reperio quam fogere infestum locum, 
et migrare vos omnes ex hoc lacu in aliam igno- 
tatn. inviamque ]ήθορ predonibus paludem, ubi 
oum satia aqua subsit, ne illi supernatent piscato- 
rie cymba, exstantes prohibent arundines. Novi 
locum, et eo qui volent vestrum, non gravate trans- 
feram. Oramus te, acclatnant vooe una pisces om- 
nes, exhibe quod offers, tosque hinc amove. Et 
ille: Vereor quidem ut non serum auxilium sit, ita 
festinare piscatores video: tatnen pro virili conten- 
dam. Ilis dietis piscium aliquos majorum certatim 
se prebentes arripuit, tanquam deportaturus in 
promissum staghutm; eos autem, simul a conspectu 
abscessit, in loco sedueto devoravit. Tum quasi ge- 
statione perfunctus aliosaliosque similiter sumebat, 
similiter abstmmebat, subinde rediens. Tunc cancer, 
multis jam, ut potabat, in tutum subductis,eui quo- 
que, qui causa ceeterie benefloii fuisset. rationem 
haberi, cyonum rogans, petiit. Neo ille abnuit ; 
deportavit autem et illum in macellum suum, ubi 
piscium perfide ab illo comestorum tristes reliquia 
jacebant, ao dissimulatione dimissa, se ad eum quo- 
que vorandum aceinxit. Territus cancer et &apecta- 
culo et periculo inopinatiesimis, tamen constituit 
non deesse aibi, nec in miserrima licet cireumven- 
tione inultum se opprimi sinere. Juvitque sors &u- 
dentem ; nihilque aliud niei mortem non ingloriam 
isto repugnandi conatu captanti, vitam etiam vi- 
etoria inolytam concessit: siquidem cancer chelis 
suis arcte complexus robusteque oomprimensoycni 
collum, ipsum frustra reluctantem strangulavit. 
H»c eo pertinent ut intelligas, corve, aliis insi- 
diantem non raro incidere ipsum in foveam quam 
facit. Quocirca magnopere auctor tibi sum ne pro- 
pius te admoveas astutissime ac nocentissime be- 
stie; docebo te autem rationemei certo, et graviter 
et Bine tuo periculo nocendi. Rape qua vales arte, 
edomibus ac scriniis hominum aliquid ipsis pretio- 
sum, illudque ita in cavum invisi anguis conjice, ut 
lacinis sim:liave indicia exterius prodeant. Fiet 
inde, ut rei amisse domini, signis hisce admoniti. 
dum querunt anxie, lutábulum id pervadant, mule- 
que multent deprehensum in eo aubsessorem tuum. 
Fecit corvus quod suasdebatur magno suo lu- 
oro; nam sio occiso manu et armis hominum dra- 
cone, hospitium deinceps suum nullis infestum in- 
juriis insidiieve habuit. 

XVI. Hec fusius apud te, subjungit perorans 
Coronato Vestigator, amice, disserui, ut ostenderem 
pluris esse prudentiam quam robur. At Coronatus 


1263 


APPENDIX. 


1264 


Recte ista, inquit, diceres, si robur taurus solertia À ipsum ausus. Fuhi ego; quid enim poteram aliud? 


destitutum obtineret; atqui idem preterea pru- 
dentissimus est. Vere, ait Vestigator, et hoo lo- 
queris. Caterum ei nos aliquid valemus in hac 
perte quo non immerito speremus prevalitura 
quantelibet sagacitati ejus artificia nostra, passu- 
rumque illum tale quidpiam a nobis quale olim leo 
quidam a lepore, dejectus ab eo tanto infirmiore ac 
perculsus, ut mox audies. Incubabat regioni lets 
pascuis, et perhoc omnianimantium genere referta, 
ferus quidam leo, quotidianis latrociniis agens 
ferensque miseras bestias, adeo ut anxio constricLe 
metu, írui copia nequirent quam soli ubertas 
suggerebat. Ergo ille, consilio habito, legationem 
&d eum decernunt hujus sententie: Omnes te 


et magno circuitu, laboriosisque latebris, huc tan- 
dem ne promissum tibl demeneum vel semel 
deforet, quam primum licuit accurri. Turbatus ira 
in emulum vehementissima superbissimus leo, 
Potes, inquit, me ad istum latronem ducere? Pos- 
sum, inquit lepus, nec longe abesl. Statimque 
preiens sistit leonem ad 0s putei, quem in vicino 
situm observaverat; conversusque, [bi, inquit, 
habitat, inde ad nos erupit; inspice sis, statim 
videbis, Despectant ambo simul, et aque superficie 
imaginem intuenti leoni propriam reddente, Non 
vides, inquit opportune lepus, contumacem et fe- 
rum? is ipse est contemptor tui, vectigalis inter- 
versor, devorator ministri publici. Non tenuit im- 


dominum agnoscimus, et ut tali studentes,rationem p petum iracundism ultricis ea cernens audiensque 


exquisivimus qua et tu laborem venationis lucri. 
facereB, et nos, quod tua etiam interest, paeci citra 
consternationem, atque ita pinguescere possemus: 
non recusamus enim, quando hec tua et nostra 
fortuna est, quin carnibus, ut soles, nostris epu- 
leris. Conditionem ecce igitur tibi ferimus utrinque 
commodam : ut tibi unum e nostris corpus in 
cibum mittatur, tu autem eo diurno contentus, 
fatigare te ac terrere nos desinas. Placuit propo- 
sitio leoni : deincepsque quotidiana sortitione desi- 
gnatum animal unum, a delecto ad id publice 
ministro deducebatur ad leonem. Post multos dies 
sorte damnatus lepus sic in concilio bestiarum est 
locutus: Si me non fallit animus, et Deus cogitata 
fortunet, liberabo vos gravi onere tyrannici tributi 
modo quod peto, facillimum concessu, impetrem. 
Jusserunt omnes dicere quee vellet. Et ille; Po- 
8tulo, inquit, duo ab eo qui me de more ducturus 
ad leonem 6st: primum ne me urgeat in via, sed 
me arbitatu meo moderari gressum sinat: alterum 
ut cum prope aocesserimus ad leonis specurn, deli- 
tescat ipse; nam meapparere oportet solum utqua 
destinavi successum habeant. Utrumque haud 
gravate datum, et quod bene verteret imperatum 
ministro publico representatori tributi est, ut 
lepori que vellet obsequeretur. Postridie profi- 
ciscuntur, moras de industria nectente lepore quo 
quam tardissime 80 sisteret. Leo interim, hora 
dudum preterita consueti pastus, fame iraque 
stimulantibusimpatientissime furebat, cum offert 
ecce illi se sub vesperam solus preter morera 
lepus, Cui ille, Que isthec malum perfidia est? 
inquit: docebo ego vos pactis stare. Plura dicturum 
et irruentem, interpellat demississime supplex 
lepus. Si me audis, domine, quod tua scire magno- 
pere interest, dicturum, non 8olum ignosces nobis, 
sed et laudabis fidem nostram. Obvium se venien- 
tibus huc nobis tulitleo alius, qui ductorem meum 
me majorem arripuit ; ac contestantibus enixe 
nobis, commeatu nos tuos ac jussu debitum tibi 
vectigal pensuros proficisci, nihilo ille secius 
peregit quod ceperat contumeliis etiam ac  male- 
dictis, qua in caput ejus vertant, incomitiare te 


leo, sed fremitu statim immani velut in hostem 
irruens, aquis putei haustus et suffocatus interiit ; 
lepore cum accito e latebris ductore, salvis ad suos 
redeuntibus, 8ο magnis ipsorum gratulationibus 
exceptis. Ad hoc exemplum confido me quoque 
persuasurum tauro, ques illum stulte credulum in 
exitium praecipitent. 


XVII. Tu vero, ait. Coronatus, siquidem quod 
dicis potes, providere tamen, priusquam id aggre- 
diaris, debes ne quam machinaris tauro pestem, 
ea cum leonis regis nostri pernicie aut incommodo 
conjuneta sit ; denuntio enim tibi me ceterasque 
animantes que sacramento leoni diximus, non 
permissuros (neo enim salva fide possumus) domino 


(C nostro quocunque pretextu te nocere. Quare cum, 


quo loco res modo sunt, tam necessarius leoni 
regnanti administer publici regiminis tolli de medio 
non possit sine gravi imperantis damao, revoca 
dum licet rebelle propositum, teque in subjectionis 
officio contine. His Vestigator auditis, quievit 
adhuc dies aliquot. Poet quos leonem adiens affe- 
ctata maestitia cogitabundus, ab eo rem  mirante 
audivit : Qua te causa: tristem facit? An tibi quod 
nolles aliquid accidit? Et ille: Accidit omnino 
infandum et funestum tibi juxta mihique quidpiam, 
atque illud ejusmodi quod quia tibi fore auditu 
molestum scio, ab eo indicando deterrebar equidem, 
metu offendendi aures tuas indicio ingrato : tamen 
ubi meum flagrantissimum salutis ac prosperitatis 
tue studium consulo, potius babendam capitis 
quam aurium rationem judico; nec dubitandum 
tue imminens vite periculum avertere, vel obtru- 
dendo, cum ita opus sit, fastidio inauspicate men- 
tionis. Quare tua, domine, sapientia rem dignam 
feceris, si me patienter audies ea referentem qui- 
bus clarissime perpicias, et. meam in te sinceram 
fidem, et eorum perfidiosas molitiones, qui summis 
tuis beneficiis malIefacta rependere nefaria cogitant. 
Atque ego in procinctu delationis necessarie, non 
ignarus artiflciorum simulationis, facile video in 
quantum me discriminem projiciam, periturus nisi 
pereuasero quod dicam. Erumpit tamen jurate 
tibi fidelitatis officium trans minas formidinesque 





1965 


SPECIMEN ΒΑΡΙΗΕΝΊΤΙᾷΕ INDORUM VET. 


1266 


omnes,subigitque aleam jacereinfortunii quantivis, Α rum putans, manu prehensum projecit in fluvium, 


dum tibi, domine cujus ore venerabili spiritus hic 
meus trahitur, vel meo exitio consulam, ac quo: 
cunque successu aperire audeam, que nisi preno- 
veris, ultimam ate cladem (dii omen averruncent!) 
frustra conaberis depellere. Krit solatio conscientia 
tali causa pereunti ; neo generositas imprudentie 
culpabitur, utique auctoritatem secuta sapientum, 
quorum vulgo celebre probatur dictum : Nec a 
subdilo benevolentiam principi, neo ab zegro mor- 
bum medico, nec a paupere inopiam diviti a "ico 
abscondi unquam oportere. Accepi ego α quodam 
flde digno, taurum proceribus sibi obnoxiis clam 
convocatis dixisse : Experimentum copi sat longo 
jam usu fortitudinis et prudentis: leonis, comperi- 
que utramque mediocrem, ne modicam ac nullam 
verius dicam. Ex hoc ejus exordio divinavi statim 
quid sceleris ac monstri reliqua parturiret oratio. 
Minime videlicet obscurum est hano ejus impu- 
dentiam eo prorumpere, ut te, qui eum extulisti in 
ferme parem tibi honorem, nefarie deturbare de 
solio contendat, tibique extortum imperium arri- 
pere. Oportet autem reges subito ao senserint 
machinari aliquos regnum ipsorum invadere, 
preoccupare strenue nefaria consilia, dejicereque 
mature perfidos, nec committere intempestiva leni- 
tate ut scelestissimee molitiones ignava nutricate 
patientia valentium principiis obstare, adolescant 
in vim deinde majorem, quam ut ei apertum in 
conatum erumpenti queat obsisti. Cujus laudate 


atque ad probrum in infortunio vitandum prorsus C 


necessarie cautionis duos quosdam gradus video, 
provisionis celeritate differentes. Prior multo ante 
odorata periculum, huic adhuc longe posito secu- 
rum effugium prevertit; altera cautio, segnius sat- 
agens ad indicium insidiarum primum, admoveri 
se sinit discrimini; ceterum ín arctum coacta 
summo tandem conatu salutem expedit. Ab his 
tertia est ingloria classis inertie contemptissime, 
opprimi se per somnolentiam patientium, immise- 
rabili apud omnes conditione, quippe quorum exi- 
tium, dedecore socordie cumulatum, nemo est qui 
non ipsis merito evenisse fate:itur. Imaginem in 
exemplo proponam triplicis istius ordinis. Lacuna 
erat brevis, amni vicino commissa, in qua tres ha- 
bitabant dissimilis inter se qualitatis pisces. Pri- 
mus erat prudentissimus, alter non prorsus hebes, 
tertius stolidissime compertus inscitim. Piscatores 
ad lacune oram auditi ab omnibus sunt cum palam 
condicerent horam certam qua everriculo piscinam 
totam scrutarentur. Admonitus illa voce primus 
piscis, periculosa subilo excedens statione, in flu- 
vium se transtulit. Secundus moras adhuc in loco 
traxit, quamdam voluptatem sequens, quoad jam 
expeditis retibus adorti negotium piscatores agere 
ferreque lacunam coeperant. Tunc ille, vel sero aa- 
piens, intercluso jam exitu in flumen, mortuum 
simulans, resupinus fluitavit, successu stratagema - 
tis non infausto; nam exstinctum eum unus piscato- 


ubi confestim ille sociis gratulans narravit mortis 
se simulatione vitam redemisse. Tertius implicitus 
reti temere cespitans, ac sursum deorsum cecis 
motibus impingens, stultitie ponas su» captus de- 
dit.Similia patietur quisquis denuntiatoindormiens 
periculo, neglexerit vel tempestive prevertere, vel 
solerter eludere insidias fido indicio precognitas. 


XVIII. Percipio quod dicis, leo ait; sed non puto 
taurum nihil a me passum mali, dolos contra me 
moliri. Contra Vestigator : Hoc ipsum inquit,nihil 
8 te mali passum esse taurum, ipsum impulit ad 
insidiandum tibi : nam illum supra omnes effe- 
rens, id egisti, ut te solum intueretur,quippe quem 
unum haberet supra se, depositis infra cunctis re- 


B liquis. Est autem natura improbarum mentium, 


presertim &mbitione corruptarum, quidquid oculis 
objicitur splendidum omni vi prensare, ac toto co- 
natu insequi ut arripiant. Ex hoo genere taurus; 
elsi per tuam summam indulgentiam solium jam 
ferme tuum attigit,supreme tum auctoritatis parti- 
ceps in libera rerum administratione factus, non 
tamen id illi sufficit, sed et tecollegam indignatur, 
solusque imperio potiri studens vias ad id obliquas 
parat, male sibi consciorum more nunquam recta 
tendentium, per anfractus semper ac circuitus 
grassantium. Eo tendunt assentationum artes et 
affectata simulatio obsequii, nec speres inexplebi- 
lia desideria talium dando satiare: quo plura con- 
gesseris plus appetunt. Ut ignis fit voratior accu- 
mulatione materie ; nec recta hujus flamme via 
est, in omnem partem fumosa sese vibrat ac repli- 
cat : sic istos pravos astutosque assidue circum- 
agunt caliginose ambages malitise versutz : ut cau- 
dam canis natura inflexam, si quis filo ligatam in 
directum extenderit, haud duraturam ei rectitudi- 
nem tribuerit; illa enim statim ac se relaxaverit 
contentio trahentis, obliquitati se reddet innate. 
Sentio quod initio previderam, haud tibi placere 
qua memoro. Ceterum neo pharmaca egroto pla- 
cent : tamen nisi ea deglutierit, vita exoidet; eate- 
nusque illi benevolus est medicus, quatenus in- 
grata precipit, qualia languenti salubria sola sunt. 
Ac sic habe optimum esse subditum, qui non ad 
gratiam servit; amicum qui utilia, non blanda 
consulit; negotium quod felici exitu clauditur; 
laudem[que α bonis datur ; principem presidentia 
non turgidum; divitem non nimis attentum rei ; 
eodalem non contentiosum. Dicitur et hoo vulgo 8c 
vere, optabilius esse supra prunas ocinera opertas, 
aut super viperas incedere, quam habere in contu- 
bernio insidiantem vite sue. 


XIX. Hiec magno ardore disserentem Vestigato- 
rem intuens placide leo Benevolentissime tu qui- 
dem, ait, verum cruda quedam et auditu dura ista 
memoras. Sed demus ita esse de tauro, ut refers 
tamen herbivora bestia quid nocere mihi carnivoro 
poterit? Natura illum mee gule vectigalem fecit : 
ego, nisi lactura fiam aut malva, dentes illius ti- 


4207 


APPENDIX. 


1268 


mere non debeo. Hio Vestigator : Ne erres, inquit, A preferens mostitudinem vultus οἱ indícla agritu- 


domine, haud solidam habet basim ista fiducia. 
Ultro fateor taurum per se haud idoneum ad te 
deturbandum esse verum quod per se non potest, 
per alios faciet; aut de indusiria conoitans in te 
populum, aut ocoasionem rebellioni prebens, odio- 
gum (1e reddendo. Βἰουί aliquando pulex aorius 
pungens sopitum hominem causa pereundi pedi- 
culo fuit juxta ipsum modestius ex eodem ubere 
eugenti. Experrecti enim manus eo acourrens quo 
sensus doloris traxit, pulicem quidem celeri eultu 
avolantem corripere non potuit, slium illum tar- 
diorem, nec morsus somnum excutientisauctorem, 
aline injurie piaculo mactavit. In summa sic col- 
ligo : peregrinanti per ignotam regionem ocertigsi- 
mis pignoribus debere constare de fide αὐ sincera 
benevolentia ejus cui se ductandum tradit. Persua- 
sus his sermonibus leo ; Quid igitur, inquil, agen- 
dum est? Cui Vestigator : Dens putrefactus non 
aliter curari quam evulsione polost, et cibus cor- 
ruplus gravans stomachum, nisi vomitu ejicitur, 
occidit. Dioam igitur tauro, leo inquit, ut recedat 
quo libitum fuerit. Apage, uit Vestigator (meluens 
ne congressu tauri cum leone sua malitia detegere- 
tur), cave feceris. Ille quippe tali tuo sermone sen- 
tiens suboluisse tibi quidpiam de arcanis ejus in 
ie molitionibus, properabit exsequi quod sensim 
maohinabatur:que oausa prudentissimis regum 
est, publice quidem puniendi palam conviotos sce- 
lerum, compertos autem coitionum occultarum 
clam de medio tollendi. Atqui, respondit leo, prin- 
ceps qui ex guepioione supplicium representat, ai 
postea enotuerit sine causa suspectum fuisse quem 
male mutaverit, magnam injusiitie subibit invi. 
diam. Ne timueris hoc quidem, reponit Vestiga- 
tor; tam certis enim indicis tauri malitiam perspi- 
οἱθθ, ut periculum nullum eit ne is ciroumventusg 
per calumniam videri cuiquam possit. Voca modo 
illum et observa nutue ejus obtutusque : depre- 
hendes vultu pallidum, trementem totis artubus, 
incerto leva dextraque cireumspectu, motu inten- 
tuque cornuum tantum non clare prodentem quid 
sceleris animo parturiat. Si heo que dicis, ait leo, 
signa videam, plenam fidem tribuam verbis tuis. 
Volebat his auditia Vestigator adire taurum ad dis- 
ponendum eum prout opus erat, injectis suspicio- 


nibus et odii seminibus in leonem ; sed hoo facere [) 


sine conscientia consensuque leonis non audebat, 
ne forte aliunde innotescens illi elandeetinum de- 
latoris cum delato colloquium, fraudis &e collusio- 
nis inter ipsos suspicionem moveret, aut aliam 
aliquam viam panderei& tecohnis actificii maligni 
detegendis. Ait igitur nimis credulo leoni 1 Quin, 
domine, si jubes, conveniam ego ipse machinato- 
rem fraudum, observaboque, et eliciam forte ali- 
quod indicium abstrusorum ejus senguum. Age 
sanoe,inquit leo, explorataque ad nos refer que de- 
prehenderis. 


XX. Sub hec adiit Vestigator taurum, affeotatam 


dinis ingentis. Bzceptit illum pro voteri &micitia, 
sane familiariter, nihil sinistri suspicans taurus: 
Heus! tu, inquiens, o bone,ubi tantum egt tnoratus? 
seculum est ex quo invicem non vidimus; sed eo 
me consolor quod questuosam tibl fuiss» more 
cauBam spero. Dic agesis, quid ab ultimo tohgressu 
nostro lucratus boni es? Ad ea Vestigator, nullo 
arrisu tristitiam temperans : Nam quid, ait, potest 
boni contingere arbitrium sui non habenti, sed ex 
domini arrogantiset infldi nutu instabill suspensas 
vite ac status misere trahenti rationes ? Bona verba, 
taurus inquit; an passus es aliquid quod nolles ? 
ede quid nove rei est. Hic Vestigator : Quis vitare 
queat fatali necessitate ingruens malum, aut cui 


p sulice servitutis ín obsequi principutn trabenti 


jugum, non evenit denique, vice premii laborum, 
ingens calamitas? Nam isti superbi domini, suis 
unice intenti commodis, alios aliosque subditorum 
experiuntur; eosque ubi ex eis perceperint quod 
juvat, miseros obliviscuntur abjectosque spernunt, 
nihil pensi habentes, male an bene agatur cum rmii- 
nistris veteribus, dum novisuppetant qui suas illis 
eonfloiant voluptates; similes meretricum inet- 
plete libidinis, que alios atque alios, fatiditis sem- 
per prioribus, amatores appetunt; aut magistro- 
runt operam docendi mercede veridentium, quorum 
unum votum est plenüm videre lud om affloxu pre- 
textatorum minerval ferentium, securissitnis ipsis, 
proficiant neone pueri, aut omnino quid iis flat, 
übi recesserínt mercedula nutmerats. Hec ita con- 
fidenter tecum fabulor frétüs veteri amicitia, et si 
dicere me sinis, conscentia beuevoli officii, quo te 
in leonis gratiam ihsinuavi, causaque tibi fui hujus 
qua emines potentie, quam tinam tibi certam 
propriamque dii servent; nescis enim quanto in 
periculo verseris, cujus ego conscius celare te non 
possum salva necessitudinis fide. Sic igitur habe, 
oompertudi mihi ex teste aurito, excidisse leoni 
apud familiares hanc vocem : Cerno hune nostrom 
taurum prepinguem jam esse, nunquam tetnipesti- 
vior ad epulas fuerit : volo eum quamprimum de- 

vorare. Horrui auditu, miserans amici sortem ae- 
eutrique ad te, ut communiter videamus eequid 
expediri consilii possit utilis ad cladem preverten- 
dam. Conturbatus, ut par erat, tali sermone taa- 
rus : Quid feci aut. quid dixi miser, inquit, quod 

talia de me cogitandi ansam aut pretextom leoni 

prebuerit? nempe he sunt artes improborum qui 

me feleis apud eum criminibus infamaverint.Suspi- 

cabar jamdudum invidiam malignorum quos mea 

felicitas urebat, nec obscura horum livoris indicia 

notuvi. Nunquamne ab insidiis sceleratorum tuta 

erit innocentia? Tum Vestigator : Erras, inquit, 

dum &lios accusas. Tota in leone culpa est. Scires, 


8) eum nosses, ut nos qui diutius apud hunc fui- 


mus. Crede fidis et expertis, nihil illo instabilius, 
perfidiosius,crudelius est. Initio ille quidem pla- 
ciditate quadam allicit, accedentium sanguitiem 








1269 


SPECIMEN SAPIENTIA INDORUM VET. 


1210 


statim sitit paremque rependit dulcedini admissio- A ad ipsi officiose apparentes quos dixi aulicos ; vos 


nis prime ultime oatastrophes aniaritietn acerbigsi- 
mam. Vera,inquit taurus, memoras ; el ego infelix 
degustata illa priori suavitate, nuno eo deveni ut 
amarissimi exitii feces haurire modo debeam.O me 
imprudentem qui tam diu hio beserim ! nec repu- 
tarim, quod ratio monebat, haud tutam esse com- 
morationem longam herbivore animantis apud car- 
nivoram.Moduinoportebat me statuere consuetudini 
suspecie, matureque a maoello recedere. Fraudi 
est incaulis aviditas sua, dum egre avelluntur a 
placentibus, passi quod apiculas imprudentes per- 
dit, que dum irordious inherent dulcibue floscu- 
lis, volueorum repacium preda fiunl,aut superlapso 
forte pondere, in complexu intemperant amate 
voluptatis opprimuntur. Déouerat paucis conten- 
tum, que prima modica bona peroeperam procul 
tuto fruenda deportere, neo periclitari ex inex- 
pleta gulositate, muscarum símilem, quibus quasi 
non sufficiat pabulum quod affatim in frondibus, 
in fructibue, in omni rerum superficie jacet ipsis 
expositum, etiam sordes leoninarum aurium o&- 
ptant, easque scalpentes importune, irritabilis bel- 
lue unguibus pereunt. 


XXI. Mitte istá non hujus temporis, interpellat 
Vestigator ; nuné énim quarendum potius est qua 
ratione raortem effugias. Atqui, ait taurus,evellere 
illud mihi, dum quse vidi cuncta reputo,animo ne- 
queo, innoxium propria indole leonem esse, to- 
tamque labem e pravis ejus familiaribus descen- 
dere, qui bonum ipsum esse non slnant,proritent- 
que voracitatem nihil per se talecogitaturi in excar- 
nificationem insontium, quale pàssam alias came- 
lum memini fraudeconspirantium bestiarum trium 
lupi, corvi et thois, Regnabat leo quidam in silva 
viae publice finitima, familiares habens subditos 
trés quos memoravi, lupum, corvum et thoem,ap- 
prime inter se concordes, Pertransiit qua dixi via 
comitatus mercatorum,mandram agens ingentein, 
ex qua camelus una inobservata se subtrahens, 
in nemus 86 abdidit ; et jam ab homine domino se- 
cura, preoptavit imperium congeneris aibi bellus, 
leonemque ibi dominantem conveniens, illi per- 
libenter ad míttenti sacramento addixit obsequium. 
Quid quaeris ? Videbatur sibi beata : nemo eral qui 
onus imponeret, viam injungeret, plagas fesse ad- 
deret, el leo quoties occurrersat arridens, bono 
esse animo jubebat, nihil aliud curantem quam 
jucunde pasci. Verum die quadam egressus vena- 
tum leo malis avibug,inourrit in elephantem,quem 
lacessere ausus, male a fortiori mulctatus, vulne- 
ribus debilis egre se recepit in specum suam. 
Ibi lenta et parum proficiente curatione decumbere 
coactus, fame cepit conflictari, nec viribus,quippe 
defectis magna copia sanguinis amissa,nec preda- 
rum instrumentis artubus, hinc luxatis, inde con- 
fractis, amplius jam valens quotidianam, ut antea 
erat solitus, saginam sibi parare. Ergo conversus 


quidem,inquit, me honoratie,at ego tabesco famo, 
Quo ista mihi eterilia obsequia ? ita potius et afferte 
unde vescar.Ad ea illi : Dudum fecissemus sponte 
quod jubes, et noster in te amor admonitionem 
prevertieset tuam,nisi vireg deficerent ad conanda 
que vellemus, quibusque nunc indiges. Tenues 
nos sutnua, et pugna impares conserende cum 
pinguibus et toraüsis feris, quales palato tuo sa- 
piunt: quin nobis ipsis vix suífioimus exililer pa- 
scendís hancque ipsam euram studio imputamus 
tui non alia de eausa cupientes vivere, nisi ne 
desint qui tuse majestati famulentur. Eu nos para- 
tos habes ad quidvis tua causa periculi damnique 
s8ubeundum ; verum optime, ut diximus, volun- 
tati facultas haud par respondet. De vestra equi- 
dem, reponit leo, benevolentia non dubito, eoque 
vog oro confidenfius, ut euntes in oonsilium,exqui- 
ratis viam aliquam sucourrendi lapsis rebus.Agite : 
non deerit fortuna ; afferte alicunde cibi quidpiam: 
brevis est occasio chare vobis anime servande : 
Bi moramini, morior. &ub hec illi non procul re- 
cedentes, capita conferunt. Cunoti jam antea ma- 
lignis oculis camelum intuebantur. Tum vero, 
tempus nacti, Quid nobis, inquiunt, et ignave 
huic bestie ? quousque ferimus victu, indole, mo- 
ribus dissimilem animanlem, civili nobis socielate 
misceri. Eo ergo conspirabant sententie ut decer- 
neretur, suadendam leoni cameli nocem, cujus va- 
stum corpus non unas in epulas sBuffecturum vi- 
deretur. Thos tamen ea disserentes admonebat, 
haud se sperare aesensurum ei consilio leonem, 
utique memorem fidei date, neo antes solitum 
supplices in elientelam admissos prodere. Nego- 
tium sibi tamen corvus sumpsit rei tentande, con- 
tinuoque leonerc adiens, interrogatus ab eo est, 
ecquid auxilii expediviasent, et an. saltem spei ra- 
dius affulgeret aliocnde. Cui corvus : Spei radium 
memoras, domine, qualis vel si. benignos alluce- 
ret, videre tamen nequiremus nos quidem, quibus 
longa inedia sensuum alticia turbavit. ac visum 
presertim eripuit : suppetit temen ad manum unde 
spiritus recipere,aciemque defectis jam ferme ocu- 
lis restituere pristinam possimus. Versalur inter 
nos pinguis et iners non nostri generis bestia, 
paratus vel in triduum cibus, si jugulari jubes. 
Exhorrescens ad mentionem sceleris leo, Apage, 
Inquit, remedium malo pejus. Egone jus hospitii 
et jurati federis religionem polluam, eo interfi- 
ciendo qui sub mei patrocinii tutelam ultro con- 
fugit, fide securitatis accepta? Ad hec malitiose 
corvus : Generose aique ul te dignum est loqueris ; 
tamen,domine, etiam inter religiosissimos quosque 
in confesso esse audio fas esse unius capilis ja- 
ctura redimi salutem domus integre, rursus recte 
domum unam pro incolumitate urbis totius de- 
sirui, civitatem quoque unam servande provinciae 
juste impendi; denique ubi regni imperiive uni- 
verei sic rationes poscunt, sine crimine provin- 


1271 


APPENDIX. 


1272 


ciam aliquam predis hostilibus expeni. Itanempe A — XXII. Ad ea sic contra ingressus vaferrime Ve- 


est : in summorum discriminum articulis conni- 
vent interdum leges ; aut potius, silentibus cete- 
ris, una cunctis prevalens imperat suprema lex 
invicte necessitatis ; qualis hec est que nos ho- 
die faucibus arcte constrictis trahit, utique mori- 
turos, si 8 parato famis extreme solatio supersti- 
tiosis respectibus arcemur. His dictis revolavit ad 
socios corvus, et quid respondisset leo retulit. 
Tunc hi tres hanc communiter fraudem adorna- 
runt, qua camelum nimium simplicem perderent. 
Deoreverunt adire simul cum ea leonem, offerre- 
que se illi singillatim in cibum. Vorum ita inter 
eos convenerat, ut telem propositionem uniuscu- 
jusque trium, una omnes quesitis pretextibus 
refutarent, in unius cameli oblationem sine exce- 
ptione consensuri. Sistunt ecce igitur sese omnes 
egro et tabescenti fame leoni. Ac corvus prior. 
Dum domine, et quo loco sis video, et quantum 
tibi debeam reputo, sic statuo, nihil esse justius 
quam ut sponte morte mea vitam sustentem tuam: 
en igitur, macta me sis et comede. Hic omnes ex 
composito reclamant, Mitte istas nugas, tu minu- 
tum es animal,vix in buccellam unam suffecturum 
Inde thos assurgens : Me potius, domine, devores 
censeo; nam in unius saltem diei pastum satis 
mihi habere carnium videor.Ibi corvus vicem red- 
dens, conclamaute idem lupo : Desine, inquiunt, 
et tu delirare; carnes habes fetentes, nec aptas 
ad cibum. Me potius, ait lupus conversus ad leo- 
nem, domine, comede ; haud paulo plus quam hi 
idoneus ad id sum, nec minus quam quisquam 
parstue, qui tuam semper incolumitatem et di- 
gnitatem ante omnia posuerim. Hio coorientes si- 
mul thos et corvus, Qui, aiunt, strangulari come- 
dendo vult, lupum manducet ; rapax est bellua, 
cujus etiam eecte in frustra carnes et guttur glu- 
tientis et viscera discerperent. Absit hoc α domins 
leone ! non patimur ipsi apponi veneno pejorem 
escam. Omnium tunc oculi convolarunt in came- 
lum, que misera ne officio una deesse videretur, 
confidens tamen et ipsa repugnaturos propositioni 
ceteros, En me, inquit, domine leo, comede sis, 
nam carnibus, et iis ni fellor suavibus, abundo. 
Cunclamarunt statim omnes : Optime dicis, ca- 
mele, ac vix exspectato leonis nutu, jugulatam 
dearluarunt. Vereor et ego nesi agam molliter,si- 
milia patiar. Non ergo me committam insidiis isto- 
rum, aut subdolis parasitantium leoni artificiis 
locum tribuam, ignava obnoxiaque patientia. 
Lente fraudes aliquando robur magnum elidunt, 
prout aiunt, pati petram a stillis jugiter illuben- 
tibus. Expediam quarum mlhi sum conscius, vires, 
et me ad palam reluctandum armabo. Nullum 
laudabilius opus est quam servare semetipsum ; 
plusque mercedis dii proposuerunt caput proprium 
ab extremo discrimine tuenti, quam aut dies no- 
ctesque orationibus vacanti, aut misericordi large 
hilariterque donanti, aut asceticam ultro susci- 
pienti constanlerque toleranti disciplinam. 


D 


atigator est, implicare miserum taurum suis arti- 
ficiia pergens, et sic eum in exitium trudere : Ca- 
vendum equidem censuerim viro prudenti, ne 
temere 89 projiciat in aleam ancipitis et exitu pe- 
riculosi negotii ; adeoque sapientissimi consentiunt 
tentandas omnes compositionis vias,priusquam ad 
vim bellumque veniatur, etiam cum adversario 
infirmo (nam varius Mars ambiguique successus), 
quanto magissi prevalidus is fuerit, et cum opi- 
bus vallatus prepotentium multorum, tum ipse 
per sese acer ac solers. Quare si me dignum du- 
cis cujus consiliis deferas quidpiam, propter satis 
spectatam fidem in te meam, sinceramque chari- 
tatem, audi, obsecro, me, ne si amici suggestio- 
nes uliles rejeceris, idem experiaris quod alcyon, 
cui non obtemperanti sanis monitis, Nereis furata 
pullos est, etsi eos eadem postea, intentatam ab 
eo vim verita, restituerit. Habitabat in quodam 
littore avis nomine áàlcyon, cum conjuge, qua jam 
partui vicina, viro dixit : Quere sis locum sedu- 
etum ac munitum ubi pullos excludamus ; metuo 
enim ne, intumescente statis zestibus mari, veniat 
huc Nereis et pullos nostros abripiat. Respondit 
ei vir : Abi, formidolosa, umbram times; pericu!i 
hic quidem nihil est, exclude pullos secura. Her- 
bosam et irriguam habemus stationem : ubi com- 
modius, ubi jucundius diversabimus? Cui »xor: 
Denuntio iterum tibi, obnoxius Nereidis furtis hic 
locus est; fugiamus ante damnum : sero icti sa- 
piemus. Reposuit alcyon : Tace, inquam, non au- 
debit Nerels irritare me, vires meas novit, sibi 
metuet. O te, inquit uxor, temerarium ,qui minari 
dee audeas. Metire te tuo modulo, et agnosce, 
mortalis cum immortali male comparatum esse 
certamen. Fao igitur quod suasi, domicilium alio 
lransfer : nam si obfirmas pertinaciam in non ob- 
sequendo momenti recta, eveniet idem tibi quod 
Lestudini. Ferunt quippe in quodam fonte habi- 
tasse duos anates eum una testitudine. Exare- 
scente autem per estatem fonte, consilium anates 
ceperunt alibi diversorium quaerendi. Ut ergo jam 
collectas efferre sarcinas ceperant, stabantque in 
migrationis procinctu, dixit illis testudo : Vobis 
quidem vivere sine aqua valentibus, isto alarum 
remigio fretis, parum affert sollicitudinis fontis 
exsiccatio ; mihi misere non consulitis,cui et vite 
ratio ac spes omnis in aqua est, οἱ tarde mobi'is 
onerata mole eum, ne alio quo res poscit queam 
me transferre. Quzso, tollite me vobiscum, et il- 
luc simul deportate quo migratis. Cui anates.N:si 
juras, inquiunt,nobis,te nihil per viam locuturam, 
non te tollimus. Admisit conditionem et juravit. 
moxque anates, oblongo tigillo congrue latitudi- 
nis parato, impositam ei medio testudinem, dorso 
ambo utrinque sublatis tigni capitibus extulerunt 
avolantes. Viatores, elatis forte oculis, ubi mirum 
id spectaculum viderunt, Prodigium | exclamant, 
videte testudinem inter duos anates volantem. 
Collecta turba curiosorum est auditeque rem am- 





1273 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1274 


bitiose celebrantium voces; quibus delectata in- A nonignave aleam jacere, Hoc ipsum vaferrimus Ve- 


flataque testudo, etiam vectores despicere suos 
ccepit ; ac titiliante gloriola non tenens linguam: 
En, inquit, etiam vos, o anates, supervolo. llli hoc 
audito excutientes pondus, perjuram precipita- 
runt, que contrita lapsu interiit. Talís ruina manet 
non morigerum recta monentibus. 


XXIII. Respondit alcyon : Auditis que dixisti, 
persto tamen in sententia. Fac quod jubeo : pone 
ova, exclude pullos, nec timeas Nereidem. Natos 
porro pullos, adveniens Nereis cum ipso nido secum 
abstulit ; quo facto uxoralcyonisad virum couveraa: 
Ego quidem, ait, hoo ita ut evenit futurum et pre- 
videram et oredixeram. Sed surdo cecini,te ad non 
credendum obfirmato ; que causa nobis tanti hujus 
damni fuit. Cui alcyon : Et predixeras et audivo- 
ram ; sed videris oblita quid tum responderim : 
nonne dixi tibi, si quid injuries nobis Nereis facc- 
ret, daturum me operam ut non ferret. impune ? 
Hoc quod tunc promisi effectum dabo; mox videbis. 
Ea locutus cognatos amicosque suos adiens singil- 
latim, qu& passus esset a Nereide narravit; tum 
ait : Obsecro obtestorque vos ne me deseratis, sed 
frequeates auxiliamini pugnaturo contra injustam 
predatricem, reputantes vestra interesse ut ejus 
generis ausis cita ultio non desit; nam ad unum- 
quemque vestrum facile perveniet calamitas, si 
hac exempla invitante inpunitate frequententur. 
Responderunt omnes : Presto eumus, on imus, 
duc quo vis. Sed parum possumus contra Nereidem 
suo mari tutam : nec nos alcyones tantum ala, ro- 
stro aut unguibus valemus, ut persequi eam in 
suum penitus regnum ibique ulcisci possimus. 
Mergis, cycnis, aut etiam vulturum, aquilarum et 
milvorum ceterarumque volucrum auxiliaribus, 
iisdemque numerosis, opus ad hoc esset copiis. 
Ergo, inquit alcyon, venite mecum omnes, et simul 
aves rogemus ne graventur adesse nobis, chara pi- 
gnora inique rapta repetentibus. Una fuit avium 
omnium responsio : Faciemus quod petitis libenter, 
modo in id rex noster annuat ; nam absque hujus 
nutu nihil tale nobis licet suscipere. Quid multa ? 
defertur res ad regem volucrum. Is negotium pro- 
bat, bellum toto collo in Nereidam indicit ac expe- 
ditionem parat. Audiens ista Nereis, etlate fervere 
apparatum ruituri mox in ipsam exercitus videns, 
diffidere coepitsuis viribus, consilioque secum ha- 
bito, decrevit periculum penitentia prevertere. 
Rediit ergo ad alcyonem, et suos illi pullos incolu- 
mes reddidit. Hec dixi ut intelligas, taure, quid te 
statuere conveniat in hoc temerario procinctu belli 
capcssendi adversus leonem, cui totis suis et regni 
opibus bellanti haud magis te resistendo parem 
quam Nereidem regi avium,tute, ut arbitror fate- 
beris. Cedes ergo, si me audias, et pacatioribus 
intendes animum consiliis. Non acquiesco, inquit 
ferociter taurus : pacata ista ista consilia lentum in 
exitium me pertraherent. Prestat, et certum est, 
gemel periclitari, et vel nobilis victoriz,velmortis 


B 


D 


stigator agebat, quamvis contrarium simulans, ut 
taurum insidiosissimissermonibus in ferocia isthrec 
&usa propelleret. Ergo ceptum ex voto sibi videns 
succedere, ut scelerato machinamento committen- 
dorum emulorum manum ultimam inponeret, de- 
ciaranda putavit tauro signa quo» in leone, dum ad 
sieviendum 8e acciugit,notari consueverunt, sicut vi- 
oissim antea leoni exposuerat indicia ferocise in vim 
exsertz tauri toto mox conatu pugnaturi ; ut oum in 
mutuum moxconspectum ambo adversarii venissent 
ex mutua ista observatione signorum predictorum, 
ad praelium ac cedem irritarentur. Intuóns igitur 
taurum fleta benevolentie specie. Quandoinquit, in 
vi dissuadenda frusta sum, et experiri vires tuasin 
leonem irrevocabiliter certus es, quod ultimum tali 
tempore fidelis amicitie officium: ex me tibi esse po- 
test, admoneo te, quibus ex Signis certo queas pre- 
noscere ignoscentes inte leonis furius, moxinimma- 
nissimos insultus erupturas. Ubi ergo leonis effera- 
tos et sanguine suffusos oculos videris, ubi eodem 
tempore notaveris impatientem tremorem egre 8e 
conlinentium a rueudoartuum, simulecum crobro et 
vehementi caude terga flagellaatis motu, cave tum 
tibi, et contra expedi quantum habes vim : certo 
enim certius statim experieris sevissimos impe- 
tus hostis immanissimi, totis in te viribus usuri. 


XXIV. In hune modum instigatis in se invicem 
scelerato Vestigatoris artificio leone atque tauro, 
hic ad illum ingréditur. Ambobus autem se mutuo 
intuentibus, ac leone qnidem notante in tauro si- 
gna effervescentis in vim ire qui Vestigator pre- 
monuerat : tauro vicissim paria indicia prurientis 
in pugnam [υτουῖθ, que idem predixerat, in leone 
cernente, prior taurus sic loqui orsus est : Prestat 
assidere spelunce quantumvis diri draconis, quam 
aula regis tui similis, o leo, hocest injusti acsan- 
guinarii ; et post hanc quasi clarigationem, impe- 
tum ad vim expedit. Sed occupat leo, ac violentis- 
simeinsiliens miserum discerpit et excarnificat. 
Sic occubuit taurus in oculis Vestigatoris οἱ Coro- 
nali (nam et hic forte presens adfuit), qui . sciens 
quis compositor hujus tragodie fuisset, conversus 
ad artificem sceleris Veatigatorem, iis illum intui- 
tus est oculis qui satis ostenderent et quam gra- 
viterimprobaret factum, et quantuminde malorum 
in auctoris caput redundaturum esset predicere 
taciti viderentur. Tum eum privatim,quamprimum 
licuit, ac sine arbttris conveniens, his est affatus 
verbia : 8cis quid egeris; et in sinu gratularis, 
naclas esse quem optaras successum tuas scelestis- 
simas insidias, Atqui te providere 8ο premetuere 
funestissimum ipsi tibi tui screleris exitum opor- 
tuerat. Maculasti leonis famam, invidiosissimo sua- 
dendo facinore; taurum innocentem perdidisti, 
commisisti prius concordes regni proceres in per- 
niciosissimam discordiam et commilitones in se 
invicem, jactis seditionum seminibus, armasti. 
An impune et laturum speras crimina tam atrocia ? 


1275 


APPENDIX. 


127716 


Fatleris mes eeuatentia plurimum, ei id eredis. La- A adeoque facete nie in hoc, meo damno, contra 


teat forte licet regem malitia (ua, && eam penitus 
pervident sapientes supra vulgarem captum consilii 
regii presides, qui conflatam a te factionem intel- 
ligentes, dabunt strenuam et efficacem operam ad 
prevertendos conatus impios et infestas quieti pu- 
blice molitiones in ipsa nefarie conscientia adhuc 
innoxia desicnatione opprimendus: nec dubium 
quin per(íiciant quod volunt. Etsienim multornm 
tibi studia et auxilia parasti, prevelere tamen solet 
tranquilla paucorum capitum prudentia quamlibet 
multarum tumuituose violenti: manuum. Hic ego 
providens tnam prorumpentiís in tales ausus repri- 
mere canfidentiam conabar, preter tuam ipsius 
salutem, etiam regis ac regni incolumitatem in hoc 
spectans, Nihil enim exitiosius principes princi- 
patusque pervertit, quam auditio ad missioque sug- 
gestionum talium, quales tu tuíque similes soletis 
inculeare incautis regnantium auribus. Mihi sem- 
per ita visum est: doles virtatesque, quibus vite 
felicitas absolvitur, has esse : doetrinam, eloquen- 
liam, justitiam, liberalitatem hilarem, legitime 
partas opes, misericsrdiam beneflecam in egenos, 
longevitatem,sanitatem, comitatem. His qui niti- 
tur, et profecturum eorum ope, e& quo promotus 
merito fuerit, ibi stabiliter permausurum puto ; 
fraudes et doli mali caduca fundamenta sunt bea- 
titudinis mortalium. Ex his dotibus aliquas in te 
agnosco, solertiam et scientiam, eed eas corrumpis 
pravo ua8u. Fructus aulem non corrupte sapientie, 
moderatio est, et quedam sobrietas agendi, quam 
qui non tenent, 8u& ipsa scientia ebrii non vident 
qua eunt ante eculos, et invidia noctuarum ipsis 
naturam induente, caligant ad multam lucem, vir- 
tutum alienarum splendorem non ferentes. Qualis 
generis asgeolis qui cirdumdatus rex est, similem 
cum dixerim fluvio, limpido illi quidem et uberi 
prespicuitate invitanti viatores estuantes ad usum 
sui, sed eidem referto orocodilis, quorum terror 
longe arcet ab accessu crudelis ripe premonitos 
periculi hospites, longe satius ducentes quantum- 
libet urentem sitim pati quam se vorandos prebere 
immanissimis belluie. Tu vero neminem voluisti 
preter te peculiari leonis regis gratia florere ; in 
quo pessime de ipso meruisti. Sicut majestatem 
maris omnem ac speciem tolleret, quiad unicumid 
fluctum vellet redigere, cum ex multitudine ipnu- 
merabili trudentium illic sese 8ο stipantium Ἡι- 
celuum atque undarum, maris dignatus, et que ex 
hac oritur, navigantium quedam veneratio, nasca- 
tur. Insanum vero prorsus est amicitie foris pre- 
ferre simulacrum, foventem intus nihil aliud nisi 
questuosas cupiditates, privatis unice rationibus 
intentas, sordido avidissime inhiabundas lucro, 
nihilque pensi habentes, propriam sibi quomodo- 
cunque utili tatem conficere, vel dispendio exitio- 
que quorumvis quamlibet insontium. 


