Skip to main content

Full text of "Patrologiae cursus completus ; omnium SS patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum"

See other formats 


Google 


This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 


Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 


Usage guidelines 
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 


public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 





We also ask that you: 


-* Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individual 
personal, non-commercial purposes. 





and we request that you use these files for 


* Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 


-* Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 


* Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 






About Google Book Search 


Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 
a[nttp: //books . google. con/] 














.»- 


PATROLOGLE 


CURSUS COMPLETUS 


SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA, 


GUIMEN SS. ΡΗΤΗ, DOCTORUM. SCRIPTORUMQUE. EGULESUTICORUM 


SIVE LATINORUM, SIVE GRJECORUM, '! 


QUI AB £j VO APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII IIl (ANNO 1916) PRO LATINIS 
ET AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA (ANNO 1439) PRO GRAECIS FLORUERUNT 


RECUSIO CHRONOLOGICA 
OMNIUM QU.E EXSTITERE MONUMENTORUM CATIHOLIC.E TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIORA 
ECCLESLE SJECULA, 


JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM 
DILIGENTER CASTIGATA; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ; 
OMNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU/£ TRIBUS NOVISSIMIIS S/&CULIS DEBENTUR ABSOLUTAS 
DETECTIS AUCTA ; INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS 81VE TOMOS SIVE AUCTORES ALICUJUS 
MOMENTI SUBSEQUENTIBUS, DONATA; CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET 
TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATE- 

RIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO 
AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ; 

DUCENTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM SICUT ET OPERUM, ALPHABETICIS, CHRONOLOGICIS, 
STATISTICIS, SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM, DOGMATICUM, MORALE, 
LITURGICUM, CANONICUM, DISCIPLINARE HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA ΒΙΝΕ ULLA EXCEPTIONE ; 8ED ΡΒΕ- 
SERTIM DUOBUS INDICIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS, ALTERO SCILICET HERUM, qvo coNsULTO, 
QUIDQUNIDON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM 
OMISSO, IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO SCHIPTUHJZE 
SACR/E, EX QUO LECTORI COMPERIRE 8IT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPERUM 
SUORUM LOCIS SINGULOS 8INGULORUM LIBRORUM 8. SCRIPTUR/& VERSUS, A PRIMO 
GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTATI ΒΙΝΤ. 

EDITIO ACCURATISSIMA, CETERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS 
CHART.E£ QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS, TUM 
NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA 8IDIQUE IN TOTO PATROLOGLE DECURSU CONSTANTER 
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PRJESERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA 
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM, PRIMUM AUTEM 
IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET MSS. AD OMNES JETATES, LOCOS, LINGUAS FORMASQUE 
PERTINENTIBUS COADUNATORUM. 


SERIES GR/ECA, 
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE GRAECE 
A S. BARNABA AD BESSARIONEM 


ACQCURANTE J.-P. MIGNE, 


Bibliotheese Cleri universe 
SIVE 


CUBSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE  ECCLESIASTIC RAMOS EDITORE. 





PATROLOGLE GR.ECAE TOMUS CXL. 


NICETRE AMBO. GEORG. ACROPOLITA. THEOD. DUCAS. ALEXANDER PAPA IV. ALII. 
——— 9-0 ————— 


PARISIIS 


APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES 
IN VIA DICTA: AVENUE DU MAINE, 489, OLIM CHAUSSÉE DU MAINE, 121. 


1887 


TRADITIO CATHOLICA. 
SAECULUM XIII. ANNI 1903-1970. 


NIKHTA 


TOY XOQONIATOY 


TA EYPIZKOMENA IIANTA. 


NICET E CHONIAT.E 


OPERA OMNIA, 


NEG NON FRATRIS EJUS 


MICH. ACOMINATI CHONIAT/E 


ATHENIENSIS ARCHIEPISCOPI 





ους ΕΤΑΙΤΕΝ TULERUNT SCRIPTA VEL SCRIPTORUM FRAGMENTA ; 
INSUNT PRJETEREA 


GEORGI ACROPOLITZ ANNALES BYZANTINI 
ET ] 
ALEXANDRI PAP.E ΙΥ, THEODORI DUC/£ IMP. NICAENI, 
GERMAMNI II, NICEPHORI, ARSENII, CPOLITANORUM PATRIARCHARUM ; 
NICEPHORI CHUMNI, ΜΕΤΗΟΡΗ MOWAGH[ ο ο. τν: 


OPUSCULA, DIPLOMATA, EPISTOLE ; 3 


ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE:J-Pé MIGNE, 7.2. 131 i311 
BIBLIOTHEC/EE CLERI UNIVERSE, 


SIVE 


CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTICAE RAMOS EDITORE. 


———— "uam (9 () () e ———————— 
NICET4E TOMUS POSTERiOR. CAETERORUM TOMUS UNICUS. 
———————— ÁÁtásáaáÁÁb»-0-0-9-eu—m———————————————— 


PARISIIS 


^PUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES, 
IN VIA DICTA : AVENUE DU MAINE, 180, OLIM CHAUSSÉE DU MAINE, Avr. 


1887 





NICET/E CHONIAT E 


EX LIBRO VI 
THESAURI ORTHODOX/E FIDEI 


(Grece apud Maium, Spicil Rom. t. IV.) 


Περὶ Μαχεδονίου. 


υτεῦθεν dk τὸν περὶ τὸν πνευµατοµάχον Ma- X. 


ν τῷ λόγω δοῦναι ποοθέµενος ἀρχὴν, ἀναγ- 
καὶ ταῦτα, προδιπγήσασθαι οἴομαι, ὡς άξια 
στασθαι τοῖς φιλίστοοσι, μοδὲ τοῖς ῥηθησο- 
ἐπίκαν ἀσυναφῆ. ^O Ὑάρ τοι πολλὰ καὶ ἐν 
προσθεν δχλωθεὶς λόγοις Ἑλσέδιος ὁ Nuxoun- 
πάντα τρόπον τοῖς ὀρθοδόξοις ἀντιτιθέμενος, 
» μὲν ἐπεθούλευσεν, ὡς εἰρήκαμεν, Εὐσταθίῳ 
Φτιοχείας, καὶ χαθεῖλες τοῦτον éx διαθολῆς" 
t»dpou δι τοῦ τὺς Αλεξανδρείας μιτὰ μῆνας 
τῆς ὢν Χικαίαᾳα συνόδου πρὸς Θιὸν ἐκδημή- 
, διεδέξατο τὰ ποοξδρι ᾿Αβανασις. Ἐπει- 
t οὗν ὁ τοῦ Εὐσεθίου χορὸς δι ἐπιστολῶν 
αὐτὸν (v ἐς κοινωνιαν δέξηται τὸν ᾿Λρειον᾽ 
οὐχ tit ταῖς παραχλήσεσι. τοιόνδε τι µηχά- 
. Μελίιος ὁ τῆς Λύχων ἐπίσκοπος 0» ἐν 
: κατέχρωε σύνοδος, εχλείπων τὸν βίον, Ἰωάν- 
(& τῶν αὐτῷ συνήθων ἀνθ᾽ εαντοῦ πΧατέστη- 
ἔσκοπον παρὰ τὸ δόγμα τῶν ἐν Νιχαία. ToU; 
τὰ Ἰωάννου φρονοῦντας ὑπελθόντες οἱ περὶ Εὺ- 
, ἔπιισα, ᾿Αθανασίου κατηγοογσαι' καὶ χατηγὸ: 
ὡς οὐ κανοναῶς ἐχειροτονήθη, xal ὡς χιτωνίων 
φόρον Αἰγνπτίοις ἐπίόαλε, καὶ γύναιον ἔρθειρε, 
» χρατοῦντι ἐπιθουλεύων, Φιλουμένῳ τωὶ τῶν 
εῶν θεοαπόντων ἴἔπεμψε λάρνακα — xoutou, 
» ἐξ Αἰγύπτου σιτοποµπίαν ῥἐκώλωσε, καὶ 
ου τινὸς ἐκτεμὼν τὴν χεῖοα Ὑοητείας ἔνεκεν 


Διὰ ταῦτα τοίνυν ἐν Καισαρεία τῆς Παλαι- 
σύνοδον ὁ βασιλεὺς ἀβροισβΏναι προσέταξεν. 
σίον δὲ ἀναθαλλομενου, διὰ τὸν Εὐσέθιον τὸν 
ον τᾷδε ἐπισχοποῦντα φίλον εἶναι καὶ ου- 

Εὐσεδίω τῷ Νιωομηδείας, πάλιν οἱ Μελι- 
καττγόρτσαν αὐτοῦ ὡς μνστιχὸν ποτήριο» ἐν 
ιοεώτε συνέτρενε, καὶ ἐπισχοπικὸν καθεῖλε θρὸ- 
αἱ ἔτιοά τινα εἰργάσατο τῶν ἀπειρημένων. 
Ψε µτοίνυν ὁ µβασιλες iv Τύρῳ γινέσθαι 
y, xai Ὑενομµένης αὐτῆς, ᾿Λθανάσιος ἐνίχησε 
ράτος. Οἱ δὲ τῆς ἀληθείας ἐχθροὶ ἐπίσκοποι 
αὐτοῦ χατεφηφέσαντο' εἶτα xai εἰς τὸν Ma- 
ἔπεωναν, χώραν τινὰ τῆς ᾿Αλεξανδριίας 
2» Μαρείας τῆς λέμνης ἦσαν δὲ οἱ πεµ- 
Θέογνις ὅ Νικαίας, καὶ Μάρις ὁ Χαλκιδό- 
ὅωρος Περένθου ot Ἡρακλείας Νάρκισσος 
Ίος Οὐάλης Μούρσης, Οὐρσάχιος Lcyyudó- 
)1L. Ga. CXL. 


λ4 


De Macedonio. 


1. Jam de Macedonio, Spiritus sancti impugna- 
tore,sermonem incipere statuens,necessarium puto 
hec prius edisserere, tanquam digna que ab histo- 
ricis cognoscantur, nequeomnino ab iisquedicen- 
tur abhorrentia. Qui enim in prioribus sepius 
exhibitus est Eusebius Nicomedie episcopus, omni 
modo orthodoxis oppositus primo quidem insi- 
diatus est, ut diximus, Eustathio Antiocheno, et 
eum calumniis depressit; Alexandro autem Ale- 
xandrie episcopo quinto post Nicenam synodum 
mense ad Deum profecto, primam sedem accepit 
Athanasius. Tentaveruntautem Eusebii assecle illi 
persuadere utArium in communionem acciperet; 
cumautemillorum precibus non annuisset, aliquid 
tale machinati sunt. Melitius Lyciorum urbisepisco- 
pus, quem Nicena synodus damnavit vitam relin- 
quens, Joannem quemdam ex suis familiaribus pro 
se episcopum constituit contra Niczena: synodi de- 
cretum. Eos igitur qui pro Joanne stabant, circum- 
venientes Eusebiani, iis persuaserunt utaecusarent 
Athanasium, et revera eum accusaveruntquod non 
canonice ordinatus esset, quod .Egyptiis linearum 
tunicarum tributum imposuisset, quod muliercu- 
lam corrupisset, quod ad Philomenum quemdam 
ex regiis servis, imperatori insidiaturus, arcam 
auro refertam misisset, quod frumenti ex /Egypto 
transmissionem impedivisset, et Arsenii cujusdam 
manum magicis artibus resecuisset, 

2. Quamobrem Cesaream Palestine convenire 
concilium jussit imperator. Cum autem renuisset 
Athanius eo quod Eusebius Pamphili hujus urbis 
episcopus amicus et adjutor esset Eusebii Nicome: 
die, rursus Meletiani eum accusaverunt quod 
mysticum calicem Mareote contrivisset sedemque 
episcopalem evertisset et nonnullula alia facinora 
admisisset. Concessit igitur imperator synodum in 
urbe Tyro fieri, etea congregata, victoriam prie- 
stantissimam retulit Athanasius; inimiciautem veri- 
tatis episcopi eo magis eum damnavere; ac deinde 
Mareotam miserunt, in quamdam Alexandrie re- 
gionem que suum nomen 8 Marea palude duxit. 
Erant autem qui missi sunt Theognis Nice, Maris 
Chalcedonis, Theodorus Perinthi seu Heraclem, 
Narcissus Neroniadis, Vales Murse, Ursacius Sin- 
gedonis, Macedonius Mopsuestt; qui postquam de 

. 4 . 


u NICETAE CHONIATAE " 


sacro calice inquisierunt et de episcopalis sedis A vos, Μαχεδόνιος Μοψουεστίας, οἵ καὶ ζδχτήσαντες τὰ 


eversione, vera quidem pretermiserunt, falsa au- 
tem ipsi imaginati sunt, deposueruntque, ut cre- 
debant, Athanasium, ejus loco ipsum Arsenium 
accipientes. cujus manum amputatam esse dice- 
bant; qui prius Meletianorum superstitionis epis- 
copus tunc apudipsos ut Hypseletorum urbis epis- 
copus contra Athanasium subscripsit. 


3. Interea vero perfecto Hierosolymis templo 
prope eum ealvarii locum qui magnum testimo- 
nium vocatur, jussit imperator episcopos qui Tyri 
aderant Hierosolymam venire et hoc templum con- 
secrare. Tunc autem occasionem invenientes Aria- 
norum fautores tentaverunt ut Hierosolymis sy- 


nodus fleret et communio Ario et Euzoio conce- p 


deretur. Imperatori igitur illud per ipsius soro- 
rem Constantiam quemdamque hujus mulieris 
familiarem presbyterum arianum persuasere et 
curavere ut Arium Euzoiumque videret, quos 
postquam vidit censuitquefere ut Nicenos Patres 
credere, eos ad episcopos Hierosolymis congrega- 
tos misit, scribens ut de illis benignum ferretur 
suffragium, si recte credere viderentur. Occasio- 
nem igitur arripientes Ariani eos exceperunt, im- 
peratorique et universis episcopis scripsere eos 
orthodoxos esse. 

4. His ita actis, Athanasius Tyro fugiens Cons- 
tantinopolim venit ; cujus precibus annuens impe- 
rator dicentis se non juste damnatum esse, scripsit 
episcopis tunc Tyri congregatis ut ad ipsum de- 
scenderent, ut coram ipso Anathasii causa exami- 
naretur. Postquam igitur advenerunt, Eusebius 
Nicomedie contendebat justam in Athanasium 
latam esse sententiam ; testes prestitit Theognim 
et Marium et Theodorum et Valentem et Ursacium. 
Imperator autem sive crederet vera que dice- 
bantur, sive consentire suspicarelur episco- 
pos ut e medio tolleretur Athanasius, mandavit 
ut is Treverim abduceretur, que est urbs occiden- 
talium Gallorum ; abductusque est Athanasius ibi- 
que mansit usque ad mortem Constantini. 

5. Arius autem post habitam Hierosolymis sy- 
nodum in /£gyptum venit. Cum illo autem non 
communicante Alexandrinorum Ecclesia, rursum 
Constantinopolim rediit. Atque ita adimplele sunt 


sancti Alexandri preces. Post hec autem manifeste D 


coeperunt inpovare Eusebiani circa episcoporum 
Nice congregatorum expositionem et scripto con- 
substantiale rejicere. Synodum igitur Constanti. 
nopolim convenire curarunt, deposueruntque etin 
exilium mitti studuerunt consubstantialis ρταᾶ- 
cones, Ásclepium (4408 episcopum, Climatium 
Antaradi, alterum Climatium Palti, Ephrationem 
Balani Cyrum Berres&, Domnionem Sirmii, Ella- 
neum Tripolis, Arium Petrarum Paleoni, et Aste- 
rium Petraruin Arabic,Olympium .tni, Theodulum 
Trajanopolis, Vincentium Capue, Ephratam Agrip- 
pine, Eutropium Adrianopolis,cui successit Lucius, 


περὶ τῆς τοῦ μυστιχοῦ ποτηρίου συντριθῆς, xoi τῆς 
καθαιρέσεως τοῦ ἐπίαχοπικοῦ θρόνου, τὰ μῖν ἀληθή 
παρζλθον, ἐπλάσαντο Ói χαὶ αὐτοὶ τὰ ψευδῆ, καὶ 
καθήρησανιὼς ἐἑνόμισαν, ᾿Αθάνασιον δεξάµενοι καὶ 
αὐτὸν ᾿Αρσίένιον, οὗ ἔλεγον ἐκκεκόφθαι τὸν xüpe 
ὃς, πρότερον τῆς Μελιτιανῶν θρησκείας ἐπίσκοπες 
ὤν, τηνικαῦτα παρ) αὐτοῖς e τῆς Ὑψηλετητῶν ixi- 
σχκοπος πόλεως ὑπέγραψε κατὰ ᾿Αθανασίου. 

y. Ἐν τούτῳ Ó' ἐξεργασθέντος τοῦ ἐν Ἱεροσολύ 
µοις ναοῦ περὶ τὸν τοῦ κρανίου χῶρον oc μέγα 


προσαγοοεύιται µμαρτύριον, ἐχέλευσεν ὁ βασιλεὺς 
τοὺς 6i» Τύρῳ ὄννειλεγμινουνς ἐπισχόπους καταλα- 


θεῖν τὰ Ἱεροσολυμα, καὶ τὸν τοιοῦτον καθιερῶσαι 
ναόν. Τχνικαῦτα δὲ χαιρὸν εὑρόντες οἱ ἀρειανόφρο- 
νες ἑσπούδασαν iv Ἱεροσολύμοις «γενέσθαι σύνοδον, 
καὶ χουωνίας μεταδοῦναι "Apto καὶ Εὐδωῖω tiw. 
τες τοίνυν τὸν βασιλια διὰ τῆς ἐἑαντοῦ αδελφῦς 
Κωνσταντίας x«i τοῦ προσῳχειωμένον ταύτῃ πρ 
σθνυτέρον ἀρειανοῦ, παρεσκεύασαν αὐτὸν θεάσασθαι 
΄Αρειον xxi E25uiov, οὓς ἰδὼν καὶ ὑπολαθὼν παρα- 
πλοσίως τοῖς ἐν Νικαίᾳ δοξάξεω, ἔπεμψε πρὸς τοὺς 
ἐν Ἱεροσολύμοι συνελθόντας, γράψας φιλάνθρωπον 
ἐπ᾽ αὐτοῖς ἐνεχθῆναι ψῆφον, εἰ ὀρθῶς φανεῖν déEu- 
ζουτες' χαιρο” τοίνυν δραξάωενοι οἱ Αρειανοὶ ἐδέξαν- 
το τούτους, καὶ αὑτῷ βασιλεῖ xai τοῖς ἁπανταχοῦ 
ἐπισκόποις ἔγραφαν ὀρθοδόξους ὑπάρχιειν αὐτούς. 

δ. Τούτων οὕτω πραττοωένων, ᾿Αθανασιος x 
Τύρου φὺ ὧν εἰς Κωνσταντινούπολιυ ὦλθεν' οὗ τῆς 
δεήσεως ἀχούσας ὁ βασιλεὺς uà δικαίως χριθῆναι 
Ἀέγοντος, ἔγραγε τοῖς ἐν Τύρῳ συναθροισθεῖσι τὰ" 
νικαῦτα καταλαθεῖν πρὸς αὐτὸν, ὡς dv ἐπ ὄψισω 
αὐτοῦ δοχιαασβείη τὰ κατὰ Αθανασίου. Καταλα- 
όντων οὖν αὐτῶν, Εὐσίβιος ὁ Νιχομεδείας ἰσχυρίέ- 
ζετο Οιχαίαν την ἐπὶ ᾽Αθανάσιον γενέσθαι ψἀφο», 
µάρτνρας παρΏ γε Θίογνιν καὶ Mapty καὶ Θεόδωρον 
καὶ Οὐάλεντα καὶ Οὐοσάχιον. 'O δὲ βασιλεὺς εἴτε 
ἀλπηθῆ πιστεύσας ἐΐναι τὰ λεγομενα, εἴτε ὀμονούσειν 
ὑπονοέσας τοὺς ἐπισκόπους, tv' ἐκποδὼν «Ὑένοιτο 'AU«- 
νάσιος, προσέταττε ἀπηνεχθῆναι τοῦτον εἰς Τρίδεριν 
τῶν πρὸς δύσιν [αλατῶν, καὶ ὁ μὲν ἀπέχθς, καὶ ἦν 
ἔχεῖ έωςτῆς Κωνσταντίνου τελευτῆς. 

€. Ὁ δέ "Άρειος μιτὰ tà» ἐν Ἱεροσολύμοις Gi. 
νοδον, ἦκεν εἰς Αἴγυπτον gd) κχουωωνούσης dt αὐτῷ 
τῆς Αλεξανδρέων Ἐκκλησίας, tà) ἄνηλθεν εἰς Κων- 
σταντινούπολιν' xal ὁὕτως ἔργον ἐγένετο τῆς ὨἊΆλε. 
ξάνδρου τοῦ ἱεροῦ προσευχῦς. Μιτὰ δὲ ταντα νεωτι- 
ῥίξειν φανερῶς οἱ tpi Εὐσίθιον Ώρξαντο πιρὶ τὴν 
ἔχθεσιν τῶν t» Χιχαία συνελτλνθότων, καὶ εχθαλλειν 


ἐγγράφως τὸ ὀμοοῦσιον' σύνοδον οὖν ἀθροισθήναι 
παρασκενάσα»τες ἐν Κωνσταντινουπόλει ααβείλον 


xxt πεμφύήναι πρὸς ὑπερορίαν ἔσπενσαν τοὺς τοῦ 
ὀμοουσίου αύρυχας, ᾿Ασχληπᾶν ἐπίοχοπον Γαδες, 
καὶ Κλιμάτιον ᾿Ανταράδον, ἕτερον ᾖΚλιμάτιον Πολ- 
του, ᾿Εγρατίωνα  DBa)avíov, Κῦρον :Βιῤῥοίας, Δομ- 
νίωνα Σίρμίου, Ἑλλάνεον Τριπόλεως, Ἄρειον Πετρῶν 
τῆς Παλαιόνης, x«t ᾿Αστέριον ἹΠετρῶν τὸς "δρα: 
θίας, ᾿Ολύμπιον Αἴνου, Θιόδονλον Τραϊανονπόλεως, 
Βωκέντιον Καπύης, ᾿ἘΕγράταν ᾿Αγρικπέές, Εὖ- - 


ο... 


19 THESAURI LIB. VI. 14 


τοὀπιον Αοριανουπόλεως, οὗ διάδοχος, Aouxtoc, xax À εἰ imprimis Marcellum Ancyre deposuerunt. 


ἀτὶ πᾶσι τὸν gipnufvo) Mapxtiho τῆς 'A7xopxs 
χαθέρχσαν ' ὑπερωνῶς Jp ἐχαλέπαινον αὐτῶν, οἷα 
μήτε 4» τῇ κατὰ Φοινίκην συνόδῳ τοῖς Üm αὐτῶν 
ὀρεσθεῖσι κατὰ ᾿Αθανασίου συνθιµέωῳ, μῆτε τοῖς £y 
Ἱτοοσολύμοις ἐπὶ ᾿Αρείῳ, µήτε τῆς χαθιερὠώσεως τοῦ 
µεγάλον μαρτυρίου μµετασχόντι δι ἀποφυγὶν τῆς 
πρὸς αὐτοὺς Χοινωνίας * χαὶ ταῦτα μὶν ἔτι τοῦ 
prpxhou περιόντος Κωνσταντίνου. 

c. Τελευτέσαντος δι ἐχείου, καὶ τῆς ἀνὰ τὴν 
ἕω ῥασελείας εἰς Κωνστάντιον πιριστάσης, ἔσχε 
μᾶλλον ἐπίδοσιν τὰ τῶν ᾿Αρειανῶν: ὁ Ὑὰρ τοι πρι- 
sfü-spog ἐκεῖνος ὃν ἀρειανόφρονα ὄντα Κωνσταν- 
viva συνέστησεν Q2 αὐτοῦ ἀθελγὴ, Ὑέγονς xxt Κων- 
σταντίω αεχαρισµένος oix τὰς τοῦ 
διαθέκας ἀποζώσας αὕτω" σννήθης οὖν ἐντεῦθεν 
zxi τῇ Αασιλίδε γενόμενος x«i τοῖς ἐν δυνάωει θα- 
λαμτπόλοις εὐνούχοις, Gv» Εὐσέθιος ὁ ἐπαινέτης 
ρείον ποοειστύχει, σφόδρα συνεχρότει τοὺς ᾿Αρεία- 
νούς. Ἐν» τούτω δὲ Αθανάσιος ix τῶν Γαλλιὼν ἐπα- 
νᾶλβεν εἰς ᾽Αλεξάνδρειαν, ἐπιτρέψαντος αὐτῷ τὴν 
κάθοδον, x«i Ἱ]ράμματα δόντος ποὸς τοὺς ᾿Αλεξαν- 


Κωνσταντίνου 


Valde enim illi indignabantur, utpote qui neque 
in synodo apud Phoenices habita iis que contra 
Athanasium decrete sunt adheserit, neque iis 
quo Hierosolymis de Ario, neque magni testimo- 
nii consecrationi se admoverit, propter eorum 
communionis detestationem. Et hec quidem vi- 
vente adhuc Constantino Magno. 


6. lllo autem mortuo, et Orienti imperio ad 
Constantium deveniente, res Arianorum incre- 
mentum accepere. llle enim presbyter quem Arii 
partes tenentem Constantino ipsius soror conci- 
liaverat, fuit et Constantio charus, utpote qui illi 
Constantini testamentum detulerit. Inde igitur 


B imperatrici familiaris factus et eunuchis regii cu- 


biculi potentissimis, quibus preerat Eusebius, Arii 
fautor, Arianos fovebat. Interea vero Athanasius 
ex Galliis Alexandriam redierat, reditum illi per- 
mittente litterasque ad Alexandrinos dante Con- 
stantino Constantini Magni filio, qui ad occidentem 
Gallie imperabat. 


dpi; Κωνσταντίνν τοῦ ὁμωνύμου τῷ µε/άλω Κωνσταντίνῳ παιδὸς αὐτοῦ, ὃς Ίρχε τῶν πρὸς ἑσπέρον 


Tea». 

C. Κατὰ δι τοῦτον τὸν χρόνον Εὐσιθίον τοῦ 
φίλου τὸν βέον λιπόντος, διεδέξατο τὴν ἐν τῷ Και- 
σαοεία τῆς Παλαιστίνης ἐπισκόπήν ᾿Αχάχιος ' οὐκ 
di; µακοὼ dt xai Κωνσταντῖνος ὁ Βατιλεὺς, πὀλε- 


Παμ- 


7. Hoc autem tempore Eusebio Pamphili e vita 
profecto, Ciesares in Palestina episcopatum susce- 
pit Acacius. Nec longo post tempore Constantinus 
imperator qui proprio fratri Constanti bellum in- 


μον επαγαγὠν τῷ ἰδίῳ ἀδελφῷ Κώνσταντι, κτείνε- C dixerat, Aquileie ab ejus ducibus interficitur. 


ται παρὰ τῶν ἐχκιείνου στρατηγῶν ἐν Ακυλία. Τότε 
dt καὶ Αλεξάνδρου τοῦ Κωνσταντιουπόλεως τελευ- 
τέσαν-ος, προεθλήθησαν παρὰ pni» τῶν ᾿Αρειανῶν 
MaxsJowtoc, παρὰ δὲ τῶν ὀρθοδόξων Παῦλος, παρὰ 
"aut. τοῦ Νικομηδείας ἐπισχόπου Εὐσεβίονυ, καὶ 
Θιοδώρου τοῦ τὸν ἐν Θράχὴ 'Hpex)ta;, oig ὡς 
υτέτοσιν E χειροτονία διέφεριν. "Emi τούτοις οὖν 
ὀργισθεὶς Κωνστάντιος, παραγέγονεν tig Βνσάντιον, 
ἦν γὰρ ἀπόδτμος τηνικάδε, χαὶ σύνοδον χαθίσας, 
παρέδωχεν Εὐσιθίω τῷ Νικομηδείας τὸν Κωνσταν- 
τινθνπόλεως θρόνο», δεντέραν ταύτην μµιτατεθέντι 
µετάθισω' ἐπὶ τούτου συνηθροίσθησαν εἲς ᾽Αντιό- 
qux 7k» μεγάλην ἐνενήχοντα καὶ ἑπτὰ ἐπίσκοποι, 


Tunc autem et Alexandro Constantinopolitano 
mortuo, electi sunt ab Arianis Macedonius, ab or- 
thodoxis vero Paulus, contra mentem Nicomediwe 
episcopi Eusebii, et Theodori Heraclee in Thracia 
episcopi, ad quos ut vicinos pertinebat ordinatio. 
ldeo iratus Constantius Byzantium venit (tunc 
enim aberat) ; et synodo convocata Eusebio Nico- 
medensi Constantinopolitanum thronum tradidit 
qui hane secundam translationem accepit. Interea 
Antiochiam magnam convenere nonaginta septem 
episcopi, convenerunt autem ut recenter zmdifica- 
tam ecclesiam consecraturi, quam «edificare ince- 
perat Constantinus ; reipsa vero, ut eventus pro- 


ὦν εἶσι καὶ ot φερόµενοι κανόνες TOpow0rc«) δὲ D bavit, Nicrena decreta mutaturi. 


ποοφάσει uk» ἐπὶ καθιερώσει τῆς but νεουρ/ηθείσης ἐχκλησίας ἣν Zpbaco 


μα , ^ - κ « -”, 
μεν οὐοὐοµει Νωνσταντινὸς, 


ἔξειρ(άσατο δε Κωνστάντιος: ὡς δὲ τὸ ἀποθὰν ἴδειξεν ἐπὶ µεταποιήσει τῶν ἐν Νιχαία δοξάντων. 


x. ἨἩγοῦντο óÓt& τῆς συνόδου ταύτης Εὐσέθιος 
Κμωζταντωὀνπόλεως ὁ ἀπὸ Νιχομηδείας μιτατιθεὶς, 
'Axxxte; Καισαρείας τῆς χατὰ Παλαιστίνην, Πα- 
τρόφελος Σκυθοπόλως, Θιόδωρος Πειοίνθου, Εὐδό- 
ξιος Γερμανιχείας, Διαύσιος Καισαριίας Καππαδο- 
πίας, καὶ Γεώργιος Λαοδιχείας τῆς παρὰ Σύρους" 
Μεξιμος dt ὁ μιτὰ λακάριον Ἱεροσολύμων ἐπίσκο- 
zwg εγονὼς ἐπίτηδες ἄπο-φυγε ταύτην τὴν σύνοδον, 
πεταμελόμενος καθότι ἀπατηθεὶς ἐγένετο σύμψχφος 
τοῖς ᾿Αθανάσιον καθιλοῦσω iv Τύρῳ. Ὑπὸ τούτων 
εν τῶν ἐν ᾿Αντιοχεία συνεληλυθότων πρὸς τῇ δια- 
ετροφξ τοῦ ὁόγματος ᾿Αθανασίου χαταψηφισαμύω», 
εμιζ ήθη ᾿Αλεξανδριιας ἰπίσχοπος Εὐσίθιος ὁ εξ 


8. Ducebant autem hanc synodum Eusebius 
Constantinopolitanus qui Nicomedia translatus 
fuerat, Acacius Ciesaree in Palestina, Patrophilus 
Scythopolis, Theodorus Perinthi, Eudoxius Ger- 
manicis, Diausius Cesarem in Cappadocia, et 
Georgius Laodices: apud Syros. Maximus qui post 
Macarium Hierosolym:e episcopus factus erat, de 
industria synodum vitaverat; eum enim poanite- 
bat quod deceptus suffragium tulisset cum iis qui 
Tyri Anathasium deposuerant. Ab iis qui igitur 
Antiochise conversabantur et prieter dogmatis per- 
versionem Athanasium condemnaverant, electus 
est Alexandrie episcopus Eusebius, Edessa, 


19 


NICET.ÉE CHONIAT.E 


Osroenorum urbe oriundus, factus vero deinceps A Ἔδέσσης μὶν τῆς ᾿Ὀσροηνῶν ὑπάρχων, γενόμενος dt 


Emesi episcopus, qui parlem astronornie auugu- 
ralem dictam exercuisse arguebatur. Recusahnte 
vero Alexandriam Eusebio, suflectus est Grego- 
rius Tarbe episcopus, qua de re indignantes 
Alexandrini, ecclesiam Dionysii hujus urbis epi- 
scopi nomine dictam incenderunt ; et Athanasius 
quidem fugiens Romam venit. 


9. Paulo post mortuo Eusebio, contenderunt 
rursum de Constantinopoli Paulus et Macedonius. 
Quod ubi cognovit Constantius Antiochic, Hermo- 
geni exercitus duci qui in Thraciam missus erat, 
mandavit, ut iter pergeret ad expellendum Pau- 
]um ex ecclesia. Cum illuc advenisset, militarique 
manu uteretur, insurrexit populus, eumque ra- 
ptatum interfecerunt. De eo certior factus Con- 
stantius, Constantinopolim venit, et Paulum qui- 
dem expulii, urbem vero punivit, frumenti eam 
quod pater praestabat, quadraginta mensurarum 
milibus et ultra eam privavit. Octoginta enim 
milia prius dabantur civibus singulis annis ex 
tributis .Egyptiaco populo impositis. Macedonium 
autem non slatim urbis episcopum fecit ; sed sivit 
illum adversus Paulum in predicta ecclesia con- 
cium facere in qua et ordinatus est; atque ita 
ipse Antiochiam reversus est; Paulus vero Romam 
descendit. 


10. Ea vero que Alexandrie facta sunt uliter 
narrat Theodoretus. Dicit enim Gregorium post 
Athanasii fugam episcopatum gessisse usque 
ad Sardice habitam synodum. Post hanc autem 
synodum Gregorium ab Alexandrinis depositum 
esse, rediisse tunc Athanasium in propriam se- 
dem per Constantis litteras, qui tunc Rom:e regna- 
bat. Postquam autem Constans mortuus fuit, 
rursum fugisse Athanasium, et electum esse ab 
Arianis Georgium Cappadocem, eumque sexcenta 
mala Athanasii fautoribus machinatum esse, in 
exsiliumque ruisisse nonnullos /Egypti Lybireque 
episcopos, Caium Para'tonii, Agathum Phragonis 
et parlis Elearchire Agypti, Ammonium Pachne- 
munis et reliqua» Elearchii partis, Agathodiemo- 
nem Schede et Menelaiti, Dracontium Hermopolis 


B 


C 


minoris, Adelphium Onuphis, Paphnutium Sais, D 


cujus meminit magnus Athanasius in sua de ipsius 
fuga Apologia; et preter illos alterum Ammo- 
nium, Moium, Philonem, Hermem, Plinium, Psene- 
sitim, Agamphum, Marcum, Nilammonem, Mar- 
cum alterum, Athenodorum, et presbyleros Hiera- 
cem et Dioscorum. Atque ita quidem Theodoretus. 
Socrates autem et Sozomenus narrant Arianos sta- 
tim post Pauli expulsionem et reditum imperato- 
ris Antiochiam, deposuisse Gregorium tanquam 
Alexandrinis non gratum et negligeatem proprii 
doginatis propugnationem ; cujus in locum Ge- 
orgium misere qui ex Cappadocia oriundus, 
Bibi fatiam in Ariana superstitione acquisiverat. 


ὕστεοον Ἐμέσης ἐπίσκοπος, ὃς καὶ διεθάλλετο &cxsic- 
θαι τῆς ἀστρονομίας τὸ ἀποτελεσματικὸν καλούμενον 
µέρος" παραἰτησαμένου δὲ τοῦ Εὐσιθίον τὴν Λλε- 
ξάνδρειαν, ἐπετράπη ὁ Γρηγόριος τῶν Ταρθασθινῶν, 
ip! ᾧ χαλεπύναντες οἱ ᾽Αλιξανδρεῖς, τὸν ὁμώνυμην 
Διονυσίου τοῦ -ᾖδε ἐπισχοπήσαντο, ἐχκλησίαν ἐνέπρη- 
σαν * καὶ ᾿Αθωάσιος μὲν φυγὼν sis Ῥώμιην ἀφίκιτο. 

0. Μετ) οὐ ποὺ δὲ τελευτέσαντος Εὐσεθίου, ἁντε- 
ποιήσαντο πάλι τῶν Κωνσταντιουπόλεως Παῦλες 
x«i Μαχεδόνιος. Κωνστάντιος di, τοῦτο μαθὼν b 
᾽Αντιοχεία, ἐπέτριψεν Ἑρμογέει τῷ στατολάτῃ 
πρὸς τὰ Θράχια πιμπομέῳ µέρο, ὁδοῦ πάρεργον 
ποιῆσαι τὸ ἐξωθῆσαι Παυλον τῦς ἐκχλησίας . οὗ πα- 
Ρα/ενομένον x«i στρατιωτικῇ Χειρὶ χροσαµδου, 
ἑστασίασε τὸ πλῆθος, x«l αὐτὸν σύραντες ἀπίχτει- 
ναν. Πνθόμενος δὲ τὸ «γεγονὸς Κωνστάντιος, χκατέ- 
λαθε τήν Κωνσταντινούπολι καὶ τὸν μὲν Παῦλον 
ἐξήλασε, τὴν O& πόλιν ἐνημίωσεν, ἀφελὼν τοῦ σιτη- 
ῥρεσίον τοῦ παρασχεθέντος ὑπὸ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ 
ὑπὲρ τὰς τέσσαρας µυριάδας' ὀκτὼ γὰρ ἐγγὺς µν- 
ριάδες ἐχορπγοῦντο πρότερον σίτου τοῖς πολίταις 
ἑκάστου ἔτους ἐκ τῶν κχομιζομένων ἀπ Αἰγύπτον 
τῷ OX φόρων. Μακεδόνιον δὲ τῆς πόλεως τέως 
ἐπίσκοπον οὐκ ἐποίησω, 0)) εἴασεν αὐτὸν iv τὸ 
Àegouévr ἐπὶ Παῦλον ἐχκλησία σννάγειν, ἐν ᾗ καὶ 
ἐχειροτονήθη ' x«i οὕτως αὐτὸς μὶν ἀνέζευξε εἰς 
Αντιόχεια» * Παῦλος δὲ τὴν Ῥώμὴην κατέλαθεν. 

c. Περὶ δὲ τῶν κατ ᾽Αλεξάνδρειαν συμθεβηχότων 
Θεοδώριτος ut» ἄλλως ἱστορε. Φχαὶ γὰρ μµιτὰ τὴν 
᾿Αθανασίου φυγὰν ἐπισχοπᾶσαι Γρηγόριου ἄχρι τᾶς ly 
Σαρδιχκῇ συνόδον, μετὰ δὲ τὴν σύνοδον ταύτην, τὸν μὲν 
ρηγοριον ἀναιρίθῆναι παρὰ τῶν ᾽Αλεξανδρίων, ἔπα- 
νελθεῖν δὲ πάλιν τὸν ᾿Αθανάσιον εἰς τὸν οἴχεῖον θρόνον 
διὰγραμμάτων Κώνσταντος τοῦ ἐν Ῥώμν βασιλεύον- 
τος. Ἐπεὶ ὃν Κώνστας ἐτελεύτησιεν, αὖθις φυγεῖν 
᾿Αθανάσοι, xxi προρερλξσθαι παρ τῶν ᾽Λοειανῶν 
Γεώργιον τὸν Καππαδὀχαην, µνυρία χαχὰ τοῖς τὰ 
Αθανασίου φρονοῦσιν ἐνδείξασθαι, καὶ τινας τῶν 
ἀπ᾿ Aiyóntow καὶ Aun; ἐπισκόπων ἑξορίααι, Γαΐου 
Παραιτονίου, ΄Αγαθο» Φοαγώνεως xai µέρους Ἔλεαρ- 
χίας τᾶς Λιγύπτον, ᾽Αμμώνιον Παχνεμούνεως xml 
τοῦ Ἀοιποῦ µέρονς τῆς ᾿Ελιαρχίας, ᾽Αγαθοδαίµονα 
Σχεδέας καὶ Μενελαίτου, Δραχόντιο Ἑρμουπόλεως 
μαρᾶς, ᾿Αδέλφιο ᾿Ονούφιως, Παφνούτιον Σάεως, 
ὦν καὶ ὁ µέγας ᾽Αθανάσιος ἐν τῇ ὑπὶρ τῆς φυγὺς 
αὐτοῦ ἀπολογία µέµνηται' xal πρὸς τούτοις 'Áp- 
μώνιον ἕτερον, Μωϊον, Φίλωνα, Ἑομῦν, Πλενιον, 
Ψενέσιρω, ᾿Αγαμγον, Μάρχον, Νειλάμμωνα, Μάρ- 
κον ἕτερον, ᾿Αθενόδωρον, xoi πρεσθυτέρους Ἱέραχα 
καὶ Διόσχορον. Οὕτως piv οὖν Θιοδώριτος» Σωκρά- 
της Ot xai Σωδόμενός φασιν ὅτι εὖὐθὺς μετὰ τὸ 
ἐκθληθῆναι Παῦλον, καὶ ἀναζεῦξαι Κωνστάντιον εἰς 
᾽Αντιόχειαν , οἱ ἀρειανίοντες µιτέστησαν ἐκ τῆς 
᾽Αλεξανδρειας Tpryópiov, ὡς οὔτε ᾿Αλεξανδρεῦσι 
καταθύμιον, καὶ ὡς psi] πρὸς σύστασιν τοῦ οἰχείου 
δόγματος: ἀωτὶ δὲ τούτου, Γεώργιο ἔπεμψαν, ὃς 
ix Καππαδοχίας piv ὠώρμᾶτο, δόξαν di περὶ τὸν 
ἀρειανὴν θρησχείαν ἐχέκτοτοι 


PU" 


6 


τα THESAURI LIB. VI 18 


ex, Ἐν τούτω δὲ τὴν ᾿Ῥώμην, o; ἔφαμε, x«- A 11. Inlerea autem Romam, ut diximus, vene- 
σέκαξο» ᾿Αθανάσιος x«i Παῦλος, «72x χαι Μάρχε — rant AthanasiusetPaulus,sed et Marcellus Ancyrao, 
jo; ὁ ᾿Αγκύοας, χαὶ Ασκλιπᾶς ὁ «&$n;, ὃν οἱ οἱ Asclepius Gazre quem Ariani deposuerant, falso 
ἸΑοειανοι, διαθαλόντες ὡς θυσιαττήριον καταστρέ- | eum criminantes quod aram evertisset, et cujus 
φαντα, καθεῖλον, xai &vt' αὐτοῦ Κεντιανὸν ἔχειοο- — loco Centianum ordinaverant; ac prater illos Lu- 
τόνχσαν πρὸς δε x«i Λούχιος 0 ᾿Αδοιανουπύλεως — cius Adrianopolis alio crimine accusatus. Rome 
bx! xe τινὶ χατχγορηθείς. Ὁ δὲ Ρώμης ἐπίσκο- — vero episcopus Julius cos fidei Niewns consen- 
τος ᾿Ιούλιος, ὁμονοούῦντας τούτους εὐρὼν τῇ 6» Νι-  lientes inveniens in suam communionem admisit, 
xxix συνὀδῶ, ti; Χοινωνίαν προσήκατο, x«i roig atque omnibus Orientis episcopis scripsit ut iis 
&x& τὸν "Eo πᾶσιν ἐπισχόποις ἔγοαφεν ἀποθοῦναι — proprias sedes redderent, mitterentque dicta die 
μὲν αὐτοῖς τοὺς ἰδίους θρύνους, πέμγαι δέ τινας — quieos probarent juste depositos esse. Mis litteris 
ες ῥᾳητὲν Ἠμέραν τοὺς ἐλέγξοντας αὐτοὺς δικαίως  cConfidentes Athanasii fautores receperunt singuli 
Μδέικµένους, Τούτοις θαῤῥήσάντες τοῖς Ὑράμμα- proprias sedes. Qui autem has litteras accepere, 
fo oi ἀαφὶ τὸν ᾿ΑἈθανάσιον, ἕἔχαστος τὸν ἑαυτοῦ — tegre tulerunt; convenientesque Antiochiam, Julio 
zz-ihgÓs θρόνον. Οἱ δὲ τὰς ἐπιστολὰς δεξάµενι, responderunt non oportere ab illo regi Orientis 
gmumeg Όνεγχκαν ^ xoi σνλλεγέντες, εἰς Αντιόχειαν, B episcopos, si quos ex ecclesiis vellent expellere ; 
Ἰουλίῳ μὲν ἀντέγραψαν ὡς ο) δεῖ κανονίδεσθαι — quia neque Orienlis episcopi restiterint, quando 
*20' αὐτοῦ τοὺς τῆς ᾿Ανοτολῆς ἐπισκόπους, εἰ βού- | Novatumexpulere Occidentisepiscopi.Constantium 
λοωτὸ τινας ἐξιλαύνειν τῶν ἐκκλησιῶν, ὅτι µηδὲ — autem excitaverunt in Athanasium et Paulum ; 
οἳ τᾶς ᾽Ανατολῆς ἀντεῖπον, ὅτε Νανάτον ἐξήλασαν ot isque Antiochia scripsit ad Constantinopolis prxe- 
τῖς Δύσεως. Κωνστάντιο δὲ παθώτρυναν κατὰ — feclum Philippum, ut Paulum quidem ex urbe 
Αθανασίου xai Παύλου * καὶ ὃς ἔγοαψεν ἀπ 'Av-  pelleret, Macedonio autem traderet ecclesiam. 
τιοχείας τῷ ixxoye Κωνσταντυουπόλίως Φιλίππῳ — Paulus igitur statim expulsus est. Philippus vero 
Παῦλον μὲν ἔξιλεσαι τῆς πόλεως Moxidovio δὲ — ad ecclesiam eveclus est, consedentem in curru 
zaozdoj»mt τὸν ixxÀngíxv* ὁ μὶν οὖν Παῦλος s2- — Macedonium habens; quos sequebatur militaris 
62; ἐξκλαθς Φίλιππος Ü' ἐπὶ τὸν ἐχκλησίαν ἠπεί- manus gladiisarmata. Cum autem ingens adesset 
159, σύνθρονον ἐπὶ τοῦ ὀχήματος ἔχων τὸν Μαχε multitudo neque priefecto et Macedonio iter pre- 
δόνιον - παρείπετο δὲ τούτοῖς καὶ χεὶο στρατιωτιὺ — berent, crediderunt milites velle turbam resistere ; 
ξιφέοςς  πλέθους δε πολλοῦ παρόντο, x«t τῷ multosque gladiis interfecerunt, multi autem alii 
ἱπάρχω xzà τῷ Meuudovío παρὀδον pi Ὑινομένης, ab aliis conculcati sunt. Mortui sunt, ut dicitur, 
ὑκίαξον oi στρατιῶται τοὺς ὄχλους ἀνθέστασθαι * ,, quasi tria millia centum et quinquaginta. Tali 
zai λοιπὸν πολλοὺς uk» αὐτοὶ τοῖς ξίφῖσιν ἀνεῖλον, — igitur successu Macedonius a pr:fecto in episco- 
πολλοὶ dt xat ὑπ ἀλλήλων συνεπατήθησοω * καὶ pali sede constitutus est. 
ἀπέθανον», ὡς λέγεται, πεοὶ τοὺς ἐχατὸν καὶ πιεντήκοντα χαὶ τοισχιλίνς. "Emi τοιούτοις pi» οὗν κχατορ- 
θώμασι Ἰλακεδόνως παρὰ τοῦ ἐπάρχου ἐνεθρονίσθη. 
t9'. Αθανάσιο δὲ τῶν ἐπιθονυλὴν Κωνσταντίου 12. Athanasius autem Constantii insidias formi- 
δείσας, θᾳράτῳ γὰρ ζημιοῦν αὐτὸν Ὠπείλησεν, sig  dans(eienim mortem minatuserat) Romam abiit.Et 
TE» Peur» αγίχετο καὶ Παῦλος sig τὴν Θεσσα- Paulus Thessalonicam delatus, unde proavi orti 
λονέχχν ἀπειχθεὶς, ὅθεν xai τοὺς προγόνους ἔχειν — dicebantur, cum Orientem relinquendi permissio- 
ελέγετο, καὶ τὸν μὲ "Eo φεύγει ἐπιτραπεὶς Ἰλλν- nem accepisset, neque Illyricum et quie ultra est 
ρικῆς δε καὶ τῆς ἐπέχενα γῆς ἐπιθαίνειν οὗ χωλν- regionem petere prohiberetur, Corinthum se pro- 
θες, απαέρειν εἰς Κόριθον προεφασίσατο, xai τὰν  ficisci pretexuit, Romamque et ipse venit. Cum 
Poux? κατείληφε καὶ a)-ég. ᾿Αναδιδάξαντος o)» — autem Julius monuisset imperatorem Constantem 
Ἱοναίου τὸν βασιλέα Κώνσταντα τὰ περὶ αὐτῶν de eorum conditione, scripsit ille ad imperatorem 
Fjompt» ἔἐκεῖνος τῷ βασιλεῖ Κωνστατίῳ πίμγαι D Constantium ut episcopos mitteret qui eorum de- 
τιὰς τών ἐπισκόπων ἀπολογησομίνους περὶ τῆς positionem defenderent. Missi sunt igitur Narcis- 
τούτων xzÜciícte;. ᾿Επέμφθησαν οὖν ἹΝάρχισπος  suslrenopolis, Theodorus lleracleie, Maris Chalce- 
Ειρτοονπύλεως, Θεόδωρος ó Ἡρακλεας, Μάοις ó — donis et Marcus Arethusee ; qui quidem a seipsis 
Χαλκτδόνος, xai Ἠάρχος ὁ ᾿Αρεθούσης ' oi τήν μὲν — Antiochie expositam fidem celavere,alteram autem 
ἓν Avrttoyiix παρ) αὐτῶν ἐκτεβεῖσαν ἀπέχουψαν — struxeruntomnino Nicenie repugnantem.Eamque 
πίστω, ἑ-έραν d ἐκάττυσαν ἀπάδουσαν ὅλως tí iv postquam imperatori Constanti tradidere neque 
Χωαία * καὶ ταύτην τῷ βασιλεῖ Κώσταντι διδωκό- | quidquam eorumque volebant perfecissent,reversi 
τε, καὶ πιρὶ ὧν ἐξούλοντο μηδὲν ἀνύσαντες  ὑπέ κουπί nihil operati. Post autem tres annos,Orientis 
στοξγαν ἁπρακτοι. Μιτὰ δὲ τριιτῆ χρόνον ἑτέρανοἱ — episcopi alteram composuerunt fidem quam µα- 
τὲς "Ee συν-άξαντες πίστιν, $5 καὶ µακρόστιχον αρόστιχον ἔκθεσιν (longi ordinis expositionem) no- 
ἔχθεσιν ὠνόμασαν, ἔπεμψαν τοῖς ἀνὰ τὴν Δύσιν δι — minavere, eamque ad Occidentis episcopos misere 
Εὐδοξίου τοῦ ᾖΓερμανιχείας καὶ Μακιδονίόυ τοῦ per Eudoxium Germanicie et Macedonium Mop- 
Ἡορονεστίας, ἐν T μνέµην μὶν οὐσίας οὐκ ἐποιή-  suestie;inquaquidemnullam de Dei essentia men- 
ππωτο Θεοῦ, ἀπεκήρυξαν ds τοὺς ἐξ οὐκ ὄντων λέ- lionem faciebant, excommunicabant autem eos 


19 NICETAE CHONITAE 4 


αν 


qui dicebant Filium Dei esse de nihilo, ac fuisse À γοντας τὸν Yíóv τοῦ θεοῦ, χαὶ ὅτι ἦν ὅτε οὐκ ὧν : - 


tempus quando non erat ; preeterea et Sabellianos, 
quos nominant Romani Patropassimos, utpote 
Patrem cum Filio et Spiritu sancto confundentes, 
et nunc quidem eum Patrem, nunc Filium, nunc 
Spiritum sanctum appellantes. Promiscue enim et 
indiscrete Romana lingua dicitur passim. Cum 
autem hanc fidem non recepissent Occiden- 
tales, sed dicerent sibi sufficere Nicena dogmata, 
scripsit ad fratrem Constans sibi justum videri ut 
Athanasii fautoribus proprie' sedes restitueren- 
tur. 

13. Quoniam autem nihil perfectum fuerat, 
duobus imperatoribus placuit concilium Sardicam 
convocari.Et convenerunt ex Theodoreto ducenti 


et quinquaginta episcopi; ex Socrate autem et B 


Sozomeno, ex occidentalibus partibus fere tre- 
centi, ex orientalibus autem sex et septuaginta ; 
quorum in numero erant Sabinus, Heraclee in 
Thracia Macedonianorum episcopus, et Ischyras 
qui Mareotiee episcopatum ab Athanasii adversariis 
acceperat.Occidentales quidem Sardicam convene- 
runt, orientales vero, cum Philippopolim perve- 
nissent, iis notum fecerunt se cum iis non velle 
colloqui, nisi a sessione et communione expule- 
rint Athanasii fautores ut depositos. Illis autem id 
non ferentibus, ii concilium habuere in ipsa urbe 
Philippopoli, et deposuerunt, pro libito, Julium 
Romanum, eo quod primus cum Athanasio et ejus 
fautoribus communicasset, Hosium Cordubensem 


propter eamdem causam, et quia amicus fuerat € 


l'aulini et Eustathii qui Antiochiam rexerant, Ma- 
ximinum Trevirensem, utpote qui primus cum 
Paulo communicasset, Protogenem Sardice eo 
quod Marcellum defenderet quem prius condem- 
naverat, Gaudentium ut aliter agentem ac Cyria- 
cus eui successerat, et ut plurimi facientem eos 
quos deposuerant. 


14. Hosii autem fautores postquam convenerant, 
innocentes declaraverunt Athanasium quidem ut 
injuste ab iis qui Tyrum congressi erantvexatum, 
Marcellum vero ut minime annuentem se cogitare 
qu&falsoarguebantur.Manifestee enimerant,inquit 
Theodoretus, male Eusebianorum artes. Que 
emim Marcellus ut qussita dixerat, ea ut ab ipso 
extra controversiam posita calumniabantur. Cum 
autem ea in synodo Sardice habita lecta essent, 
recta inventa est hujus hominis fides. Socrates 
autem dicit Marcellum ut condemnationem re- 
pelleret, persuasisse episcopis Sardice& congrega- 
tis eos quiipsum deposuerant non intelligere quie 
scripserat, atque ideo se Samosatensis episcopi 
suspiciones incurrisse. Patriarcha vero Photius 
narrationes conferens Socratis ac Theodoreti, dicit 
Sardicenses episcopos vere deceptos esse; cum- 
que non bene intellexissent Marcelli scripta, male 
eum justificasse ; inde neminem accepisse eorum 


πρὸς d* xai τοὺς Σαθελλιανοὺς, οὓς ὀνομάδουσι 'Pu. :- 
μαῖοι πατροπασσίµους, ὡς τὸν Πατέρα συγχέοντο .—- 
εις Υἱὸν καὶ τὸ Πνεῦμα, καὶ ποτ μέν αὐτὸν Πατέρε..:.. 
ποτὲ δὲ Yióv, ποτὲ δὲ Πνεύμα ὀνομαξοντας ' τὸ qi -- 
χύδην καὶ ἁδιακρίτως πάσσιµον ἡ Ῥωμαϊκὴ Mw. 
φωνή. Ταύτην δὲ τὴν πίστιν μὴ παραδιξαµένω. - 
τῶν Δυτικῶν, ἀλλ εἰπόντων ἀρκεῖσθαι τοῖς ἓν Νι.- 
xxix δόξασιν, ἔγραψε πρός τὸν ἀδελφὸν ὁ Κώνστά — 
ἀξιῶν ἀποδοθῆναι τοῖς περὶ ᾿Αθανάσιον τοὺς οἰκείουι. .-- 
θρόνους. ode 

vy. Ὡς δὲ οὐδὲν visto πλέον, ἔδοξε γνώμη τῶά 
δύο βασιλέων ἀθροισθῆναι σύνοδον iv Σαρδικῦ d 
Tó)st* καὶ $OpoicÜnaav κατὰ μὶν Θεοδώρητον mtv- 
τήχοντα χαὶ διακόσιοι ἐπίσχοποι, xarà δὲ Σωχράτην — 
xai Σωξόμενον ix μὲν τῶν ἑσπίρίων μερῶν περὶ ᾽ 
τοὺς τριακοσίους, £x δὲ τῶν έῴων iL καὶ ἐθδομύ- 
κοντα οἷς συνηριθμεῖτο xat Σαθῖνος 0 τῶν ἐν Ἡρα- — 
χλιία τῆς Θράκης Μακεδονιανῶν ἐπίπκοπος, καὶ 
Ἰσχύρας ἐπιτραπεὶς τὴν τοῦ Μαρεώτου ἐπισκοπὴν 
παρὰ τῶν ἀπεχθανομίνων τῷ ᾿Αθανασίω. Καὶ οἱ 
μὲν Αυτικοὶ χατ᾽ αὐτὴν τὴν Σαρδίχὲν συνῆλβον' οἱ 
δὲ ᾿Ανατολικοὶ, καταλαθόντες τὴν Φιλιππούπολιν, 
ἐδήλωσαν αὐτοῖς ὡς οὐκ ἄλλως tig λόγους ἐλθεῖν 
αὐτοῖς ἐθέλουσιν, εἰ μὺ τοὺς περὶ ᾽Αθανάσιον πε» 
λάσουσι τοῦ συνεδρἰον καὶ τῆς κοινωνίας ὡς xaÜu- 
ῥημένους. Τῶν δὲ uà ἀνεχομένων, ixstvot. συνήδρεν- 
σαν ἀλλέλοις ἐν αὐτῃ τῇ Φιλιππουπόλει, xal χαθεῖ- 
jo», ὡς ἠἱνόμισαν, Ἰούλιον pktv τῦς Ῥώκης, ὡς 
ἄρξαντα τῆς πρὸς ᾿Αθανάσιον xai τοὺς ἀμφ᾽ αὐτὸν 
κοινωνίας, Ὅσιον δὲ τὸν Κορδούθες διά τε τὴν αὖ- 
τὸν αἰτίαν, καὶ ὅτι φίλος ἐγένετο Πανλίνω x«t Eu- 
σταθίω τοῖς Μγπσαμένοις τῆῶς ᾿Αντιοχιίας, Ἁαξιμῖ- 
vov δὲ Τριθέρως ὡς πρῶτον Παύλῳ κοινωνύσαντα, 
Πρωτογένην δὲ τῆς Σαρδικῆς ὡς ὑπερμαχοῦντα 
Μαρχέλλου τοῦ πρότερον jm αὐτοῦ χαταψτρισθέν- 
τος, Γανδέντιον dà ὡς ὑπιναντία σπουδάδοντα Ku- 
puxxà ὃν διεδέξατο, xai τοὺς παρ) αὐτῶν xaÜrox- 
µένους περὶ πολλοῦ ποιούµενον. 

ιδ’. Οἱ δέ γε ἀμφὶ τὸν ὍΌσιον, συνελθόντες, ἀθώους 
ἀπέφηναν ᾿Αθανάσιον μὶν ὡς ἀδίχως ἐπιθουλευ- 
θέντα παρὰ τῶν ἐν Topo συνελθόντων, Μάρκελλον 
ὃς οἷα μὴ οὕτω λέγοντα φρονεν ὡς διεβάλλετο " 
ἔρωραθη γὰρ, φησὶν ὁ Θιοβώρῶτος, τῶν περὶ τὸν 


D Ενὐσέθιον  κακοτεχνία * ὅτι & ζδητῶν ὁ Μάρχελλος 


εἴρηχε, ταῦτα ὡς ὠμολογημένα διαθεθλύκασι. 
Τούτων ὃ ἐπὶ τῆς συνόδου τῆς κατὰ Σαρδικὺν 
ἀναγνωσθέντων, ὀρθὴ τοῦ ἀνδρὸς à πίστις εὐρέθη. 
Σωχρατχς δέ φησιν ὅτι ἀναπαλαίων ὁ ἈΤάρχελλος 
τὴν καταδίχκην ἔπεισε τὸὺς ἐν Σαρδικῇ μὴ νοῦσαι 
τοὺς χαθελόντας αὐτὸν, & γέγραφε ᾽ καὶ διὰ τοῦτο 
τὴν ὑπόνοιαν τοῦ Σακοσατέως λαθεῖν. Ὁ δὲ πατρι: 
αρχες Φώτιος, σχόλια παραθεὶς τοῦ τε Σωχράτονς 
καὶ τοῦ Θιοβωρήτου, φησὶν ὃτι ἐν Σκρδικῦ μᾶλλον 
ἠπατήθησαν * xai pà νούσαντς ἀκοιθῶς τὸ Μαρ- 
κέλλον σύγγραμμα, χακῶς αὐτὸν ἐδικαίωσαν  ὅθεν 
οὐδεὶς παρεδέξατο τὸν περὶ τούτον χρίσιν αὐτῶν * 
Q)) fcrt) ἔξω τῆς Ἐκκλησίας ὁ Μάρκελλος. ᾿Ηθώω- 


THESAURI LIR. VI. 22 
οἱ ἐν Σαρδικῷ xoi ᾽Ασχληπᾶν τὸν Γάδης, ὡς A de illo sententiam ; sed extra Ecclesiam esse Mar- 


v τοῦ Παμφῦου x«i πολλῶν ἄλλων ὑπομνώ- 
πιρερόµενον θιχαιοῦντα αὐτόν * ἔτι Oi καὶ 

τὸν ᾿Αδριανουπόλεως ὡς τῶν χατηγόρων 
υγᾷ χοησαμένων * χαθεῖλον δὲ Γεήργιον τὸν 
Σοείας, Ἡασίλειον 'Ayxópx; τὸν ἀντὶ Mxo- 
Κεντικ»ὸν Γαδης τὸν ἀντὶ ᾿᾽Ασκλιπᾶ, G:ó- 
Ιρααλείας, Νκοχισσον Εἰρηνουπόλεως, ᾽Ακάκιον 
im; τῆς Παλαιστίνης, Μονόφαντον Ἐφέσου,Ο»ρ- 
εγγτδόνος, Οὐαλεντα Ἠούρσος, Γεύργιον Λαο- 
Χαίτοι μὴ παρόντα ἐν τῇ συνόδῳ ταύτῃ * καὶ 
τὰ τὸν µέγαν ᾽Αθανάσιον καὶ τοῦ ποεσθνυτεοίου 
εἲς ὑπὸ τοῦ µακαρίου Αλεξάνδρου δι’ ἀσωτίαν. 
"W μὲν τοιοῦτον ἔσχε τὸν τρόπον. 


ü δέ περὶ ᾿Αθανάσιον πάλιν τὴν Ῥώμην κατ- 
καὶ ὁ τῶν ἑσπερίων βασιλεὺς Κώνστας, τὰ 
tx$ «ενόμινα μαθὼν, ἔγοαψε τῷ «coat 
"be τοῖς πεοὶ ᾿Αθανάσιον 
Ἀλησίας. Ὡς Ó' ἀνιβάλλτο, πάλιν ἔγραφεν 
ἴθαι -οὗτους, X ποὺς πόλεμον παρασκευκσα- 
[eiQ ἂνχ τὴν ἕω τοίνυν ἐπισχόποις τοῦτο 
τιος Χρινωγάμενος, καὶ νοµίσας εὖπβες ζ- 
ἕ ταύτκ» αιτίαν ἑαφύλιον αἱρεῖσθαι μάχη», 
sguuxct( ᾽Λθανάσιον µετεκαλέσατο x«l τοὺς 
αν  κχατέλαβον οὖν ἑαυτῶν ἈΒρόνους 
0 Κωνσ-αντινουπόλεως, Μάρχελλος ὁ 'Ay- 
Ασκλεπᾶς ὁ Γάζης, καὶ Λούχιος ὁ ᾿Αδρια- 


3 8 - 4 
ἀποθοῦναι τὰς 


* 
τοὺς 


^ ᾽Αβανάσιος ὁ᾽ εἰς ᾽Αντιόχειαν τῆν Σνρίας 
ez, ἔνθα διέτριρε Κωνστάντιος, εὔνου δῆθεν 
τειοάθώ τῶν Αοειανῶν ὃς ὑποθεμένων, ἔφη 
τὸν ὁ Κωνστάντιος ' Αξιῶ ἐχ πολλών τῶν 
Ἑσκι ησιῶν µίαν ἔχειν ἐν ᾿Αλεξανδρείκ τοὺς 
t€ Get παραιτουµίνους. 'O δὲ, ὑπολαθὼν, 
μςσία», yz, χάριν αἰτῶ κἀιὼ, βατιλεῦ, 
aim» £pi» ἐχχλησίαν ἐν ᾿Αντιοχεία τοὺς τῶν 
Ffouytsy τὴν xot 0x) πιο 
τες οἱ ᾿Αρειανοὶ παρὰ τοῦ βασιλεως, ἑδή- 
ελέον οὐδέ,. Ἐκεῖθεν τοίνυν ᾿Αθανάσιος ἐξ- 
. τὰ Ἱεροσύλυμα κατέλαθεν * ὦν 0 ἐπίσχο- 
ἔιμος, σύνοθον τοπιχὰν ἐπιτελεσας, ἐκουώ. 


φεύγοντας " 


- L1 * ^ 3, S wor 9 ρ 
τῷ * καὶ οὕτως εἰς Αλεξάνδρειαν ἀφιχόμενος 
ος, τοὺς τὰ ᾿Αρείου φρονοῦντας ἅπαντας κα 


Εν τούτώ dt Κώνστας 9 τῆς Ἑσπέρας βασι- 
ιπὸ Μαινωτίου κατὰ συσχενὴν ἀνχρέβη, καὶ 
ντιος αὐτοκράτωρ fy: τῆς αρχῆς ἁπά- 
ὃς καὶ τοῖς ᾿Λρειανοῖς πειθόµενος, τὰ προ- 
ενα πάντα µμµιτέστρενεν εἰς τὸ 
τού», ὁ Κωνσταντιονπόλεως εἰς Κονχουσὸν 
μενίας ἐξορισθεὶς ἀνηοέθη oóym, καὶ πάλιν 


ἐναντίον. 


χλεσίον χατέσχι ἡΜακεδόνιος  Μαοκέλλον 
*, . * * , El 
ιπθέντος, ἐγκρατὴς αὖθις ἐγένετο τῆς dmt- 


Βασίλειος * Λούχιος δὲ σι)ύρῳ δέσµιος ἐν τῇ 
διεφθάρη " ᾿Αθανάσιος δὲ χελευσθεὶς ἄναιρε- 
μόλις Φιέφυγιν. Εκστρατεύσας δὲ ἐπὶ τὴν 
α Κωνστάντιος κατὰ Βοεττανίωνος Ἱνραν- 
$, ἦχε εἰς τὸ Σίρµιον, ἔνθα du τῆς xac 


cellum. Innocentes autem declaravere Sardicenses 
episcopi Asclepium Gaze, ut ab Eusebio Pam- 
phili multisque aliis testimonia afferentem que eum 
defendebant ; adhuc et Lucium Adrianopolis, cu- 
jus accusatores aufugerant ; deposuerunt autem 
Gorgium Alexandrie, Dasilium Ancyre, Marcelli 
adversarium, Centianum Gazae qui Asclepium ur- 
gebat, Theodorum Heraclee, Narcissum ]lreno- 
polis, Acacium 08858168 in Palestina, Menophan- 
tum Ephesi, Ursacium Singidonis, Valentem Mur- 
sie, Georgium Laodicese, quanquam ipse ab hao 
synodo aberat; et is, juxta magnum Athanasium, 
ex sacerdotio propter luxuriam a beato Alexandro 
depositus fuerat. Et heec quidem hoc modo se ha- 


B buere. 


!5. Athanasii autem fautores Rome aderant, et 
Occidentis imperator Constans, cum ea que Sar- 
dics facta fuerant didicisset, ad imperatorem Con- 
stantium scripsit ut Athanasii fautoribus suas 
ecclesias redderet. Cum autem hic procrastinaret, 
rursum ei scripsit ut aut illos restitueretaut ad bel- 
lum se appararet. Quod orientalibus episcopis 
notum faciens Constantius credensque stultum 
esse ob hanc causam fraternum bellum susci- 
lare, tribus litteris Athanasium ejusque amicos 
revocavit. Receperunt igitur suas sedes Paulus 
Constantinopolis, Marcellus Ancyre, Asclepas Ga- 
zte, et Lucius Adrianopolis. Cum autem Athanasius 
Antiochiam Syrie rediisset ubi versabatur Con- 


C stantius, benevolum eum expertus est : ex Aria- 


norum autem consilio, illi subjecit Constantius : 
Justum censeo ex multis que sub te sunt eccle- 
siis ut unam habeant Alexandrie qui tecum com- 
municare nolunt.E contra autem ille : Similem, in- 
quit, a te, imperator, efflagito gratiam, nempe ut 
unam Antiochie habeant ecclesiam qui hetero- 
doxorum communionem fugiunt. Quod audientes 
Ariani, nihil amplius quaesierunt. Inde igitur pro- 
fectus Athanasius Hierolosymam pervenit; cujus 
urbis episcopus Maximus,locali synodo convocata, 
cum illo communicavit. Atque ita cum Alexan- 
driam rediisset Athanasius, omnes eos qui Ariana 
dogmata profitebantur, deposuit. 


16. Interea vero Constans qui in Occidente re- 
gnabat, a Magnentio per insidias interfectus est, 
et factus est Constantius orbis universi imperator. 
Qui ab Arianis seductus quaecumque ante decreta 
crant in contrarium mutavit. Paulus igitur Con- 
stantinopolis in urbem Αγπιθηίεθ Cucusum exsu- 
latus laqueo interfectus est, et rursus hanc eccle- 
siam habuit Macedonius, Marcello autem expulso, 
episcopatu rursum potius est Basilius. Lucius 
ferro vinctus in carcere periit. Athanasius autem, 
quem interfici jusserat, vix aufugit. Profectus vero 
in Illyriam Constantius contra Brettanionem re- 
gnum affectantem, Sirmium venit ubi habita est 
contra Phótinum synodus. Interea a suis legatis 


Της VOLUEE 
D^ES h:T CXCULATE 
UJToDe Tuc LionAnY 


l κα... . .. κ * . X l 


PATROLOGLE 


CURSUS COMPLETUS 


SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA, 


OUMEM. SS. PATRI, DOCTORUM. SCRIPTORUMQUE. EGCLESUTICORUM, 


SIVE LATINORUM, SIVE GRJECORUM, 


QUI AB VO APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII IIl (ANNO 1916) PRO LATINIS 
ET AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA (ANNO1439) PROGRZECIS FLORUERUNT 


RECUSIO CHRONOLOGICA 
OMNIUM QUE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICJE TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIORA 
ECCLESLE SJECULA, 


JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS8, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM 
DILIGENTER CASTIGATA; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ; 
OMNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU/4E TRIBUS NOVISSIMIIS SACULIS DEBENTUR ABSOLUTAS 
DETECTIS AUCTA ; INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS ΒΙΝΕ TOMOS SIVE AUCTORES ALICUJUS 
MOMENTI SUBSEQUENTIBUS, DONATA; CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET 
TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATE- 

RIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO 
AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ; 

DUCENTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM SICUT ET OPERUM, ALPHABKTICIS, CHRONOLOOGICIS, 
STATISTICIS, SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM, DOGMATICUM, MORALE, 
LITURGICUM, CANONICUM, DISCIPLINARE HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTIONE ; SED PRA- 
SERTIM DUOBUS INDICIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS, ALTERO SCILICET RERUM, quo σονευιτο, 
QUIDQUNIDON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM 
OMISSO, IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR; ALTERO SCRIPTURE 
SACR/E, EX QUO LECTORI COMPERIRE 8IT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPERUM 
SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM 8. SCRIPTURA4& VERSUS, A PRIMO 
GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTATI SINT. 

EDITIO ACCURATISSIMA, CATERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDAa, 81 PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS 
CHARTAE£ QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUB, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS, TUM 
NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIDBIQUE IN TOTO PATROLOGIE DECURSU CONSTANTER 
SIMILIS, PRETII EXIGUITA8, PRJESERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA 
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM, PRIMUM AUTEM 
IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET M88. AD OMNES /£TATES, LOCOS, LINGUAS FORMASQUE 
PERTINENTIBUS COADUNATORUM. 


SERIES GR/ECA, 


IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE GRJECJAE 
A S. BARNABA AD BESSARIONEM 


ACGCUHANTE J.-P. MIGNE, 


BBibliotheese Cleri universe 





SIVE 


CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE  ECCLESIASTICE RAMOS  EDITORB. 





PATROLOGLE GR.ECAE TOMUS CXL. 


NICETRE AMBO. GEORG. ACROPOLITA. THEOD. DUCAS. ALEXANDER PAPA IV. ALII. 
ον 0-m————— 


PARISIIS 


APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES 
JN VIA DICTA: AVENUE DU MAINE, 189, OLIM CHAUSSEE DU MAINE, 121. 


1887 


Clichy. — Ex typis PAUL DUPONT, 19, vià dictá Bac-d'Asnieres. 17.4 87. 


[nd 





TRADITIO CATHOLICA. 
SJECULUM XIII. ANNI 1903-1970. 


NIKHTA 


TOY XONIATOY 


TA EYPIZKOMENA IIANTA. 


NICET E CHONIATJE 


OPERA OMNIA, 


NEC NON FRATBRIS EJUS 


MICH. ACOMINATI CHONIATJE 


ATHENIENSIS ARCHIEPISCOPI 


QU.£ .£TATEM TULERUNT SCRIPTA VEL SCRIPTORUM FRAGMENTA ; 
INSUNT PRJETEREA 


GEORGII ACROPOLITZE ANNALES BYZANTINI 
ALEXANDRI PAP;E IV, THEODORI DUC.E IMP. ΝΙΟΕΝΙ, 
GERMANI II, NICEPHORI, ARSENII, CPOLITANORUM PATRIARCHARUM ; 
NICEPHORI CHUMNI, ΜΕΤΗΟΡΙΙ MOAGHI ο το. ons 


OPUSCULA, DIPLOMATA, EPISTOLE ; * * 222.4  $2.* Seco. . TEENS 


ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE:J:Pé MIGNE, 7: 2. 7:1 
BIBLIOTHEC/E CLERI UNIVERS/E , 
SIVE 


CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTICAE RAMOS EDITORE. 


—————— ÁÉUusmuuum, 0.0.0) 
ΜΟΕΤΑ; TOMUS POSTERiOR. CAETERORUM TOMUS UNICUS. 
——————— ""wuamun»-0-Q-9o- «mm ——————— 


PARISIIS 


APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES, 
IN VIA DICTA : AVENUE DU MAINE, 189, OLIM CHAUSSÉE DU MAINE, 1S1. 


1887 


ο eene h et ^ 
Perm, 


*. séountub *"Baadiniun, ο 
t lerüptgr Przíatio encontjusiao ος ο ο 
*.*. *ahicnakiors AcoMINATE Schuprá. 


TRADITIO 


CATHOLICA. 


SZECULUM III. ANNI 1205-12'10. 


ELENCHUS 


AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CXL CONTINENTUR 





NICETAS CHONIATA. 
(OPERUM CONTINUATIO,) 
ΝΙσΕτΑ: CHONIATE EX LIBRIS THESAURI ORTIIODOXA FIDEI. 


Ex libro VI. De Macédonio. 9 
Ex libro VIII. De Nestorio. 33 
Ex libro IX. De Eultychete. 37 
Ex libro X. De quinta synodo. 61 61 
Ex libro XII. De Aphtartodocetarum hzresi. 19 


Ex libro XV. De sexta synodo. 

Ex libro XVII. De haeresibus Armeniorum. 

Ex libro XX. De superstitione Agarenorum 

De receptione eorum qui ab. Agaremis ad rectam 
fidem accedunt. 

Formula allera in Sylburgii motis. 

Ex libro XXIH. De erroribus Eustralii, Niceni 
metropolitz. 

Ex libro XXIV. Synodus Grec Ecclesiz de dog- 
male circa illa verba : « Tu es qui offers et qui o[- 
fereris εἰ qui recipis, » quod ventilatum fuit sub Ma- 
suele Comneno imp. contra Solerichum Antiochenum 
electum. Przit Soterichi de sua falsa doctrina dia- 
logus cum Philone, 

Ex libro XXV. Synodus habila propter illud dic- 
ium : α Paler meus major mc est. » Pramiltuur 
Editoris Romani Monttum. 301 

Ex libro incerto. De Liaicinorum hzresi. 281 

Recensio codicis Medicei XXIV, Thesaurum Nice- 
tz continentis in libros XXVII digestum. 


CPOLITANI AD INNOCENTIUM III. 


Grecorum ad Innocentium III, Pontificem Roma- 
num, Epistola, scripta post captam a Latinis Cpolin, 
regnante Henrico (Epipgw, sire llenry) impera- 
tore. 993 


MICHAEL ACOMINATUS CHONIATA, ATIIENIENSIS ΑΠΟΠΙΕ- 
PISCOPUS, NICET/E FRATER. 

Michaelis Acominali vita, res geslx, scripta, er D. 

Adolph. Ellisen, « Michael Akominatos von. Chonz, Erz- 

bischof von Athen. » — 1. Varia Athenarum medio «νο for- 


137 


tuna. usque ad. finem sseculi. XII. — 2. Michaelis ejusque 
fratris pucrilia, Chonis ος CpoU ,agt&. we 3. Michael Athe- 
A ndrbnt «Λε Σαρ κι Creeciie miser, status. — V. Mi- 


*Syyrta ,cer(asnon vmile fratre ipsusi. Ni- 
referentey «X55. es 5. Quit estis post. Michaelis tem- 
or& acciderunt. — 0. Michaelis senectus. et. obitus. — 
. Scriptorum Michae|is "fig l0gus iu Pibüalhana Florentina 

moemilliius *Asgopynt ad r^s 


ου 9ο ο ο 00 


Oratio habita in die festo Palmarum. 333. 
Epistolre ad Eustathium  Thessalonicensem ar- 

chiepiscopum. 329 
Monodia in eumdem defunctum. 331 
Monodia in funere fratris habita. 881 
Hypomnesticon ad imp. Alexium Comnenum. De 

fisci exactionibus. 311 
Jambi de pristina urbis Athenarum dignitate. 383 
APPENDIX. Laudatio SS. archangelorum Michaelis 

et Gabrielis. 1221 

THEODORUS ALANI/£ EPISCOPUS, 

Alanicus, sive de itinere suo per Alaniam, . 385 
Ejusdem ex inedito opusculo ad fratrem natu mi- 

norem. 413 


THEODORUS ANDIDENSIS EPISCOPUS. 
De divine Liturgie symbolis ac mysteriis. 4417 
MANUEL. MAGNUS RHECTOR CPOLITANUS. 
Do processione Spiritus Sancti. Disputatio cum fratre 
Francisco, ordinis Fratrum Prewdicatorum. 461 
PANTALEO DIACONUS CP, 
Contra errores Grecorum. 


Narratio miraculorum Micbaelis archangeli. 573 


199 


MANUEL CHARITOPULUS ΟΡ. PATRIARCHA. 


Solutiones quarumdam qumstionum de jure patronatus 
et de translatione episcoporum. 591 


GERMANUS II, CPOLITANUS PATRIARCHA. 


Notitia dupler. 1. Er Orieae Christiano. 2. Et Biblio- 

lheca Fabricu. 393 
Epistolm ad Gregorium IX papam et ad cardina- 

les de unione Ecclesiarum, cum Gregorii responso 

duplici; Definitio apocrisiariorum Pontificis quod 

Spiritus sanctus a Patre Filioque procedat equali- 

ter, cum Germani responso; item Acta concilii 

Nymphme in Bithynia pro unione habiti. 60! 


Epistola prima ad Cyprios. 601 
Epistola II ad eosdem. 613 
Homilim. 631 
Decreta synodalia. 191 
MICHAEL CHUMNUS, THESSALONICENSIS 
METROPOLITA. 
De gradibus cognationum 159 
THEODORUS DUCAS LASCARIS. 
Notitia ez Leonis Allatii Diatriba De Theodoris. 
THEODORI SCRIPTA. 
De nominibus divinis, Premittitur Editoris Ro- 
manui Monitum. 761 
Canon exhortatorius, ad SS, Deipararm. T 
De communicatione naturali libij sex : Latine ex 
editione Basileensi, Graece ex cod. mss. Gr. Paris. 4259 


METHODIUS MONACHUS. 


De schismate vitando. Pramittitur Editoris no- 
mani Monitum. 719 


NICEPHORUS CPOLITANUS PATRIARCIIA. 


Contra eos qui dicunt mortuos sacro oleo ungen- 
dos esse. 


CONSTANTINUS ACROPOLITA. 


Sermo in S. Joannem Damascenum. 814 
Sermo in sanctam Theodosiam. 881 
ARSENIUS AUTORIANUS CPOLITANUS 
PATHIARCHA. 
Anacreonticon in Dominicam Resurrectionis. 9353 
Privilegium pro monasterio SS. Deipare Macri- 
nitissm. 939 
Testamentum. 941 
GEORGIUS ACROPOLITA. 
Annales, & capta anno 1201 a Latinis Cpoli usque 
ad eamdem anno 1361 a Michaele Paleologo recu- 
peratam. 969 


NICEPHORUS CHUMNUS. CANICLEO  PR.EFECTUS, 
Post assumptum monachalem habitum, NATHANAEL 
MONACHUS 


Notitia ex Bibliotheca Fabricii ed. Harles, 1391 
Antitheticus adversus Plotinum De anima ex 

Fred. Creuzeri editione post Plotinum De pulchri- 

tudine. 1399 
Sermo consolatorius ad flliam suam imperatricem 

ob viduitatis cjus merorem cum decimum sextum 

tetatis annum ageret. 1131 
De miraculo in Cana facto. 1494 
De petitione Elisai ad Eliam. 4450 
Testamentun. 1165 
De festo Dormitionis S. Mariv- 1498 


(Omnia ez interpretatione mostra.) 


ALEXANDER PAPA IV. 
. Constitutio Cypria, que ecclesiastice hierarchite histo- 
Tia medio evo in Orientis partibus obtirentis mire illus- 
tretur. 104 





NICET/E CHONIAT/E 


EX LIBRO VI 
THESAURI ORTHODOX/E FIDEI 


(Grece apud Maium, Spicil Rom. t. IV.) 


Περὶ Μαχεδονίον. 


«. Εντεῦθεν δε τὴν περὶ τὸν πνευµατοµάχον Ma- A 


χεδόνιον τῷ λόχῳ δοῦναι προθέµενος ἀρχὴν, ἀναγ- 
χαῖον καὶ ταῦτα, προδιχγήσασθαι οἴομαι, ὡς ιἄδια 
τοῦ ἐπίστασθαι τοῖς Φιλίστουσι, μοδῖ τοῖς ῥηθησο- 
µένοις ἐπίπαν ἀσυναφῆ. 'O Ὑάρ τοι πολλὰ καὶ ) 
τοῖς ἔμπροσθεν ὃπλωθεὶς λόγοις Εὐσέθιος ὁ Nuoun- 
δείας, πάντα τρόπον τοῖς ὀρθοδόξοις ἀντιτεθέμενος, 
πρῶτον μὲν ἐπεθούλενσεν, ὡς εἰρύχαµε», Εὐσταθίῳ 
τῷ Αντιοχείας, καὶ χαθεῖλε τοῦτον έχ διαθολῆς" 
᾽Αλεξάνδρου δὲ τοῦ τῆς Αλεξανδρείας μιτὰ μῦνας 
πέντε τῆς ὢ Χιαία συνόδου πρὸς Θιὸν ixÓnui- 
σαντος, διεδέξατο τὰ προέδριἁ ᾿Αβανασιος. Ἔπει- 
ράθχσα» oj) ὁ το) Εὐσεθίου χορὸς δι ἐπιστολῶν 
χείθει αἲτὸν (v ἐς χοινωνιαν δέξηται τὸν ᾿Αρειον 
ὡς d' o2x εἴξε ταῖς παραχλήσεσι. τοιόνδε τι µηχά- 
νῶνται. ἨΜελίτιος ὁ τῆς Λύχων ἐπίσκοπος ὃν ἐν 
Νιχαία κατέχρινε σύνοδος, εχλείπων τὸν βίον, Ἰωάν- 
γην τινὰ τῶν αὐτῷ συνήθων ἀνβ ἑαυτοῦ κατέστη- 
σεν ἐπίσκοπον παρὰ τὸ δόγμα τῶν ἐν Νιχαία. Τοὺς 
τοίνυν τὰ Ἰωάννου φρονοῦντας ὑπελθόντες οἱ περὶ E»- 
σέδιο», ἔπιισαν ᾿Αθανασίου χατηγοοησαι' καὶ χκτηγὸ: 
ρΏσαν ὡς οὗ χανονιχῶς ἐχειροτονήθη, x«l ὡς χιτωνίων 
λινῶν φόρον Αἰγυπτίοις ἐπέδαλε, xai γύναιον ἔρθειρε, 
xai τῷ χρατοῦντι ἐπιθουλεύων, Φιλουμέῳ τιωὶ τῶν 
βασιλικῶν θεραπόντων ἴἔπεμψε λάρνακα χρνίου, 
xai τὸν ἐξ Αἰγύπτο σιτοπομπίαν ῥἐχώλυσε, xoi 
Αοσευίου τιυὸς ἐχτεμὼν τὴν χεῖρα γοητείας ἔνεχεν 
είχεν. 

B. Au ταῦτα τοίνυν ἐν Καισαρεία τῆς Παλαι- 
στίνες σύνοδον ὁ βασιλεὺς ἀθροισθῆναι προσέταξιν, 
Αθανασίου δὲ ἄναθαλλομενου, διὰ τὸν Εὐσίθιον τὸν 
Παμφίλου τᾷδε ἐπισκοποῦντα φίλον εἶναι καὶ ον- 
νεργὀν Εὐσιθίῳ τῷ Νωαομαδείας πάλιν οἱ Μελι- 
τιανοὶ χατςγόοφσαν αὐτοῦ ὡς μνστιχὸν ποτήριον £y 
τῷ Μαρεώτη συνέτριψε, καὶ ἐπισχοπιχὸν καβεῖλε 0po- 
. νον, καὶ ἕτερά τινα εἰργάσατο τῶν ἀπειρημίνων. 
Επέτρενε ᾖτοίνν ὁ ᾖβασιλεὺς ἐν Τύρῳ γενέσθαι 
σύνοδον, xai Ὑενομέης αὐτῆς, ᾿Αθανάσιος ἐνίχησε 
κατα Χράτος. Oi δι τῆς ἀληθείας ἐχθροὶ ἐπίσχοποι 
μᾶλλον αὐτοῦ κατεψηφίσαντο' εἶτα καὶ εἰς τὸν Ma- 
ῥριώτον ἆἔπεμφαν, χώρα  Ttw& τῆς Αλεξανδρείας 
ἐπώνωμο» Μαρείας τῆς λίμνης ἦσαν δι οἱ πεµ- 
φθέντες Θίογνις ὁ Νιχαίας, καὶ Μαρις ὁ Χαλκηδό- 
νος, Θεόδωρος Περίνθου τοι Ἡραχλείας Νάρχισσος 
Νερωνιάδος, Οὐάλης Μούρσης, Οὐρσάχιος Lcyyudé- 

PATROL. Ελ. CXL. 


ή 


De Macedonio. 


1. Jam de Macedonio, Spiritus sancti impugna- 
tore,sermonem incipere statuens,necessarium puto 
hec prius edisserere, tanquam digna qui ab histo- 
ricis cognoscantur, nequeomnino ab iisque dicen- 
tur abhorrentia. Qui enim in prioribus sepius 
exhibitus est Eusebius Nicomedic episcopus, omni 
modo orthodoxis oppositus primo quidem insi- 
diatus est, ut diximus, Eustathio Antiocheno, et 
eum calumniis depressit; Alexandro autem Ale- 
xandrie episcopo quinto post Nicenam synodum 
mense ad Deum profecto, primam sedem accepit 
Athanasius. Tentaveruntautem Eusebii asseclee illi 
persuadere utArium in communionem acciperet; 
cumautem illorum precibus non annuisset, aliquid 
tale machinati sunt. Melitius Lyciorum urbisepisco- 
pus, quem Nicena synodus damnavit vitam relin- 
quens, Joannem quemdam ex suisfamiliaribus pro 
se episcopum constituit contra Nicena synodi de- 
cretum. Eos igitur qui pro Joanne stabant, circum- 
venientes Eusebiani, iis persuaserunt utacecusarent 
Athanasium, et revera eum accusaveruntquod non 
canonice ordinatus esset, quod /Egyptiis linearum 
tunicarum tributum imposuisset, quod muliercu- 
lam corrupisset, quod ad Philomenum quemdam 
ex regiis servis, imperatori insidiaturus, arcam 
auro refertam misisset, quod frumenti ex /Egypto 
transmissionem impedivisset, et Arsenii cujusdain 
manum magicis artibus resecuisset. 

2. Quamobrem Caesaream Palestine convenire 
concilium jussit imperator. Cum autem renuisset 
Athanius eo quod Eusebius Pamphili hujus urbis 


C episcopus amicus et adjutor esset Eusebii Nicome: 


die, rursus Meletiani eum accusaverunt quod 
mysticum calicem Mareote contrivisset sedemque 
episcopalem everlisset et nonnullula alia facinora 
admisisset. Concessit igitur imperator synodum in 
urbe Tyro fieri, etea congregata, victoriam pre- 
stantissimam retulit Athanasius; inimiciautem veri- 
tatis episcopi eo magiseum damnavere; ac deinde 
Mareotam miserunt, in quamdam Alexandrie re- 
gionem que& suum nomen a Marea palude duxit. 
Erant autem qui missi sunt Theognis Nice, Maris 
Chalcedonis, Theodorus Perinthi seu Heraclee, 
Narcissus Neroniadis, Vales Murst, Ursacius Sin- 
gedonis, Macedonius Mopsuestte; qui postquam de 
1 


TI ΝΙΟΕΤΑ; CHONIAT.E 42 


sacro calice inquisierunt et de episcopalis sedis A νος, Μαχεδόνιος Μοφουεστίας, οἳ καὶ ζπτήσαντες τὰ 


eversione, vera quidem pretermiserunt, falsa au- 
tem ipsi imaginati sunt, deposueruntque, ut cre- 
debant, Athanasium, ejus loco ipsum Arsenium 
accipientes. cujus manum amputatam esse dice- 
bant; qui prius Meletianorum superstitionis epis- 
copus tunc apudipsos ut Hypseletorum urbis epis- 
copus contra Athanasium subscripsit. 


3. Interea vero perfecto Hierosolymis templo 
prope eum calvarii locum qui magnum testimo- 
nium vocatur, jussit imperator episcopos qui Tyri 
aderant Hierosolymam venire et hoc templum con- 
gecrare. Tunc autem occasionem invenientes Aria- 
norum fautores tentaverunt ut Hierosolymis sy- 


nodus fleret et communio Ario et Euzoio conce- p 


deretur. Imperatori igitur illud per ipsius soro- 
rem Constantiam quemdamque hujus mulieris 
familiarem presbyterum arianum persuasere et 
curavere ut Arium Euzoiumque videret, quos 
postquam vidit censuitque fere ut Niceenos Patres 
credere, eos ad episcopos Hierosolymis congrega- 
tos misit, scribens ut de illis benignum ferretur 
suffragium, si recte credere viderentur. Occasio- 
nem igitur arripientes Ariani eos exceperunt, im- 
peratorique et universis episcopis scripsere eos 
orthodoxos esse. 

&, His ita actis, Athanasius Tyro fugiens Cons- 
tantinopolim venit ; cujus precibus annuens impe- 
rator dicentis se non juste damnatum esse, scripsit 
episcopis tunc Tyri congregatis ut ad ipsum de- 
scenderent, ut coram ipso Anathasii causa exami- 
naretur. Postquam igitur advenerunt, Eusebius 
. Nicomediee contendebat justam in Athanasium 
latam esse sententiam ; testes preestitit Theognim 
et Marium et Theodorum et Valentem et Ursacium. 
Imperator autem sive crederet vera que dice- 
bantur, sive consentire suspicaretur  episco- 
pos ut e medio tolleretur Athanasius, mandavit 
ut is Treverim abduceretur, que est urbs occiden- 
talium Gallorum ; abductusque est Athanasius ibi- 
que mansit usque ad mortem Constantini. 

5. Arius autem post habitam Hierosolymis sy- 
nodum in /£gyptum venit. Cum illo autem non 
communicante Alexandrinorum Ecclesia, rursum 
Constantinopolim rediit. Atque ita adimplete sunt 


sancti Alexandri preces. Posthsc autem manifeste * 


coperunt innovare Eusebiani circa episcoporum 
Nicsece congregatorum expositionem et scripto con- 
substantiale rejicere. Synodum igitur Constanti. 
nopolim convenire curarunt, deposueruntque etin 
exilium mitti studuerunt consubstantialis pre- 
cones, Ásclepium Gazmw episcopum, Climatium 
Antaradi, alterum Climatium Palti, Ephrationem 
Balani Cyrum Berrces, Domnionem Sirmii, Ella- 
neum Tripolis, Arium Petrarum Paleone, et Aste- 
rium Petraruin Arabie,Olympium /£ni, Theodulum 
Trajanopolis, Vincentium Capuc, Ephratam Agrip- 
pine, Eutropium Adrianopolis,cui successit Lucius, 


περὶ τῆς τοῦ μυστιχοῦ ποτηρίου συντριθῆς, καὶ τῆς 
καβαιρέσεως τοῦ ἐπίσκοπιχοῦ θρόνου, τὰ μὲν αληθῆ 
παρᾶλθον, ἐπλάσαντο Ot x«i αὐτοὶ τὰ ψευδῆ, xoci 
καθήρησανιὼς ἑνόμισαν, ᾿Αθάνασιον, δεξάµενοι x«l 
αὐτὸν ᾿Αρσένιον, oU ἔλεγον ἐκκεχόφθαι τὴν ipa" 
0$, πρότερον τῆς Μελιτιανῶν θρησκείας ἐπίσχοπος 
ὤν, τηνικαῦτα παρ᾽ αὐτοῖς ὡς τῆς Ὑψελιετητῶν ἐπί- 
σκοπος πόλεως ὑπέγραψε κατὰ ᾿Αθανασίου. 

y. Ἐν τούτῳ Ó' ἐξεργασθέντος τοῦ ἐν Ἱεοοσολύ 
pot; ναοῦ περὶ τὸν τοῦ κρανίου χῶρον ὃς μέγα 


προσαγορεύεται μαρτύριο», ἐκέλευσιν ὁ βασιλεὺς 
τοὺς ὢ Tow συνειλεγµινονς ἐπισχόπους χαταλα- 


θεῖν τὸ Ἱεροσόλυμα, xai τὸν τοιοῦτον καθιερῶσαι 
ναόν. Τηνικαῦτα δὲ χαιρὸν εὑρόντες οἱ ἀρειανόφρο- 
νες ἐσποῦδασαν i» Ἱεροσολύμοις γενέσθαι σύνοδον, 
xai κοινωνίας μεταδοῦναι ᾿Αρείω καὶ Εὐξωίω πείσαν- 
τες τοίνυν τὸν βασιλια διὰ τῆς ἐἑαντοῦ ἀδελφῆς 
Κωνσταντίας και τοῦ προσῳχειωµένου ταντη πρε 
σθντέρον  &ptuxvoU, παρεσχεύασαν αὐτὸν θιάσασθαι 
΄Αρειον καὶ Εὐζώῖον, οὓς ἰδὼν καὶ ὑπολαξὼν παρα- 
πλησίως τοῖς ἐν Νικαία δοξάξδειν, ἔπεμγε πρὸς τοὺς 
ἐν Ἱεροσολύμοις συνελθόντας, γρώφας φιλάνθρωπον 
ἐπ᾽ αὐτοῖς ἐνεχθῆναι ψῆφον, εἰ ὀρθῶς φανεῖω δόξά- 
δοντες' χαιροῦ τοίνυν δραξάµενοι οἱ ᾿Αρειανοὶ ἐδέξαν- 
το τούτους, χαὶ αὐτῷ βασιλεῖ xai τοῖς ἁπανταχοῦ 
ἐπισχόποις ἔγραψαν ὀρθοδόξους ὑπάρχειν αὐτούς. 

δ. Τούτων οὕτω πραττοµένων, ᾿Άθανασιος ἐκ 
Τύρον φυγὼν tig; Κωνσταντιούπολιω ᾖλθιν' οὗ τῆς 
Φεήσείως ἀκούσας ὁ βασιλεὺς μὴ δικαίως χριθῆναι 
λέγοντος, ἔγραγε τοῖς iv Τύρῳ συναθροισθεῖσι τά” 
νιχαῦτα καταλαθεῖν πρὸς αὐτὸν, ὡς ἄν ἐπ ὄψισιυ 
αὐτοῦ δοκιµασθείη τὰ κατὰ Αθανασίου. Καταλα- 
όντων οὖν αὐτῶν, Εὐσέβιος ὁ Νικομοδείας ἰσχνρί- 
ζετο διχαίαν τὴν ἐπὶ ᾿Αβανάσιον γενέσθαι ψῆφον, 
μάρτνρας παρῆ γε Θέογνιν xci Μαριν χαὶ Θιόδωρον 
xxi Ονάλεντα xxl Οὐρσάκιο. 'O dt βασιλεὺς εἴτε 
ἀληθῆ πιστιεσας vat τὰ λεγομενα, εἴτε ὁμονοήσειν 
ὑπονοήσας τοὺς ἐπισχόπους, ly' ἔκποδὼν Ὑγένοιτο ἸΑθα- 
νάσιος, προσέταττε ἀπηνιχθῆναι τοῦτον εἰς Τρίθεριν 
τῶν πρὸς Φύσιν Γαλατῶν, καὶ ὁ μὲν ἀπήχθη, καὶ ἦν 
ἔχεῖ ἕως τῆς Κωνσταντίνου τελευτῆς. 

€. Ὁ δέ "Αρειος μετὰ τὸν ἐν Ἱεροσολύμοις σύ- 
νοδον, ὧκεν εἰς Αἴγυπτον' μὴ κοινωνούσης δὲ αὐτῷ 
τῆς Αλεξανδρέων Ἐχκλησίας, πὰλιν ἄνχλθεν εἰς Κων- 
σταντινούπολιν) καὶ ὁὕτως ἔργον ἐγένετο τῆς ἎΆλε. 
ξάνδρου τοῦ ἱεροῦ προσινχῆς. Μιτὰ δὲ ταντα νεωτι- 
ῥίδειν φανερῶς oi πιρὶ Εὐσίδιον ἤρξαντο πιοὶ τὴν 
ἔχθεσιν τῶν ἐν Νιχαία συνελχλυθότων, xai εκθαλλειν 


ἐγγράφως τὸ ὁμοούσιον' σύνοδον οὖν ἀθροισθῦναι 
παρασκευάσαντες ἐν Κωνσταντινουπόλει καθείλον 


xxi πεμφθῆναι πρὸς ὑπερορίαν ἔσπινσαν τοὺς τοῦ 
ὁμοουσίου κήρυκας, Ασκληπᾶν ἐπίοχοπον Γάσης, 
καὶ Κλιμάτιο ᾿Ανταράδου, ἕτερον ᾖΚλιμάτιον Πολ- 
του, ἘΕφρατίωνα ἈΒαλανέων, Κῦρον Βερῥοίας, Δομ- 
νίωνα Σίρµίον, Ἑλλάνεον Τριπόλεως, ᾿Αρειον Πετρῶν 
τῆς Παλαιόνως, x«i ᾿Αστέριον ἩΠετρῶν τῆς 'Apa- 
δίας, ᾽Ολύμπιον Αἴνου, Θεόδουλον Τραϊανονπόλεως, 
Βωχέντιον Καπύης, ᾿ἘΕρράταν ᾿Αγριππέύς, Εὺ- 


13 THESAURI LIB. VI. 14 


ερόπιο» Αδριανουπόλιως, οὗ διάδοχος, Λουχιος, καὶ À et. imprimis Marcellum Ancyre deposuerunt. 


ixi πάσι τὸν εἰρημένον ἹΜάρχελλον τῆς ᾿Α/χύρας 
καδζοχσαν ' Ὀπιρννυῶς γὰρ ἐχαλέπαινον αὐτῷ, οἷα 
μήτε ἐν τῷ χατὰ Φοινίχην συνόδῳ τοῖς ὑπ' αὐτῶν 
ὁρισθεῖσι χατὰ ᾿Αθανασίου συνθεµένω, µήτε τοῖς Ev 
Ἱιοοσολύμοις ἐπὶ ᾿Αριίῳ, µήτε τῆς καθιερώσεως τοῦ 
μεγάλο» μαρτυρίου μιτασχόντι δι ἀποφυγὶν τῆς 
πρὸς αὐτοὺς χοινωνίας * xxi ταῦτα μὶν ἔτι τοῦ 
μεγάλο» περιόντος Κωνσταντίνου. 

c. Τελευτύσαντος δι ἐχείου, xai τῆς ἀνὰ τὴν 
ie ῥασελείας si; Κωνστάντιον περιστάσης, ἔσχε 
μᾶλλον ἐπίδοσιν τὰ τῶν ᾿Αρειανῶν' ὁ yàp τοι πρι- 
σὔύτερος ἐκεῖνος ὃν ἀρειανόφρονα ὄντα Κωνσταν- 
có» συνέστςσιν à αὐτοῦ ἀδελνὺ, yéyovs xat Κων- 
σταντίω αεχαρισµένος oix τὰς τοῦ Κωνσταντίνου 
dia Eze; ἀαποθδώσας αὐτω" συνήθης οὖν ἐντεῦθιν 
χαὶ τῷ βασιλίδι γενόμενος x«i τοῖς ἐν δυνάμει θα- 
λαμεπόλοις εὐνούχοις, c» Εὐσίθιος ὁ ἐπαινέτης 
ἸΑοείον ποοειστήχει, σφόδρα συνεκρότει τοὺς ᾿Αρεία- 
νοὺς. Ἐν τούτῳ δὲ Αθανάσιος ἐκ τῶν Γαλλιῶν éma- 
νῶλθεν εἰς ᾽Αλεξάνδρειαν, ἐπιτρέψαντος αὐτῷ τὴν 
κάθοδον, x«i γράμματα δόντος πρὸς τοὺς ᾿Αλιξαν- 


Valde enim illi indignabantur, utpote qui neque 
in synodo apud Phoanices habita iis que contra 
Athanasium decrete sunt adhowserit, neque iis 
que Hierosolymis de Ario, neque magni testimo- 
nii consecrationi se admoverit, propter eorum 
communionis detestationem. Et hec quidem vi- 
vente adhuc Constantino Magno. 


6. 11ο autem mortuo, et Orienti imperio ad 
Constantium deveniente, res Arianoruui incre- 
mentum accepere. llle enim presbyter quem Arii 
parles tenentem Constantino ipsius soror conci- 
liaverat, fuit et Constantio charus, utpote qui illi 
Constantini testamentum detulerit. Inde igitur 


Β imperatrici familiaris factus et eunuchis regii cu- 


biculi potentissimis, quibus preerat Eusebius, Arii 
fautor, Arianos fovebat. Interea vero Athanasius 
ex Galliis Alexandriam redierat, reditum illi per- 
mittente litterasque ad Alexandrinos dante Con- 
stantino Constantini Magni filio, qui ad occidentem 
Gallis imperabat. 


dps Wewgrayrivou τοῦ ὁμωνύμου τῷ µε/άλῳ Κωνσταντίῳ παιδὸς αὐτοῦ, ὃς Ὥρχε τῶν πρὸς ἑσπέρον 


Γαλαςῶ». 

ὁ. Κατά dt τοῦτον τὸν χρόνον Εὐσεβίου τοῦ Παμ- 
φίλου τὸν βίον λιπόντος, διεδέξατο τὴν ἐν τῇ Και- 
σαρίία τῆς Παλαιστίνης ἐπισκόπήν Ακάκιος ' οὐχ 
εἰς μακρὰν δε xoci Κωνσταντῖνος ὁ βασιλεὺς, πὀλε- 


7. Hoc autem tempore Eusebio Pamphili e vita 
profecto, Cesarem in Palestina episcopatum susce- 
pit Acacius. Nec longo post tempore Constantinus 
imperator qui proprio fratri Constanti bellum in- 


μον επαγαγὼν τῷ ἰδίῳ ἀδελφῷ Κώνσταντι, χτείνε- C dixerat, Aquileie ab ejus ducibus interficitur. 


ται παρὰ τῶν ἐχείου στρατηγῶν ἐν Ακυλία. Τότε 
dt xai ᾿Αλεξάνδοου τοῦ Κωνσταντινηυπόλεως τελευ- 
τήσαντος, προεθλήθησαν παρὰ pi» τῶν ᾿Λρειανῶν 
Μακελόνιος, παρὰ δὲ τῶν ὀρθοδόξων Παῦλος, παρὰ 
ονώμτν τοῦ Νικομηδείας ἐπισχόπου ἘΕὐσεβρίον, καὶ 
Θιολδώρον τοῦ τῖν ἐν Θράχὴ ἸἨἩραχκλείας, ol; ὡς 
γτίτοσιν $ χειροτονία διέφερε. "Emi τούτοις οὖν 
ὀργισθεὶς Κωνστάντιος, παραγέγονεν εἰς Βυξάντιον, 
Zw» γὰρ ἀαπόδηµος τηνιχάδε, x«i σύνοδο» καθίσας, 
παρέδωκεν Εὐσιθίῳ τῷ Νικομηδείας τὸν Κωνσταν- 
τιουπόλεως θρόνον, δεντέραν ταύτην µετατεθέντι 
µετάθισω' ἐπὶ τούτου συνηθροίσθησαν ti; ᾽Αντιό- 
χειαν τὸν μεγάλην ἐνενήχοντα καὶ ἑπτὰ ἐπίσκοποι, 


Tune autem et Alexandro Constantinopolitano 
mortuo, electi sunt ab Arianis Macedonius, ab or- 
thodoxis vero Paulus, contra mentem Nicomediae 
episcopi Eusebii, et Theodori Heraclee in Thracia 
episcopi, ad quos ut vicinos pertinebat ordinatio. 
Ideo iratus Constantius Byzantium venit (tuno 
enim aberat) ; et synodo convocata Eusebio Nico- 
medensi Constantinopolitanum thronum tradidit 
qui hane secundam translationem accepit. Interea 
Anliochiam magnam convenere nonaginta septem 
episcopi, convenerunt autem ut recenter editica- 
tam ecclesiam consecraturi, quam edificare ince- 
perat Constantinus ; reipsa vero, ut eventus pro- 


ὦν εἰσι καὶ οἱ φερόµενοι x«vóvt,;* TÓpow0nc«» δὲ D bavit, Nicena decreta mutaturi. 


προγάσει ut» ἐπὶ καθιερώσει τῆς ixi νεουργηθείσης ἐκκλησίας ἣν fipbao 


μὲν οἰκοδομεῖν Κωνσταντῖνος, 


L] , . [1 r] * ^ * [] . - * , 4 , 
ἐξειργάσατο δι Κωνστάντιος. ὡς δὲ τὸ ἀπορὰν ἴδειξεν ἐπὶ µεταποιήσει τῶν ἐν Νιχαία δοξάντων. 


xw. Ἡγοῦντο δε τῆς συνόδου ταύτης Εὐσέθιος 
Κωνσταντιωὀυπόλεως ὁ ἀπὸ Ναομηδείας μµετατεθεῖς, 
Αχακιος Καισαρίίας τῆς χατὰ Παλαιστίνην, Πα- 
τρόφιλος Σχνθοπόλεως, Θεόδωρος Πειρίώθονυ, Εὐδό- 
ξιος Γερμανιχείας, Διαύσιος Καισαρείας Καππαδο- 
χίας, καὶ Γεώργιος Λαοδιχείας τῆς παρὰ Σύρους" 
λαξιμος δὲ ὁ μιτὰ Μαχάριον Ἱεροσολύμων ἐπίσχο- 
πος Ὑτγονὼς ἐπίτεδες ἀπο-φυγε ταύτην τὴν σύνοδο», 
µεταμελόµενος καθότι ἀπατηθεὶς ἐγίντο σύμψτφος 
τοῖς ᾽Αθανάσιον καθελοῦσιν tv Τύρῳ. Ὑπὸ τούτων 
οὖν τῶν ἐν ᾿Αντιοχείᾳ σννεληλυθότων πρὸς τῇ δια- 
στροφῷ τοῦ δόγµατος ᾽Αθανασίου καταψηφισαµένω», 
προεθλύθη ᾿Αλεξανδρειας ἐπίσκοπος Εὐσέθιος ὁ ἐξ 


8. Ducebant autem hanc synodum Eusebius 
Constantinopolitanus qui Nicomedia translatus 
fuerat, Acacius Cesarem in Palestina, Patrophilus 
Scythopolis, Theodorus Perinthi, Eudoxius Ger- 
manicie, Diausius Cesarem in Cappadocia, et 
Georgius Laodicecx apud Syros. Maximus qui post 
Macarium Hierosolyme episcopus factus erat, de 
industria synodum vitaverat; eum enim ponite- 
bat quod deceptus suffragium tulisset cum iis qui 
Tyri Anathasium deposuerant. Ab iis qui igitur 
Antiochie conversabantur et preter dogmatis per- 
versionem Athanasium condemnaverant, electus 
est Alexandrie episcopus Eusebius, Edessa, 


15 


ΝΙΟΕΤΑ: CHONIAT/E 


16 


Osroenorum urbe oriundus, factus vero deinceps A Ἐδέσσης pk» τῆς ᾿Οσροηνῶν ὑπάρχων, γενόμενος δὲ 


Emes:e episcopus, qui parlem astronornie augu- 
ralem dictan exercuisse arguebatur. Recusahnte 
vero Alexandriam Eusebio, suffectus est Grego- 
rius Tarbe episcopus, qua de re indignantes 
Alexandrini, ecclesiam Dionysii hujus urbis epi- 
scopi nomine dictam incenderunt ; et Athanasius 
quidem fugiens Romam venit. 


9. Paulo post mortuo Eusebio, contenderunt 
rursum de Constantinopoli Paulus et Macedonius. 
Quod ubi cognovit Constantius Antiochie, Hermo- 
geni exercitus duci qui in Thraciam missus erat, 
mandavit, ut iter pergeret ad expellendum Pau- 
Jum ex ecclesia. Cum illuc advenisset, militarique 
manu uteretur, insurrexit populus, eumque ra- 
ptatum interfecerunt. De eo certior factus Con- 
stantius, Constantinopolim venit, et Paulum qui- 
dem expulit, urbem vero punivit, frumenti eam 
quod pater praestabat, quadraginta mensurarum 
millibus et ultra eam privavit. Octoginta enim 
millia prius dabantur civibus singulis annis ex 
tributis :Egyptiaco populo impositis. Macedonium 
autem non statim urbis episcopum fecit ; sed sivit 
illum adversus Paulum in predicta ecclesia con- 
cilium facere in qua et ordinatus est ; atque ita 
ipse Antiochiain reversus est; Paulus vero Romam 
descendit. 


10. Ea vero que Alexandriwe facta sunt aliter 


B 


narrat Theodoretus. Dicit enim Gregorium post ( 


Athanasii fugam episcopatum gessisse usque 
ad Sardice habitam synodum. Post hanc autem 
synodum Gregorium ab Alexandrinis depositum 
esse, rediisse tunc Athanasium in propriam se- 
dem per Constantis litteras, qui tunc Roma regna- 
bat. Postquam autem Constans mortuus fuit, 
rursum fugisse Athanasium, et electum esse ab 
Arianis Georgium Cappadocem, eumque sexcenta 
mala Athanasii fautoribus machinatum esse, in 
exsiliumque ruisisse nonnullos /E£gypti Lybireque 
episcopos, Caium Paraetonii, Agathum Phragonis 
et partis Elearchie ;/Egypti, Ammonium Pachne- 
munis et relique Elearchiwe partis, Agathodiemo- 
nem Schedee et Menelaiti, Dracontium Hermopolis 


minoris, Adelphium Onuphis, Paphnutium Sais, D 


cujus meminit magnus Athanasius in sua de ipsius 
fuga Apologia; et preter illos alterum Ammo- 
nium, Moium, Philonem, Hermem, Plinium, Psene- 
sirim, Agamphum, Marcum, Nilammonem, Mar- 
cum alterum, Athenodorum, et presbyteros Hiera- 
cem et Dioscorum. Atque ita quidem Theodoretus. 
Socrates autem et Sozomenus narrant Arianos sta- 
tim post Pauli expulsionem et reditum imperato- 
ris Antiochiam, deposuisse Gregorium tanquam 
Alexandrinis non gratum et negligeatem proprii 
dogmatis propugnationem ; cujus in locum Ge- 
orgium misere qui ex Cappadocia oriundus, 
Bibi famam in Ariana superstitione acquisiverat. 


ὕστερον Ἐμέσης ἐπίσκοπος, óc xai διεθάλλετο ἀσχεῖσ- 
θαι τῆς ἀστρονομίας τὸ αποτελεσματιχὸν χαλούμενον 
µέρος" παραίτησαµένου δὲ τοῦ Εὐσιεθίου τὴν ᾿Αλι- 
ξάνδρειαν, ἐπετράπη ὁ Γρηγόριος τῶν Ταρθασθενῶν, 
ip! ᾧ χαλιπάναντε οἱ ᾽Αλεξανδρεῖς, τὴν ὁμώνυμον 
Διονυσίου τοῦ :ῆδε ἐπισχοπήσαντο, ἐκκλησίαν ἐνέπρη- 
σαν * καὶ ᾿Αθιωνάσιος piv φυγὼν εἰς Ῥώμὴν ἀφίχιτο. 

0. Mt οὐ ποὺ δὲ τελευτήσαντος Εὐσεθίου, ἀἄντε- 
ποιήσαντο πάλι Ὥτῆν Κωνσταντινουπόλεως Παῦλος 
xai Μακεδόνιος, Κωνστάντιος δὲ, τοῦτο μαθὼν ἐν 
Ἀντιοχεί, ἐπέτριψεν Ἑρμογέιι τῷ στατηλάτη 
πρὸς τὰ Θράχια πιµποµέω µέρη, ὁδοῦ πάρεργον 
ποιῆσαι τὸ ἐξωθῆσαι Πανλον τῆς ἐκχλησίας : οὗ πα- 
ῥαγενοµένου xai στρατιωτικῇ χειρὶ χρησαμύου, 
ἑστασίασε τὸ πλῆθος, καὶ αὐτὸν σύραντες ἀπέατει-- 
ναν. Πνθόμενος δὲ τὸ «γεγονὸς Κωνστάντιος, xaré- 
λαρε τήν Κωνσταντιούπολιν χαὶ τὸν pt» Παῦλον 
ἐξήλασε, τὲν ὃς πόλιν ἐνημίωσεν, ἀφιλὼν τοῦ σιτο- 
pscíou τοῦ παρασχεθίντος ὑπό τοῦ πατρὸς αὐτοῦ 
ὑπὲρ τὰς τίσσαρας µνριάδας' ὀκτὼ γὰρ ἐγγὺς µν- 
ριάδες ἐχορχγοῦντο πρότερον σίτου τοῖς mola 
ἑχάστου ἔτους ἐκ τῶν κχοµιζομένων n Αἰγύπτου 
τῷ δήμῳ φόρων. Μακεδύνιον δὲ τῆς πόλεως τέως 
ἐπίσκοπον οὐκ ἐποίησεν, αλλ εἴασεν αὐτὸν ἐν τῇ 
Aeyouévr ἐπὶ Παῦλον ἐχκλησία σννάγεν, ὢ 3 καὶ 
ἐχειροτονήθη * x«i οὕτως αὐτὸς μὲν ἀνέσενξεν εἰς 
Αντιόχεια» * Παῦλος δὲ τὴν Ῥώμχν κατέλαδιν. 

c. Περὶ δὲ τῶν κατ’ ᾽Αλεξάνδρειαν συμθεθηκότων 
Θιοδώρι-ος μὲν ἄλλως ἱστορεῖ. Φχσὶ γὰρ μετὰ τὴν 
᾿Αθανασίον φυγὴν ἐπισχοπᾶσαι Γρηγόριο» ἄχρι τῆς ἐν 
Σαρδικῇ συνόθον, μετὰ 9ὲ τὴν σύνοδον ταύτην, τὸν μὲν 
Ι ρα γόριον ἀναιρίθῆναι παρὰ τῶν ᾽Αλεξανδρίων, ἐπα- 
νελ0εῖν δὲ πάλιν τὸν ᾿Αθανάσιον εἰς τὸν οἴχεῖον θρόνον 
διὰγραμμάτων Κώνσταντος τοῦ ἐν Ῥώμῃ βασιλεύον- 
τος. Ἐπεὶ δὲ Κώνστας ἐτελεύτησεν, αὖθις φυγεῖν 
᾿Αθανάσοιν, x«i προθεθλῆσθαι παρὰ τῶν ᾿Αρειανῶν 
Γεώργιον τὸν Καππαδόχην, µνρία x«ax& τοῖς τὰ 
Αθανασίου φρονοῦσιν ἐνδείξασθαι, κα τινας τῶν 
ἀπ᾿ Αἰγύπτον καὶ Λιθύης ἐπισκόπων ἐξορίσαι, Γαΐον 
Παραιτονίου, ΄Αγαθον Φραγώνεως x«i µέρους Ἔλεαρ- 
χίας τῆς Αἰγύπτον, ᾽Αμμώνιον Παχνεμούνεως καὶ 
τοῦ λοιποῦ µέρους τῆς ᾿Ελεαρχίας, ᾿Αγαθοδαίµονα 
Σχιδέας καὶ ἨΜενελαίτου, Δραχόντιο Ἑρμουπόλεως 
μιχρᾶς, ᾿Αδέλφιον ᾿Ονούφίως, Παφνούτιον Σάεως, 
ὦν καὶ ὁ µέγας ᾽Αθανάσιος ἐν τῇ ὑπὶρ τῆς φυγῆς 
αὐτοῦ ἀπολογία µέµνηται xal πρὸς τούτοις 'Au- 
µώνιον ἕτερον, Moiovy, Φίλωνα, Ἑρμᾶν, Πλχνιον, 
Ψενέσιριω, ΄Αγαμφον, Mapxovy, Νειλάμμωνα, ἹΜάρ- 
xo» ἕτερον, ᾿Αθχνόδωρον, καὶ πρεσθυτέρους Ἱέραχα 
καὶ Διόσκορον, Οὕτως μὲν οὖν Θιεοδώριτος' Σωκρά- 
της δὲ xai Σωζόμενὺς φασιν ὅτι εὐθὺς μετὰ τὸ 
ἐκθληθῆναι Παῦλον, καὶ ἀναζεῦξαι Κωνστάντιον εἰς 
ἸΑντιόχειαν , οἱ ἀρειανίφοντες µιτέστησαν ἐχ τῆς 
Αλεξανδρειας Τρογόρῖον, ὡς οὔτε ᾽Αλεξανδρεῦσι 
καταθύµιον, x«i ὡς ἀμελῦ πρὸς σύστασιν τοῦ οἰχείου 
δόγματος: ἀντὶ δὲ τούτου, Γεώργιον ἔπεμψαν, ὃς 
ix Καππαδοκίας pt» ὠρμᾶτο, δόξαν di περὶ τὸν 
ἀρειανὴν θρησκείαν ἐχέτοτο. 


[ri 


τέλαθον ᾿Αθανάσιος καὶ Παῦλος, ἁλλὰ καὶ Μάρχελ 
los à ᾽Αγκύρας, καὶ Ασκλεπᾶς ὁ Τάξης, 6» oi 
ἸΑρειανοὶ, διαθαλόντες ὡς θυσιαστέριον καταστρί- 
Ψαντα, καθεῖλον, καὶ ἀντ' αὐτοῦ Κιντιανὸν ἐχειρο- 
τόνησαν * πρὸς δὲ xai Λούχιος à ᾽Αδριανουπόλεως 
ἐπ ἄλλῳ co κατηγορηθεί. Ὁ δὲ ᾿Ῥώμης ἐπίσκο- 
πος Ἰούλιος, ὁμονοοῦντας τούτωυς εὐρὼν τῇ i» Νι- 
xaia σννόδῷ, εἰ κοινωνίαν προσύκατο, καὶ τοῖς 














ἀνὰ τὴν Ἔω πᾶσιν ἐπισκόποις ἔγραψιω ἀποδοῦναι 
μὲ is τοὺς ἰδίους θρόνου, πέµψαι δέ τινας 
εἷς ῥητὰν ἁμέραν τοὺς 





Ἠζλεμένους, Τούτοις θαῤῥήσώτες τοῖς Ἰράμμα- 
fw oi ἀμφὶ τὸν Αθανάσιο, ἵκαστος τὸν ἑαυτοῦ 
arat Θρόνου. Oi δὲ τὰς ἐπιττολὰς διξάµενοι, 
Χλλεπῶς ἄνεγκαν ' καὶ συλλεγέντες, εἷς Αντιόχεια, 
à μῖν ἀντέγραφαν ὡς οὐ δε κανονίζετθαι 
παρ’ αὐτοῦ τοὺς τῆς ᾿Ανοτολῆς ἐπισκόπους, εἰ fo) 
ὼοιντὸ cw; ἐξελαύνειν τῶν ἐκκλησιῶν, ὅτι μηδὲ 
οἱ τῆς ᾿Ανατολῆς ἀντεῖπον, ὅτε Νανάτον ἐξέλασαν οἱ 
τς Αύσεως. Κωνστώτιον δὲ παρώτρυναν κατὰ 
Αθανασίου xai Παύλου: καὶ ὃς ἔγρανεν ἀπ' Av. 
τιοχείας τῷ ἐπάρχῳ Κωνσταντινουπόλεως Φιλίππῳ 
Παῦλον pr» ἐξλάσαι τῆς πόλως Ἀακιδοίῳ δὲ 
παραδοῦναι τὴν ἐκκλησίαν" ὁ μὲν οὖν Παῦλος εὐ- 
6o; ἐξελάθη΄ Φίλιππος ὃ' ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαυ ἡπεί- 
Ύετο, σύθρονον ἐπὶ τοῦ ὀχήματος ἔχων τὸν Mexi- 
δόνιον - παρείπετο δὲ τούτοῖς καὶ χεὶρ στρατιωτικὴ 
ξιφέρας . di πολλοῦ παρόντος καὶ 
ἐπάρχω καὶ τῷ Μακιδονίῳ παρόδον gà γινομένης, 
ὑπέλαβον οἱ στρατιῶται τοὺς ὄχλους ἀνβίστασθαι * 

































τῷ 








THESAURI LIB. VI 
tw. CE» τούτῳ δὲ τὴν Ῥώμην, ὡς ἔφαμεν, κα- À 


Β 


18 


11. Interea autem Romam, ut diximus, vene- 
rant Athanasius et Paulus, sed et Marcellus Ancyre, 
et Asclepius Gaze quem Ariani deposuerant, falso 
eum criminantes quod aram evertisset, et cujus 
loco Centianum ordinaverant; ac praeter illos Lu- 
cius Adrianopolis alio crimine accusatus. Rome 
vero episcopus Julius cos fidei Nicmnee consen- 
tientes inveniens in suam communionem admisit, 
atque omnibus Orientis episcopis scripsit ut iis 
proprias sedes redderent, mitterentque dicta die 
quieos probarent juste depositos esse. Mis litteris 
confidentes Athanasii fautores receperunt singuli 
proprias sedes. Qui autem has litteras accepere, 
tgre tulerunt; convenientesque Antiochiam, Julio 
responderunt non oportere ab illo regi Orientis 
episcopos, si quos ex ecclesiis vellent expellere ; 
quia neque Orientis episcopi restiterint, quando 
Novatumexpulere Occidentisepiscopi.Constantium 
&utem excitaverunt in Athanasium et Paulum ; 
isque Antiochia scripsit ad Constantinopolis pre- 
fectum Philippum, ut Paulum quidem ex urbe 
pelleret, Macedonio autem traderet ecclesiam. 
Paulus igitur statim expulsus est. Philippus vero 
ad ecclesiam evectus est, consedentem in curru 
Macedonium habens; quos sequebatur militaris 
manus gladiis armata. Cum autem ingens adesset 
multitudo neque prefecto et Macedonio iter pre- 
berent, crediderunt milites velle turbam resistere ; 
multosque gladiis interfecerunt, multi autem alii 
ab aliis conculcati sunt. Mortui sunt, ut dieitur, 
quasi tria millia centum et quinquaginta. Tali 





xai λοιπὸν πολλοὺς μὲν αὐτοὶ τοῖς ξίφεσιν ἀωεῖλον, ΄ igitur successu Macedonius a prefecto in episco- 


πολλοὶ δὲ καὶ ὑπ ἀλλήλων συνεπατήθησαν ^ καὶ 


pali sede constitutus est. 


miles, ὡς λέγεται, περὶ τοὺς ἑχατὸν καὶ πεντήκοντα xal τρισχιλίους. "Emi τοιούτος ui» oj» κατορ- 


θώμαπι ἨΜπκεδόνιος παρὰ τοῦ ἐπάρχου ἐνεθρονίσθη. 
1$. Αθανάσιος δὲ τὴν ἐπιδουλὴν Κωνσταντίου 
δείσας, θυάτῳ γὰρ ζημιοῦν αὐτὸν ἠπείλησο, dig 
TE» Ῥωμην ἀγίκετο" xci Παῦλος tig τὴν Θεσσα- 
Aevixx» ἀπενεχθεὶς, ὅθεν xai τοὺς προγόνους d, 
Ώέγετο, καὶ τὴν μέ "Ew φεύγειν ἐπιτραπεὶς, Ἰλλυ- 
pus δι καὶ τᾶς ἐπέχεινα γῆς ἐπιβαίνευ οὐ χωλν- 
Óüs, ἁπαίρεν εἷς Κόρωθον προερασίσατο, καὶ Ti» 
Ῥώμην κατείληφε ᾽Αναδιδάξαντος οἱ 
Ἰοψλίου τὸν βασιλέα Κώνσταντα τὰ περὶ 
ἔγοαγι» ἔἐκεῖος τῷ βασιλῖ Κωνσταντῳ  mípyat 
τινὰς τῶν ἐπισκόπων ἀπολογησομένους περὶ τῆς 
ων καθαιρέσως. Ἐπέαφθησαν οὖν Νάρκισσος 
οχρουπόλεως, Θεόδωρος ὁ ᾿Ἡρακλίας, Muptg à 






























Χαλκκδόνος, xai Μάρκος à “Αρεβούσης" oi 
ἐν ᾽Αντωχιίᾳ παρ 





αὐτῶν ἐκτεβεῖσαν ἀπέκρυψαν 





νσαν ἀπάδονσαν ὅλως τῷ de 
δεδωκό- 





s, καὶ mpi ὤν ἐξοβοντο µηδον ἀνύσαν 
στρεψαν ἄπρακτοι. Μετὰ δὲ τριετῆ χρόνον 
Ἔω συντάξαντις πίστιν, ἂν καὶ µακρόστιχον 
Έκβεσιν ὠνόμασαν, ἔπεμψαν τοῖς ἀνὰ τὴν Δύσιν dU 
Ξίον τοῦ Γερμανικείας καὶ Μαχιδονίου τοῦ 
Χοβουεστίας, ὃν f μνήμην pb» αὐσίας οὐκ imui- 
Taro Θιοῦ, ἀπικήρυξαν δι τοὺς ἓξ οὐκ ὄντων Ἱέ- 















12. Athanasius autem Constantii insidias formi- 
dans (eienim mortem minatuserat) Romam abiit.Et 
Paulus Thessalonicam delatus, unde proavi orti 
dicebantur, cum Orientem relinquendi permissio- 
nem accepisset, neque l!lyricum et quee ultra est 
regionem petere prohiberetur, Corinthum se pro- 
ficisci preetexuit, Romamque et ipse vcnit. Cum. 
autem Julius monuisset imperatorem Constantem 
de eorum conditione, scripsit ille ad imperatorem. 
Constantium ut episcopos mitteret qui eorum de- 
positionem defenderent. Missi sunt igitur Narcis- 
sus Irenopolis, Theodorus lleraclez, Maris Chalce- 
donis et Mareus Arethusc; qui quidem a seipsis 
Antiochie expositam fidem celavere,alteram autem. 
struxeruntomnino Nicenie repugnantem.Eamque 
postquam imperatori Constanti tradidere neque 
quidquam eorum quee volebant perfecissent,reversi 
sunt nihil operati. Post autern tres annos, Orientis 
episcopi alteram composuerunt fidem quam ue- 
κρόστιχον ἔκθεσιν (longi ordinis expositionem) no- 
minavere, eamque ad Occidentis episcopos misere 
per Eudoxium Germanicie et Macedonium Mop- 
suestie;in qua quidem nullam deDei essentia men- 
tionem faciebant, excommunicabant autem 608 


19 


NICETAE CHONIT.E 


20 


qui dicebant Filium Dei esse de nihilo, ac fuisse À Ύοντας τὸν Ὑἱὸν τοῦ Θεοῦ, καὶ ὅτι ἦν ὅτε οὐχ ἦν - 


tempus quando non erat; preeterea et Sabellianos, 
quos nominant Romani Patropassimos, utpote 
Patrem cum Filio et Spiritu sancto confundentes, 
et nunc quidem eum Patrem, nunc Filium, nunc 
Spiritum sanctum appellantes. Promiscue enim et 
indiscrete Romana lingua dicitur passim. Cum 
autem hanc fidem non recepissent Occiden- 
tales, sed dicerent sibi sufficere Nicena dogmata, 
scripsitad fratrem Constans sibi justum videri ut 
Athanasii fautoribus proprie'sedes restitueren- 
tur. 

13. Quoniam autem nihil perfectum fuerat, 
duobus imperatoribus placuit concilium Sardicam 
convocari.Et convenerunt ex Theodoreto ducenti 
et quinquaginta episcopi; ex Socrate autem et 
Sozomeno, ex occidentalibus partibus fere tre- 
centi, ex orientalibus autem sex et septuaginta ; 
quorum in numero erant Sabinus, Heraclee in 
Thracia Macedonianorum episcopus, et Ischyras 
qui Mareotie episcopatum ab Athanasii adversariis 
acceperat.Occidentales quidem Sardicam convene- 
runt, orientales vero, cum Philippopolim perve- 
nissent, iis notum fecerunt se cum iis non velle 
colloqui, nisi a sessione et communione expule- 
rint Athanasii fautores ut depositos. Illis autem id 
non ferentibus, ii concilium habuere in ipsa urbe 
Philippopoli, et deposuerunt, pro libito, Julium 
Romanum, eo quod primus cum Athanasio et ejus 
fautoribus communicasset, Hosium Cordubensem 


propter eamdem causam, et quia amicus fuerat C 


l'aulini et Eustathii qui Antiochiam rexerant, Ma- 
ximinum Trevirensem, utpote qui primus cum 
Paulo communicasset, Protogenem Sardice eo 
quod Marcellum defenderet quem prius condem- 
naverat, Gaudentium ut aliter agentem ac Cyria- 
cus cui successerat, et ut plurimi facientem eos 
quos deposuerant. 


14. Hosii autem fautores postquam convenerant, 
innocentes declaraverunt Athanasium quidem ut 
injuste ab iis qui Tyrum congressi erantvexatum, 
Marcellum vero ut minime annuentem se cogitare 
qu&falsoarguebantur.Manifestee enimerant,inquit 
Theodoretus, male Eusebianorum artes. Que 
emim Marcellus ut qussita dixerat, ea ut ab ipso 
extra controversiam posita calumniabantur. Cum 
autem ea in synodo Sardice habita lecta essent, 
recta inventa est hujus hominis fides. Socrates 
autem dicit Marcellum ut condemnationem re- 
pelleret, persuasisse episcopis Sardicae congrega- 
tis eos quiipsum deposuerant non intelligere que 
scripserat, atque ideo se Samosatensis episcopi 
suspiciones incurrisse. Patriarcha vero Photius 
narrationes conferens Socratis ac Theodoreti, dicit 
Sardicenses episcopos vere deceptos esse; cum- 
que non bene intellexissent Marcelli scripta, male 
eum justificasse ; inde neminem accepisse eorum 


πρὸς δὲ χαὶ τοὺς Σαθελλιανοὺς, οὓς ὀνομάζουσι Ῥω- 
µαῖοι πατροπασσίµους, ὡς τὸν Πατέρα συγχέοντας 
εἰς Yüv καὶ τὸ Πνεῦμα, καὶ mort né» αὐτὸν Πατέρα, 
mort δὲ Υἱὸν, mort δὲ Πνεῦμα ὀνομαξοντας: τὸ γὰρ 
χύδην καὶ ἀδιακρίως πάσσιµον à Ῥωμαῖϊκὴ λέγει 
φωνή. Ταύτην δὲ τὴν πίστιν μὴ παραδεξαµένων 
τῶν Δυτικῶν, ἀλλ εἰπόντων ἀρκεῖσθαι τοῖς ἓν Νι- 
καΐίᾳ δόξασιν, ἔγραψι πρὸς τὸν ἀδελφὸν ὁ Κώνστάς 
ἀξιῶν ἀποδοθῆναι τοῖς περὶ ᾿Αθανάσιον τοὺς οἰχείους 
θρόνους. 


εγ’. Ὡς δὲ οὐδὲν ἠνύετο πλέον, ἔδοξε γνώμη τῶν 
δύο βασιλέων ἀθροισθῆναι σύνοδον ἓν Σαρδιχῆ τῆ 
TóÀtt* καὶ Ὡθροίσθησαν κατὰ piv Θεοδώρητον πιεν- 
τήχοντα χαὶ διακόσιοι ἐπίσκοποι, κατὰ δὲ Σωκράτην 
καὶ Σωξόμενον ἐκ μὶν τῶν ἐἑσπερίων μερῶν περὶ 
τοὺς τριακοσίους, ἐκ δὲ τῶν έῴων ib καὶ ἐθδομή- 
κοντα oig συνηριθμεῖτο x«t Σαθῖνος ὁ τῶν dv 'Hoa- 
κλεία τῆς Θράκης Μακεδονιανῶν  éni7xomo;, καὶ 
Ἰσχύρας ἐπιτραπεὶς τὲν τοῦ Μαρεώτου ἐπισχοπὺν 
παρὰ τῶν ἀπεχθανομένων τῷ ᾿Αβανασίω. Καὶ οἱ 
piv Αντικοὶ xat' αὐτὴν τὴν Xapdixüv συνῆλθον' οἱ 
δὲ Ανατολιχοὶ, καταλαθὀντες τὴν Φιλιππούπολιν, 
ἐδήλωσαν αὐτοῖς ὡς οὐκ ἄλλως εἰς λόγους ἐλθεῖν 
αὐτοῖς ἐθέλονσιν, εἰ pX τοὺς περὶ ᾽Αθανάσιον ἀπε- 
λάσουσι τοῦ συνεδρίου καὶ τῆς κοινωνίας Gg χαθη- 
ῥηµένους. Τῶν δὲ μὴ ἀνεχομένων, ixtivot συνήδρεν- 
σαν ἀλλήλοις ἐν αὐτῃ τῇ Φιλιππουπόλει, καὶ καθεῖ- 
ον, ὡς ῥἐνόμισαν, Ἰούλιον piv τῆς ᾿Ῥώμης, ώς 
ἄρξαντα τῆς πρὸς ᾿Αθανάσιον xai τοὺς ἀμφ) αὐτὸν 
χοινωνίας, Ὅσιον δὲ τὸν Κορδούθης διά τι τὴν αἲ- 
τὲν αἰτίαν, καὶ ὅτι φίλος ἐγένετο Πανλίνω xai Eu- 
σταθίω τοῖς Xyncauívog τῆς Αντιοχείας, Ἠαξιμῖ- 
vov δὲ Τριθέρεως ὡς πρῶτον Παύλῳ χοινωνήσαντα, 
Πρωτογένην δὲ τῆς Σαρδιχῆς ὡς ὑπιρμαχοῦντα 
Μαρχέλλον τοῦ πρότερον ὑπ' αὐτοῦ χαταψτφισθὼ- 
τος, Γαυδέντιο dà ὡς ὑπινανίία σπουδάξοντα Kv- 
ριακῷ ὃν διεδέξατο, καὶ τοὺς παρ) αὐτῶν xaÜrpr- 
µένους περὶ πολλοῦ ποιούµινον. 
εδ’. Οἱ δέ γε ἀμφὶ τὸν ὍΌσιον, συνελθόντες, ἀθώονς 
ἀπέφηναν ᾿Αθανάσιον μὶν ὡς ἀδίχως ἔπιβουλεν- 
θίτα παρὰ τῶν ἐν Τύρώ συνελθόντων, Μάρχελλον 
ὃς oix μὴ οὕτω λέγοντα φρονεν ώς διεθάλλετο * 
ἐρωράθη γὰρ, φησὶν ὁ Θιεοδώρῶτος, r&v περὶ τὸν 
D Εὐσέθιον ῆ χακοτεχνία * ὃτι à ζητῶν ὁ Μάρχελλος 
εἴρηκε, ταῦτα ὡς ὠμολογημένα }ιαθιθλέκασι. 
Τούτων Ó' ἐπὶ τῆς συνόδου τῆς κατὰ Σαοδιχκἠν 
ἀναγνωσθέντων, ὀρθὴ τοῦ ἀνδρὸς ἡ πίστις εὑρέθη. 
Σωχρατης δέ φησιν ὅτι ἀναπαλαίων ὁ Μάρχελλος 
τὴν καταδίχην ἴἔπεισε τὸὺς ἐν Σαρδικῇ μὺ voncat 
τοὺς χαθελόντας αὐτὸν, ἆ Ὑέγραφε * xai διὰ τοῦτο 
τὴν ὑπόνοιαν τοῦ Σαµοσατέως λαθεῖν. Ὁ δὲ πατρι: 
άρχης Φώτιος, σχόλια παραθεὶς τοῦ τε Σωκράτους 
καὶ τοῦ Θεοδωρήτου, φησὶν ὅτι ἐν Σαρδικῇ μᾶλλον 
Ἠπατήθησαν * xmi μὺ νούσαντε ἀχριθῶς τὸ Μαρ- 
κέλλονυ σύγγραμμα, χακῶς αὐτὸν ἐδιχαίωσα»ν * ὅθεν 
οὐδεὶς παοεδέξατο rà» περὶ τούτου χρίσιν αὐτῶν * 
ἀλλ ἔστι ἔξω τῆς Ἐκκλησίας ὁ Μάρχέλλος. ᾿Ηθώω- 


21 THESAURI LIB. VI. 29 
σαν δὲ οἱ iv Xapdux καὶ ᾽Ασχληπᾶν τὸν Γάζης, ὡς A de illo sententiam ; sed extra Ecclesiam esse Mar- 


Εὐσεθίον τοῦ Παμφίλου x«i πολλῶν ἄλλων ὑπομνὼ- 
µατα ἐπιγερόμενον δικαιοῦντα αὐτόν * ἔτι ὃξ καὶ 
Αούχκιον τὸν ᾿Αθοιανουπόλέεως, ὡς T χατηγόρων 
αὐτοῦ quá χρησαµένων * καθεῖλον δὲ Γεώργιον τὸν 
Αλεξανδρείας, Βασίλειο ᾿Αγκύρας τὸν ἀντὶ Μαρ- 
χέ)λου, Κεντιαὸν Γάδης τὸν ἀντὶ ᾽Ασχληπᾶ, O:ó- 
δωρον Ἡρακλείας, Νάρχισσον Εἰρηνουπόλεως, ᾽Αχάκιον 
Καισαριίας τῆς Παλαιστίνης, Μηνόφαντον Ἐφίσου ,Οὐρ- 
σάχιον Σεγγτδόνος, Οὐάλεντα Μούρσης, Τεώργιον Λαο- 
διχείας, καίτοι μὴ παρόντα ἐν τῇ συνόδῳ ταύτῃ * καὶ 
οὖτος κατὰ τὸν µέγαν ᾽Αθανάσιον καὶ τοῦ πρεσθυτιρίου 
Χαθαιριθεὶς ὑπὸ τοῦ µακαρίου ᾿Αλεξάνδρου δι ἀσωτίαν. 
Καὶ ταῦτα μὶν τοιοῦτον ἔσχε τὸν τρόπον. 


wu. Οἱ δέ περὶ ᾽Αθανάσιον πάἄλι τὴν Ῥώμὴν κατ- 
έσχον * καὶ ὁ τῶν ἐσπιρίων βασιλεὺς Κώνστας, τὰ 
ἐν Σαρδικῦ Ὑεωόμενα μαθὼν, ἔγραψε τῷ βασιλεῖ 
Κωνσταντίω τοῖς περὶ ᾿Αθανάσιον ἀποδοῦναι τὰς 
ἰδίας ἐχχλησίας. Ὡς Ód' ἀνιθάλλετο, πάλιν ἔγραψεν 
E ὀέχεσθαι τούτους, à πρὸς πόλεμον παρασκευάσα- 
σθαι. Teig ἀνὰ τὴν £o τοίνυν ἐπισχόποις τοῦτο 
Κωνστάντιος αοινωσάωµενος, χαὶ νοµίσας εὔτθες ἐῖ- 
ναι διὰ ταύτηον αἰτίαν ἑαφύλιον αἱρεῖσθαι μάχη», 
τρισὶ γραµµασιω ᾿Αθανάσιον µετεκαλέσατο καὶ τοὺς 
σὺν αὐτῷ ' κατέλαθον οὖν τοὺς ἑαυτῶν θρόνους 
Παῦλος ó Κωνσταντιουπόλεως, Μαρχελλος ὁ 'Ày- 
χύρας, ᾿Ασχληιπᾶς ὁ Γάδης, καὶ Λούχιος ὁ ᾿Αδρια- 
νουπόλεως * Αθανάσιος ὃ᾽ si; ᾽Αντιόχειαν τῆν Συρίας 
ἀφιχόμενος, ἔνθα διέτριθε Κωνστάντιος, εὖνου δῆθεν 
αὐτοῦ ἐπειράθη * τῶν Αρειανῶν δὲ ὑποθεμένων, ἔφη 
Ἑρὸς αὐτὸν ὁ Κωνστάντιος ' Αξιῶ ἐκ πο)λλῶν τῶν 
ὑπὸ Gt Ἐκχλησιῶν µίαν ἔχειν ἐν ᾿Αλεξανδρεία τους 
κφινωνεῖν σοι παραιτουµένους. Ὁ δὲ, ὑπολαθὼν, 
Παρακλεσίαν, ἔφη, χάριν «tà κἀγὼ, βατιλεῦ, 
ὥστε nir» ἔχειν ἐκκλησίαν ἐν ᾿Αντιοχεία τοὺς τῶν 
ἑτεοοδοξούντων τὴν αοιρωνίαν φεύγοντας  ὅπερ 
αχούσαντις οἱ ᾿Αρειανοὶ παρὰ τοῦ βασιλιως, ἑξή- 
σπσαν πλέον οὐδέν. Ἐκεῖθε τοίνυν ᾿Αθανάσιος ἐξ- 
ορµήσας, τὰ Ἱεροσόλυμα κατέλαθεν * ὦν ὁ ἐπίσχο- 
tfo; Μάξιμος, σύνοδον τοπιχὶν ἐπιτελεσας, ἐχοινώ. 
νησεν αὐτῷ * x«l οὕτως εἰς Αλεξάνδρειαν ἀφιχόμενος 
᾽Αθανάσιος, τοὺς τὰ Αρείου φρονοῦντας ἅπαντας χα» 
θεῖλεν. 

tz. Ἐν τούτῷ δι Κώνστας ὁ τῆς Ἑσπέρας βασι- 
Ἰεύων ὑπὸ Μαγνωτίου κατὰ συσκευὴν ἀνηρέθη, καὶ 
Κωνστάντιος αὐτοχράτωρ ἍὙέγονε τῆς ἀρχῆς ἁπά- 
σης ' ὃς καὶ, τοῖς ᾿Αρειανοῖς πειθόµενος, τὰ προ- 
δεδογμένα πάντα µιτέστρεψεν εἰς τὸ ἔναντίον. 
Παλος τοίνυν ὁ Κωνσταντινουπόλεως εἰς Κουχουσὸν 
τὸς 'Aputwía; ἐξορισθεὶς ἀνηρέθη βρόχω, xol πώιν 
τὸν ἐκχλησίαν xarícyt Μακεδόνιος ' Μαρκέλλου 
δ ἰκθληθέντος, ἐγκρατὶς αὖθις ἐγένιτο τῆς ἐπι- 
σκοπῦς Βασίλειος * Λούκιος δὲ σιδήρῳ δέσµιος iv τῇ 
εἶοχτβ διεφθάρη - ᾿Αθανάσιος δὲ κιλευσθεὶς ἀναιρε- 
θῆναι, μόλις διέψυγεν. ᾿Εκστρατιύσας δὲ ἐπὶ τὴν 
Ἰλλυρίδα Κωνστάντιος xar Βρεττανίωνος τυραν- 
νήσαντος, ἦκεν εἰς τὸ Σέρμιον, ἔνθα δὴ τῆς κατὰ 


cellum. Innocentes autém declaravere Sardicenses 
episcopi Asclepium Gazew, ut ab Eusebio Pam- 
phili multisquealiistestimonia afferentem que eum 
defendebant; adhuc et Lucium Adrianopolis, cu- 
jus accusatores aufugerant ; deposuerunt autem 
Gorgium Alexandrie, Basilium Ancyre, Marcelli 
adversarium, Centianum Gaze qui Asclepium ur- 
gebat, Theodorum Heraclese, Narcissum lreno- 
polis, Acacium Cesaree in Palestina, Menophan- 
tum Ephesi, Ursacium Singidonis, Valentem Mur- 
sie, Georgium Laodicee, quanquam ipse ab hac 
synodo aberat; et is, juxtà magnum Athanasium, 
ex sacerdotio propter luxuriam a beato Alexandro 
depositus fuerat. Et heec quidem hoc modo se ha- 


B buere. 


I5. Athanasii autem fautores Rome aderant, et 
Occidentis imperator Constans, cum ea qute Sar- 
dice facta fuerant didicisset, ad imperatorem Con- 
stantium scripsit ut Athanasii fautoribus suas 
ecclesias redderet. Cum autem hic procrastinaret, 
rursum ei scripsit ut aut illos restitueretaut ad bel- 
lum se appararet. Quod orientalibus episcopis 
notum faciens Constantius credensque stultum 
esse ob hane causam fraternum bellum susci- 
tare, tribus litteris Athanasium ejusque amicos 
revocavit. Receperunt igitur suas sedes Paulus 
Constantinopolis, Marcellus Ancyre, Asclepas Ga- 
zte, et Lucius Adrianopolis. Cum autem Athanasius 
Antiochiam Syrie rediisset ubi versabatur Con- 


C stantius, benevolum eum expertus est : ex Aria- 


norum autem consilio, illi subjecit Constantius : 
Justum censeo ex multis que sub te sunt ecclo- 
siis ut unam habeant Alexandrie qui tecum com- 
municare nolunt.E contra autem ille : Similem, in- 
quit, a te, imperator, efflagito gratiam, nempe ut 
unam Antiochie habeant ecclesiam qui hetero- 
doxorum communionem fugiunt. Quod audientes 
Ariani, nihil amplius quaesierunt. Inde igitur pro- 
fectus Athanasius Hierolosymam pervenit; cujus 
urbis episcopus Maximus,locali synodo convocata, 
cum illo communicavit. Atque ita cum Alezan- 
driam rediisset Athanasius, omnes eos qui Ariana 
dogmata profitebantur, deposuit. 


16. Interea vero Constans qui in Occidente re- 
gnabat, a Magnentio per insidias interfectus est, 


et factus est Constantius orbis universi imperator. 


Qui ab Arianis seductus quaecumque ante decreta 
crant in contrarium mutavit. Paulus igitur Con- 
stantinopolis in urbem Armenie Cucusum exsu- 
latus laqueo interfectus est, et rursus hanc eccle- 
siam habuit Macedonius, Marcello autem expulso, 
episcopatu rursum potius est Basilius. Lucius 
ferro vinctus in carcere periit. Athanasius autem, 
quem interfici jusserat, vix aufugit. Profectus vero 
in Illyriam Constantius contra Brettanionem re- 
gnum affectantem, Sirmium venit ubi habita est 
contra Phótinum synodus. Interea a suis legatis 


23 


NICETAE CHONIAT.E 


2k 


interfectus est qui Rome imperaverat Magnentius, À Φωτεινοῦ σννόδου «γεγοννίας, tv τῷ μεταξὺ καθηρέθη 


et tyrunnus alter, Silvanus nomine. Magna igitur 
securitate in veterem Romam profectus est Con- 
stantius jussitque synodum Mediolani fieri. 


17. Interea, ut narrat Sozomenus, cum Antio- 
chiam convenissent Narcissus Irenopolis, et Theo- 
dorus Heracles,et Eugenius qui Theognidi Niceno 
successerat et Petrophilus Seythopolis, et Meno- 
phantus Ephesi et alii prope triginta, universis 
episcopis contra Athanasium scripsere. Conve- 
nerunt autem Mediolanum pauci quidem ex 
Oriente, aliis prestexentibus, ut verisimile est, 
senectutem aut morbum aut itineris difficultatem ; 
ex Occidente autem congregati sunt ultra trecen- 
tos. Orientalibus igitur dignum existimantibus 
communem ferri contra Athanasium sententiam, 
restiterunt quidam ex occidentalibus qui etin ex- 
silium missi sunt, ut Liberius Rom:e, Paulinus 
Treveris in Galliis, Dionysius Albe in Italia, Eu- 
sebius Vercellensis in Liguria, Lucifer Carallarum 
in Sardinia, et Hilarius Pictaviensis in sécunda 
Aquitania. 

18. Soluta autem infecta re synodo, Eudoxius 
Germanicie cum didicisset mortuum esse Leon- 
tium Antiochie in Syria, postulavit ab imperatore 
ut redire posset Roma Germaniciam, quee ipsius 
reditum cupiebat. Quod cum obtinuisset, sortitus 
est Antiochiam, et Arianorum favore, presertim 
vero regiorum eunuchorum, sibi hujus urbis epi- 
scopatum assecutus est. Ceterum rediit ad Aetii 
doctrinam dissimilem Patri Filium docentem, 
una cum Acacii Cesarem, et Uranii Cyri episcopi 
fautoribus. Georgius autem Laodicee de hac Eu- 
doxii innovatione monuit Basilium Ancyrs, Ma- 
cedonium Mopsuestis, et Necropoeum Nicomedis; 
qui, Eustathio Sebaste, et Eleusio Cyzici juncti 
imperatori quod accidisset indicavere ; rogantes 
ut ea fides prevaleret que dicit Filium non con- 
substantialem, sed similem natura Patri, sive non 
consubstantialem; et ut ii qui consubstantialem di- 
cerent, deponerentur. His precibus annuens impe- 
rator, quas csteroqui ab aliis episcopis laudatas 
reperiebat, nempe a Valente Murss, Ursacio Sigi- 


donis, Germano Sirmii, Auxentio Mediolani, Ώο- p 


mophilo Berrow in Thracia, decrevit celebrandam 
esse Nicteee synodum. Itecusantibus autem iis qui 
imperatorem cireumdabant,eo quod olim in eadem 
urbe de doctrina questiones agitatse fuissent, 
placuit ilam Nicomedie fieri. Cum autem terrre 
motus eam vastavisset, rursum decretum est ut 
Nice fieret synodus. Imperator autem mutavit 
sententiam, et Seleucie in Isauria eam voluit 
congregari. 


19. Considerantes autem ii qui Eudoxii partes te- 
nebant fore ut non possent omnibus episcopis una 
congregatis persuadere ut dissimile acciperent, sy- 


C 


παρὰ τῶν αὐτοῦ στρατηγῶν ὁ τυραννήσας Ῥώμης Μαγ- 
νεντ.ος, καὶ ἕτερος τύραννος ὦ Σι)λβανὸς ὄνομα ' κατὰ 
πολλὴν τοίνυν ἆδειαν ἐπὶ Ti» πρεσθυτέραν ᾿Ῥώμην ὁ 
Κωνστάντιος ὀρμήσας, ἐχέλευσεν ἐ, Med ιολάνῳ γενέσθαι 
σύνοδον. 

εδ. CE» τούτῳ, χαθά φησιν Σωζόμενος, εἰς 'Av- 
τιόχειαν συνελθόντε ἸἹΝάρχισσος ὁ Εἰρηνουπόλεως, 
καὶ Θεόδωρος Ηρακλείας, καὶ Εὐγένιος ὁ διάδοχος 
Θιόγνιδος τοῦ Νιχαίας, καὶ Πατρόφιλος Σχυθοπὀ- 
λεως, χαὶ ἩΜηνόφαντος ὁ µἘφέσου, καὶ ἆἄλλοι ἀμφὶ 
τριάχοντα, ἔγραψαν τοῖς πανταχοῦ ἐπισκόποις χατὰ 
᾿Αθανασίου * συνῆλθον δὲ eig τὸ Μεδιόλανον ὀλίγοι 
pi» ἐκ τῆς "Ee, τῶν ἄλλων, ὡς εἰχὸς, προφασισα- 
µένων γῶρας ἢ νόσον ἢ ὁδοιπορίαν μακράν ' ἐκ di 
τῶν Ἑσπερίων ὑπὲρ τοὺς τριακοσίους. ᾿Αξιούντων 
οὖν τῶν ἀνατολιχῶν χοινἠν ἐχφέρεσθαι κατὰ ᾿Αθανασίου 
Ψῆφον, ἀντέστεσάν τινες τῶν ἐσπερίων oi xoi πρὸς 
ὑπερορίαν ἐπέμφθησαν, oiov Λιθέριος ὁ Ῥώμης, Παν- 
)ivog ὁ Τριθέρεως τῆς ἓν Γαλλίαις, Διονύσιος ὁ "λλόνς 
τῆς ἐν Ἰταλία, Εὐσέθιος ὁ Βερχέλλων τῆς Λιγουρίας, 
Λουχίφερ ὁ Καράλλων τῆς Σαρδανίας, καὶ Ἱλάριος ὁ 
Πικτάθων 3 Ποτάµων τῆς ὃ εντέρας ᾽Ακυϊτανίας. 


επ. ᾽Απράκτου δὲ τῆς συνόδου ταύτης διαλυθεί- 
σης, Εὐδόξιος ὁ Γερμανιχείας τελευτῦσαι μαθὼν 
Λεόντιον τὸν Αντιοχείας τῆς χατὰ Σνρίαν, ἐδεύθη 
τοῦ βασιλέως ἐπανελθεῖν ἀπὸ Ῥώμης εἰς Γερμα- 
νιχείαν, ὡς χρηζούσος αὐτοῦ τῆς τοιαύτης πόλεως " 
ἐπιτραπεὶς οὖν τοῦτο, κατέλαχε τὴν ᾿Αντιόχειαν, 
x«i σπουδῆ τῶν ᾿Αρειανῶν, μάλιστα dt τῶν θασι)ι- 
x&v εὐνούχων, περιεποίησιν ἑαυτῷ τὸν ἐνθάδε ἐπι- 
σχοπήν * xci λοιπὸν ἑπανήει τὸ ᾿Αετίου δόγμα τὸν 
Yiày ἀνόμοιον τῷ Πατρὶ δοξάζον, ἅμα τοῖς ὀμόφροσιν 
᾽Ακαχίῳ τῷ Καισαρείας x«i Οὐρανίῳ τῷ Τύρου. 
Γεώργιος δὲ à Λαοδικείας ἐπέστελε πιρὶ τῆς 
τοιαύτης ὮΕὐδοξίου νεωτεροποιίας — Bags τῷ 
᾽Αγχύρας, χαὶ Μαχεδονίῳ τῷ ἨἩΜοψουεστίας, καὶ 
Νεκροποίω τῷ Νικομηδείας * oi, προσλαθὀντες EJ- 
στάθιον τὸν Σεβαστείας xai Ἐλεύσιον τὸν Κυζίχον, 
τῷ βασιλεῖ τὸ «γεγονὸς ἑδήλωσαν, αἰτοῦντες ἐχείνην 
κρατεῖν τὸν πίστιν Ὦ λέγει τὸν Υἱὸν οὐχ ὁμοούσιον, 
&))' ὅμοιον τῷ Πατρὶ κατ' οὐσίαν εἴτε ἀνομοιούσιον * 
τοὺς δὲ λέγοντας ὁμοούσιον καθαιρεῖσθαι. Δεξάμενος 
δὲ τὴν αἴτησιν τούτων ὁ βασιλεὺς, καὶ εὐρὼν ταύτην 
συνεπαινουμένην καὶ παρ ετέρων ἐπισχόπων, οἵον 
Ονὐάλευτος Μούρσης, Οὐρσακίου Σιγηδὀνος, lüpui- 
νίου Σιρµίου, Αὐξεντίον Μεδιολάνων, Δημοφίλου Βεῤ- 
ῥοίας τῶς Θράκης, ἔχρινεν ἐπιτελίσαι σύνοδον ἐν Νι- 
χαία. Παραιτησαμένων δὲ τῶν ἀμφὶ τὸν βασιλέα διὰ 
τὸ xai πάλαι ἐνθάδε τὴν περὶ τοῦ δόγματος σύμθῆναι 
ῥύτησιν, ἔδοξε ταύτην ἐν Νιχομεδεία γενέσθαι σει- 
αμοῦ δὲ αὐτῇ ἐνσχήψαντος, πάλιν ἐχρίθς γωέσθαι 
τὸν σύνοδον ἐν Νιχαία * μεταθουλευσάµενος ὃ’ ὁ Άασι- 
λεὺς, ἐν Σελευχεία τῆς Ἰσαυρίας αὐτὴν Ὠθέλησεν αθροι- 
σθῆναι. 

ιθ’. Λογισάμενοι δὲ οἱ περὶ Εὐδόξιον ὡς, ἁπάντων 
ὁμοῦ τῶν ἐπισκόπων ἀθροιζομένων, οὐκ ἄν αὐτοὺς 
δυνηθεῖεν πεῖσαι τὸ ἀνόμοίον παραδέξασθαι, µερι- 


THESAURI LIB. VI. 


26 


σθείσες δι τῆς συνόδου ῥᾷον πείσουσι τοὺς ὀλίγονς, À nodo autem dissociata facilius fore ut paucis per- 


παρεσκεύκσκν, συμπραττόντων αὐτοῖς τῶν εὐνούχων, 
duo γενέσθαι τὰς συνόδους, τῶν μὲν ἑσπερίων ἐπισκό- 
πων ἐν Αριμίνω τῆς Ἰταλίας, τῶν δὲ έῴων ἐν Σελεν- 
χεία τῆς Ἰσανρίας: χαὶ ἵνα τὰ πολλὰ συντέµνω, τοῦ 
τῆς µακαρίας λήξεως Παύλου τὸν τῆς ὁμολογίας στέψα- 
vov εἰλεφότος, ἀντεισάγεται Μακεδόνιος, ὡς d» τις 
fir σκότος Ἠμέρας διάδοχον" "H» δὲ τὰ μὲν πρῶτα 
ερόµινος τοῖς πιρὶ ᾽Ακάκιον τὸν Καισαριίας τῆς 









Παλαιστίνης, καὶ οὔτε ὁμοιούσιον τῷ Πατρὶ ἔλιγε τὸν 
ἀλλ ὁμοιον - 


Yi, unà δὲ τὸ - καβαιριθᾶναι πρὸς 
ν τῇ κατ΄ αὐτοῦ ὀργῇ τοῦ Baci 
els τὸν νεκρὸν τί s αὐτοῦ 
Κωνσταντίνου Μεγάλου παρεκίνησε, καὶ τῶν 
ετεύηεν σφαγῶν ἀνεφάνη αἴτιος, περὶ δὲ τούτων εἰπεῖν 
E 
ἔνθα καὶ ἐτελεύτασε" πρὸς δὲ τοὺς τοῦ ἑτέοου 

τοὺς "Ἡμιαρεους, mpi δὲ τοὺς ἀμφὶ 
Γεώργιον τὸν Λαοθικείας καὶ Ἠασίλιον τὸν ᾿Αγκύ- 
ῥας. ἀπέκλινε, καὶ τὸν Σΐὸν xut αὐτοὺς ἑδογμάτιζεν 
ὁμοιούσιον. 




















Ένθεμον, 











κ. Δἰρεσιάρχες δε φιλοτιωηθεὶς ἀναῤῥηθᾶναι, και- 
νωτερόν τι προσιπωόησε, καὶ σφοδρότερον i 
Spies Πνεύματος" τοῦτο γὰρ καὶ οἱ τ 
ὁμοιούσιον εἰσάγοντες, καὶ oi τὸ peto ληροῦ 
οὐσίας χωρὶς, καὶ ἁπλῶς οἱ ἀπὸ ᾿Αρειανῶν πάντες 
μα μὲν ἔλεγον χαὶ τοῦ Υἱοῦ χαταδεέστιρον, 6 ὅμως, 
Be Τριάδι συντρίθµουν" οὔτος δὲ ὁ κατά- 
εολογίαν σνναναλαμβάνειν 
csv, ἆμοιρον εἶναι λέγων τῶν τοιούτων ποεσθείων, 
διάκονόν τε καὶ ὑπηρέσεν nada, καὶ ὅσα περὶ ry 
τε καὶ d αὐτοῦ 
οι παρὰ τῶν ὀρθοδόξων ἑκλή- 
Sure. Ἠθξησαν δε μάλιστα τὴν αἴρεσω ταύτην 
Μαραθώνιος ὁ Νικομηδείας, ἀφ᾿ οὖν καὶ Μαραθω- 
νιανοὶ πρὸς τινων οἱ Μακεδονιανοὶ ὠνομάσθησαν, καὶ 
Ἐλεήσιος 6 Κνξίκον. Ἰουλιανοῦ δὲ βασιλεύσαντος, 
ἀδείας τῷ Κωνσταντίου τελευτῇ λαθόμενοι οἱ πνιν- 
(got, ὤν ἓν Βασίλειος ὁ ᾿Ἀγκύρας, Σιλθανὸς 
Ἐλεύσιος ὁ 
Κνξίχον, Παυσύιχος ὁ Ζήλων, Λεόντιος ὁ Κωμά- 
v», Καλλίστρατος ὁ Καλλιουπόλεως, Θεόφιλος à Καὶ 
ταθίων, Σωφρόνιος ὁ Πομπηϊουπόλεως, καὶ οἱ 
τω» ὀμόφρηνες, dis ἴδιον σύστημα δικρίθησαν, καὶ 
Μακιδονιανοὶ καλεῖσθαι φανερῶς ἄρξαντοι, 
όλους τέ τινας ποιχσάµυοι, ἀμφὶ ᾽Ακάκιον 
ικέρυξαν, 











κατά T 






















συμμορία πνευµατ. 





ves 
ὁ Ταρσοῦ, Εὐστάθιο ὁ Σεθαστείας, 








τοὺς 





καὶ. οβιανοῦ δὲ τῶς βασιλείας ἐπιθατεύσαντος, 
Αιδλίον αὐτῷ δεήσιως ἔδωκαν, ἀξιοῦντει ἐξωθεῖσθαι 
ἐκκλησιῶν τοὺς τὸ ἀνόμοιο δογματίζοντας, 
ἀντεισάγεσθαι δὲ ἑαυτοὺς ὡς τὸ ὁμοούσι 
cesa; Ὁ δὲ βασιλεὺς ἀναποχρίτους αὐτοὺς &m- 
ἐπεμγε, μόνον τοῦτο ἐπιφθεγξάμενος, icri» py 
Ρὐονεικίαν, ἀγαπᾷν δὲ τοὺς τῷ ὁμονοίᾳ προστρέ- 
χοντας. Τηνικαῦτα δὲ à φιλόνεικος τρόπος τῶν περὶ 
ἸΑκάκιον ἐξηλέγχετο, καὶ ὡς εἴησαν ἀεὶ πρὸς τοὺς 
κρατοῦντας ἀποκλίνοντες, Σννελθόν "a»- 

















c 





suaderent, curaverunt ex eunuchorum auctoritate 
ut due synodi flerent, occidentalium episcoporum. 
Ariminii in Italia, orientalium autem Seleucim in 
Isauria. Atque ut brevissime dicam, beate condi- 
tionis Paulo confessionis coronam adepto sufflci- 
tur Macedonius, ut ita dicam, quasi post lucem 
tenebre. Erat autem primum Acacii Cesaresm in 
Palestina asseclis consentiens neque Filium Patri 
in substantia similem esse dicebat, sed tantum si- 
milem; postquam autem depositus est ab iis qui 
Constantis imperatoris ira abrtrbantur in eum. 
indignantis eo quod Constantini patris cadaver 
loco moverat et recentis ceediscausa fuerat (de his 
diximus antea), aliquandiu prope Pylas Bithynise 


τδε μὲν εἲς τι πιρὶ Illes τῆς Βιθυνίας B locum commoratus est, ubi et mortuus est. Ad 


eos vero qui alleram parlem constituebant, Semia* 
rianos nempe, Georgii Laodicere, Basilii Ancyree 
fautores declinavit, et Filium, sicut et ipsi, in sub- 
stantia Patri similem esse docuit. 





20. Hreresiarcha autem renuntiari peroptans 
novum aliquid excogitavit, et in quamdam violen- 
tiorem rabiem contra Spiritum sanctum incidit. 
Illum enim et qui Filium substantia similem finxe- 
rant et qui similem esse dicendo deliraverant, 
excepta substantia, utque uno verbo dicam, quot- 
quot Arianas partes tenebant, creaturam Spiritum 
dicebant, Filioque minorem, illum tamen in 
sancta Trinitate connumerabant, ille autem sce- 
lestus in Triadis theologia eum. comprehendere 
renuit, talis dignitatis non participem esse dicens, 
ministrumque et servum eum vocans, iisque utens 
nominibus quibus ne angeli quidem nuncuparen- 
tur. Undeipse et ejus consociiSpiritussancti adver- 
sarii ab orthodoxis appellati sunt. Auxerunt autem 
hanc heresim Marathonius Nicomedis, a quo et 
Marathoniani a nonnullis Macedoniani nominati 
sunt,et Eleusius Cyzici. Juliano autem imperante, 
securitatem ex Constantii morte adepti pneumato- 
machi, ex quorum numero erant Basilius Ancyre, 
Silvanus Tarsi, Eustathius Sebastim, Eleusius Cy- 
zici, Pausinicus Zelarum, Leontius Comanee, Cal- 
listratus Calliopolis, Theophilus Castabali, So- 


σν»-  phronius Pompeiopolis, eorumque assecle, in 


quoddam proprium collegium discreti sunt, et Ma- 
cedoniani vocari manifeste ceeperunt, synodosque 
facientes, Acacii fautores excommunicavere. 

21. Joviano ad regiam dignitatem evecto, liberum. 
illi rogatorium dederunt, postulantes ut ab eccle- 
siis arcerentur qui Filium non similem esse doce- 
bant, ipsi vero introducerentur, ut consubstantia- 
lem proclamantes. Imperator autem illos absque 
sententia dimisit, illud tantum addens, se rixa- 
rum cupidos odisse, diligere vero eos qui ad con- 
cordiam properarent. Tum rixarum studium apud. 
Acacii fautores reprehendebalur, simulque cis 
objurgabatur quod semper ad potentiores declina- 


21 NICETJE CHONIAT.E 28 
rent. Convenientes enim Antochiam Syrie, in col- Α τιοχεία τῆς Συρίας, εἲς λόγους ἔρχονται Μελετίῳ 


loquium cum Meletio venere, qui consubstantiale 
docebat. Atque ita egerunt, postquam eum hono- 
ratum videre ab imperatore ibi tunc temporis de- 
gente. Communi igitur sententia concilium septem 
et viginti episcoporum convocavere, libelloque 
composito, consubstantiale confessi sunt; et Ni- 
cenam fidem confirmantes illum imperatori tra- 
didere. Preerant huic synodo Meletius Antiochie, 
Kusebius Samosate, Acacius Cesarem, Pelagius 
Laodicee in Syria, Athanasius Ancyre. 

29. Ubi autem Valentinianus et Valens imperare 
ceperunt, omnes Macedoniani deputarunt pro se 
legatum ad Valentinianum Hypatum Perinthi epi- 
scopum, rogantes ut sibi liceret convenire ad 


πρεσθεύοντι τὸ ὁμοούσιον' τοῦτο δὲ εποίχσαν, ἐπειδὴ 
τιμώμενον ὑπὸ τοῦ βασιλέως έώρων ἐχεῖ τότε διᾶ- 
Ύοντος * χοινῆ οὖν γνώμη σύνοδον ἀθροίσαντες ἐπισκό- 
πων ἑπτὰ χαὶ εἴχοσι, βιθλίον συντάττουσι, καθοµολο- 
γοῦσι τε τὸ ὁμοούσιον ' x«l τὸν ἐν Νιχαία χνρωσαντες 
πίστιν, τῷ βασιλεῖ τοῦτο δεδώκασι" Ἡγοῦντο δὲ τῆς 
σννόδου τούτης Μελέτιος ᾽Αντιοχείας, Εὐσέθιος Σαμο- 
σάτων, ᾽Ακάχιος Καισαρείας, Πελάγιος Λαοθιχείας τῆς 
κατὰ Συρίαν, ᾿Αθανάσιος Αγχύρας. 


χβ'. Άμα δι τῷ βασιλεῦσαι Οὐαλεντιανὸν καὶ 
Οὐάλεντα, πάντες οἱ Μαχεδονιανοὶ προεθάλοντο ὑπὲρ 
ἑαυτῶν πρέσθυν πρὸς Οὐα)εντιανὸν Ὑπάτιον τὸν Πει- 
ῥρίνθου ἐπίσκοπον, ἀξιοῦντες ἐπιτραπῆναι συνελθεῖν ἐπὶ 


corrigendam doctrinam. Respondit autem Valen- B διορθώσει τοῦ δόγματος. Ὁ δὲ Οὐαλεντιανὸς ἔφη " 


tinianus « Mihi non licet in populi ordine posito 
talia agitare ; sacerdotes vero quibus de his rebus 
cura est, per seipsos quocunque voluerint, conve- 
niant. Statim igitur illi Lampsacum convenere, 
duosque meases deliberationem habuere, et de- 
creverunt irrita esse que Antiochiae ab ipsis facta 
fuerant et melius esse Filium Patri substantia si- 
milem esse opinari. His definitis, redeunti ex 
Thracia Valenti (cum fratre enim Romam pro- 
ficiscente aliquantum itineris fecerat), Heraclee 
occurrerunt. Qui quidem iis suasit ne ab Eudoxio 
dissentirent. Hic autem Macedonio successerat, 
Eunomioque et ejus fautoribus consentiebat. Cum 
autem renuissent, eos in exsilium ire jussit. Postea 
vero Eleusium reduxit, coegitque ut eum Eudoxio 
in fide consentiret. Ac principio ille restitit ; 
deinde vero exsilium et expulsionem reformidans, 
quod jussus erat, fecit; at statim eum poeunituit. 
Cyzicum enim rediens peccatum suum in ecclesia 
confessus est, suosque hortatus est ut sibi alium 
episcopum eligerent, eo quod ipse necessitate 
compulsus propriam doctrinam abnuisset. Cyzi- 
ceni autem suo erga eum amore victi illius here- 
sim non admisere, mansere vero postea sub illius 
gubernatione ; quo audito, Eudoxius Eunomium 
in Cyzici episcopatum proposuit 

23. Expulsi sunt ab Eudoxio Constantinopolis 
episcopo et Valente imperatore non modoqui con- 
substantialem Filium profitebantur, sed jam et 
ipsi Macedoniani ; qui injuriam non ferentes, sta- 
tuerunt ad imperatoris fratrem et ad Liberium Ro- 
me episcopum confugere, eorum fidem amplecti 
quamcum Eudoxio communicare preferentes. Mit- 
tuntigitur Eustathium Sebastia et Silvanum Tarsi, et 
Theophilum Castabali in Cilicia; qui postquam Li- 
berium adiere, Arium condemnant et similiter eos 
qui Ario consenliebant ejusque doctrinam doce- 
bant, rejiciunt autem omnem heresin fidei Nice- 
ne» contrariam ; et consubstantiale solummodo 
recipiunt, in eo sensu quod hec vox substantia 
similem significaret. Hano eorum confessionem 
seriptam accipiens Liberius , cum illis causam 
egit; litterisque ab illo acceptis, in Siciliam navi- 


Ἐμοὶ οὗ θέµις μιτὰ λαοῦ τεταγµένω τὰ τοιαῦτα πολυ- 
πραγμονεῖν * οἱ δὲ ἱερεῖς otc τούτων µέλει, καθ, ἑαυ-οὺς 
ὅπη βούλονται συνίτωσαν. Εὐθὺς οὖν ἐκεῖνοι συνῆζλθον 
εἰς Λαμψαχὸν, καὶ δύο βονλευσάµενοι μῦνας, ἐψηφί- 
σαντο ἄχυρα εἶναι τὰ ἐν " Avrtoy sia παρ, αὐτῶν πεπραγ- 
μένα, xai χρατεῖν τὸ όμοιον δοξάδειν τῷ Πατρὶ τὸν Yioy 
κατ᾿ οὐσίον * ταῦτα ὁρίσαντες ἐπανιόντι τῷ Οὐάλεντι ἐκ 
τῆς Θράκης (Zv γὰρ ἀποδημοῦντι τῷ ἀδελφῷ εἲς 
Ῥώμῖν μέχρι τιωὸς συναπελθὼν), ἐν Ἡρακλείαᾳ περιέ- 
τυχον. Ὁ δὲ ἐπέτρεψεν αὐτοῖς uà διαφέρεσθαι πρὸς 
Ενὐδόξιον: ἦν δὲ οὗτος διαδεξάµενος Μακεδόνιον καὶ 
σύμφρων Εὐνομίῳ καὶ τοῖς κατὰ τοῦτον. Ἐπεὶ δὲ ἄντει- 
πον, ἐχέλευσεν αὐτοὺς ὑπερορισθῆναι' μετέπειτα δὲ 
ἀγαγὼν ᾿Ελεύσιον ἐθιάξετο κοινωνεῖν Εὐδοξίμω τῆς 


C πίστεως. Ὁ δὲ τὸ pív πρῶτον ἀντέτεινεν' εἶτα ὕπερο- 


ῥρίας φυγὰν καὶ δήµευσιν δειλιάσας, τὸ προσταχθὶν 
ἐποίει' καὶ εὐθὺς µετεμέλετο, ἐπανελθὼν γὰρ εἰς Κύδιχον, 
tiv ἁμαρτίαν ἐπὶ τῆς ἐχχλησίας ἐξήγγειλε, καὶ ζωτεῖν 
ἑαυτοῖς ἕτερον ἐπίσχοπον ἐπέτρεπε, διότι αὐτὸς ἀνάγκη 
τὸ οἰχεῖον Ὡρνήσατο δόγµα. Κυζιχηνοὶ δὲ, τῷ περὶ 
τοῦτον Φφιλοστοργία κρατούμενοι, τῆς piv οἰχείας 
αἱρέσεως οὐ µετετίθεντο, ἔμενον δὲ ὅμως ὑπ αὐτῷ 
ταττόµενοι’ ὅπερ μαθὼν Εὐδόξιος προεθάλετο Εὐνόμιον 
εἰς τὺν Κυξίχον ἐπισχοπύν. 


xj. Ηλαύνοντο δὲ παρὰ Εὐδοξίρν τοῦ Κωνσταν- 
τινου πόλεως ἐπισχόπου xal Οὐάλεντος τοῦ βασιλέως 
ox οἱ τὸν ὁμοούσιον πρισθεύοντες µόνον, ἀλλ ἤδη 
καὶ αὐτοὶ οἱ Μακεδονιανοί : οἳ xoi, μὴ φέροντες τὸν 
ἐπήρειαν, δεῖν ἔγνωσαν κχαταφυγεῖν ἐπὶ τὸν τοῦ βα- 
σιλέως ἀδελφὸν, xai ἐπὶ Λιθέριον τὸν Ῥώμης ἐπί 
σχοπον, ἀσπάζεσθαι μᾶλλον ἐἑλόμινοι τὴν ἐχείνων 
πίστιν ὢ κοινωνεῖν τοῖς πιρὶ Εὐδόξιον" πέµπονσιν 
οὖν Εὐστάθιον τὸν Σεθαστίας, xai Σιλθανὸν τὸν 
T«pcou, καὶ Θεόφιλον τὸν Κασταθάλων τῆς Κιλικίας ” 
oi xxl, πρὸς Λιθέριον παραγεγονότε , καταγιώ- 
σχουσι piv ᾿Αρείου xai τῶν ὁμοίως αὐτῷ φρονούν- 
των καὶ διδασχόντων' ἀποκηρύττουσι δὲ πᾶσαν 
αἴρεσιν ἐναντιουμένην τῇ πίστιι τῆς ἐν Νιχαία 
συνὺδον' xai τὸ ὁμοούσιον µόνον δέχονται, ὡς τῷ 
ὁμοίω κατ) οὐσίαν ταντὸν σημαῖνον. Ταύτην αὐτῶν 
τὴν ὁμολογίαν ἔγγραφον λαθὼν ὁ Λιθέριος , ἔχοι- 


29 


νώνησεν αὐτοῖς καὶ γράμματα παρ’ αὐτοῦ λαθόντες, 
ἔπλευσαν εἰς Σικελίαν' συνόδου δὲ κάχεῖ συναχθεί- 
σης, καὶ τὰ αὐτὰ ψηγισαμένων τῶν τῇδε ἐπισκόπων, 
ἐπανῆλθον. 

κδ', Κατ' ἐχεῖνο δὲ καιρὀῦ σύνοδον ἁγόντων ἐν Tud- 
νοις Εὐσιθίου τοῦ Καισαρείας Καππαδοκίας, ᾿Αθανασίου 
᾽αγκύρας, Πελαγίου Λαοδικιίας τᾶς Σνρίας, Ῥήνονος 
Τόρου, Παύλου Ἐμέσης, Ὀτρτίου Μελιτηνῆς, Γρηγορίου 
Ναζιανζοῦ, καὶ πολλῶν ἄλλων, οἳ καὶ ἐν ἸΑντιοχείᾳ τ 
ὁμοούσιον ἐγηφίσαντο ἐπὶ τῆς Ἰοθιανοῦ βασιλείας, 
ἀνεγνώσθη τὰ Αιθερίον καὶ τῶν ἀνὰ τὴν dücw γραµ-- 
parat καὶ περιχαρεῖς ἐπὶ τούτοις γενόµινοι, ἔγραψαν 
πάσαις ταῖς κατὰ τὴν ᾿Ασίαν Ἐκκλησίαις ἐντυχεῖν τοῖς 
τοιούτοις γράμμασι, t ὄρος ὅντος, tis Ταρσὸν 
συνελθεῖν. ΄Ἠδη δὲ συνίστασθαι μελλούσης τῆς bv 
Teorà συνόδου, τριάκοντα καὶ τέσσαρες ᾿Ασιανοὶ 
ἐπίσκοποι, συνελθόντες ἓν ᾿Αντιοχεία τῆς Καρίας, 
Ti» μὲν ἐπὶ τῇ ὁμονοίᾳ τῶν Ἐκχλησιῶν σπουδὴν 
ἐπλνουν, παρητοῦντο δετὸ τοῦ ὁμοουσίου: Οὐάλης δὲ ὁ 
Βασιλεὺς Εὐδοξίου σπουδῇ τὴν iv Κιλικίᾳ προσδοκω- 
μένην σύνοδον ἔλνσιν" οἱ δε Μακεδονιανοὶ ἀδιάφορον 
ἕωςτινὸς χρόνου τὴν κοινωνίαν ἐποιοῦντο ἀνὰ ἐκκλησίας 
τὰς ἐν ἑκάστῃ πόλει, ἀλλόλοις τε ἐπιμιγνύμινοι καὶ τοῖς 
5 ἀρχᾶς πρεσθεύουσι τὸ ὁμοούσιον. 
xf. Ἐπεὶ di Οὐάλεντος τελευτήσαντος Γρατιανὸς 
ἐνομοβέτησε park ἀδείας ἑκάστους θρησκεύιν ὡς 
βούλονται καὶ ἐκκλησιάζεν, m$» Μανιχαίων καὶ 
τῶν τὰ Φωτεινοῦ xai Εὐνομίον φρονούντων, πάλιν 
οἱ πλείους ἐδογμάτισαν ἐκτρέβεσθαι ri» τοῦ όμοον- 
Giov Φωνέν, Ὁ Ji Βασιλεὺς Θεοδόσιος ὁ Μέγας τοῦ 






































Νικαία δοξάντων ὑπολαβὼν δὲ Φύνασθαι σνυντάξαι 
τῷ καβόλον Ἐκκλησίᾳ τοὺς καλουµένους Μακεδονια- 
νοὺς, σοικάλεσε καὶ τούτο συνῆλθον οὖν ἐν 
Κωνσταντωονπόλει ἐκ τῶν ὁμοούσιον τὴν Τρίάδα 
δοξαξθντων ἀμφὶ ἑκατὸν καὶ πιντήκοντα, ἐν οἷς dw 
Tpxyoptos ὁ Θεολόγος, ὁ ἈΝύσσης Γρηγόριος (4), 
Φιλόχιός τε καὶ ἕτερι τῶν ἐπισήμων τότε Πα- 
ίσων, ot dà πάντες ἐδέοτο τῶν Μακεδονιανῶν 
ἐπιγνῶναι τὸ ὁμούσιον, ἀναμιμνήσκοντες αὐτοῦς 
πρεσβείας καὶ ὀμολογίας ἣν ἔθεντο πρὸς Λιβέριον 
Ῥώμας διὰ Εὐσταβίου καὶ Σιλθαροῦ καὶ Otophe 
Ίου. Οἱ δὲ µηδέποτε ὁμοοῦσιον τῷ Πατρὶ τὸν Yioy 
ἀναφανθὸν δοξάζεω εἰπόντες, εἰ καὶ d» 
5 Αιθέριον ὀμολογίαις ἐροῦσιν, ἀπελλάγησαν' οἱ 
ἑτέρον μέρους ἐπιμείναντες καὶ τὸ Ἠνεῦμα 
το ἆγιον, Κύριον καὶ ζωοποιὸν καὶ ἐκ τοῦ Πατρός 
ἐκπορενόμενον xai 


























Πατρὶ συμπροσκυνούμενον 
καὶ συνδοξακόμενον δογµατίσαντε, ὡς καὶ dv τῷ 
Orr» συμβολῳ ἔγκεται, καὶ τὸν Μακεδόνιον καθν- 
ποθαλάντες ἀναθέματι, ὠσαύτως καὶ τοὺς τὸ ὁμοιού- 
tu» καὶ ὅμοιον ἐπὶ τοῦ YíoU δοξάζοντας, καὶ μετὰ 
zi» d» Νικαίᾳ σύνοδον, δευτέραν ταύτην εὐσιθῇ 
τυστησάµινοι, ἀλλὰ καὶ κανόνας ἐκθέμνοι Tue 











(1) Hac fortasse occasioneS. Gregorius Nysse- 
nus scripsit illos adversus Arium Macedonium- 


THESAURI LIB. VI. 


30 


A gaverunt; synodoque ibi congregata, eadem de- 
ereverunL ac hujus insule episcopi, et reversi 
sunt. 


24. Hoc autem tempore Tyani synodum agenti- 
bus Eusebio Ceesaree in Cappadocia, Athanasio 
Ancyre, Pelagio Laodicee in Syria, Zenone Tyri, 
Paulo Emese, Otrio Meletinze,, Gregorio Nazianzi 
et multis aliis, qui et Antiochise consubstantialem 
Filium decreverant, Joviano imperante, lecte sunt 
Liberii et occidentalium litterzv.Quibus leetantes, ad. 
omnes Asie Ecclesias scripserunt ut his litteris con- 
cordarent, et, dum adhuc ver esset, Tarsum con- 
venirent. Cum autem jam in eoessent ut synodum 
Tarsi haberent episcopi, quatuor et triginta asia- 

B [οἱ episcopi Antiochie in Caria congregati ad 
Ecclesiarum concordiam ardorem laudavere, sed 
rcjecere consubstantiale. Imperator autem Valens 
Eudoxii machinationibus synodum quee in Cilicia 
fleri debebat, dissolvit. Macedoniani vero indiffe- 
renter cum aliis in singularum urbium ecclesi 
aliquantum temporis communicabant, alii aliis 
immisti iisque qui ab initio cousubstantiale pro- 
fessi erant. 

25, Postquam autem, Valente mortuo, Gratianus 
legem tulit ex qua secure quisque ut vellet, Deum 
coleret et concionaretur, exceptis Manicheeis iisque 
qui Photino et Eunomio consentiebant, rursum 
plerique docuerunt exstirpandam esse vocem 
Consubstantialis. Imperator autem Theodosius 

is fautor, synodum epis- 
coporum sibi consentientium convocavit, ad con- 
firmanda ea quie Niceee decreta erant; possibile 
autem fore pulans catholice Ecclesie Macedonia- 
nos apponere, eos quoque convocavit. Convene- 
runt igitur Constentinopolim ex iis qui consub- 
stantialem Trinitatem confitebantur centum et 
quinquaginta circiter, in quibus erat Gregorius 
Theologus, et Gregorius Nyssenus, Amphilochi- 
usque et alii ex celeberimis hujus temporis Patri- 
bus,qui quidem omnes a Macedonianis peliere ut 
consubstantiale agnoscerent, in memoriam iis 
revocantes legationem et confessionem quas ad 
Liberium Rome per Eustathium et Silvanum et 
Theophilum miserant. lli autem se nunquam 

D Patri consubstantialem esse Filium aperte do- 
cuisse dicentes, etsi contrarium in sua ad Libe- 
rium confessione dixerint, dimissi sunt. Ceeteri 
vero partium aliarum remanserunt, et postquam 
decreverunt Spiritum sanctum Dominum esse vi- 
vificantem et ex Patre procedere et cum Patre ado- 
rari et glorificari ut in divino symbolo scriptum 
est, Macedoniumque eosque qui Filium substantia 
similem vel simpliciter similem docebant anathe- 
male percusserunt, eamque secundam piam sy- 








que tractatus, quos ego ex Vaticano codice edidi 
in Collectionis Vaticanee tomo VIII. 


31 . NICET.E ΟΗΟΝΙΑΤΕ 39 


nodum esse post Nicenam constituerunt, cano- Α διαφόρων ἐκκλησιαστιχῶν ζητημάτων, ἐδουλεύσαντο 


nesque de diversis ecclesiasticis quaestionibus com- 
posuere, deliberationem habuerunt, quem in sede 
Constantinopolitana statuerent. Imperator autem 
qui Gregorium Theologum admiratione proseque- 
batur, hoc episcopatu eum dignum esse decrevit ; 
consenserunt hujus synodi plerique. Ipse autem 
intelligens nonnullos obsistere pressertimque Agy- 
ptios, aliquanto post recusavit. Diodoro igitur 
teste, Nectarius Tarsensis, nondum baptizatus, eli- 
gitur et baptizatur, baptismalique adhuc veste in- 
dutus Constantinopolitanus episcopus ordinatur. 
26. Post hec autem convenientes Nectarius et 
alii Nicenam fidem confirmarunt et omnem hare- 
sim excommunicaverunt, decreveruntque omnes 
ecclesias administrandas esse juxta veteres cano- 
nes, et episcopos in propriis ecclesiis manere de- 
bere: neque ad externas procedere neque non 
vocatos se peregrinis ordinationibus injicere, ut 
prius fiebat, et saepius accidebat, male habita 
eatholica Ecclesia ; ea autem qua acciderent apud 
uniuscujusque nationis concilium administranda, 
ut optime fieri posset. Post Romee episcopum, 
pressidentiam habere Constantinopolis episcopum, 
quippe qui nove Rome thronum occuparet. Con- 
firmaveruntque rursum Nicenam fidem, et patri- 
archas constituerunt distribuentes provincias, ita 
ut episcopos ultra suam diccesim ad externas 
ecclesias non accederent. Sortitur vero impcrato- 
riam urbem et Thraciam Nectarius; patriarcha- 
tum autem Pontice diceceseos Helladius 08998166», 
et Gregorius Nyssi, et Otreius Melitenee, Asiaticam 
sortiuntur Amphilochius Iconii et Optimus Antio- 
chie in Pisidia, Egypti vero regiones Timotheo 
Alexandrie commisse sunt. Orientalium autem 
ecclesiarum administrationem Pelagio Laodices, 
et Diodoro Tarsi tradidere, salva Antiochenge ec- 
clesie dignitate, quam Meletio, qui aderat, dede- 
re. Definivit autem synodus provincie synodo, si 
opus esset, ea que per singulas provincias con- 
tingerent, curanda esse. Examini quoque subjecta 
sunt qu& ad Maximum spectabant, quem Alexan- 
drinum genere, cynicumque ratione vivendi phi- 
losophum, ardentem vero Nicense doctrines fauto- 
rem clam /Egyptii tum congregati ordinaverant, 
episcopumque Constantinopolis constituerant , 
Gregorio Theologo hanc sedem adhuc tenente. Et 
decretum est nunquam illum fuisse episcopum, 
neque esse , neque clericos ab ipso ordinatos, sed 
manere irrita quse de illo et ab illo facta fuerant. 


τένι δέοι τὴν ἐπισκοπὴν Κωνσταντινουπόλεως &mt- 
τρίψαι. Ὁ δὲ βασιλεὺς, θαυμάζων τὸν Γρηγόριον 
τὸν Θεολόγον, τῆς ἐπισχοπῆς ἄξιον ἐψηφίκετο ταύ- 
της συνῄνουν δε xai τὴς συνόδου οἱ πλείονες. "AXI! 
αὐτὸς, αἰσθόμενός τινας ἀνταίρεν, καὶ μάλιστα 
τοὺς ἀπ Αἰγύπτου, παρῳτέσατο μετὰ καιρόν' 
Διοδώρου τοίνυν μαρτυρία Νεκτάριος συγκλητικὸς 
ὁ Ταρσεὺς ἀμύητος ὧν ψηφίξεται χαὶ μνεῖται, xai 
τὸν μνυστικὴν ἔτι εσθῦτα Ὠωφιεσαένος χειροτονεῖται 
Κωνσταντινονπόλεως έπίσκοπος. 

xg. Μιτὰ δὲ ταῦτα σννελθόντες Νεκτάριος xai οἱ 
ἄλλοι, τὸν ἐν Νιχαία πίστιν ἐκύρωσαν, καὶ πᾶσαν 
αἴρεσι ἀπεχήρυξαν, καὶ διοικεῖσθαι τὰς πανταχοῦ 
διέταξαν Ἐκχχλησίας χατὰ τοὺς πάλαι χανόνας, xci 


B τοὺς ἐπισχόπους ἐπὶ τῶν ἰδίων µένειν ᾿Εχκλησιῶν, 


x«i μὴ ταῖς ὑπερορίοις προθαίνει, μήτε ἀκλύτονς 
χειροτονίαις ἀλλοτρίαις ἑαυτοὺς ἐπιθάλλεν, χαθὰ 
πρότερον, ὡς ἔτυχε πολλάχις xai συνίθη, διωχο- 
µένης τῆς καθύὐλον Ἐκκλησίας. τὰ δὲ map ἑχάστον 
συµθαίνοντα τὴν τοῦ ἔθνους σύνοδον, ὡς ἂν ἄριστα 
φανείη, διοιχκεῖν μιτὰ δὲ τὸν "Poux, τὸν Κων- 
στᾶντινουπόὀλέως ἐπισχοπον τὰ πρεσθεῖα ἔχευ, ὡς 
τὸν Üpévov επισκοπεύοντα τῆς νέας "Poux; έθδ- 
θαίωσάν τε αὖθις τὴν ἐν Νικαία πίστιν, καὶ πα- 
τριάρχας χατίστχσαν διανειµάµενοι τὰς ἐπαρχίας' 
ὥστε τοὺς ὑπὶρ διοίχκησιν ἐπισχόπους ταῖς Untpo- 
píot; Ἐκκλησίαις μὴ προθαίνεν. Κλεροῦται δὲ τὸν 
piv βασιλίδα πὀλι καὶ τὴν Gpdxuv Νεκτάριος τὸν 
δε τῆς Ποντικῆς διοιχύσεως πατριαρχίαν ᾿Ελλάδιος 
Go Καισαρείας, καὶ Γρηγόριος ὁ Νύσσης, xai ᾿Οτρήϊος 
ὁ Μελισηνῆς' τὴν ᾿Ασιανὺν δὲ λαγχάνονσιν ᾽Αμοι- 
λόχιος ὁ Ἰκονίου, xai ΄Όπτιμος ὁ Αντιοχείας τῆς 
κατὰ Πισιδιαν τὰ δὲ κατὰ τὴν Αἴγνπτον Γιμοθέῳ 
τῷ ᾿Λλεξα,δρείας, προσενεµύθᾳ τῶν δι κατὰ τὴν 
ἀνατολὴν Ἐχκλησιῶν διοίχησιν ἐπέτριψαν Πελαγίῳ 
τῷ Λαοδιχείας, x«l Διοδώρῳ τῷ Ταρσοῦ, φυλάξαν- 
τε τὰ πρισθεῖα τῆς ᾿Εκχλησίας τῶν ᾿Αντιοχέων, 
ἅπερ ἔδοσαν τῷ Μελιτίῳ παρὀντι. "(puce δὲ ὥστε, 
εἰ χριία καλέσοι, τὰ xxÜ' ἑκάστην ἐπαρχίαν τὴν 
τῆς ἐπαρχίας σύνοδον διοιχεῖν. ᾿Εζητύθο δὲ xai τὰ 
κατὰ ἹΜαάξιμον, ὃν ᾽Αλεξανδρέα τὸ γένος ὄντα, Χννι- 
Xo» Τε φιλόσοφον τὸ ἐπιτήδευμα, σπουδαῖον δὲ περὶ 
τὸ δόγμα τῆς ἐν Νικαία συνόδου, κλέψαντες τὴν 
Χειροτονίαν οἱ τότε ἐξ Αἰγύπτον σννελελυθότες, 


D ἐπίσχοπον Κωνσταντινουπόλεως κατέστησαν, ἔτι ΓρΊΥΟ- 


ῥίου τοῦ Θεολόγου τὸν Üpóvov τοῦτον διέποντος' καὶ 
φρίσθη µήτε γεγενῆσθαι τοῦτον μήτε εἶναι ἐπισκοπον 
μήτε κληριχοὺς τοὺς παρ᾽ αὐτού χειροτονοθέντας, ἀλλὰ 
µένιιν ἄχνρα τὰ ἐπ᾽ αὐτῷ καὶ παρ’ αὐτοῦ πεπραγμένα. 


THESAURI ip, jy: 


3 





NICETAE CHONIAT/E 


7 


18, VIL" 


Περὶ Νεστορίου. 


α. Νεστόριος ὥρμητο μὲν ἐν Γερμανικέων πολίχνος, 
éx οἶδα ποταποῖς τὸ ἐξ ἀρχῆς ἐκτεβραμμένος έπιτη- 
Φεύµασιν, ἄλλην δὲ ἐξ ἄλλης ἀμείέων χώραν, καθάπερ 
ἁγυπτιακή τις pcr, τὸ peydlm τῶν ᾽Αντιοχέων 
ἐνέσκηψε mt. Ἐν ταύτῃ λόγων ἐλευθερίων μετρίως 
µετεσχακώς, φωνήν. τε ὅτὶ καλλίστην καὶ μεγίστην 
ἀσκήσας, τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ προσιῶν εἰσερθάρη, 
καὶ τῷ κατκλόγῳ τῶν πρεσθυτέρων ἐναρίβμιος γεγονῶς, 
τὸν τε τοῦ Θεοῦ λαόν διδάσκειν πεπιστευµένος, ἔδειξεν 
12036 iv πρφοιµίοις οἷος παρὰ πάντα τὸν βίον γενέσεται" 
οὗ γὰρ τὸν εὐγενᾷ καὶ γόνιμον, καὶ γεωργῆσαι ψνχὰς 
ἀνθρώπων δυνάµενον ἐζήλωσε χαραχτῆοα τῶν λόγων, 

δημοτιρπὶς ἀποκλίνας, καὶ τῶν εἰς ἀέρα 
wv Ospturàc εἰ καὶ τις ἄλλος γενόμινος, τὸ 
συρφετῶδες xai ἀστάθμητον πλῆθος πρὸς τὸν οἰκεῖον 
ἐξεκαλέσατο πόθο, φαν περιθεθλοµένος ἱμάτιον 
ἐστυγνακὼς βαδίζων, τοὺς ἀγοραίους ἐκκλίνων θορύξους, 
ὠχοότητι σώματος τὸ δοκεῖν ἐγχρατευτὴς εἶναι θηρώ- 
µενος, οἴκοι τὰ πολλὰ βιθλίοις προσανέχων, καὶ καθ’ 
ἀσυχίαν ἑαυτῷ συγγινόµενος, τοιούτοις σχήµασι καὶ 
πλάσμασι τοὺς πολλοὺς δελεάζων, μέχρι πόῤῥω 
προξλθε τῆς ἡλικίας, τὸ δοκεῖν Χριστιάνὸς εἶναι πρὸ 
ἴναι διώκων, καὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ δόξης τὴν ἑαντοῦ. 























β. Ἐπεὶ δὲ κατὰ τὸ εἰρημένον τῷ Δεσπότῳ, οὐδεν 
αρυπτὸν à οὐ γνωσθήσιται, οὖδε ἀπόκρυφον ὃ οὐ μὴ 
ie γανερὸν Os, καὶ τὰ χαλὰ Ίργα πρόδελά ἐστι 
καὶ τὰ ἆλλως ἔχοντα κρυθῆναι οὐ δύναται, κατά 

à irre τῶν τοῦ Θεοῦ κρίµατων ἄθνσσον, 
καὶ Νεστόριος ψέφῳ τῶν περὶ τὰ βασίλεια καὶ τοὺς 
θρόνους, καὶ αὐτοῦ τηνικαῦτα τῆς οἰκουμένης τὰ 
σκᾶπτρα διέκοντος, τῆς κατὰ Κωνσταντωούπολιν 
τῶν ὀρθοδόξων χαθολικῆς Ἐκκλησίας τὴν προστα- 
σίαν πιστεύεται, ουδὲν δὲ ὕττον καὶ τῆς οἰχουμένης 
ἁπάσης. Ὡς δι τὸν µέγισον ἐκεῖνον κατίλαδε 
ἠρόνον, καβάπερ τυὰ τυρωνίδα τῆς ἀρχιερωσύνης 
τῶν προστασίαν ἁρπάσας, οὐκέτι κατέχειν ἓν ἑαντῷ civ 
ὠδίνα ci ἀσεθείας οἷός τ' Ev, ἀλλ’ ἀπὸ τὴς ἐξουσίας 
προσλαξὼν ἀμαθῇ παῤῥησίαν, εἰς μέσον ἄγει καὶ προτί- 
Bx ety ἅπασιν, ἂν πάλαι σννέλαδι κατὰ τοῦ Μονογενοῦς 
βλασφημέαν, καὶ πόλεμον ἄντικρυς κατὰ τῶν ἀπθστολι- 
κῶν αἱρεῖται δογµατων" καὶ τῶν ἁγίων Πατέρων, ἀφ' 
οὗ κατηγγθα τὸ Εὐαγγέλιον τῆς τῶν ὀρθοδόξων καθη- 
quoapévuy πίστεως, ἐκθάλλειν πειρᾶται τοὺς λόγους, 











EX LIBRO VIII 
THESAURI ORTHODOX/E FIDEI 


De Nestorio. 


1. Nestorius ortus erat ex Germanis oppido, 
nescio quibus ab initio disciplinis eruditus ; de 
loco autem in locum migrans, tanquam quoddam 
Jgypliacum flagellum, in magnam Antiocheno- 
rum urbem irruit. Ibi mediocriter bonarum artium 
particeps effectus, vocemque pulcherrimam ac 
optimam exercitio adeptus, in Dei Ecclesiam ir- 
repsit et catalogo presbyterorum adscriptus, Dei- 
que populum docendi curam sortitus, ab initio 
exhibuit qualis per totam vitam futurus esset. 
Non enim ingeniosum et nobilem et animis exco- 
lendis aptum sectatus est orationum caracterem, 
sed ad populi adulationem proclivis plausuumque 
in aerem dissipatorum ut qui maxime amator, 
vilem et instabilem plebeculam suo desiderio im- 
buebat, fusco indutus pallio, tristis incedens, fori 
tumultum evitans, corporis pallore temperans vi- 
deri cupiens, domi plerumque libris incumbens 
et per otium secum conversans, tali habitu et for- 
ma multitudinem captans, ad multam vetatem 
processit, Christianus videri potius quam esse 
peroptans, et Christi glorie propriam gloriam an- 
teponens. 


B 


2. Cum autem, ut a Domino dictum est, nihil 

sit secretum quod non sciatur, nihil obscurum 
€ quod non reveletur, et bona opera manifesta sint 
et mala nequeant occultari, juxta investigabilem 
judiciorum Dei abyssum, et Nestorius eorum suf- 
Íragio qui regiis et thronis assident et ipsius qui 
tum temporis orbis universi sceptra tenebat, or- 
thodoxorum catholice Constantinopolitane Eccle- 
sim preficitur, nec minus quam universo terra- 
rum orbi. Ubi autem in maximam illam sedem 
ascendit rapuitque presidentiam tanquam tyran- 
nidem quamdam episcopatus, non jam in se cohi- 
bere valuit impietatis partum, sed ex sua potentia 
inauditam concipiens audaciam, in medium ad- 
ducit prefertque cunctis quam jam dudum imagi- 
natus esset in unigenitum blasphemiam, et bellum 
D palam adversus apostolica dogmata suscitat ; et 
sanctorum Patrum, ex quo annuntiatum est Evan- 
gelium orthodoxorum ducum fidei,ex pellere cona- 
tur voces, turbans quidem regie civitatis Eccle- 


, 
4 


35 


TNICETE 7 CHONIATJE 


36 


siam, turbans et orbem universum. Neque a divi- Α Ταράττων pt» τῆς Βασιλίδος πόλεως τὴν Ἐκχλησίαν, 


no Paulo clamante conversus : Qui vos turbat, ju- 
dicium feret, quicunque sit ; sed super candela- 
brum divine episcoporum cathedre non veritatis 
jumen, sed impietatis tenebras ponit. 


3. Fit autem illi primum innovationis tentamen 
non oportere sanctissimam Virginem Dei Verbi 
secundum carnem matrem Dei matrem confiteri, 
sed tantum Christi, dum contra vetustissimi Ec- 
clesie precones, secundum apostolicam traditio- 
nem, Dei Matrem eam nominandam esse docerent 
et Domini Matrem credendam. Age vero, et blas.- 
phemam hanc verborum artem nemini prius no- 


tam observa: « Christi appellatio, inquit, duas na: p 


turas significat, Unigeniti nempe divinitatem et 
humanitatem ; Dei autem sejuncta vox simplicem 
et incorporalem Dei Verbi substantiam pre&bet ; 
vox autem Λοπιο solam humanam ostendit natu- 
ram : ideo Christi genitricem, inquit, non autem 
Dei, Virginem confiteri necesse est, ne forte no. 
bis accidat ut Dei Verbum principium exsistendi 
ex sancta Virgine acceperit ; atque ita prius geni- 
tam esse matrem quam ille qui ex ea natus est, 
confiteri cogamur. » 


4. Ne autem videamur vanis injuriis sic homi- 
nem persequi, eum ipsum per ea que dixit, pro- 
prie impietatis testem faciemus. Suis enim cogita- 
tionibus omnem apostolicarum doctrinarum me- 
moriam transgressus et cujuslibet sancti, in or- 
thodoxorum ecclesia multas istiusmodi proclama- 
vit voces : « Non peperit, o optime, Deum Maria, 
sed hominem peperit divinitatis instrumentum. 
Et in aliis rursum nugatoriis irreprehensibilem 
Matrem gentium diis assimilat. Judaicam enim 
sententiam amplexus, non Verbo carnem factum 
esse absolute dicebat, sed in quodam homine in- 
habitasse, ut in aliquo prophetarum et sibi hunc 
proprium peculiari amore fecisse; et esse quidem 
"lium Filium, alium vero dici, neque esse genui- 
num Filium, sed adoptivum qui hoc nomine di- 
cebatur, Jesum Christum. Inde dictum esse duos 
esse Filios, neque unum tantum. Itaque synodali 
suffragio et regia voluntate episcopatu expellitur ; 
et Oasim inhabitare jussus, future impiorum pa- 
ns predudium accepit, sua propria dementia ab- 
sumptuset in seadimplensillud Apostoli oraculum: 
Quorumdam hominum culpa manifeste ducunt ad 
damnationem. Suscitavit enim in illum Deus spiri- 
tum Cyrilli Alexandrie patriarche ; qui ad ipsum 
Nestorium scripsit, eum in orthodoxorum fidem 
impellens et hortans ut Dei Matrem sanctissimam 
Mariam nominaret ac crederet. Cum autem preci- 
bus non cederet, alteram rursus misit epistolam ; 
conrtadicente autem illo, convocatur postea Ephe- 


C 


ταράττων δὲ χαὶ τὴν οἰχουμένην Gragav: οὔδὲ τοῦ θεσ- 
πεσίου Παύλου κεκραγότος ἐπιστριφόμενος. Ὁ δὲ 
ταράσσων ὑμᾶς βαστάσει τὸ αρῖμα, ὅστις αν £f 
ἀλλ) ἐπὶ τὴν λυχνίαν τοῦ θείου τῶν ἀοχιερέων βήματος 
οὐ τὸν λύχνόν τῆς ἀληθείας, ἀλλὰ ζόφον τίθησι τῆς 
ἀσεθείας. 

Y. Vüzat δὶ αὐτῷ πρῶτον τῆς καινοτομίας 
ἐγχείρημα τὸ uà δεῖν τὴν ἁγίαν Παρθένον τὴν τοῦ 
Θιοῦ Λόγον x&rà σάρχα μητέρα Θιοτόκον ὁμολο- 
yi» Χριστοτόκον δε µόνον, τῶν πάλαι καὶ τῶν προ 
πἀλαι τῆς Ἐχχλησίας χηρύχων, χατὰ τὴν ἀἄποστο- 
λικὺν παράδοσιν, Θεοτόχον δοξαζόντων ὀνομάδειν xai 
πιστευειν τὴν τοῦ Κνρίου Μητέρα. Φίρε µοι λοιπὸν 
καὶ τὴν ᾖῥλάσφημον τεχνο)ογίαν παρατήρησον, οὐ- 
δενὶ πρότερον ἐγνωσμένην. Ἡ τοῦ Χριστοῦ προση- 
Ὑορία, φησὶ, τῶν δύο φύσεων σημαντιχὴ, τῆς τε 
θεότητος τοῦ Μονογενοὺς xai τῆς ἀνθρωπότητος" 


* δέ τοῦ Θεοῦ ἀπολύτως λεγομένη ovi τὴν ἁπλῆν 


καὶ ἀσώματον τοῦ Θεοῦ Λόγον παρίστησιν οὐσίαν' 
à δε τοῦ ἄνθρωπος μόνην τὸν ἀνθρωπείαν ὑποδεί- 
xvugt φύσιν διὰ τοῦτο Χριστοτόκον, φησὶ», ἀλλ 
οὗ Θιοτόκον ràv Παρθένον ὁμολογεῖν ἀναγκαῖον, 
µήποτε λάθωµεν ἀῤχην τοῦ εἶναι λέγοντες τὸν Θεὸν 
Λόγον ἐκ τῆς ἁγίας εἰληφότα Παρθένου. καὶ οὕτω 
προγενεστέραν τὴν μητέρα τοῦ «γέννηθέντος ἐξ 
αὐτῆς, κατὰ τὸ ἀκόλουθον, ὁμολογεῖν βιασθῶ- 
με. 

9. Ἵνα dt μὴ δόξωµεν λοιδορίαις χεναῖς ταῦτα 
τοῦ ἀνδρὸς χατηγορεῖν, αὐτὸν ἐκεῖνον olg simt τῆς 
οἰχείας δνσσιθείας ποιήσοµαι μάρτυρα. Τῶν γὰρ 
ἀποστολιχῶν διδαγµάτων καί παντὸς ἁγίου μνήμην 
τῦς ἑαυτοῦ διανοίας ὑπερορίσας, ἐν τῇ τῶν ὀρθοδό-- 
ξων ῥἐχχλησία πολλὰς τοιαύτας ᾖ{ξεθόησε φωνάς' 
« Οὐχ ἔτεχκε, ὦ βέλτιστε Μαρία θιὸν, ἁλλ' ἔτεχεν 
ἄνθρωπον θεότητος ὄργανον. » Καὶ ἐν ἑτέροις πἁλιν 
φληνάφοις ἀνέγχλητον μητέρα Ἑλλήνων θεοῖς έπει- 
σάγων. Ἰουδαϊκὸν γὰρ ἀναδεξάμενος φρόνημα, οὐ 
τὸν Λόγον σαρχα ἀτρέπτως γεγωῦσθαι ἔλεγω, ἀλλ) 
εἴ, τινα ἄνθρωπον ἑνοιχῆσαι, ὡς εἰς ἕνα τῶν προ- 
φητῶν, x«i ἰδιοποιεῖσθαι τοῦτον ἐξαιρέτῳ ἀγαπήσει' 
καὶ εἶναι μὲν ἄλλον vióv, ἄλλον δὲ λέγεσθαι μὲν, μὴ 
εἶναι δὲ γνήσιον, θετὸν δὲ υἱὸν τὸν λεγόμενον Ἰη- 
cou» Χριστόν ἐντεῦθιν δύο ὙΥίοὺς καὶ pà ἕνα, 
λέγεσθαι εἶναι. Όθεν τῆς ἀρχιερωσύνης ἐκθάλλεται 
Ψηφω [συνοδικῇ] xci βασιλιχῷ νεύμάτι καὶ τὸν 
"Oxcsw καταδιχασθεὶς οἰχεῖν τῆς μελλούσος τῶν 
ἀσιθῶν κολάσεως ἐδέξατο τὰ Ἠπροοίµια, παρανά- 
λωμα τῆς οἰχείς µΦφρινοθλαθείας Ὑινόμενος, καὶ 
ἐφ᾽ ἰαυτῷ πληρώσας τὸ ἀποστολιχὸν ἐχεῖνο Αόγιον, 
ὅτι Τινῶν ἀνθρώπων αἱ ἁμαρτίαι πρὀδτλοί tiat, 
προάγονσαι εἰς χρίσι. ᾿Εξήγειρε γὰρ ὁ θΘιὸς x«t. 
αὐτοῦ τὸ πνεῦμα Κυρίλλου πατριάρχου ἸΆΑλιξαν- 
δρείας, καὶ γράφει πρὸς αὐτὸν ἹΝεστόριον, εἰς τὴν 
ὀρθόδοξον ἐμθιθάζων πίστιν, καὶ Θεοτόχον τὴν ἁγίαν 
Μαρίαν παρακαλῶν ὀνομάζειν τε καὶ φρονεῖν. Ὡς 
dt οὐκ ἑεδίδον, ἕτερ« πάλιν ἔπεμψε γράμματα" 
ἀντιλέγοντος δὲ αὐτοῦ, καὶ πρὸς ταῦτά σύνοδος ἐν 


37 THESAURI LIB, IX. 58 


Ἐφέσω συγχοοτεῖαι, καὶ παραπέμπεται 
Ἀεστόριος παρὰ τοῦ ἐπάρχου τῆς πόλεως xai ἑτέρων 
πολλῶν. 

€. Θεοδόσιος δὲ ὁ νέος τὰς ἡνίας τότε τῆς βασι- 
λείας ἐνεχείριστο  χαὶ προήδρενε ἐν ταύτῃ τῇ 
τρέτη συνόδω Κύριλλος ᾽Αλεξανδριίας, Κελεστῖνος 
Ῥώμης (1), ᾖἸουθενάλιος ἍἈἹεροσολύμων, ᾿Ακάχιος 
Μελετηνῆς. Καὶ κχαθαιρεῖται μὲν ὙΝεστόρις, κχυ- 
Ροῦνται δὲ xol αἱ προγενέττεραι δύο σύνοδοι, τέλειόν 
τε αὐτὸν x«i ἕνα Ὑιὸν dv θεότητι, xoi τέλειον ἐν 
ἀνθρωπότητι ὁμολογοῦσι, xal ἕνα καὶ οὐ δύο Υἱοὺς, 
ὡς Φηλοῖ ὁ παρ) αὐτῶν ἐκφωνηθεὶς ὄρος" x«i οὕτως 
ὦ σύνοδος ἀπολύεται Ἰωάννου δὲ τοῦ τῆς 'Avrto- 
χείας, x«i Θιοδωρήτου Κύρου ἀνθισταμένων τῷ 
µακαρίω Κυριλλῳ, κατὰ Ἱρόφασιν τοῦ δοχεῖν χωρὶς 
αὐτῶν ἐχφωνηθῶναι τὸν ὅρον, Χαίτοι γε τοῦ μεγάλου 
Κυρίλλου ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας ἐκδεξαμένου αὐτοὺς, 
τῷ δὲ ἀληθείᾳ ἐριστικῶς πρὸς αὐτὸν x«l οὐκ ὀρθῶς 
Φδιαχειμένων, µετέθαινον καὶ αὐτοὶ ἀσύμφωνοι πρὸς 
τὰ ἴδια, πολλὰ μεταξὺ θορυθήσαντις ώς καὶ Θιο- 
Φώρήτον κατὰ τῶν δώδεκα χεφαλαίων Κυρίλλου ἕτερα 
Φδωδεχκα αυντάξαι κεφάλαια". καὶ πάλιν αὐτὸν Κύριλ- 
je» πρὸς ταῦτα ἀπολογήσασθαι, x«i δεόντως τὰ 
ἴδια συστῦσαι χεφάλαια. Θιοδοσίου δὲ βασιλέως 
ταῦτα ἐπεγνωκότος, xai κινηθέντος καὶ xaÜ' ἑκατέ- 
pe μὲν, μάλιστα δὲ κατὰ Κυρίλλου τοῦ ἐν ἁγίοις, 
πέµπεται ἐνταῦθα ᾿Αχάχιος ὁ ἨΜελιτηνῆς ἀνὺρ θεο- 
σεθὺς καὶ λόγιος, εἰς ἄχρον ἑληλακὼς εὐλαθείας, 
xai τὰ τῆς συνόδου ἐμφανίζει τῷ βασιλεῖ, καὶ τὸν 
τούτου χαταστέλλει θυµόν' x«l τὰ ἐκφωνηθέντα τὸ 
xüpoc λαμθάνουσι * καὶ Κύριλλος εις τὸν ἰδίαν ἅπαί- 
ϱει πόλιν καὶ ἔνωσιν οἱ διεστῶτες δέχονται. 


(4) Perversus ordo. 


ἐχεῖσε À sum synodus et ad veniendum invitatur Nesto- 


rius ab civitatis achiepiscopo et mullis aliis. 


5. Theodosius vero junior tunc temporis impe- 
rii habenas tenebat ; et huic synodo prefuerunt 
Cyrillus Alexandrie, Celestinus Rome, Juvenalis 
Hierosolyme&, Acacius Melitene. Et deponitur qui- 
dem Nestorius, confirmantur due priores synodi, 
perfectumque ipsum et unum Filium in divinitate 
et perfectum in humanitate confitentur, et unum 
neque vero duos Filios esse, ut manifestat procla- 
mata ab illis definitio. Atque ita solvitur synodus. 
Joannes vero Antiochie, et Theodoretus Cyri 
beato Cyrillo resistentes sub eo pretextu quod 
sine ipsis proclamata esset definitio, dum tamen 


p magnus Cyrillas eos per multos dies exspectas- 


set, reipsa vero contentiose neo recte erga illum 
se habentes, abierunt et ipsi discordes ad pro- 
prios sensus, multum interea tumultum excitan- 
tes; ita ut Theodoretus contra duodecim Cyrilli 
capita alia duodecim capita composuerit, et rur- 
sus ipse Cyrillus ad ea se defenderit, commode- 
que propria stabilierit capita. Postquam autem 
imperator de his monitus est, in eos, presertim 
vero in sanctum Cyrillum iratus est, Quapropter 
ad eum missus est, Acacius Melitene, vir pius ac 
doctus, in summam provectus prudentiam, qui 
acta synodi regi declaravit ejusque animum com- 
posuit; et que proclamata fuerant, vim acce- 
pere. Cyrillus vero in propriam rediit civitatem ; 
et qui discordabant unitatem recepere. 





NICET 44 CHONIAT /E 


EX LIBRO IX 
THESAURI ORTHODOX /E FIDEI 


Περὶ Εὐτνχοῦς. 

α. Ἐν τῷ χρόνω τὴς βασιλέας Θεοδοσίου τοῦ 
νέου ἦν τις χατὰ τὴν βασιλίδα πόλιν ἀρχιμανδρίτης, 
ὀνομαζόμενος piv Εὐτνχὺς, ἡγούμινος δὲ µοναστη- 
ῥίου, ὃ πρώην μὲν ὑπὸ τὸν .ὅρον τοῦ ἐδδόμου iv», 
x«i τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἔξω διέχειτο, xai] τοῦ 
Ἰὼ6 ἐπελέγετο, νῦν δὲ ἑντὸς αὐτῆς ὁρᾶται, καὶ τῷ 
τοῦ ἁγίου Μωχίου vto συνομορεῖ καὶ τιμῶνται ἐν 
αὐτῷ Φαῦστος χαὶ Δαλμάτιο σὺν Ἰσααχίῳ, ὡς 
Φεξαμένης ἐς ὕστερον πλατυσμὸν Tig Κωνσταντι- 
νονπόλεως παρὰ τοῦ αὐτοῦ Θεοδοσίου, ὑφ οὗ καὶ τὰ 


χερσαῖα τείχο τῆς αὐτῆς pact» πόλεως δι Ὁμερῶν 


De Eutychete. 


1. Regnante Theodosio juniore, in urbe regia 
versabatur quidam archimandrita, Eutyches no- 
mine, monasterio autem prefectus, quod quidem 
prius in septimi finibus erat et extra Constantino- 
polim jacebat et de Jobi nomine dicebatur: nuno 
autem intra urbem videtur et sancti Mocii tem- 
plo confine est; et honorantur in eo Faustus et 
Dalmatius cum Isaaco. Recepit enim postea ab 
ipso Theodosio extensionem Constantinopolis, a 
quo, ut aiunt, terrestria urbis hujus monia intra 
dies sexaginta erecta sunt. An vera sit heso fama 


zii 


98s 


39 NICET.E CHONIAT.E 40 


non accurate scio. improbus igitur Eutyches blas- À ἀνεγέρθῆναι ἐξήχοντα εἰ δὲ xai ἀληυθὴς ὁ λόγος 


phemans dicebat se scire Dominum nostrum Je- 
sum Christum ex duabus constitisse naturis ante 
unionem, ex unica vero post unionem ; el sanc- 
tissimam quidem Virginem consubstantialem no- 
bis esse; qui autem ex ea carnem receperat, Deum 
Verbum non nobis esse consubstantialem. Corpus 
enim, inquit, Christi corpus dico, non jam est 
corpus hominis. Illius amicus et familiaris Euse- 
bius Dorylese episcopus sepius illum hortatus est 
ut talia dogmata recte fidei contraria non diceret 
cum autem ilum immutabilem cerneret, Fla- 
viano tune temporis Constantinopolis patriarche 
denuntiavit. 

2. Qui cum Eutychen ad se vocasset, et rem una 


οὗτος, ἀκριθῶς οὐκ ἴσημι. Οὗτος οὖν 6 δείλαιος 
Εὐτυχὴς ᾖβλασφιμῶν ἴἔλεγεν κεἰδέαι τὸν Κύριον 
ἡμῶν Ἰπσοῦν Χριστὸν ix δύο μὲν φύσεων πρὸ τῆς 
ένώσεως, μιᾶς δὲ µετα τὼν ἕνωσιν' χαὶ τὴν pity 
ἁγίαν Θεοτόχον ὁμοούσιον ἡμῖν ὑπάρχουσαν, τὸν δὲ 
ἐξ αὐτῆς σαρκωθέντα Θιὸν Λόγον οὐχ ὁμοούσιον 
ἡμῖν. Σῶμα γὰρ, uci, λέγω τὸ τοῦ Χριστοῦ σῶμα, 
οὐχέτι δὲ xol σῶμα ἀνθρώπου. Τούτῳ φίος καὶ 
Ἱνώριμος ὧν Εὐσέθιος ὁ Δορυλαίου ἐπίσκοπος, πολ- 
λάχις παρήνεσε pà τοιαῦτα λέγεν ἀλλότρια τῆς 
ὀρθῆς δόγματα πίστεως ὁρῶν δὲ ἀμεταθέτως ἔχοντα, 
Φλαθιανῷ µπροσήγγειλε τὸ τηνικαῦτ« πατριάρχη 
Κωνσταντινουπόλεως. 

D. Οὗ µετακαλεσαμένου τὸν Εὐτυχία, καὶ μετὰ 


cum ibi versante episcoporum synodo examinas. p τῆς ἐνδυμούσης τῶν ἐπισχόπων συνόδου τὸ πρᾶγμα 


set, Eutyches se condemnatum videns, cuidam 
Nomo nomine, et tunc temporis consuli et Chrysa- 
pho cubiculario cognomento Zymbe ipsi consen- 
tientibus persuasit ut imperatorem de iis quee ad 
ipsum spectabant, certiorem facerent, a patriar- 
cha male haberi virum pium etjustum. Quo facto, 
Florentius patricius a consulibus et proconsulibus 
missus est sessurus in Flaviani synodo Eutychem- 
que injuria vexari non permissurus. Secundo 
igitur statuto examine, magis etiam quam prius 
male doctrine convictus est Eutyches et sacer- 
dotio depositus est. Sed Nomus et Chrysaphius, 
levi imperatoris animo abusis, eum adduxere ut 
synodum juberet fieri Ephesi et judicari sanctis- 
simum Flavianum cum Eutyche deposito, judi- 
cante Dioscoro Alexandrie cum Eutyche consen- 
tiente, presente et Barsumo presbytero et archi- 
mandrita cujusdam in Oriente monasterii, qui ut 
orthodoxus habebatur vitaque irreprehensibilis, 
cum tamen alius esset Eutyches quoad heresim ; 
preesse autem synodo Dioscorum Alexandrie, Ju- 
venalem Hierosolyme, Thalassium Cesare, Euse- 
bium Ancyre in Galatia, Basilium Seleucie in 
Isauria, Eustathium Beryti: omnemque auctori- 
tatem et dominationem Dioscorum habere; adesse 
et Flavianum Constantinopolis, et Eusebium Do- 
rylee, nihil eos agere tamen aut dicere, ut non 
habentes judicantium ordinem sed aliorum exs- 
pectantes suffragia. quoniam, inquit, ea que ab 
iis decisa sunt, uunc judicantur. 


ὡς μὴ δικαστῶν ἐπέχοντας τάξω, ἀλλὰ τὴν τῶν ἀλλῶν 


χεχριµένα νῦν δοχιµάξεται. 

3. Synodo igitur congregata, ingressus est Fla- 
vianus tanquam reus, et sedit quintus ; vicarii 
autem Leoníis sanctissimi Rome Pape, Julius 
episcopus et Hilarius diaconus, epistolam ejus 
dogmaticam ad synodum directam proferentes, ut 
ea legeretur petiere; Dioscorus id noluit concedere. 
Eutyche porro introducto, eum Dioscorus interro- 
gavit num synodo Nicene et synodo Ephe-ine 
adhereret ; qui ubi respondit se adherere, nihil 
amplius egit de heresi, sed ita locutus est: Quo- 
niam Eutyches dicit se Nicene etEphesine synodo 


$xnTücXyro;, ἰδὼν Εὐτνχὰς κατακρινόµενον ἑαυτὸν, 
Νόμον τινὰ κχαλούμενον xai ὕπατον ντα κατ ἐχεῖνο 
x«tpoU, πρὸς δὲ xai Χρυσάφιον κουθιχουλάριον τὸν 
ἐπίχλην Τζούμθαν ὡς ὀμόφρονας, ἔπεισε τῷ βασιλεῖ 
γνωρίσαι τὰ χατ' αὐτὸν, αδιχκεῖσθαι παρὰ τοῦ πα- 
τριάρχου λέμοντας ἄνδρα θεοσεθῦ καὶ δίχαιον' οὗ 
γγονότος, ἐπετράπη «Φλωρέντιος πατρίχιος ἀπὸ 
ὑπάτων τε xxi ἐπάρχων συνεδρεῦσαι τῷ χατὰ Φλα- 
θιανὸν συνόδω, καὶ μὴ πιριιδεῖν ἀδιχούμενον Εὖὐτνυ- 
χέα. Ζητήύσιως τοιγαροῦν προθάσες δευτέρας, μᾶλ- 
lo» à πρότερον Εὐτυχῆὴς ηλέγχθο κακοδοξῶν, xci 
αὐτὸν «Φλωρέντιον ἐσχηχὼς χαταψηφιξόµενον, ἐξ- 
έπεσε τῆς ἱερωσύνης. ᾽Αλλ οἱ περὶ τὸν Nóuov καὶ 
τὸν Χρυσάφιον, αποχρησάµενοι τῇ τοῦ βασιλέως 
χουφότητι, χελεῦσαι παρεσχεύασαν αὐτὸν ἐν Ἐφρίσω 
γινέσθαι σύνοδον, x«i κριθῆναι τὸν ἁγιώτατον Φλα- 
ιανὸν μετ Ευτυχοῦς τοῦ καθχρηµένου, δικάζοντος 
Διοσκόρον τοῦ ᾿Αλεξανδρείας ὁμοδόξου τῷ Εὐτνχεῖ, 
παρὀντος dt καὶ ῬΒαρσουμα πρεσθντέρον χαὶ ἀρχι- 
µανδρίτου τινὸς τῶν χα-ὰ τὶν "Ew µοναστερίου, 
ὀρθοδόξου μὲν ὑπονοουμένου καὶ ἀνεπιλέπτου τὸν 
βίον, ἄλλον δὲ τὴν αἴρεσιω Ἐὐτυχοῦς ὑπάρχοντος' 
προεδρεύοντας μὶν εἶναι τῆς συνόδου Διόσκορον τον 
᾽Αλεξανδρειας, Ἱουθενάλιον τὸν Ἱεροσολύμων, Θα- 
λάσσιον τὸν Καισαρείας, Εὐσέθιον τὸν ᾿Αγχύρας τῆς 
Γαλατίας, Ἡασίλειον τὸν Σελευχιίας τῆς Ἰσανρίας, 
Εὐστάθιον τὸν Ἑκοντοῦ τὸν δὲ πᾶσαν αὐθεντίαν 
καὶ χυριότητα τὸν Διόσχορον ἔχειν Ταρεῖναι δὲ χαὶ 
Φλαξίανὸν t0» Κωνσταντινουπόλεως, χαὶ Εὐσέόιον 
τὸν Δορνλαίου, ἠσνχάδειν μέντοι καὶ λέγειν μηδὲν, 
ἐχδεχομίνους ψᾶφον, ἐπιιδὴ τὰ παρ αὐτῶν φᾶσι, 


y. Τῆς συνόδον τοίννν ἀθροισθείσης, εἰσῆλθε 
Φλαθιανὸς ὡς κχατάκοιτος, καὶ ἐχαθέσθη πέμπτος. 
οἱ δι τοποτηρηταὶ Λέοντος τοῦ ἁγιωτάτου παπα Ῥώ- 
µης, Ἰούλιος ἐπίσκοπος καὶ Ἱλάριος διάκονος, ἐπι- 
στολὶν ἀὐτοῦ δογματικὴἠν τῇ συνόδῳ πεμφθεῖσαν 
προφέροντες, Ὠξίουν ἀναγνωσθᾶναι ταύτην ' ἅλλ᾽ οἱ 
περὶ Διόσκορον οὗ συνεχώρησαν. Εὐτνχοῦς δ᾽ εἶσα- 
χθέντος, à Διόσκορος Ώρετο τοῦτον εἰ συντίθεται 
τῇ ἐν Νιχαία συνόδῳ καὶ τῇ ἐν 'Egico σὺν ταύτῃ. 
τοῦ dt εἰπόντος συντίθεσθαι, ῆς αἰοέσεως 


περὶ τῆς 
οὐδὲν ἐπολυπραγμόνασε πλέον, ἀλλὰ διελάλχσε 


“ 


THESAURI LIB. IX. 


Li 


οὕτως" Ἐπειδὸ Εὐτυχὴς ἀκολουθεῖν φησι roi; ἐν À Obsequi, orthodoxum eum habemus et sacerdotio 


Νιχαία καὶ τῇ ἐν Ἐφίσρ συνόδῳ, ὀρθόδοξον αὐτὸν 
ἠγούμεθα, καὶ τῶς ἱερωσύνες diu» καὶ τῆς ἀρχὲς 
καὶ τοῦ ἰδίου μοναστηρίον. Ταῦτα διαλαλήσας παρ- 
εσκεύασεν ὑπογράψαι τῇ Εὐτυχοῦς ἁθωώτιι πάντας 
xai αὐτὸν Ῥαρσουμᾶν εἶτα πάλιν ἐξεώνησιν" 
Ἐπειδὴ 4 τε d» Ἀιαίᾳ σύνοδος καὶ à ἐνταῦθα 
πρώτη ἐτύπωσαν μπδοὶ ἐξεῖναι micros ἑτέραν ἔχτι- 
θεσθαι, & ζητιῖν, ἡ καινουργεῖν τι, ὃν ὅλως ἀνακι- 
wü» περὶ τῆς εὐαγοῦς ἡμῶν θρησκείας, φαίνονται 
Ji Φλαδιανός ὁ Κωνσταωτωουπόλεως, xmi Εὐσίδιος 
à Αορυλαίουν σκιωδάλου καὶ ταραχῆς, Ἰτγονότος 
πούφασις Ἐκκλησίαις, ἀλλοτρίονς αὐτοὺς 
ς ἱερατικοῦ καὶ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος χεκρι- 

εἶναι. Τι ἐχφωνήσαι, ἠνάγκασε 















εν 





ὃς 








σκόπους εἰς 
ὕστιρο οἷαν καθυίρεσω Φλαδιανοῦ καὶ 
Εὐσιβίου γράφας, ὑπέγραψιν αὐτὴν τε καὶ Ῥαρσον- 
Φλαβιανοῦ di εἰπόντος ποὸς Διόσκορον ὅ- 
τοῦμαί σε, Xii ἐκεῖνος ἐνέτευε xaT , 
καιρίαν τε παίσας, ἀρχὴν τῳ Ümviro παρίσχηκιν. 
"Ἕτεροι di φασιν ὅτι Βαρσουμᾶς, αὐτὸν παρειληρὼς 
ἐπὶ τῷ ὑπιροοίσαι ποὸς τὰ τῆς Ἑω µέρη, κατὰ 
ὁδὸν ἀποσφαγᾶναι παρισκεύασε. Καθεῖιι di 
Διόσκορος καὶ Θιωδώρητον Κύρου, καὶ Ἴραωυ τῆς 
᾿θέσσης, καὶ Λόμνον τῆς Αντιοχείας, καὶ ἑτέρους 
τῶν ἀνατολικῶν, πάντας ἀπό: 
ἐχεῖθον, tis Ῥώμην xt πρὸς Λέοντα τὸν Μέγαν ἐν τι 

8), Αλ) ἓν τοσούτῷ λιπόντος Θεοδοσίου τὸν βίον, 
ΝΜαρκιανος τε καὶ Πουλχερία πρὸς Λέοντα τὸν Ἱερώ- 








ἐφούλετο 






9 















τατον ἔγραγαν" καὶ ἄρισεν ἀβροισθῆναι τὴν σύνοδον Ὁ 


b» Κωνσταντωουπόλει. Τοίννν κα συνῆλθον ἓν τῷ 

k τὴν Χαλκηδόνα σιπτῷ ναῷ τῆς ἁγίας µάρτν- 
Εὐφεμίας ἐκ pis τῶν ἑνδοξοτάτων ἁρχόντων 
Meg πατρίχιο; ἀπὸ ὑπάτων καὶ στοατηλάτης, 
Παλλάδιος ἔκαρχος πραιτωρίων, Τατιανὸς ἔπαρχος 
πόλεως, Βιγκόμαλλος μάγιστρος τῶν θείων ppt 
xiw», Μαρτιέλιος μάγιστρος Ἑποράδιος κόμης τῶν 
δοµεστίκων, καὶ Tif; όμας πριθάτων: ἐκ dt 
ἑνδόξων συγκλητικῶν Φλωρέντιος 


ἀπ' 












πατριχιος 
ὑπάτων καὶ 
ἀπάρχων πόλεως, 
Jw», Ῥωμανὸς ἀπὸ πραιπο- 
ἀπὸ ἐπάρχων Ἰλλνρικοῦ. 
ντων καὶ τῶν συγκλητικῶν 

Bite πρὸ 
Gia θυσιαστηρίον ἐκ μὶν co: 
ἐκάβισαν οἱ τοποτηρηταὶ τοῦ ᾿Ῥώμης, καὶ ᾿Ανατό 
λος ὁ Κωναταντυουπόλτως, καὶ Μάξιμος ὁ ᾿Αντι- 
Χείας, καὶ Θαλάσσιος ὁ Καισαρείας, καὶ Στέρανος 
ὁ Ἐφέσον, καὶ οἱ Ἰοιποὶ τῆς ἀνατολικῆς καὶ Πον- 
Todi; καὶ Ασιανῆς χαὶ Θρᾳκικῆς διοικήσεως ἄνιυ 
τῶν Παλαιπτινων" dx δὲ τῶν δεξιῶν Διόσκορος ὁ 
Ἁγεξανδρείας, καὶ Ἰωνβενάλιος 
Tulle 6 τοποτηρῶν ᾿Αναστασίῳ τῳ Θεσσαλονίκης 
Πέτρος ὁ Κορυβου, xt οἱ λοιποὶ τῆς Αἰγυπτικκῆς 
καὶ τοῦ Ἰλλυρικοῦ καὶ τῆς Παλαιστίνης. σαν di 
τοποτκρηταὶ τοῦ Ῥώμης Πασχασῖνος καὶ Λονκινσιος 
ἐπίσκοποι, καὶ Βονιφάτιος πρισθύτερος. Παρῆν δι καὶ 


ParROL. GR. CXL. 





πάρχω», καὶ ὑπάτῶν, σεν 
τοικέω», Πρωτογένης ἀπὸ 
λωνιος ἀπὸ ird 
































Ἱεροσολύμων, Κὖν- 








pape) ὑπογράψκι χάριν" καὶ β 


propriique monasterii gubernatione dignum esse 
censemus. Hec locutus curavit ut omnes et ipse 
Barsumas ejus innocenti subscriberent. Deinde 
rursus verbum fecit: Quoniam Nieena synodus et 
que prius Ephesi habita erat definierunt nemini 
licere aliam fidem exponere aut querere et inno- 
vare quidquam aliud, aut omnino suscitare de 
nostra sancta religione; videntur autem Flavianus 
Constantinopolis et Eusebius Doryler scandali tur» 
barurmque ecclesiis causa fuisse, eos omni sacer- 
dotali et episcopali dignitate dejectos esse judica- 
mus, Postquam sic locutus est coegit episcopos in 
non scripta charta subscribere ; ac deinde qualem 
voluit Flaviani et Eusebii depositionem scripsit, 
cui et subscripsit Barsumas. Cum autem Flavianus 
dixisset Dioscoro, Recuso te, calce eum ille feriit, 
quo lethali vulnere principium ejus morti prestitit ; 
alii vero dicunt Darsumain, cum eum assumpsisset 
in exsilium ad orientales regiones abducturus, in 
itinere eum trucidari jussisse. Deposuit quoque 
Dioscorus Theodoretum Cyri et lbam Edesse et 
Domnum Antiochiee et alios orientales qui omnes 
&berant. Ordinavit autem pro Domno Maximum. 
Eusebius autem Dorylee, inde fugiens Roman ve- 
nit ad Leonem in Italicis regionibus maximum. 


τας" ἐχειροτόνησε δι ἀντὶ Λόμνου ΜΙάξιμον. Εὐσέδιος δὲ à Δορυλαίον, διαφνγὼν 


μέρισι 


s Ἰταλίας, 

4. Hoc autem tempore cum Theodosius ex hac 
vita migrasset, Marcianus et Pulcheria ad sanctis- 
simum Leonem scripsere ; et jussit synodum Con- 
stantinopolim convocari. Tunc igitur Chalcedonem. 
in venerandum sancte martyris Euphemie tem- 
plum convenere ex illustrissimis quidem presfectis 
Analolius patricius e consulibus et exercitus dux, 
Palladius preetorii prefectus, Tatianus urbis τν» 
fectus, Vicomallus divinorum officiorum magister, 
Martialis magister, Sporadius domesticorum comes, 
et Genethlius privatorum comes; ex illustribus au- 
tem senatoribus Florentius patricius ex preefectis 
et consulibus, senator ex consulibus et patriciis, 
Protogenes ex urbis profectis, Apollonius e pree- 
fectis, Romanus e prtepositis, et Olygius ex Illyrici 
praefectis. His igitur prefectis et senatoribus in 
medio ante sacri altaris cancellos, a sinistris quidem 








&» καγκέλλων τοῦ p sederunt Romani papee vicarii, et Anatolius Con 


stantinopolis et Maximus Antiochi et Thalassius 
Ceesarese et Stephanus Ephesi, cteterique orientalis 
et Ponticeet Asiaticee et Thracice diccesis, absque 
Palestinis : a dextris vero Dioscorus Alexandria, 
Juvenalis Hierosolymee, Cyntillus Anastasii Thessa- 
lonicz vicarius, Petrus Corinthi ceterique ex ZEgy- 
pto et Illyrico et Palestina. Vicarii autem Romani 
pape erant Paschasinus et Lucinius episcopi, et 
Bonifacius presbyter. Aderat et Theodoretus Cyri. 
llic enim ut Nestorianus habitus eo quod contra 
duodecim beati Cyrilli capita scripsisset, a Dio 
scoro depositus est; cum autem Leonem Rome& 
papam adiisset et propriam fidem enuntiasset, or« 


3 














r3 NICETE CHONIATA m 


thodoxus agnitus est; cumque ab eo litleras ad im- Α Θεοδώρητος ὁ Küpov- 





peratorem Theodosium retulisset, episcopatum 
recepit; jussus est autem huic soli vacare. Sub 
Marciono vero preces obtulit eos accusans qui 
non recte eum ut heteredoxum exoommunicave- 
rant. 
βασιλέα Θιοδόσιον, ἀπέλαθε ci» 
ἐπιδέδωκε κατηγορῶν τῶν οὐκ εὐλόγως αὐτὸν ἄποχτρ' 
$. Omnibus igitur, ut dietum est, congregatis, 
Romani pape vicarii, preeloquentes, censuerunt 
synodo non considere debere Dioscorum. Cum 
autem prsefecti dixissent non oportere illum, ante- 
quam condemnaretur, a sessione expelli, Eusebius 
Dorylese illum accusaturus assurgit; atque ila pre» 
fectisjubentibus, in medio constitutusest Dioscorus. 
Et flagitante Eusebio ut sua contra Dioscorum 





wc γάρ, ὡς Νεστοριανὸς 
λογιζόμενος διὰ τὸ γράφαι κατὰ τῶν τοῦ ἁγίου 
Kvpülew «3 κεφαλαίων, καβερέθη παρὰ Διοσκό 
πορσελθὼν i Aet τῷ πάπα Ῥώμης, καὶ τὴν ἰδίαν 
ἁπαγγελας πίστιν, ἔπεγνωσθη ὀρθόδοξος: καὶ γράµ- 
ματα Ἐομισάμενος ἐκαίνον πρὸς τὸν Βασιλέα endasus, 




















τοποτηρηταὶ Ῥώμης,  ρολογέσαντες, ἀξίουν " συνε- 


δριάσαι τῇ συνοδω Ἀιοσκορον. Τῶν δὲ à 
εἰπόντων ὡς οὐ δεῖ αὐτὸν πρὸ κε 





Σων. ἐκαθέσθη Αιόσκορος iv τῷ µέσῳ, καὶ τοῦ Ε9- 
σιθίον αἰτέσαντος ἀνα/νωσθῆναι τὴν παρ αὖ 





petitio regi tradita legeretur, preefecticensueruntil- B δοθεῖσαν τῷ Basin κατὰ Διοσκόρου δέφσιν, οἱ dp- 


lum in medio statuendum. petitionemque legen- 
dam ; quee exponebat quomodo non canonice de- 
posuisset Flavianum Dioscorus et ceteros ortho- 
doxos, innocentem autem declaravisset brereticum 
Eutychem. Deinde recitatzesunt quee ab imperatore 
Theodosio ad Dioscorum misse fueraut, littere. 
Et cum mentionem facerent, de Theodoreto, sta- 
tuentes ipsi non ad secundam Ephesi habitam sy- 
nodum eundum esse, nisi omnibus convenientibus 
episcopis pla:eret, dixerunt preefecti : Ingrediatur 
et Theodoretus consessurus cuin synodo, quoniam. 
restituit illi episcopatum sanctissimus Leo. 





6. Repugnantibus autem Dioscoro et ejus fau- 


toribus, preesides inter se collocuti sunt permise- 0 


runtque ut ingrederetur tantum ut accusalor et 
statueretur in medio. Accusatus igitur est Diosco- 
rus a Romani pape vicariis, et Eusebio Dorylere 
episcopo, quod sanctissimi pap: Leonis epistolam 
non legisset, cum septies eam se lecturum jurasset. 
Et inde damnatur, ut perjurus ; et quod sanctum 
Flavianum statim ut damnatum retulisset, neque 
ut se defenderet permisissct, sed non dicta causa 
eum deposuisset. Dioscorus vero de his apologiam 
prestans, dixit: Non mihi soli judicium reliquit im- 
perator, sed et Juvenali et Thalassio et ceteris, 
nostreque sententi» universa synodus consensit. 
Orientales vero episcopi exclamavere : Nemo con- 
sensit, vis adhibita est, depositionem nobis minati 








sunt, nobis instabant oum baculis et gladiis mili- D 


tes, et ictibus pressi in charta non scripta sub- 
scripsimus. 

7. Cum Basilius Seleucis vehementius Dioscorum 
reprehenderet, et recte contra Eutychem opinare- 
tur, illum interrogaverunt preesides: quare nunc 
recte opinans, depositioni Flaviani subscripsisti? 
lile autem vim a Dioscoro adhibitam preetendit. 
Cum autem hio dixisset: Non oportebat te homines 
reformidare ita ut reprehensionem incurreres et 
eaderes; respondit: Si ante preesides stetissem, 
protestatus essem ; a {6 autem judicatus, ut a pa- 
trejusto,non ausus sum, Filius enim, inquit, a pa- 





χοντες πι αὐτὸν μὲν ἐν τῷ μέσῳ καθισθῷ- 
ναι, ci» dixo δὲ ἀναγιωσθβναι" ke διαλαμθανού- 








καὶ ἐπεὶ πρὸς τοῖς ἄλλοις 

διαλαμβάνον μὴ ἐλθεῖν aic ais τὴν ἐν Ἐφέσω δεντέ- 
ῥαν σύνοδον, ἐὰν μὴ mám δοξῃ τοῖς συνελθοῦσιν, οἱ 
ἄρχοντες εἶπον, Εἰσίτω καὶ Θιοδωρητος κοινωνήσων τῷ 
συνυδῳ, ἐπεὶ καὶ ἀποκατέστασεν αὐτῶ τὴν ἐπισκοπὸν 








4. Ἐνισταμίνου δὲ Διοτκόρου καὶ 
οἱ ἄρχοντες διελάλεσαν εἴσελθ 
Ἴσρον, καὶ καθεπθᾶναι εἰς τὸ µέσο». Καττ!ορεῖ 
ἵννν 6 Διοσκορος πορά τε των τοῦ Ῥώμῆς cono pu- 
τών, καὶ ἐπίσκόπου Δορυλαίον, 
ἐπιστολὲν 
πάντων ὀμόσας ἀναγωώσκεω, 
Ur κρίνεται ὡς ἔπιορκος: x. 
























γίας ἀξίωσον ἀλλ ἀκρίτως οὕτω καθεῖλεν αὖ 
Jk Αἰόσκορος ἀπολογούμινος ἐπὶ 

duoi µόνῳ civ χρίσιω ὁ βασιλιὶ 
Ἰουθεναλίῳ καὶ Θαλασσιῳ καὶ 





is λοιποῖς, καὶ ἐπὶ 
τοῖς κεκριµένοις πᾶσα συνῄνεσιν & σννοδος" οἱ δὲ dv- 


τολιχοὶ ἐπισκοποι ἐξδοεισαν' Οὐ τὶς συνῇνεσε, Bx 
ἐγένετο, καθὰέρεσις ἡμῖν ἠπειλέθη, στρα-ιώται μετὰ 
Büxha καὶ ξιγὼν ἁγίσταντο, καὶ μετὰ πληγών εἷς 
dypupew ydpru» ὑπεγράφαμεν. 








€. Βασίλεου δι τοῦ Σελενχειας σφοδρότερον ἐλέγ- 
χοντος Διόσκορο», xai ὀρθῶς κατὰ Εὐτυχοῦς deyua- 
τἴζοντος, ἀρώτάσαν αὐτὸν οἱ dp 
ὀρθῶς δοξάζων, ὑπέγραφας 
Φλαθιανοῦ; Ὁ Ji τὴν ἐκ Αιοσεόρον προεθάλετο 
iav. Ἐκείνον δὲ εἰπόντος, Ox ἔδει σε ἀνθρώπον. 
ἐντραπῦναι dig κατάγνωσιν καὶ di 

ἀπεκρίνετο: Ei πρὸς ἄρχοντας εἶχον, ἐμαρτύροσα 
dv. παρὰ σοῦ δὲ, κρινόµενος, à, παρὰ πατρὸς ὃι- 
καίου, οὐκ ἐχρώμην' Παῖς γαρ, φησί, πατρὶ δικαια 














49 
λήρυν τεθνάτ», Εὐσειν dk τοῦ Δορυλαίου λέγον- 
 Φλαξιανοῦ τού καθελόντος Εὐτυχῆ κρινομέ- 
xev, ἐγὼ ὁ κατηγοοὼν Εὐτυχοῦς εἰσελθεῖν οὐ σνν- 
εωρέθην καὶ τῶν ἁρχοντων αἰτιωμένων Αιόσκορον 
wi τῶν κανόνων apa: 
aba: Θεοώρητον ἀφέν' 
σὐνοβον. Οἱ dk εἶπον Κατογορσων ἡμῶν 
Ίψεν: ὁ δὲ, Καὶ διὰ τί, lyn, καθέσεται ὡς ἐπίσκο- 
οἱ δὲ ἄρχοντες Καλώς, luca, ὡς Εὐσέέιος καὶ 

at κατηγόρων καθέζονται, διότι καὶ 
αθένεση 

































5t. 





ύτοις ἀναγνωσθέντων τῶν τε 
παρά Ἁλαβιωοῦ πιπραγωέ- 


ν iv Epirus 









& dio φύσεων xai δύο piri àv Χριστὸν, 
Δώτκόρου δὲ φάσκωωτος ὅτι Τὸ ἓκ duo d ὁ 
» ἔνωσιν δύο φύσει 
καὶ ἡ σύγκλητος mov Πεοὶ 
—— 
μαια ui» quis σννορόμεν" 

γαι Εὐπίδιως ἔκ τε τὸς τ’ 
5 καὶ τς γωνᾶςτινών dio 
έχνυνται µπδεν περὶ τὲν mi 
μάσεν κἀβαιρεθέντες, φαίνεται 
Θεῷ picos δίκαιον εἶναι, εἰ πε 
ἡμῶν βατιλεῖ Αιοσκορον Αλεξανδρείας, 
καὶ Ἰωνθενάλιον τὸν Ἱεροσολύμων, καὶ Θαλάσσιον 
» Καιπαρείας, καὶ Εὐσίβιω τὸν 'Ayxópas, καὶ 












amt τῷ ὑστι- 
δὲ Φλαβιονὸς 
ένων ἀναγνύ- 
καζαιρέττως 
























«3. καὶ βασίλειον τὸν 
& Guvodoy 












καὶ 
Ἀέγιμους 
ἀνάγνωμεν. lazio» γὰρ ὅτι διαλαλιὰς oiu δήποτ 
γωομᾶένες ὑπὸ τῶν ἄρχοντων, καὶ παρὰ τῶν d 


(σκοπικοὸ ἀξυώμα 





















ρεταυμένων νοταρίνων 

αὐτῶν τὸ ἀνέγνωμεν πρὸς 

iade, καὶ µπθεμίαν d πόνοιαν, ὡς ἔκα- 
πουεγκῦη τι παρὰ των ὑπογραγίων. Καὶ τὰ μὲν τῆς 








"E τοιουτον ἔσχε 7 





THESAURI LIB. IX. 


45 


A tre justa reposcens, moriatur. Eusebius vero Do- 
rylem dixit sibi, dum judicaretur Flavianus qui 
Entychem deposuerat, non licuisse ul Eutychis 
accusatori in synodum intrare. Et praesidibus 
Dioseorum ut canonum transgressorem arguenti- 
bus: Et vos, inquit, canones transgredimini , 
Theodoretum sinentes in synodum intrare. Qui 
dixere, Vos accusaturus introivit: Et quare, inquit, 
sedet ut episcopus? Et preesides : Bene, inquiunt, 
Eusebius et Theodoretus in accusantium ordine 
sedent eo quod et vos in reorum ordine sedeti: 

8. Postquam deinde lecta sunt quee Constanti- 
nopoli a Flaviano in Eutychis depositionem facta. 

* fuerant, et quie Ephesi rursus à. Dioscoro ad Fla- 
viani depositionem acta fuerant, cumque recta et 
vera opinio quereretur, et Flavianus dixisse re- 
periretur Christum ex duabus natu:is et duas 
naturas esse, Dioscorus vero diceret se ex dua- 
bus naturis recipere, non autem duas naturas; 
duas natures post unionem non esse, prasides et 
concilium dixere: De receta fide accuratius exa- 
men postera die fieri oportere intelligimus; cum. 
autem Flavianus et Eusebius ex eorum que 
ab iis acta sunt lectione, et quorumdam eorum 
depositionis auctorum voce, non in fide erravisse 
exhibeantur, sed absque causa depositi sint, nobis 
videtur juxta Dei beneplacitum justum esse, si 
divinissimum imperatorem certiorem fecerimus 

Dioscorum Alexandrie, Juvenalem Hierosolymem, 

et Thalassium Caesarem, et Eusebium Ancyree, et 

ο Eustathiam Beryti, et. Basilium Seleucie, illius 
synodi auctores eidem pcenee subjectos fuisse eta. 
dignitate episcopali decidisse : Legimus, legimus. 
Sciendum enun est preesidum quemdam, ubi tan- 
dem sententia ab ipsis pronuntiata ésset et a mini- 
strantibus notariis transcripta, subscribere solitos 
esse illud : legimus, ut firma esset sententia, neque 
quievis suspicio assurgeret quidquam ab amanuen- 
sibus adulteratum fuisse. Et talem quidem finem 
habuit prima actio. 











Sequuntur in codice reliquarum actionum synodi summaria, qua nos pratermittimus. 


9. Χρτὼν δὲ εἰδέναι ὡς, τῆς ἁγίας ταύτης συν- 
ἀδον καβαιρέτει Διοπκορον ὑποθαλούσης τὸν γενὸ- 
aurov Αλεξανδρείας ἐπίσκοπον, οἱ τούτου ἀντι- 
Ἰαμβανομενι τῆς καθολικῆς Ἐκκλησίας d 
καὶ διακρωομένονς ὠνόματαν ἐἑαντοὺς 
συντίβεσθαι ποῖς δογματισθεῖσι τ 
Χανκκδονι συνελύόντων Πα 
Jaoinz, τμήματα (1), ὤν οἱ μὲν Εὐτυχιανισταὶ 
ὀεγέμενοι Εὐτυχέα καὶ Διόταρρον Δέχονται, oi xai 
Ίπχουσε τὸν Δυσπότην Χριττὸν ὀμηοῦσιον μὶν τῷ 
Πατρὶ, οὐκίτι δε καὶ ἡμῖν, διὰ τὸ μὲ κατατίθεσύαι 








σαν. 

















(4) Anircadverte duodecim sectas hereticorum. 
dissidentium a concilio Chalcedonensi. Fuit enim 
illud Orientalium schismatum fatale tempus. Vi- 


9. Scire oportet, Dioscori fautores, postquam 
Tuec saneta synodus eum Alexandrie factum epi- 
D scopum deposuit, a catholica Ecclesia excessisse 
et seipsos disceptantes nominavisse ex eo quod iis 
quee a Patribus Chalcedone congregatis decretave- 
rant, non adheesere, et in duodecim sectas divisos 
esse; quorum quidem ii qui Eutbychiani dicuntur, 
Eutychem et Dioscorum accipiunt, qui et Domi- 
num Christum Patri consubstantialem dicunt, 
non aulem nobis, quia non credunt servari in 
Christo humane nature veritatem ; qui autem vo- 


desis etiam Ebediesum de ver. ch. rel. a nobis edi- 
tum Coll. Vat. t. X, lib, 1n, &. 


few c 


4T NICETA CHRONIATJE oom. 48 


cantur acephali non receperunt enoticum Zenonis Α αὐτοὺς σώζεσθαι ἐν Χριστῷ τὴν ἀλήθειαν τῆς &v- 


imperatoris, quia in illo non anathematizatur 
Chalcedonensis synodus. Acephali autem vocati 
sunt, eo quod non haberent episcopos. Unde apud 
ipsos deficientibus episcopis, non faciunt bapti- 
sma juxta ecclesiasticum canonem, sed sancte 
Epiphanie festo aquas hauriunt, easque reservan- 
tes in jis baptizant; sed neque collationem faciunt: 
communionem vero habentes ex pristinis tempo- 
ribus custoditam, ex ea per festum Pasche tenuis- 
simas partes convenientibus porrigunt. 


10. Alii Julianistee, aut Cainite dicuntur qui 
Domini Christi corpus creatum quidem dicunt in- 
corruplible autem ex ipsa incorruptibili assum- 
ptione. Alii autem dicunt ex illa assumptione 
non modo incorruptibile esse, sed et increatum ; 
ulrique Julianiste appellati sunt ex Juliano 
quodam Halicarnasseo hujus doctrine auctore ; 
Cainite a Caino eorum papa Alexandrie facto, et 
Juliani successore ejusque dogmatum fautore ; 
quos sui adversarii Phantasiastas et Manicheeos 
vocant. Hi vero adversarios suos Phtartolatras 
(corruptionis cultores) et Ctenolatras (interfecti 
cultores) nominant ; Severiani et Agnoett, qui di- 
cunt Deum Verbum omnia noscere, unitam vero 
ipsi personaliter humanitatem multa ignorare ; 
qui quidem ex sua doctrina Agnoete ab adversa- 
riis nominati sunt; sunt autem et Severiani, Conto- 
babdite, qui dicunt unum Deum numero esse, 
non autem per omnia simili equalitate et eumdem 
Patrem et Filium et Spiritum sanctum dicentes, 
qui Contobabditie nominati sunt a suis adversa- 
riis, quia in iis Constantinopolis partibus que Con- 
tobabdon dicebatur detestandum quoddam con- 
clave habebant eoque ii qui talia sentiebant, sole- 
bant convenire. Qui vero dicebantur Contobabdite 
et qui vocabantur Agnoeli, prius quidem voca- 
bantur Theodosiani ut Theodosium Alexandrie 
cpiscopum recipientes. Anathemate autem ab illo 
percussi, Agnoetie quidem propter ignorantite doc- 
trinam, Contobabditeque co quod non reciperert 
de sancta Trinitate doctrinam ab ipso repositam, 
deinceps non jam Theodosiani vocantur a suis ad- 


versariis, ex quo non recipiunt Theodosium, ut p 


dictum est. Sed alii ex doctrina sua Agnoete, alii 
eo loco Contobabdite. Et concordant quidem in 
suis de Patre et Filio et Spiritu sancto sermone ut 
unam doctrinam tenentes, discrepant vero, per 
iguorantie doctrinam. Severumque recipiunt utri- 
que, Antiochie factum episcopum, quapropter et 
Scveritee nominal sunt. 


41. Alii Severite, Theodosiani et Paulianiste, 
qui predictos Severum et Theodosianum accipiunt 
el cum illis Paulum Melanum cognomine qui in 
sua de Patre et Filio et Spiritu sancto doctrina 
cuin Contobabditis consentirent, discrepant autem 


€ 


θρωπίνης φύσιως' οἱ δὲ καλούμενοι ᾿Αχέφαλοι οὐκ 
ἐδέξαντο τὸ ἐἑνωτικὸν τοῦ βασιλέως Ἰήνωνος, διὰ 
τὸ uà ἀναθεματισθῆναι ἐν αὐτῷ τήν ἐν Χαλχηδόνι 
σύνοδον. ᾿Αχέφαλοι δὲ ἐχλήθησαν ἐκ τοῦ μὲ ἔχειν 
ἐπισχόπους' ὅθεν, ἐκλειπόντων τῶν παρ αὐτοῖς ἱεοέων 
οὐδὲ βάπτισμα ποιοῦσι χατὰ τὸν ἐχχλησιαστιχὸν 
κανόνα, αλλ ἐν 7] ἑοοτῇ τῶν ὑφίων Θεοφανίων ἀρύον- 
ται ὕδατα, καὶ ταῦτα φυλάττοντες, βαπτίξουσιν d» 
αὐτοῖς' ἀλλ᾽ οὖδὶ προσχοαιδὴν ποιοῦσιν' ἔχοντες dt 
Χοινωνίαν £x παλκιτέρων χρόνων πεφυλαγμένον, ἐξ 
αὐτῆς κατὰ τήν ἑορτὴν τοῦ Πάσχα σµικροτήτας µερί- 
da; τοῖς συνιορῦσι διδόασι. 

C. Άλλοι Ἰουλιανισταὶ, ᾖγουν Γαϊανίται, λέγον- 
ται, οἵτινες τὸ σῶμα τοῦ Δισπότου Χριστοῦ λέγουσι 
χτιστὸν μὲν, ἂφθαρτον δὲ i$ αὐτῆς τῆς ἀφθόρου 
συλλήψεως' ἔτεοοι οί λ)έγοντε τὸ σῶμα τοῦ Χρισ- 
τοῦ οὗ μόνον ἄάφθαρτον ἐξ αὐτῆς συλλήψεως, ἀλλὰ 
καὶ ἄκτιστον' ἕκάτεροι ὃς Ἰουλιανισταὶ ἐκλεθησαν 
ἀπὸ ΛἸουλιανοῦ τιος ᾿Αλικαρνασέως κατόρξαντος 
τοῦ δόγματος αὐτῶν. Γαϊανῖται δὲ ἀπὸ Γαϊανοῦ τοῦ 
Ὑτνομένου αὐτῶν πάπα ἐν ᾽Αλεξανδρεία, καὶ διαδε- 
ξαμένου Ἰουλιανὸν, καὶ τὰ δόγαατα αὐτόὺ: οὓς οἱ 
ἐναντίοι αὐτῶν Φαντασιαστὰς x«i Μανιχαίονς xa- 
λοῦσι καὶ οὗτοι δὲ τοὺς ἐναντίους αὐτῶν φθαρτο- 
λάτρας x«i ατηνολάτρας ὀνομάζονσιω Σεθηρῖται δὲ 
οἱ x«i ᾽Αγνοῆται, οἱ λέγοντες piv τὸν Otóv Λόγον 
πώντα γωώσχειν, τὴν δὲ ἠνωμένεν αὐτῷ καθ ὑπό- 
στασιν ἀνβοωπότητα πολ)ὰ αγνοεῖν οἵτινες απὸ 
τοῦ δόγματος ἍΑγνοῆται ὠνομάσθησαν ὑπὸ τῶν 
ἑναντίων αὐτοῖς' ἔἕτεοοι δὲ Σεθεοῖται, οἱ καὶ Κον- 
τοβαβδῖται, οἱ λέγοντες ἕνα Θιὸν εἶναι τῷ ἀριθμῷ, 
καὶ οὐχὶ τἢῆ ἀπαραλλάκτω ἰσότητι, καὶ τὸν αὐτὸν 
Πατέρα x«i Yióv x«i at» Πνεύμα φάσχοντες, oi- 
τινες Κοντοβαθδίται ὠνομάσθησαν ὑπὸ τῶν ἑναν- 
τίων αὐτῶν, διὰ τὸ ἐν τοῖς λεγομένοις Κοντοθάθδον 
ἐν Κωνσταντινουπόλει ἔχειν τι μνσαθὸν σνυνακτέ- 
pto, x4x&t αννάγεσθαι τοὺς τὰ τοιαῦτα φουνοῦν- 
τας. Οὗτοι δι oi λεγόμενοι Κοντοθαβδῖται, οἱ καὶ 
καλοζμενὸι ᾿Αγνοῆται, πρῶτον pi» ἐκαλοῦντο Θι:0- 
δοσιανοὶ, ώς Θιοδόσιον δεχόμενοι τὸν «εωόμενον 
πάπαν Αλεξανδρείας ἀναθεκατισθέντε δὲ παρ" 
αὐτοῦ οἱ μὶν ᾽Αγνοῆται διὰ τὸ δόγμα τῆς ἀγνοίας, οἱ 
δι Κοντοθαθδίται διὰ τὸ pd) δέξασθαι τὸν πεοὶ τὸς 
ἁγίκς Τριάδος Λόγον τὸν ὑπ' αὐτὸν ἐκτεθέντα, λοι" 
πὸν οὐχέτι Θτοδοσιανοὶ χαλοῦνται ὑπὸ τῶν ἐναντίων 
αὐτῶν, ἐπειδὴ οὐ δέχονται ἔτι Θεοδόσιον, ὡς εἴρη- 
ται, ἀλλ οἱ uiv ἐκ τοῦ δόγµατος ᾽Αγνοῆται, οἱ δὲ 
ix τοῦ τόπον, Κοντοβαθδῖται χαὶ συμφωνοῦσι μὲν 
ἀλλήλοι;, ἑκάτεροι εἰς τὸν Tipi Πατρὸς καὶ Υιο2 καὶ 
ἁγίου [Πνεύματος λόγον, ὡς tv δόγµα ἔχοντες, δια- 
φωνοῦσι δὲ εἰς τὸ πεοὶ τῆς ἀγνοίας δόγμα᾽ Σεθῆ ρον δὲ 
δέχονται ὃἵ ἀἐἑκάτεροι τὸν «“Ὑενόμενον ᾿Αντιοχείας 
ἐπίσχοπον' dió καὶ Σεθηρῖται ἀνομάσθησαν. 

ια) "A))et Σεθηρῖται, οἱ χαὶ Θιοδοσιανοὶ καὶ 
Πανλιανισταὶ, οἱ δεχόμενοι Σεθῆρον καὶ Θεοδόσιον 
τοὺς εἰρημένους, καὶ σὺν αὐτοῖς Παῦλον τὸν ἐπίχλον 
Μελανὸν, οἵτινες ἐν piv τῷ πιρὶ Πατρὸς xai Υἱοῦ 
καὶ ἁγιον Πνεύματος δόγµατι συμφωνοῦσι τοῖς 


"* a ' 


49 THESAURI LIB. IX. 50 


Κουτοβαῤλίταις, Ütupwvh)Tt dz ποὺς ἐκείνους ἐν τῷ À ab iis,ipsi quidem recipientes Theodosium et Pau- 


τοὺς uiv Gi 5004 O 10007102 καὶ Παῦλον & ; ἐπισχόπους, 
τοὺς δὲ Κοντοβαβθίτας «ugozipous ἀπορύλλεσθαι * ἄλλοι 
Σεθτοῖται, οἱ x«i Θεοδοσιανοὶ καὶ Αγ /ελῖται, xui 
Σαμιανισταὶ, οἱ δεχόμµενοι Σεθῆρο» καί Οξοδόσι»ν τοὺς 
μνημονευθέντας, xut Ayutxyóy σὺν αὐτοῖς, οἵτινες λέγου- 
σιν ἆλλον ut» εἶναι τὸν Πατέοα, καὶ ἄλλον τὸν Υἱὸν, καὶ 
ἆλλον τὸ Παοάκλητον Πνεύμα χαὶ Gio», μὴ εἶναι Ot 
τούτων ἕκατστον xXÜ' ἑαυτοὺς φύσιν, ολλ ἔχειν κοινὸν 
815», Όγουν θεότητα Γύπαοχτον, καὶ ταύτης ωε-έγον- 
τας ἀμεοίστως, εἶναι Θ(ὸν ἕκαστον * παλοῦσι δὲ τὸν 
μεν Πατέρα καὶ τὸν Υὸν καὶ τὸ zw» Πνεύμα µίαν 
ὑπώστασιν τὸν δὲ κοινὸν αὐτῶν θεὸν οὐσίαν καὶ φύτιν' 
Αελῖται di ἐκλύθησαν ὑπὸ τῶν ἑναντίων αὐτῶν ix 
τωος τόπου οὕτω χαλουκένου ἐν ᾽Αλεξαναρεία, ἐν ὦ 
συνακτήοιον ἔχοντες οἱ τὰ πρώτα ἐν αγτοῖς φέοοντες 
συνά/ονται’ χαλοῦσι δὲ αὐτοὺς οἱ εωκωτίοι αὐτῶν Σα- 


lum ut episcopos, Contobabditis vero utrumquo 
rejicientibus : alii Severite, Theodosiani et Ange- 
lite et Damianistte, qui memoratos Severum οἱ 
Theodosianum accipiunt, cum iis Damianum, qui 
dicunt alium quidem esse Patrem, et alium Filium 
et alium Paracletum sanctum Spiritum , neque 
esse unumquemque eorum per se naturam, scd 
habere communem Deum, nempe deitatem in 
ipsis contentam, ejusque non separatim partici- 
pem sic esse quemque Deum : vocant autem Ρα- 
trem et Filium et Spiritum sanctum unicam per- 
sonam ;communem autem eorum Deum essentiam 
et naturam. Angelilae autem vocati sunt a suis ad- 
versarjis ex quodam loco Alexandrie sic dicto, in 


p quo conclave habentes qui prima inter ipsos tenc- 


bant, convenire solebant. 


θελλιανιστὰς καὶ Τετραδίτας ' οἱ αὐτοὶ ὃς καὶ Δαμιανισταὶ ὠνομάσθησαν ἀπὸ Δαμικνοῦ ἐπισκόπου αὐτῶν. Ούτοι 


ποότεοον μὲν ἐδέχοντο τὸν μυπωρνσοθέντα []αῦλον εἰς ἐπίσχοπον, ὕστερον δὲ τοῦτον ἀπεθάλοντο, διὰ τὸ χοινωνῆσχκι 
e * Ld LI 
αὐτὸν τῇ ἁγία καβολικῇ καὶ ἀποστολιχῦ ᾿Εκκλησία, καὶ δέδασθαι τὸν ἁγίαν ἐν Χαλκηδόνι σύνοδον. 


(S, "Aoc Σεθτρῖται, ἤγουν Θτοβοσιανοὶ, οἱ xal 
Πιτοῖται͵ ot δεχόωενοι τὸν ἔτχατον Πέτρου εἲς ἐπίσκο- 
παν, οἵτινις, δεχόωενοι Θιεοδόσιον καὶ Σεθῦρον xai 
Πέτρον, Δαμιανὸ οὐ προσθέχουται, οὖδὲ Παῦλον, 
αἰτιώμενοι τὰ δόγματα ἑκατέρων * ὁμολογοῦσι jxb Gov 
x«-& ἀλύθειαν, καὶ οὐσίαω, καὶ φύσιν, ἕκαστον καθ' 
ἑαντὸ», τὸν Πατέρα x«i τὸν Yióy καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα 
λέγοντες, οὐχ ἀοιθμῶ, ἀλλὰ τῇ ἀπαραλλάκτῳ οὐσιότητι’ 
eo; οἱ ᾽Αγγελιανῖται (ita cod.) καὶ οἱ Πανλιανισταὶ 
Τριθεέτας ὀνομάξονσι' καὶ οὗτοι πάλιν ἐκείνους ποτὶ 
pt» Σαθελλιανιστὰς, rore, dt Τετραδίτας * ἄλλοι Σεθηρῖ- 
σαι, ὤγουν θεοδοσιανοὶ, οἱ χαὶ Κονωνῖται, οἱ δεχόμενοι 
Θιοδόσιον xai Σεῤῆρον, καὶ σὺν αὐτοῖς Κόνωνα ἐἔπισχο- 
πον  οἵτινες xal αὐτοὶ ὁμολογοῦσι O:2» εἶναι χατὰ 
ἀλέθτιαν, x«i φύσιν, καὶ οὐσίαν ἕκαστον, τὸν Πατίοα 
λέγοντες χαὶ τὸν Υἱὸν x«i τὸ ἅγιον Πνεῦυα, ἔτι γε μήν 
φασι xal roti, ὑποστάσεις τὴν ἁγίαν Τριάδα, καὶ τρία 
πούσωπα” τρεῖς δέ τινας τῷ ἀριθμῷ οὐσίας καὶ φύσεις 
ἴσας ἁπαοαλλάχτους χα”-ὰ τὴν θεότητα λέγοντες µίαν 
τ οὐσίαν, yov) φύσυ, χαὶ µίαν θεότητα, ἤγουν Θ:ὸν, 
τὴν ἁγίαν καὶ ὑμοούσιον Τριάδα ὁμολογοῦντες, οὐκ 
ἀοιῤμῷ, ἀλλὰ τῷ ἀπαραλλάχτῳ θεότητι, πρὸς θεοὺς ἡ 
θεύτοτας λέγτιν παραιτοῦνταν. 


cy. Καὶ οὗτοι δε Σεθῆρον x«t θιοδόσιον δεχόμι- 
νοι, οὔτέ Δααμιανὸν, οὔτε Παῦλον, οὔτε τὸν ἔσχατον 
Πέτρον δέχονται. Καλοῦσι δὲ xoi τούτους οἱ ἐκ Aa- 
μιανοῦ καὶ Παύλον Τριθείτας, καὶ οὗτοι δὲ ἐχείνους 
ὀνομάδουσι mort μὲν Σαθελλιανοὺς καὶ ᾿Αρτεμωνι- 
στὰς, ποτὶ δὲ Τετραδίτας ' διΐστανται δὲ xoi ἀπὸ 
Πέτρου τοῦ ἐσχάτου καί τῶν σὺν αὐτῷ * διότι ἐκεῖνοι 
μὲν παραιτούμενοι τρεῖς λέγειν Θιοὺς, ὦγουν θιό- 
τοτας τρεῖς, τὸν Πατέρα xai τὸν Yió» x«l τὸ ἅγιον 
Πνελωα, παραιτοῦνται x«l τὸ λέγειν τρεῖ τῷ ἀρι- 
θιῷ οὐσίας ica; xci ἀπαραλλάκτους * οὗτοι δε τὸ 
μὲν λέγει τρεῖς Θτοὺς, ἤγουν θεότητας, παραιτρ- 
ται" τοεῖς δὲ τῷ ἀριθμῷ οὐσίας, ὤγουν φύσεις τινὰς 
ἴσας, ὁμολαγοῦσιν * οἱ δ) ἀπὸ Κόνωνος πρότερον δε- 


12. Alii Severitie, nempe Theodosiani qui et Γο- 
iritie, accipientes ultimum Petrum ut episcopum, 
qui Theodosium et Severum et Petrum accipicn- 
tes, Damianum non accipiunt neque Paulum, 
utriusque dogmata criminantes. Confitentur enim 
Deum in veritate el essentia et natura, unum- 
quemque per seipsum, Patrem et Filium et Spiri- 
tum sanctum dicentes, non numero, sed per omnia 
simili natura; quos Angelianite et Paulianiste Tri- 
theitas nominant, atque illi rursum eos nunc Sa- 
bellianistas, nune Tetraditas. Alii Severite, nenm- 
pe Theodosiani qui et Cononitee, recipientes Theo- 


C dosium et Severum et cum iis Cononem episcopum 


qui et ipsi confitentur Deum esse in veritate οἱ 
natura etessentia unumquemque, Patrem dicentes 
et Filium et Spiritum sanctum, adhuc dicunt ct 
tres hypostases sanctam Trinitatem et tres perso- 
nas, tres vero numero essentias et naturas e&qun- 
les et secundum divinitatem per omnia similes di- 
centes. Unam autem essentiam nempe naturam, 
et unam divinitatem, nempe Deum, sanctam ct 
consubstantialem Trinatem confitentes, non nu- 
mero, sed simillima Divinitate, tres deos aut divi- 
nitates dicere arguuntur. 

13. Atque ii Severum et Theodosium recipientes, 


neque Damianum neque Paulum, neque ultimum 
Petrum recipiunt. Nuncupant autem eos Damiani 


D et Pauli fautores Tritheitas ; atque illi eos nomi- 


nant nunc quidem Sabellianos et Artemonistas, 
nunc autem Tetraditas. In eo autem a Petro ulti- 
mo et ejus fautoribus dissentiunt, quod illi qui- 
dem renuentes dicere tres deos, nempe tres divi- 
nitates, Patrem et Filium et Spiritum sanctum, 
noluntet dicere tres numero essentias equales ac 
per omnia similes; ii autem tres deos dicere ; 
nempe divinitates abnuunt ; tres vero numero 
essentias, nempe naturas quasdam equales con- 
fitentur, Qui & Conone dicti sunt, prius Joannis 


μυ 


"a 


. FEL 
9 


$1 NICETE CHONIATE 32 


Alexandrini grammatici opera recipientes, cogno- Α xóusvot τὰ συγγάµωατα Ἰωάννου ᾽Αλεξανδρέως γοα- 


mine Philoponi, in gentiles scripta cum aliis ejus- 
dem scriptis ipsumque demum rejecerunt, et ejus 
opera. Predictus enim grammaticus Joannes in 
suis ad Grecos libris etin aliis suis scriptis docu- 
erat hec omnia corpora sensibilia secundum ma- 
teriam et formam ex nihilo ad exsistentiam a Deo 
educta esse, corruptibiliaque hec esse facta et 
materia et forma corrumpi, 8ο pro his alia cor- 
pora his visibilibus meliora et incorruptibilia et 
eelerna a Deo creanda esse ; consummationemque 
dicebat visibilis mundi transitum esse et novi 
mundi generationem ; resurrectionem autem mor- 
tuorum definiebat esse rationalium animarum 
cum corruptibili corpore unionem indissolubi- 
lem. 


44. Conon igitur et ejus fautores, ut diximus, 
prius accipientes scripta in quibus hec docebat 
et ipsum Philoponum viventemqueet post mortem 
beatificantes, tandem ipsum illum et ejus scripta 
rejecerunt ; sermonesque scriptos ediderunt in 
quibus dicunt corpora hec sensibilia ac visibilia 
quoad materiam non corrumpi, sed manere ea- 
dem et visibilia perpetuo neque corrupta, quoad 
formam autem solum corrumpi et rursus refor- 
mari, eadem materia meliorem formam recipiente 
incorruptibilem ; renerationem enim visibilis mun- 
di quoad materiam et formam ezstitisse dicunt; 
illius autem corruptionem,transitum nempe,quoad 
solam formam. Materiam enim, ut diximus, sem- 
per permanere eonfitentur eamdem ; resurrectio- 
nem autem mortuorum definiunt esse corporis 
hujus cum rationali anima secundam unionem im 
dissolubilem. 


15. Alii Severite, nempe Theodosiani, qui et 
Philoponiaci, qui accipientes Severum et Theodo- 
sium ut episcopos, accipiunt etiam ut magistrum 
Philoponum Joannem et ejus scripta, eumque 
sequuntur non modo in ipsius de Trinitate sen- 
tentijs, sed etiam in ejus doctrina de visibilis 
mundi consummatione et visibilis ac futuri gene- 
ratione et mortuorum resurrectione. li vero neque 
Damianum, neque Paulum neque ultimum Petrum 
accipiunt. Cumque prius Cononem accepissent, 
deinde eum rejecerunt, eo quod ipse Joannem 
Philoponum et ejus scripta rejecisset; et in suis 
de Trinitate sententiis cum Cononitis consentiunt, 
et Tritheit&e nominantur ab Angelianistis el Pau- 
lianistis : quos et ipsi nominant nunc quidem Sa- 
bellianistas, nune vero Tetraditas. De visibilis 
mundiconsummatione et mortuorum resurrectione 
manifeste iis opponuntur. Ipsi quidem Cononite 
Philoponiacos vocant Sadducs&os et Simonianos 
et Graecos et Valentinianos et Marcionitas, et Ma- 
nicheos et Hermogenistas. Et Philoponiaci heec 
nomina Cononitis aptant, eo quod dicant sensibilis 
hujus mundi materiam incorruptibilem permanere. 
Cononite vero iisdem nominibus Philoponiacos 


B 


C 


D 


ματιχοῦ, τοῦ Enix) my Φιλοπόνου, τὰ xu0' Ελλήνων αντῷ 
γεγοαµαένα μετὰ xai ἄλλων αὐτοῦ συγγοαμωύτων, 
αὐτὸν τε ἔσχατον ἀπεβάλοντο, καὶ τὰ τούτου συγγοάα- 
µατα". ὁ γὰρ εἰοημένος οαμματικὸς Ἰωάννης ἐν τοῖς 
πρὸς τοὺς Ἓλληνας βιῤλίοις xai ἐν τοῖς ἄλλοις αὐτοῦ 
σνγγοάµμασιν ἐπήγαγε τὰ σώματα τὰ αἰσθητὰ ταῦτα 
πάντα χαὶ τὰ ὀρώμενα χατά τε ὕ)ην καὶ εἶδος £x τοῦ 
μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι παραχβᾶναι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, φθκοτα 
τε ταῦτα γενέσθαι καὶ oUsiosaÜ nt κατά ct ὕλην καὶ εἶδος, 
καὶ ἀντὶ τούτων ἔτεοα σώματα χοξίττω τούτων τῶν 
ὁρωμένων ἄφθαρτα καὶ αἰώνια ὑπὸ τοῦ Θεοῦ drutovo- 
γεῖσθαι ' συντέ)ειάν τε ἔφη τοῦ ὀοωμένου χόσμου. 
ἤγουν παρέλευσιν xai χχινοῦ xóguou γένεσιν ' ἀνάστασιν 
δὲ νεχρων ὠρέσατο εἶναι τὴν τῶν λογικῶν ψυχῶν ποὸς 
σῶμα φθαοτὸν ἔνωσιν ἀδιάλντον. 


ιδ). Κόνων δὲ xai οἱ σὺν αὐτῷ, ὡς εἴπομεν, πρὸ- 
τερον δεχόµινοι τὰ συγ/οάµματα Ey οἷς ταῦτα  ido- 
γμάτισε, καὶ αὐτὸν τὸν Φιλόπονον ζῶντά τε xol 
μετὰ τελευτὴν αὖτον τε 
ἐχεῖνον x«i τὰ Guyyoduuezm αὐτοῦ ἀπεθάλοντο * λή- 
{ους ἐγγράφους ἐκδεδωκότες, ἐν olg λεγουσίν ὅτι τὰ 
σώματα τὰ αἱσθητὰ ταῦτα x«l ὀοώμενα χατὰ μὲν 


µαχαοίδοντες, τελενταῖο» 


τὸν ὕλην οὐ φθείρεται, ἀλλὰ µένουσι τὰ αὐτὰ καὶ 
ὀρώμενα εἰσαεὶ χαὶ μὲ φθειούµενα, χατὰ δὲ τὸ εἶλος 
4 4 4 

µόνον  qÜsioszot, xai πάλιν Kvxus0goUTüt, τῆς αὖ- 
[I 4 ' 

τῆς ὕλης χρεῖττον εἶδος δεοωένης ἄφθαρτον ' γένετιν 
piv γὰο τοῦ ὀρωωμένου χόσµου λέγουσι χατά τε D" 
καὶ εἴλος, φθοοὰν δὲ αὐτοῦ, ἤγουν παρέλευσιν, χατὰ 
µόνον τὸ εἶδος ' τὴν γὰρ λην. ὡς εἴπομεν. ἀεὶ διαµέ- 
νειν ὁμολογοῦσι τὴν αὐτήν ^ ἀἄνάστασιν δι νεκοῶν 
ὀρέζονται εἶναι τὴν τοῦ σώματος τούτου πρὸς τὴν 
λογικὴν ψὐχὴν δευτέοαν ἕνωσιν ἀδιάλντον. 


u. Άλλοι Σεθχοῖται, ὤγουν Θεοδοσιανοὶ, οἱ xci 
Φιλοπονιαχοὶ, οἱ χαὶ δεχόμµενοι τὸν Σεθῆρον xci Ozo- 
Φόσιον ἐπισκόπους, ὀεχομενοι δὲ ti; διδάσκαλον καὶ 
τὸν Φιλοπονον Ἰωάννων «αἱ τὰ τούτον συγγοάµµαται 
x«i ἀχολουβοῦντες αὐτῷ ο) µόνον &» τοῖς περι 
Τριάδος λογοις. αλλὰ xai £v τοῖς πεοὶ συντελείας τοῦ 
ὀρωμένου κόσμου x«i γινέσεως τοῦ T6 ὀρωμένου καὶ 
τοῦ μέλλοντος, χαὶ νεκοῶν ἀναστωσεως. Οὔτοι δὲ 
οὔτε Δαμιανὸν, οὔτε Παῦλον. οὔτε τον ἔσχατον Πέ- 
τρον δέχονται " πρὀτερον δὲ δεχόµινοι Κόνωνα, ὕστε- 
pov αὐτὸν ἀπεθάλοντο, διὰ τὸ ἀποθάλλεσθαι ἐχεῖνον 
»]ωάννην τὸν Φιλοπονον x«i τὰ τοῦτου συ /γοάμματα" 
καὶ £v μὶν τοῖς πεοὶ Τοιαδος λόγοις τυνάδονσι τοῖς 
Κονωνέταις * x«i Τοιθεῖται ὀνομάσονται ὑπὸ τῶν 
᾽Αγγελιανιστῶν (dla cod.) καὶ Πανλιανιστῶν * ὀνο- 
µάζουσι ὃς x«i αὐτοὶ ἐκείνυς ποτὲ μὲν Σαῤελλιανι- 
στὰς, ποτῖ di Τετραδίτας - ἓν δὲ τῷ πιρὶ σνυντελείας 
τοῦ ὁρωμένου Χοσµου καὶ νεχοὼν ἀναστέσέως ἔναν- 
τιοῦνται φανερὼς αὐτοῖς. Καὶ οὗτοι μὲν οἱ Kovwwvi- 
ται τοὺς Φιλοπονιακοὺς ἅπαντας καλονσι Σαδδου 
καίΐους, καὶ Σικωνιανοὺς, xxt Ἕλληνας, καὶ 02αλς»- 
τωἸανοὺς, καὶ Μαρχιωνιστὰς, καὶ Μανιχ2ίους, καὶ 
Ἑρμογενιαστὰς ἀἄποχαλουντες * xal οἱ μὲν Φιλοπο- 
νιακοὶ τὰ ὀνόματα ταῦτα τοῖς Κονωνίταις ποοσάπτου- 


53 

€i, διὰ τὸ λέγεω αὐτοὺς τὴν ὕλην τοῦ αἰσθ 
του κόσμου διαμένεων ἀτιλεύτατον * ei δὲ Κονωνῖται 
τὰ αὐτὰ ὀνόματα τῶν Φιλοπονιαχῶν κατηγοροῦσι, 
διὰ τὸ uà λέγευ αὐτοὺς τῶν σωμάτων τούτων ἀνά- 
«τασιν. Πρὸς τούτοις δὲ ἑχάτεροι, oi τε Φιλόπονια- 
xa καὶ οἱ Κονωνῖται, Ὡριγενιαστὰς ἀλλήλους ὀνο- 
μάζονσιν᾿ εὔρηχότες γὰρ ei Φιλοπονιαχοὶ τὸν Ὥρι 
γένεν λέγοντα ὅτι αὕτη à Όλη ἐν τῷ μέλλοντι αἰῶνι 
ἀναμορφοῦται, καὶ διὰ τῶν αὐτῶν σωμάτων 
quim ἡ ἀνάστασις, ἔκάλεσαν τοὺς Κονωνίτας 
Ἰριγενιαστάς" πάλιν δὲ οἱ Κονωνῖται, εὑρόντες τὸν 
Ὡριγέναν Myovra ἄλλων σωμάτων ἀνάστασιν, πα- 











THESAURI LIB. IX 
à τού- A appellanteo quod horum corporum resurrectionem 


5e 


non confiteantur. Preterea ulrique et Philopo- 
niaci et Coconitie Origenistas se invicem appel- 
lant. Cum enim reperissent Philoponiaci Origenem. 
dixisse ipsam materiamin futuro steculo reformari, 
&c propterea eorumdem corporum fieri resurrec- 
tionem, Cononitas vocavere Origenistas. Rursum 
cum Cononite reperissent Origenem aliorum cor- 
porum resurrectionem dixisse (inconstans enim 
erat vir ille), nominaverunt Philoponiacos Orige- 
nistas. Accipiunt autem ut episcopum quemdam 
nomine Origenem ao libros ab illo editos. 





Ἄέμθολος rip ὁ vip, ὠνόμασαν τοὺς Φιλοπονιακοὺς Ώριγενιαστὰς. Δέχονται di οἱ Φιλοπονιακοὶ ἐπίσκοπόν τινα 





Ὡριχένον ὀνόματι καὶ τοὺς λόγους τοὺς Um" ax) 
Σεθηρῖται, ἤγουν Θεοδοσιανοὶ, oi καὶ B 
s; Σεθῆρον xai Θιοδόσιον Φεχόμενοι 
avo» τὸν σοφιστὰν τὸν ἐπίκλην Νίοβον " 
i» uiv τοῖς περὶ τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υίοῦ 
3 ἁγίον Πνεύματος λόγοις συμφωνοῦσι τοῖς 
ες καὶ τοῖς ᾿Αγνοήταις, iv δι τοῖς λό- 
ς περὶ τῶς οἰχονομίας διαφωνοῦσιν οὐ µόνον 
vs, ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους ἅπαντας : 
πάντες up δύο φύσεις ἐπὶ τοῦ xarà Χριστόν pucTu- 
» ὄωσιν οὐδενὶ λόγω ἀνέχονται εἰπεῖν " 
Φιαφορὰν τῶν φύσεων ὁμολογοῦσι xai 
δὲ, δύο φύσεις μετὰ àv 
ὄωσιν παραιτούμενοι ὁμολογεῖν, οὐδε τὴν διαφορὰν 
τῶν φύσιων μετὰ τὴν ἔνωαυ σώζεσθαι βούλονται 
My. 

εξ Tí μὲν οὖν 
τυγχάνει, καὶ τένις τούτων ὀνομασίαι, 
ὥώστον σχίσματος δόγμα τῶν ἑαυτοὺς καλούντων 
διακρινοµένονς, διὰ τῶν εἰρημένων συντόμως ἴδη- 
λώσαμεν" οὗτοι di πάντες τὰ ἐπιτηδεύματα ᾿Αρείον 
τε παὶ τῶν ἐκείνου μαθητὼν ζηλώσαντες, ὁμοίω 
Aube ἔξω τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἑανεοὺς περιθόλων 
σαν :κάκεῖνοι γὰρ µυρίας μηχανὰς ἐπεδεί- 
ἀξωβᾶῆσαι τᾶς Ἐκκλησίας σπονδάσαντες riv 
ἁγίαν καὶ οἰχουμινικὴν ἐν Νικαίᾳ σύνοδο" καὶ 
t ὁμοίως πολυτρόπους μαγγανείας καὶ λογο- 





















των τὰ σχίσµατα, xai πόσα ϱ 
καὶ ri τὸ 
































οἰκουμινικὴν καὶ ἁγίαν iv Χαλκη- 
Αλλ' ὅπιρ κατὰ τῶν ἁγίων Πατέρων 
αὐτοὺς à θεία πιριέστησε ψῆφος, 
ipe mo» τῶν ἐκκλησιαστικῶν αὐτοὺς pneri D 
fokey - ἀκόνασαν γὰρ riw qD 
πεγοαμµένον, ὡσεὶ ὄφεως ^ ἐνέτειναν τόξου 
ν πρᾶγμα πικρὸν τοῦ κατατοξεῦσαι ἐν ἀποκρύ- 
ἐκραταίωσαν αὐτοὶς λόγον πονηοὀν, 
9 κρύψαι παγίδα’ εἶπαν, Τίς ὄψεται 
ἐξέλιπον ἐξερεννῶν- 
io» )oyow, Bog 
iw» ἐγενήθησαν αἱ πλεγαὶ αὐτῶν, καὶ ἐξησθένη- 
σαν im' αὐτοὺς αἱ γλῶσσαι αὐτῶν" καὶ διεσχίσθη- 
σαν, καὶ οὐ κατενύγησαν s πὐφράνθη δὲ ἡ τοῦ Θιοῦ 
Ἑκκλησία, τὸν τῶν ἁγίων Πατέρων ἐκδίκησιν θεω- 
ρἐτασα ' καὶ ὑγώθη ὁ Θεὸς τῆς ἀληβείας, τῶν ἔκκλη- 






φοις ἅμωμον, 
δικγέσαντο 








τες ἐξερευνήσεις * 














Psal. nxim, 8, 9. * Psal, Σαχιν, 16. 


ἐκδοθέντας, 


16. Alii Severite, nempe Theodosiani, qui et 
Niobitze, qui Severum et Theodosium recipientes, 
recipiunt etiam Stephanum Sophistam, Niobum 
cognomine : ii vero in suis de Patre et Filio et 
Spiritu sancto sententiis concordant cum Conto- 
babditis et Agnoetis, in sua autem de Providentia 
doctrina dissentiunt non modo ab illis, sed et ab 
aliis omnibus ; omnes enim duas naturas in Chri- 
sti mysterio post unionem nulla ratione dicere 
volunt ; distinctionem tamen naturarum confiten- 
tur et post unionem; ii autem duas naturas post 
unionem confiteri nolentes, neque differentiam 
naturarum post unionera servari dicere volunt. 





17. Quenam sint igitur eorum secte et quot 
reperiantur, et que eorum cognomina et quod- 
nam uniuscujusque dogma eorum qui seipsos 
discrepantes nominant, iis breviter dictis indica- 
vimus. llli autem omnes Arii ejusque discipulorum 
instituta emulantes, quemadmodum et ii, seipsos 
extra ecclesiasticum sinum fecere. Atque illi sex- 
centa machinati sunt ut ex ecclesia repellere cona- 
rentur sanctam et oscumenicam Nieenam syno- 
dum;etii similiter multiplices prestigias etlogoma- 
chias adhibuere utab ecclesia ardenter repellerent 
ccumenicam et sanctam Chalcedonensem syno- 
dum.Sed quod in sanctos Patres machinati sunt,in 
illos divina convertit sententia, eos extra ecclesias- 
ticum gyrum constituens. Acuerunt enim linguam 
suam, ut dictum est, sicut serpentis ; intenderunt 
arcum suum, rem amaram, ut sagittarent in abs- 
conditis irreprehensibilem corroboraverunt sibi 
verbum malum, narraverunt ut absconderent ten- 
diculam, dixerunt: Quis aspiciet nos; perscru- 
tati sunt iniquitates, defecerunt perscrutantes 
perscrutationes ; sed juxta divinum sermonem : 
*« Telum infantium facte sunt plage eorum et 
infirmate sunt contra eos lingue eorum! ; » di- 
visi sunt et non sunt compuncti?. Letata est 
autem Dei Ecclesia, dum sanctorum Patrum ul- 
tionem contemplaretur. Et glorificatus est Deus 
veritatis , dum ecclesiastica dogmata incommuta- 


95 NICETAE ΟΗΟΝΙΑΤΑ 50 


bilem acciperent firmitatem ac soliditatem. San- A σιαστικῶν δογμάτων «poji λαθόντων βεθαίωσέν τε 


cta igitur et ecumenica Chalcedone habita syno- 
dus breviter eorum meminit que dicta sunt ab iis 
qui unam in Christo naturam compositam docent. 
Eam porro, ut ex multis pauca dicam, mentem 
exhibent que in proprii dogmatis defensionem 
impie proponunt. 


Expositio nonnullorum capitum α Monophysitis 
propositorum. 


48. Utram ex duarum in Christo naturarum 
unione factum oestaliquid unum, annon ? $i igitur 
non sit factum aliquid unum, quomodo et unitas 
fuisse eas dicemus? Quid enim est aliud uniri 
quam unum fieri ? Non enim per illuminationem, 


ut de prophetis, unionem confitemur. Si aulem ῃ 


ex duarumnaturarum unione unum aliquid factum 
est, quid igitur est aliud unum? Utrum nomen 
vanum,an res? Si igitur nomen solummodo vanum 
esset sine re, nonessent uniteenature ; quemadmo- 
dum et sidereus canis et terrestris, per solum no- 
men unitatem habentes, non uniti sunt per natu- 
ras, neque realis homoet qui inscriptus est: si igi- 
tur nature ín quantum sunt uniuntur, et ideo ex 
earum unione, nempe compositione, unum aliquid 
facte sunt, non id est vanum nomen,sed res.Siau- 
tem res, utrum id natura est, nempe essentia,esse 
aliquid ex substantie accidentibus? Igitur si per 
ipsum esse nature unite sunt, et ideo unum ali- 
quid ex earum unione perficitur, neque vanum 
nomen est, neque substantie quoddam accidens 
et consequens, concludendum est illud esse es- 
sentiam aut naturam : supponimus nunc per 
utramque vocem idem significari, per essentiam 
nempe et naturam. Si igitur unum illud ex duarum 
naturarum perfectum unione natura est, scilicet 
essentia, recle ergo unam esse naturam Domini 
Christi post unionem eonfitemur, quanquam non 
simplicem, sed compositam eam esse dicimus. 
Nomen enim Christus non potest utriusque nature 
indicativum esse. Si enim non esset aliquid unum, 
quod ex duarum naturarum unione perficitur, 
impossibile esset sive de anima et corpore unum 
hominis nomen appellari, sive de Christi divini- 
tale et humanitate, nisi ex iis unum quid factum 
git, Christi nomen utrique dari. 


Alia Monophysitarum propositio. 

19. Si Christi nature unite due sunt νο], quod 
idem sonat, essentia (essentie enim sunt divina et 
humana procul dubio,ex quibus naturarum duplici- 
tatisnomen inferunt),utrum aller quam ejus naturee 
Christusest, an idem ac ejus nature? Si igitur alter 
est ac ejus nalurre Christus, quis est, ut alter esse 
possit? Sed nihil alterum est ac ejus natura aut 
essentia. Si enim hominis natura, essentiam dico, 
in co consistit qucd est animal rationale mortale 
(definilionesenim rerum earum essentias indicant), 
si homo quid diversumsit a suaessentia, non pro- 


καὶ παγιότητα. Ἡ ἁγία d' οὖν καὶ οἰκονμενιχὴ σὺν- 
odo; X iv Χαλχηδόνι συστᾶσα διὰ βραχέων ἐμνήσθη 
τῶν λεγομένων ὑπὸ τῶν μίαν ἐπὶ Χριστοῦ δοξαζὀν- 
των φύσίν σύνθετον * εἰσὶ δὲ, ὡς ἐκ πολλῶν ὀλέγα 
εἰπεῖν, τοιαύτης ivvolag ἐχόμενα, ἅπερ εἰς συνςγο- 
pix» τοῦ οἰχείου δόγματος ἀσεθῶς ποοτιθέασι. 


ἜΕχθεσις τινῶν κεφαλαίων προθαλλοµένων παρὰ τῶν 
Μονοφυσιτών. 

wm. Πότεοον ἐκ τᾶς τῶν ἐπὶ Χριστοῦ λε/ομένων 
δύο φύσιων ἑνώσεως «/ἐγονέ τι tv, X; 02; Ei μὲν οὖν 
ph γέγονέ τι εξ αὐτῶν dw, πῶς καὶ ἠνῶσθαι ὅλως 
αὐτὰς ἐροῦμεν; Τί yp ἄλλο ἐστὶ τὸ πνῶσθαι ἡ τὸ 
ἓν γεγονέναι; οὐδὲ γὰο κατ ἕλλαμψιν, ὡς ἐπὶ προ- 
φητῶν, ὁμολογοῦμεν τὴν ἔνωσιν" εἰ δ᾽ ix TEC ενώ- 
Cie; τῶν 9ύο φΌσεων fv τι «έγονε, τί ποτε ἄρα 
τοῦτό ἐστι τὸ iv; ΙΙότεοον ὄνομα μόνον ψιλὸν, Ἡ 
πρᾶγμα; Ei uiv οὖν ὄνομα μόνον ψιλὸν sin ποάγωα- 
τος χωρίς, οὐκ ἄν ti) αἱ φύσεις Ἠνωμέναι * ὡς οὐδὲ 
6 ἀττρῶος xev x«i ὁ χερσαῖος, κατὰ ψιλὸν µόνον 
τοῦνομα τὸ ἓν ἔχοντες, Πνωμένοι χατὰ τὰς ϱρύσεις 
τυγχάνουσιν, οὗδ' 6 ἀλιθινς ἄνθρωπος xai à jt. 
ἠραμμένος * ὀὐκοῦν εἰ αἱ φύσεις χαθὸ τὸ εἶναι ἔχον- 
σιν ἠνώθησα», χαὶ διὰ τουτο ix τῆς ἑνώσεως αὐτῶν, 
ὦγουν σννθέσεως, £v. τι /έγονεν, οὐχ doa Uv 
ὄνομα τοῦτο ἐστι, ἀλλὰ πρᾶγμα. ei δε πρᾶγμα, 
πότερον φύσις ἐστὶ τοῦτο, ἤγουν οὐσία, Ὦ τῶν πιρὶ 
τὴν οὐσίαν τι συµθιθηκότων; Οὐκοῦν εἰ κατ αὐτὸ 
τὸ εἶναι φύσεις ἠνώθησαν, χαὶ διὰ τοῦτο τὸ tv τὸ ἐκ 
τῆς ὑώσιεως ἀὐτῶν ἀποτελισθιν οὔτε ψιλόν έστιν 
ὄνομα, οὔτε συµθιθηγκός τι και παραχολούθτωμα φύ- 
σεως, λείπιται ἐξ ἀνάγκης, οὐσίαν εἶναι τοῦτο, ὃ 
φύσιν * αχιίσθω γάρ νυν di ἑχατέρου ταυτὸν σηµαί- 
νεσθαι, διὰ τῆς οὐσίας, φημὶ, καὶ τὴς φύσεως * ti δὲ 
τὸ tv τὸ έχ τῆς ἑνώσιως τῶν δύο φύσεων ἀποτετι- 
λεσμένον φύσις ἔστὶν, ἵγουν οὐσία, χαλῶς ἄοα μίαν 
εἴναι τὸν φύσιω τοὺ Δεσπότου Χοιστοῦ μιτὰ τὴν 
ἔνωσιν ὁμολογοῦμεν, εἰ καὶ uà ἀπλῶν, ἀλλὰ σύνθτ- 
τον εἶναι ταύτη» φαμέν * τὸ γὰρ Χριστὸς ὄνομα τῶν 
φύσιων ἀμφοτέρων εἶναι Φηλωτικον 93 δύναται ' εἰ 
/σρ μὴ εἶη τι d» τὸ ἐκ τὰς ἑνώσιως τῶν δύο φύσεων 
ἀποτετι)ετωένον, ἀδύνατον X ἐπὶ ψυχᾶς x«i σώμα- 
τος ἓν τὸ τοῦ ἀνθοώπου κατηγορεῖσθαι όνομα, ἡ tni 
τῆς τοῦ Χριστοῦ θεότητὸς τι καὶ ἀνθρωπότητος, 
μυ φενὸς ἐξ αὐτῶν ἕνὸς /ενομένον, τὰν Χριστοῦ λέγἰσθαι 
ποοσχ/ορίαν ἐπ᾽ ἀμφοῖ». 

ἝἜτεοον πρόβλημα τῶν Μονονυσιτῶν. 

UU, Εἴπεο αἱ τοῦ Χριστοῦ φίσεις ἑνωθεῖσαι δύο 
τυθχάνουσι, ταυτὸν δὲ εἰπεῖν οὐσίαι, οὐσίαι «γὰρ 
dürouÜs) 2 τὲ θεία" καὶ X ἀνθρώπειος, ἐφ᾽ ὦν τὸ 
τῦς δυάδος τὼν φύὐσεων φέρουσι ὄνομα, Ἱότερον 
ἕτερος τνγχάνιι τῶν ἑαυτοῦ φύσεων ὁ Χοιστὸς, E 
ταντὀν έστι ταῖς αὐτοῦ φύσεσιν; Ei μὶν οὖν ἕτερός 
ἐστι τῶν αὐτοῦ φύσιων ὁ Χριστὸς, τίς ὧν, ἕτερος 
αὐτῶν τν κάνει; Αλλ' οὐδὲν τῶν ὄντων τῆς αὐτοῦ 
φύτίως ὦ οὐσίας ἕτερόν ἐστιω ' εἰ Xo d τοῦ ἂν. 
θρώπου cost, τοι ουσία, τὸ Guo» yy» Üvntóv 
ἐστιν, οἱ Xo ὁρισμοὶ τῶν πρα/µάτων τῆς οὐσίας 


57 


αὐτῶν εἶσι δηλωτικαὶ, ἕτερον δὲ εἴη ὁ ἄνθρωπος τῆς 
οὐσίας αὐτοῦ, ἕτερος dv six τοῦ ζώον λογικοῦ θνητοῦ. 
*O ἄνθρωπος οὐδὲν ἄλλο ἐστὶν à ζῶον λογικὸν θνητὲ 
οὐκοῦν εἰ καὶ ὁ Χριστὸς τῶν αὐτοῦ φύσιων, ἴγουν 
ο)σιῶν, ὑπάρχει ἕτερος, τὸ δὲ εἶναι ἑκάστῳ κατὰ τὴν 
gis ἔτοι οὐσίαν αὐτοῦ iro, ὡς ἐδείξαμιν, 
ἄρα ἑαυτοῦ ὁ Χριστὸς ς ἔσται, ὅπερ πρὸς τῷ ἄταπῳ 
καὶ τὸ γελοῖον ἔχει" οὐκ ἄρα ἵτιρὸς ἐστω ὁ Χρι: 

á εἲ δὲ μὲ ἕτερο ν΄ doa 
mi» καὶ τὰς αὐτοῦ pct ἐπεὶ καὶ οἱ 
τάναντία ὁμεῖς λέγοντες τῶν do φύσεων δελωτικὸν εἶναί 
τὸ Χριστὸς ὄνομα εἰ δὲ Ταντὸν ὁ Χριστὸς ταῖς 
B φύσισιν͵ ὡς ἄνθρωπος τῇ ἀνθρώπου φύσει ταυτὸν, 
τουτέατι τῷ Doe λογικῷ θνητῷ, δύο δὲ τυγχάνουσιν 



































στοῦ φύσεις καὶ οὐ µία, δύο dou καὶ οἱ 
ορίῷ doit, καὶ οὐχ dis 
à ἄλπθειαν ὁ Χριστὸς 
δένα τρόπον 


ονται, καθὼς N 





µατί τε καὶ πράγματι, καὶ κ. 
ανθρωπήσιως δύν M 






δέχεται, ce φύσει, ἔγονν 
σίᾳ, iit καὶ τῶν ὄντων ἕκαστον, µία δηλονότι καὶ à 
τοῦ Χριστοῦ φύσις ἐξ vivis ἴσται, 





Ἕτερον πρὀθλεμα τῶν αὐτῶν. 


x. Ὥσπερ εἰ καὶ πλείονες io 
pev θεωροῦνται διαφοραὶ, 


Φυσικῶν δυν- 















Ἰοῦτον Dio, οὐκ ᾖδα καὶ πλείονας 
ἁλίου φύσιις λέγεω ἀνάγκη' οὐδὲν γὰρ καθ’ (uv 
τοιούτων iov φύσιν ἑργάζεται, ἀλλὰ τὸ ix πάντων Gua 


Tiv φύσιν ἐργάζεται" οὕτω καὶ 
5. θεανθρώπου Χριστοῦ. xÀv αἱ τᾶς θεότητος iv 
xai ἀωθρωπότετος θεωρῶνται διαφορα, οὐκ ανΐ- 
ἔονται δύο λέγειν αὐτοῦ τὰς φύτεις οἱ κρίνειν ὀμηγίπα 
(ita codices duo) τὴν τῶν πραγόίτων ὀρθῶς giat» du- 









à θεῖον αὐτοῦ nut, οὔτε τὸ ἀνθρώπινον" 
μφοῖν σύγκριµα, ἓν δήπουθεν τυγχάνον, xal οὗ doo, 
xai ἓν οὐδοὶ -ῶν ὄντων ἐνθεωρούωτνον ἑτέρῳ, ἕνα τὸν 
Χριστόν, χαὶ µίαν αὐτοῦ rà» φύσιν ὁμολογεῖν ἡμᾶς ἐκ. 
πάσες ἀνάγεης παρασκευάζει, 








Ἕτερον πρόθλεμα, 





καὶ, Eb duis τῆς ἐκ μονάδας πρώτης δικσκέψεως 
ἐστι δχλωτικὰ, & δὲ διαίρεσις ἀντικειμένως ign ποὸς 





τὲν ἔνωσιν, διὰ τοῦτο ἅμα τὸ 
σθαί τε καὶ διροᾷσθαι uc 


οιστοῦ τούννν, εἰ 
ia, πᾶσα δὲ duis, 
πται κατ’ ἐκεῖνο, 
doa δύο pier; 
1 






τούτου φῦσεις, καὶ ο 
1255. uds ieri, διχάς τις οὔσα du 
ωται, xu αἱ τοῦ Χριστι 
à εἶναι Δύο φύσεις τυ/χάνουσαι καὶ ο 
τοῦτο διηοημέναι ἂν 

μέναι, καὶ Νεστορίου τὸ δόγμα εἰσάγ, 





τν, καὶ οὐχ ἄνω- 
ται 








THESAURI LIB. ΙΧ. 
















A inde esset animal rationale mortale. Hom 
aliud est quam animal rationale mortale ; si i; 
Christus alter est ae ejus nature, essentias dico, 
et esse rei cuilibet per suas naturas, nempe essen- 
tias inest, ut oslendimus, ipse a se diversus erit 
Christus, quod stolidum et ridiculum est. Non dif- 
fert igitur Christus a suis naturis, si porro non 
differt, idem igitur est dicere Christum et ejus na- 
turas ; cum et vos qui nobis contraria dicitis dua- 
rum esse naturarum indicativum Christi nomen 
faleamini. Si autem Christus idemsit cum ejus na- 
turis, ut homo idem est cum hominis natura, id 
est animali rationali mortali, ducque sint Christi 
nature nec una tantum, duo igitur Chrisli erunt, 
ut Nestorio videlur, neque unus secundum Scrip- 

B turas. Si igilur secundum veritatem Christus no- 
πυίηθ et re unus est, neque ullo modo de Domini 
Incarnatione duos Christos dicere fas est, idem au- 
tem est Christus cum ejus natura, nempe essentia, 
quemadmodum et aliorum omnium, una erit ne- 
cessario et evidenter Christi natura. 


Alia eorumdem propositio. 


20. Quemadmodum quamvis pluresin sole phy- 
sice vires diverse animadvertantur, ut verbi gra- 
tia, lumen et calor, tres dimensiones, sphierica 
forma, motus circularis et alia hujusmodi ; nec 
tamen ideo necesse sit ut plures esse solis naturas 
dicatur (nihil enim per se horum solis naturam 
constituit, sed ex his omnibus coagulum, quod 
simul unum et plura est, unum solem et unam 
ejus naturam conslituit) ; ita et de Christo Deo ho- 
mine, etsi animadvertantur apud eum divinitatis 
et humanitalis differentie, non audebunt duas 
ejus naturas dicere, qui quodammodo rerum na- 
turam recte teslimare possunt (nihil enim horum 
per se Christus esset, neque ejus divinitas, neque 
ejus humanitas) ; sed ex ambabus coagulum , 
unum soilicet, nee duo nec in ullo alio animadver- 
sum, unum Christum et unam ejus naturam con- 
fiteri omnino cogit. 


D Alia expositio. 


?1. Si dyas considerationis post monadem pri- 
mam indicativa sit, divisi 
sita, ob id ipsum simul uniri et dividi idem se- 
eundum se impossibile est. Nulla igitur dyas, in 
quantum est dyas, secundum id potest dici uniri» 
sed potius dividi. Et de Christo igitur si duce sunt 
ejus naturce, neque una, omnis autem dyas, prout 
est dyas, duplex exsistens, secundum id dividitur, 
nec unitur, t:hrisli igitur duce naturae, si secundum. 
esse ipsum due sint et non una tantum, secun- 
dum id ipsum essent divise neque unilte, ct Nes- 
torii doctrina inducitur. 





59 ΝΙΟΕΤΑ CHONIATJE 


Alia propositio. 


22. Et de continuis sepe numerum afferimus, 
ut, verbi gratia duobus cubitis longum esse quod- 
dam lignum dicimus. Sed potentia tantum duo 
unum esse dicimus, non re; eo quod divisionem 
subire potestet duo fleri, lignum illud duobus cu- 
bitis esse dicimus. 


A lia propositio. 


23. Si Christus unus est nomine et re, omnis 
autem definitio unam naturam indicat, nisi sit 
ambigua ; Christi numcrus igitur unius nature est 
indicativus ; sj autem secundum nos due Christi 
nature duas habent definitiones non idem signi- 
ficantes, et Christus igitur, cum unus sit, duas de- 
finitiones non idem significantes habebit. Si autem 
id impossibile est (omnis enim rei unius existentis 
unica est definitio), non igitur duas habebit defi- 
nitiones Christus. Si ita est, neque dus erunt ejus 
nature ; singule enim definitiones unam naturam 
significant, sive simplices sive compositw. 


Alia. 


24. Si nomen Christus non substantis indicati- 
vum est, sed cujusdam nature accidentium ex 
unione ortorum, naturarum que dus facte sunt, 
indicativum est. Hoc autem nihi! alind est quam 
naturarum relativus habitus. Due antem nature 
vel unite remanent in Christo; secundum igitur 
vanum solummodo habitum naturarum alterius 
cum altera facta est unio ; ut dicitur de choro et 
domo, et urbe et lapidibus et lignis quibus cons- 
tat sedificium, quemadmodum et Nestorius docuis- 
se reperitur. 


Alia. 


23. Si quee uniuntur unum fiunt, que non fiunt 
unum omnino non uniuntur ; si igitur duse nec 
una sunt Christi nature, dyas autem, cum dupli- 
eitas sit, divisionis indicativa est, si, que divisa 
sunt, non sunt unita, non igitur uniue sunt Ch.isti 
naturse; si igitur. eo quod non immis!e sint, duas 
esse Christi naturas censent, necesse est, propter 
unionem, ut unam ejus naturam dicant. 


Alia. 


26. Non quot eujuscunque rei sunt proprietates, 
tot et hujus sunt nature. Vel enim nihil eorum 
que propriam habent exsi«tentiam, unius erit na- 
ture, cum plures proprietates differentes in uno- 
quoque animadvertantur ; sed eorum omnium quae 
suppositum constituunt coagulum, natura est. 
Ignis enim lumen et levitas proprietates sunt, sed 
non lumen aut levitatem ignis esse naturam dici- 
mus, ut et aeris proprietates sunt caloris carentia 
et personatio ; ut et aliorum elementorum videre 
est alias proprietates, Sed nemo audebit dicere 
multis unumquodque naturis esse eo quod multas 
habeat proprietates ; si et de Christo divinitate et 


60 
"E-toov πρόθληµα. 


xD. Καὶ ἐπὶ τῶν συνεχῶν πολλάχις φέοοµεν τὸν 
ἀριθαὸν δύο φέρε εἰπεῖν πώχεων τὸ ξύλον λέγοντες 
ἀλλὰ δυνάµει δύο φαμῖν εἶναι τὸ dv, οὐκ ἐνεργεία. 
τῷ δὲ Φδύνασθαι τομὴν ὑπομέειν, καὶ δύο γενέσθαι, 
ταύτο γαμὶν αὐτὸ δύο τινῶν πύχεων εἶναι, 


"E-toov πρὀθλημα. 


xy: Ei ὁ Χοιστὸς εἷς ἔστιν ὀνόματί τε καί πράγματι, 
πᾶς δὲ ὁοισωὸς tiq ὧν, si. μὺ ὀμώνυμος εἴη, μιᾶς 
φύσεως δπλωτικός ἐστι) χαὶ ὁ τοῦ Χριστοῦ dpx αριθωὸς. 
μιᾶς τῆς αὐτοῦ φύσεως δηλωτιχός ἐστιν. El δὲ χαθὑμᾶς 
αἱ τοῦ Χριστοῦ δύο φύσεις δύο ἔχουσιν ὁρισμοὺς, οὐ 
ταυτὸ δηλοῦντας, x«i ὁ Χριστὸς ἄρα. εἴς àv», de 
ὁρισμούς ἕξει οὗ ταυ-ὁ δηλοῦντας, εἰ d£ τοῦτο ἀδννατον 
(παντὸς yop ποάγµατος ἑνὸς ὄντος εἷς ἐστι καὶ ὁρισμὸς), 
οὐχ ἄρα Φύο ἕξει καὶ ὁρισαοὺς ὁ Χριστός" εἰ δὲ τοῦτο, 
οὐδὲ δύο ἔσονται αὐτοῦ αἱ φύσεις' ἕκαστος γὰρ ὁρισαὸς 
μιᾶς φύσεως έστι δηλωτικὸς, εἴτε ἀπλοῦς, εἴτε σύνθετος. 