XXV, Heoc ego satis intelligo, pridem expertus, 


οἱ surdo me cecinisse hactenus, et porro canere, 


prescriptum cujusdam sapientis, qui recte preci- 
pit : Noli arguere stultum, tie te odio habeat, et 
si potest, perdat ; quemadmodum simii corvum 
perdiderunt reprehendentem ipsos. Aiunt enim 
eimios in quadam silva montena per hiemem frigi- 
dissimam ἀερθηίθς, trementes in summo alyore, 
vidisse forte lapidem carbunculo similem, cujus 
fulgore prunarum speciem habente, in falsam in- 
ducti opinionem, arida cirea illum aggerentes folia, 
certatim congregati circum omnes, in lapidem suf- 
flabant, flammam, ut putabant, elicituri. Hunc 
stultum eorum laborem despectans ex alto corvus, 
Ne, inquit, erretia, ο boni, petra hec gelida est, 
nihil igni habens preter colorem. Hsc cum illi 
dicentem irridebant, intentissime de cetero quod 
ceperant agentes. Arbitratus corvus non perve- 
nisse ad ipsos vocem, descendit in viciniorem ipsis 
ramum, et eadem admonuit, pari successu; quando 
eum preteriens quidam viatoret frustra satagen- 
tem miserans. Desine, corve, inquit, paria et tu 
cum iis quos jure vituperas peccare, nihilo quam 
ii minus inutiliter laborans.Tam enim nequidquam 
gudat, qui naturaliter bardis et mente cassis inspi- 
rare sapientam studet, ac qui rem natura obliquam 
dirigere in lineam contendit; quin periculum est, 
8i pergis, ne praeterquam quod nihil proficies, etiam 
damnum tibi accersas,quale illieontigit qui acutis- 
simum eximii temperamenti ensem in cote aggres- 
sus durissima probare, illum primo ictu, ceu vi- 
trum futile, diffregit. Non pervasit monitum sapiens 
in animum stulte seduli corvi, qui prurigine qua- 
dam ostentande sapientie, quasi ex propinquo 
persuasurus, quod distans nequidquam auadebat, 
ad simios descendens, ipsisque familiariter immi- 
atus : Ápage, clamabat, absistite ridiculo conatu ; 
an speratis spiritu e petra flammam extundere ? 
Talia illum concionantem coorientes concordi ra- 
bie in monitorem intempestivum simii disce"pse- 
runt. Par exitus ne me maneat, equidem vereor. 
Non cessabo tamen adhuo, charitate provectus vera 
tui, et hoc denuntiare, si forte tandem vel hoc po- 
Blremo ex me aodiendo exemplo moveri ad salu- 
brem resipiscentiam poseis. 


XXVI. Aio, te, si consiliis benevolorum spretis, 
astutia et cieco tui amore ruere perges, similia 
passurum versuto nebuloni suis ipsiws ad extre- 
tnum cireumveato technie. Scholasticus quidam, 
vir simplex et fuci expers, vie aliquando soeieta- 
tem inivit cum ardelione callidissimo. Bonis evi- 
bus iter ingressi, peregre in thesaurum incei- 
dunt maximum, mille auri talehtorum. Post gra- 
tulationem tam fausti casus, scholasticus, con- 
versus ad socium, Mihi videtuf, inquit, feetu 
optimum partiri ez sequo inter nos hoe forteez 
donum, etdare deinceps quemque nostrum ope- 
ram comportando in tutum locum quod ipsi obtü- 
gerit : nisi si quid tu secus sentis. Huic improbos 
socius, qui parte prede opimse non contentus, 











1271 


SPECIMEN SAPIENTIA INDORUM VET. 





4278 


tolam avara cupiditate devoraverai: Pericülosum A — XXVII. Digressus fraudator nefarius, patrem, 


inquit,consilium suggeris ; nam dum numeramus, 
dum efferimus aurum, intervenient molesti θἱ τα» 
pates arbitri. Age potius infodiamus quamprimum 
sub illa quercu quod reperimus, inde sumpturi 
subinde quod usus poscet; sic enim preterquam 
quod securi erimus acalumniis litium, a fiscalium 
concussionibus, ab insidiis furum, etiam hoc novo 
indivissm possessionis vinculo astringemus fortius 
initum inter nos amicitia societatem, cujus iuitia, 
qui tanti Buccessus augurio fortunarunt superi, 
declarare videntür voluisse nihil non felicitatia 
er ejus nos sperare perseverantia debere. Quid 
multa ? Persuasit latro perfidus ignaro fraudum 
quod volebat : amboque communi opera, sub qua 
dictum est annosa quercu, in loco avio sita, the- 
saurum inventum condiderunt, ablata in usum 
presentem modica parte; sicque recesserunt 
domum quisque suam, omisso consilio peregrina. 
tionis, oujus institute lucri honesti studio, certa 
jam tante pecunie adeprio causus abstulerat. 
Paucos post dies consumptis scholasticus, quos 
ex tbesauro delibaverat, nummie, socium conve- 
nit, et, Ji tibi videtur, inquit, eamus ad thesau- 
rum; expendi enim quod exiulerem. Sane, ait 
ille, hoc ipsum cupiebam, vaferrime dissimulans 
noctu 86 profectum ad quercum eum cisiis ct baju- 
lis, cuncta convasata preripuisse. Kunt ,effodiunt, 
nihil inveniunt, Mirari scholasticus; at fur scele- 
stissimus baochari tragicis intemperiie, capillos 
sibi vellere, caput tundere, insane vociferari, 
deum hominumque obtestari fidem,circumventum 
sese a scholastico dejerere. Tu, aiebat, ista falsa 
probitatis epecie tantam perfidiam legebas. Tibi 
soli notus locus erat; tu me cireumsoripsiBli, ra- 
pacissimis istis manibus, noctu, mecum tibicom- 
munem, pecuniam unus auferens. Hic miser scho- 
lasticus, ubi per omnes juratue deos sue fidem 
innocentis non fecit, ad judicem a sodali nequis- 
simo tractus east. Pretor, non ignarus officii, 
severum delatoti vultum  obvertens : Accusas, 
inquit, negantem, neutri vestrum credimus. Cete- 
rum tibi actori onus incuubit convincendi certis 
indiciis rei.Age igitur, quo teste probas furatum 
hunc pecuniam sub quercu defossam ? Quo teste, 
inquit, queris? quasi arbitros illic adhibuerit ma- 
leficio nocturno; tamen ut diit scelera latere non 
sinunt, testem dabo ipsam arborem consciam 
furti. Cras re graveris eo nobiscum (nec longa 
via est) tendere; audies rem miram, loquentem 
arborem etfacinus improbissimum prodentem.Jam 
dudum subolebat prudenti judici ex ipsa ejus 
inquietissima jactatione, et scholastici simplicitate 
eminente ex ore atque oculis, nebulonis fraus; 
ergo suspicans, quod res erat, dolum ab eo 
quemdam adornatum; sed prudenter suspicionem 
dissimulans, conditionem admisit ; edictoque ut 
postridie hora tertia tam accusator quam reus 
ad quercuimn adessent, eodem ipse lictoribus cae- 
tereque forensi familie condixit. 


C 


quem domi bhabebal vetuluin, convenit, et, Quod 

doouisti me semper, inquit, omni arte ac conatu 

rem parare, ib do navande opere benigna 8e no- 

bis praebet occasio, sed qua tuum exposcil auxi- 

lium in re non gravi. Scis quot auri talenta, 

Laverna favente, domum nuper intulerim : ea cu- 

mulare addicendo aobis patrimonio scholastici 
istius simplicissimi hominis, et animus et speà 
est, modo non graveris cooperari pro virili coepto 
nostro familie questuosiesimo. Exponit inde quid 
judici promiserit, quid is eonatutuerit in crasti- 
num. Tum ibfert : Exploravi diligenter queréuta 
illam, quam affirmavi testimonium pro tme dictu- 
ram ; cavum intus truncum habet, et in ietam 
specum superne patet aditus facilis neo observa- 
bilis intuentibus ex plano. Age, ante lucem occu- 
pemus eo ambo nos conferre. Scalis ad ramos 
evectum te ego percormimode demittam in pene- 
tralia cave arboris ; ibi tuto delitescens,ubi statuta 
hora, presente jam pretore, interrogabitur quer- 
eus quis thesaurum abstulerit, memento ex imo 
respondere, scholusticum prteripuisse. Respondit 
ad ea senex : Faciam equidem, fili, quod vis; sed 
te etiam atque etiam considerare cuncta prius ac 
precavere cuperem, ne forte tuis ipse implicitus 
laqueis, patiaris quod cycno contigit, insidiis ad 
extremum oppresso, quas ille inimico comparave- 
rat. Audi fabulam, non longa narratu est. Ferunt 
nidificare solitum cycnum non longeacavo familiari 
ferie serpentis, que malefico indulgens genio, pul- 
los cycni simul exclusi fuerant, jam saepius devo- 
raverat. [rritatus injuria tam vehementi cycnus, 
consilia tamen neglexitamicorum,locum infestum, 
utcunque illi ad cetera commodum, alio tutiori 
commutare suadentium. Sed totus iatentus in ul- 
tionem injusti grassatoris, exquirebat secum mo- 
dos reponendi ei damni. Talia meditantem adivit 
cancer, et, Cur, ait, cycne, cagitabundus et tristis 
es ? Justa mihi, cycnus inquit, et sollicitudinis et 
mororis causa est vicinia voracissime serpentis, 
mes sobolis cruore saginari solite. llic cancer, 
Vides,inquit,hoc cavum? (ostendebat os patulum 
carvernule oppositum e regione hospitio serpentis" 
ibi habitat nymphe,nostri cancrorum generis ani- 
mal vorax et valide armatum, ad hec inimicissi- 
mum serpentibus.Aífer e piscibus quibus vescaris, 
et per intervallum foraminum duorum sparge, ita 
ut partes ultimusostiocaverne serpentis admoveas 
proxime. Egressa, ut solet, nymphe ad odorem 
prede,ubi saginam sequens, ad specum serpentis 
pervenerit,isthuc quoque penetrans ipsam occidet. 
Fecit quod admonebatur cyenus,et factum succes- 
sit, ultra quidem ipsius votum, ad perniciem ejus; 
nam occisa serpente, nymphe, cycnum preterea 
prope dormientem nacta, confecit, pullis quibus 
incubabal pariter absumptis. Simili exemplo, fili, 
vereor ne nos quoque insidiantes alteri, coníracta 
in nos quam struimus machina opprimamur,Filius 
adea: Bono animo esto, pater, inquit, terricula 


1219 


APPENDIX. 


1280 


isthec vana sunt ; návigamus in portu. Talenta Α tni reditus incolumis interpellare gratulationem 


modo et predam opimam cogita fructum paratissi- 
mum non laboriose fraudis. Quid multa ? Persua- 
sus senex cavam arborem subit. Judex ad condi- 
ctum adest.Ínterrogata magna voce quercu, quis 
furatus thesaurum easet? senis responsum audi- 
tur, a scholastico effossam ablatamque pecuniam 
, affirmans. Mirantibus cunctis, sagax pretor intel- 
lexit quod res erat, dolo malo conditum intra ca- 
vam quercum hominem audite vocis auctorem; et 
Bublato in severum supercilio: Mentiris, inquit, ar- 
bor improba, innocentia scholastici perspecta mihi 
est. Tu vero falsitestimonii justam pa^nam mejudice 
non eífugies. Mox ad apparitores, Afferte, clamat, 
ignem ocius,hucstipulam et faces;conflagret statim 
mendax truneus,nec diutius mundo fallacibus oracu- 
lis illudat. Paretur illico : jam cortex fumat, jam 
flamme vis intus penetrat,jam sensu excitatus mali 
et imagine consternatus periculi senex, exclamat : 
Vivus ardeo, educite me. Extractus semiustulato 
trunco pater et suum el filii scelus impudentissi- 
mum prodit.In ambos lege actum: et thesaurus in 
solidum adjudicatus scholastico est. Ejusmodi suc- 
cessus solent esse insidiarum malitiose structarum. 


XXVII. Quare (pergit "Vestigatori Coronatus 
dicere) infaustus tibi, et utinam falsus vates, exi- 
tium denuntio ; deesse siquidem non potesl quin 
male ac mature pereas scelere lingue istius ob- 
trectatricis et rixarum satricis tue, quam ut ser- 
pentinam horreo, nihilo enim quam hec minus et 
illa venenum spargit. Nee magis te vetus nostra 
mihi necessitudo conciliat,quam morum ac volun- 
tatis irrevocabilis malignitas exosum facit. Novi 
enim et probo sapientis effatum, sceleratos, ut- 
cunque intimi, quantumvis cognatione aut quovis 
alio vel arctissimo affinitatis vinculo juncti pro- 
xime sint, cane pejus et angue fugiendos. Sed tan- 
tisper juvat remittere me ex acerbitate tanta, tibi- 
que imminentem detegendarum mox fraudum 
ignominiam mitiori exemplo proponere. Mercator 
aliquando navem solvens in profectionem longin- 
quam, laminos ferri probati centum apud amicum 
deposuit.Redit salvus post menses aliquot,et ami- 
cum invisens, ab eo, si videatur, depositum re- 
petit. Ille perfidus, qui ferrum dudum venditum 
in rem 8uam verterat, Ignosce, inquit, et condole 
humanis casibus. Ego tuum depositum apothece 
tutissime commiseram, portas et seras validissi- 
mas obducens adversus externos fures, ignarus 
nequiores apud me nasci ac domi nundinari latrun- 
eulos mures, qui quam bene dentati sint labora- 
bis, opinor, in credendo; nam ne mihi quidem 
persuaderi potuisset, nisi vidissem. Narro autem 
qua oculis presens subjeci : Circiter post men- 
sem quam laminas tuas in tuto reposueram, in 
intimum illud ingressus penetrale, reperio ecce, 
miram rem! comesi α soricibus ferri exignasdun- 
taxat reliquias, et vilia nulli rei utilia ramenta, 
Verum non ea tanti tota demum jactura est, ot 


debeat; obliviscamur ista, et soteria tua cele- 
bremus hilares, una simus hodie ad canam. Dic, 
sodes, spernis sodalem, an exspectamus te ? Hzc 
mercator audiens, etsi penitus indignabatur, infi- 
ciatoris impudentiam admirans, iram tamen in 
potestate habuit, et suis furem artibus aggredi 
certus, ocoasionem exsequendi meditata, in ecna 
ista ad quam invitabatur, offerendam sibi ratus, 
vocanii comiter promisit. Tum paulo ante consti- 
tutum adveniens, ludentem in ostio perfidi amici 
filiolum naotus, famiiiariter in ulnas sublatum in 
suam domum aufert, et suis ibi diligenter asser- 
vandum commandat pueris. Reversus vultu reni- 
denti, paratum se ad discumbendum offert. At pa- 
ter infantis, ejus absentia sollicitus, statim viso 
meroatore: Heus! quo inquit, pusionem depor- 
tasti? nam te abstulisse geruli narrarunt. Tum 
mercator,lleu casum infelicem ! exclamavit : sta- 
tim sedatius subjungens: Referendum enim et ego 
habeo inopinatissimum et tibi vix credibilem 
eventum. Tenebam amplexu suavians parvulum, 
cum accipiter impetudevolans ereptum e gremio 
altum rapuit, avolavitque nescio quo, disparuit 
quippe ex oculis citissime. Apage, vocator ait, 
nugas istas, redde sis infantem : ncoipitres pueros 
rapiant,scilicet. Quidni rapiant? reponit mercator, 
ironico arrisu; equidem ex quo, ut memoras, ro- 
dere mures ferrum cdeperunt, eadem astrorum 
vis arcana qu& dentes soricum adamantinos red- 
didit, ungues quoque falconum :ere tam rigido 
armavit, ut jam vel elephantes in altum tollant. 
Sie igitur babe, pari ambobus nobis casu periisse 
mihi ferrum, tibi filium. Deprehensus dicto ne- 
bulo, nonnisi abnegati depositi persoluto rite 
pretio natum denique recepit. 


XX1X.Talem et te confusionem exspectare jubeo, 
tuis tandem fraudibus mendaciisque deprehensis. 
Sed lavo latere haec admonens, aquamque pari- 
ter atque operam in detergenda /Ethiopis nigredi- 
ne, qua penitus concreta nullo nitro delebilis 
inolevit, perdo. Sic homo malus, postquam omnia 
tentaveris, nihil demum aliud quam homo malus 
est : ut pomum acerbum, utcunque ipsum melle 
empius oblinag, acerbum tamen manet : non enim 
mutare naturam applicita exterius potest unctio: 
aut mel ia superficie affrictum, amaritiem emoen- 
dare succi maligni,substantiam intimaminlicientis. 
Quare satius est,desperata curatione improborum, 
recedere ab eorum consuetudine ; versarique cum 
bonis et innocentibus.Periculum enim est ne mor- 
bus contagione propagetar, et sani supervacanee 
eeduli in juvandis egris istiusmodi, nec prosint 
illis, et sibi noceant ; ac si minus languores ipso- 
rum contrahant ; certe afflati malo ex iis halante 
odore, feteant ; non enim bene olere possunt qui 
latrinis &ut cloacis agsident, ut e contrario nun- 
quam abest quin suaviter spirent qui seplasiis 
&aromatariorum immorantur. Nec me fugit quam 














1281 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1282 


nulla spes affulgeat huic vano et mihi noxio labori A rus, nedum regnare felix poteras. Quare refer ani- 


meo, gratie saltem ineunde a te, quem scio gravi- 
ter offendi monitis hisce meis, ac ne ferre quidem 
libenter conspectum meum. Bic enim compara- 
tum natura est, ut. ingrati mutuo sint contra- 
riorum occursus : et stulti sapientium, indocti 
eruditorum, parci largorum , irritabiles patien- 
tum, congressus aversentur, et exhorreani visu 
ipso quasi avium infausti augurii. Hec locu- 
tus Coronatus recesuit domuin. Ceterum inter- 
fecto tauro, statim leonem facti ponituit, exstabant- 
que in ejus vultu non obscura indicia meroris; qua 
cum observasset scelestissimus Vestigator, et sibi 
male conscius rmetueret ne retractanda tauri causa 
aliquid detegeretur, quod sua maxime interesset 
occultum permanere, confidentissime leonem ad- 
iens: Quid te, inquit, domine, tristem video cum 
injuria fortune, cui si gratus, ut debes, esse vis, 
agnoscere et predicare ie oportet summum οἱ 
recentissimum ejus beneficium, quo 8 proditione 
insidiisque tauri servatus es. Àt tu contra mihi 
videris, fatus cuidam indulgens cordis teneritu- 
dini, fallaces insidiatoris vaferrimi blanditias 
recordari, adeoque pene desiderare justo supplicio 
peremptum, quo incolumi ne vivere quidem secu- 


mum ad constantiam te dignam, et, excussa mulie- 
bri mollitie, gratulare tibi et nobis communem fe- 
licitatem, pro certo habens, id quod actum est 
necessarium remedium mali gravissimi fuisse. Ut 
enim membrum quod vipera momordit, nisi sca- 
rificetur, aul etiam precidatur, venenum propa- 
gat in corpus reliquum, quoad in ipso corde 
vitam exstinguat, sic taurus iste negotiis a te pre- 
positus, et e merubris nostre reipublice preci- 
puum, indulgentia tua factus, postquam viperino 
quodam ingratissime invidielivore usque adodium 
iui et nefarium insidiandi vite tue consilium 
extabuit, abscindi maturedebuit, ne totum regnum. 
el te maxime, cor ac caput hujus corporis, male 
perderet. Ea perfidi veteratoris dicta leoni tunc 
scrupulum exemerunt, ita ut equum jam animum, 
ut ante, negotiis adverteret, persuasus meruisse 
taurum que passus fuerat. His gymnosophista per- 
oratis disputationem concludens regi dixit : In 
hunc modum, domine, quod quesieras, homo sce- 
leratus et invidus duos antea inter se concordes 
calumniosis artificiis invicem committit, ex aliena 
el sepe publica calamitate privatum astutissime 
quaestum captans. 


DISSERTATIO PARABOLICA II. 


Excprimit ingenium rei audacis et callidi in eludendo judicio, εἰ demonstrat inutile ad 
ea tremum esse totum istud artificium. 


Dixit autem rex gymnosophiste: Cuperem audi- (! pungit, corpus ipsum exedit et macerat. Preterea 


re quid Vestigatori evenerit post necem tauri. 

I. Respondit gymnosophista: Occiso tauro, nocte 
quadam egressus Jeopardus, qui olim fue- 
rat magieter leonis, et tunc inter ejus consilia 
rios intimos flde atque auctoritate precipuus habe- 
batur, applicuit aurem forte transiens ad ostium 
Vestigatoris, eo commodum tempore quo ea Coro- 
nantus ei suecesens, loquebatur, que retuli paulo 
superius. Audivit igitur exprobrantem Vestigatori 
Coronatum malignas artes quibus, invidie atque 
odio indulgens propriis, laurum innocentem cir- 
cumyvenerat, leonem fldo et utili ministro privave- 
rat: comminantem eliam iram deorum, et augu- 
rantem ei a leone ipso quem deceperat, dignum 
suo scelere supplicium. Hzc leopardus inopinato 
cognita statim arcano detulit ad leonis matrem. 
Interim autem leo quid egisset reputans, rewolve- 
batur in desiderium tauri: nec ultime ille Vesti- 
gatoris voces jam tantum apud ejus animum vale- 
bant, ut non ipse Vestigator fraudis atque insidia- 
rum suspicione laboraret. Cum ista mentis confli- 
ctantem egritudine convenit materna familiaritate 
regem leonem ejus parens ;et mostum illum ea 
quam dixi causa, conspicata, Vultum habes,inquit, 
fili, solliciti 8ο male sibi conscii: quod equidem et 
rniror et segre fero, satis gnara, nihil magis valetu- 
dini adversum quam curam acrem, et presertim 
ponitentiam inutilem, que dum animum moleste 


quod perniciosum vel maxime regnanti est, cali- 
ginem obducit menti, quam ille semper vigilem et 
tranquille attentam adhibere negotiis debuerat. 
Sed, quaeso te, fatere mihi quid te angat; aut si 
dicere cunctaris, sine, divinem; non enim temere 
affürmatura videor, cruciari te sera ponitentia 
necis tauri, quasi ejus accusator nimis facile cre- 
dideris: cum estimare te potius de ejus in te ani- 
mo ex tuo in eum affectu par fuisset; fere siqui- 
dem ista sibi mutuo respondent: rarumque est 
non redamari sincere qui vere diligit, adeo ista 
commercia cordium fucum excludunt. Age igitur, 
dic mihi quomodo tu affectus erga taurum eras?Ad 
ea leo: Equidem, mater, inquit, charum eum ha- 
bebam fidebamque illi maxime ; et cum mente 
repeto quam prompta semper ejus et benevola in 
me officia exstarent, facere vix possum quin suspi- 
cer scelue aliquod artificis Vestigatoris qui eum 
falsis apud me criminationibus infamaverit, et eo 
denique me adegerit ut facerem quod rtreminisse 
horret animus, et quantovis pretio redemptum vel- 
lem non egisse. Tu vero, parens optima, ne queso, 
οδανοτίς si quid ejus forte rei didicisti; fere enim 
emanant in notitiam quantalibet arte dissimulata 
scelera, nee caveri dolis omnibus potest, qui sal- 
tem timidissusurris proditionesabstrusissime pro- 
dantur. Ea porro fame licet incert& 8ο vulgarium 
rumorum qualiscunque testimonia, sepe interio- 


1219 


APPENDIX. 


1280 


isthec vana sunt; navigamus in pertu. Talenta A tni reditus incolumis interpellare gratulationem 


τηοάο et predam opimam cogita fructum paratissi- 
mum non laboriose fraudis. Quid multa ? Persua- 
sus senex cavam arborem subit. Judex ad condi- 
ctum adest.Interrogata magna voce quercu, quis 
furatus thesaurum easet? senis responsum audi- 
tur, & scholastico effossam ablatamque pecuniam 
affirmans. Mirantibus cunctis, sagax pretor intel- 
lexit quod res erat, dolo malo conditum intra ca- 
vam quercum hominem audite vocis auctorem ; et 
Bublato in severum supercilio:Mentiris, inquit, ar- 
bor improba, innocentia scholastici perspecta mihi 
est. Tu vero falsitestimonii justam paznam mejudice 
non effugies. Mox ad apparitores, Afferte, clamat, 
ignem ocius, hucstipulam el faces;conflagret statim 
mendax truncus,nec diutius mundo fallacibus oracu- 
lis illudat. Paretur illico : jam cortex fumat, jam 
flamme vis intus penetrat,jam sensu excitatus mali 
et imagine consternatus periculi senex, exclamat : 
Vivus ardeo, educite me. Extractus semiustulato 
irunco pater et suum οἱ filii scelus impudentissi- 
mum prodit.In ambos lege actum: et thesaurus in 
golidum adjudicatus scholaatico est. Ejusmodi suc- 
cessus solent esse insidiarum malitiose structarum. 


XXVIII. Quare (pergit Vestigatori Coronatus 
dicere) infaustus tibi, et utinam falsus vates, exi- 
tium denuntio ; deesse siquidem non potest quin 
male ac mature pereas scelere lingue istius ob- 
ürectatricis et rixarum satricis tue, quam ut ser- 
pentinam horreo, nihilo enim quam heo minus et 
illa venenum spargit. Nec magis te vetus nostra 
mihi necessitudo conciliat, quam morum ac volun- 
tatis irrevocabilis malignitas exosum facit. Novi 
enim et probo sapientis effatum, sceleratos, ut- 
cunque intimi, quantumvis cognatione aut quovis 
alio vel arctissimo affinitatis vinculo juncti pro- 
xime sint, cane pejus et angue fugiendos. Sed tan- 
tisper juvat remittere me ex acerbitate tanta,tibi- 
que imminentem detegendarum mox fraudum 
ignominiam mitiori exemplo proponere. Mercator 
aliquando navem solvens in profectionem longin- 
quam, laminos ferri probati centum apud amicum 
deposnit.Redit salvus post menses aliquot,et ami- 
cum invisens, ab eo, si videatur, depositum re- 
petit. Ille perfidus, qui ferrum dudum venditum 
in rem suam verterat, Ignosce, inquit, et condole 
humanis casibus. Ego tuum depositum apothecs 
tutissime commiseram, portas et seras validissi- 
mas obducens adversus externos fures, ignarus 
nequiores apud me nasci ac domi nundinari latrun- 
eulos mures, qui quam bene dentati sint labora- 
bis, opinor, in credendo; nam ne mihi quidem 
persuaderi potuisset, nisi vidissem. Narro autem 
quie oculis presens subjeci : Circiter post men- 
sem quam laminas tuas in tuto reposueram, in 
intimum illud ingressus penetrale, reperio ecce, 
miram rem! comesi a soricibus ferri exignasdun. 
taxat reliquias, et vilia nulli rei utilia ramenta, 
Verum non ea tanti tota demum jactura est, ut 


debeat; obliviscamur ista, et soteria tua cele- 
bremus hilares, una simus bodie ad cenam. Dic, 
Bodes, spernis sodalem, an ezepectamus te ? Hzc 
mercator audiens, etsi penitus indignabatur, infi- 
ciatoris impudentiam admirans, iram tamen in 
potestate habuit, et suis furem artibus aggredi 
certus, occasionem exsequendi meditata, in cena 
ista ad quam invitabatur, offerendam sibi ratus, 
vocanti comiter promisit. Tum paulo ante consti- 
tutum adveniens, ludentem in ostio perfidi amici 
filiolum naoetus, famiiiariter in ulnas sublatum in 
suam domum aufert, et suis ibi diligenter asser- 
vandum commandat pueris. Reversus vultu reni- 
denti, paratum se ad discum bendum offert. At pa- 
ter infantis, ejus absentia sollicitus, statim viso 
mercaliore: Heus! quo inquit, pusionem depor- 
tasti? nam te abstulisse geruli narrarunt. Tum 
mercator,lleu casum infelicem ! exclamavit : sta- 
tim sedatius subjungens: Referendum enim et ego 
babeo inopinatissimum οἱ tibi vix credibilem 
eventum. Tenebam amplexu suavians parvulum, 
cum accipiter impetudevolans ereptum e gremio 
altum rapuit, avolavitque nescio quo, disparuit 
quippe ex oculis citissime. Apage, vocator ait, 
nugas istas, redde sis in(antem : accipitres pueros 
rapiant,scilicet. Quidni rapiant? reponit mercator, 
ironico arrisu; equidem ex quo, ut memoras, ro- 
dere mures ferrum c«eperunt, eadem astrorum 
vis arcana qua dentes soricum adamantinos red- 
didit, ungues quoque falconum :re tam rigido 
armavit, ut jam vel elephantes in altum tollant. 
Sic igitur habe, pari ambobus nobis casu periisse 
mihi ferrum, tibi filium. Deprehensus dicto ne- 
bulo, nonnisi abnegati depositi persoluto rite 
pretio natum denique recepit. 


XXIX.Talem et te confusionem exspeclare jubeo, 
tuis tandem fraudibus mendaciisque deprehensis. 
Sed lavo laterem hec admonens, aquamque pari- 
ter atque operam in detergenda JEthiopis nigredi- 
ne, qua penitus concreta nullo nitro delebilis 
inolevit, perdo. Sic homo malus, postquam omnia 
tentaveris, nihil demum aliud quam homo malus 
est : ut pomum acerbum, utcunque ipsum melle 
empius oblinas, acerbum tamen manet : non enim 
mutare naturam applicita exterius potest unctio : 
aut mel ia superficie affrictum, amaritiem emen- 
dare succi maligni,substantiam intimam inficientis. 
Quare satius est,desperata curatione improborum, 
recedere ab eorum consuetudine ; versarique cum 
bonis et innocentibus.Periculum enim est ne mor- 
Lus contagione propagetar, et sani supervacanee 
eeduli in juvandis egris istiusmodi, nec prosint 
illis, et sibi noceant ; ac si minus languores ipso- 
rum contrahant ; certe afflati malo ex iis halante 
odore, feteant ; non enim bene olere possunt qui 
latrinis aut cloacis assident, ut e contrario nun- 
quam abest quin suaviter spirent qui seplasiis 
aromatariorum immorantur. Nec me fugit quam 











1281 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1282 


nulla spes affulgeat huic vano et mihi noxio labori A rus, nedum regnare felix poteras. Quare refer ani- 


meo, gratiae saltem ineunde a te, quem scio gravi- 
ter offendi monitis hisce meis, ac ne ferre quidem 
libenter conspectum meum. Bic enim compara- 
tum natura est, ut ingrati mutuo sint contra- 
riorum occursus : et stulti sapientium, indocti 
eruditorum, psrci largorum, irritabiles patien- 
tum, congressus aversentur, et exhorreant visu 
ipso quas) avium infausti augurii. Hec locu- 
tus Coronatus recesuit domui. Ceterum inter- 
fecto tauro, statim leonem facti ponituit, exstabant- 
que in ejus vultu non obscura indicia moeroris; que 
cum observasset scelestissimus Vestigator, et sibi 
male conscius metueret ne retractanda tauri causa 
aliquid detegeretur, quod sua maxime interesset 
occultum permanere, confidentissime leonem ad- 
iens: Quid te, inquit, domine, tristem video cum 
injuria fortune, cui si gratus, ut debes, esse vis, 
agnoscere et predicare ie oportet summum et 
recentissimum ejus beneficium, quo a proditione 
insidiisque tauri servatus es. Àt tu contra mihi 
videris, fatue cuidam indulgens cordis teneritu- 
dini, íallaces insidiatoris vaferrimi blanditias 
recordari, adeoque pene desiderare justo supplicio 
peremptum, quo incolumi ne vivere quidem secu- 


mum ad constantiam te dignam, et, exoussa mulie- 
bri mollitie, gratulare tibi et nobis commuaem fe- 
licitatem, pro certo habens, id quod actum est 
necessarium remedium mali gravissimi fuisse. Ut 
enim membrum quod vipera momordit, nisi sca- 
riflcetur, aul etiam precidatur, venenum propa- 
gat in corpus reliquum, quoad in ipso corde 
vitam exstinguat, sic taurus iste negotiis a te pre- 
positus, et e meribris nostre reipublice preci- 
puum, indulgentia tua factus, postquam viperino 
quodam ingratissime invidie livore usque adodium 
tui et nefarium insidiandi vite tue consilium 
extabuit, abscindi mature debuit, ne totum regnum. 
et te maxime, cor ac caput hujus corporis, male 


p perderet. Ea perfidi veteratoris dicta leoni tunc 


scrupulum exemerunt, ita ut equum jam animum, 
ut ante, negotiis adverteret, persuasus meruisse 
taurum quee passus fuerat. His gymnosophista per- 
oratis disputationem concludens regi dixit : In 
hunc modum, domine, quod quesieras, homo sce- 
leratus et invidus duos antea inter se concordes 
calumniosis artificiis invicem committit, ex aliena 
el sepe publica calamitate privatum astutissime 
questum captans. 


DISSERTATIO PARABOLICA II. 


Excprimit ingenium rei audacis et callidi in eludendo judicio, εἰ demonstrat inutile ad 
ectremum esse totum istud artificium. 


Dixit autem rex gymnosophiste: Cuperem audi- (! pungit, corpus ipsum exedit et macerat. Preterea 


re quid Vestigatori evenerit post necem tauri. 

I. Respondit gymnosophista: Occiso tauro, nocte 
quadam egressus jJeopardus, qui olim fue- 
rat magieter leonis, et tunc inter ejus consilia. 
rios intimos fide atque auctoritate precipuus habe- 
batur, applicuit aurem forte transiens ad ostium 
Vestigatoris, eo commodum tempore quo ea Coro- 
nantus ei succesens, loquebatur, qua retuli paulo 
superius. Audivit igitur exprobrantem Vestigatori 
Coronatum malignas artes quibus, invidie atque 
odio indulgens propriis, taurum innocentem cir- 
cumvenerat, leonem fido et utili ministro privave- 
rat: comminantem eliam iram deorum, οἱ augu- 
rantem ei a leone ipso quem deceperat, dignum 
suo scelere supplicium. Hec leopardus inopinato 
cognita statim arcano detulit ad leonis matrem. 
Interim autem leo quid egisset reputans, rewolve- 
batur in desiderium tauri: nec ultime ille Vesti- 
gatoris voces jam tantum apud ejus animum vale- 
bant, ut non ipse Vestigator fraudis atque insidia- 
rum suspicione Jaboraret. Cum ista mentis confli- 
ctantem egritudine convenit materna familiaritate 
regem leonem ejus parens ;et mosstum illum ea 
quam dixi causa, conspicata, Vultum habes,inquit, 
flli, solliciti ac male sibi conscii: quod equidem et 
miror et egre fero, satis gnara, nihil magis valetu- 
dini adversum quam curam acrem, et presertim 
poenitentiam inutilem, que dum animum moleste 


quod perniciosum vel maxime regnanti est, cali- 
ginem obducit menti, quam ille semper vigilem et 
tranquille attentam adhibere negotiis debuerat. 
Sed, queso te, fatere mihi quid te angat; aut si 
dicere cunctaris, sine, divinem; non enim temere 
affirmatura videor, eruciari te sera ponitentia 
necis tauri, quasi ejus accusator nimis facile cre- 
dideris: cum estimare te potius de ejus in te ani- 
mo ex tuo in eum affectu par fuisset; fere siqui- 
dem ista sibi mutuo respondent: rerumque est 
non redamari sincere qui vere diligit, adeo ista 
commercia cordium fucum excludunt. Age igitur, 
dic mihi quomodo tu affectus erga taurum eras?Ad 
ea leo: Equidem, mater, inquit, charum eum ha- 
bebam fidebamque illi maxime ; et cum mente 
repeto quam prompta semper ejus et benevola in 
me officia exstarent, facere vix possum quin auspi- 
cer scelus aliquod artificis Vestigatoris qui eum 
falsis apud' me criminationibus infamaverit, et eo 
denique me adegerit αἱ facerem quod rmreminisse 
horret animus, et quantovis pretio redemptum vel- 
lem non egisse. Tu vero, parens optima, ne queso, 
celaveris 8i quid ejus forte rei didicisti; fere enim 
emanant in notitiam quantalibet arte dissimulata 
scelera, nee caveri dolis omnibus potest, qui sal- 
tem timidissusurris proditionesabstrusissime pro- 
dantur. Ea porro fame licet Ιποθτὶῶ 8ο vulgarium 
rumorum qualiscunque testimonia, sepe interio- 


1283 


APPENDIX. 


1284 


ribus indiciis adjuncta multum conferunt ad con- Α emunctarum sagacitatem fallant; quando moven- 


victionem scelestorum. Reposuit ad hec mater : 
Audivi a quodam flde dignissimo Vestigatorem 
invidiee instinctus mentitum tibi esse cuncta illa 
qua de tauro detulit, alioqui alienissime α νερο, 
et 80la ejus fraude conflcta. Amabo te, mater, leo 
inquit, ede, si non grave est, quis iste sit ex quo 
talia audisti? Ne quere, filii, ait mater, actorem 
dicti, qui nominatim se prodi vetuit, cum rein sibi 
compertissimam mihi areano comm:;tteret, indi- 
candam, si expedire censerem, tibi, Etsi autem is 
talis, ut dixi, est, cui tuto quidvis credi possit, 
non peto tamen ut aut mee, aut illius auctori- 
tatl acquiescas, ac nostro testimonio prtecipites 
sententiam in reum inauditum, nequid simile pa- 


tiaris post Vestigatoris penam el quod post tauri B 


supplicium es passus, ac tunc quoque fidei temere 
habite acri morsu conscientia penas luas. Recte 
mones, mater, inquit lec. Ergo quamvis tibi tribuo, 
uti debeo, plurimum fidei, tamen explorare per 
me negotium decrevi, nec committere iterum ut 
festinasse me sero poeniteat. 


II. His leo et a matre auditis el ad matrem di- 
ctis, suos omues convocavit, el cum iis Vestigato- 
rem. Qui pro sua solita confidentia leonem videns 
cogitabundum et masto similem, ultro ad astantes 
conversus : Quid cause, inquit, est. cut leonem 
sollicitum 8ο tristem cerno ? Cui mater leonis, et 
ipsa presens, respondit in hunc modum: Tu cauaa 
tristitie leonis es : hunc enim dolet quod te hac 


tenus vivere ac libere agere sit passus, te, inquam, (v 


qui sibi fraudibus ac mendaciis decepto, ut tau- 
rum innocentem injuste perimeret, persuaseris. Ad 
ea minime turbatus Vestigator, Nempe, Ínquit,hic 
mos aularum est ut ingratas recte actorum vices, 
supplicia pro beneficiis exspectare verisimilius 
quam premía, qui principibusinserviunt, debeant. 
Que justissíma est ascetis in solitudines ο palatiis 
atque urbibus secedendi causa, ne non virtutem 
exercere possint, ubi ei certam intelligunt penam 
esse constitutam. Ista ego lege periclitor hodte, 
qui quod fidei officio instinctus, benevole indicavi 
regi paratas a tauro insidias, et conjurationem 
mox, ni precaveret, in ipsius ac regni perniciem 
erupturam, nunc miser in suspicionem calumnia- 
rum vocor : in quocum multa sunt misera, tum 
illud enimvero jure meo deprecor, ne temere de 
me talia credantur. Exploretur prius res, inquira- 
tur diligenter de impacto mihi crimine; nunquam 
tam alte latet scelus animo conceptum quin legiti- 
mis indagatiopibus eliciatur tandem ac protrahatur 
in lucem: nam et penitiseime abstrusus in venis 
silicum perito attritu ignis exsculpitur, et quam 
nemo suspicaretur inesse putridis lignis artifex 
affrictus excitat flammam. Omnino si quid con- 
scientia turpe abscondit, odore se suí prodet,certa 
methodo in ejus exploratione versantibus: haud 
aliter 8ο graveolentes natura sua feces, dum per- 
stet immotus cui subsunt liquor, narium etiam 


tur agitanturque, mephitim exhalant, et manifesto 
fetoris iudicio doprehenduntur. Itaque viderint 
quam consequehter aceusatores mei eumdem me, 
quem nimi: calliditatis insimulant, tam stoltum 
putent, ut mihi male conscius, ultro examini me 
eubjiciam. Nunquam profecto inevitabile convietio- 
nis periculum deposoerem, alea judicii suheunda, 
nisi mea me tntum innocentia prestaret : sin ita 
esset, non me hic utique videretis;jam enim alica- 
bí terrarum securum perfugium captare occupas- 
sem, Cujus rei facultatert magnam cuivis praebet 
latissime patens orbis universi vastitas. Ab hoc 
ingresstt vaferrimus Vestigator, repente cotrversus 
&d leonem, Oro igitut, ait, obsecroque, domine, 
regiam majestatem tuam, otinquirti continuo quam 
accuratissime de me jubess, per judioeen quam- 
libet severum, dummodo justus idem integerque 
sit, nec veritatem sinat obrui prejudiciis invidiz, 
quam mihi magtram intelligo conflatam, non ullo 
meo maleflelo, sed magnis tuis erga me beneficiis 
que livoretm oencitarunt iniquorurn. Tua, inquam, 
tua, domíne, precipua in me gratia meum crimen 
est: quo te est eequius dure operam, ne pernicio- 
s& tua munera putentur, et quém amore dignatus 
fueris amplecti, voluisse perdere videaris. Nam 
si hanc conditionem ferri virtuti sinis, que tutam 
forte benevolentiam promeruerit, ut vitare nequeat 
quia dedatur odiis improborum, quodnam aut obi 
terrarum asylum deinde reliquum sit afflictze ac 
laboranti innocentise?U num restattanta foriume sz- 
vitia exercitis, testem invocare Dei cuncta intime 
pervidentem oculum. Equidem hujus, puritatem 
mes oonseientie cernentis, fretus ineorrupto te- 
sti;ynonio,mortem ipsaminimicorum mihif raudibus 
paratam audeo contemnere; nee jam recuso quin 
quod aliquando necessitati nature debeo, livori 
prevalentium seeleratorum exsolvere occupem , 
extremum fatum, quippe qui vitam impendere 
tue glorie atque obsequio jam tum ex quo tibi, 
domine, fidem addixi me&m, omnibus momentis 
paratus foi. 


IIT. Talia magna fiducia Vestigatorem perorantem, 
interpellans e militibus astantibus quidam : Ne 
finge, Vestigator, inquit; non te ad istam defen- 
dendi contentionem studium quod siraulas in 
principem, eed cura tegendi tui sceleris et pene 
quam es meritus a tuo capite arcenda incitat. 
Salus, inquam, tua propria, non zelus obsequii, 
aut reverentia majestatis, te dieertum in hac causa 
facit. Hunc audacissimo figens obtutu Vestigator, 
Non te pudet, inquit, stultissime viventium, eo 


"mortalem eriminari, quod natura omnibus lucis 


usuram participantibus lege antiquissima pre- 
scripsit? Itane tuo judicio sceleratus sum, quía 
salutem, quo possum presidio,tutari meam conor, 
quod si que animantium in multo mínori discri- 
mine non faciat, omnibus orba sensibus, et vita 
indigna censeatur? Atqui sic habe, mensuram 




















1285 SPECIMEN ΒΑΡΙΕΝΤΙΑς INDORUM VHT. 12:0 


fortitudinis in amicorum et dominorum periculis À modum. : Paris flagitii viderentur rei qui mysteria 


ab aliquo sperande, ex ejusdem pro suo ipsius 
capite certamine sumi debere; nec regum quem- 
quam exspectare, si quidem sapiat, militem 
quemvis suum in acie, sua causa vel publica, pu- 
gnacius dimicaturum quam idem soleat in occa- 
sionibus salutis proprie & casibus infestis expe- 
diendz repugnare. Tacuisses ergo consultius quam 
ista Insana professione tue contemptissime inertie, 
palam quod fecisti, declarasses, te nec fidelem 
subditum, nec firmum amicum, nec fortem esse 
militem, nihilque demum aliud quam vilissimum 
mancipium injustissimi atque ignavissimi livoris. 
quo efferri te levissime sis passus in hanc probro- 
sissimam tue ipsius confessionem ignominie : 
post quam spoliari continuo merueras istis armis, 
istis insignibus muneris publici, et ab ostii regii 
custodia, ubi locum melioris indignus occupas, ut 
infidum atque imbelle pecus abigi. [ctus inopinata 
reprehensione miles, cunctorum jam oculis ipsum 
figentibus, plenus dedecore recessit erubescens. 
Quando exsultantis sue impudentise successu Ves- 
tigatoris retundere confidentiam regis mater vo- 
lens, Miror tuam inquit, o Vestigator, effrontem 
audaciam, qua totus conflatus ex scelere, non 
dubitas huic sapientissitno consessui, te pro insonti 
vanditando, fucum impudentissime facore conari. 
Ne hoc quidem tam aore tante persone dictum 
conturbavit argutum nebulonem, ut non statim 
intrepide reponeret: Altero nimirum, o domina, 
me etiamnum  intueris oculo, qui calumniosa 
prejudicia grassantis in nostrum exitium invidie, 
caliginem offuderunt. Tu vero vide, an non dignum 
potius fuerit ista etatis et nobilitatis auctoritate. 
periclitantium | causis totam et liberam eque 
mentis aciem advertere, circumspicereque omnem 
in partem cuncta, ac nullum vestigium negligere 
indagande veritatis : rei, heu! hodie omnium 
exosissime, quum ut impune, sic passim, omnes 
&versantur, omnes libere oppugnant; rege,qui unus 
posset obsistere,connivente,dum pre nimia facili- 
tate ac benignitatis ostentande studio, nullum in 
malum pronum comminando deterrere, neminem 
compertum neglecti officii castigare objurgando sus- 
tinet. Hac Vestigatoris libertate irritata majorem in 
modum regis mater. Videte, inquit, hoc nequissl- 
mum et sceleratissimum caput,utomnium flagitorum 
deformatus maculis et gravissimorum tantum non 
convictus criminum, tamen audet istam menda- 
ciorum artificem linguam exserere, nec dubitat 
argumentorum inanium, aut potius sophismatum 
vanissimorum,captiosissimig laqueis implicare co- 
nari veritatem, eo usque, ut cum injuria intolera- 
bili tot sapientum híc presentium,se his prestigiis 
speretos sublinere omnibus posse. Non inultus 
hanc tam amaram increpationem ardelio impro- 
bissimus audivit. Per arabages enim quasdam ohli- 
que perstringens reginam, generalibus sententiis 
declamandis, audientie illusit in hunc ferme 


non initiatis vulgat,muliebres mores vir atfectans, 
mulier virum simulans, hospes se pro domino ejus 
in qua precario diversatur, domus ferens : denique 
qui regi de his respondet de quibus non interro- 
gatur. Talia garrientem rursum interpellans regis 
maler: Age, inquit, his tralatitiis nihil ad rem 
facientibus omissis, dic ecquid sentias, quantis te 
sceleribus inquinaveris ? Ad ea  Vestigator : Qui se 
istis qua ais sceleribus inquinat, nemini benevolus 
es! nullam operationis nefarie, ad quam quaevis 
libido impulerit, labem aversatur. Me rex ipse 
fatetur sibi benevolum fuisse : innocentim autem : 
med extere tot teste« habeantur quot sunt qui 
nihil me agereímprobum viderunt.Nondum hac ab- 


ti solverat,cum regina, Ne speres, ait, scelestissime, 


te hac impudentia mendacissime defensionis veri 
judicii severitatem elusurum. Ad hoc solita lingux 
promptitudine reposuit Vestigator, Qui falsa 
commíniscuntur, qui scientes ab squo et jure 
declinant, quibus ad purgandum innocentem 
impacto per calumniam crimine nec verba nec 
opera sufficiunt, paris omnes injustitis tenentur, 
Inter hec prudens regina silere leonem videns, et 
merito verita ne per fricte frontis prosentis animi 
etmulteastutie nebulo fucum illi faceret, accedens 
filio in aurem materna auctoritate suggessit, fleri 
posse ul qui tam constanter coram rege ac senatu 
pro se dicere auderel, revera innocens, essel quare 
videri sumendum spatium examinandis testimo- 
niis. Eo rex audito palam pronuntiavit, jubere se 
in presentia Vestigatorem custodie Iradi, donec 
accurate tota causa cognoscatur. Conjecto mox rco 
in carcerem, adiit leonem maler, et ei confessa 
est se que de Vestigatore detulerat, ex leopardo 
teste aurito cognovisse; hujus probitas quam illi 
esset perspecta scire sese, posse illum interrogari, 
cuncia distinctius indicaturum. Ad ea leo, Secura 
sis, mater, ait; cito videbis judice me non abire 
impunita scelera. 


IV. Nocte insecuta convenit Vestigatorem Coro- 
natus, et vinotum eum cernens, non sine lacrymis, 
Evenerunt nempe inquit, que tibi predixeram. 
Tu autem, 03800 tui amore 8ο prefidentia elatus, 
contemnebas sana monita, et denuntiationes, que 
quam vere fuerint sero denique nunc sentis. 
Respondit Vestigator : Vera  exprobras, nihil 
tibi relictum, o amice, est: admonuisti uti- 
lia interminatus es vera. Ego autem non ob- 
temperavi iibi, inexplebilis cupiditatis insania 
miser demertatus. Passus enim suum idem quod 
intemperantes egri, qui licet experti, gravi suo 
damno, vim maleficam insalubris cibi tamen ejus 
malesuada victi dulcedine, non se continent ab eo 
regustando. Me vero nunc in has angustias 
redactum non mea solum, quam culpa mihi 
&ccersivi propria, calamitas angit, sed metus 
preterea conturbat de te ne innocens involvaris 
meo crimine. Pronum enim factu est, propter 


1287 


APPENDIX. 


1288 


notam inter nos amicitiam, ut qui me perditum A exceruciatur ejus animus, nec quietis capere partem 


cupiunt, ex te rerum omnium conscio mearum, 
testimonium conentur extorquere, ac iua fide 
cupiditati eorum non obsequente, tam diris ex te 
quaestionibus quod me gravet eliciant, ut tu 
cruciatibus tormentorum enectus, ego indiciis 
expressis questione convictus, pariter ambo 
pereamus. Respondit Coronatus : Hoc ipsum οἱ 
ego providi futurum, et. metuo non magis mihi 
quam tibi. Si enim alieno testimonio convictus, 
contumax et impenitens morte afficiaris, scis te 
ad dirius aliud trahi tribunal, a quo inexpiatus 
deprehensus, sempiternis addiceris suppliciis ; 
que cum commutare brevibus hujus temporis, 
ponis ultro subeuntis adhuc possia, suggero tibi 
hoc ultimum et pro statu rerum tuarum unice 
utile consilium, ut sponte confitearis que peccasti ; 
ac si, quod sperare licet e regis benignitate, 
gratiam supplicii nanciscaris, vitam condonatam 
lucro imputes; sin lege in te agetur, piaculo 
voluntarie suscepto pone temporarie purgatus, 
eternorum apud manes cruciatuum periculo de- 
fungaris. Hec Vestigator audiens, et solita se ob- 
firmans adversus sana monita duritie, respondit : 
Nondum ita desperata mes causa est, ut ad istud 
extremum descendendum mihi consilium judicem. 
Experiar prius quedam alia, morasque quibus 
potero artibus obducam, si forte insperatis, ut fit 
interdum, momentis ac casibus fortuna judicii 
prosperiorem in exitum queat vergere. His 
Coronatus auditis, desperata cura!ione obstinati 
animi, recessit acerbissime dolens, et certo amici 
exitio, et suo ipsius gravissimo periculo : quippe 
qui perspectissimum haberet, vitari non posse 
quin perseverante in criminis inficiatione Vestiga- 
tore, ipse quem omnes ei familiarissimum scirent, 
aut quamstioni subjiceretur, aut velul conscius et 
particeps sceleris ejusdem, peri cum illo damna- 
tioni succumberet. Hac ergo moestissirmus repu- 
tans, el pertesus vit», hausto ultro veneno effla- 
vit animam. 


V. Postridie jussu regis pro tribunali pretor 
sedit, assidentibus judicibus delectis. Eodem et 
Icopardus venit. Concussum densa corona circums- 
tabat universe palatine militie. Adductus in me- 
dium e carcere Vestigator est, causam in vinculis 
dicturus, Primus, congregatis cunctis, verba fecil 
leopardus in hunc modum : Rex noster, o commi- 
litones, participem me fecit cujusdam gravie cure 
sui quam etiam communicari vobis voluit. Aeris 
eum ponitentia incessit interfecti tauri, idcirco 
quod non contemnendis indiciis sero coepit intel- 
ligere, innocentem illum, se dolis malis et dela- 
tionibus falsis in ejus necem instigato, periisse 
Jam hoc ejus, per alia quoque experimenta cunctis 
note bonitatis et justitize eo laudabiliusargumentum 
est, quo fert ερτίας illusum sibi cum tanta 
insontis capitis injuria. Si quid enim mihi creditis 
intimorum ejns sensuum conscio, incredibilitec 


ullam valet, quoad calumniatiorem scelestissimum, 
cujus artibus nefariis in eam fraudem implicatus 
est, penis meritis subjecerit. Quare agite, conferte 
in hoc operam et reipublice et regi, ut rite reus 
peragi legitimo judicio, veterator nequissimus iste 
Vestigator possit. Pernegat enim factum non minori 
pervicacia quam quantaejus fuitin eo perpetrando 
perfidia. Sed impudentia nebulonis perditi, testi- 
moniis eonvicta consciorum, illudere diutius fidei 
publice prohibebitur. Promat modo libere unus- 
quisque vestrum quod de illo novit, respondebit 
pro se reus presens quod videbitur. Quesilores, 
cunctis utrinque auditis, arbitrabuntur ; sic judi- 
cium rite atque ordine, quod rex nominatim jussit, 


B exercebitur. Leopardi orationem excepit arbiter 


quzstionis praetor in hec verba : Convenientissime 
juri ac mori majorum et leo precepit,et leopardus 
peroravit. Quod superest, vestrum, quotquot ade- 
stis, unusquisque se accingat ad proferendum sum- 
ma fide parique libertate quod de hac causa deque 
Vestigatore compertum habet. Cooperabimini hoc 
agendo vel maxime communi utilitati ; publice 
quippe interest non impune abire sceleratos, re 
securi severitatis legum quidlibet improbi audeant. 
Sub hec dicta silentium aliquandiu cunctorum 
fuit, quod primus abrumpens Vestigator, Heus! 
vos, inquit, post tam acria dicendi jussa cur 
tacelis ? Agite, rae quoque invitante, proferte 
quidquid de me nostis ; non recuso, quin etiam fla- 
gito.Audirecupio quid mihi opponatur, paratus con- 
tinuo vere objecta fateri, falso imposita refellere. 
Sic ergo dicturus quisque se comparet, ut contra 
meam defensionem tneri testimonium suum queat ; 
qui secus fecerit in caput suum peccabit. Quae 
enim nostris legibus equissime constitute poene 
sunt in falsarios lingue ac fldei venalis, eas se 
subituorum me agente, ac pretore, prout lex jubet 
et res exiget, decernente, sciat. Atque adeo videat, 
si qui lingua in cbtrectationem prurit, ne similia 
patiatur imperito medico qui parum habens quod 
ageret in patria, ubi cognitus negligebatur, pere- 
gre simplices quaesivit quibus tuto imponeret. 
Profectus ergo in civitatem, cujus princeps filiam 
habebat ex morbo gravi decumbentem, in partem 
ejus curationis adhibitus periculo suo est, hac 
quadam ex causa : erat inea urbe medicus perquam 
eruditus, sed etalis vitio, aut calamitatis casu, 
penitus orbatus luce oculorum. Vocatus ille ad 
egram, ex attactu pulsus ceterisque que audivit, 
intellecta morbi causa remedium οἱ indubitati 
Buccessus opposuit, prescribenda potione ex succo 
herbe cui capillus Veneris nomen est. Verum 
quod oculis ipse captus discernere herbam non 
valeret, proficisens in apothec&m herbariam, 
comitem optavit peregre appulsum medicum. Hic 
nihil nimus quam quod profitebatur callens tam 
imperite in delectu versatus est, ut cicutam vice 
capilli Veneris pharmaco admisceret, quo hausio 














1289 


SPECIMEN SAPIENTIJR INDORUM VET. 


1290 


filia principis repente est mortua. Cunctis miran- A sentis te prepostere perspicacem, vidisse festucam 


tibus, et 0300 medico note peritie ac fidei, 
perseverante, non potuisse mulierem exstingui 
potione, nisi erratum esset in compositione phar- 
maci, herba noxia pro utili supposita. Dynasta 
pater mortuse, expressum ex eadem herba qus 
filiam occiderat succum ebibere coram se medi- 
cum exterum coegit, qui miser continuo extabuit, 
imperiti; audacieque sue ponas exasolvens meri- 
tissimas. Sic eveniet, jam hinc denuntio, testimo- 
nium contra me falsum aut inconveniens dicenti ; 
Blrangulabitur, quem male nexuerit, laqueo et 
gladio inscite stricto sese confodiet. 


VI. Nihil hac comminatione territus, et irritatus 
confidentia loquacis rei, assurrexit sub ea dicta 
primus coquorum regis. Et, Audite me, inquit, 
qui adestis in consilio : afferam enim quod nosse 
ad causam prosit, ex quadam longo mihi usu parta 
peritia mores ex facie noscendi. Certos vultibus ac 
frontibus arcanorum animi sensuum characteres 
natura indidit, ex qualibus apparet, Vestigato- 
rem nequam ac subdolum nulliusque fidei nebu- 


lonem esse, quippe qui oculos oblique diatortos, 


et horum levum dextro breviorem, eumdemque 
inquielissime mobilem habeat; ad hac, caput in- 
ter incedendum temere inclinet : que signa cer- 
tissima vafri calumniatoris ac proditoris perfidio- 
sissimi, magno consensu physiognomici dudum 
tradidere. Contra hac, innuente judice, dicturus 
Vestigator, orsus est a laudatione ironica principis 


coquorum, En, inquiens, omnium qui sub colo su- C 


mus longe sapientissimus, cui nemo quantumvis 
eminens comparari doctrina et judicii gravitate 
queat. Miseros vos conditores legum, qui talem 
non adhibueritis in consilium, lucrifecissetis ope- 
ram inanem statuendi ponas sceleri ac premia 
virtuti. Si enim ineluctabili necessitate trahitur 
animus ad ea facienda que oris lineamenta sine 
nostro nobis arbitrio & aatura tributa significent, 
quid attinet mulctare suppliciis qui male agunt, 
characterum ingenitorum errare, ut hic docet, non 
valentium, necessario fldem sancientes? Alioquin 
puniatur ignis quia urit, aque tormenta decernan- 
tur quia vel excussa e nube viatorem mandefacit 
vel exundans e torrente sata ledit. Quid tibi vide- 
tur, archimagire, de ista tua mirabili physiologia? 
Utrum mavis, qui preditus istis, quas indicasti, 
notis in lucem venerit, cavere a malo posse, an 
inevitabiliter 9889 improbum? Si prius dicis, inanis 
est tua collectio : forsitan enim ego quem accusas, 
aut similiter insignitus quivis, indolis innate pro- 
pensionem conatu virtutis inflexerimus in rectum; 
si alterum fateris, nonne quam inconsequenter 
loquaris vides, qui poenam apponas ubi culpa non 
e8t. Quod si recipitur, quid de te flet? nam quot 
eris Bgüuppliciis mactandus, si omnium que per vi- 
tam necessario vel fecisti vcl passus es, causs nunc 
tibi dicenda, invidia sustinenda, luenda expienda- 
que cruciatibus conscientia sit ? Ecquid, stulte, jam 


PATROL. Gh. ΟΧΙ. 


in ooulo alterius, qui trubem in tuo non attende- 
ris. Similis malesana mulieri e fabula vulgata. 
Fertur enim, duas aliquando sorores proripiondi 
sese nudas e custodia, qua dura tenebantur, occa- 
sionem nactas, dum una cum patre iisdem clapso 
vinculis fugiunt, harum alteram forte invento cen- 
tone vix pudenda contegentem, increpare germa- 
nam copisse quod nuda incederet. Cui pater, Sa- 
nane, inquit, es, que sorori exprobres, sine sua 
culpa patienti, quod et tu pari neoessitate passa 
es et pateris? Hec audiens princeps coquorum 
quod reponeret non habuit, universis responsum 
Vestigatoris haud dubie probantibus. Ipseque leo, 
ubi rem cognovit, stulte locutum principem co- 


p quorum loco movit, ne in culina quidem sua tam 


nullius judicii ministros sibi ferendos putans. His 
eo consessu actis, et per actuarium in commenta- 
rium relatis, riteque signatis, hora jam provecta, 
solutus coetus est, reo nondum convicto reducto in 
carcerem. 


VII. Redditum custodis Vestigatorem convenit 
alius quidam ex ejus familiaribus, Coronati com- 
munis amici mortem moestissimus nuntians. Con- 
Sternatus acerbo casu Vestigator lacrymas non 
tenuit, inter quas he voces ejus audiebanlur : Me 
miserum qui vero, experimentis probato, et om- 
nium temporum amico privatus hodie sim | Quid 
me vivere attinet te mihi, Coronate fidissime, 
subtracto? Hecte aiuut vulgo, catena connexas 
quadam per orbem commeare calamitates, nec 
unquam uni singulares occurrere. En mihi capi- 
tali judicio periclitanti, ac diris vinculis constri- 
cto, funestum supervenit auctarium irreparabilis 
jacture capitis charissimi, etiam, quod dolorem 
incendit, causa mea exstincti. Hec ita deploran- 
tem invenerunt, qui postridie jussu prewtoris de- 
nuo citarunt stiteruntque Vestigatorem ad tribu- 
nal. ibi judex alte considens : Quid tibi, o Vesti- 
gator, ait, consilii nox attulit? num tandem in- 
duxisti in animum fateri quod agnoscis? Cunctis 
jam patent tua scelera, nemoque non miratur confi- 
dentiam tuam, perseverantis inflciari manifesta. 
Nulla tibi jam reliqua excusatio est; ac nisi summa 
et infinita quedam misericordia regis esset, tu 
feedissimorum constrictus conscientia facinorum, 
omniumque jam prejudiciis damnatus, adhuc uti- 
que non viveres. Ad ea Vestigator audacissime, 
Quantaeunque sit, ait, ista quam memoras summa 
et infinita misericordia regis, tamen eam longe 
superat inenarrabilis importunitas immanitatis 
tue. Video enim te sanguinarium mancipium in- 
explete crudelitatis, sitire cruorem meum, eoque 
fera voluntate preoccupare sane mentis officium, 
mea neo convicti neo damnati morte, contra fas 
omne, decernenda. Nec miror te talem,qui olim pes- 
simum noverim, et ita natura comparatum sciam, 
ut semper optimos nequissimi pessime oderint. 
Has contumelias equus ac moderatus judex, ut 


41 


1204 
medici mites segrorum delirantium intemperias, 
sapienler ferens, Bona verba, inquit, et frustra et 
non in tempore, Vestigator, irasceris; que audisti 
minus tibi grata, ex officio nostri muneris dicta 
libere sunt : nam dissimulare nos haud convenit 
quos ad coercendam improborum audaciam au- 
ctoritate 8ο potestate publica princeps ac populus 
armavit. Ceterum, si quis apud te consiliis beno- 
volia locus est, auctor magnopere tibi sum, ut ne- 

' cessitate in usum versa, brevibus, quas fugere non 
potés, hujus temporis ponis sapienter utaris ad 
redimenda supplicia eterna qua gravium oconeoios 
scelerum ínexpiatos ex hao vita transeuntes ma- 
nent. 


VIII. His contra sic oecurrit obfirmatissimus in 
contuinacia nebulo : Novi et ego, quando et quate- 
nus opus est, preehabere sempiterna transitoriis. 
Verum quid hec ad presentem causam, ubi non 
quid agere debeam rite damnatus, sed an damnari 
jure possim quaeritur? Aio ego et persevero, uti 
debeo, constantissime, innocentem me accusari 
falso ac circumveniri per calumnias. Tu vero 
equum censes, cooperari me iniquitati opprimen- 
tium me. Quid enim aliud fuerit mendaci, quod tu 
hortaris, confessione imponere consc;entie mes, 
et fingere me fecisse que non feci? Soelus Loo 
enimvero foret, istis qum intentasti future vitae 
immensis suppliciis Ilnendum, quo averlat Deus 
ne me contaminem. An enim levius arbitraris pse- 
care, fame ae salutis voluntarium proditorem sus, 
quam insidiantes alieno capiti ac sanguini? JEquius 
ergo vos mea vice moneam, ut etiam atque etiam 
videatis ne fede ruatis isto cursu; idque, meam 
insontis damnationem precipltando, consciscatig 
quod sera deinde poenitentia nequidquam opta- 
bitis infectum, tale experientes quidpiam quale 
olim contigit testanti que non viderat. Vir fuit in 
primis totius [Indie copiosus et nobilis, qui acci- 
pitrum custode utebatur nequam ac libidinoso ju- 
vene, natione Persa. Hic oculis cupiditatis adjeotis 
ad uxorem sui domini, matronam forme pudici- 
lieque prestantis, eo temeritatis ruit ut. furorem 
ei suam fateri non vereretur, ac rejectos, ut par 
erat, ab honestissima muliere, totos incubnit iu 
propositum atrociter ulciscende repalem. Ergo 
cum familiari exercendo aucupio duas forte vena- 
tus picas esset, domum ambas vivas pertulit, men- 
titus ex Perside advectas, disertas aves illius ubi 
essent nate regionis lingua. Inde illas assidue 
ac laboriosissime institit edocere carmen ad ra- 
tiones accommodatum destinati sceleris. Alteri 
namque seplus quotidie ineulcabat hano senten- 
tiam idiomate Persico : Vídi dominam cam ]απί- 
tore concumbentem, alteri heo verba eadem lin- 
gua : Ego tero licet idem viderim, nihil dico. Insi- 
diosissimi artificit hec erat ratio. Sciebat αοοὶρὶ- 

trarius Persss quosdam primarios viros, visendi 
tum ac discendi causa peregrinantes per Indiam, 
non itu multo post venturos in urbem regiam, et 


APPENDIX. 


129) 
À sui domini, cum quo ipsis intercedebat amieilia, 
hospitio usuros, [nterim autem pice dictata quo. 
tidie recilantes oblectationi domesticis erant, pe. 
regrinum humano similem e rostris etulssum vo- 
luerum admirantibus sonum, nemine tamen intel- 
ligente quid verba eignificarent : quippe oum non 
es8el ibi ullus qui seiret Persice, preter onum 
ipsum fraudis artiticem. Jamque in viciniam fama 
emanaverat, οἱ domus frequentabatur ooneursu 
curiosorum, audire gestientium humano sermone 
ulentes alites, ae videlicet invidentium Persidi 
felicitatem raram; ipsa quoque interdum gau- 
dente matrefamili&8, quanti sui periculi miraculum 
hoc esset, tum adhuc ignara et ideo secura. Ea 
vice rerum adveniunt exspectati Perse proceres, 
et cum toto comitatu excipiuntur hospitali tecto, 
pro domini copia et humanitate, splendidissime. 
Prima nocte, triclinio magnifice ornato, laptissi- 
mis epulis gratulatio admentus amicorum genii 
letitia celebrabatur : quando rite libatis eub se- 
cundas mensas Jovi xenio poculis, renidens ad 
hospites festa hilaritate ccne pater : Aesuetam, 
inquit, hospitiis vestratium inistis domum; non 
enim vos e Perside primos aceipimus. Bonis ari- 
bus auspicati commercium faustum, facundas e 
veslra pairia dudum accersitas hic habemus volu 
ores. Tum innuens accipitrario ut inferret picas 
Recognoscetis, perrexit dicere, cum quadam, ut 
spero, voluptate linguam vestram. Magna omnium 
exepeotatione introducte duc caves, picarum lo- 
tidem diversoris, looo eminenti collocantur. Fil 
silentium, illis edentibus et sepius replicantibus 
cantilenam solitam. Hio enimvero Perse proceres 
mirari, innuere invicem, mox etiam erubescere, 
asseclis ipsorum et ministris ex eadem gente qui 
astabant, aliis furtim arrideptibos, quibusdam 
egre cohibentibus cachinnum erumpentem. Obsio- 
puit hac observans ecne prebitor, et Num quid 
vo8, ait, hospites, in cantu familiarium vobis, no- 
bis peregrinarum offendit avium? An aliquid in 
gententia hic Ignota vobis percipientibus quid so- 
net, forte tnolestum accidit? Interpretamini, ni& 
grave est, quid tandem id sit. Ad es senior ex 
ipsis: Non esi, inquit, domine, pudoris nostri 
notionem verborum qus audimus, lingoa tibi f^ 
miliari, quam et nos hio peregrinando didicimus 
D exprimere; quia tamen res est ejusmodi, quam tua 
plurimum interest nosse, explicet ea in aurem libi, 
quem cireumducimus, interpres. Tunc ἵσεεα Per- 
sarum accedens interpres ad patremfsmiliss, In- 
dice reddidit, *oce submissa quod pics Persict 
loquebantur. Astabat intentus ad ea que flebsni 
eceleratissimus curator acoipitrum, qui ferrum 
dam fervebet tandemdum ratas, Impudentissime 
clamavit [adico sermone, intaens dominum : Át- 
guunt me inofficiosi silentii bestie, dum probroam 
tue domus evnlgsre occupant, quod ego, bon mi- 
nus quat ipsis mihi perspectum superstitiosa vt- 
recundia haclenus tacut. Ut igitur quod omittere 


B 








1293 


SPECIMEN SAPIENTIAE INDORUM VET. 


1294 


galva, quam tibi debeo, fide non possum, vel Bero À grávare testimonio paratis, pro ea que cuique 


exsequar, aio asseveroqué idem quod pies refe- 
runt, vidisse nimirum me quoque hisce oculis 
non semel et iterum, sed sepius, adulterari ub 
ostiario taam conjugem volentem et poscentem. 
Efferatus tanto suo dedecore paterfamilias, simul 
furioso defixit obtutu eidem, et ipsam mense ac- 
cumbentem uxorem, simul manus et arma expe- 
diebat ei statim ia oculis convivarum trucidande. 
Obstiterunt consurgentes hospites, non gratiam 
supplicii, sed moram ad cognitionem se petere 
aientes. Interim miserrima matrona, sumpto ex 
conecientia animo, virum bis verbis con(identer 
est &ffata; Ne precipites damnationem inaudite 
rea, adeo non recusantis eevissimam necem, si 
crimen quod objicitur verum est, ut occupatura 
ultro fuerit. Cave putes vocales aves quod viderint 
relerre ; reddunt que audierupt, que artifex sce- 
leris docuit, recitant,ignare ipse quid loquantur. 
Jube,si dubitas, interrogari ne aliis eas lingua 
qua hac dicunt, ei verbum preterea, vel unicum 
sermonis Persici, aut intelligere videbuntur, aut 
reponere poterunt rogantibus, cunctis me tormen- 
tis excrucia. Fons piaculi totius hujus aeccipitrarii 
nequiseimi effrenatissima libide est. Ille ausus 
tentare pudicitiam meam, ubi rejeotus audiit que 
meruit, has adornavit tecohnas mihi perdende; suc- 
cedente, ut fere flt, in locum flagitiosi amoris 
optato frustrati, sanguinaria immanitate tragici 
odii. Plura dicturam interpellavit os ferreum au- 
dacissimi calumniatoria, persevéransimprobissime 
verum 80 testari, falsas excusationes obtendere 
astutam adulteram. Tali articulo adfuit, tanquam 
Deus e machina, mirabile ostentum, Ruptis repente 
loris expeditue e pertica faloonum maximus, quos 
iste nebulo ourabat, infestis et rostro et. unguibus 
involans, ei oculos eruit; consternavitque adeo, 
tam roanifesto numinis indicio convictum, ut fla- 
gitium jam suum, totumque insidiarum ordinem 
ultro confitens panderet. It& eculos, quibus se 
mentiebatur vidisse qu: fingebat, justissima vice 
impostor amisit, et matrona innocens subornato 
avium mendacio infamata, avis ultricie non implo- 
rata defensione purgata est. Tam caro procaci ju- 
veni conetitit, alien& non merentis pernicie meu- 
tiri voluisse : quod vos, si qui me insontem falso 


ο 


antiquissima est proprie incolumitatis cura, repu- 
tantes, meluere par est intentam in calumnlarum 
ultionem vigiliam Providentie, statuereque vobis- 
cum, nón minori vos vestro quam meo periculo 
in hoc judicio mentituros. 

IX. Hiec a Vestigatore audita silentium excepit 
astantium, nemine non eorum qui dicturi aliquid 
venerant, sua causa formidante, tàm argutum et 
loquacem reum temere lacessendo in sese irritare. 
Quiestionem igitur ampliare coactus judex, con- 
ventum solvit, diem inde septimam instaurando 
judielo condicens. Verum eo spatio prudentissima 
regis mater fllium udiens, Qaousque, inquit, susti- 
nes versutum hunc vitilitigatorem tibi et legibus 
illudere? Exeute, queso te, proculque abige su- 
pertitiosum tmetum errandi, subdendo ponis ma- 
nifeste meritis improbissimum caput, cujus ex ore 
ipso domi sue sine timore arbitri vera fhtentis, 
leopardvs, quantevis auctor fidei, audivit diser- 
tiBsitpam confessionem circumventi proditione ne- 
faria insontis tauri. Quid aliis preterea testibus 
opus est, aut quorsum inquisitio producitur, ubi 
crimen tenetur ? Non vides hoc supervacaneo legiti- 
miequestioniB apparatu scenam adornari artificiig 
callidissimi rabule, unde se jactent usque ad plau- 
sum imperitorum, et triumphata judiciorum aucto- 
ritas, etrophis cavillatoris impudentissimi, ludibrio 
jem vulgi traducatur. In summa 8ic habe: si hoc 
ille diutius ferat impune, futurum omnino ut major 
deinceps securitate scelera frequententur persua- 
sis istius experientia successus nequissimis quibus- 
que, satis tutum izprobitati presidium in formulis 
leguleiorum, 8ο foreneibus ergutiis adversus vim 
legum eese constitutum. Hec regine oratio causam 
absolvit. Viotug enim evidenti veritate sepientis 
moniti leo rex, misit spiculatores in carcerem 
juesos ibi Vestigatorem interficere. Fost que nar- 
rate coiligens disputationis sue summam gymno- 
sophista, hec regi Abessalomo dixit: In hunc mo- 
dum, domine, ubique &c semper serius ocius eve- 
niet ut qui male agit male patiatur, et insidiator, δἱ 
non statim cadatin foveam quam alteri foderit,brevi 
saltem similibus laqueis cireumventus, celamitate 
opprimatur ejus pari quam procuraverit insonti. 


DISSERTATIO PARABOLICA IIl. 
Officia, praxim οἱ fructus verae umicitiz declarat. 
His auditis dixit rex gymnosophiste : Satis ista T) ab urbana juventute, predas illie quotidianas fa- 


percepi; vellem mihi deinceps exemplis declarari 
leges et officia amicitie constantis. 

I. Ad ea gymnosophista respoudit: Amiícitio. 
domine, vere, qua nihil expetibilius, nihi] pretio- 
sius in vita est, imaginem informabo luculentam 
in his que mox referam de columbae, corvo, mure, 
testudine et caprea. Erat prope quamdam civita- 
tema locus aptus aucupio, frequentatus propterea 


cere solita. Arborem illic annosam late opacam 
ramis frondentibus, stato dudum domicilio corvua 
insederat ; cujus e cacumine cum staretin specula 
prodire vidit venatorem, manu dextera venabulum 
rete sinistra portantem. Εατί]ο intellexit heo cer- 
nens corvus, suo istum et sui similium periculo 
venire, mussansque ac Bibi cavens, constituit ta- 
men observare curiose quo iste avium generi jure 


1295 


APPENDIX. 


1296 


.guspectus apparatus erumperet. Ecce autem statim Α Quis autem non adversis exercetur definito tem- 


post, rete auceps aliquanto supra campum spatio 
tigillis suspensum explicuit, granis frumenti sub- 
ius sparsis ; quibus procul visis columba senior 
alius aliquot juniores secum ducens, advolavit ad 
viciniam retis et ipsam seminibus inspersam, qua 
obiter columba cum sodalibus legens, sensim ipsa 
prior subivit rete aliasque eodem traxit. Hac non 
longe delitescens in insidiis speculabatur auceps, 
qui ubi predam in casses indutam vidit, attractu 
furtivo funiculistatuminibus subductis,retle devolvit 
in ei subjectas volucres. Consternate illae subito la- 
psu sunt, sese captas sentientes: tamen illa se- 
nior, ceterarum ductrix, bono esse animo socias 
jussit, nec tam cito desperare, quin ratio iniri ali- 
qua posset expediende ex eo periculo salutis. 
Moxque circumspectis omnibus in fiducia firmata: 
Heus vos, inquit ad comites, agite connitimini pro 
se quisque mecum : mulla: sumus, et rete modicum 
est, evolemus simul in aera, rete sursum evehen- 
tes. Factum dictum. Abeunt sublimes auferentes 
reticulum, quo etiam implicate tenebantur. Suspi- 
ciebat admirans venator, nec despondens tamen 
animum ; providebat enim tanto labore atque im- 
pedimento implexarum cassium haud procul avo- 
laturas. Sequebatur ergo currens in quamcunque 
illas partem niti alarum remigio cernebat. 


II. Variis ea corvus intuens miscebatur affectibus 
ac sensibus formidinis,miserationis et curiositatis. 
Vicit hec ultima ut attenderet, et non solum oculo, 


sed et cauto volatu sequeretur columbas fugientes, ϱ 


haud sine causa verens nt longa illis et felix ad 
extremum fuga contingeret. Audivit autem pri- 
mariam columbarum sic admonentem socias: Vi- 
detis hunc aucupem cursu assectantem volatum 
nostrum; id ille faciet quandiu supra campestria 
et plana loca volabimus. Flectamus igitur censeo 
versus montem ietum scopulis preruptis invium: 
simul eo nos tendere viderit, desperabit sequi 
posse ac securas relinquet. Est aliud preterea quo 
illuc trahor: babitat ibi quidum amicus meus qui 
nos expediet his laqueis. Assenserunt columbee. 
Volatus communiter omnium super montis fasti- 
glum intenditur; venator, spe opere pretii perdita 
recedit. Corvus, nova curiositate instinctus vi- 
dendi amici quam columba inemoraverat, et quo 
is pacto liberaturus eam esset, alis et ipse supra 
montem nititur. Cavum ibi erat muris vetuli: 
prope descendentes acquieverunt columbe simul 
omnes, Prodiens cavo mus columbam principem 
Bibi olim familiarem magno excipiens affectu, Quis 
te. inquit, charissima, his implicuit vinculis? At 
illa, Nescis, ait, bona et mala fatali mortalibus 
necessitate provenire ? Fatum me impulit ad grana 
insidiose sparsa appetenda ; quod dum ago cum 
hisce meis sororibus implicate hoo reti sumus. 
quia id aviditale obcecate non prius vidimus, 
quam illo constrictas nos sensimus, nec mirus aut 
mihi novus hic casus est: e gravioribus evasi. 


pore, cum et sol lune interpositu deficiat, luna 
umbre terre imirerso obscuretur, piscis ex pro- 
fundo pelagi hamo evellatur, avcs sagitis ictze 
dejiciantur ex aere, atque in terream delapse ca- 
piantur, quando sic lex fatalis statuit. Adeo quid 
quisque vitet, nulli satis cautum est, cum sint suc 
cessus conatuum itaincerti,ut eadem sspevel simili 
opera qua stultus optato potitur,sapiens, quantum- 
vis sollicitus et strenue satagens, scopo excidat. 


III. Hec loquentis columbze mus officiosissimus, 
per se intelligens quid opus facto esset cepit arro- 
dere dentibus vincula ut eam horum nexu exso!- 
veret. At illa, magis sollicita pro sociis, Incipe, 
amice, inquit, gratissimum officium a vinculis que 
sodales constringunt meas mihi meipsa chariores. 
Audivit mus, nec destitit agere, quod c«eperat, 
omni ratione cupiens ante omnes amicam liberare. 
Sicque surdus ad monitum incumbebat operi, 
quoad columba major intentius vociferans. Atqui 
si mihi placere studes, inquit, audi et fac quod 
precor. Vilis mihi mea est salus, prout hisce co- 
gnatis junioribus consultum mature velim, con- 
testor et denuntio nihil agere te quod gratia im- 
putem, si me primam liberaveris ; antiquior mibi 
longe cura istarum est mes fidei commissarum. 
8i venator superveniat, malim me adhuc irretitam 
quam illas opprimi. Dum salva eas liberesque vi- 
deam, casum quemvis ferre possum equo animo. 
Quare, si me amas, sororibus &nte omnia meis 
exsolvendis vaca. Ubi omnes illas expedieris, me 
quoque simili dignabere beneficio: non enim te 
quantumvis lassum cessare tunc & me liberanda 
sinet compertissima mihi tua in me charitas: 
quali cum has non amplectare, nondum notas tbi, 
vererer ne,libereta me, in harum aliqua extri- 
canda segnis 65868, et illa misera preda fieret huc 
forte vel sero adrepentis aucupis. Quod si aceidere 
nostrum cuipiam fato decretum esl, occupare 
is'ud infortunium in meum caput longe malo quam 
ullam dulcissimarum mihi comitum prodere.Talia 
mus audiens: Quam sarote, ait amicitie leges 
colas, tua hec demonstrat oratio. Porro ista bo- 
nitas e& amorem in te veterem fortius intendit 
meum, et sodalium tibi tuarum majorem,ut spero, 
conciliabit charitatem. Ea loquens sedulo incubuit 


]) in rodenda filaquibuscolumbe minores ligabantur 


quoad iis plane ruptis ille omnes in securum avo- 
larunt. Has ultima omnium, soluta et ipsa, post 
multas actas servatori gratias, major columba est 
secuta. 


IV. His corvus animadversis continuo se contulit 
ad os caverne muris, in eam, stalim atqoe co- 
lumbe avolarunt, denuo conditi, illumque nomi- 
natim evocavit. Respondit mus ex tuto minime 
prodiens: Quis enim tu es qui mevocas? Resposuit 
is: Ego sum corvus, qui observata fide tua et 
charitate in amicos, majorem in modum cupio 
inire tecum amiciliam, etea gratia huc access. 








129 


SPECIMEN BSAPIENTIZS INDORUM VRT. 


1298 


Ap»ge, mus inquit, intra cavum perstans, qua Α dem ut firma et utrinque innoxia ac tuta coalescere 


mihi tecum intercedere necessitudo feederis potest? 
Desine qua fieri nequeunt velle conari : non enim 
sapientius id tentaveris, auam arator qui conten- 
dat stiva per fluctus adacta, dorso aquarum acie 
vomeris suloum infindere, aut nauta qui serio sa- 
tagat navem propellere per equora camporum. 
Enimvero qua spes omnino sit, (idere me unquam 
ut amico tibi posse, quem scio corpora nostri ge- 
neris, ubicunque se commode offerunt, solere co- 
medere? Ad hoc corvus : Te decet, ait, ea qua 
vales perspicacia discernere rationes timendi ac 
sperandi a me. Porro quam he in hac causa po- 
tiores sint, intelliges cum reputaveris, securita- 
tem tuam cum mea prestanti utilitate esse con- 


junetam. Licet adhuc tibi non experto probitatem B 


meam, vereri ne in occasione te vorandi mihi non 
temperem. Sed si me non stultum putas, debes 
confidere, me contra rationes proprias, cum ma- 
gno meo dainno non facturum. Facile mihi est 
alibi reperire quod suavius etiam comedam quam 
te, amicum ita fidelem, ita industrium, qui si 
quando in laqueos incidam, et possit et velit eos 
frangere, nusquam inveniam, te perdito. Sentis 
profecto quam securus esse debeas periculi cujus- 
vis impendentis a me, cui haud fere minus quam 
ipsi tibi expediat salvum te ac felicem quam diu- 
tissime vivere. Mitte igitur suspiciones istas, et 
mihi bona fide fac copiam amicitie tue, cujus me 
dudum cupiditas incessit. Nolo enim existimare 
le hodierno isto experimento officii α te columbin 
exhibiti, primam mihi virtutis tuc» notitiam obla- 
tam : jampridem de tua humanitate cognoveram, 
odore quodam ejus late se fundenle suique ἱπιί- 
cium spargente.Similis enim charitas moscho est, 
aromati suavissime fragranti, cujus sinu licet 
conditi, aura quedam illecebrosa exspirans, cun- 
ctos et afficit et allicit. Adversus hac mus, non- 
dum plane persuasus, excipere perrexit in hunc 
modum : Magna vis est naturalis odii, cujus du- 
plicem video speciem : alteram; qua infensos 
s:emulos in certamina committit,qualis elephantum 
οἱ leonum inimioitia est; alteram que prevalentes 
cum infirmis, timidos cum audacibus comparans, 
impetum ac vim sevam fortioribus inspirat,imbe- 
cillis nihil suggerensaliud nisi formidinem acfugam 
trepidam. Talis nostri murium generis cum fe- 
libus simultas est,a qua non multum differt vestra 
quoque carnivcrarum et rapacium volucrum in nos 
violentia, que cum naturam habeat auctorem, vix 
ulla unquam rationis moderatione mitigatur;ejus- 
dem quippe conditionis est cum dissidiis elemen- 
torum prorsus implacabilibus et desperatissime 
pacificationis; quando enim exspectetur ut aque 
bona fide cum igne conveniat? Calefit quidem ge- 
lidus liquor flamme vi admota, ebullitque ac fu- 
mat, sed preterquam sibi reliclus, nativum cito 
frigus recipit,tum etiam cum fervet maxime, ignem 
in quem inciderit exstinguit.Quocirca vereor equi- 


inter nos charitas queat.Contra ea corvus : Erras, 
inquit, per nimiam prudentiam, et vano terreris 
metu. Spondeo et presto tibi, non modo fidam ac 
sinceram, sed constantem ac perennem meam in 
te benevolentiam; cui si respondere non grava- 
beris, nihil amicitie nostre deerit, quo minus cum 
verissimis possit equari. Novi ego quoque diffe- 
rentias familiaritatum et quasdum vasorum flcti- 
lium scio similes, que cum cito aoc facile frangun- 
tur, tum reparsri ac refingi ope 8ο mora queunt 
nulla; verum alias pretiosiores quasdam lancibus 
aut poculis aureis amicitias merito comparo, que 
videlicet non temere, aut prona rots vertigine, 
statim nata, sed cauta fornacum exploratione mal- 
leorumque artifici tunsione liquata formataque 
materia elaborata, tum constantius durant; tum si 
quid detrimenti lapsu aut incursu acceperint, non 
difficulter restaurantur reponunturque in statum 
pristinum. Talis erit, ne dubites, amor noster, 
non fortuito, sed ex certa et matura meritorum 
atque utilitatum multuarum «testimatione ortus, 
qualem nulla unquam longinquitns temporis,nullus 
casus aut error labefactaverit. 


V. Emollitus tam instanti oratione mus, Accipio, 
inquit, quam offers amicitiam, nec te primum ex 
omnibus qui me aliquid rogarunt, optati expertem 
dimittam. Non tamen poenitet allegasse que au- 
disti, pertinentia magis ad excusationem meam 
quam ad premunitionem tuam. Volui tam fusa 
declaratione meorum sensuum preripere tibi om- 
nem ansam insultandi unquam simplicitati mes, 
si quando, quod absit! contingeret resilire te a 
paetis.Non enim tuno gratulari tecum posses, fu- 
cum te fecisse tuis fraudibus crasso cuidam etim- 
provido, eumque vana ostentatione promissorum 
stulte credulum induxisse ad fedus, ejus olim 
pernicie sanciendum.Testor jam nunc te ipsum an 
previderim ? an non premonuerim? Duritiei me 
posses accusare si non annuerem, fatus creduli- 
tatis et imprudentie damnare ne tu quidem ipse 
posses, quando (quod non arbitror fore, nec Deus 
siverit) abuti olim velles amicitie fiducia ad mo 
incautum opprimendum. His dictis, ad os cavi sui 
mus accessit.et caput duntaxat foras protulit. Tum 
corvus, Injuriam mihi facis, ait, qui nondum vi- 


D aeare metum mei deponere. Quin tu totus ad me 


prodis? aut quid times post tam sinceras expres- 
siones mee tibi addicts voluntatis?Ad ea mus hac 
reposuit : Amicitie duplex genus in vita est; aam 
alii affectu intimo animi se invicem amplexi vere 
amant,non alium sequentes amoris fructum quam 
ipsam dignos amandi honestatem ; aliorum qus&e- 
stuosis implicata rationibus et minime gratuita 
dilectio est, spectantium non personas dotesve 
amabiles dilectorum, sed opes vicesque mutuas 
speratorum ex ipsis officiorum ad vite opportu- 
Ditates utilium. Hos ego comparare vestris hosti- 
bus aucupibus soleo, dum grana spargunt, escam 





1209 


APPENDIX, 


1300 


expetitam avibus, larga manu circum laqueos,non A officium moris in columbas, et contractam cum 


ulla liberalitate aut benefaciendi studio, sed sor- 
dida instincti cupiditate predandi seque ipsos sa- 
ginandi carnibus deceptarum illecebrosis insidiis 
volucrum.Procul hec a meo usu et genio amicitie 
forma est, quam ne tibi quidem probari confido. 
Equidem mihi sum conscius, meam in te uno di- 
lectionem acquiescere, nec ulli prseterea ex te ca- 
ptando inhiare compendio aut commodo. Quod 
autem nondum totus prodeo,non ullus a te metus 
in causa est: satis confido verbis tuis ut me tibi 
credere non dubitem : verum alii circumvolitant 
tui similes,a quorum vi nulla mihi adhuc pactione 
cautum est. Horum ungues et rostra non aine ra- 
tione metuenti ignoscere te mihi equum est; non 
enim iidem omnium mores ac sensus sunt, quos 
nature similis jungit communio. Neque hoc for- 
mides, ait corvus, nam foedus ineuntes amicitie 
pro se suisque paciscuntur; primaque vere ami- 
cii lex est amicos amare amicorum eorumdemque 
hostes odio prosequi. Dabitur eífioax & me opera, 
ne dubites, non miodo ut ne quid tibi noceant 
fratres necessariique mei, veruni etiam ut te non 
minus quam ego ex animo diligant ac pro virili 
juvent. His denique auditis ausus egredi mus, 
solemne amicitie sacramentum corvo dixit, vicis- 
simque accepit eterne benevolentise firmatum ab 
eo, Deo teste, fldem. 


VI. Inde in familiaritate fraterne necessitudinis 
cum viverent, quadam die corvus muri dixit : 
Video cavum hoc tuum vie militari proximum, et 
vereor ne frequentem meum huc appulsum conspi- 
cati viatores, advertant animum ad explorandum 
quorsum hunc in locum tam crebro ventitem, 
sicque cum damno tuo in notitiam veniant 'late- 
brarum tuarum. Novi autem stationem longe & 
tali periculo remotam, ubi pisces multi sunt, et 
rerum aliarum ad vietum opportunarum copia 
benigna; habeo preterca ibidem testitadinem ami- 
cam; quare illuc migrare ibique diversari de 
οδίογο decrevi,nisi quid tu seous sentis. Ait mus : 
19ο et ego perlibenter tecum, soleo enim non uni 
receptaculo contidere. Sed me semper juvat duas 
saltem habere mansiones, quarum in alteram con- 
fugiam si altera excludar.His corvus auditis muris 
caudam rostro tenens evolavit ad oram fontis in 
quo testudo degebat. Haec prooul intuita venien- 
tem corvum cum onere insolito muris e rostro 
pendentis, visu territa inopinato, demersit se in 
aquam ibique delitescebat, quoad flliam, mure 
molliter ia fontis margine deposito, nominatim 
compellavit corvus, cujus stalim amicam vocem 
testudo agnoscens, excussa formidine ad ipsum 
prodiit : ealutatoque charo eapite, et rogato ut va- 
lerel, et satin! salva res, ad extremum percon- 
tata humaniter est ubi taudiu ha«sisset, unde tam 
serus ad se reverteretur? Corvus pari comitate 
quid sibi, ex quo invicem non viderant, varie con- 
tigisset enarravit, haud reticens observatum a se 


tam firmo et fido amico necessitudinem. Appare- 
bat delectari sermone testudinem, que etiam iis 
oculis tum laudabilium auctorem facinorum mu- 
rem lintuebatur, qui facile demonstrarent illum 
ab ipsa quoque jam nunc diligi. Tum corvus fami- 
liariter conversus ad murem : Age, inquit, fidem, 
si videtur,exsolve promiesorum,quibus te parratu- 
rum, ubi vocaret, recepisti quedam eorum qua 
longa tibi etate experiri ac videre contigit; nam, 
ni fallor, et idoneum longa confabulationi locum 
hic habemus, et tempus a majori cura vacuum. 
Vil. Tuno mus ad ambos inhianter aítentos sic 
dicere orsus est :Primum ego fixam stationem po- 
gui in cella cujusdam solitarii, ubi viotu fruebar 


B lauto, clam prevorans quee ille sibi paraverat, ei 


ex his quee abundabantsatietati mee magnum soda- 
lium meorum numerum pascens, qui eo mihi 
beneficio obstricti, obsequio, ut flt, οἱ honore lar- 
gitorem celebrabant. Interim solitarius, damnis 
quotidianis irratus, nihil non tentabat quo meas 
a se injurias depelleret. Sed frustra erant artes 
ejus omnes,me solerter ao feliciter contra semper 
machinsnte. Itaque, cum inter alia commentus 
esset suspensionem ex paxillo parati jam prandii, 
quoad hora juxte disciplinam ascetarum stata 
legitimum vescendi tempus reduxisaet, ego nihilo- 
minus (&rrepens et sursum nitens eo pertinge- 
bam, dans sedulam operam ut ex meis duntaxat 
reliquiis vivere solitarius assuesceret. Et vice 
rerum divertit ad eum hospes : exoeptus, ut fieri 
ab istis solet, sane benevole ac comiter. Post pri- 
mas salutationes, inter offieiosa colloquia, solita- 
rius strepitu forte audito, me moliri aliquid pro 
more ratus, exterrendo mihi complosit manus. 
Idque causa eadem cum iterum et tertio frequen- 
tasset, hospes our id faceret, quesivit. Cui solita- 
rius. Infesta dudurp, inquit, hec domuncula est 
intestino latrocinio astutissimi muris, a cujus 
dente ac gula nihil prorsus eorum que mibi aut 
hospitibus paro arie adhuc ulla servare potuit, 
quominus libata cuncta ao fode deformata quo- 
tidie reperiam. Tum hospes, Estne, ait, mus 
hic solus, an comites habet? Et ille, Habet, inquit, 
minutos, quos cursare non raro video, socioe 
non paucos, sed exigue industrie, nec multum 
ideo formidatos mihi; facile quippe illos abigo. 
Verum adversus primarium illum fraudem artifi- 
cem nullum mihi consilium, nulla opera procedit, 
adeo vafer, idemque intrepidus callidissimusque 
opportunitatis captator hic latro est. Consequenter 
narravit aliqua e meis facinoribus,me tacite riden'e, 
nam omnia ex altero meo cavo audiebam mus- 
sans. 

VIII. Tum sie exoreus hospes est : Aliquando 
ego οἱ mecum amicorum quidam usi sumus pere- 
gre diversorio cujusdam civis in urbe non ignobili 
haud valde locupletis. Hunc ego (nam paries tenuis 
cubicalum ejus & nostro dirimebaàt) nocte conoubia 




















1301 


SPECIMEN SAPIRBNTLE INDORUM VET. 