Ἕτεοον. 


xJ'. Ei τὸ Χοιστὸς ὄνομα οὐκ οὐτίας δηλωτιχὸν, 
ἀλλὰ τῶν πεοὶ τὴν οὐσίαν τινὸς τῶν ἐχ τῆς ὣώσεως, 
τῶν δύο φύσεων “)ενομένων δηλωτιχόν ἐστι τοῦτο di 
οὐδὶν ἄλλο ἐστὶν à $ τῶν φύσεων πρὸς ἀλλόλας σχέσις' 
δύο δὲ φύσεις καὶ ἐνωθεῖσαι μεμενήκατιν i» Χριστῷ' 
κατὰ μόνην ἅοα σχέσιν ψιλὴν ἡ τῶν φύσεων ποὺς ἀἁλλή- 
λας «/έγονεν ἕνωσις ὡς ἐπὶ χοροῦ, καὶ οἰχίας, xci 
πόλιως, καὶ λίθων, xat ξύλων ἐν οἷς τὸ οἰχοδομούμενον, 
καθὼς xai Νεστόριος δογμµατίζδων εὐρίσχεται. 


Ἕτερον. 


κε. Ei τὰ ἠνωμένα dv Ὑίνεται, τὰ μὴ γενόµενα ἓν 
οὐχ ὕνωται ἐξ ἀνάγκως εἰ οὖν δύο καὶ οὐ µία 
τυγχάνονσιν αἱ τοῦ Χοιστοῦ φύσεις, 9 δὲ δνὰς, διχάς 
τε οὖσα, διαιοέσεὼς ἐστι δηλωτικὰ, τὰ δὲ διβρημένα 
οὐχ Ίνωται, οὐκ dox Ἠνοαέναι εἰσὶν «i τοῦ Χριστοῦ 
φύσεις᾽ εἰ τοίνυν διὰ τὸ ἀσύγχυτον δύο εἶναι τὰς τοῦ 
Χριστοῦ φύσεις φύσεις ἀξιοῦσιν, ἀλλὰ διὰ τὸν ἕνωσιν 
µίαν αὐτοῦ τὴν φύσιν λέγειν ἀναγκασθήσονται. 


ἝἜτερον. 


xc. Οὐχ ὅσαι ποαγωάήτος ἑκάστου ἰδιότητες τοσ- 
αὗται xat φύσεις τούτου εἰσίν  ἢ γὰρ ἂν οὐδὲν τῶν 
ἐχόντων ἰδίαν ὕπαρξιν μιᾶς ἔσται φύσεως, πλειόνων 
ἰδιοτήτων rot διαφοοῶν ἐν ἐκάστῳ θεωρουμένων, 
ἀλλὰ τὸ ἐκ πάντων σύγκοιμα τῶν σνυμπληρούντων, 
τὸ ὑποχείωενον φύσις ἐστί πνρὸς μὲν γὰρ τὸ φωτι- 
στικὀν. xxi τὸ χοῦφον ἴδιον ἀλλ οὐ φύσιν πνοὸς 
τὸ φωτιστικὸν. T$ τὸ χοῦφον εἶναί φαμεν ὥσπερ xai 
ἀέρος ἰδιότατες τὲ ἀχρωμάτιστον, τὸ διηχές ὡς 
καὶ ἐπὶ τὼν ἄλ]ων στοιχείων ἐστιν ἰδεῖν ἑτέρας 
ἰδιότετας' ἀλλ οὐδεὶς τολικήσει διὰ τὸ πολλὰς EXG- 
στον τούτων ἴδιοτητας ἔχειν, οὕτω καὶ πολλών εἰπεῖν 
εἶναι φύσεων * οὕτω τοίνυν καὶ ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ 


συνιστῶτος ἐκ θεότητος καὶ ἀνθρωπότητος, ε 
λέγοιο δύο τὰς a φύσεις, d ὃν δύο gi 
αὐτὸν Βεωοεῖσθαι, ὥσπιο καὶ τὸ ὅλον ἓν τοῖς µέρισι 
Δεωρεῖσθαι λέγομεν, ἃ καὶ τοσάδε εἶναι τὰ τοῦ λό- 
qo» nin, τὸ ἓν τὸ 
ελεσμένον γινὠσκοντες, Jo 
σὶν ftis iy 








εσιν 












στάναι λέγοι τι 
quu σχήματος ἑνὸς ὄντος τοῦ ἐκ 
εὖθει 





τᾶς συναφῆς τῶν 
E 4 ἀποτετελεσμένου, καὶ ἔτι τὰν ol 
ἓν λέβοις εἶναι καὶ ἔνλοις, ἑνὸς md) τοῦ τῆς οἰκίας 
εἶδονς ὑπέάρχοντος, ὅπιρ ix τῆς ἑκτίνων συνβίσεως 
Ίέγονεν, ἴσως ἄν τις σν/χωοήσει 


xd ὧν ὁ 
















ieu) τὸν Χρισ' 





» εἶναι λέγειν, καὶ 
φὂτετι, καὶ τὸ τρίχωνον ἐν τρισὶν εὐθείαι, , καὶ ἐκ 
οιῶν, καὶ τὸ λοι 










» τῶν εἰρημένων ἕκαστον 










wo», "kw διαφοσὰν εἶναι: ὡς ἐξεῖναι μίαν 
τοῦ. συνβέτον φύσιν Mus, ἓν δύο ταῖς ἀπὶ 
εἶναι ἔχονσαν, ὥσπερ d» col 
ο 


μέρισι 








« tivi φχμεν. 









(ats σύνήετον  dulewict 


φασὶ . καὶ 
εὐσομον δικαιο-ατα 
διὰ τὸ ἕνα εἶναι τὸν Χριττὸν ἀρνούμεβα 





"y τὸ ὃν 





e πσυνέστχεν. Ob! aj chc διὰ 
Ένωσιν συνελήνύσας yet 

AUT 
so. εἴτε Ἀριστὸν ἕνα, οὗ διαφεοόμεῖα" δι’ xdoron 
B ἀνόγκης καὶ τὰ Ἰοιπὰ συνεισἀγεται. 





τις µία, οὐδ' ἀποτάδην καὶ αὕτη ἐκτεθεῖσα, ο 
dn 





ἄνωθεν 





στρωβείσας τῶν 


ΝΜονογυτιτῶν. 
κ. Tosca μᾶν οὔν, 
vat, οἱ 








ἆ αν καὶ τὸ ὅλον ἀνενδέκτως φασὶν, ἐκ τῶν 
ων καὶ καθ ἡμᾶς 
πειρώμενοι τὰ θεοπρεπᾶ 





p 





wm σννισ-ᾶν 
18 δὲ καὶ moóz: 
τουτο καὶ wj» xat. ὡς δεέρηται à 
Ἀιοσκόρον deba καὶ 





oo» εἴρηκα, 





καὶ 


καὶ σύντουχος " αὐτὸς αν γὰρ 
ος ὀρνέθη τὴν πρόσλαψω. uxdiv 
ων ἀνῤρώπειον τὸν Ori» Adj ἐκ τᾶς Παρένου 
Lair», ἀλλὰ 








αὐτὸν 





τοέπτως τραπέντα καὶ cioxa 
πάροδου μόνην διὰ τῆς Παρθένου 
καὶ τῷ στανοὼ προσπ]ωθᾶναι xxi 
ἀπεοί/2αφον 


quhateso τὰν 








τὸν ἆ καὶ ἀπεοιόριστον 
θεότητα του Ἡανωγενωῦς, καὶ ταύτην, 
πκεναι τᾶς 


ὃς τὴν τών ἐναντίων σόν- 





παραδοθεῖπαν , ἀναστά- 






σιως" Ὀεγγιώσας γὰρ πε 
sies. καὶ uh di 
ml 





πρὸς τὴν συνάφειαν. 





σαι τὴν οἰκονομίαν ὡς ἔντεύθεν πλασματὠδη πάντα 
à σωµατικὰ ἐλέγγετβαι τού Θτου. i 












ἅπλως cm» jay 
τὸν Λογον. 
xx'. Οἱ δε Μονοφυσῖται λεγόμενοι, ὥσπερ Εὐτυχὲς 


THESAURI LIB. IX. 


piv Α humanitate constante, si dicerent duas esse ejus 


D gatanies«einoirei 


τᾶς οἰκονομίας περίοδο» , «αἱ oloy σκιὰ» καὶ εἴδωλον τὸς 


naturas, vel eum in duabus naturis videri, quem- 
admodum et totum in partibus videri dicimus, 
vel tot esse Verbi partes, unitatem ex om- 
nium unione perfectam agnoscentes, ut et si trian- 
gulum tribus reetis lineis constare aliquis diceret, 
ipsius trianguli eum una sit forma ex trium linea- 
rum rectarum conjunctioneconstituta; et domum 
lapidibus et ligno constitui, cum una quoque sit 
domnus species quie ex eorum compositione effecta 
est, forsitan huic rationi consentiretur. Si enim ea 
ex quibus Christus est duo sunt, in. idem recide- 
ret dicere Christum ex duabus naturis esse, et in 
duabus naturis, et triangulum in tribus rectis, et 
ex tribus, et cretera quie. diximus, ita ul sit diffe- 
rentia in sola dictione, non autem in his qure ex 
dictione cogitamus; ita ut liceat dicere unam 
compositi naturam, in duabus simplicibus exsi- 
stentem, quemadmodum in multis partibus unum 
totum esse dicimus. Si vero unam totius naturam 
compositam dieere omnino nolint, nos merito 
quoque vocem in duabus suspicabimur. Et neque 
eo quod unus est Christus,negamus ea quibus illud 
unum. constat, neque eo quod duas. agnoscimus, 
naturas in unum conveuientes,ex iis unum aliquid 
perfectum esse non contfitebimur ; quod sive 
quis unam naturam vocare velit, sive hypostasim, 
sive unu.p. Christum, non contendemus : per sin- 
gula enit et reliqua adducuntur. 











Responsio unica, neque longius eadem ezposita ad 
constratas supra. Monophysitarum opiniones. 


97. Talia igitar sunt, ut ex paucis videre est, 
que unam in Christo naturam esse docentes, peri- 
eulose nimis et intolerabiliter omnino dicunt, ex 
h'imanis et terrestribus experimentis constituere 
tentantes divina : quod prius dixi, nunc et dico, 
nempe divisam esse Eutycliis et Dioscori opinionem 
et eorum qui iis consentiunt, neque. una est et 
coneurrens. lpse quidem Eutyches corporis as- 
sumptionem negabat, dicens nihil humani divinum 
Verbum ex Virgiue accepisse, sed illud immutabi- 
liter mutatum et carnem factum solum transitum 
per Virginern fecisse ; et cruci afflxam esse, et alli- 
inseripta:n et infinitam etin com- 
preheusam divinitatem Unigeniti. eamque sepulcro 
traditam resurrectionem adeptam esse. Vertigine 
&d contrariorum viani pulsus. neque in eorum con- 
jnnetioneconfidens. prodiisse Verbum absque gene- 
rationedocuitneque in veritatecorpus induisse, sed 
siererumordinem disposuisse utindeorania qure ad 
eorpus attinent fietitia esse creiuntur Dei esse, ex. 
matris veutre egressum, mamillarum tinorem, et 
omnem providentiie ordiuem, el quasi nmbram 
imagineinque nostri nature sibi univisse Verbum. 

ἡμετέρας φύσεως ἑαυτῷ προτενῶσαϊ 
































28. Qui vero Monophysite dicuntur, quemad- 


63 NICETZE CHONIAT4E o4 


modum Eutyches supposititio vultu et fictitio Ver- A ὑποθολιμαίω προστώπῳ xu eucuaid: τὸν Λόγον 


bum incarnationem simulasse docuit, sic et illialia 
via procedentes, unam naturam de Christo dicere 
ausi sunt. Unam quidem el post unionem perman- 
sisse personam dicunt, non autem eonjunctas na- 
turas puras et inconfusas in suis proprietatibus 
servantem, sed post unionem ambas unum aliquid 
factas esse, confusas in sua immistione. Et aliud 
commune ex mistione apparuisse, quemadmodum 
etcorpora ex quatuor elementis commistionem 
sortita, aliud quiddam post mistionem sunt.Neque 
ferum neque nostrum corpus aul ignis aut aer 
aut aliquid ex elementis pura sunt; sed ex eorum 
mistione formata sunt, et post mislionem aliquid 
aliud effecta sunt. Hic autem non res ita se habet. 


ὑποκρίνασθαι τὴν σάρχωσιν ἐδοιωάτιςεν, οὕτω δὴ x«i 
οὗτοι, Ti» ἐναντίαν αὐτῷ τοαπόμενοι, µίων φύσω ἐπὶ 
Χριστοῦ τετολμήνασι λέγειν C ἓν μὲν γὰρ καὶ para 
τὴν ἔνωσυω µεμενηχέναι φασὶ πρόσωπον, οὗ σῶζον 
δὲ τὰς συνεληλυθυίας φύσεις χαθὰρὰς xci ἀσυγχύ- 
τους ἐν τοῖς ἰδίοις ἰδιώμασι, ἀλλὰ μετὰ τὺν ἔνωσιν 
ἀμφοτέρας Év τι Ὑγεγονίναι, συγχυθείσας ἓν τῷ παρ᾽ 
ἀλλύλας ἀναχράσει * x«írot χοινον ἵτερον ἐχ τοῦ 
µέγματος φανῶναι, ὥσπιρ χαί τὰ σώματα ἐκ τῶν 
τεσσάρων στοιχείων εἰληχότα τὴν κοᾶσιν ἄλλο τι 
παρ ἐκεῖνα τυγχάνει * οὔτε μὲν ὁ σίδηρος, οὔτε 
τὸ ἡμέτεουον σῶμα, $ πῦρ ἐστι καθαρὸν , f ho, 
τὶ τῶν ἄλλων στοιχείων , ἀλλ εξ ἐκείων μὶν 
συνικράθη , ἆλλο δὲ τι μετὰ τὸν σύγκρασιν γέγονε, 


Sed poslquam divina forma,nempe natura in una pg Τὸ δὲ οὔχ οὕτως ἔχον iari» * ἀλλὰ τὰς θείας poop: 


ex suis personis humane nature integre con- 
juncta est, non aliud quiddam facta est ex ineífa- 
bili hac mistione et unione, sed post unionem na- 
ture inconfusee permanent. 


29. Ut autem ad exemplum quoddam vertamus 
oculos,hominein individuum supponamus; in cu- 
jusdam personam pervenere ejus corpus et anima; 
sed nonaliud quiddam ultra est particularis homo. 
Hucusque modo stet exemplum. Si enim ulterius 
progrediamur, multam inveniemus differentiam. 
De particulari enim homine, proprie corpus et 
anima dicuntur,neque anima corpus appellaretur, 
neque corpus anima nominaretur. De Dei autem 
inter nos persona,et Deum securé diceremus ho- 
minem, et hominem Deum,mutatis vicissim et vi- 
cissim datis nominibus, secundum ineffabilem oo- 
herentiam. Et particularium hominum communis 
est species; unde secundum hanc individualitatem 
per omnia similes dicuntur. Singulatim enim ho- 
mines, caracteribus differentes, similitudinem om- 
nimodam secundum speciem habent. Divingeautem 
illius naturarum hypostasis, non est aliquid com- 
mune nomen Christus appellatum, quemadmodum 
de nobis vocabulum homo, quia non sunt multi 
Christi, sed unus Patris terminus et Verbum quod 
divinitate unxit humanitatem. 


30. Si quisautem cum Eutyche consentiens oc- 
currerit et objecerit hominem duabus naturis con- 
stare, hunc autem a Deo assumptum esse, qui al- 
tera ultra hominem natura est, ita ut ex tribus na- 
turis efformatum esse Christum credere oporteat, 
duabus quidem hominis,anima nempe ao corpore, 
una autem propria, hoc illi responderetur unita 
esse aliqua ex continuis dici,sed non ex distantibus. 
Cur enim ipse non dicis hominem ex quinque 
componi, vel quod verius esset, ex septem, una 
quidem anima,quatuor autem corporis elementis, 
et adhuc materia et forma, que longius sunt? Et 
nos igitur Christum duabus naturis constare di- 
centes, tanquam unam naturam hominem accipi- 
mus, ad continuum attendentes neque ad naturas 
quibus ille constat. 


$-ot φύσεως ἐν μιᾷ τῶν αὐτῆς ὑποστάσεων τῇ ἁν- 
θρωπίνη οὐσία ἁατομωθείσῃ συνεληλυθυίΐας, οὐχ ἄλλο 
τι Jfyow) ἀπὸ τῆν ἀβῤῥήτου ταύτης µίξεως τε χαὶ 
xpácto;, ἀλλὰ μετὰ τὴν ἔνωσω αἱ φύσεις τὸ ἀσύι- 
χντον Éyouct». 
x0. Ἵνα δὲ καὶ πρὸς τὸ παράδιιγµα βλίψωμν, 
ὁ χαθέκαστον ὑποχείσθω ἄνθρωπος, tij οὗτινος ὑπὸ- 
στασιυ σῶμα διελόλυθε xoi ψυχύ ' ἀλλ οὐχ ἄλλο τι 
παρὰ ταῦτα ὁ μεριχὸς ἄνθρωπος. Πλὴν µέχρι τούτου 
στύτω Ὁμῖν τὸ παράδειγµα * προσωτέρω γὰρ χω- 
ῥοῦντες, πολλὴ» τὸν διαφορὰν εὐρήσομιν * ἐπὶ piv 
Ὑὸρ τοῦ μεριχοῦ ἀνθρώπου, ἰδιαδόντως τὸ σδιμα καὶ 
ὗ ψυχἠ λέγονται, καὶ οὔθ) ἡ ψΨυχἠὴ σῶμα dv κλοθείη 
ποτε, οὔτε τὸ σῶμα ψυχὺ προσαγορευθείη * ἐπὶ t 
C τῆς τοῦ OsoU καθ) ἡμᾶς ὑποστάσεως, καὶ τὸν Θεὸν 
θαῤῥούντως ἂν εἴποιμεν ἄνθρωπον, x«i τὸν ἄνθρω- 
που Otóv , μιτοχωρούντων ἀλλήλοις τῶν ὀνομάτων 
καὶ ἀντιδιδομένων, κατὰ τὴν Gopute» συαφυΐαν. 
Καὶ τῶν pt» μερικῶν ἀνθρώπων icri τὸ κοινὸν 
εἶδος * διὸ ἀπαράλλαχτοι χατα τοῦτο τὸ μεριχὸν 
λέγονται * οἱ ΥΧρ κατὰ µέρος ἄνθρωποι, τοῖς χαρα- 
κτῆρσι διεστηκότες, τὴν ἀπαραλλαξίαν κατὰ τὸ εἷ- 
de; ἔχουσι' τᾶς Ot θείας ἐκείνης τῶν φύσεων ὑπο- 
στάσεως οὐκ ἔστι τι χοινὸν ὄνομα Χριστὸς ὀνομαδό- 
ptio», ὥσπερ ἐφ᾽ ἡμῶν ἄνθρωπος, ὅτι µχδε πολλοὶ 
οὗτῶς Χριστοὶ, ἀλλ᾽ tiq ὁ τοῦ Ηατρὸς ὄρος xal Λό- 
yos *& θεύτητι χρίσας τὸν ἀνθρωπότητα. 
X. Ei δέ τις τὰ Εὐτνχοῦς φρονῶν ἀπαντύσει xai 
προθαλεῖται ὡς ὁ ἄνθρωπος ix δύο συνίσταται 
D Φύσεων, τοῦτον δὲ ὁ 9i προσελάθετο, ἑτέρα φύσις 
παρὰ τοῦτον τυγχάνων , ὥστε ἔχ τριῶν φύσεων 
δοξάξειν Χρεὼν τὸν Χριστὸν, δύο μὲν τῶν τοῦ ἂν- 
θρώπου, ψυχῆς λέγω xci σώματος, μιᾶς δε τῆς 
οἰχείας ἐχεῖν» πρὸς αὐτὸν λέμοιτο, ὃτι τὰ ἑούμινα 
ἐκ τῶν προσεχῶν ἐἑνοῦσθαι λέγεται, ἀλλ} οὐχὶι τῶν 
πόβῥρω ' διὰ tí. γὰρ αὐτὸς μὴ τὸν ἄνθρωπον ἐχ πέντε 
λέγει συγχεῖσθαι, ἤ τὸ γε ἀληθίστερον ἐξ ἐἑπτὰ, μιᾶς 
piv τᾶς ψυχῆς, τεσσάρων δὲ τῶν στοιχείων τοῦ σὠ- 
µατος, καὶ ἔτι Dig καὶ εἶδους, τῶν ποῤῥωτέρω ; 
Καὶ ἡμεῖς γοῦν τὸν Χριστὸν ἐκ δύο φύσεων ὅογμα- 
τέζοντες, ὡς μίαν φύσιν τὸν ἄνθρωπον προσλαωθά- 
νοµῖν, ποὸς τὸ προσεχὲς ἀφορῶντες, χαὶ οὗ πρὸὸ 
τὰς φύσεις, ἐξ Qv ἐχεῖνος συνέστοκιν., 


65 THESAURI LIB. IX. 66 


)a'. Ei δὲ καὶ πρὸς ταύτην λυττᾷ τὴν ἐπΏωσιν, καὶ À 


ἑτέραν προσθήσομεν ' ὡς 0 ἄνθρωπος X μιρικός ἐστιν 
& καθόλον' Ἠμεῖς δέ φαμεν τὸν καβόλου ἄνθοωπον, 
τουτέστιν ἀνθρωπείαν φύσιν, εἰληφέναι τὸν Κύριον, 
τις δὴ καὶ ἀσύνθετὸς ἐστι, καὶ διὰ τοῦτο µία φύτις 
λέγεται. ᾿Επεὶ γοῦν τοῦτον xot» τῆς ἀνθρωπίνης 
φύσεως λόγον ἀνέλαδεν, ἀτομώσας ἐν τῷ προσλήαµατι, 
διὰ τοῦτο ix δύο συνεστάναι τὸν Κύριον δογµατίέξοµεν 
φύσεων ’ tv δὲ πρόσωπον xal μιτὰ τὸν ἕνωσιν λέγομεν, 
ὃ δὴ xai Θεός ἐστι χαὶ ἄνθρωπος τέλειος διὰ τὸν 
καινοπριπεστάτην ἀντίδοσι μὴ γὰρ τὰς φύσει; πα- 
ραχαραξας τὰ ἐξ ὧν iy oig ἅπερ πέφυχε σώζων ἐστιν» 
ἔκ τε γὰρ δύο ὑφέστηχε docto», καὶ ἐν ταύταις ταῖς 
φύσισι πέγυκε, μᾶλλον δὲ οὐδὲν ἕτερον παρὰ ταύτας 
ἐστὶν, ἀλλὰ τοῦτο αὐτό ἐστι, duo φύσεις, Oo; τέλειος 
καὶ ἄνθοωπος τέλειος” οὗ γὰρ εἴ τι ἐξ ὧν ἐστι, τοῦτο 
4à αὐτὰ τυγχάνει τὰ ἐξ ὧν ἐστω * ἐκ πυοὸς ῃὰρ καὶ 
γξς οὐοανὸς χατὰ Πλάτωνα συνέστηκεν ’ αλλ᾽ 027, ἄπιρ 
ἐκεῖνα, ὁ οὐρανὸς πέφυχιν' ὁ δὲ Χριστὸς ἐξ ὅν σν- 
νέστηκεν͵ ἐκεῖνα τυγχάνει, οὐκ ἄλλο τι ποιησάσης τῆς 
µίέξεως. Ἐκ δύο γοῦν φύσεων ὁ Χριστὲς xai ἐν ταύταις 
ταῖς φύσεσι». ᾽Αλλὰ καὶ ἐπὶ παραδείγματος, ti μέν 
ἐστιν à ques, φύσεις δὲ ἐν αὐτῷ δύο, ἡ μὶν τοῦ φωτός, 
à δὲ τοῦ ἤλιαχοῦ σώματος" καὶ ὁ Χριστὸς εἰς ἐστι, 
φύσεις di δύο, à μὲν ὑπὶρ Ὁμᾶς, à δὲ ἡμετέρα ' ἐν 
γὰρ τῷ αὐτῷ καὶ Evi ὀνόματι εχατέρων τῶν ποαγµάτων 
στµασία δείχνυται͵ θεότητος λέγω καὶ ἀνθρωπότητος ' 
διὸ καὶ ἄνθρωπος λέγεται ὁ Χριστὸς, καὶ Θεὸς λέγεται 
ὁ Χριστός * ᾽Αμέλει xoi τοῦ σώματος (υππομένου παρὰ 
τοῦ ὑπηρέτον, ὡς αὐτὸς πάσχων ἔλεγε, Τί μὲ δαίρεις ; 
καὶ ἄφανστος ὢν τὴν φύσιω, ὅμως ἔλεγε, Τὸν νῶτόν 
μον ἔλωκα εἰς µάστιγας  ἆ γὰρ τὸ ἀνθρώπινον ἔπασχε 
τοῦ Λόγου, ταῦτα συνὼν αὐτῷ ὁ Λόγος εἰς ἑαυτὸν 
ἀνέφερε" διὰ τοῦτο xal ὁ Rt, ὁρῶν τὸν δημιουργὸν 
αὐτοῦ ἐν τῷ ὑθριξομένῳ σώματι ἀνεχόμενον, τὰς ἀχτῖνας 
σννέστειλε, καὶ ἑσκότισε τὴν yh». 


λβ’. Καὶ ὁ Θτοόγος Τρηγόριος οὕτω φῆσι ' Τοῦτο f 
χενωθεῖσα θιότης, τοῦτο 1) προσλχφθεῖσα cuo, οὐ τῇ 
πρὸς τὸν θτὸν Λόγον ἑνώσει κατὰ τὴν ἀνάκρασιν συγ- 
χυθεῖσα, καὶ sig µίαν οὐσίαν ἀποτελεντήσασα, οὗ Ύὰρ 
φνραὸν ἡ ανάχυσιν ὁ Λόγος πρὸς τῶν ἀνθρωπότητα 
ἔπαθιν, $ µετάστασιν τὴν di; ὅπερ οὐκ ὧν, ἀλλὰ, 
σκπνώσας ἐν ημῖν, oj μεθῆκε τὸ ἴδιον' µεμένηχε δὲ 
ὅπεο ἦν, καὶ καθ᾽ ἔνωσιω φυσικὴν νοσῖται ὡς ἕτερον dy 
ἑτέοῳ' τοντέστιν ἢ θεία φύσις ἐν ἀνθρωπότητι, μὴ 
παθοῦσα κοᾶσιν ὁποίαν ἡ τῶν ὑγρῶν ἔνωσις" εἰ γὰρ 
χέχρανται αἱ φύσεις, εἰς µίω µίξιν ἑτεροούσιαὶ τνγ- 
χάνουσαι, o2d' ὁποτέρα σώζεται, ἀλλ' ἀμφότεραι 
συγχυθεῖσαι ἠφανίσθησαν ' xol οὔτε χωοισμὸν απ 
ἀλλέλων , οὔτε διαίρεσιν ἐπιδέχονται Χεχραμέναι. 
Ἠνώθησαν dt «opto x«i ἀφράστῳ λόγῳ, x«l τῶν 
ἁπλῶν ἑκάτερον ἐν τῷ συνθέτῳ τὸν τῆς ἰδίας ῥύσεως 
σώζει Xoyov * ἐπεὶ καὶ ὦν ὁ λόγος οὐχ €i; τούτων οὐδὲ 
& φύσις µία, πρὸς οὐδὲν ὑπὸ τῆς πρὸς ἄλληλα συν- 
δρομῆς καὶ ἑνώσεως μειουµένης αὐτῶν τῆς φυσικῆς 


* Joan. ΧΥΙΙ, 29. * Isa. 1, 0. 


31. Et si ad hanc solutionem rabie excandescat, 
et aliam adducemus, nempe hominem esse vel in 
individuo, vel in universo. Nos autem dicimus 
hominem in universo, id est humanam naturam 
Dominum assumpsisse, que certe et incomposita 
estet ideo una natura dicitur. Quoniam igitur hanc 
communem humane nature rationem assumpsit, 
eam non dividens in illa assumptione, ideo duabus 
naturis constare Christum docemus, Unam autem 
personam et post unionem dicimus, que quidem 
est Deus et homo perfectus ob hancinsolitam com 
munionem. Cum autem non adulteraverit naturas, 
ea ex quibus et ín quibus etque est servat. Duabus 
enim naturis constituitur, et est in his naturis imo 
vero nihil aliud est extra eas, sed hoc ipsum est, 


B dure nature, Deus perfectus et homo perfectus. Si 


quid enim ex quibus est, non est ea ex quibus 
est; igne enim et terra coelum constat, juxta Pla- 
tonem ; sed non quod ea sunt, coelum est. Christus 
vero est illa quibusconstat, nihilaliud commistione 
efficiente ; ex duabus igitur naturis Christus et in 
his duabus naturis. Sed et exempli gratia, unus 
quidem est sol, nature autem que in illo sunt, 
due, luminis quidem et solaris corporis. Et Christus 
unus est, nature autem dute, una quidem supra 
n0S, et nostra. In eodem enim et uno nomine, 
utriusque rei significatio ostenditur, divinitatis 
dico et humanitatis. Ideo et homo dicitur Christus, 
el Deus dicitur Christus. Nimirum et quando 
corpus ejus a servo verberatur, tanquam ipse 


C passus dicebat : « Quid me ctedis? ? » Et cum na- 


tura tangi non posset, dicebat tamen : « Dorsum 
meum dedi percutientibus*. » Que enim huma- 
nitas Verbi patiebatur, hec cum ea conjunctum 
Verbum in se referebat. Idcirco sol, cerhens suum 
Creatorem in corpore male habito sustinentem, 
radios coercuit et terram tenebris contegit. 

32. Et Gregorius Theologus sic loquitur : Hoc 
privata Divinitas, illud assumpta caro, non per 
suam cum Deo Verbo unionem permistione*con- 
fusa, et in. unam substantiam terminata; (non 
enim mistionem aut confusionem Verbum cum 
humanitate passus est, aut in id quod non erat 
conversioneni, sed habitans in nobis, non reliquit 
quod sibi proprium erat. Permansit autem quod 


D erat, et secundum naturalem unionem concipitur 


utalterum in altero; id est divina natura in hu- 
manitate, non permistionem sustinens qualem li- 
quidorum unio. Si enim permiste essent nature, 
in una mistura dissimilibus substantiis versatis, 
neutra servatur, sed ambe confusie evanuerunt. 
Et neque separationis neque divisionis capaces 
sunt permiste. Unite sunt ineffabili et indicibili 
ratione, et simplicium utrumque in composito pro- 
prie nature rationem servat; quorum enim non 
est una ratio, eorum non est una natura, nihil 


4Ü 


07 ΝΙΟΡΤΑ ΟΒΟΝΙΑΤΑ; 68 


imminuta, per aliorum cum aliis concursum et Α τελειότητος' ὡς ἔστω (div καὶ ἐπὶ τὺς ἐνώσεως τοῦ 


unionem, eorum naturali perfectione ; ut videre 
est de unione aeris et luminis. Manifesta enim 
utrinque permansit naturalis proprietas, nihil per 
uniouem lesa. Neque enim lumen aliquid sue na- 
turee amisit cum aere permistum, neque rursum 
aer in propria substantie sue ratione quidquam 
passus est, eo quod lumen acceperit. Unde et di- 
cimus passum esse Emmanuelem in ea natura quee 
pati poterat, et permansisse impassibilem in im- 
passibili Divinitatis substantia ; quia aliudet aliud 
sunt ea ex quibus Christus; et patitur quidem hu- 
manae propter carnem, in quantum est homo; divine 


ἀέοος χαὶ τοῦ φωτός ' εἰλικοινὶς γὰρ T) ἑκατέρου φυσικὴ 
μεαένΏχεν ἰδιότης, μηδὲν ὑπὸ τᾶς ἐνώσέως παρατοω- 
θείσα οὔτε yap τὸ φώς απήωθλυνέ τι τῆς ἑαυτοῦ 
φύσεως τῷ αξρι αιχθὲν. οὔτε πάλιν ο «ο εἰς τὸ» ἴδιον 
τῆς οὐσίας πέπονθε λόγον, χαθὸ «4o ἐστι τὸ φῶς 
δεξύμενος  ὅθεν xai φαμὲεν παθεῖν τὸν Ἐμμανονὴλ τῷ 
πεφνχοτι πεπονθέναι, καὶ μεμενηχέναι ἀπαθῦ τῷ χατ᾽ 
οὐσίαν απαθεὶ τῆς θεύτΊτος' ὅτι ἄλλο χαὶ X440 τὰ ἐξ ὧν ὁ 
Χριστὸς καὶ πάσχει μῖν ἀνθρωπίνως σαρχὶ, καθὸ 
ἄνθρωπος ' ἀπαθὴς δέ ἐστι θεϊχῶς, ὡς Θεός. O2x ἄλλος 
δέ ἐστι καὶ ἄλλος ὡς ἈὨθούλετο Ἀεστοριος. οὕτω λη- 
ρῶν ' o μὲν παθεῖν πεγυκὼς ἔπαθεν, ὁ ὃς ἀπαθὴς οὐκ 


autem est impassibilis.ut Deus. Non alius autem est B Επαθεν ὡς Θεός. 


et alius, ut volebat Nestorius, hucusque delirans : 


qui ad patiendum patus erat, passus est ; qui impassibilis erat, non passus est, ut Deus. 











NICET/E CHONIAT E 


EX LIBRO X 


THESAURI ORTHODOX/E FIDET. 


De quinta synodo, que quartam synodum confir- C Περι τῆς πέμπτης συνόδου, ἥτις τήν τετάρτην σύνοδον 


mavit et stabilivit, convocata sub imperio Justi- 

niani. 

1. De bisque evenerunt statim post Dioscori et 
Eutychis depositionem et post lectam in synodo 
et traditam sanctissimi pape Romani Leonis epi- 
stolam. Chalcedoneusis sacra et divina quarta 
synodus sancivit se ita credere et confiteri Do- 
minum nostrum Jesum Christum in Divinitate 
perfectum et in humanitate perfectum, in duabus 
naturis cognitum inconfuse et indivise, et unum 
eumdem Filium confiteri ut ante incarnationein, 
sic post incarnation.m. Naturarum differentia 
minime post unionem sublata, servata autem po- 
tius et concurrente in unam personam et unam 


hypostasim; unde Patrum unusquisque multa D 


precati imperatori Marciano in proprias provincias 
rediere. 

2. Classis autem que Alexandria Constantino- 
polim descendebat eum Dioscoro hujus urbis epi- 
Scopo et chorepiscopis qui sub ejus potestateerant 
seditione excita multas operatur cedes eorum 
qui sui episcopi Dioscori depositioni et exsilio 
consenserant, suis actibus confirmans violentio- 
rem igne esse navalem inobedientiam. Sed et Pa- 
lestinseis episcopis Constantinopoli commoranti- 
bus, monachi quidam Theodosium quemdam au- 
ctorem secuti, Ecclesie corpus scindere cceperunt, 
et indivisibilem ejus tunicam diffringere, et epis- 


ἐπεκύοωσε xai ἐκράτννε, GuyxoorrÜtica επὶ τῆς 
Βασιλείας Ἰουστιιανοῦ. 


«. Περὶ τῶν συµθάντων μετὰ τὴν χαθαίρεσιν αὐτίχα 
τοῦ Διοσχόρου καὶ Εὐτυχοῦς καὶ τὴν ἐπὶ ουνόδου 
ἀνάγνωσιν καὶ παράδοσιυν τῆς ἐπιστολῆς τοῦ ἁγιωτάτου 
πάπα Ῥώμις Λέοντος. Ἡ μὲν οὖν ἐν Χαλκηδόνι ἱερὰ 
x«i Όεία τετάρτη σύνοδος χεκύρωκιν οὕτω ὁοξάζειν 
καὶ ὁμολογεῖν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν 
θεότητι τέλειον καὶ ἐν ἀνθρωπότητι τέλειον, ἐν δύο 
φύσεσι γνωριζόμενον aav gozo καὶ ἀδιαιρέτως, καὶ 
ἕνα τὸν αὐτὸν υἱὸν ὁκολογεῖν ὡς πρὸ τῆς Ώοανθρωπή- 
Gt", καὶ μετὰ τὸν ἐναθρώπησι» ' τῆς τῶν φύσεων 
διαφορᾶς οὐδαμῶς ἀνγρχ μένης μετὰ τὴν ἔνωσιν, σωςο- 
μένος δὲ μᾶλλον x«i συν:οεχούσες εἰς £y πρόσωπο» καὶ 
pix» ὑπόστασ.»' oft» καὶ τῶν Πατέρων ἕκαστος πολλὰ 
τοῦ βασιλέως ὑπερευξδάμενοι Μαρκιανοῦ, εἰς τὰς οἰχείας 
ἐπαρχίας απέτρεχον. 

E. Τὸ δὲ ἐκ τῆς Αλεξανδρείας ναντιχὸν ὃ καςζρεν 
εἰς Κωνσταντιτούπολι ἅμα Διοσχόοῷ τῷ τῆς πό- 
λεως ταύτης ἐπισχόπω καὶ τοῖς ὑπὸ τὴν ἐπιχρά- 
τειαν αὐτοῦ χΓωοιπισχόποις στασιάσαν πολλοὺς ἑρ- 
γάκεται φόνους τῶν τῇ καθαιρέσει καὶ ἐξορίᾳ συν- 
αινεσάντων τοῦ ἱερέως σφὼν τοῦ Διοσκόρου, έχ τῶν 
ἔογων αὐτοῦ πιστούµενοι ὁραστιχωτέραν είναι πν- 
pos ἀπαιδενσίαν τὴν ναντιχήν. '"AÀAk χαὶ τῶν εκ 
Παλαιστίνης ἱερέων ἐνδιατρίθόντων ἔτι τὸ — Kow- 
σταντινουπολει, τινὲς τὼν μοναχῶν , ἔχοντές τιυα 
Θιοδόσιον ἔδαοχον αὐτῶν, Ποζαντο τὸ τὲς Exx)n- 


49 THESAURI LIB. X. 70 


cie; σῶμα διαστᾶν, καὶ ἄλυτο αὐτῆς γιτωνα δι- Α Scopos qui synodo adfuerant anatheroatizare et 


x20&'/0&t€, χαὶ τοὺς εν τῇ συνοῖω ἰἔπισλοπους 
$9 . * 


α,αθεματίσειν, καὶ ἑτέοους χειοοτονεῖν ἀντ αὐτῶν 
φεμέσοντες ὡς X σύνοδος εκύρωσε χαὶ ἀνεχαίνισε 
τὸ Νεστορίου δόγμα, προφάσει TZ; δυϊκῆς φωνῆς 
τῶν φύσεων τοῦτο τερατευόμενοι * ὅθιν κχατέλαθον 
πᾶσαν Ti» Παλαιστίνη» xai Λἴμυπτον, καὶ τὰ ἓν 
τῷ ἐρύμω μοναστήρια x«i τὰ πλεῖσα τούτων πα- 
ῥρέκεισαν uà δέχεσθαι τὰ χυρωθέντα παρὰ τὴς τετάρ- 


τος σννὀδου. 


y. Διέλαμπε δι τοῖς ἐκεῖσε τότε uéosgt) ὁ ἐπ- 
ὠνυμος tr αρετῇ Πατὴο ἡμῶν Εὐθύμιος, ὃς xai 
τὲς καχοδοξίας τὼν πλείστὼν ἀπέστη 
τῶν σὺν αὐτῷ μοναχὼν' δεξάµενος γὰρ τὸν ἐν τῷ 
συνόδω ἐχφωνηβθέντα pov, συνεῖχε «coU; καὶ 
Καντοίως ἐπεχείρει πείθεν ὡς ἔννομον ἤ σύνοδος 
χαι opÜóv ἐποιήσα-ο τὴν τῶν δύο φύσεων ἐκφώνη- 
Gt», καὶ πολλοὺς ἀπελειφε καὶ παρεσχεύασεν οὕτω 
φοονεῖν. Ὡς δὲ τὸ xaxóv πλέον ἐπενέμετο, χειρὶ 
τὲς βασιλίσσης Εὐδοχίας µάλιστα «κρατννόµενον 
εεῖσε περὶ τοὺς ἀγίους τόπους διατριβούσος, συν- 
ταξάμενος xai παραγγείλας 


μετὰ χαὶ 


τοῖς (αυτοῦ μοναχοῖς 
wi ποινωνῆσαι τῇ χαχοδοξία θΘιοδοσίον, απεδήµη- 
σεν ἓν τῷ ipiue. Maz οὗ πολὺ δὲ γνωρέσαντος αὖὐ- 
τοῦ T$ Συδοχίαᾳ τὴν φανερωθεῖσαν αὐτῷ ἐκ Θεοῦ 
µεταάστασιν αὐτῆς ἔκ τοῦ σώματος, ἐχείνης τε 
ἀνιωμένος διὰ τὰ συµθάντα ἐν ᾿Ῥώμῃ δεινὰ τῶν 
αὐτῆς συγγινῶν ἐκεῖσε αἰχμαλωτισθέντω», χαὶ ταύτα 
Myo»-óg αὐτοῦ διὰ τὴν αἱρέσεως κοινωνίαν ἔπεν- 
εχθῆναι αὐτῷ χατὰ θιίαν συγχώρασι, κάἀάκείνη τε 
τᾶς τοιαύτος ἀπέστω αἱρέσεως, καὶ τοῖς χυρωθεῖσιν 
ὑπὸ τῶς συνοδου ἐστοίχησε, καὶ τὰ τοῦ θιοδοσίου 
ἀνεθεμάτισε ὄογματα, µίαν φύσιν τοῦ Λόγου xai τῆς 
σαρχὸς δογµατίζοντος, καὶ τὴν ἐν Χαλκηδόνι σύν- 
ede» ἐξοστρακίδοντός, καὶ πολλοὶ τὼν ἀποσχριστῶν 
αὐτῷ ἐχοινώνησαν, xci τὰ τῆς ὀρθοδοξίας ἠσπάσαντο 
δόγματα. 


ὁ. Ταράχου δὲ md» oj τοῦ τυχόντος τῶν 'Ex- 
κλησίαν Χατέχοντος, Λέων ὦ τὸ ἐπώνυμο» Μακέλ- 
Aue, µετὰ Μαρχιανὸν βασιλεύς ἀναχηρυχθεὶς, ἐδού- 
λετο μὲν xai αὐτὸς σύνοδον συγκροτῆσαι περὶ τού- 
Tw» Ὑγνοὺς δε óc οὐ πρὺ πολλοῦ ἡ ἐν Χαλκηδόνι 
συνύθροιστο, x«i μὴ θέλων αὖθις τοὺς ἐπισκόπους 
ταῖς συχναῖς ἀποδημίαις xci µεταθιθάσεσι κατα- 
τρύὐχεσθαι, τοῖς xaÜ' ἐκάστον ἐπαάχίαν ἐπισκόποις 
χελεύσεις ἀπέστελε, ὁηλώσας δύ αὐτῶν, ποῖον 
ἔχουσι φρόνημα περὶ τῆς ix Χαλκηδόνι συστάσης 
συνόδου, παραστῆσαί οἱ διὰ τάχους οὗ Ὑεγονότος, 
πλείους Q χίλιοι ἐπίσχοποι ὑπέγραψαν xai τὸν σύν- 
ede» ἐπεκύρωσαν. Too δὲ Λέοντος τὸν fov pst. 
ἑλλαχότος, ήνωνός τε xci ᾿Αναστασίου μετ ὀλίγον 
βασιλευσάντων, παῤῥέσίαν τοῦ λέγει αὖὔθις κατὰ 
τῆς συνόδου οἱ δι ἐναντίας ἐλάμθανον, καὶ τὸ τῶν 
᾿Ιαχωθιτῶν xat Θιοδοσιανῶν ἐκώμασε πλῆθος, 
µίαν φύσιν τοῦ Λόγου καὶ τῆς σαρχὸς πρεσθευὀν- 
τῶν, καὶ τὴν σύνοδον ἀναθεματιξόντων. Οἱ d' αὐτοὶ 
ἐπειρῶν"ο xai τὸν τόμον ἀνατρίψαι τοῦ ἐν ἁγίοις 
Λέοντος πάπα Ῥώμης' ἀλλ Εὐλόχιος 6 ἐν ἀγίοις 


alios pro illis ordinare ; divulgantes synodum 
confirmasse et renovasse Nestorii doctrinam, du- 
plieis naturarum vocis prietextu hoc fingente; 
unde astrinxere totam Palestinam et Egyptum et 
que in deserto erant monasteria ; et plerisque per- 
suaserunt ne reciperent ea que a quarta synodo 
sancita erant. 


3. Illuxit autem suis partibus vir qui ex sua 
virtute cognominatus est Euthymius, Pater no- 
ster, qui et ex hac mala doctrina cum suis mo- 
nachis declinavit. Postquata enim accepit deela- 
ratam & synodo definiüonem, eos congregavit 
et omni modo illis persuadere tentavit synodum 
legitimam et rectam hanc definitionem pronun- 
tiasse, et multos premunivit induxitque ut sio 
crederent. Cum autem illud malum invalesceret, 
ab imnperatrice Eudoxia presertim roboratum tunc 
temporis illic prope loca sancta degente, preece- 
pit suis monachis eosque hortatus est ne male 
Theodosii doctrine communicarent, recessitque in 
desertum. Paulo post autem cum Eudoxie ex di- 
vina revelatione ipsius migrationem eo corpore, 
brevi futuram declarasset, illaque tristitia afficere- 
tur propter propinquorum mala qui Rome bello 
capti erant, diceretque ea propter ejus cum heere- 
ticis communionem, Deo permittente, accidisse, 
illaque ex hao heresi abstitit, et ad dogmata & 
synodo confirmata rediit, et Theodosii dogmata 
anathematizavit, qui unicam Verbi et carnis na- 
turam docebat et Chaleedonensem synodum pro- 
scribebat ; et multi ex schismaticis ipsi adhese- 
runt, et orthodoxorum dogmata amplexi sunt. 


&. Turbata autem valde Ecclesia rursum Leo cui 
cognomen Macelles, post Marcianum imperator 
electus, volebat quidem ipse synodum de his 
convocare. Cum autem didicisset Chalsedonensem 
non multo ante habitam esse, nolletque rursum 
episcopos continuis itineribus et translationibus 
vexare, singularum provinciarum episcopis misit 


p mandata, quibus postulabat ut suam de Chalce- 


donensi synodo sententiam sibi quam citissime 
notatum facerent. Quibus acceptis mandatis, plu- 
res quam mille episcopi rescripserunt, synodum- 
que confirmarunt. Postquam autem mortuus est 
Leo, Zenoque et Anastasius paulo post regnum 
adepti sunt, rursus contra synodum adversarii lo- 
qui ausi sunt et Jacobitarum Theodosianorumque 
commissata est multitudo, unamque Verbi et car- 
nis naturam predicabant synodumque anathema- 
tizabant. lidem porro conabantur sancti pape 
Romani Leonis tomum evertere. Sed Eulogius 
tomum hunc explicavit, ostendit eum recta ince- 
dere nihilque obliquum et ab orthodoxa fide 


"A NICETJE CHONIAT.E 12 


alienum illo inferri omnibus dilucide monstravit. A τόν τε τόµον ἐξηγήσατο (1), καὶ καλῶς ἔχειν τοῦτον 


Attamen et sic diutius in oblivionem incidit syno- 
dus, et unusquisque quod sibi jucundum esset 
principium arripuit, et quoniam singuli ad sibi 
acceptam fidem confugiebant, magna hereticorum 
et schismaticorum multitudo recrevit. Anastasius 
igitur, magne Antiochie antistes pro synodo in- 
stitit, et dogmaticos canones scripto deposuit; 
ipsamque synodum bene omnia definivisse con- 
tendit, et plena esse pietate ejus dogmata de- 
monstrat. 


απέδειξε, καὶ μηδὲ σχολιὀν xai τῆς ὀρθοδόξον πἰ- 
στεως ἀπέχον», τούτῳ ἐμφέρισθαι διετράνωσεν reat, 
Πλὴν καὶ οὕτως X τε σύνοδος ἐπὶ πολὺ ἀμνημόνεντος 
ἔμενε, x«i más τις τὸν ἐχεένῳ θυµήρη ἐπεσπᾶτο ἀρχὴν, 
καὶ διὰ τὸ ὡς εἰπεῖν ἔκαστον πρὸς τὴν δοχοῦσαν έαυτῶ 
πίστιν αποτρέχευ, πλζθος ὅτι πολὺ αἱρετικῶν ἀνεφύη 
καὶ ἀποσχιστῶν. ᾿Αναστάσιος ut» οὗ» ὁ τῆς μεγάλης 
Αντιοχείας πρὀεδρος ὑπὲρ τῆς συνόδου ἐνέσταται, καὶ 
ὁο/ματικοὺς κανόνας ἐγγράφως ἐκτίθιται' αὐτέν τε 
τὴν σύνοδον χαλὼς ἐπὶ πᾶσιν ὀρίσαι παρίατησι͵ xe 


πλήρη θεοσιθτίας εἶναι τὰ ταύτης συνίστησι δόγµατα. 


&. Fautores autem Caii, et Dioscori, et Jacobi ac B 


postea Severi, et Joannis Philoponi qui et scripta 
multa de hac heresi edidit intolerabilia eegre- 
que reffellenda, unicam quidem naturam, duas 
vero hypostases impiissime docuerunt. In quibus- 
dam tamen suorum librorum locis et ipsi duas 
naturas confitentur, sed addendum est, ne tali 
sermonis oppositione decipiamur et erremus, eos 
partim eadem ac nos opinari, quod plerique non 
accurate animadverterunt, et inde in eorum im- 
pietatem inducti sunt. Quidnam igitur docent? 
Quando in Christo convenientes naturas, alteram 
ab altera separant, duas esse eas necessario con- 
fitentur ; quando autem utramque in Christi incar- 
natione uniunt, tunc non duas inconfusas conve- 
nientes ponunt, sed unam naturam compositam, 
Nobis unam hypostasim compositam nominauti- 
bus, illi unam compositam naturam opponunt, et 
sic verbum ludibrio habent. Quia quemadmodum 
homo animam et corpus habet, et altera quidem 
anime, altera autem corporis natura, siquis unam- 
quamque per se intueatur, postquam autem unite 
sunt, hominem efficiunt unicam naturam ΟΟΠΠΡΟ- 
sitam habentem"; sic etiam Christum putant dua- 
bus naturis constare; post unionem vero unam 
esse naturam compositam. 


€, Oi ὃς πιοὶ Γάΐον, καὶ Aiócxeoov, καὶ Ἰ]όκω- 
Gov, xxi ὕστερον τὸν Σεῤῆουον, xxi τὸν Φιλόπονον 
Ἰωάννην, τὸν χαὶ σνγγοάκκοατα ἐξενηνοχότα πλεῖ- 
στα περὶ τῆς τοιαῦτης αἰοίσεως ὀνσφορώτατα καὶ 
Φυσέλεγατα (1), µίαν uto φύσιν», δύο δι ὑποστάσεις 
ατιθίστα-α ἐδογμάτισαν"' πλὴν ἐνικχοῦ τῶν οἰχείων 
βιθλίων, δύο και αὐτοὶ φύτσεις ἀνομολογοῦσιν. ᾽Αλλὰ 
προσεχτέον ὥστι μὴ κλαπῆναι ἀπὸ τῆς τοιαύτης 
ἐναντιολογίας. μηδὲ ἀπατηβῆναι, ὅτι ἐν µέοιι xoi 
αὐτοὶ τὰ ἡμῖν δοκοῦντα δοξάξουσιν, Orto oi πολλοὶ 
μὴ ἀκοιθοῦντες ᾠήθησαν τε x«i τρόπον TK εἰς 
τὸν ασέριιαν cora ἀπηνέχθησαν. Τί ποτ οὖν 
ἐστι τὸ παρ) αὐτῶν δοξαζόμενον ; Ὅταν pt» τὰς 
συνελθούσας τῷ Θιῷ φύσιις χαθ᾽ ἑαυτὸς ἑχάστην 
διαστήσωσι, δύο ταύτας ἀνομολογοῦσιν ἀναγκαζό- 
C µενοι ὅταν δὲ αμφοτέρας ἐνώσωσιν tig τὴν τοῦ 
Aóyov σάρκωσι», τότε ο) δύο ἀσυγχύτους τὰς συν- 
ελθούσας τιθέασιν, ἀλλὰ µίαν φύσιν σύνθετο. ὕμὸυ 
4*0 µίαν ὑπόστασι σἼνθετον ὀνομαξόντων», ἐκεῖνοι 
µίαν σύὐνθιτον φύσιν ἀντιτιθίασι, xol παραδειγµατί- 
ῥουσι οὕτω τὸν λόγον. ὅτι, ὥσπερ ὁ ἄνθρωπος 
ψυχὴν ys χαὶ σώμα, x«i ἄλλη μὲν φύσις ψυχἒς, 
ἄλλη di σώματος, εἴ τις καβ ἑαυτὴν ἑκάστην 
θιωροίη" ἐπειδὰν δὲ συνέλθωσιν, ἄνθρωπον ποιοῦσι 
φύσιν έχοντα μίαν σύνθετον' 0208 ὰρ δεῖ λέγειν τὸν 
ἀνθοωττον, exci, duo φύσεις, ἀλλὰ μίαν σύνθιτον' οὕτω 


δὴ καὶ τὸν Χριστὸν οἴονται ἐκ δύο μὲν συνεσ:ηκέναι φύσιων, μετὰ δὲ ἔνωσιν µίαν εἶναι φύσιν σύνβετον. 


6. Idcirco et magnus in theologia Gregorius ez 
quibus, et in quibus dicit et qua, de divinis naturis 


sermonem habens. Illud enim, ez quib*s posuit, ut D 


ex divinitate unitatem doceret ; illud autem in qui- 
bus, ut naturas servaret, etiam post unionem ; et 
ne eas per eam utriusque unionem confunderet ; 
illud autem, qua, ne quis putet alium factum esse 
Christum postnaturarum unionem.Ex examinanda 
est doctrine accurata expositio. Ex quatuor ele- 
mentis esse nostrum corpus in confesso, est igne, 
aere, aqua, terra, et in his elementis constitutio- 


q) Eulogii fragmenta multa legesis apud nos 
Coll. Vat. t. VII, itemque aliqua Classic. AA. t. X. 
Eulogii ejusdem homiliam in Ramos Palmarum 
Habuit Holstenius, teste ipso in epistolis, p. 209. 
(2) De his Joan. Philoponi operibus, que mss. 
in manibus habemus, alibi nos locuturi sumus. 
Porro que in sequentibus (itemque partim in pre- 


ς’. Διὰ ταῦτα καὶ ὁ µέγας ἓν θεολογία Τρηγόριος 
ἐξ ὧν, καὶ ἐν οἷς, orci, καὶ ἅπερ, περὶ τῶν θείων 
δογαατίσων φύσεων' τὸ piv γὰρ E ὧν τέθεικε, ἵνα 
τὴν ἐκ θεότητος δογµατίση ἔνωσιν' τὸ δὲ ἐν cl, 
ἵνα τηοήύσς τὰς φύσει x«i μετὰ τὴν ἕνωσι' xci 
μὴ συγχέη ταύτας διὰ τὸ ἑνωθῆναι ἀλλήλαις, τὸ δὲ 
ἄπιο, ἵνα μὴ οἱηθῷ τις ὅτι ολ)ος γέγονιν 0 Χριστὸς 
μιτὰ τὴν τῶν φύσεων ἔνωσιω. Καὶ σκοπητίον τὴν 
ἀκοίθειαν τοῦ δόγματος ix τεσσάρων στοιχεἰων] τὸ 
ἠωέτερον σῶμα ὀἀνωμο)όγηται, πυρὸς, ἀέρός, ὖδα- 
τος, }ῆς, καὶ ἐν τούτοις τοῖς στοιχείοις τὸν σύστα- 


cedentibus) Nicetas noster de tot sectis Monophy- 
sitarum scribit, ea sepe ad verbum exscribit NI- 
cephorus Callistus lib. xvii, &5 et seqq. qui plus 
centum post Nicelam annis historiam suam alie- 
nis exuviis auxit atque exornavit. Itaque nos ple- 
raque omisimus. 


"3 





σιν ἔχει σώζεται γοῦν iv τῷ σώµατι καὶ τὸ, ἐξ ὧν, καὶ 
τὸ. ἓν alc, οὗ μὲν τὸ, rto - μετὰ τὴν ἔνωσιν τῶν στοι- 

ωάτερον σῶμα οὔτε xal 
tüexptvis iip, οὔτε ἀνόδεντος is 
ς αἰσθήσεως " 














ἕκαστον 








στοιχεῖά ἐστιν : ἐπὶ δὲ τῆς θείας ἐνώσεως ox. ἄλλο τι 


ν συνδρομὲν τῶν δύο φύσεων γέγονεν QUY 









3 Ἰόγον οὐ 









τὶς plis d δὲ ἀαριβέστερος καὶ 


ος 





:ὃς δὲ ὑπὸ Στογίου 


aco reyes det 
Περὶ ἐνώστως, καὶ 





ς Ώέγχονς dádpn παρὰ 
υματικὼν 


αογίων καὶ 





ᾧ ὄντι ἀνδρῶν ^ πολλοὶ μὲν 


γὰρ ἆλλοι τοῖς δογματισθεῖσω ἐκείνῳ 





ντο, ud- 


μοναχὸς ἓν “ριάκοντα κεφαλαίοις 


μίζαοις ἰκμβικοῖς πρὸς τὴν αἴρεσιν ἀντιδὰς, 


xai παιδιὰν σπουδᾷ χεραννὺς, οὕτω πώς φησι 





εζε θᾶττον τὲν µίαν τε καὶ μίαν, 
Ei γὰρ μίαν τε καὶ pic) λέγεις µίαν. 
Ie» γίνεται καὶ παιδίοις. 





y. Ain Be σνγχνσι(καὶἡ στάσις τῆς Ἐκκλησίας 
ο)δ' ong ὑπίληγε, καὶ οἱ Dank πρὸς τὸν κεγμλῖδα τοῦ 
Όοι mato Ἐπείονν τοὺς ἱερεῖς καὶ 

mn ως ἐξωβόσιω τοῦ βόματος, di μιαν ποὐήσαωτι 





Ανσιαστηρὶ 








διπτύχοις μή ἐεγώνησων τῶν ἑκθιμένων e 
pus ^ καὶ ταῦτα ἐπεκράτουν µέχοι τῆς 
σεως. AU 


Av Ie 
Ἰουστωιανο 
ς ἀνεληγότος 











 " σύνοδος γὰρ i» Κωνσταν 
irat pL ἁγίων Πατέρων, ἐν οἷς ἂν Ei 











αωδρείας, καὶ ἕτεροι, xci χνροῦται ἡ i» Χαλκη- 
x σύνοδος, τῶν αὐτᾶν δογμάτων καὶ ἓν αὐτῷ ἔκγω- 
πεθέντων, καὶ τοῦ συµξόλου τῆς πίστεως ὁμοίως ύπα- 
Ἰδρευθέντος. "Ert qt μὲν καί) iuc vai) 
τε καὶ ἐνεργητικὸν τὸν Κύριον ριστὸν 
τᾶς ἡμῶν ἵνεκα σωτηρίας ὑπάρχεω ὀρίσαντες, ἀναθε- 
ματίζονσι τὰ ιό’ Θτοδωρίτου κεφάλαια, καὶ τὴν τοῦ Ἴθα 
ἐπιστολὸν, τὴν πρὸς Νάριν συγγραφεῖσαν τὸν Πέρσην, 
PArROL. GR. CXL. 















THESAURI LIB. X. 







ο] 


A nem habet. Servatur ergo in corpore et illud ez 
quibus, et illud in quibus, non tamen illud quz, 
Post elementorum unionem nostrum corpus non 
pure estignis, neque vere aer, neque vera et 
legitima terra, sed aliquid aliud ultra elementa, 
quod manifestum est ex sensibus. Unaquzque 
enim nostri corporis pars aliud est quam elemen- 
ta ; in divina unione nihil aliud effectum est post 
duarum naturarum concursum ; sed hoc ipsumfest 
Christus et Deus et homo. 


7. Tolis autem heresis facta est aliis quasi 
accuralior eo quod homines sapientes duces 
habuit. Joannes enim Philoponus cognomine 
non quidem ob sui sermonis speciem inter insi- 
gnissimos numeratus, sed doclissimus philoso- 
phus et in demonstrationibus admirabilis certe 
est ; qui quidem a Sergio tunc temporis Conslan- 
tinopolis patriarcha invitatus ut. seripto haresim 
componeret, librum  solertissime | conscripsit, 
quem Dizetetem seu de unione inscripsit, et in de- 
cem capitibus omnes heresis sectiones contexuit, 
omnem ad hoc agitans philosophiam, omnemque 
adhibens demonstrationem. Non tamen objectio- 
nes vitavit hominum doctorum et vere spiritua- 
lium. Multi enim alii ejus dogmatibus adversa- 
bantur, prieserlim vero Leontius monachus in 
iriginta capitibus heresim confutavit, nostram- 
que piam doctrinam defendit; et tanla admira- 
tione dignus Georgius Pisides, qui eadem ac Phi- 
loponus state erat, ut solebat, metris iambicis 

C heresim agressus est, ac deinde jocum rationi 
immiscens, sic loquitur : 


Saltem unamque et unam doce. 
Si enim unamque et unam dicis unam, 
Ha voces risum vel pueris movebunt, etc. 
ut apud Nicephorum lib. XVIII, 48. 
8. Hec aulem confusio et conturbatio Ecclesie 





sanctuarii stantes ictus sacerdotibus commina- 
bantur et e cathedris deturbationem, si Chalcedo- 
nensem synodum commemorarent, et si inscri- 
berent in diptychis et nominarent Patres qui 
hujus synodi fidem exposuerant. Et hec inva- 
luerunt, usque ad Justiniani decretum. Ubi enim 
ille regni sceptrum suscepit, hujus heresis duces, 
tanquam fers, in cavernis et latibulis suam se- 
dem statuerant. Syaodus enim Constantinopolim 
eonvocatur centum quinque et sexaginta Pa- 
trum, in quibus erat Eulychius Constantinopolis, 
Virgilius Rome, Apollinariis Alexandrim et alii, 
et conlirmatur Chalcedonensis synodus iisdem 
dogmatibus rursum proclamatis, et fidei symbolo 
similiter exposito. Adhuc tamen pro utraque na- 
tura voluntatem et operationem habere Dominum 
nostrum Jesum Christum, salutis nostre causa 
definierunt, anathematizaveruntque duodecim. 
Theodoreti eapita, et Ibe epistolam ad Marim 
3 


15 


ΝΙΟΕΤΑ:; CHONIAT.E 


16 


Persam conscriptam, et Origenis opera, adhuc Α xai τὰ Ὠριγένους συγγράµµατα, ἔτι δὲ Θεόδωρον Mo- 


vero Theodorum Mopsuestia, et sic ad propria re- 
dierunt. 

9. Paulo post autem Acephalus Severus Eccle- 
siam turbare tentavit, unam esse naturam Verbi 
et carnis docens. Neque satis illi fuit, sed et libros 
protulit, et scriptas interpretationes composuit, et 
perperam Scripturas exposuit. Fuit autem a 
Menna sanctissimo Constantinopoli episcopo con- 
demnatus, ejusque opera oblivioni tradita, auxi- 
lianübus Agapeto Rome, Petro Hierosolyme et 
Ephraim Antiochie, et simul Soterico Cappado- 
cie. Ac rursus jucunda et splendida et pacifica 
victoria ecclesiasticas res recreavit. 





Ψουεστίας * xci οὕτως ἐπὶ τὰ οἰχεῖα µετέθαινον. 


0. Μετ o9 πολὺ dt πάλιν ὁ ἀχέφαλος Σερῆρος Tiv 
᾿Εχκλησίαν αυχᾶν ἐπεθάλετο, µίαν φύσιν τοῦ) Λόγου xai 
τῆς σαρχὸς δογ/μµατίζων  x&i μηδ) ἐν τούτω ἵστάμενος, 
ἀλλὰ καὶ βίθλους προφέρων, καὶ ἐρμηνείας Ὑοαφικὰς 
συντιθεὶς, καὶ παρεξηγούµενος τὰς Γραφάς. Iv καὶ 
οὔτος ὑπὸ Ἁ]ηνὰ τοῦ GUT ATO πατριάοχου Κωνσταω- 
τινουπὀλεως χαταχρίνεται, χαὶ τὰ τοῦτον δόγματα ἀφα- 
νισμῷ παραδίδονται, ᾽Αγαπητοῦ 
Ῥώμης, Πέτρου Ἱεροσολύμων, καὶ Ἔφραὶμ 'Avcto- 
χείας, καὶ πρὸς τούτοις Σωτηρίχου Καππαθοχίας * 
χαὶ οὕτω πάλιν λευχή τις νίχη καὶ φαιδρὰ καὶ εἰσηναία 
κατάστασις τοῖς ἐκκ)λκσιαστικοῖς ἐπεμειδίασε πράγµα- 


συνεπαμυνόντων 


B cw. 





NICET/E | CHONIATE. 


EX LIBRO XII THESAURI ORTHODOX. FIDEI 


De Aphtartocetarum haresi. El hzc actio quinte 
synodo conjungitur. 

1. Theodatus, Gothorum dux, cum a proprio 
imperio decedere victus a Belisario periclitaretur, 
ad imperatorem Justinianum legatum mittit Aga- 
petum Romanum episcopum. Qui, postquam By- 
zantium pervenit Justinianumque adiit, primum 
de Deo et de recta in eum fide disserit, et ΑΠ] 
in nove Rome sedem electionem in causam ad- 
ducit, eo quod non canonice Trapezunte, que 
urbium in Polemoniaco Ponto sitarum metropolis 
est, Constantinopolim translatus esset, et perver- 
se Severi doctrine particeps fuisset. Imperator 
autem qui imperatricis Theodore studio Anthi- 
mum Constantinopoliea sede dignum censuerat, 
proprio actui inheesit. Cum autem instaret adhuc 
divinus Agapetus, szepius ei minatus respondit se 
"posse quod vellet, dicere et facere. Irridente vero 


minantem imperatorem seque vel mortem libenter p 


subiturum dictitante, beatumque fore si tali fine 
'dignus haberetur, hac hujus viri divina libertate 
obstupuitimperator, mentemque mutans de doctri- 
na examen haberi jussit, Anthimumque ex sede 
destituit, cum unum modo annum ea fruitus esset, 
ejusque in locum substituit Menam, Alexandria 
quidem in Egypto oriundum, patrem ex hujus 
urbis illustrissimis habentem, necnon eloquentice 
peritum, divineque presertim. 

2. Postquam igitur sic episcopatum obtinuit di- 
vinus Menas, aut potius postquam illum episcopa- 
tus sortitus est, particularem synodum convocat 
una cum papa Agàpeto, et anathemati subjicit 


Περὶ τῆς αιρέσεως τῶν ᾿Αφθαρτοδοκητῶν. Καὶ 5 πρᾶξις 
αὕτη τῇ πέμπτη συνᾶπται συνόδω. 
α’. Θευδάτος ὁ τῶν 1όςθων αρχηγὸς, ὑπὸ Βελισαρίου 
C τῆς οἰχείας Go za τέλειον ἐκπεσεῖν κινδντεύων, στέλλει 
τῷ βασιλεῖ Ἱουστινιανῷ ποεσθευτὴν ᾽Αγαπυτὸν τὸν τῆς 
Ῥώμες αρχιερέα. Ὁ ds, καταλαθὼν τὸ Βυσάντιον, καὶ 
τῷ Ἰουστινιανῷ ἐντυνχὼν πρῶτον πεὶ Θτοῦ xxi τῆς εἲς 
αὐτὸν ὀρθῆς διαλέ/εται πίστεως, xal τὴν εἰς τὸν θρόνον 
τῆς νέας Ῥώμης ἀνα/ωγὴν τοῦ Ανθίωου ὑπ αἰτίαν ἐπε- 
ποίφτο, ὅτι τε UT) κανονιχκῶς ἐχ Τραπενοῦντος, ἢ τῶν εἰς 
τὸν πολεμωνιακὸν πόντον χειµένων πόλεων τυγχάνει 
μαι τρόπολις, εἰς τὸν Κωνσταντίνου μετενύνεχτο, x«l OTt 
καὶ τῆς Σεθύρου χακοδοζξίας µετέσχΏηκεν. O δὲ βασι- 
λεὺς, σπουδᾷ τῆς βασιλίδος Θεοδώρας τὸν ΄Ανθιμον 
τῶς ἓν Κωνσταντινονπόλει χαθέθρας ἠξιωχὼς, τῆς οἱ- 
χείας ἀντείχετο πράξεως. Ἐνισταμένου ὃ ἔτι τοῦ θείου 
Αγαπητοῦ, πολλάχις αὐτῷ ἠπείλισε χύριος εἶναι λέγειν 
x«i πράττειν 0 βούλοιτο ὡς Ó' ἐπεγέλα τῷ βασιλεὶ 
ἀπειλοῦντι καὶ ὑδέως ἂν δέξασθαὶ x«i σραγὴν ἀντε- 
πῶγε, χαὶ µαχάριος εἶναι ἔλεγεν, εἰ τοιούτου τέλους 
ἀξιωθείη, ἠδέσθο ὁ αὐτοχράτωρ τὴν τοῦ ἀνδρὸς κατὰ 
Θεὸν παρῤῥησίαν, καὶ μεταθαλὼ», ὑπὸ Ῥάτησιν τὸ 
δόγμα καθίστησι, χαὶ τὸν ΄᾿Ανθιμον τοῦ θρόνου µεθί- 
στησιν i» ἔτος αὐτοῦ ἀπολαύσαντα, ἀντεισύγαγε δὲ 
Μηνᾶν, αὐ Κοῦντα μὲν πατρίδα τὸν κατ Αἴγυπτον Αλε- 
ξάνδρειαν, ἐχφύντα Ó' ἑνὸς τῶν ἐν ταύτῃ ἐπιφανῶν, xal 
λόγων οὐκ ἀνομιλήτως ἔχοντα, μάλιστὰ γε τῶν θειοτέ- 
pov. 
β'. Τῆς ἄρχιερωσύνης τοίνυν Μηνᾶς 0 θεῖος τυχὼν, 
μᾶλλον αὐτῆς εὐτυχησάσης τοῦτον, μερικὴν συγ- 
χροτεῖ σύνοδον σὺν τῷ πάπα τῷ ᾿Αγαπητῷ, καὶ 


ἀναθέματι χαθυποθάλλει Σεθῦρον καὶ Εὐτνχῆ, x«i 


T THESAURI 


Ἰέτρον, τὸν Αλικαρνάσέα ᾿ουλιανόν, καὶ Ῥώπνρον Α 
[ζωόραν], καὶ Άνθιμο, ὡς buivot; ὀμόφρονας " 

ἔτι δὲ ἐν τῷ Βυζαντίῳ διάγων ὁ ἱερώτατος ᾿Αγαπη- 

τὸς, τὸν βιον μετέλλαξεν. Ὁ μέντοι Mw; 
δίχα καὶ Ej χρόνους τὴν Εκκλησία ἰβύνας, 
ζωὲν κατΏυσε, καὶ ἀνήχθη tis τὴν ἀρχιερατικὴν 
καθέδραν τῆς νίας Ῥώμης Εὐτύχιος, μακαρίου 
Mmvà ἐκ θείας ποοειπὲ ἀποκαλόψεως ὡς αὐτὸς 
di ὁ τούτου διάδοχος "oU καὶ ἡ πέμπτη συνή- 
ϐροιστο σύνοδος τῶν ἁγίων. Πατέρων, ὡς εἰπεῖν 
ἔφθεμεν, κατά τε Ὡριγένους καὶ τῶν 
των ἐκείου δοξών καὶ τῶν ποεπθευόντων τὰ 
νου, Διδύμου καὶ Εὔαγρίου, οἵτινες τῶν uj: 
ον, καὶ τέλος τῆς κχολάσεως Da- 
HH εἲς τὸ ἀρχαῖον ἀποκατάστα- 



































ἐκεί- 





προ- 








go» καὶ 











ze, καὶ ἕτερα cinese ἀλλὰ καὶ τὸν Μογονεττίας B 
Lr φρονοῦντα". παρόντος i» τῇ 
συνόδῳ Ἱουστωιανον xai συνενδο- 


συχνῶς παριππεύκει καιρὸς, καὶ 
σποριὺς δαίµων, τὴν εὐστάθειαν 
» τῆς Ἐκκλησίας μηδαμῶς ὁρᾷν vut- 
χόμενος, τοῖς sop 
vis διασαλεῖσαι 





ν 








δόγµασιν" ὥσπερ iUi µηχα- 
w» καὶ καταβαλεῖν πειρώμε- 
»ec, βλασφχμεῖν τινας ἐἀωέπεισεν ὡς d» προσχήµα: 
εὐσεδείας, τῆς ἁγίας Ἠαρθένου 
πρὸ τοῦ πάθους 
3 βασιλίως τῷ ἀσεβείᾳ το dé; 
καθαιρειται τον θρόνου καὶ 
τος, τὸ ὀνσσεδς 
έγχων. Καὶ ὁ ub 
σειαν, ἔνβα καὶ τῆς ἁσκτ 


















oj 





προσληγθεῖσα σὰρξ dünpzos 











ἁμται δὲ πατριάρχης ὁ da 
ντε, Αντιοχείας ὧν ἀποκρισιάριος. 
P. Arm δὲ 


αὐτὸν 





Ἰωνστωιανὸς παρὰ τῶν τὰ xac 
συγγεγραφότων dis 
τὸν Χριστόν 


τοσοῦτον θιοφιλῆ ἔρον 
όπος οὐδενὶ τῶν πρὸ cw 
τε καὶ µετ᾽ αὐτὸν Βασίλεῖ μιτὰ γε τὸν ἐν βασιλεῦαι 
τοισµέγιστον Κωνσταντῖνον ἐπιμαρτύριται" 
i» fein Dm mice: 





ὥστε 
τε 











τοὺς 








TED, καὶ τῇ τῶν αλα οδνκσταν δόξη προσέσχι 
ἑμθαθύνων τῷ δέγµατι, τῷ 
Δριμυσσόμενος, 








καὶ 





χρόνον d» τῇ ὑπερορίᾳ τελέσαντος Εθτυχίου, qc 
tosm ἐξ ἀνθρώπων ὁ fuso Ἱουστινιανό 
sacuyin δὲ τὸν βίον καὶ Ἰωάννης ὁ πατριάρχης, 

ieu δὲ καὶ Τιθρίου ἐπὶ τὰ σκᾶπτρα τῆς 
Δασιλείας ἀναχηέντων, λαμπρῶς τῆς ἐπανόδου καὶ 
Φεξιώσεως παρὰ τε τῶν βασιλέων αὖτ. 














καὶ τῶν 
ων ορ κο Eig ἀναθέματι καθ. 












καὶ 
e Αποστόλων τῶν με- 
Ίῶων κατὰ τὴν χρηπῖδα τῆς ἁγίας τραπίζης, ἔνθα 
αλται λείψανα, 


TP θυσιαστηρίφ τών 


LIB. XII. 78 


Severum et Eutychem, et Petrum, Julianum Haly- 
carnasseum et Zopyrum et Anthimum, αἱ cum illis 
concordes. Byzantii adhuc conversanssanctissimus 
Agapetus supremum diem obiit, Menas tamen sex- 
decim annos rexit Ecclesiam, et mortuus est. Tunc 
in episcopalem nov» Rome sedem suffectus est 
Eutychius, ut divina revelatione beatus Menas 
priedixerat. Quo episcopatum gerente, convocata 
est quinta synodus, ut prius diximus, centum sex 
el sexaginta Patrum, contra Origenem et absurdas 
ejus opiniones et eos qui ejus doctrinam docent, 
Didymum et Evagrium, qui animarum preexsi- 
stentiam predicabant, et poenarum finein, et dee- 
monum in pristinum statum restitutionem, et 
multa alia ; sed et contra Theodorum Mopsuestie 
Nestorii doctrinam sectantem, presente in synodo 
imperatore Justiniano et doctrinis favente, quas 
divini Patres secundum Deum docebant. 


3. Sed nondum multum effluxerat tempus, et 
zizaniarum seminator demon, felicem Ecclesie 
statum et tranquillitatem segre ferens, corruptis 
dogmatibus tanquam machinis eam perturbare et 
evertere conatus, nonnullis persuasit ut sub specie 
pietatis blasphemarent dicentes eam carnem quam 
ex sanctissima Virgine Christus assumpserat, ante 
passionem incorruptibilem fuisse. Et imperatore 
doctrina hac impia seducto, a sua sede deponitur 
et expellitur magnus Eutychius, qui hujus propo- 
sitionis impietatem reprehendebat. Amasiam in 
exsilium mittitur, ubi asceticam vitam transegit. 
Ejus in loco sutficitur patriarcha quidam vir eru- 
ditissimus, Joannes, Antiochie apocrisiarius. 


4. Dicitur autem Justinianus ab iis qui de eo 
scripserunt amorem in Christum aluisse, qualis 
nulli ante eum et post eum imperatori, excepto 
tamen maximo inter imperatores Constantino, tri- 
buitur; ita ut multa inde violenter operatus sit. 
Multis modis Samaritanos a propria heresi non re- 
cedentes male hahuit, Hebreisque vetuit ne suum 
Pascha ante Christianos celebrarent; atque Aphar- 
todocetarum heresi adheesit, non dogma procul- 
cans, sed vocis significatione offensus, neque 
suslinens hujusmodi aliquid de Christo audire. 
Duodecimum jam annum exsulabat Eutychius,cum. 
ex hominibus migravit imperator Justinianus. Ex- 
cessite vita et Joannes patriarcha. Postquam autem 
Justinus et Tiberius ad regiam dignitatem evecti 
sunt, splendide post reditum exceptus est ab im- 
peratoribus Eutychius, anatheimalique subjecit eos 
qui incorruplibile Domini corpus ante resurre- 
clionem esse dicebant, mortuusque depositus est 
in altari sanctorum magnorumque Apostolorum, 
prope sanclissim: mense fundamentum, ubi An- 
drece et Timothei et Luce sancte reliquie ja- 
cent. 
᾽Ανδρέον καὶ Τιμοβίου καὶ Δουκᾶ τὰ ἅγια κατά- 


7 NICET/E CHONIATE 80 


5. Erant autem Aphtartodocete qui a Juliano Ha- A 


licarnasseo et Gaiano Alexandrino Julianitre et 
Gaianite dicebantur; qui quidem in aliis dogmati- 
bus cum Severo conveniunt dicentes impossibile 
esse naturam per se subsistere quin in indivisibili 
quodam subjecto consideretur. Quomodo enim 
esset lapidis eL ligni una hypostasis, id est unicum. 
indivisibile subjectum ? Et, si nomen Christus non 
essentiam indicat, sed aliquid eorum qum ex 
duarum naturarum unione facla sunt ; hoc autem 
nihil aliud est quam duarum naturarum inter se 
habitus, si autem et du& nature post unionem 
remanserunt, secundum igitur solum habitum 
facta est duarum naturarum inter se unio, ut dum 
agitur de choro et domo et urbe et lapidibus et 


lignis quibus constat edificium, prout et Nesto- B ἐν t τὸ οἰκοθομούμενον, 


rius docebat, 


6. Et rursum : Si qui unita sunt, fiunt unum, 
que non facta sunt unum, non unita sunt, quod 
manifestum est. Si igitur dui et una sunt Christi 
nature, dyas autem, cum duplex sit, divisionis sit 
indicativa, que divisa sunt, non sunt unita : non 
igitur unite sunt Christi nature. Si autem, eo 
quod non sunt confuse, dignum est duas esse 
Christi naturas, sed propter unionem unam esse 
naturam dicere cogentur. Et rursum : Si dyas ex 
monade prime divisi indicativa est, divisio au- 
tem unitati opponitur, nulla igitur dyas, in quan- 
ium est dyas, unita esse dicitur. Atque igitur 
Christi naturee, secundum suum essesi duce essent 








nec una tantum, secundum id divisi essent nec C εἶναι δύο 


unite ; que Nestorii doctrina est. 


T. Et Severus talia, ut ex mullis pauca excer- 
pam, syllogistice proponebat, unam scilicet liypo- 
stasim et unam in Christo naturam post unionem 
factam esse. Julianite vero et Caianilze distinctio- 
nem naturarum in Christo post unionem docentes, 
incorruptibile Chrisli corpus ex ipsa plasmatione 
esse dicebant ; et passiones quidem Christum sub- 
ire, famem dico, οἱ silim et fatigalionem el cietera, 
sed ea pati non eodem inodo quam nos. Nosenim 
ex necessitate naturaliter heec. palimur ; Christus 
autem voluntarie omnia subibat ; non enim nature 
legibus subditus erat. 


8. Quibus respondemus neque nos dicere invo- 
luntarias esse Christi passiones, sed ipsum volun- 
tarie legibus nature tanquam nos subjectum esse. 
Beatus enim Athanasius interpretans illul. Nunc 
anima mca turbata est, dicil hane vocem nunc si- 
gnificare: quando volebat. Non enim quod non est, 
ut presens, nominabal, quasi opinione lantum 
dicta fierent; natura enim ac veritate omnia facta 
sunt. Theologus autem Gregorius rursum dicit 
Christum nature dedisse occasionem, quando vo- 
lebat, propria operandi. Admirandus vero Cyrillus 
dixit ipsum carni permisisse ut leges naturw so- 











"σαν δὲ ᾿Αφθαρτοδοκῆται οἱ ἀπὸ Ἰονλιανοῦ 
τοῦ ᾿Αλικαρνασέως xai Γαϊανοῦ τοῦ ᾽Αλεξανδρέως 
λαγόμενοι ου i» μὲ 
ues di 











Ka εἰ 
Gk τῶν 





mah ejes cols 





eimi 
ὄνωσω Maid x 





À τῶν φύσεων π 





χοροῦ καὶ οἰκίας καὶ 





καθὼς x«i Ni 


idoyaériz. 








C. Καὶ mias Eb τὰ ἠνωμένα ἓν yi 


«od ἀνάγκης 











si οὖν δύο 
σεις, dodi 
à 


γινόμενα ἓν οὐκ Άνω 
καὶ µία τυ/χάνουσιν αἱ τοῦ χριστοῦ V 
δνὰς, διχάτ τις obra, διαιρέσεώς ἐστι δχλωτικὴ 
δεερηµένα οὐχ vetu, οὐκ ἄρα ἠνωμέναι 











sii» 






















gicus- εἰ δὲ διὰ τὸ ἀσύγχντου, δύο 
εἶναι τὰς τοῦ Χριστοῦ φύσει id» ἐστιν. ἀλλά γε 
διὰ cà» ἔνωσω μίαν αὐτοῦ τὴν φύσιν λέγε ἄναγ- 
κασθήτον' Είπε & δνὰς s ix µο- 





vide; npo 
eu ὥτικει 
δυὰς, zafó 
GÜzi* vui αἱ 


ἐστι ὀνὰς, κατὰ 


διροημέναι ἂν εἶω καὶ οὐχ ἠνωμέναι: καὶ Κεστο- 

piso τὸ δόγμα εἰσάγει. 
C. καὶ Σά 

εἰπεῖν συλλογιστικῶς 

δὲ καὶ μία ict) 

σκων μετ 

vis, θιαριρὰν y 





Ey 

















συ dv; σῶμα 
ij ax 

πάθη » ὑπομεῖναι, πεϊνάν γημι καὶ di 
Ver καὶ xis καὶ τὰ dd 








ὑπέμεωεν" οὗ γὰρ ἐδούλενε τοῖς »όμοις τᾶς 


D φύσιως. 


πι. Πρὸς 













σια τοῦ Xpt 

λευς ν ίσης ἡμῖν. ὁ 

μακάριος Αθανάσιος, ἑρμηνεύων τὸ, Ni 

μον. τετάρακται, φησὶν ὅτι à ἔστω ὅτε 








& ὡς παρ $m ὡς 
δοκήσει γωομένων λεγομένων : γύσιι γὰρ καὶ ἆλε- 
θεία á Ὁ δὲ ec όγος Tpnyéptos 
miu, ψύσιι καιρὀν, ὅτε ἔθούλε: 
«ργεῖν τὰ ἴδια. Κύριλλος di ὁ θαυμάσιος εἴρηκεν 
ipiévat αὐτὸν τῇ σαρχὶ διὰ τῶν τῆς φύσιως ἐέναι 
νόμων" καὶ αὖθις ἑτέρωθι Έλεγε ὡς ἔπιτι 








»- 








8 


cüpart καὶ τῇ ἀνθρωπότητι τὰ τῇ φύσει προσόντα 
πάθς dis ἀπόδειξω τοῦ κατ’ ἀλέθειαν φορέσαι σάρκα 





καὶ ἄνθρωπον γενητὸν κατὰ τὰς Γραφάς. Ei τοίνυν 


» σκοτὸν τῶν θεοφόρων Τι 
ἡμῖν τρόπον ἔπασχον, εἰ καὶ ἐκουσίως καὶ ὅτε ἄθθε, 
πῶς 'Δννάμεθα τὸ πάσχον σῶμα ἄρθαρτον εἰπεῖν καὶ 
μᾶ φθαρτὸν τῇ φύσει ὥσπερ καὶ τὸ ἡμέτερον ; 








0. ἸΑνταποκρίνουται δὲ πάλω ὅ 
μετὰ ἀνάστασιω ἄγβαρτον λέγον- 
Χριστοῦ ὁμοούσιο αὐτὸ λέγετε εἶναι 















πρὸ τᾶς ἀναστάσεως 
ιον αὐτὸ ὁμολογούμεν 


εἶναι. "lus δὲ λέγομω 
μετὰ 
Ἰέγομεν τὸ ἄγλαι 


à ἀφθκρτον αὐτὸ 


ὀμολογοῦμεν οὐ τῷ φύσει 





ον, 









Ei δὲ εἴποιον 





ὠωαστάπευς χάριτ: 








92 συγχωρεῖ 
a, πρὸ μὲν γὰρ τᾶς ἀναστάσεως καὶ πει- 
λέγεται καὶ δυνῆσαι καὶ τἆλλα παθεῖν, καὶ 
πεπονθὸς ἄφθαρτον ; Μετὰ δὲ 
ων ἔπαθε, 

ds ἀναττάσεως φθαρ- 
w ἀνάστασω ἄφθαρτον" 
» ἀνάστασυ», 














ὃν τρόπον καὶ τοὺς 
is καίτοι ἡμεῖς οἳ- 

ἀναστάσεως παθῶν ἀνιστε 
δὲ τᾶς ἐκ νεκρὼν d 
καὶ ὅμως αὐτὸς εὐρέθη ἔχων. Ὡς 
οἰκονομίαν τούτο γέγονεν: ἀμέλει οἳδε 





λέγεται ἐπιδεῖξαι αὐ 

















, XX ὅτι ἔναμε, Mos 
νσι χρήσεις τωὰς ἀπὸ 
e 


quéTas ^ ὥσπερ wai ἀπὸ 
tiis 


τοῦ paxapivo ΚνρΏλον 





o φθορὰν & τοῦ Λόγου 

ρόγωσε χρήσεις, 
τὸ γὰρ 
ὃς γθορᾶς ὄνομα δύο σημαΐνειν olds, κατὰ di τι- 
νας καὶ cpi: 





THESAURI LIB. XV. 


A queretur; et rursum ex altere parte concessisse 
corpori et humanitati adjacentes nature dolores, 
ut ostenderet se veram carnem induisse et genui- 
num hominem secundum Scripturas. Si igiture 
divinorum Patrum mente eodem modo ac nos pas- 
sus est, et si libenter et quando volebat, quomodo 
possumus paliens corpus incorruptibile dicere, 
neque natura corruptibile sicut et nostrum est? 

9. Respondent autem iterum : Quemadmodum 
incorruptibile post resurrectionem Christi corpus 
dicentes consubstantiale illud nobis esse dicitis, sic 
et nos illud ante resurrectionem incorruptibile di- 
centes consubstantiale tamen confitemur. Nosau- 
tem dicimus illud, etsi incorruptibile post resur- 
rectionem confitemur, non esse incorruptibile na- 

B tura, sed gralia. Si vero dicerent illud et ante re- 
surrectionem gratia incorruptible esse, dicimus 
hoc non cum eis que de Christo dicuntur conve- 
nire. Ante resurrectionem enim et esurire dicitur 
et silire et alia pati. Et quomodo quod illa patitur, 
incorruptibile esset? Post resurrectionem autem, 
nihil horum passus est. 

10.Et patet ante resurrectionem quidem corrup- 
tibilefuisse corpus, post resurrectionem vero incor- 
ruptibile. Sienim εἰ dicitur post resurrectionem 
vero incorruptibile. Si enim et dicitur post resur- 
reclionem comedisse, id per providentiam egit, 
non tanquam reipsa comedens, sed ut discipulis 
ostenderet ipsum esse qui ex mortuis surrexerat, 
quemadmodum dicitur iis monstrasse corporis 
formas. Et nos resurgemus nihil eorum patientes 

" quie aute resurrectionem. Primitise autem nostra 
ex mortuis resurrectionis Christus; et similiter 
ipse inventus est. Ita ut manifestum sit id per pro- 
videntiam factum esse. Nempe non dicit Scriptura. 
ipsum esurivisse, sed comedisse. Oportet autem 
animadvertere eos quedam Patrum oracula cir- 
cumferre que corpus Christi incorruptibile dicunt; 
ut beati Cyrilli dicentis non corruptionem subiisse 
carnem Christi. Quando vero tales voces exhibent, 
examinandum cst quid per has significatum sit ; 
solet enim corruptionis vox duo significare, et 
juxta nonnullos etiam tria. 











NICET/E CHONIAT/E 
EX LIBRO XV THESAURI ORTHODOX E FIDEI 

















Περὶ τῆς ἔκτης συνόδο' 
α. Am συνέστη Κωνστωτωον. βασιλέως 
Πωγωνάτου διὰ τὴν αἴρετιν τῶν ΝΜονοῦελητῶν, 


«εῖσαν ἀπὸ Ἡρακλίον βασιλέως, καὶ διαρκέ- 
σασα» µέχοι καὶ αὐτοῦ τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνον 

ὄντος τῷ βασιλεῖ Ἶρα- 
βασιλεῖ τὰ Ῥωμαίων cxi 








τον Πωγωνάτον δισεγγόνον ὃν 





Ei», τι 
πτρα du 





D De sezta synodo. 

1. lc synodus Constantino Pogonato impe- 
rante habita est, propter Monothelitarum here- 
sim, qute sub imperatore Heraclio cepta erat, du- 
ravitque ad usque imperatorem Constantinum Po- 
gonalum, imperatoris Ileraclii pronepotem. Cum 
enim ille Romanum imperium regeret, illustrissi- 


masque de Persis victorias perageret, qut septem. 


UA 07 u. 7 eu 


n .. V. 5 4.7 


Αχ. 


83 


annos continuate sunt, Jacobitarum catholicus in 
eorum regionem pergenti ei occurrit. Quem videns 
imperator reprehendit quod Chalcedonensi synodo 
non adhereret ; hortatusque eum est ut a Mono- 
physitarum opinione recederet, proclamaretque de 
Christo, quemadmodum orthodozi sentiunt, duas 
naturas inconfuse inter se unitas, id est, divinita- 
tem et humanitatem, si vellet ab ipso Antiochie 
partriarcha designari. Catholicus autem sedis ma- 
gnitudine captus se ex haeresi recessurum pollicitus 
est duasque in Christo naturas crediturum affir- 
mavit, de voluntatibus autem dicebat se nescire 
num eas quoque duas opinari oporteret, et ea de 
re ἃ Sergio Constantinopolis patriarcha consilium 
petiit. Sciebat enim eum docere in Christo uni- 
cam esse voluntatem et operationem. Scribit im- 
perator ad Sergium de hac questione. Hic autem 
qui palam Monothelitarum doctrinam profitebatur, 
imperatori respondet dicitque oportere unam ope- 
rationem et unam voluntatem docere. Postea vero 
Heraclius, cum in urbem venisset, Cyrumque Pha- 
sidis qui eum adierat, de hac doctrina interro- 
gasset reperissetque eum cum Sergio concordem, 
lutosa hujus cpinionis persuasione ab hic mer- 
cenariis, minime autem pastoribus imbuitur, et 
Monothelitarum heresi adheret. 


2. Quo audito, Sophronius Hierosolyme, in 
magnificam Constantini urbem advenit, cumque 
Sergium adiisset, eum corrigere tentavit, dicens 
in idem recidere unicam in Christo naturam 
docere et unicam voluntatem operationemque pro- 
fiteri, atque ita renovari Monophysitarum hsre- 
sim, quam Chalcedonensis synodum rejiciendam 
decrevit. Hortatusque est Sergium ut Ecclesiam 
non rursus in certamina injiceret. Cum autem So- 
phronius Constantinopoli recessisset, Heraclius et 
Sergius sibi consentientem Joannem habentes qui 
tunc temporis antiquie Rome presidebat, unicam 
esse Verbi et carnis voluntatem docuere, litteras- 
que de hac re quocunque terrarum mittentes Ec- 
clesias discidere. 

3. Postquam autem Heraclius e vita migravit tri- 
cesimo ferme imperii sui anno, et Sergius mortuus 
fuit, sedem illam successor accepit Pyrrhus, qui 


(1) Dic Honorium, cujus caus tractande non 
est hic locus ; quanquam Sophronii in longissima 
synodica epistola silentium de Honorio, ubi tot 
hereticos etiam viventes appellat, Honorii inno- 
centiam denotare videtur. Certe Joannem papam 
(quartam) cum orthodoxis potius connumeravit 
laudavitque noster Sophronius, teste S. Maximi 
biographo in codice Vat. 3353, p. 139 b, his verbis : 
Ἐπιὶ οἱ τὸ κατ ἐκεῖνο χκαιροῦ Σωφρόνιος τὸν ἐν 
Ἱεροσολύμοις Ορόνον ἐνεχειρίσθη, «vio εὐσερεία λάμ- 
πων χαὶ ἀρετῆ, συναβροίζονται περὶ τοῦτον ὅσον 
ἀρχιερατιχὸν x«l ὀρθόδοξου, διαθάλλον μὲν σὺν αὐτῷ 
x«i ἀναθέματι πεοιθάλλον τοὺς μίαν ἐπὶ τοῦ Χοιστοῦ 
φυσιχὸν ἐνέργειαν, xai ἓν δοξαζοντας θέλημα, ευφχ- 
μοῦν dt xci ἀνακπηρύττον τοὺς πρὸς ταῖς δύο φύσισι 


ΝΙΟΕΤΑ: CHONIATE 84 


À νίκας ἀνύοντι, ἐφ αἷς καὶ 70670; ἐπταετῆς Exut- 

µέτρηται, ὁ τῶν Ἰακωθιτῶν πρήσεισι κχαθολικὸς 
περέ που τὴν Εκείνων mou» ἀφικομένῳ' ὃν ἰδὼν ὁ 
βασιλεὺς Ὡτιάσατο, uà τὴν ἐν Χαλκγδόνι προσιέ- 
µινον σύνοδον " καὶ παρήνει τῆς τῶν Μονοφνσι-ῶν 
ἀφιστάναι δύξης, καὶ κπούττειν ἐπὶ Χριστοῦ ἐπί- 
σης τῷ ὀοθοδόξων συστήµατι δύο φῦσεις ἀσυγχύ- 
τως Ἠνωμένας ἀλλήλαις, τουτέστι θεύτητα καὶ ἀν- 
.θρωπότητα, εἴιε βούλοιο πατριάρχης ᾿Αντιοχείας 
ὑπ αὐτοῦ προθληθῆνσι. Ὁ δὲ καθολιχὸς τῷ µεγα- 
λείω τοῦ θρόνου ἐνηδυνθεὶς τὴν ψυχέν ἐξ αὐτῖς τὴν 
δύο ἐπὶ 
Χοιστοῦ δοξάζειν φύσεις χατέθετο" περὶ δὲ τῶν 
θεληωά των ἀγνοεῖν ἔλεγεν, εἰ xoti xci ταῦτα do- 


μεταθολὴν τῆς αἱρέσεως ἐπηγγείατο, xai 


ξάζειν διττὰ, καὶ τὴν ἐκ Σεργίου τοῦ πατριάρχον 
Κωνσταντινουπόλεως διδαχὲν ἐξητεῖτο' ἤδει γὰρ 
τοῦτον δοξάξδοντα τὸν Χριστὸν µονοθέλητὀν τε xai 
μονενέργητον. Γράφει τοίνυν ὁ βασιλεὺς τῷ Σεογίω 
περὶ τοῦδε τοῦ ῥήματος' ὁ δὲ τὰ τῶν Μονοβελετῶν 
πάλαι πρεσθεύων, ἀντεπιστέλλει τῷ βασιλεῖ καὶ 
χρῆναι λέγει µίαν ἐνέργειαν καὶ µίαν θέλησι ἐπὶ 
Χριστοῦ δογµατίδειν. "Eg ὕστερον δε Ἡράχλειος, 
τὴν πόλιν καταλαθὼν, x«t Κῦρον τὸν Φάσιδος εἰς 
ὄψιν αὐτῷ Ελθήντα πεοὶ τούτου τοῦ δόγµατὸς ἐἔρω- 
τήσας, καὶ τῷ Σεογίῳ εὐοὼν ὁμογνώμονα, τὴν Üo- 
λερὰν τῆς δόξης ταύτης ἀνατροπὴν ποτίδεταε καὶ 
αὐτὸς παρὰ τῶν μισθωτῶν ἐχείνων καὶ μὴ ποι- 
μένω», xai τῇ τῶν Ἰονοθελητῶν αἱοέσει συντίθεται. 
β’. Τοῦτο ὃ εἰ ὦτα δεξάµενς ὁ ἈἹεροσολύμων 

QC Σωφόνιος, εἰς τὸν Κωνσταντίνου καλλίπολιν παρα- 
γίνεται, καὶ Σεργίω σνγγενόµενος, πειρᾶται τοῦτον 
ἐπανορθοῦν, λέθων μηδὲν τι διενχνοχέναι τοῦ µίαν 
φύσιν λέγειν ἐπὶ Χριστοῦ τὸ δογματίζειν ἓν θέλπμα 
καὶ µίαν ἐνέογειαν, xxi ὡς οὕτω r&v 6 tov» Μο- 
νοφυσιτῶν αἴρεσις επεισάγεται, Qv Ἡ ἐν Χαλκηδόνι 
σύνοδος ἀπόθλητον ἔχρινε. Καὶ παρεχάλει τὸν Σέο- 
γιον, μὲ καὶ αὖθις tiv Ἐκκλησίαν tig ἀγῶνας ἐα- 
θαλεῖν. Σωφοονίου δὲ τῆς Κωνσταντίνου ἀπάοαντος, 
'Hozzisto; x«i Σέργιος σύμψιφον ἴἔχοντις xoi 
Ἱωάννων (1) τῆς παλαιτέρας Pour; τενι- 
καῦτα προξεδρον, tv θέλημα τοῦ Λόγου x«l τῆς σαρ- 


-ὂν 


xó; ἐλοιμήτισαν. χαι “Ιοάμματα πιρὶ τούτου παν- 
ταχοῦ διεκπέµψοντε, τὰς Εκκλησίας διέσπασαν. 
y. Ἡραχλείον δὲ τὸν Bt ἀπολιπόντος χατὰ τὸν 


τρικκοστὸν ποῶτον χοόνον τῆς βασιλίας αὐτοῦ, 


καὶ Σεογίου τὸ δὲν χαταστρέαντος, ὁ μὲν Πύῤρος 


καὶ τὰς διττὰς ἐνεογτίας μετὰ τῶν ἴσων θεληµάτων 
ὁκολογοῦντας καὶ πεοιέποντας. Ῥουλόμενος Li ο ἱεοὸς 
οὗτος ανὴρ καὶ µειζόνως διατρανῶσαι τὰ ἐκτεθέντα, 
δηλοῖ &vX µέρος περὶ αὐτῶν καὶ Ἰωάννη τῷ Ῥώμνς, 
οὕτώ "/ὰρ εκαλεῖτο εκεῖνος, χαὶ Σεργίῳ -ῷ Κωνσταν- 
τινονπό)εως, ἀλλὰ μὴν xxi Κύρω τῷ Αλεξανδρείας, 
τοὺς μὲν κχαχίζων καὶ πολλα φαυλίζων τοῦ doy- 
µατος, τον Ó' ὡς εἰκὸς ἐπαινῶν τὸν Ἱωάννην xai 
µνοίοις καταστέφων τοῖς ἐγχωμίοις. lloc ego erho- 
norificum non de Joanne papa solum. sedetiam 
de Sophronio, testimonium libenter hic recitavi. 
Adde sis Theophanem ed. Paris, p. 214, et 
lege quee scribit eopiose Binius Concil, Labb. t. 
V, p. 1756-7. 


8s THESAURI LIB. XV. 8$ 
τὸν τῆς ἱερωσύνης διαδέχεται θρόνον, ὁμόδοξος àv A eademao Sergius profitebatur,imperiurm vero sorti- 


τῷ Σεργίω, τὴν Ot βασιλείαν Κωνσταντῖνος ὁ mai; 
Ἡρακλείον κληροῦται. Τούτου Ji φάρμάκῳ τὸν 
Soi καταλόσαντος 


μετὰ χρόνον ἵνα τᾶς μοναρχίας, 
αὐτῆς 






p ἹΠρακλεωνᾶν τὸν ἐξ 
Mp ἀποτεχθώτα ἡ βασιλεία 
49: δὲ ὑπὸ πάντων, διὰ τὸν τοῦ 






ὡς συμμέτοχος 
3 βασιλέως Κων- 
καὶ εἲς μὲν τὸν βασίλειο 





᾽Ἡρακλεωνᾶ καὶ 
σταντένου δολοφονήσεως 
given à 





Maps 










ν΄ βασιλέως ὁ φιλόσοφος Μάξιωος, 
καὶ παρὰ βασιλεῦσι τετιµηµένος τὰ 


τὸ ἓν τῇ Χρυσοπόλει χατα- 









ew μοναστήρι», καὶ ch» κοσμικὴν 
ε τρίχα, μὲ φέρων ci» τῶν Μονοθε)ητῶν μη 
σιαζομένον ὁρᾶν, µηδ ἀνεχόμεωος συν- 





», xoi κοινωνεῖν ὁμιλίας Δασυεῖ καὶ πατριάρχη 
ἔκβντμον τοιαύτην ἐπικρατύνουσω αἴρεσω" ἴἔπετα 
καὶ Gs Ῥώμην -ἂν μεγαλώνυμον ἄπεισιν, ἔνθα καὶ 
δώλεξω 20e) dene: παραγενομένῳ 
i» καβαίρεσω, καὶ πείθει ἁγιώτατον 
παπαν Μαοτῖνον comi» ἀθροῖσαι σύνοδο», 
καὶ ὄουναι τῷ ἀναθέματι τοὺς ἐπὶ Χριστοῦ uikv 
δυ(ματίκοντας θῶχσι" ὃ καὶ Ἰέγονε, συνελθόντων 





τὸν 















«σκοπων ἐἑκατὸν σὺν πέντε καὶ εἴχοσι. Ἐκ δὲ 
τς Ῥώμης ἐπανελβὼν Μάξιμος µι τὸν δύο 
Αναστασίων τῶν c συγκλή- 








καὶ τῶν qw 
ος ὁ ἁγιώτατος ἐκσφεωδονᾶται τοῦ θρόνου 
ρορία καταδικάδεται, ἐν f καὶ τὸν βίον ἀπέ- 






£. Τοῦ δὲ Κώνσταντος τελευτήσαντι 
mai; Κωνσταντῖνος, ὃς ἐπεκέκλητο Πωγωνάτος, 
βασιλεία» παοεΏηφε" καὶ οὕτος ὀρβόδοξος ὢν ἓν 
ΚΟνσταντωουπολι σύνοδο συνεκρότητεν, ἐνῶσαι 
à; Ἐκκλησίας γλιχόμενος, E. ἡγοῦντο τοποτηρη- 
τοῦ πάπα Ῥώμος ᾿Αγάθωνος, Γεώργιος Κων- 
Άλεξαν- 
μὲν Ἱεροσολό- 















"n 









ὑπὸ 





T 




















(qve " ανροῦται τὸ δύο ÜDxcui καὶ 
δύο ἕνερμίας ς Χριπτοῦ καὶ Mp. 
σίαι καὶ πιστεύεσθι. Καθυπιθήρησαν δὲ ἀνα- 
βέµατι οἱ τῆς τὼν ἨΜονοθελητῶν αἷ- 
peas, di δὲν προκατέλυσαν, ᾿Ὀνώριος 

Αλεξανδρείας, Σέργιος καὶ [loge 

καὶ Πέτρος Κωνσταντινουπόλεως, 
Μακάριος Αντιοχείας, καὶ ὁ ου 
Στέρανος, καὶ ὁ νηπιόφρων Πολυχοόνιος" ἡγωνί- 
σαγτο δῖ κατὰ ταύτην τὴν σύνοδον μάλιστα ὑπὲρ 
αὐσεβοῦς δόγμα: Στέφανος Ἡρακλείας Πόντου 
ἐπίσκοπος, ἀνὴρ λόγιος καὶ μικροῦ πᾶσαν τὴν θείαν 








Γοαρὴν ἐπὶ στόματος φέρων, καὶ Ἰωάννης ᾽Αθηνῶν. 


5 Κωνσταντίνου υἱὸς Κώνστας ἀνάγεται, εἰς δὲ 





tus estConstantius Heraclii filius.Quo per venenum 
post unum imperii annum absumpto,ad Martinam 
et Heracleonem, quem ex ea genuerat Heraclius 
imperium devenit. Cum autem omnibus ob Con- 
stantini mortem odio essent, a summa decidunt 
potestate. Expellitur et Pyrrhus ab ecclesia, et in 
occidentales partesin exsilium ire jubetur,tanquam 
perfid: Constantini ceedis cum Heracleone et Mar- 
tina particeps, et in regiam sedem Constantini 
filius Constans invehitur, in episcopali vero insti- 
tuitur Paulus Sergii ét Pyrrhi opiniones fovens. 

àv Παῦλος ὁμογνωμονῶν Σεργίῳ καὶ 





ἀρχαρα- 


4. Quo ἱπρεταπίθ, Maximus philosophus qui erat 
a secretis et maximo honore ab imperatoribus 
colebatur, cunetis rebus abdicatis, Chrysopolim 
in monasterium quoddam se contulit, capitisque 
ornamentum comam deposuit, non sustinens Mo- 
nothelitarum haeresim tanta audacia fretam vide- 
re, neque valens conversari et colloqui cum impe- 
ratore ac patriarcha hanc perversam heeresim de- 
fendentibus. Deinde in insignem urbem Romam 
proficiscitur, et cum Pyrrho qui illuc post suam de- 
positionem descenderat, in colloquium venit, per- 
suasitque sanctissimo Pape Martino ut localem 
synodum convocaret anathematique subjiceret eos 
qui unicam in Christo voluntatem esse docebant. 
Quee convocata est, conveneruntque episcopi cen- 
tum quinque et viginti. Postquam vero Roma re- 
diit Maximus cum duobus Athanasiis ejus disci- 
pulis, a senatu reprehenditur, etin Thraciam re- 
legatus custodiendus traditur, deinde et manus et 
lingua ipsius et ejus discipulorum amputantur. 
Sed et sanctissimus Marlinus a sua sede depoi 
tur, et ad exsilium damnatur, in quo et e vita mi- 
gravit. 

$. Constante mortuo, ejus filius Constantinus 
qui Pogonatus cognominabatur,regiam dignitatem 
accepit. Qui cum orthodoxus esset, Constantino- 
Ρο]ίπι synodum coegit,ecclesias adunare cupiens, 
cui preerant Romani pape Agathonis vicarii, 
Georgius Constantinopolis, Theophanes Antiochie. 
Alexandria vero non habebat patriarcham neque 
Hierosolyma ; a Sarracenis enim he urbes occu- 
pate erant; decerniturque duas voluntates et 
duas operationes in Christo esse dicendum et cre- 
dendum.Subjecti autem suntanathemati Monothe- 
litarum heresis principes, etsi jam vivere desie- 
rant, llonorius Rome, Cyrus Alexandrie, Sergius 
et Pyrrhus, Paulusque et Petrus Constantinopolis, 
Macarius Antiochi, et Stephanus,ejus discipulus, 
et insanus Polychronius. Pugnavere in hac synodo 
pro pio dogmate imprimis Stephanus Heraclea in 
Ponto episcopus, vir disertus et fere omnem divi- 
nam Scripturam in labiis ferens,et Joannes Athe- 


narum. 








87 ΝΙΟΕΊΑ5 CHONIATJE 88 


Justiniani piissimi imperatoris ez epistola dogma- A. 


tica ad Zoilum Alexandrie sanctissimum pa- 

triarcham 

Unus estergo Christus, non sublata naturarum 
differentia per ineffabilem unionem, Verbum cre- 
ditus homoque visus. Nec aulem unio commi- 
stionem exclusit, nec differentia substantiarum in 
eo scissionem aut divisionem admittit. Miracula 
enim Christi videntes, illius divinitatem preedica- 
mus, infirmitates vero inspicientes, humanitatem 
ejus non diffitemur; nec miracula sine carne, nec 
absquedivinitateinfirmitates.Yerum autem non est 
dicere ipsum esse passum et non passum ; passus 
est quidem,quia proprium ejus corpus patiebatur, 
atque in corpore ejus inerat qui non pateretur, 
scilicet qui natura Deus erat, nam Verbum erat 
impassibile. Erat incorporeus in corpore passibili, 
corpusque ejus in semetipso habebat impassibile 
Verbum, infirmitates ipsius corporis auferens ; 
unumquodque enim altero comitante operatur, 
juxta quod proprium habuerit; Verbo quod est 
Verbi, corpore vero quod est corporis perficiente. 
Sic enim docet sanctus Cyrillus, in tricesimo se- 
cundo sermone Thesauri, in Epistolam ad Roma- 
nos: Neutiquam unam esse operationem naturalem 
Dei et creature dicemus, ita ut nec quod faclum 
estad substantiam divinam referamus, nec quod 
divine nature peculiare est in locum proprium 
genitis, deprimamus. ldem sanctus l'ater, in his 
quie ad Theodosium, nos eadem docet: Totum toti 
unitum fuisse nostre humanitati Verbum de Deo 
dicimus : non enim forsitan, quod melius est in 
nobis, id est animam, nullo verbo judicasset di- 
gnum soli carni quam inhabitabat verba tradens. 
Istis ambabus bene mysterium ceconomi:e imple- 
bat;carne ut instrumento utebatur ad opera carnis, 
infirmitates scilicet ac quecumque abessent a eul- 
pa; anima vero ad humana innoxiasque passiones ; 
dicitur enim esuriisae, ex longis itineribus fati- 
gationes sustinuisse, timorem, terrorem, tristiliaip, 
agoniam atque in cruce morlem. Namque, ne- 
nine cogente,animam suam pro nobis a seipso po- 
suit, τί vivorum atque mortuorum dominetur *, 
carnemquesuam omnium carnireddens aequale do- 
num, animam pro anima pretium omnium faciens. 
Siautem iterum vila revocata fuerit, co quod esset 
Deus, resurrexit ; non enim certe justum esset di- 
cere carnem,olim Verbo unitam,corruptione posse 
detineri, animamque divinam ipsius inferni porta 
rum fieri captivam : Non derclictus est in inferno, 
juxta quod dicit sanctus Petrus. Non autem di. 
cendum est naturam ejus incomprchensam indis- 
solutamque omnino fuisse morle, sed divinilalem 
Unigeniti in sinum terrre. translatam eliam fuisse 
dicemus; non enim est mirabile, si in inferno 














5 Rom.xiv, 9. 5* Act. it, 27. 


(4) Citat hoc scriptum suum Justinianus in alio 
suo opusculo a nobis edito Coll. Vat. t. VII, p. 309. 





Ἰουστινιανοῦ τοῦ εὐσιδιστάτον βασιλέως ix τῆς πρὸς 
Ῥωβλον τὸν ἁγιώτατον πατριάρχην ᾿Αλεξωωδρείας 
δογματικὴς ἐπιστολῆς (1). 

. Ek οὖν ἐστιν ὁ Χριστός, οὐκ ἀνρμένης 

» φύσιων διαρορᾶς διὰ τὴν ἄγραστον ἔνωσιν, 

Aéyo; νουῦµενος καὶ ἄνθρωπος θεωρούµενος" οὔτε 

Pec c &mupjácaro, οὔτε ἡ 
οὐσιῶν τομὲν v» διαί- 
πιδέχεται. Ἀλέπουτες ydp τοῦ Χριστοῦ 

, Χκρύττομεν αὐτοῦ ó 
















pe d 
διαφορὰ 














Ti» θεό; 
X τὰ πάθτ, οὐκ ἀρνούμεθα αὐτοῦ τὴν ἀνθρω- 
πότητα " οὖδε τὰ ἠαύµατα δίχα σαρκὸς, οὐδὲ 
πάθτ χωρὶς θεότητος. Καὶ b 
ς ἓν ὁ πάσχων, καὶ μὴ πάσχων" πάσχων μὲν, ὅτι 
ἴδιον αὐτοῦ ἔπασχε σῶμα ' καὶ ἓν αὖ' 

























ᾧ τῷ σώµατι 


(rye ὁ τῇ φύσει Oc Qu, ὁ Λόγος ἀπαθὴς 
ὃν τῷ παθετῷ 


ὃς uiv ὁ ἀτώματος T: 
σώματι ' τὸ Ji σῶμα εἶχε d» duy 
Λόγον, ἀφανίχοντα τὰς ἀσθενείας αὖτο' 
τος". ἐνεργε γὰρ ἑκατέρα poo 
κοινωνίας, ὅπερ ἴδιον ἔσχηκε, τε 
γαζομένον T 
µατος B 
γὰρ καὶ ὁ ἓν ἁγίος Kiondes ἐν τῷ 
(ησανροῦ διδάσκει τὴν πρὸ 


































que 
ποικζὰν εἰς 
μὴν τῆς θείας φύσεως 
οντα καταγά/ωμεν 
Πατὰρ καὶ ἐν τοῖς πρὸ 
ἡμὰς ἐκδιθάσκει λέγων - 









όπον, 'O «i 
Giodóctoy 
« Ὅλον Um συννώσθαί 
ui» τῇ xaÜ' ἡμᾶς ἀνθοωποτητι τὸν ἐκ Θεοῦ Aó- 





















ἀμφοῖν καλώς 


οτεχρεσατο κά: 


xau, * 


: οἰκονομέ: 
ὀρ/άνῳ τῷ ἰδίᾳ σαρκὶ ποὺς 
ἀῤῥωστήματα φυσικὰ καὶ ὅσα 
ο 3 ἴδια ποὺς 
καὶ ἀννπαίτια πάθη" πεινῆσαι γὰρ Mete 
τοὺς ἐκ μακοῶν ὁδοιπο- 








dpi 









νίαν καὶ 


Be» jugis ὃν ἀντὶ 
ων ποιούµενος ". εἰ καὶ 

ipu» ὡς Θτος * 
ὕνασθαι κρα- 






οὐ γάρ τοι 
ἰσθαί 


τεῖν φθορᾷ uiv 
ἑνωθεῖσαν τῷ Άογω σάρκα, κε 
ταῖς ᾖθου πόλαις ck» θεία» νέσθαι Y 
ἐμκατθείγόκ yup tis ἆδον, καθὰ καὶ ὁ 
σιος ἔφη Ἰέτρο: ἐπεῖν à 











Citat rursus Agatho papa in epistola ad impera- 
ratores Concil. Labb. t. VI, p. 663 b. 


89 THESAURI LIB. XVII. 90 
πτον παντε)ῶςχαὶ ἀνάλωτον τῷ θανάτῳ φύσω, “ουτέστι A habitaverit de Deo Verbum, cum deitatis virtute 


τὰν θεότητα τοῦ Μονογενοῦς ὑπὸ χθόνα μυχῶν ἀνακε- 
χομίσθαι φήσοµεν * οὐ γὰρ ἂν ἠξιώθη τὸ χρῆμα θαύµα- 
τος, εἰ µεμένηκεν εἰς τὸν án» ὁ ἐκ Θεοῦ Λόγος, τῇ τῆς 
βεοτητος ἐναργείᾳ τε καὶ φύσει παραδόξως τε καὶ ὑπὲρ 
λόγον πληρῶν τὰ om καὶ τοῖς πᾶσιν ἐπιδημῶ». » 
Εἶτα ποοϊὼν τῷ λόγω ταῦτα πάλιν φησίν : «᾿Ανθρώπι- 
vo» μὲν τὸ τεθνάναι πάθος, ivipyxp δὲ θεϊκὸν τὸ ἄνα- 
θιῶναι * » δεικνὺς ἃ δι ὀμφοῖν Ἱνωρίζεται καί ἡμᾶς 
τε ἅμα και ὑπὶρ ἡμᾶς ὡς Θεός. Ὁρᾶς ὅπως ὁ σεθάσµιος 
οὕτος lazio τὰς τῶν do φύσιων ἐνεργείας ἔτι 
μιᾶς ὑποστάσεως τοι τοῦ ἑνὸς προτώπον Χριστοῦ τοῦ 
Θεοῦ ἡμῶν παραδίδωσι; Καὶ µε; ὀλίγα: Εἶτα dU 
& ς καὶ ψκλαρητὸς γέ- 


























» τῆς οἰκονομίας τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ Σωτῆ- 
οὓς ἡμῶν Ἴπσοῦ Χριστοῦ παραδιδόασιν. 





NICET/E 


àc natura, mirabiliter ac supra id quod dici po- 
test, omnia impleat, atque in nobis omnibus 
inhabitet. Deinde pergens, hec iterum dicit : 
« Humana infirmitas est mors, virtus vero divina 
resurreclio ; » ostendens quod his ambabus 
agnoscitur, scilicet inter nos esse simul et supra 
nos ut Deum. Videsne quomodo hic venerabilis 
Pater duarum naturarum virtutes in una hyposta- 
8i seu una persona Christi Dei nostri demonstrat? 
Et paulo post : Deinde, propter nos homo factus, 
visibilis tractabilisque factus est. Cumque divinis 
atque humanis virtutibus in divinitate ac huma- 
nitate esse apparuisset, nobis cognoscendum de- 
ditse ex ipsis subsistere quibus patefactus est. 
Sic ergo sancti Patres hasambas voces confitentes, 
unam scilicet de deitate atque alleram de huma- 
nitate, ex utraque inconcretam atque individuam 
Cconomiam magni Dei nostri Salvatoris Jesu 
Christi tradunt. 








CHONIAT/E 


EX LIBRO XVII THESAURI ORTHODOX.E FIDEI (a) 


Περὶ αἱρέσεων τῶν Αρμενίων (1). 

α-. Ti» μίαν ἐπὶ Χριστοῦ φύσιν καὶ μίαν ἐνέργείαν 
οὕτω πειρῶνται Αρμένιοι κρατύνειν * εἰ 
qiias ἐπὶ Χριστοῦ δοίηµεν, συνέφονται πάντως zt 
xai δύο θελήματα : εἰ dk τοῦτο, ἐξ ἀνάγκης καὶ δυὸ συ- 
νεισαχθήσονται πρόσωπα, 












i ἀντέπεσον oi θεογόροι 
έρες ἡμῶν. 

Τὸ φυσικὸν θέλημα οὖδιν ἄλλο ἐστὶν à θύναμις 
τοῦ κατὰ φύσιν ὄντος ὀρεκτικὴ, καὶ τῶν ἰδιωμάτων 
τῶν τῇ φύσει προσόντων οὐσιωδῶς, καθ 
& φύσει θελητικῷ τὸ πεφυκέναι OD) 
υχεν - οὐ ταυτὸν δὲ τὸ πεφυκίναι θέλεω καὶ 

- ὥσπερ οὖδι 











πεφυκέναι λαλεῖν καὶ 
τὸ λαλητικὸν λαλεῖν, 
à μὲν οὐσίας ἐστὶ λόγῳ 
φύσεως συνεχόμενον, τὸ δι βουλῆς, cB τοῦ λα- 
Όντος γνώμη τυπούµενον - ὥστε φύσεως μὲν ἀεὶ 









λαλεῖ di οὐκ ἀεί: d 






(1) Contra varias hareses Armeniorum non 
pauca alia preecedunt in codice, quee idcirco nos 
omisimus quia ea pene ad litteram edita repe- 
rimus apud Nicephorum Callistum hist. lib. 
xxu, 33. Sed quia inter alios schismaticorum 
Armeniorum illaudabiles ritus sacra quoque ca- 
daverum per olenm unctio recensetur, qua su- 

erre quemdam Macarii Hierosol. incertum et 
lorlasse spurium canonem citant (videsis Col- 





De haeresibus Armeniorum. 


1. Unam in Christo naturam et unam operandi 
facultatem Armeni hoc modoconfirmare student : 
Si duas Christo operandi facultates attribuimus, 
duee necessario voluntates stabiliendee sunt ; quod 
8i conceditur, due persone emanent necesse erit. 

Ad hoc autem sic illis divini Patres nostri 
responderunt. 


Naturalis voluntas nihil aliud est quam vis hu- 
jus quod secundum naturam est appetitum mo- 
vens proprietatesque complectens que nature 
essentialiter insunt, ex qua semper voluntatem ha- 
benti posse velle inest. Non autem idem est posse 
velle et velle, quemadmodum nec idem esl posse 
loqui, et loqui. Quod enim facultatem loquendi 
habet, potest semper loqui, non autem semper lo- 
quitur ; ut enim possit, in ratione nature compre- 
henditur ; ut autem velit, loquentis mente determi- 


lect. Vat., t. X, fin., p. 271 et pr. p. xxu), aio me 
vidisse idoneam hujus rei ms, refutationem Nice- 
phori patriarche Constantinopolitani hoc titulo : 
Περὶ cà λεγόντων ὅτι χρὺ καὶ μετὰ τὸν θάνατον εὐχέ- 
λαϊον ποιεῖν. Incipit : Οὐκ οἶδα ποίαν καὶ ἀτασθαλίας 
µεστήν - Nescio quam amentis plenam. Videsis ta- 
men etiam Greeca apud Cangium contraria excer- 
pta voc. Ἔλαιον ἅγιον. 















(a) Hoc libro continebatur etiam secunda Disputatio Theoriani cum Nersete, quam inter opera 


Theoriani edidimus, tom. CXXXIII, Eprr. PATR. 





9t . ΝΙΟΕΤΑ: CHONIAT E 9a 


minatur ita ut nature quidem sit posse semper Α΄ τὸ mepuxézat λαλεῖν, ώσπερ καὶ 


loqui, ut et posse velle. Si autem posse velle et 
quomodocunque velle non sunt idem, sel poste- 
rius ex volentis deliberatione procedit, habebat 
igitur posse velle incarnatum Verbum, ut homo, 
sua divina voluntate motum et efformatum. Ejus 
enim voluntas, nihil Deo opposita, omnino deifi- 
cata erat. Si autem deificabatur, patet eam deiti- 
cantis cohrerentia deificatam esse. Deificum vero 
et deificatum duo certe sunt; sed non unum et 
idem natura ; si quidem eorum, qua sunt ad ali- 
quid, deificans et deificatum sunt, ea vero que 
sunt ad aliquid possunt inter se uniri, alterumque 
per alterum concipi. Habebat igitur naturalem vo- 
luntatem, ut homo, Salvator sua divina voluntate 


efformatam et unificatam et non contrariam. B 


Quod enim appetitivo in potentia motu caret, caret 

simul omni vitali potestate; quod autera ex natu- 

ra non habet vitalem potestatem, omnino neque 
animam habet. 

Ad eos qui dicunt se nescire alteram et alteram in 
Christo voluntatem, sed unam et hanc divinam, 
eo quod deificata fuerit caro 
2. Nisi allera et altera sit seeundum naturam di- 

vina et humana voluntas, manifestum est eam 

esse unam et eamdem natura. Si. ita est, natura 
ipsa necessaria una el eadem erit. Ubi enim. non 
est diversitas naturalis voluntatum, neque substan- 
tic et nature illic aderit varietas. Si autem natura 
altera et altera voluntates sint, omnino inter se 
differunt. Porro si differunt, quomodo earum nu- 
merum confiteri non necesse est et quot sint in- 
quirere ? Quomodo enim possibile est esse volun- 
tates easque non numerari ? Quod enim deificata 
est sua cum Deo unione caro, non ideo in sua 
essentiali entitate, quatenus natura rationalem et 
mente preditam animam babet, corrumpitur. 
Quemadmodum neque ferrum corrumpitin propria 
natura summa et perfecta cum igne comunistio οἱ 
unio ; sed proprietates ignis contrahit, si quidem 
ignis per unionem factum est ; simulautem grave 
est natura et secat, quia non proprie nature ja- 
eturam passum est, neque naluralem vim omnino 
amisit, etsi cum igne exsistat secundum unam et 
eamdem hypostasim,alque simul operetur oa qua 





secundum propriam naturam suni, sectionem di- D 


€0, rursusque ea quse ex unione procedunt. nempe 
&dustionem ; ipsius autem est, quemadmodum et 
ignis, secandi actio propter summam mutuanique 
circumincessionem el communionem. 


Et rursus circa idem. 


3. Si omnia que nature sunt nobiscum habuit 
Christus communia, Patris benevolentia el Spiritus 
sancli cooperatione propter nostram salutem, 
quomodo etiam naturalem non participabat vo- 
luntatem ? Peecatum enim solum non participavit 
Verbum incarnatum, quia neque id nature est, 
sed deflexio et lapsus mentis ultra nature ra- 








πεφυκέναι θέλεν - 
ti δὲ τὸ πεφυκέναι θέλειν καὶ τὸ πῶς θέειν οὐκ dore 
τὸν, τὸ δὲ τῆς τοῦ θέλοντος ὑπάρχει βονλᾶς, 
εἶχεν dox τὸ πεφυκέναι θέλευ à σαρκωθεὶς Λόγος, 
ὡς ἄνθρωπος, τῷ αὐτού θεϊκῷ βουλήματι κινούµενον 
à γὰρ ἐκείνου θέλω οὐδὲν Urt- 
: 
. Tó δὲ θεουν καὶ 
ἀλλ' οὐχ ἓν καὶ φύσει ταυτὸ 











ύμενον δύο πώτω 











εἶπερ τῶν προς τι τὸ 0εοῦν καὶ τὸ θεούμενον, τὰ δὲ 
πρὸς τι πάντως ἀλλήλοις συνεισάγεσίαι πέγνκε, καὶ 
θατέρρ σὺ οὔκ ύέλημα 








φυσικὸν ὡς ὤνθρωπος 
θιλήματι συ. 


τὸ γὰρ κατ’ ἔγισιν ὀρεκτικῆς ἑστερημένον 


τοῦ. θεϊκῷ 





πούµενον καὶ ἐνούμενον καὶ οὐκ ἔναν- 





τιούµενον * 





σεως καὶ πᾶσες Dacus δυνάμενς 
δὲ ζωτικὴν οὐκ ἔχον ἐκ portus ὀύναμιν m 
Φνχή 

oye. 





B. Εἰ ilo καὶ ὤλλο κατὰ φύσιν οὐκ ἔστι τὸ θεῖον 
καὶ τὸ ἀνθρώπινον θΏπμα, ὅξλον ὡς ἓν φύσιι χαὶ 
b cobro, καὶ & φύσις ἐξ ἀνάγκης uix 

« Prec οὗ γὰρ ἑτερότης γυσικὰ 
à 


















w οὐκ ἴστω, οὖθι οὐσίας καὶ φύτεως 








à» Θεὸν ἑνώ- 
λογικῶς τε καὶ 
οὐσίαν ὀντό- 


μεῖσθαι; Τὸ γὰρ θεωθήναι 
cu, xaÜk καὶ τὴν φύσω 
νοερὼς ἑψνχωμένης σαρκὀς, rig κα 















σίδκοον 
ἀνάκρασίς 
πυρός, ἐπειὸ 








wem; " ἀλλὰ πάσχει piv τὰ 
0 τῇ ἑνώσει γεγέωηται" βρίθει δὲ 
t» καὶ τέμνει, ὅτι μὴ che οἰκείας 
ἀπονήεν, ἡ τῆς φυσικῆς ἐνεωγεῖας 


καὶ 





κατὰ got) ἰδίαν, λέγω δὲ 
à xul ἔνωσω αὖθες ἐστὶν ἡ xeu- 
p καὶ τού muse: d 


λα περιχώρησων καὶ 


τομὴν, καὶ 





σις " αὐτοῦ qup darn, xatd 






τομή, διὰ hw ἄκραν εἰ 
ἀντίδοσω. 


9 αὐτοῦ. 





καὶ αὖθις πιοὶ 





4. Eb πάντων s φύσεως ἐπίσες κεκοι- 
νώνεκεν ἡμῖν ὁ Χριστὸς εὐδοκίᾳ Πατρὸς καὶ συν- 
ἠν σωτηρίαυν ἡμῶν, 
καὶ τῆς φυσικῆς μετεῖχε θιλέσεως ; 
᾽Αμαρτίας γὰρ μόνες οὐχὶ μετίσχω ὁ σαρκωθεὶς 
Ἀόγος, ὅτι μηδὲ τᾶς φύσιως αὔτε doro, ἀλλὰ m 
sxpom xoi ὀλίσθημα Ἰρώμης χεκινηµένης παρὰ 





εργείᾳ Πνεύματος ἁγίου διὰ 


ὅπως 6 











93 THESAURI LIB. XVII. ο 
τὸν λόγον τᾶς φύσεως" διαστέλλεται γὰρ τὸ φυσικον À lionem commoti; distinguuntur enimnaturalisvo- 


θέκμα καὶ τὸ γνωμικόν' τὸ μὲν γὰρ φυσικὸν δύ- 
λαμες ὀπάρχει τοῦ κατὰ φύσιν ὄντος ὁρι 
δὲ γνωμικὸν αὐθαίριτος ὁρμὴ καὶ U 







καὶ eJ φύσιως Παρακτηριστικὸν, ὀλλὰ τοῦ προσύ- 


ποὺ κνρίως oj ἔπτι καὶ τῆς ὑποστάσως ὥσπερ 

à fec) καὶ τὸ πῶς ὁρᾷν ο) τῆς γύσεως, 
ας Ἱνώμης xaÜ' ó» λόγον καὶ ὁ 
όοιος quens ἔνωσω ἀσεθῶς 















p" 









χιέσει πρὸς 
τὴν ἔνωσιν ποιπσάμενος. ' 
ἀντελὲς ἀκριδωθῷ τῆς φύσιως ἐπὶ 
χωθέντος Θεοῦ, καὶ τὸ ἀντιχίμενον διαῤῥιῇ: 
φνσικον θἔλημα ὠρίσθη ἐπὶ Χριστ 
spins in, ὡς μήτε τῷ, διαιρέσει 
στασιάζιω ἐν τούτῳ, μήτ 





ὃν Gi» Λόνον, 





v» 





p 
T 
uox deg 
cis παρείσᾶνσις τῷ μὲ 


x. 












τα” θείου Φιαμαχομένον τῷ ἀνθρωπίῳ, καὶ ὁ 
ααὶ di; Χοιστός, $ διαστασιάζων ἑαντῷ εὐρεθήσε- 
εις διαιρεβήσουται καὶ ἰδιοῦπόστατοι, 





ο τῶν εὐσιθῶν. 





ἈΑντίθεσις πρὸς 


. Ei μὲν τὰ δύο θελήµατα, τὸ τε βεῖον καὶ τὸ 
ρύτενον, Xx ὑσίαν ἁατὶ διάφορα, eicit 
rio δε ἀντικείμινα, Ψενδὴς ὁ λόγος ἆλλο γὰρ θεό- 
zw καὶ ἆλλο ἀνθρωπότητος θέλημα: ἀντικείμεα 
ὰ οὐδαμώς, ὡς τοῦ ἀνθρωπίον θελήµατος 
für ἐπομένου, και συντυπουµένου" 
ct Puagopov, τούτο καὶ ἀντικε 
m5 γὰρ οὐσιώδης' σὐστασίς ἐστι 














γὰρ d 
δια- 
γό- 
πι πραγμάτων, οὗ μὲν ἐναντίωσις πρὸς τὰν τούτων 
αλωσω. ᾿Απαραίτ 
Ωσικῶς ἆχεω xai 
TTC, Thi νοερᾶς 





πάντως 









πινον θέλημα πρὸς πί- 
καὶ λογικῶς d 

















trexes εἶπερ τέλειος ἄνθρωπος Ἰέγονι μηδενὸς 
te» ἁμετέρων λειπόμενος, µόνης τῆς ἆμαρ- 
vo παντα γὰρ ἔχων ὅσα ἡμεῖς ἀπαραλείπτως 
μετέρας οὐσίας, 

k τῆς θα- 





ὧν μὲν γὰρ à αὐτὴ, 
ὧν δὲ Φιάῤορος 
καὶ A θέλησις καὶ ἡ ἑνέρ- 








xb oà 
ούτων 


T2 Pieyux dol 


Signo 





ἀνάπαλω, ὤν ἡ Dx καὶ ἡ ἑνέργεια 
«τούνων καὶ ἡ οὐσία ἡ αὐτὴ. ὤν δὲ διάφορος 
i Mox ts καὶ ἑνέργεια, τούτων καὶ f οὐσία διάφορος - 
ἐπὶ μὲν Πατρὸς καὶ Yío) καὶ ἁγίου Πνεύμα 
α τῆς ταν’ ς τῆς ἐνεργείας καὶ τοῦ θελήµα- 
7Hoxxb τὰν ταντότετα τῶς φύσεως γινωσκομεν" 
5i τ θείας οἰχονομίας, ἐκ τῆς διαφορᾶς τῶν 
εωγιιῶν καὶ τῶν θιληµάτων καὶ τὴν τῆς φύσεως 























luntas et mentalis ; naturalis quidem est vis ap- 
petitum movens hujus quod secundum naturam 
est; mentalis vero liber impetus et inquisitio circa. 
aliquid ignoti, et circa id quod decretum est ju- 
dicium et dispositio; neque nature est character, 
sed propriepersonicuiinest ethypostaseos, quem- 
admodum aliquo modo velle et aliquo modo vi- 
dere non ad naturam pertinet, sed ad mentem 
nostram; unde et anthropolatra Nestorius men- 
tium unionem impie docuit, ut alteram per alte- 
ram confirmaret hypostasim, et servaretur merus 
homo aliqua mente et libero ad Deum Verbum 
motu, et ipse, inquit, homo hanc unionem perfi- 
ciens. Lt igitur nature summa in incarnato Deo 
assignaretur, oppositumque rejiceretur, naturalis 
quidem voluntas definita est de Christo, mentalis 
vero non proprie dicta est, ut neque divisioni lo- 
ους daretur, dissensionis in hoc gralia ; neque 
phantasie introitus, tanquam non sit illa. 


Altera Armeniorum propositio. 


^. Si in Christo duas esse voluntates etoperatio- 
nes concedamus, omnino inter se contrarie erunt, 
divina voluntate adversus humanam repugnante; 
8ο idem et junus Christus,vel a seipso dissentiens, 
invenietur, vel nature dividentur et singuli pro- 
priam habebunt hypostasim ; et Nestorii doctrina 
manifeste predicabitur. 


Ad hec responsio orthodoxorum. 


δ. Si quidem duas voluntates, divinam ethuma- 
nam, secundum essentiam differre dicitis, pie di- 
citis; si autem oppositas esse, mendaces estis. 
Altera enim est divinitatis et altera humanitatis 
voluntas; interse tamen minime opposite, cum hu- 
mana voluntas divinam voluntatem sequaturet ab 
illa efformetur. Nonenim si quid differt,ideo oppo- 
nitur; differentia enim est essentire : eorum qua 
in natura sunt collatio est eorum sejunctionis 
loco, non sane oppositio. Inevitabile autem incar- 
natum Verbum naturaliter humanam voluntatem 
habere, ut ejus intelligenti etrationali carnisanima 
fides sit, si quidem perfectus homo factus est, nihil 
quod nostrum sit non sibi suscipiens, excepto pec- 
calo. Omnia enim quie et nos habens, nihil non 
suscipiens eorum qua secundum naluram ποβίγερ 
essentie constituta sunt, in utraque forma vole- 
bat operabaturque cum alterius communione. 
Quoruin autem differens est essentia, eorum quo- 
que differens estet voluntas etoperatio; quorum 
vero differensest voluntaset operalio, eorum quo- 
que differens est essentia. Ideo et in Patre et 
Filio et Spiritu sanclo ex voluntatis et operationis 
identitate, et nature identitatem agnoscimus. In 
divina autem incarrationis ceconomia ex opera- 
tionum et voluntatum differentia, et nature dif- 
ferentiam confitemur. Duas porro voluntates na- 
turarum esse dicimus, non personales; neque se- 














95 NICET/E CHRONIATAE 96 
parationem iaducimus naturarum, sed eamdem, A διαφορὰν συνομολογόνμεν τὰ μέντοι δύο θελήµατα 


etinhac unione naturarum ostendimus conser- 
vationem, 


6. Hoc etiam dieunt quod solo passionis tem- 
pore, quando quod nostri est perfecte in se refe- 
rebat Christus et mori recusabat ut homo, duas 
voluntates habere visus est. Quod est inconse- 
quens : si enim tunc habebat, et ab initio habebat 
ex quo factus est homo, neque id ex tempore ha- 
buit. Si autemab initio non habebat, neque tem- 
pore passionis habuit, sed horrorem tantum simu- 
lavit, et pariter juxta illos eastera per quie. sal- 
vatisumus, lacrymas nempe. orationes, moerorem, 
agoniam, crucem, mortem et sepulturam. Figura- 
bat enim in seipso perfecte quod nostri est per 
naturalem secundum nos agoniam, ut et abilla nos 
liberaret, et proprie carnis nature fidem faceret, 
et eeconomiam ab omni phantasia alienam | effice- 
Tel; quemadmodum sue humane voluntatis eum 
propria sui ipsius Patrisque voluntate coherren- 
tiam et unionem, id statuens et dicens: Non mea 
voluntas, sed tua fiat *. » 





Alia Armeniorum propositio. 

7. Si indivisibilis est Christus, indivisibilium 
vero una estoperatio et voluntas, quomodo non 
etde Christo unam operationem in voluntate 
dicemus? 

Responsio. 


Nihil naturalium, in quantum est indivisibile 
certe, sed pro hujus indivisibilis natura et essentia 
differentiam habet. Naturis enim non exsisten- 
tibus, evanescit quoque omnino quod naturis 
constat, compositam hypostasim dico. Si autem. 
compositum Christi hypostasim confitemur ad 
quam attollitur, et contrariorum. et oppositorum. 
capax erit: mortalis enim et immortalis, visibilis 
et invisibilis, finita et infinita, initio carens et 
initium habens. Duplex quoque corum, ut deeet, 
erit operatio; et aliter utra natura absque opera- 
tione esset, vel extra naturalem suam operatio- 
nem ? Quomodo autem possibile est ut. naturalis 
secundum carnem virtulis expers Verbum inear- 
natum hominem perfectum ac simpliciterhominem 
seipsum nominel ? Non enim est. absque naturali 
operatione homo. Ad hoc, neque indivisibilis pro- 
prie dicitur in Christo composita persona. Nullam 
enim relationem habet ad eam divisionemquie ex 
remolissimo genere per genera inter se subjecta 
ad propinquissimam speciem pervenit in eaque 
proprium progressum circumscribit 

8. Ideo juxta sapientissimum Cyrillum nomen 
Christus non vim definitionis habet. Non enim 
est species de multis numero diversis preedicata, 
neque aliquam .alieujus essentiam ostendit: non 
enim aliquid indivisibile est ad speciem aut genus 





* Luc. xxu,42. 








φυσικά φαμον, οὐχ ὑποστατικά: 
εἰσάγομεν τῶν φύσεων, 


οὐδὲ διαΐρεσυ. 
Àk τὴν αὐτὴν, κἂν τῇ 
θώσει δτλοῦμεν φυσικὴν συντήρησω. 





τό yaris, ὡς ὃν 5 
αέτερον ἐτύπον πραγµατικὠς i 
Χριστὸς καὶ παρητεῖ 





τῷ κκιρῷ μόνῳ το 









το τὸν θάνατον ὡς 





Τούτο δὲ 





οπον" 





μὲν γὰρ εἶχε τότε, καὶ ἀπ' ἀρχᾶς εἶχεν 
οὗ /έγονεν ἄνθρωπος, ἀλλ οὐχ ὕστερον ἐσχεδίασεν. 
sb dr m" ἀρχᾶς οὐκ εἴχεν, οὐδὲ κατὰ τον καιρὸν 
εἶχε τον πάῖους, ἀλλὰ μόνον 
τασω" κατ αἱ δὲ καὶ 








γάντασε τὴ» παραί- 
à δὲ ὤν σισώ- 





cuta, οἵον " 





do εὐχὴν, civ πε 
οὖν, τὸν θάνατον, καὶ τὴν 
ἐν ἑαυτῷ 
φυσωᾶς πι 






ἁγωνίκν, τὸν σταν 





ον 
τὸ dais 
α καὶ 









» vio 
[ τὰς 
ταύ-ης ἡμᾶς ἔλεν 





μάς ἁωνίας, 
Wr. καὶ τῆς οἰκείας σαρχὸς 
αι, καὶ τὰν οἰκονομίαω καμαράν 





τήν φύσω πιστώση 





πάσης γαντασιας ἑργάσεται ὥσπιῳ τὶν ἄκραν 
τοῦ xul αὐτὸν ἀνθρωπικοῦ mpi. τὸ αἰκεῖον αὐτοῦ 





PE 


ἑνέργεια και 0 





καὶ 


μίαν ἐνέργειαν καὶ ὀέλησιν εἴπωμεν : 


Ἀντίθετις. 


dis τῶν φυτικῶν diy τὸ conu) προτ/ουμέ 






ν φύσιν καὶ οὐσίαν 
διαγορόν' γύσιων γὰρ cix οὐσών, και τὸ di α 
ἀγανίξεται λέγω, ὑποστασις. 
à Χριστοῦ 


ποντως, d σύνθετο, 








δὲ σύνθετος ἡ 





στασι: ἠωμολήγηται τε 






» ivan) 





ἀναγέρεται, . 
À γὰρ καὶ ἀθάνατος, pari καὶ 
ἀθθατοῦ, περερραπτὰ καὶ ἀπερίγραπτος, ναρχος 
Ape du εἰκὸς καὶ 


z ἔσται". x 





uivmst 09 








Ίπτος. d guzu. ἓνε 
θννατὸς 


ἐκτός là; δὲ καὶ 





είς 
ἁμοιρονντα guru 





5 δυνάμεως κατὰ mi, 


ανβρωτεησαντα Meyve ὤνθρωπον 





duis 





ματίρεν; 008: Ra δίχα 





dvsoysius ὁ ἄνθρωπος. πρὸς dt τι 





[I 
ο γενικω- 


πνρίως Myr τὸ κατα 
mz 


Χριστὸν 






5, és τὴν ἐκ 






ἄλληλα παθιζμένων γενῶν 





ον qiias dx 
πρὸς τὸ εἰδικώτατον sido; διαίρεσιν καὶ i» αὐτῷ civ 


οἰκείαν πονοδον πεοιγοάφουσαν. 





ποτὰ τὸν σογώτατον Κώρδον, 
i ὅρον δύναμιν ἔχει οὐ γὰρ 
πολλὼν ἀριθμῷ διαγιρό πγορού-- 
» τος οὐσίαν δπλοϊ, οὐ γὰρ 
ἃ «όνος ἀγόμενον d κατ οὐσίαν 





εἴδός irn 
μενον, οὔτε 





TET 








ui» τ 
μον πρὸς εἶδος 








» 


ὑπὸ τούτων περιγραφόμενον, ἀλλ ὑπόστασις σύν- 
θετος τὴν φυσικὰν τῶν ἄκρων διαίρεσιν ἐν ἐαυτῇ 
αντίζουσα, Καὶ εἰς ἓν ἄγρυσα τῇ τῶν 


ἐπεὶ οὖδε 












ἑτέρωθεν τὸν 












E Ex τῶν θεϊκῶς ἅμα καὶ ἀνθρωπιχῶς Χαρακττρι- 
ἐμφύτων ἰδιωμάτων τῆς τε θείας 


θελύσεως καὶ ἐνεργείας, xai τῆς ἀνθρωπικᾶς τοῦ 


ζόντων αἲ 





θήσεως * ai καὶ δι ὤν 8 d» καὶ ὁ γέγονεν, 
ἐπεσρράγιδε * θαυματουρ/ὼν μὶν ὑπὶρ ἡμᾶς ὥς 
Θεὸς, πάσχων δε δι ἡμᾶς ὁ αὖ 
ἄνθρωπος * xai νῦν pi 
Φίλιππον * OÀ πιστεύεις 
καὶ à 










εκονσίως ὡς 
τὸν 
Πατρὶ, 
Ὁ ἑωρακὼς di 








Πατὲρ ἐν due; καὶ, 
έωρακε Πατέρα" καὶ, Εγὼ καὶ ὁ Πατὲρ 6v 
ἐσμεν . Ni» δὲ τὲ Cun ἀποκτεῖναι, ἄνθρωπον 
ὃς τὴν ἀλήθειαν λελάληκα ὑμῖν ; 


τὸν 












(ox. ἀντίθεσις Αρμενίων. 
8. Πᾶν ἐτεροκίνητον ἀνενέργητον: à τοῦ Κνρίου 
τούνυν σὰρξ ἑνωθέντος αὖ 





Λόγου κωονμένη 





ἀνθάργατος ἓν. 





Ἀντίθεσις καὶ ἀπολογία πρὸς 





τοῦτο, 

Καὶ )omiv οὐ διέφερε τῶν ἆλλω, ἁγίων $ τοῦ 
Κνοίον cab νεύµατι Θεοῦ ἐκινοῦντο και Μωῦσῆς 
καὶ Δαβὶᾶ , καὶ ὅσοι ἆλλοι τῆς θείας ἑνεργείας χω- 
βατικοί * τοῦτο δὲ ἄτοπον . λλ' ἐπεὶ ὁ τῶν ὅλων 
Ln yo» ἄνθρωπος, καὶ ὡς Θεὸς 
καταλλήλως τῇ αὐτοῦ θεότητι Ἠθελέ τε xai ἐνήρη 
xxi ὡς ἄνθρωπος καταλλήλως τῇ ai 
io» θελήματος ola καὶ 
βουλήµατι χινουµένου καὶ τυπουµένου . καὶ 





















ἐπαύριον Ἀθίλησον ὁ Ἰησοῦ εἶσιλ- 
Ταλιλαίαν * » καὶ πάλω " «Θέλω ἵνα 
*« οὐ γὰρ 
τι ἐξήτουν 
ρωθι * « Κὰ- 
διὰ τῆς Ταλιλαίας : 
1» καὶ ἄλλαχου: «Καὶ 
σᾶλθον αὐτῷ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγοτες αὐτῷ " 
Πο θελεις ἀπελθόντες ἐτοιμάσωμὲν σοι pagi» τὸ 
Πάσχα; » Ταῦτα γὰρ πάντα καθὸ ὁ Κύριος ἂἄνθρω- 
mo; ἐφθέγγετο, καὶ o) καθὸ Θεός. Καὶ ἄλλως δὲτὸ 
μὰ ἔχον ἐνέργειαν καὶ χίνησω φυσικὴν νεκρὸν καὶ 
ἄφνχον ' d δι τοῦ Κυρίου σὰρξ ἔννους καὶ ἔμμυχος. 


ziv 









Ἰουδαίᾳ περιπατεῖν, ὃ 
οἱ Ἰουδαῖοι ἀποκτεῖναι . » καὶ 
κεῖθεν i205 
καὶ οὐκ üt) ἵνα τις y» 



















"Ectpov πρόθληµα ᾽Αρμενέων. 
ἑν Ὥσπερ ἐπὶ Χριστοῦ τὴν τῶν δύο φύσεων συν- 
δρομὰ» σὐνβετόν φατε ὑπόστασιν , οὕτω χριὼν καὶ 
ix σύνθετου λέγευ ἐνέργειαν. 
Ἀντίθεσις. 
Ei 
dà, 





Χριστὸν ἓν δύο φώσεσι θιωρούμενον μίαν 
) σύνθενον ἔχειν ἐνέργειαν, 8 τοιαύτη πάντως 
ἀνέργιια ἢ τῶν αὐτοῦ μερῶν ἐσεῖται, $ αὐτοῦ ὡς 





THESAURI LIB. XVII. 


D 


98 

A reductum aut secundum essentiam sub illis cir- 
cumsceriptum, sed hypostasis composita naturalem 
extremorum divisionem in se commiscens et 
identificans, el in unum agens propriarum par- 
tium adunatione, quoniam nec aliunde eumdem 
natura Deum el hominem agnoscimus quam ex iis 
quis divine et humane simul eum signant, inna- 
tis proprielatibus divinw voluntatis operationis- 
que et humane ejus voluntatis. Quibus et per 
quas quod erat el quod factus est signavit ; mira- 
cula quidem supra nos operans ut Deus, patiens 
autem propter nos voluntarie ut homo. Et nunc 
quidem Philippo dicens: « Non credis quia ego in 
Patre et Pater in me*? » Et : « Qui videt me, videt 
Patrem *;et,« Ego et Pater unum sumus?:» 

Bnunec vero: « Quid quaeritis me interficere, ho- 

minem qui veritatem locutus sum vobis !?? » 

Alia Armeniorum objectio. 

9. Quod ab alio movetur, absque operatione 
est: Domini igitur caro quie a Verbo sibi unito 
movetur, absque operatione est. 

Responsio et hujus objectionis confutatio. 

Ceterum non ab aliorum sanctorum carne dif- 
ferebat Christi caro. Spiritu Dei movebantur et 
Moyses et David et quicunque alii divine opera- 
tionis eapaces fuere. Quod ad eos spectat, ridi- 
cula essetobjectio : sed postquam omnium Deus 
absque mutatione factus est homo, et ut Deus pro 
sua deitate volebat et operabatur,et ut homo pro 
sua humanitate,humana voluntate quasi deificata, 
et per divinam voluntatem mota et efformata. 
Atque id testantur evangelica verba que sic se 
habent; « Crastina die voluit Jesus intrare in 
Galileam !! ; » et rursus : « Volo ut ibi sum ego, 
etilli sint 11; οἱ rursus : « Non enim volebat in 
Judea ambulare, qui quaerebant eum Judei 
interficere !5. » Et alibi: « Et inde egressi per- 
ambulabant Galileam ; et nolebat ut quis eum 
agnosceret !* ; » et alibi : « Et accesserunt ad eum. 
discipuli ejus dicentes. Ubi vis paremus tibi 
manducare Pascha 1$?» lec enim omnia,ut homo, 
Dominus loquebatur, non autem ut Deus. Et 
aliunde quod non habet operationem et motum 
naturalem , mortuum est et inanime. Domini 
autem caro mente et anima praedita erat. 


Alia Armeniorum propositio. 
10. Quemadmodum Je Christo duarum natura- 


rum concursum composilam hy postasim dicitis,sie 
dicendumest unam compositam operationem esse. 


Responsio. 


Si Christum in duabus naturis consideratum con- 
cedamusunicam habere operationem, talis operatio 
vel ejus partium erit, vel ipsius est compositi. Etsi 
quidem ejus partium sit, dividetur ad utrum- 


* Joan. xiv, 40. ' Ibid. 9. * Joan. x, 30. !* Joan, τή, 20. !' Joan. 1,43. '! Joan. xvn, 24. 


19 Joan. vn, 4. 39 [bid !* Matth. xxv, 17. 


παν. 


99 NICETE CBONIAT.E 100 


que scissa et solvetur, et simul ea que per ipsam A 
uniuntur solvet. Si vero compositi, ipsa erit ut 
contrariorum capax mortalis et immortalis,creata. 
et increata, finita et infinita. Si quis hoc conces- 
serit, erit Christus propriam habens operationem, 
exsistentem et non exsistentem,secundum posses- 
sionem et secundum privationem. Idem autem et 
de voluntate dicendum est. Dicunt Armenii, quem- 
admodum organi et illud moventis eadem est 
operatio, sic et divinitatis et humanitatis unam 
esse operationem. Si igitur inducunt organum ve] 
coexistens, ut sunt corpus et anima, omnino juxta 
illos dicendum erit creaturam esse divinam natu. 
ram vel corpus increatum. Si vero artis cujusdam 
organum dicunt, illud anima carebit, nec semper 
movebitur, sed quando operanti videbitur. Cele. p 
rum Apollinario et Ario consentiunt, quorum 
prior absque anima, Apollinarius autem absque 
mente esse carnem Christi dicebat. 








unuin ; sanctam autem Trinitatem unicam volun- 
tatem et unicam operationem habere, atque inde 
Christum unicam habuisse operationem et unicam 
voluntatem, sic respondendum erit : Pater non 
ut Pater vult,esed ut Deus; et quoniam Deus est 
Filius, et Deus est Spiritus Sanctus, sccundum id 
divina Trinitas unam voluntatem habet et unam 
operationem, Füius vero, nobiscum hominibus 
communicans carnis assumptione, duplicem quo. 
que voluntatem et operalionem habuit; unam 
quidem ut Deo et Patri consubslantialis, alteram 
autem ut nobis consubstantialis. Attamen non 
separatas dicimus operationes, neque naturas 
separatim operari; sed utramque una cum 
alterius communione operari id quod proprium 
habuit. Neque enim humana humane operatus 
est ; non enim simplex homo erat ; neque divina 
secundum Deum tantum ; non enim solummodo 
erat Deus. Sed due nature sunt unus Christus, et 
unus Christus est due nature. Et aliter : Si 
unam voluntatem dixerimus de Christo ut de 
sancta Trinitate, erit omnino una et eadem 
voluntas Patris et Verbi et carnis. Ad hic qua 
diximus, id forte adjicient qui ratiocinio uti 
volent : Non est natura absque hypostasi seu 
persona ; siigitur, inquiunt duas naturas in 
Christo dixerimus, duas quoque hypostases indu- 
cemus; atque ita cum Nestorio sentiemus qui 
duas hypostases in Christo esse docuit. 


Ad id respondendum est. 


12. Pia Ecclesia, quemadmodum Sabellii synce- 
resim repudians tres personas et unam naturam 
sanctissime Trinitatis confitetur, et Arii in tres 
dissimiles hypostasesdivisionem respuens,unicam 
naturam divine Trinitatis docet, sic et Monophy- 
sitas impugnat dictitantes unam esse naturam in 
Christo et unam esse hypostasim. Quod preeten- 








ὅλου : καὶ εἰ μῖν τῶν αὐτοῦ papi, µερισθήσεται 
πρὸς ἀμφότιρα τεμνοµένη καὶ λυθήσιαι , καὶ 
συνδιαλύσει τὰ κατ αὐτὴν ἠνωμένα ' εἰ δὲ τοῦ ὅλου, 
ἔσται ἡ αὐτώ ὥς δωτικὲ τῶν ἐναντίων θνητή καὶ 
ἀθάνατος, κτιστὸ καὶ ἄκτιστος, περιγραπτὺ καὶ 
ἀπερίγραπτος * καὶ sb τοῦτο δώσειτις, ἴσται à 
Χριστὸς τὸν οἰκείαν ἔχων ἐνέργειαν , οὔσαν καί μὴ 
iE καὶ στέρησω . Τὸ αὐτὸ δὲ καὶ περὶ 
θιλήµατος ἴστιν εἰπεῖν. Λέγουσιν oi ᾽Αρμένιοι ὅτι, 
ὥσπερ ὀργάνου και x ὑτὸ iw ἐνέργεια, 
ότω καὶ θιότττος καὶ ἀνθρωπότητος μία ἐνέργεια. 





οὖσαν , καὶ 








οὐ: 








Ei τοίνυν 
σῶμα καὶ ψυχὲ, πάντως dor 
τὴν θείαν φύσιν λέγειν f τὸ σῶμα ἄκτιστον * di δὲ 
τεχνικὸν τὸ ὄργανον λέγονσιν , ἄγυχον τοῦτο καὶ οὐκ 
ái κινούμενου, ἀλλ ὅτι τῷ ἐργαζομένῳ δ2ξιι "καὶ 
λοιπὸν συμφρονοῦσιν ᾿Απολλιναρίῳ τε καὶ 'Apsio, 
ὤν à μῖν ἄφνχον , ᾽Απολλιάριος δὲ ἄνουν τὰν σάρκα 
ριστοῦ ἔλεγε». 

τα. Εἴπερ φήσουσιν οἱ ᾿Λρμένιοι ὡς ὁ Χριστὸ 
καὶ μετὰ Tiv σάρχωσὶν εἷς ἂν Ὑἱὸς καὶ εἷς τᾶς 
ἁγίας Τριάδος, à δὲ yim Τριὰς μίαν θέλησιν καὶ 
μίαν ἐνέργειαν ἔχει, καὶ κατὰ τοῦτο xui ὁ Χριστὸς 
μίαν εἶχεν ἑνέργειαν καὶ μίαν θέλησιν, ῥητέον οὐ. 
τως' ώς ὁ Πατὰρ οὐ χαθὸ Πατὴρ 6st, ἀλλὰ xabó 
Θεός * καὶ ἐπεὶ Θιὸς ὁ Υἱὸς, Θεὸς χαὶ τὸ Πνεῦμα τὸ 
ἅγιον , κατὰ τοῦτο ἡ μὲν τρισυπὀστατος Θεότης μίαν 
θέλησω ἔχει καὶ µίαν ἱνέργιαν à δὲ Yi, d 
κοινωνῶν καὶ τοῖς ἀνθρώποις ἡμῖν τῇ τῆς σαρκὸς 
πµοσλήψει, διπλῆν καὶ τὴν θέλησω εἶχε καὶ riv 
ὠέργειαν . τὴν μὲν ὡς ὁμοούσιο d» τῷ Θιῷ 
καὶ Πατρὶ, τὸν δὲ ὡς ὁμοούσιος ὤν ἡμῖν. Πλὲν οὐ 
διρρυµένας φαμῶν τὰς ἐνεργείας, οὐ 
ἐνεργουμένας κεχωρισµένως, ἀλλ' ἠνωμένως 
στην μιτὰ τῆς Οατέρου κοινωνίας ἐνεργοῦσαν 
ὅπερ ἴδιον ἔσχηκεν ^ οὖτε qp τὰ ἀνθρώπινα ἀν- 
θρωπίνως ἐνήργηκεν , οὐ γὰρ ψΏὸς ὧν ἄνθρωπος" 
οὔτε τὰ θεῖα κατὰ Θεὸν µονον, οὐ γὰρ ἦν µόνον 
Θεός * ἀλλ᾽ αἱ δύο φύσεις εἷς ἐστι Χριστὸς, χαὶ ὁ εἲς 
Χριστὸς δύο φύσεις ἐστί. Καὶ ἄλλως ᾿ Ei μίαν θ- 
λχσιν εἴπωμεν ἐπὶ τοῦ Χριστοῦ ὥς ἐπὶ τῆς ἁγίι 
Τριάδος, ἔσται πάντως µία καὶ à αὐτὴ θέλησις 
Πατρὸς καὶ τοῦ Λόγου x«i τῆς σαρχός. Πρὸς oh; 
εἰρύκαμεν ἔτι καὶ τι Ίσως προσθέσονσι δια- 
σκευάζοντες συλλογιστικῶς * Οὐκ ἔστι φύσις ἀνυπὸ- 
τοι ἀπρόσωπος " εἰ οὖν δύο, paci, picti; 
ἐπί Χριστοῦ aimant» , δύο καὶ ὑποστάσεις συνεισ- 
ενέγχωµιν * καί οὕτω συμφρονοῦντες ἐσόμεθα Χεστορίῳ 
δύο ὑποστάσεις ἐπί Χριστοῦ δογματίζοντι. 


(qoum: τὸ ὄργανον καὶ σύγχρονον ὥσπερ 
iz ὐτοὺς ἃ κτίσμα 

















































Ῥητέον δὲ πρὸς 

iE. Ὡς ἡ εὐσεθὴς Ἐκκλησία, ὥσπερ τὲν Σαθελλίου 
συναΐρεσιν ἀποπεμπομένη , «pri ὑποστάσεις xai 
μίαν φύσιν ἐπὶ τῶς ἁγίας Τριάδος ὁμολογεῖ, xai 
τὴν Αρεον tig ἑτερογινεῖς τρεῖς ὑποστάσεις ἆπο- 
σκυθαλίζουσα διαίρεσιν, μίαν φύσιν τρισυποστάτου 
Θεότητος δοξάξει, οὕτω καὶ τοῖς Μονοφυσίταις ἅπο- 
µάχεταί, φάσκουσι play φύσω ἐπί Χριστοῦ διὰ τὸ 





101 THESAURI 


LIB. XVII. 102 


xxi τὴν ὑπόσταοιν εἶναι μίαν. Καὶ κατασχευά- Α dunt dicendo non esse naturam sine hypostasi 





ζουσι τοῦτο ἐκ τοῦ λέγειν μὲ εἶναι φύσιν ἀνυπόστ 
τον Brot ἀπρόσωπον οὐδὲ γὰρ & i» Χριστῷ ἀνθρω- 
πένα Φύσις ἀνυπόστατος οἷα τῷ Λόγω ὣνυποστᾶσα. 
Προσιπάγειν δὲ καὶ ταῦτα χριὼν πρὸς τὰ παρ᾽ Αρ- 
µενίων συλλογιστικῶς προτευόµενα. Ὥσπερ αἱ δύο 
Ἠεννήσεις Χριστοῦ, τουτέσιν d πρὸ αἰώνων ἐκ 
lMazpóg κατὰ ziv Βεότητα, xui à ἐπ ἰσχάτων τῶν 
χρόνων ἐκ Παρθένου κατὰ τὴν ἀνθρωπότητα, ἐν τῇ 
μ-ᾷ τοῦ Θτοῦ Λόγου ὑποστάσει γενόμεναι, οὐκ ἐποί- 
πσαν προσθήκην ὑποστάσεως" οὕτως οὐδ' ἐκ τῶν 
duo καθ ὑπόστασιν ἠνωμένων φύσεων προσθήκη 
προσώπου ἐγένετο. Πρὸς γοῦν τούς Md 
εἶναι. φύσιν ἀνυπόστατον, ῥητιον ὡς 
ἐστὶν ἀπρόσωπος. Ἰστέον δὲ ὡς οἱ μίαν ἐπὶ Χριστοῦ 
φύσιν δοξάζον 























ς d riw θεότητα τραπῆναι dis σάρχα B 
δοξάζονσιν, & τὴν σάρκα ἁμοούσιον τῇ θιότητι γι- 
Σέσθαι, ἅπερ τῶν ἀμηχάνων καὶ ἀδυνάτων ἐστίν " 
ti δὲ µτδέτερον τούτων, ἑτέρα πάντως καὶ ἑτέρα φύσις 
i» Χριστῷ 





εδ. Ἔτι Ho κατὰ ἀριθμὸν τῶν φύσεων διδάσκου- 
συ εἶναι καὶ τὰ πρόσωπα xai τὸ ἔμπαλιν, καὶ τρεῖς 
ἄρα φύσεις ἐπὶ τῆς ἁγίας Τριάδος εἰσενέγχωσι τρισ- 
υποστάτο» οὔσες d τὸ ἀνάπαλω μίαν ὑπόστασιν 
εἴπωσι διὰ τὸ ἐναδιχὸν τῆς φύσεως. Asi δὲ καὶ τοῦτο 
αι ὡς οἱ Ἰακωθῖται καὶ οἱ ᾽Αρμίνιοι πρὸ uiv 
ἑνώσιως δύο φύσεις ἐπὶ Χριστοῦ ὁμολογοῦσι * 
ἔνωσιν μίαν σύνθιτον συγχέοντες ἂμ 
pas τήν τε rix) καὶ τὴν ἀνθρωπίνον, καὶ διὰ 
ο καὶ μίαν φύσιν ὀνομάζουσιν " ὅθεν καὶ δωαιο: 
τοὺς λέγοντας εὐσεβῶς δύο φύσει 
λέγουσι μὰ εἶναι φύσω ἀνυπόστατον 
οι ἀπρόσωπον * καὶ ὡς οἱ φάσκοντες δύο φύσεις 
xai δύο ὑποστάσεις εἰσάγουσι x 
pto», καὶ οὐκέτι τρία πρόσωπα fret τρεῖς 
στάσεις εὐρίσκονται λάγωντες ἐπὶ τῆς ἁγίας Τριά- 
9ος, ἀλλὰ καὶ τέσσαρας. Καὶ κατὰ τοῦτο ci» ἐν Χαλ: 
ατδόνι σύνοδον ἀναθεματίζονσιν, ὡς δᾷθεν δύο ύπο- 
στάσεις ἐπὶ Χριστοῦ χυρώσασω * οὔτε 
τν αὐτῶν δόξαν 




































γὰρ κατὰ 
'$ φύσεις φασί. Τῷ δὲ ἁγίῳ Κνρὶ)- 
e συνεργῷ τῆς αὐτῶν αἰοέσιως χρῶνται P» οἷς φησι 
μίαν Ἀόγον σισαρχωμένην, τὴν τοιαύτην 
ῥᾷἒσιν οὐχ ὡς ἐκεῖνος ἔφεσεν ἐκλαμθάνοντες, ἀλλ’ εἲς 
ἓν αὖ-οί φασι φύσω ἐπὶ Χριστοῦ σνγκιχυμένην μετὰ 
τὴν ἔνωσι», à μᾶλλον μεταθληθεῖσαν εἰς θεότητα, 







seu persona. Non enim qus in Christo est 
humana natura, sine hypostasi est, cum Verbo 
supponatur. Hiec el opponi oportet ad ea que 
syllogistice dicunt Armenii : Quemadmodum due 
Christi generationes, id est, wterna ex Patre 
generatio secundum divinitatem, et in fine tempo- 
rum ex Virgine generatio secundum humanitatem 
in una Dei Yerbi hypostasi habita: non hypostasis 
additionem effecere; ila neque ex duabus per 
hypostasim unitis naturis persons facta est ad- 
ditio. Ad eos igitur qui dieunt non esse natu- 
ram absque hypostasi, dicendum est, neque 
Christi generationem absque persona esse. Scien- 
dum vero eos qui unicam esse in Christo naturam 
opinantur, aut opinari divinitatem in carnem 
esse conversam,aut carnem divinitati consubstan- 
tialem factam esse, que absurda et impossibilia 
sunt; si porro neutrum ex his, altera omnino et 
altera in Christo natura. 


13. Preelerea οἱ ex naturarum. numero docent 
esse et personas ac vice versa, et tres igitur na- 
turas sancte Trinitatis inducant, cum sit tribus 
personis constans; vel rursum unicam hyposta- 
sim dicant, cum unica sit hujus natura. Id autem 
sciendum est Jacobitas quoque et Armenios ante 
unionem quidem duas naturas in Christo confiteri; 
post unionem vero unam compositam,ambas con- 
fundentes, divinam et humanam, etideo unam 
naturam appellare, Unde sui defendendi causa iis 
qui pie dicunt duas esse in Christo naturas re- 
spondent non esse naturam absque hypostasi seu 
persona. Et eos qui duas esse in Christo naturas 
opinantur et duas hypostases, ut Nestorium, in- 
ducere, et non tres personas seu tres hypostases in 
sancta Trinitate dicentes reperiri, sed et quatuor. 
Etinde Chalcedonensem synodum anathematizant, 
utpote que duas in Christo hypostases esse de- 
creverit : ita enim secundum suam doctrinam ap- 


.pellant naturas. Sancto autem Cyrillo ut sue 


haereseos complice utuntur, eo quod dixerit uni- 
cam esse naturam Verbi incarnatam, hanc vocem 
non in eodem sensu quam ille usurpantes, sed 
hanc naturam esse contendunt eam quam post 
unionen confusam esse dicunt, imo in divinita- 


D tem conversam. 


td. Πάλι oi αὐτοὶ εὐσεθῶς νοοῦντες τὴν τοῦ 
εἰαγγλιστοῦ Ἰωάννου quy», cu φησὶ' Καὶ 
ὁ Ἀόγος σὰρξ ἐγένετο, παράγοντες δὲ καὶ ῥῆσιν 
ἁγίου ᾿Αθανασίου οὕτω λέγουσαν' « Ὁ Λόγος 
S ἐγένετο, ἵνα καὶ d σὰρξ γένηται Λόγος" » 
κὰ καὶ Τρπγόριο τὸν Θεολόγον φάσκοντα. Καὶ 
θαῤῥώ Jp ὀμόθεον, καὶ γεγονὸς ὅπιρ τὸ χρίσαν * 
ἔτι δὲ καὶ τὸν Ἀνσσαίων Τρηγόριον οὑτωσὶ διεξ- 
εόντα". Καθάπει σταγὼν ὄξους βληθεσα ἐν τῷ 

















πελάγει τῆς θαλάσσης οὐκ ἴτι dort ἐν τοῖς 
Ἰδίοις τοῦ ὄξους ἐδιώμασιν, ἀλλὰ μετιποιέθη 


xo συνεκράθη ἐς τὸ τοῦ πελάγους τῶν ὑδάτων 


14. Rursus iidem impie hane evangeliste 
loannis vocem adhibentes : Et Verbum caro 
factum est; invocantesque has beati Athanasii 
voces : « Verbum caro factum est, ut et caro fiat 
Verbum ; » sed et Gregorium Theologum dicen- 
tem : « Audeo dicere Deo similem et factum quod 
est Verbum inungens; » et ad hec Gregorium 
Nysseum sic eloquentem: « Quemadmodum aceti 
gutta in maris pelago immersa non jam aceti 
proprielates retinet, sed eonversa et commista 
est in maris aquarum proprietates; ila sane et 
sanctissimum illud corpus commistum divinitati 


NICETAE CHON IATAE . 





104 


ielatles retinet. » Atque sic Α ἰδίωμα ' οὕτω Od» καὶ τὸ πανάγιον ἐμεῖνο σῶμα 


caro Verbum factum sit et 
et Verbo commista sit et in 
do possunt dici duce natu- 
qua est divinitatis ? » 


)jndendum : Creata et finita 
unionem in suis naturalibus 
sit, non omnino conversa in 
et in Patri coeternum. Per 
cem accessionem carnem 
n hominem factum esse di- 
ncedamus, juxta illos Verbi 
n humane in Christo na* 
ictatio, tactus, fames, sitis, 
Lum, crucifixio, sepultura, 
ideri, quorum oracula pro- 
à eorum scripta, naturas in 
locentia neque conversam 
ilem ; sed et verba Christi 
dicentis : Mortuus est, et 
1oniam non eram ibi.Utrius 
: « Non eram ibi?» Divini 
co circumscriptus est qui 
omnia est? Si vero carnis, 
luce in Christo nature? Et 
ἃ effuse, carnis omnino 
5: quemadmodum homini 
osuistis eum ? » 


erint, nos, si duas naturas 
'istus, humanam nempe et 
adorare, quippe qui ante 
idamus ; vel si minius,esse 
adoratus et non adoratus, 
ilium Dei cum Patre et 
15, sine corpore ante incar. 
nunc autem eumdem in- 
jitatem factum hominem. 
tactui non est inaccessi- 
lito, inaccessibile fit, non 
18 ignis accessit. Non enim 
bilis est, sed carbo, i. e. li- 
iro quoque pro natura sua 
erbo tamen incarnato ado- 
)s carnem nudam adorare, 
Jeum incarnatum. Sed hoc 
, per compendium. Vir au- 
| Scripturis sacris exempla 
iut destruentia aut repro- 
rre potuerit. 


συνανακραθὲν τῇ θεότοτι, οὐχέτι ἐστιν ἐν τοῖς 
τῆς σαρχὸς ἰδιώμασι. Καὶ συλλογίζονται οὕτως " 
ὡς Επεὶ ή σάρξ γέγονε Λόγος καὶ ὁμόθεος, συνκνε- 
χράθη τῷ Λόγω x«t µετεποιήθη, πῶς δυνατὸν δύο 
λέγειν φύσεις καὶ οὐχὶ µίαν καὶ ταύτην τῆς θεό- 
τητος» 
ιε. Πρὸς ἄπερ ἀποχρίασθαι δεῖ ώς à κτιστὴ xoà 
περιγραπτὺ φὺσις πάλιν xat μετὰ τὴν ἔνωσιν ἐπὶ 
τῶν ἰδίων µεμένηχε φυσικῶν ἰδιωμάτων, οὐδ' ὅλως 
μιταθληθεῖσα εἰς τὸ ἄχτιστον, καὶ ἀσχημάτιστον χαὶ 
συναΐδιον τῷ Πατρί ' διὰ ὃς τὴν τῶν φύσεων εἰς 
ἄλληλα περιχώρησιν, τὴν σάρκα θεωθῆναι ' τὸν δὲ 
Θεὸν ἐνανθρωπῦσαί φαμεν * εἰ γὰρ p τοῦτο δοίη- 
μεν, ἔσται ἄν τῆς τοῦ Λόγου φύσεως χατ᾽ αὐτοὺς, 
B x«t οὐχὶ τῆς ἐν Χριστῷ ἀνθρωπίνης φύσεως, à αἴ- 
ξησις, à σπαργάνωσις, 0 Ψηλάφησις, à» πεῖνα, dj 
δίψα, o xómoc,  ἀγωνία, τὸ πτύσµα, 3) ἐπὶ σταυροῦ 
πῆξις, 6L ταφὴ, x«i ὁ θάνατος. Ὅτι δὲ xai τοῖς 
Πατράσιν οὕτω δοκεῖ, ὧν τὰς χρήσεις παράγοναι 
µ 
συγχεχὺσθαι τὰς ἐν Χριστῷ φὺσεις διδάσκοντα, prt 
μὴν μεταποιηθῆναι τὴν σάρχα εἰς θεότητα. Αλλὰ καὶ τοῦ 
Χριστοῦ προς τοὺς μαθητὰς πεοὶ τοῦ Λαζάρον λέγον- 
τος ὅτι « ᾿Απέθανε, καὶ χαίρω δι) ὑμᾶς ὅτι οὐκ ὤμχν 
ἐχεῖ. « Tívog νοητέον τὸ ῥῆμα τὸ « οὐκ ἤμην ἐχεῖ : 


μαρτυροῦσι τὰ λοιπὰ τουτωνὶ συγγράμματα, 


Tic θεότητος; Καὶ πῶς τόπῳ περιγραπτὸς ὁ πανταχοῦ 
παρὼν x«i ὑπὲο τὸ πᾶν ὤν; El δὲ τῆς σαρχὸς, πῶς 
οὐχὶ δὺο φὺσεις ἐπὶ Χριστοῦ; Καὶ τὸ ἐπὶ Λαζάρου 
δὲ δάχρυον τῆς σαρχὸς πάντως ἦν, καὶ οὐχὶ τῆς θιό- 
6 Τητος ὥσπερ ἀνθρωποπρεπὶς καὶ τὸ ἐρωτᾷν « Ποῦ 
τεθείκατε αὐτόν ; 
tg. Εὰν d& καὶ τοῦτο προσθήσουσιν ὡς, εἰ δὺο 
φὺσεις εἶχεν ὁ Χριστὸς ἀσυγχὺτὸυς, ἀνθρωπύίνην καὶ 
θεικὺν, ἄρα τῇ κτίσει λατρεύομεν, ὡς χτιστῇ προσ- 
χανοῦντες φὺσιι' $ εἰ μὴ τοῦτο, tiq ὧν ὁ αὐτὸς 
καὶ εἷς Χριστὸς προσχυνητόὀς τε καὶ ἀπροσκύνητος * 
οὑτωσὶ λεκτέον * Τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ σὺν τῷ Πατρὶ 
καὶ τῷ ἁγίῳ Ἠνεύματι προσχυνοῦμιεν, ἀσώματον piv 
πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως, νῦν δὲ τὸν αὐτὸν σεσαρχως 
pívov καὶ γενόμενον ἄνθρωπον μετὰ τοῦ εἶναι Θεόν * 
καὶ ώσπερ ξὺλον ψιλὸν οὐκ ἔστίν ἀπρόσιτον τῇ ἀφῆ, 
πυρὶ δὲ προσομιλῆσαν, ἀπρόσίτον Ὑένται οὗ δι 
ἑαυτὸ, ἀλλὰ διὰ τὸ συνημμένον αὐτῷ müp * καὶ οὔχ 
$ τοῦ ξὺλου φὺσις ὑπάρχει ἀπρόσιτος, ἀλλ ὁ ἀν- 
D θραξ, fi:0t τὸ φεπυρωμένον ζὺλον * οὕτως x«i ἡ σὰρξ 
χατὰ μὲν τὲν Εεαυτῆς φὺσιν οὐκ ἔστι προσκυνητή ' 
προσκυνεῖται δὲ ἐν τῷ σεσαρχωμένῳ Λόγῳ * καὶ οὐ 
φαμὶν ὅτι σάρχα προσκυνοῦμεν ψιλὴν, ἀλλὰ σάρχα 
Θεοῦ, τοι σεσαρχωµένον Θεόν. Ταῦτα ὡς ἐκ προ- 
χιίρου xai ἐν ἐπιτὸμῳ  εὐκαιρία δέ τις χρώµινος, 
καὶ ἕτερα ἂν πλείω ἐκ τῶν ἱερῶν Βιθλίων ἔπισυν- 
αγάγη, τὰς τῶν ᾽Αρμινίων αἱρέσεις χαταστρίφοντα, 
καὶ τὰς ἀντιθέσεες αὐτῶν διελέγχοντα. 


105 


THESAURI LIB. XX. 


106 





NICET/E | CHONIAT /E 


EX LIBRO XX 


THESAURI ORTHODOX/E FIDEI 


(Mai, Biblioth. nov., t. IV.) 


ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ TON ΑΓΑΡΗΝΩΝ. 


α. Ἔστι δὲ καὶ 31 µέχρι τοῦ νῦν χρατοῦσα λαοπλά- 
vo θοεσκεία τῶν Ἰσμαηλιτῶν πρὀδρομός τις 709 ἀντι- 
χοίστου. Κατάγονται δὲ ἀπὸ τοῦ Ἰσμαὴλ τοῦ &4 τῆς 
"Ay«o τεχθέντος τῷ Αβοαάμ * διόπεο ᾽Αγαρηνοὶ καὶ 
Ἰσμαχλῖται προσαγοοεύονται. Σαῤῥακχνοὺς δι αὖ-οὺς 
καλοῦσιν ὡς ἐκ τῆς 246025 κενοὺς (1), διὰ τὸ εἰρῆσθαι 
ὑπὸ τῆς Ayap τῷ ἀγγέλω, ὅτι Ἡ Zàópa χενήν µε &rí- 
Ἄνσεν. Οὗτοι μὲν οὐ», εἰδωλολατρήσαντες xci mpoTxu- 
νζσοντες τῷ ἑωσφόοῳ ἄστοω τῇ Αφροδίτη, ἣν δὲ καὶ 
Χαμδο (2) τῇ ἑαυτῶν ἐπωνόμασαν γλὠσση, ὅπερ ση- 
μαίνει µεγάλχν, ἕως μὲν τῶν Ἡοαχλείου χρόνων προ- 
φανῶς εἰδωλολάτρουν ' ἀπὸ δὲ ᾿Ηοακλείου x«i ὃεὂρο 
ψευδοπροφέτης αὐτοῖς ἀνεφύη Μωάμεὸδ ὀνοααξόμενος, 
ὃς πεοιτνχὠὼν Εβοκίοις καὶ Χριστιανοῖς δῇθευ ᾿Αοειανοῖς 
καὶ Νεστοοιανοῖς, ἁπανταχόθεν ἀουσάμενος ἐξ Ιουδαίων 
μὲν µοναοχία», ἐξ ᾿Αρειανῶν δὲ Λόγον καὶ Πνεῦμα χτι- 
στὰ, απὀ di Νεστοριανῶν ἀνθρωπολατρείαν, τήν t$ lMo- 
λαιὰν xat Καινὴ» Ata DE xn» ἐπελθὼν, χαὶ τινι Αοειανῷ 
ποοσοµιλήσας µονάζοντι, (div συνέστησε» αἴρεσιν * xoi 
ποοφάσει δῆθεν θεοσεβείας τὸ ἔθνος ὑποποιήσας, ἐξ οὗ- 
pavor» γραφήν ὑπὸ τοῦ Oro) χατενεχθῆναι παρ αὐτὸν 
διεθρύλλησε * τινὰ δὲ συ/γράµµατα ἐν τῷ τοιούτω βι- 
Cli» διαχαράξας γέλωτος ἄξια, τὸ σέθας αὐτοῖς πα- 
ῥρέδωκε. 


B. Λέγει ἕνα Θεόν ποιητὴν τῶν ὅλων εἶναι μήτε γεν- 
νοθέντα uiti γεγεννηκότα * λέγει τὸν Χριστὸν Υἱὸν εἴ- 
ναι τοῦ Θεοῦ, xai πνεῦµα αὐτοῦ, κτιστὸν δὲ καὶ δόῦλον * 
καί ὅτι ἐκ Μαρίας τῆς ἀδελφῆς Μωῦσέως καὶ ᾽Λαρὼν 
ἄνευ σπορᾶς ἐτέχθη. 'O γὰρ Λόγος, φησὶ, τοῦ Θεοῦ xoi 
τὸ Πνεῦμα εἰτῆλθεν εἰς τὴν Μαρίαν (3), καὶ ἔ/έννησε 
τὸν Ἰηωσοῦν, προφήτην ὄντα x«i δοῦλον τοῦ Οεοῦ. 
Ἰουδαῖοι δὲ παρανοµήσαντες Ὠθέλησαν αὐτὸν σταν- 
ρῶσαι, καὶ ἁρατήσαντες ἐσταύρωσαν αὐτοῦ τὴν σκιάν. 
Αύτὸς δὲ ὁ Χριστὸς οὐκ ἑσταυρώθη, φησὶν, οὖδε απέ- 
θανευ * ὁ γὰρ Θιὸς ἔλαθεν αὐτὸν εἰς τὸν οὐρανὸν διὰ τὸ 
φιλεῖν αὐτόν. Καὶ τοῦτο δὲ λέγει, ὅτι, τοῦ Χριστοῦ ἀνε- 
λθόντος εἰς τοὺς οὐρανοὺς, ἐπερώτησεν αὐτὸν ὁ Θεὸς λέ- 
Ίων. "f Ἰησοῦ, σὺ εἶπας τὸν λόγον τοῦτον, ὅτι ὙΥἱός 
suut τοῦ Θεοῦ καὶ θεός ; ᾽Απεχρίθη, φησὶν, ὁ Ἴπσους * 


(!) Scribendum itaque potius esset Σαθῥακινούς. 
Sed enim inepta videtur hec etymologia. 

(2) lia codex. Ceterum mendum est m pro b, 
nam Arabice varie effertur, chabar, cabar, cho- 
bar, cubar. 


Ῥατκοιί Gn. CXL. 


Α 


ΡΕ SUPERSTITIONE AGARENORUM 


1. Perseverat usque ad hodiernam diem popu- 
lorum deceptrix religio Ismahelitarum quasi Anti- 
christi quidam precursor. Hi genus dueunt ab 
Ismahele, quam Agar Abrahamo peperit: Sarra- 
cenos autem eosdem appellant, quasi a Sarra va- 
cuos, propterea quod Agar dixerit angelo, se a 
Sarra vacuam dimissam. Hi ergo cultui idolola- 
trico addicti, et luciferum astrum Veneris adoran- 
tes, quam Chamar sua lingua nominant, quod si- 
gnificat magnam, usque ad Heraclii tempora sine 
dubio ethnici fuerant. Heraclio autem regnante et 
deinceps, pseudopropheta exortus est ipsis Moha- 
medes nomine, qui conversans cum llebrais, et 
mox cum Christianis Arianis ac Nestorianis, un- 


B dique hauriens, a Judeis quidem Dei unitatem, 


C 


ab Arianis Verbum et Spiritum creatu"as discens, 
8 Nestorianis anthropolatriam, et vetus novumque 
testamentum percurrens, et familiari usus Ariano 
monacho, propriam conflavit hiresim. Moxque 
religionis pretextu, subordinato populo, de colis 
ad se dimissam a Deo scripturam dictitavit: et 
capitulis alif&o: in eolibro exaratis risu dignis, 
religiosum cultum asseclis tradidit. 


2. Dicit unum rerum omnium factorem, neque 
genitum neque gignentem. Dicit Christum filium 
esse Dei, spiritumque ejus, sed creatum ae ser- 
vum; etex Maria Moysis atque Aaronis sorore 
absque semine natum. Nam Verbum, inquit, Dei 
ac spiritus introiit in Marjam, pereritque illa Jesum 
prophetam servumque Dei. Àt Judei contra fas 
voluerunt illum crucifigere, eoque potiti nonnisi 
umbram ejus crucifixerunt ; nam Deus illum in 
ccelum sustulit, qui eum diligebat. Hoc etiam di- 
cit, quod Christum in ccelos delatum interroga- 
verit Deus dicens : O Jesu, tune dixisti, filium 
Dei te esse ac Deum ? Qui respondit, Propilius 
esto mihi, Domine, tu scis me hoe non dixisse, 
neque superbe id mihi adrogare, qui servus tuus 


(3) Dicit hoc diserte Mohamedes sur. XXI, 91. 7n 
Mariam quce munitam servavit vulvam suam in- 
sufflavimus de spiritu nostro (inquit Deus). Et po- 
Suimus eam et filium ejus in miraculum omnibus 
szculis. Idem repetitur sur. LXVI, 13. 


Á 


107 


ΝΙΟΕΤΑ CHONIAT.E 


108 


sum. At enim homines transgressores dixerunt me Α "Dco µοι, Κύοιε * σὺ old ac ὅτι οὐκ εἶπον, οὐδὲ ὑπεοχ- 


ita locutum, et me calumniati sunt, hique in er- 
rore versantur. Responditque, inquit, illi Deus : 
Scio te hunc sermonem non esse locutum. Alia- 
que multa monstrorum similia, risuque digna in 
eo libro scribens, hec a Deo ad se demissa glo- 
riatur. 


3. Nobis vero rogantibus, Quodnam est testimo- 
nium date ipsi a Deo scripture ? vel quis prophe- 
ta hunc surrecturum prophetam predixit? insu- 
perque dicentibus, Moysem in Sina monte, uni- 
verso spectante populo, in nube, igne, tenebris 
procellaque apparente Deo, legem recepisse ; pro- 
phetasque omnes a Moyse et deinceps de Christi 


adventu vaticinatos, fore scilicet ut. Deus Deique B 


Filius incarnatus adveniret, crucifigéeretur, more- 
retur atque resurgeret, eumque judicem esse vi: 
vorum ac mortuorum ; mox adhuc nobis dicere 
pergentibus: Cur non ita propheta vester advenit, 
ut eceteri de eo testati antea frissent ? sed nec 
omnibus vobis cernentibus, ut Moysi, populo 
cuncto spectante, et fumante monte legem Deus 
dedit, Mohamedi quoque vestram hane scripturam 
contraditam, ul vos quoque fundamento aliquo 
niteremini ? Nobis, inquam, ita dicentibus Agareni 
respondent, quecumque vult, Deum facere. Re- 
plicantibus nobis: Equidem id probe scimus, 
quierimus tamen quomodo scriptura ad prophe- 
tam vestrum venerit? respondent, eo dormiente 


scripturam desuper ei traditam. Atqui hoc ridicu- C 


lum est, respondemus ; et quia dormiens scriptu- 
ram recepit, neque ejus rei sensum habuit, popula- 
rein eo proverbium completum fuit. Y 
ab iis sciscitamur, Cur Mohamede v 
inhac vestra scriptura, nequid faciatl 
tis absque testibus, cur, inquam, non dl 
tu prior testibus approba te esse prophetag, οἱ a 
Deo venire ? et quenam scriptura de te testetur? 
tunc pudore suffusi silent. Nos autem jure merito- 
que illis dicimus : Quoniam uxorem ducere haud 
licet absque testibus, neque mercari, neque eme- 
re, et ne asinum quidem aut predium sine testibus 
adquiritis ; sed uxores, et predia, et asinos, et re- 
liqua, presentibus testibus mancipi habetis, male 







«và εἶναι δοῦλὸς σου * ἀλλ᾽ οἱ ἄνθρωποι οἱ παραθάται 
ἔγραψαν ὅτι εἶπον τὸ» λόγον τοῦτον. καὶ ἐφεύταντο γατ' 
εμοῦ, καί εἰσι πεπλανημένοι. Καὶ ἀπεκρίθᾳ, φησὶν, αὐτω 
ὁ Θιός - Οἶδα ὅτι σὺ οὐκ (4) ἔλεγες τὸν λογον τοῦτον. 
Καὶ a) λὸ T ὧν ἐν τῇ τοιαύτ . j 

ἄλλα πολλὰ τερα ολογῶν ἐν τῇ τοιαύτη συ/γραφῆ 
γέλωτος ἄξια, ταῦτα παρὰ τοῦ Θεοῦ ἐπ αὐτὸν κατενε- 
χθῆναι φρνάττεται. 

7. Ἡμῶν δὲ λεγόντων, Καὶ τίς ἐστιν ὁ μαοτυρῶν 
ὅτι αὐτῷ γραφὴν δέδωκεν 6 Θεός; ὢ τίς τῶν moo- 
φητῶν προεῖπεν ὅτι τοιοῦτος ἀνίσταται προφέτος ; x«t 
τούτοις αὖθις ἐπιφερόντων ὅτι ὁ Μωὺσῆς κατὰ τὸ 
lwà ὄρος ἐπ ὄψει παντὸς τοῦ λαοῦ iv νεφέλε vai 
πυρὶ xai γνόφῳ x«i θυέλλη φανέντος τού Θεοῦ idi- 
Baro τὸν νοωον, x«i ὅτι πάντες οἱ προφῦται ἀπὸ 
Μωυσέως x«i χαθεξῆς ἀρξάμενοι μερὶ τῆς τοῦ Χρι- 
στοῦ παρουσίας προηγόρευσαν ώς Θιὸς ὧν καὶ Θικοῦ 
Υιὸς σαρχούμενος Ώξει, x«i σταυρωθήσεται καὶ θα- 
νατωθήσεται καὶ ἀναστήσιται, καὶ ὅτι κριτὴς οὗτος 
ζωντων καὶ νεκρῶν ἐστιν * εἶτα προστιθέντων ὅτι 

- » .- ψα - . e - α 
[Io οὐχ οὕτως Ώλθεν ὁ προφήτης ὑμῶν, ἄλλων µαρ- 
τυρούντων πιρὶ αὐτοῦ ; ἀλλ οὐδὲ πάντων ὑμῶν ὁρών- 
των ὁ O40; , o; τῷ Μωῦσεὶ βλέποντος παντὸς τοῦ 
Àmou x«i Χχαπνιζομένου τοῦ ὄρους δέδωκε τὸν »όμον, 
καχείνω τὴν Ὑραφὴν mv φατε παρίσχεν, ἵνα xoi 
ὑμεῖς τὸ βέθαιον ἔχητε ; ἀποχρίνονται ὅτι ὁ Θεὸς 
ὅσα θέλει ποιεῖ. Λεγόντων d& ἡμῶν ὅτι Τοῦτο xai 
ἡμεῖς οἵἴδαμεν, ἀποκρίνονται ὅτι ἐν ὅσῳ ἐχοιμάτο, 
κατέθη 9 γραφὺ ἐπάνω αὐτοῦ ' καὶ Τὸ γελοιώδες, 
λέγομεν Ὡμεῖς πρὸς αὐτοὺς, ὅτι, ἐπειδὴ κοικὠμενος 
εδέξατο τὴν γραφὴν, καὶ οὐχ ἤσθετο τῆς ἐνεργείας, 
εις αὐτὸν ἐπληρώθη τὸ τῆς οημώδους παροοιµίας, 

»* . - i » - * - . ' ' . 
Παλιν χμὼν ερωτώντων, Ιὼς αὐτοῦ ἐντειλαμένου 
υμῖν ἐν τῇ /ραφῦ υμῶν μι δὲν ποιεῖν fj δέχεσθαι ἄνεν 
µαρτὂρων, οὐκ εἴπατε αὐτῷ ὅτι Πρώτος αὐτὸς ἀπέύ- 
δειξον διὰ μαρτύρων ὡς προφύτης ti, καὶ ἀπὸ Θεοῦ 
ἐξῆλθες. xai ποία yp«95 μαρτυρεϊῖ πιρὶ σου ; σιω- 
πῶσι αἰδούμενοι. Ποὺς οὓς εὐλόγως φαμὲν, Ἐπειδὴ 
“νναῖχα Ὑῦμαι oux ἔξεστιν wu μαρτύρων, οὖδε 
ἀγοράζει», οὖδε χρᾶσύαι, οὔτε δὲ ὑμεῖς αὐτοι χατα- 
Φέχεσθε óvov à χτῆμα ἁμάρτυρον ὄντα, ἀλλὰ καὶ 
γυναῖκας xai χκτήµατα xai ὄνους xai τὰ oua διὰ 
μαρτύρων χτᾶσθε, χαχῶς ἄρα αόνην τῶν πίστιν καὶ 
τὴν γραφὴν ἁμαρτυρον ἔχετε * ὁ γὰρ ταύτην ὑμῖν 
παραδοὺς οὐδαμόθεν ἔχει τὸ βέδαιον - οὐδέ τις προ- 


profecto solam fidem atque scripturam intestatam [) µάρτνς αὐτού γνωρίζεται, ἀλλὰ χοιµώμενος ἐδέξατο 


tenetis: nam qui hanc vobis tradidit, nusquam 
habet firmitatem : neque ullus testis precessit, 
sed librum dormiens Mohamedes recepit. 

&. Appellant vero nos associantes, quia Deo, ut 
aiunt, socium adjungimus, dum Christum ἀῑοὶ- 
mus Dei Filium ac Deum. Quibus respondemus, Id 
scilicet a Scriptura sacra prophetisque traditum : 
vosque ipsi, ut certe affirmatis, prophetarum 
auctoritatem admittitis. Si ergo ye dicimus 
Christum Dei Filium, prave utique illl docuerunt 


ταὐτγν. 


d'. Καλοῦσι di εμᾶς ἑταιριαστὰς, ὅτι, φασὶν, ἑταῖς 
pov τῷ Θιῷ παριισάγοµεν, λέγοντες εἶναι τὸν Χρι- 
στὸν Yióv τοῦ Θεοῦ xai Θεόν. Πρὸς οὓς φαµιν, ὅτι 
Τούτο à ραφὺ x«i οἱ προφῦται παραδεδώκασιυ * 
ὑμεῖς δὲ, ὡς διισχνρίζεσθε, τοὺς προφήτας δέχεσθε. 
Ei οὖν κακῶς λέγομεν τὸν Χριστὸν Υἱὸν Θεοῦ, κακώς 
άρα ἐκεῖνοι ἐδίδαξαν καὶ παρέδωκαν ἡμῖν. Kai τινες 


(4) Ita Choniate codex denuo a mb itiféctus. At in Spicil. et retro p. 349, n. 4, mendose fuerat omis- 


sa particula negativa ovx. 


109 


THESAURI LIB. XX 


110 


μὲν αὐτῶν γασι», ὅτι Υμεῖς οἱ Χοιστιανοὶ τοὺς moo- Α id, nobisque tradiderunt. Nonnulli etiam illorum 


φώτας ἀλλε/ορύσαντες τὰ τριαῦτα προτεθείκατε * 
ἆλλοι di, ὅτι Οἱ Εθραϊοι μισούντες ὑμᾶς ἐπλάνησαν, 
ὡς ἀπὸ τῶν προφητῶν Ὑράφαντες ἵνα χαὶ ημεῖς 
πλανώμεθα. Πώλιν δὲ paut» πρὸς αὐτοῦς' ὙΥμεῖς, 
Ἀέγοντες ὅτι ὁ Χριστὸς Λόγος ἐστὶ τοῦ θιεοῦ xoi 
πνεύμα αὐτοῦ, πῶς λοιδορεῖτε ἡμᾶς ὡς έταιριαστάς; 
'O γὰρ Δόγος καὶ τὸ πνεύμα ἀχώριστά ἐστι τοῦ ἐν 
ᾧ πέφυκεν. εἰ οὖν ἐπὶ τῷ Oc ἐστιν ὁ Δόγος αὐτοῦ, 
ὁ ηλονότι xai Θιώς ἐστιν ^ εἰ Ot ἑκτὸς τοῦ Θεοὺ 0 Ao- 
y^; xa. ὑμᾶς, o Θιὸς καὶ ἄπνους " οὐχοῦν φεύγον- 
τες ἑταιριάζειν τὸν Θεόν, ἔκοψατε αὐτὸν. Κρεῖσσον 
dt ἦν ἡμᾶς λέγειν ὅτι ἑταῖρον ἔχει, ὃ χόπτευ αὐτὸν, 
xxi ὡς λίθον à ξύλον ἤ τι τῶν ἀναισθήτων παρεισά- 
qv. Ὥστε ὑμεῖ piv ἡμᾶς Ψευδηγοροῦντες έται- 
ριαστὰς χαλεῖτε: xig δὲ ἀληθεύομεν χόπτας ὑμᾶς 
προσαγορεύοντες τοῦ Θιοῦ. 


£. Διαθάλλουσιν ημᾶς εἰδωλολάτρας προσχυνοῦν- 
τας τὸν σταυρὺν xxi τὴν εἰχόνα τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν 
tw), X ἐκεῖνι Αδελύττονται ' καί φαμεν πρὸς αὖ- 
τοὺς, Ilo; ὑμεῖς Ἀίθω προστρίθεσθε κατὰ τὸν [αῤα 
Üxw ὑμῶν, χαὶ φιλεῖε τὸν Ἀίθον τοῦτον ἀἄσμίνοι; 
Καὶ τινᾶς μὲν αὐτῶν φασιν ὅτι ἑπάνω τούτου ᾽Αέραὰω 
σ»νουσίασε τῷ ΄Αγαρ. ἄλλοι dt, ὅτι αὐτοῦ προσέδησε 
τὸν χάμχλον µέλλων θύειν τὸν Ισαάκ. Καὶ πρὸς 
αὐτοὺς ἀποχρωόμεθα". Τῆς Γραφῆῦς λεγούσης ὅτι 
ὄρος ἦν ἀλσῶδες, καὶ ξύλα ἀγ'᾿ Gv εἰς τὴν ὀλοχάρ- 
πωσιν σχίσας ᾿Αθραὰμ ἐπέθωηχε τῷ Ἰσαὰχ, x«i ὅτι 
μετὰ τῶν παίδων τὴν ὅνον χατέλιπε, ποθεν ὑμῖν τὸ 
Ἀχρεῖν; οὔτε γὰο ἐκεῖ ξύλα δρυμώδη κεῖνται, οὔτε 
ὅνοι διοζεύουσιν - αἰδοῦνται οὖν. Όμως φασὶν εἶναι 
τὸν λέθον του ᾿Δθραὰμ, καὶ ἐπ᾿ αὐτοῦ συνονσιάσαι 
Ἰνναικὶ, καὶ ὅτι τὴν κάμηλον αὐτοῦ προσέδεσιν. 
Εἶτα οὐκ αἰδεῖσθε ἀλλ ἡμᾶς εὐθύνετε ὅτι τὸν σταυ- 
094 τοῦ Χριστοῦ ποοσκυνοῦμεν καὶ τὸν εἰχόνα, δι ὧν 
δαιμόνων ἰσχὺς καὶ διαθὀλου χαταλύεται πλάνη ; 
Οὗτος dt ὃν φασι λίθον, χκεφαλὴ τῆς ᾿Αϕροδίτης ἐστὶν 
$ προσεχκύνουν, ἣν δὴ Χαμὰρ προσχγὀοευον * ὑφ᾽ οὗ 
xui µέχρι νῦν ἐν γλυφίδος αποσκίασµα ταύτης τοῖς 
αχοιβῶς χατανοοῦσι φαίνεται. 


6 


, 
etm 
99 


Οὗτος τοίνυν ὁ Μωάμεὸ πολλὰς, ὡς εἴρηται, 
Ἰοιδορίας συντάξας, ἐκάστῃ τούτων προσηγορίας D 
επέθεκεν (5), otov q γοαφὺ τῆς γυναιχὸς. Ev» ταύτη 
δε τῷ ἈἹεγομένῃ Ὑραφῦ τῆς Ὑυναικὸς τέσσαρας Ίν- 
ναῖκας προφανῶς λαμθάνειν νοωοθετεῖ, καὶ παλλα- 
χὰς. ἐάν τις δύνεται, χιλίας, à ὅσας Ἡ χεὶρ αὐτοῦ 
κκτάσχη, ὑποχειμένας ταῖς τέσσαρσι yuvathiy* Qv 
ὁ ἂν Φουληθή ἀπολύειν, καὶ χοµίνεσθαι ὤλλην ἣν ἂν 
ἐδέας, ἐκ τῆς τοιαύτης αἰτίας ἐνομοθέτησε. Σύμπο- 
νν du ἔσχε Ζεὶδ ποοσαγορευόµενον' οὗτος γυναῖκα 
ὡραίκν εἶχεν lc αὐτὸς üpxcÜg- καθηυμένων οὖν 
αὐτῶν, Qui πρὸς αὐτόν * Zi, ὁ Θεὸς ἐνετείλατό uot 


(8) Intellige Corani suras, quas singillatim re- 
censuit refutavitque in opere suo, a n. 20 ad 


aiunt : Vos quidem Christiani prophetas allegorice 
interpretando, hanc doctrinam intulistis. Alii di- 
cunt: Hebraei hostes vestri vos deceperunt, talia 
tanquam prophetica scribentes, ut nos quoque 
vobiscum decipiamur. Vicissim illis nos dicimus : 
Quum vos Christum Verbum Dei spiritumque ejus 
dicatis, cur nobis conviciamini tanquam adsocian- 
U bus? Verbum quippeac spiritusseparari nequeunt 
ab eo cui naturaliter hirent. Si ergo in Deo est 
Verbum ejus, Verbum quoque Deus est. Quod si 
extra Deum est, ut vos putatis, Deus certe spiritu 
caret. Igitur dum adsociare Deum devitatis, ipsum 
mutilatis. Prestat autem socium et illi adtribuere, 
quam eundem imminuere, et ceu lapidem vel li- 


B gnum aut aliud quodvis insensatum inducere. 


Menlimini itaque cum nos adsociantes vocatis : 
nos contra vere dicimus, cum vos Dei cesores 
appellamus. 

$. Traducunt nos tanquam idololatras, quia cru- 
cem adoramus, Christique et sanctorum imagines, 
a quibus ipsi abhorrent. Nos vero respondemus : 
Cur aulem vos lapidi advolvimini in vestro Ga- 
batha, atque illum tam libenter osculamini ? At- 
que eorum alii dicunt. supra hunolapidem Abra- 
hamum cum Agare concubuisse: alii camelum ad 
huno alligasse cum Isaacum esset immolaturus. 
Quibus respondemus : Quoniam Scriptura dicit 
montem illum fuisse nemnorosum,scissisque lignis 
ad sacrificium Abrahaimum illic imposuisse 1saa- 
cum, et commendatam pueris reliquisse asinam ; 
undenam istie vobis nugie ? neque enim vestro in 
loco sunt ligna silvestria, neque transitus asino- 
rum. Ad hec sane pudefiunt; pergunt tamen di- 
cere, lapi em illum Abrabami esse, ibique oum 
femina rem habuisse, et camelum illie alligasse. 
Age vero vos non pudet, sed objurgatis nos qui 
Christi crucem atque imaginem veneramur, qui- 
bus demonum potentia diabolique fraus proster- 
nitur? Hic autem, quem dicunt, lapis caput est 
Veneris, quam colunt, quamque etiam Chamar 
appellant: ex quo lapide usque ad hunc diem 
plastico opere expressa adumbratio acute obser- 
vantibus cernitur. 

6. Hic igitur Mohamedes multa, uti dictum fuit, 
contumeliosa capitula consarcinans, horum sin- 
gulis titulos apposuit, veluti est capitulum 
de imuliere. Porro in hoc quod diximus de 
muliere capitulo, quatuor uxores palam duci 
lege statuit, εἰ concubinas si quis poterit etiam 
mille vel quotquot cujusque manus adquisiverit, 
quatuor uxoribus subditas : ex quibus siquam di- 
mittere voluerit, atque aliam ducere, hane ob cau- 
sam legem tulit. Ministerii socium habebat Zei- 
dum quemdam nomine, cui cum pulchra uxor 
esset, Mohamedes in hujus amorein lapsus est 


82, Nicetas Byzantinus, ad quem lectores able- 
gamus (fom. C V). 


ud 


NICET CHONIATE 


1u.? 


'Sedentibus ergo illis, ait Mohamedes: Zeide, Α ἵνα ἀπολύσης τὴν γυναϊκά cov. Ὁ δὲ ἀπλυσε" καὶ 


Deus mandavit mihi, ut uxorem tuam dimittas. 
At ille protinus dimisit. Post paucos vero dies, 
rursus ait Mohamedes : Deus mandavit mihi, ut 
uxorem, quam tu dimisisti, mihi accipiam. Re- 
spondit ille : Legatus es, quiequid tibi mandavit 
Deus, confice. Tune illa ducta Mohamedes, et 
moechatus, hane poslea legem tulit: nempe ut quis- 
quis voluerit, uxorem suam dimittat. Quod si 
illa post repudium, ad virum reverti voluerit, 
ducat alius quispiam : neque enim a priore viro 
recipi eam licet, nisi prius alleri nupserit. Quod 
si frater qnispiam repudiet, ducat eam frater 
illius si voluerit. In eodem autem capitulo hec 


μεβ' ἁμέρας rode φησιν" 'O Orb ἐνετελατό per 
Ti» γυναῖκα ἂν σὺ ἄπθνσας laf», 'O ὃτ ἔφη: 
Απόστολος εἶ : ποίκσον ὅσα ὁ Orb; ἐνετείλατο. Kira 
λαβὼν καὶ μοιχεύσας αὐτὴν, τοιοῦτον ἔθηκε vi 
'O βουλόμινος ἀπολυέτω Tiv γυναῖκα αὐτοῦ. d 
δὲ μετὰ τὸ ἀπολνβῆναι, πρὸς αὐτὸν ἀναστρεύη, γα: 
µείτω αὐτὴν ἵτερός γὰρ ἔξιστι λαθεῖν αὐτὴν, 
εἰ μὸ γαμηθῷ vp ἑτέρου. Ex) δὲ καὶ dpi, ἀπο- 
Ἰύσρ, γαμείτω αὐτὴν à ἀδιὼφὸς αὐτοῦ ὁ βονλόμινος: 
Ἑν αὐτῷ δὲ τὸ γραφῦ τοιαῦτα παραγγθλλει" CE, 
Ύπσαι τὴν γῆν ἂν ἔθηκέ σοι ὁ Θεός, καὶ φιλοκαλη- 
σον αὐτὴν, καὶ τόδε ποίησον, xai τοιῶσδε- ἵνα pà 
πάντα λέγω, ὡς ἐκεῖνος, αἰσχρά. 



























quoque suadet : operare terram quam tibi Deus dedit, et deliciare in ea, et hoc ae tali modo age, 


Nolo enim ceetera turpia, ut ille, l 





7. Rursus aliud capitulum inscribitur de camelo B 


Dei; in quodixit, exstitisea Deo camelum feminam 
qum integruin ebibit flumen, transiique inter 
duos montes,ne comprehenderetur, Populos vero, 
inquit, in loco erat, qui priore die aquam bibit, 
postera autem camelus: qui aqua potata populum 
aluit, lac pro aqua prebens. Sed enim consur- 
gentes viri illi improbi, camelum occiderunt. Erat 
autem hujus pullus, parva camelus, qure matre 
interempta, ad Deum vocem extulit, qui illam ad 
se recepit. Nos itaque Agarenis dicimus: Unde- 
nam camelus illa ? Dicunt: A Deo. Pergimus di- 
cere : Num alterius cameli societate usa est ? 
Negant. Quomodo igitur, inquimus, peperit ? vi- 
demus enim hane camelum vestram sine patre, 





sine matre,sine genealogia. Sed postquam peperit, (; -ooz, & 


male passa est, neque apparet quis ei vim intu- 
lerit. At parva camela sublata fuit. Vester itaqae 
propheta,cui Deus, ut dicitis, estlocutus, cur aescivil 
ubinam parva camela pascatur? et quinam lac 
ejus mulgentes nutriantur ? et an ipsa etiam, eque 
ac maler, malo aliquo casu intercepta perierit ? 
vel potius in paradisum vobis precurrens intro- 
ierit? exquo lactis flumen vobis manaturum nuga- 
mini. Tria quippe flumina in capitulo vestro, quod 
inscribitur de paradiso, fluere dicitis aqua, vino. 
et lacte. Si ergo extra paradisum est prrecursoria 
vestra camelus, ea quidem fame ac siti periit, vel 
alii lacte ejus fruuntur. Frustraque propheta 
vester gloriatur cum Deo colloqui, quandoquidem 





V. To ἄλλη γραφὴ & Te καμύλευ τοῦ Θεοῦ, 
b degunt E» κάμπλος "ix Θεοῦ, καὶ ἔπινεν ov 
τὸν ποταμὀν, καὶ διέρχετο μιταξὺ δύο ὁρέων (0) διὰ 
τὸ μὲ χωρεῖσθαι, Λαὸς δὲ, φησὶν, i» ὃν τῷ τόπῳ, 
καὶ ch» μίαν ἡμίραν αὐτὸς mta τὸ ύδωρ. & δὲ κά. 
μηλος τῇ is πίνουσα dk τὸ ύδωρ, ἔτρεφιν αὐτοὺς, 
quim παρεχοµένς ἀντὶ τοῦ ὕδατος. ᾽Ανίστησαν οὖν 
ἐκεῖνοι πονηροὶ ὄντες, καὶ ἀπέκτειναν civ 
κάμχλον. Tà; di ivmum ὑπᾶρχε μιχοὰ κάωφλος, 
τις, Φχσὶ, τᾶς μητρὸς ἀναιριβείσες ἀβόησε πρὸς 
τὸν Ori». καὶ ἔλαβεν αὐτὰν πρὸς ἑαυτὸν. Πρὸς οὓς 
puso Πόθω $ κάμτλος Gui; Καὶ λέγουσω ὅτι 

Gui. Καὶ prar Συνθιβάσθη aj) dm 
x4uxlos; Καὶ λέγονσιν. OS. Πόθεν οὔν, φαμὲν, éziv- 
νησιν Ἰ ὀρῶμιν γὰρ ταύτην τὲν κάµχλον ὑμῶν ἁπά- 

ρα, ἀγενιαλόγητον, Γωνύσασα δὲ, κακὸν 
insti, καὶ οὖδι ὁ βιασάµινος φαίνεται. Ἡ δὲ μιχρὰ 


































κάμχλος ἀνιλίφθο. Ὁ οὖν προφήτης ὑμῶν, w, 
καθώς λέγετε, ὢάλασιν ὁ Orbe, διὰ τί περὶ τῆς µι- 
κρᾶς κααήλον oJx ἔμαθι ποῦ βότκεται, καὶ τίνις τῷ 


yà: oépovrat αὐτὴν ἀμίλγοντες; P καὶ αὐτὴ 
µήποτε τοῖς κακοῖς ὡς d μήτερ περιτυχοῦσα ἂνη- 
pits à ἐν τῷ παραδείσῳ πρόδρομος ὑμῶν εἰσᾶλθων ; 
&p' ie ὁ ποταμὸς ὑμῖν ἔσται τοῦ γάλακτο; ὃν λκ- 
ρεῖτε" Toi; yàp ποταμοὶ i» τῷ γραφ ὑμῶν, τῇ 
περὶ τοῦ παραδείσου. φατὶ pits ὕδατος, οἴνου, καὶ 
γάλακτος. Ei μὲν οὖν ς ἑττι τοῦ παραδείσου d 
πρόδρομος ὑμῶν κάµηλος, ἐξοράνθη πείνῃ καὶ δίψς, 
$ ἄλλοι τοῦ γάλακτος αὐτοῦ ἀπολαύουσι, Καὶ μάτην 
ὁ προφύτ' αι ὡς ὁμιλέσας Θ 



























cameli mysterium non fuit ei revelatum. Quod si D 7o τὸ µνστήριον αὐτῷ ἀπικαλύφθη τῆς xauilew, 


forte in paradiso est, rursus aquam bibit, vosque 
aque peenuria arescitis in medio deliciarum para- 
disi, et aquam ex non transeunte cupitis potare ; 
enim tolam camelus. Ergo merum bibentes 
venas inflammabitis, ebrietati et sommo indulge- 
bitis : gravedine autem laborantes, rursusque post 
somnum erapulantes vino, paradisi voluptatum ob- 
liviscemini. Cur itaque propheta vester non ante 
cogitavit, ne quid hujnsmodi in deliciarum para- 








Ei δὲ ἐν τῷ παραδείσῳ ἐστὶ, πάλιν πίνει τὸ ὕδωρ - 
καὶ ὑμεῖς ἀννδρίᾳ ξπραίνεσθε bv µέσω τῆς τρυφᾶς 
τοῦ παραδείσου, καὶ ὕδωρ ἐκ τοῦ μὴ παροδεύοντος 
ἐπιθυμήσιτε ποτοῦν' ἀπίπιε γὰρ Gh» d κάμτλος" 
ἄκρατον οὖν πίνοντες, μέλλετε ἐκκαίεσθαι καὶ µέθαις 
παραπίµπιτθαι, καὶ καθεύδειν" καρηθαροῦντι δὲ 
καὶ μεθ’ ὕπνον κεκραιπαληκότ 
τοῦ παραδείσον ἐπιλανθάνεσθε. Πῶς οὖν ὁ προφήτης 


ὑμῶν οὐκ ἐνενοέθη ταῦτα, µήποτέ τι συμθῷ ἐν τῷ 





(6) Male itaque Barth. Edessenus in opuseulo contra Mohamedem alibi a nobis citato ait p. &&& : 


Μέσον δύο ὡρῶν, spatio circiter duarum horarum. 


113 


THESAURI LIB. XX. 


114 


παραδείσῳ τῆς τουφᾶς; οὐδὲ περὶ τῆς χαμήλου πὲ- À diso accideret ? neque de camelo sollicitus fuit, 


φρόντικεν, ὅπως νῦν θιάγει ; ἀλλ’ οὐδὲ ὑμεῖς ζοωτή- 
σατε αὐτὸν, ὡς ὑμῖν περὶ τῶν τριῶν διχγόρειωσε 
ὀνειροπολούμενος ποταμῶν ) 'AÀÀ ἡμεῖς σαφῶς τὴν 
θαυμαστὺν ὑμῶν κχαάμχλον εἰς πόας dOou, ὅπου καὶ 
ὑμεῖς µέλλετε διάγειν, ὡς κτηνώδεις, προδοαμοῦσαν 
ὑμῖν ἐπαγγελλόμεθα. ᾿Εκείσε δε σκότος ἐστὶν ἑξώ- 
Tipo», καὶ Χόλασις ἀτελεύτητος, πῦρ ἠχοῦν», σκώλης 
ἀχοέμητος, xai τάρταροι δαίμονις. 

3. Ἐναντῦ δὲ t) γραφῦ τῦ πιρὶ τοῦ παραδείσου λέ- 
γειό Μωάμεδ ἑαντὸν εἶναι κλειδοῦχον τοῦ παραδείσου, 
xai ὅτι παραστήύστται ΜωῦσῆΏς σὺν τοῖς Ἰσραφλίταις" 
καὶ ὡς παραθάται τοῦ νόµου τῇ κολάσει τοῦ πυρὸς 
ἐκδοθέσονται ' οἱ δὲ Χριστιανοὶ, ὡς τὸν Χθιστὸν Υἱὸν 
Oto; x«i Oi» ἀποχαλίσαντες, x«i σεσαρχωμένον, 
x«i ἐσταυρωμένον αὐτὸν δογµατίσαντες (guai γὰρ 
ὅτι & σχιὰ αὐτοῦ ἐσταυρώθη ὑπὸ τῶν Ιουδαίων], τῇ 
τού πυρὸς γεέννφ παραδοθύσονται. Εἶ-α ἑαυτὸν φησιν 
ὑκὸ Θεοῦ χεωιλέσθαι, καὶ ὡς µάλα θισεθῇ καὶ παντὶ 
τῷ αὐτῶν ἔθνει αἴτιον θεοσεθείας ὑπάρξαντα ἐπαι- 
νεῖσθαι, καὶ τούτον χάρω κλειδοῦχον χοηματίσαι " 
και ἀπεστάλθαι τοῦ ἀνοῖξαι, καὶ συντισελεύὐσεσθαι 
αὐτῷ ἀντιῤῥότως λόγο» χωρὶς καὶ δικκοίσεως sGdo- 
µέχοντα χὶλιάδα:. Καὶ τοὺς λοιποὺς κριθήσεσθαι 
φάσκει, xal τοὺς μὲν δικαίους ἀναμφιθόλως τῆς τρυ- 
φῦς ἀπολαῦσαι, τοὺς δὲ εὑρισκομένους ἁμαρτωλοὺς 
πι-τάχια φορίσαι ἐν τοῖς τραχήλοις δεδεµένα, καὶ 
εἰς τὸν παράδεισον εἰσελθεῖν, καὶ τούτους ἐπονομά- 
δεσθαι ἀπελενθέρους τοῦ Θιοῦ x«i τοῦ Μωάμεδ * τὰς 
dt γυναῖκας συνεῖναι μὲν αὐτοῖς ἀπαθῶς, καὶ θερα- 
κ Utt» αὐτοὺς, xxl φιλοκαλεῖν αὐτῶν τὰς χόµας. Καὶ 
τοὺς Σαμαρείτας iym εἰσέρχεσθαι iv τῷ παραδείσῳ 
ον πρὸς τὸ ἀπολαζσαι, ἀλλ ἵνα τὰ ἐκφόρια xci τὴν 
αόπρον αὐτῶν τοῦ παραδείσου ἐχθάλλωσιν, ὅπως ἂν 
μὴ ἀποδέσειεν ὁ παράδεισος - ἕκαστον dt ὡς ἂν ἐνταῦ- 
θα βιώσειεν εἴτε ἐν πλούτῳ, εἴτε ἐν πινία, οὕτω καὶ 
ἐκεῖθεν διάγειν. Τοὺς δὲ Ἰουδαίους καὶ τοὺς Χριστιανοὺς 
λέγει ξύλα πυρὸς γινοµένους βληθήσεσθαι tiq αὐτὸ. 

0. Πάλιν ἄλλη γραφή ἡ πιρὶ τῆς τραπέζης, ὅτι 
ὑτάσατο ὁ Χριστὸς τράπιφαν παρὰ τοῦ Θιοῦ μετὰ τὸ 
πκροφοοῦσαι αὐτὸν, ὅτι οὐκ εἶπεν (αντὸν viov 
0:09 - xoi παρέσχε αὐτῷ εἰπὼν οὕτως: Δέδωκά σοι 
τράπεζαν ἄφθαρτον, ἵνα εὐφραίνῃ. Καὶ πάλιν ἄλλη 
7pepà X περὶ τοῦ βοϊδίου, ἐν ᾗ λέγει τινὰ ῥύαατα 
γέωτος άξια, à διὰ τὸ πλήθος παραδραμεῖν οἴομαι 
dev. Περιτέμνεσθαι δὲ αὐτοὺς νοµούετήσας, xai 
µύτε σαθόατίδειν, μήτε βαπτίξεσθαι προστάξας" 
xi τῶν pi» τῷ νόμῳ ἀπηγορευμένων ἐσθίειν, τῶν 
δε ἀπέχεσθαι παραδοὺς, oivorogíav παντελῶς ἄπη- 
féotuGt» ὁ πλάνος οὗτος. Πρὸς τούτοις παντὸς ἆγα- 
θοῦ καὶ πονοροῦ αἴτιον ὑπάρχειν τὸν Θεὸν ἐδογμά- 
τισε, καὶ πᾶν ὅπερ ἐπέλθῃ ἐξ ἐπερεάσεως τοῦ πονη- 
pes ἑναντίου, ix Θεοῦ εἶναι ἑτερατεύετο ' xai τοὺς 
πστὰς x«i φαρμαχοὺς xxi ὅσους ἂν ἐπ ἀπηγορευ- 
µένοις πράγµασιν ἁλύντας xai ἀναιρουμένους ἴδοι 
τις οὕτω, φχσίν, ἔγραφεν ὁ θεὸς “/νέσθαι, καὶ οὗ- 
τως ἀποθανεῖν ηδουλέθς, τύχην διορισάµενος εἶναι 
xmi εἰαφρμένην, καὶ ἄλλους πλείστους λήρους ' οἷς 
ὑνειροποληθέντες οἱ ἆθλιοι τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν ὡς 


ubinam degat? nec vos denique eum interrogastis, 
ut aliquid de trium fluminum fabula vobis nar- 
raret ? Ceteroqui nos sine ulla ambage preclaram 
hanc camelum vestram ad inferni herbas, ubi vos 
quoque incolelis, precurrisse vobis nuntiamus. 
Ibi vero tenebre exteriores, po»na incessabilis, 
ignis stridens, vermis vigil, deemonesque tartarei. 


8. In eodem de paradiso capitulo ait Mohame- 
des se esse paradisi ostiarium, ibique fore Moysem 
cum ]sraelitis : legis autem transgressores sup- 
plicio ignis traditum iri. Christianos pariter, ceu 
qui Christum Dei Filium Deumque appellaverint, 
et incarnatum crucifixumque affirmaverint (ipse 


B enim ait a Judgis umbram tantum illius cruci- 


fixam), gehenne ignem experturos. Deinde ait se 
& Deo vocatum, atque ut apprime religiosum, et 
universe genti sus religionis factum auctorem, 
laude ornatum ; et eapropter paradisi factum 
ostiarium, missumque ad aperiendum ; et illuc 
secum ingressuros absque obice et sine ulla con- 
tradictione aut judicio homines septuaginta mille. 
De reliquis judicatum iri ait; et justos quidem 
sine dubio deliciis potituros ; eos autem qui in- 
venti fuerint peccatores, libellos gestaturos collo 
appensos ; nihilominus paradisum ingressuros, et 
Dei libertos ac Mohamedis vocatum iri. Mulieres 
quoque cum illis futuras sino menstruis, eisdem 
ministraturas, et capillos eis ornaturas. Sed etiam 


c Samaritanos paradisum dicit ingressuros, non ad 


fruendum, sed ad illorum stercora paradiso expor- 
tanda, ne forte paradisus feeteat. Unumquemque 
vero, prout in hac vita dives fuerit, aut pauper, 
ita illic futurum. Postremo Judeos atque Christia- 
nos ait fore tanquam ligna igni deputala, quae in 
illum projicientur. 


9. Rursus aliud capitulum de mensa inscribitur; 
quia nempe postulaverit Christus a Deo mensam, 
postquam ei persuaserat, se filii Dei nomen non 
usurpasse. Hanc illi Deus prebuit dicens : Dedi 
tibi mensam perpetuam, ut ea fruaris. Adhuc aliud 
capitulum est de bucula, in quo verba quedain 
dicit risu digna, que, ne sim prolixus, omittenda 
judico. Cumque suis cireumcisionis legem statue- 
rit, neque sabbatum neque baptismum imperavit. 
Item vetitis a lege velere partim vesci, partim 
abstinere docens, vini potu prorsus interdixit iun 
postor hic. Insuper dogma sanxit boni omnis àc 
mali causam Deum esse ; et quidquid ex hostis 
maligni dolo nobis accidit, id a Deo esse prodi- 
giosa impietate dicil. Et si oculis occurrant latro- 
nes, venefici, et quilibet velitorum facinorum 
rei, atque ob ea interempti, ita, inquit, Deus fieri 
scripserat, et sic eos mori voluit ; quo dicto for- 
tunc; numen ac fatum constituit ; atque alias ger- 
ras plurimas ; quibus infelices Agareni decepti, 
eternis gaudiis ut blasphemi inpiique excluden- 


115 


NICET.E CHONIAT.E 


116 


lur. Orta est autem hec Ismaelitarum haeresis À ἀσιθεῖς καὶ βλάσφημοι απαλλοτοιοῦνται. 'Avtpóv Ót 


Heraclii imperantis etate, ad quem ab orbe con- 
dito anni fluxerunt VI M CXLV. 


10. Ut autem predictis adjiciamus, quod nihil 
veri Mohamedes dicat, age heec recitemus ex ejus- 
dem libro excerpta. Christi mentionem faciens 
atque Evangelii, ait veluti ex persona Dei : Misi- 
mus postremum prophetarum omnium Jesum Ma- 
rie filium, ut que ante eum fuerant, rata faceret, 
atque ad eum demisimus Evangelium, in quo est 
directio ac justitia, secundum virtutem prece- 
dentis ei legis. Atqui si hec omnia Jesu ejusque 
Evangelio concessa fuerunt, quid tibi reliquum fe- 
eisti, o Mohamede, quod hominibus conferres ? 
Nihil aliud prorsus quam errorem, et verorum 


B 


dogmatum perversionem. Rursus tanquam ex Dei : 


persona ait : Cum regionem aliquam pessumdare 
voluimus, incolis ejus mandavimus, ut ibi luxu: 
riose agerent : atque ita justa evasit sententia de 
illorum perditione, et de illato illis decreto : 
damnisqueeosdamnificavimus.«nultosque pessum 
dedimus. Atqui non luxurie, inquam, neque ho- 
minum exitio gaudet Deus, sed is potius qui luxu- 
riari mandat diabolus. 

11. Solem ac lunam equitare dicit, ignorans 
miser heeo utpote inanimata haud posse equitare. 
Quomodo item equi, caruncula corruptibili induti, 
currus ignei vicem prestare poterunt ? Etenim 
illi Heli ignei equi, haud tales natura erant, sed 
equorum tantummodo speciem pre se ferebant. 


C φύσι, ἀλλὰ σχῆμα μόνον 


Ex hirudine genitum dicit hominem. Animalibus . 


ómnibus vesci hortatur, preterquam sue. Come- 
dite, inquit, ex iis que in terra sunt: etenim 
munda sunt ac bona, nec Satanee vestigia sequa- 
mini ; Satanam scilicet appellans Deum. qui 
munda etimmunda designavit. Jam si Satanas est, 
o delire. qui veterem legem tulit, cur eum alibi 
Deum nominas ? De jejunio legem scribens ait : 
Sufficit vobis nox jejunii ad uxorum vestrarum co- 
pulam : hte quippe sunt vobis operimentum. No- 
verat enim Deus, vos animas vestras fraudaturos in 
jejunio, fuitque vobis indulgens : misceamini illis 
ad solatium, et comedite vespere ac bibite, donec 
quod in nocte nigrum est, interdiu album appa- 


$ τοιαύτη τῶν Ἰσμαπλιτῶν αἴρεσις ἐπὶ τῶν χρύνων 
Ἡοακλείου τοῦ βασιλέως, ὡς εἶναι μέχοις : αὐτοῦ 
ἀπὸ κτίσεως χόσµου ἔτη ςρµέ (1). 

t. Ίνα δε προσθῶμεν τοῖς εἰοημένοις τὸ κατὰ 
μηδὲν τὸν Μωάμεδ ἀληθὲς λέγειν, εἰρήσεται καὶ 
ταῦτα ἐκ τῆς αὐτοῦ βιθλου παοεχθληθέντα. Ἐπι- 
μνησθεὶς τοῦ Χριστοῦ χαὶ τοῦ Εὐαγγελίου, φησὶν ὡς 
ἐκ προσώπου Θεοῦ ' ᾿Απεστείλαμεν ἀκόλουθον τῶν 
προφητῶν πάντων ἸΙησοῦν. τὸν υἱὸν Μαοίας, εἰς τὸ 
ἀγαθοποιῶσαι τὰ ποὸ αὐτοῦ, καταγαγόντες πρὸς 
αὐτὸν τὸ Εὐαγγέλιον, ἐν ὦ ἔττιν ὀδήγησις, φησὶ, καὶ 
δικαιοσύνη κατὺ τὴν δύνααιν τοῦ πρὸ αὐτοῦ νόμου. 
Ei you» ταῦτα πάντα τῷ Ἰησοῦ καὶ τῷ Εναγγελίω 
αὐτοῦ δέδοται, σοὶ τί λέλοιπας, ὦ Μωάωαεδ, συνεισε- 
νεγκεῖν τοῖς ἀνθρώποις ; Οὐδὲν ἕτερο πάντως ἡ 
πλάνην, καὶ τῶν ἀληθῶν δογαάτων διαφθοράν. Πάλο 
λέγει ὡς ἐκ προσώπου τοῦ Θτοῦ' Ὅταν Ὀθέλομεν 
ἀπολέσαι χωρίον, ἐκελεύομεν τοῖς ἑστῶσιν iv. αὐτῶ. 
x«i ἠσώτευον ἐν αὐτῷ - x«i ἐδικαιοῦτο ἐπάνω α’τῶν 
ὁ λόγος ὁ τῆς ἀπωλείας αὐτῶν, καὶ τῆς κατ αὐτῶν 
ἀποφάσεως ' καὶ ἐδαμάσαμιν αὐτοὺς δαµάσεσι, καὶ 
πολλοὺς ἀπωλέσαωεν. Ovx ἀσωτίαις καὶ ὀλέθροις 
ἀνθρώπων χαίοει Θεὸς, ἀλλ ὁ κελεύων ἀσωτεύευ 
διάθολος. 

ια. Τὸν $to» xoci 
φησιν οὐχ εἰδὼς ὁ 


τὴν σελήνην ἐφ᾽ ἵππους εἶναί 
ἆθλιος ὡς ἄψυχα ταῦτα ὄντα, 
ἱππεύειν οὗ δύναται. lloc δε καὶ ἵπποι  σαρκίον 
φθαρτὸν πτοιχείµινθι, ὄχημα πυρὸς εἶναι ὑποστή- 
σονται; Οἱ δε κατὰ τὸν ᾿Πλίαν ἔωπνοοι ἵπποι οὗ 
ἵππων πιριέχεινο. Ἐκ 
tác βδέλλας φησὶ γενέσθαι τὸν ἄνθρωπόν (8)* καὶ 
πάντα τὰ ζῶ«κ βιθρὠσχειν προτρέπεται, πλὴν τοῦ 
χοίρον * Φάγιτε γὰρ, φοσδὶν, ἐκ τῶν ὄντων ἐν τῷ γῆ. 
χαθαρὰ yàp xoi x«x, x«i μὴ ἐέξακολφουθειτε τοῖς 
ἴχνεσι τοῦ Σατανᾶ  Σατανᾶν τὸν Θεὸν ἀποκαλῶν, 
τὸν τὰ μὲν χαθκοὸ, τὰ δὲ ἀκάθαρτα προσηγορευκότα. 
Καί εἰ Σατανᾶς, € λῆοε, ὁ τὸν παλαιὰν vóuov θέµε- 
yog, πῶς ἐν ἄλλοις Θιὸν αὐτὸν ὀνομάδεες ; ' Περί νη- 
στείας νομοβε-ῶν οὕτω φησἰν * Ἔξεστεω ὑμῖν 9 νὺξ 
τῆς νηστείας ti; uil: τῶν γυναικῶν ὑμῶν" αὖται 
γὰρ ὑμῶν εἰσι σχεπάσωατα Fywo «γὰρ ὁ Θεὸς ὅτι 
παραθουλεύεσθε ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν i» νεστεία, καὶ 
Ote ὑμῖν γίνεται ' µίχθοτε αὐταῖς εἰς παράκλησινι 
xai φάγετε ἑσπέρας χαί πίετε, ἕνς τὸ τῆς νυχτὸς 


reat. Quodnam genus jejunii est, o impure ac D μέλαν φανῇ λενχὸν διὰ τῆς nuéom,. Ποία νηστεία, 


flagitiose, vel qureenam Dei lex, tota nocte epulari 
et libidinari ? Tum de temperantia cum illis |ο- 
quens, ait : Uxores vestre ager vester sunt: ingre- 
dimini in agrum vestrum cum volueritis, et ani- 
mabus vestris favete; id est omnem animarum 
vestrarum cupiditatem explete: atque utamini 
uxoribus vestris utrinque, Quid, oro, his verbis 
libidinosius et exsecrabilius ? 


19. Asseclas suos ad bellum contra nos acuens 


. (7) Ita codex Choniatre. Reapse tamen hezgire 
mitium fuit anno mundi 6129, Christi 621, Hera- 
clii imperantis undecimo. | | Z 


βδελυρὶ καί ἀκάθαρτε ἢ ποῖος νόμος Θεοῦ τὸ Ov' 
ὅλης νυκτὸς ἐσθίευ καί ὄσελγαίνεινι Πςοί σωφοθ- 
σύνης αὐτοῖς διαλεγόμενο, endis Ai γνναῖχες 
ὑμῶν νεατὸς ὑμῶν * εἰσέλθετε εἰς τοὺς νεατοὺς UU 
ὅταν Αούλεσθε, xaí συνὲλθιτε ταῖς ψνχαῖς ὑμῶν ' 
τουτέστι. πᾶδαν ἐπιθυμίαν τῶν ψυχῶν ὑμῶν πλκρώὠ- 
catt καί χοήσασθε ταῖς γυναιξὶν ὑμῶν ἀαφοτέρω- 
ϐεν. Ti τῶν ῥημάτων τούτων ἀσελγέστερὸν τε x«l 
µιαρώτεοον ; 

ιβ. Eig τὸν καθ ἡμῶν πολεµον ἐπεγείέρων τοὺς 

(8) Recole de his et aliis hujusmodi qu& dicta 


sunt vel emendata in nostris ad Byzantinum 
adnotationibus. 


117 
ἂν À 


0OJ ταῦτα Ót μόνον φησὶν, ἀ)λὰ 


μαθχτὰς αὐτοῦ, φγπὶ' Φονεύσατε αὐτοὺς ὅπου 
σ,ναν- ήσττς αὐτοῖς. 
καὶ παρὰ τῷ GO: μισθαποδοσίαν χεῖσθαι τοῖς χατα- 
χοαίνουτιν αὐτοὺς τοῖς τῶν Χριστιανῶν αἵμασιν. 
᾽Αλλὰ καὶ πέµπτην μοῖραν τῶν αἰχμαλώτων 
χαὶ τῶν ἄλλων σχύλων ἀνατίθεσθαι τῷ Θεῶ ὑποτί- 
θτσι, χαὶ τῷ προφήτη Μωάμιδ. Παραινεῖ δὲ καὶ 
χατατάττῖσθαι τοῖς Χριστιανοῖς, εἰ τὴν τῶν Σαβῥα- 
κηνῶν θρησχείαν ἐπανέλωνται xai εἷς ἀδελφοὺς 
αὐτοὺς παραδέχεσθαι, ix τῆς ἄχρας ἀπηνείας τὸ 
&xoó-atov τῆς ἀγάπης ἐπαναιρούμινος. Ἔστι δὲ τὸ 
ἐκ τούτου μηχάνημα ἐξόμνυσθαι τοὺς ἀφελεστέρους 
τα τῶν Χριστιανῶν ὅρχια, σαινοµένους τῷ περιόντι 
τὲς ἀδελφότητος. Παραινεῖ τοῖς ἰδίοις λέγων Μὴ 
yivsa 0s ἀντιλήπτορες Ἰονδαίων — xai Χριστιανῶν . 
ὅστις γὰρ ὑπερασπέζεται αὐτῶν ἐξ ὑμῶν, ὁ τοιοῦτος Β 
ἐξ αὐτῶν ὑπάρχει. Καὶ πάλι ταλανίδων Χριστια- 
νοὺς καὶ Ἰουδαίους λέγει' Οὐαὶ ὑμῖν, οἰκεῖοι Γρα- 
φῶν ! οὐδεν ἔσται ὑμῖν, ἕως ἂν ἐξακολουθῦῶτε τῷ 
γόµω καὶ τῷ Εὔὐαγγελίω. Καὶ κατὰ μὶν Χριστιανῶν 
ταῦτα «φθεγγόµενος, οὐδέν τι καινὸν διαπράττεται 
ὡς x«i μισῶν αὐτοῦς κατὰ κράτος ' Ἰουδαίους δε, ὧν 
τὸν περιτομὴν ἀσπάδεται, καὶ πολλὰ τὼν ἐθίμων 
τορεῖν παραδίδωσι, καθ ὄντινα λόγον ἐπεμθριμᾶται 
τὰ πάνδεινα; ' 


Ty 


cy. [la ἑαυτῷ κατασχευάξων τὸ ἀξιόπιστον 
εἰσαγει τὸν Θεὸν μαρτνροῦντα πιρὶ αὐτοῦ, καὶ ὁμνύ- 
νοντα, καὶ λέγοντα  Μὰ τὸ ἄστρον τὸ ὀυόμενον, οὐκ 
ὑμῶν, οὐδὲ ἠνόμησε, χαὶ οὐκ 
εφθέ/ξατο ix θελήματος' ἀλλὰ x«i Ἰησοῦν, τὸν τῆς 
Μαρίας Yt», προφττεῦσαι πιρὶ αὐτοῦ ειπόντα " C 
'Ey» ἀπόστολός εἰμι τοῦ θΘιοῦ πρὸς ὐμᾶς, ἀλπβο- 
ποιῶν τὰ ἔμπροσθέν µου τὰ τοῦ νόµου, εὐαγγελιζὸ 
µενος ἀπόστολον ἐρχόμενον μετ ἐμῖ, ὄνομα αὐτῷ 
Mwvzusd, Καὶ ποὺ τοῦτο προεφύτινσεν ὁ Χριστὸς, 
É εν ποία γραφῇ εἴρηκεν: Ev ο)εμιᾷ πάντως ' ὥστε 


επλανφθχ ὁ εταῖοος 


νευδοβῥάφος καὶ ἀπατιὼὧν ὁ Μωάμεδ, µαρτυρίας 
ἕλκων πρὸς Ξαυτὸν τοῦ ἈΧριστοῦ, Aq οὐδεὶς τῶν 
Χριστωνύμων ἐπίσταται. Λέγουσιν οἱ Σαβῥαχηνοὶ 


ἴτον εἴναι τὸ τὴν παρβένον τεχεῖν, xai τὸ π)ασθῆναι 
τὸν ᾽Αδὰμ ἀπὸ τοῦ χοός. Φαμὶν δι ἡμεῖς, ὡς ὁ Xot- 
ετὸς 6x Παρθένου γεγέννηται, διὰ τὸ εἶναι ΘΕὸς χαι- 
νοποιέσας ἐκ ταύτης προοδον' ὁ δε Adag, πλάσμα 
τοῦ Θεοῦ γενόμενος, xxi μὺ ἐκ προγενεστέρας δια- 
doy? ti» ένεσιν ἕλχων, ἐκ πηλοῦ διήρτισται’ πολὺ 
οὖν τὸ µέσον Oto? «γεννήσεως xai ἀνθρώπου πλάσεως. D 


εδ’. Φασὶν οἱ Σαῤῥαχηνοὶ ὡς 6 Μωάμεδ ἐστὶν ὁ δη- 
λούωενος ἓν τῷ Δανιὴλ ἄνευ χειοὸς ἐξ ὅρους τιληθῆ- 
Ἀέθος" ἀχούουσι δὲ, ώς Τίς ωετουνσία τῷ Δανιὴλ 
καὶ τῷ Μωάμεδ, ὥστε περὶ αὖτο» τὸν προφύτην 
τοιαῦτα λέγειν, χαχολογοῦντος Μωήύσία καὶ τὸν vo- 
μον, Ποίαν δε καὶ εἰχόνα ὁ Μωάμεὸδ ἐπάταξε xal 
ἐλέπτυνεν, ὡς 0 Χριστὲς τὴν πολυθείαν, ὃς καὶ ἐγέ- 
νετο εἰς ὄρος µέγα, x«i ἐπλέοωσε πᾶσαν τὴν γῆν: 
Πάλι λέγουσι, τί ὠφέλοιν ἡμᾶς ὁ Yióg τοῦ Θεοῦ 


ας 


σαρχκωθείς, Kai γαμιν nutig ὡς τὸ τῆς Τριάδος 
μυστήριον ἀπικαλύφθη, καὶ ἐπεγνώσθη, καὶ ἐπι- 
στεθη τῷ χόσµω παντί' ἡ δὲ τῆς Ἑλληνικῆς ἁπά- 


THESAURI LIB. XX. 


118 


dicit : Occidife illos, ubicunque iis occurreritis. 
Neque id solum dicit, sed etiam propositam esse 
a Deo mercedem his qui se Christianorum san- 
guine impiaverint. Quintam vero captivorum alia- 
rumque manubiarum partem Deo offerri constituit 
ac Mohamedi prophete. Hortatur etiam ut recon- 
cilientur Christianis, si Sarracenorum religionem 
susceperint, atque in fratrum loco habeant; a 
summa crudelitate ad eximiam charitatem trans- 
iens. Est autem hoc quoque artificium, ut simpli- 
ciores sacra Christianorum fcedera abjurent, fra- 
ternitatis prerogativa illecti. Ceateroqui suos 
monet, ne sint Judeorum et Christianorum de- 
fensores. Quisquis enim, inquit, vestrum illos 
protegit, hie perinde ac unus illorum est. Deinde 
Judeos atque Christianos veluti deplorans ait: 
Vee vobis Scripturarum asseclis! nihil emolumenti 
vobis exstabit, quandiu legem sequemini aut 
Evangéllur. Sane hec de Christianis clamitans, 
nihil nóvüm agit, quia illos toto animo odit. Ju- 
deis aufám , Quorum cireumcisionem retinet, et 
legalia mu i observari precipit, cur per sermones 
singulos gilvissime interminatur ? 






I3. Item sibi fidem concilians, Deum inducit de 
ipso testantem, jurantemque ac dicentem : Per 
sidus occiduum, non erravit sodalis vester, neque 
a norma discessit, neque propria voluntate locutus 
est. Sed et Jesum Marie Filium de ipso vatici- 
nantem facit, atque dicentem : Ego sum Deilegatus 
ad vos, vera esse demonstrans que ante me exsti- 
terunt inlege, nuntians insuper legatum post me 
venturum, cui nomen Mohamedes. Atqui ubinam 
hoc Jesus vaticinatus est, vel quanam in Scriptura 
hoc dixit' ? Plane in nulla. Quamobrem falsidicus 
impostorque Mohamedes, qui Christi testimonia 
ad se trahit, quae nemo Christianorum novit. 
Aiunt Sartaceni perinde esse virginem parere, ac 
Adamum formari de pulvere. Nos autem dicimus 
| 46 Virgine natum, quia utpote Deus in- 
1 confecit de illa progressum. At vero 
i factura, neque ex anteriore serie 
Mis, de luto fuit conformatus. Multum 
itaque intéi est inter Dei nativitatem et hominis 
formationem. 







14. Dicunt Sarraceni, Mohamedem esse illum 
a Danieleostensum, absque manus opera ex monte 
divulsum lapidem. Sed a nobis audiunt : Quenam 
est participatio Danielis cum Mohamede, ila ut 
ille de hoc talia dicat, qui Moysi maledicit ac le- 
gi? Quamnamstatuam Mohamedes percussit atque 
comminuit, sicuti polytheismum Christus, qui et 
in montem magnum excrevit, atque universam 
terram implevit? Adhuc rogant, quid nobis pro- 
fuerit Dej Filius incarnatus ? Nos vero responde- 
mus, sic revelatum fuisse et cognitum et ab uni- 
verso orbe creditum Trinitatis mysterium 





119 


ethnicum vero polytheismi errorem sublatum, A 
divinaüonem item, et magiam, et diabolicas pre- 
stigias procul submo'as. Baptismus vero quo ado- 
inem consequimur, et redemptio, atque cha- 
rismatum diribitio cunctis credentibus patuerunt ; 
ἃ solis orlu usque ad occasum Evangelium diffu- 
sum; medius macerim paries antiquee cum Deo 
inimicitiee destructus, reconciliato nobis Deo per 
ejus Filii iatercessionem ; regnum colorum pate- 
fac:um, aliaque mulia data hominibus dona sunt, 
que sigilatim commemorare omittimus. 

15. Item aiunt: Vel volens Christus crucifixus 
fuit, vel nolens: si volens, insontes sunt cruci- 
fixores : si veio nolens, id ei infirmitatem atque 
impotentiam imputat. Porro nos respondemus, et 
volentem Christum crucifixum fuisse, et tamen B. 
exiremadamnationedignos esse crucifixores. Quod. 
sponte sit passus, ostendit ipse dum ante passio- 
nem ait: Po/es/aten habeo deponendi animam 
meom, el potestatem habeo iterum sumendi eam ; 
et nemo eam a me toluit, sed ego depono eom a me 
ipso!. Sed et stepenumero cum in eum manus 
injicere Judei vellent, non tamen injecerunt, quia 
priefinitum passionis tempus nonduu aderat. Pati 
&ulem voluit ut mortem deslrueret, viamque ad 
resurrectionem ex mortuis muuiret. Cur autem 
rei sunt cracifixores? Quia cum legem ac pro- 
phetas legerent, qui tempus adventus ejus nun- 
tiabant, non solum non agnoverunt ipsum esse 
qui ob communem salutem venerat, sed et mul- 
torum beneficiorum auctorem in crucem sublatum 
exstinxerunt. 


16. Item aiunt: Si maledictus est omnis qui pen- 
del in ligno *, sublatus autem in crucem Christus 
quoque fuit, hic pariter maledictus est. Quomodo 
2ulem a maledicto. benediclio dabitur? Sed au- 
diuni a nobis : quod Deus quem essel, faetus est 
propler nos homo, et iufiraitales nostras portavit, 
etlanguores pertulit, et morlem gustavit, ut nos 
iori ac maledic'o subtrahere. Nem. sententia, 
Quo die ccmderitis, morte moriemini? ; et, Male- 
dicta eria n opeecibus Luis *, hiec. humani nostri 
generis peu Co esl. Sic eliam malediclio Christus 
dicius fuit, eL iamen a legis maledictione nos re- 
demit. Et sieut in Adamo omnes morlui sumus, 
sic in Chrislo omncs vivemus. Licet eliam exem- 
plo hoc demonstrore. In deserlo serpentes morde- 
baut Hebreos : serpentis autem, qui olim mole- 
dietus fuerat, facta &nea imagine Moyses, ligno 
eam suspendit, dixitque : Qui a serpente morsus 
fuerit, ad. hunc serpentem. respiciat, οἱ salvus 
[iet *. Erat autem is serpens Christi figura. 





c 








D 





17. Insuper illi aiunt : Vos, Christiani, ita eru- 
cem honoratis. quemadmodum Christo ipsi hono- 
rem defeitis. Alqui, nos inquimus, calumnia heec 
manifesta est. Nam Christus a nobis honoratur ut 


NICETAE CHONIAT.E 






120 


της πολυθεία ἠφάνισται, μαντεία, καὶ φαρμακεία, 
καὶ δαιμονιώδης µαγγανεία ἐχποδὼν ὤχετο" νίοθε 
cim; δὲ βάπτισμα, καὶ ἀπολύτρωσις, καί διανοµαί 
χαρισµέπων πᾶσι τοῖς πιστεύσασιν ἐξηπλώθησαν" 
ἀπὸ ἀνατολῶν Mov µέχρι ὀναμῶν διεδόθη τὸ Εὐαγ- 
γέλιον" τὸ τοῦ φραγμοῦ τῆς παλαιᾶς ἔχθρας Θτοῦ 
xai ἀνθρώπων μεσότοιχον διαλΏνται, κατα)λαγέν- 
τος ἡμῖν τοῦ Θεοῦ τῇ ἰδίου Υἱοῦ µεσιτεέᾳ" καί à τῶν 
οὐρανῶν βασιλεία ὀωέμκται, καὶ ὤλα ἀγαθὰ τοῖς 
ἀνθρώποις κεχάρισται, ὤν κατὰ µέρος μνημονεύειν 
παρήκαμεν. 

urb φασίν ὡς θέλω» à Χριστὸς ἐσταυρώθη, ἢ 
μὸ θθων" καί εἰ μὲν θέλων, ἀνεύθυνοι οἱ στανρώ- 
σαντες" db δὲ μὸ θέλων, ἀσθένειαν αὐτῷ τοῦτο καί 
ἀδυναμίαν περιάπτει. ᾿Αποκρινόμεθα oU» ὅτι καί 
θίων ἐσταύρωται ὁ Χριστός, καἰτῆς ἑσχάτης κατα- 
κρίσεως οἱ σταυρωταὶ ἄξιοι. "Ort δὲ ἑκουσίως ἔπα- 
Or, αὐτὸς ἔδειξε πρὸ τοῦ παθεῖν εἰρηκώς: Ἐζου- 
σίαν ἔχω θεῖναι τὴν ψυχέν μον, καὶ ἐξουσίαν 
ἔχω πάλιν λαθεῖν αὐτόν" καὶ οὐδεί αἴρει αὐτὴν 
ἀπ ἐμοῦ, ἀλλ ἐγὼ τίδηµι αὖ z' ἐμαυτοῦ. 
"AX καὶ πολλάκις βουληθύντες αὐτῷ χεῖρας ἐπιδα- 
Jat» Ἰουδαῖοι, οὔκ ἐπέξαλον, διὰ τὸ µάπω τὸν προ- 
ωρισμένον τοῦ πάθους ἐληλυθέναι καιρόν. θέλησε 
δὲ παζεῖν ἵνα καταργήσς τὸν θάνατον, xai ὁδοποιόση 
τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάστασιν. Πὼς δὲ καὶ γοροῦ. 
στανρωταί; "Ort, νόµον καί προφήτας ἀναγινώσκον- 
cti, τὸν piv τῆς αὐτοῦ παρουσίας προκαταγγῶ- 
Ἄοντας, o2 μόνον οὐκ ἔγνωσαν αὐτὸν εἶναι τὸν εἰς 
κοωὴν σωτηρίαν ἐρχόμενν, ἀλλὰ καὶ πολλὰς εὖερ- 
γεσίας ἐπιδειξάμενον ἀμεῖλον στανρώσαντι 






























't οἱ 











ες. Fh λέγονσω" Ei ἐπικατάρατος πᾶς ὁ κρε- 
µάµινος ἐπί ξύλου, ἀνηρτήθη δὲ καί ὁ Χριστὸς ἐπέ 
ον, ἐπικατάρατος doa xai οὔτός ἐστι, Kai πῶς 
τοῦ ὐλογία δοθήσεται; ᾿Ακούουσι 
δι εξ ἡμῶν, ὅτι Ὥσπερ ὁ Θεὸς ὧν γέγονε δι’ ἡμὸς 
ἄνθρωπος, καὶ τὰς ἀσθενείας ἡμῶν Zot, καί τὰς 
νόσους ἐθάστασε, xai θανάτου ἐγεύσατο, ἵν' ἡμᾶς 
καὶ τοῦ θανάτου καὶ τᾶς κατάρας Ελυθιρώσᾳ" τὸ 
vi CH OP ἂν iude ri ἀποθανεῖ- 




















σον, 
τὰρα κοναε, καὶ 
ἐξωγόρασε" καί ὥσπερ ἓν τῷ 
vous, οὕτως ἓν τῷ Χριστῷ πά 






ἄκονσε, ποιύσας 
, καὶ εἶπεν Ὁ da- 
Ure τῷ. ὄφει, καὶ 
ος τοῦ Χριστοῦ. 







ΝΜωῤσῆ, ium 








Πρὸς τι ονσω ὡς Ἴμεῖς οἱ Χριστιανοί 
οὕτω τιμᾶτε τὸν σταυρὀν, καθὼς ἔρα καὶ τὸν Χρι- 
στὸν τιµᾶτα, Τοῦτο dí ἐστι συκογαντία πρόδηλος * 
ὁ μὶν γὰρ Χριστός τιμᾶται παρ) ἡμῶν ὡς Θεὸς, ὁ 


[2 





! Joan, x, 18, 19. 3 Deut. xxi, 23; Galat. 11, 43. ? Gen. u, 17. * Gen, ui, 47, * Num, xxi, 8. 


121 THESAURI LIB. XX. 122 


σταυρὸς ὡς θείας χάριτος μετασχὼν διὰ τὸν ἐν αὐτῷ À Deus, crux autem ceu divina gratie particeps est, 


στανρωθῆναι καταδεξάµενον, &y' οὗ δὴ καὶ tváp- 
Jnxt, καὶ χαθεχκάστην ἐνερ]εῖ πολλὰ θαῦματα' διὰ 
τοῦτο xai τιμητέος ἡμῖν ὁ σταυρὸς, 094 ὡς ξύλο, 
&AÀ' ὅτι τῷ πάθει τοῦ Χοιστοῦ χεχαρίτωται. Ἐπεὶ 
xai σὺ ἐν τῷ Μέχκε παραγινόµενος, χἀκεῖσς τελῶν 
τὰ δοχοῦντά σοι ὄρχια, οὐχὶ τοῖς (Dot, καὶ τοῖς τοί- 
χοις ἀπονέμεις τὸ σέθας, ἀλλὰ τῷ τιμωμέωῳ E) τῷ 
εχεῖσε οἴχῳ. ᾿Αχούομεν ὃς xci ὡς ἀψάμενός τις τῆς 
νομιχῆς χιθωτοῦ τετικώρηται ' ἦν δὲ κχἀκείνη ἐκ 
ξύλων κχατεσχευασμένη * πλὴν διὰ τὸν o: τῶν 
αποχειµένων ἐν αὐτῇ πολὺ τὸ σιθάσµιον εἶχιν ἀπὸ 
iov. 

επ’. Πρὸς oig tiropto, ἐπεγκαλοῦσιω ἡμῖν τῶν 
ἐτολῶν τοῦ Χριστοῦ παράδασι», x«xóv ἀντὶ κχακοῦ 


ἀποδιδοῦσι, xai μεριμνῶσι περὶ τροφῦς καὶ ἐδύμα- B 


τος * φαμὲν οὖν ὡς OU παραθαίνοµεν τὸν τοῦ Χρ:- 
στοῦ νόμον, τοὺς ἐχθροὺς ἡμῶν x«i ταῦτα τοὺς ἀπί- 
στους ἀμυνόμωοι, ἀλλὰ μᾶλλον πληροῦμεν τὸ δί- 
χαιον᾽ παραυεῖ γὰρ ὁ νόνος τοῖς ἡμῖν αὐτοῖς Τται- 
ονσι συγχωρεῖν τοῖ  d' ἀδιχουμμένοις ἐποαμόνευ. 
Τοῦτο δε χαὶ ὁ Θεὸς ἐποέχσε, χατατοντίσας Φαρκὼ 
τὸν τοῖς Εθραίοις πολέμιον ' καὶ Ὑὰρ ὁ Δαθιδ, Νἰ- 
Ψομαι, φησυ, ὢ αἷμα.ι ἀναρτωλοῦ ' ἄλλαχοῦ 
αλλων, ri ἀωταπίδωχα τοῖς ἀνταποδιδοῦσι pot 
xaxa, ἀποπέσο.μι ὑπὸ τῶν» ἐχθρῶν µου xt/ó;. 
Ἐκεξνο τοῦ ζήλον ἔνδειξις $ ἐμπύρευμα ἦν xarà 
τῶν χαιρόντω» ταῖς κοιοβλοθέσι πραξεσι' τοῦτο δὲ 
τῶν εχείῳ προσπταιόντων συγχωρησές' καὶ ἄλλως 
δε eme ο pt κα;άοχων πολέμου x«l ὄδιχίας 


propter eum qui in ea configi sustinuit; per quam 
eliam prodigia multa effecit et quotidie efficit. 
Propterea nobis venerabilis est crux, non quate- 
nus lignum est, sed quia Christi passioni inservi- 
vit. Namque et tu Meccam profectus, ibique sa- 
eris ritibus pro tuo libito celebratis, nequaquam 
saxis murisque cultum impendis, sed ei qui in 
illo colitur cedificio. Audimus autem hominem 
quoque illum, qui legalem arcaun attigit, puni- 
tum ; cum tamen et? illa lignis esset compacta ; 
sed propter rerum in ea contentarum gratiam, 
multum ei religionis Deus contulerat. 

18. Prieter haclenus dicta, imputant nobis man- 
datorum Christi transgressionem, quia malum pro 
malo reddimus, et de esea ac vestimento solliciti 
sumus. At enim respondemus, nequaquam nos 
Christi legem transgredi, dum hostes nostros et 
precipue infideles ulciscimur. Monet enim lex, ut 
lis qui nobis supplices fiunt parcamus; injuste 
autem oppressis opem feramus. Hoc etiam Deus 
egit, cum Pharaonem Hebrsgeorum hostem mari 
submersit. Tum etiam David: Lavabor, inquit, 
in sanguine peccatoris *. Et tamen alibi psallens : 
Si retribvi, inquit, retribuentibus mihi n:ala, deci- 
dam u'ique ab inimicis meis inanis. llic zeli de- 
monstratio et ardor erat adversus eos qui noxiis 
rei publice actibus delectantur: hic autem erga 
sibi supplices indulgentia. Aliter quoque hoc ex- 
planare licet. Nimirum qui belli et. injuriarum 


καὶ vépgov παοαθαΐει, καὶ τὴν φύσιν ὀθατεῖ ὁ δε ϱ initium facit, bic legem transgreditur, et naturam 


κατὰ τοῦ τοιο;του ὁπλιζόμενος καὶ τὴν φύσιν ἐλεεῖ, 
xai χατὰ -ó δνυνατὸν ἐοωοιοῦται Θιῷ, ᾿Εξέλσθε 
πτωχὸν x«i πένητα, λέγοντι, ix ἈΧειρὸς ἁμαοτω- 
λοῦ ῥύσασθ: «2-6». Τὸ δε, Mà μεοιμνήσητε τρο- 
92$ xaí ενδύματος, τοῖς ἀποστιόλοις διατέταχται, 
ὡς ὃν μήτε ἐν µεγάλω µήτε ἐν μιχρῷ καταγινώ- 
σχωντσ.. ων γὰρ τὸ ὅλας μωρανθῇ, Φφησίν, ἐν 
τένι ἀλισθώσττα:; ID» οὖὐδε τῶν Κχοείκν ἀῑ αγο- 
ῥεύει, ἁλιὰ τὰ περιττά " πολλο: 08 τῶν πάλαι Χοι- 
στιανῶν, χαί τῶν σήμ:ρο» δὲ οὐκ ὀλίγοι, γε/όνασω 
καί tigí τῶν ὑψηλῶν τούτων x«i μεγάλων εντολῶν 
φύλακες. 

6 Psal. 1vii, 10. 


' Psal. vi, 5... * Psal. Ίλχτι, &. 


abolet : qui autem adversus hunc arma sumit, 
nature fert opem, et pro viribus Deo exequatur 
dicenti : Eripe pauperem οἱ egenum ; de manu 
peccatoris eruite illum *. Jam illud : Ne de esca 
aut de vestimento solliciti sitis *, apostolis manda- 
tum fuit, ul neque in gravibus neque in minimis 
condemnarentur. Nam si sal, inquit, infatuetur, 
in quo salietur 92 Cieterum haud usum vetat, sed 
superfluitatem. Multi autem Christiani veteres, 
neque pauci etiam hodie, celsorum hujusmodi ac 
magnorum praeceptorum observantes fuerunt. 


?* | uc. xr, 22. !? Matth. v, 13. 


tas a. C 


"- 4r 
FLEESL 


123 NICETAE CHONIATE 124 








TOY NIKHTA 


ΤΑΞΙΣ ΓΙΝΟΜΕΝΗ ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΠΟ ΣΛΡΑΚΗΝΩΝ ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΣΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ KAGAPAN 
KAI ΑΛΗΘΗ ΠΙΣΤΙΝ ΗΜΩΝ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ (4). 


NICET/E 


ORDO QUI OBSERVATUR SUPER IIS QUI A SARACENIS AD NOSTRAM 
CHRISTIANORUM PURAM VERAMQUE FIDEM SE CONVERTUNT. 


(Ex Sylburgii Saracenicis, in-12. Colonie Agrippine 1595.) 


Primum is qui ad rectam fidem accedit, jeju- A Προηγουμένως μὲν 0 προσιὼν τῇ ὀρθῇ πίστει νη- 


nat ad duas septimanas, doceturque nobis a Do- 
mino nostro Jesu Christo in divinis sanctisque 
evangeliis traditam precationem, et sacrum fidei 
symbolum.Deinde sacerdos sacerdotalem sibi sto- 
lam circumponens, in baptisterium, presentibus 
etiam aliis fidelibus, quotquot adesse voluerint, 
arcessit ilum : et ante sanctam piscinam eum 
retecto capite statuens, ad ipsum ait: Tu ille qui 
ἃ Saracenis hodie ad Christianorum fidem accedis, 
non vi aliqua vel necessitate, neque dolo aut si- 
mulatione, sed toto animo, corde puro ac sedulo, 
Christum Christique fidem amante: (dic, ] Re- 
nuntio toti Saracenorum religioni, anathemeti- 
Zzoque Moamedem, qui et Muchumet dicitur; quem 
Saraceni ut Dei apostolum et prophetam honorant. 
llloque assentiente, eademque verba dicente, vel 
per se, vel per interpretem, si ipse Grece loqui 
nesciat, vel per susceptorem suum, si est puer: 
rursum sacerdos infert sequentia: iterumque fit 
responsio ad eundem modum. Totoque anathe- 
matismo completo, diaconus ait, A Domino peta- 
fAus : et populus, Domine, miserere, et que se- 
quntur, Et post Amen, eum signans dimittit ; et 
die insequente annumeratur catechumenis. 


(1) Catechesis ista Saracenorum ad Christianam 
fidem accedentium, e ms. Palatine bibliotheca 
libro satis vetere desumpta est: in quo multe 
sunt ejusmodi constitutiones sive ordinationes, su- 
per iis qui ab heeresi aliqua, gentilismo, Judaismo, 
el similibus, ad Christianam religionem sese ag- 
gregant: quam et Nicete Choniate temporibus 
sub Manuelis Comneni imperio in usu fuisse, 
infra docebitur. 

2) Post πίστιν subaudiendum λέγε, vel simile 
quid ; sacerdos enim hic baptizando verba solemni 
more praeit. 

(3) In Constitutionibus illis quee S. Apostolorum 
esse perhibentur, p. 133. similis formula est. Εὔξα- 
σθε, οἱ κατηχούμενοι' καὶ πάντες οἱ πιστοί κατὰ 
διάνοιαν ὑπὲρ αὐτῶν προσευχέσθωσαν, λέγοντες, Κνριε, 


στεύει ἐπὶ εἑθδομάδας δύο, καὶ διδάσχεται τὴν ἐν 
τοῖς θείοις καὶ ἁγίοις Εὐαγγελίοι παραδοθεῖσαν 
ἡμῖν ὑπὸ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ προσεν- 
X3», χαὶ τὸ ἱερὸν τῆς πίστεως σύμύολον' εἶτα περι- 
τιθέμενος τὴν ἱερατικὴν στολὴν ὁ ἱερες, ἐν τῷ 
βαπτιστερίω, συµπαρόντων xai ετέρων πιστῶν ὅσοι 
βούλονται, μεταχαλεῖται τοῦτον ' x«i ἰστῶν πρὸ τῆς 
αγίας κολυμθήθρας απεριχάλυπτον ἔχοντα τὰν X&- 
φαλὴν, ynci πρὸς αὐτόν 'O Φεῖνα ὁ ἀπὸ Σαρακηνών 
σήμερον προσερχόµενος τῇ πίστει τῶν Χριστιανῶν 
02x ἔκ τινος βίας ἤ ἀνάγκης, οὐδὲ ἀπὸ ὁδόλου id ὑπο- 
κρίσεως, αλλ ἐξ ὅλης ψυχῆς χαὶ καρδίας χαθαρᾶς 
καὶ ἀδόλου, τὸν Χριστὸν αγαπώσης καὶ “ὃν αὐτοῦ 
πίστυ (2). ᾽Αποτάσσομαι πάση τῇ τῶν Σαραχηνὼ» 

B θρησχεία, καὶ ἀναθεματίδω Μωάμεδ τὸν καὶ Μου- 
χούμετ, ὃν ol Σαρακχνοὶ τιμῶσιν ὡς ἀπόστολον 
Θιοῦ xai προφύτην. Κανείνον συντιθεμένον. x«i 
λέγοντος τὰ αὐτὰ ῥήματα ὃ δι ἑαυτοῦ ὃ δι ἑρμη- 
νέως, ἐὰν αὈτὸς ph Γραικίζη, & διὰ τοῦ ἀναδόχου 
αὐτοῦ, εἰ παιδίον ἐστὶ, πάλιν ὁ ἱερεὺς ἐπιφέρει τὰ 
ἀχόλουθα" x«i αὖθις trat à ἀπόχρισις κατὰ τὸν 
αὐτὸν Tpórow. Καὶ τοῦ ἀναθεματισμοῦ παντὸς πλη- 
pouwgívou, Φφησὶν ὁ διόκονος, Tou Κυρίου δεηθῶμεν᾽ 
καί ὁ λαὸς, Κύριε, ἐλέρσον' χαί τὰ ἑξῆς. Μετὰ ὃς 
τὸ ᾽Αμὴν σφραγίσων αὐτὸν απολύει χαί τῇ εξες 
ημέρα συναριθμεῖται τοῖς κατηχουμένοις (3). 


ἐλέπσον. ld est, Orate catechumeni, omnesque fi- 
deles animo ac mente sua pro eis precentur, di- 
centes, Domine, miserere. Et rursum, 134, b, Eo- 
C ἔασθε. οἱ φωτίσομενοι: ἐκτενῶς οἱ πιστοί πήντες ὑπὲρ 
αὐτῶν πορακαλέσωμεν ^ ὅπως ὁ Κύριος καταξιώση 
αὐτοὺς, µυηθέντας εἰς τον τοῦ Χριστοῦ θάνατον, 
συναναστῆναι αὐτῷ, καί μετόχους γενέσθαι τῆς βασι- 
λείας αὐτοῦ ' x«i χοινωνιὺς τῶν μυστηρίων αὐτοῦ, 
ἑνώση χαί συγκαταλέξη αὐτοὺς μετὰ τῶν σωνοµένω» 
ἐν τῇ ἁγία αὖτον Ἐκκλησία. Σῶσον xai ἀνάστησον 
αὐτοὺς ἐν τῇ cj χάριτι. ld est, Orate. illuminandi 
(h. e. bsptizand1): enixe omnes fideles pro eis 
obsecremus, ut Dominus eos iu. Christ mortem 
initiatos, cum eodem resurgere, regnique ipsius 
participes fieridignetur; etin communionem mys- 
teriorum ipsius receptos, uniat atque annumeret 


125 


THESAURI LIB. XX. 


e W. , * LI a - - 
Εστι 0t ὁ ἀναβεματισμὸς τὼν Σαοαχχνῶων τοιοῦ- Α 


* Lu" . ^ . - ΄ . 
τος . {() ὀεινα ο απο Σαραχτνν σγμερον ποασεοῦ- 


µενος τῷ πίστει τῶν Χριστιανῶν, οὐκ ἔκ τινος Άιας 


iis qui in sancta ?psius Ecclesia servantur. Serva 
εί suscita eos [Domume] in gratia tua. Additurque 
hic epilogus, χασασφραγισάµενυι τῷ Oso διὰ τοῦ 
Χοιστού αὐτοῦ, xAivavztG ελογείσθωσαν παρὰ τοῦ ἐπι- 
σκοπον. Hoc est. Obsignali Deo per Christum ip- 
sius, flexis genibus et cercicibus ab episcopo be- 
nedicantur. Additur et εὐλογίας formula quam 
episcopus eis imprecari debeat. Multuu etiam 
lucis huc affert caput illud quod in eodem nostro 
ms. inscribitur. Πῶς 703 δέχεσθαι τοὺς ἀπὸ «iot 
σεων τῇ ἁγίᾳ Εκκλεσία moogtpyzouszou,. Quamobrem 
illud eum Latina versione hic subjungere pla- 
cuit : Tloozgouutve * μέντοι q o9. zvíxa µελλουσι προ- 
σάγισθαι τῆ ὀρθῇ πίστει, vraztotts αὐτοὺς ἥμίοας μὶν 
dixa, à Φεχαπέντε' καὶ σχολάνειν ταῖς εὐχαῖς, πρωΐας 
x&i δείλςς, µανθανοντας fa οὓς, ὡς χατηχον εένους * 
xai τότε ἀξιοῦσθαι τῆς ὀοθοθύξον πίστεως. Ίστησι δὲ 
ἕκαστον αὐτῶν ὁ ἱερεὺς ἵμπροσθιν τῆς ἁγίας κολυμβή- 
θοας " xal λέγει αὐτῷ ταῦτα” Eit, Αναάθεωα τῷ δεῖνε, 
χαὶ τοῖς Φόγμασιν αὐτοῦ, χαὶ τοῖς συνευδοχκούσιν αὐτω, 
καὶ τοῖς φρονοῦσι τὰ αὐτοῦ * ἀποτάσσοµαι γὸρ αὐτὼι 
xai παντὶ αἰοετιχω δόγαατι' xat πιστεύω εἰς τὸν Gray 
χχὶ 1u092707 Touid», κατὰ τὴν ἔχβεσιν τῶν αι /ίων 
Πα-έρων. των 2ρύ0-ομχο ὄντων τὸν λογον τῆς ἀχβείας " 
xat αποχρίνεται πρὸς ἕκαστα 0 "6750/04570. Καὶ λοι- 
79» ἔρω-α αὖ τὸν 707707 ὁ U0E2 s. Ι]1ιστεύεις 16 τὸν αγ/ίαν 
χαὶ ὁκοούσιο» Totida ; Καὶ ἀποχοίνεται, Πιστεύω: xai 
ἐπεκλέναντος τοῦ ἐπιοχομένου τὸν κεραλὲν ποιεῖ ὁ ἱεοεὺς 
εν X9, Αέ/ων οὕτως * O Θεός ὁ Σωτὲρ αν, ὁ 3ου)η 
µενος πάντας «υνθοώπους GE vaL, καὶ εἰς ἐπί/νωσιν αλκ- 
θειας ἐλθεῖν,ποοσδεξαι τὸν ὄουλον σου τόνδε, τὸν μολις 
καν ζ ραντα (X τῆς πλόνης, xxi ἐπιποθήσαντα tig τὴν 
ἐπί/νωσιν ἐλβεῖν τής ἀληβείας,. XU a0 εἶπας, Koott * 
Καὶ ἄλλα πρὀβατα ἔχω, X οὐκ ἔττιν εκ τῆς α)λῆς τκὐ- 
της * χαχεῖνά µε Ost ἀγαμεῖν * καὶ 125 ψωνῆς us) ἀχκού- 
goa3t* καὶ Γενύσεται µία ποίωντ, εἷς rotat v. [λοίαανον 
τοίνυν αὐτὸν ἐν τῇ δοξς σου εἰς ἐπί/νωσιν τῆς ἀληθείας 
χατὰ τὴν ἔγβεσιν τῶν ἁγίων σου ἱἑνδυωξων ἀποστόλων " 
πι χα-αξίωσον αὐτὸν τῆς σγοαγῖδος τοῦ ἁγίο μύουν 
καὶ τὸς µεταλκγεως τοῦ τιμίον σου αἵματος * καὶ ανκ- 
Φειζον αὐτὸν τέλειον δουλὸν ToU * ἵνα τῇ ποιµντ 702 συγ- 
κατκοιῤατ0ᾷ καὶ αὐτὸς εἰς θοξαν καὶ ἔππαινον τῆς µε /κ- 
Ῥωσύνης σον. Ὅτι σον ἐστιν Y, βασωεία x«i) δύναωις 
καὶ Ὦ ὄοξα, τού Πατρὸς καὶ του Υἱοῦ καὶ του ἁίου 
Πνεύματος, vov χαὶ αεὶ καὶ εἰς τοὺς [αἴωνας τῶν αἰώνων. 
'Auf».] Και χοίει αὐτὸν τῷ μου. xxfà χαὶ τηὺς ντο- 
φωτέστονς, τὴν αὐτὴν ἐπίόοησιν καὶ Em αὐτῷ ποιούαξ- 
voi καὶ µιτὰ τουτο πάλιν Ej E70, ε/ων οὕτως" Κύοιε 
ὁ Θ1ος (uw), 0 χαταξιώσας τέλειο» ἀναδεῖξαι τὸν δου- 
75» σον τονοε, διὰ τῆς εἰς σὶ δοθοδοξου πίστεως, XXL 
τὸς σγοα/ἴδος toU uópou τον ἁγίον σον * σὺ, Δίσπο-α 
τῶν απάντων, τὸν εις σὲ πίστιν ἀληθῆῇ ἐν αὐτῷ διατή- 
ος τον. αὖξων αὐτὸν ἐν δικαιοσύνκ, καὶ πᾶσι τοῖς παρὰ 
σοῦ /αοΐσμασι χαταχοτµὠν. EU οὕτω κοινωνεῖ, xxi 
Ζ᾽ααράνει παρα γ/τλίαν ταῖς ἐπτὰ ἡμέοαις ξκτίναις χοία 
aL prt. µτσε νέρατθαι τὴν PUR ./λλὰ, χαθὼς οἱ 
Saz-t.)utvbt, οὕτω διατελεῖν ' xai τῇ ὀγδὸ Ἱωέοα 
71540218791. ld Bst, primo tamen oportet eos, cum 
ad rec(am fidem adducendi sunt, jejunare dies 
derem aut quindertm ; el vacare precibus, mane 
ac vesperi, dicenles psalmos. tanquam catechu- 
menos ; ac tum demum dignos haberi orthodoxa 
fide. Statuit autem unumquemlibet eorum sacer- 
dos anle sanctam piscinam, et dirit ei hac: Dic 
anathema illi N. et dogmatibus ejus, et illis qui 
eum approbant, et idem cuim eo sentiunt: re- 
nuntio enim illi, et omni hreretico dogmati : et 
credo in sanctam coessentialemque Trinitatem. 
secundum expositionem sanctorum Patrum qui 
recte nobis secuerunt verbum veritatis. Et ad 


C 


D 


126 


Est autem anathematizatio Saracenorum, talis : 
Ego ille qui a Saracenis hodie ad Christianorum 
fidem accedo, non vi aliqua vel necessitate, neque 


singula respondet is qui accedit. Deinde illum 
ipsum interrogat. sucerdos :. Credis in sanctam 
coessentialemque Trinitatem? et respondet, Credo. 
Tum eo qui accedit. caput. inc[mante, sacerdos 
preces fucit, iu heec verba : Deus Servator noster, 
qui vis oinnes homines servari, et ad veritatis co- 
guilionem venire, accepta istunc servum tuum, 
qui vix tandem ex errore resipuit, et ad veritalis 
cognitionem venire desideravit. Tu. enim dixisti, 
Domine. Et altas oves habeo quz non sunt ex cau- 
la istaec ; etium illas me adducere oportet : vocem- 
ue meam audient! ; οί fiel unus grex, unus pastor. 
"usce igitur eum in gloria tua ad cognitionem ve- 
ritatis, secunduin expositionem sanctorum glorio- 
sorumque apostolorum tuorum : et dignare eum 
signaculo sancti unguenti sumptioneque pretiosi 
sanguinis tui : et redde ipsum perfectum servum 
tuum, ut et ipse gregi tuo adnumeretur, ad glo- 
riam laudemque inajestatis tue. Quia tuum est 
regum et potentia et gloria, Patris, Filii εἰ Spiri- 
tus saucti, nunc et semper, et in omnia secula. 
Amen. Et ungit eum unguento, quemadmodum et 
recens Hluminatos |/d est baptizatos) : et eamdem 
eliam super ipso adiit verborum formulam. Post 
hac rursum precatur, in hac verba : Uoinine Deus 
noster, qui dignatus es perfectum reddere istunc 
servum tuum, per orthodoxam in te fidem, ct si- 
gnaculum unguenti sancti tui: tu, Domine omnium, 
veram iu te fidem in eo conserva, augens eum in 
justitia, et omuibus euin gratie tuce dotibus exor- 
nans. Atque ita deinde communicat, cl preceptum 
accipit, ne septem illis diebus carnes comedat, nec 
faciem lavet. sed quemadmodum ii qui baplizan- 
tur, ita perseveret : et die octava se abluit. In 
eamdem sententiam quidam leguntur etiau). in 
supradictis Constitutionibus Apostolorum noinine 
vulgatis, 113, b, nam et ibi episcopis et presbyte- 
ris hoc baptizandi prieceptum | datur, Χοίσεις δὲ 
ποῶτον ἑλαίω ἁγίρ * ἔπειτα βαπτίσεις Όδατι' καὶ τε)εν- 
ταῖον σγοαγίτεις uoo * ἵνα τὸ μῖν χοίσμα μΣτοχκῦ T, του 
α/ον Πνεύματος, τὸ di ὕδωρ συμήολον του θανάτου * τὸ 
d: ωύουον, σγ2αἰς τῶν συνύπκὠν. Fi δε μήτε ἔλαιον ης 
μήτε u2609, αοκεῖ 200 καὶ ποὸς χοίσιων καὶ ποὸς σγρα- 
ἶδα, καὶ ποὺς ὁμολογίαν τοῦ ἀποθανύντος Ὥτοι σν»ναπο- 
,ἠσκοντος. [Πού dà το) βαπτίσματος νηδστευσλτω à 2κ- 
RTUS04375;. Kat 7*0 ναι ο Κύοιος T0767 Θαπτισθεὶς 
ὑπὸ Ἰωάννου, καὶ εις τὴν ἔοχμον ανλισθεὶῖς, μετέπειτα 
ἐνέστεντεν. ld est, Primum vero unges oleo sancto 7 
deinde baptizabis aqua : et postremo signabis un- 
guento : ut olei quidem inunctio sit participatio 
Spiritus sancti : aqua vero, signum mortis : et 
unguentum signaculum fderis. Si vero nec oleum 
nec unguentum suppetat, aqua sufficit et ad inun- 
ctionem et ad obsiquationem confessionemque mor- 
(is. mortis inquam [a Christo jam] obitz. et nobis 
cum [eadem] obeunda. Ante Baptis*num vero Jje- 
junet is qui baptizandus venit, nam οἱ Dominus 
primum n Joanne buptizatus ntque. in deserlum 
subiductus, postea jejunavit. Wstiti. tionis hujus ra- 
tio redditur etiam in quiestionibus et responstoni- 
bus ad Orthodoxos, Justini nomen preeferentibus, 
cap 137 : in Apologia tamen Justini, simplicior 
baptismi expositio est, absque ulla olei unguenti- 
que mentione, 73, 33 Mystice Paulus Il Ccrinth. 1, 
'O δὲ Ü:ifavow Gua; σὺν vui» εἰς Χοιστὸν. καὶ χοΐσας 
LA; Οεὸς ὃ χαὶ σφ2α/ιτ/μτνος ARS, καὶ 0525 τὸν ἀρ- 
ῥαβώνα τοῦ Πνεύματος ἐν ταῖς καλοίαις ruv. De quo 
τῆς τῳοαἴδος m vsterio et Clemens noster. νέο. 13: 
Apud quem etiam aurium obsigznatio per ignem 
facta, 316, 49. Diabolum quoque in suis mysteriis 


ib hel * 


127 NICETAE CHONIAT/E 128 


dolo aut simulatione, sed toto animo, corde puro Α * ἀνάγχης, οὐδὲ ἀπὸ do) $ ὑποχμίσιως, ἀλλ i 


ac sedulo, Christum Christique fidem amante : re- 
nuntio toti Saracenorum religioni, anathematizo- 
que Moaniedem, qui et Muchumet dicitur ; quem 
Saraceni ut Dei apostolum et prophetam hono- 
rant. Anathematizo Alim, Moamedis generum : et 
Chasanen Chusenenque, filios ejus; item Apupi- 
ker, qui et Cubiker dicitur : et Umar, et Talchar, et 
Apupacren Paducen: item Mevie, et Zupeer, et 
Adellan, et Zeit et Izit, et Saitem et Uthman, et re- 
liquos omnes summystas adjutoresque ac succes- 
sores Moamedis. Anathematizo Zadoze et Aise, et 
Zetheinep et Omkelthim, primas caeterisque scele- 
stiores Mcaimnedis uxores, et Phatman filiam ejus. 
Analhematizo cum qui Curan dicitur; summam vi- 
delicel seu scripturam Moamedis : quam fingit si- 
hi per archangelum Gabrielem [coelitus] delatam 
esse : omnemque doctrinam ac legum instituta, 
narrationes apocryphas,mysteria, et traditiones 8ο 
blasphemias ejus. Anathematizo paradisum Moa- 
medis, in quo dicit quatuor esse fluvios, ex aqua 
turbari nescia, lacte nativam dulcedinem non mu- 
tante, vino suavi, et melle defmcato : et venturo illo 
die,quem quingentis annorum millibus circumscri- 
bit, Saracenos cum mulieribus suisin eo vitam actu- 
ros, carnique et affectibus suis indulturos : et sub 
umbra quarumdam arborum quee vocantur Sedre 
et Talech, comesturos carnes avium quas concu- 
piscunt, omnisque generis fructus autuinnales ; 
ac bibituros e fonte caphura, ete fonte zingi- 
ber, cui nomen Salsabila: vinumque potaturos 
cujus crama seu mistura hausia sit e fonte 
Thesniin : eorumque staturas ccelum procerilate 
sua tlacturas, virorum pariter et mulierum : mem- 
bra [genitalia] quadragenum cubitorum fore : et 
absque satietatis teedio coiluros in conspectu Dei : 
propterea (inquit) quia Deus pudore non affici- 
tur (a). Anathematizo eos qui a Moamede nomi- 


hos ritus imitatum esse, scribit Tertullianus libro 
De prescriptionibus hereticorum, ubi de diabolo 
inter alia dicit, Tínguit et ipse quosdam utique cre- 
denles el fideles suos ; et sc adhuc initiat Mithra 
signat illic in fronte mililes suos. Celebrat et panis 
oblalionem, el imaginem resurrectionis inducit. 
(4) Qui ᾽Απονπίχεο et Κουρίκεο hic dicitur, is (opi- 
nor) est, qui supra 58, 3 (0). et in. Joannis Siculi 
Chronico ins. Βονθάρχας : infra ᾿Αβουδάχαρος 101, 3 : 
(itemque 92, 9 : 96, 5, 20 : 100, 3, 20: necnon in Ce- 
dreni Annalibus passim, uti et in Constanüni The- 
matibus a Bonaventura Vulcanio editis, 29, 22) et 
Bovói«to 97, 5, 94: 101. 4, 21: primus nempe Moa- 
inethi successor : ut Οὔμαρ qui sequitur, tertius a 
Moametho princeps statuitur 102, 13. Unde et 101, 
22, pro ὁ "Auxoo; legendum videalur OZu«po; seu 
Οὔμαρος. Sed in sequentium serie dissentit Theo- 
phanes : quippe apud quein Umari successor est 
Ov622» - Uthmani, M«via; - Mavic, Ιξίδ, filius ejus: 
Izidi, ᾿Αθδελᾶς, filius Zuber: Abdele, Μαρούας " 
post quem ᾿Αθιμέλεκ, et deinceps alii, ila ut Tal 
char et Apupacres ex symmystarum, non ex suc- 
cessorum numero esse videri queant, quod et de 


ὅλης Ψνχῆς, xat καρδίας καθαοᾶς καὶ ἀδόλου, τὸν 
Χριστὸν DV TIS T. καὶ τὴν αὐτοῦ πίστιν * ἀποτάσσο- 
μαι πάσρ τῇ τῶν Σαραχηνῶν θροησχιία * καὶ ἆνα- 
θεματίδω Moda: τὸν xoi Μουχούωετ * ὃν οἱ Σαρα- 
κπνοὶ τιμῶσιν ὡς ἀπόστολον Θεοῦ xai προφύτην. 
᾽Αναθιματίζω ᾿Αλείμ τὸν ἐπὶ θυγατρὶ γααθοὸν τοῦ 
Νωκας * καὶ Χασάένον καὶ Χουσένην, τοὺς υἱοὺς 
αὐτοῦ * καὶ ᾿Απουχίπερ (4) τὸ» x«t Κουδίχεο * xal 
Οὔμαρ, x«i Τάλχαρ, xai ᾽Απονπάκρην τὸν Παδού- 
xv» (3) * καί Μαενίε, καὶ Ῥουπέερ xai ᾿Αδελλᾶν, xai 
Zi xxi ᾿Ἰξίς, x«i Σαΐτην x«i Οὐθμᾶν, x«i τοὺς 
λοιποὺς πάντας συμμύστας χαί σννιργούς xai δια- 
δόχους τοῦ Μωάμεδ, ᾿Αναθιματίδω Ζαδόζε χαί 'Atce 
καί Ζεθεένεπ χαί Ὀμκελθείμ, τὰς πρὠτας x«i µια- 
B ῥωτέρας τῶν γυναικῶν τοῦ Μωάμεδ ' καὶ Φάτμαν 
τὸν Ονγατίρα αὐτοῦ. Αναθεματίδω τὸν λεγόμένον 
Κουρᾶν», τὸν ὅλην ὑὗτοὶ γραφὴν τοῦ Μωάμιὸ - iv 
πλάττιται διὰ τοῦ ἀρχαγγέλου Γαθριὴλ κατενιχθύῦ- 
ναι αὐτῷ * καί πᾶταν τὸν διδασχαλίαν καί τὰς νοµο- 
θεσίας, καί τὰς ἀποχρύφους δικγύσει, x«i τὰ μν- 
στήοια καί τὰς παραδόσεις, xai τὰς βλασφημίας 
αὐτοῦ. ᾿Αναθιαατίζω τὸν παράδεισον τοῦ Μωάμεδ * 
iv à λέγει τίσσαρας εἶναι ποταμοὺς, ἐξ ὕδατος ἀθο- 
λώτον, xui Γάλακτος μὴ ἀλλάσσοντος τὸν νόστον WU- 
τοῦ, xai οἴνου ἡ δέος, καί μέλιτος ὑλιστοῦ * χαί κατὰ 
τὸν μέλλουσα» αέρα», ἂν πεοιορίζει εἰς πιντήχοντα 
µνριίδας ἑτὼν, digi) ἐν αὐτῷ τοὺς Σαραχενοὺς 
μετὰ τῶν ἰδίων «υναικῶν, σαοχικῶς x«i ἐκπαθῶς 
ζώντας * x«i ὑπὸ cav Tt» δένδρων, & καλεῖται 
C Σέδοη καί Τάλιχ, κρία τοώγοντας ὀρνέων ὧν imi- 
θυωοῦσι (6), xai ὁπώραν παντοίαν * ποντὰς τε ἀπὸ 
χαγονοὰ πηγᾶς, καί ἀπὸ διγγίθιο πεγῆς, ὠνομα- 
σµένςς Σαλσάθιλα * x«i olivos προσγεοοµίένους οὗ τὸ 
xíoxcux £x πηγᾶς Θεσνσίμ c ὧν αἱ ἡλικίαι οὔρανο- 
µέκεις. ἀῤῥένων τε x«i θηλειών' x«i τὰ μόρια τισ- 
σαράχοντα πάχεις (7). σνυνουσιανόντων ἀαχορέστως 


ἐνώπιον τοῦ Θιτοῦ ^. διότι O10; (γεσἰν) οὐκ αισχύνε- 


Zeile ac Saile sentireliceat; cum eorum men- 

tio in principatus successoribus non inveniatur. 
(5) Τὸν Παθούκην incertum est sitne gentile, an 

cognomen quodpiam. 

(6) Respicere videtur ad azoaram 6?, in qua 
est, 1e fructibus omnimodis vobis datis, optimo- 
que viclu comedite alque bibite: et mox, Super 
vestium stramenta formosissimagpro modo vestro 
discumbite ducturi virgines decentissimas, cum 

D oculis immensis atque pudibundis, nusquam nisi 
tantum ad maritos suos fleclendis, et rursum, 
lllis fructus etl carnes pro sui voti modo multi- 
plicaturi. De sequentibus fontibus, azoara 36, 
Ez vase camphora condito, et ex aperto. fonte 
homines Dei potabunt, Et paulo post, Ibidem 
cum vasis vilreis et argenteis optime compost- 
Lionis, illis potus, velut zinziber saponifer, ex 
fonte Zelzebil administrabitur. 

(7) Congrrentis τεσσαρακονταπύχεα, vel contracte 
τεσσαρακονταπήχτε, ut non ad homines, sed ad 
merabra eorum referatur ; sic enim el proceden. 
tium et sequentium aptior erit cobrrentia. lbi- 
dem mox in ms. est σννθυσιαξόντων, nihil ad rem. 


(a) Locum hunc, qui legitur in sure ll, vers. 25, male intellexit Nicelas. Vide tom. CV, col, 711, 


not. 26. Epi. 


(5) Id est apud Euthymium Contra Agarenos. Vide tom. CXXX, 


?9 THESAURI LtB. Xx. 430 


ται. ᾿Αναθιματίξω τοὺς ὀνομαξημένους παοὰ τοῦ À nantur angeli, Aroth et Maroth, Tzapha et Marua: 


Μωαάμεὸ ἀγγέλους, τὸν Tt 'AomÜ x«i τὸν Μαρώθ, 
καὶ τὸν Τζάφα xat τὸν Μαοούα * οὓς ἐκ τῶν σεδα- 
σµίων εἶναι τοῦ Θεοῦ τεοατεύεται ^ ποὺς τούτοις Ot 

καὶ τοὺς μνβευομένονς ὑπ αὑτοῦ ποοφύτας καὶ 

αποστόλους, εἴτουν τὸν Χοὺδ καὶ Τνῶιτ $ XO (8), 

καὶ τὸν Σννὰϊπ καὶ τὸν Εδρῆς, x«i τὸν Δουαλκιφὶλ 

xxt τὸν Λοχμαν. ᾿Αναθεαατίζω πάσας τὰς μαοτυ- 

ρίας τοῦ Μωάμεὸ, ὅσας ἐκ τῆς παλαιὸς Og Γοα- 

φῦς (9), διαστοέρων αὐτὲν καὶ νοθιύων, xci μυρία 

καταφευδόµενος τοῦ Nus καὶ ᾿λῤραὰμ, xai Ἰσαάὰκ 

καὶ Ἰακὼθ, καὶ Ἰωσὴφ x«i '156, x«i Μωσέως xal 

Λαρὼν, xxi Δαθὶδ καὶ Σολομῶντος, καὶ Ηλία καὶ 

Ἰωνὰ, καὶ Ῥαχαρίου τοῦ πατρὸς Ἰωάννου, "Ert &ym- 

θεµατίζω ὅσα φυσιολογεῖ βαρθάρως καὶ αμαθῶς πιοὶ 

τε τῶν ἄλλων τοῦ Θεοῦ roue, καὶ πιοὶ τοῦ Β 
ζλίου καὶ τζς σελήνες, λέγων αὐτοὺς καθαλλαρίους 
εἴναι. Αναθεματίνω τὸν παρὰ τοῖς Σαρακηνοῖς ἀπό- 
Χουφον Οιδασκαλίαν xci ὑπόσχετιν τοῦ Μωάμεδ * 
ὅτις φησὶ χλειδοῦχον αὐτὸν γενήτισθαι τοῦ παρα- 
δείσου, καὶ εἰσάξευ pi) iv τούτῳ ἑβδομήκοντα χι- 
Avda; Σαοακτνῶν δικαίων, τοὺς Ot ἁμαρτωλοὺς 
κοι)ήσεσθαι παοὰ τοῦ Θτοῦ * xai πιττακίων εἰς τοὺς 
τραχέλους αὐτῶν πεοιτιθεµένων, οὕτως εἰτελεύσε. 
σθαι καὶ τούτους tig τὸν παράδεισο», ὀνομαξομένους 
ἀπελενθέοομς Mezutd. ᾿Αναθεματίζω (10) τὰς vo- 
μοβεσίας τοῦ Μωάμιδ, τὰς πεοὶ γάμων xai λύσεως 
Ἱάμων, καὶ χαθαοισμοὺ µοιχενομένων «γυναιχῶν, 
καὶ ἀριθμοῦ γυναιχῶν xci παλλαχίδων * xci πάντα 
τα πεοὶ τοιούτων ἀκάθαρτα διδάγματα. Αναθεματί- 
δω τὸν τοῦ Μωάμιδ βλασφεμίαν τὴν λέγουσαν ὅτι 
6 Θεός, ὃν θέλει, πλανᾷ : καὶ ὃν θέλει, ὀδηγεῖ εἰς 
ἀγαθὸν " καὶ ὅτι ὁ Θιὸς ἤθελεν, oix ἂν ἐπολέμουν 
ἀλλήλοις οἱ ἄνθρωποι. ἀλλ αὐτὸς ποιεὶ ὅπερ βού- 
λεται ^ x«i παντὸς ἀγαθοῦ χαὶ ποντροῦ οἵτιος αυτός 
εστι ' καὶ τύχη χαὶ εἱμαομένη πάντων χρατεῖ. Άνα- 
θεµατίζω τὴν τοῦ Μωάμεδ φλυαοίαν, τὴν λέγουσαν 
ὅτι ὁ Κύριος καὶ Θιὸς ]ησοῦς ὁ Χριστὸς ἀπο Μα- 
pix; τῆς ἀδειφῆς τοῦ Μωσέως καὶ «om? ἔγεν- 
γόβη ἄνευ σποθᾶς ἐκ τοῦ Λόγου τοῦ O2 χαὶ τοῦ 
Πνεύματος ᾽ x«i ἔτι νήπιος ὧν», πετ:ινὰ ἐκ πηλοῦ 
ἐπλαστούογει΄ καὶ ἐαφυσῶν, ὀποίει αὐτὰ ζώα * xol 
τυφλοὺς ἰᾶτο, χαὶ νεκοοὺς ἤγειρε ' καὶ ὅτι ἐκ πα- 
ῥακλύσιως τῶν ἀποστόλων ἠτήσατο τὸν Ov, xci 
κατήνεγκεν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ τράπεταν, καὶ ἐξέθοεψεν 
αὐτούς * χαὶ ὅτι οὔτε ἐσταυρώθη, οὔτε χατὰ ἀἁλή- 
θειαν ἀπέθανεν ὡς άνθρωπος" ἀλλὰ χατὰ φαντασίαν 
μόνην ταῦτα παρὰ τῶν Ἑθραίων ὑπέστη » καὶ ὅτι 
ἐρωτηθεὶς παρὰ τοῦ Θι»ῦ, εἰ ὠνόμασιν ἑαυτὸν Θιὸν 
ἐν τῷ κόσμῳ, ἀρνήσατο, λέγων ὅτι Σὺ πάντα γι- 
νώσχεις χαὶ οἶδας οὐχ ὅτι οὐχ ὠνόμασα ἑαυτὸν Θεὸν 
8 όν σου * δοῦλος γάρ σού tipi, καὶ οὐχ ὕπερ- 
χφανεύομαι τοῦτο καλεῖσθαι, Αναθεματίω τὴν 
διδαχἠν τοῦ Μωάμεδ, τὴν λέγουσαν pi εἶναι τὸν 
Ἄριστόν YU» τοῦ θιοῦ, ἀλλ ἀπόστολον x«l προφή- 
την ΄ καθότι (puciv) ὁ Θιὸς κρυωνὸν οὐκ ἔχει * καὶ 


(8) De prophetis istis et apostolis vide Euthy- 
mium. 


(9) Post Γραφῆς desideratur προφέρεται, aut aliud 


quos in venerabilibus Deo esse prodigiose fabula- 
tur. Adheec etiam eos qui fabulose ab illo predi- 
cantur prophete atque apostoli, nempe Chud 
el Tzalet sive Salech, item Synaip et Hedres, 
Dualkiphil et Locman. Anathematizo omnia Moa- 
medis testimonia, quotquot e veteris Testamenti 
Scriptura citat, perverteas eam atque adulterans, 
et innumera spargens mendacia de Noe, Abra- 
hamo, 1saaco, Jacobo, Josepho, Jobo, Mose, Aa- 
rone, Davide, Solomone, Elia, Jona, et Zacharia 
Joannis patre. Anathematizo etiam omnia quie 
barbara inscitaque physiologia et de ceteris Dei 
creaturis et de sole ac luna fabulatur, caballarios 
eos esse dicens. Analhematizo apocrypham illam 
apud Saracenos doclrinam et promissionem Moa- 
medis : qua dicit eum futurum esse paradisi 
clavigerum, et in eum introducturum esse sep- 
tuaginta millia Saracenorum justorum : at pecca- 
tores a Deo judicatum iri ; appensisque ad colla 
eorum pittaciis, ita el ipsos in paradisum intra- 
turos esse, ac Moamedis libertos nominatum iri. 
Anathematizolegesa Moamedelatas de matrimoniis 
et matrimoniorum solutione, de meechantiura mu- 
lierum puriticatione, de uxorum et pellicum nu- 
mero, omnemque de talibus impuram ejus do: 
ctrinam. Anathematizo Moamedis blasphemiam 
que& dicit Deum, quem vult, in errorem impellere, 
et quem vult,in bonam viam deducere ; et, si Deus 
vellet, non inter se bellaturos esse homines, sed 
ipsum facere quod vult, omnisque boni pariter et 
mali auctorem ipsum esse, tum fortunam et fa- 
tum obtinere in omnibus.Anathematizo Moamedis 
futilitatem que dicit Dominuu Deumque nostrum 
Jesum Christum, et Maria Mosis et Aaronis sorore 
absque semine natum esse, [conceptum] de Yerbo 
ac Spiritu Dei: et cum adhuc infans esset, volucres 
e luto finxisse, inflatuque suo animantes eas red- 
didisse, sed et 689008 sanasse, mortuos excitasse, 
apostolorumque rogatu a Deo petiisse, et mensa 
e ccelis deducta eos aluisse, neque crucifixum aut 
revera mortuum esse ut hominem,sed imaginarie 
solummodo hec ab Hebraeis passum esse : et in- 
terrogatum a Deo an se Deum in mundo nominarit, 
negasse, uc dixisse : Tu omnia nosti, et scis quod 
non nominarim me Deum aul Filium tuum. Sum 
enim servus tuus,noc ita superbus sum ut sic vocari 
detrectem.Anathematizo Moamedis doctrinam que 
dicit Christum non esse Filium Dei, sed apostolum 
et prophetam : quoniam (inquit) Deus commu- 
nionis socium non habet: et omnes qui Chri. 
stum ei communionis socium dicunt, in gehenna 
ignis punientur. Anathematizo Moamedis fabulam 
in qua dicit 0eo domum precationis ab Abrahamo 
et Ismaele structam esse in Bacche sive Make 
aut Makech : quam nominat adoratorium obser. 


hujusmodi verbum. 
(10) Plenius apud Euthymium. 


131 NICET4£ CHONIAT.E 132 


vationis ; imperatque ut ubicunque sint sic pre- Α πάντες οἱ λέμοντες αὐτῷ xotwevóv τὸν Χριστὸν μέλ- 


centur, facies suas ad illam partem convertant. 
Anathernatizo etiam ipsam illam precationis do: 
mum in Make: ...iu cujus medio jacere aiunt 
lapidem magnum, Veneris effigiem iu se habentem: 
honorari autem istum lapidem, quasi Abraham 
super eo cum Agare coierit ; aut camelum ei alli- 
gaverit, cum lIsaacum sacrificaturus erat. Eos 
autem qui precatum illuc eunt, alteram manum 
ad lapilem extendere, altera vero aurein suam 
tenere, atque ita in orbem sese circeumagere donec 
e vertigine offusis tenebris concidant. Anathema- 
tizo etiam ipsum Meke, et totum ejus ambitum, 
et qui a Saracenis ibi contra Christianos jactan- 
tur septem lapides; omnemque ipsorum preca- 
tionem, cultum ac rituum solemnia. Anathema- 
tizo Moamedis doctriuam de camelo femina; quam, 
cum Deo sacra esset, ab ejus temporis horminibus, 
occisam fuisse dicit, et Deum propterea illos ul- 
tum esse. Anathematizo eos qui matutinum sidus, 
sive Luciferum et Venerem adorant : quam Ara- 
bum lingua Chabar, id est Magnam nominant. 
Anathematizo omnia Moamedis instituta,in quibus 
probra Christianis dicens, negatores, communica- 
tores,et sodalitiarios eos nominant ; ac Saracenos 
ad eos truculenter jugulandos concitat, bellum 
contra Christianos viam Dei nominans; et Sara- 
cenos quiin tali bello moriuntur, Dei filios et pa- 
radiso dignos vocans. Anathematizo scelestum et 
impurum institutum Moamedis de precibus, in 
quo et hoc apponit ut, si non in promptu inve- 
niant aquam, tenuem humum capiant, eaque ma- 
nus ac facies suas fricent. Anathematizo Moamedis 
doctrinam de fictura hominis, in qua dicit homi- 
nem ex humo, stilla, sanguisugis et materia inan- 
ducata fictum esse : et cum homo fictus esset, 
cieteros quidem angelos omnes Dei jussu eum ado- 
rasse ; at solum Belialem non obedisse ut eum 
adoraret. Et preter hec omnia, anathematizo 
Deum Moamedis, de quo dicit eum esse unum 
Deum solidum, qui nec genuerit nec genitus sit, 
nec quempiam ei similem exstitisse. 


C 


λουσι χολάκεσθαι εἰς τὴν (/ένδναν coU πυρός. 'Ava- 
ἠεματίσω τὴν µυθοποιίαν τού Μωάμεὸ ἐν ὦ φησι 
Ὑενήσεσθαι (41) τῷ Oi oix» προσευχῆς παρά τοῦ 
᾽Αθραὰμ xxi τοῦ Ἱσμαὴλ εἰς τὸ Βάκχε τοι τὸ Μάχε 
 Μάκεχ * ὃν ὀνομάνει προσκυνητήριον τοῦ παρατη- 
ρύματος * xai προστασσει (12), ὅπου ἂν ὧσι καὶ «3 
χωνται, στρέφωσι τὰ πρόσωπα αὐτῶν πρὸς τὸ μέρος 
ἐχεῖνο. ᾿Αναθεματίζω xai αὐτὸν τὸν εἰς τὸ Μάχε 
oixo) τῦς yis . . (13) & à φασι χεῖσθαι μέσον 
λίθον µέγαν. ἐκτύπωμα τῆς ᾿Αφοοδίτης ἔχοντα * τι- 
μᾶσθσι di τοῦτον. ὡς ἐπάνωθεν αὐτοῦ τῷ Άγαο ὁμι- 
λήσαντος τοῦ Αβραάμ ' ὃ ὡς αὐτῷ τὴν κάμηλον 
προσδύπαντος, ὅτε τὸν Ἰσαὰκ ἔμελλε θύειν. Τοὺς δὲ 
εἰς tUi» ἐχεῖ ἀπιόντας τὴν μὲν μίαν ἑαυτῶν χεῖρα 
ποὸς τὸν λίθον ἐκτείνειν, τῇ δὲ ἑτέρα τὸ οὓς κατέχειν 
τὸ ἴδιον * xai οὕτω χυχλοτερῶς ἑαντοὺς περιφέρειν, 
ἕως ἂν πέσωσι σκοτοδινιάσαντες. ᾿Αναθεματίζω dt 
καί αὐτὸ τὸ Μέχε, x«i τὴν περιχὺν αὐτοῦ πᾶσαν " 
χαΐί τοὺς παρκ τῶν Σαραχκηνὼν ἐχεῖ ῥιπτομένους 
ἑπτὰ λίθους χατὰ τῶν Χριστιανών * καί πᾶσαν τὴν 
προσενχὴν x«i τὴν λατριίαν, xai τὰ ἔθιμα αὐτῶν. 
᾿Αναθεματίνω τὴν διδαχὰν τοῦ Μωάμεδ τὸν περί 
τῆς καμάλου θηλιίας, ὧν λέγει, τοῦ Θεοῦ ἱερὰν οὗ- 
σαν, φονευθῆναι παρὰ τῶν τηνικαῦτα ανθρώπων * 
καί dux τοῦτο ἀμύνασθαι αὐτοὺς τὸν Θεόν. ᾽Αναθι- 
µατίνω τοὺς τῷ πρωϊνῷῶ προσκυνοῦντας ἄστρῳ, ἤ-ιουν 
τῷ ἑωσφόρῳ καί τῇ ᾿Λροδίτῃ (14): ἦν κατὰ τὴν 
᾽Αράδων γλὠσσαν Χαβὺρ ὀνομάκουσι, τουτέστι µι- 
q*^nv* ᾽Αναθεματίνω πάσας τὰς διατάξεις τού Μωά- 
μεὸ, ἐν ai; τοὺς Χοιστιανοὺς ὀνειδίδων ἀρνητὰς (13) 
ὀνομάδει xai κοινωνητὰς καί ἰἱταιρειαστάς ' xai διε- 
γείρει τοὺς Σαρακηνοὺς πρὸς τοῦτο το μύσος xai 
τὴν σφαγὰν, ὀδὸν Θιοῦ ὀνομάξων καί τὸν κατὰ τῶν 
Χριστιανῶν πὀλεμον ᾿ χαί τοὺς ἐν τῷ τοιούτω πολέμῳ 
ἀποθνέσκοντας Σαρακηινοὺς υἱοὺς Θιοῦ χαί ἀξίους 
τοῦ παραδείσου xcov. ᾽Αναθιματίδω τὰς περί τῶν 
εὐχῶν διατάξεις μιαρὰς xai ἀκαθάρτους Teu λωά- 
μεδ, ἐν αἷς χαί τοῦτο προστίθχσιν, ἵνα, ἐὰν μὺ εὑρί- 
σχωσιν ἐξ ἑτοίμου δρ, λαµθάνωσι χοῦν λεπτὸν (106), 
καί μετ) αὐτοῦ τρίῤωσιν αὐτῶν τὰς χεῖρας καί τὰς 
ὄψεις. ᾿Αναθεματίδω τὴν περί τῆς πλάσιως τοῦ ἁν- 


θρώπου διδασλαλίαν τοῦ Μωάμεὸ (17, à» ᾖ φησιν ὅτι ἐπλάσθη ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ χώματος καί σταγόνος, 


(11) Pro futuro γεωήσεσθαι requiritur preeteritum D signioribusque sacerdotii proceribus, 108. 91, 


1ε/ενῦσθαι aut γενέσθαι, ut apud Euthymium. 

(12) Post προστάσσει subaudiendum ἵνα, vel simi- 
lis particula. 

(13) In archetypo est spatium vacum, duodecim 
circiter litterarum capax; narratio eadem apud 
Euthymium. 

(14) De Lucifero et Venere vide Euthym. 

(15) ᾽Αονητὰς Christianos appellare videtur.vel ob 
Petri negationem, vel ob negationem Christi, at 
κοινωνητὰς et. ἑταιρειαστὰς, quod Christum Deo com- 
munionis socium credant, partim etiam quod 
sanctorum et inter se, et cum Christo capite suo, 
communionem profitentur. Vide Euthymium. 

(16) De purificatione per humum et de fictura 
hominis vide Eutbym. 

(17) Relle hue faciunt que α Niceta Choniate 
narrantur de Manuele Commeno imperatore Con- 
sStanünopolitano, et Theodosio patriarcha, in- 


΄Ἔγκχειίαι τῷ κατηυχητικῷ µπυχτῳ μεθ ἑτέρων 
ἀφορισμῶν χαί τὸ ἀναθεµα τῷ Θιῷ τῳ τοῦ Μωάμετ * 
περί οὗ λέγει ὡς οὔτε ἐγέννησεν οὔτε ἐγεννήθη. χαί 
ὅτι ὁλοσφυρός ἐστι. Τὸν τοιοῦτον τοίνυν ἀναθεματι- 
σμὸν ἁἀπαλεῖψαι τῶν ὅλων κατηχητηρίων βίδλων 
προέθετο, ἂπ αὐτῆς τῆς ἐν τῷ Μεγάλη ἐκκλησία 
πυχκτίδος ἀρξάμενος. Καί à προφασις ὡς µάλα εὖ- 
πρόσωπος. Ἔφασκε γὰρ G6 εἰς σχανδαλον ποὀχειται 
τῶν µετατιθεµένων "Avyapqvov εἰς τὴν καθ ἡμᾶς 
θεοσεὀῦ πίστιν: τὸ βλασφημεῖσθαι ὅλως Ov. Οὐχοῦν 
µετάχκλητον Ἅτίθησι τὸν μέγιστο Θιοδόσιον. ὃς 
διεῖπε καί ἐκόσμει τενικαύτα θρονον τὸν πρώτιστον, 
καί τῶν κατὰ τὴν noh» ἐδημούντων αρχιερέων 
τοὺς λόγῳ x«i ἀριτῦ διαποέποντας * καί χοινούται 
τούτοις τὸ σχέωµα μετ ὀγχηρων προεισὀδίων τῆς 
ὑποθέσεως. ᾽Ανανεύοντας dt πάντας εὗρε, καί μηδ᾽ 
ἄχκροις παραδεχοµένους ὧσί τὰ εἰση]ούμεα, ὡς 
ἀποφημα, κα τᾷῶς εἰς Θιὸν ἀληθεστάτης δόξης 


133 


THESAURI LIB. XX. 


134 


. - - , ΄ ». €] κ. ν ^ M - E V. -—-X ^. κ... DÀ m . 
χχι 35 ελλὼν χαι µασσγµατος᾽ XXL οτι. 709 αν οωπον π)ασθέντος, ot ut. αλλοι πάντες ἄγ/ελοι Θεοῦ προσταξει προ- 


n - . LY . JUD Y M , - . 3 , . , *. ΄ 4 D] - , 
σεκύνησαν αὐτῷ μόνος δε ὁ Βελίκο οὐκ ἐπείσθη ποοσκ»»ῆσαι. Kal ἐπί πᾶτι τούτοις ἀναθεματίζω τὸν Θεὸν τοῦ Μωάωεδ, 
4 . ' 


πτξοί οὗ λέγει ὅτι αθτός ἐστι Oso; 


.- s 0c * , . LE li bU * » 7 
εἲς 010354505 ὃς, οὐκ Εγέννη σεν οὖδε ἐγξννήθη, οὐοξ ἐγένετο όμοιος αὐτῷ τις 
LI Hu 1 . 