1302 


oum uxore fabulantem audiebam in huno modum : A frugem,antea mundate admiecuit,hec secum mus- 


Volo istos quos tecto excepinius, honestos, ut 
apparet, viros convivio etiam adhibere cras; eic 
enim urbanitas et officium hospitii prescribit. 
Recte cogitas, mi vir, uxor ait, modo sit unde 
mensam instruamus, nos enim in diem, ut scis, 
vivimus ; et que tua, ne quidquam tam sempe im- 
probata mihi, diesolutissima vite ratio est, cuncta 
ita consumimus quovis vespere ut nihil in craati- 
num sit reliqui. Cui vir, Tace, inquit, cum tuis 
istis angustiis animi ; crastina dies providebit ipsi 
sibi nec ab hodierna degener, suggeret ipsa quo- 
que hujus exemplo quod edamus et amicis appo- 
namus. Porro isti quorum in numerum frustra 
me invitas, avari reepositores affluentium, qui fa- 


mem hodiernam pro crastina pacisci copia solent, p 


male peribunt et venatoris et lupi exemplo quibus 
quam male sua providentia successerit breviter 
aecipe. Progressus ad venandum vir cum arcu, 
occurrentem eapream sagitta stravit. eamque ia 
humeros impositam domum pertulit; nec epulari 
e tanta preda sustinuit, sed inhians majori, Jeju- 
nus iterum exit. Ecce non minus favente fortuna 
procul aprum conspicatur, et figit explosa nervo 
tragula; at ferum prepropere mortuum ratus, 
dum cupide vult tollere spirans ille adhuc et. do- 
lore vulneris irritatior, sevo dente hominem lace- 
rai : tum ambo, vi cruoris amissa maxima, eodem 
in loco moriuntur. Supervenit non ita multo post, 
predam quarenslupus.Qui visis corporibuseduobus, 


et arcu venatoris non procul jacente, corpora, in- C 


quit secum, hec duo cras et diebus sequentibus 
comedam : hodiernam famem placare satis erit nervo 
arcus quem ibi abjectum cerno. His dictis ad ar- 
cum accedit, e£ vorare chordam aggreditur. Erat 
aulem intentum in ea et jaculationi paratum telum, 
quo ad primum lupi attactum  exploso, miser 
corde transverberato statim lupus interiit. Similis 
avaros pena manet, aoc videlicet te quoque, niei 
desinie de crastino esse sollicita. Talibus vel per- 
suasa, vel persuasam se mulier simulans, Bene, 
inquit, habet : scio ubi sit oryza et sesamum : ea 
cras tempestive coquam et condiam ; voca licet 
quos voles, Postridie mane vidi matremfamilias 
certam seseami mensurem, quanía convivis a viro 
vocandis Bufficeret, aqua lavare, moxque purga- 
tam expandere ad solem, tum ad alia se ministerii 
domestici opera vertere. Oocupaverat autem pridie 
demensum sesami viro et aibi suffeoturum in se- 
quentem diem purgare, et lautum siccatumque 
repoeuerat, oui quantum absumpturi erant hospi- 
tes nunc superaddere parabat. Sed casus interve- 
nit sane inoommodus : nam canis preteriens ex- 
pansum ad solem sesanum comminxit. Quo anim- 
adverso femina, pollutum uriaa cibum abomi- 
nans, abjecit. Excludi autem se tempore sentiens, 
ne aliud eesasnum ablueret quod quantitate neces- 
saria pridie parato adjungeret, et cista depromptam 
mensuram ejus priori parem, immundam, ut erat, 


aitans, Bn quam expediat, quidquid vir meus con- 
γα disputet, repositum servare aliquid in orasti- 
num : nempe nisi clam illo, ut &0leo, providissem 
partem aliquam sesami purgati, nihil haberem 
quod venturis ad condiotum convivia hodie uppo- 
nerem nuno cum saltem para ad manum aliqua 
git sesami mundati, minore incommodo ei adjungi 
pars alia non purgata poterit ; modus est videlicet 
in rebus, et nimia el nulla providentia pariter in 
vitio sunt. Que illa dum et ageret et diceret sa- 
pienter et morate, vix tamen vitavit temerarium 
judicium cujusdam, qui eam videns facere quod 
dixi, Quam, inquit, causam habet ista mulier fru- 
ges mundas impuris admiscendi ? 


ΙΧ. His dictis solitarium hospes intuens, Ista, 
inquit, exempla, si dicere me sinis, in te pariter 
et subsessorem tuum murem sensuram intentant; 
nam neque tu quotidianis hujus vexareris injuriis, 
nisi supervacauea providentia cibaria tibi multo 
ante quam verearis preparans spatium illius ma- 
chinationibus preberes. Iste porro ipse fur do- 
mosticus haud grassaretur tam licenter, nisi con- 
geste incubans rei, provisarum sibi opum et in 
tuto positarum conscientia insolesceret. Age, per- - 
fodiamus ejus cavum, aut valde fallor, aut invo- 
piemus oubilia ipsa rapinarum caput ao causam 
confidentie. Ab his statim se acoingunt operi, ca- 
vernam meam procipuam, cujus os exstabat, unde 
me siepe prodire solitarius notaverat, aggressi cum 
marris et terrebrie pertundere scrutarique usque ad 
intimum. 'Tremebam ego totis artubus cuncta heo 
audiens e secundo meo seductiori foramine, ubi 
tuno forte, ut dixi, delitescebam, anxio estu animi - 
misserrime metuens, ne bis mille aureos, quos in 
imoantri speou sensim furtis variis aggestos condi- 
deram, deprehenderent et tollerent : id quod non 
multo post evenit. Ablato thesauro meo hospes 
ille meo damno sapiens, Exarmavimus, inquit, la- 
tronem : nil audebit, nil poterit in posterum. Ni- 
mium, hoo dicens, verax fuit, Ex illo momento mea 
omnis confidenlia dejecta est, vis enervata, indu- 
stria evanuit. Mures minores, qui me antea vene- 
rabaniur, tunc aspernantes irridebant. Conatus 
ipsi mei successu solito carebant. Cum enim pos- 
tridie, quod prius sepe feceram, cistam edulium 
suspensam [insilire tentassem, medio impetu de- 
cidi: magisque ac magis in horas debilitabar, et 
qui me prius olim obnoxii clientes contemnere 
coeperant, nunc ultro etiam oderant et pulsare mi- 
nabantur. Mirabar vehementer quanta vis auri sit : 
per illud &micitie jura, necessitudo consanguini- 
tatis, fides clientele constant; ipsa mens, ratio, 
ingenium, industria, artes dotesque obsolescunt 
sineillo nec voti ullius eui compos fieri spoliatus eo 
potest. Ergo illa verissima patrum ad pueros sunt 
monita : Peeunia opus est sine illa nihil recte fit, 
Velis, remis, navibus atque quadrigis fugienda 
paupertas, et vel per scatentem belluis pontum ac 


1303 


APPENDIX. 


1304 


smvissimas procellas ad divitias currendum. inopes À pensio est, e diametro videlicet opposita capitalissi- 


eque rivuli tenue illud liquoris filum non perfe- 
runt ad mare; flumen plenum sit oportet ut ad 
oceanum pertingat. Ita pauper, nec hujus vite 
commoda neo future felicitatem potis est assequi : 
sed spretus, afflictus, exosus, etiam sane mentis 
et bone fame dispendium patitur necessitate ada- 
ctus ad peccandum : nam sua illi angustie erum- 
neque mature cogitandi ac per hoc sapienter con- 
sulendi, epatium et facultatem demunt ; exclusus 
sano consilio, imprudenter operatur, utilia factu 
omittit, jam qua in divitibus laudantur eadem of- 
fendunt et vituperantur in egeno. Bit pauper bello 
fortis, audiet temerarius et preceps; sit beneficus, 
prodigus dicetur; sit mansuetus et comis, vilis 


adulator reputabitur : doctus prorancido antiqua- B 


rio, eloquens pro nugivendulo rabula, maturus ac 
tardus in loquendo, pro hebete ac stulto traduci- 
tur; ut satius sit. vitum abrumpere, accersenda 
morte, quam, ut ille ait, sole uti dedecoris sui 
teste, presertim quando eo deventum miseri: est, 
ut mendicare 8 superbissimo nobilium opulento- 
rum genere sit necesse. 


X. Ea dum mecum moestus reputo, progressus in 
locum unde inobservatus videre poteram que fie- 
bant, animadverti hospitem auctorem consilii mihi 
funesti partitum cum solitario meam pecuniam, 
partem suam in crumenam condidisse, quam cer- 
vicali decumbens supposuit. Exspectavi dum ob- 
dormivisse videretur. Tunc clam accessi sine stre- 
pitu, et trahere ad me mordicus apprehensum co- 
natus saeculum, non fefelli attentum rei senem 
qui paratum in istos usue baculum in caput impe- 
git misero mihi, unde vix salvus me recepi. Post 
horasaliquot iterum tentaviburse ligulagattrahere. 
Atille, dracone vigilantior, iterato et fortius in- 
cusso fustis ictu, tam graviter mihi sinciput con- 
tudit, ut magna vi sanguinis excussa naribus deli- 
quium paterer, egreque tacitus me cavo reconde- 
rem, ubi per horas aliquot pene animam agebam. 
Recepi tandem me paululum, auro maledicta inge- 
minans tot miseriarum cause ; tantumque in sce- 
leratum id metallum odii concepi, ut deinceps ad 
mentionem ejus exhorrescerem, nec nominari mihi 
sustinens omnium vite malorum, ut mih! tum fero 


videbatur, pestiferum fontem. Erumpebam quoque p 


stomachum in avaram cupiditatem, certam morta- 
lium perniciem, dirisque devovebam primos auc- 
tores congerendarum opum atque, ut tunc eram, 
mihi videbar, nihil non potius presentissimi peri- 
culi terra marique aditurus, quam vel utro se 
offerentem auri copiam contingere auderem. Tunc 
illa que olim audita contempseram sapientum effata 
resipiscenti recurrebant animo certoque jam cre- 
debam, optimum mortali, paucis contentum esse : 
vitam avaritie expertem, vigere fortitudine, con- 
stare patientia, omni genere laudis honestari, e ca- 
sibus perplexissimis expedire felicem exitum. Enim- 
vero princeps, ut aiunt, virtutum largiendi pro- 


mo vitiorum ao scelecum, congerendi siti, et raptis 
incubanti parcimonis. Initium est sapientiz inten- 
dere futuris, negligere presentia ; magnanimitatis 
apex summus, aggredi quemque se digna qua pos- 
sit consequi, conatum ne perdere in arduis ultra 
spem. Plenus hisce cogitationibus appuli animum 
ad consilium vite serio mutanda. Vitare bomi- 
num contubernia decrevi; migravi ex urbe in so- 
litudinem, e magnis edibus in agreste cavum ruris 
avii. Illic paravi mihi columbam amicam, cum qua 
mihi vetustior quam cum hoc corvo, ut ex ipso au- 
dire potuisti, necessitudo coaluerat. Plane summom 
vita bonum, voluptas maxima, in moderandis im- 
mensis desideriis est sita. Felix erit qui pauca mere 
necessaria quaerere satis habuerit : obviaenim hec 
occurrunt volenti cuivis ; quippe beatus nalura au- 
ctor ubique locorum hec exposuit, cibum videlicet 
et aquam. Finge aliquem totius mundi dominum : 
num se tamen cunctis que uspiam sunt escis in- 
gurgitabit ? num flumina et dolia omnia immensa 
ingluvie exhauriet? Paucis et illi necessario alun- 
tur, qui plurima possident. Quid igitur juvat in ἵτη- 
mensa se extendere, modicorum capacem ? Crevi 
sub hec veris opibus, numero amicorum ; nam et 
post columbam contraxi cum corvo societatem, quo 
ferente huc veni, et tecum, charissima testudo, hic 
familiaritatem contraho, cumulo non exiguo bono- 
rum. 


ΧΙ. His audistis testudo muri dixi : Cognovi 


C libenter que narrasti sui varietate speciosa, tue- 


que virtutis et prudentie indicatione tibi ampia 
ac perhonorifica. Gavisa etiam sum animadver- 
tens, ex adversis profecisse te, et perceptas ex 
horum experientia notitias memori animo mandas- 
se, tenereque adeo presentes intelligentie nunc 
quoque, Unum quod restare ad decus perfectum 
video, non omittam admonere te. Fac bene cogita- 
tis, exsecutionem, sigillum apponas; parum enim 
proderit recte providisse vitanda sequendaque nec 
prosequenti, nec fugienti que ipei expedit decli- 
nare vel amplecti : nam quid juvat egrotum morbi 
Bui cognitio, abigere illum per eam non valentem ? 
Ne te igitur auri olim perditi desiderium sollicitet, 
nam vir exaggerate virtutis eine auro venerabilis 
et clarus est, ut dormiens leo timetur : vitiosus 
autem dives, ut canis, auro illusa incinctus vitta 
vulgi ludibrio traducitur. Neo te peregrinari peni- 
teat : nullus sapiens usquam peregrinatur ; ubi- 
que urbem invenit cujus civis sit. Nolim etiam 
nimis recordari te priorum, aut anxie revolvere 
animo divitias quas habueris, quas perdideris. 
Hec adeo contemnenda sunt, ut meminisse ne 
dignemur quidem. /Estus fervet in mundo reci- 
procus mortalium ounetorum : fluunt, effluunt, 
oriuntur, occidunt. Orbis hec universitas dicitur 
et est, orbis ritu cito subsilit, momento volvitur, 
inquietissima vertigine rotatur. Rerum omnium 
incerlissime dicuntur, animus adolescentis, ot(i- 

















1305 


ΒΡΕΟΙΜΕΝ SAPIENTLE INDORUM VRT. 


1306 


ciosre fabulationes improborum, amor mulierum, A queis? Prudentie tue fuerat non nisi explorato 


falsa laus, divitie sine virtute. His neque affluen- 
tibus prudens gaudet, nec subtractis aut maligne 
provenientibus queritur. Talia disserente testu- 
dine, delectatus majorem in modum corvus excla- 
mavit: Ohe, ut nihil dulcius in vita est jucunda 
confabulatione et mutua commonitione amicorum! 
nam bonos non alii quam boni juvant aut in am- 
biguo dirigunt,sicut elephantem lapsum nullus nisi 
elephas valet erigere. 


XII. Hac et his similia loquente corvo, apparuit 
procul, cursu ad fontem citissimo festinans caprea, 
cujus strepitu et novitate inopinati adventus tre- 
pidi cuncli varie abeunt, Testudo se aquis im- 
mersit, mus cavum ibi repertum subiit, corvus 
evolavit in summum arboris, unde diligentius rem 
speculans, exploraebat num que fera damam a 
tergo insequens, in istum cursum urgeret. Cum 
nihil tale attente circumspiciens notasset, delap- 
sus testitudinem el murem vocavit, et, Confidite, 
inquit, pax rebus est; a dama quod timeatur 
nihil esse scitis, porro eam nec fera neo vis uila 
alia, quam formidare debeamus, insequitur. Ca- 
pree quoque jam appulse nuntiavit nihil circum- 
stare periculi, cuncta se late ex alto lustrasse. 
Hic amersa testudo et fonti innatans, cunctantem 
verecundia quadam capream sitim exstinguere, 
benigne invitavit ad bibendum, Reflce te secura, 
inquiens, ad amicos venisti, nee quidam cir- 
cumstiat infestum. Tum, nisi grave est, consola- 
beris nos rarrando quorsum venias unde. Dama, 
potu recreata, In venatores, ait, hodie incidi 
plures, et non uno insidiantes loco, quos uf fuge- 
rem longa contentione opus fuit. Nam incidit 
non semel ut locum ubi refugium querebam, 
preoccupatum nacta, inde renovato impetu re- 
flectere cursum alio cogerer, quoad huoc propitia 
me quedam fortuna perduxit. Cui testudo: Ser- 
vavit te sors tua cum huc impulit: avius est 
locus, nullum hic dudum venatorem vidimus: 
quare sollicitudine omissa, leta nobiscum vive. 
Copiam habes graminis viridis, et aque in propin- 
quo frigide ac limpide, tum, si non aspernaris, 
sodales jucundos et fidos. Quis talia recuset, dama 
inquit, et libenter assentiens consedit, vitam ibi 
degere deinceps certa. Convivium inde hospitale 
celebratur sub densa ilice, singulis casus suos re- 
ferentibus ; fiebantque inde quotidiani congressus 
consuetudine humanissima, aliis alios officiose 
visentibus. Hinc die quadam cum condixissent te- 
studo, mus et corvus ad cubile propinquum ami- 
ca dorcadis, repererunt heu! illam laqueo mala, 
manu posito implexam. Primus rem corvus depre- 
hendit antevolans, et curriculo lentius euntibus 
sociis occurrens,captam damam nuntiavit ; abesse 
tamen venaltorem, tantum miseram harere funiculo 
constrictam. Gonsternati ambo acerbissimo casu, 
gradum quam possunt maxime celerant. Mus prior 
perveniens, Quis te, infelix, inquit, his induit la- 


B 


C 


incedere. Scis enim, sepius experta, insidias 
inhiantium nostrosanguini. Cui caprea, Quam pra- 
dentiam, inquit, memoras? inutilis ea est οἱ effe- 
ctu cassa, quoties fati lege in exitium inevitabile 
trahünur. Hac vice sermonum testudo supervenit, 
mure strenue laborante acatis dentibus in fune la- 
queorum incidendo. Dama, eam conspicata, Malum 
factum, ait, quod huc venisti, charissima testudo; 
nam quantum conjicio ex recenti tensione hujus 
laquei, venator ejus srtifex non abest procul. Is 
cum statim advenerit, corvus volatu, mus libera- 
tor meus et ego mox expedita, cursu facile effu- 
gium captabimus ; tu sola tardilatis innate vitio 
preda illi certa remanebis. Quid agerem, respon- 
dit testudo : carere tui conspectu non poteram, et 
quovis emptum bene periculo puto fructum animi 
qui percipitur congressu amicorum. Hec ea lo- 
quente strepitus incedentis per silvam hominis au- 
ditur primum, ao statim venatore apparente, cor- 
vus avolavit, mus cavo illic fortuito se condidit. 
dama ruptis vinculis exeiliens aufugit, testudo de- 
prehensa capitur, et ab aliis intento venatore, fune 
deligatur ad trucum arboris. 


XIII. Paulo post aversa in spes predarum alia- 
rum venatoris ideo varie per silvam errantis,cura, 
silentium per inducias illic quasdam fuit. Quo usi 
tempore mus, caprea et corvus non longe & loco 
ubi testudo stabat vincta conveniunt. Comploratio 
bic omnium ex casu acerbo miserabilis fuit. Ac 
corvus prior, Ex quam jucunda, inquit, pace in 
quantuminfortunium subita conversione devenimus 
Quam vere quidam dixit, vite conditionem deplo . 
rans, mortales felicem unum, si forte contingat, 
successum,centum olffensionibus etinfestiscasibus 
luere. I nunc et fide felicitati. Non sulfecit hosti 
mes fortune patria me privasse, orbasse paren- 
tibus et consanguineis, nisi etiam me nuno dulcis- 
sima testudini amice, et leges amicitia tum cal- 
lentis apprime, tum lenentis, consuetudine mul- 
etaret, O spes inanes! vota irrital Jam pereat 
hoc corpus, et sub omne periculum mitlatur vita 
hzc tot obnoxia miseriis, υἱ maxime floreat, ca- 
duca ex brevi vigore cito marcescens, astris similis 
irrequieta vertigine ab ortu ad occasum, hinc 
rursus in partem conirariam gyrantis. Refricat 
hoc noxum vulnus cicatrices jam tempore obdu- 


' etus veterum dolorum, et quasi redivivas secum 


adducens clades omnes preeteritas, conspirante si- 
mulacerbitate universarum crudelissime mecruciat 
Talia conquerentem corvum interpellans caprea, 
Tu quidem, inquit, tragice rhetoricaris, quasi so- 
phista de schola, interim dum communis amica 
testudo ia dira servitute, imminentis exilii ex- 
gpectatione misera estuat : quin polius, intempe- 
stivi declamator, ei liberande dum tempus esi, 
consilii quidpiam celer expedis ? Hoc, inquam, 
age istis omissis, ut viam, si qua est, amici capitis 
neci eripiendi ineamus : sed raptim ac citra mo. 


1307 


APPENDIX. 


1308 


ram; nam officii occasio brevis est. Militis in aciei Α gligat paratam predam? Cum prope accesserit, 


procinotu fortitudo probatur, 69401188 negotiatoris 
in accepta juste reddendo persploitur, fides ami- 
citie unum tempus habet sui prodende, calami- 
latem amicorum. Cunctante ad hec corvo, cui ni. 
hil succurreret ad scopum utile, occupans mus- 
Mihi videtur; inquit, optimum factu, si se prori- 
piat hino dama, et in campo ex hoc loco conspiouo 
humi jacens se mortuam simulet, fidem viso cor- 
vus astruat superinvolans et insidens, ut cadave- 
ribus solet: hoo venator intuens, omisso arcu et 
pharetra, velox eo contendet; quomodo enim ne- 


tu, dama, surges, et non tota velocitate utens tua, 
sensim elicies ad sequendum spe injecta tui quasi 
vulnerata potiundi. Bic eum abducas quam lon- 
gissime, ego interim dentibus vincula testudinis 
eonscindam. Probatur res cunctis. Incipiunt pro 
se quisque, quod bene verteret, et negotium ut 
destinaverant successit, liberatioque tes'udinis 
communi est gratulatione celebrata. Hactenus idea 
informata est amicorum et amicitie, dotes il- 
lorum, hujus officia velut in specula propo- 
nens. 


DISSERTATIO PARABOLICA IV. 


Varia demonstrat. Primum : odii profundi et inveterati vim malignam ; deinde consiliorum 
delectum in periculis Reip.; postea nccessitatem arcani ad eorum successum ; praterea 
fidem veram ac charitatem civis se pro patria devoventis: denique quanta pernicie credatur 


transfugis. 


Sic loouto gymnosophiste rex Abessalomus hec B Videtis omnem undique oivitatis hujus nostre 


verba reddidit: Abunde docuisti me quae jura 
quaeve munia sint amicitie sincere,nunc ex te,nisi 
gravaris, audire cuperem que optima sit ratio 
insidias inimicorum precavendi amicitiam simu- 
lantium. Ad hoo regis mandatum novo principio 
gymnosophista exorsus disserere copit in huno 
modum: 

I. Qui facile Ínimico credit reconciliatum se 
ferenti, patietur quod noctuis accidit, proditione 
ficti transfuge ultima interneoione deletis. Res 
narratur in huno modum : Arbor erat in monte 
avio annosa densorum ramalium, vetus cubile 
rapacium avium, ubi flxis dudum sedibus corvus 
senior mille admodum su. generis capitibus im- 
peritabat. Degebat in caverna rupis proxime gens 
numerosa noctuarum, uni et ipsa regi serviens 
infensissimo generi corvino. Quare ut inter vi- 
cinos acribus commissos odiis, invicem nocendi 
consilia tumebant. Quadam nocte universus exer- 
citus noctuarum, inopinato castris erumpens, 
sopitos et nihil tale metuentes corvos invasit. 
Primi custodes cesi: perrumpunt deinde in arboris 
intima, multum sanguinis fusum; tandem inter- 
fectís plurimis, vulneratis non paucis, nonnullis 
captis, spoliis divites et ovantes victuria noctusm 
sole jam oriente suas sedes repetunt. Archicorax 
(nomen hoc erst principis corvorum), simul ex 
trepidatione se recepit prelii nocturni, senstum 
cogit procerum gentis ; quos inter medius hec 
ait: Quanta clades uno impetu improviso noctua- 


rum nostris rebus illata sit, docendi mea οτᾶ- D 


tione pon estis. In oculis recentissima pernicies 
est. Multa in vita sum adversa expertus, nunquam 
tam prope interitum venisse me memini. Vos ipsos 
adhuc video horrore periculi palientes. Obtruncati 
vigiles, pervasa castra, robur in his deletum ]θ- 
gionum, arx intima et regni avitum solium op- 
portuno vix tandem allucentis dici auxilio retenta. 


frondentis circuitum quot nostrorum cadavera 
consternant, quanta vis cruoris maculet, quanta 
plumarum late congeries tegat: vesligia probrosa 
nostri dedecoris , et tropsa jactantie hostium 
nostrorum, qui quo viliores sunt, et plus vulgo 
exosi, eo nostra est intolerabilior ignominia . 
Agite, consulite in medium quid emendando in- 
commodo, precavendis ín posterum damnis simi- 
libus, opportunum factu judicetis, promite. Erant 
capita consilii quinque pre ceteris illustres ge- 
starum fama rerum, et parta etate ac longo usu 
prudentis opinione clari. Horum qui primus forte 
consederat, regis orationem sie excepit: Docuit 
hec nos incursio quam parum tutis utamur sedi- 
bus; nulla unquam est securitas in tam infensa 
vicinia speranda. Florentibus rebus nostris, inco- 
lumi exercitu, integris opibus, vir pares fuimos 
insultui nondum spernentium dos, necdum exper- 
torum debilitatem nostram. Si nocte insequente, 
successu feroces, aucti animis, majori numero 
ingruerint, quid futurum sit, horret animus in- 
formare cogitando. Utamur censeo benefloio diei 
que 80la cladem extremam nostri generis interci- 
pit; reliquias tenues tantum non delet: gentis 
in locum munitiorem, remotum ab hoste, ac, si 
fleri potest, ignotum ipsis, transferamus : fracta 
virtute, una spes salutis in fuga matura est. Dixi 
quid sentiam. 

II. Hoc ita locuto surgit illi proximus, et vultu 
sedatior, Extreme, inquit, desperationis intem- 
pestivum audivimus consilium ; nondum, qus 
gratia divum est, eo sunt loci res nostre redacts. 
Furtone uno impressionis nocturne et improviso 
assultu debellatum sit? vili vendimus et patriamet 
famam pro quibus fortes omnes cruorem et quavis 
extrema paciscuntur. State animis, cives : non 
acie sumus victi, sed velitatione parum nobis 
prospera tentati. Multas offensiones, etiam gra- 











4500 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VRT. 


4310 


viores, belli, succedens fortuna melior correxit. A est. Cavet, vigilat, prooinctus stat ad vim qui 


Instruamus exercitum, prodeamus acie quadrata, 
provocemus noctuas in prelium. Ibi vera virtute 
cernetur cui parti victoriam superi annuant, utra 
prestet via bellica. 81 vincimus, restituemus 
rempublicam, maculam eluemus dedecoris inusti; 
si quid secus asciderit,tamen laudi erit apud bonos 
fortitudo infelix; et quod multis fama inelytis 
contigit, honore integro marti adverso succumbe- 
mus. Mea ergo hec est sententia ; herendum in 
loco, obtinenda vestigia majorum, ignominiam 
exsilii haud consciscendam ultro, summa vi quan- 
tocius conandum cladem hosti reponere. Tertii 
post hos contraria utrique fuit oratio in hec verba: 
Bgo neo fugam turpem, nec preceps prelium 


metuit ; indormiens supine fiducie, opprimitur 
impune. Cseterum princeps sapiens ad bellum 
tunc tantum appellit &nimum, quando alia non 
suppetit ratio reipublice tuendz. Luxu cibi aut 
vestes consumuntur, ludo alee profligantur num- 
mi,Martis damnosissimus mercatus est ; impendio 
animarum ibi omnia emuntur. Tacebat senator 
post hec dicta, quasi perorasset, quando illum 
intuens rex. Si bellum, inquit, geri vetas,quid fieri 
suades ? Et ille,Suadeo tibi, optime rex ait, consi- 
lia exquirere sapientissimorum. Omnis publice 
rei, maxime vero militaris, spes et ratio consilio- 
rum sanitate continetur ; mentis quam mznus effi- 
eacior opera in bells est, plusque ad victorite 


euaserim ; prius horum certum habet probrum, p successum consulta prudentium quam numerus 


ingens incommodum, fructum incertum ; alterum 
temeritati affine sit. Media placet via tentande 
pacis. Mittendos continuo ad hostem cum cadu- 
ceatore, tractandi peritos judico, Ferant hi secum 
munera, quibus et regem et gentis proceres deli- 
niant.Exarmantur ire plerumque submissis verbis, 
auro vero expugnari ferociam quantamvis exempla 
in promptu sunt. Quin si pactio annua :tributi ad 
conventionem requiratur, cedendum putarem tem- 
pori ; multas etiam bellicosas gentes scimus dubiis 
suis rebusprecariam tranquillitatem vectigalis pen- 
sitatione redemisse ; dandum redeundispatium est 
fortune meliori, summe interim rerum quoquo 
modo consulatur.Quartusin hunc modum disseruit: 
Ego vero a legatione de qua proxime dictum est, 
decernenda non abhorreo, censeo tamen adhiben- 
dum modum et precibus et donis, ut ille non 
nimium humiles, heo modica sint:in quo utroque 
dexteritas legati requiritur. Gravis ejus sit oratio 
et fortis, metum dissimulans, confidentiam ose 
tentans : abjecte supplices alta supercilia conoul- 
cant,a magna ultro deferentibus majora flagitan- 
tur. Pecunia ingenti non tam pax reditnitur quam 
ad oppressionis audaciam hostes instruuntur ; 
exigua sio victores delinit, ut victos non exhauriat. 
Plusfacitinterdum dimidium quam totum: ut virgee 
adsolemstantis modica inflexio umbram auget,im- 
modica consumit.Summa hec et mee sententie : 
nec recusandam tributi conditionem,neo belli appa- 
ratum omittendum, librandis prudentia inter 
utramque necessitatem momentis publice fortunte. 


III. Quintus sic exorsus est : Non possumus bel- 
lum gerere cum noctuis, opibus he eiquidem et 
potentia longe nobís prestant; qui vero, haud 
recte subducta propriarum ratione virum, temere 
fortiores lacessit, seipsum jugulat, ne ledens 
quidem adversarios. Magna pars est prudentiae 
non contemnere hostem ; nec nullam forte partem 
habet in eausa cladis nocte preterita accepte, 
quod noctuas parum posse credebamus. Timeo 
equidem et semper timui qualemcunque adversa- 
rium, presertim si prope sit; nec ignavus hic 
metus; sed generose securitatis promus condus 


militum, vigor corporum, robora legionum confe- 
runt. Consilium ergo, rem summe necessariam 
hoc articulo negotii perplexi, cum postules, negari 
ame nefas sit. Quod autem eo nomine sugge- 
rendum in mentem occurrit, non est totum 
ejusmodi, ut proferri coram multis debeat. Quare 
utar partitione,atque hocquidem palam aio: quem- 
admodum ultro assentior ei qui primusdixit non esse 
nobis conducibile bellare, ita probare nequeo id 
quod quitertioetquartoloco dixere suadent,subeun- 
dam conditionem tributi annui, saltem moderati, 
pendendi nootuis. Genustest servitutis tributaria 
pactio, ad quam ideo gens libera, et ejus prin- 
ceps, eo dignus fastigio, nunquam nisi necessitate 


| adactus ultima descendat.Beneflcio deum nondum 


eo loco rea nostra sunt, ut exeusare apud fame 
judicium possimus abjectionem inflectende cer- 
vicis sub Jugum adeo probrosum. Atque in his 
duobus, domine, stare te fixum et irrevocabilem 
cuperem; nam qui fluctuat nihil expedit, contra- 
riarum sententiarum,inter quas incertus conflicta- 
tur,damna incurrit nec percipit commoda. Cetera, 
que post hec habeo proponenda, secessum et se- 
cretum exigunt. Eflatum est sapientum veterum 
reges efflci votorum compotesadministralioneopti- 
ma : administrationem optimam ex multiplici 
exsistere consilio : copnsilium,ut unguentum, eate- 
nus probum esse, quoad tectum teneatur in ar- 
cano:si exspiraverit evanescit. Arcana consilia sex 
rimis emanare in notitiam possunt: aut ejusenun- 
tiationequi sententiam rogavit, aut eorum confes- 
sione qui responderunt, aut ministrorum exsecu- 
tioni prefectorum loquacitate, aut legatorum qui- 
bus mens principis necessario creditur, garrula 
prurigine, aut sagacium conjecturis qui e vesti- 
giis palam actorum clam consulta odorantur, aut 
denique temerariis judiciis otiosorum incomperta 
divinare conantium, dum casu (quod fit inter- 
dum) in verum incurrunt. Porro princeps qni 
sue mentis arcanum inviolabili secreti religione 
munitum obtinet; duplicem ex eo utilitatem col- 
ligit : nam et non patitur obstacula opponenda per 
conscios, victorque inde propositi, successu desti- 


1944 APPENDIX. ' 1312 


natorum in sinu g3udet ; etsi quis casus inter- À quem eorum cervicibus imponere meditamini, 


verterit effectum, preter quam ne tum quidem 
debebit ludibrium vulgo, irridere tentata non pa- 
trantes solito, lucrifaciet etiam edia eorum in quos 
machinas intenderat, qui si nossent quid in ipsos 
parasset, iras usque in furorem irritarent. Non 
debet autem pigere principem dare aurem sug- 
gerere quidpiam arcano volentibus; nam quale- 
cunque id demum sit, cognoscere quid nocet, 
quod rejiciat pro arbitrio si bonum non est? 
Acuitur preterea mens ejus ista dijudicatione va- 
riorum sensuum, et auctoritas atque existimatio 
firmantur isto commercio secretorum apud vulgus, 
quidquid non intelligit admirans,et quod admira- 
tur facile venerans ; quin idem ipsum terribilem 
hostibus facit. Quatuor enim sunt que reges sub- 
ditis augustos, formidatos exteris reddunt : impe- 
netrabilis arcanorum fides, multa cum sapientissi- 
mis colloquia, ministrorum solertium ad negotia 
delectus, et post navatam operam remuneratio, 
denique inexorabilie severitas in perfidia prodito- 
rum punienda. Hactenus dicere palam potui. Que 
supersunt momenti ad rem que urget aliquanto 
majoris, congressum exigunt privatum, cui dus 
lingus, aures quatuor, nec plus intersint ; ubi- 
cunque hic numerus exceditur, explorator subau- 
ecultans locum invenit. 


IV. His rex auditis dimisit coetum, et senatorem 
qui ultimus dixerat assumptum in intimum secum 
cubiculum abduxit. Ibi duo ex eo percontatus est : 
prius, quam causam habuissent noctue belli con- 
tra corvos indenuntiati tam seva irruptione in- 
choandi, alterum que ratioipsi videretur optima 
earum aut ulciscendarum aut compescendarum, 
Ad prius senator respondit in hunc modum : An- 
tique, domine, memorie res est quam priorem 
queris, mihi nota beneficio elatis, qua sum, ut 
ecis, quam tu provectior. Qui luno regnat apud 
noctuas, veterator vaferrimus, olim in comitiis 
avium, te nondum nato celebratis candidatus 
regni, tam callido ambitu, coitionibus, qua valet 
arte, nocturnis, tribus totas emeruerat, ut justis 
suffragiis declarandus imperator volucrum certo 
crederetur. Disjecit perniciosam molitionem pa- 
truus tuus, qui obiit te puero, quem tunc habe- 
bamus in nostro genere prudentia praestantem. 
Postulata enim concione sic disseruit : Video, nec 
enim obscurum est, quo plerique propendoeatis. 
Sed quoniam tanti, quantum profecto intelligitis, 
momenti negotium agitur, mearum esse parlium 
pntavi hoc, quod ante rem actam breve interjacet, 
spatio admonere vos ut etiam atque étiam cogi- 
telis quam duram acerbamque servitutem vobis et 
universo ubique locorum volucrum generi paretiag 
injungere. Mitto prenuntiare bella civilia, que 
immiuent.An enim existimatis aquilam,vulturem, 
milvum,gruem, alias generosas aves et pugnaces, 
spretas se vestris judiciis &quo animo laturas, aut 
unquam bona fide servituras tristi huic ac sordido 


domino ? Mitto, inquam, hec, vestre per se ani- 
madvertenda providentie permittens : illud quero, 
cujus vos sensus indicio tam bene affici erga no- 
ctuam potueritis, ut ei celi ac terrarum domi- 
nium oplaretis? An ejus forma vobis ac facies di- 
gna imperio visa placuit? Id suspicarer si pavoni, 
si cycno, si columbe faveretis? Cantu aut ser- 
mone ves delinitos arbitrarer, si luscinim, si 
psittaco studere vos cernerem ? Monstrum hoc 
aspectu horribile, ululatu abominandum, fetore 
telerrimum, cujus, dicite amabo vos, commen- 
datione dotis ostentandum in solio diademate co- 
ronandum pultavistis? An corporis turpitudinem 
laudes in eo animi compensant? Quepnam vero? 
Num scientia? stipite ac saxo stupidior noctua est, 
An benignitas? dracones ac viperas, tum si quid 
dirius, malignitate vincit. Utrum denique affabi- 
litas? omnibus exosa omnes odit, tota ex fraude, 
livore, immanitate ficta conflataque. Cui unquam 
reipublice bene fuit, cujus principem nemo adire 
gubditorum, nemo intueri sustinet? Quid si pre- 
terea contemnatur, αἱ ludibrio vel minimis sit? 
quomodo is ferre pro dignitate majestatem regni, 
res adminisirare, publicis prospicere commodis 
poterit? Elephantem tam forte, ingens, nobile, 
cordatum inter quadrupedes animal excidisse au- 
cioritate, atque a regni spe submotum ferunt, 
bestiis offensis quadam ejus superstitiosa vere- 
cundia lune noctu fulgentis, ob quam fama vul- 
gatam etiam lepusculo debuisse ludibrium dicitur, 
Eabulam non longam, quia videtur ad rem facere, 
breviter referam. 


V. Exclusi aliquando elephantes solitis paseuis, 
quod forte per estatem lacus unde aquabantur 
exaruerat, et sedes alibi querere coacti, devene- 
runt in vallem sane pinguem et herbosam, fonte 
in declivitate collis emergente, eodemque ubere, 
irriguam. Non ultra perhendum visum, probeata 
omnibus habitatione uti deinceps decreverunt. 
Sed insederant id solum antea densus populus cu- 
niculorum, qui dolentes suorum plurimos, dum 
cavernis passim suis ad pastum aut potum pro- 
deunt, & novis hospitibus mole corporum gravis- 
simis elidi conculeatos, in consilium coeunt, in 
quo plerorumque ad fugam et migrationem sen- 
tenti propendebant, quando assurgens unus,Au- 
dite me, inquit, observavi vastas hasce bellnas, 
qua nobis negotium facessunt, impotenter vereri 
nocturnam lunam; vidi enim ejus aspectu conster- 
nari,et aqua,velut ei propitianda,se lustrare. Hinc 
mihi lux oboritur aliqua,et spes eorum hinc abigen- 
dorum. Tentabo, si vobis videtur, nocte sequeuti 
quod cogito, cras quid successerit scietis, et pro 
re nata decernetis quod apparebit utilius : more 
brevis non leve pretium ostenditur. Omnes assen- 
sere. Lepus auctor concilii nocte concubia e re- 
gione lune alle jam sublate, innubi tum forte 
ccelo, in scopolum evadit imminentem memorato 








1313 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


ο 13414 


supra fonti. Inde duotorem elephantum magna A ire non recusaret, a quo se devorandum simul ap- 


compellans voce, Adsum, iaquit, ad te missus a 
domina Luna, cujus in ditione fons quem cernis 
est, Diane dictus ab altero Lune nomine. In eo 
ila consuovit arcano lavari, cui rei vestra fre- 
quentia impedimento est, preterquam nitor ipse 
ao perspicuitas ipsi sacri liquoris vestris vestigiis 
turbatur. Edicil ergo, Abeatis alio. suum illi va- 
cuum liberumque relinquatis locum ; si renueritis 
aut etiam cunctemini, pestem vobis ac certam per- 
niciem per me denuntiat. Ipsa quin etiam descen- 
dit jam in fontem ; ibi eam, si dictis meis minus 
credis, accede sis, licebit cernere. Turbatus ino- 
piaate et minaci mandato elephantum dux, ad- 
movet se ad oram vicini fontis, vidensque Lune 


alte fulgentis imaginem ex aque superficie reper- ῃ 


cussam, deam illic, quod cuniculus dixerat, pre- 
sentem credidit, ac vano consternatus metu, suis 
edixit vasa colligerent, diluculoque migravit cum 
armento universo, letos ac gratulantes tam facili 
amolitione mali maximi lepusculos in regno patrio 
relinquens. Hic jam comparate mihi elephantem 
cuin noctua,illius panicam a luna formidinem cum 
hujus horrore diurne lucis. Annon manifestum 
est infirmam, deformem, fetentem, luridam be- 
stiam, multo magis vel minimis luce gau- 
dentibus et mane canoris aviculis contemptui fu- 
turam, ubi eam &bhorrere a solis radiis, stupere 
ad meridianam lucem, tenebras et retrusa per 
totos dies gurgustia captare deprehenderint ? Vi- 
dere jam videor, ut illam exsibilabunt, ut visam 
subito explodent, ut omnibus impune lucifugam 
tenebricosam contumeliis afficient. EL hunc regem 
imponere incolis celi cogitatis avibus, quem vix 
sordidissima reptilium servum habere dignaren'ur? 
Eat, condat se cecis antris, vespertilionibus illic, 
nyelicoracibus ac talpis, si vel id potest, domine- 
tur : lucis filiarum, amicarum solis, imperium 
avium ne affectet, ne ambiat; de quo noctuam 
cogitasse, vel per somnium insania sit, sperasse 
autem furor, et vestre prudentie contumeliosis- 
sima desperatio.Perorabo ubi unum modo subjun- 
xero capitalis in hoc negotio momenti. Regum pri- 
marium officium jurisdictio, dijudicatio litium, 
arbitrium causarum est, ut constat inter omnes. 
In eo munere recte fungendo puppim ac proram 
equitas facit, sine qua nota et pignoribus experi- 
mentorum certa, nulli patientium injuriam que- 
relz ad tribunal deferenda fiducia fuerit. Putatis, 
si quando accipiter columbam vexaverit, si res 
hirundo rapuerit passeris,si quotidianarum ietius- 
modi offensiuncularum, quibus vita nunquam 
vacal, inciderit aliquid, quemquam inducturum 
animum ire ad noctuam juris repetendi sui gratia? 
Tum putate id futurum,si damnum multo gravius 
accepto ab ea non timuerit. Flagrat illa in omnes 
odio semper ardenti, eminet ex vultu, ex oculo 
furor, acerbitas, immanitas. Quanta injuria ve- 
xa&ri agnum oporteret, ut ad lupum expostulatum 


paruerit intelligit? Fingite ita stulias volucrum 
aliquas ut forum noctum noe refugiant,magno luent 
amentiam, et remedium experle malo pejus, e 
fumo 8e in flammam incidisse sero sentient, idem 
passe quod sciuruui et leporem ferunt, inter quos 
Orla centroversia consensu amborum ad felis αγ. 
bitrium, annosi solitarii specie ac cultu asceticen 
simulantis, dirimenda delata est. Improbissimus 
judex preda etus objecia, cum litigantes ex inter- 
vallo ad quid venissent indicarent, Accedit igitur, 
inquit, ut vos audiam; nam etatis vitio semisur- 
dus sum, Ambos deinde incaute obtemperantes, 
unguibus aggressus, &c dentibus egregius arbiter 
discerpsit, uc voravit. 


VI.1ta concionantem corvum non passa peroraro 
plebs avium acelamavit denso undique fremitu. 
Apage hubonem regem ! abeatin rem ma!am mon- 
struin lucifügum, invisum, exsecrabile! Ergo de- 
signatus paulo ante rex avium plenus cladis ac 
dedecoris vix salvus e comitio aufugit, proximis 
etiam quibusque .rascentibus ultra sibilos, rostro- 
que miserum tundentibus ac plumas vellentibus. 
Nocte inde secuta convenit nocluarum regulus, e 
lanta se spe dejectum fremens, ignominia sue 
preconem nostrum ; et, Quid tibi, inqnit, ego pri- 
vatim aut publice vestro corvorum generi unquam 
incommodavi, ut contra me, alienissirao meo tem- 
pore, tam seva rabie venires? Gelerum sic habe, 
recisum ferro ramum vive arboris ilerum renasci, 
coire medicamentis, et mora vulnus inflictum ani- 
mantis corpori, atque in cicatricem coalescere : 
lingue morsum esse prorsus incurabilem, ac cum 
aqua exstinguat ignem, vis hausti veneni antidoto 
retundatur, amor satietate fruitionis elangnescat, 
memoriam tamen injurie sine merito accepte 
vivere eternam ac vigere. Quare ista contumelia 
sciaB te semen jecisse, unde arbor exsurgat nun- 
quam eradicanda sempiterni corvos inter ao no: 
ctuas discidii. Sie locutus, rabie plenus abscessit. 
Inde cum in specum istam cum suis recessisset, 
longo tempore vindicta pariter cupiditatem opes- 
que ac sobolem auxerunt; tum ubi se coníflrma- 
tos satis sensere,quam supina ipsis nostra et nimis 
incauta securitas pretiosam oflerebat nocendi no- 
bis occasiouem &arripuere, nocturne isto tem- 
pestive ad votum ipsorum tumultu admovendo. 
Vides ex his, domine, causas odii tales, qua ulla 
posse pacificatione mitigari, nedum oblitterari, 
sperandum haudquaquam sit. Pravum, inflexibile, 
memor injuriarum et pre cunctis odiorum tenax 
genus frustra conciliare curaveris ; exscindendum 
est ; una nobis salus, unica pacis spes in debel- 
lando est sita; non, inquam, vivemus nisi 
vincamus. Quomodo autem possimus  vin- 
cere jam queris. Heo enim tua secunda inter- 
rogatio est, ad quam sic respondeo : a vi aperta, 
ut res nostre nunc habent, exspectandum nihil: 
vincemur sine dubio si confligamus ; et quod vere 


1315 


APPENDIX. 


1316 


admonuit, qui suadebat fugam, páres tequaquam A Abilerint utinam in malam rem!Invicen ooliocuti, 


sumus sustinende sequenti nocte redditurorum ad 
arcem nostram oppugnandam irruptioni hostium. 
Non tamen desperandum est,quin prelio impares, 
stratagemate possimus superiores evadere. Αγίου 
et machine multa efficium que robur lacertorum 
coutehtioque enixe conantium frustra tentaverit, 
Rem vidi nuper ad hoo ipsum astruendum mon 
ineptam, quam etsi ludicram, vel ad aliquod avo- 
camenitum acris que t8 urit cure, rnemofrare non 
pigebit. Solitarius in. utbis mercatd hedo empto 
redibat illum portans iu cellam suburbanam. Fu- 
res, qui luce palam &uh oóulis magistratuutn 18” 
trooinium attentare non audebant, hane Ὠφάί 
extorquendi ascete simplici rationem inierunt. 
Tres quatuorve spargunt se in compita, qua iter 
erat necessarium redeunti domum solitario ; et 
primus. En, inquit, hic asceta canem, immundum 
animal, tangit. Assentiebantur ad id ipsum simu- 
landum rogati circumstantes. Conltemnens vanum 
rumorem pergit asceta. Ilerum, tertio idem a di- 
versis ex composito ingeminatur. Subvereri copit 
ne vera dicerent. Ad exiremum cum extra portam 
circulus juvenum, serio perseverans canem esse 
quam portaret bestiam soliterius, et religionem in 
hoc ejus frustra vestitu indicutam requirens,etiam 
hominem increparet, quod non vereretnr civium 
oculos personam illam dedecente exemplo olTen- 
dere, persuasus homo minime malus bedum ab- 
jicit, in fonte publico manus eluit ac vestes ; ex- 
cusat fuco sibi facto canem obtrusum pro hedo; 
ita recedit nebulonibus sublegentibus hednm unde 
convivium deinde celebrarunt salsis in eremitae 
fatuitatem dicioriis conditissimum. 


VII. Hinc obiter vidés rerum difficillimatutn ex- 
pediri astutia facultatem.Ad quod &utém ttütio in- 
stat, machinam exoogitavi, successum, nisl plutl« 
mum fallor, qualem optamus habiturám. Castrü 
censeo hao vespera ex hao arbore in üliami illam 
non longe a dextris sitam transferüs, Me stib dise 
cessum, coram omnibus, quasi proditoretn et 
cladis accepte causam tonviclis proscindas,plagis 
mulctes, cuentatum, plumis aldrum plerisque vul- 
8is, cauda tota abscissa, pro semimortuo &d solum 
sub arbore allidas. Ibi me relictum invenleht ho- 
ctue iterato venture citra ullam dubiutrü hac ipsa 
quam moxinibinius nocte. Me interrogaburt, au- 
ditum secum avehent : insuescaüii inter ipsas, 
arcana emungam, brevi me exspecta cum certa 
indicatione modi viricendi. Tantum memento pu- 
pilla oculi ao corde ipso diligentius tutari & cujus- 
vis conscientia, imo et suspicione, arcanum no- 
strum : cetera fortune ac mihl perntititie. Fecit rex 
ut monebatur. Deprehendunt irruentes noctu vi 
majore quam pridie nootue vaotiam corvis arbo- 
rem, istum unum seminecem ac lacerum humi af- 
flictum. Pereunotantur, quo alii concesserint. 
Tunc ille, Putatis, inquit, quem tam male mulcta- 
verint, arcoanorum conscium suorum facere curasse. 


qui hec audierant, corvum deducendum judica- 
runt dd regem noótuarum,spérantes elibcithrum ex 
co quidplam,nuam oorstabat fuisse hurib ex primo- 
ribus unium cotvini senatus. Arehibubo igituf co- 
ram se adductum corvum gupplicam ao timidum, 
postquam in specierti miseratus confidere jussisset, 
rogavit fateri ne gravaretur quam a suis 0b causam 
fuisset tam feede laceratus. Hio ille, imprudens, 
ait, libertas mea et incauta simplicitas his me mi- 
seriis implicuit, Hodie mane trepidi nocturno ve- 
stro incursu corvi gentis consllium coegerant ; ibi 
cum alii alia ἹΠορία et intempestiva temere garri- 
rent, ego quod res erat vere dixi, fortiores corvis 
esse nootuas, he obfirmarent animos in vana re- 
sistendi ocotistantia,neo cladem secundam exspecta- 
rent; herbat mature porrigerent ; victores vos 
venerarentur; munsribus ao pactione tributi quan- 
tum preseribere dignatemini, placare satagerent. 
Ha» me, prout mihi meus dictabat animus,loquen- 
tem cootti omnes, rexqué in primis, proditorem 
implumque proclamantes, rostris et unguibus in 
hano me deformatum speoiem, pro mortuo aut 
statim tnorituro relinquentes avolatunt. 


VIII. tune Archlbubo, advocatis sus gehtis se- 
niotibus, quzerebat quid hoc corvo &getent. Pri. 
mus, dimitilum prudehtissimus, Occidatur, inquit, 
statim : suspecte sunt artes hóstitim,presapit mihi 
anithus grahderh ab hoc non vero supplice perni- 
cien. Sclo ln primis et plurims ἄραά suos tidei 
numeratum ; aut valde fallor,aut ipsidiz istas sunt 
machinartis infesti quidpiam in genus tostrutn.In 
summa quid perdimus eo trücidihdd, aut quam 
ad rem egetnus hujus opera sémineoís ? at gravi 
suspicióhe periculoque Íntestinse fraudis ab explo- 
rütore versipelli clam instraefid:& lllo tollendo de- 
fuhpitnut. Sepe qui hóst! pepercit inflrmó depre- 
hentio,ab éodem tora indulta revalescente,trium- 
phatts, sero gemuit ; trucidatus etiatn, ighominia 
mortem cutnulavit, (4π1 pariter ác vite jactatam 
pátietis,quippe judicátus culpa sua stultitiaque pe- 
riisse. Mitiores alii tres quattorve dehtentias di- 
xerüut, et fuse disseruete pro se quisque : quibus 
tandetn emollitus rex, vivere illum ihtet suosjus- 
sit liberum. Reeiplehtibus ergo se it speltncam 
suámi noctuis Imtnistus ourvus, aliquot ibi dies 
transigit : per quos multis erumnis devoratis, pe- 
riculisque ὥρτο vitatis α prirhi senátoris, occiden- 
dum corvum cerisentis, quotídie iteratis apud Ar- 
chibubonem ínstdutlis ; titidem,explorata diligen- 
ter forma cavernte noctuarüm, διετίας Jam 6onsilii 
viam expeditissimatti ad débellaudum patidentis, 
ad $608, receptis (της viribus plagisque illo spa- 
tlo curatis, revertitur. Adit privatim tepem ; édo- 
cet constipátds habitare noctuas in antro oris an- 
gusti, nullum uspiatn a tergo aut a latere etzitum 
habente. Quid opus sit faeto distinctius explicat. 
Probat omnia rex, δὲ postridie mane, ignaris suis 
omnibus, juxta conventa, cum fléto transfdga, edi- 








4811 


SPECIMEN ΒΑΡΙΗΝΤΙΣ INDORUM VET. 


1318 


cit: Ramum quisque arboris rostro ferat, sió ad A se observasse qui saperet, preter illum senatorem, 


iter expediti omnes adsint. Momento patetur. Ac- 
cinctis omnibus, rex preiens, consilii auctore comi- 
tante, recta ád ostiutn antri noctuarum tendit, illud 
oppleri materia preoipit, tum exterius aridis foliis 
aggostis, ignem aocendi; quem eventilantes uni- 
versi, οἱ ad ramos virides intra spelunoem 08 con- 
gestos vi spiritus pellentes, fumum Intra caver- 
nam deneissimum fecerunt, quo plereque sunt Πο; 
ectuarum enecate, Pauce relique horrilleo per 
flammasululstu in lucem evadéntes,partim flammis 
obiter absümebantur, partim semiustulat& con- 
cidentes facile conficlebantur & oorvis. In hunc 
modum omnes ad unam suni no6étum exstin- 
cte. Victor corvorüm rex, tropmo posito, cum 
suis ovantibus, in adtiquas sedes, arboren videli- 
cet ex qu& post cladem recesser&nt, rediit. Με. 
gna inde, merito suo, et existimatio et gratia corvi 
stratagematis inventoris fuit: qui Bubinde inter- 
rogaius,; num quid in nootuarum republica boni ac 
laudabilis füisset, dioere solitus erat, nullum ibi 


B 


qui auctor, ut diximus, Archibubon! fuerat suspe- 
cti transfuge perimendi. Ab eodem cum aliquando 
qu&bBisset rex quomodo inter tám Invidas et irrita- 
biles bestias duür&retot diebus potulsset, Patientia, 
inquiebat, et obsequli8 quatnlibet infens] saltem 
ad breveth &üsum deliniühtur. Quid rahis exosius 
hydro ipsarum predone ? t&hmen hydrum olim vidi 
decrépitutt senio, qul postquatnin palude tota vita 
plraticátn foeerat, ranis 96 Ingurgitans, quod jam 
vetiati défeotis viribus Bt athissis dentibus nequi- 
ret, vectoriàtn operan ranis iisdeth per lacum 
comrheütitibus, tnde vietitdret, vill thercede ]o- 
cabát, intuebürque admirans inequitantes illi tat- 
quam jurnento secur&B r&nás dum eas per sta: 
gnum quocunque Jüberent obtioxie portaret. Post 
lic exposita, disputationis gymnosophista summam 
colligens. Qui hosti, 48, recuhclliato cito ac levi- 
ter crediderit, huniu par manet. infortunium ejus 
quo suht a corvis, ut est hácténts tiarratum,tioclum 
mactiata, 


DISSERTATIO PARABOLICA V. 


Traducit stultitiam eorum qui assecutí quod optant, id. elabi stbi ο maribus. sínunt ; 
gravissimis per?culis, denuo se iis offerunt. 


Satisfactum sibi rex his auditis signiflcavit con- 
dictoque in diem posterum novo colloquio, ab re- 
verso lempestive gythnosophlsta petiit, exponere 
eibi ne grevaretar, quomodo contingeret voti com- 
potes factos, sinere sibi elabi e complexu rem cu- 
pitam, et ean frastra deinde requirere. 

1. Ad tale quasitam sic exorsus gymnosorhísta 
novüm sermonem est: Simius, regno pulsus ab 
ingratis subditis, Ingtavescentem Jam ejus contem- 
nentibus «ztatem, Ingloriátti exsul obtinebat statio- 
nerri in vicina cuidati lacu ficulhed, cujus οἱ fru- 
ctu vietitabaát. Erat 6 regioné intra stagnum her. 
bosa, sed brevis, ihsula, nec humane habitatioriis 
capax, er qua freto perangusto enatans subinde 
in continentem testudo ventitabat, sub ipsam si- 
mio inseseam ficulneam transiens. Contigit sub 
momentum ejus transitus ficum maturam eponte in 
subjectam viamcadere. Eam testudo gustatam obi- 
ter, cum suavem probasset, non sobum totam co- 
medit, sed et caput attollens inhiabat pendentibus 
caeteris. Risit hec cernens simius, et unam illi at- 
que alteram dejiciens ficum, longo illam sermone 
sepe detinebat, letus se reperisse, quicum tedium 
solitudinis qualiounque confabulatione solaretur. 


Dominabatur in e& quam dixi lacus insula conjux 


testudinis, qui non seme] miratos tardius jam so- 
lito ad ge uxorem reverti, percontatus ex ea ubi 
tantum moraftetur, que modo retuli de ficu et simio 
audivit ab illa, cuncta simplicissime fatente. 1119, 
seu rem interpretatüs sequiorem in partem, seu 
suspettam viciniam metuens asiuti veteratoris, 
decrevit, si qua posset, simium perdere, istiusque 
voti sibi confieiendi hano inivit rationem. Paulo 


et, qui. elapsi 


post hec audita simulavit morbum, et multa per 
noctem questus quasi graviter doleret, postridie 
uxori dixit, alias se parilangnore laborantem, gus- 
tato, suasu medici eorde simii ex eo convaluissc ; 
iret igiltur si se amaret, ac quantum posset oraret 
simiüum quaesitis aliis pretextibus, transfretare 
in insuam, se dorso eum trajectura ne gravaretur. 
Annuit illa, et statim sub ficum rediens simium 
invitavit ad hospitium sui conjugis, copiosum in 
insula dornicilium habentis. Simius, tristitiam, ut 
dixi, solitudinis dudum ferens moleste,non illibon- 
ter est assensus ; moxque secutus testudinem ad 
littus, ibi ejus natantis teste insedit, Vix medium 
fretum trajecerant, cum fluctu commotiori tantum 
non excussus símius, timere lapsum et demersio- 
nem ccpit, testudinemque orabat ut se continenti 
redderet. Ad quod illa, simplicitate sibi solita, Mi- 
nime faciam, inquit ; nam te vir meus exspectat 
tuo vesci corde cupiens : nempe id morbi, quo la- 
botat, eéttam fore remedium existimat. Simius, his 


D auditis, aliud jam malum gravius submersione ti- 


mens: ge, quod siutit, naufragium in portu, tanto 
ardentius regredi oóptdbat, Itaque testudini repo- 
suit: 8i hoe quidem est ut. diois, reflectendus ne- 
oessario cursus est riam cot mieunt hit non habeo, 
solitus illud dori rélinqttere cum aliquo proficiscor 
animi gratia. Quare, αἱ tibi videttir, refer moe 
continuo ad littus unde solvimus, et ibi tne exspe- 
cta ; éürricolo enitn ad flcum pergatiü, et corde 
mecom sumpto statim adero iterum trajecturus. 
Probavit consiliuti doli mescia testudo, rtemi- 
giumque inhibéns ac proram vertens, ripam unde 
venerat repetit, expositumque  sitnlutn  ad- 


1319 


APPENDIX. 


1220 


monuit ut maturaret sumpto secum corde ibi- A Annuens aainus vastis auribus ad omnia. non du- 


dem se sistere, ubi eum opperituram se spon- 
debat. 

II. At simius, gravi se defunotum periculo gra- 
tulansg, ficui se sue cupidissime reddidit : illicque 
atultitiam suam damnans, dira sibi impreocabatur, 
si unquam cujusvis precibus inde 86 avelli, pre- 
sertim inexplorato quo iturus esset loco, sineret. 

Porro testudo, postquam longo exspectasset tem- 
pore, moras increpatura perrexit sub arborem. 
simioque familiariter vocato. O te, ait, tardum ! 
dudum trajecisse in insululam oportuerat. Tum 
simius irridens, O bona, inquit, cor meum, post. 
quam illud hic reperi, navigare me amplius vetat : 
quare viro tuo conseo nunties ne se maceret exspe- 
ctatione mei : non enim modo vacat ipsum visere, 
et alioqui egrotanti medici quam simii expetibilior 
adventus est. Suggeram etiam tibi narratiunculam 
qua ejus tedia languentis demulccas : /Egrotans 
in silva leo. vnlpe ministra utebatur. Observabam 
ego eos, inobservatus ex arbore propinqua, et 
leonem audivi dicentem vulpi : Memini mihi olim 
ab optimo medico prescribi, ut si iterum eo morbo 
laborarem quo tunc quoque tentabar, illo me cu- 
rante, cor et aurem asini vorarem, melius stalim, 
antidoto tali, valiturus. Cur cessas igitur, nec cito 
mihi alicunde asinum sistis unde mali quo misere 
discrucior remedium sumam ? Profecta subito ad 
jussam perquisitionem vulpes, non longe illic pa- 
scentem asellum vidit, eumque adiens, Heus, te 
ipsum, inquit, querebam. Habes non procul hinc 
fratrem quemdam tuum, qui te cupit alloqui ; ne, 
qu&sso, graveris ad eum te conferre, ducam recta 
nec longum iter est. Annuit credula bestia, seque 
in viam dat. Cui obiter comitans vulpes, Ne te 
conturbet, ait, quod frater hic tuus aliquando a 
1e tuisque cognatis diverse forme est: pellem 
pro teuipore induit aliam, nec vestitu omnes eodem 
uli semper possunt, nec tegmen exterius immutat 
uünimum. Hec illis loquentibus apparuit procul leo, 
et vulpes eum gestu et oculo designans, Hic est, 
inquit, ipse ad quem pergimus, qui te desiderat. 


B 


bitavit etiam proxime accedere leonem, qui ungues 
in cum injitere conatus, arripere quod captabat, 
morbo gra&vante, non potuit. Unde asinus impetu 
illo territus aufugiens, multo cucurrit externatius, 
ubi etiam hausit auribus feri predam sibi eripi 
dolentis iracundum rugitum. Sub hec leo iterum 
ad vulpem, Excidimus, inquit, nostra spe, abiitque 
in irritum primus hic conatus. Sed mille tibi artes 
suadendisunt, nec despero quin αἱ velis queas 
hebetem istam pecudem iterum fallere. Experire, 
age, nam nisi strenue adjuvas, morior. Provinciam 
mandas difficilem, reposuit vulpes; tamen ut omnia 
el volo et debeo tibi obsequi, rem prout potero 
tentabo. Ab his statim redit vulpes ad asinum, et 
Quid tibi vis, inquit, isto metu, ista fuga? Quid 
limes ? conatus ille, quo es exterritus, nihil aliud 
quam fratris erat impetus amplectite magno amore 
cupientis. Pluribus opus non fuit ad permovendum 
stupidum animal, ut continuo ad locum unde modo 
vix salvus aufugerat, ultro reverteretur. Ivit, ad- 
movit sese leoni tam prope,ut ille quamvis infir- 
mus facile illum ungue correptum dente jugularet. 
Occisum deinde vulpi tradidit, mandans aures sibi 
8C 605 ex cadavere precidi, seorsumque afferri, ut 
prescripto medici obtemperaret. Astuta vulpecula 
mortuo asino extra leonis conspectum, quasi ad 
exsequendum imperata, tracto, decisas aures et 
avulsum e pectore cor ipsa prevoravit, eoque facto 
ad leonem recurrens, Mira res, ait, haec bestia nec 
cor nec aures habet : quod quanquam nunc sero 
deprehendimus, tamen suspicari jam antea licebat : 
nunquam enim, si cor et aures habuisset, persua- 
deretur, eum cujus vim esset expertus, cujus 
infestum rugitum audisset, fratrem sibi esse bene- 
volum. Ex hac fabella intelliges, o testudo, stul- 
tiorem me asino futurum si mne tibi ad macellnm 
invilanti credorem. Ita, domine, ait regi gymno- 
sophista sermonem absolvens, qui occasionem rei 
optate conficiende semeloblatam elabi sibi patiun- 
tur, frustra dein revocanda illa saiagunt. 


DISSERTATIO PARABOLICA VI. 


, udibrio exponit. przfestinationem otiosam longinqua et incerta praoccupantium praesentibus. curis 
amplecti. 


Quam vanum, stultum et interdum noxium sit, [) suum quemdam et vulgari aitius modo sapientem 


prefestinare votis, et inani destinatione imminere 
successibus longe adhuc in futurum pendentibus. 
ac eos spe impatienti precipere, declaravit ali- 
quando his exemplis gymnosophista regi Abessa- 
lome, doceri de hoo ipso postulanti, loquens in 
hunc modum ; 

I. Vir quidam puelle sibi paris ritu legitimo 
conjugium ambiens, impetrato jam ad id pacentum 
virginis assensu, dum sacra nuptialia parentur, 
nondum conscriptis matrimonialibus tabulis, cupi- 
dus ostentandi future uxori providum exquisite 


animum, sponsam adiens sic eam fertur allocutus: 
Ex nostro conjugio qui primus nascectur filius,jam 
nunc qui vocari velis ex te scire cupio. Quibus 
pannis el cujus coloris veste uti eum malis, quteso, 
indica, quamprimum enim parabo ; conducam etiam 
jam ipsi nutricium : et cum ludi magistro cui com- 
mittendus est transigam. Huic talia serio nuganti 
haud paulo cordetior mulier : Mihi videris, sponse 
inquit, nostri cujusdam famuli, egentissimi homi- 
nis, similis ista inani provisione nimis remotarom 
et incerto eventu pendentium rerum. Is, diurni- 














49041 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1322 


mercedibus mellis ao bulyri non magna copia A pem et multa gementem momento destitueret. 


collecta, duobus ista vasis e terra coctili eondi- 
derat; mox secum ita ratiocinans nocte quadam 
dicebat : [Mel tego istud 8ο butyrum quindecim 
minimum vendam denariis; ex his decem oapras 
emam; he mihi quinto mense totidem alias parient; 
quinque annis gregem caprarum facile quadrin- 
gentarum confecero; has commutare tunc placet 
cum bobus centum, quibus exarabo, vim terre 
magnam, et numerum tritici maximum congeram. 
Ex fructibus hisce quinquennio multiplicatis, pe- 
cuni: scilicet tantus exsistet modus, ut facile in 
locupletissimis numerer.Accedet dos uxoris quam 
istis opibus ditissimam nanciscar. Nascetur mihi 
filius quem jam nunc decerno nominare Pancalum; 
huno educabo liberalissime, ut nobilium nulli 
concedat; qui si, ubi adoleverit, ut juventus solet, 
contumacem se mihi prebeat, haud feret impune; 
baculo enim hoc illum hoo modo feriam. Arrep- 
tum inter hec dicendum lecto vicinum baculum 
per tenebras jactavit, casuque incurrens in dolia 
mellis et butyri juxta posita, confregit utrumque, 
ita ul in ejus etiam os barbamque θε] liquoris 
prosilirent, cetera effusa et mista pulveri prorsus 
corrumperentur, ac fundamentum spei tante ino- 


II. Post hs&o vir ille nuptialia peregit sacra, 
menseque decimo Lucina favente uxoris partu 
pater factus est. Die quadam negotio urgente exi- 
tura mater ad vicinam, virum roguvit, ut tan- 
tisper dum rediret, invigilare ne gravaretur infanti 
sopito. Ille cura suscepta negligenter functus, dum 
alia cogitans ante cubiculum inambulat,serpens ad 
cunas adrepebat,peremptura puerum, nisi nympha 
conspicata inscendentem jam lectulum pupuli 
jacentis sevissimum colubrum irruens occidisset. 
Audito pater quodam intra cubiculum strepitu, 
cum fores aperuisset, vidit vitricem nympham 
hydri quem necaverat perfusam sanguine, temere- 
que judicans nocuisse illam puero,statim accurrens 
interfecit. Tum conversus ad cunas, ubi proxime 
ipsas jacentem mortuum conspexit colubrum, sero 
intellexit mala se mercede remunerasse beneficium 
nymphtse cui salutem filii debebat : et festinasse se 
poenitens, etiam flevit, prevolantem suum, et dum 
longinquis inhiat, presentia non cernentem, serio 
emendandum decernens animum. Hec locutus 
gymnosophista, quesito regis satisfecisse se puta- 
vit; illo quoque annuente. 


DISSERTATIO PARABOLICA VII. 


Pro scopo habet ostendere quantum uxor prudens et fidus ac sapiens consiliarius utiles regi sint. ad 
pracavendas insidias regno ac capiti ejus perniciem struentes. 


Vocato deinde die quadam gymnosophista rex ( improbi, facile coierunt in sententiam sceleratis- 


Abessalom,Magnam, inquit, α te hodie rem qutero, 
mihi necessariam in primis, quibus artibus asse- 
quatur rex ut domus ejus tranquillitate ac pace 
fruatur inconcussa? plusne ad id conferat patientia, 
an recti conscia mens, an denique liberalis lar- 
gitio? 

I. Ad hec gymnosophista sic respondit : Pacande 
etin paceconservanda domui efficacissima omnium 
res est prudentia tolerantie conjuncta, deinde 
sapientium opportuna consilia, postremo optima 
et consideratissima materfamilias.Hec omnia velut 
in speculo clare cernere licebit in eo quod cuidam 
Indorum regi contigit. Id autem est hujusmodi : 
Vidit ille rex una nocte octo somnia terrifica, et 
conturbatus valde, ubi evigilasset, quotquot erant 
in urbe tum regia brachmas convocavit, cuncta- 
que ita sigillatim proposuit insomnia, quid por- 
tenderent exquirens. Hi, omnibus attente auditis 
responderunt, magna et mira significari visis illis, 
sed quibus et exacte discernendis et certo enar- 
randis spatio esset opus ac studio; indulgeret ad 
meditandum moram dierum septem, post hebdo- 
madem redituros se et ipsi exposituros tum quid 
malorum et quantum hac ostenta minarentur,tum 
quid iisaverruncandis necessarium factu judicarent. 

Assentiente in hec rege, dimissi brachmanes con- 
venere in arcanum catum, ubi, ut omnes erant 


PaTROL. Ga. CXLIII. 


simam. Hec enim fuit eorum oratio : Rex hio in- 
numeros nosire seote 8ο nominis paucis retro 
annis interfecit, ulciscendi ejus en Deus occasio- 
nem nobis offert, qua sperare commodiorem nun- 
quam possumus : árripienda ea est, nihilque par- 
cendum quominus ea utamur ad quam maximam 
in ejus caput accersendam perniciem. Hoc igitur 
respondebimus concordi judicio : Postquam scru- 
tati scilicet libros arcanos sumus, consideratis 
accuratissime omnibus, clare providere nos, im- 
mensam quamdam cladium ac calamitatum vitm ira 
mox deum iu regem devolvendam, nisi exiguo 
quod superest tempore piaculis idoneis prevertat 
imminentem pestem, eluatque, quibus male perire 


[) meruerit, scelera; horrenda quidem dictu esse que 


ab eo dii exigant,sed nunquam nimis magnum vite 
ac salutis videri pretium debere : hac sola condi- 
tione incolumem illum regnare deinceps posse, si 
propriam uxorem, si filium ex ea natum, si privi- 
gnum, mulieris ejusdem ex priori viro filium, si 
cum iis principem regii senatus et protonotarium 
interfecerit, si preterea sacriflcaverit elephantem 
&lbum quo vehi consuevieset, cumque illo duos 
alios ex toto regiorum numero maximos, simul 
etiam equum et camelum. Horum omnium tam 
hominum quam pecudum jugulatorum cruorem 
phialis inclusum daro in manus regem aibi brach- 


42 


1323 


APPENDIX. 


1324 


manibus debere, Illas se phislas inlrodueturos in A regern monebant, componeret animum ad parea- 


adyta sahctissima, I5ltiue rilibus sacris ac barrhi- 
nibus, qu» ad expiaáliones efficacia ips! nossent 
80ll, daturos sedulam operam exarmandé deum 
194, confidereque effecluros, ut lilasse istis victi- 
. mis, et minas portentótum ἃ se depullsse expe- 
rlehtia rex prosper& senliret, Inoffensü deinceps, 
uti anteá, teríiendo privatas uc publico felicitatis 
cursu. Hec brachmane& uti composuerant inter 
Seso,slc postea tegi,ldriquam ex tripode or&culutn, 
ediderunt. 


1. In quo insidiosissime fraudis hanc rationem 
sequebantur: principem quem pessime oderant 
nudare poteatissimo presidio duorum ipsi lidissi- 
morum capitum studebant, Bic eum obnoxium 


dum doo : cogitaret nihíl euiquam pretiosius sa- 
lute esse propriá debér&; id cum tommuneé ad 
omties nsturw itlütum sit, regum tatnen, quorum 
capite st&tus teg! publics lortürs contineretur, 
petuliurerti esse rhtlonem, ΟΡ quam bene quidvis 
impendktur ebrum ihbolünitati conficienda, ne- 
mine nisi scelerate réchsaturo impendentem ípsis 
pestem ad 86 attrahere &c veriere. Ha dimissi 
brachmanes rétesserünt. 


Il[, Rex vero, egritudine animi omnium quas in 
vila sensisset affliotus gravissima, decubuit,inedia 
vigiliaque contabescons, tolasque continue dies 
pariter ac noctes mente perturbatiesima retractans, 
cum terrifloas visorum imagines, tum multo te- 


cuactis fortune atque invidiz turbinibus rati fore. pj triora que iis erant procurandis piacula injuncta. 


Habebat rex conjugem, matronam faoile omnium 
qua tum viverent lectissimam, pudicitiae, sapien- 
tim, charitatis in virum quantas maximas optima 
indoles et educatio prestinissima inserere mulie- 
bri animo potest.Cum hac ad regni regisque com- 
moda et utilitates procurandas arcano conspirabat 
ille, quem memoravi, senatus princeps regii, pri- 
marius consiliariorum regis, summi vir ingenii, 
excellentissime doctrine, fidei vero, industriw, 
dexteritatis in rebus administrandis, prudenti, 
innocentia, tantarum, ut qui de illo incorruptisei- 
me censebant,parem illi uspiam terrarum in onini 
genere laudià desperarent posse reperiri. In. hmo 
igitur duo columina prosperltatis regis Ínvidentes 
ipsi nefarii proditores machinam precipue istam 
intetidébánt; nath quod &lios pariter occidi jussos 
his miscterant, türlificlutn sceleris et ultionis cu- 
mülus érat, siquidem οἱ &dlgerido rege üd ceder 
regloruth Ipsi chárissirhóturi Juvenum, ad immo- 
lationem elephantüm aliovimque Jumentorum, 
quibus eurti sciebarit delectárl plurimum, tener- 
rimos eju3 difectus convulnérare sese alrociter vi- 
debant,ét farm pteterea éxosi prlücipis incendio 
lónge flagrüntissimo popularis invidie objicere. 
Tun vero ista inopinata conjunctione tot tam di- 
versorum dcapituti avérsuros 8e sperabant suspíi- 
ciones ου! γορῖθ tüm ceterorum, ab animadver- 
sione preclpuí 5ui odii in reginam ac principem 
senatus, quod odium si enotesceret, magham co- 
natibus et clarndestinis molitionibus eorum securim 
Infligendam providebant, Cum igitur, die septimo 
elapso, admissi magtrio ambitu ad regem, metu et 
exspectátione anxium,vaferrimi seductores auctori- 
tate religiosa edictum lllud à&uum pronuntiassent, 
percul&us ultra quatn credi posset horrore denun- 
tationis Inf'ande rex, Egone, exclamavit, optimam 
üxorem, ego dulcissimum filium occidam! Et talia 
dil jubent 7? Male iné potius ipsum perdunt; quid 
enim míhari sevius possuni? Solatio vel tam mihi 
füerlt tam charis Superstitibus relictis emori, quo- 
rum vitam longe libentius mea morte redemerim, 
quam damno ac clade ipsorum servari sustineam. 
His auditis scelerati brachmanes affectata gravitale 


Percrebrescente late fama regis morbi, etsi erat 
vera ejus causa insuspicabilis humanitus,quoniam 
neo somniorum, nec congressus cum brachmani- 
bus ullum omnino suorum rex adhibere arbitrum 
voluerat, non fefellit tamen Palarii solertiam (id 
erat nomen principi senatus) animo magis quam 
corpore laborare regem. Et prime certis parie 
conjecturis innixus notitia, inetitit deinde inqui- 
rere,circumspicere, odorari atque indagare cuncta, 
suo acerrime sagacitatis ingenio, quoad plane in 
hoc judicio consedit, deesse, ut res apparebant, 
noh bossd quih domnium rex suum aliquod ad ce- 
lebten taliutt cónjbetores bruehtnanas detulisset, et 
illi, otcdslone &vidé urreptü tilciscendi gregalium 
suorum jussas ab illo cedes, unguis in ulcere fuis- 
sent, interprelátiohà visi noclurni ad ipsorum odii, 
polius quam ad &rtis aul discipline, si qua est 
islius geheris,raliorle$ accormmodanda. Mox ab hoc 
statuto clam Paládem convenil (Palas regina voca- 
batur) οἱ ei, Aut valde fallor, inquit, aut rex fraude 
brachnianum gravissime periclitatur.Prima ei sub- 
veniendi ratio est,resciscere ex ipso quid cum istis 
egerit : hoc vel tu, vel nemo ex eo poterit expri- 
mére ; nisi aulem expresseris, actum de rege scito 
lore; natn, ut se dant indicia, ;capitalem ipsi ma- 
chinam scelesiissimi nebulones architectati sunt. 
Age igitur qua vi, qua arte vales, ultimum hoc 
lempus putá esse tuie in virum charitatis ac. fidei 
probando; cave quidquam ad omnem quam effica- 
cissimai industriam hujus expiscandi ab eo ar- 


D cani tibi reliqui feceris. His Palas auditis sane 


sollicita regis cubiculum ingreditur, assidensque 
lecto ad languentis caput, sic est virum affata : 
Cumulat mihi dolorem, quem ex morbo tuo maxi- 
mum capio, molesta szgritudo ex tuo quodam 
mei contemptu, quod rem, ut apparet, magnam, 
quippe lanto actam ambitu cum brachmanibusg, n:e 
preter solitum diligentissime celasti; quare, oro 
te per deos omnes, istam quxcunque est ne mihi 
nolitiam invideas. Scis tacere me po8se, ac pectus 
habere arcani capax, neo rima ulla pervium. Ne 
diutius mee fidei tuo amori facias injuriam. Quid 
quod tua causa, opinor, interest non ignota mihi 








1325 


SPECIMEN SAPIRNTIAS INDORUM VET. 


1326 


que brachmanes tecum egero; nam indelanguoris À tuis somniis eoneulas. Recto admones, rex inqüit, 


hujus tui causam exsistere magua indicia suadent. 
Heo Paladem loquentem interpellans (rex, No tu 
quoque, quaeso, inquit, dolorem meum novo dolore 
cumules, id querens ex me quod omnium minime 
tibi expedit nosse. Tum illa, Esto, mihi sit noxium, 
ait, hoe nosse, tamen quia tibi salutare arbitror 
futurum, non desinam .urgere ut fatearis mihi 
quodeunque id demum est. Cure, ut scis animi 
amicorum participatione minuntur; neque hase 
qu& {6 tam periculose angit egritudine levari po- 
teris, nisi caesam ejus, istud haud dubie brech- 
manum colloquium, alicui communices. Gui autem 
communicabie, si neges uxeri? aut quie tibi me; 
amicior? Tum rex, graviter suspirans. Quid me, 
inquit, conjux optima, de tuo exitio deque omnium 
mibi cbarissimorum interitu interrogas? Abi, sine 
me, ut ocpi, dolore meo consumi, &o mortem pree- 
sumere, ne videam quse cogitare horret animus. 
Coufide, mi vir, respondit Palas, imagine quam 
subostentas mei exitii non terreor; nec ego neo 
liberorum nostrorum quisquam (bene omnes novi) 
pro te mori recueabimus. Age, pande audacter que 
sese via det salutis tuae morte nostra redimende. 
Hoc modo 4 te petam pretium mortis libenter iua 
causa obite, ne poet bec ulli brachmanum neces 
tibi conjunctissimorum suadenti credas, egoque 
sim ultima quam istorum insidie perverterint. Pc- 
riculosum nimis est inimicis fidere : dubitare au- 
tem non debes quin libi eint infensiesimi brachma- 
nog ex memoria nou ita veteri gregalium ipsorum 
& {9 meritis affectorum penis. Quare causa eet ju- 
stissima, cur ei quid a tem perlurbatis animis 
coneilii, presertim ancipitis suggeritur, ad pru- 
denlum et note moderationis hominum (qualium 
tibi, deum beneficio, nou deesi copia) examen 
censuramque referatur. 


IV. Hac regine Paladis verba tandem exeusse- 
runt tegis atiimo pertinaciam obstinatissimarn se- 
creti. Exposuit ipsi primum octo sibi per soporem 
oblata sornnia, tum quid de minís ipsorum et mo- 
do θα svertendi brachmanes respondissent. Qui- 
bus Palas cognitis. Laudabilis, ait, tua fuit religio 
cupientis doceri quid dii portenderent aut a te 
poseerent visis talibus, sed errasti deleotu impru- 
denti consultorum. Minimeomnium idonei juvando 


in hoc tibi. brachmanes fuere, primum scelerati D die, 


atque invisi diis homines, quos ideo haud sit ve- 
risimlle divinorum areanorum participatione dí- 
gnari, deinde ferali tui odio instincti uleiscendique 
ipsis charissimorum cedem furere immaníissimo 
flagtuntes. Quanto ad id accomodatior asceta no- 
gter exi, quem miror te&lía quaerenti non primum 
emnium menti tue occurrisse. Meministi quoties 
is responsa nobis divinorum adytorum certa, et 
ewentis deinde probeia, pertulerit; exploratum 
habes euesn quam casti sint ejus mores, qtam in- 
owipata vite ratio, qudm pacatus et ferarum espere 
perterbstionum animus. Hunc censeo vol sero de 


ita statim faciam. Mox equum expediri continuo 
jussum inscendens, cum familiarissimis paucis ad 
cellam venerabilis ascete aliquot ab urbe remotam 
passuum millibus, ee confert festinatione summa. 
Auditis senex somniis, placide regi respondit : Rat 
quod tibi gratuler; domine; nihil triste, quin pro- 
spera polius pleraque nocturna hac libi visa por- 
tendunt. Num duo quoe primum vidisti pisces per 
zontana gradientes, significant venturum tibj a 
quodam dynasta legatum oblaturum elephantas 
duos mirifles magnitudinis et forme. Due vero 
que tibi volantes apperuere anates, duos equos 
generosissimos designant, quos qui sunt dudum 
in itinere Perse proceres a rege mox suo tibi 
munus amicum reddent. Qui porro anguis versus 
te serpebat, ensis fuit preeegium, brevi tibi do- 
nandi, mirebilis, e& parem, materie prmestantia 
vel amis, terrarum nuspiam babentis. Jam quod 

anguem illum cruore infiei videbas, designabatur 
tibi ab eodem ἱθραίο, qui ensem istum offeret; 

oblatum iri preterea talarem tunieam purpuream 

rarissim:e tinpcture, quippe eujus ostrum fulgeat 
et videri per 89 possit in tenebris, Quinto somnio 
videbaris tibi ablui aqua pura mundarique toto 
corpore : signum id erat dono te accepturum ma- 

gnam copiam speciosarum vestium, quibus laute 
8ο splendide ornatus, nitide possis apparere in 

publico, Sextum somnium, quo tibi montis nive 

conspersi culmini superstare videbaris, nihil por- 
tendebat aliud misi te, quod sepe soles, albo 
tuo elephante in pompe vehendum. Septimum 

erat visum flamma circum caput tuum volitans, 

illudque ambiens : hac coronam desiguabat quam 
tibi meximus quidam rex pulcherrimam dono 
destinavit; et est itinere ad te. Octavum duntaxat 
somaium portendit aliquid adverei quod enarrare 
diserlius necesse non habeo; eventus satis ipse 
declarabit, οἱ Deus viam expediet qua innoxie 

&d extremum defungi valeas; dicam tautum bre- 

viter per ictum illum superne tibi devolantis in 

caput volucris et tuum rostro tundentis verticem, 

significari offensionem tibi molestam, et inde se- 
cuturam avereionem a te charissime persona. Ul- 
timum hoc est quod moneo non in longum hoo 
predici. Omnia evenient intra septem hos dies ; 
inquam, ab hodierno vertente octavo, vera- 
cem me rebus patratis, quas futuras edixi, plane 
senties. 


V. Rediit ab hoc colloquio rex multo sedatiori 
&nimo domum. Ae cum pohtridie prima ex pre- 
nuntiatis advenisset legutlo, eetereque omnes con- 
tinua intra hebdomadem seríe apparuissent cum 
donis indicatis, sdmirans fidem oraculi rex subinde 
audiebatur exclamare : Vere insanus est qui con- 
silia de rebus suis noh a solissibi fidissimis querit 
et accipit. Die porro ipso septimo cum ultimum 
donorum predictorum ipsi esset oblatum, corona 
videlicet pretiosissima, dimisso rex honorifice le- 


1321 


APPENDIX. 


1328 


gato qui detulerat, letus et gratulans ad cireum- A — VI. Eodem die cum rex hilariter pro cetera 


stantes suossibi familiarissimos dixit: Nihil horum 
volo tihi servare, sed in vos mihi benevolentissi 
mos spargere, dulcissimam presertim conjugem 
Palada (98 tunc aberat, de more gyneceo clausa) 
nostrosque liberos, teque Palari, mihi charissime; 
nat vos omnes aic in re affectos novi, ut capita 
vitasque vestras non sitis dubitaturi mea causa 
sub quantumvis discrimen mittere. Ad ea Palarius 
respondit : Conjugi quidem tus ac liberis, domine, 
recte ista diviseris, nus vero subditos non decet 
in rerum talium communionem admisceri. Cui 
rex, Imo te, inquit, in primis volo bonorum om- 
nium meo-um esse participem, quorum partem 
maximam curis pro me tuis et fldelissime bene- 
volentie acceptam fero. His dictis ad partitionem 
munerum aggressus rex, sibi quidem reservavit 
elephantem candidum, quo etiam invectus eodem 
die per urbem regiam se videndum prebuit; fi- 
lio suo unum equorum dedit, privigno alterum: 
Palario eximium illum ensem donavit; pannos 
attalicos vestesque peregrinas ingentis pretii ad 
solitarium somniorum interpretem misit, togam 
purpuream et coronam Palario commisit in gyne- 
ceum deferendas, quo et ipse mox inopinato ire 
voluit. Ingressis ambobus in cubiculum Paladis 
regine, eodem advocari rex jussit et pellicem, 
quam deperibat, dissimulante injurie tante sen- 
sum Palade, pro eua cetera moderatione ac sa- 
pientia, qu& fretus rex minime curabat de hac 
sua illam intemperantia celare. Adduotis ergo in 
regis conspectum uxore simul et pellice, rez con- 
versus ad reginam. Elige quod mavis, inquit, ex 
hac toga purpurea et corona; qued tu reliqueris, 
hec tollet. Cunetante in deliberando Palade, Pa- 
larius astans, et compertum habens, multo pretio- 
sSiorem corona vestem esse, nictu oculi furtivo 
regina: innuit,ut togam eligeret. Observavit illum 
nutum rex, et hoc ipsum cum Palarius tum Palas 
&nimadvertentes, pari ambo cura eestuarunt. Ita 
illi ad procuranda regis ao regni commoda ex 
multo jam tempore conspirabant, ut diligentissime 
caverent, ne ullam inter eos esse consiliorum 
communionem suspicari quisquam posset; quare 
in nutu illo tunc deprehensi, tacite pro se quis- 
que decreverunt dare sedulam operam ne posset 
rex isto ex signo intelligere quod ignorare illum 
maaime volebant. Eam ad rem deinceps Palarius 
affectavit similem oculi nictum frequentissime sine 
causa edere, quo rex vitium id oculi non artem 
exialimaret; in eoque tam constans fuit, ut qua- 
draginta totis annis, quot deinde permansit apud 
regem assiduus, nietari subinde oculo similiter, 
ut tunc fecerat, non destiterit. Regina vero, ne 
istum nutum vel intellexisse vel secutam se esse 
suspicari rex posset, de industria contra quam 
ille monstrabat fecit, coronam eligens pre palla 
illa purpurea, licet hano non ignoraret pretiosio- 
rem esse. 


tam fauste lucis letitia cenaret Palas regina, ut 
tanto magis formidalam sibi regis ex nutn suspi- 
cionem discuteret, pretereaque ostenderet quanti 
facere coronam dono sibi datam, gynmceo pro- 
diens, cum corona in capite, et cetero quam spe- 
ciosissimo ornatu, discum aureum, oryza plenum 
exquisitissime condita, manu ferens, accessit ad 
mensam discumbentis regis : eodem tempore, in- 
certum sponte an evocata, pellex de qua diximus, 
cubiculo item egressa suo, gestans pallam cocci- 
neam quam a rege acceperat, apparuit in aula ; 
el cum regis tum astantium cunctorum ad se ocu- 
los convertit. Movit enim omnes mira res fulgor 
nativus exquieitissime illius et nunquam vise 


B: purpure, que ex ipso limine vaste aule, quo fu- 


nalium lux non nisi remissa pertingebat, proprio 
splendens lumine, aciem spectantium suavissime 
perstrinxit. Rex, dudum forma captus mulieris 
illius, cum jam illam tam speciose radiantem mi- 
stis oris ac togs fulguribus videret, gestiit haud 
dubie in indicia naturaliter ex oculis exstantia te- 
nerrimi amoris,que cor Paladis,triumphum που] 
cernentis, alte convulnenarunt. Exacerbabat pla- 
gam dolor conscius ssve necessitatis, qua coa- 
ctam se meminerat errare in electione, tanto ad- 
versarie sue commodo. Hos animi estus incen- 
debat morsus acrior arcane zelotypis, qua, etsi 
sumrmo semper dissimulata studio intime tamen 
dudum muliebre urebatur pectus. Adjecit cumu- 
lum tot furoris causis, et quasi oleum flamme 
&adiddit, vox tuno audita compellantis Paladem 
regis, his admodum verbis : Semper te prudentis- 
simam, mea Palas, adverteram; nunc cogor agno- 
scere minus hodie sapuisse te cum hanc coronam 
illi toge preoptasti; en ut spreto 8 te munere 
amica nunc precellit mea. Hic quasi ultimus arie- 
tis impulsusin murum in ruinam pronum, conside- 
ratissimse alius matrone constantian: evertit. Passa 
quiddam humanitus, cum etiam insultare ultro 
sibi regem opinaretur, quam manu gestabat lan- 
cem recta in ejuscaput impegit, ita ut ejus cidaris 
ac totum paludamentum eífuso ac fede sparso 
jure inquinaretur, moxque avertens abiit. Excan- 
duit rex, proceres exhorruerunt. Pellex in sinu 
gavisa, οἱ prorzime se admotam spei regni tacite 
gratulaus, iis regem oculis aspexit, qui aemula in- 
teritum quavis efficacius accusatione perorarent. 
Regis post intentum et varie sollicitum silentium 
universe aule sententia intonuit ; Tollatur e me- 
dio que tantum ausa est; nefas est viveretum licen- 
ler sprete ream nostre majestatis. Tum ad Pala- 
rium convereus de more astantem : Abi, Palari, 
rex ait, fide mihi solita et hoo obsequere : cure ut 
diem crastinum Palas non videat. His dictis per- 
turbatiesimus, abrupto convivio, se cubiculo in- 
clusit. Ibi noctem illam plane insomnem et duos 
tresve insecutos dies miserrime anxios duxit, re- 
ciprocantibus intemperiis agitatissime mentis : 











1329 


SPECIMEN SAPIENTI/E INDORUM VET. 


1330 


smvissime prasertim oruciabantur recurrente per A attentius reputasset, intellexit innocentem a se 


vices, post evaporatas ire furias, memoria meri- 
torum ingentium, verissimi amoris οἱ perspectis- 
sime fidei Paladis. 


Vil. Interim Palarius abductam statim e regia 
Paladem, quasi ad jussum regis exsequendum, in 
intimis gynecei sui domestici latebris abscondit, 
multum obiter incusatam quod in istum furorem 
erupisset, Ad que illa : Peccatum, inquit, meum 
subita statim ponitentia damnavit. Tu fac quod 
debes. et regi obsequere; non merentem modo 
me, sed et volentem bis vite fluctibus eripies. 
Cui Palarius, Bona verba,inquit, regem perderem, 
si ei nunc obtemperarem. Sine me uti meis arti- 
bus, alias vidi vicique tempestates ; hanc quoque 


spero,diis huic regno propitiis juvantibus,et ipsam B 


tranquillitate commutandam. Confide et tace : la- 
tuisse salus fuerit, recipiscet rex : serva te me- 
liori tempori. Nec plura effatus, proviso ut illa 
regie haberetur, sed sub impenetrabitis clave ar- 
cani, consuetis suis in regis palatio ministeriis 
se reddidit.Ibi cum rex diu admitteret neminem, 
tandem ad eum pro jure familiaritatis intime, neo 
vocatus, Palarius penelrans, Quo domine, ait, hic 
luctus tam pertinax ? cur te ac nos omnes tecum 
occidis ? Sera penitentia neo laudem nec usum, 
ne veniam quidem habet: quin et gravissime vi- 
tuperatura sapientibus, insanim ascribere solitis 
dolorem de casu irrevocabili, quo et animus deji- 
citur, et corpus maceratur, et malum immedica- 
bile infortunic longe tetriori cumulatur.Qui huic 
indulget affectui homicida sui ipsius est, emulus 
stultitie columbi qui occisa per imprudentiam 
compare,morore ipse interiit. Fabula non longa 
sic narratur : Columbus et columba'vite inita so- 
cietate, granis humore turgidis sstis magna copia 
congestis in cavum familiare, communi consilio 
decreverant ex eo cumulo nihil carpere, quoad 
per estatem suppeteret pabulum in agris; anno- 
nam quippe illam in hiemem providerant. [Interim 
ardor coli soletitialis late omnia excoquens, in 
horreum quoque istud columbinum penetravit ; 
hujus vi granis, humido in vapores exhalante, de- 
tumesceniibus, singulisque jam in molem dimidio 
minorem extenuatis, contigit acervum quoque ip- 
sum pari proportione deorescere. Hoc, rediens die 
quadam circa equinoctialem cardinem, columbus 
in nidum, ubi animadvertisset, temere, ex vana 
suspicione judicans columbam tum ovis incuban- 
tem, contra communiter decreta, vescendo ex hor- 
reo hiemalem inilempestiva voracitate minuisse 
commeatum, eam rostro et ungaibus iratus appe- 
tiit, miseramque tandiu repetitisictibus contudit 
quoad mortua concideret. Supervenerunt haud ita 
multo post imbres autumnales, et humefacius aer 
grana, insinuato, ut solet, madore distendens, 
massam congesti tritici ad magnitudinem ei quam 
verno tempore pratulerat, parem inflavit. Obser- 
vavit id columbus, prinum admirans : deinde cum 


conjugem fulso erimine oppressam, unde illum 
tantus invasit dolor ut brevi exspiraverit. Subjun- 
gam et alium huic apologum : 8imius pugillum 
lenticnlarum e sacco viatoris sub sua recubantis 
arbore furatus, dum e rapina sua vesoitur, lentis 
ipsi granellum forte unum exce:dit. Hoc ille ut re- 
ciperet mapum extendens, lenticulas quas ea con- 
tinebat omnes effudit ac perdidit; nec illam unam 
ipsam quam avare captabat assecutus. De te nar- 
ratam hanc, domine,fabulam puta.Mulierem unam 
perdidisti,quid inconsolabiliter meres ? cur te lu- 
ctu consumis?En habes pro una innumeras:quam 
revocare nequis desideras, quas vides affluere fa- 
stidis. Àn constare ratione tibi videtur ista tri- 
atitia ? 