Τὰ εἰοημένα τοίνυν ἅπαωτα, καὶ αὐτὸν τὸν Μωά- A  Predicta igitur omnia, ipsumque Moamedem, 


utd, xai τὸν σφνούλατον αὐτοῦ Θεὸν ἀ)αθεματίτων, 


xxi ἀποτατσομενος αὐτοῖς, συντάσσοµαι τῷ μόνῳ 
ἁλςθιὼ Θεὼ τῷ Χριστῷ (18)* καὶ πιστεύω εἰς []α- 
τέοα καὶ Yi» καὶ ἅγιο Πνεύμα, τὴν ἁγίαν καὶ 
ὁαοούσιον xai ἀχώριστον Τριάδα" xai τὸν ἔνσαρχον 
οἰκονομίαν xai πρὸς ἀνθρώπους ἐπιδημίαν ὁμολογῶν 
τοῦ τῆς ἁγίας Τριάδος ἑνὸς τοῦ μονογενοὺς Υιοῦ xai 
Λογου τού Gov, τοῦ ix τού Πατρὸς πρὸ πάντων τῶν 
αἰώνων Ὑεννηθέντος, QU οὗ τὰ πάντα ἐγένετο" γωέ- 
σβαι τούτον πληροφοροῦμαι χατὰ ἀλήθειαν ἀἄνθρω- 
πον, μὺ εἑκστάντα τῆς οἰχείας θεὀτητος' xai εἶναι 
τὸν αὐτὸν Θιὸν ἀ)τθῶς x«i ἄνθρωπον ἀληθῶς &cvy- 
Κύτως, ατρέπτως xai ἀναλλοιώτως, ἐν ὑποστάσει 
καὶ duci φύσεσιν ἐκουσίως τε πάντα παθεῖν xci 
σταυρωθᾶναι σαρχὶ, τῆς θεότητος ἀπαθοῦς μεινᾶ- 
σης: xat ταφῶναι, καὶ τριήµερον ἀναστῆναι, xci 
εἰς οὐρανοὺς ἀναληφθῆναι' x«i ἤξειν £» δόξη. μέ)- 
λοντα κοῖναι ζῶντας καὶ νεχρούς (19,. Καὶ τῶν χατὰ 
σάσκα τοῦτον τεκοῦσαν Παρθένο ἁίαν Μαρίαν 
Παοβένο», xei µείνασαν μετὰ τόκο, παρθένο», xu- 
θίως καὶ αλπθῶὼς Θεοτόχον xci πιστεύω καὶ λέγω, 
καὶ ὡς xarà ἀαλήθειαν Μητέρα Oto0 ἐνανθρωπήσαν- 
τος xat διὰ τουτο χυρίαν καὶ δέσποιναν ἐν χάριτι 
{ε/ενηαένην πάσης τῆς κτίσεως προσκυνῶ xal τιμῶ. 
Καὶ τὸν παρὰ τοῖς Χριστιανοῖς μνυστικῶς ἱερουργού- 
µενον ἆοτον καὶ τὸν οἴνον, Gy ἐν ταῖς θείαις τελεταῖς 
µε-α)αμέάνουσι, πείθοµαι καὶ ὁμολογῶ καὶ πιστεύω 
σώμα καὶ αἷμα κατὰ ἀλήθειαν εἶναι τοῦ Κυρίου 
Ἴκσοῦ Χοιστοῦ, µεταέαλλομεωα τῇ ἐκείνονυ θεικῇ 
ἀπά/οντα ” ἐξηγονμένους di θεοφιλῶς τὸ εἰς σκάνδαλον 
Φῆβεν χαί πρὀσχομµα κχιείµενον ' xai διασαφούντας μὴ 
ὅλως Θεὸν οὐοανοῦ καί γῆς ποιητὴν χαθυποθάλλεσθαι 
αναθέµατι, ἀλ)ὰ τὸν παρὰ τῷ λήρῳ xai δαιμονώδει 
Μωαάμετ αναπλαττόµενον ολὀσφυρον Oto», χαί μήτε γεν- 
νηθέντα μήτε γεννήσαντα. Παρὰ Χριστιανοῖς μὲν γὰρ 
Φοξάσεσθαι Πατέοα θεὸν' αὐτὰ δὲ τὰ ἀπόβλητα τοῦ 
Μωάκετ ληρύήματα, τοῦτο ἀπαγορεύξιν' ὅλως χαί ἄλλως δε 
μὴ σννιέναι ἀχριδως ὀποϊοντίέἐστί τὸ ὁλόσφυρον. ld est, 
Hieronymo Volfio interprete, E:estat inter cate- 
ras catechetice tabula sanctiones, anathema in 
Moa:neti deum ; quem nec genuisse,nec genitum, 
sed holosphyron esse affirmat. ld anathema ex 
omnibus catecheticis libellus aboleri voluit, ab 
ipsa Magnz ecclesi. tabula auspicatus ; idque 
ratione probabili scilicel. A:ebat enim blLasphe- 
miis in Deum qualibuscumque o[fendi Agarenos, 
ui ad piam nostram religionem deficerent. 

roinde accersito maximo Theodosio, qui tunc 
principem sedem curabat atque ornabat, et pri- 
mariis sacerdotibus qui tum in urbe erant, elo- 
quentia et vir(ute prastantes, quastionem cum 
tumido exordio proponi. Sed omnes refraga- 
bantur, nec ullo modo ilia admittebant, ut ab- 
surda et avera de Deo sententia abducentia : at- 
que anathema illud offensionis scilicet plenum, pie 
ezplicabant. Necenim Deum culi et terrae condito- 
remutlomodo anathemate notari; sed holosphy- 
ronillum Deum,quem delirus et furiosus Moame- 
tus nec genitum nec gignentem confingeret. Nam 
apud Christianos Deum Patrem celebrari; quod 
detestandis Moameti nugamentisplane prohibea- 


et solidum ejus Deum, anathematizo, ab eoque me 
abjungo, et conjungo me cum solo vero Deo 
Christo, et credo in Patrem, Filium, et Spiritum 
sanctum, sanctam coessentialemque et inseparabi- 
lem Trinitatem: ete divina dispensatione profectam 
incarnationein, atque ad homines adventum unici 
unigenitique sancte Trinitatis Filii et Verbi Dei ; 
qui e Patre ante omnia secula genitus est, et per 
quem omnia facta sunt : certoque persuasum ha- 
beo, hunc vere hominem factum esse, non depo- 
sita tamen divinitate sua : eumdemque vere Deum 
esse, et vere hominem, absque ulla confusione, 
mutatione, alteratione, in una persona, et duabus 
naturis: voluntarie quoque omnia passum esse 
et crucifixum carne; ita tamen ut divinitas pas- 
sionis expers manserit: sepultum etiam esse ac 
tertia die resurrexisse, atque sursum in coelos 
assumptum esse : et rediturum esse in gloria ad 
judicandum vivos et mortuos. Ac Virginem illam 
qua secundum carnem eum peperit, (nempe] san- 
ctam Mariam Virginem. que et post partum virgo 
mansit, proprie vereque Deiparam et credo et 
dico, vereque Matrem Dei inter homines in hu- 
mana natura versali : et propterea per [Dei] 
gratiam omnis creature dominam heramque fa- 
ctam adoro et honoro. Queque apud Christianos 
mystice sacrificantur, panem ac vinum; que etiam 
in divini ritus peractione [ab eis] sumuntur : 
persuasum habeo, credo, et confiteor, revera Do- 


tur. Deinde se non satis intelligere quid sit illud 
holosphyron. Ubi etiam nota libellum hunc appel- 
lari xatrywtixóv πυκτίον, seu χατηχητήριον βίρλον, 
nempe Catechesin eorum qui a Saracenismo ad 
Christianam fidem sese agregant, eumdemque su- 
perioribus duobus tempore non inferiorem, sed 
aequalem aut etiam antiquiorem esse. Quippe 
quod Euthymii Panoplia sub Alexio Comneno 
scripta sit; hec vero Catechesis, etiam Manuelis 
Comneni temporibus in .usu fuerit : quadraginta 
circiter annis post Alexium, ut patet ex Constanti- 
nopolitanorum imperatorum catalogo, editionis 
nostre 897, 29. Ceterum imperator in eo sacri or- 
dinis responso non acquievit, sed suapte auctori- 
tate codicillum edidit, in quo superiores impe- 
ratores atque antistites taxavit, ut qui minus consi- 
derate permisissent verum Deum anathemati 
subjici ; ut fusius ibidem Nicetas refert. 

(9) Mallet forte aliquis Θεῶ τῶν Χριστιανῶν' 
sed locutio illa, Θεῷ τῷ Χριστῷ, repetitur in ar- 
chetypo nostro etiam aliquanto post, folio 105, in 
catechesi eorum qui a Judaismo ad Christianam 
fidemn sese conferunt; ubi et sequentia eisdem 
verbis exstant. 

(19) In. predicta illa Judeorum catechesi et 
Judaismi anathematizalione, eodem folio 105, 
altera facie, aversa scilicet, brevius est, χαί τὴν 
κατὰ σάρχα Tovro» τεχούσαν ἁγίαν Παρθένον Μαρίαν, 
x«í µείνασαν μετὰ τὀχον παρθένο», Et sanctam 
Virginem Mariam, quz hunc secundum carnem 
peperit, et post partum virgo mansit. 


135 


NICETE CHONIATAE 


136 


mini Jesu Christi corpus ac sanguinem esse, trans- Α δυνάμει νοερῶς τε x«l ἀοράτως, ὑπὶρ πᾶσαν φυσι- 


mutaa [videlicet] divina illius potentia : idque 
mente et non oculis perceptibili, omnemque na- 
turalem cogitationem superante modo, quem ipse 
solus novit : atque ita et ego me illa cum ceeteris 
sumpturum assentior, ut que vere caro et sanguis 
ejussint,etadanime corporisque sanctificationem, 
vitam elernam, regnique ccelestis hereditatem 
adipiscendam sumantur, ab illis qui ea in perfecta. 
fide participant. Sanctumque Christi baptisma, 
puro seduloque animo et corde, ac fide sincera, 
accipere desidero; certo ac vere persuasum ha- 
bens, illud mente perceptibilem purificationem 
esse, animique pariter et corporis regenerationem. 
Sed et venerabilem crucem ejusdem veri Christi 


Deique nostri, ut quee non amplius corruptionis p 


οἱ exsccrationis, sed libertatis et vite cerne in- 
strumentum, victorieque adversus diabolum ac 
morlem signum sit : prelerea et venerabiles 
imagines, et (salutifere] illius Dei Verbi apud 
homines in carne apparitionis, et ejus que inef- 
fabiliter istud peperit caste Virginis Deique Ma- 
tris, divinorumque angelorum, et sanctorum om- 
nium, ut primitivorum symbola, et accepto, et 
honoro atque exosculor. Sed et ipsos sacros an- 
gelos, sanctosque omnes, qui bene Deo placuere, 
ut servos illius, fidosque ministros, propter ho- 
norem illi habitum, honoro et veneror : atque ita 
toto animo et corde, veroque animi proposito, ad 
Christianorum fidem accedo. Si vero cum simu- 









xi» ἔννοιαν, ὡς olds μόνος αὐτὸς: καὶ οὕτω κἀγὼ 
µιταλέψισθαι τούτων συντίθεµαι, ὡς κατὰ ἀλήθειαν 
ὄντων σαρκός τε xoi αἵματος αὐτοῦ, καὶ εἲς ἅγια- 
cpi» ψυχῆς τεχαὶ σώματος, καὶ ζωὴν αἰώνιον, καὶ 
βασιλείας οὐρανῶν κληρονομίαν µεταλαμθανομένων, 
τοῖς αὐτῶν ἐν πίστει τελεία µιτέχουσι. Καὶ τὸ ἅγιον 
τοῦ Χριστοῦ βάπτισμα μετὰ καθαρᾶς xal ἁδόλου 
ψυχᾶς καὶ καρδίας, καὶ πίστως εἰλαρωοῦς, ἐπι- 
ζητῶ Φέξασθαι, πληροφορούμενος ἀληθῶς κάθαρσιν 
αὐτὸ νοητὴν εἶναι, καὶ ἀναγέννησιν ψυχῆς τε καὶ 
. Καὶ τὸν σεθάσµιον Jt στανρὸν τοῦ αὐτοῦ 
κέτι φθορᾶς. 
ὄργανον, ἀλλ’ ἐλευθερίας καὶ ζωῆς αἰωνίου, 
καί σημεῖον τῆς κατὰ τοῦ διαβόλου xai θανάτου 
κης. Ἔτι d καί τὰς σεθασμίους εἰκόνας τῆς 
κατὰ σάρκα πρὸς ἀνθρώπους ἐπιφανείας τοῦ Θιοῦ 
Ἀόγου, xmi τῆς ἀφράστως αὐτὸν τεκούσης ἁγνῆς 
Παρθένου καὶ Θεομ' ὧν θεοειδῶν ἀγγέ- 
λων, xai τῶν ἁγίων ἁπάντων, ὡς σύμέολα τῶν πρω- 
τοτύπων, καὶ δέχομαι xai ctu xai ἀσπάζομαι, 
Καί αὐτοὺς δετοὺς ἱεροὺς ἀγγέους, καί τοὺς ἁγίους 
ἅπαντας, τοὺς Θεῷ εὐαρεστήσαντας, ὡς δούλους 
ἐκείνον xai πιστοὺς θεράποντας, τιμῶ vai σέδοµαι 
διὰ τὴν πρὸς ἐκεῖνον cuis καὶ οὕτως ἐξ ὅλης ὧν- 
χὲς καί καρδίας, xxi προσιρέσεως ἀληθοῦς, προσέρ- 
χομαι τῇ πίστει τῶν ἈΧριστιανῶν. Ei δὲ µεύ’ ὑπο- 
κρίσιως καὶ ὅολον ταῦτά uut, καί οὐκ ἐκ πίσιως 



































ὀλοψύχον καὶ καρδίας τὸν Χριστὸν ἀγαπώσης, tin 
µοι ἀνάθεμα καὶ κατάθιµα, καί ἡ φυχύ uos ταχθείη 


latione ac dolo hme dico, et non ex solida totius C μετὰ τοῦ Σατανᾶ καὶ τῶν δαιμόνων. 
animi fide, Christumque amanti corde, sit mihi anathema et catathema, animaque mea collocetur 


cum Satana et dremonibus. 





NICET/E CHONIAT/E 


EX LIBRO XXIII 


THESAURI ORTHODOX/E FIDEI 


(Ap. LeQuien Oriens Christianus 1,649, in Eustratio Nice melropolita.) 


Aliquanto tempore elapso,discipulus illius Joan- D — X; 


nis Itali monachi novere alterius doctrine aucloris 
Eustratius, qui Nicem Bithynie metropolis ponti- 
fex erat, cum sepe coram imperatoris tribunali 
cum Latinis disputasset de azymis et de Spiritu 
sancto, mandare scriptis volens qui Latinis attu- 
lerat, queque ab eis inter dispulandum audierat, 
non accurate, nec laudabiliter suos sensus enun- 
tiavit. Quin etiam cum Philippopoli in audientia 
imperatoris cum Armenio quodam de duabus Chri- 
sti naturis colloqueretur, nonnulla de Deo non 
consulta prorsus injecit, et nullo pudore effutiit, 
jam olim nuneque assumptam a Verbo naturam 


διαγενόμένου, τούτον ("adywou τοῦ 
τιος, ὃς τῶς τῶν Ῥιθυνῶν 
πόλεως Νικαίας ἀρχιερατικῶς προήδρενε, πολλάκις 
imi βασιλικοῦ βήματος μιτὰ Λατίνων εἰς λόγους 

» περί τε ἀζύμων xoi θείον Πνεύματος, 
καὶ θιλύσας γραφῇ παραδοῦναι ὅσα εἴρηκε πρὸς τοὺς 
Λατίνους, xai οἷα παρ’ ἐκείνων ἐν τῷ διαλέγετθαι 
ἀκηκόει, οὐκ ἀσφαλῶς, οὐδὲ ἐπαιιτῶς τοὺς περί 
fe) Πνεύματος λόγους ἐξήνιγκε, Ἐνίοε di κατὰ 
Φιλιππούπολω im! ἀκροάσει τοῦ βασιλέως m! ᾿Αρ- 
µενίου τινὸς περί τῶν dóo τοῦ Χριστοῦ φύσεων 
ποιούµενος τὴν διάλιξω, οὐδέποτε καθηκόντως τῷ 
θεηγορίᾳ immi, ἀλλ dum ἐφθέγξατο, καί 


όνον τινὸς 














i$ 
αρότερων καὶ νῦν τῷ Πατρὶ λκτρεύεν τοῦ Κυρίου 
τὸ κρόσληµµα: οὐκ οἵδ' ὁπόθεν τὴν ἐκθέσιμον ταύ- 
ταν τὴν φωνὴν πορισήµένος. Πρὸς δν τὴν ἄτοπον 
ταύτην, καὶ παντάπασϊν ἀσυνάθη ῥῆσιν ἐκπλαγεὶς 
ὁ Αρμένιος, ὕθρεσι τὸν Εὐστράτιον ἔπλυνε, Τζνάχλην 
παλέσας. Aui ὃν d Mf παρὰ ᾽Αρμωίος τὸν 
πτανοθατούµενον: ἀλλὰ καὶ οἱ ἑστῶτες τοῦ βασι- 
Aie; λόγιμδε ἄνδρες τῆς λέξεως ἐπιλαθόμενοι, ὡς 
αἱρετίζοντι τῷ Εὐστρατίῳ ἐπέπληττον" Μικρῷ δὲ 
ὕστερον καὶ τῆς ἀρχιιρωσύνης Εὐστράτιος καθαιρεῖ 
ται, ὡς γεννήτωρ νέας αἱρέσεως. 


THESAURI LIB. XXIV. 


138 

A Deo Patri servilem prestare cultum, vocis hujus 
expositionem nescio quo auctore subjiciens. Qua 
absona voce, ejusque insulsa explicatione audita 
attonitus Armenius probris Eustratium aspersit, 
Tzyaclen eum appellans, quod Armeniorum lin- 
gua hominem belluino more gradientem significat. 
Sed etiam qui imperatori astabant viri prudentes 
eteruditi, improbato dicto, Eustratium tanquam 
hereticum increpabant. Paulo post vero Eustra- 
tius tanquam nove heresis parens pontificatu 
amovetur. 





NICET/E CHONIAT/E 


EX LIBRO XXIV 


THESAURI ORTHODOXUE FDEI 


ΣΥΝΟΔΟΣ 


ἘΚΚΛΗΣΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ 





ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΟΓΜΑΤΟΣ «ΣΥ O ΠΡΟΣΦΕΡΩΝ ΚΑΙ ΙΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΕΧΟΜΕΝΟΣ,» 
AAAHOGENTOZ ΕΠΙ TOY ΒΑΣΙΛΕΩΣ KYPOY MANOYHA KOMNINOY, 


SYNODUS 
GRARCUR. ECCLESLE 


DE DOGMATE CIRCA ILLA. VERBA, « TU ES QUI OFFERS, ET QUI OFFERERIS, 


ET QUI RECIPIS, » 


QUOD VENTILATUM FUIT SUB IMP. DOMINO MANUELE 


COMNENO CONTRA SOTERICHUM PATRIARCIIAM ANTIOCHENUM ELECTUM. 
Preit Soterichi de sua falsa doctrina dialogus cum Philone. 


(Mai, Spicil. Rom, t. X.) 


Ἠασιλεύοντος Μανονὴλ, ὃς προπάτορα μῖν τὸν βα- B — Regnante Manuele, qui avum habuit imperato- 


σιλέα ἴσχιν ᾽Αλίξιο, τοκέα δὲ Ἰωάννην τὸν ἐν 
ἄναξε περιώνυµον, éxriÜn δόγµα περὶ τοῦ, «Σὺ ὁ 
προσφέρων καὶ προσφιρόµινος καί προσδιχόµινος”» 
xai oi piv μόνῳ τῷ Πατρί xai τῷ Πνεύματι τὸν 
imi τοῦ σταυροῦ θυσία προσηνέχθαι ἔφασκο, οὐ 
μὲν xai eG τῷ προσοάγκκντε Aéym, φάσκοντες 
τοῦτο deir τις, εἰς δύο πρόαυπα πάντως ὁ 
τοῦ Θεοῦ Yi διαστήσεται, ὁποῖα à λῆρος map- 
writ Νεστόριος" οἱ di καὶ αὐτῷ τῷ Yi Ὑενέσθαι 
τὴν προσφορὰν ἰσχνρίζοντο, ὡς tvi καί ἀχορίστῳ τῆς 
ὑπεραρχίου ὄντι Τριάδος: οἱ γοῦν τότε λογιότητι 
χκέροντις τῇ προτέρᾳ προσεφύησαν déby * ἦσαν δὲ 
Ῥιτποῖ. Gn. CXL. 





rem Alexium, patrem vero Joannem inter reges 
celeberrimum, comota est questio de dogmate, 
« Tu es qui offers, et qui offereris, et qui recipis. » 
Atque alii quidem Patri tantummodo ac Spiritui 
sacrificium crucis oblatum aiebant, non tamen ipsi 
quoque oblatori Verbo : dicebant enim, quod si id 
concederetur, in duas omnino personas unicus Dei 
Filius divisus abiret, que fuit nugacis sententia 
Nestorii. Alii contra affirmabant ipsi quoque Filio 
factam esse oblationem, utpote uni et indiviso Tri - 
nitatis sumroee consorti. Qui tunc igitur eloquentia 
gloria gaudebant, priori sententie adherebant. 


8 





139 


NICET CRONIATE 


89 


Er*Dt autem hi : Soterichus Panteugenus, patriar- A οὗτοι * Σωτέριχος (1) ὁ Παντεύγενος ὑποψόφιος àv 


cha designatus Antiochim Syriacm, ejus videlicet 
quam Orontes alluit, et Zephyrus ventus perflat: 
Eustathius Dyrracbi episcopus, Basilaces, atque 
Nicephorus, et Thessalonicm episcopus Michael, 
qui omnes gradu suo modi fuerunt. Atque ex his 
partim quidem secreto mussabant, partim vero 
fidenter ae manifeste sententias suas enuntiabant, 
86 multitudinis auribus occinebant. Demum Sote- 
richus Panteugenus dogma suum scripto tradidit, 
et cuique volenti noscendum obtulit, in quam vi 
delicet ipse sententiam flecteret; ac Platonis imi- 
tatus dialogos, hujusmodi disputationem instituit. 

PHILO. Compertum mihi est, nuper duos in sy- 
nodo diaconos de quodam dogmate inter se con- 
tendisse ; atque horum utrique favisse aliquos ex 
hisqui apud nos doctrine primatum tenent. Ve- 
rumtamen cupienti mihi sermonum argumenta 
cognoscere, nondum lieuit. Sed num tu, vene- 
rande amice, num tu, inquam, intereras? 

SOTERICHUS. Equidem interfui, mi jucundis- 
sime, et amborum orationem perquam attente au- 
seultavi : neque tamen bis delectatus sum, quia 
plus contentionis quam considerationis habebant : 
jmo hujus seditionis auctoribus subirascebar, quia 
cum res divine silentio potius transmittendee sint, 
prout illarum abstrusa natura postulat, ct Patrum 
monita suadent, hi jamdiu definita preetergrediun- 
tur, et silentio a veteribus pressa suscitant; ne- 
que preceptum sapientis cujusdam viri in mentem 
revocant, qui soli et igni res divinas comparans, 
monebat, ne rectum contra solem visum intenda- 
inus, connivere enim atque hebescere oculos ne- 
cesse est: non idcirco tamen ab hoc pulcherrimo 
aspectu abstinendum, sed eo caute fruendum, 
quantum licet : item igni non esse admodum pro- 
ximandum, ne comburamur, nihilominus haud 
nimis procul consistendum, sicerte calore frui 
volumus. 

PHIL. Quam bene, o charum caput, de divinis 
judicas! Prorsus enim in his religiose agendum 
est, et curiosius studium omittendum. Quin adeo 
medicorum servanda est de hellebori usu preescri- 
ptio, quem crasso frusto sumptum purgationem 
facere aiunt; comminutum autem, utentem suffo- 
care, Sed enim illorum audaciam accusare jam 
desinamus, qui juvenili impetu mediam lineam, 
utlaconice cum ipsis loquar, preetervecti sunt. Tu 
vero priedictorum orationem mihi narra. 

SOT. Oratio, ut paucis dicam, erat hujusmodi : 
quod videlicet adsumpta a Verbo natura, sangui- 
nem suum non soli Patri, verum etiam Unigeniti 











(4) Soterichus dicitur adhuc diaconus in hac 


ipsa quam vul ius synodo. Porro in catalogo 
End codicum forümnóram (eod. Vat. reg. 2099) 
legi ego notitiam etiam alterius operis hujus viri, 


qui enter lectores impertior, nempe : Soterichi 
iaconi. Constantinopolitani tractatus de genera- 
tione eterna Filis Dei, et pro defensione vocabuli 
quo wsus est. beatus Basilius, qua carnem Domini 


τῆς κατὰ Συρίαν 'Avrtoysíae, ἂν "Opévrug ποτίζει 
καὶ Ῥέφυρος καταπνεῖ ἄνιμος à Δυῤῥαχίου Εὐστά- 
θιος, ὁ βασιλάκης, καὶ Ἀιχηφόρος, καὶ ὁ Θεσσαλο- 
νίκης Μιχαὴλ (2). ot καὶ καθήρτνται πάντες. Τούτων 
δὲ οἱ μὲν ἆλλοι ὑπ ὀδόντα ἔμυπσον, οὐδι παῤῥησίᾳ 
xal διαῤῥηδην τὰς ξαυτῶν ἐξέερον Ἰνώμας, καὶ 
τοῖς τῶν πολλῶν ἐνήχουν ώσὼ" ὁ Ot Σωτήριχος ὁ 
Παντεύγεος Ἀογογραγεῖ τὸ δόγμα, καὶ παρίστχσι 
τοῖς Βουλομένοις ὁποίᾳ τῶν δοξῶν προσνένενκε, ITA. 
τωνίζων τῷ] διαλέξει, καὶ οὕτω τὰ Ὑραφέντα συνθέ- 








μενος. 





ΦΙΛΩΝ. Ἐπυθόμην ὡς i συνόδῳ διακόνω δή τινε 
περὶ δύγματος διεφερέσθη», καὶ ὡς ἑκατέρουν 
ησαν ὤδρες im" ἄκρο τῆς καθ ἡμᾶς 
σαντες. Προθνμουμένω δέ uot μαβεῖν 









τοὺς λόγους οὐκ ἐξεγένετο' παρῆς oU αὖτ 













φώότης, τότε παρῆς: 
ΣΩΤΗΡΙΧΟΣ. Παρῆν. ὦ μακάρι, καὶ τῶν ἐκά 
ὡς d a ἥκονον" οὗ σὺν 

ως ἀποδεχόμενος φιονείκως 

Ἅλον & ἐσκεμμένως, ἀχθόμενος δὲ καὶ 





στάσεως, 
yàp 
δυσκατάληπτος ἀπαιτεῖ, καὶ om 
ὑποτίθεται' οἱ δὲ τὰ ἐσκεμμένα τε 
xai τὰ καλῶς σεσεγηµενα τοῖς παλαιοῖς διακαίουσι, 
μηδὲ τῆς ἀνδρός τῶος σοφοῦ μεμνυμένοι mapzyyt- 
Q Mac. ὃς ἡλέῳ παρείχαζε καὶ πνρὶ τὰ θεῖα, παρῄνει 
σκαρδαμύ γὰρ καὶ 


t δίον παριέναι 
φύσις αὐτῶν ὡς 
ος παραΐνεσις 








πεοβαίνουσι, 








δὲ µότε ἀντωπεῖν $i» " 





καλλίστον 
παρατηροῦ 
τι προσεγγίζει" καἰεσθαι γάρ 
ἀρίστασθαι, τῆς θερμότητος βουλοµένους µεταλαγ- 
χάνεω. 


ου θεάματος, ἀλλ ἀπολαδεω αὐτοῦ 
τε πυρὶ μὲ πάνν 
ἀλλὰ ux" ἁπωτάτω 








ΦΙΛ. Ὡς εὖ ye, ὦ φΏη pot κεφαλὴ, περί τῶν 
θείων διανοῇ] πὠνν γὰρ imt τούτοις εὐλαβεῖσβαι 
δεῖ, τὸν λεπτολόγον παραιτονµένους ἀκρίβειαν ^ καὶ 
τὴν d! Ώλεβόρῳ τῶν ἰατρῶν xk» τούτοις διαφυ) 
τιν δώταξω, ᾧ καθαίρεσθαί φασι παρελημμένω 
παχυμερῶς, εἲς δὲ λεπτέ 
σάµενον ἀποπνίγεσθαι. "ADR τ 
τόλμης ἐγκαλεῖν ἀφείσθω, νεανικᾷῇ προθυμία 
µέσην [καὶ κα") αὐτοὶ mé, ύπερ- 
θαΐνουσι" σὺ δέ pot τὸν λόγον Quit. 

XOT. Ὁ μὲν λόγος, ὡς εἰπεῖν συλλήβδην, ἅπι- 
φαίνετο τὴν προσλτφθιῖσαν τῷ Λογῳ φύσιω pci 
τῷ Πατρὶ προσενηνοχέναι µόνῳ, ἀλλὰ καὶ τῷ θεό- 






















vocavit θεοφόρον, ad Michaelem patriarcham. Mi- 
chaelem intellige secundum, qui sedem Constan- 
finopolitanam abdicavit anno Christi MCXLVI, id 
estdecennio sante hanc synodum qute damnavit 
SU Quataor i llis diaconis, fa: 

uatuor hi, cum nonnulli conis, favisse 
Sotericho dicuntur etiam in Greco scholio quod 
Nicete Choniatm codici appingitur. 


1“ THESAURI 


τητι τοῦ Μονογενοῦς τὸ οἰκεῖον αἷμα, Τοῦτο ῥηθῖν Α. 
πολλούς τε ὤλους, καὶ dà καὶ ὤδρας ἀρετῷ καὶ 
λόγω διαπρεπεῖς τεθορύθ. à 

ἁμεδαπαῖς ἁρχαῖς ἀνπκόλουθον, 
Νεστόριον εἰσάγον διαίρεσιν ^ εἰ γὰρ δὲ τῶν φὺ- 
σεών ἐστι τὸ τὴν μῶν προσάγειν, τὴν δὲ προσίεσθαι, 
πᾶσα ἀνάγκη καὶ τὴν προσάγουσαν ὡς ἀρχιερέ 
καὶ θύτην λέγειν ὑπόστασιν, καὶ τὴν προσιεμένην 
ὥς Ov oi τὴν θυσίαν ὁ όστασιν. 
Τοῦτο δὲ Νεστορίου θανατῶδες ἁμάρτημα, 
















ΦΙΛ. Ὡς δεωόν τε λέγεις εἶναι τὸ τοῦ εἰπόντος; 


ΣΩΤ. Ox οἶδα εἰπεῖν 
regno db γὰρ οὗ 
wes ἄνθρωπος αὐτὸ 





ἀγνόημα εἴτε παρά: 
q εἶπεν ὡς ὁ Θεὸς Λόγος γενόμε- 
ς κατὰ τὴν πρόσληψιν B 











προσενήνοχι». αὐτὸς ὡς 
ἑνεκται, αὐτὸς ὡς Θιὸς προσήκατο τὸ τυθὲν, καὶ 
πανταχο” ὑπόστασιν κατὰ τὰς ίας τῶν 
φύσιων παρελαμβάνον, i» piv καὶ οὕτως à 
Gees dim λέγειν, οὐκ ἀσφαλής" τὸ δὲ τὰς φύσεις 
διιπτῶντα Dépus καθ ἑαντὰς Papyrs μηδαμᾶ 
παοεζκεµµένης τᾶς ὑποστάσεως, βαθαὶ | κιυδυνῶδες 
καὶ ἐπιεικῶς ἐστι χαλεπόν. Άλλ' εὐξαίμην ἂν μήτε 
αὐτὸν τῷ δύξη συνεσταναι ταύτῃ, μήτε τοὺς περιε- 
- ὅθεν ὡς αὐτόδεν ἄτοπον καὶ μὲ 
» δεδεημένον εἰς ἔλεγχον διὰ τὴν 
τοῦ. χαΐριν ἑάσθω. Ὑποπειμίνον δὲ τ. 
μὲ τὸν προσληφθεῖσαν φύσιν, ἀλλ’ αὐτὸν τὸν Ou 
Άρωπον Σωτῆρα Χριστὸν τὴν σωτήριον θυσίαν προτ- 
tsp, σκεπτέον db καὶ τῷ αὐτοῦ βεότητι προσ- p 
ήνεκται τὸ τνθέν. 

























ΦΙΛ. "Αλλά πρότερον αὐτὸς εἰπὶ τί d$) c. ὁ 








ἔπαλούμενος τές αὐτῷ, καὶ πόθεν ἡ τοῦ λόγον τού- 
του κατασκενή ; 
ΣΩΤ. Πολιὰ ἅττα συνείρω», τὸν ἑαυτοῦ συνίστησι 





Ἰδον. Εγὼ δὲ ὁπόσα μον τὴν μνήμην ἐπέρχεται, 
τ ipo. Ἐπεὶ, gu7i», ὁ € Ίος θυσίαν 
σαν ἁγιάχει καὶ τεειοῖ, πῶς οὐχὶ καὶ 
xis σαρχκὸς θωσίαν ἡγίακέ τε αὐτὸς καὶ τετελε 
xt; Ox ἂν δὲ ἄλλως ἡγίασεν, εἲ uh TP ἐἑαυτοῦ 
θεύτητι προσενένεκ 
91A. Πρὸς 
xo; Π. 
2όγον ; 
XOT. Ox, ὦ ἀγαθέ δόξειε γὰρ οὕτος ὁ λόγος οὐκ 
ἀλτής: καὶ πρὸς τοῦτον ἡμεῖς ἐκεῖνὸ ψαμὲν ἂν 
o δὴ ὁ Λόγος τῇ σαρχὶ καθ 
Oil; ἡγίακέ τε καὶ τετελείωκεν «i 
idu τῇ πρὸς τὴν αὐτοῦ ϐ προσαγωγᾷ 
αὐτὴν ἁγιάζεσθαι; Ti δε ὃν nb» ἄνωτ 
λαχβεῖσαν πάσης ἁμαρτίας προαι 
dx σπέρματος φυσικῆς; Μόνης οὖν 
τὸν Πατέρα διὰ θυσίας προσαγωγῆς, 
ὠνόμασιν ὁ Σωτήρ" πρὸς γὰρ τῷ πάθει γενόμενος 
Den ^ "Ey ἁγιάζω ἐμαυτὸν ὑπὲρ αὐτῶν : ὡς 
εἶναί ἆῆλον δεττὸν εἶναι τὸν ἁγιασμόν " τὸν μὲν οὔ 




















τὸν εὐθὺς, τί 










ρω φυ- 
Ικῆς τε καὶ τῆῶς 
ἐδεῖτο τῆς πρὸς 








ὃν ἁγιασμὸν 





LIB. XXIV. 1 


deitati obtulerit. Dictum hoc, cum alios multos 
tum etiam aliquot virtute et doctrina pollentes vi- 
ros turbavit, quia non solum religiosis nostratium 
rudimentis alienum erat, verum etiam quia Nesto- 
rianam divisionem invehebat. Si enim ex his na- 
turis altera offert, altera vero excipit, prorsus ne- 
Cesse est et illam que offert, sacerdotis et sacrificuli 
instar, appellari a nobis personam : rursusqueil- 
lam naturam, que uti Deus victimam excipit, 
personam pariter nominari. Hoc autem est morti- 
ferum Nestorii crimen. 

PHIL. Quam periculose hoc existimas ab eo 
dictum ? 

SOT. Utrum inscitiam appellem an errorem, 
nescio. Si enim dixisset, quod Deus Verbum, factus 
homo, ipse quidem tanquam sacerdos, ratione hu- 
manitatis assumptee, sacrificium obtulerit ; idem- 
que ipsetanquam victima secundum carnem obla- 
tus fuerit; atque idem denique tanquam Deus rem 
oblatam exceperit, servata ubique persona actio- 
uibus naturarum accommoda ; hoc etiam pacto 
pene dixerim, minime tutum esse sermonem hu- 
jusmodi: verum enimvero distinctasnaturas dicere 
unamquamque per se operari, seposita velut per- 
sona, id demum periculosum est, et difücultate 
summa laborans. Utinam vero neque is qui dice- 
bat, neque ejus auditores sententiam hanc animo 
imbibant! Quamobrem utpote absurdam, neque 
prolixa refutatione egentem, multum eam valere 
jubeamus. Verum si affirmetur, haud quidem ab 
assumpta aotura, sed ab ipso theandrico Servatore 
Christo salutarem hostiam fuisse oblatam, dispi- 
ciendum superest, utrum is sue quoque ipsius 
divinitati sacrificium fecerit. 

PHIL. Tu vero apprime dic mihi, quid ille, et 
quamdiu dixerit, quis ei sit abversatus, quenam 
argumenti hujus demonstratio fuerit. 

SOT. Multis ille verbis sermonem suum exorna- 
vit, que ego quantum memini referam. Quoniam, 
aiebat, Deus Verbum sacrificium quodvis sanctificat 
atque perficit. quidni proprise quoque carnis sacri- 
ficium sanctificasse credendus sit ? Haud porro ali- 
ter sanctificavit, quam proprie deitati offerendo. 





PHIL. Quid ergo hac super re sentiendum nobis 
est ? Utrum dictis auscultaudum, necne ? 


SOT. Minime gentium, o bone ; neque enim vera 
hiec videtur oratio. Etenim nos ita potius disseri- 
mus: quandoquidem Verbum carni hypostatice 
unitum, ipsam sanctificavit perfecitque, cur opus 
erat ut per oblationem suce ipsius deitati facien- 
dam, illam sanctificaret ? Cur eamdem perficeret, 
qua superne omni immunis flebat vel voluntario 
peccato, velex origine naturali contracto ? Hoc ei 
igitur tantummodo deerat, ut Patri ceu sacrificium 
offerretur; quam rem Servator sanctificationis no- 
mine expressit, cum passioni proximus aiebat : 
Ego sanctifico me ipsum propter eos. Patet ergo 





us 


duplicem esse sanctifleationem, alteram quam 
ipse carni contulit cum ei hypostatice unitus est, 
alteram vero quam per sacrificium operatus est 
quod Patri obtulit. 

PHIL. Atqui si carnem, dicet aliquis, unione 
sua jam sanctificaverat, cur altera sanctificatione 
vel perfectione opus fuit ? 

SOT. Longius a proposito meo, optime Philo, 
aberrare me dicendo cogis; attamen tui causa 
hunc laborem suscipiam. lis qui invicem reconci- 
liantur mos est mutui aliquid muneris, quasi con- 
glutinatre amicitie arrham, impertiri. Quoniam ita- 
que et nos, post Dei offensam, reconciliari eidem. 
oportebat, is quidem morem suce bonitatis minime 
omittens, primus ipse Deus Verbum, qui ab initio 
subsistebat, substantia nostra suscepta, peccatorum 
remissionem nobis largitus est, atque ex antiqua 
fraude eripuit, multis mirisque collatis beneficiis. 
Sed quia etiam Patrem, qui adoptione nos dignaba- 
tur, aliquid a nobis accipere eequum erat, nobisau- 
tem nihil purum aderat, aut Dei majestate dignum, 
peccato omnia commaculante,idcirco ipsum thean- 
dricum Verbum, paupertatem nostram ceu media- 
tor supplens, humanitatis forma indutus, suum 
obtulit sanguinem, victimam immaculatam, saluta- 
rem hostiam, ad nos cum Patre conciliandos effica- 
cissimam. Quam rem sepe declarat divus Paulus: 
Justificati enim, ait in, sanguine Filii, per ipsum 
salvi erimus !. Et rursus: Qui inimici eramus, re- 
conciliati sumus per sanguinem Filii ejus*. Quidni 
ergo valde sit absurdum dicere, sacrificium hoc 
Deo Verbo fuisse oblatum ? Quid enim ipsum ne- 
cesse erat reconciliari nobis, qui jam inde ab eo 
tempore, quo se carni conjunxit, nobis erat recon- 
ciliatus 7 Cur rursus non sit insanum, per hujus- 
modi sacrificium sibimetipsum essereconciliatum ? 
Autnaturam quidemejus ex nobissumptam,pacem 
haberenobiscum; ejusdem vero deitatem humani- 
tati unitam, oportere nobis per sacrificium recon- 
ciliari ? Quasi cum Paulo dicamus : Num divisus 
est Christus ? ita ut pars ejus, amica, pars vero 
alia, adversaria sit ? 

PHIL. At enim, si quod Patri offertur, per Deum 
Verbum offertur : Nemo enim, uti scriptum est,ad 
Patrem venit nisi per me? ; quomodo fieri poterat 
ut hoc sacrificium offerretur, nisi antea ipsius 
Unigeniti deitati fuisset oblatum ? 






SOT. Non Verbi deitas, o sodes, namque ad ip- 
sum orationem meam converto, sed tlieandricum 
ipsummet Verbum, ceu in assumpta natura ponti- 
fex,et tunc proprium sanguinem obtulit, et nunc 
salvatos Patri offert, ut gratia sua deiflcet : hic 
quippe est oblationis finis. Intelliges autem quod 
dicimus vel ex illo quod in figura fiebat sacrificio, 
Nam quátuor in figurali illo spectabantur, oblatio, 
consecratio, elevatio, expiatio. Offerebatur enim 


! Rom. v, 9. ? Ibid. 10. 5 Joan. xiv, 6. 


NICETAE CHONIATJE 


1 

A rj σαρχὶ µετέδωκεν αὐτὸς ἑνωθεῖς, τὸν di δεύτερον 
ὃν εἰργάσατο διὰ Ονσίαν, tiq τὸν Πατέρα ταύτην 
po 


ΦΙΛ. Αλλ’ εἶπιρ ἐξ αὐτῆς ἡγίακε ταύτον ἑνώ- 
σεως, pa τις ἄν, τί τε καὶ ἑτέρου δεντέρον 
ἁγιασμοῦ ; ποίας δὲ τελειώσεως ; 

ΣΩΤ. Μακρότερά µε καὶ τοῦ λόγου, ἄριστε Φίλων, 
ἀναγκάζεις λέγει ^ πλὰν και τοῦτο σὺν εἴρηται χά- 

is καταλλαττοµένοις ἐστί λαμθάνειν τι 
ἀλλήλων τῆς ἐμπεδωθησομένης φιλίας ἐχέγ- 
quos immi οὖν xoi ἡμᾶς δι ἔχθρας γεγονότας 

Θιῷ ἐχρῦν καταλλάττεσθαι, τῆς θείας οὐκ ἀνασχό- 

µενος ἀφεστάναι διαπαντὸς ἀγαθότητος, πρότερον 

αὐτὸς ὁ καὶ τὴν ἀρχὴν ὑποστήσας Λόγος τὴν ἡμι- 
B δαπὴν dx 











οὐσίαν ἀντέλωχεν ἡμῖν ἁμαοτημά- 
& πλάνης ἀπαλλαγὴν, τὰς 
ἐχείνας ἐντργηκώς εὐεργεσίας καὶ Üavpa- 
eváo* imu δὲ καὶ τὸν Πατέρα ἐχρῆν λαθόντα τι 
παρ' ἡμῶν rà» υἱοθισίαν ἀωτιχαρίσασθαι, posi 
DE οὐδε τᾶς αὐτοῦ μεγαλειό 
τος ἄξιον, τῆς ἁμαρτίας πάντα ἐπιβολούσες, «y 
ὁ θεάνθρωπος Λόγος τὸ τῆς ἡμεδαπῆς ἀπορίας 
της, i» προσώπῳ τῆς ἀνθρω- 
τοῦ προσινένοχεν αἷμα, ἄχραντον 
θύμα, σωτήριον καλλιέρηµα, τῶς πρὸς τὸν Πατέρα 
καταλλαγῆς ἡμῖν αἰτιώτατον " ὃ πολλαχοῦ καὶ Ót- 
σπίσιος ἀποφαίνεται Παῦλος * Δικαιωθώτες γὰρ, 
Φησὶν, iv τῷ αἵματι τοῦ ὙΥἱοῦ σωθεσόμεθα δι 
αὐτοῦ: καὶ αὖθι" Ἐχθροὶ ντε κατηλλάχηµεν 
τῷ Θιῷ διὰ τοῦ αἵματος τοῦ Yio) αὐτοῦ. Πῶς οὖν 
οὐκ ἐπιεικῶς ἐστι ἄτοπον ταύτον προσινεχθᾶναι 
τὴν θνσίαν λέγειν τῷ Θεῷ Λόγω; Τίνος γὰρ ἡμῖν 
πρὸς τοῦτο δει καταλλαγῆς, ὃς ἐξ αὐτῆς ἡμῖν κα- 
τήλλαττεν τῆς ἑνώσιως; Πῶς dt οὐκ dvéxrov λέ- 
γίω διὰ τῆς θυσίας ταύτης αὐτὸν ἑαντῷ καταλλάτ-- 
τεσθαι; b τὴν uiv ἐξ ἡμῶν προσληγθεῖσαν φύσω 
giu» πρὸς ἡμᾶς οἰκεως, τὴν d' ἑνωθιῖσαν αὐτῷ 
θεότητα δεῖσθαι τῆς πρὸς ἡμᾶς διάθυσίας παταλλα- 
que; Ἡ κατὰ Παῦλον εἰπεῖν Ἰεμίρισται ὁ Χρι- 
στός; ὡς εἶναι τὸ μὲν φίλον αὖτι 
τον. 
ΦΙΛ. 'AXX dim, nci, τὸ τῷ Πατρὶ προσαγέ] 
vov διὰ τοῦ Θεοῦ Αόγου προσάγτται" Οὐδεὶς γὰρ, 
φησὶ, πρὸς τὸν Πατέρα έρχεται εἰ μὲ δι ἐμοῦ, 
πῶς iiv προσεντνἰχθαι τὴν θυσίαν ταύτην, μὲ 
πρότιρον τῇ τοῦ Ἀονογινοῦς προσινεχθεῖσαν θεό- 
Te; 

XOT. Οὐχ $ Λόγου θεότης, ὦ οὗτος, πρὸς 
γὰρ ἐκεῖνον στρέφω τὸν λόγον, iv ταῖς πρὸς τὸν la- 
τέρα προσαγωγαῖς ἐμεσίτενσεν, ἀλλ αὐτὸς ὁ εν- 
Όρωπος Λόγος χρηµατίσας xarà τὴν πληροφορη- 
θεῖσαν φύσιν ἀρχιερὺς, καὶ τότε τὸ οἰκεῖον αἷμα 
προσαγαγὼν, καὶ νῦν τοὺς σωζοµέους δ αὐτοῦ 
πρὀσάγων τῷ Πατρὶ, ἵνα θεώσῃ τῇ χάριτι" τοῦτο 
γὰρ τὰς προσαγωγῆς τὸ τέλος. Μάθοις d' ἂν καὶ ἐκ 
τῆς κατὰ τύπον θνσίας à λέγομεν" τέσσαρ Tw 



















c 





Ü 






τὸ δε ἀντίθε- 











D 








145 


THESAURI LIB. XXIV. 


146 


περὶ τὰν ἐν τύπφ θυσίαν ἐθεωρετο, προσαγωγὴ, À agnus consecrandus, consecratus autem ejussan- 


xaÜupesi, ἀναγῶγὸ, ἀφοσίωσις: προσήγιτο μὲν 
γὰρ ὁ ἀμνὸς καθιερωθεσόµενος" καθιερωμένο δέ 
οἱ τὸ αἷμα dis τά τῶν ἁγίων ἀνήγετο Άγια" ἄνηγ- 
µένον δι καὶ προσοεχθῖν, ἁφωσίωτο. Ὥσπερ οὖν 
οὐκ ἔστι Megan προσάγεσθαι τὸν [άφωσιωμίνον idu 
xe ἠνωμένον, οὕτως οὐδι τὸ τοῦ Σωτῆρος alum, 
τὸς αὐτοῦ θεότατος ἀχώριστον ὄν, ἔνιστι λέγεω τῷ 
Κατ’ ἄχρας ἠνωμένῃ φύσει προσάγεσθαι. 

91A. Αλλ db om] θιότητί, usi τοῦ Πατρός, ὁ 
θυσία προσέγιτο, & αὐτὸ δὲ θεότης κἀν τῷ Mowe- 
κωλύει καὶ τῷ τοῦ Μονογινοὺς θεότητι λέ- 
σεν τότε προσάγεσθαι; 

Ἡ αὐτὸ ub, ὦ τὰν, θετης Auris 
ἐθιωρεῖσθαι ταῖς τριταῖς ὑποστάσισν Gu: 
Tac md» ὅ πολλάκις εἴρεται, καὶ νῦν οὐκ ὀχνοῦμεν 
Mp, ὡς οὐχὶ τῇ φύσεῖ τοῦ Πατρός, τῇ δὲ τοῦ 
Πατρὸς ὑποστάσιι προσήγιτο' ὡς xoi τὸν προσά- 
Ύοντα προσώγιω ὑποστατικῶς, καὶ τὸν δεχόμενον 
ὑποστατικῶς ὑποδέχεσθαι. Au uot διττῶς ἑξαμαρ- 
τάνειν δακεῖς, ἀπομερίζων piv τὸ di σὲ γε ἴκον 
τὴν ἀμέριστον φύσιν παρίχων δὲ καὶ ταῖς φύσισι 
τὰ τῶν ὑποστάσεων ἰδιώματα, Πρὸς δὲ ai 
τῷ εἶναι χονὴν Yíà καὶ τῷ Πατρὶ τὲν φύσιν, διὰ 
ταῦτα συµβαθα κοινὲν εἶναι καὶ τὲν τῆς θυσίας 
ὑποδοχὸν, ἀνάγκη εἶναι λέγευ κοινὶν καὶ τὴν σάρ- 
χωσο ἀμφοῖν' di γὰρ d νοῦ Λόγου θιότης σισάρ- 
αωται, $ αὐτὰ δὲ ἐστι θεότης καὶ dv Πατρι καὶ iv 
Πνεύματι, ἀνάγχη καὶ τὸν Πκτέρα xai τὸ Πνεῦμα 
σισαρκῶσθαι λέγε. Ὀρᾶς eli σοι τοῦ λόγον map 
ἁμῶν ὑποτιθέντος συνάγεται ; 

ΦΙΛ. & Βασίλειος à θεῖος τοῖς παρ ἡμῶν, 
φοσὶ, λερομίνοι; rpoguaprupu κατὰ γὰρ τὴν θείαν 
μυσταγωγία ὑποφωνεῖ τῷ Σωτῆρι Χριστῷ µν- 
στικώτερον, Σὺ di, λέγων, ὁ προσφέρω» καὶ προσ- 
Φιρόμινος καί προσδεχόµινος, 

ΣΩΤ. Ei μὲν τὸν Σωτόρα λέγεις, ὦ οὕτως, mooc- 
φέρεν uiv τῷ Πατρὶ τοὺς δι αὐτοῦ σωζοµένους, 
προσφέρεσθαι δι τὸν αὐτὸν διὰ τῶς ἀναιμάκτον θυ- 
σίας τὸς ri ἀνάμνησιν αὐτοῦ γενομένης, προσδὲ; 
σθαι δι αὐτὸν τὰ παρ) ἡμῶν ὡς Θιὸν συνινδοχοῦ- 
Bé τῷ λόγῳ χαὶ συντιθίµεθα" εἴ δι τὰς ἀντικειμί- 
νας ταύτας λέξεις συναποµερίζες ταῖς φύσει, 
παρασιωπῶν τὴν ὑπόστασιν, καὶ yu; mpocpipuy 
pi» τὸν προσληφθεῖσαν φύσιν τὰ τῆς σαρχὸς, προσ- 
φέρεσθαι di τὴν τῷ; σαρχὸς θυσίαν, προσδέχεσθαι 
δι τὴν θεότητα, co μὲν τὸ ἐξ ἆμμου σχοινίον πλέ- 
xe» σεαυτὸν λανθίδεις. 

ΦΙΔ. ᾿Ημεῖς δε μετὰ τῆς αυτῆς ἀντιστησόμεθα 
γνώμης, καὶ ὁμόσε χωρήσοµεν, οὐκ ἐφιέντε τῷ 
λόγῳ ὡς παραχεχαραγµένῳ, καὶ τῆς τοῦ Νεστορίου 
φρενοθλαξείας ἐξηρτοημένῳ. 

ΣΩΤ. Χωρὶς di τούτων τίς τῶν εὐσιθούντων 
προποῖτο ἄν τὸ προσέριν ἐπὶ τῆς κατὰ τὸ πάθος 
γινοµένης θυσίας προσδέχεσθαι; τοῦ ἀποστόλον 
πικραγότος low "Amat Χρισὸς ὑπίρ ἡμῶν 
ἀπέθανε: καὶ πάλιν Τοῦτο γὰρ ἐποίησεν ἐγάπαξ 






























* Hebr, vu; 28. * Bebr. x, 10. 


guis ad Sancta sanctorum elevabatur, elevatum 
denique expiabatur. Sicut ergo dici nequit, quod 
offeratur id quod jam expiatum fuerit et Deo uni- 
tum, ita ne Servatoris quidem sanguis, utpote 
ab ejus deitate indivisus, dici potest quod nature 
ipsimet arclissime unitee offeratur. 


PHIL. At si Patris deitati sacrificium offertur, 
eadem autem Unigeniti quoque est deitas, quid 
quaeso obstat, quominus idem Unigeniti quoque 
deitati offerri dicatur. 

SOT. Sane eamdem, o bone, deitatem indivisam 
in tribus personis fatemur. Attamen, quod repe 
diximus, et nunc quoque repetere nos haud piget, 
non nature, sed persone Patris facta est oblatio , 
ita ut et offerens personaliter obtulerit; pariter- 
que recipiensnonnisi personaliter acceperit. Quam- 
obrem mihi dupliciter peccare videris, dum et 
indivisam naturam, quantum in te est, dividis ; et 
dum naturis ea que sunt personarum propria at- 
tribuis. Preterea, si quia communis est Filio Pa- 
trique natura, idcirco communem quoque contin- 
gitesssereceptionem, necessario sequitur, ut incar- 
natio quoque ambobus fuerit communis. Nam si 
Verbi deitas est incarnata, eadem autem deitas in 
Patre Spirituque est, prorsus oportet ut Patrem 
quoque et Spiritum incarnatos esse dicamus. 
Viden ad quam te absurditatem sermo a nobis 
expositus perducat? 

PIlL.Interim tamen divus Basilius sententie 
mere suffragatur. Etenim in sacrosancta liturgia 
Christo Servatori pientissime succlamat; Tu es 
qui offers, et qui offereris, et qui recipis. 


SOT. Siquidem Servatorem dicis offerre Patri 
homines qui per eum salvi fiunt, ipsummet vero 
offerri per incruentum sacrificium, quod in ejus 
commemorationem fit, denique ipsum utpote Deum 
recipere quae offeruntur a nobis, assentimur ser- 
moni tuo, et pedibus in sententiam imus. Sin vero 
has locutiones de naturis predicas, omissa per- 
sona, aisque assumptam quidem naturam offerre 
quie carnis sunt, offerri autem carnis sacrificium, 
ob ipsa vero divinitate hanc recipi, incaute igno- 


D ras te funiculum ex arena contexere. 


PHIL. Nos tamen in eadem sententia manebi- 
mus, et tibi adversabimur, neque sermoni tuo seu 
adulterino cedemus, quia de Nestorii insana sen- 
tentia manat. 

SOT. Atqui vel his omissis, quis sano dogmate 
inbutus oblationem intelligat de sacrificio illo in 
passione peracto? cum Paulus apostolus clamet: Se- 
mel Chrislus mortuus est pronobis*. Etrursus: Hoc 
enim fecil semel se ipsum offerendo ?. Denique 


1 


NICET£ CHONIATJE 


148 


libi: Unica enim oblatione consummavit eos, qui A ἑαυτὸν ἀνενέγκας καὶ ἀλλαχοῦ Μιᾶ γὰρ προσ- 


tertant, in perpetuum *. Cum ergo Apostolusdicat, 
semelet unicam fuisse ejus oblationem, tu eam 
semet offerre quotidie affirmas ? 


PHIL. Se ipsum quidem semel obtulit, offert 
tamen et nunc, ut diximus, eos qui per ipsum 
salvi fiunt. Offertur denique perhostiam mire con- 
versam in ejus vivifioum et salutare corpus ac 
sanguinem. Nonne enim sacerdotesaudis in singu- 
lis missis dicentes: « Immolatur Agnus ? 


SOT. Praeclare quidem hoc ab ipsis dicitur, 
dum veterem illam passionem tanquam presentem 
exprimunt. Quasi enim presentia ac nova peragit 
imaginando, vel potius representando ea quie olim. 
patrata fuere, ritusille commemorandi, quem nos 
observare Servator jussit. More scilicet panegyri- 
earum orationum, quibus preterita tanquam prie 
sentia habentur, quocunque demum die solemni- 
tas fiat. Hinc illas locutiones, Christus nascitur, 
vel baptizatur, oratorie usurpamus. Sic de pas- 
sione quoque Dominica loqui solemus. Hwc, o re- 
verende mihi ac duleissime, viro illi refer. Et si 
tibi salus ejus cordi est, ut a suo dogmate recedat, 
suade. 

PHIL. Omitte hanc, "o bone curam; etenim ne 
illum quidem diutius adversaturum opinor, sed 
palinodia potius cantata sententiam mutaturum, 
Quapropter illi ignoscendum a nobis existimo, et 
in gratiam redeundum. 

SOT. Ego quoque tibi, clarissitne, indulgeo, et 
resipiscenti dexteram porrigo: preserlim quia 
hec nequaquam ex premeditato dici solent, sed 
quasiex abrupto loquentibus excidunt. 


SYNODUS. 


Commentarius super questione quee proposita. 
fuit in aula patriarchali, congregatis ibi multis 
episcopis, et ex senatu non paucis, qui omnes in 
hac orthodoxa sententia uno ore consenserunt 
quod non Patri solum, verum etiam Filio ac Spi 
ritui sancto, uni scilicet Deilati, pretiosus Unige- 
hiti sanguis fuerit oblatus. 

Mensis Januarii die vicesima sexta, indictione 
quarta, presidente sanctissimo domino nostro et 
«cumenico patriarcha Constantinopoleos in iede 
divo Thome sacra, suffragium una ferente Nicolao 
sacralissimo Hierosolymorum patriarcha, presen- 
tibus pansebasto sebasto et magno drungario do- 
mino Stephano, gloriosissimo et magno logotheta 
domino Joanne, illustrissimo a secretis domino 
Nicolao Zonara, illustrissimo nomophylace et do- 
mesticis preposito domino Theodoro Pantechne ; 
considentibusetiam saeratissimis episcopis Ephesi, 
Heraclem, Ancyré, Cyzici, Sardium, Claudiopo- 
leos, Antiochim in Pisidia, Athenarum, Mocesi, 
Trapezuntis, Larisse, Rhodi, Dyrrachii, Euchai- 






* Hebr. x, 14. 


φορᾷ τετελείωκε τοὺς ἀγωνιζομίονς εἰς τὸ 
διηνεκές, ω τοῦ ᾿Αποσ-ολον Ἀέγοτο, ἅπαξ 





παὶ μίαν εἶναι τὸν ἑαυτοῦ προσφορὰν, gà mpocyi- 
pt» ἑαυτὸν καθ' ἑκάστην λέγεις; 

9A. Άλλὰ προσένεγκε μῖν ἑαυτὸν ἑφάπαξ, 
προσφέρει Ok καὶ νὺν τοὺς δι αὐτοῦ πωζοµένους, 
ὡς ἔγτμε. Προσγίρεαι δὲ διὰ τῆς εἷς τὸ αὐτοῦ 
ζωοποιόν "xal σωτέριο σῶμα x«i αἷμα µεταξαλλο- 
νῶὼς θυσίας "AX 
uci, oix ἐπαῖις καθ ἑκάστην d 
των" «Θύτται ὁ Ravi; n 














ἱερουργούντων, 


ix» λεγόν- 





XT. Λέγεται μὲν παρ αὐτοῖς γε τοῦτο καὶ λίαν 








καλὼς, τὸ τότε jtvoutvo) σωτήριον mÜdog τελοῦσιν 
ώς ὑεστώς. Ὡς ἐνεστῶτα γὰρ πάλαι Ύεγενη- 





Bia καωίχει φαωταστικῶς, ἃ μᾶλλον εἶπεῖν εἰκο- 
νικῶς, ἡ ἀνάμνηπις, ὃν mouit» ἡμᾶς ἐπέταξε ὁ 
Σωτόρ: καὶ καθὰπερ ὁ πανηγνρικὸς ἔχει νόμος τὰ 
παρῳχημένα λέγεω ὡς ἐνεστῶτα, καθ ὃν ἂν ποτε 
τελῆται ἡμέραν. Διὸ καὶ, à Χριστὸς (ωνᾶται, καὶ 
Βαπτίξεται, πανηγνρικῶς λέγομω. Ίουτο δὲ καὶ 
9 σωτηρίον 





ὦ χοῖμα ipi» καὶ γίλον 
iy yia, καὶ εἰ τέ σοι adn 
τοῦ θόγματος. 


ἐμοι, τῷ ἀνδρὶ ἐκενῳ 
ὕτου, ὑφεῖναι πεῖθε 












ς ἐγώ σοι, 
c dient divin καὶ μᾶλλον ἂν 
Ίνωμης εἴρηται ταύτα" πολλὰ δὲ τοιαῦτα 
vis σχελιάζουσιν εἴωθεν. 






xai 








ΣΥΝΟΔΟΣ. 
Σημείωμα dmi τῇ ῥᾳθείσ ὑποθέσει "jore d» 
τῷ πατριαρχείῳ πολλῶν πυνεληλνβότων ἀρχεερέων, 





συγκλέτον οὐκ ὀλέγων, καὶ πάντων ὃο- 
(οδόξως ὁμοφωνησάντων, ὅτι οὐ μόνου τῷ Π. 
ἁλὰ δὺ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, 

ei 








E 
τὸ Μονογενοὺς ποοσηνέχθη τίµιω αἶμα, 





Μηνέ Ἰανουαρίω, xc ἡμέρα. ἰνδικτιῶνι d, mpo- 

Ὁ καθημένου τοῦ ἁγιωτάτου ἡμῶν δεσπύτου καὶ oim 
μωικοῦ πατριάρχου Κωνσταντυουπόλεως dv 
Θωμαίΐτη, σ»»διαγνωµονούντος αὐτῷ Νικολάου 
ἱερωτάταν πατοιάρχου Ἱεροπυλύμων, ἐπὶ παρουσία 
οὐ παντεάπτου σεθάστι 











9 








Àj καὶ μεγάλου ἀρουγγαρίον 
χυρου Στεγάνον. τοῦ | xai μεγοον 
λογαριαστοῦ κωροὺ Ἰωάννου, τοῦ μεγατπὶφανεστά- 

ἀστκοᾶτις κμρού lucido τοῦ Ῥωναρᾶ, τοῦ 
µεγαεπιφανιστάτου νοµοφύλαχος καὶ ἐπί τῶν οἴχεια- 
κῶν κυροῦ Θεοδώρου τοῦ Ηαντεχνούς" σννεδριαζ. 
των καί ἱερωτάτων ἀρχιερέων τοῦ ᾿Ἐφίσου, τοῦ 
Ἠρακλείας, τοῦ ᾿Αγκύρας, τοῦ Κυδίκου, τοῦ Ydo- 
Gio», του Κλαυδιοπολεως, τού Αντιοχείας Ίισι- 





του 











149 
δίας, τοῦ ᾿Αθηνῶν, τοῷ Μωκησοῦ, τοῦ Τραπι 
τοῦ Λαρίσης, τοῦ Ῥόδου,τοῦ Δυῤῥαχίου, 
των, τοῦ "Ῥωσίας, τοῦ Αἴνου, τοῦ Απαμείας, 





























»x, τοῦ Παροναξίας, τοῦ Μεσημβρίας, τοῦ Βρυσέως, 
Γοτθίας καὶ τοῦ Ἠρακλέος, παρισταµένων xui θεοφιλι- 
στάτων δεσκοτῶν, ἄρχοντων, καὶ ἱτέρων οὐκ ὀλίγων. 
Τοῦ μµακαρίω ἀποστόλον Παύλον μεμνημένοι 
Ἰέγοντος, ἝἜχοντες ἀρχιερία µέγαν διιλαλυθότα 
οὐρανοὺς, ΄ησοῦν τὸν Ὑἱὸν τοῦ Θεού, 
ατῶμεν τὶς ομολογίας" ὀφελομεν πάντως καὶ 


ie, οἱ τού μεγάλου και πρώτου ἀρχιερέως (ερονρ- 
Ίχνος, τῆς ἀποστολικῆς ταύτος παραγγελίας 








γοὶ 
συνεπεσθαι, καὶ ki πᾶσι μὲν τοῖς ἆλλοις ἱεροῖς τε 
xa θείοις δόγμασιν, οὐχ Ώκιστα καὶ im αὐτῇ τῇ 
cà: ἱρουργίας φρικώδει καὶ σεπτῇ τελιτῇ, P καὶ 


πρώτιστον, ἔργο τῶν τὰ Ora μησταγωγούνι B 
Ἐγνώρισται, πεί οὔν οὕτω μὲν ταῦτα προσύκει, 
λόγος δὲ τις πκρεµπέπτωκεν, ὃν δὲ xal εἷς τὰς 
ἀπάντων σχεδὸν ἁκοὰς διατεθρυλλῆσθαι dim συμβὶ- 
Έωκεν, ὡς dpa & ἐπί τού σωτηριου πάθους ἐτιλε- 
σθεῖσα παρά τοῦ ἱνανθρωπήσαντος Λόγου θυσια, 
Ἀεσπυτικοῦ pap» σώματος xai αἵματος, προσ- 








Ἰνεργουμένη μυστοριῶδης 


ἐχείνον ἀνάμνησων, οὐ καὶτῷ YVi 








προσηνέκθα τεκαί 





προσάγιται, ἀλλά γε µόνῳ τῷ Tarot, 
Μέλλων δε ἐπὶ τούτοις καί ὁ ἱερώτατος µητρο- 
µακροτέραν ἀποδημίαν τὰν πρὸς civ 


πολίτης Ῥωσί 










καὶ ἄλλοτε παρέστησιν, ὡς μικρῷ 
t, οὐ piv δι ἀλλὰ καὶ C 
περί τούτου δόξαν ὅπως ἔχει µα- 
pe διαφόρως ἐξύτησε, καί ὖν ἀναγκαῖον διὰ ταῦτα uà 
ἐν παρέργῳ θέσβαι τοῦτο τὸ σπούδασµα, δεῖν ἔγνωσται 
ιν μετριότητι μὲ µόνον τοὺς ἐνδημοῦντας τὸ τέως 
Ότανθα συλλειτουογοὺς αὐτῆς σνγκαλέσασθαι ἅπαξ 
πάντας, ἀλλ’ ἐν πρώτοις μὲν καὶ αὐτὸν τὸν ἁγιώτατον 
ἀθὼφὸν αὐτῆς καὶ συλλειτουργὸν πατριάρχην Ἱεροσο- 
Juss Νικόλαον, πρὸς δὲ καί τοὺς ἐν τη βασιλίδι ταύ 
τη πόλει παρατυχόντας τό 7t νῦν ἔχον µέγα ὑπερόχους 
ἄνδρας -ῷ ὄντικαί ἑλλογιμωτέρους τῶν τῆς συγκλητι- 
xi βουλῆς. 

Καὶ dà γινομένου xai πλήρους καταστώντος τοῦ 
pies τὴν σηµερον (x τε τῆς τοῦ ἁγιωτάτου 
πατριάρχου, ws εἴρηται, συνελεύσως, των τε τῆς 
συγκλάτου, λογάδων xai τῆς εραρχικῆς ὁμηγύ- py 
pres, ὥς διηπται, ὁ διαληφθείς ερώτατος µη- 








































τροπολέτες Ῥωσιας ταῦτα καί πάλι dig κονὴν 
ἀκρόκαιν ἀπετείνατο, ὡς αὐτὸς μῖν οὕτω more 
σθεύει, d καὶ ἁραρότως ἔχει, περὶ τῆς ζωοποιοῦ 





fusus, μὲτ ἀρχῆθιν, ὅτε παρὰ τοῦ Σωτῆρος Χρι- 
sre δελονότι τετέλεστο, μήταῦθις τὸ ἀπ' ἐχείνου 
μέχρι xai σήμερον, µόνῳ τῷ ἀνάρχῳ τοῦ Movo- 
προσήχθαι καὶ προσάγεσθαι, 
Ἰνανθρωπήσαντι Λόγω "ναι μὲν 
uxdt τὸ yw Πνεύμα τῆς τοιαύτης θεοποεποὺς 
iuis ἀπολείπισθαι ^ καὶ ἁπαξαπλῶς mob τὴν ἐν 









? Hebr. x, 3». 


THESAURI LIB. XXIV. 
ος, À tarum, Russie, ni, Apamesm, Methymne, Paro- 


naxiz, Mesembria, Bryseos, Gothiee et Heraclidis, 
astantibus etiam Deo charissimis despotis, princi- 
pibus, aliisque non paucis. 


Memores beati apostoli Pauli dicentis : Habentes 
pontificem magnum, qui in celum conscendit, Je- 
sum Dei Filium, teneamus fidei, confessionem ? ; 
fos quoque omnino debemus, eum sub magno 
primoque pontifice sacerdotes simus, ápostolicum 
hoc preceptum presse sequi, cum in aliisomnibus 
sacris divinisque dogmatibus, tum haud segnius 
in ipso tremendo venerandoque misse sacrificio; 
quod sacerdotum munus constatesse preseipuum. 
Quandoquidemigitur heec, itá se habere necesse est, 
et sermo quidem comtnotus fuit, quem ad ouneto- 
rum prope aures pervenisse jam contigit quod 
nempe peractumin salutari passione ab incarnato 
Verbo sacrificium, Dominioi, inquam, corporis 
sanguinisque ; et quod insuper quotidiana sacer- 
dotum mystica res divina, que in illius comme- 
morationem fit, haudquaquam Filio oblata fuerit 
vel nunc offeratur, sed Patri tantummodo. 


Cum preterea deberet sacratissimus Russie me- 
tropolita longum iter ad provinciam propriam sus- 
cipere, qui suam utique sententiam alias jam 
aperte nobis exposuerat, nunc autem fratrum 
quoque suorum hac super re mentem cognoscere 
magnopere postulabat, sane oportuit non perfun- 
elorio opere studio huic occurrere, visumque est 
mediocritati nostre non hujus tantummodo regio- 
nis consacerdotes omnes nune esse convocan- 
dos, sed in primis consacerdotem nostrum ao 
fratrem. sanctissimum Hierosolymorum patriar- 
cham Nicolaum : atque insuper quotquot sunt in 
hac regia urbe sublimiores ex ordine senatorio at- 
que doctiores. 


Quod cum factum fuerit, plenusque sit hodier- 
nus consessus tum propter sanctissimi patriarohs, 
ut dictum est, adventum, tum etiam aliorum ex 
senatu, ut diximus preoipuorum, neo non ex hie- 
rarchico ccetu, memoratus antea Russie metropo- 
lita, hoc rursus cunctis audientibus pronuntiavit, 
sequidem ita censere, quod reapse evidenter ita. 
se habet, nempe vivificum sacrificium nequeinilio 
cum a Servatore Christo peractum fuit, neque de- 
nuo posthinc usque ad hodiernum diem, uni 
teterno Unigeniti Patri oblatum fuisse vel offerri, 
verum etiam ipsiquoque Verbo incarnato : imo ne 
sanctum quidem Spiritum hujus divine oblationis 
non esse participem ; ita utomnino Deitati, quam 
in Trinitate personarum conjunctam et unicam 


NICET CHONIATAE 


atqueunius ejusdemque nature simulque immor- A Τριάδι προσώπων évipenévav καὶ μίαν γνωριζο- 


talem esse cognoscimus, haec mysteriorum oblatio 
et olim facta fuerit et nunc fiat, atque a Trinitatis 
potestate omni tempore perficiatur. Hocilleaiebat 
se indubitanter sentire, hoo firmiter a divinis 
comprobari Scripturis, pro hoo demum dogmate 
paratum se mori. 


1ί8 quidem confidenti animo Russus loquebatur. 
Cum autem res posceret, ut episcoporum quoque 
consessus suum singillatim ferret suffragium, sa- 
eratissimus metropolitane ecclesise Ephesi archie- 
piscopus, haud diutius divinisui zeliimpetum con- 
tinere sustinens, se cum Russo primus sentire ex- 
clamavit,atquein hacconfessione moriturum confl- 
denter admodum affirmabat. Parem sententiam re- 
liquusetiam episcoporum cetus protulit,qui pariter 
consentientes concordesque nacti sunt quotquot 
erant in eo consessu ex senatu vel aliunde convo- 
cati ; ante omnes vero sanctissimum patriarcham 
Hierosolymorum Nicolaum ; quibus accedebant 
quotquot predicto dogmalidefiniteastipulabantur 
et adheerebant. 


Oportet autem et ipsorum nomina sigillatim 
perscribere. Ex senatu quidem hi : pansebastus 
sebastus magnus drungarius dominus Stephanus 
Comnenus,Gloriosissimus protonotariuset magnus 
logothetadominusJoannes. lllustrissimusa secretis 
dominus Nicolaus Zonaras. lltustrissimus nomo- 
phylax, et domesticorum prepositus Theodorus 
Pantechnes. Ex veneranda autem Deo chararum 
dignitatum caterva, reliquoque sacro senatu, ma- 
gnus archidiaconus, magnus ceconcmus, charto- 
phylax, sacellarius, protonotarius, canistrarius, 
referendarius, ab actis, primus ostiarius, magister 
Evangeliorum, suggestor, primus Ecclesiarum 
prepositus, a supplicibus libellis, secundus ostia- 
rius, secundus Ecclesiarum prepositus, docti: 
simi patriarchales notarii, secundus diaconus,ali 
que ; item non modica pars qui astant patriarchali 
throno doctissimorum atque piissimorum diaco- 
norum qui firmojudicio proposite circa vivifici 
sacrificii oblationem sententie adeo favebant 
ut ne questionem quidem ullam cum iis habi- 
turi essent, qui huic dogmati prorsus adheererent. 





p «ποθανεῖν καὶ αὐτὸς τῇ τοιαύτὸ 


μένουν θεότετα συμφυῦ τε καὶ συναίδιο τὴν τῶν 
μυστηρίων προσαγωγὰν γεγιᾶσθαί τε και γίνι- 
σθαι, τελιουμένην διὰ τῆς τελιοποιοῦ Τριάδος 
ἑκάστοτε, Τοῦτο ὀωενδοιάστως φρονεῖν, τοῦτο βι- 
θαίως xai ἀπὸ τῶν θείων πεπληρορορῆσθαι Γρα- 
qu», τούτῳ xat συναποθνήσκειν ἑτοίμως ἔχειν τῷ 
δόγματι, 

'O μέν Ῥωσίας ταῦτα πεπαῤῥησιασμένῳ  ppe 
νόµατι ἐξελάλει. Ὡς δε ἁπύτει τὸ πρᾶγμα, xai τὸ 
τὸς κονᾶς τῶν ἀρχιερίων ἀποκαλύπτεσθαι σύν- 
θέµα, ὁ ἀρώτατος ἀρχιιπίσκοπος τῆς µητροπο- 
Me; ᾿Ἐφέσου πρῶτος αὐτίκα τὴν ὠδῖνα μὲ 
qu ἔτι οἵός τε ὧν τοῦ ἑνόντος τούτῳ bio ζήλου, 
ὁμοφρόνως τῷ Ῥωσίας φρονῖν ἀνεκάρνξε, συν 
ολογία μάλα 
θαῤῥούντως (σχυριξόμινς * τὰ αὐτὰ δὲ τούτοις 
πρεσθύεν καὶ λοιπὴ τῶν ἀρχιρων ὀμήγυρις 
συγκατέθιτο, σύμφρονας ἐπι τούτοις εὐροῦσα xat 
ὁμογνώμονας ὅσον τε τοῦ συλόγον µέρος ἐκ τῆς 
συγκλήτου συένδρενε, καὶ ὃς ἄλλοθε παριστηκὼς 
Σγνωρίζετο * πρὸ δὲ τούτων ἁπάώντων αὐτὸν τὸν 
ἁγιώτατον πατριάρχην εροσολύμων Νικόλκον' 
μεθ ὤν ἦσαν οἱ τῷ ῥηθένι δόγµατι κατὰ [πάντα 
στοιχοῦντές τε xai ἐμμένοντες. 

Au γὰρ κἀνταῦθα τούτων ῥἐπιμνκσθῆναι xar 
ὄνομα, Ἐκ piv τς συγκλήτου βουλῆς οἵδε- ὁ 
πανσέδαστος σιθαστὸς καὶ μέγας δρουγγάριος xpo; 
Ἀτέρανος ὁ Κομνηνός " ὁ μεγαδοξότατος πρωτο- 
νοτάριος xoi μέγας λογαριαστὲς xüpos Ἰωάννης * 

μεγαιπιφανέστατος ἀσεχρῆτις  xüpog Νικόλαος 
à Ἰωναρᾶς" καί ὁ μεγαπιφανέστατος νομοφύλαί 
καὶ ἐπὶ τῶν οἰκειακῶν Θιέδωρος à Πζκντε- 
χνὲς " ἐκ δι τᾶς Ὀτιμοτέρας τῶν τε θεοφιλιστάτων 
ἀρχόντων πλοβύος και τῆς dllug ἱερᾶς γερουσίας 
οὗτοι" ὁ μέγας ἀρχιδιάκονος, καὶ ὁ μέγας οίκονο- 
pos ὁ χαρτογύλαξ, ὁ σακιλλάριος, ὁ πρωτονοτά- 
pios, ὁ κανστρίαιος, à βῥαιφιρνδάριο, ὁ ὑπομνη- 
µατογράφος, ὁ πρῶτος ὁπτιάριος, ὁ διδάσκαλος 
Ἐὐαγγελίων, ὁ ὑπομιμνήσκων, ὁ πρῶτος ἄρχων 
τῶν ᾿Εκκλησιῶν, ὁ ἐπὶ τῶν δεήσεων, ὁ δεύτερος 
ὁστιάριος, ὁ δεύτερος ἄρχων τῶν ᾿Ἐκκλησιῶν, οἱ 
Ἀογιώτατοι πατριαρχικοὶ νοτάροι, ὁ δευτερεύων 
τῶν διακόνων, καὶ ἕτεροι " οὐκ ὀλίγη τε τῶν περὶ 
τὸ Bina ἐλλογιμωτέρων εὐλαδεστάτων διακόνων 
ἀπόμφιρα, oi γε xe ἀδιστάντῳ γνώµή τοῖς πιρὶ 
τῆς προσαγωγῆς τῆς ζωοποιοῦ θυσίας Quüxupé- 






































wo; Φεδογµένις προσχείσθαι εύμπαντις διετεῦαντο, ὡς μηδὲ συζήτησιν οἰανδήτινα ἴχουσι παρὰ τοῖς 


προσέχεν ὅλως ἐθέλουσιν. 

Post hos Deo cahrissimus primus defensor Mi- 
chael Thessalonicensis suam pariter sententiam 
proferre rogatus, ait se quamvis antea de hac re 
dubitasset, posthino tamen sententie synodicm, 
que jam dicebatur, omnino non adversaturum, 
imo eam secuturum spondebat. 

Dyrrachiensis autem, cum et ab ipso postulare- 
tur ut sensum suum aperiret, primo quidem hanc 
ad verbum sententiam protulit : Domine mi sancte, 
vosque domini mei atque consacerdotes, magnis 


"Eg οἷς ὁ θεοφιλέστατος πρωτέκδικος Μιχαέλ ὁ 
τοῦ Θισσαλονίχης, ὅπως ἔχει καὶ οὔτος φρονηµατος 
περὶ τούτου διερὠτώμινος, εἰ καὶ ἀπορητῶς, ἔφησε, 
περὶ τούτου διέειτο πρότερον, ἀλλὰ τὸ ἀπὸ τοῦδε 
μὴ ἀντιτείνειν md ὅλως τοῖς, δόξασιν ἤ ὃν σννοδικῶς, 
ἔπεσθαι δὲ τούτοις καὶ αὐτὸς κατετιθετο. 

Ὅ μέντοι Δνῤῥαχίου, τὸν οἰκεῖον σκοπὀν καὶ οὗ- 
τος εἰπεῖν ἀπαιτούμενος, πρῶτα μὶν Ὑγνώμην δί- 
ὃωκε κατά ῥῆμα ταῦτα διαλαµθάνουσαν. Δίσποτά 
pev éyu, καὶ ὑμεῖς Φεσπόται pov καὶ σῦλλειτονρ- 








183 THESAURI LIB. XXIV. i5 
79h περὶ μεγάλων πραγμάτων ῥᾳδίως οὐ δύναµαι À ego derebus haud facile judicium meum pronun- 


ἀποφαίνισθαι, Διὰ τοιοῦτο, ὅπερ xal ἆλλοτε mol- 
λάκις πρὸς τὴν ὑμετέρω εἶπον ἁγιωσύση, καὶ νῦν 
διὰ τῆς παρούσης λέγω Ἱραφῆς µου. ᾿Αξιῶ τὴν 
ὑμῶν ἄριωσύνην δοῦναί pot ἐγγράφως τὰ χωσύµενα 
ζοτήματα, καὶ τίνα ἡ ὑμῶν ἁγιωσύνη περὶ τούτων 
φρονε, ὡς ἂν [ἀκριθῶς ταῦτα διασκεψάµενος, καὶ 
τοῖς τῶν ἁγίων συγερούσας λόγοις, £i piv ούµφωνα 
νοέσω, ἁπαλλήκω ἐμαυτὸν &mopíag xe σύμφρων 
(yrvipsvos, εἰ ἔτι) διστάζω, ἑρωτῶ πάλιν καὶ µαν- 
θώνω, OU γὰρ αἰσχύνομαι τοῦτο: imi καὶ ὁ τῆς 
θεολογίας ἐπώνυμος ὁ μέγας Τρηγόριας λέγει, 
Βούλο pat διὰ βίου παῖς εἶναι καὶ μαθητής, Κα 
τις τῶν ἔξω σοφῶν, ᾿Αγαθὸν ὅτῳ xi» i» γίρα σοφία 
καὶ φρόντσις πρόσιστω, Ἐγχωρεῖαι γὰρ x 
παρὰ τῶν αγίων καὶ ἀπὸ τούτων ὠφελεσθαι. Ἡ p 
ἁγία ὑμῶνὺ riy χαρισθῇ pot! Ὁ εὐτελὴς µητροπο- 
λίτος Δυῤῥαχίου, 





Ὡς δὲ ταῦτα περιεῖχε τὸ παρ’ αὐτοῦ δεδοµένον 
δώζάριον, καὶ ὄκουσε μετὰ τὸ ἀναγνωσθῆναι αὐτὸ 
διαφόρων χρήµάτων γραφικῶν ἐν τῷ µέσω προκο- 
μιξομένων aic evyspoziapáy καὶ παράστασιν ἑναργῦ 

ἀμφιδαλλομένυ αὐτῷ, τοῦ συμεδρίου αὐτίκα 
ἐπιστὰς ἐπὶ τοῦ μέσου, El καιρὸν ἔφθην 
ἐξαιτήσασθαι διασκέψιως, ἴφησεν, ἐξ ὤν γνωμοδο- 
τέσας έγραφα οἵα δειλαυόμενος, ἵνα μὴ λέγω xal 
εὐλαθούμενος, ἐἑτοιμότατα περὶ τῶν τοιούτων ἀπό- 
apuro τίθισθαι: ἀλλὰ γὰρ ἱπεπεισμίνος λοιπὸν d C 
ὧν ἐπὶ τοῦ παρόντος ἀκήχοα μαρτυριῶν πολλῶν 
Ἰραφικῶν, σκέψεως piv ἁπάσης τὸ ἐντεῦθεν ἀφί- 
σταµαι κατατίθιµαι δὲ συμφροιῖν ἐπὶ τῇ πα- 
ῥούση ὑποθέσει κατὰ πάντα τῇ du ἀδελρότητι: ὅθιν 
xai διατὸρῳ στόµατι ἀνακηρύττω τε καὶ ὁμολογῶ 
πιστεύει ἀληθῶς μὲ τῷ Πατρὶ µόνω, ἀλλὰ δὲ καὶ 
τῷ Υίῷ xai τῷ παναγίᾳ Τριάδι, τὸ ζωοποιὸν alu 
x&i σῶμα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ καὶ πρώτως ἐπὶ τοῦ 
Δεσποτικοῦ πάβους προσινεχθῆναι, καὶ ἵκτοτε τὰς 
ὀσχμέραιτελουµένας i» ταῖς ἱεραῖς τελεταῖς µνστι- 
xàg ἁγιστιίας τῇ τρισυποστάτῷ πάντως Θεότητι 
παρὰ τῶν ταύτας ἱερουργούντων προσάγεσθαι" 





ταῦτα μὲν xol ὁ Δυῤῥαχίο: ὡς δὲ ζύλῳ θείῳ 
xixívgvzo ξύμπαντες ἱερώτατοι ἀρχιερῖς dux τῇ 


tio. Idcircirco, velutietalias ssepe coram vestrasan- 
etitate dixi, nunc etiam prosenti meo scripto aio. 
Rogo videlicet sanctitatem vestram, ut mihi per- 
scripta tradantur queenunc moventur questiones, 
et vestro sanclitatisde his judicium ; ut his sedulo 
consideratis, et cum sanctorum doctrina scripta 
collatis siquidem hec consona agnovero, memet- 
ipsum dubio expediam, vobisque sine ulla heesita- 
tione assentiar: et post consensum, siquid 
insuper dubitavero, vos iterum interrogem et eru- 
diar. Neque enim id erubesco; quandoquidem 
magnus etiam ille Gregorius, qui Theologi nomen 
sortitus est, ait velle per universam vitam tan- 
quam puerum se gerere et discipulum. Itemque 
ex ethnicis quidam: Recte est, si cuipiam vel in se- 
nectute sapientia ac prudentia oblingat. Sancti 
enim homines ab ethnicis quaque nos discere 
nunt. Sancte vestre preces mihi faveant! Humi- 
lis metropolita Dyrrachii. 





Post ablatum hujusmodi ab eo libellum, cum. 
eo lecto audivisset recitari publice de scriptis va- 
rias auctoritates qui favebant lucideque id. con- 
firmabant quod ab eo dubitabatur, statim in con- 
sessu surgens et in medium progressus, Si antea 
postulavi, inquit, tempus ad considerandum, ut 
scripto meo dixi, timidiid fuit ne dicam scrupulosi 
animi, hac super re nolentis ex abrupto respon- 
dere. Verumtamen iis jam convictus, quie recitari 
audivi hujus dogmatis testimoniis, omnem post- 
hinc dubitationem abjicio; aioque me prorsus 
subscribere vestre fraternitatis sententie; ideo- 
querotundo ore predico atque confiteor sincere 
me credere, quod non Patri soli, sed etiam Filio, 
totique sanctissimre Trinitali, vivificus sanguis et 
corpus Servatoris Christi, ettune primum in Do- 
miniea passione oblatum fuerit: et deinceps 
quotidianas, quee fiunt in sacris mysteriis mysticas 
oblationes, Deitati in tribus personis subsistenti, 
ab iisqui sacris operantur offerri. 





Hactenus Dyrrachiensis. Tunc vero universi 
sacratissimi antistites, suffragante mea quoque 


ἡμῶν συμπνευσάση µετριότητι, καὶ τῷ προδιαλη- D mediocritate, [przedictoque sanctissimo Hieroso- 


φθτι ἁγιωτάτῳ πατριάρχῃ Ἱεροσολύμων, τοὺς τῆς 
κακοδόξου ταύτης θρησκείας γωνήτορας, i τοις 
ἂν καὶ div, sb μῖν dppévéuv τῇ σφετέρᾳ καὶ it 
wt, ἀναθέματι ααθυπέγραφον' μιτανοοῦντας 
δὲ οὐκ ἄλλως ἐδέχοντο, 8 καθὼς οἳ τε θεῖοι καὶ ἱεροί 
πανύνες τὰ περί τούτων Φδιακελεύονται, xai 
Πατέρων αἱ παραδόσεις ταῦτα παρικθληθέντα 
ἁμετέρων σχεδαρίων τῶν συνοδικῶν παρασημειώ- 
σεω», xxi τῇ ὑπογραφῇ xai σφραγῖδι βεδαιωθέντα 
Ἰωώννον θοεφιλεστάτου χαρτοφύλακος τοῦ Παν- 
τεχνοῦς, ἐπεδόθη pai καὶ ἰναδτιῶνι τοῖς προγε- 
γραμµένοις, ἴτει CXEX- ἡ ὑπογραφὴ" ὁ χαρτο- 
φόλαξ Ἰωάννης Παντεχνής, 









àv 





lymorum patriarcha, divino zelo commotisunt, ut 
insans hujus doctripm auctores, si qui essent, 
atque in sua adhuc heresi perseverarent, anathe- 
mati subjicerent : quod si forte resipiscerent, non 
aliter eosesse recipiendos quam divini sacrique 
canones Patrumque traditiones jubent. Hec ex 
Commentariis Aclorum synodicorum excerpta, 
subscriptione et sigillo Joannis Deo charissimi 
Chartophylacis Pantechnis firmala, edita sunt 
mense et indictione predictis, unno VIMD XIV. 
(Christi 1456.) Subsceriptio: Joannes Pantechnes 
chartophylax. 


155 


PATRUM AUOTORITATES. 

Quod singulis diebus immolatur Agnus Del, 
Patris Filius, qui tollit peccata mundi; sicuti et 
illi, qui mysticum quotidie sacrificium peragunt, 
apud se submissa voce se ita agere affirmant. 


A 


Andrez Cretensis ez sermone de ramis Palmarum. 


Siigitur itacurrimus, nos quoque poterimus 
pro nobis omnino sine eruore immolatum (etenim. 
in symbolicis speciebus sacrificatur) totum ipsum 
intra nos recipere, et substantialiter introducere, 
manducatum quidem ceu panem, mente tamen 
uti revera agnum intellectum. 


DominiLeonis Bulgariz qui primus promotus fuit 
à beato Calaphate imperatore, ez ejus epistola 
De azymis. 


Sicuti Israel, transmisso Erythreo, Pascha cele- 
bravit, immolans agnum et comedens ; et paulo 
post : sic et nos ad terram immortalitatis per di- 
vinum baptisma pergentes, immolavimuset adhuc 
immolamus, cum Patris beneplacito, rationalem 
agnum Dominum nostrum Jesum Christum. 
Theodoreti ez vicesimo quarto capitulo. interpre- 

tationum in obscuriores Exodi locos, cujus est 

initium: Cur fugientibus mandavit Paschae fes- 
tum celebrare? 





Mandavit, accepto hyssopi fasciculo. et sanguine 
immolate ovis tincto, postes ac limen inungi ; ut 
cum exterminator ad percutiendos Jgyptiorum C 
primogenitos veniret, viso sanguine, Hebreeorum 
domos preterveheretur : non quod hujusmodi 
signis incorporea natura indigeret; sed quia per 
hoc symbolum opertebat et illos Dei providentiam, 
et nos quoque qui immaculatum Agnum immola- 
mus,typumjamdiudescriptum agnoscere. Et paulo 
post : Hisautem omnibus mysteria nostra portende- 
bantur. Nam et nos quoque ungimus Agni nostri 
immolati sanguinenontantumlimen, verum etiam 
utrumque postem, linguam videlicet ac labra pur- 
gantes et sanctificantes. Porro intelligitur in li- 
mine quidem rationalis facultas, in duobus autem 
postibus iracundia et concupiscentia. 


Magni Basilii, ez commentariis in Isaiam 
prophetam 


D 


Queecunque de victimis et holocaustis dicuntur, 
ea referri videntur ad misericordie et charitatis 
rationem, quia lex quoque universa hoc precepto 
comprehenditur: Diliges prorimum tuum sicut te 


(3) Edit. Combefis. p. 84. 

(4) Audeo corrigere Καλαφάτου 
Calaphates regnavit Constentinopo 
Leo tutem dicitur electus anno 1040, apud (:ole- 
tum lijyr. sacr. t. VIll, p. 198. col. 2. Vix igitur 
tempora variant. Catslogus vero episcoporum 
Achridensium apud Lequinium Or. Ch». t. |, 
P. 292, dicit hunc primum ex Byzantino clero 


ῥασιλέως. Nam 
i anno 1041; 


NICETAE CÉONIATE . 


196 


ΠΑΤΕΡΩΝ ΧΡΗΣΕΙΣ. 

Περί τοῦ ὅτι ἑκάστης ἡμέρας θύεται ὁ ᾽Άμνὸς 
τοῦ Θιοῦ ὁ Υϊὸς τοῦ Πατρός ὁ αἴρων τὰν ἁμαρτίαν 
τοῦ κόσμου, καθὼς xai οἱ τὴν μυστικὴν ἔπιτε- 
λοῦντες καθ ἑκάστην θυσίαν καθ ἑαυτοὺς ὑποφω- 
νοῦσιν αὐτῷ ταῦτα ἐπιτοεῖν. 

Ανδρίου Κρήτης ἀπὸ τοῦ 

Βαϊοφόρον. 

Fi τοίνυν οὕτω τρέχοµεν, δυνησόµεθα x«i αὐτοί 
τὸν διὰ παντὸς ὑπὶρ ἡμῶν ἁθύτως θυόμενον (θύεται 
γὰρ ἐν ἀντιτόποις ὑπὲρ ἡμῶν συµέθλοις ἱεροθετού- 
µενος) Doy αὐτὸν i» ἡμῖν ὑποδέξασθαι xal οὐσιω- 
Φῶς εἰσοιχίσασθαι, ὡς dprow piv ἐσθιόμενον, ὥς 
ἁμνὸν δὲ νοούµενον (3). 


λόγον τοῦ εἰς τὸν 





Τοῦ xupou 
προθλήτου 
Ῥασιλείου 
στολᾶς αὖ 


Ἀέοντος τού Βουλγαρίας τοῦ xpuo- 
παρὰ Tou µακαρίου καλοῦ Ἆτοι 
(4) ἐκ τᾶς Περί τῶν ἀζύμων ἔπι- 
d. 





"üemtp ὁ "Icpod) διαθὰς τὴν Ερνθρὰν ἰἐτέλεσε 
τὸ Πάσχα θύσας καὶ φαγὼν ἁμνόν" καί µετ- 
ὀλίγα: οὕτω καὶ ἡμεῖς ἐπί τὴν qv τῆς ἀπαθείας 
τῷ «ne διαθάντες βαπτίσµατι, ἐθύσαμεν καὶ ἕ 
θύομεν εὐδοκίᾳα τοῦ Πατρὸς τὸν νοητὸν ἁμνὸν τὸν 
Κύριον ἡμῶν Ἰπσοῦν Χριστόν, 














Θιοδωρήτον de τοῦ x x 
Tow τῆς ᾿ἘΕξόδου ἑρωηνειῶν, 
ἀπιτθίσαι προσίταξε 


















v ἑορτέν (5); 

Παρεκελεύσατο γὰρ δέσμη» ὑσσώπον λαθεῖν, xai 
τῷ αἷματι τον θυομένον προβάτον ἐμθάφαντας, 
τούς σταθμούς ἐπιχρίσαι καὶ τὴν φλιάν: iva, ὅταν 
εἰσῶθρ ὁ ὁλοθρεύω» πατάξαι ωτότοκα τῶν 











Αἰγυπτίων, ἰδῶν τὸ aia, ὑπεράῥ τῶν Εβραίων 
τὰς οἰκίαι οὐκ ἐπειδὲ » ἐδεῖτο στµείων à 
ἄσωματας ψύσις, GXX ὅτι διὰ τοῦ σνµθολου τούτου 
κἀκείνους ἔδι μαθεν τὴν τοῦ Θεοῦ κηδεµονίαν, 
x«i ἡμᾶς τοὺς τὸν "Apvóv θύοντας γνῶναι 
προδια/οαφέντα Καὶ pr Mat Ταῦτα 






τῷ αἷματί τοῦ de 
νου τὴν phus ἀλλὰ καί τοὺς 
σσαν καὶ τὰ χεῖλη καθαῖ- 
κατὰ δὲ 


χρίομεν yàp xai iatis 
"Apvou Üvouévou οὗ 
duo σταβμοὺς. τὴν 
τε καὶ ἀγιάζοντες 








woods» 











θνμοειδες καὶ τὸ ἐπιθυμητικό». 
T^) µεγώλον Βασιλίίου ἐκ τῆς εἰς τὸν προφήτην 
H'aiay ἐξηγήσεως (6). 
Καὶ ἔοικεν ὁ πᾶς πιρὶ θυπιὼν καὶ ὁλοκαντωμά- 
των λογος τῷ πιρὶ pimus ἐμπεριέχε- 
σύαι λόγω: ἐπεί καὶ ὅλος ὁ νόμος ἄνα κεφαλαιοῦται 


iv τῷ, "Αγαπέσεις τὸν πλησίο σον ὡς ἑαντόν, 


ou; xai 











fuisse electum. Porro hujus epistola de azymis 
exstat ms. in variis codicibus. Ceterum apud 
Bandinium quoque Rer. Gracar. t. ΙΙ, p. 14, le- 
gilur Βασιλείου. 

(5) Edit. Sirmond. t. I. p. 90. — — 

(6) Edit. Garner. t. l, p. 401, ubi perperam 
ἑορτῶν τόπος pro λόγος. 





τῶν ἑορτῶν δὲ λόγος τι 

Εξτγέσευς ὑπαχθόσιται " ὥστε καὶ τὸ Πάσχα pd 
ἑφοτάχευ ἡμᾶς d» ζύμῃ κακίας καὶ πονηρίας, ἀλλ 
i» ἀζύμοις εἰλικρωείας καὶ ἀληθείας, θυομένου πρὸς 
εσπέραν , τουτέστω ἐπὶ σνντελείᾳ τοῦ αἰῶνος, τοῦ 
ἀληθυοῦ προθάτου Χριστοῦ, οὔ à σὰρ ἀληθής ἐστι 
βρῶσις. 

















Του Δαμασκηνού ἐκ τοῦ Περὶ τὼν ἁγίων καὶ ἀχράντων 
τοῦ Κυρίου μυστηρίων, xtp. πς (T). 





Οὐκ. ἔστι τύπος ὁ ἄρτος καὶ ὁ otvog 
xai αἵματος τοῦ Χριστοῦ * μὴ voro! ἀλλ᾽ 
σῶμα τοῦ Κνρίου τεθεωµένον " αὐτοῦ τοῦ Κυρίον 
εἰπόντος * Tou-ó μοὺ ἐστω, οὐχ ὁ τύπος τοῦ σω- 
puro; ἀλλὰ τὸ σώμα ' καὶ οὐχ ὁ τύπος τοῦ αἵματος, 








THESAURI LIB. XXIV. 
αὐτῷ εἴδει τῆς À ipsum?. Festorum quoque institutum eidem inter- 


pretationi obnoxium erit : ita ut Pascha celebre- 
mus non in fermento malitie et improbitatis, sed 
in azymis sinceritatis et veritatis; immolata ve- 
spere, id estin seculi fine, vera ove Christo, cujus 
caro verus est cibus. 


Damasceni ex capitulo LXXVI De sanctis atque 
purissimi Domini mysteriis. 


Panis vinumque haud sunt typi corporis et san- 
guinis Christi, absit; sed ipsum Christi corpus 
est quod oculis objieitur, ipso Domino dicente : 
Hoc est. non corporis typus, sed corpus ; neque 
sanguinis lypus, sed sanguis?. Imo et antea Ju- 








ἁλλὰ τὸ αἷμα - xai πρὸ τούτον τοῖς Ἰουδαίοις, ὅτι EL Β dspis dixerat: Nisi manducaveritis rarnem. Filii 


μὲ φάγετε τὰν σάρκα τοῦ Yi) τοῦ ἀνθρώπου, 
οὐχ dir των αἰώνιον. à γὰρ σάρξ µου ἀληθής 
ἐστι βρώσις : καὶ τὸ αἷμά pov ἀλδθής ἐστι mmu 
xai πάλιν. Ὁ τρώγων µε ζήσεται, — Καὶ μετ' ὀλίγα" 
Αῦτε ἐστι à καβαρὰ ὀναία δελαδὲ καὶ ἀναίμακτο 
ἂν ἀπὸ ἀνατολῶν ἡλίν μέχρι δνσμῶν προσ- 
Ἠέρισθαι διὰ n mpepirow à Κύριος ἴφοσι" καὶ 
uz Ripa Ei dt καὶ τινες ἀντίτυπα τοῦ GU 
(wars του Κυρίου τὸ» ὥρτον καὶ τὸν 
ἐκάλεσα», dx ὁ Uto ipw ΒασΏειος, o: 
αγιασθέναι εὖ πρὶν ἁγιασθῆναι αὐτὴν τὴν 
προαφορᾶν οὕτω καλέσαντες. 














Τοῦ Χρυσοστόμον ix τοῦ τρίτον λόγου τού Περὶ 
Ἱερωσύνης (8). 


Όταν γὰρ ἵδῃς τὸν Κύριον τεθυµενον καὶ χείµε- 





we αἵματι, ἄρα ἔτι μετὰ τῶν ἀνθρώπων εἶναι 
Σομίσεις καὶ ἐπὶ γῆς ἑστάναι , ἀλλ ο)κ εὐθέως ἐπὶ 
Ὁς οὐρανοὺς μιτωίστασαις, καὶ πᾶσαν σαρκικὴν 
διάνοιαν τῆς γνχῆς ἱκβαλὼν, γνμνῦ τῳ jux καὶ 
wh περιῤλίπιις τὰ dv οὐρανοῖς; "Ql τοῦ 
^n sis Θεοῦ φιλανθρωπίας! O μιτὰ 
τρὸς dom καθήμενος, κατὰ τὰν ὥραν ἐκείνην 
ἁπάντων κατέχεται χεροὶ , καὶ δίδωσιν αὐτὸν 
τοῖς βουλομένοις πιριπτύξασήαι καὶ πιριλαθεῖν xai 

















πατατρωφῆσαι»" ἵστηκεν ὁ {εοὺς, ο) πρ κατα- 
ων κατὰ τὸν Ηλιοὺ, dX Πνεύμα τὸ Άγιον" 
καὶ τὸν ἰκετηοίαν ἐπὶ πολὺ ποιεῖται, οὐχ ἵνα τις 







ἄνωθεν ἀφβεῖσα b καταναλώσῃ τὰ προκεί- 
OX ἕνα ἡ χάρις ἐπιπεσούσα τῇ θνσίᾳ, dU 
s ἀπάντων dvdjm φυχὰς, καὶ ἀργνρίον 
Ἶρας ἀποδιίξη πεπνοωμένου . Ταύτης οὖν 
σᾶς φρικοδεστάτης τελετῆς τίς μὲ µαινόμενος μηδὲ 
εξεστηκὼς ὑπερφρονῆσαι δυνήσεται ; Ἡ ἀγνοεῖς ὅτι 
ix d» ποτε ἀνθρωπίία ψυχὶ τὸ müp ἐκεῖνο τῆς 
ἠησίας ἐβάστασεν, ἀλλὰ ἄρδην ἅπαντες ἠφανίσθη- 











hominis,non habebitis vitam. zternam ". Caro 
enim mea verusetcibus, est sanguis meus verus est 
potus !!. Kt rursus : Qui me manducat, vivet !*. Et 
paucis interjectis : Heec. est pura victima atque 
ineruenta, quam ab ortu solis usque ad occasum 
ipsimet oblatum iri ait per prophetam Dominus'. 
Et paulo post : Quod si qui antitypa corporis et 
sanguinis Domini panem et vinum appellaverunt, 
sicuti divus Basilius, haud post, sed ante sanotifi- 
cationem, ita de oblatione locuti sunt. 


Chrysostomi ex tertio libro De sacerdotio. 


Cum videris immolatum Dominum et in mensa 
positum,sacerdotemque hoslie assistentem atque 
orantem,cunctosque divinoillo sanguinedelibutos; 
num adhue te existimas inler homines atque in 
hac terrestri regione versari, et non potius te pro- 
tinus in clos transferri, omnique carnali cogita- 
lioneexanimoabjecta, nudo spiritu puraquemente 
celestia regna spectare! O miraculum! 0 Dei erga 
homines charitatem ! Qui cum Patre superne sé- 
det, hora illa omnium manibus tenetur, seque tra- 
dit amplecti, teneri, et frui volentibus. Stat sacer- 
dos, haud ignem sieut Elias ferens sed sanctum 
Spiritum ; precesque diu protrahit, non ut flam- 
ma desuper accensa propositam oblationem absu- 


Ώ mal,sed ut gratia in victimam decidens, per ipsam. 


omnium animos inflammet,ignitoque argento luei- 
diores efflciat. Quis hoc ergo tremendum mysteri- 
um, nisi plane insanit ac furit, despicere poterit ? 
An nescis,nullam humanam animam ignem hujus 
sacrificii fore toleraturam, imo omnes destructum 
iri,nisi validum divine grati: adesset presidium ? 
Si quis enim cogitet quanti negotii sit hominem 
carne adhuo et sanguine implicitum, ad beatam 





* Levit. xix ; Matth. xxii,39. ? Matth, xxvi, 26, 27. !? Joan. vi, 55. !! ibid. 56. !* Malach. t, 11. 


* Deest κατατρυφῆσαι in edit, b Edit. ἀφεθεῖσα. 
(1) Edit. Lequinii, t. I, p. 271, 273. 


(8) Edit. Montt., t. 1, p. 382. 


159 


illam et incorruptam naturam proxime accedere, 
tunc preeclare intelliget, quantum sacerdotibusho- 
norem sancti Spiritus gratia largita sit.Perhanc enim. 
ethic et alia etiam his haud inferiora efficiuntur. 


νηθᾶναι γωέσθαι , τότε εἴσεται καλῶς ὅσης τοὺς ἱερεῖς τιμᾶς à τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἠξίωσι χάρις δὲ ἐκείνες γὰρ 
καὶ ταὔτατελειοῦται, καὶ irkpa τούτων οὐδεν ἀποδένντα, 


Ejusdem ez sexto de sacerdotio libro. 


Cum autem et sanctum Spiritum invocat, et 
tremendum mysterium perficit, et communem 
continuo Dominum contigerit, quidam, oro, de 
sacerdote existimabimus? quantam in eo purita- 
tem, quantam pietatem exigemus ? Cogita enim 
quales esse debeant, que talia tractant manus ; 
qualis lingua, que illa verba effundit; quidni 
purissima et sanctissima anima, quee tantum Spi- 
ritum recipit. Tune et angeli sacerdoti astant, 
et ccelestibus virtutibus tolum sanctuarium atque 
omnis circa altare locus impleter, ob eum hono- 
randum qui illie jacet. Quod quidem facile nobis 
persuadere potest ipsa mysteriorum,quee ibi fiunt, 
dignitas. Ego vero etiam quemdam narrantem au- 
dire memini, se a sene viro admirabili, et revela- 
tiones videre solito intellexisse, quod is nimirum 
visionis hujusmodi beneficio fruitus esset, ut per 
illud tempus multitudinem angelorum aspiceret, 
quantum homini liceret, vestibus indutam splen- 
didis, circa altare diffusam, demissis humi oculis, 
ceu milites videre est qui regi prewsenti astant. 
Cui prorsus ego narrationi assentior. 

Ejusdem ez libro adversus Judzos. 

Portendens Deus legalis sacerdotii dissolutio- 
nem, ait per Davidem : Tu es sacerdos in eternum 
secundum ordinem Melchisedec ,qui nequaquam 
legales victimas offerebat,sed preces panemque et 
vinum, ut sacra historia tradit. Constat autem le- 
galem quoque politiam simul eum Aaronis sacer- 
dotio cessasse, Melchisedeci vero sacerdotium cum 
conveniente sibi politia successisse. 


Ejusdem ez interpretatione Evangelii secundum 
Mattheum. 

Et sicuti prisca lex oves vitulosque habuit, ita 
hec nova Dominicum sanguinem : Hoc facite, in- 
quit, in meam commemorationen.'*, Viden ut ab- 
d'cit a Judaicis ritibus et abstrahit ? Sicut illud 
faciebatis, inquit, ob commemorationem /Egyp- 
tiacorum miraculorum, ita et hoc inquit, ob me- 
moriam mei. lllud ob primogenitorum salutem 
effusum fuit, hoc in remissionem peccatorum uni- 
versi orbis. Quid ergo ? Num etiam antiquum illud, 
Bit, sacrificium est? Nego enimvero. Propterea 
enim dixit Hoc facite, ut ab illo abstraheret. Nam 
si hoc remissionem peccatorum, ul reapse fit, 
operatur, superest ut illud jam sit inutile. 





13 Paga]. cix. 4. !* Luc, xxu, 19. 


(9) Edit, p. 424. 


NICET£ CHONIAT 


100 
σαν, εἰ μὴ πολλὴ τᾶς τοῦ Θεοῦ χάριτος iv d βοὶ- 
θεια; Ei γάρ τις ὠνοσειεν ὅσον ἀστὶν ἄνθρωπον 
ὄντα καὶ det σαρχὶ καὶ αἵματι πεπλεγμέον τῆς 
µακαρίας καὶ ἀκηρώτον γύσιως ἐκείνης dy op du- 








Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ ἕκτου περὶ ἱερωσύνης 
λόγον (0). 

"Ore, δὲ καὶ τὸ Ίνενμα τὸ ἅγιον καλῇ, καὶ riv 
φριχωδεστάτην ἐπιτελῇ θυσίαν, καὶ τοῦ κχοινοῦ 
πάντων συνεχῶς ἐφάπτοται Δεσπότου, ποῦ τάξοµεν, 
tint pot; δὲ αὐτὸν ἀπαιτέσφμεν καθαρότητα, 
καὶ πόσην εὐλάδιιαν ; ννόησον γὰρ ὁποίας τὰς 
ταῦτα διακονουµένας χεῖρας εἶναι od * ὁποίαν τὴν 
ηλῶσσαν ci» ἐκεῖνα προχίουσαν τὰ ῥήματα " τίνος 
δὲ οὐ καβαρωτέρω καὶ ἁγιωτίραν τὴν τοσούτον 
πνεῦμα ὑποδεξομένον ψυχήν . Τότε καὶ ἄγγὺοι 
παρεττύκατι τῷ uil, καὶ οὐρανίων δυνάμεων ἅπαν 
τὸ βῦμα, καὶ ὁ περὶ τὸ θυσιαστήριον πλεροῦται τό- 
πος εἲς τιμὴν τοῦ κειμένον . Καὶ ἐκανὸν μὲν 
πιισθᾶναι καὶ di τῶν ἐπιτελουμένων τότε" 
ἐγώ δὲ καὶ τωος ἄκουσα δι 
αὐτῷ τις πρισθύτης θανωαστὸς ἀνι 
jus ὁρᾷν εἰωθὼς ἔλεγν ὅγιωτ ἀξιώσθαι τοιαύτης 
mori, καὶ κατὰ τὸν χαιρὸν ἐκεῖνον ἄγνω πλἔθος ἅγ- 

























γθων id», ὡς αὐτῷ δυνατὸν i», στολὰς ἀναδιθχη- 
µένων λαμπρὰς, xai τὸ θυσιαστήριον αυκλούντων, 
καὶ κάτω νενόντων , ὡς ἂν εἴ τις στρατιύτας βασιλέως 








παρόντος ἑστηκύτας ἴδοι * ὁ ἔγω πείθοµαι. 
Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς κατὰ Ἰονδαίων βίθλον (10). 
Ἱρρομηνύων ὁ Θεό 
ἱερωσύνης, εἴρικε δι 
τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν 


Ti» κατάλυσιν τῆς νομικῆς 
τοῦ Aafid ^ Σὺ di Ἱερὺς εἰς 
i» Μελχισιδιε, ὃς οὐ 
θνσίας νομικὰς ἱέρενιν, ἀλλ' εὐχὰς καὶ ἄρτον καὶ 
olov, ὡς & ἱστορία διδάσκτι. Πρόδελο δὲ ὡς τὰ 
Lb» ἱερωσύνῃ τοῦ ᾽Λαρὼν σνναντρίθε καὶ à νομικὴ 
πολιτεία. τῇ δὲ τοῦ Με) χισεδὶκ συναντεισἠχθη πι. 
προσήκουσα. 












Τοῦ αὐτοῦ ix τῆς εἰς τὸ κατὰ Ἀατθαῖον 
ἡρμανείας, 





Καὶ ὥσπερ d Παλαιὰ πρόθατα καὶ µόσχους εἶχεν 
οὕτως αὕτο Q Καινὺ τὸ «iua τὸ Δεσπότικὸν * Τοῦτο 
ποιεῖτε, puc, εἰ τὴν dui» ἀνάμνησιν. Εἶδες 
πῶς jn τῶν Ἰουδαϊκῶν ἐθῶν καὶ ἀφίστησις 
Καθάπιρ ἐκεῖνο ἐποι φασὶν, εἰς ἀνάμνησιν 
τῶν ἐν Αἰγύπτῳ θαυμάτων , οὕτω x«l τοῦτο εἰς τὴν 
ἐμήν .. Ἐκεῖνο ἐξεχύθη εἰς σωτηρίαν τῶν πρωτοτόχων, 
τοῦτο εἰς ἄγεσι ἁμαρτιῶν τῆς οἰκουμένες ἀπάσης, 
Ti οὖνι Xp mouiv κἀκενο τὸ παλαιόν; φησίν. 
Οὐδαμῶς ' διὰ γὰρ τοῦτο εἶπε, Τοῦτο ποιεῖτε, ἵνα 
ἐκείνον ἀπαγὰγα ^ £i γὰρ τοῦτο ἄφισω ἁμαρτιῶν 
ἐργάζεται, ὥσπερ οὖν καὶ ἐργάξεαι, περιτὸν 
ἐκεῖνο λοιπὸν. 














(10) Confer orat. VII adversus Judeos. 


Η 
Te) αὐτοῦ ix τῆς ἑρμηνείας τῆς πρὸς Ἑδραίους 
Ἐπιστολῆς. 

Op γάρ * ἄνω ἔχομεν τὸν ἱερέα, ἄνω τὸν θνσίαν - 
τοικύτας ἀναφέρομεν θυσίας τὰς ἐν ἑκείνῳ δνναμένας 
προσγέρεσθαι θυσιαστη, 


Τοῦ αυτοῦ εἰς 





τὸν ἀπόστολον Θωμᾶν. 

Οἶδα τὸν Χριστὸν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς 
ὡς Oróv * οἴδα τὸν Χριστὸν τῆς δούλης αὐτοῦ καί 

ὁς ὡς υἱὸρ φερόμενον" οἶδα τὸν Χριστὸν ὁμο- 
Θεῷ καὶ Πατρί: οἶδα τὸν Χριστὸν óuo- 
i; ἀνθρώποις, ὡς ἄνθρωπον ij ἀνθρώπου 
αλα τὸν Χρεστὸν ἐπουράνιον xxi ἐπίγιον, ἁόρατον 
αἱ ὀρώμενον " ὀΐδα τὸν Χριστὸν ἀψηλάφπτον, xal 
παρὰ τοῦ Θωμα ψηλαφώμενον * οἶδα τὸν Ἄριστὸν 
χιλιάδας ῥματι θρέψαντα, καὶ νεεροὺς ἀναστή- 
«ατα, καὶ μυρία ποιήσαντα θαύματα τῇ δυνάμει 
τὴς οἰκείας θεότητος * οἶδα τὸν Χριστὸν πευάσαντα 
καὶ διψήσαντα καὶ ἀγωνιάσαντα καὶ κοπιάσαντα καὶ 
ἱδρώσαντα τῇ φύσει τῆς ἀνθρωπότητος: οἶδα τὸν 
Χριστὸν ἀποθανόντα σαραί γνωρίζων τῶν δύο φύ- 
Sue αὐτοῦ τὸ διάφορον, οὐ µερίζω τὸν ἕνα Υἱὸν ig 
δύο νὶούς(1{). 

Τοῦ αὐτοῦ εἰς τὰ φῶτα (12). 

Οὗτός ἐστιν ὁ Ὑϊς pov ὁ ἀγαπητὸς ἐν ᾧ πὺ- 
Φόκεσα * Υἱὸς ὁμοούσιος, οὐχ. ἑτιροούσιος * ὁμοούσιος 
ipei κατὰ τὸ ἀόρατον, καὶ ὁμοούσιος ὑμῖν κατὰ τὸ 
ὀρώμινον, χωρὶς ἁμαρτίάς * οὐκ doc ἐστὶν ὁ Yióg 
μον, καὶ dije ὁ Μαρίας υἱός. Mà διέλετε τὴν ἂν- 
ρωπότητα αὐτοῦ ἀπὸ τῆς θεότητος αὐτοῦ * ἀχώριστα 


















Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς εἰς τὸ κατὰ Ἰωώνην Εὐαγγέλιον 
ἑρμηνείας. 

"Ἠνίκα προσέρχη τῷ θυσιαστηρίῳ, καὶ µεταλαμθά- 
»ttc τὸ αἷμα Χριστοῦ ix τοῦ ποτηρίου, οὕτω νόμιζε ὅτι 
τὸ στόµα σου τῇ πλευρᾷ Χριστοῦ προσίθηκας, καὶ ix 
τᾶς πλευρᾶς αὐτοῦ πίνεις. 





Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς αὐτῆς ἑρμηνείας. 

΄Ὥσπερ γὰρ Ἰονδαῖοι περιτέµνονται, ἡμεῖς δὲ 
Δακτιζόμεθα ^ καὶ ὥσπερ ἐκεῖνοι τὸν Πατέρα µόνον 
Orb» ὁμολογοῦσιν, ἡμεῖς di σὺν τῷ llatpi τὸν Yibv 
xe τὸ ἅγιον Πνεύμα * ὥσπερ τε ἔθνον ἐχεῖνοι mpó- 
Cero», ἦν δὲ τύπος τοῦ Χριστοῦ, ἡμεῖς οὐκέτι τὸν 
τύπον θύομεν πρόδατον, ἀλλὰ τὸν Χριστὸν αὐτὸν τὰν 
ἀλέθειαν. 
Τοῦ Θεολύγου ἐκ τοῦ λόγου τοῦ «περὶ θεολογίας καὶ 

ἁαταστάσεως ἐπισκόπων. » 

Κείμωσν, « τοῦ μεγάλου Θιοῦ καὶ θύματος x«l 
ἀρχαρέως. » Ἑρμηνιία τοῦ θαχίστου (13) ἈΒασι- 
λεέον Μεγάλου μὲν Θιοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ 


15 Matth. ui, 17. 


(11) Conferantur heec cum edit. t. VIII, ubi de 
S. Thoma, sed aliter. 

(12) De hoc argumento non semel concionatus 
est Chrysostomus, ut constat ex editis ejus ser- 
monibüs. 


(12) Cod. µέγαλον, certo errore amanuensis de 


THESAURI LIB. XXIV. 


162 
A Ejusdem ez interpretatione Epistole ad Hebraeos. 


Specla enim : superne sacerdotem habemus, 
superne victimam. Tales nos adducimus victimas, 
quie in illo queunt altari offerri. 

Ejusdem ez sermone de Thoma apostolo. 

Scio Christum Dei Patris Filium tanquam Deum. 
Scio Christum Matris ancille sue tanquam Filium 
manibus gestatum. Scio Christum Deo Patri con- 
substantialem. Scio Christum hominibus consub- 
stantialem, uti hominem ex hominibus. Scio Chri- 
stum colestem et terrenum, invisibilem et visibi- 
lem. Scio Christum impalpabilem, et a Thoma 
palpatum. Scio Christum phalangem verbo pro- 
sternentem, eumdemque mortuos suscitantem, et 
plurima efficientem miracula sue divinitatis vir- 
tute, Scio Christum esurientem, sitientem, agoni- 
zantem, laborantem, sudantem in humana natura. 
Scio Christum in carne mortuum. Et quanquam 
naturarum ejus differentiam agnosco, unicum Fi- 
lium in duos filios non divido. 


Ejusdem in sancta lumina. 

Hic est Filius meus dilectus in quo mihi compla- 
cui**. Filius consubstantialis non alius substantite ; 
consubstantialis mihi quatenus invisibilis, consub- 
stantialis vobis quatenus visibilis, sed sine peccato. 
Non est alius Filius meus, et alius Marie filius. Ne 
separetis humanitatem ejus ab ejusdem divinitate; 
sunt enim indivisibiles. 

Ejusdem ex interpretatione Evangelii secundum 
t Joannem. 

Cum ad altare accedis, et Christi sanguinem ex 
calice hauris, existima te ad Christi latus os appo- 
nere, atque inde potare. 


a 


Ejusdem ez eadem interpretatione. 

Sieuti enim Judei cireumciduntur, it& et nos 
baptizamur. Sicuti illi unum Deum Patrem confi- 
tentur, sic nos cum Patre Filium quoque et Spiri« 
tum sanctum. Sicut illi ovem mactabant quee Chri- 
sti typus erat, sic nos haud amplius ovem 
typum immolamus, sed ipsam veritatem Chri« 
stum. 

D Theologi ez oratione de theologia et episcoporum 
constitutione. 

Textus. « Magni Dei et hostiw et pontiflcis, » 
Basilii minimi interpretatio. Magnum quidom 
Deum, Dominum nostrum Jesum Christum dicit, 





magno Basili tare soliti. Atqui non magni, 
sed minimi Basilii habentur manuscripti commen- 
tarii ad Nazianzeni orationes, a me quoque obser- 
vati in codd. De his loquitur Bandinius cod. gr. 
Laurent, t. I., p. 936. 


non tamen nunc Patrem. Hoc adnotamus adversus A 
illos qui vocabulum magnum Patri tantum ascri- 
bunt, Filio autem partes secundas dant. Hostiam. 
porro et pontificem appellant, illud quidem ob 
passionem etpro nostra salute oblationem; alterum 
autem, quia non ab alio, sed propria voluntate 
immolatus fuit, et ad voluntariam mortem ac- 
cessit. 
Sancti Maximi. 

Dei Verbum semel in carne natum, his quidem 
qui volunt, sponte ob suam erga homines charita- 
tem semper renascitur. Fitque infans, se ipsum 
virtutibus corporaliter in illis effingens, tantum- 
que se demontrans quantum continere valet ille 

ni capit ; haud sane invidia aliqua suce magnitu- 

linis speciem minuens, sed quia trutina veluti B 
examinat illorum qui se videre cupiunt virtutem. 
Sic igitur semper apparens, pro recipientium me- 
rito Dei Verbum, semper manet per mysterii ex- 
cellentiam invisibile. Unde sapienter divus apo- 
stolus mysterii virtutem discernens, ait: Jesus 
Christus heri et. hodie, idemque in. :eternum '*. 
Sciens semper novum esse mysterium et nulla 
mentis comprehensione veterascens, 

Photii patriarche ez sermone de sancti Spiritus 
mystagogia. 

Tdeirco paulo post addit : Ile me glorificabit " ; 
ubique scilicet consubstantialitatem, et. unitatem 
nature, parisque honoris dignitatem incolumem 
servans.Tanquam si quis diceret, supersubstantiali 
et gloriosissime Trinitati commune esse, ut se in. 
vicem ineffabili oratione dilaudent. Et paucis in- 
terjectis : Est illis communis dominatio, virtus, 
potentia : sic rursus et gloria, non ea solum quse 
& nobis attribuitur, verum etiam illa mutua quam 
inter se invicem accipiunt. 

Magni Athanasii ez. sermone de Incarnatione. 








Primo quidem suum a mortuis suscitavit corpus 
Dominus, secumque exaltavit. Deinde membra 
quoque corporis sui suscitabit, ut omnia illis lar- 
giatur utpote Deus, quecunque ipse suscepit ut 
homo. lpse igitur sibi impertitur vitam, ipse se 
sanetificat, ipse se exaltat. Cum ergo ait. quod 
Pater ipsum sanctificavit, et resuscitavit, sibique 

* momen super omne nomen largitus est, vitamque 
donavit, satis constat, quod per ipsum omnia Pa- 
ter operatur. Per ipsum itaque eumdem suscitat, 
peripsum eumdemsanctificat,per ipsum eumdem- 
met exaltat. EL cum spiritum suum in Patris ma- 
nus uti homo commendat, sibi ipsi commendat ut 
Deo, ut homines Deo commendet. Ipse enim Dei 
manus est. 


D 


«4 Hebr. xiu, 8. !! Joan. xvi, 44. 


ΝΙΟΕΤΑΕ GHONIATAR. 





164 


Χριατοῦ λέγει, d οὐχὶ τοῦ Πατρὸς νυν, Τοῦτο 
σημειούμεβα πρὸς τοὺς τὸ µεγάλον τῷ Πατρὶ 
μόνῳ περιγράφοντας, τῷ d' Yij τὰ δεντερεῖα δι: 
Ἀόντας * θύματος δὲ καὶ ἀρχιερέως τὸ μὲν ὡς σγα- 
Ἰιασθέντος, καὶ ὑπὶρ τῆς ἁμιτέρας προσινεχθὲ» 
τος σωτηρίας * τὸ di ὡς οὐχ ὑπ᾿ ἆλλου, p! íuv- 
δὲ ἑαυτὸν τεθυχότος, καὶ εἲς σφαγὲν ἑχούσιον προτε- 
θεικότος. 








Τοῦ ἁγίου Μαξίμου (14). 








Ὁ τοῦ Θεοῦ Λόγος, ἑφάπαξ κατὰ σάρχα γεννηύεὶς, 
nk γρρᾶται, θέλων κατὰ πνεῦμα διὰ γιλανθρωπίαν τοῖς 
θΏονσι : καὶ Bpigos ἑαυτὸν ἓν  ἐκίνοις 








σωματικῶς διαπλάττων ταῖς ἀρεταῖς xal τοσοῦτον 
Φαωόμενος ὅσον χωρεν ἐπίσταται τὸν δεχόμενον, 
οὐ φθόνῳ σμικρύνων τοῦ οἰχείου μεγέθους ci», ἕκ- 
φανσιν, ἀλλὰ μέτρῳ σταθµίζων ὁρῷ [cod. 









τρόποις Λόγος, 
κατὰ τὴν ὑπερθολὴν τοῦ μυστηρίου τοῖς πᾶσι» ἀθέατος 
ὅθεν σοφῶς τοῦ μυστηρίου ó θεῖος ἀπόστολος τὴν 
δύναμιν διασκοπήσας φησὶν * Ἱκσοῦς Xpu 
καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς καὶ εἰς co) 
xai» μυστήριο, καὶ µηδέποτε περιλ 
παλαιούµενον. 












Φωτίου πατριάρχου ix 
ἁγίον Πνεύμα: 


λογόν τοῦ περὶ τῆς τοῦ 
s µυσταγωγίας. 

Διὰ τοῦτο μετ ὀλέγον ἐπι' 
δοξάσει " πανταχοῦ c 
ὃς ὁμοτιμίας ἀξίωμα, ἀκηρατον συντς 
Κουόν ἐστι τὸ 
ὁ map pw ἀῤῥότῳ 
λόγω δοξάξεσθαι. Καὶ µι qm ^ Καὶ ἔστω αὐτῶν 
ώσπιρ κοιὸν $ βασεία, καὶ $^ Φύναμις, καὶ 
κράτος " οὕτω καὶ à δόξα, οὐ µόνον & παρ ἡμῶν 
ἀναφερομένα, ἀλλὰ καὶ ἂν αὐτοὶ ΦΔίχονται παρ 
ἑαυτῶν. 

























Τοῦ µεγάλο» ᾿Αθανασίου ix τοῦ περι τῆς ἐνανθρωπήσεως 
Πρῶτον οὖν τὸ ἴδιον σώμα ὤγειρεν ix νεχρῶν ὁ 
Κύριος καὶ συνύψωσιν ἑαυτῷ * μετὰ ταυτα ἐγερεῖ 


ἑαυτὸν ipte, καὶ αὐτὸς 
λέγει ὅτι ὁ Πατὲρ ἡ 
καὶ ἐχαρίσατο ai 











οὖν αὐτὸν ἐγείρει, καὶ dU 
v αὐτὸν ὃν ἁγιάδει, καὶ δι) αὗτου αὐτὸν ὑψοῖ, καὶ 
δὲ αὖτου τὴ» ζωὴν αὐτῷ δίδωσῳ " χαὶ ὅτε παρατί- 
ἄνθρωπος 










ἀνθρώπους παράθητε 
χὲὶρ τοῦ θιοῦ. 


(14) In capitulis theologicis ed. Combefis. t. I, p. 512. 


165 


Τοῦ αὐτοῦ ix τοῦ Ψαλτηοίου ἐραχνείας εις τὸ, 
« Γενέσθω Ἡ χείο σου σώὼσαί µε. » 

Ζοτῶ χεῖρα τοῦ Θεοὺ πεοὶ EG εὔχεται ταῦτα λέγων: 
Ἐν χειρὶ αραταιᾷ ἐξήγαγεν ὁ Θεὸς τὸν Ἰσραὴλ ἐξ 
Λιύπτου" Tí; ὃς αὕτη; Χριστὸς Ἰησοῦς" οὗτος γάρ 
ἐστι καὶ χεὶο xai δεζιὰ rou θεοῦ: Γενέσθω οὖν. quai, 
5t χείρ σου τοῦ σῶὼσαί µε' τάχα καὶ τὸ γενέσθω 
δηλοῖ τοιοῦτόν τε, olov, E, γένεσιν ἐλθίέτω Ὁ χείρ 
σον, καὶ γινέσθω ἐπὶ τοῦ σῶσαί µε’ 


Τοῦ ἁγίου Κυρίλλου ἐκ τῶν κατὰ Πνευματοµάχων 
ἀητιῤῥητιχῶν λόγων (15). 

Δάχτυλον Θεοῦ χαλεῖν oit Γραφὴ τὸ Πνευμα τὸ 
ἅγιον, χαθὼς xai ὁ Χριστὸς εἴρηκεν, Ei δὲ ἐν τῷ 
δακτύλω  Otou ἐχθάλλω τὰ δαιμόνια. ὅπερ ἄλλος 
εὐαγγελιστὺς i$» Πνεύματι Θεου εἶπεν ' ὁμοίως Ot 
πρφσονοµάξδει datur) καὶ βραχίονα τὸν Yíóv, ὡς τὸ, 
΄Ἔσωσεν αὐτόν à δεξιὰ αὐτοῦ, καὶ ὁ βραχίων ὁ ἅγιος 
αὖτον ' ὥσπερ, οὖν ὁ ᾖβραχίων ὀμοουσιός ἐστιν 
οὗ ἐστι βραχίων, οὕτως ὁ δάκτυλος οὗ ἐστι δάκτυλος" 
ὁμοούσιον ἄρά τῷ Πατρι καὶ τῷ Yi τὸ ἴνευμα τὸ 
eqs. 

Περὶ τον, Οτι αὐτός ἐστιν 0 προσφέρων x«i προσφἰ- 
ῥόμενος xzi χροσδεχόµενος, ὡς ἀρχιερεὺς, xai θυµα, 
xai Θεός, Ὅτοι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῶς Χριστός. 


'Ex τῆς εὐχῆῶς του μεγάλον Βασιλείον, ἧς ἡ ἀρχή" 
« Ονδεὶς ἄξιος. » 

Αξίωσον προσενεχθῆναί σοι ὑπίο ἐμου του ἆμαο- 
ζωλου χαί ἀναξίου δούλου σου τὰ δῶρα ταντα' σὺ 
γὰρ εἶ ὁ προσφέρων χαί προσφερόμενος καί προσδεχὀ- 
µενος καί διαδιδόµενος 6 Θεὸς ἡμῶν. 

Τον ἁγίου Κυρίλου ᾽Αλεξανθρείας εἰς τὸν μυστιχὸν 
δεῖπνον. 

Πένωμεν αυὐτοῦ τὸ αἷμα τὸ ἅγιον εἰς ἰλασμὸν τῶν 
ἡμετέρων παραπτωµάτων, καί µέθιξιν τῆς ἐν αὐτῷ 
ἀθανασίας' πιστεύοντες ἅμα ὃτι περ αὐτὸς ἱερεὺς καί 
θνσία, αὐτὸς ὁ προσφέρω» χαί προσφερόµινος καί 
προσδεχόµενος καί διαδιδόµενος. μὴ διαιρουντες εἰς 
δύο προσωπα τή» θείαν κα ἀλιάσπαστον xci πρός γε 
τούτων ασύγχντον ἕνωσιν του ἑνὸςο τῆς παντίµονυ 
Τριάδος (16). 

Του ἁγίου Κυρίλλοῦ Ἱεροσολύμων απὀ του εἰς τὴν 
Ὕπαπανσὺν λόγου, οὗ à ἀρχὴ, « Χαῖρε σφόδρα. » 


Ιρέφος βλέπω, νομιχὺν θυσίαν προσάγοντα ἐπί 
γῆς ' ἀλλ αὐτὸν τὰς πάντων εὐσεθεῖς θυσίας δεχό- 
µενον ἐν οὐρανοῖς, αὐτὸν ἐν θρόνῳ χερουβικῷ Óto- 
πριπῶς, αὐτὸν Ἱτροσφερόμινον χαί ἀγνιζόμενον, 
αὐτὸν τα πάντα ἁγιάδοντα καί κχαταίροντα' αὐτὸς 
τὸ δῶρον, αὐτός ὁ ἀρχιερὺς, αυτὸς τὸ θυσιαστύριον, 
αὐτὸς 76 ᾖἵλαστήριον αὐτὸς ὁ προσφίρων, αὐτός 
6 ὑπὶρ κόσμον θυσία προσφιρόμινος, αὐτός TÓ πυρ 


19 Psal. στι, 173. 
€ Deest in edit. του ἑνός. 


THESAURI LIB. XXIV 


Α Ejusdem ez interpretatione Psalterii ad ea verba: 


1? [uc xi, 90. *? Matth. χι. 28. 


166 


« Fiat manus tua ad salvandum me. » 

Quarro quenam sit Dei manus pro qua sic obse- 
crat dicens : In manu forti eduxit Israelem Deus 
ex /Egypto. Quenam hec est? Christus Jesus. Hic 
enim est manus et dextera Dei. Fiat igitur, ait, 
manus tua ad salvandum me '*. Fortasse et verbum 
fiat ita significat: Veniat manus tua ad nativitatem, 
ut salvet me. 


Sancti Cyrilli ex antirrheticis sermonibus contra 
pneumatomachos. 

Digitum Dei solet Scriptura apellare Spiritum 
sanctum, sicuti Christus dixit: Si ego i digito Dei 
ejicio deemonia '?, id quod alius evangelista in Spi- 
ritu Dei*? dicit. Sic ilem dexteram brachiumque 
Filium appellat, ut est illud: Servavit eum dextera 
ejus, et brachium sanctum suum *!. Siculi ergo 
brachium consubstantiale est eicujus estbrachium, 
sic digitus ei cujus est digitus. Ergo patri Filioque 
consubstantialis est Spiritus sanctus. 


Quod idem unusque est qui offert et qui offertur 
et qui recipit, uti pontifex, hostia, Deus, nempe 
Dominus noster Jesus Christus. 


Ez precatione magni Basilii, cujus initium: 
« Nemo dignus. » 
Dignare, ut tibi offerantur pro me peccatore et 
indigno servo tuo hec dona. Tu enim es offerens, 
et oblatus, et receptor, et distributor Deus noster. 


Sancti Cyrilli Alexandrini ἐπ mysticam canam, 


Bibamus sanctum ejus sanguinem, ad peccato- 
rum nostrorum remissionem, et immortalitatis 
cum ipso participationem ; credentes simul, ipsum 
esse sacerdotem et hostiam, ipsum qui offert, et 
qui offertur, et qui recipit, et qui distribuit. Ne- 
que idcirco in duas personas dividimus divinam 


D et inseparabilem atque inconfusam unionem unius 


de venerabili Trinitate. 

Sancti Cyrilli Hierosolymitani ez sermone in festo 
de occursu Domini, cujus est initium : « Gaude 
magnopere. » 

Infantem video, qui legalem in terris hostiam 
offert; sed hunc ipsum omnium pias oblationes in 
ccelis recipientem, eumdem in cherubico throno 
magnifice residentem, eumdem oblatum et sancti- 
ficatum, eumdem omnia sanctificantem et purgan- 
tem. Ipse donum est, ipse pontifex, ipse propitia- 
torium, ipse offerens, ipse victima pro mundo 
oblata, ipse ignis, ipse holocaustum, ipse lignum 


?! Psal, rxxxx vit, 4. 


(15 De hujus operis titulo alibi, ut puto, dicturi sumus. 


(16). Edit. Auberti, t. V, part. II, p. 378. 


eyeemiztUie 


167 NICETJÉ CHONIATJE 168 
vite» et scientie, ipse agnus, ipse gladius Spiritus, À ὑπάρχων, αὐτὸς ὁλοχαύτωσις, αὐτός τὰ ξύλα τῆς ζωῆς 


ipse pastor, ipse agniculus, ipse sacrificator, ipse 
lex, ipse denique legem implens. 


Sancti Cyrilli Alezandrini ez duodecim capitulis 
adversus Theodoretum. 

Cum autem factus est homo, sacerdotis quoque 
gessit officium, haud sane ut Deo tanquam majori 
rem sacrom faceret, sed ut et sibi et Patri nostre 
fidei confessionem exhiberet, Pudet te audientem, 
quod sacerdos fuerit quatenus homo ? Cur deinde 
non miraris, quod non ceterorum sacerdotum 
more sacrificat, sed sibi ipsi potius ac Patri? 


Ejusdem ez sermone ad veginas. 

Ipse igitur fuit sacerdos quatenus homo, quan- 
quamomnium excipiebat sacrificia quatenus Deus. 
Jpse hostia secundum carnem, idemque peccata 
nostra condonans pro deitatis sue potestate. 


Ejusdem ez loco ubi de obedientia Christi. 


Animadverte quomodo sacerdotium gerit uti ho- 
mo, fitque mediator Dei et hominum. Cujusvis 
enim sacerdotis est intercedere. Verumtamen sa- 
erificium haud illa ratione, qua ceeteri sacerdotes, 
id est serviliter offert; ita ut nihil ex sacrificio ad 


ipsum redundet: sed sibi operatur, et per se C 


jpsum, atque in sese Deo et Patri. Et paucis in- 
terjectis : Igitur etiamsi sacriflcare secundum hu- 
manam naturam dicitur, nihilo tamen minus ho- 
stiam ipsemet suscipit quatenus Deus ; idem scili- 
cet Deus simul atque homo. 

Ez tetraevangelio, interpretatio archiepiscopi 

Bulgariz. 

Lucas autem ait, id quoque dixisse Domi- 
num: Hoc facite in meam commemorationem 33. 
Hoc, inquit, est novum mysterium ; illud vero 
vetus. Et illud quidem ob memoriam fiebat 
servatorum in /£gyplo Hebraicorum primogeuito- 
rum, et illius quam Judei adepti sunt libertatis ; 





καὶ τῆς γνώσεως, αὐτός ὁ ἀμνός, αὐτὸς ἢ µάχαιρα του 
Πνεύματος, αὐτός ὁ moni», αὐτός τὸ ἀρνίον, αὐτός ὁ 
θύτης, αὐτὸς ὁ νόμος, xai αὐτός ὁ τὸν νόµον πληρῶν. 


Τοῦ ἁγίου Κυρίλον ᾽Αλεξανδρείας ἐκ τῶν εβ κεφ, 
τῶν κατὰ Θιοδωρέτον. 

Ἐπιὶ δε γέγονεν ἄνθρωπος, κεχρηµάτικε καὶ ἱερεὺς, 
οὐχ ὡς µείζονι Θεῷ προσκοαἰζων τὴν {ερουργίαν, ἀλλ' 
ἑαντῷ τε καὶ τῷ Πατρὶ, τῆς πίστεως ἡμῶν τὴν όμολο- 
gie» πραγµατενόµενος. Ἔρυθριᾶς δὲ ἀκούων ὅτικεχρη- 
µάτικεν ἱερεὺς διὰ τὸ ἀνθρώπινον ; Εἶτα πῶς οὐ τιθαύµα-. 
κας ὅτι μὴ κατὰ τὸ τῶν ἱερέων ἔθος ἑτέρων ποιεῖται τᾶς 
ἱερουργίας τὸν τρόπον, ἑαντῷ δὲ μᾶλλον καὶ τῷ Πατρὶ ; 


Τοῦ αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ πρὸς Βασιλίσσας λόγου. 
Αὐτὸς οὖν dpa Ἰέγονεν ἀρχιερεὺς κατά γε τὸ ἂν- 
θρώπινον, καΐτο παρὰ πάντων θυσιας δεχόμενος 
θεϊκῶς: αὐτὸς τὸ θὔμα κατὰ τὴν σάρκα" αὐτὸς ὁ 
ταῖς ἁμαρτίαις ἱλασκόμενος ἡμῶν κατὰ γε τὴν τῆς 
θεότητος ἐξονσίαν. 





Τοῦ αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ περὶ ὑπαχοῆς τοῦ Χριστοῦ (17). 


"Apt δὲ ὅπως ἑερατεύει μὲν ἀνθρωπίνως, xmi 
μεσίτης τέθει-αι Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων ΄ µεσιτεύει γὰρ 
más ἱερεύς: τὸν δέ τῆς θυσίας τρόπον οὐχέτι καθ" 
ἕνα τῶν καθ᾽ ἡμᾶς ἱερίων προσκοµιζει δουλοπριπῶς, 
μηδὲν αὐτὸς ἐπικοινωνῶν τῶν εἰς τὸ λαβεῖν αὐτὴν" 
GAY ἑαντῷ πραγματεύεται καὶ δι’ αὐτοῦ καὶ ἓν αὐτῷ 
τῷ Θιῷ καὶ Πατρί. Καὶ uet! ὀλίγα, Οὐκούν κάν ἱερα- 
τεύεν ἀνθρωπίνως λέγεται, ἀλλά δέχεται τὴν θυσίαν 
αὐτὸς θεϊκὼς ὁ αὐτὸς Gv ὁμοῦ καὶ Θεὸς καὶ ἄνθρωπος. 






Ἐκ τοῦ τετραιναγγθλου ἑρμηνεία τοῦ BuXyaplas. 


Λουκᾶς δὲ λέγει καὶ τουτο εἰπεῖν τότε τὸν Κύριον, 
ὅτι Toüro ποιετε εἲς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν" 
τοῦτο, xci, τὸ xmi μυστήσιν" καί μῖν 
ἐκεῖνο τὸ παλαιὸν ' ἐκεῖνο μὲν γὰρ τὸ θυσιασµα tic 
ἀνάμνησιν ἕγλνετο τῆς ἐν Αἰγύπτῳ σωτηρίας 
τῶν Ἑθραϊκῶν πρωτοτόχων, xal τῆς τῶν Ἰουδαίων 


hoc autem in domini commemorationem fit. Per D ἐλευθερίας: τοῦτο δὲ εἰς ἀνάμνησιν τοῦ Δεσπότου» 


hoc enim sacrificium in memoriam nobis revoca- 
mus, quod is suum corpus morti tradiderit, suum- 
que sanguinem fuderit ; perpetuoque hoc ritu me- 
moriam rei renovamus. Viden' quomodo a vetere 
sacrificio ad novum transtulit ? Cur enim diutius 
opus erat imagine his qui prototypum jam tene- 
bant? Porro ait Chrysostomus, Christum ipsum 
initium fecisse participandi οἱ mysterio, ut ita im- 
pelleret quominus a vescendo carne et sanguine 
propter rei insolentiam non abhorrerent. Id quod 
ejus dicto salis demonstratur; Dico enim vobis, 
non bibam ulterius ez hoc genimine vitis, usque ad 
diem illam cum illud novum vobiscuni bibam in re- 


*! Luc. xxi, 19. 


διὰ τῆς τοιαύτης yàp θυσίας ἀναμιμνησκόμιθα ὅτι 
9 παρίδωκεν εἲς θάνατον, καὶ τὸ αἷμα. 
S: καὶ τῇ συνεχείᾳ τὴν μνήμην ἄνανε- 
οὐμεθα. Εἶδες πῶς µετέθηκε τοὺς μαθητὰς ἀπὸ 
τῆς παλαιᾶς θυσίας ἐπὶ τὴν xwv; Ποία γὰρ εἰ- 
κόνος ἔτι χρεία τοῖς ἤδη τὸ πρωτότνπον ἔχουσι; 
Φησὶ δὲ καὶ ὁ Χρυσόστομος ὅτι καὶ ὁ Χριστὸς πρῶ- 
τος τότε µετέσχε τοῦ μυστηρίου, ἵνα μὸ ἀηδισθῶσι 
σαρχὸς καὶ αἵματος μεταλαθεῖν ἐπιτρεπόμενος * 
καὶ τούτον δὲ τεκμήριν τοῦ εἶπεν αὐτόν" 
Λέγω δὲ ὅτι οὐ μὲ πίω ἀπάρτι ἐκ τον γιννήμα- 
τος τῆς ἀμπίου ἕως τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ὅταν 
αὐτὸ πίνω μεθ ὑμῶν καιὸν ἐν τῇ βασιλίᾳ τον 






(17) Particula est heec ejusdem sermonis Cyrilliani ad reginas. ! 


109 


Πατοός μον ti δὲ τοῦ ποτηρίου µετέσχε, µετέλασεν 
doa καὶ τοῦ ἄρτου. 





Ero; 
ta Καὶ OV a» 
i.» 





Τοῦ αὐτοῦ εἷς ῥητὸν τῆς πρὸς Κολασσαεῖς 
τοῦ µε/άλον Παύλου, τὸ φάσχον 
ἀποκαταλλὰξσι τὰ πάντα εἰς αἱ 

















ἴστω αὐτὸς ὁ ἐνεργήσας τὴν σωτή- 
την &uiv περιεποιύσατο. Ἵνα δὲ μὲ νομίσης 

v τάξιν Daft, φησὶν εἰς αὐτὸν, » 
ᾧ τοὺς ἀνθρώπους κατάλλαξε. Καὶ μὲν 





πάλαι κεχρεωστηµένην. 





Τοῦ ἁγίου Αθανασίου ἐκ τῆς ἑρμηνείας τᾶς εἰς τὸ 
βασίλειον ἱεράτευμα. 

Μελχισεδὲκ τις βασιλῶς Σαλήμ, Δύναται δὲ τοῦτο 

Ὅπος Χριστοῦ γενόμενος, οὗ µόνον ὡς ἁπάτωρ 

wo, ἀλλὰ καὶ ὡς ὁ αὖ 













τὰ τῶν βασιλέων 
ον θυσίαν τυπῶν 


$ ἀλπθοὸς ἡμῖν Νελχισεδε, ὡς 
ἁπάτωρ τε καὶ ἁμή 





2* τὸ piv τὸ 
τ τὸ Φεύτερον" καὶ ἄρχων εἰρήνης" 
Βασιλεὺς μὲν ὡς Θεὸς, καὶ ἱερὺς δὲ ὡς ἑαυτοῦ 
καὶ προταγωγεύς" ὁ γὰρ αὐτὸς καὶ ἱερεὺς καὶ 








ποσμᾶ Ἰμδικοπλεύστου ix 
μέον ἐξηγουμένον ὡς ἓν παρόδῳ τὸ « 
θικαιοσύνον καὶ ἐμίσησας ἀνομίαν, » 
is (19). 

Πεοὶ τῆς ἀνθρωπότητος αὐτοῦ φησι" ᾿Ηγάπησας 
διααιοσύντ», καὶ ἐμίστσας ἀνομίαν' διὰ τοῦτο ἔχοισέ 7t 
ὁ Θιὸς, ὁ Θιὸς σου ἔλαιον ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς μετό- 
χοὺς σου" οὗ γὰρ ἡ θεότης διὰτὸ ἀγαπᾶσαι δικαιοσύνην 

αισῆσαι ἀδικίκν χρίεται" οὔτε yàp ὅλως zpitzat, 

Oii» ἔχει, αὐτὸ γὰρ τὸ χρισµα Θεός ἐστιν : ἀλλ) 

à ἀνθρωπότης αὐτοῦ χρίεται ἴλαιον ἀγαλλιάσεως, ἵνα 

τόχους αὐτῆς, 
γὰρ θεύτης 

t Θεός, ὅ τε 

[EE 

ἀνθρώπους, 

ὃς χριστοὺς ἔχει μετόχους" διὰ τοῦτο γὰ 
παρὰ πάντας ἀχοίσθη ἡ ἀνθρωπὸ 





σας 
καὶ τὰ 
























3 Matth. xxvi, 29. 


** Coloss. 1, 20. 3 1 Petr. 


(18) Melehisedici sacrificium incruentum ex 
pane vinoque, portendisse SS. Eucharistiam, 
satis communis et recta Patrum sententia est. 
Quod vero quidam Armenii heterodoxi hinc su- 
munt argumentum pro vini meri oblatione, ut 
ipsi faciunt, aque admistione exclusa, mera 
hec vanitas est. Namque utrum proprie mera- 

ParaoL. Ga, CXL. 





THESAURI LIB. XXIV. 


τοῦ εἲς τὸν γαθτῆρα προοι-- 


170 


A gno Patris mei**, Quod si calicem guslavit, utique 
et panem. 

Ejusdem de dicto illo Epistolz ad Colossenses ma- 
gni Pauli : « Et per ipsum omnia reconciliare in 
se ipsum **. » 

Per ipsum, il est ipse qui salutem operatus est, 
hanc nobis contulit. Ne autem forte existimeseum 
famuli ordinem suscepisse, dicil de se ipso, quod 
ipse sibi homines reconciliaverit, cum alibi di- 
xisset Deo eosdem reconciliasse. Est ergo id com- 
mune Filio Patrique. Haud porro dixit coneiliasse, 
sed reconciliasse, hoc est ceu. debitum quoddam 
jamdiu solvendum reddidisse. 

Sancti Athanasii ex interpretattone quid sit regale 

sacerdotium. 

B Melchisedech quidam rex Salem. Postremum 
hoc vocabulum pacem signilicat, erat quippe hic 
homo Christi typus, non solum quia sine patre ac 
matre, sed quia et regum et sacerdotum officio 
fungebatur, et incruentum sacrificium pane ac 
vino portendebat. Hic ergo exhibuit in se regale 
sacerdotium 17, Secundum autem presentem poli- 
tiam Christus nobis verus est Melchisedech, utpote 
qui vere est sine patre et sine matre ; hoc quidem 
antea, illud vero poslea ; et princeps pacis?*. Rex 
quidem ut Deus, sacerdos vero utpote sui ipsius 
sacrificator et oblator. Ipse enim et sacerdos et 
victima est. 

Cosmz Indicopleusta ez ejus proamio ad psalte- 
rium, dum enarrat tanquam in transitu verba 
ila, « Dileristi justitiam et odisti iquitatem, » 
et reliqua. . 

De sua humanitate dicit : Dilezisti justitiam et 
odisti iniquitatem ; propterea unzit te Deus, Deus 
tuus, oleo Lelitie pra consortibus tuis. Non 
enim deitas, propter justitle amorem et iniquitatis 
odium ungitur : neque heec ungitur, neque Deum 
supra se habet, ipsa enim unctio Deus est; sed 
utique humanitas ejus ungitur oleo Ltitiz, vide- 
licet sancto Spiritu, Pra consortibus ejus, id est 
pre omnibus unctis. Deitas enim consortem non 
habet ; unus est enim Deus, Paler, Filius, et Spi- 
ritus sanctus. Christi autem humanilas, pre cun- 
ctis hominibus, priecipue chrismate delibutos ha- 
bet consortes. Propterea dixit, Christi humanitatem 

p Pre cunelis unetam fuisse sancto Spiritu οἱ vir- 
tute ; quod nulli aliorum unctorum sic dicere con- 
tigit. Pre cunctis participibus, tuis. Universum. 
vero psalmum de Christo et Ecclesia, tanquam de 
rege et regali sponsa dixit ad finem usque David. 

n, 9. 


36]sa. 1x, 6. !' Psal. x1iv, 8. 


eum Melchisedecus ipse obtulerit, incertum est ; 
ab evangelico autem vocabulo χεράσας, miscens, 
atque ab Ecclesiarum traditione, aquee mistio 
perspicue suadetur vel potius praecipitur. 

(19) Exsiat in Cosme Zopographia Christiana, 
ed. Montf. p. 226-38. 





174 


ΝΙΟΩΕΤΑ GHONIAT/E 


172 


Similiter et quinquagesimum nonum psalmum de Α. vupgíou καὶ νύμφης βασιλίδος ἐξειπὼν ἐτέλεσεν. Ὁμοίως 


eodem recitavit. Quam rem testatur ipse Dominus 
Judsis dicens : Quomodo ergo David ín Spiritu 
sancto vocat eum Dominum his verbis : Dixit Do- 
minus Domino meo : Sede a dextris meis**? Si 
Filius ejus est, quomodo Dominus ejusdem est? 
Ergo verbis, Dominus ejus, Deum manifeste ap- 
pellat. Tum verba, Sede a deziris meis, perspicue 
humanitati conveniunt ; nam vocabulum, sede, de 
nondum sedente dicitur. Atqui deitas in sua bea- 
titudine, honore gloriaque fundata sedet, quin ab 
aliquo majore ad id vocetur aut compellatur : sed 
utique Christi humanitas ab unita sibi inseparabi- 
liter deitate invitatur dum audit, Sede a dextris 
meis, id est veluti in honoris mei paritate. Neque 


enim vel dextram vel sinistram Deus habet, utpote B 


non circumscriptus. Dicit ergo : Sede in honore 
meo, tanquam mea persona, utpote imago Dei 
universo mundo ostentata. Quippe ita Daniel quo- 
que ait : Et ipsi datum est. regnum, honor, po- 
testas**, et reliqua. Quin adeo ipse Dominus dixit : 
Data est miki omnis potestas iu caelo et in terra?9, 
Mox vero in ejusdem psalmi progressu ail de di- 
vinitate : Ez ulero ante luciferum genui te?! : 
tanquam si Pater ad Filium ratione divinitatis 
dicat : Ante omnem creaturam ex utero, hoc vo- 
cabulo consubstantialitatem denotare volens ; non 
postea assumens, sed in me ipso te habens sine 
principio vel fine: tanquam ex utero ex nostra 
substantia te genui conjunctum mihi et coexsisten- 
tem. Deinde rursus illicoque de humanitate pre- 
dicat : Juraávit Dominus, et non panitebit eum, 
tu es sacerdos in. aternum secundum ordinem 
Melchisedech?* : non enim deitas sacrificat, sed 
potius colitur et hostias recipit. Meminit hujus te- 
stimonii Paulus quoque apostolus in Epistola ad 
Hebreos sic : Sicuti Aaron, sic et Christus nequa- 
quam sibi sacerdotii honorem vindicavit, sed qui 
dizit ei : Filius meus es tu, ego hodie uenui te. Si- 
cut et alibiait : Tu es sacerdos in. eternum secun- 
dum ordinem Meichisedech?* ; videlicet omnia de 
humanitate intelligens. 


Syllogismus magni drungarii domini Stephani. 
Num universam deitatem, que deitas scilicet in 


C 


δὲ καὶ τὸν pU ψαλμὸν tig αὐτὸν εἴρηκε" xai μαρτνρεῖ 
αὐτὸς ὁ Κύριος λέγων πρὸς Ἰουδαίουνς' Πῶς οὖν Δαθὶδ 
ἐν Πνεύματι ἁγίῳ Κύριον αὐτὸν καλεῖ λέγων * Εἶπεν ὁ 
Κύριος τῷ Κνυρίῳ µου, Κάθου ἐκ δεξιῶν µου; Ei Υἱὸς 
αὐτοῦ ἐστιν, πῶς Κύριος αὐτοῦ ἐστι; τὸ μὶν Κύριος 
αὐτοῦ ὡς Θεὸν σαφῶς προειπὠν' τὸ δὲ Κάθου ἐκ 
δεξιῶν μου σαφῶς τῷ ἀνθρωπότητι ἀρμόζδει ' τὸ γὰρ 
χάθου τῷ μὲ καθεζδοµένῳ λέγει. Ἡ δὲ θεότος ἵδρυται 
εἰς τὸν οἰχείαν µαχαριότκτα τιμήν τε καὶ δόξαν, παρ᾽ 
ἑτέρον µείδονος μὴ ἰπιτρεπομένη 8$ προτρεποµένη εἰς 
τοῦτο * ἀλλ’ d ἀνθρωπότης τοῦ Χοιστοῦ ὑπὸ τῆς ἠνωμέ- 
νης αὐτῷ ἀχωρίστως θεότητος ἐπιτρέπεται ἀχούουσα, 
Κάθου ἐκ δεξιῶν µου, ὠσανεὶ ἐν τῷ ipi τιμῇ οὔτε γὰρ 
δεςιὰ οὔτε ἀριστερὰ ἔχει ὁ Θθεὸς ἀπερέγραπτος ὑπάρ- 
χων ἀλλὰ τοῦτο αὐτὸ λέγει, ὅτι Κάθον ἐν τῷ ἐμῦ 
τιμῆ, ὠσανεὶ εἰς πρὀσωπον ἐμὸν, ὡς εἰχὼν Θεοῦ παντὶ 
τῷ κόσµωῳ δειχνυμένο * οὕτω γὰρ καὶ Δανιὸλ λέγει’ Καὶ 
αὐτῷ ἐδόθη à βασιλεία καὶ ἡ .τιμὴ xoi ἡ ἐξουσία, καὶ 
τὰ λοιπά. ᾽Αλλὰ xai αὐτὸς 0 Κύριός φησιν ' Ἐδόθη pot 
πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς. Παρακατιὼν δὲ 
λέγει c) ἐν τῷ αὐτῷ ψαλμῷ περὶ rà θεότητος' Ἐκ 
γαστβὸς πρὸ ἑωσφόρου ἐγέννησά σε" ὠσανεὶ τοῦ Πατρὸς 
πρὸς τὸν Υἱὸν κατὰ τῶν θεότητα λέγοντος ὅτι Πρὸ πάσης 
κτίσεως ἀπὸ γαστρός ' τὸ ὁμοφύσιον θέλων σημάᾶναι ’ 
οὐχ ὕδτερον προσ)αθὼν , ἀλλ iv ἐμαντῷ σε ἔχων 
ἀνάρχως xai ἀπεράντως' ὡς απὸ γὙαστρὸς ἐκ τῆς ἡμι- 
τέρας οὐσίας σε ἐγέννησα συνόντα καὶ συνυπάρχοντα. 
Eira πάλιν εὐθέως xci περὶ τῆς ἀνθρωπότητος δηλῶν 
φησίν' Ὥμοσε Κύριος, xal οὗ µεταμιλοθέσιται͵ σὺ 
ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ rà» τάξιν Μελχισεδέκ. οὐ 
γὰρ Ὁ θεότης ἱερατεύει, ἀλλὰ μᾶλλον λατρεύεται, καὶ τὰ 
ἱερεῖ« προσδέχεται. Μέμνηται δὲ καὶ tüq χρήσεως ὁ 
ἀπόστολος Παῦλος ἐν τῇ πρὸς Ἑθραίους Ἐπιστολῇ 
λέγων οὕτως * Καθάπερ ὁ ᾽Ααρών, οὕτως καὶ ὁ Χριστὸς 
οὐχ ἑαυτὸν ἐδόξασε γενέσθαι ἀρχιερεὺς, ἀλλ᾽ ὀλαλύσας 
πρὸς αὐτὸν, Yiég µου ti σὺ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά 
σι * καθὰ καὶ ἐν ἔτέρῳ λέγει’ Σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα 
χατὰ τὴν robo Μελχισεδέκ: πάντα περὶ τῆς ἀνθρω- 
πότητος ἐχλαθών. 


Συλλογισμὸς τοῦ μεγάλον δρουγγαρίου χνροῦ Στεφάνου. 


Ὅλη τῇ θεότητι προσκεχρούχαµιν ἡμεῖς διὰ τῆς 


ἰπίρις spectatur personis, Patre Filio et Spiritu p παραθάσεως , τῇ ἐν ταῖς τρισὶν ὑποστάσεσι θεωρου- 


sancto, offendimus nos precepti transgressione, 
an potius solum Patrem? Si Patrem tantummodo 
offendimus, utique huic soli, juxta hos blaterones, 
reconciliati sumus per Filii ejus incarnati sangui- 
nem. Quod si totam Trinitatem offendimus, uti- 
que toti Trinitati oblatus fuit unigeniti Filii Dei 
sanguis. Sicut enim in uno eodemque Christo, qui 
in unica persona subsistit, agnoscitur corruptibi- 
litas et incorruptibilitas, mortalitas et immorta- 


V, 


"n Maltb, x11, 43, &&. 3 Dan. vu, 4. 39 Matth, xxvrí, 18. *! Psal. crx, 3. 


pívm, Πατρὸς, Υἱοῦ, καὶ ἁγίου Πνεύματος, à μµόνῳ 
τῷ Πατρί; Ei μὶν póvo τῷ Πατρί, καί αὐτῷ μόνῳ 
κατὰ τοὺς φληναφοῦντας κατηλλάγηµεν διὰ -οὔ αἴ- 
µατος τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ αὐτοῦ. εἰ δὲ olg 
τῷ Τριάδι, ὅλῃ τῷ Τριάδι προσηνέχθη xai τὸ τοῦ 
μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ αἷμα. Ὥσπερ γὰρ iv. τῷ 
ἐνί καὶ τῷ αὐτῷ Χριστῷ, Ἆτοι τῇ μιᾷ τούτου ὑπο- 
στάσει, θεωρεῖται τὸ φθαρτὸν x«í τὸ ἄφθαρτον, τὸ 
θνητὸν καὶ τὸ ἀθάνατον * οὔτα καὶ τὸ προσάγον καὶ τὸ 


3! jbid. 4. ** Heb. 


173 
προσδεχόµινον΄ ὁ αὐτὸς γὰρ ὡς ἄνθρωπος προσή- 
γαχε, καὶ ὡς Θεὸς προσεδέξκτο. 
Εὐστρατίου τοῦ Νικαίας ix τοῦ δευτέρον Περὶ τῶν 
ἀζόμων λόγον (20). 
"AX καὶ ὅτε χαριστέριον τοῦ 
ὑπὲρ ἡμῶν παθόντι προσφέρι 
ἁμῶν τῆς b σώματι, καὶ ὅτε ἵνα ἀφιθῇ ταῖς 
ψνχαῖς ἡμῶν ἃ ζῶντες ἔνταῦθα προσκεκρούκαµεν, 
καὶ ὅτε ὑπὶρ τῶν ἔντεῦθεν οἰχομένων πιστῶν, ἄναι- 
καῖον ζνμῷ τὸν doro» εἶνι τὸν προσφερόμενον, 






σωτηρίου πάθους 
εν καὶ ὅτε Umip 













9 Σωτᾶρος Χριστοῦ ζῶν τε καὶ 
ρα ὡσαύτως, καὶ τὰ ὑπὶρ ἀφί- 
* τὸ ἓν τῷ παρούσῃ de ἔνδη- 
μούντων ζωῇ, εἴτε τῶν ἐκ ταύτης dm ἀπολυθέντων 
πιστῶν, ὑπὶρ Qux» ἐστι προσφερόµενα. Οὐδω δὲ 
τῆς 
ρ μον 
διὰ τῆς προσλή- 
φεως ᾠκειώσατο, οὕτως xol τὸ ὑπὶρ ἑαυτοῦ προσ- 
φερόµενον ἑαυτῷ οἰκειούμενος ἑαυτοῦ σῶμα ποιεῖται, 
παὶ ἡμῖν αὐτοῦ µεταδίδωσι. 






Φωτίου πἀτριάρχου ἐκ τοῦ λόγον, oU ἡ ἀρχή. « la 
θεματός τε καὶ Mts τῷ ᾖατρὶ Ad λέγοι 
d» εἶναι ro) Χριστοῦ; Καὶ πῶς πάλιν ὁ αὐτὸς 
συνέλθοι τῷ πονκρῷ Οελητός τε ἅμα εἶναι καὶ 
fiin cos (29). 

Ἐπεὶ τὸ λύτρον πρὸς δύο τινα τὴν vayopiks ὡς 
ἐπίπαν ἔχει, ῥύσιόν τε τῶν χατεχοµένων εἶναι, χαὶ 
Paco ὁρᾶσθαι τῷ κατέχονι" ὡς μὲν ῥύσιον τῶν 
πατεχομένων λύτρον ἂν εἴη τὸ σωτήριον αἵμα' ὡς δὲ 
ἆώρον τοῦ κατέχοντος οὐδαμῶς : ἐπεὶ καὶ πολλὰ ἄλλα 

κυρίως λεγομένῳ προσόντα λύτρῳ, τῇ ἀγράστῳ 
ὦτῳ x«i ὑπὶρ λόγον οὐ προσεστυ οἰκονομίᾳ" xai 
γὰρ 6 μὶν τὸ λύτρον διδοὺς, οὐκέτι δυνάµενος κύ-- 

ἴναι ὧν παρίσχε, τὴν ζημίαν ἔχει κατὰ τὸ 
τον ἀκολονθοῦσαν" κερδαίνει ὁ ὁ λαδὼν, 

xxi καβίσταται δεσπότης ὧν πρότερον τὴν ἐξουσίαν 

κ εἶχεν ^ ἐνταῦθα δὲ τοὐναντίον ἅπαν" ὁ μὲν κα- 

í λύτρον (καὶ γὰρ πάντα ἐν τῇ χειρὶ 

, xai οὐδὲ τὸ τοῦ “Αδελ αἷμα, οὖδε μὲν τῶν 


























μαρτύρων, ife τῆς αὐτοῦ καθέστηκε προνοίας καὶ 
χειρός) φὖδεν μὲν δελονότι ἐζομίωται: τίς γὰρ ἂν 


weg εἰπεῖν ἐννοήσοι ὥς μὲν τῶν θεραπόντων αὐ- 
τού, καὶ dw ἐκενώθησαν αἱμάτων, ἔστι λόγος αὖ 
xai μετὰ θάνατον ὥς ἀθανάτων θοώντων ἀκούει 
d σωτέριον καὶ ζωοποιὸν αἷμα τοῦ κόσμου οὐκ dv 
τοῖς ἀθανάτοις τῆς αὐτοῦ προνοίας ταµείοις συνέχει 
Κωλεθρον αὐτῷ, καὶ φΏφρᾶς σωμάτων ὠωέπαφον 
ώμενον ; OJx ἑζημίωται τοῦν» οὐ piv oj» 
ον καταθέµινος, ἀλλὰ x«i του γένους 
ὁ φιλώθρωπος προσεκέρδησε τὴν σω- 





» 









Tipi». 
etium contulit, imo universi generis nostri clemens Jesus salutem lucratus est. 


ών Non exstant hi de azymis sermones Eu- 


(21) Lever oppidohanc objectionem Grrecorum. 
judicat Ciampinius in suo de Azymo opusculo 
tap. 1. Tum cap. 3, apud eumdem dissolvit eam. 


THESAURI LIB. XXIV. 


απο 


Alitas, sic etiam oblatio et receptio. Idem enim 
quatenus honio obtulit, quatenus Deus recepit. 


Eustratii Niczni ez secundo De azymis sermone. 


Revera et cum salutaris passionis sacrificium, 
ei qui pro nobis est passus offertur, sive pro no- 
stra corporali vita, sive pro animabus nostris ut 
remittantur ea quee in vita peccavimus, sive pro 
lis qui hinc migraverunt, necesse est panem illum 
qui offertur esse fermentatum, quia fermentum 
animee symbolum est, Nam et. Christi in passione 
corpus vivum erat et animatum ; et nostra simi- 
liter sacrificia, pro remissione peccatorum, sive 
adhuc viventium fidelium sive defunctorum, pro 
animabus offeruntur. Nihil vero prorsus offlcit, 

B quod aliquando ob gratiarum actionem pro cor- 
porali nostra vita, panem offerimus : sicuti enim 
corpus nostrum Dominus per incarnationem fecit 
suum, ita panem quem pro se quisque offert, sibi 
vindieans suum corpus efficit, nobisque retri- 
buit. 


Photii patriarchz, ez sermone, cujus initium est : 
« Quomodo et voluntaria simul et involuntaria 
Patri mors Christi dici queat. Et quomodo rur- 
sus accidat ut eadem mors diabolo voluntaria 
simulque involontaria fuerit. » 

Redemptionis pretium duplici sub notione ge- 
neratim consideratur, nimirum ut captivorum 
redimie, atque ut captivorum domino donum 

c oblatum. Christisanguis, quatenusredimiarum vice 
fungitur, sane pretium redemptionis dici potest : 
verumtamen quatenus donum mangoni est, illo 
nomine uti nequit. Et quidem alia multa redem- 
ptionis proprie dicto pretio insunt, quse arcane 
huic et inenarrabili economie non congruunt. 

Siquidem qui pretium dedit, quia rei ejus dein- 

ceps dominus esse non potest, detrimentum ne- 

cessarium patitur: contra qui accipit, lucro au- 
getur, filque rei dominus que in ejus potestate 
antea non erat. Nunc omne contra est. Qui pre- 
tium obtulit (quandoquidem omnia in Dei pote- 
state sunt, neque ipsius Abelis neque martyrum 
sanguis ab ejus providentia dominioque abfuit), 
hie, inquam, nullum cepit detrimentum. Nam 
quis omnino existimare velit, ab eo qui famulorum. 
suorum, et quorum sanguis exhaustus fuit, cu- 
ram gerit, quique mortuorum tanquam viventium 
clamores audit; quis, inquam, putet, salutarem 
et qui orbem vivificat sanguinem, in thesauris 
providentie sue ab eo non fuisse incolumem con- 
servatum, atque ab omni corporea corruptione 
defensum ? Non igitur damnum passus est qui 


Grecus Gennadius, qui concludit utrumque ri- 
tum sive Latinum sive Greecum recte se habere, 

(22) Est hoc Photii quiestio Amphilochiana 24. 
quam nos edidimus Scrip., vet. t. |. Fragmentum 
hoc legitur ibi, p. 79. 


415 


Damasceni. 

Un:versorum Deus et Pater vuline quatenus Pa- 
ter est, an quatenus Deus? Si quatenus Pater, alia 
erit voluntas ejus quam Filii; neque enim Pater 
ijdem est qui Filius. Sin vult quatenus Deus, Deus 
autem eque est Filius et sanctus Spiritus, utique 
voluntas nature est, id est naturalis. Ergo tu quo- 
que similiter syllogismum instrue : Universorum 
Deus et Pater, num quatenus Pater est, sanguinem 
Unigeniti excepil, an quatenus Deus? Si quatenus 
Pater, alia erit ejus virtus et operatio quam Filii ; 
non enim idem Pater ac Filius. Sin quatenus Deus 
est excepit, Deus autem eque est Filius et Spiri- 
tus sanctus, sequitur ut Unigeniti sanguinem, id 
est, unius de sancta Trinitate, eadem sancta Tri- 
nitas, quatenus Deus est, exceperit. 


Ez libro synodico qui in Magna Ecclesia legitur, 





lis qui dicunt, quod Dominus et Servator no- 
ster Jesus Christus, tempore salutaris sue passio- 
nis, pretiosi sui corporis sanguinisque sacrificium, 
tanquam pontifex in humana pro nobis assumpta 
natura, quia et sacrilicator est et viclima, ut ma- 
gnus ait theologus Gregorius, obtulerit quidem 
Deo Patri, non tamen ipse Unigenitus exceperit 
quatenus Deus, itemque Spiritus sanctus ; ita ut 
hac affirmatione excludant ipsum Dei Verbum, nec 
non consubstantialem et congloriosum Spiritum 
Paracletum, a divini honoris puritate ac dignitate, 
anathema. 


lis qui peractum quotidie sacrificium a Christi 
sacerdotibus divina mysteria tractantibus non 
concedunt sancte Trinitati offerri, contradicentes 
sanctis divinisque Patribus Basilio et Chrysostomo, 
quibuscum consentiunt et reliqui pleni Deo Patres 
in suis sermonibus atque scriptis : anathema. 





lis qui cum audiunt Servatorem in instituto a 
se divinorum mysteriorum sacrificio dicentem : 
Hoc facile in meam commemorationem?', haud 
recte intelligunt vocabulum commemorationem, sed 
dicere audent quod sacerdotes phantastice et ima- 
ginarie renovant peractum a Servatore nostro 
in pretiosa cruce sacrificium sui corporis atque 
sanguinis ob communem humanre nature redem- 
ptionem ac propitiationem, dum quolidianam ho- 
stiam offerunt eo ritu quem Servator Dominusque 
noster tradidit ; ideoque diversum esse hoc sacri- 
ficium astruunt ab illo quod Servator noster olim. 
peregit, ad idemque nonnisi phantaslice et ima- 
ginarie referri ; inquam, tanquan evacuanti- 
bus tremendi divinique sacrificii mysterium, per 





** Luc. xxit, 19. 





(23) Libri 


ex cod. Vat. Spicileg. t. VIl, in Prefatione. 


NICET CHONIAT.E 





176 


A Τοῦ Δαμασκηνοῦ, 

Ὁ τῶν ὅλων Θεὸς καί Πατὸρ καθὸ à . 3p, 96a, 
3 καθ ὃ Θεός; 'AXX εἰ ib καθ 
Fue οὗ γὰρ Ila- 
εἰ δὲ καθ à Θεὸς,, Θεὸς δι καὶ ὁ Χἱὸς 

καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ duy θέλημα φύσεως, 

ἄγουν yos, Καὶ σὺ γοῦ κατὰ τοῦτον σνλλογι- 
cius ἐρώτησον" Ὁ τῶν ὅλων Θεὸς xai Πατὴς 
xa à Πατὰρ προσιδέξατο τὸ τοῦ Μονογινοὺς αἴμα, 
xaf' à Θεός; λλ’ εἰ μὶν καθ’ à TMazbp, ἄλλη αὐτοῦ 
ἔσται παρὰ rh» ο δύναμές τε καὶ ἐνέργιια" 
οὗ γὰρ Πατὲρ ὁ Yi εἰ δὲ καβ᾽ ὃ Θιὸς, Θιὸς δὲ 
καί ὁ Υἱὸς xai τὸ [lw ἅγιον, dpa 

Μονογενοῦς αἷμα τοῦ ἑνὸς τᾶς ἁγίας Τοιάδος, $ αὐτὴ 

ἁγία Τριὰς καθ’ à Θεός προσεδεξατο. 
B 


Ἐκ τοῦ σννοδικοῦ 










dpa ci 



























αὐαγινωσκομένον ἓν τῇ Μεγάλῳ 
Ἐκκλησίᾳ (23). 

Τοῖς Ἰέγουσιν ὅτι τὴν iv 
τερίου τοῦ Κνρίου καὶ 6 
9 προσαχθεῖσαν 
θυσίαν 
καὶ αἵματοτ, ὥς ὡς ὀρχιρίως χατὰ τὸ ἀνθρ' 
περ ὁ eins καὶ 





χαιρῷ, κοσµοσω- 
καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰη-- 
















θύμα κατὰ 
ύγαγε μὲν 
faro δὲ ὡς 
quic καὶ 
ἀποξενοῦσιν 
ety καί ὁ 
θιοπριποῦς ὁμοτια. 

τοῖς 
τῶν παραλαβόντων ἀπὸ Χριστοῦ τῶν θείων µνστη- 
ῥίων ἱερουργίαν, μὴ δεχομένοις τῇ día Τριάδι προσ: 
άγεσθαι, ὡς ἀντίφθεγγομίνοις ἐντεῶθεν τοῖς ἱεροῖς 
καὶ θείοις Πατράσι Βασιλείῳ τε xei τῷ Χρυσοῤῥή- 
µονι, oi; συμφωνοῦσι x«i οἱ λοιποί θεοφόροι lla: 
pss d» τοῖς οἰκείοις Ἀλόγοις τε καὶ συγγράµµασιν, 





ἅγιον ὥς διὰ τούτων 
t -ὂν Ori» Λόγον xai 
ὁδοξον τούτον Παράκλητον Πνεζμα τᾶς 
καὶ ἀξίας, ἀνάθεμα. 








o 





τὸν 448 ἑκάστεν προσαγοµένην θυσίαν ὑπὶρ 














ἀνάθιμα. 
Teig ἀκούουσι ut» τοῦ Σωτῆρος περὶ τῆς map" 
παραδοθείσης 
λέγοντος: Τε 










ο ποιεῖτε 





yis , 
uvis, μὲ ἐκλαμθανομέοις δὲ 





ὀρθὼς τὸν ἀνά- 
poco, ἀλλὰ τολμῶσι λέγω ὅτι καωίτει φανταστι- 
χῶς καί εἰκονικῶς τὴν ἐπί τοῦ τιμίου στανροῦ παρὰ 
D τοῦ Σωτᾶρος ἡμῶν πραχθεῖσαν θυσίαν τοῦ ἰδίον 
σώματός τε καὶ αἵματος tig κοινὸν τῆς ἀνθρωπίνος 
φύσεως Ἰώτρον τε καί ἐξίλασμα ἡ καθ ἑκάστην προσ- 
αομένῷ Ουσία παρὰ τῶν τὰ θεῖα ἱερουργούντων 
µνστήρια, καθὼς ὁ Σωτὶο ἡμῶν καί Δεσπότης τῶν 
ο ἄλλην εἶναι ταύ 




















ὅλων παρίδωκε: καὶ διὰ 
παρὰ τὰ» ἐξ ἀοχῆς τῷ Σωτῆρι τετιλεσμένην 
Ίονσι, xai πρὸς ἐκείνην φανταστικῶς καὶ εἰκονικῶς 
ἀναφερομένην: ὡς κενοῦσι τὸ clc φρικτῆς καί θείας 





nodici Magnes, id est Constantinopolitane Ecclesie bonas particulas, nos recitavimus 


1.7 


ἱρουργίας ωυστήριον, δι oj τὸν τῆς μελλούσης 
ζωᾶς ἀῤῥαθῶνα λαμθάνομεν: καὶ ταῦτα τοῦ θείου 
Ἰωάννον τοῦ πανσόφου καὶ χρυσοῤῥήμονος 
τῆς θυσίας τὸ ἀπαράλλακτον καὶ 
μίαν xal τὴν αὐτὴν εἶναι φάσκοντος ἐν πολλαῖς τῶν 
τοῦ μεγάλου Παύλου ῥητῶν ἐξηγήσεσω, ἀνά- 
θιµα. 

Τοῖς χρονικὰς διαττάσεις ἐπὶ τᾶς καταλλαι/ῆς cis 
ἀνθρωπίνης φύσιως πρὸς τὴν θιίαν καὶ µακαρίαν 
φύσω τῆς ζωαρχικῆς καὶ πανάκκράτου Τριάδος 
ἀπωοοῦσι καὶ παρεισάγουσι" καὶ πρότερον piv 
μονογωεῖ Δόγῳ νομοθετοὺσιν ἓξ «icis κατηλλά- 
χδαι ἡμᾶς τῶς προσλέγεως, ὕστιρον δὲ τῷ Θεῷ καὶ 
Πατρὶ κατὰ τὸ σωτήριον πάθος τοῦ Δεσπύτον Ἆρι- 
στοῦ, καὶ διαιροῦσι τὰ ἁδιαίρτα, τῶν θείων καὶ 
µαχαοίων Πατέρων διὰ τοῦ τῆς οἰχονομίας µνστη- 
Ρίου παντός, καταλλάξαι iu ἑαυτῷ τὸν Μονογινῆ 
Φδιδασκόντων, καὶ δι) έαυ' καὶ αὐτῷ τῷ Θιῷ 
xai Πατρὶ, ἀκολούθως πάντως καὶ τῷ παναγίῳ 
καὶ ζωοποιῷ Πνεύματι, ὡς καινῶν ζητημάτων καὶ 
πγύλων ἐφευρεταῖς, ἀνάθεμα. 





* 




















Ü 





το ΕΠΙ TQ ΑΝΑΦΥΕΝΤΙ AOTMATI 
ΠΑΡΑ TOY ΠΑΝΤΕΥΓΕΝΟΥ ZOTHPIXOY 
ΓΕΓΟΝΟΣ ΣΗΜΕΙΩΝΜΑ. 


Muvi Maio, «β΄ ἡμέρᾳ, id c. Προκαβημένου τοῦ 
θιοστέπτου ἡμῶν βασιλέως αὐτοκράτορος χυροῦ 
Μανονὴλ τοῦ Κομνηνοῦ i» τῷ παλατίῳ τῶν Βλα- 
χιονῶν, παρισταµένων τῇ yix αὐτοῦ βασιλεία τῶν 
περιποθήτων ἀνεγιῶν αὐτοῦ x«i viüvw, τοῦ ἀοιδίμον 
σιθαστοκράτορος χυροῦ ᾿Ανδρονίκον τοῦ πρωτοσι- 
αστοῦ - 

Καὶ πρωτοθεστιαρίου χυροῦ Ἰωώνου τοῦ Κομ- 
»ηνοῦ, καὶ τοῦ αὐταδέλφον αὐτοῦ χυροῦ ᾿Αλεξίον - 

Τοῦ περιποθήτου ἀνιψιοῦ τῆς κραταιᾶς xol ἁγίας 
αὐτοῦ βασιλείας, xupoü Αλεξίου τοῦ Κοντοστεφά- 
»- 

Toà πανσεθάστου σιθαστοῦ χαὶ γαμθροῦ τοῦ κρσ- 
ταιοῦ καὶ ἁγίου ἡμῶν βασιλέως χυροῦ Ἰωώνου τοῦ 
Καντακουδηνοῦ * 

Τοῦ πανσεθάστον σεθαστοῦ x«i γαμθρον τῆς µα- 
ππριοτάτης πορφυρογεννήτον xai περιποθήτου αὖ 
ταδίλφης του κραταιον καὶ ἁγίον ἡμῶν βασιλέως 
τορᾶς Οεοδώρας, xupou Ἰωάννου ἸΑγγέλον * 

Του πανσιθάστου αεθαστου χυρου Ἰωάννου του 
Γοντοστεφάνου * 

Tou πανσεβάστου σεθαστου xupou Κωνσταντίνου 
πο Παλαιολόγου - 

Του πανσεβάστου σιδαστου χυρον Αλεξίου τον 
Παλαιολόγου * 

Τον πανσεθάστου σεθαστου xai ἐπάρχονυ χυρον 
νδρονέχου του Καµατορον - 

Του μεγαδοξοτάτου μεγάλου λογαραστου τον 
πβαστον καὶ πρωτονοταρίου κυρου Ἰωάννου. 

Του µεγαδοξοτάτου πρωτονοταρίου καὶ ἐπὶ τον 
Ἰαραλείου χυρον Θεωδώρου του Στυπειώτου : 

Του μεγαδοξοτάτου μυστικον χυρου Νικηφόρου 
9o Beo - 














THESAURI LIB. XXIV. 


178 


A quod fature vite arrham accipimus; presertim. 
cum divus Pater et sapientissimus Joannes Chry- 
sostomus perspicue docuerit nullam esse utriusque 
sacrificii differentiam, unumque οἱ i-lem affirma- 
verit in multis magni Pauli intere 
anathema, 









lis qui temporum distantias in conci 
mane nature cum divina beataque vivilicee san- 
clissimeque Trinita!is excogitant atque invehunt ; 
et primo quidem statuunt nos fuisse conciliatos 
unigenilo Verbo vi assumpt: ab ipso humanita- 
tis, postea vero conciliatos quoque Deo Patri tem- 
pore salutaris passionis Christi Domini ; atque ita 
dividunt indivi ia; cum contra divi beatique 
B Patres per universum simul incarnationis myste- 
rium sibi nos conciliatos ab Unigenito doceant, 
et per ipsum Deo Patri, consequenterque om- 
nino etiam sanctissimo et vivifico Spiritui : his, 
inquam, tanquam novarum questionum et pere- 
grinarum auctoribus, anathema. 


ACTA SYNODICA 
DE DOGMATE CUJUS AUCTOR FUIT 
PANTEUGENUS SOTERICHUS. 








Mensis Maii die duodecima, indiclione quinta. 
Presidente a Deo coronato imperatore potentis- 
simo domino Manuele Comneno, in Blachernarum 
palatio, assistentibus sancte majestati ejus valde 

C amabilibus ejusdem consobrinis, filiis illustris se- 
bastocratoris domini Andronici protosebasli ; 


Protovestiario domino Joanne Comneno, ejus- 
que fratre domino Alexio ; 

Valde amabili consobrino potentis sanctique 
imperatoris domino Alexio Contostephano ; 


Pansebasto sebasto genero potentis sanctique 
nostri imperatoris domino Joanne Cantacuzeno ; 


Pansebasto sebasto genero bealissimee porphy- 
rogenitre valdeque amabilis sororis potentis san- 
etique nostri imperatoris, domine Theodore, do- 
mino Joanne Angelo ; 

p  Pansebasto sebasto domino Joanne Contoste- 
phano ; 

Pansebasto sebasto domino Constantino Palceo- 
logo; 

Pansebasto sebasto domino Alexio Paleologo ; 


Pansebasto sebasto et cparcho domino Andro- 
nico Camalero ; 

Gloriosissimo magno logariasta sebasto et pro- 
tonotario domino Joanne ; 

Gloriosissimo protonotario, et Caniclei prepo- 
sito, domino Theodoro Stypiota ; 

Gloriosissimo mystico domino Nicephoro Borbno; 


179 


NICET/E CHONIATJE 


180 


Gloriosissimo magno drungario domino Joanne A — Tov µεγαδοξοτάτου μεγάλου δρονγγαρίου κχυρον 


Macrembolita ; 

Magno perillustri protoasecretis domino Nico- 
lao Zonara ; 

Magno perillustri protocuratore et a suppli- 
cibus libellis domino Michaele Camatero ; 


Magno perillustri protocuratore nomophylace, 
et domesticis rebus preposito Theodoro Pante- 
chne ; 

Magno perillustri protocuratore et custode do- 
mino Elia Burteo ; 

Presente senatu, et considentibus negotiumque 
simul agentibus ; 

Constantinopoleos patriarcha Constantino ; 


'Imxvvou του Μαχρεμθολίτου: 

Tou μεγάλου ἐπιφανεστάτου πρωτασηκρῆτις κυ- 
pov Νιχολάου του Ζωναρᾶ * 

Του µεγάλου ἐπιφανεστάτου πρωτοχουράτωρος 
καὶ ἐπὶ τῶν δεήσίων χνρου Μιχαὴ) του Καµατη- 
ρου * 

Του μεγάλου ἐπιφανεστάτου πβωτοχουράτωρος νο- 
μοφύλακος x«l ἐπὶ τῶν οἰχειαχῶν χυρον Θεοδώρου 
του Ilevtey vous * 

Tou Ἁµεγάλονυ ᾖἐπιφανεστάτου πβωτοκουράτωρος 
x«i φύλαχος xupou ᾿Ηλία του Ῥουρτεου * 

Συμπαρισταμένης καὶ τῆς συγκλήτου, x«i συν- 
εδριαδόντων αὐτῇ x«i συνδικιτώντων τῇ ὑποθέσει" 

Του Κωνσταντινουπόλεως Κωνσταντίνου * 


Hierosolymorum patriarcha monacho Joanne; pg Tov Ἱεροσολύμων µοναχου Ἰωάννου * 


Considente nobiscum electo quoque magn: Dei 
urbis Antiochice Sotericho Panteugeno ; 


Rem propositam simul urgentibus : 
Archiepiscopo totius Bulgarie monacho Joanne; 


Archiepiscopo Cypri monacho Joanne ; 

Pariter simul censentibus nobis episcopis Cse- 
sares Stephano, Cyzici Joanne, Nicomedie Theo- 
phylacto, Side Joanne, Thessalonice Basilio, Neo- 
ceesaree Constantino,Laodicese Calo,Corinthi Theo- 
doro, Athenarum Georgio, Mocesi Leone, Naupaeti 
Basilio, Philippopoleos Theodoro, Adrianopoleos 
Leone, Apamesw Georgio, Corcyre Constantino, 


Atalio Nicolao, Paronaxie Joanne, Mesembrie (. 


Theodoro Arcadiopoleos Constantino, Parii Niceta, 
Selybrie Joanne, Arabizyse Gregorio, Lemni Mi- 
chaele, Heracliadis monacho Acacio ; 


Συνεδριάξοντος ἡμῖν καὶ του ὑποψηφίου Otov mó- 
λεως μεγάλης Αντιοχείας Σωτηρέχου τον Παντευ 
γένον * 

Συνδιαιτώντων ὡσαύτως τῇ ὑποθίσιι καὶ ἡμῶν : 

Tou αρχιεπισχόπου πάσης Βουλγαρίας µοναχου 
Ἰωάννου * 

Καὶ του Κύπρον µοναχον Ἰωάννου * 

Καὶ σννδιαγνωμονθύντων καὶ ἡμῶν τῶν ἀρχιερέων, 
του Καισαρείας Στεφάνου, τον Κυζίχον Ἰωάννου, τον 
Νιχομηδείας Θεοφυλάκτου, του Σίδης Ἰωάννου, του Θεσ- 
σαλονίκης Βασιλείου, του Νεοχαισαρείας Κωνσταντί- 
νου, του Λαοδιχείας Καλου, του Κορίνθου Θιοδώρον, 
τον ᾿Αθηνῶν Γεωργίου, τον Moxngou Δέοντος, του 
Ναυπάκτου Βατιλείου, του Φιλιππουπόλεως Θεοδώρου, 
του Αδριανουπόλεως Δίοντος, του ᾽Απαμείας Γεωρ- 
γίου, τον Κερχύρας Κωνσταντίνου, του ᾿Ατταλείας 
Νικολάου, του Παροναξίας Ἰωάννου, τον Μισηµ- 
θρίας Θιοδώρου, τον Βιζύης Θιοδώρου, τον 'Apxa- 


διουπόλεως Κωνσταντίνου, τοῦ Παρίου Νικήτα, τοῦ Σηλνθρίας Ἰωάννου, τοῦ ᾿Αραθιξύος Γρηγορίου, τοῦ 


Λήμνου Μιχαλλ, τοῦ τῆς Ἡραχλέος μοναχοῦ ᾽Ακακίου ' 
Itemque aliis qui versabantur in urbe Deo cha- 
rissimis episcopis : 
Patrarum Georgio, Trachale.... Hyrcanie Dio- 
nysio, Dalisandorum Constantino, Argorum Leone, 
Demetriadis Joanne, Arte Basilio. Antandri... 


Presentibus eliam Deo charissimis ecclesiasticis 
prepositis : 

Quod pii regis cor in manu Dei sit, ut ait Scri- 
ptura ; et quod non procul a divina voluntate con- 
silia ejus recedant, manifeste nobis actibus ipsis 
coronatus a Deo imperator nunc ostendit ; quem 
mente Christi factum divitem dicere possumus, 
ut divi magnique apostoli verba usurpemus. Et- 
enim qui animam suam corpusque divine guber- 
naüoni commisit, fieri nequit ut ab officio disce- 
dat. Itaque reliquas nunc quidem enumerare ejus- 
dem virtutes, sive que exterius regem sistunt su- 
pra humanam conditionem magnificum, sive que 
interius et reconditsee demonstrant eum divine pul- 
chritudinisarchetypum egregie conformatum ; has, 
inquam, recensere supervacuum fortasse videretur 
atque importunum. 


Καὶ τῶν παρευρεθέντων ἐν τῇ πό)ει θεοφιλεστά- 
των ἐπισκόπων * 

Του Πατρῶν Γεωργίον, τον Τραχάλης.... Του 
Ὑρκανίας Διονυσίου, του Δαλισάνδων Κωνσταντί- 
νου, του "Άργους Λέοντος, του Δημητριάδος Ἰωάν- 
νου, του "Apta; Βασιλείου, Tou ᾿Αντάνδρον..... 

Συμπαρισταµένων καὶ θεεφιλεστάτων ῥἐκ- 
κλησιαστικῶν ἀρχόντων * 

"Ort χαρδία βασιλέως εὐσεδους ἐν χειρὶ Gov, ὡς 

D }έγραπται, xoi ὅτι μὴ πόῤῥω θείας βονλῆῦς τὸ κατ' 
αὐτὸν πεοαίνεται διαθούλιον, ἀτεχνῶς αὐτοῖς ἔργοις 
ὁ θεοστεφὴς ἡμῶν αὐτοκράτωρ x«i ἄρτι παρέδειξεν - 
ὃν καὶ Χριστου νουν εἰπών τις πεπλοντυκέναι φά- 
ναι χατὰ τὸν θεῖον καὶ µέγαν ἀπόστολον  ἅτε Ói 
καὶ ψυχὴν x«i σῶμα τῇ θείᾳ κνθερνήσει προσανα» 
θέµενον, οὐκ ἂν ἁμάρτοι τον πρέποντος τἆλλα 
μὲν οὖν ἐπὶ του παρόντος ἀπαριθωεῖσθαι τούτου 
πλεονεκτύματα, ὅσα τε ᾖΤὸν ἐκτὸς x«l φαινόµενον 
βασιλέα μεγαλουργὸν παρίστοσιν ὑπὲρ ἄνθρωπον * 
καὶ ὅ yt τὸν ivróg καὶ κρυπτόµινον διαδείχνυσιν 
ἐμφανέστατα πρὸς τὸ του θείου κάλλους ἀρχέτυ. 
mov ἀκριθῶς ἐξεικονιζόμενον, περιττὸν ἴσως δόξει 
x«l ἄχαιρον. 


τῶν 


181 THESAURI L1B. XXIV 


Πλὺν 4&))à ταῦτα μόνα ῥητέον, ἐφ᾽ ol; doa τὸν Α 


παοὀντα συ; χεχρότηχε σήμερον σύλλογον: ὡς 1*p 
απὀφημά τινα καὶ τῆς ὀρθοτόμου δόξης ἀλλότρια 
περί τε τῆς παρὰ τοῦ Κυρίου xat Oto) καὶ Σωτῆ- 
ρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐν xatpà τοῦ πάθους 
γενομένης ἱλαστηρίου τῶν ἡμετέρων ἁμαρτημάτων 
εροσαγωγῆς τοῦ ἰδίου σώματός τε γαὶ αἵματος, val 
(à xai τῆς ὀσομέραι παρὰ τῶν θεῖα µεταχειριζοωέ- 
νων ἱεροτελεστῶν «Ὑινομένης ἐν ταῖς ἱερῖς ἁγι- 
στείις τῶν ζωοποιῶν µνστηρίων, ὡς αὐτὸς ἐν τῷ 
μυστικῷ Φείπνω κατήρξατο, ὡς ἱστοροῦσι τὰ ἱερὰ 
xxi θεόπνευστα Εὐαγγέλια, φρονεῖν τε καὶ δογµατι- 
δει τῶν τινας ἱερωμένων ἐπύθετο ' ἀλλὰ καὶ εἰς 
ἑτέρονς ἤδη τὴν νόσον ταύτην ὑφέρπουσαν χατεµάν- 
θανε. ἂν δὁυσέριδές τινες xoi φιλόνεικοι ἄνθρωποι 


182 


Nunc itaque illud solum dicemus, cur presen- 
tem synodum congregandam judicaverit. Statim 
ac enim intellexit, sacerdotes quosdam fovere 
&nimo ac verbis pronuntiare absurda quedam 
dogmata et a recta fide abhorrentia circa illud 
quod Dominus Deus ac Servator noster Jesus 
Christus sue passionis tempore pro peccatorum 
nostrorum propitiatione obtulit sacrificium proprii 
corporis sanguinisque, nec non circa illud quod 
fit quotidie in sacra vivificorum mysteriorum litur- 
gia a sacerdotibus, cujus rei initium fecit ipse 
Jesus in sacra cona, ut sancta et a Deo inspirata 
Evangelia narrant ; cumque ad alios quoque ma- 
nare sensim morbum hunc cognovisset, quo mo- 
rosi quidam contentiosique homines temere labo- 


οὐχ ἴσμεν ὅπως φρενοθλαθῶς νινοσήκασιν, ἔνθεον B rabant; divino statimzelo correptus, pro suo rect& 


ζζλον ἀναλαθὼν ὁποῖος οὗτος τὰ πρὸς εὐσέθειαν 
ζολωτὴς τῷ vri διάπυρος * καὶ πάσαις ἅλλαις 
εἰκὼν ἑῤῥῶσθαι τέως κατεπειγούσαις κχοσμιχκαῖς 
ὑποθέσισω, ὁπόσα τούτου τὸ ἔνθεον χρᾶτος ἀλλεπ- 
αλλήλως περιστοιχίζουσι " τοῦτο ἐκεῖνο τὸ ἐν Εὐαγ- 
ηελίοις εὖ ποιῶν καὶ αὐτὸς εὐσεθέστατα συνεπρά- 
ξατο  ἐξαπέστιλε τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ συγκαλέ- 
σασθαι τοὺς συλλέξοντας ἐκ τοῦ µέσου ταῦτα δήπου 
τὰ σκάνδαλα καὶ τοὺς ποιοῦντας τὴν ἀνομίαν * διότι 
γνόντες τὸν Θιὸν, οὐχ ὡς Θιὸν ἐδόξασαν, ἀλλ' 
ἐματαιώθησαν ἐν τοῖς διαλογισμοῖς αὐτῶν, εἴτ οὖν 
συλλογισμοῖς * καὶ ἐἑσκοτίσθη ἡ ἀσύνετος αὐτῶν 
καρδία, καὶ φάσκοντες εἶναι σοφοὶ ἐμωράνθησαν. 
Ἓνθεν τοι καὶ ἐν ἁγίῳ συναθροισθέντες ἅπαντες 
πντύµατι ὁπόσοι τῇ βασιλίδι τῶν πόλεων ἐκ τῶν 
ὑγγιστά τε καὶ πόῤῥω ταύτης ἐπαρχιῶν ἐπιδεδημή- 
καμεν βουλῷ καὶ γνώμη τοῦ θεοχυθερνήτου ἡμῶν 
αὐτοχράτορος ' προκαθηµένου μὲν τοῦ ἐνθέου χρά- 
τους αὐτοῦ, παρισταµένης δὲ τῆς συγχλύτου, ἀλλὰ 
χαὶ ὑμῶν τῶν πατριαρχῶν τὸῦ Κωνσταντινουπόλεως, 
καὶ τοῦ Ἱεροσολύμων τὰ τῆς ὑποθέσεως τῷ χράτει 
τούτου συνδιαιτώντων, x«l τοῦ ὑποψηφίου θεουπό- 
λεως ᾿Αντιοχείας συνεδριάζοντος, oU μὴν οὐδὶ ἡμῶν 
τῶν ἀρχιεπισχόπων, τοῦ Ῥουλγαρίας, καὶ τοῦ Κύ- 
προν, tüc τοιαύτης ἀπολιμπανομένων συνδιαιτήσεως, 
αὐτὰ ἐπεῖνα x«l νῦν ὁμοφρονοῦντες ἐπικρατύνομεν 
& x&v» τῷ γιθµένω συνοδιχῷ σημειώματι κατὰ 
τὸν κς’ τοῦ ᾿Ἰανουαρίον μηνὸς τῆς ἤδη παρελθούσης 
τετάρτης ἐπινεμήσεως τοῦ «χξδ' ἔτους, οἱ τότε 
συνελθέντες ἐν τῇ ῥἁγιωτάτ Μεγάλη ἐκκλησία 


fidei inflammato amore; sepositis interim que in- 
stabant mundanis curis; his enim sanctus ejus 
thronus sine intermissione pulsatur; evangelicum 
illud exemplum recte ac religiosissime secutus 
est, videlicet ut angelos suos mitteret ad tollenda 
de medio hec scandala, et eos qui operantur ini- 
quitatem : qui agnoscentes quidem Deum, non ta- 
men uti Deum glorificabant, sed in cogitationibus 
suis syllogismisque evanuerant, quorum insipiens 
cor obscuratum erat ; et dum sapientes se dictita- 
bant, facti sunt stulti. 


Quamobrem in sancto congregati Spiritu omnes 


C quotquot in; hac regia urbe et in proximis longin- 


quisque provinciis versamur, sic volente ac cen- 
sente a Deo gubernato imperatore nostro ; presi- 
dente sancta majestate ejus, astante senatu nobis- 
que patriarchis Constantinopoleos,et Hierosolymo- 
rum, negotium hoc cum majestate ejus gerenti- 
bus;; nec non nobis Bulgarie et Cypri archiepisco- 
pis cooperantibus, eademque sentientibus et fir- 
mantibus que et in Actis synodicis die 26 Janua- 
rii, quarta jam preeterita indictione, anno vipcr xui 
(Christi 1156) quotquot tunc convenerunt in san- 
ctissima magna Ecclesia episcopi reliquique ho- 
mines (quibuscum et nonnulli ex nobis fuerunt) 
ad propositam a sanctissimo confratre nostro Rus- 
sie metropolitano Constantino questionem ortho- 
doxe responderunt. 


ἱερώτατοι ἀρχιερεῖς καὶ λοιποὶ, οἷς χα τυες ἐξ ἡμῶν τῷ τότε συµπαρελήφθησαν, ὡς πρὸς ἐρώτησιν εἰσαχθεῖσαν 
τὸ το»ααῦτα παρὰ τοῦ ἱερωτάτου συναδέλφου ἡμῶν καὶ μητροπὀλίτου Ῥωσίας Κωνσταντίνου, εὐσιθῶς ἀπεχρί- 


24»τ9. 


Ei γὰρ καὶ πολλαχοῦ τῆς Πραφῆς τὸν ἐν pid τῇῦ — Etsi enim seepé in Scriptura affirmatur et in 


ὑποστάσει νοούµενον Θεόν τε καὶ ἀἄνθρωπον, Yióv 
καὶ Λόγον τοῦ συναῖδίον τούτου Πατρὸς, τὰ τῆς 
ἡμετέρας σωτηρίας οἰκονομήσαντα, ὡς µέγαν καὶ 
πρῶτον ῥὀρχιερία προσαγαγεῖν ἑαυτὸν τῷ Πατρὶ 
θνσίαν δωοποιὺν καὶ πκοσµοσωτύριον διίληπται 
καὶ ὠμολέγηται, ἀλλ οὐχ, ὥς τινές φασιν, οὐδὲν 
ἐπιχεκοινώνηχεν εἰς τὸ ταύτην λαθεῖν, ot αὐτὸς 
ὁ ὑπὶρ ἡμῶν ἑαυτὸν αροφαγαγὼν ἅμωμον ἱερεῖον 
ὁ μονογενὴς Ὑἱὲς τοῦ Θεοῦ οὔτε μὴν τὸ ὁμοσύσιον 


confesso est, eterni hujus Patris Verbum Filium- 
que, quem Deum simul et hominem in una persona 
intelligimus, quo tempore nostram salutem ope- 
rabatur, ceu magnum primumque pontificem ob- 
tulisse semet Patri hostiam vivificam et mundo sa- 
lutarem ; nequaquam tamen, ut certe nonnulli 
aiunt, hostie particeps vel ipse unigenitus Dei Fi- 
lius fuit qui pro nobis se victimam immaculatam 
sistebat, vel etiam consubstantialis eidem viteque 


183 


&uctorsanclus Spiritus : neque item oblatam a A 
nobis ex ejus instituto hostiam Patri, Filius et 
Spiritus recipiunt. Quanquam igitur de illa obla- 
tione sic sepe priedicto modo locuta est Scriptura, 
ut constat; nusquam tamen in eadem divina Seri 
ptura traditum quis inveniet, quod hypostatice 
Verbum se obtulerit, id est quod natura divina 
ipsa per se Patri obtulerit, ut isti nugantur, sal- 
vificam illam nostri generis viclimam ; neque 
quod illam Filius simul cum sancto Spiritu non 
receperit. 


Ut autem scripta quoque testimonia sistamus, 
quie dogmatis hujus veritatem evidenter demon- 
strant, age testes procedant irrefutabiles divi Pa- 
tres, qui diserlis verbis rem hanc ad liquidum g 
deduxerunt. Atque in primis magnus el in divinis 
valde versatus Basilius, cujus vocem haud secus 
quam Dei vocem auscultamus, in composite ab eo 
Mystagogite precibus sic manifeste scribit,ubi Ser- 
vatorem Christum alloquitur: Dignare, ut a me 
peccatore et. indigno hec tibi dona offerantur. Tu 
enim es qui offers, et qui offerris, et qui recipis, 
et qui distribuis, Christe Deus noster. Que verba 
Chrysostomus in precibus a se edite liturgie ad- 
mtttens nullo modo immutavit. Quin etiam mira- 
culis celeberrimus divus Gregorius in edito a se 
sermone super evangelico diclo : Hic es? Filius 
meus dileetus 33, ad litleram ita ait : Hic est Filius 
meus et agnus, idem sacerdos ac victima, idem 
offerens et oblatus, idem immolans et immolatus, cH 
jdem hostia factus idemque hostiam recipiens. 
ἱερεῖον, ὁ αὐτὸς προσφέρων xai προσφεροµενος, ὁ αὖτ. 
αὐτὸς τόν θυσίαν δεχόμενος (34). 

Consona his Ecclesie quoque Hierosolymitanse 
lampas Cyrillus in eo quem de occursu Domini 
scripsit sermone: ldem, inquit, est sacrificator, 
idemque victime receptor. Insuper et maximus ac 
divus Cyrillus Alexandrie luminare in suo de 
mystica cena et lotione sermone, diserte sic ait : 
Bibamus, etc. usque ad de venerabili Trinitate (ut 
col. 166). Idem in suo pariter ad reginas sermone 
sacerdotio Christi sepe commemorato, sic prose- 





NICET/E CHONIATE 


184 
ζωαρχικόν τε καὶ θεῖον Πνιῦμα * οὔτε δὲ τὰν map 
ἡμῶν τιλουμέντν ζωοποὸν θυτίω προσα/ομένην 
κατ αὐτὸν τῷ Πατρὶ, ὁ Ὑἱὸς καὶ τὸ Ἰνεῦμα οὐ 
συμπροσδέχονται. Ei γοῦν καὶ οὕτω τὰ περὶ τῆς 
ερωμένες πρώτες προσαγωγῆς πο)λαχᾶς, ὡς didi- 
λωται, γέγραπται, ἀλλ À καὶ ὑποστατικῶς αὖ- 
τὸν, ὡς καὶ xal) ν τῆς θείας προσαγο 
φύσιως κατὰ civ αὐτῶν ληρωδίαν προσαγαγεῖν 
Πατρὶ τὴν σωτέριον ἐκείνην τοῦ ἡμετέρυ vous 
Ονσίαν, ὅπου Φήποτε τς θεοπνεύστου Γραφᾶς πα- 
ραδιδοµένην ἀφεύροι τις, ὅτι μὴ ταύτην συµ- 
προσεδέξατο καὶ ὁ Υἱὸς καὶ τὸ Πνεύμα τὸ ἅγιον. 

Ἵνα δὲ καὶ χρήσιων Ἰραφικῶν φανύτατα τὸ τοῦ 
δόγματος ἀληθὲς παραστήσαιµεν, ἅγε καὶ µ. 
pts παρ ἡμῶν παραγέσθωσαν ἀπαράγραπτοι Üto- 
φόροι Πατέρες, οἱ καὶ ῥητῶς ἴδη τὰ περὶ τούτου 
διατρανώσαντες" καὶ πρῶτον ὁ πολὺς τὰ θεῖα καὶ 
μέγας Βασίλειος, ον καὶ τὴν puviv ὡς Θεοῦ φωνὲν 
κατέχοµιν ἄντικρυς ἐν ταῖς τῆς παρ αὐτοῦ ἐκ- 
τεθείσες Μνσταγωγίας εὐχαῖς, οὕτω γράφων σαφῶς, 
ἠνίκα πρὸς τὸν Σωτῆρα Χριστὸν ἀναφέριι τὸν λό- 
qe» :᾿Αξίωσον Um" ἐμοῦ τοῦ ἁμαρτωλοῦ xai ἀναξίου 
Φούλον σου προσινεχθᾶναι σοι τὰ δῶρα ταῦτα. Σὺ 
γὰρ Wi à προσφέρω», καὶ προσγερόµενος, xai προσ- 
δεχόμινος, καὶ διαδιδόµενος, Χριστὶ ὁ Θεὸς ἡμῶν" 
ὅ δῆτα καὶ ὁ χρυσοῦς τὴν γλῶσσαν ὃν ταῖς 
τᾶς παρ’ αὐτοῦ ἐκτεθείσος ἱεροτέλεστίες δεξί 
οὐκ Ὠλοίωσω» Αλλά καὶ à ὃν θαύμασι περ 





«v: 








τῷ 






























μον ὁ ἀγαπητὸς, κατὰ Pipe οὕτω διεξών, Οὗτός 
ἔστω à Ὑἱάς pov καὶ ἁμνὸς, ὁ αὐτὸς prie και 





ρουργῶν καὶ ἱερουργουμενος, ὁ αὐτὸς θυσία γινόμινος καὶ 


Σννῳδὰ τούτοις καὶ ὁ τὸς Ἱεροσολύμων Ἐκκλη- 
σίας λαμπτὴρ ἐφθέγξατο Κώριλλος & τῷ εἰς τὴν 
Ori Ὑπαπαντὸν πονηθέτι παρ αὐτοῦ λόγῳ " 
Αὐτὸς ὁ θύτης, εἰπὼν, καὶ αὐτὸς à τὴν θνσίαν 
t δι καὶ ὁ πάµµεγας καὶ θεσπέσιος 
Κύριλλος ὁ τῆς ᾽Αλεζανδρέων φωστὴρ ἐν τῷ εἰς τὸν 
μυστικὸν δεῖπνον καὶ νιπτρα λόγῳ αὐτοῦ, διαῤῥή- 
Qu» οὕτως ἀποφαωόμενος * Πίνωμεν αὐτοῦ τὸ αμα 
elc., usque ad παντίµου Τριάδος. "Oc καὶ & τῷ 








quitur: Animadverte quomodo, eto. usque ad p tü τὰς βασιλίσσας λογῳ αὐτοῦ, πολλαχοῦ τὸς κατὰ 


Deus simul et homo (utcol. 167). Preeterea sapiens 
Theodoretus apostolicum locum enarrans ubi dici- 
tur : Qui non. habet necessitatem quotidie prius pro 
suis delictis hostiam offerre, deinde pro populi**, 
hec addit: Hic autem. suummet obtulit corpus ; 
idem sacerdos et victima ; et quatenus Deus,cum 
Patre et Spiritu donum recipiens. Enarrans autem 
Davidicum textum: Tu es sacerdos in aternum 
secundum ordinem Melchisedech ?', sicinterpreta- 
tur: Sacrificat nunc quoque Christus de Juda se- 
eundum carnem natus, etsi nihil is offert,sed offe- 


35 Matth. 11, 47; 17, δε ?* Hebr. vit, 21. Psal. 


m) Hie S. Gregori Thaumat 
videtur ex calce sermonis 


i locus exci- 
€0 dicti de 


Χριστὸν ἱερωσύνης puuvnpivos, οὕτω διέζεισι " 
"Apt δὲ ὅπως etc., usque ad ὁμοῦ Θιὸς καὶ v- 
θρωπος: Αλλὰ καὶ ὁ σορὸς Θιοδώρητος τὸ ἀποστολι- 
xiv ῥητὸν δικγούµενος τὸ Ἰέγον, "Og οὐκ ἔχει uud) 
ἆμέραν ἀνάγκαν πρότερον ὑπ τῶν Ἰδίων ἆμαρ- 
» Οναίαν ἀναφέριν, inte τῶν τοῦ λαοῦ, 
οὗτως ἑτάγει "Καὶ ἀκεῖνοι μὲν ἵτερα προσεφίρον 
θύματα, οὗτος δὲ ἑαυτοῦ προσενήνοχε σῶμα: αὐτὸς 
ἱερεὺς καὶ upto γενόμενος" καὶ x Θεός, μετὰ 
Πατρὸς καὶ Πνεύματος τὸ δῶρον δεχόμινος, "Ebu- 
γούµενος δὲ καὶ τὸ Δαυϊτικὸν ῥατὸν τὸ Σὺ di 









, 
cix, 4. 


Christi baptismo, ubi optime heec verba quidem 
quadrant, minime tamen nunc Jeguntur. 


183 


THESAURI LIB. XXIV. 


186 


ἱερεὺς εἷς τὸν αἰώνα κατὰ ci» cdi» Μελχισεδεκ, A renüium caput est. Corpus enim suum Ecclesiam 


πιοὶ τὲς xaÜ' ἡμέραν γινομένες ἱεροέλεστίας οὔ- 
τος ἁρμάνευσεν, Ἱερατεύει δι καὶ νῦν ὁ di Ἰούδα 
αατὰ σάρχα βλαστήσας Χρισ: καὶ 
µατίτων" σῶμα γὰρ ἰαυτοῦ 
προσφερόµενα ὥς Θεός. 

Ταῦτα μὲν oj» ix πολλῶν ὀλίγκ παμὰ τῶν θείων 
Πατέρων ἐρανισάμενοι πρὸς ἐναργῦ ἀληθείας 
παράστασω, τῷ παρούσρ 
τοῦ λόγου 
οις φιλοπονεὶ 
θείον δόγμ. 
Λεοφόρων Πατέρων 07: 













ἄλλων µυρίων συνά- 
τὰν ἀκρίθείαν: Τῶν 
s ὁμοφρόνως εἰρηκύτων τὰ 
ου, εὔδηλον dis, ὀπηνίκα καὶ ὁ Δεσπότης 
ἄέρενσε, ποοσέγαγε μὲν 

di Oui καὶ s 





οὖν 








Νριστὸς ἑαυτὸν ἐκονσίως 






Τριάδος προσαν- 
ἈΔεσποτικοῦ πάθους 
we» Üua προσιν- 
ὡς Θιῷ καὶ τῷ 
μὴ ντος εἲς τὸ εἶναι 
παρᾶχθε ὁ ἄνθρωπος" ol καὶ προσέπταισε 

* eh καὶ διὰ τοῦ πάθους 
κατώλάγεµα: ἀλλὰ καὶ νῦν ὡσαύτως 
θυσίας τῷ παντλίῳ καὶ τελεοποιῷ 
οσάγισθαι, καὶ ταύτας προσαπο- 


εν 
Πνωματι 












δέχεσθαι. 

Ἐπεί δὲ οὐκ ἂν τοῦ βασιλέως µεγαλονοίας, οὐ 
μὲν οὐδὲ τῆς καθ᾽ ἡμᾶς ἀδεφικῆς σνωπνοῖς καὶ 
ὀμονοέας, τὸ μὴ καὶ τοὺς σπορίας τῶν ζιζανίων 
σπεῦσαι πάντα τρόπον ἐφευρεθᾶναί καὶ ἐλεγχθᾶναι, 
τὸ φαῦλον τοῦτο καὶ ἀκανδῶδες σπέρµα τῷ καθάρῷ 
τὰς sima. σίτρ ἐγκαταμίξωτας, καὶ λέγοις 
ἐπιχειοοῦντας κατασκιυάξιω d 
Ἀεστορίον λύσης ἔστι παραπ]έρωμα τὸ παρὸ τᾶς 
Ἐκκλησίας ὀρθοδόζως δογµατιζύμίνον, ὡς εἰς 



















διαιρεῖσθαι τὸν θεάνθρωπον Κύριον, i; 
γεὺς Ys καὶ Λόγος 
ΊΏλεται προσφέρευν piv ὡς ἄνθρωπος, ὡς δὲ Ori, 
καὶ προσδεχισθαι" ἰδίεσε Ἰοιπὸν διὰ ταῦτα καὶ 
ἡμῶν τοῦ καθ ἵνα πυθέσθαι, ὅπως ἕκαστος ἔχει 
i τούτου φρονήµατος: ναὶ dà καὶ τούτων ὀπόσοι 
συλλόγου µέρος ὄντες, καὶ οὗτοι 
ακόνοις  συνεξιτάξόνται. ᾽Αλλὰ τῶν piv ἄλλων 
πόντων ἐντίμων Φιακόνων ὅσοι τῷ βασιλεῳ 
καὶ up παρίστανται βήµατι μι Ψνχῇ καὶ y 


oig ὁ µονο- 
Θιοῦ παρ᾽ ἡμῶν καταγ- 























ὁ τῶν ἀποστόλων διδάσκαλος ἈΝικηφόρος ὁ Βασιλά- 
xz; (25), αὐτίκα κατ ἀρχὰς τῆς ἡμῶν σννελεύσιως 
εἰς μέσον τήµερον ἑαυτὸν ἐμθαλὼν, πολὺν ἀρχᾶθεν 
ἐποιέσατο τὸν κατάλογον, ἐν ὑποκόφ πάντων ὑφη- 
Ἰπσάμενος τὸ συμπεσὸν αὐτῷ αἴτιο τῆς περὶ δόγ- 


(25) Basilacis hujus ethopoias seu declama- 
tiones aliquot edidit Leo Allatius in suis rheto- 








X µπ δεν αὐτὸς προσφέρων, 
» Ἐκκλησίαν xai καὶ ἱερατεύει μὲν ὡς ἄνθρωπος, δίχεται δι τὰ 






appellat. Et sacrificat quidem ut homo, hostiam 
vero recipit ut Deus. 
ἀλλὰ 


τῶν προσφερόντων χεφαλὲ χφη: 


Pauca hiec de multis ex divis Patribus decer- 
pentes ad evidentem veritatis demonstrationem, 
in hunc commentarium inseruimus, prolixitatem 
verborum vitantes. Licebit autem lucubrare vo- 
lentibus, ex aliis quoque permultis locis colligere 
sacri dogmatis demonstrationes. Cum igitur pleni 
Deo Patres tam concorditer de hac re loquantur, 
palam est quod cum Christus Dominus se ipsum 
sponte sacrificio obtulit, quatenus quidem homo 
erat,se obtulit; qualenus vero Deus, ipse quo- 
que cum Patre et Spiritu hostiam recepit. Atque 
in hoc proposita questio vertitur, cnjus causa su- 
periore quoque teinpore congregati fuimus. Sic 
autem omnino credere oportet Ecclesie alumnos 
et Trinitatis cultores : nempe et olim in. Passione 
Dominica Verbum theanthropum salutarem ho- 
stiam exhibuisse tum Patri, tum ipsi sibi uti Deo 
nec non Spiritui : a quibus ex nihilo ad existen- 
dum productus est homo; quos ipse transgres- 
sione sua offendit; quibus denique per Christi 
passionem reconciliatus fuit. Ίππο nunc quoque 
incruentas hostias creatrici rerum omnium et 
auctrici Trinitati reapse offerri, easque ab eadem 
recipi. 

Quoniam vero fieri non poterat quin magnani- 
mus imperator, itemque nostra concors ac fra- 
terna caterva, horum zizaniorum satores omni 
studio detegere atque arguere curaret, qui nempe 
malum hoc spinosumque semen orthodoxim fru- 
mento immiscuerunt ; absurdisque sermonibus 
ausi sunt dicere, quod rectum Ecclesie dogma 
Nestorianee vesaniee additamentum sit; quia vide- 
licet putant, quasi in duos Christos (hem vesa- 
niam !) isto modo dividi theantropum hominem, 
dum unigenitus Filius et Verbum Dei a nobis dici- 
tur offerre quidem ut homo, recipere vero qua- 
tenus Deus; quocirca optavit imperator, ut sin- 
guli vestrum rogarentur de hac re sententiam, 
necnon quicunque hvjus concilii participes sunt, 
οἱ modo sint honore diaconatus predi 








τέµιον iv D gentur. Tum quidem cum reliqui omnes honora- 


bilesdiaconi, quotquot regali huic sacroque throno 
astant, uno animo ac voce dogma id confiteren- 
tur eique consentirent, Nicolaus Basilaces aposto- 
licarum lectionum magister, statim initio nostri 
congressus, et hodie etiam in medium prosiliens, 
longum abs rei initio verborum ambitum orsus, 
cunctis audientibus rationes exposuit quarum 
eausa de hoc dogmate dubitabat ; omnino his 
quie dixit significans, se principem ejus discidii 








rum Excerptis. Manu scriplas ego vidi in cod. 
Vat. 1409. 


"wc 
vU 


1817 NICET/E CHONIAT/E 188 
fuisse : ideoque id dogma a se novum existima- À µατος τούτον ἀμφιβολίας * καὶ διὰ má) των ἐξ ὧν 


tum, prorsus nolle admittere. 


Jam vero cum nos duo patriarche in hoc do- 
gmate consentiremus, necnon et nos archiepiscopi 
Bulgarie et Cypri, ceterique omnes in synodo 
episcopi unanimem sententiam nemine discre- 
pante teneremus, necesse fuit etiam electum civi- 
tatis Dei Antiochie magae patriarcham Soteri- 
chum, qui nobiscum considebat, propriam senten- 
tiam rogare. Tum vero, quod querebatur, mani- 
feste compertum est. Is enim modo tempus pos- 
cebat considerandi ante responsum, quasi vero 
tanta temporis intercapedo post hujus adversus 
Christum blasphemiee initium, ipsi haud suffecis- 
set ad sani dogmatis cognitionem ; modo autem 
alia atque alia parum sibi constantia respondebat. 
Ergo hodie interrogatus α nobis, utrum existima- 
ret beate Trinitati sacrificium et olim fuisse ob- 
latem et nunc etiam offerri, ut superior nostra 
explicavit oratio, an potius soli Patri fuisse obla- 
tum ; neque soli Patri respondit oíferri, neque 
non $oli. Interdum ad absurdas sententias diver- 
tebat ; nam vocabule offerre, hypostaticam 
Filio tribuere proprietatem aiebat, nescio unde 
hano dootrinam expiscatus. Reoipere autem, pa- 
terne persone propriam quamdam affirmabat 
esse qualitatem, eque ac ingeniti attributum, 
quod unieum peculiare Patris esse atiributum Ec- 
clesia & vetere traditione accepit. Deinde niteba- 
tur nos quoque in suam sententiam contrariis 
syllogismis pertrahere. Si enim, ut ipse aiebat, 
haud proprium paterna persone esset recipere, 
sed divine potius, ut nos dicimus, nature, absur- 
dum quid consequeretur : esset enim Deus modo 
nequaquam. Non enim est sempiterna oblatio, 
sed et sumpta humanitate posterior, et res creata 
est : proptereaque receptio quoque in quodam 
temporis spatio fit. Hec ille aiebat ; quasi vero 
nos statueremus recipere instar esse cujusdam 
definitionis atque rationis (sive pertinere ad es- 
sentiam) incomprehensibilis et supersubstantialis 
deitatis ; et non potius banc proprietatem a divina 
dignitate arceremus. Heo fuit Antiocheni electi 
summa orationis, ne singula &b eo dicta percur- 
rentes, diutius hunc sermonem protrahamus. 

Sed enim ante nos omnes sapientissimus et au- 
gusta prudentia plenus, et &que ac Salomon divi- 
nitus doctam mentem gerens, potentissimus et 
sanctus noster imperator, non detrectavit usque ad 
dialecticos sermones cum Sothericho descendere, 
verbisque adhortatoriis eumdem diu nitebatur a 
$ua senténtia retrahere; argumentis etiam urgens 
pro sua ingenita regali scientia, et modo huc modo 
illuc adversarium contortis epichirematibus ver- 
sens. Inter cetera amanterilli in mentem revocabat 
Pauli verba ad Corinthios, ut id ipsum videlicet 


eire δεικνὺς ὅτι πρῶτος αΌτὸς ἐπὶ τούτω ydwd- 
χτησιεν, ὡς ἔφησε' τῷ τοι χαὶ ὡς χαινοφανὶς αὐτὸ 
λογιξόμενος, ὅλως τοῦτο οὐκ ᾖθελε παραδέχι- 
σθαι. 

Ἐπεὶ δὲ τῶν δύο πατριαρχῶν ἡμῶν ὀμοφωνως 
γνωμοδοτούντων τὰ περὶ τούτον, ἀλλὰ καὶ ἡμῶν 
τῶν ἀρχιεπ,σκόπων, τοῦ τε Ἀουλγαρίας καὶ τοῦ 
Κύπρου, καὶ τῆς λοιπῆς ἡμῶν τῶν ἀρχιερέων ὁμη- 
γύρεως εἰς µίαν γνώμην συνερχοµένων, x«i xac 
μηδέν τι περὶ τδύτου διαφεροµένων πρὸς ἀλλέλους, 
ἴδει καὶ τὸν ὑποψήφιον πατριάρχην Θιουπόλεως 
μεγάλης ᾿Αντιοχείας Σωτήριχον ὡς συνεδριάδοντα 
καὶ τοῦτον ἐρωτηθῆναι. ἐνταῦθα μᾶλλον iv isi 
τὸ ζητούµενον εὐρισκόμενον * νῦν μὶν γὰρ κχαιρὲν 

B ἐδήτει διασκέψεως πρὸς ἀπόκρισιν, ὡς οὗ τοσούτου 
καιροῦ ἐξ οὗ παρεισεφθάρη τοῦτο τὸ δυσσεθῶς κατὰ 
Χρισιοῦ βλασφημούμενον pi ἀρχοῦντος x«l τούτῳ 
εἰς διασχόπησιν τοῦ τῆς ὑγιαινούσες δόξης φρονύ- 
µατος, νῦν δὲ ἆ)λ' ἅττα καὶ οὐ συµθαίνοντα ἑαυτῶ 
ἀπεχρίνατο. Ἐρωτώμενος οὖν καὶ αὐτὸς παρ) 
ἡμῶν Tüptpe», πότερον τῇ µακαρία Τριάδι λέγει 
τὸν θνσιαν προσῆχθαί τι καὶ προσάγεσθαι, ὡς 
ὁ λόγος φθάσας διετράνωσεν ἄνωθεν ὃ τῷ Πατρὶ 
μόνῳ, οὔτε μόνῳ ἔλεγε τούτω προσάγεσθαι, οὔτε o) 
µόνῳ. Ποτὲ δὲ καὶ εἰς ἀλλοχότους δόξας ἔπιπτε ' τὸ 
pk» γὰρ προσάγειν ὑποστατικὴν ἀπένεμε τῷ Yi 
ἰδιότητα, οὐκ lent» ταύτην πόθεν εὑρών ' τὸ 
προσδέχεσθαι τῆς πατριχῆς ὑποστάσεως ἴδιόν τι χα 
τοῦτο ἐτίθετο Ὑνώρισμα μιτὰ τῆῦς ἀγεννησίας, ἂν 

ϱ ἱδιότητα µόνον τοῦ προονάρχου Πατρὸς ἡ Ἐκκλησία 
πορέλαθεν ἔχπαλαι' Εἶτα δὴ xoi ἐντεῦθιν ἡμᾶς 
πρὸς τὸ δοκοῦν αὐτῷ χατεσυλλογίξετο * εἰ γὰρ pà, 
καθὼς αὐτός nct, ἰδιαίτατον «iq τῆς πατριχῆς 
ὑποσ-άσεως τὸ προσδέχεσθαι, ἀλλὰ τῆς θείας, ὡς 
ἡμεῖς φαµιν, φύσεως, ἄτοπόν τι τάχα σνµθήσεται ' 
ἔσται καθ) ἡμᾶς ὁ Θιὸς ποτὶ μὶν Θεὲς, ποτὶ δὲ o2- 
o9 γὰρ ἀῑδιος, φησὶν, προσαγω/ὴ, ἀλλὰ μιτὰ τὸν 
ἐνανθρώπησιν καὶ γεγινηµένη * διὰ dk. τοῦτο κπάντώς 
ἔν τινι χρόνῳ καὶ τὸ προσδέχεσθαι ὥσπερ ἂν εἰ τῆς 
ἀκαταλήπτου x«l ὑπερουσίου θεότητος ὃρον τινὰ 
καὶ λόγον ἡμεῖς τὸ προσδέχεσθαι ἐτιθέμεθα, ἀλλὰ 
pà τῷ θεϊκῷ ταύτην ἀφοσιοῦντες ἵμεν τοῦτ) αὐτὸ 
δὲ ἀξιώματι. Ταῦτα μὶν ὁ ᾿Αντιοχείας, ἵνα pà, τὸ 
χαθ  ἔχαστον τῶν παρ) αὑτόῦ λεχθέντων ἐπεξιόντες, 
ἐπὶ πολὺ τὸν λόγον ἐκτείνωμιν. 


Ὡς db. πρὸ πάντων ἡμῶν ὁ πολὺς τῇ φρονήσει xol 
γεραρὸς τῷ νοεῖν, ὁ θεοδίδαχτον ὄντως φέρων κατὰ 
τὸν Σολομῶντα διάνοιαν, Χράτιστος xol ἅγιος ἡμῶν 
βασιλεὺς, καὶ ἐς λόγονς αὐτῷ συνελθεῖν διαλεχτικῶς 
οὖχ ἀπώχνησε, καὶ ῥήμασι παραινετηρἰοις ὕπαγα- 
γέσθαι σπεύδων αὐτὸν οὐ διέλιπε, καὶ τοῖς ἐλέγχοις 
βάλλων αὐτοφυῶς ὁ μεγαλοφνυὴς καὶ ἐπιστημονάρ- 
xus οὐκ ἐνάρκησε, καὶ νῦν μὶν τοῦτο, νῦν δι ἐκεῖνο 
ποιῶν ἁγχιστρόφοις ἐπιχειρήμασιν οὐκ ἀπέκαμεν' 
ἐν ofc ἐχεῖνα παρκκαλῶν αὐτὸν ἐἔφιλανθρωπενιτο, 
ἅττα δήπου καὶ Κορινθίις ἐπιστέλλων ὁ µέγας 


189 


THESAURI LIB. XXIV. 


190 


Παῦλος προέγραγεν, ἵνα τὸ αὐτὸ ὃδπλονότι λέγωμεν À omnes dicamus, et in nobis non sint schismata?t; 


πάντες, καὶ ui T, ἐν ἡμῖν σχίσµατα: 0 μὲν δὲ κατηρτισ- 
μένος ἐν τῷ αὐτῷ vol xai ἐν τῇ «UTE γνώμχ, εἴτ) οὖν ὁ 
ταράσσων Th» ἘΕκχχλησίαν, αὐτὸς βαστᾶζει τὸ xpipa. 
Ὡς οὖν οὕτω ταῦτα, ὁ δὲ καὶ ἔτι τῆς οἰχείας ἐνστάσεως 
οὐ µεθίστατο, χαὶ τοιοῦτόν Tí φΏσι πρὸς αὐτὸν ὁ σοφὸς 
τὰ θεῖα τῷ ὄντι χραταιὸς καὶ ἅγιος ἡμῶν βασιλεύς * 
Ποῖος φψόθος ἐπήρτηται σχοπητέον τῷ λέγοντι τὴν ὁμοού- 
Gto» x«i ἀδιαίρετον Τριάδα τὺν ὑπὲρ ἡμῶν θυσιάν 
προσδέχεσθαι’ xal τίνι τῶν τριῶν ὑποστάσεων τὴν κατ᾽ 
αὐτοῦ ἀγανάκτησιν ἐπινδείξασθαι οἵεται. Πότερον ὁ 
Πατὴρ τῷ τοιούτω ἀνθρώπω ἀγανακτήσει ὅτι τὸν Υἱὸν 
ἰσότιμον τίθησιν ; ἄπαγε. 'A))' ὁ Υἱὸς ἐν τούτῳ δνσχέ- 
ρανεῖ ὅτι τῷ ἰδίω Πατρὶ rap! ἡμῶν σννδοξάξδε-αι; Καὶ 
pà» αὐτὸς τῆς δόξης τῦς πατρικῆς ὢν ἀπαύγασμα) 


qui autem in suo proposito sententiaque perseve- 
rat, id est Ecclesiam conturbat, ipse judicium por- 
tabit. His auditis, cum ille nihilominus resistendo 
non desisteret, hec divina doctrina instructus 
vere potens et sanctus imperator noster addidit : 
Age videamus quisnam timor impendeat dicenti, 
quod consubstantialis et invidua Trinitas hostiam 
pro nobis oblatam recipiat ; et cujusnam ex tribus 
personis indignationem formidare queat. Num 
Pater indignabitur huie homini, qui Filium cque 
secum honorandum statuit ? apage. Num Filius 
egre feret se cum suo Patre conglorificatum ? At- 
qui ipse cum sit paterne glorie splendor, in Evan- 
gelio ait: Qui Filium non honorat, ne Patrem qui- 


ἐν Εὐαγγελίοις εἶπεν * Ὁ pà τιμῶν τὸν Yiy. οὐδὲ pg dem honorat?" ; et: Egoac Pater unum sumus **, 


τὸν Πατέρα τιμᾷ * xal ὅτι Εγὼ xai ó [Iaràp £v ἐσμεν. 
Αλλά τὸ Πνεῦμα, ὃν συναΐδιόν ἐστι τούτοις καὶ σύνθρο- 
vov ; Οὐ μὲν οὖν * οὐδὲ γὰρ οὐδὲν τῆς Τριάδος καθέσ- 
τηκεν ἄτιμον. Ὡς παράἄλογος ἄρα ὁ περὶ τούτου φόθος, 
ἵνα μὲ λέγω πάντο xai ἁλογώτατος. 

Τοῖς γοῦν τοιοῖσδε λόγοες πολὺ pv ἔχουσι τὸ σοφὀ», 
οὐχ ὅττον δὲ τούτον καὶ τὸ ἀναγκαστικὸν πρὸς πειθώ 
τε x&i συγκατάθεσιν, τὸ σχληρὀν τῆς τούτου ἐνστάσεως 
καὶ ἀνένδοτον χαταμαλάξας ὀψέ ποτε μόλις αὐτὸ, µετα- 
µέλω χρησάµενον μεταθουλεύσασθαι πέπειχεν ' ἐφ᾽ οἷς 
ὁμοφρονεῖν ἡμῖν χαὶ αὐτὸς συγκατέθετο τοσοῦτον, ὥστε, 
TÀ» οἰκείαν γνώμην ἐγγράφως ἐχθέμενος, ἀναθέματι 
καθυποθαλεῖν τοὺς μὴ οὕτω φρονοῦντας, μυ δὲ πιστεύοντας 
ὡς τῷ ᾿Εκκλησίᾳ δοχεῖ * ἦν δὲ γνώμην ἐν µέσῳ τοῦ βα- 
σιλείου τοῦδε καὶ ἱεροῦ συνεδρίου αὐτὸς ἀναστὰς ὑπα- 
νέγνωσε», τὰδε πρὸς Ero; διαλαμβάνουσαν. Ὁμοφρονῶ 
τῷ ἱερᾷ χαὶ &yla σννόδω ἐπὶ τῷ τὴν θυσίαν καὶ τὸν νῦν 
προσαγοµένην, καὶ τότε πβοσαχθεῖσαν παρα τοῦ μονο» 
γενοῦς xal ἀνθρωπήσαντος Λόγου, καὶ τότε προσαχθεῖ- 
σαν, καὶ νῦν πάλιν προσάγεσθαι, ὡς τὴν αὐτὴν οὖσαν 
καὶ µίαν * xai τῷ piv οὕτω φρονοῦντι ἀνάθεμα * wv τι 
πρὸς ἀνατροκὴν εὐρίσχηται γεγραμµένον, ἀναθέματι 
καθυποθάλλῳ. Ἡ ὑπογραφή ' Σωτήριχας Παντεύγενος. 

Τούτων οὖν συνενεχθέντων, Ίδοξεν ἡμὶν δέον εἶναι 
*ó αατασχοπᾷσαι λοιπὸν χαὶ τὰ περὶ τῆς αὗτοῦ 
καταστασεως., εἶ ρα χρὴ τοῦτον ἐν ἱεραταῇ 
χαταστάσει µένεν τὸ ἀπὸ τοῦδε, eire καὶ εἰς àp- 
χαρέα προθιθασθῇ ' αὐτίκα οὖν ὁ αχράτιστος καὶ 
ἅγιος ἡμῶν βασιλεὺς, τὸν περὶ τούτου ζήτησυ μὴ 
ἀνήχκειν τῷ µεγίστῳ χράτει αὐτοῦ ἐπιιπὼν, κατὰ 
τὸ dexo)v ἡμῖν ἐἑνδεχόμενν κανονιῶς τὰ πιρὶ 
τούτου ἐπέτριψε διαπράξασθαι * ἐν πᾶσι γὰρ τὸν 
τῶν θείων xal ἱερῶν κανόνων ἀκριθεστάτην συντή- 
ρητσιω ἀποδεκτίαν λογίζεται, Συνδιασκεψαμένοις 
οὖν ἡμῖν iv xotvà περὶ τούτον, ἀπεντεῦθεν πάσης 
ἱερατικῆς ἀἄξιας ἀνάξιος Χέχριται ὁ ὑποψήφιος 
Αντιοχείας Θεουπόλεως Σωτήριχος ὁ Παντεύγινος * 
ἱπτὰ τοίνυν ἐξ ἡμῶν τῶν Χατωτέρω ῥηθησομένὼν 


3* 1 Cor. 1, 10. 39” Joan. v, 9). 39 Joan. x, 30, 


Num denique irascetur sanctus Spiritus, qui cum 
his sempiternus est et in eodem residens throno ? 
Minime gentium. Nihil enim in Trinitate caret ho- 
nore. Stultus igitur hao super re timor, ac pene 
dixerim, stultissimus. 

Hisce igitur valde doctis sermonibus persuaden- 
tibus eque et ad assensum compellentibus, conten- 
tionis sue duritiem ac pertinaciam sero vix mol- 
liens, persuaderi sibi contrarium tandem est pas- 
sus ; ac per propriam sententiam scripto traditam, 
aliter sentientes neque Ecclesie doctrinam amplec- 
tentes anathemati subjecit: quam suam sententiam 
in medium progressus hujus regii sacrique syne- 
drii stans legit, quee ita ad litteram se habebat : As- 
sentio sacre sancteque synodo in hoc dogmate, 
quod sacrificium tam quod nunc offertur, quam 
illud ab unigenito olim incarnato Verbo oblatum, 
et tunc oblatum fuerit et nunc offeratur, tanquam 
unum idemque. Et qui minime sic censet, eum 
anathematizo ; et si quid contrarium reperiatur 
scriptum, id pariter anathematizo. Soterichus Pan- 
teugenus subscripsi. 


His ita compositis, visum est nobis dispiciendum 
quoque fore de hujus ordinatione, nempe utrum 
oporteret hunc deinceps in ecclesiastico statu ma- 
nere, vel ad ipsum pontiflcatum promoveri. Sta- 
tim igitur potentissimus sanctusque noster impe- 
rator, hanc quoque questionem minime esse dif- 
ferendam sua maxima auctoritate annuens, quid- 
quid nobis canonice facere placuisset concessit. 
Putat enim sacrorum divinorumque canonum 
exaotam observantiam in cunctis tenendam. Ergo 
communi consilio deliberantibus, omni in poste- 
rum sacerdotali dignitate indignus judicatus est 
Soterichus Panteugenus Antiochie Dei civitatis 
electus patriarcha. Cum vero septem ex nobis infra 
nominandi postulassent, ut primo accuratius de 


7 


"a ασ 


UMOPSSVYG7 5.50 
ro" ῃ 


. να Tm "pm NL. t. o7 


191 


NICITAE CHONIAT.E 


192 


hac re dispiceremus, deinde in alia sessione sen- A αἰτησαμένων χατασχέψασθαι πρότερον πεοὶ τούτου τὸ 


tentiam quisque suam proferrent. 


Ego quidem Constantinopolitanus, non admit- 
tendum ad sacerdotium aio hunc, quia jam bien- 
nio non clam neque in angulis, sed manifeste recto 
dogmali contradicit, seque publicum prave. do- 
ctrine fautorem defensoremque profitetur. 

Ego Hierosolymitanus idem censeo quod sancetis- 
simus dominus meus et consacerdos Constantino- 
polilanus de hoc proposito pie et secundum Dei 
voluntatem statuit. 

Ego Bulgarus aio fieri non posae ut hic sacerdo- 
tium retinere sinatur, quia tantum contra Dei Ec- 
clesiam scandalum suscitavit, et qui complures 
huic esse asseclas puto, nescimusque utrum ad ve- 
ritatem sincero judicio reversuri aliquando sint. 
Quod si juxta effatum Dominicum, homini qui mi- 
nimum aliquem Christo credentem scandaliza verit, 
expedit ut lapide molario in ejus collum immisso 
precipitetur, etin maris profunditatem jaciatur οὐ, 
qui multos circa dogma scandalizavit, quante erit 
pone obnoxius ? Insuper ex diversis divinis cano- 
nibus satis cognoscitur, hunc ad sacerdotium mi- 
nime admitti posse, imo deponendum. 


Ego quoque Cyprius aio, me utpote extraneum 
antea quidem non satis cognovisse quas iste vomit 
blasphemias adversus rectum Eeclesie dogma.Sed 
enim ex his que hodie ipsum audivi dicentem 
ante regium et ecclesiasticum thronum, non pon- 
tificatui tantummodo cum prorsus ineptum judico, 
verum etiam diaconali gradu, quem hactenus te- 
nuisse videtur, indignum, ita ut ex hoc etiam eji- 
ciendus videatur. 

Ego Caesariensis hunc, utpote sepe orthodoxitce 
adversatum, ad sacerdotium non admitto. 

Ego Corinthius judico hune omni sacerdotio in- 
dignum, utpote irreligiosum et blasphemias non 
solum mente foventem, verum etiam loquentem. 
Quamvis enim illis nunc anathema dixit, nihilo- 
minus sacerdotio et clero excluditur juxta magnum 
Athanasium Alexandrinum in Epistola ad Rufinia- 
num episcopum, juxtaque alios divinos canones. 
Certe synodica sexti concilii definitio ita partim se 
habet ^ « His itaque cum omni diligentia curaque 
eximia & nobis constitutis, definimus nemini li- 
cere aliam fidem proferre seu conscribere, vel 
componere, neque aliud symbolum exponere aut 
docere vel tradere. » Et paucis interpositis : « Vel 
novum loquendi genus, seu vocabulorum inven- 
tionem invehere, ad dogmatum que definivimus 
subversionem. Quod si id faciant episcopi aut 
clerici, episcopatu et clericatu extorres fiant ; si 


* Matth. xviii, 6. 


B 


τελεώτερο», καὶ Ey ἑτέρα συνελεύσει τὸ 9οχοῦν αΌτοῖς 
ἀποφήνασθαι. 

Ἐγὼ μὲν ὁ Κωνσταντινούπολεως ἀπαράδεχτον εἰς 
ἱερωσύνην τοῦτόν φΊηαι εἶναι, ὡς ἔπὶ δύο ἤδη χρονους 
02 χκρύφα 090) ἐν /ωνίᾳ, ἀλλὰ φανερῶς χατὰ τοῦ ὁρ0οῦ 
παῤῥησικζόμενον δόγματος, καὶ συνήγορον ὄντα λαμπρὸν 
τῆς ἀσεθείας καὶ πρόµαχον. 

Ἐγὼ óÓ& ὁ Ἱεροσολύμων αὐτὰ ταῦτα καὶ αὐτὸς 
γνωματεύω ἅπερ ὁ ἁγιώτατος ἐμοῦ δεσπότος καὶ 
συλλειτουργὸς ὁ Κωνσταντιουπόλιως ἐπὶ τῇ τοιαντο 
ὑποθέσει θεαρέστως ὤγαν xal εὐσιθῶς ἀπεφήνατο. 

Ἐγὼ di ὁ Βουλγαρίας λέγω ἀδύνατον εἶναι τὸ 
παραδεχθῆναι τοῦτον ἔχειν ἱερωσύνην, ὅτι τε 
τοιοῦτον σκάνδαλον χατὰ τῆς Ἐκκλησίας ἐξάγειρε, 
καὶ ὅτι xai διάφοροι τούτῳ οἴμαι συνηχολούθησα»ν, 
x«i ἀγνοοῦμεν si πρὸς ἀλήθειαν μετὰ ὁρδοῦ φρονή- 
µατος xal τότε ἐπιστραφῆσονται ' καὶ εἴπεο χατὰ 
τα Κυριακὰ λόγια τῷ ἕνα τινὰ τῶν μικρῶν σκανδα- 
λίσαντι των πιστευόντων εἰς τὸν Χριστὸν συμφέρον 
ἐστὶν ἵνα λίθος μνλωνικὸς εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ 
κρεμασθῇ, καὶ εἰς βυθὸν θαλάσσης ἀποβῥιφῷ, ὁ 
πολλοὺς σχανδαλίσας ἐπὶ τῷ δόγµατι, ὁποία ἔσται 
τιµωρίᾳ ὑπόδικος ; ᾽Αλλὰ καὶ ἐκ διαφόρων θείων 
Χανόνων τὸ ἀπαράδεχτον πρὸς ἱερωσύνην xxi χαθηρηµέ- 
νον τοῦτον εἶναῖ διαγινώσκεται. 

᾽Αλλὰ χἀγὼ ὁ Κύπρου τοῦτό φημι, ὡς τὰ μὲν 
ὤλλα τοῦ ἀνδρὸς ἀπόδηωος ὧν, τὸ πρότερον οὐ σύν- 
οιδα ἀχριθῶς ὅσα καὶ βλασφημῆσαι λέγιται xe 
τοῦ ὀρθοῦ ὀὁόγματος τῆς Ἐκκλησίας. ἀφ ὧν ót 
σήμερον ἐνώπιον τοῦ βασιλιχου xai ἵερατιχον βήματος 
τουδε Πκροασάμην λέγοντος τούτου, οὐ μόνον εἰς 
ἀρχιερωσύνην ἀπαράδεκτον εἶναι παντάπασιν ἀποφαί- 
νοµαι αὐτὸν, ἀλλὰ καὶ αὖτον του διακόνου βαθµου ὃν 
δοχεῖ τέως ἔχειν, ἀνάξιος πάντη καθέστηκεν, ὡς ἀφαιρι- 
τέου καὶ τούτου τυγχάνοντος ἐξ αύτου. 

Ἐγὼ δὶ ὁ Καισαρείας ὡς πολλάκις κατὰ τῦς ὀρθοδοξίας 
αὐτὸν ἐνστάντα εἰς ἱερωσύνον οὐ παραδέχοµαι. 

Ἐγὼ δι ὁ Κορίθου κρίνω tovtov πάσης ἱερωσύ- 
vn, ἀνάξιον, ὡς ἀσιθῦ τε καὶ βλάσφημα φρονήσαντα 
καὶ λαλήσαντα * εἰ y&p καὶ ἀναθέματι vvv κχαθυπ- 
έδαλιν, ἀλλὰ τῆς ἱερωσύνης καὶ του χλέρου ἐκθέ-- 
όληται, κατὰ τὸν Αλεξανδρείας µέγαν ᾿Αθανάσιον 
πρὸς Ῥουφιιανὸν ἐπισκοπον Ὑράψαντα, καὶ καθ 
ἑτέρους θείους Χανόνας  ὁ µέν τοι συνοδιχὸς ὄρος 
τῆς ἁγίας ἕκτης συνόδου οὕτως ἐν µέριι διέξεισι 
« Τούτων τοίνυν μιτὰ πάσης ἀχριθίίας τε καὶ 
ἐμμελείας πανταχόθεν παρ) ἡμῶν διατυπὠθέντων, 
ὀρίζομεν ἑτέραν πίστωυ µμηδεὶ εξεῖναι προφέρει, 
ὤγουν συγγράφεν à συντιθέαι πίστιν ἑτέρν, ὃ 
προχοµίζειν à διδάσκει 3 παραδιδόναι ἕτερον σύμ- 
θολον. » Καὶ µιτά τινα" » ^H χαινοφωνίαν (Tot λέ- 
ξιων ἐφεύρεσι πρὸς ἀνατροπὴν εἰσάγειν τῶν νυν 
παρ) ἡμῶν διορισθέντων, ἐπισκόπους piv ὄντας ἢ 
κληρικοὺς, ἀλλοτρίους εἶναι τῆς ἐπισχοπῆς καὶ του 


193 THESAURI 


LIB. XXlV. 194 


xiépou* µονάξοντας δὲ à λαϊκούς, ἀναθεματίζε- A monachi aut laici, anathemate feriantur. » Canoni 


σθαι. » Τούτῳ συμφθέγγονται καὶ ὁ τᾶς ἓν Νικαίᾳ τὸ 
Φεῦτερον ἁγίας συνόδου ὄρος, καὶ ἕτερος θεσμὸς τῶν 
ἁγίων καὶ θεοφόρων Ila: 

Ἐγὼ δὲ ὁ ᾽Αθηνῶν ὀψέ φπμι καὶ μόλις µεταμαθόντα 
αὐτὸν τὴν ἀσίθειαν, καὶ ταῦτα ὑποψήφιον ὅντα 
άρχην, tis ἱερωσύνην οὐκ ἂν ποτε παραδέξωµαι" 
& xd» cow παραδέξωνται, ἑαυτὸν ἐξ αὐτῶν 











ἀποῤῥήγνυμι, 

᾿Ἐγὼ δὲό Λαρίσσης, τῷ ᾿Αθηνῶν ἐς τὰ λοιπὸν συµφρο- 
wA», ἀπὸ τῆς τοῦ μεγάλου μᾶλλον ᾿Αθανασίου ἐπιστολῆς 
ἀποκηρύττω τοῦτον τοῦ ἱερατικοῦ παντὸς ἀξιώμα» 
τος. 

Ἐγὼ δὲ ὁ Αδριανουπόλεως τοῦτο λέγω, ὅτε, ἐὰν 
ἀπὸ τῶν θείων καὶ ἀχράντων εὐαγγελιστῶν , καὶ τῶν 
ἱερῶν xot θείων κανόνων , οὐ Φύναται τῆς ἱερωσύνης B 
(Οχάιο) x4» ἅπαξ ἐλεγχθῷ ἱαλωκὼς ἐπί rot 
ἁμαρτέματι, οἷοις δὺ περιπίπτοµεν ἄνθρωποι ὄντες, 
πηλὸν τοῦτον καὶ σαρχικὸν περικείµενοι, 
πῶς ἐστι δυνατὸν εἲς ἱερωσύνην προθιθασθᾶνοι τὸν 
ὀποψέφιον ᾿Αντιοχείας, ἄνθρωπον ὑπὲρ τὰ ἑξύκοντα 













παὶ εἰς πατριαρχικὸν θρόνον προθθληµένον, 
οὐ µόνον λόγους τῆς ὀρθοδόξου ἄλλο- 
ς, ἀλλὰ καὶ λόγον σνγγραψάμενον 
x βλασφημιῶν χαὶ ἀποφημιῶν δυσσεβῶν , καὶ 
ποτὲ µεταπειτθέντα καὶ µεταμαθόντα τὸ εὖ. 
θὲς καὶ τὸ ὀρθόδοξον : Διὰ τοῦτο τοίνυν οὖδι αὐτὸς 
ἄξιον ἱερωσύνας τὸν τοιοῦτον λογίζομαι. 

Καὶ sig ἁνασκοπὴν συνελθόντες οἱ αὐτίχα τὴν 
και αὐτὸν ψῆγον ἐκθίμωοι, ἀποφαινόμιθα τοῦτον ϱ 
ἱερωσύνης πάσης ἀνάξιον, οὐ διὰ τὰ σήμερον μόνον 
αὐτοῦ λαληθέντα μιτὰ πολλῆς τῆς ἐνστάσιως, 
ὅτι περ dE ὅτου τὸ βλάσφημον τοῦτο διεθρυλ- 
λέθς δόγμα, καὶ λόγος ἐξίθτο τῆς καινοφανοῦς 
ταύτης αἱρίσεως συνήγορος * καὶ οὐ μόνον προστά- 
της ἐγγράφως καὶ πρόµαχος τῆς τοιαύτης ἀσεθείας 
ἐδείανυτο, ἀλλὰ καὶ ἀγράφως πλειστάκις διαλεγό 
µενος πρὸς τε ἄλλους πολλοὺς xai τινας ἐξ ἡμῶν, 
οὕτως ἀναφανδὸν ἐχύρου τὴν τοιαύτην ἀσίδειαν, καὶ 
τὰς τῶν Χριστιανῶν ψυχὰς ἐσκανδάλιδε. Καὶ ἡμῖν μὶν 
οὕτω τὰν σήμερον τοῖς πλείοσι τοῦ συλλόγου τὰ κατ’ 
ῦ ἀποπέφαντοι, iv f καὶ à τῶν ἐν Νιχαίᾳ uvae 
θεοισθέντων θειων Πατέρων ὀμήγνρις ἐπὶ τῇ τοῦ 
µαταιόφρονος ᾿Αρείου καθαιρέσει, τῷ Ἐκκλησίᾳ £j 
ποιοῦσα συνέδραµε" τισὶ δὲ ἐξ ἡμῶν, iyw τῷ 
Ἡρακλείας, tà Κυξίκου, τῷ Σίδης, τῷ θεσσαλονίκης, 
τῷ Καισαρείας. τῷ Φιλίππων, καὶ τῷ Λαοδικείας, οὐκ. 
ἀξεντεῦθο γνωμοδοτῆσαι περὶ τούτον δεῖν ἔδοξεν ἀλλὰ 
σκοπᾶσαι, καὶ οὕτω τὸ δόξαν ἀποφήνασθὰε. 





























Myvi Μαΐῳ, vy uia, B ὑδικτιῶνι, προκαθη- 
μένου τοῦ θεοστέπτου βασιλέως ἡμῶν καὶ αὐτοκρά- 
oos; ἡμῶν Μανουὴλ τοῦ Κομνηνοῦ i» τῷ παλατιῳ 
τῶν Βλαχερνῶν, παρισταµένων τῇ ἁγίᾳ βασιλιίᾳ 
πάντων τῶν ἀναγεγραμμέων, uu τοῦ 
ταρίου, τοῦ μεγῶου E 








Φρουγγαρίου, 
ωτασεκρῆτις, καὶ τοῦ νομοφύλακος, συνεδριαζόν- 


πι 


των αὐτῷ ἆνευ τοῦ Αντιοχείας ἡμῶν τῶν καὶ διαι- 


huie consona secunde quoque Nicere synodi 
definitio, atque alite etiam sanctorum atque a Deo 
afflatorum Patrum auctoritates. 

Ego Atheniensis hunc vix seroque a sua impie- 
tate recedentem, et quidem cum jam esset pa- 
triarcha electus, ad sacerdotium nunquam admit- 
tam. Quin si qui eum admiserint, me ab his 
segrego. 

Ego Larisseus cum Atheniensi ceteroqui 
consentiens, fretus magni presertim Athanasii 
epistola, huie homini omnem ecclesiasticam 
dignitatem abjudico. 

Ego Adrianopolitanus aio, quod si jubentibus 
divis incorruptisque evangelistis, sacrisque et 
divis canonibus, haud licet sacerdotium assequi 
homini illi qui vel semel alicujus peccati convic- 
tus fuerit, cujusmodi accidunt hominibus hoc limo 
et carne circumdatis, qui liceat ad sacerdotium 
provehere hunc electum Antiochenum, hominem 
sexagenariam statem preetervectum, litteratura 
clarum, patriarchali sedi destinatum, nunc autem 
non modo sermonibus utentem ab orihoxa fide 
abhorrentibus, verum etiam libelli auctorem, qui 
blasphemiis impiisque absurditatibus scatet, vix- 
que demum resipiscentem, et ad pietatem ortho- 
doxiamque redeuntem ? Quee cum ita se habeant, 
ego quoque a sacerdotio hunc repello. 


Ergo ad scrutinium convenientes, qui modo 
sententiam contra illum diximus, declaramus eum 
omni sacerdotio indignum,non ob ea tantummodo 
quie is hodie multa cum pertinacia locutus est,sed 
quia ab ipso blasphemum hoc dogmadivulgatum 
estt libellus etiam perscriptus nove hujus he- 
reseos assertor. Neque solum antesignamus atque 
defensor scripto suo hujusce impietatis exstitit, 
verum etiam absque scripto sepe colloquens modo 
cum aliis multis, modo etiam eum nostrum non- 
nullis, sic manifeste impium hune errorem san- 
ciebat, et Christianorum animabus scandalo erat. 
Etnosergo synodi hujus pars major in hunc ho- 
minem hoc die sententiam dicimus, quo collectum 
quoque Nice sanctorum Patrum concilium ad 
vesani Arii damnationem, similiter Ecclesite 
laboranti justas suppetias tulit.Attamen nonnullis 
nostrum nimirum Heracleensi, Cyziceno, Sidensi, 
Thessalonicensi, Cesariensi, Philippensi, Laodi- 
ceno, haud visum est in presenti de hoc decer- 
nere,sed adhuc considerandum,et tum demum 
sententiam ferendam. 

Mensis Maii die tertia decima, indictione se- 
cunda, presidente a Deo coronato imperatore 
nostro et domino Manuele Comneno, in Blacher- 
narum palatio, assistentibus sancte majestati ejus 
cunelis predictis, exceptis protonotario, magno 
drungario protoaseoretis, et nomophylace ; consi- 
dentibus nobis patriarchis, absque Antiocheno, et 
de hac re judicantibus ; socio judicii nostri Bul- 


193 NICETE ΟΠΟΝΙΑΤΑ 106 


garo, absque Cyprio qui non interfuit, nobis in- Α τώντων τῇ ὑποθέσει πατριαρχῶν , συνδιαιτῶντος 


quam, suprasoriptis episcopis astipulantibus. 


Quandoquidem hesterna acta que propter tem- 
poris augustias lecta non fuere,hodie demum 16- 
genda erant, neque aderat mague Dei civitatis 
Antiochie electus olim patriarcha Soterichus Pan- 
teugenus, etsi isa regia divaque circumspectione 
sine dilatione comparere hodie jussus fuerat ; id- 
circo necesse fuit illi iterum intimare notitiam, ut 
actorum lectioni interesset ; quod si forte nollet 
nihilominus actorum lectionem fieri oportere. De- 
Jegati sunt igitur ad ipsum e nostris presulibus 
Corinthi Theodorus, Adrianopoleos Leo, Parii 


Nicolaus ; quibuscum missus fuit etiam judex veli B 


Thomas Hapluchres. Hi vero rem significantes, 
scriplam denuntiationem apud eum reliquerunt 
comparendi, uti dictum est. Scheda autem tradita 
ita ad litteram se habebat : 


Mensis Maii die tertia decima, indictione se- 
eunda, presentibus diacono Magne Ecclesie Be- 
lissariota Theodoro, Georgio leotore Antiochiee 
modestie prseposito, Georgio Scutariota lectore 
Adriaropolitano ; regali divoque et venerando 
jussu, licet non scripta, nos episcopi auctoritate 
demandata & sanotissimo domino et cGcumenico 
patriarcha, et a sanctissimo Hierosolymorum pa- 
triarcha monacho domino Joanne, insuper etiam 
a sanotissimo archiepiscopo totius Bulgarie, cha- 
rissimo patruo potentis sanctique nostri impera- 
toris,monacho inquam, domino Joanne Comneno; 
nec non ad ea ques in Blachernarum palatio con- 
venit sancta divaque synodo; pervenimus ad vene- 
randum Hodegorum conobium,atque in conspe- 
ctum admissi electi olim patriarche Dei urbis 
Antiochie magne domini Soterichi Panteugeni, 
nuntiavimus ei que in mandatis habuimus, his 
verbis : Potentissimus et sanctus imperator noster 
jussit heri, ut dicta sancta synodus tuque etiam 
hodie conveniatis ad lectionem audiendam com- 
mentarii de rebus disputatis et actis, te audiente, 
hesterna die que& fuit presentis mensis duodecima 
coram regali throno, sanctaque et divina synodo. 
Quoniam vero dicti sanctissimi patriarche ceeteri- 
que antistites convenerunt in Blachernarum pala- 
tio,ac jam presidente 8 Deo coronato imperatore, 
et synodi pleno numero, tu non adfuisti, missi 
nos fuimus, uti dictum est, ad te invitandum, ut 
sine mora adsis hodie lectioni actorum hesterno- 
rum. Scito enim, quod si minime id facias, vel te 
absente acta nihilominus legentur. Coaotus enim 
& Deo eleotus sanotissimus noster imperator 


(26) Περιωπὲ, Latine. cireumaspectio 
honoris quo utitur erga cardinales Adriatus 
VÍ. PP, apud nos Spicileg. t. 1I, Preef. p. XIII. 


ὁμοίως xai ἐμοῦ Βουλγαρίας, ἄνευ τοῦ Κύπρου μὴ 
σνμπαρονσιάξοντος , συνδιαγνωμονούντων ἡμῶν τῶν 
προαναγεγραμµένων πάντων ἀρχιερέων, 

Ἐπεὶ τὸ κατὰ τὸν χθις Ὑεγονὸς σηµιίωµα μὴ 
φθάσαν ἀναγνωσθῆναι διὰ τὸ στενὸν τοῦ καιροῦ 
ἆμελλεν ἀναγνωσθῆναι τὴν σήμερον, οὐ παρῦν δὲ ὁ 
φθάσας πατριάρχης Θιουπόλεως µεγάλης ᾿Αντιο- 
Χιίας Σωτήριχος ὁ Παντεύγενος , x«i ταῦτα παρ- 
αγγελθες παρὰ τῆς βασιλείου x«l θείας περι- 
eric (26) παρουσιάσαι ἀνυπερθέτως Tàv σήμερον᾽ 
ἐδέησε διὰ ταῦτα x«l vy δοθῦναι αὐτῷ εἴδεσιν 
ὡς ἄν παρουσιάση ἐπὶ τῷ ἀναγνώσει τοῦ τοιούτου 
σημειώματος * εἰ μὴ βούλοιτο, xal ἀπόντος αὐτοῦ τὴν 
τούτου γενέσθαι ἀνάγνωσιν. ᾽Απεστάλησαν οὖν πρὸς 
αὐτὸν ἀπὸ μὶν τῶν ἀρχιερίω ἡμῶν ὁ Κορινθου 
Θιόδωρος, ὁ Αδριανουπόλεως Λέων ὁ Παρίου 
Νικόλαος ' συνδιεστάλη δὲ τούτοις ὁ χριτὸς τοῦ βήλου 
Θωμᾶς ᾽Απλούχρης * καὶ διεμηνύσαντο τούτων. 
παραγγελίαν ᾖἔγγραφον θέµενοι πρὸς αὐτὸν, ἵνα 
παρονυσιάση, ὡς εἴρηται. ΄Ἔσχιν τὸ παρ αὐτῶν ἐκ- 
τεθὲν σηµείωµα pur& οὑτωσί. 

Μηνὶ Mole, cy ἡμέρ, ἰνδιχτιῶνι β, παρουσία 
di&xóvou Θιοδώρον τῆς Μεγάλης ᾿Ἐκκλησίας τοῦ 
Βελισσαριώτου, Γεωργίου ἀναγνώστου ᾿Αντιοχείας τοῦ 
ἐπὶ τῦς εὐταξίας, Γεωργίου ἀναγνώστου ᾿Αδρια- 
νουπόλεως τοῦ Σχκουταριώτου, Νιχολάου ἀναγνώστου 
τοῦ ᾿Αττιχοῦ, καὶ Λέοντος τοῦ ᾿Αδριανουπολίτου * 
ἀπὸ ᾖβασιλικῆς καὶ θείας προσκυνύτης ἀγράφου 
προστάξεως, ἡμεῖς οἱ ἀρχιερεῖς ἐξ ἐπιτροχῆς τοῦ τε 
6 ἁγιωτάτου δεσποτου καὶ οἰχουμινικοῦ πατριάρχον, 

καὶ τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου Ἱεροσολύμων µονα- 

χοῦ κυροῦ Ἰωάννου, ἔτι δὶ καὶ τοῦ ἁγιωτάτου 
ἀρχιεπισχόπου πάσης Βουλγαρίας καὶ περιποθύτον 
θείου τοῦ κρατίστου xal ἁγίου ἡμῶν βασιλέως µο- 
ναχοῦ χυροῦ Ἰωάννου τοῦ Κομνηνοῦ, ἀλλὰ xci τῆς 
ἐν τῷ παλατίῳ τῶν Βλαχερνῶν συνδραμούσης τὸν 
σήμερον ἱερᾶς καὶ θείας συνόδον , παρεθάλοµεν τῇ 
σεθασµία μονῇ τῶν Ὁδηγῶν, καὶ eic ὄψιν ἑλθόντες 
τῷ φθάσαντι προθληθῆναι πατριάρχῳ Θεουπόλεως 
μεγάλης Αντιοχείας ανρῷ Σωτεορίχῳ τῷ Παντευ» 
γένῳ, ἀνηγγείλαμεν αὐτῷ τὰ ἐνταλθέντα ἡμῖν , εἰ- 
πόντες ὡς Ὁ αράτιστος χαὶ ἅγιος ἡμῶν βασιλεὺς 
ὥρισε xark τὴν χθὲς συνελθεῖο κατὰ τὴν σήμερον 
τὴν ῥηθεῖσαν ἁγίαν σύνοδον καὶ ck ἐπὶ τῷ ἀναγνω- 
σθῆναι τὰ σηµειωθέντα ἐπὶ τοῖς λαλνοθεῖσι xxi πρα- 
χθεῖσιν ἐπ ἀκροάσει σου χατὰ τὴν χθὲὶς ιβ τοῦ 
παρόντος μηνὸς ἐπὶ τοῦ βασιλιοῦ ᾖήματος καὶ τῆς 
ἱερᾶς x«l θείας σδυνόδον. ᾿Επεὶ δὲ οἱ piv ῥηθέντες 
ἁγιώτατοι πατριάρχαι καὶ οἱ λοιποὶ ἀρχιερεῖς συν- 
ἤλθον tig τὸ ἐν Βλαχέρναις παλάτιον , καὶ προχαθί- 
σαντος τοῦ θεοστεφοῦς ἡμῶν αὐτοκράτορος xxi TOU 
συλλόγου παντὸς πλήρους ὄντος, σὺ οὐκ ἐνεδύμησας 
ἀπεστάλημιν ἡμεῖς ώς δεδήλωται, µετακαλέσασθαί 
σε, ἐφ Q ἀνυπερθέως παρουσιάσαι τὸν σήμερον 
ἐπὶ τῇ ἀναγνώσει τῶν σηµιωθίτων κατὰ — TÀV 


Equidem absque hoo synodalis scripture exem- 
plo, nunquam putassem Lalinos a Grecis hujus- 
modi titulum sumpsisse. 


197 


THESAURI LIB. XXIV. 


198 


χθές ὀφείλοντα εἰδέναι ὡς, εἰμὴ τοῦτο ποιήσαις, A procedere ad paratam Deo favente militarem 


xai 002 μὴ ἐνδχμήσαντς ἆἀναινωσβήσιται τὸ 
τοιοῦτον' ακατεπειγόµενος γὰρ ὁ θιοπρόθλητος xoci 
χοάτιστος ἡμῶν αὐτοχράτωρ ἐξελθεῖν εἰς τὴν mpo- 
χειμένην εὐτυχῶς σὺν Θιῶ ἑκστρατίαν, διά τάς 
ἐπιχειμέας κοσμικὰς ἀναγκαίας «φροντίδας οὐκ 
ἔχει πλέον ἀναρτᾷν τὸν ἐξέλευσιν x«t διὰ τοῦτο 


Ὁ δι πρὸς ταῦτα ἀντεφθέγξατο μὴ δύνασθαι 
παρουσιάσαι μήτε τήµερον µήτε ανριον διὰ τὸ πν- 
ῥρέττειν, ώς Eye ἐπὶ χλίνης yàp ἀνέκειτο, καὶ 
ἀγνοεῖν εἰ ἐπιταθῦ αὐτῷ τὰ τῆς νόσου. προσθέ. 
µενος ὅτι, ᾿ἸἘμοῦ ἀπόντος, ὃ αἱροῦνται ποιησάτω- 
σαν, Ἡμεῖς δὲ καὶ αὖθις διελαλήσαµεν πρὸς αὐτὸν 
ὡς εἰ μὴ παρουσιάσει ἄρτι, ἀναγνωσθήσεται τὸ δια- 
λεφθὲν σήµερο», xal πᾶσα θύρα διχαιολογίας τούτῳ 


expeditionem, jpropter instantes necessariasque 
imperii curas, haud diutius discessum suum Ῥο- 
test differre. Proptereaque heri mandavit, ut 
cuncti hodie convenirent; et nunc tota die sedet 
in solio tuum prestolans adventum. 


χθές. τε ωρισε συνελθεῖν πάντας χατὰ τὴν σήμερον, 
καὶ νῦν προχάθηται πανημὶριος τὴν σὴν ἀναμένων ἐπιδομίαν. 


ἀποκλεισθήσιται. ᾿Ανεγνώσθη τοίνυν αὐτὸ ἐπὶ βασι- Β 


λιχκοῦ βήματος καὶ Πρωτήθημεν οἱ παρουσιάσαντες 
πατριάρχαι, κἀγὼ ὁ Βουλγαρίας, καὶ οἱ ἀρχιερεῖς 
ἡμεῖς, εἰ δεῖ λοιπὀν τὴν ἀνάγνωσιν γενέσθαι τοῦ 
ἑιτεθέντος κατὰ τὴν χθὲς, ὡς δεδήλωται, σηµειώμα- 
τος καὶ ὡς οὐδεὶς ἐξ ἡμῶν ἀμφιθάλλων πρὸς τὸ 
ἀναγνωσθῆναι τοῦτο ἐτύγχανεν, ἀνεγνώσθη αὐτό. 
Ἐπιεὶ οὖν συμπαρῆμιν xai οἱ χατά τὴν χθὶς δητή- 
σαντες ἀρχιερεῖς σκέψασθαι περὶ τοῦ εἰ δεῖ ἐν ἱερᾷ 
καταστάσει τε εἶναι, εἴτι καὶ tl; ἀρχιερέα προθιθα- 
σθῆναι τὸν ὁηλωθέντα Παντεύγενον sire χαὶ μὴ, τῶν 
ἄλλων ἁπάνίων εἰπόντων ἀνάξιον αὐτὸν πάσης lspa- 
τιῆς καταστάσεως εἶναι, εἴπομεν καὶ ἡμεῖς, ὅ 
Ἡρακλείας δηλονότε, ὁ Κυξίχου, ὁ Σίδης, ὁ Θισσα- 


λονίκης, ὁ Νεοκαισαρείας, ὁ Φιλίππων, ὁ Ααοζιχείας, 


τὰ αὐτὰ, καὶ περὶ τούτον φρονεῖν καὶ λέγειν τοῖς C 


λοιποῖς συλλειτουργοῖς ἡμῶν, καὶ µηδεω ἔχειν ἀμ- 
φίθολον. 

'O ταπεινὸς μοναχὸς Λουκᾶς καὶ ἐλέῳ Θεοῦ ἀρχι- 
επίσκοπος νίας ᾿Ῥώμης τοῖς dv τῷ παρόντι τόμῳ 
γεγραμμµένοις ἐπὶ τοῦ πρὸ ἡμῶν µακαριωτάτου πα- 
τβριάρχου χυροῦ Κωνσταντίνου στοιχήσας καὶ αὐτὸς 
καὶ ὀρίσας ὑπέγραψα. 

'O ταπειὸς μοναχός Ἰωάννης καὶ ἑλέῳ Θεοῦ πα- 
τριάρχης τῆς μητρὸς πασῶν τῶν Ἐκχλησιῶν ἁγίας 
Σιὼν πόλεως Ἱερονσαλὴμ ὀρέσας ὑπέγραψα. 

Ὁ τακεινός μοναχὸς Ἰωάννης καὶ ie Θεοῦ &p- 
χιεπίσχοπος πρώτης Ἰουστινιανοῦ καὶ πάσης ἈΒουλ- 
γαρίας ὁ Κομνηνὸς ὀρίσας ὑπέγμαψα. 

Ei καὶ μετὰ τὸν µακαριώτατον ἀρχιεπίσκοπον 
Βουλγαρίας ὑπέγραψα διὰ τὸ θεῖον χαὶ ἀναγχαίον 
τἷς ἐχχλεσιαστιχῆς, ὑποθέσεως, ἁλλ᾽ οὖν οὐδὲ ἐκ 
τούτον τῷ θρόνῳ τῆς Σόπρου γινήσεται πρὀχριµα 
ix τὸς ἐμῆς ὑπογραφῆς, τὸν vw τόπον, ὡς εγὼ 
λέγω, ἐκ διαφόρων δικαίων ἔχοντι' dió στοιχῶν xat 
αὐτὸς τοῖς ἐν τῷ τόµω ὁριαθεῖσι, φυλάττω xal ἔμαν- 
τῷ τὸ τοῦ θρόνου δίχαιον. ᾽Ασπάζομαι δὲ καὶ τὰ 
/"]ραμμένα, καὶ ταύταις ταῖς ἐννοίαις xai πίστισι 
συναποθανεῖν εὔχομαι: Ὁ μοναχὸς ἐλάχιστος καὶ 
Do Θεοῦ ἀρχιεπίσχοπος Κύπρου Ἰωάννης. 

Ὁ εὐτελὴς ἀρχιεπίσκοπος τῆς µητροπόλεως Και- 
σαρείας Καππαδοκίας Στεφανος ὀρίσας ὑπέγραψα. 


ο” 


Ad hec respondit Soterichus, haud se posse vel 
hodie vel cras adesse, propter febrim qua se cor- 
reptum dicebat ; nam et in lecto jacebat, et igna- 
rum senum morbus augeretur aiebat. Addidit 
tamen, ut se quoque absente, quod placitum foret 
decernerent. Tum nos rursus ipsi significavimus, 
quod nisi statim compareret, hodie legenda esset 
res predicla, atque omni deinceps defensioni 
fores preecludende. Lectum fuit igitur synodale 
decretum coram regali throno ;moxque fuimus in- 
terrogati nos patriarche ibi presentes, et ego Bul- 
garus,cseterique nos episcopi, num reapse facienda 
lectio hesternórum, uti dictum est, actorum. 
Postquam vero nemo ex nobis quominus ea Jege- 
rentur ambiguum se demonstravit, lecta fuerunt. 
Cum autem adessemus etiam nos alii episcopi, 
qui adhuc deliberandum hericensebamus, num vel 


in ecclesiastico statu retinendus esset vel etiam ad 
patriarchatum promovendus predictus Panteuge- 


nus, necne; cteteris omnibus omni ecclesiastico 
statu indignum affirmantibus, nos quoque, Hera- 
cleensis scilicet, Cyzicenus, Sidensis, Thessaloni- 
censis. Neociesariensis, Philippensis, Laodicenus, 
pedibus in sententiam ivimus, neque eadem et 
sentire et loqui cum reliquis consacerdotibus nos- 
tris absque ulla dubitatione edidimus. 

Humilis monachus Lucas, Dei miseratione ar- 
chiepiscopus novt:e Romee, actis in presenti tomo 
scriptis sub precessore nostro beatissimo patri- 
archa domino Constantino consentiens ego quo- 
que et definiens subscripsi. 

Humililis monachus Joannes, Dei miseratione 
patriarcha matris omnium Ecclesiarum sancte 
Sion urbis Jerusalem, definiens subscripsi. 

Humilis monachus Joannes Comnenus, Dei ini- 
seratione archiepiscopus prime  Justinianee et 


totius Bulgaris, definiens subscripsi. 
Quanquam ego post beatissimum Bulgarie ar- 


I) chiepiscopum subscripsi, coactus sacra ecclesias- 


tici argumenti necessitate, nullum hinc sedi Cy- 
prie fiet prejudicium ; quippe qui affirmo me 
multos ob titulos superiorem tenere locum. Qua- 
mobrem et ipse consentiens definitis in tomo, at- 
tamen jus sedis mes mihi vindico. Cxeteroquin 
scripta amplector, atque in hac sententia fideque 
mori opto. Monachus minimus,et Dei miseratione 
archiepiscopus Cypri Joannes. 


Vilis archiepiscopus Cesarece metropoleos Cap- 
padocie Stephanus definiens subscripsi. 


LAN 


B'Ta|LM. m5 Cue TI 


HL 


BE: 


199 NICETAE CHONIAT.E 200 


Vilis metropolita Heraclese Petrus  definiens A 
subscripsi. 

Vilis metropoliià Ancyre Stephanus definiens 
subscripsi. 

Vilis metropolita Cyzici Jounnes definiens sub- 
scripsi. 


Vilis metropolita Nicomedie Theophylactus de- 
finiens suscripsi. 

Metropolita Nices Leo, quanquam huic que- 
stioni ventilandse non interfui, de qua in pre- 
senti commentario agitur, nihilominus consentiens 
presenti actioni et ipse subscripsi. 

Vilis metropolita Chalcedonis, etsi indignus, 
Constantinus consentiens et ipse pariter sub- 
scripsi. 

Vilis metropolita Sid» Joannes ipse quoque de- 
finiens subscripsi. 

Vilis archiepiscopus metropoleos Thessalonice 
Calus, ita semper per Dei gratiam sensi et sen- 
tio, docui et doceo ; et sic usque ad vite mese 
miserande terminum sentire et docere spondens, 
uti in presenti tomo continetur, secutus c*etero- 
rum exemplum ipse quoque definiens subscripsi. 

Vilis metropolita Claudiopoleos Gregorius defi- 
niens subscripsi. 

Humilis episcopus sanctissime | melropoleos 
Neocesares definiens subscripsi. 

Vilis metropolita Laodicee Calus definiens 
subscripsi. 

Vilis archiepiscopus metropoleos Corinthi defi- 
niens subscripsi. 

Vilis episcopus metropoleos Athenarum Geor- 
gius definiens subscripsi. 

Vilis metropolita Amastridis Joannes definiens 
subscripsi. 

Vilis metropolita Mocesorum Leo definiens 
subscripsi. 

Vilis metropolita Patraruin Constantinus, etsi 
hujus questionis examini nequaquam ;nterfui, 
tamen consentiens presenti aclioni et ipse sub- 
soripsi. 

Vilis metropolita Larisse Georgius et ipse defi- 
niens subscripsi. 

Vilis episcopus Nicopolitanse sanete Dei Eccle- 
sie Basilius et ipse subscripsi. 

Theodorus vilis metropolita Philipporum defi- 
niens subscripsi. 

Georgius vilis metropolita lApamee definiens 
subscripsi. 

Vilis metropolita Corcyre Constantinus defi- 
niens subscripsi. 

Vilis metropolita Methymne Michael consen- 
tiens definiensque subscripsi. 

Joannes vilis metropolita Paronaxie et ipse de- 
finiens subscripsi. 

Nicolaus vilis metropolita Attalie deflniens sub- 
scripsi. 

Vilis metropolitaà Acardiopoleos Constantinus 
definiens subscripsi. 


'O εὐτελὴς μητροπολίτης Ἡοακλείας Πέτρος δοίσας 
ὑπέγραψα. 

'O εὐτελὴς μητροπολίτης ᾿Αγκύρας Στέφανος ὀρίσας 
ὑπέγοαφα, 

'O εὐτελὺς μητροπολίτης Κυδίχου Ἰωάννης ὀρίσας 
ὑπέγραψα. 

Ὁ εὐτελὺς μητροπολίτης Νικομηδείας Θεοφύλακτος 
ὀρίσας ὑπέγραψα. 

'O μητροπολίτης Νικαίας Λέων, εἰ καὶ p παρ- 
ὕμιν ἐπὶ τῷ δητήσει τῆς παρούσης ὑποθέσεως, ἐφ᾽ 
ὕ καὶ τὸ παρὸν σημείωμα, “/ἐγονῖν, ἀλλὰ around τῇ 
παρούσῃ πραξει ὑπέγραψα x«i αὐτός. 

'O εὐτελὴς μητροπολίτης Χαλχηδόνος, εἰ χαὶ ἀνά- 
ξιος, Κωνσταντῖνος στοιχᾶσας x«i αὐτὸς ὁμοίως 
ὑπέγραφα. 

B Ὁ εὐτελὺς μητροπολίτης Σίδως Ἰωάννης καὶ αὐτὸς 
ὀρίσας ὑπέγραψα. 

Ὁ εὐτελὺς ἀρχιεπίσχοπος τῆς µητροπόλεως Osc- 
σαλονίχης Κάλος, οὕτω Θεοῦ χάραιτι φρονήσας τε xai 
φρονῶ, διδάσχων τε x«i διδὰξας, καὶ ἄχρι τέλους 
τῆς ἐλειινῆς µου Ge φρονεῖν τε καὶ διδάσκειν κα- 
τατιθέµενος, ὡς ἐν τῷ παρὀντι TÓóue διείληπται, 
ἀχολούθως τοῖς ἄλλοις xci αὐτὸς ὀρίσας ὑπέγραψα. 

Ὁ εὐτελὺς αητροπολίτης Κλαυδιουπόλεως Γρηγὸ- 
pies ὀρίσας ὑπέγραφα, 

'O ταπεινὴς ἐπίσχοπος τῆς ἁγιωτάτης μητροπὀ- 
λεως Νεοχαισαρείας ὀρίσας ὑπέγραφα. 

'O εὐτελὺς μητροπολίτης Λαοδιχείας Κάλος ὀρέσας 
ὑπέγραψα. 

'O εὐτελὴς ἀρχιεπίσχοπός τς µητροπόλεως Ko- 

C ῥίνθου ὀρίσας ὑπέγραψα. 

Ὁ εὐτελὸς ἐπίσχοπος τῆς µητροπύλως ᾽Αθηνῶν Γεώρ- 

γιρς ὀρίσας ὑπέγραφά": 


Ὁ εὐτελὴς μητροπολίτης ᾽Αμάστριδος Ἰωάννης 
ὀρίσας ὑπέγραψα. 

'O εὐτελὴς μητροπολίτης Μωχησῶν Λέων ὀοίσα; 
ὑπέγραψα. 


Ὁ εὐτελὴς μητροπολίτης Πατρῶν Κωνσταντῖνος, 
εἰ καὶ pi παρῆμεν ἐπὶ τῇ δητήσει τῆς παρούσης 
ὑποθέσεως, ἀλ)ὴ στοιχῶν τῇ πἀρούση πράξέι καὶ 
αὐτὸς ὑπέγραψα. 

'O sort), μητροπολίτης Λαρίσους Γεώργιος x«i 
αὐτὸς ὀρίσας ὑπέγραψα. 

'O εὐτελὴς ἐπίσκοπος τῆς ἐν Νικοπολιι ἁγίας τοῦ 
Θεοῦ ἐχχλησίας Βασίλειος xai αὐτὸς ὑπέγραψα. 

D Θιόδωρος ὁ εὐτελὴς μητροπολίτης Φιλίππων ὀοίσας 
ὑπέγραψα 

Γεωργιος 0 εὐτελὴς μητροπολίτης ᾽Απαμιίας ὀρίσας 
ὑπέγραψα. 

'O εὐτελὺς μητροπολίτης Κερχύρας Κωνσταντῖ, voz 
ὀρίσας ὑπέγραψα. 

'O «07-046 µμητροπολίτος 
στοιχήσας καὶ ὀρίσας ὑπέγραψα. 

Ἰωάννης ὁ εὐτελής μητροπα)ίτης Παροναξίας x«i 
αὐτὸς ὀρίσας ὑπέγραφα. 

Νιχόλαος ὁ εὐτελὴς μητροπολίτης ᾿Ατταλείας ὀρίσας 
ὑπέγραψα. 

'O εὐτελὺς ᾽Αοκαδιουπόλεως Κωνσταντίνος ὀρίσας 
ὑπέγραφα. 


Μηθύμνης Μιχαλλ 


90! "THESAURI LIB. XÉV. *0i 
Νιχαὶλ 6 εὐτιλὸς ἐπίσκυπος Λήμνου ὀρίσαι óm- A — Michael vilis episcopus Lemni definiens sub- 


a. 
70 εὐτελὴς ἀρχιεπίσκοπος τῆς Ἑρκαλέος Ακάκιος 
Μοναχὸς ὀρίσας ὑπέγραψα, 
Ὁ εὐτελὺς ἀρχιεπίσκοπος Ὑρκανίας Διονύσιος ὀρίσας 
aja. 


Αρχιερέων νείκτος εἰνὶ [ifa cod.] λόγω di viu 
σκεπτὴρ νωνύμων Δαλισανδῶν Κωνσταντῖνος ἰσοθριθῇ 
µοι τὰ ζυγὰ τοῦ νοῦ φέρω τῷ δεσπότῃ pev Σκουταριώτῳ 
idw. 

'O εὐτελὺς ἐπίσκοπος Πατάρων Γιώργιος ὀρίσας 


ὀπέγραφα.. 


seripsi. 

Vilis archiepiscopus Heraclee Acaeius mona- 
chus definiens subscripsi. 

Vilis archiepiscopus Hyreanim Dyonisius defi- 
niens subscripsi. 

Antistitum ultimus et sermone et honore, igno- 
bilium Dalisandorum excubjtot, mentis mes 
lancem gero parem domino meo Scutariote 
Sidensi. 

Vilis epicopus Patarorum Georgius definient 
subscripsi. 





EX LIBRO XXV 


LECTORI BENIVOLO ANGELUS MAIUS, 


(Script. vet. tom. IV.) 


1. Ineditam Grece Ecclesi synodum, dogmatis gravitate venerabilem, patriarcharum el metropo- 
litanorum numero insignem, Manuelis gloriosissimi Cesaris. presentia et actibus cohonestatam, ex 
autographo vetere, in ipsisque synodi penetralibus confecto codice, Deo favente, vulgamus. Est is 
codex Grecus Vaticanus 1176, mernbraneus, in-&, litteris paulo grandioribus summaque sedulitate 
et calligraphia scriptus; quem quidem olim vidit Leo Allatius(t), sed ubinam is latitaret, nequaquam 
indicavit, nunc autem in Vatican bibliothece pluleis qusrenti mihi facile occurit. Codicem esse 
autographum, docent ipse episcorum postreme subscriptiones, charactere proprio singulorum satis 
vario et difficili exarate. Insuper hanc synodici codicis αὐθεντίαν demonstrant Manuelis imper. ejusque 
conjugis Ματίς», in fronte codicis auro et variis coloribus picle imagines, qute nonnisi viventium 
principum fieri potuerunt: mortuo quippe Manuele, rerum statim publicarum summa conversio 
facta est, tyranno oborto Andronico, qui Mariam Augustam illico occidit, pauloque post Alexium 
puerum, Manuelis heredem, pari scelere exstinxit. Eadem synodus exstat etiam in recentioribus Vati- 
canem bibliotheere codicibus, nempe Vat. 680, Reg. 67, Separatim yero dogmaticum Manuelis imp. 
edictum scribitur in Ottob. 309. Jam synodi hujus historiam notitiam apud Cinnamum (2), nec non 
apud Choniatam (3), atque Ephremium (legere licet: czetera vero cum ex ipsa lectione synodi, quam 
ego Latinam feci, perquam lucide appareant, nolui hac super re verbosius preefari. 

(1) De consens. lib. ut, 12. (2) Hist. vit, 5. 

(3) Hist. v1, 2. (&) Vit. Casar. v. 4146 sqq. 








ΣΥΝΘΔΟΣ 


ΠΕΡΙ TOY PHTOY, OTI, O ΠΑΤΗΡ ΜΕΙΖΩΝ ΜΟΥ ΕΣΤΙΝ. 


SYNODUS 
HABITA PROPTER ILLUD DICTUM, QUIA, PATER MEUS MAJOR ME EST. 


Ἔκθεσις τῶν πραχθέντων ἐπὶ τῷ ζητήσει τῆς B — Expositio eorum quie gesta sunt ob controver- 
ἐξηγύσεως του d» τῷ ἁγίῳ Εὐαγγελίῳ ἐμφιρομένου — siam interpretatione sententie, que in Evangelio 
ῥητοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῶρος ἡμῶν Ἰησοῦ — prolata legitur & vero Deo et Servatore nostro Jesu 

Ῥαταοι, GR. CXL. 17 


203 


NICET£ CHONIATE 


204 


Christo, videlicet Pater meus major me est !. Reci- Α Ἄριστο v τοῦ, Ὁ Πατήρ poo µείδων μοῦ ἐστι, 


tatur autem quidquid antea dictum fuit ab iis qui 
varie sententiam illam interpretati sunt : atque in 
medium afferuntur sanctorum Patrum auctorita- 
tes : tum ea qus deinde decreta fuerunt ; nec non 
illa que postveram interpretationem decreto cons- 
titutam, aeciderunt. Postremo potentis sanctique 
regis nostri Porphyrogeniti, Romanorum impera- 
toris, domini Manuelis Comneni, religiosissimum 
edictum ponitur. 


ACTIO PRIMA. 


1. Tertio jam οἱ vicesimo anno imperii sceptrum 
tenente Manuele Comneno, quem in ipso partu 
purpura excepit, sapientia ad vitalelumen protra- 
xit, fortitudo aluit, fides vere Pcligionis ad perfe- 
ctam etatem perduxit; quem ut Davidem Deus 
elegit,quia eque mansuetissimum esse cognovit, et 
ad paternidiadematisobtinendam hereditatem ma- 
joribusnatu fratribus antetulit, atque ab orientali- 
bus plagis usque ad occasum relatis de hoste tro- 
peis condecoravit; hoc, inquam, anno queestio 
per Ecclesiam coorta est, que vel uti ignea favilla 
tenui nata principio, augentibus hinc inde contra- 
riarum partium spiritibus, in excelsam facem eva- 
sit; neque solum episcopales sedes corripuit, ve- 
rum etiam monastiicos coetus invasit; neque hos 
tantummodo, sed etiam magistratus et aulicos, 
senatum simulet omnes qui regio in palatio versa- 
bantur. Cuncti videlicet mira pertinacia et fervore 
ardentissimo ad veritatis rapiebantur vestigatio- 
nem.Neque hactenus contentionis flamma substitit, 
sedad popularem quoque turbam plebisque fecem 
devenit.Initium questionis fuit ex dicto veri Deiet 
Servatoris nostri Jesu Christi, quem in Passionis 
nocte discipulos alloquentem apud evangelistam 
Joannem theologum hec dicere comperimus : δὲ 
diligeretis me, gauderetis utiqne, quod dixi vobis 
me ire ad Patrem ; quia Pater meus major me est?. 
Ambigebatur itaque, quanam ratione quove sensu 
major Christo pater appellaretur. 


Δχλοῦσα x«i τὰ πρότερον μὲν λαλχθέντα παρὰ τῶν 
τὸ τοιρότον ὠὀπτὸν Θιαφοσως εραηνενοντων , τὰς 


ποοχοµισθείσας -6 χρήσἒις τὼν αγίων 


τὰ UtTÀ τουτο ανρωβέντα, αλλὰ καὶ τὰ Uil 


Πατέρων», 
χαὶ 
τιν 
Καὶ 
βασιλέως 
µαίων, χυροῦ Μανονὴλ τοῦ Κοανηνοὺ εὐσεθέστατον 


χύρωσιν τὴς αληθοὺς Εοαηνέίας συνενεκχύέντα. 
ἐπὶ τούτοις τὸ του χραταιο) χαὶ αγίου TAA 
Ποοφ»ρογεν»ήτου καὶ αὐτοκράτοοος Ῥω- 


ἴδικτον. 
ΠΡΑΞΙΣ ΛΑ’. 


α. Ηδη τὸν ἐπὶ τῷ εἰκοστῷ τῆς αὐτοκρατορίας 
τρίτον χρόνον ανύοντος Μανουνὴλ τοῦ ἐχ Κοανχνῶν 
τὰ τῆς βασιλείας σχῆπτρα διέποντος, ὃν πορφύοα 

y Hv &X μητοιχῶν tadívov παρέλαρε, φρόνησις δὲ 
Β ἐμαιεύσατὸ , xol ανδρία ἔτιθηνήσατο., καὶ πίστις 
εὐσεθείας ἠνδρώσατο " ὃν χατὰ τὸν Δαθίδ Θεὸς εξ- 
ἑλέξατο, ὡς xat! ἐχεῖνον πραὀτατον κατὰ τῶν εαυ- 
τού χαρθίαν εὐράμενος, χαὶ ποὸς τὴν τοῦ πατρικοὺ 
στέγους διαδοχὴν τῶν ἐν αὐταδέλφοις πρωτογεννέ- 
των προέχρινε (1), x«i ἀπὸ ἀνατολων Cio μέχρι 
δυσμῶν τοῖς κατ) ἐχθοῶν τροπαίοις εσέανννε * τότε 
δὴ τότε ἁήτημά τι πρὸς µέσην ᾿Εκκλησίαν &virt- 
σε  ὁ καὶ, χατὰ τοὺς τὀν πυρὸς σπινθξρας απο 
βραχέων ἀρχάμίνον τοῖς τὼν 68; ἑτέρας πρὸς ἑτέραν 
αντιθέσεων πνεύμασι, ἐπὶ πυοσὸν κατέληξεν  &y- 
αίριον, χαὶ οὐκέτι μόνον 
σταθμοὺς ὑπανύπτετο, ἀλλ Om καὶ 


ἀρχιξοατιχοὺς 
τὸν τῶν ἔερω- 


πεοὶι τοὺς 
µένων κατάλογον ἐπίνέμετο " καὶ οὗ τοῦτον µονον, 
ἀλλὰ καὶ ὅσους τὼν ἑντελων αὐχεῖ τὰ βααίλεια, 
σὐγκλητὸν τε ἅμα, καὶ τοὺς ἄλλως τὰ λαμπρὰ 
περιπολοῦντας ἀνάκτουα, εἰ καὶ μὴ πάντας εἴχιο 
* . ^ Jn $e . 

εκτεφρονμένονς ἀνθοαχινομένους 
δέ τινας μᾶλλον τῷ τον τῆς ἀλεθείας ἔοωτος ἐμ- 
πνρεύματι. Oy μέχρι Oi τούτον τὰ τῆς φλογὸς mipt- 
ἵστατο, αλλά "yt καὶ τὸν αγελαῖον ὄχλον x«i σύρ- 
φακα τῆς ἔαντον πυρχαίᾶς ἐτίθε-ο παρέργον. Τὸ 
δὲ ζήτημα περὶ τῆς του ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆ- 
pos ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ φωνῆς ἀρχῆς ἐκ πρώτης 
προνὐθέθλητο * ἣν τῇ τον πάθους νυκτὶ τοῖς u«Üm- 


καὶ λνομένους , 


ταῖς ὁμιλῶν παρὰ τῷ εὐαγγελιστῦ Ἰωάννῃ καὶ θεολο/ῳ λέγων ευρίσκεται * Et Ἠγαπᾶτέ µε,ἐχάρη-ε ἄν, ὃτι εἴπον, 
Πορεύοµαι πρὸς τὸν Πατέρα * ὃτι ὁ Πατήρ μου µείνων μου ἐστι. Ilog ουν x«t χατὰ τινα τροπον x«i oix) τὴν 
ἐχδοχὺν μείζων «oTov ὁ [ιατὴρ ὠνόμασται, διηπόρητο (2). 


2. Alii quidem perünacissime verba hiec pro- 
nuntiata affirmabant, quatenus Pater causa fuit 
eterne et absque principio et venerande Filii di. 
vinitatis in prima nativitate : et aliquem ex sanctis 
Patribus pro se proferebant, qui id dictum sic 
fuerat interpretatus : neque ferendum ornino ju- 
dicabant, sicuti aliquot ecclesiastici doctores intel- 
lexerant,Christum nempe, etiam ob suam huma- 


1 ibid. 


(4) Manuelem, inter Joannis ll Comneni imp. 
filli natu minimum , propter majores regias 
dotes, praelatum fuisse testamento patris ut 1m- 

erium adipisceretur, dicit preter alios historicos 

phremius y. 4048. collect. vat. T. III. part. I. 


p. 100. 


1 Joan. xiv, 28. 


β Οἱ piv οὖν ἑνστατιχκώτατα ταύτην ox Üzvat 
τὲν φωνὴν τῆς 
ἀχρονον x«t αἰθίου καὶ ἀξίας τῆς αὗτον θεοτητος, 
πρωτης γεννήσεως, καὶ τόνδε τωυὰ τῶν θεοφόοων 
ἁίων εἰς μέσον παρῇγον οὕτω 


ε/νωμάτενον, χατὰ μόνην αἰτίαν 


ταῦτηον τὴν φωνὴν 


ἐχλαθόμενον * xi οὐκ ανεκτὸν ὅλως ἵγηντο, XU 
κατὰ τὸ ἐν Χοιστῷ ἀνθοώπινον µείξονα παρ αὐτοῦ 


τὸν Πατέρα ῥηθῆναι, ὡς ανθρώπου τελείου ὀντος 


(2) Hanc questionem propositam fuisse ab 
ipso Manuele imp., ait Ephremius v. 4763, quem 
auctorem legesis narrantem de concilio hocipso 
ob eam rem coacto. Adi preterea Nicetam Cho- 
niatam Zfíst. vu, 5. 


305 


μετὰ τῆς τελείας θεύτητος, καθώς τισι τῶν ἁγίων 
τᾶς Ἐκκλησίας διδασκάλων ἐξείληπται. Toig di, 
καὶ κατὰ τοῦτο δὴ τὸ ἀνθρώπωου λεχθῆνκι τὸ, Ὁ 
Πατὲρ µου µείκων μού ire, έδοκει ἐφερμηνεύε- 
σθαι: ἀλλ ὅτε μῖν κατὰ τὸ arte» μόνον εἰρῆσθαι 

» ἐμάνθανον, οἱ διδόντες τὸ, και κατὰ τὸ dv 
ἀνθρώπινον λέγεσθαι, mo 
νούντων cuviye in 
yx» τούτους ἐπιχ. 





κατὰ τῶν οὕτω 










ὖθεν τὰ ἄτοπα" καὶ ἐξ- 
ουν, ὡς οὐχὶ καὶ ἄνθρωπον 
Δογματίζοντας * ὥσπερ 
ακραθέντα φύσιν, καὶ διὰ 
τοῖς μυνοφυσίταις olo» συµπνέοντας. "Ort δὲ καὶ 
κατὰ τὸ dw τούτῳ ἀνθρωπιναν λέγεσθαι τοῖς τῷ 
τοιῶδε λόγω προστιθεµένοις, ἐκεῖνι mv κατ- 
ἠκονον, διαιρεῖν αὐτοὺς τὸν iva Χριστὸν ἐπεβοώντο, 
à τὰ Νεστορίου φρονῖν, xai tig dUo τέμνειν 
wioug τὸν ἕνα καὶ ἁδιαίρτον. Καὶ τοιούτοις λόγοις 
καὶ ἀντιθέσεσι τὸ τῆς ἁγνῆς Ἐκκλησίας ἓν σῶμα 
και αδιάσπαστον διχῆ διαιρεθεν ἐσχίκετο, μικροῦ 
δε διίστι Tà di συναπέῤρωγε καὶ τὸ πεοὶ τὴν 
σύγκλατον καὶ πολὺν πάντα düpow, τῶν μᾶν 
τούτοις, τῶν d' ἐχείνις συμφρονούντων, καὶ συν- 
wd φθηΓ]οµένω καὶ ἀντικρωομένων τοῖς ἕτερα 
λέγουσω * ἁγυιαὶ ταύτα εἶχον καὶ λεωφθροι καὶ 
στενωποὶ καὶ οἶχοι, περιλαλούµενα. Ἔστι δὲ olg 
καὶ ἄλλως τὸ ῥητὸν ἐφηρμήνευτο, ὡς τοῦ Σωτῆρος 
sie» ὑποδνομώου τὸ τῆς κουῆς τῶν ἀνθρώπων 
φύσεως πρόσωπον (3) ἀλλὰ δὴ καὶ κατὰ µόνον τὸν 
τᾶς κενώσιως τρόπον εἶτουν 







































συγκαταθάσιως * οὐ 


μὲν dk ἀλλὰ καὶ ὅτε ἡ τοῦ Κυρίου σὰρξ καθ' έαν- 
Th» νοεῖται e 


c, &emp εἰ μηδὲ τῇ θεότητι 
ἄττα προζαλλοµέοις, dmp δὲ 
« μετὰ τὴν ἀλεθῦ τι 
θέμα: 












τω dà τῆς Ἐκκλησίας κυµαινοµένης ταῖς 
πονηροῦ πνεύματος αραις, φιλολικοῦντος 
ἐκρᾶξαι τὰ τῆς πίστεως πείσµατα, τῆς ἀκρογώνον 
πέτρας Χριστου τοῦ τὰ διεστώτα συνάψαντος, οὐκ. 





τοῦ 











tuuc ὁ χοσμικῆς μεγάλης ὀλκάδος Χνθερ- 
γάτες προθεθλεµένος ἡμίτερς βασιλύς: οὔδ' 
ἐπενύσταξεν οὗτος ὁ φνλάσσων τὸν νεόλικτον 







Ἱσραῦλ τὸν καὶ Θεὸν óp 
Ελήµατι σκιαζόµενο», καὶ 


τῆς σαρχὸς προ- 
Θιῶ χαθορώμε- 


καὶ πράξεων (4), φιλοπονώτερον πιρὶ ταῦτα καὶ 
φοοντιστικώτερον διατίθεται. Οὐδεν μὲν irre» καὶ 
Tü» ὀστμέραι παρεμπιπτουσῶν κατὰ τὰς ὀμβρι- 
μαίας αταγόνας κοσμικῶν φροντίδων ἀντιποιούμε- 


ον dk ὅμως ἑαυτὸν συν 





ἵνας, ἐφ ᾧ τὸ μὲν 
ὑγιώσαι, xai τὸ Φιαῤῥαγίν ἀρτιῶσαι: καὶ 
πρὸς μίαν αὖθις τὰ πάντα συναγαγεῖν ὀλομέλειαν. 
Ἐντεύθεν καὶ ὅσα παρὰ διαφόρων θεοφορουµένων 





(3) Hine Victorinus Comm. in epist. ad Galat. 
cap. iv, v. 14. (Collect. Vat. {. JI, part. um, 
p- 48) ait: Catholicum Christus corpus ad om- 
mem. hominem habuit: omne quod passus est 
eatholicum fecit, id est ut omnis caro in illo 
erucifiza sit. 


THESAURI LIB. XXV. 


206 


A nitatem, majorem appellavisse Patrem, quando- 
quidem Christus perfectus simul homo Deusque 
est. Alii contra secundum humanam quoque natu- 
ram intelligenda putabant verba: Pater meus major 
me est, verumtamen iidem hi, qui etiam secundum. 
humanam naturam dictum illud fuisse pulabant, 
multa absurda deiis diffamabant, qui tantummodo 
propter vim paternam Filii causativam,sic locutum 
Christum docebant : eosque accusabant, ceu si 
Christum perfectum hominem non agnoscerent, 
velex una concretum natura crederent, ideoque 
cum Monophysitis conspirarent. Vicissim autem 
ii, qui verba illa etiam de homine intelligebant, 
redargui se cernebant, tanquam si unicum Chri- 
stum dividerent, atque, ut Nestorio placuit, duos 

B filios introducerent, cum unus reapse sit atque 
individuus. Atque his sermonibus et contradictio- 
nibus unum atque individuum caste Ecclesim 
corpus bifariam scindebant: resque jam parum a 
manifesto schismate aberat. Namque inter se dis- 
sidebat senatus, plebisque multitudo, dum alii 
aliis adhererent; et cum his conspirarunt, illis 
contradicerent: atque ita fora, vie, vici, edes, va- 
riis sermonibus personabant. Nonnulli etiam ali- 
ter dictum illud interpretabantur, ceu si Servator 
quodammodo gereret nature nostre humane 
personam ; solumque intelligebant extenuationis 
humilitatisque modum : carnem denique solam 
per se spectabant, ceu si ne divinitati quidem esset 
cunjuneta, aliaquehujusmodieffutiebant, quee post. 

(c veram rei controversee cognitionem Ecclesieeque 
concordiam revocatam, anathemate perculsa sunt. 


ζητουμένου γνώσιν καὶ τὴν τῆς Εκκλησίας ἔνωσιν καθυπεθλήθησαη &vau- 


3. Cum hac tempestate jactaretur Ecclesia mali 
spiritus flabris perflantibus, nitentibusque fidel 
firmamentum dissolvere, id est angularem lapidem. 
Christum qui distantia conjungit; haud socordem 
se prestitit rex noster mundani magni navigii dele- 
ctus gubernator; neque darmitavit hic custos novi 
Israelis qui Deum humana carne contectum vidit, 
atque ab ipso Deo visitatus servatusque fuit : ve- 
rum tanquam rex pacis, et ecclesiastici discipline 
actionumque sapiens moderator, magno labore 
studioque ad id negotium ineubuit. Et quanquam 
orbis universi curas, imbrium instar,in se quotidie 
ruentes sustineret, nihilo tamen minus toto animo 
dedit operam ut egra sanaret, disjecla sarciret, 
atque ad unitatem cuncta rursus membra redu- 
ceret. Quamobrem sententias etiam complurium 
inspiratorum theologorumque hominum super hoo 
proposito scriptas colligi ordinatimque in libro 
disponi curavit: atque has divorum auctoritates 





(4) Mallem id reservatum fontiBeibus et episco- 
is, quorum istud sacrum officium et potestas est. 
t quidem Grecus Ephremius haud unum dilau- 

dat Byzantinum imperatorem, propterea quod 

nihil in ecclesiastica disciplina novaverant. 


901 


NICET4E CHONIATJE 


208 


singulis sanctissimis patriarchis jussit, itemque Α καὶ θεολόγων ἀνδρῶν περὶ τοῦ πβὀχειµένου σχοκὀῦ 


aliis delectis per id tempus congregatisque in 
divina sacraque synodo viris, perque hos ipsos 
universo deinceps Ecclesie populo : Patrum igi- 
tur sententice erant he. 


συνεγράφησαν, συλλεγῆναι xai συνεγγραφῆναι στοι» 
X199» διετάξατο * xal δὺ καὶ τὰς τοιαύτας τῶν ἁγίων 
τούτων χρήσεις εκάστῳ τῶν τε ἁγιωτάτων πατριαρ- 
χὼν ἐκδοθῆναι διεχελεύσατο, vol piv χαὶ τοῖς τηνι- 


καῦτα συνειλεγµένοις λογάσι τῆς θείας καὶ ἱερᾶς συνόδου, καὶ δι αὐτῶν παντὶ τῷ τῆς Εκκλησίας πλτρώµατι. 


ἃ x«i κατὰ ῥητὸν οὕτως ἔχουσι. 
Sancti Joannis Damasceni. 


4, Eorum, quae humano more de Servatore 
Christo predicantur, sive dicta, sive gesta fuerint, 
sex modi sunt. Quedam enim ex illis naturaliter 
ratione carnis assumpte facta dictaque sunt, velut 
partus ex Virgine, atque «etatis incrementum et 
profectus, fames, sitis, defatigatio, lacrymewe, som- 
nus, clavorum fixura, mors aliaque siinilia, quee 
naturales et inculpatie passiones sunt. In his enim 
omnibus manet quidem divinse nature cum humana 
conjunctio, corporis tamen ea vere esse credun- 
tur : quippe cum divinitas nihil horum pertulerit, 
sed per ea salutem nobis procurarit. Quedam 
dissimulandi modo, ut cum de Lazaro querit: Ubi 
posuistis eum*? Cum orat,et cum se subducit. His 
enim neque ut Deus neque ut homo opus habebat: 
verum humano more illud pretexebat, quod neces 
sitas atque utilitas exposcebat. Nimirum idcirco, 
puta, precabatur, ut se 1ninime Deo adversari os- 
tenderet ; utque Patrem, velut sui causam, honore 
afficeret. Interrogabat, non quod ignarus esset; 
sed ut se, quanquam Deus manebat, hominem 
quoque vere esse demonstraret. Hac denique ipsi 
causa secedendi erat, ut nos doceret pericula te- 
mere non adire, nec nos ipsos ultro prodere. Que- 
dam rursus dicuntur per assumptionem ut, illud : 
Deus meus, Deus meus, ut quid me dereliquisti*? 
]tem : Ipse Filius Patri subjicietur*. Nec enim qua- 
lenus Deus nec quatenus homo, a Patre unquam 
derelictus fuit: nec peccatum, nec maledictum fa- 
ctus est, nec Patri subjici opus habet. Etenim quate 
nus, Deus est, equalis est Patri, non autem ad versa- 
rius, nec subjectus: quatenus autem homo, nun- 
quam adversus Patrem contumax fuit. Ex quo sequi- 
tur, eum, nostri assumpta persona, partes nostras 
suspiciendo, his verbis usum esse. Quedam autem 
perexcogitatam mente precisionem dicuntur. Nam 
8i ea quee revera disjungi nequeunt, hoc est carnem 
& Verbo, cogitando sejunxeris, caro serva erat et 
ignara: verum eadem ob hypostaticam cum Deo 
Verbo conjunctionem id habuit, ut nec serva esset 
nec ignara, Eadem de causa Patrem Deum suum 
vocavit. Quedam vero aiebat, ul se nobis manife- 
staret, nostramque firmaret fidem, veluti cum di- 
xit: Pater,clarifica meclaritate quam habui, prius 
quam mundus esset, apud te*. Etenim ipse quidem 
et tunc clarificatus erat, et nunc clarificatur: ne- 


3 Joan. xi, 34. * Matth. xxvii, 40. 


5 [ Cor. xv, 28. 


Τοῦ ἁγίον Ἰωώνον τοῦ Δαμασκηνοῦ (5). 


ἕ. Τῶν ἀνθρωποπρεπῶς ἐπὶ τοῦ Χρὶστοῦ Ἅλεγο- 
µένων εἴτε ἐν ῥήμασιν εἴτε ἐν πράγµασι τρόποι 
εἰσὶν ἐξ. Τὰ pk» γὰρ αὐτῶν κατὰ φύσιν oixovoui- 
x4; πέπρακταί τε xal λέγεται olov ὁ ἐκ Παρθένου 
τόχος, v» καθ ΜΠλιχίαν αὐξησίς τε καὶ προχοπὺ, ἡ 
πεῖνα, Ἡ δίψα, ὁ κόπο, ὁ ὕπνος, τὸ Φάχρυον, ἡ 
τῶν Όλων τρῆσις, ὁ θάνατος, καὶ τὰ τοιαῦτα, ὅσα 
φυσιχὰ xal ἀδιάθλητα πάθη τυγχάνονσιν. Ἐν τού- 
τοις Xo ἅπασι μίξις pé» ἐστι τοῦ θείου πρὸς τὸ 
ἀνθρώπινον' mh» τοῦ σώματος ἀληθῶς εἶνι πι- 
στεύεται, οὖδιν τούτων τοῦ θείου πάσχοντος, δι 
αὐτῶν δὲ τὴν ἡμῶν οἰχονομοῦντος σωτηρίαν. Τὰ δὲ 
χατὰ προσποίοσιν, τὸ ἐρωτᾷν Ποῦ τεθιίκατε Λά- 
δαρο», à προσευχὺ, τὸ ὑπαναχωρεῖν. Τούτων γὰο 
οὔτε ὡς Θιὸς, οὔτε ὡς ἄνθρωπος iypiüts* πλὺν 
ἀνθρωποπρεπῶς ἐσχηματίδετο ποὸς ὅπιο T$ Χχοεία 
xai τὸ λυσιτελὶς ἀπήτει. Οἷον τὴν προσευχὰν, διὰ 
τὸ δεῖξαι ὡς οὐκ ἔστιν ἀντίθιτος. καὶ ὡς αἴτιον 
αὐτοῦ τιμῶν τὸν Πατέρα. Τὸ ἑρωτᾷν, οὐκ ἀγνοῶν, 
ἀλλ᾽ ἵνα δεί ὡς χατὰ ἀλήθειάν ἐστιν ἄνθρωπος 
μετὰ τοῦ εἶναι Θεός ' τὸ ὑπαναχωρεῖν, ἵνα διδάξη 

C μὴ προπετεύεσθαι μηδὲ ἑαντοὺς προδιδόναι. Τὰ Ót 
κατ οἰκείωσιν ὡς τὸ, Θεέ µου, Θίΐέ µου, ἰἱνατὶ 
B! ἐγκατέλπες χαὶ τὸ, Αὐτὸς ὁ Υἱὸς ὑποταγή- 
σεται τῷ Ἱϊατρί. Οὔτε γὰρ ὡς Θιεὸς οὔτε ὡς &v- 
θοωπος ἐγκα-ελείφθη ποτ ὑπὸ τοῦ Πατρὸς» οὔτε 
ἁμαρτία , οὔτε χατάρα “/έγονν, οὔτε ὑποταγῆναι 
χρήδει τῷ Πατρί. Καθὸ uiv γὰρ Θεὸς ico; ἐστὶ τῷ 
Πατοὶ, καὶ οὖδε ἑναντίος οὐδὶ ὑποτεταγμενος" χαθὸ 
δι ἄνθοωπος οὐδέποτε ἀνήχοος γέγονε τοῦ Γεννέ- 
τορος. Τὸ Ἠμέτερον τοίνυν οἰχειούμενος ποὀσωπο», 
καὶ μι ἡμῶν τάσσων ἐἑαντὸν, ταῦτα ἔλιγι. Τὰ 
δὲ διὰ th» κατ' ἐπίνοιαν διαίρεσιν. "Ev 4o τῇ 
ἐπινοίᾳ dun; τὰ τῷ ἀληθεία ἀχώριστα, ἵγουν τὴν 
σάρκα ἐν τοῦ Δόγου, fj σὰρξ δούλη ὧν xci ἀἆγνο- 
οὔσα * ἀλλὰ διὰ τὴν ποὸς τὸν Θεὸν AO, ον χαθ᾽ ὑπό- 

D στασιν ἔνωσιν οὔτε 9ουλη ἄν, οὔτε ἠγνόει. Οὕτω xci 
Θιὸν ἑαυτοῦ τὸν Πατέοα ἐκάλεσε ' τὰ δὶ διὰ τὴν 
πρὸς Ἡμᾶς φανέρωσίν τε χαὶ πίστιν. Ὡς τὸ, Πά- 
Tto, δόξασὀν µε τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν 
χόσµον εἶναι παρὰ σοί, Αὐτὸς γὰρ δεδοξασμένος 
ὧν τε καὶ ier»: ἀλλ ἡμῖν οὐκ ἦν φανερωθεῖσα 
καὶ πιστωθεῖσα 5 δόξα αὐτοῦ * τὰ δὲ, κατὰ τὴν του 
Ἰουδαϊκοῦ προσώπον οἰχείωσιν. Καὶ μετὰ τῶν 
Ἰονδαίων ἀριθμῶν ἑκυτὸν' ὡς πρὸς τὴν Σαμαοεῖτίν 
φησω  Ὑμεῖς προσκευνεῖτε ὃ 02x οἴδατε' Lui 


6 Joan. 17, 5, 


(3) De fide orthodoza, lib. 1v, cap. 18, edit. Lequienii, t. I, p. 286. Carptim tamen hec desumi 


excerptorum auctor, 


προσκννοῦμεν 6 οἴδαμεν * ὅτι ἡ σωτηρίκ ἐκ τῶν Ἰου- 
δαίων ἐστίν. 


THESAURI LIB. XXV. 


310 


A quaquam tamen nobis claritas ejus patefacta com- 
probataque erat. Postremo interdum ita loqueba- 


tur, tanquam Judsorum personam adscivisset, se in eorum numerum ascribendo; ut cum Samarita- 
ns» ait: Vos adoratis quod nescitis; nos adoramus quod scimus : quia salus ez Judas est", 


Του ἁγίου Γρηγοριου τον Θιολόγον ix τοῦ δεντέρου 
λὐγον τοῦ περὶ Υίοῦ (6). 

f. Τὸ γὰρ dà λέγω ὅτι του κατὰ τὸν ἄνθρωπον 

νοουμένου μείζων, ἀληθὲς μὲν, οὐ μέγα δέ. Τί γὰρ 

τὸ θαυμαστὸν, εἰ μείζων ἀνθρώπον Θεό 





To ἁγίου ᾿Αβανασίου, ἐκ τοῦ διαλεκτικοῦ λόγον, ὃν 
ἐποιέσατο ἐν τῇ xarà Νίκαιαν ἁγίᾳ πρὠτῃ μεγάλρ 
συνὸδῳ πρὸς τὸν "Aptuv (T). 

ζ- Αθανάσιος εἶπι * Τΐνις οὖν χοπιῶσιν, ἄνθρω- 
ποι P ἄγγεοι; JApues εἶπεν: “Αγγελι ἀσώματοι 
τυγχάνουσι, πρὸς τὸ διακονοῦντας αὐτοὺς καµάτου 
πεῖραν μὲ λαθεῖν: ἀνθρώπου δὲ τὸ κάμνειν ἴδιον διὰ 
iw τοῦ σώματος βαρεῖαν ὀλκήν. ᾿Αθανάσιος εἶπεν " 
Ὢ οὖν Κύριος πῶς ἐκοπίαι Τέγραπται γὰρ * 
Ἴπσονς δε κεχοπιαχὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας, ἑκαθέζετο, 
"Apuo; εἶπεν" Συνήγαγές µε, ὡς ἠθέλησας. ἐκ 
ν παραδείγματος τῶν ἀγγέλων καὶ τῶν ἀωθρώπων, 
οὐχ ὡς θιὸς Λόγος ἐκοπίασεν, ἀλλ’ ἵνα φανῇ ὅτι 
σάρκα, i» οὖκ εἶχε πρότερον ὁ Λόγος καὶ Θεός, 
Ξαύτεν ἀνέλαθεν ^ διά τοῦτο τῇ σαρχὶ συνχώρησε 
πάσχιιν τὰ ἴδια, ἵνα φανῇ ὅτι σάρξ ἐστιν. Αθανάσιος 
tini Μέμνησο ὅτι προωμολόγηται ὅτι παντάχοῦ md- 
pito ὁ Λόγος καὶ Θεός. ΄Άρειος εἶπεν" ᾽Αραρότως, 
᾽Αθανάσιος εἶπεν" EE οὖν πανταχον πάρεστι, τίνος ἔνεκεν 
ἔφασκεν, Ὁ Πατήρ µου ὁ πέµψας µε μείζων ἐστω; 
Ἂρειος εἶπιν' Παρακαλῶ σε, μὲ ὀχνύσης ἀποχαλύψαι τὸ 
κάλυμμα ἀπὸ του γράμματος ἐν τάχει. Λίαν γὰρ ἀνιῶ- 
μαι. Αθανάσιος εἶπεν' Tis ἐστιν à κεκοπιακὠς, ἄνθρωπος, 
& ὁ Θιὸς Λόγος; “Αρειος εἶπεν " “Ανθρωπος. ᾿λθα- 
νάσιος εἶπεν' Ojxovy σὀν ἐστι τὸ νοῆσαι λοιπόν, “Άρειος 
εἶπεν Κατελαθόμην σου τὸν νοῦν iv τῷ λόγω τούτῳ. 
ὅτι, τοῦ Θιοῦ Λόγου πανταχον παρόντος, ἆδλον ὅτι 
διὰ riv σάρκα εἶπεν Ὁ Πατέρ µου ὁ πέωψας µε 
μείζων icri, và» βαδίζουσαν καὶ κοπιῶσαν, xai 
ἀπὸ τόπον εἰς τόπον έτερον πορενομῖνην . ᾽Αληθῶς 
ὀρθῶς ἔχει τοῦτο, 
















Τοῦ ἁγίου ᾽Αμϕιλοχίου ix τον κατὰ ᾿Αρεικνῶν 
λόγου (8). 

ζ. Auk rovro γὰρ πῆ μὲν ἀνηγμένους, πω δὲτα- 
πεινοὺς φθέγγοµαι λόγους: ἵνα διὰ μὲν τῶν ὑφηλῶν 
του ἔνοικουντος λόγου ἀποδείξω τὴν εὐγένειαν διὰ 
δε τῶν ταπεινῶν τῆς ἐνοικουμένος σαρχὸς γνωρίσω 
τὰ ἀσθωῦ. Καὶ πάλυ' Πῦ μὲν ἐμαντὸν ice» λέγω 
, πὸ δι μείζονα τὸν Πατέρα: οὐ µαχόμε- 








7joan.iw,22. 'ibid. 6. 
(6) Maurin. t. l,orat. 30, ϐ 7. 

(7) Edit. Maurin. t. Il, p. 210. Porro vides 
Graecam sseculi xii synodum agnovisse ut gen 
num Athanasii opus, quod postea Maurini 
critici inter Spuria Athanasiana confidenler col- 
locaverunt. 





Sancti Gregorii Theologi ez oratione secunda de 
Filio, 

5. Dicere autem, quod Pater major Christo sit, 
quatenus hic modo intelligitur ; verum id quidem. 
est, haud tamen magnum. Quid enim mirum, si 
Deus homine major est? 


S. Athanasii ez dispulatione quam habuit in 
sancta prima Nicana magna synodo adversus 


B Arium. 


6. Athanasius dixit: Quinam igitur fatigantur; 
hominesne, an angeli? Arius dixit: Angeli incor- 
porei sunt, ut cum ipsi ministrant, nullum lassitu- 
dinis experimentum percipiant. At hominis pro- 
prium est fatigari, propter gravem nempe corpo- 
ris molem. Athanasius dixit: Quomodo ergo fati- 
gatus est Dominus? Scriptum enim est: Jesus vero 
fatigatus ez itinere, sedebat*. Arius dixit : Ut ve- 
luisti, eo me, angelorum hominumque exemplo, ad- 
duxisti, ut fatear Verbum non ut Deum fatigatum 
esse, sed ut appareret carnem hanc, quam antea 
Verbum et Deus non habebat, assuimpsisse: idcirco 
carni quee sibi erant propria pati permisit, ut car- 

C nem esse evidens fieret. Athanasius dixit: Memor 
8is, concessum jam esse Verbum et Deum ubique 
exsistere. Arius dixit. Recte admodum. Athanasius 
dixit: Si igitur ubique presens est, quanam de 
causa ait: Pater meus, qui misit me, major me 
est ? Arius dixit: Obsecro te, ne graveris velum 
a littera quam cito detrahere. Valde enim angor 
animo. Athanasius dixit: Quis fatigatus est, homo- 
ne, an Deus Verbum ? Arius dixit: Homo. Athana- 
sius dixit: Tuum igitur jam est intelligere. Arius 
dixit; Percipio quid tuo hoc responso intelligas, 
nempe cum Deus Verbum ubique adsit, prorsus 
constare ipsum propter carnem dixisse: Pater 
meus qui misit me,major me est. Caro enim gradie- 
batur et fatigabatur, et a loco in locum migrabat. 

p Certe id recte se habet. 

S. Amphilochii ez sermone adversus Arianos. 


1. Idcirco nune sublimi, nunc humili oratione 
utor; nempe ut sublimi, inhabitantis Verbi nobi- 
litatem demonstrem ; humili autem, comitantis 
carnis infirmitatem significem. Et iterum: Modo 
me Patri eequalem, modo Patrem majorem dico : 
neque ipse mihi repugno, sed me Deum homi- 





(8)In S. Amphilochii reliquiis apud Combefisium 
p. 149 citatur idem hic titulus; sermo vero ipse 
eriit: ila tamen ut particula quedam Vaticani 
apud predictum 
dn 


ujus fragmenti occurrat etiam 
illud, « Pater 


Combefisium, p. 146, cum titulo 
major me est. » 


"AAT 


211 NICET CHONIATEE. 919 


nemque demonstro ; Deum, sublimitate sermonis ; Α vog ἐμαντῷ, ἀλλὰ δεικνὺς ὦς Θεός €i xal ἄνθρω- 


hominem,humilitate. Neque tamen cor vestrum tur- 
betur, quia dixi vobis: Pater meus major me est ; 
major enim est illo qui ad eum vadit,non illo qui in 
ipso est; nam quatenus Deus sum, in Patre sum; 
quatenus autem homo, ad Patrem vado. lllo igitur 
major Pater est, qui ad ipsum vadit ; non illo qui 
semper in ipsoest. Atque ut verba ad compendium 
conferam, major simul est atque eequalis: major 
sciscitante :Quot panes habetis*? equalis populum 
universum quinque panibus saturanti : major in- 
terrogante: Ubinam Lazarum posuislis 19 * :qua- 
lis Lazarum jussu suscitanti : major dicente: Quis 
me tetigit !!? equalis perpetuum hamorrhoissce 
fluxum sistenti : major dormiente in puppe, equa- 
lis mari increpanti : major eo quem damnavit Pi- 
latus; equalis ei qui mundum damnatione liberat: 
major eo qui alapam crucemque sustinuit cum la- 
tronibus ; &qualis ei qui latronem gratis justifica- 
vit: major eo qui veste nudatus fuit, equalis ei 
qui animam ornat: major eo cui propinatur ace- 
tum ; equalis ei qui proprium sanguinem ex vino 
facit: major eo qui dissolutionem tetapli (id est 
corporis sui) passus est; equalis ei qui suum tem- 
plum (id est corpus) suscitavit ; illo, inquam, ma- 
jor, huic qualis. Et iterum. Haud pluribus verhis 
vos morabor. Cernis, heretice, quonam major sit 
Pater, eo nimirum qui ait: Jam plura vobiscum 
non loquar !* ; non eo qui dicit: Non relinquam 
vos orphanos!?* ; etenim vobiscum sum cunctis die- 
bus usque ad seculi consummationem **. — Venit 
princeps hujus mundi, neque in me quidquam in- 
venit 15. Cernis quonam sit major ; ille scilicet qui 
coram principibus damnatus fuit, non eo qui mun- 
dum fecit. Surgite eamus hinc !5$. Quonam major 
est Pater? nempe dicente: Eamus ; non d'cente, 
Habitabo vobiscum et inambulabo -1*, —. Ego sum 
vitis vera 19; cernis quonam major sit Pater nimi- 
rum dicente : Ego sum wis ; non dicente : Ego 
veram vitem plantavi. 


S. Cyrilli ez homilia in Ramos Palmarum. 


8. Sed quamvis rationalis natura nostra persona- 
liter Verbo unita fuit, non tamen est &equata. Qui 
enim fieri potest, ut temporale exequetur eeterno ; 
id quod habuit initium, ei quod sine initio est ? Et 
paulo post , Quomodo inquit : £go el Pater, unum 
sumus ? ob colestem scilicet ante secula nativita- 
tem. Quomodo Pater meus major me est ? ob ter- 
renum ex Virgine ortum, 

Ejusdem ex sermone ad reginas. 


9. At quomodo is angelis minor evasit, qui ab 
illis adoratur, unaque cum Patre regni solium ob- 


? Matth. xv, 34. !? Joan, xi, 34. 
90. !5Joan. xiv, 90. 16 ibid. 34. 


(9) Notemus de eucharistica transsubstantia 
tione testimonium catholicum ecclesiastici Patris 
valde nobilis, qui seculo quarto post Christum 


!! Marc. v, 31. 


πος' Θεὸς μὲν ix τῶν Ujrxaw, ἄνθρωπος Ót ἐκ τῶν 
ταπεινῶν. ᾽Αλλὰ μὴ ταρασσέσθω ὑμῶν 9» καρδέα, 
ὅτι εἶπον ὑμῖν, Ὁ Ηατήρ µου pito» μού ἐστι" 
µιίζών Ὑάρ ἐστι τοῦ πορευοµένου πρὸς αὐτὸν, οὗ 
τοῦ ὀντος ἐν αὐτῷ ὡς γὰρ Οεός tic ἐν τῷ Πατρί - 
ὥστε ὡς άνθρωπος πορεύομαι πρὸς τὸν Πατέρα. 
Ἐκείνου οὖν μείζων ὁ Πατὴρ, τοῦ πορευοµένου πρὸς 
αὐτὸν, οὐ τοῦ ἀεὶ ὄντος ἐν αὖ-ῷ * καὶ ἵνα συντόμως 
εἴπω, μείζων ἐστὶ vai ἴσος ' ἴσος τοῦ ἐκ πέντε ἄρ- 
των ὃῆμον ὁλόκληρον κορεννύντος᾽ µείδων τοῦ ἐρω- 
τῶντος, Ποῦ τὸν Λάξδαρον τεθείκατε; ἴσος του τὸν 
Λάδαρον ἀνιστῶντος λόγῳ * μείζων τοῦ λέγοντος, 
Tí, µου ἤψατο. ico; τού τὰς ἀχενώτους πογὰς τῆς 
αἱμορῥοούσης ζηράναντος: µείνων τοῦ γαθεύδοντος 

B επὶ τῇ πρύμνη : ἴσος τοῦ ἐπιτιμῶντος τῇ θκλάσση " 
µείνων του κρινομένου ἐπί Πιλάτου * ἴσος τοῦ κχρί- 
Gt; ἐλευτεοοῦντος τὸν κόσμον: μείζων τοῦ ῥαπι- 
ζομένου µείδων τοῦ συσταυρουµένου λησταῖς' tee; 
τοῦ τὴν ληστὴν δικαιονντος δωρεάν" µείχων τοῦ 
γυμνουμένου τὴν εσθῆτα: ἴσος τοῦ στολίζοντος τὴν 
ψυχἠν  µείδων του ποτιδοµένου ὄξος' ἴσος τοῦ τὸ 
oíxsiov οινοχο»ῦντος «iua (9) ' µείξων τοῦ λνομένου 
ναου ' ἴσος τοῦ χαὶ μετὰ τὴν λύσιν τὸν οἰχεῖον ἐγεί- 
ῥαντος ναὸν' ἐκείνου μείζων, τούτου ἴσος. Καὶ πά- 
λιν * Ονχέτι πολλὰ λαλίσω μεθ ὑμῶν. Ὀρᾶς, αἷ- 
ρετιχὲ, τίνος µείξων ἐστιν ὁ Πατὲρ, τοῦ λέγοντος * 
Οὐχέτι πολλὰ λαλήσω μεθ) ὑμῶν ο) τοῦ λέγον- 
τος Οὐκ ἀφήσω ὑμᾶς ὀρφανούς' μεθ) ὑμῶν γὰρ 

C εἰμι πάσας τὰς Ἡμέρας ἕως τῆς συντελεέας. — 
ἛἜρχεται ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου καὶ ἐν ἐμοὶ εὐρή- 
σει οὐδέν. Ορᾶς τίνος ἐστὶ pibe», τοῦ xptvopá- 
νου ἐπ ὄψεσιν ἀρχόντων, οὗ τοῦ ποιήσαντος τὴν 
οἰκουμένην. Ἐγείρεσθε, ἄγωμεν ἔντευνθεν ' ὁρᾷς 
τίνος ἐστὶ µείδων ὁ llaráp, τοῦ λέγοντος Άγωμεν * 
οὗ τοῦ λέγοντος * ᾿Ενοιχήσω ἐν ὑμῖν xol έμπι- 
ριπατήσω' — "'Eyo tivt $» ἄμπελς ἡ ἀληθινή" 
Ορᾶς τίνος ἐστὶ µείδων ὁ Πατὴρ, τοῦ λέγοντος: Ἐγώ 
εἶμι  ἅμπελος: οὐ τοῦ λέγονος, ᾿Εγὼ ἐφύτευσα 
ἄμπελον ἀληθινήν. 


ToU ἁγίοῦ Κυρίλλον ἐκ τοῦ εἰς τὰ Baia λόγου (10). 


"»' Ἴθμως, εἰ καὶ ἠνώθη χαθ᾽ ὑπόστασιν τῷ Λόγω 
D? λογιχὺ ἡμῶν φύσις, ἀλλ οὐκ ἰτώθη"' Πῶς γὰο 
ἰσωθήσεται To πρθαιωνίω τὸ πρόσφατον; ἢ πῶς 
ὁμοιωθήσιται τῷ ανάρχωῳ τὸ ἔναρχον ; Καὶ μετ’ ὀλίγα" 
Πῶς φησαίν ᾿Εγὺ καὶ o Πατὸρ év ἐσμι; τῷ vo 
πρὸ αἰώνων γεννύσει, Πῶς, Ὁ Πατέρ µου μείζων μού 
ἐστι; τῦ κάτω £x Παρθένου γεννήσει. 


Του αυτου ix τον εις τὰς βασιλίσσας λόγου (11). 
παρὰ τοὺς αγγέλους 
ὁ σύνεδρος Πατρέ ; 


0. Πῶς οὖν ἠἸλάττωται 
ὁ ποὺς αὐτῶν φροσχκυνούµενος, 
13 jbid. 18. 


13 Joan xiv, 30. 15 Matth. xxvin, 


:9 Joan. xv, 1. 


florebat. 
10) Edit. Paris, t. V, part. n, p. 497, 498. 
(i ) Edit. cit. t. v, part. n, p. 133. D. 


318 THESAURI 


LIB. XXV. 514 


"AX? ἔστι σαφὲς d πρόφασις" καθίκετο γὰρ ἓν τοῖς τῆς A tinet? In. promptu est responsio : Nam. eorpore, 


évÜpemórg-es µέτροις, καὶ τὸ ἀποθνήσκεν πεφυκὸς 
σῶμα λαθών, ἴδιόν τε αὐτὸ ποιησάµενος. ἐν αὐτῷ πέ- 
πουθε ἐχὼν, καὶ ταῖς ἀνωτάτω débute στεφανούται διὰ 
τὸ πάθος, ὡς δι) αὐτοῦ καταργήσας τὸν θάνατον, καὶ 
ἄπρακτον ἀποφύνας τὴν φθορά» " dre δὲ καὶ ὑπάρχων 
ἀφθαρσία καὶ ζωή. Ὅταν οὖν κσοῦν ὀνομάζῃ, καὶ 
Ἡλαττώσθαι λέγη παρὰ 
ἀνύρωπον ἀνὰ µέρος καὶ ἰδικῶς, 
τὸν Μονογινῆ, παραχωροῦντα τοῦ προὔχειν οἰκονομικῶς 
τοῖς ἁγίοις ἀγγέλοις " ὅτε ἁληθεία γέγονεν ἄνθρωπος à 
Tg ἐκείνων ὑπεροχΏς ἡττώμενος" τὰ δὲ τῆς ὑπεροχῆς 





























τομένος, διὰ qs τὸ τῆς ἀνθρωπότητος μέτρο», ἐν B 
ὑπεοοχῇ θεότητος dw, προσαυνεῖται map! αὐτῶν, καὶ 
t θώκοις, οὓς περιιστᾶσιν ἐκεῖνοι δοξολογοῦντες 


à» δυνάμεων αὐτὸν ὀνομάξοντε: Κύριον. 





quod mori posset, assumpto, ad humanee nature 
infirmitates se ipsum demisit, in eoque veluti pro- 
prio spontaneam mortem sustinuit. Ob eam porro 
mortem et passionem, summee glorise coronam 
promeruit ; quippe qui ipsa vita et incorruptio ei 
et mortem abolevit, et corruptionem omni vi spo- 
liavit. Cum Jesum ergo nominat, et angelis mino- 
rem prredicat, non simpliciter nos hominem, seor- 
sumque ac per se positum, mente concipere 
oportet; sed ipsummet Unigenitum propter in- 
carnationis ordinem potiores partes angelis defe- 
rentem. Nam qui excellenti illorum cedere pre- 
dicatur, is vere homo faetus dignoscitur. Illa 
autem sanctorum angelorum eminentia in hoc 
precipue posita est, et quod carne sunt immunes, 
et quod morti non sunt obnoxii : his autem infir- 
mitatibus propter voluntariam exinanitionem sub- 
jectus fuit Filius. Verum enimvero, qui propter 








humanee nature conditionem paululum infra angelos minoratus dicitur??, is in deitatis excellentia 
exsistens, ab illis adoratur, considetque in iis majestatis thronis, quos illi venerabundi undequaque 
cingunt, indefesso laudum preeconio illum extollentes, ac virtutum Dominum appellantes. 


τοῦ ἁγίον Ἰωάννου τοῦ Χρυτοστόμου κατὰ ᾿Αρείου, xal 
tis τὸν Εὐαγγελισμὸ», o ἡ ἀρχὴ, « Tj προτέρᾳ Ku- 

ριακῇ » (12). 

; εἴπῃ: "Eyo & τῷ Πατρὶ, καὶ ó Πατὴρ ἐν 

* ἐὰν εἴπῃ ' 'O ἑωρακὼς ἐμὲ ἑώρακε 

ἀκούετε" οὐ γὰρ dà ψεύδιται ἡ 6 

*7O πέρας µε Πατὴρ μείζων μον 

πμὸς θεότητα 


τος μείζων" πρὸς 






τὸ μεῖχον τὸ ἕλαττον ἁρμόξεται, 


Τοῦ αὐτοῦ ix τῶν ἑρμηνειῶν τῆς πρὸς Ἑθραίους Ἐπιστο- 
Nis (13). 

ik. Τὸν d βραχό τι παρ ἄγγθονς ἠλαττωμένον, 

οἱ, βλέπομεν "luos, διὰ τὸ πάθηµα τοῦ θανάτου. 

χρπστὰ πάλιν, Α0ξη καὶ τιαῇ ἑστεφανωμένον. 

Εἶδες, πῶς αὐτῷ πάντα ἤρμοσε; Τὸ γὰρ βραχὺ τίνι ἂν 











ἁρμότειε μᾶλλον 








γὰρ ὁ προσκυ- 
ἄγ/θων, φοσὶν, Ἀνέσχετο βραχύ cc map 
ἁγίλων ἔχεων διὰ σἳ, πολλὼμᾶλλον σὺ, 6 τῶν ἀγγέλων 
Ὀάττων, πάντα φέρειν ὀφείλεις. 


s. Εἶτα πάλιν παρακατι 





S. Joannis Chrysostomi contra. Arium, et in An- 
nuntiationem. Deiparz, homilia quas incipit : 
Pracedente Dominica. » 

10. Si dixerit:Ego et Pater unum sumus, ipsum 
audite. Si dixerit : Ego in Patre εἰ Pater in me 
est, ipsum audile. Si dixerit : Qui vidit me, vidit 
Patrem, ipsum audite; Veritas enim non menti- 
tur. Si dixerit : Qui misit me Pater, major me est, 
id vos ne terreat : neque enim divinitatem divini- 
tati opponit; sed ait divinitatem majorem huma- 
nitate ; res minor ad majorem refertur. 

Ejusdem ez interpretatione Epistola ad Hebraos. 


41. Aliquantulum infra angelos minoratum υἱ- 
demus, inquit, Jesum propter mortis passionem?!, 
Deinde rursus bona adjecit : Gloria et honore co- 
ronatum?*. Viden' ut cuncta ad hominem accom- 
modavit? Nam illud aliquantulum, cuinam magis 
quam ei congruerit qui tres tantummodo dies in 
inferis mansit? Certe nobis haudquaquam qui ad 


p longum tempus corrumpimur. Deinde progrediens 


ait: Nam si is qui adoratur, inquit, ab angelis, 
sustinnitquiddam minus habere quam angeli prop- 


ter te. multo magis tu qui es minor angelis, debesomnia propter ipsum perferre. 


Ἐκ τῆς ὁμιλίας τοῦ ἁγίου Ἰλμφιλοχίου ἐπισκόπον 
Ἰκονίον εἰς το" « Ὁ αποστείλας pi Macho μείζων 
μού ἐστι » (14). 


iS. Ei 








κατὰ molo» λόγον λέγεις τὸν Πατέρα μείζονα 


1. Hebr. 11, 9. ?'ibid. ?*ibid. 


(43) Hanc homiliam inter Spurias collocat 
Montfauconius, t. XI, p. 838. At Greci certe sub. 
Manuele Comneno genuinam existimabant. 


(13) Edit. Montf. t. ΧΙΙ, homil. iv, p. 41 A. 
(14) Titulus hicexstatapud Combefisium, p. 143. 


Ex homilia sancti Amphilochii episcopi Iconien- 
sis in illud : « Qui. misit me Pater, major me 
est.» 


19. Dic mihi quonam sensu ais Patrem Filio 


Verum ipsa materia codicis Vaticani est. inedita, 
Imo veroidem sermo videtur, qui supra dicitur 
contra Arianos. Etenim locus apud. nos (col. 209) 
citatus dicitur apud Combefisium ex sermone in 
illud : Pater major me est. 


"y" 


215 NICET£ CHONIAT.E 916 
majorem? Haud ego, inquit, dico, sed dicenti Α τοῦ Υἱοῦ; Οὐκ ἐγὼ, φησὶ, λέγω, ἄλλα τῳ λέγοντι πεί- 


oredo. Ipsemet enim ait : Qui misit me Pater, ma- 
jor me est. Si dicenti credis, jam tu a contentione 
desiste, et ego quoque linguam cohibebo. ipsique 
Filio permittamus proprii sermonis interpretatio- 
nem. Ain ergo, Domine, cur modo dicis : Ego et 
Pater unum sumus; modo autem : Qui misit me 
Pater, major me est ? Si major, quomodo equalis? 
si equalis, quomodo major ? Ego, inquit, utrum- 
que affirmo : nam et major me est, et mihi equa- 
lis : nempe secundum divinitatem, equalis; se- 
cundum incarnationem, major. Ego equalis illi 
sum, quatenus aàb eo genitus : major ille me est, 
quatenus ego ex Virgine natus sum. 
Ez epistola S. Leonis pape Romani, qua dicitur 
columna recia fidei. 

13. Ita non ejusdem nature est dicere: Εφο et 
Pater unum sumus; et dicere : Pater major me est. 
Quamvis enim in Domino Jesu Christo Dei et ho- 
minis una persona sit; aliud tamen est, unde in 
utroque communis est contumelia, aliud unde 
communis est gloria. De nostro enim illi est minor 
Patre humanitas; de Paire illi est equalis cum 
Patre divinitas. 


S. Anastasii capitulum septimum ez sexdecim ad- 
versus Monophysilas. 

14. Qui philosophice vel potiusinsipienler aiunt 

carnem factam esse divinam equatamque Dei 

Verbo, dicant nobis utrum haud contrectabilis 


quoque, invisibilis, et incireumscripta post con- C 


junctionem cum Dei Verbo caro evaserit. Quod si 

ita est, incarnatio quidem nihil aliud nisi phanta- 

sia spectrumque est. Sin vero has qualitates non 

habet, quomodo eequata est incircumsoripto atque 

invisibili ? 

S. Gregorii Nysseni ez sermone de divinitate Filii 
sanctique Spiritus, et de Abrahamo. 


15. Cum igitur Verbum dicit, se non posse fa- 
cere, perspicuum est non deitati unigeniti Filii 
impotentiam attribuere; sed imbecillitatem nostree 
nature impotentem esse testari. Infirma autem 
caro est, quemadmodum scriptum est : Spiritus 


quidem promptus est, caro aulem infirma 13. Ergo D 


per utraque verum dicit divina Scriptura, dum et 
majorem Patrem confitetur, et exjualem Filium 
non negat; nam ubi Verbum humanam spectat 
naturam, eum qui non cernitur, majorem eo dicit 
esse qui per carnem cernebatur : sed ubi mentem 
ad divinitatem ducit, desinit hec majoriset mino- 
ris comparatio: proque his unitas predicalur : 
Ego et Pater unum sumus. At ea que per ine- 
qualitatem variant, unum esse non possunt. 


33 Matth. xxvi, 41. 


"s Edit. Ballerin, t. I, p. 823. 
16) His seepe similia sunt in Hodego &pud Ana- 


θοµαι’ οὗτος γὰρ écrtv ὁ εἰπών' Ὁ ἀποστείλας µε Πατὴρ 
μείζων μού ἐστιν. Ei τῷ λέγοντι πείθᾳ, παῦσον xai σὺ 
τὸν µάχην κἀγὼ σνστιλῶ τὴν γλὠσσαν:. xai δῶμιν 
τῷ Υίῷ τὸν οἰχεῖον λόγον ἑρμηνεῦσαι. Εἰπὶ γοῦν, Δέσ- 
ποτα, διατί mort piv λέγει: Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ ἕν 
ἔσμεν, mort δὲ, Ὁ ἀποστείλας µε Πατὴρ µείδων μού 
ἐστυν ; Ei μείζων, πῶς ἴσος εἰ ἴσος, πῶς µιίζων; Τὰ 
δύο λέγω * ἐπειθὸ καὶ μείζων µου ἐστὶ xol ἴσος: κατὰ 
τὴν θεότοτα ἴσος, κατὰ τὴν οἰκονομίαν μείζων. Ἴσος 
αὐτοῦ εἰμι, ἐπείδὴ ἐξ αὐτοῦ ἐγεννύθην * μείζων µου 
ἐστὶν, ἐπειδὴ ἐκ τῆς Παρθένου ἐγεννήθην. 


"Ano τῆς ἐπιστολῆς τοῦ ἁγίου Λέοντος πάππα Ῥώμες 
τὸς λεγομένης στήλης ὀρθοδοξίας (15). 

cy . Οὕὗτως οὐ 726 αὐτῆς ἐστι φύσεως τὸ λέγειν ' Ἐγὼ 
καὶ ὁ Πατὺρ £v tcuty* καὶ τὸ λέγιν Ὁ Πατὺρ µου 
µιίξων µου ἐστιν * εἰ καὶ τὰ μάλιστα γὰρ ἐν τῷ Δεσ- 
πότη Ἰησοῦ Χριστῷ, τοῦ Θιοῦ x«l τοῦ ἀνθρώπου ἓν 
ἐστι πρόσωπον, ὅμως ἕτερόν έστιν ἐκεῖνο ἐξ οὗ ἐν 
ἑκατέρω κχοινόν ἐστι τὸ τῆς ὕθρεως καὶ irtoov, ἐξ οὗ 
κοινὸν τὸ τῆς δόξης χαθέστοκεν΄ ἐξ ἡμῶν μὲν γὰρ έστω 
αὐτῷ $ ἑλάσσων του Πατρὸς ἀνθρωπότης ' ἀπὸ δὲ του 
Πατρός ἐστιν αὐτῷ & μετὰ τοῦ Πατρὸς tan θεοτης. 


'Ex τῶν δεχαὶξ κεφαλαίων τῶν κατὰ τῶν Μινοφνσιτῶν 
τον ἁγίου ᾽Αναστασίου τὸ ἔθδομον. 

id, Οἱ φιλοσόφως, μᾶλλον δὲ ἀσόφως λέγοντες ὅτι 
ἀπιθεώθη καὶ ἰσώθη à σὰρξ τῷ Θιου Λόγω, εἴπωσιν 
ἡμῖν εἰ ἄρα καὶ ἀψληλάφητος x«l ἀόρατος x«l ἀπερέγ» 
perro, μετὰ τὴν ἕνωσω à σὰρξ τῷ Or9 Λοιῳ. Ei δὲ 
τοῦτο, Φαντασία πάντως xai ὀόχτσις ἤ οἰκονομία * 
εἰ δ' οὐ ταντα ἔσχιν à σὰρξ, πῶς ἰσώθη τῷ ἀπεοιγ» 


ρώήτῳ (16); 


ToU ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Νύσσης ἐκ τοῦ λόγου αὐτοῦ 
τοῦ περὶ θεότετος Υιοῦ καὶ αγίον Πνεύματος xai εἰς 
τὸν ᾿Αθραάμ (17). 
uU. Ὅταν οὖν ἀποφαίνηται ὁ λόγος ὅτι οὐ δύναται 

ποιεῖν, ἆῆλον ὅτι οὐχὶ τῇ θεότητι τοῦ Μονογενοὺς τὴν 

ἀδνναμίαν προστίθησω, ἀλλὰ τῷ ἀσθινεία τὸς Ὁμετέρας 
φύσεως προσμαρτυρεῖ τὸ ἀδύνατον. ᾿Ασθινὴς δὲ q σὰρᾶ, 
χαθὼς γέγραπται, ὅτι Τὸ uiv πνεῦμα πρόθυμο», ὃ δὲ 
cob ἀσθινής * οὐκοῦν δι ἀμφοτέρων ἀλοθεύιι ὦ θεία 
Foxyà, x«i τὸ μεῖσον ὀµολογονσα, xci τὸ ἴσον μὴ 
ἀρνουμένη * ὅταν γὰρ πρὸς τὸ ἀνθρώπινον ὁ λόγος 
βλέπη, μείζονα ὁμολογεῖ τοῦ διὰ σαρκὸς ὀρωμένου τὸν 
μὺ ὀρώμενον * ὅ-αν δι πρὸς τὸ θεῖον χειραγωγῦ τὴν 
διάνοιαν, ἀργεῖ τοῦ μείζονος x«i τοῦ ἔλάττονος *$ σνυγ- 
κριτικὴ αὕτη ἀντιπαράθεσις' x«i ἀντὶ τούτου ἑνότος 
χκορύττιται" ᾿Εγὼ καὶ ὁ Πατὸρ iv ἐσμιν. Τὰ δὲ παρ- 
Ὀλλαγμένα κατὰ τὸ ἄνισον, tv εἶναι QU Φύναται. 


stasium, tim eap. 13. 
(17) Edit. Paris, t. Ill, p. 471 C. 


217 THESAURI LIB. XXV. ?18 


Té ἁγίου Αὐγουστίνου, 

ες. Ἐπέγνωθι τὴν διετὴν φύσιν τοῦ Χριστοῦ * τὸν 
θείαν δὲ λέγω, τὸν ἴσην ὑπάρχουσαν τῷ Πατρί - καὶ 
τὸν ἀνθρωπείαν, ὃς μείζων ἐστὶν à Πατήρ (18). 

Τοῦ Δαμασκηνοῦ «ερ. p' (19). 

d. Καὶ σεσάρχωται τοίνυν à Λόγος, xai τῆς οἱ- 
xt; ἁθλότητος οὐκ ἐξέστηκε " καὶ GN; σεσάρχω- 
ται, καὶ ὅλος ἐστὶν ἀπερίγραπτος " σμικρύνεαι 
σωματικῶς καὶ συστέλλεται, καὶ θεϊκῶς ἐστιν ἂἅπε- 
Püpemros, οὐ συµπαρεκτεινοµένης τῆς φαρκὸς e) 
τοῦ τῷ ἀπερεγράπτῳ αὐτοῦ θεότητι. Ὅλος piv οὖν 
ἐστι Θεὸς τέλειος, οὐχ ὅλον δὲ Θεός: οὐ γὰρ µόνον 
Θεός, ἀλλὰ καὶ ἄνθρωπος” καὶ ἕλος τέλειος ἄνθρωπος - 
οὐχ ὅλον δὲ ἄνθρωπος * οὐ μόνον γὰρ ἄνθρωπος, ἀλλὰ 
καὶ Θεός. 


"Ex τοῦ πρώτου βιθλίον τῶν Θησαυρῶν τοῦ ἁγίου 
Κυρίλλου ἐκ τοῦ ἑνδεκάτον κεφαλαίου (20). 

tw. Ὅταν Myp Χριστὸς ἑαυτοῦ τὸν Πατέρα µεί- 
ζονα, ἴσται πάλιν τῇ ἀνθρωπότητι πρίπων ὁ λόγος, 
οὐ τῆς θιας οὐσίας αὐτοῦ κατηγόρηµα, ὡς ἐν 
Burro si χεένης, 8 ἐν οἷς ἐστιν ὁ γεννήσας 
αὐτόν, Καὶ πάλιν προϊών * Ἴσος px τῷ Πατρὶ xai 
ὁμοσύσιος ὁ Ὑϊός, Οἰκονομικῶς δὲ εἰρῆσθαι πιστεύο- 
μεν ἐπὶ τοῦ Πατρὸς τὸ μεῖζον. "Όταν ép ἐνανθρω- 
πάσας φαίνεται, τότε καὶ τοῦτό φησιν ὡς ἄνθρωπος. 





Tei αὐτοῦ ἐν ἑθδόμῳ τῶν πρὸς Ἑρμείαν λόγῳ. 
εδ. ἸΑνθρωπότητι γὰρ καθ’ ἔνωσιν οἰκονομικὴν 


Α S. Augustini 


16. Agnosce geminam substantiam Christi ; di- 
vinam scilicet, qua equalis est Patri ; humanam, 
qua major est Pater. 


Damasceni capitulum centesimum. 


17. Et caro igitur Verbum factum est,et naturam. 
suam materia experlem non amisit. Tolum incar- 
natum estet totum est incircumscriptum. Minuitur 
corporaliter et contrahitur, divinitus autetn manet 
infinitum : neque vero ejus caro extenditur ad 
ejusdem divinitatis infinitatem. Totus igitur est 
Deus perfectus ; neque tamen ejus universitas est 
Deus; non enim tantummodo est Deus, verum 
etiam homo. Totus perfectus est homo ; non ta- 
men ejus nniversitas est homo : neque enim tan- 
tummodo est homo, verum etiam Deus. 


Ez primo libro Thesaurorum S. Cyrilli, cap. XI. 


18. Cum Christus dicit, Patrem majorem se esse, 
sermo hic humanitati illius convenit, non autem 
divinam ejusdem essentiam ledit, quasi inferior 
sit Genitori suo. Et infra : /Equalis igitur est et 
consubstantialis Patri Filius. Incarnationis vero 
causa credimus Patrem majorem a Filio vacatum. 
Cum enim humanitatem assumpsit tum etiam ut 
homo hoc dixit. 


Ejusdem in septimo sermonum ad Hermiam. 
19. Humanitali per nexum hypostaticum ineffa- 








ἀποῤῥήτως συνενηγµένος ὁ ix Θιοῦ Λόγος νοεῖται ϱ biliter conjunctum Dei Verbum, Christus intelli- 


Χριστός *— ἀνωτέρω μᾶν ἀνθρωπότητος, ὡς φύσει 
Θεὸς xai Χίός : ὑριζάνων δέ rt βραχὺ τοῦ ἐν Φόξη 
θεοπριποῦς ώς ἄνθρωπος, Τοιγάροι ποτ piv 
ἴφασκεν " Ὁ ἑωρακὼς ἐμὶ ἑώρακε τὸν Πατέρα. Καὶ, 
Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ (v ἐσμιν. Ποτὶ δὲ αὔ πάλιν, Ὁ 
Πατὴρ pov μείζων pov ἐστιν. 





Toà ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου ix τοῦ πρὠτου τοῦ 
πιρὶ Υἱοῦ λόγον (21). 

κ. Σὺ δέ pot καταριθµει πρὸς ταῦτὰ τὰ τῆς 
ἀγνωμοσύνης ῥήματα s τὸ, Θιόν μον καὶ Θεὸς ὗ 
τὸ, μείζων * τὸ, ἔχτισε * c0, ἡγίασε, Καὶ ptr" 
Τούτων γὰρ ἕχαστον οὐ χαλιπὸν xai κατὰ µέρος 
ἐπεξιόντα {ξηγεῖσθαί τοι πρὸς τὸ εὐσεβίστατον καὶ 
ἀνακαθαίρειν τὸ ἐν τοῖς γράμμασι ποοσχοµµα : εἴ γε 
πρασκταίεις ὄντως, ἀλλὰ μὴ » δὲ 
αεγαλαίῳ τὰ μὲν ὑψαλότερα πρόσαγε τῇ θεὐτητικαὶ 
αρείττονι φύσει παθῶν καὶ σώματος, τὰ δὲ ταπεινότερα, 
τῷ συνθέτῳ και τῷ διὰ σἳ κενωθέντι καὶ σαρχωθέντι. 














Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου. 


κα. Τίς οὖν ἀντερε λόγος κτίσμα μὲν λέγεσθαι 


(18) Vestiganti mihi occurrit hic locus apud 
Aug. in Joan. tract, Lixvim, 3. lbi tamen. est 
agnoscamus non 0SCE. 

(19) In editione juienii, De Ad.ortA. lib. m, 


gitur: superior quidem humanitate, utpote na- 
tura Deus et Filius : minoratus autem aliquantum 
infra gloriam Deo dignam, utpote homo. Quam- 
obrem modo dixit : Qui vidit. me, vidit Patrem. 
ltem : Ego et Pater unum sumus. Modo autem : 
Paler meus major me est. 


S. Gregorii Theologi ez sermone primo de Filio. 


20. Tu vero mihi illas vecordium hominum vo- 
ces enumera : Deus meus et Deus vester, et ma- 
jor, et creavit, et sanctificavit. Et paulo infra : 
Hec enim singula sigillatim persequi, pioque 
sensu explicare, minime difficile est ; atque offen- 
diculum illud, quod in lilteris exsistit, removere; 

D si modo vere offendis, et non potius de industria 
peceas. Ut autem. summatim dicam, tu quidem 
sublimiora dicta divinitati, passionibusque et eor- 
pore experli nature, attribue ; humiliora autem 
composito homini tuique causa exinanito et incar- 
nato. 


Ejusdem ez eodem sermone. 
21.Quienam ergo ralio vetat, quominus creatu- 


30) "Edit dii. t. V, part. 1, p. 85, A, et p. 86 B, 


cap. 7, t. I, p. 215. 
δν Edit. Maurin, t. 1, orat. 29, 8 18. 





E] 
9 


λα. 


219 NICET/E CHONITAT/E 220 


ram Sapientiam dicamus secundum terrestrem A τὴν Σοφίαν κατὰ τὴν κάτω Ὑέννησιν, Ὑέννημα Gt 


nativitatem ; Filium autem secundum primam 
magisque incomprehensibilem ? 


S. Joannis Damasceni ad eos qui rogant, sitne 
Christi persona creata, an increata. 


22. Dei Verbi persona, ante carnem assumptam 
simplex erat, nec composita. corpore expers, et 
increata. Ex quo autem carnem suscepit, carni 
quoque persona facta est, compositaque evasit ex 
divinitate, quam nunquam non habuit, et ex carne 
quam assumpsit : geritque adeo duplicis nature 
proprietates, utpote qua in duabus naturis nosci- 
tur. Quo fit ut una eademque persona et divinita- 
tis ratione increata sit, et creata ratione humani- 
tatis ; visibilis simul et invisibilis. Nam alioqui in 
eas angustias adducemur, ut vel unum eumdermn- 
que Christum dividamus, duas personas asse- 
rendo; vel naturarum distinctionem inficiantes, 
conversionem aut confusionem inducamus. 


Ejusdem capitulum CVI, de naturarum proprie- 
tatibus. 


23. Eumdem porro Dominum nostrum Jesum 
Christum, et perfectum Deum, et perfectum homi 
nem predicantes, hoc profitemur, eumdem οἱ 
omnia habere, que pater habet, excepta ingeniti 
proprietate ; ei omnia item, qux» primus Adam, 
excepto solo peccato, hoc est, corpus et animam 
ratione et intelligentia preditam : quin habere 
etiam eum, uti duabus naturis consentaneum est, 
duplices naturarum duarum naturales proprieta- 
tes ; hoc est, duas naturales voluntates, divinam 
et humanam : duas item naturales operationes, 
divinam et humanam ; duas naturales arbitrii li- 
bertates, divinam et humanam: ac denique sapien- 
tiam et scientiam duplicem, divinam et humanam. 
Nam cum ejusdem ac Pater substantie sit, libere 
vult et agit ut Deus : rursus cum consubstantialis 
sit nobis, libere item vultet agit, ut homo. Ipsius 
enim miracula sunt, ipsius quoque passiones. 


Ez secunda S. Leonis pape Romani ad Leonem 
wnperatorem epistola, cujus est inscriptio: « Glo- 
riosissimo et tranquillissimo filio Augusto Leoni, 
Leo episcopus. » 


24. In vero Dei atque hominisFilio, Verbiet carnis 
una persona est, qui& inseparabiliter atque indivise 
communes habet actiones. Intelligendce tamensunt 
ipsorum operum qualitates, et sinceri fidei con- 
templatione cernendum est, ad qus provehatur 
humilitas carnis, et ad que inclinetur altitudo dei- 
tatis : quid sit quod caro sine Verbo non agit, et 
quid sit quod Verbum sine carne non efficit ? Sine 
Verbi enim potentia nec conciperet Virgo nec pa- 
reret ; et sine veritate carnis obvoluta pannis in- 
fantia non jaceret. Sine Verbi potentia non ad- 
orarent Magi puerum, stella indice declaratum; et 


(22) Edit. Lequien. De fid. "orth. lib. rv, cap. 5. 
(29) Oper. cit, lib, ir, cap. 13. 


χατὰ τὴν πρώὠτχν x«l πλέον ἄληπτον ; 


Τοῦ αγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασχινοῦ ποὸς τοὺς λέγον- 
τας. η υπόστασις τοῦ Χριστοῦ κτιστὴ, 5 ἄχτιστος ^ 
Κεφ. ϱχδ (22). 

xD. Ἡ ὑπόστασις τοῦ Θεοῦ Λόγου πρὸς τὴς σαο- 
Χώσεως ἁπλῆ Ἐν καὶ ἀσύνθετος xai ἀσώματος xci 
ἄχτιστος. Σαρχωθεῖσα Ó& αὔτη “/έγονε xxi τῷ σαρχι 
ὑπόστασις * xai γέγονε σύνθετος ἐκ θεητητος, ὃς 
εἶχεν Gt, xal εξ ἧς ποοσείληφε σαρκός ᾽ καὶ φέρει 
τῶν duo φύσέων τὰ ιδιώματα, £y δυσὶ υωριδομένη 
ταῖς φύσεσιν, Ὥστε xoi αὐτὸ µία ὑπόστασις, ἄχτι- 
στὸς Té ἐστι τῇ θεότητι, xxi χτιστή τῇ ἀνθοωπότητε, 
ὁρατό τε καὶ ἀόρατος. Ἐπεῖ ἀναγχαζόμεθα διαιρεῖν τὸν 


Β ἕνα Χριστόν, δύο τὰς ὑποστάσεις λέγοντες, X τύν τῶν 


^ * - ^ » 4 9 * " * 
φυσεων αρνεῖσθαι Οιχκφοοαν xat τροπη»ν εισαγειν και 
σύγχνσυ. 


Τοῦ αὐτοῦ κεφάλαιον pc πιοὶ τῶν ἰδιωμάτων τῶν 
φύσιων 123). 
xy. Τέλεον δὲ Θεὸν ὁμολογοῦντες τὸν αὐτὸν 
Κύοιον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, xxi τέλειον ἄνθρω- 
πον, φαμὶν τὸν αὐτὸν πάντα ἔχει ὅσα ὁ Πατῆο, 
πλὴν ἀγεννησίας * καὶ πάντα ἔχειν ὅσα ὁ ᾿Αδὰμ ὁ 
πρῶτος δίχα µόνης τῆς ἁμαρτίας * ἅτινά ἐττι σῶμα 
καὶ ψυχἠὴ λογική τε καὶ νοερά * ἔχειν δὲ αὐτὸν xar- 
αλλήλως ταῖς δυσὶ φύσεσι διπ)ᾶ τὰ τῶν δύο φύσεων 
φυσιχὰ ἰδιωματα * δύο θελήἠσεις φυσιχὰς, θείαν τε 
καὶ ἀνθρωπίνην * xci ἐνεογείας δύο φυσικὰς, τήν τε 
C θείαν καὶ τὴν ἀνθρωπίνην * καὶ αὐτεξούσια δύο φυσικὰ, 
θεῖόν τε καὶ ἀνθοώπινον * καὶ σοφίαν xai γνῶσιν, θείαν 
τε xai ἀνθρωπίνην. Ὁμοούσιος γὰρ ὧν τῷ tà xai Πα- 
τρὶ, αὐτεξουσίως θέλει xal ἐνεογεῖ ὡς Θεός * ομ/ούσιος 
δὲ καὶ ἡμῖν, αὐτεξουσίως θέλει καὶ ἐνεογεῖ ὡς ἄνθρω- 
πος 6 αὐτός. Αύτου γὰρ τὰ θαύματα, αὕτου x«i τὰ 
παθήματα. 


Ἐχ τῆς δευτέρας ἐπιστολῆς τοῦ ἁγίο, ἍἈΛέοντος 
πάππα Ῥώμης ποὸς Λέοντα τὸν βατιλέα, ὥς n 
ἐπιγραφὴ, « Τῷ ὑπεοενδοξοτάτῷ καὶ γαληνοτατῳ νιῷ 
Αυγούστῳ λέοντι, Λέων ἐπίσκοπος (A). » 
xj. Τῷ ἀληθεῖ τοῦ Θεού x«t ἀνθρώπου Υιῷ τοῦ 
τε Λόγου καὶ τῆς σαοχὸς iv ὑπαρχει Τρόσωπον, 
p ὅτερ ἀχωρίστως καὶ ἀδιαιρέως γποινὰς έχει τὰς 

πράξεις. At νοεν ὅμως αὐτῶν τῶν ἔογων τὰς 
ποιότητας ' καὶ 75 χατανοάὧσει τῆς εἰλιχοινους πι- 
στεως δεῖ χαθοοᾷν, επὶ ποῖα μὲν 5» τῆς σαοχὲς 
προάγεται ταπεινοτης, ἐπὶ ποῖα d& τὸ ὕψος τῆς θεότη- 
τος ἐπιχλίνεται: x«i τί μὲν ἐστὶν, ὅπεο σὰρξ οὐ 
πράττει δίχα του Λόγου ' τί δε sim ὅπερ ὁ Λόγος 
χωρὶς τῆς σαρκὸς οὐχ ἑργάνεται. Δίχα μὲν γὰρ τῆς 
τοῦ Λόγου δυνάµεως 020 ἂν € Παρθένος συνέλαθεν, 
οὐδὲ ἔτεχεν' δίχα δὲ τῆς ἀληθείας τῆς σαρχὸς Q7X 


(98) Edit. Ballerin. t. I, p. 1966. 


"THESAURI LIB. XXV 


22? 


ἂν αεκαλυμµένο τοῖς ῥάκεσιν ἔκειτο νηπιότης. Καὶ À sine veritate carnis non juberentur in Agyptum 


Φίχα μὲν τῶς τοῦ Λόγου δυνάμεως οὐκ kv προσεκύ- 
vum) οἱ Μάγοι τὸ παιδίον τὸ ὑπὸ τοῦ μηνύον- 
$ δηλούμενον " δίχα dà ric ἀληθείας τῆς 
ἐκελεύετο τὸ παιδίον εἰς Αἴγυπτον 
µεταφίρεσθαι, καὶ τοῦ κατὰ τὸν Ἡρώδην ὑπεξ- 
ἁγισόαι διωγμοῦ. Καὶ δίχα uiv τῆς τοῦ Λόγου dv- 
Mam; οὐκ ἂν dry à φωνὸ τοῦ Πατοὸς, ἐξ 
jov» ἀφεθεῖσα, Οὗτὸς ἐστιν ὁ Yi µου ὁ 
ἀγαπητὸς, dv d οὐδόχεσα ^ δίχα δὲ τῆς ἀληθείας 
τοῦ σώματος οὐκ ἂν προσεµαρτύραο ὁ Ἰωάννος" 
"Hi ὁ ἁμνὸς τοῦ Θιοῦ, ὁ αἴρων civ ἁμαρτίαν 
τοῦ χὀσμου. Καὶ δίχα pt» τῆς 
ἂν ἐγένετο τῶν τε ἄσθενι 
ν à ζωοποίησις ' δίχα δὲ τῆς ἆλο- 

spopà 
ος ἀναγκαῖος ὑπᾶρχο 
τὸ δὲ πέρας δίχα μὲν τῆς τοῦ Λόγου ὀυνάμεως οὐκ 
ἂν (αυτὸν à Κύριος ἴσον Πατρὶ τυγχάν 
ὀμβόγι" δίχα δὲ cis ἀλεβείας τον σώματος οὐκ 
ἂν ὁ ἑαντὸς ἔλεγε μείζονα εἶναι ἑαντοῦ τὸν Πατέρα " 
ὁπύτε χαὶ & χαβολικὴ πίστις ἑκάτερο δέχεται, καὶ 















& κοπιάσαντι. Καὶ 














παρίου ἀποστόλου Πέτρου, ἕ 


Θεοῦ τοῦ ζώντος, καὶ ἄνθρωπον πιστεύει καὶ Λόγον. Ei καὶ τὰ μάλιστα τοίνυν ἐξ ἐκείνης τῆς ἀρχ' 
σάρκα (afro, οὐὰ ὅτι οὖν d» διαιρέσεως µε: 


γαστρὶ τῆς Παρθένον ὁ Λόγος γέγνε σὰρξ, τουτ᾽ ic. 
τέρας μοοφῆς " xal d ἁπάσης αὐξήσιως σωματικᾶ 
ὅμως αὐτὰ ταντα, ἅπερ ἀχωρίστως γεγένηται, κατ’ 
τῶν ἔργων ποιότητος αἰσθανόμεθα, 











Αθανασίου ἐπισκόπου ἸΑλιξαρδρείας τοῦ ópoloyu- 
του (35). 

xf. Ὅσαι τοίνυν ταπειναὶ λέξεις καὶ ἔργα, dig 
Té σῶμα τοῦ Yioü γεγραμμίνα vóst * ὅσα δι ἔνδοξα 
γράμματα, εἰς τὴν τοῦ Λόγου θεότητα, Ὅταν πεινᾷ 
μετὰ vó νηστεῦσαι, τοῦ σώματος ἑλάττωμα ' ἠνίκα 
δε ἐκ πῶτε ἄρτων τοὺς πεντάχις χιλίους ἄνδρας 
χωρὶς παιδίων καὶ γνναικὼν τρέφει, καὶ δώδικα 
xopivoug πλήρεις χλασµάτων περισσεύει, τῆς θεό- 
τετος τοῦ Λόγου τὸ ἔργον. Ἠνίκα δὲ ἐπὶ τὸ προσ- 
πυφάλαιον d» τῷ πλοίῳ κοιµᾶται, ἀναπαύσιω: σω- 
ματικῆς ἴργον ^ ὅταν πριπατὼν ἐπὶ τῆς θαλάσσης 
ἀπιιλᾷ τοῖς χυµασι καὶ τοῖς ἀνέμοις, Σιώπα, πεφί- 
Us ἀκούει παρὰ πλοί paü- 
λογούντων, ᾿Αληθ.  εἴ. Ὅταν 
πρὸς t Λαζάρου duxoór, καὶ 
κα πάσχεν 4, Mp ΠερΏνπός iz ἡ 
bn µου ἕως θανάτου, καὶ ἀδημονῇ " καὶ τὸ μὲν 
πνεῦμα τῆς θεότετος πρὀύνμον tig πᾶσαν οἰκονομίαν M- 
Thy τὸν δὲ σάρκα ἀσθενῇ, τοῦ σώματος ἀσθένεια, τὸ 
Ἀνπεῖσθαι καὶ ἀδεμονεῖν" ὅταν κελευστικῶς My 
Αάξαρε, 9εῦρο ἔξω, x«i ἐωέστη ζῶν ὁ νεκρός τετρ. 
µέρος ὅ δη λελνμένος (ὁ οὐκ ἐγένετο ἀπ᾿ ἀρχῆς τῆς κτί- 
σιως), τῆς θεότητος τὸ σημεῖον. 





































** Matih. in, 17 ; xvin, δ. 33 Joan. I, 29. 


(23) Sequentibus Pimilia 1ο ebam eliam in spu- 
rio, ut dicitur, opere S. πας! de fide sua, 
quod exstat Latine in edit Maurin. t. II, p. 639. 





ἑνὸς προσώπε 
οὐδεμίαν ἐπιμιζίαν av fout) * ἀλλὰ ποίας εἴη μορφἒς, ix τῆς 


transferri puer, et ab Herodis persecutione sub- 
duci. Sine Verbi potentia non diceret vox Patris 
missa de eclo: Hic est Filius meus dilectus, in quo 
mihi bene complacuit* ; et sine veritate carnis non 
protestaretur Joannes : Ecce Agnus Dei, ecce qui 
tollit peccata mundi**. Sine Verbi potentia non 
fieret redintegratio debilium, et vivificatio mor- 
tuorum ; et sine veritate carnis nec cibus jejuno, 
nec somnus esset necessarius fatigato. Postremo 
sine Verbi potenlia non se Dominus Patri profi- 
teretur ceequalem ; et sine veritate carnis non idem 
diceret Patrem se esse majorem : cum catholica 
fides utrumque suscipiat, utrumque defendat,quae 
secundum confessionem beati apostoli Petri, unum 





τῷ νεστεύοντι, οὔτε B Christum Dei vivi Filium, et hominem credit et 


Verbum. Quamvis itaque ab illo initio, quo in 
utero virginis Verbum caro factum est, nihil un- 
quam inter utramque formam divisionis exstiterit, 
et per o:nnia incrementa corporea unius personce 
fuerint totius temporis actiones; ea ipsa tamen, 
quee inseparabiliter facta sunt, nulla permistione 
confundimus; sed cujus forms sit, ex operum 
qualitate sentimus. 









χθονον πράξεις γεγόνασιν * 


S. Athanasii episcopi Alexandrini confessoris. 


23. Cunctas igitur humiles dictiones de Filii cor- 
pore scriptas existima : gloriosas autem dictiones 
ad Verbi divinitatem refer. Cum esurit post jeju- 
nium, corporis est infirmitas; cum autem quin- 
que panibus virorum quinque millia, absque pue- 
ris mulieribusque, saturet, et duodecim cophinos 
fragmentis implet, hoc a Verbi divinitate procedit. 
Cum in navi capite reelinato dormit, id corpora- 
lis requiei proprium est: cum autem ambulans 
supra mare fluctibus ventisque imperans ait : Sile, 
obmutesce, statim audit navis socios cum sacra- 
mento affirmantes : Vere Filius Dei 6935. Cum se- 
pulero Lazari astans lacrymatur ; et cum passioni 
proximus dicit: Tristis est anima mea usque ad 
mortem atque tzdiat ; et divinitatis quidem spiri- 
tum ad omne opus incarnationis paratum ait,car- 
nem autem infirmam; hec est videlicet corporis 
infirmitas, quee tristatur atque teediat; cum vero 
imperative dicit: Lazare, veni foras, surgitque 
redivivus qui quatriduanus jam fetebat (cujus 
modi res ab orbe condito nunquam acciderat), hec 
divinitatis demonstratio est. 


** Marc. iv, 39. 


Item paria habet Nicetas Aquileiensis in opusculo 
De ratione fidei a me divulgato. 


2:3 NICETE CHONIATA 25 
S. Cyrilli ez libro nono operis de adoratione in Α Τοῦ ἁγίου ΚυρΏλου ἀπὸ τοῦ ἐννάτου λόγου τοῦ περὶ 


spiritu. H 

26, Non igitur equare poterit divinitatis excel- 
lentiam humana natura ; id enim fleri minime po- 
test. Itaque, ut qui nostri similis factue esset, talis- 
que intelligeretur, dicebat : Pater major me est, 
cum tamen idem ex natura divinitatis equalis sit, 
et nihilo inferior excellentia Genitoris. 

5, Cyrilli. 

21. Nonne de ipso scriptum est inferiorem esse, 
quod ad humanitatem attinet, prestante angelo- 
rum natura ; infraque horum gloriam paulo mino- 
ratum ? 1ta est. Dixit enim Paulus : Eum autem 
qui modico quam angeli minoratus est, videmus Je- 
sum, propter passionem mortis, gloria et honore 
coronatum. At quid cause sit, cur licet prestan- 
tiorem naturam nacti superne civitatis incole, et 
certissima atque indubitata prorsus Dei cognitione 
preediti, illum qui natura inferior est, et ipsorum. 
glori cedit, adorandum fecerint, expone. queso. 
Equidem tue jam sunt he partes. Igitur, si est 
idem et inferior simul, et incomparabiliter excel- 
lens, facile tribuemus humanitati id quod inferius 
est, quod in eam congrue cadit (multum enim di- 
stat ab angelis natura hominis): deitati vero om- 
nia superanti, supereminere et attolli supra res 
ereatas,et ultra omnem rationalem substantiam et 
omne nomen quod nominatur, substantialiter ex- 
cedere concedemus. Sin autem etiam absque car- 
ne,et nondum humanitati velut insertum Verbum- 
!psis quoque angelis inferius esse censeatur, mir 
nus quidem erit ipsum suis creaturis, ac preterea 
adorator ; nec ei jam succurret aut patrocinabitur 
demum nostra defensio. Quod si hec dicere ac 
sentire impium est simul ac fallacissimum, minor 
autem est, quoniam et homo est ; utique sequetur 
id esse cogitandum, scilicet adoratorem esse,qua- 
tenus homo est. 





Ejusdem. 
38, Cum autem apostolico dicto insultent, per- 
inde ac si ad vulgarem aliquam hominem referre- 
tur,age totam sententiam ab initio repetamus,qua- 


τῆς bv mwipari rpties. Κεφ. B. (26). 

xU. Οὐχοῦν οὐκ ἰσοστατέσει τῆς θεότοτος ὑπεροχαῖς 
τὸ ἀνθρώπινον : πολλοῦ γε καὶ δεῖ. Τοιγάρτοι καὶ 
ἔφασκεν ὡς καθ ἡμᾶς γεγονὼς καὶ νοούµενος" Ὁ Πατέρ 
µου μείζων μού ἐστι, καίτοι κατὰ φύσω θεύτητος ἰσο- 
µέτρως ἔχων, καὶ τῆς τοῦ τέκοντος ὑπεροχὺς οὐχ üt- 
τώµενος. 

Τοῦ ἁγίον Κυρθλου (2. 

XQ. Ἡ γὰρ οὐχὶ γέγραπται περὶ αὗτου ὡς ὑφιζή- 
σιιν ἂν κατά γι τὸ ἀνθρώπινον xal τὴν ἀμείνω 
φύσω, τουτέστι τὴν εὐαγγελικὴν, καὶ τῆς ἐκείνων 
εὐχλείας νουῖτ ἂν ἠττᾶσθαι βραχύ; ᾿λλαθέ. "Equ 
γὰρ ὁ Παυλος" Τὸν δε βραχύ τι παρ ἀγγίλους 
Ἁλαττωμένον βλέπομέν Ἴπσου διὰ τὸ πάθηµα 
τοῦ θανάτου, déby καὶ cui ἑσφανωμένο, 
Εἴτα τὲ παθόντες, εἶπέ pt, καίτοι Ti» ἀμείνω φύ- 
σιν λαχόντες οἱ viv dvo τρίθοντες πόλω, καὶ ἅπλα- 
ν που πάντως καὶ ἀπαραλόγιστον τὴν ἐπὶ Θεῷ 
qucm πεπλουτηκότες, τὸν ἐν µείονι φύσει καὶ 
κατόπιν ἥκοντα τῆς ἐνούσης εὐχλείας αὐτοῖς, ἔποι- 
οὔντο προσκυνητὀν, φράσαις àv, ὦ ἑταῖρι. Καὶ μὲν 
καὶ τουτό γέ ἔστω ἤδη σὀν. Όῦκωυν, εἴπερ ἐστὶν ὁ 
αὐτὸς ἐλάττων τε dpa καὶ ἓν τοῖς ἀσυγαρίτως ὑπιρ- 
καιμένοις, ἀπονιμοῦμεν εὐκριῶς τὸ μὲν ἀνθρωπὸ- 
τητι τὸ χωροῦν ἐπ αὐτῇ πριπόντως, τὸ ἔλαττον 
(παρὰ πολὺ γὰρ ἀγγίων ἀνθρώπου puri" τῇ δὲ 
ὑπὲρ πάνπα θετητι τὸ ὑπιοκεῖσθαι τε καὶ ὑπεραι- 
du» τὰ γινητὰ καὶ πάσης ἰπέκείνα λογικᾶς οὐσίας 
καὶ παντὸς ὀνόματος διάττεν οὐσιωδῶς. Ei δι δὲ 
καὶ δίχα σαρκὸς, καὶ οὕπω τοῖς καθ’ ἡμὰς olov συµ- 
πλακεὶς ὁ Λόγός, τὸ γε ἐν ἐλάττοσι κεῖσθαι καὶ 
αὐτῶν ἀνεικότως ἀποφέριτο τῶν ἀγγίων, µειων 
μὲν ἐστι τῶν ἰδίων κτισμάτων, καὶ πρὸς yt τούτῳ 
προσκυνητής, οὐδεν ἐπαμύνωτος jj ὑπιρθικοῦντος 
ἔτι του màp' ἡμῖν λόγου. Ei δὲ δὲ ταντὶ φάναι τε 
καὶ φρονεῖν δυσσεθές τε Gua καὶ σφαλερώτατον * 
µείων δὲ, ὅτι καὶ ἄνθρωπος : ἔψιταί που πώτως 
ἐμεῖνο vor» προσκυνητὸς γάρ ἐστι, ὅτι καὶ dv- 
θρωπος. 











. Τοῦ αὐτοῦ (38). 
xw. Ἐπειδὸ δὲ ri» ἀποστολικὴν κατεζανι 
στᾶσι ῥῆσιν ὡς ἐπ ἀνθρώπου κοινῦ  mporuwt- 


quim», φέρε λέχωμιν — Oóvrig ἄπ' Apis τῶν 


tenus ad institutum sermonem pertinet. Scriptum p Ὑεγραμμένων µέχρι καταλέξως τὸς ἀποχρώσας 


Itaque est : Eum autem qui modico quam angeli 
minoratus est, videmus Jesum propler passionem 
mortis gloria et honore corenatum.Et paulo infra. 
Ecce enim, et quidem apertissime cum dicat mi- 
noratum infra angelos propter passionem morlis, 
atque ob id coronatum esse gloria et honore, ma. 
nifesteillum ostendit de quo verba fecit, nimirum 
Unigenitum : participem enim ait factum esse car- 
nis et sanguinis perinde ac nos. 


(26) Edit.cit. t. I, p. 317 D. 
"el De Trinitate, dialog. 1v, t. V, part. 1, p. 


τῷ λόχῳ. Τέγραπται τοίνυν * Té» δὲ βραχύ τι παρ' 
ἀγγίλους ἅλαττωμένον "uoo διὰ τὸ 
πάθημα του θανάτου dif uj ἐστεφανωμόνον. --- 
Καὶ µε" ὀλίγα" Ἰδοὺ γὰρ, ido) καὶ µάλα σαφῶς 
ἁλαττῶσθαι λέγων αὐτὸν παρὰ τοὺς ἀγγέλονς διὰ τὸ 
πάθηµα τοῦ θανάτου, κατεστίφθαι ye μὲν δὲ αὐτὸ 
τιμῷ τε καὶ Φόξη, καίστησιν ἐμφανῆ τὸν ἐφ᾽ ᾧ moui- 
ται τοὺς λόγους ' dion δὲ ὅτι τὸν Μονογενῦ ΄ µετε- 
σχοκίναι γάρ φῆσω αὐτὸν αἵματος καὶ σαρχὸς παρα- 
πλησίως ἡμῖν. 












(28) Dialog. Quod unus est Christus, ἐν, part. 
1, p. 763 B. 


THESAURI 


Τοῦ Χρυσοστόμου (29). A 
αφ. λλὰ καὶ περιφέρων τὴν σάρκα, ἀφίησιν 
αὐτὴν τὰ τῆς φύσεως ἑλαττώματα ὑπομεῖναι, καὶ 
δυγῆσαι, καὶ καθεσθᾶναι, καὶ αοπιάσαι "τος δὲ 
xal ἐπὶ τὸν σταυρὸν ἐρχόμενος, ἀφίησιν αὐτὴν τὰ 
τὰς σαρκὸς παθεῖν : διὰ τοῦτο καὶ κρουνοὶ ἱδρώτων 
Κκτεφέραντο ἐξ αὐτῆς" καὶ ἄγγιος Ἀύρίτκεο 
αὐτὸν διακρατῶν "καὶ λυπεῖτκι, καὶ ἀδημονεῖ " καὶ 
γὰρ ποινὲ ταῦτα εἰπεῖν, φησὶν, Ἡ ψυχή μον τετάρακ- 
Tei καὶ, Περλνπός ἐστν ἡ jvyé μον ἕως βανά- 








του. 
Τοῦ αὐτοῦ. 

X.'O δὲ Χριστὸς σῶμα καθκρὸν ἁμαρτημάτων εἶχεν, 
οὐ φυσικῶν ἀναγκῶν ἀπτλλαγμένον ' imi οὐδὲ σῶμα 
d. B 

τοῦ ἁγίου ᾽Αμθροσίου (30). 
"Qs ἄνθρωπος οὖν ἑνδοιάξει, ὡς ἄνθρωπος 
9 ταράττεται γὰρ à δύναμις οὖδε à 
θύτης αὐτοῦ, ἀλλ  juyà ταράττεται xal σπαράτ- 
τεται κατὰ τὴν τῆς ἀνθρωπίνης σαθρότητος πρὀ- 


ληφο. 





Τοῦ αὐτοῦ (31). 

16. Ὁ e» ἴσος ἐν τῷ Θεοῦ μορφῇ ἑλάσσων ἓν τῇ 
ποοσλήψει τῆς σαρχὸς, xal τῷ πάθει τοῦ ἀνθρώπου - 
πῶς γὰρ ἐδύνατο à αὐτὴ φύσις ἐλάττων εἶναι καὶ ἴση ; 
Πο; di, ἐὰν θάττων ἐστὶ, τὰ αὐτὰ ποιεῖ ὁμοίως ἅπερ ὁ 
Πατὴο tour; Καὶ γὰρ riva τρόπον à αὐτὴ ἐνέργεια 
διαφόρον ἐστὶ δυνάμεως; Μή τι οὕτως δύναται ἕνερ- 
qi» ων, καθ ὄν τρόπον ὁ μείζων ; ἡ µία ἑνέργειο 
δύναται εἶναι, ὅπου Φιάφορος οὐσία lari ; Τοίνυν λάθε 
τὸν Χριστὸν κατὰ τὴν θεότητα μὴ Φύνασθαι ἰλάττονα 
λέγεσθαι. 











C 


ToU ἁγίου ᾽Αγάθωνος (32). 

Mf. Καὶ iv ὅσῳ δείκνυσιν ὁ μέγας ᾿Αμθρόσιος μὲ 
Φύνασθαι Φιαφόρου ὄννααεως μίαν ἐνέργειαν ὑπάρ- 
χεν, μηδὲ τὲν ἑλάσσονα δύνασθαι 
μεέκονος, οὔτε ὅπου διάφορς οὐσία icri μίαν 
Φύνασθαι νοεῖσθαι τὴν ἐνέργειαν, ἀποδείκνυσι φα- 
προῖς μπνύμασι τὸ μὲ δύνασθαι μίαν φυσικὲν 













ὀέργειαν dye) τὰν θεότητα καὶ τὴν ἀνθρωπότητα 
τοῦ Χριστοῦ: ti xai £vóg προσώπου εἶναι γινώσχο- 
μεν, καὶ μετὰ τῆς ἀλλήλων κοινωνίας ἐνεργεῖν 


θεωροῦνται" Ὅπου τοίνυν µείων καὶ dX 
qux λέγεται, οὐ περὶ μιᾶς, ἀλλὰ περὶ δύο φυσικῶν 
ἑνὸς Χριστοῦ ἐνεογειῶν φανεροῦται (33). — Καὶ 
ταῦτα μὲν εἶπεν ἐπικυροῦσα ᾗ ἕκτη σύνοδος τὰ παρὰ 
τοῦ ἁγίου ᾽Αμβροσίον γραφέα: à δέ γε πίµπτη 
σύνοδος ταῦτα ἐξερώνησε περὶ αὐτῆς xal τῶν λοι- 
πῶν ἁγίων τῶν τότε σννιλθοντων, Διχόμιθα 
πάντα τὰ wap! αὐτῶν περὶ τῆς ὀρθᾶς πίστιως di 
κατάχοισιν τῶν αἱρεικῶν ἐκτεθέτα' Καὶ µετά 
Toa Καὶ εἶ τις ἐαντὸν τῆς d» αὐτοῖς κοινωνίας 








ὅ- 





(99) Sequentiumap 'ud Chrysostomum verborum. 
sedem e e ? er otium eruditis permitto. 
(30) Ex » lib. 1t, cap. 7, n. 56. 
Lib. ys P, 8, n. 70. 





LIB. XXv. 3.0 


Chrysostomi. 

29. Sed carne assumpta, sinit eam nature in- 
firmitates perferre, videlicet et sitire, et requie- 
scere, et laborare : denique ad crucem deveniens, 
sinit carnem quie sunt propria ejusdem perpeti. 
Proptereaque et sudoris rivi ex ea defluebant, et 
angelus apparuit illam confortans ; et tristatur et 
mosta est. Nam et antequam hec diceret : Απί- 
ma, inquit, mea (urbala est, Item : Tristis est ani- 
ma mea usque ad mortem. 


Ejusdem. 

30. Christo autem corpus erat peccatis purum, 
non tamen naturalibus necessitatibus alienum. 
Alioqui corpus non fuisset. 

Sancti Ambrosii. 

31. Ut homo ergo dubitat, ut homo turbatur. 
Non turbatur ejus virtus, non turbatur ejus divi- 
nitas; sed turbatur anima : turbatur secundum 
humane fragilitatis assumptionem. 


Ejusdem. 

32. Equalis ergo in Dei forma, minor in susce- 
ptione carnis et hominis passione. Nam quomodo 
eadem posset minor esse eequalisque natura? Quo- 
modo autem si minor est, eadem similiter facit 
quee Pater facit? Nam quemadmodum eadem ope- 
ralio diverae esset potestatis ? Numquid sic Ρο» 
test minor, quemadmodum major operari? aut 
una operatio potest esse, ubi diversa substantia 
est? Itaque accipe Christum secundum divinita- 
tem, minorem non posse dici. 

Sancti Agathonis. 

33. Et dum ostendit magnus Ambrosius, non 
posse diverse potestatis unam operationem existe- 
re,nec minorem posse operari quod magnam; nec 
ubi diversa substantia est, unam posse operatio- 
nem intelligi, demonstrat manifestis indiciis, quod 
non possit unam naturalem operationem habere 
divinitas et humanitas Christi, licet unius persone 
esse noscantur, et alterum cum alterius commu- 
nione operari cernantur. Ubi itaque major et mi- 
nor dieitur operatio, non de una sed de duabus 
naturalibus unius Christi operationibus intima- 
tur. — Atque hec quidem sexta synodus decreto 
firmavit,quee videlicet sanctus Ambrosius scripse- 
rat. Quinta vero synodus tum huic sententie tum 
reliquis sanctorum Patrum congregatorum sic 
acclamaverat: Recipimus cuncta, que ab ipsis 
eirca rectam fidem prolata sunt ad hereticorum 
condemnationem. Et paulo post. Et si quis ab ho- 
rum consensu semet abstrahit, contraria sentiens, 


(32) Ex e concil. ur Constantinop., ed. Coleti, 
t. Vul, 


6 D. 
ata "iscenus exstat textus apud citatum con- 


wo 


591 ΝΙΟΕΤΑ CHONIAT.£ 298 


hic quoniam recta fide se abalienat hereticisque Α χωρίσει τὰ ἑναντία φρονῶν», 0 τοιοντος, ἑαυτὸν ἀλλο- 


connumerat, merito a sancta Dei Ecclesia damna- 
tur atque anathemati subjicitur. 


Ex synodicis que Romam misit sanctus Pater 
noster Sophronius patriarcha Hierosolymorum, 
de dominica incarnatione, et quod sit unus ez 
Trinitate Jesus Christus Filius Dei εί Dominus 
noster. 

34. Nos unum Christum et Filium incarnatum, 
nempe Verbum, asserimus ; et unicam ejus sub- 
stantiam compositam dicimus, et duas ejus confi- 
temur naturas,voluntates atque operationes. Duas 
quoque ejusdem Verbi Dei nativitates credimus, 
unam quidem ex Deo Patre quam intemporalem et 
sempiternam scimus ; ex Deipara matre alteram, 
quam et nuperam et temporalem cognoscimus. Et 
naturarum proprietates servari dicimus, duas 
nempe physicas voluntates, et duas physicas ope- 
rationes. Et quatenus Deus est, consubstantialem 
ipsum Patri afflrmamus : Matri autem nobisque 
consubstantialetin,quatenus homoest,eumdem pro- 
nuntiamus ; visibilem puriter et invisibilem, crea- 
tum et inereatum, corporeum et incorporeum, 
contrectabilem et incontrectabilem, circumscri- 
ptum et incirceumscriptum, terrenum et coblestem, 
carne cum rationali anima praeditum et simu) divi- 
nitate, nuperum et sempiternum, humilem et ex- 
celsum, et quecumque duplicis inseparabiliter re- 
periuntur nature. Et sublimia quidem is semper 
habuit, utpote sempiterna natura preditus; humi- 
lia vero propter nos extremis temporibus immuta- 
biliter ascivit, propter assumptam humanam na- 
turam.Quare unus simul esse deprehenditur atque 
duo: unus quidem secundum subsistentiam alque 
personam, duo vero secundum ipsas naturas 80 
naturales earum proprietates, videlicet voluntatis 
et operationis. Utraque enim forma cum mutua 
communione operatur quod proprium sui est: ita 
ut Verbum operetur quod Verbi proprium estcum 
eorporis communione ; corpus autem qua sunt 
propria peragit, non sine Verbi cooperatione.Porro 
ex his unum prodigiis coruscat, alterum contume- 
lias perpetitur. 

S. Basilü in illud : « Ego sum vitis. » 


35. Hic me invadunt heretici, aiuntque : Si vitis 
est Servator, nos palmites, agricola autem Pater; 
rursus si palmites ejusdem nature sunt,cujus vitis, 
vitis autern non est agricole consubstantialis; Filius 
quidem ejusdem est nature cujus nos sumusque 
nos ipsius pars: non autem Filius ejusdem est 
nature cujus Pater, sed omnino alienus. Quibus 
respoadebimus, vocatos nos esse non deitatis illius 
palmites, sed carnis; secundum eum qui dixit ; 
Nos enim sumus corpus Christi et membra ez 


(Gt Ex concil. cit. t. VII, p. 897-899. 


τριῶν χαὶ τῆς ὀρθῆς πίστεως x«i τοῖς αἱρτιχοῖς συνα- 
ριθαῶν, δικαίως ὑπὸ τῆς ἁγίας τοῦ Θεοῦ Ἐκχλησίας 
χαταχρίνεται x«i αναθεµατίζεται (94). 
᾽Απὸ τῶν συνοδιχῶν Ov ἔπεωψεν ἐν Ῥώμῃ ὁ &v ἁγίοις 
Πατὸρ ἡμῶν Σωφρόνιος πατιάρχος Ἱεροσολύμων περὶ 
τῆς ενσάρχου οιχονοµίας του ενὸς τῆς αγίας Τριάδος 
Ἱπσοῦ Χριστοῦ τοὺ Υἱοῦ τοῦ Θιού καὶ Κυρίου 
αῶν. 
λδ. Ἡμεῖς ἵνα Χριστὸν καὶ Ὑἱὸν τὸν σαρκω- 
θέντα Λόγον πρεσθξύοµιν * xai μίαν auTou τὴν ὑπὸ- 
στασιν λέγομεν σύνθετον * καὶ ἐν δυσὶν αὐτὸν Ouolo- 
youpsv ταῖς φύσεσι. θελἠμασί τε καὶ ἐνεργείαις * 
καὶ δύο τοῦ αὐτοῦ Θεοῦ Λόγου γεννήσεις πιστεύο- 
pt» * µίαν μὲν "ἣν ἐκ O:ov καὶ Πατρὸς, Ὃν ἄχρονον 


B x«t ὀΐδιον οἴδαμεν xai δευτέαν τὴν ἐκ τῆς 


Θεο-όχου μητρὸς, ὧν x«i πρὀσφα-ον xci χρονικὺν 
ἐπιστάμεθα ' x«i τὰ τῶν φύσεων φάσχοµιεν σύζε- 
σθαι ἴδια *- τουτέστι δύο φυσικὰ θε)ήµατα, καὶ δύο 
φυσιχὰς ἐνεογείας ' καὶ ὁμοούσιο ὡς Ow» τῷ 
Πατρὶ τὸν αὐτὸν ἀνα/ράφομεν * καὶ ὁμοούσιον τῇ 
μητρὶ καὶ ἡμῖν τὸν αὐτὸν ὡς ἄνθρωπον gucxouty - 
ὁρατὸν αὐτὸν καὶ ἀόρατον ' Χτιστὸν τὸν αὐτὸν ὡσ- 
αύτως xxi ἄκτιστον ' σῶμα τὸν αὐτὸν x«i ἀσώμα- 
τον * ἁπτὸν τὸν αὐτὸν καὶ ἀνέπαφον  περιγραπτὸν 
τὸν αὐτὸν καὶ ἀπερίγραττον * ἐπέγειον τὸν αὐτὸν καὶ 
οὐράνιον * σάρχα τὸν αὐτὸν ἑψυχωμένην λογιχᾶς 
καὶ θεότητα * πβόσφατον τὸν αὐτὸν καὶ ἀῑδιον * 
ταπεινὸν τὸν ἀὐτὸν καὶ ὑπέρτατον * καὶ ὅσα διττῆς 
ἀμερίστως εὑρίσκεται φύσεως. Καὶ τὰ μὲν ὑψτλὰ 
ὑπῆρχεν ἀεὶ, ὡς φύσιν ἔχων αἴδιον * τὰ δέ ταπεινὰ 
dÜ ἡμᾶς ἐν χρόνω ἐσχάτω ἀτρέπτως ἐγένετο, ὡς 
φύσιν προσλαθὼν τὴν ἀνθρώπειον. Καὶ darc iv 
xai duo 6 αὐτὸς γνωριζόμενος * ἓν pi» xxrà τὸν 
ὑπόστασω καὶ τὸ πρόσωπον, δύο δὲ κατὰ τὰς φύσεις 
αὐτὰς καὶ τὰς φυσικὰς αὐτῶν ἰδιότητας, λέγω δὲ 
θελήµατος x«l ἐνεργείας ᾽ ἐνεργούσης ἑχατέρας uop- 
φῦς μετὰ τῆς θατέρου Χοινωνίας, ὅπερ ἴδιον ἔσχηχε ᾿ 
του pk» Λόγου κατεργαζομένου τουθ ὅπερ ἐστὶ τοῦ 
Λόγου µετα τῆς κοινωνίας τοῦ σωµατος, TOU δὲ σώµα: 
τος ἐκετελοῦντος ἅπερ ἐστὶ τοῦ σώματος, χοῦωνοντος 
αὐτῷ του Aóyou τῆς πράξεως. Καὶ τὸ μὲν αὐτῶν 
διαλάµπει τοῖς θαύμασι, τὸ δὲ ταῖς ὕθρεσω ὑποπέ- 
πτωχε. 
Τοῦ ἁγίου Βασιλείου εἲς τὸ, « Ἐγώ εἰμε 9 
άμπελος (45). » 

e. Εντανθά uot ἐπισκήπτουσιν οἱ α.ρετιχοὶ xol 
φασιν ' Ei. ἄμπελος μὲν ὃ Σωτὶρ, Ἀλήματα δι ἡμεῖς, 
γεωργὸς δὲ ὁ Πατὲρ, τὰ δὲ κλήµατα ὁμοφυῦ τῇ 
ἀμπῶῳ, à δε ἄμπελος οὐχ ὁμοφυὴς τῷ Ὑεωργῷ * 
ὁμοφυὴς dox ἡμῖν ὁ Ὑἱὸς, καὶ µέρος ἠπεῖς αυτον * 
οὐχ ὀμοφυὴς dt τῷ Πατρὶ ὃ Υἱὸς, ἀλλὰ κατὰ πάντα 
ἀλλότριος. Πρὸς οὓς έρουμεν * OU τῆς θεοτητος 
αὐτοῦ, ἀλλὰ τῆς σαρχός εἴρηχεν ἡμᾶς ὁ Χριστὸς 
κλήματα * χατὰ τὸν εἰπόντα ^ 'Hutis γὰρ έσμιν τὸ 
σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ µέλη ix βέρους. Καὶ πά- 


35) Adversus Eunomium, lib. 1v ed. Garnerii, t, I, p. 291. 


2239 THESAURI 


LIB. XXV. 230 


At» * Oux οἴδατε ὅτι τὰ σώματα nud» µέλη Ἀοιστοῦ Α parte?'. Et rursum: Nescitis quod corpora vestra, 


ἐστιν; Ovox εἰς τὴν θεότητα οὗ» τοῦ Λόγου, ἀλλ εἰς 
την ἀνθρωπίνην αὐτοῦ παρονσίαν ἀναφέοω τὸ, Εγὼ ἡ 
qdur£log' Ὥμεῖς /ὰο χατὰ τὸ σῶαα τοῦ Κυρίου συγγὲ- 
wg ἐσμεν ' χαὶ αὐτὸς διὰ τούτο εἶπεν ^ Απαγγελῶ τὸ 
ὀνομά σου τοῖς ἀθελφοῖς µου" χαὶ ώσπερ ἐστὶ τὰ 
χλύματα ὁμοούσια τῆς αμπέλου χαὶ ἐξ αὐτῆς, οὕτω 
χαὶ n utis, οµογενῷ τὰ σώματα ἔχοντες τῷ σώματι τοῦ 
Kvpiou, ἐκ τοῦ πληρώματος αὐτοῦ λαμθώνομεν ' κἀκεῖνο 
ῥίδαν ἔχομεν εἰς τῶν ἀνάστασιν xai τὴν σωτηρίαν, 
Ὁ δὲ Πατὴρ εἴρηται ὁ γεωργός ' αὐτὸς γὰρ εἰργάσατο 
διὰ τοῦ Άογου τὸν ἆμπελον, ὥτις ἐστὶ τὸ ἀνθρώπινον 
τοῦ Σωτῶρος᾽ xai αὐτὸς δι αὐτοῦ το Λόγον τὴν εἰς 
βασιλείαν (uiv ὁδὸν ητοίμασιν. 


To» Χρυσοστόμου ὁμιλία x& εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην 
ἁγιον Εναγγέλιον (36). 
- , * * . *« e - 9 * , 
Az. Et τα επίγεια ειπον ὑμῖν, xoi ον πιστεύ- 
ετε, πῶς, (ἐὰν εἴπω ὑμῖν τὰ ἐπουράνια, πιστεύ- 
σετε. Καὶ, Οὖδεὶ ἀναθέθηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν, 
εἰ αἳ à ix τοῦ οὐρανοῦ καταθὰς, ὁ ὙΥἱὸς τοῦ 
ἀ»θρώπου 6 ὧν ἐν τῷ οὐρανῷῶ. Ὑἱὸν dk ἀνθρώπου 
9 - , , 9 "n δ.σ 3 * - 
ἔνταῦθα οὐ τὴν σάρχα ἐεχάλεσεν, ἀλλ ἀπὸ τῆς 
ἑλάττονος Οοὐσίας ὅλον ἑαυτὸν, iv 


οὕτως tm, 


membra Christi sunt?* ? Non igitur ad Verbi divi- 
nitatem, sed ad humanum ejus adventum verba 
refero: Ego sum vitis*?. Nos enim secundum corpus 
cognati sumus Domini. Et ipse propterea dixit ; 
Nuntiabo nomen tuum fratribus meis??, Et sicuti 
palmites consubstantiales sunt viti ex eaque pro- 
cedunt, sic et nos homogenea corpora habentes 
corpori Christi, ex ejus plenitudine accipimus ; 
idque habemus veluti radicem resurrectionis atque 
salutis. Pater vero dicitur agricola ; ipse enim 
per Verbum excoluit vitem, que est ipsius Serva- 
toris humanitas ; ipse demum per idem Verbum 
viam nobis ad regnum munit. 


Chrysostomi ez homilia 97 in sanctum Joannis 
Evangelium. 


36. Si terrena dixi vobis, et non creditis; quomodo 
si dixero vobis celestia, credetis?*!? Nemo ascendit 
in celum, nisi qui de celo descendit. Filius homi- 
nis qui est in οσα {ο 51. Filium hominis hic non car- 
nem vocavit, sed ἃ minore substantia se totum, ut 
ita dicam, nominavit. Solet enim sepe a divini- 
tate, sepe item ab humanitate se totum vocare. 


ὠνόμασε vis * καὶ Ὑὰρ τοῦτο ἔθος αὐτῷ, πολλάκις μὲν ἀπὸ τῆς θεότητος, πολλάχις δὲ ἀπὸ τῆς ἀνθρωπότητος 


τὸ πᾶν χαλεῖν. 

4$. 'Ey ἰκανὸν δὲ τῆς τῶν τοιούτων χρήσεων 
γωομένος κχατεξετάσεως, καὶ πρότερον μὲν πολ- 
λάχις ὁ φιλοθεώτατος οὗτος ἡμῶν βασιλεὺς συν- 


διεσχκοπεῖτο περὶ τοῦ πράγματος ὁτὲ μέν τισι 
τούτων, ὁτὲ Ó' ἐκείνων, διοµιλούμενος' ἔστι Ó' οὔῃρ 


καὶ xot τῶν τινας περὶ τούτων διαφεροµένων 
ἐπεκκαλούμιενος, καὶ τῆς ὀρθοτομουμένης καὶ εὖ- 
σεθοὺς ἑρμηνείας ἀντιποιούμενος, ἣν ἐκ χειλέων 
προύνε/χεν αὐτίχα τοῖς Ἀλε/ομένοις οὕτως ἐπιθαλὼν 
ix πρώτης τῆς 
ποτε καὶ τοιῶδε 
γάρ τισιν ἐδόχει 
φύσεως 


τοῦ ὅπητηματος ἀκροάσεως: ὥστε 
τῷ ἐπιχειρήματι χρύσασθαι. Ἐπεὶ 
χατὰ το τῆς κοιῆς τῶν ἀνθρώπων 
πρόσωπον τὴν τοιαύτην φωνὴν ἐκλαμθά- 
γεαθαι., τότε δὴ οὗτος ὁ θεόσοφος βασιλεὺς τῷ 
µεγόάλω καὶ θεολογιχωτάτω ᾿Αθανασίῳ προιντυχὼν 
διαλεγομένω πρὸς ΄Αρειον, x«i τοῦτον ἀνατοέπειν 
σπουδάξδοντι, εἰς ἀνίσους φύσεις τὴν ὁμοούσιον 
ἁίαν διαιροῦντα Τριάδα, x«i δευτερεύοντα τοῦ 
Πα-οὺς τὸν uovoytvü ὙΥἱὸν εἶναι λέγοντα, καὶ ταύτη 
ὃς τῇ φωνῆ πρὸς παοάστασιν τῆς οἰκείας αἱρέσεως D 
αποχρώμενον , τὰς ἐχείου συλλαθὰς εἰς µέσον 
παοῆγε, πρὸς ΄Αρειον Ἀέγονος (31) « Τίς ὁ 
χεκοπιαχώς ; ἄνθρωπος Ὦ Θεὸς Αόγος ; Άρειος 
εἶπεν * Άνθρωπος. ᾿Αθανάσιος εἶπεν ' Οὐχοῦν σὀν 
ἐστι τὸ νοῆσαι λοιπόν. ΄Αρειος εἴπε' Κατελαθόμην 
σου τὸν νοῦν ἐν τῷ λόγῳ τούτω" ὅτι, τοῦ Θεοῦ 
Λόγου πανταχοῦ παρόντος, δῆλον ὅτι διὰ τὴν σάρχα 
εἶπεν, Ὁ Πατὶρ o πέµψας µιίζων μον ἐστι, 
τὴν Φαδέξουσαν καὶ κοπιῶσαν καὶ ἀπὸ τόπου tig 


? | Cor. xi, 27. 


35 | Cor. vi, 13. 
?: ibid. 13. 


(36) Edit. Montfauc. t. VIII, p. 153, 154. 


?? Joan. xv, 5. 


37. Postquam satis he Patrum auctoritates per- 
pense fuerunt, in primis quidem ac sepenumero 
Deo dilectissimus noster rex hoc negotium cum 
ceteris expendebat, modo hos modo illos allo- 
quens. Interdum vero et gregatim aliquot qui sen- 
tentiis dissidebant convocans, rectam religiosam- 
que interpretationem defendebat; quam ipse ore 
suo statim illis significabat, quia vix audito contro- 
versie initio, sic rem ipse sibi persuaserat. Quare 
aliquando sic etiam argumentatus est. Cum enim 
nonnullis videretur ad generalem hominum natu- 
ram trahenda esse evangelici dicli interpretatio, 
Cesar autem superno lumine instructus in magni 
summique theologi Athanasii dialogum cum Ario 
habitum incidit, ob illum coarguendum qui san- 
ctam consubstantialemque Trinitatem in naturas 
impares dividebat, inferioremque Patri unigeni- 
tum Filium dicebat, atque hoc ipso evangelico 
dicto ad sue hereseos propugnationem abuteba- 
tur. Athanasii ergo ipsa verba Caesar in medium 
attulit, adversus Arium disputantis : « Qui fati- 
gatus est, homone an Deus Verbum? Arius 
dixit. Homo. Athanasius dixit: Tuum igitur jam 
est intelligere. Arius, inquit: Percipio quid tuo 
hoc responso intelligas ; nempe, cum Deus 
Verbum ubique adsit, palam esse ipsum propter 
carnem dixisse : Pater meus, qui misit me, major 
me est. Hic enim gradiebatur et fatigabatur, et ἃ 
loco in locum migrabat. Certe id recte se habet. » 


» Psal. xxi, 39. ?! Joan, m, 12. 


(37) Recole supra not. 7. 


231 


ΝΙΟΕΤΑ: CHONIATAE 


Atque ita Athanasius interpretabatur, non secun- Á τόπον ἔἕτερον πορευομένην,. ᾽Αληθῶς ὀρθῶς ἔχει 


dum divinam substantiam hec Christum passum 
fuisse, sed seeundum quam induerat carnem natu- 
ralibus sine peccato obnoxiam passionibus. Ha- 
buitque in his consentientem Arium, conceden- 
temque majorem dici Patrem Christo quatenus 
homo est. Aque hinc valide invicteque conclu- 
debat Cesar, nequaquam ad generalem hominum 
naturam retulisse magnum Athanasium Christi 
dictum : Pater major est. Qui enim fieri poterat, 
ut adversarius Arius in his rebus acutissimus, et 
in sermonibus ventilandis solertissimus, pateretur 
magnum hune virum de alio individuo loqui, 
'eoque Patrem dicere majorem : dum ipse de 
Christo queereret, atque hoc Unigenito diceret se- 
cundum suam naturam Patrem) majorem ? Tunc 
enim idem evenisset ao si illi, qui falces petunt, 
audiuntque sibi ligones denegari, minime id egre 
ferrent. Sed neque aliter Nicenow prime synodi 
Patres, Arii hujus adversus unigenitum Verbum 
heresim, quee ab eo nomen contraxit, refutassent 
(is enim Verbo secundum divinam ejus substan- 
tiam accommodabat dictiones : Creavit me, et 
Fidelem ei qui se fecit, et Apostolum ac pontifi- 
cem confessionis nostre); nisi ejusmodi loculio- 
nes ad Christi humanitatem retulissent. Nam de 
divina natura scriptum pronuntiarunt: In prin- 
cipio erat Verbum ; et: Ego et Pater unum 
sumus, el quee his sunt sim 





τοῦτο, Καὶ οὕτω μὴ κατὸ τὴν θείαν ὁὐσίαν ταῦτα 
παθεῖν τὸν Χριστὸν ἑρμηνεύοτος, ὀλλὰ καθ ὃν 
ἐφόρεσι σάρκα τοῖς φυσικοῖς καὶ ἁλιαθλήτοις ὑπο- 
πειµένην πάθεσι, καὶ τοῦτον dà τὸν “Αρειον συν- 
dra τῶν λεγομένων ἔχονος, καὶ τὸ μείζονκ 
λέγεσθαι τὸν Πατέρα ὡς ἀνθρώπου τοῦ ἑνὸς Χριστοῦ 
αυντιθέµενον * κἀντεῦθεν ἀναμφιλέκως καὶ ἰἴσχυ- 
ρῶς ἐπιπέραινε μὲ κατὰ τὴν κονὴν φύσιν τῶν 
ἀνθρώπων λέγειν τὸν µέγαν ᾿Αθανάσιον εἰρῆσθαι 
παρὰ τοῦ Χριστοῦ τὸν Πκτέρα μείζονα" πῶς γὰρ 
ἂν καὶ ὁ ἀντικαθιστάμινος "Αρειος τῶν περὶ ταῦτά 
τε τυγχάνων δειῶν, καὶ ἀκριθολογεῖν εἰδὼς τὰ 
λεγόμενα, τὸν μέγαν τοῦτον ἄνδρα ἐδίξατο περὶ 
ἑτέρου ἀτόμου διαλεγόμενον, κἀκείνου λέγοντα τὸν 
Ἡ Πατέρα μείζονα, à περὶ Χριστοῦ συζητῶν; καὶ 
του ὡς μονογινοῦς Υἱοῦ κατὰ τὴν φύσιν λέγων 
εἶναι τὸν Πατέρα μείζονα; Ταυτὸν γὰρ ἂν ἦν 
τοῖς κατὰ civ παροιμίαν ἅμας piv ἐκζητοῦσι , 
ἀπαρνονμένας δὲ τὰς ακάφας µανθάνουσι (38), 
καὶ μὴ πρὸς τὴν ἀπόχρισιν δυσχεραίνουσν" οὐ 
μὸν ἀλλ οὐδὲ ἄλλως oi τῆς ἐν Νιχαίᾳ πρώτος 
συνόδου τῷ “Αρεῳ τούτῳ τὴν ἐπωνύμως κατὰ 
τοῦ μονογενοῦς Λόγου µανίαν ἐναπεκρούσωτο [τῇ 
του ὑποστάσει κατὰ τὴν θείαν οὐσίαν προσ- 
τος τὴν τοῦ, "ἜἘκτισέ µε, φωνὴν, καὶ viv 
i Πιστὸν τῷ ποιήσαντι αὐτὸν, καὶ τὴν τοῦ, 
Té, ἀπόστολον καὶ ἀρχιερία τῶν ὀμολογίας ἡμῶν) : 
εἰ μὴ τὰς τοιαύτας φωνὰς τῷ τοῦ Χριστοῦ ἀνθρωπίνῳ 



















ἀπένειμαν s πιρὶ γὰρ τῆς θείας φύσεως τὸ, Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, παρήγαγον" καὶ τὸ, Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ ὃν 


ἐσμω "καὶ ὅσα τούτοις παρόμοια. 

38. Huie optimo ac tanlopere demonstrativo 
argumento, aliam quoque adjecit mirificus Cresar 
confirmationem, restringendo scilicet ac subtiliter 
explicando sanctorum dicta, ut opportune, prout 
parerat intelligerentur. Sic enim aiebat. Cum aliqui. 
occurrunt Ecclesie defensores Patres dictum illud 
explicantes secundum quod Pater causa est ceele- 
stis nativitatis, hi tunc de unigeniti Filii Dei per- 
sona theologice id dicunt, ut adversariorum ora 
occludant, qui differentiam in unam eamdemque 
naturam invehunt; ipsi autem Patres affirmant 
haud differre a paterna Filii naturam ; neque in 
gradu majore Patrem versari, quasi subslantire seu 
nature habeat differentiam. Sed quamvis Pater 
dieatur major a Filio, id tamen dictum sempiter- 





C Ox. Ἐπί δὲ τῷ τοιούτῳ ἀρίστῷ καὶ 
3 λόγον ἀπιχειρέματι καὶ ταύτην ὁ θειότατος 
γαγι βασιλεὺς Tiv ἐπὶ τοῖς προκειµένοις συγ- 
κρότησι" καταλεπτύνων olov καὶ ἰσχνολογῶν τὰς 
τῶν ἁγίων gene ὅπως κατὰ καιρὸν ὡς ἴδει παρ- 
γὰρ, ἕφασκιν, εὐρίσκονται τινες 
» rà» τοι- 
τὸ αἴτιον τῆς ἀνωτάτω γεννήσεως 
γούμενοι, dà πιοὶ τῶς τοῦ μονογινοῦς Υἱοῦ 
τοῦ Θιοῦ ὑποστάσεως θεολογοῦντες τοῦτο διδάσκουσε, 
τοὺς ἑτεροδοξοῦντας ἐπιστομίξοντες, διαφορὰν ἐπὶ 
τῆς μιᾶς αὐτῆς εἰσάγοντας φύσευς' καὶ ἀποδεῖξαι 
βουλόμενοι μηδέν τι κατὰ φύσιν τοῦ Π]ατρὸς διίστα- 
σθαι τὸν Yi, µηδε τὸν μείζονα κλῆρον ἐπίχει τὸν 
Πατέρα διὰ τὸ vig οὐσίας εἴτουν φύσιως ἐν τούτοις 




























nam orginem causamque, id est ad ineffabilem [ duipopov. ᾿Αλλ’ si καὶ ἑαντοῦ μείζων εἴρηται παρὰ 


inexplicabilemque generationem, referunt, veluti 
de unigenito Filio Dei personaliter eloquentes ; et 
sic unice tunc intelligendam dictionem aiunt. Cum 
&utem unigeniti Verbi incarnationem spectant, 
atque ad conjunctas inconfuse naturas sermonem 
convertunt, earumque differentiam definire volunt, 
tunc Christi quoque humanitati hanc locutionem 
&ccommodant. Magnus igitur theologus Gregorius 
hic in medium proferebatur, qui post priorem 
interpretationem secundum causam divine gene; 
rationis, hanc quoque adjecit: Nam dicere quod 


(33) Zenob. proverb. 1, 83. 


ph; ἄναρχον ἀρχὴν καὶ αἰτίαν, 
ον Ἰέννησιν, τὸ 
ρὶ τοῦ μονογενοὺς Υἱοῦ 
οὐ μέντοι δὲ 


τοῦ Yioó ὁ Πατὲρ, 
τουτέστι τὴν 









ἀναφέρουσι», ὡς 
ὑποστατικῶς τὸν λόγον ἐκρέροντε " 
καὶ κατὰ ταύτην µόνην ἐπάγονσιν αὐτὴν ἐχλαμθά- 
νεσθαι. "Oct δὲ τὸν μονογινῆ Λόγον σεσαρχωµένον 
θιωρεῖν ἔχονσι καὶ πρὸς τὰς ἐν αὐτῳ ἠνωμένας 
ἀσυγχύτως φύσεις Χειραγωγεῖν τὸν λόγον ἔπιχει- 
ροῦσι καὶ διευκρινεῖν τὸ iv ταύταις Φιάφορον, τότε 
καὶ τῇ ἐν τῷ Χριστῷ ἀνθρωπότητι τὸν τοιαύτην 
goviv προσαρµέζουσω. Ὁ μέγας, οὖν ἐν θεολογία 










Ictoy τᾶς θείας γωνήτεως ἐρωηνεία», 
a^ «Τὸ γὰρ δὲ Muy 6 






θανμαστὸν, εἰ µείζω» ἀνθρώπον Θιός; » Ἐφεξῆς 
s παλαι "Págs ἁγιώτατος πάππας Λέων, 
τάδε διαλαµθάνων: « Δίχα μῖν τῆς τοῦ Λόγου Duvi- 
µεως οὐκ ἂν ἔλεγεν ἡ φωνὰ τοῦ Πατρὸς ἐξ οὐρανῶν ἄγε- 
za Οὗτός ἐστιν à Υἱὸς µου à ἀγαπητὸς, ἐν e ηὐδό- 
xxca - diga di τῆς ἁλεθείας τοῦ σώματος οὐκ ἂν προι- 
µαρτύρετο "Iorvvxs, δε ὁ᾽Αμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τῶν 
ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου * xal αὖθις ἕχαστος τῶν ἄνω 
καταγεγραμωένων Πατέρων, ὡς οἵα τοῦ βασιλίως ἐπὶ 
Ἰλώσσης ὥσπερ ἔγγεγραμμένα τὰ ῥήματα 























Mf. Ox ἐρχεῖτο τούτοις à ἀκάμας χαὶ gua καὶ νοῦν 
Βασῶτὺς, ἀλλὰ καὶ ἕτερόν τι ποριδόµενος ἐπινθύμημα, 
τοῖς προλαβοῦσι» ἐπῆγε διατρανοῦν τῶν dy τῷ Χοιστῷ 
ἠνωμένω» φύστων τὸ ἀδιαιρέτῳ ὑποστάσει σεσωσµένων 
Φιάφορον. Τὸ γὰρ καταπλουτῆσαι τὴν ἁγίαν τοῦ Κυρίου 
σάρχα τὰ τῆς προσλαθούσης αὐτὴν θεότητος αὐχή, 
προσλαμθανομένων τινῶν, καὶ ταύτῃ προσκόπτευ κωδυ- 
à φυσικὰ καὶ ἀδιάθλητα rion 
παιμοτομεῖν τοὺς λόγους, καὶ θλεσθαι λέγειν πα- 
x ri» εἶναι τὴν προσληφθεῖταν τῳ Κνοίῳ σάρκα κατὰ 

» τῶν σαρχῶν φύσιν, καὶ 





























ἐκονσέως τὸν Χριττὸν 
ἀποχρωμένων, καὶ ἀπο- 
U κατὰ φύσιν πάθους καὶ τᾶς νε- 
κφώσεως * οὔτος xai τὸν λεκθτσομένην ἐπκγωγὴν τῆς 










τῶν ὑποκειμένων 
τα, τίνα δὲ τὰ 








τῆς θείας 
ἐν τῇ μοναρχικῇ Τριάδι φύσιως ἴδιόμα- 


εἶναι, τῶν ὁμολογουμένων ἐτίθετο. Καὶ γ. 


φύσεως : odi γὰρ ἀπερίγραπτός ἐστιν, E^ ἄκτιστος, 


vidt fpem: δω 









ν ἀσύγχντος 

παρὰ 
ετὲς θείας φύσεως ἐδιώμασι 
toig o» ἀπονέμειν, τῇ πρὸς τὰς τῆς σαρχος ἰδιότη- 
τας παραβέ ει ἑπόμενον. 





αἱ. Ταῦτα μὲν οὖν 
mui», τοῦ 





βασιλικοῦ νοὺς, ἡ μᾶλλον εἰ- 

ν ἀνβρωπίνω» νόων βασιλέως πορίσµ. 

καὶ γεννάματα, καὶ τῆς ὑπερχούσου γλώττης ἠλυκίν 

μέλιτος ἀπαγγέλματα. "Emi δὲ πολλὰς μὲν νύχτας àó- 

πνους, πολλὰς d' ἡμέρας ἑμφρόντιδας ἐξετέλεσ, καὶ 

δίον ἔχρινε τὸ εὐσεδες διατρκνωθᾶναι τῆς ἐξηγὰσιως, 
PATROL, GR. CXL. 











THESAURI LID. XXV. 


23$ 


est ; verum id quidem, sed non magnum. Quid 
enim mirum, si major homine Deus est? Preterea. 
senioris quoque Rome sanctissimus papa Leo de 
hoc dicto edisserens : Sine Verbi, inquit, potentia 
non diceret vox Patris missa de colo, Hic est Fi- 
lius meus dilectus in quo mihi bene complacui Et 
sine veritate cirnis non protestaretur Joannes : 
Ecce Agnus Dei qui tollit peccatum mundi... Et 
Sic ex ordine unusquisque Patrum, quorum aucto- 
ritates supra sunt perscriptee, in ore Ceesaris erat, 
tanquam si impressa verba eorum mente ha- 
beret. 


39. Neque tamen hic substitit indefessus corpore 
ac mente Cesar, sed alium quoque protulit cogi- 
latum suum, quo explicaret naturarum in Christo 
conjunctarum, salva unica individua persona, dif- 
ferentiam. Nam quia sancta Domini caro, post- 
quam assumpsit eam divinitas, gloriosis dotibus 
instructa fuit; ea re nonnulli non sine periculo 
erroris ulebantur ; ita ut de naturalibus sine pec- 
cato passionibusDomini novos sererent sermones ; 
minimeque auderent affirmare passibilem fuisse 
assumptam a Christo carnem secundum carnium 
ipsam naturam ; abuterenturque ad id argumento 
illo, quod Christus sponte pro nobis passus est ; 
ita ut ipsum naturali passione ac mortalitate exi- 
merent;his, inquam, Cesar excogitatam a se 
sententiam, quam jam dicem:is, opposuit. Nam de 
C idiomatibus et de gloriosis dotibus disputans, at- 

que utramque rem accurate distinguens,quenam 

sint idiomata,quenam item gloriosz dotes, perspi- 
cue enucleabat. Etidiomata quidem propria esse 
nature, exlra dubitationem ponebat. Ac divine et 
beate, in monarcliica Trinitate, nature idiomata. 
esse dicebat, ut infinita sit, increata, sempiterna 
aliisque hujusmodi proprietatibus predita : dotes 
autem gloriosas predicta idiomata comitantes, 
omnipotentiam, vivificandi virtutem, atque alia 
ornamenta ejusmodi. Deinde concludebat, Domini 
carnem omnino praditam fuisse gloriosis dotibus 
divini Unigeniti a quo est assumpta, virtule scili- 

cet vivificandi et omnipotentia; non tamen di 

nie nature idiomatibus. Nam eliamsi habet glo- 
D riosas doles, non idcirco tamen infinita est caro, 
velinercata, vel ante tempora. Igitur quoniam 
utraque natura in propriis idiomatibus inconfusa 
manet ; hinc cognoscere, inquit, licet quonam per- 
tineat illud epithetum major, de quo nunc contro- 
versia fit : oportetque divinre nature idiomatibus 
gradum sublimiorem attribuere, consentaneum 
comparalioni cum carnis proprietatibus. 

40. lia igitur regalis mentis, vel potius huma- 
narum mentium regis, propositiones atque con- 
elusiones erant, lingusque aure dulciora melle 
elfata. Postquam autem complures noctes in- 
somnes multosque dies in harum rerum medita- 
tione consumpsit, existimans oportereorthodoxam 





235 


dicti evangelici interpretationem ad liquidum de- 
duci ; ne ob ejus ambiguitatem corda infirmiorum 
perturbarentur: ad extremum sanotissimos pa- 
triarchas sacramque et divinam congregavit syno- 
dum, ad quam senatores quoque convenerunt, 
presentibus etiam illustrissimorum omnium mo- 
nasteriorum abbatibus. Et Cesar quidem reside- 
bat in regio throno, qui est in conclavi mare ver- 
sus magni palatii nuper ab ipso Cesare exstructi, 
quod occidentali urbis muro imminet, habetque 
id conclave ad ipso Manuele nomen : quo in loco 
innumerabiles imperatoris victorias brevi gyro 
comprehensas ars pictoria, aureis lapillis varios 
interserens colores, prout fieri potuit, descripsit. 
Hic fuil consistorii locus ; ibique definila sunt que 
infra ponemus, consentientibus inter se sanctissi- 
mis patriarchis, sacratissimisque archiepiscopis, 
reliquoque sacerdotali ccetu, et senatoribus uni- 
versis; sic favente pacis Deo, necnon religiosi 
nostri a Deo coronati imperatoris zelo. De his au- 
tem tomus quoque conscriptus fuit, in quo ad lit- 
teram sequentia continentur. 


ACTIO II. 


Mensis Martii die secunda, indictionis XIV die 
quarta. 

i.Presidente a Deo coronato sancto nostro 
rege et imperatore domino Manuelo Comneno, in 
tropico conclavi meridiem versus, nempe in ma- 
gni palatii porphyromanuelico triclinio ; astanti- 
bus sancte majestati ejus, amabilibus consobri- 
nis, filiis inclyti sebastocratoris domini Andro- 
nici,scilicet protosebasto et protovestiario domino 
Joanne Comneno, ejusque fratre domino Alexio 
Comneno ; amabili consobrino potentis sanctique 
nostri regis, domino Andronico Comneno, filio 
pansebasti celsissimi domini Theodori Batatzw ; 
Íratre ejus et amabili consobrino potentis sancli- 
que nostri regis domino Alexio Comneno, amabili 
patruele potentis sanctique nostri regis, nato ex 
amabili patruo polentis sanctique nostri regis, 
pansebasto celsissimo domino Constantino An- 
gelo, domino, inquam, Joanne Duca : fratre ejus- 
dem, amabili nepote potentis et sancli nostri re- 
gis, domino Andronico Duca ; genero potentis et 
sancti nostri regis sebasto domino Joanne Canta- 
cuzeno ; genero potentis eL sancti. nostri regis do- 
mino Constantino Duca ; sebasto domino Gudelio 
Tzicandile ; sebasto et magno heteriarcha domi- 
no Georgio Paleologo; sebasto domino Joanne 
Duca ; sebasto et domestico vestiario poteniis et 
sancti nostri regis domino Alexio Petralipha ; 
sebasto et domestico vesliario potentis et sancti 
nostri regis domno Isaacio Duca; sebasto et do 
mestico vestiario potentis et sancti nostri regis 
domino Alexio Rogerio ; sebasto el domestico 
vestiario potentis et sancti nostri regis el ch: r- 
tulerio domino Andronico Lombardo ; proto- 








NICET.E CHONIAT 








ἵνα μὲ τῷ ἀδύλῳ τα» 
διαταράττοιντο * τέλος τοὺς ἁγιωτάτους πατριάρχα: καὶ 
τὴν ἱερὰν καὶ θείαν σννέθροισι σύνοδον * ἀλλ οὐδὲ οἱ 
τῆς συγαλάτου βονλῆς ἀπελείποντο - παρῆσαν di καὶ oi 
τῶν ἐπισημοτάτων πασὼν μη e * καὶ 








ἓν ὃ καὶ τῶν ὀνσι 
αμάτορος ῥραχὲ 








Ὑνωμονχσάντων 
B AX», τών ἱερωτάτων ἀρχιερέων, τοῦ ἱερατιχοῦ 


xis, 4» τε pen. πι 
oov, καὶ Euge » τῆς συγκλοτικῆς qioou- 
σίας, τ2δοχίᾳ τού τῆς εἰρήντς Θεοῦ xai δια; 2" 
9 εὐσεθοῦς ἡμῶν καὶ θεοστεφοῦς αὐτοχρ: 
δὲ τούτοις καὶ τόµος ἑκτίβεται, τάδε κατὰ ῥῆμα Ju 
ξιών. 

















ΗΡΑΞΙΣ B. 





Μπνὶ Μαρτίῳ δευτέρα, ἡμέρα τετάρττ 
α. Προκαθημένου τοῦ θεοστέπτου ἁγίου $us» βασι- 
κράτορος πωροῦ Μανονὰλ τοῦ Κομνεοῦ, iv 


oru τῇ πρὸς μισεμβρίαν 


λέως καὶ αὖ 
τῷ ὑπερῴᾳ 













3 ἀριδίμον σεξαστοκωήτι 
πρωτοσεξαστ 


ψιῶν αὗτου καὶ vire 
po Ανδρονίκου, 
jpo3 Ἰωάννου τοῦ Kopvxw 











τού saperabirs 
βασιλέως, του vio: 
καὶ ἁγίου ἡμῶν Φασιλέως, To 
χνροῦ Κωνσταντίνου τον Αγγέλου, xupou Ἰωάννου τού 
ιποθέτου ἔξα- 





ν πιριποθητου θείον του κραταιοὺ 
πανσιθαστοὺ. 








Δούκα "τοῦ cc τοῦ 





dí gos αὐτοῦ, 


D δφου τοῦ κοαταιο» καὶ ἁγίον ἡμῶν βασιλεως, χνρον 





τοῦ χραταιον καὶ 






᾽Ανδρονίχον τοῦ Δοὖκα' τοῦ γαμί 
ἁγίου ἡμῶν βασιλέως. τοῦ tea: 
Καντακουξηνοῦ "τοῦ quaft 
uà βασιλέως. κνροῦ Κωνσταντίνου τοῦ Mwixu" 
σεθαστου κνρο” Γουλελίου τοῦ Τζικανδ ὐ σεζα- 
«/άλον ἑταιρειάρχου xupov Γεωργίου του Ila- 
λαιολόγον * τοῦ σεζαστοῦ κυρού Ἰωάννου τοῦ Δούκα " 
τον σιβαστοῦ καὶ οἰκείου βεστιαρίτου τοῦ κραταιου καὶ 
ἁγίου ἡμῶν βασιλέως, κυροὺ ᾿Αλεξίου τοῦ Ml 
Àj σιθασοῦ καὶ οἰχείου βεστιαρίτον τοῦ xperatov καὶ 
ἁγίου ἡμῶν βασιλέως, κυροῦ Ἰσαακίου τοῦ Λούκα: τοῦ 
σιθαστοῦ καὶ οἰκεου βεστικρίτόν τοῦ κραταιοὺ καὶ 








xupov Ἰωάννου τοῦ 





o2 


κραταιο» xai ἁγίου 





τον 








στοῦ καὶ 

















237 


ἁγίου ἡμῶν βασιλέως, χνροῦ ᾿Αλεξίου τοῦ Ῥογέρη: 
σιβαστοῦ καὶ οἰχείου Βεστιαρίτου τοῦ 
ἁγίου ἡμῶν Φασιλέως, καὶ χαρτονλαρι 
Λαμπαρδᾶ " τοῦ πρωτονωθελισσίµου καὶ 
ἐπάρχον βασιλείου τοῦ Καματηροῦ. τοῦ πρωτονωθι- 
λεσσίμον Ἱσαακίου τοῦ Ακολούθον: τοῦ νωθελισσίµον 
καὶ πριμικηρίου τῶν βαρδαριωτῶν Βασιλείου τοῦ 
Torjóxou xai ἑτέρων οὖκ ὀλέγων. 


όντων τῶν ἁγιωτάτων 









νέκου τ 


















πατριαργῶ», 

ριάρχον Χνροῦ 

πατριήρχο» Θεουπολίως 

κυροῦ Αθανασίου" καὶ 

Ἱεροσολύμων κνροῦ Νικη- 
ων 






ἁγιωτάτου 


µεγκλης Αντιοχείας τον 


ἁγιωττάον πατριάρχον 










ἀρχιερέων, 
Ἡρακλείας Μιχαέλ, τοῦ λμασείας Νικήτα, 
2 Μελιτηνᾶς Νική Ἠαγγρν Ἰωάννοι 
Μύρων Xowzopópov: τοῦ Κορώθου Giodwpov, 
Αθηνών Νιχολάον, τοῦ Μωκησοῦ Λουκᾶ, το Κρήτης 
Ἰωάννου, τοῦ Τραπεζοῦντος Μιχαὴλ, τοῦ Λαρίσσες 
Φιλιππουπόλεως Πατιλειου. τον Ρόδου 
ἸΑδριανουπό- 


























"Hosius Γεωργίου, 
vis Hobo, τοῦ νέων Πατρών Εὐθυμίων, τ 
ἔνου, τοῦ ᾽Αμάστριδος Ἰωάννου, τ. 











Καϊτων 

Θεέῶν 
Ἰωάννου, 
Κωνσταντίνου. 





Θτοδώρου, 
Νικήτα, 
Tlapioy Nuxo- 





Μαρωνείας 
Aprad orem Κωνσταντίνου, 
λάον, τοῦ Ἡροικοννήσον Ἰσαακίς 
συμπαρισταµένων xoi τῶν Üropi 
Ἐπεὶ πρὀ 

















τωων 








ων περὶ τοῦ ὅπω 
μείζων μού ἐστι, 
Ἠαπιλείας µου σήμερον 
µεγαλοπολει ἀρχιερεῖς, καὶ por 







ἡρ μον 















s τοίνυν 
p μον μείζων 
us) daro. εροται παρὰ vou Κνρίου καὶ Ox 

ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ 
εστὰν φύσιν καθ ἂν καὶ πέπονθ 








κατὰ τὴν ἓν 
δέδωκε 
λοιπὰς 

εἰπὼν 








μείζων" καὶ 
ν ἁγίων Πατέρων ἰξη/έτεις 
'O Κνζᾶον τῆς αὐτῆς 
Ἠρακτίας. Ὁ Ἀικομηδείας 6 
τὸν ἕνα καὶ ἀθιαίριτον τὸν Χριστόν, 
iyow row σάρχωσιν ἐν duri φύσισι 






μού b 





p µου μείζων τε, καὶ 


xai παθητὴν φύσιν. 





THESAURI LIB. XXV. 


των ἐκκλησιαστικῶν pn 
toi» ἔγθασε λαλτθῖναι C — 3. Quoniam ante aliquoi dies sermo a nonnullis 


σ 


9 À nobilissimo et eparcho Basilio Camatero ; proto- 


nobilissimo Isaacio Acolutho; nobilissimo et pri- 
micerio bardariotarum Basilio Tripsycho et non 
paucis aliis, 


2. Considentibus sanctissimis patriarchis,nempe 
sanctissimoet cecumenico patriarcha domino Luca, 
sanctissimo patriarcha urbis Dei magne Antiochise 
domino Athanasio, et sanctissimo patriarcha Hie- 
rosolvmitano Domino Nicephero: presentibus 
eliam sacratissimis episcopis, Heracles Michaele, 
Cyzici Basilio, Nicomedire Michaele, Amasee Ni- 
ceta, Melitenes Niceta, Gangrorum Joanne, Myro- 
rum Christophoro, Corinthi Theodoro, Athenarum. 
Nicolao, Mocesi Luca, Crete Joanne, Trapezuntis 
Michaele, Larisse Joanne, Philippopoleos Basilio, 
Rhodi Leone, Philipporum Joanne, Hadrianopo- 
leos Leone, Hierapoleos Georgio, Mitylenes Potho, 
Neopatrarum Euthymio,Euchaitarum Constantino, 
Amastridis Joanne, Theborum Joanne, Serrarum 
Theodoro, /£ni Joanne, Dristree Leone, Corcyre 
Constantino, Abydi Michaele,Methymne Nicolao, 
Lacedemonire Niceta, Arcadiopoleos Constantino, 
Parii Nicolao, Preeconnesi Isaacio, Selybrie Theo- 
dulo. Derci Joanne, Anchiali Stephano : astan- 
libus etiam Dei amantissimis ecclesiasticis pree- 








Ἀέρχον Ἰωάννου, καὶ τοῦ ᾽Αγγιαλον Στεφάνου * 








commotus fuit, quomodo intelligenda sint verba. 
Pater meus major me est, convenerunt jussu ma- 
jestatis mee hodie,qui erant in magna urbe ponti- 
fices,rogatiquesunt quinam sensus sit evangelici 
hujus dicti. Primus ergo Heracliensis rogatus sen- 
tentiam, an verba Pater meus major πιο est, dicta. 
fuerint a Domino et Deo et Servatore nostro Jesu 
Christo etiam secundum suam creatam naturam 
in qua et passus est; concessit Patri epithetum 
major ; et cieteras quoque effati hujus sanctorum 
Patrum interpretationes se admittere dixit. Cyzi- 
cenus ia eadem sententia se esse dixit, quam He- 
racliensis protulerat Nicomediensis dixit: Ego de 
unius et individui Christi, etiam post ineffabilem 
incarnationem, duabus naturis inconvertibilibus 
et inconfusis, increata scilicet et creata, impassi- 
bili et passibili. intelligo evangelicum dictum, Pa- 
ter meus major me est ; nempe etiam ad creatam 
ipsius passibilemque naturam id refero: recipio- 
que simul alias quoque hujusce dicti interpretatio- 
nes, quas Ecclesie illuminatores pronuntiaverunt. 
In Nicomediensis sententiam pedibus se ire Ama- 
senus dixit. Melitensis ait: Ego audiens Dominum 
nostrum Jesum Christum in Evangeliis dicentem : 
Pater meus major me est, aio hoc dici etiam de 
creata ejusdem natura. Gangrensis dixit : Ego &u- 











239 


diens Dominum dicentem : Pater meus major me 
est, ajo id ab eo dici etiam secundum assumptam 
humanau natnram. Myrensisdixit : Utiaterpretan- 
tursaunctus Basili:s, et theologus Gregorius, et 
Chrysostomus, sic et ego hoc effatum interpretor ct 
accipio: et quoniam alii quoque complures sancli 
dixerunt, ceconomice id a Christo dictum, quate- 
nusnempe homo est, ne his quidem contradico. 





4. Corinthius ait : Majorem Patrem Christus di 
xit, etiam quatenus exinanivil se, et usque ad cor- 
pus se demisit sponte qui erat altissimus, susli- 
nuitque carnem suscipere inconfuse, inconverhbi- 
liter, indivisibiliter, ejusdemquerecipil econoimice 
passiones sine peccato ; mortem denique nobis sa- 
lutarem et causam nostre resurrectionis, cujus 
&nlea spe carebamus. Atheniensis dixit: Servator 
noster Deus, ineffabili misericordia faclus etiam 
perfectus homo, quandoquidem theanthropum 
Verbum est, una hypostasis, unaque persona, 
propter summam duarum naturarum conjunctio- 
nem ; ego quidem a sanctis disco, quod quatenus 
est hypostasis, neque Patri coheret neque Spiritui, 
neque matri vel nobis. Secundum igitur humani- 
tatem, qua matri nobisque communicat, existimo 
ipsum dixisse Patrem majorem. Amplector autem 
sanctorum quoque de hoc dicto sententias. Moce- 
sinus dixit: Majorem Patrem appellat Christus. 
sicuti sanctse synodi sanctusque affirmat Aposto- 
lus. Aio igitur majorem dixisse Patrem, quatenus 
Filius carnem nostre similem sibiascivit ac san- 
guinem, et quatenus creatam naturam habet, in 
qua etiam passus est. Cretensis dixil: Ego cun- 
ctas sanclorum sententias super effato: Pater meus 
major me est recipiens, ne illam quidem repudio 
quee id intelligit dictum secundum humanitatem 
id est, secundum Christi creatam naturam, inqua 
etiam passus est: consentioque et suffragor con- 
fratri meo Heracliensi, et synodorum sententias 
amplector. Secundum verba Cretensis dixit sen- 
tentiam etiam Trapezuntius. Larisseeus dixit: Vera 
Pater mens major me est, deprehendimus a sanctis 
theologo Gregorio, magno Basilio, et ἃ Chryso- 
stomo intellecta secundum qualitatem causativam 
honoremque patris, et quasi ob discipulorum so- 





latium [dicta fuerint. Sed quia novi a nonnullis D 


sanctis affirmari, sic locutum fuisse Dominum 
etiam propter humanitatem, ad quam se demisit, 
&ique ut humane suee nature fidem faceret, hanc 
egoquoque amplector sententiam. 


δ. Rhodiensis dixit: Quoniam scio theanthro- 
pum Verbum secundum ceconomiam multa di- 
xisse, veluti illud de die autem illa atque hora 
nemo scil, neque angeli neque Filius; aio ipsum 
dixisse item Pater major me est ceconomice, id est 
secundum creatam suam naturam: accedoque 
sanctorum etiam hujus dicti interpretationibus, 


NICET.E CHONIATE 


210 
ατιστὰν φύσω: Ὁ Γαγγρῶν εἴπιν ὅτι, Ακούσας τοῦ 
'O Πατὲρ μον μείζων μού ἐστι, 
í ὃν καὶ κατὰ τὴν ἀνθρωπί- 









SU ὡς, Καθὼς ἑρμηνεύει τοῦτο ὁ dus Πασίλειος 


καὶ ὁ Θεολόγος T, όρος Ὁ καὶ ὁ κα ἐρ- 









εἶπον οἴκονομεκῶς 
Χριστοῦ καθὸ γέγονω ἄνθρωπος, 
αι. 

d. Ὁ Kepivüoy εἶπεν 
εἴρηκε, καὶ καβότον ἐκένωσεν 


ὅτι 


Ἀείσονα τὸν Πατέοα 





µεχοι καὶ σώματος ἑκὼν ὁ 
ἔρχα προσλαθεῖν συρμό 









B οἰκονομικῶ: toy » ἡμῖν val ira- 











στάσεως πρὀξινον, ὃς ο o ida πρότερον. 
Ὁ Αθηνῶν εἶπιω' Ὁ Σωτὴρ ἡμῶν Θιὸς, gnéut- 
νος δὲ duros Foy καὶ ἄνῆρωπος τέλεος, ἐπειδὴ 


θέανθρωπος ὤν Λόγος µία ὑπόστασίς ἐστι καὶ dw 
πρόσωπον διὰ τὲν ἄκραν ἔνωσι τῶν δύο φύσεων' 


navis ἀπὸ τῶν ἁγίων ὅτι, ὡς μὲν ὑπόστασις 





«τῇ μητοὶ καὶ ἡμῖν: κατὰ γοῦν Tiv νθρωκότας α 
παθὶ ἂν ἐπικοινωνεῖ τῷ μητοὶ καὶ ἡμῖν νοµέζω εἲ- 
ἀσπάζομαι di 








. 
καὶ τὰ περὶ το 
Ὁ Ιωκησου imt) ὅ 
xai, καθὼς αἱ ἄγικι σύνοδοι καὶ ὁ ἅγιος CA 


τῶν ἁγίων Bits. 
μείζονα ἑαυτοῦ τὸν Πατέρα 




















góc καθ d» xxi 
"Eger πάσας τὰς jigtg τῶν ἁγίων τὰς περί τοῦ, 
O Πατέο μον uie» uà deco, ἀποδιχόμινος 


odi τὸ κατὰ τὰ ἀνήρώπινον εἶναι μείζονα ἀποπέμ- 
ποµαι, ῆτοι κατὰ 

φύσιν, καὶ ἣν καὶ πέποθε 
φθεγγόµινος 
τὰ λεχθέντα 
a T» Κο 
o λαρίσσες εἶπεν Τὸ, 
ἐστιν, εὑρίσκομεν x 
Γρηγορίου, 







Ἡρακλείας: καὶ 
ασπαζόμενος. Τὰ 
ὁ Τραπενοῦύντος. 


παρὰ τῶν συνόλων κα 
εἶπε λέγω καὶ 
'O Πατέρ 
ν ἁγίων, 











τοῦ τε Θιολόγον 
τοῦ μεγάλου Βασθείου καὶ τοῦ Χρυσο- 
στόµου, καὶ κατὰ τὸ αἴτιον καὶ διὰ riy cibo, καὶ 





πρὸς παρηγορίαν τῶν μαθητῶν ἔκλκμβανόμενον. 
Ἐπεὶ di εὐρίσκω τινὰς τῶν ἁγίων Ἰέγοντας εἴρη- 
xívat τοῦτο τὸν Κύριον xai κατὰ τὸ ἀνθρώπινον, 
ἑαυτὸν ὡς θίων πιστώσασθαι 





καθὸ ἐἑταπείνωσιν 


Tiv ἀνθρωπείαν φύσω τὴν d» αὐτῷ, ἁσπάζομαι 
τοῦτο καὶ αὐτός. 
'Ῥόδου εἶπεν, "Erit εὐρίσχω τὸν θεάν- 





οἰκονομικῶς Mya πολλὰ, d ὤν 





ὥρας οὐδεὶς old eid, edt οἱ ἆγγελοι οὖδι 

Yüe, λέγω εἰρηκίναι αὐτὸν καὶ τὸ, Ὁ Πατήρ 
μον µειζων μού ἐστιν, οἰκονομικῶς, τουτέστι κατὰ 
τὴν κτιστὴν güct τὴν i» αὐτῶ" προστιθέµενος καὶ 





M. 


THESAURI LIB. XXV. 


?i2 


ταῖς τῶν ἁγίων ἐξεγήσεσι τοῦ τοιούτου ῥητοῦ. Ὁ À Philippopolitanus dixit : Quoniam pridie ex eccle- 


Φιλιππουπόλεως εἶπω ώς  Ἐπιὶ κατὰ τὴν ZH 
παρεγενόµην ἀπὸ τῆς Ἰαχούσης, µε, καὶ οὐκ ἑδυνή- 
(xv εὗρεῖν χράσεις τῶν ἁγίων πιρὶ τοῦ ζητουµένον 
ῥητοῦ, λέγω ὅτι ol; εἶπον οἱ φωστᾶρες καὶ διδάσκα- 
lot ἡμῶν, εἴτε ὑψηλῶς, ἄγουν κατὰ τὴν dvo γέν- 
γάσι καθ ἣν καὶ τιμᾷ τὸν Πατέρα" εἴτε ἄνθρω 
"Aumapüfvou ji 
καθ d» dü παραπλησίως ἡμῖν σαρκὸς καὶ 
αἵματος κεκοινώνηκε, Ti» κτιστὴν φύσιν καὶ παθη- 
Ti» καθ ἓν καὶ πέπονθε προσλαθόμενος, τούτοις 
συντίθεµαι καὶ Ὁ Φιλίππων εἶπιν ὅτι 
Άιπλους dw ὁ Χοιστὸς ἐκ θείας καὶ ἀνθρωπύος 
φύσεως, μείζονα τὸν Πατέραι sipuxt κατὰ τὴν 
ix» καὶ τὸν πρὸς τὸν lla: 
κατὰ τὸν θετητα. Ὁ ᾿Αδρια- 
Ὁ σαρκὸς καὶ αἵματος ύπερον- 











τὴν dx 








vus, 









αὖ 











ees tino 
σίως κεκονωντκὠς, «αινήν ctu θινδρικὲν Pup- 





uos, xat ὁ Πηλουσιώ 
di» καὶ à dui 


τς Ἰσίδωρος ἐφηρμήνενσα», val 
κόρον λέγω δι ὅ ὅτι ipm 





pine καθὶ ὃν καὶ πἰπονθν. Ὅ Ίερα: 
ὅτι Tj γνώμς τοῦ Ἡρακλείας καὶ τοῦ Κρήτ 
λονθῶ ἐπὶ πᾶσω. Ὁ Marsus ἔφη ὅτι, Ἐπεὶ 
ree τὸν µέγαν ᾿Απόστολον λέγοντα ὅτι, Ὁ 
tí; τοῦ Θεοῦ ἐκέωσεν ἑαυτὸν ἀκενώτως μορφὴν 
Φούλου λαβὼν, λέγω εἰπεῖν τὸν Σωτῆρα τὸν Πατέρα 
μείζονα κατὰ τὰν ἀνθρωπό fiot τὴν συγκατά- 
βασιν καὶ τὴν κένωσιν, καθὼς ὁ θαυματονργὸς µέ- 
qms Γρηγόριος διδάσκει µε. Γρηγόριος ὁ Νύσσης, 
καὶ ὁ ἅγιος Κύριλ. καὶ ὁ ἅγιος ᾿Αθανάσιος" 
yov» κατὰ τὴν ἐν αὐτῷ φύσιν τὴν βαδίσασαν καὶ 
χοπιάσασαν. 
Nu Ὁ νέων Πατρῶν irt: Τὸ ταπεωὸν τοῦτο pipa 
, 'O Πατέρ μον μείζων μού ἐστιν, οὕτως εἰπεῖν 
τοῦ τὸν Mew] καθὶ -ὂν λόγον καὶ τὰ λοιπὰ τῶν 
έρων δέδωκεν , τὴν οὐκονομίαν Óx- 
πιστούµενος, καὶ ὅτι κατὰ ἀλήβειαν ἄνθρω- 
mo; géjowv- Ὁ Εὐχαίτων εἶπε" Λέχω ὥς κατὰ 
τὸ αἴτιν καὶ τὴν τιμὴν καὶ πρὸς παρηγορία» τῶν 
μαθητῶν xai διὰ τὴν ἡμετέραν σάρχα d» vri 
παραπλησέως ἡμῖν κοινωνήσας παρχὸς καὶ αἵματοι 
Ὁ ᾽Αμάστριδος εἶπεν ὅτι Οὐδεμίαν χοῆσω τῶν 
ἁγίων ἀποπίμπομαι, ἀλλὰ πάσας προσδέχομαι - 
καὶ κατὰ τοῦτο νοῷ ὅτι dint? ὁ Κύριος ἡμών 
Ἰπσοῦς Χριστὸς ὅτι Ὁ Πατήρ μον μείζων μού 
ἐστι, καὶ κατὰ τὸ ἀνθρώπινον " ἀνθρώπωον δὲ λέγω 
Ti» συγκατάδασιν, τὴν κένωσι, -i» ταπείνωσυ, 
καὶ τὸ παραπλησίως ἡμῖν πουωνῆσαι σαρχὸς καὶ 
αἵματος" καὶ κατὰ τὸν ἅγιον ᾿Αθανάσιον, διὰ τὴν 
ἐν αὐτῷ κτιστὴν φύσιν τὴν κοπιάσασαν καὶ βαδί- 
σασαν, καθ ἂν καὶ πέπονθεν, Ὁ Θπθῶν ἔφη "Em 
τὸν Υἱὸν συγατίστην καὶ σννδημιονργὸν τῷ Πατρὶ 
οἶδα, dv αὐτοῦ γὰρ καὶ τοὺς αἰῶνας ἐποίκσεν, ἴσον 


&xo- 









































?* Philipp. ut, 7, 


$ia mea huc perveni, nondumque potui sanctorum 
&uetoritlates de controverso dicto rancisci ; aio 
me assentiri sententiis quas illuminatores magi- 
strique nostri protulerunt ; quod nimirum Chri- 
stus vel divinitus sic Patrem honorat propter cc- 
lestem nativitatem ; vel humanitus loquitur, 
propter suam ex perpetua Virgine nativitatem, ob 
quam aque ac nos carni et sanguini communica- 
vit, creata videlicet passibilique natura assumpta, 
in qua eliam passus est. Philippensis dixit : Quia 
duplex est Christus ex divina humanaque natura, 
majorem Patrem dixit secundum humanitatem, 
atque ob qualitatem causativam honoremque pa- 
tris; quamvis eidem sit equalis secundum divini- 


B tatem. lladrianopolitanus dixit : Qui carni et san- 


6 


guini supernaturaliter participavit, novam quam- 
dam theandricam operationem apud nos exseruit, 
non quod non esset homo, sed veluti ex homini- 
bus supra homines, majorem Patrem quam se di- 
xit, sicuti magnus Chrysostomus et Pelusiota Isi- 
dorus interpretati sunt, imo etiam eximius Cy- 
rillus. Aio tamen thristum id dixisse etiam qua- 
lenus homo erat, propter creatam suam naturam, 
in qua et passus est. Hierapolitanus dixit se pror- 
sus accedere ad Heracliensis et Cretensis senten- 
tiam. Milyleneeus dixit: Quoniam novi magnum 
Apostolum dicentem 53, quod Filius Dei seipsum. 
exinanivit manens inexhaustus, cum servi formam 
accepit, aio a Servatore dictum Patrem majorem 
secundum humanitatem sive demissionem atque 
exinanitionem, quemadmodum me docent thau- 
maturgus Gregorius, Nyssenus Gregorius, sanctus 
Cyrillus, ct sanctus Athanasius ; videlicet secun- 
dum illam ejus naturam quie ambulabat et fatiga- 
batur. 

6. Neopatrensis dixit: Hurmilem hanc loculio- 
nem: Pater meus major me est prolatam intelligo 
ab Unigenito eadem ratione qua ceteras humilio- 
res partes sibi attribuit, videlicet ut incacnationem 
suam testaretur, el quod homo reapse exsisteret. 
Euchaitensis dixit: Aio sic locutum fuisse secun- 
dum causalivam qualitatem honoremque Patris, 
et ob discipulorum solatium, et propter nostram 
quam ipse ossumpserat carnem, communicans 
teque ac nos carni et sanguini. Amastrianus di- 
xit : Nullam e dictis apud sanctos sententiis repu- 
dio, sed cunctas amplector; et secundum illas 
existimo dixisse Dominum nostrum Jesum Chri- 
tum: Pater meus major meest, etsecundum huma- 
nitatem ; humanitatem autem dico demissionem, 
exinanitionem, humiliationem, nostreque carnis 
et sanguinis participationem ; atque ut censet 
sanctus Athanasius, proptercreatam ejus naturam, 
qua laborabat et fatigabatur, in qua etiam passus 
est. Thebanus dixit : Quoniam Filium creatorem 
auctoremque rerum una cum Patre scio : nam per 


*43 


NICETAE CHONIATE 


?44 


ipsum Pater fecit et secula ; ideirco Filium Patri Α ἔχω τοῦτον τῷ Hazpi, Ἐπεὶ d' εἶπεν ὅτι Ὁ Haràh 


tequalem censeo. Sed quoniam dixit : Pater meus 
major me est, propositumque pridie fuit ut disqui- 
reretur quenam hac de re nonnullorum sanctorum. 
mens fuisset; censeo id dictum fuisse a Christo 
etiam secundum humanitatem et humiliationem 
miramque demissionem ad humanam quam assum- 
psit naturam, in qua non secus atque nos carni et 
sanguini participavit. Serrensis dixit : Quoniam 
evangelicum hoc dictum : Pater meus major me est, 
sancti Patres alii aliter interpretati sunt ; et quo- 
niam horum nonnulli etiam secundum humanita- 
tem hoc fuisse prolatum affirmarunt, recipio am- 
plectorque cunctas sanctorum Patrum locutiones, 
unaque hanc quee dictum refert ad humanitatem. 
Porro humanitatem intelligo creatam in Christo g 
naturam, in qua sque ac nos carni et sanguini 
communicavit. 

7. nensis dixit : Domini et Dei et Servatoris 
nostri Jesu Christi sermones, modo humanitatem 
spectant, modo sententiam ad divinitatem diri- 
gunt. Cum igitur humanitatem respiciebart, tunc 
Servator majorem Patrem confitebalur, ul verse 
incarnationis fidem faceret. Hoc autem sic aflirmo, 
ut ceteras non respuam sanctorum opiniones. 
Dristrensis primo quidem dixerat se cum Athe- 
niensi metropolita consentire : deinde audita reve- 
rendissimi et magni cconomi sententia, ait se ab 
Atheniensis mente discedere, atque ad reverendis- 
simi sententiam accedere eamque sequi. Corcy- 
rensis dixit : Comperimus in evangeliis a Doraino 
Patrem majorem dici,et Deum quoque suum. cum 
ait: Deum meum et Deum vestrum **. Existimo au- 
tem utriusque dictionis parem esse vim. Quoniam 
vero Damascenus, ait, humanitus cum mentali 
distinctione Deum suum dictum esse Patrem a 
Domino ; eadem ratione censeo, majorem quoque 
appellatum fuisse. Et simul recipio cunctas hac 
super re sanctorum Patrum sententias, qui dictum 
id etiam ad humanitatem retulerunt. Abydenus 
dixit: £go hanc Domini dictionem sciens a san- 
etis Patribus et Ecclesie doctoribus varie explica- 
tam, aio sic dixisse Christum etiam ut hominem, 
quatenus eque ac nos carni et sanguini comimu- 
nieavit. Sequor autem Heracliensis quoque et Ni 
comediensis sententiam. Methymneus dixerat, 
sequi se Corcyrensis sententiam : postea tamen, 











μον μείζων ue) ἐστι, καὶ ἱτυπώθη τῷ προτεραίᾳ 
Medis ασθῆναι πῶς τινες τῶν ἁγίων προσέθεντο * 
καὶ κατὰ τὸ ἀνήρώπινον vo τε εἰρῆσθαι παρ 
8 διὰ civ ταπενωσιν καὶ τὰν ἄχραν συγκᾶ- 
τάβασιν πρὸς τὴν φύσιν τῶν ἀνθρωπίνην ἂν προσε 
λάβιτο, καθ i» παραπλησίως ἡμῖν σαοχκὸς καὶ «i 



















τος Κεκοινώνηκιν, Ὁ Σεῤῥῶν εἶπεν dr 
qoas τούτο 

ἐστι, Φιάγοραι τῶν ἁγίων Πα ρω» διαγόρως «ὖ- 
ρήκασι ' ἐπιὶ δὲ τινες τούτ 





meo» εἶπον εἰρᾶσθαι, ἀποδέχομαι μῖν καὶ ἀσπά- 








ζομαι πάσας τῶν ἁγίων [Πατέρων φωνὰς, 
ἀλλὰ δὴ καὶ την τὴν κατὰ τὸ ἀνθρώπινον λέ- 
Ίουσαν. Ανθρώπινο δὲ λέγω τὴν αὐτῷ τῷ 
Χριστῷ κτιστὰν φύσω, καθ ἂν παραπ)εσίως ἡμῖν 





σαρχὸς καὶ αἵματος κεκουνώνηκε». 


ζ. Ὁ Αἴνου εἶπεν * Οἱ τοῦ Κυρίου καὶ Θιοῦ xai 
Σωτῆρος ἡμῶν Cleo) Χριτοῦ 
πρὸς τὸ ἀνθοώπωον ἀφεώρων, πι 
ειρα/ὦγονν τὴν διάνοια». Ort 


Proc 




















ν ὧν οἱ ἅγιοι 


Meere ;ompica μὲν εἶπεν ὀμοφεονως 
φρονεῖν ᾿Αθηνῶν * ἐπὶ δι ὕστε- 
p xe μον καὶ pa- 


μιταβαλὰν εἶπιν, ἀγίστα σθαι gi 





ὦ ui Κύριος 
μείζονα ἐαυτοῦ Πατέρα λέγων, καὶ 
Ou» αὐτοῦ i» τῷ λέγεω καὶ Θεόν pov xal Guy 
ὑμῶν. Ἡγουμαι ὃς ἀμφότερα τὰ ὀνόματα ἰσοδύναμα 
εἶναι: imd ovs γησω ὁ Δαμασκτν. 
πῶς διὰ τὴν κατ ἐπίνιαν Φιαίρσιν Θεὸν xc 




















μαίδονα xus) οὕτως Hime co ἀποδεχόωινος καὶ 
ύτων τῶν ἁγίων Πατέρων γρωνὰς 
τὸ ἀνόρωπινον εἰρῆσθαι τοῦτο λεγόν- 
3deu εἶπεν" Ἐγὼ, τὴν τοῦ Κνρίον ταῦ- 

Ὁ Πατήρ µου μείζων 
« Πατέρας καὶ διδασκά- 














» depone, d 
μού ἐστω, εἰδὼς τοὺς 











€ Ἐκκλεσίας κατὰ διαφόρους ἐξτγησαμί- 
ἁς, λόγω εἰρπκέναι τὸν Κύριον καὶ ὡς 
w. καθ᾽ ὃ παραπλησίως ἡμῖν σαρχὸς καὶ 








auditis patriarcharum judiciis, mutata mente ait αἵματος κεκοινώνηκε " στοικῶ δὲ καὶ τῇ Ἰνώμῃ 
se discedere a Corcyrensis sententia, atque illis "Hozxhin; καὶ τοῦ ἨΝικομεδίας. Ὁ 
sanetissimorum patriarcharum adheererc. Μηθόύμνης timi μῖν στοιχεῖν τῷ τοῦ Κιοχύρων 
γνώμῃ * ἀκροασάμινος δὲ park ταύτα τῶν πατριαρχικῶν Ἰνωμῶν, μεταθαλὼν εἶπεν ἀφίστασθαι μὲν 


τῆς τοῦ Κερκύρων γνώμης, στοιχεῖν ds ταῖς τῶν ἁγιωτάτων 
8. Lacedeemonius dixit: Verborum Pater meus 
major me est interpretaliones SS. Patrum Gregorii 
theologi, Basilii Magni, et Chrysostomi veneror 
recipioque : aio insuper carnem ratione et anima 
preditam susceptam a Dominonostroe salutis causa 





9! Joan. xx. 17. 





πατριαρχῶ». 

Ὅ Λακεαιμονίας εἶπεν ὅτι Τὰς πέρὶ τοῦ 'O 
Πατέρ μον μείζων μού ἐστιν ἑρμινία τῶν 
ἁγίων Πατέρων, Ἀγουν Τρη]ορίου τοῦ θεολόγον, 
Βασιλείου τοῦ μεγώου, καὶ τοῦ ἈΧρυσοστόμον, 
προσκυνῶ καὶ ἀποδέχομαι: λέγω di σάρκα ἔννουν 








τίοαν σωτηρίαν * καὶ κατὰ ταύτην λέγεν ἐἑαντοῦ 
μείζονα τὸν Πατέρα. Ὁ Μεσημβρίας εἶπε τῇ τοῦ 
"Hpexhuac qwüu στοιχεν. Ὁ Μιλήτου εἶπε Τὸ, 
'O Πατέο μον μείζων μού ἐστιν οὕτω vob καὶ 
απτὰ τὸ ἐν τῷ Χριστῷ ἀνθρώπινον ἐκλαμθάνετθαι, 
οὐ κατὰ ὄοξαν, οὐ κατὰ τιμέν, οὐ πατὰ ἀξίαν, οὐ 
κατὰ Φύναμιν, οὐ κατὰ ἐξονσίαν, οὐ κατὰ τι ἕτερον, 
ὅσα τῆς θείας dofus τε xai μεγαλεώύτοτος ^ ἀλλὰ 
τὸ ὃν αἱ ατιστον, καθὸ καὶ πίπονθεν. 














κατὰ 


Ἐπιὶ δὲ καὶ τῆς νώμης τοῦ συναδέλφου µου τοῦ 


ση καὶ 


Νικομηδείας ἠκοοκσας ώς καλῶς 
ταντῃ ἔπομαι xarà πάντα. Ὁ ἨΜαρωνείας 
"Emi εὐρίτκω τὸν µέγαν Βασίλεον, τὸν Θεολόγον 
Γοχγόριον, τὸν Ἀρυσόστομον, καὶ τὸν ἅγιον Ἰσί- 
Qupoy λέγοντας, τὸν piv διὰ τιμὴν, τὸν δὲ κατὰ 
αἴτιον, τὸν δὲ διὰ παραμυθίαν τῶν μαθητῶν. 
μαι τούτους καὶ ἀσπάζομαι vei μὴν ἀλλὰ καὶ τοὺς 
εἰπόντας εἰρᾶσθαι τοῦτο παρὰ τοῦ Κυρίου οἰκονομι- 
κῶς, ἔτοι κατὰ τὸ ἀνθρώπινον, Φηλονότι κατὰ τὴν 
d» αὐτῷ Χριστῷ παθητὸν καὶ κτιστὴν φύσιν, καθ ὃν 
καὶ mixes Mtv. 
€. Ὁ ᾽Αρκαδιουπόλεως εἶπεν " Ὅπως piv εἶπε 
1 uev μείζων μού dero, 6 K3| 
» '"Ingeüs χοιστὸς, ἐκεῖνος οἶδεν « 
ὁ γωώσκων χαὶ més ἐνανθρώπησε * καθὀσόν δὲ καὶ 
cá» θεοπνεύστων ἁγίων Πατέρών ἑκάστῳ χάρις 
ἐπεμετρέθη ἄνωθεν, τὸ ῥητὸν θεοκωήτως ἁρμή- 
νεωσε * καὶ καθ ὅσους ἂν τρόπους ἠρμήνευσαν, 
οὐδίνα τούτων κατ οὐδένκ λόγον ἀποθάλλομαι " 
ἀλλὰ πάντες σχεδὸν καὶ κατὰ τὸ ἀνθρώπινόν 
εἰρηκέναι τοῦτο εἴπον τὸν Κύριον * καὶ ἀσπάζομαι 
καὶ τοῦτο καὶ ἀποδέχομαι. Ἐπιὶ δέ βλέπω αὐτὸν 
ἕνα «αἱ τὸν αὐτὸν ὄντα κατὰ τὴν ὑπόστασιν, δύο δε 
κατὰ τὴν ἑτιρότητα d» αὐτῷ δύο φύσιων, κατανοῶ 
εἰπεῖν τὸν Κύριον μείζονα αὐτοῦ τον Πατέρα κατὰ 
τὲν ἐν αὐτῷ κτιστὴν τῆς σαρχὸς φύσιν, καθ ἣν καὶ 
πέπονθεν. Ὁ Παρίου εἶπεν" "Emi εὑρίσκω τυὰς 
τῶν διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας ἑρμηνεύοντας τὸ, 
O Πατέρ µου μείζων μού ἐστι, κατὰ διαφόρους 
τρόπους, vel μὲν καὶ κατὰ τὸ ἀνθρώπινον, ἁσπά- 
ζυμαι πώντας * λέγω δε ἀνθρώπινον τὴν ἓν αὐτῷ 
σάρκα ὃν ἐξ ἡμῶν προσελάθεο. 'O Προικοννήσον 
dia μῖν στοιχεῖν τῷ γνώμη τοῦ ᾿Αθηνῶν * ἀκροα- 
σάµενος dt τῶν γνωμῶν τῶν ἁγιντάτων πατριαρχῶν 
µεταθαλὼν εἶπεν ἀφίατασθαι μὶν τῆς γνώμης τοῦ 
"Arwü», στοιχεῖν δὲ ταῖς γνώμαις τῶν ἁγιωτάτων 
πατριαρχών. Ὁ Σηλνθρίας εἶπεν ^ Ἐντυγχάνων τῇ 
tig τὸ, Ὁ Πατὲρ µου μείζων μού bsc, ἑρμηνείᾳ 
τοῦ ἁγίωυ Κνρίλλου, καὶ εὑρίσκων αὐτὸν τοῦτο 
λέγοντα, « Πῶς euet, Ἐγὼ καὶ ὁ Dlaràp iv ἐσμιν ; 
τῇ ἄνω πρὸ αἰώνων γενὴσει' πῶς Ὁ Πατήρ µου 
μείζων μού ἐστι ; τῇ κάτω ἐκ Παρθένου γεννήσει, 
στοιχῶ τῇ τοῦ ἁγίου Διδασκαλίᾳ' ἀποδεχόμενος και 
τὰς τῶν ἑτέρων ἁγίων φωνάς " ώς ix τοῦ αὐτοῦ 
καὶ ἑνὸς πνεύματος ἐκφωνεθείσας " νοῶν ἐξ αὐτῶν 
καὶ κατὰ τὸ d» τῷ Χριστῷ ἀνθρώπινον, ἤγονν τὴν 































!5 Joan. xz, 20, 


THESAURI LIB. XXV 
καὶ (μφυχον ἀνειληφέναι τὸν Κύριον διὰ τὴν &ps- Α fuisse! et propterhanc, dietum ab eo Patrem 





jorem. Mesembriensis dixit se Heracliensis judicio 
subscribere. Milesius dixit: Verba Pater meus ma- 
Jor me est dicta intelligo etiam secundum Christi 
humanitatem : non secundum gloriam, honorem, 
dignitatem, virtutem, potestatem, vel aliud quodvis 
divine glorie et magnitudinis ornamentum ; sed 
secundum naturam ejus creatam in qua passus 
est. Attaman postquam et confratris mei Nicome- 
diensis sententiam intellexi recte se habentem, 
huic etiam prorsus subscribo. Maroniensis dixit : 
Quoniam comperio magnum Basilium, theologum 
Gregorium, Chrysostomnm: et sanctum Isidorum 
retulisse verba illa, alium quidem ad bonorem, 
alium ad qualitatem causativam, alium ad disci- 





τὸ p pulorum solatium, recipio hos atque approbo. 


Insuper et eos qui censent, dictum id a Christo 
fuisse eeconomiee, id est, humanitus, ut signiflca- 
ret passibilem creatamque naturam suam, in qua 
reapse passus est. 


9. Arcadiopolitanus ait : Quonam sensu dixerit, 
Pater meus major me est, Dominus et Deus noster 
Jesus Christus, ipse scit, qui etiam quomodo 
factus sit homo,novit. Sancti autem Patres, prout 
unicuique gratia superne data fuit, ita hoc dictum 
interpretati sunt : quarum ergo explicationum 
nullam excludo. Verumtamen plerique omnes 
etiam secundum humanitatem sic locutum Domi- 


ο num affirmavarunt, quam et ego sententiam probo 


recipioque. Quoniam vero video Christum esse 
unum secundum personam, duplicem autem se- 
sundum duarum in eo naturarum diversitatem, 
existimo dictum a Domino Patrem majorem se- 
cundum creatam suam naturam, in qua etiam 
passus est. Parius di: uia comperio nonnullos 
Ecclesite doctores interpretatos esse verba : Pater 
meus major me est alio alios modo, et quidem 
etiam secundum humanitatem, ego omnes laudo 
sententias: dico autem humanitatem, carnem ejus 
quam ex nobis ascivit. Preeconnesius dixerat sec- 
tari se Atheniensis sententiam * verum auditis 
sanctissimorum patriarcharum judiciis, resipiscens 
ait recedere se ab Atheniensi, sequi vero sanctis- 
simos patriarchas. Selybriensis dixit : Cum verbo- 
rum Pater meus major me est interpretationem 
legerim sancti Cyrilli, compererimque ipsum 
dicentem : Quomodo ait. Ego et Pater unum su- 
mus??? videlicet secundum eternam nativitatem. 
Quomodo ait. Pater meus major me est ? scilicet 
secundum terrestrem ex Virgine nativitatem : se- 
quor sancti viri doctrinam ; ita tamen ut ceetero- 
rum loeutiones probem, tanquam ex eodem uno- 
que spiritu profectas ; ex his cognoscens, etiam. 
secundum humanitatem, id est creatam Christi 
naturam, in qua et passus pro nobis est, dictum 





241 


ΝΙΟΕΤΑΕ CHONIAT.E 


fuisse Pater meus major me est. Dercensis dixit, A i αὐτῷ κτιστὲν φύσιν, καθ’ ἓν xol πέπονθε dv ἡμᾶς, 


ire se pedibus in sententiam Cretensis. Similiter 
eliam Anchialensis dixit se prorsus cum suffragio 
Cretensis conspirare. 


10, Reverendissimus et magnus cconomus ait : 
Multa quidem dicere haberem, quamobrem existi- 
mem dictum a Domino Patrem majorem ob suam 
eliam humanitatem ; contentus tamen ero apo- 
stolico brevitatis causa effalo ez. tno omnes, tan. 
qi sanctificat, tum sanclificati ; utque hac verbi 
uno interpretatione, quod nempe communis om- 
nium Pater est Deus, ut factor alque creator ; et 
quidem etiam ipsius Christi, quatenus homo est. 
Nihilque absonum, si secundum hanc rationem 
majorem Patrem se homine dixit. Magnis Scevo- 
phylax dixit:]Nondum in apostolis plena firmaque 
erat de Servatore fides ; proptereaque majorem 
curam postulabat horuro infirmitas, quam divine 
glorite magnitudinisque demonstratio. Quare cum 
Judieis parem Deo se facere. visus est, lapides ad" 
versus eum sustulerunt. Igilur ut paritatem cum 
Deo subtraheret, exilitatem suam deinissionem 
que et humilitatem aperte asserens, humanila- 
tisque modulum non indignans, congruentesque 
extenuationi locutiones non repudians, opportuno 
tempore majorem Patrem appellavit, quateaus ipse 
servi formam acceperat. Magnus saccllarius dixit : 
Unigenitum Verbum Dei et Patris, prosper nostram. 
salutem exinanituu, atque ad incarnationem 
usque demissum, ait in Evangeliis, Pater meus ma- 
Jor me est, videlicet etiam propter incarnationem, 
&c naturam humanam quam comitem habebat 
passibilem creatamque, que reapse passa est, 
Chartophylax dixit : Quoniam unigenitus Filius 
Dei. Patri consubstantialis honoreque par. perfe- 
etus l'eus, homo quoque perfectius propter nostram 
salutem lactus est, teque ac ros carnis sangui- 
nisque parlicipans, idcirco majorem Patrem ap- 
pellavit, etiam secundum creatam naturam suam, 
in qua et passus est. Canstrisius dixit : Ego quo- 
que scio, inter exegelicas sanctorum Patrum ex- 
plicationes effati hujus, nonnullos affirmare.dictum 
id fuisse eliam de humanitate : humanitatem 
autem intelligo quatenus homo factus est. Imo 
etiam dictum inteligo secundum substantialem 
physicamque rationem  humanilalis que in ipso 
est, cujus creatam substanliam hypostatice increa- 
te substantie unitam et deificatam ob summam 
conjunctionem, non inconfuse solum et inconver- 


























ερῆσθαι τὸ Ὁ Πατὴρ nov μείζων μού ἐστιν, Ὁ 
Δέοχον εἶπεν ἔπεσθαι τῇ γνώμη τοῦ Κρύτης iv ἅπασιν" 
ὁμοίως δὲ καί ὁ ᾽Αγχιάλον tint τῷ τοῦ Κρήτης γνώμη 
ἐν πᾶσι στοιχεῖ 

(, Ὁ ὑπέρτιμος καὶ μέγας οἰκονόμος εἶπεν 
Elyov piv πολλὰ εἰπεῖν ὅπως νοῶ εἰρηκέναι τὸν 
Κύριον μείζονα τὸν Πατέρα καὶ κατὰ τὸ ἀνθρώπι- 
vow * ἀοχοῦμαι δὲ τῷ ἀποστολικῷ ῥητῷ διὰ βραχν- 
λογίαν τῷ οὕτως λέγοντε, Ἓξ bie méme, à 
τε quihus καὶ ob ἁγιαζόμεοι " καὶ τῷ ἑρμηνεύον- 
τε τὸ ἐξ ἑνὸς, ὅτι κοινὸς πάντων πατὸρ dotty ὁ 
Θεός, ὡς κτίστος καὶ ὁημιονργὸς, καὶ αὐτοῦ δὲ 

à διὰ τὸ ἀνθρώπινον αὐτου. Καὶ οὐδὲν 
asas di κατὰ, τὸν λόγον τοῦτον μείζονα τὸν Tla- 
ma καὶ ὡς ἄνθρωπος. Ὁ μέγας σκευοφύλαξ 

"Oe τὰ τὰς πληροφορίας τὸς περὶ 
ρος τοῖς ἀποστόλοις ἦν βέδαια " καὶ διὰ τοῦτο 
πλείονος φροντίδος Ἠξιοῦτο ἡ c » ἀσθίέεια, à 
d τᾶς θείας δόξης καὶ μεγαλεότητος ἀνάδειξες. 
ἰσόθιὸν αὐτὸν oi Ἰουδαῖοι ὅλως ἑνόμισαν 
ους ipm) τόν: du τὸ ἀνθρωπό- 
& τοὺς τῷ κενώσει πρέ- 
ποντας οὐκ ἀποπιμπόμινος λόγους, 6» τῷ πρέποντι 
καιρῷ μείζονα εἶπε τὸν Ἰϊατέρα, dc: μοργὲν δούλον 
λαθών. 'O μέγας σακελλέριος εἶπεν" Ὁ μονογενὲς 
Ἀόγος τοῦ Θιοῦ καὶ Πατρὸς xai διὰ τὴν ἡμετέραν 
σωτηρία» κενωθεὶς καὶ ὑπὸ σύνθευ Ὠθὼν, εἶπεν 
i» Εὐαγγώίοις, Ὁ Πατέο µου μείζον μού ἐστι, 
καὶ διὰ cb» σύνθεσν, yov» διὰ τὸ φορίσαι Tiv 
ἀνθρωπίνην φύσιν τὴν παβητὰν καὶ κτιστὲν, dct 
καὶ πέπονθεν. 
νογινἠς Yibs τοῦ Θεῦ ὁ ὁμοούσι 
ὀμοτιμος, Θιὸς τέλειος ὧν, καὶ ἄνθοωπος γέγονε 
πιο, διὰ τὴν in σωτορίαν παραπλησίως 


















































Πατέρ εν duro) καὶ κατὰ τὴν d» αὐτῷ κτιστὰν 
φύσω, καθ ἂν καὶ πέπονθω. ϱ κανστρίσιος εἶπιν : 
Οἶδα μὲν καὶ αὐτὸς ἓν ταῖς περὶ τοῦ τοιούτου ῥητοῦ 
ἐξογητικαῖς ὑπαγορεσισι τῶν ἁγίων Πατέρω», καὶ 
ὡς ὤθρωπον εἴρεκέναι τοῦτο τὸν Κώριον λέγοντάς 
Tees οὕτω δὲ νοῷ τὸ, ὡς ἄνθρωπον. καδὸ γέγονεν 
ἄνθρωπος οὐ μὲν ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸν οὐσιώδη καὶ 
φυσικὸν ὄπλονοτι λόγον τῆς ἓν αὐτῷ ἀνθρωπό. 
ς ben τῷ 
Ot». ij ἄκρας ἐνώσιως, οὓκ ἀσυγχύτως 
καὶ ἀμιταβλέτως, ἀλλὰ δὲ καὶ 
προσκυνήσιι προσκυνεῖται dv 
καὶ Θτος τέλειος µιτα τῆς οἰκείας 
φνῶς ἐστέ τε καὶ ὀνομάξεται. 

















E 





μόνον 






ρεψίας ὑπερ- 


tibiliter, verum etiam immobiliter, unica admiratione veneramur el colunus in increato Verbo : 





Cum diu super evan- 
Ρε]ίοο dicto Pater meus major πιο est questio agi- 
taretur, utrum etiam secundum Domini divinita- 
tem a sanctis socerdolibus nostris divisque PalrI- 
bus illud intellectum fuerit ; cumque cjus effati 
lerassem, prout de eo pronuntiatum 
co:lem collocutus non semel fuissem 





perfectus in propria inconverlibilitate mirabiliter est et nominatur. 


i. Ὁ ῥαιφερενδάριος εἶπιν * Ἐν καιρῷ ἱκανῷ 
περὶ τοῦ εὐαγγελιχοῦ ῥατου Ὁ Πατὴρ 
po» μείζων μού ἐστι, γινοµένης ζητήσέως εἰ καὶ 
ὁ i» τῷ Kupíp ἀνθρώπινον παρὰ τοῖς ἅγιοις 
μνσταγωγοῖς ἡμῶν καὶ θεοφόροις Πατράσιν 

i ci» περὶ τούτου ἔννοικν ἀναλογιζόμενος, 
ὅπως ἔφηπαν περὶ τούτου, καὶ διομιλησάµτνος dux- 











.. 
φόρως τῷ ἁγιωτάτῳ ἡμῶν δισπότρ καὶ οἰκουμει- À 
x& πατριάρχη, κατιλαθόμεν rà» μεγάλην ἁγιωσό- 
wa» αὐτοῦ ἀκολούθως τοῖς ἁγίοις Πατράσιν dupum- 
νεύουσαν τὸ ῥητόν * καὶ ἐμμύω τῇ τῆς μεγάλης 
ἁγιωσύνης αὐτοῦ γνώμη. Ὁ ὑπομνηματογράφος 
εἶπεν ὅτι ᾿Ακροασάμενος τῶν γνωμῶν τῶν ἁγιωτά- 
των πατριαρχῶν, Ίπομαι ταύται, Ὁ ἱερομνέμων 
εἶπεν. 7] Ἰπώμαις τῶν ἅγιω- 
ὤν γονάτων εἶπι καὶ 
ο διδάσκαλος sin 





















του μαθετὰν infin γωώσκων 
ἡμῶν δεσπότεν καὶ οἰχουμενικὸν πι 
X9 τῷ τούτου γνὠμγ. Ὁ ὑπομιανήσχων εἶπεν ὡς 
Εἰδὼς Χριστοῦ χάριτι τὸν ἁγιώτατον ἡμῶν dim 
τον ὀρθῶς vpovo καὶ κατὰ 
θείων Πατέρων, ἔπομαι καὶ αὐτὸς 
λαληθεῖσω. Τὰ αὐτὰ τούτῳ εἶπε xxi 
Xs» τῶν ἐκκλησιῶν. Ὁ µαΐστωρ τῶν pu 
dint " Τὸ κατὰ τὸ ἀνθρώπωον εἰρημένον παρὰ 
τῶν ἁγίων καὶ θιοφόρων Πατέρων, οὕτω uot 
νοεῖσθαι κατείληπται " (b μὲν λόγῳ, ὅτι ὁ Πατὴρ 
ipsos ἓν οἷς ἓν ial ὁ δὲ Ys τὸν xou ὑπο- 



















πρι 


o dte ὁστιάρως εἶπι ταῖς γνώμαις 
τῶν ὁγιωτάτων πατριαοχῶν στοιχεῖν. 

(B. Ὁ ἁγιώτατος ἡμῶν δεσπότης καί οἴκονμενι- 
ὃς πατριάρχας εἶπεν ὅτι Ἐμοὶ δεκοῦσω ὅσαι εἴπον 








A 

Χριστῷ pod tet τὸ, 'O Παρτήρ μου 
μείζων μού doro ὤγουν κατὰ ri» dw αὐτῷ ἀνθρω- 
πίνεν ατιστὴν φύσω, καθ ἂν καὶ πίπονθεν, ὀρθῶς 
καὶ ἀπροσκόπτως καὶ πρὸς τὴν ἔρώτησιν ἀποκοί- 
γεσθαι - o0 δι ἄλλως εἰρηκότις, ἀσαφῆ ποιησάµενοι 
ci» ἀπόαρισιν, καὶ μᾶλλον πρὸς ἀλλήλους μὺ συµ- 
φο»έσαντες, oM πρὸς τὸν ἐρώτησω δοκοῦσί μοι 
ἀκοκρίνασθαι, Ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης Θιουπόλιως 
μεγάλες Αντιοχείας εἶπεν εἰρῆσθαι τὸ, Ὁ Tierip 
μου μείζων μού ἐστι, παρὰ τοῦ Χριστοῦ καὶ κατὰ 
τὴν ἐνανθρώπχσιν καὶ τὸ d» αὐτῷ τῷ Χριστῷ 
ατιστόν τε καὶ παθητὀν. Ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης 
Ἱεροσολόμων εἶπεω" Ἔφθασε τὸ Πνιύμα τὸ ἅγιον 

à Ο Πατήρ μον µείζων po) ἐστω, ἑρμηνεῦσαι διὰ 
τῶν ἁγίων καὶ μεγάλων φωστήρων τῆς Ἐκκλησίας p 
καὶ τῶν ἁγίων καὶ ἱερῶν συνόδων * δέχομαι γοῦν 
πάτας τὰς ἐκδοχὰς καθ ἃς ἠρμήνευσαν αὐτὸ " ἔπει- 
δὲ εἐρέκασιν ὅτι ὡς Orb; τέλειος καὶ ὡς ἄνθρωπος 
τΏειος εἴρηχεν ὁ αὐτὸς Χριστὸς τὸ τοιόῦτον ῥητὸν, 
gov» ὡς ἔχων ἐν ἑαυτῷ τὴν χτιστὴν φύσω xal 
παθετὲν, καθ’ ἂν καὶ πέπονθε, λέγω καὶ αὐτὸς τὰ 
αὐτὰ καὶ οὐ δύναµαι ἀρνείσθαι, 
































tf. Τούτων οὕτω Ἰνωματευθέντων παρὰ τῶν 
ἁγιωτάτων πατριαρχῶν, ἐρωτήθησαν οἱ ἀσαφῶς 
Ἰνωματεύσαντες εἰπεῖν, ab ταῖς τῶν ἁγιωτάτων 


πατραρχων γνώμαις στοιχοῦσων, vire καὶ μή. Καὶ 
αὐτίκα ὃ Μύρων dmt ταύταις στοιχεῖν. Ὁ Κορίνθου 
εἶπε καὶ αὐτὸς ταύταις στοιχεῖν, μηδὲ bv τῇ γνώμφ 


THESAURI LIB. XXV. 


350 


cum sanctissimo Domino et cecumenico nostro pa- 
triarcha : cognovi, magnam sanctitatem ejus haud 
aliter quam sanctos Patres id effatum interpretari. 
Maneo igitur in magnee sanctitatis ejus sententia. 
Qui est a commentariis dixil : Sequor quas audivi 
sententias sanclissimorum patriarcharum. Hie- 
romnemon dixit: Sequor el ego sanctissimorum 
patriareharum sententias.Minister a genibus dixit, 
se quoque in id conspirare. Preceplor dixit : 
Unus est preceptor noster et antecessor Christus : 
eujus cum noverim orlhodosum esse discipulum 
sanctissimum nostrum dominum et cecumenicum 
patriarcham, ad hujus sententiam accedo.Monitor 
dixit: Quoniam favente Deo sanctissimum no- 
strum Dominum recte sentientem novi, retinen- 
temque divorum Patrum traditiones, sequor et 
ipse doctrinam ejus. Idem dixitetiam primus pre- 
positus ecclesiarum. Magister rhetorum dixit : 
Quod sancti divique Patres dictum illud ad huma- 
nitatem retulerunt, id mihi sic intelligendum vide- 
lur; partim quidem quia Pater in suis dotibus 
semper permansit; at Filius voluntariam subiens 
exinanitionem ad servi forroam descendit : par- 
tim vero sccundum circumscriptionem rationem- 
que assumptie ab eo humane creati mortalisque 
nature. Secundus Ostiarius dixit sanclissimorum 
patriarcharum sententiis sese adherere. 


12. Sanctissimus noster dominus et cecumenicus 
patriarcha dixit: Mihi videtur quotquot episcopi 





& ϱ 8ο prepositi de Christi humanitate dicta affirma- 


runt verba: Pater meus major me est, id est se- 
eundum ejus creatam humanam naturam in qua 
et passus est, recte et inoffense atque ad propo- 
situm respondisse: qui autem aliter dixerunt, 
obscure respondisse videntur, imo inler se dis- 
cordes neque ad propositum collineantes. Sanc- 
tissimus patriarcha urbis Dei magne Antiochi 
ait,dictum fuisse Pater meus major me est a Christo 
etiam secundum incarnationem creatamque ejus 
naturam ac passibilem. Sanctissimus patriarcha. 
Hierosolymitanus dixit: Jam sanctusSpiritus verba. 
Paler meus major me est explicavitpersanctos ma- 
gnosque illuininatores Ecclesite, sacrosanctasque 
synodos. Recipio igitur cunctas traditiones secun- 
dum quas illa verba intellecta sunt. Quoniam vero 
affirmarunt Patres, dictum hoc a Christo fuisse 
tum quatenus verus Deus est, tum etiam quatenus 
verus homo, qui nempe creatam passibilemque 
naturam habet, in qua etiam passus est ; aio id 
ipsum ego quoque, neque inficias ire queo. 


13. Postquam he senlentite a sanctissimis pa- 
triarchis dicte fuerunt, interrogati sunt ii qui 
subobsceure sententiam dixerant, utrum ad sanc- 
tissimorum judicia accederent, necne. Primusque 
Myrensis dixit consentire. Corinthius dixit se 
quoquehis suffragari,neque contrarium quidquam 


251 


NICET/E CHONIATJE 


252 


in sua sententia protulisse; quippe qui dixerat À αὐτοῦ αὐταῖς ἐναντιωθείς ὡς εἰπὼν ἐν αὐτῇ τὰ 


Christum passiones sine peccato ceconornice, id 
est vere, recepisse. Atheniensis dixit se quoque 
sanctissimorum patriarcharum sententias sequi. 
Similiter Larissensis, Rhodiensis, Philippensis, 
easdem sectari confirmarunt. Neopatrensis autem 
dixit postremo sententi:e suce vocabulo addere se, 
assumpta carne creata passibilique, in qua et pas- 
susest. /Enensis dixit: se quoque post sentent:ee suce 
verba, ut incarnationis fid em faceret; itemque ante 
verba. hoc autem sic affirmo ut ceteras non res- 
puam sanctorum opiniones, supperaddere senten- 
tie sue, utpote qui carnem assumpserat sorta- 
lem passibilemque, in qua videlicet et passus est. 
Cocyreus dixit recedere se prorsus a sententia 


sua, atque ad illas patriarcharum accedere. Ma- Β 


gnus scevophylax interrogatus et ipse, utrum san- 
ctissimorum patriarcharum sententiis assentiretur, 
ait se ad postremam sententie sue dictionem, 
quatenus ipse servi formam acceperat, adjicere 
verba carnemque visibilem contrectabilem creatam 
circumscriptam et passibilem assumpseral , in qua 
reapse et passus est.Subdiditque se patriarcharum 
quoque sententiis adhserere. Magnus item sa- 
cellarius ait sequi se sanctissimorum patriar- 
charum sententias. Canstrisius dixit se pariter pa- 
triarcharum judiciis acquiescere. Denique etiam 
magister rhetorum cum iisdem conspirare se ait. 
Cum ergo omnes consensissent, nec quisquam 
ambiguus jam superesset, facta est a cunotis 


fausta acclamatio, mense et indictione supras- qe 


criptis, anno 6674. 


ACTIO TERTIA 
Mensis Martii die sezta indictionis XIV, die prima. 


1. Presidente a Deo coronato potentissimo san- 
ectoque nostro rege et imperatore domino Ma- 
nuele Comneno in eodem tropico conclavi; assi- 
dentibus sublimi majestati ejus, despota amabili 
genero sancte majestatis ejus domino Alexio,san- 
ctissimo et cecumenico patriarcha domino Luca ; 
sanctissimo patriarcha urbis Dei magne Antio- 
chi& domino Athanasio; sanctissimo patriarcha 


Hierosolymorum domino Nicephoro ; astantibus D 


potenti sanctoque nostro regi amabilibus nepo- 
tibus ejus, filiis inclyti fratris majestatis suse, por- 
phyrogeniti et sebastocratis domini Andronici, id 
est protovestiaro domino Joanne,et domino Alexio 
Comnenis; amabili patruele potentis sanctique no- 
striregis domino Joanne Duca,filio inclyti Porphy- 
rogenili et sebastocratoris domini Andronici,auma- 
bilis patrui sancte majestatis ejus; amabili conso- 
brino potentis et sancti nostri regis domino Andro- 
nico, Cesaris filio ; amabilibus consobrinis sancti 


30) Pag. &4. 
&0) Pag. 4b. 


πάθη τὰ ἀλιάθλητα οἰκονομικῶς, εἴτουν ἀληθῶς, 
τὸν Χριστὸν χαταδέξασθαι. Ὁ ᾿Αθηνῶν xal αὐτὸς 
ἁγιωτάτων Ἱπατριαοχῶν εἶπε 
στοιχεῖν. Ὁ Λαρίσσης εἶπε καὶ αὐτὸς ἔπεσθαι ταύ- 
ταις Ὁυοίως xai ὁ ᾿Ῥόδου ταύταις sime στοιχεῖν. 
Καὶ ὁ Φιλίππων x«l αὐτὸς εἶπε ταύταις ἔπεσθαι. 
Ὁ δὲ Νέων Πατρῶν προστιθέναι εἴπε τῷ τελενταίῳ 
ῥήματι τῆς γνώμης αὐτοῦ (39), σάρχα λαβὼν 
χτιστὴν χαὶ ακαθητὴν, καθ) ἣν καὶ πέπονθε. 
Καὶ ὁ Atvou δε χαὶ αὐτὸς μετὰ τὸ ἐν τῷ γνώμη 
αὐτοῦ «γεγραμμένον (40), τὸ, πιστούµενς τὴν 
οἰκονομίαν * καὶ πρὀ τοῦ. Λέω δὲ τοῦτο μετὰ 
καὶ τῶν ἄλλων ὧν οἱ ἅγιοι λέγουσι, προστιθέναι 
er: τῇ γνώαη αὐτοῦ το, ὡς καὶ σάρκα λαδὼν 
θνητὴν καὶ παθητὶν, παθ) ὧν δῆτα χαὶ πέπον- 
θε. Ὁ δέ γε Κερχύρων εἶπεν ἀφίστασθαι καθόλου 
τῶν παρ᾽ αὐτοῦ Ὑνωματευθέντων * ἔπεσθαι δὲ ταῖς 
γνώµαις τῶν πατριαρχῶν. 'O µμῖγας σκευοφύλαξ, 
ἐρωτηθεὶς x«l αὐτὸς εἰ ταῖς γνώμαις τῶν ἁγιωτά- 
των πατριαρχῶν ἔπεται, εἶπε προστιθίναι μὶν καὶ 
τῷ τελευταίὼ ῥήματι τῆς γνώμης αὐτοῦ (44) µορ- 
φὺν δούλου λαθὼν, τὸ, x«i σάρχα ὁρατὴν xol 
«mti» καὶ χτιστὺν χαὶ πιριγραπτὶν x«l παθν- 
τὴν, καθ ἂν δῆτα καὶ πίπονθε. Εἶπε δὲ xol 
ταῖς τῶν πατριαρχῶν Ὑνώμαις στοιχεῖ. Καὶ o 
µέγας σακελλάριος καὶ αὐτὸς simt» ἔπεσθαι ταῖς 
ἠνόμαις τῶν ἁγιωτάτων πατριαρχῶν. ΌὉ κανστρί- 
σιος εἶπε xal αὐτὸς στοιχεῖν ταῖς γνώμαῖς τῶν πα- 
τριαρχῶν. Καὶ ὁ µαΐστωρ δὲ τῶν ῥοτόρων καὶ αὐ- 
τὸς ταύταις στοιχεῖν εἴρηκιν. Ὡς oU» ἅπαντες 
ὠμοφώνησαν καὶ οὖδεὶς ὑπελείφθη διχονοῶν, γά- 
yov xat παρὰ πάντων d$ εὐφηυμία μηνὶ καὶ ἰἔνδεκ- 
τιῶνε τοῖς προφεγραμμµένοις ἔτους σχοδ’. 


ταῖς Ὕνωώμαις τῶν 


IIPASIZ I". 
Μηνὶ Μαρτίῳ ἕχτη, ἡμέρα πρώτη ἱνδιχτιῶνος id^ 


α Προκαθηµένου τοῦ θεοστέπτον χρατίστον χαὶ 
ἁγίου ἡμῶν βασιλέως καὶ αὐτοκράτορος χυροῦ Μανουὺὴλ 
τοῦ Κομνηνοῦ ἐν τῇ αὐτῇ ὑπερῴα τραπικῆ * συνεδρια- 
ζόντων τῷ ἐνθέῳ χράτει αὐτοῦ τοῦ δεσκότου x«i περι- 
ποθήτου γαμθροῦ τῆς ἁγίας αὐτοῦ βασιλείας χυροῦ 
Αλεξίου * τοῦ ἁγιωτάτον καὶ οἰχουμινιχοῦ πατριάρχου 
κυροῦ Λουκᾶ * τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου Θεουπόλεως 
μεγάλος Αντιθχείας χυροῦ ᾽Αθανασίου * καὶ τοῦ ἁγιὼ- 
τάτου πατριάρχου Ἱεροσολύμων χυροῦ Νιχηφόρον᾿ παρι- 
σταµένων τῷ κραταιῷ καὶ ἁγίῳ ὑμῶν βασιλεῖ τῶν 
περιποθύτων ἀνεψιῶν αὐτοῦ, τῶν vix» τοῦ ἀοιδίμον 
αὐταδέλφον tZ ἁγίας αὐτοῦ βασιλείας πορφυρογεν- 
νύτου xal σεθαστοχράτορος κχυροῦ ᾿Ανδρονίχου, 
τοῦ τε πρωτοσεθαστοῦ xal πρωτοθεστιαρίου χυροῦ 
Ἰωάννου, καὶ τοῦ κυροῦ ᾿Αλεξίου τῶν Κομνενῶν * 
τοῦ περιποθύτον ἐξαδέλφου τοῦ κραταιοῦ καὶ ἁγίου 
ἡμῶν βασιλέως xvpeu Ἰωάννου τοῦ Δούκα, τού 
υἱοῦ τοῦ ἀοιδέμου πορφνρογεννύτου xai σεθαστο- 
κράτορος πνροῦ ᾿Ανδρονίκου τοῦ περιποθύτου θείον 


(Η) Pag. 49. 


253 


THESAURI LIB. XXV. 


254 


"£c ἁγίας αὐτοῦ βασιλείας" τοῦ πεοιποθήτον cwtjiv? À nostri regis Contostephanis, domino Joanne et do- 


τοῦ χκοααιοῦ καὶ αγίου ζαῶν Δασιλέως χνροῦ Ανδοο- 
γέκον τον vto) -οῦ Καίσαρος ' τῶν περιποθήτων ἀνεψιῶν 
τοῦ βασιλέως ἡμῶν τοῦ ἁγίου, τῶν Κοντοστεφάνων, τοῦ 
τε χυοίου Ἰωάννου καὶ τοῦ χυροῦ ᾽Αλεξίου ' τῶν περι- 
ποθέτων ἀνεφιῶν τοῦ βασιλέως ἡμῶν τοῦ ἁγίου, τῶν 
νιῶν -οὺ μακαρίτου περιποθήτου Ἰαμθοοῦ τῆς αγίας 
αὐτοῦ βασιλείας τοῦ πανσεθαστοῦπιρτάτου xupoU Gto- 
δώρου τοῦ Βατάτζου, τοῦ τε χνυοοῦ ᾽Ανδρονίχου καὶ τοῦ 
χυροῦ Αλεξίου * τοῦ περιποθύτον ἐξαδέλφον τοῦ βασι- 
λέως ἡμῶν τοῦ ἁγίου. χυροῦ Ἰωάννου τοῦ Δούχα τοῦ 
νἱοῦ -οῦ ἀοιδίμου Καίσαρος τοῦ Βρνεννίου * τοῦ πεοι- 
ποθύτου ἐξαδέλφου τοῦ βασιλέως ἡμῶν τού ἁγίου, 
χυροῦ ᾿Αλεξίου τοῦ Κομηνοῦ τοῦ vio) τοῦ πανυπεοσε- 
ῥάστου. τῶν περιποθήτων ἐξαδέλφων τοῦ βασιλέως 


mino Alexio; amabilibus consobrinis sancti 
nostri regis, filiis beati et amabilis generi sanctae 
majestatis ejus, pansebasto celsissimo domino 
Theodoro Vatatze, et domino Andronico, et 
domino Alexio; amabili patruele sancti nostri 
regis domino Joanne Duca filio inclyti Cesaris 
Bryennii; amabili patruele sancti nostri regis, 
domino Alexio Comneno filio pansebasti celsissi- 
mi ; amabilibus patruelibus sancti nostri re- 
gis, filiis amabilis patrui sancte majestatis ejus, 
pansebasti celsissimi domini Constantini Angeli, 
domino Joanne, domino Alexio, domino An- 
dronico, et domino Isaacio ; pansebasto sebasto 
et genero potentis sanctique nostri regis domino 


ὑμῶν τοῦ ἁγίον, τῶν υἱῶν περιποθήτου θείου τῆς ἁγίας B Joanne Cantacuzeno ; pansebasto sebasto et ge- 


αὐτοῦ βασιλείας τοῦ πανσεθαστοὔπεοτάτου χνροῦ Κων- 
στἀντίνου τοῦ ᾽Αγγέλου, τοῦ τε χυροῦ Ίωαννου, τοῦ 
χυροῦ ᾽Αλεξίου, τοῦ χυροῦ ᾿Ανδρονίχου, καὶ τοῦ αχυροῦ 
Ἰσααχίου * τοῦ πα»σεβάστου σεθαστοῦ x«i γαμθροῦ τοῦ 
κραταιοῦ καὶ ἁγίου ἡμῶν βασιλέως χυροῦ Ἰωάννου τοῦ 
Καντακουζαενοῦ ' τοῦ πανσεθάστου σεθαστοῦ xol γαμ- 
θροῦ τοῦ βασιλέως ἡμῶν τοῦ ἁγίουν χυοοῦ Κωνστὰν- 
τίνον τοῦ Δούκα" τοῦ πανσεθάστου σεθαστοῦ καὶ γαμ- 
βροῦ τοῦ χραταιοῦ xci ἁγίου ἡμῶν βασιλέως, χυροῦ 
Ἰωσλρ τοῦ Βρνεννίον' τοῦ πανσεθάστου σεβαστοῦ καὶ 
Ὑαμθροῦ τοῦ βασιλέως ἡμῶν τοῦ ἁγίου κυροῦ Ἰωάννου 
-οὗ ᾽Αρθαντωοῦ:. τοῦ πανσεβάστου σεθαστοῦ κυροῦ 
Αέοντος τοῦ Καμύτερος ' τοῦ πανσεθάστου χυροῦ 'A)e- 
ξίο τοῦ Βρανᾶ. τοῦ πανσῖθάστου σιθαστοῦ κυροῦ 


nero sancti regis nostri domino Constantino 
Duca; pansebasto sebasto et genero potentis 
regis nostri domino Josepho Bryennio; panse- 
basto sebasto et genero sancti regis nostri do- 
mino Joanne Arbantino; Ppansebasto sebasto 
domino Leone Camytere; pansebasto sebasto 
domino Alexio Brana ; pansebasto sebasto do- 
mino Nicephoro Bryennio ; pansebasto sebasto 
domino Gudelio Tzicandile ; pansebasto sebasto 
domino Alexio Comneno : pansebasto sebasto 
et magno heteriarcha domino Georgio Paleo- 
logo ; pansebasto sebasto fratre ejus germano 
domino Constantino ; pansebasto sebasto domino 
Alexio Paleologo ; pansebasto sebasto et magno 


Γουδελίου τοῦ Τζικανδίλη * τοῦ πανσεβάστου σεθαστοῦ ϱ drungario domino Andronico Camatero ; pan- 


xupou Αλεξίου τοῦ Κομνηνοῦ. τοῦ πανσεθάστου σε- 
θαστοῦ καὶ μεγάλου ἑταιρειάρχου χυροῦ Γεωργίου τοῦ 
Παλαιολόγου: τοῦ πανσεθάστου σεβαστοῦ καὶ αὗτα- 
δέλφον αὐτοῦ κυροῦ Κωνσταντίνου * τοῦ πανσεθάστου 
σεθαστοῦ χυροῦ ᾽Αλεξίου τοῦ Παλαιολόγου: τοῦ πανσε 
θάστου σεθαστοῦ x«i μεγάλου ὁδρουγγαρίου χυροῦ 
ἸΑνδρονίκον τοῦ Καματηροῦ" τοῦ πανσεθάστου σι- 
θαστοῦ χυροῦ Ἰωάννου τοῦ Κοντοστεφάνον * τοῦ πανσὲ- 
θάστου σεθαστοῦ x«l πρωτονοταρίου κυροῦ Βασιλείου 
τοῦ Καματτροῦ: τοῦ πρωτονωθελισσιμοῦὐπερτάτου χυροῦ 
Mua) τοῦ Αγγέλου: τοῦ πρωτονωθελισσιμοὐπερτάτοῦ 
λογοθέτον τοῦ δρόμου καὶ ὀρφανοτρόφου χυροῦ Μιχαὺλ 
τοῦ ᾽Αγιοθεοδωρέτου * τοῦ πρωτονωθελισσιμοῦπερτά-ου 
ἐπὶ τοῦ Κανιχλείου χυροῦ Ἰωάννου τοῦ Καματηροῦ. τοῦ 
μεγαλεπιφανιστάτου πρωτοασχκρῆτις τοῦ Μακρεμθολι- 
τον. του πρωτονωθελισσίµου xxi ἐπάρχου Βασιλείου 
τοῦ Kaparopoü: τοῦ πρωτονωθελισσίµου ἐπὶ τῶν δεή- 
σεων x«i φύλακος Μιχαὴλ τάὺ Καματηρον᾽ τοῦ πρωτο- 
νωθελισσίµου Ἰσααχίου τοῦ ᾿Ακολούθου"' τοῦ νωθελισ- 
σίµου xai πριμιχτρίον τῶν βαρδαριωτῶν Βασιλείου τοῦ 
Τριψύχου ’ τοῦ νωθελλισσίµου καὶ αχοιαίστωρος Γεωρ- 
γίον τοῦ Μαγγάνη ' τοῦ μεγαλεπιφανεστάτου διχαιοδό- 
του 
Atty * 


τοῦ πρωτοκονροπαλάτου χαὶ ἐπὶ τῶν 


χρέσεων Ἱωάννου τοῦ 


sebasto sebasto domino Joanne Contostephano ; 
pansebasto sebasto et protonotario domino Ba- 
silio Camatero ; protonobilissimo celsissimo do- 
mino Michaele Angelo ; protonobilissimo celcissi- 
mo logotheta cursus et orphanotropho domino 
Michaele Hagiotheodorita ; protonobilissimo cel- 
sissimo Caniclei preside domino Joanne Cama- 
tero ; nagno et illustrissimo protoasecretis Ma- 
erembolita ; protonobilissimo et eparcho Basilio 
Camatero ; protonobilissimo à supplicibus li- 
bellis et custode Michaele Camatero ; protono- 
bilissimo Isaacio Acolutho; nobilissimo et pri- 
micerio bardariotarum Basilio Tripsycho ; no- 
bilissimo et qu&store Georgio Mangane ; magno 
et illustrissimo diceodota rerum domesticarum 
Theodoro Pantechne; protocuropalata Georgio 
Scylitze ; protocuropalata et judiciorum pre- 
side Joanne Carianita ; curopalatis et judicibus 
Beli et hippodromi presidibus Georgio Splenia- 
rio et Constantino Mesarita ; judicibus Beli et 
hippodromi prssidibus Thoma Hapluchire et 
Leone Monasteriota. 


καὶ ἐπὶ τῶν οἰκειαχῶν Θτοδώρου τοῦ llavrtyvü: τοῦ πρωτοχουροπαλάτου Γεωργίου τοῦ Σχυ- 


Καριανίτον * τῶν κουροπαλατῶν 


καὶ χριτῶν τοῦ Ῥήλου καὶ ἐπὶ τοῦ ἱπποδρόμου Γεωργίου τοῦ ἘΣπληνιαρίου, καὶ Κωνσταντίνου τοῦ Μεσαρι- 
του. τῶν κριτῶν τοῦ Bálou καὶ ἐπὶ τοῦ ἱπποδρόμον Θωμᾶ τοῦ ᾽Απλούχειρος καὶ Λέοντος τοῦ Ῥονασ- 


τηριώτον, 





255 ΝΙΟΕΤΑΕ CHONIAT.E ?56 


9. Aslantibus etiam sacratissimis episcopis, Α 


Heraclete Michaele, Cyzici Basilio, Nicomediee 
Michaele, Amasee Niceta, Melitenes Niceta, Gan- 
grorum Joanne, Myrorum Christophoro, Co- 
rinthi Theodoro, Athenarum Nicolao, Mocesi 
Luca, Crete Joanne, Trapezuntis Michaele, La- 
risste Joanne, Philippopoleos Basilio, Rhodi 
Leone, Philipporum Joanne, Iladrianopoleos Geor- 
Bio, Miylenes Potho, Neopatrarum Euthymio, 
Euchaitarum Constantino , Amastridis Joanne. 
Thebarum Joanne, Serrarum Theodoro , 
Joanne, Dristre Leone, Coreyme Constantino, 
Abydi Michaele, Methymnz Nicolao, Lacedeemo- 
nie Niceta, Mileti Nicela. Maronere Nicela, Arca- 
diopoleos Constantino, Parii Nicolao, Preeconnesi 
Isaacio, Selybrie Theodulo, Derci Joanne, Anchiali p 
Stephano. 








3. Astantibus eliam Dei amantissimis dominis 
prepositis, reverendissimo el magno cconomo 
Alexio, magno scevophylace Joanne, magno sa- 
cellario Stephano, chartophylace Joanne, canstri- 
sio Samuele, referendario Michaele, a commenta- 
riis Constantino, hieromnemoae Georzio, ministro 
à genibus Constantino. magistro sanetorum Evan- 
geliorum Nicolao, monitore ^onstantino, proto- 
preposito ecclesiaruii Theodoro, iagistro Dasi- 
lio, et secundo ostiario Myrone. 








ο 


ᾱ. Majestas mea subscriptura die secunda pre- 
sentis Martii decreto condito etlecto circa inter- 
pretationem evangelici dicti : Pater meus major 
me est, voluit subscriptionem suam non sine ad- 
ditamento peragere, quod palam lectum fuit, 
atque ita ad litteram se habet. Sequor sententias 
sanclissimorum patriarcharum sacreque et dive 
synodi, aioque ipsam Domini carnem, vi conjun- 
ctionis ipsius exaltatam, supraque omnem hono- 
rem collocatam (ita ut hoc eximio nexu deificata 
sit) immutabiliter, invariabiliter, inconfuse, incon- 
vertibiliter, hypostaticee conjunctionis gratia inse- 
parabilem indivisibilemque manentem, simul cum 
assumente ipsam Deo Verbo, pari honore coli et 
adorari, unica adoratione, regioque et divino in D 
solio ad Patris dexteram residere ; utpote quie glo- 
riosas divinitatis dotes adepta est salvis natura- 
rum proprietatibus. 


5$. Postquam igitur probabile sanctissimis pa- 
triarchis sacreeque et dive synodo visum est hoc 
&dditamentum, cui et ipsi consonabant, prout 
ipsemet sententie demonstrant que in decreto 
scripte sunt (etsi non ita late in iis hac super re 
perscriptum est, quia de ea minime sermo fuit), 
subscripsit majestas mea cum hoc additamento. 
Erat autem rubricatis litteris sic. 


B. Πιρισταµενων καὶ ἱερωτάτων ἀρχιερίων, τοῦ 
Νιχαὺλ, τοῦ Κυζέχου Βασιλείου, τοῦ Nuxo- 
Νιχαξλ, τοῦ μασείας Νικέτα, τοῦ Μελιτονᾶς 
οὐ Γαγγρν Ἰωώνου, τοῦ Μύρων Χριστοφό- 
τοῦ ᾿Αθηνῶν Νικολάου, 
Λουκᾶ, τοῦ Κρήτης Ἰωάννου, τοῦ Τραπε- 
ζοῦντος Mya, τοῦ Λαρίσσης Ἰωάννου, τοῦ Φιλιπ- 
πονπόλεως Βασιλείου, τοῦ Ῥόδου Λέοντος, τοῦ Φιλίππων 
Ἰωάννου, τοῦ ᾿Αδριανουπόλεως Aéovzos, τοῦ Ἱεραπολεως 


















Γεωργίου, τοῦ Min me τοῦ Νέων Πατρῶν 





Κωνατατέκν, sos Ἀθύδον ede τοῦ vum; Ne 
xohdow, τοῦ Λακεδαιμονίας Νικήτα, τοῦ Μιλήτον Ni- 
κάτα, τοῦ λαρωνείας Νικήτα, τ 
Κωνσταντίνου, τοῦ Παρίου Νικολάου, τοῦ Προικοννή- 
σον Ἰσαακίου, τοῦ Σκλυβρίας Θεοδούλον, Ἀέρκου 
Ἰωάννου, καὶ τοῦ ᾽Αγχιάλου Στεφάνου. 















à» θεοφθεστάτων Φεσπο- 
τικῶν ἀρχόντων, τοῦ ὑπιρτίμον καὶ µεγάλον οἰκονόμου 
"Αλεξίου, τοῦ μεγάλον σκενογύλακος Ἰωάννου, τοῦ µε- 
πάλον σακελλαρίου Στεφάνου, τοῦ xapropulexos Ἰωάν- 
νου, τοῦ κανστρισίου Σαμουὺλ, τοῷ ῥαιφερενδαρίόν 
Νιχαὰλ, co μυπματογράφου Κωνσταντίνου, τοῦ 
ἑερομνήμονος Γεωργίου, τε τῶν γονάτων Κωῦσταν- 
zívou, τοῦ διδασκάλου τῶν ἁγίων Εναγγελίων Ἀικολάου, 
τοῦ ὑπομιμνήσκοντος Κωνσταντίνου, τοῦ πρώτου do- 
χοντος τῶν ἐκκλησιῶν Θεοδώρου τοῦ μαϊστώοος 
ῥητόρων Βασιλείου, καὶ τοῦ Φευτέρου ὁστιαριου M3 
ρωνος. 


qd. Σνμπαρισταμένων καὶ 




















ὃ Ἡ Δασιλεία uov, μέλλονσα ὑπογράψαι ἓν τῷ κατὰ 
τὴν δευτέρα» τοῦ παρόντος Μαρτίου μηνὸς γεγονότι καὶ 
ἀνα/νωσθέντι σημειώματι ἐπὶ τῇ έρμχνεια τοῦ εὔαγγε- 
λικοῦ ῥητοῦ τοῦ, Ὁ Πατὴρ µου μείζων po? ἐστιν, 
ἔθθασι μετὰ προσθήκες ποιήσασθαι τὰν οἰκείαν 
ὑπογραφὺν, & καὶ ἀνεγνώσθη sis ἐπήκοον, ἴχουσα ἐπὶ 
ἔξιων οὕτως: Στοιχῶ ταῖς γνώμαι 










Κυρίον ij «iris ὁ 
ψωθεῖσα καὶ ἀνωτάτω πάσης τιμῆς ὑπερκειμένα, à 
ἄκρας ἑνώσεως ὀμόθετος γενομένη, ἀμεταθλάτως, ἀναλ- 
λοιώτως, ἀσυγχύτως καὶ ἀτρέπτως διὰ civ καθ' ὑπόσ- 
τασιν ἕνωσιν, καὶ ἀχώριστος καὶ ἁδιάσπαστος μένουσα 
τῷ προσλαθεμένῳ αὐτὲν Θεῷ Ayo, ἐσοκλεῶ 
μᾶται καὶ προσχυνεῖται μιᾷ προσκυνήσει' καὶ 
αιλαοῖς καὶ θείοις ἐγκαθίδρνται θώκοις ἐκ διξιῶν τοῦ 
Πατρὸς, ὡς τὰ τῆς θεότητος αὐχέματα καταπλουτή- 
σάσα, σωζοµένων τῶν ἰδίοτήτων τῶν φύσιω». 















4. Ὡς οὔν ἀρεστὸ τοῖς τε ἁγιωτάτοις πατριάρχαις καὶ 
τῇ ipd καὶ θείᾳ σννόδῳ ἴδοξε, ὡς οὕτω καὶ αὐτοῖς 
φρονοῦσι, καθὼς καὶ ἀπὸ τῶν γνωμῶν αὐτῶν ἐμγαίνεται, 
τῶν ἐν τῷ Φηλωθέντι σημειώματι ἀναγεχραμμένων (xis 
μὸ πλατύτερον τὰ περὶ τούτου ἓν αὐταῖς ἐγράφη, διὰ 
μηδὲ τοιοῦτον λόγον εἰσαχθῆναι), ἀπεγράρο παρὰ τῶς 
βασιλείας pov μετὰ καὶ τῆς τοιαύτης προσθέκκς᾿ εἶχε 
δι καὶ δὲ ἐρυθρῶν γραμμάτων. 








257 

Q. Μανουὰλ ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ πιστὸς βασιλεὺς 
Πορφυρογέννητος καὶ αὐτοκράτωρ Ῥωμαίων ὁ Ko- 
μντνὸς στοιχῶ ταῖς γνώμαις τῶν ἁγιωτάτων πα 
αρχῶν xxi τῶς θείας ἱερᾶς συνόδου, καὶ λέγω ὅτι 
αὕτο à σὰρξ τοῦ Κυρίου ἐξ αὐτῆς ἑνώσεως Umtp- 
νψωθεῖσα, καὶ ἀνωτάτω πάσης τιμῆς ὑπερχειμένη, 
ὡς ἐξ ἄχρας ἑνώσεως ὀμόθιος γενοµένη, ἀμιταθλή- 
ces, ἀναλλοιώτῶς, καὶ ἀτρίπτως, διὰ rà» καθ΄ ὑπὸ- 
στασιν vec», καὶ ἀχώριστος, καὶ ἀδιάσπαστος µέ- 
νουσα τῷ προσλαδομένῳ αὐτὴν Θιῷ Λόγῳ, ἰσοκλεῶς 
jcà τιμᾶται καὶ προσκυνεῖται μιᾷ προσκννήσει * 
καὶ τοῖς βασιλικοῖς καὶ θείοις ἐγκαθίδρυται θώκοις 
ἐκ dabei τοῦ Πατρὸς, ὡς τὰ τῆς θεότητος αὐχέματα 
καταπλουτήσασα, σωζομένων ἰδιοτήτων τῶν φύ- 
σιων. 











Ai ὑπογραφαὶ τῶν πατριαρχῶν. 

£O ταπεινὸς μοναχός Λουκᾶς καὶ iip Θεοῦ ἁρχιε 
πίσκοπος Κωνσταντινουπόλιως νέας Ῥώμης ὀρίσας Uni- 
Ἴραφα. n ; 

Αθανάσιος Odo Θιοῦ πατριάρχης Θεουπόλιως µεγά 
xs Αντιοχείας ὄρισας ὑπέγραψα. 

Νικεγόρος Ὀέῳ G100. πατριάρχης τῆς uxzpàe πασῶν 
τῶν ἐκκλησιῶ» ἁγίας Σιὼν πόλιως Ἱερουσαλὰμ ὑρίσας 
ὑπεγοαφα. 

Ai ὑπογραφαὶ τῶν μκτροπολιτῶ». 

α΄. Στέφανος ἔλέῳ Θεοῦ ἀρχιεπίσκοπος τῆς µατροπό- 

λεως Καισαρείας Καππαδοκίας ὀρίσας ὑπέγραφα. 





Moe) uzpe 





της Ἡρακλείας ὀρίσας ὑπέγραψ. 





Ὁ εὐτελὰς μητροπολίτης Κυζίκου Βασίλειος ὀρίσας 
ὀπέγραφα. 

Ὁ εὐτελὰς µετροπολίτης Νικομηδείας Μιχαὴλ ὁρί- 
σας ὑπέγραψα. 

'O εὐτελὸς μητροπολίτης Νικαίας Γιώργιος ὀρίσας 
ὑπέγραψα. 

70 airs μητροπολίτης Χαλκηδόνος Κωνσταντῖνος 
ὀρίσας ὑπέγθαψ. 

Ὁ ταπεωὸς, εἰ xol ἀνάξιος, εὐτελὺς μητροπολίτης 
᾽Αμασείας Νικήτας ὀρίσας ὑπέγραφα. 

Ὅ εὐτιλὰς μητροπολίτης Μελιτηνᾶς Νικήτας ὀρίσας 
ὀπέγραφα, 

Ὁ εὐτελὸς μητροπολίτης, Γαγγρῶν Ἰωάννης ὁρισας 
ὑπέγαρψα. 

Ὦ ταπεινός µετροπολίτης Μύρων Χριστοφόρος ὀρίσας 
p 

Ὁ «τελὰς πητροπολίτης Καρίας Λέων ὀρίσας ὑπέ- 
Ίραφα, 

Ὁ εὐτελὰς ἀρχιεπίσκοπος Κορίνθου Θεόδωρος ὀριτας 
ὑπέγραφα. 

ὮὉ ταπεινὸς ἐπίσχοπος ᾿Αθηνῶν Νικόλαος ὀρίσας ὑπέ- 
Ίραφα. 

70 οὠτελὰς μητροπολίτης Μωκησοῦ Λουκᾶς ὀρίσας 
ὑπέγραφα, 

Ὁ ἀρχιεπίσκοπος τῆς µητοοπόλεως Κρήτης Ἰωάν- 
vus ὀρίσας ὑπέγραψα, 

Ὁ εὐτελὰς μητροπολίτης Τραπεζοῦντος Μιχαλὴλ ὁρι- 
σας ὑπέγραψα. 








THELAURI LIB. XXV. 


238 


A 6. Manuel in Christo Deo fidelis rex Porphyro- 
genitus et Romanorum imperator Comnenus, se- 
quor sententias sanctissimorum patriarcharum sa- 
erieque et dive synodi, aioque ipsam Domini car- 
nem vi conjunctionis ipsius exaltatam, supraque 
omnem honorem collocatam (ita ut hoc eximio 
nexu deificata sil) immutabiliter, invariabiliter, in- 
confuse, inconvertibiliter, hypostatice conjunctio- 
nis gratia inseparabilem indivisibilemque tnanen- 
tem, simul cum assumente ipsam Deo Verbo, pari 
honore coli et adorari, unica adoratione, regioque 
et divino in solio ad Patris dexteram residere, ut- 
pote qui gloriosas divinitatis dotes adepta est, 
salvis naturarum proprietatibus. 


Subscriptiones patriarcharum. 


7. Humilis monachus Lucas et divina misera- 
tione archiepiscopus Constantinopoleos nove Ro- 
mee definiens subscripsi. 

Athanasius divina miseratione patriarcha urbis 
Dei magne Antiochire definiens subscripsi. 

Nicephorus divina miseratione patriarcha matris 
omnium Ecclesiarum Sionis urbi Jerusalem defi- 
niens subscripsi. 


Subscriptiones metropolitarum. 


8. Stephanus miseratione Dei archiepiscopus 
metropoleos Cesaree Cappadocie deflniens sub- 
scripsi, 

Michael metropolita Heraclem definiens sub- 
scripsi. 

Humilis metropolita Cyzici Basilius definiens 
subscripsi. 

Humilis metropolita Nicomedim Michael defi- 
niens subscripsi. 

Humilis metropolita Nicce Georgius definiens 
subscripsi. 

Humilis metropolila Chalcedonis Constantinus 
detiniens subscripsi. 

Humilis et indignus et vilis retropolita Amaseem 
Nicetas definiens subseripsi. 

Humilis metropolita Melitenes Nie»tas definiens 
subscripsi. 

Humilis metropolita Gangrorum Joannes defi- 
niens subscripsi. 

D Humilis metropolita Myrorum Christophorus de- 
fiaiens subscripsi. 

Humilis metropolita Carie Leo definiens sub- 
eripsi. 

Humilis archiepiscopus Corinthi Theodorus de- 
flniens subscripsi. 

Humilis episcopus Athenarum Nicolaus definiens 
subscripsi. 

Humilis metropolita Mocesi Lucas definiens sub- 
eripsi. . 

Archiepiscopus metropoleos Crete Joannes de- 
finiens subscripsi. 

lfumilis metropolita Trapezuntis Michael defi- 
niens subscripsi. 


259 NICETE CHONIATAR 260 


Humilis metropolita Larisse Joannes definiens A 
subscripsi. 

Humilis metropolita Philippopoleos Basilius 
maximus definiens subscripsi. 

Humilis metropolita Rhodi Leo definiens sub- 
scripsi. 

Humilis metropolita Philipporum Joannes defi- 
niens subscripsi. 

Minimus archiepiscopus Hadrianopoleos Leo de- 
finiens subscripsi. 

Humilis metropolita Hierapoleos Georgius defi- 
niens subscripsi. 

Humilis metropolita Dyrrachii Michael definiens 
subscripsi. 

Constantinus humilis metropolita Smyrnee defi- 
niens subscripsi. 

Humilis metropolita Mitylenes Pothus definiens 
subscripsi. 

Humilis episcopus metropoleos Neopatrarum 
Euthymius definiens subscripsi. 

Constantinus humilis metropolita Euchaitarum 
definiens subscripsi. 

Humilis metropolita Amastridis Joannes defi- 
niens subscripsi. 

Humilis metropolita Thebarum Joannes definiens 
subscripsi. 

Humilis episcopus metropoleos Serrarum Theo- 
dorus definiens subscripsi. 

Indignus servus Christi et Dei mei Leo metropo 
lita Dristre definiens subscripsi. 

Humilis metropolita Eni Joannes definiens sub- ο 
scripsi. 

Humilis metropolita Corcyre Constantinus de- 
finiens subscripsi. 

Humilis metropolita Abydi Michael definiens 
subscripsi. 

Humilis metropolita Methymne Nicolaus defi- 
niens subsoripsi. 

Humilis metropolita Lacedeemonig Nicetas defi- 
niens subscripsi. 

Humilis metropolita Paronaxie Constantinus 
detiniens subscripsi. 

Humilis metropolita Mileti Nicetas d efiniens sub- 
scripsi, 

Humilis archiepiscopus Bizyw Theodorus defi- ΄ 
niens subscripsi. 

Humilis archiepiscopus Maronem Nicetas defi- 
niens subscripsi. 

Humilis archiepiscopus Arcadiopoleos Constan- 
tinus definiens subscripsi. 

Humilis archiepiscopus Parii Nicolaus detiniens 
subscripsi. 

Humilis archiepiscopus Preconnesi Isaacius de 
finiens subscripsi. 

Humilis archiepiscopus Selybrie Theodulus de- 
finiens subscripsi. 

Humilis archiepiscopus Nice Demetrius defi- 
niens subscripsi, 


'O εὐτελὰς µατροπολίτας Λαρίσσας Ἰωάννης ὀρίσας 
ὑπέγραψα. 

Ὁ εὐτελὸς μητροπολίτης Φιλικπουκύλεως Βασίλειος à 
Μέγιστος ὀρίσας ὑπέγραψα. 

'O εὐτελὰς μητροπολίτης Ῥόδου Λέων ὀρίσας ὑπί- 
pelo. 

Ὁ εὐτθλὴς µητροπόλίτος Φιλίππων Ἰωάννης ὀρίσας 
ὑπέγραψα. 

'O ἐλάχιστος ἐπίσκοπος Αδριανουπόλεως. Λχων ὁρί- 
σας ὑπέγραψα. 

"0 εὐτελὺς μητροπολίτης Ἱεραπόλεως Γεώργιος ὀρίσας 
ὑπέγράψα. . 

 εὐτελὴς µετροπολέτες Δυῤῥαχίου Μιχαὺλ ὀρίσας 
ὑπέγραψα. 

Κωνσταντῖνος ὁ εὐτελὴς μητροπολίτης Σμύρνης ὁρι- 
σας ὑπέγραψα. 

'O εὐτλὸς μητροπολίτης Μιτυλήνης Πόθος ὀρίσας 
ὑπέγραφα. 

 εὐτελὴς ἑωέσκοπος τῆς µητροπόλεως Νέων Πατρῶν 
Ἐὐθύμιος ὀρίσας ὑπέγραψα. 

Κωνσταντῖνος ὁ εὐτελὰς μητροπολίτης Εὐχαΐτων ὁρί- 
σας ὑπέγραφα. 

"0 εὐτελὰς μητροπολίτης ᾽Αμάστριδος Ἰωάννης ὁρί- 
σας ὑπέγραψα. 

Ὁ εὐτελὲς μητροπολίτης Θηξῶν Ἰωάννης ὀρίσας ὑπί- 
Ίβαψα. 

Ὁ εὐτελῆς ἐπίσχοπος τῆς µητροπόλεως Σεῤῥῶν Θεο- 
δωρος ὀρίσας ὑπέγραγα. 

'O ἀνάξιος δούλος τοῦ Χριστοῦ καὶ Θεοῦ µου Λέων 





μητροπολίτης Αρίστρας ὀρισας ὑπέγραφα. 

Ὁ εὐτελὴς μητροπολίτης Αἴνου Ἰωώνας ὀρίσας ὑπέ- 
Ίβαψα. 

'O eire μητροπολίτης Κορκύρων Κωνσταντῖνος 
ὀρίσας ὑπέγραψα. 

"0 «ὐτελης µετροπολίτης ᾿Αθύδου Mixed) ὀρίσας 
ὑπέγραψα. 

Ὁ εὐτελὸς μητροπολίτης Μπβύμνης Νικόλαος ὀρίσας 
ὑπέγραψα. 


Ὁ εὐτελὲς μητροπολίτης Λακεδαιμονίας Νικώτας ὁρί- 
σας ὑπέγραγα. 

Ὁ wire μητροπολίτης Παροναξιας Κωνσταντῖνος 
ὀρίσας ὑπέγραψα. 

7O εὐτελὴς µετροπολίτης Μιλήτου Νικήτας ὀρίσας 
ὑπέγραψα. 

Ὁ εὐτελὴς ἀρχιεπίσκοπὸς Βιζύης Θεόδωρος ὀρίσας 
ὑπέγραφα. 

Ὁ εὐτελὴς ἀρχιπίσκοπος Μαρωνείας Νικήτας ὀρίσας 
ὑπέγραψα. 

Ὁ εὐτιλὴς ἀρχιεπίσκοπος ᾿Αρχαθιονπόλεως Κωνσταν- 
τῖνος ὀρίσας ὑπέγραγα. 

 εὐτθὴς ἀρχιεπίσκοποσ Παρίου Νικόλαος ὀρίσας 
ὑπέγραψα. 

Ὀ ταπευὸς ἀρχιεπίσχοπος Προικοννήσον Ἰσαάκιος 
δρίσας ὑπέγραψα. 

"0 ταπευὸς ἀρχιεπίσκοπος Σηλυθρέας Θεόδουλος ὁρί- 
σας ὑπέγραψα. 

'O cord ἀρχιπίσκοπος Νίκης Δομότριος ὀρίσας 
ὑπέγραφα. 











THESAURI LIB. XXV. 


'O εὐτελὰς ἀρχιεπίσκοπος Δέρχου Ἰωάννης ὁρί-Α — Humilis archiepiscopus Derci Joannes definiens 


σας ὑπέγρκψα. 

Ὁ εὐτῶὸς ἀρχιπίσκοπος Γοτθίκς Ἰωάννης ὁρί- 
σας ὑπέγραψα. 

Ὁ εὐτελὰς ἀρχωπίσκοπος ᾽Αγχιάλου Στέφανος ὁρί- 
σας ὑπέγραφα, 

'O cO. μητροπολίτης ἈΝεοκαισαρείκς Baci- 
εις, ἀπαιτούμενος ἀπὸ τοῦ προσόντος δικαίου τῇ 
λαχούση µε ἁγιωτάτῃ Ἐκκλησίᾳ ἄνωθεν τοῦ Μύρων 
ὑπογράψαι, διὰ συντελεσθῆναι καὶ ὑπογραφῆναι 
τὸν θειότατον τοῦτον τόμον πρὸ τοῦ χειροτονηθῆναί 
µε, ὀρίσας ἐνταῦθα ὑπέγραψα. 

Ὁ εὐτελὺς μητροπολίτης Ἰκονίου Ἰωάννης ἅπαι- 
τούµενος ἀπὸ τοῦ προσοντος δικαίου τῇ λαχούση µε 
ἁγιωτάτῃ ᾿Ἐκκλησίᾳ ἄνωθεν τοῦ Κορίνθου ὑπογρά- 





subsoeripsi. 

Humilis archiepiscopus Gothie Joannes defl- 
niens subscripsi. 

Humilis archiepiscopus Anchiali Stephanus de- 
finiens subscripsi. 

Humilis metropolita Neocmsarem Basilius, exi- 
gente jure sanctissime Ecclesie mee, ut. supe- 
rius ante Myrensem subscriberem, quia hic vene- 
rabilis tomus absolutus fuit eique subscriptum, 
anle quam ego consecrarer episcopus, idcirco 
hic definiens subscripsi. 

Humilis metropolita Iconii Joannes, exigente 
jure sanctissime Ecclesie mete, ut. superius ante 
Corinthium subscriberem, quia hie venerabilis 


ψαι, διὰ τὸ σνντελεσθῆναι καὶ ὑπογραφῆναι τὸν B tomus absolutus fuit eique subscriptum, ante- 


θειότατον τοῦτον τόµον πβὸ τοῦ xetporevuÜdvai µε, 
ὀρίδας ἐνταῦθα ὑπέγραφα. 
ΠΡΑΞΙΣΔ. 

«€. "Erf δε τῇ Κυριωνύμον παρεισελαννούσης 
&pápas, za ἂν τὰ περὶ τῆς τῶν ἁγίων εἰκόνων 
ἀναστηλώσιως im Ἐκκλησίας συνοδικὰ διαλαλεῖται 
συγγοάµµατα, καὶ τὰ τῆς ὀρθοδοξίας ἀνακηρύττι- 
ται, darius μὲν κεφάλαια τέτταρα, τῷ δὲ συν- 
οδικῷ Bie. ἐγκαταγράφονται" καὶ αὐτοῦ δὲ βασι- 
λέως τὸ αὐτοκρατορικὸν περιθεµένυ διάδηµα, καὶ 
τοῖς ἁγιωτάτοις πατριάρχαις καὶ τοῦ ἱερωτάτων 
πάντων ἀρχιερέων χοροῦ τὰς ἱερὰς συνεισιλθότος 
πιγχλίδας, ὁ συντεθειµένς τόμος, ὡς εἴρηται, τῇ 
ἀπροσμάχῳ τούτου παλάμη Φφερόµενος, παρὰ τὴν 
μυστικὴν καὶ οὐρανίαν ἀνατίθεται τράπεζαν' xai τὰ 
συντεθέντα κεφάλαια τοῖς προλαέόντως ἐγγεγραμ- 
µένοις συνεκφὠνοῦνται, καὶ τοῖς συνέλθοῦσι γνωρί- 
ζσται ἃ xai ἐπὶ λέξιων οὕτω Φικλαμθάνουσι. 

K. — β. Τοῖς μὲ ὀρθῶς τὰς τῶν ἁγίων διδατεά- 
le» Tic τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίας θείας φωνὰς ἐκλαμ- 
θανομένοις, καὶ τὰ σαφῶς καὶ ἀριδήλως ἐν αὐταῖς 
διὰ τῆς τοῦ ἁγίου Πνεύματος χάριτος εἰρημένα 
παρερμηνεύεν τε καὶ περιστρέφειν πειρωµένοις, ἀνά- 
θιμα. 

B.— y. Τῶν παραδεχοµένων τὴν τοῦ ἀλπθινοῦ 
Oe? καὶ Σωτῦρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ φωνὰν τὴν, 
^0 Πατέρ µου μείζων po ἐστι, λέγεσθαι σὺν ταῖς 
λοιπαῖς ἑρμηνεαις τῶν ἁγίων. Πατέρων, xai κατὰ 


quam ego consecrarer episcopus, idcirco hic de- 
finiens subscripsi. 


ACTIO QUARTA. 


1. Appropinquante Dominica die, qua recitan- 
tur decreta synodica predicaturque orthodoxa 
sententia .de restaurato sanctarum imaginum 
eultu, proposita fuerunt capitula quatuor syno- 
dicoque in libro prescripta : ipsoque rege impera- 
toria redimito corona, et sanctissimis patriarchis 
sacratissimoque omnium episcoporum οσρία intra. 
sacros cancellos se recipientibus ; compositus, 
uti dictum est. tomus invicta regis manu delatus, 
super mystica ccelestique ponitur mensa: et con- 

6 cinnata capitula cum. preecedentibus scriptis ap- 
probantur congregatoque coetui preleguntur, 
qute adamussim heec erant. 





1. — 2. Iis qui haud recte sanctorum doctorum 
Ecclesie Dei venerabiles locutiones excipiunt ; 
queque aperte manifesteque ibi per sancti Spiri- 
tus gratiam. dicta sunt, perversa interpretatione 
pessumdare nituntur, anathema sit. 


lI. — 3. Eorum qui veri Dei et Servatoris nostri 
Jesu Cüristi dictionem Pater meus major me est 
intellizunt, cum reliquis SS. Patrum interpretatio- 
nibus, etiam de Christi humanitate, in qua et 





Tiv i» αὐτῷ ἀνθρωπότητα κα ἣν καὶ πέπονθε, p passrs est, sicuti diserte in multis a Deo inspiratis 


παθὼς Ἰαῤῥόόην i» πολλοῖς τῶν θιοπνεύστων λόγων 
αὐτῶν οἱ ἅγιοι Πατέρες ἀνακηούττουσιν' ἔτι δε καὶ 
Ἀεγόντων τὸν αὐτὸν Χριστόν κατὰ τὴν ἑαυτοῦ σάρκα 
παβεῖν αἰωνία μνύμη. 

Γ. --- δ. Toig νοοῦαι καὶ φθεγγοµένοις Tiv θίω- 
σω τοῦ προσλήμματος µιτάµειψιω τῆς ἀνθρωπένης 
φύσεως tig θεύτητα" καὶ μὴ φρονοῦσι ἐξ αὐτῆς 
ἐνώσιως, θείας piv ἀξίας καὶ µεγαλεότ 
σχεῖν τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου, καὶ προσκυνεῖ 
προσκυνήσει i» τῷ 
xal εἶναι ὁμότιμον, 
Θεῷ καὶ Πατρὶ καὶ 
6ρονον’ μὲ μέντοι γε γενέσθαι ὁμοούσιν τῷ Oti 








sermonibus suis saneti Patres depredicant; in- 
super corum qui affirmant eumdem Christum in 
sua carne revera fuisse passum ; eeterna memoria 
sit. 

lli. — 4. lis qui incarnationis deificationem 
existimant aiuntque esse humane nature in divi- 
nitatem conversionem ; neque credunt ob ipsam 
conjunctionem corpus quidem Domini divina di- 
guitate εἰ honorificentia frui, unicaque adoratione 
adorari in assumente illud Deo Verbo ; adeoque 
esse simul honorabile, gloriosum, vivificum, paris 
eum Deo Patre sanctissimoque Spiritu honoris, in 
eodemque throno sedere; non tamen consub- 


263 


ΝΙΟΕΤΑ: CHONIAT. 


?0& 


stantiale Deo, ita ut physicas rei creatm proprie- Α ὡς éxsrüvet τῶν φυσικῶν ἰδιοτήτων τοῦ κτιστοῦ, 


tales amittat, nempe circumscriplionem, et cie- 
tera quee in Christi humana natura cernuntur ; sed 
putant humanitatem conversam fuisse in divinita- 
tis substantiam; ita ut hinc concludant vel phan- 
tasticam fuisse atque haud veram Domini incar- 
nationem et passionem, vel Unigeniti divinitatem 
passam fuisse ; anathema sit. 

1V. — 5. Eorum qui dicunt, carnem Domini vi 
conjunctionis ipsius exaltatam, supraque omnem 
honorem collocatam (ita ut hoc eximio nexu dei- 
ficata sit) immutabiliter, invariabiliter, inconfuse, 
inconvertibiliter, bypostaticee conjunctionis gratia 
inseparabilem, indivisibilemque manentem simul 
cum assumente ipsam Deo Verbo, pari honore 
coli et adorari, unica adoralione, regioque et 
divino in solio ad Patris dexteram residere ; utpote 
quie Divinitatis dotes gloriosas adepta est, salvis 
naturarum proprietatibus: sic dicentium, inquam, 
teterna memoria sit. 

6. Hec quotannis eadem die Dominica cum 
&niea dictis esse profitenda decretum est. Imo 
vero, cum per id tempus ordinandus esset Neocze- 
sarem episcopus, ad cetera quee ob explorandam. 
mentis orlhodoxiam descripta erant, hoc etiam. 
tunc imperatum est recitari his adamussim verbis. 


7. Etiam amplector el profiteor ea que de 
effato Dominico in sanctis Evangeliis: Pater meus 
major me est. tradita sunt a sanctis Patribus, de- 
clarata autem in religioso tomo, qui compositus 
est nutu divinitus inspirati potentis sanctique 
nostri regis Porphyrogeniti et imperatoris domini 
Manuelis Comneni : nempe quod locutionem hane 
protulit Dominus et Deus noster Jesus Christus 
etiam secundum suam creatam circumsc*iptam- 
que naturam in qua et passus est. Recipio autem 
de locutione hac esteras quoque sanctorum Pa- 
trum interpretationes. Atque hec a cunctis con- 
secrandis deinceps episcopis profitenda esse cons- 
titutum est. 

8. His actis, unius Dei Ecclesia in unum corpus 
rediit et unita est; exclamavitque cum magno 
Paulo : CAristus est paz nostra, qui fecit utraque 
unum **' ; et eum, qui teque ac Salomon sapientia 
infusa preditus erat, apprime pacificum et vere 
unctum Domini regem magnificavit, 





ACTIO QUINTA. 


1. Neque tamen interim dormitabat is qui ziza- 
nium in religionis tritico serere molitur; neque 
porro demoratus est, neque malitiam diu distulit. 
sed rumores iterum insonuerunt, qui persanatum 
nuper Christianitatis corpus exulcerare tentabant: 
denuoque obloquebantur quidam, conditum to- 


55’ Ephes. 1, 44. 


τον περιγραπτοῦ, καὶ τῶν λοιπῶν τῶν ἐν τῇ ἀνβρω- 
πιία gócu τοῦ Χριστοῦ θεωρουµένων "μι 
φθῆναι δὲ εἲς τὴν θεότητος οὐσίαν, ὡς ἐκ 
εἰσάγεν ὃ φαντασία καὶ οὐκ ἀληθείᾳ γεγονίέναι rà» 






τούτου 





ἐνανθρώπησιν τοῦ Κυρίου καὶ τὰ πάθη, $ τὴν τοῦ 
Μονογενοῦς θεότετα παθεῖν, ἀνάθιμα. 


Δ.--έ, Τῶν λεγόντων ὅτι à σὰρξ τοῦ Κυρίου ἐξ 
αὐτῆς ἴνώσεως ὑπερυψωθεῖσα, καὶ ἀνωτάτων πάσης 
τιμῆς ὑπερχειμένη, ὡς ἐξ ἄκρας ἐνώσιως ὀμόβεος 
γωοµένη, ἀμεταθλύτως, ἀναλλοώτως, ἀσυγχύτως 
καὶ ἀτρέπτως, διὰ τὴν καθ' ὑπόστασιν ἔνωσιν, και 
ἀχώριστος καὶ ἀδιάσπαστος µένουσα τῷ προσλαδο- 
µένῳ αὐτὴν θιῶ Λόγω, ἰσοχλεῶς αὐτῷ τιμᾶται καὶ 

B προσκυνεῖται μιᾷ προσκυνήσει, καὶ τοῖς βασιλιοῖς 
xai θείοις ἐγκαθίδρνται θώκοις ἐκ δεξιῶν τοῦ Πα- 
τρὸς, ὡς τὰ rg θιότητος αὐχύματα καταπλοντή- 
σασα, σωζομένων τῶν ἰδιοτήτων τῶν φύσιων, αἰωνια 
& µνόμο, 

€. Ταῦτα dà καὶ ἐτησίως κατὰ ταύτην τὰν xu- 
ριώνυμον συνεχγωνεῖσθαι τοῖς προγραφεῖσι κεκύ- 
perat οὐ µόνον δὲ ἀλλὰ καὶ παρὰ τοῦ τηνιχαῦτα 
τότε χειροτονηθῆναι μέλλοντος ἀρχιερέως τῆς Νεο- 
καισαρίων πόλεως, τοῖς παρὺ τοῦ πρότερν πρὸς 
ἀσφάλειαν τοῦ ἑαυτῶν φρονήµατος Ὑραφομέίνοις καὶ 
ταῦτα συνεξησφάλισται πρὸς ἴπος οὕτω διαλαμθά-- 
γοντα" 

ξ, Ἔτι κατασπάζοµαι καὶ ὁμολογῶ τὰ περὶ τῆς 
ἐν τοῖς ἁγίοι Εὐαγγελίοις Δεσποτικῆς φωνῆς τῦς, 

ο Ὁ Πατήρ µου μείζων μού ἐστι, παρὰ τῶν ἁγίων 
Πατερων παραδοθέντα καὶ διατρανωθεντα, ὑπὸ τοῦ 
εὐσιθοῦς :όμου τοῦ ἐκτεθέντος θεοκινήτῳ νεύµατι 
τοῦ κραταιοῦ καὶ piov ἡμῶν βασιλέως Πορφνρογεν- 
νέτου καὶ αὐτοκράτορος xupoü Μανονὲλ τοῦ Kouvu- 
we) ἄγουν ὅτι τὸν pori» ταύτην εἴρηται ὁ Κύριος 
καὶ Orig ἡμῶν Ἰησοὺς Χριστός, καὶ κατὰ τὸν ἐν 
αὐτῷ κτιστὺν καὶ περιγοαπτὴν φύσιν, καθ᾽ àv καὶ 
πέπονθε. Δέχομαι δὶ χαὶ τὰς περὶ τοῦ τοιούτον ῥητοῦ 

ἑτέμας ἑρμηνείας τῶν ἁγίων Πατέρων. περ καὶ 
ἐφεξῆς οἱ χειροτονεῖσθαι αέλλοντε πάντες ἀρχιεροῖς 
ὠρίσθησαν ἀσφαλίζεσθαι. 
x. léyowt ταύτα: καὶ ἡ τοῦ ἑνὸς Θεοῦ Ἐκκλησία 
πρὸς ἓν σννέγετο καὶ συνήνωτο: καὶ κατὰ τὸν µέγαν 
Παῦλον' Χριστός ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν à ποιήσας 
τὰ ἀμφότερα ἓν, ἀνακέκραγε" καὶ τὸν κατὰ Σολο- 
μώντα τὸ τῆς φρονέσευς χύμα πλουτήσαντκ xai 
εἰρηνωκώτατον ἀληθῶς τὸν Χριστὸν Κυρίου βασιλέα 
προσεμεγάλυνιν. 






















































ΠΡΛΞΙΣΕ. 

d. λλλὰ γὰρ οὐκ ἂν ἀμελεῖν τὸν ἄγρυπνον τῶν 
ζιζανίων σπι τῶς εὐσεθείας σίτῳ ἐπιδονλεύον- 
Tat οὕκουν οὐδὲ τὸν κακίαν ἐπὶ µα- 
κρὸν ὑπερέθιτο" ἀλλ ὑποτονθορυσμοί τινες πάλι 
ἐπανοχοῦντο, τὸ συνουλωθὲν jdn τοῦ τῶν Χριστω- 
νόμων σώματος ἀναξαίνιν ἀποπερώμινοι": καὶ 


2855 THESAURI 


LiB. XxV. 306 


λόγοι πάλιν τὸν ἐκθεθένία τόµον τῆς ἀσαγείας ἅπαι- A mum synodicum obscuritatis insimulantes, scri- 


τιώμενοι, καὶ παρερμηνεύεω τὰς ἐγκαταγεγραμμένας 
γνόύμας ἐπιχειροῦντες, χαὶ ἀναστατοῦν τινας βιαζόμενοι" 
ὥτενθεν καὶ συνοδικῆς Ἱνομένης κατεξιτάσως, 
δὲν ἐχρίθη καὶ τὸ περι τούτων Ἀνθῆναι περι- 
Ορυλλούµενον * καὶ γοῦν ἔγγραφον συνιτίθη καὶ 
τῆς θείας σννόδον μέσον ἐξιλαλήθη, τοιᾶσδέ τινος v 
περιλάψεως. 

B'. Στοιχῶ τῷ γνώωφ τοὶ 
πτου ἁγίου ἡμῶν βασιλέως καὶ αὐτοκράτορος, καὶ 
τοῦ ἁγιωτάτου μου δεσπότου καὶ οἰκουμενικοῦ πα- 
τριάρχου. καὶ τῶν ἑτέρων ἁγιωτάτων πατριαρ 
τοῦ τε Θιουπόλεως μεγῶης Αντιοχείας, καὶ τοῦ 
Ἱεροσολύμων, καὶ ἱερᾶς καὶ θιέκς συνόδου" καὶ 
πάντα τὸν μὴ ταύταις ἀμεταβέτως χαὶ μιτὰ χαθαρᾶς 
ἀκολουθήσαντα συνειδήσεως, S ἔναντία φρονήσαντα, D. 
ἐξότου τὸ Όρος αἱ τοιαῦται γνῶμαι εἰήφασω , d 
διὰ βίου φρονήσαντα, ἀναθέματι καθυποθέλλω , καὶ 
ἐμαυτὸν δὲ, εἰ μὺ οὕτως ἔχω. Ἐπιί δὲ σκένδαλον 
ἐνίπεσεν, ὅτι cos μὲν τὰς τοιαύτας γνώμας παριρ- 
µενεύουσε, λέροντες uà νοεῖσθαι τὰν τοῦ ἀληθινοῦ 
Θεοῦ καὶ Σωτᾶρος ἡμῶν ᾿ησοῦ Χριστοῦ φωνὴν τὴν, 
'O Πατὲρ pow μείζων ἐστὶ, χαθώσπερ κατὰ διαφ. 
pou; ἐξαγέσεις παρὰ τῶν θεορόρων ἁγίων Πατέρων 
ἁρμενεύθς, καὶ κατ᾿ αὐτὴν τὴν ἐν τῷ αὐτῷ Χριστῷ 
ὀνθρωπίνεν κτιστὸν καὶ πιριγραπτὴν φύσι,καῦ ὃν 
παθοτὴν τότε ουσαν καὶ πέπονΏε, μόνη δὲ τῇ χενώ- 
σιι Tiv τοιαύτην φωνὴν προσαρµόζουσι "τοῖς δὲ 
καὶ τῷ κατὰ ψιλὴν ἐπίνοιαν διαιοίσει τὴν τοιαντην 
τοῦ Kupíow geri» ἀπονέμουσι, λέγοντει προσαρμό- 
Qu» ταύτην, ὁπότε à τοῦ Κνρίου Gp νοεῖται xal 
ἂν κεχωρισμένη τὰς θετητο, ὥσπερ εἰ μηδὶ 
ἀνώρς * xal ον καὶ δούλη καὶ ἀγνοοῦσα M- 
qum "καὶ διὰ τοῦτο κατὰ τὴν κατὰ Qv ἐπίνοιαν 
Διαίρεσω, ὡς tip λάγουσι τὴν pum 
εἰρᾶσθαι, i» à αὐτὸς Χριστὸς ὁ Or; ἡμῶν εἴρηκε 
ἀνθρωπίναν κτιστὴν καὶ περι- 
t, xa)' ἣν καὶ πέπονθε» * d 
Φύσιως vmodvinme; πρόσωπον τοῦ 
φεσι ^ καθ ὃν τρόπον λέγεται καὶ à ἐγκατάλει] 
&rip dari τοῖς θεηγόροις Πατράσι πτοσώπῳ τῆς 
λαμθανομένη ^ καὶ 








κρατίστου καὶ θιοστί- 




















































C 


[ 












ταύτην 

























j. Ai µόντοι γνῶμαι * 
θωστέπτου ἁγίου ἡμῶ 
Στοιχῶ ? 
καὶ τῆς θείας καὶ ἱερᾶς συνόδου * καὶ λέγω ὅτι αὖτ 
& σὰρᾷ τοῦ Κυρίου, i αὐτῆς θιώσιως ὑπερυγω- 
θεῖσκ, καὶ ἀνωτάτω πάσης τιμὲς ὑπιρχειμίνη, ὡς 
iE ἄκρας ἑνώσιως ὀμόθιος γεομένη, ἀμεταθλήτως, 
ἀναλλοιώτως, ἀσυγχύτως καὶ ἀτρέπτως, δια τὴν κα’ 
ὑπόστασιν ἔνωσιν, καὶ ἀχώριστος καὶ ἀδιάσπαστος 
μένουσα τῷ προσλαβομένῳ αὐτὲν Θιῷ Λόγω, ἴσο- 
αλεῶς αὐτῷ τιμᾶται καὶ προσκυνεῖται μιᾷ προσαν- 
νάσἒι "καὶ τοῖς βασιλικοῖς καὶ θείοι; ἐγκαθίδρυται 
Sure ix διξιῶν τοῦ Πατρὸς, ὡς τὰ τῆς θεότητος 


PaTB0L. Ga. CXL. 


iov? ἡ μὲν 















ptarum ibi sententiarum sensum pervertentes, 
sectamque sibi conflare conantes. Quam rem cum 
synodus considerasset, necessarium esse judicavit 
rumores hujusmodi ccmprimere.Quataobrem for- 
mula composita mediaque in synodo recitata fuit, 
cujus continentia hec. 


2. Sequor sententiam potentissimi a Deo 6050” 
nati sancti nostri regis et imperatoris, nec non 
sanctissimi mei domini et ccumenici patriarche. 
etaliorum sanctissimorum palriarcharum, nempe 
urbis Dei magne Antiochie,ac lllerosolymorum, 
sacreeque et divine synodi. Ft quicunque his fir- 
miter et cum pura conscientia non adheserit, vel 
contraria senserit, postquam hre doctrine definite 
fuerunt vel in posterum sentiet, eum ego analhe- 
mati subjieio, meque adeo ipsum, nisi sic credi- 
dero. Quoniam vero scandalum incidit, propterea. 
quod nonnulli has sententias prava interpretatione 
pessumdant, dicentes non intelligi veri Dei et 565. 
vatoris nostri Jesu Christi locutionem Pater meus 
major me est, sicuti juxta diversas sanctorum et 
inspiratorum Patrum interpretationes explicata. 
fuit, etiam secundum humanam Christi creatam 
circumscriptamque naturam, in qua tum passibill 
reapse passus est : sed uni exinanilioni hujusmodi 
diclionem ipsi accominodant : quidam vero etiam. 
secundum unicam ac simplicem distinctionem 
mentalem hec verba intelligunt; dicentes recle 
se habere locutionem, si per mentis preecisionem 
caro Domini ipsa per se et absque divinitate cogi- 
tetur, tanquam ne unita quidem esset; juxta quam 
rationem et serva et inscia dicitur; proptereaque 
secundum simplicem mentis distinctionem verba 
hec prolata affirmant, que reapse idem Christus 
Deus noster dixit secundum suam humanam crea- 
tam cireumscriptamque naturam, in qua eliam 
passus est: veletiam dicunt Christum sic locutum, 
quatenus communis nature personam represen- 
tabat; secundum quam rationem dicilur etiam 
derelictio in cruce, quam Deo inspirali Patres de 
communis hominum nature persona arcipiunt ; 
hos etiam, inquam, sic opinanles anathemali 
subjicio. 

3. En autem ipsas sententias. Et quidem poten- 
tissimi a Deo coronati sancli nostri imperatoris sen- 
tentia ila se habet.sequor sentenlias sanctissimo- 
rum patriarcharum et divine sancteque synodi, 
aioque ipsam Domini carnem conjunctione cum 
Verbo exaltatam,supraque omnem honorem collo- 
catam, (ita ut hoc eximio nexu deificata sit) immu- 
tabiliter, invariabiliter, inconfuse, inconvertibi 
ter,hypostaticee conjunctionis gratiainseparabilem 
indivisibilemque manentem,cum assumenteipsam 
Deo Verbo, pari honore coli et adorari, unica ad- 
oratione, regioque et divino in solio ad Patris 
dexteram residere, utpote quie Divinilatis dotes 














261 


gloriosas adepta est, salvis naturarum proprietati- 
bus. 

&. Sanctissimi autem nostri domini cecumenici 
patriarche sententia talis fuit. Mihi videntur quot- 
quotepiscopi ac prepositi de Christi humanitate 
dicta affirmarunt verba: Pater meus major me est, 
id est secundum ejus creatam humanam naturam 
in qua et passus est, recte et inoffense atque ad 
propositum respondisse : qui aulem aliter dixe- 
runt, obscure respondisse videntur, imo inter se 
discordes neque ad propositum collineantes. San- 
ctissimi autem urbis Dei magne Antiochie pa- 
triarchee, heec fuit. Sanctissimus patriarcha urbis 
Dei magne Antiochiee ait, dictum fuisse a Christo : 
Pater meus major me est, etiain secundum incar- 
nationemcreatamquesuam naturam acpassibilem. 
Sanctissimi denique Hierosolymorum patriarche 
ejusmodi sententia fuit.Sanctissimus Hierosolymo- 
rum patriarcha dixit: Jam sanctus Spiritus verba, 
Pater meus major me est, explicavit per sanctos 
magnosque illuminatores Ecclesise, sacrosanctas- 
que synodos. Recipio igitur cunctas traditiones, 
secundum quas illa verba intellecta sunt.Quoniam 
vero affirmarunt Patres, dictum hoc a Christo 
fuisse tum quatenus verus Deus est, tum etiam 
quatenus verus homo, qui nempe creatam passi- 
bilemque naturam habet,in qua etiam passus est, 
aio id ipsum ego quoque, neque inficias ire queo. 
His autem sententiis sigillatim subscriptum fuit; 
eique lecte sunt audiente sanctissimo cecumenico 
Patriarcha divinaque et sacra synodo, per Dei 
amantissimum magnum scevophylacem Joannem 
pantechnem.Denique adjectum est decretum syno- 
dicum, cujus continentiam in consequentibus 
damus. 

ACTIO SEXTA. 
Mensis Martii die vicesima, indictionis decimae 
quarte, die prima. 

1. Presidente sanctissimo nostro domino cecu- 
menico patriarcha domino Luca in occidentali 
catechumeneo ; considentibus Cessariensi, Nicome- 
diensi,Melitenensi, Gangrensi, Larissensi, Cretensi, 
Philippopolitano, Euchaitensi, Philippensi, Hiera- 
politano, Serrensi, Abydeno, Paronaxio, Mi » 
Arcadiopolitano, Pario, Preeconnesio, Selybriensi, 
Anchialensi; astantibus dominis preepositis ; Dei 
amantissimus magnus scevophylax Joannes Pan- 
technes, ut se omni suspicione purgaret, sicuti pa- 
lam fit ex progredientibus synodi decretis, sistens 
se hodie legit ex libello continentiam ejus. Post- 
quam igitur hec lecta sunt publice coram nostra. 
mediocritate sacraque synodo, in hac schedula. 
nomen suum subscripsit, seque omni suspicione 
purgavit, ita ut superiora synodi decreta nihil ad 
ipsum jam attinerent. Deinde exaratum in eadem 
schedula scriptum hujusmodi,eique per complures 
dies subscripserunt alii quoque episcopi, quia non- 


(9) Vide col. 250. 








NICETA& CHONIATA 


& αὐχέματα xacanlovrügaca, σωζοµένων τῶν ἐδιοτήτων 
τῶν φύσεων. 

δ. Ἡ δὲ τοῦ ἁγιωτάτου ἡμῶν δεσπύτου καὶ οἳ- 
κουμενικοῦ πατριέρχου οὕτως (43): ὅτι Ἐμοὶ do- 
ποὔσιν ὅσοι εἶπον τῶν ἀρχιερίων καὶ τῶν ἄρχοντων 

τὸ ἐν τῷ Χρισῷ ἀνθρώπινον εἰρᾶσθαι 
Πατόρ µου µειζων μού ἐστι, ἆγονν κατὰ τὴν ἐν 
αὐτῷ ἀνθρωπίνην ατιστὴν φύσιν, καθ’ ἣν καὶ πέ 
πονθεν, ὀρθώς xai ἀπροσκόπτως xai πρὸς «i 
τησιν ἀποκρίνασθαι * oi δε ἄλλως εἰρηκότες, 
ποιησάµενοι τὴν ἀπόκρισιν, καὶ μᾶλλον πρὸς 


















ἀσαφῦ 
ἀλλή- 
λους μὴ συµφωνήσαντες, οὖδε πρὸς τὴν ἑρώτησιν 
Φοκοῦσι not ἀποχρίνασθαι. Ἡ δε τοῦ ἁγιωτάτου 
πατριάρχου Θιουπόλεως μεγάλης Αντιοχείας οὕτως. 


Ὢ ἁγιώτατος πατριάρχης Θιόνπόλεως μεγάλης 
B Αντιοχείας εἶπεν εἰρῆσθαι τὸ" Ὁ Πατόρ µου µεί- 
ζων pov παρὰ τοῦ Χριστοῦ, καὶ κατὰ civ ἐνανθρώ- 
πησιν καὶ τὸ ἐν αὐτῷ τῷ Χριστῷ κτιστὸν τε καὶ 













παθητόν. Ἡ δὲ τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου Ἱεροσο- 
Ape» οὕτως: Ὁ du πατριάρχης Ἱεροσολύ- 
bes dms Ἔγθασε Tw3aa τὸ ἅγιον τὸ: Ὅ 


Πατέρ pov μείζων μού ἐστιν ἑρμηνεῦσαι διὰ τῶν 
ἁγίων καὶ μεγάλων φωστήρων τῶς Ἐκκλησίας καὶ 
τῶν ἁγίων καὶ ἱερῶν συνόδων "δέχομαι γοῦν πάσας 
τὰς ἐκδοχὰς καθ d; ἁρμήνιυσαν αὐτὸ, Ἐπεὶ δὲ 
εἰρήκασιν ὃτι καὶ ὡς Θεὸς τέλειος, καὶ ὡς ἄνθρωπος 
ειος εἴρηχεν ὁ αὐτὸς Χριστι τοιοῦτον ῥητὸν, 
ουν ὡς ἔχων dw ἑαντῷ τὴν κτιστὴν φύσω xal παβη- 
τὸν καθ’ ἂν καὶ πέπονθε * λέγω xai αὐτὸ 

οὐ δύναµαι ἀρνεῖσθαι d καὶ ὑπεγράφη, 
ο ὃν ἱππκόρ τοῦ ἁγιωτάτου 

ἄρχον καὶ τῆς θείας κ. 

θεοφιλιστάτου μεγάλου 



















ναγνωσθὲν 
καὶ οἰκουμενικοῦ πατρι- 
de συνόδου παρὰ τοῦ 








σἰεωογύλακος Ἰωάννου 





ΠΡΑΞΙΣ Q. 
Μενὶ Μαρτίῳ κ΄, ἡμέρᾳ πρώτῃ ἰνδικτιῶνος εδ”. 


α. Προκαθημένου τοῦ ἁγιωτάτου ἡμῶν δΦισπότου 
καὶ οἰχουμενίκοῦ πατριαρχον χυροῦ Λουκᾶ ἓν τοῖς 
δυτικοῖς κατηχουμινείοις ' σννεδριαζόντων , τοῦ 
Καισαρείας, τοῦ Νικομηδείκς, τοῦ Μελιτηνῆς, τοῦ 
vU Λαρίσης, τοῦ Κρήτης, τοῦ Φίλεππον- 
των, τοῦ Φιλίππων, Ἱεραπό- 
ὕ ᾿Αθύδον, τοῦ Παροναξίας, 
9 ᾿Αρχαδιουπόλεως, τοῦ Παρίον, 
τοῦ Προικοννήσου, τοῦ Σηλνδοίας, καὶ τοῦ ᾿Αγχιά- 
λου " παρισταµένων xai δεσποτικῶν ἀρχόντων * 6 
θεοφιλέστατος μέγας σκενοφύλαξ 








τοῦ 








Ἰωάννης ὁ Παντε- 
Avis, ἑαυτὸν ἁπαλλάττων πάσης ὑποψίας, καθὰ du- 
λούται τοῖς προβᾶσι συνοδικοῖς σημειώμασι, παρα- 











στὰς τὴν σήμερον, ἀνέγνω ἀπὸ εληταρίου τὰ ὑποτι- 
ταγμένα * ὡς οὖν ἀνέγνω ταῦτα κοωοῦ xai ἐν- 
ώπιον τῆς ἡμῶν µετριότητος καὶ τῆς ἱερᾶς συνόδον, 


b τῷ ruere χαρτίῳ ὑπέγραψην, iri» πάσης 
ὑποψίας ἀπῶλλαξον, ἀπρακτεῖν ὀφειλόντων ὅσον im" 
αὐτῷ και τῶν προγεγονύτων συνοδιχῶν σηµειωμά- 





THESAURI LiB. XXIV. 


270 


των (43) Εἶτα ἐγκατεστρωμένον jv iv αὐτῷ τὸ τοιοῦτον A nulli scandalum de aliis sumpserant; qui nolue- 


ἔγγραφον ἐπὶ ὃς τῷ προγραφίντι ἐγγράφῳ, κατὰ 
Φιαφόρους pipes ὑπέγραψαν καὶ ἕτερι ἀρχερεῖς 
διὰ τὸ σκανδαλισθᾶναί τινας τῶν ἀρχιερίων καὶ im" 
* καὶ θέλειν καὶ τούτόνς μηδῖν ὑποψίας ἴνδαλμα 
xer' αὐτῶν, παρ᾽ οἱωδήτωι σώζεσθαι, οἳ καὶ ἴσαν' 
à Ἀ]ύρων Χριστογόοος, ὁ Λαρίσσης Ἰωάννης, ὁ Ῥόδου 
Δίων, ὁ ᾿Αθριανουπόλως Aw, ὁ Νέων Πατρῶν 








Εὐθύμιος, ὁ Θεεῶν Ἰωάννης, xai à Μαρωνείας Νικήτας: iv 


ἐξετίθεντο, τῶς αὐτῆς ὄντα ἀννάμεως. 
B. Mera δὲ ταῦτα καὶ ἕτερον προέδη συνοδικὸν ση- 
µείωµα, αὐτολεὶ οὑτωσὶ περιέχο», 


Moi Απρόλόρ c iplpg P ὑόωτιώνος d' 


Προκαθηµένου Aouxa ἁγιωτάτον ημῶν Φισπό- 
του καὶ οἰχουμωιχοῦ πατριάρχου iv -οἴς δεξιοῖς 
ἀλεξιακοῖς κατηχουμενείοις συνεδριζόντων τῷ µε- 
q€)9 ἁγιωσύν αὐτοῦ ἱερωτάτων ἀρχιρίων, τοῦ 
Καισαρείας, τοῦ Νικομηδείας, τοῦ Νικαίος, τοῦ Με- 
λιτηνῦς, τοῦ Γαγγρῶν, τοῦ Καρίας, τοῦ Ἰκονίου, 
τοῦ Κορίνθου, τοῦ Μωκησοῦ, τοῦ Κρήτης, τὀῦ Ίρα- 
πεζοῦντος, τόῦ Φιλίππων, τοῦ Ἱεραπόλεως, τοῦ Mi- 
τυλήνης, τοῦ Θηθῶν, τοῦ Σεῤῥῶν, τοῦ Δρίστρας, 
τοῦ Κερκύρας, τοῦ Αθύδου, τοῦ Μιλήτου, τοῦ Μα- 
ῥρωνείας, τοῦ Παρίου, τοῦ Σηλυθρίας, τοῦ Νίκης, 
καὶ τοῦ ᾿Αγχιώλον' παρισεαµένων καὶ θεογιλεστά- 
των Δεσκοτικῶν ἄρχοντων ὁ θεοφιλέστατος διάκο- 
vec xmi κανστρίσιος τῆς ἁγιωτάτης τοῦ Θεοῦ μεγά- 
ἐκαλοσίας Σαμουὴλ, πάσης ὑποψία ἑαυτὸν 
ἁπαλλάττων, κατὰ τὴν τετάρτην τοῦ παρόντος ᾽Αποιλ- 
Xie» μηνὸς ἐπὶ τοῦ μέσου στὰς, xai τὸ διαφόρως 
παρά τινων ἱερωτάτων ἀρχιερίων καὶ θεοφλεστά- 
των ἀρχόντων ἀναγνωσθὲν καὶ ὑπογραφὲν εἴλη- 
τάριον ἀνὰ χεῖρας λαθὼν, εἰς ἐπήκοον τοῦ itpoU 
συνεδρίου ἀνέγνω τὰ ἐν αὐτῷ γεγραμµένκ μετὰ καὶ 














runt ullam suspicionis speciem de se apud quem- 
libet superesse. Erant autem hi: Myrorum Chri- 
stophorus, Larisse Joannes, Rhodi Leo, Hadriano- 
poleos Leo, Neopatrarum Euthymius, Thebarum 
Joannes, Maronem Nicetas: de quorum singulo- 
rum subscriptionibus condita sunt decreta syno- 
dica tenoris ejusdem. 

ἐφ' ἑκάστον ὑπογραφῦ καὶ σοµείωµατα, συνοδικά 


2. Post hsec aliud quoque prodiit synodicum de- 
eretum hisce verbis. 

Mensis Aprilis die serta, quarta indictionis de- 
cima quartz. 

Presidente Luca sanctissimo nostro domino et 
cecumenico patriarcha in dextro alexiano catechu 
meneo ; considentibus cum magna sanctitate ejus 
sacratissimis episcopis, Ceesariensi, Nicomediensi, 
Nieeno, Melitenensi, Gangrensi, Cario, Iconiensi, 
Corinthio, Mocesino, Cretensi, Trapezuntio, Phi- 
lippensi, Hierapolitano, Mityleneo, Thebano, Ser- 
rensi, Dristrensi, Coreyreo, Abydeno, Milesio, Ma- 
roneensi, Pario, Selybriensi, Nicensi, Anchialensi ; 
astantibus Dei amantissimis dominis prepositis; 
Dei amantissimus diaconus et canstrisius sanctis- 
simo Dei magne Ecelesie Samuel, omni suspi- 
cione semet liberans, quarta die preesentis Aprilis 
in medio consistens, et jam multi] 
lis sacratissimis episcopis Deique amantissimis 
prepositis lectum et subscriptum libellum pre 
manibus tenens, audiente sacro synedrio legit 
continentiam ejus, itemque additamentum ipsi 
subnexum. Causa ejus rei fuerat, quod inventa 
charta fuerat ea. continens qu: in additamento 
perscribebantur, his videlicet verbis. 





προσθόκας, πραστεθείσες αὐτῷ, διὰ τὸ εὐρεθῆναι χάρτή, τοιαῦτα διαλαμθάνοντα οἷα à προσθήκη περιεῖχεν' d καὶ 


εἶπιν ἐπὶ λέξεων οὕτω. 

1. Ἐπεὶ δὲ καὶ χαρτίον ἐνεφανίσθη i; ix οὕτως iv 
ἁκταρχαῖς' Exi ἐδειλίασαν φόδον οὔ οὐκ ὧν 
φόδος, i» προσἀταις Προφύτης dpa καὶ βασιλεὺς, 
ἔφισέ που ψάλλων i» πνεύµατι, παρατούµινον δὲ 
πατὰ το τέλος ἐν τούτοις" εἰ γοῦν ἀπιρέχει φασίν 
αἱ Γραφαὶ τοῦ Χριστοῦ τὸν Πατέρα (4), καθὸ τέως 
οὔτος οὐκ ἐνηνθρώπησεν, οὐδὲν χαινὸν εἰ καὶ τὸ 
μεῖρον ἔχειν τοῦ d» αὐτῳ ἀνθρωπίνου διανοητικῶς 
Φαντασθἠσιταί τισι καὶ ῥηθήσιται. Ὥστε δὲ καὶ τοῖς 
παρὰ τῶν ἁγίων ῥηθεῖσιν ὁμοφώνως ἴχοντα δεῖξαι 
ταῦτα τὰ διδογµένα, ἡμῖν λεγέωσαν οὗτοι, καὶ 
ἡμεῖς σιωπήσομεν᾽ ἐν δι τῷ 
καὶ ἄλλων τῶν ἀπεμφαιόντων 
πρὸς τὰ τὰς ἁγίας τοῦ Θιοῦ καθολικῆς xai ἀποστο- 
Aude Εκκλησίας ὀρθότατα Φόγματα, καὶ ταῦτα 
ἁμπιριέχεται dap γὰρ λέγω ᾿Αμϕιλοχίου καὶ 











1. Psal. xin, 5. 


(43) Vide col. 262. 
(&&) Nimirum, ut nonnulli explicant quatenus 
auctor est Filii Pater, ut i in precedentibus dictum. 








3. Quoniam schedula apparuit, eujus initium est 
hoc: Ιδί ezpaverunt timore ubi non erat timor 39, 
Propheta summus idemque rex inspiratus dixit in 
Psalmo, id quod modo ad exitum deductum est. 
Etenim si Patrem extollunt supra Christum Scri- 
pture, quo tempore nondum venerat ad incarna- 
tionem, nil profecto novi est, quod majorem Pa- 
tremhumanitate Christi quidam nunc imaginantur 
atque affirmant. Verumtamen isti si certe nobis 
demonstrabunt dicta sua cum sanctorum quoque 
sententiis conspirare, tum demum silentium nobis 
imponent. In eadem autem schedula, preter alia 
quedam abhorrentia et dissona a sancte Dei ca- 
tholice et apostolicz Ecclesie rectissimis dogma- 
tibus, hec quoque continebantur. Mitto enim Am- 
philochium, Ambrosium, aliosque haud paucos in- 


fuit; que tamen res nihil Filio detrahit, neque in- 
feriorem Patri constituit. 


πι 


gmale locuti sunt, quantum certe ipsa verba so- 
nant : alii ipsum aperte pree se tulerunt. Et infra : 
Mente quidem Christum, prout homo est, separa- 
lim imaginari ; atqueita majorem ipso Patrem co- 
Bgitare; atque hanc schedulam, quatenus scilicet 
preter orthodoxam pietatem loquitur ; et hiec ipsa 
sanctis Patribus nostris verba injuriosa; et confin- 
gere sibi distinctam veluti Christi humanitatem ; 
atque ita majorem ipso Patrem judicare ; hec, 
inquam, manifesto subjicio anathemati; itemque 
eum qui sic credat vel scribat, vel scripturus sit 
aut crediturus, quisquis sit, sive ego sive alius 
quispiam. 


NICETAE ΟΗΟΝΙΑΤΑΣ 
spiratos viros, quorum alii audacter de hoc do- A 


34 
"ApÉpocieu καὶ ἑέρων ὀὸκ ὀλίγων πνευματοφόρων 
ἀνδρῶν: ὧν οἱ pi» τολμηρὰ περὶ τοῦ τοιούτου dó- 
Ύματος ἀπιφθέγξαντο, ὁσον κατὰ τὸ τῶν λέξεων 
πρόχειρον. οἱ δὲ καὶ ἐνέφηναν τοῦτο. Καὶ κατωτέρω" 
Σκιαγραγεῖν μέντοι τῷ và τὸ κατὰ Χριστόν ἀνθρώ- 
πινον, xel οὕτω μείζονα τον Πατέρα Φδιανοεῖσθαι" 
καὶ τὸν τοιοῦτον χάρτην, καθόσα δηλαδὴ παρὰ τὸν 
ὀρθὸν vie εὐσιδείας διέξεισι λογον, καὶ αὐτὰ dà 
ταῦτα τὰ περὶ τῶν ἁγίων Πατέρων ἡμῶν ἀπόφημα 
ῥήματα, καὶ τὸ σκιαγραφεῖσθαι τὸ κατὰ τὸν Xpt- 
στὸν ἀνθρωπινον, καὶ οὕτω μείζονα τὸν Πατέρα 
τόύτον διανοεῖσθαι, λαμπρῶ καθυποθάλλω τῷ &va- 
θέµατι (A5): καὶ τὸν ταῦτα φρονοῦντα xai γράφοντα, 
εἴτε mort γράψοντα f φρονάσοντα, ὁποῖος ἂν καὶ dim, 
tire ἐγὼ εἴτε ἕτερος. 


4. Postquam igitur hsc legit, et coram nostra B δ, Ὡς οὖν ἀνέγνω ταῦτα καὶ ἐπ' ὄψει τᾶς ἡμῶν 


mediocritate, sacraque considente fraternitate , 
huie libello subscripsit; decretum est hodie qui- 
dem ipsum, his peractis, pergere porro et ulterius 
priegredi, sicuti et alios qui ceeteris libellis subs- 
eripserant, versarique nobiscum et officio fungi 
eum nostra mediocritate et cu.a sancta divinaque 
synodo. Visum insuper est, preeter capitula, nuper 
constituta, synodico tomo, qui in orthodoxie festo 
die legendus esset, heec esse adjicienda. — lis qui 
respuunt sanctorum Patrum locutiones, que ad 
rectorum Ecclesie Dei dogmatum confirmationem 
dicte sunt, Athanasii, Cyrilli, Ambrosii, Amphilo- 
cehii, inspirati a Deo Leonis Papam veteris Romee, 
aliorumque ; nec non repudiantibus cecumenica- 
rum synodorum actus, quarte, inquam, et sexte 
anathema sit. 


o 


5$. His omnibus, tanquam domui super petram 
fundat, pulcherrimum tectum accessit, quam pe- 
tram esse Christum magnus Paulus docuit? ; et 
tanquam fonti orthodoxiam aquam fundenti sigil- 
lum sacrum et genuinum; denique tanquam horto 
lignum vite habenti porta inexpugnabilis accessit 
potentissimi sanctique nostri regis edictum, quod 
ita se habet. 

6. Manuel in Christo Deo fidelis rex Porphyroge- 
nitus, etc. 


µετριότητος καὶ τῆς συνεδριαζούσης ἱερᾶς ἀδιλφό- 
τητος ἐν τῷ τοιούτῳ εἰληταρίῳ ὑπέγραψιν, ὠρίσθη 
τὴν σήμερον αὐτὸν μὲν ἀκολούθως προκόπτευ καὶ 
προοδεύειν ἐπὶ τὰ ἔμπροσθιν ὥσπερ xal τοὺς λοι- 
ποὺς τοὺς ἐν τοῖς ἑτέροις εἰληταρίοις ὑπογράψαντας" 
καὶ τῷ ἡμῶν συνέρχισθαι καὶ συλλειτουργεῖν µε- 
τριότητι, παὶ τῷ ἱερᾷ καὶ θείᾳ συνόδῳ" προστεθῆ- 
ναι δε καὶ τὸῖς ἔναγχος ἐντεθεῖσι χεφαλαίοις τῷ 
κατὰ τὴν ἑορτὴν τῆς ὀρθοδοξία ἀναγνωσκομένῳ 
συνοδικῷ καὶ ταῦτα, — Toig ἀποδαλλομένοις τὰς 
τῶν ἁγίων Πατέρων φωνὰς, τὰς ἐπὶ σνστάσει τῶν 
ὀρθῶν τῆς τοῦ Θεοῦ Εκκλησίας δογμάτων ἐκφωνη- 
θείσας, ᾿Αθανασίόν, Κυρίλλου, ᾽Αμθροσίου, ᾽Αμϕῖ- 
λοχίου, τοῦ θεηγόρου Λένοτος πάππα τῆς πρεσθυτέ- 
pe Ῥώμης, καὶ τῶν λοιπῶν' ἔτι δὲ καὶ τά τῶν 
οἰχουμενικῶν συνόδων πρακτικὰ, τῆς τιτάρτης τέ 
gupi καὶ τῆς ἕκτης μὴ κατασπαζοµένοις, ἀνάθεμα. 

t. ούτων ἁπάντων, ὡς μὲν οἰκίας ἐπὶ τὸν mi 
pov τεθεµελιωµένης περιχαλλέστατος ὄροφος, ἣν πέτραν 
εἶναι τον Χριστόν ὁ μέγας Παῦλος ἐδίδαξε" ὡς δε 
πηγᾶς τὸ τῆς εὐσεδείας ὕδωρ ἀναδιδούσης, σφραγίς 
ἱερὰ καὶ ἀνόθευτος ὡς δὲ κήπου τὸ τῆς ζωῆς ξύλον 
ἔχοντος πύλη ἀκαταμάχητο, τὸ τοῦ αρατισου 
ἡμῶν καὶ ἁγίου βασιλέως γέγονεν ἴδικτον, οὕτως ἐπ᾽ 
αὐτῶν διαξαμθάνον τῶν λέξεων. 

V. Μανονὲλ ἐν Χριστῷ τῷ Θιῷ πιστὸς βασιλεὺς κ. 
τι λε 





(Manuelis edictum jam edidimus in tomo nostro ΟΧΧΧΙΠΙ, cum aliis ejusdem imperatoris consti- 
tutionibus ecclesiasticis). 


Erat autem hoc religiosissimum edictum subsi- 


ν δὲ τὸ τοιοῦτον εὐσιθίστατον ἴδικτον ὑποσεση- 


gnatum rubris litteris manu propria potentissimi D µασµένον τὸ αὐτοχείρω ἐρυθρογράφῳ ὑπογραφῇ τοῦ 


et sancli nostri imperatoris, mense Aprili, indi- 
ctione XIV ; sigilloque aureo munitum. 


ACTIO SEPTIMA. 


1. Post hoc lectum venerabile edictum regium, 
prodiit synodicum decretum verbis his : 


"ICorx &. 


(&5) Videlicet ob metum Nestoriani erroris. 


xparícro καὶ ἁγίο ἡμῶν αὐτοκράτορος κατὰ μῆνα 
ἈΑπρολίου ὑδικτιῶνα id, καὶ xpucü σφραῖδα ém- 
φερόμινον. 
TIPAZIZ Z. 
«. Τοῦ δὲ τοιού-ου βασιλικοῦ καὶ θείον ἰδίκτον 
ἀναγνωσθέντος, σημείωμα προίθη συνοδικὀν, τάδε xarà 
ῥῆμα διεῦξιόν᾽ 


THESAURI LIB. XXV. 


?5 


ἡΜηνὶ ᾽Απριλλίῳ d', ἡμέρα δευτέρα ἰνδωιτιῶνοςιὸ. A Mensis Aprilis die quarta, indictionis decime 


Προθαθεμένου τοῦ Λουκᾶ τοῦ ἁγιωτάτου ἡμῶν 
Φεσκότοῦ καὶ οἰχουμενιοῦ πατριάρχου ἐν τοῖς δε- 
Et; ἀλεξιακοῖς κατοχουµενείοις' συνεδριαζόντων τῇ 
μεγᾶλφ ἁγιωσύνῇ αὐτοῦ ἱερωτάτων ἀρχιερέων, τοῦ 
Κυζέου, το Νικομηδείας, τοῦ Νικαίας, τοῦ Μει- 
τονᾶς, τοῦ Γαγγρῶν, τοῦ Νεοκάισαρείας, τοῦ Μύ- 
pem, τοῦ Καρίας, τοῦ Ἰκονίου, τοῦ Κορίνθου, τοῦ 
λωκησοῦ, τοῦ ᾽Αθηνῶν, τοῦ Φιλίππων, τοῦ ᾿Αδρια- 
νουπόλεως, τοῦ Σμύρνης, τοῦ Εὐχαίτων, τοῦ ᾽Αμάστρι- 
des, τοῦ Θηθῶν, τοῦ Αἴνου, Κερχύρων, τοῦ ᾿Αθύ- 
dev, τοῦ Παροναξίας, τοῦ Μιλήτου, τοῦ Μαρωνείας, 
τοῦ ᾽Αρχαδιουπόλεως, τοῦ Παρίου, τοῦ Προικοννήσον, 
τοῦ Σαλυβρίας xal τοῦ Νίκης" παρισταµένων καὶ θεο- 
Φιλεστάτων δεσποτικῶν ἀρχόντων. 

β. Ὁδοὶ ζωῆς, διανόηµα τῶ» συνετῶν c καὶ ἐν 
καρδίᾳ ἀνδρὸς ἀγαθὴ σοφῖα Θεοῦ * ταῦτά φησί mov 
i» Παροιμίαις ὁ Σολομῶν * αὐτοῖς δὲ πράγµασιν ὁ 
θεοδέδακτος ἡμῶν αὐτοκράτωρ ἐφ᾽ ἑαυτῷ τετελεσµέ- 
να ὑπέδειξε, τὰς εἲς τὸν ἀληθῇ ζωὴν καὶ ἀνώλεθρον 
ἀπαγούσας ὁδοὺς τοῖς αὐτοῦ θεοκυθερνέτοις διανού-- 
µασι καὶ νόήµασι, καὶ τοῖς τῆς θεοκινήτου γλώττης 
αὐτοῦ ῥήμασι πᾶσιν ἐτοιμασάμινος * ἅτε μὴ µόνον 
τὰ ἐν µέσῳ σκῶλα περιαιρῶν καὶ προσκόµµατα, 
ἀλλά καὶ τὰ τοῖς πολλοῖς προσώντη καὶ δυσνόητα 
ἐξομαλίξων, καὶ εὐθέα τοῖς συνιοῦσι καὶ εὑρίσκουσι 
quàcu, ἀπεργαζόμενος " xxi γὰρ τὰ κατὰ τὴν δεν- 
τέραν τοῦ προσεχῶς παριλθόντος Μαρτίου μηνὸς 
πραχθέντα, καὶ τηνικαῦτα μῖν τὸ κύρος τῷ τε τῆς 
ἡμῶν µετριότητος καὶ ταῖς τῶν ἑτέρων ἁγιωτάτων 
πατριαρχῶν καὶ τῆς ἱερᾶς συνόδου γνώμαις δεξά- 
μενα, κατὰ δι τὴν ἕκτην τοῦ αὐτοῦ μηνὸς, xal τῃ 
«ὐτοκρατορααῃ ἁγίᾳ χειρὶ ἐρυθρογραφέντα, τοῖς ἀνὰ 
πᾶσαν πόλιν καὶ χώραν καὶ νᾶσον χαὶ ἄπειρον dila 
γωέσθαι βουλόμενος, ἵνα πάντες καὶ κατὰ riv τοι- 
«rp» δογματικὰν χύρωσιν ὀρθοδοξεῖν ἔχωσι" καὶ 
pà ταῖς τᾶς πλάνης ἀνοδίαις συµπεριφέρωνται, 
iow προσκυνητὸν ἐξέθετο ἴδικτον, καὶ πρὸς τὴν 
ἡμῶν µετριότητα, καὶ τὴν ἱερὰν xai θείαν ἐξαπέστελε 
σύνοδον - à καὶ ἀπεγνώσθη ἐπὶ κουοῦ, ἔχον ἐπὶ λέξιων 
οὕτω» 

q- Μανουὴλ ἐν Χριστῷ τῷ θιῷ πιστὸς βασιλεὺς, 
Πορφυρογέννητος, Ῥωμαίων αὐτοχράτωρ, εὐσεθί- 
στατος, ἀεισέδαστος, Αὔγουστος, Ἱσαυριχὸς, Κιλικι- 
xác, ᾽Αρμενικὸς, Δαλματικὸς, Οὐγγριὸς, Ῥοσθν- 
αὸς, Χροδατιὸς, Λαξιὸς, Ἰθηδικὸς, Βουλγαρικὸς, 
αερθωός, Ζειχαὸς  Χαξαριὸς, Γοτθαὸς, θεοκυ- 
Δέρνητος, κληρονόμος τοῦ στέμματος τοῦ μεγώλον 
Κωνσταντίνου, καὶ ψυχᾷ νιμόμινος πάντα τὰ τούτου 
δίκαια" ὡς τινων ἀποστατησάντω» τοῦ κράτους 
ἡμῶν, τοῖς τοῦ φιλοχρίστου ἡμῶν παντὸς λαοῦ τῆς 
Δωφυλώκτου ἡμῶν βασιλίδος πόλεως, irt δὲ καὶ 
πᾶσε τοῖς τῶν ὑπὸ τὸν τῆς ἁμετέρας βασιλείας ἔξου- 
tuc χωρῶν ἠπειρωτικῶν τε καὶ θαλαττίων οἰχήτορ- 
eo. 


V. Ei µακαρίζει Πέτρο Χριστὸς τὸν ἐν ἀποστό- 























9 Prov, vi, 22 ; x1v,.33. 





quartz die secunda. 

Presidente Luca sanctissimo nostro domino et 
Ccumenico patriarcha in dextero alexiano cate- 
chumeneo ; assidentibus magnee sanctitati ejus sa- 
cratissimis episcopis, Cyziceno, Nicomediensi, Ni- 
ceno, Melitenensi, Gangrensi, Neocesariensi, 
Myrensi, Cario, Iconiensi, Corinthio, Mocesino, 
Atheniensi, Philippensi, Hadrianopolitano, Smyr- 
nensi, Neopatrensi, Euchaitensi, Amastridensi, 
Thebano, /Enensi, Corcyrensi, Abydeno, Paro- 
naxio, Milesio, Maronensi, Arcadiopolitano, Pario, 
Preconnesio, Salybriensi, Nicensi ; astantibus 
etiam Dei amantissimis dominis prepositis. 


2. Viz vitz, eogitatio prudentium ; εί in corde 
bono viri, sapientia Dei**. Hoc ait in proverbiis 
Salomon; re autem vera, a Deo doctus noster impe- 
rator in se perfectum demonstravit ; dum ad veram 
immortalemque vitam ducentes semitas suis a Deo 
rectis cogitatibus et consiliis, suisque a Deo motze 
lingues verbiscunctishominibuspreeparavit: quippe 
qui non solum impedimenta de medio sustulit et 
offendicula, verum etiam ea que multis ardua 
erant atque aspera et intellectu difficilia explanavit, 
faciliaque reddidit iis qui inveniunt comprehen- 
duntque eruditionem. ktenim ea, que die secunda 
proxime preeteriti Martii mensis peracta fuerant, e 
tunc confirmationem a nostra mediocritate atque 





C &ceeterorum sanctissimorum patriarcharum sacree- 


que synodi suffragiis acceperant; sancte vero ejus- 
dem mensis die imperatorir sancte manus rubris 
litteris subscripta fuerant ; cum omnibus urbibus, 
regionibus, insulis, continenti, palam fieri vellet, 
ut cunctis homines secundum hanc dogmaticam 
definitionem recta fide uterentur, neque in errores 
impervios deferrentur, divinum venerandumque 
proposuit edictum, atque ad nostram mediocrita- 
tem sacramque et divinam misit synodum ; quod 
et coram omnibus lectum fuit, atque ita se habet? 


8. Manuel in Christo Deo fidelis rex Porphyro- 
genitus, Romanorum imperator, piissimus, semper 
sebastus, Augustus, Isauricus, Cilicieus, Armenia- 


p ous, Dalmaticus, Ungaricus, Bosthnicus, Chrova- 


ticus, lazicus, Ibericus, Bulgaricus, Servicus, Zec- 
chicus, Chazaricus, Gothicus, a Deo directus, he- 
res corone magni Constantini, animo gestans cun- 
cta hujus jura, quanquam nonnulli a nostro impe- 
rio defecerunt; universo nostro philochristo populo 
regie nostre a Deo custodite urbis, cunctisque 
imperio nostro subjectisterrestrium maritimarum- 
que regionum incolis. 


& δἱ beatum predicat Petrum Christus aposto- 


315 


NICETE CHÜNIATAR 


Lu 


lorum summum apicem, propterea quod omnes Α λοις χορυφαιότατον, ἐπεί προφθάνει πάντας τῶ δια- 





preecessit fervore amoris, etipsum testatus fuit esse 
Christum, Dei viventis Filium ; utpote & Deo Patre 
mysterium de illo edoctus; quidnam aliud beatius 
erit. — Sequebatur deinde universum supra a no- 
bis scriptum edictum. Postremo hec addebantur 
verba.— Postquam igitur palam venerandum hoc 
edictum lectum fuit, consueta ab omnibus facta 
est acclamatio, invielie majestati ejus stabilitatem 
vitam incolumitatemque diutinam comprecanti- 
bus. 

5. Heec igitur ita gesta sunt atque absoluta. Ve- 
rumtamen non cessavit tentator, quominus Eccle- 
sie moliretur perturbationem ; neque se victum, 
quamvis per supra dicta gesta fugatus, fassus est : 
verum quibusactibusprimitivam ipse gloriam ami- B 
sitiisdem maxime adversus homines struere solet 
insidias: leva quidem semper parte hostiliter 
aggrediens ; dexterte autem simulatione fraudem 
obtegens, esca scillicet hamum, mortiferas herbas 
mellis perunctione. Sie ergo iste sacratissimum 
quoque Nice metropolitam parum abfuit quin in 
fatale projiceret periculum, ita ut ne sacram qui- 
dem personam stationemve huie reliquam faceret, 
profundis aquis merso, unde prorsus enatare non 
posset. Is enim gloriosum sibi existimavit si pre- 
fraete in. divinis rebus resisteret ; ignorans vid: 
cet zelum, qui secundum scientiam non est, divina 
Scriptura teste, ab Ecclesia esse respuendum.Quod 
autem hec ita se habeant, decretum synodi jussu 
conditum palam faciet, quod est hujusmodi. 





c 


ACTIO OCTAYVA. 
Mensis Maii die sexta, indictionis decime quarta 
die sexta. 

1. Presidente Luca sanctissimo nostro domino 
et ecumenico patriarcha in dextero alexiano ca- 
techumeneo; assidentibus magne sanctitati ejus 
sacratissimis episcopis Cesariensi, Heracliensi, 
Cyziceno, Nicomediensi, Melitenensi, Gangrensi, 
Cario, Mocesino, Cretensi, Trapezuntio, Philip- 
pensi, Mitylenensi, Neopatrensi, Euchaitensi, Ama- 
stridensi, Serrensi, Thebano, /Enensi, Apameen- 
αἱ, Abydeno, Lacedeemonio, Paronaxio, Arcadiopo- 
litano, Pario, Selybriensi, Nicensi, Brysensi, D 
censi ; astantibus etiam Dai amantissimis domi 
prepositis. 











2. Tempus tacendi et tempus loquendi, sapiens 
Ecclesiastes dicit?*; his verbis sobrium cordatum- 
queauditorem admonens ne quid inconsulte loqua- 
tur neque intemperanter labiis effutiat , verum ut 
antea exploret discernatque quod mente revolvit, 
seduloque consideret, ne vitiosus sermo ex ore 
nostro procedat, sed contra si quis est bonus et 
salutaris, atque aliene edificationi idoneus. Hec 


*? Ecc. liou, 7. 


πείρῳ τῆς ἀγαπέσεως, καὶ τοῦτον εἶναι τὸν Χριστὸν 
διατείνεται τὸν τοῦ Θεοῷ τοῦ ζῶντος Υἱὸν, ἅτε παρὰ 
τοῦ Πατρὸς ἀποκαλυφθεὶς τὸ κατ’ ἐχεῖνον μυστήριον, τε 
δήποτ᾽ ἂν εἴη µακαριστότερον ; — Καὶ ἐφεξῆς πιριεῖχε 
κατὰ ῥῆμα τὸ προγραφῖν ἅπαν ἴδικτον' καὶ μετὰ τοῦτο, 
ταῦτα ῥητῶς. — Ὡς οὖν εἰς ἐπήκοον τὸ τοιοῦτον προ- 
σκυνητὸν ἴδικτον ἀνεγνώσθη, à συνήθης παρὸ πάντων 
γέγονεν εὐφημία, συμφώνως ἐπευξαμένων τῷ ἀηττήτω 
αράτει αὐτοῦ διαμονὴν καὶ ζωὴν xci ὑγείαν µακ- 
βαίωνα, 

f. Ταῦτα μὲν οὔν οὕτως fvusro καὶ τετθλεστο" 
Ῥλλλὰ γὰρ οὖδε πάλιν ἀπίστη ὁ πειραστὴς, τὸν he 
αλησιαστικὀν διαμελιτώµενος τάραχον " οὐδὲ εἰς 
ὀπίσω πεμφθεί, ἀπὸ τῶν προλαξόντων τὴν ἅτταν 
προσωμολόγησιν * ἀλλ ol αὐτὸς τῆς πρωτοδότον 
δόξης ἕκπτωσιν κατακέκριται, τούτοις καὶ μᾶλλον 
τὲν κατὰ τῶν ἀνθρώπων ἐπιθουλὴν συγκατεσκενή- 
Vrat dx τῶν ἀριστερῶν μὲν πάντη τε καὶ πάντως 
προσθλΆλων ^ τὴ δὲ τῶν Φιξών φαντασές περικαλύ- 
πτων τὸ σκαιωρούμενων ' ὡς Φθέατι φάναι τὸ diyxt- 
στρον, b τὰς θανασίµους πας τῷ περιχρίσει τοῦ 
μέλιτος "οὕτω γοῦν οὕτω καὶ τὸν ἱερώτατον µητρο- 
πολίτον Νικαίας. μιχροῦ dei, εἲς ἀνυπεξάλυκτον 
κατήνεχκεν κίνδυνν, ὡς μηδ ὑπόστασν τούτν 
περιλειφθᾶναι, βαθέων μέχρις ὑδάτων κατενεχθέντι, 
καὶ ἀνανήξασθαι τέλος οὐκ ἔχοντι * ἅτε δὴ vouilovrt 
κάλλεστον εἶναι ἐπὶ τοῖς θείοις οὐκ εὐένδοτον 
ἔνστασι ' ἀγνοοῦντι δὲ ὅμως ὡς ὁ μὴ κατ ἐπίγνω 
συ ζῆλος παρὰ τῇ θείᾳ Τραφῷ, τῆς Ἐκκλησίας 
ἀπόόλητος. "Oct δὲ ταῦτα τούτον ἔχει τὸν τρόπον, τὸ 
συνοδικῶς ἐκτεβὲν παραδτλὠσει σοµείωμα" ἔχει γὰρ 
οὕτω. 























ΠΡΑΞΙΣ η. 
Mm Μαΐῳ c, ἡμέρᾳ Q ἰνδικτιῶνος dd. 


&. Προκαθημένου Λουκᾶ τοῦ ἁγιωτάτου ἡμῶν 
δεσπότου καὶ οἰκουμενικοῦ πατριάρχου ἐν τοῖς de- 
Σιοῖς ἀλεξιακοὶς κατηχονµενείοις" συνεδριαζόντων 
τῇ μεγώλρ ἁγιωσύνῃ αὐτοῦ ἱερωτάτων ἀρχιερέων 
τού Καισαρείας. τοῦ Ἡρακλείκ, τοῦ Καρίας τοῦ 
Νωκησοῦ, τοῦ Κρήτης, τοῦ Τραπεξοῦντος, τοῦ Φι- 
λίππων. τοῦ Μιτυλένης τοῦ Νέων Πατρῶ», τοῦ 
Ἐὐχαϊΐτων, τοῦ ᾽Αμάστριδος, τοῦ Σεῤῥῶν, τοῦ Θη- 
θῶν, τοῦ Αἴνου, τού ᾽Απαμείς ᾿Αθύδον, τοῦ Λακε- 
Φαιμονίας, τοῦ Παροναξίας, τοῦ ᾿Αρκαδιουπόλεως, τοῦ 
Παρέου, τού Σηλυβρίας, τοῦ Νίκης, τοὺ Βρύσεως, τοῦ 
Δέρχου * παρισταµένων xai θιοφιλεστάτων δεσποτικῶν 
ἀρχόντων. 

B. Καιρὸς τού σιγᾷν καὶ καιρὸς τοῦ λαλεῖν, 
ὁ σοφὸς Ἐκκλησιαστὴς ἀναφθέγγεται ' διὰ τῶν 
ῥημάτων τούτων παιδεύων ἀκροατὸν τὸν νηφάλιον 
xai ἀρτίφρονα, uà ἁβασανίστως τι φθέγγεσθαι, uud" 
ἀσνντερέτως τῶν Χειλέων προφέριν ἐκτός, ἀλλὰ 
δυκιµάξειν καὶ χρίνειν πρώτα τὸ διανοούµενον ἔνδο- 
6s ἐν ψυχῦ καὶ συνορᾷν ἰμμερίμνως, ἵνα μὴ σα- 
πρὸς λόγος ἐκ τοῦ στόματο ἡμῶν, ἐκπουεύπται, 








απ 


THESAURI LIB. XXV. 


ἀλλ’ aris ἀγαθὸς καὶ σωτήριος x«i πρὸς οἰκοδομὴν A Ecclesicstm dicta minime secum reputans sacta- 


ἑταίρων καὶ ἐπιστύριξιν' Ταῦτα τοῦ Ἐκκλησιαστοῦ τὰ 
ῥήματα μὲ κατὰ νουν θέµενος ὁ ἱερώτατος μητροπολίτης 
Νικαίας Γεώργιος, μηδὲ τοῦ Σιρὰχ λόγον ἐνωτισάμενος, 
ὑποτιθέμενον τὸν uv εἶδοτα λαλεῖν καὶ παῤῥησι 
τὸν δὲ uà εἰδότα τιθέναι τὴν χεῖρα ἐπὶ στόµατι, ἀνοίξας 
τὸ στόµα οὐχ εἴλκυσε πρῶτα πνεῦμα : καὶ μετὰ 
τοῦ πνεύματος, ἠρεύξατο τὰ τοῦ πνεύματος, ἀλλ' ἄσυν- 
τηρέτως προήνεγκε" καθὼς δηλοῖ τὸ κατὰ τὰν ixruv 
τοῦ παρελθόντος ᾽Απριλλίου μηνὸς τῆς ἐνεστώσης τεσσα- 
ῥισκαιδεκάτης ἐπινεμήσιως ἐκτεθεν συνοδικὸν σηµείω- 
μα” ἀμέλει οι καὶ κατὰ τὸ τοιοῦτον συνοδιχὸν σημείωμα 
τότε καταδίκη ἐνομίσθη εἶναι ὑπεύθυνος. 











d. O00 καὶ πρὸς τὴν ἀνεξάντ)ητον τοῦ ἑλέους πη- 
Tia δὲ θαῤῥούντως εἰπεῖν, τᾶς συµπαθείας rà 
ἀδυσσον, τὸν θιοστεφῦ κραταιότατον ἅγιον ἡμῶν airo 
πράτορα καταπέφευγε" xai θερμοῖς τὸν φίλοικτον αὖ 
καὶ θείαν ψυχὲν πρὸς οἶκτον ἐξεκαλέσατο Φάκρυσιν : 
xai µόνυµα θεῖον προσκυνοτὸν ἐκεῖθεν κρὸς τὴν ἡμῶν 
µττριότητα καὶ τὴν ἱερὰν καταπεμφθῆναι σύνοδο», διὰ 
τοῦ μεγαλεπιφανεστάτου πρωτοκουροπαλ. à βασι- 















τᾶς τεσσκαρεσκαιδικάτης ἰνδικτιώνος ἐκτεθὲν ἐπὶ 
ούτου βασιλικοῦ καὶ θείον μηνύματος πρὸς 
de διαπορθμεύσει συνοδικὸν σημείωμα παριστὰ 
"Ότι ouv καὶ σήμερον πάλιν διὰ τοῦ αὐτοῦ βασιλἰκοῦ. 
Ἰραμματικού ἀνηγγέλφ 75 ἡμῶν µετριότητι καὶ τῇ ἱερῷ. 
x&i θτίᾳ συνόδῳ ὡς o) προστακτικῶς, G)X ὡς ἐν εἴδει 
συμβουλᾶς ὁ χράτιστος ἡ μῶν ἅγιος βασιλεὺς φιλανθρω- 
ποτερον διατεθᾶναι πεοὶ τὸν Νικαίας ἡμῖν ὑποτίθχσι, 
πλὸν τῶν κανόνων σωζοµένων, ἡ µετριότης ἡμῶν συ- 
viue τῷ ἱερᾷ ἀδελφ. ἀναγνωσθέντος τοῦ κατὰ τὴν 
€ τού παρελθόντος ᾽Απριλλίου μηνὸς τῆς ἑνεστώσης ud 
ὑδικτιῶνος Ύεγονοτος συνοδιχοῦ σημειώματος, ἐν à 
καὶ καταδίκφ ὑπεύθυνος ὁ Νικαίας εἶναι ἐνομίσθο, 
σκοπτθᾶναι daiv ἔγνω, ómoim τις τῷ Νιχαίας ὃ 
κανόνων καταδίκη ἐπάγεται: τοῦτο γὰρ Vv τὸ ἔτι λειπό- 
μενο», τὸ χαὶ τὴν ποιότητα τὸς ἐπαγομένης a27à κατα- 
θίκης διαγνωσθᾶναι" ὅτι γούν οὐ καθαίρεσις εἶναι διε- 
262 à 




















κατέδρεχιν ἔδαφος, καὶ σκιναγμοὺς ix. βάύους ἀνέπιμ- 
πεν, ὡς καὶ σύμπαν ti; οἶκτον τὸ ἱερὸν συνέδριον προ- 
χαλέσασθαι, καὶ συγκινῆσαι πάντας tig δάκρυα, ὡς 
οὖδεν ὕττου ἐκείνου παρακαλεῖν sis (aov τὴν ἡμῶν µε- 
τρωότετα, ἡ µετριότης ἦμων συνάμα τῇ ἱερᾷ ἀδελφοτητι 
ti; ἕνα καὶ μόνον ἐνιαντὸν τὰ τῆς ἀλειτουργησίας αὐτῷ 

d» ἐπὶ ταῖς ψήφοις 












αἰτάσαντι καὶ το παρὰ διαφόρων 
τάριον - xai ὑπέγραψε καὶ αὐτὸς ἐν 


D 


tissimus Nice metropolita Georgius ; et ne Sira- 
cidis quidem audito monito, suadentis ut sapiens 
loqui audeat, insipiens autem super os ponat ma- 
num suam *^ ; is igitur, resoluto ore, haud antea 
contraxit spiritum ; atque ita eum spiritu eructa- 
vit quee erant spiritus, sed inconsiderate profu- 
dit ; sicuti palam fit in synodico decreto sexta die 
preteriti Aprilis mensis condito presentis indic- 
tionis quarte decime; quo synodi decreto reus 
poneque obnoxius judicatus est, 


3. Quamobrem ad inexhaustum misericordie 
fontem, imo ut confidentius dicam, ad clementie 
abyssum, id est ad coronatusn a Deo fortissimum 
sanctumque nostrum imperatorem confugit; fer- 
vidisque mitem ejus divumque animum ad mise- 
ricordiam commovit lacrymis : ita ut divum quo- 
que venerandum rescriptum ad nostram medio- 
eritatem inde 1nissum fueritsacramque synodum, 
per magnum atque illustrissimum protocuropala- 
tam regium scribam dominum Georgium Scy- 
litzen; sicuti narratur in synodico decreto, quod 
die 14 preeteriti Aprilis mensis, presentis decime 
quarte indictionis, ob hujus regii diique rescripti 
ad nos missionem conditum fuit. Quia vero hodie 
quoque per eumdem regium scribam denuo si- 
gnificavit mediocritali nostre sacreque et dive 
synodo, non imperative quidem sed quasi sua- 
dens, prestantissimus noster sanctusque rex, ut 
clementius erga Nicenum nosmet geramus, salvis 
tamen canonibus, mediocritas nostra cum sacra 
fraternitate, post lectum synodicum diei sexte 
preeteriti Aprilis mensis presentis decime» quarte 
indictionis, decretum quo pene obnoxius judica- 
tus Nicenus fuit ; querendum censuit, quamnam 
canonicam mereretur Nicenus ponam; id enim 
definiendum supererat, nempe ut de infligende 
pone qualitate judicium ferretur. Cumque poena 
canonica non esset comperla depositio, Niceeno 
per biennium ministerio interdixit, clementiee ra- 
tione habita. Cum autem ad complures horas Ni- 
ccnus humi stratus sacrum permultis lacrymis 
pavimentum rigaret, suspiria profundo pectore 
mittens, ita ut ad misericordiam synedrium uni- 
versum cieret, lacrymasque cunctis eliceret ; 
nostramque adeo mediocritatem ad clementiam 
tque commoveret ; nostra, inquam, mediocritas 
cum sacra fraternitate uno tantummodo anno N 
emnum ministerio prohibuit, itemque suffragiis 
convenliciis. Que cum pena non solum cano- 
nica verum etiam mitis omnibus visa esset ; 
traditus ipsi quoque petenti libellus fuit a com 
pluribus jam subscriptus, eidemque et ipse 
suscripsit. 











NICETE CHONIATE 


280 


&.Huno Deus finem suprascriptis rebus impo- À — d'. Τοιοὔτον Θεὸς τὸ πέρας τοῖς προτεθεῖσιν imivey- 


suit; sic magna Ecclesie tempestas sedala est ; 
sic regii sceptri dignus moderator, ab universali 
gubernatore Deo impulsus atque directus, tradi- 
ios sibi subditos custodivit, nemoque omnino, 
periit, nemo in profundum heretici cordis mare 
projectus fuit ; imo lucente velut speculari face 
ducti ad recie fidei porlum cuncti pervenerent. 
Sic nunc etiam Dei sapienlia, novellum alterum 
ibi habitaculum in hoc rege sdificavit, septem- 
plici divini Spiritus munere exornatum : cumque 
Patre adveniens, mansionem sibi ineo elfecit, ut 
in Evangelio promittitur: et scientie poculo eidem. 
tradito, cunctis inde haurire insatiabilitler conces- 
sit; qua gratia reapse repleti, vere vitis palmites 





κο * οὕτως ἡ μεγάλη ζάλη τῆς Εκκλησίας ἐγκατεστό- 
psorat * οὕτως à τῶν βασιλικῶν σχήπτρων οἰακοστρόφος 
ἐπάξιος, τῷ τοῦ παντ. Χυθερνὸτῃ θιῷ χωούµενος καὶ 
οἰκονομούμενος, τοὺς αὐτῷ δεδοµένους καὶ ἀρχομένους 
ἐρύλαξε, καὶ οὐδεὶς τῶν πάντων ἀπώλιτο : ο): εἲς βάθη 
καρδίας ἑτιροδόξου θαλάσσης ἀπέῤῥιπται - ἀλλ ὡς πύρ- 
qo φρυκτωροῦντε τούτῳ καθοδαγούµενοι τοῖς τῆς GpÜo- 
ας λιμέσι πάντες ἐγκαθωρμίσθησαν * οὕτω καὶ νῦν 
X τοῦ Θεοῦ σοφία καινότερον ἕτερον τρόπον οἶκον ἑαυτῇ 
τὸν βασιλέα τοῦτον ἀνωκοδόμησε : τοῖς ἑπταδικοῖς τοῦ 
θείον Πνεύματος πεπνκασμένον χαρίσµασι " καὶ μετὰ 
τοῦ Πατρὸς Ὠβοῦσα ri» μονὰν ἐν αὐτῷ ποιεῖται, κατὰ 
τὸν iy Εὐαγμλίοις ὑπόσχισυν ^ καὶ τὸν τῆς γνώσιως 
κρατῆρα τούτῳ χειρίσασα, πᾶσιν ἀπαντλεῖν ἀπένωτα 

















cuncti evaserunt, in hac videlicet manentes et B δίδωσω - οὔ καὶ χάριτος κλήματα τῆς ἀληθιῆς ἀμπέ- 


fructificantes, vinumque propinantes quod ortho- 
doxa corda leetificat. Hiec est nimirum preeterito- 
rum imperatoris meritorum coronis; hoc est in- 
comparabilium tropeeorum ejus culmen ; hec est 
futurorum ejusdem maximorum facinorum arrha. 
Sic Deus imitatorem suum regem, ut cum magno 
Jeremia loquamur, quasi munitam urbem in 
omne tempus statuit, et quasi columen cuncti re- 
gnatoribus terree atque potentibus, et sacerdoli- 
bus, atque populo orbis. Quare eliam ea quee se- 
quuntur ibi, confidenter predicare licet; nun- 
quam scilicet fore ut adversus eum quivis hostis 
preevaleat, quia Dominus cum ipso est. Huic igi- 
tur maximo imperatori nostro (qui in eo quoque 
similitudinem cum Deo servat, quod aliud nullum 
ex usitatis nomen est, prerogativis ejus mentis, 
animi, manus, atque prudentire convenientius) 
nemo prorsus debitas referre gratias poterit. Atta- 
men effusis ex imo corde precibus cuncti huic 
favemus atque plaudimus: et cum rege Davide 
canimus, Ponat Deus thronum ejus sicut dies cce- 
li, atque in sempiternum preparet semen ejus, 
omnesque cordis ejus pelitiones compleat;cunctae 
gentes serviant ei ; et ejusdem fructus supra Liba- 
num exaltetur, et rex nunquam appellari desi- 
nat: donec ex hoc terrestri, post longos solis 
anfractus, ad coleste immortale regnum com- 


migret. 


c 





λου πάντες εὑρίθασαν, iv ταύτῳ µείναντα καρποδοτή- 
σαντα, xai τὸν τὰς ὀρθοδόξους καρδίας εὐφραίνοντα 
εὐσεθείας οἵνον πηγάξοντα" τοῦτο τῶν προλαθόντων κα- 
τορθωµάτων τοῦ αὐτοκράτορος ἄριστον ἀκροθίνιον - 
τούτο τῶν ἀπαραμίλλων αὐτοῦ τροπαίων µέλιστον 
ἐγκαλλώπισμα : -οὔτο μελλόντων µειζόνων µεγαλουργη- 
ἐχέγγνον : οὕτω Θεὸς τὸν αὐτοῦ μιμητὲν βασι- 
τὰ τὸν µέγαν Ἱερεμίαν εἰπεῖν, ὡς πό) ὀχυρὰν 
ἐν παντὶ καιρῷ τέθεικε * καὶ ὡς στῦλον ἅπασι τοῖς xpa- 
τούσι τῆς γῆς, καὶ τοῖς ἄρχουσι, καὶ τοῖς ἱερεῦσι καὶ 
τῷ λαῷ τῆς γῆς * ὡς ἐντεῦθεν θαῤῥούντως xoi τὰ ἑξῆς 
ἀναφθέγγισθαι * οὐ uà δύνωνται πρὸς αὐτὸν πάντες oi 
ἀντικείμενοι : διότι Κύριος paz? τιν. Τοῦτον δὲ 
τὸν µέγιστον ἡμῶν αὐτοκράτορα τὸν κάν 
πβὸς Θεὸν ἐμφέρειαν σώξοντα, ὅτι μηδέν ἐστι κοινόν τι 
πβοσαρμοζόμενον ὄνομα (40) τοῖς κατὰ νοῦν καὶ γυχὲν 
καὶ χεῖρα xui σύνεσιν αὐτού προτερή, ή 
οὐδινὶ πάντως ἀμείθεσθαι τρόπῳ τῶν τις ἀπάντων du- 
νάσεται : εὐχαῖς δὲ ξύμπαντες γκαρδίοις καὶ υτγγλι- 
χόμεθα καὶ συνδεξιούµεθα" μετὰ τοίνυν τοῦ βασιλὲ 
Δαθιδ, θες Κύριος, Gdous), τὸν θρόνον αὐτοῦ ὡς τὰς 
ἡμέρας τοῦ οὐρανοῦ * xai εἰς αἰῶνα ἑτοιμάσαι τὸ cri 
μα καὶ πλτρῶσαι πάντα τὰ τῆς αὐτοῦ καρδίας 
αἰτόματα s καὶ πάντα τὰ (vm δουλεύπονσιν c 
ὁ καρπὸς αὐτοῦ ὑπεραρθείη ὑπὲρ τὸν Λίδανον * καὶ 
Tis βασιλικᾶς προσωνυµίας τούτῳ μὲ γένοιτο * ἐκ τῆς 
ἐπιγείον ταύτης μετὰ μακροὺς ἡλίου κύκλους, ἐπὶ τὸν 
dv οὐρανοις ἀκατώλντον βασιλεία» µεταχορήσαντι. 









































Sequuntur subscriptiones autographe. 


Humilis monachus Lucas miseratione Dei ar- D 


ohiepiscopus Constantinopoleos nove Rome. 

Humilis archiepiscopus metropoleos Cresaree 
Cappadocire Stephanus. 

Sanctissimi metropoleos Ephesi archiepiscopus 
humilis Nilus. 

Humilis metropolita Heraclez Michael. 

Humilis metropolita Cizici Dasilius. 

Humilis metropolita Nicomedie Michael. 

Humilis metropolita Nice Georgius. 


Ὁ ταπενὸς μόναχὸς Λουκᾶς καὶ Dép Θεοῦ ἀρχιεπίσ- 
χοπος Κωνσταντινουπόλεως νέας Ῥώμης. 

Ὁ εὐτιλὲς ἀρχιπίσχοπος rie µητροπόλεως Καισα- 
ῥείας Καππαδοκίας Στέφανος. 

Ὁ τῆς ἁγιωτάτης µητροπόλευς Ἐφέσον ἀρχιιπίσκο- 
mos ταπεινὸς ΝΏος. 
« μητροπολίτης Ἡρακλείας Μιχαήλ. 
Ὁ εὐτελὰς µητροπολίτας Κνξίκου βασίλιιος. 
s μητροπολίτης Νικομηδείας Μιχαέλ. 
Ὁ εὐτιλὴς μητροπολίτης Νικαίας Γεώργιος. 











(6) Emmanuel significare Deus nobiscum nero ignorat. 


28 

'O µατροπολέτης ᾽Αμασείκς Αέων (47). 

Ὁ εὐτελὺς µατροπολίτης Γαγγρῶν Ἰωάννης. 

Ὁ εὐτελές μητροπολίτης Κλανδιουπόλεως Ἰωάννης. 

Ὁ εὐτελής μητροπολίτης Μωχησοῦ Λουκᾶς. 

Ὁ ἀρχωπίσκοπος τὸςμητροπόλεως Κρήτης Ἰωώνης. 

Ὁ εὐτελὸς μητροπολίτης Πατρῶν Θέων. 

Ὁ εὐτιλὴς μητροπολίτης Φιλίππων Ἐπιφάνιος (48). 

Ὁ εὐτελὸς μητροπολίτης Ἱεραπόλεως Γεώργιος. 

Ὁ εὐτελὰς μητροπολίτης Δυῤῥαχίου Μιχαύλ. 

Ὁ εὐτελὴς μητροπολίτης Αἰνου Ἰωάννης, 

Ὁ εὐτελὴς μητροπολίτης Απαμείας Ἰσαάκιος. 

Ὁ εὐτελὰς µετροπολέτενς Ναζιανζοῦ. εἰ xai ανάξιος, 
Nox 

Ὁ εὐτελὰς μητροπολίτης ᾿Αθύδου Μιχαήλ. 

o « μητροπολίτης Μαθύμνης Νικόλαος. 

Ὁ εὐτελὺς μητροπολίτης Λακεδαιμονίας Νικήτας. 

Ὁ εὐτελὲς µετροπολίτης Μιλήτον Νικήτας. 

Ὁ ὠτελὲς ἀρχιεπίσκοπος Παρίος Νικόλαος. 

Ὁ ταπευὸς ἀρχιεπίσκοπος Προικοννήσον Ἰσαάκιος. 

'O ταπευὺς ἀρχειπίσκοπος Σάλνθριας Θεόδουλος. 

Ὁ «ὐτελὸς ἀρχιεπίσχοπος Κίου Μιχαήλ. 

Ὁ οὐτιλὲς ἀρχιεπίσκοτος “Απ. . . . (49). 

Ὁ ταπεοὸς ἀρχιεπίσκοπος Κυγέλλων Ἰωάννης. 

Ὁ εὐτελὲς ἀρχιεπέσκοπος Βρύσεως Κωνσταντῖνος. 

Ὁ εὐτελὲς ἀρχιεπίσκοπος Γοτθίας Κωνσταντῖνος (50). 
— (Reliqua subscriptiones desunt propter extre- 
ma folia e codice abcisssa). 








(47) Atqui in precedentibus, Amasesg metropo- 
lita dicitur Nicetas ; et sic alia quoque in his au- 
tographis subscriplionibus nonnula nomina a 
suprascriptis differunt. Videtur igitur concilii a- 
manuensis mendose interdum scripsisse; neque 
enim ipsi S piscopi nomina propria ingnorabant; 
neque tam brevi synodi intervallo mutatos epis- 
Copos reor. 

(48). Retro Joannes. 


EX THESAURI LIBRO INCERTO 


A Humilis metropolita Amaser Leo. 
Humilis metropolita Gangrorum Joannes. 
Humilis metropolita Claudiopoleos Joannes. 
Humilis metropolita Mocesi Lucas. 
Archiepiscopus metropoleos Crete Joannes. 
Humilis metropolita Patrarum Theon. 
Humilis metropolita Philipporum Epiphanius. 
Humilis metropolita Hierapoleos Georgius. 
Humilis metropolita Dyrrachii Michael. 
Humilis metropolita Eni Joannes. 
Humilis metropolita Apamese Isaacius. 
Humilis metropolita Nazianzi, quanquam indi- 

gnus. Nicephorus. 
Humilis metropolita Abydi Michael. 
Humilis metropolita Methymnze Nicolaus. 
Humilis metropolita Lacedimonie Nicetas. 
Humilis metropolita Mileti Nicetas. 
Humilis archiepiscopus Parii Nicolaus. 
Humilis archiepiscopus Preeconnesi Isaacius. 
Humilis archiepiscopus Selybrire Theodulus. 
Humilis archiepiscopus Cii Michael. 
Humilis archiepiscopus. . . . 
Humilis archiepiscopus Cypsellorum Joannes. 
Humilis archiepiscopus Bryseos Constantinus. 
Humilis archiepiscopus Gothic Constantinus. 


B 


(49) Urbis hujus episcopique nomina ex tachy- 
graphica nota informi ac perdifficili explicare ne- 
queo. Legebam tamen *Ar... cum leni spiritu ac- 
centuque in prima syllaba acuto. 

(50) Retro in codice nostro est Joannes. Sed 
tamen Constantinus Gothis episcopus sub Ma- 
nuele Comneno occurrit etiam apud Allatium de 
Consens. p. 685. 





NICET/E 


CHONIAT/E 


EX LIBRO INCERTO 


THESAURI ORTHODOX/ FIDEI 


(Mai Spicil. Rom. t. IV, 498). 


Περὶ τᾶς καινοφανοῦς αἱρέσεως τῶν Λιζιχιανῶν. 


Ἱστέου ὅτι, καθά φησι Γρηγόριος ἀρχιπίσκοπος 
loghi, ὁ τὸν βίον τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ὑμῶν Με- 
θνδίον πατριάρχου Κωνσταντιουπόλεως συγγραψάµε- 
e, ἐπὶ τῆς βασιλείας Miei) καὶ Θωδώρας τῆς 
αὐτοῦ μητρὸς d» τις ἀσεκρῆτι, ᾧ τὸ ἐἑπώνυμον 


D De recenti Lizicinorum herzst. 
Notandum, secundum quod dicit Gregorius, ar- 
ehiepiscopus Sicilie, qui vitam sancti Patris Me- 
thodii, patriarchz CP., conscripsit, sub regno Mi- 
chaelis et Theodore matris ipsius virum quem- 
dam a secretis, eui nomen Licix, exstitisse. Hio 


CODICIS MEDICRI XXIV. 


Manicheorum heresim amplexus, crucem venera- A Ait, ὃς, τὰ Μανιχαίων gpovágue, τὸν προσκυνητὸν 


bilem stultitiam arbitratus est esse, Deum et Do- 
minum nostrum Jesum Christum creaturam nomi- 
nando etsanctissimam ejus matrem Deiparam esse 
negando. Idem mysteriorum tremendorum com- 
munionem irrisit, et cum asseclas invenisset non 
paucos, Lizicinorum secta originem inde traxit. 
Hunc virum sanctus Methodius ad fldem orthodo- 
xam cum reduxisset, id effecit ut alii quoque ejus 
exemplum sequerentur. Hos die aliquo festo so- 
lemniter sacro unguente delibutos et candidis ves- 
tibus ornatos postquam faces in eorum manibus 
posuisset, orthodoxorum choro immiscuit. 


στανρὸν µωριαν ἡγετῖο, καὶ τὸν Κύριον καὶ riv ἡμῶν 
Ἰησοῦν Χριστὸν ὀνομάζων χτί. τὰν πάναγνον αὐτοῦ 
μητέρα Θεοτόκον οὐκ Ἰλέγε ἐγέλα δὲ πρὸς τούτοις 
χαί τὸν τῶν φρικτῶν xai θείων μυστηρίων ριτάληψιν. 
Ἠολλῶν δὲ αὐτῷ καί ἄλλων ἀκολουλησάντων, ἀντεῦθεν 
d τῶν λεγομένων Λιζιχιανῶν αἴρεσις συνέστη. Τοῦτον 
τοΐνυν ὁ ἅγιος Μεθόδιος πείσας µεταθέσθαι πρὸς τῶν 
ὀρθόδοξον πίστιν συνίπεισε δὶ αυτοῦ και τοὺς αλ- 
λους * xat παρασκενάσας iv ἐπισήμῳ ἡμέρᾳ θριαμβεῦ- 
σαι τὴν οἴκείαν αἴρεσι», χρίσας τε μύρῳ ἁγίῳ, καὶ 
λευκοῖς κοσµέσας ἐμγωτείοις, λαμπάδας κατέχοντας 
τοῖς ὀρθοδόξοις συνέστησεν. 




















RECENSIO CODICIS MEDICEI XXIV, 
PLUT. IX. 


(Ex Ang. Marie Bandinii fasciculo rerum Grtecarum. Florentis 1763). 


Continet hie codex Nicete Choniatee Thesaurum orthodozz Fidei, in libros XXvIT digestum, quem 
ipse in gratiam amici, qui capta a Latinis Constantinopoli, soluin vertere secum coactus fuerat, in ex- 
silio conscripsit, ubi post expositam salutarem doctrinam, omne genus heeresum seetarumque ad suam 
usque etatem persequitur, et testimoniis veterum Ecclesie doctorum, vel propriis argumentis refel- 
lit. Cum vero totum hoc opus propter molem hactenus lucem, quam meretur, haud viderit, quoniam 
duo facile volumina in folio compleret, librorum argumenta, quorum index precurrit, ac primas 
duas codicis paginas oceupat, subjicere animus erat ; sed cum jam prolata fuerint, et a Fabric.B. 6. 
t. VI, p. 420 seqq. et a Montefalconio Ραἰδοργ. Grac. p. 327 seqq., nos iis omissis, quse cum dictis 
editionibus concordare comperimus, argumentum tantummodo libri IV, quod aliquantim ab iis dif- 
fert, proferitnus, quod ita habet : 

Τόμος τέ: . Ev ᾧ κεῖνται πᾶσαι αἱ παλαια αἰοίσεις αἱ ἀναφανεῖσαι µέχρι τῆς Αρείου αἱρέσεως. 
Ἐγράφη di πρώτη ἡ τοῦ Σίμωνος, καὶ à im αὐτῷ ἀντέρῥασις, ἓν P Orion ἔμων κακῶς ἐξέῤῥαξε 
Thy ψνχήν * δευτέρα » Νικολάίτῶν : τρίτη ἡ τῶν Καρποκράτηνὼν * τετάρτη & τοῦ Βαλεντίνου, iv f εἰρύχαμεν 
καὶ περὶ τῆς θείας ἐναθρωπήσεως' πέµπτη à -οὔ Πτολεμαίου * ἕκτη v τοῦ Μάρχον * ἑθδόμη à τὼν ᾿Ασκοδρούγων 

" -dgPis oco) Καλοβ. 


