ΥΠ. Hic 'rex, quem spes hactenus quadam 
lactaverat dilati a Palario supplicii Paladis, ubi 
contraria indicantem ipsum verbis modo auditis 
animadvertit, quo certiusaliquod eliceret indicium 
facti de quo sestusabat, Uno, inquit, excidente 
mihi per iram flagrantem verboingens est piaculum 
admissum. Ad quod Palarius reposuit : Unum 
prudentis verbum immutabiliter fixum est. 'l'unc 
rex clare jum poenitentiam profitens, Dolet mihi, 
Palari, ait, orbato esse fldelissima conjuge ; et 
Palarius, Duos, inquit quosdam dolere oportet : 
illum qui bene nunquam fecit, et eum qui de sua 
ultima die cogitat. Tum rex : Si videre iterum 
Paladem possem, nihil curarem, nihil dolerem 
&mplius, Ad hoc Palarius : Duos homines cura 
et dolore vacare fas est : eum qui bene multis 
fecisse sibi conscius est, et illum qui nunquam 
peccavit.Rex:Urit me desiderium Paladis, quam, 
heu me! nunquam amplius videbo. Palarius : Duo 
sunt qui non vident, cecus ct stultus: ut enim 
celi lucem cecus non pereirit, nec qui ante aut 
circa se sunt cernit, sic stultus non discernit 
bonum a malo, sequendum a vitando, Rex : Nun- 
quam me satietas Paladis cepit. Palarius Duo 
eunt qui nunquam satiantur, avarus et luxuriosus. 
Rex : Revocat mihi tui conapectus memoriam 
Paladis, quare procul te & me abjungere suadet 
animus. Palarius : Quatuor hominum genera 
procul & te abjungi decet : impios, insipientes, 
non confitentes jadicium οἱ retributionem, non 
dominantes affectibus et cupiditatibus propriis. 
Rex: Ve mihi! domus mea privata est Palade. 
Palarius: Quatuor res sunt necessariis private, 
fluvius aqua carens, terra non habeps regem, 
mulierdestituta viri consortio, homo non discernens 
bonum & malo. Rex: Injuste, o Palari, perempta 
Palas est ; et tu qui peremisti multis cruciatibus 
dignus es.Palarius : Tres supt digni cruciatibus : 
innocentis accusator,non vocalus convivio irruens, 
et raptor alienorum. [Rex ; Debueras non repre- 
sentare tam festine supplicium Paladis, sed in tali 
causa longanimitatem adhibere. Palarius : Tres 
adhibere longanimitatem debent : qui maximum 


1331 


APPBNDIX. 


1332 


negotium adoritur,quiin montem arduum ascendit, À suum, et summa in eumdem charitate. Hic rex 


qui pisces comedit. Rex : Multum me contemnis, 
Paleri, serios questus meos istuismodi nugis 
excipiens. Palarius : Qui contemnunt regem hi 
sunt : qui coram eo garrit sine judicio, qui ab eo 
de quibusdam interrogatus,de aliis respondet, qui 
apud eumdem de iis dieserit que non intelligit, 
et libertus locupletatus patronum vexanscalumniis 
atque in Jus trahens. Rex : Deliras, Palari, talia 
garriens. Palarius:Deliratqui docetetultum,qui con- 
tradicit sapienti, qui credit meretrici, qui areanum 
anuminfido communicat. Rex : Non recte fecistiocci- 
dens Paladem.Palarius:Non recte agit,qui mentitur; 
qui non vivit ut loquitur; qui etate prefervidus 
ire obsequitur; qui sinit se implicari amoribus 
pellicis; qui sua intemperantia volens vincitur; 
denique rex qui momenti maximi rein aggrediens 
consilia sapientum non exquirit. Rex : Non vereris 
regom, tam libere obloquens, homunoio? Quatuor 
gunt qui non verentur regem : gallinaceus gallua 
dui) in suo resupinatus sterquilinio pedibus 
intentis occurrit velut ruituro calo ; grus insistens 
uni pedum, quasi metuat ne si altero pariter 
innitatur deprimat terram nimio pondere; vermis 
pulverem parce vorane, quod metuat ne suus eum 
cibus deficiat, et vespertilio noctu tentum volans, 
ne si per diem appareret, sua pulchritudine vena- 
torum ad sui rapinam oupiditates acoenderet. 
Rex:Heu!| nunquam uspiam videbo mulierem 
Paladi similem. Palarius : Quatuor sunt inemen- 
dabilia ; mulier palam assueta prostituere se 


plurimis ; loquax solitus mentiri ; imprudens C 


opinione sui tumidus, et calumniator insidiogis 
maohinationibus semper intentus. 

IX. Hoo ultimo parnm in speciem coherente 
responso Palarius regi desperanti videre unquam 
amplius Paladem, per ambages innuebat, baud ita 
esse ; neque enim ad rerum inemendabilium 
classem errorem ea neei addicenda admissum 
pertinere. Deinceps porro rex id non visus 
intelligere, clarius expressit doloris et desiderii 
magnitudinem sui, buno in modum loquens : 
JEternum exsulabite corde me gaudium, seternum 
in eo dolor domicilium habebit, o Palari propter 
Paladem. Ad heo Palarius reposuit : Justissima 
dolendi causa est amissio mulieris his predite 
dotibus : 
borum, nobilitate. forma, subtnissione erga virum 


Palarium intuens, Immensum, ait, cordi meo 
insevisti luctum, immensum item tui odium, 
Palari, mea dulcissima occidenda Palade. Ad id 
contra Palarius : Ὑθευβι et irrevooabile odium 
inter hos mutuo viget : lupum et oves, felem et 
murem, aceipitrem οἱ perJicem, corvum et 
noctuam, cancrum et anguem : quibus accensendi 
sunt, qui, magna et veteri amicitia dirempta, ed pe- 
rint tandem odisse invicem. Tum rex : Oculi mei, 
Palari, requirentes semper miseram Paladem, 
nunquam deinceps somnum videbont. Ooto sunt, 
reposuit Palarius, quibus oura somnum efipit ; 
multa possidens nec habena fldelem servum ; 
machinans necem amico aut adversario ; deperiens 
mulierem ; conscius se falsum crimen impegiese 
ulcisci valenti ; pauper a quo exigitur quod Ron 
habet; eger morbo decumbens gravi sine ope 
medici : maritus adultero; dives pareus inopiam 
metuens; quibus addendus est rem desiderans 
quam consequi non potest. His rex eludi se iadi- 
gnans, irratus dixit : Nunquam amplius tecum 
colloquar, Palari. At Palarius : Indigni qui ad 
oolloquium admittiautur hi sunt : qui fratrem odit 
ex falsa causa ; homo arrogans ; qui divitias anima 
propria plus »estimst, qui contradicit servus 
domino, discipulus magistro.Sub heo rex, ut erat 
suspenso animo parum attentus ad audita, inopi- 
nate exelamavit : Nemo est in omnibus peccati 
expers,et homo perfectus omni ez parte nusquam 
reperietur. Rio relioto Palarius rege pleno lcetus, 
in miserrima desperatione vidende unquamdilec* 
tissime conjugis, paulo post adfoit evocatam e 
latebris, et oum cstero regio cultu tum eorona 
illa pulcherrima ornatam adducens Paladem. Esm 
quo gaudio rex viderit, quibus amoris signis 
exceperit, subjieolet sibi quisque, oti et qaibus 
Jaudibus Palarii prudentiam extaolerit; quantum 
ad priorem in ipsum addiderit benevolentiam, 
quam quidem pretiosissimis statim donis voluit 
testatam.Brachmauas porro insidiatores perfidos, 
et consilii sanguinaril sceleratissimos auctores, 
congregatos universos coram se jussit interfici. 
Hoo exemplo patet, regi ad suam tuendam paca- 
tam atque incolumem domum et rempublicam, 
instrumenta  efficacitatis precipue hec esse : 


pudicitia, prudentia, parcimonia ver- Ὦ prudentiam, patientiam, sapientes consiliarios, et 


mulierem cordatam. 


DISSERTATIO PARABOLICA VIII. 


Cautienes. prascribil tenendas. in. amicitiis quastuosis, temporis solum et mutui usus causa 
contractis . 


Alia die poscenti Abessalomo regi audire de 
amicitiis temporis causa in communi periculo 
contractis, disseruit in hunc modum gymno- 
sophista. 

I. Non omnes amicitie evum ferunt, nec vero 
nefas alia unquam inire quam eterna federa. Est 


cum etiam probi ac sapientes non recusant conci- 
liationem cum inimico, vicem tantum ae condi. 
tionem induciarum habituram. Res hoc exemplo 
declarabitur. Felis in irunco vetuste arboris 
domicilium habebat, nec longe hinc cávo exigua 
babitabul mus. Nocte quadam ambivit arborem 





1333 


SPECIMEN SAPIENTIA JNDORUM VET 


1331 


retibus venator, et ignara insidiarum ante lucem Α Increpabat sic cunctantem felis: Quid dubilaa, 


felig exieng, implicata luqueia est. Vidit eam ita 
" vinctam erumpens cavo euo musculus et gavisus 
est, sed brevem ei letitiam ingruens duplici ex 
periculo motus anceps ferit. Suspiciens enim 
insistentem arbori, et facere in seimpatum noo- 
tuam parantem, cum refugere in suam cavernam 
vellet, aubeuntem eo nympham animadvertit. Hic 
enimvero oonaternatus disorimine, et anxie deli- 
berabundus haerebat. Quid agam ? aut quo me 
verlam ? secum aieng. Si cavum meum ingrediar, 
devorabit me nympha ; si autem hio persistam, 
aut dezira sinistrave fugere aggrediar, involabit 
in me noctua; si feli me admoveam, preda illi 
fiam. Non despondendus tamen eet animus ; inge- 
nium in angustiis, cernitur, excogitabo aliquam 
salutis viam. Κα circumspectis cunctis non aliunde 
quam e fele ostenditur: experiar eam alloquio. 
Sic accedens quantum tuto potuit ad inlricatam 
reti felim, Satin', inquit, salve res sunt. tue? Et 
felis, Gaudes scilicet, ait, me deprehensa, ac 
misera ingultas. Tum mus : Gauderem, ut dicis, 
si securus essem, nunc propria mihi pericula cala- 
mitatis aliene fructum exculiunt. Vides nympham 
pervasisse meum cavum, simulque imminentem 
in mei rapinam superne noctuam. Nuno age, quod 
communiter expedit, conciliemur invicem, pacem- 
que faciamus, his legibus, ut ego, quibus vinciris, 
rumpam laqueos, tu nympham occidas preda- 
tricem meam. 

II. Probavit impense muris propositionem felis, 
et magna mercedis propositiones adjecit, si ejus 
beneficio se solvi contingeret, Ergo foedus inierunt, 
et mus citra moram coepit fila retis arrodendo 
frangere. Unum ex his tamen reliquit quo adhuo 
felia teneretur ; non enim plane fldebat reconci- 
liate gratie nisi pignore sibi certiori caveretur. 


aieng, tam cito redis ad genium ? ita brevis est fides 
amicitie jurate ? Sinaere (mua ait) equidem mihi 
canscius voluntatis sum in federe inter nos inito 
servando, sed quo tu futura sig animo ubi me in 
potestate habueris vereor ; nam naturalis inclinato 
non mutatur, aut si qua ei vis affertur, non perstat; 
propierea, cum nihil urgeat, tutius censeo relin- 
quere te adhuc uno oconstrictam vinculo, hoc 
quoquerupturus cum maturum erit.Sicaliquandiu 
perstitit mussans quoad sole jam exorto, et vena- 
toris adventantisstrepitu cepto audiri, residum 
tempestive confregit filum, proculque statim fugit; 
feli solute, vel si deesset (fides, venatoris tamen 
instantis metus insequendi muris consilium excu- 
teret. Ergo nympha obiter exterrita, et ex antro 
muris ejecta, saltu conscendit arborem. Μαρίας 
venator fractum rete reconcinnaturus abstulit. 

ΠΠ. Pauci ex hoc dies fluxerant, cum prodeun- 
tem, pastus causa quaerendi, e sua caverna murem 
procul felis intuens. Quo à me, clamat, semper 
vitabundus digrederis, oblitus amicitie jurate ? 
Age, aude, accede ad me, amplecti te ac remu- 
nerare pro meritis cupiolibertatiset salutis vin- 
dicem mes. Cui mus parumper subsistens, inter- 
vallo tamen satis magno medio, Nostra, inquit, 
amicitia complexus non requirit, nec libenter oscu- 
lurer labra contigua dentibus mandere mei similes 
solitis. Amemus e longinquo censeo. Nec aliter 
fecit unquam mus providus, haud minus quam 
ante sedulo vitans ne se feli committeret, aut ex- 
periunde suo damno perfidie& occasionem daret 
hosti reconciliato secum qusstuosa ratione. Fabula 
docet fluxas esse ac fldei subleste amicitias quas 
utilitas et necessitas congloutinant, genio et na- 
tura reluctante. 


DISSERTATIO PARABOLIOCA IX. 
Deterret a fidendo reconciliationi gratie oblaite a principe quem gravissime quis loserit. 


Aliqando vacuo curis majoribus Abessalomo 
regi superveniens, et ipse negotio solutus familia- 
ris gymnosophista, interrogatueque, ut cavere 
quemque oporteat ab eo qui, magna lesus in- 
juria, reconciliationem offert, respondit in hunc 
ferme modum. 

l. Rex quidam psittacum habuit non minus 
specie ac plumarum versicolori varieinie formo- 
. sum quam voce disertum, et, quod est potissimum, 
sensu 80 rerum usu prudentem in pauois. Hunc 
pullum adhuc tenerum alentem versari sssiduo 
rex videbat cum principe suo fllio paulnm euper- 
gresso infantiam, oblectandi, ejus gratia. Coaluit- 
que familiaritas, etiàm convictu quodam exercita 
nsque ad necessitudinem humana prope charitatis; 
nam ut puer supra modum delectari videbatur 
psittacis duobus, sic illorum utrique chsrissimus 
erat, adeo nt nunqvam aenionr ϱ felicibug eilvis ad 


D 


quas quotidie volahat, mitia poma pullo suo por- 
taret quin eorum partem vel optimam pusioni 
regio Beponeret. Per annos heg aliquot durgrunt, 
jamque pullus psittsgoi plenum evum attigerat, et 
regis filius adoleverat in pubertatem, cum die qua- 
dam acoidit, pesserem, delioiag adolescentis regii, 
rixa cum juniore psittoco contracta, male ab illo 
mulctari, etque ab ulciecente dilecti passseris pla- 
gas juvene harun) auctorem interflci. Supervenit 
facto et cedi prolie sue senior psittecus, procul- 
que, dum peregre revolat, intuens jugulari a regio 
alumno natum suum, eum sensit animo dolorem 
quem excitare spectaculo (ali affectus patrius 
potest gaximum. Α0 gecum intime ringens fren- 
densque, O mores, inquit, intolerabiles regum, jus, 
fag, officium, fidem, neccessitudinem, amicitium 
in(ra euam fortunam dignitatemque ducentium | 
Oinfeliciseimam his ministrantium sortem, quorum 


1335 


APPRNDIX. 


1336 


illi sudores et srumnosissim&a obsequia neglectu A quoad licuerit, preterita paratus. Nec timendum 


fere contemptuque, non raro etiam exitio remune- 
rantur | deberi sibi ab omnibus rati omnia, debere 
96 quidquam cuiquam nec cogitare dignantur, nec 
dici sustinent. Libidine cuncta metiuntur, ex usu 
uc fructu propriis cuncta estimant: se unos in- 
teuntur, sibi unis placent ; sui unice suarumque 
deliciarum rationem haberi, equum censent. Exspe- 
ctes ab islis gratiam merito misericordiam infortu- 
nio, qui nec veniam errato, nec supplicio moram 
indulgere unquam norunt; multorum annorum 
Bervitus et laboriosissima ministeria uno ipsis mo- 
mento levis offensiuncule oblitterantur. 


II. Hec obiter conquerens admovebat se loco 
propius : at ubi jam e vicino distinctius hausit 


oculis diram speciem cruentati abjectique 8ο cru- D 


deliter ab irato ultore calcati charissimi capitis, 
in eas furias exarsit, ut in regium involans pue. 
rum rostro ei atque unguibus offoderit oculos, 
Habe, inquiens, quod te dignum est, dure, immi- 
sericors, inzratissime : tanti temporis contuber- 
nium, tam familiaris hospitii neccessitudinem, tam 
tenere amicitie jura dulcissima non impune in- 
fanda immanitate pollueris. Sub hecaudacis con- 
scius facti in summa regii viridarii arbore consedit, 
fruens inde spectaculo tumultuantis aulre ad ca- 
sum acerbissium pueri principis. Accurrit inter 
ejulatu3 nutriliorum et cursationes satagentium 
frustra satellilum exanimatus rex : et filium am- 
plexus, ablutaque nequidquam patriis lacrymis 


excacati pueri proprio [adala cruore facie, fene- ῃ 


Sire se ad movens, ex ea conspicuum auctorem 
cladis simulata ignoscendi promissione ud se ut 
revolaret institit hortari. Cui psittacus, fugere 
certus inde quam longissime, ubi ex tuto aíflicti8 
hostibus insultans, expleaset animum seva satie- 
tate vindicte. Agnosce, rex, ait, justam vim Neme- 
sis ultricis, cujus exemplum in familiari tibi capi- 
te habes domesticum. Nullum illa nefas impuni- 
tum sinit, veretur neminem, nullius opes reformi- 
dat ; ne vestra quidem superborum regum superci- 
liosa majestate deterretur supplicia sceleribus 
adequet natis etiam in purpura. Serius ocyus suas 
cuique vices reddit, nec pessima conditio eorum est 
quos celeriter ulciacitur, e quibus est tuus fllius 
In flagranti perfidia oppressus : dilatione penas 
auget, ac fenore tormentorum tolerate diu culpe 
soctem exaggerat, adeo ut quos inexpiatos vila 
dimiserit, sempiternis immiserabiliter cruciatibus 
addicat. Erat unguis i2 ulcere ardentis dolore 
. regi& intempestiva psittsci philosophia, qua ille, 
utLirisisionesui, quanquam nidignabatur vehemen: 
tius, pressit tamen indicia ignoscentis estuosissi- 
me furoris: et se componens in moderationem, qua 
posset hostem fallere, pacato, quantum potuit 
vultu respondit : Minime ambigua tu quidem et 
me quoque fatente vera loqueris, quo ipsodeside- 
rium auges tui reditus, ne tam sapienti monitore 
caream. Quare,|oro te, ne nos deserae, emendare, 


puta,ne qui offensam tui tanta pena luimus, qnid- 
quam in te deinceps committere audeamus, quo 
istius, quam vere predicas, Nemesis graviorem in 
nos concitemus iracundiam. Ad ea psittacus, Non 
faciam, inquit; monent enim prudentes, semper 
ei qui damnum intulit ab adversario incommodi 
accepti memore cavendum, eoque magis vitandum 
ejus accessum quo illeinvitaverit instantius. Au- 
divi et illud sb idoneis auctoribus, genitores 
sapienti amicorum loco habendos, fratres pro 
comitibus itineris, uxarem pro contubernali, filios 
pro tabellariis memoriam patris ad posteros perla- 
turis, filias ut adversarias in lite considerandas, 
cognatos, ut feneratores acriter repetentes debita, 
se ipsum, ut solitarium omni affectuum necessitu- 
dine solutum. His ego prescriptis obsequens, rece- 
dere in solitudinem statui. 


III. Adversus ea rex : Si a te profectum esset 
rix ac noxa initium, jure nobis fidere metueres; 
nunc rum hujus quod incidit incommodi origo 
et culpa (quod dolens penitensque fateor) no- 
Stra sit, quid obstat quorrinus credas invitantibus 
nobis ? Ad ea psittacus : Memoria damnorum acce- 
ptorum alta cordibus infigit vulnera, nec lingue 
semper veros mentium exprimuntsensus : quocirca 
verba tua fidem apud me non habent. Reposuit 
his rex : Male de me opinaris, psittace, qui scias 
sapientem virum omnem adhibere operam ut 
accepta injurie memoriam ex animo stirpitus evel- 
lat suo. Contra hec psittacus. Est omnino, est 
ita, ut dicis, rex, velimque tua causa credere, te, 
prout sapientis jubet officium, conari damni quod 
passus es obliterare imaginem ex mente ; ceterum 
an quod conaris sis perfecturus dubito, et non sine 
causa vereor ul possis: quare sine me isto am- 
biguo mihi consulere. Multi nimis facili aliene 
moderationis fiducia perierunt, dum ex sua con- 
scientia sstimant alios, passi quod elephantibus 
indomitis frequenter accidit, quos cicures, sapere 
cum ipais paria crediti, in insidias pertrahentes, 
servituti hominum mancipant. Contra hec rer, 
Vir, ait, ingenuus et liberalis indolis non mutat 
in pejus mores, nec amicitie jus violat, nec idem 
fallit datam : abjectarum hec vitia naturarum sunt. 
Respondit psittacus : Memoria damni accepti acres 
in quorumvis animis motus ciet, longe acerrimos 
in regum mentibus. Hi enim in gravissimis malo- 
rum numerare solent vivere inultum, glorie, cujus 
sunt avidissimi, partem vel maximam in vindicta 
reponentes. Ignosces igitur si tutnm mihi non pu- 
tem ad vivas quasdam in corde tuo prunas ire 
admovere materiam imprudenti usurpatione prius 
capte familiaritatis tecum mes, quando nec pre- 
ces irrito nec sere obtestationes mee incendium 
8 me quo consumerer arcerent. Optima, si nescis, 
&d curandam injurie memoriam medicina est ab- 
sentia injurie auctoris. Eam tibi admoverea te 
recedendo cupio ; nam coire et cicatricem obducere 











1337 SPRCIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 1338 


istiusmodi vulnera in ejus qui fecit conspectu ne- A — V. Respondit ad ea rex : Quod de te fateris 


queunt. Atque, utut de te sit, mea mihi causa quid 
agere debeam non est obscurum. Nam vel si tu 
tam moderatus quam vis persuadere, futuris sis, 
tamen ego tecum sollicitus viverem, quippe et 
animum ignorans tuum, et quantumvis esset is 
qualem optarem, jure, ne mutaretur, metuens. 
Desine igitur invitare me ad convictum tecum, 
necessario mihi suspiciose anxium, et per hoc mo- 
lestissimum futurum; nihil autem omnium tibi 
juxta mihique consulere possum utilius,quam fuge- 
re longissimeque & vobis abscedere. Ergo salve 
mihi eternum, et vale. 

IV.Sustine adhuc paululum, rex inquit, et cogita 
nullam imputari posse a me tibi calamitatis mete 
partem aut eo nomine culpari. Scio enim fatali 
cuncta necessitate contingere.Inevitabiliter ad quid- 
vis horum, que fleri videmus,qui agunt rapiuntur 
efficacia decretorum aeternorum. Nexui robustissi- 
mo admantine catene quis tractus mortalis ob- 
luctetur? Nullum igitur, aut tuum, aut mei filii 
crimen est. Ministri fuistis ambo non voluntarii 
fatorum, quod multo ante sanxerant exsequentium. 
Parcarum nempe in tabulario ere incise dudum 
&lerno tue prolis mora, excecatio mese stabant ; 
ignoscamus nobis mutuo alienum crimen. Veni, 


nec time, amici ut prius erimus. Adversus hec. 


psittacus : Horribilem, inquit, disseris, nec mihi 
credibilem philosophiam; ego magistris Eaud 
paulo melioribus assentior : fato superius arbi- 
trium nostrum esse viteque sorlem in sua cujusque 
manu positam, ut felicitaS 8ο miseria, recte, aut 
eecus voluntaria motione consultorum reputari 
fructus debeant. Quod si vel hoc admiserim quod 
disputas (nam Jateor in ea multos sententia here- 
re),tamen veritus ne in ista quoque fatorum serie 
fixum 8it te mihi perjurum fore, non committat, 
utiu meam perniciem cooperari ístis prebendo 
iibi mei perdendi opportunitatem coner. Velis 
potius et remis me in quam diversissima prori- 
piam, interpretansque in favorem meum providen- 
tiam eternam, fatali ejus lege cautum arbitrabor, 
ut ego in locis 8 tua ditione remotissimis secu- 
ram incolumis vitam degam. Quanquam equidem 
(non enim recedam a doctrina veriori) nihil a 
fatis aut spero aut timeo. Quod me deterret a 


opinaris de me, probrosum utrique est. Bonorum 
enim ac sapientum est in potestate habere cupi- 
ditates, nec obsequi affectibus cum ad aliquid im- 
pellunt rationi non consentaneum ; et ego igitur et 
tu,quantumvis recurrente memoria cladium,mutuo 
amare poterimus. Ancoeps (reposuit psittacus) ista 
experientia fuerit. Magna enim vis est perturbatio- 
num,irritante objecti presentia solitarum exar- 
descere, rationisque frenum in estu furoris excu- 
tientium. Quod si quis vi annitens summa mode- 
rari tali tempore ire aut odio potuerit, molestiam 
tamen ingentem sentiet, nec pace aut tranquillitate 
animi, que vite felicitatem conflcit, in conflictu 
tam vehementi affectuum cum judicio, fruetur. 
Nam qui vulneratus in pede currit tamen, summo 
dolore cruciatur, et qui lippus palpebras apertas 
objecit vento, etsi minime velit et contra satagat, 
oppletis pulvere oculis plane cecutiet. Sic sensum 
gerens intus vivum gravis incominodi accepti,quan- 
tumvis imperare animo conelur, dum auctorem 
sui luctus coram videt,oleum in flammam mittit, 
cujusque excitat incendium quam cui par exstin- 
guendo sit. Quare talibus una conditio pie ac feli- 
citer vivendi restat, amovere & conspectu monu- 
menta cladium suarum etealutem in solitudine que- 
rere. Ad hanc amplectendam toto deinceps feror 
impetu studii, suffragantibus in hoc consilium 
monitis philosophorum, quos audisse memini do- 
centes, quinque rebus perveniri ad famam illu- 
Blrem : innocentia, doctrina,fuga suspicionum ad- 
versarum, suavitate morum, ad nihil tamen inho- 
noratum descendente, denique perpetratione ma- 
gnorum operum. Quarum laudum cum facultates 
solitudo subministret, obstacula removeat, nihil 
ea videri optabilius sapienti debet, egre id nomen 
aut parare aut tueri valituro, nisi α se ipso sibi 
cavens, et perdenda anime occasionem vitans, 
8 cogualis, filiis, divitiis, ipsaque procul a pa- 
iria sese removerit. Patriam siquidem, filios, co- 
gnationem, opes commutare cum «equivalentibus 
poterit, anime jacturam quod resarciat nunquam 
inveniet. Adjungam et aliud sapientum effatum : 
pessimam esse percuniam quae non erogatur, pes- 
simam uxorem cui suus vir exosus est, pessimum 
filium parentibus contumacem, pessimum regem 


me tibi commiltendo, odium mei est quod flagrare D qui simulat innocentiam, pessimum amicum per- 


in corde tuo maximum suspicor; vel potius intel- 
ligo ex certa causa talis odii, memoria, qux in te 
viget damni a me illati. Nec remissior fortassis in 
meo pectore fomes avereionis ἃ te vivit, dum 
recordor interfecti domi tue mei pulli a tuo filio, 
ex mea conscientia de te judico, planeque censeo 
nec tibi expedire nec mihi nos deinceps una degere. 


fidiosum, pessimum civitatem seditionum appa- 
ratibus tumentem, cujus cives anxie vivere et in 
horas extrema formidare necesse sit. Sic et ego 
apud te manens semper essem anxius. Et his di- 
clis evolavit, relicto cunctis exemplo salubri et- 
prudentissimo eonsilio, nunquam iis fidendi quos 
leseris. 


1330 


APPRNDIX. 


1340 


DISSERTATIO PARABOLICA X. 


Versatur in explicandis fraudibus insidiosissimis invidorum quibus innocentes et fidos regibus minis- 
tros pervertere conantur, indicatis simul rationibus tis occurrendi, et vi verilatis ac sanctimoniz 


omnes malitie conaíus ad extremum eluctantis. 


Sub hec loqui cessanti gymnosophiste, rex A- A thois. Quare illi ad se vocato dixit : Vastam, ut 


bessalom, Audivi, ait, et probo que de nunquam 
resumenda graviter offensi familiaritate docuisti ; 
cuperem autem discere abs te an non oporteat in- 
lerdum dari operam, maxime a regibus, ut recon- 
cilientur ipsis, et in priorem gratie reponantur 
locum ii quos errore quodam abalienaverint. Su- 
per eo argumento gymnosophista disserere huno in 
modum est exorsus : 

I. Fuit in quadam silva referta belluis inter alias 
thos quidam, vite proposito valde diversus ab iis 
quibuscum vite ac nature communione Jungebatur. 
Mitis enim erat et lemperans, preter morem et 
thoum ceterorum,et cum his aliqua ex parte con- 
venientium vulpium,quorum omnium grassationes 
et helluationes quotidianas innoxii sanguinis de- 
testans intuebatur, cousque non obnoxius cupidi- 
tatibus gulae, ut ultro abstineret omnino carnibus, 
et naturali vescendi necessitate herbis ac pomis 
defungeretur. Hoc vivendi genus in medio tam 
dissimilium exemplorum, omnium in hurc oculos 
et multorum invidiam convertit.Irati pariter thoes, 
vulpes, lupi ceterique plurimi, nunc singillatim 
conventum, nunc manu facta cireumdatum, acer- 
be increpabant, denuntiantes,haud pati sese posse 
ipsum unum velle videri sapere plus quam ouncti 
saperent alii;minantes etiam se illlum,si pergeret, 
congressu prohibitum ipsorum, pro tranfuga ritus 
patrii ac degeneri proditore proscripturos; omitte- 
ret igitur peregrinos mores, et vale dicto intem- 
pestive philosophie, eorum instituta sequeretur 


ex quibus natus esset, cum quibus viveret. Ad ea C 


thos placide respondebat, molestum ipsis esse non 
debere conspectum sui qui neminem verbo aut 
facto Jasderet, Porro istam quam minarentur aman- 
dationem sui procul, adeo non ab ipso formidari, 
ut preoocupaturus ultro fuerit et sponte exsulatum 
abiturus, si putasset non alia se conditione posse 
in iis locis vivere, niai facta ceterorum imitando : 
86 vero, cum plane decrevisset abstinere a latroci- 
niis et cedibus, nihil interesse credidisse peregre 
an in patria innocentiam coleret: nec enim scelera 
contagione aut vitio locorum,sed nequitia cozdium 
inolescere. Quanquam, addebat, potiori jam mei 
partes a vobis absum,animo scilicet et affectibus a 
vestro usu et instituto longissime disjunctus. Si 
corpus hoc etiam exterminare vultis, non multum 
repugnabo, fortassis etiam gaudebo. Talia eum lo- 
quentem vel inviti verebantur, famaque de eo late 
increbrescebat ejusmodi, ut admirantibus etiam 
qui oderant, toto eo tractu multa esset in venera- 
tione nomen ejus. 

II. Pervenit igitur ad leonem, ejus silve regem, 


clara,multorum predicatione,notitia tam sapientis 


vides, et cum subditorum, tum negotiorum gene- 
ribus varium regnum hoc :zeum est, unde ad ejus 
gubernationem egeo fidelis ac prudentis opera mi- 
nistri : dudum est cum talem quero, et reperisse 
in te hodie mihi videor. Cogitavi ergo te preficere 
summa cum potestate administrationi reipublice, 
eoque me, preter utilitatem, officium impellit quo 
reges tenemur virtutum honorandarum. Oppro- 
brium est principis cum quis ipsi subjectus laudi- 
bus excellens jacet in tenebris ac sordibus : dotes 
iste tue preclare plurimis proponi ad exemplum 
debent, adeoque, ut sint vulgo conspicue, collo- 
cande in arce quadam ac fastigio excelsse dignita. 
tis. Ad ea thos respondit : Reges convenit volenti- 
bus ministris uti, adigere quippe invitos, ac 
repugnantes trahere ad functiones capessendas a 
quibus abhorrent, noxium negotiis ipsis est, quae 
sic ab alio attentis negligenter transmittantur. 
Meum porro ingenium immane quantum abhorret 
α tumultu vite aulicae. Cum ergo tibi, rex, nor. de- 
sint,imo abundent, qui non solum libenter susce- 
pturi sint,sed qui vehementer optent et palam am- 
biant speciosa ista munia, tales adhibeas censeo, 
meque, quod copi nec hactenus ponitet,mihi pri- 
vatim sinas vivere. Minime, ait leo voce conten- 
tiori, eaque auctoritate ut eibi nolle obsisti satis 
declararet; quin statim amove moras 'omnes et 
jussis meis te promptum expedi : plane quippe de- 
cretum mihi est auctorare te in officium priroarii 
ministri, et dignitate a me secunda regni admini- 
strationi preflcere. 

III. Nondum thos persuasus, contra excepit in 
hunc modum : In isto,domine,quod mihi destinas 
ministerio qui tutus durare possit, is, meo judicio, 
alterum horum sit oportet:percallidus aut insigni- 
ter stultus.Prior enim, &bundante in fraudes astu- 
tia, qua dissimulando,qua largiendo,qua dolis va- 
riia fucum faciendo,hoc consequetur,ut invidorum 
semper infensorum felicibus,minus appetatur insi- 
diis; alter,pre imbecillitate mentia irrideri se non 
sentiens, et ludibria venerationem interpretans, 
sui contempiu invidiam lucrifaciet exarmabitque 
iras miseratione fatuitatis. Ego, qui neutram ho- 
rum esse velim aut haberi,cítra certam perniciem 
ex hoc ostentari loco nequeo, unde cunctorum un- 


D dique virtutis inimicorum telis areubusque conti- 


guus,nec protectus, apparerem.Nam sperare posse 
aliquem in primo sub rege potestatis gradus stare 
immunem odii popularis, insanum profecto sit, si- 
quidem talem utique quotquot clam infensi sunt 
regi (que maxima semper turba est), hoc ipso 
aversabuntur quod exoso sibi principi charum et 
fidum videant;qui autem regi student, eemulationis 











1511 


SPECIMEN SAPIBN'TLES INDORUM VET. 


1342 


instinota amoliri omni ope conabuntur eum & quo A nocendi,quales cum innocentia prudentiaque thois. 


Bibi dolent preripi gratie locum quem apud impe- 
rantem ipsi ambiunt. Ad ea rex : Nihil metuas a 
inéis subditis; nam tam ampla ego te potestatis 
met communicationecircummuniam, ut non magis 
contra te moliri quidquam quam contra me ipsum 
vel audeant vel possint. Reposuit his thos : 8i me 
amas, ut certe facis, domine, et eo nomine debere 
me tibi plurimum fateor, quoniam, inquam, mea 
causa vis, oro obsecroque ut habeas persuasissi- 
mom, nullum a te majus mihi posse beneficium 
contingere quam si me relinquasin hac tranquilli- 
tate vite innocentis ao private, contentum pro- 
vietu omni aqua et herba. Nam, quantum possum 
intelligere, qui vobis regibus inserviunt,plus unico 
momento curarum illarum et quotidianorum ipsis 
discriminum angoris miserieque patiuntur, quam 
sibi privatim vaeans totoexperiatur vel longissime 
vite spatio ; quare nimis caro emitur illa claritas, 
ut non incomparabiliter videri expetibilior debeat 
pax et securitas obscuri atque inglorii otii. 


IV. Ad ea leo pene iratus recusationi tam perti- 
naci, Plus satis verborum, inquit, est : nihil audio 
ultra, meum erit providere ut tuto apud me sis. 
Tu, fac quod jubeo teque ad ministerium accinge 
quod injungo. Cui thos : Faciam, domine, quando 
sic íimperas. Sed ne me amando perdas, et verum 
in me reperiatur illud adagii vulgaris ; Amicitia 
intempestiva par odio est, te obtestor per quidquid 
est tibi venerabile aut charum, dignare jam hinc 
mihi polliceri, si quando zontingat me acocusari 
apud te, non crediturum te delatoribus statim, at 
interpositurum tempusidoneum discussioni et exa- 
mini, nec mihi nisi convicto penam decreturum. 
Hoc preterea rogo, ut ista utaris ratione in delectu 
ministrorum : attende prius quemadmodum illi in 
re privata se gesserint : ab eo enim qui sua» domui 
male prefuerit, quomodo speraro liceat rempubli- 
eam bene gerendam ? Porro te alloquentium et dis- 
cernenda conditio,et pro varietate qualitatis agendi 
forma temperanda. 8i te illi usu rerum et sapientia 
superent, illis obtempera ; si te plus quam ipsos 
sapere ac in presenti re videre tibi sis conscius, 
doce illos et rationibus convince. Sin peritiam in 
illis ac prudentiam baud tua majorem deprehen- 
des, nec contemnas,nec statim admittas quod asse- 


moderate omnia et plausibiliter gerentis, nullas 
admodum daret, inocubuere malitia conspirante 
prave mentes ad novum ministrum quomodocun- 
que comminiscendis calumniis evertendum. 


V. Ergo cum diu frustra omnem in thoem lapi- 
dem movissent,constanti erga eum leonis benevo- 
lentia palam exstante,quadam die conspicati leo- 
nem cnpide jussisseut quedam escaipsigratissima 
sibi postridie apponeretur, eam ipsi furali per 
noctem, in absentis forte tunc thois domo abscon- 
derunt. Tum lie postera requirenti cibum impera- 
tum regi, et irato quod is non appesreret, omnes 
ex condicto presentes qui dolum instruxeraut,nul- 
lam artem vaferrima calliditatis omiserunt quem 


B fore utilem tali tempore concitande regis ire in 
thoem absentem nossent. Primum ficto in regem 


studio dum ille indignatur et furit, quasi territi et 
solliciti coeuntes in circulum,ita invicem submisse 
mussitabant,ut exaudiri tamen possent studerent- 
que, Cur celamus ultra quod scimus ? Fides erga 
principem nos cogit labem illi enuntiare domesti- 
cam, licet contra potentes veniendum sit et caput 
objiciendum certo discrimini. Prevaleat periculo 
et formidini privatz charitas regis, et quo ei con- 
sulamus ulea 8ane salutis nostre jaciatur. His su- 
surratis ea leonis vicinia ut ab eo sentirentur, il- 
lum consensu adeunt, et ei profunde salutato, 
Novimus, domine, inquiunt, quis tibi prandium 
averterit, peccavimusque hactenus quod tim»re 
concitandi contra nos ministri prepotentis, silui. 
mus : nam vel nostra certa pernicie fuit tibi consu- 
lendum ; quidquid ergo demum inde secuturum 
sit, oficio en nostro fungimur, indicantes tibi, fe- 
riae partem quam tibi heri seposueras in pastum 
hodiernum, subtractam a thoe fuisse, hoc ex ocu- 
lato teste comperimus.Sic locuto nomine omnium 
primario inter ipsos, alius sermonem excipiens : 
Etsi hoc qui vidit retulit, et qui vitam thoia ar- 
canam a specie dveraissimam introspexerunt,haud 
alienum ab ejus vafri simulatoris occulta voracitati 
factum intelligint, tarnen quia tu, domine, longo 
alia de thoe opinaris, non petimus ut credas, sed 
ut inquiri de re jubeas. Addebat alter : Si thos 
convincatur hujus criminis,intelligemus vera etiam 
fuisse que multa de illo ferebantur, non credenti- 


runt, sed consule in medium ac discute, citra con- D bus multis. Exclamabat alius : Vere ita est ; frau- 


tentionem tamen,nam hec et majestatem dedecet, 
et ad veri dijudicationem obstat potius quam con- 
fert. Hec curaturum observaturumque se rege pro- 
lixe pollicito, thos administrationem rerum capes- 
sivit.Summi se illum facere leo palam declarabat, 
nihi! clam ipsi habens,ejus consilium in omni ne- 
gotio audiens, omnes infra illum estimans. Hoc 
epectacülo που thois apud leonem gratis aule 
oculis proposito, mirari omnes sermonibusque ce- 
lebrare inopinatum casum ; primores autem comi- 
tatus tacite ringi utriqueintime,dissimulando haud 
facile livore ac videlicet inhiabundo occasionibus 


dulenti et clam improbi nunquam ad extremum 
latent. Ego inter illos fui multos qui thoem inno- 
centissimum putarent, et cum a flde dignis sane 
atrocia peecasse ipsum audirem,renuebam credere; 
nunc ultimo hoc experimento larva illi detracta 
est. Alius quidam dicebat : Cum primum huno 
thoem vidi, suboluit mihi ejus nequitia; testes 
mihi sunt hic atque ille (nominabat certos) quibus 
sepe dixi, que in eo vulgus miraretur, nihil nisi 
prestigiae οἱ 'ucum esse obductumque tectorium 
improbitati. Alter quispiam sic eruzipebat: Hoc 
enimvero non furtum solum est, sed sacrilegium, 


1343 


APPENDIX. 


1341 


eed intolerabilis licentia violande ausu nefario A spexisti fidem et probitatem thois ? et illum tamen 


sacre majestatis. Audiebatur et alterius haee vox : 
Mittat rex qui serutentur domum thois; cubilia 
sceleris depreheudentur, et corpus, quod aiunt, 
ipsum delicti tenebitur. Verum, adjungebat alius, 
properandum in hoc esset,nam periculum in mora 
est; et alius, Male vereor ne thos astutissimus 
consuetis artificiis fascinet iterum regem, et tam 
manifesti criminis mendaci defensione notam 
eluat. 


VI[.Cumita omnesinsidiosissimo consensu leonem 
undique urgerent, et ipsum perturbatum dolore 
prandii subtracti,jussit ille thoem subito vocari,et 
ex presenti minaciter percontatus est, ubi ferina 
esset quam ipsi tradidisset pridie servandam? Thos, 
quod res erat, simpliciter respondit se curatori 
penus reponendam commisisse. Aderat forte is et 
preoccupatus a calumniatoribus fuerat, quare pa- 
lam negavit se a thoe quidquam accepisse. Tunc 
misit rex qui scrutarentur domum thois, ipsos 
commodum qui fraudem adornarant.Hi statim post 
ferinam quasi apud thoem in latebris repertam 
leoni detulerunt.Adfuit inter reliquos lupus senior, 
simulator vafer, qui famam justitie ac sanctitatis 
ficta modestia collegerat. Is graviter et diligenter 
vitata omni suspicione ire aut livoris. suggessit in 
aurem regi : 8i veniam apud te invenit tam atrox 
et manifestum scelus,nullus erit deinde qui defer- 
re ullum indicium audeat machinationis cujusvis, 
etiam in caput tuum. Hoc leo audito compingi 
thoem jussit in carcerem. Dum id fleret, adulator 
quidam ex astantibus. Dudum, ait mirabar a sce- 
lerato isto fucum fleri perspicacissime sagacitati 
domini nostri. Sub hec misit leo ad thoem qussi- 
tores ex eadem sycophantarum cohorte qui eum 
interrogarent in custodia.Confinxerunt illi responsa 
ejus contumacia et contumeliosa in principem,cui 
et mox eadem exaggerantes invidiosissime retule- 
runt,adeo ut iis auditis efferatus leo thoem interfici 
mandaret. 


VII. Pervenit interim ad matrem regis totius no- 
titia calumniae. Hac primum omnium, quod facile 
poterat, propter auctoritatem summam,dilationem 
interposuit supplicio. Tum leonem privalim ag- 
gressa, Quam ob causam; ait, fili, capitalem sen- 
tentiam in thoem pronuntiasti? Retulit leo quae eu- 
dierat et viderat; et illa : Festinasti, fili, nimium 
in re maximi momenti ; et quantum in te fuit,sere 
tibi penitentie in vitam reliquam triste argumen- 
tum comparasti. Sustinere oportuerat et cuncturi ; 
nam mulier per virum suum stat,fllius per paren- 
tes, discipulus per magistrum, exercitus per du- 
cem, populus per regem, rex per legem, lex per 
prudentiam, prudentia per cunctationem ; el ini- 
tium sapientie regi est, nosse sibi subjectos,ac de 
quoque ipsorum existimare prout mores ejus sunt. 
Id si faceres, non mirareris probos oppugnari a 
nequissimis, nec fidem iis tribueres quibus sup- 
plicia debebas.Nonne innumeris experimentis per- 


B 


tam cito propter inverisimillimum crimen sub- 
tract caruncule, αἱ delationem &mulorutr ejus 
scelere flagrantium, ex fraude perfidiaque confla- 
torum, morti addixisti ? Nescis capitale esse 
regibus, aliis committere que gerere per sese ipsi 
debent ? Non vides qui vinum emunt, quam di- 
ligenter prius explorent colorem, odorem,gustum, 

ne qua ipsis fraus fiat ? qua&nto magis decet reges 

curiosissime indagare cuncta in negotio in quo ni- 

hil minus quam regni salus agitur ! Minister fidus 
ac prudens brachium dextrum prineipis, reipu- 
bliee firmamentum ac columen est. Non igitur 
oportebat te alii fidere in cognitione talis causes, 
presertim cum, ut dixi, nulla verisimilitudine cri- 
men nitatur.Quomodo enim qui temperantia spon- 
tanea (quod omnibus est notissimum) omni sibi 
interdixit esu csrnium, oredi possit ferinam e penu 
tua subtraxisse ? Finge gula victum ; deerant ma- 
cella locupleti, deerant munera certatim oblata 
venatorum, per qus cupiditati satisfaceret ? At in- 
venta domni ejus ferina tua est? Nempe ab iis qui 
ipsi subtrexerant, ipsi eo intulerant, ut thoem per- 
derent. An est obscurum omnes istos invidize ra- 
bie in eum furere? Vident occupari ab eo locum 
quem sibi ambiunt ; opes ejus, honorem, auctori- 
tatem, apud te gratiam, propria detrimenta inter- 
pretantur , spectare florentem illum morte pejus 
ducunt : sic vulturi partem cadaveris ferenti, sic 
cani 9889 rapto fugienti,multi circum instant vultu- 
res et canes alii predam extorquere satagentes. 


C In summa sic habe, bellum esse internecinum et 


implacabile,natura comparatum atque commissum 
inter improbos subditos et bonum principem. In 
eo bello cardo pericuti et spes victoris in ministro- 
rum qualitate vertitur ; vincit princeps si mordi- 
cus tenet consiliarios sapientes et fideles ; si pro 
talibus calumnia extortis artes maligne invidorum 
improbos infidosque ministros obtruserint, actum 
de rege est : geditiosi de illo ac rebelles, ingenti 
reipubliee clade, triumphabunt. Quare in ea re 
extremo conatu decertare,sico tanquam pro arie pu- 
gnet οἱ focis, princeps sapiens debet, ne idoneis 
compertos nocumentis probos 8ο solertes admini- 
stros eripi sibi patiatur, et ut in horum perniciem 
intentas machinas improbitatis digjiciat ac fran. 


D gat. 


VIII. Hiec maxime regina disserente, quidam e 
conjura'is auctoribus calumnies,sontis conscienti:e 
convicium uon ferens, procidit ad pedes regis, 
l'ateor, inquiens, domine, scelus meum : innocens 
ihos est criminis impacti ; ego ferinam quam tibi 
seposueras, e penu tua furatus, in ejus domum 
detuli. Ego idem ibi eam ubi absconderam reperi, 
produxi, ut te, quod contigit, ad eum damnan- 
dum impellerem. Feci hoc et malitia propria et 
Buasu instinctuque plerorumque aulicorum qui 
thoem pessime oderunt, quod tibi charus, et ni- 
mium, ut ipsis videtur, felix es! Miranti ad hec 











1345 


SPECIMEN BAPIENTLE INDORUM VET. 