τη ἡ τοῦ IIoodíxov, d; κοινὰς εἶναι τὰς γυναῖκας 
παριδίδου ἀκολούθως Kaivüv * δωδικάτη à τῶν Σηθιανών * τρισκαδεκάτο à 
᾿Αρχοντικῶν * τεσσαρεσκαιδεκάτη ἡ τοῦ Κέροωνος καὶ Μαρχίωνος, iv ᾗ καὶ περὶ τᾶς ύλης. Πεντεκαιδεκάτη 
Λουκιανού * ἐξκαιδεκάτη ἡ τοῦ Απελλῆ - ἑπτακαιδεκάτη d τοῦ Σεβηριανοῦ * ωκτάκαιδικάτη d τοῦ Τατιανοῦ " ἕννα- 
καιδεκάτη 3 , ν΄ tixogid à τῶν ᾿Ασκοδρονγιτ 0073 πρώτη ἡ τῶν Κυντιλιανῶν καὶ Πρισκιλι- 
và» xai Haro » ' εἰκοστὴ δευτέρα à τὼν Τεσσαρεσκαιδεκατιτῶ», i» ᾗ καί περὶ τῶν θείων 
λόγων" εἰκοστὴ Αδαμιανών' εἰκοστὴ πέµπτη d τῶν Σαμψαίων καὶ 
Ἑλκεσαίων, ἐν ᾖ καὶ περὶ jq σαρχώσεως τού Λόγον * εἰκοστὴ ἵκτη ἡ τῶν Θεοδοτιανῶν, Ev f καί ὡς votizat, 
δὲ εἲς τὸ Ίῖνεύμα βλασφημήσαντι οὐκ ἀφεθόσιται i εἰκοπτή ἑβδόμη $ του Νοήτου καί τοῦ Ναθά 
p Σαθελλίου * εἰκοστὴ ἐννάτη roy Μαρκέλλον . τριπκοστὴ à τῶν Οὐαληδίων " τριαχοστὰ πρ 
Ὡριγένους, ἐν f καὶ διάφοροι δόξαι Ἑλληνικαί περί ψνχᾶς, καί ἑρμηνεία τοῦ ἀποστολικοῦ ῥητοῦ, ὅ φησι», Ἑκάσ- 
του τὸ ἔργον ὁποῖόν ἐστι τὸ πύρ δοκιμάσει. n Τριακόστὴ δευτέρα à Ἠαύλον τοῦ Σαµοσατέως " τριαχοστὴ Tptru ὃ 
τῶν Μανιχαίων καὶ Κουδρίκων, ἐν ᾗ καί ἑξήγησις τοῦ ἀποστολικοῦ puro) λέγοντος, « Ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπου 
φανῆναι τὸν Κύριον, x&i σχήματι εὑρεθῆναι ὡς ἄνθρωπον * » τρικκοπτὴ τετάρτη ἡ τῶν “Ἱερατικῶν * τριακοστὸ 
πέµπτε ἡὁ τῶν Κάλλυριδιανῶν - τριακοστὺ ἕκτη B τῶν Μασσαλιανῶν, ἐν B καὶ τὰ κεφάλαια τῆς αἱρέσεως 
αὐτῶν ἀνατάττονται, καί Διάφοροι κατ’. οὐτῶν ἀντιῤῥήσεις - τριακοστὴ ἐδδόμη à τῶν Κηρωθιανῶν " τρια- 












































3.0 RECENSIO. 385 


xecrà ὀγδὸη à τῶν Ἰπετῶν: τριακοστὴ ἐννάτη d τῶν Τνωσιμάχων " τεσσαρακοστὸ à τῶν Θνητοψύχων : 
τεσσαρασκοστὰ πρώτη d τῶν Χριστολυτῶν: τεσσαρακοστὸ δεντίρα ἤ τῶν ᾿Ἐθνοφρόνων, ἐν ᾗ καὶ διά 
περὶ ἀστρονομέας" τεσσαρακοστὴ τρίτη 5 τῶν ἹΠαρερμηνευτῶν ' τεσσαρακοστὴ τετάρτη dà τῶν Μελιτιανῶν. 
Ex argumento vero libri XXV desunt in nostro codice ultima verba, 'Hutic γὰρ ταῦτα, x. λ. 

Indicem argumentorum sequitur inscriptio totius operis, hoc pacto: Iu)leyà rà» ὅλων σχεδὸν 

Φοξῶν καὶ αἱρέσιων, καὶ ἱστορία τῶν ἀποτεχόντων αὐτὰς ἀνδρῶν ' ἔτι δὲ καὶ üwrujjhcte ἐπ᾽ ἐνίαις τούτων, 
xai μάλιστα ταῖς παλαιτέραις" x&i ἵτερα τινα χρήσιμα τοῖς εὐσιδίσι, πονεθίντα παρὰ τοῦ σεβαστοῦ 
Νικέτα τοῦ Χωνιάτον, τοῦ δὲ γεγονότος κριτοῦ τοῦ Βέλου, ἐπὶ τῶν κρίσεων ipópov, γενικοῦ ἐπὶ τοῦ βασιλικοῦ 
ποιτῶνος (1), ἔπειτα δὲ καὶ µεγάλου λογοθέτον τῶν σεκρι-ῶν. Collectio omnium fere opinionum et. hare- 
seum, et historia hominum qui illas instituerunt ; insuper contradictiones adversus quasdam earum, 
et mazime antiquiores; et alia quzdam piis hominibus utilia, elaborata a venerabili Niceta Cho- 
niata, electo judice Beli, judiciorum ephoro, ac generali unperialis fisci profecto, deinde vero etiam 
magno secretorum logotheta (2). Deinde Proomium, cujus initium, p. 3: Θιῷ καὶ θεοφιλέσιν ἀνδράσι 
τις ἂν ἀξία προσαγωγὸ γένοιτο; Ὁ μὲν γὰρ τὸ Gxporari ὤν οὐδενὸς τῶν ὄντων ἐφίεται. 
Finis: "Ὅπως µέαν ἀνελίττων βίθλον τῷ πολνειδεῖ τοῦ συγγράμματος αΐρῃς, x&x τούτου ἐρανίζῃ πανάκειαν 
τοῖς ὀλεθρίοις ἀντίμαχον δόγμασιν ' ἴνθεν τοι καὶ τοῦ λέγειν, ενθένδε ἄρξομαι. Tum liber primus pag. 3 b. 
inc. ᾿Αδὰμ πρῶτοι πλασθεὶς ἀπὸ ὃς ὑπὸ Θεοῦ, καὶ λαβὼν τὸ ζωογόνον ἑωφύσημα ἔσχεν ix μιᾶς τῶν αὐτοῦ 
πλ spi Ejav ἑαυτῷ ὁμοίαν - βιώσας δὲ ᾿Αδὰμ ἔτη ἐννακόσια τριάκοντα, Ἰεγένηκε Κάῑν μετὰ παράδασι» τῆς 
ν ἐκ τοῦ παραδείσου ἀπόπεμψιν. Liber υἱήπιις des. ^A dà παντα ἐμώρανεν ἡ τῶς μιᾶς θεότητος 
pst» ὑποστάσεσι θύναμις τῇ χάριτι καὶ τητι τοῦ εὔαγελικοῦ κηρύγματος. 
Ἡ, p. 362, b, Nicetee Thesaurum excipit pars posterior Historiarum ejus, in libros duos divisa, 
qua cum ab editionibus non modo quoad librorum distinctionem, sed etiam in phrasi, et in ipsis 
quoque rebus, libro presertim posteriore, discrepet, digna profecto esset quee, si nova pararetur 
hujus scriptoris editio, cum editis conferretur. Preecedit titulus: Ἐνταύθα & ἅλωσις τῆς πόλεως, καὶ τινα 
7:& συμθάντων. Hic captivitas urbis, εί quzdam ez iis qua postea acciderunt. Liber primus 
incipit a cap. 8 lib. nt Alexii | Comneni,. edit. Paris. pag. 345, Genev, . $82, a verbis: ᾽Αλλὰ µέχρι 
αν δὲ εὔδρομος ἡμῖν ὁ Ἄογος, καὶ διὰ λείας φίρων ódov. Des. τῶν 9' ἀλπικότων ἐπὶ Κύριον τῷ παιδεία 
σύνόροµος & παράκλησἰς τε καὶ ἐπανάκλασις. Liber secundus pag. 372 incipit a verbis capitis primi li] 
de Constantinopolis statu edit. Paris. pag. 377. Genev. pag. 635, nimirum : Εἶχε μὲν οὕτω ταῦτα, καὶ à 
Κωνσταντίνου καλλίπολις τὸ xotvóv ἁπάντων ἐθνῶν ἐνυρύφημά τε x«i περιλάλημα, x. λ. Des, "Os καὶ díxatoy in* 
ἀσπίδα καὶ Δασιλίσκον Φείκνυσιν ἐπιθαίνουτα, καὶ λίοντα καταπατοὔντα καὶ ἀράκοντα. Ubi notandum ex hoc 
posteriore libro fragmentum satis longum, in quo de urbis direptione, et de status ac monumentis 
post captam per Latinos CPolim eversis et conflatis agitur, utpote quod in impressis desideratur, a 
Fabricio referri loc. cit. a pag. 405 ad p. 418. 

Tandem pro recensionis hujus coronide, cum Fabricius l. c. pag. 435. Indicem scriptorum, & 
Niceta Choniata in Historia Byzantina laudatorum exhibeat, nos quoque illius exemplum secuti, 
alium SS. Patrum et aliorum auctorum catalogum, quorum in ejusdem Nicetee Thesauro referuntur 
loca atque sententie, in medium proferre voluimus, qui sequens est: 

Agatho, p. 343. 

Ambrosius Mediol. pag. 233, b. 343. 'Ex τοῦ λόγου τοῦ κατὰ) Απολλωαρίου, p. 178 b. Ἐκ rà πρὸ 
Γρατικνὸν τὸν βασιλέα, Ibid. 

Amphilochius Iconiensis Ἐκ τῆς πρὸς Σελεύκιον ἐπιστολῦς, p. 178 b. Ἐκ τοῦ κατὰ ᾿Αρειανῶν λόγου, pag. 
340. Ἐκ rà; ὁμιλίας tis τὸ, « 'O ἀποστείλας µε Πατὲο μείζων uo) ἐστιν. » Pag. ead. b. 

Anastasius Sinaita ἐν -àc ῥύθλου τῆς λεγομίνης Ὁδηγοῦ, p. 171 b, 178, 188 b, 233 b. "Ex τῶν «c κεφαλαίων 
τῶν κατὰ Μονοφυσιτῶν τὸ ζ, p. 941 b. 

Andreas Cretensis ἐκ τού λόγου τοῦ ti; ziv Βαϊοφόρον, p. 330. 

Athanasius pag. 342 b, 341 b. Eig τὸ, « Ox éai f» is, » pag. 105 b. Κατὰ τῶν εἰσαγόντων τὸ 
ὁμοιούσων, pag. 107. b. Ἐκ τοῦ περὶ πίστεως λόγου, pag. 178 b. Χρήσεις κατὰ θιοπασχιτών, pag. 187 b. 
ς τοὺς λέγοντας, Ἔπαθεν ó Θιὸς ὡς ἔθελεν, pag. 188. Ἐκ τοῦ πιρὶ τῆς ἐνανθρωπήσιως λόγον, pag. 332 
Ἓκ τῆς ἑρμηνίας τῆς εἲς τὸ βασιλικὸν ἱεράτευμα, pag. 333. Ἐκ τοῦ διαλεκτικοῦ Ἰόγου, ὃν ἐποιήτατο πρὸς τὸν 
"Apttov, pag. 340. 

Augustinus, p. 34 b. (3). 

Basilius Magnus, pag. 104 b, 107 b, 108, 422, 190. "Ex τῆς πρὸς Γρηγόριον τὸν ἀδελφὸν ἐπιστολᾶς, 
pag. 14 b, 240. Eis τὸ, « "Ad ὁ Góc. Πατὴρ, pag. 406 b. Ἐκ τῆς πρὸς XufonoMza ἐπιστολῆς, pag. 118 b. 



















ὧν ἁπάντων τῶν 


















τῶν μετὰ 


























(4) Χοιτὼν apud. Griecos medii et infimi evi, Baluziana, ut videre est in Paleograph. 6.9. 
fisco, seu domo erarii imperialis accipitur. Montisfalconii loc. cit. 
(2) Duo ejusdem operis exemplaria habentur (3) A multis retro smeculis non pauca S. Au- 
in Biblioth. is Christianis. et aliud in Biblioth. gustini opera Greca fuere versa. 


357 ' CODICIS MEDICEI XXIV 288 


"Ex τοῦ πρὸς Εὐνέμιον πρώτον λόγον, pag. 234. Ἐκ τοῦ κκτὰ Αρείου λόγον, ibid. "Amb τῶν πρὸς ᾽Αμϕιλόχιον 
τὸν Ἰκονίου τριάκοντα κεφαλαίων, pag. 255 b. Ἐκ τῆς εἰς τὸν προφύτον Ἡσαίαν ἐξογόσεως, pag. 330 b. Ἐκ. 
τῆς εὐχῆς, ὃς à ἀρχὸ, Οὐδεὶς ἄξιος, κ. λ., pag. 333. Εἰς τὸ, «᾿Εγώ εἰμι à ἄμπελος, » pag. 344. » 

Cosmas Indopleustes ἐκ τοῦ εἰς τὸν ψαλτῦρα προιµίου ἐξηγουμένου ὡς ἐν παρόδῳ τὸ, « Ἠγάπησας διχαιοσύνην, 
καὶ ἐμίσησας ἀνομίαν, » καὶ τὰ ἑξδς, pag. 333. 

Cyrillus Alexandrinus, pag. 105, 106 a, 106 b, 107 a, 107 b, 109 b, 1&7 b, 190 b. Ἐκ τοῦ λόγου, οὔ 
& ἐπιγραφὴ, ᾿Απόδειξις διὰ τῶν ἀρχῆθεν yeytvopivev θείων xpucuü» τοῖς θεσπεσίοις πατριάρχαις πιρὶ 
Tic ἀμείψεως καὶ µεταθίσεως τῶν Ἰουδαίων xai τῶν ἐθνῶν, pag. 18. Πρὸς τοὺς λέγοντας, ὅτι Eig τρεῖς 
θιοὺς πιστεύοµεν. P. ead. b. Κατὰ τῶν εἰσαγόντων τὸ ἔλαττον τῷ Yi ix τοῦ τὸν Χριστὸν λέγεν ἐν 
Εὐαγγελίοις, «'O Πατόρ pov μείζων μού ier, » pag. 108. Περὶ τῆς προχοπᾶς τοῦ Χριστοῦ, pag. 111 b. 
Ἐκ τῶν κατὰ τῶν Πνευματομάχων ἀντιῤῥητικῶν λόγων, pag. 123 b, 134, 125, 126. "Ort à Μονογινὸς 
Yi τοῦ Θιοῦ ἐνανβρωπήσας ψυχὴν μιτὰ σώματος ἀνέλαδιν, » pag. 131 b. Κατὰ Νεστοριαωνῶν ἐκ τῶν 
σχολίων τῶν περὶ ἑνώσιως τῶν δύο φύσιων τοῦ Χριστοῦ, pag. 133 b. 'Ex τῆς πρὸς ᾿Αχάχιον ἐπιστολῆς, 
pag. 194, 135 b. Ἐκ τῆς ὁμιλίας τῆς περὶ ἑνὸς χϊοῦ, pag. 194 b, 135. Ἐκ τοῦ περὶ ἐνανθρωπύσεως 
λόγον, p. 135 b. Ἐκ τοῦ κατὰ πεῦσιν καὶ ἀπέόκρισι λόγον, pag. 136, 137 b, 138 b. Ἐκ τῆς πρώτης 
ὁμιλίας τς, "Ort οὐ χρὴ λέγω ὤνθρωπον θιοφόρον, ἀλλὰ Θεὸν ἐνανθρωπήσαντα, pag. 440 b. Ἐκ τῆς 
πρὸς Νεστόριον ἐπιστολῆς, pag. 441. Ἐκ τῆς ὁμιλίας τῆς, "Ort ei Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, pag. {414 b. 
"Ex τοῦ πρὸς τὸν εὐσιθιστάτην βασιλίδα προσφωνητικοῦ, pag. 441 b. 'Ex τοῦ λόγον τοῦ πρὸς τοὺς 
πρεσθυτέρους, καὶ διακόνους, καὶ μοναχοὺς, pag. 449, 143, 436 b. Ἐκ τοῦ εἰς τὰς δεσποΐνας προσφω- 
νητικοῦ, pag. 143. Ἐκ του ἔκτου ἀναθιματισμου, ibid. Ἐκ του ἐθδόμου αναθεµατιαµον, ibid. Ἐκ τῆς 
πρὸς Σούκενσον ἐπιστολῆς, pag. 179. Ἐκ του πρὸς ᾽Αλεξανδρες προσφωνκτικου λόγον, ibid. Ἐκ τῆς 
ἁρμηνείας τῆς πρὸς Ἑκραίους ἐπιστολῆς, ibid. Ἐκ τῶν κατὰ Νεστορίου, pag. 188 b. Ἐκ του κατὰ ᾿Αρεια- 
νῶν τετάρτου λόγον, pag. 206, "Ex του τρίτου βιδλίον τῶν κατὰ Ἰουλιανον δογμάτων, ibid. Ἐκ ric ἑρωη- 
Μείας βιδλίου ὀγδόον, pag. ead. b. Πρὸς Ἑρμείαν πιρὶ τῶς ἁγίας Τριάδος κατὰ πευσιν καὶ ἀπόκρισιν, pag. 233. 
"Ex τῆς πρὸς Ἐπίκτητον ἐπιστολῆς, pag. 934. Ἐκ του πρὸς Θιοδόσιον προσφωνητικου, ibid. Ei; τὸ μυστικὸν 
Φείπνον, pag. 332 b. Ἐκ τῶν if κεφαλαίων τῶν κατὰ Θεοδωρήτον, ibid. ᾿Απὸ του πρὸς βασιλίδας λόγου, ibid. 
οἱ pag. 349 b. ᾿Απὸ τῶν πιρὶ ὑπαχοῆς του Χριστου, pag. 332 b. Ἐκ του εἰς τὰ Βάϊα λόγον, pag. 340 b. Ἐκ 
του à βιθλίου τῶν Θησαυρῶν, iv του τα κεφαλαίου, pag. 349. ᾿Απὸ τον U λόγον ric ἐν πνεύµατι λατρείας δύο 
peg. ead: b. 

Cyrillus Hierosolymitanus ἀπὸ του εἰς τὸν Ἱπαπαντὴν λόγον, oj à ἀρχὰ, Χαῖρι σφόδρα, x. λ. 
pag. 322 b. 

Dionysius Areopagita ἐκ του Φεντέρον κεφαλαίου του περὶ ἠνωμένου xal διακεχριµένου, pag. 11. Ἐκ του cy" 
κεφαλαίου τον περὶ τον τελείου καὶ évàc, pag. ead. b. Περὶ ros, pag. 15. "Ex του πρώτου κεφαλαίου τῆς περὶ 
θείων ὀνομάτων, pag. 59 b. "Ex τῆς πρὸς Γάΐον τὸν θεραπευτὰν ἐπιστολῦς, ibid, Ἐκ τῶν Δεολογικῶν στοιχειώστων 
του ἁγίου Ἱεροθέον, pag. 40. 

Τον ἁγίον Ἐφραὶμ ἀρχιεπισκόπου Αντιοχείας, ἐξ ὃς ἀποιήσατο ἀπολογίας ὑπὶρ τὸς iv Χαλκηδό ε συνόδου, 
καὶ του τόμου του ἁγίου Λέοντος, pag. 207 b. 

Eustratius metropolita «ΝΙΟΓΡΠΙ ἀπὸ του λόγου του πρὸς Γροσολάνον ἐπίσκοπον Μεδιολόνων περι τῆς 
τον ἁγίου Πνεύματος ἐκπορεύσιως, pag. 366. "Ex τὸν αὐτου πρὸς αὐτὸν ἐπίσκοπον Μεδιολάνων διυτέρου λόγου, 
pag. 268 b. Ἐκ τον «rov ἑτέρου λόγον, pag. 373 b. Τον αὐτον χεφάλαια ἐπιστημωνικὰ δὺ ὧν δείκνυται 
ἀδύνατον εἶναι ἐκ του Πατρὸς καὶ του Ὑΐου τὸ Πνευμα τὸ ἅγιον ἐκπορεύισθαι, pag. 275. Ἐκ του δευτέρον περὶ 
τῶν ᾽Αξύμων λόγον, pag. 333 b. 

Εὐθυμίοῦ μοναχοῦ Ζιγαθηνοῦ κατὰ τῶν τῆς παλαιᾶς Ῥώμης, ὕτοι Ἰταλῶν, κεφάλαια (β΄ ὄηλουντα, ὡς οὐκ ἐκ 
ἐκπορεύται τὸ Πνευμα τὸ ἅγιον, pag. 206. 

Gregorius Nazianzenus ix του περὶ Yiov πρώτον λόγον, pag. 12, 105, 108 b, 409, 345. Ἐκ τοῦ περὶ Υἱοῦ 
Φευτέρον λόγου, pag. 40 b, 106 b, 109 b, 110, 478 b, 190, 340. Ἐκ του λόγου του περὶ δόγματος καὶ καταστά- 
σιως ἐπισκόπων, pag. i2. Ἐκ του λόγου του πρὸς ᾿Αρειανοὺς, καὶ ig ἑαυτὸν, pag. {3 b. "Ex rov µεγάλον 
ἀπολογητικοῦ, pag. 16. Ἐκ τον λόγον του tig τὰ γενέθλια, pag. 40. "Ex του εἰς τὰ Φῶτα λόγου, pag. ead. b. 
^Ex τον πρὸς Κληδόνιον δευτέρου λόγου, ibid. Ἐκ του εἰς τὸ Πάσχα Δευτέρου λόγου, ibid. Ἐκ τον Aeyov τον 
προτρεπτικον tig τὸ βάπτισμα, ibid. "Ex τον λόγοῦ του tig τήν τῶν ϱν ἐπισκόπων παρονσίαν, pag. 107. Ἐκ του 
λογου του περὶ ἀκαταλήπτου γεννήστως του Yiov καὶ Θεοῦ, pag. 108. Περὶ τον ἁγίου Πνεύματος, pag. 124, 122, 
123. Ἐκ του πρὸς Κλοδόνιον πρώτου λόγου, pag. 127 b. 138. 

Gregorius Nyssenus, pag. 105 b. Περὶ τῆς θείας ἐνανθρωπήσιως ἐκ τον κατοχετικου λόγου, pag. &0 b. 
340. Ἐκ του λόγου του πρὸς Θεόφίλον Αλεξανδρείας, pag. 129. Ἐκ του πρὸς ᾽Απολλινάριον ἀντιῤῥητικον λόγον, 
pag. ead, b. 130, 431, 179. "Ex του λόγον του περὶ θότητος Ylov καὶ ἁγίου Πνεύματος, καὶ εἰς τὸν ᾿Δθραὰμ, 
pag. δὲ! b. 

Ἠίστις ἀποκαλυφθεῖσκ τῷ yip Τρυγορίῳ τῷ Θαυματονργῷ, óc iv Φιδαχῆς τῆς ὑπεραγίας Θιοτόκον 








τοῦ Y 














289 RECENSIO. 190 


καὶ τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Ἰωέώνου τοῦ Εὐαγγιλιστοῦ, pag. 28. Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς χατὰ µέρος πίστεως ῥήσιις 
περὶ τῶν δύο τοῦ Χριστοῦ φύσεων, pag. 178 b. 

Ignatius S. apostolus, episcopus Antiochenus, pag. 188 b. 

Joannes Chrysostomus, pag. 343. 'Ex τῆς βιθλον τῆς περὶ ἀκαταλήπτον, p. 16 b, "Ex. τᾶς πρὸς ᾿Ακά- 





xev ἐπιστολῆς, p. 179. Ἐκ τῆς ξέ ὁμιλίας τῶν ἑρμηνειῶν τοῦ Ἰωώνην Εὐαγγελίον, p. 308. Ἐκ 
τὰς ζ ὁμιλίας τῆς πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολῆς, pag. 233 b. Ἐκ τοῦ κατὰ ᾿Αρείου, καὶ tig τὸν Εὐαγγελισμὸν 
ὁμιλίας, ib. et p. 340 b. Ἐκ τοῦ τρίτου λόγου τοῦ περὶ ἱερωσύνης, p. 330 b. Ἐκ τῆς κατὰ Ἱονδαίων βίθλου, 
Ῥ. 331. Ἐκ rác εἰς τὸ κκτὰ Ματθαῖον ἑρμηνείας, ibid, Ἐκ τὴς ἑρμηνείας τᾶς πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολᾶς, pag. 
331 b, 340 b. Eis τὸν ἀπόστολον Θωμᾶν, pag. 331 b. 'Ex τοῦ εἰς τὰ Φῶτα, ibid. Ἐκ τῆς κζ΄ ὁμιλίας εἰς τὸ 
αατὰ Ἰωάνντν ἅγιον Εὐαγγέλιον, pag. 341. 

Joannes Damascenus, pag. 106, 107 b, 109 b, 112, 146 b, 1&7 b, 173 b, 174 b, 173, 186 b, 201 b, 
903, 904, 339 b. "Ex τοῦ περὶ Πατρὸς καὶ Υἱοῦ καὶ ἁγίον Πνεύματος διακεκριμένη dpa καὶ ἠνωμένη θεολογία, 
pag. 13. Τοῦ αὐτοῦ εκ διαφόρων Πατέρων, pag. ead. b. Περὶ t; ἁγίας Τριάδος, pag. 19 b. Περὶ τᾶς 
συλλόψεως τοῦ Χριστοῦ, pag. 3& b. Περὶ τοῦ τρόπου τῆς ἀντιδόσεως, pag. 42. "Ort πᾶσα ἡ θεία φύσις iv 
pub τῶν ἑαντοῦ ὑποστάσεων ἠνώθη τῷ dvÜpumivy φύσει, καὶ οὐ µέρος μέρει, pag. ead. b. Περὶ τῆς ἐν tid 
καὶ ἀτόμῳ θεωρουµένης ὑποστάσιως καὶ Φιαφορᾶς ἐνώσεως καὶ σαρκώσεως, pag. 3. Περὶ φυσικῶν καὶ 
ἀδιαθλάτων παθῶν, pag. ead. b. Περὶ τοῦ Τρισαγίον, pag. 189. Περὶ τῆς θεανδρικῆς ἑνεργείας, pag. 202 b. 
Πρὸς τοὺς λέγοντας, ti δύο φύσεων καὶ ἐνιργειῶν ὁ ἄνθρωπος, ἀναγκη ἐπὶ Χριστοῦ τρεῖς φύσεις λέγειν, 
καὶ τοσαύτας ἑνεργείας, pag. 235. "Ex τοῦ περὶ τῶν ἁγίων καὶ ἀχράντων τοῦ Κυρίον μυστηρίων κεφαλαίου mc, 
p. 330 b. Πρὸς τοὺς λέγοντας, Ἡ ὑπόστασις τοῦ Χριστοῦ κτιστὴ, à ἄκτιστος, κἀφάλ. px; pag. 342. Περὶ τῶν 
ἰδιωμάτων τῶν φύσεων, xipi. put. Idem. 

Ἰωάννου Ἱεροσολύμων ἐπιστολὴ καὶ τῶν ὑπ᾿ αὐτὸν ἐπισκόπων πρὸς Ἰωήννην τὸν Κωνσταντινουπόλιως, ἐπικυροῦσα 
τὰ κατὰ Σεδέρου πραχθέντα, pag. 167. b. 

Isidorus Pelusiota ix τῆς πρὸς θεωνᾶν ἐπιστολῆς, p. 236. 

Julius Rome, p. 188 b. 

Jusünianus imperator ix τῆς πρὸς Ζωΐλον τὸν ἁγιώτατον πατριάρχην ᾿Αλεξανδρείας δογματικῆς ἐπισ- 
τολᾶς, pag. 208. Διάταξις κατὰ ᾿Ανθίμου, Σιδήρου, Πέτρου, καὶ Ζωόρα, pag. 106. 'Ex τοῦ ἰδίκτου, oj 
μέμνηται καὶ Αγάθων ὁ ἁγιώτατος πάπας Ῥώμης ἐν τῇ παρ αὐτοῦ σταλίσῃ ἐπιστολῇ πρὸς co) 
ἀοιδέωους βασιλεῖς Ἡράκλεον ακὶ Τιδίρον τὸ καὶ κειµένη ἐν τοῖς πρακτικοῖς τῆς ἕχτης συνόδου, 

.. 236. 
Potinus philosophus et martyr ix τοῦ περὶ πίστεως λόγον pag. 178 b. 

Leo papa ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τὴς λεγομένης στήλης ὀρθοδοξίας, pag. 3M b. Ἐκ τὸς δευτέρα: ἐπιστολῆς 
πρὸς Λέοντα βασιλα, ὃς à ἐπιγραφὴ, Té ὑπερενδοξοτάῳ καὶ γαληνοτάτῳ vig αὐτοῦ Λέων ἐπίσκο- 
πος, pag. 382. 

Τοῦ κυρίου Λέοντος τοῦ Βουλγαρίας τοῦ πρώτως προθλη..... παρὰ τοῦ µακαρίτον βασιλέως χνρίου Βασιλείου 
ix ric περὶ τῶν ᾽Αξύμων ἐπιστολῆς αὐτοῦ, pag. 330 b. 

?Ex τῶν κεγαλαίων Λεοντίου τῶν κατὰ Σεθήρον, pag. 180, 181. 

Γράμμα τοῦ βασιλέως κυρίου Μανουλλ πρὸς τὸν καθολικὀν τῆς ᾽Αρμενίας, pag. 216 b. 

Maximus, pag. 168, 169, 170, 195, 496 b, 197, 199, 331 b. Περὶ Πατρὸς καὶ Υϊοῦ xai ἁγίου Πνεύματος 
διακεκριμένη ἅμα καὶ ἠνωμένη θεολογία, p. 13. Περὶ Θεόῦ κοἰνῶς, pag. 16. Περὶ cic θείας ἐνανθρωπήσιως ἀπὸ 
cic ἐκθέσεως τοῦ περ τῆς ὁμολογίας λόγου, pag. 44 b. 'Ex τοῦ λόγον τοῦ, ὅτι ὁ ἀριθμὸς οὔτε διαιρεῖ, 
οὔτε διαιρεῖται, pag. 168 b. "Ort οὐχ, ὡς λεν ὁ Πόῤῥος, νεύµατι τοῦ ἑνωθέτος Λόγου ἡ σὰρξ 
ἐκωεῖτο, pag. 199 b. Ἐκ τῆς πρὸς Πύῤῥον διαλέξεως, pag. ead. et 200 et 205 b. 'Ex τῆς πρὸς Νίκανδρον 
ἐπιστολῦς, pag. 301. Πρὸς τοὺς λέγοντας, ὅτι µίαν Χριστοῦ χρὴ λέγειν τὴν ἐνέργειαν κατ᾽ ἐπικράτειαν, ibid. Πρὸς 
τοὺς λέγοντας ὅτι ὥσπερ ὀργάνου καὶ τοῦ κινοῦντος µία ἑνέργεια, οὕτω xai θεότητος xmi ἀνθρωπότητος µία 
ὀέργεια, ibid. Πρὸς τοὺς λέγοντας μίαν σύνθετον ἐπὶ Χριστοῦ ἐνέργειαν, p. ead. b. Ἐκ τοῦ πρὸς ᾽Απολλυάριον 
τὸν αἱρετιχὸν ἀντιῤῥητικοῦ λόγου, pag. 188 b. 

Melito Sardensis, pag. 188 b. 

Nicephorus patriarcha CPolitanus. Vide infra in voce Photius. 

Nicolaus Methonensis episcopus, p. 307. Ἐκ τοῦ κατὰ Λατίνων ὑπὲρ τοῦ Πνεύματος λόγου, pag. 262. 
Κιφαλαιώδεις Ώεγχοι τοῦ παρὰ Λατίνος χαιοφανοῦς δόγματος, ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐκ τοῦ Πατρὸς 
xei τοῦ Yio3 ἑκποβεύεται, σννοψισθέντις map! αὐτοῦ ἐκ τῶν διὰ πλάτους ἐν Φιαφόροις λόγοις γεγραμµόνων, pag. 
296 b. 

Photius patriarcha CPolitanus ἐκ «ὓς περὶ τοῦ Πνεύματος ἐγκυκλίον ἐπιστολῆς, ἐν ᾗ αἰτιᾶται τοὺς Λατίνους, 
ὡς καὶ ἐκ τοῦ Yi) τὸ Πνεῦμα ἐκπορεύεσθαι λέγοντας, pag. 288. 'Ex τοῦ λόγου τοῦ περὶ τῆς τοῦ ἁγίου Πνεύματος 
μνσταγωγίας, pag. 332. Ἐκ τοῦ λέγον, οὔ ἡ ἀρχὰ, Πῶς θελητὸς τῷ Πατρὶ ὁ θάνκτος λέγοιτ' ἂν εἶναι τοῦ Χριστοῦ, 
κ. A, pag. 324. Χρήσεις κατὰ Εἰκονομάχων ἐκ τῶν συγγραµάτων, Νικηφόρον καὶ Φωτίου τῶν πατριαρχῶ» 
ζωνσταντιωουπόλεως, καὶ Θεοδώρου τοῦ Στουδίτον, pag. 210. 


























294 CoDICIS MEDICEI XXIV RECENSIÓ. *9* 


Πρόκλου χρήσεις, pag. 235 b. 

Sophronius patriarcha Hierosolymitanus ἐκ τῆς συνοδιχῆς ἐπιστολῆς, p. 206 b, 343 b. 

Σνλλογισμὸς τοῦ µεγώλου δρονγγαρίου χυρέου Στεφάνον, pag. 333 b. 

Ἔκ του συνοδικοῦ τοῦ ἀναγινωσκομένου ἐν τῇ μεγάλη Ἐκκλησία, pag. 334. 

Ἔχθεσις Σωτηρίχου τοῦ παντευγενεστάτου παριστῶσα, ὅπως ἐφρόνει περὶ τοῦ δόγματος, ὅ φησι, Σὺ εἶ ὁ προσφί- 
pov, xai προσφερόμινος, pag. 327 b. Τὸ ἐπὶ τῷ ἀναφυέντι δόγµατι κατὰ τοῦ παντευγενεστάτου Σωτηρίχου yryo- 
νὸς σημείωμα, pag. 984 b. 

Theodoretus Ἐκ τοῦ κό κεφαλαίου τῶν εἰς τὰ ἀπόῤῥητα τῆς Εξόδου ἑρμήνειῶν, οὔ & ἀρχὰ, Διατί φεύγονσιν 
ἐπιτελέσαι προσέταξε τοῦ Πάσχα τὰν ἑορτὴν, pag. 330 b. 

Ἐκ τοῦ περὶ τῶν ᾽Αξύμων καὶ του Πνεύματος λόγου του. . . . . .xupov Θεοδώρου Σμνρναίου, pag. 
293 b. 

Theodorus Studita. Vide supra fn voce Photius. 

Theophylactus archiepiscopus Bulgarie ix τῶν περὶ του Πνεύματος, pag. 275. Ἐκ τῆς του Τετραευκγ- 
gov ἑρμηνείας, pag. 332 b. Εἰς τὸ ῥητὸν τᾶς πρὸς Κολοσσαεῖς Ἐπιστολῆς του µεγάλον Παύλου τὸ φάσκον, «Καὶ 
δι) αὐτου ἀποχαταλλάξαι τὰ πάντα εἰς αὐτόν, » pag. 333. 

Ex synodis afferuntur, prima generalis pag. 178 b. Synodus iv Chalcedonensis pag. 152 b, et syno- 
dus sexta pag. 193. 

III. In ultima tandem pagina iambici quidam versus leguntur, quibus instar tituli heec precedunt: 
Tov Θεσσαλονικου Μεσοποταμίτου τινὸς διελθόντος τὴν βίθλον ἀτοίμου στιχερὸν προσφώνηµα ὡς i» εἶδιι 
ἐπιγράμματος. . 0.0. 0. 0. . (4). Του φιλοπονέσαντος τὴν συνθήκην τῆς βίθλου προχειµένας, διπλῆν 





πραγµατείαν, τήν τε προταχθεῖσαν ἐκκλησιαστικὴν ἱστορίαν, καὶ τὴν πρὸς τὸ τος. 


ον o. s. "Thessalonici Mesopotamite cujusdam in librum, quem legerat, eztemporanea er iambis 
ucclamatio instar epigrammatis. . . . in qua studuit hujusce libri compositionem, duplicemque 
tractationis scopum ezprimere,videlicet prapositam historiam ecclesiasticam,et quz in fine... - 


Iambici vero versus ita habent : 
Εὐαγγελικὸς ἄλλος οἰκοδεσπύτης 
Θησαυροφυλάκιον ἠνοίχθη στόμα" 
Εξάγεται δὲ καὶ παλαιὰ καὶ νέα, 
᾿Αρχαϊκὰ δόγματα καὶ καινοὶ λόγοι, 

Ἡ βιθλιακὴ σύνθετος διαρτία 
᾽Ανθρωπικὸν σύγκριμα μωκτὸν Φεικνύει, 
Ψυχἠ doxii καὶ σῶμα, γνῶσις xal φθίσις, 
Κάν οὐρανός πρὸς ὄψος, ἂν δὲ γῇ κάτω, 
Κόσμου μέμημα δέλτος ἡ προκειμένη, 

Τὰ θεῖα πρῶτον, ὕστερον τὰ πρακτία. 
Καὶ μετρικὸν piv γράμμα và» Ἰλιάδα 
Σμαραγδογλυφὴς ἐθαλαμεύει θίδη" 
Ἀαλεξάνδρον καὶ τοντο τῆς εὐψυχίας, 
Ῥασιλικῆς γνώρισμα φιλοδωρίας, 
᾽Αναχτορικῆς δεῖγμα λαμπρᾶς καρδίας, 
Χλωρὰ λίθος, βλάστηµα λειμῶκωςλόγου, 
Σαφὺς διόπτρα του πρὸς Ὅμηρον πόθου. 
Ύλη δὲ τες καλύπτρα ταύτης πυκτίδος 
Τὰς καρδιακὰς πτύχας ἐξανοικτέον, 

Καὶ riv μεταξύ χώραν ὑφαπλωτέον. 
Κλίνην Σολομώντειον εὐτυχησάτω: 
Τοιοντος οἴκος ἄξιος ταύτης τόπος, 

Zo ἔμαθον βίθλον, ἀλλ' ἰδοὺ βλεπω, 
Τὰ ζωτικὰ ῥύματα γράμματα 

Κάν θνητὰ, μικτὰ τοῖς ἀθανάτοις λόγοις, 
Προφητικῆς πλέρωµα δεσπιῳδίας, 

τῆς ἑπτάδος μέρισμα καὶ τῆς ὀκτάδος, 
Ei μή τις ἄλλην ἄλλος ἑκτάδα λέγει 

Tüy ἑπτάκανλον συνοδικὰν λυχνίαν, 
τις ἀνῶψεν dt σωστικὸν σέλας. 











Evangelicus alter paterfamilias 

Qs adaperuit thesaurum continens ; 
Proferuntur autem nova et velera, 
Antiqua dogmata, et nova oracula. 

Hec libri bene digesta compositio 

Humanam representat mixtam fabricam, 
Anima videtur et corpus, cognitio, et corruptio, 
Acsi collum sursum, ierra vero deorsum, 

Vera mundi imago est presens libellus, 

In quo divina primum, et deinde humana. 

Ac metricum quidem illud opus Iliados 

Recubuit in arcula smaragdina : 

Quod Alexandri ostendit animi prestantiam, 
Etregie fuit munificentis indicium, 

Regalis et vere splendidi cordis testimonium, 
Vivens lapis, germen prati, ut est sermo, 

Lucida dioptra in Homerum affectus. 

Sed quiedam abscondila materies est hujus libri; 
Cordisque sunt evolvende paginee, 

Totusque medius explicandus locus. 

Bene ei lectus Salomonis convenit: 

Hiec ejus digna domus, hic dignus locus. 

Vitee librum perlegi, et ecce video. 

Vitee verba continent littere, 

Licet mortalia, mixta dictis immortalibus, 
Propbeticie implementum vaticinationis, 
Septenai ii isionem, et octenarii, 

Nisi quis alius alium malit septenarium dicere, 
Septemplicem illam synodicam lampadem, 
Quse super nos accendit ita salutare lumen. 











Codex Greecus chartaceus ms. in fol. see. XIII, in cujus ultima pagina, codicis integumento affixa, 
ab eadem, ut videtur, manu notatum legitur : Βέδλίον rov mra χνρίον Mapxov του πνευµατιχου. Constat 


foliis scriptis 980. 


(4) Ubi puncta illa interposita vides, ibi verba tineis corrosa sunt ac mutilata. 





CIRCA INITIUM SECULI Xil 





3R/ECORUM 


AD INNOCENTIUM III PONTIFICEM ROMANUM 


EPISTOLA 


SCRIPTA POST CAPTAM A LATINIS CONSTANTINOPOLIM, REGNANTE HENRICO 
N IMPERATORE. 


(Ex Joan. Bapt. Cotelerii Monum. Eccl. Greece, tom. Ill). 


Δέσποτα, εἰ μὴ τὴν τοῦ μέλλοντος θείου Σαθθά-Α ^ Domine, nisi sciremus presentem vitam esse 


του Παρασχευὴν τὸν παροῦσαν ζωὴν ἐγινώσκομενρ 
γοιρὰν ἂν ἐπλέξαμν πρό σε τραγῳδίαν καὶ 
θρένοις μακροῖς τοῦ νέου λαοῦ τὴν ἅλωσιυ ὧδν- 
ράμεθα. Ἐπιὶ δὲ καλῶς ἐπιστεύσαμιν, ὡς πάντι 
συμπαρὼν ἡμῖν ὁ Χριστὸς, τὴν φθαρτὰν ἡμῶν 
ταν ζωὴν πρὸς τὴν ἄφθορτον xiva» µεταπλάττει 
καὶ κρείτονα, ἰδοὺ συντριθόµινοι διὰ τὸν εἰς τὸ 
χρεῖττον ἀνάπλασιν χαίροµιν" εὐχαριστοῦμεν δε 
xai αὐτῷ τῷ μεθ ἡμῶν, καὶ πᾶλι ὑπὲρ ἡμῶν 
παθεῖν Ώομένῳ Χριστῷ: οὐ γὰρ ἁρπαγμὸν ἡγά- 
σατο τὸ προσκυνεῖσθαι ica τῷ Θεῷ x«i Πατρί: ἀλλὰ 
καὶ muy éxóv παριδόθη, καὶ σὺν ἡμῖν ἁλοὺς 
ἐσκυλεύθᾳ καὶ ἀπηνέχθη καὶ παρεδόβη, καὶ τὸ 
σῶμα αὐτοῦ καὶ τὸ αἷμα πρὸς τὴν γῆν πεσὸν καὶ 









futuri divini Sabbati Parasceven, lugubrem ad te 
tragcediam concinnassemus, longisquelamentatio- 
nibus novi populi captivitatem deflevissemus. Quia 
vero bene credidimus. Christum, qui nobis sem- 
per adsistit, mortalem hanc nostram vitam ad 
immortalem illam et prestantiorem transformare; 
ecce contriti, propter reformationem in meliu: 
letamur; sed et agimus gratias ipsi Christo, qui 
nobiscum est, iterumque pro nobis pati voluit. 
Non enim rapinam arbitratus est adorari equaliter 
cum Deo et Patre; verum iterum sponte traditus 
est; et nobiscum captus, spoliatus est !, abductus 
ac proditus, ipsiusque corpus et sanguinem in 
terram dejecerunt ac effuderunt, atque conculca- 





Bo ἓν ἑπατήθη, καὶ πάντα ὑπέμενιν, ἵνα τοὺς δύο R verunt; necnon cuncta sustinuit, ut duos populos 


Tvwéjx λαούς, ἀποκτείνας rà» ἔχθραν, à μᾶλλον τὸ 
εἲς δύο σχισθὶν αὐτοῦ σῶμα, ἑνώσῃ πάλυν εἰς ἓν᾽ 
* Tü copk, καὶ φυλάξει ταῦτα. Τίς ἱκανὸς, » 
καὶ τὴν εἷς ἡμᾶς θαυμάσεταὶ θεία προµήθειω ; 
Ἐντεῦθεν ἡμῖν γλυκὺ τὸ ἀλώναι, ἐδὺ τὸ παβεῖν, 
καὶ τὸ αἰχμαλωτισθῆναι φίλον καὶ χάριεν. Πῶς γὰρ 
ἆμθλλομεν τοῖς ἀδιλφοῖς ἡμῶν ἐνωθῆναι, ol οὐδε 
προσομιλῆσαι πρὶν ἠνεσχόμεθα; 'AX δενὰ τὰ 
εἲς ἡμᾶς γεγονότα; Noi πάνυ δενὰ, ὡς τῶν Λα- 
τίνων μὲν τὰς ψυχὰς λυμηνάμενα, τῶν δι Ῥωμαίων 
τὰ σώματα. Πλὲν ὁ παρακύψας εἰς τὰ θεῖα μυστό- 
ρια ὄψιται τὰ κρίµα-α τοῦ Θεοῦ, ἀμέτρητον ἄθυσσον. 
Πολλοὶ πατριάρχαι καὶ βασιλεῖς ἐπεθύμεσαν ἰδεῖν 
v ἡμέραν ταύτην, ἀλλὰ τὸν χἀριν ταύτην οὐκ Dafov. 











connecleret, interficiens inimicitias 3, seu potius 
corpus suum in duo scissum rursus in unum con- 
jungeret et adunaret : « Quis sapiens, et custodiet 
hec*? Quis idoneus*, » et divinam erga nos 
providentiam admirabitur ? Dehinc nobis dulce est 
captos fuisse, suave pati, in captivitatem duci 
earum et gratum. Quo enim modo cum fratribus 
nostris unionem fecissemus, cum quibus ne vel 
colloqui antea sustinebamus? Sed gravia sunt quie 
adversus nos acta fuere? Profecto plane gravia,ut 
quee Latinorum quidem animas, Romanorum vero 
seu Grecorum corpora labefactarint. Verum qui 
in divina secreta introspexerit, judicia Dei, im« 
mensam abyssum conspecturus est. Multi patriar- 


29, δέσποτα, μετὰ πολλὰς γενιὰς ἠξυύθης ταύτης cis ϱ chte et imperatores diem hunc videre desiderave- 





χάριτος, ἑνῶσι ῬΑνατολὲν καὶ τὸν Δύσιν, καὶ ἀπὸ- 
στολος τρισκαιδέκατος γενέσθαι καὶ ὀνομάζεσθαι. 


runt, sed eam gratiam non sunt consecuti. Tu, 
domine, post multas generationes hac gratia 


dignus habitus es, ut Orientem ac Occidentem unias, et decimus tertius apostolus fias ac no- 


Οἶδας Jt τίµιε δέσποτα, τὸ παρὰ Θεοῦ δοθὲν 
τοῖς ἀνβρώποις φρόνημα, καὶ ὅτι βονλομένων, οὐ 


Nosti autem, honorande domine, quis sensus 
hominibus a Deo datus fuerit, quodque volentium, 


1 Philipp. 1, 6. * Ephes. n, 15, 16. 3 Psal.cw, 40. * ll Cor. n, 16. 


ο 


295 GRUECORUM 296 


non tyrannicam vim passorum sit pietatis sacra- A 
mentum. Hoc enim si ita non esset, ipsos quoque 
Judeos baptizaremus invitos. Quia igitur in dogma- 
tibus poenam quidemirrogareet cogere absurdum 
est, facillimum quippe, ac potentis cujuslibet ; 
persuadere autem, dogmatum principiis utendo, 


. boni viri est et colentis veritatem; electurusne es, 


domine, nobis vim absque examine adLibere, 
tanquam brutis animantibus, ut mutemur, an 
potius sermones nostros admittere, et rationem 
orationemque nobis impertiri, quo divinaruta re- 
rum verilas expendatur et cognoscatur. Scito 
namque, à nobis posterius probari et queri, quod 
tamini Scripturas?. » Per violentiam autem nemo 
nostrum capi polest; sed cuncti quasi pro Christo p. 
periclitabimur. Porro existimamus admodum veri- 
similiter, spiritum sapienti tuc jure merito nos 
ea in re laudaturum. Laudabilis enim est qui- 
cumqué ad synodicum judicium, illincque proce- 
dentem sententiam appellat. 

Itaque quandoquidem exiguum interstitium La- 
που inter et Grecos est, quod unius Ecclesie 
continuitatem solvit, statuesynodum cecumenicam. 
congregari, et majestatis ture vicarios mittito, 
filatque colloquium, omniumque controversorum 
solutio. Si tu quoque, juxta magnum apostolum 
Paulum *, Dei fueris adjutor, prompti sumus, 
domine, nos quoquea dicecesi Constantinopolitana. 
discedere, atque migrationem in Orientem vel 
Occidentem suscipere. Sed et putamus dominum ρ 
habere imperatorem nostrum Sirerrim, atque sub 
ejus umbra vivere, mercede servire, agros colere, 
pascere, mare navigare : absque nobis autem non 
implebitur area, neque torcular, non comedetur 
panis, non caro, non piscis, non olus; sed ncc 
stabit vita et conversatio humana. Et hec quidem 
elaboramus fratribus nostris Latinis, atque confe- 
rimus, ex deteriori vite nosire portione, mortali 
nimirum illa et dissolvenda ; cupimus autemetiam. 
juxta potiorem eadem sentire, tum quandiu vivi- 
mus, tum post mortem, ut qui membra simus 
unius corporis immorlalis : ideoque scribimus 
quotidie ad Occidentales per regionem fratres 
nostros, comministros et coepiscopos, paratos esse 
&d Constantinopolim convenire. Quin etiam in 
quacumque provincia positis suggerimus, ut in 
locum defunctorum pontificum, alios juxta cano- 
num prtescripta ordinent ; maximeque pre omni- 
bus, in urbe regia. Oportet enim cunctos in synodo 
considere, tum nostrum patriarcham, tum metro- 
politas, aliosque pontifices, nihilque mutilum im- 
perfectumque inveniri apud nos. 








Opus autem nobis est etiam ante synodum pa- 
triarcha ejusdem sententie ac vocis, qui doceat 


* Joan. v, 39. * I Cor. ui, 9. 


s Dbfupi. δι scribo Συρεῤῥῶν, aut Σιριῤῥᾶν, Σιρερᾶν, 
ire Henry. Es im "EJj0c σοι ' qam nticus, ; 


τυραννουμένῶν τὸ ric εὐσιδία pucriptv. Ei 
qp μὸ τοῦτο, καὶ αὐτοὺς τοὺς Ἑδρίους οὐχ 
ἑκόντας ἂν ἑθαπτίσαμεν, Ἐπιὶ τοιγαροῦν τὸ μὲν 
ἐπιτιμᾷν ἓν τοῖς δόγµασι καὶ βιάζεσθαι ἄτοπον * 
ῥᾷστον γὰρ καὶ τοῦ δνναμένου παντός: τὸ δὲ πείθιν 
χρώμινον ταῖς τῶν δογμάτων ἀρχαῖς ἀνδρὸς ἀγαθοῦ 
καὶ σίδοντος τὴν ἀλήθειαν" πότερον Ὥοιο, δέσποτα, 
τὸ βιάζεσθαι ἡμᾶς ἀνεξετάστως, ὡς ἄλογα, πρὸς 
µετάθεσιν, à προσδέξασθαι τοὺς ἡμετέρυς λόγους 
καὶ μεταδοῦναι λόγον ἡμῖν ὡς γνμνασθῆναι καὶ 
Ἰνωσθᾶναι τὰν τῶν θείων ᾿ πραγμάτων ἀλέθειων ; 
Ἴσθι γὰρ ὅτι τὸ piv δεύτερον ἐπαινοῦμιν καὶ ζη- 
τοῦμεν, τῷ θωπαραδότῳ imu πειθόµενοι, λ 
« Ἐρευνᾶτε τὰς Πραφάς: » τῇ Bim di 
ἡμῶν ἁλωτός' ἀλλὰ π. ὡς ὑπὶ 
δυνεύσομιν. Οόμεβα δὲ καὶ λίαν εὐστόχω 
τὸ πνεύμα τῆς σῆς σοφίας δικαίως ἐπὶ 
ἐπαινέσιται. ᾿Ἐπαινετὸς γὰρ ἅπας ὁ συνοδικὲν ἔπι- 
καλούμενος κρίσιν καὶ civ ἐκεῖθιν διάγνωσιν. 















Toivuy ἐπεὶ μικρόν ἐστι τὸ μεταξὺ τῶν Λατίνων 
Δαὶ τῶν Ῥωμαίων µιταίχμιο, ὃ n cà» τῆς 
μιᾶς Ἐκκλεσίας σννέχειω, θέλησον σύνοδον oixov- 
prb» ἁβροισθᾶναι, ἐξαποστελεῖς δε τοποτηρητὰς 
τῆς σῆς µεγαλειότετος, καὶ λαληθήτω, καὶ λυθήτω 
πᾶν τὸ ἀμφισθετούμινον. ᾿Ἐὰν εἴης καὶ αὐτὸς συν- 
εργὸς Θεοῦ, κατὰ Παῦλον τὸν µέγαν ἀπόστολον, 
εὐχερῶς ἔχομῖν, δίσποτα, καὶ αὐτοὶ ἁπᾶραι τᾶς 
διοικέσεως Κωνσταντυουπόλεως, καὶ µετοικίαν στα- 
λῆναι πρὸς Tiv ἀνατολὴν, & riv dico. Αλλά γε 
οἶόμιθα αὐθέντην ἔχειν τὸν βασιλία ἡμῶν Σιῤ 
piv (1), καὶ ὑπὸ τὴν σκιὰν τούτου (jv, xai θητεύειν 
χαὶ γεπονεῖν, καὶ ποιµαίνειν, καὶ πλέιν θάλασσαν" 
χωρὶς δὲ ἡμῶν οὐ πλερωθήσεται ἅλως, οὐδὲ ληνὸς 
oid: βοωθέσεται dores, οὐ κρέας, oix ἰχθὺς, οὐδὲ 
λάχανον" ἀλλ οὐδὲ ἀνθρωπίνη ζωὴ καὶ πολιτεία 
σταθήσιται. Καὶ ταῦτα μέντοι πονοῦμεν τοῖς ἀδιὴ- 
qois ἡμῶν τοῖς Λατίοις, x«i συγκομίζοµιν, κατὰ 
τὸ χεῖρον τῆς ζωῆς ἡμῶν µέρος τὸ θνητὸν καὶ 
λνόμενον * ἐθέλομιν δὲ καὶ κατὰ τὸ κρεῖττον ópo- 
φρενῆσαι καὶ ζώντες, χαὶ μιτὰ θάνατον, ὡς µέλη 
σώματος ἑνὸς ἀθανάτου τυ/χάνοντις: καὶ διὰ τοῦτο 
Ἰράφομιν καθεκάστεν καὶ πρὸς Δυτικοὺς τῆς χάρας 
ἀδιλφοὺς ἡμῶν καὶ συλλετουργοὺς καὶ συνεπισκό- 
move, ἐτοίμους εἶναι Uv tij Κωνσταντινούπο- 
Ao. 'AXk καὶ τοῖς κατὰ πᾶσαν ἐπαρχίαν ὑποτι- 
θίαµεν, ἀντὶ τῶν τελεντησάντων ἀρχιερέων, ἑτέρους 
χειροτονῆσαι κανονικῶς * καὶ µάλιστά γε πρὸ mév- 
Te» dis i» τῶν πόλιων βασιλεύουσαν. Ad γὰρ 
πάντος iv τῇ συνόδῳ συνεδριάσειν, καὶ τὸν ἡμέτερον 
πάτριάρχαν, καὶ τοὺς µητροπολίτας, xai τοὺς ἄλλονς 
ἀρχιερεῖς, καὶ µτδεν ἡμῖν Ὠλιπὶς εὑρε[ᾶναι. 





























Χρεία δὶ ἡμῖν καὶ πρὸ τῶς συνόδου ὁμογνώμονος 
πατριάρχον καὶ ὁμοφώνου, διδάξαντος τὰ συνήθη 


Erricus, Herricus, Ericus. Γέρικος in Hist, concil. 
Florent., p. 20, 40. 


297 


EPIST. AD INNOCENTIUM III. 


298 


καὶ ᾗεταδώσοντος, xai ὑποδεξαμένου τὰς ἡμετέρας À consueta etimpertiat,nostrasque suscipiat confes- 


ἐξαγορξίας. Διὰ ταῦτα Ὑὰρ καὶ sig τὴν Ἱερονσα- 
λὲμ, καὶ εἰς τῶν ᾿Αντιόχειαν, ενὸς ῥηγὸς ὄντος, 
0j0 σαν ἀρχίεοεῖς, xxi εἰς τοὺς Ῥωμαίους, καὶ 
εις τοὺς Λατίνους, ὁωυγνώμων αὐτοῖς x«l ὀμό/λωτ- 
τος, αὐτοῖς πάλιν ὅμοιος. Οὐδὲ γὰρ Xv» θεµιτὸν, 
δι ἑρμηνέως πρὸς ἐτιοόγλωσσον πατοιίοχην ἔδο- 
μολογεῖσθαι τινα τὰ κούφια, xv ἴτως καὶ ὅμογνω- 
μοσύνη παρὴν. Χοὺ τοιγαροῦν ταῦτα µέχρι τὴς 
ἑνώσέως καὶ ti Qux; φυλαχθῆναι. ᾿Εθέλομεν γὰρ 
καί εὐχόμεθα τὴν οἰχείαν αὐθεντίαν ἔχειν πάλιν τὰ 
ἀποστολικὰ xai Guvodixk x«i βασιλικὰ χαὶ νομικὰἁ 
δικτάγµατα, ὅσον τοὺς τῆς ἐπαοχίας ἑκάστος Go- 
χιερεῖς παρὰ τοῦ πρώτου τῆς αὐτῆς ἐπαρχίας 
ἐκλέγεσθαι καὶ χειροτονεῖσθαι διακελεύονται. Αἱ- 
τούμεθα δι x«i τὸ σὀὸν ἀρχιερα-ιχὸν μεγαλεῖον B 
προσδέξασθαι τὸ παρὸν τῆς ἡμῶν «ὐτελεας ypxu- 
µάτιον, καὶ θελῆσαι σύνοδον οἰκουεινικὴν σνναχθή- 
αι, ὥστε διαγνωσθῆναι τὸν τῶν θείων ὅὕογματων 
ἀλήθειαν. ᾽Αδύώνατων γὰρ ἀληθεύεν ἄμφω τὰ µέρη 
κατὰ τὸ φρόνναα * ὅτι μηδὲ τἀναντία, ταντά. 
Γεωμερωαῖς Ὑὰρ ἀνάγχαις — Si; ἀκροφωνιαῖος 
λίθος, σννδέτης τῶν πλαγέων εὑρίσχεται, καὶ µία 
ἐστὶν $ ὀρθὴ “Ὑωνία, μὺ παραδιχοµέν μήτε τὸ 
μεῖζον μήτε τὸ ἔλαττον. ᾿Εκτραπεῖσα μὲν γὸρ πρὸς 
τὸ μεῖρου, ἔσται ἀμθλεα * πρὸς δε τὸ ἔαττον, 
ἔσται obti *. ἑκάστη δὲ τούτων, ἀόριστος. 

Ἐπει δὲ ὁ θεοπρόβλοτος καὶ φιλόχοιστος ἡμῶν 
βασιλεὺς ὑπέθιτο ἡμῖν, τὴν ἀνήκονσαν τιμὺν εὖμι- 
νῶς προσνεῖμαι τῷ ὄψει σου, ἠδέσθημιν τῆς ἡμερό- 
τττος αὐτοῦ τὸ ἐπίταγμα, x«i κατιτιθέµεθα τιµήνᾳ 
σοι νεῖμαι, δίσποτα, πρέπουσαν, Att; ἐστὶν 129m- 
µία, παἲς βασιλικαῖς εὐφομίαις ἰτόῤῥοπος, οὕτως 
ἐκὶ λέξεως ἔχουσα * « Ἰνοχκεντίου δεσπότον πόππα 
τῷς πρεσβντίρας '"Peunc, πολλὰ τὰ ἔτη » ὀφιί- 
Ὄρνσα λέγισθαι mao! ἡμῶν μιτὰ τὴν τελευταίαν 
togi» τῶν συνάξίων, µέχοις ἂν τὸ Πνιῦμα τὸ 
ἅγιο, σύνοδον συναγάγη, καὶ μυσταγωγήση uiv 
τοῦ δόγματος τὴν ἀκρίδειαν. Τότε γὰο yuuvü τῇ 
χεραλῷ ἐπὶ duGovo; καὶ im αὐτῆς τῆς ἀναγορᾶς, 
o2 µόνον tps, ἀλλ Αἰβίοπες Gu x«i Λίθνες, 
Atyómrtl τε καὶ Σύροι, Ῥώσοι, ᾽Αλανοὶ, Γότθοι, 
Ἴβτοςς, x«i πάντα τὰ ἔθνο τὰ τοῖς δόγµασιν ἡμῶν 
ὑποκείμενα, τὸ σὸν ἀναχτηρύξουσιν ὄνομα, x«i πρό 
qi παντων, αὐτὸς 6 Χριστὸς ταῖς ἁγίαίς βίθλοις 
ἐγγράψεται ^ ὃς εἴη µάρτυς ἡμῖν, ὅτι οὗ νἰκῆσαι 
ποθοῦμεν, ἀλλ Ὀττηθέτες ώς xoà χαρησόμεθα - 
µόνον εἰ τὴν Ἠμέραν ἀθροίσαιμε. 'O xo ἐν T$ 
παρούση Lej οὐκ ἀσφαλὴς iv τοῖς δόγµασιν οἶσεται 
θανὼν τὴν ὅχμίαν, πῦρ καὶ σκότος αχληρονομέσας, 
év8' ὧν τὸ φῶς οὐκ ἐγνώρισε. Ταύτον μὶν οὖν 
ἡμεῖς τὸν ῥημίαν προὔποθέντες, καὶ ἐλεύσαντες τὰς 
πολλὰς µμµριίδας τῶν ἀπολλυμένων ἀνθρώπων, 
θάφομεν i» ἁγίω Πνεύματι ἐπιρωνῆματικῶς πρὸς 
τήν σὺν ἁγιότητα ^ ἵνα τάχιον φροντίσης σύνοδον 
οἱχουμενικὺν ἀθροισθῆναι, πρὸς τὸ συμφέρον τῶν 
Ἀριστιανῶν, x«i σωτηρίαν τῆς ὁἁγίας ψνχὺς σου. 


D 


PataOoL. Ga. ΟΧΙ. 


siones. Eapropter namque Hierosolymis et Antio- 
chi», cum unus rex esset, duo erant pontifices, 
Romeis, alter, alter Latinis, ejusdem cum iis 
opinionis et lingue, adhucque ipsis consimilis. 
Neque enim fas est ut quispiam per interpretem 
occulta confiteatur patriarche alterius lingue, 
quamvis forsan sententiarum consensus adsit. 
Oportet igitur bec usque ad unionem erga nos 
observari quoque. Volumus siquidem et optamus, 
ut iterum sua auctoritate potiantur apostolice, 
synodice, imperatorum legumque constitutiones, 
quatenus preecipiunt uniuscujusque provincie pon- 
tifices à. primo ejusdem provincie eligi atque ος» 
dinari. Petimus etiam a tua pontificali magnifl- 
centia, ul presens tenuitatis nostre epistolium 
admittat, velitque synodum generalem cogi, quo 
divinorum dogmatum veritas dijudicetur. Cum 
fieri nequeat utramque partem in vera esse senten: 
tia ; quoniam quee contraria sunt, non sunt eadem, 
Geometrica enim necessitate unus invenitur lapis 
imus angularis, obliquorum connexor, unusque 
exsistit rectus angulus, qui neque majus neque 
minus admittit. Siquidem in majus mutatus, erit 
obtusus, in minus vero, acutus; atque horum 
uterque indefinitus. 


Ceterum quoniam a Deo promotus et Christi 
studiosus imperator noster priecepit nobis,ut con- 
venientem honorem celsitudini tue benevole tri« 
buamus, reveriti sumus clementice ejus edictum, 
et constituimus tibi, domine, congruum honorem 
deferre,qui est laudatio et acclamatio imperatoriis 
laudibus acclamationibusque equalis, ità ad ver- 
bum: « Innocentii domini pape veteris Romse, 
multos annos ; » quete a nobis proferri debeat post 
ultimam collectarum orationem ; donec Spiritus 
sanctum concilium coegerit, nosque ad sacri 
dogmatis perfectam duxerit cognitionem. Tunc 
enim nudo capite,ex ambone, inter ipsam sacram 
oblationem, non solum nos, sed Athiopes simul 
ac Libyes, /Egyptii et Syri, Russi, Alani, Gotthi, 
Iberi, omnesque gentes qua doctrine nostre sub- 
jiciuntur, tuum nomen proclamabunt; necnon ante 
cunclos ipse Christus sanctis libris inscribet ; qui 
nobis testis sit, quod vincere non gestiamus, sed 
prout oportet victi, gavisuri simus; dummodo 
lucem conspexerimus. Nam qui in hacce vita erga 
dogmata cautus tutusque non est, damnum in 
morte feret, ignem ac tenebras in hereditatem 
accepturus, pro eo quod lumen non agnoverit. 
Hoc nos igitur damno presupposito, multaque 
hominum pereuntium dena millia miserati, ad 
sanctitatem tuam in sancto Spiritu cum exclama- 
tione scribimus; ut citius universale concilium 
congregari cures, ad utilitatem Christianorum, 
sancteque anime tue salutem. 


10 





ANNO DOMINI MCCXX 


MICHAEL ACOMINATUS 


CHONIATA 
ATHENIENSIS ARCHIEPISCOPUS 


NOTITIA. 


MICHAELIS ACOMINATI VITA, RES GEST.£, SCRIPTA*. 


Grecie per medium evum historia tenebris obruta tandiu fuit, donec vir cel. Ducangius decimo 
septimo seculo, isque fere solus, lumen ei aliquod aspersit ; novissimis autem temporibus Villema- 
nii, Fallmereyeri, Tafelii, Zinkeisenii, Paparrhigopuli. et preesertim Buchonii, ejusce generis studiis 
prematura morte erepti, utilem operam experta est. Sic igitur noctem dies excepit, et opere pretium 
erit de viris ingenio aut virtute claris mentionem facere, quantum per coevorum testimonia vel 
aliter licebit. Melius enim de populi alicujus indole, ingenio judicabimus, ubi unius mores, agendi 
rationem ante oculos habemus. Quocirca opere pretium me facturum arbitror, si de nobilissimorum 
aliquo medii evi Grecorum verba fecero, probe gnarus hocce meum opusculum tantorum, quos no- 
minavi, virorum auctoritate minime dignum esse. In quo tamen id mihi assumo dicere, libellum 
quem litterarum cultoribus offerro, majus aliquid prestiturum fuisse, si in bibliotheca Florentina 
ac Parisiensi codices Michaelis Choniatie manuscriptos oculis lustrare mihi contigisset. Sed tum tem- 
poris (cur enim dicere erubescam quod mihi cum viris doctioribus commune fuit ?) hujus scriptoris 
ne nomen quidem noveram. 

Nostris quidem temporibus Tafelius, prof. universitatis Tubing., reipublice litteraris egregie con- 
suluit opere cui titulus : Dissertatio de Thessalonica ejusque agro, quam in usum convertimus nos- 
trum, ut et plura alia que huc spectant opera. 


BI. Varia Athenarum, durante medio xvo, fortuna usquead finem szculi χιι. 


Athens Cecropia civitas, quam Theseus Attice metropolim, Solon orbis antiqui legislatricem, 
Themistocles marium Grecorum dominam constituerant; que ex ruinis quas a bello Persico traxe- 
rat, Periclis et sociorum opera splendidior resurrexerat; cujus favorem post Lysandri ac Philippi vic- 
toris tempora magnus hujus filius ambire non erubuerat, quam posteriores e Macedonia domini, 
quam Ptolemiei libertate ultro oblata et splendidis edificiis honorabant ; cujus civibus contumacibus 
consul Rom. victor, paterne glorie habita ratione, veniam dabat; cui Hadrianus et Julianus impe- 
ratores, uterque Athenis educatus, magnam pristine glorie partem restituerant ; que porro Gallieno 
regnante, Dexippo duce, Gothorum invasionem repulerat, et que Alarici tempore classibus Byzanti- 
nis commodum prebuerat refugium, quse solidioris doctrine et morum puriorum gloria inter urbes 
Orientis refulserat, donec Justinianus philosophorum scholas claudi jussit in Palladis urbequee, paga- 
nismo imbuta acnutrita,diutius quam ceetere Greeciee urbes Christianiami introductoribus restitit: ille 
Athene antique que per viginti secula in varia fortuna, si non potentiam aclibertatem,saltem indolem 
particularem etnationis robur servaverant,Justiniani illustris tempore Slavorum ferro etigne ubique gras- 
santium invasionibusoceubuerant. At quidem,ut Persarum tempore, ante 1000annos, Athenienses contra 
hostium furorem in vicina Salamine insula refugium qurirebant, sed vario eventu. Tum enim in mari 


* Michaelis Acominati vitam et res gestas egregie illustravit ejusque scripta recensuit D* Adolf Ellis- 
sen in libro Gottinge anno 1846 vernaculo sermone edito cui titulum fecit : Michael Akominatos von 
Chona, Erzbischof von Athen. Nachrichten über sein Leben und seine Schriften, mit Beifügung der 
letztern, soweit sie bekannt sind, im Original und in deutscher Ubersetzungs ein Beitrag zur politis- 
chen und literarischen Geschichte Athens im Mittelatter.Is est fons sane uberrimus ex quo sequentia 
Latinitate donata in usum nostrum derivavimus. 


301 MICHAEL ACOMINATUS. — NOTITIA 302 


vicino victoriam, libertatis et cultus precipuam causam vidit; postea autem exigua eadem insula 
per quadringentos annos exsilii locum dabat, per quos custodes Acropolis Byzantini non impediebant 
Slavos quo minus Atticam in desertum, Athenas autem in desolationis abominationem mutaverint. 
Ampelacie quoque Salaminis in urbe dum morarentur Athenienses, res gravissimas passi sunt: iram 
imperatoris, dein anathema, quod una cum .£gsi maris insulis imperatoribus lsauricee domus Icono- 
clastis resistere ausi fuerant. Huc accedit quod morbis, fame, piratis, ignibus subterraneis, qui cam- 
pos in Attica terra fcede vastabant, mirum in modum vexarentur. Post ubi exsulum Athenienisum re- 
liqui cum aliis imperii colonis patriam desertam repeterent, novas e ruinis domus excitaturi, pau- 
citas eorum urbem qualis et quanta fuerat cirea Acropolim restituere non valuit. Athenienses ad sua 
redeuntes (sec. X et ineunte XI) dura a Bulgaris rapacibus, Atticam imo totam Greeciam ferro et igne 
vastantibus, perpessi sunt. Ea tempestate annus 1019 in Annalibus Atticis aliquantisper refulget, 
quo Basilius ll imperator, Βουλγαροκτόνος cognominatus, debellatis ad Achridam hostibus, Deipare 
ecclesie Athenis dona splendidissima obtulit (1). 

Uzorum gens septentrionalis quee, Constantino X Duca, anno !065, Macedoniam et Greciam sep- 
tentr. invasit, utrum Atticam populata sit, apud Jo. Scylitzen Curop. altum silentium. Utut est, 
Athenarum municipium Byzantinum xi et xii seculis Lristem faciem prebuisse et majore jure quam 
Arcadii tempore δέρµα πάλαι ποτὲ δώου priesentasse videtur. Vid. Synes. ep. 135. Cf. Zygomalas et M. 
Crusii Turco-Grecia. 

Vellus aureum (ita enim Athenas appellitaverim) quo tempore Crucigeris, novo Argonautarum ge- 
neri, succumbere videbatur, dynastis Byzantinis non restituendum, imo barbarorum Asianorum ferro 
subigendum, in ipsa Athenarum urbe virum obvium hebemus qui, licet alienigena, adeo de Athenis 
meruit, ut inter medii svi Athenienses memoratu dignos, una cum Irene imperatrice, que et ipsa 
externa ᾽Ατζαίωλῶν familia oriunda, precipuum locum occupare dignus sit; de Michaele Choniate ar- 
chiepiscopo loquimur. 

51. Michaelis ejusque fratris pueritia Chonis et Constantinopoli acta. 

Quemadmodum fratres Michael et Nicetas Acominati dum vivebant mutua pietate, qualis inter 
magistrum et discipulum esse debebat, et intellectuali commercio juncti erant, ita alter alterius vitam 
et studia in lucem edendo hoc novo vinculo uniti videntur, ut in hoc nostro tractatu de Michaele non 
possimus Nicetee vitam silentio preeterire, quippe qui in opere de rebus que post Cpolin per Latinos 
captam evenerunt fratris cum merita laude mentionem facit, qui ipse superstes fratrem defunctum 
in biographia et panegyri debitis elogiis honoravit. 

Michael Acominatus circa quadragesimum seculi xn annum, initio regni Manuelis Comneni Chonis 
vel Colossis Phrygise urbe natus est, quam frater ejus Nicetas (Hist. ed. Par. p. 115) opibus divitem 
et hominibus frequentem vocat (3*). Patre eumdem usum fuisse opulento, nulli dubitamus. Qui enim 
filios Byzantium in artibus liberalibus ibi misisset educandos? qua dein ratione iidem ad imperii 
dignitates nisi pecunia aulee corruptibili data, evecti fuissent ? Affinitatis quodam splendore non ca- 
ruerunt, siquidem Nicetas clericum aliquem Choniatem, cujus Manuel imperator utilem operam in 
bello contra Turcos expertus est, consobrinum appellat et urbis metropolitano patre spirituali usus est. 

Pauca tantum de ineunte Michaelis etate comperta habemus, eaque in sola parentatione in fratris 
defuncti memoriam dicta heec in verba exposita : « Pater meus, qui litteras non minus quam liberos 
suos diligebit, me adolescentulum qui in grammatica et poetica satis provectus eram, ex Asia By- 
zantium traductum artium liberalium et philosophie magistris instituendum tradidit. » Horum ma- 
gistrorum in numero Joannes et Isaac Tzetze fuerunt, quorum vita in 1130-1160 incidit. Michael 
Nicetam fratrem utroque parente χασίγηντον germanum sibi novennem ea lege traditum a patre esse 
dicit ut nutritoris, institutoris, imo patris loco ei esset. Michael ipse affirmat cum majore se, «quam 
fratrem decet, pietate, triplex illud officium explevisse. Pietatis et animi grati certamen inter fratres 
intercedebat, ita tamen ut Michael archiep. Athen. factus pro modestia sua se fratri ad altissimas di- 
gnitates evecto multorum in se collatorum beneficiorum debitorem evasisse asserat. Est etiam ubi 
Michael fratri quoad ingenii dotes, se inferiorem fatetur, ubi de communibus ipsorum siudiis men- 
tionem facit. Dum enim ipse ad µαθήµατα animum attenderet, Nicetam inde a puero rerum majorum 
exercitationi ac studiis deditum eo pervenisse, ut audaciori volatu in regiones τῶν θεωρηωάτων evolave- 
rit, id est, proprio marte meditatus sit. 

(1) Καὶ ἐν 'AOXveu; γενόμενος καὶ τὰ τῆς νίχης (9) Chonarum nomini postea Colossarum sub- 


εὐχαριστύρια T$ Θεοτόχῳ δοὺς, xal ἀναθήμασι — stitutum esse urbis Phrygie, que priesertim Pauli 
πολλοῖς λαμπροῖς καὶ Ἠπολυτελέσι χοσµήύσας τὸν — ad Christianos ejus civitatis epistola innotuit, citra 
νὰὸν, ὑπέστρενιν ει, Κωνσταντιούπολν. Georg. dubium est. In lexico Mich. Pselli geographico 
Cedr. ed. Par. p. 717. Templum Minerve, Erich- quod P. Morellus citat, legimus : Κολοσσαι, πολις 
thonii matris, Parthenon illud in S. Virginis ac Φρυγίας, αἱ νῦν λεγὀμεναι Χῶναι, εἰ Nicelas ipse dicit 
Deiparse ecclesiam est mutatum, utet Thesei in fhesauro fidei orthod. 1v, 22 : Ὡς o Ila^o; tv 

mplurm ecclesie sancti Georgii qui draconem τῇ πρὸς τοὺς πατριώτας µοι Κολοσσεῖς Ἐπιστολῷ θεολογεῖ 
intererit, locum cessit. xt). 


303 MICHAEL ACOMINATUS ATHENARUM ARCHIEP, 304 


Quo tempore Nicetas ὑπογραμματέως βασιλικοῦ titulo aut sub Manuele Comneno ante a. 1180, aut 
Alexio lI regnante, usque ad a. 1183 ad rerum administrationem accessit, ubi postea ad maximos 
honores provectus est, Michaeli, minus prospera uso fortuna, archiepiscopus tantummodo Athe- 
narum ut fieret contig.t. Sed ut nominis Attici gloriam pretereamus, archiepiscopus Atheniensis e 
numero prescipuorum inde a 1x seculo metropolitanorum diccesis lllyrie erat, et decem quidem 
episcopi Aulonis in Phocide, Daulire et Coronee in Boeotia, Orei, Euripi, Porthmi, Carysti in Euboea, 
οἱ insularum Scyri, Andri et Syre ei ut suffraganei subjecti erant. (Cf. Le Quien, Oriens Christianus 
II, p. 167 sqq.). 
$ Lil. Michael Athenarum archiep.— Byzantium rerum statum permutat ; legum per Greciam abolitio. 


Michael, si asserit se per triginta annos munere sacerdotali functum esse, sub finem (1175) sec. xit 
sub Charitone patriarcha munus iniisse videtur- Casim. Oudinus (Comment. de scriptor. eccles. 
p. 1936 et 1712) duos in. xiu seculo metropolitas Athenienses, Michaelis nomine designatos memorat 
quorum priorem anoo 1170 assignat, et Const: Manassis et Simeonis Metaphrasie contemporaneos 
facit ; quo errore Harlesius quoque obstringitur (Fabricii Bibl. Gr. ed. nov. XI, p. 188, not.), quamvis 
opera ab Oudino majori Michaeli attributa, nostro Michaeli Acominato, idque jure, ascribit. Inter ista 
opera orationem habes Athenis muneris initi die habitam, et cujus verba introductoria sola apud 
Bandinium (Jpist de Michaele Acominato), Τὸν μὶν dà προσύκοντα, et ultima : "Iva καὶ αὐτοὶ ναὸς Θεοῦ 
eiue» ἐν αὐτῷ Χριστῷ, etc., legimus. Michael licet antiquo more educatus, in ista phrasi divina ut et in 
caeteris omnibus que scripta reliquit, orthodoxiam ex oculis non amittit, que χαλοχαγαθίας antique 
loco Greci cujuslibet supremam laudem constituit. Quodsi Michaelem nostrum Atticis innutritum ar- 
tibus et litteris Athenis qua templis, statuis abundabant, Periclei evi monumenta inspirabant, idem, 
qua Christianus ac sacerdos, divini quasi s&theris flamina experiebatur. Ante eum D. Paulus Athe- 
niensibus in Areopago pacem, et in templo Dei incogniti Deum in Christo manifestatum annuntiave- 
rat ; et ibidem Dionysius Areopagita primus episcopus memoratur, idem martyr Grecus, quem Gal- 
lia quoque apostolum et patronum suum venerata est eo tempore, quo ipsa novi Evangelii apostolos 
per omnem, orbem, presertim in eam regionem emisit, unde preter Christianismum perantiqua liber- 
tatis civilis traditio ei venerat, in Greciam dico (1). 

Michael Athenas sacras oratione celebrat in Leonidem martyrem et socios habita ; heroici ejusdem 
civitatis evi, in allocutione ad pretorem Demetrium Drimetem, Athenas reducem, meminit : Τὸν Θησέα 
φασὶν ἐκεῖνον. Eustathii postea archiepiscopi Thessalon., interpretis cel. carminum Homeri, quo fami- 
liarissime utebatur, mors profanarum eque ac Christianarum meditationum ansam prebuit ; ejus 
memoriam oratione funebri honoravit, cujus inilium : "à στυγνὸς αἰὼν, à τλήµων ἡμεῖς γενεά, finis x«i 
λατρεύοντες. Paucee hee voces de monodis pretio statuere non permittunt ; at hocce seeculum et nos- - 
trum genus accusare licebit negiigentie, cui solus Tafelius remedium apportavit, qui in Dissertatione 
De Thessalonica ejusque agro etiam Monodiam in Eustathium publici juris fecit. 

Eustathii Thessalon. mors (a. 1198) sex annis catastrophen antecessit, quee Michaeli occasionem ἆθ- 
dit ostendendi se non solum bonum ovium pastorem pacis tempore esse, sed qui, urgente necessi- 
tate, lupum Argolicum fortiter a grege repellat, licet mox feris occidentalibus cedere coactus fuerit. 

Atque hoc quidem loco dicendum est qui fuerit Acominatorum sermo justo magis metaphori- 
cus (2). Cujus rei ut majorem fidem faciamus, Nicelee verba qnibus in Michaelis fratris Vita utitur, 
repetamus, usurpationem antea memorantes imperii Byzantini per Alexium 11 Angelum (a. 1195), 
quam octo annis postea expeditio Italorum Gallorumque Constantinopolin versus, et post redintegra- 
tionem Isaacii cecati cum filio ejus Alexio IVimpotentemque Alexii V Duce Murzuphli dominationem, 
secunda Cpolis expugnatio per Francos (12 Ap. 1204) et imperii Latini fundatio secuta est. Nicetre 
Acomineati Historic libri v ultimi (xvii-xxi) et J. Villharduini Annales Gallice conscripti magnam circa 
eas res auctoritatem habent. Nicetas quidem usque ad a. 1206 progreditur, quamvis in fine libri xix 
dicat : OUx ἂν ἀσαίμην τὰ βαρθάρων αὐτὸς, οὐδ᾽ ἐσοίμην πἀραπέμπων τοῖς ἔπειτα πράξεις πολιμιχὰς, ἐν αἷς μὸ 
νικῶσιν Ἕλληνες, Οἱ γὰρ βάρθαροι κατὰ τὸν ἐμπρήσαντα τὸν ἐν Ἐφέσῳ ναὸν τῆς ᾿Αρτέμιδος οἰχέσθωσαν Giarot τε 
καὶ ἄπυστοι, μηδὲ προσρήµατος γοῦν τινος, ὑφ᾽ ἡμῶν ἀξιούμενοι, ἕως οὗ παρέλθοι f) ἀνομία χἀπὶ τοῖς δούλοις αὐτοῦ 


(4) Contra Gregorium Turon., Bedam οἱ quos- — Przfatione ad Historiam ubi maxime monet 
dam alios Dionysium Gallicum ab Atheniensi dis- nullibi magis quam hic claritate et simplicitate 
tinguendum ettertio demum post Christum natum — opus esse. Inde versus sequentes ad marginem 
steculo accensendum esse arbitrantes, auctoritati — cod. Fugger. scripti et a Wolfio Alexandro Char- 
Sim. Metaphraste et Mich. Syngeli, abb. Hilduini  tophylaci attributi : 


et multorum virorum sine dubio orthodoxorum et Οὐκ οἶδα τί φὺς ἐνθάδε, Χωνειάτα, 
doctorum obtemperamus, qui unum Dionysium Σοφὸν τὸ σαφις συγγράφων εἶναι λέγεις, 
agnoscunt. Persuasum enim habemus criticam Εἶτα γπιφώδη x«i βαραθρώδη γράφεις. 
quam vocanthistoricam ad Acta sanctorum haud Nescio, Choniata, quid. dicere velis. 


impune applicari. 21 Dictionis claritudinem virtutem dicis. 
(2) Nicet&e quidem dictio obscurissima est in Et nihil tu ipse nisi per ampullae componis, 


405 NOTITIA 360 


τὸ Θεῖον παμανληθήσεται. Absit ut ego ves gestas Barbarorum decantem, aut ea bella memori postero- 
rum prodam, in quibus non vincunt Graci. Imo illi, ut is qui Ephesie Dian: templum incendit, pe- 
reant ignoli et obscuri; nec ullo verbo quisquam nostrum eos dignetur, donec. transierit. iniquitas οἱ 
Deus servos suos clementer respexerit. Nicetas fusius refert ea que ipse post captam Cpolin passus 
sit, ac memorat se virginem quamdam e barbari alicujus manibus, asserendo eam sibi nuptam esse 
eripuisse, repetente idem Michaele (1), non sine laudibus justo majoribus, siquidem fratrem Herculi 
et Theseo, Abrahamo, Isaaco ac Levi, Simeoni, Davidi ac Danieli preponit, imo cum Christo compa- 
rat, qui pro Ecclesia, sponsa sua, mortuus est. 


Nicetas postquam de rebus abominandis quarum capta Cpolis testis fuit, retulit, de provinciis a 
Latinis expugnatis ac inter duces exercitus distributis loquitur. Dein ad regnum Thessalonicense 
Bonifacio Monteferratensi (ὁ Μόντης Φεράντηςμαρχέσιος Βονιφάτιος) sub conditionibus feudi traditum, et 
ea qu& ipse contra Greciam conatus est facere procedit. lbi enim, rebus jam dudum turbatis adjuti 
in fine regni Alexii III in multis urbibus usurpatores Greci surrexerant qui contra Francos non minus 
pertinaciter quam contra imperatorem Grecum libertatem suam defendebant. Ex his in AEtolia et in 
Epiro australi circa Nicopolin et Epidamnum nothus aliquis ex familia Duceena oriundus regnabat ; 
dux Grecus quidam in Dolopie montibus ; in Messenia Theod. Melissenus e gente Comnenorum ; in 
Laconia Leon Chamaretus non minus tyrannice quam Nabis ipse: in Argolide et Corinthi Leo Sgu- 
rus seeviebat. Hujus cum Atheniensibus sub Mich. Acominato, et cum Francis sub marchione Monte- 
ferratensi pugnas Nicetam fusius narrantem hino inde introducimus (Zist., ed. Paris, p. 390 sqq.) 


8 &. Michael cum Leone Sguro certamen init, fratre ipsius Niceta referente. 


« Leo Sgurus, Nauplio ortus, aliquandiu vi magis quam voluntate popularium principatum tenuit 
a patre susceptum, ad cujus imitationem non sine sanguine imperavit. Sed confusione rerum auc- 
tus, et turbulentis temporibus, ut torrentes imbribus et turbinibus unde, tumefactus, e parvo ma- 
gnus exstitit. Argos dolo, Corinthum latrocinio cepit: et grassando subinde progressus ipsas Athe- 
nas cum bellicis navibus et exercitu per Isthmum traducto est adortus, ea spe se arcis facile po- 
titurum, aut machinis adductis imbelle presidium facile territurum. Ceterum ea agitabat animo et 
frustra conabatur, que ad exitum perduci non poterant. Nam Athenarum suramus pastor Michael 
Choniates, frater meus (meus inquam: nam laudi mihi duco cognationem ejus, et ei me sanguine 
propinquum esse gaudeo, licet a virtute et eloquentia ejus remotissimus), cum sui muneris esse 
intelligeret consilio et precibus rem publicam juvare, Sguri castris visis, pie cum eo agere instituit, 
an hominem, presertim non ignotum sed sepe collocutum, amovere posset. Itaque ex urbe tan- 
quam superiore loco monitorum sagittas ejaculatur, et pastorali funda divina verba jacit. Ali- 
quando etiam spiritualibus minis tanquam arietibus animum illius sternere instituit. Non enim 
decere eum qui Christianus sit et inter Romanos nomen suum profiteatur, Romanos bello petere 
nisi forte solis labiis Christianum agat, ut et veste et lingua duntaxat Romanum, corde vero a Chris- 
tianis sit remotissimus. Quam vero causam habeat oppugnandi Athenas? nam Argivis ob vicini- 
tatem posset forsitan aliquid crimini dare, quo illorum expugnatio excusetur, quemadmodum et 
Corinthiis nuper archiepiscopi eorum crebras insidias objecerit, unde Romanum exercitum Nau- 
plium accurrere et naves hostiles appellerenunquam recusarit, et suavitate orationis ejus magis 
afficiatur quam mellis dulcedine, eaque semper frui cupiat, hic vero ipsum in spiritualium libero- 
rum numerum retulerit. Ac hujusmodi armis usus Michael precabatur ut inde recederet. Sgurus 
vero non dissimulanter preetendens se vim posse facere, et tempora intueri jubens que pro viri- 
bus quemque agere monerent, cum omnium urbium princeps afflictissimaesset, denique postulabat 
ut quidam adolescens ad necem sibi dederetur. Quem etsi alius aliquis etiam non petenti libentis- 
sime dedidisset, ut semen uniquum et multis auctorem interitus, pessima queque et manu et 
consilio contra patriam machinari solitum, ille apertum patrie persecutorem et spiritualis nutricis 
Ecclesire violatorem et insidiatorem, cujus violentos conatus sepius et ipse expertus evat, in eorum 
numero habuit quos evangelice diligeret, negleetoque Sguro supplicem defendit. Sed cum leonem 
illum sapientibus hisce monitis placare non posset, aspidis in morem ultro aures obturantem et 
omnis generis tela in arcem conjicientem, orato Deo ut in nefarium hominem et subnascentium 
malorum auctorem cladem omnem converteret, machinas et ipse in mcnibus disponit, ibidemque 
sagittarios et funditores collocat. Nam quid ille ad propulsandos hostes non effecisset, vir omni doc- 
lrina sacrarum et profanarum litterarum perpolitus summaque facundia ornatus ? qui si voluisset, 
igni pluere super temerarios aut crabrones in exercitum immitere potuisset, aut aliquid aliud eis 


& Αα Αα 8 R ΑΛ ΑΒ ^ ^ X A ΑΛΑ a2 AR A ΑΛΑ RR R RR XR 3 R2 A5 RA R RA 


(1) In Monodia, infra, col. 373. 


307 MICHAEL ACOMINATUS ATHENARUM ARCHIEP 308 


« 
« 
« 
« 


perniciosum divinitus impetrare. Neque enim cunctatus esset Deus, si manus ille sustii»set aut 
labia ad invocationem numinis aperuisset. Sed a tali vel cogitatione, nedum facto, eum abduxit is 
qui filio tonitrui compescuit, ne ignem coelo elicerent, cum diceret: « An nescitis cujus spiritus 
sitis ? » 

« Sgurus autem, desperata victoria, adversarii aciei instruendz tam periti, tam diserti, tam in- 
comparabili virtute prediti, et irrita oppugnatione rupium arcis intellecta, iram suam contra eam 
urbem exstimulat cujus arcem expugnare non poterat, villas incendit, greges armentaque rapit. 
Et post dies aliquot soluta obsidione Thebas oppugnat ; quibus primo impetu captis, ulterius con- 
tendit, ac Thermopylis superatis per OEtam montem descendendo Larissre eum Alexio imperatore 
se conjungit. Is enim a septentrionalibus lateribus avulsus et urbe imperatrice excussus in Thessa- 
lica Tempe pervenerat. Ac filiam illius Eudociam uxorem ducit, q..& prius Stephano Triballorum 
duci nupta, ab eoquerepudiata et Byzantium reversa, post captam urbem et desertam, Alexio 


« Duce cognomento Murzutlo, qui Romanum imperium postremus invasit, nupserat. Sed ne is qui- 


dem illam ad senectutem usque tenuit. Nam Eudocite pater Alexius, haud scio qua re impulsus, dolo 
eum eomprehensum luminibus orbavit, erro erroni infestissimus, et imperio dejectus simili cala- 
mitate conflictato inimicissimus. Neque multo post exceecationem à Latini comprehensus Ducas 
Byzantium reducitur, et ob dominum et imperatorem suum comprehensum et laqueo enectum in 
judicium adductus, pro sui defensione attulit, illum patris proditorem exstitisse et dignas suo sce- 
lere dedisse penas. Neque se unum id fecisse, sed et reliquos illius cognatos. Verum illi, spreta 
ejus oratione, et iis quee adjungere cupiebat plane repudiatis, capitis hominem condemnant, novo 
et violentissimo supplicii genere. Nam in altissimam columnam, qua& in Tauro stat, perductum 
precipitant. Is vero aliquandiuin pedes descendens, deinde in caput subversus et humi allisus 
miserabiliter interiit. Sgurus autem ducta Eudocia, marchione in Greciam transituro, ut paulo ante 
dixi, Thermopylarum angustias et altum montem eis imminentem, ceteraque loca que Grecie 
aditum intercludunt, accurate custodiebat. Verum nihilominus ille iis locis facillime potitus est ob 
nostrorum ignaviam ac degeneres abjectosque animos, subinde potentiores colere volentium ; id- 
que cum non magnum adduceret exercitum nec inter se consentientem, sed plerisque in rebus, 
quippe ex multis urbibus collectum, dissidentem. Et cum ipsam Beeotiam invaderet, tam cupide 
susceptus est quam quisquam qui ex longinqua et diuturna peregrinatione domum revertitur. Pro- 
gressus etiam Attica potitur et arci presidium imponit. Cum autem idem archiepiscopus, ut pridem 
Sgurum, ita ettunc marchionem propulsare posset, tamen tempus a resistendo alienum esse ratus, 
quippe urbe imperatrice expugnata et tam Orientalibus quam Occidentalibus provinciis Latine has- 
i umbram subeuntibus, citra dimicationem munitione cedit. Postremo Eubcea quoque. omissa 
defensione, supplices ad marchionem manus tendit, et exercitui Euripo concitaliori pontem subs- 
ternit ; et in ipso freto castellum edificatum, in eoque sedentem exercitum cernit, a quo 
mutabiles insularium animi et callida consilia a defectione coercerentur. Sedquid meam orationem 
barbari antevertunt et historie cursum occupant, nec ab ullo adversario destinentur? nam h&c 
ut Thebis spoliatis et Athenis occupatis in Eubceam transierint, adhuc refert : illi vero, non ut pedi- 
tes, sed ut aerie& volucres, alis supra historiam evecti, ad Isthmum tendunt, oppositum ibi Roma- 
num exercitum profligant, urbem in Isthmo sitam locupletem olim Corinthum intrant. Unde Argos 
transeunt ; Laconiam pervagati impetum in Achiam faciunt. Inde Methonem petunt ; ad Pylum Nes- 
toris, patriam contendunt. Ad Alpheum etiam accessuros arbitror, ex eoque potos et lotos veterem 
jucundam fabulam audituros, fluvium eum Arethuse fontis Siculi, quem [Italorum filii bibunt, amore 
liquescentem vereri ne suce aque successus Latinorum et res quascontra Greecos gesserint inscrip- 
tas ad populares eorum perferre cogatur. Verum, o Greece fluvie Alphee, latex per salsuginem ma- 
nans potabilis, res auditu mira, amoris incendium, cave Grecorutn calamitates Siculis barbaris 
explices, aut commemores quantas res populares eorum contra Graecos gesserint, ne choree du- 
cantur, ne peanes cantentur, ne plures hostes appellant. Paulisper exspecta. Multee sunt belli vices; 
tesseree instar volvuutur res mortalium. Nunc his, nunc illis favet victoria; ne Alexandro quidem 
ferunt omnia successisse ex sententia, nec Cesaris fortuna caruit offensionibus. Per ipsam Arethu- 
sam te obtestor. « 

Huc usque Nicetas, ex cujus narratione traditio de regionibus Grecis a Latinis expugnatis per 41 


iambos trimetros in chronicum metricum ab Angelo Maio au. 1828 editum transiit ; compositum au- 
tem est chronicum illud ad Ephraim, monacho Byzantino, qui Thermophylas in municipium Attice 
convertit, et certamen ducem Naupliotam inter et archiepiscopum Atheniensem in hocce tetrasticho 


absolvit: 
Τέλος προσαῤῥάσσει ds καὶ ταῖς ᾿Αθήναις" Postremo Athenas ipsas adoritur. 
"AXY ἀποχρουσθεὶς ἀρχιποιμένος λόγοις Sed repulsus sapientissimi antistitis 
Tou Χωνειάτου Μιχαὴἡλ τοῦ πανσὀφου, Michaelis Οποηἱαίορ eloquentia, 
Θήθαις ἐφορμᾷ ταχέώς ἑπταπύλοις. Thebas confestim Bocetias invadit. 


Brevius dein de Attic et regionum vicinarum expugnatione: 


309 NOTITIA. 310 


Mapoxício; δὲ τὴν Ῥοιωτίαν φθάσας, Marchio Βιροίίᾶσι ingressus, 
Τα»ςην παρεστήσατο ταῖς στρατνίαις' Armis eam subegit : 
Κρατεῖ προἰὼν ᾽Αττικῆς σὺν Εὐθοία. Atticam cum Euboea sus ditionis fecit. 


$ V. Qua Athenis post Michaelis tempora acciderunt. 


Niceta auctore Sgurus post cladem ad Thermopylas acceptam Acrocorinthum se recepit, ubi ut bel- 
]ua in antro se abdidit, corpusque contra Latinos defendit. Athenas deinde (unde Michael excesserat, 
et cujus arx a multis Francorum copiis custodiebatur) et Beeotiam Bonifacius, rex Thessalonics, emi- 
nentissimo e consiliariis suis, Ottoni de Rupe gubernanda tradidit; utriusque autem provincie sicut 
Eubces et Bodonitzee deminium Guillelmo de Champlitte cessit, quia ex Achaia et Elide profectus Pe- 
loponesum subjugare ccperat. 


Καὶ ixtivo; γὰρ ὡς εὐγενὺς καὶ ῥήγας ὁποῦ ἦτον, Ille autem genererosus ut rex erat, 

Τοῦ ἔδωχε καὶ ἐχάρισεν τῆς ᾿Αθηνοῦ τὸ ὁμάτζιο. In homagium ei dedit Athenas; 

Μέγαν Κύρην τὸν ἔλεγαν, οὕτως τὸν ὠνομάξαν Ut Magnus Dominus sultani nomen accepit, 
Ἐχεῖνον ὁποῦ αθέντευεν ἑτότε τὴν ᾿Αθήναν: Qui illo tempore Athenas imperio rexit ; 

Ἐκ τῶν Ἑλλήνων τὸ εἴχασι τὸ ὄνομα γὰρ ἐκεῖνο. Nomen autem a Graecis mutuati sunt. 

Ὡσαύτως γὰρ τοῦ (duxt τρία ὁμάτζια τοῦ Εὐρίπον, Item tria homagia super Euripum 

Τῆς Πονδενίτδας ἀλαδὴ, τὸ ἐκράτοσεν 0 Μαρχέξης, Et super Bodonitzam, concessit marchio lege san- 
Νὰ τὰ xpxroüct» &r' αὐτὸν καὶ αὐθέντη νὰ τὸν [ciens ut incolse 


[έχουν. — Eum pro domino suo agnoscerent. 
O αὐθέντης δὲ τῦς ᾿Αθηνοῦ ἀπὸ Βουργοννιάν ὗτον  Oriundus autem erat Athenarum gubernator ex 
[κτλ. (1) [Burgundia, etc. 

Ab Ottone de Rupe (Οθῶν vri λὰ Ῥώτζε), Burgundione, Athenarum moderatore, cujus nepoti ac suc- 
cessori Ludovicus sanctus, rex Francie, principis Achaie dignitatem concessit, i. e. anno 1205, series 
incipit principum Francorum qui per ducentos quinquaginta aunos ad 1453 usque Athenas regebant, 
qua in urbe inde à Codro et Pisistratinis rex nullus sederat, et ubi quinque seculis post illum Bur- 
gundionem, alteri cuidam Ottoni, Germani sanguinis, reservatum erat, ut magnam Grecie partem 
cum dignitate et honore leni sceptro subjecerit. 

Una cum domino seculari eoque usurpatore Athenarum, Michaelis expulsi sedem archiep. Roma- 
nus, nomine Berardus occupavit, quem non nisi ex epistolis quas Innocentius III PP. ei soripsit, no- 
vimus. In notis quas editor Fr. Bosquetius adjecit (ed. Tolos., not. p. 9) Michaelis Choniate mentionem 
facit ita duriuscule scribens : « Grecis rerum dominis Atheniensi Ecclesie praeerat Michael Choniates, 
qui captis Athenis a marchione Montisferrati urbe cessit, ut narrat ejus frater Nicetas, qui eum nobis 
Graeca fide et fraterno affectu sanctum pradicat. » Nihilominus idem alio in loco, hunc Michaelem 
cum archiepiscopo Romano confundere videtur, ad quem Innocentius litteras scripsit. Ex istarum 
epistolarum una patet, ut Schlosserus quoque (Hist. exped Crucig. ll, p. 63) declarat, a Latinis e plu- 
ribus dicecesibus, civitatibus, etc., expulsos fuisse Grecos eadem inclementia, qua postea a Turcis (2). 
Videre etiam e duobus aliis epistolis Papes ad archiep. Thebanum (1. t, ep. 110) et archiep. Amyclse- 
ensem (]. iv, ep. 98!, Ottonem in certaminibus secularibus et ecclesiasticis anathema incurrisse, cujus 
rei pertesus, dignitate abdica, anno 1221 nepotem Guidonem sibi succedere voluit et in Franciam 
reversus est. 

8 VI. Michaelis senectus et obitus. 

Michael exsul non minus tragice quam Nicetas aulicus, totius imperii Romeorum miserrimum sta&- 
tum, gregis custodiam ereptam et exsilium deplorat (3j: «Lamentationis copiosa mihi materia adest 
tum ob communem calamitatem tum propter meam ipsius, eapropter quod templum illustre, opulen- 
tum, proh Deum immortalem | quod majores nostri Deiparee consecrarant, cujus altare mese custodie 
creditum erat, ante oculos meos ab hominibus sacrilegis spoliatum vastatumque est. Ipse autem post 
triginta annos quos ibidem peregeram, ut truncus aridus, inutilis, vi ventorum e sacrario Domini 
ereptus, contra ripas, contra rupes, in imum mare abreptus vix jam vivo. Ecce exsilio damaatus, sine 
sacerdotio, sine festorum solemnitate, sine urbe, sine civibus, bubonis instar de calamitate omnium 
et in eo ipsius infortunio amare lamentor. » Ex inscriptione porro nonaginta, quas codex Bibl. Laur. 
asservat, epistolarum videmus, insulam Ceon pro refugio eum habuisse : τοῦ αὐτοῦ ἐπιστολαὶ dc ἔγραψω 
ἀπὸ τῆς νότον τῆς Κέω. ld quod tenore epistolarum confirmatur, siquidem P. Morellus monasterium 
S. Prodromi in ista insula ut asylum ejus designat. 

Hoc in loco senem exulem annuntiata fratris mors mirum in modum afflixit quem sibi superstitem 


(1) Βιθλίον τῆς χουγκεστας νης Ῥωμανίας xxi το duodecim Latini abundantes certas habuerint 
Μωραίως, p. 59, Ed. Buchon. Paris, (815. mansiones, proprios sacerdotes, quibus integre & 

(5) « Dilectus filius Otto de Roca, dominus Latinis laicis decims persolvantur, instituere 
Atheniensis, per litteras vestram petiit providen- ^ curaretis, » etc. Ixwoc. lI1, Epist. lib. xin, ep. 418. 
tiam admoneri, ut in castris suis et villis in quibus (3) Vide infra, col. 371. 


3 MICHAEL ACOMINATUS ATHENARUM ARCHIEP, 312 


fore desideraverat. Nicetas Acominatus, post captam Cpolim, ut omnes li qui ingenio, virtutibus, in 
patriam amore excelluerant, cum uxore el liberis Niceam Bithynie se recepit, ubi apud Theodorum 
Lascarin imperatorem non minus quam apud Comnenos auctoritate valebat, id semper agens ut ci- 
vibus Bizantii exsulibus auxilio ac presidio, fratri autem seni exsuli solatio foret. Michael quidem in 
Monodia hecce dicit: « Licet proeul a me viveret, quoties eum vivere ac valere nuntii attulissent, 
quasi novo spiritu afflatum me sensi.Et ut David anime sue solamen reperiri non posse dicit, exhi- 
larari autem ubi primum Dei memoria ipsi in mentem venerit ; ita ego quoque ubi presentium serum- 
narum pondere molestarer, mirum solamentum sensi ubi fratrem valere accepi. Quotiescumque ita- 
que epistola fraterna manu signata afferebatur, vultus ac sermonis ejus intime memor eaput et ma- 
nus tangere et osculari mihi videbar ; et extemplo atra cura ex animo excessit et gaudio novo locum 
dedit. » Hec cum legeris amoris fere plus quam fraterni testimonia, jam non miraberis, si idem dicit 
se umbra mortis obstringi ob gubernaculum vi ipsi ereptum morte fratris Nicele, qui Michaeli et 
Joanni consobrinis eque flebilibus Romeorum imperio in morte successerit. « Si tanti viri obitus, Mi- 
chael adjicit, Europam et Asiam equo dolore ac desiderio afflixit, adeo ut mortem tuam, o anima 
charissima, ferre non sustineant, quis tandem nostrarum lacrymarum ac gemituum modus erit ? » 
Sequitur de luctu communi gentis Acominatorum per Europam et Asiam disseminate, cujus indivi- 
dui defuncti splendore illustrarentur, et qui ejus auxilium multifariam experti sunt. Deinceps de do- 
lore vidue loquitur, nepte magni Belisarii, quam uxorem ducturus Nicetas, sicut in omnibus gravio- 
ribus rebus fratris consilium expetierat ; de luctu liberorum tenere etatis, e quibus unus errabundus 
vagabatur ; de proprio suo luctu et plaga irremediabili quam fratris mors acerba inflixit. Jam sibi la 

crymas pre doloris magnitudine deesse queritur, unde sibi calamitates vite futuras siccis oculis fe- 
rendas fore, donec ipse in remoto terre angulo aut in medio mari projectus, senex juniori fratri suc- 
cesserit. Vir pius cum esset, Deo ipsi diem dicit, adeo dolor mentem occeecarat: « Dolor adeo me sti- 
mulat ut voces proferam qus impietati ac temeritati forte dabuntur. Cur enim ego canum caput et 
annis gravis, inutile tandem terre pondus ac ulcus diutius in hoc carcere retineor ? » 

In promptu non est dicere quo anno Michael vinculis corporis liberatus decesserit ; jam enim vita 
otiosa in monasterio transigenda graviter inconimoda sub finem esse debebat. Eum tamen anno 1215 
in vivis fuisse epistola quam ad Manuelem patriarcham dedit probare videtur: ad alium neminem 
enim scripta esse potest nisi ad Manuelem Charitopulum illo ipso anno ad patriarchatum evectum.(V. 
Le Quien. Oriens Christ. t. 1, p. 218). Hec eadem epistola et plures alie quas in Ceo insula composuit 
probare possunt Michaelem, quamvis solitarium, ut ipse quidem dicit nihilominus sub finem vile 
preestantissimis imperii viris per litteras saltem conjunctum fuisse, ipsumque Lascarim imperatorem 
in ejus amicorum numero fuisse. Sed quare non orthodoxi hujus et amici principis domum habita- 
vit? Cur non Nicee vivere maluit prope Phrygiam, ubi frater dilectissimus cum suis vixit et in medio 
populo demortuus est, quam in Ceo insula petrosa JEgeei maris, heereticisque vicinus occidentalibus, 
de quibus in epistola ad Euthymium scripta queritur ? Ad hanc is fere questionem respondebit qui 
in patria Bacchylidis ac Simonidis Hymettum et Brilessum sub auroram coruscantes vidit ; qui Mi- 
chaelem in Thesei urbe per generationem pedum Dionysii Areop. manibus portasse et postremo 
Dexippi gladium non sine gloria strinxisse meminerit. 


8 VII. Scriptorum Michaelis catalogus, in bibliotheca Florentina secundum Bandinium. Profulio. 


Scripta a Michaele opera, non minus quam ossa in Ceiripis, in Occidentis bibliothecis oblivioni data 
esse videbantur. Huc usque non nisi orationum satis multarum summaria, tractatus, epistole, car- 
mina quorum pauca aliqua Grece, duo maximi momenti Latine tantum ἃ Michaele Choniata super- 
sunt. 

Anno 1767 bibliothece Laurentiane que Florentie est, custos, A. M. Bandinius Academire Parisiensi 
libellum misit sub titulo Epistola de Michaele Acominato ejusque scriptis, quem anno sequenti in 
catalogo codicum Grecorum bibliothecse Laurentjane reproduxit. Nos catalogum collectionis Mi- 
chaelis scriptorum integre, quorum summum jam Montfaucouius in Bibliotheca bibliothecarum ma- 
nuscriptorum, I. p. 355 seqq. dedit, e Bandiniano catalogo extractam, nulla habita titulorum latino- 
rum ratione, damus, et Bandinii exemplum secuti, titulos eodem, quo in codice leguntur, ordine in 
medium proferimus, premissa Anonymi ad Michaelis opuscula Prefatione, quam primus edidit doc- 
tissimus Tafelius in Dissertatione De Thessalonica ejusque agro. 


Ι. p. 1. Προθεωρία εἰς t&v παροῦσαν βίθλον τοῦ... ο 
(Nihil amplius ; scriptoris nomen in lacuna intercidit. (V. Tafel, 1. 1., p. 376 οἱ seqq.) 


Φιλόλογος ὁ τοῦ βιθλίου τοῦδε mario, καὶ σοφίας Litterarum et omnis sapientie vere amicus hu- 
ἑραστὺς ἑκατέρας, τής ἡμιτέρας φημὶ καὶ τᾶς θύ- — jusce libri auctor est, quod lector benevolus ex 
ῥραθεν, ὡς ἴστιν ἀπ᾿ αὐτῶν τῶν συγγαµµάτων γνῶ- — ipso scripto facile dijudicabit, Sed longiorem hac 


313 


NOTITIA. 


31& 


ναι τὸν ivyruyxeveyra, ᾽Αλλὰ τοῦτο μὲν οὐκ ἂν δέοιτο A de re sermonem concinnare opere non est pre- 


πλείονος, οἶμαι, λόγου, ἐκεῖνο δὲ μᾶλλον προδιοριστέον͵ 
ὡς τῶν λόγων ἔνιοι μὲν πρὸ τῆς ἱερωσύνης ἐγράφησαν 
(ὁ πρῶτος Φηλονότι, ὁ πρὸς τοὺς αἰτιωμένους (1) τὸ &gt- 
λένδειχτον * xoi ὁ ἐφεξῆς, ὁ τοῦ µακαρίτου ἄρχιεπισχό- 
που Χονῶν ἐγχωμιαστιχός * xai ὁ μετ) αὐτὸν,ό πατριαρ- 
χικός) οἱ δὲ λοιποὶ πάντες μετὰ τὸν ἱερωσύνην. Καὶ δεῖ 
pà ἀγνοεῖν τοῦτο τὸν σὺν ἐπιστήμο τοῖς λόγοις ἐντευξό- 
pavo» καὶ συγγνωσόµενον τῷ ἀνδρὶ, εἰ νῦν μὲν πρὸς τὸ 
νεανεχώτερον ἀποθρασύνεται, καὶ τοῖς £X ποιητικῆς 
ὀνόμασιν ὠραίδεται, χουρίδων, ὡς ἄν τις εἴποι, καὶ ὑπὸ 
θερµότητος ἐκφερόμενος οῦν δὲ ύπανχμος φαίνεται τὰ 
πολλὰ, xai τὸ ἀγλευχὲς περιπτύσσεται' Αἰτία γὰρ 
ou τοσοῦτον à ὕλη τῶν ὑποθέσεων, ὅσον à τῶν βίων 
διαφορά. Il)ày καὶ οὕτως ἡ ὁμοιότης ἁπάντων dia. 
φαίνεται, καὶ τὀῦ αὐτοῦ πατρὸς φῦναι τούτους κάχεινους Β 
κατηγορεῖ. "Ert xóxtivo προθεωρεῖν ἀναγκαῖον, ὡς, 
ἠνίχα μὲν ὦγεσχολὺν, καὶ περὶ μόνους εἶχε τοὺς λόγους, 
ἐπιδείξεως χώραν οὐδ᾽ ἐπὶ xotorépou ἀκροατηρίου 
ἐθεατρίσατο - s τι δὲ ἐπονήσατο, καθ᾽ ἑαυτὸν, 0 φασιν͵ 
ἄδων ἐπονήσατο * τοῦτο d' ὅσον χολούει τὴν ἐπὶ λόγοις 
ἀκρίθειαν dua καὶ φιλοτιµίαν, ἴσασιν οἱ εἰδότες. "Ert 
δι ἱερωσύνης ixíó xai παρὰ τοῦ ἐπαγγέλματος τὸ τοῦ 
λέγειν καὶ γράφειν ἐνδόσιμον ἔλαθεν, οὐδ' ἐνταῦθα τὰ 
τῆς ἐπιδείξεως εἶχε προθάλλειν φιλοτιµότερα * τοῦτο μὲν 
τῶς ἱερωσύνης οὐ προσποιουµένης οὐδὲ τὰς ἐν λόγω ἔπι- 
δείδεις, ὥσπερ οὐδὲ τὰς ἐν ἑτέρῳ οἱῳΦηποτοῦν κατορθώ- 
ματι, ὅτι μὴ καὶ μᾶλλον κηλῖδας νομιξούσης καὶ µειρα- 
xeu ἀθύρματα, & σπονδάσµατα * τοῦτο δὲ τῶν 
ἀχροωμένων ᾿Αθήνησιν οὐκέτ ὄντων φιλομαθῶν, οὐδὲ 
προσεκκαιόντων τὸν τοῦ λόγον θερµότητα, μᾶλλον δε 
ποιούντων ἐπυνστάσειν, οἷς ὑπόχωφον ἐνδείχνυνται τὴν 
ἀχρόασιν, ἵνα μὴ λέγω, ὅτι ὅτα καὶ λύρας ὄνος, κατὰ 
τὴν παροιµέίαν, τοῦ περισσὀν τι λέγοντος ἐπιστρέφονται" 
Ἡ γε μὲν ἀσχολία καὶ τὸ ὑπὸ πραγμάτων ἀνθέλκεσθαι 
cox ἑώντων ἐξακριθοῦσθαι τὰ τοῦ λόγον, μᾶλλον δὲ καὶ 
πάρεργα προσθιαδοµένων λογίδεσθαι, τρίτον ὃν τῇ 
ἀπαριθμήσει, πρῶτον τῇ δυνάµει φαίνεται. 

Ταῦτα συννοοῦντα τὸν ἐντενξόμενον, χρεὼν μὴ βαθὺν 
λογιστὴν καβέδεσθαι, ἀγάπης δὲ μᾶλλον, εἰ uà) πάνυ τι 
τοῦ ἀκριθοῦς τὰ οὕτω πἰπονηµένα ἐκπέπτωκεν, ἀλλ’ 
ἔστιν οὗ καὶ τῆς τέχνης ἐξέχεται, καὶ τὰς ἰδίας τοῦ 
πολιτικοῦ λόγου συγχίρνησι, χαὶ οὔτε τὸ χαθαρὸν ἔχει 
πεπατημένον xci εἰς χυδαιολογίαν χαταθεθληκένον οὔτε 
τὸ περιθιθλημένον σφόδρα περιη/κωνισμένον xai λαθυ- 
ρυθῶδες, ἀλλὰ καὶ $» πιοιθολὴ διευκρίνηται, καὶ τὸ 
σαφὲς πιοιθίθληται, καὶ µετρίως ἀμφότερα. ΄Ἡρμοσται 
δὲ καὶ ἀπὸ τῶν λοιπῶν ἰδεῶ», ἐς ὅσον ἑἐξῆν * μάλιστα ^ 
εἰς μέγεθος αἴοεται, xai πλέον, ἤπεο ὁ τοῦ πολιτικοῦ 
θεσπίδει χανών. Καὶ οὐ χαχία τοῦτο δήπου τοῦ λόγου, 
ὅτι μηδὲ σφόδρα βουλοαένω oio» τι ἦ», ὅσον ἐπὶ σεαναῖς 
ὠνοίαις uà διαίοεσθαι, ai; πᾶσα χοιστιανικὺ ὁμιλία 
χοσωεῖται * οὗ μόνον ἐν λορογοαφίαις, ἀλλ’ ἔδη x«t ἐν 
TÉ ἁπλῶςχοινωνία τοῦ λό/ον. Ὅσα γὰο, φησὶν ὁ ῥήτωρ 
τὸς Εκκλκσίας. σεανὰ, εἶτις ἀριτὲ καὶ εἴ τις ἔπαινος, 
ταύτα καὶ λογίδεσθε. Εὶ δι καὶ μιτὰ τὴν ἱερωσύνεν 


tium; id unum notandum est, plures eum ora- 
tionum suarum antequam sacerdotii munus iniis- 
set, scripsisse, el primam quidem : Ad eos qui in- 
dignabantur quod lumen suum sub modio posuis- 
set; dein orationem laudatoriam in beatum archie- 
piscopum Chonarum; tertiam denique in patriar- 
cham; ceteras autem omnes post initum sacer- 
dotale munus editas fuisse; quas cum legerit 
aliquis mente candida, auctori ignoscet, ubi cum 
temeritate juvenili, flosculis poeticis pueriliter in- 
haeret, et alibi oratorem se aridum et nudum gerit; 
eujus rei causa non dissertationum materia, sed 
differentia annorum habenda est, quibus illas 
composuit. Omnes tamen sia quoque similitudi- 
nem aliquam pre se ferentes abeodem se scriptore 
exortas esse satis clamant. In quo id quoque pre- 
notare juvat quod, si decoro cum otio litteris so- 
lis studeret, non auditorum benevolentiam capta- 
ret, id unum agens ut sibi ipsi sufficeret.Hoo quan- 
ium noceat operi conficiendo, rerum hujusmodi 
periti probe norunt. Sed post sacerdotium quoque 
initum, ubi dicendi scribendive locus erat, vir 
parum ambitiosus longe ab omni ostentatione 
abfuit. Nec mirum ; sacerdotes enim de operibus 
& se scriptis non magis quam de quacunque re 
mundana spiritus sumere decet ; que omnia e 
contra pro nugis ac quisquiliis habenda sunt. 
Huc adde quod Athenienses nostri temporis, au- 
diendi parum cupidi, arte oratoris difficulter exci" 
tantur, imo inter concionem obdormire solent, 
et parvi pendere eum qui egregiam aliquam rem 
protulit, a qua non minus quam asinus a lyra ab- 
horrent. 5i tertium dein impedimentum admittere 
voles, memento, otii absentiam, negotiorum ur- 
gentiam facere ut stylum et dictionem, rebus parvi 
momenti nimis intentus, minus cures, 


Cujus rei memor lector non rigidus judex se- 
debit, sed indulgebit operi minus expolito, ubi 
arlis vestigia aliqua in vocibus, ubi orationum 
ornamenta non contemnenda comprehendet cum 
claritate sufficiente. Seepissime enim stylus ad su- 
blime usque ascendit ultra quam fas est etars ora- 
toria permittit.ld quoque nullo modo cum vituperio 
notandum est si orator in edendis divinis meditatio- 
nibus sublimitatem affectat,id quod nec ineloquen- 
tia Christiana, nec in oratione pedestri displicuerit. 
Namque Ecclesi: summus oralor dicit: Quecunque 
pulchra. si qua virtus, siqua laus discipline, hec 
cogitate (PAilipp.1V, 8:. Si vero post munussacer- 
dotale initum, orationes elegantiam poelicam re- 
dolent, quippe quie aliter polite esse nequibant, 
non est quod lectorum veniam expectas haud igno- 
rantium hodiernarumn declamationum bacchicum 
furorem a sola Calliope oriundum, ut omittam 


(1) In inscriptione hujus or. apud Band.. Πρὸς τοὺς ἀχθομένους Qux τὸ ἀφιλένδεατον. 


315 MICHAEL ACOMINATUS ATHENARUM ARCHIEP. 316 


Demosthenica illa : Per terram ! per fontes ! per A λόγοι ποιητιχοῖς ὀνόμασιν ἔστιν οὗ διανθίζονται, ἔπειδ Y, 
flumina ! per rivos ! et alia his similia plus quam οὐχ ἐξῆν ἄλλως µετέχειν τι καὶ τοῦ ἀθροῦ, τοῦτο οὐδὲ 
dithyrambiea. Qui autem majorum nostrorum παραιτήσεως ἄξιον ποὀς € τοὺς εἰδότας, ὅπως τὰ τῶν 
scripta utpote antiqua exempla perlegere amant, νῦν ῥητοοενόντων παράδακχα πνέουσιν, ὡς χάτοχα τοῦ 
meminerint velim, antiquos scriptores elegantia- τῆς Καλλιόπης ἀτεχνῶς ἄσθματος * οὗ λέγω, xar. ἐκεῖνα 
rum et leporis haud pareos fuisse, ut Socraticl µτὰ τοῦ Δημοσθένους, μὰ àv, μὰ χρύνας, μὰ ποταμοὺς, 
Plato et Xenophon. Sed et Polemo premfractim — uà vápaza * ἐπὶ πλέον δὲ πολλῷ καὶ τῶν διθυράµθων 
dixit, seripta pedestria humeris, poetica in plausi- φρον”ιχώτερον. Τοὺς δ' ἀποθλέποντας εἲς τὰ τῶν παλαιῶν 
ris amovenda esse, quod novum rei nostre docu- συγγράµµατα, ὅσα «αὶ πίνακας (ὃ φασιν) ἀρχαίας 
mentum affert. χειρὸς, ἐχεῖνο ἀπόχρη xai µόνον ὑπομνῆσαι, ὡς ojd" 
ei παλαιοῖ τὰ τε ἄλλὰ τῆς ποιητιχἡς, καὶ δὴ τὸ τῆς λέξεως ἆἄνθος καράπαν ἀπεδοκίμασαν, καὶ μᾶλλον οἱ σοφώτεροι 
ἐκείνων, τοὺς Σωχοατικοὺς λέγω, ὧν ἐν τοῖς μάλιστα Πλάτωνα xal Ἐενοφῶντα οἴδαμεν. Τοῦ δὲ Πολέμωνος οὐ µόνον ὁ 
ῥοΐδος, ἀλλὰ χἀχεῖνος. Τὰ μὲν καταλογάδην ὤμοις δεῖ ἐκφέρειν, τὰ δὲ τῶν ποιητῶν, ἁμάξαις, πᾶσαν τὴν τοιαύτην 
παραιτεῖται νέµεσιν. 

II, p. 3, b. Πρὸς τοὺς ἀχθομένους διὰ τὸ ἀφιλένδεικτον. Inc. 'OuZpo τῷ μεγαλοφωνοτάτῳ. Fin. : ὃ ῥαθ' ὑπί- 
ΡΏχας χοίλην εἰσέπτατο πέτρην. 

lll. Ἐγκώμιον εἰς τὸν µακάριον ἀρχιεπίσκοπον Χονῶν χύριον Νιχύταν, Ino. Κωρὸς μὲν ἀνῶρ. Fin. Τοῦτο γέρας 
£y eto λαθών. 

Vix oredere possum Bandinium, Caveum, Oudinum, Harlesium. hune archiepiscopum cum Mi 
chaelis fratre Niceta historico confudisse, qui, ut omnes sciunt, munere sseeulari fungebatur, et de 
cujus uxore ac liberis sepe sermo est. 


IV, p. 19. Λόγος ἐκδοθείς τινι τῶν ῥητορενόντων εἰς τὸν ἁγιώτατον πατριάρχην κύριον Μιχαὺλ. Inc, Ἔστιπου 
Ειχελιχός τις λειμών. Fin. Ὡς στέλεχος φοίνικος πολὺν χρόνον. 

V, p. 24. ToU αὐτοῦ λόγος ὅτε πρῶτον ταῖς ᾿Αθύναις dien. V. p. 12. 

Vl, p. 27, b. Toà αὐτοῦ ὁμιλια ῥοθεῖσα κατὰ τὸν τρίτην xupuxqv τῶν νηστειῶν, ἐν & καὶ o τίµιος καὶ ζωοποιὸς 
σταυοὸς προτιθέµενος προσκυνεῖται. Inc. Καὶ ὁδοιπόρος ὀρθίας ἐλαύνων, Fin. Καὶ ἀκαταλύτῳ ἑορτῇ ἡμῶν. "Apüv. 

Nr, p. 28. Et; τὸν ἑορτὴν τῶν Batov. Inc. 'O μὶν προφητικώτατος. Fin. Καὶ λέγειν χατᾶ Gtóv. Αὐτῷ ὃ δόξα 
κτλ. 


Hujus orationis versio Latina integra exstat auctore Franc.'Combefisio in. Bibl. Patrum concionato- 
ria, ed. Venet. t. V, p. 419 sqq. Hec quidem homilia, quam Combetisius elegantem orationem appel- 
Jat, non nisi deumbratio est eloquentie Michaelis, quam certe nemo sanus cum Periclis ac Demos- 
thenis facundia comparabit. ld certe non negabis, calorem quemdam et vim et dicendi suavitatem 
inesse huic certe in Dom. Palmarum homilie, ac Voltarium haud vere dixisse affirmando, Grecos 
istius temporis a majoribus preeter garrulitatem nihil hereditasse. Admonitio quidem quee in fine le- 
gitur, ad virum quemdam quasi prorumpens adolescentem illum in memoriam revocat, de quo Nice- 
tas in Historia de obsessis per Sgurum Athenis ut contemptore Ecclesie maligno atque adversario ar- 


chiepiscopi loquitur evangelico ipsum amore protegentis ; qui num iden cum nostro fuerit non hujus 
loci est disquerere. 


Sequitur de Michaelis scriptis. Fragmentum panegyridis in imperat. 1s. Angelum dictse; ad areMiepisco- 
pum Thessalonicensem Eustathium epistola. 


VIII, p. 30, b. Προσφώνημα εἰς τὸν πραίτωρα χύριον Νιχήφορον τὸν προσοῦχον ταῖς ᾿Αθήναις ἐπιστάντα. Ine. 
Τίς λολήσαι τὰς δυναστείας τοῦ Kuptov. Fin. Καὶ Θιὸς πάσος παρακλήσεως ᾧ à δόξα κτλ. XV epist. 

IX, p. 38. Ei τὸν ἅγιον ἱερομάρτνρα Λεωνίδον καὶ τὸν συνοδἑαν αὐτοῦ. Inc. Εἶτα πάλαι μὲν ᾿Αθένρσι. ς. "He 
γένοιτο τυχεῖν καὶ ἡμᾶς iy αὐτῶ Χριστὸ, κτλ. 

X, p. 39, b. Προσφώνημα εἰς τὸν πραίτωθα χύριον Δημήτριον τὸν Δρίμην ταῖς ᾿Αθήναις ἐπιστάντα. Ine. Τὸν 
Θησία φασὶν ἐχεινον. Fin. Καὶ γὔρας παρεχτείνων ἀκρότατον. XIX ὁρίεί. 

Xl, p. 52, b. Ὁμιλία ἐπιστάντος -ᾧ x«t' Εὔδοιαν Εὐρίπῳ. Inc. O μὲν πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων. Fin. Καὶ ὧν καὶ 
καλούμινος, νῦν τε καὶ εἰς τοὺς αἰώνας. ᾽Αμὴν. 

xil, p 54. Θρηνωδά ἐπὶ τῷ µακαρίτῃ χυρίῳ Θεοφυλάκτῳ τῷ Βελισαριώτῃη. Inc. Θοήνους μὲν πλέχειν ἄμετρους. 
Fin. Καὶ ποιµένος xxi ἀμνοῦ δι) ἡμᾶς. Αμήν. 

ΧΙΙ, p. 57. Λόγος ἐγκωμιαστικὸς εἰς τὸν βασιλέα χύριον Ἰσαάκιον τὸν ᾿Αγγελον. Inc. Εἶτα βασίλισσα μὲν νότου. 
Fin. Καὶ τοὺς όρους τῆς ζωῆς ἐπεκτείνοντος. 


Hanc se panegyrim in imperatorem qui Andronici Comneni tyrannidi finem imposuit, publici juris 
facturum esse promiserat Tafelius in ed. sua. Opp. min. Eustathii Thessal. p. 8, sed septem annis 
post nonnisi sequens exiguum fragmentum edidit demonstraturus in quam misero statu Attica lan- 
guesceret, quippe quie pree indigentia tributum imperatori regnum ineunti solvi solitum pendere ne- 
quiret. 


Athene coronam auream capiti victoris impo: Ajtw (urbs Athenarum) χουσοῦν pt» στέφανον 
nere non poterant ; caret enim urbs denario, ut οὐχ οἵα τε £v ποοσενεγχεῖν, xai τὴν νικηφόρον xt- 
ipsa parum locuples est, imo incolis fere destituta — 9x)» ἀναδῆσαι  ἀχρήματος γὰρ €» πόλις x«i mt- 
in eo est ut penitus intereat, nisi, benevola aliqua µνιχρὰ καὶ τοῦ χύχλου διαγραφῷῇ xai τῶν πόλεων 


317 NOTITIA. 318 


(£L. πολιτῶν), xai παράπαν αφαντωθῆναι πχινδυνεύ- À manu auxiliante spiritum recuperat. Nam non nisi 
ονσα, εἰ μὴ vo» ἀνεοέγχοι μικοὸν καὶ συλλέοι X cum regno renascente ipsa renasci posse videtur. 
πνέρωα, παοὰ τᾶς μεγαλουργοῦς x«i πλοντοδότιδος 

ἀναλαωξανομέη δεξιᾶς, καὶ μετὰ τῆς κοινῆς ἀνα- 

ζώσεως ἀπολαύσοι καὶ ἰδίας ἐμπνεύσιως. 

Hanc panegyrin undecim epistole sequuntur. 

XIV, p. 73. ᾿Ἐπιταφίος tig τὸν µακαρίτην ἀρχιμανδρίτην τῶν ἐν ᾿Αθήναις µοναστηρίων κύριον Níogurov, Inc. 
Ei xai Σολομῶν ἔφη που γνωμµατεύων. Fin. "H ποότερον ἐλεούμενος, 

Post h&c codex orationem funebrem in archiepiscopum Thessalonicensem Eustathium exhibet. Sed 
ne ordinem temporum perturbemus, epistolas sex ad illustrissimum illum Ecclesie antistitem missas 
huic loco inserimus. textu Greeco e Tafellio sumpto (a). 

XV, p. 78, b. Μονωδία εἰς τὸν ἁγιώτατον Θεσσαλονίκης x2pov Εὐστάθιον. 

XVI, p. 86. Ὑπομνηστιχὸν εἰς τὸν βασιλέα χύρ. ᾽Άλεδιον τὸν Kopgynvóv. 

Monendus erit lector ut hocce scriptum ad Alexium 1l] Angelum tantummodo referat, qui auctore 
Niceta (Hist. p. 295 B), postquam fratrem regno spoliasset, sive ejusdem odio, sive quod notnen gen- 
tis, que per annos supra centum purpuram gestaverat, et unde ipse per matrem ortus erat, nobi- 
lius ducens, Comneni nomen adoptasset. Ut verum dicamus, de Alexio ll imp., qui anno 1183 sextum 
decimum agens annum interfectus est, hoc loco cogitare haud licet, quod ordo chronologicus, 
quem Michael nunquam non religiose servavit, ejusmodi monogrammate turbaretur. De Alexio autem 
V aut VI sermo esse non potest, quia nusquam Comneni nomen assumpserunt, gentis nomine Angeli 
et Ducie contenti ; imo vero simile est de ipsorum regno brevi eoque tumultuario Athenienses parum 
curasse. Pius noster archiepiscopus, quem Atheniensibus a feroci Sguro obsessis quamcunque posset 
opem pro virili parte tulisse vidimus, hoc ipso christo demonstrat se a sacris suis meditationibus 
non eum in modum absorptum fuisse, ut civium suorum salutem ac prosperitatem ex oculis amise- 
rit. Quod dietionem auctoris nostri attinet, et quam justo devotiorem aliquis dixerit, memineris in 
omnibus que ad imperatores suppliciter scriberentur, summam semper humilitatem requisitam 
fuisse. Id autem minime silentio erit pretereundum Michaelem ore liberrimo imperatorem de preeto- 
rum ae magistratuum ooncussionibus et malis artibus monuisse, id quod nostris quidem temporibus 
iniquioribus certe auribus acciperetur. Ad politicam quidem Athenarum historiam illustrandam libel- 
lus preesens plus quam ad Eustathii litterariam dilucidandam contribuerit, quippe que nobis mons- 
trat, certas Athenis immunitates fuisse non spernendas quse vi pretorum usurpativa nefarie lederen- 
tur. Dietionis deinde Michaelice barbaries et obscuritas gravissima in aliam linguam traducentibus 
obstacula prebent. Hane seriptiunculam in codiee Laurentiano octodecim epistolie sequuntur. 

XVII, p. 93. Προσφώνημα εἰς τὸν γυναικάδελφον τοῦ βασιλέως Βασίλειον τὸν Κομνηνόν. Inc. Τὸν utyaloupyóv 
Ἡραχ)ῶν. Fin. Τῆς µετεώρου λυχνίας τῶν ἀνακτόρω». 

XVIII, p. 98, b. Προσφώνηομα εἰς τὸν µέγαν Δούχαν τὸν Στρυφνόν. Inc. "Eds: μὲν διαμεμενηκέναι ᾿λθήνας. Fin. 
Καὶ πρὸς τοὺς ἐχεῖσε γαληνίους λιμένας µεθοοµίζοντος. Postrema hujus allocutionis recentiori manu suppleta 
sunt propter unius folii defectum ante pag. 104, cujus propterea prima verba τῇ δόξρ: δεδοξασμένα dk 
όμως πάντα χτλ. QUO pertineant ignoramus ; ultima tamen esse alicujus homilie, patet ex conclusione, 
qua ita habet : Qv ἐν µεθέξει καὶ Qusic εὐρεθείηµεν διὰ ᾿]ησοῦ Χοιστοῦ, xr): BANDIN, p. 15. 

Quatuordecim epistole non parvi momenti, siquidem rerum maximarum, quarum Michael testis 
fuit, ut Constantinopolis capte, belli contra Sgurum et Latinos gesti, auctoris exsilii usque ad mortem 
fratris documenta exhibent. 

XIX, p. 116, b. Μονωδία εἰς τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ χύριον Νιχύταν τὸν Χωνιάτην. Inc. Ὢ πονορᾶς ἀγγιλίας, ὢ 
πικρᾶς ἀχοῦς, £o ἀδοχύτως pot ἐπιπεσούσης ὧτα μὲν ἀθρόως περιθομόηθέντα ἀμφο-έρα ἤχισεὶ Ο acerbum nun- 
tium ac tristissimum, quo aures mea mire resonant. 

Superest hec oratio funebris in Latinum tradiia sermonem a Petro Morellio, et legitur in Historia 
rerum in Oriente gestarum, Francof. 1568 et in Bibliothecis PP. Post Monodiam 78 epistolt leguntur : 

XX, p. 164. Προθεωρία εἰς τοὺς ἀπὸ ψυχῆς καὶ σώματος λόγους. Inc. Τὴν τοῦ λογικοῦ µέρους vis jvxüs διαφοράν. 
Fin. Ταῦτα ἔδει προθεωρηθῦναι, xai δὴ προτεθεώρχται. Ex ΟΓ8/. anime : Ei piv παρ) αλλοις οὐκ εἰδόσιν ἐπ 
ἀχριθὲς, τὸν xar! ἐμοῦ ἐπήρειαν τοῦ συξυγοὺς τότε σώματος. Fin. Ac ὑμῶν «κτλ. — P. 169. Ex orat. corporis : 
"Oc ut» ὕθριν καὶ λοιδορίαν καὶ θλίκα σκώμματαξυμφορύσασακατέχιέμου $ σεμνὶ vy x. Fin. Vigor xai rà mpexréa, 
καὶ uà διοοίζουσα. — P. 176. 'H διαίτησις τῶν διχαστῶν. Inc. Ἐπειδήπερ καὶ ἀμφοτέρων τοὺς λόγους ἠκούσαμὺ 
ἀνὰ µέρος. Fin. Ei; τὸν χώραν τῶν ασεβῶν ἀπινεχθῆναι ἐν Χοιστῷ Ἰησοῦ xr). 

Prolixa hec et absurda Prosopopeia, quam Morellius nominat, non Michaelem auctorem habet, 
sed Gregorium Palamam, archiep. Thessal., qui apud Catholicos Romanos hereseos promotor au- 
diebat: Tales enim Michaelem, senem calamitosum, in animo pueriles ludos egitasse longe a vero 
abhorret. 

XXI, p. 177. Τοῦ αὐτοῦ σχέδος. Inc. Ei καὶ μὺ χρόνιο; ὧν iv γῷ βαρθάρων. Adde locum mutilum : Οὐτωσὶ 
εἰσεχώμασε τῷ βασιλίδι τῶν πόλεων, xai τὸ μύπῳ... 

(a) Michaelis scripta infra colligemos : ideo titulos hio tantum exhibemus. Mprr. PaTR. 


2d κ. 


319 MICHAEL ACOMINATUS ATHENARUM ARCHIEP. 


Dein versus aliquot iambici sequuntur, quorum primus : 

'AJ)' ὦ χατοικῶν οὐρανοῦ xütO$ µέγα, X. T. À. Qui amplum incolis firmamentum. 

XXII, p. 180. Carmen hexametrum cum hac inscriptione : To? 'A0xvov (archiepiscopi Athenarum). 

Preecedunt tituli loco septem versus minio exarati, nullo prorsus metro, et procul dubio librarii 
ignorantia aut negligentia male habiti. Quos, nulla adhibita emendatione, secundum Bandinium sub- 
jicimus. 

Ἡσνχίως T60' &Üvpu' ἐμὸν, τελέσχη μακρά. 
᾽Ανδρὸς ἀχηδιόωντος ἀήματι νυσταλόεντι, 

Οὐ p&v ἄμονσον πάμπαν, ὅλον τε πόνη πέκαιχται, 
' A ἐπιμὶξ τῆς παιδιῆς ἔσθ᾽ ἅχεν ἰσπούδασται; 
Οὐδέ γε αὖ ἱερῇ πολιῇ χαθάπαξ ἀπεοιχός, 

Οὔὕνομα xa) θιεανὼ κικλήσχεται, οὔνομα σεμνὀν, 
Kaí χε σὺ τοῦτο γνώσεαι, e φίλος, αὐτίκ' ἐπελθών. 

Primus carminis versus legitur : 

Κόσμον ἐμῶν προθύρων σνκέην σκιόεσσαν ἀιίδω, 

Ultimus : 

Δονλοσυνάων ἀργαλέα προταμὼν ξυγοδέσµα. Servitulis vincula prementia dirimens, 

XXIII, p. 185, b. Septem carmina, quorum quatuor prima : Eig τὸν χοίµησιν τῆς ὑπεραγίας Otoréxovu, 
εἰς τὴν δευτέραν παρονσίαν, εἰς τὸ Ütoróxtov el εἰς τὸν µονόχερων (sic!) numeris hexam., trig posteriora, Ei 
τὴν σταύρωσυν, εἰς τρίµορφον et εἰς ἀγγέλους, metro iambico composita sunt. 

XXIV, p. 187. ᾽Αρχαί τινων διαφόρων ἐπιστολῶν 23 numero, styli exercendi gratia, sicut Bandinius au- 
tumat, exaratee. 

Hinc inde Bandinius (p. 19-36) universas Michaelis epistolas ordine chronologico in codice observato 
enumerat, addendo : Epistolarum ΟΙ ΧΧΧ Michaelis Acominati, Atheniensis metropolite, recensio 
per alphabeti litteras digesta. 

En, ordine alphabetico quoad nomina eorum ad quos misse fuere, epistolarum Michaelis seriem da- 
mus, additis aliquibus notulis e Lequienii Oriente Christiano aut Ducangii Glossario ad Scriptores me- 
dia et infimae Grecitatis desumptis. 

Τῷ γέρορτι τῆς μονῆς τοῦ Κομνηνοῦ χυρ. ᾿Αθανασίῳ. — T&à πατριάρχη xvp. Βασιλείῳ. — Tà Jeyo- 
θέτη xvp. Βασιλείῳ τῷ Καματηρῷ. — TG γνναικοθεέῳ τοῦ βασιλέως σεθαστοῦ Λασκαρέως χυρ. Βασιλείῳ 
τῷ Καματχρῷ (1) — Τῷ Πικριδίῳ χνρ. Βασιλείῳ, τῷ λογαριαστῇῦ (2) τοῦ πραιτωρίου. — Τῷ µεγάλῳ λογο- 
θέτῃ τῷ Βελισσαριώτν. — Toi; Βελισσαριώταις. — Tj Βεριθοήσση. — TG τεσσάραχκοντα Tü)y9 ακυρῷ Γεωρ- 
gio. — Τῷ µεγάλῳ σκευοφύλακι (3) (ἔπειτα τῷ πατριάρχη) χυρῷ Γεωργίῳ τῷ τἘιφιλίνῳ. — Τῷ Παδυάτη 
Χυρ. Γεωργίῳ. — Τῷ ἀναγραφεῖ (4) xup. Γεωργίω τῷ Κολυμόᾷ. — Πρὸς τὸν αὐτὸν x«i τὸν σύντροφον 
αὐτοῦ xupóv τὸν ἨΝομιχόπουλον. -- Τῷ Καμάκωνι κυρ. Γεωργίῳ. — Τῷ tjus» αὐτοῦ κνρῷ Γεωργίῳ τῷ 
σεθαστῷ. -- Τῷ ἀρχιτρῷ xvpà Γεωργίῳ τῷ Καλλίστῳ. -- Tà vio αὐτοῦ κυρῷ Γεωργίῳ. ---Τῷ Βαρδύνφ 
κυρ. Γεωργίῳ. — Τῷ πιστοφίῳ xvp. Γεωργίῳ. -- Τῷ Θηθῶν γραμματιχῷ. -- Τῷ & σηκ. (fort. πρω- 
τασηκρήτη, B) xvp. Δημητρίῳ τῷ Δρίμη. -- T&à σεμνῷ καὶ ἐπὶ τοῦ κανιχλείυ (D) xvo. Δημητρίῳ τῷ 
Ῥορνίκη, — Τῷ λογοθέτη (τοῦ δρόμου) κυρ. Δημητρίῳ τῷ Τορνίκη cum voc. ἱπ]ή8].: Aüs παῖδες οἱ 
Ἕλληνες (6). — Τῷ µεσάδοντι (7), τῷ Topvíixy κυρ. Δημητρίῳ. — Τῷ Καρύστου χυρ. Λημητρίῳ, ---Τῷ 
µακρεμθολίτῃ κυρ. Δημητρίῳ. — (incipit: Οἴμοι, οἴμοι, ὅτι τῆς ὑπερορίας). — Τῷ Γαρδιχιου (8) καὶ Πε- 
βΡιστερᾶς ἐπισχόπῳ χυρ. Ἐπιφανίῳ. — Τῆ τνχο (superscr. pp.) κνυρᾷ Εὐγινείᾳα. — Τῷ Νέων Πατρῶν ὕπερ- 
τίμῳ κυρ. Εὐθυμίῳ. Πρὸς τὸν αὐτὸν ᾿Αθηνῶν τοῦ ὑπερτίμου Νέων Πατρῶν κυροῦ Εύὐθυμίου. Τῷ Top»íxy 
κυρ. Εὐθυμίω. — Τῷ αὐτῷ καὶ τοῖς ὑπ' αὐτὸν ἁγιοσοφίταις. Πρὸς τὸν χυρὸν Εὐθύμιο». — Τῷ Θεσσαλονίκης 
κυρ. Εὐσταθίῳ. — Τῷ ὁδιωτάτῳ xvo. Ησαΐα τῷ ᾿Αντιοχείτη. — Τῷ Φουρνίτη τῷ Θιογνώστῳ. — Τῷ πα- 
τριάρχη κυρ. Θτοδοσίῳ. (9) — Τῷ Ματξούχκικνρ. Θιοδοσίῳ. — Τῷ (ἐπὶ τοῦ κανιχλείου) σεμνῷ χνρ. Θιοδώρῳ (10) 


920 


Quos vides otii fructus, nuge sunt, n&vi ; 
Quales somniator male sanus excitat ; 

Nec tamen Musarum afflatu prorsus carent, 
Imo joci seriis misti exhibentur, 

Quales senem venerandum non dedecent. 
Theano nomen cuivis audienti sacrum ; 

Sed id tu ipse ubi volueris, cognitum habebis. 


Ficum cano edes meas obumbrantem. 


(1) Basilius Camaterus fuit patriarcha Cons- 
tantinopolitanus ab a. 1183 ad a. 1186, ac Theo- 
dosio in insulam Terebinthum secedenti succes- 
sit. Bandini. (Cf. Nicet. Hist. p. 169 A). 

(2) Λογαριαστῶν duo genera erant; primi dice- 
bantur λογαριασταὶ τῆς «2224. ii. nimirum, qui in 

latio merentibus stipendia exsolvebant; alteri 
Ιογαριασταὶ τῆς πλόας, qui classis rationes expen- 
debant : prioris generis erat hic Basilius. B. (Cf. 
Goa? » xodin. ed. Par. p. 33, n. 64, Gretser, ib. 

. 212). 

P (3) Σκευοφύλαξ erat qui sacra ecclesie vasa 
custodiebat. B. — (Cf. Gretser et Goar. ]. 1. p. 164, 
et p. 10, n. 8. — Georg. Xiphilinus ex magno 
sceuophylesce creatus est patriarcha Constanti- 
nop: a. 1192. B. ie deserivt t trib 

(4) ᾽Αναγραφιὺς, proprie descripior, era u- 
tofüm exabtor B. ὧν Cange, Llp.4). . 

(9) Κανίχλειον, caniculus, erat. atramentarium 


imperatoris, cui qui prserat, ὁ ἐπὶ τοῦ χανικλείου 
dicebatur; hoc autem illi nomen est inditum, 
sive quod caniculi formam referret, sive quod ca- 
niculis fictitiis, ut hodie etiam fieri solet, sustenta- 
retur. B. 

(6) Plat. Tim. ed. Stephan. p. 22. 

(7) Μεσάζοντες dicebantur, qui in aula impera- 
toris primas obtinebant, scilicet rerum ministri. 
UJ. (Du Cange, glossar. gr. p. 909, conf. Goar. |. 1. 
Ῥ. 79, n. 38). ] 

(8) Gardicium unus erat ex episcopalibus me- 
tropolitano Larisse in provincia Thessali sub- 
jectis. B. (Cf. Le Quien, Or. chr. 1l, p. 103). 

(9) Fuit monachus collis S. Auxentii el patriar- 
cha Constantinopolitanus ab a. 117$ ad. a. 1183. 
B. (Conf. Nicet. p. 139, 158, 464 et 168). 

(10) llle est fortasse Theodorus Irenicus, cogno- 
mine Copas, qui anno poslea 1215 Niceee patriar- 
cha electus est. B. 


321 NOTITIA. 399 


τῷ Εἰρηνωῷ. — Tà Εὐρίπου χυρ. Θεοδώρῳ. — Τῷ κρατίστῳ χνρ. Otedopo τῷ Δούκα. — Tà Βελισσαριώτῃ xup. 
Ἰωαννη" — Τῷ 6755» χυρ. Ἰωάννη. — Τῷ Θεσσαλονίκης χνρ, Ιωάννη. — Τῷ παρακοιµωμµένῳ (10*) χυρ. ΙἸωάννη 
τῷ rovomó (ντῳ). — Τῷ χαλῷ καιρῷ χυρ. Ἰωάννη. — Tà Ναυπάκτου xvp. Ἰωάννη. — Τῷ καθηγουµένῳ τοῦ ἁγίου 
Μελετίου κυρ. Ἰωαννιχίῳ. — Tà καθηγουµένῳ τῆς μονῆς (11) τοῦ xvvn (γίου) τῶν φιλοσόφων. — Τῷ καθηγουµένω 
τῶν ἁγίων ὁμολογιτῶν. — Τῷ καθηγουµένῳ τῆς σεθασµίας μονῆς τῆς Καισαριανῆς. — Τῷ πανεντιμουπερτάτω θείῳ 
τοῦ βασιλέως Κασταμονίτν. — To Πηγονίτη χυρ. Κωνσταντίνῳ. — Τῷ θεοφιλεστάτῳ σπαύαρίω (19) κυρ. Κων- 
σταντύῳ. — Τῷ ἐπὶ τῦς ἱερᾶς σακέλλης (13) χυρ. Κωνσταντίνῳ τῷ Μεσοποταμίτη. — Τῷ λογοθέτη τοῦ δρόμου 
κνρ. Κωνσταντίνῳ τῷ Τορνίχη. — Τῷ Κρύτης ἀρχιερεῖ. — Τῷ βασιλεῖ τῆς ᾽Ανατολῆς τῷ Λασκάρει. — Te οἶκου- 
μεικῷ πατριάρχη xup. Λεοντίῳ (44). — Τῷ ὁσιωτάτῳ μοναχῷ χυρ. Λονχᾷ. — Τῷ ἀρχιμανδρίτς χυρ. Λουκιανῷ. 
--Τῷ καθηγουμέῳ τῆς μονῆς τοῦ στουδείου xup. Λουχιανῷ. — Τῷ Θηθῶν κυρ. Μανουήλ. — Τῷ σεθαστῷ κυρ. 
Μανουὺλ τὸν Ὑωλέα. — Τῷ ΒιριθόΏ xvp. Μανονήλ. — Τῷ πατριάρχη xup. Μανονήλ, — Τῷ πανοσιωτάτω χαθη- 
ουµένω τῆς σεδασµίας μονΏς τοῦ Πρὀδρόμου xvp. Μαρτινιανῷ. — Τῷ Αὐτωρειανῷ χνρ. Μιχαήλ. --Τῷ ἄνιψιῷ 
αὐτοῦ χυρ. Μιχαήλ. — Πρὸς τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ χύριον Nuxí Tav τὸν Χονιάτην. — Τῷ ἀνεγιῷ αὐτοῦ κυρ. Νικήτα. 
---Τοῖς ἀνεψιοῖς αὐτου τῷ τε χυρ. Νικήτα xol τῷ χυρ. Μιχαύλ.--- Τῷ Βεριθόη κυρῷ Νιχηφόρῳ, — Τῷ µεγαλυκι- 
póxo πρωτονοταρίω χαὶ πραίτωρι xup. Νιχολάῳ τῷ Τριψύχωῳ. — To ἱατρῷ κυρ. Νιχολάῳ τῷ Καλοδούχκη. — Τῶ 
Πιστοφίλω Χνρω Νιχολάῳ. — Πρὸς τὸν Νέων ΙΠατρῶν τὸν Μεσοποταμίτην καὶ Κοστομήρην λεγόμινον, — Τῷ σα- 
κελλαρίῳ τῷ Πλευρῦ. — Τῷ ἐπισκόπω pt (superscr. ὃς).-- Τῷ μεγάλῳ δουχί τῷ Στρυφνῷ,. — Τῷ σακελλαρίῳ τῷν 
᾽Αθηνῶν τῷ Φωκᾷ. 


$ X. Alia Michaelis scripta que in Bibliothecis Oxoniensi ac Parisina asservantur. Carmen de 
Athenis. Conclusio. 


Post Epistolarum Michaelis catalogum Bandinius (6 44 sqq.) plura de tribus Greg. Nat. epistolis, 
tum de Theophylacti, Bulgarorum archiepiscopi, scriptis in Bibl. Florent. asservatis in medium pro- 
fert, que hujus loci non sunt. Memoratu autem digna videntur aliquot Michaelis scripta, quee dum in 
Bibliotheca Medicea desunt, in Oxoniensi visuntur, sec. Catalogum libr. mss. Anglie et Hibernie 
(Oxon. 1697), quibus tituli : Catechesis prima ; Homilia de creatione hominis, et Lamentatio demortui 
Adyephi; deinde in Bibliotheca Parisma Tractatus de cruce, quem Fabricius perperam in orationem 
permutavit, et qui forsitan rectius carmen iambicum de pristina urbis Athenarum dignitate esse vi- 
detur, quodque Boissonadius in tomo V Anecdotorum publici juris fecit. 

Ob ultimos hujus carminis versus non immerito exordium longioris poematis suspiceris. Ut ut est, 
certe lamentationem licet mutilam habes scriptam de Athenarum fatali sorte ab ultimo antistite ejus 
urbis, qui cantico, ut ita dixerim, olorino fatum ejus urbis fatale memorie prodidit. Restat ut car- 
men Morelli, finem haud spernendum dissertationi nostre imposituri, lectoribus mente benevola 
imperütamur : 


Cecropidum prsesul Michael, dum tristia fratris Occidit,heu! tecum tumulumque subivit eumdem 


Nicetee queritur funera Choniate, Feedaque successit nec mora barbaries. 
Cygnea testatur tua vox, o Grecia, quenam Qui volet ergo tuas cognoscere, Grecia, vires, 

Viribus effetis, cum morerere, fuit. Cum Xenophonte legat funera Choniate : 
Atticus ille lepos, Xenophon quo scilicet olim llle tuas cunas nascentis floribus ornat, 

Nobilis a teneris claruit unguiculis, Hic tua fraterno funere fata gemit. 

(10*) Παρακοιµώμενος, prepositus cubiculi ; ac (43) Ὁ ἐπὶ τῆς σακέλλης idem valet ac σἀχελλἀριος. 


prioribus seculis dignitas erat eunuchis tributa; ^B. p. 26. Sacellarius erat ecclesiastice pecunie 
extremis vero temporibus duplicis fuit generis; curator et custos. Σαχέλλη enim sive σακέλλιον di- 
alius enim erat πα αχοιμώμενος τον κοιτῶνος, cubi-  cebatur sacculus pecuniarius, h. e. erariurm eo- 
cularius imperatoris; alius παρακοιμώμενος τῆς σφεν- — clesie, quo eleemosyna asservabantur. ld. p.21. 


δόνης, annuli signatorii custos. B. (44) Septem tantum menses patriarchalem se- 
(11) Μονὺ est µοναστόριον. V. Du Bangel. 1l. p. dem obtinuit Constantinopoli Leontius a. 1190, 
9&9, de χαθηγούµενος (Abbas, Prior), p. 473. dictus Theotooistes, quod per Θεοτόχον, quam si- 
(49) Σπαθάριος, armiger. Du cange, p. 1415, Cf. — bi apparuisse dicebat imperator (ls. Ang.), elec- 
Goar. 1. 1. p. 29, n. 34. tus fuisset. D. (Cf. Nicet. 259. C-). 


-ο 


343 


MICHAELIS ΑΟΟΜΙΝΑΤΙ ATHENARUM ARCHIEP. 


32& 





MICHAELIS 


ACOMINATI 


CHONIAT /E 


SANCTISSIMI ATHENARUM METROPOLIT/E 


ORATIO 
HABITA IN DIE FESTO PALMARUM. 


(Combefis. Biblioth. concíonat., tom. Ill, p. 447). 


Preclarissimus regum propheta David, immen- Α comitatu vectus, adversus infernum velitatione 


sam solis pulchritudinem, indefessamque celeri- 
tatem admirans, et ipse ait: Tanquam sponsus 
procedens de thalamo suo : exsultabit ut gigas ad 
eurrendum viam suam: et occursus ejus usque ad 
summun cali, nec est qui se abscondat a calore 
ejus *. Miratus quippe vir sapientissimus est, sidus 
hoc maximum, quanta prenitens pulchritudine in 
morem sponsi in orientali horizonte oritur, gigan- 
teaque celeritate atque vigore ad horizontem per- 
vadit e diametro oppositum, nihil obscurato tantis 
illis annorum voluminibus ipsius decore 89 specie, 
neque vi dissoluta,sed eodem semper modo exsul- 
tare, rerumque universitatem nullo labore lu- 
strare, nec non vitali micantissimee lucis defluo 


functus Rex glorie, inferni proxime prssdam ag- 
gressusest,primasqueindecharissimum Lazarum 
tulit manubias. Unius vocis sono tyranni perter- 
ruit arces,exque mediis cuncta vorantis ferie fau 
cibus, ovem suam bonus Pastor extraxit. Sua in 
specu correptum latro Lazarum detinebat : mox 
tamen audita Dominica voce infremuit, atque ad 
lucis auram redivivam emergere dimisit. Non 
enim fas erat obdormire in mortem velut natum 
ex muliere, sed expergisci qui ipsi vite charissi- 
mus esset.O ingentis virtutis, quin imo omnipo- 
tentem vocem ! qua portee mortis metu panduntur, 
infernique janitores stupore obriguerunt, ac qua- 
triduanus exsiliit mortuus. Vere catulus leonís 


implere. Quin etiam ego qui ipsum justitie so- B Christus *; nuncque solo rugitu feram exterruit : 


. lem Christum, atque siderum conditorem, nova 
pecmpa procedentem videam, eadem cum Davide 
ut canam adducor,nempe quod ipse sponsi in mo- 
rem procedens de thalamo suo exsultarit ut gigas 
ad currendam viam suam, per mediam Jerusalem, 
inauditi seculis omnibus triumphi ac miraculum 
omne vincentis specie extemporaneus ovans. Ac 
quidem exitus ejus a summo coelo: inde siquidem 
nostre salutis causa nihil loco dimotus, viam 96- 
care coit; et occursus ejus usque ad extrema 
ου], infimas scilicet inferni partes ; illic namque 
dispensationis cursus terminum habuit, ut nec 
inferna illa loca ab ejus se calore absconderet : 
indeque rursus velut &b occidente, matutinus ex- 
ortus, iisdem coli sedibus restituitur, Prius tamen 
quam in infernum descendens inter mortuos splen- 
deat, divinam quamdam velut premisit vocem, 
ea quatriduanum a mortuis suscitans *, quem 
unum ex animarum extraxit caveis, cujus victoria, 
pompa bodie procedit, ac presentem ex tempore 
triumphum instituit ; nempe Sionis Rex ille man- 
suetus *, non aureis phaleris instrato equo, seu 
alias curru aureo, sed pauperculo asello paupere 


1 Joan. i, 44. 


! Psal. xxii, 6 seqq. en nm 
Sal. Lx vui, 7. 


7 Gen. 1, 7. *Joan. n, 44. 


* Zach. x, 9. 
1? Psal, v, 10. 


Leo enim rugiet, inquit, et. quis non pavebit *? 
Brevi autem postipse quoque recubans dormiet: 
at ubi conserto veluti pede cum morte congressus 
fuerit, penitus profligabit. Nunc quidem tremen- 
dum ac ingentem cetum solo eminus clamore 
subegit: mox vero Jone in morem ejus sponte 
rictu absorbendus est, quo ipsius disrupto ventre, 
quos a sseculo absorpsit omnes extraxerit *. Ta- 
metsi terra erat, et in terram abierat Lazarus, at 
Christus erat qui hominem e terra condiderat * ; 
ex quo etiam clamore, uti et spiraculo, mortuo 
iterum figmento animain refudit. Jam quidem 
fetebat tabo resolutum cadaver atque corru. 
ptum; at Christi vox vite illi odor fuit. Quod 
(C mortis vinctus institis astrictus erat, vetuit nibil 
quin longe progrederetur, jubente scilicet Chris- 
to: Veni foras*, qui educit vinctos in fortitu- 
dine ; similiter eos qui habitant in sepulcris *. 
Psallat jam Lazarus cum Davide : Non dereli- 
quis(i animam meam in inferno, nec dedisti san- 
ttum tuum videre corruptionem '9,et, Inplesti me 
letitia cum vultu tuo: non enim oblivioni traditus 
sum, sicut mortuus a corde' ; sed mortuo mihi 


* Gen. xLix, 9. 5 Amos. m, 3. * Joan. 1, 4. 


1! Psal]. xxx, 13. 


325 


HOMILIA IN RAMOS PALMARUM 


326 


fecisti mirabilia !*. Sane quidem complura Chris- A dibus essent : unde neque in colorum regnum in- 


tus exhibuit magnifica opera, quibus sensu desti- 
tutis Judeis suam manifestam fieri gloriam voluit; 
multosque mortuos suscitavit, nempe servum cen- 
turionis, lari filiam, vidue unicum filium. Ac qui- 
dem mortui, audito, Puella, surge'*, et, Adoles- 
cens, tibi dico, surge**, confestim dicto audientes 
erant, lumenque redivivi cernebant; hi autem, ne 
sic quidem videntes videbant, nec audientes au- 
diebant. Idcirco etiam ad extremum Lazari susci- 
tationis opus,quod prodigii novitate cuncta vince- 
ret, ceu cujus vis major esset, renedium admo- 
vit. Nam illos quidem mortuos statim suscitavit ; 
hunc vero cum jam putruisset, inque elementa 
quibus concreta corporis fabrica erat, difflueret. 


gressi sunt. Erant enim uires veteres ac pu- 
tres **, nec gratie vinum tanquam novi, ac Spiri- 
tus capaces, poterant capere. Proh cecitatem,cal- 
lumque ! Cognovit bos possessorem suum, et asinus 
prasepe domini sui 15: Israel autem Regem suum 
non cognovit, sed deprehensus est bove demen- 
üor, et asino stupidior, cognoscendo Dominum 
suum ; idque cum infantes minime bovem in lin- 
gua ferrent, sed Regem asello insidentem, pompa- 
quehodieprocedentem, ac quod olim vaticinio pro- 
ditum esset, implentem, preedicarent ; alligare sci- 
licet ad vitem pullum suum 36, quod est, novum ex 
gentibus populum,quem necdum quis jugo manci- 
parat, ad vitem ex /Egypto translatam colligare?, 


Atque illic quidem defuncti loculum tetigit, ac Ὦ Enimvero, eorum que mysterio insunt, mira- 


puelle manum apprehendit ad vitam instaurans 
contactu vivifici corporis : hie autem sola voce 
vitam reparavit, voce nimirum, quam Judaicus 
populus non audivit, ut quos, juxta Davidem 15, 
mors pasceret; gute nimirum velut oves, qua ii 
laborabant cecitate, in inferno ipsos poneret : La- 
zarus vero tanquam ovis Christi, revocantem pa- 
storis vocem confestim sensit, infernique barathro 
dimissus ad vocantem rediit. Quodque Mosem qui- 
dem se scire, Dominum autem nescire se incir- 
cumcisi asserebant!*, manifestius seipsum hodie 
ostendit, libere triumphans, regioque magis cultu 
procedens ; lactentes denique infantes producens, 
qui Dominum suum agnoscant, ac testes sint, ip- 


culorum vim intelligamus; quin potius celebrita- 
tis miracula in nobis ipsi exhibeamus. Efficiamur 
Lazari Christi amici ; sorores nobis sapientiam at- 
que virtutem faciamus ; ac si quando velut homi- 
nes infirmari contigerit, seu etiam in mortem ob- 
dormire, fuerimusque tanquam in specu quadam 
in presenti sepulti seculo, aderit, qui est vita, 
Christus,magnaque evangelicorum documentorum 
voce clamabit ; Venite foras** a seculi morte ; at- 
que ut alio quodam loco dicit, Surgiteeamus hinc??, 
nos inde transferens, atque a seculi morte edu- 
cens ; 80 statim e seculo egrediemur, nulloque 
prohibente ad vitam procedemus, tametsi institis 
ligari, quod maxime novum ac inauditum ; nempe 


sum Dominum esse qui custodit parvulos !", ac (. etiam carnis vinculis astricti : ab eo enim quod 


quem David vaticinatus est perfecisse laudem ex 
ore infantium et lactentium !!; Zacharias vero 
Sionis Regem preedixit, mansuetum et salvantem, 
ac qui asello vehatur *. Cum enim Scribe et 
Pharismi velamen cordi impositum 39, dum pro- 
phetee ac Moses leguntur, habeant, acclavem scien- 
tie tenentes nedum ipsi non ingrediantur, sed et 
ingredi volentes prohibeant *!, infantium ora, que 
de Christo sunt, vaticiniis promendis laxantur, ac 
quibus lingue usus negatus, pueri balbutientes, 
Scripturarum obscura dilucidissime explanant ; do- 
centque surdos parentes, ac qui more aspidum 
aures obturant **. Docti a Deo pueri, sumpto Da- 
vidico psalterio, lectisque, que sint apta atque 
congruant, ejus canticis, Solem justitiee aquilarum 
visus acumine clare prospiciunt, ac parentibus qui 
acute cernere nolint, nec aquilae juventute reno- 
ventur, sed littere vetustate cecutiant, adaperiunt: 
Hosanna, aiunt; Benedictus qui venil in nomine 
Domini, Rez Israel **. Vix non digito monstrant 
infantes, atque predicant Sionis Regem esse, 
mansuetum illum ac salvantem. Idem enim valet 
Hosanna, ac, Salva, quzso. Haud tamen miracu- 
lum in pueros convertit qui incircumcisi cordi- 


est vincire animam, Greca voce ὁέμας (ac si vin- 
culum dicas) sapientibus corpus nuncupatur. Ni- 
hil tamen illud vetat, quin mundi hujus mortem 
afferentis necessitudine excedamus,dum solum Do- 
mini vocem audierimus, atque ad ipsum extra 
castra exeamus, velut qui manentem hic civita- 
tem, ut divinus Apostolus loquitur 26, non habea- 
Ius, nec vitee reparandee spem abjiciamus, vel si 
mundi libidine quatriduani foetemus ; qui nimirum 
quatuor eetates, pueritiam, adolescentiam, virilem, 
ac senectutem mortui egerimus, atque ad ipsam 
dissolutionem venerimus : quippe Christus qui 
mortui sint delictis *! suscitare novit. Ad hec ju- 
menti indolem apud Salvatorem Davide auctore 33 
induamus, ut pompa pro nobis adversus mortem 
procedentem ipsum vehamus. Sternamus ei vesti- 
menta, nempe carnem spiritui subjicientes, hu- 
militatem colamus.Si necdum licet in arbores juxta 
aquarum exitus consitas**, puta palmam, aut 
cedrum Libani, sive olivam fructiferam (cujusmo- 
di arbor Job ille justus erat, cujusmodi divinus 
David adolescere : vel ramos ex sanctis illis arbo- 
ribus, virtutum scilicet stolones, quibus illi sca- 
tentes eluxuriabant, tollamus, plausuque venien- 


' Psal. Lxxxvri, 11. !? Luc, vin, 5&.. !* Luc. vu, 14. !'5 Psal. xrvut, 15. !1*Joan.ix, 29. '" Psal. 
cxiv, 6. '* Psal. vin, 3. !* Zach. ix, 9. ** 1I Cor. n 15. 3 Luc. n, 52. 3 Psal. vu, 5. ?* Psal. 
cu, 5. 35 Matth. ix, 17... 95188. 1, 5... *$ Gen. xn, 141... Psal. xxxix, 9... 9* Joan. n, 44. ?? Joan, xiv, 


31. *9Hebr. xij, 19. ** Coloss. 11, 13. 


*! Psal. 1, 3. 


327 


MICHAELIS ACOMINATI ATHENARUM AHRCHIEP. 


328 


tem accipientes, Salvatori pretendamus. Si fue- À loquebatur ad eos'5: nec velut illi dii sumus, 


rimus justi homines, veraces, sine crimine, Dei 
cultores, ab omni re mala nos abstinentes, sic Jobi 
more ?* perfecte exstiterimus arbores, qui nimi- 
rum ut sublimis frondosaque palma effloruit; aiebat 
enim fore ut senesceret etas sua, sicut truncus 
palme: rursusque erimus uti David oliva fruc- 
tifera *5, si ejus pariter fortitudinis, ac mansuetu- 
dinis &mulatores fuerimus, quo vir cordi placens, 
exque ejus moribus a Deo inveniamur. Quod si 
nostra segnitie non possumus omnem illorum vir- 
tutem imitari, flores illos, fructuum «copiam, 
patientiam, laborum certamina, vel Davidis saltem 
mansuetudinem, aut modestiam colamus 26, qua- 
tenus etiam se vermem, non vero hominem ap- 


pellabat **' ; vel mores pacificos cum iis, qui pa- B 


cem oderunt 51, animum nihil injuriarum tenacem, 
lenitatem, rursusque Jobi in tentationibus invic- 
tam constantiam, liberare pauperem de manu po- 
tentis, pupillum juvare cui desit adjutor ?*, induere 
justitiam, ac tanquam diploide se vestire judicio ; 
oculum esse cecorum, claudorum pedem, inva- 
lidorum patrem. Harum virtutum opera si exhi- 
buerimus, ex arboribus a Deo satis ramos excidi- 
mus, ac Salvatoris cultus gestavimus. 

Ad hec nos a malis abstineamus : infantium 
simplicitatem imitemur, (alium enim est regnum 
celorum??, Ex horum etiam ore nunc Deus laudem 
perfecit. Si Ecclesie filius es, humiliare sicut abla- 
ctatus super matre sua 9. Noli malitiee herere ac 
superbie, nutrici in spiritu adhere. Quorsum cum 
Deo pugnas, qui adversus Christi sponsam insania 
feraris? Maledictio matris eruit fundamenta *!.Sin 
autem illa etiam Christi sponsa est, ejus maledictio 
quid non prestabit? Noli qui per baptisma Dei 
filius factus es, in viperefetum demutari,eam mor- 
dentem acexedentem que te spirituali partu enixa 
est; neque ingratus deprehendaris, qui velut asi- 
nus lacte distentus in altricem calcitres. Terreat 
flagellum, quo plexo hodie Christus,contemptores, 
ac qui profanarent domum orationis, cseedendo abe- 
git '*. Terreat te proditoris restis, ne et ipse in eam 
incidas, qui locelli causa magistrum tradidit ; 
neve nefarii eorum consilii sociusefflciaris, quibus 
cum Caipha et Pilato pastorem percutere ac oves 
dispergere convenit. Hactenus enim omitto dicere 
de Core, Datham et Abiron, quorum seditiosa ad- 
versus Aaronem coitio, dehiscente tecra ac absor- 
bente viventes cum familia in infernum detrusit **, 
Nec jam mihi Samuelis erit mentio, cujus spreti 
injuriam in seipsum Deus recepit.Non enim, inquit, 
te spreverunt, sed me '*. At nos neque Samuel, ne- 
que Elias, neque Aaron sumus, qui invocabant Do- 
minum, et ipse exaudiebat eos, iu columna nubis 


** Job xxiv, 18. δὲ Psal. 11, 10. ** Psal. .xxxviri, 9ἱ ; Act. x11, 22; 


*!* Job xxix, 12, 14, 15. 
xvt, 339. '* I Reg. vin, 7. 


3? Luc. xvin, 16. 
*3 Psa]. Lxxxxviri, 6, 7. 


* Psal. cxxx, 2. "! Éccli. ut, 144. 
*5 Psal. rxxxi, 6. 


neque filii Excelsi *6 ; sed sicut homines morimur, 
et sicut unus e principibus cadimus. Verse heec 
objicis, o bone ; ac nos quidem, inquit, tales su- 
mus; tu vero unde nobis novus repente Daniel 
ortus est 77 Quis tibi presbyterium dedit, ut judi- 
cibus judicium ponas, ac illumines oculum, qui 
pes, aut manus, vel auris exsistas, atque ovis pa- 
storem pascas ac regas, doctorique discipulus san- 
cias? quorum leonum ora frenasti** ? cujus dra- 
conis, sine saxo ac fuste medium ventrem diru- 
pisti ** ? Quenam tibi futurorum revelata mysteria? 
Proh c&citatem, qua festucam in fratris oculo vi- 
des, nec in te maximam trabem advertis ^! Non 
sumus Samuel, neque Aaron; neque enim sicut 
illi Dei testimonia custodimus, et mandata Dei quae 
dedit nobis: non tamen propterea qui non spernas, 
seu alias judices, justificaberis ; aut, quod misera- 
bilius,a penaimmunis eris, partim docente Christo 
ut que. dicunt sacerdotes sequaris, neque que 
agunt curiosius inquiras *! ; partim monente Paulo 
ut prepositis obedias, ac illis subjectus sis ; quippe 
qui vigilent tanquam rationem pro animabus no- 
stris reddituri **. Vides, jussus ipse sum ut vigilem 
ac que te spectant, diligentius scruter, velut ratio- 
nem pro te redditurus ; non tibi preceptum ut 
easdem in me partes exsequaris. Lege mihicautum 
ut populi lepram dispiciam, ac qui hac egritudine 
laboret vel mundum, vel immundum pronuntiem: 
parce igitur dignitati, eique reverentiam habe,quee 


c Aaronico ac Samuelis sacerdotio atque ordine ve- 


nerabilior exsistat. Serviebant illi umbree futu- 
rorum, nos autem Christi sacerdotii unctione de- 
libuti sumus. Quis majori Caipha abominatione 
habendus, qui Christum condemnavit ??? ille ni- 
hilominus talis ceu pontifex anni illius prophetia 
fungitur, ceditque lingua illa Spiritui organum, 
quie morti Christum addixit. Sic Deus sacerdo- 
tium honorare novil, ut ejus causa etiam Spiritu 
afflet qui impii sunt: tu vero cum te deceret sa- 
cerdotium vereri,ac nostre propensius infirmitati 
parcere; secus vero ejus occasione ac pretextu 
inconcessa presumis illisque pueris succenturia- 
ris, qui Elisei calvum caput subsannarunt, cum 
nescirent,quotquantisque caputillud donis Spiritus 
ornaretur ". Vide igitur, πο tu quoque ferarum 
preda factus, docearis prophete non illudere,quod 
glaber sit ac depilis; juvenum scilicet capillitio 
carens, sed venerari ac colere, quod unctus Spiri- 
tus est, velut eliam unguento quod in Aaronis ca- 
pite, in venerabilem illam barbam descendit **. 

Hec a me paterne ac discipline causa dicta sunt, 
nonreprehendendi autulciscendi libidine.Non enim 
tantum valeat fraterna injuria, ut Christi penitus 


?! Psal. cxix, 7. $* Psal. cxix, 7. 
' Joan. 1, i5. Num. 


" Dan. xiu, 4. ** [ Reg. xvii, 34. 


** Dan. xiv, 26. τὸ Matth. vr, 3. *! Matth. xxu, 3. 5* Hebr. xut, 17. ** Joan. xij, 49. δὶ IV Reg. 1i, 


29. 55 Psal. cxxxi, 2. 


329 


patientiam explodat, quibus nulla alia ratio ea- 
rum quas nunc agimus celebritatum exsistat, 
quam longa illa Christi tolerantia atque lenitas, 
qua nedum patitur, fertque impertubati animi 
firmitate turpissima sputa, verbera, alapas, ve- 
rum etiam Deum ac Patrem, pro iis qui in cru- 





MICHAELIS 


EPISTOLAE: 


930 

Α cem egissent interpellat, ut cüricta reconciliet, et 
inunum concordie vinculum cogat: qui et nos 
jn uno spiritu unoque animo coagmentans, idip- 
sum sapere atque dicere secundum Christum in- 
ducat. Ipsi gloria in secula seculorum. Amen. 





ACOMINATI 


CHONIAT.E 


EPISTOLE AD EUSTATHIUM THESSALONICENSEM ARCHIEPISCOPUM; 


Α΄. Τῷ Θισσαλονίκηἑ, κφρῷ Εὐσταθίῳ, 

μοι ἐγώ | τί ποτετοσοῦτος ὑπεῤῥόη χρόι 
Ὑῥάμμα τῆς σῆς οὐκ ἐδιξάμην ἁγιότητος, µακαριώτατε 
Φίσποτα, i ἀκριβῶς εἰδείην, ὅπως ἤνυσταί σοι τὰ τῆς 
ὁδοιπορίας, ὅπως ἐς τὴν Θετσαλονιχέων ἀφίκου; Μή- 
moz ἡ νυμφιυσαμένη σε πόλις αὕτη κατὰ τὰς βαρυζή- 
Jove τῶν γυνκικῶν οὐκ ἀνέχεται ἐπιστρέφεσθαι σε πρὸς 
τὸν Κωνσταντίνοω τὴν βασιλίδα, οὔτε μὴν ἐπιστολὰς 
οἵον μαλοθολεῖν, ἀλλ᾽ αὐτῆς ὅλον εἶναι, καὶ πάντα τῇδε 
χρίζεσθαι: "H τοῦτο μὲν oy" οἵει δὲ, ὥσπερ za 











φυλά-- 
tes θιρμὸν τὸν &vripura ; "AJ οὐκ ἔστιτοῦτο, οὐ μὰ 
τὴν civ ἱεράν BA Μαλλον Hi οὖν νῦν si ποθοῦν- 


οὐκ ἴμπεδέν, καὶ παρὰ τοῦτο οὐδ' αὐτὸς ἐθθι 







Mi 
θάνουσο, olov v ἔχοντις ἀγαθὸν id 
καὶ θΏψες ἡλίου, καὶ ὑγεία, καὶ day κκλὸν 
θαυμάζεται, ἠνίχα θαρὺς ἐμπεσεῖται χειμὼν, xai νόσος 
εἰσφθαρῇ, καὶ τὰ τῆς ἐναυτίας ὅλως συστοιχίας ἀντει- 
σαχθῇ. Οὔτω καὶ Αθηναῖοι Σωκράτην ἔχοντις μὲν 
ἐδάσκαινον, μετὰ δὲ riv κύλικα ὡς σοφὸν ἐθαύμαζον * 
xai ὅπερ ἔδεσαν ἔχοντες ἀγαθὸν, τοῦτο ἀποθαλόμενοι, 
ἐπόθουν ἀνακαλούμενοι, Σοῦ δὲ καὶ πρότερον περιειχό- 
µεθα, καὶ νῦν ἔτι μᾶλλον ποθήσευ ἐμέλλομεν. Ἐπεὶ 
ἑννν ἔχεις μαβὼν τᾶν περὶ ck νῦν ἐνταῦθα διάθεσιν, 
ελλε, σόφώτατε. Φεῖσαι κἀμοῦ διατεθρυλληµένου 
τὰ παρὰ τῶν πυνθανοµένων τὰ πιρὶ σοῦ. Διατηροίη 
σε Θεὸς πολυχρόνιὸν. 
B. Τῷ Θεσσα)ονίκης, κυρῷ Εὐσταθίν. 





















ὀδαίμων οὕτος ἀνὴρ, καὶ a τις oc. Πάλαι μὲν 
τὲς πρὸς τὴν σὺν ἁγίότητα συνηθείας ἔσχεν εὐτνχῶς, 
σοφώτατε δέσποτα ^ εἴτκ d' ἐπὶ χρόνον τινὰ τοῦ καὶ 
ἀγγῶοις αὐτοῖς αἰδεσίμου προσώπον διαστὰς, αὖθις 
τὲν αὐτυγίαν τοῦδε κατὰ θεῖον πὐτύχὴσε, σκιερὰν 
δ' ὑπὸ φηγὸν, ἀῑλίου φρύγοντος, ὁδοιπόρος ἵδραμεν 
ὥς τις. Ἡμῖν δὲ τοῖς περὶ τοῦ coU πόθου χάμνουσω 
ἀμήχανον τὸ δεινὸν, ἕως ὁ κἀθ᾽ ἡμᾶς σὺ μόνος ζέ- 
ψυρος τὸν pb» ci» πανευδαίµονα Θεσσαλονίκη sinc 
περιηχῶν, ἡμᾶς d' οὐχέι ζωογόνον περιπνέοις, καὶ 
*é λυποῦν ἅπαν ἀναφύχοις ώς πούτερον. Εἶτα τίνας 
PATROL. GR. CXL. 





B I. Domino Eustathio, Thessalanices archiepiscopoi 
Me miserum ! quantum tempus elapsum est, ex 
quo epistolam a sanctitate tua non accepi,que me 
de itinere tuo et in urbem Thessalonices adventu 
Gerliorem faceret. Nunc forte urbs, recens tibi 
nupta, more feminarum quee zelotypia vexantur, 
non tibi permittit oculos in Constantini reginam 
convertere, nedum poma favoris ei mittere ei soli 
unice deditum? Nonne est ita? At de perfidia que: 
ritur; te ipsum inconstantie in amore accusat. 
Tn quo fallitur, per sacrum tuum caput! Interea 
autem amici tui desiderio laborant; ex ooulis enim 
sublatum te recuperare gestiunt. Sic sol, sic sa- 
nitas tum maximi penditur, ubi hiems dura, aut 
morbus autaliud malum quodcunque irruperit.Sio 
C Athenienses Socratem calumniabantur quamdiu 
enm iis vivebat ; veneno absorpto mortui sapien- 
tiam in cclum tollebant, et virum antea spretum. 
ex intimo animo desiderare non cessarunt. Nos 
quoque amorem quo {6 semper amplexi sumus, 
jn nobis jugiter crescere sentimus. Nunc igitur,vir 
sapientissime, cum te adeo diligi vides, tandem. 
nobis rescribe, Parce, queso, auribus meis quas 
cireumstrepunt clamores eorum qui quomodo 
valeas perscrutantur. Deus te protegat per multos 
annos! 


TI. Domino Eustathio,archiepiscopo Thessalonices, 
D Fortunatus hice vir inter omnes. Prius enim 
ei cum sanctitate tua vivere contigit, nunc au- 
tem postquam vultus tui ipsis angelis venerabilis 
aspectu per tempus aliquod privatus fuisset,te for- 
tuna sic volente, denuo aspiciendi copiam adeptus 
est, ut per calores estivos viator in fagi umbra 
quietem petit. Nos autem, tui desiderio vexati, 
omni jam solamine privati sumus, ex quo tu, 
quo uno zephyro gaudebamus, dilectam habitas 
Thessalonicen, nihil jam nobis aspirans lenimenti, 
Ad quos, nisi ad nos, calamitatibus oppressos 
4 


334 


MICHAELIS ACOMINATI ATHENARUM ARCHIEP. 


933 


verba aliqua consolatoria miseris? Quam regio- Α w«p' ἡμᾶς ώς ὑπερεκκαιομένυς ἡμῶν ὁ συμπαθὺς 


nem, nisi nostram igne ardentem, magis vexatam. 
ignibusappellaris quam Thessalonicen? Liquefacti 
nos prorsus nimio calore, in cinerem redigemur, 
quando epistolis tuis ultra privati erimus. O. me 
miserum! Quamvis enim Euxinus boream letum 
mittit quo tota regio refrigescit, animus tamen 
mihi ob sanctitatis {18 absentiam igne inexstin- 
gui devoratur. Crede mihi : quoties animum 
moerore oppressum relaxare cupio; quoties de iis 
que inter legendum minus bene comprehendo, 
cum amico aliquo loqui volo, vicinos quidem, sed 
Írustra quero. Quid igitur? Ad magnum Thessa- 
lonices pastorem oculos converto, et Patrem spi- 
ritualem, consolatorem, consiliarium, in omnibus 
auxiliatorem cum fiducia invoco. Hinc fumus 
gemituum e peclore ascendens ignem intus ar- 
dentem accusat, qui epistolis tuis aliquantisper 
lenitur, nunquam vero plane exstinguitur. Has 
epistolas si quis ex ordine componeret, toli- 
dem gradus strueret per quos tu nos consolatu- 
rus descendere dignaris; tu, inquam, qui maxi- 
mas virtutes omni tempore exerces ; quamobrem 
si non angelorum choro annumeraris, at saltem 
paulo iis inferior habendus es, quippe qui per 
eadem cum iliis scalam ascendis ac descendis. 
Ego contra de rebus meis desperans timebam ne 
ex oculis Providentie abriperer, ignarus te mihi 
angelum custodem fidelem additum esse, qui non 
tantum, ut prius, res meas administrahat, in 
litteris viam monstrabat, omnia quee ad cultum 
necessaria suppeditabat, quibus opus erat. Deni- 
que neque temporis nec spatii ratione habita 
desiderium sui in nobis renovat, libri instar divini. 
ubi nomina nostra referuntur. Thessalonicensium. 
lumen bene sibi habeat nobisque per nocturnas 
hujus vite pugnas lucem suam impertiat. 





χισις * ἡ κατὰ πνεῦμα εἰσποίησις * ὁ πορισμὸς, ὁπόσων ὑνδεὺς ἐγὼ ἄνθρωπος. Οὐκ 
τοπικῷ ὃ χρονικῷ διαστήµατι διειργόµινος, rv ἡμῶν θάλπει μνήμην, καὶ τὸ 
ἄσθιστον ἔνανσμα. Ὢ νοῦς πανδεχύς | ὢ δίλτος ψνχᾶς µνόμονος | βιθλίον à, 

᾽Αλλὰ διατηρηθείη τὸ τῶν Θεσσαλονιχέων εὐφεγγέστατον φῶς ἄσθεστον, ὡς ὑπὸ λοιπῷ 


βίον νυκτοµαχίαν λαμπώμιθα. 
IlI.Domino Eustathio, archiepiscopo Thessalonices. 


Maxime te effero laudibus, sanctissime domine, 
quod me sustinueris vacillantem manibus ne cade- 
rem, aut lapsum elevasti, sicut quis puerum nandi 
vix ac ne vix quidem peritum manibus arreptum 
super aquas tollit, ne ab undis absorbeatur. Equi- 
dem si ex voragine rerum emergebam, ut aquam 
salsam pusillanimitatis biberem,littora tamen vite 
legere nequivi. Tu vero bonum pretiosum cceli- 
tus missum, oculus Christi illuminator ubi, quo 
in statu essem cognoveras, epistolam porrexisti 
salutarem; et extemplo qui lapsus erat erigebatur, 
et qui undis tantum non absorptus erat valida 
manu retinebatur. Inus quidem velum non vi 
quod Ulyssis per mare fluctibus jactati membri: 
expansum mirum in modum auxiliabatur. Epi- 











ἐλαῖν ἔγραφες, & τίνα παρὰ τὰ καθ ἡμᾶς πυοφόρα 
ἐκάλεις κλίματα, ὡς τοῦ κατὰ Θεσσαλονίκης χαν- 
µατωδέστερα; ᾿Ἡμεῖς τοι xX» διατακέτες dij. 
μεν, xk» εἰς τέγραν ἀπῃθαλώθημεν, εἰ μὴ Ύραμμι 
ἐκλείποντας. Ὢ µοι | Καὶ γὰρ 
v ὁ Εὔξεινος κατάγει, καὶ τὸ 
δ' ἆλλο ὑπονέμεται 
οπλάγχνα θερμότερον διὰ τὸ τῆς ἁγιωσύνας ἀπόδη- 
μον. Mi pot διαπιστήσῃς. Εἴποτε βονλοίµην κενὼσαι 
τῆς ψυχὸς τὸ λυπούμενον, ηδη γεγονὸς ὑπεραντλῶν, 
ὁ τῶν ἀνεγνωσμένων, ὅσα προσίσταταί uot, πρὸς 
ἐπιστατικώτερον ἀνακοινώσασθαι νοὺν, & πυθέτθαι 
ἡ Ευμβουλεύσασθαι, καὶ ὧδε κἀπεῖσε 
ρικλεψάμενος οὐδένα ὁρῶ, παραχρᾶμα ie 
tà» Θεσσαλονικέων ποιμ 
ἀνάγομαι, καὶ στένων ἀνακαλοῦ 
πατέρα, τὸν καθηγητὴ 
σύμθουλον, τὸν && ἄπαν, iy' 
νώτατον. Καὶ ἐπὶ τούτοις στεναγμοῦ Καπνὸς ἐκ τῶν 
στέρνων ἀναθρώσκων καὶ τὸ ὑποτυγόμενον ἔνδον 
ὑποσημαίνων πῦρ " ὅπερ ὡς διά 








των αὖραις ἐξώγρει 
εἰ λαμπρὸν 





mp τὰ 


















ὃν. μὲ. 













wy σθεστηρίων 








ὀργένων, τῶν σῶν γραμμάτων, 
οὐ καὶ παράπαν ἀποσβέωυται, "€ γραμμάτων, à 
διὰ τὸ συνεχῶς ἄλλα ἐπ ἄλλοις ἁρμόττεσθαι καὶ 


fat t frais οκ ως in sis ὃν, δὲ 








ἀναγωγοὺς τῶν ἀρετῶν πάλαι καὶ νῦν 
ὡς ἐντεῦθεν, εἰ καὶ μὴ τῷ χορὼ τῶν 
tob, παρ ἀγγῶους qai» oid 

αὐτὴν éui- 











ϱ βρσχύ τι ἂν τ 
sen ἀναβαίνοντα καὶ καταβανοντα αλίμακα, Ἐγὼ 
δι à Φύσελπις ἀεὶ ᾧ τὰς Προνοίας πανδερκῶν 
Ελεγάρων ἔζω πον πίπτεω, οὐκ εἰδὼς, ὁ 
τοιῷδε πεπίστευµαι, ἐμὲ ζαυμασίως οἶκο- 





















θείας φιλότιµα * cà 





i ἡμᾶς cede 
ὥς Θεοῦ, ἐν ὦ pupiot γεγοάμµεθα. 
ύτῳ πνρσῷ κατὰ ri» cog 








I'. Τῷ Θεσσαλονίκης, χυρῷ Εὐσταθίῳ. 





τε δέσποτα. ὅτι ὑπέλαβές µε 
λαθεῖν, περιτρεποµενον δη 
ποθέξασθαι καὶ àm 
ὑποκουφίσαι κάταδνόµενον 
ν παῖδα καὶ τον νόχεσίαι ἀρτιμαθᾶ, 
τὰς χεῖρας ὑπολαβὼν, µετεωρίζει, καὶ οὐκ εῴη τί- 





Ὑψώσω σε, Θεό: 






















mcr) ὠπόθρυχα, Ἔγωγε qàp κἂν ἀνατέτραμμαι 
σκοτοδινιάσας ἐκ τῆς ἁστάτου των πραγμάτων πι- 
ῥιστροθήσιως, xi» ὕδωρ ὁλιγοπιστίας & 


pupiw, οὐχ οἷος τε ὧν οὐδὲ ταῖς τον βίον ἀκταῖς 
ἐπινύχεσθαι. "A σὺ, ὦ hw καὶ κοινὸν ἀγαθὸν, 
& φωσφόρον ὄμμα perros, ὡς εἶδε, ὡς ἔγνως 
οὕτως ἴχοντα, ola χεῖρα Ἰωναίαν καλὸν γράμμα 
ὑπώρεξας, Καὶ παραχρῦμα ὅρθιος ὁ πίπτων, καὶ ὁ 
µικρου καταδὺς τῶν χυµάτων χατωχρύσατο. Καὶ τὸ 


333 


EPISTOLAE 


334 


μὲν χοήθεµνον τῆς Ἴμοῦς οὐκ oid, ὃ τέ ποτε τῷ A stola quidem tua, quam tanquam pectorale gestas 


-A&uow 'Oducct συνεισήνε/χεν, ὅτε θαλαττοµο- 
χΦοῦντι τοῖς σ”"έρνοις αὐτὸ ὑπετείτετο. Tó γε μὴν 
σὸν γοάμμα, 0 £v τοῖς στέρνοις φέρω, τὸ πᾶν ἡμῖν 
καὶ τὸ ὅλον τῆς σωτηρίας εἴργασται * x«i ταῦτα, ὅτε 
oux Zw ἡμῖν ἐλπὶς τοιοῦδε χαλοῦ, τὸ ἄσχολον εἰδόσι 
τῆς GÉG αγιότητος * ὡς μᾶλλον ἄν ἐπεπείσμην τὸν 
Αἰθιοπιχὸν τουτονι γραμμα-οχομιστὴν εἰς λευχοχοῶ- 
τα μεταθαλεῖ», E γράμμα τῆς ἱερωτάτης σου ψυχῆς 
μετὰ χεῖρας dott λαθεῖν * ὃν πάνυ καταλλήλως εἰς 
Moz» ἐξεδέξω, διὰ τὸ olov ἐκ γνόφου κατέρχεσθαι 
ὅλον ὑπόξδοφον. Ἐγὼ δὲ xal τὸ ἐπόμενον συλλογίξο- 
μαι, ὅτι χαὶ ὡς Ex Oto) πλάκας χομίζει τὰ παρὰ 
703 γοάμματα. Μήποτε δὲ, o Δέσποτα, x«i uro 
xatouéyr Tou ὀρειθατῶν ἐντετύχηκεν, εἰτ οὐχ ἐνόη- 
σεν ἀποστρέψαι τὰς ὄψεις. χαὶ παρὰ τοῦτο τὸ προσ- 
ωπον χατησρόλωτο; 'AÀÀ' ὁ μὶν ἕως ἡμῖν γραμ- 
ματοφορεῖ καὶ μτνύει λευχὰς περι σοῦ ἀγγελίας, 
καὶ εις ἄγγε)λου φωτὸς xal μέρας υἱόν τεταξεται, 
xx» ἐπιδεομίδι σαρχὺς µελαίνης σκιάζεται. Σὺ δὲ 
ting; ἀεὶ πίπτοντας ibo τοῦ καλοῦ ἐπανάγων διδα- 
σκαλικῶς ἅμα xxi πατριχῶς. Τὸ ἐπιτείχισμα τοῦ 
δεινοῦ καὶ ὅνσχόλου Ὑείτονος τωτέως μὲν εἰς χενὸν 
ἔσχασε xai μµυρίαι χορῶναι αὐτῷ ἐπιχρώξονσιν. 


benefica fuit in me salvando, idque tempore quo 
tu minime otio abundabas. Hominem sane Athio- 
picum non suspicabar litteras abs te nobis portare; 
quem cum Moyse comparaverim qui facie umbra- 
tilie tenebris prorupit, et si tabulas divinas Moy- 
ses, tuus epistolas divinas portavit. Num in monti 

bus errans rubum vidit ardentem qui ejus palpe- 
bras combussit? Nos eum dummodoepistolas tuas 
affert prosperas, luminis nuntium et diei filium ve- 
neramur, licetcum cute nigra.Tu autem perge suc- 
currere ut pater et preceptor omnibus qui circa 
virtutem in errore deprehenduntur. Quod vicinus 
hostis contra nos propugnaculum fecerat dirutum 
est, graculorum crocitantium domicilium evasit. 
Opusne preterea aliud conficiatur ignoro. Ego 
quidem senem istum ex animo deplorabam qui, 
nescius se mortem sibi maturare, contra vicinos 
domos ventosas et aerias construere studuit. Ora- 
tionem tuam de jejunio nondum gustavi, et Mono- 
diam vix inchoavi, ei plane similis qui tabulam 
lautis cibis refertam, priusquam tangere possis, 
removet et hospitem falsis escis illicit, postremo 
decipit. Deus te longevum reddat ! 


Ei d" ἐπιτεατήναι-ὸ τι xai ἔτι, οὐκ οἶδα. Εταλάνισα, μὰ τὴν σὴν σοφία», τὸ σαπτὸν γερόντιον, οἷς (?) σορο- 
πεγεῖν ἑαυτῶῷ λαθόμενον, ἐποιχοδομεῖν κατὰ τῶν γειτονούντων ἐπεθάλιτο µέγαρα Ἠνεμόεντα ἄλλως, ot; ἀνεμιαῖα ἠλέγ- 
χθησαν, καὶ ὡς αὗραι λυθέντα διεφνσήθησαν. Τοῦ περὶ νηστείας λόγου οὕπω γεγεύμεθα, τῆς δὲ µονῳδίας το- 
σοῦτον, ὅσον ti x«i τράπεζαν παοαγέρων τις, ὄψων πολ)ῶν xci καλών γέμονσα», πρὶν η καὶ χεῖρας ἐπιθαλεῖν, 
εὐθὺς ἵρπασε, τὸν δαιτυµόνα ἀφεὶς ἐπιχαίνοντα, καὶ μόνη τῆ ὄψει ἀνιαρῶς παραψαύσαντα. Δοίη σοι Θεὸς ζωὴν 


μακροχοὀνιον. 
Δ. Πρὸς τὸν αὐτὸν αὐτὸν Θεσσαλονίκης. 

O ὅὃ e2 πάλιυω ἴἔμφορτος πολλῶν Ὑγραμαάτων 
χαπνοῦ, τάχ᾽ ἂν πρὸς τὸν Ὑραμματοχομιστὴν τὸν 
παρύν-α χομγφεύσαιο - καὶ μάλ ἀλοθὼς. θὐδὲν γὰρ 
τὰ Ἠμέτερα ταῦτα Q x«myóg  τεχμήριον µόνον τοῦ 
παρ᾽ ἡμῖν ασθέστους ὑποχάεσθαι ἔτι τοὺς σοὺς 
θιρμοὺς ἔρωτας ' τὰ δὲ ys ἆλλα εἰς ἀέρα σχιδνάµενος 
x&i λνόμενος. E; dé σοι x«i φίλτατος, ὅτι τῆς λόγω 
σε θρεῥαµένης ἀποθρώσχει, τοῦτο λέγοις μὲν αἎ- 
τὸς  ἀχούομεν δὲ ἡμεῖς Πλὺν καὶ οὕτω καπνός. 
Καὶ καρὰ τοῦτο, οἴμαι, χαὶ ὁ χοµίσων χαπνχρὸς ὅλος 
καὶ γρτῖ χαμινοῖ ἴσος. ᾽Αλλ’ ὁ τοιόσδε καὶ ὢν καὶ 
Έχων ἐνθένδε στωπνὸς ἡμῖν ἐπανήχοι — πῶς εἴποις 
— xai ἰδεῖν ἔδιστος xai φαιδρὸς λάμποντι προσώπῳ, 


IV. Ad eumdem Thessalonices archiepiscopum. 


Ecce iterum hominem vapore epistolari admo- 
dum oneratum, dices, tabellarium nostrum videns, 
et omni jure. Quidquid enim scribimus vapor in- 
anis est simulque amoris nostri ardentis indicium. 
Quem si amas quia ex urbe ascendit quee litteris 
te imbuit dic nobis ; volupe enim nobis est. Vapor 
id quod esse non desinit, quare etiam qui portat, 
niger est ut atramentarius. Utcunque id sit, redux 
nobis candidus visu ac splendidus apparet post- 
quam te facie contemplatus est abs teque episto- 
lari zonacinctus fuerit. Ab eo sciscitando sanctitas 
tua quomodo nos ipsi valeamus comperiet. Domi- 
nus precibus tuis exauditis propitius mihi esto! 


ἐχ τς σὲς δύποῦθεν αὐτοπτήσεως, καὶ τοῦ κεστοῦ τῶν γραμμάτων σου ἐπισχεδιάξοντος αὐτῷ τὸ ἐπιχαρι * ὃς καὶ 
TP gj ἁγιότητι αὖθις ἀναγγελεῖ τὰ καθ᾽ ἡμᾶς, ὅπως ἔχονσω, Ἴλεως six pot. Θεὸς, διὰ τῶ» σῶν ἱερωτάτων ἔντεύ- 


ξεων. 
E. Té Θεσσαλονίκης, κυρῷ Εὐσταθίω. 

Ἁγιώτατε Φέσποτα, οἶδα τὴν ἱερωτάτην σου 
Ἠνχὴν ví» αὐτὸν οὖσαν, οὗ μᾶλλον ἐν τῷ ἀναλλοιώτῳ 
των λοιπῶν καλῶν à τῇῦ πιοὶ ἡμᾶς διαθέσει σου ^ 
οὐδενὸς γὰρ καλοῦ μεταπίπτει µεμάθηχας, ἀλλ ἐς 
αχριβέστερον μᾶλλον ἐγχάεσθαι. Καὶ Ὑράμμασι piv 
«δεν 9$ μιρῷ προσέχεις διὰ φιλίαν χαραττοµένοις, 
ti; ψυχὺν δὲ μᾶλλον προχύπτεις, κἀχείθεν λαμόα- 
νεις τὸ τῆς ἀγάπης ἐχέγγνον. Οἶδα, ὅτι νῦν μᾶλλον 
ὢ πρότερον τὰ xaÜ ἡμᾶς ἐλεῖς ὁ φιλάνθρωπος 
Χαὶ πλέον ἐλεῶν προσπάσχεις δριμύτερον * τὸ δὲ 


D V. Ώοπιίπο Eustathio Thessalonices archiepiscopo. 


Sanctissime domine, probe novi, candidam tuam 
animam tum quod bonum rectumque est semper 
sequi, nosque eodem semper amore amplecti.Nun- 
quam ab honestis artibus recessisti, imo earum 
vestigia semper pressisti. Commercium epistolare 
inter amicos te parum movet, qui ex sola anima 
amoris pignus et certitudinem hauris. Id quoque 
scio te pro humanitate tua res nostras cordi habere 
et nos amore continuo amplecti ac fovere. Si dein 
amatus redamas, ego tibi similis non sum ; quod 


335 


enim publicani faciunt, quomodo res magni mo- 
menti esse poterit? Me amantibus eo quo par est 
animi affectu sanitatem et longevitatem opto. 
Presens monachus timidioris indolis frater est 
venerabilis Demetrii Thessali,cui auxilio tuo opus 
est. Fruatur igitur benignitate tua ac paterni- 
tate. — Deus mihi propitius esto ob sacras preces 
tuas. 
λήψεως 








MICHAELIS ΑΟΟΝΙΚΑΤΙ ATHENARUM ARCHIEP. 


336 
À ἀφθονώτερον τρέφει τὸ τῆς juyüt διαχείµενο. Ei 
δὲ τὸ μὲ ἀγνοιῖν ἀγαπώμενον οἷδε τίκτειν ἀντέρωτα, 
τοῦτο ὀκνῶ κοµπάζειν ἐγὼ, ὅτι pudt πάνν σιμνὸν 
καὶ τὸ παρὰ τελώναις αὐτοῖς κατορθούµενον  ἐπεύ- 
χοµαι δὲ τῷ ἀγαπήσαντι ἡμᾶς ὡς αἰτίῳ καὶ τῆς 
ἀνταγαπήσιως ὑγιεινὶν ζωὴν καὶ 
εὐλαθὸς οὕτος μοναχὸς ἀδελφός ἐστι 
Δημτρίου τοῦ Θετταλοῦ, καὶ δεῖται 





τοῦ µακαρίτου 
τῆς σῆς ὧντι- 
''Απολανσάτω γοῦν τῆς ais ἁγαθότητος, δὲ Bv vt εἶχες εἰς ἐκεῖνον πατρικὴν διάθεσιν, καὶ διὰ τὴν ἡμε- 


τέραν ἀξίωσιν. Ἴλεως im µοι Θεὸς διὰ τῶν σῶν ἱερωτάτων εὐχιῶν. 


VI. Domino Eustathio,Thessalonices archiepiscopo. 

Tecum esse velim, domine sacratissime, luctus- 
que vestri particeps esse, et concinere cum Jere- 
miaautetiam Ezechiele nostro,quiaurbstuaeadem, 
qua olim civitas sancta, calamitate premitur. Sed 
eum hoc maxime tempore separati sumus, has 
tibi litteras luctus mei testes mitto. Que urbs ab 
hostibus capta est ! Prima videlicet post primam et 
omnium vere reginam ! quantum Romeorum in- 
fortunium sol vidit! Eheu, armorum Italorum vim 
perniciosam ! Quot naves cum ipsis nautis mare 
Siculum absorpsit! Quam urbem inundavit! Ve 
Telchinis! Proh invidiam, qus urbis secundis 
rebus adversaria terra marique repit, utrinque 
protectam funditus perdidit. Cujus tandem urbs 
sancta criminis rea neque patroni urbani, nec ar- 
chiepiscopi venerabilis, nec omnium piorum sup- 
plicationibus salvari potuit? quis enim pro Thes- 
salonice pia vota, communi hospitio non fecisset? 
Preces nostris vang fuerunt; Deus enim amaritu- 
dinis calicem omnibus hauriendum obtulit et ci- 
vitatem luxuriosam perdidit. Quem unquam Thes- 
salonice aut Byzantio advenientem autin quemvis 
locum proficiscentem hospitio non excepit? quie 
instar cordis in imperio sita erat uni Byzantio post- 
ponenda, multis in rebus equiparanda,nunc com- 
muni plaga flagellata jacet. Nec mirum, te, sanc- 
tissime, plus quam ceteros perpessum esse. Deus 
enim qui omnium vires metitur, adiequatum cui- 
que onus imponit, et dum homini efteminato nil 
portare valenti parcit, fortissimis quibusque quo- 
rum tu numero ascribendus videris, durissima 
pericula, utpote honorem inde consecuturis obe- 
unda proponit. Quare absurdum esset virum con- 
solari voluisse qui nos ipsos omnem sapientiam 
edocet, et quem Deus per multos annos conservet! 


€. Τῷ Θισσαλονίκης, κυρῷ Εὐσταθίῳ. 





΄Ἠθελον αὐτὸς συμπαρεῖναί σοι, μακαρι’ 
Φέσποτα, pe ξυνανλίαν θρηνεῖν, καὶ τοῦ ὀλοφυρμοι 
B κοινωνεῖν τῷ sab. ἡμᾶς Ἱεριμίᾳ si οὔν Ἰεζεκιὰλ, 
καθότι παραπλήσιον ἐκείνοις cole πάλαι τῆς αἰχμα- 
λωσίας τῆς σῆς παραπήλανσας πόλεως. Ἐπεὶ di 
ἀνάγκη Φιεστάναι, γράμµατι τφτέως ἀφοσιοῦμαι τὸ 
συμπινθεῖν καὶ Φακρύονσαν καὶ 6 φασιν ἀχνυμένην 
ταύτην πέµπω σκντάλην. Ὢ oim πόλις ἑάλω, πρώτη 
μιτὰ τὲν πρώτην καὶ τοῖς ἀγαθοῖς ἀπασῶν βασιλεύ- 
ουσαν | οἷαν Ῥωμαίων συμφορὰν εἶδιν ὁ ἅλιος Ἱ 
Φεῦ ἠλίκον ἴσχνσεν Ἰταλιχὴ αἰχμέ | Όσον Σικελικὴ 
ἀνεῤῥοίθδησεν ἅμπωτις | oiv πόλιν ἐπίχλυσε! Φε 
τοῦ φθόνου, φιῦ τῶν Τελχίνων | Φθόνος i» ὁ τοῖς 
ἀγαθοῖς βασκένας τῆς πόλεως * φθόνος κατὰ γῆν 
στρατεύει, καὶ xarà θάλατταν ἴρπει, καὶ dopu- 
Φορουμένην παρ ἐἑκατέρων στοιχείων ἑκατέρωθεν 
πορθεῖ καὶ κατάκρας αἱρεῖ. Οἴμοι | τί τοσοῦτον πολις 
πιπλημμΏηκεν εὐσιθὴς, ἵνα καὶ μάρτυρος πολιού- 
χου ὄντινξις αἰσχννθῷ, καὶ copo? ἀρχιερέως sim 
εὐχὲ, μᾶλλον δὲ παντων εὐσιθῶν Disc; Τίς γὰρ 
οὐκ ἐδεῖτο ὑπὶρ Θεσσαλονίκης θιοχλυτῶν, ὡς κοινῆς 
πατρίδος καὶ καταγωγίου κοινοῦ ; 'AJY ἀλέγχθημεν 
µάτην εὐξάμινοι" πᾶσι γὰρ, οἶμαι, κερᾶσαι πικρία; 
ποτήριον Θεὸς ἐδεκαίωσε, καὶ παρὰ τοῦτο τὸ xotviv 
ἐντρύφημα προὔδωκε, Τίνα τῶν ἅπάντων οὐκ ἐδε- 
ξιοῦτο Θεσσαλονίκη, ἐκ Βνξαντίου à ἐς Βυζάντιον 
À ὀπουδήποτε παροδεύοντα; On γάρ τις καρδία 
τῆς Ῥωμαϊκῆς ἀρχῆς τὰν µέσην αὐτὲς ἔλαχε χώ- 
Ραν, καὶ πασι κοινὸν ἀγαθὸν ἐξέκειτο s xai τῇ Κων- 
σταντίνου, ὅσα κιφαλᾷ καὶ πόλει τοῦ κράτους, )pt- 
ζάνονσα, τῶν λοιπῶν ἀγαθὸν ἡμφισθέτε, Οὐ γὰρ 
πλέον τι λέγειν ἡ περὶ τὴν βασιλεύουσαν αἰδὼς δί- 
D deco. Ἐπὶ xoá γοῦν, ὡς ἔφεν, µάστιγι τὸ κοινὸν 
ido παραμύθωον. Ei δὲ πλέον αὐτὸς, ἁγιώτατε καὶ 
σοφώτατε δέσποτα, τῆς πικρίας ἐγεύσω, καινὸν οὐδέν. 









c 











Φιλεῖ γὰρ τὸ Οεῖον τὰς δννάµεις μετρεῦ, καὶ ταῖς Δυνάμεσω ἐπάγειν τὸ βάρος τῶς πείρας ἀνάλογον. Καὶ 





ὥσπερ τὸν μαλακὸν καὶ olov xdi». φέρειν οὖδε civ 
χερδᾶναι καὶ τῇ λύπῃ καταποθῇ, οὔτ : 
αν τὴν παρα τῶν κινδύνων ἐπήνεγκε 





δοκιμήσεως θερµε 





xi» καθῆκεν εἲς οὐδὶν δνσχερὶς, ἵνα πρὸς τῷ μηδέν τι 
Gk καὶ τὸν πεῖραν τῶν ἀξουλέτων καὶ ύλην ποιονωένῳ εὐ- 


πύρωσιν: ᾿Απιιρόχαλον οὖν τοιβδε ἀνδρὶ παρκμυθατικὸν 


ἐπιστίλλειν, ὂν ἔχομεν αὐτοὶ πάσης φιλοσοφίας διδάσκαλον, ἀεὶ φυλαττόμενον παρὰ Θεοῦ πολυχρόνιον. 


MONODIA IN EUSTATHIUM THESSAL. 


338 





ΜΟΝΩΔΙΑ 
ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΩΤΑΤΟΝ ΘΕΣΣΛΛΟΝΙΚΗΣ 


ΚΥΡΟΝ ΕΥΣΤΑΘΙΟΝ 


MONODIA 


IN 


SANCTISSIMUM THESSALONICES EPISCOPUM 


DOMINUM EUSTATHIUM 


Ὢ στυγνὸς alin, ὦ τλήµων ἡμεῖς γενεά | οἷα πεπὀν- A — Oscculum exsecrabile! O infortunatos nos ipsos! 


θαμεν | Πῶς ἀτραγῳδήσω τηλικοῦδε κακοῦ μέγεθος ; 
Πῶς ὀλοφύρωμαι; Μέχρι γὰρ τινὸς ἀρασίᾳ πίσσω τὸ 
Ὄγος καὶ χωφοῖς δάκρυσι, μέχρι τωὸς ὑπομινυρίζω 
θρυνῶδις κατ ipavróv- τὰ μὲν αἴφνης ἐκπεπληγμέ- 
voc ὡς ἄχῳ σκληροτέρας βροντῆς τῷ ἀδοκήτῳ τῆς σκν- 
θρωπῦς ἀκοῆς, ἡ καὶ ὡς καταιδάτῃ βεθληµένος σκη- 
πτῷ, καὶ στιναγμὸν μόνον τωτέως ὡς καπνὸν ἀφιεὶς, 
τὰς ἐμπιπρώσης ὀδύνης ivaj σήµαντρον * τὰ δὲ 
μὰ θίλων οὕτω ῥᾳδίως βαρντάτη πιστεύειν ἀγγελίᾳ 
ὡς ἀθουλήτῳ pot, ἐπιπολὺ ὃ’ ἀπειθεῖν καὶ διαπιστεν 
ὡς ἂν µάτην οὕτω ῥιούσῃ κἀκενα λογοποιούσῃ, 





Quomodo hujus calamitatis magnitudinem deplo- 
rem ? Unde verba luctum satis testantia sumam ? 
Longo a tempore dolorem meum edo, mutis tan- 
tum lacrymis effusis, Nuntium quidem de Eustathii 
morte mentem ut tonitru, ut fulmina improvisa 
percussit, nec aliud nisi fumum, doloris intimi 
quo cruciorindicem emitto. Primo quidem fidem 
rei novi habere nec potui nec volui, at per lon- 
gum tempus |ucidissimam stellam de colo delap- ^ 
sam Eustathium sepulcro conditum esse incre- 
dulus acceperam. 


ὅσα μὸ θέμις προφέρεω dire προσίεσθαι' Ἴσης γὰρ ἀτοπίας εἴτε xatvoropias ἑνόμιζον πυνθάνεσθαι καὶ πιστεύει ἀσ- 
tpa ztvk δικφάνέστατον οὐρανόθεν χαμαὶ πεσεῖν, καὶ τὸν µέγαν Εὐσταθιον ὑποδύναι γῆν. 


Ὁὔτω μῖν οὔν καὶ διὰ ταῦτα αὖος ἵστην ὃς δεῦρο 
καὶ ἐννὸς, εἰ καὶ άλλως, ὡς ἔφην, ἀλαλήτοις στε- 
Ῥαγμοῖς ἐκοπτόμην, καὶ περιελιμναζόμην ὑποδρο- 
χίις δάκρυσι καὶ πρὸ καιρου θιαζοµίοις τὴν 
ἔχρηξιων. Νῦν δὲ ἀλλὰ καὶ πέπεισµαι, ὡς οὐκ ὤφελον, 
wÜruoícy τῇ πιχρᾷ ἀγγελία, καὶ πῶς μικρὸν τῆς 
ἐκπλάξιως ἀνινεγκὼν, ἔκπυστον ἀνοιμώζω καὶ 
γαερὀν, καὶ φωνὶν ἀφίομι αλανθμῷ σύμμιχτον. 
Téy« γὰρ, οὕτω τοῦ ἄλγους τῇ Ὑεγωνοτέρᾳ προσ- 
«ακχλαύσει κενουµένου θύραζε πρὸς βραχὺ, κουφι- 
σμόν τωα τοῦ λυποῦντος εὕρω" xai dpa τῷ κει- 
μένῳ κόσμον οἰχεῖον ἀποδώσω τοῦτον καὶ δικαιό- 
Ίκτον ὄφλημα, Καὶ τοί γε ἄλλως ἐπ ἀμφοτέρᾳ τῇ 
γνώμφ ῥιπτάζομαι, διαπορῶν, ποτέρως ἂν μᾶλλον 
τελικούτῳ πάθει κατάλληλα φαινοίμην ἀφοσιούμι- 
νος ἄρα τῷ χθὶς βαθείᾳ σιωπῇ καὶ τοῖς ἀφώνοις 





Sic inter lacrymas etgemitus heerens voce ἱπίωτ- 
clusa mei compos non fui, ubi nuntium verum 
esse, proh dolor ! compertum habui. Sed et cum 
apertam calamitatem non minus plango; nuno 
quoqne lacryme vocem occludunt. Attamen ubi 
dolor vocem non impediverit lenimenti aliquid 
invenero, et amico defuncto officium debitum 
persolvero. Sed quid tandem faciendo dolorem 
meum melius manifestare videbor? Obmutescam- 
ne ut heri eorum ad instar qui secundum fabulam. 
pre nimio dolore in arbores aut saxa mutati sunt ; 
autgemam fremamqueut modo, adexemplum eo- 
rumquisecundum Prophetani planctum faciunt ve- 
lutdraconum, etluctum quasi struthionum? Utrum- 
que mihi e re esse videtur ob magnitudinem cala- 
mitatis, 


στεωάγµασι τὸ ὑπερθάλλον τοῦ πάθους παραδεικνὺς, ὡς οἱ παρὰ τοῖς μύθοις ἀποδενδρούμινοι καὶ λιθούµενοι * à 
μᾶλλον ἀνοιμώζων καὶ θρήνου κατάρχων σήμερον κατὰ τοὺς ποιουµένους παρὰ τῷ mpopiiry χοπετὸν ὡς ὁρακόντων, 
xà πένθος ὡς θυγατέρων σειρήνων; “Ἔοικε γὰρ ἑκάτερο, οὐκ ἔξω πίπτον καιροῦ, παραμετρεν συµφορᾶς 
μέγεθος. 

Φιῦ τοῦ κοινοῦ πάθους! φιῦ τοῦ παγκοσµίον 


xsxompeyüp«res | Eig ὑπολέλειπτο βίου λαμπτὲρ, 


Vee commune infortunium ! ve jactura univer- 
salis! Una supererat vite stella, fax una litteris, 


339 


unum luminare mundi, unus sol sacri ordinis.Sed 
resne fando quidem audita : hic quoque exstinctus 
est, nos in eternum deseruit. Quomodo,o sol, sus- 
tinuisti solem terrestrem amplius non videre, qui 
inter mortales fuit quod tu inter astra? At nunc 
atracaligouniverso mundo incubat, tenebre et nox 
illunis vitam persequitur; nos errantes sicut quon- 
dam JEgyptii pastorem ereptum desideramus qui 
sapientia pastorilia inter omnes, sicut pastor inter 
pecora, eminebat; nos philosophis amici regem 
scientiarum, parentem eloquentic deflemus. Jure 
enim majori Eustathius de nomine regio gloriari 
poterat quam sophista ille Atticus; synodus sacra. 
quoque oculum suum et vocem illam querit quie 
verba rege digna longe lateque pronuntiaverat. 
Ἀογιότητος. Αικαιότερος γὰρ ὁ μέγας Εὐστάθιος τῇ βασιλείῳ 









a, hodie per- B 
quam infortunata, quia tanto filio privata quanto 
eum luctu sponsum, pastorem bonum, pracepto- 
rem sapientem, salvatorem, genium tutelarem, 
popugnatorem, uno verbo columnam, ut cum 
Pindaro loquar, immobilem, et si quid aliud lau- 
dabile et salutare cogitari potest, quanto, inquam, 
eum lectu reposcit! Sic igitur meerore confecta 
quasi secunda vice capta et destructa foret, humi 
jacet et metuit ne pejora experiatur. Prius nam- 
que, Italis terra marique irruentibus 3c muros 
destruentibus, e manibus hostium erepta fuit ab 
Éustathio nostro qui virtutum suarum fama adeo 
hostes ipsos commovit ut vultum ejus aspicere 
hon ausi sint, imo exercitus ferox ad ipsius pedes 
sponte procubuerit. Nunc vero hoc tanto propu- 
gnaculo destituta misere humi jacet, quasi vi 
capta nullis jam m«enibus defendatur. 
ἀγέρωχον στρατὸν ῥιπτάζοντι δε 
ὡς νὺν ὄντως ἐκπεπελϊορκεκένη καὶ 
Quid tandem urbium regina in hoc rerum diseri- 
mine facit? faciliusne an eegrius infortunium por- 
tabit, cui Eustathius beneficia in eum collata 
largo fenere et cum grati animi pignoribus 
reddidit? Quicunque enim dum in ea viveret, 
sapientis thesauros honestarum artium amantibus 
benigne largitus est; fuit enim eloquentie pry- 
tanem, sapientire focus universalis, hortus nulli 
non apertus, ager ferlilis sub auspiciis divinis, 
eloquentiee fons perennis. Hinc evenit ut puli 
gratis metere gratis haurire possent nec arnplius 
artiuur ac litterarum disciplinam sitirent. Brevi 
enim tempore sine preeludiis, sine prolegomenis, 
sine certaminibus aut studiis previis philosophia 
se imbutum sensit quicunque illum adibat, quasi 
ex ipsius Aristotelis schola exiisset. Quamvis enim. 
torpore profundo languesceret ignorantie, ubi 
primum ille cibum spiritualem obtulisset, disci- 
pulus quasia Musis ipsis afflatus discessit. Sed 
non amari ut folia lauri fuere fructus hujus ar- 
boris sapientie; imo dulciores sicut epistola quam 


C 


























MICHAELIS ACOMINATI ATHENARUM ARCHIEP. 





dra περικεκαρκένα κρήδεμνα, 


ti λόγου πνρσὸς, d» κόσμου µέγα φῶς, di; τῆς 
καθ ἡμᾶς Ἱερωσύνης ἥλιος Καὶ νῦν (à τῆς τοῦ 
παντὸς συγχύσιως |) καὶ οὗτος (ἀλλὰ πῶς γλῶττα 
θρασεῖα, τὸ 


τοσοῦτον ἂν φθέγξαιο;) ἀπέσθτ, παρ- 






γῆθεν ἀθθὴλιον καὶ τοῦ; ὄντα τοῖς ὑπὸ 
σὲ, ὅπερ σὺ τοῖς λοιποῖς ἀστράσι ; Zópoc oj» ἄκο- 
σµίας ἐπιχέχνται τῷ παντὶ διὰ ταῦτα, καὶ σκότος 
po» βίον κατέσχε, καὶ συµφουας 
καὶ ὡς Αἰγώπτιοι πρότερον 








ἁλαμπὲς τὸν 
ἄναστοος vul 
φηλαφητῷ σκότῳ πλαζαμενοι, ποθούµεν οἱ ποιµαι- 
νοντες Ἀογικὼς x ποιμαντικῷ τοπούτ 
πάντας ὑπιρέαλόντα, ὅτα καὶ νομεὺς βοσκή 
oi περὶ λόγους τὸν Φασιλία τῶν Άογων καὶ πατέρα τᾶς 
κλήσεῖ σεωνύνεσθαι, Ἔπιρ εχεῖνος ὁ 


2m 












2 














is πέρασι». 

7H qe μὲν εὐδαίμων χθὶς δι’ buio; Θεσσαλο- 
νίκη, καὶ νῦν οὐκ εὐδαίμον buio χήρα γεγωνὸ- 
ζουσα, παρόσον καὶ διαφει ἄλλων 
ioo κατολοφύρεται, καὶ 
οἵων ἀνακαλεῖται 
w καθτ- 





συμφορᾶς D^ 
ὅσων και 
τὸν ὡραῖον νυμγίον, 
quriw, τον σοφὀν, τὸν σ. 
τὸν ποοέολον καὶ κίονα, κατὰ Πίνδαρον, ἀστραθὰ - 
καὶ εἴ τι ἄλλο ἐράσμιον xai σωτήριον πρᾶγμα καὶ 
δὲ ἄρα πενθεῖ, καὶ j πένθους ἀπά- 
τοῦτο δεύ- 








ν. δακρύων 


à» καλὸν ποιμένα, 











qua, ἂν di κατάκρας 
τερον ἐκπεπόρθηται ^ d καὶ cy 
Πρῶτον uiv o, Ἰταλων ix γῆς καὶ βα- 
ἐπιχωμασάντων αὐτᾷ καὶ καθνπερτέρα τῆς 
ἁλώσεως ἴστατο τῷ φρονήµατι, τοῦ πολιούχου Tx) 
της ἐκεωον περιοντος, xai πλείστην ὅτην καὶ ὄνσ- 
αντίθλεπτον πολιορχηταῖς προθαλλομένου τὴν 
ἐκ τῆς doris αἰδὼ, καὶ µόνον οὐχ ὑπὸ πόδας τὸν 





















δε προβύλου Πε[υμνωμέτ, καταβέδληται τῇ Ἴνώμῃ παρὰ τοῦ πάθους, 





"TOU" ἤ πόλεων Δασιλίς ; Πότερον κουφότερον ὑποί- 
σε τὲν κουὴν Φυσπραγίαν, i ποὶλᾷ ἐπαχθεστεοον 
α xai κάλλιστα παρ) θραµ- 





οἷς ἔενδερι 
μένος, ὡς iv ἀποδόσει τρογείων πάσας χάριτας φι- 
λοτίμως ἐξέτισεν" οὐχ ὅπως κοσμος ἄξιως αὐτῇ καὶ 
λαμπρότατον γινομενος ὄνομα, ἀλλὰ καὶ, ὃν ἱδρῶτι 
πολλῷ συνελέξαθο παρ αὐτῇ πλοῦ 

μεταδιδοὺς ἀφθόνως τοῖς Φιλοπονοις, κοινὸν πρντα- 
νεῖον λογου, «mi σοφίας πανλιχᾶς ἑττία, καὶ bes 
Ἐλικὼν. προκείωτνος ; dv ἄκλειστος 
to; καὶ 














κα 
λήρως ἀγρὸ' 





Te 
ὃν εὐλόγησε Kj 
s. Καὶ παρῆν 
οἴκα, καὶ 





σοφίας. και 
παγὰ λόγων ἀσγοάγι 
τιὼσι δρέπεσθαι 
φορεϊσήαι. καὶ µεκέτι misi» d dij» τοῦ ἀκούσαι 
λόγον τεχνικὸν ἐπισττμονικόν. βραχεῖ qo 
Xp», καὶ ὅσον ἐγχνκλίον προπαιδείας γεύσασθαι ἓ 
πυφιστικοῖς παλαίσµασι ποοσγυµνάσασθαι, ἃ προ- 
























θύρων ἐπιβέναι φιλοσογίας, fi τις πεγοΐηκε παρ 
εκείνον, εὐθύς ὁ παρὰ τῷ Σταγειοίτῃ πεπαιδενμέ- 
vos , Καὶ ὁ παρὰ τῶν Μουσῶν ἐμπνευσθεὶς 





zb» ποίησιν. Ei γὰρ Om ἀγροικίας βαθιῖ κάρῳ 


34 


MONODIA IN EUSTATHIUM THESSAL. 


3a 


καθεύδοι, ἀλλ’ ἅμα püxp' ἄττα ἐψωμίζετο παρ’ ἐχεί- Α Ezechiel per somnium edidit. Mel enim: Eustathio 





xu παραχρῆμα δωπνίξιτο, 
ος ἄσθματος. Ii» οὐκ ἔμπικρα ἦν, x 
Φάρνες πέταλα, cà ψωμιζόμενα παρ ἐχενον, τῆς 
τῶν σοφῶν ἐπιφυλλίδος, καὶ νῦν οἴμοι | τετρυγηµένης 
θανάτου τομῇ, Ὑλυκάζοντα Jw μᾶλλον, ὡς ἡ κεφαλὶς 
 βεδρωμένη τῷ Ἰεζεκιὰλ προφητικῶς ὀνειρώτ- 
τοντι. Μέλιτος yàp ἀπέσταζον αἱ τῶν ὁμιλιῶν Εὐ- 
σταθίονυ χάριτε ὡς ἀτεχνώς ἀποῤῥῶγές τινες νέ- 
κταρος : ὅθεν καὶ tig Gxoov ψΨυχῆς μνιλὸν τοῖς 
ἀχροαταῖς εἰσδνόμινα τὰ διδάγματα, καὶ ἄντικρυς 
ἔγκαθμενα, δικτεροῦντο ἀνέκπλυτα λήθης ῥεύματι. 
Τὸ γὰρ ἠδονῇ ψνχᾶς ἐκτυπούμενον µάθηµα μηνµο- 
νααωτέρᾳ dékrw φρενὸς ἐγκολάπτεται, ὡς θᾶττον ἂν 
ὐπιδέσθαι καὶ περὶ τούτον ὁ xai περὶ σοφιστοῦ 
evo; πάλαι λόγος διέῤῥι, ὡς ἄρα Χαλδαϊκαῖς τισι 
μµαγγανείαις τοὺς ὁμιλητάς ἑργάζοιτο µνήµονας. 


μουσικοῦ τινος 

















lingua, flumina nectaresaturata distillabat ; quare 
precepta ejus in intimum penetrabant animum 
neque ulla vi eradicari valebant. Omnium enim 
mentes, quas doctrina ac disciplina sua adimples- 
set, philtris Chaldaicis, ut ita dicam, imbuisse 
videbatur. Tu Castellum Gratiarum, artificis ju- 
cundis discipulos docebas, et voce tua Sirenum 
vocem superante eo perduxisti ut que anteafabu- 
losa habita fuerant, nunc pro veris ducerent. Quo- 
factum est ut felicissima alios instituendi methodo 
multis multa communicaveris. Non enim librum 
aliquod cum aliis legens ea que necessario in- 
terpretanda venerunt, explicuisti, locos, si qui 
erant difficiles dilucidando, sed alia plurima 
sponte immiscendo que ad rem facere vide- 
bantur. 


Τοιούτῳ yapudxe τὸ μνῆμον εἷς βάθος τοῖς μαθηταῖς ἐνεχάραττες ὦ Χαρίτων ἁπασῶν ἀνάκτορον σὺ, 


χαὶ 


Ἵνγγων καὶ Σειρήνων ἐπαγωγότερ, καὶ πιίβων τὰ µέχρι coU µυθενόµενα, ὡς ἀληθῆ τοῦ λοιποῦ πι- 


στεύεσθαι ^ ὥσπερ καὶ τὸ πολυμαθὶς καὶ πολλῶν ἐπιστῆμον ἐναπετίβες σφίσιν ἓν χρὀνῳ βραχε διὰ 





ν ὡς ἑκάστοτε ὁμιλιῶν σον 
Chess μόνας τὸν νοῦν ἀνέπτνασσες ἓν τα 
µελαίνοιτο, δωλεύκαινες - 
Φρομαῖς τῶν προχειµένων φιλοτιμούμενος, 
ἐνδόσιμον, καὶ 
λέων χατὰ τὴν παροιμίαν διήρθρωτο. 

αλλ’ οὐκ ἀκλαυτὶ ταυτὶ διηγεῖσθαι οἵός τέ εἰμι" 
μικρόν γὰρ τοῦ πάθους ἀνανήψας, ὦ παρόντες, tic 
ὀλοφύρσεις καταῤῥέω πάλιν. Τῶν γὰρ ὁμιλητῶν 
ἔκεωου τὸν χύχλον ἀναπληρῶν καὶ αὐτὸς, vi 
Did ἐφιλοφρονούμην παρ αὐτῷ, καὶ ὑπὸ κρατῆρι (, 
* ταύτῃ καὶ ἡ μνήμη τούτων προσ- 
Ξίπτονσα στρέφει µου τὴν καρδίαν, καὶ τὸ i» αὐτῇ 
συμπιέζουσα αἷμα εἲς δάκρυα προσαναβλίδει, κατὰ 
θρόμβους αἵματος συλλειθόµενα, Πλὴν πειρι 
καὶ αὖθις ἀναφίρω, καὶ ὡς iiy ἀναχωχεύιυ τὸ 
Φάκρνον, ἵνα μὴ µόνον ἀφοσιωσώμεβα τῷ ἀνδρὶ τὸ 
ἀπολοφύρασαι, ἀλλά καὶ τι τῶν ἐχενου καλῶν 
θαυματώμεθα. Χοὴ γὰρ κἀνταῦθα μνήμην δικαίον 
ππέσθαι µε: ἐγχωμίου µετρ 
Joszos ἔξωσα. Movauxa γὰρ iv πένθει, κατι 

^O qo» Ὀλέγομεν, μικρὰ μῖν ἅμα 
μεγάλα ωυστλρια τοὺς αὐτοὺς οὐκ ἦν ποτε Ütui- 
κ μὴν χορεύει δαδωνχεῖν τε καὶ ἐποπτεύι 
υτόν. "AuaÜtg γὰρ καὶ σφαλεὀν οἴδο $ 
ἐν πίθῳ τὴν κεραμεία διδάσκεσθαι. D 
ἐκεένῳ J' ὅμος ἱεροφαν τὰ λογικὸν 





παρὰ ὃς 












































πθαι xai 
















Παρ' 
és ὅργια dua τὰ Μουσων 
Ἆαια, καὶ παραχρῆμα καὶ τ. 





Έτευεν ἄδντα, καὶ τῆς , mp 








μάλον 





ἁρμονίας, καὶ τοῦ ἐτύμου τῶν ὀνομάτων 
ἁνάπτνξω, ψΨνχαγω] πράξεων ὀρχαιολο- 








γουμένων μυθεύµασιν ^ d ὑπίστριε c 
θευρὸς ἐντεχὲς καὶ τῶν μυστικωτέρων οὐ παράπαν 
Grüsse. Οὐδε γὰρ διεσπονδάζετὀ οἱ τούτων τὴν 
ἔρεσιν ἀποπλᾶσαι μόνον τοῖς μύσταις, ἀλλὰ γε καὶ 





piov καὶ διαπλεκομένου τοῖς πένθεσι - 
ν σοφὀν, διώγησις ἄχαιρος. 


ὤν ἀποθαπτομένων tig πᾶσαν λἸογικὴν µέβοδον. Οὐ γὰρ τῆς χεροῖν βί- 
ὀσημέραι συναναγνώσεσιν, εἴτε τὰ τῆς ἑρμηνείας, εἰ ὑπὸ τι 
ἀλλὰ γε καὶ τῶν Gies πολλὰ ἔἘννεῥόρις παραμεγνὺς, οὐκ ἑξώρος παρα- 


τῆς αὐτόθεν προκυπτούσης ἀφορμῆς δεχόμενος τὸ 


» παρέκθασιν οὗ παρὰ θύραν (τὸ τοῦ λόγου) ποιούµενος, ὡς ἂν εἰ καὶ παραφανέντος ὄνυχος ὅλος 


Sed, o chari amici, siccis hoc oculisreferre non 
valeo, et in pristinum mororem semper relabor. 
Memini enim quanta comitate ego ipse, qui in ejus 
discipulorum numero eram, exceptus ab eo fui, 
ut plenum sapientie calicem exhaurirem. Me 
miserum ! Preeteritorum temporum reminiscentia 
cor occupat et lacrymas cum sanguine miscet.Sed, 
Mitte lacrymari, mihi ipsi dico, ut virum defun- 
ctum non lugeamus tantum, sed admirationis ei 
debitum officium ob claras ejus virtutes persolva- 
mus, Justorum enim memoria modica laude eaque 
simplieietrite limitata, honorauda est.aMusica enim, 
inluctu, secundum Sapientem,importuna narratio, 
καὶ τοῦτο οὗ μετὰ ῥυθμοὺ κομφοῦ τινος à mtptd- 


Jam alidi diximus contra normam esse initiari 
ad magna simul et parva mysteria ; jam enim in 
proverbio est stulti esse in vase pretioso artem 
figulinam discere velle. Sub ipsius autem auspiciis 
qui ut sacerdos initiator sapientie mysteria ac 
rhetoricen docebat, discipuli Musarum propylea 
ingrediebantur, palatii sanctissimum contempla- 
bantur; nulla enim provincia mysteriorum occlusa 
erat neophytis. Quid? quodssidiscipulorum aliquis 
versificationis rhythmum et harmoniam ediscere 
cupiebat aut vocum etymologiam, Eustathium ha- 
bebat ducem peritum in docendisantiquitatis tra- 
ditionibus et in brevi temporis momento so- 
lutionem problematum desideratam obtinebat. 
1d enim fecit ut adolescentium studiis favendo ad 
rerum multitudini occultarum cognitionem januas 
reseraret. Quotusquisque non lacte, sed fortiori 
cibo et ingenii maturitate saturatus inde redit! 





348 


MICHAELIS ACOMINATI ATHENARUM ARCHIEP, 


ιο 


Sed majora memoremus.Multi quidem ad eloquen« A τὰ τῶν μύθων παραπετάσµατα Φιασχεῖν, καὶ δοῦ- 


tie fastigium seevectos autumabant atqueidoneos 
&d docendum alios quod ipsi scire se putabant, do- 
nec sub Eustathii auspiciis quantum ignorarent 
intelligerent. Multi in Gratiarum se mysteria ini- 
tiatos credebant, donec ipso monente, errorem 
suum cognoscerent. Pluresin philosophia maximo- 
pereprofeoissesibi,videbantur,doneo sese cum illo 
viro artium ao litterarum perilissimo se conferrent. 
Igitur postquam cognovissent se nil scire, ad ipsa 
rudimenta redire non erubescebant et in optimi 
magistri schola jam etate provectiores meliora 
melius addiscere. Equidem alumnorum omnibus 
horis domum ejus frequentantium agmina contem- 
plando,Homerideapum examinibus loquentis me- 


ναι icm χωρῆσαι, xai τι τῶν πολλοῖς ἄνεφωτων 
ἐποπτιῦσαι θέαμα, Πόσοι προσίοντες νήπιοι ἑλάν- 
θανον vri γάλακτος στεῤῥοτέραις µαθηµάτων τρο- 
φαῖς ἐξανδρούμενοι τὰ αἰσθητέρια τοῦ νοῦ ἔπαν- 
ἄκοντες * καὶ χθὲς piv ταῖς γλὠτταις ὑποψελλίζον- 
τες, ἔντρωον δὲ καὶ τορὸν φθεγγόµινοι σήμερον. 
Εἴπω τὸ xanórtpov* πόσοι µέχρι τούτου γραμμα- 
τικὴν ἀκριθῶσθαι τοσοῦτον dive, ὡς ἐπαγγθλε- 
σθαι καὶ ἄλλοις καθογεῖσθαι τῆς τέχνης, ἕως ἐκείνω 
κανόνι καὶ mori σπάρτον paci λίθον παραθεῖναι τὰ 
καθ ἑαντοὺς ἔγνωσαν. Πόσοι µέχρι τούτον ῥητορι- 
καῖς χάρισι θύιν ἐνόμιξο, ἕως τῶν Εὐσταθίου 
Σειρήνων ἠκροάσαντο. Πόσοι φιλοσοφίαν µέχρι τού- 


του πρισθεύεν ἐδόκονν, ἕως ἔκιινῳ τεχνοῦντι τέ- 





mini, quarum ad instar innumeri omnium míatum p χνας χαὶ πάσας ἐπιστήμας ἐπιστημοῦντι παρίδα- 


homines ejus audiendi causa quotidie convenerunt 
&d eum qui virtutis normamet regulas non verbo 
tantummodo, sed proprio exemplo dare posset. 


λοιπὸν ἀντηλλάττοντο. Ταύτῳ τοι καὶ στριφόμινοι xai ὡς παῖδις ἀρτιμαθεῖς γινόμενοι 
γοῦν ἀρχόμενοι παρ ἐκενῳ µεταδιδάσκονι μαθητεύουτο, καὶ Ὑπρῶεν μανθάνοντι 


λον' Τὸ δ’ ἐντεῦθεν Ἠνόντες ἑαυτοὺς, κἀκεῖνο πρῶ- 
τον καλῶς σοφιζόμινοι τὸ περὶ ἑαυτῶν, ὡς οὐδὲν 
εἰδότων, εἰδίναι σαφῶς, τὸ εἶνι τοῦ οἵεσθαι τὸ 
ἐγάπων, 8 
Ὅτε καὶ τοὺς 











dai προσφοιτῶντας καὶ ἀποφοιτῶντας θεώμενος, Tic Ὁμηρικᾶς ἀνιμιμνησκόμην tixóvor Ὡς γὰρ πέτρης 
ix γλαφυρῆς iÜvm μελισσῶν ἔξεσι, οὕτω καὶ τῷ Εὐσταθίου μιλισσῶνι προσίπταντο xai ἀφίπταντο 
βοτρυδὸν ὀσεμέραι φιλολόγων σμήνη µνρία, καὶ εἴ τινες ἄλλως ἀρετῆς τι μετεποιοῦντο, καὶ ῥυθμίσοντος προσε- 
Δέοντο. Νόμος γὰρ ἓν ἔμψυχος ἀρετῆς, καὶ μεγίστη πρὸς ἀρετὴν παράκλησις, οὐ μόνον φθεγγόµενος, ἀλλὰ καὶ µόνον 





βλιπόμενος. 

O vultum, ο staturam magis veerandam quam 
Periclis, quam Xenocratis, utpote que morum inte- 
gritatem primo intuitu revelabat! O sermonesacu- 
tos simul et venustos, facetiis ac nugis pariter 


"Q προσώπου cuyo! à εὐσχήμονος σχήματος 
καὶ Περικλέους καὶ — Etvoxpdroug αἰδεσιμώτερον, 
μόνῳ τῷ Φφαΐνεσθαι σωφρονίζοντος τοὺς ὁρῶντας, 
πρὸς τὰν ὄψω µεταθαλλοµένους αὐτὴν καὶ τυπου- 


alienos ac a rigore etduritie verborum, imo sale (; µένους ἐς ἀθῶν ἐπιχόσμασω | Ὢ διαλέξεων ἀποδα- 


divino, ut Apostolus prescribit, suffusos! Totos 
sane dies eum audire, ab eo discere juvabat, et 
patrie ipsius, ut illi apud Lotophagos, oblitus es- 
ses. Quee ingeniiacies, que» in omnibus rebus pru- 
dentia, qui constantia animi in rebus adversis, 
quee strenuitas in agendo! Qualis fons virtutis et 
sapientie in unius morte exstincta est cujus me- 
1noria ac desiderium omnium oculos lacrymis re- 
plet! Quis mihi linguam, quis virtutem Eustathii 
dabit ut eum pro dignitate collaudem? sine quibus 
laudatio mea vituperium esse mihi videtur. 

φίας ἐνὶ τετελευτηκότι ἀνδρὶ avvar: 





πτομένων μὲν fü; νοῦν, παντοδαπαῖς δὲ σταζοµένων 
apr | Ὢ λόγων ixtvov, μήτε βωμολόχοις εὖτρα- 
πιλίαις γελοιαζόντων σκηνικώτερον, μήτε ἀπδιζόν- 
των στρυφνότητος ὀμφακιζούσης Ααρύτητι, ὑποσέ- 
µνῳ δὲ κεκραµέων ἀστιοσύνῃ, καὶ κατὰ τὴν 
αποστολικὲν ὑποθήκην θείῳ παρτρτυµένων art 
ὡς τὸν ἀκροώμενον διημερεύεν ἀσμίνως, τῶν οἴκοι 
κατὰ τοὺς λωτοφαγοῦντας λαθόμενον | Ὢ σωφρο' 
vus ἄκρας | à φρονήσιως ἐντεχνοῦς | à ψυχᾶς ἐν 
διυοις ἀτρέπτου, καὶ βεθαιούσης τὴν κλ 
πράγμασιν] Ὅσος ἀρετης πλοῦτος, ὅσον χῦμα σο- 











ευσε, μνή μην κατελελοιπότι µόνην ἡμῖν, καὶ τὸ imt τῷ µνέαῃ θαύμα καὶ δάκ- 


puo ! Τίς ἂν µοι δείο γλὠτταν Εὐσταθίου, καὶ τὰν ἀρετὰν καὶ γλώτταν Εὐσταθίου θαυμάσοµαι ὅσον ἀιον 1 Ὡς νῦν 


qt soos ἐπαίνους τούτους ἴσα καὶ ψόγους αἴσχύνομαι. 
Eustathius vite integerrime exemplo et summa 
sermonis inter omnes prefulgebat;magnus enim in 
utroque fuit;ad quem comparati nos umbra sumus, 
Quisalius preterillum philosophiee ac theologie an- 
tistes equo lumine fulsit? Israelitis olim Deus per 
diem in columna nubis, et per noctem in columna 
ignis viam ostendit: Eustathius non altero munere 
fungebatur, qua orator ignivomus, qua dux in se- 
mita virtutis, imo hincorator altisonans inde sacer- 
dospuruset eloquensomnibuserrantibus ut pharus 
viam preemonstrabat: quoties enim pro rerum gra- 
vitate verba facienda erant, qua vi audienlium ani- 
mos movebat, adversarios ipsos convincebat, ita 
enüiquitas tota vix similis oratoris exemplum 





"Avip γὰρ ἐκεῖνος μόνος, ὡς iot), ἀπαράμιλλον 
ἆλλοις ἀπεδείξατο βίον, καὶ Bip γλὠτταν ἀνθάμιλ- 
Jaw, καὶ οἷός τοι κατ᾿ ἀμφότερα πέπνυτο: oi δὲ σκιαὶ 
ἀΐσσομιν. "ApÓ καὶ ὡς ἄμφω φάια καλὰ, βίου 
καὶ λόγου, προθιθληµένο, ὡς ἐπὶ πιριωπὰ» duoly 
Ἀνχνίαιν, σοφιστικοῦ καὶ ἀρχιερατικοῦ θρόνου, 
μετιωρίζεται * τῷ μῖν ἐνιδρυθεὶς µικρῳ πρότερον, 
τῷ d' ὕστερν. Καὶ τοῦ παλαιοῦ uiv Ἰσραὴλ dox. 
µάζοντος ἡμέρας ἠγεῖτο στΏλος νἐγέλης, νυκτὸς δε 
* Εὐστάθιος δὲ οὐκ và µέρος ἡγεῖτο, 
ῥάτωρ πιρίπνονς, wi ὃ ὡς πνευματαῷ 
Bie προλάμπων (πνεύματος γὰρ νεφίλη σύμθολον). 
'AXA' ὅτε ῥητορικῶς (τὸ τοῦ λόγοι) dv ἅρματος 
Άστραατε, καὶ πνευματικῶς προσεπέλαµπε" καὶ ὅτε 














δισύγαζεν kpyuperaxc, xel ῥητορικῶς διεπύρσευε, Α 
καὶ τῶν κατ ἁμφότρα πλανώµένων ἡγεμόνευεν 
ἁμφοτέρωθέ' "Qe γὰρ πρὸ τοῦ ἐπαγγέλματος ἁπῳ- 
τεῖτο τὴν πομπικωτέραν τῶν λόγων ἐπίδειξιν, πῶς 
ἂν εἶποιμι, ὅσοις καὶ οἷοις ἐχειροῦτο τὸ θέατρον 
πάθεσιν, ἑκπλήττων dua καὶ θέλγῶν xel συµπείθων 
τοῖς καθ) ἑαυτὸν, ὡς οὐδὶ τὰ τῶν παλαιῶύ dpa θαύ-- 
µατα καθάπαξ μεμύθεντο ; Andr ub γάρ odd 
βασιλέων μεγαλουργῶν, καὶ ὑβιθρόνων πατριάρ- 
χῶν τὰ P' ἐπέῤῥιον ἴθνια σοφιστῶν καὶ παντοίων 
wy ἀκροατῶν, ὡς ὑπὸ κρονµάτων Ὀρφέως 
Ἐξέπληττε d' ad ἁστράπτων καὶ βρον- 
tp τὸν Ἐνγκυκῶντα ποτὶ τὸν Ἑλλάδα ὃπμη- 
Ἱορίᾳ Περικλῆν, oi ὑπιριφώνι τὸν ὑπερτωον 
Δτμοσθέους ἠχὼ καὶ τὸν ύψήγορον ῥοΐζον Ηολίμω- 
νος, καὶ ol; οὐδὲν τι τῶν χοινῶν ἠνείχετο μὴ ο) 
xatü; φραζευ kx τῆς τοῦ φράζευ πολλῆς miptou- 
σίας καὶ καινοπριποῦς ἀφθονίας καὶ περιττότητος, 
οὐκ ἀλλόχοτα ὀνοματοθεῶν, ἡ μεταφὲρών άνασε 
συρµενα, & παφλάσµάσι διθυράµθων ἐκτραχυνόμε- 
νος, ἤ παρακράµνοις ἐκτραχχλίζόμενος ὄριμντησι. 
Ταῦτα γὰρ τῶν τηνικαῦτα παραωοµίαις τῆς τέχνης 
Χρωμενων πλεμμέλήµατα ob τοῦ uiv ἀληθοῦς ὕνους 
τῶν λόγων οὐκ ἐφικνούμινοι, ἐπὶ τὸν ὑπόκενον καὶ 
πομφολυγὸς ὅγκον κατέπιπτον. 
ἐνιοχοῦσαν οὐκ ἔχοντες ἐπιστήμην, ὥογι- 
στως ἡγοντὸ, τε καὶ ἑψέροτο, κεω᾿ ὄχια καθ Ὅμη 
pev κροτέοντες. Ei δὲ xai κάλλους τοῦ πιρὶ λόγους 
ἐρασθεῖεν, τοῦ μὲν ὄντο, ὡς ὁ ἸΙξίῶν τῆς ρας 
καὶ τῆς Πηνελόπης οἱ φνηστῆρε, ἀπεσφάλλοντο: 
εἴδωλον dé τι ἀνεμώλιν ἡ θιραπαινίδιον πορνικῷ ϱ 
αομμωταξ δισκενασμένον πειρῶντες ἑλάνθανον 
is. Ὥσαιρ καὶ, ὅτε βοιλοθιῖο ἐξαλλάττοντες 















κενιμβατοῦντες 















men σχᾶµα γοῦν ἡ ὄνομα ἐκ τοῦ pm 
Héros εἷς τὸ ἀθικτότερον µιθαρµόσασθαι, εἶδες ἂν 
τοὺς ἂνδρας οὐδ' ἐγγὺς ἤκοντας, τῆς ποητικής δε 
μόνον τὰν τραχυτέρω συμφορούντας ἁμαξαις, τῶ 












καταλογὰδην καὶ πιζαι και ol ἐπίθλημα 
πορφύρας φαύγοις ῥάκεσί, μᾶλλον 
δὲ τῆς ἐθάδος καὶ CE) vds ἔκφυλόν 


€ φασι μετενδύσασθαι τὸν 
τὰν (λῶτταν Εὐστάθιος προ. 
σωτὴρ ἀνεγάνη τῆς τέχνες κινθυνενούστ. 

τὰ τηνικαῦτα, κατὰ τὴν Πλατωνικὴν διαθολὴν τοῦ 
χορου τῶν τεχνῶν διαγράφεσθαι, καὶ μηδὲ πολιτικοῦ 
τινος καλεῖσθαι μορίου εἴδωλον. Οὐ γὰρ πι 
ἀνξκω ἐπιστρέγων καὶ µεταῤῥνθμίζων { 
olg ἔθεμίστενεν ἀπὸ τεχνικῶν ἀξόνων: 
ἐπιστημονικῶς ἔξεπονε τὰ 

















ο μὶν 
τοῦτο δὲ, οἷς 


ας τς 









τοι ποιοῦντες € ἐνικαλ πτοντο, 
δωρ tix διαπερενόµενον, τὰ ὃ' Ex 

ῥοιζοῦντι d — ἂν εἴποιεν --- ἀτὸ τοῦ Λιθάνον κατὰ τὸ 
Αόγων ὡς Tuyà» ἀρχέγονον τὸν ἐκεῖθε 


! Cant. iv, 15. 


παρόσον 








MONODIA IN EUSTATHIUM THESSAL. 


em ἀρχίυπα, Pes ms οὕτως 


ἐπωνυμοῦντα καὶ 


946 


offerre possit. Qui ubi regum preeolare facta, aut 
illustrium patriarcharum gloriam celebrabat, om- 
nis generis studiosi quasi Orphica lyra allecti undi- 
que confluebant ad eum, oujus in labiis tonitru ao 
fulmen plus quam in ipsius Periclis residebat, qui 
Demosthenis vim et Polemonis vehementiam seque 
superabat; qui antiquis novitatem dare oallebat ; 
qui quacunque dicebat decus conservando novo 
aliquo modo ao colore efformabat obingenii parti- 
cularis abundantiam, eque alienus ab ostentatione 
80 duritie, vitiis qua peculiaria sunt iis qui veram. 
orationis sublimitatem attingere non valentes ad 
ampullas descendunt, et laxatis habenis, omnibus 
fastidiosi, curribus illis inanibus apud Homerum 
similestantum crepitant. Utenim sermonis venusta- 
tem amentet magni faciant, peculiarem tamen ejus 
amorem non magis quam Ixion Junonem aut Pene 
lopem proci attingunt ; nec vident se a simulacro 
aliquo vel lenocinii artibus deceptos esse. Fuere 
etiam qui tironum more inusitatis verbis ac tropis 
uterentur, nec tamen quod tentabant nec in poesi 
nec prosa oratione ab iis tractata, ubi pannum. 
vilibus corporibus purpureum assuebant, necin 
rhetorica obtinuerunt. In hac enim proprie vili 
forme vestem non vernaculam circum impone- 
bant (sicut Alexander paludamento Macedonico 
vestem Persicam superimposuisse fertur), donec 
Eustathius forliter orando artis oratorie sospita- 
tor exstitit, que tum maxime in eo erat, ut ex 
artium choro deleretur, que hucusque artis prin- 
cipia docendo et ad exemplarium antiquorum imi- 
tationem exhortando eos qui rhetorices regulas 
imprudenter neglexerant, ad novum brevi tempore 
cultum reduxit ejus artis qua majoribus nostris 
nihi) antiquius erat. Ejusmodi igitur discipuli si 
proprias declamationes cum Eustathii scriptis 
compararent, non videre nequibant ingentem di- 
stantiam qualis est aque stagnantis a Pactolo qui 
jucundo cum strepitu e summo Libano delabitur, 
ut cum Salomone loquamur ! ; ita quicunque elo 
quentiam auctoris nostri sophisticam censent, 
iniqui estimatores mihi quidem erunt. Non enim 
sieut Macedones in Pyrrho Epirota Alexandrum sibi 
redditum eredebant propter celeritatem in pu- 
gnando et stremitatem morum ; sic ab Eustathio 
imago illustris alicujus oratoris ob oculos pone- 
batur audientium ; imo una Eustathii figura quid- 
quid preclarissimum est ac typum venustatis ora- 
torim preferebat, ut artifex aliquis α pluribus 
feminis quod quseque eximii offerebat, sumendo 
picturam confecit omnibus numeris absolutam. 
ἀτόπως ἐκτετοπίσμίνους 







τὰ μὲν κ. 


αθίου ὑπερεθαυμάζοντο, ὡς ἀτερνῶς ἐοικότα : χουσίου ποταμῷ ῥᾷοντι καὶ 


ἀσωα, ὅσοι τὸ ῥεῖθρον τῶν τοῦ ἀνδρὲς 
ῥέοτα σοφιστών, ἑναφέροσι, οὐκ 


Σολομώντειον 





347 


MICHAELIS ACOMINATI ATHENARUM ARCHIEP. 


348 


ἀκριθῶς οἴμαι φυλοκρινοῦντες τὸν ἂνδρα xoi διακωδωνίζοντες, Οὐ γὰρ, ὥσπερ οἱ Μακεδόνες ἓν τῷ Ἠπειρώτῃ 





Πύῤῥῳ µαχομένῳ βλέπευ dk 
ἂίνου σκιὰς καὶ μιμήματα, οὕτω καὶ ἓν τῷ Εὐσταύ 





3 


χαρακτῶρα τοῖς dxpoaraic ἐποίει φαντάζεσθαι. ἀλλὰ μίαν 


τὰ καὶ 
χερὶ 
εἰκόνα κ. 


χράτιστα 
τῶν καθ' 
στην ἔγραψιν. 


Quemadmodum igitur is qui picture pulchri- A 
tadinem in una ejus parte positam diceret, perpe- 
ram judicaretin pingendi arte; ita hoc quoque 
loco qui egregium oratorem unius tantum virtutis 
gralia eum maximo aliquo veterum oratorum 
comparat male admodum de ipso viro judicaverit, 
ut nec solem integrum contemplando satis admira- 
retur qui cum ex uno radio mensuraverit. Melius 
autem aliquis auctorem nostrum judicaret qui 
poetam imitando qui Agamemnoni oculos Jovis, 
Martis staturam, pectus Neptuni attribuit, qui, in- 
quam, eum quem nunclaudamus, huic compararet, 
deinde alii ob aliam virtutem,cum tertio denique 
ob tertiam virtutem, et ob eam rem cujus causa 
perfectus esse credebatur, ad ultimum quee fuerit 
Eustathii perfectio oratoria, compertum habueris. p 








Jam paucis eloquentiam ejus verbis designemus. 
Qua idearum abundantia, qua creandi facultate 
Letabatur! Vox ejus quam sonora, actio quam 
virilis! que lineamentorum concinnitas ! que 
vocum in loco idoneo opportunitas! que oris 
rotunditas! Equidem censeo, si quid in scientia, 
si in eloquentia deesse videatur, auditorem aut 
sinulatorem sapientie et sermonis Eustathiani 
deficere. Satis cuique erit decoris. satis dignitatis 
ubi sermoni suo Eustathiani aliquid immiscere 
poterunt, quamvis levidense fuerit. Sic omnium 
studia ex eotanquam eloquentire deo dependebant. 
adeo ut quidquid profabatur vocis divinte ac norme (; 
loco esset, nec absurde de illo Pythagoreorum |dic- 
to : Ipse dixit, cogites, 
καὶ θεσμὸς τεχνογίας. 
Αὐτὸς ἔρατο προθαλλόμενος. 





Nil mirum igitur si duee terree partes talem. vir- 
tutis sapientieque arcem sibi vindicant. Jam enim 
hrec. nostra urbs a pluribus diis dilecta fuit ; jam 
ob id certamen olivetum et Pirreei amphitheatrum 
nuneupartur. Quod idem fere apud nos quoque 
contigit. Lyciie caputsuum te vindicavit, o vir 
egregie. quianimm candore omnes com vos superas; 
te enim Ecclesie ad Christi instar antistitem pre- 
lucere decebat, qui jam antea justitia ut veste 
sacerdotali indutus eras. Sed antequam epithala- 
ium sacerdotale inchoasses, Thessalonice dilecta, 
recognita et emule talem sponsum invidens vidu- 
am simulavit ut sponso potiretur. Acreitaquecerta- 
men inter utramque Ecclesiam exarsit, vereque ali- 
quis dixerit Europam atque Asiam eertasse utrate 
possessura foret. Una enim tibi studet utpote qui 








ypagos: 


θιωπεπονομένην d dw τε Mm xls 
τὸν ἀρίστων γοναικῶν ἑκάστως µέλος, 


deus ὑπερανεστηκὼς, καὶ κανόνων Χανὼν ui χινούωνας, καὶ 


ὅψιν καὶ τάχος ᾿Αλεξάνδρου καὶ κίνημα καὶ τῆς παρὰ τοὺς ἁγῶνας φορας 





t τῶν ἐπὶ λόγοις ὀνομασθέντων ενὸς οὗτινοσοῦν 
μὲν Ἰδίαν ὁρᾶν, ἁπάντων δὲ κρατιστων ἐαμεμαγμένην 
ἠχανον. ὡς και τις τῶν σοφῶν 
τῶν Ἰοιπῶν περῶῖν, ἀπομιμούμινος, 








χαθότι 


Ὡς γοῦν εἴ τις bui πρὸς µίαν ἠντινοῦν ὅλον τὸ 
αλλος τῶν εἰκόνος ἀνίφερε διὰ τὴν πρὸς E 


ἕν τι τῶν 
Bains ὁμοίωσιν, Πῆοίος ἂν ἠδόκι τᾶς γραφικὴς 















κριτής, οὕτω κἀνταύθα, εἰ ἑνι γε τῷ τῶν παλαιῶν 
ποοσεικάζοι καθ ἓν τι τῶν τοῦ λόγου μερῶν [4 





ru» ἄριστα ἁρμοσμέον, οὐχ ἑώρχε τὸν ἄνδρα, 
ὥς θέμις ὁρᾷν, οὔτε τὸν diu» ὅλον βλέψας ἐθούμα- 
συν ἀχτῖνι παραµετρων. Ῥένοιτο d ἂν εἰκαστὰς τοῦ 
ἀνδρὸς οὐκ ἀνάξιος, εἰ ζηλοίη τὸν αογὀν ποιητήν 
καὶ ὡς ἐκενος τὸν Αγαμέμνοα ὑπογράφων Gu- 
µατα μὲν, φησὶ, καὶ κεραλὴν ἴκιλον Ad, ᾿Αρεὶ δὲ 
ζώνην, στέρνα δὲ Ποσειδάωνε, οὕτω καὶ οὗτος πρὸς 
τόνδε μὲν ἀντεξεταξος τὸν νῦν ἠπαινούμενον κατα 
τὸδε, πρὸς ἐχεῖνον δὲ xar] ἄλλο, καὶ καθ 




















πρὸς ἕτερν καὶ καθ ἕκαστον τῶν ἄκρων, καθ ὃ 
τῶν λοιπών ἄκρος ἐδέδοκτο" καὶ dy" ἂν οὕτω τὴν 
παναρμόνιον πολυφωνίαν Εὐσταθίου ὁποσοῦν Όπο- 


quibue. 

Ἐγὼ d' ἵνα τὸν περὶ τῶν λόγων λόγον συνέλω (o3 
γὰρ dye à καιρὸς ἐπιξιέναι) ὅτον μῖν τὸ ένθυ- 
μηματικὸν ἐπεύνον καὶ γόνιμον | ὅσος δὲ ὁ τὸν 
δὲ à φορά, ὅτε πυεύσειν | ἀλίκη δὲ ἡ dre 
d ἀμήχανος dox τῷ στρογ/ύλῳ καὶ χομψῷ τῶν 
τὰν έρµτνειαν ἐπιμειδιῶσα μετὰ τᾶς γλαγυρᾶς 
1 Ἐκεῖνο exgé ὡς, d nd 
ν 3 ἀπιστήμην pé ἐστι 
Εὐσταβίου σοφίας xai 
m» ἃ καὶ ἔηλωτὴς. 


















Ἰδίων ἐκενον καὶ ἀμιδρως γοῦν ἀναγέροιτο, Οὔτως 
is γοὺν ὡς εἰς Ütóv τινα λόγιον ἐπέττραπται 





ἅπαν τὸ φι 
τον-ονέ καὶ ὃ τι ἂν φθξ/ξοιτο, φωνή τίς ἐστι θεία 
Πνβαγορικοῖς 








Οὐκ ἂν οὖν θαυμάζοιμι λοικὸ 
καὶ 


, εἲ τοιάδε καὶ οὔ- 


Lr 














σογίαι ἀκρόπολις ἠπείρουν 


Έρωτα φασὶν ἔριλος 
µτνοειδες καὶ 


τοῦτο χαινοτο- 








ωνηστεύετο μὲν σοι, ὦ κ. 
κάλλει ψνχᾶς ὡραῖ σὺ παρὰ πάντας 
Gy ἀνθρώπων, d τῆς Λυκίας px 












ὡς ἄλλον καλι 








ρωσόντ τ 
Ἠᾷ Ἐκκλὰσίᾳ προκεῖσθαι μιτὸ Ἆρι 

ἀρχι τὸν καὶ πρὸ τού σιωνοῦ ποδέρονς civ 
καπύλον Φικοιοσύνην ἐνδελνμένον Ἱεροθριπίστατα 





Πρωὲ δὲ σαι τὸν πνευματικὸν ὑμέναιον. 
έραστος καὶ πολυμνὴστη Θεσσαλοίκς αἰσθομίνη 


29 


"MONODIA IN EUSTATHIUM THESSAL. 


350 


τοῦ Ὑενομένον, καὶ ὡς βαρεῖά τις ἀντίδηλος δεινὸν A olim ipsi sponsus eras, et segre prorsus ferebat si 


Ayucauévm, si τοιοῦδε νυμφίου ἑτέρᾳ παραχωρὶ 
σε, χηρεύει τε πκραχρῦμα ὥσπερ ἐπίτηδες, καὶ 
µεθέλκεω πειρᾶται πρὸς ἑαντήν. Δειὴ δὲ τις ρα 
dpi; aiu ταῖν Ἐκκλησίαιν ἀμφοτέραιν  ταὐτὸν di 
εἰπεῖν, ᾿Ασία καὶ Ἑὐρώπη ἀνέῤῥωγω, "H μὲν γὰρ 
Edu μνηστῆρος ἀπρὶξ περιεχετὸ σον, καὶ δειυὰ 
πάσχειυ duo, εἴπερ ἐγγνηθεῖσά σοι, ἄλλως δὲ καὶ 
ὑπερκειμένη, καὶ πάσας τὰς ἂφ᾿ Mou ἀνατολῶν 
εὖ Ἱεγονυίας ὑπεραίρουσα πι δὲ καὶ πατρικῶν 
μύρων ἀπόζουσα ἤδιον, εἶτα παραγκωνισθεῖσα χα- 
Aes μνηστᾶρος διαζυγήσεται" à δ' αὖ πάλιν ἅτε 
μετὰ τὰν βασιλίδα πολιν πρώτη Φυσμόθεν ἀνίσχουσα 
πανευδαίµων. καὶ ὀσφραδίοις μαρτυρικοῖς ἀντι- 
πνέουσα οὐκ ἀνασχετὸν ἡγεῖς 
Oxo» ἀνῆχε λέγουσα πάντα καὶ πρά 


μᾶλλον 
φῦσαι ἀνθρώπου τοιόνδε χρᾶμα, ὁποῖον ct τελη 


















voa, ἕω 








παρενημερηθῆναι καὶ 
τῷ καλῷ σοινυμφίῳ, καὶ oio οὐδέπω πρότερον, Ύρμοστο, οἴμαι . 
δὲ οἶδα σαφῶς, ὡς οὐ)’ ἐσαῦθις ἁρμοσθήσεται ποτε, ὅτι uxd' à 
io» τῶν κατὰ Χριστὸν ἀρχιερέων σοφῶν ὡς i» 


sponsa ut fuerat, ac preterea cclo orientali ac 
myrrha vernacula gaudens alteri postponeretur. 
Altera, secundum urbem imperialem prima inter 
civitates Occidentis et pretioso martyrum cruore 
madefacta te privari, tali tantoque viro moleste 
ferebat. Quare nihil intactum nec dicendo nec 
agendo reliquit doneo tua fleret sponsa. Equidem 
compertum habeo nunquam fore ut meliori ad- 
jungatur; nunquam enim «etas futura virum tibi 
similem feret. Ut enim olim Philopcemen ultimus 
ducum Grecorum insignis fuit, sic te ultimum in 
Christo antistitem tempus ferax rerum edaxque in 
lucem edidit, 
ἀποσφαλῆναι τοιούδε 


καὶ οὕτως ἐρασμίου καλοῦ. 





ἐσόμενος χρόνος, ológ τε 





ἔτεκεν ὁ πάντα yv» καὶ φθείρων" ὡς xxi τῶν Ἑλληνικῶν στρατηγών ὕστατον εἴρηχέ τις τὸν ἀρχαῖον 


Φιλοποίμινα. 

Τίς γὰρ, αἴος σὺ, τοῦ λοιποῦ ὑψηλὸς τὸν βίον, 
τὸν M epos, τὴν ἱερωσύνων αἰθέρος, xai 
ὡς οὐ θρόνου Χριστοῦ Βιμιστείων ἅντι- 
Xpus, εἴπω ὃ ἂν, καὶ ὡς im' αὐτῆς τῆς ἀκρωρείας 
To) Zo χρηµατίζων λογιζόμενος, ὅπως βίου piv 
τοῦ κα-ὰ σὲ προθῆναι περιωτῇ, 3 Ὀάσαι 
» βατῆρα τοῦ λόγου, o2" ἂν ἀπάντων 
ἐγγένοιτο; Εἴσω δι δῦναι νεφέης τῶν παρὰ σοὶ 
Ῥοσµάτω», xoi λογικῶν ἀκοῦσαι µεβόδων, οὖδε τοῦτο 
j τινος ὧν ἀνδρὸς: à 
μχτος κάὶ πολὺς κάτω που περὶ τὰ χράσ- 
ὄρους εἰστήκει, µόνης τῆς θεσπεσίας 
Ὠχους ἀγαπητῶς ἀκροώμενος. Πολλοῦ γε μᾶλλον δὲ 
τοῦ παντὸς idw τὴν σὴν καταβαρσεῖν ἔντευξω θη- 
pio ὅτιπο' s γενέσθαι uà unà φρι- 
κας καὶ Φείµατος, dizi τις φορολογικὸς ἦν λέων καὶ 
ἔγκατα πάντα λαφύπσων, dict θννάστης ἑνδαπὸς 
ποικΏῃ ποντρία στικτὸς ὡσὶ πάρδαλις, εἴτε λύκος 
ἆρπαξ τῷ ποιωνίῶ ἐμπίπτων καὶ Ἀλνμαινόμινο 
ὀβετο γὰρ ἅπαν τοιούτο καὶ πιριίστατο φυλοτ- 
µενον, μὲ τοῖς σοῖς Ἰόγοις ὡς ides βεθλήσιται. 
Καΐτοι τε τοῦτο ὥς τι θαυματτὸν εἴρηται, 
βατιλεῦσιν αὐτοῖς οὐκ ἀσπονδιὶ παρᾶν ἔντυγχ. 
τοῖς «Ώλοις, ix τοῦ ὑπέρφρονος, σὺν ai- 
ov καὶ ὑποστολῆ, ὁποίαν σχῖεν ἂν καὶ 
μαβηταὶ ποὸς διδάσκαλων; Άγιον μὶν οὖν καὶ φο- 
θερὸν ἀννμνοῦσι τὸ ὄνομα Oto) οἱ ψαλμοὶ, καὶ Θεὸν 
αὐτὸν ο) μόνον φως, ἀλλὰ καὶ πὺρ καταναλίσκον 
ἆθουσι " xai πολνόφθαλωοι Σεραφείμ βλέπε 

















τῶν 







































vts αὗται, 
νσι, 


παρεσταλμένοις 
Καὶ ὅλιος δε 


δε ἁναιδέστιρον ἀντιέλέπειν a2] 3 mejeit 
τῶν ἀκτίνων σγαίρᾳ Φφιλονεικήσιιε, 0 
die δίκην τῆς ἀσνμμέτρου ταῖς χόραις ἀντοφθαλ- 








B  Quisenim alius preter te nascetur cum pari 
morum dignitate, fulmen eloquentiz, orator, judex 
sanctus, ut;ta dicam, quasi e Christi throno, ut e 
summo Sinai oracula reddens ? Quis te vite sanc- 
titate, quis eloquentie vi unquam eequabit ? Co- 
gBitationum porro tuarum cursum sequi, te do- 
centem audire paucis admodum dabatur, quos 
vel ad montis radices vocis divine sonum audire 
juvabat. Quo magis igitur te presente nemo non 
delectabatur, si forte animal rapax apparebat,sive 
leo tributorum exactor intestina nostra devoratu- 
rTUs, sive panthera maculata, id est dynasta do 
mesticus, sive lupus gregis inimicus et insidiator 
processerit. Hi omnes enim te presente abscondito 
consistebant loco, ne verbis tuis quasi totidem la- 

C pidibus tangerentur. Quid mirum? siquidem ne 
reges quidem ipsi te coram immoto vultu e&equave 
mente aspicere sustinuerunt, imo, ut alumni, dicto 
audientes et modestos se gerebant. Psalmi nomen 
Dei ut sanctum, ut lumen, imo ut ignem devo- 
rantem prredicant. Seraphim multoculi vultum ejus 
non directe, sed ex obliquo et oculis semiapertis 
contuentur, et parum alas suas explicant. Pari 
modo sol hic visibilis iis tantum astrum jucundis- 
simum erit qui radiis ejus fruentes contenti sunt. 
Qui autem rectis illud oculis intueri ausus fuerit, 
haud impune et cum maximo visus detrimento fe- 
cerit. Sic tibi quoque nemo nisi plane imprudens 
et temerarius, tibiqui solem divinum reddis, inania 
loquens aut incongrua faciens appropinquaverit ; 

D quicun que enim abs te reprehendebatur idem pati 
putabatquamsi terra ante pedesdehisceret.1uenim 
in tradendis Musarum artibus vera et doctrina et 
disciplina utebaris, aliter ac ille vir strenuus qui, 
teste Homero, insontem quoque culpz accusarit.Ra- 
tioneitem,non vehementia duce, sontium acreorum 
animos culpam confitentium et reprehensionem 
vite admittentium ad penitentiam compellebas. 
Sic tibi,vir maxime venerande,casta venustasade- 





35 


MICHAELIS ACOMINATI ATHENARUM ARCHIEP. 


rat, etincantamentum honorificum te ut sanotita- À µήσεως, Κατὰ ταυτὰ καὶ τῶν προσιόντων σοι, τῷ 


tis propugnaculum ubique sequebatur.Tu homines 
qui a principio minus te digni videbantur, rationis 
et orationis auxilio, 8ο nonnunquam aquse purifi- 
catorii ope ad resipiscendum perduxisti.llle Clear- 
chus, Laoo natione, Xenophonte teste, vultutetro, 
rauca admodum voce erat,quod tamen nequaquam 
obstaculo fuit quin militibus suis in pugna splen- 
didus hilarisque antesignanus fuerit. Tua morum 
lenitas jucundo semper tenore occurrentibus arri- 
sit, idque tum quoque, ubi justa ira in malos exar- 
descebas.Quis autem abs te vituperatus, dummodo 
noncum anima vili esset, non contentus fuerit, 
verba audiens consolatoria magis quam vitupera- 
toria, rosas plus quam spinas ea estimando? Sic 


καθ’ ἡμᾶς θιοειδιστάτῳ ἡλίῳ, οὐκ ἀνδρεῖος E», Y 
ἄνους καὶ ἰταμὸς, ἀγνοῶν, ὅποι ποτὶ κινδύνου gi- 
pero, ὁ μὸ πάνυ τι εὐλαδῶς προσιὼν παὶ πεφυλαγ- 
μένος, µήπου τι ἐκμελ παραφέγξαιο, $ ἄλλως 
ὑπαγροικίσαιτο, Τὸ γὰρ ἐπιτιμαθᾶναι παρὰ σοῦ 
ἴσον $ τῷ qt µαινοµέφῳ, καὶ τὴν iv διαστῆναί 
οἱ αὐτόν. Οὐ γὰρ ψνχαγωγῶσαι µόνον ἐμμούσως 
ἐπαγωγότατος ἦσθα καὶ χαριέστατος, ἀλλὰ καὶ émt- 
πλᾶξαι παιδεντικῶς ἐμθριθέστατος * οὐ κατὰ τὸν 
παρ᾽ Ὁμόρῳ δεινὸν ἄνδρα, ὃς τάχα xr», uci, καὶ 
ἀναίτιον αἰτιόμτο. Τὸ γὰρ εὐλόγῳ καὶ καιρίφ πλέον 
ὃ τῷ σφοδρῷ βάλλων, ἐπέστρεφες τὸν ὑπαίτιον, ὡς 
μηδ' ἂν αὐτὸν τὸν ἐπιτιμώμινον ἀπαρνεῖσθαι τὸ 
μὲ οὐ δικαίως εὐθύνεσθαι, Οὕτως 8 Tk ἁγιοπρεπὰς 


nec mansuetudo tua sine aculeo erat, quo opus p χάρις ἐπεμειδία σοι, µακαριώτατε ἀνδρῶν, xai τὸ 


habebat ad vim admonitionibus dandam; neo 
acrimonia jucunditate carebat : utrumque enim fe- 
licissima mistura consociatum erat. Tu ipse probe 
nosti nihil eorum que aut cum sudore elaborasli, 
&ut per ludum composuisti, litterarum studiosos 
fugere, siquidem res tum in foro et viis publicis 
fando repetite in proverbium abierunt. 

ὧν ὁρᾷν καὶ τραχὺς τῇ φωνῇ : ἀλλὰ 
ἐφαίνετο. Σοῦ δι καὶ τὸν (db μὶν 
εγέλων αἱ χάριτες" διεφαίνουτο δὲ 
ῥοτέρων καὶ δεοµένων τραχντέρας 
d» τὴν duxi», ἅττον d 





φοθερὸν ὥσπερ τι θεῖον ἁγιότητος παρείπιτο δορυ- 
φόρημα" ὡς τοὺς ἐντευξομένους, ὑφορωμένους μὲ 
τῶν σῶν χαρίτων ἐκπέσοιν, b ταῖς σαῖς ἐπιτιμή- 
σισι περιπέσοιεν, συνάγει εὐλόγω δίει τὸν νοῦν, 
καὶ κατὰ τοὺς τελεσθησοµένους µόνον οὐ περιῤὸ 
τηρίων διῖσθαι καθάρσων. Καὶ Κλέαρχος piv ὁ 
Λακωνικὸς, ὥς που Ξενοφῶν ἱστόρηκε, καὶ στυγνὸς 





τὸ τοιοῦτον στυγνὀν ἐν τοῖς δειοῖς, φησὶ, φαιδρὸν τοῖς στρατιώταις 
χρόνον ὀρωμένον καὶ φθε/γοµένου, φαιδραὶ τοῖς προσομιλοῦσι προσ- 
οὐδεν ἅττο, καὶ ὅτε ζύλῳ δικαίῳ παρεθερµαίου κατὰ τῶν µοχθη- 
τῆς ἐμθριμήσιως. Καὶ πού τις ἐπιπληττόμινος, μὴ πήνν τι σνώδες 
κει Φάκνεσθαι $ ἤδεσθαι, μέμψεων ἐπαχούων 
εὔχαρι, ὃ δακεθύµων διὰ τὸ ἐπίχολον * καὶ ῥόδοις χαρίτων πνίοσι π. 


Ἰλυκυθύμων πλέον διὰ τὸ 
εσθαι, à κέντροις ἐπιστρέρουσι 





βάλλεσθαι, Οὕτως οὔτε τὸ χάριὲν σον ἄκεντρον ὧν (ἀνειμένον γὰρ ἂν ἦν, καὶ πρὸς νουθεσίαν ἀμθλύτερον), οὔτε 
τὸ παροξυνόµενον ἄχαρι τῷ παντι' ᾿Εκάτερν δὲ δι ἑκατέρν περιχωροῦν ἄριστα κεκραμένον ἔγκατι- 
µέμικτο. Οὐχοῦν viva τῶν σῶν, εἴθ᾽ ὅσα σπονδάζοντί σοι πεπόνηται, εἴτε σχολάξοντε πέπαικται χαριέντως, οὐκ 
ἀνὰ στόµα τοῖς φιλολόγοις φιρόµενα περιάδονται ; Ὢν οὐκ ὀλίγα κάπὶ ταῖς ἀγοραῖς καὶ τριόδοις ἀκούσαι τις ὡς τὰ 
παροιμιώδη περιλαλούµενα, 

Tanti et tam boni viri mortem luctus omnium C Εἰκότως οὖν ἐπὶ τοσούτῳ καὶ οὕτως ἀγαθῷ ἀνδρὶ 
Civium secuta est, presertim ejus urbis que, ut καὶ αουωφελεῖ τετελεντηκότι κοινὸν καὶ πένθος 
uxor marito privata,luctu oppressa humisedet,imo ^ &mávrew χαθίκετο" piura δι τῆς ἴδιο ἀγαθὸν 








omne solamen recusans in defuncti tumulum pro- 
jeota adeo moerori indulget ut lacrymee ipsius ge- 
nas permeent, ut cum Jeremia loquar?. Jam 
enim corona ab ejus capite delapsa erat, ct uxor 
inhumari quam conjuge privari malebat; imo si 
daretur, se ipsam marito sacrificare parata erat, 
utapud Xenophontem Panthea uxor mariti aman- 
tissima. 


λαχούσης ἐκεῖνον πόλεως ἢ καὶ νῦν, ὥσπερ τις 
quvala ἵγυνὴ παρθενικὸν αὐτῆς ἄνδρα πενθοῦσα, 
κάθοται χαμαὶ, μᾶλλον δὲ περὶ τὸν πολυδάκρυτον 
τάφον κυλινδοµένη κατολογύρεται ἁραράκλητα" καὶ 
τὰ δάκρνα αὐτῆς, εἴποι ἂν Ἱεριμίας κατοι- 
χτείρων αὐτῶν ὡς τὴν πάλαι Σιὼν, ἐπὶ σιαγόνων 
αὐτῆς. Ἔτισι yàp ὁ στέφανος cic κἐφαλᾶς αὐτῆς, 
καὶ τὴν αὐτὴν ὑποδῦναι γν πρὸ τοῦ περιεῖναι, 


povoupévas ixsivou, τίθεται. Ei d' jv, x&v ἐπέσφαξεν ἑαυτὴν τῷ ἀνδρὶ, ὡς à παρὰ τῷ Ἐενοφῶντι καλὴ καὶ φίλαν- 


pos Πάνθεια. 

Hec fere autem lugens gemensque dixerit: « Quis 
sine gemitu profundo, quis sine lacrymis nuntium 
allatum audiverit? Me miseram ! Obiit pastor egre- 
gius qui vitam pro me dedil; decessit vir sapiens 
qui multimoda virtute valebat, antistes meus, ma- 
gnus Eustathius, nomen venerandum, celeberri- 
mum! Me miseram quie sponsum perdidi, cui 
quondam feliciter nupta fui, et qui mihi nuno 
morte ereptus est ; qui nuper, ut cum Davide lo- 
quar?, vestiebat me coccino in deliciis et prebe- 


1 Jerem, ix, 18, — * Psal. xuv, 10. 


"Άγ μὲν ἐξάρχουσα τοῦ θρήνου εἴτοι ἂν . «Τίς 
ἀκούων οὐκ ἂν ἐπιστενάξοι βαρὺ, καὶ πολύκρουνον 
ἐπισπένδοι δάκρυον; Τόλαυα οἴχεταί µοι ὁ 
καλὸς moii», ὁ τὸν ψυχὰν ὑπρ ἐμοῦ τιθε 
Οἴχεταί pot ὁ σοφὸς, ὁ πολὺς παντοίαν ἀρετὴν, ipic 
ἀρχιερεὺς, ὁ μέγας Εὐστάθιος, οἴμοι ! τὸ σεμιὸν 
καὶ πολυύμνητον ὄνομα. ΄Ὥμοι τῇ δυστένῳ ! φροῦ- 
ὃος ὁ καλός νυμφίος ἐμοῦ, à πάλαι piv ὑπὸ νυµφα 
Ἰωγῷ τῷ πνεύµατι εὐτυχῶς ὕρμοσμαι, νῦν δὲ θα- 
νάτῳ διέζενγµαι δνυστυχέστατα * ὃς ἔναγχος μὲν 








353 


MONODIA IN EUSTATHIUM THESSAL. 


354 


(Χρησάτω γάρ potxel Amid ἐκ τῶν ἑαυτοῦ θρή- À batornamenta aurea cultui meo, id est orationibus 


»ev) indiducxé µε κόκκινον καὶ χρυσοῦν κόσμον, 
τοὺς πολυτιµήτους ἐκείνους καὶ λαμπροὺς λόγους 
νὺν δε σιωπῶντος ἀποχιχόσμημαι, καὶ ὄρφνυνα 
περιθέθληµαι, καὶ οἷα καταμελαΐνω οἶδεν ὑπὶρ 
πᾶσαν ἀσθόλεν à λιγννώδης καὶ καπντρὰ τῆς χηρείας 
κάµωος. Mà εὐαγγισάσθω τις τῇ πρεσθυτάτῃ 
Ῥώμῃ τὸν Εὐσταθίου µόρον, μηδ’ ἀγγειλάτω ταῖς 
ὑπ᾿ αὐτὲν Ἰπαλικαῖς πόλεσι, µήποτε ἐφησθώσιν οἱ 
ἁλαζόρες καὶ ὑπερύφανοι, καὶ τὰς ἐπὶ δογματικοῖς 
προθλήµασι διαλεκτικὰς προσθολὰς θαρσήσωσιν, 
ds τωτέως ἀντίπεριίσταντο, τὸ τῶς ἐκείνου γλώττης 
ἅμαχον ὑρορώμωοι. Πέπτωκεν óvip, οὗ πᾶς ὁ 
κόσμος oix ἂν ἄξιος πέπτωκε, prol 6 ὑποέχων µε, 
ὁ φίρων ὑψοῦ. Καὶ πῶς οὐκ ἤδη πεσοῦμαι δειλαία 
καὶ αὐτὴ, ὑποσπασθίτος τοῦ ὑπεριίδοντος; Τίς 
οὐκ ἐπικλύσιι µε Φφλοΐσθος ὑθρισής, τὸν µέγαν 
ἀποθεθλημένην προθλῆτα, πιρὶ ὃν ἅπας χλύδων 
προσαράσσων εἰς kppiv διλύετο; Ὢ olov λειμῶνα 
Χαρίτων θάνατος ἐπιστρατεύσας ἑδῄωσιν οὗ καὶ 
Σικελαός πόλεμος, καίπερ διαφβείρων πάντα θεῖά 
τε καὶ ἀνθρώπίνα πράγματα, ὡς ἀψαήστου καὶ 
ἱεροῦ coe ἆλσους ἐφείσατο! Ὢ olov μύρον σοφίας 
tig dody» κατέῤρενσεν, oUmto μαρτυρικῷ pou 
τούτν προσεπιπνέοντος Ἔδιστον εἲς ὀδμὴν πᾶς τις 
Φιλόκαλος v! ᾿Εγὼ δὲ κατὰ τὸν ἓν ἄσμασι vóp- 
φαν i» μύροις ἐστηριζόμην, καὶ µύροις διπλοῖς, τῷ 
τε ἀφ᾿ αἱμάτων μαρτυρικᾶν καὶ τῷ ἐξ ἱδρώτων 
ἀρχιερατικῶν ἀπατμίζοτι: καὶ τῆς ἀπ ἀμφοῖν 
εὐωδίας Χριστοῦ, κατὰ Παῦλον, χθὲς tic μὲν ὀσμὴν 
ὠσγραωόμην ζωῆς, νῦν δὲ ῥιίστῃ θανάτου ddp c 
εἲς θάνατον ἀποπνίγομαι. Οἵον στόμα χάριαι βρύον, 
καὶ παῤῥησίας εὐλόγου πεκυς, ὕστατα µέμυκιν | 
Οἷα χάρις χειλέων µνρίπνους vtt κατὰ γῆς | 
Οἷα Ara πυρίπνους ἀπέσθηκιν | Ἠλίκη διέπτη 
gevi! 7 σχῆμα καὶ πρόσωπον, αὐτοσιμνότητος 
ἄγαλμα, εὐλαθείας ἀκρόπολις! Ὢ ὄμματα, τῆς 
ides σταθηρᾶς γαλήνης ἄγγελοι, à αἰδοῦς λύχνοι, 
& σοφροσύνης θάλαμοι, ποῦ ποτε οἴχισθε; Δεῦρ' 
Ίθι, φιλοσοφία σιμνἡ. Asüp' ἴθι, χλιδῶσα dv ἐκεῖνον 
ῥητορική. Παρομάρτι καὶ σὺ, Ἰραμματικὴ μιτὰ 
χοροῦ, ὅσος ἐγκύχλιος. Καλῶ "jàp ὑμᾶς ὡς σοφᾶς, 
κατὰ τὸν προγήτην, καὶ θρηνούσας À συνθρηνούσας, 
ὡς συγχηρενούσας ἐμοὶ νυωφίον κοωοῦ" ὅτι μὴ 





Β 


























duoi» ἀδελφαῖν ἐπιστήμαυ κατὰ τὸν Orio) "laxi, 
ἀλλ’ ἀπασῶν ἁπαξαπλῶς ἦν p 6 ἀνὶρ"' oj 
Έθνους ἑνὸς φνλάρχους δώδεκα, δ' [κασταχοῦ 
τᾶς Ῥωμαϊκῆς ἀρχῆς σχιδὸν ἁπασῶν ἐκκλησιῶν 
ἀγιμόνας δι’ αὐτὸν ἐτεκνώσατο. στι καὶ πάσας 
ἐκαλεσίας ὡς ὀρφωίας προγόνου κοινοῦ κατὰ λόγον 


συγκαλέσω -οῦ θρένον συναπάρχεσθαι, καὶ πρὸ yt 
πασῶν τὴν σθντάτην ἀπασῶν μητέρα, τὴν νίαν 
Xe, ὡς τοῦ καλλίστον, ὃν ἠγάπα, mtcóvrog κατὰ 
Tí» προρητικὰν ἀπειλήν. Οὕτω γὰρ τραγικώτερον 
περιστήσοµαι κύκλον tig ξυνανλίαν πένθους κοινοῦ 
καὶ συμφορᾷ κοινῇ πρέποντος "HL που καὶ ὡς 
Αἴγυπτος ἐπὶ πολὺ τὸν Ἰακὼθ τοῖς περὶ tv Ἰωσὴφ 





5 Jerem. m, 17. 


splendidissimis. Nunc autem ubi silet, ornamento 
exuta, nigris induta vestibus incedo et caligine 
viduitatis omni nigredine atriori. Absit utquis ve- 
teri Roms aut celeris Italie urbibus Eustathii 
mortem ut l:tum afferat nuntium, ne superbi et 
invidi de calamitate nostra gaudeant et novo ar- 
dore fidei quosdam aggrediantur articulos, quod 
hucusque facere ausi non sunt, Eustathii eloquen- 
liam victricem timentes. Sic vire vivis secessit, 
quo totus non dignus erat mundus. Eheu ! occidit 
presidium meum. Et quomodo egomet rebus de- 
speratis ipsa non cadam ? Diri posthac fluctus me 
propugnaculo privatam vexabunt, qui antea sco- 
pulis allisi inspumas abierant! Quod pratum amc- 
num mors vastavit, quod bellum Siculum, quod 
omnia divina et humana edificia destruxit, tan- 
quam lucum diis sacrum intactum reliquit. Jam 
pretiosum sepientiee balsamum profusum est, quod 
odoris suavitate omnes qui res preestantes amant 
allexit; et ex utroque ego heri secundum Pauli 
verba Christi dulcem odorem vite gustavi ; nunc 
aulem mortis horribili odore suffocor. Cum eo 
vita defuncto os gratiosum, instrumentum magne 
libertatis, periit! Labia balsamica obmutuerunt ; 
lingua ignivoma exstincta est. O vultum archety- 
pum sunime venerandum, arcemque prudentiee { 
O oculos perpetuos vere leetitiee indices, qui vere- 
cundiam, qui castitatem demonstrabatis, quid eva- 
sistis ? Adesto, Philosophia, adesto, Rhetorica, ab 
Eustathio tantopere promota! Adesdum tu quoque, 
Grammatica, cum satellitibus tuis: Lamentatrices 
vos statuo sapientes, secundum verba prophete *, 
ut, vidue cum sitis et ipse, magnum sponsum 
mecum plangatis. Non enim tantum ad instar Ja- 
cobi patriarche, scientias geminas uxores duce- 
bat, sed omnium una maritus erat; nec unius po- 
puli duces numero decem, sed omnium provincia- 
rum Romanarum duces procreavit. Hanc ob cau- 
samomnescivitates avocommuniorbatas in spiritu 
convoco ut planctum mecum ineant; sed ante 
omnes omnium avitam, novam Sionem, cujus pre- 
stantissimus filius (secundum prophete verba) 
quem unice diligebat, decessit. Ita enim majori 
lugentium caterva stipatus ero, uL in communi ca- 
lamitate convenit. Quemadmodum enim ZEgyptii 
cum Josepho ejusque familia Jacobum diu luge- 
bant, ita multi exteri cum Romeeis salem aposto- 
lieum terre, solem universi evangelicum qui hino 
inde virtutis ac sapientie splendorem effundit, de- 
siderio suo prosequuntur. Hic enim sol non ad 
me solum, sed per universam almam terram radios 
suos emisit. Nune autem, ubi communis omnium 
pharus exstincta jacet, caligo non brevis, sed 
diuturna, imo eterna tellurem occupat, postquam 
sepulerum sidus coruscans devoravit. Per has 
tenebras, animalibus rapacibus ac furibus justo 








blicanis et vectigalium exactoribus preda facilis 
etgrata ero, quam pastor egregius non amplius 
custodit, curaque particulari ac sollicitudine pro- 
sequitur. Somnum enim eternum dormit Eusta- 
thius telis exutus, quibus nos contra malos defen- 
debat; qua pastor alter Davides ? erat qui ursum 
ac leonem raptorem, ove e gula erepta, occidit, 
« sicut pastor, teste Scriptura *, de ore leonis duo 
erura aut extremum | auricule eruit. » Aut enim 
ad Dominum preces effudit, aut regum animos 
permovit, et mala fortuna evanuit. Nunc vero, 
proh dolor! postquam quieti se daturus in lectulo 
recubuisset, me insalutato, diem obiit supremum. 
Tanto viro quomodo misera ego superstes ero? » 
πάντως Φασμολόγοις βρωθήσομαι, ὡς 

θκρσὶν 
pes ὃ 
κρατὸ 





µασιν ^ o) φυλάξει νυκτός καὶ με 
συνήθονς µακρότερον 
πονηρὰ υσα. Άλλος γὰρ ἦν 

Mov, εἴποτε λάδι τι τς κατ 
ἑκσπάσῃ, xci» ὁ ποιμὲν dU 
Κύριον, $ βασιλεῶσω inicia, καὶ παρα» 








pa 
τὸ 





οὗτος 
αὐτὸν 











MICHAELIS ΑΟΟΝΙΝΑΤΙ ATHENARUM ARCHIEP. 
amiciores, que me miseram calamitas manet! Pu- A συνεπένθὺσεν, οὕτω xe τῶν 


μη καὶ ἁγαθὸ θήρα, 
ἔκδοτος Οὐκέτι γὰρ ἱπαγρυπνήσει pot ἐχεῖνος ὁ μέγας ἐμὸς motui», καὶ µνρίοις dur 
ἁμέραν ἐπ ἐμὶ φυλακὰς - 
δε σφενδόνη Ἀόγων ἐκείου, καὶ οὐκέι φοβεῖ θερία 
ποιμαντικὲν 
ἀγέλης ἐπιὼν, 

σκέλη, & λοξὸν ὠτίου ἐκ στόματος Hi 
λυποῦν ὥσπερ τι vigo: 


356 
irpopilam, πολλοὶ 
Ῥωμαίοις συνολοφύρονται τουτονὶ, τὸ ἀποστολικὸν 
ἆλας τῆς γῆς, καὶ κόσμου παντὸς εὐαγγελικὸν 
duo, καὶ ὡς &m ἄκρου τοῦ οὐρανοῦ Φιἰχνούμενον 
ἕως ἄχκρου τοῦ οὐρανοῦ σοφίας καὶ ἀρετῆς περιλάµ- 
am. Eb γὰρ καὶ ὡς ἐν δίσκῳ τῷ κατ’ dpi περι- 











ϐόλω περιεγράφετο, ἀλλὰ τὰς xiva ἐς πάντα 
πολυφόρθου πείρατα Ὑαΐης 6 . Καὶ νῦν τούμοῦ 
καὶ αΧοινοῦ λαμπτᾶρος ἐκλελοιπότο, σκύτος τῷ 





mei σχεδιάζεται, οὐκ dv μορίῳ χρόνον βραχεῖ, 
GXX ἐς τὸν ἀεὶ καὶ εἲς ὅσον ὁ ατυγερὸς 
τάφου Ἀλύχνος, ὡς iyw µέδιμνος ἀντιγράττων, 
ἐπιπροσήήσιω. Ὑπὸ δι ζόφῳ τοἰῶδε, x) 
καὶ θερσὶ νυκτὸς ἀμείνονι, tí τῶν δεινῶν ή σχετλία 
οὐ πείσοµαι ; Πάντως φορολόγοις εκκείτοµαι - 
καὶ τοῖς ἀνθρωποφάγοις 















q- 
καθεύδει γὰρ Όπνο ὅντως παγ- 





χαὶ πα-άσσων 
ὅπερ καὶ ἐξίσπα τοῦ στόματος" « ὡς ὅτον 
^ 7H yàp drug ἔδνα πρὸς 
παρίκτατο. Ni» δι ἀλλὰ καὶ 


Aavid  dpxzo» τύπτων 













ὁ τοιόσδε pré ἁρπάγη θανάτῳ vers ἐπιπισόνει, ὅ-ε πρὸς Βρακὸ τοῖς μεύχμερωοῖς µόχθοι ἔπινν- 








οὐδὲ Ἀοισθίου μεταδούς 


προσφθέγµατος, οὐκ ἐπισκήγας τὰ 


στάζας κατακλιθείς ἐπὶ στρωμνᾶ μοι 
ὑστατα, ο) τὰ ἐξιτέρια αννταξάµενος. Εἶτα τοιοῦδε ἀνδρὸς ἐκπισούσα, ἐπιβιώνι do δυσθαίµων 
ἀνέρημαι ; 


Hec et alia hujusmodi cum gemitu clamans B Πολλὰ 


Thessalonice mortuum deplorabitet in vanum evo 
cabit : semper enim tam chari capitis, presertim 
inter res adversas, memor erit. Tu quidem, bea- 
tissime ac sapientissime antistes, cum summa tran- 
quillitate e vita excessisti, nullo morbo, nulli curis 
terrestribus vexatus ; corpus enim tanquam indu- 
sium sine animi dolore exuisti. Corporis enim. 
membroruun rationi consentaneum gessisti curam, 
ut mortem quam longissime procrastinares. Ut 
enim globus uno tantum puncto terre superficiem 
tangit, sic quoque corpus tuum quam minime ani- 
mam contrectabat, ne per sensuum voluptates 
damnum inferretur. Cum dein in somnum qui cu- 
ras solvit labereris, oculis temporibusque quietem 


dabas ; dein primo somno alterum, somno inter- ϱ 


rupto somnum diuturnum, brevi longum, leni 
durum substitujisti, et sic somnum sanctorum Dei 
dormivisti qui Domino placet. Manus non morta- 
les oculos tuos clauserunt, aut membra tua fri- 
gore contracta in lecto reposuerunt; sed somnus 
dulcis atque incantator te sopitum et animo letum 
per somniorum portas ad mortem, aut, ut verius 
dicamus, ex hoc domicilio terrestri in celestem 
illam patriam traduxit, quemadmodum Ulysses 
post varios casus ex insula non sua somno sepul- 
tus in sua appellit ubi in lucem editus fuerat. Ad 
Jacobi enim patriarche exemplum,finitis manda- 
tis quibus filios insiruebas, pedes tuos super 
lectulum collegisti, et obiisti *; tu utJacob scalam 





51 Reg. xvi, 3&. * Amosni, 12. " Gen. xix, 32. 





dw Θεσσαλονίκη πολλάκις ἀνοιμώζουσα 
καὶ χωκύονσα, ποθύσιι τὸν οὐκέι παρόντα, καὶ 
µάτον ἀνακαλέσεται, καὶ μάλιστα d» τοῖς δεωοῖς 
μεμνέσεται. Σὺ yüp, ὦ τῶν πὠποτε πανσόφων &p- 
Xupiw» µακαριστότατε, μετίθες ἐνθένδι Ώεως, καὶ 
ντος νόσοι, xai πάσης Ονητῆς δυσχερείας 
ἀπτλλαγμένος, ὡς χιτωνίσκον ἐκδιδυκὼς τὸ σῶμα, 
di! οὖν ἀποθέμινος, βίᾳ περιπλεκοµένου xai 
ἐπισπωμένον ἀπεῤῥωγώς, Πάλαι γὰρ τὰς σχετικὰς 
τούδε ἀντιλαθὰς ἐξαλυσκάζων, ἀπεστάτεις φιλοσόφῳ 
μελέτῃ θανάτου * ἀκροθιγῶς dk παραγαύων καὶ 
βραχεῖ modi καὶ op ἂν τις dv ἐπιπίδῳ ἐπιρανείας 
ἐφαπτοιτο σφαῖρα, τοσούτῳ περιέκεισο $ παρέρτεσο 
ὅσῳ μὲ ζημιοὺσθαι τὰ παρ᾽ αὐτοῦ εἰσφερό- 
Φυχῦ. φυσικὸ τε καὶ ὀργανικὰ πρὸς ἀρετὴν 
Ἱματα: ὡς ἐπὶ λυσιμελεῖ di Umve ἀνακλι- 
Οἱἱς, Φέδωκας Όπνον ὀφθαλαοῖς καὶ τοῖς κρο- 
Qn; ὕπνῳ ὕπνον ἐπι- 
τὸν 




























τάφοι; ἀνάπανσιν : 








συνάψας, τῷ διακοπτομένῳ τὴν ἐγρήγορσιν 
συνιχΏ τῷ βραχεῖ τὸν µακρότατον, καὶ τῷ ἀβεβαίῳ 
τὸν χάλκεον" καὶ ὑπνώσεις εἷς θάνατον 






ὁσίων Θεοῦ καὶ Θιῷ τιµιώτατον. OU χεῖρις θνηταὶ 
καθεΏον ὄμματα ci, ὃ pím, ἐπὶ λέχους νεκρού- 
µινα ἆρμοσαν * ὕπνου δ πανάπαλος irap, τοῖς 
φῖοις ἑαντῆς θιλγέτροις εὐνάσασα καὶ κλινοπετῇ 
ῥυθμισασα, ἀτάραχον οὕτω καὶ ἔποχον ὑπνκλῷ ym- 
λήνη καὶ ὡς δι ὀνερείων πυλῶν εἷς θάνατον 
προύπιμψεν, ὃν (προσφνέστερον εἰπεῖν) ὡς ἐξ ἄλλο- 
δαπῆς τᾶσδε τᾶς παροικίας εἰς τὴν ἐχεῖσε πατρίδα 
διεπόρμθενσιν ὡς καὶ τις ἀρωϊκὸς καὶ πολυπλανὺς 






3817 


MONODIA IN EUSTATHIUM THESSAL. 


358 


σοφὸς ἐξ κλλοτρίας νήσου παρὰ -Ώ ποιήσει χαθεύδων À non per somnum, sed veram vidisti, cujus gradus 


εἰς τὰν ενεγ/χαμένην 
τὸν θεσπέσιον 


»ᾷσον χομίζεται . Κατὰ "/ὰρ 
Ἰαχὼξ ώς κχατέπανσας ἐπιτάσσων 
τοῖς κατὰ πντὺμα υἱοῖς σου , ἑξάρας ἐπὶ τὸν χλίνην 
τοὺς πόδας ἐξέλιπες ' ὅτε x«i ὕπαρ, οὐκ ὄναρ, xaT 
αὐτὸν ἑώρας, 0» αὐτὸς ἰαυτὸν διεβαθμίδωσας κλί- 
µακα * ὡς κρηπῖδα μὶν βαλόμενος πολιτευτικὴν 
µετριοπάθειον, τῷ δε µετριοπαθεία τὴν χαθαοτικὴν 
ἐποιχοδομησάμενος ἀπάθειαν , ἐπὶ de. τῇ ἀπαθεία τὴν 
νοερὰν ἐνέργειαν , ἐπὶ δὲ τῇ νοεοᾷ ἐνεργείᾳ τὴν ἐπὶ 
πᾶσι βαάθρω τὴς θεώσεως ' ἐφ ἦν καὶ ἄγγελοι 
πάντως ἀνέθαινον x«i κατέθαινον , ὀδοποιοῦντές cot 
TÉ» dvodo» xoi προπέµποντες ἀνιώντα ἐκ uiv συν- 
α/ελαστιχοῦ xai σπουδαίου ἀνδρὸς εἰς θεωρίαν χε- 
καθαρµένον, ἐκ δὲ θεωρητοῦ πρὸς votpóv, ἐκ δὲ 


νοεροῦ πρὸς Θιόν . Οὕτω xai ὦ χατὰ ct χλίμαξ B 


εστκρικτο  pà» ἐν τῇ /ῦ, τὸν δὲ κεφαλὴν εἶχεν ἀφι- 
χνουμένεν εἰς οὐρανὸν, ἐφ Tq καὶ ὁ Κύριος ἐπεστή- 
Ριχτο, εἲς ὂν ἀνζλθες ἐξ ἡμῶν τῶν χαμαὶ ἐρχομένων 
διὰ cà; ἀναγωγῆς ταύτης χλίµαχος, Θιὸς ἀγγέλοις 
κατιοῦσι x«i σννανιοὺσι δορυφορούμενος. ᾿Εχοιμ’ ἂν 
λέγειν, καὶ ὡς ἀποστολικῶς τὸν δρὀμον τετέλεχας. 
᾽Αμέλει τοι καὶ ὡς ἐν φυλαχῇ, τῷ βίῳ τῷδε, καὶ σὺ 
κατὰ τὸν χορυφαῖον Πέτρον τηρούµενος, ἐδέδεσο 
ὀνσὶν ἁλύσεσιν, ὕπνῳ xoi δεσμῷ φυσικῷ : ἀλλ 
επέστς σοι ἄγγελος Κυρίου, ὡς ἐκείνῳ κειμένῳ 
νυκτὸς, καὶ παραχρῦμα ἐέξεπεσον ἀπὸ GO) X! ἁλύ- 
στις αὗται, χαὶ τῆς φυλακῆς εξήεις ἄδετος, x«i Ἰκό- 
λούθεις τούτῳ ψυχαγωγοῦντί σε. Τάχα που καὶ 
ὅραμα κατ ἐχεῖνον idoóxstQ ᾖβλέπειν ἀαμγιγνοῶν, εἰ 
ἀλοθές ἐστι τὸ δι αὐτοῦ γινόμενον * 


δερᾶς 


ἕως τῆς σι- 
πόλης αὐτομάτως ἀνοιχθείσης σοι, τῆς φῖ- 


pertransiisti, a moderatione in rebus mundanis 
ut fundamento exorsus, animam a cupiditatibus 
liberans, spirituale instituens regnum, summum 
autem gradum divinitati attribuens ; scalam, in- 
quam, per quam angeli ascendebant et descende- 
bant, viam tibi monstrantes, et Eustathium, qui 
per episcopatum ad contemplationem preparatus 
erat, a contemplatione a Dei ipsius intuitionem 
perducentes.Sie quoque scala ante oculos tuos po- 
sita coelum attingebat, ct in cujus apice Deus 
residebat; per quam, nobis humi relictis, per 
medios angelos, deus factus ipse,ad Deum ascen- 
disti, et ut apostolus iter tuum confecisse mihi 


videris. Nam procul dubio, sicut Petrus princeps 


apostolorum,tu quoque in carcere duabus vinctus 
catenis, somno ac corpore tenebaris, sed angelus 
Domini ut illum quondam noctu, nunc te adiit, et 
confestim catenae ceciderunt de pedibus tuis, et 
vinculis exemptus eum qui animam tuam traduce- 


bat, sequebare. Tu quoque fortasse, ut Petrus, 
visionem videre tibi videbaris,et utrum ab angelo 


facta vera essent dubitabas, donec porta ferrea 
sponte aperiretur et in urbem egregie obmunitam 
egressus videres, Dominum vere angelum suum 
misisse qui te ὁ mortis manibus eriperet. Quin 
Dominum ipsum media nocte expergefactum zona 
honestatis te cinctum reperiisse crediderim.Quam- 
vis enim corpus tuum dormiret, mens tamen tua 
vigilans, ut virgines prudentes, lampadem arden. 
tem ornabat. Quare ad obviam Sponso eundum 
hora noctis intempestiva paratus eras. 


ρούσες εἰς τὴν τοὺς θεµελίους &youcav πόλω ἐξῆλθες, ὄντως x«l σαφῶς, ἐγνῶς, ὅτι αληθῶς ἐξαπέστειλε 


Κύριος 


τὸν ἄγῖλον αὐτοῦ, x«l ἐξείλετό σε ἐκ τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου . Μᾶλλον δὲ ὁ Κύριος 


αὐτὸς μέσες vuxróg ἐλθών, ἐγριγορότα σε ὑπὸ λύχνῳ διακρίσεως καιομένῳ , x«i σωφροσύνη τὴν ὀσφὺν 
περιεξωσμένον εὗρεν . Ei γὰρ καὶ φυσικῶς ἐκάθενδες , ἀλλ᾽ à καρδία σου ἄλλως Ἠγρύπνει ; κατὰ τὰς φρονίµους 
παρθένους ἄσθεστον τὴν λαμπάδα κοσµήσασα. Τούτῳ τοίνυν xci τῷ χαλῷ νυμφίῳ ἀωρὶ τῆς νυχτὸς ἑλθόντι ἑτοίμως 


ἀπέντοχιν. 

Όντως τοῦ πάλαι χρυσοῦ Ὑένους xóupx σὺ λοιπὀν’ 
καὶ παρὰ τοῦτο κατὰ τὰ πάτρια ἐχείνου βιοὺς, 
τέβνηκας μαλακῷ δεδµηµένος ὕπνω" 
σνζεύξας ξυνωρίδα ἀδελφὼ διδυμεύοντε, 
θάνατον , ξυνωρωαεύσω, χαὶ ἐπετάσθος 
εὐθὺ τοῦ χώρου τῶν ζώντων, xxl τῶν οὐρανοῦ πν- 
λῶν ἀνοιγοµένων σοι χαίρων εἰσέδυς, κατὰ στολὴν 
ἀρχιερατικῆς δόξης Μμφιεσμένος, καὶ τοῖς ἄμφιπο- 
νουµένοις τὸ εχεῖσε Ουσιαστήριν προστιθέμενος. 
΄Ἔνθα τῶν pi» περὶ τὸν 'Axpov καὶ Σαμουήλ ὁ 
θίασος ὑπανίστανταί σοι x«t προεδρίας παραχωροῦ- 
σι, αἰδούμενοι οὐ µόνον ὡς ἱεραρχία σεµνοτέρᾳ τῇ 
κατὰ Χριστὸν ἐπιπρέπον-α, ἀλλὰ x«i ὡς λαμπρο- 
τέροις τῶν παρ) ἐκείνις χρυσῶν ῥοΐσχων καὶ χω- 
δώνων ακνχλούμενον , οἷς εὐαγγιλικῶς ἅμα x«l pnto- 
ρικῶς ὑπερύστραπτές τε xai ὑπερεθρόντας τὰ xarà 
τὸν ὑπόξοφον νόμον x«i ἰσχνόφωνον σύμθολα. 
Τῶν ὁ) ἐν τῇ χάριτι πἄλιν ἄχρων καὶ σοφίας στε- 

vi» ῥἱερατικὴν ἐπικεχοσμηκότων αίδαριν 


οὕτω καὶ 
μᾶλλον δὲ 


2340» χαὶ 


poo 
ἔνθε μὲν K)Xutvtt; καὶ Διονύσιο προσυπαντῶσι 
καὶ περιπτύσσονταί σε, Ἀχαίρονες τῷ ὁμοίῷῳ καὶ 


JRtatis aures tu revera superstes esse videris,et, 
uttum fiebat, dulci somno irretitus mortuus es, 
imo post obitum in biga somni ac mortis vectus e 
viventium terra ferebaris, et per portas coli aper- 
tas letus, glorie archiepiscopalis veste indutus in- 
gressus, iis quibus sacra peragere demandatum 
erat, accensebaris. Ibi coram te,inque tuum hono- 
rem surgent qui circa ÁAaronem ac Samuelem 
sacra faciunt, non tantum quia inter Ecclesie an- 
tistites mirum in modum excellis, sed quia tunica 
tua pluribus quam illorum tunica malis punicis ac 
tintinnabulis aureis interstincta erat; quam ob rem 
ut Evangelii praedicator et ut orator legis obscure 
symbola fulgurando superabas. Ibi tu viros ingenii 
ac animi dotibus ornatissimos, Clementes ac Dio- 
nysios obvios habebis et de te ut fratre gaudentes, 
qui ad ipsorum exemplum, philosophiam Grecam 
Christiane philosophis, servam diligentem domi- 
ne sancte subjecisti. Te Basilii et Gregorii gratis- 
simum advenam excipiunt,et dignum qui cohsres 
sis judicant cum iis qui sicut tu orationibus exi- 


359 MICHAELIS ACOMÍNATI 


ATHENARUM ARCHIEP. 360 


miis et plus quam argenteis vel aureis Ecclesiam À κατὰ ταυτὰ σφίσιν ὑποχλίναντι τὸν Έλληνα φθλο- 


condecoraverunt. Phinee quoque collegium sine 
odio et invidia te ad ipsorum partes trahunt ; 
probe enim sciunt te ad impietatem lapsos verbis 
reprobatoriis acrius quam gladio vulnerasse. Tan- 
dem Christus, verbum vivum, sapientia omnium 
ereatrix, te a dextris proprethronum sistit, majus- 
que sapientie poculum offerens, novam tibi potio- 
nem propinat, quam cum hominibus perfectis in 
regno paterno gustare ab omni tempore destina- 
tum erat : « Neminem enim diligit, Salomon dicit, 
nisi eum qui cum sapientia habitat*. » Tu autem 
qui jugiter cum illa manes, solius sapientice ille- 
cebris detinebaris, imo cum ea quasi cum uxore 
conjunctus ei vivebas, ei mortuus es, et nunc qui- 
dem ab omnibus corporis miseriis liberatus fontis 
ejus eterni jnstam partem es assecutus. 
παριστήσατό σι καὶ μείζονα σοφίας ἴσττσί σοι 
ὅπιρ μετὰ τῶν ἀξίων dv τῇ πατρικῇ βασιλεία πίνει 
φησι Σολομῶν, ti μὴ τὸν σοφίᾳ συνοικοῦνα. Καὶ 





σοφίαν τῷ Χριστιανικῇ θιοσοφίᾳ καὶ σιμνῇ δεσποΐνη 
σπουδαίαν θεράπαυαν " ἔνθεν δὲ Βασίλεοι καὶ 
Τρηγόριοι δεξιοῦνταί σε, καὶ τῶν παρ’ αὐτοῖς συγ- 
αληρονομεῖν ἀξιοῦσι µόνων , οἷς κατ' ἐκείνους mt- 
ῥιέθηκας κόσμον τῇ Ἐκκλεσίᾳ πολύτιμον, λόγους 
λαμπροὺς xai δόγμασω εὐαγγελαοῖς γεγανωμέ- 
νους θαυµασίως, καὶ ὡς εἶ τις ἀργύρῳ χρνσὸς 
ἐπιχέοιτο. Ἡ που καὶ τοῖς περὶ τὸν ζηλωτὴν $c; 
οὐκ ἄζηλα τὰ κατὰ ct καὶ ἄλλως ἀδήριτα; ᾿Ανθέλ- 
χονσι δὲ σε καὶ οὗτοι πρὸς ἑαυτοὺς xal καθίζουσι 
πόριδρον, εἰδότες, ὡς πλείους αὐτὸς fmtp οὔτοι 
παρανοµέαις ἐκφύλοις συµφθεροµένους δι ἀμφοῖν 
ὤθησας, καὶ τοµώτερον σειροµάστον παντὸς Dy 
χοις διύλασας. "Ei πᾶσι Χριστός , ὁ Λόγος, à ζῶν, 
BÀ αὐτοσοφία, à πέώτων γενέτις, καὶ πάντων τεχνῖ- 
τις, ἐκ dif καὶ ὡς ἐγγυτάτω τῶν ἑανυτῆς θρόνων 
κρατῶρα, καὶ τοῦ καινοῦ προπίνει σοι πόµατοι 
ἀψευδῶς ἐπέγγῶτο. Αὐτός σε γὰρ οὐδὲν ἁγαπᾷ, ὣς 
σὺ di, παροικῶν ἔτι Φεῦρο, μόνου κάλλους σοφίας 








ἑάλως, καὶ μόνη σοφίᾳ προσετιτήκεις εὐθὺς ἐκ παιδὸς, καὶ συνδιαθεθίωχας ταύτῃ καὶ ἐπανέγυξας, καὶ vuv 
τὴν ἀῑδιον ταύτης πηγἡν , κατάλληλον Mit , κεχλύρωσαι, τῶν ἐνταῦθα περὶ τὸ σῶμα καὶ ἐν σώµατι Φυσκόλων 


ὑπεραρθείς. 

Quod si nos terrestres incolas respicis, o chara 
anima ut sane facis; vox enim mystica nos docet 
hoc premium honorificum esse justis, ut tu, aut 
pignus bonorum promissorum, que oculus non 
vidit,auris non audivit ef quee in cor hominis nun- 
quam descenderunt?,noli hocce lacrymarum sacri- 
ficium aspernari, quod tibi quamvis super sepul- 
erum tuum non effusum offero (quod complecti 
consolationis ergo non mihi datum); quamvis 
iste lacryme melle laudum tuarum non satis 
conditee sint.Tu mihi quoque guttulam gratie tute 
committas ; ejusmodi enim officia prestare,dum- 
modo velis,nunc maxime magis quam antea vales. 
Non postea oculis nos videbimus, non per litteras 
confabulabimur ; immensum enim spatium inter 
terram et colum sidereum,id est inter nos interce- 
dit; attamen non desperamus fore ut tecum una 
simus.lsta quidem intercapedo nobis quoquetran- 
silienda, quamvis post tempus, erit. Sed alia mihi 
nunc intercapedo in mentem venit multo horribi- 
lior, nec minor quam distantia inter sinum Abra- 
hami et inferni gurgitem, et ubi hinc inde trans- 
ire non datur. Τα quidem in beatorum numero 
versaris, nobis autem maxime metuendum est ne 
ut divitis illius in gehenna ardentis socii ad eam- 
dem penam condemnemur et in eternum a te se- 
paremur; quee quidem separatio cum presens tum. 
futura animum meum gravissime angit. Faxit 
Deus pro misericordia et tui gratia ut Moysem et 
prophetas audiamus Christique Domini testimonio 
credamus qui a mortuis resurrexit, et ut sinceram 
faciamus pomnitentiam agamus, ne et ipsi in istum 
locum tormentis horrendum detrudamur,sed digni 
habeamur qui tecum Deo omnipotenti sacra per- 


* Sap. vii, 28. * I Cor. 11,9. 





"AX εἲ τι τῶν ἐνταῦθα καὶ νῦν χλύων ἐπέστρα- 
ψαι, à σοφὴ καὶ φΏν ψυχὰ, ὥσπερ ἄρα καὶ ἐπί- 
στραφαι dümow (Πέρας "yàp, ώς ἐν ἀποῤῥίτοὶς 
μανθάνοµεν, τοῦτο τοῖς κατὰ ci, die οὔν ἀῤῥαδὼν 
τῶν ἐν ἐπαγγελίαις ἀγαθῶν, τῶν οὔθ) ὁρατῶν ὀφθαλ- 
μοῖς, οὔτ' ἆ ὥσὶν , oU ἀνθρωπίνῃ καρδίᾳ 
καταλεπτῶν), δέχοιο τύνδε ὧν σπένδω σοι δακρύων 
χοὲν, οὐκ ἐπὶ τῷ πολνόλθῳ καὶ πολνκλαύτῳ σῷ 
κεχνμένην τύωθῳ [ὅτι μηδὲ περιπτύξασθαι τοῦτον 
ἔνεστί pot, καὶ rtv παραφυχὲν ἐκεῖθω ἀρύσασθαι, 
οὔτε πολλῷ καὶ ὅσον ἐχρῆν ἐγχωμίων σῶν κεκρα- 
μένων µθϊτι "καὶ uot τῶν σῶν χαρίτων ἐνσάλαξον 
ὁπονοῦν ψέκασµα * ἐξὸν γάρ σοι βονλομένω χαρίζε: 
σθαι, καὶ µείζω νῦν à πρότερον . Οὐ γὰρ ἅτερος 
ὀψόμεα θάτερον τοῦ λοιποῦ, οὔτε 7o» , ἀντεπιστέλ- 
Ἄοντες ἀλλήλοις, τὴν ἀπόδημον ὁμιλίαν σοφισό- 
µεθα: χάσμα γὰρ μέγα, καὶ ὅσον μεταίχωιον γαίες 
τε καὶ οὐρανοῦ  &grtpótvrog, ἑστόρωται μεταξὺ 
ἡμῶν τε καί σοῦ. Καὶ εἴθε µόνον ἦν τοῦτο, καὶ οὐκ 
ἂν κρεῖττον ἤ κατ’ mida ἡμετέραυ ἐδόχει τὸ καὶ 
ἐσαῦθις συνίσεσθαἰ coi ποτε" πιρατὸν γάρ ἐστιν 
ἡμῶν ἀναγκαίως τοῦτο τὸ χάσμα, καὶ ὅσον οὐδέπω 
καὶ αὐτοὶ πρὸς τὰ αὐτόθι που πάντως ἐνβένδε δια- 
βπσόµεθα, Νῦν δὲ δεύτερον im αὐτῷ χάσμα πυνθά- 
wopat πολὺ φοθερώτερον, καθότι καὶ ἀποτομίκ 
Διαστάσιως ἀπίῤῥωγι πλεον, καὶ ὅση τι d» 
γένοιτο & ἀπὸ χευθµώνων ddou ἐς κόλπου, ᾿Δθραὰμ 
ἀγομένη διάμετρος: ὡς οὐδ ἑτέρωσε τοῦ λοιποῦ 
διαβαίνεν ἐξεῖναι τοῖς map. ρα. Δεδιέναι γοῦν 
ἄξιον, μὲ, σοῦ qt κατεληφότος ἤδη την τῶν κατὰ 
σὲ µακαρίων χώραν, ἡμεῖς ὡς ἀδελφοὶ τοῦ ἐν diy 
βασανιζομένου πλονσίου εἰς τὸν αὐτὸν ἐκείνῳ τόπον 
ἀπαχθησόμεθα, καὶ τότε d τότε µεγάλῳ ὄντως καὶ 
οὐδόλως περατῷ διαστησύµεθα χάσµατι. Οὗτω καὶ 


























D 





















361 MONODIA IN FRATREM SUUM. 362 
δη παρόντι τῆς διαστάσξως περάχθομαι, x«i τὸ A agamus et in sanctissimum veri tabernaculi a Deo 
μέλλον τοῦ Χωοισμοῦ πλέον περόθηµαι" Δοΐῃ δε ipso, non ab hominibus exstructi introeamus pu- 
ἱλεούμανος παρὰ σοῦ, ἄχονευ ut» Mosi»;  rificaitque sacrificio supplices assistamus. 
καὶ τῶν ποονητὠν, πείβεσθαι dz δικμαρτυρομένῳ Tub) γαὶ τῷ ἔκ υεχρὼν ἁἀνκστάντι οξσπότῃ ΧΝοιστώς 
καὶ Ἰνησίως μετανοεῖν' ἵνα μὴ καὶ απέλθοιµιν.. ἀλλ 
αξιωθείηµιν σὺν σοὶ 8:10 αἰνέσεως, εἲς τὸ ἐνδότεοον ἅγιον τῆς αληθινῆς σχηνῖς, 
ὧν ἔππξε Κώριος xai οὐχ ἄνθρωπος, εἰσιόντες, καὶ τῷ ἐκεῖ νοητῳ θντπρι «χκθαοώτερον ποοσεςσοτύοντες 
xxi «708207716. 


MICHAELIS ACOMINATI 


CHONIAT/E 
SANCTISSIMI ATHENARUM METROPOLIT/E 


MONODIA 


IN FUNERE FRATRIS, JUDICIORUM EPHORI IMPERATORIOQUE CUBICULO 
PR.EPOSITI, 6. ΝΙΟΕΤΑ CHONIAT/E, HABITA: 
Ex edit. Morellii. Paris. 1580, 8v, —Gre:cum textum post impressa Latina inveni:nus in cod.Paris. 1234, 


sieculi decimi quarti, bombycino, sed lacunis misere foedato, quas Morellius interpres conjiciendo 
explevit. Exstat qualis qualis in fine hujus tomi) 


8:55, 


3 " . 4 ΄ . , - , 
αντοὶ εἰς τοὺς τόπους ἐχείους τῆς ῥβατόνου 


θύσαι τῷ θνσίαν 





---- 


0 calamitosum nuntium! o adversum infe- B sive lapideam illam,quse (ut in fabulis est) mutas 


siumque rumorem! qui simul ac improviso et 
insperato hominum sermone meas ad aures 
allatus est; ille mox tanto terrore concitate sunt, 
ut mihi (quod delirantibus et mente captis usu- 
venire solet! tinnire atque cireumsonare, pectus- 
que adeo ipsum moerore contabescens, mucrone 
peti transfigique videretur. Unde eruentas hasce, 
opinor, quas effundunt oculi lacrymas conceperunt 
cruentis illis guttis persimiles, quas tragcediis 
perappositi scenica vulgo venustas effingit: ut 
mirum sit, quin et ipse attonitorum illorum fana- 
ticorumque unus aliquis evaserim, omnique sensu 
privatus in columnam aliquam diriguerim. Ad 
hodieruum tamen usque diem in vivorum numero 
supersum, non ignarus quantas in miserias sim 
prolapsus, quarum cognitione et conscientia, que- 
rulas has voces et singultus reciprocos elicio. 
Verumenimvero fieri polest, ut hac arte poenas 
a me vindex Numen exigat, ne forte mente in 
universum captus, et sensibus orbatus, extremo 
hoc supplicio siecis oculis, citraque dolorem 
constringar, sed integra mente proditus, quequé 
dolores persentiscere possit, acrius inde vivus 
vidensque lanciner. quidquid sane tristium sensu 
privatur, id demum doloris expers esse dicimus. 
AL ego etiamsi in statuam aliquam transmuter, 


! Gen. xix, 


(4) AUudit ad illud Matth. v, 13: Vos. estis sal 
terrz, elc. 


ParRoL Gn. ΟΧΙ. 


distillat lacrymas : sive illam, cujus in Scriptura 
mentio fit, qureque vulgo statua salis appellatur ! 
(eodem certe mecum communique nomine, qui 
nihil aliud esse mihi videor, quam sal insul* 
sum (1), ideireoque foras projectum, ut ab homi- 
nibus conculcetur), lamen ne sic quidem vindicis 
Adrastes Nemesin effugi ; quippe quidiuturniores 
ponas luam, dum semper idem futurus, infesto 
numine cunctis illudendus exponor (2) Altior 
etiam multo vel jecur ad ipsum dolor penetrat 
dum cominus contemplor, qualis malorum 
colophon miselle anime insultet, qualis aserum 

narum coronis pristinis malis accrescat, denique 
quam perniciosa rebus meis, infortunataque sum- 
ma accesserit: que mihi, quaeso, peena jam gravior 
irrogari potest ? 

Hei mihi! charissime frater, hei mihi! quam 
procul a nobis dissitus es! non quanto certe heri 
nudiusve tertius spatio, nimirum aliquo illo 
chasmate, quod Greciain et Bithyniam interjacet, 
sed multo vastiore et remnotiore: quanto scilicet 
Orcus a viventium regione disjungitur. Heu me 
miserum ! quod hinc ad remotissima illa loca sis 
admissus, ex quibus nulla reditus ad nos spes 
affulget. Omni igitur videndorum de cetero libe- 
rorum tuorum, vel ab ipsis videri spe, impri- 


(2) Ad Tityi fabulam alludit. 


363 


MICHAELIS ACOMINATI ATHENARUM ARCHIEP. 


364 


misque adeo sororis charissime interclusus es. À bus coierit. Quod si quis utrique in commune ca- 


Quis hoc mihi tribuat, ut morte mea vitam libi 
redimam,ut scilicet illud ipsum preestem quod tan- 
opere divinus ille Davides expeclabat (3), idque 
in Absalone filio, qui in eum violentus insur- 
rexerat, ejusque vite insidiatus erat? 

Quod si ille propriam vitam profundere non 
detrectaverit,modo filium moribus tam deploratis 
infamem a morte assereret, qui non et ipse votis 
omnibus nomine tuo lubens vitam morte commu- 
tare percupiam, cum preeserüm mihi sis frater, 
omniumque adeo fratrum longe charissimus, 
quamvis si discipline sit habenda ratio, a me per 
alterius cujusdam multiplicis habitus tempera- 
mentum progenitus videaris? Ambo quidem certe 
ex ejusdem patris semine, ejusdemque matris 
sanguine ortumhabuimus: natuque adeo maximus 
ego nativitatis limine pedem prior extuli, qui uti- 
nam limini quoque mortis priorintulissem, sicque 
fratres alios tanquam ex multis unus subsecutus 
fuissem ! 

Ceeterum cum pater, librorum juxta liberorum- 
que amantissimus, ex Asia Byzantium discendi 
gratia adduxisset quo tempore pubertatis annos 
attingebam magistris artium liberalium, et vi- 
vendi preceptoribus (jam enim grmmatices uti- 
lisque versuum componendorum methodi funda- 
menta jeceram) in disciplinam tradidit. Postea 
cum ibi agenti multum temporis interfluxisset, 
illum quoque mihi annos ad novem natum pater 
in manu dedit, obtestatus ut omnium muneri, 
patris, inquam, alumni, peedagogi et preeceptoris, 
in instituendo fratre vicarius succederem. Quorum 
sane omnium officium, pietatem, diligentiam 
prestiti: atque dum omnes in eorum vultus, et 
oris habitus, mecompono, et plura etiam presto 
quam a fratre expectari soleant, illorum tandem 
accessionibus ad summum pietatis fraterne officii- 
que gradum conscendi, nec remissiore vicissim 
studio ad eamdem ille fraterne benevolentie ex- 
cellentiam animo connitebatur, laboreque conten- 
debat, preterquam quod ille vel longe plura 
perceperit, quam contulerit beneficia, tantisper 
dum apud nos moribus juxta liberalibusque disci- 
plinis informandus conversatur. 

Cum primum vero Athene me mese illumque 
non inter pedarios, sed primarie auctoritatis 
viros, imperatoris excepit aula, sine ulla mora et 
confestim accipiendis rependendisque beneficiis 
inter nos certare desiimus. Nobis enim et ego et 
Athene multorum nec contemnendorum benefi- 
ciorum ab illo sepenumero perceptorum conscii 
sumus : cum tamen a nobis ille vel nulla omnino, 
vel admodum pauca vicissim perceperit. 

Verumenimvero tantum abest, ut sic. illa fra- 
terni amoris gratia disjuncta fuerit, cum etiam 
arctioribus utrinque nodis, minusque dissoluhili- 


sus infestior interveniset (ut naturalis illa sym- 
pathia animos hominum είς exhilarare, contra- 
que tristibus exulcerare solet), facile quivis per se 
conjiciat, quanto nobis inde eo potissimum tem- 
pore, quo inter extraneos constituti, amicorum 
esterorumque familiarium necessitudine inter- 
cludebamur, alienaque ope destituti operas soli 
mutuas inter nos conferebamus, atque inter ipsa 
peregrine regionis incommoda, mutuo solatio 
dolorumque fomento levabamus, tanto scilicet 
amore patrie desiderioque tenebamur, in qua 
non sine varia laborum lucubrationumque vicissi- 
tudine, artium liberalium cognitionem concepera- 
mus, quarum argutiis οἱ acuminibus ingenia 
nostra meditantes exercueramus, cum nimirum ad 
eos me conferrem, qui majorum gentium disci- 
plinas et mathemata pertractabant, ille vero a me, 
quantum tenella pueri ferebat etas, semper ab 
ipsis incunabulis ad meliora queque et perfe- 
cliora capessenda institutus, in illis paulatim 
exerceretur, sicque proficeret, ut tandem velut 
enatis et coalescentibus pennis per illum dicipli- 
narum orbem, et in primis sophistarum argutias, 
alarum levitate subvectus, jam deinceps ad ea 
quoque theoremata, quie sublimioris et augustioris 
contemplationis indigent, subvolare posset. 
Verumenimvero cum jam sumpta virili toga ad 
id etatis adolevissel, quo quidem de multis 
hujus vite semitis una omnino seligenda erat, 
quam insisteret, aut ingrederetur, tunc temporis, 
(eheu, qui siccis oculis obductam reipublice sta- 
tus, tunc inaudita novitate immutati, et accisi ci- 
catricem refricare potero!) tunc temporis, in- 
quam, prima dissidii occasio exoriri ausa est, 
qus fratrum unum idemque sentientium conjun- 
ctionem diversa vite conditione  disjungeret. 
Atque mihi quidem iquem parentes a puero, tan- 
qua:n sobolis sue primitias, sacri altaris mini- 
sterio inauguraverant) vita privata vel imprimis 
arridebat. Itaque unam petii a Domino, ut sancto 
ejus templo preficerer, nec ad tantula negotia, 
quantulis hominum vulgus obrui solet, animum 
applicarem, sed potius bonas horas otio literario, 


p evolvendisque veterum scriptis consumerem. Ille 


vero antequam certum ullum scholastiee, nudave 
eorum quie sunt cognitionis et scientie specimen 
dedisset. totum se in eo vitie statu et instituto 
ultro collocavit, quod ad humanas actiones pro- 
pensius, reipublice studiosius, denique pluribus 
expositum curis est, quam ei qui serio philoso- 
phari velit, expediat. Ut autem quod ipse sibi 
subjecerat, atque apud animum suum proposue- 
rat, in melioribus auspiciis, magisque e re sua 
succederet, cautionem quoque et diligentiam 
adhibuit. Itaque facultatem et copiam dicendi, 
jurisque civilis scientiam quanta potuit agendi et 


(3) Quis mihi tribuat ut ego moriar pro te, Absalon fili mi, fili mi Absalon? M Reg. xvin. 


365 


MONODIA IN FRATREM SUUM. 


306 


cogitandi solertia,tanquam perapposita percom- A (quia res domestici bene disponende sunt, isque 


modaque ad rempublicam capessendam subsidia 
et instrumenta sibi coinparavit, Siquidem me 
preeceptore politicis disciplinis in sapientissimo- 
rum doctissimorunmque virorum corona animum 
excoluit atque informavit ; necita multo post 
vaga volubilisque fortune telis expositus est. 
Hiec nimirum fuit dira illa Andronici tyrannis, 
quee velut hedera multiplici erraticoque lapsu ser- 
pens (sic enim tyrannidis vim depingere liceat) 
clavieulis suis, quasi manibus herbescentem im- 
perii nosiri viriditatem complexa, repressit et 
suffocavit. Simul ac enim certa cum reipublice 
pernicie in eedes augustas irrepsit, quo nimirum 
tempore frater meus, ex scribis et amanuensibus 


imperatoris unus erat, tum demum lethale virus B 


afflare, majoreque hominum odio, quam tetra 
ulla immanisve bellua laborare ccpit. Et quem- 
&dmodum torvis truculentisque leena nuper 
enixa venaticos canes oculis obtueri solet, ita 
tyrannis, siquem interimperatoris aulicos et fa- 
miliares fidum et industrium deprehendere potuit, 
eum statim suspectum habere, omnique ad illum 
procu] extrudendum conniti animo et labore 
contendere ccpit. lllud vero utique prestitit, 
quam plurimosque potuit uno et eodem supplicii 
genere multavit. 

Quee cum presens ille tyrannorum, aut (ut ge- 
neraliore verbo utar) improborum osor intueretur, 
& tyranno communi hominum gurgite, etimmani 
belluone secedere, quam libidini crudelitatique 
illius inservire maluit ; illud quidem audacie, hoc 
vero impietati ascribens. Itaque procul ab Jove 
(ut aiunt) et fulmine recedere decrevit. 

Inde ergo ubi imperium in tyrannidem versum, 
nec amplius ulli patere videt (qui suItem verte 
religionis studiosus sit', obfirmato animo contra 
nititur, ad studiumque juris civilis transfugiens, 
imperium tyrannide deformatum legum museis, 
Themidosque sacrariis commutat: quseque fre- 
quenti et assidua lectione ex librorum chartulis 
excerpere potest, ea in pectoris sui pugillares 
transcribit,atque adeo tandem viva legum tabula, 
spiransque commentarius evadit. Deinde sublata 
tyrannide, ímperioque redivivo, ille quoque ad 
res augustales obeundas, velut postliminio rever- 
titur. Opus sane tanto commendabilius, ut quod 
legitimis reipublice gradibus succederet, quanto 
remotius hesterna tyrannide secessisse, vel etiam 
ex diametro repugnasse videbatur. 

Idem preterea alio magistratu exornatus est. 
Tametsi vero in Thraciam non statim missus sit, 
ut íbi arcibus reflciendis, civitatibusque commu- 
niepndis preesset, atque adeo militarium ordinum 
delectus haberet, id muneris tamen paulo post 
exsecutus est. Caeterum quo tempore de ratione 
vitm intituenda consilia nobiscum inire coepit 


adeo se privatis in edibus tanquam parva qua- 
dam republica exercere debet, qui ad rerum ma- 
jorum communiorumque gubernacula contendit), 
de familia sua constituenda primum cogitavit nu- 
ptis cum singularis exempli femina contractis, 
queque Dei Opt. Max. dono obtigisse, frugi do- 
mesticarum curarum consors futura videretur, 
atque eo presertim nomine in manu viri conve- 
nisse, ut oarnis utrinque liberorumque commu- 
nio coiret, que nullo temporis unquam tractu 
dissolveretur, et id ex hujusmodi convictu pre- 
staret, ne viri medullie ullum inde incommodum 
aut detrimentum caperent, quemadmodum pulchre 
Sapientis ἀποφθέ/ωα suadet (4). Quod fratris in- 
stitutum cum plerisque innotuisset, qui recensere 
possim, quot primarii adolescentes affinitate sese 
nobiscum devincire studuerunt? Non tot hercle pro- 
citemulento agmine comessabundi ad Penelopem, 
quot ad illum matrimonii contrahendi interpre- 
tes, et quasi proxenete contluebant : quorum alii 
filiarum, aliisororum nuptias moliebantur. Magni- 
fica et gloriosa ostentatione alii alios superare co- 
nantes, atque etiam venditatione quadam eorum 
quibus unusquisque ad nuptias illas tot nobilium 
procorum votis et concertationibus expetitas, 
maxime eniti, et nervos etatis industrieque sue 
contendere, earum denique potiri, composque fieri 
posset. Itaque alii vel generis, vel formee,vel 
etiam utriusque prsstantia gloriando, alii contra 
sententiarum gravitate, verborumque ponderibus, 
tanquam in procinctu se tutati sunt: ut mihi 
frater dubitans et haesitans non parvum officii onus 
imposuerit, dum judicio meo socerorum delectus 
committit, seque vel imprimis amplexurum affir- 
mat quidquid superea re mihi arrideret, facto- 
que opus esse videretur. 

O animum vere fraternum, qui mihi omnia sua 
commendaret et concrederet, cujusque consilia a 
me, non secus atque ab aliquo numine, vim 
suam et effectum caperent | Quo hercule facto 
evidentissime patuit, quomodo meus ille, imo 
bonarum litterarum alumnus ad virtutem affectus 
esset : qua quidem nihil ex omnibus quse sunt in 
rerum natura antiquius, aut observatione dignius 
arbitraretur: non opes, non forme dignitatem, 
non generis claritatem, non fame celebritatem : 
tametsi ea etate esset, qua facile hujusmodi for- 
tune ludibriis et illecebris irretiri solet, οί 
coacescere, dum ad avitas el patrias res augendas, 
nobilitandum genus corpusque reficiendum et cu- 
rendum indulgentius quam par sit et ferventius 
incumbit. 

Omnibus enim procis, iisque presertim qui vel 
summam dotem dicerent et promitterent, non 
eine animi excellentia et preestantia posthabitis, 
illustrium Belissariotarum probitati et ingenuitati 


(4) Prov. xu: Mulier diligens corona est viro suo, etc. Et Eccli. xxv: Gratia mulieris sedule 


delectat virum suum, elc. 


307 


MICHAELIS ACOMINATI ATHENARUM ARCHIEP. 


368 


facile cessit, quos idem contubernium, earumdem- A multa munifice et large dantes promerebant, et 


que sub iisdem magistris artium quasi communio 
et societas ad necessitudinem nostrau adjunxerat; 
illorum enim sororem, que in optimie parentis 
oculis intra thalami parietes caste et pudice edu- 
cata fuerat, duxit frater ille meus, quem Belissa- 
riotis simillimum non tam necessitudo et affinitas, 
quam morum convenientia effecerat. ltaque ut 
fratres animis non secus atque corporibus una 
unis in edibus habitabant, eadem ex mensa cibos 
in dies capessebant, iisdem gaudentes, iisdem vi- 
cissim commovebantur, unaforum, templum, con- 
ciones publicas, palatium adibant: inde rursus 
non singuli, sed pro more bini domum reverte- 
bantur, mirificum se alter alteri comitem prebe- 


bat, ut jam cemulandum cognationis par, et B 


auctoramentum beatissimum in ore omnium ver- 
saretur, atque adeo maxime perspicua tempe- 
rantie exemplaria audirent. Quandiu certe c:elibes 
egerunt, nobile parfratrum passim hominum inere- 
brescens pervagatum est, posteaquam vero honora- 
bili connibio in omnibus et toro immaculato 
jugati sunt, tum vero illis affinis idem qui mihi 
frater fuit. Hi alii aliorum medullis et visceribus 
imis velut colliquefacti, usque aaeo inhsrere 
cceperunt, ut statim illos in unam massam concere- 
tos coiisse quivis testimaturus esset, quie quidem 
nullo temporis traetu dirimi aut intersecari pos- 
sel, ea potissimum de causa, quod Belissariotie 
quidem pro suis dignitatibus in urbe reipublicie 
commodis consulerent, frater autem meus non 
in urbe tantum, sed etjam in provincias et muni- 
cipia, ut jam dixi, ab aliisaliisque imperatoribus 
missus, rerum summee preefuit. 

Tempus quidem certe mutationi usquequaque 
patens et expositum, imperatoribus etiam super- 
stitibus imperia ademit, a Sceptuchorumque 
manibus abrepta sceptra ad alios, ab hisque denuo 
ad alios transtulit: fratri autem meo honores et 
magistratus continua imperatorum successio inte- 
gros illibatosque, nec ullius successione interru- 
ptos conservavit, imo vero qui subsequebantur 
precedentibus erga illum benevolentia anteire 
quasi contendentes, ad pristinos illius honores 
aliquid insuper adjiciebant, viri nimirum virtute 
obstupescentes, tantumque ex imperio suo immi- 
nui existimantes, quantum de honoribus illius 
imminueretur. 

Neque vero vulgares tantum et plebeii homines 
(quibus ad honores vix ullus patet aditus, quo- 
rumve conatibus fortuna tenuior et obscurior 
obstare solet) palatia frequentabant, quantovis 
pretio honorem ab imperatoribus delatum «esti- 
mabant, publicaque qua poterant arte munera, 
lucto addicti venabantur ; sed hi etiam de quibus 
mihi sermo est, una cum virtutis et honesti aman- 
tibus illo se conferebant, beneque de Augustis 


A 


velut sumptuosiores quidam margaritarii uniones 
smaragdos,lychnitasquemagno pretio comparatos 
inde domum asportabant, satius esse rati, si 
dignitatum prerogativas pretio sibi compararent, 
quam si ab illis ultro ornarentur. Quorum certe 
singularem eximiamque virtutem imperatores ex- 
perti, quod nimirum lucri privateque utilitatis 
contemptu Aristidem, temperantia Hippolytum, 
Bellerophontem et Josephum, juris denique ob- 
servantia Minoem, judices minime nummarii, 
longe preeverterent, rebus illos, suis domi foris- 
que prefecerunt, erariorum illis, thesaurorum- 
que et cubiculorum suorum januas patefecerunt, 
charissima queque non secus alque familiarissi- 
mis concrediderunt; illos denique in aperta et 
propatula urbis administratione magnos logothe- 
tas, ephoros et polyarchas designaverunt. Illorum 
enim virtute, veluti quodam regno, civitatum gu- 
bernacula ita exornaverunt, ut ea potius ab illis, 
quam illi ab ullis rerum publicarum honoribus, 
premiis aut splendore, Augustorum munificentia 
collatis illustrarentur. Ίο vero, ut dicam id quod 
res est, ab Augustis in clarissimorum temporum 
suorum ornamenta, reipubliceeque gubernacula 
ex legum preescripto moderanda quasi communes 
quidam harmostre, morumve magistri, creatisunt; 
cujusmodi quondam magistratus suos nullo non 
honorum gradu cum maxima sui nominis celebri- 
tate perfunetos vetustissima illa Roma noverat, 
qui vicissim urbis illius, que ceterarum omnium 
facile princeps tune temporis floreret. imperii- 
que sui fines longe lateque protenderet, orna- 
menta in commune totius orbis ornamentum, 
communemque humane societatis utilitatem ce- 
dere arbitrarentur. 

Ut rem paucis expediam, salva quidem sunt 
prosperitatis humanee propugnacula, Pharosautem 
et portus, quorum illa sunt adminiculis conser- 
vata, naufragium nobis abstulit (5). 

Qui tamen hoc fieri potest, ut tantorum viro- 
rum virtutes tam succincte, verbisque tam paucis 
ita percurram ? ut plurima silentio preeteream? 
partim quidem confusus ex eo, quod affectu sim 
vehementi et concitato magis quam bonis illis ad- 
ducto οἱ persuaso, quibus etin vita praediti et in 
morte non sine magno seculi nostri detrimento 
privati fuerunt : partim vero cautius prospiciens, 
ne quis hane orationem suggillet, ut que instituti 
argumenti oblita, majorem Thylaco, ut in prover- 
bio est, accessionem fecerit. 

Quandoquidem nova Sion, non secus atque ve- 
tus illa, a suis tanto in rerum discrimine deserta, 
in hostium manus incidit, et funditus eversa est. 
Quidquid etiam in ea supplement ,vel latebrarum, 
vel levis armatuz beneflcio, manus hostiles sub- 
terfugerat, Niceeam Bithynie metropolim commi- 


(5) Alludit ad illud Scip. Nasice apud B. Aug. de Civit. Dei lib. 1: Stant mamia, ruunt mores. 


369 


MONODIA IN FRATREM SUUM. 


370 


gravit, ibique adeo nunc exsulant, qui hesterno A quee civitatis unitas dissoluta concidit! quantus 


die concivium suorum letitie congratulati, ho- 
dierno, proh dolor ! morentibus congemiscunt: ut 
qui beate antea civitati ornamento fuerunt, iidem 
hodie infelici solatium afferant. lis enim ipsis que 
dicebant, queque sapienti et magno animo disci- 
pline attenti patiebantur, non parum consolationis 
afferebant,ignavit que pectoris et hebetioris ingenii 
hominibus non parvos ad fortitudinem capessen- 
dam aculeos adjiciebant . 
ltaque quemadmodum Ezechiel et Daniel eos 
qui apud Babylonem animo deficiebant,exclaman- 
tes : Exaruernnt ossa nostra, spes nostradesperata 
cilicet evanuit 1 : perapposisitis colloquiis recrea- 
bant , quandiu vivis illis frui, quandiu condolen- 
tes et consolantes experiri licuit, leviora procul 
dubio fortune tela sentiebant, nec omnino a pa- 
tria se sua exsulare arbitrabantur, ut qui pulcher- 
rima civitatis suce donaria, capitaque adeo quibus 
reipublice gubernatio innititur, etiam tum osten- 
tarent. Non enim ex moenibus, quamlibet illa ho- 
minum manibus affabre structa, aut tectis subli- 
mibus, aut porticibus, aut foro exornata sint, vera 
civitatis forma dependet (6); sed exhominum pro- 
bitate, honestate, religione: quibus quicunque 
preditus est, etiam si sub quercu pernoctet, me- 
lioris ille nature hospes efficitur, dignior interim, 
quem civium suorum catalogo quelibet urbs ac- 
censeat, ne dicam mundum ipsum, quantusquan- 
tus est, hisce moribus incola prorsus indignum. 
Quee quidem omnia,tanquam pie civitatis funda- 
menta, presentes illi vel solo nutuadimplebant, ut 
quorum animis reipublice bene constitute forma 
altius impressa esset, ac si ejusdemleges animate, 
quoddamque velut superstitis Contantinopoleos 
propugnaculum essent.Posteaquam vero par illud 
fratrum sanctimonie fama celebrium, ad ccelestem 
illam rempub. paucis ante diebus evocatum est, 
necita multo post frater ile meus, qui duorum 
jugo tertius accesserat,eodemque quo illi senatorio 
munere fungebatur, una quoque cum illis assum- 
ptus, sternique senatus albo adscriptus est; tunc 
vero nostri illi Megalopolitani(7), qui Niceam 
commigraverant,illoss a se abductos senserunt, 
tunc uno omnium consensu nudos se, pristinzeque 
glorie ornamentis spoliatos agnoverunt: tunc deni- 
que se nihil aliud quam miseros exsules et extor- 
res, atque omnino civitate pulsos ingenue professi 
sunt. Quamobrem in luctus etiam eque acerbos 
inciderunt, atque si ipso in temporis articulo civi- 
tas illa repentino hostium incursu victa eversaque 
corruisset. Eninvero cum preestississimis quibusque 
rebus spoliata esset,cum sua illa ditissima εργασία 
hostium direptioni exposita vidisset, quantum, proh 
dolor, Christiane reipub, vinculum dissectum est! 


! Ezech. xxxvii, 11 


(6) Alludit ad Lacedemoniorum rempub. qus 
viris, non monibus inniteretur. 


bonorum cumulus inversus est! qualem probitatis 
honestatisque triplicem funiculum(8), non calami- 
tatum quidem,juxta sapiens illud ἀποφθεγμα disru- 
pit :7:27«2:;,aut circumstantium casuum violentia 
divulsit, at sola mors auream virorum illorum ca- 
tenam dissolvens. sigillatimque dissipans, ad ni- 
hilum tandem redegit: cumque adeo clementissi- 
mus ille vir, optimusque Michael primus fato con- 
cessisset, ex facili illa et simplici anima tantum 
superfuit, quantum Megalopolitana colonia suos in 
usus reposuit: unicum interim dolorum solatium, 
locupletem illum seilicet multisceumque Joannem 
sibi proponens; illum,inquam, qui consilio et pru- 
dentia reliquos antecellere cives, reipubliczeque 
adeo optimeconstitutie vivumexemplar dicebatur. 

Verum posteaquam paucis interjectis diebus hoc 
quoque fratrem subsecuto nostra colonia orbata 
est, atquejusta funeri ejus persolvit, Nicetas frater 
meus supererat, quem illa predicaret, tanquam 
eum, quo in uno omnes animi duorum preceden- 
tium dotes elucescerent, cujus etiam causa non 
parvam animo exspectationem conceperat. Quem 
simul atque naufragio postremum amisit, immo- 
dicis hodie doloribus fatiscens, tanquam fluctibus 
adobruta, ad imumque demersa est.Hujus audita 
morte, dici non potest quantos in luctus inciderit 
Asia, quamque querulis lamentis queritanti mce- 
stior Europa responderit, simulatque decommun 


c omnium damno certior facta est. Quod si utrique 


continenti velut universale fatum tantam cladem 
intulit(sive probitatem utraque tuam ante experta 
fuerat, sive rerum ate preeclare gestarum fama ad 
earumdem aures pervenerat), ut tam egre mortem 
tuam, o charissima mihi sanctissimaque anima, 
tulerint, quem nos, queso, gemitibus et querelis 
modum imponere debemus? qui si cujusmodicun- 
que habitus, aut cognationis, ut jam dixi, ratio 
habeatur (generis enim origo eadem nobis est) 
innumeris afflictamur modis? nos, inquam, quibus 
a te officiorum infinitorum cumulus accessit, qui- 
bustus virtutisergonulla non honorisspecies accre- 
vit, qui non exiguam ex rebus a te preeclare gestis 
laudem nostro quasi jure nobis vendicamus, cum 


D nunc tandem sine ulla mora et confestim nos tui 


splendorenominis privatos videamus (gentem alias 
multiplicem et proletariam, queque per omnes 
Asie atque Europe regiones longe lateque diffun- 
ditur, et tui nominis auspicio nobilitatur) quos ta- 
men hoc tempore separari, aut domi quemque sua 
seorsum lugere minime decebat, sed in unum po- 
tius locum coeuntes, atque tumulum tuum cir- 
cumstantes, me misero luctus corypheo, lugubris- 
que nreenic preecentore, tristissimis concentibus et 
lamentis dolorem testari conveniebat, illo non mi- 


(7) Constantinopolitanos intelligit. 


(8) Nicetam et Belissariotas duos intelligit. 


371 


MICHAELIS ACOMINATI ATHENARUM ARCHIEP. 


372 


horem, quo Josephi exercitus, cum Jacobo justa A evadant, hrec autem contra certo ictu infliela sit 


persolveret, commotus fuisse fertur. Nam si hoc 
pacto luctus nostros instituissemus,'nihil omnino 
fuisset, quod nobis hac in re defuisse merito quis- 
quam objicere potuisset. 

At vero cum nunc alii ab aliis sejuncti simus, 
conjux quidem digna que tecum vulgo decantatam 
cornicis vitam transigeret, aliquo in angulo. me- 
diaque humi procumbentium filiorum scilicet, et 
puberumetimpuberum, corona, pullis induta vesti- 
bus sedens, et seipsam marito, et filios parente 
orbatos, ejulutu miserabili lamentatur. Ex liberis 
autem tetate provectioribus alter aliis, nescio qui- 
bus errans in locis tacitus apud se luget queru- 
lamque monauliam prosequitur. Propinqui deni- 
que alii consanguineique quotquot Asiam incolunt, 
lugubris hujus tragediie actus, ad eos qui in Gre- 
cia habitant, transmiserunt. 

Ego porrolonge infelicissimus et miserrimus fra- 
ter hesterno quidem die,nudiusque tertius amplam 
aliunde luctus materiam nactus, cum ex publicis, 
tum privatis meis ipsius incommodis (9) : eo pre- 
sertim nomine, quod opulentissimum juxta et ce- 
leberrimum templum Atheniense (illud, inquam, 
sancte domine,'augustissimum templum, quod Dei 
Genitrici consecratum est, talique preside in per- 
petuum eget) mihi commissum, cujusque adeo 
spirituali altari preeessem, ubi quam maxime pote- 
ram sacro ministerio exhibendo assiduus invigila- 
bam, me presente, proh dolor! atque his oculis vi- 
dente a nefangis sacrilegis expilatum et vastatum 
est. Ego antem qui ante tres annorum decadas ibi 
velut insitus fueram, ex aula Domini avulsus, ut 
siccus quidam et prorsus inutilis truncus, vehe- 
mentiore procelle flatu, nunc in littora variis 
fluctibus adobruta, vel confragosos aliquos scopu- 
los ejectus, nunc in depressam convallem eestuan- 
tis maris exundatione protrusus fui : his scilicet 
exsul in locis, sine clero, sine ulla dierum festo- 
rum celebritate, sine civitate, denique mediastinus 
deserte ulule in morem, lugubre, nescio quid, 
apud me tacitus de publica et privata pernicie que- 
ritor. Nunc autem, si luctus hujusmodi de rebus 
ulterius mihi protrahendus non sit, sola saltem 
memoria nunquam excidet. 

At vero ille charissimi capitis obitus, qui tot 
meis malisinstar decime /Egyptiorum plago,nimi- 
rum primogenitorum internecionis, accessit, om- 
nem ad seplanctum, omne lamentum, naenias om- 
nes, omnes denique lacrymas attraxit. Heec enim 
ille qui sue indignationi vitam preparat, quasi ma. 
nifesta quedam tormentorum gymnasia mihi pre- 
tendisse videtur, hoc autem cerlamen iusuper ac- 
cumulasse, maximum quidem illud et summum, 
nec omnino periculi expers. Ex quo fit, ut pristine 
ille plage leves, tuberculisque summam cutem 
delibantibus similes, atque adeo facile medicabiles 

(9) Hie videtur alterum periodi membrum 
deesse, quamvis in exemplari nulla lacuna sit. 


animique recessus intimos penetret: vel fieri qui- 
dem potest, ut tentationum fumus indignatione 
Numinis ascenderit, qui futurum incendium pre- 
nuntiaret, et crebras ex oculis lacrymas eliceret. 
post quem afflictionum ignis exardesceret. Longe 
vero calidiores et diuturniores esse, quas jam luo 
penas, dies hodiernus ostendit, quo quidem car- 
bones exarserunt, qui mihi nunquam restingui 
auta cordis mei sanguine depascendo cohiberi 
posse videntur. Ex quo evenit, utillte me lacryme 
destituerint, sive quod pristinis meis malis ex- 
hausta sit aqua illa, quee meo decapite distillabat, 
sive quod majore nunc sim metu perculsus, atque 
adeo cor meummille antea modis afflictatum, tan- 
dem sicut fenum aruit,nec in posterum tantus aut 
lacrymarum rivus, aut lugubrium sermonum fons 
ex illo scaturire possit, quantum perturbationis 
ipsius magnitudo requirit, ut quo doloris illius, 
quem animo concepi meo,tandem ejecto pondere, 
levior et expeditor evadam. Quare jam mihi siccis 
oculis, mutisque singultibus intolerabilis, hic alio- 
qui dolorum fetus necessario tolerandus est, cui 
etiam breviusculo mis»rabilis hujus vite, si quod 
superesse vi.!etur, excurso spatio, commoriar, at- 
que nescio quam subterraneorum barathrorum, 
marinorumque sinuum in partem projectus, Ja- 
cebo: atque ita fratri, senior juniori, decrepitus 
perfecte etatis crudaque senectutis viro, con- 


6 jungar. 


O divina providentia, quam nullius hominum 
industria conjecturave ulla assequi potest, quss rno- 
dis inenarrabilibus res divinaset humanas modera- 
ris, qu& mens, queso, fatali judiciorum tuorum 
abysso se credere in eaque natare audeat! quam- 
libet illa philosophie addictissima studio, nodos 
dissolvere, implicataque explicare possit ? Differor 
equidem dolore, qui meita exstimulat, ut tale quid 
profari cogar, ex quo periculum est, ne temeri- 
tatis mihi nota inuratur. Qui flt, ut canus ego, 
telluris inutile pondus (10), qui gravi senio pre- 
mor, nihilque sum, quod aiunt, quam vulnus, in 
quod omnia nature fata confluxerunt, diutius capti- 
vus hoc in terreno carcere supersim ? spectaculum 


D certe nec satis rerum universitati conveniens, nec 


jam tale quod jubari solis exponendum sit. ille 
vero qui nondum pedem limini senectutis intule- 
rat, longe dignior qui vita diuturniore frueretur, 
eo presertim nomine, quod uxoris et filiorum non 
paucorum servator, majoribus suis sua virtute 
preluxerat, atque adeo multa in communem totius 
orbis utilitatem contulerat, tanquam glorire splen- 
dorisque mei corona, et qui ad hanc meam vitam 
concinnitatis aliquid in dies afferret : ille, inquam, 
immatura morte, quod me ad insaniam prope adi- 
git, non sine communi externorum propinquorum- 
que jactura prereptus est. 11ο enim non exter- 

(40) Alludit ad illud Homeri : 'Erócte» 4x00; 
ἀρούρης. 


313 


MONODIA IN FRATREM SUUM. 


374 


norum tantum bonum, quod de justo viro sapien- À sine ceedibus innumeris, totiusque civitatis excidio 


tes dictitant, sed nostrum quoque repositum erat. 

Ubi gentium nunc, queso, degunt. etquigenuina 
sanguinis cognatione freti, et qui eamdem confin- 
gentes ad illum accedebant, illoque auspice que 
ab imperatoribus petierant, ea celerius gratis con- 
secuti, tandem hilaresdomum suam revertebantur, 
et gratias multo uberiores beneficiorum auspici 
quam collatoribusagebant? Illorum certe plures vel 
eliam nulli huc unquam in medium processerunt. 

Huc ehodum omnes concurrite, eodemque me- 
cum luctu prediti nostre gentis encomia plancti- 
bus meis intermiscete, ut justi hujus viri memoric 
merita laudum preconia tribuamus, nec solis eam 
lacrymis decoremus. Neuter enim modus ab ho- 
nesto seu decoro alienus est. Siquidem justi viri 
morslacerymas provocat, efficitque ut illius desi- 
derio laboremus: memoriam autem laudibus non 
excolere non possunt ii, qui ab illo que imiten- 
tur, virtutis exempla petunt. 

Ubi vero nunc mihi virgo illa vultu tam liberali, 
eui barbarus hostis, cum primum nostra Megalo- 
polis eaptaest, utrapte jam stuprum illaturus erat, 
nisi acer hic honestatis et pudicitiee amator ut vi- 
dit, ut misertus ejus est! qui sine ulla mora in 
hostem irruens, tametsi Phineem inilla defendenda 
imitari non potuerit, quamlibet eodem quo illo 
olim, noster hic quoque zelo flagraret, puellam 
saltem sibi vindicavit, uxorem legitimam esse cla- 
mitans, seque fida conjuge privari, atque ideo acer- 
bissimis afflictari modis queritans. Ambarum itaque 
lenacitate manuum prehensam pancratice cum 
hoste eolluctatus, cujus animum amore ebrium fu- 
ror efferarat, ad se retraxit, neo prius conquievit; 
quam a violenti hostis manibus virginem ereptam, 
virginem patri restitueret. Presto sit vero nunc et 
illa, ut lamentis, gemituque et femineo ululatu su& 
libertatis vindicem conclamet, illum,inquam,a quo 
servata, neo secus a stupro liberata est, atque si 
pudieitim ejus conservande integritatique custo- 
diendes jam olim pretefectus fuisset. 

O preeclarum facinus ! cuique ex priscis illis nul- 
lum respondeat. Fertur Hercules Hesionem quon- 
dam liberavisse, cum bellue marinw objecta fuis- 


set : itidem et Perseus Andromedam. At illi ar- D 


mati, ferroque accincti belluas aggressi sunt, et 
virgines tandem matrimonii sibi nexu conjunxerunt 
Hic autem inermis armatam  belluam invasit, 
eamque tot mendaciunculis aspersit, tot astutiis 
cireumvenit, viralioqui verax, minimeque mendax. 
ut intactam puellam patri tandem ejus restituerit. 

Ceterum Simeon et Levi sororem raptoribus 
extorserupnt, et jam violatam et constupratam, 
idque oertaminis vix, ac ne vix quidem sine cre- 
brain ancipitem gyrum circumcursatione, nec 


* Ephes. v. 25 ; 1I Cor. v, 45, * Cant. 1, 4, 


peregerunt. Quare non sunt illi cum hoc nostro 
conferendi, qui puellam integram et illeesam sola 
certans oratione sine cede receptam reduxit. Equi- 
dem praeclarum illum fratrem meum in. Abrahami 
filium propter fidem adoptatum fuisse certo scio : 
quin et hoc audacter ac libere dicere non vere- 
bor, patribus illis Abrahamicis nostrum hune 
multo prestantiorem fuisse: Abrahamus enim 
primum apud Pharaonem, deinde apud Abimele- 
chum Saram suam esse sororem, non conjugem 
professus est, ut et Rebeccam Isaacus. illi nimi- 
rum terrefacti conjuges suas dicere verebantur, 
ne propter illas interirent: hic vero virginem 
necdum sibi in matrimonium collocatam,suam ta- 
men uxorem nominabat, ad se retrahebat, sibi 
vindicabat: vite pro illa discrimen subire, si res 
itaferat, haudquaquam detrectans. 

Quod si Susannam Daniel a violentorum ama- 
torum et iniquorum judicum furore asseruit, at 
pro tribunali prius sederat, libidine excecatos 
judices seorsum abduxerat, utrumque interroga- 
verat sigillatim,suo ipsorumque judicio convictos, 
et capitis, damnatos, lapidibus cooperiri jusserat 
atque hoc pacto pudicam ab iniqua sententia libe- 
raverat. Delicite νότο mese, vir hio nimirum, qui 
natura siccomparatus erat, ut nemo nostrum votis 
omnibus similis illi evadere non expetat, non ju- 
dicans, ut Daniel, sed hostem adulterii crimine 
accersens : non constuprate fratrem fingens, ut 
Abrahamus ; non id mentitus, quod in reprehen- 
sionem incurrere merito posset, ut Isaac (11): 
sed virginis etiamnum viro crude virum (quod 
sapientius juxta ac virilius fuit) se dictitans, violen- 
tum illum raptorem fefellit et repulit. 

Hinc perspicuum estea que nunc recenseo priscis 
illis longe presstantiora esse ; quippe que Christum 
redoleant, atque ita legali illa justitia longe ex- 
eellentiora sint. Quemadmodum enim seipsum 
Christus Ecclesie nomine tradidit, cum tamen 
adhue Ecclesia nusquam esset, nedum Christo 
desponsata (adhuc enim peccatores eramus, 
cum pro nobis mortuus est Christus, ut Apo- 
stolus ait 1); ipsa quoque ignorininie sibi conscia, 
quam impietate pristina sibi contraxerat: Nigra 
sum, inquit alicubi, filiz Jerusalem * ; ita etiam 
frater meus pro illa, quam nondum in uxorem 
duxerat, nec adhuc omnino ducturus erat, parum 
abfuit quin vitam profunderet, dum certis se pe- 
riculis objicit, et qui virum simulaverat, patris 
revera munere perfunctus est, atque patris in quo 
naturalis erga liberos amor, eorumdemque salu- 
tis propugnatio, multo magis quam in eo qui 
puellam genuerat, elucesceret. llle siquidem vi- 
ctoribus cessit, fugaque salutem quesivit : hic vero 


(14) In codice Greco δαδ. pro ᾿σαὰκ male suppositum videtur. 


371 


AD ALEXIUM COMNENUM PRO ATHENIENSIBUS. 


318 


sedibus consecrata annuum ei sancto festum di- A audacter et libere cum aliis de causis, tum quia 


cabat, quem ubivis gentium coli videret : ita ut 
ex ejus tentorio sine intermissione vox exsulta- 
tionis et salutis, justique illius viri Psalterium 
exaudiretur. 

His itaque de causis illum ad amicos pervenisse 
et in eadem illa sempiterna tentoria, in quibus 
illi quiescunt, invectum fuisse, eeterna cum illis 
beatitudine frui, denique jam pro nobis quoque 


fratris amantissimus est, intercedere certo scio, ut 
ille qui non aliter atque fusorius ignis, herbave 
balneatoria sordidos expurgat, nos quoque tenta- 
tionibus quibus hic objicimur, velut igne et aqua 
expiet, sicque tandem suum in refrigerium trans- 
ducat, et justificatis per fidem concedat, ut eodem 
in loco, atque adimirandi illius tentorii s&terni loco 
simul inhabitemus. 








YHOMNHXTIKON 


EIX TON BAZIAEA 


KYPION AAEZION TON KOMNHNON. 


YPOMNESTICON 


AD IMPERATOREM 


DOMINUM ALEXIUM COMNENUM. 


ῬΤολμῶντες ot ανάξιοι xai πανεντελεῖς δοῦλοι τῆς B 
χρα-αιᾶς καὶ ἁγίας βασιλείας σον δεόµιτα, Φέσποτα 
ἑμῶν xyu. 

Τὸ χαβ᾽ ἡμᾶς ὅριον τῶν ᾽Αθηνῶν, πάλαι τοῦ π)ήθους 
τῶν ἐποίχων αὐτοῦ διὰ τὸς ἀλλιπαλλήλους ἐπηρείας 
Εκκενούμενον ἀεὶ; νῦν κινδυνεύει καὶ si; αὐτὴν περιστῆ- 
ναι τήν παροιμιαζομένην ἐρημίαν Σκυθικήν. Τὸ δὲ αἴτιον 
ὅτι πολλαῖς ἑπηριίαις βαρννόμεθα, μᾶ)λον δὲ πλείοσι 
x«l βαρντέραις, περ οἱ γειτονοῦντες ἤμῖν λοιποὶ χατω- 
Ττεκοί. OU µόνον γὰρ ἡμεῖς dig καὶ τρὶς καὶ πολλάκις 
παρὰ τὰς γείτονας ἡμῶν χώρας ὑπέστημεν ἀναγραφὰς 
καὶ ἐπιττρήσεις ἀναφορῶν γεωμετρουσῶν ἴχνεσι ψνλλῶν 
ἄντεχρυς τὰ ὑπόψαμμα ταντὶ καὶ λυπρόγεα ἡμῶν γήδια, 


Indigni nos atque humiles Majestatis tue servi 
hocce abs te petere audemus. 


Ager Atheniensis quem habitamus, inde a longo 
tempore civibus qui olim plurimi fuere, privatus 
jacet et omnis generis malis vexatur, imo in eo est 
ut deserto scythico comparari possit. Hujus rei 
causa est quod vectigalibus gravioribus quam vi- 
cine gentes premimur, siquidem publicani et vec- 
figalium exactores triplicibus molestiis vexant ; 
agros enim nostros arenosos ac parum fertiles non 
humana, sed pulicosa mensura ac proportione me- 
tiuntur ; imo ut capillos capitum nostrorum, ita 
χαὶ σχεδὸν χαὶ τὰς τρίχας αὐτὰς τῶν κεφαλῶν ἡμῶν vitis folia numerant. Adde quod ceetere insuper 
διαριθµουµένων, móc yt μᾶλλον ἀμπέλου φύλλον $ exactiones fisco destinate in ceteris regionibus 
φυτοῦ τωος. ᾽Αλλὰ καὶ ai καθεκάστην λόιπαὶ κοσμικαὶ ϱ commode ac sine vexationibus efficiuntur, siqui- 
ἐπόρειαι ἐν μὲν ταῖς λοιπαῖς χώραις 3 οὐδὲ τὴν ἀρχὴν — dem pretores sepissime debita condonant, aliter 
ἔνεργοῦνται, & παρὰ τῶν πραιτώρων κουφίζονται, χαρι ac apud nos qui, et ultimos quidem Grecie fines 
ῥομένων αὐ-αῖς τὰ τοιαῦτα, ἅτεχαὶ τὰς ἐπηρείαςταυτὰς — incolentes, durissima queque perpetimur. 
ἔνερ/ούντων αὐτῶν ὦ τὰ πολλὰ, ἡ συνεργουντων πάντως τοῖς ἐνεργοῦσιν * ἐν ἡμῖν δὲ πᾶσαι ἐνεργοῦνται, καὶ ἔπιδα- 
ρῶς ἅπασαι χαὶ τῶν ἄλλων πρώτιστα, καὶ ταῦτα ἐν τῇ τῦς Ελλάδος χειµένοις ἐσχατιᾶ. 


Καὶ μαρτυρεῖ τὸ προσεχῶς παρελθὸὀν ἔθος, ὅτε 
κτίσεως xerípyw» ὀριαθείσης, Ὁμεῖς πρῶτει καὶ 
μόνοι τῶν ἄλλων, xaímtp μὴ χισθέτων, ἐδημιώθη- 
μεν * ὅτε τοῦ Πανσίου (Παυσίον ?) Στειριόνου χατα- 
πεπλευχότος, μόνοι πάλιν ἡμες ὑπὶρ πλωίμων 
αατεθαλόμεθα - ἠνίκα πάλι nip πλωΐµμων τῷ 


Hoc ita esse annus proxime elapsus testatur. Cum 
enim navium constructio juberetur, grandissima 
nobis pecunia summa imperabatur, nec tamen 
classis edificata fuit. Cum dein Pansias Stirionos 
mare lustraret, nove nobis pecunie imperate 
sunt. Sguro quoque ao preetori ad navis ediflcan- 


381 


ἄλλωξ tà 
ξαι ημᾶς τῆς πραι-ωρικῆς ἐφόδον, καταδρομῆς τε 
καὶ ὁιαρπαγῆς τοῦ δοθέντος ἡμῖν δεφε)δαρίον, µε- 
γαλυπεοόχου μυστικοῦ, τὸ παρ) ἡμῶν ἀφαιρούμε- 
vo» ὑποχρατοῦντος ἐκ τῶν µεἰσκομιδομένων παρὰ 
τῶν πραιτάρων, ὡς διώρισται, καὶ Ἱτέρας τΤινὸς 


AD ALEXIUM COMNENUM PRO ATHENIENSIBUS. 


δηµοσίω imbuit) καὶ πρῶτα ἁπαλλά- Α decretis tuis insistendo ad res nostras rite compo- 


382 


nendas procedat. Tum naves et pecunias in usus 
maritimos dabimus quantas logotheta dromi dom. 
Joanues Ducas nobis imperaverit, decretis impe- 
ratoriis obtemperando,quibus sepe a populi adver- 
sariis contraitur. 


ἐγγράφου  tmtgevücteg xai ἀπειλῆς ἐπανατεινομένης αὐτοῖς, τὰ ἔσχατα πείθεσθαι, εἰ μὴ ἀπόσχοιντο 


τοῦ ὁρίου τῶν ᾿Αθηνῶν' ἔπεια χαὶ συνδοσίας πλωΐίμων 


καὶ πλωΐίµονς διδόναι, ὅσους ἡμῖν ἐπέθη- 


xt» T) ἀπογραφὴ τοῦ χρηµατίσαντος λογοθέτου τοῦ δρόμου, χυροῦ, Ἰωάννου τοῦ Δούχα, x«i μὴ πλείους 


αὐτῶν μήτε ἀντὶ τῶν ἐπιθαλλόντων bui» πλωΐμων ἐκ τῆς τοιαύτης ἀπογραφῆς 


συνδοσίας ἀπαιτεῖν 


ἄνεν ὁρισμοῦ, Καὶ τοῦτο γὰρ ἐφ᾽ ἡμῖν τολμᾶται τοῖς ταλαιπώρθις ἑνίοτε. 


Ἐπεὶ δὲ χαὶ πολλὰς ἀναγραφὰς ὑπέστημεν, ὡς 
μικρὸν ἄνωθιεν ἀνηνέγχαμε, δεύµεθα, | uà καὶ 
αὖθίς βάρος ἀναγραφῆς ἐπιῤῥιφῆναι τῇ χώρα ἡμῶν 
el xai iv ταῖς ἅλλαις τυχὸν χώραις τῶν κατωτέρων 
ὁρισθῦ γεέσθαι ἀναγραφή» αλλ ἐπικνρωθῆναι καὶ 
τὸν ἕνεχα τούτου ἐπρεχθέντα« ἡμῖν προσκυητὸν 
ὁρισμὸν τῆς ἁγίας βασιλείας 6ου. καὶ μὴ µόνον 
τοῦτον, ἀλλὰ ααὶ τοὺς διαφόρως ἀπολνθέντας, x«i 
ἄπειργοντας τοὺς Λειρωμένους ἐκ τῶν καστρητῶν 
κατέχειν ὁπωσδήποτε καὶ νέµεσθαι χωρία x«i στά- 
σεις χωριτιχάς. Εὶς συντριθὴν γὰρ τοῦτο τῶν 
δρούγγων καὶ ὄλεθρον ἀφορᾷ. & δι τῶν δρούγγων 


Eorum que nobis rite imposita sunt pecuniarum 
onerum magna est summa,quam ne augeas suppli- 
citer rogamus, et si alicubi in patria nova insti- 
tuere tributa necessum fuerit, nos quidem immunes 
esse statueris, nec permiseris ut milites preesidiarii 
stativa apud nos habeant, unde boni nihil, pestis 
autem inter milites, ideoque communis ruina se- 
queretur. Salvari possumus ea conditione utiis quee 
petimus pro muniflcentia tua annuas, sic enim 
solvendo nos pares semper habebis, Salvi autem 
facti pro sacra tua Majestate preoes fundere humil- 
limi tui servi ex grato animo non desinemus. 


ἀπώλεια τοῦ κσθ ἡμᾶς ὁρίου παντός ἐστι ἀπώλεια. Καὶ τούτων γινοµένων, σωξοίμεθ᾽ ἂν ἡμεῖ, θώ- 
φοιτο d' ἂν καὶ τῷ δηµοσίῳ tk ἐξ ἡμῶν συνεισφρόµενα" καὶ σωζόμινοι οὐ παυσαίµεθα τοῦ ὑπερεύ- 
χεσθαι τῆς ἁγίας βασιλείας σον, qc ὡς ἀνάξιοι δοῦλοι To) ui ςαντες ἐδἐύθηµεν. 


. vei "TA 


pr Ne a sn V 
Sets 


183 MICHAELIS ACOMINATI ATHENARUM ARCHIEP. IAMBI. 384 





ΣΤΙΧΟΙ 
ΤΟΥ ΣΟΦΟΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΑΘΗΝΩΝ 


TOY KYPOY 


MIXAHA TOY XONIATOY 


Ἐπὶ τῇ ἀγχιετύπω ἀνιστορήσει αὐτῶν, τουτέστι τῆς πόλεων τῶν ᾿Αθηνῶν' 


Ἔρως ᾿Αθηνῶν τῶν πάλαι θρυλλουµένων Α 
Ἔγραψε ταῦτα ταῖς προσαθύρων, 

Καὶ τοῦ πόθου τὸ θάλπον ὑπαναψύχων' 

Ἐπεὶ ὃἔτ οὐκ Qv οὐδαμοῦ, φεῦ | προσθλέπειν 
Αὐτὴν ἐκείνην τὴν ἀοίδιμον πόλιν, 

Tou δυσαρίθμον καὶ µακραίωνος χρόνου 
Λίθοις, βυθοῖς χρύψαντος, ἡφαντωμένην, 
Ἐρωτολήπτων ἀτεχνῶς πάσχω πάθος" 

Οἱ τὰς ἀληθεῖς τῶν ποθουµένων θέας 
᾽Αμηχανοῦντες τῶν παρόντων προσθλέπευν, 
Τὰς εἰκόνας ὁρῶντες ἀὐτῶν ὡς λόγῳ 
Παραμυθοῦνται τῶν ἐρώτων τὴν φλόγα. 

Ὡς δυστνχὺς ἔγωγε, χαινὸς Ἰξίων, 

'Epóv ᾿Αθηνῶν, ὡς ἐκεῖνος τῆς "Hoa, 

Elta λθὼν εἴδωλον ἡγλαϊσμένης, 


Φιῦ | oia πάσχω xai λέγω τε xai γράφω ! 
Οἰκῶν ᾿Αθήνας οὐκ ᾿᾽Αθύνας που βλέπω, 
Κόνι δὲ λυπρὰν xal κενὴν µαχαρίαν. 

Ποῦ dà τὰ σεμνὰ, τλημονεστάτη πόλις; 
Ὡς φροῦδα υάντα xal χαταλληλα μύθοις, 
Δίχαι, δικασταὶ, βάματα, ψῦφοι, νόμοι, 
Δημηγορίαι τε πειθανάγχκη ῥητόρων, 
Βουλαὶ, πανηγύρεις τε καὶ στρατηγίαι 
Τῶν πεδομάχων ἅμα καὶ ναυµάκων. 

'H παντοδαπὺς Μοῦσα, τῶν λόθων χράτος | 
Ὅλωλε σύμπαν τῶν Αθηνῶν τὸ xMog: 
Γνώρισμα ὃ αὐτῶν οὐδ' ἀμνδρόν τις ἴδῃ. 
Συγγνωστὸς οἶχουν, εἴπερ οὑκ ἔχων βλέπεω 
Τῶν ᾿Αθηναίων τὴν ἀοίδιμον πόλων, 
Ἴνδαλμα ταύτης Ὑβαφιχὸν ἐστησάμην. 


IAMBI 
SAPIENTISSIMI ATHENARUM METROPOLIT/E 


DOMINI 


MICHAELIS CHONIAT /E 


De pristina urbis Athenarum dignitate. 


Athenarum amor quondam celeberrimarum hec B et quee felicitatis quondam sedes fuerat, jam non 


dictavit verba, in umbris rerum preeteritarum de- 
siderio ardenti solamen affectando. Nusquan, heu ! 
splendidissime illius urbis nisi ruines visuntur per 
seecula turpiter cumulate sursum deorsum proje- 
cte, nulli flebiliores quam mihi ipsi! li quibus ocu- 
lis intueri id quod amant non contingit,simulacro 
rei amate contenti nihilo secius cupiditate ardent. 
Me miserum ! qui, ut Ixion Junonis, Athenarum 
amore teneor, nec potis sum dolores quibus crucior 
describere! Athenas habitans,nullas video Athenas, 


nisi fedas trahit ruinas. Ubi tandem sacra tua, 
civitas infortunatissima ? Cunctain nihilum abie- 
runt: tribunalia, judices, populi suffragia, leges, 
oratorum potestas, concilia, opes terrestres ac 
maritime ; Musa ipsa multicolor, eloquentie vis, 
omnia qus Athenis glorise fuerunt, periere, ne vi- 
lissimo quidem pristini evi monumento relicto. 
Quare certe me haud dedecet in mediis Athenis 
habitantem, hujus urbis veram imaginem me- 
morie prodere. 





ANNO DOMINI MCCXXX. 


THEODORUS 
ALANLE EPISCOPUS 


NOTITIA 


(Ex Leone Allatio De Theodoris ap. Maium Biblioth. nov. PP. t. VI.) 


Theodori episcopi Alanis ethicorum libri x, Grece in bibliotheca quadam Italie. Gesnerus. Sunt 
vero hec : Θεοδώρου ἐπισκόπον ᾽Αλανίας ἠθικὰ, ἓν τµήµασι δέκα Theodori episcopi Alaniz ethicorum sec- 
tiones decem. Ἱ. Sectionis P. Καὶ τοῦτό µοι τοῦ λόγου τὸ σύγγραμμα σῆς ἵνεκα κηδεµονίας ἐπινενόηται. TI. 
"Ev τούτοις μὲν dà τὴν ἡμετέραν σπουδὴν, $ τίς ποτε Vv. IIT. ρα σοι, ὦ οὗτος, τὰ νῦν λεγόμενα τοῖς πρότερον 
ἀκοναβεῖσου ἔχει τί συγγινές. 1V. Άμα μὲν, à βΏτεστι, τῷ λόφῳ τούτῳ ἐπιθαλόμην. V. Α΄ μὲν δὲ ὁ πρῶτος 
εἶχε θεῖος σχοπὸς χαὶ πρὸς ς δηµιονργίας. Vl. Ἐν τούτοις μὲν δὴ παρὰ τοῦ φυσικοῦ νόµου μὴν του βίου 
διξαγωγέν. VII. Μαροῖς μὲν διαλόγοις τὴν πρὸς ct ὁμιλίαν οἶδα πιραίνων. VII. Ὅπως μὲν οὖν ὁ φυσικὸς νόμος 
νοιρὸς τὸ πι ΙΧ. Δεὶ μὲν ἀνακωεῖν τὸν λόγον tig αὐτὰ dà mdi τὰ προλεχθέντα, X. Αλλ’ ἐπειδὴ τῆς 
εὐαγγελικᾶς περιωπᾶς ἑντὸς ἐγενόμεθα. 

Ejusdem λόγος ἐπιστολιμαῖος πρὸς τὸν Κωνσταντιουπόλεως, καὶ τοὺς ἐνδημουντας τῶν ἐπισκόπω», εἰ καὶ διὰ 
Ξὰ συµθάντα παρεκτέταται, καὶ τοι τὰ πλείω συντέµνων " ἐπιγέγραπται δὲ, μετὰ τὴν χειροτονίαν ἡ ᾽Αλανικός, 
Oratio per modum epistole ad patriarcham  Constantinopolitanum, et alios advenas episcopos ; 
quanquam propter rerum eventus longius protracta est, etsi majorem rerum partem compendio de- 
curtet. Inscribitur vero, post ordinationem, vel Alanicus (1). P. là; ἡμῖν ἂν ἔχοι τὰ τῆς ódov, ix πολλου 
oid" ὅτι καὶ πρότερον μαθεῖν ἔχητεῖτε, 

Ejusdem λόγος σχεδιασθεὶς sic τὴν ταφὴν του Σωτῆρος Ἄριστου Θεου ἡμῶν. Oratio ez imparato dicta in 
sepulluram Servatoris Christi Dei nostri. P. ᾿Αναθάλλεται μὲν ὁ Ἴησους, καὶ φῶς ὡς ἱμάτιον, πηνίκα τοῖς 
μαθηταῖς ἀστράπτων ἐπὶ του ὄρονς θαθώρ. 

Ejusdem Ματθαϊῖος, & λόγος Mattheus, sive oratio, in septem sectiones distincta. I. P. "Orc pec v τῆς 
ἀθιαᾶς μελέτες tis τὸν εὐαγγελικόν κατήντησε λόγον. II. Ὁ τέλειος ἀληθεύει ἄν, «i πρὸς τὸν µόνον ópám τλειον. III. 
Ταῦτα μὲ ὄρους ὁ Ἰπσοῦς τοῖς μαθηταῖς διαλέγεται. V. Ν μετὰ τοῦ λόγον συνάγειν τὰ διεσκεδασµένα 
λαθών. V. Ταῦτα ub» dà κρυφιώτερα καὶ μυστικώτερα * viv δὲ ἀλλ’ ἐξέρχεται à λόγος ix τούτων. Vl. Ὁ λόγες di 
τοῖς περὶ αὐτὸν ἐκφανθείτ, οἳκ dw καὶ πᾶσιν ἐχφαίνεσθαι βούλεται. VII. Ἐν πᾶσι μὲν οὖν τοῖς προλαθοῦσι διδάγ- 
μασί όγος si, cv. Et hec Theodori Alanis indigna ratus, quee diu in tenebris delitescerent, doctis- 
simus Vincentius Riccardius ex autographo exscripta Latine reddidit, editurus in lucem aliquando, 
quod exoptare debemus omnes, qui antiquitatis optima monumenta, ne pereant, totis viribus in- 
cumbimus. Ex hoc Riccardii exemplari exscripta, ne in uno tantum exemplari res tanti momenti 
perielitaretur, in munificentissimi principis Barberini bibliotheca conservantur (2). 









































(1) Hane Alanicam orationem in manibus ha- (2) Vidi olim in bibliotheca Barberina exemplar 
beo (cum czteris Theodori scriptis) et jam Latina — Grseeum Theodori Alanis ; sed Latinam interpre- 
veste me donatam edituruslibentersum propter tationem Riccardii (si forte ea superest) non me- 
historicam utilitatem. A. M. mini me vidisse. A. M. 





NOTITIA ALTERA 
(Biblioth. nov. PP. t. VI.) 


De hoc Theodoro, vel potius de ejus scriptis, dixit Allatius in Diatriban. CXV. Ea scripta omnia 
wos pramanibws habemus in. codice Vaticano ; ec quibus interim delegimus typis vulgandum iter 


387 THEODORI ALANLE EPISCOPI 388 


ejus Constantinopoli per Bosphorum Cimmerium in Alaniam, quia hanc pra ceteris lucubrationem 
lectoribus jucundam fore speravimus. De Alania et Alanis non semel Constantinus Porphyrogeni- 
tus in op. De adm. imp. Est autem ea regio ultra Μαοίΐπι circa Tanaim, atque ut Constantinus ed. 
Paris. p. 113 affirmat, των ὀρέων Καυκασίων ἄνωθεν χώρα τῆς ᾽Αλανίας. Itidem noster infra n.5. Denique 
copiose optimeque describit Α laniam Cellarius in Geogr.antig., multis veterum citatis auctoritatibus. Ad 
ejus sedem episcopalem quod. attinet, ea in catalogo Leonis Sap. erat metropolis sexagesima secunda, 
et in illo Andronici senioris numeratur quarta supra septuagesimam : ó ᾽Αλανιας * xoi αὐτὴ EÓ οὖσα, 
οὗ γέγονιν (post Codin. ed. Paris. p. 402). Hzc de Alania. De ipso autem Theodvro nihil fere cognos- 
cebatur prater id quod ex Dosithei Hierosol. Historia adnotaverat Leguinius Or. Ch. t. I, col. 1348, 
nempe eum fuisse episcopum tempore Germani II, qui fuit patriarcha Constantinopolitanus ab anno 
1229 ad 1940. Nunc demum ex hoc luculento Theodori sermone plura et quidem Aistoriz utilia com- 
perimus. Namque et Alaniz fines vicesque describit, et miserandam populi conditionem, cum reli- 
gionis amore viz tamen Christiani : Χριστιανοὶ dt µόνον ὀνόματι 'AXavol (n. 24), propter pastorum sci- 
licet raritatem, οἱ infirmam rei sacre constitutionem. Prorsus est hoc Alanicarum antiquitatum 
rarum monumentum nec contemnendum. Lepida autem est itla Lazorum episcopi in Alaniam ezcur- 
sio, ejusque supina in conferendis sacris ordinibus inscitia et. irreverentia, quem pravum morem 
apud haereticos quoque Habessinos vigere, a nostri orthodoziz illic preconibus audivi. Czterum de 
non facile repetendo sacramenti illius. ritu, prudenter auctor loquitur. Incommoda sua et pericula 
presertim Chersone, et α latronibus, el ab illarum regionum satrapis memorat. Item suum pastorale 
regimen modeste exponit. Quedam tamen, inilio prasertim, non sine enigmate dicuntur. Sacra 
sape Biblia, canones interdum, nec non ipsum Homerum, utpote homo Graecis disciplinis imbutus, 
recitat. Cateroqui stylus Theodori plerumque durior est, narratio veluti abrupta, prout ipse in- 
terdum fatetur, et nullo artificio contexta, et mihi interpreti aegre quandoque pervia. Sed rem hic 
quarimus, bona elocutionis exempla aliunde petemus. 





OEOAQPOY ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΑΝΙΑΣ 


ΛΟΓΟΣ EHIZTOAIMAIOZ 
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΝΔΗΜΟΥΝΤΑΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ. 
εἰ καὶ διὰ τὰ συμθάντα παρεκτέταται, καίτοι τὰ πλείω συντέµνων. 
Ἐπιγέγραπται δὲ, Μιτὰ τὴν χειροτονίαν, à 


ΑΛΛΝΙΚΟΣ. 


THEODORI EPISCOPI ALANLE 
SERMO EPISTOLARIS 
AD CONSTANTINOPOLIM MORANTESQUE IN EA EPISCOPOS, 
qui propter rerum eventus prolizus, quanquam pleraque sunt breviata. 
Inscribitur autem : Post ordinationem episcopi, sive 


ALANICUS 


1. Quenam fuerit itineris nostri ratio, jamdiu 
scio vos et antea cognoscere expetisse, et nunc 
potissimum, o magne pastor, et post primum 
proxime (1), nec non vos compastores ; qui nimi- 
rum fuerit longe peregrinationis exitus, quid in 
ea gestum sil, precipue vero quomodo nos Spiri- 
tus deduxerit; & quo, esti non semper permoti 


α. Πῶς ἡμῖν ἂν ἔχοι τὰ τῆς ὁδοῦ, ἐκ πολλοῦ old" 
ὅτι xal πρότερον μαθεῖν ἐδητεῖτε, χαὶ νῦν ἔτι μᾶλ- 
loy, σύ τε à μέγας ποιμὴν, xal μετὰ τὸν πρῶτον 
εὐθὺς, x«i ὑμεῖς οἱ συµποίµενες, πῶς τὰ τῆς µα- 
κρᾶι ἐνδημίας, καὶ τίς ἢ ταύτης ἐργασία, μᾶλλον 
δε τῆς ὀδηγίας τοῦ Πνεύματος * ὥπερ, εἰ pà xe 
ἀεὶ χεκιήµεθα, ἀλλὰ Ύι νῦν ἐκ του χρίσαντος. 


(i) Confer a&rmonis clauslath. Utroqtie enim in looo primos pastor videtur intelligi Christus, 


389 


ALANICUS. 


390 


ρα Ἀχρηστοτέρας τῆς ὁδοιπορίας ἐτύχομιν, καὶ À fuimus, nunc certe postquam nobis unctionem 


τὴν εὐθὺ τῆς ποίµνης ἐτέμνομι;  λησταῖς πιρι- 
πεσόντες, τὴν περὶ ψυχῆς ἑτραπόμεθα: Ὡς οὃ) ἂν 
ἔχοιεν, εὖ τε καὶ ἅλις τὰ συµπιεσόντα ημῖν; "ρα 
μόλις ἔστημιν τῆς ὁρμῆς, 0» xoci εἰσέι φέρομε ; 
Καὶ ποῦ ποτε Qusiy θάτερον; xai τέως εἰ uà πάντη 
τοῦ σχοποῦ διηµάρτοµεν; Ταῦτα piv οὖν ὑμῖν σκο- 
πεῖσθαι συµθαύει, x«i καθ ἑαντοὺς dpruvdv* χαὶ 
πείθοµαι ὡς ἔστι σπουδαῖον τὸ πρᾶγμα, καὶ τῶν 
οὐχ ἠχιστα φροντίδος τετυχηχότων, £l πού τι τῶν 
ἡμετέρων ἀκριθολογοῖτό τινι ' χαΐπερ ὁποῖα φιλεῖ 
συµθαίνειν ἐν τοῖς τοιούτοις, ἄλλο ἕτερον καὶ xotvü 
κατοκριθωµένως οὖδεν, à παάνδηµος φήμη προφέροι 
dv. ᾿Εγὼ δὲ, εἰ μὶν οὕτως εὐκαιρίας x«i παρα» 
σκενῆς εἶχον, ὡς πάντα Ἀλέγεν καὶ γράφει, x&v 
τῶν ἐμοὶ σπουδαδοµένων τὸ ἔργον nv, διηγουμένῳ 
τὸ βέλτιον εἰς παραψυχὺν καὶ συµπαθὲς τοῖς ἀχού- 
ουσι ^ νῦν di οὐκ ἔστι' πολλῶν γὰρ ἂν ἡμῖν λόγων 
ἐδέᾳσεν * πονεῖν δὲ ἄρτι ὡς ἐν συγγράµµασιν ἴδιον 
ἂν siu. ὥσπερ εἴ τις ἐν νυχτοµαχία τὸ debui ὁπλι- 
σθῶναι, χαὶ τοιῶσδε ἐπιθαίνειν σχοπεῖ. καίνοι καὶ 
ἄλλως οὐδ' ἂν δυναίµην, πεπλανηµένος, ἤδη τὴν ἔν- 
νοιαν ὑπὸ τοῦ µεταμανθάνειν τὰ βάρδαρα. Ei δὲ xal 
ταῦτα μὴ παρῆν παρακαλοῦντα µε σιωπᾶν, ἀλλὰ τὸ 
διήγημα ἴλιγγον ἔχει οὐ φορητὸν, ώς xal ἠπειρώτῃ 
ναντία͵ καὶ τοῖς τρνφῶσι x«i θρυπτοµένοις τά φάρ- 


μακα. 


β’. Ποθοῦσι dt ὑμῖν, & πάτερ καὶ ὅμιλος ἀδελ- 
φῶν, οὓς συνάγει χαὶ διεστῶτας τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, 
οὐχ οἱδ' ὅπως ἐπίσχω τῶν ἡμετέρων τὴν γνωριμω- 
τάτην. Καὶ µή πού τις Ἰωσὴφ ἐνταῦθα; 'O γὰρ 
πατριάρχης 'Iaxo6 dioc πινθῶν οἵδ ὅτι τὸν ὕστα- 
τον ἐν υἱοῖς κατὰ πνευματιχὰ ψελλίδοντα ἔτι: καὶ 
«αρὰ τοῦτο x«i ἀγαπώμεθα, Ἐγεώργουν pi» οὖν 
οἱ µείζους ἀδελφοὶ τὸν ἄσταχνυν τῆς ζωῆς, καὶ ti 
Φδιακονίαν αὐτὸς ἐτιτάγμην ὑπορετούμενος ὁπόσα 
προσέταττεν ὁ πατὸὺρ οἱ d" ἀπεμπολοῦσιν, οὐκ oid 
ὅ rt παθόντε. Πλὴν ὅμως χαὶ τραγωδία τὰ ἐντεῦ- 
0t» οὐδ' ἀπαράλληλα. πλὸν ὅ τι γνωρίσω μὶν ἐμαυ- 
τὸν, εἰ καὶ σκιωφῶς ood! ἀπαρακαλύπτως' παρα- 
δραμοῦμαι γὰρ τὰ πολλά. Βασιλίύω δὲ οὐχέτι τῶν 
Αἰγυπτίων διὰ τὸν Φαραὼ, εἰ x«l παραχωρηχέναι 
τινὸς δυναστεῖας, οὐ βούλεται μὲν, πείθεται δὲ ὑπὸ 
τοῦ ὁράσεις διδόντος καὶ ἐνυπνιάδοντος πνεύματος: 
ὑποχωρεῖ γὰρ fj αἴσθισις τῷ vol, παρ᾽ αὐτοῦ διδα- 
χθεῖσα ὅσα συμθολιχκῶς ὑποδέχεται οὐ γὰρ f νὺξ 
τοῦ βίου χεχώρηκε τὸν ἀλύθειαν * εἴεν. 

y. Tàw μὲν οὗ ὁδὸν ἅπασαν ἐξ ἀπαρχῆς ἀναλέ- 
Ίισθαι ὑπὶρ τὸν παρόντα χαιρόν ἐστι, καὶ τὴν τοῦ 
λόγου σπουδήν' ὅσα τε ὑπενεγχόντας ἡμᾶς τρίτος 
έώραχεν ftc. Καὶ μήν yt τούτων οὐ πολλοστὰ 
αἰτησαμένοις τισὶν ἐκδεδώχαμιν, ἐπιδρομάδην δι- 
εξελθόντες ἐκ τοῦ παρήχοντος, εἰ pà xol τὴν ύμε- 
τεραν Φιλοπευστίαν παραδεδράµηχεν. Ὁ πρῶτος 
ὁδοστατήσας ἐξέθλιψέ µε’ κατέλαδθέ µε διώξας, du- 
µερίσατο σκύλα, εἰ καὶ μὴ τὴν ἐπιθυμίαν ἐνέπλη- 
σε. Ὁ δεύτερος λυμιὼν, εὐποριστότερος ἐν κα: 


C 


largitus est. Num ergo felioius iter nacti simus, 
rectaque ad gregem nostrum venerimus ? an in 
latrones delapsi, anime retinende causa fugeri- 
mus? Qui status rerum sit, et num satis bene 
nobis evenerit? Num fortune impetus vix demum 
desiverit, an adhuc in cursu simus ? Et horum 
duorum utrum teneamus? et num hactenus scopo 
prorsus aberraverimus ? Hec ergo vobis conside- 
rare contingit, et inter vos disquirere. Sane arbi- 
tror grave esse negotium, et non minima cura 
dignum, si quis velit nostra diligentius inspicere. 
Quanquam, ut in his solet contingere, alia quebeli- 
bet, nihilque publice satis probatum, popularis 
fama divulgat. Ego vero si certe tantum otii et 
commoditatis haberem, omnia dicerem ac scrie 
berem ; etsi preecipuam curam gererem meliora 
narrandi ob solatium mutuumque affectum au- 
dientium, Nunc id non licet, quia longo mihi 
sermone opus foret. Laborem autem scribendo 
impendere, perinde nunc esset, ac si quis ad 
noeturnam pugnam eleganter se armis exorna- 
ret, atque ita ornatus procederet. Sed et alioqui 
id minime possem, mente adhuc vaga, dum res 
barbaricas discere incipio. Jam quamvis hec me 
ad silentium non compingerent, narratio tamen 
intolerabilem vertiginem crearet, veluti homini 
mediterraneo fit in mari nausea, et sicut delicatis 
et mollibus pharmaca accidunt. 

2. Cseterum cupientes vos, ο pater et fratrum 
cetus, quos licet distantes sanctus Spiritus con» 
gregat, nescio quomodo celem rem inter nostras 
longe notissimam. Et numquid hic est Joseph 
aliquis ? Patet enim quod patriarcha Jacob luget 
postremum ex suis filiis, qui adhuc spiritu in- 
fans est ; et idcirco diligimur. Excolebant igitur 
majores fratres vie messem, atque ego ipse mi- 
nisterio fui addictus, operam impensurus prout 
pater imperavisset. Illi autem vendiderunt nescio 
quo animi pravo instinctu permoti: sed certe 
tragedia hic fuit, ne veteri dissimilis. Novi 
tamen me ipsum, quanquam in umbra neo sine 
velamine. Etenim multa preetereo. Neque impero 
jam .Egyptis per Pharaonem, qui etsi cedere 
alicui potentie renuit, persuadetur tamen ab eo 
qui visiones et somnia immittit spiritu. Cedit 
quippe sensus intellectui ab illo edoctus quidquid 
per symbola suscipit. Neque enim nox mundi 
veritatem comprehendit.Sed hec missa faciamus. 

3. Igitur viam quidem universam jam inde ab 
initio describere, preter hujus temporis spatium 
est, et preter sermonis officium ; et quanta nos 
perpessos tertius sol viderit. Et quidem horum 
haud pauca postulantibus nonnullis cursim αἰ- 
gnificavimus, transitorie narrando, nisi hec forte 
vestram curiositatem fugerunt. Primus viarum 
custos vexavit me, comprehenditque persequens, 
et spolia divisit, etsi cupiditatem suam non ex- 
plevit. Secundus vastator, magis adhuo malitia 


391 


THEODORI ALANLE EPISCOPI 


39» 


abundans, sed tamen non prevaluit. Nam prodi- Α xou, si καὶ μὴ κατίσχυσι" τερατουργεέ γὰρ καὶ 


gia rursus patrat Deus famigeratis illis haud mi- 
nora: mare divisit, deduxit inermes homines, non 
lam persequentibus quam jam comprehendenti- 
bus hostibus, quod pluris est. Ciecitate percussit 
seeundum : erat enim etiam apud nos confiden- 
tissimus Paulus, gentium apostolus, qui prie Evan- 
gelio cuncta flocci vstimabat, zelo flagrans, 
mysteriorum Spiritus gnarus, pastor meus, imo 
vero pater potius spiritalis quam corporalis. Erepti 
vinculis seque ac Petrus, transivimus primam alte- 
ramque custodiam. Ut autem divine dispensatio- 
nis mos est, parumper ea remisit, ut mox majora 
prodigia patraret. Hiec nos breviter exposuimus ; 
neminemque fore credimus, qui si inquirat, mi- 
nime ei manifesta appareant. 

&. Res porro hic gestas novit Cherson et Scy- 
thica regio, que nos liberaliter viatores tractavit, 
auditis nostrarum calamitatum casibus. Nam 
postquam is qui improborum malitiam irritam 
reddit, persuasit tyranno nostro, ut contra suam 
voluntatem ageret, ille nos exsules expulit et vin- 
etos, civitas autem liberos esse sivit. Verumta- 
men hoc ejus non placuit animo (2), misitque 
malos nuntios ad magistratus, et gravia verba 
addidit (3). Et hi quidem, nullo vetito interposito, 
civibus permittebant, ut pro suo libito nobis ute- 
rentur. Sed Deus aderat cohibens, qui unum de 
Chersonis proceribus permovit, hominem prorsus 
celebri Joanni parem: qui tamen libertatem fu- 
giendi periculum non concessit, quia plebis im. 
petum metuebat, ne forte a sanguinario illo viro 
occideretur, contraque se commoveretur populus 
qui undique alieno impulsu agebatur. Itaque me- 
dios inter libertatem et vincula retinebat. Quid 
porro is qui omnia sola sua voluntate perficit ? 
Erat enim et hic ferrea fornax, nova Agyptus, 
et Israel de libero captivus, et Moyses majorum 
mysteriorum mysta et cognitor. Nam et hic mis- 
sus fuit, ut ex luto et opere lateritio me liberaret, 
invito licet regnante Pharaone duro, et coram 
is prodigiis cteco. Prope aderat exterminator ; 
et civitas propria mala deflebat : nam«ue orbam. 
reddebant foris quidem ethnicorum gladius, intus. 
&utem bellum consurgebat civile. Non vero statim 
fugam arripuimus. 

5. Neque vero hic substitit perditus ille, et sini. 
stra parte vere dignus. Sed quoniam haud pro- 
cul Chersone in Alanica regione exsules eramus 
(etenim dispersa admodum gens Alanica est, atque 
8 Caucasiis montibus usque ad Iberas pertingit, 
qui erat illorum priscus patrie finis ; sole autem 
et nonnullas colonias emittere, ila ut Scythiam 
prope universam et Sarmatiam impleverit); illic 
etiam nos peraecutus est calliditate sua et machi- 
nalionibus, necem adeo inferre conatus : nihil 
enim aliud jam insuper erat. l'iscurrit igitur hic 





(8) Ilaid, Y, v, 4. 


πώ Θεὸς τῶν ὑμνονμένων οὐκ ἔλατταν: θάλασσαν 
ε, διάγαγεν ἁόπλους ἀνδρας, edt diee 
pios ἀορασίᾳ ri) 














puxpoj τὰ πάντα 
τῶν μυστηρίων τοῦ Πνεύματος, ὁ ἐμὸς motui 
μᾶλλον ὁ πνεύµατι mario & τῷ σώματι" ἠρπάγη- 
μεν τῶν Φισμῶν μιτὰ Πέτρου, διῤλθοµεν πρώτην 
φυλακὴν καὶ Φεντεραν. Ὡς δὲ νόμος τῆς θείας oixo- 
νομίας, μικρὸν ἐνδιδωσω ἵνα µείζω θανματουργῇᾶ. 
Ταῦτα uiv οὖν ἓν μεκρῷ τε ἡμεῖς ἐχδεδώκαμεν " καὶ 
τῶν ἐρεννωμένων οἶμαι µηδένα εἶναι, ὧπερ οὐκ ἂν 
dix, ταῦτα γε δῦλα, 








δ. Τὰ ὃ ἔντεῦθεν olds. Χερσὼν καὶ γῇ Σκνθικὲ, 
φιλοξενοῦσα τοὺς παροδεύοντας τοῖς τῶν ἡμετέρων 
παθημάπων ἀκούσμασιν: ἐπειδὲ γὰρ ὁ σφάλλων Tiv 
τῶν πονπρῶν πανουργίαν ii 
τόραννον τῷ Ἱωώμῃ πράττεν ἀντίθτα, ὁ μὲν 
ὑπερορίους, ἔπεμπιν ἡμᾶς καὶ δεσμώτας, 
δὲ ὦ πόλις ἐδίδον. 'AXY οὐκ ἐκείνον ἤνδανε θν: 
πακοὺς δι ἀγγέους ipit τῷ mo) 
ροὺς d' ἐπὶ μύθους 
οὐδ' ἐπὶ μικρὸν εὐθὺς ἐνδιδόντις αὐτοῖς à τέ ποτε 
πράττεν βεδουληµένοις ἡμᾶς: Θεός δὲ ἦν ὁ ἀνέχων, 
κινήσαι τῶν τινα πιριφανῶν iv Χερσῶνι, καὶ olog 
οὐκ ἄλλος, Ἰωάννην τὸν mdvo- ἐδίδον piv οὐ οὔ- 
ces ἐενθέριον ἡμᾶς τὸ ἀποδράναι τὰ χειρω, ὕ' 
epüutwg τὴν ὁρμὴν τοῦ δήμου, µάποτε χατασφά. 
ζοιτο παρὰ µιαιφόνου ἀνδρὸς, καὶ κατ α 
κινοῖτο δῆμος ὧν ἑτεροθριθὲς καὶ φερόµενος παντο- 

























[^ 











piv κἀνταύθα σιδερὰ κάμινος, Αἴγυπτος ὤλκ, καὶ 
"Iopexh καταδὶ 
μνστηρίων µειζότων µύστης καὶ θρωρός: 
γὰρ καὶ οὗτος, ἵνα τοῦ πελ à 
ἑλινθερώσᾳ µε, xi 










δνναστεύων Φαραώ 
σηµείας τυφλώττων, 
tom ὁ, πόλις μὲν ἐπίθνιι τὰ 
νου γὰρ µάχαιρα ἔξωθεν τῶν ἑθνὼ», 
Φύλιος ἀνέκυπτε πόλεμος. Ἡμεῖς d* 
4002; ἀπογεύγομεν. 




















ἀκεῖνος, καὶ ἀριστερᾶς μοίρας 
t ἀλλ ἐπειδάπερ τῆς Χερσώνος ἐγγὺς dv 
 φν]άδες fum (πολνσχιδες γὰρ τὸ 












ἀγαπᾷ δι καὶ Ξ 
πιω" ὡς μικρο» Σκυθικήν τε πᾶσαν καὶ τῶν 
dre» ἐκπλεροῦν): κἀντεύθεν ἡμᾶς  ἀδίωκε 
λοῖς ὃ τι πανουργέµασί τι xui μηχανήμασι, ὄττῶν 
idw καὶ θανατῶσαι" X» γὰρ τὸ Μιπόμενον οὐδεν 





(3) Ibib. v. 23. 
9 


393 


ALANICUS. 


394 


ἕτερον * καὶ κατέδραµεν ὁ θεοστυγῆς, γενόμενός τε εἰς A Deo odibilis Chersonem, et pusillis bellum Alanis 


Χερσῶνα, πόλεμον ἠπείλει τοῖς μικροῖς ᾽Αλανοῖς, µόνον 
ai μὴ προδῶσω ἡμᾶς. Οὕτως ἐκεῖνος πονηρὰ φύσις 
i» à γεοῖος Ἑζαμάνης καὶ τοῦ μηδενὸς ἄξιος, 
πλην ὅτι κακίας πλέρης καὶ τοῦ Πονηροῦ ὑπηρέτης. 
Ἠγνόκσε δὲ à πᾶν à τι κακὸν εἶναί τε γὰρ σπουδάσας 
à λέγεσθαι ἄξιος, ὡς Θεοῦ ἡμεῖς ἀπόστολοι νεα- 
νιεύομαι yàp, καὶ Θεὸς τερατουργεῖ ἡμῖν" ὁ γὰρ 
διατεμὼν καὶ συνάψας τὴν Ἐρυθρὰν, καὶ τὸ yi» 
φυγάδα διασώσας Dai, τὸ δὲ τὸν διώκοντα κατα- 
ποντίσας, τέμνει τὴν πόλιν τὸ πρότερον οἰκείῳ πολέμῳ 
xai ἀλλοτρίῳ, καὶ τὸ διεχὶς ἐκείνης ἐδίδου ἡμῖν 
τὴν δίοδον. Σννάπτει dt πάλιν τῇ ὀμοπνοίᾳ, ὡς μικροῦ. 
αινδυνεῦσαι τὸν ἁλιτήριον βουλόμενον κατατυραννεῖν, 
εἲ μὴ ὁρασμῷ τὴν σωτηρίαν ἐπραγματεύσατο, Οὔτω 
δὴ ταῦτα. 
4. 'A δὲ δενὰ καὶ ὁ ἱερὸς ἡμῖν ἀνιῤῥίπισε πὀ- 
λεμος, λεγέσθω "yàp καὶ οὕτως, ὥσπερ τυραννικὸς, τί 
Xpà καὶ λέγευ ἀλλὰ xaxd» ὀμόνοιαν: ἵνα πύργος 
βλασφαμίας ἀνυψωθεὶς τοῦ ὕψους περιφρουρουµένου 
τοῦ ἀξιώματος ' εἰ καὶ ἡ τῆς γλώσσης ἐγγὺς σύγχυσις: 
& συνδρομὴ τῶν τῆς αἰσχύνης ἱερίων κατὰ τινος 
"Ἠλίου: d» γὰρ ὁ ζηλωτὴς παρ ἡμῖν, εἰ καὶ κα- 
τασφάττει τοῦτο τῇ μαχαίρᾳ τοῦ πνεύματος" $ κατὰ 
τῆς Ἱερουσαλὴμ τῶν ᾿Ασσυρίων παρεμθολὴ ἐπισφαλῶς 
ἀπεισφρήσασα, καὶ ἐπιχινδύνως ἀνθυποστρέψασα. Τὸ 
δὲ ἦν, ἵνα μικρόν τε ἐνδιατρέψωμεν τοῖς παθήµασι: 
Παροικοῦσι τῇ Χερσῶνι καὶ ΄Αλανοὶ, οὐχ ἕττον 
θιλεθέντες d θελέσαντες, ὡς olv τι περιτείχισµα 
σαυτῃ καὶ περιφρούρηµα. Τούτονς ἐγώ τε εἶδον, καὶ 
περιχαρῶς αὐτοὶ τὸν πάτριον ποιµέτα περιέτρεχὸν τε 
xai περιίσταντο" βουλόμενοέ τε map' αὐτοῖς ἡμᾶς 
ξενισθῆναι, πάντἁ ἐποίουν τὰ ἐπιτήδεια, Ἡμεῖς δὲ 
ἀντεισήγομεν τὸν τῆς παραινέσεως λόγον, ὡς ἂν βιῷεν 
ἀξίως τῆς αλέσεως τοῦ Χριστοῦ. σαν δὲ ἀληθῶς (οὐ 
γὰρ ἂν αἰσχυνοίμην λέγω, μηδὲ µοι γένοιτο ὕφο- 
ρᾶσθαι μικροψυχίας τινὸς) ποίωνιον ἐσκορπισμένον εἰς 
6pm καὶ ἐρήμους καὶ βάραθρα, οὐκ ἔχον μάνδραν οὐδὲ 
καλύθεν, ἔτοιμον εἰς κατάθρωµα τοῖς θηρίοις" οὐ γὰρ 
i» ὁ ποιµαίνων, εἰ καὶ πολλῶν τὸ ἐπάγγελμα" καἰτοι 
καὶ βουλομένοις οὐδ) ἂν ἐξέσται: ὅτι μὲ πρότερον, olov 
εἶναι δεῖ τὸν ἐπίσκοπον, ἤκουσαν - εἰ καὶ Παῦλος ἐχβοᾶ, 
& µεγάλη σάλπιγξ, ὁ τῶν ἐθνῶν διδάσκαλος, καὶ διὰ 
o ἡμέτερος. Οἴονται δὲ 
καὶ σπουδάζον τὰ κοσμικά. 



























interminatus est, nisi nos dederent. Tam improbe 
nature erat ridiculus iste Tzamanes et nulla re 
dignus, nisi quatenus malitia plenus erat, et Dia- 
boli administer. Porro ignorabat hic, nihil prieter 
nequitiam sapiens, et flocci faciendus, nos esse 
Dei apostolos, dicam enim audacter, et Deum pro 
nobis miracula operari. Qui enim divisit re- 
collegitque Erythreum, et fugitivum populum 
servavit, et persecutorem pari tempore aquis 
submersit, civitatem hanc in partes scidit, bello 
concitato simul civili et extraneo; idque discidium 
ansam nobis evadendi obtulit. Sed civitatem Deus 
rursus ad concordiam reduxit, ut parum a periculo 
abfuerit perditus ille, qui tyrannidem affectabat, 
B nisifuga saluti sue consuluisset. Htc hactenus. 
6. Que» autem mala a sacro etiam illata nobis 
sunt bello, ea pariter narranda sunt, utpote que 
vim tyrannicam in nos exercuerunt; qua res 
nullo alio nomine appellari potest, nisi prave 
conspirationis : ut blasphemie nimirum turris in 
altum attolleretur sub dignitatis munimine. Et 
quidem prope abfuit a linguarum confusione; vel 
quaedam fuit sacerdotum ignominie adversus 
Eliam aggressio. Erat enim quidam zelotes apud 
nos, etsi et hunc interficit gladio spiritus. Vel 
contra Jerusalem Assyriorum exercitus periculose 
semet inferens, nec tuto revertens. Res ila se 
habuit, ut breviter calamitatem narremus. Habi- 
tant prope Chersonem etiam Alani, non minus 
6 expeliti quam volentes, ut sint cirea eam urbem. 
quasi vallum quoddam et custodia. Hos ego vidi, 
illique admodum exhilarati, ad patrium suum 
pastorem accurrebant, eumque circumsistebant, 
volentesque nos apud eos hospitari, nullum officii 
genus pretermittebant. Nos vero vicissim adhor- 
tationis verbum adhibebamus, ut digne Christi 
vocatione viverent. Erant autem (neque me pude- 
bit dicere, neque offensionem quamdam subre- 
ΤΕΡΟΣ) grex palans in montibus locisque desertis 
et foveis, neque ovile neque caulam habens, ideo- 
que ferarum devorationi expositus; neque enim 
aderat qui ei pastoralem curam impenderet, etsi 


pugtpóv εἶναι ἐπισκοπεῖν D) multorum erat ambilio. Ceeteroqui ne volentibus 


quidem id licuissel; quia nondum, qualem opor- 


teatesse episcopum, cognoverant; quamvis Paulusclamat, magna tuba, gentium doctor, ideoque 
noster !. Sed illi existimant deliciosum quid esse episcopatum, et mundanis curis.deditum. 


E. Οἴδατε τὸν Xepsüvos* καὶ z( ἂν ἀκριθολογοί- 
ux» εἰδόσιν; Οὗτος ὁ γέρων χαὶ ἀρχαῖος ἐπίσχοπος 
θανατᾷν ἴδοξεν, ὅτι παρ ἡμῖν ᾿Αλανοὶ, à μᾶλλον 
ὅτι παρὰ Χερσῶνι ἡμεῖς: καὶ ὁ τῆς ἐνορίας λόγος 
καὶ ὡς ἐγχώριος ἐπισκοπὴ, καὶ τὸ ἐμὸν πα- 
οοδευτὸν xal παρόριο" τὰ γνώριμα ταῦτα -ῶν νῦν 
ἐπισκόπων τῆς μικροψυχίας καὶ τοῦ φθόνου περικα- 
Ἰόμματα, ἵνα μὴ λέγω καὶ τῆς ἀθελτηρίας Ίνως 














* Tim. in, 2. 
Pair. Ga, ΟΧΙ. 


τι Nostis Chersonis episcopum : cur enim gnaris 
verba multa faciam ? Senex hic et priscus episco- 
pus mori sibi videbatur, quia Alani apud nos 
essent, vel potius quia nos Chersone morabamur. 
Statim ergo de jurisdictionis limitibus sermo, εί 
quod episcopatus loci proprius esset, meum vero 
officium transitorium et extraneum. Noti sunt hi 
hodiernorum episcoporum pryetextus, quos sure 


397 


pévete ὁ καὶ τοῦ χρίνειν κύριος dv - dà τἆλλα δίκαιον À 
γάρ. 


x. λλ ἐπειδή τωος ἐλευθερίας λαθόµενοι, καὶ 
τὰν ὁδὸν ἐσκοποῦμεν ὡς ἂν ἵκαστος τὸν σχοπὸν τῆς 
ἀφετερίας εἶδε, τὴν i02 Βοσπόρου ἑτέμνομεν" ἐδεί- 
ὅου δὲ ὅ τε καιρὸς χειμῶνος ἄγων τὰ µέσα, xal τῶν 
Σκυθῶν à κατὰ τοῦ Ἠοσπόρου τηνικαῦτα ὁρμὸ διε- 
χώλνιν : οἱ καὶ ἡμεῖς ἐξιάζομεν τὴν ὁδὸν, ἐξ οὔ καὶ 
Φιαλέγχηµεν ἄπρακτοι. Tí; ἂν εἶποι τὰ σκνθικά ; 
τές θρηνήσει d τε ἴδοιμν, d τε πάθοιµεν; ᾿Αφίστα- 
ται δὲ ἄρα οὔτε τοῦ κυθερνᾷν xoi παραπλέειν ὁ ναύ- 
«ρχος, xà» ὅσα τοῖς ἀνέμοις ἐκπεπολέμωται, μέχρις 
ἄν εἰς λιμένα καταγάγοι τὴν ναῦν' καὶ τὸν αὐτὸν 
ἡμεῖς σκοπὸν εἴχομεν * καὶ πάλιν ὀδοῦφ ροντὶς, χαὶ ὅσα 
παρόδια" καὶ πάλι τὰ πρῶτα παθήματα ἐπὶ τοῖς B 
«rei: ἑντὸς x νόσος ξενιτεύει, καὶ ἀπορία συµ- 
θαΐνονσα, καὶ σκοπουμένου μᾶλλον διαμαρτεῖν. 
Καὶ αὐτὸς μὲν ἦγον τὸ συµθιθηκός ὡς ἂν ἔχοι: τὸν δὲ 
πατέρα xai πάλιν πρὸς τὰ οἰκεῖα τρέχειν ἠνάγκαζον. 
Τίνα τὰ ἐπὶ τούτοις ; Μόνος ὁ πρέσθυς ἀρχιεριὺς, xai 
qi σὺν τῷ ὑστάτῳ τῶν τέκνων ἐπὶ Ῥόσπορον ἄπεισι. 

T. Καὶ πάλιν ἑτέρα ουμφορὰ χαὶ κάχωσις ἆλ- 
λη οὐ γὰρ ἐδίχθη τῷ ἄρχοντι, Οἴδαμεν πάντες τὸ 
παλαιόν κακὸν, τὴν ἀρχαίαν ἔχθραν καὶ 
πρώτην, καὶ τὸ Φενοτερο, καὶ ὅπερ dx πάσης 
καρδίας ἐκκαλοῖτ ἂν καὶ Δάκρυα: ἐγειτόνει ὁ ποι- 
οσοῦτον ὅσον ὀρᾶσθαί τε καὶ ὁρᾷν' xai ὁ 
καλάµῳ θρηνῶδες µέλος ἐνέπνει καὶ ἀνακλή- 
τως: τὸ δὲ πιρτρέχεν μὲν ἄθελε τὸν ποιμένα καὶ 
περισκαίρειν: ἤκουε γὰρ τῆς φωνῆς xal ἐγίνωσκεν, ϱ 
ἠδύνατο δι οὐδαμῶς. Φασὶ πανανδὶ τὴν πόλιν πρι 
τέναι τῷ ὀνυναμένῳ: καὶ ἡ τεθνπκέναι πάντως 
τήσασθαι, ἡ τὸν ἀρχιερία λαθεῖν" οὐκ ἕκαμπτε 
δε τοῦτον οὐ πρίσθνς πενθῶν. οὐκ avàp σκυθρω- 
πάζων, οὐ παῖς ἀλκλάζων, od" ὀλοφυρομένη γννὰ, 
οὐ πόλις ὅλη τῷ πάθει νιαηθεῖσα καὶ δυσωποῦσα. 
Τίνος ἵνεκεν; "Orc ζἤλος τὸν ἄνδρα κατέφαγε, καὶ 
ὅτι στεῤῥὸς καὶ ἀντιτυπὴς, ουδ’ ὡς τὰ πολλὰ τοῖς 
«ἄρχουσιν ἀπειθής" εἰ piv ἀκαίρως τε xoi ἀλόγως, 
iiv τὸ πρᾶγμα, καὶ οὐό' ἡμεῖς ἐπαινέσομεν "εἰ d 
ἀθλητοῶς καὶ γενναίως, καὶ ὡς τῶν πρόσθεν ἔπευ- 
θύμεθα αλία ἀνδρῶν (5), µετ ἐχιίων ἂν ὡς ἂν 
συµπέσοι τὰ πράγµατα. 

κα. Ἐπιὶ δὲ ἀπειρήχειμεν τὸ ἐκεῖθεν 6», ἐτέ- 
pav µείξονα πολλῶ καὶ σκληροτέραν, τί γὰρ ἂν 
καὶ πάθοιµεν; ἱτραπόμεθα, Καὶ ὁ μὲν πατὴρ αὐτοῦ 
τέως μένει παρὰ τοῖς ὁλιγοστοῖς ΄Λλανοῖς, πάντα 
Φέρων, πινίαν, ὀνειδισμούς, Χλευασμούς' οὐ γὰρ χω- 
Ρούσι πάντες τὸν λόγον τοῦ πνεύματος, καὶ εἰσὶ xpt- 
ταὶ τῶν τεταγµένων μάλιστα χρίνειν * καὶ τὸ χεῖρον, 
ὅτι παὶ κατακρίνυσιν" ἡμεῖ δὲ µέσην Σχυθίαν 
ἠλαύνομεν ὅλην ἐξηκοντάδα τῶν ἡμερῶν, πένοτες 
ἂνδρες, οὐδὲ τῶν ἀναγκκίων εὐποροῦντες. Πλὴν avt- 
κτόν. ὅτι μὴ πολὺ πὀῤῥω τῆς ἀποστολικῆς καὶ mpe- 
της édo)* καὶ Θιοῦ διδόντος νεῦμα τῷ ὑμᾶς εὐξα- 
σθαι, ὦ πάτερ καὶ ἀδιλφοὶ, τὸ ἐπιθυμητὸν ἐμοὶ καὶ 
πρᾶγμα καὶ ὄνομα, τὴ ποίμνην ὁρῶμιν, ἀγαπητὸν 

(5) llliad. 1x, 520. 





































ALANICUS. 


398 
manus; peregrinis scilicet, is qui suam patriam 
tenebat ; reis, is qui judicii arbiter erat, ut cetera. 
omittam, prout par est. 

9. Age vero postquam aliquam libertatis partem 
nacti fuimus, de via cogitavimus prout quisque iti- 
neris sui scopum habebat, rectaque ad Bosphorum 
tetendimus. Timebatur vero et medis hiemis tem- 
pus, et Scytharum circa Bosphorum presens incur- 
sio impedimento erat: nihilominus nos vi iter arri- 
puimus, quamvis successu fortasse carituri. Quis 
mala scythica narret? quis satis defleat, quee vidi- 
mus aut passi sumus ? Sed enim neque clavum 
regere, neque navigare gubernator desiit, quibus- 
libet repugnantibis ventis, donec navim in portum 
deduxisset. Idem nobis scopus erat; ideoque rursus 
itineris cura atque apparatus : rursuque priores 
terumnee vite comites. Etnobiscum quidem morbus 
peregrinabatur, el quee solet comitari egestas, et a 
proposito scopo aberratio. Porro res ogo prout se 
dabant ferebam; sed patrem denuo in patriam re- 
dire cogebam. Quid vero postea? Solus senex pree- 
sul, cum postremo filiorum ad Bosphorum venit. 

10. Et en rursus alia calamitas atque afíliotio : 
quippe a principe receptus non fuit. Nostis omnes 
antiquum illud malum, priscam et primam inimi- 
citiam; quodque gravius, etlacrymas de corde ex- 
primit, in propinquo erant pastor et grex, in tan- 
tum ut invicem cernerent : et ille quidem fistula 
lamentabilem sonum invitandi causa edebat; grex 
autem accurrere quidem volebat ad pastorem et 
circumsistere ; nam vocem ejus audiebat atque 
aynoscebat; neque tamen poterat. Aiunt globatim 
civitatem ad potentem virum accessisse, se vel mori 
velle dicentem, vel preesulem suum recipere: quia 
tamen illum flecleret sive senex flens, sive vir 
metus, sive puer ejulans, sive mulier lamentans 
sive universacivitas doloreconsternata et lugubris. 
Cur id, inquam? Quia livor hominem consumebat, 
et quia durus contumaxque erat, neque pro more 
suo principibus non obsequens. Quod si intempe- 
stiveatque absurde egit, grave negotium est neque 
& nobis laudandum. Sin potius fortiter atque stre- 
nue, ac veluti priscorum audivimus facinora viro- 
rum, cum his simus utcunque res evenerint. 

11. Postquam vero probibiti fuimus illuc acce- 
dere, ad aliam longe ampliorem atque asperiorem, 
quidquid passuri essemus, conversi regionem su- 
mus. Et pater quidem illic remansit interim apud 
exiguum Alanorum numerum, erumnarum omne 
genus ferens, egestatem, contumelias, convitia. 
Neque enim omnes capiunt spiritus sermonem; et 
fiunt judices illorum qui judicando potissimum 
sunt prepositi; et quod pejus est, illos condem- 
nant. Nos autem mediam in Scythiam progressi 
sumus, sexaginta omnino dierum itinere, homines 
pauperes, et omni re necessaria destituti. Verum 
tamen hoofuit tolerabile, quod haud procul aposto- 
lico primo itinere recessimus ; Deoque vestris pre- 


399 


THEODOR! ALANLE EPISCOPI 


400 


cibus annuente, o pater et fratres, desiderata mihi A ἐμοὶ χρῦμα xci παωτὸς τιμώμενον ἅλλου " πῶς γάρ ; 


sodalitas et nomen, gregem videmus, rem mihi cha- 
rissimam etpreeomnibus estimatam. Quidni ? quo- 
niama Deo mihi hereditas ista,et quidem optima?. 

12. Hactenus mihi sermo facile decurrit, et or- 
dine ferme suo processit. Verum quse super- 
sunt, ea ab alio dici malim, ipse autem silen- 
lium tenere ; nam neque lingua eloqui patitur, 
neque manus scribendo operam facilem pree- 
bet: « Heu mihi, quia incolatus meus prolongatus 
est*1» ut in exsecrandos dies jam fortasse inci- 
derimus, in quibus ipse quoque Antichristus for- 
tasse emersurus est. Jam enim fumus ejus mordaci 
nos humore contigit. unde et lacrymari copi, ne- 
queduma plorando desino,ausimque dicere mene- 


ἐπιιδὸ παρὰ Θεοῦ κληρονομία pot αὔτη, εἴη di καὶ 
κρατίστη. 


«B. Μέχρι uiv οὖν τούτων εὔδρομοι ἂν ἡμῖν ὁ 
λόγος, καί πως εὐτάκτως φερόμενος: τὰ δ' ἑντεῦθεν 
ips μᾶθον ἐδειλάμην εἰρᾷσθαι, καὶ ἠσυχίαν 
pity αὐτὸς: οὔτε γὰρ ἀνετῶς ἔχει λέγευ à Ἰλσσα, 
καὶ f κεὶρ οὐκ ἂν ὑπηρετῆσαι ῥᾳδία, * Οοῖμοι ! 
παροικία μον ἐμακρύνθη, » ὡς τὰς ἑπαράτους 
ῥας ἤδη καταλαθεῖν, ἐν ai; ἴσως καὶ ὁ ᾽Αντίχριστος 
ἐκραγύσηται: Edw γὰρ ὀ]έκείνου καπνὸς ἡμᾶς ἔδρα 
poko ^ ὑφ' οὗ καὶ δακρύων ἀρξάμινος, ἐπανσάμεν 
οὐδέπω, καὶ πείθοµαι λέγειν οὐδὲ πεπαύσοµαι, Οἴμοι ! 
ὅτι ἀφ᾿ ἡμῶν κατήρξατο τὰ δεινά - καὶ τάχα γε πρῶ- 





que desiturum ! Heu jam nostramalainceperunt,et B τον ἡμῖν ὑπαναφθήσιται xai 4 τῆς ἐσχάτης συµφο- 


nunc primum fortasse nobis inflammabitur supre- 
mee calamitatis fornax, minutis succensa sarmen- 
tis ! Nonne enim illico arbores corripiet, quoniam 
sinceriorum quoque fidem Satanas subvertit? Heu 
mihi, quia factisumus quasi in principio, cum non 
dominareris nostri, dicit Scriptura *! Heu mihi, 
quiasuperfundamento apostolorum paleee et arun- 
do edificatee sunt, et igni statim consumpte fuere ! 
0 quis hic gemebundus propheta nos defleat sicut 
olim Jerusalem ! Certe nec ego, o vos qui adestis, 
neque sermo meus mendax est; non, inquam; per 
fornacem hanc juro calamitatis quam media in 
anima recepi. 

13. Ad hanc partem sermonis cum devenerim, 
adlacrymandum tantum permoveor, et dolore per- ᾳ 
turbor, nec qui sim, nec quali narratione utar, ex- 
plico : sentio autem me nonnisi abrupte rem nar- 
raturum. Sum enim non mediocriter conturbatus, 
neque pote est, ut mens animam regat: « Pasto- 
res, inquit Scriptura, demoliti sunt vineam meam?.» 
Nunc autem pseudopastores desiderabilem Christi 
portionem ignominia affecerunt. Neque dubito 
affirmare, quod in deserlis et carentibus viva do- 
etrinee aqua locis, et qui erant impervii evangeli- 
zantium speciosis pedibus, rosa fidei efflorescebat, 
ex radice prime vix predicationis humore irri- 
gata. Unde et nos forsitan ad ejus amorem ascensi 
fuimus, ut ignotam plerisque rem revelem, et 
controversam hujus mes peregrinationis causam 
aperiam : nempe ut arvum inaquosum in sudore 
vultus colerem, et rursus struere vite culmum 
possem, vel antique damnationis. Utique id Deus 
concedat! si modo haud remisso animo curam sus- 
ceptimuneris arripuimus, zeli flamman suscitantes. 


1&. Multa vero tempus attulit, que nec enu- 
merare quis facile queat. Solent enim tempore 
rerum vices semper innovari; sed rem huic parem 
nunquam obtulit. Ex anonyma quadam regione et 
per hiemem conosa, infidelitatis ignobilis quidam 
spiritus commotus, hoc populorum mare contur- 


* Psal. xv, 6. 3 Psal. cxix, δ. * Isa. 1x, 19. 


ρᾶς κάµινος, μεκροῖς ὑπανακαιομένη φρυγάνοις: οὐ 
γὰρ ἂν εὐθὺς τῶν δένδρων ἐφάφοιτο, ἐπιιδὲ παὶ τῶν 
ἀφελεστέρων rà» πίστιν ὑποσκελίζει ὁ Σατανᾶς. Oi- 
pot! ὅτι ἐγενύθημεν ὡς τὸ ἀπ᾿ ἀρχῆς, ὅτε οὐκ ὄρξας 
ἡμῶν, φησὶν 3 Γραφή. Οἴμοι ἐπὶ τῷ θεµελίῳ 
τῶν ἀποστόλων ἄχυρα καὶ καλάµη ἐπῳκοδόμητο, 
xai τῷ πυρὶ εὐθὺς ti φροῦδον ἐγένετο. Ὢ cic ἐνταῦ- 
θα θρηνητικὸς προφάτης xal ἀπωδύρατο ἂν ἡμᾶς ὡς 
τὸν Ἱερουσαλάμ! Ὡς ἔγωγε, à παρόντες, καὶ o) 
Ψευδὲς à λόγος, οὐ μὰ τὴν χάμινον τῆς συμφορᾶς ἓν 
ἐδεξάμην κατὰ µέστς ψμχῦς. 





ty. Ἐνταῦθα τοῦ λόγον γενόμενος, μόνον Φακρύευν 
παραεωούµαι, καὶ ὑπὸ τοῦ πάθους συγκέχυµαι, καὶ 
οὐκ ἔχω τίς γένωμαι καὶ ὅπως τῷ διηγήµατι xpi- 
σωµαι" καὶ οἶδα ὡς ἀδιάρθρωτά par τὰ τοῦ πράγµα- 
τος λαληθήσιται: ἔχω γὰρ οὐ τὸν τυχόντα θόρυθον : 
οὐδ) iv ὅσῷ κυθερνῴη ὁ vous τὴν ψυχήν. « Ποιμένες, » 
φησὶ, « διέφθειράν μον τὴν ἄμπέλον : » νυνὶ dt ψευδο- 
ποιμένες τὴν Ιπιθυμητὰν Χριστοῦ μερίδα κατῥσχη- 
ναν. Καὶ οὐκ ἂν ὀχνήσαιμι λέγεν ὅτι ἐν piger; 
καὶ ἀνύδροις τόποις τῆς διδασκαλίας ὕδατος 
ζῶντος, καὶ τοῖς τῶν εὐαγγελιζομένων 
ὡραίις ποσί, τὸ ῥώδον iin τῆς πίστεως, nives 
ὑπὸ τῆς ῥίζης ν κηρύγματος ἀρδευόμι- 
wov* ὑφ' oj τάχα καὶ ἡμεῖς πρὸς ἔρωτα ἀνεκαύθη- 
μον, ἵνα τὸ no) ἐκκαλύψω, καὶ τὸν 
ἀντιλεγομέναν αἰτίαν τῆς dud. ταύτης ἐκδημίας 
ὑπαναπτύξω: εἰ φυτηκομοίην γεώργιον ἄννδρον i» 
ἱδρῶτι προσώπου, καὶ τῆς ζωῆς ἐκκαλαμᾶσθαι δυναί- 
µην τὸν ἄσταχων ἔμπαλιν, ἃ τὸ τῆς παλαιάς κατα- 
κρίσεως. Θιοῦ δὲ dip ἂν, i καὶ τῆς προθυµίας oj 
Δεύτεροι ἀπαντῴημεν ἓν τῷ µελέτη τοῦ ἐπαγγίλμα- 
τος, τὸ mp ζύλου ὑπανακαίοντες. 

iJ. Ἔνεγαι μὲν οὖν ὁ χρόνος πολλὰ, καὶ ὅσα περ 
οὐδ' ἂν ἄριθμῆσαί τις ἔχοι ῥᾷον * καινοτομεῖν γὰρ 
οὗτος olde τὰ πράγματα" τοῖον δὲ οὐδέποτε ὕνεγκεν. 
"ER ἀνωνύμου χώρον mol. xai τλµατώδους τῷ 
χεῳῶνι τῆς ἀπιστίας ἁγενές τι πνεύμα ixcv iv 
τὴν τῶν ἐθνῶν ταύτην διετάραξε θάλασσαν, xel ziv 












E 
















5 Jerem. xu, 10. 


404 


ALANICUS. 


ὀλκάδα rüc '"Exxiuciae, οὐ vàp ὁ κγερνώµενος ἦν, À bavit, et Ecclesie navim, gubernatore carentem, 


ἐπὶ μικραῖς ἐλπίσι σαλύουσαν ἤδη καὶ εἰς βυθὸν 
κατήνεγκε ἀπογνώστως. "loo, loj! dixo» τὸ τόλ- 
uxux! Πῶς d» ἐμοὶ καὶ γενήσεται έκφορον πρᾶφμα; 
Οἵδ' ὅτι πειθοῦς ἁπάσμς ἀνάξιον" Εἶχε piv & 
Ἰλλάνῶν ἐκκλησία τῶς κεφαλῆς τὸν κόσμον ἄφαιρι- 
θεῖτα, τὸν ἱερὸν ἐκεῖνο λέγω ποιμένα καὶ τὸν ἀπό- 
στολον μὲ ψευσάµενον αὐτοῦ γὰρ καταλύει τὸν βίον 
διακονήσας καλῶς εἶχε δι καὶ ὁ τῶς κακίας πρόθολος 
quuok,8 δὴ λέγεται, κεφαλῷ τὸν κα:΄ αὐτὴν ἄπερν- 
θρειάσας ἀγῶνα καὶ oim τὰ ἐκείνον μηχανήματα καὶ 
προθλἁµατα, Tí» φιλοχρήµατον λόσσαν ὑπανακαίει 
Tí» τιν πρὸς ὑπουργίαν ἐκείνῳ ἐπιτηδείων, τὴν τοῦ 
Έθνους ἀφίλειαν προδεικνὺς, καὶ τὸ δυσπραγές τοῦ 
xxtpoj, xai ὅτι τοὺς ᾿Αλανοὺς εὐθὺς ὑποσύροι: di 
TH» γὰρ αὐτοῖς οὐκ ἀφανὴς ὁ vip, ἐγγὺς 
τοῦ γένους ἔχων πρὸς τὸη ποιμένα ixtivow, Οὗτος 
σκέπτεται βουλὰν τῆς ἑαυτοῦ κεφαλῆς ἀξίαν καὶ ὄν- 
Tec ἄθουλον παραλαθὼν γὰρ μεθ) ἐς 
Ἐὐαγγελίοις ἐκεῖνος Θριαμθευόµενος δαίµων ἑπτὰ 
δαιμόνια ἵτερ, τοὺς περὶ τὸν ποιμένα λύκους, τὸ 
δε παράδοξον, ἄνδρας τᾶς σὺν ἐκείνῳ ἀωακτροφῆς 
ἀναξίους, ἄλλως ἀλλαχόθεν φυγάδας, καὶ 


àv 














dy. 



















δεν vyüo, καὶ τυα Λαζόθεν ποθῖν, μετεδντ 

µόνον τάχα που καὶ ἐπίτηδες xai σεσαρωµένην 
εὑρὼν, καὶ 7 πάντα πληροῦντας ἀγαθοῦ κενὴν 
Πνεύματος, Δλευθέρῳ modi, καὶ γίνεται τὰ 


Έσχατα χείρονα τῶν πρώτων ἦσαν yàp cd" ἐχεῖνά 
πως ὑγιὸ. Πῶς d» εἴπω τὴν τοῦ πονηροῦ προσθολὴν, 
παὶ ὅπως ἴχνους ἐλάδιτο, καὶ την ἀξελογουμένην 


τῶν ἐπιτηδείων ὑπηρεσίαν ; Aórt uot συγγνώμη», à C. 


παρόντες, συγκιχυμένῳ, xoi τὸν λόγον ιθυτενῶς προσ- 


dye» [μὲ] διδυνηµένω. Kairot γι σπεύδοντες 





τως ὑπὸ τοῦ πάθους xal τῶς πολνελίκτου φορᾶς τοῦ 


πράγματος ὑμηχάνησα" καὶ old εἰρηκὼς οὐδὲν ἔτι 
x«i συσκιάζιυ yàp τὰ πλεω ἀνάγκκσμαι' ὑφ o) 
xe ἡμῖν ἂν ἀπορεῖν συµθαίη καὶ mici. Τέως εἰσία- 
st» οἱ γεννάδαι" καὶ ὁ μὲν. ὁ λυμεών ἐκεῖνος Λαξὸς, 
ἐπίσκοπος ὀνομάζεται" οἱ ow ἀτεχνῶς καὶ iom αἷ- 
τοῦσιν, ὅτι μή τὴν Αλανίαν οὐτωσὶ πιριεῖδον ἀποί- 
µαντον, ἀλλά πάντα καµόντες καὶ mv ἐνεγκόντες, 
πλήν αλλὰ ταύτῃ προικὶ τὸν νυµφίον δεδωρενται. 














jamlevi cum spe periclitantem in desperationis 
abyssum conjecit. Heu! heu! quantum facinus! 
Quomodo rem enarrare queam? Sentio enim pror- 
sus esse incredibilem. Erat quidem Alanorum 
ecclesia capitis honore spoliata, sacro, inquam, 
pastore illo, qui minime mentiebatur apostolum : 
ilic enim is vitam finivit, preclare functus officio. 
Erat etiam quidam nequitiz protector. impudens 
nudc, ut aiunt, capite pro illa bellum gerens. Et 
quie ejusartificia et machine esse solent, avari- 
tie rabiem succendit nonnullorum ministerium. 
ili prebentium, gentis simplicitatem imprimis 
pretendens, et temporis difficultatem, et quod 
Alanorum gens facile seduceretur. 

13. Erat quippe apud eos homo predictus non 
obscurus genere, pastorem illum attingens. Hic 
consilium initcapite suo dignum, et vere incon- 
sultum. Etenim secum assumens, velut ille in 
Evangeliis jam devictus demon septem alia daemo- 
nia, circumstantes pastori lupos, et quod mirere, 
viros illius conversatione indignos, quorum alii 
aliunde fugitivierant, et nihil omnino sanum habe- 
bant ; nec non quemdam ex Lazorum aliquo an- 
gulo emersum, idoneo ut videtur habitu ornatum, 
nec indecoram, ut aiunt, barbam gerentem; hic, 
inquam, Alanorum ecclesiam scopis mundatam 
inveniens, et illo qui omnia replet bono spiritu 
vacuam; libero pede ingreditur, etfiunt novissima 
pejora prioribus: nam neque illa satis sana fue- 
rant. Quibusergo verbis improbiillius incursionem 
narrem,et quibus vestigiis institerit, et illud nactus 
fueritnonaspernandum digniorum hominum obse- 
quium? Date mihi veniam, o qui adestis, mentem. 
turbatam habenti, et orationem recto cursu pro- 
vehere impotenti. Et quidem festinanter, sic do- 
lore animi, et ob varium negotii cursum anceps, 
video me nihil adhuc dixisse: nam pleraque silen- 
tio premere coactus fui ; quo fiet, ut mihietom- 
nibus in perplexitatem versari contingat. Interim. 
ingrediuntur egre i; etille quidem pestilens 
Lazus, episcopus nominatur: isti autem aperte et 











premia exspocunt, quod Alianam absque pastore esse non siverint, sed cum omni patientia 8ο la- 


bore tali gratuito dono sponsum  munerati sunt. 
(D. Πρώτῳ μὲν οὖν εὐθὺς τῷ βατῆρι ὡς Αἰγν- D 
πτιακή τις ἐπισκήπτει πληγή: mM» ὅτι μὰ καὶ d 
, Ayr μὴν ὑστάτη ὅσα καὶ βαρυτέρα. τὸ γὰρ 
πρωτότοχα xai &mtp ἀφιερῦσθαι ὡσίωται, ταῦτα 
δὴ à ὁλοθρευτὴς περιέδραµεν. "Ἠνδε dpa οὖδέ τις 
σοφὸς Μωύσῆς, ἵνα τὸ τοῦ χρίσαντος προερμηνεύοι 
μυστηριῶδες περὶ τοῦ αἵματος τοῦ ᾿Αμνοῦ: καὶ προ 
φυλακὴ μὲν οὐδεμία, καὶ ἄρδη ὁ ὄλεθρος" ἔρχεται 
γὰρ ὁ κλέπτης ἵνα Xi) καὶ θύσῃ καὶ ἀπολέση. Ὡς 
ἀπόλοιτο & χαχία, £v παρυφισταμένην οἶδα τῇ àps- 
λείᾳ τοῦ κρείττονος | si γὰρ ἐχρηγόρειό οἰκοδεσπό- 
της, οὐκ ἂν ὁ κλέπτης τὴν οἴκίαν κατώρνξε Βούλε 
σθε μικρὸν ὑμῖν καὶ τὰ τῆς ποιμαντικῆς ἀναλέξωμαί ; 








^ * Jean. Σ, 10. 


16. Ergo primo statim in limine, tanquam J£gy- 
ptiaca quedam plaga incumbit; nisiquod hic prima 
fuit, que illic postrema et gravior. Nam primoge- 
nita, et que Deo consecrari sanctum erat. haec iste 
exterminator circumibat. Neque aliquis aderat sa- 
piens Moyses, utillius unguentis mysterium ex- 
planaret, de Agni videlicet sanguine: neque ulla 
tutela, sed internecivum exterminium. Venit enim. 
fur, ut rapiat, et mactet, et perdat *. Male sit ne- 
quitie,quam obstrusam vidi, ob rectinegligentiam! 
Nam si vigilasset pater familias, nequaquam do- 
mum fur eflodisset. Vultis et acta ejus pastoralia 
aliquantum enumerem? Quid enim illud Pauli 


43 


THEODORI ALANIA EPISCOPI 


Ll 


preceptum, at manus cito nemini imponantur? ? A Τί γὰρ ἡ τοῦ Παύλου, ὃς μηδενὶ χεῖρας ταχέως ἐπι- 


At iste intra paucos dies, formicarum veluti exa- 
men sacerdotes emisit: et hos viginti, aiunt ab 'eo 
tanquam equite pretereunte ordinatos, pauca 
intra dentes neminique intellecta murmurante, et 
eerte labiis minime prolata. Alios quinquaginta 
dum cibos in mensa manderet, et calicem. manu- 
teneret: alios dum noctu in lecto jaceret. Sunt 
enim qui diro cum juramento affirmant, eum ne 
de lecto quidem consurrexisse Sed cur plura inqui- 
ram, mihi quidem haut dictu facilia, vobis autem 
audientibus intolerabilia? Denique his actis, diffu- 
gitin Lezicam, ligonis sui rursuseupidus. Non est, 
ut puto, homo ignotus mercatoribus nonnullisilluc 
commeantibus. 

17. Sentio equidem multas interrogationes apud 
vos qui auditis commotum iri ab hoc sermone. 
Alii autem ne sibi quidem persuaderi patientur; 
id quod probe agnosco, dum mea cum vestris com 
paro. Nam nec ego auditis statim credidi; per 
otium primo heec intellexi, deinde vero et multa 
interrogando cognovi. Sed ita facile fuit volenti 
decipere; et sic lupum sequebantur oves, quasi 
neminem unquam vidissent pastorem [neque ejus- 
dem vocem audissent. Quid vero? nonne ab heri 
et nudiustertius egregius hic pastor erat 2 nonne 
ipsius episcopatum inordinatum sciebant? Rem 
certe haud obscuram neque nonmanifestam pluri- 
bus: etsi autem haud omnibus, sacerdotibus certe 
qui ordinationem ab eo susceperunt. Alterutrum 
itaque esse oportet: vel enim nesciebant, quod 
est incredibile, nam qui ignorare poterant, qui 
experti sunt? vel aliter, id est, rem sciebant; et cur 
sic magnum chrismatis negotium spreverunt, 
atque ab eo gratiam suscipere putarunt, qui nihil 
sanum habebat? Presertim quia sunt nonnulli, 
qui trium episcoporum successionem viderunt, et 
nuncme quartum; qui et insignia magni sacerdotii 
illis exponebam, sive obvia in vestibus sive in be- 
matis ornatu : quee omnibus palam prosiabant, ut 
inde episcopum agnoscerent. Gradus etiam ip- 
sis enumerabam, quibus is promovetur qui sacer- 
dotio functurusest. Hec, inquam, et his plura 
mihi suadebant, ne me accurate tuleque rem au- 
disse crederem ; sed imperitiam damnabam et 
tredio habebam talia narrantes. Sed auditis sermo- 
nibus agnovi postea non temere fldem adhibuisse. 

18. Num ergo videar, si sermonem confusione 
spoliem, ineum ad vos alloquium juste refingere? 
Atqui hujusmodi non est lex loquentibus posita. 
Voluissem autemab alio potius quam a melieec vos 
audire, atque ita in abdito denuo reponere ora- 
tionem; publicare vero litteris hoc negotium. non 
auderem. Ipse porro accusatorem me gerere haud 
didici: neque judicare velim evangelico monito 
obtemperans; nam ubi sermo volucer, ibi et dam- 
natio alas sumit *. Interim heec sunt acta, atque 
hoc benignitatis genere nos grex excepit. Exterius 

? I Tim. v, 22. * Matth. vir, 4. 








τιθέναι νομοθετεῖ; ᾽Αλλ’ οὗτος ἡμερῶν ὀλιγοστόϊ τι- 
νῶν μυρμηχιὰς ἱερέων ἡμῖν ἀνέωξε' τὴν εἰκοσάδα 
ταύτην φασὶν παρόδιος ἱππότης ἐχειροτόνησε, μίκρ 
ἅττα Ψιθυρίσας καὶ ὑποδόνινα καὶ τέως ἀνόχου- 
στα. τῶν γὰρ χειλέων σαν ἀνέκφορα" καὶ τὴν. πεν- 
τηκοντάδα ἐκείνην, διαμασσώµενος ἐπὶ τραπέζης, 
καὶ τῇ χειρὶ αυλικοφορῶν' ἑτέρονς νύκτωρ ἐπὶ στρω- 
prie. Ἑαυτοῖς ἐπαρῶνται τὰ φριχώδη ei λέγοντες 
ὡς οὐδὲ τῆς κοίτης ἐξανιστάμενος. Καὶ τί ἂν τὰ 
πλείω διερεννώτν, ἐμοι τε λέγειν οὐ ῥάδια, καὶ ὑμῖν 
ἀκούειν οὐ φορητά; Τέως οὕτω δράσας, οὕτω καὶ 
διαπέφενγεον ἐν τῇ Λαζικῇ, καὶ πάλιν τὴ σκαπάνη 
φιλοτιμούμενος: οὐ γάρ ἐστιν ἀφανὴς ἐχεῖ παροδεύ- 
ουσιν ἐμπόροις ἴσως τισίν. 

4f. Οἶδα uiv σῦν ὅτι πολλὲν τὴν πεῦσιν ὠδίνει 
πρὸς ταῦτα τῶν ἀκροασαμένων ὑμῶν, à παρόντες, 
λόγος: καὶ ποῦ γε καὶ οἳ οὐδ ἂν ivéyxouw τὸ πε- 
πεῖσθαι καὶ οἶδα, τοῖς ἡμοῖς παραμετρῶν τὰ ὑμέτε- 
pat οὐ γὰρ oid αὐτὲς εἰθὺς ἐπεπείσμην µαθών' d 
1 τὰ πρώτα περὶ τούτων Ίκουσα" ἐπεὶ δε καὶ 
ἐπὶ πλέον án, πολλὰ ἠρόμην. Αλ’ οὕτως εὖχε- 
pis τῷ βουλομέῳ πλανᾷν, καὶ οὕτω λύχῳ τὰ mpé- 
θατα ἠκολούθησιν, ὡς ri μηδὶ ποιμένα εἶδόν ποτε 
μηδὲ ποιµένος φωνὴν Άσθοντο, Τί δὲ; οὐ χθὶς καὶ 
πρὸ τρίτης ὁ καλὸς ἐκεῖνος ποιμάν; οὐ παρ᾽ ἀχείνον 
ci» ἀπισχοπὰν ἀταξίαν ἤδεισαν; Τὸν γοῦν τοῖς πολ- 
λοῖς οὐκ ἀφανῆ οὐδ ἀνέκφορον" καὶ εἰ pd πάντες, 
πλὰν ὅμως οἱ τοῦ βύµατος, παρ᾽ ἐκείνου τν χειρο- 
τονίαν Φεξάµενοι" Δυεῖν τοίνυν θάτερον' 3 οὐκ dtc 
cá», καὶ 6 λόγος ἀπίθανος πῶς γὰρ οἱ πεπονθότες 
οὐτοί; 4 τὸ ἕτερον" xal πῶς ὑπερεῖδον τὸ µέγα χρῆ- 
pa τοῦ χρίσµατος, xat μετέσχηκέναι τῆς χάριτος mt- 
πιστεύκασιν, οὕτω παρὰ τοῦ μηδιν ὑγις; Καίτοι yd 
εἶσιν ὁπόσοι καὶ τρεῖς τῶν ἐπισκόπων παρύµειψαν' 
xai τέταρτο» ὁρῶσιν ἄρτι ἐμέ" ἐγὼ δε καὶ τὰ ἐπιση- 
Bx τῆς μεγάλης ἱερατείας κατέλεγον' ὁπόσα τε d» 
ἀμφίοις ἁπλῶς, καὶ ὅσα τοῦ βαηµατος" ἅπερ εἰδέναι 
πάντα εἰκὸς, κἀκεῖθεν οὐκ ἀγνοεν τὸν ἐπίσκοπον. 
καὶ Βαθμοὺς ἀνελεγόμην ὁπόσοις προθάζεται 
ὁ ἱερᾶσθαι Ἰαχών. Καὶ ταῦτα, καὶ τούτων ἔτιπλείω 
ἔπεδέ µε μὴ κατηκριβωµένως ἀχούεν und" άσφα- 
λῶς: ἀγροικίαν δὲ κατηγόρουν καὶ κατηλαζονευόµον 
τοῦ λέγοντος ὅπερ οὖν εἴχεν ὁ λόγο, olde πρὸς 
ταῦτα οὐκ εὐχερῶς πεπεῖσθαι ἡμᾶς. 












































σ 


tw. "Ap τοίνυν Φσκοίην dv τὸν λογον ὀθιρινείας 
ἀποστερῶν, τῆς πρὸς ὑμᾶς ὁμιλίας ἑνδίκως µετα- 
ποιεῖσθαι; Καΐτοι νόμος οὐχ οὕτω τοῖς λέγονσι», 
Ἐθουλόμην δὲ παρ’ ἑτέρον μᾶλλον ἀμᾶς ἃ παρ' 
ἐμοῦ κατακοῦσαι, καὶ οὕτως i» ἀροῤῥ 
ἀποτιθεῖσθαι τὸν λόγον" στελιτεύσαι δὲ 
Tb πρᾶγμα οὐκ ἂν θαῤῥήσαιμι αὐτὸς τε γὰρ αἲ- 
τιᾶσθαι µεμαθηδα οὐδαμῶς μὲ γὰρ ἄν κρέναιµι 
κατὰ τὸν εὐαγγλικὴν ὑποθήκην' καὶ ὁ λόγος 
πτερόεις, καὶ ἡ κατάκρισι ἂν πτερύξαιτο, Τέως 
γέγονε ταῦτα, καὶ τούτοις ἡμᾶς ἡ ποίµνη φιλοψρο- 









ALANICUS. 


νησαµένη ἐδεξιώσατο. Ἔξωθεν ἡμᾶς ἀτεκνοῦν ἠπείλησε Α nos liberis orbare minabatur gladius ille seevus 


µάχαιρα ἡ θεριώδης ἐχείνο καὶ δίστοµος * ἐφιλονείκει 
γὰρ ἡμῖν περὶ τῆς τῶν ᾽Αλανῶν πατριᾶς, καὶ ἐκ τῶν 
ταμιείων φόθος οὕτως ἀνέκυπτεν ἵτερος " ναὶ γὰρ ὁ φό- 
θος ἐμοὶ, ὅτι pdt κατανοῦσαι εἶχον ὅπως τῷ πράγ- 
ματι χρήσωµαι. 

if. Πρὸς ταῦτα τί more οἴεσθέ µε παθεῖν τὸν δει- 
λὸν ἐερία καὶ τὰ τῆς ποιμαντικῆς ἁμαθὴ ; Δανιλλ 
ἐχεῖνος τῶν πρεσθυτέρων κριτὸς προκαθέζεται, 
καὶ τῶν βικσαµένων χαταψηφίζεται: xol à βια- 
σθεῖσα τὴν δίκην ἐκπέφευγε: καὶ ποῦ τὸ πνεῦμα 
Amwdi; Καΐτοι βιαιότερον τὸ ἡμέτερο * τὸν γὰρ 
σωφροσύνην à xaÜ' ἡμᾶς Σωσάννα κατεζηµίωται, τὸ 
μῖν ἀγνοίᾳ, τὸ d' ἑρημίᾳ τοῦ βοηθήσοντος. Ὦ d 
πραγὰς ἄνθρωπος ἐγὼ, καὶ τοῦ ζυγοῦ βαρέος 








ς 


utrinque exacutus. Invidebat enim nobis Alano- 
rum patriam, et quasi de promptuario alius 
emergebat timor. Utique in timore versabar, qui 
neque excogitare poteram, quemadmodum ea in 
re me gererem. 

19. Ad hec quid me existimatis tunc passum 
fuisse, timidum sacerdotem et pastoralis artis 
ignarum? Daniel ille seniorum judex sedet, et tur- 
pis violentie reos damnat; et illa vim passadam- 
nationem vitavit. Et ubinam Danielis spiritus? Et 
tamen status noster violentior erat. Etenim Su- 
sanna nostra majus pudicitite detrimentum passa 
est, adjutoris partim inscitia, partim ejusdem priva- 
tione. O infelix ego homo, et grave jugum statim. 


αἰσθόμενος! ^H μή motto pb ζυγὸς χρηστὸς, xel p expertus! An polius jugum quidem suave est, 


τὸ φορτίον ἐστὶν ἑλαφρόν " τολμηρᾶς d' ἐπηυχινισά- 
Bx» αὐτὸ, καὶ παρὰ τοῦτο τῆς ἐλαρρίας οὐδὲ 
πεπείραµαι; Ὁ γὰρ μὸ τὸν σταυρὸν im ὤμον ἀρά- 
µενος πρότέρν καὶ περὶ τὴν κοσμικὴν ἀργίαν 
γενόμενος ἐντριθὴς πῶς ἂν καὶ τὸν αὐχένα κλίναρ 
τὸ πνεύμα παράθοται τῷ Πατρὶ; ἐπεὶ καὶ τῆς ἐν 
τῷ ἀγκθῷ βασίµου ἱφρύσεως τὸ ποτήριον προτεθεῖται 
xai τὸ βάπτισμα. Ὢ δυσµήχανος ἐχθρὸς ὁ ἀρχαῖος 
πολέμιος, ὃς τὸν μῖν δίκαιον αι "οὐ γὰρ * αὐ- 
τόθιν πειράσαι δεδύνηται " τὸν δ' ἄλλως ἀθῶτερον, 
καὶ καταπιεῖν δοκιμάζει] Ei δὲ περ ἡμᾶς οὕτω 
τοὺς ἀφελεστέρους x«i τοὺς μιχροῖς παλκίσµασιν érot 
µους καταπεσεῖν ἠλίκος ἂν ἐνσκήπτει τοῖς µεγάλοις 
ἁγωνισταῖς καὶ ὄντως σταδιοδρόµοις τοῦ πνεύμα- 
τος; 








σι" οὐ γὰρ εἶχον ἀποσκοπῆσαι πρὸς οὕτω γενόµι- 
wev ἕτερον * οὐδέ τις πατὴρ ἐγγὺς οὐδέ τις μείζων 
ἀθωφὸς τῷ λόγω καὶ τῇ πείρα δοκιμασθεὶς, ἵν 
Μὑπόθουτο. Καὶ ἦν μῖν τὸ πράγμα ὑπὶρ τὴν ἐμὲν 
σκέψιν, καὶ µείζοος δεδιηµένν καὶ ὄντως ὑμε- 
τέρας, ὦ πάτερ καὶ ἀδιλφοί, τῆς ἐν πνεύµατι δια- 
κρίσεως, Καὶ ἠγνόησα οὐδ' αὐτὸ, καΐπερ oU 
έχων ὡς ἂν ἐπιχερο τῶι περ τούτων ἔργῳ. 
Ἐθίμην ὃν ἁργίαν κατὰ σκοπὸν, ἕως ἂν ἐξεέγκῃ 
dies μετ’ ἐπιστημονικῆς δοκιµασίας ἡ κοινωνητικὸ 
τῶν τοῦ λόγοῦ προεστώτων ὁμοτονοία. 'AYY à βαρ- 
θερικὲ ἐπίθεσις καὶ ἡ ἄλογος βία, καὶ τὸ ἀναγχαῖον 
τοῦ χράµατος, καὶ τὸ àp' ὑμῶν δυστυχὶς διάστηµα 
ὡς ἀπὸ τῶν χόλπων τοῦ ᾿Αθραὰμ, τὸ τῆς καχώσεως 
Δυσχερίς. Καὶ τὰς αἰτία, εἰ βούλεσθε ἀκούεν, 
ixei' ἂν λέγειν. Ei μὲν ἄχυρος, φησὶν, & νομισθεῖ- 
σα χειροθεσία, ἀλλὰ σὺ κανονικῶς χειροτόνει ' εἰ δὲ 
πατοκνεῖς τὸ ἔργον, (m ἱερατεεν τοὺς ὁπωσοῦν 
ἀξιωθῆναι νοµίσαντας. Τοῦτο μὲν οὐκ ἂν αὐτὸς, 
ἔφην, ὑποσταίᾳ mort, οὕτω Φιδόναι τούτους ἱερᾶ- 
σθαι, ὁ καὶ τῷ γεγενημένῳ Ἀνσφόρως ἔχων ' χει- 
ῥατονεῖν δι πῶς ἂν οὐκ ὀκήσαιμι, οὐκ ἐκεῖνο δεθιὼς 
μή ποτε καὶ ἀναχειροτονεῖν Debut; ὅπερ ὁ ἱερὸς 
ἀπεδοκίμασε νόμος. «Όσα γὰρ à νόμος λέγει, τοῖς ὑπὸ 























5 Luc. xxu, 81. !? Rom. ui, 19. 


: c 
x. Té γε μὴν ἐμὸν εἰς ἀμηχανίαν ἐμὶ περιέστη- 


etonusleve, ego vero contumacius collum sub- 
duxi, ideoque nec levitatem illius agnovi? Nam 
qui crucem humeris non tulit, et in mundana 
ignavia versatus est, quomodo cervicem inclinans 
spiritum Patri commendet? Quandoquidem et ante 
stabile in bono fundamentum, calix proponitur et 
baptisma. Callidus hostis, et priscus adversarius 
justum hominem expetit; neque enim illic tentare 
potuit 5; at hominem per se vecordem, vorandum. 
etiam existimat. Quod si tales adversus nos est te- 
nuiores et levibus quoque certaminibus succum- 
bere solitos, quantus ille ingruet magnis athletis, 
et vere in spiritus stadio currentibus ? 


99. Ad me quod attinet, in perplexitatem prorsus 
ineurri : non enim ad alium quemvis tali in facto 
respicere poteram : neque aliquis pater aderat, 
neque major frater, doctrina et experientia proba- 
tus, qui consilium suppeditarent. Eratque plane 
supra meam intelligentiam negotium, ac majore 
indigens vereque vestra, o pater et fratres, spiri- 
tali discretione. Neque ipse ignoravi, quanquam. 
haud noveram fore ut aliquod ejusmodi opus ille 
aggrederetur. Et otium interposui studiose, donec 
non sine prudente experimento suffragium ferret 
communis illorum qui Evangelio presunt tequabi- 
litas. Sed barbarica incursio, et insana vis, et ne- 
gotii necessitas, et infelix mea a vobis absentia. 
tanquam ab Abrahami sinu, erumuee molestiam 
gravavit. Quin et causas, si avetis audire, dicam : 
Si irrita est, aiebam, illa quee creditur ordinatio, 
tu quidem canonice ordina. Sin id agere renuis, 
sine eos sacerdotio fungi qui utcunque se ordina- 
tos existimant.Atqui hoc nequaquam ille, aiebam, 
feret unquam, neque his permittet sacerdotio 
fungi, qui et faotum gro animo fert. Ordinare 
autem quidni cunctarer, neque timerem quomi- 
nus forte iterum ordinare viderer ? quod sacra lex 
vetat: « Nam quicunque lex loquitur, iis qui in 
lege suntloquitur ο. » Proptereaque iterata ordi- 


407 


THEODORI ALANLE EPISCOPI. 


natio, dummodo quis canonice antea ordinatus À κῶς τις πρῶτον ἐχειροθετεῖτο ὡς τὸ οὖκ ἐφ' ἡμῖν * τίς 


fuerit, apud nos non agnoscitur. Quis ordinatio 
nem existimet ab eo üeri,qui gratiam non accepit 
quam vicissim impertiatur ? 

21. Atque hec in transcursu, prout sacra do- 
ctrina tradit. Sed quod absurdius est, videbatur 
ilis satis id esse, quantumlibet quispiam hinc 
falleretur. Non hoc igitur, sed quia in legis viola- 
tionem inciderant profane sacerdotio fungentes : 
etsane insusurrabant surdis et carnalibus que sunt 
spiritus. Me tamen non tam insana illorum violen- 
tia, quam urgens rei necessitas, permovit : « Nam 
messis, inquit Evengelium, multa ; operarii au- 
tem pauci!!; » quameunque demum quis dicat 
hane messem,et quoscunque hos operarios. Audio 
enim peregrinatos fuisse aliquando etiam patriar- 
chas illos. qui et sibi panes habebant, et jumen- 
tis pabula. Neque profecto nos rejicit, corpori licet 
terreque deditos, bonus ille agricola; pastores, 
inquam et greges, et congrue alteri alterum assi- 
gnat; tali, inquam, messi, tales operarios. Ego 
igitur ita comparatus eram, ut nihil absque ves- 
tro consilio essem acturus. 


23, Sed quia nemo vie intermedius erat, et pro- 
perans negolium urgebat ; nam Ecclesie commu- 
nitati periculum impendebat, cunctis ita infirmis, 
nulloque ad sacerdotale officium idoneo jam ex- 
stanle (dicam, et vos mihi indulgete) : non sine 
examine, nec cito, sed tamen manus denique his 
imposui: docens primo ut suam priorem senten- 
tiam damnarent, et ut misericordie operibus 
Deum pro viribus placarent; neque omnes ordi- 
navi, sed quorum vita dignitati non repugnabat; 
denique, quod pluris interest, ignorantia illorum 
indulgens, quidquid majus perfectius deerat. 
Hiec si forte haud digne acta sunt, cum venia vos 
corrigile; ego enim in numero vestrorum discipu- 
lorum me esse profiteor. Quod si sero et post 
facium interrogo,quid agam?cum etlonginquitate, 
οἱ necessitate, et in his perplexitate gravatus 
fuerim? Constat autem, cum nunc interrogem, ne 
tum quidem id omissurum : neque ante inlerro- 
gandum, aliquid acturum, si certe ambiguum 
foret. Quidni enim, cum nunc post factum in- 
terrogem ? Utrum vero res hiec haud omnino pro- 
cul scopo vzslro spirituque sit, vos ipsi statuite. 
Alque hiec ita sunto. 

23. Quie aulem populus Alani mala alit, quis 
ego sum qu: eis mederi coactus fui priedicalione 
mea? Nam si exhibere Domino populum electum. 
destinatus sum, cur ego de spinis ficus colligo, aut. 
de rubo uvam, ut ait Seriptura'* ? Nunc intelligo 
evangelicam parabolam, quando semen quidem 
bonum est, sed tamen haud pura zizaniorum inde 
spica ccnsurgit : preter quai quod illic quidem 
post semen intervenit ignavia, nobis autem pejus 


9 ΝΠΗ. Ίαν ὅτε 12 Lue. v1, 4k. 


qp χειροτονίαν λογίσαιτο πἀρὰ τοῦ μὰ λαθόντος χάρω 
ὡς καὶ διδοναι ; 
κά Καὶ ταῦτα παροδευτικῶς, ὡς ὁ λόγος ἐδύ- 
à ὃ) ax ς ἔδοξεν ἂν τούτοις ἵκα- 
νὼς ἔχεω, τοὺς καὶ ὅπως ἀπατῴη τὸ 
ἀπὸ τοῦδε. Οὐ τοῦτο τοίνυν, ἀλλ ὅτι περ εἲς παρα- 
νομίαν κατώλισθον τὸ ἀνιερῶς ἱερατεῦσαι' ἐπεψιθύ- 
ριζον di dp παρα χωφοῖς καὶ τοῖς σαρχικοῖς τὰ 
τοῦ Πνεύματος. Ἐμὲ δὲ o) τοσοῦτον $ dioyóg bxti- 
ww» ἔπειθε βία, ὡς τὸ χατεπεῖγον καὶ ἀναγκαῖον 
9 πράγματος" «Ὁ γὰρ θερισμὸς, » φεσὶ, « πολὺς, 
οἱ dé ἐργάται ὀλίγοι" 1! » ὁποῖον ἂν τις τοῦτον 
θερισμὸν εἴποι, καὶ ὁποίους τούτους ἐργάτας " 
ἀκούω Tp ἐπιδενουμένους xai πατριάρχας ἐκείνους 
mort, καὶ ἑαυτοῖς ἔχοντας ἄρτους καὶ τοῖς ὄνοις χορ- 
τάσµατα * οὖδε γὰρ οὖδι τοὺς σωµατικωτέρους καὶ 
προσγείους ἡμᾶς ὁ καλὸς ἀποπέμπεται γιωργός" mot 
µένας ἅμα καὶ ποίµνια, καὶ ἀναλόγως ἑκατέρῳ προσνέ- 
pst) ἑκάτερον, τῷ τόιῷδε θέρι, pupi, τοιούσδε καὶ 
τοὺς ἐργάτας. Παρασκενῆς piv. οὖν αὐτὸς οὕτως εἶχον 
καὶ γνώμης, ὡς pud dw τῆς ὑμῶν ἑργασόμενος 
ὑποθήκης. 
xf.'Emü δὲ παρῖν τῆς ὁδοῦ μεσίτης οὐδὲὶς, καὶ 
x) τὸ πρᾶγμα κατήπειγι" τῷ yàp κουνῷ τῆς 
Ἐκκλησίας κίνδυνος περιίστατο, πάντων οὕτω λελω- 
θηµένων, καὶ μηδωὸς dew ἐπιτηδείου ἱερᾶσθαί 
παρευρηµένου (πῶς ἂν εἴπω, καὶ σύὐγγνωτέ μοι). 
οὐκ ἁθασανίστως μῖν οὐδὲ ταχέως, mii» ὅμως χεῖ- 
Όας ἐπιτέρεικα τούτοις" ἑαυτῶν τῆς γνώμης χα: 
ταγνῶναι διδάξας πρότερον, xai τῷ πρὸς δύναμιν 
Die Θιὸν ἱλεώσασθαι΄ καὶ οὐ πᾶσιν, ἀλλ ek ὁ 
βίος ο) πάνυ ἀντιθαίνων τῷ ἀξιώματι: καὶ cj 





Ἰωσε" 









































συγγνῶναι 
p τῶν μαθητευοµένων εἷ- 
motiva Spaiioos καὶ 
ἂν πάθω ; και µακρ 
















καὶ ἀνάγκῃ, καὶ 
Aio» dt οἷς ἄρτι 
χνουν, οὐδ ἂν 
εἰ οὐκ ἀμηχανον 


πυθίσθαι dvipyou» oidtr, 
dco πυθὀ- 














µενοςι ED δ' οὗ mávew iie τοῦ ὑμετέρον σκοποῦ 
Όματος, καὶ οὕτω mj» ὑμεῖς κυρώσατε. 

Kir», 
xf. ^A δὲ τὸ xoti» τῆς "Alaviu; cpiptt κακὰ, 
cis γένωμαι θιραπεύεν ἠναγκασμένος τῷ 


ἐπαγγέλματι; Ei γὰρ παριστάνευν τ 
περιοώσιον τέταγµαι, πῶς ἂν ἐξ ἀκαυθῶν τρνγῶ 
ς σΏκα ij dx βάτου σταφυλὲν, ὡς ὁ Morti; 
Eidos ἐγὼ cà» εὐαγγελικὴν Ὀταῦθα παραθολὲν, 
πηνίχα ὁ μὲν σπόρος ἀγαθὸς, ἀνατέλλει δὲ οὐ καθα- 
pis ξιζανίων άσταχυς" πλὰν ὅσον ἐκεῖ μὲν μετὰ 
τὸν σπὀρον ἡ ῥᾳθυμία" iv ἡμῖν δὲ τὸ χεῖρον ὅτι καὶ 











«dz 





409 


ὃν αὐτῷ. Καὶ λοιπὸν τὸ τῆς ἑτέρας συµδαίνει παρα- A 
θολῆς" κατὰ γὰρ τῶν ἀκανθῶν ὁ σπόρος γεγένηται 
xai αὔται μὲν ἀρχαίόθεν ἑῤῥίζωνται" ὁ δὲ λόγος τῆς 
στεως ἔστι μὲν oj καὶ πάντη συμπέπνιαται" ἔνια- 
3 δι καὶ σὺν ταῖς άκανθαις ὑπανακύπτει τάχα 
qi καὶ ὑπὸ τῆς ἴξιως ἀκανθώδης γεγένηται καὶ 
αὐτὸς ὡς ἦν ἄμευον, εἰ παρὰ τοῦ πυρὸς ἐλθόντος 
βαλαῖν ἐπὶ γῆς ἀναφθέντης, εὐθός τὰς ὀκάνθας τέως 
ἀπετερρώσαμω: εἰ παρὰ τοῦ μαχαιραν ἑλθόντος 
βαλεῖν προθελύµνως ταῦτα ἐτέμνομεν. Καὶ καθαρὰ 
» (3, καθαρὸν δὲ τὸ σπέρµα, καὶ οἱ φύλακες 
qepot, καὶ ἈΧρυσοῦν τὸ θέρος, καὶ ὁ θεριστὲς 

























τῆς ἀρετῆς µέχρι τοῦ παν- 
ὐδ' ες ἐξηκοντάδα προκό- 
à Ge; ἑργάσασθαι ἴκανῶς ὃ ἄν εἶχον Β 
ij τριάκοντα, ti τοῖς φυσικοῖς üpotg τὸ ἐνὸν 
γιώργιον παρεµέτρει τὸ ἐἑνεργές. CAXY ἐγὼ δίδοι- 
xa, μὴ ποτε οὐδὲ τὴν χεῖρα θερίζων πλπρώσαιμι, 
μηδὲ τὸν κόλπον ὁ ὁραγµατιζόµενος ἴσθι ὀπισθιαι- 
τερος, χαΐτοι Ίε ἓν ἂν οὐ πώντη δύσεπις ó δυσ- 
αλεὴς ἐγὼ ποιμὲν καὶ γεωργὸς οὐκ εὐδαίμων' 
ἀλλ ὡς ἐπὶ δομάτων γοῦν ἐκαρπίζομεν μικρὰ, τοὺς 
περαναθάντα: ὀλίγου τὴν παμμητέρα πλάνη», xai 
τὸν λόγου θερισαµένους ὡς ἐφικτὸν, εἰ μὴ καὶ τού- 
τοις ἦσαν πάλιν oi τοῦ ἀξρος ὄρνεις ἐπίδουλοι. Οἴμοι, 
ὅτι ἀκάνθας καὶ τριβόλους βρύει por τὸ γεώργιο | 
τὰν κατάκρισιν τῆς ἀπὸ Θιοῦ διάµαρτίας, ὡς ὀπίσω 
τᾶς κωτρώδους πλάνης τὸν διαμαρτόντα moprit- 
σθαι" καὶ πορνεύει uot τὸ ποίµνιον οὐκ ἓν 
μόνον ὡς γέγραπται/», idm δὲ καὶ λίδοις πᾶσι καὶ 
ἴδασι- καὶ προσκυνοῦσι piv οὐ Ἰλυπτοῖ, dwipo- 
νίοις δὲ τισω ἓν τοῖς ὐψ ολοῖς. 

κδ’. Χριστιανοὶ δὲ µόνον ὀνόματι ᾽λλωνοί: εἰ dé 
πού τις καὶ μερὶς Ιακὼώθ, ὁ ἐχθρὸς ενέσπειρι τὰ ζι- 
ζάνια" εἰ γὰρ καὶ πρὸς τῷ γήρα τέως οὖν $ Σάῤῥα 
πεγέννηκε πονηρεύεται δὲ xarà τοῦ Ἰσαήκ 
"Igual: καὶ τίς ᾿Αθραὰμ, ἵνα τὴν δούλην ΄Άγαρ, 
πλάνης ἀνελεύθερον σκότους, τῆς συνοι- 
xia; ἀπώσαιτο ; Ἔστι τις ὀλίγα παριμθολὺ καὶ iuo 
ἂν On. ἐξάγει Φαραώ: καὶ διεξάγω 
ταῦτα ἐγὼ κατὸ Μωσῆν piv οὐκίτι, πλὴν ὅμως 
ἀλλ’ οἱ Αἰγύπιοι τρισταται καταδρομοῦσιν, d 
θυμῷ φονῶσα jux, καὶ τὸ πβὸς τὰ χαμαίζηλα λι- 
vov, ὃ πείθει τοῖς ἀλλοφύλοις συγχραίνεσθαι: καὶ τὸ 
τοῦ λοξοῦ περίτριπτον περί τωας ἀτόπους δόξας 
οὐκ ἀντιτεῖνον ὡς διὰ πολλά. Καὶ ποῦ στῦλος νιφέ- 
Ἄκς ἔντοῦθα τὸ διεστάναι διδοῦς; à τώς dv τι 
devi ders & θάλασσα; Οἶμοι ὅτι ποιμαίνειν μῖν 
ἀγθας πεπίστωµαι ἀναθαωούσας ἀπὸ λοντροῦ τοῦ 
βαπτίσματος ! ποιµαών δὲ ταύτας μᾶλλον τῆς απι- 
στίας à θάνατος" στµόατι μῖν γὰρ ὁμολογοῦσιν, 
$ed dips dis σωτηρίν' ὅτι μὲ καὶ dis Dee 
παϊοσόνην πρῶτον τῷ καρδιᾳ πιστεύουσω. "Ομοιό» 
τε, ᾽Απόλωλεν εὐλαδὺς ἀπὸ τής ἐμῆς ταύτης γῆς 
καὶ οὖκ ἴστι µοι ἀνάπανσις αὐτη. 

xr. "Apa ἀναστὰς πορύσοµαι ; Δίδια περὶ τῇ 


*? Jerem. liI, 9. 

























c 


























ANALICUS 


A0 
&ccidit, quod in ipsa seminatione vitium gliscit. 
Tum et relique congruunt parabole partes: in 
spinis fit seminatio que quidem olim evulse sunt ; 
at fidei verbum alicubi prorsus suffocatur : inter- 
dum etiam cum ipsis spinis nascitur: item for- 
tasse affectione quadam fit et ipsum spinosum. 
Melius certo foret, si ab eo qui ignem venit mit- 
tere in terram inflammati, statim spinas combure- 
remus: si ope ejus, qui gladium pariter venit 
mittere in terram, funditus hac excideremus. Et 
quidem pura terra, purum semen, custodes vigi- 
les, aurea messis messor, robustus. Ut tamen 
nunc res se habent, haud equidem ad centuplicem 
usque fructum postulem virtutis viribus extendi ; 
neque ad sexagesimum optem provehi, sed satis 
habeam, si quatenus physicis regulis licet, trice- 
simum fructum opera exaquet. Imo ego vereor, 
ne forte manum, quidem metens impleam, neque 
sinum qui manipulos colligo. Sim sane tardior 
post alios, quanquan non omnino desperans, in- 
felix ego pastor non beatus. Quippe qui super 
tecta serentes parum fructus effecimus, nempe 
illos lucrando qui matrem omnium malorum 50- 
resim vitaverunt, et verbum pro viribus messue- 
runt ; nisi forle et his pariter insidiati sunt aeris 
aves. Heu mihi, quia spinas et tribulos campus 
germinat! damnationem scilicet ob recessum a 
Deo, dum spinosum errorem vagus grex sectatur ; 
dum fornicatur non in ligno solum, uti scriptum 
est'*, verum eliam inlapidibus cunctis et aquis 5 
dumnon sculptiliaadorant, sed quosdam daemones 
in locis excelsis. 





24. Christiani nomine tenus sunt Alani. Quod si 
alicubi est pars Jacob aliqua, inimicus homo 
zizonia superseminavit. Nam etsi in senectute, 
Sara tamen peperit; sed inseclatur Isaacum 
Ismael. Et quis est Abraham qui famulam Agar et 
s serviles tenebras, domo procul ableget? 
hi quoque pusillus exercitus, quem Deus ab 
intellectuali Pharaone eripit. Hunc ego ducto, non 
quidem ut alter Moyses, sed tamen ducto. Se! 
AEgyptii tribuni persequuntur, nempe animus 
furens cedi inhians, et terrenarm rerum cupidi- 
tas; que suadent ut cum alienigeni,commaculen- 
tur; denique oblique mentis volubilitas ad absur- 
das quasdam opiniones, minime ut plerumque fit 
renitens. Et ubinam est nebule columna, que se- 
parationem praestet? vel quomodogentium recessit 
mare ? Heu mihi, cui pascere greges commissum 
est de baptismatis lavacro ascendentes ! Pascitau- 
tem hos potius infidelitatis mors, Ore quidem, 
segre dico, confitentur ad salutem ; neque tamen 
antea credunt corde ad justitiam. Simile est illud : 
Periit religiosus ab hac terra mea ; neque htec 
mihi stationis requies est. 

95. Num ergo surgens abibo? Vereor ne forie 





Μι 


THEODORI ALANI EPISCOPI ΑΙ.ΑΝΙΟῦ5. 


M3 . 


hocmalum participem. Num enim sumego Abdias? A τοῦ κακοῦ µεταλήψει’ ph γὰρ ἐγώ ᾿Αθδιοῦ ; Υπη- 


Hic quidem cum Achaabo famularetur, genua 
tamen Baali non flexit !*. Metuo etiam pusille ju- 
storum sorti; nam virga impiorum commovetur. 
Quid faciam ? Ubi Jesu flagellum, ut Patris domus 
purgetur? Odi ecclesiam malignantium: sed in 
hanc projectus fui, qui sacerdotium temere assu- 
mere ausus sum : « Nonne odientes te, Domine, 
oderam et super inimicos tuos tabescebam ? » Cur 
maledictioni illi audacter me objeci? Colum 
eneum reputatus ego sum, terra ferrea neque 
arata neque sata hereditus mea. Quisnam Paulus 
rursus hos parturiat, donec formetur in eis Chri- 
tus? Nothi adhuc et non filii, quia fascinavit eos 
Satanas, ne quis veritati forte credat, atque ut 
sint deinceps infidelitatis filii. Iram timeo, revera 
enim sunt vasa ire ad perditionem formata. Heu! 
ferarum dentes video, cum furore rapientium 
super terram! Nam meorum insignia veluti sunt, 
homicidia in primis et alia mortium genera. Heu 
Dathan atque Abiron mihi inhiant: et quis adest 
Aaron, ut Deus miracula edat ? Sacerdotii dignitas 
conculcata est, et quis adest Samuel, ut Deus inju- 
riam ceusibimetillatam reputet ? «Iuvocabant enim 
illii Dominum, et ipse exaudiebat eos: in co- 
lumna nubis loquebatureis. » Nempe egosacrorum 
testimoniorum custodiam serio observo. Fortasse 
aliqis calvitiem quoque irridet, si forte pileo me 
exuam, ut cum fide haud velata sacro munere fun- 
gar.Quis aderit Eliseus ut culpam ultio mox sub- 
sequatur? Elie disipulum audacter me dicam: 
sed non idcirco Eliseeus sum. Et gratiam quidem 
suscepi, sed non idcirco extra caducarum rerum 
impetum sum, neque in pacem extra omnem animi 
perturbationem ingressus sum. Et quid mirum, si 
rursus Moyses dux sit, et nihilominus itinerantium 
membra in deserto ceciderint? Nam ex vocatis 
pauci sunt electi. 


26. Sed quousque in his dilatabo orationem, et 
non illum potius scopum attingam? nempe ut 
rogem pastorem meum, et fratres simul deprecer. 
Utique ex ventre inferi audient clamorem meum. 
Eleva ad Deum oculos, o pater: sanctas extende 
manus, unde mihi sacerdotii gratiam postulasti. 
Pete nunc ut cursum consummem, fidem servem, 
prevaricantes doceam vias Domini, irreligiosos 
convertam : si quando hec nobis Dominus bene- 
ficia addat. Ferte in hoc opem patri vos quoque 
amantissimi fratres : communi ac principi pastori 
commendate me, qui regi potius quam regere in- 
digeo. Fortasse recordabitur mirabilium suorum 
is qui parvulos custodit: fortasse memoriam fa- 
ciet operum suorum, qui terram inaquosam in 
aquarum scaturiginem mutat. Nam si exsiccat flu- 
vios Ethan, et terram fructiferam ponit in salsu- 
ginem, idem nihilominus dat mel sugere de petra, 


19 [IIReg. xvin, 3. 


ρετήσας δὲ Goa éxtivog τῷ ᾿Αχαὰθ, yóvu τῇ Bua) 
οὐκ ἔχαμψε. Δέδια !* καὶ περὶ τῷ μικρῷ τῶν δι- 
καίων κλήρω' i ῥάθδος γὰρ τῶν αμαρτῶλῶν km 
σείεται. Tí; ἐγὼ γένωμαι; Ποῦ τὸ φραγγέλιον "In- 
σοῦ, ἵνα ὁ οἴκος τοῦ Πατρὸς ἐκκαθαίροιτο { Ἐίσησε 
ἐχχλησίαν πονηρευοµένων' ἀλλ εἰς ταύτην ἀπίρ- 
ῥιμμαι, ὅτι προπιτῶς ἱερωσύνην ἐθάῤῥησα, « Ονχὶ 
τοὺς μισοῦνταάς σε, Κύριι, ἐμίσησα, καὶ ἐπὶ Tei; 
ἐχθροῖς σον ἐξετηκόμην ; » Ἵνα τί τὰ τῆς ἀρᾶς ἔκει- 
νης ἐθάῤῥησα, Καὶ χαλκοῦς piv οὐρανὸς ἐνομίσθην 
ἐγὼ, σιδερᾶ δὶ γή, xci ἄσπαρτος καὶ ἀνήροτος à 
x)npovogíx µου. Ὢ τίς Παύλος χαὶ πάλιν ódor 
τούτους, ἄχρις οὗ μορφωθῆ Χριστὸς ἐν αὐτοῖς ; 
Νόθοι δὲ ἄρτι καὶ οὐχ viol ὃτι ἐθάσκηνεν αὐταῖς 
ὁ Σατανᾶς, ἵνα 3, τῇ ἀληθείᾳ εἰ xoi πείθωνται, xal 
λοιπὸν τῆς ἀπειθείας vio. Καὶ δέδοιχα τὺν ὀργὴν' 
ὄντως yàp σχεύη ὁὀργῦς κατηρτισµένα εἰσιν εἷς 
ἀπώλειαν. Οἴμοι | ὅτι θηρίων ὀδόντας ὁρῷ μετὰ 
θυμοῦ συβόντων ἐπὶ τῦς γῆς τὰ Ὑὰρ ἐπίσημα 
τῶν ἐμῶν φόνος τὸ πρῶτον, x«l ἄλλων ἔθνεα xw- 
ρῶν. Οἶμοι, ὅτι Δαθὰν καὶ ᾿Αθειρών µε περωεχή- 
νασι' καὶ τίς ᾽Ααρὼν ἵνα τερατουργοίη Θεός; Καὶ 
τὸ τῆς ἱερωσύνης χατεζδουθένηται’ καὶ τίς Σαμονὶλ, 
ἵνα τὸ γεγονὸς tiq ἑαυτὸν Θιὸς ἀναδέξοιτο; «Ἔπτια» 
λοῦντο γὰρ ἐκεῖνοι τὸν Κύριον, xai αὐτὸς εἰσύχον- 
σεν αὐτῶν' ἐν στύλῶ νεφελης ἑλάλει πρὸς αὐτοῦς. » 
"Ap' οὖν ἐγὼ τῶν µαρτυρίων τὸν φυλακὺν ἐθέμεν 
περὶ σπουδῇ. Τάχα τις χαθυθρίξεται καὶ τᾶῦς φαλα- 
κρας, εἰ τῶν καλυμμάτων ἀπογυμνοῖτο, tv' ἀκαλυφεῖ 
C τῇ πίστει ἱερατεύοι. Καὶ τίς Ἑλισσαῖος, iv à dum 
παρέποιτο ; Ἠλιοῦ μὶν γὰρ θαῤῥόσω λέγεν ὡς 
μιμαθήύτευμαι’ ἀλλ' οὐκ ἐντεῦθιν Ἑλισσαῖος ἐγώ 
καὶ xdptv uiv ἐδεξάμην «ἀλλ o2 ταύτῃ καὶ Tiv 
τῶν ῥεόντων παρῆλθον φοράν. οὐδ᾽ εἰς τὴν εἰρύνης 
εἰσῆλθον ἀπάθειαν. Καὶ τί χαινὸν, si χαὶ πάλιν Μωῦ- 
σῆς ὁὀδηγεῖ, τῶν ὀδηγουμένων δὲ τὰ χκῶλα ἐν τῇ 
ἐρήμω κατέπισον ; Τῶν γὰρ κλητῶν ὀλέγοι οἱ iw 
λεχτοἰ. 
κς. ᾽Αλλὰ µέχρι τίνος τούτοις ἐμπλατννθύσομαι 
καὶ οὐχ ἐκείνου μᾶλλον γένοµαι τοῦ σκοποῦ ; αἰτήσο» 
μαι τὸν ἐμόν ποιμένα, δνσωπήσω τοὺς ἀδελφούς. "Ap 
ἐκ χοιλίας ἆδου κραὐγῆς µον &xeucovrat "Apes πρὸς 
Θιὸν ὀφαθλμοὺς, c πάτερ' ἔκτεινον ὁσίας χεῖρας, 80e 
ἡμῖν τὸν χάριν ἠτόσω' xai τὸν ὀρόμον ἐκτελέσαι νῦν 
αἴτησαι, τὴν πίστο τηρῆσαι, διδάξαι ἀνόμους ὀδοὺς 
Κυρίου, ἀσεθεῖς ἐπιστρέψαι. εἲ ποτε προσθείη ἄύ- 
puc ἐφ᾽ ἡμᾶς. Σνµπονησατε τῷ πατρὶ καὶ ὑμεῖ, 
ἀδελφοὶ xai φιλάδελοι παράθεσθἑ pc τῷ — xené 
καὶ πρώτῳ ποιµένι τὸν ποιµαίνεσθαι μᾶλλον $ πει- 
μαίνεν δεόµενο. Ἴσως μνησθήσεται τῶν θαυμα» 
σίων αὐτοῦ ὁ φυλάσσων τὰ νήπια ἴσως µνείαν τῶν 
ἔργων αὐτοῦ ποιύσεται ὁ γῆν ἄννδρον εἲς διεξόδονς 
ὑδάτων µεταποιων' Ei γὰρ καὶ Σηραίνι ποταμοὺς 
Ἠθὰν, καὶ γῆν καρποφόρον tiq; ἄλμην τῖθησω, 
ἀλλὰ καὶ µέλι θηγάζειν ἐκ πἑτρας δίδωσι, καὶ ix 
στερεᾶς πέτρας ἔλαιον' τίς οἶδεν εἰ ἀντὶ κνίδης καὶ 


THEODORUS ANDIDENSIS. Lr 


ὃς μυρσίνη xal xvwwprrro; ἀναθήσεαι; μό- A et de lapide duro eleum. Quis scit, an pro urtica 
9 ξτρὰ συναρμολογῶν ὁστᾶ καὶ ζωὴν ἑμπνέων — et herba inutili, myrtus et cyparissus exsurgat ? 
v ἡμῖν δοξασθήσιται. Τοῦτο πκρ ὑμῶν ἐμὸν — Modo ille qui arida ossa rursus compingit, vitam- 
&* τοῦτο μετὰ δακρύων ενος, o)? ἂν que inspirat, in nobis quoque glorifieetur. Heec 
(pe. Δότε not τὴν χάρω ταύτην, χαρίσασθἑ — estmea a vobis postulatio : ita cum lacrymis de 
ὃν αἴτησιν, ὦ σκεῦος ἐχλογῆς, ὦ στόµα Ore), — precari non desinam. Date mihi hanc gratiam, 
υτεύων ἓν πᾶσι μετὰ τὸν πρῶτον ^ ὦ λαμπτῆρ- — petitioni huic annuite, o vas electionis, o Dei os, 
πόσμῳ λόγον ζωῆς ἐπέχοντες. ο prime omnium post primum, o luminaribus 
mundi verbum vitee prebentes. 





rimus supra Theodorum sub patriarcha Germano ΙΙ claruisse ; quo videlicet tempore Constanti- 
is, pulsis Gracis, in Latinorum potestate erat. Reapse Theodorum in primo adhuc inedito opus- 
quod ad fratrem natu. minorem scripsit, ait f. 4 : Ἐάλω piv ἡ πατρὶς, ἀλλ᾽ ἀνδρὶ σοφῷ πᾶς τόπος 
ΣΕΙ f.  : Tis πατρίδος pais ὑπὸ δυσημερίας ἀπογενόμινοι, ὁ μὲν πατὲρ ἤδη πρέσθυς ἦν, καὶ πρισθυτέρα 
2 ἀντιλαμθανομένη καὶ αὕτη βίον τελεωτέρον, ἓξ οὕπερ ἐν ἐπισκόποις ἐκεῖνος. Nimirum patre nostri Theo- 
2γεαίο episcopo, uzor religiosam vitam sectata est. Adhuc Theodorus de patre suo : Σχολάσας δὲ 
τῆς ἐπισκοπῆς παροικίας, ἐπειδὸ αὔτη περὶ Σαυροµάτος καὶ Σκύθας £v - Revera in Alicano n.9 indicium 
"heodori patrem in borealibus illis regionibus episcopatum gessisse: quare et verba «is τὰ οἰκεῖα 
am patriam fortasse quam diecesim denotant. Illic etiam complura Theodorus dicit de suis 
arum studiis, quarum minori fratri magister fuit, et de libris etiam poeticis lectis loguitur, nec 
le compositis. Et quidem dum in barbaricis regionibus versaretur, ἐν τοῖς βαρθαρωοῖς ἤδη 
ων ἡμῶν, οὕτω τῆς ἀνάγκης κατεπειγούσης. Interim vero ait se ad infulas fuisse vocatum : Ἡ χάρις 
ισκοπὴν ἐχχαλεῖ ἐθνῶ». 














ANNO DOMINI MCC... (f) 


THEODORUS ANDIDENSIS 


(Ang. Mai Biblioth. nova PP. tom. VI, p. 545.) 


tremum hunc reservaveram Theodorum Andidensem, quia verebar, ut huic forte capiendo tomus 
sret. Nunc more longioris impatiens, tot Theodororum agmen hoc Andidensi concludam: cujus 
m oppido ac prope nullam biographicam notitiam tradidit Allatius in diatriba de Theodoris 
VII. In libro autem Contra Creygtonum p. 519, ubi locum ejus recitat, auctorem dicit non recen- 
καὶ satis antiquum. Heec tantum Allatius. At Lequinius in Or. CA. t. 1, col. 1030, nomen hoc, apud 
am De concensu lib. 1n, cap. 15, a se lectum» ponit inter episcopos Andidorum, quee fuit urbs se- 
8 Pamphylie; neque tamen etatem ejus deflnit. Dicitinsuper scribendum esse Σανδίδων, ut est in 
sepiscopatuum, pro ᾿Ανδίδων; quod haud recte opinari videtur Lequinius; etenim in tribus hujus 
;eodicibus Vaticanis, constanter 'Avd ido» scribitur. Quin adeo Basilium quoque Phytis episcopum 
rygia Salutari)cui suam hanc lucubrationem Theodorus mittit, ignorat prorsus Lequinius in Phy- 
"iscopologio, Or. CA. t. I, col. 884. Quamobrem ne ex Basilii quidem utpote ignota eetatelumen ad 
ori seculum cognoscendum accedit. Sane Theodorus noster n. 5ad magni Basilii tractatum quem- 
liturgicum provocat; sed quia id scriptum non magno Basilio, sed Germano (primove an se- 
»?) Byzantino patriarche bibliographi tribuunt ; hinc saltem appareret Theodorum nostrum pree- 
certeopere esse recentiorem. Verumtamen, quia putatum Germani opus valde fuit interpolatum, 
escimus quid Basilii, quid Germani, quid aliorum antiquorum aut paulo recentiorum in eocinno 
iit: ideoque ad ferendum de Theodori etate judicium parum ea libri nominatio prodest, Igitur in 
dhuc Allatii sffirmatione acquiescendum est, quod haud recens auctor sed satis antiquus sit hic 
orus. Ne autem diu de ipso opere loquar, cujus dignitas et utilitas per se ipsa legentibus inno- 
; dicam tantum me id reperisse in tribus bibliotheos Vaticanz oodicibus, nempe iin 866, bom- 
9, souli ferme duodecimi. 2. in 430, chartaceo, sed bone nitideque scripture, cujus textus ab 
ioris codicis in paucis differt, 3. in codice 63$, item ehartaceo, sed antiquiore ; in quo quidem 
tur exordium, ut infra suo loco dioam, verumtamen in textu permulte sunt additiones ao varie- 
Primum codicem ac tertium viderat Allatius (nam de secundo silet), laudatosque ab eo locos in- 


415 THEODORI ANDIDENSIS &i$ 


fra nos adnotabimus. Titulus autem operis ille est, quem nos typis impriminus : nisi quod mendose 
in secundo codice Nicolaus scribitur pro TAeodoro, librarii nimirum «62sbíe, qui tunc fortasse de 
Nicolao Cabasila cogitabat, cujus liturgicus commentarius jamdiu editus subsequitur in codice post 
illum Theodori. 


Parergon de alia sacre misse expositione, et de canone && Nicano. 


Stephanus Aldoensis, anno 1670 factus patriarcha Antiochenus Maronitarum, et anno 1705 vita de- 
functus, ut tradit Assemanus in Catalogo codicum Or. Vat. t. lil, p. 503, complura ingenii atque in- 
dustrie suse monumenta reliquit, nempe Annales orientales ; de origine Maronitarum ; horum vindi- 
cias ; item de metro carminum ; nec non Orationale juxta ritum Maronitarum, ut videre est in nostro 
priedicti Catalogi supplemento Script. vet. t. V. codd. Syr. 392, 393, 394, 395, 396, 397, 411, 149. Quod 
vero ad rem presentem attinet, in carsciunico apud nos codice 400 continetur ejusdem Aldoensis 
magnum opus de sacrificio misse, duobus tomis comprehensum, quorum tamen primus deest. Sed 
ecce, fortune beneficio, desideratus hic carsciunicus tomus, suppletur ab ejusdem interpretatione 
Latina, qu& in codice Vaticano 7410 conservatur. Reapse cum totum opus in decem partes (seu cande- 
labra, ut Orientales malunt dicere) distribuatur, sex quidem priores partes in Latino continentur, 
quatuor vero postreme in carsciunico : quo fit ut ab utroque conjunctim codice liturgicum hoc 
Aldoensis opus nobis totum suppeditetur. Quisnam vero fuerit Latinus interpres, codex non docet; 
sed suspicari licet de Petro Benedicto illo S. Ephremii notissimo interprete. Namque Naironus apud 
Assemanum, loco supradicto, affirmabat Rome se quedam Aldoensis exemplaria accepisse a Petro 
Benedicto Maronita commodata. Et nos quidem ab Aldoensis opere typis tradendo, moles, ipsa 
deterret ; nihil tamen vetat, quominus hujus tenuem saltem imaginem delineemus. 


Etenim operis partium decem, ut diximus, in plures unaqueque tractatus subdividitur, hique rursus 
in sectiones, tantaque est argumenti abundantia, et tam copiosa tractatio, ut nihil hac super re indi- 
ctum relinquatur. l. Pars de missa fere generatim, id est de ejus nominibus, definitione, partibus, ete. 
II. De loco conveniente celebrandi misse, id est de ecclesiis, earumque partibus, altaribus, supel- 
lectile, etc. III. De sacerdote misse ministro. et de sacerdotii gradibus, officiis, etc. 1V. De preepara- 
tione sacerdotum ad missam, vestibus, etc. V. Singillatim de misse partibus. VI. Adhuc de reliquis 
misse partibus. Hactenus codex Latinus. In carsciunico autem, parte VII. Prosecutio est ordinis misse, 
scilicet, de pace danda, et de altaris velamine, nec non apertione mysteriorum. VIII. De consecratione 
sacramenti, quod est secundum misse segmentum. ΙΧ. De signaculo crucis super calicem, de Oratione 
Dominica, et sacramenti elevatione X. De fractione specierum panis, et aspersione sacratissimi san- 
guinis super illas, et de sacramenti distributione fidelibus. 


Jam vero in tractatu tam ubere, multa esse bona et utilia, et quandoque etiam peregrina, quis dubi- 
tet ? Imprimis testimonia clarissima de Christi corpore in Eucharistia presente, et quod Christi ipsius 
institutoris verbis fiat consecratio. ltem de Petri et Romani pontificis primatu, quem summis viribus 
propugnat, et ad universam Ecclesiam, prout in Florentino cecumenico definitum est, extendit. (Par erga 
Petri successorem profitetur obsequium etiam auctorlibri ms. quem pre manibus habeocerimoniarum 
Ecclesie Maronitice, ubi in prologo dicitur Deus fundasse Ecclesiam ac stabilivisse supra patrem fidei 
Petri). Deinde de patriarchatu Antiocheno agit Aldoensis ; de SS. imaginum veneratione ; de vestibus 
atque ornatibus pontificalibus, etc. Postremo copiose disseritur de trisagio, cujus etiam celebre addita- 
mentum qui crucifixus est pro nobis, in Ecclesiis Orientalibus vulgo usurpatum, Aldoensis tuetur; 
non ad Trinitatem tamen relatum, sed ad Filium ; imo non additamentum tantummodo, sed trisa- 
gium totum, ad solum Filium ab Orientalibus referri narrat ; secus vero a Grecis et Occidentalibus, 
omisso semper additamento, id ad solam Trinitatem referri solere : qua distinctione adhibita, pacem 
Ecclesiarum circa hane controversiam conciliari posse judicat. Interim pro illa ultima particula 
profert testimonia 1. Ephremii, patriarche Antiocheni. 2. Joannis Maronisitem patriarche Antiocheni. 
5$. Dionysii Barsalibi, Amidensis episcopi; 4. concilii Armeniorum Tarsensis. 3. librorum liturgicorum. 
Concedit tamen Petrum Fullonem sensu heeretico illam clausulain usurpasse; atque hinc ortum 
totum ejus rei odium et disceptationem. Hec de patriarcha Maronitarum. Alium vero eque ingentem 
commentarium liturgicum Nersetis Lamprunensis, Armeniorum s:zculo duodecimo episcopi, Latins 
item Ecclesise reverentissimi, alio nos tempore fortasse exponemus. 


Notissimus est canon 44 Nicenus Arabicus, cujus clausulam de Romani pontificis auctoritate supra 
omnes etiam patriarchas, ponam accurate translatam ex Arabico textu, quem recitat Coptus Ben-Assali, 
seculi xt! Monophysita auctor, in codice Arabico Vaticano 151, ubi ejus tractatus cononicus legitur. is 
ergo in parte t, cap. &, postquam dixit, primum, imo et caput, patriarcharum esse Romanum, diserte 
ecribit : « Sicut patriarcha imperio et auctoritate erga sibi subjectos preeditus est, ita Romx Domnus 


quee S. Anselmus Lucencis amplissime de hac re scribit lib. letlI. in sua collectione canonica, cujus 
nos titulos edidimus. Adde item duo nova testimonia in nostris Augustini sermonibus Vaticanis LII, 4 
et CXX, 13. Denique Casin. Parisiensis sermo XXIII, quia nobis in item cod. Vat. Otlob. 977, f. 262, 


legebatur, ita concluditur. « Communicet Petro, qui vult partem habere cum Christo. » 





ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ANAIAON 


ΠΡΟΘΕΩΡΙΑ ΚΕΦΑΛΛΙΩΔΗΣ 


HEPI ΤΩΝ 





ΤΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΓΙΝΟΜΕΝΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΚΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ. 


Tlovr Otis. 


ἐκ προτροπῆς x«i ἀξιώσεως τοῦ θεοφιλεστάτον ἐπισκόπου Φυτεῖας Βασιλείου 


THEODORI EPISCOPI ANDIDORUM 


BREVIS COMMENTATIO 
DE DIVIN. LITURGLE SYMBOLIS AC MYSTERIIS 
Composita 


hortante ae postulante Deo charissimo episcopo Phytie Basilio. 


&. Πολλοὶ τῶν ἱερᾶσθαι ἠξιωμένων ἴσασι piv A 






καὶ τῆς ἀναστάσεως 
δὲ καὶ πάσης τῆς αὐτοῦ πρὸς ἡμᾶς σωτηριῳδους 
ἐπιδεμίας τι καὶ οἰκονομίας σηµαίνουσι τὰ παρη- 
πολουθεκότα γνωρίσματα, ἀπ' αὐτῆς ἀρχῆς τῆς συλ- 
Ἀλάφεως τοῦτον, γεννήσεώς τε καὶ ἀναλωγῆς τῆς τρια- 
πονταιτοῦς πρὸς δὲ καὶ τῆς τοῦ Προδρόμου αὐτοῦ 
λειτουργίας, καὶ τῆς iv τῷ βαπτίσµατι αὐτοῦ va. 
δείξεως ναὶ μὴν χαὶ τῆς τῶν ἀποστόλων ἐχλογῆς, 
xe τοῦ τῶν θανµασίων τριετοῦς χρόνου, ij ὤν ὁ 
φθόνος (al. cod. φόνος) καὶ à στανβὸς κατεσκεύαστο 
οὐκ oi ὀἴπως επεῖν, ὡς οἶμαί αγνοοῦσι. Καΐτοι γε 
οὖδε σῶμα καλοῖ ἂν ποτε τὸ μόνην κεαλὴν ἔχον, 
ποδῶν dt καὶ χειρῶν x«i τῶν ἄλλων μελῶν ἄπεστε- B 
οτμὼον. Ὅτι δὲ σῶμα τΏειον τὸ θωόμενον, ἄκον- 
Χριστοῦ λέγοντος" « Λάθετε, φάγετε' 
Ξ σῶμά μον.» ᾿Αλλ’ οὖδε βίου καὶ πολι- 
τείας ε ἡ λογικὴ ἱστορία παρά τινος ὑπογρά 
φοιτο, εἰ μὴ τὰ ἐξ ἀρχῆς ἐν τῇ γωνήσει παρπκολον- 
θηκότα, καὶ τὸ ἓν μέ , καὶ ἐν τὸ τέλει 
συμθεθεκότα, ἐνστμανθῶσω. 
mw» γενόμινα οὕτω συμπλέκονται, 
συμπεπλεγµένα καὶ ἀνιστόρητα, πῶς ἂν 


! Matth, xxvi, 27. 




















i οὖν παρὰ ἀνθρώ- 
& πάντη 


εἶναι 








1. Multi qui sacerdotii officio funguntur, sciunt 
equidem et confitentur, ea que in divina liturgia 
fiunt, figuram esse Salvatoris passionis, et sepul- 
ture ac resurrectionis Salvatoris Christi Deinostri. 
Quod autem ejusdem quoque sulutaris adventi 
et incarnationis pre se ferant consequentem noti. 
tiam, jam inde ab initio, conception's ejus, et na- 
tivatis, acteque per triginta annos vite ; nec non 
et ipsius Procursoris,et Christi in baptismate ma- 
nifestationis; preeterea et electionis apostolorum, 
ettriennalis patratorum miraculorum temporis» 
que ipsi invidie et crucis causaexstiterunt ; id, in- 
quam, haud scio cur isti, ut puto, ignorent. Atqui 
ne corpus quidem illud appellabitur quod caput 
tantummodo habens, pedibus ac manibusaliisque 
membris careat, Sane quod corpus perfectum sit, 
quod immolatur, audi Christum ipsum dicentem : 
« Accipite, manducate, hoc est corpus meum !. » 
Sed nec acte vitie imago probabilis a quoquam 
descrihelur, nisi ab initio res que nativitatem 
comitate sunt, et que in medio cursu evenerunt, 
etquee in fine contigerunt, adnotentur. Si ergo re- 
hurmanee ita conectuntur ut sint plane inter se co* 
pulate atque involute, quis ca, que divinus Spiri- 
tus figurat ac representat,tam imperfectam imagi" 





“0 


corporis per omnia similis imago, manca ullate- 
nus comperietur, neque ullo membro destituetur. 
Verumtamem quia adoperata sunt divini Spiritus 
oracula, et quia sub brevibus sepe verbis atque 
figuris, multe sensuum difficilesque intellectu di- 
vitie comprehenduntur ; id, inquiam, nostre eeta- 
tis hominibus purgatam mentem minime haben- 
tibus, offenditnebulas, et imperfecta esse qua sunt 
perfecta suadet. 

2. Quod autem prolata hec indubia veritate 
verba, maximis demonstrationibus firmissime ful- 
ciantur, inde fitexploretum, quia graphica sacro- 
rum evangelistarum historia, tanquam ab ipso 
Christo Deo nostro inspirata, sic jam inde ab ejus 
conceptione, utitur imaginibus vocis et verbi, 
amici et sponsi, lucerne et solis, usque ad postre- 
mam Christi in ccelos ascensionem, et ejusdem 
illinc novissimo reditu, non sparsim neque abrupte, 
sed simul omnia complectitur. Cui rei sapienter 
mentem intendentes ii, qui primitus pontificali 
munere digni fuerunt, et qui post eos sancti Pa- 
(res. exstiterunt, usque ad tempora quibus orta 
sunt magna luminaria, et ecclesiarum Dei eedifi- 
catores, Basilius, in quam, et Joannes Chrysosto- 
mus, primi pontificis circa ritum hunc mandata, 
saneto Spiritu deducente, exsecuti sunt. Qusnam 
autem hec mandata fuerunt? multa quidem et 
alia, sed precipue qu& ad purgationem nostram 
et quasi reditum in vitam pertinent: » Accipite, 


THEODORI ANDIDENSIS 
nem habere dicat? Ergo ne hujus quidem vivificj À τοῦ θείου Πνεύματος τυπούμενα καὶ εἰσηγούμοι 


inanducate, ait, hoc est corpus meum. » Nihil ( 


enim vetat, quominus denuo necessaria heec verba 
repetamus. Et paulo post: « Hoc facite in meam 
commemorationem. » Igitur tantopere cordi fuit 
his beatis commemorationem Christi facere, ut et 
corpus per divina symbola incolume perfectumque 
conficerent, mente atque anima preditum, injecto 
in massam fermento, et substantialiter deitateple- 
num;a&adeo ut qui digne participent, sanctifica- 
tioneet gratia donentur, magnarumque passionum 
medelam consequantur. 

3. Sed enim tertia. quoque accedit predictarum 
rerum confirmatio, que cum sacra liturgia ec- 
clesiis Dei preclare pieque tradita est. Quenam 
vero hec? Sacrarum nimirum imaginum ope co- 
lorum exhibitio. In his enim incarnationis Christi 
Dei nostri mysteria omnia a religiosis hominibus 
cernuntur exposita, ab archangeli Gabrielis ad vir- 
ginem adventu usque ad Domini in celos assum- 
ptionem ac novissimum reditum. Habes et alium 


(1) Hoc dicit secundum constantem Grecorum 
sententiam acritum consecrandi fermentatum ; 
quem ritum non improbat Latina Ecclesia, ita 
tamen ut à Greecis vicissim azymum nollet dam- 
nari. Itaque paulo vehementius loquitur S. Petrus 
Damiani in sua preeclara et religiosissima canonis 
Inisse expositione (n. 1.) a nobis edita Script. vet. 
t, V1: Panis fermentatus non debet offerri insacri- 
ficium, tum ratione facti, tum ratione mysterii. 
Graci tamen in. suo pertinaces errore de fermento 


οὕτως ἑλλιπῆ τὴν εἰκόνα φαιη) τις ἄν δέξασθαι ; Ov 
κοὺν οὐδὲ ἡὶ τοῦ δωαρχικοῦ τούτου x«i θείου σώμα» 
τος ἀπαράλλακτος εἰχὼν ἑλλιπὺς όλως εὑρεθήσεται, 
ει τῶν μελῶν τι έρει περιηρηµενον:. ἀλλ ἐν τῷ εἶναι 
συγκεχκαλυµµένα τὰ τοῦ θείου Πνεύματος λόγια, xe 
ἐν βραχέσι πολλάκις ῥήμασι x«i τύποις πολὺν T 
ῥιέχεσθαι νοημάτων πλοῦτον xal δυσθεώρητον, τοῦτο 
τοῖς κατ ἐμὶ τῶν οοῦν μὺ καθαροµένοις Ὑνύφς 
καθίσταται, καὶ ἀτελὴν εἶναι τὰ τέλεια ὑποτίθησα, 

B' "Ort δὲ τὰ προθεθληµένα ταντί ῥύματα ἆλκ. 
θεία ἀναμφηρίστῳ µεγίστοι στηρίζονται ὑποδιίγ- 
pact κραταιότατα, ἐντεῦθέν ἐστι düow ὁ γὰρ ζω- 
]βάφοά τῶν θείων εὐαγγελιστῶν λόγος, ώς ἐξ αὐτοῦ 
Χριστοῦ τοῦ Oto) ἡμῶν ὑποσημανθεὶς, οὕτω τὰ ὑπὸ 
τῆς συλλύψεως, της φωνῆς x«i τοῦ λόγου, τοῦ 9Üsv 
και τοῦ νυµφίου, τοῦ λύχνου καὶ τοῦ ἡλίου, ἀχρι τῆς 
τελευταίας ἀνόδου Χριστοῦ τῆς εἰς οὐρανοὺς, xti 
τῆς ἐκεῖθεν αὐτοῦ δευτέρας παρουσίας, ἄριστα itu 
Χόνισεν, οὗ διεσπαρµένως, oüd' ἀπεὀῥογμένως, ἀλλ 
Ug iv πρὸς πάντα χατηρτισµένο. ^Q dà καὶ νον- 
νεχέστερον προσεχὀντες οἱ πρώτως ἀρχιερατιχοῦ x&- 
ταξιωθέντες χαρίσµατος, καὶ ói μετ αὐτοὺς θεῖν 
Πατέρες, ἄχρι τῶν χρὀνών τῆς γεννήσεως τῶν pt 
άλων φωστύρων χαὶ τεχνουργῶν τῆς τοῦ Θεοῦ Ἐκ 
χλησίας, Βασιλείου, φημὶ, καὶ Ἰωάννου τοῦ Ἄρυσε- 
στόµου, τὰς ἐν αὐτοῖς ἐντολὰς τοῦ πρὠτου &pyu- 
ῥέως Πνεύματι θείῳ ποδηγούμενοι ἀνεπλήρωσω 
Tre; δὲ ρα αἱ ἐντολαί; Πολλαὶ μὲν καὶ ἄλλαὶ, 
ἐξαιρέτως δὲ αἱ πρὸς τὴν ἡμετέραν χάθαρσιν και 
οἷονεὶ ἀναζώωσιν. « Δάδετε φάγετε », φῆσὶ: « τοῦ à 
ἐστι τὶ σῶμά μον οὐδὲν γὰρ κωλύει xal αὖθις τοῖς 
ἀναγχκαίοις τοῦτο ἐπαναλαμθάνειν:' καὶ μετ) ὀλιγον 
« Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴὺν ἀνάμνησω. » Οὐχοῦν 
οὕτως ἔσπευσαν ol µακάριοι ποεῖσθαι civ ἐκείνον 
ἀνάμνησιν, ὡς καὶ τὸ σῶμα διὰ τῶν θείων συµδόλων 
σῶον καὶ ἄρτιον ἀποτελεῖν, ἔννουν καὶ ἔμψνχον, δια 
τῆς δύμης ἐμθαλλομένης τῷ φυράµατι (1), καὶ θεό- 
τητος χατ οὐσίαν πεπληρωμενον' ὥστε τοὺς ἀξίως 
µεταλαμθάνοντας ἀἁγιασμοῦ xai χάριτος ἀζξιοῦσθαι, 
καὶ μεγάλων παθῶν ἴασιν δέχεσθαι. 

4. AXY ἔστι χαὶ τρίτη βεθαίωσις τῶν προτεθει- 
µένων, ἣτις μιτὰ τῆς θείας ἱερουργίας ταῖς τοῦ 
Θιοῦ ἐκκλησίαις καλῶς x«i θεοφιλῶς παραδέδοται. 
Tí; δὲ αὕτη ; Il τῶν ἱερῶν sixóvev διά χρωμάτων 
ἀναστήλωσις (2). ἐν ταύταις γὰρ τὰ τῆς ἔνανθρω- 
πήσεως τοῦ Χριστοῦ x«l Θεοῦ ἡμῶν ἅπαντα µνστή- 
pix τοῖς εὐσεθίσιν ὁρῶνται καθιστορούµενα ἀπ᾿ αν- 
τῆς τῆς τσῦ ἄρχαγγελου Γαδριὴλ πρὸς τὸν Παρθέ- 
voy ἀφίξεως µέχρι xal τῆς εἰς οὐρανοὺς ἀναλύψεως 





confictunt. Verumtamen idem Petrus semet emen- 
dat aut explicat in Collectaneis tom. cit, p. 243, 
cum nostra adnotatione. 

(2) Greci prima Quadragesimee Dominica fes- 
tum venerationis imaginum celebrant, subtitulo 
ὀρθοδοξίας, ob eam dogmaticam disciplinam in se- 
ptimo concilio definitam. De quo festo multe ex- 
tant homilie, quas inter memini mo legere Ma- 
carii Chrysocephali, et aliam in collectione Agapi 
monachi Cretensis. 


&91 COMMENTATIO LITURGICA. 499 


τοῦ Κυρίου’ καὶ τῆς δευτέρας αὐτοῦ παρουσίας (3). 
Ἔχεις xai ἄλλον ἀπαράγραπτον μάρτυρα ενάγοντὰ 
σε ποὺς τὴν τῶν θείων μυστηρίων τοῦ ὅλου σώματος 
ἔνωσιν xai συνάφειαν, τὸν µέγαν nui £v θιολόγοις 
Γοηγόριον, ὃς ἐν τῷ τῶν Χριστοῦ γενεθλίων λόγῳ οὐ 
µόνον τὰ iv τῇ γεννήσει παρηκολουθηκότα, ἀλλὰ καὶ 
τὰ τῆς ὅλης οἰκονομίας αννέταξε xal αὖθις ἐν τῷ 
τοῦ Πάσχα xai τῆς ἀναστάσεως, xxl τὰ ἐν τῷ γιννή- 
σει εἰρημένα αὑτῷ, ἀμετάθετα εἴκσεν à δὴ καὶ φα- 
νερώτερον ἀποδειχνὺς, τοιοῦτόν φησι τὸ τοῦ γεννη- 
θέντος «ενέθλιον, xai τοῦ παθόντος ἐντάφιον. Διὰ 
ταύτα προηγουμένως μὶν κατὰ τὸν πρὀχειρον λόγον 
xml νῦν τοῦτο (4) πᾶς πιστὸς εἰδέναι ὀφείλει ὡς ἡ 
τῆς θείας ἱερουργίας ἄπασα τελετὸ αὐτὴν ἐχείνην 
Tà» ὅλην οἰκθνομίαν τῆς περὶ ἡμῶν σωτηριώδους 
συγκαταθάσεως τοῦ ἀληθινοῦ Θιοῦ καὶ Σωτῆρος 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὡς προείρηται, διὰ τῶν ἐν 
αὐτῷ τολουµένων μυστηρίων συμθολικῶς δηλοῖ (5): εἰ 
x«i χαλεπὸν ἐφ᾽ ἑκάστω τῶν παρὰ Κυρίου γεγενηµέ- 
νων, χαὶ τῶν παρὰ Ἰονδαίοις εἰς αὐτὸν πεπραγμένων, 
µίαν καὶ và» αὐτὴν ἀφαιρῆσαι πρᾶξιν ἐν τοῖς συµθό- 
Ἆοις πολλάχις γὰρ τὸ dv τῶν ἐν τῇ θεία λειτουργία 
τελουµένων ἐπὶ δυσὶ xai τρισὶ τῶν τότε νοοῦνται καὶ 
ἀναφέρονται, ὡς προϊὠν ὁ λόγος δείξει σαφέστερον. 

ὅ”. Αὐτίκα γοῦν à θεία καὶ ἱερα τράπιξα, καὶ si 
τὸ έστρωμένον ἀνώγίων [al. cod. ἀνώγαιον] έκλαμ- 
θάνεται, καὶ φάτνη χκατονοµάδιται, καὶ τάφος Χρι- 
στοῦ τοῦ Θιοῦ ἡμῶν ἐπιχέχληται (0). Ταῦτα δὲ, εὐ- 
σέθῶς νοούμενά τε χαὶ δεχόµενα, οὐδὲν τῷ λόγῳ τῆς 
εὐσεθείας λυµαίνεται, καὶ μᾶλλον ὅταν ὁ προχείµενος 
λόθος ὅητεῖ τὸ οἰκεῖον καὶ πρὀσφορον τῷ χαιρῷ. 
καὶ τὰ ἄλλα dt ὁμοίως' Ωστε εἶ τις των ἐν τῷ τέλει 
τῶδε συντάγµατι ἐντνγχάνων, εὑρήσει τινὰ ἑτέρως 
ὀνομασθίντα παρά τινος, καὶ οὐ καν τὴνὰ ἡμετέραν 
ἐξήγησιν μηδαμῶς ξενιξέσθω, µόνον ἐὶ πρὸς εὐσε- 
θιίας Ἰόγον καὶ ταῦτα ὁρᾷ" πολλὰ γὰρ xci τοῦ τότε 
καιροῦ τὰ θαυμάσια" καὶ ἴσως τοῖς ἱεροῖς καὶ θείοις 
ἀποστόλοις, καὶ αὐτοῖς τοῖς θεοφόροις Πατράσιν 
ἔδοξε τὸ ἐν τῶν νῦν λεγομένων, ώς εἴρηται, πρὸς 
πλείονα τῶν τότε ἑναποδίδοσθαι. 3 xai τοῦτο αὐτοῖς 
ἀναγκαῖον νενόµισται͵, ὥστε τὰ µείδονα καὶ συνι- 
πτικωτερα τῆς ἡμετέρας σωτηρίας ἐντάξαι -Ἡ βεία 
µνσταγωγία, κατὰ τὴν τῶν θιίων εὐαγγελιστῶν 
παρατήρησιν' τούτων γὰρ y σαφεστέρα πραγματεία 
τε x«i σπουδὺ οὐκ ἄλλο τι ἐναργέστερον δείχννσιν 
ἀλλ’ 3 τὸ ix Πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς ἀει- 
παρθένου τε x«l θεοτόχου συλληφθῆναί τε καὶ γε 
νηθῆναι τὸν τοῦ προανάρχου Πατρὸς ὁμοούσιον Υἱὸν 
καὶ Λόγον εἶα ᾖβαπτισθῆναι μαρτυρούμενον ὑπὸ 
τοῦ ζωοποιοῦ καὶ ὀουουσίου αὐτοῦ Πνεύματος. ἔπει- 


(3 SS. imaginum venerationi addictissimi 
Grseci sunt, eorumque eeclesie hispassimornan- 
tur. Sic etiam in Occidente toti templorum parie- 
tes olim studiosius venustabantur Veteris Novique 
Testamenti et martyrum sanctorumque virorum 
pictis historiis ; quem morem in hodiernarum ec- 
clesiarum parietibus non ita frequentatum dole- 
mus. Certe nullum decorius ornamentum, aut po- 
pulo Christiano edocendo aptius, adhiberi posse 
censemus. 


À sine exceptione testem, qui te ad illam totius corpo- 
ris in divinis mysteriis unionem et conjunctionem 
deducit, magnum dico inter theologos Gregorium, 
qui in sermone de Christi natali, non solum eaque 
nativitatem comitata sunt, verum etiam totius 
dispensationis res conexuit. Rursusque in ser- 
mone de Paschate et resurrectione, ea que in na- 
tali dixerat, loco suo non commovit. Quod ut 
apertius significet, talis, inquit, fuit geniti Christ; 
nativitas, talis et ejusdem passi sepultura. Pro- 
pterea principaliter juxta presentem tractatum, 
nunc fidelis omnis scire debet α divine liturgise 
universo ritu, illam ipsam totam dispensationem 
salutaris condescensionis veri Dei ac salvatoris 
nostri Jesu Christi, uti dictum est, per ea que 

B fiuntin eodem ritu mysteria, symbolice ostendi ; 
quanquam difficile est, circasingula quei Dominus 
egit, vel Judei contra eum gesserunt, unum eum- 
demque spectare in symbolis actum. Sespe enim 
unum aliquid in divina nunc liturgia operatum, 
de duobus vel tribus tuno temporis actibus intel- 
ligitur, ad eosque refertur, sicut in sequentibus 
flet clarius. 


4. Eoce enim divina et sacre mensa et pro strato 
conaculo accipitur, et presepe appellatur, et se- 
pulcrum quoque Christi Dei nostri vocitatur. Et 
tamen hec pie cogitata et accepta, nullatenus 
recte religionis doctrinam ledunt, tuno presertim 

C cum propositus sermo temporis propria et accom- 
modata requirit. Et similiter cetera. Quare si 
quis eorum qui sacra dignitate cluent, hunc meum 
legens commentarium, forte aliqua abs quovis ali- 
ter nominata comperiet, et non secundum nostram 
expositionem, ne, queso, miretur,dummodo et ista 
recte religionis doctrinam respiciant. Multa 
enim illius quoque temporis admiranda fuerunt. 
Et fortasse sacris divisque apostolis, ipsisque 8 
Deo inspiratis Patribus, quod nunc uno nomine 
comprehenditur, ut diximus, tunc ad plura referre 
placuit. Vel etiam hoc necessarium illis visum est 
nempe ut majora et summaria salutis nostre do- 
cumenta in divinam mystagogiam insererent,juxta 
sanctorum evangelistarum traditionem. Horum 
quippe manifestum precipue negotium studiumque 
nihil aliud apertius demonstrat, quam quod de 
sancto Spiritu Maria semper Virgo et Deipara con- 
ceperit genueritque consubstantialem seterno Patri 
Filium ac Verbum ; cui deinde baptizato testimo- 
nium dederit vivificus et consubstantialis ejusdem 


(&) Hinc tantummodo incipit codex 632. 

(6) Sic Algerus scholasticus in brevi opusculo De 
sacrificio misse, quod nos edidimus in tomo IX 
Script. vet. ait :, Solemnis celebratio totius missea4d 
hoc instituta est,ut memoriam epaxrimat Christi ve- 
nientis in carnem, etc. 

(6) Concha sive lacunar Greci altaris denotat 
Bethleemi antrum seu presepe. lbidem autem 
modo coenaculum pingi solet, modo sepulcrum 
Domini. 


423 


Spiritus. Postea propter triennalem miraculorum 
cursum, Judeorum invidiam incurrisse, et a disci- 
pulo proditum, illusumque et crucifixum, sepulcro 
conditum, denique in vitam revocatum, in ccelum 
conscendisse, et judicem denuo venturum exspe- 
ctari. Que omnia perspicue divina liturgia sistit 
pereaquiein ipsafiunt, secundum Domini tradi- 
tionem et mandata singula. 

5. Verum hac quidem tanquam adumbrata 
quiedam futurarum rerum proponuntur descriptio. 
At nostra particulatim rituum Dei gratia statuto- 
rum explanatio, quantum infirmissimum ingenium 
nostrum valuerit, vim interim eorum palam faciet, 
quorum symbola intellexisse arbitramur. Neque 
enim mentetalem tantumque conatum concepimus, 
utpote nimis contemplativum, utfortasse in cun- 
elis nostre audaciam expositionis ostendamus. 
lmo et diserte veniam a legentibus imploramus, 
quos scire volumus, nos obediendi precepto obse- 
quentes, vel potius viro per omnia Deo amabili ad- 
hortanti cedentes, negotium ultra vires audacter 
aggredi ; non autem scientia inflatos, res humano 
nisui intactas attingere. Quod si quid vel circa 
pontificalia indumenta, vel alia aliquot in ecclesice 
more posita, sermo noster preeterierit, id, inquam, 
haud absque causa factum est. Cum enim harum 
rerum, scriptam quamdam sub magui Basilii no- 
mine interpretationem invenerimus, de iis dicen- 
dum a nobis non judicavimus. Quamobrem, circa 
illa etiam de quibus loqui jussi fuimus, si quando 
invenire nobis licuit precedentium Patrum ali- 
quam expositionem aut declarationem; ad hanc 
potius hortatorem nostrum episcopum ablegavi- 
mus: dum nos interim quietum tutumque silen- 
tium tenere maluimus. Sed agesis Dei benignitati 
propositum aggrediamur. 

6. Initium doctrine arcana, el sanctissimorum 
symbolorum, illud ipsum spiritalis sermo propo- 
nit, quod tum humana natura ceu quamdam obla- 
tionem ex universa humana massa Domino Deo 
nostro offert : tum prophetica gratia divini Spiri- 
tus multis diversisque vocabulis significavit, con- 
gruas operato mysterio appellationes imponens, 
typis quibusdam ac symbolis premonstratas. Sed 
congrua et connaturalia nomina rei gestte modo 


(7) Verissime Theodorus noster dicit inscriptum 
se vidisse divo Basilio opusculura de quo loquitur ; 
etenim nos quoque in cod. Vat. 430, post Theodori 
tractatum legimus f. 151 : titulum excerptorum ἐκ 
τῆς τοῦ iv ἁγίοις Πατρὸς Ἱμῶν ῬΒατιλεον ἁοχιεπ. 
Καισαρείας Καππαδοχίας μυσταγωγιχῆς εκκ)ησια- 
στικῆς. Tum vero in eod. Vat. 662, f. 238, exstat 
idem opus olane integrum sub ejusdem Basilii no- 
mine, cum titulo : Ἱστορία µνυστα/ωγικὴ ἐκκ)ησια- 
στική. Attamen nihil aliud id est, nisi cum varietati- 
bus,quam opusculum illud sub patriarcelice Germani 
nomine non semel vulgatum, imprimis autem in 
pulcherrima Parisiensi Morelii editione. Richardus 

uoque Simonius codicem hujus operis habuit sub 
asilii nomine, ut ait in Catalogo p. 287, post no- 
tas ad Gabrielem Philadelphiensem. Ejusdem ge- 
neris aliud opusculum S. Sophronii edidimus nos 


THEODORI ANDIDENSIS 





&2 


À τα τὸ ἐπέ τρισὶν ἐνιαντοῖς θαυματουργοῦντα fmt 
φῦονον (aiam. τοῖς Ἱουδαίοις, xai ὑπὸ µαθχτο 
προδοθῆναι, ἐμπαιχθῆναι τε καὶ στανοωθῆναι" Sick 
xai αναστάντα ἀναληφθῆναι, καὶ ὡς χριτὴν ποοσ- 
Φοχώμενον πάλιν ἐλεύσεσθαι ἆ πάντα σαρῶς καὶ & 
θεία ἱερουργία συνίστησι διὰ τῶν ἐν αὐτῷ τελουκἰ. 
νων, Χατὰ τὴν του Κυρίου παοάδοσιν, καὶ τὰς dup 
ρημένας ἐντολάς. 

8. 
των προτίθεται η δὲ κατὰ µέρος τῶν παρ) ἡμῶν 
Θιοῦ χάριτι νοµοθετηθέντων ἐξῆγχσις, χατα πι τὸν 
Ἡμετέραν ἀσθενεστάτην διὰνοιαν, ὃπλωσει τέως την 
δύναμιν, ὤνπεο συµθόλων ἐγιχέσθαι ᾠήθημεν. οὔδι 
4*0 εἰς νοῦν τοιαύτων ὁρμὴν ἐδεξάμιθα, ὡς dye 
θεωροτικἠν τάχα ἐν πᾶσι τὸν τόλµαν τῆς dry 
σιως ἐπιδείξασθαι ἐπεὶ χὰν τοῖς Ἀόγοις συγγνώρεν 
αἰτοῦμεν τοῖς ἐντνγχάνουσιν, εἰδόσιν ὧς ἕντο d 
ὑπακοῆῦς πειθόµενοι, μᾶλλον δὲ τῷ πρὸς ταῦτα πρι- 
τριψαµάνω ἀνδρὶ τὰ πάντα ὄντι θεοφιλεῖ εἴκοντες, 
τῶν ὑπὶρ δύναμιν χατετολµέσαμεν' αλλ οὐχὶ T» 
ctt βρενθυόµενοι, τῶν καθ rua; ἀψαύστων ὀψάμι- 
θα. Ei δέ τινα τῶν περὶ τῶν ἀρχιερατικῶν ἀαφίων 
xai ἑτέρων τινῶν τῶν TE ἐχχλησία δεδοµένων ὁ λά- 
gos παρῆκεν, οὐκ ἄνευ λόγου πρέποντος δέδρααε, 
Ευρόντες γὰρ περὶ τούτων ἐπ ὀνόματι νοῦ μεγάλον 
Βασιλείον (7) ερµηνίαν τινὰ γεγραμµέην, οὖδι 
φθέγξασθαι περὶ τούτων δέον ἑλογισάμεθα. ὥστε d 
καὶ περὶ ὦν εἰπεῖν ἠναγκάσθημεν, εὑρεῖν ἡλυνύθη- 
μέν τινα τῶν προειληφότων Πατέρων δύλωσω $ ce 
φύνειαν, πρὸς ἔχείνην «210» ἡμᾶς συνωβοῦντα dip- 
Χικοία παριπεμγάµεθα αὐτοὶ Ot τὸν ἄπρακτον και 
ἀκίνδυνον εἱλόμεθα σιωπών ὁμόῦ Θιοῦ Φφιλανθρω- 
πία θαῤῥοῦντες, x«i ταῖς εὐχαῖς τοῦ ποοτρεραμίνου 
τῆς ὑποθέσεως ἀρχόμεθα ὧδε' 
et hortatoris nostri precibus confisi suseeptum 


Αλλά ταῦτα μὲν ὡς σχιαγραφία« τῶν µελλόσ- 


Β 


$. ᾽Αρχὺν μὲν τῶν μνστιχωτάτων λόγων καὶ 
θτιοτάτων συµθόλων (8) αὐτὴν ἐκείνχν ὁ πνευμα- 
τικὸς ὑποτίθησι λόγος, Ὃν εἴτε ανθρωπεία φύσις 
οἷον τινα προσφορὰν ἐξ] ὅλου τοῦ ἀνθρωπίνου φυρᾶ- 
µατος Κυρίω τῷ Θεῷ ἡμῶν προσήγαγι' x«i Ὦ προ» 
φητικὴ χάρις τοῦ θείου Πνεύματος πολλοῖς x«i ποι- 
Χίλοις ὀνόμασι παρεδύλωσε, καταλλήλους τῷ Όπουο- 
ία τοῦ μυστηρίου τὰς προσγγορίας ἔπιρχεμίσασα, 
τύποις (9) τισὶ xai συµόόλοις προθεωρηθείσας. "A)- 


in Spicilegio rom. t. |V,quanquam fine multatum. 
D Sedexstatin cod. Vat. 790. f. 36-10, scriptum 

aliud: Ἐξάγεσις τῆς θείας λειτουργίας quo So- 

phronii defectus suppleri utcunque videtur, 

(8) Sacramenta, et res simulet symbolumsunt. 
Verbi gratia Eucharistia, res est propter veram 
Christi presentiam : simulque, ut ait Critopulus 
in Confess. eccl. cap. 9, symbolum τῆς σνσσωµα- 
τὠσεως καὶ ἐγχιντρίσίως Lu&» πρὸς τὸν ἐνανθρω- 
πέσαντα Ἁὸν καὶ λόγον τοῦ Θεοῦ. 

(0) Prreclndendo eorum ori qui panem eucha- 
risticumtypumtantum seu figuram corporis Chri- 
sti blasphemant, adest antiquissimus quoque te- 
stis Cyrillus Hierosol, in Mystag. IV, 3: Ἐν τύπω 
40-0) δίδοταἰ σοι τὸ σώμα. in (ypo (id est spe- 
cie) panisdatur tibi corpus.1taquenon corporis est 
figura,seu species, panis est ; sed corpus sub spe- 


GOMMENTATIO LITURGICA. 


426 


πρόσφορα καὶ gujysz ὀνόματα cj οἰκονομίᾳ A imponere, ita ut ipsum vocabulum peracta myste- 





ye ὤν συντελουμένον συµ- 
τοῦ μυστερίον τοῖς θιοκέρυξω ἀποστόλοις 
οἵς Παποάσι περόλακται, ἆρτον α 
zo, εὐλοίαν, προσγορὰν, ἀπαρχῆν' ἄρτον 
), ὡς τὸν οὐράνιον ἄρτον, αὐτὸν, δηλαδὴ τὸν 
5 σωματικὠτερον dx τὼν ἰδίων αἷμ. 
ἀρτοποιπσάσης τῆς πανἀχράντου Θιοτόκου" 
1 db ὡς τῆς ἀρᾶς τῶν πρωτοπλάστω» αναί- 
τροσρορὰν δὲ, ὡς dL Sow τοῦ ἀνθρωπίνου 
τος οἴκν ctv φιλοτιµίαν τῷ Op καὶ κτίστ 
"Aqux τῶν ἁγίων προσενεχβεῖσαν' ἀπαρχὴν di 
ροσεντνεγµένων τυγ- 
αν. Ταύτην 
aix) καὶ προσγορὰν, καὶ 
ὀνόμασιν ὀνοικαξοιιένην 
! Θεοτόκου (11) πι 


φερωνυμίας 














ν ai- 


















5 εἱρχμένοις 
tig τόπον 






Thom 
θεχομεθα καὶ δοξά. 












» Ἰονδαίων" μᾶλλον δι πολὺ τα 
k γὰρ θεία τράπεζα, i» A θὐεταί 
ὅσμον, ἀσνγκρι- 




















τοῖς μετὰ πίστεως καὶ καθαρᾶς 
feuis ^ οὐ 





πρὸς σόγαρισι 








νομοθετεῖσθαι, 
Ίνυσθαι ἀπαγορεται 
leto μώρισμα τοῦ xxi 
des 


ἄλλα, 








τὰς dv 
ένας θυσίας καιρῷ τῷ προσήκοντι παν- 
ἀφανίσαι; CE» μῖν qo ἀρχαῖς 
Ἱστριμάργων xul muy, 

Ἑλληνικῶς ἐῑε 








σίας 





μόνρ 
ταύτας καθεροῦν, ἵν' ἓν καιρῷ 
m 









028 xui 










yh» κωλνό- 
ἠνηται καὶ d 





ήεν. ἐκποθ, 





408: Ρε) 
s ad speciem « panis) candum. Quibus 
quomodo pars aliqna dubitationis restet, 
» non video EL diserte alibi, ut per- 
icere HR. PP. Mechitaristre in^ Apologia 
rsete, venerabile dogma veraciter tra- 
airum, p. 158, pluribus verbis asseritnon 
1 Christi esse Eucharistiam, sed ipsum ejus 


ParROL. Gg. CXL, 








rii symbola proprie denotaret, id, inquam, divinis 
preconibus apostolis, sanctisque Patribus cure 
fuit. Itaque appellarunt panem, benedictionem, 
oblationem, primitias: panem quidem, tanquam 
celestem panem, ipsum videlicet Christum, soli- 
dius ex propriis sanguinibus sensibiliter confec- 
tum ab immaculata Deipara ; benedictionem, ut- 
pote malediclionis primis creatis hominibus im- 
pacte exstinctionem ; oblationem, tanquam ex 
universahumana massa munus quoddam Deo crea- 
tori ad sancta sanctorum delatum ; primitias de- 
nique, tanquam omnium primigeniorum Deo 
oblatorum rem sacratissimam οἱ sanctissimam- 
Hanc igitur benedictionem dictam, atque oblatio. 
nem, aliisque supradictis nominibus appellatam, 
augustis exhibitam templis, οἱ prothesi, ut. voci- 
tamus impositam, ceu liguram laudalissimee Doi- 
pare, fideliter suscipimus et honoramus. 

7. Nostre autem Ecclesie prothesis pari digni- 
tate est atque sancta sanctorum umbratilis Ju. 
deorum cultus, imo vero his superior. Nam divina 
mensa,inquaimmolatur Agnus, qui tollit peccatum 
mundi. incomparabiliter sublimior est mensa illa 
vetere, propter sanctitatis rationem, et peccatorum 
remissionem, quam iis confert qui cum fide pura- 
que conscientia accedunt. Neque lamen materie 
facienda est comparatio; illa quippe auro tota 
exornata eral. Quod autem una illis proffinita fuerit 


; mensa, et quidem uno in loco cireumscribi jussa, 


alibi vero neque mensam neque altare statui per- 
missum, nonne manifestum indieium erat, tum 
lianc, tum immolatas ibi victimas, congruo tem- 
pore prorsus antiquatum iri ? Kt olim quidem vo- 
luntati indulgens gulosorum crassiorumque Ju- 
dieorum, ethnico more vivere volentium, sivit ut 
victimas nomini tantum bonitatis Dei ipsius sacri- 
ficarent;ut deicidii tempore patria expulsi, co- 
piam minime haberent, alio in loco hos ritus per- 
agendi, propria videlicet ipsorummet lege inter. 
dicli: atqueita talis cultus memoria quoque 
aboleretur. Certe nisi ex mera erga Judeorum 








corpus etsanguinem. Et mox. p. 160,negatsymbo- 
lum Dei esse panem (id est speciem panis) sed ibi 
corporis substantiam contineri propugnat. Rcm 
perspieuis verbis adfirmat etiam pp. 130, [61 431,361 
atque ut noster llieronytnus ep.146.ad sacerdotum 
preces ait Christi corpus sanguineimque conlici, sic 
et Nerses, p. $3, sacerdotum diznilatem suspicit,di- 
rigendi Spiritum sanctum, et. materiam. in Deum 
consecrandi. Denique Armenii in hymno euchari- 
stico eanunt: 7/ic panis est corpus Jesu Christi. De 
loe sacramento priclare | et phanus Al- 
doensis patriareha. Maronitarum in Commentario 
de Missa, quem jam retro laudavimus. 

(10) Petrus Damiani op. cit. n. 2: Idea panem 
et vinum in sacrificium. corporis «t sanguinis sui 
Christus instituit, quod sicut pra ceteris cibis cor- 
poralibus panis et. vinum reficit, ita. corpus et 
sanguis Christi pre ceteris cibis et. polibus spiri- 
tuat ws interiorem hominem ref.ciunt et saginant. 

(41) Confer infra, n. 9. 







































1i 


421 


infirmitatem indulgentia Deusillis sacrificia in- 
dixisset, quid cause erat, quominus inuniversum 
terrarum orbem diffundi eadecrevisset, eque ac 
illa, que per predicationem apostolorum, jubente 
Deo instituta sunt, que soli et aeri, ceterisque 
mundi ornatibus assimilantur ? Sed, ut diximus, 
Judseorum sacrificia condescensione Dei permissa 
fuerunt. Etenim dum hec adhuc peragebantur, 
millies divino Spiritu per prophetas loquente, re- 
cusatasunt, quemadmodum 1saias ait:« Si affe 
ratis ad nie similam, vana est oblatio, abominatio, 
inquiam, mihi est. Quis enim hec de manibus 
vestris exquisivit * ? » David autem : » Num man- 
ducabo carnes taurorum, et sanguinem hircorum 
potabo?*? » Et alibi: « Sacrificium et oblationem 
noluisti, corpus autem aptasti mihi *. » Quibus 
verbis Propheta, Christi Dei nostri, ante veteres 
generationes dispositum incarnationis mysterium 
denotat. Quomodo igitur post nove gratie adven- 
tum, vestigium aliquod veterum sacrificiorum, 
quieunque mentis est compos,dicat superfuisse ? 
Sed hac hactenus de legalium sacrificiorum cessa- 
tione vel abjectione et vetito. 

8. Sed fortasse dicet aliquis ex adversariis : 
Vos, ex quibus prophetarumindicationibus panem 
vinumque ceu typum corporis &c sanguinis Christi 
offerre didicistis ? In primis igitur respondemus, 
Christi Dei, qui est ipsa veritas, facta et traditio- 
nes neminem posse scrutari : « Hoc enim facite, 


inquit (ut denuo dicam) in meam commemoratio- C 


nem. » Quod si propheticas de his predictiones 
quaeris, audi virum prophete simulregisque aucto- 
ritatem habentem ; imo vero ipsum colestem Pa- 
trem, genito ab se ante luciferum ineffabiliter et 
impassibiliter Filio dicentem: « Juravit Domi- 
nus, et non ponnitebit eum, tu es sacerdos in 
seternum secundum ordinem Melchisedec 5. » Quid 
hic porro Deo offerebat? panem ac vinum, quibus 
Abrahamum divinitus muneratus est, post  victo- 
riam ab eo patratam. Si ergo oriundus ex alieno 
populo Melchisedec, figura Christi existimatur et 
creditur, utique expulsum est leviticum sacerdo- 
tium. Impossibile enim est Deum mentiri, postquam 
jurejurando promisit se excitaturum aliquem 
secundum ordinem Melchisedec, qui carnaliter 
esset de Davidis semine pontifex simul Deusque 
ante secula. Ejectis igitur qui de Levi tribu erant, 
utsuprascriptum est, necesse vicissim fuit ut ve- 
teris tum legis tum cultus immutatio fieret ; sicut 
alicubi magnus quoque Paulus dicit: Universum 
enim Judeorum cultum per levitas et contribules 
exerceri, lege cautum erat; quibus cessantibus, 
lex quoque irrita evasit *. Sed et per alium pro- 
phetam, de nostro sacrificio et cultu hec Deus 
predixit dicens : « Ecce thymiama mihi exhibetur 
in universa terra?. » Atque hwc dicta sunto de 
abolitione Judaicorum sacrificiorum ac rituum et 


THEODORI ANDIDENSIS 


À μνήμη τῆς τοιαύτης λατρείας εἰ γὰρ μὴ συγκατε 
ἑαίνων τῇ ἀσθενείᾳ τῶν ᾿Ιουδαίων τὰς θυσίας προς- 
έταξεν ὁ Θιὸς, πῶς οὐκ εἰς πᾶσαν τὴν yZ ἐφαπλεῦ. 
σθαι αὐτὰς διωρίσατο, ὡς x«i τὰς ὑπὸ τοῦ κερύγ- 
µατος τῶν αγίων ἀποστολων xat ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ 
ἐχτεθείσας, αἴτινες Πλίῳ καὶ ἁέρι καὶ τοῖς ἆλλαις 
χοινοῖς ἐντρυφήμασιν ἐξωμοίωνται; Αλλ ὡς προεί. 
pui, συ /χαταθάσεως ἔνεχεν αἱ θυσίας τῶν Ἰουδαίω 
συνεχωρήθησαν' εἰ p ἔτι τοντων τελουμένων µν- 
ῥριάχις ὑπὸ cou θείου Πνεύματος διὰ τῶν προφητών 
ἀνετράπησαν, χαθὼς διὰ ᾿Ισαΐου φησίν « Ἐὼ 
φέρητέ pot σεµίδαλιν, µάταιον θυμίαμα, βοέλνγαέ 
poi εστι τὶς γὰρ εξεδύτήσε ταύτα ἔκ τὼν χιιρῶ 
ὑμῶν; » Au dé Δαβίδ « Mi φάγομαι χρέα ταύ- 

B ῥῶ», ὢ αἷμα τράγων πίοµαι ; » Καὶ ἑτέρωθι «Θν- 
σίαν χαὶ προσφορὰν ὁὺκ Ὠθέλησας, σωµα δε XM 
τηρτίσω μοι" » τὸ 7Eq TOU Χριστοῦ xai O0) ὑμῶν 
πάντων» σωματὠσεως πρὸ «/ενεῶν ἀοχαίων πὂτρεκι- 
σμένον φάσχων μνυστὴριον TOS dox μετὰ Th» Ex 
φάνειαν τῆς νίας χάριτος ἴχνος ὑπολελεῖφθαι τῶν 
παλαιῶν θνυσιὼν φήσειεν ἄν τις τὼν vov? ἐχόντων, 
Αλλὰ ταῦτα µιν 
παύλες f ἀποθολῆς x«i ἀπα-ορεύσεως. 

€. ᾽Αλλ ἴσως ἔροιτο τις τῶν ἀντιθέτων ' Ὑμεῖς 
δὲ ἐκ ποίων προφΏτιχων ἀποζείξεων τὸν παρ ὑμῶν 


περὶ τῆς τῶν νομιχκῶν Οωσιῶν 


προασφερὀµενον ἄρτον χαὶ οἴνον εἰς τύπον τοῦ σώ- 
µατος χαὶ αἵματος του Χριστον προσφέρειν παριλά, 
ὄετε; Φαμὶν οὖν κατὰ πρῶτον λόγον ὡς τὰ παρὰ 
τῆς αὐτοαληθείας Ἄριστον τοῦ Θεοῦ πραχθέντα καὶ 


΄ y 


παραδοθέν-α οὐδεὶς ἠντεξετάζειν δύναται « Τοῦτο 
γὰρ ποιεῖε, » φησὶν, ἵνα καὶ αὖθις έρω, « εἰς τὸν 
&uX» ανάμνησιν. » Εἰ δὲ προφητικὰς περὶ τούτων 
προβῥῆσεις δητεῖς, ἄχουσον προφή-ον χαὶ Βασιλέως 
ἀμφοῖν τὸ αξιόπιστον ἔχοντος” μᾶλλον δὲ αὐτοῦ τοῦ 
ἐπουρανίον Πατρὸς πρὸς τὸν πρὸ ἑωσφόρον Ύγοντ- 
θέντα εξ αὖτον αβῥήτως καὶ ἀπαθῶς * x Ὥμοσε 
Κύοιος, καὶ οὗ µιταμιεληθήσεται ' σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν 
αἰῶνα χατὰ τὸν τάξιν Μελχισιδέκ. » Καὶ τί τὰ 
παρ αὐτου προσφιρόµιενα τῷ Θιῷ; Άρτος καὶ oi- 
vog, οἷς τὸν ᾿Ἀθρααμ ἐδεξιοῦτο θεοπριπῶς, νίχχν 
ἐπεργασάμενον. Ei οὖν ἐξ ἑτέρας φνλῆς ὁ ἨΜελχι- 
σεδὲκ, τύπος δὲ τού Χοιστοῦ καὶ λογέξδεται καὶ 
πιστεύεται, ἐχθέθληται ἄρα d λευϊτικὴ ἱερωσύνη * 
ἀδύνατον γὰρ ψεύσασθαι Θιὸν, καὶ ταῦτα μεθ) ὄρχου 
ἐπαγγειλάμενον χατὰ τὴν τάξει Μελχισεδεκ ἀναστή- 
σεσθαι τὸν ἐκ σπέρματος Amid τὸ κατὰ σάρκα, 
ἀρχιερέα τὸν αὐτὸν ὄντα καὶ Θιὸν προαιώνιον. Τῶν 
ἐκ τῆς Ἀλευϊτικῆς τοίνυν φυλῆς ἐκθεθλημένων, ὡς 
προγέγραπται, ἀναγκαῖον πάλιν ἐστὶ καὶ τοῦ πα» 
λαιοῦ νόμου καὶ τῆς λατρείας Ὑινέσθαι μµετάθεσιν᾽ 
ὥς που καὶ Παῦλος ὁ µέγας φησι" Πᾶσα γὰρ 5 τᾶς 
λατρείας τῶν Ἱουδαίων πραγματεία καὶ ἐντολὸ 
θιὰ τῶν λευϊτων καὶ συμφυλετῶν αὐτῶν ἐνεργεῖσθαι 
τῷ  voum ῥἐκτέτκται. Πανομένων δε ἠἐκενῶν , 
κατζρ/ηται καὶ ὁ νόμος. ᾽Αλλὰ x«i δι ἑτέρου mpo- 
φύτου περὶ τοῦ Ἡμετέουν θύματος x«i τῆς λατρείας 
τοιαυτα προαναφωνεῖ λέων * « Ἰδοὺ θυµίαμά μοι 


D 


? [s8. 1, 13. ? Psal. xuiv, 73. ^ Psal. xxxix, 7, 5 Psal, (1x, 4. * Hebr. vn, 11. " Malach. i, 11. 


COMMENTATIO LITURGICA. 


430 


amat ἐν πᾶση τῇ yn. » Ταῦτα μὲν εἰς ἆπα- À de prelatione nostrorumque in universa terra 


3 τῶν Ἰουδαϊκῶν καὶ θυσιῶν καὶ ἐθῶν, mpó- 
δι τῶν ἡμετέοων καὶ πάση τῇ E τελουμένων 
ἀναιμάκτου θυσίας. 

"AXX ἐπανακτέον τὸν Ἰόγον ὅβεν 
παρικβατικῶς εἴρι 
κτόνων ἔλεγχον. Οὕτω 
* & προσφορ 
ἀπαρχὰ, εἰς τύπον τῆς cuu 
λαμβάνεται (12). 
tmb θῶησω τοῦ αὐτού καὶ Λόγου, καὶ 
"toro ἁγίου Πνεύματος, τὸν ἕνα τῆς ἁγίας 
$ Yé» τοῦ Θεοῦ xai Λόγου εἰσδεξαμένη, τέ- 
κὸν καὶ τέλειον ἄνθοωπον ἀπεκύπσεν' ὥσπερ 
uw ὁ ὑπιροῦσιος Θώς, σάρκα ἐκ ταύτης λα- 
ἐν μιᾷ νποπτάσει, τ 
ἡμῖν κατὰ πέντα χωοὶς ἁμαι 
taxi» σώμα, ὡς ἔκ τινος χοιλί 
mapÜruxo) σώματης, τοῦ 








iffe 














εὐδοχίαν τού Πα- 














οὕτω xui 






Sow do- 
spl, τᾶς εὐλογίας καὶ τῆς προσφορᾶς, παρὰ 
εκόνου, ὡς 3 Μεγάλη Εκκλησία (13) παρέλαθε, 
wert σιδέρῳ cti, ὅπερ καὶ λογχην λέγον- 
V), si καὶ µήπω ταύτης ἐστὶν ὁ καιρός: καὶ 
ἐΦιούποστάτως (15) ἐκ μέσον ταύτης ἀγιεροῦ- 
2 μήτοι διάκονος, ὁ τοῦτο διενεργῶν, ἐτοι- 
σὺν αὐτῷ καὶ τὸ μέλλον ἀποτελεῖσθαι Δεσπο 
rum d» τῷ προσήκοντι τοῦ πάθους καιρῷ 
de τοῦ ζωοποιοῦ Πνεύματος ἐπιφοιτήσιως, 
ταῦτα d» τῇ προβίσει, τὴν ταύτης εὐχὴν 
ντος τοῦ ἑερέως. 

λώτὸς δὲ ὁ có Οεῖον σώμα διατέµνων διάκονος 
de εὐλογίας, τὸν ἄγγελον μιμεῖται, τὸν τῇ 
Φ τὸ « Xaips ν προσφθεθξάµινον. Ei δὲ καὶ ἱε- 
Μεγάλη Ἐκκλησίᾳ 
ἐτελεῖτο πάλαι, καὶ παρὰ τῶν διακόνων ἡ 
ipi δικτέµνετο. Ὁ 
me» τῆς Μεγάλης 


























μέντοι διάκονος, ὁ κατὰ 
Ἐκκλησίας πάλαι τοῦτο 
αὐτῷ καὶ τὸ μέλλον ἄπο- 
ται Δεσποτικὸν αἷμα ἐν τῷ προσήκοντι καιρῷ 
οὐ ζωοποιοῦ Πνεύματος ἐπιφοίτή- 
ἐν τῇ προθέσει, τὴν ταύτης εὖ- 
ος τοῦ ἱερέως. Οὕτω τοιγαροῦν ἀφίεται 
» σῶμα ἐν τῷ προθέσει, ὥσπερ Ἠηθλεὶμ, ὅπον 
Ίται ὁ Χριστὸς, οὗ αἱ ἔξοδοι ἀπ᾿ ἀρχῆς ἡμερῶν 
« Ὅμου δὲ καὶ ὡς ἓν τῇ Ναζαρῖς, πρὸς δὲ καὶ 
Καπιρναοὺμ διατριβῆς, τὸν τόπον $ πρόθισις 
οἳ γὰρ ἔνεκεν ἐν προοιµίοις προέφηµεν, 
P» τῶν νῦν τυπουµένων ἓν δυσὶ καὶ τρισὶ τῶν 
ἀεῖται καὶ απλὼς εἰπεῖν τὸν τριακονταιτῆ χρόνον 

















Ita Christophorus Angelus, Graecus homo, 
ehiridio de statu. Aodiernorum. Gracorum 
A : Σημαίνει δὲ οὗ. » Παρθένο». 

Magna Ecclesia intelligitur Constantinopoli- 
id est S. Sophie templum. 

Stephanus Aldoensis patriarcha Antioche- 
laronitarum in Expositione missa, sect. 3, 
Tat. 7410. f. 90 b. sic. ait: Cultro utuntur 
"quasiad cogitationem lancec, qua transfos- 
1L Latus Christiunde quandosacerdos immo- 
1em,ante quam sacrificet,ferit illum acumi- 








ος ἦν καὶ ἄνθρωπος, B. 


per incruentum sacrificium fiunt. 


9. Sed enim illuc jam oratio revocanda est, unde 
discessit : etsi hec ipsa transeunter dicta fuerunt 
ob occisorum Christi reprehensionem. Sic itaque, 
uti dictum est, oblatio, et panis, et benedictio, et 
primitiie, in typum semper Virginis Deipare assu- 
muntur ; qui beneplacito Patris, voluntate Filii 
ipsius, et adventu sancti Spiritus, unum de sancta 
Trinitate, Filium Dei ac Verbum in se excipiens, 
perfectum Deum et perfectum hominem peperit. 
Sicque pariter supersubstantialis Deus carnem ex 
hac sumens, unica sub hypostasi, perfectus eque 
homo fuit, similis nobis per omnia absque peccato. 
Sic etiam dominicum corpus, tanquam ex quodam 
utero et sanguinibus et carne virginei corporis, ex 
toto, inquam, pane et benedictione et oblatione, 
& diacono, utin Magna Ecclesia mos est, ferreo 
instrumento secatur,quod lanceam vocant,etiamsi 
necdum hac utendi tempus est; atque ita per se 
subsistens ex media eulogia consecratur. Et dia- 
conus quidem, hujus divisionis auctor, parans si- 
mulillum qui consecrandus est sanguinem, con- 
gruo passionis tempore, per vivifici Spiritus ad- 
ventum, deponit hec in prothesi, dum interim 
propriam hujus rei orationem dicit sacerdos. 





10. Ipse vero qui divinum corpus desecat dia- 
conus ab eulogia, angelum imitatur, qui virgini 
dixit:« Ave.» Quod si etiam sacerdotes id desecant, 
attamen in Magna Ecclesia sic ab antiquo flebat, 
eta diaconis oblatio secabatur. Igitur diaconus qui 
ex Magne Ecclesie more sic olim agebat, parans 
simul mox futurum Dominicum sanguinem congruo 
passionis tempore, per vivifici Spiritus interven- 
tum, relinquit heec in prothesi,dum hujus precem 
sacerdos recitat. Sic itaque relinquitur divinum. 
eorpus in prothesi, veluti in Bethlehem ubi natus 
est Christus, cujus exitus ab initio dierum seculi. 
Simuletiam tanquam in Nazareth insuperque in- 
star incolatus in Capharnaum, vice fungitur pro- 
thesis. Quam ob rem in procemio jam diximus, 
quod unus ex presentibus typis, duobus vel tribus 
tuneactis rebus eequiparetur. Ut summatim di- 
cam, tricennale spatium et vitam ante baptismum 
prothesis representat. Concedit ergo tempus pon- 


C 


ne cultri in parte dextera ita ut capulus attingat 
calicem ; appareatque.sanguinem quiest in calice, 
eumdem esse qui e latere Christi manavit. Legatur 
etiam Allatius de templis Grecorum, ed. Paris. 


. 145. 
P (15) Adverbialiter. Sed et pro adjectivo διοῦπό- 
στατος citantur a cl. Boissonado in nova Lexici 
Stephaniani editione exempla Areopagite, et 
scholiaste ad kpictetum ; cui Lexico nunc hoe 
adverbium adjiciatur. 


&31 


THEODORI ANDIDENSIS 


tifex primo sacerdoti, qui divinam incipere mysta- Α τὸν πρὸ τοῦ βαπτίσματος καὶ τὰς διατριβὰς d$ πρόθε 


gogiam debet: id autem temporis spatium signi- 
ficat illud a propheta Isaia predictum tempus, 
nativitatis videlicet prophetre Joannis preecursoris, 
Christique ad nos adventus. Horum enim ambo- 
rum, nempe et nativitatis tempus, et Christi ad- 
ventum, preeter alios deiloquos viros,Isaias perspi- 
cue vaticinatus est, de Joanne quidem ita dicens : 
« Ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam, 
qui parabit viam tuam coram me?. »[Item alia 
quotquot de eodem prenuntiavit. De Christo au- 
tem : « Ecce virgo in utero habebit *. » Et quid- 
quid ille de passione, sepultura, ac resurrectione 
predixit. Namque hoc tempore, reconditi quoque 
aconstitutione mundi mysterii manifestatio exitum 
nacta est. 


- - ο 3 , Li 9 -- 7 
σις ἐχπληροῖ. Δίδοται τοίνυν καιρὸς παρὰ τοῦ αρχι- 
ῥέως τῷ πρώτῳ τῶν ἱερίων μέλλον ἄρχεσθαι tig 
θείας µυσ-αγωγίας' οὔτος δὲ ὁ κκιρὸς σχηατιζει zin 
παρὰ τοῦ προφήτου ᾿Ησαῖον προαναφωντθῦτε 
καιρὸν, τῆς τοῦ προφέτον Ἰωάννου καὶ ἹΠροδρόμη 
1τννήσεως, xxi τῆς τοῦ Χριστοῦ πρὸς ἡμᾶς ἔπιδε- 
µιας αμφοτέρων Ὑὰρ τούτων τῆς τε εννήσον 
τὸν χαιρὸν, καὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ ἐπιδημίας, μι 
τῶν ἄλλων θειγόρων ὁ ᾿Πσαΐας ἀριδήλως προιὲ. 
τευσε' Tipi μὲν τοῦ Ιωάννου οὕτως εἰπών' «loe 
ἔὼ ἀποστέλλω τὸν ἀγγελόν uou πρὸ προσώπου σον, 
ὃς κατασκευάσει τὸν ὁδὀν σου ἔμπροσθέν μον. ) 
καὶ τἆλλα ὅσα περὶ, αὐτοῦ προηγόρευσε περὶ di 
τοῦ Χριστοῦ, « Ἰδοῦ Z Παρθένος ἐν γαστρὶ Bt.» 
καὶ ὅσα εκεῖνς πεοὶ τοῦ πάθους, καὶ τῆς ταφὲς 


καὶ ἀναστάσεως προηγόρευσεν' ἓν τούτῳ "ykp τῷ καιρῷ καὶ τοῦ ἀποχεκρυμμένου ; μυστηρίου πρὸ καταθολξι 


κόσμου X φανέρωσις τὸ πέρας ἐδέξατο. 

11. Jam vero sacerdos, qui initium divine litur- 
gie facit, imaginem gestat Joannis Baptiste pre- 
cursoris, qui videlicet predicationem exorsus est 
dicens :«['eenitentiam agite ; appropinquavit enim 
regnum ccIorum!? ; » et accedentes omnes bapti- 
zabat. Copta igitur ab hoc liturgia, accedunt post 
primam precem prophetice lectiones, quas Anti- 
phona appellamus,tum quia prophete predixerunt 
eum qui jam natusest; tum quia reapse Vetus 
Testamentum precessit, cujus legislator fuit hic 
modo natus in fine dierum. Sciendum vero est, 
quod initio cujuslibet officii, tum matutini tum 
vespertini, primo Veteris Testamenti canuntur 
Psalmi ; deinde nove gratie cantica, ut omnes 
agnoscant unum eumdemque esse Dominum, qui 
et hec et illa mandavit,Christum.Canuntur igitur, 
ut diximus, post primam precem Antiphona ; que 
primo ingerunt, quod bonum sit confiteri nato Do- 
mino pro humani generis salute ; deinde elata voce 
olamant illud : « Dominus regnavit ; » id estnunc 
magis regnat eternus Rex et Dominus, postquam 
humilem hanc sibi carnem induit, quam fortitudi- 
nem appellaverunt: sicut multis estimatam igno- 
miniam, crucis scilicet, gloriam Salvator nomina- 
vit !!. Sicut enim rex, quanquam semper potentia 
ac fortitudine preditus, haud interdum his utitur 
ad reprimendos hostes qui subditis suis vim infe- 
runt ; postea vero ulciscendi capto consilio consur- 
gens, exigua aliqua cum armatura, propriarum 
virium pondere hostes prosternit ; atque his in 
barathrum perditionis projectis, cunctos quos ty- 
rannide hostili liberavit, audit sibi dicentes : 
« Nunc regnavit Dominus noster,nunc induit forti- 
tudinem,» quia nimirum propositum ejus ac volun- 
tatem ulciscendi, regni et fortitudinis nomine 
appellant ; sic etiam Propheta previdens venturi in 
carne Dei Verbi tempus, et humanigeneris defen- 
sionem, simulque hostis et sociorum ejus d:emo- 
num cladem supremam, insuper ipsius mortis 


B 


C 


D 


ια. Ὁ δέ yc ἱερὺς ὁ τὴν ἔναρξω τῆς θείας ü- 
ῥονργίας ποιούμενος εἰκόνα φέρει τοῦ Προδρόμου 
Ἰωάννου χαὶ Βαπτιστοῦ, προκαταρξαµένου τοῦ κη- 
Ρύγματος καὶ λέγοντος, « Μετανοεῖτε ὦγγιχε γὰρ ἡ 
βασιλεία τῶν οὗρανων, » xai βαπτίκοντος πάντας 
τοὺς προσερχοµένους. ᾿Αρχομίνου δὲ τούτου τῆς 
θιίας Ἱἱερουργίας, παράγονται μιτὰ τὴν πρώτῳ 
αἴτησιω τὰ προφητικὰ mio ἀντέγωνα καλοῦμε" 
&ux pt» ὡς προαναχηρύξαντα τὸν προαναφωύνα, 
ἅμα δὲ καὶ ὡς προγγχσαμένης τῆς Παλαιᾶς Αικθή- 
χης, ὥς νοµοθέτχς οὗτος ὁ γεννηθεὶς Em ἐσχάτω τῶν 
ἡμερῶν ἐχρημάτισεν. Xon δὲ γωώσκειν ὅτι iv ἀρχὴ 
πάσης τελετης ὀρθριῆς τε καὶ λυχνιχκῆς πρώτο 
τῆς Ἡαλαιᾶς ἄδονται oi ψαλμοὶ, εἴτα τὰ τῆς νέας 
Χαριτος dauarm, (v' ἐχοίεν εἰδέναι πάντες ὡς εἲς καὶ 
αὐτὸς Δεσπότης ἐστίν ὁ ταῦτα κάκεῖνα νοµοθετύσας 
Χριστός. ΄Αδονται τοιγαροῦν, ὡς εἴρηται, μιτὰ Ti» 
πρώτην αἴτησιν ἀντίφωνα" πρῶτον μὶν προτρεπόµεκ 
τὸ ὡς ἀγαθὸν τὸ ἐξομολογεῖσθαι τῷ τεχθέντι Κυρῳ 
ἐπὶ σωτηρία τοῦ ἀνθρωπείου “ένονς παοαγινομένωῳ᾽ 
δεύτερον κηρύττονται μεγαλοφώνως τὸ, « Ὁ Κύρις 
ἐρασίλενσε, » τουτέστι νῦν µιτιξόνως βασιλεύει ὁ πρὺ 
αἰώνων βασιλεύς xxi Κύριος, ἐνδυσάμενος τὲν τα- 
πεωἠν ταύτην σάρχα, i» καὶ δύναμιν προσηγὀφιν- 
σαν χαθάπερ τοῖς πολλοῖς δοχοῦσαν αἰσχύνην τὴν 
iri τοῦ σταυροῦ δόξαν ὁ Σωτὴρ ἐπονόμασιν ὦς- 
Tip Ὑάρ τις βασιλεὺς, Gib pi» τὸ κράτος καὶ riv 
δύναμιν ἔχων i» ἐἑαυτῷ, οὗ κέχρηται τούτοις πρὸς 
ἆμνναν τῶν ἐχθρῶν τῶν τυραννούντων τοὺς ὑπηκόους 
αὐτοῦ" ὥστερον δὲ βουληθεί ἐκδικῆσαι τούτους 
δίαναστὰς ἐν μικρῷ Ttt ὅπλῳ, θἰκεία ῥοπῇ θραύει 
τούς πολεµίους, x«i βυθῷ ἀπολείας τούτους παρα- 
δοὺς, ἀκούει παρὰ πάντων τῶν ἐλευθερωθέντων τῆς 
τυραννίδος, « Νῦν, ἔδασιλενσεν ὁ Δεσπότης ἡμῶν, 
νῦν ἐνεδύσατο δύναμιν,» τὸν βονλὴν αὐτοῦ καὶ τὲν 
θέλησιν τῆς ἐκδιχήσιως βασιλεία» χαι δύναμιν ove- 
µαξόντων οὕτω καὶ ὁ προφήτης προορᾶΏν EQ ὢ 
δαρχὶ παρουσἰας τοῦ Θεοῦ Λόγου τὸν χρόνον, xti 
τὴν ἐχδίκησιν τοῦ ἀνθρωπίνον Ὑένους, τών τε τοῦ 


* Isa. χι, 3. ? Isa. vit, 14. 10 Matth. πι, 4. !! Joan, xir, 32, 





COMMENTATIO LITURGICA. 


434 


3 καὶ τῶν σὺν αὐτῷ Φαιμόνων κατάλυσιν, ἔτι A exstinotionem, et ab ea detentorum liberationem, 


xai τὸν θανάτου νέκρωσιν, καὶ τὸν τῶν παρ 
κατεχομένων ἐλευθερίαν, καὶ τῶν τῷ γεννήσει 
a mapó» τὸ σπήλαιο», τὸ, « Νῦν ἐβασίλευσιν, » 
ασιν" καὶ «Νῦν ἐνεδύσατο δύναμιν » οὐχ ὥς 
i» μὴ ὑπάρχουσαν παρ αὐτῷ, ἀλλ ὡς did 
ταν, εἰς παρωρισμένον Ji καιρὸν ταμιενομένην 
γαι. Εἴωθε Jt à τοῦ θείου Πνεύματος χάρις 
Ἅλοντα ὡς du καὶ γεγενημένα ἄνακη- 
» 

Συντέτακται δὲ τῷ 
à, « Τῆς πρισθείαις τ 
» Téo; χάρω; ἃ má 
e» ipn, 
πι αὐτὴ τῆς 
χπθοῦς οἰκονομέ 

















V ἀντιρώ- 
Θεοτόκου σνσον 
βεβαιωθῇ -ὰ 








να περὶ τοῦ 








ρου δὲ τὸ ἐφύμ- 
.6), « Tai; πρεσθείαις τῶν ἁγίων σον’ » ἐπεὶ 
ερ σωτηρίας ψυχῶν καὶ συγχωρήσεως πταισ- 

τὴν θείαν τε)ο, 
πρτέραν οὔσαν 

ὃ καὶ αὐτῶν ἀπονρωνίων ὄνάμεων, tis ἔκε- 
εροσκαλούµεθα" εἶτα τοὺς εὐαρεστήσαντας à 
€ Yüb εἰ γὰρ καὶ προϊὼν à λόγος εὐρίσκει 
ἁγίους ἅπαντας, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν civ παν- 
τον οἷονεὶ παρὰ τοῦ ἀρχιερέως μεσιτευομένην 
« "Ezt προσφέρομέν σοι τὴν λογικὴν (11) ταύ- 
πρείαν, » ᾽Αλλὰ καθ ἵτερον λόγον λέγεται τοῖς 
σι ταῦτα διορίδεσθαι, ὃν ἀποδώσομιν Θεοῦ 
οὔντος ἐπ τὸ χωρίον τῆς ἀκολουθίας 
5. Νυνὶ δε pr. ὁ λόγος ἐχέσθω: idm 


εἰκότως 


















του ἀντιφώνον 
αἱ Λόγος τοῦ 
d θείᾳ λήξει βασιλέως Ἴουστι- 
ἐκπεφώνηται * σφόδρα φάρ καὶ αὐτὸ τοῖς 
Χοιττοῦ Ὑωνήσεως ἐφαρμόξον" 
γὰρ, pnmo», $ μονογινὶς Χίος καὶ 
τοῦ προανάρχον Πατρὸς ὑπάρχων, καταδεξά- 
διά τὴν paria) σωτηρίαν σαρκωθῆναι ἐκ 
fias Θεοτόκου, ἀτρέπτου µεωάσης τῆς θιότη- 
à ἀσνγχύτου, die ἐστι τῆς ἁγίας Τριάδος 
πήσας, καὶ σταυρωθῆναι καταδεξάµενος 
ἵτητως qo καὶ ἀχωρίστως τῶν Πατρικῶν 





» παρὰ το 


et nati Christi speluncam coram aspioien: 
« Nunc regnavit, » inclamat; et: « Nuno 
titudinem induit: » non quod antea heec illi non 
adesset, sed quia tanquam perpetuo inherentem, 
certo tamen tempori reservatam ad comparendum. 
Solet enim divini Spiritus gratia, futura tanquam 
presentia et jam acta preedieare. 





12. Subjunguntur autem fini primi Antiphont 
verba:« Intercessionibus Deipare, salva nos. » 
Quam ob causam ? prorsus ut confirmentur dicta 
antea de typo perpetusm Virginis, quod nempe ipsa 
huic ministerioet economie preeeat. Secundi vero 


p Antiphoni subsequens carmen est: « Intercessio- 


nibus sanctorum tuorum. » Quia enim pro salute 
animarum,et peccatorum veniadivinam peragimus 
mystagogiam, merito ceu excelsiorem Dei Matrem. 
sanctisomnibus, ad intercedendum invocamus, et 
deinde charos ejusdem Filio sanctos. Nam etsi se- 
quens noster sermo, omnium quoque sanclorum 
inveniet invocationem, attamen ipsam immacula- 
tam, tanquam ab ipso episcopo interpositam illis 
verbis: « Adhuc exhibemus tibi hunc rationalem 
cultum. » Sed enim id a patribus institutum dici- 
tur, secundum aliam etiam rationem, quam cum 
ad proprium pervenerimus officii locum, Deo {8- 
vente, trademus. Nunc reliqua sermo prosequatur. 
Jam enim ad tertium antiphonum devenimus. 


ο Troparium autem in fine secundi antiphoni dictum 


« Unigenitus Filius et Verbum Dei » a beato rege 
Justiniano additum fuit, quod ipsum nativitatis 
Christi symbolis valde congruit:Hic enim, inquit, 
unigenitus Filius et Verbum eterni Patris, digna- 
tus pro nostra salute incarnariex Deipara, immu- 
tabili manente et inconfusa deitate, unus est de 
sancta Trinitate, qui inhumanari et cruciflgi susti- 
nuit. Etenira sine discessu et sine separatione a 
paternis sinubus descendens, incarnatus est : qui 
etiam in trisagio hymno a spiritalibus cclestibus- 
que virtutibus collaudatur : ipseergo est Salvator 
noster. 


^ καταβὰς, σισάρκωται" ὁ καὶ d» τῷ τρισαγίῳ ὕμνῳ συνδοξαζόµενος ὑπὸ τῶν νοιρῶν καὶ ὕπον- 


δυνάμεων" αὐτὸς οὔν ἐστιν ὁ σώζων ἡμᾶς, 


Ore συνάρμοσται παρὰ τῶν Πατέρων καὶ D 





αγιος ὄμνος, ἵνα καὶ ὁ διὰ τοῦ τροπαρίου 
wwe di dw κηρνχθῇ τῆς ἁγίας Τριάδος, 
"eg τῷ Πατρὶ καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι καὶ συµ- 
αἱ ἁδιαίρετος. τὸ γὰρ "Άγιος ὁ Orb; οἱ τὰς 
trad, ἐδότητας διαιροῦντες τῷ Πατρὶ προσ- 
v τὸ δὲ "Agios ἰσχυρὸς τῇ ἰδιότητι τῆς ύπο- 











Citatur hic Andidensis locus ex ms. ab Al- 
:ontra Holtingerum p. 182. Item de Purgat. 





Nicolaus Cabasilas in comm. 68Ρ δἱ, λογι- 
uod dicimus rationalem, mavuit verbalem 
gere, quia nihil aliud a sacerdote, quam 
sacramentalia precesque fiant in hoc sa- 


13. Sic ei accommodatus est a Patribus trisagii 
quoque hymnus, ut te ille qui in tropario laudatur, 
unus de sancta Trinitate preedicetur, consubstan- 
tialis Patri et sancto Spiritui, nature ejusdem et in- 
separabilis. Jam verba « sanctus Deus, » ii quihypo- 
staticas proprietates distinguunt, patri aftribuunt: 
tum verba «Sanctus fortis,» proprie hypostasi Filii 


erificio. Nimirum λόγος, et ratio est, et verbum 
seu locutio. Posteriorem autem sensum Cabasilas 
preetulit. Aliter tamen Germanus, seu quivis sub 
ejus nomine latens, ed. Paris, p. 160: Λατωοῖ χέ- 
Jews. ραζιονάδιλε ) Ἕλληνες δὲ λεγουσι φρόνήσιν 
καὶ λογιότητα, 


&35 THEODORI ANDIDENSIS AN . 


Verbiassignant. Denique:«Sanctusimmortalis,vivi- A στάσεως τοῦ  Yío) καὶ Λόγου apopiyouct: τὸ di 


fici et consubstantialis Spiritus persone tribuunt: 
quanquam et unicuique trium personarum unius 
deitatis, triplicatum hoc vocabulum «sanctus » 
convenit. Harum enim unaquaeque et sancta est et 
fortis οί immortalis. Conjunctus autem fuit tropa- 
rio trisagii hymnus, ob significandam nature uni- 
tatemjet consubstantialitatem Filii cum duabus]per- 
sonis reliquis. Natura sane etsubstantia tribus una 
est, nomen vero commune unicum deitas ; etiamsi 
singule tres persone appellentur perfectus Deus 
]n his vero brevibus verbis preweclare intelligitur 
etiam illud magni T'ieologi dictum : Nam dividitur 
indivise, ut ita loquar, et conjungitur divisim. Et 
alibi idem Pater : Non possum tria dividere, sed 


"Agtos «ἀβανατος TZ τοῦ ζωοποιοῦ καὶ ὀμοουσίῃ 
Πνεύματος αφιεροῦσι. ἸΑρμόττει δὲ καὶ ἐρ m 
εχαστῳ τῶν τριῶν προσωπων τῆς μιᾶς θεότετε 
τὰ τρία Ὥταντὶ ἅγια' ἕκαστον yàp τούτων καὶ 
ἅγιός ἐστι, χαὶ ἰσχυρὸς x«i ἀθάνατος, Σννῆσται 
piv οὖν τῷ τροπαρίῳ xai ὁ τρισάμιος ὕμνος, tig 
δήλωσιν τῆς συαφυἰας καὶ ὁμοουπιοτητος τοῦ Yi) 
μετὰ τῶν Ἰοιπῶν ὑποστάσιων δύο" φύσις μὶν Ji 
καὶ οὐσία τοῖς τρισὶ uix, ὄνομα δὲ κοινὸν b 
Ἡ Οεότης' ει χαὶ ἕκαστον -ὢῶν τριῶν προσώπων 
Θιεὸς ὀναμάσεται τέλειος. Ἐν τούτοις δὲ τοῖς βοα. 
yit ῥήμασι χαλὼς νοξῖται χαὶ τὸ παρά τοῦ µε. 
ου Θεολόγου οὕτω πως εἰρεμένον' Διαιρεῖται γρ 
ἀδιαιρέτως, ἵν οὕτως εἴπω, xai σννάπτεται δικρκ- 


in unum confero. Nemo vero testimonia hec tri-  µένως' xai αλλοχοῦ 0 αὈτός OU φθάνω τὰ τρία 


sagii audiens. existimetinitium cepisse trisagium 
à Christi Dei nostri inhumanatione. Antiquitus 
enim a deiloquis prophetis mystice in spiritu pra- 
cantatum erat. Hujusonim formam ac verba evol- 
vens David, breviter idem exhibet : « Sitivit, 
dicens, anima mea ad Deum fortem vivum ??. » Et 
alibi : « Verbo Domini coeli firmati sunt, et spi- 
ritu oris ejusomnis virtus eorum !*. » Et alio loco: 
« In lumine tuo videbimus lumen !*. » Jam ille 
cantatus ab lsaia hy.nnus seraphicus 15, qui san- 
cta tria et unam dominationem confert atque dei- 
tatem, quamnam pre se fert differentiam ab eo 
quod a nobis cantatur trisagio ? Itaque troparii 
cum trisagio connectitur dictio, propterea quod 
utrumque ad deitatem refertur ; eaque dictio me- 
dium dividit episcopi procedentem introitum. 


διελέῖν, καὶ εἰς τὸ 6» ἀναφέρομαι. ᾽Αλλὰ μύ τις 
τὰς μαρτυρίας -αὐτας 709 τρισαγίου αχούων, Y 
µίση τὴν «pyi» λαμεῖν ἀπὸ τῆς τοῦ Χριστοῦ καὶ 
Θιοῦ Ὁμὼν ἱνανθρωπήσεως πάλαι γὰρ ὑπὸ τῶν 
θεπγόρων προφιτῶν μνυστιχκῶς τῷ πνεύματι προ- 
αναφωνούμενον Ἡν' τούτου «ὰρ τὸν τύπον καὶ τὰς 
ῥάσιις ἱστορῶν ὁ Δαθὶδ, διά βραχυλογίαν παρίστεσι 
τοῦτον «Ἐδίφχσε,» λέγων, « à ψυχἠ µου rp 
τὸν Θεὸν τὸν ἰσχυοὺν, τὸν ζῶντα".» καὶ ἀλλαχον' 
« To λόγω Κυρίου οὐρανοὶ ἐἑστεριώθησαν, καὶ 
τῷ πνξύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ πᾶσα Ὦ ὀἀύναμις 
αὐτῶν" » καὶ ἐἑτέρωθι. « Ἐν τῷ Φφωτί σὸν cj 
µεθα φῶς. » 'O ο ὑπὸ Ἡσαίουν ἐκφωνχθεὶς σεραφι. 
κὸς ὄμνος, καὶ τὰ τρία ἅγια εἰς µίαν κυριότετα 


C συνάγων καὶ Θεότητα, τίνα διαφοράν φέρει τοῦ 


παρ ημών ἀθομένον τρισαγίου ; Τοῦ μὲν οὗν τρθ: 


παρίου μετὰ τοῦ τρισαγίου συνῆπται ὁ λόγος διὰ τὴν πρὸς τὴν θεότητα τούτων ἀναφορὰν, διατεμὼν 


τὸν €» µέσῳ προβαίνουσαν τοῦ ἀρχιερέως εἴσοθον' 

14. De hoc ergo introitu, prout Deus dederit, 
nostrieque valent vires, Joquamur. Putamus enim 
Christi Dei nostri ostensionem apud Jordanem, et 
manifestationem, ab episcopi introitu innui. Hinc 
itaque, ut videtur, flumina appellantur illa in Ma- 
gne Ecclesie pavimentostricta et nigra marmorea 
quasi ordines, mediocribus intervallis inter se 
distantia. Nam usque ad introitum quanquam pon- 
tifex Christus erat, haud omnibus manifestus erat 
et cognitus ; tametsi in medio versans, supernatu- 
ralia et immensa faciebat. Tunc capto tempore 
sacerdos, qui in medio altari consistebat ante epi- 
scopi introitum, velut Precursor tunc ministrabat 
penitentie baptisma, introeuntem cernens epi- 
scopum, secedit ; propemodum illud tacite dicens, 
quod Joannes aiebat : « Hunc oportet crescere, me 
autem minui 15; » ideoque confestim cedit episcopo 
majora operari. Jam cum in introitu canunt psal- 
tie: « Venite exsultemus Domino. verba post 
baptismum significat apostolorum, quee de Christo 
dicebant: Namque ante vocationem alii quidem 
aiebant: « Venite, invenimus, quem exoptaba- 
mus; ali vero. « Veniet vide.» Alii denique: 


ιδ. Λεγέσθω τοιγαροῦν περὶ ταύτες ὅσα  Qdoig 
Θιὸς χατὰ τὸ ἡμῖν ε/χωρούν. Λοχοῦμεν γὰρ τὴν 
ἐπὶ τοῦ Ἰορδάνου ἀνάδειζιω καὶ φανέρωσω τοῦ 
Χοιστοῦ xai Θεοῦ ἡμῶν τὴν τοῦ ἀργιερέως εἶσοδον 
ὑπαινίττεσθαι, Ἐκ τούτον οὖν, ὡς ἔοιχε, ποταμεὶ 
ὀνομάνονται τὰ ἓν τῷ ἐδάφει τῆς Μεγάλες Ἐα- 
κλησίας  xtiptvx µμµααμάρινα στινὰ καὶ µέλανα 
δίκκν ὀρδίνων, xai μετατξὺ µετρίων διαστημάτων 
αλλήλων διαιοούμενα" µέχοι γὰρ τῆς εἰσόδου, ε 
καὶ Lv ἀρχιεούς, αλλ οὐχὶ πᾶσι δῆλος καὶ γνὠ- 
ριµος' εἰ δὲ εἰς µέσον ἐἔστὼς, xoi τὰ ὑπερφνὸ 
καὶ εξαίσια Φιατελὼν αλλ) ὁ τὸν καιρὸν λαθὼν 
ἱερεῦς, 9 χαὶ μέσον τοῦ Ονπιαστηρίον ἱστάμινος, 
πρὸ τῆς εἰτόδου τοῦ ἀρχιεοίως, ὡς Ποόδρομος 
ἐνέργιι το διὰ µετανοίας βάπτισμα" ὃς εἰσελθόντα 
ἰδὼν τὸν ἀοχιεοέα, µεθίσταται' μονονουχὶ τοῦτ 
ἐκεῖνο ρέμα δικλεγύωενος, ὅπιρ ἔγησε καὶ Ἰωάν 
vts, «Τοῦτον δεῖ αὐξάνεσθαι, ἐμὲ ὃς ἐλαττοῦσθαι: » 
dió καὶ εὐθὺς παραχωρεῖ τῷ ἀρχιεοε τὰ μείζονα 
τελεσιουργεῖν. Τὸν δὲ ἀδόμενον παρὰ τῶν ψαλτῶν, 
« Δεῦτε ἀ)αλλιασώμεθα τῷ Κνοίω, » τοὺς μιτὰ 
τὸ βάπτισμα λύγους ἐμφαίνει τῶν ἀποστόλων, OW 
ἔλειον περὶ τοῦ Χριστοῦ. xal πρὸ τοῦ χληθῖναι 


11Ρ68] χμ, ὁ. !*Psal. xxxi, 5. !*Psal. xxxv, 10, !5 Isa. vi, 3. !* Joan. 111, 30. 


-— alm -- μι ο. μα. m. — 


οἳ μὲν ἔλεγον, « Δεῦτε, εὐρήκαμεν τὸν ποθοὔµενον- » À 
αἱ δε, « Ἔρχου xai ide » καὶ ἕτεροι, « Ἠλθον, φησι, 
zai εἴδον ποὺ μένει, καὶ παρ αὐτῷ ἴμευαν τὴν 
ἁμέραν ἐκεον' » καὶ τἆλλα ἁπλῶς ὅσα ἐχόμεα 








. 
τού βαπτίσματος πρὸ τῆς καθολικῆς αλήσεως οἱ 
µαβηται πρὸς ἀλλήλους ἔλεγον. Τὸ δὲ, «Προφθε 
fur» τὸ πρόσωπο» αὐτοῦ i» ἐξομολογάσει, » 
δηλοῖ. Ἐπιιδὴ, φησὶν, οὗτος à νῦν φανες mpo- 
αιώνιος μᾶν ἐστι Orbe, καὶ οὐρανοῦ καὶ γῆς καὶ 
θαλάσσης δημιουργός, ἸὙέγονε καὶ νὺν ἄνθρωπος 
καθ ἡμᾶς, πάντα τὰ τῆς ἀντρωπίνης φύσεως ἴδια 
έχω», πλὴν µόνας τῆς ἁμαρτίας" μέλλι di αὔ- 
έροις καιροῖς μετὰ τοῦ αὐτοῦ προσώπου 
$ ὑποστάσεως ἔρχεσθαι χρῖναι ζῶντας 
καὶ νεκροὺς, οὐκέτι μὲν τοιούτῳ σώματι, οὐκ ἀσώ- 
µατος di. oi; οἴδεν αὐτὸς λόγοις θεοειδεατέρου σώ- B 
µατος, δεύτε προσκννήσωμε» αὐτῷ, πιστεύοντες 
ὡς Orb, προσπίπτοντες ὑπὲρ ὦν ἁμάρτομεν. llpo- 
φῥάσωμεν xai προκαταλάθωµιν τὸ πρόσωπον 
i» ἐξομολογήσει καὶ συντριθῷ καρδίας ἵνα 
αὐτὸν ἐκεῖνον ἐκεῖθεν ἴλεων εὕρωμεν κρίνοντα" 
ἓν γὰρ τῷ δρ οὐκ ἐστι ἐξομολόγησις διὸ χρὴ 
v3» καὶ πρκατάλαβεῖν καὶ προφθάσαι. 

i£- Εἰβὺς οὖν μιτὰ τὴν εἴσοδον, καὶ τὸ τέλος 
τοῦ τοισαγίου, 5 ἄνω καθέδρα (18), ὕτις τὴν ἀπὸ 
ys οὐρανον ἄνοδον, καὶ τὴν ἀπὸ τῆς χαµαι- 
ῥεποῦς πολιτείας τῶν Ιουδαίων, καὶ τὴν ἐκ τοῦ 
νόμου καὶ τὸς Παλαιᾶς Διαθίκης συγκαταθατικὠς 


























ἐγχωρεθείστς di µε: 

τιῦθεν Ou)» τὴν ἀνάδει 

µατος ἀρχὴν λαμῥανούσης τῆς θείας χάριτος: ὤν C 
μέσον ἔνισι τὸ Ἀεγόμεον προκείμωον περ 
οὕτως εἴρεται. διότι προχειται πώτων τῶν συµ- 





ολων νέας χάριτος μετὰ γὰρ το καὶ d$ 
τῶν ἀποστόλων κλῆσι, καὶ ἤ ἀνάδεξις αὐτῶν 
ἀναφαίντται διὰ τῆς τῶν Πράξεῶν αὐτῶν. d 
ἐπισ-ολῶν ἀναγνωσιως- πρὸς δὲ, καὶ ἡ ἐξ αὐτῶν 
θεία Εὐαγγέια χάρις. 'H 
εἴωθεν 





τῶν 





4k σφραγὶς ὃν à ἀρχιερὺς ἴσωβεν mou 





ὃν τῷ cn τοῦ τρἰσαγίου, εἲς πλύρωμα μὲν καὶ 
αἶονεὶ ἑκσγράγισμα τῶν περὶ Χριστού προειρχµέ- 
wv» προφττικῶν φωνῶν χαρακτηρίεται Ἡ yup 
διὰ σαρχὸς αΌτοῦ παρουσία σφραγὶς ἐγένετο ἔπι- 
πυροῦσα τὰ ὑπ' ἐκείνων προγορευµένα ὡς ἀληθᾶ- 
αὔτο δε καὶ εἲς ἀρχὴν τῶν (εοπρεπῶν ἔργων, 
καὶ τῆς ἀνθρωπιίου Ἰένους ἀναπλάσιως 
τακται" ἀλλὰ καὶ σφραγὶς ἐστι, Εἰρένης, dni 
τὰς τότε μερικὰς ἀρχὰς κατέλνσε, καὶ τοῖς μακρὰν 
Έθνεσιν εἰρήνην dp ὅθω καὶ εἰοήνη 
dms 

tg. Καὶ uk τις σκανδαλιζέσθω ἀκόνων ταύτα, 
καὶ λέγων, Πώς τὰ μετὰ ἀνάστασιν γεγονότα 
παρὰ τῶν ἀποστολων, ταῦτα σὺ ἓν ἀρχῇ τῶν πρὸ 













ο 





A 











** Joan. 1, 98, 99. 


(18) Cathedra hoc loco idem videtur quod 
bema, a Latinis dictum presbyterium. Alioqui ta- 
men pontifex post dictum introitum, revera in 
cathedram suam, id est sedem, conscendit. 


πᾶσιν 
à Χριστός ὁ τῆς εἰρήνης Πατὴρ tig ἕνοτητα. ὕγαγε καὶ τὰ ἐπίγεια καὶ τὰ 


«Iverunt, inquit, et viderunt ubi maneret et apud 
eum manserunt die illa !' ; » et alia quecumque, 
cirea tempus baptismi, ante generalem vocatio- 
nem, dicipuli inter se aiebant. Porro verba: 
« Preeoccupemus faciem ejus in confessione, » hoc 
indicant : Quoniam, inquit, hic qui apparuit, sem- 
piternus est Deus, cceli terree marisque creator, et 
nunc factus est similis nobis homo, omnia hu- 
mane nature propria habens, excepto peccato : 
rursusque postremis temporibus cum eadem per- 
sona et substantia eadem venturus est judicare 
vivos et mortuos: haud equidem in ejuscemodi 
corpore, neque tamen incorporeus, sed ea ratione 
quam ipse novit divinioris corporis : venite, ado- 
remus illum, credentes ei ut Deo, procidentes 
propter ea que peccavimus. Preveniamus autem 
et preoccupemus faciem ejus in confessione et 
cordis contritione, ut eum illic misericordem ju- 
dicem comperiamus : in inferno enim nulla est 
confessio : propterea oportet nunc et preeoccupare 
et prevenire. 











15. Statim itaque post introitum et trisagii fi- 
nem, ad cathedram conscenditur, que res a ter- 
ra in colum conscensum, et ab infima Judeorum 
vita, et a lege ac vetere federe indulgenter ipsis 
concesso, significat transitum : ut hinc fiat explora- 
tum, quod post baptismi institutionem, initium 
cepit divina gratia. Porro illud interponitur quod 
dicitur προχείµενον, propterea quod cunctis nove 
gratie symbolis pret. Posthinc enim apostclorum 
quoque vocatio et designatio divulgatur, actibus 
illorum atque epistolis legendis: nec non ipsorum 
qui disina Evangelia scripserunt gratia. Benedi- 
cendi vero actus seu signaculum, quod episcopus 
intus facere solet in fine trisagii, plenitudinem et 
quasi sigillum propheticorum de Christo prelec- 
torum verborum denotat. Namque hujus in carne 
adventus, sigillum fuit quod predictorum ab ill 
veritatem obsignavit. Atque hoc benedictionis si- 
gnaculuminitio quoque divinorum operum et crea- 
tionis hominis adhitum fuit. Est insuper signa- 
culam pacis ejus, quee partiales principatus dissol- 
vit, cunctisque sive proximis sive longinquis gen- 
tibuspacem sancivit. Ideoque : «Pax omnibus,»epi- 
scopus inclamat : innuens videlicet, quod Christus 
pacis Pater, terrestria ac coelestia unum fecit. 
(19), à ἀρχιερεὺς ἐκφωνεῖ, αἰνιττόμενος, 
ράνια. 

16. Nec vero quisquam hec audiens scandalum 
patiatur, dicatque : Curnam que ab apostolis post 
resurrectionem acta fuerunt, heec initio ante pas- 











(19) Latinus Spiscopus dicit: Paz vobis ; Griecus, 
itemque Armenius, Paz omnibus, quie locutio la- 
tius patet; quanquam et Latinus et Graecus. non- 
nisi astantes omnes alloquantur. 


439 


THEODORI ANDIDENSIS 


A 


sionis symbola collocasti ? At velim scias, quisquis À τοῦ πάθους συμθόλων τέθεικας ; ᾽Αλλ' ἴσθι ὁ ταῦτε 


ita loqueris, neque enigma, neque symbolum, ne- 
que parabolam servare posse invariabiliter eorum 
quae imitantur paritatem, neque item persone, 
temporum, ordinis prioris aut posterioris, et re- 
liquorum hujusmodi similitudinem, nedum idem 
eum illis esse posse: verum heec ita figurantur, 
ut imaginem prototypi gerant: sed certe &quali- 
tatem servari impossibile est. Dicimus ergo, le- 
ctionem apostolicorum Actuum et Epistolarum, 
electionem simul representare et finem promis- 
sionum Christi Dei nostri : unde hujus potentia, et 
veritatis firmitas comprobatur. Dixit enim illis : 
« Venite post me, faciam vos piscatores homi- 
num !?, » Specta igitur, quomodo mundum uni- 
versum predati sunt de abysso erroris hi pisca- 
tores et illiterati: atque ab ortu solis usque ad 
occasum horum dogmata preedicantur, ac pre aliis 
cunctis legibus et statuis, horem valent traditio- 
nes. Quodque omnium mirabilissimum est, vis 
horum artificum haud eatenus tantum ope- 
rata est, quatenus ii vixerunt, quod piscatoribus 
c&teris usuvenit, et post mortem evanuit ; sed 
potius, facta aliqua abiis per omnes gentessatione, 
jactum manu ipsorum semen, piscatores multos 
cepit, venatores, milites, mercatores, agricolas, 
"multiplicem Domino et creatori fructum reddentes: 
ita ut videre liceat usque ad hodierum diem, et 
usque ad seculi hujus consummationem, infideles 
multos ad baptismum accedentes, piscatorum ho- 


B 


λέγων» ὡς οὔτε αἴνιγμα οὔτε σύμθολον οὔτε πα- 


ἀπαραλλάκτως Any 
0301 
τάξεως ποώτης Xi 
δεύτερας καὶ τῶν ἐἑξῆς τὴν ὁμοίωσιν, μᾶλλον Pi 
ti» ταυτότητα Αλλ' οὕτως ἐσχχμάτισται, ὡς riy 
εἰκόνα Φφέρειν τοῦ Τρωτοτύπον τὸ μέντοι παρα- 
πλύσιον παρατηρηθῆναι «αδύνατον. Εἴπωμεν τοίνυν 
ὡς τῶν ἀποστολιχων Πράξέων ἀνάγνωσις, καὶ 
τῶν ἐπιστολῶν παρίστησι τὴν ἐκλογὲν, 
xai τὸ τέλος ὑποσχίσίων τοῦ Χοιστοῦ καὶ 
Θεοῦ ἡμῶν. ἐξ o» $ Φύναμις τούτου, καὶ τὸ ὁδιά- 
πτωτον τῆς ἀλχθιίας συνίσταται. ἔφησε γὰρ πρὸς 
αὐτοὺς, « Δεῦτε ὀπίσω µου, καὶ 'ποιήέσω ῥὑμᾶς 
ἁλιες ἀνθρώπων. » Ὄρα τοίνυν πῶς κόσμον o» 
ἐξώγρησαν ἐκ ᾖβνθοῦ τῆς πλάνης oi αἁλιες x«l 
ἀγράμματοι καὶ ἐξ ἀνατολῶν ἡλίου µέχρι δυσμῶν 
τὰ χαὶ ἄλλων 
νόμων xxi θεσπισµάτων τούτων χκρατοῦσιν αἱ παρα- 


pato) δύναται φνλάξαι 
μιμεῖται πάντων 
προσώπου 


τῶν 
ἐμνέρειαν (20). ἀλλ 


χαὶ 


m 
την 


χαὶ χαιρῶν 


αὐτῶν, 
τῶν 


τούτων «ηρύττίται, παντων τῶν 
δόσεις χαὶ τὸ οἡ πάντων θαυμασιώτερον, ἢ τῆς 
ὅσον χρόνον i» 
τῷ Di» διέτριθον ἐνήργωσεν, ὡς x«i τῶν λοιπῶν 
ἁλιέων. εἴτα μετὰ θάνατον κατηργήθη' ἀλλὰ ud 
λον τότε μερικὸν οἰονεί σπόρον ἐν πᾶσι τοῖς ἔθδνισι 
κατασπειράντων αὐτῶν, τὸ παρ) ἐχείνων καταθλη- 
0t» σπίοµα πολλοὺς ἀλιεῖς ἐξώγρησε καὶ θηρευτὰς 


τέχνης τούτων ενέργεια, οὐκ ἐφ 


καὶ στρατιώτας x«i ἐμτόρους καὶ γεωογοὺς, πο- 

λύχουν τὸν δημιουργῶῷ 
, . - 4 ΄ - - » * φ 

ποοσφέροντας) (oq Εδίιναι ὁρᾷν ἕως καὶ σήμερον 


χαρπὸν -ῷ Δισπότη καὶ 


rum sagena captos. Atque hiec quidem de Actuum ᾳ x«i µέχρι τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος τούτου mob 


apostolorum atque Epistolarum lectione dita sunto. 


λοὺς τῶν ἀπίστων τῷ θιείω ποοσερχοµένους βα- 


πτίσματι, τῇ σαγήνη τῶν tío? τούτων ἀγοενομένους. Καὶ ταντα pi» πεοὶ τῆς ἀναγλὠσεως τῶν ἀποστολικῶν 


Πραξεῶν καὶ τῶν θείων τούτων ἐπιστολῶν ἐπιδίδοται. 
17. Jam venerabilium ac divinorum Evangelio- 
rum elata voce lectio, ipsius Christi Dei nostri de- 
monstrat sermones, mandata, leges ipsas quas no- 
bis tulit, passionem sepulturam, resurrectionem, 
assumptionem. Nam miraeulorum levem oppido 
mentionemevangeliste fecerunt, uno tantum verbo 
innumerabilem prodigiorum multitudinem signili- 
cantes. Quia vero quem decantamus, Deus simul 
homoque est mistos pariter hymnos ei composue- 
runt beati Patres. Et sicut trisagii hymnus, ita 
etiam Alleluia, angelica est hymnodia ; ut Christum 
Deum esse ex angelicis, hominem item esse, ex 
nostris hymnis palam fiat. Thuribolum autem, 
quod dum canitur Alleluia, cum thymiamate agita- 
tur, gratiam Spiritus sancti denotat datam disci- 
pulis, quando eos misit ad omnem morbum lan- 
guoremque sanandum in Israel. Tum post evange- 
liorum lectionem preces et postulationes, usque ad 
cherubicum hymnum, triennale magisterium 
Christi Dei nostri innuunt, et paratorum ad ba- 
ptisma catechesim ; quia hos videlicet preedica- 


15 Matth. 1v, 19. 


(20) Hanc regulam criticam intelligendarum 
parabolarum jam tradiderat S. Cyrillus in Cou- 


ις. Ἡ δὲ τῶν σεπτῶν χαὶ θείων Εὐαγγελίων ix- 
φώνησις, αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ καὶ Θεοῦ ὕμῶν dui 
τοὺς λόγους, τὰς ἐντολᾶς, τοὺς νόμους αὐτοὺς, οὓς 
Euiv ἔθετο, τὰ πάθη, τὴν ταφὺν, τὴν ἀνάστασιν, 
x«i τὴν ἀναάληγψιν' τῶν γὰρ θαυμάτων οἱ εὔαγγελι- 
σταὶ ὁλί/ον ἐποιέσαντο ojo», ένι ῥρήματι πλέθν 
ὅπειρα θαυμάτων παραδχ)λὠσαντες. Ἐπει dk ὁ ὕμ- 
ἅμα, συγκεκτρα- 
σµένους x«i τοὺς Όμνονς αὐτῷ διατετάχασιν οἱ µκ- 


νούµενος Θεὸς ἐστι x«i ἄνθρωπος 


xXott Πατέρες' καὶ ὥσπερ 0 τοισάγιος ὕμνος, οὔτω 
δὲ καὶ τὸ ᾽Αλληλούία ἀγγελικὴ ἔστω ὑωνωδία, i ὃτι 
ptv £770 Θξὺς ix τῶν αγγελικὠν ὕμνων «υνώθιμον 
Γίνηται, ὅτι δὲ ἄνθρωπος ἐκ τῶν παρ ἡμῶν ὁ di 
θυωιατὸς ὁ ἓν τῷ καιοῷ τοῦ Αλληλούΐκ μετὰ θυμιά- 
µατος κινούμενος τὴν ot) τοῦ αγίου Πνεύματος 
δηλοῖ, τὴν δεδομκένην τοῖς μαθηταῖς, ὅτε τούτους 
πᾶσαν 
µαλακίαν ἐν τῷ ἸἹποκήλ' αἱ δὲ μετὰ τὴν τῶν θείων 
Εὔαι/ελίων ἀνάγνωτιν εὐχαί τε καὶ αἰτύσεις ἄχρι 


ἀπέστειλ, τοῦ ἱάσασθαι πᾶσαν νόσον χαὶ 


τοῦ χεοηυΡικΟ7 ὕμνου τῶν ἐπὶ τρισὶ χούνοις διδα- 
σκολίαν υπεκναίνουσι τοῦ Χοιστοῦ καὶ Θεοῦ Guo», 


mentario ad Lucan cap. xvi, apud nos t. Il 
p. 347. 


A 
καὶ τῶν πρὸς τὸ βήπτισµα εὐτρεπισμένων καὶ 
ip ᾧ τούτόνς & τῶν λόγων Φύναμις, καὶ ἡ τῶν θαυµα- 
των ἐνέργεια συνεγεκετο. Τότε δὲ καὶ οἱ κατηχούµε- 
vot, xai primo καταξιωθωτες τῶν τοῦ Χριστοῦ µυστη- 
ῥίων, ἔξω µεβίσταυται. Ai δὲ bv τῷ μεταξὺ τούτων 
γωόμεναι εὐχαὶ ὑπὲρ αὐτῶν τε γίνονται τῶν κατηχον- 
6 ν πιστῶν, καὶ αὐτοῦ δὲ τοῦ ἀρχιερέως - 
àp οἱ θισπέσιοι Πατέρες, ὁποίαν εἶναι yp 
τὸν γνχὴν καὶ τὴν χεῖρα τοῦ μέλλοντος ἅπτεσθαι τοῦ 
παναχράντον σώματος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ὅτι κα- 
Βαρωτέραν τῶν ἡλιακῶν ἀκτίνων ταύτην δεῖ τυγχάνευ, 
τὰς ὑπὲρ τῆς συγχωρέσεως τούτων εὐχὰς διὰ φὺαν- 
θρωπίαν Θεοῦ i έ 
ux. Ἡ δὲ τῶν ἁγίων µετάθεσις, τοῦ σώματος, 
φομὶ, τοῦ Δεσποτικοῦ xai τοῦ αἵματος ἀπὸ τῆς προ- 
θέσεως (3/), καὶ à τούτων πρὸς τὸ θνσιαστήριον εἴσο- p 
do; κατὰ τὸ χερουθικὸν, τὴν ἀπὸ Βηθανίας πρὸς Ἱερον- 
σαλὴμ δηλοῖ τοῦ Κυρίου εἰσέλενσι 
ὁ τος ὄχλος καὶ oi τῶν Εβραίων παῖδι 
σιλεῖ καὶ νωζητῇ τοῦ θανάτου τὸν ὕμνον ἀνίέφιρον 
αἰπθητῶς " νοητῶς δὲ ἄγγελοι μιτὰ τῶν χερονθὶμ 
τὸν τρισάγχον ἀπεδίδοσαν ὕμνον - καὶ τὰ σχκῆπτρα 
καὶ τὰς ῥομφαίας (33), ἃς τὸ παλαιο ἴγιρον, ὡς 
σύμθολα βασθείας ἐπιφέρουσω οἱ dudxovot* καὶ τὰ 
ῥιπίδεα, à καὶ ῥιπίδες γράφονται, tig τύπον εἰσὶ τῶν 
χερονθίμ. (33) Ὁ δι ἀδόμενος χερουδιχὸς ὄμνος 
προτρέπεται πάντας ἐντεῦβω καὶ μέχρι τοῦ τέλους 
τῆς ἱερόνργίας προσεκτικώτερον ἔχειν τὸν νοῦν 
πᾶσαν βιωτικὴν µέριμναν κάτωθεν ἀφιεμένους, ὡς 
Βασιλέα µέγαν μᾶλλοντας δέχεσθαι διὰ τῆς κοινωνίας. 
'H δι πρὸς τὴν ἁγίαν τράπεζαν τῶν ἁγίων ἀπόθεσις ϱ 
μίμχσιν iyu τηνικαῦτα μῖν ἐστρωμένωυ ἄνω- 
Πίου, μετ᾽ ὀλίγον δὲ ἡ αὐτὴ καὶ τὴν ἐπὶ τοῦ στανροῦ 
Spero ^ d δὲ τέλει τὴν capi» εἰκονίζει, καὶ 
τὲν ἀνάστασω, καὶ τὴν ἐκεῖθιν ἀνάληφω s ἵνα γὰρ 
μὲ, τὸ xal ἕκαστον t Πενομένων τὴν ὥραν 
καὶ τὸν καιρὸν και τὸν τόπον ἀφορίζοντες οἱ µακά- 
uot Πατέρες, ἔτι καὶ µεταθέσιων ἱτέρων καὶ Üu- 
σιασττοίων πλειόνων δεηθῶσι, xix 
μωμητὸν τὸ τῆς οἰκονομίας καταστῆ, 
ἄξιον τῆς θεουργοῦ δημιουργίας τρόπον ἐμιμήτα: 
ὥς οἵόν τε ἀνθρώπῳ τὰ θιῖα μιμεῖσθαι καὶ καὶ 
γάζεσθαι. Καὶ dà ὡς οὐρανὸν pi) τὸ ἐπάνωθε τῆς 
ἁγίας τραπέζης ὀρόφιο ἀπαρτίζονσι" ὡς ὅλην δε 
qi» ὀρίζονται τὸ ὑπὸ τεσσάρων κιόνων τοῦ κιβωρίον 
συγχλειόμενου ἡ πιριγραφομενον ἱερὸν ἴδαγος' ἓν 
πλκρονται καὶ ὁ προφητικὸς Ἀόγος, ὁ, « Εἰργά- 
5 yis ὁ Θεός" 


























































re ὡσανεὶ 















σατο σωτηρία» ἐν μέ 
γὰρ ὁμολογούντων ds Ἱεροτολύμοις περιγεγράφθαι 
τῆς γὰς τὸ µεταίτατον, ἔνθα δὲ καὶ πάντα τὰ τοῦ 


» πάντων 





1 Psal. xxu, 42. 


(21) Al. codex addit à σκενοφυλακίου, aut a 
scevophylacio; quod mendum videretur, cum 
non eadem mensa fuerit zo6017; el σκεωοφνλάκιον, 
quod etiam diaconicum nonnulli appellant. Sed 
tamen in libello Delineationis ecclesi Orientalis 
Grece, auctore Eustrathio Joannide Rutheno, 
Ρ. 107, legimus : Prius quam ad altare. conse- 
erationis gratia, deferrentur oblationes, in gazo- 
phylacium (idem quod scevophylacium) porta- 


COMMENTATIO LITURGICA. 


u2 


mv * Α tionis vis, et miraculum operatio attraxit. Tunc 


vero catechumeni,nondum Christi sacramontorum 
digni, extra mittuntur. Que autem hoc intervallo 
funduntur preces, tum ipsorum catechumenorum, 
nec non et fidelium, atque ipsius denique episcopi 
causa fiunt. Cogitantes enim divi Patres, qualem 
esse oporteat animam itemque manum illius qui 
immaculatum contreciurus est Christi Dei nostri 
corpus, nempe oportere solaribus radiis esse pu- 
riorem, ideo preces pro impetranda his venia, 
quam a Dei clementia exspectant, instituerunt. 





18. Age vero sanctarum rerum a prothesi trans- 
latio, eorporis, inquam, Dominici et sanguinis, et 
horum ad altare introitus resonante hymno cheru- 
bico, indicat Domini ex Bethania ad urbem Jeru- 
salem processum. Tunc enim et turba plurima, et 
Hebreorum pueri,tanquam regi mortisque victori, 
hymnum voce sensibili cecinerunt ; intellectualiter 
autem angeli cum cherubinis trisagii hymnum 
dixerunt.Et sceptra gladiosque, quorum olim usus 
erat tanquam regni symbola gestant diaconi, Tum 
et ventilabra, figuram cherubinorum gerunt. Qui 
autem canitur hymnus cherubicus, admonet om- 
nes, ut nunc, et usque ad liturgie finem, atten- 
tiore animo sint,omissa omni mundana terrenaque 
ecura,ceu qui magnum Regem in sacra commu- 
nione suscepturi sunt. Jam et rerum sanctarum in 
sancta mensa repositio, imitatur stratum illud cc- 
naculum, et paulo post, in crucem exaltationem ; 
etin flne demum sepulturam repreesentat,et resur- 
rectionem et deinde assumptionem. Ne enim si 
omnium sigillatim tunc actorum horam ac tempus 
locumque definirent beati Patres,adhuc aliis trans- 
lationibus, pluribusque altaribus indigerent, atque 
hine quasi risui expositum ceconomice mysterium. 
evaderet, decoram mundanee Dei creationis ratio- 
nem imitati sunt, quatenus homini divina imitari 
licet atque operari. Itaque celi instar superius 
sancite mensee lacunar fabricarunt.Instar vero uni - 
versre terrae esse constituerunt sub quatuor ciborii 
columnis clausum et circumscriptum sacrum pa- 
vimnentum. Qua in re impletur propheticum illud 
dictum : « Qui operatus est salutem in medio 
terri 15. » Nam cum omnes confiteantur Hieroso- 
lymam in media terre statione esse collocatam, 
qua in civitate universam passionem euam susti- 
nuit Dominus, proditionem, judicium, et ea quie 
erucem preecesserunt ac subsecuta sunt; cum in- 


bantur, donec inquisitio facta fuisset, num e:e tales 
essent, quz Domino digne offerrentur. Sed legesis 
Allatium De Grzcorum templis, ed. Paris. p. 136. 

(22) Hine in picturis Grwecie missce vides ango- 
los, quorum vicem gerunt diaconi, gladiis arma- 
tos. x emremoniarum apud nos magistris baculus 
instar sceptri est. . 

(23) Hic quoque tractus, usque &d xotovías, eX- 
stat in solo codice 632, p. 6. a. 


M3 


THEODORI ÁNDIDENSIS 


AM 


super sanctam mensam medium inter ccelum ac A πάθους ὑπέστη ὁ Κύοιος, τὸν προδοσία», τὴν xoíau, 


terram tenere locum appareat, eademque media 
inter columnas ac ventilabra sit, merito ipsa ccelo 
supposita esse dicetur: atque sive in India sive in 
Britannicis insulis ea consistat, salutem in medio 
terre patratam fuisse denotat per ea que in ipsa 
peraguntur mysteria. Quod si quis dicat, non om- 
nem ecclesiam habere ciborium et crepidines at- 
que columnas, satis, inquam, erit si semicireulare 
bema habeat, quod in qualibet ecclesia fieri con- 
stitutum est, cujus curvum lacunar coleste hemi- 
spharium repraesentat, mediam habens ex adver- 
80 sanctam mensam. 


19. Jam post sanctorum donorum repositionem, 


precem episcopus pro seet populo recitans, postu- B 


lat ut gratum sit Deo Patri sacrificium Filii ejus 
unigeniti qui immolatur. Etenim hic immolatus 
hostiam se in sui Patris honorem obtulit, quan- 
quam id Pater non exigeret. Atque sanguis ejus 
liberando universo hominum generi pretium exsti- 
tit, et quasi redemptio.Postea elata voce: Amemus 
invicem, clamat diaconus ; ita ut sensibilis quee 
tunc fit salutatio, intellectualiter intra cor recipia- 
tur, et omnis injuriarum memoria abstergatur, 
Tum bis diaconus inclamans ait: « Portas, portas; 
in sapientia attendamus ; » id est, Ne insipienter 
neque inconsiderate sancta hec tractare ausimus, 
nec quasi quotidiana consuetudine inviolabile hoc 
peragamus officium et actum,ut acceptabile videa 
mur Domino sacrificium offerre : sed postquam 
cum puritate cognoverimus cui vel quali modo 
singula prototypa,que nunc fiunt,utiliter congrue- 
que competant. Oportet itaque ut myste atque 
initiatores harum rerum, sacerdotes, inquam, at- 
que episcopi, cunctique ministri, rationem nove- 
rint ofticiorum horum, et cui unumquodque refe- 
ratur. Quod est enim rationalis nature proprium, 
id his verbis, « In sapientia attendamus,» impera- 
tur. Sequitur : « Stemus honeste, stemus cum ti- 
more attendamus sancte anaphore. » Quenam 
porro anaphora? Nempe ad prototypa perficiendo- 
rum symbolorum respectus.Demonstrativum enim 
est, et similitudinis indicativum, anaphore voca- 
bulum. Ideoque trementes pariter et lacrymantes, 
quasi ipsum nunc cerneremus patientem pro nobis 
theanthropum, ita stemus sobrie et composite, ut 
cum pace, et sine terrenarum cogitationum per- 
turbatione, hec exhibentes, digni fiamus inelytam 
ejus resurrectionem cernere, atque hinc gaudio 
repleri ; precipue qui, prout loci sanctitas postu- 
lat, corpus suscipiunt. Hi enim et ei compatiun- 
iur, et consepulti, postea simul resurgunt. 


τὰ ποὸ τοῦ σταυοοῦ, καὶ τὰ μενὰ τὸν σταυρὀν * ETE 
* . -- , - , » . . 5 . m - . 

καὶ ὦ yix τράπεδα µεβθόριον οὐρανοῦ xci γῆς ὡς 

χιόνων καὶ 


εἰχότως ἐπ 


παραθδείχνυται, x«i χατὰ τὸ μέσον τῶν 
τῶν κύχλω ῥιπίδων ἔχει τῶν στάσυ, 
οὐρανὸν tiv αὕτη, εἴτε ἐν Ἰνδία, εἴτε ἐν Βρετονι- 
xai; (94) νήσοις, ἐν µέσω τῆς γῆς (25) τὺν σωτη- 
ρίαν ἑογάζεσθαι ὑπεμφαίνει διὰ τῶν τελουμένων ἐν 
αὐτῆ * τῷ δὶ λέγοντι, Αλλ οὔ πᾶσα ἐκχλησία κιβὼ- 
piov ἔχει xai χρηπῖδας καὶ Χίονας, ἀρκέσει τὸ τοῦ 
βήματος ἡμιχκύχλιον ἐν πάση ἔκκλησίᾳ νοµοθετο- 
θέν (36): οὗ καὶ ὁ μύαξ τὸ οὐράνιον Ἡμισφαίριον σχχ- 
µατίξδει, ἐν µέσῳ ἔχον καταντικρὺ τὴν ἁγίαν τρά- 
πεζαν. 

i. Μιτὰ δὲ τὴν ἀπόθεσιν τῶν ἁγίων δώρων, riv 
εὐχὴν ὁ ἀρχιερεὺς ὑπὲρ ἑαυτοῦ καὶ τοῦ λαοῦ ποιού- 
µενος, αἰτεῖται εὐπροσδόχητον γενέσθαι τὴν mper 
θεῖσαν τῷ Θιῷ xci Πατρὶ θωσίαν τοῦ θυομένον µο- 
νογενοῦς ὙΥἱοῦ αὐτοῦ * οὗτος γὰρ ὁ θνόµενος ti, 
τιμὴν τοῦ οἰχείου Πατρὺς, ἑαυτὸν εἰς θυσία» ἀπ. 
έδωχει xol ταῦτα μὴ αἰτήσαντος τοῦ Πατρός ’ xai τὸ 
εἰς τιωὴν mato)» χυθεν αἷμα, τοῦτο Tib) ἐγένιτο 
πρὸς ἐλευθερίαν πάσης ἀνθρωπότητος, x«i oio 
τις ἐξώνησις ' εἶνα τὸ, «᾿Αγαπήσωμεν ἀλλύλους, » 
ἐκφωνεῖ ὁ διάκονος, ὥστε τὸν αἰσθητὸν γινόµινον 
ἀσπασμὸν νοητῶς ἐν τῇ καρδία εἰσδέχεσθαι, καὶ 
πᾶσαν ἔξορίδειν μνησιχαχία». ἸΑναδιπλασιάζει δὲ 
παρεγ/υώμενος ὁ διάχονος λέγω», « Τὰς θύρας, τὰς 
θύρας * &» σοφία ποὀσσχωμεν * » τουτέστι, Mi) ἀσό- 
φως xat ἀἁλογίστως τολμῶμεν ταυτὶ τὰ ἅγια, prod 
ὑπὸ τῆς xaÜ εχάστην Ὡμέοαν συνηθείας τὸ ἀνεπκισ- 
φαλὲς κατορθοῦντιες τῆς πράξεως καὶ τῆς ενεογείας 
αὐτῶν, δοκῶμεν θυσίαν εὐπρόσδεκτον τῷ Κνρίῳ 
ποοσφέρειν' ἀλλ ὅταν μετὰ καθαρὀτετος ex tytyeg- 
κωµεν, τινι xXi ποίω τρόπῳ τῶν πρωτοτύπων 
ἔκαστον τῶν νῦν τελουωένων προσφόρως x«i χαταλ- 
λήλως συνάπτεται. Χοῦ οὖν τοὺς μύστας καὶ μνσ- 
ταγαγοὺς τῶν τοιούτων. ἐερεῖς, φημί, xal ἀρχιερεῖς, 
καὶ πάντας τοὺς ταῦτα διακονουµένους, εἰδέναι τὸν 
λόγον τῶν τελουμένων, καὶ πρὸς Ti ἔχασ-ον ἀναφί- 
ρεται' τοῦτο γὰρ ἴδιον τῆς λογικῆς φύσεως, ὡς καὶ 
τὸ, « Ἑν σοφία προσσχωµεν, » διεντέλλεται. Τοῦ- 
τοις ἔπεται καὶ τὸ, « Στῶωῖιν καλῶς, στῶμεν μετὰ 
φοέου * πρόστχωµεν τῇ ἁγίᾳ ἀναφορᾷ. » Τίς δὲ à 
ἀναφοοά: Ἡ πρὸς τὰ πρωτότνπα τῶν τελουµένων 
συμβόλων ἔποψις δηλονότι ' δεικτικὸν γὰρ καὶ ὀµοιω- 
ματιχὸν τὸ τῆς ἀναφορᾶς ὄνομα ' καὶ διὰ τοῦτο 
τρέµοντες ὁμοῦ xai δακρύοντες, ὡς νῦν αὐτὸν ὁρῶν- 
τες πάσχοντα ὑπὶρ ἡμῶν τὸν θεάνθρωπον, οὕτω 
στῶωεν νηφύντως καὶ εὐσταθῶς, ὅπως ἐν εἰοίνῃ x«i 
ἀταραξία τῶν χάτωθεν λογισμών, -αῦτα προσφέροντες 
à ἀναφέροντες, χαταξιωθώμεν ἰδεῖν αὐτοῦ τὴν θείαν 
ἀνάστασι», καὶ τῆς ἐντεῦθεν χαρᾶς εμπλκσθώμεν" καὶ 


μάλιστα οἱ ἁξίως τοῦ θείον τήπον μεταλυμβάνοντες σώματος * οὗτοι Ὑὰρ καὶ συμπάσχονσο αὐτῷ, xxi συνθα- 


πτόμενοϊ συνανίσταντσαι. 


(34) Male apud Germanum βεετικαῖς. venetis. 
Item alibi &veatov ἑτταυθωμένον pro έστρωμένον. 

(25) Diceres cum poetis ἐν ὀμφάλῳ τῆς γής. 

(26) Vides legem Grecam de semicircularj pre- 


shyterio, ut apud Allatium De templis Grac. ed. 
Paris. p. 166. Quin adeo decoram hanc legem 
servatam videmus in priscis etiain Rom: et ci- 
vitatis Toscaniss basilicis. 


445 


τὰς καρδίας ἔχει», xat ὅλον τὸν νοῦν. Οἱ πιστοι δε, 
τούτων λεγομένων, ἐπαγγέλλονται προσφερει πρῶτον 
μὲν ἔλιον, εἶτα εἰρήνην ὡς θνσίαν αἰνέσεως. Ὅμο- 
λογοῦσι δὲ χαὶ τὰς καρδίας οὕτως ἔχειν πρὸς Κύ- 
piov, ὥσπερ ἐντέλλονται, "Ext τούτοις τὸ θεῖον τῆς 
ὀρθοδόξου πίστεως σύμθολον λέγεσθαι διατίτακται, 
ἵν ἐκ τούτου γνώριμον sim τοῖς πᾶσιν ὅτι ὁ £i, τῆς 
Τριάδος ὁ μονογενής Yióg xat Λόγος τοῦ ὀνάρχον 
Ἱατρὸς, οὗτος διὰ τὴν Μμετέραν σωτηρίαν xat ἄν- 
θρωπος Ὑέγονε, σαρχωθεὶς ἐν τῆν ἁγίας Παρθένο», 


στανρωθεις, και Ταφεις, xat ἀναστάς ' 00 χατὰ τὰς 
θείας ἐντολὰς τὰ τελούµινα ταῦτα πράττοµενα, ἵνα 


pX Ἀόγοις µόνον, ἀλλὰ xat ἔργοις εἶσαιι τῆς σωτη- 
ρίας kp» ἱνεργουμένης, οὕτω φαινώµεθα ζῶντις 
ὁμοῦ xat πολιτευόμενοι xat τὰ μῖν πάθη σαρχι 
τοῦτον ὑπομεμενγκέναι ὁμολογῶμεν, ἀπαθῆ δὲ τού- 
τον φυλάττεσθαι τὴν θεότητα Gua δὲ ἵνα τῷ tx- 
φωνύσει τοῦδε τοῦ θείου συµθόλου x«t oi ἀγνῶτες 
και ἁμαθεῖς, τούτου ἀκούοντες τοῦ ἀδομένου, διὰ 
παντὸς ἐν γνώσει ἔχωσι τὰ ἴχφορα τοῦ μυστηρίου 
TÉG πἰστεως χαι ταῖς τῶν πολλῶν ἀχοαῖς ovx ἀπὸρ- 
pra. 

κα. Ἡ δὲ τῶν θυρῶν χλεῖσις, και 5 ἐπάνω τούτων 
ἐξάπλωσις τοῦ χαταπετάσµατος, ὡς ἐν τοῖς µονα- 
στερίοις εἰώθασι, x«t $ τοῦ λεγομένον ἀέρος (31) 
τῶν θείων δώρων ἐπικάλυψις, ὡς οἶμαι, τὴν νύχτα 
ἐκείνην δηλοῖ, καθ ἣν Ἡ τοῦ μαθητοῦ προδοσία 
προέδς, xat (5 πρὸς Καϊάφαν ἀπαγωγὴ, και Ὦ πρὸς 
΄Άνναν παράστασις, χαι αἱ ψευδοµαρτυρίαι, ναι 
μὸν και οἱ ἐμπαιγμοι, x«t οἱ Χολαφισμοι, xat τἆλλα 
ὅσα τὸ τηνικαῦτα συµθέθηκε' διὰ τι γὰρ τὸ κάλυµ- 
µα τοῦτο ἀὲρ ὠνομάαθη, ὦ πάντως διὰ τὸ τὸν Émt- 
χαλυπτόμενον παρ) αὐτοῦ πκοτεινὸν ἀέρα τῆς εἰρη- 
µένης νυχτὸς εἰχονίδεσθαι; καθ ὃν και Πέτρος o 
µέγας ἔξω τῆν θύρας ἐστὼς, πρεσθεία τοῦ ἕγνωσ- 
µένον τῷ ἀρχιερεῖ μαθητοῦ, ἔνδον ἐγένετο τῆς αὖ- 
λῆς ΄ ἔνθα xat ῷ παιδίσκη τούτῳ ἐντυχοῦσα ' και οἱ 
πρὸς τῇ πυοᾷ παρεστῶτες, διήλεγχον ' x«t τὰ 
λοιπὰ τούτῳ ἐπηχολούθησαν ὅσα πρὸς τὸν κχρημνὸν 
τῦς ἀρνήσεως κατηπεέγοντο, διὰ τὸ πτῶμα συγχω- 
ρτθέντι οὕτω γινέσθαι τῆς ἑπάρσεως 9) xau ctus. 
Αἰρουμένου δε τοῦ ἀέρος x«t τοῦ χαταπετάσµατος 
σνυστελλομένου, τῶν θνρῶν τε ἀνοιγομένων», ἤ πρωΐα 
διατυποῦται, χαθ᾽ ὃν ἀπήῆ /αγον αὐτὸν x«t παρέδωκαν 
Ποντίω Πιλάτω τῷ Μγεμόνι ' ἐν τούτῳ γὰρ τῷ χαι- 
p? τῆς τῶν θυρίδων δηλαδὴ καλείσεως x«t τοῦ 
χαταπετάσµατος τοὺς ὑποδιαχόνους ἔξωθεν ἴἵστασθαι 
ἐν τῷ πλάτει τοῦ θείου ναοῦ, ὡς ἐν αὐλῇ τάχα τοῦ 
σεπτοῦ θυσιαστηρίου, οἱ θεῖοι Πατέρες διατετάχασι, 
τὰ σκάνδαλα ἐκ µέσου αἴροντες, x«i τοὺς ἀναιδῶς 
x«t ἀνερυθριάστως ὧθε κἀχεῖσε περιτρέχοντας ἐπι 
Βλάδη τῶν ἀφελεστέρων, oid τινα παιδίσχην ἄποσο- 
ῥοῦντας και ἀναστέλλοντας, ol *y& xai τὸ, « Όσοι 
πιστοι, » ἐχφωνοῦντες τοὺς παρεστῶτας ἀσφαλί- 
δονται, τοῦ πτώματος τοῦ χορυφαίου μυστικῶς 
χατὰ ταύτην τήν ὥραν ἀναμιμνήσχοντς, ὡς ἂν 


COMMENTATIO LITURGICA. 


x. Παρεγγυᾶται δὲ πρὸς τούτοις ὁ ἀοχιερεὺς ἄνω À 


Β 


C 


D 


A&6 


20. llortatur mox episcopus, sursum corda to- 
tamque mentem habere. Fideles autem, dum hec 
dicuntur, promittunt exhibere primo quidem mi- 
sericordiam, deinde pacem, ceu sacrificium lau- 
dis. Fatentur item, se ita habere corda erga Do- 
minui, ut jubentur. Post heo divinum ortho- 
doxe fidei symbolum dici ordinatum est, ut hinc 
omnibus fiat exploratum, quod unus de Trinitate 
unigenitus Filius et Verbum principio carentis 
Patris, proptér nostram salutem homo sit factus, 
incarnatus de sancta Virgine, crucifixus, sepultus, 
et resuscitatus : cujus divino mandato hec sacra 
facimus ut haud verbis tantum, verum etiam ope- 
ribus salutem nostram assidue operantes, sic non 
vivere tantum sed cum virtute vivere videamur: 
alque cruciatus ipsum quidem carne passum con- 
fiteamur, sed ejusdem impassibilem mansisse di- 
vinitatem; simulque ut dum h&c divini symboli 
elata voce recitatio fit, idiote ignarique homines, 
canticum hoc audientes, mente percipiant myste- 
rii notitiam, que jam multorum auribus divul- 
gatur. 