1346 


regi, et tanto plue prono ad obtemperandum mo: Α juriis lesere, ab iis quos re familiari spoliarunt, 


nitis matris, illa sermone resumpto, Huio quidem 
ultro profitenti penitentiam, potes, inquit, igno- 
scere, omteros illos quorum est scelerata depre- 
hensa coitio, ad unum interfice. Nec contemnas 
imbecillitatem plerorumque, nam etsi feno nihil 
humilius, nihilinfirmius, tamen ex eo manipu- 
latim intorto funes nectuntur qui etiam elephan- 
tes alligent ; thoem vero statim censeo in priorem 
restituas honoris gradum, tibique omni ope conci- 
lies.Tunc leo : Faciam quod jubes, roater, etiam 
mea sponte ; nam purgata calumnia, revigescit in 
meo animo charitas in thoem, cujus etiam pro- 
videntiam recordor, heo que contigerunt previ- 
dentis, et mihi suggerentis utilia precavendo er- 
rori, nisi leva mens fuisset. Rogaverat enim, ut si 
quando aliquod ejus crimen deferretur ad me,sus- 
tinerem judicium usque ab inquisitionem plenam, 
quod, heu me! non feci, sed faciam si alias usus 
incidet : serio enim poenitet tam damnose festi- 
nasse. His dictis confestim sibi sisti jussit thoem 
liberum,et insignibus ornatum dignitatispristine; 
quem amplectens, Erravimus, inquit, sed circeum- 
venti dolis malis. Sapienter a te premonita incon- 
sulte negleximus ; verum icti sapiemus,nec de 058: 
tero ab istiusmodi insidiis periculum tibi est. 
Perge securus ferendis ac partiendis nobiscum cu- 
rie imperii. Coi thos. Ut talem me probes, inquit, 
qualem ista dignatione credere ostendis, hoc est, 
iibi fidum et verissime benevolum, audi meum 
consilium, et sio habe, nihil esse magis salutare 
regibus quam subditorum sincere fidelium admit- 
tere libera monitaet eorum suggestionibus deferre. 
Aio, non expedire tibi 116 amplius intimo mini. 
aterio habere, mihi amplius fidere. Reges enim 
oportet sibi cavere ab iis quos vehementibus in- 


&b iis quos sine causa exsilio mulctarunt, ab iis 
quos fraudarunt mercede opere aut stipendiis, 
preterea ab avaris, ab inexplebilibus, denique ab 
illis qui publicas utilitates propria damna reputan- 
tes,desperant se posse fleri, nisi communi infor- 
tunio,felices. Hos omnes princeps sapiens hostium 
loco habere & seque removere longissime debet. 
Etsi enim culpa vacant priora quatuor genera, ta- 
men magnus dolor ex damno quod sunt passi ve- 
risimiliter: illos stimularet ad non omittendam, si 
unquam occurreret, aut etiam ultro querendam 
captandamque occasionem ultionis. Sine igitur 
recedere me in dudum optatam solitudinem, prae- 
sertim cum opportunior deinceps quam prius ca- 
lumniis sim futurus perseverans in ministerio. Si- 
quidem conflata iterum (quod vitari nequit) pari 
huio in me coitione improborum falsis me testi- 
moniis oppugnantium,accedet tibi nova cáusa cri- 
minationis admittende credendeque, quod existi- 
mare merito poteris memoria rre injurie accepte 
priori damnatione ad tibi nocendum incitatum. 
Bic rex,iterum amplectens thoem, Vera, inquit, in 
aliis ista sint que allegas : (ua sincerissima, boni- 
tus mihi perspectior est quam ut quocunque no- 
mine suspectus unquam esse possis aut debeas; 
ne porro ista, unde :ntenlas mihi metum, injuries 
memoria in te resideat, efficiam beneficiis mul- 
tiplioandis quibus illam autobliterem aut obruam; 
tu qua fide copisti, perge mihi et reipublice na- 
vare operam, majori etiam quam hactenus αἱαοτί- 
tate. Restitutus inde thos ost in pristine fastigium 
dignitatis, ingenti et honoris et gratie augmento, 
talique exemplo declaratum,posse interdum recte 
reges inniti securos reconciliate prius a se vexato- 
rum benevolentia. 


DIS" ERTATiO PARABOLICA ΧΙ. 


Quam turpe sit ingrati animi vitium in homine monstrat exemplo bestiarum,et ab eo deterret propo- 
posita ejus pena. 


Rogavit inde gymnosophistam rex Abessalomus, 
υἱ indicare sibi ne gravaretur cui polissimum 
generi,et quo maxime merito,et gratificari et fidere 
reges debeant. Super eo argumento, resumpto ser- 
mone, gymnosophista disputavit in hunc modum: 


ubi autem ingratum aliquem rex deprehenderit, 
amovebit a seillum omni ratione, si quidem sapiet, 
nec ullam unquam tali parlem fidei tribuet. Hoo 
nature ipsius esse judicium bestie in hoc exemplo 
docuere. Foderant in agro quodam rustici foveam 


I. Beneficum esse regem convenit in gratos οἱ D leoni loca illa infestanti capiendo. Verum in hanc 


beneficio dignos, neque, ut sepe fit, effundere sine 
delectu opes publicas in consanguineos et privatim 
sibi charos,utcunque jam bi sint divites, pauperes 
autem contemnere : verum ex his qui observati 
fuerint judicio pollere, prestareque prudentia, 
honorari a principe ditarique muneribus oportet. 
Pre ceteris autem amore ao beneficentia comple- 
ctendi sunt, qui se factis probariot accepte gratie 
memores et in occasione rependendi meriti flde- 
liter sedulos : α talibus enim tempore suo duplo 
exspectare vicem officii poterit (ut enim quidam 
ait sapientum : Homo homini oceursum feneratur) ; 


incaute illac euntes inciderunt primum  aurifex 
quidam, deinde simius, mox draco, postremo et 
serpens. Conspicatus id forte ex vicina loco cel- 
lula, quo diversorio dudum utebatur, solitarius 
aliquis, vir bonus. En, inquit, ille infelix homo, 
preter calamitatem casus, etiam a dracone atque 
angue devolutis eodem periclitatur ; non omittam 
occasionem servandae anime et mercedis sterne 
tali operi proposite lucrandse. Ita ille secum 80 
mox strenue progressus ud oram fovee, funem 
demisit, inclamans homini,ut illum arriperet, ejus 
ope extrahendus.Sed preoccupavit saltu simius et 


1347 APPENDIX. - 1343 


eductus primus est, secundi jactus beneficium Α in domum suam qui corriperent, reperturoe in ejus 


draco preripuit, ut serpens tertii: que omnes 
educte bestie miro affectu gratias eremita refere- 
bant, addentes et consilium, cujus ille neglecti 
ponas tulit : Ne cures, inquiebant, bominem, qui 
superest in fovea, tollere; malignam vicem bene- 
ficio reddet:nam nos illum ingratissimum novimus. 
Abjecit pro se simius : Ego diversor in suburbano 
civitatis Zanzur ; si qua te illuc unquam peregri- 
natum causa tulerit,experiere menon immemorem 
gratiz. Paria draco et serpens polliciti (hi domici- 
lium babebant in muris ejusdem civitatis),ad sua 
quique recesserunt. Novissime omnium extractus 
e lacu aurifex, et ipse gratias liberatori egit, ac 60 
professus in urbe Zanzur domum et familiam 
habere oblatoque 8i casus illum istuc ferret, bo- 
spitio et obsequio, vale dixit,et eo abiens iter arri- 
puit, 

II. Eremitae deinde causa incidit civitatis Zanzur 
adeunde.Prope illam progreasum ugnovil ex longo 
simius,et perofíiciose occurrens, acquiescerel in 
umbra paululum rogavit, seque mox rediturum ne 
gravaretur opreriri.Non multo post adfuit omnis 
generis porna et nuces afferens, quibus jucunde 
pastus solitarius, ultra pergebat portis se jam 
urbis admovens. Vidit illum procul draeo et statim 
obviam procurrens, humaniseime salutatum, enixe 
oravit ut se paulisper prestolaretur, dum e cavo 
guo quidpiam illi portaret. Mox rediit armillas ot 
torquem dono afferens ingentis pretii, que ille 
filie regis a 8e in horto regio soli repertie et occise 
erepta in suo oubili servaveret. His acceptis ere- 
mita urbem intrat,et auriflcis domum inquirit,non 
dubitansquin tanto humanius excipiendus foret ab 
homine sibi eo beneflcio obstricto qued tam libe- 


raliter rependi a participibus ejusdem videret bel- 


luis. Sed spes eum longe decepit sua : nam perfidus 
aurifex agnito in manu servatoris sui torque filis 
regis, incluso illo domi sue, denunti&tum itit regi 
se interfectorem ejus filie deprehendisse, mitteret 


manibus spolía puelle, monile ac murenulas quas 
illa vivens gestaverat. 

Ill. Comprehensue fraude hospitis solitarius regi 
sistitur, qui viso torque et armilis, audire nihil 
sustinens torqueri cruciatibusacerbissimis miserum 
jussit, inter plagas et tormenta hoc solum "vocife- 
rantem : Non heo paterer si simio, dreeoni et 
serpenti credidissem. Nundinabatur inter bes 
serpens per hortumeet atria palatiiomnium ignarus, 
quando audita agnitaque voce sui liberetoris sub 
plagis immanibus getnentis,acri sensu gtati arimi 
querebat secum,qua vi quave ope aut juvare tam 
bene de se meritum aut ulcisci tam mele mulcta- 
tum posset. In ea illi fixo eura,regis filiusoecurrit, 
male suo magno. Naui eum i?rmens coluber, mo - 
mordit in manu alto et immedicabili vulnere. Tre- 
pidatur ad ejulatüm prineipis pueri tota regia ; rex 
moestissimus, dilata questione solitnrii, aoctutrit. 
Varie satagunt ministri et medici, sed nihil ptofi- 
ciunl, quoad e brevi sopore puer experjriseens, 
Audivi, aij per somnium, nen elía me ope 
sanari posse quam precibus eremite tuo jeessa, 
pater, injuste torii, innocens enim est; Commoltus 
hoc audito pater, solitarium cateere eductum 
rogat,ignoscat Bibi per érrorem lapso, eti orare 
pro filio periclitante ne gravetur. Anucentem ad 
segrum secum dueit, Magháà circum turb& erst 
familiarüm regis &c procerum, coram quibus inson- 
tem se contestatus ererhila, práviteF aocewsabat 
ingratiesimamaurificis proditionem,ejus terpitedi- 
nem ereggerans et bestíaruth pari ope sereatetum 
in se officiié ingentibus. Sub hec pesitís penibss 
preeatus, regium &dolesoentem momento stnuvit; 
et patri letiesimo incolumem reddidit. Rez; omni. 
bus eoguníitís, aurificem ingratum, ut falsntm ἀτία- 
torem morte affici mandavit; eremitam, preter 
monilia filie, que illi donavit, multis insuper 
muüneribes ουβυ]θίυπ  honorificentissime  di- 
misit. 


DISSERTATIO PARABOLICA XII. 


Socielatis similitudine fortunz coalescentis inter homines diversissimz sortis ezemplum preponit.Pro- 
videntíz consulentis hominibus curam beneficam declarat, et eam esse demonstrat οἱ certissimum 


fundamentum fiduci2 humanz. 


Capio et probo qua dixisti, ait. rex Abessalom [) providentía, plurimas init easdemque inopinatis- 


heec loouto gymnosophiste ; vellem nunc audire ex 
te, 8i vacat, neo grave est, quomodo contingat 
aliquem ex paupere divitem fieri qui misgerex felice 
prius evaserit. Ad hoc gymnosophista t 

I. Rem, inquit domine, postulas non tem expli- 
catu difficilem obscuritate, sui quam varia quotidia- 
norum eventuum multiplicitate infinitam dictu. Ut 
enim multis fortuna gravibus et acerbis casibus$ 
vitam infestat humanam, evertens felices opibus, 
et ung revolutione rote superbissimos tyrannos e 
fastigio solii in imum pistrini redigens, itá hanc 
renans corrigensque Numinis orbem gubernantis 


simas plerumque rationes, egentium dilundorum, 
et humilium subít4 orbis vettipine eluto in lucem 
ao glorís culmen evehéndorutá. Ac qd8od magis 
est mirum, eederi Hlis plerumque tontrariórum 
eventuum causé sunt, «leó ut quibus potentia, 
quibus formh, quibus arc &uá atdoe IndustFit ον: 
dendí ex át&tu effendicdium objeéerit, eosdem, 
Jwdente st solét ín humanis rebusshpientia divina, 
sua nobilitas, su& venu&tas, suus Inbor peritiaque 
fortune meliori réstituant. B&feànt adeó vitissitu- 
dinum specimem accipein nárrationcula non longáà 
$atie inexspectatofüri Buébessutó, quos Romines 











1349 


SPECIMEN SAPIENTIA INDORUM VET. 


4350 


quatuor haud diuturno sunt spatio experti. Juvenis A rent. Quod cum esset factum : Me, inquit formo- 


regis filius, patre mortuo, a fratre minore invidente 
virtutibus ejus, et adjuto manu factiosorum, notam 
ejus equitetem formidantium, reguo ejectus; vagus 
errare inopsque cogebatur. Huie peregre oceurrit 
formosissimius et prtenobilis adolescen8, quem 
suspicacis principis zelotypia, ex levi eonjectu 
oculorum placere illum Bue ufori britninata, éxtor- 
rem feoerat. Non diu proeésserant, cásus invicem 
renarrantes suos, cum iis se adjungit triercator qui 
nave fracta, quà rem universum suam ingentis 
pretii vehebat, módo vix salvus énataverat, et 
semínudus querebat stipem. Denique torosus et 
durus filius patris agricolm, extrusus domo, &bun- 
dantium sobole parentum convicio, dum ei expro- 
brant, inertiam, ni tantü nátu pressam numiero 
familiam levaret, eámderti terébat viam, querens 
ubi operam locaret. Et Νίό jUuartüs ddrmissus in 
consortium trium priorum, vioisslmque auditua 
dum suam et ips» fortunüm recitat. Coaluit inter 
quatuor diversissimoe licet sortis hóminés, commu- 
nione coneiliata necessitatis, suti8 arcta et vera 
charitate conglutinata socielas, utet mtituilibertate 
sermonis famem ἄσ lüssitudinem humanissime 
invicem conselarenter, et quod quisquejuvare pos- 
set, haud sibi quisquam privátim, sed amariter in 
commune vonsulerent. Sic [tet agendo devenerunt 
in vicinlám civitatis magnet, quam pritsquiam 
gubirent, aequiesedntes ad ümbram in crepidine 
visi publicis, disquirere familaritate solita cope- 
runt, quam quisque sui ac sociorum sublevandórum 
spem ac facultatem habere se arbitraretur. 


II. Mibi, ait regis fllius, conscia quedam fiducia 
blanditur, eamdem qua regno me privavit Provi- 
dentiam (nihil enim humanorum sine consilio Nu» 
minis geritur) insuspicabitem mem prudentis mo- 
dum quemdam inventuram extrahendi me his 
sordibus; el in cüplum ünde me 80 meos bonsoler, 
reponendí. Ego vero, subjecit vicó 8u& formosus 
nobilis, {18 quas in me predicari memini venustate 
et claritate natalium magnopere confido. Tum 
niercatur naufragus : Etsi, ait, rem meat máre 
absorpsit, tamen industria qui» rem fecerat, me- 
cum emersa fluctibus spem in sinu fovet. mutan- 
die iterum inopiz iu conditionem talem qua non 
mihi soli queat consulere. Quartus rusticus, Vos 
longinqua, inquit, et incerta vaticinamini.. Atqui 
urgct esuries, cujus ego presens in hisce lacertis 
presidium teneo. Ne multa; prestolamini hic 
míhi, sultis, usque ad vesperum, afflerám unde 
cenemus. Assentientibus cunctis, scandit sil- 
vosum montem situm in proximo, congestum- 
quo ibi magnum et bene exaggeratum  ligno- 
rum fáseem robustis inponens hurheris, verum 
intulit foro. eitoque nummulis paratis, cibos em- 
pios sociis gratulana attulit, in porta civitatis obi- 
ter echi5ens : Unius hominis labor quatuor egentes 
pavit. Suaviter illa vespera fuerunt, presertim 
cun abjuhdaret ex reliquis unde postridie prande. 


sus adolescens, ordo jam meus vocat ad experiun- 
dum quíd hec forma, quidvé nobilitas possit elfi- 
cere. Ibo intro in urbem, &ét si quid invenerim 
ante noctem referam. Laudarunt omnes. llle per 
celebris civitatis loca diu vapatus, incidit ín se- 
natorem otióse spatiantem in basilich. I8 ex ad. 
verso grádientià os et staturath díu intuitus. Fieri 
non potest, secum inquit, quin hee [frontis ma- 
jestas, hic regius incessus indolem nobilett abiscon - 
dat; explorare juvat hominet. Sió progressus 
obviam eunti, Uade té habemus, hospes ? ait: aude 
fateri quis Bis, senties in ea loca te venisse ubi 
pretium nobilitáti ao merito sit; Ille, patria et 
gente memorata, breviterque adjecto de fortuna 
sua, quantum primo &ermorne profiteri apud igho- 
to$ tututi est visum, mirifice patricio placuit. 
Quare illum comiter mahu préhensum, Tui simi- 
les hospitio non eBrent, inquit, ubi ego domum 
hsbeo; dic in edes eum inducit suaB, apponique 
mensam de via lásso sane lautam imperat. Sub 
hane, ejus sermone decoréQue ac morüm usu 
comperta elegantia mügis captus, SI tibi urbis, 
ait, hujus plácet. comimuratio, domüm habes in 
qua, ut apud (408, diversere quandiu lubebit ; 
sin alio urgeris, instructetti viatico dimittam. Hoe 
postremuth juvenis recepit, necessarium iter &ibi 
causatus, et aecepte viátiti nomine s$ális magno 
pecunie rnutüiero, &d sácios sub solis occasum 
leetus venit, $cripto et ipse in Floribus civitatis 
successu &pei 44 In lime verba: Unius jürenis 


C forma peregrinos quatuor instruxit annona. 


Ilf, Dies jam aliquot ex formosi nobilis pecu- 
hi& Jucündissimb sodales quatuor convixerant, cum 
illa sensim deficiente meroator qui per eos dies 
parata sibi veste et portu obito aliquid ibi nota- 
verat, unde presentis lucri offerri sibi ocoasionem 
opinaretur, Nerhpe, inquit ad sbclos, me intue- 
mini, et vice med promissum ihdustrie auxilium 
&a me reposcitis. Nün lrtérpoónó rüoratm. (Cras 
mane prodibo, et ài Mercurius ádjuverit, non τᾶ- 
cuüm me ve&pore recipietls. Νεο mendàx promis- 
sum fuit; sub sécum diel posterze. mille nummos 
ad socios attulit, quos hdc aárté paraverat: lu- 
etrando circa portus crepidinem advenas naves. 
unam invenerat receritissitie appulsam, ex oujus 
rectore percontando quorsum veniret, elicuerat 
certa illum mercis sátis rare desiderio teneri, in 
quam, si proba el idonca copia reperietur, sex 
septemve nummoruin millia libenter impenderet. 
Porro ex amicis veteribus (nam horum quosdam 
in turba forte nactus erat) didicerat, ejus speciei, 
quain hic peregrinus institor cuperet, coplam ex- 
speclarl, ἃ nauclero adventante inportandam. 
Hunc prastolatus preüccüpat primus orinium, et 
de rherce quam dixi pretio nummorum 'sex  mil- 
lium transigit, Ac dato ex amicis sponsore solu. 
tionls intra diem  representande, navürchum, 
quoéum egerat, cum merce adit ; i$ eam qualitate 


1351 APPENDIX. 1332 


ac numero qualem optabat se cito nactum gavi- A mino quem extulimus, regia universa familia; quid 


8u8, septem millia nummum haud gravato pacisci- 
tur οἱ statim tradit. His noster acceptis suam οἱ 
eponsoris fidem liberat, sex millibus ex pacto nu- 
merandis cui debebat. Moxque ad socios festi- 
nans in porta urbis carbone sue monumentum 
opere signavit, sic scribens : Industria mercatoris 
mille nummos una die sibi et sodalibus ex nihilo 
confecit. 

IV. Unus supererat regis filius ; qui non ita 
multo post, die capto, non bonis avibus urbem 
ingredi visus est atratam luctu ; nam ea sui regis 
sine liberis defuncti funus mossta celebrabat. Pro- 
ceres qui rempublicam administrabant, tali rerum 
articulo solliciti, ne quid turbarum oriretur, cu- 
stodias geminaverant portarum, explorarique sub- 
euntes jusserant. Ab his'animadversus peregrinus 
juvenis speciei, beroice, cum interrogatus quis, 
cujus, unde, cur veniret, responsum haud certum 
expedisset, supectus in vincula datus est, valde 
miserantibus, ubi rem cognovere, tam tristem 
successum sociis. Triduo post consulentes de regis 
electione senatores, audierunt a quesitoribus 
que ii captivo adolescente  resciverant: esse 
illum regis noti ef potentis primogenitum,factione 
fratris mimoris regni hereditate dejectum ; et forte 
fama rei tant» in proximo geste eo pervenerat, 
celebrans etiam viri laudes. His auditis senatus 
princeps, Nempe, inquit, Patres, regem Deus ultro 
nobis offert, quo meliorem ne optare quidem 
possumus. Exstincta, ut scitis, est cum nostro do- 


B 


elegantius facere licet quam nobilissimum, opti- 
mum, nec rudem regnandi artium juvenem in 
vacuum nostri regni evehere solium ? Disceptatum 
aliquandiu de re, certatumque votis ac etudiis: 
tandem euntibus plerisque in sententiam primi 
senatoris, eductus e custodia rite coronatur ado- 
lescens. Subjiciet sibi quisque facile qua noviías, 
queque admiratio cunctorum fuerit. Trium ma- 
xime ojus comitum post anxiam exspectationem 
ingens gaudium et gratulatio Dei laude conjuncta 
exstitit. Neque horum oblitus in fortuna melior 
novus rex, statim eos accersit, ac nobilem quidem 
formosum illum palatino maximo auctoratum ma- 
βἰθίταία apud se habuit ; naufragum mercatorem 
erario prefecit ; rustico denique villarum regiarum 
procurationem demandavit. Ac quod illos scri psisse 
in porta compererat elogium sua quemque sortis, 
et ipse id imitatus, in fronte propylei porte ur- 
bis primarie locari marmor curavit cui litteris 
quadrantulibus aureis insculpi jnsserat : Certior 
solidiorque basis fiducie humane quam labor, 
forma, industria, divina est providentia, unde 
omne bonum provenit. Hzc Genxe (id ei nomen 
erat) semper fuit opinio, felicissimo eventu com- 
probata. Sub hec perorans gymnosophista regi 
Abessalomo dixit : Vides ex his, domine, opes 
egentibus contingere opera, specie, genere, arte, 
at super omnia, providentia et potestate supremi 
Numinis cuncta sapientissime equissimeque mode - 
rantis. 


DISSERTATIO PARABOLICA XIII. 


Docet vices &quas rerum cterna lege constitutas ; unde conveniat non egre ferre cum quis 
qua fecit, patitur. 


Dixit autem rex: Percepi parabolam istam et (; cipiunt abstinendum sibi esse a vexandis per in- 


quid per eam precipiatur intelligo ; nunc doce 
quo pacto fiat ut facile oblivioni tradat uc parum 
curet alienas calamitates, qui nullum ipse dam- 
num passus unquam est; ubi autem experiri 
mala coperit, aliorum illi clades, admonitiones 
ac documenta sint quibus ad resipiscendum addu- 
catur. 

Ad ea resumpto sermone gymnosophista respon- 
dit in hunc modum : Qui non dubitat alios le. 
dere ul sibi prosit ipsi,stultus imprudensque est, 
quippe qui non cogitet omnium esse actorum ju- 
stas vices, iminutabilique ordine successuram ali- 
quando cuicunque injurie parem ultionem, certe 
ut longissimo differatur, ultima illa die qua equa 
retributio cunctis, prout vixerint, reddetur. Hac 
porro mente in calamitates incidet immedicabiles, 
ac nisi vitam emendet in tempore, ponitentie de- 
nique sere &tquo inutilis acri tormento cruciabi- 
tur. Hujusmodi tamen interdum emendantur ex- 
perientia malorum propriorum ; et si quando sen- 
tiant damna ab aliie, illata, intelligere demum in- 


jurias aliis, prout leens contigit. Ferunt enim 
leent cuipiam catulos duos fuisse,quos ipsa vena- 
tum prodiens, tuto, ut putabat, loco deposuit in 
silva, ubi eos inventos venator quidam interfecit, 
et pelle utrique detracta secumque ablata, exco- 
riatos et misere laceros reliquit. Redux ad locum 
leena, et charissimos fetus exstinctos aique ex 
carniflcatos cernens, incredibili confixa dolore 
est, nullumque finem flendi ac lamentandi facie- 
bat, adeo ut ejulatum ejus ac planctum excita so- 
nitu vicina ursa pro necessitudine accurreret ad 
amicam consolandam. Ait ergo simul pervenit. 
Quis te tantus moror conficit, age quid quereris ? 
quid tibi quod nolles contigit ? Enimvero, inquit 
illa, quomodo non fleam, utulem, non plan- 
gam, que duos catulos amiserim ? Hos  re- 
liqueram absconditos in arundineto. Venator autem 
quidam illic repertos (heu mihi !) occidit, οἱ nu- 
datarum carnium pelles auferens abiit. Dixit ei 
ursa : Atqui. amica, ferre te hunc casum eo con- 
stantius par est, quod eum consoia tibi es merenti 








-- 
λα.) 


1353 


SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1354 


contigisse, nam eadem qus fecisti passa es. Quo- A profecto, inquit leena; oui urss, Quid igitur 


circa modum ponas luctibus censeo, ac reputans 
tecum quam multas et ipsa matres orbas feceris, 
orbitatem justa vice tibi repensam boni consule, 
aut patienter saltem tolera. Usitata pateris et 
equa: eterna quippe sancitum lego, ubique ao 
semper serius ocius sit, ut que male quis dixit 
audiat; que fecit, ferat: que seminaverit metat, 
quaque mensura meneus aliis fuerit, eadem ipsi 
remetiastur; denique qui foveam, qui laqueum, 
qui dolum quemvis in damnum alterius paraverit, 
similibus quandoque clrcumveniatur insidiis. Ad 
ea leena vero victa, Recte, inquit, mones. Tum 
ursa, Dic, amabo te, quot numeras vite annos? 
Sane multos, ait leena; et ursa, Hoo quoque, 
nisi grave 6st, memora, quo victus genere tanto 
tempore sis usa, quid tot istis annis comedere 
consueveris. Nempe nosti, ait illa, vesci me car- 
nibus animantium solere. Sane, ait ursa ; rurgus 
illud quero: Quis tibi carnesistas subministrabat ? 
Venabar, inquit, quotidie in monte, et. quas be- 
Blias arripere poteram vorabam. Rursus ursa, 
Quid tibi videtur,inquit: animalia illa tam multa, 
qua vorasti, genitores non habuerunt? Habuerunt 


-- 


cause est,ait, cur nullius patris, nullius matris 
extam multis quos catulis orbasti, ejulatus au- 
d:amus? Si ergo illi taciti dolores suos oonco- 
quunt, utcunque plerique non meritis paribus fa- 
ctis clades suas, vide an non equum sit te patien- 
tius paulo ferre quibus digna es, neo nimis indi- 
gnanter exoipere ab exemplis a te datis in tuum 
semel caput injuriam reflexam ? Quin, puto, si 
verum vis dicere, fateberis, haudquaquam te tam 
facilem in vexandis aliis futuram, si persuasum 
habuisses hinc eventurum ut tu quoque aliquando 
paria paterere. His auditis leena, reputans &pud 
89056, proprii seipsam sui causam infortunii fuisse, 
8Seriam vite prioris ponitentiam concepit, certa- 
que emendationis, deinceps esu carnium absti- 
nuit, fructibus arborum vitam  tolerans. Post 
que subjunxit, compendio dicta colligens gymno- 
sophista: ἰδίο habe, rex maxime, qui dolore 
pungitur accepti damni, ubi simul cognoverit, 
istud ideo se pati quia similiter in alios peccave- 
rit, et malum illatum feret levius, et deterrebitur 
in posterum ab aliis, reditura in auctorem|quando- 
que injuria, violandis. 


DISSERTATIO PARABOLICA XIV. 
T'radit modum discernendi consili utilia ab inanibus, qualia macime sunt id suadentia tentare 
quod fieri nequit. 


Optima et te digna, rex ait, nobisque utiliter re- 
colenda disputasti; nunc de consiliariis quos adhi- 
bere reges debent, deque illorum deleetu et usu 
perlibenter aliquid audirem. 

I. Tum gymnosophbista hano est fabulam exorsus: 


Erat rex murium Troglodyta nomine, urbem bene C 


munitam in deserta et avia regione summa tranquil- 


litate obtinens, imperitansque ingenti numero 


suorum. Tres circa se assiduos habebat senatores 
gentis, quibus deferebat plurimum; et erant lecti 
omnes expertique: sed cunctis antistabat intervallo 
maximo, qui Tyrophagus vocabatur, Creoboro et 
Linorodo (nomina heo erant duum aliorum) haud 
paulo prudentior. Hi omnes quadam die cireum- 
stantes regem, eiet invicem gratulabantur pacem 
vt prosperitatem rerum, quam unica duntaxat in- 
terpellaret sollicitudo ab incursibus felium, quo- 
rum esset dudum ipsorum generi et multitudo for- 
midolaopa, et vis ac orudelitas intolerabilis. Quare 
duo postremi tempus esse aiebant, in hoo flore 


posteriores habere soleam. Quare agite, libere 
suggerite si quid occurrit vobis opportunum factu. 
Faro ne me tardum in admittendo, neve segnem 
in exsequendo,quod tale proposueritis queri pos- 
sitis. Ad ea Creborus, certatim adjutante Lino- 
rodo, generosa ista et dignissima principe indu- 
ctione animi laudata, incalescebant in suadendo, 
ut conscriberetur quam numerosissimus exercitus 
posset ex tune abundante juventute gentis; duces 
inde ipsis preponendos quam experientissimos et 
fortissimos, tum fortunam tentandam, qux ut dioi 
solet, audentes juvat: non temere videri magnum 
ex isto conatu opera pretium sperandum. 

II. Talia istis disserentibus, dormitareaut aliud 
agere Tyrophagus videbatur, admirante rege ; qui 
tandem post longum ejus silentium,Miror te hodie, 
Tyrophage, in consilio tacere preter morem. An 
dubitas nunc primum tua huic cctui sensacommit- 
tere, que tam, sepe suspeximus, quasi periculum 
gil aut ne talia sint qu; sperni queant, aut, vel οἱ 


fortune publios, dispiciendi num quid expediri [) quid afferres quod non probaretur, ad dedecus 


consilii posset ad semel defungendum tedio et pe- 
riculo tam diuturnetamqueimportunetyrannidis. 
Ad ea Troglodytes: Post necessariam, ait, curam, 
ac tutelam mei capitis, cui etiam non meo causa, 
sed communis salutis respectu, consulo, equidem 
nihil habeo antiquius quam subjectorum meo im- 
perio securitati ac rationibus prospicere, adeo qui- 
dem, ut flliorum et consanguineorum ipsos tener- 
rimos affectus oharitate populi cure mes commissi 


PaTBhOL. Gn. OXLIII. 


damnumve pertinere id tuum ullo modo posset 
utique cum plenum et liberum senatori constet 
quidvis quod sentiat expromendi jus, et nostre 
deliberationes impenetrabilis arcani religione se- 
piaptur. Ad ea Tyropbagus : Nullus talis de te aut 
de meis hisce collegis metus, hujus mei, quod ro- 
prehendis, domine, silentii causa est, verum, ut 
fatear ingenue, mera inopia verborum, et quasi 
quedam infantia super argumento inopinato atque 


43 


1355 


APPENDIX. — SPECIMEN SAPIENTLE INDORUM VET. 


1356 


improviso mihi maxime; de quo, si necesse sit À per somnium ingressos, abfuisse vero multo lon- 


dicere,illud unum mens suggerit, esse igtud quod 
mei college proposuere negotium hujusmodi, de- 
quo neo cogitare amplius neo loqui unquam opor- 
teat. Omnium quippe rerum que in deliberatione 
versantur prima illa uniceque requisita conditio est 
ut possint effici; debellare autem ac funditus ex- 
stinguere gentem felium, extra nostram, quamli- 
bet satagamus, facultatem esse, satis, ul res per 
86 taceret ipsa, docere nos posset memoria rgajo- 
rum, quos potentiores et sapientiores nobis, nun- 
quam tamen fando audivimus in talem spem vel 


gius 88 ullo in rem istiusmodi apparatu autconatu 
meditando. Contra ea cum Creoborus et Linorodus 
nihil hiscerent. rex, tacitus admirans Tyrophegi 
solidam consilii vim, cotum dimisit. Habes infor- 
matam hoo facto ideam, domine, offlcii boni regis 
in discoruenda consiliariorum et consiliorum qua- 

litate. Que sane discretio eatenus est principi ne- 

cessaria, quatenus experientia demonstrat, ea 
adhibita commoditates maximas, neglecta damna 
ingenti& rebus public "1ferri. 


DISSERTATIO PARABOLICA XV. 
Castigat curiosum desiderium longinquaeum et inutilium rerum. 
Hio rex Abessalomus gymnosophiste ait: Per- B vereor, ait, ne patrie prius obliviscaris lingue 


cepi fructu animi magno quse docuisti multa et 
preclara, tibique jam, ut est verisimile, dicendo 
fesso, molestus esse desinam, ubi unum adhue 
audiero, quid censeas 80 preocipias circa curiosam 
pruriginem quorumdam fastidientium parata,con- 
sentanea ipsis et abunde sufflcientia, inhiantium 
vero lonquinquis, arduis, inutilibus. 


J Ultimi super ea re sermonis gymnosopaista- 


hoc initium fecit: Fuit apud nos asceta religionis 
et prudentiem insignis quidam,ad quem hospes haud 
paris sapientie divertens,sane humaniter exceptus 
est. Inter coenam pro prebentis philosophia frugs- 
lem, cujus totus apparatus pane, daciylis, aqua 
constabat,hospes gustatis dactylis, Buavem, inquit, 


quam istius peregrine usum paraveris. Spissa res 
est, experto crede, nec istius setatis aut occupatio- 
nis tue : nec contentioni erumnossissime par re- 
sponderet fructus. Quocirca metuerem equidem 
ne tibi eveniret quod corvo aiunt. Is, conspicatus 
aliquando perdicis incessum, captus quasi preclara 
specie, statuit omittere naturalem suum, seque la- 


- boriose diu exercens in librandis passibus, et cir- 


ecumagendo ad singulos corpore, alternandaque 
propensione in latus utrumque, hunc stulti conatus 
eventum habuit, ut nec perdicis gressum, quem 
emulabatur, assequeretur, neo corvinum teneret 
amplius, ludibriumque utrique generi eeset ac 
ex omni ejeotus cou, risu passim cunctorum tra- 


ita me Deus amet, cibum { taedet me jam patrie, (1 duceretur. Hec poena estinquiete prurigninisin non 


qua tales non gignit fructus ; licet uvarum,ficuum, 
nucum ao pomorum omnis generis ferax sit,quibus 
abunde mense instruuntur apud nos, tamen mihi 
videor non posse jam sine his vivere ; quare volo 
referre domum semen aut surculum arboris da- 
ctylos ferentis, ex qua viridarium conseram ; aut 
certe quod expeditius forte fuerit, in hanc terram 
domicilium transferam. Arridens his asceta, Juvat 
me, inquit, habere nos aliquid non ineuave tibi ; 
tamen, si me sinis dicere, magna pars tranquilli- 
tatis vitam beantis in finienda concessis ac parabi- 
libus cupiditate sita est: qui appetit longinqua, 
vel sequendo fatigatur,vel carendo angitur ; utram- 
que molestiam lucrifecerit, qui suis contentus non 
inhiarit alienis. 


II. Castigata leniter hospitis levitas acquievisse D 


praecepto sapienti videbatur, quando iterum erupit 
in appetitionem intempestivam alterius generis. 
Allegaverat forte agceta,provecto in varia sermone, 
gententiam ex libro Chaldaico, quam interpretatus 
disseruera&t. Placuit hospiti eruditio; et, Amabo 
te inquit, iterum repete, quod recitasti, testimo- 
nium; me delectat iste sonus non intellectarum 
licet vooum, 8ο decerno dare operam addiscende 
isti lingue, petoque ne graveris bujus jam nunc 
idiomatis elementa mihi tradere. Cui senex, Atqui 


sibi congrua prosilibunde. Meministine patrem 
tuum aut patruorum aliquem, vel fando in tua 
familia ferri audivisti de avorum quopiam qui lin- 
guam unquam Cheildaicam ocalluerit ? Cum hospes 
negasset, asceta excipiens, Igitur, addidit, magno- 
pere auctor tibi sum non erumpendi extra cancel- 
los familiarium exemplorum, sed coercita inani 
curiositate, acquiescendi concessis a natura et edu- 
cationis sorte, Hactenus gymnosophista locutus, 
et adoretione demississima veneratus regem, Re- 
spondi, domine, inquit, ut potui pro mediocritate 
facultatis mem, ad tua ista quaesita multa et varia: 
in quo, quaeso, si eruditionem minus potes, qua me 
destitutum idonea ut sentio sic ultro fateor, certe 
voluntatem parendi, et obsequendi alacritatem, 
etiam ultra vires prolixam, amplecti te velim, et 
me in numero tibi addictissimorum, favoris inter- 
dum tui regii benefiomque gratie signiflcationibus 
agpergere. 

Has quindecim dissertationes sapiens medicus 
Perzoes ex Indica in Persicam linguam a 66 con- 
versas regi Chosroi obtulit; inde esmdem ex Persico 
in Arabicum translate sermonera sunt; ex Arabico 
vero idiomate illas ego Symeon magister et philo- 
sophus cognomento Seth, communis utilitatis spe 
illectus, Grece sum interpretatus. 


Laus Deo bonorum omnium Auetori. 











Julius Casar. 
Octavianns Augusius. 
Tiberius I (1). 
. Caius. 

. Claudius I. 
Nero. 

Galba. 

. Otho. 

. Vitellius. 

10. Vespasianus. 
41. Titus. 

12. Domitianus. 


NOogegm- 


«ο 0ο 


15. Hadrianus. 

16. Antonius Pius. 

11. Marcus Antoninus. 
48. Commodus. 

19. Pertinax. 

320. Julianus. 

οἱ. Severus. 


22. Antoninus Caracalla. 


93. Macrinus. 
24. Avitus. 

95. Alexander I. 
26. Maximinus. 
27. Maximus. 
98. Albinns. 

39. Pupienus. 
30. Balbinus. 


33. Philippus. 
84. Decius. 

95. Gallus. 

36. /Emilianus. 
37. Valerianus. 
38. Gallienus. 
99. Claudius II. 
40. Aurelianus. 
M. Tacitus. 

42. Florus. 


45, Numerianus. 
46. Carinus. 
4T. Diocletianus. 


48. Maximianus herculevs. 


49. Constancius I. 
50. Galerius Maximinus. 
51. Maxentius. 


1. Andreas apostolus. 
2. Stachys. 

9. Onesimus. 

&. Polycarpus I. 

5. Plutarchus. 

6. Sedecion. 

7. Diogenes. 

8. Eleutherivs. 


4. Philadelpkus. 
2. Kugenius. 

8. Rufinus. 

4. Metrophanes I. 


ELENCHUS CJESARUM 


SECUNDUM EHPR/EMII CHRONOLOGIAM. 


52. Licinius. 
53. Constantinus I. 
5&4. Constantinus II. 
55. Constans I, 
56. Constantinus II. 
51. Julianus. 
58. Jovianus. 
59. Valentinianus I. 
60. Valens. 
61. Gratianus. 
63. Valentinianus II. 
63. Theodosius I. 
64. Arcadius. 
65. Theodosius II. 
66. Marcianus. 
61. Leo I. 
68. Leo II. 
69. Zeno. 
10. Anastasius, 
11. Justinus I. 
19. — Justinianus I. 
πο. Justinus II. 
πι, Tiberius II. 
T5. Mauricius. 
716. Phocas. 
711. Heraclius. 
78. Constantinus III. 
79. Constans II. 
80. Constantinus IV. 
" 81. Justinianus II. 
83. Leontius. 
83. Apsimarus. 
84. Justinianus II, iterum 
85. Philippicus. 
860. Artemius. 
87. Theodosius III. 
88. Leo III. 
89. Conetantinus V. 
Leo IV. 


91. Irene. 

92. Constaotinus VI. 

93. Nicephorus I. 

94. Stauraciua. 

95. Michael I. 

. Leo V. 

97. Michael II. 
98. Theophilus. 
99. Michael III. 

100. Basilius I. 

101. Leo VI. 

102. Alexander II. 


Sertes fabulosa. 


9. Felix. 
10. Polycarpus. 
11. Athenodorus. 
19. Zoilue. 

13. Laurentius. 
14. Alypius. 

15. Pertinax. 

16. Olympianus. 


Series vera. 


5. Alexander. 

6. Paulus I. 

7T. Eusebius. 

8. Macedonius I. 


131. 


. Romanus I. 

. Conetantinus VII. 
. Romanus II. 

. Nicephorus II. 

. Joannes I. 

. Basilius II. 

. Constantinus VIII. 


. Romanus III. 


. Michael IV. 
. Michael V. 


06. 
. Conetantinus IX. 


. Theodora. 
. Michael VI. 
. Isaacius I. 


. Gonstantiuus X. 


. Diogenes. 

. Michael VII. 

. Nicephorus III. 
. Alexius I. 

. Joannes |]. 

. Manuel I. 

. Alexius Il. 

. Andronicus I. 


. ]lsaacius 1I. 
. Alexius III. 


. Alexius IV. 


. Alexius V. 
CAZESARES LATINI. 
Balduinus I. 


132. Henricus. 


133 


»n 
145 
146 


. Petrus. 
134. 
135. 


Robertus. 
Balduinus II. 


CAESARES GEUECI. 


. Theodorus I. 
. Joannes III. 


. Theodorus II. 


. Joannes IV. 


. Michael VIII. 
. Andronicus 1I (à. 


. Andronicus [1]. 
. Joannes V. 
. Joannes Vl.Canlacuzenus tyran- 


u?. 
. Manuel 1. 
. Joannes VII. 


411. Constantinus XI, sub quo Turc 
Constantinopoli potili sunt. 


ELENCHUS PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLEOS. 


. Marcus. 

. Cyrillianus. 

. Castinus. 

. Titus. 

. Domitianus. 
. Probus. 

. Metrophanes. 


. Eudoxius. 

. Demophilus. 

. Evagrius. 

. Gregorius Theologus. 


(4) Treshi Cesares desunt apud Ephremium ob amissum primum codicis folium. 
(2) Septem consequentes Casares vixerunt post Ephreemium. 


- LN. n -- Él NA A m a e a 





1359 


43. Nectarius. 

14. Joannes Chrysostomus. 
45. Areasciue. 
16. Atticus I. 
47. Sisinnius I. 
48. Nestorius. 
49. Maximianus. 
90. Proclus. 

21. Flavianus. 
22. Anatolius. 
28. Gennadius. 
25. Acacius. 
25. Flavitas. 

26. Euphemius. 
27. Macedonius 
28. Timotheus. 
29. Joannes 1l. 
30. Epiphanius. 
31. Anthimus. 
82. Menras. 
33. Eutychius. 
34. Joannes III. 
35. Joannes 1V. 
36. Cyriacus. 
37. Thomae 1. 
88. Sergius. 

39. Pyrrhus. 

40. Paulus Il. 
M. Petrus. 

42. Thomae II. 
43. Joannes V. 
44. Constantinus I. 
45, Theodorus I. 
46. Georgius I. 

AT. Paulus III. 

48. Gallinicue. 

49. Cyrus. 

50. Joannes VI. 

51. Germanus 1. 
52. Anastasius I. 
53. Constantinns Il. 


Leni 


INDEX IN EPHIUEMIUM. 


54. Nicetas. 

55. Paulus IV. 
56. Tarasius. 

51. Nicephorus I. 
58. Theodotus. 
59. Antonius 1l. 
60. Joannes VII. 
61. Methodius I. 
62. Ignatius. 

63. Photius. 

64. Stephanus I. 
65. Antonius ll. 
66. Nicolaus I. 
67. Euth ymius I. 
68. Stephanus Il. 
69. Tryphon. 

70. Theophylactus. 
71. Polyeuctus. 
72. Basilius I. 
19. Antonius III. 
74. Nicolaus II. 
15, Sisinnius II. 
76. Sergius II. 
77. Eustathius. 
78. Alexius. 

19. Michael I. 
80. Constantinus III. 
81. Joannes VIII. 
82. Cosmas I. 
83. Eustrathius. 
84. Nicolaus III. 
85. Joannes IX. 
86. Leo. 

87. Michael II. 
88. Cosmas II. 
89. Nicolaus IV. 
90. Theodotus. 
91. Constantinus Ἡ. 
92. Lucas. 

93. Michael III. 
94. Chariton. 


1360 


95, Tbeodosius. 

96. Basilius Il. 

91. Nicetas II. 

98. Leontius. . . 

99. Theodosius Il, sive potius Dosi- 
theus. 

100. Georgius 1t. 

101. JoannessX. 

102. Michael IV. 

403. Theodorus IV. 

104. Maximus. 

405. Manuel. 

406. Germanus Il. 

107. Methodius II. 

408. Manuel II. 

109. Arsenius. 

410. Nicephorus Il. 

111. Germanus Ill. 

112. Josephus I. 

113. Joannes XI. 

114. Gregorius II. 

145. Athanasius. 

116. Joannes XII. 

417. Niphon. 

118. Joannes XIII. 


194. Joannes XIV. 


424. Philotheus. 

425. Macariws. 

126. Nilus. 

191. Antonius IV. 
198. Callistus II. 
129. Matthaus. 

4130. Euthymius II. 
491. Josephus II. 
132. Metrophanes II. 
133. Gregorius III. 


(1) Hactenus Ephremii catalogus. Reliquos patriarchas usque ad captam a Turcis Constantinopolim subtexere 








INDEX 





EPHR/EMII C/ESARES. 


placet. 

À 
Abari 1225, 1246, 1823, 1461, 2899. 
Abasgi 2899. 


Acacius 9:6, 9639, 9735, 9744. 

Achaia 7671, 9392, 9411. 

Achilles 4064, 7922. 

Achridea 8030, 8968. 

Achria 1669, 8091, 8608, 9149. 

Acropolites 9169. 9368. 

Adana 2770, 3905, 4901. 

Ader 6691. 

JEmilianus 203, 207. 

JEnus 8230. 

4AEschylus 66M. 

AEAhribus 1415. 

JEtius 1970. 

JAtolia 7551, 7636, 8600. 

Africa 405, 938, 1349, 1511, 2989, 
3027. 

Agapetus 9776, 10128. 


(Numeri versum significant.) 


Agar 14414, 3146, 3156, 4667, 5911, 
5916, 6913, et al. |. 

Agareui 1069, 1407, 1450. 1587, 2225, 
2399, 2061, 2984, 3166. 

Αγρός, cauobium in acris 2133, 
2142. 