21. Portarum vero clausura, nec non veli his 
superimpendentis apertio, ut in monasteriis fieri 
solet, tum et illud divinorum donorum operimen- 
tum, quod vulgo dicitur aer, illam, ut reor. noctem 
in qua discipuli proditio evenit, denotant, et ad 
Caipham deductionem, et coram Anna presenta- 
tionem, et falsa testimonia, et illusiones, et cola- 
plios, et quecunque hujusmodi tunc contigerunt. 
Cur enim operimentum hoc appellatur, aer, nisi 
quia adopertus tenebris aer noctis illius ab eo figu- 
ratur ? qua et magnus Petrus, cum extra januam 
staret, rogatu discipuli, qui erat pontifici notus, 
intromissus in atrium fuit : ubi et ancilla ei oc- 
currens, ei qui sedebant ad prunas, eum coar- 
guerunt; et alia ei evenerunt, que ad negationis 
precipitium impulerunt ; dum hos lapsu corruere 
permissus est elationis suc: causa et gloriationis. 
Ablato autem aere, et retracto velo, portisque 
patentibus, mane illud figuratur, quo Christum 
abductum Pontio Pilato preetori tradiderunt. Hoc 
enim tempore, nempe dum porti clause sunt, et 
velum pretensum, subdiaconos foris manere in 
venerabilis templi spatiis, quasi in sacri altaris 
atrio, sancti Patres mandarunt, scandala e medio 
subducentes, et eos qui inverecunde impudenter- 
que huc illuc discurrunt eum simpliciorum damno, 
ancille cujusdam instar abigentes et cohibentes. 
Item illi qui illa verba inclamant ; « Quicuaque 
fideles, » presentes omnes a lapsu cavere monent; 
dum illis corypheum hoc tempore in memoriam 
revocant ; ne quis horum, metu aut dolo subri- 
piente, ab iis qui semper in punitionis prunis sunt 
d&emoaibus, igneas cogitationes injicientibus in 
corda potissimum virtute sublimiorum, mente 


(27) Velum nempe persubtile, quo res sacr in altari operiuntur. 


&&] 


THEODORI ANDIDENSIS 


448 


torpeat; etiamsi non spuía tantum et colaphos Α p τις τούτων, γόθῳ i δόλἸῳ κλαπεὶς, ὑπὸ τῶν & 


reputet, verum etiam sanguinem et passionem 
mortemque Dei memorari audiat : et nihilominus 
quasi Dei impassibilitati favens, omnirio et indo- 
lentiam absque ulla molestia insipienter largia- 
tur: atque ita in hereticorum phantasticorum ba- 
rathrum deferatur, et totam Christi ceconomiam 
in arcana mentis sue offlcina videatur negare. 


τῇ πυρᾷ τῆς Χο)άσεως ἀεὶ ἐἑστηκότων δαιμόνων, 
πυρίνους τοὺς λογισμοὺς ἐνιέντων εἰς τὰς x«odías, 
μάλιστα τῶν ὑψπλοτέρων χατ) ἀρετήν, ὀκλάση τὸν λθ. 
/ισμὸν οὗ µόνον ἐχπτυσμοὺς καὶ χολαφισμοὺς ἐννοῶν, 
ἀλλὰ x«l αἷμα x«i πάβος ἀχούων Oto) xai θάνατον" 
κάντεῦθε ὡς συνήγορος δῆᾷθεν Θεοῦ, τὸ παντιελῶς 
ἀνά)γητον αὐτῷ καὶ ἀνώδυνον ἀνούτως χαρίσηται: 


καὶ οὕτως εἰς τὸ Φανταστικῶν κατενεχθῆναι βάραθρο», καὶ ἄρνησιν οἰχονομίας τῆς ὅλης Χριστοῦ ἐν τῷ χρυπτῷ 


τῆς διανοίας ἑργαστηρίω ὀφθείη ποιούμενος. 

9». Videsis autem quomodo divi Patres res ma- 
gni Petri hoc loco representari voluerint, ut re- 
putare possimus, quod si Ecclesie fundamentum, 
super quo ipsa edificanda mox erat, Providentia 
sic disponente, sacro episcopatu spoliari, et tali 


tantoque lapsu proruere periclitatum est, qui fieri p 


poterit, ut hodierni aliqui sacrum episcopatum 
minime sibi convenientem adepti, in tale bara- 
thrum non incidant ? Nonnulli vero aiunt subdia- 
conos quasi imaginem gestare legalis virge, quam 
olim manu tenebant ii qui pascha illud comede- 
bant: quia nimirum subdiaconi foris consistentes 
quietem a fidelibus exigunt, ut commoditatem 
habeant qui intus sunt sacerdotes divina mysteria 
imperturbate peragendi. 

23. Quid autem dicendum de ventilabris, quee 
diaconi interim manu tenent, et celeriter commo- 
vent supra res sanctas, quasi attoniti, usque ad 
complementum augusis precis : « Mitte Spiritum 
sanctum tuum super nos et super proposita dona 
h&c? » Audacis sane lingue est de his dicere, sed 
quia semel mandato jubentis cessimus, agesis de 
his quoque loquamur, prout Deus concesserit et 
siquidem aliis quoque dicta nostra fuerint accepta, 
Deo sint gratie; certe haud omnino vituperanda 
fore scio, neque extra fidei christiane dogmata. 
Dicimus ergo, ubique et semper astitisse celestes 
potestates Christo Domino, illa vero potissimum 
nocte qua traditus fuit. Ipsee igitur videntes ab- 
ductionem ad Caipham, coram Anna presentatio- 
nem, falsa testimonia, virgre percussiones, sputa, 
colaphos, illa Judeorum convicia, coccineum a 
militibus impositum indumentum, spineam coro- 
nam, adorationes cum risu, et quecunque alia 
divinorum evangeliorum enumerat narratio, et 
quotquot propter multitudinem fortasse preeteriit ; 
ad hec singula ambigentes, et patientite magni- 
tudine obstupescentes, facies suas velantes, semet 
avertebant: rursusque Domini sui majestatem 
reverentes, redibant. Idque agebant usque ad ela- 
tionem in crucem. Finis enim corporis crucia- 
tuum, et ignominie ex his manantis, crux fuit ; 
que reapse gloria exstitit, non ignominia; hinc 
enim operationum ac virtutum deitatis initium ; 
hinc ille generalis universalis terrremotus, et trium 
horarum tenebre in universa terra ; nec non veli 
ac petrarum scissio, et monumentorum apertio, 
denique mortuorum resurrectio, et. quiecunque 
ad inferos descendens Salvator fecit. 


C 


x9. Xxórtt δὲ πῶς oi θεσπέσιοι Πατέρες τὰ τοῦ 
μεγάλου llézpou παραδεδώκασιν ἐνταῦθα κεἰδοποιεῖ- 
σθαι, ἵν ἴχοιωιν Ἀλογίδεσθαι ὡς, tinto ὁ θεμέλιος 
τῆς Ἐκκλησίας, ἐφ᾽ ὃν αὕτη οἰχοδομεῖσθαι ἐμελλο, 
οιχονομιχῶς τῆς θείας ἐπισχοπῆς ἀμοιρῦσαι τῷ Tm. 
νικαῦτα χαὶ πτῶμα τοιοῦτον κατενχθεὶς ἀπόλλυσθαι 
ἐκωδύνενε, πῶς duvaróv τινας τῶν νῦν ὅὄντων, μὲ 
τῆς προσικούσης θείας ἐπισχοπῆς καὶ ἐπιμελείας 
τυ/ χάνοντας, πρὸς τοιοῦτον μὲ καταπεσεῖν βάρα- 
0pov; Τινὲες δὲ λέγουσιν ώς τύπον Φφέρειν τοὺς ὕπο- 
διαχόνους τῆς νομιχῆς ῥάῤδον τῆς ἐγχεχειρισμένες 
τοῖς τὸ Πάσχα ἐχεῖνο ἐσθίουσι " διότι τῶν ὑποδιαχό- 
ww» ἔξωθεν ἀπαιτοῦντων τοὺς πιστοὺς, τὶν UT Ge 
τῶν ἁταραξίαν ὡπσανεὶ βάσιν ἔχοντες ἔνδον οἱ ἱερεῖς, 
ἀταράχως τῶν θείων μνσττρίων µεταλαμθανουσι. 

xy Τί ὃ ἂν τις εἴποι πεοὶ τῶν θείων ῥιπιδίων, 
ἆοτι ἐγχιχιειρισμένων τοῖς διακόνοις, xai Um αὐτῶν 
στρεγοµένων ἐπάνω τῶν ἁγίων, ὡς ἐν ἑκπλόξει, 
ἄχρι συμπ)ηρώσεως εἰς τὸ, « Κατάπεμψον τὸ Πνεύμά 
σον τὸ ἅγιον ἐφ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ προκείµενα δῶρα 
ταῦτα, » τῆς Ütolixrou προσευχῆς ; Τολμιερὸν μὲν 
οὖν τὸ περὶ τούτων φθέγγεσθαι ἔτι. ἐπὶ d' anal 
ὑπείξαμεν 75 ἐντολῇ τοῦ κελεύσαντος, φέρε καὶ περὶ 
τούτων εἴπωμεν, Φιδόντος Θεοῦ: ti pty x«i τοῖς ἄλλοις 
Φεχτὰ, τῷ Θιῶ χάρις" οὗ γὰρ πάντη Ψεκτὰ εὖ οἶδα, 
οὐδ) ἔζω τῶν δογμάτων τῆς τῶν Χριστιανῶν πίστεως. 
Φαμῖν οὖν ὡς πάντοτε μὶν ἀδιαστάτως παρῆσαν καὶ 
δυνάµεις οὐράνιαι τῷ Δεσπότη Χριστῷ, ἐξαιοέτως 
δε i» τῇ νυκτὶ ταύτῃ d παοεδὐθη. Αὖται τοΐννν 
ὀρῶσαι τὴν πρὸς Καϊάφαν ἀπαγωγὴν, τὴν πρὸς Άνναν 
παράστασιν, τὰς γε»δοµαρτυρίας, τὰ ῥαπίσματα, τὰ 
ἑμπτύσματα, τὰ κολαφίσματα, τὶν χλεύην ἔχείνον 
τῶν Ἰουδαίων, τῶν στρατιωτῶν χόχκινον ἔνδυμα, τὸν 
i$ ἀχανθῶν στίφανον, τὺς μιτὰ γέλωτος προσκυνέσεις, 
τἆλλα πάντα ὅσα d τῶν θείων Εὐαγγελίων ἱστορεῖ 
διήγχσις, καὶ ὅσα διὰ τὸ πλῆθος ἴσως παρέλειψεν, ἐφ' 
ἑχάστῳ τῶν Ὑινομένων διαποροῦσαι καὶ ἐκπλεττό- 
µωαι τῆς µαχροθυμίας τὸ μέγεθος, καλύπτουσαι τὰς 
ἑαυτῶν ὄψεις, ἀπεστρέφοντο” xai πάλιν τῶν δεσποτείαν 
αἰδούμεναι, ἀνθυπέστρεφον. Τοῦτο δὲ ἐποίουν ἄχρι τῆς 
irt σταυροῦ ἀνυγώσεως ' τέλυς γὰρ τῶν τοῦ σώματος 
παθῶν και τῆς Ert τούτοις αἰσχύνης ὁ στανρὸς γέγονε" 
ὃς δόξα μᾶλλον xat οὐκ αἰσχύνι ' ἀρχὺ γὰρ οὗτος 
τῶν ἐνεργειῶν xat δυνάµεων τῆς θεότητος  ἐντεῦθιν 
γὰρ ὁ χοσμιχὸς ἐχεῖνος σεισμὸς x«t τὸ τρίωρον σκότος 
ἐπι πᾶσαν τὴν γῆν, 5 τε τοῦ χαταπιτάσµατος χαι τῶν 
πετρῶν διάῤῥηξις, και ὦ τῶν µνηµάτων ἔξανοιξις * ἔτι 
ys piv & των νεκρῶν ἀωάστασις, Χαι ὅσα ἐν ἄδου 
κατελθὼν 0 Xoràp εἰργάσατο. 


449 


COMMENTATIO LITURGICA. 


450 


xd. Καὶ διὰ τοῦτο παρ᾽ αὐτῷ τόπῳ τῆς σταυρώ- A 924. Propterea postquam ad cruxifixionis locum 


Gto; γινομένῳ τῷ Χριστῷ τὰ τῆς ἐκπλήξιως καὶ 
τοῦ θαύματος εἴδη αἱ θεῖαι δυνάμεις ἀπέθντο, Eig 
µίμησιν οὖν ἐκείνων, ὡς εἴραται, στρέφονσιν οἱ διά- 
χονοι τὰ θεῖα ῥιπίδια, Κάοτεῦθεν ἆῆλον ὡς τὰ πρὸ 
τοῦ σταυροῦ πώντα ὀνείδη, αἱ χλεναστικαὶ τιμαὶ, καὶ 
οἱ καταγέλωτες, πλεῖον ὕπτοντο τοῦ πάσχοντος, ὥσ- 
περ καὶ τῶν νοερῶν καὶ θείων δυνάμεων. 'Emti 
ὁ ταῦτα πάσχων, ἄνθρωπος ὤν τέλειος, καὶ Θεὸς 
ὁμοίως τέλειος ἦν, ἓν μιᾷ ὑποστάσει τὰς δὺο φέρων 
gue, ἀσυγχύτους, ἀτρέπτους, ἀναλλοιω' 
μῖν ἀνθρωπίνης τὰ πάθη ὑφισταμένς, τῆς θεό 
τος δε ἀπαβοῦς τηρουµένης * καὶ κατὰ τ 
μύσται τῆς σωτηρίας ἡμῶν καὶ οἱ μυσταγωγοὶ ποτῖ 
μῖν Tis διὰ πάθους οἰκονομίαν xai μακροθυμίαν 
ὦμνοῦσι * mort Ji θεοπριπῆ καὶ καθαρὰν ci 
ουσίῳ φύσει ví» Δοξολογίαν προσφίρουσω, ὡς ἐξ αἲ 
τῶν χερουθὶµ καὶ τῶν σεραφὶα ἀποδιδομένην αὐ- 
τῷ ο yàp ὀδηγεῖ ἡμᾶς d λέγουσα ἐκφώ- 
vci τὸν ἐπινίχιον ὕμνον : δεῖ γὰρ ἡμᾶς ἀναδραμεῖν 
ir ἐξίδεμν. 

xí. Πρὸς δι καὶ ὁ μιτὰ τὴν ἐκφώνησιν τρισάγιος 
Suvos "τούτον δι ἠδομένου, & ry μάλιστα pity τοῦ 
μεγάλου Βασιλείου, ἀλλὰ καὶ τοῦ θείου Χρυσοστό- 
μου, ἀπὸ τῆς θείας ἀρχομίνη φύσνως tis τὴν cdp- 
χωσω κάτεισι, καὶ πᾶσαν τὴν σωτήριον οἰκονομίαν 
Διαγορεύσαντες, ἑχφωνοῦσι τὸ, « Λάθετε, φάγετε. » 
ἆάτησιν οὖν rv δοκεῖ ἔχειν ἤ ἕλλεινις τοῦ «πάν- 
τες,» ἐν τῷ « Λάβε, φάγττε" » καὶ αὖθις ἐν τῷ 
« Tlíeze ἐξ αὐτοῦ πάντες, » προσθήκη. Φαμῖν o)» ὅτι 
ὀιττὸν ἔχει τὸν σοµασίαν τὸ, «πάντες, ἱστορικῶς ὁμοῦ ϱ 
καὶ πνευματικῶς * ἱστορικῶς piv, διὰ τὸν παρὰ 
τοῦ προδότου xàw τοῖς μυστπρίοις γεγενότα δόλον: 
πνευματικῶς δι ὡς ol θεόπται ἀπόστολοι καὶ θεῖνι 
Ἡατέρες. Εἶτα λεκτέον τὸ πνευματικώτερον * Πάντων 
τῶν μαθητῶν τὸν θεῖον ἄρτον ἓν ταῖς χερσὶ δεζαμένων 
ix τῶν χειρῶν Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, pil καὶ 
πίστει µετεληφότων, μόνος Ἰοόδας λαβὼν ἴκρυψε 
τοῦτον, καὶ τοῖς Ἰουδαίοις ἐκφανίσας, τὸ µνστήριον 
ἐξεπόμπευσε (28) " τούτου γὰρ ἕνικα, ὥς gum, τὸ, 
« O2 μὴ γὰρ τοῖς ἐχθροῖς σου τὸ μυστήριον εἴπω, » 
πρόσκειται [τῷ,] « "Ent τοῦ δείπνου σον τοῦ μυστικοῦ.» 
Τὸ μέντοι θεῖον αἷμα ὡς ἐξ ἑνὸς ποτ 
πάντων και στόµασι δεχομένων, ἀποχρύψαι οὐκ 
Ἀδυνέθη à δόλιος, ἀλλ’ im' ἴσης τοῖς ἆλλοις µετα- 
λαθών, inus mp did. 6 πάντα πρὶν ᾿νίσθαι p 
ἐπιστάμετος Κύριος, émt μὲν τοῦ ἄρτου τὸ, « m 
τες, » παρέδραµεν : imt δὲ τοῦ ποτερίον, ὡς µε 
Ἀπφομένου και τοῦ Ἰούδα, προστίθεικε. Και 





οὖν 






























































8 Quiquid sit de hac Theodori opinione, aut 
vulgari traditione, circa sacrum arcanum Judiwis 
abs Juda revelatum, ipsum quidem participasse 
cum ceeteris mysteria,aitetiam Petrus Laodicenus 
apud nos p. 5&4. Item S. Petrus Damiani, quem 
supra citavimus, ad canonem misse n. 6 : Solet 
inquit, dubitarian Judas acceperit, quod videtur, 


Christus pervenit, stuporem et admirationem co:- 
lestes ille potestates seposuerunt.lllorum ergo 
imitatione, uti dietum est, agitant diaconi sacra 
ventilabra. Atque hinc exploratum est, cuncta 
ante crucem opprobria, derisorios honores, ludi- 
bria, magis affecisse patientem, itemque spiritales 
celestes potestates. Quoniam igitur, qui hme 
pgssus est, perfectus homo pariterque perfectus 
Deus erat, una in persona duas gerens naturas, 
inconfusas,non mutabiles, invariabiles; humanam, 
dolores excipientem ; divinam impassibilem ma- 
nentem : idcirco mystici salutis nostre ministri 
et mystagogi,modo quidem passionis dispensatio 
nem ac tolerantiam celebrant; modo Deo dignam 





jmt- Β puramque supersubstantiali nature doxologiam 


extollunt, tanquam ab ipsis Cherubinis ac Sera- 
phinis ei tributam. Ad hoc enim nos deducit elata 
prolatus voce triumphalis hymnus; nam nos opor- 
tet illuc, unde discessimus, regredi. 


23. Post vocis itaque :elationem, trisagii canitur 
hymnus; quo cantato, oratio presertim dicitur 
magni Basilii vel etiam divi Chrysostomi, que a. 
divina natura exordiens pergit ad incarnationem: 
totamque Salvatoris cecononiam hi sancti predi- 
cantes, elata voce proclamant : « Accipite, man- 
ducate. » Quaeestionem quamdam videtur commo- 
vere defectus vocabuli « omnes 5 in dictione : 
« Accipite, manducale : » vicissimque additio 
ejusdem vocabuli « omnes » ad verba : « Bibite 
ex eo. » Dicimus ergo duplicem habere signifi- 
catum omnes : nempe dici historice ac spiritaliter. 
Historice quidem, propter proditoris inter hec 
ipsa mysteria dolum: spiritaliter vero, ut Dei 
spectatores apostoli, divique Patres. Postremo 
dicendum id quod precipue spiritale est. Cum. 
omnes discipuli divinum panem in manus suas 
recepissent a Christi Dei nostri manibus, et cum. 
timore ac fide communicassent, solus Judas acce- 
ptum panem abscondit, Judeisque manifestans, 
mysterium publicavit. Hanc ob causam, ut aiunt, 
illud,» Non enim inimicis tuis revelabo myste- 
rium, » additur verbis : « Super mystico tuo con- 
vivio. » Divinum quidem sanguinem ex uno ca- 
lice labiis et ore cunctis suscipientibus, clam agere 
proditor non potuit, sed «απο ac ceeteri partioi- 
pansbibit. Quam rem cognoscens, qui omnia ante 
quam fiant scit Dominus, de pane agens, preeter- 
misit « omnes: » de calice autem, quia Judas 
quoque sumpturus erat, additamentum vocabuli 
fecit. Atque haotenus de hoc dictum esto. 


cum dicat: Bibiteez hoc omnes. Scd quzritur qua. 
ratione medicus salutaris medicinam dabat zegroto, 
quam ei sciebat mortiferam? Ad hoc scilicet dabat, 
ut suo doceretur exemplo,quod sacerdos non debet 
ulli communionem negare, cujus crimen, etsi sibi 
sit notum, non. tamen Ecclesiz ; ne forte non sit 
corrector, sed proditor, 


το] 


utilitatem ac magisterium postea mystici exposue- 
runt, dicamus. Absolute dictum est. « Accipite, 
manducate, » stylo didascalico et hortatorio tan- 
quam ad omnes homines, quos paterno affectu 
divi Patres cohortantur ; ut infideles quidem ad 
fidem accedant, haud vi vel necessitate ducti, sed 
persuasione potius atque animi proposito, que 
reapse estcultus fideique lex. Postquam vero ac- 
cesserimus,et sacro baptismate mundati fuerimus, 
sic demum digni simus solidiorem dogmatum ali- 
moniam recipere. Ait enim magnus Basilius sacro 
baptismate nondum tinctis : « Mellis dulcedinem 
quomodo significem ignorantibus ? Gustate et vi- 
dete, quoniam suavis est Doninus 9*». » Qui tamen 
jam erediderunt,et orthodoxi ccetus membra sunt, 
ne omnino indifferenter et sine probatione sumant. 
Dicit enim Apostolus : « Probet autem se ipsum 
unusquisque, et sic de pane illo edat, et de calice 
bibat?'. » Unumquemque autem hoc loco dicit fi- 
delem. Qui ergo conscius est se esse indignum 
horum participatione, neque sumere audeat neque 
manducare. Idcirco dictioni « accipite » non est ad- 
ditum « omnes. » ld est, accipite, qui probata 
conscientia estis. In locutione autem « bibite om- 
nes »lex fertur participantibus divinum corpus, 
mandans his dicensque : Nemo eorum qui ad 
sacram synaxim admittuntur, secum dicat, neces- 
sarium non esse de sanguine quoque bibere, sed 
omnes quotquot divinum corpus sumpsistis, de 
calice quoque divinum sanguinem bibite : ut hoo 
etiam ritu naturas duas in persona una Christi Dei 
nostri confiteamini ; atque hunc, tanquam liberta- 
tis mundi pretium sponte collatum sumentes. 
postremo vos ipsi libertatem consequemini. Hoc 
autem in illius commemorationem facere admo- 
nemur. Et quidem locutio : « Quotiescunque 
manducabitis panem hunc et calicem bibetis, » 
demonstrat, debere hoc quotidie fieri ab iis qui 
possunt, ejusque pro nobis passionem glorificari, 
et usque ad secundum ejus gloriosum adventum 
concelebrari. 


27. Et post recitatam precem ostendit episcopus 
res sanctas dicens : « Et fac ut panis hicsit ipsum 
pretiosum corpus Domini Dei ac Servatoris nostri 
Jesu Christi ; quod autem est in hoc calice, sit ipse 
pretiosus sanguis Christi tui, immutans sancto 
Spiritu tuo, qui effusus fuit pro mundi vita. »Que 


*0 Psal. xxxi, 9. 1 1 Cor. xi, 28. 


(29) Proponit hic Grrecus homo tanquam per- 
emptionem Christi legem de communione sub 
utraque specie. Sed videsis apud theologos apolo- 
gias plurimas pro communionis sub unica specie 
ritu, quo utuntur Latini. Exstat quoque Allatii hac 
de re disputatio pro Latinis; neque enim omnes 
Greci contradicunt. 

(30) S. Petrus Damiani op. cit. n. 8 : Faciat 
unusquisque quod pium crediderit esse faciendum ; 
hortor tamen omnibus diebus Dominicis esse su- 


THEODORI ANDIDENSÍS 
26. Reliquum est, ut etiam quod ad communem A 


áp 


χοινὴν ὠφέλειαν xxi 
τῶν μµυστηπόλων ὅικ- 
τυπούμενον διηγητέον. Απλὼς εἴρηται τὸ « Λαδετε, 
φάγετε, » νόµῳ διδασκαλίας καὶ παραινέσεως πρὸς 
πάντας ἀνθοώπονς, πατριχὠτερον 


xq. Άοιπον δὲ xal τὸ ti; 
διδασκαλία» μιτὰ ταῦτα ὑπὸ 


τούτους τῶν 
θείων Πατέρων παοακαλούντων, ἵνα οἱ μὶν ἄπιστοι 
τῷ πίστει προοσίλθωσι», οὗ Dix τινὶ ἡ ἀνάγκο ἀγόμι- 
vot, πειθοῖ δὲ μᾶλλον καὶ προαιρέσει ψυχῆς, ὅσπεο 
dà νόμος λατρείας x«i πίστεως " προσελθόντες di, 
xxi διὰ τοῦ θείον βαπτίσματος κχαθοοθέντες, οὕτω 
καταξιωθῶμεν δέξασθαι τὸῦς στιριᾶς τῶν δογμάτων 
τοοφῆς ᾽ λέγει γὰρ ὁ μέγας Βασίλειος τοῖς ἀμνύτοις 
τοῦ θιίου βαπτίσματος, « Ἰλυκύτητα μέλιτος πῶς 
ἀνα"/ /είλω τοῖς ἀγνοοῦσι; Γεύσασθε xol ἴδετε ὅτι 
χοηστὸς ὁ Κύριος.» Οἱ μέντοι ἤδη πιστεσαντε, 
καὶ τοῦ τῶν ὀοθοδοξων συστήωατος µέρος τυγχέ- 
νοντες, μὴ πάντως ἁπλῶς ἀδοχιμάστως Ἰλάθωσι » 
λέγει γὰρ ὁ Απόστολος * « Δοχιμαξέω δε ἕκαστος 
ἑαυτὸν , Χαι οὕτως (x τοῦ ἆρτου εσθιίω, καὶ ix 
τοῦ ποτχοίου πινέω. » Ἕκαστον δὲ ὢταῦθα τὸν 
πιστὀὸν φησιω. ὋὉς oj» σύνοιδεν εαυτὸν ἀνάξιον 
ὄντα τῆς τούτων µι-αλήφεως, μήτε λαθεῖν τολµήση 
μήτε φαγεῖν * τούτον yàp ἴἔνεκεν ἀπέλειψον ἐν τῷ 
« λάδετε» τὸ, « πάντες * » τοντίστι, Λάδετε οἱ dt- 
δοχιμασμένοι τὴν συνείδρσιν. Τὸ dt ἐν τῶι « πίετε 
πάντες, » νόµος ἐστὶ -οῖς µετειηφόσι τοῦ θείον 
σώματος , παραχελευόωενος τούτοις καὶ λέγων * Μη 
δες τῶν τοῦ Ütíou σώματος καταξιωθέντων µεταλα- 
6εῖν εἴποι πρὸς ἑαυτὸν ὡς οὐκ ἀναγκαῖὀν ἐστὶν πιεῖν 
καὶ ἀπὸ -οῦ αἵματος (29) ' ἀλλὰ πάντες ὅσοι üx 
τοῦ σώματος µετελάθετε, καὶ ἐκ τοῦ ἐν τῷ ποτηοίῳ 
θείου αἵματος πίετε ' ἵνα καὶ τούτω τὰς GUO φύσες 
τοῦ ἐν µιᾷ ὑποστάσει Χριστοῦ Θιοῦ Ὠμῶν ὕπο- 
/ραψητε ' x«i ὡς τιμὸν τούτο ὑπὲρ τῦς τοῦ κόσμου 
ἐλευθεοίας ἐκονσίως χαταθληοθεῖσαν Οεχόμενοι, τε- 
λείως καὶ αὐτοὶ τεύξεσθε τῆς ἐλευθιρίας. Τοῦτο δε 
ποιεῖν διὰ παντὸς εἰς τὴν ἐχείου ἀνάμνησιν ἐπκ- 
ετράπηµεν * τὸ y&o« Ὁσάχις ἂν ἐσθίητε τὸν ἆρτον 
τοῦτον, χαὶ τὸ ποτύοιον τούτο πίνητε, » τοῦτο δφλοῖ, 
ὡς καθ εκάστην ἡμέραν χρὺ τοῦτο τελεῖσθαι παρὰ 
τὼν δυναμένων (30), xai τὰ ὑπὶρ ἡμῶν αὐτοῦ πάθη 
δοξάδειν, xal ἀνυμνεῖν ἀχρι τῆς δεντέρας αὐτοῦ καὶ 
éd otov παρουσίας. 

xj. Καὶ μετὰ τὸν ἐπαγομένην εὐχὴν ἀναδείχνν- 
σιν ὁ αρχιεοεύς τὰ ἅγια , λέγων ' Καὶ ποίησον τὸν 
μὲν ἆρτον τοντον αὐτὸ τὸ τίωιον σῶμα τοῦ Κνρίον 
καὶ 8to) καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰπσου Χριστού" τὸ dt 
ἐν τῷ ποτηρίῳ τούτω αὐτὸ τὸ τίµιον αἷμα τού 
Χριστοῦ σον, μεταθαλὼν (34) τῷ ΠΗνεύματί Gov τῷ 


mendum, si tamen mens non sit in affectu pec- 
candi. Greci hodierni, ut audio, quater saltem 
in anno communicant. 

(34) Concorditer Grreci mutationis dogma con- 
fitentur, sed non omnes modum explicant. Crito- 
pulus cap. 9:' Ἔστι γὰρ αλιθὼς σώμα Χριστοῦ 
0 ἱερονρ/2υμενος ἄοτος, καὶ τὸ ἐν τῷ ποτερίῳ αἷμα 
Χριστου ἀναμφιβολως * ὁ δε τροπος τὺς τοιαύτας 
μι-αθολὲς ἄ/νωστος x«i ἀνερμύνιντος. En tamen 
in &lia Ecclesia Orientalis confessione Nectarii 


A53 
ἁγίῳ (39), τὸ ἐκχυθῖν ὑπὲρ τᾶςτι 
ἃ δὲ καὶ γιώσκοµεν καὶ πιστεύοµιν, οὕτω µετα- 
ποεῖσθαι ὡς ἡ ἐπίχλησις ἔχει. "ADV ὁ μέγας Βασί- 
μεταβαλὼν τῷ Πνεύμα 
p τού κοσµον ζωῆς 
Ταῦτα δὲ οὐκ (or) ἀλλήλοις ἑναντία" ὁ μὲν γὰρ τὰν 
ἐδώτητα τον ζωαρχικοῦ δπλῶν Πνεύματο, τοῦτο 
ἔγρανεν ὁ δε οὐρανοφάντωρ τὸ ταυτὸν τῆς οὐσίας 
xai ἑνεργιίας, πρὸς di καὶ θελήσεως καὶ δυνάμεως 
τᾶς Τοιάδος πα; σιν, ἀποδιδοὺς τὴν συνέργειαν 
τᾶς µεταποιήσεως τῷ ΠΙατρί: χαντεύθεν συνιστῶτιν 
por τὸ, Όσα à Πατὴρ ἔνεργι καὶ ὁ 
Ys καὶ το μα τὸ ἆγιον" καὶ ὅσα ὁ Yibs, ταῦτα 
xxi ὁ Πατὰρ καὶ à Παράχλητος" καὶ ὅσα οὗτος, ταύτα 
καὶ 6 Πατὲρ καὶ Μονογενός. Ἐντενβεν λοιπὸν μετὰ 
τὲν ἀνάθειξιν τῶν θείων δώρων λεγομένη εὐχὴ, διπλᾶν B. 
Φέρουσα καὶ αὐτὴ ὰ 

















σον τῷ 
ibt, 






































ἂν σηµασίαν ἀπό τε τοῦ νοὺς 
τοῦ μεγάλου Βασιλείου καὶ του χρυσοῦ παντὸς ci 
µιωτερον ἔχοντος στόμα, Ἰωάννου τοῦ πάνυ, τοῖς 
σι ck κάλλιττα καθορᾶται" à μῖν vào ἠεῖος 
Ῥασιλειος ci» μνέμην τῶν ἁγίων οὕτω πώς παρεισ 
ye λέων εὖρωμεν ἔλιον καὶ χάοιν μιτὰ 
πάντων τῶν ἁγίων Πατέρων, προπατέι τ 

ἐζῆς πάντων δικαίων ὁ Ot χρυσοῤῥήμων, ὡς γέ- 
Ίραπται, καὶ ὑπὲρ αὐτῶν δικαιοῖ προσγέοεσθαι τὴν 
θυσίαν (34). Καὶ εἰκότως" οὐ γὰρ ὑπὲρ ἁμαρτ 
μόνον τὸ αἴἵμα ἀζέχι 





























καί θυσία 








των 
dm καὶ ὑπὶρ αὐτῶν δικαίων οὐ γάρ ἔστιν, 
οὐκ ἔστιν ὃς ζόσεται καὶ οὐχ ἁμαρτήσει, σὖδ' ἂν εἰ 
µία Apps ἡ Cei αὐτοῦ f wed δὲ 
τες, ὑπὲρ πάντων ἀλέβανιν" ὅτι καὶ οἱ mob τού 
στανρου πάντες kx τῆς τοῦ πρωτοπλάστου παραθά- 
σιως καὶ των προογνοµένων ἄλλων κακών ὑπεύ- 
βυνοι ἴτνγχανον, καὶ δέσµιοι τῷ θανάτῳ. 
οὐδὲ νόμος ωῦσέως τινὰ τούτων σεν. Eie 
oU» τότε ὑπὲρ πάντων ἀπέβανεν. Τὸν αὐτὸν δὲ θάνα- 
τον καὶ τὴν ἀνάστασιν ὁμολογοῦμεν ὁρᾷν διὰ τῶν 
μυστηρίων" πάντα δῆλον καὶ νῦν πληροῦται τοῖς 
xar ἀξίαν προσφέρονσιν, à 

xt 









εὔθυνοι πάν- 


















Καὶ μὀ τις λεγέω, Πῶς ἂν αὐτοῖς ἀρχιερεῦ- 
gu p» ὑπὶρ τοιούτων μεσιτεύειν ἁγίων (35) ; Má- 





Hierosolymorum patriarche, ubi de hoc sacra-y) 
mento agitur (p. 167) ita affirmatur : Meza τὰ ῥή- 
* µετονσίωσις (transubstantiatio) πα- 

" xai ἀλλάσσιι ὁ doro; εἰς τὸ ἀληθι- 
τοῦ Χριστού etc. Denique tertia Orienta- 
lis Ecclesie confessio seu apologia, auctore 
Gabriele metropolita Philadelphiensi, p. & (et 
sempe alibi) ed. Paris. utitur pariter vocabulo 
transsubstantiationis : Κατά µετουσίωσιν, ὅταν τὴν 
Ἰδίαν ἀποθάλλρ ἅπασω οὐσίω τᾶς γώμότατος, 
καὶ tig σαρκα καὶ αἷμα Χοι μιτουσιωζῇ y 
Sed de hac re preclare diuque Richardus Simo- 
nius in notis uberioribus ad Gabrielem. Ceterum 
quod ait Anglicanus Caveeus art. /nnocentius ΠΠ 
&b hoc papa monstrosum transsuóstantiationis 
figmentum inter fidei articulos fuisse repositum, 
nunc videmus in citato Petri Damiani (qui seculo 
ferme ac dimidio senior est) n. 7, et 44, vocabula. 
transubstantiatio,ettransubsantiare.Recole dicta. 
hoc nostro volumine p, 449. (supra col. 419.) 

















COMMENTATIO LITURGICA. 
κόσμον ζωῆς" » À utique agnoscimus et credimus, ita transmutaris, 


15. 


ceu invocatio habet.Sed magnus Basilius loco illius 
µεταθαλών Spiritu sancto tuo, posuit : qui effusus 
est pro mundi vita. Hc autem inter se non di- 
screpant; ille enim (Chrysostomus) proprietatem 
vivitici Spiritus indicans scripsit ; deiloquus autem 
(Basilius) unam eamdemque essentiam et opera- 
tionem, nec et voluntalem ac virtutem Trini- 
tatis demonstrat: cooperationem transmutationis 
Patriregerens. Indeque uterque comprobat, quee- 
cunque Pater operatur, illa eadem et Filium et 
Spiritum sanctum operari : et queecunque Filius, 
ealem ct Patrem et Paracletum : et quecunque 
Paracletus, eademet Patrem et Unigenitum .Deinde 
oratio post divinorum donorum ostensionem diei 
solita, quie et ipsa duplicem habet significatum, 
nempe et illum juxta mentem magni Basilii, et 
alium magni Joannis preetiosius omni auro os ha- 
bentis ; ut curiose scrutantibus egregie apparebit. 
Nam divus Basilius sanctorum memoriam ita in- 
ducit dicens : Ut inveniamus misericordiam et 
gratiam cum sanctis Patribus, patriarchis, et cun- 
etis deinceps justis. Chrysostomus autem, ut ibi 
scriptum est, etiam pro ipsis equum judicat offerri 
sacrificium. Et merito ; neque enim pro peccato- 
ribus tantum sanguinem fudit Pastor bonus, et 
hostiam se Patri ob horum reconciliationem obtu- 
lit, sed pro ipsis quoque justis. Non enim est, non, 
inquam, est, qui vivet, et non peccabit, etiamsi 
unius diei vitaejus fuerit: ideo ergo quia omnes 
obnoxii, pro omnibus mortuus est. Nam et illi qui 
ante crucem exstiterunt omnes,ob protoplasti 
transgressionem, et supervenientia alia peccata, 
obnoxii erant, et morti dediti, Sed neque lex 
Moysis quemquam borum justificavit. Unus tunc 
igitur pro omnibus mortuus est. Eamdem porro 
mortem ac resurrectionem confitemur contemplari 
in mysteriis, atque omnia nunc perinde compleri 
exploratum est ab iis qui digne offerunt, prout 
illo tempore actum fuit. 

28. Nec quisquam dicat: Quomodo ipsis epi- 
scopis licat pro talibus sanctis intercedere? Enim- 








(32) Hunc quoque locum citat ex ms. Allatius 
De purgatorio, p. 108. . m 

(33) Ita codices ἀντὶ, cujus loco mihi videretur 
scribendum πρό,απίε. Etenim in editionibus certe 
misse sancti Basilii non desunt verba µεταδα- 
Ἰὼν etc., sed postponuntur. At. noster Theodorus 
aliter se legisse demonstrat, id est omisso τῷ 
Πνῶματι τῷ ἁγίῳ quandoquidem mox conversio- 
nis miraculum Patri tribuit. Judicent eruditi. — 

(34) Hic in cod. 430, f. 142, b, nec non in 
codice 836, f. 335, b, desideratur nonullorum 
versuum comma; quod cum casu comperissem 
recitari ex ms. ab Allatio contra Creygtonum p.519, 
recurri ego ad meos codices, idque reapse inveni 
in solo codice 632 f. 9, b. . . 

(35) Quod attinet ad. preces, quasi pro sanctis, 
in liturgia presertim Chrysostomi scriptas, audia- 
tur Augustinus mentis Ecclesie legitimus explana- 
ior in Joan. tract. LXXXIV, 1: Ideo quippe ad 
ipsam mensam non sic martyres commemoramus, 





μδῦ 


THEODORI ANDIDENSIS 


" 


vero, inquam, quoniam digni facti sunt, ut magni Α λιστα μὲν οὖν τοῖς ἀξίοις, ὡς τὸ τοῦ μεγάλου &oxu- 


pontificis personam gerant, id fieri potest. Nam 
el alioquin isti, que quidem ex persona propria 
dicunt vel agunt in divina liturgia, velut accepta 
ab hominibus auctoritate; ut. episcopi factitare vi- 
dentur;illa tamen quse supra hominis conditionem 
exhibent, velut hymnos cherubicos ac seraphicos 
et alia omnia, utique hec preter ipsorum digni- 


píos γέρουτι πρόσωπον, o)X &OjUvar0»* καὶ ἄλλως 
δ) οὗτοι τὰ μὲν τῶν παρ) αὐτοῖς λεγηµένων 3 πρα:- 
τοµένων εν τῷ Οξεία Ἱἱερυργία ὡς ἐξ ανθρώπων 
λαμβανόμινοι ἄρχιερεῖς ποιεν φαίνονται". τὰ di 
ὑπὶο ἄνθρωπο» πεφνκότα προσφέρονσι, τοὺς χι- 
ρουριχκοὺς χαὶ σεραφιχοὺς ὕμνους, x«l τἆλλα πάντα 
ὅσα ὑπὶρ τὶν ἑαυτῶν ἀξίαν ἐκφωνοῦντς Q καθ 


tatem, tum elata tum submissa voce pronuntiari Ἅ(ἐἑαυτοὺς 
abeis constat, sicut magnus quoque Dionysius 
manifestius nobis sistit. Is enim nostram hanc 
. divinam liturgiam ad imitationem fieri ccelestium 
potestatum, et ordinum illorum, quorum figuram 
gerunt sacri ministri, alii quidem primam sortiti 
stationem et ordinem, alii secundum, et sic reli- 
quos. Et diaconum quidem appellat expiantem ; 
sacerdotem, illuminantem ; episcopum, perficien- 
tem. Cum itaque verba audies : « Adhuc offerimus 
tibirationalem cultum hunc, et aliorum sanctorum 
nomina mystice submissa voce insusurrantem epi- 
scopum; et mox clara voceclamantem: »Preecipue 
sanctissime,immaculate,et pre ceteris benedictee 
Domine nostre Deiparae,» qualem quantumque tu 
heec dicentem esse arbitraris? Mihi cerle hec ex 
Domini persona videtur pronuntiare. Namque alia 
inprece dicit : « Tu enim es qui offers et offerris et 
excipiset das. »Sicergo demonstratur, ipsum solum 
carere peccato theanthropum Dominum, et pro 
omnibus simpliciter satisfecisse ; et illa ejus tem- 
poris acta, passionem, inquam, sepulturam, resur- 
rectionem, nunc per symbola a credentibus recte C 
omnia perfici. Atque idem pari modo a deiloquis 
magistris confiteri statutum fuit. 


ἐπιόντες δείκνυνται * καθὰ καὶ ὁ μέγας 
Διονύσιος ἀριδηλότερον παρίστεσιν (36) — ἐκεῖνος 
q4«p τὴν παροῦσαν θιίαν λειτουργίαν κατὰ pmiuncu 
φησί τελεῖσθαι τῶν ἐπουρανίων δυνάµεων, καὶ τῶν 
ταγμάτων ἐχείνων, roy τύπον Φφέρουσιν Ol λειτουβ- 
γοῦντες, οἱ pi» τῆς πρώτης λαχόντες στᾶσεως καὶ 
τάξεως, οἱ δὲ τῆς δευτέρας, xui τὼν ἑξῆς. Καὶ τὸν 
μὲν διάκονον καθαρτικὀν ὀνομάδει, τὸν δὲ uoi 
φωτιστικὸν, τὸν δὲ ἀρχιεοέα τελεστικὀν. Όταν d' 
ἀκούσης τὸ, Ἔτι προσφέρομέν σοι τὴν λογικὲν 
λα-ρείαν ταύτην, χαὶ τῶν piv ἄλλων ἁγίων τὰς 
κλήσεις μυστιῶς ὑποφιθυρίξοντα τὸν ἀρχιερία, 
ἐχφωνοῦντα δὲ τρανότερον τὸ, « Ἐξαιρέως ii 
παναγίας ἀκράντου Ὀὑπιρευλογημένης Αεσποίνες 
ἡμῶν Θτοτόκου, » ποταπὸν εἶνοι oim τὸν τοῦτο λέ- 
Ὕοντα; Ἐμοὶ δοκεῖ ὡς ἐκ προσώπου τοῦτο λέγεσθαι 
τοῦ Κυρίου λέγει "yàp ἐν ἑτέρα εὐχῆ ^ « Σὺ γὰρ sic 
ποοσφέοων x«i προσφερόμενος, ὁ προσδεχόμενος 
καὶ διαδεσόµενος * » ἵν οὖν δειχθῇ ὅτι μόνος αἱ- 
τὸς ἐκτὸς ἁμαρτίας ὁ θεάνθρωπος Κύριος, χαὶ ὅτι 
ὑπὰρ πώῶτων ἑαυτὸν ἁπλῶς δίδωχε, x«i ὅτι ὅσα 
τὀτε, τὸ πάθος, à ταφὴ, χαὶ  ἀνάστασις εἰο/άσατο 
ταῦτα παντα καὶ νὺν διὰ τῶν συμβόλων τοῖς πι- 
στεύουσι κἀτορθοῦταί * xài ταλτὸ τοῖς θεηγό- 
pot; καὶ διδασχάλοις τοιουτρόπως τελεῖσθαι τι- 
θίσπισται. 

x0. Eig τὴν ἁπλῆν δὲ ἔινοιαν ἡμᾶς ανάγιι à 
μιτὰ τὴν συµπλήδωσιν τῆς τοιαύτης εὐχῆς ἐκφώνη- 
σις οὕτως εἰρημένης x«i παρὰ τοῦ μεγάλον ἈΒασι- 
λείου, ὡς καὶ παρὰ τοῦ Χονσοστόμον ' πῶς //ὰρ ἂν 
συνταχβθείη τὸ εἰρημένον, « Ίνα εὕρωμιν ἔλεος καὶ χα- 


29. Simplicem autem rei intelligentiam nos docet 
illa postrecitatam hanc orationem exclamatio, quee 
tum etiam a magno Basilio, tum etiam a Chrysos- 
tomo dicitur. Quomodo enim concordabit dictum : 
« Utinveniamus misericordiam et gratiam, » preci- 
puecum, « sanctissima immaculata ? » in quoetali- 
ud prorsus significat deiloquus: nempe quoniam 
omnes justi in dextra judicis parte constituri sunt, 
ibique et ipsa theanthropi Domini Mater, et unius- 
eujusque gradus et statio distinctus erit ; ni- 
hilomninus,tanquam in una omnes parles siti fue- 


pu, » μετὰ τοῦ, « εξαιρέτως τῆς παναγίας ἀχράντον ; Ἀ 
ὃ πάντως τάχα x«i ἄλλο ὁ θεοφάντωρ ὑποσχμαίνει ' 
ὡς ἐπιὶ πάντες οἱ διχαιοι ἐν τοῖς δεξιοῖς τοῦ χριτοῦ 
µέρεσι µέλλουσιν ἵστασθαι, πρὸς δὲ καὶ αὕτη ὦ τε- 
χούσα τον θεάνθρωπον Κύριον, x«i η τάξις, καὶ d 
στὰσις ἑκάστου ἀποδιήρηται ' ἀλλ ὅμως ὡς ὢ 


D 


rimus, rogat sacerdos ut illorum statione digni 
habeamur, qui sine peccato videlicet Christo pla- 
cuerunt; non autem cum sinistris et damnatis 
connumeremur. Sed longe est melius hiec intelligi 
tanquam a Christo dicta et acta. Est enim Filius 
et Verbum, sine immolatione immolatus, agnus et 
victima idem et pontifex in wternum. Ipse ergo 
orat pro nobis Patrem suum. Reapse dum dicit 
sacerdos: « Accipite, manducate, hoc est corpus 
meum ;»nonnehoctanquam ab ipso Christo dici- 
tur?Sic ergo tripliciterintelligunturab episcopo dicta 
in divina mystagogia ; alia quidem ut a mediatore 


quemadmodum alios quiin pace. requiescunt, ut 
etiam pro eis oremus, sed magis ut ipsi pro nobis, 


μέρει ὄντας ἅπαντας, αἰτεὶ τοῦ μέρους τῆς στα- 
σεως αὐτῶν κχαταξιωθῆναι ἡμᾶς τῶν ἀμέμπτως ὅη- 
λαδὴ εὐαριστησάντων αὐτῷ, ἀλλὰ μὴ τοῖς ἀριστεροῖς 
καὶ καταδεδιχασµένοις. Κνριώτερον δὲ τοῦτο νοεῖν, 
ὡς παρὰ τοῦ Χοιστοῦ λέγονταί τε ταῦτα καὶ πράτ- 
τονται' }ἱὸς y&o καὶ Aóyos τὸ ἀθύτως θυήμενον, καὶ 
ἀμνὸς καὶ μα ὁ αὐτὸς καὶ αρχιξοεὺς εἰς τὸν αἱῶ- 
να. Αὐτὸς ὀὖν ἑντνγχάνει ὑπὶρ ἡμῶν τῷ Πατρὶ 
αὐτοῦ. Αὐτὸ Ók τὸ λέγει τὸν ἱερα, « Λάθετε, φᾶ- 
γετε, T0910 μού ἐστω τὸ σῶμα, » οὐχ ὡς παρ᾽ αὐτοῦ 
λέγεται τοῦ Χριστοῦ; Οὕτως οὖν τριχῶς νοεῖται τὰ 
παρὰ τοῦ ἁρχιίρίως λεγόμενα ἐπὶ τῇ θεία µνστ- 
ut eorum vestigiis adhereamus. 
(36) De ecclesiastica hierarchia, cap. 5. 


quein τὰ μῖν ὡς παρὰ µεσίτου ἐξ ἀνθρώπων, καὶ A inter homines, et Patri exhibita : alia ad imitatio- 


προχειριζοµένου τῷ Πατρὶ, τὰ δὲ κατὰ µίμασυ τῶν 
ἐπουρανίων δυνάμεων" τὰ δὲ, ὡς παρ αὐτοῦ τοῦ 
Χριστοῦ καὶ Θιοῦ ἡμῶν. Τύνος δὲ ἔνεχεν συνῖψαν 
s τᾶς Παλαιᾶς πάντας ἁγίους καὶ τοὺς τῆς Νέας 
Διαθήκης; Πρώτον μὲν διὰ τὰ προειρηµίνα πάντα. 
ἴπειτα δεικνύνες ὅτι ες Θεός ἐστι κἀκείνων xxl 
τούτων, ὁ τὸ παρὸν τοῦτο μυστήριο» εὐδοκήσας τι- 


Mem πρὸ τῶν abies. xui ὅτι πάν giam 











" τῷ 





X. Ei τοῦ διακόνου τὰ δίπτυχα ὑποψιθυρίζον- 
τος τῶν κεκοιµημένων, ὁ ἀρχιρες m). ἀρχὴν 
έας Διαθήκης ἁγίων, τὸν Πρόδρο- 
Vi. ὥσπερ οἱ εὐαγβλι- p 
σταὶ τοῦτο τῇ ἐπιδαμίᾳ τοῦ Σωτήρος προὔθηκαν , 
ἄγγελον καὶ κάρυκα παρουσίας 
ἐπικνροῦ Χοιστοῦ 














ἀποστόλους καὶ τοὺς ἀγίους, 
b δι Διαθήκην 
της ἡ δοβεῖσα 
* σκωνὴ τοῦ uapru- 
της ἐτόγχανον, dit παρὰ 
τοῦ νοµοδότου Ἀιαβήκη ἐκλήθησκν. Ki oj» ὁ τύπος 
Διαθέκτ, πολλῷ μᾶλιο ἡ φανιρωθεσα dina, 
à, κατὰ τὸν Doy 
λατρείας, καὶ ἅλλα τῶν 
ὑρια: εἴχε δι καὶ ὃν 















Σ. Ἐπιιδὰ 
τῷ Μωὺσιῖ, καὶ αἱ 























Θιοῦ καὶ προστάγµατ 
4 φνλάττουσι: πιρὶ 
ἔππξε Ἱέγων, ἀπούειν μῖν αὐτοῦ καὶ τῶν δοθέντων 
προσταγάτω», Apps ἂν Ώῦς d ἀποκεται, καθώς 
gue Ἰακώς - in Νωύσᾶς o 


c 





ὤν ὁ 
















poris x 





Sui, » 
λα". Ce) προφττευβέντος τ 
8 τι hex καὶ τοῦ Μωσσίως, πρὸς δὲ καὶ 
















θλλείποντα τοῖς παλαιοῖς 
Pyn, « Οὐκ ἆλθον καταλύσαι 
σαι: » πεπλέρωκε 2, dct δὴ 
ὧν ἆμαρ β 
D 
γὰρ 
5, « O2 φονεύσεις, » ὁ τούτου τε καὶ «ἃς νέας 
« oin dppiobrn, » pori « 03 
σεις » 
ἔστιν ἂκι 














D 


πρὸς 
παλαιοὶ 








έρων pe τω. 
έρα ἐγκεκαίνισται Διαθήκη: καὶ 
μολύντον ᾿Λμνοῦ βιβαιωθεῖσα 
ρυύρῷ ro βασιλικῆς βαφῆς, 
" Glow τοῦ ὕγους σετεμασμένη, 

ς διαμένει τῇ Ἐκκλσι 











ah πνλῶν dew ἰσχνροτίρα Φέδεικται τῇ δυνάμει 


nem ccelestium potestatum ; alia denique ab i ipso 
Christo Deo nostro. Cur vero globatim omnes tum. 
Veteris tum Novi Testamenti sanctos memorarunt? 
Primo, ob ea omnia que diximus ; deinde, ut de- 
monstrarent unum esse tum horum tum illorum. 
Deum, cui ut presens mysterium contieret, ante 
secula placuit. Deinde quia omnes livore ejus sa- 


nati fuimus, et quia pro omnibus sanguis ejus 
effusus fuit. 


30. Postea dlacono defunctorum diptycha sub- 
missa voce recitante, episcopus rursus incipit Novi 
Testamentisanctorum commemorationem, prepo- 
sito in hac Preecursore Joanne, sicut evangeliste 
hunc adventui Servatoris prreposuerunt, ceu pri- 
mum Christi adventantisnuntium etpreedicatorem; 
et Chrisli verbaquasiconfirmantes; quod major hoc 
inter natos mulierum non surrexerit. Πεἰπάθ ponun- 
tur apostoli et sancti, quorum memoriam agimus, 
Cur autem hec Testamentum appellamus ὃ Quia 
nostri hujus figura fuit, data a Moyse legislatio ; et. 
ipsumtestimonii tabernaculum, delineatio quedam 
hujus previa erat. quee a legis datore dicta estTes- 
tamentum. Si ergo figura est testamentum, multo 
magis veritas quie apparuit. Habuit ergo Testamen- 
tum illud tabernaculum, juxtadivum Paulum**.jus- 
tificationes cultus et alla mysteriorum mirabilium 
testimonia. Habuit eliam prwcepta Dei et mandata, 
et promissiones hec observantibus ; dequibus le- 
gislator decretum edidit dicens obaudiendum esse 
ipsi datisque preceptis, donec ille veniret cui re- 
positum est, ut ait Jacob. Ipse vero Moyses sie ad 
litteram locutus est: Prophetam vobis suscitabit Do- 
minus, tanquam me: illum 'audietis in omnibus 
quee vobis loquetur *?. 








31. Ergo ille ab eis predictus, a Jacobo nimirum 
et Moyse, aliisque postea inspiratis a Deo prophetis, 
venit complevitque qui» priscis legibus deerant, 
sicut ipse dixit: «Non veni solvere legem, sed ad- 
implere **.» Et re sane vera adimplevit, dum ra- 
dices originesque peccatorum amputavit: cui si 
mos geratur, nemo unquam peccatum consumma- 
bit. Nam vetere lege dicente: « Non occides, » da- 
tor illius ac nove Christus, «Non irasceris, » adjun- 
xit. Illa, « Non adulterabis ; » hic Non concupisces 
1*5: » et queecunquealia a sanctis priccipue Patribus 
discenda sunt. Et prius quidem Testamentum san- 
guine dedicatum fuit; et nostrum hoc similiter 
immaculati Agni sanguine firmatum quasi testa- 
mentum in Erythreo quodam regie tincture, ma- 
nuali scriptura per totum contextum signatum, 
infragile et non caducum manet Ecclesie, multas 
ea licet inimicorum agressiones pertu'eril ; firmior- 
que portis inferi apparuit, virtule illius qui hanc 
in cordibus fidelium impressit. Dicit enim ipse 





1? Hebr. 1x, 4.2? Deut. xvit, 13,?* Math. v, 17,5? Exod. xx, 13-17 ; Matth. v, 21 seqq. 


ParROL. Gn, ΟΧΙ, 


459 


THEODORI ΑΝΡΙ )ENSIS 


prophete ore: «Ecce dies veniunt, et statuam A τοῦ ταύτην ταῖς ψυχαῖς τῶν πιστῶν ἐγχαράξαντος" 


foedus, non secundum fedus quod statui cum 
patribus vestris 1; sed dabo leges meas in corda 
ipsorum, et cognoscent me cuncti a parvo ad 
maximum, et erunt omnes docibiles Dei *'. » Pro- 
pterea nihil scriptum reliquit Christus, sed verba- 
tim doctrinam atque mandata, id est legem no- 
stram, dedit ; et per practicam traditionem, my- 
sterium. Insuper promisit dicens :.« Cum venerit 
Paracletus, quem ego mittam vobis a Patse, ille 
vos docebit omnia, et in mentem revocabit que 
vobis dixi, et alia annuntiabit, que nondum au- 
dire et ferre valetis 3*. » Factum vero id est, cum 
advenit Paracletus. 


λέγει γὰρ διὰ τοῦ mpogírou* « Ἰδοὺ ἡμέραι épyer 
ται, καὶ διχβήσομαι ὑμῖν διαθήχην, οὗ χατὰ τὸν 
διαθήκην ἣν διεθέµην τοῖς πατράσιν ὑμῶν, ἀλλ 
ἔσομαι διδοὺς νόμους µου tig τὰς καρδίας αὐτῶν ' 
καὶ εἰδήσουσι µε πάντες ἀπὸ μιχροῦ έως μεγᾶλον 
αὐτὼν  χαὶ ἔσονται πάντες διδαχτοὶ Θιοῦ. » Au 
τοῦτο οὐδὲν ἐγγράφως Χατέλιπεν ὁ Χοιστὸς, ἀλλὰ 
διὰ λογων μὶν τὰ διδάγματα καὶ τὰς ἐντολᾶς τόν 
καθ iude vóuow ἐπέταξω ' διὰ δι παραδόσεως 
πραχτικῆς τὸ μµνστήοριον. ᾿Επὶ δὲ ὑπίσχετο λέγων 
« Ὅταν ἔλθη o Ιαράχλητος, ὃν ἐγὼ πίµψω ὑμῖν 
παρὰ τοῦ Πατοὺς, ἐκεῖνος διδάξει ὑμᾶς καὶ ὑπουνή- 
σει πάντα ἆ εἶπον ὑμῖν ' καὶ τἆλλα vati, ὅσα 


ἀχούειν ὃ βαστάζειν ο) δυνασύε ἄρτι. » l'éyovt Φὲὂπερ ὑπέσχετο, τοῦ Παρακλήτο» ἑλθόντος. 


32. Tunc apostoli exstitere episcopi ; et. divino 
qui in ipsis inhabilabat, snb ignearum linguarum 
specie, Spiritu erudienle eos qui oportebat, οἱ 
unicuique gentem suam assignante, cujus eosdem 
linguam docebat, divinas mysteriorum preces et 
sacra officia, prout gens queque pati poterat, 
et temporum adjuncta ferebant, et persequentium 
insidie, sic peragebsnt. Et precibus quidem ac 
proclamationibus fortasse inter se differebant ; sed 
tamen traditorum mysteriorum forma ea prorsus 
fuit quam Dominus noster Jesus Christus tradidit. 
Post deiloquos autem apostolos, nonnulli sancto- 
rum Patrum, peculiariter singuli, preces faciebant 
et proclamationes, et absolute liturgiee officia ; vei- 
uti sanctusillustris Epipharius.et magnus Basilius, 
etdivus Chrysostomus. Cuncti autem ex vivifici 
fontis Paracleti fluentis hauserunt dogmata, que 
orthodoxorum Ecclesia, ceu ab ipso Christo dieta 
et facta recepit : et nunc pre ceteris divina 
liturgia magni Basilii, nec non divi Chrysostomi 
in more est, cum illa presanetiticatorum, quam 
nonnulli Jacobi esse dicunt, qui frater Domini ap- 
pellatus fuit; alii Petri apostoli ac. summatis ; 
alii aliorum. 
piv Ἰαχώθου εἶναί φασι τοῦ ὀνομασθέντος ἀδελφοὺ 
φαιον, xai ἄλλοι ἄλλων. 

33. Post predictorum apostolorum sanctorum- 
que commemorationem, nomina nuntiantur de- 
functorum, quorum fit mentio, nec non illorum 
pro quibus fiunt oblationes ; mox sacerdotum ao 
regum et omnium simul. Atque hi magistri li- 
turgie, volentes Deo similem esse episcopum, pro 
inimicis quoque ab eo preces fundi, equum cen- 
sent: talem enim esse oportet episcopum, inter 
Deum videlicet et homines mediatorem. Deinde 
elata voce: Memento in primis, Domine, archi- 
episcopi nostri ; quibus verbis odedientia ostendi- 


B 5. Tó:t Óz-* καὶ αοχιεοεῖς o! απόστολοι £x ox ud- 
τισα», Χαὶ τοῦ ἐν εἴδει πυοίνων γλωσσών ἐνοική» 
σαντος ἐν αντοῖς θείου Πνεύματος, διδάασκοντος mu 
τοὺς οἷα δεῖ, καὶ προχειριταµένον ἔχαστον αὐτῶν 
ἐν τῷ ἔθνει, οὗ τὴν Φιάλεκτον λαλεῖν τούτους ἔσο- 
φισε (31), εὐκὰς (38) µνυστερίων θείας καὶ üspeuo- 
γίας καταλλύλους τῷ καρτερία τοῦ ἔθνους, καὶ τοῖς 
καιροῖς τῶν περιστάσεων , καὶ ταῖς ἐνέδραις τῶν 
διωχοντων, ἐποίουν. Καὶ ἐν μὲν ταῖς εὐχαῖς xoi 
ταῖς ἐχφωνήσεσιν, ἴσως διέψεοον ἀλλήλων ' ὁ dígt 
τύπος (39) τῆς παραδοσεως τῶν αυστερίων, xa 
καὶ 9 Κύοιος num» Ἴπσοὺς Κοιστὸς τοῦτον παρί- 
duxt. Μιὰ ος τοὺς βετγόρους ἀποστύλους τουὶς 
τὼν Grube) Πατέρων ἰδιανοντως ἕκαττος καὶ εὐχὰς 
εποιονντοι καὶ εκφωνήσει, καὶ ἀπερτισαέώης Uu» 
βονογίας ακολουθίαν (&0) ως o iv» ἁγίοις ἐπιφανὺς 
xxi ο μέρας Bacütoc, καὶ ὁ θεος 
Χρυσόστομος. ΙΙ άντες d' ὅμως ἐκ τὼν ναµάτων τῆς 
ζωτρβύτον πογᾶς τον Παραχλέτου «οῦσανο τὰ 
δόγματα ' ario d ὀοθοδοξων Εκκλησία ὡς 
παρ) αὐτοῦ τοὺ Χριστού λεχθέντα τι x«i πραχθέντα 
ἐδέξατο' καὶ v)» ποὸ τῶν ἄλλων m θεία λειτουργία 


4 


Ἐπιφάνιος, 


των 


τοῦ μεγάλου Βασιλείον xxi του Οτίον Χρυσοστόμον 

χρατεῖ µετα ΊΎε τῶς των προς/ικσµένων, QV TUS 

s . *. " . * " m" 
Κνοίον, $-&pot ot Ι]έτρου το) αποστόλον xai χορν- 


Ἀ6'. Μιτὰ δὲ τὸν uváun» τῶν προειοζμένων ἀπο- 
στόλων καὶ αγίων καὶ ὁ κατάλογος γίνεται τὼν µνη. 
μονευομένων νεκρών, καὶ mto ὤν αἱ προαφοραί" 
εἴτα ἱερέων χαὶ 2ασιλέων xai πάντων ὁμοῦ. Οὗτοι 
di σπεύδοντες ἐξομοιούσθαι τῷ Ow τὸν ἀρχιεοία, 
καὶ Όπεο τῶν ἐκθρὼν εὔχεσθαι δικαιοῦσι ^. τοιοῦτον 
γὰρ εἴναι δεῖ τὸν ἀοχιερία, µεπίτον Θιου xai &v- 
θρώπων. Εἶτα * ἐχφώνησις (41) Ἐν πρὠτοις μνή- 
σθητι, Kópu, τοῦ αρχιεπισκόπου ἡμῶν ' αφ ὕς 
δείκννται ὑποταγὴ dà πρὸς τὸ Ὀπιρέχον ' xai ὅτι 
τοῦτον μνυομονευομένον αρχιερέως Χχοινωνός ἐστι χαὶ 


16 Jerem. xxxi, 31. ?! Isa uiv, 19 39 Joan. xv, 20. 


(37) Animadverte auctoris nostri opinionem, 
quod unusquisque apostolus doctus fuerit divinitus 
linguam nominatim genüs ejus, cui peculiariter 
destinandus foret. 

(38) Ita etiam sanctus Sophronius apud nos 
Spicil. Rom. t. IV. p. 31. 


(39) Citat hunc locum ex ms. Allatius Contra 
Hottingerum p. 11. 

ας Deest mendose apud predictum Allatium 
vocabulum αχολουθίαν. 
. ($1) Laudat hinc particulam ex ms. idem Alla- 
tius in opere Je consensu, col. 1185 


A61 
à προσφέρων τῆς πίστεως, καὶ τῆς παραδόσεως" τῶν Α. 
μνστερίω» δίαδόχος, Αλλ οὐχί xawó; τις μύστες 
& εὑρετὲς των παρ αὐτοῦ προσφιροµένων συµθὸ- 
Ae Mark δῖ τὰς τοιαύ Ρωνήσεις τὸ δίπτν- 
χα τῶν ζώντων , olov ἀρχιερέων βασιλέων, καί λοι- 
mw, ἐκφωνούντας τοῦτο τοῦ Φιακύνου, λέγονται" 
καὶ ὁ ἀρχιερὺς εἰρήνην πάσαις ταῖς ἐχκλήσίαις 
ἐπεύχεται καὶ τὰν τῶν αὐτων πλημμελημάτων συγ- 
καὶ εὐθὺς καὶ ἑτέρα εὐχὰ ὑπὶρ 
λαοῦ" tira μετὰ τὴν ἔκφωνησιν 
ἀναφώνεῖται παοὰ vay τοῦ ao) ἤ παρὰ τοῦ 
Θεοῦ. ὕμων ποοδιδαχθεῖσα εὐχή. «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν 
τοῖς οὐρανοῖς. » 

18. Aix δι καὶ δι ἕτερα μῖν πολλὰ καί veg. 
χαῖα θα λέρισθαι ἅπερ µόνοις τοῖς 
Δυναμένοις ἀνακαλύ ττήρια Guo) εἰσι Ἱνώ- B 
ο» irt νοῦν, διὰ τὸ 
ην s xupwerípz ἵεροτε: 
ἵνα (ph ἔχωσιν 



























τύπωται ὃ 









pum ὅσον didi 












) ἡμᾶς, aab οὐκ dio τι, 
ὥσπερ Mqewre καὶ oi λεγόμοι Εὐχῖται αἱρετικοί, 
οὓς καὶ Μισσαλιανοὺς καί Φουνδαΐτας κατονοµά- 
διωίστωνται, br, κἂν μνριάκις 
der τκύτεν, πάλιν αὐτὴν χρὴ λέγε, καὶ do τι 
gà προστιθέναι, βαττολογίαν δῆθεν τοὺς λοιποὺς 
i τὰς di σεις ἀγοόνως κατονοµά 
τοῦ Χριστοῦ γὰρ xai Θεοῦ ἡ ὃ 
oí; Aram, οὕτω κάν τῇ 
ἵνοντος καὶ διδάσκοντος, πῶς 
dp 4v ν xph moost) t0 ut, καὶ διὰ cuv Tc 
xs τὴν αἴτησιν τῶν φθει- 
ῥομένων xai τῶν προσκαίρων ἁπαγορεύ 
n τὸν ἐπιούσιον prov, εἶτ οὖν τὴν οὐσίαν τοῦ 
συγαρατούντα καὶ Tun 
ὦ, Φιαφθείρεσύαι" πρὸς 
ὄντενθεν 


Gros ὁ Xp 































uoyoy 
















b συγχηρή- 
πνενματικὰ, καὶ τῷ 
ἂν εἰκόνα, καὶ τὸν 





απαστόλα» χορός, xxi ὁ μετ αὖοὺς τὼν ἁγίων lla- 
mies κατάλογος διδάσκοντες ὁμοίις pb qoin 
at» αἰταῖσθαι τοὺς εὐχομένους, καὶ τῷ αὐτῷ χαρα- 
xrüpt προσιοικνίαις, ῥήμασι δὲ πλείστοις, καὶ δια- 
Ίδροις δοξολογίαις τὸν ἀγαθὸν Δεππότην ἐξενμενί- 
πθαι, πολλαῖς καὶ ἆλλαις εὐχαῖς συνῖψαν καὶ ταύτην. 
τί yàp; Ὅτι μὲ δακρύεν τῷ εὐχῇ ταύτῃ προσέ- 
βετο ὁ Χριστὸς xai στινάζειν, κατὰ τοῦτο ἀπαγορεύ- 
wr) καὶ ταῦτα χρή ; Καὶ πῶς Δαυὶδ ὁ µέγας προγή- 
τες καὶ Βασιλεὺς, ix ποίνν τρόπων τῆς µοιχείας 
xui τοῦ φονου ἀπήλειψεν ἐγκλήματα ; Οὐχὶ λούων 
καθ’ ἑκάστην νύκτα cà» κλίνην καὶ τὴν στρωμνὴν 
ἐν δακρνσι; Πῶς δι οἱ τρεῖς παῖδις i» µέσῳ τοῦ 


? Dan. in, 29, 











COMMENTATIO LITURGICA. 


462 


tur erga superiorem potestatem ; et quod illius 
quem commemorat episcopi communicat fidei, 
js qui offert, et traditionis mysteriorum successor 
est, non autem neotericus quidam mysta, aut ob- 
latorumase symbolorum inventor. Post hujusmodi 
proclamationes, diptycha vivorum, puta episcopo- 
rum, regum, et reliquoruu, elata voce a diacono 
pronuntiantur, episcopus autem pacem cunctis 
ecclesiis precatur, el peccatorum ipsis remissonem 
postulat. Et statim alia oratio pro se et pro populo. 
Postea elata voce recitatur ab universo populo 
illa a Christo Deo nostro dictata oralio: « Pater 
noster qui es in ccelis. » 

34. Hancautem cum ob alia multa et gravia 
decretum est hoc loco recitari, quee solis myste- 
riorum Dei consciis nota sunt ; tum mea quidem 
sententia, quia heec cum principaliore liturgice 
parte cohieret, utpote omnia continens : et ne in- 
super ansam caperentquidam dicendi, hanc solam 
8 nobis recitari Christum mandasse, nihil preterea 
aliud, utaiunt Euchitee heereticiquos et Massalianos 
etPhundaitas appellant. Quippe hi preefracte affir- 
mantquodetiamsideciesmillieseam recitaverimus, 
eamdem denuo dicere oporteat, nihilque addere, lo- 
quacitatem meramreliquos hymnos ct confessiones 
stulte nominantes. Jam vero Christus eus noster 
sicut in reliquis omnibus, ita etiam in hac prece 
typum nobis formamque precandi ostendit ac do- 
cuit, quomodo nempe quee necessaria sunt petere 
oporteat: et hujus precis verbis petitionem re- 
rum caducarum et temporalium vitare; solum 
petere panem substantialem, idest, qui corporis 
substantiam corroboret atque conservet, quominus 
fame conficiatur, Insuper ne intremus in tenta- 
tionem, simul postulare indulsit. Reliqua vero 
omnia spiritalia, et futuro seculo convenienti 
secundum formam et characterem hujus divinse 
orationis coatexere omnibus imperavit. 

Χαρακτήρα τῆς θιλίκτου ταύτῶς εὐχῆς ἐξυμαίνεσθαι 











38. Athi a Deo maledicti Euchitte, qui etpotesta- 
tem atque prineipatum hujus universi mundi dia- 
bolo stultissime attribuunt (tanta ipsorum insania 
est!) omnesorantis precesin his tantum verbis cir- 
cumscribunt. Sed enim deiloquorum apostolorum 
chorus, et post illos sanctorum Patrum series, etsi 
docent ut paribus sententiis orantes precentur, 
eidemque forme analogis, verbis tamen plurimis 
diversisque doxologiis bonum Dominum placare 
student, et cum aliis precibus hanc quoque copu- 
larunt. Quid enim ? Quia laerymari et gemere in 
hac oratione non docuit Christus, num proinde 
heec vetare oportet ? David magnus prophela et 
rex quibusnam modis adulterii et homicidii crimina 
a&bstersit ? Nonne lavans singulis noctibus lectum 
suum stratumque lacrymis ? Quomodo tres pueri 
jn medio igne rorem experti sunt? Nonne bis 
verbis dicendis : Peccavimus, inique egimus ** ? » 


&63 


THEODORI ANDIDENSIS 


46k 


Et nunc haud nobis os aperire licet : ignominia et À πυρὸς ἑδροσίσοντο ; ουχὶ, Ἡμάρτομεν, ἠνομήσαμεν, 


opprobrium facti sumus servis tuis, et colentibus 
te: et quecunque alia comprehenduntur illa ora- 
tione. Nam veluti haud his contenti, creaturam 
universam ad agendas gratias decantandumque 
Creatorem invitant. Num et hecloquacitas fuit, o 
Antichristi discipuli, ejusque adventui preeuntes? 
nequeenim vos precursores illius appellare dubito. 
His ergo a sanctis Patribus compositis orationibus 
Deus potissimum propitiatur, atque ad misericor- 
diam flectitur. 


36. Age vero ad hunc sermonis locum delatus 
post recitatam elata voce orationem, que dicitur 
inclinationis capitis, ea qua fiunt juxta ecclesia- 
sticam traditionem hic interserenda esse putavi. 
Dictum enim jam fuit, quod cum instruitur 
prothesis, preparatur cum divino corpore 
etiam Dominicus sanguis a diacono, qni et exi- 
guam aque partem immittit : eaque ita manent 
sanctificata et transmutata a sancto Spiritu, usque 
ad tempus, quo elevatur pretiosum Christi corpus 
Dei nostri. Tunc vero affertur aque ferventis 
parva phiala, ex eaque infunduntin sancte men: 
se imposita vasa, sive crateres sint sive pocula ; 
ut quemadmodum ambo (aqua et sanguis) ex vi- 
tal sacri lateris fonte calentes prodierunt, ita 
aqua fervida sumptionis tempore injecta, perfec- 
tumtypum absolvat, dum communicantes papillam 
veluti calicis, quasi ipsum vitale latus attingunt. 
Sed ad sermonis seriem redeamus. 


31. Post proclamatam itaque orationam que di- 
citur inclinationis capitis, et post episcopi profun- 
dam adorationem, fit elevatio venerandi corporis 
Christi Dei nostri, ut attestans ait sacerdos, pro- 
pemodum ita dicens : » Exaltate Dominum Deum, 
nostrumet adorate scabellum pedum ejus, quia san- 
ctus est: ecce predictus sanctus Dominus elevatur. 
Quisquis igitur sanctus est, accedat. Nam sancta 
sanctos decent. » Auditores vero, humane na- 
ture infirmitatem reputautes, dicunt: « Unus san- 
ctus Dominua Jesus Christus, peccato omnino in- 
accessus.» Statimque divini perficitur corporis 
divisio. Sed quanquam in partes scinditur, manet 
tamen impartibilis etindivisus in unaquaque di- 
visarum partium idem totus Deus homo etiam in 
partes sectus. Etsi enim et corruptihilitati fuit ob- 
noxius ac morti, attamen caro ejus in inferno 
non agnovit corruptionem. Elevatio autem vene- 
randi corporis elevationem in crucem represen- 
tat, ibique mortem, ipsamque resurrectionem. 
Porro et participatio denotat illam ante passionem 
in mystico convivio traditionem panis et communis 
calicis; de quo dixit Servator noster : « Amodo 
ex hoc non bibam, donec novum bibiturus sum in 
regno Patris mei ; » quem reapse post resurrectio- 
nem bibit mirabiliter et insolite: non enim quasi 


CAM ἐπὶ τὲν 


λέγοντες ; Καὶ νῦν ovx ἔστιν pi» ἀνοῖξαι τὸ στόμα’ 
αἰσχύνη καὶ ὄνειδος ἐγευήθημεν τοῖς δοῦλοις σου, 
καί τοῖς σεροµένοις Gt' xxi ὅσα τῇ εὐχῦ ταύτῃ 
συντέτακται' εἶτα ὡς μὴ ἀοχούντων αὐτοῖς τούτων, 
καὶ πᾶσαν τῶν ατίσιν εἰς εὐχαριστίαν καὶ Όμνου 
ἑωακαλοῦντες τοῦ Ποιητοῦ. Mà ἄρα καὶ ταῦτα ÜDÜxr- 
τολογία, ὦ τοῦ ᾿Αντιχρίστου μαθηταὶ x«i ποοτρί- 
Χοντες ουτοῦ παρουσίας ; O2 γὰρ προδούµους ὑμᾶς 
ἐνέχομαι ὀνομάνὲιν ἐκείνου. Τούτοις οὖν τοῖς πρὸς 
τῶν ἁγίων εἰρημένοις τὸ Θεῖον μᾶλλον ἐξελεοῦται 
xai πρὸς συµπάθειαν χαμπτιται. 


Ag. 'A)M ὧδε τοῦ λόγου γενόμενος, μιτὰ τῆν ἃ- 
φώνησι τῆς µ«ὐχῆς Ἠακεφαλοχλισίας πραττόµινα 
κατὰ παραάδοσιν ἐκκλησιαστικὴν παριωθεῖναι rifv 
εἴρηται yxp ἐν τῷ ἀρχῇ τῆς προθέσεως ὡς έτοιμά- 
ψεται μιτὰ τοῦ θείον σώματος x«i τὸ Δεσποτικὺν 
«ipa παρὰ τοῦ διαχόνον, ἐπεμθάλλοντος δηλονότι καὶ 
µέρος μιχρὸν ὕδατος xxi μέουνσω οὕτως αγικ- 
δόμινα καὶ μεταποιούµενα τῷ ἁγιῷ ΠΗνώματι ἄχρι 
τοῦ καιρού τῆς ὑψώσεως τοῦ τιµίον σώματος τοῦ 
Χριστοῦ xai Θιοῦ Ἱμῶν τότε δὴ κοµίδεται ὕδωρ 
θερµότα-ο» εἰς λεθηταάριο», xol χιρνῶσι εξ αὐτοῦ 
τὰ προχείµινα ἐν τῇ αγία τοαπίνη, εἴτε χρατέρες 
εἴτε ποτέρια εἶιν' iv' ὥσπεο ὡς ἔκ δοῦς προῦλθον 
τῆς θείας πλευρᾶς, αμφότερα θερμότετος πιπλθρω- 
μένα, οὕτω δὴ τὸ ὕδωο θερμµότατον ἐν τῷ καιρῷ 
τῆς µιταλή νεος ἐπεμβαλλόμενον, τέλειου τὸν τόπον 
ἀναπληροῖ τῶν μµεταλαμβανόντων τῇ θηλῆ τοῦ πο- 
τηρίου, ὡς «otf τῇ ξωοπαρόχω πλευνᾷ ψανόντων, 
ἀκολουθίαν τοῦ λόγον ἐπαναλρά- 
μωμὶν. 

λξ. Μι-ὰἁ τὴὺν ἐκρφώνησίν οὔν τῆς χεφαλοκλισίας 
καὶ τὴν ὑπόπτωσιν τοῦ ἀρχιερίως γίνεται và ψωσις 
τοῦ τιµίου σώματος τοῦ Χριστοῦ x«i Oto) ἡμῶν. 
ὡς διαμαρτυρόμενος λέγει ὁ εώς, μονονονχὶ 
οὑτώσι φάσκων ὃτι ἐπιιδὴ οἱ προγῦται πρὸ πολλῶν 
“νεῶν προετρέραντο λέγουτες. « Ἰψοῦτε Κύριον 
τὸν Θεὸν ἡμῶν, xxi προσκυνεῖτε τῷ ὑποποδίω τῶν 
ποδῶν αὐτοῦ, ὅτι ἅγιός ἐστι ἰδοὺ ὁ προῤῥηθεῖς 
ἅγιος Κύριος ὑψοῦται. Ὅστις οὖν ἅγιος προτελ- 
θέω. Τὰ γὰρ ἅγια τοῖς ἁγίοις ποέπει. » Οἱ δι 
ἄκροαται, τῆς ἀνθρωπίνης Φφύσιως τὸ Ὑἀσθιὲς 
ἀναλογιξόμενοι, λέγουσιν « Ei μόνος ἅγιος Κύ- 
ptos Ἰησοῦς Χριστὸς, ὁ ἁμαρτίας παντελῶς ανιπὶ 
ὄκκτος. » Καὶ εὐθὺς ὁ μερισμὸς τοῦ θείον τελεῖται 
σώματος. ᾽Αλλὰ κάν µερίζεται, ἀμέριστος διαμένει 
x«i ἄτμητος Up ἑνὶ ἐἑκάστῳω μέρει τεµνοµένων ὁ 
αὐτὸς ὅλος θεάνθρωπος μεριδοµενός τε x«i εὐρισκό- 
ptvog εἰ γὰρ χα φθορᾷ ὑπέστη καί θανάτῳ, ἀλλ 
à αὰρξ αὐτοῦ ἐν τῷ ἆδη οὐκ tidt διαφθοράν. Ἡ δὲ 
ὕψωσις τοῦ τιµίον σώματος εἰκονίσει τὸν ἐπί τοῦ 
σταυροῦ ὕψωσω, καί τὸν ἐν αὐτῷ θάνατον, x«i αν- 
τὴν τὴν ἀνάστασιν. Δχλοῖ δὲ κα Ἡ µιτάληψις τὲν 
πρὸ τοῦ πάθους ἐπί τοῦ μυστωοῦ δείπνου µετάδοσιν 
τοῦ ἆρτου καί τοῦ κχοινοῦ ποτηρίου' περὶ οὗ εἴπε 
Σωτὴρ ἡμῶν, « Οὐκχέτι ἐκ τούτου mío, ἄρχις ὅτον 
κἀινὸν αὐτὸ mí ἐν τῇ βασιλεία τοῦ Πατρὸς pou.» 


465 
6 καὶ imu μετὰ τὸν ἀνάστασιν ξέως ὁμοῦ καὶ À 
Χαινοπρεπώς ' οὐ γὰρ ὡς χρείαν τηνιχαύτα τοῦ σώ- 
µατος ἔχοντος τρορῆς, ἀλλ dig πλερορορίαν τῶν 
μαθητῶν τῆς ἀναστάσεως ἕνεκα. 

Ax". Μετὰ ταῦτα ἢ εὐχὺ τᾶς εὐχαριστίας, καὶ d 
τῶν καταλειφθέντων θείων λειψάνων, ἅτις τὰν 
ἀνάλκψιν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ ἡμῶν ὑπαινέττεται" 
λέγει γὰρ τότε ὁ ups € Ἠψώθατι ἐπὶ τοὺς 
νοὺς, 6 Oris, καὶ ἐπι πᾶσαν riv yi d δόξα σου. » 
Φουμένον γὰρ i» τῇ ἀναλέψει, ἔλεγον oi ἄγγελοι 
τοῖς ἀποστόλοις  Οὔτος ὁ ἀναλεφθεὶς ἂφ ὑμῶν 
πάλιν ἐλεύσεται ὡς κριτής. Τότε δὲ πᾶν γόνν κάµ- 
dae αὐτῷ: ἐπουρανίων χαὶ ἐπιγείων, καὶ 
πᾶσαν τὴν γῶν à δόξα αὐτοῦ. Ei γὰρ καὶ νῦν εἰσί 
Tot; τῶν μὴ ὁμολογούντων αὐτὸν, ἀλλὰ τοτε οὐδεὶς 
ἀντερεῖ. Τότε γὰρ, ησὶν à Θιολόγος Τρηγόρι 
πιστεύσουσιν, ὅταν ἴδωσω αὐτὸν ἐξ οὐρανοῦ κατι 
χδμενόν, καὶ ὡς xoti» καθεζόµενο. Ὁ di τελεν- 
Tales θυμιατὸς τὴ» χάριν τοῦ (o) δελοῖ Πνι 
paro; rà» δι ἐμφυσέματος δοθεῖταν τοῖς ἀποστό. 
Ἆοις μετὰ τὰν ἀνάστασι' ἑ δ' ὀπισάμβωνος Coh 
































οἶσνεί σγραγίς ἐστι πάντων τῶν αἰτημάτων, καὶ 
ἀνακεγαλαίωσις ταχτικὲ, πρέπουσα πρώτοις 
καὶ τιµωτέροις ἐπιλόγοις (49): imudà yep πᾶσα 





à θιία ἐἑερουργία, προηγουμένως μὲν 
προσινεγκόντων, καὶ δι οὓς προσήγαγον ci 









3 ἐπειδὸ γάρ τινες τῶν ἔξω τοῦ 
των εἰς ἀπορίαν πολλάκις χω- 





θυσιαστηρίου 
βοῦσι, γμωσιμαχοῦντες καὶ λέγοντε, Τί dox ὁ 
σχοπὀς, καὶ X τῶν παρὰ ἀρχιερέως ὑποψιθνρι- 
ζομένων εὐχῶν ἔννοιά τε καὶ δύναμις; καὶ ἐφίινταί 
τινα εἴδωσιν καὶ τούτων λαβεῖν' κατὰ τοῦτο οἱ θεῖοι 
Πατέρες ὡς ἀνακεραλαίωσιν πάντων τῶν διὰ τῶν 


c 











εὐχῶν αἰτουμένων τὸν  xapaxrüpa 





σαντο, διδάσκοντες τοὺς ἐπιζητι 
πρατπίδον τὸ ὕγασμα. Ti d' ἆλ)ο ἐστι τὸ λειπόµε- 
νον & ὁ τοῦ παρθινικοῦ σώματος τύπος, ὁ μιοισμὸς 





5, διατέμνεται Pb ὡς ἀῤῥίτου εὐλογίας μετά- 
Ἄχφες τοῖς µιταλαμθάνονσε μιτὰ πίστως" ὡς 
ποοσφορὰ δι τοῖς ἐνηνοχόσι πλήρες ἁγιωσύνες ἐκ 
ἁγίων ἀντιπροσφέρεται ^ καὶ οὕτως ἀπὸ µέν 
τῆς µιταλέγιως τοῦ d it ab 












περιγίνεται, 
MF.CTE» det προσθεὶς, Mys D 
Ἐπιιδύ roi. τῶν ἱερίων, oi μὲν πενίας προφάσει, 
οἱ δὲ ἀκορίστῳ πλιονεξίᾳ δύο ποιεῖν λειτουργίας οὐ 
φιίδονται, ἀλλὰ τολωηρῶς Κοιστὸν, 
καὶ αὖθις ἁναστανροῦσι πολλάκις καὶ d db ταῦτα 
δρῶντες θυσαστερέρ, τὸ Φφρικωδέστατο καὶ κατὰ 
σπουδάξοντες" πολλάκις δὲ καὶ κατὰ περιπί- 
Tua» βίου ὃ ῥᾳθυμίαν ἀφιᾶσι τὰ ὄθρα ἀτίλιστα, 


















(42) Hec oratio respondet quodammodo po- 
streme Latinorum orationi, Libera nos, qucsu- 
mus, Domine, quam S. Petrus Damiani, n. 17, 
appellat embolismum. 


COMMENTATIO LITURGICA 


466 


lune corpus esca egeret, sed ut discipulis resur- 
roctionem suam suaderet. 


38. Exin fit oratio gratiarum actionis, et subla- 
tio divinorum quee relicta sunt fragmentorum, quo 
&clu assumptio Domini Dei nostri innuitur. Tunc 
enim dicit: « Exaltare super cclos, Deus ; 
et in universa terra gloria tua. » Namque eo, dum 
assumeretur, exaltato aiebant angeli apostolis : 
Hie qui assumptus est a vobis, sic denuo veniet 
tanquam judex. Tunc autem omne genu flectetur 
ei celestium et terrestrium, eritque in universa 
terra gloria ejus. Quanquam enim nunc suntnon- 
nulli qui eum non confitentur, tunc tamen nemo 
contradicet. Tunc sane, inquit Gregorius Theolo- 
gus, credent cum eum videbunt de colo venien- 
tem, et judicis more sedentem. Jam postremus 
suffitus gratiam sancti Spiritus significat, quam 
flando dedit apostolis post resurrectionem. Deni- 
que oratio post ambonem, sigillum veluti est om- 
nium precum, et ordinata recapitulatio, quee pri- 
misel mstimabilioribusepilogis equiparatur. Nam 
quia tota divina liturgia, precipue pro offerenti- 
bus, et propter quos ii obtulerunt perfiitur, 
postremo et pro reliquis omnibus, una hae ora- 
tione suppletur. Quippe quia nonnulli extra altare 
consistentes, in perplexitate sepe versantur flu- 
ctuantes animis dicentesque : Quinam scopus est, 
et quinam susurratarum secreto ab episcopo pre- 
cum sensus ac vis? optantque harum quoque no- 
titiam percipere; propterea divi Patres, tanquam 
recapitulationem omnium per preces postulatio- 
num, talem hujus orationis formam excogitarunt, 





.edocentes, tanquam ex fimbria contextum, rei 


curiosos. Quid autem reliquum est, nisi virginalis 
corporis typus, diribitio nimirum eulogiw atque 
oblationis? Frangitur enim panis, dividiturque 
tanquam ineffabilis eulogite participatio sumen- 
tibus cum fide: uL oblatio autem, iis qui attule- 
runt, plena sanctitatis ex sacro ritu redhibetur. 
Atque ita a participatione immaculati corporis ex 
Virgine nati Chriti Dei nostri, et pretiosi sangui- 
nis, sanclificatio et benedictio fldelibus contingit. 
λογία τοῖς πιστοῖς 








39. Uno adhuc addito, inem sermoni imponam. 
Quoniam nonnulli sacerdotes, partim Ιπορία pree- 
textu, partim insatiabili avaritia, duas celebrare 
missas non dubitant, audacterque Christum semel 
εξ iterum crucifigunt, sepe id in uno eliam per- 
agentes altari, rem tremendam hac quoque ratione 
attentantes ; nec raro propter vitee fortuitos casus, 
velob negligentiam, imperfectum opus derelin- 


(43) Legesis Christophorum Angelum. cap. 14. 

Armenii quoque more Grecorum dispensant, sed 
ποιον fermentatis, azymi tenues formascum 
po agni. 


40] 


THEODORI ANDIDENSIS «t 


quentes ; acciditque ut post triduum vel ultra etiam Α καὶ συαβαίει μετὰ παραδρομὺν ἡμερῶν τριὸν i 


comperiantur sacra dona madore aut fuligine 
plena, ideoquea nemine possintabsumi; propterea, 
inquam, necesse est hac igne consumere, et reli- 
quos ex iis cineres, in loco nobili collocare. Sic 
enim eliam relicta agni illius veteris ossa igne 
comburebantur. Neque vero qui heo neglexerit 
s&cerdos, poenas a canonibus impositas vitabit : 
namque Agni nostri nihil non edule est, nihil] du- 
rum aut osseum. Quippe est enhypostaticum Ver- 
bum. Suscipitur autem Verbum ab omni anima 
semet digne parante ut sit habitaculum ejus : ad 
quam non ipsum solum Verbum, sed et Patrem 
secum dixit esse venturum, nec non Spiritum 
sanctum, et mansiopem &pud ipsam facturos. 


40. Hiec pro nostra imbecillitate raptim conscri- 
piimus, propter assiduam jubentis hominis fer- 
ventissimam deprecationem. Qui vero hec leget, 
nondum plenam sacrorum mysteriorum explana- 
tionem hoc scripto factam existimet. Sed hoc sibi 
evenisse putet, ceu si quis spectare cupiens urbis 
pulchritudinem eximiam etincognitam, ducem ali- 
quem nanciscatur, a quo manuductus, tanquam 
ex aliqua fenestra videre queat radiorum velut 
inde missorum lucem atque splendorem, non 
tamenipsam naturam bonorum illic reconditorum. 
Nam secreta mea, inquit Dominus, mihi meis- 
. que ?", Quomodo autem ego, qui non solum 8 
Deo me elongavi, sed etiam appropinquantibus ei 
procul absum, dignum aliguid Deo cogitare aut 
eloqui queam ? Attamen gratum est, quidquid pro 
viribus fit, dummodo id ab illius dogmatibus at- 
que praeceptis haud videatur discedere. Quod si 
quis utile aliquid in his scriptis deprehendet, is 
pro me qui elaboravi, precem pro venia impe- 
tranda Deo offerat, erratorum meorum causa. 
Deinde etiam gratiarum actionem, proptereaquod 
ille solet eos illuminare a montibus eternis, qui 
digni habiti fuerint intellectualiter contemplari. 
Quia ipsum decet omnis gloria, honor, et adora- 
tio, Patrem scilicet, et Filium, et sanctum Spi- 
ritum, nunc et semper et per secula seculorum. 
Amen. 


90 [sa, xxiv 16. 


(44) Sic omnino solebat S. Petrus Damiani op. 
cit. n. 4. Ego quod residuum est, igne comburo : 


xal πλειώνων εὐοεθῆναι ταῦτα πιπλεοωλένα νοτί- 
doc καὶ λιγνύος, xai διὰ τούτο ἀΦύνατον, τινὰ πους. 
έσθαι, δέον ἐστὲ ταῦτα πυοὶ ἀναλωθήναι (44), χεὶ 
τὸν ix τούτων κχαταλειφθεῖσαν σοποδὸν , ἐν τύπω 
ἐπισύμω ἐἑγκαταθεῖναι ' οὕτω Ὑὰρ καὶ τὰ κατα- 
λειφθέντα ὁστα τοῦ ἀαμνοῦ ἐκείνον τοῦ παλαιοῦ πνοὶ 
κατεκαίοντο * o9 μὴν ὁ ταῦτα καταλιμπάνον ἱερεὺς, 
Tuv ἐκ τῶν Χανύνων ὀοισθέντων ἐπιτιμίων ἐλεύόε- 
po; ἔσται' ὅτι πιρ ToU Μμετέου ᾽Αμνοῦ ἄβρω-ο 
οὐδὶν οὐδὲ τραχὺ καὶ ὁστῶδες ' ὅτι καὶ Λόγος ἕνυ- 
πόστατος οὗτος * χαι χωρττόὸς έστω ὁ Λόγος εἰς 
πᾶσαν ψυχῶν τὴν ἀξίως ἐτοιαάσασαν ἑαυτὸν εἰ 
κατοιχίαν αὐτοῦ ' πρὸς Lv» οὐκ αὐτὸς µόνσς, αλλὰ 
x«i τὸν Πατέρα ἔφγσε σὺν αὐτῷ ελεύσεσθαι καὶ τὸ 
Πνεύμα τὸ ἆἅγιον, καὶ 
σεσθαι. 

p. Ταῦτα μῖν κατὰ τὴν ἡμετέαν ασθένεια» 
ἐσχελίασται, διὰ τὴὺν ἐπίμονον τοῦ ἐντελαμένου 
ἀνδρὸς θερµοτάτην ἀξίωσιν' ὁ δέ γε τούτοις ἐν- 
τυγχάνων, µήπω πάσης ἰ«ξηγήσεως τῶν σεπτῶν 
μυστηρίων tv τούτοις τελεῖτθαι νοµίσς ἀλλὰ 
τοιούτω οἰέσθω εντετνχηχέναι, ὡς ἵάν τις 
ποθούντων idt» χάλλη πόλεως ὑπερφυζ καὶ 
αθέατα, τύχοι τινὸς ὁδηγοῦντος, ὑψ οὗ χειοσγωγο7- 
µενος, ὡς διά τινος θυρίδος ἰσχύσει κατιδεῖν τὸν 
ἐχεῖθεν ἐχπιμπομένων» ἄχτυων αἴγ)λην τε καὶ λαμ- 


μονὴν παρ) αὐτῷ ποιύ- 


τινὶ 
τῶν 


πρότητα * 02 μὴν αὐτὸν τὸν φύσιν τῶν ἔνδον ἀπο- 
Κειμένων ἀγαθῶν. Τὰ γὰρ αυστήοιά μου, φησιν 6 
Κύριος. έμοὶ xai τοῖς ἐμοῖς. lloc δὲ αὐτὸς Cyn. 9 
px μόνον tb αὐτοῦ μακρύνας ἐμαντὸν, αλλα καὶ 
τῶν Εγγιζόντων αὐτῷ μακρὰν ἀπισχισμένος . ἴπ- 
ἀξιόν τι τῶν ἐκείου νοῦσαι à φθέγξασθαι ὄννη- 
θείων; 'A)À' ὅμως φίλον χἀκείνω τὸ κατὰ δύναμιν, 
εἰ µόνον μὴ πόβρω T&v ἐκείου δογμάτων καὶ 
ἐντολῶν six τὸ θιωρούμενον" εἰ δέ τις ὀνεσιφόρον 
τι εὗροι τοῖς Ὑεγοαμμένοι, ὑπὲρ iuo) μὶν τοῦ 
πεπονηχκύτος, εὐχὶν συγχὠρύσιως Orto ἀποδοτω 
τὼν ἀἁπταισωμίνων pot ἕνεκα ^ ἔπειτα δὲ καὶ εὖ- 
χαοιστίαν, ἀνθ) ὧν ἄνωθεω εἴωθε γωτίνειν ἀπὸ ὁφέων 
αἰωνίων, τούς νοεοῶς αζιωθίντας ὁρᾷν' ὅτι αὐτῷ 
πρέπει πᾶσα ὅὀοξα, tta), καὶ ποοσκύνησις τῷ Πα- 
τρὶ x«t τὼ Υἱῷ xai τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν xxi esi 
καὶ εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων. Αμήν. 


nam credere jubemur, distinguere prohibemur. 
Vide ibi cietera quee sunt preclara, 





CIRCA ANNUM DOMINI MCCXL 


MANUEL 


MAGNUS RHETOR CONSTANTINOPOLITANUS. 


EPOTHMATA' . 


TOY ΦΡΑΡ ΦΡΑΤΖΗΣΚΟΥ 


Καθὼς ἐχεῖνος ἔγραψε 


ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΜΕΓΑΝ ΡΗΤΟΡΑ 


FRATRIS FRANCISCI QU/ESITA 


PER EPISTOLAM 


AD MAGNUM RHETOREM Ωω 


Ταῦτα τὰ xtpdhmux xai δόγµατα τῆς εὐσεθείας Α Heec capita et religionis dogmata credo et profi- 


χρατῶ, καὶ παρὰ Go), µέγα ῥβήτωρ x«i δι)άσκαλε 
4$ 9 D , µ pn P ! 
κοῦ σγήλω ὃ ιδαχθῆναι ἐπιζητητέον. 


Συμπεοάαµατα θιολογικὰ καὶ ὀρθόδοξα τοῦ φρὰρ 
Φρατζήσχον Πορδικατόρου. 

Πρῶτον. Τὸ Πνεύμα τὸ ἅγιον ἐκ τοῦ Πατρὸς xai Υἱοῦ 
ἐκπορεύεται. 

Δεύτερον. Εὐλόγως τὸν ἀναπτνξιν τῶν ῥημάτων, καὶ 
ἔκ τοῦ Τἱοῦ, προστεθῆναι χρή. - 

Ἱρίτον. Ἐν ἀνύαω xai ἐν δύμῳ ἄρτῳ σιτίνω τὸ σω- 
µα τοῦ Χριστοῦ τελειοῦται. 

Τέταρτον. Καθαρτικὀν πὺρ ποὸ τῆς χρίσεως πι- 
στευτίον. 

Πέμπτον. Τῶν ἁγίων αἱ γνχαὶ εἰς τὸν οὐρανον εὐθὺς, 
εἰς τὸν οὐρανὸν προσλαµθάνεσθαι. καὶ καθαρῶς τὸν 
Θεὸν θεωρεῖν δεῖ. | 

"Exrov. Πρῶτός ἐστι τῆς ἱερωσύνης θρόνος o τῆς 
Ῥωμης πἄππας. 

"Εβδομον. "Ev βάπτισμα Φράγγων καὶ Γραικων. 


Ογδουν. 'O ἀπολύσας τὴν γυναῖκα αὐτοῦ μὴ ἐπὶ 
πορντία $ γνμύσας ἄλλην, x«i μετὰ λόγου πορνείας 
ἀπὸ τῆς πρώτης ἀποστὰς, μοιχᾶται. 


Ἓννατον. 'O Χριστὸς ἄρτον diuuov ἔδωχεν ἐν τῷ 
Δείπνω. 

Δέκατον, Μόνον ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ, « Λάθετε, 
φά/ετε. τοῦτόὸ ἐστι τὸ σῶμά µου, » τέλειον σῶμα ποιεῖ, 
καὶ οὐδακῶς ro) Χρυσοστόμου T εὐχὴ ἡ λέγουσα, Καὶ 
ποίησον τὸν μὲν ἄρτον τοῦτο». Us 


(a) Lemoine, Varia sacra, tom. |. 


teor, et quaro a te, rhetor magne, ut ubi me errare 
contigerit, docere non dedigneris. 


Conclusiones theologica et orthodoxe fratris Fran- 
cisci Pradicatoris 
Prima. Spiritus sanctus a Patre et Filio procedit. 


Secunda. Recte voces iste, et ez Filio, addi de- 
buerunt. Nimirum Symbolo Constantinopolitano. 

Tertia. In azymo, et ip fermentato pane triticeo 
conficitur corpus Christi. 

Quarta. Ignis purgatorius credendus el admit- 
tendus ante ultimum judicium. 

Quinta. Animeesanctorum rectatenduntin coelum, 

et in coelum recepte, debent Deum pure videre. 


Sexta. Primus hierarchie thronus est papa Ro- 
manus. 

Septima. Baptisma Francorum, seu Latinorum, 
et Grecorum, est unum et idém. 

Octava. Qui uxorem repudiat proper aliam cau- 
sam quam propter fornicationem, vel qui repudiata 
uxore propter foruicationem, aliam sibi matrimo- 
nio jungit, ille mechatur. 

Nona. Christusin Coenadedit panem azymum sine 
fermento 

Decima. Sola verba Christi : « Accipite, comedite, 
hoc est corpus meum, » conficiunt corpus Christi, 
nuspiam vero oratio et liturgia: Chrysostomi, in 
qua dicitur, Et fac hunc panem, etc. 


^ 


&71 


MANUELIS MAGNI RHETORIS 





AIIOAOTIA ΚΑΙ ANATPOIIH 


ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 


ΤΟΥ ΦΡΑΡ ΦΡΑΤΖΗΣΚΟΥ 
APOLOGIA ET REFUTATIO 


CAPITUM 


FRATRIS FRANCISCI 


Manuel magnus rhetor Magna ecclesie, fratri A Μανουὴλ 6  uéjya, ῥύτωρ τῆς Μεγάλης  ixxàe- 


Francisco pradicatori veteris Roma, salutem. 


Scripta tua epistola ad nos pervenit et simul 
ubique tue mentis exiguitatem prodidit, tam circa 
alia, quam circa grammalicam Griecam ; erras 
enim in dictionibus, litteris, et accentibus, et de- 
claras id quod est longe a vera theologia constitu- 
tum. In scripto quippe tuo capita continentur, et 
quadam problemata multoties jam agitata, et ex- 
plorata, illa vero inseribis Conclusiones theologi- 
cas, cum sint potius cacodoxz et pessimi, et a 
veritate et recta doctrina peuitus alienw. Con- 
clusio enim, ut hoc obiter dicam, est rei determi- 
natas et demonst"ate probatio. Iste vero tue quee- 
stiones sunt potius assertiones, theses inique, et 
propositiones mentis non sibi coherentis et deci- 
pientis, que sufficienter tractate sunt, multoties, 
el variis diversisque temporibus, tam a veteribus 
quam recentioribus divinis hominibus, perfecta sa- 
pientia et sanc'itate ornatis et prestantibus ; et 
ut blasphema, contraria et opposita ipsi veri- 
tali,nimirum Christo Deo nostro, reprobata sunt et 
rejecta. Quaproper nos armati luce veritatis et 
verti theologie. 


Tuam primam quiestionem quee asserit Spiritum 
sanctum procedere a Patre et Filio blasphemam et 
hereticam declaramus (1). Non enim in Evangiliis 
Dominus sic loquitur, sed illum ex Patre tantum 
procedere, ubi dicit: « Cum venerit Paracletus 
quem ego vobis mittam a Patre, Spiritus veritatis 
qui a. Patre procedit, ille de me testabitur ! ; » 
missio vero et processio non sunt idem. Processio 
enim importat modum et conceptum exsistentie, 
missio vero legationem et apostolatum nota. Kt 
secundum processionem Spiritus sanetus ex  per- 
sona Patristanquam ex causa immediale habetesse, 
secundum missionem vero Filius et Pater una 
miltunt Spiritum sanctissimum in fideles et. eos 


! Joan. xv , 26. 
(4) Vides Grecorum insaniam. 


C 


σίας φρὰρ Φρατζήσχῳ τῷ Πρεδικατορῳ παλαιᾶς 

Ῥώμης χαίρειν. 

Τὸ ἐπιστολαῖὸν σοῦ πρὸς ἡμᾶς ἐλθὸν γράμμα 
δέδειχε ἁμωσγέπως Ύε T6 τε βῥραχύτατον tii 
διανοίας τῆς σῆς πρὸς Tt τὰ ἄλλα, xci πρὸς τὲν 
χαθ᾽ Ἕλληνας ραμματικήν' P» τε γὰρ λέξεσι xe 
ἀντιστοιχείοις xai προσωδίαις ἐσφαλμένον ἐστι, καὶ 
τὸ πόρρω du» καθεστάναι τῆς ἀληθοῦς ϐθεολο- 
γίας. Τὰ 4p ἐν αὐτῷ κεφάλαια, ὀστήματα, καὶ 
προῤλήματα ὄντα, xoci ζοτημάτων πολλάκις 
διακωδωνισθέντα, ἐπιγράφεις αὐτὰ συμπεράσματα, 
x«i ὀρθόδοξα, κακόδοξα μᾶλλον ὀνία, καὶ τῦς ὀρθο- 
δοξίας x«i ἀληθείας Καὶ Toi 9t 
συµπέρασµάἁ ἐστι, ὡς ἐν τύπω εἰπεῖν, ἀπόφασις 
διωρισµένου x«i ἀποδεδειγμένου πράγματος. Ter 
δι τὰ ζητήματα ὄντα, μᾶλλον δὲ θέσεις X προθέσεις 
ἄθεσμοι, x«i προτάσεις διανοίας ἀσυλλοιίστοῦ καὶ 
χακόφρονος, ἐτρακταῖσθισαν πολλάκις 
x«i πολλαχοὺ ὑπὸ πολλῶν xxi διαφόρων ἐτῶν ὑπό 
τὲ παλαιῶν καὶ νέων θείων ἀνδρῶν, τελεία σοφία τε 
ὡς βλαάσφυµα 
τὴν ἐναντίωσιν εἰσάῃοντα προφανῶς xci τῷ 
αὐτοαληθείᾳα Χοιστῷ τῷ Θιῶ ἡμῶν ἀντιφερόμενα, 
απιθοκιμάσθησάν τε καὶ ἀπεῤῥίγησαν, dió x«i tic 
καθωπλισμένοι ὄντες τῷ τῆς αἁληθείας x«i ἀλοθοὺς 
θιολο/ίας φωτι. 

Τὸ ποῶτὸν σου ζήτηωα, Ἀέγου ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ 
ἅγιον ἐκ τοῦ Πατοὺς καὶ Yiou ἐκπορεύτται, βλκο- 
φημον x«i αἴθετιχον ἀποφαινόμεθα. O γὰρ Κύρως 
ἡμῶν ἐν Ενα /ελίοις οὐκ οὕτω φησὶν, ἀλλ) ἐκ μόνον 
τοῦ Πατοὺς iv oi; λέγει « Ὅταν Ói ἔλθη ὁ Παρα- 
χλητος, 6» £g9 πέµψω ὑμῖν παρὰ τοῦ Πταρὸς, τὰ 
llys2ua τῆς ἀλοβείας, ó παρὰ -02 Πατοὺς ἔκπορεὺύ- 
εται, Éxtivo; µαρτυρήσει, περὶ ἑωοῦ. » Πέμψις di 
κα ἑκπόρευτις 02 ταῦτὸν' ἡ μέν -ὰρ ἐχπόρενσις 
ἔννοικν ὑπάρξεως εἰσάγει, ὦ Ot πέωλις ἀποστολὲς 


τῶν 


ἀποπεπτωχότα. 


αρχούντως 


x«i ἁγίωσύνη 
χαὶ 


χεχοσμημµένων, καὶ 


καί κατὰ μὶν τὴν ἐκπόρενσιν τὸ Ίνεύμα τὸ ἅγιον 
ἐχ τῆς πατοιχκῆῦς ὑποστασίως ώς απ᾿ αἰτίας ἀμέσως 
έχει τὸ εἶναι' κατὰ δὲ τὺν πέµψιν ὁ Yíog ὄνναπο- 
στέλλει τῷ Πατρί τὸ παναγιον Ἰ]νεῦμα πρὸς τοὺς 


473 


APOLOGIA 


Lr] 


πιστοὺς καὶ τοὺς τῆς χάριτος αὐτοῦ ἀξίους. ᾿Επὶ A qui sunt digni gratia sua. In tribus personis unica 


ταῖς τρισὶν ὑποστάσεσι µία ἐστὶ βουλὸ καὶ δύναμις 
καὶ ἐνίρεια, ὡς µία οὐσία τῷ ἀριθμῷ καὶ µία 
θεότες. "Ot? xai τὸ Πνεύμα τὸ ἅγιο ἀποστέλλει 
τὸν Υἱὸν κατὰ τὲν χρονικὴς γέννησιν, ὡς dy 'Ἠσαῖα 
Ὑέγραπται τῷ προφήτη: « Πνεῦμα Κνρίον ἐπ ipt, 
οὗ εἴνικεν ἔχρισέ µε, τὐαγγελίσασθαι πτωχοῖς ἀπί- 
σταλκέ pr » ὥστε µόνου ἡ τοῦ Πατρὸς ὑπόστασις 
οὐκ ἀποστίλεται, ὡς ῥίζα καὶ πεγὴ τῆς θεότητος" 
ἡ δι τοῦ Υοῦ καὶ τοῦ Πνεύματος ἀλλήλοις ἀπο- 
στΏλονται τῷ τοῦ Πατρὸς εὐδοχίᾳ, ὁ piv Yihg κατὰ 
T» χρονικὲν γῶνησιν, τὸ δὲ Πνεῦμα τὸ ἅγιον κατὰ 
cá» χρονικὲν πρύοδον, καὶ riv εἷς τοὺς πιπτοὺς 
ἐπιφοίτεσιν: οὗ μὲν κατὰ Ti» ἄχρονον ἐκείνην dx- 
µέσως ἐκ τᾶς πατρικῆς ὑπόστάσεως 
"ow ἔχει τὸ εἶναι ἐκπορεντῶς, ὡς καὶ à 
Ὡς ἀῑδίως ἔχει τὸ εἶναι ἐκ τῆς αὐτῆς ὑποστάσεως 
"Obr, καὶ à θεῖς ὀἀπόστολος 
Παῦλος, τὴν ix τοῦ Πατρὸς dv }ἱοῦ τοῦ Πνεύματος 
χρονικὲν καὶ μεταδοτικὴν du)» πρόοδον, φησι" 
«Ἔσωσιω ἡμᾶς ὁ Θιὸς καὶ Πατὴρ Φηλονότι διὰ 
à καὶ ἀνακαωίσως Πνεύματος 
ἡμᾶς πλουσίως διὰ Ire 






















p 
ριστοῦ. » Ei 







αι δὲ εἶσιν ἡμῖν τῆς πίστεως οἵ τοῦ Κυρίου 
ἡμῶν Ιησού Χριστοῦ λόγοι, ol; οἱ ἀπόστολοι καὶ οἱ 
Φιδάσκαλοι ἀσγαλῶς ἑπόμεοι συμφωνοῦσυ' εὔθη- 
Ae» ὅτι καὶ ἡ ἀλέθεια καὶ d ὀρβότης τῶν δογμάτῶν 
TE; πίστεως ἓν ἡμῖν ἐστι καὶ ἐν τῇ ἠμτέρα κα- 
θολικῇ Ἐκκλησίᾳ, xui τοῖς καθη/ηταῖς καὶ διδασκά- 
Ae; ἡμῶν, καὶ προστάταις Ὃν πρῶτος 
Διονύσιος à Ἀριοπαγίτης ἓν δευτέρῳ κεφαλαίῳ 
πιρὶ ἠνωμένης θεολογίας καὶ διακικριµένης φτσί 

Άκονσον τοῦ, Τάδε λέγιι Κύριος, à ὧν, ὁ 











ari 





db, καὶ τὸ Πνεύμα τῆς ἀλαβείας τὸ ὄν, ὃ παρὰ τοῦ 










ἐκπορεύεται. Καὶ à μέγας ᾿Αθανάτιος & τῇ 




















s Σεραπίωνα αὐτοῦ ἐπιστολῇ" Όὔκουν καλῶς φρο- 
ὕντες πιρὶ τοῦ Πνεματος τοῦ ríos, οὖδε περὶ 
ιν. εἲ γὰρ ἐγρόνου» ὀρθῶς 

5 ἁγίου 

καὶ τοῦ 


πιστεύουσιν diy ai 
παναγίον καὶ 





στάσιως civ ἀῑδιον Dui παρ- 
ατωὰν, καθάπερ καὶ ὁ Κύριος i» Ελαγγλίοις dip 








δι 





xt, καὶ riv ὑπὸ χρόνον καὶ µεταδοτικὴ», 
πεοὶ Τριάδος αἲ 
Απόστολου, Li. 





ims d πάν-ων ἀρχὴ κατὰ 
ὁ Πατ 








πάντα" καὶ 






ἅγιον ἐκπορεν-ῶς. Καὶ ὁ θεῖος καὶ µέγας Βασίλειος 
ἴδιον ἀδελγὸν Γρηγόριον ἔπιστολῇ 
αὐτοῦ οὕτω φησίν. Ἐπειδὴ τοίνυν τὸ Πνεῦμα τὸ 





? sa. Lxi, 1 ; Luc. rv, 18. ? Tit. ni, 5. 







6 









est voluntas, unica virtus, unica est operatio, 
sieut unica numero essentia, et unica divinitas. 
Unde fit ut Spiritus sanctus mittat Filium secun- 
dum temporalem suam generationem, sicut hoc 
scribitur apnd Isaiam prophetam : « Spiritus Do- 
mini est super me, ideo me unxit, et misit me ad 
Evangelium annuntiandum pauperibus?;» adeo 
ut sola Patris persona non mittatur, cum sit radix. 
et fons divinitatis ; persona vero Filii et persona 
Spiritus sancti alternatim et a se invicem mittun- 
tur secundum Patris beneplacitum' Filius quidem 
secundum temporalem generationem, Spiritussan- 
etus vero, secundum temporalem processum, etin 
fideles accessum etadventum, non vero secundum 
teternam illius processionem, qut immediate ori- 
ginem trahit a persona Patris, et secundum quam 
habet esse processionaliter seu per processionem, 
sicut Filius ab eterno habet esse immediate ab 
cadem persona Patris per generationem. Quapro- 
pter divus apostolus Paulus, ostendens temporalem 
et gratiosam missionem Spiritus a Patre per Fi- 
lium, dicit: « Servavit nos Deus et Pater per lava- 
erum, et renovationem Spiritus quem super nos 
abundanter diffudit per Jesum Christum ?.» Si 
notiora clariora, manifestiora ea debent esse, qua. 
viciniora sunt, et propius accedunt ad ipsa prima 
principia et initia, cum ipsa principia sint per se 
clariora et magis perspicua, principium vero fidei 
nostre sit verbum Domini Jesu Christi, cui sine 
ulla aberratione adheerent et consentiunt apostoli 
et doctores; manifestum est veritatem et recta 
fidei dogmata obtinere apud nos, et apud catholi- 
cam Ecclesiam nostram, et apud ejus informatores 
doctores et preesules. Horum vero primus fuit Dio- 
nysius Areopagita qui in secundo capite de unita 
et separata theologia sic infit: Audi illud: Hec 
dicit Dominus qui est qui erat, et qui [venturus 
est et omnipotens, et tu ipse es, et Spiritus veri- 
tatis qui est, qui procedit a Patre. Et magnus 
Athanasius in sua ad Serapionem epistola: Non 
bene sentiunt de Spiritu sancto, nec bene sentiunt 
de Filio; si enim rectam de Filio haberent sen- 
tentiam, utiqne et sanam sententiam foverent de 
iritu sancto, qui procedit a Patre, et proprius 
i, qui ab illo datur discipulis suis, et iis 
qui in illum credunt, Vide duas processiones san- 
ctissimi Spiritus quas docet optima et recta theo- 
logia. Unam ex sola persona Patris,illamque eter- 
nam, invisibilem, ineffabilem, personalem, sicut 
Dominus loquitur in Evangeliis; aliam vero tem- 
poralem et gratiosam quie fit per Filium.ldem 
Athanasius in suo de Trinitate tractatu, Deus, in- 
quit, est rerum omnium principium, secundum 
apostolum dicentem : Unicus Deus, scilicet Pater a 
quo sunt omnia ; nam Filius ipse est ab illo per 
generationem, et ipse Spiritus per processionem. 















οι efus. "AM καὶ Δάµατος à 
πρὸς Πανλῖνον ἐπίπκηπον 
μὰ εἴποι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐκ 
ναι ἀληθῶς καὶ κυρίως, ὡς καὶ τὸν Yüy 
παὶ O13 Θεὸν Λόγον, θεμα. ἔστω, Καὶ We δὲ 

















ὃς cabe. ἐπακολννθουμεν, ἁμιῖς 
màs freue τῶν ἀποστόλων. καὶ Πατές 






s ἀπογάσεις 





αλεσίας iof (toux Ἀκούεις 
ἁγίων καὶ των συνόδων, zi. ἀπογαίνονται, ὅτι ix µόνως 
τᾶς πατρικῆς ὑποστάσενς ἀμέσως τὸ θεῖον ἐκπορεύεται B. 
r ένοις ἐκλάμπον καὶ 
4s οὐσίας καὶ civ 











s ὀνήμασι, vay ὃ παρέ- 
οὔ Θεοῦ ἡμῶν. ἔπι 
hot; καὶ διδασκἁ- 












αἱ προστιθέντες, καὶ 
προσθέκςν Pbi dyes τε καὶ eme xai 


pec 
Καὶ 





αυτα an 
πρατόν σου ζὰ 





ἀπιλογησ' 





πι 





τὸ ἱερὸν Ελαγγέιο, ἔνθα ἂν divus. nada 
iua ἐπονομάζει, ia Pii dpros Wess ἔνσυμον 

: » φησί. Mà καὶ λέγεται, "Hy δὲ 
μα. Τὸ γὰρ τηνικαῦτα dinge 











συν dXX ἵνα γάγωσι τὸ Πάσχα, Καὶ τὸ piv Πάτα οἱ 


τὰ δὲ 


Ἰονθαῖοι 


toc Εὔαγ/έλιον. 
"Opin; δὲ γενομένης οίκτο μετὰ τὸν δώδεκα: 
ἀσθιόντων di aic 7 2 







Πάσχα γαγεῖν μεθ ὑμῶν 
ἀποφαινόμενος, Διὸ 
Xv, ἄγουν ἔνζυμον φύραµα, x» µνρίας 
Ίογων µαταίας συμφίοητι λισχηνείας καὶ γλυαρίας. 























asserat Spiritum sanctum a Patre, sicut Filius Dei 
et Verbum Deus, esse, sit anathema. Denique ipsa 
synodus septima idem asserit dicens : Nosdecrela 
apostolorum et Patrum observantes, nos antiquis 
legibus Keclesice catholicz insistentes, nos adden- 
les aliquid, aut tollentes, ex Ecclesia removemus, 
et anathematis vinculo innodamus. Audis declara- 
tiones sanctorum, et synodorum, quid. declarent 
et asserant, ex sola nimirum persona Patris divi- 
num Spiritum immediate procedere, per Filium. 
vero, effulgentem et suppeditatum filiis adoptio- 
nis, propter conjunctionem essentie οἱ unitatem. 
voluntatis. Et divus magnus apostolus Paulus vi- 
debitur anathemati tradere eos qui eo temeritatis 
abripiuntur, ut aliquid addant fidei dogmatibus 
que primo accepta sunt οἱ tradita a Christo Deo 
nostro, et postea ab illo et ceteris apostolis et 
doctoribus. Vos vero ipsi estis qui additis, et qui- 
dem additionem vehementer erroneam, hereti- 
cam, et Deo contrarigm. Ne ergo inposterum 
audeas sophisticum agere, et falsa dogmata cudere 
in materia et hypothesi, cujus veritas nos illustrat 
Sicul sol magnus, que lumen suum mutuatur 
primo a verbis ipsis Domini nostri, deinde ex ver- 
bis sanctorum apostolorum. et theologorum sa- 
niorum et sapientiorum, qui ut sidera in mundo 
radiarunt, servantes verbum vili. 

Et hrec sunt vindicise nostre ad primam et 90- 
cundam tuam queestionem. 

3. Accedimms vero ad tertium quiesitum tuum in 
quo dicis quod cerpus Christi conficitur in azymo, 
quod certe a veritate tam est alienum quam quod 
maxiine, N enim quod sanctum Evangelium, 
ubi azymorum oceurrit mentio facienda, ea azyma 
elare et rotunde pronuntiat. Ubi vero est panis et 
fermentata massa, manifeste panem memorat et 
notat. Ideo dicitur. Erat Pascha et solemnitas 
azymorum. Eo vero quo Judei Pascha celebra- 
bant tempore, Christus in crucem raptus et elatus 
fuit, et animadvertenda sunt verba evangelica. 
Iili non ingressi sunt preetorium, ne polluerentur, 
sed comederent Pascha ; et Judaeis lex erat posita 
qua stantes festum Paschatis debebant celebrare. 
Dominus vero antevertens, et quasi anticipans, in 
mystica ccena, verum Pascha mystice peragens et 
tradens discipulis cum illis mensie accumbens co- 
medit, sicut hoc declarat sanctum Evangelium. 
Vespertno tempore accubuit eum duodecim 
Apostolis, illis vero comedentibus, cum Jesus pa- 
nem accepisset, illum benedixit, et fregit, et dedit 
discipulis, hinc manifeste ostendens, quod non 
erat Judaicum Pascha, in quo azyma solebant 
usurpari, sed verum et mysticum Pascha « Desi- 
derio, inquit, desideravi comedere vobiscum hoc 
Pascha antequam patiar *, » hoc ipsum manifeste 




















&19 


MANUELIS MAGNI RHETORIS 480 


etdemonstrative declarans. Ideo constat vere panem fuisse, seu massam fermento maoeratam, 
eliamsi contra innumeras congeratis verborum ineptias, nugas et futilitates. 


4-5. Quod ad ignem purgatorium, nullusexsistit A — 9'-c. Ἔτι χαθαρτήριον müp o3d' ὅλως ὑπάρχει μπὶ . 


post mortem, seu hinc migrationem et exitum. 
Est quippe fetus hereseos Origenianee, ideoque 
ilum ut blasphemum rejicit et diving veritati 
contrarium Ecclesia nostra sancta et orthodoxa, 
et eos qui istam sententiam tuentur jure anathe- 
mati subjicimus. « In inferis quippe quis tibi con- 
fitebitur? » inquit Psalmographus 5, id est, nullus. 
Tentationes vero iis qui presenti vita fruuntur 
illatas à Deo propter quedam peccata, et cum 
patientia toleratas, et ad Deum cum gratiarum 
actione relatas, eas dicimus esse speciem quam- 
dam ignis purgatorii ; probatione quippe istarum 
tentationum ad instructionem inflictarum contiugit 


θάνα-ον x«i τὲν ἐνθίδε ἁπαλλαγὴν καὶ ἀποθίωσα, 
Τοῦτο γὰρ τῦς 'Dovyfvouc αἱρέσεώς ἐστιν ἀποχύημα, 
dió ὡς βλάσφημον καὶ ἀντίθετον τῇ θεία dix mie 
μαχρὰν ἀπεῤῤίφη τῆς x«Ü ἡμᾶς ὀρθοδόξου ἁγίας 
Ἐχχλησίας, καὶ τοὺς οὕτω φοονοῦντας τῷ ἀναθίματι 
ἑνδίχως ὑποθάλλομεν. « Ἐν jo τῷ ἆδε Ti, ἐξομολοχί- 
σεταί σοι, » φησὶν ὁ Woluedo; ἀντὶ τοῦ, οὐδείς. 
Τοὺς ἔτι dt τῷ παρόντι πιριοῦσι βίω ἐπεφερομέυς 
πειρασμοὺς τοῦ Oto) συγχωροῦντος διά τινας RuEM- 
τίας, καὶ μεθ᾽ ὑπομονῆς ἀνεχομένοις, x«i εὐχαρίστως 
πρὸς Θὲὸν ἀναχειμένοις, τούτους φαμὲν ἡμεῖς swa 
ὥσπερ τι καθαρτήριον πῦρ. Τῆ 7ὰρ χρονία πείρα τῶν 
τοιούτων πειρασμὼν παιδευτικῶς ἐπιφερομένων, καθαί- 


quosdam emendari et a peccatis purgari. Ut cum B ρεσθαι συμθαίνει τινὰς ἐξ ἁμαρτιῶν' ὡς τὸ « Διῤλθε- 


dicitur : « Transivimus per ignem, εί per aquam, » 
et, « Nos tandem deduxisti ad locum refrigerii . » 
Et si post mortem talis daretur ignis qui purgaret 
animas ante diem judicii, ut male existimatis, 
omnes anime purgarentur tam longo et infinito 
temporis intervallo, et nulla reperiretur tempore 
judicii, que adhue penis el suppliciis esset 
obnoxia. Adeo ut frustra dictum fuisset a Domino: 
« Et isti ad eternum supplicium abibunt, justi 
vero ad vitam eternam Ἱ.» /£vum vero est parti- 
ceps ieternitatis. .Eternitas vero nec est tempus, 
nec pars temporis, nam non est mensurabilis. 


Unde dicitur sine fine et termino. Vides ergo quod C 


in eo etiam Domino manifeste contradicitis. 


µε διὰ πυρὸς καὶ ὕδατος, » xai, « Ἐξήγαγες ἡμᾶς tis 
ἑωανυχήν. » Ei ὃ) iv τοιοῦτόν τι πῦρ καθαοτύριον 
μιτὰ θάνατον τῶν Luz d πρὸ τῆς κρίσεως, ὡς φρονεῖτε 
ὑμεῖς καχῶς, αἱ Ψυχαὶ δὲ πᾶσαι τῷ τοῦ χρόνου 
ἀπείρω µήχει ἐχαθάρθησαν ἂν, χαὶ οὐδεμία ἐν τῷ TE; 
χρίσεως εὐρέθο «tod κολάοει ὑπόδιχος. Ὥστε µάτην 
λίλικται τῷ Κυρίω τὸ, « Καὶ ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς 
χόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι ci; ζωὺν αἰώνιον. » 
Λἰώνιον δὲ τὸ µιτέχον αἰῶνος. Ai δὲ οὔτε χούνος 
οὔτε χούνου τι µέρος ' οὐδὲ γὰρ µετρητόν * ὡσεὶ ἔλεγιν 
ατελεύτχτον χαὶ ἀπίέροντον. Ορᾶς ὅτι x&v τούτῳ 
προφανὼς ἀντιφθεγγόμενοι έἐστετῷ Κυρίῳ. 


Responsum ad quintam interregationem, que est De primatu papa, consulto omittimus. 


6. Baptisma vero in nomine Patris, et Filii et Spi- 
ritus sancti, cum tribus immersionibus admini- 
stratum,secundum morem apostolorumet Patrum, 
admittimus, quod non est idem cum eo quod apud 
vos usurpatur. Nos quippe dicimus in formula ad- 
ministrandi baptismi : « Baptizatur servus Dei, » 
ista ratione ostendentes spontaneum, liberum, et 
voluntarium motum baptizandi, accedentis ad sa- 
crum baptisma. Vos vero cum vanitate et superbia 
dicitis : « Ego te, N.. baptizo, » quod certe non in 


&. Βάπτισμα δὲ τὸ ci, Πατέρα, xai Ytóv, καὶ Ivr3- 
µα ἅγιον Py τρισὶ γινόμενον χαταδύσισι, xai κατὰ- 
τὴν ἀποστολικὴν xai πατριχὺν ἱεροτυπίαν ἀπεκδεχό- 
µεθα, ὅπερ οὐκ ἔστι ταντὸν τῷ γενοµθω v9' ὑμῶν. 
Ἡμεῖς piv γὰρ Ἀέροωιν , « Βαπτίδεται ὁ δοῦλος 
τοῦ Θιοῦ, » δεικνύντες ἐντεῦθεν τὸν αὐθαίοετον καὶ 
ἐξ ἰδίας θελίσεως Χένησιν τοῦ βαπτιδομένον πρὸς 
τὸ θεῖον βάπτισμα. ὑμεῖς δι αλαξόνως πως καὶ 
ὑπερηφάνως φατέ' « Barrie ἐγὼ τὸν δεῖνα " » ὅπερ 
0j τὸν αὐτὸν τῷ Ἡμετέρῳ ἔχει σκοπὀν. Πῶς οὖν iv 


eumdem scopum et consilium nobiscum collineat, D γένοιτ᾽ ἄν; ᾿Ἐπισφαλῶς γὰρ τοῦτο καὶ ποιεῖτε καὶ 


Quomodo ergo unum et idem esset baptisma, 
quandoquidem certissime hec facitis et dicitis? 
8. Insuper autem quod cum contumelia ac injuria 
nobis objicis, nos scilicet a viro separare uxorem 
que in adulterium et fornicationem incidit, est in- 
dicium te nescire quid dicas. Nam hoc facimus 
recte, et secundum leges, et erga Deum charitate 
et reverentia ducti. Sie enim loquitur Dominus 
ipse in Evangeliis : « Qui uxorem suam dimiserit 
et repudiaverit alia ratione quam propter fornica- 


* Luc. xxn, 15. ? Psal. vt, 6. 


)ézt7t. 


wy. Ἔτι ὅπιρ ὀνειδιστιῶς προσφέρει ἡμῖν, ὅτι 
χωρίνομεν τοῦ ἀνδρὸς γυναῖχα, τὸν πορνεία περιπτ- 
σοῦσα», ἔοικε ὅτι οὐκ οἴδας ti λέγει Καὶ τοῦτο 
y«p χαλῶς μάλιστα , xat θιοφιλῶς, x«i νομίμως 
ποιοῦμε». Οὕτω àpo Κύριος ἡμῶν εν Εὐαγγ/ελίοις 
φησιν, « ὋὉς ἂν ἀπολύσει τὲν γνναῖκα αὐτοῦ μὺ 
επὶ πορνεία, xai Ἱαμέσιι ἄλλεν, μοιχᾶται, » "Lit 
δίκαιόν ἐστι αὐτὴν ἀπολῦσαι, ἑάν πεο ποονεία πι- 


6 Psal. 1χν, 11. ? Matth. xxv, 46. 





συµνοκων, 
τος, ὅτι μόνα τὰ ῥήματα τοῦ Κυρίου, « Λάδετε, 
φάγετε, καὶ πίτε, » µεταθάόλλονσι καὶ τελείοῦσιν 
αὐτὰ, οὐ μὸν καὶ αἱ θεῖαι τῶν ἁγίων εὖχαι, καί 
ἐεραὶ ἐπῳδαί. 'Ἡμεῖς di καὶ αὐτὰ τὰ θεῖα καὶ 
Ἀισποτικὰ ῥήματα πρὸς τελείωσίν φαμεν αὐτων, 
παὶ à τς ἱεροσύνης δύναμις διὰ τῶν θείων εὐχῶν 
καὶ ἐπωδῶν τοῦ ἱεροῦ τυχὸν Χρυσοσόμου à τοῦ 
μεγάλου Βασιλείου. Τὸ γὰρ θεον τῆς ἱερωσύνης 
χάρισμα διὰ ο ὑπὸ τοῦ Χριστσῦ δίδοται τοῖς 
ἀποστόλοις, καὶ ἐξ, iube» ἀλλελοδιαδόχως, καὶ 
πρὸς ἡμῶν τοῖς ἱεροῖς tig τὸ τελειούν κατὰ τὰ θεῖα 
ὅῶρα, διὰ τὲς ἐπικλήσιως καὶ ἐπιφοιτήσιως τοῦ 
παναγέον Ἠνεύματος. Οὕτως ipis περ τούτων 
φῥονοῦμεν xai λέγομεν ὀρθοδόξως, καὶ ἀποστολικο- 
πκτροπαραδοτως, οὐ καβάπερ ὑμεῖς φρονεῖτε καὶ 
Aye ὡσὰν d i» ὑμὶν δόξειν à ὑπιρόφρυς ἁλαζο- 
μία καὶ οἴτσις. "A περὶ τούτων τοσαῦτα ὑμῖν 
ἀποχρώντως σχεδὀν τι εἴρηται Καιρὸς δὲ ἐστι ὡς 
εἰπεῖν üdu κα περί τῶν ψυχῶν τία γε puis 
πιρί φὐτῶν δόξαν ἔχομιν. 


που υειου καὶ Δεσποτικου UQARO T uoa 














vivan ον DoLuuuci σόμισον  CUTpUTIS εν SADEUIDIS, 
quod sola verba Domini: « Accipite, comedite, 
bibite, » illa symbola transmutent et perficiant, 
non vero divine sanctorum preces, et sacre. orà- 
tiones et cantilene, nos vero etiam dicimus ipsa 
divina et Dominica verba ad eorum perfectionem ; 
sacerdotii vero virtus exseritur per divinas preces 
et liturgias sancti videlicet. Chrysostomi, aut 
magni Basilii. Nam divinum sacerdotii donum 
propterea a Christo communicatum est apostolis, 
eteorum successoribus, et sacerdotibus nostris, 
ad perficienda divina dona, per invocationem et 
adventum sanctissimi Spiritus. Sic de rebus istis 
loquimur et sentimus orthodoxe et secundum tra- 
ditionem apostolorum et Patrum, non vero sicut 
τος sentilis et loquimini, secundum placita ve- 
stree superciliosc superbie et opinionis et pre- 
sumptionis. Sed de istis forsan abunde et suffi- 
cienter. Nunc jam tempus est disserendi de statu 
animarum, et quam de illis post mortem senten- 
tiam foveamus, tandem significare. 






Cztera desunt. 


* Matth. xix, 9. * L Cor. vi, 16. 


485 PANTALEONIS DIACONI CONTRA GR/ECOS. 486 





JACOBI BASNAGII 
IN TRACTATUM CONTRA GILECOs OBSERVATIO. 


Pantaleoni tribuitur hic tractatus; id sensisse videntur novissime Bibliothece Patrum editores in 
admonitione ad lectorem tom. XXVI, ubi de Joanne Caleca agitur. Id sensit etiam Ciampinus, 
quanquani alias dubius hiereat, utpote qui tract: tum ut anonymum citaverit. Revera heec leguntur ad 
finem operis, auctorem. ut prima fronte videtur. indicantia : Ego Pantaleon cum essem ibi, Constanti- 
nopoli, ubi hoc actum est, hoc idcirco Memorabile feci. 

Fuit autem Pantaleon diaconus et chartophylax Eeclesiee Constantinopolitanz, et ex eo quod dicatur 
apud Gretserum, qui ipsius tractatum in exaltationem crucis edidit, presbyter monasterii. Byzanti- 
norum, ex diacono presbyterum alicujus imnonasterii factum conjicit Combetisius. Ipsi tribuit idem 
Coimnbefisius Orationes in transfigurationem Domini. Quanquam ei sit aliqua suspicio, eas orationes 
stylo discrepantes binos habere parentes. Denique eidem Pantaleoni asseruitopusculum de miraculis 
Michaelis, quod legitur apud Surium, indeque concludit, Pantaleonem vixisse diu post Theodoram, 
tum miracula longo tempore post imperatricis obitum patrata narraverit. 

Quee Combefisii conjectura satis indicat, ipsi fuisse incertam Pantaleonis eetatem, ideoque non ipsi 
vindicasse Zractatum contra Gracos cujus parens procul dubio an. 1232 vixisse debuit ; aliter tamen 
alii, ut superius observatum. 

Nos hunc tractatum, in quo multa occurrunt observatione?digna, in tres partes distinguimus, que 
tot habeant auctores. 

Prior pars, que quatuor dissertationes adversus Graecos continet, non modo edita est Constantinopoli 
in aedibus Fratrum Praedicatorum an. 1252, ut fert titulus ; sed ab ipsis Fratribus Dominicanis fuit 
coneinnata. Sic enim ipsi loquuntur: Hac scripta sunt anno 1252,in civitate Constantinopoli a Fratri- 
bus Praedicatoribus ad xdificationem et profectum animarum, ad laudem et gloriam Patris et Filii et 
Spiritus sancti. Amen. 

Duo sunt notanda: 1. Hic desinere opus illud, quod tentaverant Fratres; illi quippe quatuor capitula 
adversus Griecos probaverant, deinde clausulam Amen, qua finis operis indicatur, adjecerunt: denique, 
ut patebit inferius, quie sequuntur ex aliis seriptis sunt excerpta. 2». Inde patet Pantaleonem non esse 
hujus scripti auctorem, utpote qui diaconus aut aliquando monasterii presbyter, non vero monachus 
dicatur. At indubium est, illum tractatum a monachis confectum fuisse, et anonymum remanere de- 
buisse, ut solent que jussu etopera congregationis alicujus scripta sunt: ideo plurimos auctores pre- 
fert et semper plurali numero sese indicant auctores : Zn procmio hujus opusculi testati sumus. 

Secunda pars non fuit Doininicanorum, sed Hugonis Etheriani, qui seculo preterito Greecos confu- 
taverat. Miror hoc non vidisse viros eruditos, quippe. 35, sic loquuntur Fratres Preedicatores : Quod 
licet jam quatuor dictis articulis demonstretur, tamen adhuc in his qua subjecta sunt ostenditur, qua ex 
dictis magistri Hugonis ZEtheriani nuper extracta huic operi duzimus inserenda. Dicunt enim et scri- 
bunt, etc. Vides hic finito opere, quiedam ex Hugonis JEtherii scriptis adjici. Quid evidentius? Unum 
tamen addi potest, multa ibi dici que Fratribus Predicatoribus non conveniant. Asserit auctor, sese 
velut singularem personam indicans, vidisse sacerdotes saciatis manibus qui viri sanguinum essent, 
dum sequerentur imperatorem per Cappadociam Persarumque regiones. Subjicit deinde se vidisse 
clericos fustigatos et verberatos. sublata prius τιµατίω, hoc est veste clericali, idque ipsi evenisse in 
Nicaza civi!ate. An credas Fratrum gregem vestigiis imperatoris adheesisse, dum Orientales peragraret 
regiones ? Deinde, quis imperator ille ? An Balduinus ΙΙ, qui e parte Latinorum preerat? Sed hi^ 
adversus Persas bellum nunquam gessit. Verum quidem est, Joannem Vatatzem, quem Ducam appel- 
lant plurimi, Nicieze sedem imperialem habuisse. Sed verisimile non fit Predicatores eo tempore in 
ejus aulam adinissos itinera cum ipso varia confecisse. Hec non modo verisimilia, sed vera sunt de 
AEtherio, qui, cum gratia summa polleret apud Manuelem Comnenum, Latinis faventem et sepius 
adversus Turcas Saracenosque belligerantem, ipsum per varios casus et discrimina rerum sequebatur. 
Unum objici potest, que leguntur in Tractatu contra Gracos non reperiri apud ZEtherium ; sed inde 
nova oriri potest conjectura, plurima edidisse ;Etherium opuscula adversus Grecos, ex quibus quie 
hic proferuntur fuerint excerpta. 

Tertia denique pars hujus scripti, ab aliis plane diversa, continet tantum narrationem portenti cu- 
jusdam quod temporibus Michaelis Cerularii debuit evenisse. Sed non potuit habere Fratres Predica- 
tores auctores, qui prius fuse egerant de schismate Michaelis, et ne verbum quidem de illo portento 
dixerant, quodque huic operi sine fibula fuit affixum. Illa brevis narratio potest esse Pantaleonis, cui 
male totum opus adscribitur. 


CONTRA 68005 


&90 


in Divinitate, Sed hoc est inconveniens. A Spiritum Filii, vel quod Spiritus mittatur a Filio 


Item in Joanne dicit Veritas discipulis 
τῖα quacunque audivi a Patre meo, nota 
*. Ubi dicit Glossa: « Omnia necessaria 
n1 scripta sunt in Evangelio. » Sed illud 
:riptum in Evangelio; ergo non est de 
is ad salutem. Ergo non tenemur cre- 
.quae vera sunt tenemur credere, et ve- 
axime que divinam essentiam videntur 
». Sed istud non tenemur credere. Ergo 
erum. 
: cum Veritas faceret mentlonem de pro- 
piritus sancti ait : Qui a Patre procedit, 
: Eta Filio. Quod si Veritas aliud intel- 
aliud dixisset; ego autem verbis ejus 
on audeo, nec presumo. 
lon solum Christus hoc tacuit, sed nec 
postolorum tale aliquid dixit ; nullus san- 
oc predicavit. lmo, quod plus est, in 
rere fidei, sancta concilia nihil super hoc 
int ; sed ponentes in Symbolo, qua neces- 
it ad salutem, omnem additionem, exposi- 
declarationem sub anathematis vinculo 
runt et rejecerunt. 
1ulti nostrorum doctorum quorum anti- 
scripta apud nos usque hodie perseverant, 
oritus, et quidam alii, contrarium hujus 
. vestree scripserunt et mandaverunt. Da- 
s quoque, cujus scriptis certe contradi- 
potestis, volens ostendere, quod tam Fi- 
n Spiritussanctus exsistunt a Patre, et 
ritus sanctus non procedit a Filio, meta- 
vocis et intellectus adducens in medium, 
mo est intellectus, deinde verbum exte- 
icet vox ; spiritus autein vehiculum est 
lellectus igitur format vocem, et in ipsa 
istenditur intellectus. Et intellectus Patri, 
m Filio, spiritus Spiritui sancto attribui- 
ἰ ergo videmus, quod ab intellectu proce- 
us et vox et non spiritus a voce; sica 
)cedit Filius et Spiritus sanctus, et non 
sanctus a Filio. » 
injus sanctus, episcopus Cypri, in libro 
Jeitate, de Spiritu sanctosic testatur: 
s sanctus Deus est, et Spiritus Christi est, 
ndum aliquam compositionem, quemad- 
n nobis corpus et anima : scilicet in medio 
Filii. » Non ergo mediante Filio, ut vos 
procedit Spiritus sanctus a Patre; cum 
n Patrishujus vocem, mediusinter Patrem 
ordinetur Spiritus sanctus. 
uis vobis hoc revelavit ? Unde habuistis ? 
1m nobis hoc non fuit revelatum ? Quare 
lotalequiddaminseruistis, quod nusquam 
uitasanctis Patribus? Sivero quorumdam 
1 occasione divinae Scripture, dicentium 


xv,15. ?ibid. 96. 
PATROL. 68. CXL. 


! Joan. xvi, 7. 


* Ibid. 14. 


hoc habuistis : sciatis, vos vel non intelligere Scri- 
pturas, vel intellectas studiose pervertere, aut 
certe per ignorantiam multum a veritate et san- 
clorum expositionibus deviare. Quare ad nos, qui 
fontes sumus, redeuntes, audire poteritis verita- 
tem. Dicitur igitur Spiritus Filii, non quia proce- 
dit ab eo, sed quoniam ratione divinm essentise, 
est ei censubstantialis. 

Item, dicitur mitti, vel dari a Filio Spiritus 
sanctus, quia ab ipso mittitur, ad sanctificandum 
creaturas, sicut jn Joanne ipse testatur dicens: 
Si non abiero, Paracletus non veniet ad vos si au- 
tem abiero, mittam eum ad vos?. Quod vero alibi 
dicit ipse Filius : JU/e me ciarificabit, quia de meo 


B accipiet *, intelligendum est, de meo Patre. Om- 


nía enim, quee Patris sunt, exceptis proprietatibus 
personalibus, communia sunt utrique : proprium 
dicimus esse Patri, ut ab ipso tantum, et non ab 
alio procedat Spiritus sanctus. 


Responsio contra prima duo objecta. 


Ilis aliisque quam plurimis conaminibus, que 
causa brevitatis non sunt posita (illa autem quee 
magis usitata sunt, posita sunt), sanctam Roma- 
nam Ecclesiam errasse, et in canonem late sen- 
tentie incidisse, mendaciter fatentes Greci, debi- 
tam obedientiam et reverentiam devotam eidem 
Ecclesie juste se subtraxisse, hominibus simplici- 
bus persuadere laborant. Nos vero Latini, his et 
aliis contumeliis loco suo dimissis, 

Ad primum et secundum objectum unam dantes 
responsionem sic solvimus: Concedimus quod 
plena et perfecta processione procedit a Filio : nec 
tamen sequitur quod sint dus processiones, et 
una earum superflua, quia in illa simplicissima 
Divinitatis natura, nec numerus vicissitudinum, 
nec temporis varietas, nec localis positio, nec flu- 
xus, nec incisio, nec interstitium, aut spatium 
temporis cadere potest. Inde est, quod illa pro- 
cessio qua Spiritus sanctus procedit a Patre et 
Filio nec intervallo temporis, nec spatio loci, cum 
non sit prius vel posterius, alias perficitur: sed 
simul et semel est a Patre et Filio; a Patre ta- 
men procedens, mediante Filio, secundum testi- 
monia inferius posita, procedit : id est, hoc habet 
Filius a Patre, ut ab ipso procedat et spiretur 
Spiritus sanctus, mittatur et detur. Unde et ad 
ipsum Patrem, de quo etiam habet Filius omne 
quod suum est, referens, ctei totum attribuens, 
dicit apud Joannem : Jfea doctrina, non est mea, 
sed ejus qui misit me ?. Et iterum: Cum venerit 
Paracletus, quem egomiltam vobis, Spiritum verita- 
tis, qui a Patre procedit *; ac si diceret Filius: 
Patrem tantum in processione Spiritus nomino: 
quia omne quod habeo, ratione esse ot principii, 
ab ipso Patre, qui est causa et principium in di- 


5 Joan. 311, 16. ϐ6 Joan. xv, 26. 
16 


891 


PANTALEONIS DIACON! CP. 


49? 


vinitate, me babere cognosco. Nam ut a Filio pro- A ctum, Deum et vivificum, ex Patre per Filium 


cedat Spiritus sanctus, hoc habet Filius a Patre ; 
Pater vero non ab alio, sed a se tantum. 

Istam itaque differentiam sacri doctores, fidei 
oculo interioris hominis et sane discernentes, in 
multis locis inveniuntur dixisse, quod Spiritus 
sanctus procedit a Patre principaliter. Alii dixe- 
runt, quod proprie a Patre : alii quod a Patre per 
Filium, vel Filio ;4ediante. Et licet verum sit 
quod sancti asserunt, et contradici non possit: 
non tamen sequitur, quod Graecus intelligit, scili- 
cet, quod idem Spiritus prius a Patre, postmodum 
a Filio, vel quod magis a Patre quam a Filio pro. 
cedat : aut quod sint dux processiones, et una ea- 
rum super(lua ; sed quia Pater gignendo ab ceterno 


procedentem. » 

Basilius in sermone de Trinit. qui sic incipit: 
Cognitio Patris, etc. : « Antiquitus Divinitatis non 
iguorabatnr mysterium. Verbo enim Domini, in- 
quit Psalmista, cali firmati sunt, et Spiritu oris 
ejus, omnis virtus eorum ^? ; sed nec alio Verbo, 
quam Filio, nec alio Spiritu, quam Spiritu saneto. 
Unus estenim Spiritus. Et sicut ex ore Dei pro- 
veniens Filius, sic Trinitatem Verbo unit, et anti- 
quitus, et nunc. » 

Item in eodem, anle finem : « Via Dei cognitionis 
est ab uno Spiritu per Filium unuiu ad unum Pa- 
trem. Naturalis bonitas. et quie secundum natu- 
ram sanctificatio, et regalis dignitas ex Patre per 


Filium, dedit ei totum esse suum, est enim verus p Unigenitum ad Spiritum pervenit. » 


Deus de Deo: et quod idem Filius, :eternaliter 
exsistens, a Patre nascendo accepit omne quod 
habet, et ut Spiritus sitet procedat ab co. Quam 
essentiam Spiritus a Filio sancti doctores, maxime 
Grieci, considerantes, Filium causam et fontem 
Spiritus sancti nominant, nec non et ipsum Spi- 
ritum imaginem Filii. Quemadmodum utique Fi- 
lius imago est Patris, ettalem numerum et ordi- 
nem Spiritus ad Filium assignant, qualem habet 
Filius ad Patrem : secundum quod in sequentibus 
plenius apparebit. 

Diximus ergo, quod procedit Spiritus sanctus 
pariter et equaliter a Patre et Filio, tanquam 
donum amborum, et amor utriusque : sed proce- 
dit a Patre per Filium, vel mediante Filio, ut di- 
ximus : aut certe principaliter οἱ proprie a Patre, 
quia ut ab eo procedat, Pater a nullo habuit: 
Filius vero non a se, sed a P'atre accepit. A quo 
enim habet, ut sit, ab eodem etiam habet ut Spi- 
ritus sanctus sit ab eo, et procedat, detur, et mit- 
tatur, ut ab eo esse accipiat. Que cuncta vocabula 
sane intelligentibus unum et idem, id est, essen- 
tiam Spiritus a Filio predicant et manifestant. 
Quod tamen, sicut diximus, Grecus non confi- 
tetur. 


Assertio catholice veritatis. EL primum ex Graco- 
rum Patrum auctoritatibus. 


Quod Spiritus sanctus procedat a Patre per 


Filium, vel mediante Filio, ut dictum est; vel D 


quod idem Filius dicatur fons, et causa Spiritus 
sancti : et etiam quod idem Spiritus sanctus voce- 
tur imago Filii, et esse accipiat ab eo: omissis 
argumentationibus multis, quas nec recipiunt, nec 
plane intelligunt, sanctorum suorum testimoniis 
insistentes, sic probamus : 

Gregorius Nazianzenus in sermone, qui incipit 
Odibiles, etc., ita dicit: « Spiritus ex essentia Pa- 
tris per Filium seternaliter missus sanctificat om- 
nem creaturam, » etc. 

In Epistol. Dionysii: « Credo in Spiritum san- 


7 Paal. xaxi, 0. 5 Psal. xxxv, lu. 


" Jerem. 1t 13. 


ltem Athanasius in editione fidei, cujus est 
initium : Ceedimus in unum unigenitum Deun , etc., 
parum ante finem : « Spiritus autem sanctus pro- 
cessivum ens Patris, et ferentis ΕΠΙ, per quem 
implevit omnia. » 

ltem in Epistola Athanasius de Spiritu sanclo, 
ad Serapionem, cujus est, initium: | Litterz tug 
devotionis, etc. : « Dno exsistente Filio viventi 
unam oportet esse plenam, perfectam, et sanctiti- 
cativam vitam : qua est operatio ejus, et donum, 
quod ex Patre dicitur procedere: quia ex Verbo, 
quod ex Patre est, manifeste resplendet, et mitti 
tur et donatur. » 

Gregorius Nyssenus in Epistola ad Eulalinm, 


C quasic incipit: Vos quod jusium, etc., parum 


ante finem : « Immutabilem vere confitentes eum, 
qui secundum causativum et causatum est, diífe- 
rentiam non negamus ; in quo solum discerni al- 
terum ab altero comprehendimus, hoc quoddam 
eausativum credentes ; hoc autem ex causativo et 
ejus quod ex causativo est ; alteram iterum diffe- 
rentiam intelligimus , hoc enim proxime de primo: 
hoc autem per proximum de primo. » 

Item, idem libro contra Eunomium, quasi infine, 
ibi loquitur : « Sicut enim copulatur Patri Filius, δὲ 
ex ipso esse habens, non est posterior secundum 
exsistentiam : sic iterum et ab Unigenito habetur 
Spiritus sanctus, intellectu solo secundum cause 
rationem preespeculata Spiritus hypostasi. » 

Item Athanasius in sermone contra Aerios cujus 
initium est: Qui malitiose, in fine loquens de 
aqua saliente in vitam eeternam, sic ait: « Pro- 
pter hoc David psallens Deo sic ait: Quoniam apud 
te est fons vitae, et in lumine tuo videbimus lumen". 
Sciebat enim apud Patrem esse Filium fontem 
Spiritus sancti ;sicut per prophetam Filius dicit : 
Me dereliquerunt fontem aqua vive ?, » ete. 

Item Cyrillusin sermone septimo, cujus initium 
est: De humanatione Unigeniti, quasi post duas 
partes sermonis: « Solvens enim a peccato eum 
quisibi consentit, proprio jungit de cetero Spi- 


1409 


CONTRA GRJECOS. 


49k 


ritu, quem immittit ipse : ut sieut ex Deo Patre Α pimus 9. Etipse inquit Dominus : Quoniam de 


est Verbum, ita ex propria nobis natura refundit 
Spiritum. » 

Quod autem hic refundi dicimus. in Greco di- 
citur &xr77z51c, et a fontis nomine secundum v2 
priepositionem derivatur. Ex quo liquide apparet, 
sanctum Patrem intellexisse Filium esse fontem 
Spiritus sancti. 

Beatus Gregorius, eognomento Thaumaturgus, 
in sue editione Fidei, quie in Vita ejus legitur, sic 
ait : « Unus Spiritus sanctus ex Deo esse essentiam 
habens, et per Filium lucens liquide hominibus, 
imago Filii perfecta. » 

Item Magnus Athanasius, in ea qua ad Serapio- 
nem est de Spiritu sancto, Epistola, cujus est ini- 


tium : Littere luz sacra affectionis, etc., sic dicit: p 


« Sicut in propria imagine est Filius in Spiritu : 
sic et Pater in Filio. » Et post modicum : « Imago 
Filii dicitur et est Spiritus sanctus, dicente Paulo : 
Quos przscivit. inquam,ct pradestinavit conformes 
fieri imaginis Filii Dei'?.» [tem in eadem : « Mani. 
festum enim erit, quod neque creatura Spiritus, 
neque angelorum essentia, in eo quod illi conver- 
libiles sunt, sed imago Verbi et Patris propria 
est. » Item in ejusdem Epistcle abbreviato ser- 
mone : « Si autem bonus odor et forma Filii est, 
manifestum est quod non erit Spiritus creatura. » 

Item Basilius in quarto sermone contra Euno- 
minum, qui sic incipit: Si natura Deus Filius, 
elc.: « Imago quedam Dei Christus est : Qui. est, 
inquam, imago Dei invisibilis 11, imago autem Filii 
Spiritus. » 

ltem in eodem libro cap. cujus titulus : Quod 
sicut Filius ad Patrem se habet, sic Spiritus ad 
Filium ; in ipso initio capituli, sic ait : « Propter 
hoc et Dei quoddam verbum Filius; verbum au- 
tem Filii Spiritus : Portans, inquam, omnia verbo 
virtulis sue "*. 

Item beatus Cyrillus in libro Dialogorum cum 
Hermia (2), de Spiritu sancto loquens, cujus est 
initum, Labor beatorum fructus gloriosus, etc.: 
« Character verus et naturalis ad summum certi- 
tudinis, que seeundum similitudinem intelligitur, 
ipse est Filius; similitudo pura et naturalis Filii 
Spiritus est; scribente audies beato Paulo : Quia 


quos prascivit, et predestinavit. conformes fieri D 


imaginis Filii Dei, quos autem prazdestinavit, hos 
et vocavit. » 

Athanasius ad Serapionem jin Epistola de Spi. 
ritu sancto, ut supra adnotatum est : « Et Filius 
inquit, Qua audivi a Patre, hzc loquor in mundo'*, 
Spiritus autem a Filio accipiet, et annuntiabit 
vobis !*. » 

Item Basilius ad Amphilochium, cap. 5: « Scri- 
bens ad Ephesios Paulus ait: Veritatem autem 
facientes, etc. Ex plenitudine ejus nos omnes acce- 


!! Coloss. 1, 15. 13 Hebr. 1, 3. 
16” Joan, xvi, 19. !! ibid. 


{0 Rom. vii, 20. 
!* Joan. xv, 15. 


(A Lib. τα. 


moo accipiet, οἱ annuntiabit vobis. » 

Item Gregorius Nyssenus in sermone contra 
Arium et Sabellium, qui sic incipit: Quid dico? 
Dic mihi : Spiritus sanctus immortalis est, etc. 
« Sanetus, principalis, justus, verus, profunda 
scrutans Dei, ex Patre procedens, ex Filio esse 
accipiens, » etc. 

ltem Epiphanius in libro qui Ancyrotus seu 
Áncoratus dicitur, sie dicit: « Spiritus autem 
sauct'is, Spiritus Dei ens cum Patre et Filio, non 
est alius Deus a Deo ; a Deo autem ens a Patre 
procedit, a Filio accipit, et in eodem Filius reve- 
lat Patrem. Nullus enim novit Patrem nisi Filius, 
à quo procedit, a quo accipit. » 

Ecce patet ex priemissis,qualiter Spiritus sanc- 
tus sit ex Filio, sive,quomodo precedit «equaliter 
ab utro que: quia nil aliud est Spiritum sanctum 
a Patre esse, vel a Filio, quam procedere ab eis. 
Quia cum non sit alius modus, quo persona sit 
ab alia. nisi generationis,aut processionis,necesse 
est ut, si est a Filio Spiritus sanctus, quod negare 
Graecus non polest, sit etiam ab eo per mo- 
dum processionis : nisi forte novam velint fingere 
heresim, ut dicant, quod idem Spiritus sanctus 
generetur a Filio, et sint in Divinitate duo Filii, 
et unus eorum nepos. 

Ostensum estinsuper,quod Spiritus sanctus,ut 
sit a Filio, hoc habet Filius a Patre: propter quod 
& Patre per Filium, vel mediante Filio, vel certe 
c principaliter et proprie dicitur Spiritus pro edere 

vel spirari a Patre. Terminatum est enim, quo- 

modo idem Spiritus a Filio, qui est ejus causa et 
fons, propter modum essendi & Filio, catholice 
dicitur esse ratio et forma Filii. Unde et verbum 
et imago Filii propter eamdem rationem Spiritus 

nuncupatur. Que prudens lector si consideret di- 

ligenter, multa qu& a Grecis objiciebantur, so- 

luta inveniet ; et licet breviter,tamen et catholice, 
et vere terminata. 


Solutio ad tertium objectum. 


Ad tertium autem objectum,quod dicit: Omnia 
quacunque audivi a Patre meo, nota faciam 1. 
Concedimus sicut et ipsi glossant,omnia necessa- 
ria ad salutem.Iloc tamen necessario addimus in 
glossa, quod, aut implicite,aut explicite nota facit 
eis omnia. Nam cum verba sint Veritatis, Veritas 
mentiri non potest. Dicit enin : Muita alia habeo 
vobis dicere, sed non potestis portare modo. Cum 
autem venerit ille Spiritus veritatis, ducebit vos 
omnem veritatem!*', quasi dicat : Horum et alio- 
rum verborum meorum intelligentiam relinquo 
magisterio Spiritus sancti, qui docebit vos, et 
suggeret omnia, quecunque dixero vobis 1]. 

Item,quamvis non inveniatur secundum vocem 


1 Joan. vir, 26. !* Joan. xvi, 14. !5 Joan. 1, 16. 


495 


in Evangelio, quod Spiritus procedit a Filio in- A 


venitur tamen secundum veritatem intellectus,in 

pluribus locis. Dicitur enim Spiritus Veritatis, id 

est Filii, quia de se Veritas increata loquebatur 

tunc, Christus. Si ergo est Spiritus Veritatis, aut 
quia Spiritus est a Veritate, aut quia Veritas est 

à Spiritu. Sed quod Veritas sit a Spiritu error 

est, quia Filius a Patre solo est et non a Spiritu : 

confiteri necesse est, quod sit Spiritus Veritatis, 

id est Filii, hoc est, a Filio. Si autem a Filio, aut 

generatione, aut processione, ut supra.Quia vero 

[id] est bons expositionis, patebit in sequen- 

tibus. 

Spiritum sanctum esse Spiritum Veritatis, hoc 
est. Filii, ex Grecorum Patrum expositionibus 
comprobatur. 

Beatus Cyrillus, in recapitulatione de Spiritu 
sancto, dimembrationibus sexaginta sex,demon- 
stratione sic ait: « In Evangeliis quidem Salvator 
sic ait de se: Ego sum veritas!*. Beatus autem 
Joannes ex Patris essentia, et Filii Spiritum os- 
tendens, in Evangeliis quidem ait: Spiritus veri- 
tatis, qui a Patre procedit. » 

Idem sanctus, in quarta epistola ad Nestorium, 
cujus est initium: Salvatore nostro dicente, etc., 
parum ante finem : « Et si in hypostasi Spiritus 
sanctus propria, et intelligitur secundum se, vel 
quod Spiritus est, et non Filius, tamen non est 
alienus ab ipso Filio. Spiritus enim Veritatis no- 
minatus est. Est autem Christus Veritas, et pro- 


PANTALEONIS DJACONI CP. 


406 

Item, alia auctoritas Evangelii, Spiritum ex Filio 
procedere comperte clamat. Dicit enim Filius : 
Qui credit in me, sicut dicit Scriptura : flumina de 
ventre ejus fluent aquz vive. Hoc autem dizit (ait 
evangelista) de Spiritu, quem acepturi erant cre- 
dentes in eum !*. Audisti, Greece, quod. Spiritus 
procedit ab eo qui credit in eum ? Nonne etiam 
fluit a Filio Spiritus? Imo. Quomodo a credentium 
mentibus fluere dicit Spiritum, nisi quia fluit ab 
eo, quem habet in se credens in eum, hoc est, a 
Filio ? Quid est vero, Spiritum a Filio fluere, nisi 
procedere ab ipso ? Quod autem flumina Spiritus 
sancti procedunt, monstratur manifeste in libro 
Jesu filii Sirach: Ego, inquit, Sapientia effudi fte- 
mina**. Quid enim in hoc loco per Sapientiam, 


B nisi Filium, et quid per flumina, nisi Spiritum 


sanctum intelligimus? Effudit ergo Sapientia flu- 
mina, quia Filius ex se emittit Spiritum, qui pro- 
cedit ab ipso. 

Item dicit de eodem Filius in Evangelio : Sicut 
Pater habet vitam in semetipso, sic dedit et Filio 
habere vitam in semetipso 11. Quid aliud in hoc loco 
per vitam, nisi Spiritum sanctum intelligimus, 
quem Pater habet in se, et dedit Filio : ut ipse 
ta Spiritum habeat in se ipso, sicut habet Pater ? 
iErgo Filius non solum habet Spiritum, quem ha- 
bet Pater, sed etiam ita habet Spiritum, sicut ha- 
bet Pater. Videamus itaque, quomodo Pater habet 
Spiritum in semetipso. Pater autem sic habet 
Spiritum ut semper sit in Patre, et semper proce- 


funditur ab ipso, quemadmodum utique et ex C dat a Patre : et ita semper procedit a Patre, ut 


Patre. Quid autem sit profundere, exponit idem 
Cyrillus in expositione Symboli Niceni, tractans 
verbum illud, Qui ez patre procedit, dicens : 
« Transacto de Christo ipso sermone, cum beati 
Patres sancti Spiritus memoriam facerent: Credo, 
dixerunt, in eum, quemadmodum in Patrem, et 
Filium ; consubstantialis enim eis, et funditur 
Spiritus,et procedit tanquam a fonte Deoet Patre.» 

Beatus quoque Basilius, in libro De Spiritu 
sancto, ad Amphilochium, cap. 18: « Sí quis Spi- 
ritum Christi non habet, hic non est ejus, Unde 
solus glorificat Deum.7/lemeciareficabit,inquam, 
quia de meo accipiet et annuntiabit vobis non si- 
cut creatura, sed sicut Spiritus sapientie, Chri- 


stum, Dei virtutem et Dei sapientiam, insua ma- p 


gnitudine revelans : et sicut Paracletus Spiritus 
characterizat ejus,qute promisit per Spiritum, Pa- 
racleti bonitatem, et in sui dignitate majestatem 
demonstrat ejus. » Unde et provenit; quod idem 
est, quod procedit. 

Idem sanctus Epiphanius in libro De Anco- 
rato : « Pater veri Filii est Pater, lumen totus Fi- 
lius, Patris Verbum, Jumen ex lumine, non uti- 
que facta vel creata applicatione sola; et Spiri- 
tus sanctus, Spiritus veritatis, lumen tertium ex 


Patre et Filio. » 


19 Joan, xiv, 6. 


semper in Patre maneat, et ita semper in Patre 
manet, ut tamen semper a Patre procedat. Si Fi- 
lius isto modo habet Spiritum in semetipso,verum 
est, quod ipse dicit : Sicut Pater habet vitam in 
seipso,sic dedil ct Filio habere vitam in semetipso. 
Si autem isto modo non habet, quomodo erit ve- 
rum, quod dicit : Sicut Pater habet vitam in seip- 
δο, sic dedit et Filio habere vitam in seipso? Sed 
falsum esse non potest, quod a Veritate est dic- 
tum. Ergo verum est quod Veritas dixit. 

Item : Sicut Pater suscitat mortuos et vivificat,sic 
et Filius quos vult. vivificat 31. Vivificare Spirilus 
sancti est, etc., sicut Veritas dicit: Spirilus est qui 
vivificat 15, etc. Quando ergo Pater mortuos vivi- 
ficat, de Spiritu sancto, quem mittit in eos, vivi- 
ficat. Spiritus sanctus enim est, qui mortuos vivifl- 
cat vitam dando mortuis operatione sua, et etiam 
vitam gratie mortuis in peccatis inspiratione sua. 
Si igitur Filius ita de Spiritu sancto vivificat, sicut 
Pater, sequitur quod sicut ad Patrem pertinet 


' Spiritus, etiam illo modo pertinet ad Filium. Sed 


ad Patrem pertinet, ut ab ipso procedendo det vi- 
tam mundo, sicut alias scriptum est. Ita ergo et 
ad Filium. 

Sed dicet Greecus : « Non ita pertinet Spiritus 
ad Filium, sicut ad Patrem, quia Pater dedit Fi- 


10 Joan. vir, 38. 39 Eccli, xxiv, 10, ?! Joan. v, 26. ?*]bid. 21. ** Joan. vi, 64, 


497 


CONTRA GRAECOS. 


498 


lio, ut possit mittere ; sibi autem retinuit, ut pro- A Beatus Cyrillus de eodem Spiritu, quod Spiri- 


cedat ab eo. » Absitab animis fidelium hoc delira- 
mentum, ut Spiritus sanctus cosaterus et con- 
substantialis Patri et Filio, aliter et aliter detur 
et sit: vel quod aliquid aliud temporaliter acce- 
pit vel aliud eternaliter exsistat. Ista enim varietas 
non cadit in Deum, sed in creaturas. Nunquam 
etiam Filius ad mensuram accepit Spiritum, sicut 
el nos, et uti est scriptum. Legimus enim : Non 
ad mensuram dat Deus Spiritum ** ; supple, Filio 
suo. Si verum est, quod Pater ita dedit Filio Spi- 
ritum,ut aliquam gratiam dominationis in se Filius 
(Pater) retinuisset, tunc revera dedisset Filio 
Spiritum ad mensuram, ita ut nos possemus illam 
donationem mensurare dicentes : Hoc quidem de- 
dit Pater Filio, hoc autem non dedit ; sic dedit, etsic 
non dedit. Nonne Grecus mensurat Filio Spiritum, 
quando dicit : Filius sic habet Spiritum ut mittat, 
et donet illum ; sed non sic habet, ut procedat ab 
ipso. 
ltem Filius de Spiritu sancto ait: Novi de me 
virtutem ezisse **. Et Evangelium similiter : Virtus 
de illo exibat et sanabat omnest* . Que autem erat 
illa virtus, que sanabat omnes ? De qua virtute 
iterum scriptum est : Vos autem sedete in civitate 
Jerusalem, quousque induamini virtute ex alto. **. 
Qui ergo negat Spiritum a Filio procedere, negat 
pariter verba sua ab ipso esse. Verumtamen evan- 
gelista * Mirabantur omnes in verbis gratie, qua 
procedebant ore ejus ?*. 
Quid plura? lpsa namque Veritas, 
noster, volens omnem ambiguitatem istam de me- 
dio removere, post gloriam resurrectionis sue jam 
immortalis factus et impassibilis, Spiritum sanctum 
exse procedentem ostendit, cum inspirans dici- 
pulis ait : Accipite Spiritum sanctum ?**,etc. Quam 
auctoritatem beatus Athanasius exponens ia ser- 
mone de ea, que in carne, dispensatione Verbi 
Dei, et de Trinitate contra Arianos, cujus initium 
est : Qui maliliose, etc., sic dicit : «Propter hoc in- 
sufflat in faciem apostolorum dicens : Accipite Spi 
ritum sanctum, ut discamus, quod de plenitu* 
dine Divinitatis est, qua datur Spiritus sanctus 
dicipulis : /n Christo enim, inquit, hoc est, in carne 
ejus, habitat omnis plenitudo Divinitatis 50, Sicut 
Joannes Baptista dicit: Nos autem omnes de pleni- 
tudine ejus accepimus?! , » etc. Corporalietiam spe- 
eje visus est Spiritus sanctus sicul columba de- 
scedens, et manens super eum. In nobis autem 
pignus et primitie Divinitatis habitant, in illo au- 
tem plenitudo Divinitatis, ne quis putet, quod non 
habens Spiritum, ipsum tunc accepit. Ipse enim 
ipsum desursum mittebat ut Deus, et ipse ipsum 
deorsum recipiebat ut homo. Ex ipso ergo in 
ipsum descendebat, ex divinitate ejus in humani- 
talem. » Et hoc quidem Athanasius. 
1* Joan. 1, 3$. ?5^ Luc vir, 46. *5 Luc. vi, 19. 


* Coloss. 1, 9. ?! Joan. 1, 16. ?! Matth. x, 20. 
* Rom. viu, 9, ?? Joan. vi, 64. 


Salvator C 


tus sanctus sit ex Filio, et quod ipse Filius dederat 
tunc Spiritum sanctum apostolis eum insufflavit, 
et dixit : Accipite Spiritum sanctum, super Genesim 
sic testatur : « Sicut beatus Moyses ostendit homi- 
nem a Deo accepisse spiraculum vite, hoc Christus 
innovans in nobis post resurrectionnem a mortuis, 
insufflavit discipulis dicens: Accipite Spiritum san- 
ctum, ut iterum reformati ad pristinam imaginem, 
conformes appareamus Creatori per parlicipatio- 
nem Spiritus. » 

Quando ergo Spiritus sanctus in nobis factus, 
conformes nos Dei ostendit, procedit autem a pa- 
tre et Filio, manifestum, quia de eadem essentia 
est essentialiter in ipsa, et ex ipsa procedens, velut 


B ex humano ore excurrit insufflatio: etsi parvum 


et non dignum sit exemplum. Omnia enim supe- 
rabit Deus. 

ltem Anastasius patriarcha Antiochenus, in 
sermone de recta veritate dogmatum, quisic in- 
cipit: Dominus Deus meus fortitudo mea, etc., de 
Spiritu sancto sic testatur: « Etenim Dominus 
ipsum Spiritum ex se ostendens existere, in- 
sufflans aiebat : Accipite Spiritum sanctum. » 

Ecce, ut diximus,omnia que necessaria sunt ad 
salutem, aut explicite, aut implicite scripta sunt 
in Evangelio : quod ex dictis, et subsecutis san- 
ctorum testimoniis probavimus, et in sequenti 
capitulo manifestius apparebit. 


Ad quartum solutio 


Ad quartum objectum, quo dicitur: « A Patre tan- 
tum dixit Filius procedere Spiritum, et non addi- 
dit, a Filio, » dicimus quod non est necesse, quod 
ubicunque sublicetur una persona, excludatur 
ipsa, et non intelligatur ; quod isto modo in mul- 
tos errores precipitasset nosipsa Veritas, Filius 
Dei. Verbi gratia, in Evangelio Seriptum legimus: 
Non enim vosesttsqui loquimini, sed Spiritus Patris 
vestri qui loquitur in vobis 53. ltem : Ego εί Pater 
unum sumus **, dixit Filius, et nullam mentionem- 
fecit de Spiritu sancto. Et iterum : De die autem 
et hora illa nemo scit nisi Paler ** . )tem Paulus : 
Misit Deus Spiritum Filii sui 5” , non dicit, suum. 
Et iterum : Si quis Spiritum Christinon habet, hic 
non est ejus?* . |tem Filius in Evangilio: Spiritus est. 
qui vivificat?! . Si igitur illa sola persona intelligitur 
in his auctoritatibus, de quafit mentio, et non alia: 
ergo Spiritus, Patris tantum est Spiritus, et non 
Filii, quia de Filio non fit mentio, nisi de Patre. 
Item solus Spiritus loquitur, et non pater, vel Fi- 
lius. Item sic Pater novit que& ventura sunt novissi- 
mis diebus, et non Sapientia ejus, id est, Filius, 
vel Spiritus sanctus. 

Item : Quis est iste Spiritus Filii, quem immittit 
Pater in corda credentium ? numquid alius erit ab 


11 Luc: xxiv, 49. 15 Luc. iv, 22. 
33 Joan. x, 30. ** Matth. xxiv, 36. 


1? Joan. xx, 921. 
3$ Galat. IY, 0. 


109 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


ipso, de quo scriptum est : Spiritus veritatis, qui a A quod non alienus est ab essentia Fili Spiritu 


Patre procedit 38 ? item de persona Patris Domi- 
nus in Evangelioloquens ait : Si dimiseritis homini- 
bus peecata eorum, Paltervester dimittet vobis pec- 
cata vestra ?? ; etiterum : Quicunque/ecerit volun- 
tatem Patris mei qui in calis est ". Nunquid et in 
his persona Filii, non intelligitur ; quare excludi- 
tur, cum dicitur, Spiritus veritatis, qui a. Patre 
procedit ? presertim cuin de se Veritate loquatur 
Filius, prout in priecedentibus demonstratum est. 
Nulla est ratio, nisi quia sic placuit Grecis adver- 
sari volentibus. Verumtamen firmiter credimus, 
et catholice tenemus, quod aliquando solius Patris 
nomen ponitur in locutione, et ipsius Filii nomen 
intelligitur : et aliquando nomen Filii in his non 
intelligitur, vel Spiritus sancti, et ipsis tantum 
personis convenit, et non Patri. Sed tune conside- 
rare oportet, si id quod de una persona dicitur, 
possit convenirealiis, servatis proprietatibus unius. 
cujusque persone sine confusione. Unde dicimus 
quod quadam conveniunt soli Patri, quedam soli 
Filio, quedam soli spiritui sancto. Quedam Patri et 
Filio, et Spiritui saneto, et quedam simul tri- 
bus personis. Patri tantum convenit hoc nomen 
ingenitus, inprincipiatus et genitor ; Filio, genitus, 
et principiatus ; Spiritui sancto procedens ; et hoc 
nomen, Spiritus sanctus, appropriato vocabulo 
Patriet Filio est commune, tam secundum 6Griecos 
sanctos, quam secundum Latinos ; dare, süittere, 
et habere, et spirare, sancto Spiritui vero et Filio 


D 


commune est, quod ambo ezsistunt reternaliter a ρ 


Patre : hic per processionem, ille autem per gene. 
rationem. Omnia vero alia communiter conveniunt 
tribus personis. Ea ergo, quae non auferunt pro- 
prietatem, nec confundunt distinetionem., non est 
necesse, si dicantur de una tantum, quod alia 
propter hoc excludatur. Quia in talibus licet non 
nominetur, tamen semper subintelligitur, etsi non 
specificetur, ul in premissis est ostensum. 


Quod Spiritus sanctus procedit α Filio, secundum 
apostolos, οί Grecos. 


Ostenso igitur quod Spiritus procedit a Filio se- 
cundum Evangelium, secundum quod sacri docto- 
res nobis exposuerunt : restat, et. necesse est, ut 
in pluribus mendaciis adversarii veritatis depre- 
hensi, eorum assertionibus nulla de ewtero [fides 
adhibeatnr. 

Cyrillus ita exponens istud verbum, quod in 
Actibus apostolorum positum est : Ministrantibus 
autem Domino, el jejunantibus, dixit Spiritus san- 
ctus : Segretate mihi Bernabam et Saulum ο) ita di- 
cit: « Si igitur vocante ipsos in apostolatu Spiritu, 
aJesu vocatos eos dicunt, ostenditur manifeste, 


95 Joan xv, 26. 


38 Matth. νι, 14. 
**5 ] Cor. xi, 3. 


46 Matth. xxvi. 


D 


*^ Matth. xir, 50. 


sanctus, sed in ipso, et ex ipso, quasi operatio 
quadem naturalis ommia potens ex plere, quaecun- 
que et vult. » 


Et post pauca, verbis respondens heereticorum, 
dicentium, Spiritum imperfectum esse, et nihil ha- 
bentem ex se, sed ex participatione exsistentem, 
propter hoc, quod de ipso dicit Dominus: No 
enim loquetur a semetipso '* , 6ἱο., sic ait : « Non 
enim imperfectum Spiritum ostendens hoc de ipse 
ait Salvator, sed ut magis certificet audientes, 
quod essenlia exsistens ejus, non aliud quid lo- 
quitur, quam quod ipse vult, et sensus exsistens 
ejus juxta B. Paulum dicentem de Spiritu : Net 
sensum Christi habemus *? : lle proraus rationabitur 
οἱ ordinabit, qu& et ipse, cujus est sensus. Propter 
hoc nihil ex se ipso Spiritum locuturum affirma- 
vit, quasi dicat: Ego sum iterum qui loquot; 
velut si et qui in homine est sensus, dicat de pro- 
cedente ex se ipso ratione : Non loquetur a se ipso 
aliquid, sed quecunque audiet loquetur. » 

Et statim post aliqua verba interposita ait san- 
ctus Cyrillus: « Talem quemdam intellectum opor- 
tet accipere de Spiritu sancto. Cum enim exsistat 
Spiritus sanctus Christi, omnia que ipse loquitur 
discipulis, non inseparataquadam voluntate ab eo, 
in quo est, loquitur : sed tanquam ex essentia illius 
naturaliter procedens, et totam voluntatem ejus 
habens, sicut et operationem. » Quod autem hic 
transtulimus procedens, in Greco dicitur xpoü» 
et ex dictis sanctorum, et vi grammaticee seequipol- 
lens dignoscitur τώ εχπορενοµινον participio. Cujus 
participii verbum legitur in Evangelio, ubi ος Pa- 
tre dicit Spiritum procedere. 

Idem sanctus exponens aliam autoritatem beati 
Pauli, ideni repetit dicens : « Scribit Paulus quibus- 
dam dicens taliter : Nofifico autem vobis quod nemo 
loquens in Spiritu Dei dicit anathema Jesu: ei nemo 
potest dicere: Dominus Jesus nisi in Spiritu sancto ^. 
Manifestum est ergo, quod qui participat Spirk 
tüm sanctum, novit esse Dominum Jesum : qui 
autem non participat, ignorat. Qualiter qui partici- 
pat Spiritum, novit esse Dominum Jesum: sicut qui 
de melle gustaverit, scit quod dulce est mel : sie 
et Spiritus participes. Ergo ex essentia Filii Spiritus 
sanctus qualitas quedam. ut ita dicamus, Domina 
tionis omnis Dei. » 

Cyrillus in serm.2, ad Hermiam (3). parum ante 
medium super id, Ecce ego vobiscum sum ***, ele., 
dicit : « Misit nobis Filius de colo Paracle- 
tum, per quem et in quem nobiscum, et in 
nobis moratur : non alienum sive extraneum nobis 
effundens, sed essentisze sus, et Patris personae Spi- 
ritum. » 

4 Act. xim, 9 


** Joan. xiv, 10. *3 I Cor. n, 16. 


(3) Dial. vr de Trinit. in quo probatur divinitatis Spiritus sancti, sicut in sex prioribus dialogis di- 


vinitas Filii. 





bot 


CONTRA GR.ECOS. 


$02 


Item Anastasius Antiochenus patriarcha in pree- A Sancti hoc in Symbolo non posuerunt, quia mi- 


fato sermone de recta veritate dogmatum sic ait : 
« De sana nostra fide, et rectis Ecclesiie documen- 
tis diligenti et subtili ratione corporis et proprie- 
tatis assumentis, tanquam exempluni distinctio- 
num divinarum personarum, statuimus per mem- 
brorum proportionem et proprietatem comparare. 
Etenim Spiritus oris ejus, scilicet Dei, dicitur Spi- 
ritus sanctus, ore exsistente Unigenito. Et Spiritus 
iterum ex ipso procedens, et missus non solum a 
Patre, sed etiam a Filio. » 

Epiphanius Cypri in memorato libro Ancorato 
de processione Spiritus a Filio talia testatur : 
« Spiritus enim Deus est, et Spiritus Patris, 
et Spiritus Christi, non secundum aliquam com- 


nime dubitaverunt. Non enim proponebant in Sym 
bolo, vel definiebant in synodis, nisi ea qus in 
quastionem ab hereticis vertebantur, et mun- 
dum vel universalem Ecclesiam in errorem duce- 
bant. Unde nec Symbolum tunc temporis expo- 
suissent, nisi eos ad hec hereticorum pravitas 
compulisset. Unde in prima et sancta universali 
synodo, que sub sanctissimo papa Sylvestro, tem- 
pore Constantini principis, a trecentis octodecim 
Patribus sanctis in provincia Bithynis, civitate 
Niceea, contra impiissimum dogma Arii, dicentis 
Filium Dei faetum et creatum, est celebrata, nil 
aliud definierunt de Spiritu sancto, nisi quod in 
ipso credi debeat, et quod sit Dominus, et vivi- 


positionem, quemadmodum in nobis corpus et B ficans. 


anima: sed in medio Patris et Filii, ex Patre et 
Filio. » 

ldem sanctus in libro De una Deitate : « Ait 
ergo Petrus his, qui circa Ananiam erant: Ut 
quid tentat vos Satanas inentiri Spiritui sancto ? 
Non estis mentiti hominibus, sed Deo.» Ergo: 
« Deus ex Patre et Filio Spiritus, cui mentiti sunt, 
qui de pretio fraudaverunt. » 

Item in eodem opere:« Vita tota Deus, ergo 
vita ex vita Filius : Ego enim, inquit, sum via, 
veritas et vita. Spiritus enim sanctus ab ambobus 
Spiritus et vita. Nam Spiritus Deus est. » 

Et iterum. « Numquid dicimus duos esse Filios ? 
Et quomodo Lnigenitus ? Imo, tu quis es, qui re- 
spondeas Deo ? Si Filium quidem vocat, id est, pro- 
cedit ex se, Spiritum vero sanctum ex ambobus ? » 

Quid ergo diceinus ? Adhuc egemus testibus ? 
Audivimus Grecorum blasphemias dicentium : 
Spiritus sanctus non procedit a Filio, quia perfe- 
cte procedit a Patre : quasi etiam non perfecte 
mittatur et detur a Filio? 

Item, Non procedit, inquiunt, a Filio, quia duo 
essent cause, et duo principia. Ergo cum Scriptu- 
Pe sacre et Evangelium Filium principium sci- 
licet de principio nominent, ut illud: £go princi- 
pium, qui et loquor vobis **. Et. Psalmista : Et tu 
in principio, Domine, terram fundasti 15. 

Ιάθτα, non procedunt quie dicunt, quod Chri- 
stus hec tacuit, apostoli non dixerunt, sancti 
ctiam de hoc nil preedicaverunt. Sed ex premissis 
auctoritatibus. mendaciis eorum jam patefactis, 
restat nunc ostendere qualiter et in his que se- 
quuntur, suis rationibus mentiantur. 

Dicunt enim : « Sancti Patres in conciliis super 
hoc nil definierunt : sed ponentes in Symbolo, e& 
quie sunt necessaria ad salutem. eos qui aliud ad- 
derent excommunicaverunt ; sed vos addidistis : 
ergo estis excommunicati. » 

Responsio Latinorum. 
Ad quod respondentes breviter sic dicimus : 


^5 Joan. VIII, 95. *6 Psal CI, 26. 
(4) Fuit synodus secunda Constantinopolitana. 


C 


In secunda vero synodo, quse sub beato papa 
Damaso, tempore Theodosii principis, a centum 
quinquaginta Patribus in urbeConstantinopolitana 
contra Macedonium, preiefatze urbis episcopum, di- 
centem Spiritum sanctum minorem Patre et Filio, 
vel cerle ministrum Trinitatis, celebrata est, de- 
finierunt predicti Patres, Spiritum non factum 
nec creatum, sed potius creatorem, ab ipso fonte 
in Divinitate, Patre, tanquam 8 primaria vena 
procedentem. Et hoc in secundo Symbolo, quod 
Constantinopolitanum dicitur, diligentius notave- 
runt. Quia vero non fuit qusstio, sive dubium: 
Utrum Spiritus a Filio procederet, vel non ? san- 
cti Patres, sicut et multa alia quie postmodum in 
aliis conciliis catholice definita sunt, sub silentio 
transierunt. Processu vero temporis, increscente 
quorumdam malitia, in Occidentalibus partibus, di- 
centium Spiritum sanctum non procedere a Filio, 
pro eo quod in Symbolo non ponatur, aggregati 
in unum episcopi illarum partium, de licentia et 
auctoritate summi pontificis, veritatem fidei, quam 
tenemus in Symbolo declarantes, cantari etiam 
hoc in Ecclesia ab omnibus mandaverunt. Greci 
vero et cateri Orientales vocati non sunt, aut 
quia nimis distabant, aut quia non dubitabant 
etiam hoc adducere in questionem. 

Quod autem eis tunc licuerit, et liceat hodie no- 
bis aliquid scribere, predicare, et cantare, quod 
in Symbolo nonestexpressum, docemur ex quarto, 


p quinto, sexto, septimo conciliis, quorum quedam 


definiunt, quod non est expressum in Symbolo: 
ut de sacris imaginibus, super quibus septima fuit 
synodus, nihil in Symbolo continetur. Sic nec de 
duabus voluntatibus et operationibus in Christo 
Symbolum manifeste determinat, de quibus sexta 
synodus definivit ; sicnec Theodorus Mopsuestitm, 
nec Theodoriti scripta, quee contra beatum Cy- 
rillum composuit, condemnat Symbolum, quamvis 
secunda universali synodo (4) condemnentur. Sic 
nec duas naturas inconfusas et impermistas in 


w 





ANNO DOMINI MCCL 


PANTALEONIS 


CP. DIACONI * 


TRACTATUS CONTRA. GIUECORUM ERRORES 


Ex manuscripto codice bibliothece  Bavaricm, in lucem prolatus studio Petri Stevarlii 
Leodii, SS. theologie professoris, et in tomo IV Lectionum antiquarum Canisii edit, 
Basnagii repetitus 


LECTORI STEVARTIUS. 


Reprimus  Iratactum — istum in — bibliotheca | Bavarica absque — speciali! auctoris nomine. 
Jtaque neque nos de auctore divinabimus. Codex Bavaricus perquam vitiosus. erat. Quocirca 
ne tiireris, si οἱ liber iste inemendatus in. manus. (uas. veniat. Satius εἰ aliquid. quam nihil. 
Forsan alius in exemplar. correctius. incidet, praestabitque, qux α nobis prostari nequiverun. 
Interea. his. qualibuscumque fruere, εί studium nostrum illustrandg | orihodoxo antiquitatis 
farore tuo juva. Cum enim novatores hujus temporis studiose in. lucem extrahanti. quidquid 
olim chartarum seu α Gracis, seu α Latinis aversus cathedram Petri α male sanis ingeniis 
conscriptim | est ; nihil laborantes de sermonis elegantia vel inelegantia, par non est ut ea 
que pro S. Petri successore Romano pontifice etiam rudi stylo exarata. sunt, α blattis c 
lineis absumi. sinamus, | quisquiliisque — haereticis et. schismaticis solidas refutaticnes, licet 
cultu styli carentes, non opponamus. Vale. 


* De hoc Pantaleone velhomonymo seniore vide Fabricium cum Harle-ii notis in tomo nostroXCVIll, 
col. 1239. Ibi exstant Pantaleonis, quisquis sit, Zomilia de luminibus sanctis, ex Duc&eo; item in 
Jesu Christi Transfigurationem homili:e dug, ex Combefisio ; Encomium Michaelis archangeli, ex 
eodem ; homilia in Exaltationem crucis, ex Gretsero. Scripta sequentia seriem absolvunt eorum quse 
Pantaleoni tribuuntur queque fortasse prestabat in unum fasciculum colligere. EpiT. PATB. 


485 PANTALEONIS DIACONI CONTRA GR/ECOS. 486 





JACOBI BASNAGII 
IN TRACTATUM CONTRA GILECOS OBSERVATIO. 


Pantaleoni tribuitur hic tractatus; id sensisse videntur novissime Bibliothece Patrum editores in 
admonitione ad lectorem tom. XXVI, ubi de Joanne Caleca agitur. Id sensit etiam Ciampinus, 
quanquam alias dubius heereat, utpote qui tract: tum ut anonymum citaverit. Revera hec leguntur ad 
finem operis, auctorem. ut prima fronte videtur. indieantia : Ego Pantaleon cum essem ibi, Constanti- 
nopoli, ubi hoc actum est, hoc idcirco Memorabile feci. 

Fuit autein Pantaleon diaconus et chartophylax Ecclesie Constantinopolitanae, et ex eo quod dicatur 
apud Gretserum, qui ipsius tractatum in exaltationem crucis edidit, presbyler monasterii. Bysanti- 
norum, ex diacono presbyterum alicujus monasterii factum conjicit Combelfisius. Ipsi tribuit idem 
Coinbefisius Orationes in (ransfigurationem Domini. Quanquam ei sit aliqua suspicio, eas orationes 
stylo discrepantes binos habere parentes. Denique eidem Pantaleoni asseruitopusculum de miraculis 
Michaelis, quod legitur apud Surium, indeque concludit, Pantaleonem vixisse diu post Theodoram, 
tum miracula longo tempore post imperatricis obitum patrata narraverit. 

Quie Combefisii conjectura satis indicat. ipsi fuisse incertam Pantaleonis etatem, ideoque non ipsi 
vindicasse Zractatum contra Graecos cujus parens procul dubio an. 1252 vixisse debuit ; aliter tamen 
alii, ut superius observatum. 

Nos hunc tractatum, in quo multa occurrunt observatione?digna, in tres partes distinguimus, quie 
tot habeant auctores. 

Prior pars, quee quatuor dissertationes adversus Greecos continet, non modo edita est Constantinopoli 
in. aedibus Fratrum Praedicatorum an. 1952, ut fert titulus ; sed ab ipsis Fratribus Dominicanis fuit 
coneinnata. Sic enim ipsi loquuntur: H«c scripta sunt anno 1252,in civitate Constantinopoli a Fratri- 
bus Praedicatoribus ad xdificationem οἱ profectum animarum, ad laudem et glorium Patris et Filii et 
Spiritus sancti. Amen. 

Duo sunt notanda: 1o. Hic desinere opus illud, quod tentaverant Fratres; illi quippe quatuor capitula 
adversus Graecos probaverant, deinde clausulam Amen, qua finis operis indicatur, adjecerunt: denique, 
ut patebit inferius, quie sequuntur ex aliis scriptis sunt excerpta. 55. Inde patet Pantaleonem non esse 
hujus scripti auctorem, utpote qui diaconus aut aliquando monasterii presbyter, non vero monachus 
dicatur. At indubium est, illum tractatum a monachis confectum fuisse, et anonymum remanere de- 
buisse, ut solent que jussu etopera congregationis alicujus scripta sunt: idco plurimos auctores pre- 
fert et semper plurali numero sese indicant auctores : /n procemio hujus opusculi testati sumus. 

Secunda pars non fuit Dominicanorum, sed Hugonis Atheriani, qui seculo preeterito Greecos confu- 
taverat. Miror hoc non vidisse viros eruditos, quippe, 49. sic loquuntur Fratres Preedicatores : Quod 
licet jam quatuor dict is articulis demonstretur,tamen adhuc in his qua subjecta sunt ostenditur, qua ez 
dictis magistri Hugonis :Elheriani nuper extracta huic operi duximus inserenda. Dicunt enim et scri- 
bunt, etc. Vides hic finito opere, quedam ex Hugonis Xtherii scriptis adjici. Quid evidentius? Unum 
tamen addi potest, multa ibi dici que Fratribus Preedicatoribus non conveniant. Asserit auctor, sese 
velut singularem personam indicans, vidisse sacerdotes saciatis manibus qui viri sanguinum essent, 
dum sequerentur imperatorem per Cappadociam Persarumque regiones. Subjicit deinde se vidisse 
clericos fustigatos et verberatos, sublata prius τιµατίω, hoc est veste clericali, idque ipsi evenisse in 
Nicza civitate. An credas Fratrum gregem vestigiis imperatoris adheesisse, dum Orientales peragraret 
regiones ? Deinde, quis imperator ille ? An Balduinus !l, qui e parte Latinorum preerat? Sed hi^ 
adversus Persas bellum nunquam gessit. Verum quidem est, Joannem Vatatzem, quem Ducam appel- 
lant plurimi, Niceec& sedem imperialem habuisse. Sed verisimile non fit Predicatores eo tempore in 
ejus aulam admissos itinera cum ipso varia confecisse. Hec non modo verisimilia, sed vera sunt de 
itherio, qui, cum gratia summa polleret apud Manuelem Comnenum, Latinis faventem et sepius 
adversus Turcas Saracenosque belligerantem, ipsum per varios casus et discrimina rerum sequebatur. 
Unum objici potest, que leguntur in Tractatu contra Gra&cos non reperiri apud /Etherium ; sed inde 
nova oriri potest conjectura, plurima edidisse ;Etherium opuscula adversus Grecos, ex quibus qua 
hic proferuntur fuerint excerpta. 

Tertia denique pars hujus scripti, ab aliis plane diversa, continet tantum narrationem portenti cu- 
jusdam quod temporibus Michaelis Cerularii debuit evenisse. Sed non potuit habere Fratres Predica- 
tores auctores, qui prius fuse egerant de schismate Michaelis, et ne verbum quidem de illo portento 
dixerant, quodque huic operi sine fibula fuit affixum. Illa brevis narratio potest esse Pantaleonis, cui 
male totum opus adscribitur. 


&81 





PANTALEONIS ΡΙΑΟΟΝΙ CP: 





TRACTATUS 
CONTRA ERRORES GRJECORUM, - 


DE PROCESSIONE SPIRITUS SANCTI. DE ANIMABUS DEFUNCTORUM. 
DE AZYMIS ET FERMENTATO, 
DE OBEDIENTIA ROMAN/E ECCLESLE, 
Editus Constantinopoli, in edibus Fratrum Predicatorum, anno Domini 1202. 


Licet Graecorum Ecclesiam virtutum floribus et A creature fermenti termino volens coarctare, voce 


philosophis studiis olim decoratam noverimus, 
nec non et sanctorum Patrum, prophetarum, et 
apostolorum veloci cursu calcans vestigia, quam 
plures ex se vivos et ignitos lapides in edificium 
superne Jerusalem dudum transmiserit con- 
struendum, nunc tamen in tine temporum, quod 
sine gravi mcerore proferre non possumus, innu- 
meris et diversis errorum obfuscata turbinibus, in 
eademcaliginesuarum opinionum, diversa a sancia 
Romana Ecclesia perseverat. Et quamvis inlinita 
heresium germina a trecentis octoginta annis, et 
circa, id est, a tempore Photii, vel Photini (1), 
primi hujus schismatis inventoris, in diversis suis 
partibus, propter defectum scientie, et invidic 


amaritudinem, manifeste pullulaverint : preecipue p 


tamen in quatuor articulis generaliter, seu com- 
muniter dignoscitur deviare a nobis. Quorum pri- 
mus, quia ab ipsa divina majestate inchoans, ore 
polluto affirmat contra opinionem, imo fidem ca- 
tholicam, tertiam personam in Trinitate, id est, 
Spiritum sanctum « a Filio minime procedere, » 
vel spirari, aut exsistentiam habere. 

Secundus autem, secundum theologos, virtutem 
numero secundam, id est spem fidelium, virulento 
conanime interimere studens, asserit, « defuncto- 
rum animas nec Paradisi gaudiis perfrui, nec in- 
fernorum suppliciis, vel igne purgatorio, » citra 
diem judicii, aut ante latam sententiam extremam, 
judiciis posse subjacere. 

Tertius vero ipsam omnipotentis Dei potentiam 


blasphema predicat, non nisi in fermentali papis 
materia perfici posse mysterium sacramenti. His. 
itaque fidei, et charitatis, speique virtutibus, & 
cordibus fidelium dicto studio et ordine deletis : 
ultimo, in totius consummationem nequitim, 
quartum eam (ad quam horum et similium erro- 
rum spectat correctio), id est, sanctam Romanam 
Ecclesiam, aggreditur ; nec ei obediendum com- 
muniter asserendo predicat, moribus affirmat, 
et factis dicit. 

Contra quos errores pestiferos quamvis mullto- 
rum jam fidelium desudavitlabor, et plurima scri» 
ptaad defensionem vere fideicatholicee dimiserint 
perlegenda: quia tamen moderni Greci, novi pa- 
riter, et antiqui schismatici, nec argumentis vel 
rationibus, nec sacre Scripture testimoniis, nisi 
suorum scriptis sanctorum, quibus plurimum in- 
nituntur tam apocryphis, quam veris, nolunt su- 
perari : fraternis quoque precibus inclinatus, qua- 
liter ex suis libris eorum convincatur pertinacia, 
virtute, qua potero, ostendere laborabo. 

Si quid ergo vobis, frater charissime, in his 
gratum fuerit, ad fontem bonorum omnium Deum 
referentes, ei, cui omne cor patet, et omnis volun- 
tas loquitur, orationum frequentia me sedulo 
commendate. Si qua vero, preeter intentionem 
meam, minus veritati consona forsan apparebunt, 
vestre correctionis lima depuretis, ad lumen 
veritatis charitatisve reducentes, me: imperiliee 
et brevitatis inopite veniam concedatis. 


SEQUUNTUR OPINIONES GR.ECORUM. 


Rationes Grecorum ad primum articulum : quod 
Spiritus sanctus non procedat a Filio. 

Igitur Greci primum articulum suis rationibus, 
et auctoritatum testimoniis defendere volentes, ita 
procedunt. 

Primo : Si Spiritus sanctus, inquiunt, procedit a 
Patre,secundum Evangelium, aut procedit perfecte ; 
sive, illa processio perfecta est, aut non: si per- 
fecta, ut concedetis, quare necesse est, ut a Filio 


procedat Spiritus sanctus? Ergo superfluitsecun- 
da processio, quod est superfluum, aut incon- 
veniens in Divinitate. Ergo, etc. 

Item, cum una sit causa et fons in Divinitate, 
scilicet Pater, tam Filius quam Spiritus sanctus 
exsistunt a Patre, ille per generationem, iste per 
processionem. Sed si a Filio exsistit aut procedit 
Spiritus sanctus, etiam Filius erit causa Spiritus 
sancti, etita duse cause : et per consequens, duo 


(1) Male ; Photius enim a Photino fuit plane diversus. Bas. 


489 


CONTRA GRJECOS 


&90 


principia in Divinitate. Sed hoc est inconveniens. Α Spiritum Filii, vel quod Spiritus mittatur a Filio 


Igitur, etc. 

Tertio : Item in Joanne dicit Veritas discipulis 
suis : Omnia quacunque audivi a Patre meo, nota 
feci vobis *. Ubi dicit Glossa: « Omnia necessaria 
ad salutem scripta sunt in Evangelio. » Sed illud 
non est scriptum in Evangelio; ergo non est de 
necessaris ad salutem. Ergo non tenemur cre- 
dere. Sed quie vera sunt tenemur credere, et ve- 
nerari, maxime que divinam essentiam videntur 
preedicare. Sed istud non tenemur credere. Ergo 
non est verum. 

Quarto : cum Veritas faceret mentionem de pro- 
cessione Spiritus sancti ait : Qui a Patre procedit *, 
non dixit: Eta Filio. Quod si Veritas aliud intel- 
lexisset, aliud dixisset; ego autem verbis ejus 
addere non audeo, nec presumo. 

ltem : Non solum Christus hoc tacuit, sed nec 
aliquis apostolorum tale aliquid dixit ; nullus san- 
etorum hoc predicavit. 1mo, quod plus est, in 
editione vere fidei, sancta concilia nihil super hoc 
definierunt ; sed ponentes in Symbolo, quae neces- 

saria sunt ad salutem, omnem additionem, exposi- 
tionem, declarationem sub anathematis vinculo 
concluserunt et rejecerunt. 

Item multi nostrorum doctorum quorum anti- 
«quissima scripta apud nos usque hodie perseverant, 
ut Theodoritus, et quidam alii, contrarium hujus 
opinionis vestre scripserunt et mandaverunt. Da- 
mascenus quoque, cujus scriptis certe contradi- 
eere non potestis, volens ostendere, quod tam Fi- 
lius quam Spiritussapnctus exsistunt a Patre, et 
quod Spiritus sanctus non procedit a Filio, meta- 
phoram vocis et intellectus adducens in medium, 
ait: » Primo est intellectus, deinde verbum exte- 
rius, scilicet vox ; spiritus autera. vehiculum est 
verbi. Intellectus igitur format vocem, et in ipsa 
spirata ostenditur intellectus. Et intellectus Patri, 
et verbum Filio, spiritus Spiritui sancto attribui- 
tur. Sicut ergo videmus, quod ab intellectu proce- 
dit spiritus et vox et non spiritus a voce; sica 
Patre proceditFilius et Spiritus sanctus, et non 
Spiritus sanctus a Filio. » 

Epiphanius sanctus, episcopus Cypri, in libro 
De tna Deitate, de Spiritu sanctosic lestatur: 
« Spiritus sanctus Deus est, et Spiritus Christi est, 
non secundum aliquam compositionem, quemad- 
modum in nobis corpus et anima : scilicet in medio 
Patris et Filii. » Non ergo mediante Filio, ut vos 
deliratis, procedit Spiritus sanctus a Patre; cum 
secundum Patrishujus vocem, mediusinter Patrem 
et Filium ordinelur Spiritus sanctus. 

Item, quis vobis hocrevelavit ? Unde habuistis ? 
Quare etiam nobis hoc non fuit revelatum ? Quare 
inSymbolotalequiddaminseruistis, quod nusquam 
positum fuita sanctis Patribus? Si vero quorumdam 
verborum occasione divina Scripture, dicentium 


| Joan. xv, 15. ?* ibid. 26. 


* Joan. xvi, 7, 
PATROL. GR. CXL. 


* Jbid. 14. 


hoc habuistis : sciatis, vos vel non intelligere Scri- 
pturas, vel intellectas studiose pervertere, aut 
certe per ignorantiam multum a veritate et san- 
clorum expositionibus deviare. Quare ad nos, qui 
fontes sumus, redeuntes, audire poteritis verita- 
tem. Dicitur igitur Spiritus Filii, non quia proce- 
dit ab eo, sed quoniam ratione divinm essentire, 
est ei censubstantialis. 

ltem, dicitur mitti, vel dari a Filio Spiritus 
sanctus, quia ab ipso mittitur, ad sanctificandum 
creaturas, sicut in Joanne ipse testatur dicens: 
δὲ non abiero, Paracletus non veniet ad vos si au- 
tem abiero, mittam eum ad vos?. Quod vero alibi 
dicit ipse Filius : IUe me clarificabit, quia de meo 


B accipiet *, intelligendum est, de meo Patre. Om- 


nia enim, quee Patris sunt, exceptis proprietatibus 
personalibus, communia: sunt utrique : proprium 
dicimus esse Patri, ut ab ipso tantum, et non ab 
alio procedat Spiritus sanctus. 


Responsio contra prima duo objecta. 


His aliisque quam plurimis conaminibus, quee 
causa brevitatis non sunt posita (illa autem αυ 
magis usitata sunt, posita sunt), sanctam Roma- 
nam Ecclesiam errasse, et in canonem late sen- 
tentiie incidisse, mendaciter fatentes Gr:eci, debi- 
tam obedientiam et reverentiam devotam eidem 
Ecclesie juste se subtraxisse, hominibus simplici- 
bus persuadere laborant. Nos vero Latini, his et 
aliis contumeliis loco suo dimissis, 

Ad primum et secundum objectum unam dantes 
responsionem sic solvimus: Concedimus quod 
plena et perfecta processione procedit a Filio : nec 
tamen sequitur quod sint due processiones, et 
una earum superflua, quia in illa simplicissima 
Divinitatis natura, nec numerus vicissitudinum, 
nec temporis varietas, nec localis positio, nec flu- 
xus, nec incisio, nec interstitium, aut spatium 
temporis cadere potest. Inde est, quod illa pro- 
cessio qua Spiritus sanctus procedit a Patre et 
Filio nec intervallo temporis, nec spatio loci, cum 
non sit prius vel posterius, alias perficitur: sed 
simul et semel est a Patre et Filio; a Patre ta- 
men procedens, mediante Filio, secundum testi- 
monia inferius posita, procedit : id est, hoc habet 
Filius a Patre, ut ab ipso procedat et spiretur 
Spiritus sanctus, mittatur et detur. Unde et ad 
ipsum Patrem, de quo etiam habet Filius omne 
quod suum est, referens, ct ei totum attribuens, 
dicit apud Joannem : Mea doctrina, non est mea, 
sed ejus qui misit me 5. Et iterum: Cum venerit 
Paracletus, quem egomittam vobis, Spiritum verita- 
tis, qui a Patre procedit *; ac si dicere: Filius: 
Patrem tantum in processione Spiritus nomino : 
quia omne quod habeo, ratione esse »t principii, 
ab ipso Patre, qui est causa et principium in di- 


5 Joan. 11, 16... 5Joan. xv, 26. 
16 


891 


PANTALEONIS DIACONI! CP. 


492 


vinitate, me habere cognosco. Nam ut a Filio pro- A ctum, Deum οἱ vivificum, ex Patre per Filium 


cedat Spiritus sanctus, hoc habet Filius a Patre ; 
Pater vero non ab alio, sed a se tantum. 

Istam itaque differentiam sacri doctores, fidei 
oculo interioris hominis et sane discernentes, in 
multis locis inveniuntur dixisse, quod Spiritus 
sanctus procedit a Patre principaliter. Alii dixe- 
runt, quod proprie a Patre : alii quod a Patre per 
Filium, vel Filio »«ediante. Et licet verum sit 
quod sancti asserunt, et contradici non possit: 
non tamen sequitur, quod Graecus intelligit, scili- 
cet, quod idem Spiritus prius a Patre, postnodum 
a Filio, vel quod magis a Patre quam a Filio pro. 
cedat : aut quod sint dui processiones, et una ea- 
rum superílua ; sed quia Pater gignendo ab eterno 
Filium, dedit ei totum esse suum, est eniin verus 
Deus de Deo: et quod idem Filius, «eternaliter 
exsistens, ἃ Patre nascendo accepit omne quod 
habet, et ut Spiritus sit et procedat ab eo. Quam 
essentiam Spiritus a Filio sancti doctores, maxime 
Greci, considerantes, Filium causam et fontem 
Spiritus sancti nominant, nec non et ipsum Spi- 
ritum imaginem Filii. Quemadmodum utique Fi- 
lius imago est Patris, et talem numerum et ordi- 
nem Spiritus ad Filium assignant, qualem habet 
Filius ad Patrem : secundum quod in sequentibus 
plenius apparebit. 

Diximus ergo, quod procedit Spiritus sanctus 
pariter et equaliter a Patre et Filio, tanquam 
donum amborum, et amor utriusque : sed proce- 
dit a Patre per Filium, vel mediante Filio, ut di- 
ximus : aut certe principaliter et proprie a Patre, 
quia ut ab eo procedat, Pater a nullo habuit: 
Filius vero non a se, sed a Patre accepit. A quo 
enim habet, ut sit, ab eodem etiam habet ut Spi- 
ritus sanctus sit ab eo, et procedat, detur, et mit- 
tatur, ut ab eo esse accipiat. Que cuncta vocabula 
sane intelligentibus unum et idem, id est, essen- 
tiam Spiritus a Filio predicant et manifestant. 
Quod tamen, sicut diximus, Grecus non confi- 
tetur. 


Assertio catholice veritatis. EL primum ez Graco- 
rum Patrum auctoritatibus. 


Quod Spiritus sanctus procedat a Patre per 


Filium, vel mediante Filio, ut dictum est; vel D 


quod idem Filius dicatur fons, et causa Spiritus 
sancti : et etiam quod idem Spiritus sanctus voce- 
tur imago Filii, et esse accipiat ab 6ο: omissis 
argumentationibus multis, quas nec recipiunt, nee 
plane intelligunt, sanctorum suorum testimoniis 
insistentes, sic probamus : 

Gregorius Nazianzenus in sermone, qui incipit 
Odibiles, etc., ita dicit: « Spiritus ex essentia Pa- 
tris per Filium eternaliter missus sanctificat om- 
nem creaturam, » etc. 

In Epistol. Dionysii: « Credo in Spiritum san- 


? Psal. xaxu, 0. 9 Psal. xxxv, l0. 


? Jerem. 11 13. 


procedentem. » 

Basilius in sermone de Trinit. qui sic incipit: 
Cognitio Patris, etc. : « Antiquitus Divinitatis non 
ignorabatnr mysterium. Verbo enim Domini, in- 
quit Psalmista, ca firmati sunt, et Spiritu oris 
ejus, omnis virtus eorum * ; sed nec alio Verbo, 
quam Filio, nec alio Spiritu, quam Spiritu sancto. 
Unus estenim Spiritus. Et sicut ex ore Dei pro- 
veniens Filius, sic Trinitatem Verbo unit, et anti- 
quitus, et nunc. » 

Item in eodem, anle finem : « Via Dei cognitionis 
est ab uno Spiritu per Filium unuin ad unum Pa- 
trem. Naturalis bonitas, et quie secundum natu- 
ram sanclificatio, et regalis dignitas ex Patre per 


B Unigenitum ad Spiritum pervenit. » 


ltem Athanasius in editione fidei, cujus est 
initium : Credimus in unum unigenitum Deum, elc., 
parum ante finem : « Spiritus autem sanctus pro- 
cessivum ens Patris, et ferentis Filii, per quem 
implevit ouunia. » 

ltem in Epistola Athanasius de Spiritu sanclo, 
ad Serapionem, cujus est, initium: ZLitterz tuz 
devotionis, etc. : « Uno exsistente Filio viventi 
unam oportet esse plenam, perfectaun, et sanetiti- 
cativam vitam : que est operatio ejus, et donum, 
quod ex Patre dicitur procedere: quia ex Verbo, 
quod ex Patre est, manifeste resplendet, et mitli 
tur et donatur. » 

Gregorius Nyssenus in Epistola ad Eulalinm, 


C queesic incipit: Vos quod jusium, εἴς., parum 


ante finem : « Immutabilem vere confitentes eum, 
qui secundum causativum et causatum est, diffe- 
rentiam non negamus ; in quo solum discerni al- 
terum ab altero comprehendimus, hoc quoddam 
causativum credentes ; hoc autem ex causativo et 
ejus quod ex causativo est ; alteram iterum diffe- 
rentiam intelligimus , hoc enim proxime de primo: 
hoc autem per proximum de primo. » 

Item, idem libro contra Eunomium, quasi in fine, 
ibi loquitur : « Sicut enim copulatur Patri Filius, et 
ex ipso esse habens, non est posterior secundum 
exsistentiam : sic iterum et ab Unigenito habetur 
Spiritus sanctus, intellectu solo secundum cause 
rationem prespeculata Spiritus hypostasi. » 

ltem Athanasius in sermone contra Aerios cujus 
initium est: Qui malitiose, in fine loquens de 
aqua saliente in vitam eternam, sic ait: « Pro- 
pter hoc David psallens Deo sic ait: Quoniam apud 
te est fonsvila, et in lumine (uo videbimus lumen?*. 
Sciebat enim apud Patrem esse Filium fontem 
Spiritus sancti; sicut per prophetam Filius dicit : 
Me dereliquerunt fontem aque vive *, » eic. 

Item Cyrillus in sermone septimo, cujus initium 
est: De humanatione Unigeniti, quasi post duas 
partes sermonis: « Solvens enim a peccato eum 
quisibi consentit, proprio jungit de cetero Spi- 


109 


CONTRA GRJECOS. 


19: 


ritu. quem immittit ipse : ut sicut ex Deo Patre A pimus '*. Etipse inquit Dominus : Quoniam de 


est Verbum, ita ex propria nobis natura refundit 
Spiritum. » 

Quod autem hic refundi dicimus, in Grieco di- 
citur αναπτ/άδειν, et a fontis nomine secundum v4 
prepositionem derivatur. Bx quo liquide apparet, 
sanctum Patrem intellexisse Filium esse fontem 
Spiritus sancti. 

Beatus Gregorius, cognomento Thaumaturgus, 
in suce editione Fidei, quie in Vita ejus legitur, sic 
ait : « Unus Spiritus sanctus ex Deo esse essentiam 
habens, et per Filium lucens liquide hominibus, 
imago Filii perfecta. » 

Item Magnus Athanasius, in ea quie ad Serapio- 
nem est de Spiritu sancto, Epistola, cujus est ini- 


tium : Litlere tue sacra affectionis, etc., sic dicit: p 


« Sicut in propria imagine est Filius in Spiritu : 
sic et Pater in Filio. » Et post modicum : « Iinago 
Filii dieitur et est Spiritus sanctus, dicente Paulo : 
Quos prascivit, inquam et pradestinavit conformes 
fieri imaginis FAlii Dei.» [tem in eadem : « Mani. 
festum enim erit, quod neque creatura Spiritus, 
neque angelorum essentia, in eo quod illi conver- 
tibiles sunt, sed imago Verbi et Patris propria 
est. » [tem in ejusdem Epistcle abbreviato ser- 
mone : « Si autem bonus odor et forma Filii est, 
manifestum est quod non erit Spiritus creatura. » 

Item Basilius in quarto sermone contra Euno- 
minum, qui sic incipit: S? natura Deus Filius, 
ele.: « Imago quedam Dei Christus est : Οµέ est, 
inquam, imago Dei invisibilis 11, imago autem Filii 
Spiritus. » 

Item in eodem libro cap. eujus titulus : Quod 
sicut Filius ad Patrem se habel, sic Spiritus ad 
Filium ; in ipso initio capituli, sic ait : « Propter 
hoc et Dei quoddam verbum Filius; verbum au- 
tem Filii Spiritus : Portans, inquam, omnia verbo 
virtutis sux *. 

Item beatus Cyrillus in libro Dialogorum cum 
Hermia (2), de Spiritu sancto loquens, cujus est 
initum, Labor beatorum fructus gloriosus, etc.: 
« Character verus et naturalis ad summum certi- 
tudinis, que secundum similitudinem intelligitur, 
ipse est Filius; similitudo pura et naturalis Filii 
Spiritus est; scribente audies beato Paulo : Quia 
Quos praescivil, et pra«destinavit. conformes fieri 
imaginis Filii Dei, quos autem przdestinavit, hos 
εί vocavit. » 

Athanasius ad Serapionem in Epistola de Spi. 
ritu sancto, ut supra adnotatum est : « Et Filius 
inquit,Qua audivi a Patre, hc loquor in mundo'*. 
Spirilus autem a Filio accipiet, et annuntiabit 
vobis !*. » 

Item Basilius ad Amphilochium, cap. 5: « Scri- 
bens ad Ephesios Paulus ait: Veritatem autem 
facientes, etc. Ex plenitudine ejus nos omnes acce- 


19 Rom. vii, 20. 13 Hebr. ;, 3. 
!* Joan. xv, 15. 11 ibid. 


(A Lib. vn. 


11 Coloss. 1, 15. 
1** Joan. xvi, 13. 


meo accipiet, οἱ amnuntiabit vobis. » 

Item Gregorius Nyssenus in sermone contra 
Arium ct Sabellium, qui sic incipit: Quid dico ? 
Dic mihi : Spiritus sanctus immortalis est, etc. 
« Sanctus, principalis, justus, verus, profunda 
scrutans Dei, ex Patre procedens, ex Filio esse 
accipiens, » etc. 

ltem Epiphanius in libro qui Ancgyrotus seu 
Ancoratus dicitur, sie dicit: « Spiritus autem 
sanctus, Spiritus Dei ens cum Patre et Filio, non 
est alius Deus a Deo : a Deo autem ens a Patre 
procedit, a Filio accipit, et in eodem Filius reve- 
lat Patrem. Nullus enim novit Patrem nisi Filius, 
a quo procedit, a quo accipit. » 

Ecce patet ex priemissis.qualiter Spiritus sanc- 
tus sit ex Filio, sive,quomo«do precedit equaliter 
ab utroque: quia nil aliud est Spiritum sanctum 
a Patre esse, vel a Filio, quam procedere ab eis. 
Quia cum non sit alius modus, quo persona sit 
ab alia, nisi generationis,aut processionis,necesse 
est ut, si est a Filio Spiritus sanctus, quod negare 
Graecus non potest, sit etiam ab eo per mo- 
dum processionis : nisi forte novam velint fingere 
heresim, ut dicant, quod idem Spiritus sanctus 
generetur a Filio, et sint in Divinitate duo Filii, 
et unus eorum nepos. 

Ostensum estinsuper,quod Spiritus sanctus,ut 
sit a Filio, hoc habet Filius a Patre: propter quod 
a Patre per Filium, vel mediante Filio, vel certe 
c Principaliter et proprie dicitur Spiritus pro edere 

vel spirari a Patre. Terminatum est enim, quo- 

modo idem Spiritus a Filio, qui est ejus causa οἱ 
fons, propter modum essendi a Filio, catholice 
dicitur esse ratio et forma Filii. Unde et verbum 
et imago Filii propter eamdem rationem Spiritus 

nuncupatur. Que prudens lector si consideret di- 

ligenter, multa qut a Greecis objiciebantur, so- 

luta inveniet ; et licet breviter,tamen et catholice, 
el vere terminata. 


Solutio ad tertium objectum. 


Ad tertium autem objectum,quod dicit: Omnia 
quacunque audivi a Patre meo, nota faciam !5. 
Concedimus sicut et ipsi glossant,omnia necessa- 
ria ad salutem.Hoc tamen necessario addimus in 
glossa, quod, aut implicite,aut explicite nota facit 
eis omnia. Nam cum verba sint Veritatis, Veritas 
mentiri non potest. Dicit enin : Muita alia habeo 
vobis dicere, sed non potestis portare modo. Cum 
autem venerit ille Spiritus veritatis, ducebit vos 
omnem veritatem!*', quasi dicat : Horum et alio- 
rum verborum meorum intelligentiam relinquo 
magisterio Spiritus sancti, qui docebit vos, et 
suggeret omnia, quecunque dixero vobis t. 

Item,quamvis noninveniatur secundum vocem 


13 Joan. vir, 26. !* Joan, xvi, 14. !5 Joan. 1, 16. 


495 


in Evangelio, quod Spiritus procedit a Filio in- A 


venitur tamen secundum veritatem intellectus,in 

pluribus locis. Dicitur enim Spiritus Veritatis, id 

est Filii, quia de se Veritas increata loquebatur 

tune, Christus. Si ergo est Spiritus Veritatis, aut 
quia Spiritus est a Veritate, aut quia Veritas est 

& Spiritu. Sed quod Veritas sit a Spiritu error 

est, quia Filius a Patre solo est et non a Spiritu : 

confiteri necesse est, quod sit Spiritus Veritatis, 

id est Filii, hoc est, a Filio. Si autem a Filio, aut 

generatione, aut processione, ut supra.Quia vero 

[id] est bone expositionis, patebit in sequen- 

tibus. 

Spiritum sanctum esse Spiritum Veritatis, hoc 
est. Filii, ez Gracorum Patrum expositionibus 
comprobatur. 

Beatus Cyrillus, in recapitulatione de Spiritu 
sancto, dimembrationibus sexaginta sex,demon- 
stratione sic ait: « In Evangeliis quidem Salvator 
sic ait de se: Ego sum veritas!*. Beatus autem 
Joannes ex Patris essentia, et Filii Spiritum os- 
tendens, in Evangeliis quidem ait: Spiritus veri- 
tatis, qui a Patre procedit. » 

Idem sanctus, in quarta epistola ad Nestorium, 
cujus est initium : Salvatore nostro dicente, etc., 
parum ante finem : « Et si in hypostasi Spiritus 
sanctus propria, et intelligitur secundum se, vel 
quod Spiritus est, et non Filius, tamen non est 
alienus ab ipso Filio. Spiritus enim Veritatis no- 
minatus est. Est autem Christus Veritas, et pro- 


PANTALEONIS ΡΙΑΟΟΝΙ CP. 


&96 

Item, alia auctoritas Evangelii, Spiritum ex Filio 
procedere comperte clamat. Dicit enim Filius : 
Qui credit in me, sicut dicit Scriptura : ftumina de 
ventre ejus fluent aqu viva. Hoc autem dizit (ait 
evangelista) de Spiritu, quem acepturi erant cre- 
dentes in eum*. Audisti, Greece, quod Spiritus 
procedit ab eo qui credit in eum ? Nonne etiam 
fluit a Filio Spiritus? Imo. Quomodo a credentium 
mentibus fluere dicit Spiritum, nisi quia fluit ab 
eo, quem habet in se credens in eum, hoc est, & 
Filio ? Quid est vero, Spiritum a Filio fluere, nisi 
procedere ab ipso ? Quod autem flumina Spiritus 
sancti procedunt, monstratur manifeste in libro 
Jesu filii Sirach: Ego, inquit, Sapientia effudi fta- 
mina**, Quid enim in hoc loco per Sapientiam, 


B nisi Filium, et quid per flumina, nisi Spiritum 


sanctum intelligimus? Effudit ergo Sapientia flu- 
mina, quia Filius ex se emittit Spiritum, qui pro- 
cedit ab ipso. 

Item dicit de eodem Filius in Evangelio : Sicut 
Pater habet vitam in semetipso, sic dedit et Filio 
habere vitam in semetipso 11. Quid aliud in hoc loco 
per vitam, nisi Spiritum sanctum intelligimus, 
quem Pater habet in se, et dedit Filio : ut ipse 
ta Spiritum habeat in se ipso, sicut habet Pater ? 
iErgo Filius non solum habet Spiritum, quem ha- 
bet Pater, sed etiam ita habet Spiritum, sicut ha- 
bet Pater. Videamus itaque, quomodo Pater habet 
Spiritum in semetipso. Pater autem sic habet 
Spiritum ut semper sit in Patre, et semper proce- 


funditur ab ipso, quemadmodum utique et ex (; dat a Patre : et ita semper procedit a Patre, ut 


Patre. Quid autem sit profundere, exponit idem 
Cyrillus in expositione Symboli Niceni, tractans 
verbum illud, Qui ez patre procedit, dicens : 
« Transacto de Christo ipso sermone, cum beati 
Patres sancti Spiritus memoriam facerent: Credo, 
dixerunt, in eum, quemadmodum in Patrem, et 
Filium ; consubstantialis enim eis, et funditur 
Spiritus,et procedit tanquam a fonte Deoet Patre.» 

Beatus quoque Basilius, in libro De Spiritu 
sancto, ad Amphilochium., cap. 18:« Si quis Spi- 
ritum Christi non habet, hic non est ejus. Unde 
solus glorificat Deum. Iilemeclareficabit,inquam, 
quia de meo accipiet et annuntiabit vobis non si- 
cut creatura, sed sicut Spiritus sapientice, Chri- 


stum, Dei virtutem et Dei sapientiam, in sua ma- p 


gnitudine revelans : et sicut Paracletus Spiritus 
characterizat ejus,que promisit per Spiritum, Pa- 
racleti bonitatem, et in sui dignitate majestatem 
demonstrat ejus. » Unde et provenit ; quod idem 
est, quod procedit. 

Idem sanctus Epiphanius in libro De Anco- 
rato : « Pater veri Filii est Pater, lumen totus Fi- 
lius, Patris Verbum, lumen ex lumine, non uti- 
que facta vel creata applicatione sola; et Spiri- 
tus sanctus, Spiritus veritatis, lumen tertium ex 


Patre et Filio. » 


semper in Patre maneat, et ita semper in Patre 
manet, ut tamen semper a Patre procedat. Si Fi- 
lius isto modo habet Spiritum in semetipso, verum 
est, quod ipse dicit : Sicut Pater habet vitam in 
seipso,sic dedit ct Filio habere vitam in semetipso. 
Si autem isto modo non habet, quomodo erit ve- 
rum, quod dicit : Sicut Pater habet vitam in seip- 
8ο, sic dedit et Filio habere vitam in seipso? Sed 
falsum esse non potest, quod a Veritate est dic- 
tum. Ergo verum est quod Veritas dixit. 

Item : Sicut Pater suscitat mortuos et vivificat,sic 
et Filius quos vult. vivificat 11. Vivificare Spiritus 
sancti est, etc., sicut Veritas dicit: Spiritusest qui 
vivificat 13, etc. Quando ergo Pater mortuos vivi- 
ficat, de Spiritu sancto, quem mittit in eos, vivi- 
ficat. Spiritus sanctus enim est, qui mortuos vivifi- 
cat vitam dando mortuis operatione sua, et etiam 
vitam gratie mortuis in peccatis inspiratione sua. 
Si igitur Filius ita de Spiritu sancto vivificat, sicut 
Pater, sequitur quod sicut ad Patrem pertinet 


' Spiritus, etiam illo modo pertinet ad Filium. Sed 


ad Patrem pertinet, ut ab ipso procedendo det vi- 
tam mundo, sicut alias scriptum est. Ita ergo et 
ad Filium. 

Sed dicet Grecus : « Non ita pertinet Spiritus 
ad Filium, sicut ad Patrem, quia Pater dedit Fi- 


!* Joan, xiv, 6. !* Joan. vit, 38. ** Eecli, xxiv, 40. ?! Joan. v, 26. ??lbid.21. 33 Joan. vi, 64, 


497 


CONTRA GR/ECOS. 


498 


lio, ut possit mittere; sibi autem retinuit, ut pro- A Beatus Cyrillus de eodem Spiritu, quod Spiri- 


cedat ab eo. » Absit ab animis fidelium hoc delira- 
mentum, ut Spiritus sanctus coslerus et con- 
substantialis Patri et Filio, aliter et aliter detur 
el sit: vel quod aliquid aliud temporaliter acce- 
pit vel aliud &ternaliter exsistat. Ista enim varietas 
non cadit in Deum, sed in creaturas. Nunquam 
etiam Filius ad mensuram accepit Spiritum, sicut 
οἱ nos, et uti est scriptum. Legimus enim: Non 
ad mensuram dat Deus Spiritum ** ; supple, Filio 
suo. Si verum est, quod Pater ita dedit Filio Spi- 
ritum,ut aliquam gratiam dominationis in se Filius 
(Pater) retinuisset, tunc revera dedisset Filio 
Spiritum ad mensuram, ita ut nos possemus illam 
donationem mensurare dicentes : Hoc quidem de- 
dit Pater Filio, hoc autem non dedit ; sic dedit, etsic 
non dedit. Nonne Grecus mensurat Filio Spiritum, 
quando dicit : Filius sic habet Spiritum ut mittat, 
et donet illum ; sed non sic habet, ut procedat ab 
ipso. 

Item Filius de Spiritu sancto ait: Novi de me 
virtutem exisse **. Et Evangelium similiter : Virtus 
de illo ezibat et sanabat omnest* . Que autem erat 
illa virtus, que sanabat omnes ? De qua virtute 
ilerum scriptum est : Vos autem sedete in civitate 
Jerusalem, quousque induamini virtute ez alto. 11. 
Qui ergo negat Spiritum a Filio procedere, negat 
pariter verba sua ab ipso esse. Verumtamen evan- 
gelista * Mirabantur omnes in verbis gratie, quo 

procedebant ore ejus 1. 

Quid plura? lpsa namque Veritas, 
noster, volens omnem ambiguitatem istam de me- 
dio removere, post gloriam resurrectionis sue jam 
immortalis factus etimpassibilis, Spiritum sanctum 
ex se procedentem ostendit, cum inspirans dici- 
pulis ait : Accipite Spiritum sanctum ?**,etc. Quam 
auctoritatem beatus Athanasius exponens ia ser- 
mone de ea, que in carne, dispensatione Verbi 
Dei, et de Trinitate contra Arianos, cujus initium 
est : Qui malitiose, etc., sic dicit : «Propter hoc in 
sufflat in faciem apostolorum dicens : Accipite Spi 
ritum sanctum, ut discamus, quod de plenitu* 
dine Divinitatis est, qua datur Spiritus sanctus 

dicipulis : In Christo enim, inquit, hoc est, in carne 
ejus, habitat omnis plenitudo Divinitatis *». Sicut 
Joannes Baptista dicit: Nos autem omnes de pleni- 

tudine ejus accepimus ?! , » etc. Corporalieliam spe- 

eie visus est Spiritus sanctus sieut columba de- 

scedens, et manens super eum. In nobis autem 

pignus et primitie Divinitatis habitant, in illo au- 

tem plenitudo Divinitatis, ne quis putet, quod non 

habens Spiritum, ipsum tunc accepit. Ipse enim 

- ipsum desursum mittebat υἱ Deus, et ipse ipsum 

deorsum recipiebat ut homo. Ex ipso ergo in 

ipsum descendebat, ex divinitate ejus in humani- 

tatem. » Et hoc quidem Athanasius. 

**! Joan. n, 4. ?5 Luc vin, 4θ. 35 Luc. vi, 19. 


* Coloss. 11 9. *! Joan. 1, 16. ?* Matth. x, 20. 
* Rom. viu, 9, ?' Joan. vi, 64. 


Salvator C 


tus sanctus sit ex Filio, et quod ipse Filius dederat 
tunc Spiritum sanctum apostolis eum insufflavit, 
et dixit: Accipite Spiritum sanctum, super Genesim 
sic testatur : « Sicut beatus Moyses ostendit homi- 
nem a Deo accepisse spiraculum vite, hoc Christus 
innovans in nobis post resurrectionnem a mortuis, 
insufflavit discipulis dicens: AccipiteSpiritum san- 
ctum, ut iterum reformati ad pristinam imaginem, 
conformes appareamus Creatori per parlicipatio- 
nem Spiritus. » 

Quando ergo Spiritus sanctus in nobis factus, 
conformes nos Dei ostendit, procedit autem a pa- 
tre et Filio, manifestum, quia de eadem essentia 
est essentialiter in ipsa, et ex ipsa procedens, velut 


B ex humano ore excurrit insufflatio: etsi parvum 


et non dignum sit exemplum. Omnia enim supe- 
rabit Deus. 

ltem Anastasius patriarcha Antiochenus, in 
sermone de recta veritate dogmatum, qui sic in- 
cipit: Dominus Deus meus fortitudo mea, etc., de 
Spiritu sancto sic testatur: « Etenim Dominus 
ipsum Spiritum ex se ostendens existere, in- 
sufflans aiebat : Accipite Spiritum sanctum. » 

Ecce, ut dixzimus,omnia quee necessaria sunt ad 
salutem, aut explicite, aut implicite scripta sunt 
in Evangelio : quod ex dictis, et subsecutis san- 
ctorum testimoniis probavimus, et in sequenti 
capitulo manifestius apparebit. 


Ad quartum solutio 


Ad quartum objectum, quo dicitur: « A Patre tan- 
tum dixit Filius procedere Spiritum, et non addi- 
dit, a Filio, » dicimus quod non est necesse, quod 
ubicunque subticetur una persona, exceludatur 
ipsa, et non intelligatur ; quod isto modo in mul- 
tos errores precipitasset nosipsa Veritas, Filius 
Dei. Verbi gratia, in Evangelio Seriptum legimus : 
Non enim vosestisqui loquimini, sed Spiritus Patris 
vesíri qui loquitur in vobis 53 . Item : Ego et Pater 
unum sumus ?*, dixit Filius, et nullam mentionem- 
fecit de Spiritu sancto. Et iterum : De die autem 
et hora illa nemo scit nisi Paler 3. ltem Paulus: 
Misit Deus Spiritum Filii sui 55 , non dicit, suum. 
Et iterum : Si quis Spiritum Christinon habet, hic 
nonest ejus?* . item Filiusin Evangilio: Spiritus est. 
qui vivificat?! . Si igitur illa sola persona intelligitur 
in his auctoritatibus, de quafit mentio, et non alia: 
ergo Spiritus, Patris tantum est Spiritus, et non 
Filii, quia de Filio non fit mentio, nisi de Patre. 
Item solus Spiritus loquitur, et non pater, vel Fi- 
lius. Item sic Pater novit que ventura sunt novissi- 
mis diebus, et non Sapientia ejus, id est, Filius, 
vel Spiritus sanctus. 

Item : Quis est iste Spiritus Filii, quem immittit 
Pater in corda credentium ? numquid alius erit ab 


35 Luc: xxiw, 49. !* Luc. iv, 22. 
33 Joan. x, 30. ** Matth. xxiv, 30. 


1? Joan. xx, 21. 
5” Galat. iv, 6. 


499 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


jpso, de quo scriptum est : Spiritus veritatis, qui a À quod non alienus est ab essentia Filii Spiritus 


Patre procedit 38 ? Item de persona Patris Domi- 
nus in Evangelioloquens ait: Si dimiseritis homini- 
bus peecata eorum, Pater vester dimittet vobis pec- 
cata vestra ?? ; etiterum : Quicunque/ecerit volun- 
tatem Patris mei qui in calis est ?. Nunquid et in 
his persona Filii, non intelligitur ; quare excludi- 
tur, cum dicitur, Spiritus veritatis, qui a. Patre 
procedit ? presertim cum de se Veritate loquatur 
Filius, prout in precedentibus demonstratum est. 
Nulla est ratio, nisi quia sic placuit Greecis adver- 
sari volentibus. Verumtamen firmiter credimus, 
et catholice tenemus, quod aliquando solius Patris 
nomen ponitur in locutione, et ipsius Filii nomen 
intelligitur : et aliquando nomen Filii in his non 
intelligitur, vel Spiritus sancti, et ipsis tantum 
personis convenit, et non Patri. Sed tune conside- 
rare oportet, si id quod de una persona dicitur, 
possit convenirealiis, servatis proprietatibus unius. 
cujusque persone sine confusione. Unde dicimus 
quod quadam conveniunt soli Patri, quedam soli 
Filio, quedam soli spiritui sancto. Quedam Patri et 
Filio, et Spiritui sancto, et quedam simul tri- 
bus personis. Patri tantum convenit hoc nomen 
ingenitus, inprincipiatus et genitor ; Filio, genitus, 
et principiatus ; Spiritui sancto procedens ; et hoc 
nomen, Spiritus sanctus, appropriato vocabulo 
Patri et Filio est commune, tam secundum Graecos 
sanctos, quam secundum Latinos ; dare, mittere, 
et habere, et spirare, sancto Spiritui vero et Filio 


sanctus, sed in ipso, et ex ipso, quasi operatio 
quaedem naturalis ommia potens explere, quaecun- 
que et vult. » 

Et post pauca, verbis respondens hereticorum, 
dicentium, Spiritum imperfectum esse, et nihil ha- 
bentem ex se, sed ex participatione exsistentem, 
propter hoc, quod de ipso dicit Dominus: Nos 
enim loquetur a semetipso  , elc., sjc ait : « NoB 
enim imperfectum Spiritum ostendens hoc de ipso 
ait Salvator, sed ut magis certificet audientes, 
quod essentiz exsistens ejus, non aliud quid 1o- 
quitur, quam quod ipse vult, et sensus exsistens 
ejus juxta B. Paulum dicentem de Spiritu: Nos 
sensum Christi habemus 9 : lle prorausrationabitur 


B et ordinabit, que et ipse. cujus est sensus. Propler 


hoc nihil ex se ipso Spiritum locuturum affirma- 
vit, quasi dicat: Ego sum iterum qui loquor; 
velut si et qui in homine est sensus, dicat de pro- 
cedente ex se ipso ratione : Non loquetur a se ipso 
aliquid, sed quceecunque audiet loquetur. » 

Et statim post aliqua verba interposita ait san- 
etus Cyrillus : « Talem quemdam intellectum opor- 
tet accipere de Spiritu sancto. Cum enim exsistat 
Spiritus sanctus Christi, omnia que ipse loquitur 
discipulis, non inseparataquadam voluntate ab eo, 
in quo est, loquitur : sed tanquam ex esseutia illius 
naturaliter procedens, et totam voluntatem ejus 
habens, sicut et operationem. » Quod autem hic 
transtulimus procedens, in Greco dicitur xpoióv 


commune est, quod ambo exsistunt reternaliter a (, et ex dictis sanctorum, et vi grammatice eequipol- 


Patre : hic per processionem, ille autem per gene. 
rationem. Omnia vero alia communiter conveniunt 
tribus personis. Ea ergo, que non auferunt pro- 
prietatem, nec confundunt distinctionem, non est 
necesse, si dicantur de una tantum, quod alia 
propter hoc excludatur. Quia in talibus licet non 
nominetur, tamen semper subintelligitur, etsi non 
specificetur, ul in premissis est ostensum. 


Quod Spiritus sanctus procedit a. Filio, secundum 
apostolos, et Grecos. 


Ostenso igitur quod Spiritus procedit a Filio se- 
cundum Evangelium, secundum quod sacri docto- 
res nobis exposuerunt : restat, et necesse est, ut 
in pluribus mendaciis adversarii veritatis depre- 
hensi, eorum assertionibus nulla de eretero fides 
adhibeatnr. 

Cyrillus ita exponens istud verbum, quod in 
Actibus apostolorum positum est : Ministrantibus 
autem Domino, et jejunantibus, dixit Spiritus san- 
ctus : Segretate mihi Bernabam et Saulum * ita di- 
cit: « Si igitur vocante ipsos in apostolatu Spiritu, 
aJesu vocatos eos dicunt, ostenditur manifeste, 


35 Joan xv, 26. 


*5 Matth. vi, 14. 
** ] Cor. xi, 3. 


56 Matth. xxviii. 


*9 Matth. xir, 50. 


lens dignoscitur τῶ εκπορενοµινον participio. Cujus 
participii verbum legitur in Evangelio, ubi ex Pa- 
tre dicit Spiritam procedere. 

Idem sanctus exponens aliam autoritatem beati 
Pauli, ideni repetit dicens : « Scribit Paulus quibus- 
dam dicens taliter : Notifico autem vobis quod nemo 
loquens in Spiritu Dei dicit anathema Jesu: et nemo 
potest dicere: Dominus Jesusnisi in Spiritu sancto**. 
Manifestum est ergo, quod qui participat Spiri 
tüm sanctum, novit esse Dominum Jesum : qui 
autem non participat, ignorat. Qualiter qui partici- 
pat Spiritum, novit esse Dominum Jesum: sicut qui 
de melle gustaverit, scit quod dulce est mel : sie 
et Spiritus participes. Ergo ex essentia Filii Spiritus 


p sanctus qualitas quedam, ut ita dicamus, Domina- 


tionis omnis Dei. » 

Cyrillus in serm. 2, ad Hermiam (3). parum ante 
medium super id, Ecce ego vobiscum sum 99’, eie., 
dicit : « Misit nobis Filius de colo Paracle- 
tum, per quem et in quem nobiscum, et in 
nobis moratur : non alienuin sive extraneum nobis 
effüundens, sed essentise suz, et Patris personae Spi- 
ritum. » 

M Act. xin, 2 


5 Joan. xiv, 10. "5 1 Cor. 1, 16. 


(3) Dial. vn de Trinit. in quo probatur divinitatis Spiritus sancti, sicut in sex prioribus dialogis di- 


vinitas Filii. 


501 


CONTRA GILECOS. 


5072 


Item Anastasius Antiochenus patriarcha in pre- A Sancti hoc in Symbolo non posuerunt, quia mi- 


fato sermone de recta veritate dogmatum sic ait : 
« De sana nostra fide, el rectis Ecclesie documen- 
tis diligenti et subtili ratione corporis et proprie- 
tatis assumentis, tanquam exemplum distinctio- 
num divinarum personarum, statuimus per mem- 
brorum proportionem et proprietatem comparare. 
Etenim Spiritus oris ejus, scilicet Dei, dicitur Spi- 
ritus sanctus, ore exsistente Unigenito. Et Spiritus 
iterum ex ipso procedens, et missus non solum a 
Patre, sed etiam a Filio. » 

Epiphanius Cypri in memorato libro Ancorato 
de processione Spiritus a Filio talia testatur : 
« Spiritus enim Deus est, et Spiritus Patris, 
et Spiritus Christi, non secundum aliquam com- 


nime dubitaverunt. Non enim proponebant in Sym 
bolo, vel definiebant in synodis, nisi ea quse in 
quastionem ab hereticis vertebantur, et mun- 
dum vel universalem Ecclesiam in errorem duce- 
bant. Unde neo Symbolum tunc temporis expo- 
suissent, nisi eos ad hec hereticorum pravitas 
compulisset. Unde in prima et sancta universali 
synodo, que sub sanctissimo papa Sylvestro, tem- 
pore Constantini principis, a trecentis octodecim 
Patribus sanctis in provincia Bithynie, civitate 
Nic&a, contra impiissimum dogma Arii, dicentis 
Filium Dei factum et creatum, est celebrata, nil 
aliud definierunt de Spiritu sancto, nisi quod in 
ipso credi debeat, et quod sit Dominus, et vivi- 


positionem, quemadmodum in nobis corpus et B ficans. 


anima: sed in medio Patris et Filii, ex Patre et 
Filio. » 

Idem sanctus in libro De una Deitate : « Ait 
ergo Petrus his, qui circa Ananiam erant: Ut 
quid tentat vos Satanas inentiri Spiritui sancto ? 
Non estis mentiti hominibus, sed Deo.» Ergo: 
« Deus ex Patre et Filio Spiritus, cui mentiti sunt, 
qui de pretio fraudaverunt. » 

ltem in eodem opere: « Vita tota Deus, ergo 
vita ex vita Filius : Ego enim, inquit, sum via, 
veritas et vita. Spiritus enim sanctus ab ambobus 
Spiritus et vita. Nam Spiritus Deus est. » 

Et iterum. « Numquid dicimus duos esse Filios ? 
Et quomodo Unigenitus ? Imo, tu quis es, qui re- 


spondeas Deo ? Si Filium quidem vocat, id est, pro- 


cedit ex se, Spiritum vero sanctum ex ambobus ? » 

Quid ergo dicemus ? Adhuc egeumus testibus ? 
Audivimus Grricorum blasphemias dicentium : 
Spiritus sanctus non procedit a Filio, quia perfe- 
cte procedit a Patre : quasi etiam non perfecte 
mittatur et detur a Filio? 

Item, Non procedit, inquiunt, a Filio, quia duo 
essent cause, et duo principia. Ergo cum Scriptu- 
re 580559 et Evangelium Filium principium sci- 
licet de principio nominent, ut illud: Ego princi- 
pium, qui et loquor vobis 35. Et Psalmista : Et tu 
in principio, Domine, terram fundasti 2. 

Idem, non procedunt quie dicunt, quod Chri- 
stus hsc tacuit, apostoli non dixerunt, sancti 
ctiam de hoc nil priedicaverunt. Sed ex premissis 
auctoritaübus, mendaciis eorum jam patefactis, 
restat nunc ostendere qualiter et in his que se- 
quuntur, suis rationibus mentiantur. 

Dicunt enim : « Sancli Patres in conciliis super 
hoc nil definierunt : sed ponentes in Symbolo, ea 
quie sunt necessaria ad salulem. eos qui aliud ad- 
derent excommunicaverunt; sed vos addidistis : 
ergo estis excommunieati. » 


Responsio Latinorum. 
Ad quod respondentes breviter sio dicimus : 


*3 Joan. VIII, οὗ. 96 Psal] CI, 26. 
(4) Fuit synodus secunda Constantinopolitana. 


In secunda vero synodo, quse sub beato papa 
Damaso, tempore Theodosii principis, a centum 
quinquaginta Patribusin urbeConstantinopolitana 
contra Macedonium, prefate urbis episcopum, di- 
centem Spiritum sanctum minorem Patre et Filio, 
vel cerle ministrum Trinitatis, celebrata est, de- 
finierunt predicti Patres, Spiritum non factum 
nec creatum, sed potius creatorem, ab ipso fonte 
in Divinitate, Patre, tanquam 8 primaria vena 
procedentem. Et hoc in secundo Symbolo, quod 
Constantinopolitanum dicitur, diligentius notave- 
runt. Quia vero non fuit questio, sive dubium: 
Utrum Spiritus a Filio procederet, vel non ? san- 
cti Patres, sicut et multa alia quie postmodum in 
aliis conciliis catholice definita sunt, sub silentio 
transierunt. Processu vero temporis, increscente 
quorumdam malitia, in Occidentalibus partibus, di- 
centium Spiritum sanctum non procedere a Filio, 
pro eo quod in Symbolo non ponatur, aggregati 
in unum episcopi illarum partium, de licentia et 
auctoritate summi pontificis, veritatem fidei, quam 
tenemus in Symbolo declarantes, cantari etiam 
hoc in Ecclesia ab omnibus mandaverunt. Grseci 
vero οἱ caeteri Orientales vocati non sunt, aut 
quia nimis distabant, aut quia non dubitabant 
etiam hoc adducere in queestionem: 

Quod autem eis tunc licuerit, et liceat hodie no- 
bis aliquid scribere, predicare, et cantare, quod 
in Symbolo nonestexpressum, docemur ex quarto, 


p quinto, sexto, septimo conciliis, quorum quedam 


definiunt, quod non est expressum in Symbolo : 
ut de.sacris imaginibus, super quibus septima fuit 
synodus, nihil in Symbolo continetur. Sic nec de 
duabus voluntatibus et operationibus in Christo 
Symbolum manifeste determinat, de quibus sexta 
synodus definivit ; sic nec Theodorus Mopsuestie, 
nec Theodoriti scripta, qus contra beatum Cy- 
rillum composuit, condemnat Symbolum, quamvis 
secunda universali synodo (4) condemnentur. Sic 
nec duas naturas inconfusas et impermistas in 


$03 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


Christo in upitate persone, sine omni conversione À sanctorum definitionibus non scribat, vel preedioet, 


per Symbolum habemus expressum, cum sic esse 
definierit quarta universalis synodus, Leonem 
papam primum secuta: epistolam quoque ejus 
quem praediximus, fidei orthodoxe columnam 
usque hodie Grecus appellat : et quod forsan 
aliquis miretur, sancta et universalis synodus pro- 
hibet, ne alicui liceat proferre, vel scribere, vel 
componere alteram fidem ab ea que definita 
est a sanctis Patribus Niczee congregatis, quamvis 
secunda synodus Symbolum ediderit, ut supra 
ostensum est, in quo aliqua continentur, que in 
Niceno concilio non habentur : quod ex collatione 
utriusque synodi manifestum est lectori. Ipsam 
vero prohibitionem ad verbum sic continet, tertie 


sed quod verum est, et cujus oppositum facit 
heresim, nec non et ejus veritas periculoso 
silentio petentibus denegatur: patet quod, si pro- 
pter pietatis naufragium, quod imminebat, ad- 
didit veritatem fidei, in Symbolo non expressam, 
non est excominunicata. 

Si vero propter declarationem fidei talem, ut 
Greeciasserunt, additionem factam in Symbolo, 
excommunicationis sententiam Latini incurrerunt, 
confiteri necesse est omnes qui in secundo, quarto, 
quinto, sexto, septimo, conciliis fuerunt, pro eo 
quod preter ea que in Symbolo Nice contine- 
bantur, aliqua imo multade fide definierunt, apa- 
thematis gladio fuisse  percussos. Sed que 


synodi cap. ult.: lis igitur lectis definit sancta g major dementia, et major cecitas, quam dicere, 


synodus, alleram fidem neminilicere proferre, vel 
scribere, vel componere, preeter eam, quee defiuita 
est a sanctis Patribus Nice cum sancto Spiritu ; 
presumentes alteram fidem, proferre, vel offerre, 
converti nolentes ad agnitionem veritatis ex ju- 
daismo, vel hieresi qualicunque, hos, si quidem 
fuerint, anathematizari. » 

Sed dicet Grecus : Quid ultra queritur ? Ecce 
habemus propositum ex definitione. 


Responsio Latinorum. 


Ad quod respondentes sic dicimus: Prohibitio 
sancti concilii sicut sancta et vera esse ostenditur. 
ita nil contra veritatem dignoscitur continere. Di- 
cit enim : Si quis aliam fidem a veritate predica- 
verit, scripserit, anathema sit. Sed Latinus scribit 
et preedicat illud, quod sanctorum auctoritatibus 
et sacre Scripture testimoniis probatesse verum. 
Ergo non aliam, sed eamdem minus expressam 
olim in Symbolo, tam fidelibus quam infidelibus, 
predicat fidem. 

Quod autem vera sit expositio, probatur per 
auctoritatem Apostoli, et per ipsos tractatores sacr 
fidei, qui in dictis conciliis personaliter interesse 
meruerunl. Dicit ergo Paulus quibusdam sic: 
Quicunguevobis aliud pradicaverit preter id quod 
accepistis, hoc est, si quis vobis aliud, id est, con- 
trarium evangelizaverit, vel contrario modo do- 
cuerit, anathema sit" . Non dicit: Si quis vobis 
addiderit. Nam siillud dixisset, sibi ipsi preeju- 
dicasset, qui cupiebat venire ut suppleret, qus 
eorum fidei deerant. Sed qui supplet, quod minus 
erat addit, non quod inerat tollit. 

Qui preetergreditur fidei regulam, non addit ad 
omnia, sed recedita via. Aliud ergo positum est 
pro opposito. Nam, que de Deo est, veritatem 
nullus hominum prohibere potest, quin possit 
cantari, legi, et preedicari ia ecclesiis. Unde idem 
Apostolusait: NiAil possumus adversus veritatem **- 
Cum igitur Romana Eoclesia aliud, aut contrarium 


^! 1I Cor. xi,4, ** II Cor. xii, 8, 


(5) Locus mendosus. 


aut proferre, aut prorsus cogitare, quod terlium 
concilium excommunicaverit preteritos, et fu- 
turos, qui aliquid plus, quamvis verum, defi- 
nierunt in Ecclesia, quam illud, quod definitum 
est a sanctis Patribus in sancta Niosena synodo 
constitutis ? 

Item, numquid Nicenum, aut Constantinopoli- 
tanum Symbolum omnia continet, que» necessaria 
suntad salutem, ubinullum deseptem sacramentis 
Ecclesie, excepto baptismo, aliud expressum ibi- 
dem continetur ? Cui ergo dubium videtur, qute- 
dam vera esse de Deo, que in libris non conti- 
nentur? Et ut de his nunc taceamus, (5) qui non 
lecta expletis sequuntur: Patrem et Spiritum, Filio 


C incarnato, incarnatos non esse, aut passos, ubi in 


Scriptura poteris invenire? quod tamen ita verom 
est, ut oppositum vel mente concipere, sit ad- 
surdum. 

Item, quomodo tertium concilium excommunieat 
primum et quartum, quintum, et sextum, et septi- 
mum ? cumin finecujuslibet concilii hane earadem 
prohibitionem factam ab eis recipiat, scilicet : Si 
quis alteram fidem, etc. Si vero. excommunicati 
quoinodo sancti, si autem sancti non excommnni- 
cati. Quomodo tamen non excommunicati, nisi 
prohibitionis juxta sententiam, alteram fidem, id 
est, contrariam recte fidei presumpserunt preesdi- 
care ? Quod vero tam studiose et sollicite in omni 
concilio hoc ipsum prohibuerunt, contra heereti- 
cos, non in prejudicum veritatis factam esse 
aperte probant que in sequentibus continentur. 

Dicit enim beatus Cyrillus in Epislola ad Nesto- 
rium : « Non tibi sufficiet confiteri Symbolum fidei 
solum editum pro tempore in Spiritu, a magna sy- 
nodo pro tempore congregata Νίοιρε. Intellexisti 
enim non recte: sed interpretatus es non recle: 
sed perverse contra hereticorum importunitales 
dictum est, plus vel minus aliam fidem affirmare 
conscribere, componere, docere, vel sapere ;: quse 
aliquid superinducere, vel subtrahere moliuntur 


CONTRA GRJECOS 


506 


sane mentis intellectui eorum qui in Nicec Sym- A rillo, pro eo quod in pluribus scriptis suis 


bolum conscripserunt. » 

ltem de eodem Athanasius : « Nil amplius de- 
bere scribi de fide, sed contentos esse ea quam 
in Nictea sancti Patres conscripserunt, fide, propter 
luereticorum cautum est cavillationes : » non ut 
pietati prejudicium inferretur; alias omnes san- 
etos, qui postea aliquid de fide dixerunt, et sex 
venerabiles synodos in contemptum egisse pone- 
mus. 

Item Cyrillus in Epistola, cujus est initium : Legi 
commonitorium : « Athanasius dixit,sanotam syno- 
dum non fecisse memoriam dictionis Genitricis : 
ego autem scripsi, quod et si non fecit synodus 
memoriam, bene fecit. Neque enim erat motum 


Spiritum sanctum ex Filio esse fateatur ; excom- 
municationis sententiam in pleno concilio susti- 
nuisse meruit: donec ea qua contra predictum 
Patrem dixerat et scripserat, publice retractaret. 

Auctoritatem ergo hujus (8) Theodoriti tanquam 
blasphemam respuentes, ad illam Damasceni, quse 
sic incipit : « Primo est intellectus, deinde verbum 
exterius, spiritus autem est verbi vehiculum, » 
accedamus. 


Item solutio ad verbum Damasceni. 


Sciendum est Grecis,quod est verbum exterius, 
et verbum interius. Verbum interius, sicut sancli 


aliquid hujuscemodi tunc temporis, propter qnod B doctores dicunt, est intellectus, vel cogitatio. Ver- 


non erat necessitas que non querebantur ferrein 
medium. » 

Item Basilius in Epistola quam scripsit Epipha- 
nio, ita dixit: « Nihil possumus addere fidei nos, 
neque preeter eam que in Spiritum sanctum, glo- 
rifcationem, quam iu iranscurgu Patres nostri 
hujus memoriam fecerunt nondum de ipso tunc 
mota questione. » 

Patetigitur ex premissis, quod contra hereti- 
eorum importunitates, que veritatem pervertere 
nituntur, facta fuit hiec pro his, non ut pietati pre- 
judicium inferretur. Et quod ea que in transcursu 
dicta sunt, declarare licet etiam cum additionibus, 
Rec non et veritatem tacitam pro tempore in ma- 
nifestum prodire, scribere, et cantare licet. Quod, 
cum negare Greci non possunt, nisi forsan scripta 
sua et Patres suos sanctos velint condemnare, ne- 
cesse habent nobiscum et ipsi fatendo dare, Ro- 
manum pontificem propter additionem factam in 
Symbolo (quam veram esse nullus sanctorum du- 
bitavit) non esse excommunicatum, vel heereticum, 
sed pium doctorem, et catholicum et fidelem di- 
spensatorem ** quem Dominus super familiam 
suam, id est, universalem Ecclesiam constituit, ut 
det illis cibum in tempore opportuno 59, 


Opinio Grecorum. 


Dicunt igitur Greci iterum: Multorum docto- 
rum nosíirorum hactenus, quorum scripta apud nos 
usque hodie perseverant, ut Theodoritus et ceteri, 
vestre opinioni erronecve contraria scripserunt. 


Responsio Latinorum. 


Quibus responsum reddentes dicimus : Quod si 
omnes quos doctores nominant, tales sunt, quales 
Theodoritus fuisse probatur ;eos tanquam pestein 
fugimus,ettanquam hereticosreprobamus.In quin- 
to (6) namque concilio, cum dictus Theodoritus 
nisu temerario ausus erat se opponere (7). B. Cy- 


95 Luc.xu, 49. 50 Psal, οιχιν, 15. 


2 [πιο in tertio, hoc est. in Ephesino. SrEw. 
σ Non fuit hsec controversia inter Cyrillum et 
Theodéretum, sed utrum Christus una, an due 


bum exterius, sermo est. Similiter est spiritus du- 
plex: interior spiritus, et exterior. Interior spi- 
ritus amor est; exterior vero, aer. Jam ergo do- 
ctores, sicut sanctus Augustinus et alii, exemplifi- 
cantes de Verbo incarnato et Spiritu increato, com- 
parant spiritum inleriorem ad verbum exterius, 
de quibus dicit sanctus Augustinus: « Prius est 
mens : dictum est verbum, sive cogitatio, quia co- 
gitatio in mente concepta, verbum dicitur. » Con- 
sequenter sequitur, quod ex utroque spiretur aífe- 
ctus sive amor. Mens namque Patti attribuitur ; 
verbum Filio ; amor Spiritui sancto. Ex hoc ergo 
dicimus Spiritum ab utroque procedere, sicut amo- 
rem ex mente et verbo interiori, sive cogitatione. 


B Auctoritas Damasceni aliter ista accipit, et ideo 


in errorem multos induxit. Aliam vero auctori- 
tatem Damasceni, que dicit: « Nos Spiritum san- 
ctum ex Filio esse non dicimus, » si tanquam 
authenticam per concilia recipere vellemus (quam- 
vis non sit) sicut sanctorum, de quibus su- 
pra memoriam fecimus, sio. exponemus : « Nos 
dicimus, » id est, « Non cantamus. » Quod quidem 
verum est. lllud enim: Filioque procedit : om- 
nino in Ecclesiis subticetur ab eis. Si autem fiat 
vis in prepositione, ex, secundum quod importat 
aliquando universalem auctoritatem principii, aut 
principalem causam, potest sustineri. Nam quod 
Spiritus procedata Filio, hoc habeta Patre ; secun- 
dum quod in precedentibus testificati sumus. 

Ad aliam autem auctoritatem Epiphanii, que 
fatetur Spiritum medium inter Patrem et Filium, 
dicimus id intelligendum, quod Spiritus est con- 
nexio et arnor utriusque. Nam ipse Epiphanius, et 
omnes alii cum eo, Spiritum sanctum ex ambobus, 
sicut supra notatum est, et ordine mediante confi- 
tentur. Unde cum dixisset Epiphanius in auctori- 
tate preeallegata, « non secundum aliquam com- 
positionem, quemadmodum in nobis anima et cor- 
pus,sed in medio Patris et Filii, » statim sub- 


persona esset. Ip. 
(8) Resipuit Theodoretus, 
donensi receptus est. ID. 


et 8 concilio Chalce- 


507 


PANTALEONIS ΡΙΑΟΟΝΙ CP. 


508 


junxit, quod Grecus occultaverat: « Spiritum ex A Spiritus Filii, pro eo quod mittatur ad sanctifican- 


. Patre et Filia. » 

Sed et Basilius in sermone qui incipit: Non 
erat. ut videtur, etc., vicesimo septimo capitulo, 
cujus est initium : Sed forte dicet quis, etc., sic te- 
statur: » Pater quidem sine principio, et ingeni- 
tus, et semper intelligitur. Ex ipso autem secun- 
dum propinquum, sine interstitio, unigenitus Patri 
communis est. Peripsum autem Unigenitum etiam 
cum ipso antequain alia (9) majus, et subsistens 
per medium intercidit intellecto, statim et Spiritus 
sanctus copulatione comprehenditur. » Diciturergo 
medius, prout diximus, quia amor est utriusque. 
Ordinatur vero post Filium, quia ex ambobus pro- 
cedit. 

Unde in Αποογαίο Epiphanii 
ingenitus, inereatus, incomprehensibilis : Filius, 
genitus, et semper increatus, et incomprehensibi- 
lis: Spiritus sanctus, semper non genitus, non 
creatus, non confrater, non ex Patre frater, non 
proles Patris, non proles Filii ; sedex eadem essentia 
Patris et Filii Spiritus sanctus, Spiritus omnium 
Deus est, » 

Ad illud, quod querebatur : « Quis vobis revela- 
vit hoc ? Unde habuistis ? Quare, et nobis non fuit 
revelatum ? Quare in Symbolo tale quid intrusi- 
stis, » etc., quiain superioribus ostensum est, vel 
responsum est et solutum, ideo hic sub silentio 
praetermissum. 

Ad auctoritates etiam Evangelii, quas prave ex- 
ponunt, dicentes: « Dicitur Spiritus Filii, quia 
mittitur ab eo ad sanctificandas creaturas : vel 
quia est consubstantialis ei, » sic respondemus: 

Querimus a Grecis : Aut Spiritus erat ab eterno 
Fili, aut si dicunt, Non, contra Gregorius Thau- 
maturgus in editione fidei sue, quz in sua Vita le- 
gitur, Spiritus esse Filii ab eterno claro sermone 
denuntians aii: « Neque defecerit unquam Filius 
Patri, nec Spiritus Filio, sed inconvertibilis et in- 
alterabilis eadem Trinitas semper. » 

Item Gregorius Theologus in sermone dePenete- 
coste, qui sic incipit, De hac solemnitate breviter 
philosophemur, circa medium sermonis, sic testa- 
tur de eodem Spiritu : « Erat semper Spiritus san- 
ctus, et est, et erit, neque incepit neque deficiet : 
sed semper Patri et Filio coordinatur et connume- 
ratur. Neque decebat deficere Filium Patri un- 
quam, et Spiritum Filio. » 

ltem Epiphanius, episcopus Cypri, de perfecta hu- 
manatione Dei Verbi: «Et quoniam animam et 
intellectum suscipit, et quanquam est homo. » Et 
de Trinitate post unum folium : « Pater erat sem- 
per, et Filius ex Patre erat semper, οἱ Spiritus 
sanetus ex Patreet Filio erat semper. Et neque 

Filius ereatus, neque Spiritus, creatura, etc., sed ab 
eeterno, ut sancti testantur, fuit Spiritus Filii, eta 
Filio. « Quomodo ergo dicit Grecus, quod dicitur 


(9) Locus valde corruptus. 


: « Pater semper p 


das creaturas, cum ab eterno non esset qui sancti- 
ficaretur, eo quod creature incipiunt aub tempore? 
Ergo non dicitur Filii, quia mittitur ad sanctifi- 
candas creaturas, sed quia «eternaliter exsislat ab 
eo. Si autem exsistit ab eo eternaliter, aut gene- 
ratione. aut processione, ut supra. 

Sed dicit Greecus iteruia : Spiritus sanctus Fili 
esse dicitur, quia ratione divine essentis ei est 
consubstantialis. 

Latinus: Absitab auribus fidelium hoc delira- 
mentum. Quia si ista ratione dicitur esse Spiritus 
Filii, scilicet quia est ei consubstantialis : eadem 
ratione Filius ipse, et Pater etiam dicerentur Spi- 
fitus sancti, vela Spiritu sancto, quia similiter 
sunt ei consubstantiales. 

Videtis, Greci, quorsum tendunt hic congrue 
expositiones vestre ? Nam prima Macedonium, 
altera Sabellium blasphemos imitantur. Primus 
enim Spiritum sanctum inter creaturas ordinat; 
secundus in Trinitate ordinem «confundit. Ubi 
ergo nuno est vestra gloriatio, quia impudenter 
vos de pulehritudine scientie jactatis, dicentes: 
« Si autem occasione quorumdam verborum, » el 
eitera. Ast rursus ad nos redeuntes audire poteri- 
tis veritatem. Estne ista veritas prime veritatis, 
ut relictis sanctorum Patrum sententiis, sequa- 
mur Macedonium et Sabellium hereticos jam 
condemnatos? Quidergo est? Dicitur Filii Spi- 
ritus, secundum omnes sane intelligentes, quia 


c, procedit ab eo : quod vtique ila verum est, ut qui 


contrarium sentit vel preedicat, secundum quod 
patebit inferius, estin via perditionis. 

Quia igitur multo conaraine nisi sunt Greeci Ro- 
manum pontificem, et totam Occidentalem Eccle- 
siam ostendere in canonem late sententie inci- 
disse, et quod juste, et sine culpas aliqua sint 
separati a nobis, et minime potuerunt: restat 
nune ostendere, qualiter ipsiin laqueum, quem 
ipsi paraverunt nobis, inciderunt, et utrum di- 
cendi sint heretici, vel tantum excommunicati, 
velquod magis dolendum, utrum utrumqué simul. 
Ostendit Graxcos incidisse in canonem ob errorem 

de Spiritu sancto. 

Quod in canonem late sententi:e inciderunt sie 
probatur : Constat jam omnibus, quod ipsi dicunt 
Spiritum sanctum non procedere a Filio, nec esse 
omnino ex ipso: et quod nec datur ab eo, nec 
mittitur, nisi temporaliter ad sanctificandas crea- 
turas. Et. constat similiter, in cunctis Scripturis 
authenticis, et receptis conciliis, hoc quod preedi- 
ximus, scilicet, quod Spiritus sanctus est essentia- 
liter a Filio, et procedit ab eo, manifestius conti- 
neri. Qum scripta ita recepta et approbata sunt 
per concilia generalia, ut qui eorum aliud contra- 
rium sentit vel priedicat, ipso facto et jure sit 
excommunicatus: 


509 CONTRA GR/ECOS. 310 


Definit enim secundum concilium (10) sic : A anno ab incarnatione Domini millesimo quinqua- 


« Condemnamus etanathematizamus cum omnibus 
aliis hereticis condemnatis et ana thematizatis a 
catholica etapostolica Ecclesia, etiam Theodorum, 
qui fuit episcopus Mopsuestie, et impias ejus 
conscriptiones, nec non οἱ impia scripla a Theo- 
dorito adversus rectam fidem, et contra capitula 
Patris nostri beati Cyrilli et terti:e sanctis synodi 
Ephesins ; et quidquid ad suggestionem Theo- 
dori et Nestorii (11) » 

Esse audivimus; beati Cyrilli duodecim capi- 
tula, ubi maxime exsistentia sancti Spiritus a Fi- 
lio tangitur, ita. universaliter sunt recepta, ut qui 
eorum sentit contraria, vel predicat, ipso jure sit 
excommunicatus cum aliis hereticis et olim οος- 


demnatis. Dicit itaque Cyrillus, in nono capitulo B 


preedictorum duodecim : « Si quis dicit, unum 
Dominum Jesum Christum glorificatum esse a 
Spiritu, tanquam aliena virtute ab ipso data uten- 
tem et ab ipso recipientem, ut operari possit 
eoDtra spiritus immundos et implere in homines 
divina signa ; anathema esto. » Hunc aulem ana- 
themaltismum ipse idem sanctus Pater interpretans 
sic ait: « Homo factus Unigenitus Dei Verbum 
permansit, et sicut Deus omnia exsistens quseecun- 
que et pater,preeter solum esse Pater, et proprium 
habens, quod ex Patre est, et essentialiter inhe- 
rens ilii Spiritus sanctus, signa illa divin:e poten- 
te operatus est. » Istam igitur expositionem 
accepit tertia synodus, quinta confirmavit, et C 
contradicentes excommunicavit ; Ecclesia univer- 
salis tenet, οἱ tenuit, et approbavit. Sed Grieci 
nostri temporis contradicunt nono capitulo ex- 
positionum ejusdem, et allegant pro se scripta 
Theodoriti haeretici, et per conciliuta excommu- 
Dieati ; ergo, secundum vim propositus definitionis 
heretici sunt judicandi. Unde beatus Augusünus 
in libro De fide ad Petrum, cum in octavo capitulo 
ejusdem, Spiritum sanctum ex Patre et Filio pro- 
cedere firmasset testimoniis, in fine omnium 
capitulorum (12) subjunxit, et ait. Petro: « Haec 
interim quadraginta capitula ad regulam ver fidei 
firmissime pertinentia, fideliter crede ; fortüter 
tene, firmiter defende. Et si quem contraria his 


doginatizare cognoveris, tanquam pestem fuge, et p 


tanquam hereticum abjice. » lta enim ista que 
posuimus, fidei catholice congruunt, ut si quis 
non solum Omnibus, sed etiam singulis voluerit 
eontraire, in eo quod singulis horum contunfaciter 
repugnat, et his contraria docere non dubitat, 
bsereticus, οἱ fidei Christianee inimnicus, atque ob 
hoe omnibus catholicis anathematizandus appa- 
reat. 

Propter eamdem insuper causam, hoc est, quia 
obstinato animo negant processionem Spiritus 
sancti a Filio, et plurimos etiam alios errores, in 
quibus sancte Romanre Ecclesie | adversantur, 


(10) Constantiaopolitanum. 
(11) Deest aliquid. 


gesimo quarto, excommunicationis sententia 
contra eos in urbe regia Constantinopolitana lata 
est. Et magnum ejusdem civitatis ecclesie altare 
hanc ipsam continet sententiam impositam, scri- 
ptam a sedis apostolice legatis, tempore Leonis 
pape ΙΧ υἱ videndum exhibent que apud eam 
urbem sunt, tam Greca quam Latina hujus rei 
monumenta. 

Sed Innocentius papa lli in editione quam 
fecii catholice fidei temporibus nostris, preesidens 
in generali consilio Laterani celebrato, et dicens : 
« Patrem a nullo, Filium a Patre solo, Spiritum 
sanctum ab uiroque, » omnem excommunicavit et 
anathematizavit heresim,extollentem se adversus 
eam quam composuit, sanctàm orthodoxam et 
catholicam fidem. Sed Grecus manifeste se erigit 
contra articulum de Spiritu sancto. Ergo, etc. 

ltem : Falsarii Scripturarum authenticarum sunt 
excommunicati per concilia; sed ipsi falsificant 
Seripturas, et utuntur falsis, et scienter. Ergo 
anathematis gladio percussi incedunt per viam 
damnationis. 

Et beatus Athanasius in Symbolo recte fidei, 
cum dixisset : « Pater a nullo est factus, nec crea- 
tus, nec genitus: Filius a Patre solo est, non 
factus, nec creatus, sed genitus ; Spiritus a Patre 
et Filio, non factus, nec creatus, nec genitus, sed 
procedens, » in fine libri subjunxit et ait: « Hec 
est fides catholica, quam nisi quisque fideliter : fir- 
miterque crediderit, salvus esse non poterit. » Sed 
Greci non credunt,que in eo continentur ; salvari 
ergo non possunt. 

Nos autem sanctorum Graecorum et Latinorum 
sententias secuti,credimus etconfitemur,cantamus, 
et scribimus, et docemus Patrem a se, non ab alio : 
Filium a Patre solo genitum : Spiritum sanetum a 
Patre et Filio equaliter procedentem, et pariter 
tres quidem discretas, distinctas, et perfectas hy- 
postases ; sed unam essentiam, unam deitatem, 
unam potestatem, unam causam : a quo omnia, et 
per quem, et in quo sunt orania : et ipsi est gloria, 
et honor, et imperium in secula seculorum. 
Amen. 

lllos vero qui dieunt: Spiritus sanctus procedit 
quidem a Patre, sed non a Filio, vel aliter, et 
plus a Patre, quam a Filio : aut prius a Patre, 
qnam a Filio. et similia, ratione fidei adversantia : 
et hoc asserendo credunt, preedieant et scribunt, 
sicut jam dudum definitum est a sanctis Patribus, 
tanquai hereticos a catholica Ecclesia abjicimus, 
et vitamus, maledicimus, et reprobamus. 


Distinctio de animabus. 


Expedito in praecedentibus primo articulo, sci- 
licet de processione Spiritus sancti a Filio, in 
quo, ut singulis versutis Grecorum objectionibus 


(12) Cap. 44, 


511 PANTALEONIS 


respondimus, et ipsos tanquam veritatis falsarios A 
ex libris suis, quibus se jactant, et contra Roma- 
nam erigunt Ecclesiam, non solum errasse, verum 
eliam in Canonem late sententise incidisse proba- 
vimus ; forsan plus necessario preter propositum 
prolixi fuimus ; restat nune videre per eadem 
testimonia, ubi anime talium, id est, infidelium et 
male credentium, exeuntes a corpore recipiantur. 
Opinio enim eorum est, sicut diximus : quod neque 
in paradisum bone, neque in infernum ante diem 
judicii vadunt anime reproborum : sequentes 
quemdam hujus heereseosinventorem, archiepisco- 
pumquondam Cesaree Cappadocie, Andream no- 
mine, qui dicit propria corpora prestolari, ut 
cum eis, cum quibus bona vel mala commiserint, 
retributiones similiter factorum recipiant. Qui 
etiam ad confirmandam suamopinionemerroneam, 
auctoritatem Apostoli ad Hebreos pro se intro- 
ducit, qua dicitur: Et Ài omnes testimonio fidei 
probati, non receperunt repromissionem Deo pro 
nobis melius aliquid providente, ut non sine nobis 
consummarentur 5!, 

Cui Andree obviat beatus Joannes Chrysosto- 
mus in expositione ejusdem Epistolm, et talia te- 
slatur:« Perceperuntquidem juxta coronas debitas. 
Si unum corpus sumus omnes, major efficitur isti 
corpori delectatio sive fruitio, quando communi- 
ter, et non particulariter coronantur. Etenim etiam 
justi in hoc sunt admirabiles, quia gaudent frater- C 
nis bonis tanquam in propriis. Itaqueethoc ipsum 
secundum voluntatem eorum est, ut simul cum 
propriis membris coronentur ; nam simul gloriti- 
cari magna est ei fruitio. » Quasi dicat sanctus, 
juxta illud Apocalypsis: Datz sunt singulis stolz 
albo *, preetendentibus vindictam proprii sangui- 
nis, id est, desiderantibus mutationem in melius 
corporum. Singule stole albe, id est, prima stola, 
que est glorificatio anime : Et dictum est eis, ut 
quiescant adhuc modicum tempus, donec impleatur 
numerus fratrum vestrorum 33 ; hoc erit in fine 
mundi, quando resumptis corporibus gloriosis, in 
utroque, et de utroque gaudebunt. Tunc quidem 
habebunt perfectum gaudium sancti, qui quoniam 
habent modo adhuc oculum mentis ad corpus na- p 
lurale, eorum gaudium imperfectum aliquo modo 
eliam a sanctis nostris doctoribus judicatur. 

Beatus quoque Athanasius, in libro Quaestionum 
suarum, cum interrogatus fuisset, ubi essent nunc 
anime defunctorum ? respondit querenti : « Extra- 
nea quidem, et metuenda questio, et hominibus 
occultata. Non enim permisit Dominus, quemlibet 
eorum solvi, qui ibi sunt, et ad nos venire, ubi vel 
quomodo sint preassumpte anime defuncto- 
rum. » 


*! Hebr. χι, 39. ?* Apoc. νι, 41. ?'ibid. 
40. 5Ί Hebr, χι, 40, δὲ Psal, vi, 6. *? Psal. 


(13) Meritorie scilicet, vel demeritorie. 


CXII, 


δι Psal]. 


DIACONI CP. 512 


Verumtamen ex divinis Scripturis docemur, 
quod peccatorum anime in inferno sunt, subtus 
omnem terram et mare, sicut, docet Psalmisia : 
In teneórosis et umbra mortis, et lacu inferio- 
ri **, Et sicut scriptum in Job: In terram (ene- 
brosamet turbulentam, in rerram tenebrarum oter- 
narum, ubi non est claritas, nec videre vitam 55, 
Justorum autem anime post adventnm Chrisli, 
sicut in latrone didicimus, in paradiso sunt. Non 
enim propter animam solam latronis Christus Do- 
minus paradisum aperuit, sed et propter reliquas 
sanctorum animas. . 

De isto insuper latrone Joannes Chrysostomus, 
exponens illud verbum Luce : Amen dico tibi, Λο. 
die mecum eris in paradiso **, ita loquitur : « Qui- 
dam dicunt nondum assecutum esse latronem pe- 
rádisi mansionem, sed propter promissionis fir- 
mitatem, et immutabilitatem dicunt dominum 
dixisse : Hodie mecum eris in paradiso. » Alii au- 
tem, et ad vocabulum cogunt. Dicunt enim: 
Oportet nos distincte et punctatim legere sic: 
Amen dico tibi, hodie mecum eris in paradiso ; quasi 
in futurum tempus estiment respicere promis- 
sionem. Impossibile est, inquiunt, ipaum nunc esse 
in paradiso, cum Apostolus dicat de sanctis in 
Epistola ad Hebreos : Hi omnes non receperunt 
promissiones, ul non sine nobis consummarentur?!, 
Et post pauca adjungit idem sanctus, reprobatis 
istorum opinionibus, dicens: « Et latro quidem 
paradisum possidet, sive assecutus est. Non enim 
mentiri potest, qui dicit: Hodie mecum eris in pa- 
radiso. » 

ltem in predictolibro Qucstionum, cum iterum 
diceret querens: ,« Numquid non memores erunt 
anime preassumptem, sicut angeli memores sunt? 
sanctorum quidem anime prorsus memores sunt ; 
peccatorum vero anime cum sint in inferno, ne- 
que Dei, neque nostri memores sunt. » Et addidit 
David dicentem ad Dominum : Quoniam non est in 
morte qui memor sit (ui, n inferno autem quis con. 
fttebitur tibi ?* ? Et iterum : Non mortui laudabunt 
te, Domine, neque omnes qui descendunt in infer- 
num **. 

ldem sanctus in predicto libro, ad aliam quee- 
stionem sibi factam : Quid, scilicet, ibi operentur 
nunc anime preassumple, respondit : « Animaa 
corpore soluta, nec bonum, nec malum valet ope- 
rari(13). Nam visiones, qnas vident quidam de 
his qui mortui snnt, dispensatione Dominus osten- 
dit ad nostram utilitatem. Sicut enim lyra non ha- 
bens pulsantem, otiosa jacetet absque opere: sic 
anima et corpus ab invicem separata nihil operari 
queunt. Sanctorum autem anime a Spiritu sancto 
impulse sive tactee cum angelis in terra viven- 
tium Dominum laudant, et exsultant. » 


$5 Job x, 


LXXVH, 7. 21. "Luc. xxi, 


t7. 


CONTRÀ GREUECOS. 


914 


Ecce habemus ex his magnis duobus testibus A! beatorum dicitur, infornum, limbum et purga- 


AthanasioetChrysostomo, quod sanctorum anime, 
secundum fidem et spem Romane Ecclesie, re- 
gnantetiam nunc cum Christo ; anime reprobo- 
rum, factorum suorum dignam mercedem reci- 
pientes, cruciantur in inferno in secula 55ο” 
lorum. 

Quod similiter ita fuitolim certum  Ecclesite Grie- 
eorum, quod non solum in libris, verum etiam 
parietibus ecclesiarum suarum, antiqui Patres 
manifestis indiciis imprimere curaverunt. In qui- 
busdam enim picturis, angelos lucis deferentes 
sanctorum animas in cclos conspicimus. In non* 
nullis vero Satane angelos ex corporibus morien- 
tium reproborum, cum quadam violentia extra- 
hentes animas, et in tartara secum ferentes reperi- 
mus. Unde quomodo nunc ad tantam dementiam 
devenerunt ut dicant, defunctos nec paradisi per- 
frui gaudiis, nec cruciatus infernales pro varietate 
meritorum sustinere, nescimus, sed solum mirari 
possumus. Preesertim cum de hoc populi aures re- 
pleant in ecclesiis in officio suo frequentato. Di- 
euntenimdemartyribus sic: « Famosissimi marty- 
P:5, VOS lerra non absorbuit, vel occultat, sed ccelum 
suscepit, et intus exsistentes ligno vitre remune- 
rati estis: apud Christum intercedite, ut detur 
nobis pax et magna misericordia. » 

Item: « Vos, qui pro Verbo passi eslis usque 
ad mortem, athlete, animas quidem habetis in 


torium. 

De primo et secundo dicta sufficiant. 

De tertio respondebit Athanasius vice nostra. In 
predicto siquidem libro Questionum suarum, mo- 
vetur iterum a queerente queestio talis : Ubi, quaeso, 
sunt,velperveniunt pueri defuncti, velin tormentis 
vel in regno? Et ubi infidelium pueri? Ubi etiam 
non baptizati, et defuncti ? cum fidelibus vel 
infidelibus? Ad has itaque questiones breviter 
satisfaciens querenti respondit : « Domino nostro 
dicente : Sinite parvulos venire ad me, talium est 
regnum celorum *? ; iterumque Apostolo dicente : 
Nunc autem filii vestri sancti sunt *', manifeste 
constat, quod tanquam mundati et fideles, in re- 
gnum intrant Christienorum filii baptizati. Non 
baptizati autem, et etiam gentilium pueri, nequo 
in regnum intrant, neque iterum ad tormenta va- 
dunt: sunt enim expertes peccati (15). » Cum 
igitur Pater sanctus asserendo dicat, animas pue- 
rorum non baptizatorum nec paradisi perfrui gau- 
diis, neque iterum cruciatus inferni, cum sint sine 
actualibus peccatis, sustinere, reliquit in nostra 
intelligentia locum tertium, ubi anime talium, Deo 
jubente, post hanc vitam recipiuntur, in quo sci- 
licet nec. boni presentiam, nec mali sensibilem 
ponam aliquam experiantur. Et licet huic loco 
Pater sanctus nomen non 1mposuerit, sancti tamen 
Latini, ut Augustinus. Gregorius et ceteri, quippe 


eclis in manu Dei, οἱ per universum orbem hono- (; qui eodem spiritu repleti fuerunt, determinantes 


ramini. Vestras reliquias sacerdotes et reges ado- 
rant, et omnes populi exsultantes assueti clamant: 
Somnus pretiosus est in. conspectu Domini mors 
sanctorum ejus. » 

Item in eodem officio talia cantantur : « Chorus 
sanctorum invenit fontem vite, januam paradisi. 
Inveniam et ego veniam per penitentiam ; ovis er- 
rabunda ego sum : revoca me, Salvator, et salva 
me. » 

Item: « Per vos , qni predicantes Agnum Dei 
occisi estis ut oves, et ad vitam que sine senio 
est, etsempiternam transpositi estis. Hunc enim 
Agnum attentius martyres petite, debitorum solu- 
tionem nobis donantes. » 

Item in Officio mortuorum talia pro defunctis 
orant : « Dona requiem, Deus, famulis tuis, et ordina 
eos in paradiso, ubi chori sanctorum sunt, Domine, 
et justi fulgent in gloria, « His ita se habentibus, 
quis eorum potest excusari de ignorantia ? 


De quatuor receptaculis defunctorum. 


Sed etsi plus aliquid scire cupiunt Greci de 
animabus defunctorum, legant et intelligant libros 
suos, et invenient quatuor receptacula defuncto- 
rum, scilicet celum empyreum, quod et paradisus 


de nomine loci, hunclocum sinum Abrahae, sive 
limbum nominaverunt, in quem ante adventum 
Christi sancti Patres descendebant. Nunc vero pueri, 
qui absque baptismo decedunt, sine pena sensi- 
bili, ut dictum est, detinentur, 


Probatio, quod sit purgatorium. 


De quarto loco, id est purgatorio, multa san. 
ctorum Patrum testimonia reperimus. Et primo in 
Epistola ad Corinthios, ubi loquitur Apostolus : 
Fundamentum aliud nemo potest ponere, preter id 


p quod positum est, quod est Christus Jesus. Si quis 


autem superedificat supra fundamentum hoc,au- 
rum, argentum, pretiosos lapides, lignum, fenum, 
stipulam: uniuscujusque opus manifestum erit .Dies 
enim Domini declarabit, qui in igne revelabitur ; 
et uniuscujusque opus, quale sit, ignis probabit. Si 
cujusopus manserit,quod supercdificavit, merce- 
dem accipiet ; siopus arseril detrimentum patietur ; 
ipseautem salvus eril ;sic tamen quasiperignem**, 
Cum quidam doctorum suorum inter eos attentius 
ut dictum locum exponeret, adjecit : « Ignem istum 
credimus καθάρτέριο», id est mundificatorium, in 
quo anime defunctorum probantur tanquam au- 
rum in fornacé. » 


«ο Matth. x, 13. *! I Cor. vit, 14. δὲ I, Cor. ui, 11-15. 


(14) Actualis scilicet. 


b15 


esset liberalibus studiis imbuta et Spiritu sancto 
repleta, inter alia quee de saeris eruditionibus di- 
vinarumSeripturarumexposuit. deigne purgatorio 
talia testata est dicens: « Oportet animam ad si- 
militudinem Dei factam, ad ipsum redire ; non rc- 
dit autem nisi purgata ; purgatur vero peor ignem, 
post hanc vitam paratum. » 

Istud testimonium reperitur in tractatibus qui 
Macrina nominantur. Sed forsan dicent nobis: 
Nos testimonium mulierum non eredimus., Esto ! 
Audiant igitur fratrem ejusdem virginis maguum 
doctorem Ecclesiee beatum Gregorium Nyssenum, 
quiP, et qualia in sermone, qui in primo Sabbato 
postPentecostenin commemoratione defunctorum, 
legitur, de igne purgatorio referat testimonia. 
Dicit enim : « Si humanam naturam voluntarie 
juxta liberi arbitrii motum quidem indecenter prre- 
cipitantem se, violenter ac coacte ad suum bene- 
placitum transponeret, id est, ad se traheret Deus, 
vel induceret, ablatio esset hec utique pre&habite 
bonitatis et &quipollentis Dei dignitatis privatio. 
ZEquale Dei est liberum arbitrium. Ut ergo et po- 
testas maneret nalure, et malum aboleretur, hoc 
invenit Dei sapientia consilium, dimittere scilicet 
hominem in his, in quibus voluit esse, ut gustatis 
malis, qu& operatus est, rursus redeat per deside- 
rium voluntarium ad prisünam beatitudinem, om- 
neque vitiosum et irrationabile quoddam pondus 
postponens, et removens 8 natura, sive presenti 
vita per orationes et observantiam mandatorum 
expleatur: vel post hanc vitam penitus per pur- 
gatorii ignis conflationem purgetur. » 

Item beatus Basilius, introducens personam 
defuncti loquentem in Officio mortuorum talia 
dicit : « Imago sum ineffabilis glorie ture. Et si 
stigmata vel punctiones porto delictorum, miserere 
tue plasmationis, Domine, et purga per viscera 
misericordis tue: et. desiderabilem penitentiam 
concede mihi, paradisi civem rursus faciens me. » 

Item Damascenus,in sermone mortuorum, volens 
probare quod eleemosyn:e, etorationes, etalia be- 
neficia Ecclesi: prosint defunctis, introducit, verbi 
gratia, exemplum, quod in Vitis Patrum de quodam 
discipulo cujusdaro Patris legitur, et dicit : « Cum 
autem defunctus esset discipulus ejus, scire volens 
senex, que et qualia meruisset in vita sua juvenis 
ille,ccepitaures Dominiorationum instantia pulsare. 
Cumque ista per aliqua horarum spatia fierent, 
vidit senex preedictum juvenem in fluvio igneo us- 
que ad gulam demersum. Cum veroorationi anxius 
incumberet, prospexiteumdem usquead cingulum. 
Ultimo autem orationis beneficio ex totoliberatum 
aspexit. » 

Sed dicent forsan Greci:« Ignem istum credi- 
mus ignem infernalem, a quo etiam quidam virtute 
orationis liberantur, ut Trajanus imperator, qui 


65 | Cor. 111, 11. 


PANTALEONIS DIACONI CP* 


Sancta quoque Macrina, soror beati Basilii, cum A per beatum Gregorium, qui Dialogus dicitur, fuit '- 


sustentatus. » ed contra beatus Basilius in Officto 
mortuorum, deinfructuosa peenitentia exsistentium 
in inferno talia fatetur : « Quid turbaris importune, : 
o homo? una lura, et omnia pra:tereunt: non est. 
in inferno penitentia ; nee estibi requies. lbi ver» : 
nis, qui non dormit, ibi terra obscura et tota ne- 
bulosa. » 

Itein beatus Athanasius, cum quivreretur a quo- 
dam, quie essent illa peccata, que per orationes, et 
alia beneficia, et suffragia diluentur post mortem, 
respondit de his: « Magnus Dionysius sic dicit: SÍ 
quidem levia et subtilia exsistunt peccata defuneto- 
rum. percipiunt utilitatem de beneficiis, que pro 


B eis fuerint : si vero gravia vcl turpia fuerint peccata 


C 


D 


hominis, conclusit contra eum, vel adversus eum 
Deus. Verum tamen oportet nos curam gerere de 
propriis animabus,et non sperare post mortem per 
alias oblationes consequi veniam delictorum. » Heec 
et his similia in Vitis Patrum, et in Dialogo beati 
Gregorii, quem similiter recipiunt, de animabus 
defunctorum reperiuntur testimonia : quee purga- 
torium locum post mortem esse sufficienter indi- 
eant, etsi Paulus tacuisset, Gr:eci nostri temporis 
terrenarum rerum sollicitudine, non tam pro se, 
quam prouxoribus suis et filiis occupati, tenent li- 
bros pulchros quidem et veros, nisi quos corrupe- 
runt, clausos, quin et sibi penitus ignotos ; unde 
nobis veritatem, quam tenent, et ignorant, preedi- 
cantibus, quasi falsariis Scriptararum, etnovainau- 
dita dogmatizantibus contradicere non verentur. 
Alii vero obducto supercilio grandia verba tru- 
tinantes, auctoritatem Apostoli ad Corinthios re- 
pugnantem, pro se exponere conantur. Dicunt 
enim : Fundamentum aliud nemo poncre potest 
prater id, quod. positum est, quod est Christus Je- 
sus **. Fundamentum unum, sicutjam diximus, est 
ille lapis angularis Christus, super quem sedificati 
sunt apostoli et prophetze, et qui pro tempore fue- 
runt Patres Spiritus Dei pleni. Aurum vero, et argen- 
tum, et lapides pretiosi sunt evangelica preecepta, 
etaltitudodivinorum dogmatum, contraqut porte 
inferi non possunt prevalere. Conati sunt nihilo- 
minussuperillud fundamentumimmobile, malitio- 
si sectatores, heeresiarchie dico, adulterantes et cor- 
rumpentes sermonem veritatis, edificare: id est 
omnem materiam prave doctrine superinducere, 
putantes, utita dicamus, in lioe se obsequium pre- 
stare Deo. Sed veniet secundus Domini adventus, 
sive apparitio, et inutilia quiedam eedificationis 
operacieterorum doctorum cum detrimento consu- 
mentur, sive comburentur; ipsi autem sic salvi 
erunt, quasi perignem, inexstinguibilem scilicet. 
Salvabitur ergo talis, sanabitur, servabitur per 
ignem sicut adamas, qui nunquam consumitur per 
ignem. Sic et ipsi hieretici et malitiosi sectatores 
salvabuntur, non ad purgandum, sed ad cruciatus 


$11 


CONTRA GRJECOS 


$18 


iternos sustinendos, Hiec. est, inquiunt, expositio A /ncipit (ertia. distinctio. De sacramento altaris. 


vera, et hic sensus auctorum. 

Ad quod, licet superius satis determinatum sit, 
dupliciter respondemus. Primo, per virtutem verhi, 
quod dicitur. salecabitur . Γκι] namque. verbum 
οὖς». quod Latine redditum, sonat, soleo. ita pro- 
prie signiticat salutem. id est, liberationem ab 
omni molestia: quod nunquam.et maximein pona 
conservationem. Et cum abundantissima οἱ co- 
piosissima exsistat lingua ὀγσσα, ita appropriatze 
sunt verborum significationes suis terminis : quia 
nunquam. autrarissime, pr:iecipue in sacra pagina 
ponitur unum pro reliquo. Unde aliter detinierunt, 
custodire, aliter conservare. aliter sanare. Priuuum 
namque dicunt 97/277», secundum τω. tertium 
55^», quod salutem, id est, liberationem ab omni 
ineommodo, quod est electorum : quo verbo usus 
et Apostolus in premissa auctoritate, delinierunt. 
Sie τώζω, unde σωτχρία salus, et 7-7Z0, id est, 
Salvator. Unde iste expositor priemisse auctoritatis 
Apostoli aut virtutem verborum ignoravit : aut, 
quod magis presumendum est, sciens et prudens 

veritatem fidei malitiose abscondit. 


Seeundo respondemus, quod prepositio verbi 
hojus, per, sumiturautcansative,autinstruementa- 
liter. Quocunque istorum modorum sumatur, nus- 
quam adamas salvatur secundum eos per ignem ; 
quia nou habet hoc ab igne, ut conservelur lapis 
illesus, sed potius a natura taliter sibi a Deo insita, 
ut scilicet ab elemento ignis non possit corrumpi. 
Similiter et homo corruptibilis cum sit, non habe- 
bit hoc ab igne sive gratia ignis, ut in reternum 
sive vivens in igne crucietur; sed Deo jubente, 
supra naturam ad malum suum, tale quid post re- 
surrectionem recipiet, ut sit in eternum vivens, 
sine fine per ignem, et in igne, non jam salvetur, 
id est, conservetur secundum Grecos, sed potius 
erucietur. Salvari ergo hominem dicimus, cum a 
peccatorum venialium maculis, mediante illo igne 
temporali et purgatorio, liberabitur : ut sic videli- 
cet anima purgata, seu purificata propriis maculis, 
digna conspectui judicis quandoque preesentetur. 
Scriptum est enim Nihil coinquinatum intrabit in 
eam 5*; sed anima portat inquinamenta venialium. 
ut supra ostensum est per illam antiphonam: 
Imagosum ineffabilis, et cetera. Ergo, non nisi pur- 
gata. Et sicut habemus dedivite et Lazaro, quod 
irrefragabiliter responsum accepit, quod non posset 
transire aliquis a loco tormentorum, igitur purga- 
bitur alibi. Istum locum dicimus locum purgatorii, 
ad quem transeunt anime, que dum adhuc vive- 
fent, de suis excessibus plenarie non salisfecerunt. 
Habemus igitur ex premissis quatuor receptacula 
defunctorum, id est, paradisum bonorum, infernum 
damnatorum, lymbum puerorum non baptizato- 
rum, et purgatorium pconitentium. 


** Apocal. xu, 27. 


B 


C 


D 


Dieto superius de processione Spiritus sancti, 
quam Urieci negant οἱ de paradiso, et inferno, nec 
non et de purgatorio, de quibus sinuliter male 
sentiunt: nune. de sacramento charitatis, id es 
Eucharistiie, consequenter videamus. Verum quia 
quasdain frivolas rationes videntur prietendere. in 
suam defensionem sui erroris, illa postponenda 
sunt, quie sub prietextu pielatis errore hujusmodi 
nutriunt, ut non solum visis rationibus et auctori- 
talibus, reprobentur : verum unde, et a quo' ha- 
buerunt originem deeclaremus, ut. eum. absque 
robore firmitatis, velut domnus sine. fundamento, 
apparuerint, ad modieum impulsum fidelium, om- 
nis eorum struetura nequilie, ruina exponatur. 

Anno itaque ab incarnatione Domini inillesimo 
quinquagesimo tertio, tempore Leonis papie. noni, 
fuit quidam patriarcha in urbe regia. Coustantino- 
poli, nomine Michael Circularios |Cerularius.] Hic 
si quidem secutus per omnia priedeeessorem suum 
Photium patriareham, qui prius superbam cervi- 
cem suam contra summum pontificem erigere at- 
tentavit, nisus est quantum potuit, etsi non quan- 
tumlieuit, Latinos, qniineadermn urbetunc temporis 
sub imperatore Greco degebant, ad Grecorum ri- 
tus, et precipue ad sacrificandum in fermentato, 
tandem per censuram ecclesiasticam invitare. Sed 
quia tantum nefas diu Romanam curiam latere 
non potuit, missi sunt a pontitice summo legati ad 
priedictam civitatem, qui hujusmodi f'urentium im- 
petum per auctoritatem sedis apostolice refrenan- 
tes, eum et sequaces ejus anathematis gladio per- 
cusserunt, ex tunc itaque Greci majoris invidiwe 
stimulis agitati, quam plures libros, seu tractatus 
in epnfusionem Romans Ecclesie ediderunt, et 
suis posteris legendos, tanquam authenticos, et 
fidei catholice firmitatem habentes, districte man- 
daverunt ; eos vero, qui in his contraria dogmati- 
zare preesumerent, annuatiminecclesiis, voce pre- 
conis, quod usque hodie in eorum ecclesiis con- 
ventualibus observatur, hereticos denuntiarent. 

Hunc izitur Michaelem Greci usque hodie se- 
quentes, Latinos Azymitas voce publica asserere 
non verentur. Unde in tantam excecationem et 
contemptum apud eos devenit mysterium sacra- 
menti, ut non solum in mortis articulo ex eo su- 
mere recusent, verum etiam incendii supplicium 
potius eligant sentire, quam simpliciter confiteri. 
Probat hoc Cyprius, qui nostris temporibus duode- 
cim monachos Grecos, isto errore laborantes, no- 
vos diaboli martyres, per flammas ignis produxit. 
Dicebant enim predicti monachi : Sacramentum 
Latinorum lutum esse, et non sacramentum : et 
quod sacrificantes, vel sumentes ex eo, more gen- 
tilium dremoniis immolarent. Rationes autem quas 
contra Latinos allegant, et quibus se tueri viden- 
tur, sunt istae 


919 


Rationes Graecorum contra Latinosinazymo conse- Α 


crantes. 


Primo dicunt, quod Dominus noster, quiin sui 
memoriam hoc fieri mandavit, non in azymo, sed 
fermentato pane tradidit discipulis suis. Constat 
enim,quod secundum legem Moysi, quartadecima 
lunafiebatimmolatio agni et esus azymorum, sicut 
scriptum est Levitici xii, que dies Pascha proprie 
vocabatur. Sed Dominusjuxta Evangelium Joannis, 
antediem festum Pascha*? 66 celebravit. Cenam cum 
discipulis suis, et mysterium corporis et sanguinis 
sui tradidit. Si in tali die, qui erat tertia decima 
luna, celebravit Pascha, tunc utebantur fermen- 
tato ; ergo de fermentato tradidit corpus suum, 


Item : Non introierunt pretorium, ut non conta- B 


minarentur, sed manducarent Pascha *'. Sed tunc 
fuit luna quarta: decima ergo in precedenti, fuit 
luna tertia decima, quando Dominus tradidit cor- 
pus suum , et inde ut prius. 

Item cum evangelista de materia illius panis fa- 
ceret mentionem, non dixit : Jesus accepit azyma, 
sed : Accipiens Jesus ἄρτον Et doro; supponit pro 
fermentato. Ergo, etc. 

Item eum scriptum sit, quod stando et cum la- 
etucis agrestibus et festinanter deberet comedi 
agnus paschalis, nullum tale quid in Evangelio 
reperitur. Unde constat, quod illa ccena non fuit 
Pascha Judmeorum, sed potius cena et Pascha 
Christianorum, et noncum azy mis, sed cum fermen- 


tato pane, q"od significat Christi perfectionem, fuit ( 


celebratum. Nam Christus noster Dominus duas 
naturas in unam personam sibi univit, et sicut di- 
vina est simplicissima, ita humana est composita 
ex anima et corpore, sive carne. Sicut ergo in 
Christo fuitet est divinitas, anima, et corpus^ ita 
in mysterio sacramenti nostri, quod ex perfecto 
pane, id est fermentato, perficitur, similiter tria 
reperiuntur, scilicet forma, fermentum, et aqua. 
Vestrum autem sacramentum non solum non est 
verum sacramentum, sed nec sacramentum qui- 
dem, quod tantum discrepat a veritate. He sunt 
rationes, quas in eorum libris me invenisse recolo, 
et ab ore ipsorum audivisse in disputatione. 
Responsio ad rationes Grecorum. 


Ad primum igitur ohjectum respondemus sic : D 


Quod fecit Dominus Pascha tempore et modo de- 
bito, aut non. Si dicaut, non: contra Joannes 
Chrysostomus, homilia octagesima quarta super 
Mattheeum, ita dicit: « Non enim Christus trans- 
greditur Pasche tempus, sed Judei, qui omnia 
presumunt, Christum conculcant et leges ; quia di- 
ligenter fervebant furore, et sepe conantes inter- 
ficere, non valuerunt: tunc accipientes ipsum ex 
insperato, voluerunt etiam Pascha dimittere, pro 
homicida sua voluntate implenda. Propter quod 
congregati sunt omnes, » etc. 


63.66 Joan. χι, 1. 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


5620 


IdemsuperJoannem: « Nonergo, utaliter opinan. 
tibus visum est, Dominus Salvator, qui et ipse ait: 
Non veni solvere legem, sed adimplere 68, Pascha 
suum anticipavit : sed tempore, et modo debito 
cuncta consummavit. » Fecit ergo Pascha Dominus 
cum discipulis suis, sicut evangelista testatur, 
quando fecit cum azymis et agno immaculato, ut 
in lege scriptum est. 

Item Theophylactus, Bulgarie episcopus, expo- 
nens illud quod legitur ad Corinthios: Convenien- 
tibus vobis in unum*!, etc. ita dicit: « Non possum 
non concedere, quandoipse Dominus corpus suum 
ex pane, quem habebat, scilicel azymo, cum dies 
essent Azymorum, tradidit discipulis suis, si se- 
cundum Evangelia etsanctorum Patrum sententias, 
celebravit Dominus tempore debito Pascha ; unde 
tunc fermeatatus apparuit contra legem ? Sicut 
enim scriptum estin Exodo xu Septem: diebus 
fermentatum non apparebit in domibus vestris. 
Quod si credimus verbis Veritatis dicentis : Nos 
veni solvere legem, etc., credendum est, et preedi- 
candum, Dominum Jesum nec unum iota, nec unum 
apicem legis preeteriisse, et ut totius transgressio- 
nis immunem, dixisse insidiatoribus suis : Quis ez 
vobis arguet me de pecccato'!'? alioqui nec pecoata 
multorum tulisset, nec pro transgressoribus oras- 
set ut non perirent, nec pro nobis passus, sed pro 
sua prevaricatione juste punitus * fuisset, pre- 
sertim quod non solum transgressor legis inventus 
esset fermento tunc apud se reperto; sed insuper 
multos discipulos reos mortis effecisset, cibans eos 
fermentato, et in injuriam divine legis; quod est 
impossibile. » 

Unde quamvis principes sacerdotum falsum te- 
stimonium quasissent ad versuseum, ut eum morti 
traderent, nullum tamentale quid objecerunt, quale 
Greci nunc objiciunt. Quod si fuisset objectum,so- 
]um suffecisset ad perdendum enm. Nec Pilato di- 
cente : Accipiteeum vos, et secundum legem vestram 
judicate eum, dixissent . Non licet nobis interficere 
quemquam 15, quia ipsi precepto legis interfecis- 
sent fermentati participem, et dixissent : Nos legem 
habemus, et secundum legem debet mori?*, quia 
fermentatum comedit in Pascha, autcerte apud eum 
apparuit. 

Sed forte dicit Grecus : Non in publico, sed in 
occulto hoc egit. Absit! Quia non solum de factis 
suis, sed etiam de dictis ait ipsi summo pontifici: 
Egopalam locutus sum mundo, et in abscondito lo- 
cutus sum nihil. Qnid me interrogas? interroga eos 
qui audierunt *?.Sed etiam numquid dominum do- 
mus, in qua Pascha celebravit, latuit ? aut certe αἱ 
ipse consensil, numquid etJudam complicem ma- 
lignorum latere potuit? qui juxta Psalmiste? vo- 
cem : Dux meus et notus meus vocatur**; preeser- 
tim cum fuerit dispensator, quein Dominus dilecto 


*' Joan. xvni, 28. 68 Matth, ν. 17. ** I Cor. 1, 18, ?? Exod. xu, 20. Τὰ Joan vri 


46. '*Isa. Liu, 4. seqq. ?* Joan. xvin, 31. ?* Joan. xix, 7. *?Joan. xvin, 20, 21. "Psal. nv, 14. 





CONTRA 





porrezero ; et: Qui mecumintingit manum 
opside, hi» me tradet **. Quod siitaest, que 
)hibuit infelicem Judam, de memorato fer- 
loipsum prodere sanguinem justum palam, 
3mnibus modis queerebat prodere clam ? aut 
ecesse habuit dicere: Peccavi tradens san- 
t1 justum 131 cum tradendo transgressorem 
ivertita se et a populo furorem Domini, et 
n promeruit? Sicut enim scriptum est in 
onomio: Sipropheta quilibet, aut filius tuus, 
la, seu uzor, et amicus quem diligis ut ani- 
uam, voluereclam persuadere tibi, ut averta- 
weremoniis leges, non acquiescas eis, nec au- 
nec parcat ei oculus luus, nec miserearis, et 
sseum, οἱ statim proditopopulo interficies, ut. 
tur Dominusab ira furorissui, et misereatur. 
ultiplicetque te 30, elc. 

iterum dicunt Grieci: Si creditur oronipo- 
otuitutiquesubito fermentatum undecunque 
Te, aut cerle ipsum azymum benedicendo 
aMtare. Quod quam sit frivolum, nemo est, qui 
itelligat: quia quocunque inodo apud eum in 
;olemnitate fermentatum apparuisset, legis 
"ressor fieret, οἱ plane dignus puniri, qui in 
1 legis contumeliam fermentatum tractasset. 
si quolibet modo tantum miraculum faclum 
»aliquisevangelistarum narrassel; cum eliam 
m minima, nec narratione adeodigna, ut de 
tione discipulorum, diligenter fuerint nar- 
mnia ergo tam obstinato silenio reticuerunt 
ariisacramentiinitium, quod totius Ecclesie 
it fundamentum. Unde quamvis sit omnipo- 
stud facere non potuit, quia noluit. Quare 
? Quia transgredi legem noluit. Unde ? Non 
alvere legem, sed adinplere ΧΙ. Quod autem 
otentia sua ligetur ratione necessaria οἱ 
'robatur per evangelistam Mattheum, dicen- 
» patria Chri: Non potuit ibi virtutes mul- 
*ere, propter incredulita'em eorum **. 


Responsio ad auctoritatem Joannis. 


secundum objectum de auctoritate Joannis : 
2 inti oierunt **, etc., dicimus, quod Pascha. 
Jliciter accipiatur. Aliquando enim est dies 
'ationis: unde Levitici : Decimo quarto die 
sad vesperam Pascha Domini est** ; et in Mat- 

Scitis quia post biduum Pascha fiet *. Ali- 
lo agnus immolatus, ut : Unde vis paremus 
i$cha **? Quandoque vero dies azymornm,sic- 
;etur in Actibus apostolorum de Ρείτο: Fo- 
astproducereeum populo;erant enim diesazy- 
n*.. Aliquando autem panes azymi, sicuthic: 
ntroierunt in pretorium,ut non contamina, 
*,sedul manducarent Pascha**, id est, panes 

















GRAECOS, 325. 


Ipse est, cui intinctum A azymos. Unde, licet. Dominus dixerit discipulis 





suis : Scitis quia post biduum Pascha fiet '*, etc., 
Mattheus tamen ipsius diei, in cujus vespera, qua 
Pascha fiebat, mentionem faciens ait: Primo die 
azymorum accesserunt discipuli **, etc. Cui concor- 
dans Marcus ait: Erat autem. Pascha et azyma 
post biduum". Etpostpauca: Primadic azymorum, 
quando Pascha immolabant ?!, etc. Si igitur vide- 
retur non accipiendum Pascha et azyma, ut modo 
Pascha, pro festo azymorum, et modo festum azy- 
morum intelligatur pro Pascha ; quomodo stabil! 
Erat Pascha et azyma post biduum? Sed beatus 
Lucas omnem solvens hieresis controversiam ait: 
Appropinquabat diesazymorum qui dicitur Pascha 
*': etquia cum eo, qui proprie Pascha dicebatur, sub- 
sequentes quoque dies azymorum abusive nuncu- 
pantur Pascha, quem diem vellet intelligi, in se- 
quentibus ostendit dicens : Venit autem dies azy- 
morum in qua necesse erat occidi Pascha 33. Quod. 
plane in decima quarta luna fiebat ad vesperum, 
quando agnus occidebatur; quem etiam Pascha 
dici, evangelista sic perhibuit, ut in ipso Pascha 
occidendum diceret. 

Porro, qualiter intelligi debeat, quod ait : UL non 
contaminarentur, sed ul manducarent Pascha?*.**, 
Paulo post ait : Erat autem Parasceve Pascha hora. 
quasi sexta '. Parasceve Pasche. preeparatio Pa- 
sche interpretatur: quando jam preeparabatur, et 
instabatcelebrilas dici magni Sabbati, qui celebrior 
cunctis diebus tune habebatur paschalibus apud 
Judieos :adeo ut observantia ejus gentilis hominis 
cohabitatione, veluti introitu preetorii, pollueretur. 
Igitur : Nein cruce remanerent corpora in Sabbato, 
rogarunt Pilatum, ut tollerentur *. Pascha igitur, 
in preemissa auctoritate,accipitur pro azymis : quo 
necessario concesso, cessatadversariorum objectio. 

Solutio ad tertiam, 


Ad tertiam, quod dicunt, quod ἄρτος supponitur 
pro fermentato, dicimus, quod multum discrepant 
a veritate : quia 4ezo; in sacra Scriptura non so- 
lum pro azymo, verum etiam pro quolibet pane su- 
mitur, prout in sequentibus apparebit. Scriptum 
estin Luca, quod cum Dominus apparuisset in 
specie peregrini, coactus fuita duobus discipulis, 
ut diseumberet, et post : accepit ἄρτον, εί bene« 

D dixit, et que sequuntur ?. Sed constat, quod hec 
facta sunt indie Resurrectionis, hoc est, in die 
azymorum, qui per septem dies secundum legem 
durabant,inquibusnon solum non comedi, verum 
nec in domibus, necin finibus illis omnibus, panis 
fermentatus poterat inveniri. Constat ergc, quod. 
ille ponis, qui secundum  Griecos ἄρτος dicitur, 
non fuit fermentatus, sed azymus. Άρτος ergo 
supponit pro azymo. 





















231. xur, 20, 78 Matth. αντι, 93. 7* Matth. xxvi, ᾱ. δν Deut. xir, 6-10. *! Matth. v, 17. ** Matth. 





55 Mallli. xxvi, 2. *6 Ibid. 17... " Act. xu, 3, &- 


νο Marc. xiv, |. ?! Ibid. 12. * Lue, xxit, f. ?? Ibid. 7. δν Joan, 


3. Marc. vi. 33 Joan. xviu, 28. ** Exod. xn, 18. 
n. xvin, 18. 3 Matth. vvr, 9. 
28. !Joan.xix, lá. * Ibid. οἱ. ? Luc. xxni, 13. 


ParROL. GR. CXL. 