Aias 4064. 

Alamauun: 4100, 1296, 5955, 5974, 
6401, 6655, 6740. 

Alamaunia 5940, 6405. 

Alamundarus 1070. 

Alaui 5724. 

Albani 7614, 7682. 

Albanum 9149. 

Albinus 1173. 

Allorion 8099. 

Alexander, Mamme f. 165,al 2677. 

Alexander patriarcha 9611, 9619. 

Alexandria 762, 766. 

Alexius Angelus 6270, 6271, 7867. 
1310, 1138. 


Alexius Branas 5816, 5819, 5851. 

Al. Comnenus 3446, 3450, 3457,3463, 
5177, 5110, 6644. 

Al. Contostephanus 6286. 

Al. in Cilicia rebellis 6256. 

Alexii duo 6041. 

Alexius Ieaaci filius 6736, 67111,6730. 


6876. 

Al. Manuelis f.4846, 4990, 5014,5054. 
5068, 5220. 

Al. Moseles 2380, 

Al. Paleologus 6609. 

ΑΙ. Squdites patriarcha 10064, 10081, 
Strategopulus 8675, 9358, 9440. 

Al. Trap: zuptius 5722. 

Altuchus, Chaldew princeps 4872. 

Alypins 9592. 

λλµαλθείας χέρας 7900. 

Amantiua 700. 

Amasea 9783. 

Amastris 7935. 














v 


413061 


Ambrosius 636 

A morion in Phrygia, 2187, 2398. 

Auiphipolis 5692. 

Amphitrite 3410. 

Anaplue 5399, 10257 

Anastaeius 1046, 1051, 1332 1625, 
9155, 9910, 9917. 

A natolius 166, 822, 833 942. An. 
Alexandrinus 9123. 

'Avatap6éov τεῖχος Y110. 9906. 

Anchialus 6074" 6156, 6166, 10184. 

Ancyra in Galatia 487. 

Andragathius 594, 615. 

Andreas monachus 1794. Apostolus 
9565. 

Andronicus Angelus 4915, 4925. Co- 
muenus 4188, 4228, 4853,4870, 4881, 
4895, 4924, 4940, 4948, 4959, 4911, 
4083, 4997, 5012, 5032, 5033, 5844, 
5055, 5109, 5141. Contostephanus 
4280, 4308, 6443. Ducas 5155. An- 
dronicus Georgii Muzalonie frater 

9061. Neston ogue 7985, 7994. Pa- 
leologus 7425, 7840, 8149, 8260. 
Audr. Sardium epiac. 9412. 

Anyelus protostrator 9063. 

Angli 5981, 5987. 

Απυα Capsarissa 3130. Alia 6445. La- 
&Scaria uxor 7832. Theodori filia 
8335. Anna Asanis f. 8390. 

Anthemius 910, 2396. 

Anthimus Trapez, 9719. 


Antiochia 224, 481, 657, 918, 1329, 
2964, 3573, 3585, 8936, 3998, 4005, 
5965, 5969, 1586, 2613. 

Antiochus eunuchus 700. 

Antonius 116. Marcus 129. Caracalla 
156. Cassymatas 9990. Patriarcha 
10026. 

Aphrodite 2681. 

Apollonias 8948, 10279. 

Apollonius Tyanensis 49. 

Apsimarus 1516, 4551. 

Arabes 1479, 1483 1510, 1661, 1714, 
4191, 3630, 4537. 

Arbitos 160. 

Arcadiopolis 683, 6186, 7380. 

Arcadius 660, 667. 

Archizupanus v. Bacehinus. 

"Apny ἐχπνεῖν 1474, 4072. 

Argos 7286. 

Αρειανών µανία 527, 9627. 

Ariadne 905, 948, 1032, 1045. 


m 969, 122, 510, 531, 551, 601, 


Armenia 1319, 2061, 2016, 2381,3900. 

Armenii 1245. 

Armenpocilicia 3903. 

Arsacius 681, 125, 9682. 

Arsenius monachus 8947, 9459, 9484, 
10272, 10291. 

Artavasdus 4733, 1739, 1164. 

Arta 1566, 9417. 

Artemius 1600. 


Asan 5769. 5800, 5811, 5902, 6216, 
6381, 6384, 7341. 1829, 8045, 8059, 
8075, 8578. 

Aaclepiadee 3693, 6426, 8880, 9238. 

Aseldecaus pM 9484. 

Aeiani pagi 5009 

Asparis 892 896. 

Aspieles 6372. 

Athanasius 484, 10348, 

Atheuge 109. 

Athenodorus 181, 9534. 

Athingupi 2195. 

Athos 10374, 10390. 

Athyra 6665. 

Atramytium 1619, 1268, 7513. 

Attalia 3992, 75 6T. 

Attica 72718, 7116. 

Atticus 136, 191, 9638. 

Aurelianus 9419. 

Ausones 1, 66, 149, 463, 750, 1129, 
1359, 9354, 9510, 3026, 3091, 4528, 
4585, 7189, 1503. 

Auxeptium 10210. 

Axius 9091. 


18366. 


INDEX IN EPHRAEMIUM. 


Axuch 4039. 
Azan Persie princeps 3381. 


B 

Babylas 192. 

Babylonia 3136. 

Baca 3905. 

Bacchinus archizupanus 4149. 

Balduinus, Flandrie Comes 6713, 
1050, 7186, 7216, 7240, 7331, 1316, 
1388, 1409, 1678. 

— Latinarcba 8158, 8206. 

— Petri Latini f. 7705. 

— Sicilie princeps 5107. 

Bardas 10014. 

Baris 7511. 

Basilacea 3449, 4750. 

Basilaciua 6202. 

Baeiliscus 957, 971, 985, 988, 1033. 

Basilius Bulgarieida 2875, 2913, 29114. 

Ben. gdümaterue, patriarcha. 6002, 
01 


Bas. Chotias 6052. 

Bas. Chumnus 6051. 

Bae. Istros 3608. 

Bas. Macedo 2510, 2513, 2546, 9555, 

Bas.Scamandrenus,patriarcha 10061. 

Bela, Ungrie rex 6178. 

Belesbus 8512. 

Belessus 8513, 8710, 9027, 9137. 

Belisarius 1131. 

Bellegradum 4189, 4195, 7657. 

Bera monaeterium 6260. 

Berreea 4040, 6084, 6099, 7234, 7170, 
8592, 8976, 0143, 9646, 10373. 

Bidina 2917. 

Bitbyni 1626, 3864, 4675, 4906, 5081, 


Bithynia 3843, 3950, 8016, 9119, 9123, 
9567. 


Bizya 7378, 8041, 8024, 9091. 

Blacherne T10, 819, 998, 4115, 2165, 
3395, 6845, 1065, 9881. 

Blachi 5764. 6068, pen 6152, 7311. 

Blachia 8093, 8360, 8599. 

Bodeni 8595. 8682, ' 8724, 9022, 9197. 

Boeotia 7314, 8131. 

Bogomili 3605. 

Boleros 5354, 5690, 6129, 8088. 

Bonifacii marchius Montis ferrati 


Boradium 10101. 

Borilas 806, 8051. 

Bostra 187. 

Branas 5701, 6039, 6125. 

Branitzobe 1189, 4195. 

Bryennius 3714. : 

Brysis 8042. 

Budelos tyrannus 8679. 

Bulgari 1524, 2011, 2019, 2059, 2450, 
2481, 2489, 7605, 1763, "61, 8104, 
8290, 8991, 9000, 92 9226, 9331, 9233. 

Bulgerophygiam 

Byzantium 399 i196 654, 1137, 1431, 
1599, 1603, 2134, 3315, 90272, eto. 


C 


Cabasitas 9384. 

Cadmea, victoria 5139. 

Ceciee (Καιχίαι 3411. 

Cesar (Katoap) 3417. 

Caius Caligula 2, 19. 

Calamos pagus 71755. 

Caledouius 6985. 

Callimaunus 8385, 8488, 6756, 9225. 

Callinicus Syrus 1468. 

Calliupolis 7981, 8173, 8196. 

Camaterua Basilius v. Basilius. 

Cambyzes 5321. 

Cammytzes 5845, 064771, 6584, 66689, 
8 


Campanus 8531. 

Canini 9158. 

Cupitolina Alia 94. 
Cappadocia 1317. 
Caraca!la Antonius 156. 
Carinus 249. 


1362 
Carolus M. 1941, coronatus 1962. 
1964, 1971. 
Carus 238. 
Carpha 3932. 
Caryces 3528. 


Castamon 3865, 3890. 
Castinus 9597. 
Casloria 3500, 3503, 8691, 8729, 9148, 


Catacalo 32292. 

Catascepe 4691. 

Caucasus 3128. 
Celbianum 7530, 7760. 
Celte 7134. 

Cephalenvos 9427. 
Cerberus 1648, 5548. 
Chabaron 9139, 9157, 9368. 
Cheronea 4429. 

Chalce 9872. 

Cbslcedon 829, 980, 1320, 4928, 9727, 


Cbalcopatrea 1005. 

Chalcopontia 9934. 

Chaldema 4869. 

Chaleb 39292. 

Charioron 7975. 

Chazara 41826. 

Chele 5491. 

Cherson 1503, 1592, 1535, 15412,1562. 

Chersonnesus 8 

Chliara 2461, 1160. 

Chones 4401, 4633. 

Chosroes 1366, 4987. 

Chrasmua 3856. 

Christopolis 8411. 

Christus 22, 46, 56, 73, 5, 185, 183, 
259, 299, 450, «Τὰ, 5ο], ' 900, 842, 
1656, 2591, etc. 

Chrysaphius 701, 7181, 784. 

Chrysopolis 9894. 

Chrysostomus 749, 9706. 

Chrysus gBlachus 6452, 6454, 6461, 


6586 

Chunsbia 9159. 

Cilices 4009, 7718. 

Cil:cia 9861, 3310, 3584, 4200. 

Cissus 8484. 

Citzabis 9153. 

Claudiopolis 4666, 1657. 

Claudius 11, 215. 

Clemens 445. 

Coelesyria 1319. 

Coltonea 3907. 

Comana 680. 

Comani 6068, 6542, 6552, 9680. 

Commodua 143. 

Comneniade 5640. 

Constantinopolis 761, 775 913, 1788, 
1814, 2410, 2536, 2965, 3461, 3497, 
413, 4998. 

Constans Chlorus 267, 268, 277, 280, 
20 


— uns Constantini M. 401. Alius 

497. 

Constantinus IV, 1839, 1853, 1861, 
1885, 1890, 1960. 

— Aspietes 6066. 

— Basilii f. 2927. 

— Chliarenus 10178. 

— CT MM 4720,1750,1768,1823, 


— Ducas 3271, 3 

— Leonis fll. 3688. S105. 2709, 2747. 

— Lovites patriarcha 9848, 9969. 

— Magnue 293, 315, 825, 321, 345. 

— Magi f. 401. 

-- Michaelis Aogeli frater 7638. 

— Monomacbus 3096, 317. 

— Paphlago 2653. 

— Poi oDBatus 144, 8966. 

— Tichi fllius 9234, 0239. 

— 'Torrices 9434, 9439. 

Coustaptin, C. M. f. 404 

:outophreus 

Contostephanus Ducas 4935, 8436, 
8641, 10157. 

Corcyreea arx 4120. 

Corinthus 7279, 7285. 

Corradus 4408, 5830, 5848, 5854. 


1363 


Cosmas Attioue 10145. Hierosolymi- 
tea 10106. 
Cosmidium 6798, 10169. 
Cotyea arx 5005. 
Creta 1515, 2235, 2527, 2565. 
Crinitee 2381. 
Critzimus 8968, 8989. 
Crocs 8710. 
Cro 8987. 
67. 
Cucusos 9021. 
Cunsulatus 8530. 
Cyminas mons 7752. 
Cyprianus 192. 
Cyprus 3525, 5388, 5391, 5981, 5986, 
ι 


5991. 

Cypsella 6310, 6947. 

Cyriacus 9808. 

Cyrillianus 9597. . 

Cyrillus 742,6517. Alexandrinus 9700. 

Cyrus 772, T73. Amastridis presby- 
ter 9881. 

Cytorium 7535. 

Cyzicus 747, 1455, 1604, 3536, 9546, 
9708, 10175. 


D 


Daei 882. 

Dacibyzee 8313. 

Dalmatia 283, 3491, 7673. 

Damacrania 6664. 

Dandolus 6767, 7179, 7223. 

Daonium 7814. 

Daphnusia 9491, 9512. 

David 1176, 2833, 3715, 4154, 4581, 
5020. 5208, 5321. 

David Comnenes 1521, 7533. 

Deabolis 8091, 8608, 8729, 9387. 

Debeltum 6871, 6878, 6937. 

Debora 1887, 3185, 7896. 

Decius 189, 200. 

Demetrius Bulgarus 7698. 

Dem. martyr 5176, 5784, 1824. 

Dem. Theodori f. 8335. 

Dem. Tornices 8433, 8477 8513, 
8559. 

Demophilus 9645. 

Dermocaites 7424. 

Deure 9153. 

Dexiocrates, Gerocomii pref. 9846. 

Dicorus 1112. 

Didymotichum 7225, 7361, 17369,7846, 
8086, 9043, 9075, 10236. 

Didymus 1144, 9790. 

Diocletanus 251, 269. 

Diogenes 3932. 

Diomedes martyr, 2540. 

Dionyeus 161. 

Dioscorus 1013, 9720, 9729, 9775, 


893. 
Dioscurus 764, 823, 835, 911. 
Dium 8512. 
Doloicus, Plee& comes 6714. 
Domitianus 43. 
— patriarcha 9604. 
Doryleum 4319, 464. 
Dragotas 8491, 9000, 9015. 
Dyrrhachium 7687, 8601, 9114. 


E 


Echetos 1557, 5921, 5984. 
Edessa 9734, 9994, 3033, 3037. 
Eetion 7249. 
Ἐλαία, ἡ xat' Ἐλ. ἐχκλησία 9691. 
Eleutherius 9580. 
Eiias Thesbites 2580. 
Ἑλληνίων Yedupasa 2474. 
Epiphanius 97/1. 
Ephesu 9462, 9099. Τὸ ἐν Ἐφ. λη- 
στρικὸν συνέδριον 0721. 
Ephori monast. 5595. 
Ephraemuas 8908. 
Epicurus 2. 
Epidamnus 1047. 
Epirus 7559, 7636, 8600, 9499, 10391. 
Ericus Daudolue 6689. 
— S. Pauli comes 67183. 


INDEX IN, EPHRJEMIUM. 


Ericus vel Ernes, v. Erres. 

Erinnye 251, 965, 1648, 4982, 5057, 

Erres (Ericus) 7241, 7244, 7409, 7429, 
7618, T109, 7134, 8129. 

Esaias 1179. 

Evagrius 9649. 

Euchais, 9062. 

Eudocia 9762. 

Euboea 7316. 

Eudocia 713, 2512, 1297, 9289. 

— jrenes soror 8616. 

— Aune f. 7834. 

Eudoxia 671, 9684. 

Eudoxius 9640. 

Evergete monast. 7064. 

Eugeniota Chariton 10187. 

Eugenius 619, 623. 

Eulogia 9536. 

Euphemia 849, martyr 9599. 

Euphemius 9717. 

Euphrates 2993. 

Euphrosyne Ducrina 6283, 06293,6882, 
7105, 11326, 1065. 

Euripides 6641. 

Eurystheus 1350. 

Eusebius Nicomedensis 9625. 

Eustathius Epidauri presul 4748. 

— patriarcha 9651, 10077. 

— 'Theasalonices pr. 4790. 

Eustratius Garidas 10113, 

Evthymius,Sardium episc.2214, 2216. 

— Syncellus patriarcha 10039. 

Eutyches 823, 977, 9730, 9893. 

Euty vius 6518, patriarcha 9782, 9793, 


Eutza 8516. 


Felix 9580. 

Flandria v. Baldoinus. 
Flavianus 762, 824, 9711. 
Flavitas 9741. 

Florus 239. 


Franei 1711, 4941, 1946, 4958, 3565, 


3570, 6909, 7183, 8299. 
Francia 5916. 
Francochorium 3856. 


t 

Gabala 8141. 

Gubria Tropezanti tyrannus 3964. 

Galatia 1348. 

Galba 23. 

Galerius v. Maxim. 

Galesium 10302, 10313. 

Galienus, Valer. f. 212. 

Galitza 4231, 6449. 

Gallis 523, 593, 8301. 

Gallus 2091. 

Gangra 3895. 

Ganus 8196. 

Gedeon 7941. 

Gennadius 944, 9731. 

Genuenses v. Japuenses. 

Georgius Acropolitee 9140. 

— Cyprius 1781, 10334. 

— martyr 3160, 10260. 

— Muzalon 9058, 9300, 9310. 

— KXiphilinus 6024, 10225. 

Gerasimus 10383. 

Germanicia 9642. 

Germani 1947. 5976, 5987. Germani 
barbari 1712. 

Germanus 1602, 1690, 1704, 1787. 

— patriarcha 12254. 

— 'Jrinobi episc. 7180, 8580. 

— (Cyzicenus patr. 9896. 

Gizerichus 939. 

Glabas 8690. 

Goleamus 8699. 

Goliath 4125. 

Gordianus 176. 

Griecia 4324. 

Gratianus 534, 553, 555, 557, 560, 
884. 

Gregorius 655, 1709, 1956. Pho- 
ephorus Nyssen, 6519. 

Τρήγορος νοῦς θαυματοῦργος 180, 9655. 


1364 


H 


Hadrianus JElius 83, 110, 335. 

Hadrianus papa, 1935. 

Hadriapopolis 5878, 6938, 7209, 7369, 
7195, 8085, 8917, 8961, 10219. 

Hemus 5764, 5794, 6072, 7341, 8227. 

Halmyrus 7324. 

Harmela 6041. 

Harmatius 1016, 1019. 

Hebdomus 182. 

Hebrei 9, 102, 1329, 1373, 1668, 1684. 

Hebrus 8333, 8485, 8965, 9040. 

Hector 4066. 

Helena, mater C. M. 295, 316. 

Hellas 6591, 7235, 136]. 

Hellespontus 2198, 8482, S610. 

Heraclea 7534, 1819. 

Heraclius 1342, 1346, 1428. 

Heraclonaa 1422, 1494. 

Hercules 1348, 4058. 

Herculius 256. 

Hermes (Ἑρμοῦ φίλος) 10, 929, 437, 


Hermogenes rhetor 140. 
Herodes 1557. 
Hieracorphites 3801. 
Hierapolis 2176. 
Hieremias 4621. 
Hieroboam 2075. 
Hierosolyma 1397. 
Hispania 574. 
Homerus 1015. 
Honorius 659. 
Hunni, Turcarum gens 3127, 3847, 
9862, 4173, 4187. 
Hyacinthus monast. 7630. 
Hyaleas 8714. 


I 

Iatropolus 8930. 

Ibancus Mosus 6385, 6391, 6474, 
6500. 

Iberi 5856. 

Iberia 2336. 

Icaeia 2318, 2322, 9332. 

Iconium 3984, 4094, 4396, £405, 5963, 
T1516, 8456. 

Ida 1248. 

"IvxAtvot v: Angli. 

Ignatius patriarcha 10006, 10019. 

Ignatius 0. 

Ilias 1014, 1334, 6655. 

Illyrium 2984. 

Incer 2512. 

]ndi 3137, 5200, 5511. 

Irene 1853, 1885, 1899, 1933, 1960, 
1966. 3770, 6441, 6923, 7426. 

Irene Theodori f. 8335, 9290, Anne 

f. 7834, 2892, 8006. 

Isacius Angelus 5374, 5389,5403,5415, 
5429. 5447, 5454, 5473, 5030, 6645. 

— Comnenus 3223, 3327. 

— Cypri tyr, 5397, 5984, 6365. 

— Nestongi fr. Tarchaniotes 7987. 

Isaias 10388. 

]eauri 908, 961. Isauria 1669, 3995. 

Isdigerdes, rex Persarum 7 

Iges 8024. 

]emael 2246. 

Ismaelite 6915. 

Ister 4228, 3320, 3847, 3854, 4285, 
5801, 8226, 8303. 

Italia 405, 1949, 1962, 3971, 6402, 
6122, 8301. 

Itali 1951, 3558. 


Jj 
Jadana 6766. 
Jael 1857. 
Jannes 99993. 
Janueneee (Gennuenses) 8261. 
aphreus 8320. 
Jainatines,Peraidis princ. 1969, 7612, 
8456. 
Joannes Aeapis frater 3903. 
— Axuch 374i, 4950, 3751. 
— Beccus 10325. 








1365 


— Bulgarorum 7393, 7792. 

— Camaterus 6503, 10229. 

— Cappadox. patr. 9768, 10353. 

— Catacuzenus 8634. 

— Chrysostomus 674, 6517. 

— Comnenus 3695, 6557, 6576. 

— Cyprius Spyridonaces 6595, 6608. 

— Damascenus 1749. 

— Ducas 5461. 8714 D. VVatatzes 
7852. 

— Gabalas vide Gabalas. 

— Clycis 10378. 

— Heereticus 1601. 

— Levita 9891. 

— Moasorum pr. 6388, 6618, 7340. 

— Patriarcha 2415, 2424. 

— Scholasticus 9796. 

— Sionis rex 8138. 

— "Theodori f. 8335, 9267. 

— "Tzimisches 2818, 2861. 

— Rhodi princ. 8629. 

Joannitza, 6032. 

Jobus 12333. 

Josephus Bringa 2754. 

— Hebreus 9, 2040. 

— patriarcha 10300. 

Jonia 7743. 

Joannus 472. 

Judeus membris fractuseanatus 728. 

Judaica feroeia 36. 

Judas 2205. 

Julianus Didius 150. apost. 438, 
506. 

Jupiter 95. Jovis magi 349. 

Juatina 601. 

Justinianus 1123, 1469, 1522. — 

Justinianus 142. Thrax 108. Junior 


Juvenalis, episcopus 834. 


L 


Lacapa 23692. 

Lampetes 8707. 

Lampeacus 8142, 9055, 9072, 9435, 
1 


9440. 

Laodicea 3768, 3957. 

Larissa 3500, 7235, 7292, 8363, 8715. 

Lascarius 7417, 7632, 1716, 1739. 

Lascaris 8532. 

Latini 3598, 3974, 4339, 5181, 5573. 
5574, 5838, 6183, 6890. 

Laurentius 9592. 

Lazarus pietor 2309. Redivivus 2690. 

Lentiapnia 7420, 7511, 7974, 8518. 

Leo Armensis 2074, 2153, 9980, 
10009. 

— Basilii Filius 2605, 2615, 2633. 

— leaurus 1644, 1680, 1719, 9907. 

Leo II, 1828. III, 1936, 1961. 

— junior 949, 957. 

— Macelles 876, 951. 

— pipa 821, 8233. 

— Phoce frater 2760. 

— Sgurus 7275, 1291. 

— Synesius 5127. 

Leontina 905, 909. 

Leontius philosophus 712, al. 1501, 
4509, 1519, 1581. patriarcha 6007, 
10209. 

Lesbue 1990, 35392. 

Leucas 9127. 

Levunus 3900. 

Libycus 1827. 

Lichudes Constantinus 10099. 

Licinius 287, 306, 342. 

Lobitzo in Moesia 3252- 

Lobitzus 5893. 

Lombardi 7183. 

Longobardi 2386, 7561. 

Lopadium 3954, 3959, 5184, 7251, 
258, 1313. 

Loxias 0906. 

Lucas Chrysoberges 10180. 

Luma 4655. 

Lychnidas 8728. 

Lyria 814, 3991. 

Lydia 4081, 5910. 


INDEX IN EPHR/EMIUM. 


M 

Macedones 5198, 7357. 

Macedonia 408, 691, 2514, 239523, 
3539, 7672, 8081. 

Macedonicus 644, 649. 

Macedonius 9632, 9759. 

Macrinus 158.  Heteriarcha 7989, 
7995, 8649, 9200. 

Macroducas 5155. 

Madyta 8195. 

Meandrus 3784, 7387. 

Magdalene 2652. 

Magnentius 415, 417. 

Magnesia 199]. 

Mahumetus propheta 4775, 4782, 
4820, 4821. Persidis princ. 3135, 
3152. 

Maliasenus 8701. 

Mameea 165. 

Mamaltus 5230. 

Mana 2349. 

Manasse 2438. 

Mancaphas 5924. 

Manes 244. 

Mangane 5158. 

Mangani 3157, 10188. 

Maniaces 3030, 3111. 

Manichaei 247, 3650. 

Menuel 29601, 4026, 4033, 101, 4211, 
4315. 

— (outopheus 8317. 

— Lachanas 5128. 

— Lascaris 9050, 9134. 


. — Michaelis Angeli fr. 7638. 


— patriarcha 7724, 7851, 8859, 8922, 
10261, 10268. 

— Theodori frater 8064, 

— Comnenue 4601, 4668, 5366. 

Marcianus 794, 827, 866, 909, 

Marcus 9596. 2670. 

Margarites 9050, 9087. 

Maria Alamanna 7517. Anne f. 7834, 
8062, 8338. Asanie f. 3890, 8062, 
8338. βασιλίς 4850. 

— Isaaci uxor 7230. 

— Petri Latini f. 7706. 

— ἥ ιστοτόκος 136, 1883, 2384, 2652. 

— 'Iheodori f. 9291. 

Maritza 8199. 

Maronea 1815. 

Martina 1422. 

Martinus 1433. 

Mates 9152. 

Mauricius 1231, 1292, 1266, 9806. 

Maxentius 279, 289, 306, 308. 

Maximianus 251. pstr. 745, 9104. 

Maximinus 170, 269, 282. 

Maximus 173, 1493, 003, 613. pa- 
triarcha 7855, 10249. 

Mediolanum 036. 

Melangi 6360. 

Melangia 4077. 

Melenicum 8125, 8494, 8757. 

Meludium 5474. 

Mesembria 10358. 

Meteopicum 9534. 

Methodius 2214, 2918, 2307, 32435, 
8583, patr. 10000 

— Hyacinthi ccn. pref. 10264. 

Metrophanes 9605. 

Michael Archangelus 1084, 4694, 
7634, 1653, 1918. 

— Asanis f. 3890, 8338, 8826. 

— Autorianus, patr. Nic. 10240. 

Cerularius 10084. 

Calaphates 3064, 3087. 

— Choniates 7289. 

— Comnenus, Paleol. fr. 85723, 
9171. 

— Comneniades 8137, 8801. 

— Ephesi episcopus, 3438. 

— Epiri princeps 7958. 

— Iilyrii despota 8604, 8653, 9101, 
9159, 9219. 

— Ozitani εΦποῦ. preef. 10135. 

— Paleologus 8678, 8868, 9343. 

— parapinaces 3797. 


1366 


— Stiratiota 3211, 3227. 

— "Thessalicensium rhetor 4749. 

Milium 7129. 

Mitatum 6922. 

Mitylene 9257. 

Mocius 2661. 

Mesi 4008, 1584, 2057, 2461, 2898, 
2905, 39910, 5763, 5883, 1369, 
8278. 

Moglenus 3556. 

Montiferratum 6140, 6942. 

Mopsucrene 442. 

Mopsuestia 1145, 2711. 

Morotheodorus,Philadelph.pr. 7520. 

Mosaics& tabulae 1891. 

Moselus 1900, 1907. 

Moses 3817. 

Mosynopolis 5694, 7816. 

Murtzuphlus Ducas 7005, 72101,9302. 

Muse 10335. 

Muzalo Nicolaus Cyprius 10161. 

Myriocephalum 4403, 4423. 


N 
Nacolia 9988. 
Narses 1131. 
Nathan 2833. 
Nauplia 7280. 
Nautzapolis 9033. 


Navatus 194. 

Neapolis 9749, 9836. 

Nectarius 652, 673, 9864. 

Neocesarea 3962. 

Neocastrum 7756, 7759, 9052. 

Nero, 19, 54. 

Nestongus v. Andronicus. 

Nestor 4064. 

— vestarcha 3417. 

Neatorius 734, 743, 841, 9695. 

Nieea 1626, 1631, 1873, 3340, 3566, 
4906, 5081, 5091, 7465, 7638, 8874, 
9616, 9965, 10239. 

Nicephorus 1902, 1907. 

— Blemmydas 8933. 

— Botoniata 3420, 3426, 3441, 3456, 


464. 
ennius 3418. 3 

ichaelis despote f. 8655, 9108. 
— Ephesi episc. 9461, 10286. 
— Ó γενικὸς λογοθέτης 1978. 
— patriarcha 2027, 2041, 2195, 9975. 
— 'larchianotes 8227, 8455, 8672. 
Nicetae Muntanus 6003, 10203. 
— patriarcha 9931, 9970. 
Nicetiate 8814. 
Nicolaus Carabus 7015, 7025. 
— Chrysoberges 10067. 
— Manclabites 8496, 8735. 
— patriarcha 10034, 10120. 
Nicomedia 3843, 4910, 8311, 
Niphon 10368. 
Nireus 6333. 
Nistrium 3922. 
Nisus 6158, 6115. 
Numerianus 240. 
Nympheum 1146, 9065, 8609, 8820, 

44. 


0 


Ochyre 7421, 7511, 7151, 1991. 
Odrysum 111. 

Odyssea 1014. 

OEnseum 4859, 4871, 4880. 
Olympianus 9596. 

Onesimue 9578. 

Opsitius 4196. 

Orestias 6487, 7389, 7801, T958. 
Origenes 153, 161, 177, 193, 114, 


Ostrobum 8596, 8687. 
Otho 23 


Oxia 10136, 10138. 
P 
Peeones 3857, 4144, 4163, 7836, 8302, 


9096. 
Palestina 92, 178, 926, 1321, 1790, 
5944. 


9629. 


: 1361 


Pamphylia 3795. 

Papiutm 7314. 

Pannonia 502, 585. 

Pantemus 146. 

Paphlagonia 1318, 1320, 1364, 4882, 
4916, 4986, 1532, 7531, 9214, 9362. 

Pasgusa olus 3954. 

Patmos 48. 

Patra 9491. 

Patroclus 5767. 

Patzinace 3123. 

Paulus, apost. 361, 4759, 5600, 5632. 
atriarcha 9617. 9829, 9837. 
amosatensis 991. 

Pega. 6667, 7250, 80192. 
elagiua 7430, 7455 

ΜΗ 430, AM, 3185, 7669, 
8602, 9165, 9396. 

Peloponnesus 6592, 71236, 1361. 

Pentachira 4656. 

Pergamus 4261, 7159. 

Periclytus 3907. 

Peristitza 8967. 

Perperacium 8967. 

Pernicus 2918. 

Perse 210, 458, 2407, 3899, 3369, 
3781, 3951, 4962, 1481, &643, 4665, 
9538, etc. 

Persacmenii 3861, 3890. 

Persia 244, 480, 1294, 13106,1356, 1571, 
9119, 9122, etc. 

Pertinax 147. pontifex 9592. 

Petebinus {25 

Petraliphus 8309, 8437, 8698. 

Petrium 6827, 1016, 9600. 

Petronas 226, 266, 912. 

Petrus apost. 16, 361 5769, 5796, 5800, 
6226. mysarcha 6380. ᾿ 

— vir fortis 7242.Latinus 7676, 7690. 

— patriarcha 9605,9833. Cyprius 9939 

Peza 3922. 

Phaeton 4849. 

Pheeaces 41127. 

Phalaris 1557, 5292. 

Pharsala 8363. 

Phereb 3992 

Philadelphia 4638, 4636, 5913, 5917, 5956, 


Philea. 7051. 

Phileremus 8637. 

Philes Theodorus 93064. 

Phili Tape 1281. Bordanes 1564, 


Phili ppopolis 5880, 5951, 6168, 6182, 
6398, 6495, 7210, 7810. 
Philippus 182, frater regis Alam. 


— etri Latini f. 7105. 
Philomelium 3657, 4088, 5958. 
Pbilon Hebreeus 9. 

Philonidas 154. 

Phocas, episc. Philadelph. 8113. 
Phocas 1278, 1288, 1294, 1304, 1344. 
— Nicephorus 9159, 2765, 9835, 2838. 
Pheenices 1321, 1606, 9960, 3310. 
Photius 10016, 10021. 

Phrix: portus 9823. 

Phrygia 2187, 3784, 3991, 4064,4400, 


Pisani 6903, 6910. 

Pitheca 1082. 

Platamon 8363, 8597. 

Plato, monachus 2039. 

Plutarchus 9579. 

Poemanenum 7255, 7240, 7511,7916, 


Polycarpus 142, 9579. 

Polyeuctus patriarcha 2832, 10056. 

Pompianus 174. 

Pontus 3961, 9567. 

Prespa 8091, 8603. 

Presthlabi gemini 29106. 

Priamus 4075. 

Priapus, 161. 

Prilapus 6589, 7669, 8089, 8602,9025, 
9134, 9166, 9391. 

Principis insula 1939, 3080. 

Proclus 747, 752, 9101. 


INDEX IN EPHR/EMIUM. 


Preconnesus 2128, 10296. 
Propontia 49234, 5896, 6268, 6649. 6994. 
Prosacon 6456, 6461, 6411, 8516. 
Prota insula 3392. 

P 6081, 5092, 5132, 7260, 7401, 


Publius Balbinis 174. 
Pulcheria 704, 719, 791. 811, 860. 
Pyrrhus gpatriarcha 9820. 


Python 

R 
Raimundus 3571, 3912. 
Raulus 8432. 


Raul Joaunes 9416. 

Regina flumen 9079, 9093. 
Rhedestus 6198, 1814. 
Rhapsommutus 3596. 

Rhentine 8412. 

Rhodope 6620, 8030, 8126, 82271,8963, 


Rhodus 1610, 1611, 3522, 8626. 
Ricardus, Sicilie dux 5701. 
Robertus Italus 8490,3498,3501, 3508, 


— Petri f. 7105, 7720. 

Roma 16, 70, 218, 405, 821, 832,910, 
1707, 1961, 1935. 4045. 1959, 6139. 

Romaica sceptra 55. 

Romaies 801, 806, 1048, 2093, 2166, 
9487, 2781, 1499. 

Romanus Argyropulus. 
Rom. Constant. f. 2743, 2816. 

— Diogenes 3353. 

-— Lacapenus 2692, 2731. 

Rossi 2593. 

Rossicus exercitus 2845, 3120, 6548. 

Rossus 2770. 

Ruselius 9416. 

Ruetícius 934. 


S 


Sabellins, ο ρα 1λίος 204. 

Sabus 1519, 7528. 

Ἐν ατα ET 

Salamo 96, 2011. 

Samona 2657. 

Samos 3522, 6116. 

Sampson 7518, 9780. 

Samuel, princeps ἳ Bulg. 2902. 

Santalorenus 

Sardanapalua 160, 162, 2998. 

Sardica 2917, 3851, 4178, 4276. 

Satan 2, 9299, 9608. 

Saturnus 95. 

Sau! 3020. 

Savus flumen 41066, 4285. 

Sclavi 1472. 

Scopia 2916. 

Scopii 6172. 

Scuaterius Xyllas 9135. 

Scythae 541, 548, 503, 8248 25552,4396, 
179, 5185, 5817, 1346, 8 

Σχυθικὴ ἐρημία 542, 2897, 3808, 8339. 

Sebastiaui fratres 5294. 

Sedecion 0519. 

Selybria 7813. 

Semei 4562, 4581. 

Senucherimus 7805. 

Sergius palr. 9819, 10075. 

Serrz 5354, 5691, 1234, 7021, 7958, 
8489, 8983, 9035. 

Servia. 9114, 9147. 

Seth 5363. 

Severus (51, 4014, 9775. 
urus Corinthi tyr. 1595. 

Sicidites monachus 6501. 

Sicilia 1438, 3031, 6682. 

Sicilica classis A191, 5689. 

Siculi 5175. 

Silvester 367, 316, 

Simon magus 14. 

Sion 08, 3171, 714, 834, 926, 1369, 
1311, 3516, 4001, 4107, 5978, 6016. 

Sisinnius 732, 9690. patr. 10010. 

Sigyphua 4881. 

Smoleni 6602. 

Smyrna 142, 1160. 


1368 


Smyrnei 778. 

Solomonteum convivium 5662. 

Sophia 1164, 1212. 

Sophocles 6641. 

Sosandron monast. 7886, 9283, 9305, 
10385. 

Sosiua 9395. 

Soterichua Fonten 

Sezopolis 3796. 

Spartenus 8530. 

Stachys 9573. 

Stagyra 6258, 1810. 

Stanum 9395. 

Staridoli 8595. 

Stauracius 2026. 

Stenimachus 8966, 8983, 6496, 8510. 

Stephanus Triballorum priuc. T300. 
patr. 10023. 

— Atmasenus 10042. 
---Αγιορχ στ opopiens 5150,5165,5361, 
5612. mertyr monachus 1794. ᾽ 

Sthlabus 803 

Strategulus 8989, 9416. 

Strumitza 6453, 6614. 

Strymon 5691, BAM. 

Studium 2038, 3089, 3279, 9856. 

Stumpium 6158. 

Styppes Leo 10131. 

Styx 5060. 

Subleum 4380. 

Sultanus 4373. 

Syce 9595, 9742. 

Sylei lupus 1779, 9716, 9991. 

Synadenus 7988. 

Synchitici 1066. 

Syracuse 1439. 

στίς 1418, 1606, 1797, 3584, 3910, 


Byri 2716. 
Syri Cilices 2768. 


T 


Tacharii 8444, 8459, 0037. 
Tacitus 
Teneras Αἴδου 4429. 
Tancrediue, Sícilie& rex 6038. 
Tanisenanium 3899. 
Tarasius patr. 1561, 9962. 
'Tarchaniotes v. Ienacius. 
Tarsus 2771, 3904, 4201, 6053. 
Tauroscythee 5223, 5486, £493. 
Taurus 1105, 1311. 
Telchin 1264, 1643, 1921, 59220. 
Ternobus 7404. 
Thamor 8388, 8391, 8756. 
Thebee 7290. : 
Thecla, 3264. martyr. 9741. 
Theodora 1147, 2328, 2417, 2496, 
3093, 8194, 9989. 
Theodora Asauis f. 8338. 
8194, 9989. 
Theodorus Angelus 5119, 8027,8060, 
, 8394, 8658. 
— Comnenus 8133. 
— Calampacee 9138. 
— Irenicus 12246. 
-— Lascaris Ducas 8907, 9097. 
— Lascaris 6818, 6856, 7462, 7926, 
1945, 811]. 
— Latus, Sionis Patr. 6017. 


— -Hn us 603 
agnus 2350. 
— Maucaphas 7365. 
— Michaelis Ang. fr. 7638, 1659. 
— monachus 2039. 
— — Mopsgesti episc. 1144, 1791. 
νόδος 
atriarcha 9854. 
— Phila. lelphensis 5909. 
— Philes 85990. 
Theodosius, Sionis 10219. 
Theodosius 574, 500, 606, 622, 690, 
768. patr. 10191. 
Theod. exactor 1920. Cresar 1637. 
Theod. Atramyttenus 1636. . 
Theodotus Casiteras 0984. Melisse- 
nus patr. 10172. 


enus 4746. 
4. 








μ ο..'''.. ορ umo p we———————Àc€-«-— ” σποτ w-- 7 000€ 


1369. 


Theophanes 2132, 2140, 3308. 

Theophano 2645, 2745. 

Theophilus 2249, 3311, 33601, 2433, 

* 9291. 

Theophobus 2367. 

Theophylactus 10050. 

Thermopyle 7216. 

Theraites 2346. 

Thessalia 4810, 5738, 6590, 7671, 
33 


8033. 

Tbhessalonice 627, 2040, A788, 5172, 
5188, 5493, 5359, 5714, 5724, 5785, 
7546, 1819, 8562, 9020. 

Theudas, magus 14. 

Thomaitee 1889. 

Thomas 2219. parr. 9819, 9839. 

Thracesium thema 4083. 

Thracia 144, 408, 511,591, 881, 1246, 
1584, 1879, 2051, 3124, 3322. 

Thucritus 10904. 

Tiberius 1207, 1303. 

Tichus 9290. 

Timon 5236. 

Timotheus 9763. 

Tithonus 10264. 

Titus 9602. 

'Tornices Demetr. 8693, 8740. 

Tornicius 3117. 

Torusa 4204. 


ORDO RERUM QU/E IN HOC TOMO CONTINENTUR. 


Trajanopolis 7815. 

Trajanus 65. 

Trailes 4654. 

Triballarcha 6171. 

Tribalti 3835, 4131, 4180, 7666. 

Triaditza 5885, 6151. 

Trinobus 8275. 

Tripolis 3917. ad Meeandrum 8405. 

Tripsychus 5232. 

Troas 7255. 

Tryphon 10047. 

Turcse 3149, 3567, 9606, 3951, 4016, 
4075» 4089, 4530, 5124, 5025, 8143, 
90 


31. 
Tzachas Turca 35920. 
Tzapena 8966, 8990, 8510, 8985, 
9045, 9003. 
Tzibritza 4421. 
Tziritho 8532. 
Tzurulus 7377, 8248, 8307, 8612. 


U 


Ungri (Fannonii) 3248, 3250, 1282. 
Ungria 5151, 8338. 

Urbicius 1046. 

Uresie 4142. 

Urus Rossus 9095, 9099, 9927. 
Ustra 8966. 

Uzi 3319. 


1310 


V 


Valens 510, 526, 552, 562, 9652. 

Valentinianus 500, 558, 599, 618. 

Valerianus 208. 

Varangi 3452. 

Varna 6156, 6166, 6624. 

Vetatzes Ducas Joannes 7845, 8144, 
298. 

Venele 4321, 4336, 4341, 4346. 

Veneti 6904, 7179, 7183. 

Venetia 6689, 6711. 

Verenicum 7975. 

Verina 903, 971, 972. 

Vespasianus 26. 

Vetranio 441. 

Vitellius 23. 


Xanthia 6479, 8088. 
Xenolophus 684, 
Xiphilinus 4940, 4947, 10099. 


Z 
Zeno 906, 948, 961, 990, 996. 
Zeugminon 3850, 3858, 4167, 4251, 
4986. 
Zichni 8486. 
Zoe 3003, 3093, 3094. 
Zoilus 9591. 


Index ad Pachymeris duplicem Historiam exstat ad calcem tomi sequentis. 





ORDO RERUM 


QUAE IN HOC TOMO CONTINENTUR 


EPBREMIUS CHRONOGRAPHUS. 


Aug. Maii Praefatio. 9 
Ephremii Cesares. 11 
Patriarcharum C. P. eatalogus. 819 


THEOLEPTUS PHILADFLPHIENSIUM METRO- 
POLITA. 


Notitia. 379 


De abscondita operatione in Christo et profectu ia vita 
monastica ex Φιλοχαλίᾳ «ῶν ἱερῶν νηπτικῶν. 381 


Canticum compunctionis ex meditatione eterni | ης 


GFORGIUS PACHYMERFS. 
Notitia ez Leone Allatio de Georgiis. 407 
Notitia altera ex Fabric. Harles. tom. VII. 402 


Peíri l'ossini Soc. Jesu Dedicatio ad Urbanum ΥΠΙ[ 
summum Pontificem,in persona Georgii Pachymersm. | 425 


Petrus Possinus Leciori. 431 


Georgii Pachymeree Michael Paleologus, sive historia 
rerum & Michaele Paleologo ante imperium et in im- 
perio gestarum. 443 


Petri Possini S. J. Observationum  Pachymerianarum 
ad historíam rerum Michaelis Palsmologi libri tres. 995 


Liber primus. — Glossarium. 995 
Liber secundus. — Nota. 1085 
Liber lertius. — Chronologicus. 1119 


Appendix ad Observationes Pachymerianas. — Speci- 
men Sapientic Indorutn veterum. 1217 


, Prolegomenon I. — Historia deportationis ex India 
in Persidem libri eui titulus est: Specimen Sapientis 
Indorum veterum. 1219 


Prolegemenon ΠΠ. — Preefatio Simeonis Seth Grec! 
interpretis, qua tradit rationem hujus libri utiliter le- 
gendi. 1221 


Prolegomenon II]. — Prefatio Pertzois medici qui 
hunc librum e lingua Indica in Persicam eonvertit.1223 


Dissertatio Darabolice I. — Representat in Vestiga- 
lore artes ambitionis improbe, conciliantis et dirimen- 
tis inter alios gratiam a questom proprium eoque per 
omnia scelera grassantis. Obiter multa inseruntur alia 
varias vitte ac moralis doctrine partes informantia.1245 


Disser latio para?olica IJ. — Exprimit ingenium rei 
audacis et callidi in eludendo judicio, et demonstrat 
inutile ad extremum esse totum istud artificium. 1284 


Dissertatio parabolica ΠΠ. — Officia, praxim et fra- 
ctus vere amicitie declarat. 1293 


Dissertatio parabolica IV. — Varia demonstrat, Pri- 
mum : odii profundi et inveterati vim malignam ; deinde 
consiliorum delectum in periculis Reip. ; postea neces- 
eitatem arcani ad eorum successum ; preterea fidem 
veram ac charitatem civis ee pro patria devoventis : 
denique quanta pernicie credatur transfugis. 1301 


Dissertatio parabolica V. — Traducit stultitiam ϱο- 
rum qui assecuti quod optant, id elabi sibi e manibus 
sinunt: et, qui elapsi gravissimis periculis, denuo se 
iis offerunt. 1311 


Cisseríatio parnbolica VI. — Ludibrio exponit pre- 
festinationem otiosam longinqua et incerta, preoccu- 
pantiuu presentibus curis amplecti. 1319 


Dissertatio parabolíca VI]. — Pro scopo habet os- 
tendere quantum uxor prudens et fidus ac sapieus 
consiliarius utiles regi siut uad precavendas ineidias 
regno 8c capiti ejus perniciem struentes. 1321 


Dissertatio parabolica VIII. — — Cautiones priescribit 
lenendas in amicitiis quasstuosie, temporis solum et 
muatui usus causa contractis. 133 


1311 


Dissertatio parabolica IX. — Deterret & fidendo re- 
conciliationi gratie oblaie a principe quem gravisei- 
me quis leserit. 1333 

Dissertatio parabolica X. —  Versatur in explicandis 
fraudibus iusidiosissimis invidorum quibue innocentes 
et fidos regibus ministros pervertere conantur, indi- 
catis simul rationibus iis occurrendi, et vi veritatis ac 
eanctimonie omnes malitie conatus ad extremuin 
eluctantis. 1339 

Dissertatio parabolica Xl. — Quam turpe sit ingrati 
animi vitium in homine monstrat exemplo bestiarum, 
et ab eo deterret proposita ejus pena. 1345 


Disserlatio parabolica XIl. — Societatis similitudine 


ORDO RERUM QUJE IN HOC TOMO GONTINENTUR. 


13172 


fortnnee coalesceutis inter homines diversissimes sortis, 
exemplum proponit.Providentie consulentis hominibas 
curam beneficam declarat,et eam esse demonstrat opti- 
mum et certissimum fundamentum fl ducite bumaas.1347 


Disseriatio parabolicea XIII. — Docet vices squas 
rerum tterpa lege constitutas: unde conveniat non 
egre ferre cum quis que fecit, patitur. 1351 


Dissertatio parabolica XIV. — Tradit modum discer- 
neudi consilia utilia ab inanibus, qualia maxime sunt 
id suadentia tentare quod fieri nequit. 1353 


 Distertntio parabolica XV. — Castigat euriosum ἆο- 
siderium longinquarum et inulilium rerum. 1385 


FINIS TOMI CENTESIMI QUADRAGESIMI TERTII. 


: : j 3 Ü 0 Cgencti Amandi. — Ex Typis DESTENAY 





ο TS νο ς 
D^ES ΝΟΤ CIRCULATE 
Cu[SDE Tti LIBRARY 







Dan 


3 2044 073 502 585