17 


523 PANTALEONIS DIACONI CP. 934 


Atque hoc ipsum habemus in Levitico, ubi Mo- A quam pravaricatores legis. Primo igitur die azy- 
ses de panibus propositionis fecit mentionem, qui — morum, quierat dies, fecerunt Christum occidi. 
azymi erant, secundum legem *. Item, ubi ait: 
Comedetis panes azymos cum lactucis agrestibus, 
habens in Graeco, comedetis aprov. Item in Sapien- Ad id, quod sequitur, quoniam illa tria, que 
tia, ubi scriptura de pane coelesti, id est manna, — suntin Christo, scilicet corpus, et anima, et di- 
paratum de calo *, etc., dicit Greecus, ἄρτον. Item — vinitas, si ista fabula aliquo modo digna esset re- 
Psalmista, ubi nos dicimus : Panemangelorum?,in — sponsione, possumus dicere, quod preter illa tria, 
Greco habetur ἄρτον ἀγγέλων. Item Salomon : alie due proprietates possent in suo fermentalo 
Suavis est panis mendacii*. Ecce manifesto con- — assignari. Est enim in farina fermentata sal, aqua, 
stat, quod hoc nomen panis indifferenteraccipitur, et ignis, sine quo unquam panisad essentiam 
tam pro azymo, quam pro fermentato; et tam — suam potest pervenire. Et ita non ternarius, ut 
de eo quod replet ventrem, quam pro eoquod sa- — ipsi mentiuntur, sed quaternarius et quinarius nu- 
tiat mentem, hoc est, desiderium hominis, sive in merus in pane invenitur fermentato. 
bono, sive in malo. In nostro vero sacramento, in quo nihil est su- 

Sed dicit iterum Graecus: Veritas debet corre- p perfluum, etiam secundum significationessuas, tria 
spondere umbre. Sed quarta decima luna ad ves- — tantum reperiuntur, scilicet farina, aqua et ignis ; 
peram immolabatur agnus typicus. Ergo in diePa- ^ mediante quo farina et aqua conjunguntur. Farina 
rasceve fuit luna quarta decima. quia quarta deci- supponit pro carne ; aqua, pro anima ; ignis vero 
maluna immolatus fuit Agnus verus. Ergo etin pro divinitate ; quie utraque assumpsit in unita- 
quinta feria precedenti fuit luna tertia decima, et tem persone. Sed quid nobis de istis fabulis vetu- 
tunc fecit Christus Pascha suum.Ergo Christusco- larum ? Audiant Greci super hoc beatum Grego- 
medit azyma Pascha. rium in Dialogis, que, et qualia sacramento de- 

Dicimus quod veritas respondet umbre, quia  trahentibus responderit Grecosermone, cumin 
in Pascha typico erantduo, scilicet agniimmolatio, X Grecia translegatione fungeretur. Dicit enim: 
et comestio. Agnus typicus immolabatur luna  « Solet plane moveri questio, quod in Ecclesia 
quarta dieima ; et immolatio veri Agni inchoata — alii fermentatum offerunt ; alii panes azymos. Esse 
est luna decima quarta,qua captus erat Dominus. — namque Ecclesiam distinctam quatuor ordinibus, 
Etimmolatio respondet immolationi. Comestio novimus, scilicet Romanorum, Alexandrinorum, 
autem comestioni totaliter respondet; quia agnus — Hierosolymitanorum, et Antiochenorum : que 
typicus comedebatur quarta decima luna, et Do- (. Ecclesie generaliter nuncupantur, cum unam te- 
minus dedit corpus suum discipulis suis. neant catholicàm fidem, diversis tamen utuntur 

Siautem objiciatur de mulieribus, quod para- officiorum mysteriis. Unde fit, ut Romana Eccle- 
verunt aromata, quod non fecissent in die festo : — sia offerat panes azymos, propter quod Deus sine 
dicendum est, quod opera misericordi: non pro- ulla commistione carnem suscepit. Scriptum est: 
hibebantur, sed tantum opera servilia, sicut dixit — Verbum caro factum est, et habitavit in nobis. Sic 
Dominus de Magdalena: Sinite illam, ut iu diem — ergo pane azymo efficitur corpus Christi. Nam ce- 
sepullure mea servet iliud ?. ltem, cireumcidere — ters supradicte Ecclesie offerunt fermentatum, 
licebat in die Sabbato, quia hoc erat opus spiri- pro eo, quod Verbum Patris indutum est carne, et 
tuale, non servile, sicutdicitur Matth. xii, 5: Sab- — est verus homo; ita quod fermentatum commi- 
batissacerdotes intemplo Sabbatum violantcircum- — sceatur farine, et efficiatur corpus Domini nostri 
cidendo hominem, et sine crimine sunt. Jesu Christi verum. Sed tam Romana Ecclesia, 

Si vero opposuerint nobis de die Sabbati ' Quia quam priedictze pro ineffabili mysterio, tam  fer- 
erat magna illa dies ' ; dicendum est quia dies p mentatum, quam azymum, dum sumimus, unum 
Sabbati magnus dicebatur, quiaerat dies Sabbati, ^ corpus nostri Salvatoris efficitur. » Heec sunt ver- 
et insuper festum azymorum; non quia esset ba Gregorii, que in Vita ipsius Greco sermone 
Ρείπιυς azymorum; quia omnes dies illi septem — reperiuntur (15). 
erant magni; primus tamenet ultimus majores Sed Joannes Chrysostomus, cum hujusmodi li- 
erant. Hic autem dicebatur magnus esse, quia, tem vellet de medio removere, in quadam epistola 
sicut dictum est, duo concurrebant, scilicet Sab- — sua, quam Grecis de sacramento et aliis consue- 
batum, et festum Azymorum, idest unadies de  tudinibus Latinorum dubitantibus, de Constanti- 
septem diebus. De hoc vero, quod Judei clama- — nopoli transmisit, ita dicit: « Volentibus nobis 
verunt: Non in die festo ; ergo non eratfestum, ^ aliquid dicere de sacra communione, utrum ex 
quando crucifixus erat Dominus, dicimus quodli-  azymo, vel fermentato in sacra Dominica cena 
cet clamaverunt, tamen fecerunt contra se, tan- — facta fuerit : longioris temporis, et etiam perfec- 


* Levit. xxi, 17. * Exod. xii, 8; Num. 9, 44. * Sap. xvi, 20. ? Psal. L.xxvn, 34, 25. * Prov. xx, 17. 
* Joan. xij, 7. 1? Joan. xix, 3l. !! Joann. 1, 14. 


(48) Vide S. Thomam opusc. extremo, de error. Grsecor.; Gennad. scholar. pro concil. Flor. c. 2, 
sect, 8. 


Responsio ad aliud. 


CONTRA 


seriptoris indigemus spatio. Sed multis 
is, id quod utile et pacificum est, imo ut ita 
«quod magis estsecundum dispensalionem et 
;arium, et quod magis continet veritatem, 
lum est ; panis antequam consecretur, et 
jatur. sive azyrnus, sive fermentatus fuerit, 
:renter panis est et dicitur sacris Eloquiis, 
postmodum ostendemus. Postquain conse- 
fuerit, neque azymus neque fermentatus 
*, vel est; sed corpus et caro Domini, ea- 
nec alia, quam que ab. incorrupta Virgine 
»o Dei assumpta, et in dextera collocata, a 
orthodoxis et catholicis mystice sumitur, 
T quod et mysterium, hoc est, abscondi- 
ominatur. Et ideo nonnullis est incompre- 
jile hoc sacramentum ; transmutatur aulem 
. virtute a Spiritu sancto in corpus et san- 
mJesu Christi, secundum quod ipsa sacra 
& indicat, etetiam manifestat. Dicimusenim : 
amus, Sancte sanctorum, ut beneplacito tue 
Mis veniat Spiritus sanctus tuus super nos, 
vr omnia heec tua dona (sive munera)et bene- 
οἱ sanctificet, et ostendat quidem hunc pa- 
ipsum pretiosum corpus Domini et Dei Sal- 
s nostri Jesu Christi. » 

Bitur divina virtus, sive Deus transmutat 
3ita dona in corpus et sanguinem Jesu 
i, superftuum est contendere, utrum ex azy- 
dve fermenüs fuerit, sive album, sive ru- 
forsitan vinum, et huj'smodi quasdam stul- 
miositates de metuendis et tremendis myste- 
scrutari. 

1 vero quidam eorum volunt ex sola etymo- 
1ominis, ozymum non esse ἄρτον, id est, 
1, eia de hoc breviter disputabimus: « Di- 
enim ἄρτος ab 4ofw»;, id est, perfectione : 
1$ aulem non esl perfectus : quia caret 
1ento: ergo nou est ἄρτος. Dominus autem 
»enedixit. » Talis est mirabilis eorum syllo- 
s. Nos vero ad syllogismi hujus machina- 
m, cum nullius valoris sit, infirmum, et de- 
ullam faciamus responsionem ; ne videamus, 
ensionem ejus, que in. nobis est rationalis 
t, multa loqui et inutiliter. A sanctis ta- 
.vangeliis ἄρτον vocatum esse azymuin pro- 
us, sive ostendemus, et mendax istorum 
logia apparebit. In Luca enim scriptum est : 
tum est, discumbente eo. cum eis "1. Et. post 
1 Cognoverant eum in fractione ἄοτου '*. 
bi azymum 4p:e; nominavit. Quod autem 
s fueritille, qui tunc in Emmaus Cleophee 
comitanti sibi datus est, hinc est manife- 
Post immolationem agni septem diebus co- 
»ant Judei azyma, quibus diebus fermentatus 
10n inveniebatur apud eos. Infra autem sep- 
les, benedixit Dominus panem istum, de 
:emoriam fecimus, in Emmaus, sicut indi- 


UV [bid. 33.  '* Ibid. 21. 











uc. xxiv, 30. . 


lh, xxii. 9. 





GRAECOS. 596 


A cant Eloquia sacra : Sed super his omnibus tertin 
dies est, quo hac facta sunt !*, infra autem septem. 
dies, erat dies illa. ΄λοτος ergo vocatur, ut os- 
tensum est, azymus. Nam hoc nomen 3p:o; genus 
est fermentati etazymi; et de ambobus prredi- 
catur, sicut de speciebus. Ex his ergo verbis, ut 
dictum est, Chrysostomi, et aliis pro ista materia. 
allegatis, satis manifeste colligitur, quod sancti 
Patres antiqui, tam Greci, quam Latini, tam de 
sacramentoaltaris, quam de aliis fidei articulis, 
sicut Ecclesia Romana, catholice et sancte sense- 
runt. Moderni vero Greci quia jugum obedientie 
sacrosancte dicte Romane. Ecclesie a collo suo 
indebite excutere voluerunt, multis eam involutam 
esse erroribus predicare non verentur. Quia ta- 

B men ipsisuam rebellionem pertinacem quibusdam 
suis rationibus palliare non vecentur : quid eorum 
libri contra clament, ex multis pauca in medium 
proferemus. 


Quarta distinctio. In qua ostenditur quod papa est 
caput Ecclesie. 


Sciendum vero, quod ad probandam obedien- 
tiam et debitam reverentiam Ecclesie Romane 
oportet nos quierere primo :«A quo habuit Ecclesia. 
istam potestatem ? secundo, quando? tertio an su- 
per omnes universaliter, an particulariter ? » 

Quantum ad primum, distingue: Quiaauthabuit 
& Deo, mediante Petro auta principibus seculari- 
bus ; aut simul ab istis tribus ; aut a. conciliis ge- 
neralibus; autsimul ab istis tribus; aut a nullo 
istorum : sed usurpato sibi honore utitur Ecclesia 
violenter et indigne. Et istam ullimam concedunt 
Greci. Et dicunt quod nullus apostolorum fuit 
major altero: sed omnes fuerunt zquales et 
fratres, juxta illud: Omnes autem vos [fratres 
estis, et patrem nolite vocare vobis super terram, 
quia unus Pater vester celestis est 13. 

Ad quod respondentes dicimus, quod Dominus 
hic non removet officium prelationis, cum Paulus 
apostolus dicat : Obeditepraepositis vestris, et subja- 
cete eis '*, sed libidinem dominandi. Unde non 
dixit : Nolite statuere : Nolite vocari: unde 
cum nos eligimus pastorem Ecclesie, non eligimus 
nobis patrem, vel matrem simpliciter, sed potius 
vicarium Patris nostri veri et Magistri, qui in cc- 
lisest, sed, necquem eligere volumus nos, sed quem 
Deusdare, juxta sanctioneset canonesapostolorum 
suorum, constituit et ordinavit, juxta illud: Ne- 
mosumit sibi honorem.nisi vocatus a Deo, tanquam 
Aaron "'. Unde Glossa super illum locum : Patrem 
nolite vobis vocare super lerram 3, sic ait: Quod 
Deo debetur, vobis non presumatis ; nec alios 
Rabbi vocetis, neo divinum honorem hominibus 
deferatis. » Item alia Glossa: « Deus dicitur Pater 
et Magister, nam indulgentia Pater, ut honor 
&etati deferatur, non auctor vite habeatur: magi- 


Matth. xxii, 8, 9. !* Heb. xnr, 17. !' Hebr. v, 4. 


C 


D 


527 
ster. ex consortio veri Magistri tanquam ejus nun- 
tius, et pro reverentia ejus, qui mittitur, hono- 
ratur. 

Petrus autem habuitprerogativam dignitatis su- 
per apostolos, et plenitudinem potestatis super 
omnes homines. Quod probatur sic : In Evangelio 
Joannis, cum Dominus ter requisisset a Petro 
singulariter οἱ specialiter, an ipsum diligeret, 
audivit: Pasce oves meas !*. Super quem locum 
dixit Joannes Chrysostomus : « Quia igitur finis 
erat Cone, Petro preposituram orbis omnium 
committit, non alteri dat, sed huic tantum. Quare? 
Quia omnium precipuus et caput totius chori. Et 
ideo etiam, ut ostendat ei, quod potest confidere, 
tanquam negatione oblitterata ; quia ei neque illam 
improperat, nec profert in medium : sed : Si diligis 
me, preesto fratribus, et ferventem amorem, quem 
in me habere dicebas itaut mori velles pro me, 
nunc ostende. Interrogat autem eum ter, simul 
quantam curam habeat de ovibus sibi commissis. » 
Et post aliqua dicit ei : Sequere me *^. Commisit 
quidem Petro prelationem omnium fidelium. Quia 
etsi Jacobus Hierosolymitanam sedem suscepit, 
Petrus tamen totius orbis: quasi dicat: Sanctus 
vocatus est Jacobus in partibus Hierosolymitanis ; 
sed Pelrusin plenitudine potestatis. Unde in man- 
dato: Z'ibidabo claves? tibi discretive quasi ab aliis, 


dabo claves. » Super quo Joannes Chrysostomus 


ita : « Sicut Pater dedit tibi revelationem confes- 
sionis vere fidei ; sic ego dabo tibi claves celestes. 


Divinorum ergo dignitates tradidit Preto, potesta- . 


tive in terris exsistens, et coelestibus intrans. » 

Item Chrysostomus : « Et quidem alios prater- 
mittens, huic, id est, Petro, de ovibus disponit, 
oum sit princeps apostolorum, et caput chori. Pro- 
pter quod Paulus ascendit Hierosolymam, tunc 
videre ipsum pre ceteris. » Hec sunt verba Chry- 
sostomi. 

In quibusdam tamen codicibus reperiuntur, que 
videntur sapere, quod non solum Petro, sed etiam 
apostolis communiter eamdem tradidit Dominus 
potestatem. Super quo voluimus admonitum esse 
lectorem, ut habeat, quo debeat adversariis re- 
spondere, siquee inveniunturin (lossa Chrysostomi 
posita, que dicunt plenitudinem potestatis non 
esse traditam tantum Petro, sed omnibus aliis, 
absque dubitatione aliqua dicit, quicunque legerit, 
quod illa non sunt verba Chrysostomi, sed potius 
Theophylacti, archiepiscopi Bulgarorum, qui mis- 
sus est a Photio, tempore schismatis in Bulgariam, 
ut ipsos Bulgaros, tunc temporis Ecclesie Romane 
devotos et obedientes, ad Grecorum ritus et obe- 
dientiam revocaret. Quod et factum est, Iste itaque 
Theophylactus, cum omnia fere scripta beati Joan- 
nis Chrysostomi suo ingenio abbreviasset, quid- 
quid pro Latinorum Ecclesia facere videbatur, aut 


!* Joan. xxi, 17. ?? ]bid. 22. !' Matth. xvi, 19. 


(16) Locus corruptus, 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


528 


omnino tacuit, aut de suo superaddendo verum 
intellectum corrupit. Inveniuntur tamen queedam 
originalia Chrysostomi adhuc illesa in armariis 
monasteriorum Grecorum. 

Item Greci in officio suo de apostolis Petro et 
Paulo talia testantur, cuilibet laudem cantantes: 
« Petro, qui divisi sunt corpore (16), uniti sunt 
spiritu. Divinorum predicatorum praepositos ; Pe- 
trum quidem tanquam apostolorum principem; 
Paulum vero tanquam pre ceteris laborantem. » 

Item Dominus in Evangelio de Petro: 1 voca- 
beris Cephas**, quod in Latino redditum sonal 
caput ; utex ipsa impositione nominis caput Εο- 
clesie eumdem demonstraret. Quod sacri tracta- 
tores fidei considerantes, ubicunque de Petro men- 
tionem aliquam fecerunt, χορυφαῖον τῶν ἀποστόλων, 
id est, caput vel verticem apostolorum, vel apicem 
nominaverunt. Quam preerogativam nominis nun. 
quam alibi legi.Quanquam Germanus Nicenus ar- 
chiepiscopus, iste scilicet, qui nuper defunctus 
est, in quibusdam suis litteris, quas contra Lati- 
norum fidem nuper transmisit, etiam apostolum 
Paulum χορυφαῖον τῶν ἀποστόλων nominavit. Quia 
autem quidam Grecorum episcopus nunquam ta- 
lem abusionem se audivisse testatus est, unde et 
derisit hominem. Sed esto. Quid ad rem ? Roma- 
nus namque pontifex, non solum Petri, sed etiam 
Pauli meruit esse successor. Petro successit in 
potestate clavium, Paulo in discussione causarum. 
Nam sicut Petrus auctoritatem ligandi atque sol- 
vendi accepit a Domino, ita Paulus scientie 
plenitudinem. Et licet omnes apostoli ligandi et 
solvendi claves a Domino susceperint, nullus ta- 
men plenitudinis potestatem sibi aliquo tempore 
vindicavit. Sunt vero vocali in partem sollicitu- 
dinis, sicut archiepiscopi a papa, episcopi ab ar- 
chiepiscopis, et ab episcopis sacerdotes. Unde 
factum est, ut successores aliorum apostolorum, 
non summi pontifices, sed archipresules, vel ar- 
chiepiscopi nuncupentur.Romanus vero pontifex, 
quia Petro, id est, Christi vicario successit, non 
immerito summus pontifex et papa, hoc est, Pater 
Patrum, singulariter nuncupatur. 

Aliorum etiam locorum episcopi, in quibus ipse 
personaliter prefuit, ut Antiochie, vel ad quam 
vicarium suum misit, ut Marcum Alexandrie, et 
item Cesarec Palestinie, ubi concilium ordinavit, 
et ei vices suas commisit, propter Petri reveren- 
tiam singulare privilegium et digniffttes pre ce- 
teris Ecclesiis meruerunt, ut dictarum Ecclesiarum 
episcopi, non solum episcopi vel archiepiscopi, sed 
patriarche, hoc est, principes Patrum, vel prin- 
cipales, appropriato vocabulo, a cunctis nomina- 
rentur. 

Si vero quaeritur, Unde ergo Jerusalem οἱ Con- 
stantinopolis habent patriarcham ? respondemus; 


11 Joan. 1, 42. 


529 


CONTRA GRJECOS. 


930 


In primo generali concilio, Patres sancti, qui ade- A pre:dictee civitatis episcopo, petenti confirmatio- 


rant, considerantes loci reverentiam, de Jerusalem 
scilicet, quam Redemptor omnium sua presentia 
et suo cruore piissime dignatus est consecrare, 
honorem hujusmodi, et patriarchatus ejusmodi 
loci episcopo dispensative concesserunt. Dixerunt 
enim: « Statuimus, ut /Elie episcopus propter 
reverentiam Domini, preeminentiam vel prero- 
gativam bonorem patriarchatus habeat: salvo 
jure et reverentia metropolis, » hoc est, ar- 
chiepiscopi Palestine Cesarece. Quod ideo fac- 
tum est, quia Cornelius centurio, sicut dixi- 
mus, a Petro apostolo episcopus ibidem ordinatus 
vices ipsius apostoli apostolorum principis in vita 
sua gerebat. Distinctio sexagesima quinta ita ha- 


bet, quam mos antiquus et vetusta traditio obti- 5 


nuit, ut J£lie,id est, Jerusalem episcopo honor 
deferatur, habeat consequenter honorem, ma- 
nente tamen metropolitane civitatis propria di- 
gnitate. 

Constantinopolis « proprie sedem non habet ; » sed 
Theodosius imperator in secundo concilio coegit 
centum quinquaginta Patres, clam summo Ponti- 
fice, sine cujus consensu fieri non potuit, prout 
legentibus hunc libellum patebit, ut Constantino- 
polis sedem sublimarent, nomen ei patriarchatus 
attribuentes, quod ante non habebat. Processu 
vero temporis, crescente Greecorum malitia, et po. 
tentia invalescente, Patres, qui convenerant in 

quarto concilio, suasu principis Martiani, quedam 
privilegia Romane sedis similia, et hoc nomen 
οἰκουμενιχκὸς patriarcha, quod sonat, orbicularis, 
siveuniversalis patriarcha, eidem Constantinopoli- 
tano episcopo, contradicentibus apostolice sedis 
legatis, contulerunt. Et, ut habeat primum ]ο- 
cum post papam: cum Alexandrinusarchiepiscopus 
primitus eam dignitatem habuerit, in primo, et 
secundo, et tertio concilio, propter reverentiam 
beati Marci. discipuli beati Petri. Verumtamen 
quia ea definiebantur in conciliis sine consensu 
papee, vel legatorum ipsius, robur firmitatis ha- 
bere non poterant, dicti Patres iv. concilii cuncta, 
quce egerant, ad ipsum transmittentes, petunt hu- 
militer eorumdem confirmationem. Sed quia tale 
ambitionis nomenet potestatem usurpatam indebi- 
te, non sine magna injuria aliorum patriarcharum 
et maxime pape,sibi arrogaverunt Greci; ideo bea- 
tus Leo papa petitioni concilii nullo modo assen- 
sum prebere voluit, sed scripsit eissic (17) :« De ne- 
gotiis fidei synodum congregari permisimus, et ut 
sanctorum Patrum canones conserventur, que in 
Nicena synodo inconcussis dogmatibus edita fue. 
runt. Quapropter, inquam, consideratione vestre 
sanctitatis innotesco, quod Ecclesiarum, prout ab 
ilis trecentis decem et octo Patribus divinitus 
inspiralis edita sunt, volumus ut permaneant ; ut 
nil inverecunda ambitio desideret. » Inde Anatolio 


(1) 8, Leo ad eonoilium iv 


nem suse dignitatis, et querenti de legatis sedis 
apostolice, eo quod non consenserunt predicte 
ordinationi, ita dicit : « Sed temetipsum accusas, 
quod eis (legatis) parere nolueris, dum illicita 
moliris; superflue non concedenda appetens et 
insalubriter contraria concupiscens, que nullum 
unquam potuerunt nostrum obtinere consensum. 
Absit enim a conscientia mea, ut tam prava cupi- 
ditas meis studiis adjuvetur, » etc. Hec autem 
scripta suntin gestis quarti concilii, de quo prrefati 
sumus. 

Sed Gregorius Dialogusepiscopum ejusdem urbis 
Eleemosynarium reprehendens, eoquod talenomen 
habere priesumpserit, ita scribitin suo Registro : 
« Papa insuper Romanus cum oblatum esset ei 8 
conciliis nomen illud, numquam voluit suscipere: » 
Et post pauca : « Sufficiet, inquit, tibi, quod di- 
gnitatem patriarcharum dedimus tibi, cum non 
habeas sedem. » Sedem vocat auctoritatem Petri 
videlicet : locum quem per se, vel per alium prte- 
sidendo auctorisabilem et reverendum reddidit, 
ut merito sedes apostolica nominetur. Hoc semper 
Constantinopolis curavit. Propter quod et inter 
sedes apostolicas non numeratur vel computatur. 

Unde Leo papa in iv concilio ad Martianum 
imperatorem, de Anatolio, prefate urbis episcopo 
temere usurpante jus non sibi concessum, ita scri- 
bit : « Sufficiat predicto, scilicet Anatolio, quod 
tue pietatis auxilioet studio seu sollicitudine, 


α nostro assensu tante civitatis episcopatum obti- 


nuit: nec indignum se faciat habere regalem ci- 
vitatem : quam quidem apostolicum locum, sive 
sedem facerc non poterit. Sed nec aliquo modo 
speret, quod offendendo alios, possit ipse crescere. 
Nam preerogativee honorum sanctarum ecclesiarum 
Patrum canonibus, et venerabilis synodi Nice ce- 
lebrate decretis, constituta, nulla possunt teme- 
ritatis audacia moveri, nec etiam aliqua novitate 
mutari. » Unde beatus Gregorius Dialogus dicit, 
cum de sedibus generalibus faceret mentionem, 
sicut supra in tractatu de sacramento Eucharistie 
ostensum est, Ecclesiam quatuor ordinibus distri- 
butam esse, id est, Romanorum, Hierosolymorum, 
Alexandrinorum, et. Antiochenorum : qui gene- 
raliter, inquam, Ecclesia nominetur. 

Hic se sic habentibus, multum videtur oppositio 
quorumdam Latinorum infirmari, quod dicunt, 
quod patriarchis dicle sunt, quia in his locis 
apostoli preesederunt. Sed eo, quod apostolus pre- 
sidet, id est Petrus, vel per se, vel suum vica- 
rium, valeret quod dicitur. Si simpliciter intel- 
ligi volunt, quomodo stare possit non videmus: 
quoniam essent plures, quam hec. Nec omnia su- 
pra nominata loca patriarchali, honore ornarentur. 
Nullus enim apostolorum sedit. Constantinopoli, 
vel Alexandrie, nisi Petri dicipulus sanctus Mar- 


531 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


cus. Sedit enim Mediolani Barnabas, electus apo- Α tentiam, antequam ea quee gesta sunt, cum veritate 


stolus geatium cum beato Paulo, et aliqui de apo- 
stolis quibusdam regionibus specialiter prefue- 
runt. Sed si quorumdam apostolorum, et disci- 
pulorum Domini sessio faceret sedem : necessario 
essel, sicut diximus, quod essent plures, quam 
quinque patriarche in mundo. Sed quoniam hoc 
non videmus, sequitur, quod gratia Petri predi- 
ctarum civitatum sedes honorem hujusmodi pre 
ceteris Ecclesiis meruerunt. Suscepit Petrus in 
plenitudine potestatis, eteam posteris suis succes- 
sivo jure dimisit ; ut qui in ea sede, quam, ut ita 
dicam, martyrio crucis consecravit pro Douiino, 
isque secundum canonem fuerit electus, Christi 
vicarius non immerito cognoscatur. Quod ut ne- 


audiamus, » etc. 

Idem Leo papa his, qui in concilio Ephesi cele- 
brato erant, ita scribit: « Itaque ad perfectionem 
divinitus statutorum apostolice cathedr: petit 
imperator apponi confirmationem tanquam a B. 
Petro fuerit facta. » 

Item principes qui intererant concilio loco im- 
peratoris, de papa ita loquuntur: « Quia igitur 
lecta est epistola domini nostri sancti Patris ar- 
chiepiscopi Leonis, qui cathedram apostolicam or- 
nat, expedit etiam ut beati Cyrilli epistola, que 
contra Nestorium scripta, legatur. » 

Item dicti Leonis papie epistolam de duabus na- 
turis in Christo, plepam fidem contipentem 1ota 


scientibus antiquas historias innotescat, quoquo p perfecta synodus devote suspiciens et approbans, 


modo de multis pauca jn medium adducimus. 

Scribit enim Leo papa (18) eongregatis sanctis 
Patribus in quarto consilio sic: « Misit nobis im- 
perator, ut venerabili synodo nostram presentiam 
preberemus ; quod quidem nec necessitas tempo- 
ris, nec ulla consuetudo poterat permittere. Ta- 
men in his fratribus Paschasino et Lucentio epi- 
scopis, Bonifacio et Basilio presbyteris, qui ab 
apostolica sede directi sunt, me synodo vestra 
fraternitas existimet presidere: nec sejunctam a 
vobis presentiam meam confidat, qui nunc in vi- 
cariis meis adsum, et jamdum fidei catholic: pr:e- 
dicatione non desum, » etc. Quilegati auctoritatem 
summi pontificis functi, sic in concilio locuti 
sunt : 


« À beatissimo et apostolico episcopo Romano, 
qui est caputomnium Ecclesiarum, mandata habe- 
mus, ut Dioscorus, patriarcha Alexandrie, in con- 
cilio non sedeat. Quod si sedeat, expellatur. » Item, 
legati dant contra Dioscorum sententiam. rogati & 
concilio sic: « Rogamus sanctitatem vestram, qui 
locum obtinetis sanctissimi archiepiscopi Leonis, 
ut sententias contra eum, et peenas quee. in cano- 
nibus continentur, definiatisin ipsum. Omnis eniin 
et tota universalis synodus vestre sententie non 
discordabit. » Quidefinientes dixerunt : « Manifesta 
fiant omnibus ea qure dixit Dioscorus. » Et pos! 
pauca sententiam dantes, deposuerunt eum. Cu! 
sententie concordans patriarcha Constantinopoli- 
tanus, et tota synodus : « Ego, ait, ea, que apo- 
stolieus thronus per omnia sentit, sentio, et con- 
sentio deponi, » etc. 

Item Leo papa dicto patriarchre sic scribit : «De 
Eutyche non cognovimus, qua justitia a comimu- 
nione est separatus.Quapropter cognoscere volen- 
tesdecausa,volumus tui facti rationem cognoscere» 
ut omnia suspendantur, usque ad nostram noti. 
tiam. Quoniam nos, qui volumus sacerdotum lio- 
mini justa esse judicia, non possumus non cogni- 
tis rebus in prejudicium alicujus partis ferre sen 


(48) Epist &7, ad synodum Chalcedonensem. 


- 


in episcopis singulis, et per singulos dicil : « Fa- 
teor epistolam archipiscopi nostri Leonis aposto- 
lice sedis patriarcha, consonam esse editioni 
trecentorum decem et octo Patrum, qui in Ni- 
cena, et centum quinquaginta, qui in Constanti 
nopolitana, nec non in ejus, que& in Epheso sub 
B. Cyrillo fuit celebrata. Et eidezin epistole con- 
sentio et subscribo. » 


Alii autem ex ipsis vocant eum episcopum om 
nium Ecclesiarum. Nonnulli, papam, plures pa- 
trem suum - alii patriarcham recumenicum, id est, 
universalem. Quidam vero dominum suum, adden- 
tes plures, apostolorum se'li presidentem, et simi- 
lia, qu& causa brevitatis hic non ponimus. Et ta- 
men si de singulis velint verificari, legant concilia 
generalia. et maxime quartum concilium, Greeco- 
rum Chronica inspiciant, ubi dictorum omnium 
absque dubio reperient veritatem. 

Πο. patriarcha Constantinopolitanus ad eumdem 
papam Leonem pontificem, illa scribit: « Sanctis- 
simo et beatissimo Patri, »etc. Narratis his, quee in 
concilio gesta fuerunt, dicit: « Oportet hec omnia 
ad notitiam sanctitatis tue. pervenire, necessario 
mittens ea illuc per talem, et talem episcopum, » 
etc. Et infra : « Qure per eos manifesta facimus, 
optamus ut per prosperam responsionem, quam 
vos decet. ieli ad nosredeant, landantes in ompi- 
bus charitatem et providentiam vestre beatitudi- 
nis, quam erga sedem hujus regire urbis, paterna 
seinper consuevistis sollicitudine habere. » Et in- 
fra:« Etenim sedes Coustantinopolitana patrem 
habet apostolicum thronum vestrum. Unde ea quee 
in sancta synodo consecutive gesta sunt confirmare 
dignemini : nec non definitioni, de qua dictum est, 
hujus Constantinopolitane sedis. » 

Et (ine totius dieti concilii ex parte omnium 
scribunt ; sic ad eumdem narrantes, quee in con- 
cilio gesta sunt, et confirmationem eorumdem po- 
stulantes. Dicunt ergo: « Beatissimo et sanctis 
simo, » etc. Et post: « RHepletum est gaudio os 


533 


CONTRA GR4ECOS. 


595 


nostrum, etlingua nostra exsultatione. » Et in- A ambigutatem immisit: utrum videlicet tua bea- 


fra: « Quam fidem tu veluti aureum flumen usque 
ad nos precepto conditoris deductum custodisti, 
omnibus beati Petri interpres, vel expositor con- 
stitutus. Unde nos tetanquam auctorem boni ad 
utilitatem utentes, sortem veritatis filiis Ecclesie 
demonstramus. » Infra: « Sienim ubi sunt duo, 
vel tres congregati in nomine ejus, id est, Dei, ibi 
dixit se esse in medio, quantam putas circa du- 
centos viginti sacerdotes inhabitationem ostendere, 
et familiaritatem, qus» etiam (9) patientie, et 
Jabori, cognitioni, que in confessione ipsius pre- 
posuerunt, quibus tu utique ut caput membrorum 
preesidebas? » 

Et infra : « Dioscori Alexandrie presulis causas 


titudo, ea quce in synodo sancta edita sunt, con- 
lirmaverit. Et propter hzc vestra reverentia litte- 
ras mittere dignetur, per quas omnibus ecclesiis 
et populis notum sit, universa, que in sancta sy- 
nodo gesta sunt, a tua beatitudine esse confir- 
mata. Illud tamen, ut decebat episcopum aposto- 
lice sedis, tua sanctitas excellenter dixit, quod 
ecclesiasticos canones conservans, nihil ab anti 
qua consuetudine in ordinatione olim edita, et 
immobili, usque hodie perseveranti, aliquid pa- 
tiebatur diminui: » Et infra: « Cum autem con 
firnaverit catholicam fidem et veram orthodoxam, 
noveritis Chalcedonense concilium, omnibus epi- 
scopis consentientibus, fuisse secutam. Propter 


depositionis exponentes inter multa intulerunt de β hoc, quod et tua venerabilitas, proprias et spe- 


vinea Domini, et custode ejus. Insuper inquiunt: 
Contra ipsum vinee custodem, qui a Salvatore 
deputatus est custos, insaniam suam ostendit, di- 
cimus scilicet sanctitatem tuam et incommunica- 
bilem eum qui corpus Ecclesise unire sollicitus est, 
meditatus fuit facere. » Et infra: « Ea igitur, que 
definimus ad remotionem totius confusionis, ad 
robur vero ecclesiasticze ordinationis propria et 
amicabilia,ad decorem congrua, stabilire digneris, 
sanctissime et beatissime Pater. Nam hi, qui lo- 
cum tuum obtinent sanctissimi episcopi Paschasius 
et Lucentius, et hi, qui cum eis directi presbyteri, 
Bonifacius et Basilius, dictis definitionibus forti- 
ler assisterunt, volentes prorsus, ut hoc bonum a 
vestra providentia incipiatur, » etc. Et in fine 
ejusdem sic loquituv:« Ut autem sciatis, quod 
non ad gratiam. aut ad odium fecerimus alicujus, 
sed tanquam divino nutu gubernati et directi su- 
mus, cuncta vobis gestarum rerum nota facimus, 
ut a vobis, que gesta sunt, statuantur, roboren- 
tur, et concedantur. » Pariter quedam consimi- 
lia, etc. 

Imperatores vero Petri auctoritatem et succes- 
sorum ejus non ignorantes, ad eumdem Leonem 
ita scribunt: « Vietores Valentinianus, et Marcia- 
nus, gloriosi triumphatores, semper Augusti, 
sanctissimo Patri et venerabili archiepiscopo 
Leoni : Beatitudinem tuam syllabis nostre sereni- 
tatis. velocissime valere optamus: inquirentes, 
ut cura omnipotentis Dei, vestrarum precum in- 
terventu nobis concedatu», ita ut pia et pacifica 
sua magnificentii, omnia prospera et optata no- 
stro imperio concedere dignetur. Miramur inaxi- 
me, quod post synodum Chalcedonensem, et lit- 
teras venerabilium episcoporum, qui ad tuam in 
Deo amicitiam misse sunt, per quas omnia in 
ipsa facta, vobis nuntiaverunt: nequaquam a tua 
sanctitate tales littere misse sunt, quee. videlicet in 
sanctissimis ecclesiis lectie ad omnium notitiam 
pervenirent, pro quorumdam animabus, quie 
Eutychetis pravam adhuc opinionem sectantur, 


(19) Locus corruptus. 


ciales velocissime mittat, per quas confirmare vos 
ipsam, que in Chalcedonensi celebrata est, syno- 
dum manifestissime ostendatis: ut nec illi, qui 
desiderant, ignominiosam possint habere aliquam 
suspicionem de judicio tue sanctitatis gloria, id 
est, quod tua sanctitas de his, que acta sunt, judicat 
esse tenendum. » Hoc autemdicit, quia sine confir- 
matione papse, vellegatorum ejus, infectum nego- 
tium habebatur. Ista autem quee diximus, colligun- 
tur ex IV concilio: 

Sed ne aliquibus videatur, quod propter dictam 
definitionem, editam in memorato concilio, quid 
videatur imminutum de potestate papse, de conse- 
quentibus conciliis, que multo postcelebrata sunt, 


. aliqua proponamus. In sexta enim synodo (20), 


qu& sub papa Agathone, tempore Constantini prin- 
cipis, et Heraclii, et Tiberii fratrum suorum, in 
urbe Constantinopoli, contra Monothelitas celebrata 
est, Patres qui convenerant, auctoritatem principis 
apostolorum nonignorantes, de successioneipsius, 
in octava sessione ejus libri talia fatentur et scri- 
bunt. Demetrius [Domitius] episcopus Phisiadis 
[Prusiados] civitatis ita dicit: « Relationibus mis- 
sis ab apostolica et principali sede antiquioris 
Rome, id est Agathone, ad a Deo coronatum et 
mitissimum dominum nostrum magnum Victorem 
imperatorem, tanquam a Spiritu sancto editis, per 
os sancti, et principis apostolorum Petri, et per 
digitum B. benedicti papse, Agathonis scriptis, ego 
assentior, et sic credo, et sic sentio, istas duas 
nostras voluntates in Christo unitas persone, etc. 

Item, Theodorus episcopus Berissensis Arme- 
nie: « Ego audiensrelationes missas ad Dominum 
nostrum benignissimum, a Patre nostro, Romano 
papa Agathone, et auctoritatum que in ipsis ferun- 
tur, intentionem capiens ; credo, sicut credit ipse 
Pater noster papa antiquioris Rome. »In hunc 
modum omnes episcopi consurgentes dixerunt: 
« Nosomnes illa credimus, et illam fidem tenemus, 
et istatn sequimur, » etc. Et peractis rite omnibus 
referentes Deo gratias, et papae, qui eos direxit ad 


(20) Conc VI act. 8. 


535 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


536 


bonum in laudem ipsius, totum concilium ista Α tur: «Propter quam causam nobis necessario, fra- 


scripsit: « Sanctissimo et beatissimo,» etc. Et 
infra: « Unde et nos omnes tibi, tanquam princi- 
pali sedi Ecclesie totius orbis, quod gestum est, 
attribuimus, velceommittimussupra firmam petram 
fidei stanti, litterisque a vestra beatitudine ad piis- 
simum imperatorem missis, in quibus vera con- 
fessio continetur, libenter consensimus, qu: tan- 
quam summo][apice apostolorum enuntiata, agnoc- 
scimus, » 

ltem Joannes, episcopus Constantinopolitanus, 
Constantino papse ita scribit : « Sanctissimo, » elc. 
Et infra: « Licet suc divinitatis et potentie indi- 
cium ipsam magnitudinem creationis, qua in visi- 
bilibus est, posuit Deus : priecipue tamen in pre- 
tiosissima sensibili creatura, hoc est, in πὂςίτο 
plasmate, illa, que sue glorie et sapientie sunt, 
demonstravit. Ex quoeliam admirandam esse Dei 
sapientiam Propheta exclamavit ipse. Itaque no- 
stree nature Conditor diligenti operatione toti cor- 
pori caput preposuit, in quo perfectionem, sive 
integritatem sensuum apponens, sive attribuens, 
omnem inde reliquorum membrorum motum et 
perfectionem fieri et conservari fecit, ita ut si ho- 
rum aliquod offendi contigerit. autalio mo lo affligi, 
non sine provisine eorum cura sit posita, sed 
etiam in novissimis, membris, sive viribus natura- 
lem compassionem ostendit, per manuum submi- 
nistrationem et oculorum per visionem ducatum, 
sanatur, quod afflictum estet dolet; non injuria- 


tur, despicit, aut rejicit horum cooperationem vel ϱ 


officium, tanquam inutile. Et his itaque, quse circa 
vestram presenliam sunt, habemus parabolice lo- 
qui, o sanelissime. Namcum caputsacerdotii, quod 
in Christo est, canonice vos esse reputamus, con- 
grue quarrimus per vos auxilium dolori, qui con- 
tingit, et trislitite. Ecclesiastico ergo corpori, quod 
in nobis est, propter peslilentera et morbidam pla- 
gam animarum a tyrannica potestale inflictaum, 
consolationem miltite. Prorsus cnim ratione pro- 
prietatis capitis, nosinconsulte, vel non voluntarie 
infirmalos non despieiatis, neque identitatem a 
natura obliti, repellatis nos (21), sed magis plagis 
nostris condoleatis. Cum enim patitur unum mem- 
brorum, secundum Pauli vocem, compaliuntur 
merito omnia membra **. Nunc igilur et recursum, 
quoad sanitatem sit, ad restitutionem perfectam 
nobis concedite juslissiine. Et mmaxime, quando in- 
firmitas occasionem non sine causa corporis sui 
stabilimentum acceperit, sed ad extrinsecus coacto 
et improvisoimpoensa,sive casum suum acceperit.» 

Postea mutat personam, quia loquitur concilio, 
quod congregaverat papa, propter camdern cau- 
sam, de qua hie igitur, scilicet propter Iconoma- 
chos, scilicet impugnatores imaginum. Inde subdi- 


13 | Cor. xir, 90. 


(21) Locus obscurus et mendosus. 
(2 


tres adeo honorabiles, presentem litteram mani- 
feste certitudinis misimus vobis, et ostendimus, 
quam sit importabile pondus plage, propter quod 
et usque ad vestram sanctitatem, secundum quod 
exigit consuetudo synodalis attestationis, seu pro- 
clamationis, devenire prohibeamur, tyrannice de- 
tenti, »etc. 

Quem in favorem Ecclesie ponendum decretum 
Constantini, quod post receptam gratiam in urbe 
Romana beato Petro et Pape successoribus condi- 
dit, etlam Latinis quam 6recis litteris cunetis 


fidelibus in eterna memoria reliquit. Scribit enim 
sic : 


Privilegium Constantini (22). 


« Necessarium jndicamus cum omnibus satrapis 
nostris et toto consultu, et principibus et populo, 
qui est sub potestate Romane Ecclesie, ut sicut 
sancius Petrus ex persona fidelis Deiest in terra, 
sic episcopi et successores principis apostolorum, 
potestatem in terra habeant magis, quam impe- 
rium nostrum glorie nostre. Et hoc concessum a 
nobis, et ab imperio nostro et volumus nos ipsum 
principem apostolorum, et successores ejus ex per- 
sona ejus, primos ad Deum Patres esse οἱ defen- 
sores. Et sicut imperialis polestas nostra in terra 
veneratur et honoratur,sic faciamus, ut veneretur 
et honoretur Romana Ecclesia, et magis quam im- 
perium nostrum. Et eternam sedem sanctam ca- 
thedram beati Petri volumus glorificari et exal- 
tari : dantes ei potestatem, et gloriie dignitatem, οἱ 
discernentes sancimus ut habeat potestatem prin- 
cipalem, et sit ipsa caput quatuor sedium, scilicet 
sedis Alexandrie, Antiochiie, Hierosolymorum, et 
Constantinopolis. Et similiter in omnibus Ecclesiis 
totius orbis episcopus, qui estin sancta. Romana 
Ecclesia sacerdos mundi. Et quidquid est ad sancti- 
tutem, vel utilitatem Dei, et correctionem, et fir- 
initatem fidei Christianorum, ut ab ipso judicetur. 
Justum est enim, ut ibi sancta lux habeat caput et 
principium, qui sanctus Legislator, id est, Salvator 
noster Jesus Christus beato Petro jussit tenere ca- 
thedram, et etiam ubi passionem sustinuit crucis, 
et beate mortis ealicem bihit, factus imitator Ma- 


p 8istri el Doinini sui, et ut ibidem gentes inclinent 


capita sua propter confessionem nominis Clri- 
sli, ubi doctor eorum beatus Paulus apostolus 
propter Christum exiendens cervicem, coronam 
martyrii suscepit, et usque in finem mundi ibi re- 
quirant doctorem, ubi sanctorum reliquie requie- 
scunt. » 

Et infra : « Propter hoc ulile -stimamus, impe- 
rium nostrum el potentiam imperii ad partes orien- 
tales transferri, eL in regionem Byzantii, in loco 


Hec Constantini donatio fldem non merétur et a criticis omnibus reprobatur. 


$537 


CONTRA GRAECOS. 


508 


"utili civitatem condere, et imperium nostrum ibi- A quod legati missi ab ea Constantinopolim summo 


dem collocare. Quoniam ubi est principium sacer- 
dotii, et caput Christiane religionis a Rege coelo- 
rum traditum, indignum est, ut ibi rex terrenus 
habeat potestatem. » 

Heec et his slmilia quam plurima continentur in 
dicto privilegio Constantini, quod ad honorem et 
reverentiam sacrosancte Romane Ecclesie, illo 
tempore Grecis et Latinis, ut dictum est, litteris 
promulgavit. Hoc tamen a semetipso non habuit, 
sed cum esset tunc tempore Christianissimus, san- 
ctorum trecentorum decem et oclo,Patrum conci- 
lio interesse meruit vel studuit; eteodem Spiritu 
quo etipsi pleni, sedem apostolorum principis, 
prout in Evangelio a Domino didicerat, in honore 


eum honore et laudibus reciperentur. Inde est, ut 
ipseimperator de equo proprio resiliens,equum le- 
gatorum pedester traheret (25) usque ad palatium 
quod Cardinalium vocabatur, imitando scilicet 
Constantium I, Christianorum principem, qui 
beato Sylvestro talem reverentiam dignoscitur fe- 
cisse, prout in prefato privilegio continetur mani- 
feste. Aitenim: « Ettenentes frenum ejus, propter 
timorem et reverentiam B. Petri, stratoris officio 
usi sumus, per scripturam publicam cunctis inno- 
tescant. » Unde tanta ciecitas modernis Greecis, et 
mentis hebetudo, ut dicant, se non teneri ad obe- 
dientiam Eeclesie Romanre ? 

Item quiraimus, et ipsi respondeant: Autreli- 


dignam esse decrevit. Ibi enim predicti sancti Pa- p quit Petrum ut vicarium sedis suee, autnon. Si sic, 


tresprarogativamn dignitatem Ecclesiis per univer- 
sum orbem dispensantes, Romanam Ecclesiam 
essecaputomnium Ecclesinrum in suis deflnierunt 
sententiis; prout in prweallegatis conciliis neces- 
sario comprobatur. 

Sed et reliqui imperatores ortühodoxi thronum 
Petri omnibus aliis preferentes, tales de ipsa leges 
condiderunt: « Volumus, ut omnis regio eccle- 
siasticaconsuetudines ltoman:e Ecclesie imitelur. » 
Et iterum : « Dicam sedem omni honore dignam 
decrevimus, quia quidquid ad correclionem fidei 
spectat, ab illa sede fuit semper receptum, corre- 
etum et emendatum. » 

Quee euncta si diligens lector discutere volel, 
inveniet illa tria, que in principio istius partis 
fuerant queesita, esse soluta. Videlicet quo tem- 
pore Romana Ecclesia habuit istam potestatem, 
vel a quo, et utrum super omnes universaliter, vel 
particulariter super aliquos, Quod iterum repe- 
tentes dicimus : Quod auctoritatem habuit Ecclesia 
& Christo, mediante Petro, cui cura omnium spiri- 
tualium specialiler singulariterque fuit commi 
exsecutionem tamen potestatis, velauctoritatis ha- 
bet Ecclesia a primo concilio Niciri celebrato (23): 
jn quo unaqueque sedes secundum pluset mini 
honorem ab apostolis receperat, et minus fuit pri- 
vilegista et exaltata: dignitatem vero et poten- 
tiam temporalem recepita fidelibus imperatoribus, 
qui a tempore B. Sylvestri, pro ea publicas leges 
promulgantes, ei pacem dederunt, Unde, et donis 
largissime dotata, jus suum libere super onines, et. 
ubique ex tunc capit extendere. Unde et duos pa- 
triarchas Photium, et quemdam alium (21) in urbe 
Constantinopolitana deposuisse dignoscitur, et 
quosdam alios excommunicasse. Imo in cuncta re- 
verentia habita est ante schisma sedes apostolica, 


















(23) Hoc sano sensu accipi debel. Srrw. 
Q2) Anthimum forsan, ab Agapelo depositum 
temporibus Justiniani, voluit indicare. Dasw. 






ati, nec fuerunt cardinales, nec id 
poribus Constantini. sed Justiniani i 
institutum; Neo tuno temporis palaüuni fuli oat« 


E. 





C 


D 


habemus propositum, et cessat omnis quaestio, et 
sumus in pace. 5j non: sed eadem ratione, quia 
Petrus non relinquitur, nec Andreas, nec Jacobus, 
nec aliquis alius apostolus. Unde ergo in Ecclesia 
multitudo sedium, et dignitatum diversitas, et li- 
gandi atque solvendi animas tanta potestas ? nde 
etiam Constantinopolitano preesuli tanta vel talis 
potestas, unde dicat se primum post papam, vel 
super alios patriarchas ? Sed dicunt, quod a 
conciliis. Sed concilia sedem Petri, prout osten- 
sum est, aliis preeferunt. Unde beatus Stephanus 
νέος, id est, novus martyr (supple, his, qui voca- 
bant eum ad quoddam falsum concilium) respon- 
dit: « Quomodo vestra synodus universalis voca- 
bitur,in quo Romano non placuit pres«li, sine. 
quo impossibile est prorsus, res ecclesiasticas ca- 
nonizari ? » Istud testimonium invenitur passione 
sua confirmare. Et alioqui infirmare ante legatos 
non poterat concilium, nec congregari similiter 
sine consensu pape. Ergo et Romanus pontifex 
habet potestatem simililer principalem a conciliis ; 
et inde ut prius, 

Si vero dixerint: Nos reputamus eum excom- 
munieatum etliereticum ;quia addiditin Symbolo : 
Filioque; οἱ ideo non obediemus ei (26). 

Item quieritur ab eis: In. quo concilio, aut in 
qua synodo tantus pastor et Pater Ecclesie fuit 
convictus de mendaeio et hieresi, communi senten- 
tia condemnatus: quie cum ostendere non potuo- 
runt, quia nunquam factuu est, dicimus, quod 
etiamsi verum esset, quod ei imponitur, tamen 
falsumest, sicutsuprademonstravimus. Antequam 
convineatur principaliter per concilium, manet 
semperpenes eum auctoritas ; nec debet vitari, 
sed omnes tenentur ei obedire, quousque, sicut 
diximus, in sua presentia cognoscatur causa. Hoc 





dinalium ; quippe non in edibus propriis, sed in 
palatio regio habitabantapocrisiarii, ut patel ex 
epistola Phoca ad (Gregorium Magnum. Nec ullum 
occurrit palatium cardinalium apud. Constantino- 
lim. Nec denique mos fuit imperatoribus tantos 
fonores gatis deferendi. Baax. 
(26) Deest responsio; 











539 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


540 


docent concilia, ratio docetet suggerit, et cano- Α tasset, compulsus est predictus papa magnum 


nes compellunt. Unde in quarto concilio patriar- 
cha Alexandrinus Dioscorus, et Eutyches archi- 
mandrita, cum per suam facinorosam heresim 
forent deponendi, ante tamen latam sententiam et 
causam cognitam, manifeste loca sua tenuerunt in 
concilio, et semper venerabiles Patres, et sanctis- 
simi vocabantur. 

Cum igitur nec in hoc se possint excusare 
Greci, unde est, quod ἃ matre Ecclesia tanto 
tempore recedentes, redire ad obedientiam tam 
obstinato animo recusant ? Puto quod longi- 
turnitas temporis hanc  cecitatem interioris 
hominis induxiteis. Transacti sunt enim trecenti; 
octoginta anni et amplius, ut creditur, quod 
istud schisma et scandalum coepit oriri. Sed nun- 
quid tempus prejudicat in talibus ? imo tanto ma- 
gis rei schismatis, apud examen eterni ludicis, 
quanto indulte  poenitentie temporibus ingrati 
abutuntur ; presertim cum semel, bis, ter, sicut 
in Grecis reperiuntur historiis, per legatos loma- 
ne curie, et nuper per fratres nostri ordinis, et 
Fratres Minores tempore Gregorii IX papie, ὃ suo 
errore fuerint dulciter revocati: ut tandem, licet 
sero, ad sinum matris Ecclesise redeuntes, uno 
ore, quamvis diversis sonorum vocibus, benedice- 
remus pariter Redemptorem nostrum Jesum Chri- 
stum, qui est benedictus in secula seculorum. 
Amen. 

Constat ergo ex his qua dicta sunt, quod Ro- 
manus pontifex caput est omnium Ecclesiarum, 
sive universalis Ecclesie cum una sit, et non 
plures, successorque P'etriet vicarius Dei in ter- 
ris; et ei tanquam ipsi Domino oportet fideles, in 
hisquee secundum Deum sunt, devote et humiliter 
obedire. Eos vero, qui contuinaciter impugnant, 
et ipsam sedem Ecclesie non asserunt esse caput, 
sicut jam a pontificibus ejusdem sedis decretum 
est, anathematis gladio percussi, cum Dathan et 
Abiron schismatis incursuros dicimus dispendium 
damnationis ieterne-, 


De quatuor causis schismatis. 


Causas vero sive excusationes schismatis credi- 
mus esse quatuor. Prima fuit divisio imperii. Li- 
cet enim imperatores, qui regnabant Constantino- 


poli, post recessum Constantini ab urbe Romana. D 


pro eo quod totum contulerant Ecclesiwe; sicut 
supra diximus, nullum jus haberent in Italia, in- 
terdum tamen ubique regnaverunt. Sed cum infra 
Italiam usque ad Romam barbara gens irruisset, 
et summus pontifex auxilium imperatoris Leonis, 
qui erat Constantinopoli, requisisset, et ille ne- 
gligenter agendo, auxilium prestare Ecclesise refu- 


1» Prov. xxvii, 9. !5 158. xxiv, 2. 


(27) Eadem prorsus fuit Lutheri et Lutherano- 
rum olim querela.quando defectionem ab Eeclesia 
moliebantur ; iniqua prorsus, mendax, et calum- 
niosa utrobique. 5ΤΕΥ. 

(28) Ilic erat finis tractatus adversus Grecos, 


B namque (27) referentes, quod quando 


Carolum de Gallicis partibus evocare, et in Italia 
imperatorem constituere, et Ecclesie defensorem. 
Etenim eratille Leo, ut legitur, valde voluptuo- 
sus, et ideo in regimine imperii sui valde remis- 
sus. Unde suo tempore Saraceni Syriam, Turci 
vero Cappadociam obtinuerunt, et sic facta est 
divisio imperii Romani. 

Secunda occasio divisionis fuit, quia non tue- 
runt vocati ad concilium Ultramontanum, quando 
illa dictio: Filioque, fuit apposita. Verum, quia 
superius causam sigaavimus, hic subticemus. 

Tertia occasio fuit, quam ipsi aliquando nobis 
in familiari colloquio assignaverunt, scilicet su- 
perba nimis exactio legatorum pape. Dicebant 
legati 
summi pontificis ab ipsa sede apostolica annuatim 
Constantinopolim chrisma deferebant, nisi octo- 
ginta libras auri a clero ct urbis populo, preter 
alia dona et munuscula eisdem impenderentur, 
non recedebant. Taceo age, aiebant, de pompa, et 
superbia, quam ipsi ostendebant. 

Quarta vero et potissima, quantum ad clerum, 
fuit depositio Photii patriarchee, et excommunica- 
tioipsius, et aliorum preelatorum, et quorumdam 
abbatum. Sed numquid hec sufficiunt ad exousa- 
tionem tanti schismatis, et perditionem tot anima- 
rum ? Minime Sed« occasionem pro facto querit, 
qui vult recedere ab amico.» Sed quid sequitur 
in auctoritate ? Omni tempore, inquit Salomon, eril 


C ezsecrabilis **, x1 est, vitandus ab omnibus, de- 


speetus et vilis ; quod presens dies indicat in 
ecclesiis Grecorum. Nain incarcerantur eorum 
clerici et monachi, sicut cieteri rustici, et popula- 
res exactiones el pedagia fiunt super eos, quem- 
admodum super laicos. ut verum sit, quod per 
prophetam seriptum est : Sicut populus, sic sacer- 
dos ??. Translata est quippe gloria ab eis sacerdo- 
talis, «lignitas et ecclesiastica libertas in. contem- 
ptum redaeta. Nam quie. vult ipse, qui imperat 
joslituere, instituit; et quem vult deponere, simi- 
liter deponit. Et merito. Ut qui subesse Ecclesise 
Romane et personis eeclesiasticis contempserunt, 
subjaceant nunc laicis principibus vel inviti. Re- 
cognoscant distantiam servitutis, et dominorum 
orbis terrarum et convertantur, et clament ad 
Doininum, et summum pontificem, et liberet eos. 

Hiec autem scripta sunt anno Domini millesimo, 
ducentesimo quiiquagesimo secundo in civitate 
Constantinopolis, a fratribus Predicatoribus, ad 
edifivationem Ecclesie, et profectum animarum, 
ud laudem et gloriam Patris, et Filii, οἱ Spiritus 
sancli. Amen (28). 


quem composuerunt fratres Dominicani. Que se- 
quuntur sunt alterius auctoris, Hugonis nempe 
ZEtheriani, qui scripserat an. 1170. Id patet ex 
ipso titulo : Que admista predictis. Vide obs. 
pref. Basw. 


CONTRA GR/ECOS. 


Quzdam admista predictis. 
itin procmio hujus opusculi testati sumus. 
rum Ecclesia doctorque olim sua venustate 
plurimos ad zmulationem fidei provocabat 
rum, ita et nunc erroris caligine obfuscatus, 
horrorem sua feeditate aspicientibus incutiat, 
1non Ecclesia fidelium, sed potius congrega- 
n immerito horesiarcharum possit appellari. 
licet jam quatuor dictis articulis demonstre- 
men adhuc in his, que subjecta sunt osten- 
Que ex dictis magistris ITugonis ZEtheriani 
extracta, huic operi duximus inserenda. 

L1 enim, et scribunt de Latinis sie: 


A 


Contra Romanum ponificem (29). 
1anus Pontifex, et omnes partium occidenta- 
Christiani, sacerdotes et laici praeter Cala- 
Ante multa tempora extra catholicam Eccle 
»ervagantur evangel rum etapostolicarum 
ionum ignari, et a fide alieni. Nam Theoto- 
30) a ritibus gentium parum discordant, in 
ji; sed Calabri, et creteri orthodoxi, 
antiquitus, et apostolicie, et Ecclesie nostre 
niejua moribus informati sunt. Creteri omnes 
erunt, impios a corpore Ecclesie non solum 
s alios et ignotos amplectentes, verum ipsam 
atem sanctam blasphemantes. Etenim sua 
nnantes,et alienis adluerentes, neque divinis. 
uris redarguentibus illorum errores, neque 
ui eos miserunt, volunt morem gerere. 
ris sanctos Patres nostros et doctores, sic sen- 
etindese habere talem traditionem mentiun- 
am in sancto Symbolo, quod a Patribus no- 
qui apud Niecteam convenerant universali 
aynodoconsequenter manifeste -iedefinitum 
«Et in Spiritum sanetum. Dominum, et vivi 
em, ex Patre procedentem , » sed et in sancto 
zelio evidenter clamitante de Spiritu sanck 
: Patre procedit, supra nominati viri addide- 
Et ez. Filio, fallaciter, et a1 suum periculum. 
ntameu, ut opinor per angustiam sui lingue 
esse arbitrati sunt, Spiritus ex. Patre proces- 
m.et causam quie per Filium sit, ad nos mis- 
m barbare et inconvenienter intellexerunt. 
: fermentato azyma offerunt, et calumniantur 
um Petrum, et sanctos Patres Romanos pon- 
sauctores exstisse. talis traditionis. 
*erdotes principes cum laieis ad bella profi- 
nturarmati, etin acie bellant ante alios gra- 
es. Jejunant in Sabbati«: etsi festa. dies 
itatis sit, vel Epiphanire, non solvunt jejunium 
manam edulio casei m non agnoscentes 
'5 comedunt. Secunda die Jovis ova, caseum, 
manducant, a quibus minime, per. totam 


et. xv, 28, 29. 








[H 









































)Notandum, inhoc sequenti opuseulo plu- 
dici ex auditione et rumore vulgi ignobi- . 
t ignari.lem, ex odio et invidia contra 
m. sedem. Novatoribus pleraque potius con- 











52 


quadragesimam suos pueros prohibent. » Historias 
sanctorum preter passionem Christi, in. Ecclesiis 
suis non designant.» Et ipsam non pictura, sed 
opere plumario in similitudine sculptilium, et in 
terra similium [fictilium] faciunt. In sancta templa 
ingredientes super pavimenta cadunt in faciem, et 
primo susurrant. Deinde crucem uno digito in- 
surgentes osculantur, et hanc orationem consum- 
mantes surgunt, et sacras imagines renuunt oscu- 





lari. Sanctam Dei Genitricero, Matrem Domini 
nostri Jesu. Christi. tantum sanctam Mariam vo- 
vant. Secus altare ecclesiarum. quaelibet accedit, 





cujuscunque sit sexus, retatis,vel ordinis. Et in 
solemnitate missarum mulieres sedere possunt, si 
velint, in sede sacerdotum. Sic seiunt. distinguere 


p inler sacra et profana ! comedunt suffocata, capta * 


a bestiis, morüicina sanguinem, ursos, fibros, 
quos vocant caslores,ericios,qureque liis spurciora 
contra apostolicum decretum : sicut Lucas in apo- 
stolorum historia refert his verb ui est. enim 
Spiritui sancto,et nobis nihil ultra imponera vobis, 
quam hzc necessaria, ut abstineatis vos ab immo- 
latis simulacrorum, et sanguine, et suffocato, et 
fornicatione **. 

Sacerdotesetepiscopi sacerdotales stolas, id est, 
casula non de lana, sed de sericis netura conte- 
xentes eis operiuntur, diuturnas (31) ipsas pre- 
parantes; cum hujusmodi stola, id est, casula vel 
planeta Christi habitum reprassentant, sive habitum 
quem habuit, quando exutus fuit vestimentis, in 
dutus est chlamydecoccinea, quee de lana contexta. 
eral, qua nos utimur Quadragesimali tempore. 
In alienis vero diebusutimur albis, eo quod Chri- 
stus agnus immolatus dieatur. Et ideo ex ve: 
mentis ovium nobis casula preparamus. In si- 
gnum πα t desponsationisannulos por- 
tant, et chirothi in dextra quidem scribunt: 
Domini dertra, insiuistra vero: Agnus Dei, Sacer- 
doteseorumsolum in aqua baptizant, et salem in os 
mittentes baptizandi:baptizandos postquam spuunt 
in sinistra manu etdextra miscentes salivam.Thun- 
gunt. Postquam ad etatem pervenerunt, peccatis ob 
noxios oleo perunguntin remissionem peccatorum 
et bis baptizari videntur. lidem sacerdotes quas- 
dam purgationes faciunt jugiter, et aspersionem, 
quibus alligantur culparum Judaicis servientes 
ritibus: quinque digitis quomodo aliqui benedi- 
cunt, et eum pollice faciem signant, tanquam Mo- 
nothelite. Cum igitur debeant disponi digiti in 
consignatiounibus, quod pereosdus nature signifi- 
centur,ettres personie, prout Christus inonstra- 
vit, quanJo in celum ascensurus discipulis mani- 
bus elevatus benedixit. A Septuagesima usque- 
ad Pascha non cantant Aeluia. Affirnantnon de- 




































veniunt. SrEw. 


(30) Teutones. 
(31) Videtur locus mendosus. 


543 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


ή 


bere aliis linguis Dominum venerari, nisi istis tri- A ambulant extinctis luminibus in ecclesiis, terre- 


bus, scilicet Hebrea, Greeca, et Latina. Mortuos 
sepeliunt manibus eorum nequaquaquam  consti- 
tutis in inodum crucis, sed deorsum missis circa 
inferiora instrumenta. 

Omnia cera oppilant. Sacerdotes ter quater in die 
celebrant super uno altari, ubicunque contigerit. 
Utunussacerdoster, vel quater celebratquaterin die 
cum felix sit, qui unam digne possit cantare. Tra- 
dunt filias suas nuptui accipientes consororis 
filiam filio suo, aut fratri, aut consanguineo. Si 
quis monachus in episcopum promoveatur, carnes 
inanducet intrepide. Et monachi parva vexati vwgri 
tudine carnibus vescuntur. Communiter autem 
omnes pinguedine porcina utuntur. 


Venerabilem quidem crucem in aliis diebus in ῃ 


ecclesia vident et adorant;in sancta Quadragesima 
velant sindonibus, cum qua et occultant A(ileluia, 
Et in saneto magno Sabbato de penetralibus edu- 
centes ipsam, tanquam de sepulero resurgentem 
demonstrant populo; et de subito cum magno cla- 
more cantant: Al/eluia, et multoties, et per multas 
horas vociferantur, quemadmodum Christus sur- 
rexit. Cum missi celebrantur et. mysteria confi- 
ciuntur, plerique assistentium ]aicorum,si placet 
eis, loquunturet sedent. Parlticipationem sancte 
communionis, non similiter ut nos Greci, perfi- 
ciuntsed dicunt quod qui missam celebrat sacer- 
dos,osculatur volentem communicare,promotiones 
episcoporum etlaicorum non per omne tempus perfi 
ciunt antistites, sed tantum in anno  quater,et per 
observabilem diem. Nam cum anni quatuor tem- 
pora sunt, scilicel ver, stas, aulumnus, hiems, 
horum temporum initia, primo eum (32) mensi 
Martii scilicet, et Junii, Septembris, atque Decem- 
bris observant. In primis hebdomadibus clericos, 
et diaconos, presbyteros, episcopos, promovent: 
male sentientes, et barbarice, adventum Spiritus 
sancti non secundum virtutem promoventis et pro- 
moti arbitrantes descendere ; sed in diebus qui- 
busdam putant hunc venire, ut insipientes. Non 
patiuntur sacerdotes habere uxorem, et sacramen- 
torum peragere mysteria. Duos fratres duabus so- 
roribus carnaliter copulari permittunt. Radunt 
barbas presbyteri more suorum militum, preter 
apostolicam institutionem . Sanctam Eucharistiam 
negligentissime spectant: nam ad regros proficien- 
tes sine lumine ipsam deferunt et tribuunt. Et qui 
castra sequuntur, in marsupio ponunt, et portant 
in vestibus, in pileis. Clerici eorum et laici non 
sunt distincti; altare velato capite accedunt. San- 
clis ac terribilibus locis nultam aut modicam ex- 
hibent reverentiam. Ad tempus sonum rceseu- 
tando innocte Nativitatis Domini, Matutiniecantan- 
tur; vesicas explodi permittunt circa altare, ut 
habeant risus materiam. 1n diebus Passionis, cum 


" psal. rv, 4. 3* Prov, xx, 21. ?? Ephes. v, ο 


(32) Loous mendosus; fort& eorum; 


motus faciunt, sedes, tabulas, parietes percutiunt 
malleolis etlagenas confringunt ; et cum deberent 
vigilare in orationibus alii in stuporem mentis, 
alii in risum convertuntur, et alia quzedam in ip- 
sis tenebris fiunt, que nec fatu digna judicavi. 
Verum hac de grecogice (33) laicorum lapsum ex- 
cerpsi, ut si quando ad aures eorum devonerinl, 
ad se reversi correctionibus vacent. 


Graecorum mala consuetudines. 


Griecorum intolerabilis est,redargutio, Vulcanum 
imitando, qui altero pede claudus dicitur. Matrem 
suam scilicet sedem Petri apostolorum principis, 
contra faciens contemnit, et abhonorat. Porro 
stultam fecit Deus talium sapientiam. Nam vani- 
tatis opinione pleni, poma, ut Tantalus, fugacia 
queritant. At vero munda vult [debet! esse manus, 
qua alias debet tergere sordes. Quare collyrio pri- 
mum inungant oculos suos, abstersuri saltem dcin- 
ceps lippitudinem aliquando, et aliorum vitia ne- 
quibunt discernere subtiliter. In scatebris quidem 
temeritatum, in preesumptionis aculeo, in jactantia 
amaritiam proferendo, quod prius auditum non 
est, Spirilum sanctum scilicet ex solo Patre proce- 
dere, talparum formicarumque cuniculos male 
fortes exstruxerunt. Dividunt utrique cum Ario di- 
vinam substantiam. Nam ex eorum disputatione, 
Patre minor necessario Filius reperitur. Confun- 
dunt nascentis et procedentis differentiam, quz 
in hoc tamen bene dignoscitur, quod Filius ex 
uno solo, Spiritus vero ex duobus provenit. Naim 
cum Spiritus imago Filii sit naturaliter, sicut ma- 
gnus Basilius, Theologus Gregorius, atque Dama- 
scenus tradunt, necesse est habere de ipso exsi- 
stentiam, et procedere. Propterea liber sub impe- 
rio Manuelis editus, quem De immortali causa pre- 
signat titulus, cui Greeci contradicere non possunt, 
scilicet Spiritum ex duobus pariter procedere, in- 
expugnabilibus argumentis demonstrat. Ergo 
Graeci locuti sunt falsa, et erraverunt ab utero * 
matris suie Ecclesie, quam Christus in synodo, et 
imperatores omnium Ecclesiarum principem con- 
stituerunt. Obliti sunt illud Salomonis : Conserva, 
fli mi, patris (ui precepta, οἱ πο dimittas legem 
matris tna . Liga eam in corde tuo jugiter, et cir- 
cumpone gut(uri tuo **, aique a stultitiis, qucd ad 
rem non perlinent, avertere **. Avefacli conversi 
sunt in arbores autumnaales expositi, non solum 
scilicet in rebus, verum etiam in plerisque fructi- 
bus veritalis, quod ex tractato capitulo et reliquis 
qu& subscribuntur, patet. 

Contra instructionem Christi Salvatoris, nostri, 
fermentata offerunt,cum supercilio enim ignorant, 
quis dux fuerit illius traditionis ; Christo in Ccena 
benedicente azyma, quod trium exangelistarum 


(33) Monstrum verbi, 


MIIHALUF VCSUIHULLU. UIGULM, ος quUu ncquaguans A. (CHE UDULUUEI, CAUULILIUUICENUT, ον SEpAretur, 


relatu dignum esset, nisiquod ei omnes, tanquam 
magno propugnatori innitunlur, asserentes fer- 
mentali panis vitam etanimationem conferre, Sed 
omne corpus arlicii, sicut ex se simile non pro- 
dccit, ita vita caret et animatione. Nimirum cau- 
sam extrinsecus habet moventem, ut stannum, do- 
mus, arca, fermentatus panis, et similia.Quee vero 
intrinsecus habent moventem causam, naluralia 
sunt, ut queque animata. Non autem est in pane 
vis sanctificationis, sed in verbo. Unde non videtur 
fidei consentire hujusmodi eorum factum et asser- 
tio, quie penuriam monstrare volentes, ut Armeni, 
qui nil aquei laticis sue immolationi apponunt, 
superflui inveniuntur. Nam simul frigidam. cali- 
damque denuo, quasi benedictio impotens confi- 
ciendi fuerit, Dominico sanguini ad consummatio- 
nem admiscent. 

Diebus paschalibus cum populus communicatu- 
rus aride preeparant, insuper abundantiam confi- 
eiuntin Dominicum corpus, et post distributioncm, 
reliquiarum acervos, quia durabile non est, sepe- 
Viunt.Communicandis panem intinctum preeparant. 
et accedentibus offas porrigunt teum cochlearto : 
quod Christus nequaquam fecisse legitur. Diaconi 
eorum qui ad aliquam promotionem incedunt, ac- 
cipiunt uxores, ne honores perdant, quod contra- 
riumest decimo canoni Nicenz synodi. Sacerdotes 
eorum in plerisque locis, viri sanguinumexsistunt, 
et inferunt (34) sacratis manibus; quod propriis 
oculisimperatorem sequendo per Cappadociam (33) 
Peraarumque regiones, intuitus sum. Sacerdotibus 
debitum hono:em  subtrahentes, inter convivii 
sibi assistere faciunt. Pro facili occasione, ponis 
et flagellis sacerdotesetclericos instar paganorum 
affligunt, Et ut habeant ridendi materiam, in ca- 
pitibus eorum pileos pugnis conquassant: cum 
scriptum sit (36) i quis manum in clericum je- 
cerit, aut sine causa seu conlingens occasionem, 
anathema esto. » 

In sorte Simonis Magi dejure ponendi sunt Gree- 
eorum pontifices, qui nullis ecelesias sine pecunia. 
largiuntur. Quos vere tangit illud apostolicum: 
Pecunia tua tecum sit in perditionem *^. Sacrosor- 
dines, qui gratis dedent dari, nisi manus eorum 
tere graventur, non tribuunt; sepulturas in ceeme- 
teriis non faciunt, nisi accepta pecunia, a quibus- 
libet, prorsus inficiant. Patriarch eorum, et are 
chiepiscopi, et archimandrite, secundum quod 
ali uando fuit in primitiva Ecclesia hereticorum, 
ad obtinendos honores, celsitudines, a laicis pro- 
moventur. Quod prorsus hoc in tempore tricesimus 
apostolorum canon inhibet fleri, qui est hujusmodi: 
« Siqnisepiscopus per mundanos principes digni- 


3 Act, vni, 20, 


(35) Videtur deesse vocula mortem, aut similis 
quaepiam, 

./39) Hmc non conveniunt Fratribus Predicato- 
ribus, sed, theriano, qui Manuelem,Grecorum 








et omnes ejus consorles.» Sed elenim et tertius 
canon synodi, quam Greci septimam vocant, pro- 
nuntiat omnem electionem a principibus seeculi 
factam fore irrilam. Unum solum Sabbatum, quod 
nos sanctum vocamus, pro sepullura Domini Sal- 
valoris jejunio commendaverunt: reliqua vero 
anni Sabbata,epula, balnea, et ludicra, et quelibet 
penesillos celeberrima 6956 pretendunt. Sed. er- 
rore salis jucundo traducuntur, quomodo apostolis 
sancitum esse sub anathemate mentiendo astruant, 
dicentibus: Maledictus, qui in Sabbato jejunaverit, 
preler unum. Nam si propter singularem Domini 
resurrectionem omnes dies Dominici cultu digno 
venerantur, et propler singularem mortem, sexta. 

B feria, nonne et propter singularem sepulturam, 
singulis Sabbatis, nisi solemnitas inhibeat, a qua 
et jejunium, et tristitia abducenda nonsint beatus 
Sylvester asseruit? 

Natura quidem hominis a principio in ruinam 
posita est, verum Grrecorum gula cum ea certet, 
quee e corrupline inest. malitia. Nam non. solum 
bis, sedquotiescunqueopportunitasaliqua praebet, 
alimenta ori immittunt. Hinc est quod in quibus- 
dam diebus Yeneris, postposita omni verecundia, 
carnibus vescuntur; septem solis diebus in anno 
jejunant: quinque pro totaQuadragesima, in prin- 
cipio sum illorum septimanee, Sabbato sancto, 
in vigilia Epiphanie Domini. Etenim per omnem 
magnam Quadragesimam ccena minime abstinent, 
sed posito persingulos semel comedunt; necsecun- 
dum opinionem suam Quadragesimam celebrant, 
cum Quadragesima jejunium quadraginta dierum 
signilicet. Ipsi vero majorem septimanam anumero 
Quadragesimee secludentes sex hebdomadis Qua- 
dragesimam claudunt. Tot enim sunta prima eo- 
rum septimana usque a-Sabbatum, quod palma- 
rum arborumqueraumos preecedit, in quo universa- 
liter ab illis cantatur:» Quee animee utilis est, com- 
plemus Quadragesimam, a quibus sex septimanis, 
si sex dies Dominici cum totidem Sabbatis subtra- 
hantur, triginta solura dies invenientur. De Domi- 
nicis vero diebus supervacuum est disserere: in 
quibus Christianis omnibus prohibetur jejunium. 
Atigitursi Grieci jejunant in diebus Dominicis 
(nameisdemcibariis vescunturin Sabbatis), anna- 
thematis rei sunt canonis, dicunturque anathema: 
sic qui in Sabbatis jejunaverit, preter unum Cum. 
igitur dieSabbatorum jejuniis valefaciant, et omnia. 
illa de festivitate (37), etiam si major septimana 
reliquis numeretur, evidentissime constat, eos non 
habere Quadragesimam. 

Monachi extra claustrum pernoctantes,ut pecu- 
des, singulis horis in plateis ipsi comedunt, de 


imperatorem, sequebatur, dum bella gereret in 
AEgy pto, Asia, etc. BAsN. 


(30) Can. Apost. 
(37) Locus corruptus. 


547 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


948 


sinu, tanquam ex arca fructus, vel aliquid vescibile A4 Suffocatorum nec abstinent sanguine ; nam turhos 


extrahentes, inanducant. Declinant u! caupones.el 
calido {νεο comesta inferiora credunt. 

Penes monachos non est unum :narsupiurm. sed 
obliti dieentem: Nis! quis renuntiaverit emnibus, 
qua possidet ?! , ete., singuli hahent singula. Grseei 
nequaquam venerantes preeceptuin apostolicum 
illud: Vir si comam nutriat, ignominia est. illi δὲ. 
Omnes cum maximo studio incrementis operam 
prostant. Hujus lapsus clerici maxime rei sunt, et 
etiam, quos nullo modo decet , monachi nutriunt, 
Etenim in coron:ze modum, sicut regula. priecipil, 
tonsuram capillorum non faciunt, sed peneut inu- 
lieres in fronte dividendo discriminant. serva:is 
undique capillis, ut colli nuda, et aurium cartilagi- 
nes protegant. Mulieres deserto naturali cultu ca- 
pillorum, comis mortuoruin densissimis subornan- 
tur, contra monitionem beati Petri apostoli, dicen- 
tis: Mulieribus non sit exztrinsccus capillatura, aut 
circumdatioauri,aut indumentivestimenlorum cuie 
tus *^. Mulieres fusco [fuco] et puniceo facies suas 
pingunt, et variis coloribus insigniuntur. 

Viri οἱ mulieres sacramentum conjugii pro futili 
reputant. Nam quoties aller. displicet, vel altera 
alteri, coram preetore urbano voluntatibus eorum 
expositis, instrumentis εἰ cingulis precisis. sine 
contradictione viri uxores, el inulieres viros pro 
libitu accipiunt, contra mandatum, quod dicit : 
Quod Deus conjun-it, homo ne separet 5. [n domi- 
bussuis mansiunculas construunt, in quibus san- 
ctorum imagines collocant, et eis omne obsequium 
exhibent lammpadarum, cereorum, et incensi; et 
synodales, quas patres eorum construxerunt, ec- 
clesias, in solitudinem sinuntet iu paupertatem re- 
digi : et penein cubitibus suis faciunt missaruimn 
solemnia celebrari, beato Sylvestro hoc inhibente. 
Can. « Nullus presbyter celebrare presumat, nis 
in sacratislocis, in villis, in oppidis provinciarum. » 
Uxores sacerdotum, chorum ingredientes, ob!atos 
panes de altari tollunt, et obsequium diaconi per- 
agentes, cuncta que in cunclis suis necessaria 
sunt officiis missarum, preeparant. Missam circa 
horam tertiam, pene nullos auditores habens sa- 
cerdos celebrat. Et quod nefas puto, uxori, vel puero 
filio associatus, quos non habet socios. vel comites 
salutando dicit : « Pax vobis, » Omnibus in Qua- 
dragesimali tempore Sabbatis, et Dominicis diebus 
missas celebrant, et Dominicum corpus conficiunt. 
Reliquis vero cum major incumbit necessitas, mis. 
sarum solemnitates prorsus abdicantes, priesancti- 
ficatis utuntur. In Quadragesima silentio commen- 
dant: Deus Dominus, et illuxit nobis ?*, quod reli- 
quis anni temporibus decantant. Sacerdotes eorum 
more Judaico, promittunt barbas, quee sunt Domi- 
nico sanguine, cum ab illis hibitur, madentes. 


31 Luc. xiv, 33... ** I Cor. xi, 14. 
ιν, 5. ? DF Cor. αν 14. 


(38) Secandi venas. 


33 | Petr. ui, 3. 


comedunt laqueis strangulatos, et alias aves, et 
intestina sanguine poreino implentes, pro deliciis 
vescuntur, eontra apostolorum decreta. Sanguine 
humano porcos alunt, qui artem ininuenudi (38) 
exercent. Cum ad mortuum sepeliendum conve- 
niunt, noti amici et cognati aecedentes, ei osculum 
preestant -inguli. tanquain licentiam accepturi, mo- 
repaganorum, quiad mortuos intendebant verba 
hiec « Vade,eum naturate vocaverit ; sequemur te.» 
Misturam sanguinis prohibitam a sanctis Patribus 
faciunt jugiter. Nam consobrini consobrinas uxores 
ducunt. In. baptizaudo prieter Salvatoris preece- 
ptum apostolorumque consuetudinem, duo faciunt 
multum superstitiosa. Unum quidem, quod oleo 
per totum, baptizandum perungit sacer !os, ne 
aqui. Linctura illum pertiugat : alterum vero, quod 
aquam lierimandantcalidam infantulum perpurga- 
turam : quod neque, Christus neque aliquis. disci. 
pulorum fecisse legitur : quare duo baptismata fa- 
ciunt, cum scriptum sit: Uuus Dominus, unum 
baptisma, una fides 19. 

Frustra quidem arguunt Latinos Greci, aque 
causa,quae per dies Dominicos in ecclesiis ad san- 
ctificandum populum benedicuntur; cum si hec 
culpa sit, ipsi multipliciter rei sint. Nam singuli 
papyris oleolampadarum ardentium coratn imagi- 
nibus sanctoruin intinclis, frontes suas perungunt, 
et aqua se aspergunt, a reliquiis sanctorum con- 
tacta ; et in singulis Kalendis diligentissime aquam 
sanclificant. Ad quam tollendam, de vicinia ve- 
uientes atque asportantes in domos suas, non so- 
lum ipsi aspergunt, sed verius delibant. Apostoli 
apostolorumque successores prorsus etiam cum 
uxore eaire, ne sacerdotium polluerent, omiserunt; 
Grieci vero sacerdotes, derelictis sanctorum vesti- 
giis. «t animales, cuntrahentes matrimonium ,non 
percipiunt ea qua Dei sunt *. Et quod abominabi- 
lius est, a. coneubitu mulieris surgentes, sancta 
profanant mysteria, quae pollutos et receuter cuin 
mulieribus coinquinatos nullo modo admittunt. 
Christum ininus posse, quam xov» putant. Nam 
ex hoc probari potest, quod Christe *leison nun- 
quam concinunt: Kyrie eleison frequentissime can- 
tant in officiis suis. Preelatio sacerdotii apud eos 


p tautum inter monachos esse videtur. Soli enim 


monachi potestatem solvendi atque ligandi exer- 
cent. qua Petro, Petrique successoribus principa- 
liter est tradita. Qua de causa studium singulare 
pecuniir sacerdotes in monastico habitu constitutos 
complectitur, multaqueinde facinora profluunt, ut 
evanescantin cogitationibus suis et redargutioni- 
bus suis truces. Nam quod in magno Constantini 
palatio diligentissime observatur, hoc Latinos fa- 
cientes coarguunt. In Ecclesia utique dicti palatii, 

*! Matth. xix, 6. 


33 Psal. cxwi, 37. ?* Ephes: 


διὸ 


ΟΟΝΤΗΑ GRAECOS. 


550 


ubi sancti constituunt reliquie, sancte Dei Geni- A ca"nis edulium. Omnis enim, qui in regia urbe de 


tricis imago post altare sita, quam quodam excel- 
lentis privilegio vecant dominam domus ; statim 
& capite jejunii in conclavi clauditur usque ad ma- 
gnum Sabbatum, panno illius porte operiuntur, 
similiter autem sancti mantellis, sanctique Kora- 
midii (39) locos, Quadragesimre tempore, usque ad 
illud Sabbatum velaminibus tectos custodiunt ; 
sancte Dei Genitricis imaginem, ut filios parli 
riat compellant, eaque mediante. ipsam Domi; 
Matrem, ut commater fiat, accersunt, hoc modo. 
Jmagini sindonem connectunt, ut baptizatum pue- 
rum de manu sacerdolis, ipsa ut commater acci- 
piat. Quam superstitionem a se fieri sermone pro- 
fitentur. Sed quid imagoloquatur, aut fidemspon- 








fratribus Grecorum uxorem ducit, scripto spoadet 
juramento quod deinde non manducabit in azymis 
carnem Domini, nec filios secundum ritum faciet 
baptizari, neque sacerdoti Lalino peccata confl- 
tebitur, neque in Sabbato jojunabit prieter unum 
solum, nequenona Doininica Quadragesimee usqué 
ad Pascha vescetur carnibus. 

Grecorum sacerdotes omnibus mois laborant 
ostendere plus factis quat dictis, quod. inviolata 
lides sacrosancte Romane Ecclesise irrita sit. Nam 
quemcunque Latinum sibi associant per fidem, 
sivelatenter, sive patenter baptizant. Unde Lati- 
norum filios, mediantibus matribus, dicti sacer- 
dotes, patribus nescientibus, rebaptizant, baptiza- 


deat pro puero, aut testimonium reddat baptismi, B tosjam secundumritum Latinorum.Quod omnibus 


nisi Deum contemnat, quis audeat asserere ? Nul- 
lam superstitionis speciem volentes omittere, et 
vivos fratres habentes odio, sanctos per suas ima- 
gines invitos sibi fratres faciunt. Qui enim non 
diligit fratrem suum, quem videt, Deum,quem non 
intuetur, neque cognoscit, quomodo diliget? Magis 
autem eum ficta et simulata est et inunita fraterni- 
tas hujusmodi, εργο conducunt sacerdotem, cum 
in Ecclesia cantatur missa; funduntur pro exse- 
crabili fraternitate preces. non exaudiendee. A. 
malis enim est hujusmodi fraternitas, non spi 
tualis. Cerei ad minus accendunturduo, et perun- 
gitur oleo fictus frater, el sanctam amplectitur 
imaginem, quam ausus est dicere fratrem; qui ho- 





dictis upra abominationibus detestabilius est. Ex 
indice hoc mellitum lac inter ceteras Graecorum 
consuetudines repertum expressi : ut cum eo ipsi 
pectora purgaverint, terplurium animarum se reos 
recognoscant. 


De conciliis generalibus. 


Consequenter post predicta videndum est de 
coi generalibus et particularibus, videlicet 
ubi, quanio, eta quibus, et pro quibus causis fue- 
runt celebrata : etetiam qui sint, qui dictis con- 
ciliis fuerunt condemnati. 

Sciendum, quod licet septem vel octo dicantur 
concilia apud sapientes Grecorum, in libro qui 








micida esse convincitur, cum fratres suos viventes c, Nomoranon dicitur, invenimus tamenquinque tan« 


odio habeat . 

Contradieunt Christo patenter, et super sanctis- 
*imo illius corpore verbis operibusque occursant . 
Namcum ipse azymorum panis specie carnem 
suam discipulis dederit hi asserunt azymos panes 
in carnem non posse converti per benedictionem. 
Qua ex re, sacramenti corporis Domini Latinos 
aiunt expertes . Sed o Pelagiana incredulitas ! si 
non eredas Latinum sacerdotem incruentam im- 
molare hostiam, conficere corpus Christi, bereti- 
cus es . Nam multi per ipsam immolationem san- 
etificantur per quorum reliquias jugiter fiunt 
miracula. Rursus si credis, hereticus. Nam dete- 
staris quod Ecclesia Latinorum conficit corpus Do- 
minicum ; et potius vis in sorte Jude» tradito: 
annumerari,quam illius sanctissimi corporis par- 
ticipare ; sed attendere debet Christianus, quod 
sicut vina diversa verbum Dei in sanguinem, ita 
panes azymos et fermentatos, non adeo differentes 
permutat in carnem . Si forte Latinus sacerdos, 
quod vix permittitur in Ecclesiis eorum, Dominiea 
peragat, Graecus non nisi abluto altari ibidem ce* 
lebrat. Ulterius, Latinus cum Greca muliere vo- 
lens matrimonium contrahere, juramento compel- 
litur deserere communionem suam, confessionem. 
suam, baptismum,jejunium Sabbatorum,et Christi 





($9) Locus corruptus. 


tum ex ipsis que generalia habentur concilia, et 
non plura, et ideo contigisse credunt, quod non 
intercessit in eis pontificis Romani auoloritas ; et 
episcopi non fuerunt universaliter citati, vel certe 
quia non ediderunt canones, fidei doctrinam con- 
tinentes, sed tantummodo illa que ad honestatem 
et mores Ecclesise pertinebant. Verum sive gene- 
ralia, sive particularia, vel quocunque nomine 
censeantur, cuncta tamen, quein ipsis fideliter 
gesta sunt, communiter sunt recepla : et eorum 
auctoritas, tam in negotiis fidei, quam in aliis, pa- 
rem obtinet firmitatem. 


De prima sancta et universali synodo Nicena; ho- 
mousion Filium Patri definit, verum Deum et 
hominem, creatorem omnium, non creaturam. 


Prima igitur sancta et universalis synodus in 
provincia Bithynies, civitate Niczea, tempore Con- 
stantini Magni principis, quem Greci in. Catalogo 
sanctorum numerant, sub beatissimo papa Sylve- 
stro, ubi interfuit Osius episcopus Cordube, ef 
Vietor de Italia, vicarii domini Pape, Metrophanes 
archiepiscopus Constantinopolitanus, et Alexander 
patriarcha Alexandrinus, Eustathius Antiochenus, 
Macarius Hierosolymitanus. Fuerunt autem cum 
jstiset alii Patressancti, numero trecentiet octo 
οἱ decem. 

Convenerunt autem contra Arium vana sapien- 


551 


PANTALEONIS DIACONI CP. 554 


tem, qui fuit tunc temporis presbyter Ecclesie 4 tellectu humano et in morte corporis commor- 


Alexandrine. Hic quidem Arius blasphemavit Do- 
minum nostrum Jesum, Deum verum, et verum 
hominem. Dicebat enim illum esse creaturam. 
Ideo impius, et consubstantialem Deo Patri nec 
unquam confiteri, nec considerare cum aliis catho- 
icis viris voluit; cum ista confessio communis 
esset omnibus, cunctis predicata, scilicet quod 
omnis filius ejusdem nature sit cum genitore et 
substantis ; et, qui Filium inter creaturas compu- 
tat, de necessitale etiam Patrem creaturam confi- 
tetur. Unde, hunc tanquam inimicum veritatis, 
simul cumillis, qui idem sapiebant, anathemati- 
zantes, ab Ecclesia ejecerunt, hoc est, Eusebium 
Nicomedie, Eunomium et Macedonium. Hi enim 
quamvis in dictionibus suis differrent, tamen ut 
Arius a veritate exciderunt. Orthodoxam autem 
fidem confirmaverunt, consubstantialem Patri Fi- 
lium confirmantes et predicantes, creatoremque 
universitatis, et non creaturam, sed verum Deum 
etdominatorem [in Symbolo] declararunt, quod 
ipsi sancti Patresin inspiratione sancti Spiritus 
tunc temporis ediderunt. 


De secunda synodo, Constantinopolitana prima, 
qua Spiritum sanctum Patriet Filio consubstan- 
Lialem pronuntiat. 


Secunda autem sancla et universalis synodus 
fuit Constantinopolitana, tempore magni Theodosii 
imperatoris, sub Damaso papa. Ubi fuit Nectarius 
ejusdem urbis archiepiscopus, et Timotheus pa- 
triarcha Alexandrie, Meletius Antiochis, qui et in 
ipsa synodo vite finiit cursum ; Cyrillus Hierosoly- 
morum, (;elasius Cesarem Palestine, Gregorius 
Nyssenus, Gregorius Theologus sive Nazianzenus, 
qui tunc temporis thronum obtinebat Constantino- 
polis: qui quidem, discessione facta, voluntariein 
ipsa synodo renuntiavit honori,secedens in locum, 
qui dicitur Nazianzum. Fuerunt autem cum istis 
et alii sancti Patres nuinero centum quinqua- 
ginta. 

Conveneruntaulem contraimpium Macedonium, 
qui patriarchalem sedem civitatis furtive et tyran- 
nice rapuerat, et blasphemavit in Spiritum san- 
ctum dicens, quod non esset Deus. Quo juste de- 
posito, ordinatus fuit statim Nectarius de quo su- 
.pra fecimus mentionem. Eapropter Macedonium 
ut inimicum pietatis, ibi cum suis complicibus 
anathematizantes condemnaverunt. Deum autem 
verum, ac universitatis dominum sanctissimum 
Spiritum in Symbolo ampliaverunt : et quod con- 
substantialis sit Patri, et Filio, et ejusdem divini- 
tatis, prout in Symbolo fidei continetur, quod ipsi 
latius et diflusius gratia ejusdem Spiritus sancti 
preedicaverunt. 

Insuper contra Apollinarium Laodiceee, et Sabel- 
lium Libye, blasphemos, et qui cum his similia 
senliunt, excommunicalionis sententiam protule- 
runt. Qui dicebant carnem Domini nostri Jesu (hri- 
sti inanimatam, id est, sino anima ratüonali,et in- 


tuam divinitatem, asserebant,Sancti vero predicti 
Patres ipsam carnem animatam et intellectualem 
confirmaverunt, habentem animam nostris anima- 
bus similem et rationalem . 

In sancta tamen synodo dictus imperator Theo- 
dosius multum excessit, faciens quedam, contra 
prime εἰ sanctee synodi, ac reverendee instituta. 
Etenim coegit supra nominatos centum quinqua- 
ginta Patres clam summo pontifice et vicario ejus, 
ut Constantinopolitanam sedem sublimarent no- 
mine patriarche. illi atiribuentes, quod ante non 
habebat. Qui res vehementis discordiwe et pertur- 
bationis sentina et causa exstitit, et usque hodie 
perseverat. 


B De tertia synodo, Ephsina prima : Dei Genitricem 


confitetur Mariam 


Tertia sancta et universalis synodus celebrata 
fuit apud Ephesum temporisbusTheodosiiJunioiis 
sub Celestino papa Romano. Ubi interfuit Cyrillus 
magnus doctor, et patriarcha Alexandrie et pro- 
pugnator Ecclesie, Joannes Antiochite, Juvenalis 
Hierosolymorum, et Memnon Ephesiorum. Preeerat 
aulem tunc temporis sedi Constantincpolitane im- 
pius Nestorias Cum his itaque sanctis Patribus 
fuerunt et alii sancti quam plures, numero du. 
centi. Convenerunt autem contraipsum Nestorium 
anthropolatriensem, id est hominis cultorem : Chri 
stum separaniem et dividentem. Dicebat ipsum 
hominem esse purum, etnon Deum incarnatum. 
Duos filios in uno Christo Deo docens et duas per- 
sonas. Unde nec sanctam Mariam Virginem, qui» 
peperit ipsum Christum Jesum, θεοτόχον id est, 
Dei Genitricem, sed Χοισ-οτόκον nominibat. Hu- 
jus rei gratia dictasynodus perseverantem in dicta 
blasphemia deposuit, tanquam Judaice, ανθρωπο- 
λάτρην ei proprie, et vere Dei Genitricem, omni- 
fariam sanctam Virginem Mariam demonstrarunt, 
et eum, qui ex ipsa sine semine incarnatns est, 
Dominum nostrum Jesum Christum Filium Dei, et 
Deum verum pradicaverunt. 

Joannes vero, Antiochenus patriarcha, contrista- 
tus, quod sine ipso depositus fuisset Nestorius, ac- 
cipiens qui secum venerant episcopos, in quibus 
et erat Theodoritus deposuit Cyrillum, quod nefas 
est dicere, qui etiam in ipso Ephesino concilio lo- 
cum summi pontificis obtinebat, veluti preter. ca- 
nones Ecclesie dictam fecissct synodum.Et ita fecit. 
schisma inter eos. Postea vero cura el sollicitudine 
ejusdem imperatoris iterum uniti fuerunt consen- 
tientes in unum. Nestorius itaque impius missus 
ést in exsilium. 

Secunda ergo synodus, que eodem Theodosio 
Juniore in Epheso facta est, tanquam furtiva et 
reproba habetur. Et quoniam Dioscori prava sa- 
pientis, et Eulychelis fatuitates consensit tenere, 
el approbavit, a sancta catholica et apostolica Ec- 
clesia merito est repulsa predicta synodus. 


ον CONTRA 


De quarta synodo Chalcedonensi:verum hominem, 
et verum Christum confitetur in duabusnaturis, 
sine confusione et divisione. 


Quarla vero sancla et universalis synodus ce- 
lebrata fuit in Chalcedonensi urbe, tempore Mar- 
eiani imperatoris, sub sanctissimo Leone papa, 
magna columna Ecclesise. In qua fuerunt Anatolius 
archiepiscopus Constantinopolitanus, Maximus An- 
liochenus, JuvenalisHierosolymorum; Alexandrise 
vero fuit Dioscorus superbus, cum quibus et alii 
sancti Patres numero nct. [ncxxx |. 

Convenerunt autem contra ipsum Dioscorum et 
Eutychen archimandritam monasterii, cognomento 
Studii. quod in ipsa regia urbe est. Hi enim Salva- 
toris et Dci nostri Jesu Cbristi incarnalionem re- 
eusabant, facientes prorsus ipsum phanlastice 
indutum carnem. Unde ctin una natura ipsum 
exsistere dicehant, divinitati atlribuentes quas 
sustinuit passiones. Propter hoe ergo. ipsis perse- 
verantibus in hujusmodi errore, excommunicavit 
et anathemalizavit οἱ omnes cis consentientes 
sancta synodus. 

Promulgavit ergo super hec sacramenta defini- 
tioner, quod ipse sit perfectus Deus, el perfectus 
homo in duabus naturis, sine confusione οἱ divi- 
sione. 

Epistolum quoque sanelissimi Leonis, quam 
misit Flaviano episcopo Constanlinopoleos, tan- 
quam columnam orthodoxa: fidei, susceperunt, 
et usque hodie sie appellatur. 
re eliam oportet, quod hi, quidicuntur Theo- 
dositie a quodam Theodosio, et Jacobite à. quo- 
dam Jacobo, etSeveriania quodam Severo, similia 
seilicet predictis. Dioscori et. Euthychetis abo- 
minabilium heretieorum et exseerandorum. erro- 
ribus, tanquam ipsi exsecrali, seu exsecrandi, 
sentiunt et sapiunt, οἱ resistunt, eum aliis. hinze- 
licis, seipsosalienantes asaneta Ecclesia catholiva. 

Tempore ipsius Mareiani pervenit adaures heati 
Leonis, de quo faela est mentio, quod. Analolius. 
C'onstantinopolitan:e sedis antistes, invaderet pi 
latim alienas sedes suoqueillas adderet pontificio, 
ideoque diclus papa Anatolio, ut. ab. luijasmodi 
rapina cessaret, scripsit. Sed omnis ejus monilio 
eum nibil proficeret, cessit in irritum. Ex. quibus 
tunc non cessaverunt dicte sedis prisules. fov 
discordiam, et ob depositum eum Homana Eecl 
contendere. Undeet in quarto concilio sine 
consensu papa et legatorum ejus. sicut. alias, in 
tractatu 6 potestate pap dielum est, eanonem 
pro se ediderunt, de quo in line hujus operis 
aliqua dissereimus. 














































De quinta synodo, Constantinopolitana. secunda. 


Quinta sancta et universalis synolus celebrata 
est Constantinopoli, temporibus Justiniani impe- 
raloris, sub papa Vigilio lomano. Ubi interfue- 
runt Eutyches archiepiscopus Constaulinopolila- 
nus, Apollinarius patriarcha Alexandrinus, Domnus 

ParRoL. GR. CXL. 





GR.ECOS. 95 


A Antiochie, et Eutyches Hierosolymorumcum aliis 
cenjum septuaginta. 

Quee sancta synodus in. primis approbavit et 
confirmavit Chalecdonensem synodum sanetam 
nec non et orthodoxa et salutaria ejus dogmata. 
Et quie a diversis exorti sunt hereses anatliema- 
lizavit, et excommunicavit eadem sancta synodus 
Origenem, et omnia ejus impia scripta, Evagrium, 
et Didymum, et similes, οἱ cequalia sapientes, et 
doctrinis gentilium contemnentes [inAerentes vel 
insistentes.; Etenim ipsi corpora, in quibus nunc 
sumus, dixerunt, tanquam sine intellectu et insi- 
pienter, non esse resurrectura, et quod paradisus 
sensibilis non est faclus a leo, nec est; et quod 
Adam non fuil formatus a Deo in carne; et quod 
piena reproborum finem habeat; et quod dasmo- 
nes reducentur in statum pristinum, quem liabue- 
runt, scilicet antequam caderent. Non solum 
autem hoc, scd οἱ alias infinitas blasphemias col- 
ligentes seipsos immerserunt in profundum. Quee 
tamen usque in publicum, vel in manifestationem 
non priedicaverunt, sed apud aliquos in occulto 
habebantur, nec potuerunt perfecte cstimari Ρις 
diela dogmata de sancta synodo. Quia cum dicti 
ires heretici mullo antiquiores fuissent  pra- 
dieto quinto concilio, mullos in. diversis parlibus 
mundi attraxerunt sibi. Cumque multum populum 
cwpissent hujusmodi impia dogmata corrumpere, 
slatim et quintum. coneilium. voluntale Dei fuit 
celebratum, ubiipsos, et eorum blasphemias ro- 
probans, eos eL omnes. similia sequentes anathe- 
inatis gladio percussit. 

Insuperet Theodorum Mopsueslite impii Neslorij 
discipulum eum suis exseeratisdogmalibus excom- 
municavit et ejecit ab. Ecclesia. Cum quibus ot 
Antiochum, et Petrum Zoam climinavit. nee non 
et Tlieodoritum, qui contra propugnatorem pie- 
illum, multum impie 
scripserunt, et etiam eontra primam san- 
am synodum Ephesinam, et contra fidei nostre 

documenta mentitus est, donans se infideli Nesto- 

rio οἱ profano, ab Ecclesia tanquam hierelieura 
ejecerunt, donec omnia revocaret; quie. omnia. 

tanquam pestifera eum illa epistola, qua: Ibee di- 

citur, que missa fuitin Persidem ad Marim, peni- 
ptus exstiparverunt; non solum rectis doetrinis 

adversantia eranthujusmodi, scd eum omni impie: 
late partieipabant. His ilaque rite peractis confi 
maverunt,ut dictum, dogmala. Eeclesii, et ro- 
boraverunt. 

Deserta synmdu, Constantinopulitana tertia. Dum- 
1 unam in. Cristo voluntatem et operationein, 

Sexta sancta et universalis synodus faeta eliam 
fuit Constantinopoli, Constantini Pogonati, filii 
Justiniani, ':mporibus, sub Agathone papa Ho- 
mano. In qua fuit Gregorius. palriareha. Constan- 
tinopolitanus, Theophanes Antio: , eb Petrus 
monachus wiearius Alexandrie (vaeabal enim 
sedes), cum aliis centum septuaginta, 

15 


hn 









































































955 


PANTALEONIS ΟΙΑΟΟΝΙ CP. 


$56 


Congregati autem fuerunt contra quosdam, qui Α num popnlumrevocaregestiens, synodum congre- 


novam heresim confinxerunt in sancta catholica 
et apostolica Ecclesia. Dico autem contra Theo- 
dorumepiscopum de Pharan, Honorium Romanum. 
Cyrum Alexandrie, Sergium et Pyrrhum, Paulum 
et Petrum episcopos Constantinopolitanos, nec 
non contra eos qui denuo heieresim ipsorum inno- 
vaverunt in ipsa sancta synodo, hiereticos; dico 
contra Macarium presulem Antiochiae, qui depo- 
situs fuit, eo quod obviaret his que ab ipsa synodo 
catholice definiebantur, et Stephanum ipsius disci- 
pulum. Hi preescripti heretici ausi fuerunt teine- 
rarie dicere, unam voluntatem et unam operatio- 
nem esse in Christo post incarnationem ; conjun- 
etionemque, qui orthodoxe fidei est, solvere 
volebant. Hujus gratia sancta universalis synodus 
sexta predictos heereticos tanquam impugnatores 
Dei anathemate perculit, et omnia eoruin dogmata, 
et omnes similia eis sapientes, et qui unquam 
sapuerunt, vel futuri sunt sapere, et non peeni- 
tentes, cum his et Polychronium, puerilia sapien- 
tem senem, qui mortuos resurrecturos negabat, 
similiter excommunicaverunt. 
Roboravitigitursanctasynodus fidem catholicam 
de duabus voluntatibus naturalibus et operationi- 
bus post unionem Verbi ad humanam naturam, 
non in divisione autem personarum, quod absit ! 
sed quia unitee, que in Christo sunt nature, suam 
quilibet habuit voluntatem propriam et operatio- 
nem. Alii enim, qui hujusmodi nature auferunt 
proprietates, aut destruunt operationes et volunta- 
tes, autnaturas confundunt, quarum exsistunt pro- 
prietates. Nullum tamen canonem hec synodus 
edidit, prout etiam ipsi Grieci mirantes testantur. 
Secunda sexta synodus reprobata, et canones ejus. 
Hujus Constantini (39) filius Justinianus, Rhi- 
notmetus nomine, post obitum patris sui, cum 
suscepisset sceptri moderamina, in fraudem et 
injuriam apostolice sedis synodum congregavit 
in Trullo palatii sui, et appellavit eam similiter 
sextam synodum, que non sancta, sed exsecrabilis 
est dicenda : cum clam pontitice Romano ad con- 
demnationem sancte Dei Latinorum Ecclesi:e. ca- 
nones ediderunt centum numero eum duobus. 
Adversantur autem sancte Dei Romane Ecclesise, 


precipue tertius, decimus, tricesitpus, quadrage- D 


simus quintus, et quinquagesimus secundus ca- 
nones : qui infra in objectionibus Greecorum sub- 
notantur. 

Deseptima synodo, Nicena secunda, adversus 

Iconomachos. 

Septimaquoquefuitsynodus Nice, ubi et prima 
omnium fuit celebrata, tempore Adriani pape 
Romani. Constantinus namque cum Helena matre 
gua cum paritera piissimispreedecessorum scitisde- 
viaret Nasimutili Justiniani pertinaciam secutus 
est. Verumtamen ad sacrarum memoriam imagi- 


B 


C 


gari jussit, quam septimam et universalem visus 
esl vocare. cum nullum favorem sancte Romane 
Ecclesie, et apostolice sedis haberet, secundum 
quod quidam volunt (40). Attaineninlibris Greeco- 
rum legitur contrarium in hunc modum. 

Septima saneta et universalis synodus convenit 
Nice, ubi et prima omnium fuit celebrata, tem- 
pore Constantini principis; qui filius Herenss re- 
ginie sub Adriano papa Romano,in qua fuit Tha- 
rasius patriarcha Constantinopolitanus, Alexan- 
drite, Theodoritus Anthiochie, et Helie Hieroso- 
lymorur, cum quibus et alii sancti Patres, in nu- 
mero sexaginta sex (330). Vicarii vero dicti paps 
fuerunt Petrus presbyter, cardinalis, monachus, 
et Petrus abbas monasterii Sancte Sabine, quod 
est in ipsa urbe Roma. 

Hi omnes congregati sunt contra εἰκονομάχους, 
id est, contraimpugnatores imaginum, figurarum 
Christi, crucis et beate" Marise Virginis, et aliorum 
sanctorum, quasasserebantnullo modo esse colen- 
das: ignorantes tales infelices haeretici, quod. ho- 
nor, qui talibus impenditur, non propter se, sed 
propter illum, quem imago reprresentat, exhibe- 
tur. Et quod propter hujusmodi picturas, antiqua 
et strenua facta sanctorum infiguntur memorie 
simplicium, qui per scripturas eas capere non 
sufficiunt, et successivo ordine transmittuntur in 
posteros, ut eorum gloriosi triumphi oblivione 
non deleantur, sed cum omni pietate venerentur, 
eorum itnitentur facta per exemplum bonorum. 
Ideo barbaram et erroneam opinionem multorum 
sacri Scripture testimoniis confutantes ab Eccle- 
sia eliminaverunt, perpetuo anathemate damnan- 
tes eos qui de cetero. super hoc aliquid tetere 
altentarent. Hic est tenor septimi concilii, qui 
supradictis multum repugnare videtur. 

Sed ista contrarietas citius solvitur, si rei geste 
tempus et ordo videantur. Revera dicti monachi 
nuntii fuerunt sedis apostolice, non ut synodum 
celebrarent, sed ut dictum imperatorem ex parte 
pape cum litteris suis diligentius monerent, ut 
relicto errore sacrarum imaginum, quo tunc tota 
Grrecia infecta erat, ad antiquum et pristinum 
honorem ecclesiarum picture restituerentur, sicut 
et fecit. Accepta igitur occasione dictus imperator, 
ex litteris papse, congregavitseptimum conciliumin 
ipsa regia urbe primitus, sed facta dissensione, cum 
non possent concordare, discesseruntab invicem, 
qui convenerant. 

Verum detentifuerunt ineadem urbe per annum 
integrum, οἱ siepostmodumjussu dicti imperatoris 
convenerunt. Cui concilio prefuerunt dicti nuntii 
pap:e, et. Tharasius patriarcha, quem sanctum 
nominant, et alii prelati supra nominati. Pace in 
Ecclesiis peristum modum restituta, retulit, ut mos 
erat, Tharasius patriarcha Constantinopolitanus 


(39) Pogonati. Vide Baron. tom. Ill Eccl. Histor. anno Christi 680. 


(40) Perperam isti sentiebant. SrEw. 


ssi 


totum processum sumio pontifici, ut sic tale con- 
iumsua auctoritate confirmaretur. Nam colli- 
guntur septem concilia in libro, qui Nomocanon ap- 
pellatur. Quid tamen papa responderit, non inveni. 








Desynodis particularibus. 


Dicendum quoque, preeter istas seplem univer- 
sales synodos, fuitet unaalin, universalis quidem, 
sed quia non agit dearticulis fidei, non ponitur in 
numero generalium synodorum ab antiquis Grecis 
sed interalias quz locales nominantur. Moderni 
vero Greeci, schismatici cum sint, ab omni numero 
illam excluserunt, etnomen ejus audire sublicue- 
runteo quod eorum patriarcha Photius, here- 
siarcha, fuit in ipsa dignitate patriarehali quam. 
5Sibi injuste usurpaverat, nuperdepositus. Etbeatus 
Ignatius, qui studio dicti Photii a dicta. sede injuste 
expulsus fuerat, honorilice restitutus. Testatur hoe 
Chronicon nomine Paphlagonis, in quo pene ii 
tudita enarrantur de Photio exsecranda maleficia 
ind&mnationem ipsius. Fluxerunt autem a septima 
wniver«alisynodo usque ad istam octavam, anni oc- 

toginta duo; abaadem autem sexta trecenti septem. 

Particulares. sive locales synodi in partibus 
Orientis fuerunt iste: 

Prima fuitcelebrata in Antiochia Pisidire, tem- 
pore Aureliani imperatoris, contra Paulum Samo- 
satensem, qui primus ausus est blasphemare Chri- 
stum Dominura nostrum Filium Dei, dicens purum 
eumfuisse hominem;sed pergratiam fuisse insigni- 
tum et sublimatum. Quod audientes prielati. Eecle- 
siarum, confluxeruntundiquecomnplures ad dictam 
civitatem, obvianles errori novo, οἱ pi 
orto. Preefuil autem isti synodo tunc temporis Hy- 
smeneus Hierosolymorum episcopus,et beatus 
Gregorius Neoctesaree Cappadocim,qui agnomina- 
tur Thaumaturgus,id est, mirificus,et alii, qui Pau- 
jum communi sententia deponentes ab Ecclesia eje- 
cerunt. Utrum vero ediderit canones, non habetur. 

Post istam immediate fuit. secunda in civitate, 
quee dicitur Anguria [Ancyra]; in proviucia Galatim, 
eui prrefuit Jutellius( Vitalis] Antiochia Syri pre- 
sul, et Agricolaus Cresarete Cappadocie.. Convene- 
runt predicti Patres, et multi οι εἰς in dieto loco 
propter quosdam, qui tempore peisecutionis in 
Ecclesia, propter nimia tormenta negaverunt Chri- 
stum: scire volentes, utrum tales recipiendi essent 
ad fidem de cetero, et quomodo essent reconci- 
liandi. Unde, inquisitione facta, definierunt multa 
super hoc, et fecerunt canones viginti quinque. 

Fuitettertia synodus consequenter post illam, 
etin Neocmsarea Ponti: que similiter canones 
edidit quatuordecim. 

Hanc secutaest prima generalium in civitate 
Niema, conta Arium, ut superius expressum 
etl, cujus canones sunt vigiuti. 

Alia synodus celebrata fuit postmodum in An- 

















. CONTRA GR/ECOS. 


558 


Atiochia Syrie, tempore Constantini [Constantii] 
principis, lilii Constantini Magni, que viginti 
canones ecclesiasticos promulgavit. Post istam fuit 
et alia synodus in civitate, quie dicitur Gangra, in 
regione Paphlagonum. Quee viginti quinque cano- 
nes pro honestate clericorum edidit et ordinavit. 

Alia fuitin civitate, que Sardis dicitur (41), 
propter Constantium imperatorem, filium tagni 
Constantini, qui declinavit in heresin Arianoruia. 
Huic frater suus | Constans]. qui regnabat in occi- 
dente, ad monitionem papre. misit litteras commi 
natorias, scilicet, quod pugnaret contra eum, nisi 
a dicto errore desisteret, Tandem de. utriusque vo- 
luntate exstitit, ut synodus congregaretur in par- 
tibus Orientis, et quidquid Patres super hoc. defi- 

Buirent, eorum starent consilio et sententie. Et 
eum factum esset, delinivit prredieta synodus Sar- 
dica, Symbolum Nieeenum summeesse tenendu, 
addens viginti unum canones ad doctrinam fidei 
pertinentes. 

Similiter in Laodicea metropoli quedam alia 
fuit synodus, qui 59 canones promulgavit. 

Post hanc vero congregata est secunda et uni- 
versalis synodus, quee Constantinopolitana dicitur, 
contra Mazedonium, prefate urbis episcopum,sic- 
ut supra fecimus mentionem, qui contra Spiritum 
sanctum impie blasphemavit. Sed canones non 
edidit nisi quinque. 

Mane secuta est tertia generalis, in civitate 
Epheso celebrata, contra impium Nestorium, sicut 

ο habetur supra. Cujus canones fuerunt sex. 

Post istam vero fuit tertia in urbe Constantino- 
politana contra Eutychen, sed particularis : nullos 
lamen canones edidit, nec habentur. 

Deinde secuta est illa, que in Chaleedone urbe 
α sexcentis triginta Patribus sanctis celebrata fuit. 
Cujus canones sunt viginti quinque. 

Fuit et alia synodus Contantinopolitana, particu- 
laris tamen contra Severum. Anastasius siquidem 
imperator, declinans in heresim Eutychetis, mul- 
tos et magnos prelatos. ejecit de locis suis, susci- 
lans per universum imperium suum persecutibnem 
universte Ecelesice Christi. Unde cum preestitisset 
favorem Severo heeretico, ut fieret patriarcha Ee- 
clesie Antochenee sine irrita electione Flaviani, 

p quem canonesadvocabant martyrem (42) ; scanda- 
lis, et persecutionibus, et homici mplevit Ee- 
clesiam Christi predictus Severus : ita. ut Anasta- 
sius ipse protector suus et fautor. per litteras ipsi 
comminaretur, quod nisi desisteret a tali insania, 
eum ab honore patriarehatus deponeret. Quo Ana- 
stasio defuncto, suscepit Justinus homo catholicus 
sceptrum imperii. Quod timens et videns Severus, 
voluntarie cessit honori, latenter fugam iniens, et 
pergens Alexandriam ad suos complices. Cumque 
ibidem in predictum errorem plurimos induxisset, 
Justinianus imperator, qui predicto Justino suc- 




















($11 Synodus ista est universalis, tametsi Nicene synodi appendix quaedam censeri soleat, 


(42) Locus mendosus. 


539 


patri, congregari synodum petiitin. urbe Con- 
stantinopolitana. Eodem tempore papa Agapetus, 
propter persecutionem, quie totam Italiam occupa- 
verat, cum multis clericis et episcopis venit Con- 
slantinopolim. Hlujus autem autoritate dicla sy- 
nodus condemnavit impium Severum et omnes 
ejus similes. Nam Anthemium, preefecue urbis epi- 
scopuin, complicem Severi, qui contra jura cano- 
num dicte civitatis occupaverat sedem, beatus 
papa Agapetusab honore deposuitet condemnavit. 

Post illam fuit illa quinta syncdus generalis, que 
fuit ab Justiniano principe, contra Origenem et the- 
odorum Mopsuestiw, et reliquos hereticos, prout 
superius fecimus mentionem : qui habuit canones 
viginti dvos. 

Post istam fuit sexla et septima, quce ultimo 
describuntur, inter quinque ; et superius nominata 
fuit. Celebratum est illud famosissimum conci- 
lium (43). P'lurimos canones edidit, scilicet centum 
triginta tres. 

Sed et Photius patriarcha, qui erat heresiar- 
cha, duo successive concilia celebravit in urbe 
Constantinopoli. Primum in templo Sanctorum 
Apostolorum : reliquum, cui prebuit, ut dicunt, 
papa Joannes favorem, in ecclesia Sancte Sophie. 

Ista igitur sunt. concilia que recipit Griecorum 
Ecclesia et retinet : de quorum canonibus adver- 
sus Romanam Ecclesiam gloriatur addens istis 
eanones apostolorum, quos a beato Clemente se 
accepisse testatur ; quorum numerum in suis libris 
assignans, ponit eos esse octoginta quinque. 

Furtiva insuper synodus, quie in Trullo palatii 
fuit facta, fecit canones ad libitum imperatorum, 
ut dictum est supra, centum et duos. 

Sed et synodus Photii, cui prestitit favorem 
Joannes papa. ut ipsi volunt, fecit canones se- 
ptem et decem, Quorum ultimus videtur multum 
facere pro Latinis. 

Sunt igitur in universo omnes canones nomi- 
nali, computati canonibus apostolorum, cum his, 
etqui in furtiva synodo de Trullo editi fuerunt, 
cccxxt. Habent insuper quasdam epistolas sancto- 
rum suorum, Basilii, Cyrilli, Athanasii et aliorum, 
in quibus continentur canones plures, quos inter 
alios authenticos recipiunt, et pari veneratione 
imitantur. 

Horum igitur auctoritate Greci suffulli, quam 
plurimos latratus contra Romanam Ecclesiam la- 
trando emittunt: pro eo, quod mulla in eis, quie 
contra Latinos, et pro Griecis prima facie agere 
videntur. Quorum tenorem diligenti investigatione 
considerantes, de Graco in Latinum pro legen- 
lium exercitatione tractabimus, huic operi super- 
immiscentes. 








9 | Petr. u, 23. 


PANTALEONIS DIACONI CP. 
cesserat, rogatu episcoporum orthodoxorum illius A 


5.0 
Oppositiones Gracorum. 


Sitergo unuscanon apostolorum: » Episcopus, 
autpresbyter, aut diaconus uxorem suam occa- 
sione honestatis, vel casí is non ejiciat.Si au- 
tem ejecerit, excommunicetur. Perseverans autem, 
deponatur. » Sed vos, inquiunt, accedentes ad 
sacros ordines, votum emitlere castitatis adigitis. 
Ergo compelliis vos uxores dimittere,si volunt 
assequi talem gradum. Ergo, etc. 

ltem vicesimus septimus canon dicit : » Ερὶ- 
scopum, presbyterum, aut diaconum verberantem 
fideles, qui peccant, aut infideles inique agentes, 
etper hoc timeri volunt, deponi precipimus. » 
Nequaquam autem hoc docuitvos Dominus; sed 

B Cum malediceretur. non remaledicebat*?. Sed. vos 
Latini manifeste disciplinatis eos, quos absolvilis, 
et quandoque usque ad effusionem sanguinis. Ergo 
juxta sanctiones atrum estis deponendi. 

ltem sexagesimus tertius dicit: »Quod si 
episcopus, aut sacerdos autdiaconus,seu omnino 
de catalogo clericorum carnes comederit in san- 
guine anime ipsius, aut captuma bestia. vel 
morticinium, deponatur. Hoc enimlex prohibet. 
Si vero laicus fuerit, excommunicetur.» Sed 
constat, dicunt, quod Latini indifferenter vescan- 
tur talibus. gitur, etc. . 

ltem sexagesimus quarlus precipit:« Neque 
quis jejunet Sabbati die, nisi sit vigilia Pasche. Si 
quis clericus inventus fuerit diem Dominicum je- 
junans aut Sabbatum. preter unum solum, depo- 
natur. Si laicus est, excommunicetur. » Sed 
Latini fere omni die Sabbati jejunant. Ergo, etc. 

ltem octoge-imus clamat sic : « Episcopus vel 
presbyter aut diaconus militie vacans, et volens 
utrumque tenere, scilicet mundanum principatum 
el sacerdotalem diacesim, deponatur. » Nam quee 
sunt Cresaris, Cresari, οἱ qum Dei. Deo. Sed pree- 
lati Latinorum, et etiam ipse Papa, assumit sibi 
talium dignilates, et vocantur quidam duces, qui- 
dam coniles, quidam etiam marcAiones. Ergo, etc. 

Item canon tertius consilii in Neocesarea  cele- 
brati injungit penitentiam bigamis. Et multo ma- 
jorem his, qui in trigamia, et ultra ceciderunt, et 
indicat beatus Basilius tale matrimonium fornica- 
tionem. Dicit enim concilium : « De his, qui in 
pluribus nuptis ceciderunt. Equidem tempus 
penitentie manifestum est, quod definitum est, 
sed conversalio eorum et fides abbreviat tempus.» 

ltem septimus canon ait : « Presbyter in nuptiis 
bigawi non comedat : quia cum veniam petat bi- 
gamus, quis crit ille presbyter, cui propter come- 
stionem queerat bigamus confiteri ? » 

ltem in canonibus beati Basilii de eodem habe- 
iur sic: de trigamis, et pluribus nuptiis copu- 
latis, cumdem delinimus canonem, quem et de 








(&3) Locus mutilus. Forte Carthaginiense, cujus apud Balsamonem exstant canones 136, 


nigamis proporuonahter, annum quidem super A 
bigamis ; alii dixerunt duos. Quidam trigamos, et 
ultra, tribus, et quatuor puniunt, quidam insuper 
excommunicant eos, » 

Item eodem dicto canone : » De nuptiis pluries 
celebratis Patres contieuerunt, tanquam incenti- 
vum essent, quod et omnino alienum a genere 
humano: nobis autem evidens est, quod plus sit 
quam peccatum fornicationis. » Sed Latini cele- 
branttales nuptias sine contradietione. Ergo fa- 
ciunt contra inslituta canonum, et sanctorum 
Patrum. Sed qui talia. agunt, excommunicandi 
sunt. Ergo, etc. 

Item canon Timothei episcopi Alexandrie dicit : 
« Quod mulieres menstruatee non debent accedere 
ad ecclesiam, etiam pro baptismo recipiendo, sed p. 
debent abstinere ab ingressu ecclesite, et differre 
baptismum, quousque purificentur. » 

Jtem Laodicensis concilii canon quadragesimus 
quartus prohibet ne mulieres partem illam ali- 
quomodo ecclesie, quam nos chorum dicimus, 
intrent. Item canon ejusdem concilii septimus 
prohibet, ne quis presbyterorum, aut episcopus 
offerat sacrificium in aliqua domo, nisi ubi est 
ecclesia. Quee cuncta, qualiter in Ecclesia Latino- 
rum serveatur et a viris, et a feminis, omnis, qui 
oculos habet, videre potest. 

Item tertius eanon secundi concilii ita. dicit. 
* Constantinopolitanum episcopum habere prvero- 
Bativam honoris post Romanum episcopum, « 
supple, decrevimus: eo quod ipsa sit nova Roma. C 
Cui convenit vicesimus octavus canon Chalcedo- 
nensis concilii. qui sic definit: » Ubique sancto- 
rum Patrum definitiones sequentes, et canonem, 
qui nuper lectus est, centum quinquaginta Dei 
amantissimorum episcoporum (sub pio: memorie 
Theodosio Magno, qui fuit imperator, in regali 
Constanlinopoli urbe, nova Homa), cognoscen- 
les,» eumdem et nos definimus οἱ statuimus de 
prurogalivis sanctissimie ejusdem Ecclesite Con- 
stantinopoleos, nove Rom. Etenim throno anti- 
quioris Romee, eo quod regnaret illa civitas, Patres 
congrue et decenter tradiderunt. tunc primitivum. 
honoris : et eodem respectu moti, centum quin- 
quaginta Dei amantissimi episcopi, iequalem pre- 
rogativain honoris attribuerunt etiam sanctissimi 
nove Rome;etutin ecclesiasticis rebus, sicut 
ipsa, magnilicetur, secunda postipsam exsistens. 

Hocidem definit sexta synodus. Sed etsi non 
eamdem potestatem habet patriarcha Constantino- 
politanus, quam habet papa, constat quod par est 
et similis in potestale. Sed par in parem non ha- 
bet imperium. Unde ergo ei tanta priesumptio, ut 
dicatse principem super omnem terram ? et etiam, 
quod dicta sedes novie Rome. subdita sit sibi ? 
Hoc nihil est, nisi invadere sedes alienus. Sed qui 
loc agunt, anathema sunt. Ergo, etc. 





?! Apoc. xxi, 7 seqq. 


item canon quinquagesimus secundus septimi 
concilii, quod factum fuit in Trullo, prohibet ce- 
lebrationem Missie in Quadragesima, diebus Sab. 
batis et Dominicis exceptis, dicens : «In omnibus 
diebus jejunii sancte Quadragesime, preter Sab- 
batum et Dominicam, Annuntiationisque diem, 
fiat de presanctificatis sacra missa ; » sed Latini 
omni die in Quadragesima celebrant, et ubique, 
eliam bis in die. Ergo faciunt contra instituta. 
Ergo sunt excommunicati et anathematizati. 








Responsio Latinorum ad auctoritates canonum. 


His, ut dictum est, auctoritatibus Ecclesia Gree- 
corum se muniens et erigens contra Latinos. non 
cessat iisdem insultare, rabiem preevaricationis et 
anathematis imponendo. Ft licet nostre facultatis 
et ingenii non sit, ad singula, prout competit, re- 
spondere: quedam tamen lectorem, jurisignarum, 
cautiorem facere possunt, sicut. possumus com- 
pendiosius pro parte Latinorum. Deo auctore, ob- 
viabimus supradictis. 

Respondentibus igitur primis, generali modo lo- 
quendi, dicimus: quod omnis scriptura, quam 
Greecus pro so contra Latinum, praeter textum Bi- 
blie, adducit, suspecta est et esse debet cuilibet 
viro sapienti, eo quod ab initio nascentis Ecclesise, 
tantum exercuit [se exseruit] perversum dogma 
luereticorum in gente predicta, quo: eorum stu- 
dium et intentio fuit, semper dicta sanctorum vera 
removendo, aut falsa inserendo, corruinpere, de- 
struere, εἰ dilacerare, Probant hoc concilia, et 
maxime unum ; ubi ex parle. Monothelitarum, li- 
bris corruptis in. medium prolatis, imponebant 
beato papie Vigilio, quod quosdam anathematiza- 
verat qui non confitebantur duas naturas, et unain 
voluntatem et operationem fuisse in Christo. Imo 
ita fuit et est familiare Grxcis et. proprium, Scri- 
pturas sacras corrumpere; quod ad compescendai. 
hujusmodi insaniam sancti Patres sub anathematis 
atlestatione hoc in suis fieri prohibuerunt, utentes 
verbis Apocalypsis * cum tali additione : « Qui- 
cunque apposuerit his, vel diminuerit : si clericus 
est, deponatur; si laieus, excommunicetur, » etc., 
ut supra fecimus mentionem. Et ut omnis viaeis- 
dem hereticis priecluderetur, ordinaverunt insu- 
per, ut communiter dicitur, utlibri, priecipuo sane- 
torum conciliorum, in ehartis bombycinis scribe- 
rentur, eo scilicet, quod rasuram non sustineat 
hujus pergameni (f. sicut pergamena). 

Contracanones vero apostolorum et aliorum, 
qui nobis objecti sunt, multiplex erit responsio, et 
diversimode possunt adversarii confutari. Constat 
enim, sicut ipsi dicunt, canones, quot apostolis 
inscribuntur, de Latino in Grrecuma beato papa. 
Clemente fuisse translatos. Cum igitur omnis aqua 
fluens in fonte et origine naturalior et verior, 
quam in rivulis, qui procedunt ab eo, inveniatur, 








563 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


504 


gupponendum et credendum est, quod in Ecclesia A legum Dominis pro varietate temporum diversa 


Latina, a quibus tanquam a fonte rivuli processe- 
runt, dicti canones veriores el puriores sunt, quam 
in Ecelesia Graecorum : presertim cum per ora plu- 
rium hereticorum et schismaticorum, a trecentis 
octoginta annis, et citra transierunt: quod multas 
alias soliti sunt corrumpere scripturas. Sed cum in 
Ecclesia Romana plures ex eis, etmaxime, qui modo 
Latinis objecti sunt, minime reperiantur, sequitur, 
quod aut superadditi sunt ab eis: cum sit verissi- 
mum. quod de Latino in Grecum fuerunt assumpti, 

Sed si verum est, quod sint ficti ab hereticis et 
schismaticis, et aliis canonibus veris inserti, me- 
rito et absque questione aliqua sunt repudiandi. 
Si vero ab aliquo, nescimus quo, talem scripturam 
suscepit et tennit Ecclesia Grecorum, dicimus, 
quod in Greca auctoritate ignoratur ipsius veritas, 
et inter apocrypha et dubia sunt computanda: 
apocrypha autem Eeclesia nescit, ubi maxime eo- 
rum silentio veritati penitus convincitur obviare. 
Quid ergo est ? Nossane primam partem hujus ar- 
gumentationis eligentes, dicimus cum expositore 
canonum, re et nomine maxime inter Griecos (44) 
quod Photius, vel Photinus patriarcha, auctor 
schismatis, qui multa de corde suo fixit contra 
Latinos, dubios canones, et plures alios apostolo- 
rum canonibus, et aliorum sanctorum Patrum in- 
terseruit, etin multis locis libens veritatem conde- 
mnavii. 

Secundo ad idem dicimus, quod beati apostoli 
et sancti Patres etiam complura detinierunt et or- 
dinaverunt in Ecclesia, pro variis causis et even- 
tibus, locorum nimirum et temporuin, etiam per- 
sonarum, quibus procul dubio causisde mediosub 
latis, eorum similiter etfectus debuit, et debet ra: 
lionabiliter et sine causa removeri. llinc est. 
quod interdum rigida, interdum remissa imperant. 
Quandoque etiam in his qu sunt suis predicatio- 
nibus contraria, inveniuntur dispensasse. Probant 
hoc actus eorumdem apostolorum, ubi de con- 
sensu unanimi pauca que dau: sed tainen gravia 
gentibus imponentes. scilicet abstinere ab idolis 
immolatis, et sanguine suffocato, et fornicatione** ; 
quidam postmodum Paulus doctor gentium, qui 
eodem spiritu plenus erat, ut infra dic^tur, salu- 
briter revocavit. ldem etiam Apostolus. pro tem- 
pore, pro causa eliam utili. cireumcidit Timo- 
theum, et po«tmodum επι Galatis : οἱ círcunici- 
diniini, Chrislus vobisnihil prodest ^. llincestquod 
Cephas queedam legalia coram Judeis tenuit, licet 
appareret reprehensibilis, propter infirmos. Et 
Paulus similiter totondit sibi caput in Cenelris, 
coruscante jam Evangelio, et purificandus secun- 
dum legem ascendit Hierosolymam, ut traetaret 
cum quibusdam, qui votum fecerant in teinpluin 
Domini. Hinc esl etiain, quod Salvator noster, et 


39 Act. xv, 20. ? Galat. v, 2 


(44) Nominato, vel simile quid defuit in ms. 


* 4 


visus est imperare apostolis, cum scilicet eos modo 
cum unica tunica, et sine sandalis, et absque ba- 
culo, modo cum duabus, et caleeatos mittit ad pre- 
dicandum. 

In definitionibus quoque Patrum, sicut diximus, 
multainveniuntur, que hoc idem probant similiter, 
hoc est. quedam pro tempore, et ad tempus sia 
tuta fuisse, Dicunt enim in quibusdam suis defini- 
tionibus, prout Graecorum probant exemplaria, tali 
modo : Si quis carnes et caules in die Dominico 
non comederit, si clericus est, deponatur ; si laicus 
est, excommunicetur. Et iterum: Si quis diem 
Dominicum jejunare inventus fuerit, vel Sahba- 
tum preeter unum, anathema sit. Hiec et iis similia 
multa statuerunt. Quod, ut sepe diximus, factum 
est, ut ex talibus statutis errores, qui erant in Ἐσ- 
clesia, evellerent ; non, ut legem perpetuam ex hoc 
hominibus persuaderent. Cui enim dubium est, 
quod multi fidelium abstinent a carnibus omni 
tempore ? ettamen non peccant; et quod plures 
alii tam in festis, quain in aliis pro salute corpo- 
ris, quidam pro salute anime? et tamen in tali 


opere nulio modo peccant, quia intentio finem im- - 


ponit operi, non opus intentioni, secundum quod 
iidem Patres sancti in plerisque suis tractatibus 
aperte exposuerunt. Sed ne nostrorum adversario- 
rum manus, sic generaliter respondendo, effugisse 
videamur, redeamus ad singula, et videamus, 
utrum nos objecta, an Griecos, qui ea objiciunt, 
miserabiliter damnent. 

Dicit unus canon, quem apostolorum nominant, 
sicut supra ostensum est, isto modo: « Si quis 
episcopus, aut presbyter, aut diaconus suam uxo- 
rem, » etc. 

Dicimus, quod in. Ecclesia Dei occidentali nus- 
quam tale vidimus, nec permittimus fieri quale 
nobis Greci objiciunt ; videlicet, ut aliquis matri- 
monio legitime copulatus sub pretextu alicujus 
religionis vel honestatis, suam dimittat uxorem. 
ipsa reelaimante, aut. renitente. Sed potius nos ta- 
les per censuram. ecclesiasticam coinpellimus, si 
quam religionem ingressi sunt, dimittere. et sut 
sponsie legitime copulari. Verum si soluti sunt, et 
ad sacrum ordinem sponte et voluntarie confugere 
volunt. cum mos antiquus in oecidentali Ecclesia, 


D ob religioneimm fidei et sacramenti reverentiam, 


obtinuerit, ut ministri immaculati altaris, et non 
unibre et carnalibus sacrifieiis, sed veritali et spi- 
ritui servirent, exiguntur revera votuin castitatis 
emittere, quemadmodum hi, qui seipsos propter 
reguu.r; ecelorum castraverunt ingressu religionis, 
votum obedientie, castitatis et paupertatis proti- 


lentur ; et quedam aliasecundum regule instituta. | 


Νοιι ergo cogimus clericos ad conntinentite. sortem 
descendere, sed eis. religiose οἱ pie. preedicimus, 


— um. 


500 vUninA 


quod, si talem ordinem et gradum ascendere desi- 
derant, oportet eos jura sui ordinis inviolabiliter 
observare. Congruum est quippe, et consonum ra- 
tioni, ut si sacerdos legalis ingressurus tabernacu- 
lum, vel templum ad immolandam victimam, vel 
incensum Domino, tempore vicis suse, carnem suam 
Íreno continentie moderabatur; quod sacerdos 
evangelicus. qui hostiam immaculatam,Agnum sci- 
licet verum, non obumbraticum quotidie offerre 
debet, quotidie et continue castitatis et. puritatis 
veste induatur, si omnipotenti Deo sacrificium ac- 
ceptabile offerre concupiscit. Non igitur nos illa 
inhibitio, sed Graecorum Ecclesiam tangit, que in 
istam maledictionem ab initio corruit, et usque 
hodie miserabiliter in eo perseverat. Ipsa namque 
est, quie laicos et plebeios viros, uxoratos tamen, 
assumens in episcopos, vel contra, cogit eos con- 
tradicentibus eorum uxoribus, castitalis votum 
emittere, vel monasterium aliquod introire, ipsas 
sponsas, continentiam profiteri. Istud probatione 
non indiget, quia pene tot lestes sunt, quot gentis 
llliusconsuetudines non ignorant. Nonne hie caput 
Goliathi proprio ense inciditur? nonne gladius 
eorum, super Latinos vibratus, intrat in corda co- 
rum, et arcus *! indebite tensus, in suis manibus 
fraclus esse monstratur ? 

Sed canon apostolorum est, qui dicit: « Sí quis 
episcopus, » elc. Quare non observaturab eis ? Cur 
nobis innocentibus suam damnationem et t irpitu- 
dinem lam obstinato animo objiciunt ? Cum ergo 
respondere non possint, transeamus ad vicesimum 


septimum canonem, qui dieit : « Episcopum, sive C 


presbyterum, vel diaconum verberantes fideles, » 
elc. 

Respondeo : In quolibet peccato manifesto tria 
ad minus reperiuntur, scilicet, libido interior, 
opus exterius, et evidentia libidinis. Interiori offen- 
ditur Deus. Difformatur quippe anima ad imaginem 
Dei facta, et Deus, qui tibi prohibuit, despicitur a. 
ereatura. Opere exteriori corrumpit homo seipsum 
et alium. Evidentia vero, vel enormitate, quee est 
clamor cum voce, totam Ecclesiam offendit. Opor- 
tet ergo, si vult recte peenitere, ut contra islos 
tres morbos tria quredam objecta remedia penitus 
adhibeat, scilicet dolorem contritionis, contra li] 
dinem mentis ; laborem satisfaclionis, per exsecu- 
tionem operis ; privatim tamen pro privatis, pu- 
blice pro manifestis. 

ltem peccatorum quedam suntex ignorantia, 
q' dames infirmitate, quaedam ex studio et malitia 
perpetrata. Quandoergoaliquis de numero fidelium 
non privatim, sed publice, non ignoranter, sed 
e el superbe peccans, separatus est ab Ec- 











justum est, nt si vult reconcili 
integrifateabscissus est peccan. 
et congruam delieti satisfactio: 





offerat ad arbi- 


^ Psalxxxvi, d3..— Ίσα, 1,6.— 93 Isa. Lun, 5. 
* p OCorx,35. "Tit. 1, 15. " Rom. xiv, 4. 


υπανυυ»δ. 900 


trium sacerdotis. Discernentes autem sacerdotes 
Ecclesie, quorum est discernere inter fidelium le- 
pram. et non lepram, judicaverunt, ut is qui per 
contumaciam ab unitate fidelium separatus est, et 
matrem suam, id est Ecclesiam, imo Deum in ipsa 
contristat contemnendo, prostratus coram eo petat 
veniam, et in signum subjectionis et. humilitatis 
corpus percutiendum et verberandum offerat,imi- 
tatus eum ;qui dicit: Corpus meum dedi percutien- 
tibus, etgenas meas vellentibus"*, Et iterum : Disci- 
plina pacis nostre super eum "^, eto. Et ut ex boc 
ostendat penitens, Ecclesiam Dei matrem et inagi- 
stram esse vite et moribus parvulorum, in quorum 
nimirum cordibus secundum Sapientime voces, 
stultitia rolligata est, οἱ virga disciplina fwlgabit 
eam "^. Estoetiam, quod verum sit, quod canon ille 
sit apostolorum sanctorum ; Latinos tamen non 
tangit, quia non dicitur ibidem : « Quod quicunque 
episcopus voluerit, etc., quacunque ex causa, » sed 
dicitur: « Episcopus, etc., verberantes fideles, et 
propter hoc timeri volunt, » etc. Non enim hoc agit 
Ecclesia Homana in suis filiis, tanquam tyrannicam 
exercens potestatem, vel odio commota, sed pro- 
pter illas causas, quas prediximus, et alias, quas 
propter brevitatem judicamus reticendas. 

Sed Ecclesia Grecorum, que trabem gestat in 
oculo, quam non videt, sed potius festucam modi- 
cam in ocülo fratris sui **, hoc, quod nobis obji- 
cit, studiosius implet, non dico in suis laicis, ad 
quos nimirum manus extendere non prusumit, sed 
in auis papatibus et clericis, quos tanquam viles et 
rusticos. pugnis faciunt verberari, sublato tamen 
prius τῷ ἱματίῳ, id est, veste clericali, ad horam, 
prout propriis oculis aspeximus in civitate Nicea. 

Nunc ergo. si ita est, imo quia ita est, stultam 
fecit Dominus Grecorum sapientiam. Hunc igitur 
canoner tanquam inutilem relinquentes ad sexa- 
gesimum tertium, qui de sanguine et suffocato 
loquitur, sermonem convertamus. 

Et licet generalis responsio supposita sufficiat, 
tamen aliquid latius respondeamus. Fatemur sane, 
verum decretum fuisse ab apostolis in. Actibus 
eorum, ut hi, qui conversi erant de gentibus, abs- 
tinerent**. Quod quidem expediebat tempori illi 
et statui infirmorum, eo quod synagoga conver- 
sorum Judeorum, cum honore et obsequio, sicut 
D dicit heatus Augustinus, ducenda erat ad sepul- 

turam. Processu vero temporis, roborata predi- 

catione Evangelii, et multitudine gentium ad fi- 
dem currente, per Paulum doctorem gentium et 
apostolum specialem earum, iino per ipsum Do- 
minum, qui per Apostolum loquebatur, hujusmodi 
sententia revocata est. Dicit enim ad Corinthios : 

Onme quod in macello venit, comedite, nihil in- 

terrogantes, propter conscientiam 5. Item : Omnia. 

munda munis "*, Et alibi: Scio et confido in Do- 
mino Jesu : quis es, qui judiras alienum servum * ? 


15 Aet. xv, 29 

















55 Prov. zx, 45..— 5? Matth. vir, 3. 


Scilicet, qui salva pura conscientia comedit, quid- 
quid a majoribus comedendum accepit. ldem: Ne- 
mo vos judicet in cibo et potu 39. Ac si dicat : Nemo 
vos velut Judxos discernat ab his, inter quos ha- 
bitatis, in differentia ciborum, et in reliquis, que 
idem apostolus adjecit. Ad idem facit quod Domi- 
nus in Evangelio dicit : Non quod intrat in os. 
coinquinat. hominem ὃν, etc. Quod quidem primo 
pastori declarare volens Dominus in visione illa 
euesli et admirabili, quia. idem pastor Ecclesie 
Petrus linteum quatuor initiis de ccelo ad. terram 
submilli videbat, postadmirationem, quam habuit, 
dixitei: Quod Deus permundavit, tu no commune 
dixeris 

His auctoritatibus et multis rationibus Ecclesia 
Dei Romana sutlulta loco et tempore talibus utitur 
&bsque offendiculo et conscientia peccali, Sed Ec- 
€lesia Greecorum, cui omnia in scandalum et offen- 
diculum conscientite versa sunt, non absque ma- 
cula criminis talibus abutitur. Quis Latinorum 
cum tanto studio et attentione utitur poreino san- 
guine, sicut populus Griecorum ? El v. oculis pro- 
priis vidimus, pro summis repulat deliciis : quo- 
ties illo sanguine confecto, quod ut eredimus 
cipuneti (£i) voeant in suis epulis, velut. canes 
impudentissimi, iugurgitari possunt ? ltem numn- 
quid non utuntur suffocatis, et captis a bestia, 
quando venalitiis carnibus, ut leprum, qui ca- 
num dentibus priefocantur, et aliorum animalium, 
nec non et avium, quie loqueo captie sunt, vel 
reli, et manibus aucupum eorum capita retor- 
quentur, et tam diligenter οἱ curiose vescuntur ? 
Unde ergo eis tanta insania, ut hoc, quod ipsi tam 
summo studio peragunt, in se approbent, in aliis 
reprobent, derideant, et depravent ? Obmutescant 
saltem nune eorum dolosa labia, et impudentes 
frontes decidant jam confusie. 

Post hunc sequitur canon sexagesimus quartus, 
qui sic ineipit : « Si quis clericus. inventus fuerit 
jejunans diem Dominicum, vel diem sabbati prie- 
ter unum, » etc. 

Hespondeo : Canon iste non est apostolorum, 
sed quorumdam, qui, propter causam. superius 
assignatam, talem sententiam promulgaverunt, Si 
enim esset canon apostolieus, fuisset. utique tem- 
pore Sylvestri papie. Constat autem, quod in. die- 
bus suis mota fuit quieslio a Graeeis, quod. vile- 
licet non jejunaret Sabbatum, preter. unum, | al- 
legantibus quibusdam de lege Moysis. sicut habetur 
in Vita ipsius papre ; sed cum nullum assensum 
priebere voluisset, Sy 1« Si omnis 
Dominicus resurrectionis est eolendus in gaudium 
Christianorum, et omnis. Sabbati d sepultura: 
est deputandus ad exercitationem Jud:orum. 0m- 








































3? Coloss. it, 16. ?! Matth. xv, 11. 3 Act. x , 45. 


(&5) Barbara lexis, fartorum, Blutwurst oder Ito- 
senwurst. 


(46) Epist. 1, ad Decentium. 


Α nes enim diseipuli Domini fletum habuerunt Sab- 
bato, sepultum suspicantes, etJudeis epulantibus 
letitia inerat ; discipulis autem jejunantibus tri- 
stitia imperabat. Tristemur ergo cum tristantibus 
de sepultura domini, si volumus cum iisdem de 
Domini resurrectione gaudere. Neque enim fas est 
ut distincliones ciborum, et ceremonias Judeeorum 
more Judaico observemus. » 

Heec et his similia dicente beato Sylvestro, pla- 
cuit quibusdam orientalibus conventibus illa tra- 
ditio apostolicz sedis. Sed magis elegerunt Sabba- 
tum celebrare cum Judieis. Cujus sententie con- 
eordans beatus Innocentius papa ait: « Sabbato 
jejunandum esse, ratio cvidentissima demonstrat. 
Nam si diem Dominieum ob reverentiam Domini 

B non jejunamus, Sabbatum pretermittere. non de- 

bemus : quod inter tristitiam et laetitiam temporis 

illius videtur inclusum.Nam utique apostolos con- 
stat biduo isto, et in merore fuisse, et propler 
metum Judieorum se oceultasse. Quod utique non 
est dubium, etin tantum jejunasse biduo memo- 
rato, ut traditio Ecclesi: habeat, isto biduo sacra- 
menta penitus non celebrare. Quie forma per sin- 
gulas hebdomadas est tenenda. Hie loquimur se- 
cundum modum, qui tunc erat, propter quod com- 
memoralio illius (47) diei semper est. celebranda. 
Quod si putant semel, alque uno Sabbato jejunan- 
dum ; ergo et dies Dominica, et sexta feria, semel 
ja l'ascha erit utique celebranda. Si autem Domi- 
nici diei, aut sextee ferie per singulas hebdomadas 
reparanda est imago, dementis est, bidui agere 
consuetudinem, Sabbato prietermisso, cum non 
at causam, a sexta feria, in qua Do- 
est, quando et apud inferos fuit, ut 
resurgens redderet lietitiam, post bidua- 
nan pri'cedentem tristitiam. Non ergo nos nega- 
mus, sextam feriam jejunandam ; sed dicimus, et 
Sabbato lioc agendum, quia ambo dies tristitiam 
apostolis, ac iis qui Christum secuti sunt, » indixe- 
runt, qui die Dominica exhilarati, non solum ipsum 
festivum esse voluerunt, sed etiam per omnes heb- 
domaJlas frequentandum esse dixerunt, 
l'Lergoad primum verbum nostrum revertamur, 
cauon iste, quem Greci apostolorum esse mentiun- 
tur, si fui. tune temporis, suffecisset illis in ad- 
jutorium su: petitionis, seu opinionis, hoc decre- 
tumapostolieum, quod nimirum immutabile seeun- 
dum eos permanet ; maxime, si istud Dei apostoli 
immutabiliter omnibus servandum mandaverunt. 

Quie fuit ergo causa, quie corum clausit labia, ut 

non haberent reeursum in diebus illis ad certitu- 

dinem apostolici sanclionis? Nulla prorsus fuil : 
quia nee editus erat, nec canon dici poterat, quia 
nec erat. 

















[M 
















(41) Quee utique forma per singulas tenenda est 
hebdomadas, propter id quod commemoratio illius 
ete. 


569 


Sed octogesimus, inquiunt, qui sic incipit 
« Episcopus, vel presbyter, seu diaconus militie 
vacans, » elc., rursum clamat contra Latinos. 

Respondeo,si vim canonisinspiciatlector,supposi- 
to etiam quot sit apostolorum,Latinis non obviat. 
Quianecmilitie vacantepiscopinostri,eo modoquo 
canonaccipit;nec(guisquam eorum] utrumque prin- 
cipatum unquam tenuit, vel tenet, ut simul rex et 
sacerdos sit, vel vocetur, nisi spiritualiter, sicut dicit 
Seriptura : Fecistinos Deo nosiro regnum et sacer- 
dotium?..Si vero ipsam exhortationem, quam fecit 
Ecclesia principi seculari, vel auctoritatem, quam 
dat, vel adjutorium, quod prestat contra persecu- 
tiones ipsius Ecclesie, et viros nefandos, militiam 
reputant, quis in hoc non ofienditur? Nonne Ec- 
clesia Grecorum dat coronam imperatoribus ge- 
standam in signum pulehritudinis, et gladium in 
manu tenendum ad vindictam sanguinis exercen- 
dam ? Nonne cum ipsis vadunt in exercitium,et pu- 
gaaturis exhibent sacramenta sua, et orant pro eis 
generaliter et specialiter in secreto Misste ? sicut 
scriptum est : «Meniento, Domin, piissimorum et 
fidelissimorum imperatorum,» elc. Et post pauca : 
* Robora eorum brachia, exalta corum dextram, 
confirma eorum regnum, suljice cis omnes barly 
Tas nationes, et eos qui hella volunt,» ete. Nee 
recusamus utrumque gladium esse, materialem 
scilicet et spiritualem. Sed unum concedit militi 
ad nutum sacerdotis educendum, alterum vero re- 
tinuit sihi. cce, inquiunt apostoli in Evangelio 
gladii duo hic**, EL rursus loquens de materiali 
Dominusait: Convertegladium tuum in vaginam? 
Dicendo fuum, materialem gladium signifieat.quo 
pereusserat servum principis Sacerdolum. De spi- 
rituali vero nemini venitin dubium, eum idem 
Petro per eujusdam specialitatis apicem, ligandi 
atque solvendi concessit potestatem. Lterqueigitur 
gladius Ecclesie traditur. Sed ab ipsa Ecclesia 
unus exercendus ; alius, sieut supra diximus, pro 
Ecclesia manu siecularis principis eximendus. In 
quo ergo peccat Ecclesia, si suo jure utitur a Do- 
mino sibi conccesso ? Uterque igilur gladius, ut di- 
etum est, ad Ecclesiam pertinet, et de utroque 
disposuit, sient sibi videtur, ad tuitionem fidelium, 
et reipublic:e conservationem. 

Quam dignitatem seu potestatem. Constantinus 
primus Christianorum imperator providens in spi- 
ritu inox postquam ad lidem conversus est, contulit 
eomodoeidem Ecclesi libere, quo supra juquarta. 
distiuelione hujus operis plenius est. expressum. 
Quamvis enim quidam prilalorum, pro terris et 
regionibus, quas ad usus Eeclesite retinent, voeen- 
tur duces, comites, seu marehiones, et. interdum 
procedunlin expeditionem, tainen imanus suas 
sempermundas cuslodiunta sanguine peccatorum. 
Non enim pugnantipsipersonaliler sed pugnaturis 
lidelibus contra iniquos assistentes,eos sie, pula 

35 Apoc. v. 10. 
.. οσα. τν, 18. 
















































CONTRA GRJECOS. 


t0 


A verbo etopere, reddere satagunt aniavequiores. Et 
ita, que Ciesaris sunt (aesari persolvunt,et que 
sunt Dei, Deo exhibent. 

* Debigamis autem, et ultra, nobis brevis incum- 
bitresponsio. Aut enim qui talia statuerunt, de 
clericis, et non de laicis, intelligi voluerunt: aut, 
side omnibus accipiendum est, de illis solis lo- 
quuntur, qui vivente prima contrahunt cum se-- 
cunda, οἱ tertia: aut cerle, ut quidam eorum sane 
interpretati sunt, non est hoc accipiendum de co- 
pula matrimoniali, sed de benedictione nubentium 
et solemnitate nuptiarum, quie aliter erga. viduas, 
aliter erga virginesobservatur. Cui ctiam sententie 
concordare videtur littera canonis, qui dicit :« De 
nuptiis pluries celebratis patres conticuerint,» 

B ete. Si autem, ut&rieci autumant, simpliciter et 

nudeíntelligenda sunt verba canonis, verbi gratia, 

ut dicatur, non licere homini prima uxore mortua 
contralerecum secunda, dicimus, quod eum sit 
contra doctrinam Apostoli, et salutem infirmorum, 
nullaratione debet exaudiri. Ait enim Apostolus 
ad Corinthios Mulier est alligata legi, quandiu vir 
suus vivit. Siautem mortuus fuerit, cui vult nubat, 
tantum in Domino 15. Dominus quoque in Evange- 
lio de muliere, quie causasuscitaudte prolis septem 
viros fratres. successive habuerat, non redarguit 
talem eopulam toties repetitam, sed tantum er- 
roneam opinionem eorum qui futurascarnales nu- 
ptias inregno justorum sperabant ?. ltem. Sama- 
ritan:ze, qua plures viros liabuerat, juxta puteum 
loquens, de illo solo iliam redarguit, quem suum 
non esse virum divinitus intellexit. Ail. enim: 

Quinque viros habuisti, el hunc, quem habes, non 

est tuus vi^. Copulari ergo pluribus vieibus sue- 

cessive non est prohibilum, sed concessum; eiiam. 
slatus talium non est condemnandus, sed toleran- 
dus,cum neeab aliquo homine possit prohiberi, 

id quod per Spiritus gratiam pro salute infirmorum 

ecrnimus esse indultum. 

TodMemaq ur a Grieeis, Potestne fieri dispensa- 















































lio alicujus concilii? Si dicunt, quod non, quis ergo 
Graecorum salvabitur, posito, quod sint in fide ca- 
toholica, seu orthodoxa vere obedientes? Nonne 





contra istum canonem, et illos supra posilos, quoti- 
die veniunt? Si dicunt, quod sic; sed, si prelatus ali- 
quis, multo magis summus pontifex, qui potesta- 
tem plenitudinis obtinet a Christo, mediante Petro 
apostolo. Dequa require supra quarta distinclione. 

Iulerea consulimus Greecis aurum sapientie ab 
Ecclesia itomana emere, quam despiciunt, ut locu- 
pletes fiant, et caliginosis oculis collyrium appo- 
nant : ut in speeulo sacri Eloquii clare inspicientes 
recognoscant Romanan ecclesiam, quie omnium 
Ecclesiarum caput est, insuper et magistra : eo 
quod nil in dictis. evangeli et Epistolarum. 
et eliam doctorum, contrarium invenit, quod, 
interpretative, vel dispensative secundum  statu- 




















? Luc, xxu, 38. 35 Joan. xvm, 41, — ?* [ Cor. τι, 39. ? Matth. xxi, 24 seqq. 


στι 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


572 


ta sanctorum Patrum, in unitate Spiritus non con À nominant, quie dicitur furtiva fuisse, similiterdic- 


condat. 

Distinguentes, itaque inter ea qua dispensatio- 
nem recipiuut. et illa, quee aliter se habent dicimus 
quod sunt precepta prime necessitatis, qu& assi- 
milant animam Deo, sicut prrecepta Decalogi; et 
illa non recipiunt dispensationem. ltem sunt pra- 
cepta secunde necessitatis, ut unus uni jungatur 
et liec quandoque fuerunt dispensata, ut palet. in 
patre Abraham, et Jacob, David, οἱ aliis sanclis, 
qui pluribus conjuncti fuerunt: Suut. et. priecepta 
tertie necessitatis, ut est votum voluntarium et hoc 
quauruplex, continentia, religionis. abstinent, 
peregrinationis. Duo prima non recipiunt dispen- 
salioneim (48) ; alia duo recipiunt, cuu1 :quipol- 
lenti, Sunt insuper et quarte necessitatis, ut insti- 
tutiones prelatorum ; et hec recipiunt dispensa- 
tionem, quoties et quando eis pro causa utili οἱ 
necessaria, videtur expedire. 

Hisce sit habentidus, et rite intellectis, patet 
solutio ad plurima, qua» nondum etiam fuerunt 
quasita. De his autem, quie sequuntur et de rnulie- 
ribus menstruatis, et quae ingrediuntur chorum, 
propter sui ignobilitatem auditum preestare nolu- 
mus : nisi tantum de patriarcha Constantinopoli- 
tano, qui sue superbie consulens, plures fingi fe- 
cit canones talis ambitionis, ut super omnes prrela. 
tos videatur prelatus. Vocat autetn se οἶκου μενικὸν 
patriarcham, id. est orbicularem patriarcham : et 
licet in quarla distinctione hujus operis, satis de eo 
disputatum sit,tamen adhuc,in detestationei et su- 
gilationem hujussuperbi nominis, paucarepetemus 

(49) Canon iste de ambitione dicte sedis editus 
fuit in secunda synodo, clam summo pontifice, ut 
magister Hugo Etherianus refert, vir utique sa- 
piens. et peritus in utraque lingua. ltesponsio 
supra est in secunda synodo in fine. Et quia fieri 
non potuit, nec debuit, ipso facto suscitavit scan- 
dalum et discordiam inter Grecos et Latinos non 
modicam, usque ad tempora papee Vigilii. Nullum 
tainen is favorem prebuit dicto canoni, quod nos 
scimus, etiam «dato, quod. possetin prejudicium 
praedecessorum suorum piebere assensum.Interea 
post Ephesinam celebratur quarta sy nodus in civi- 
tate Chaleedone : in qua quidem Anatolius pr:esul 
regiie urbis. satis egit pro principatu sui sacerdo- 
tii. Et facetus est inde canon. Verum quia. legiti 
leonis primi viriliter obstiterunt, petiit totum con- 
cilium pro se, et imperator seorsum. nee. non et 
dictus Anatolius a dicto Leone liumiliter dieti ca- 
nonis confirmationem, Sed eum oinnes preces in- 
cassum caderent, reinausit dictis canon infirmus 
et inutilis de jure, etsi non de facto, prout supra in 
quarta distinetione, et in quarta synodo continetur. 
Nam,sicut supra dictus Anatolius superbus alienas 
sedes paulatim «t occulte rapiens suo illos ansus est 
addere poutilició; iu synodo quoque. quam sextam 


. (48) Cur non auctoritate summi pontilicis? STEw. 
(49) Hiec addita sunt a Fratribus Priedicatoribus 


bd 


tum canonem renovaverunt. Itaque usque hodie 
Eeclesia Griecorum non concessa possidet, tenet, et 
utitur, sicut patet. Quis enim in pontificatu Ro- 
mane sedis potuit se exspoliare potestate propria, 
el dare alteri ? ut sint in uno corpore duo capita, 
scilicet in Ecclesia Dei : les utique monstruosa. 

Item : Si habuerunt in jure ex vi constitutionis 
insecunda synodofactie, qua: necessitas fuit repetere 
in quarla ? et, si in quarta obtinuerunt suum pro- 
positum Graci, quare iterum insextasynodo, que 
post multa tempora fuit. hoe idem repetierunt ? 
Non fuit alia, nisi quia urgebateos prava eorum con- 
scientia, quia videre poterant, et per conciliaintel- 
ligere, quo 1 nullus canon vigorem et firmitatem 
obtinet aliquam. nisi favorem pariter et assensum 
summi Pontificis obtineat. De quo supra in quarta 
distinctione. Unde istum canonem, tanquam inuli- 
lem et furtive intrusum respuentes. dicimvs, sicut 
alias : omnes illos, quiasserunt Romanum pondtifi- 
cem non esse caput universalis Ecclesice, per viam 
incedere damnationis vel perditionis et esse de 
numero Core, Dathan, et Abiron schismaticorum, 
qui in signum damnationis eeternie absorptisunta 
terra. 

De celebratione autem Missez in Quadragesima, 
etdequibusdamaliis,non respondemus, tum quia 
frivola sunt tum quia in furtiva svnodo de Trullo 
similiter fabricata sunt. Si veroobjiciunt nobis illud 
decretum sextee sy nodi, quod papa Adrianus appro- 
bavit: Quia in eo statutum est etc. et illud Inno- 
centii, Zlenurantes, θἱο.. Respondemus. quod. illa 
propriam interpretationem eteatholicam recipiunt, 
et non secundum pravum intellectum Grecorum. 
Alia vero discussioni jurisperitorum etarbitrio re- 
linquinus. 

(30; Temnpore, quo victoriosissiimnus imperator 
Constantinus, eognomento Monomachus, imperii 
perspicaciter ino: lerabatur dignitatibus,erat Quidam 
Michael Constautiuopolitan:z sedis patriarcha acti- 
bus et intellectu stultissimus, qui. prout verba ejus 
attestantur, hieresiarelia potius, quam patriarcha 
esseomnibusinnotuit, Hielieva suasione sui cordis 
exaetus,sanctae Romanie sedis Eucharistiam nefan- 
diter iulamabat, traetans secum, quod melius esset 
Griecoruii sacrifieium. quam Latinorum, eo quod 
ipsi fermentatum, et Homana Ecclesia, ut ab apo- 
stolis aeceperat, azrmum sacritieat. Interea dum 
prefatus patriareha. utlibelli suiapices asseverant, 
sacrilieium Latinorum arguere conaretur, hoc san- 
etissiuus Leo papa IX a:iliens, more solito ad ne- 
fandam alterationem exstirpandam, dominum Ste- 
phanuim cancellarium religiosissimum virum qui 
tertius post eum papa Romane sedis exstitit. et ho- 
nestie sedis pontificem, et eum illis Petrum Με]- 
phitanum magistrum, et doctos eum suisapicibus 
tran-misit. Qui Coustantinopolitanam urbem in- 


qui superiora e libris Etheriani excerpserant. 
(20) Hiec sunt. Pantaleonis mere fabule. Basx. 


513 


CONTRA GRECOS. 


L3 


gressi, et imperiali honorificentia sublimati, ejus- A raculum actum est. Liminare marmoreum ejusdem 


dem urbis patriarcham (adeuntes) quater cum. eo 
colloquium de nominato sacrificio habuerunt... (51) 
per nuntium asciverunt. Quod ipse audiens se ab 
eorum colloquio deviavit. Mox ipsi Sancte Sophie 
basilicam ingredienles, super altare paginulam po 
suerunl. Exeutes autem ab ecclesia sublalis pe- 
dum sandaliis pavimentorum marmora percu- 
tientes, in mari pulverem projecerunt, et lioc 
secundum Evangelii vocem egeruntdicentes:Quam- 
cunque civitatem introvieritis, el renuerint dogma. 
vestrum, nihil ezinde efferatis. Sed inde. abeuntes 
pulcerem pedum vestrorum excutile. 3. Praeterea 
ipsis ecivitate discedentibus stupendum valde mi- 





55 Matth. x ; Marc. v1; Luc. 1. 
(31) Lacuna in ms. 


ecclesie mire magnitudinis dissolvitur; statimque 
talis est clades subsecuta, ut diebus paucis sexa- 
gintaGrecorum millia morerentur, nec ullus alienae 
gentis: interim et per triduum inestimabiles coru- 
seatiores, et tonitrua, et imbrium et grandinum 
multitudines exstiterunt. 

Hiec vero gesta sunt anno ab Incarnatione Do- 
mini millesimo quinquagesimo quinto, indictione 
octava. Qnod ego Pantaleon, cum essem ibi Con- 
stantinopoli, ubi hoe actum est, hoc idcirco memo- 
rabile feci, quo legentibus pateat Latine sere 
nitatis iustitutio, et nemo audeat talia preesumere. 





PANTALEONIS 


DIACONI ET CHARTOPHYLACIS MAGN;E ECCLESLE 
NARRATIO 


MIRACULORUM. MAXIME ARCHANGELI MICHAELIS 


1. Magnie et mullee et varim sunt ture incorporeee B homines ab eam! : ita etiam archangelice essen- 


et magnificrearchangelicee virtutis et dignitatis no- 
liones, donaque et gratie, O gloriosissime Michael 
princeps militie, amplusque et revera sublimis et 
multiplex decore tue. materie, expertis forme, 
et vitre status. Est aulem parva et nihili. facienda 
humanielinguie carnea potestas, angustusqueethn- 
milis et artifi.io carens, qui per instrumenta. cor- 
porea a nostro corde sermo proficiscitur. Quomodo 
ergo te, o omnipotentis Dei princeps militie, pro 
dignitate, licet conemur. laudibus affecerimus? 
Quam vocem incorpoream. ineorporeo tuo intel. 
ligenti ordini respondenter., per materialia et cor- 
porea labra offeremus? Quibus utemur sonis, que 
significent ineffabilem et inexplicabilem tuam glo- 
riam? Dubitatrevera universa natura terrigena- 
rum te laudare etcelebrare, quiesprinceps ordinis 
superccelestis. Enarrari enim et verbis explicari 
non potest locus divine (ue pulehrimdinis et 
splendoris. Quomodo enim mirabilis facta est 
scientia Dei ex nobis! invaluit, non poterimus nos 











* Psal. cxxxvur, 6,* 1 Joan. 1, 4. 


* [n codice Greco 308 apud Nanios asservato 
leguntur hujus sermonis titulu* et initium : Tit. 
Πανταλέοντος διακόνου xai χαρ-οφύλακ. έλης ix- 
αλησίας διήγησις θαυμάτων τοῦ παμμεγίστου ἄρχαγγέ- 
ου Μιχαήλ. Inc. Μεγάλαι αἵ πολλαὶ καὶ ποικίλαιτῆς 





[^ 


tialis {188 boniiatis et potestatis infinita multitudo, 
a qua arcana et divina emanant fidelibus, appre- 
heni et investigari non potest humanis cogitatio- 
nibus. 

Il. Sed quoniam alicubi dicit divinum Eloquium: 
«Quod didicitus, preedicamus: et quod. scimus, 
annuntiamus? ; »eadecausamittentesinfinita ma- 
gnalia tuorum miraculorum, pauca quedam, ap- 
posite et convenienter collecta ex divini. Spi 
eloquiis, conamurexprimerenostrorum verborum 
coloribus, et graphicenarrare magnificentiam glo- 








lorum e potentiam, et prodigia lua annun- 
tiare iis qui hodie tide sunt congregati in divino 
tuo festo, ut salutis jam propositum argumentum 
omuibus. qui ardenter ad id accurrunt,o maxime 
et imprimis admirabilis Michael prineci 
tire.Hodie enim tanquam magnificen 
dam convivator, convocas nos omnes spiritales 
convivasadepuluitui festi, quod exortum est sole 





᾿χαγγελικῆς σου ἀριτῆς 


ἀσωμάτου xai μεγαλοτρεποῦς & 
i & i χάρι: 


veut xai 








515 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


516 


luminosius, quod positum est ad principiaorbister- 4 ad hoc ut essent, et omnia ad essentiam deduxit 


rie, qui est a finibususquead fines: in quo miracu- 
lorum ct anima utilitatis deliciisse explent omnia 
corda fidelium. Sed nunc quoquc, ut semper, mi- 
serere nostrae bumilitalis, quiesexcelsus assessor 
regni celorum, et exorere nobis splendoribus be- 
nigua ture providenti:e, qui a benigao Deo acce- 
pisti benignitatem, benigne Miehael princeps mi- 
litie. Qui es lecta et luminosa, significansque et 
splendida stella solis gloricz. Qui esfortissimus pu- 
gnator et propugnator ac defensor eorum qui Do- 
minum diligunt. Qui provides et prospicis, eosque 
firmo tuo patrocinio adjuvas et defendis, qui te 
invocant, et magno desiderio adteacceduntin di- 
vinam tuam edem et maxime venerandam. Tu 
illumina nostros intelligentes cordis oculos, ut in- 
telligamus, menteque apprehendamus et enuntie- 
mus, quoad ejus fieri polerit, miracula tuie maje- 
statis. Nam per te universa copiosa omnium bono- 
rum suppe:itatio datur ab oinnipotenti Dei provi- 
dentia, iis qui in te sperant citra ullam dubitatio- 
nem, et se conferunt ad omnem tui laudationem. 
lll. Quid autem cogilantes, aut quibus verbis 
ulentes imprimis, poterimus sufficienter ostendere 
diving providenlise οἱ benignitatis infinitum pela- 
gus? Ad primum cnim bonum et quod. precipue 
primo operatur, quoad ejus fieri. potest, oportet 
aperte omnes extolli. Priucipaliter ergo et aperte 
et ex debito debemus mente cogitare, qui figuram 
ferimus et imaginem ejus, qui ex se. habet pote- 
slatem et dominium divini essentite, quod unus 
est solus Deus, qui propter infinitam bouitatein est 
omnia fabricatus, quie suut in earlis et in terra, ut 
dicit divinus Apostolus:« sive visibilia, sive in- 
visibilia, sive Throni, Dominationes, sive l'o- 
testates, sive Virtutes, sive Principatus, sive Arch- 
angeli, sive Angeli, sive Seraphim, sive Cherubim: 
et ipse est ante omniaet oinnia in ipso constant ?.» 
Quiliane etiam variam condidit creatam naturam 
in unam unius mundi harmoniam et complemen- 
tum. Qui solus est ingenitus οἱ :eternus. Qui solus 
est expers principii, el in quem non cadit interitus 
et finis. Qui solus est ejusmodi, ut comprehendi et 
investigari et videri nequeat. Qui omni circum- 
seriplione et comprehensione essentiam Eabet su- 
periorem. Quinullam potest suscipere mutationem 
et allerationem: estque omüipotens, οἱ abexitio et 
interitu aliena natura. fons perennis. οἱ qui nun- 
quam exinanitur, miserationum et boni'alis: om- 
nium divinorum donorum et gratiarum, qui exhau- 
riri minime potest, abyssus : misericordie, quod 
non potest exprimi, pelagus: beatissiu:a et summa 
pulchritudo, et sola revera digna, quie ametur. 
Universi, quod dicituret intelligitur. boni efficiens 
et imperltiens et largiens causa, et prima causa. 
llic est, qui propter solam bonitatem essentialem 
et naturalem, ea qua» non erant aliquando, vocavit 


* Coloss. 1, 16. * Isa xiv, 12. 5 Psal, Lxvxi, 7. 


j 


t od 


et constituit, eaque comprehendit et continet, di- 
rigit et ducit, ferens solo nutu suc majestatis et 
potentis. 

IV. Atque primumquidem, convenienter et quod 
dicit Theologus Gregorius, menteagitavit angelicas 
et coelestes potestates : et quod mente agitavit, fuit 
opus verbo completum, et spiritu perfectum. Sie- 
que constiterunt secundi splendores, miaistri primi 
splendoris, sive intelligentes spiritus,sive ignem, 
utpote materie expertem et incorporeum,sive ali- 
quam aliam naturam, quod quam proxime ad ea 
qu: dicta sunt, accedal, eos existimare oporteat. 
Volo quidem, inquit, dicere eosprimum ad malum 
immobiles, et qui solum habent boni motum, ut 
qui sint eirca Deum, et primo a Deo iluminantur, 
nam quie hie sunt, sunt. secundee. illuminationis, 
Mihi autem persuadet, ut non immobiles, sed. ad 
movendum difficiles eos cxistiimem, qui propter 
splendorem Lucifer, etfaetus estet dicetur tenebre 
propter elationem, et quae sub eo consistunt po- 
testates, arehitectatrices vitii, boni fuga, el nobis 
conciliatriees. At.jue sicquidemqui apprelienditur 
inteiligen'ia, et propter hiec mundus fuit. consti- 
tutus. 

V. Cuin autem prima ei recte se haberent, se- 
cundum mente azitat mundum materia preeditum, 
et qui cernitur. Et is quidem est id, quod ex colo 
οἱ terra, et iis quie intereedunt,est constitutum et 
coaginentatum. Luciferum autem, eum qui a Deo 
defecit et eum eo pugnavit et estinsolens et jacta- 
buudus, diaboluin vocat Theologus, ex voce Isaie 
prophetae, qui ejus casum deplorat, etdicit: « Quo- 
modo cecidit e calo Lucifer qui mane oriebatur, 
et contritus est super terram * ? Deeo enimdivinus 
quoque David, ad cos qui similiter a divina chari- 
tate defluxerant, atque sceleratus ille et malilio- 
sus, qui defecerat, dieit : « Et tanquain unus ex 
principibus cadetis ?. » Princeps enim erat. unius 
angeliei ordinis iu ccelis diabulus, non diabolus 
ab initio productus el factus, sed bonus ex bono, 
et puleher ex pulchro οἱ qui solus bona facil, opi- 
fice universorum. Postremo autem prieler legem 
nature, decretumque et rationem divine justitice, 
imperii cupiditatis eestro. percitus, rebellavit ad- 
versus Crealorein, regnum et gloriam sibi conaus 
usurpare. Secum autem attraxit etiam. infiuitam 
rebellium multitudinem, quie suie stultitite et ma- 
liti: euin accepit adjutorem. Nam propter hane 
causam impie cogitalionis, ες cxli convexis ve- 
hementi impetu cecidit exsecraudus. Nam simul 
atque ei venitin mentem sceleratissima et maxüne 
impia cogitatio, fuit confestim contritus ab omni- 
potenti Doimnino, qui dixit: « Videbam Satanam 
tanquam fulgur e coilo cadentem $. » Similiter au- 
tem deeoquoque dixit per Ezechielem prophetam : 
« Simul atque elatum fuit cor tuum propter pul- 


5 Luc. x, 18. 


51 


chritudinem tuam, et dixisli in cogitatione tua, 
Deus ego sum: stalim a sancto monte meoin tcr- 
ram 19 dejeci per. Cherubim, οἱ interiit scientia 
tua cum pulchritudine tua: οἱ dabo le in cinercin. 
snper terrau coram omnibus le videntibus *, »fide- 
libus scilicet. Quomodo etiam. dixil. Dominus in 
divinis Evangeliis: « Ecce do vobis polestatem. 
ealeandi super serpentes et scorpios, super om- 
nem potslatem inimici *. » 

VI. Nonnulli auteu discendi cupidi inquirunt, 
num propterea sit ejectus, quod Adam eum non 
adorarerit. Estautem stullorum etinsipientium hoc 
dicere. Cecidil diabolus priusquam factus esset 
Adam, quomodo Patres aperte pronuntiant omnes 
angelos fuisse factos ante c«rlum et terram. Dialo- 
lum vero est probabile quarto die cecidisse, 
quando Deus facit luminaria. sieut scriptum estin 
loli Quando facta sunt astra, laudarunt me ma- 
gna voce omnes angeii mei, ethymniscelebrarunt", 
Semper enim etiam non lacite angelis Dominum 
glorificanlibus, tunc majori voco eum laudibus 
celebrarunt, ut significavit Scriptura, propter ju- 
stam scilicet casum maligni illius, qui. defecerat. 
Oportet autem scire ex nostris scriptis, o «lilecti, 
quod omnis chorea et olo. habet ducem ort 
qui incipit melodiam. Sic eliam de sanctis angelis 
dicit Dionysius, angelicorum ordinum divinissimus 
interpres : Nonabsurde divina οἱ coelestia, materiali 
nostrse hierarchee, pro viribus sensililer, quoad ejus 
fieri potest, sunt assimilata. Ducem vero ordinis an- 
gelieze choreiw lucidissimum et maximum aililiae 
principem Michaelem intelligere, a superis accepi 
mus. 

Miraculum primum de rebelliet superho Satana, et 
dinmundis ejus spiritibus. 

VII. Hie ergo fidelissimus οἱ sanelissiunus. ma- 
gnus exercitus dux Michael, divini consilii pius 
minister, qui propter Domiuieum οἱ omnipoten- 
tem divinum jussum, in terram jecit ex colestibus 
absidibus rebellem et superbum *atanam eum ejus 
immundis, et malignis spiritibus : tune in. eos in- 
vectus, οἱ triumphum agens de eorum malitia, 
congregatiscunctisangelorum populis, magna voee 
laudavit Deum universorum οἱ omnipotentein 
Dominum, angelieos greges eo. veluli. ducens. ut 
status meminissent immobilis, et quee. bona. facit 
stabilitatis, et dicil : Attendamus, perinde ac si di 
ceret: Qui creati fuerant, et quibus obligerat, ut 
Deus increatus et inaspeetabiliseos produceretpro- 
pler naturalem suam bonitatem, quid. eis accidit 
qui nobiscum hueusque divinis illstrabantur 
splendoribus? Anima vertamus quam repenle mu- 
tati sunt in tenebras propler 
conteiptionem ejus qui eos "'oguoscamus 
quos fructus conciliet liberi arbitrii voluntas incon- 
siderala, et stemus immobiliter in liinore, quotidie 
divinum oflicium ollerenles. Porro autem. quam- 


















































* Ezechi, xxxvii, 7 seqq. 


αν, 10. ?? Gen. xtvit, 10, !* Acl, xu, 6 seqq. 


DE 8. MICHAELE ARCHANGELO. 


* Luc. x, 19... ? Job xxxviu, 7. 


$78 


Α dam qua: eos contineret hymnodiam, ut qui in 
primo loco staret, cum Seraphim et omnibus simul 
divinis el celestibus potestatibus, magna voce ce- 
ciuit, divinam illam οἱ απ nunquam polest desi- 

omnipo'catis divinitatis, quee cst principium 

luminis, unieaque est trina. per sanclam gloritica- 
lionem : Sanctus, sanetus, sanctus Dominus Sa- 
baoth: plena esL universa terra gloria ejus !". A Dei 
vero administraloria divina gloria alienatus male- 
lieus diabolus, eum viiissel terrestrem. homine 
esse quavis re ereata honoratiorem, ut. qui Domi- 
nicis manibus factus esselad suara imaginem οἱ 
similitudine, statuil eum totis viribus separare 
et eripere ad ejus, qui ipsum fecerat et honorave- 
rat, salutari priecepto. Videns enim 1nalignus et 
seeleratus soin extrema esscignominia, valde cru- 
ciabatur: et enm non posset ad Deum converti, in 

Dei imaginemsuameltfudit improbitatem, et efTecit 

ut homo esset obnoxius interilui et morti. co eje- 

clo c divinis οἱ icis paradisi deliciis, Et statuit 

Deus Cherubim etflammeam rhompheeam versati- 

lem. ut custodiret paradisum. Sed etsi sic quidem. 

cecidisset liomo, qui liberum habebat arbitrium, 
ela bono statu defluxissct, non eum despexit Deus, 
sed ut quisit natura benignus et ingens mare ha- 
beat bonitalis, veluti quedam arma ad. conservan- 
dum validissima ei priebuit magnum Michaelem 
militie principem adversus diaboli potentiam : ut 
eustodiret et defenderet hominem, qui lapsus 
fuerat, ut qnomodo ceciderat p»r imperitiam, per 
laboriosiorem cursus vivendi rationem et divinam 
virtuteminstaurato prelio, victorelTectus coronetur. 

VIL. Porro autem archangeli Michaelis suasioni- 
bus et monitis instructus Adam, et ligone terram 
fodiens, et sudore et labore frugaliter nutritus, 
non fuit amplius seductus ad hominis inimieo et 

Deihoste, nec passus est aliam. commolionem. 

Nam ab eo tempore omnino eum valde habebat 

odio mente agitans per prophetieum rorem, qui 

adhue in eo inerat illud : « Ne des in commotionem 
pedem tuuui, et non dormitabit, qui te custodit,» 
angelus. Ab eo enim tempore credimus nos ha- 
bere angelum unieuique anime: ducem, ut dicit 

Dominusin Evangeliis : « Videte nedespietatisunum 

ex lis parvis, qui sunt minimi: angeli enim eo- 

rum assidue vident faciem Patris vestri, qui est in 
celis !*. » Similiter etiam dicit Jacob patriarcha : 

« Angelus, qui me liberat a malis omnibus 13, » 

Non dixit: Qui me liberavit, sed : Qui me liberat. 

Quiu eliam beatum. apostolum. Petrum. à manu 

Herodis angelus omini hberavit !*. Simul. atque 

enim constitutum fuit humanum genus, jussi sunt 

angeli ejus vile curam gerere, οἱ unumquemque 
hominem fidelem sortitus est bonus angelus, ut 
ejus vitam componeret, eL ejus animam perliceret. 

Multi autem cum eo luctantur duemones a via recta 

eum facientesaberrare. mmundisenim d:emonibus 


1. psal cxx, J..— Νας 





















































V? Ίνα, vi, 3, 


519 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


non sunt cure infideles, sed ii qui pie vivunt: eis A effectorem agnoscere ex magnitudineet pulchritu- 


enim invident, et cum eis belluimn gerunt. Quando 
autem ambulat quidem in sauctitate et justitia 
homo fidelis, letatur angelus, qui et fuit datus ad 
ipsum custodiendum. Quando vero a via recta de- 
clinaverit, tristis quidem est bonus angelus, die- 
mones autem exsiliunt. Jam vero magnus quoque 
dicit Basilius : Sunt angeli, qui in utraque eccle- 
sia describunt eos qui orant et jejunant. Vide, ο 
homo, ne propter parvam voluptatem etbrevem hoc 
damnum accipias, quod te non descripserit angelus. 

IX. Etin fidelibus quidem, ut prius diximus. 
unus angelus a Deo datus est unicuique. In infi- 
delibus autem unamquamque integram gentem 
sortitus e«t unus angelus, ut dicit Scriptura : « Sta- 
tuit terminos gentium secundum numerum ange- 
lorum Del !*. » Et ut Judeeorum, quidem gentem 
custodiret, constitutus est Michael, magnus Dei mili- 
tie princeps '5, utpote quod in Deum credidissent. 
Alius vero preefectus fuit l'ersis, alius vero Griecis, 
et deinceps similiter. Cseterum divinus quidem οἱ 
magnus dux exercitus Michael est princeps omnium 
coelestium potestatum. preeestqueet coram gerit to- 
tius gentis fidelis: et rursus fideles, qui laboran, 
prievenit et conservat, ut qui a Deo jussus sit cele- 
rem habere naturam, et tamquam fulguris adeptus 
velocitatem, universam terram et .etherem uno mo- 
mento percurrere. « Exsiliit enim inquit, angelus, 
qui ambulabat ante castra filiorum Israel 11.» Hunc 
autem angelum, militie principem  Michealem 
esse dixit Scriptura in Jesu Nave *'. Nam nomen 
ejus aperte declaravit in propheta Daniele !5. 

X. Hic ergo magnus et gloriosus Dei militie prin- 
ceps Michael, et veteri, ut convenit, fuit admini^ 
ster, et novo magis administrat, que sunt salu- 
taria. Postquam enim valde irritarunt et penitus 
dereliquerunt Dominum Deum inereduli Israelitee, 
et ea de causa fuerunt penitus exterminati, et ad- 
vocati sumus qui credidimus ex gentibus, et fa- 
ctus est novus Israel, a Christo denominatus, et 
Christum intelligens (nam si interpreteris Israel, 
is est riens videns Deum), tunc divinum quoque tni- 
litie principem Michaclem removit a Judreoruim 
consuetudine bonus Deus, et ab eo tempore eum 
nobis electis Christianis constituit maximum de- 
fensorem et servatorem, aliarum gentium curam 
suscipientibus aperte aliis minoribus angelis. Nam 
quo est gens quidem sancta Christianorum reliquis 
omnibus presstantior, eo necesseest esse majorem 
dignitatem archangeli Michaelis, qui curam gerit 
generis Christianorum. Non enim essentia ange- 
lorum habet differentiam, sed dignitatis excellen- 
tia. Vult enim omnes homines esse salvos, qui 
universorum curam gerit et est natura benignus. 

XI. Sed cum miseri homines sua stultitia in 
errore perseverarent et cultu simulacrorum, et ne- 
quaquam vellent id quod oportebat intelligere, et 


15 Deut. xxxii, 8... !* Dan. x, 21. 


B 


C 


!! Exod. xiv, 19. 


dine rerum ab eo creatarum, pius ille Abraham, 
cum ex rebus creatis me 1tecomprehendisset Crea- 
torem, et infinite potentite admiratus esset artifi- 
cium, valdeque egre ferret et indignaretur in 
stultos, et incredulos, qui rem creatam colebant 
ultra Creatorem, Deus e celo eum est allocutus, 
dicens : «Egredere e terra tua etex cognationetua 
et domo patris tui, et veni in terram, quam indi- 
cabo tibi 39,» Deinde sic ei apparuitin specie trium 
angelorum 11. Ab eo autem hospitio acceptus apud 
quercum Mambre, prieclare ejus hospitalitatis mer- 
cedem prebuit ei jam seni, et cum sterilis esset 
uxor Sara, pium filium Isaac et in moribus et vir. 
tute ej similem 13. Postquam autem preter spem 
natus esset filius, omnibus probatiorem reddens 
ejus animi magnitudinem, fideique et animi pieta- 
tem, ei rursus dixit : « Abraham, Abraham, aceipe 
filium tuum dilectum. quem genuisti Isaac, et eum 
mihi offer in sacrificio.llle autem simul atque fuerat 
ei imperatum, rem exsequebatur, etcum ligasset 
Isaac, et extendisset manum que tenebat gladium, 
jam guttur illius tacturum, eum repressit angelus 
Domini, Michael scilicet, dicens : « Ne immittas 
manum tuam in filium. Nunc enim novi, quod tu 
timeas Dominum ; sed aspice tuis oeulis, et vide 
ad te missum arietem ligatum, et eum offer pro 
Isaac filio tuo 13.» Hunc autem angelum, qui haee 
dixit patriarche, inilitie principem Michaelem 
aperte esse credimus. Etenim Jacob quoque, quem 
frater persequebatur Esau, militie princeps libe- 
ravit et servavit. Qui etiam ei animum addens, ne 
timeret eum qui persequebatur, cum eo luctatur 
in nocte, et tangit ejus femur, propemodum di- 
cens : « Si cum angelis valuisti luctari, quid times 
hominem in quem cadit interitus ** ? 

XIII. Cum autem multiplicati essent, qui ex pii 
Abrahe genere descenderant, ut pollicitus ei fue- 
rat angelus, ii vero in -«Kgypto male haberentur, 
eorum misertus est Deus, qui est naturabenignus, 
et elegit Moysen famulum suum, et per ipsum ar- 
ehangelum Michaelem, eum constituitducemtotius 
generis Abraliee, ut educeret eos eterra /Egypti, et 
per mare Rubrurm tanquam per siccam terram eos 
transmitteret, properante populo ad terram eis 
promissam, quie fluebat laete et melle, Michaele 
archangelo parante viam ejus ante ipsum **. Cum 
autem pervenisset in regionem Moabitarum, ut 
transiret per eorum fines, ei restitit Balac rex 
Moab, prohibens eum transire. Accersiit quoque 
ipse rex Balac vatem quemdam senem insignem, 
nomine Balaam, ad exsecrandum populum Moysis, 
ut vinceretur. Proficiscenti autem Balae in via 
occurrit angelus Domini, Michael scilicet defensor 
Israelitarum. Quem cum vidisset asina Βαἶαες, de- 
clinavit, et allisit pedem Bala ad parietem, et eum 
arguit asina humana voce, ostendens terribilem ar- 


1* Josue v, 13. ᾖ Dan. xii, 1. *? Gen. xi, 4. 


1! Gen, xvii, 4. 13 Gen. xxi, 1 seqq. ?? Gen. xxi, 1-414, ?* Gen. xxxi, 28. 3 Exod. xtv, 1 seqq. 


5n DE δ. wiCHAELE 


changeti visionem. Balaam autem cum aspexissel A 
splendorem qui ex eo emicabat, valde territus. di- 
xit: Parce mihi, parce mihi Domine. Nam ignorans 
peccavi. Sed hano licet visionem aspexisset Ba. 
laam, non statim est reversus ; sed venit ad regem 
Balac, qui eum accerserat, nt desiderio ejus satis- 
faceret. Sed ambo a scopo exciderunt. Nan cum 
in altissimo loco stetisset Balaam, et conspexisset 
castra Israel tanquam cedros propter aquas, pro- 
pheticam benedictionem loco exsecrationis vel in- 
vitus vates effatus est. populo Israelitico, dicens: 
κ Orietur stella ex Jacob, et surget homo ex lsrael 
et confringet duces Moab, » etc. Propter malum au- 
tem omnino etexsecrandum suum consilium, quod 
merebat, Balaam accepit exitium 

XIV. Quod autem esset Michael princeps Domini p 
militie, qui occurrit Balae, et ei denuntiavit, ut 
qui esset dux populi Judzorum, eumque preece- 
deret et educeret, aperte ostendit Scriptura in 
sis, ut divinissimus Judas apostolus 
dixit in sua Catholica Epistola : 
Michael autem archangelus, quando contendens 
cum diabolo, disserebat de corpore Moysis, non 
ausus est efferre judicium blasphemir, sed dixit 
ei angelus : Increpette Dominus. Quid autem cum. 
diabolo dissereret militis princeps Michael, scie- 
mus.Conabatur hostis, et inimicus, et profanus dia- 
bolus cum summa impudentia, et contendebat in 
decessu Moysis, qui Deum maxime est contempla- 
tus efficere, ut ejus corpus redigeretur sub pote- 
statem interitus, ut nullus videret bonum signum 
in futurum ad humanam es:sentiam. Et ideo dice- 
bat tenebricosus Satan luminosissimo Dei mnliti; 
principi Michaeli, Moysem fecisse cedem AEgyptii 
et alia in eum confingebat calumnias et crimina- 
tiones. Superbo ergo et jactabundo maligni animo 
resistens Michael archangelus et contradicens, et 
nunchoc, nunc illud respondens ad ea confutanda, 
quee abillo dicebantur improbe, postremo videns 
ejus insignem impudentiam, eum increpavit, di- 
cens: ]Increpet te Dominus ; hoc est: Te,o dia- 
bole, perdat Deus. Statimque evanuit sceleratus 
adversarius. Talis est enim potentia diviniet Deum 
contemplantis Michaelis, et heec est, qure fuit di- 
sputatio et contentio in decessu magni Moysis, 
quando ejus corpus abscondit Michael princeps 
militiee, qui est angelicarum potestatum preestan- 
tissimus. 

XV. Sedis quoque etiam post decessum divini 
Mosis, cum Jesus Nave divinitus in populum Israe- 
liticum obtinuisset imperium. et eum duceret in 
terram promissionis, et struxisset aciem contra 
adversarios et de committendo prelio dissereret, 
visus ei tanquam fortissimus miles militie prin- 
ceps Michael, stans omnino erectus, leto. vultu et 
veste insignis, eratque strictus gladius in manu 
ejus. Accedens vero Jesus, qui erat armatus, ei 





c 





** Num. xxi-xxxi.. ?' Jude, 9. !! Josue v-xir, 


ARCHANGELO.' 6 


acerbe dixit, ut est verisimile : Nosterne es, an 
adversariorum ? Preclarus enim fuus et varius 
aspectus incitat me, ut te interrogem. Dic ergo 
mihi ocius, priusquam te ctesim aggrediar. Non 
enim convenit, utacie relieta in. discrimine, ego 
te pergam alloqui. Arbitror enim te. venire nos 
speculatum.Sin autem venisti transfuga, abjecto 
hoc tuo mieante gladio, sis cito nobiscum, et libe: 
rare ab exitio, quod impie urbi Jericho imminet, 
Sin autem es noster, cur solus stas extra. aciem, 
quee versatur in certamiue ? Dic mihi autem ocis- 
sime, ego enim ex lingua Hebraica te agnoscam. 
Heec cum interrogaret Jesus Nave, respondit ei 
Michael magnus ductor Dei ordiuum : Fgo preci- 
puus dux copiarum Domini nunc accessi. Protinus 
autem, abjectis armis suis, Jesus Nave humi ceci- 
dit in terram, etbeum adoravit, dicens: Domine, 
domine, quid imperas tuo famulo? Nam ego quo- 
que sum tuus famulus, sicut etiam dominus meus 
Moyses. Tu. mecum quoque duc exercitum, me 
perpetuo, sicut illum, corroborans. Ecce enim 
adversus hostes fortiter direxi aciem, fretus invi- 
etis tuis viribus, per quas sevus et immanis Pha- 
Σ8Ο cum toto exercitu, colligatis simul curruum 
axibus, ut mari funditus obrueretur effecisti: et 
qui dominum meum Moysen in via obsistendo im- 
pedierunt, impios Moabitas ad internecionem de- 
levisti. Quid imperas famulo tuo, domine ? Sanctis- 
simus autem princeps Dei militie dicit ei: Solve 
calceos ex pedibus tuis. Locus enim in quo stas, 
estsanctus. Quod cum statim factum esset, jussit 
ut audacter invaderet urbem illam, septem muris 
cireundatam etinexpugnabilem : et simul atque in- 
vasissetcum septem sacerdotibus tuba canentibus, 
eam ad solum usque diruit admirabiliter, et eam. 
lotam cum omnibus edibus et divitiis exussit, ut 
qui eam Domino, tanquam consecratum dona- 
rium et prede primitias, obtulerit. Deinde sic 
postea viginti et novem reges, preter Jericho cum 
eorum exercitibus et urbibus Jesus Nave filius 
consumpsit, non habens civitatem, non ullam 
belli sedem, non milites, qui ullum haberent belli 
peritiam, sed divino nutu, et auxilio maximi ducis 
omnium ccelestium potestatum. 

XVI. Erat enim hic militie princeps, qui etiam 
in Goliath pone est jaculatus, et eum pronum pro- 
stravit, quando divina funda fuit percussus Dei pa- 
rentis David. Nisi enim angelus Domini eum pone 
percussisset, supinus cecidisset iu fronte accepto 
vulnere **. 

XVII. Eumdem autem maximum militie princi- 
pem videt etiam Dei summus contemplator pro- 
pheta Daniel, arguens sceleratos, qui adversus ca- 
stam Susannam insanierant, et dicit alteri eorum: 
« Exspectat angelus Dei jam tenens gladium, utte 
secet medium 35, » Quin etiam postquam venit in 
mentem Dei parenti et regi David, facti ab eo pec- 





3 1, Reg. xvii, 1 seqq. *? Dan., xui, 59. 


583 


PANTALEONIS ΡΙΑΟΟΝΙ CP. 584 


cati, etegregiam illam compunctionem οἱ peeniten- A lorum infestissimorum factam cladem, et turpem 


tiam cito ostendit, cum qua flens ex profundo cor- 
dis clamavit : « Peccavi Domino ; » postquam vidit 
propheta Nathan angelum, qui erat paratus, reces- 
sisse, dixit divino Davidi : « Dominus quoque abs- 
tulit peccatum tuum ; non morieris ?!, » magnam 
etinetfabilem benigni Dei bonitatem ei annuntians, 
et eum consolans. 

XVIII. Jam vero cum exsecrandus Sennacherib 
rex Assyriorum, plurimas gentes redegissct in ser- 
vitutem, et mullasJudeee imunitas cepissel civitates: 
veaitetcircumdedit Jerusalem cum maximis copiis, 
οἱ statuit Rasphacen swevissimum suum ducem 
ad piscinan vie superioris, et clamavit Ilebraice 
ad Ezechiam et Judseos, qui erant in civitate, blas- 
phema verba dicens et satanica: « Hiec autem di- 
cit vobis rex magnus Assyriorum: Que est hec 
fiducia, qua confiditis, quod dicitis: In Dominum 
Deum coníidimus? Egrediminiad dominum meum 
potentem regem Sennacherib, et vivelis, et non 
moriemini: et comedet vir ficum suam, et bibet 
vitem suam : etaccipiam ex vobis in terram meam, 
et glorificobo valde et magnificabo : et ne audiatis 
Ezechiam, quoniam vos decipit, dicens : Dominus 
nosliberabit. Numliberantesliberarunt dii gentium 
unusquisque suam regionem a manu regis Assyrio- 
rum ? » Hieccum audiisset Ezechias, induit saccum, 
el ingressus estin domum suam, et flevit vehemen- 
ter, dicens : » Domine Deus [5-86], qui sedes super 
cherubim, et in orbem circumdaris et grlorificaris 


non tacite a seraphim,et ab omnihus sanctis angelis. (. 


Tu Deus solus in omnibus regnis (ευρο. Tu fecisti 
ccelum et terram. et omnia que sunt in eis. Inclina, 
Domine, aurem tuam, et audi : aperi, Domine,ocu- 
los tuos, et vide, et attende sermones Sennacherib 
quos emisit,exprobrans Deum viventem, Quoniam 
in veritate, Dominc, desertas reddiderunt gentes re- 
ges Assyriorum. Et nunc, Domine Deus noster, serva 
nos 3 manu ejus, et cognoscent omnia regna terrae 
quod tu es Dominus Deus solus. Et egressus est 
angelus Domini nocte illa, et interfecit ex. castris 
Assyriorum centum octoginta quinque millia. Et 
cum mane surrexissent, invenerunt corpora mor- 
tua. Et dum averteretur et fugeret Dei hostis Assy- 
rius Sennacherib, eum interemerunt duo filii ejus 
graviterin gladio, «cum permansisset nulla ductus 
penitentia **. Cujus autem fuit hoc stupendum, 
preclarumque et admirabile facinus et potentia ? 
nonne omnium regis Domini Sabaoth principis co- 
piarum Michael, qui non visus duxit exercitum, et 
adversarios temporis momento sine gladio aperte 
concidit, in auxilium et eustodiam suorum, qui 
spem suam collocarunt in Deum vivum ultionum, 
et qui solus potest servare ? 

XIX. Sed ingrati Judei, et stulti, et increduli, 
et ignari, qui plurimorum divinorum beneficiorum 
fuerunt immemores, post manu angeli hostium il- 


5! | Heg. xu, 13. ?* IV Reg. xvi, 28-33. 
4 seqq. ?* Psal. xxxii, 8. 


' [V Reg. xix, 15-57 


illorum fugam, nesic quidem potuerunt intelligere 
et agnoscere, sed dicebant : Manus nostra excelsa 
fecit hrec omnia prodigia. Propterea tradidit eos 
Deusomninoin manus Nabuchodonosor regis Chal- 
deeorum, qui etiam diruitomnes muros Jerusalem, 
et incendit civitatem totam, et domum Domini, et 
bello capta accepit vasa sacra, et multitudinem 
divitiarum eorum, et duxit omnia Babylonem. Et 
fuerunt Judei servientes in captivitate cum magno 
metu Chaldeeis, colentes omnes eorum simulacra, 
preter sanctostres pueros el. prophetam Danie- 
lem. 

XX. Hi enim soli viri pii, etiamsi plane infanles 
abducti essent in captivitatem, Dei timorem sem- 


B per habentes, non cum sui generis pontificibus, 


Scribis et Phariswis eo deducti sunt, ut colerent 
deos, qui non sunt neque regium illud jussum 
timuerunt : sed in Deum vivum, qui dat salutem, 
confidentes, cuin ducti essent ad tyrannum, auda- 
cter dixerunt: Notum tibi sit, rex, quod deos 
tuos non colimus, etimaginem auream, quam po- 
suisti, non adoramus. » Tune Nabuchodonoser rex 
in ira etfurore injecit Ananiam, Azariam et Misael 
in fornacem ignis ardentem. Dei autem angelus, 
Michael scilicet, simul cum eis descendit in forna- 
cem ; el nec omnino quidem eos tetigit ignis, sed 
excussit angelus flammam fornacis, et transiit ignis 
cireumelrca, et combussit viros omnes, qui ipsos 
injecerant. hoc est, administros regis. Tunc tres 
tanquam uno ore leetantes, laudabant et benedice- 
bant et solum Deum gloritficabant. Hex autem au- 
divit ipsos Deum laudantesin medio fornaeis, et 
cito surgens, dixit magnatibus suis: » Non tres vi- 
ros vinctos injecimus in medium ignis, et aspectus 
quarti est similis Filio Dei ? Tunc cum rex eos 
accersisset, egressi suut illeesi. Cum autem divini 
pueri egressi essent absque ulla leesione, coram eis 
adoravit rex, etdixit : « Benedictus Dominus Deus 
Sidrach, Misach, et Abdenago, qui misit angelum 
suum, et eripuit pueros suos ex igne fornacis ar- 
dentis. Tunc rex constituit eos principes, el. ma- 
ximo eos honore affecit cum propheta Daniele ?* 
Pulchre revera divinus cantor David psallit: » Ca- 
strametabitur angelus Domini in circuitu timen- 
tium eum, et liberabit eos ?*. » 

XXI. Simile autem rursus miraculum ostendit 
Deus admirabilium, per gloriosum urchangelum 
suum Michaelem, in famulo quoque suo Daniele, 
injecto in lacum leonum. Nain postquam regna- 
runt reges alii à Nabuchodonosor, diligebatur ab 
omuibus sapientissimus Daniel, ut qui ex Deo som- 
nia conjiceret. Babylonii autem invidia moti, in- 
surrexerunt eo tempore adversus Cyrum, qui tunc 
apud eos regnabat, sicut prius adversus Darium, et 
dicunt ei: « Rex, da nobis, ut morte afficiamus 
Hebreum Danielem : quoniam Bel deum nostrum 


3 [V Reg. xxv, 1 seqq. 35 Dan. uii, 


985 


DE S. MICHAELE ARCHANGELO. 


986 


contrivit, et venerandum draconem interfecit, et A enimet caligat omnis vis dicendi, intuens ad alti- 


sacerdotes et incantatores nostros occidit.Sin minus, 
te interimemus et domum tuam, utjudaizantem. » 
Cum vere vidisset rex: quod eum valde urgerent, 
coactus, tradidit eis Danielem. llli autem injecerunt 
eum in lacum leonum et fuit illicsex  dies.Erant 
autem in lacu septem leones. Occlusit vero archan- 
gelus Michael oraleonum, et non molestia affece- 
runt Danielem, neque attigerunt omnino corpus 
ejus. Cum vero venisset rex septimo die, ut luge- 
ret Danielem inlacu, invenit salva quee fixerat si- 
gnacula, etlacu aperto, videt Danielem stantem 
rectum, et manus habentem extensas, et Deum 
laudantem, etdicentem: « Benedictus es, Deus, qui 
misisti angelum tuum, et obstruxitora leonum, et 
mihi non nocuerunt. » Tunc rex cito cum gaudio 
Deum glorificans, sustulis Danielem elacu illesum 
et adoravit eum; Viros autem, qui Danielem accu- 
saverant, injecit in lacum leonum 51, Non prius 
autem fuerunt in solo lacus, quam eos invadentes 
leones devorarunt, et omnia ossa eorum, tanquam 
in pulverem comminuerunt. Hic ergo vir desiderio- 
rum Daniel, sanctissimum archangeli nomen nobis 
ostendit, quod vocaretur Michael, id est, dur Dei 
ezercitus, utqui hoc mysterium acceperit ab alio 
angelo. 

XXII. Porro vero Habacuc quoque propheta erat 
in Judeea. Ipse autem coxerat pulmentum et panes 
inünxerat ad nutrimentum, et ibat ut id ferret 
suis messoribus. Angelus Domini apprehendit ver- 
ticem Habacuc, et impetu suispiritus eum portavit 
&Judeea Babylonem cum lentis alimento; et intulit 
ipsum archangelus in lacum leonum, non solutis 
illie signaculis. Comeditque Daniel servus Domini, 
εἰ leetatus est. Et rursus idem angelus Michael re- 
stituit confestim Habacuc in locum suum, nihil ej 
impedimenti afferens, quominus eadem hora ve- 
niret et eodem cibo messores suos copiose ale- 
ret *. Pape, quanta est divini archangeli perni- 
citas. 

XXlil. Validissimo quoque suo impetu, divino 
nutu,similiter rursus alias assumpsitdivinum quo- 
que prophetam Ezechielem, utdicit ipse Ezechiel 
insua prophetia : « Et aspexi, et ecce similitudo, 
viri à lumbis suis, et inferius ignis: et a lumbis 
ejus et superius tanquam visio electri. Et. accepit 
me & vertice in spiritu suo in medio coeli etterre, 
et deduxit me Jerusalem ?*.» 

XXIV.Quid etiam apostolum quoque Philippum 
similiter rapuit angelus Domini mei, et transtulit 
in Azotum, et non vidit amplius ipsum eunuchus 
regine Ethiopum, postquam ab eo accepit baptis- 
mum salutarem *^, 

XXV. Mentem autem impellit, et mihi animum 
excitat eximia gratia et virtus divini ordinum du- 
ctoris supernarum potestatum, et ducit ad nar- 
randum unum solum ejus miraculum. Vincitur 


9! Dan. xiv, 1-42. ?* Ibid. 33-38. 
PATROL. GR. CXL. 


tudinem etmultitudinem etexcellentiam infinito- 
rum etvariorum et omnis generis ejus miraculo- 
rum, et recusat omnino de iis scribere. Deficiet 
enim plane tempus nos ut divinus ail Apostolus, 
narrantes, Est enim pelagus metiri facilius, et 
stellas numerare, quam maxima, quse a maximo 
incorporeo quotidie in nosfiunt, miracula. Ex ma- 
gnis ergo et insignibus ejus miraculis, audebo 
pauca quaedam vobis narrare admirabilia opera. 

XXVI. Tempore Michaelis imperatoris et Theo- 
dore ejus matris, erat vir quidam, nomine Mar- 
cianus, qui a teneris unguiculis fuerat cerifer ve- 
nerandi hujus templi. In ipso enim divino et vene- 
rando et pulcherrimo templo archangelico, omnes 


Β quimariagitantur omne genus morborum, et acce- 


D 


dunt in fide, et ex intemerata illa ejus imagine 
bibunt unguentum emanans, statim assequuntur, 
que speratur, curationem. In hoc ergo divino et 
religioso templo assidue perseverabat predictus 
Marcianus archangeli ceifer,usque ad senectutem 
cum magno amore et fide neque unquam omnino 
opus habuerat medico, sed simul atque aliquando 
incidisset in illum morbum, protinus procidebat 
in dicto templo ductoris ordinum Michaelis bre- 
vique sanus redibat in domum suam propter to- 
tam suam ineum affectionem, 

XXVlI.Cum eum ergo aliquando gravis morbus 
et plane desperatus invasisset, jacuit in inferiori 
parte templi archangeli aliquot dies cum stabili et 
firma in eum fiducia. Cum plurimi autem amici et 
medici ad eum congregarentur, et dicerent alii alia, 
qu& ad ejus pertinebantcurationem, ipso vero ne 
eos quidem omnino de hic audire sustinente, au- 
sus estunus ex medicis facere ea, qu& dicuntur 
fomenta, et jussitiisquiipsi ministrabant, ut ei 
mederentur ante matutinum, velletan. non. Cum 
autem fomenta composuisset medicus, domum re, 
diit. lllaautem nocte Marcianus cuma se veluti 
discessisset et esset in exstasi, quomodo et vir hic 
pius narravit, et subjectum argumentum ostendit 
veritatem, omnes templi portas vidit repente aper- 
tas, et lavacrum, quod exstabat, virum terribilem 
cum impetu e cello equitem descendisse. Cum is 
autem ex equo descendisset in purpureo, quod illic 
erat, marmore, ingressus est in templum, a pluri- 
mis stipatus, tanquam prepositi veste indutus, et 
impletum est universum templum odore ineffabili. 
Paulo post vero cum accessisset ad lectum Mar- 
ciani, finxit se ea attreclare, quse erant in ,scamno, 
et rapere qu& in eo erant posita ad alimentum et 
usum; etcum invenissetin catino posita, que dicta 
sunt, fomenta, ea accepta tulitad Marcianum, ro- 
gans quid heec sibi vellent, et quisnam esset, qui 
ea temere fecisset in domo sua. Cum is autem re- 
spondissetcum tremore, dicit ille terribilis et glo- 
riosus duobus suis satellitibus : Tollite ea, et eun- 


5 Ezech. vin, 2.  *9 Act. virt, 26-390. 


19 


98 7 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


tes, quamprimum perforate caput ejus, qui me A fuit velox ad ferendum auxilium et eum defenden- 


contempsit, etipsa in id injicite. Cumque intin- 
xisset summum digiti sui in candela, que impen- 
debat ejus admirabilium rerum effecirici imagini, 
signavit caput Marciani sancto oleo in figuram cru- 
cis, et ex ecclesia egressus, equo rursus conscenso, 
sublatus est ad ccelum, statimque clausc» sunt om- 
nesporte ecclesie, ita ut, quomodo, videri non 
potuerit. Marcianus autem magno timore affectus, 
et animo anxius usque ad matutinum,propter ter- 
ribilem visionem, accersit presbyterum ecclesise, 
et narravit ei omnia, Tunc presbyter cum queesiis- 
set, qua: a medico parata fuerant, fomenta, nec in- 
venisset, Marciani quoque caput animadvertisset, 
et vidisset sanctam crucem in eo per sanctum 


dum, militie principem Michaelem. 

XXIX. Atque nonnulli quidem dicunt esse novem 
eorum ordines, convenienter parabole Servatoris, 
qu3 dicit: » Si mulier aliqua habens decem drach- 
mas, unam ex eis perdiderit, non accensa lucerna 
eam querit, et quando eam invenerit, convocat 
amicas, dicens : Gratulamini mihi, quoniam inveni 
drachmam quam perdideram *!, » Sunt autem no- 
vem ordinesincorporeorum,nempe Angeli, Archan- 
geli, Principatus, Potestates, Virtutes, Dominationes, 
Throni, Cherubim, Seraphim : etdecimus ordo est 
horrinum. Nonnulli vero dicunt nonaginta novem 
esse eorum partes : centesimam autem esse homi- 
num, convenienter parabole centum ovium, de 


oleum expressam, obstupefactus abiit quampri- B quibus dicit Christus: « Si fuerint alicui homini 


mum ad medicum, ut ei narraret omnia, et consu- 
leret, ut ipse quoque peteret veniam ab ordinum 
ductore Michaele de iis, que ipse admiserat. 

XXVIII. Cum autem venisset presbyter in domum 
medici, invenit illic multitudinem inpnumerabilem 
et luctum qui non poterat comprimi, cognatorum 
et amicorum ejus sociorum : qui omnes defebant 
repentinum, et non prius animadversum, lethalem 
ejus morbum,ipsum autem jacentem in medio 
omnium,totamque ejus faciem ustulatam, claman- 
temque graviter, et magna voce ejulantem : Mise- 
remini mei, qui Deum timetis. Scindite, Christiani, 
caput meum, non fero enim dolores. Postquam 
vero audivit a presbytero verba terribilia, qu: au- 
diverata pio Marciano, tunc intellexit medicus 
esse plagam dignam sua audacia,et statim acerbe 
exclamavit: Ego sum eausagravie hujus mec mor- 
tis: sed me tollite et abducite, et jacite in san- 
ctam &dem ejus, et 5ι quid jubet ejus misericor- 
dia, faciet in meindignum suum servum. Portantes 
autem eum, tuleruntuna cum lecto. Marcianus au- 
tem cum sensisset tumultum assedit: et cum cau- 
sam rescivisset, seipsum consideravit, et inventus 
est omnino sanus. Tunc cito descendens de lecto 
suo, Deum glorificavit, suumque defensorem et 
dominum et magnum medicum et militie princi- 
pem Michaelem: cursimque egressus, processit 
obviam, etsustulit medicum e lectio, οἱ portavit 
eum suis manibussimulcum presbytero, οἱ po- 
suit eum ante sanctam aram, miserabiliter deflen- 


tem et confitentem, utei esset propitius sanctus D 


princeps militie. Marcianus autem cum per se ma- 
nare fecisset unguentum e sacra illa imagine, unxit 
caput patientis medici statimque fugatum est:.. ,r- 
bum illud tormentum, et ardentes faciei pustuli 
sunt exstincte,et factus est sanus omnino sicut 
prius, glorificans Deum et sanctissimum ejus mi- 
litie principem Michaelem. Mansit vero de cetero 
medicus ille perseverans et munifice offerens in 
eodem glorioso templo archangelico, toto tempore 
vitee sue Dominum laudibus extollens, et eum qui 


* Luc. xv, 8, 9. *! Ibid. 4-θ. 6 1ο. 1, 20-38. 


C 


centum oves, et aberraverit una ex ipsis, non reli- 
ctis nonaginta novem in montes profectus, quarit 
eam quee errat? et si contigerit eam invenire, de ea 
magisletatur, quam de nonaginta novem, quee non 
aberraverunt **. » Reveraenimnos sumus, fratres, 
qui male aufugimus, et aberramus super montes et 
colles nefarie actionis et incredulitatis : quos non 
despexit pastor bonus etbenignus, sed queesivit, et 
supra suum humerum portavit, et retulit in nume- 
rum gregis boni et non errantis. 


De S. archangelo Gabriele. 


XXX. Laudemus ergo omnes Dominum, fratres, 
et nomen ejus simul extollamus, qui facit magna 
et quo investigari nequeunt, gloriosaque et admi- 
rabiliaquorum non est numerus, per sanctissimum 
Michaelem quotidie, et olim et nunc,et hic οἱ 
alibi, et multis et singulis. Nam etsi per alios san- 
ctos angelos innumerabiles, fecit Deus admirabi- 
lium innumerabilia miracula per universum orbem 
terre, trium tamen solum ostendit divina Seriptura 
pretiosa et veneranda nomina, Michaelis et Gabrie- 
lis, et aperle colendi Raphaelis. Et quod sanetis- 
simus quidem Michael fecerit hec omnia, que sunt 
simul posita terribilia miracula, hinc patet ex 
divinis Scripturis. Divinissimus autem Gabriel 
missus fuit ab omnipotente Deo et Patre, tempore 
divini et benigni in terram descensus, veluli qui- 
dam pronubus Dei Verbi, ad sanctam Virginem, 
et Dixit: « Ave gratia plena, Dominus tecum, » 
et hac voce depulit antiquissimam et diuturnissi- 
mam molestiam prime parentis Εν, et implevit 
letitia universum orbem terrse *?, Prius vero sterili 
quoque clarissime Anne, quie in horto suo obse- 
crabat Dominum, predixit fore, ut ex ea nascere- 
tur Dei parens. Quin etiam prophete Zachariem in 
templo suffienti ipse dixit fore, ut in seneetute 
gigneret Preecursorem : quo tempore eum etiam 
fecit obmutescere in poenam incredulitatis **. Eum- 
dem ergo divinissimum Gabrielem vidit rursus 
idem Zacharias in sanctis sanctorum, cibum e 


^^ Ibid. 5-20. 


580 


DE S. MICHAELE ARCHANGELO. 


590 


ccelis afferentem ad Dei matrem. Eumdem autem A autem venissent ad Tigrim fluvium, sedit puer 


Gabrielem viderunt etiam pastores in ortu Christi, 
annuntiantem eis magnum gaudium οἱ universo 
mundo 95. Alii quoque similiter plurimi boni, insi- 
mysteriis. Nam per hos duos, Michaelem, inquam, 
et Gabrielem, descenditomnis datio bona et omne 
bonum perfectum, quod desuper mittitur in terram 
& Deo omnipotente. Hx enim sunt due maxime 
el paris momenti lucerne Divinitatis, que est 
principium luminis, et est unica et trina: et que 
non occidunt luminaria totius orbis terre, qui 
est sub colo, mysteque arcanorum, et ad futuro- 
rum introducentes mysteria. 


De archangelo Raphaele. 


XXXI. Inducitur autem preclarus Raphael, 
quando Tobis exce»catos oculos artificiose illum:- 
navit **. Hic enim Tobias fuerat abductus capti- 
vus in prima Hebreorum captivitate Ninive. Cum 
&utem esset pius justus, convenienter legi, eo- 
rum qui erant sui generis, morientium in captivi- 
tate corpora clam sepeliebat, qui contemptui ha- 
bebahtur, etnon sepeliebantur. Quodam autem die 
cum reversus esset ex hoc pioopere, deposuissetque 
ligonem et bipalium, dormiit extra domum suam, 
propterea quod ipse esset pollutus, convenienter 
legi, quie dixit: « Quicunque tetigerit mortuum, 
immundus erit usque ad matutinum 1.» Illaautem 
nocte calidum excrementum in ejus oculos demisit 
passer,et statim fuit excecatus. Nequaquam vero 
blasphemiis incessens, perpetuo agebat gratias 
Deo, qui id permiserat. Post hec. autem cum ac- 
cersivisset Tobias filium suum, dixit ei: « Ecce 
ergo, ut vides, fili et cecus et senex factus sum 
propter multitudineun meorum peccatorum. Age 
ergo, mittam te ad Gabelum cognatum meum. 
Deposui enim apud eum ante captivitatem aliquot 
auri talenta : et affer ea ad sustentandas meas 
calamitates. Sed viam, o fili, nescis, quoniam est 
magna. Inveniamus autem hominem, qui sciat 
viam, timentem Deum, et cum eo conveniamus 
de justa mercede. Qui tibi sit comes post Deum 
et te rursus reducat ad meos obscuratos oculos 
illesum et letum. Cum autem talis homo ab eis 
quarerentur, accessit ab eos divinus archangelus 


Raphael humana specie, pre se ferens se velle D 


conduci mercedula, et dicit eis: « Paciscimini 
mecum, ut par est, et ergo ipsum concervabo 
post Deum. Recte enim scio et locum, et co- 
gnatum tuum Gabelum, et ejus uxorem, et filiam 
ejus. » n i 
XXXII. Cum ii ergo sic convenissent, οἱ acce- 
pisset puerum angelus, qui videbatur mercede 
conductus, cum plurimis votis ex senis manibus, 
ambulaverunt sine labore multos dies. Eos vero 
consecutus est canis quoque e domo. Cum ipsi 


55 Luc. 11, 9-12. ** Tob. xi, 14, 15. '! Levit. χι, 39. 


Tobias ad lavandos pedes, et aspexit piscem exsi- 
lientem, ut eum devoraret ; et exclamavit puer. 
Dicit ergo ei vie comes angelus: Ne timeas, sed 
eum teneas audacter. Id autem cum factum esset, 
rursus dixit ei: Disseca eum, et cor quidem et 
jecur diligenter serva in vase, fel vero in altero 
vase. Habet enim senex quidam, ad quem profi- 
ciscimur, formosam filiam habentem spiritum 
immundum, qui vocatur Asmodeus. Qui propter 
ejus amorem suffocavit septem viros, qui eam des- 
ponderant. Loquar autem ego cum sene de con- 
tractu, et persuadebo ei, ut accipias filiam ejus 
in uxorum. Suffumiga autem eam ex jecore et 
corde, et fugiet ab ea Asmodeus, homines occi- 


p dens de&monium, in supremas partes ZEgypti per 


me ligatum vinculis insolubilibus, et non repente 
morieris. Et revertetur ipsa quoque nobiscum 
cum inultis facultatibus in domum tuam. Quod 
etiam factum est, ut summatim dicam. Tunc puer 
servavit cor et jecur et fel, piscem autem comede- 
runt. 

XXXHI. Cum utem venissent, et alacriter 
accepli essent a sene Raguele, et verba movissent 
de contractu, nolebat senex, timens maxime pro- 
pterea quod esset ei propinquus genere, et osten- 
debat eis sepulcra septem virorum. Tandem autem 
persuasus cum celebrasset nuptias, et eum aspe- 
xissel virum, quomodo ei suggesserat ejus vis 
comes, Deo magnas egit gratias, et eam dedit 
senex uxorem Tobie, et dimidium suorum bo- 
norum, et misit eos cum magno gaudio. Ipsis vero 
reversis, et simul cum ea ancillis et famulis et infi- 
nita pecunia accepto etiam a Gabelo deposito, cum 
venissent prope domum Tobis, canis loco agnito 
procurrens, ingressus est domum, et complexus 
pedes Tobis, ei blandiebatur. Ille autem cum ex 
eo cognovisset adventum filii, surrexit propere, 
et ivit ei obviarn, et hic et illic. offendebatur ad 
parietem non videns. Vie vero comes dicit Tobie 
« Accipe fel piscis, et cum in foribus occurreris 
patri tuo, priusquam ipse te amplectatur, unge 
oculos ejus, et statim ascipiet. » Quod cum factum 
esset et protinus visum rocepisset, steterunt obs- 
tupefacti, Deum laudantes propter omnia bona, 
que eis fecerat. Volentibus autem ipsis magnas 
referre gratias vie comiti, qui existimabatur 
mercenarius, et prompto etalacri animo ei dare 
dimidium pecunie quam attulerant, se eis aperuit 
archangelus Domini, et dixit: « Ego sum Raphael, 
unus ex septem archangelis, qui Deo offerunt 
preces justorum : et neque comedi, neque bibi 
etiamsi vos putaretis. Domino vero perpetuo agite 
gratias, et semper ei confitemini, quod magnifi- 
cavit misericordiam suam super vos. Que cum 
dixisset, statim fuit sublatus ab eorum oculis. » Hoc 
ergo solum dixit Seriptura fecisse Raphaelem, 


591 


MANUEL CHARITOPULUS PATRIARCHA CP, 


quod fuit optimum et maximum miraculum. Dicit À assequentur trophea victoris. Per te duces exer- 


autem se unum ex septem archangelis, quoniam 
omniumordinum supercolestium, et que intelligen- 
tia apprehenduntur, classium et coetuum duces 
sunt et principes **, sicut dictum est superius. 
XXXIV.Celebremus autem nos hic quoque sincére, 
ut debemus, o sacrosancte ela Deo collecte coetus, 
letum et illustrem et admirabilem diem festum or- 
dinum ductoris Michaelis, qui animas et corpora 
beneficio afficit : et ei offeramus dona accepta et 
digna, et pios ei hymnos perpetuo non cessemus 
psallere, ut ipse quoque moveat vehementiores 
intercessiones ad communem Dominum et Creato- 
rem, ut nobis det veniam, qui multipliciutn pec- 
catorum humana imbecillitate circumdati sumus 


citus Christiani populi, vincunt et dedecore 
afficiunt phalanges gentium infidelium. Per te 
omnis gratia illuminans, et predictio, et sapien- 
tia, et virtus ut est fidelibus hominibus. De cetero 
ut qui habeas etiam qued potes, da etiam vicissim 
eventum petitionum. Protege semper et conserva 
vitam nostram pennis tuis archangelicis, et nos 
libera ab omni nocumento. Cura affectiones eorum 
qui &egrotant. Fac ut in auram evanescant, et 
dissolvantur spiritus eorum qui probris insultant 
et injuriis. Adhuc magis deprime et dejice elatum 
et gloriosum supercilium et magniloquentiam 
perversi et Dei hostis, et hominibus infesti Sa- 
tans, et fac ut cessent et otiose reddantur im- 


et miseria. Ad eum ergo clamemus et dicamus : p probe ejus machinationes. Depelle deemonum 


Benigne minister benigni Domini, qui in myste- 
ris 11088, Michael princeps militie, assiduis 
tuis apud Regem glorie intercessionibus, omnes 
tuos laudatores et fideles tuos famulos, cum per 
poenitentiam, ut meliores evadant, deduxeris, et 
ut sanctos decet vivant, erudieris, illic colloca 
in stationejustorum. Te enim omnis ccetus Christia- 
norum, post Deum et intemeratam ejus Matrem, 
patronum habemus maximum et salutis defenso- 
rem. Te nostri auxilii arma validissima et menia 
adversus omnes hostes, tam qui in intelligentiam 
cadunt, quam qui sub sensum, opponimus. Te 
nostre defensionis divinam et evidentissimam 
cireumferimus gloriationem. Per te fideles reges 


4^ Tob. 1-xiv. 


insidias, quee adversus nos structe sunt. Evelle, 
qu& ab inimico sata sunt zizania in agro Ecclesise. 
Purga veri Patris familias et Domini sementem. 
Oppugna, et ignominia affice, et dissolve costus 
eorum qui male sentiunt, et sunt impii. Nos per- 
petuo confirma et corrobora intercessionum tua- 
rum defensionibus ad hoc, ut citra impedimentum 
faciamus Dominicam et divinam voluntatem : ut 
pertuam providentiam et defensionem digni habiti, 
qui vitam agamus in veritate et justitia, assequa- 
mur eterna Christi bona in regno celorum, gra- 
tia et misericordia Domini nostri Jesu Christi, eui 
gloria el potentia in secula ssesculorum. Amen. 





ANNO DOMINI MCCXL 


MANUELIS CHARITOPULI 


CP. PATRIARCHJE 


SOLUTIONES QUARUMDAM QU/ESTIONUM, 


DE JURE PATRONATUS 


DE TRANSLATIONE EPISCOPORUM. 


Vide tom. CXIX, col. 807-846. 





ANNO DOMINI MCCXL 


GERMANUS II 


PATRIARCHA CONSTANTINOPOLITANUS 


NOTITIA 


(Lequien Oriens Christianus, tom. I.) 


Manueli successit Germanus II, sapientissimus sanctissimusque vir, Callisto, imo et Acropolite cap.42 
aliisque Grecis,ex Anaplo Proponditis oriundus, piscatoris, ut ferebatur, filius; qui, cum Magne Eccle- 
. sie diaconus esset, Constantinopoli expugnata, in Achyrene monasterium S. Georgii Paneumorphi se- 
cesserat. Anno 1232, mensis Augusti die serta, indiclione v, acceplis litteris Manuelis Duce, Epiri et 
Thessalie principis, synodum habuit aliquot metropolitarum, Christophori scilicet Ancyre Galatie, 
Joannis Nicomediee, Nicolai Amastridis, Basilii Serrarum, Agapeti Lupadii et Melitopolis, Leonis Prusee, 
Nicephori Pontoheraclee, Leonis Pompeiopolis, Basilii Precconnesi, Georgii Didymothici ; cujus synodi 
gesta indicantur a Lambecio ex cod. Cesareo Greco 241, atque ad Manuelem Ducam ab ea delogatus 
dicitur Christophorus Ancyranus. Germano patriarchatum gerente, Joanne Batatzi imp., anno 1231, die 
26 Aprilis concilium Nymphai in Bithynia habitum est, propter nuntios quatuor Romani pape Gregorii 
IX, qui Ecclesi: unionisrestituende gratia advenerant; quorum duo ex ordine Predicatorum, duo alii 
ex Minorum erant: cujus synodi acta Greca Latinaque exstant. Concilii nullus qui sperabatur exitus 
fuit : Gregorio tamen pape Germanus patriarcha epistolam dedit. Nicephorus Callistus addit, Germanum 
eontra Latinos scripsisse ; ejusque profecto opuscula aliquot exstant, jejuna prorsus etinficeta, ut fere 
nullum aliud Grecorum deterius prodierit. Morti proximus monasticum institutum resumpsit, aecito sibi 
Georgii monachi nomine ; cumque Ecclesie 81160 annos decem et octo preefuisset, vitam morte commuta- 
vit. Onuphrius in Chronico sex menses addit, eumque obiisse censet anno 1240. Ephremius, quem Leo 
Allatius laudat lib. 11 De consens. cap. 14, in sua patriareharum CP. Chronologia, quam versibus politicis 
composuit, hunc inter sanctos pontifices ascriptum tradit,quem proinde in tribus catalogis abesse per. 
mirum est. 


GERMANI II SCRIPTA. 


(Ex Fabricii Bibliotheca Greca ed. Harles tom. XI.) 


Scripta inedita. 


I. De processione Spiritus sancti adversus Latinos. Incipit : "Eco ὑμεῖς µένητε ἐν τῷ λογῳ τῷ ἐμῷ, ἆλη- 
θῶς µαθηταί μώ ἐστε. Collegit auctoritates Patrum etiam Latinorum, Grecis tamen verbis expressas, 
teste eodem Allatio IT, 14 pag. 712. Libro 1 contra Latinos, responsione 10 (a), citatur a Nic. Comneno 
p. 336 Pranot. mystagog.(b) Ex epistola ad patriarcham Cpol. Latinum (Nicolaum) Allatius p 300, 568, 

II. De azymis ad Theodorum Studitam juniorem, scriptum inficetum prorsus et inscitie plenum, 


(a) S. De Ecclesie Orientalis et Occidentalis con- — Spiritus sancti, azymis et baptismate ez Germani. 
sensione, cujus locum repetiit Lambec. III, p. 342 patriarche CPolitani, Nicec residentisresponsione 

. HARL. ad epistolam papa Gregorii IX. V. Lambec. ΠΠ, 

(6) Vindobon. in cod. Cesar. LXIV, n. 27, est pag. 318 sqq. ed. Kollàr. Paris. in bibl. publ. cod. 
synopsis testimoniorum S. Seriptursee et SS. Patrum — MCCLXVII, 1. 2. Conf. Oudin De script . eccles., II, 
contra Latinorum heereses et erroresde processione — p. 56. sqq. Hanr. 


595 GERMANUS ΙΙ CP. PATRIARCHA. 596 


judice Stephano de Altimura Ponticensi in Panoplia contra schisma Grecorum p. 358. FABR. Exstat in 
cod. Vindob. 085. modo laudato, et Paris, in bibl. publ. cod. MCCXV, n. 3, Ηλαν. 

III. De purgatorio, et IV. De tribus modis administrandi baptisma. Allatius I. c. pag. 712. 

V. Homiliz plures et Catecheses, cum epistola ad Nicolaum grammatioum, servate in codice Coisli- 
niano, cujus notitiam ex eruditiss. Montfauconicatalogo pag. 391 hic apponere non gravabor. « Codex 
CCLXXVIII, olim CCCLXIII, bombycinus, xiv circiter seculi, foliorum 296. Sancti Germani patriarche 
CP. Sermones et homilie. 

« Fol. &. S. Germani archiep. CP. Sermones. Primus in ordinatione ejus in patriarcham CP. init. : 
Πάλω ἐπ tut χρίσμα xai πνεύμα. FaABR. Hic et sequens aliique sermones quatuor, nec non epist. ad 
populum Cpol. postquam episcopus factus esset, et epistola ad Nicolaum grammaticum, qui ad partes 
Musulmanorum transierat, et scripta ignominiosa contra orthodoxam fidem vulgaverat, postea vero ad 
sanam mentem redierat, Oxon. in cod. Barocc. CXXXI. — Germani sermo, quando archiepiscopus ipse 
consecratus esset ; ejusdem sermo indictionis initio ; ejusdem homilia contra clericos avaros et pareene- 
sis ad parentes de liberis ; homilia de sacra svnaxi, et quod adhuc durant miracula, denique sermo in 
Annuntiationem B. Virginis, in Thome Gale cod. XLVI, f. 5880 cat. mss. Angl. vol n. HAnL. — 2) Εις 
ἀρχὲν wdixzov, Init. Χαέρετε tv Κυρὶω πάντοτε, πάλιν ερῶ. — 3) In. Exaltationem S. Crucis. Init, Πάλιν éop- 
τῆς μνστὴριον, αἱ πάλιν.--- &JEpist. postordinationem ejus. Init. ᾿Αθόακούμ Tat kx&ivov τὸν £v. προφύταις 
θαυμ. — 5) Ad. Constantinopolitanos, contra Bogomilos. linit. ᾿Ανάγκη ελθεῖν τά σκάνδαλα. [Conf. Schro- 
eckh. libr. cit. tom. XX, p. 475. Hanr. ] — 6.) Contra eos, qui conveniunt in ecclesiam. Init "Hdw μὲν 
à τῆς ημέρας ὀφθαλμός ἥλιος. — 7) Cratiarum actio pro concursu populi, et contra vanitatem vite. Init. 
Εὐλογμτὸς Κύριος ó ποιῶν θαυμάσια. — 8) Gratiarum actio de Sampsone, de Davide, et contra mechos. 
Init. η Ὥσπερ τά tv αὐχμηρία φυτά, ὅταν μὲν «pd. — 9) Πρὸς τοὺς ερωμίνους, etc. Init............ 
Τὸ 702 προσώπου εούθῆμα. --10) De misericordia et futuro judicio. Init. ᾿Εθονλόμην xai τὸ σύµερον χαιριὼ- 
τερα. — 11) Quo scopo homo compositus factus sit, etc. Init. ᾽Ασπάξομαί σε, πρωτίστητῶν. ---- 12) De bo- 
no in Ecclesia ordine, etc. Init. Aí µητὲρες ὅταν ἀπογαλακτίδειν. — 13) De eodem argumento. !nit. 
᾿Αδολεσχήσω xxi πάλι, ἵν  ὑμεῖς ἀσχολή.-- 14) De preparatione ad mysteria accipienda. Iait. 
'A))' o9dt ὁ παλαιός ἐκεῖνος, καί τῷ Gzi4. -- 15) De superhumerali summi pontificis, etc. Init. 'O μὲν 
νομιχὸς ἐχεῖνος ἱεράρχης, xai τνπιχός.-- 16) Contra clericos inordinatos, etc. Init. Oox &pvic εγὼ τὴν 
ποιµαντι. — 17) De amore Dei erga homines, etc. Init. Tí; X τυραννις ἣν dx τῆς πρὸς ὑμᾶς.--- 18) Post 
reditum ex Lydia, et de condemnatione heretici Leontii. Init. Λὺει µου τὴν γλῶσσαν i παροῦσα πανέ- 
γορις, -- 19) Homilia xaz«vuxrix.lnit. 'U μὲν ἄπολογια τῆς ἁμῆς ἁμῆς σιωπῆς. — 20) De conventu in Ee- 
clesia,etc. Init. Tí ἂν ἂνθορωπος πὰθοι ἐπιστασίαν.--- 21) Quod Deus multum curet de hominibus, etc. Init. 
Φέρι δὲ x«i πάλιν Ἱπὶ τὸν τεχνίτην. -- 22) Cum Canicleus (a) diaconum percussit. Init ^Q yAvxsix 
ὄψις, ὢ Ὑάνος ψυχῆς.-- 23) De eodem Canicleo. l1njt. Οἶμοι ἐγὼ, µητεο, ὡς τινα µε ἴτεχες. — 38) 
Ad populum, quod non semel per hebdomadem ad vigilias in ecclesiam concurrant. Init. Tí ποτε, ὦ 
ταρόντες, οἵεσθε. — 25) Quod oporteat os psalmodiis sanctificare. Init Κύρίε, ἠγόπησα εὐπρέπεια) οἶκου σου, 
χία. — 26) In parabolam cone apud Lucam. Init. Ἔχει μὲν τῆς εὐαγγελικῆς πιριχοπῆς τῆς σήμερον. — 21) 
Gratiarum actio, quod incideritin morbum in adornanda hac homilia, et de mysteriis sacris. Init. 
Υπολαμθάνειν µοι ἔπεισα, ω φιλοχρ. — 28) Homilia µεβεόρτιος Christi nativitatis. Init. Tác παοι λόγοις µεγιστης 
πτωχείας µου. — 29) Hom. post festum  Luminum. Init. Ὃν τρόπον ἐπιποθεῖ. — 30) Ei τά ἀπὸ 
χρεωφαγίας. Init. oid«, ὡς ἓν θαύματι χείσεται τοῖς πολλοις.--- 31) Homilia apologetica de diuturniore silentio. 
Αγαθόν uot, ὅτι ἑταπείνωσάς µε, ὅπως. — 32) Post nativitatém Christi et ante Lumina. Init. Ἆθὶς τοῖς λαμ- 
προῖς γενεθλίοις τοῦ. --- 33) In primam Dominicam Jejuniorum. Init. 'Oc εμεγάλὑνθη τά ἔργα σου, Κύρια, 
— 34) In infanticidium. Init. Tí; Θεός πλὴν τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, 6 Θεός. — 35) De eodem festo. Init. Οἱ 
pixpolóyot τῶν έστιατόρων. — 36) Alia sine titulo. Init. ᾿Ορᾶτε, u$ χκαταφοονήσητε ἑνός. — 37) Alia 
sine titulo. Init. Τῶ καιρῶ εισὴοχετο. — 38) In primam Dominicam  Jejuniorum. Init. Ὡς 
ἀγαπητά τά αχηνώματα cá. — 39) In secundam Dominicam Jejuniorum. Init. Ἠννσται μὲν ἰδοὺ σὺν Θεῶ 
καὶ ?. — &0) In tertiam Dominicam Jejuniorum. Init. *H μὲν τῶν Εὐαγγελίων r«vttpog βιόλος. --- 41) In quar- 
tam J)ominicam Quadragesima. Init. Τῷ καιοῷ κείνώ ἀνθρωπός τις. --- 42)In quintam Dominicam Jeju- 
niorum. Init. Tóv piv dà τῆς τἐσσαρακονθηµερον. — 43) In Dominicam ante nativitatem, et in tres 
pueros. Ἐπιιδὴὺ πὀλνανθοωπότερον σήμερον τὸ ἄθροισμα. — 44) Quod non sit accedendum ad divinos 
et prestigiatores. Init Χριστι ἄναξ αὐτοσυμπαβες, αὐτόνυχτε. — 45) In tertia. Dominica Jejuniorum 
et in sanctam Crucem. Init. Ιδοὺ ἡ κλίνη Σαλομὼν tbàxov« δυνατοί, --- 46) Homilia sine titulo. Init. *O-«v 
στρατοπεδευσάµενον ἐνταῦθα κατίδω. » 


(o 'O Κανίχλειος, vel ὁ Μανίκλης, vel ὁ Κανικλίων — enim illud, canicuium, a caniculis fictitiis susten- 
a Byzantinis scriptoribus is appellatur qui cani- — tabatur.Vide Villoison in Anecdotis Gr. tom. II. p. 
culo, sive atramento imperatoris preerat. Vas — 72. Ηδιμ.. 


397 NOTITIA. 898 


« Deinde sequuntur catecheses ejusdem : Prim* catechesis initium : Οἴδατε, ὅτι μετὰ δύο μέρας. --- 
Secunde init. 'Eri τῆς φυλακῆς µον. — Tertic catechesis init. Ἔτι τρεῖς ἡμέραι καὶ Νινενὲ, — Quarüe cate- 
chesis init. Ti» ἀλλοίωσω ἐλαιω. — Quinte init. Ὅποι τὸ πτῶμα, ἔκει συν. Sine titulo, init. Αλλὰ καὶ Ἰωνᾶς 
ἐκεῖνος. — « Fol. 193. Epistola ad Nicolaum grammaticum, qui in Musulmanorum religionem se contu- 
lerat, etc. Hec epistola est inter primam et secundam catechesim. Init, Εἶπα, ἐξαγαρεύσω x«r' ἐμοῦ τὴν 
ἀνομίαν pov, | « Vide paulo ante de cod. Coislin. ad n. 1. Hanr. ] ». 
νι codex Coislinianus. Ex his sole edite homilie quatuor, quibus asteriscum preefixi, 3, 94, 

et 45. 

VI. Epistola ad Manuelem Ducam, despotam Epiri et Thessalie, ms. in bibl. Cres. (Vindob. Inc. H-- 
τήµεθα và τὰς σὰς ἀριστείας, ὑττήμεθα, πανευτυχέστατε Δέσποτα. Vite Lambecium V, p. 107 (a). Ubi etiam 
memorat Manuelis Duce epistolam ad Germanum, ad quam hic respondet, et in qua Germanum (5) 
ille vocat παναγιώτατον δεσπότην xat τῶν ἐν τῇ οἰχουμένη Χριστιανῶν ἀπλανέστατον ὁδηγόν. 

Mandatum seu Commonitorium synodale, traditum Christophoro, metropolitee Ancyrano, cum is ex 
synodo Nicena A. C. 1232 celebrata tanquam legatus patriarchalis ad Manuelem Ducam esset profec- 
turus. Ms. in eodem (:odice (09958199, [n. &, pag. 227 sqq., ubi conf. not. Kollarii, 4.] sed posteriore 
parte mutilum. Incipit: Καιρός τοῦ βαλεῖν λίθους καὶ καιρὸς τοῦ συναγαγεῖν λίθους. [conf. Oudin. 1. c. ΠΠ. p. 59 
sqq. HaARL. 

VII. Oneirocriticon. Lambec. V, p. 237., seq. sive p. 478 ed. Kollar. — Oudin. 1. c. tom. IIf, pag. 61 
et pag. 236, illam somniorum interpretationem in cod. Vindobon, pertinere arbitratur ad Nicephorum 
Η patriarcham Cpol. a. 1250. Sed forsan Lambec. tutius judicat, Nicephori oneirocriticon esse brevius, 
quam Germani, et ab hoc illum sua videri per compendium accepisse. — In Montfauc. Bibl. biblio- 
thecar. mss. I, pag. 708. D, inter codd. bibl. Sfortians cod. sic citatur : « Germanum Cpol. scripsisse 
adversus eos qui dicunt, demones convertendos, meminit Photius. » HARL. 


Scripta edita. 


I. Epistola ad Gregorium IX papam Rom. de unione, que Latine sepius prodiit inter Gregorii IX 
epistolas et apud Mattheum Paris, ad. a. 1237, cum alia Germani id cardinales epistola ; et apud Odo- 
ricum Raynaldum ad a. 1232, n. 46, et in conciliorum tomis, cum Gregorii ΙΧ responsione duplici, ut 
tom. 1X Labbei, pag. 318, el tom. VII Harduin., pag. 149. Sed Harduinus primus etiam Grece dedit p. 
1961 acceptam a Michaele Le Quien, qui ex codice regio ΜΜΗΤΙΙ descripserat. Incipit : "à Κύριε, σῶσον 
d$ ὦ Κύριε, εὐόδωσον δή. Apud eumdem Harduinum pag. 157-162. Grece et Latine exstat definitio apo- 
crisiariorum Gregorii IX ad Germanum missa, quod Spiritus sanctus a Patre Filioque procedat equa- 
liter heec in codice Ceesareo apud Lambecium 1lI, p. 118 (c) inscribitur: ΄Ἔκθεσις τῆς ὀμολογίας τῆς πίσ- 
τέως τῶν Λατίνων Guyypapsicx x«i ἀποσταλεῖσα παρὰ Γρηγορίου πάππα Ῥώμης πρὸς Γεγμανον τὸν ἁγιώτατον 
κατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως. In eodem codice (05898890 subjuncta Germani responsio Grece adhuc ine. 
dita: Tou ἁγιωτάτου Γερμανοῦ πατοιάρχου Κονσταντωουπόλεως, x«i τῆς σὺν αὐτῷ ἱερᾶς συνόδου ἀπάν- 


(a) S. p. 225 sq. ed. Kollar. in. cod. CCLI, n. 2 
et 3, et Oudin. l. cit. IIl, p. 58 sq. Hanr. 

(5) Nicephoro Gregore, 'Avío συνετὸς, καὶ ἀρετῆ 
χαὶ M Biov κοσµήσας. 

(c) Sive p. 305 sq. n. 24 et 25, in cod. LXIV ed. 
Kollar. Add. ibid. p. 311, n. 27. Synopsis argu- 
mentorum etc. supra de ineditis Gerinani 11 scriptis 
ad n. 1 citata: — Infra, in vol. XI pag. 530. ed. 
vet. — Schroekh. Hist. Eccl. Christ. tom. XXIX, 
pag. &1& sqq. — In codd. dudbus bibl. Sfortiane 
secundum Montfauc. Bibl. biblioth, mss. I, pag. 700. 
D. E. Epistola Gregorii pape ad patriarcham CPo- 
litan. in qua loquitur ille de duplici gladio Eccle- 
sie, temporali et spirituali. et usu utriusque; atque 
Germani, patriarchae CPol. et synodi ejus dispu- 
tatio de Spiritu sancto adversus legatos sedis apo- 
stolice. — lbid. It, pag. 1319 C, n. 36, pape epist. 
ad patriarch.CPolit. ejusque ad ipsum superuntone, 
Manuele imperatore ; — et n. 41-45 inder codd. Ma- 
zarin. Germani epist. ad Gregorium papam ; Gre- 
gorii pape ad ipsum ; Fratrum Minorum, legatorum 
Romani pontificis, fidei editio; Germanii cum iis 
disputatio. — Oxon.in cod. Baro». XCl, Germani 
CPo!. patriarche epistola ad pape Romani legatum 
qui presbyteros quosdam Griecos male tractaverat, 
et in carcere delinuerat: inc. Δέσποτα. — Ibid. in 


cod. Guil. Laudi LXXVIII, n. 18-21. (sive n. 720 
cat. codd. Anglie etc., tom. I.) Germani ep. ad 
Gregorium papam ; Gregorii papse. ep. ad Germa- 
num ; Determinatio Fratrum Minorum, f. confessio 
de processione Spiritus sancti a Patre Filioque, etc., 
et Gerinani ac synodi, qu& cum ipso,oppositio ad- 
versus Phremenarios, a Gregorio papa missos reli 
quosque — ibid. inter adversaria mss. Gerardi Lan- 
gheni (cat. eit. pag. 268, n. 6). Germani epistola 
ad Latinorum CPoli patriarcham,greecos sacerdotes, 
ut pape in supplicationibus memoriam facerent, 
cogentem. — Paris in bibl. publ. cod. CMLXX, 
n. 4, Gregorii pape fidei expositio missa ad Ger- 
manum ; n. 5, Germani responsio ad illam expo- 
sitionem, et Gregorii ad legatos Minoritas : ibi de 
processione Spiritus sancti imprimis disputatur.— 
In cod. MCCLVII, n. 1, Gregorii expositio, etc. et 
n. 3, Germani et synodi, cui preerat responsum, 
quo Latinorum dogma de processione Spiritus 
sancti refutatur. — "Venetiis in bibl. Marc. cod. 
DLXXV, Gregorii pape epistola ad Germanum, et 
hujus epistola ad illum Gregorium de unione : 
Απάντησις 700 Γερμανοῦ, καὶ tZ, σὺν αὐτῷ ἱερᾶς συνὸδου 
πρὸς τους ἀπο του παππα Γρηγορίου σταλέντας Φραιµμι- 
νουρίους x«t τοὺς λοιπούς, [nc. Εἶπατε ημῖν, elc. γ. 


cat. codd. Gr. Karc., p. 303. ΗλΗΙ.. 


699 | GERMANI II CP. PATRIARCHEE. 600 


τησις πρὸς τὴν τοιαύτην ὁμολογίαν τοῦ πάππα, καὶ πρὸς τοὺς vm! ἐκείνου σταλέντας Φρεμενονρίους (6) x«i λοιποὺς 
περὶ τῆς ἐκπορείσεως τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Hanc Latine vulgavit Lucas Waddingus in Annalibus ordinis 
Minorum. diversam a priore Germani scripto de processione Spiritus sancti quod ex Allatio 
paulo ante memoravi, illiusque veluti summa 8ο compendium. Confer Altimuram pag. 359, 360, 
Panoplie contra schisma Gracorum. ΕΔΕΜ. Edita est Greece ex cod. Cesareo Vindobon. a Franc. Ca- 
rolo Altero, ad calcem editlibri: Χρονυχὸν Γεῷργίου Φραντζῆ, etc. Vindobon. Austr. 1796, fol., pag. 139 
seq. Gregorii ἔχθεσις — missa ad Germanum. In fine: ὑπογραφαὶ τῶν ἀποχρισιαρίων. Pag. 1&0 seqq. sequi- 
tur Germani et synodi cum illo responsio, f. ἀπάντησις, etc., in qua multa et sacrorum et ecclesiastico- 
rum scriptorum loca testimoniaque afferuntur. In prefat. autem pag. 1! seq. Alter. agit de codd. Vin- 
dobonensi atque Vaticano. HaRL. 


II. Homilia variz. 1) In infantes Betlehemiticos. Κυροῦ Γερμανοῦ εἰς τὴν σφαγὴν τῶν ἅγίων νηπίῶν, 
καὶ εἰς τὴν ἀρχὴν τοῦ κατὰ Μάρχον Εὐαγγελίου, ἀναγινωσχομένη Κυριαχῇ πρὸ τῶν Φώτων. Incipil: 
Tic Θεὸς πλὴν τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Greece ex codice Augustano edidit David Hosschelius inter homilias sacras 
variorum Patrum, Auguste Vindel. 1586, pag. 134-181. FABR. De Germani homiliis et codd. in bibloth. 
Anglie asservatis, in quibus ille aliaque Germani scripta exstant, copiose agit Oudin. 1. c. tom. ΠΠ]. pag. 
6I seq. — In cod. Augustan. Vind. secundum Reiseri indicem mss. bibl. Augustane, pag. 8, n. 20,sunt 
septem sermones Germani, archiep. Cpolitani : 1) In sepulturam Christi, dictus die magni Sabbati; 2) 
In annuntianem Marie; 3) In primam jejuniorum Dominicam, deque imaginum restitutione ; &) In ve. 
nerationem vivifice crucis, dictus tempore jejunii ;5) De infantibus, ab Herode occisis ; 6) In exaltatio- 
nem sancta Crucis; 7) In Dominicam ante Natalem Christi, deque tribus pueris in fornacem missis.— 
Ex Germani sermonibus permultis plura collegit excerpta Macarius Chrysocephalus in opere, Ῥοδωνιὰ 
inscripto, quod exstat ih cod. Veneto CCCCLII bibl. Marc. Vide Villoison, in Anecdotis Gracis, tom. Il, 
p. 72. — In indice ad hunc tomum, voc. Germani, citatur fragmentum ex quadam illius oratione, in 
qua explicatio allegorica arboris illius, in medio paradiso posite. HARL. 


2) In exaltationem venerandz crucis, et contra Bogomilos. Eig ὕψωσιν τοῦ τιµίου σταυροῦ, καὶ κατὰ 
Βογομίλων. Incipit :Πάλιν ἑορτῆς μυστήριο», xat πἄλιν 6 ἐμὸς λαὸς χορευτὴς μυστικός. Greece et Latine edidit Ja- 
cobus Gretserus tom. 1I De cruce, pag. 156-173. Ingolstad. 1600, &. 

3) In. vivificam crucem, tertia Jejuniorum Dominica. Τῦ τρίτῃ Κυριαχῇ τῶν Νηστειῶν, xai εἰς τὰν 
δωοποιὸν σταυρὀν. Incipit : Ἰδού à κλίνη Σολομὼν. Greece et Latine apud eumdem Gretserum, pag. 294-308. 

4) In adorationem Crucis, tempore tfRedii Jejunii. Eig τὴν προσχύνησιν τοῦ τιµιου x«l δωοποιοῦ σταυροῦ 
iv τῷ καιρῷ τῷ Μεσονηστίμῳ. Incipit: Φωτίδου, ἸἹερουσαλήμ. Grece et Latine apud eumdem Gretserum, 

. 408-914. 

| 5) In primam Jejuniorum Dominicam, et in sanctarum imaginum restitulionem. Εἰς τὴν πρώτεν Ku- 
ριαχκὴν τῶν Νηστειῶν, χαὶ εἰς τὴν τῶν ἁγίων καὶ σεπτῶν εἰχόνων ἀναστήλωσιν. Incipit : Ὡς ἀγαπητα τὰ 
σχηνώµατά σου, Κύριε τῶν δυνάμεων. Grece οἱ Latine apud eumdem Gretserum, pag. 549-565. In hac 
quoque homilia Bogomilorum mentio pag. 552. Ἡρώτησέ µέ τις τῶν δαιμονοπροσὠώπον τούτων Βογομί- 
λων' Διὰ τέ, φησί, προσκυνεῖτε τοίχους, x«i σανιδας xal ἄσθεστον καὶ διάφορα χρώματα: Latine exstat 
etiam ex Gretseri versione in supplemento Bibl. Patrum Morelliano Paris. 1639, tom. I, pag. 70, et in 
Bibl. Patrum Coloniensi a. 1618, tom. 1X, et in Lugdunensi a. 1672, tomo XX. (V. cat. bibl. Leidens. 
pag. 44]. 


6) In Dominici corporis sepulturam, et in magnum Sabbatum. Λόγος εἰς τὴν θεόσωµον τἀφὴν τοῦ Κυρίου 
x«i Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστου, ῥηθεὶς ἐν τῇ ἡμέρα τοῦ μεγάλου Σαθθάτονυ. Incipit: Σάθθατον µέν 
ἐστι σήμερον. Grece et Latine vulgavit Combefisius tom. I auctarii novi, pag. 1469, 1524. Paris. 1648 
fol. Latine ex Combefisii versione in tom. XX Bibl. Patrum edit Lugd. et in Bibliotheca Patrum concio- 
natoria Combefisiana. Fa4sBR. In cod. antea citato Augustano Vindel. — Oxon. in cod. Barocc. CCXLI. 
— Vindobonee in cod. Cesar. LXIV, n. 20. V. Lambec. llf, p. 299, Kollar. — Paris, in bibl. publ. codd. 
DCCCLIV, n. 14, €t MCLXXXVI, n. 22. HanrL. 

[1η dedicationem templi B. Marice, etc. Paris, in bibl. publ. codd. MCLXXVI, n. 42 ; MCLXXVII, n. 
35, et MCXCIV, 11. Add. supra, vol. X, pag. 285 bis. HanL.) 

In decollationem Sancti Joannis Baptiste homiliam Germani a Combefisio editam tradit presstantis- 
simus Caveus, lapsus memoria : Andrew enim Cretensis, non Germani sermonem eo de argumento 
Combefisius publicavit. Andres; etiam est, non Germani Idiomelon in Annuntiationis festum ab eodem 
Caveo memoratum. 


ΠΠ. Epistole dux suo et synodi nomine misse ad Cyprios, eorumque archiepiscopum Neophytum, cum 


(a) Al. δρεµμιουρίους, Fratres ordinis Minorum intellige. (V. Jo. Meursii Glossar. Gr. barbar. voc. 
Φρεμηνοραῖος.]. 


601 EPISTOLA AD CYPRIOS, 609. 


cogerentur a Latinis (a), illis subjici. Prior incipit: 'H νῆσος à Kómpoc altera ; ΄Ανδρες φιλοχριστοτατοι 
καί φιλευσεθεῖς. Grece et Latine edidit Cotelerius tom. 1I Monument. Ecclesie Graecae, pag. 402 et 
415, 482. Paris. 1681, &, ΕΔΡΑ. Venetiis in cod. bibl. Marc. DLXXV epistole dus, Germani et synodi 
nomine misse ad Cyprios, eorumque archiepisc. Neophytum ; it. ex Germaniepistola, quam misit Niceea 
ad Patres Cpolit. V cat. codd. gr. Marc., pag. 303. — In cod. Mazarino LXXXVII, n. 37 seqq. Ger- 
mani epist. 1) ad Neophytum ; 2) altera ad Cyprios ; 3) ad Latinorum patriarcham Cpoli, cogentem 
Greecos presbyteros papse nomen recitare. V. Montfauc. Bibl. biblioth. mss., lI, p. 1319. HARL. 

IV. Decreta tria in jure orientali Enimundi Bonefidii, a. 1573, 8, apud H. Stephanum edito libro II, 
Greece p. 89 seq. et Latine p. 156 atque in Jure Graco- Romano Marquardi Freheri Francof. 1590, fol; 
Grece et Lat. p. 232 238 : primum contra Joannem (b) metropolitanum Naupacti de quibusdam episco- 
palibus monasteriis, etde virgine que ante pubertatem, nuptialem benedictionem accepit : datum indic- 
tione vri, a. 6743, hoc est anno Christi 1235 ; secundum et tertium de paralauriis patriarchalium mona- 
steriorum, ad quem pertinere debeant (c) . In his et synodi mentio et ὑπομνημάτων συνδιχκῶν de patriar- 
chalibus stauropegiis factorum 27 novembr. et 8 Januar. indictionis v, hoc est anno 1232. FABR. 

De Germani scholiis in Dionys. Areopagitam v. supra, vol. VII, p. 10, pag. 15 de cod. Laurent. p. 16 
de cod. Marc. — et de cod. Veneto bibl. Marc. CXLIII, confectorem catal. codd. Gr. Marc., p. 81, atque 
cel. Morell. bibl. mss. Gr. et Lat. I, p. 88 seq., qui laudat deillis Jo. Fr. Betnard. de Rubeis in diss- 
preliminari edit. ipsius operum Areopagite, Venet 1755, fol. Hanr.] 


(a) Willebrandus ab Oldenburg, illorum tempo- (9 Florent. in cod. Laurent. IT, n. 94, plut. V. 


rum scriptor, in Συµμάχτοις Allatil, pag. 141 Greci, — Sigillum Germani de Paralaurüs patriarchalium 


quibus Latini per totam Cyprum dominantur trede- 
cim habent episcopos, quorum unus esl archiepis- 
copus. Omnes ipsis Francisobediunt, tributum tan- 
quam servi persolventes. 

(b) Male interpres dominum Joannis pro, domi- 


monasteriorum, ad quem pertinere debeant, fac- 
tum mense Junio, v indiction. et insinuatum secre- 
to sacri chartophytacii, ubi agitur de patriarcha- 
libus Stauropegüts. |nc.T& περὶ τῶν πατριαρχικῶν 
σταυροπηγίων. Sequitur alterum ejusdem. Inc. τὰ 


sum Joannem, χατά μητροπολίτου Ναυπάκτου κυρίου κατὰ συαρπαγὴν λαθὀντα σύμπαξων V. Bandin. Cat. 
ννου. codd. Gr. Laur., tom. I, p. 10. HABL. 





Germani Epistola ad Gregorium IX papam et ad cardinales De unione Ecclesiarum, 
cum Gregorii IX responsione duplici ; Definitio apocrisiariorum Pontiflcis quod Spiritus sanctus 
& Patre Filioque procedat equaliter, cum Germani responso ; item acta concilii Nympheee in 
Bithynia pro unione habiti : hec omnia post Regesta exstant. Gregorii IX, quem vide in Patro- 
logia Latina ad an. 1241. 





AD CYPRIOS. 


(Ex Joannis Baptistee Cotelerii Monumentis Ecclesie Greco, tom. III) 


Κάν- Α Germani sanctissimi patriarcha Constantinopo- 
leos epistola missa in insulam Cyprum, tam ab 
ipso quam a sacra synodo, cum tn ea insula sum- 
mum sacerdotium teneret dominus Neophytus, et 
cogeretur a Latinis, illis subjici. 


Γερμανοῦ (1) τοῦ ἀγιωτὰτου ς 
σταντινουπὀλεως Ἱπιστολή σταλεῖσα t. τῆ 
νήσῳ Κύπρω παρά τι αὐτοῦ χαί τῆς ἱερᾶς 
συνὸδου, ἀρχιερανεύοντος ἑ τῇ αὐτῇ νὴσῳ τοῦ 
κυροῦ Νεοφύτου, xai ἀναγκαδομένου παρὰ Λατίνων 
ὑποταγῆναι αὐτοῖς. 


πατριάρχου 


α Ἡ νῆσος à Κύπρο, 4 περιλάλητος ἦν móv- 1. Cyprus insula, illa percelebris, quam liqui- 


του uit» ὑγρὸν στόµα χὑὺκλὼ προσπτύσσεται, πυρι- 
prvü δὲ χείλη ῥητόρων καὶ Ἰγβραφίων διαφηµίζον- 
συ, εὔ μὲν θέσεως, εὦ δὲ κράὰσεως ἴἔχουσαν, oix 


(1) Γερμανοῦ, Est Germanus Ἡ CP. qui vixit 
sseculo decimotertio sub imperatoribus Latinis. Ad 
eum pertinent Decreta Juris Greco-Romani p. 232, 
etc., non vero ad illum qui antea fuerat pontifex 
Adrianopolitanus, ut dieitur in margine, quique 


dum quidem ponti ostium undequaque cingit, ignea 
vero oratorum scriptorumque labia predicant, 
commodo situ bonaque temporis gaudentem quasi 


est Germanus III. Patet ex P. 235, ubi notatur an- 
nus mundi 6743, qui est Christi 1235. De Cypro 
autem et Cypriis per illa tempora lege inter alios 
Wildebrandum ad Oldemborg |ltinerarii, p. 141, 


142 in Symmictis Allatii, 


603 


GERMANI II CP. PATRIARCH.E 


ου 


maris uber bonis abundans, et in loco sterili ho- A θηλὴν θαλάσσης βρίθονσαν ἀγαθοῖ, καὶ ἐν &rpu- 


tum, salsuginis solum dulcem succum fundens, 
aliam beatorum, insulam terram lacte manantem ; 
que non modo ex seipsa feracitatem omnem pro- 
fundat, sed etiam externis repleatur bonis, quot- 
quot nimirum per liquidum in eam inferuntur. 

2. Hec porro ipsa Cyprus, antea felix atque 
splendida, non adeo ex nature donis insigniserat, 
quemadmobum jam sermo representavit, neque 
eam quidquam e ceteris aliud tantum decorabat, 
quantum ipse pietatis fructus, aique Evangelii 
seges, ad centuplum bonis spicis feta, quantum 
lerge fluentes doctrine latices, Scripturarumque 
floridum pratum, et Ecclesie filiorum maltitudo 
instar omnigenarum herbarum agri; velut insulam 


innovatam, ut cum Scriptura loquar !, et quotidie p 


in melius renovatam ac proficientem. Unde factum 
est, utin unam maximarum provinciarum promo- 
veretur, et ad archiepiscopatus eveheretur digni- 
tatem, sors eximia Christi effecta, alque per se- 
metipsam directa propriumque sub pastoribus suis 
ordinans gregem. 

3. Verum non erat scelesti Satane, hanc absque 
invidia intueri, qui terram minatnr atque mare se 
deleturum. Scilicet armat manus barbaricas, et 
gentem inimicam excitat adversus Ecclesiam, imo 
beneficam ; geutem, que& h&c quidem dentibus 
comedit, illa vero unguibus dilacerat, alia autem 
pedibus conculcat, prorsusqus omnia ad disperdi- 
tionem vastat, juxta Danielis visionem ?. Consti- 
pati enim Latini, etiam Cyprios adorti sunt: 
alius quidam pontus immensus et obvia quaque 
inundans, conspicuo illo insulamque ambiente 
impetuosior ; quandoquidem conspicuus non eam 
obtegere contendit, sed propriis terminis cireum- 
scribitur, in semetipso fluctus conífringens, et 
Creatoris providentice frenis obsecundans *. 


4. At Italorum audacia proprias transilit statio- 
nes, et fluctus ire volvit, extra terminos currit, 
atque in exteros irruit. Ejusmodi atrox tempestas 
excitata estin preeclara Cypro ; cum qua fedus 
servat mare, et cicurem se reddit unda. Id sane 
diluvium, ad aliquod usque tempus venustiora 
qu&que corrupit, et in terram prostravit queecun- 
que eminebant. Mox vero et hominum corpora 
attigit. Verumtamen tolerabilis erat calamitas, li- 
cet esset admodum gravis ; quoniam ad corpoream 
spectabat noxam, et corporum perniciem, que ad 


! [sa. x,Lv, 16, * Dan vri, 7,19. ? Job xxxviii, 14. 


(2) Ka0' ἑαυτὸν διεξαγοµένη. Hoc est. αὐτοχέφαλος. 
Qua de re vide Allatium De Ecclesi» Oecidentalis 
et Orientalis perpbtua consensione, lib. 1, cap. 
25, et Adnotationes Beveregianas in canones p. 58, 
59, 147. 

(3) Τοῦ γῆν ἀπειγοῦντος. Habuit in animo illud 
Isa. x, 44 : Κα σείδω πόλις ακατοικουµένας, καί 
τὸν οἰκουμένην ὅλην χαταλήψομοι τῇ χειρὶ ὡς voc- 
σιαν’ xai ὡς χαταλελειµμμινα cox «co Et concutiam 


γήτῳ παράδεισον, xai τῆς GÀpxe πέδον γλυκύχυ- 
pov, καὶ νῆσον ἄλλην µαχάρων, x«i μµελιτόθρυτον 
γῆν: οὐ µόνον ἐξ ἑαυτῆς τὸ πάμφορον βλύσασαν, 
&)hd καὶ τοῖς ἐξωθιεν Ἠπεριαντλουμένον Ἁκααλοῖς, 
ὁπύσα ταύτῃ παρὰ τῆς ὑγρᾶς ἐπεισθώλλουσιν. 

β. Ηδι & Κύπρος αὕτη, à πρὶν εὐδαίμων τε 
καὶ λαμπρὰ, οὐ τόσον ἐχ τῶν φυσικῶν χαρίτων 
ἐπίσημος ἦν ὡς ὁ λόγος προδιεµέρφωσεν, οὐδ' οὕτω 
ταύτην ἄλλο τι τῶν ἀπάντον ἐσέμνυνεν, ὡς ὁ τῆς 
εὐσεθείας μᾶλλον καρπὸς, x«i ὁ τοῦ Εὐαγγελίοῦ 
σπόρος, ἑκατοστεύων εἰς εὔσταχυν, τὰ τε τῆς ὅι- 
δασκαλίας εὕρντα νάµατα καὶ Q πολνανθὺς λειμω- 
vix τῶν Γραφῶν, x«t Ἡ τῶν τέχνων τῆῦς 'Exxiu- 
σίας πληθὺς, ὡς τοῦ &ypou τὸ παμθότανον. ὥσπερ 
νῆσον ἐγκαινιδομένην, τὸ τῆς Τραφῆς, xoi ὀσεμέ- 
p«t πρὸς τὸ κρεῖττον ἀνανεουμένον τε xal προθαί- 
νουσαν. ᾿ἘΕντεῦθεν sig µίαν προήχθη τῶν μεγίστων 
ἐπαρχιῶν, καὶ πρὸς ἀρχιεπισχοπῆς ἐπήρθο ἀξίωμα" 
λάχος ἔχχριτον καθεστηκυῖα Χριστοῦ, καὶ καθ΄ έαυ- 
τὴν διεξαγοµένη (2), καὶ τὸ οἰχεον ὑπὸ ποιµέσι 
διατάττουσα ποίµνιον. 

y. AX)' οὔκουν [An οὐκ ἦν] ἄρα τοῦ τελχῖνος 
Σατὰν μὴ xci ταντῃ βάσχανον [An pro βασκανως] 
ἐνιδεῖν, τοῦ γῆν ἀπειλοῦντος (3) ἐξαλείφειν καὶ θὰ- 
λασσαν. ᾽Αμέλιι καὶ χεῖρας ὀπλίδει βαρθαρικὰς, 
καὶ πολέμιον ἔθνος ἐπήγειρε xarà τῆς ᾿Ἐχκλοσίας, 
καὶ μᾶλλον ὑποδρηστιρον «jtf ἔθνος, τὰ μὲν τοῖς 
ὁδοῦσιν ἐσθίον, τὰ δὲ σπαράσσει τοῖς ὄνυξιν, ἀλλὰ 
δέ ποσι συμπατοῦν, χαὶ ἁπλῶς τὰ πὰντα πρὸς ἀφα- 
νισμὸν ἀχριιοῦν, κατὰ τὸν Δανιήλ θεαματισμὀν. Oi 
γὰρ φρακτοὶ Λατῖνοι καὶ τοῖς Κυπρίοις έπέθρισαν. 
πόντος ἀλλος τις ἀχανής καὶ χαταχλνδων τὸ προστν- 
X9v, τοῦ προφανοῦς xxi τὸν νῶσον ὑπανέχοντος 
βιαιότερος, παρ ὃσον μὶν οὗ χαλύψαι ταύτην φιλο- 
νειχεῖ, ἀλλὰ τοῖς οἰχείοις ὃροις συµπεριγράφεται, ἓν 
ἐχυτῷ συνθµαύων τά χύματα, καὶ προνοὶας χαλινοῖς 
ἐὐπείχων Αομιουργοῦ. 

δ Τὸ di θρᾶσος τῶν Ιταλῶν τοὺς οἰχείους ύπερ- 
θαΐνει σταθμούς, καὶ xópxra κνλίνδει θυμοῦ, καὶ 
ὑπερόρια τρέχει, x«i τῶν ὀθνείων κατεμπηδἁ. Tu- 
λέχος ἐπεῤῥάγο τῇ χαλῦ Κύπρώ χκλύδων ἀλλόκοτος. 
πρὀς ἣν ἡ θάλασσα σπένδεται, xoi ἡμεροῦται τὸ 
ῥόθιον. 'O δὲ τοιοῦτος χατακλυσμὸς µέχρι μὲν τι- 
vo; τά ὡραῖα διέφθειρε, x«i πᾶν ἀνᾶστημα κατέρ- 
pubs γῆς. "Η1δπ δι καὶ σωμάτων ἀἄνθρωπων παρ- 
ἵψατο. Αλλ Xv ὅμως φορητὸν TO δεινὸν, καιπιρ ὃν 
βαρυσύμφορον' έπιέ x«i προς σωματικὴν ἀπέθλιπε 


λύμην καὶ σχηνωµάτων ἁπώλειαν, συντιθεµένων 


civitates habi!atas, et orbem terre totum appre- 
hendam manu quasinidum, et quasi ova derelicta 
tollam. Unde Gregorius. Nyssenus orat. 5 in Canti- 
cum canticorum, p. 551 D: O' χαταλαμθάνων τὸν 
οἰκουμένην ὡς vogdiXy, καὶ ὡς αχαταλελειµμένα od αἳρ- 
ων αὑτὰ, seu potius αὐτὰν, cum interprete, ac ems. 
Reg. 1797, Apud Cesarium quest 121, πεοιλύψο- 
μαι. 


605 


EPISTOLA I AD CYPRIOS. 


606 


ἐπι βραχὺ καὶ λυομένων μετ ο) πολύ. Τὰ νῦν δὲ Α brevetemporis spatium compinguntur, et solvun- 


ἀλλὰ χαὶ ψΨυχῶν τὸ πρᾶγμα κατεκανχήσατο, καὶ 
τὸν ὀρθὸν λόγον τῆς εὐσεθείας διασαλεύειν ἐπιχει- 
ρεῖ. Τοῖς γὰρ πολεμισταῖς Λατίνοις, x«i ἱερατικὸν 
ἐκ τοῦ Ὑένους οὐκ ὀλίγον τῇ νήσῳ προσέπιθὰν, τὸς 
ἐκκλησίας συνέχεε, x«i πρὸς ἑαυτὸ παντα τὰ θεῖα 
ἐφελχύσαι νεανιεύεται. 

&'. Ενθεν ὁ pk» Ὑνήσιος καὶ χανονιχὸς πρωτο- 
ποίµην, ὁ µμακαριώτατος ἀρχιεπίσχοπος Κυπρίων, 
ὁ κῦρις Νέοφυτος, τοῦ οἰχείου θρόνου ἀποδιώχε-αι" 
παρένθετος δέ τις καὶ ἀλλόθροος ἄνθρωπος ix Λα- 
τινικῆς φυλῆῦς τῷ τοιούτῳ θρόνῳ ἐγχαθεσθεὶς, οὐχ 
ἂν ἄλλως ἀνήσει τοὺς ἡμετέρους ἱερατιχοὺς ἴσχυ- 
ρίξδεται ἐπισχόπους τε x«i λοιποὺς τὸν ᾿Ρωμαῖϊκὸν 
παιμαίνειν καὶ διδάσχει λαὸν, εἰ μὴ πρότερον τὴν 
πα p' αὐτοῖς ὑποταγὴὺν ὑπεισέλθωσι, καὶ συνθήκας B 
χαταθυµίους τῷ νέῳ ἀρχιερεῖ καὶ νόθῳ παρέξουσιν; 
$ μὴν καὶ τούτους ἐξοστρακισθῆναι της νήσου παν- 
τάπασιν ὡς τῶν ποιμένων xai διδασκάλων διασπα- 
ρέντων κυδυνεύειν τὸν ἀγέλην Χριστοῦ εἰς xpm- 
μνοὺς ἀποπλανᾶσθαι καὶ βάραθρα. 

€. Ην pt» πρὸ πολλοῦ θρνλούµενα ταῦτα, καὶ 
tl; ἀκοὰς τῆς ἡμετέρᾶς ἐρχόμενα µετριότητος τὰ 
νὺν δι xai 6 θεοφιλέστατος τῆς κατὰ τὴν Κύπρον 
ἁγιώτατος ἐπισχοπῆς Σολείας Λεόντιος, καὶ ὁ εὖ- 
λαθὴς καθηγούµενος τῆς τῶν ᾿Αψινθίων μονῆς ἵε- 
ῥυµόναχος Λεόντιος πρὸς T)» ἡμῶν ἀναπιμφθέν- 
τες µετρεότητα παρά τε τοῦ οἰἶχείυ µακαριωτάτου 
ἀρχιεπισχόπου xat τῶν λοιπῶν ἰπισχόπων, ἀλλὰ d 
xt παντὸς τοῦ ἱερωμένου πληρώματος καὶ τοῦ 
ὀχλώδους λαοῦ, τὰς τοιαύτας συνοδικῶς ἀνύγγειλαν 
συαφορὰς ἐνώπιον τῆς ἡμῶν μετριόητὸς, καὶ πα- 
ῥαστάντες τὴν σήμερον ἐπὶ τοῦ µέσου, διεπρεσθτύ- 
σαντο ὁπόσα παρ ἐχείνων ἀνενεγχεῖν ἐπετράπησαν. 
Ἔφασκον γὰρ ὡς τῷ ἀρχιεπισχόπῳ χνοῷ Νεοφύτῳ παρὰ 
τῶν Λατίνων o) συγχεχώρηται τῆ νήσῳ ἑνδιατρίδειν 
τὸ σύνολον’ ἅτε τοῦ σφῶν καὶ ἱτέρου αοχιεπισχόπου 
µηδόλως ἄλλον ἀκούειν ἀρχιεπίσκοπον στέγοντος, 
Αμέλει καὶ τέλεον ἐχείνους [/. ἐκεῖνον] ἀπήλασαν. Καὶ 
νῦν ty τοῖς µέρεσι τῆς ἀνατολῆς διάγει πλανώμενος 

C. Αὐτοὺς δέ y& τοὺς ἐπισχόπους, φασὶ, xal τοὺς 
λοιποὺς ἱερατιχοὺς, εἰς ὑποταγὴν ἐκθιάξεται ὁ τῶν 
Λανένων ἀρχιερεὺς, xal οὕτως ἑάσειν τούτους κα- 
θυπ/σχνεῖται τὰς οἰχείας ἔχειν ἐπισχοπὰς καὶ ἵερα- D 
τιχῶς ἐνεργεῖν. Καὶ παρεγχλήτευον τὸ ποιητέον 
μαθεῖν παρά τε τῆς ἡμῶν µετριότητος xol τῆς ἵε- 
ρᾶς ἀδελφότητος. Διὰ γὰρ τῆς τούτων γλὠσσης τὰς 
τῶν Κυπρίων πάντων ἴλεγον παριστάναι ψυχὰς, 
καὶ τὴν ἡμῶν γουνάδεσθαι µετριότητα τῆς ἐκείνων 
σωτηρίας ἀντιποιήσασθαι, x«l μὴ χώραν οὕτω πλα- 
τεῖαν καὶ πολυάνθρωπον Χχαταλιπεῖν ἀπροστάτευ- 
Tow, ὡς λιμὸν λιμῶξαι (4) x«i δίψαν παθεῖν, οὐ 
βρώματος οὐδὲ πόµατος, ἀλλὰἀ τοῦ ἀκούειν λόγον 
tov. 

* Amos viri, 114. 

(& Αιμὸν λιμῶξαι. Fames spiritalis, de qua 
expono locum obscurum Leonis imperatoris oret. 


6 Auc. Combef. 1, c. 1690, D: Δὸς πεινῶντι Tpo- 
φὺ», ὁ λιμῷ κινδυνεύων, καὶ τῷ ἐξ οὐρανοῦ κατα- 


tur paulo post.Jam vero et res adversum animas 
sese superbe extulit, conaturque rectum pietatis 
sermonem concutere. Nam una cum bellatoribus 
Latinis non pauci ejusdem generis sacerdotes in 
insulam ingressi, Ecclesias conturbarunt, et ad se 
cuncta divina pertrahere petulanter nituntur. 

3. Hinclegitimus et canonicus pastorum pri- 
mus, beatissimus Cypriorum archiepiscopus, do- 
minus Neophytus, a sua sede pulsus est, adsciti- 
tius autem quidam et peregrinz lingue homo, e 
Latinorum genere, in eodem throno insidens, non 
alia ratione se permissurum asseverat, ut nostri 
sacrati homines, tum episcopi, tum ceteri, popu- 
lum Romanum seu Graecum pascant et doceant, 
nisi prius subjectionem illam eorum subierint, et 
astipulationes novo nothoque pontifici gratas pree- 
stiterint; alioquin eos omnino ex insula ejicien- 
dos esse, adeo ut pastoribus et doctoribus disper- 
sis, periculum sit ne Christi grex in precipitia et 
barathra divagetur. 

6 Atque hec quidem jam a lougo tempore di- 
vulgata fuerant, et ad aures mediocritatis nostre 
pervenerant. Nunc vero religiosissimus sanctissimi 
episcopatus 901669 in Cypro, Leontius, et reveren- 
dus monasterii Apsinthiorum prepositus, sacer 
monachus Leontius, ad nostram missi mediocrita- 
tem, tum a suo batissimo archiepiscopo, tum a 
reliquis episcopis, nencon ab omni sacro coetu, 
ipsaque plebe, hasce synodice calamitates coram 
nostra mediocritate retulerunt ; hodieque in me- 
dium prodentes, ex legatione que ab illis deman- 
data sibi fuerant prolocuti sunt. Nempe dixerunt, 
nequaquam aLatinis concessumesse domino Neo- 
phyto archiepiscopo ut illo modo in insula mane- 
ret, cum alter ille eorum archiepiscopus nullate- 
nus alium sustineret audire archiepiscopum. Unde 
penitus eum expulerunt, Et nunc per Orientis 
plagas oberrat. 


7. Addiderunt legati, quod' episcopos ipsos ce- 
terosque sacri ordinis ad subjectionem, Latino- 
rum pontifex cogit, atque ea conditione pollicetur 
seiis permissurum habere episcopatus suos, sa. 
craque obire munia. Tum obsecraverunt, uli a 
nobis et sacra fraternitate discerent quid agen- 
dum esset. Aiebant quippe, cunctorum Cypriorum 
animas per suam linguam adesse, el mediocritatis 
nostre genua amplecti, suppliciterque orare ut 
salutis eorum curam suscipiamus, nec regionem 
adeo amplam et populosam patrocinio destitutam 
relinquamus, ita ut esuriat et sitim patiatur, non 
defectu cibi et potus, sed audiendi verbum Dei *. 


θάντι ἄρτῳ τραφείς. Id est : Da cibum esurienti 
qui fame periclitaris,et pane illo qui de celo descen- 
dit nutriris. Sic idem Augustus orat. ult. c. 1 743. 
À de Maria. Χαῖρε à τὸν x υῶς χαὶ ὑπερφυῶς 


607 


obsecraret,rem mediocritas nostra una cum sacra 
fraternitate deliberandam proposuit. Visumque 
est duplex utrinque imminere periculum, et ca- 
sum ex utraque parte precipitem. Tantum enim 
populum absque pastorali patrocinio deseri, quo- 
rum sanguis per Deum e manibus pastorum re- 
quirendus est ὅ, peccatum est ingenti censura 
condemnandum : Lalinorum autem voluntati ce- 
dere, et cum schismaticis consensionis facere fce- 
dus, dissonum videtur acanonum rigore,alienum- 
que ab ecclesiaticis consuetudinibus. Erat igitur 
anceps disceptatio, et ad alterutrum propensio du- 
bia. Verum postquam et mediocritas nostra et 
sacra fraternitas multas volutavit considerationes, 
demum censuit mediocritas nostra, ipsa speciem 
subjectionis quam Latani postulabant proferri ad 
synodum debere. Unde cohortata est episcopum et 
abbatem, ut spiritaliter cum veritate explicarent 
quenam illa essent que a Latinis postularentur. 


9. Responderunt illi tria hec Latinos inevitabi- 
liter requirere : primum, manus manibus immit- 
tere, sacerdolales sacerdotalibus, nostros Latinis: 
hoc namque esse infestis tutam cautionem, servi- 
lis in negotiis demissionis ; secundum, ut Romanus 


ad sacerdotalem honorem provehendus, post ele- ( 


ctionem a popularibus suis factam, sive in episco- 
pum promoveatur,sive ad alitam ordinationem vel 
ad monachalem prefecturam assumptus fuerit, 
nullus omnino absque Latini notitia constituatur 
in dignitate ad se pertinente. Id porro Latinos 
propter turpe lucrem duntaxat expetere contestati 
sunt. Tertium ad hec adjecerunt, ut Greci a suis 
quidem episoopis, cum necesse fuerit, judicentur ; 
si quis tamen e judieatis forsan voluerit ad Lati- 
norum archiepiscopum provocare, tanquam ΟΡ- 
pressus videlicet, seu clericus seu laicus sit, ab 
illo controversia discutiatur. Super his mediocri- 
tas nostra post disquisitionem una cum fratrum 
congregatione, et inchoato definitivo decreto, 
necnon ea que visa sunt declarans, hunc in mo- 
dum pronuntiavit. 

10. Omnes sacros canones, cunctas traditiones 
divinas, universas venerabiles piissime nostrte 
Ecclesie ritus amplecti et servare illeesos ac invio- 
latos, jamsanximus tam manuquamlingua adhuc- 
que sancimus, Christi gratie confisi. Ita siquidem 
et scripsimus et confessi sumus,tum singulis die- 
bus pro iis decertamus, atque oramus, ut manus 
pariter et vox Jacobi patriarche consistant, qui 
etiam antequam nasceretur a Deo dilectus est *. 


5 Ezech. in, 18. * Rom. ix, 11-13. 


γιωργηθέντα prov φέρουσα τράπιδα' οὗ τραφέτες 
oi τή αργία τῆς ἀκάνθης λιμῷ ἀπολλύμενοι, τοῦ 
κινδύνου διασεσώσμιθα. Ave, mensa οιῶ panem 
ilium novo naturamque superante modo excultum 


GERMANI II CP. PATRIARCHJAE 
8. Ista cum episcopus oraret supplex, et abbas À 


608 


καθιχετεύοντος, και 
τοῦ ἠγουμένου προσλιπαοοῦντος, € µετριότης ὑμῶν 
μετὰ τῆς ἱερᾶς ἀδελφότοτος εἰς σχέψιν ἔθετο τὰ 
τοῦ πράγματος. Καὶ ἐδόχει διπλοῦς ἑκατέρωθεν 
κίνδυνος καὶ ἀμφέχκρημνος ὄλισθος. Τό τε γὰρ το- 
σούτον ἐγχαταλειφθῆναι λαὸν προστασίας ἅτερ ποι- 
μαντικῆς, ὧν τὰ αἵματα ἐζήτηται [4π. ἐκδ οτεῖται 
vel ἐκδητήσεται] παρὰ τῷ Θιῷ ἐκ τῆς τῶν ποιµαι- 
νόντων χειρὸς, μεγάλην τὸν εὐθύνην ἔχει τὸ χατά- 
χριµα, xai τὸ ἐνδοῦναι δὲ θελύσει Λατινικῦ καὶ σχι- 
σματικοῖς σννθέσθαι καὶ σπιίσασθαι ἀπᾷδον τῇ 
τῶν χανόνων ἀχριθεία δοχεῖ, καὶ ἐχκλησιαστιῶν 
ἐθίμων ἀλλότριον. Ἂν γοῦν ὁ λόγος ἀμφίθολος, καὶ 
ᾧ πρὸς θάτερον νεῦσις ἀμφισθητήσιμος. Ὡς δὲ πολ- 
λοὺς 9 τε µετριότης ἡμῶν καὶ à ἱερὰ ἀδελφότης 
ἀνείλιττε λογισμοὺς, τέλος xal αὑτὸ τὸ εἴδος τῆς 
ἀπαιτουμένης παρὰ τῶν Λατιων ὑμοταγῆς συνο- 
dude ὃ µετριότης ἡμῶν χρωματισθῆναι [f. xpup.] 
διενοήσατο. Ὅθεν παρεγγυήσατο τῷ ἐπισχόπῳ τε xai 
τῷ καθηγουµένῳ πνευματικῶς δινχρωῆσαι μετ 
ἀληθείας, τίνα Ύε doa τὰ παρὰ τῶν Λατίνων ἀπν- 
τηµένα εἰσί. 

ϐ’. «Καὶ οὔτοι τρία ταῦτα ῥητεῖν ἀπαραιτύτως 
ἴφασαν τοὺς Λατίνους χεῖρας Χχερσὶν ἐμθαλεῖν 
ἱερατιχαῖς * τοῦτο Ὑὰρ εἶναι τοῖς ἐέπηρεασταῖς 
ἐχέγγνον ἀσφαλίς, δουλωτικῆς ἐν πράγμασιν ὑπο- 
λίσεως δεύτερον τὸ τὸν μέλλοντα Ῥωμαῖον εἰς 
ἐερατιχὴν προθαίνειν τιμὴν, μετὰ τὴν τῶν ὁμοφύ- 
λων ἐπιλογὴὺν, εἴτε εἰς ἐπίσχοπον προθιθάδιται, 
εἴτε καὶ sig ἀλλοίαν χειροτονίαν ὦ καὶ ὑγουμινείαν 
ἐγχέχριται, μή δίχα τῆς τοῦ Λατίνου εἰδήσεως τῇ 
προσφόρῳ ἀξίᾳ ὁποιονδύτινα ἐγχαθίστασθαι τοῦτο 
δι χάριω αἰσχροχερδείας x«i µόνης ἀπαιτεῖν τοὺς 
Λατίνους διεμαρτύροντο τρίτον ἐπὶ τούτοις ἐπύγα- 
yo» τὸ τοὺς Ῥωμαίους αρίνεσθαι μὲν παρὰ τοῖς 
οἰχείοις ἐπισχόποις ὅτε διήσιιν d ὃ ἴσως 
τυς τῶν κρυοµέων θελήσει πβὸς τὸν ἀρχι- 
πίσκοπον τῶν Λατίνων, ὡς Φδῆθε ᾖβαρυνόμιος, 
ἵνα παρ αὐτῷ ἡ ὑπόθεσις ἀνακρίνηται,. "Emi τού- 
τοις ἡ µετριότης ἡμῶν συνδιασκεψαµένη μιτὰ τῆς 
τῆς ἀποφανταῖς 


η). Ταῦτα τοῦ ἐπισχόπου 


τῶν ἀδελφῶν ὁμηγύρεως, x«i 
ἀπαρχομένης ἀπαγγιλίας καὶ τὰ δόξαντα διασα- 
φοῦσα, οὕτως εἴροχε. 

v. Πάντας μὶν ἱεροὺς χανόνας, πᾶσας παραδόσεις, 
πάντα σεθάσµια ἴθιμα τῆς καθ) ἡμᾶς πανευσεθοῦς 
Ἐκκλησίας, στέργεν καὶ φυλάττειν ἀπαράτρωτά 
τε καὶ ἀπαρεγχείρητα καὶ — xpi καὶ worry 
διεθιθαιωσάµεθά τε καὶ εἰσέι διαθθαιούµεθα τοῦ 
Χριστοῦ τῇ χάριτι πεποιθὸτε. Καὶ «γάρ οὕτω 
xai ἴνεγραψάμεθα καὶ ὠὡμολογήσαμεν, καθ ἡμέ- 
ραν xai ὑπὶρ τούτων πυκτεύοµεν x«i εὐχόμεθα, 
ὅπως ai τε χεῖρε, Q τε φωνὴ, τοῦ πατριάρχου 


el confectum gestas; quo nutriti qui spine cultura 
et messe fame enecabamur, e discrimine evasimus. 
Gen. 1n, 18. 


609 


εἴεν Ἰαχὼθ, τοῦ xai πρὸ Ὑενέσεως ἀγαπηθέντος ὑπὸ À 
Θεοῦ. Ὅπου δέ yt οὐκ ἐπισείεταί τις ἀβέτησις τῶν 
Χανόνων, τῶν παραδόσεων, τῶν ἐθίμων, αὐτῆς τῆς 
πίστεως, & τί mov εὐμεθόδως καὶ ἀπροσχόπως τῇ 
Ἐκκλοσίᾳ Χριστοῦ μετελθεῖν δυνήσονται οἱ Κύ- 
πριοι ἐπίσκοποι, xàx τοῦ δοχεῖν ὑποπίπτειν, χατα- 
πιπτούσας ταῖς ἀληθείαι, τὰς ἐαυτῶ, ὑποσττρί- 
ξαιεν ἐχχλησίας, x«l τῆς ἀπειλουμένης ψνχολέθρου 
συντριθῦς ἀπαλλήξαιε, συγγνωστίον ἄν οἶμαι τῆς 
τοιαύτος οἰχονομίας, ἡ μᾶλλον εἰπεῖν ὑποκρίσεως, 
xal ἀκαταιτίατον [f. ἁκαταιτίατοι] λογισθήσονται, 
τὸν µέγαν Παῦλον εἰς τοῦτο συνήγορον ἔχοντες. 

ια. Ἐπεὶ οὖν οὕτως ἡ τῆς ἡμῶν µετριότωτος 
δωέγνωσις ἀπηγγέλλετο, καὶ παρίστατο τηνικάδε 
πλῆθος o) μετρητὸν τῶν τῆς Κωνσταντίνου θριµ- 
µάτων, τριχθὶν δεδασµένον, tig κληριχοὺς, εἰς µο- 
νάδοντας, εἰς λαϊκοὺς, τῶν piv ἤδο xci δεδιωγµέ- 
we» ἐκεῖθεν, χαὶ μητέρα ταύτην, τὴν Κωνσταντίνου 
φημὶ, μεμισηθένττων διὰ τὴν πρὸς τὸν tv οὐρανοῖς 
Πατέρα τελείαν ἀγάπησιν καὶ ὁμολογίαν, ἱδρῶσι 
σεμνυνοµένων * τῶν δ᾽ αὖθις, ὡς τὸ ᾽ἀπογεγαλα- 
χτισµένον, ἐπὶ τὸν μητέρα ἀναστριψάντων, καὶ τοῖς 
Ὑοραιαῖς αὐτῆς χαὶ πτωχιχαῖς ἀγκάλαις χαὶ ἔτι ἐν- 
θαλπομένων, οἱ τοιοῦτοι τὴν χαρδίαν ἐχζέσαντες ὑπὸ 
τῶν πυρανθράκων τοῦ δέλου, καὶ πὺρ oíovti πνεύσαν. 
τες, τὸν λόγον σφοδρυνόµενοι, πρὸς ἡμᾶς ἀμετείνοντο » 

iB. Λαμψάτω, λέγοντε, τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθιν 
τῶν ἀνθρώπων μὴ µόνον ἐξ ἔργων, ἀλλ £m καὶ 
τῶν λόγων αὑτων ' xci σκοτεινὸν μηδὲν μηδὲ 
ἀσαφίς ταῖς ὑμετέραις διαγνώσεσι ἐγκυπτίσθω, 
Ἐμάθομεν ἀφ᾿ ὧν ἐπάθομεν τὴν Λατωικὴν ὅολο- C 
πλοχίαν. ᾿Ημεῖς ἀρχούντως αὐτοῖς σννεπλάκηµεν, 
πολὺν ἀνέτλομιν χάµατον, ἐγκαρτερήσαντες — gu- 
λακαῖς, τῆῶς ἐνεχγαμένης ἀπελαθέτες, ἐξνθρισθέν- 
τες εἰς τὸ τοῦ πώγωνος σέµρωµα (5) * κἀκ τούτων 
πάντων τὰς αὐτῶν ᾖῥαδιουργίας ἐκμεμελετήχαμιν 
δχριθῶς. Λατῖνοι ἄλλα pi» βάζονσι ἄλλα ὃ i 
φρεσὶ κεύθουσι. Χερσι χεῖρας ἐμθαλεῖν ἀπαιτοῦσι 
τὰς Ἡμετέρας ταῖς ἑαυτῶν, xai τοῦτο παντάπασιν 
ἀκαταιτίατον καὶ ἀνεπίληπτον ἰσχυρίδονται. Τὸ 
δι οὐδέν τι ἕτερόν ἐστιν ἀλλ ἢ πατροπαραδότου 
πίστεως προδοσία xal χειραγωγία πρὸς ὑποταγὴν 
τῆς σφῶν Εκκλησίας, xal εἰς πάνθ ὅσα τὰ τῆς 
γπραλέας εἴθισται Ῥώμης παραληραφρονύµατα. 

ty" Οἷα γὰρ ἀὶ πολέμοις ἀναστρεφβόμειοι, καὶ D 
χαθαρῶς τυγχάνοντες ἀρειμώνιοι πάντες ὁμοῦ λαϊχοί 
τε καὶ ἱερεῖς αὐτῶν, xal ἴθιμα τῶν πολέμων üxpí- 
θωθέντες, xal τοῦτ) αὑτὸ τὸ διδόναι χεῖρας σημεῖον 
ὕττος καὶ παντελοῦς ὁουλοσύνης νοµίζουσιν, ὡς iv 
ταῖς µάχαις εἰώθασιν οἱ ἁλισχόμενοι ὁδρᾷν. Παρα- 


Psaj. 'cxxx, 2.*Matth. xvi, 5. 


"EfuGpis0fvrt; εἰς τὸ τοῦ πώγωνος σέµνω- 
μα. Et intra n. 15; Τὸ πετριχωµένον τοῦ πώγωνος 
χειρόµενα κόσμημα. De barbe decore, et de inju- 
ria erga , ad Willelmum Tyrium,aliosque 
a clarissimis viris citatos, adde precipue Vitam 
Stephani junioris in Damasceno f. 489, dum histo- 
ricis Orientaliumque synodica ad Theophilum im- 
peratorém, de Copronymo,necnon Vitam S. Sabe 
cap. 22, et Clementis drini Pedagogum. In 


EPISTOLA 1 AD CYPRIOS. 


x 


610 


Verumtamen ubinullainjicitur abdicatio canonum, 
traditionum, rituum, ipsius fidei, si quid episcopi 
Cyprii ex industria et citra Ecclesie Christi offen- 
sionem potuerint exsequi, atque ex eo quod vide- 
buntur delabi per id Ecclesias suas revera deci- 
dentes, suffulserint, liberaverintque ab anime 
perniciosa contritione que intentatur; in hac ego 
economia seu dispensatione veniam dandam ar- 
bitror, aut ut verius dicatur in hac simulatione ; 
et culpe immunes reputabuntur, ut qui eo in Ines 
gotio magnum Paulum patronum habeant, 


11. Postquam | igitur poc pacto pronuntiata fuit 
nostre mediocritatis sententia, cum tunc temporis 
adesset non modica Constantinopoleos alumnorum 
pars, eaque tripliciter divisa, nempe in clericos, 
in monachos, in laicos; quorum alii jam illinc fu«- 
gati fuerant atque odio habiti propter perfectam 
erga celestem Patrem charitatem et confessionem 
qui et sudoribus laboribusque suis decorabantur; 
alii rursus, tanquam ablactatum Ἱ, ad matrem re- 
dierant (matrem dico hanc Constantini urbem), 
adhucque anilibus et inopibus ejus ulnis confo- 
ventur; hujusmodi homines corde ex ignitis zeli 
carbonibus fervidi, ac velut ignem spirantes, acrii 
voce usi, in nos contendebant. 

12. Dicentes: Luceatlux vestra coram homini- 
bus, non solum ex operibus, sed etjam ex ipsis 
verbis *; nihilque tenebrosum aut obscurum in 
vestris decretis occultetur. Ex iis que perpessi 
sumus, Latinorum fraudes didicimus. Nos abunde 
cum iis congressi sumus, multum laboris toleravi- 
mus, perdurantes in carceribus, a patria expulsi, 
in barbe decus contumelia affecti; atque ex iis 
omnibus, plene illorum fallacias edocti sumus. 
Latini alia quidem loquuntur, alia vero in menti- 
bus occulunt. Postulant ut manibus manus inji- 
ciantur, nostre suis, idque omnino extra culpam 
et reprehensionem esse asseverant; cum hoc nihil 
aliud sit, quam fidei a majoribus tradite proditio, 
et manuductio ad obedientiam illorum Ecclesie 
exhibendam, atque ad omnia plane deliramenta. 
que in senili Roma usurpantur. 


13. Nam utpote semper in bellis versati, quique 
sint plane Martii cuncti, laici simul et sacerdotes 
eorum, atque bellorum instituta probe noverint, id 
ipsum, tradere manus, censent esse signum devi- 
ctionis et omnimode servitutis: quemadmodum 
in preliis ii facere solent qui superat fuerunt. 


oratione historica de festo restitutionis imaginum, 
Auct. ll Combef. refertur quod Theophilus impe- 
rator que&storem iniquum, graviter flagellatum, 
caputque cum barba adustum, et oblitum pice, 
exsilio perpetuo multaverit. Teste autem Joanne 
Cinnamo Bistoriarum lib. 1I, cap. 10, Niphon, he- 
reticus Bogomilus synodali, judicio condemnatus, 

ba, quam ad talos usque protensam t 
derasa, in carcerem conjectus est. 


611 


GERMANI I1 CP. PATRIARCH/E 


019 


Hortamur ergo ut synodicis decretis hoc eliam A καλοῦμεν οὖν ἐντεθῆναι ῥρητῶς ταῖς συνοδικαῖς δια- 


expresse inseratur,ne Italis Cyprii manus tradant; 
licet res non digna visa fuerit, cujus per sacros 
canones mentio fieret. Nam nisi ita fiat, apertum 
periculum est, ut mox concidat quadrangulum 
firmumque ac irreprehensibile pontificum qui te 
preecesserunt eedificium, quod illi permultis sudo- 
ridus longisque operum laboribus construxerunt, 
quotidie suis nos firmantes monitis, et super &po- 
stolorum fundamentum stabilientes, neve tenta- 
ttonum fluvios 8ο ventos timeremus adhortati. 


14.Que cum astans piissima plebs, fervido zelo 
prosequeretur ad nostram mediocritatem synodo 
presidentem, conspiciens mediocritas nostra, quod 


hic ceconomis& ratio juvaret nihil, sed magis fieret B 


tumultus; quodque non modo non recta ipsa ad 
servandam percelebrem Cyprum jam naufragium 
facientem, tenderet, dum juxta nauticas leges, 
pedem refert, velumque intinctum laxat; sed 
etiam periculum esset, ne proprie navis vectores 
compelleret ad seditionem;et quasi ad vexationem 
non sufficerent externi pirate, aperte metuendum 
esset, ne ipsos inter se committeret navigationis 
socios; hec ad Cyprios prolocuta est: Chrisi os 
Paulus,per os meum profert sententiam, atque ad 
interrogationem vestram ita respondet: Rogo vos, 
fratres, ut observelis eos qui dissensiones οί offendi- 
cula,praterdoctrinamquam vos didicistis, faciunt ; 
el declinate ab illis hujusmodi enim Christo Domino 


γνώσεσι καὶ τὸ μηδὲ χεῖρας δοῦναι τοῖς Ἱταλοῖς 
τοὺς Κυπρίους" εἰ x«i τοῖς ἱεροῖς χανόσιν ἀμνημό- 
νευτον παρατεθεώρηται τοῦτο. Ei γὰρ μὺ οὕτω γι- 
νήσεται, κίνδυνος προφανὴς τὸν τετράγωνον καὶ 
στερεὰν καὶ δίχα Ψψόγου τῶν πρὸ σοῦ ἀρχιερέων oi- 
κοδομὴν ἄρτι -«αταπεσεῖν, ὃν ἐκεῖνι συχνοῖς 
ἱδρῶσι καὶ ἐργομοχθίαις µμακραῖς ἀνεδείμαντο, 
ἀπερείδοντες χαθεκάστην ἡμᾶς ταῖς νουθεσίαις αὖ- 
τῶν, καὶ τῷ θεµελίῳ τῶν ἀἄποστολων ἑδράκοντες, 
καὶ μὴ δεδοικέαι τοὺς τῶν πειρασμῶν ποταμοὺς 
μηδὲ τοὺς ἀνέμους ὑποτιθέμενοι. 

ιδ’. Ταῦτα τοῦ παριστηκότος φιλευσιθεστάτου λαοῦ 
θερμῷ τῷ δήλῳ πρὸς τὴν ἡμῶν ἀποτεινομένου µε- 
τριότητα προχαθημένην συνοδιῶς, à µετριότες 
ἡμῶν συνιδοῦσα ὡς ἐνταῦθα ὁ τῆς οἰχονομίας λόγος οὐ- 
δεν ὠφελεῖ, ἀλλὰ μᾶλλον θόρυδος γίνεται: xol ὡς ej 
µόνον οὐκ εὐθυπλοεῖ «Urn πρὸς τὴν περιώνυµον Κύ- 
προν ναυαγοῦσαν δη διασώσασθαι, ἐνδιδοῦσα τὸν πόδα 
xara νόµους ναυτηλιχούς, x«i τὸ ἱστίον βάπτον ἀπο- 
κενοῦσα - ἀλλά γε dà καὶ τοὺς τῆς οἰχείας φροντίδος 
[Γ. φορτίδος] ἐπιθάτας στασιαστὰς ἐργάδεσθαι κυ- 
δυνεύει καὶ ὡς μὴ ἀρχούντων εἰς χάκωσιν τῶν 
ἔξωθεν πειρατῶν, χαὶ αὐτοὺς xaÜ' ἑαυτῶν ἔχπο- 
λεμῶσαι τοὺς συμµπλωτῆρας Φφόθος οὐκ αξυμφα- 
νής πρὸς τοὺς Κυπρίους ταῦτα ἐξεῖπε * Παῦλος τὸ 
τοῦ Χριστοῦ στόμα, διὰ τοῦ ἐμοῦ στόµατος Ύνωμο- 
δοτεῖ, xal πρὸς τὴν ὑμῶν ἐρώτησιν ταυτὶ ἀποχρί- 
νεαι. Παρακαλῶ ὑμᾶς, ἀδελφοι, σκοπεῖν τοὺς 
τὰς διχοστασίας καὶ τὰ σκάνδαλα παρὰ τὸν ὃι- 


non serviunt, sed sue nequitiz; et per dulces sermo- C δαχὴν ἣν ὑμεῖς ἐμάθετε ποιοῦντας, καὶ ἐκχλί- 


nes et benedictiones seducunt corda innocentium ? . 
Nobis omnino sufficit hec defensio, et ad interro- 
gationem aptissime se habet' abundeque potest id 
quod utile futurum est edocere. 


νατε ἀπ᾿ αὐτῶν. Οἱ γὰρ τοιοῦτοι τῷ Κυρίω ἡμῶν 
Ἰησοῦ Χριστῶ οὐ δουλεύούσι, ἀλλὰ τῷ ἑαντῶν 
x«xíx * xal διὰ τῆς χρηστολογίας καὶ εὐλογίας 


Li ^ * ρ - LJ 
ἐξαπατῶσι τὰς καρδίας τῶν ἀκάχων. ᾽Αρκοῦσα 


παντως ἡμῖν ἡ  &moloyix, xai ἁρμοδιῶτάτως πρὸς τὴν ἑἐρώτησι, καὶ ix&vüg ἔχουσα τὸ συνοῖσον 


ἀνδιδάξαι. 

15 . Vos autem, o fratres in Clfristo Cyprii, imi- 
tatores sitis Constantinopolitane Ecclesise; hujus 
pastores imitentur qui Cypri pastores sunt, ser- 
monum fistula indesinenter insufflantes, et alli- 
cientes canticis adhortatoriis et salutaribus. Cyprii 
greges' Constantinopoleos pecora emulentur Hec 
quippe longo intervallo a pastoribus dissita, cum 
immanibus lupis communem pastum habentia, ca- 
pillatum barbe ornamentum detonsa, et carnibus 
concisa, fidei sigillum ab insidiis tutum servarunt, 
luposque frustra hiantes arguerunt. Quod si ex iis 
nonnulli, perpauci numero, alicujus scabiei, vel 
etiam rabiosi morsus participes fuerint, verum ad 
resinam in Galaad *? et ad spiritales hujusce loci 
medicos accurrerunt; per quos et ad pristinam 
redierunt sanitatem, non minorem ac illesi invul- 
neratique laudem ipsi quoque consecuti, ob sue 
infirmitatis agnitionem, etquod velociter medelam 
qusesierint. 


uw. Ὑμεῖς δὲ, ὦ xarà Χριστὸν ἀδελφοὶ Κύπριοι, µι- 
μηταὶ γίνεσθε τῆς τῶν Κωνσταντινουπολιτῶν Ἐκκλυ- 
día, ' τοὺς αὐτῆς ποιμένας οἱ τῦς Κύπρου ποιµέ- 
νες µιµείσθωσαν' τῇ τῶν λόγων ἀπαύστως ἐμ- 


D πνέοντες σύριγγι, καὶ ἀνακλητικὸν ἐπάδοντε καὶ 


σωτήριο. Τὰ Κύπρια ποίµνια ποίµνια τῶν τῆς 
Κωνσταντίνου ὀπλούτωσαν θριμμάτων. Καὶ γάρ 
ταῦτα τοῖς μαχροῖς ὅροις τῶν ποιμένων δαστοχότα, 
καὶ λύχοις δεινοῖς συµθοσχόωενα, xal τὸ τετριχωµένον 
τοῦ πώγωνος χειρόµινα κόσμημα, xci χρεουργούμενα. 
ἀνεπιδούλεντον τήν σφρα/ῖδα τῆς πίστεως διεφυλᾶ- 
ξαντο, xal τοὺς λύχους χανόντας µάτην ἀπύλεγξαν. 
Είδε χα τινες ἐξ αὐτῶν σφόδρα ὀλίγοι ψωβας τινὸς 
µιτέσχον, & καὶ λνσσώδους τοῦ düyuaro;, ἀλλὰ ra. 
χέως πρὸς τὸν ἐν Γαλαὰδ x«i τοὺς ἐν τῶδε τόπῳ 
πνευματικοὺς ἀκέστορας [ΑΠ. purívnv] ὑπαινίττεται 
[An. ὑπανίστανται] map! ὤν xai πρὸς τὴν «προτέραν 
ἐπανῦλθον ὑγίειαν ' οὐκ ἔλαττον τῶν ἀθλήτων καὶ 
ἀτραυματίστων x«i οὗτοι ἐπαινεθέντες διὰ τὲν τῆς 


οἰκείας ἀσθενείας ἐπίγνωσιν, χαὶ τὸ ὀητῆσαι ταχέως τὴν lago. 


* Rom. v1, 17, 18, 9 Jerem. για, 22. 


lus 


EPISTOLA II AD CYPRIOS 


tz. Καὶ τοὺς Κυπρίους τοιγαροῦν ποιμένας, εἰ A 


614 
16. Itaque sic etiam contigerit, ut pastores Cy- 


σνωβήσεται τοῖς λύχοις συµπλεκοµένους, χαὶ τῶν 
οἰχείων ὑπερμαχοῦντας ποιµνίων, καὶ τῆς αὐτῶν 
φοοντίξδοντας σωτηρίας, ὑποχλάσαι τι καὶ ὑπενδοῦ- 
ναι μιχρὸν, ὅπερ ἀπείη, παραχαλοῦμεν μὴ εἰς ἀπό- 
Ίνωσιν εὐθὺς ἐαπεσεῖν, μηδὲ ἀπελπίσαι τὴν σωτη- 
püxv, μιεδὶ ἀνομίαν ἐπὶ τὴν ἀνομίαν προσθεῖναι, 
χαὶ τὴν ἐπὶ τὸ χεῖρον ἀσπάσσασθαι προχοπὴν, xoi 
pey&v«t τοῖς ἔθνεσι, xal μαθεῖν τὰ ἔργα αὐτῶν * 
ἀλλ εὐθύς ἀνανεῦσαι τοῦ πτώματος, χαὶ πρὸς τὸν 
ἰατοὸὺν ἐπαναδραμεῖν. ᾽Αλλὸ ταῦτα μὲν οὕτως. 

εζ. Τὰ μέτοι ἕτερα δύο χεφάλαια * τὸ uà δίχα 
δηλαδὴ τῶς τῶν Λατίνων εἰδήσίως τῇ προσφόρῳ 
πνευματιχῷ ἀξία ὁποιονδήτινα ἐγχαθίστασθαι, καὶ 
τὸ μὺ χωλύεσθαι τοὺς ᾿Ῥωμαίοὺς, εἴτε ἱερωμένοι 
digi» εἴτε λαϊκοι, ἐγχλητεύειν πρὸς τοὺς Λατίνους, 
ἐν ταῖς περὶ βιαιοτέρων πραγμάτων φιλονειχείαις 
θἱομένους παρὰ τῶν ὁμογενῶν κριτῶν ἀδιχεῖσθαι * 
ἀδιάφορα δοκεῖ τῦ ἡμῶν µετριότητι, καὶ διὰ µό- 
γην φανερῶς αἰσχροχέρδειαν τοῖς Λατίνοις δητού- 
μενα. OU μικρὸς γὰρ ἐντεῦθεν αὐτοῖς ὁ ἆχρηµατι: 
Guo ἀναφαίνεται, Καὶ ἕ ἡμῶν µετριότης συµθου- 
λεύει τοῖς τῶν Κυπρίων ποιµέσιν, ἐν ὅσοις ἐνστατι- 
xí τινες xai φιλόνειχοι φαίνονται οἱ Λατῖνοι ἐφέσει 
λημματισμῶν, ἑνδιδόναι τούτοις, καὶ quà ἀνθίστα- 
σθαι. ᾿Επαινετὸν γὰρ σωματιχῆς ὅχμίας ψυχιχὸν 
ἀλλάττεσθαι κέρδος ' χαθάπιρ xci τὸ χαλκέων ἀντ- 
αμείθεσθαι χρύσια. Ίσως γὰρ, πλωρωσαντες χοη- 
µάτων τὰς χεῖρας, ἀπολύσουσι τούτονς τοῦ τῆς 
χειροδοσίας ζητήματος  χάἀκείνων ακατασπασθει- 
σῶν χάτω τῷ βάρει, ἐξέσθαι αὗτοῖς ὁσίας χεῖρας 
ἑκαέρειν πρὸς τὸν Otóv, καὶ δίχα σκινδαλμοῦ τινος 
χαὶ προχρίµατο, τὰ τῆς Ἱἱεροτεεστίς ἀποπλη- 
μῦν. 

t2. Ταῦτα παρεκθληθέντα ἀπὸ τῶν ἡμερησίων συνό- 
dev [An. συνοδικῶν] παρασημειώσεων, καὶ τῇ γραφῦ 
[f. ὕπογραςἤ] καὶ σφραγῖδι τοῦ τιµιωτάτου χαρτοφύ- 
Ίκχος τῆς ἁγιωτάτης τοῦ Θεου μεγάλης Ἐκκλησίας Θεο- 
ῥώρον τοῦ Στιλθῆ βεθαιωθέντα, ἐπεδόθη μηνὶ καὶ ἐπι- 
νεµήσει τῆς προγεγραμµένης [f. τοῖς προγεγραμμένοις] 
trou; cj« [Christi 1223]. 

Τοῦ αὐτοῦ ἁγιωτάτου χυροῦ Γερμανοῦ ἐπιστολὴὺ 

δευτέρα πρὸς τοὺς Κυπρίους. 


α. ΄Ανδοες φιλοχριστότατοι καὶ φιλευσεθεῖς, ὅσοι 
τὴν περιώνυµον νῆσον τὴν Κύπρον ἔλάχετε χατοι- 
χεῖν,. Ῥωμαῖοί τε xxi Σύροι, πάντε ὀρθοδοξίας 
ἐρασταὶ, φύλαχες ἀχριθες τῆς πατροπαραδότου 
ὑμῶν πίστιως, ἐφ᾽ ἧς ὁ παντοδύναμος βραχίων τοῦ 
Θεοῦ xxi Πατρὸς ὁ Χριστὸς τὴν Ἐκκλησίαν αὐτοῦ 
ᾠχοδόμησε, xoi πύλαι ἆδου οὐ κατισχύσουσιν αὐ- 
τῆς. ὅσον γὰρ ἂν αὐτὴ πολιμῆται, τοσοῦτον μᾶλλον 
χρατύνεται, ἑ/χαλλωπιζομέη τῇ τοῦ Χριστου ἐκ- 
µιµήσει. Λοτοῦ γάρ εστιν, ἀψευδέστατος λόγος οὗ- 
τωσὶ φάσκων. Ei ἐμὶ ἐδίωξαν, καὶ ὑμᾶς διώξου- 
σι εἰ τὸν λόγον µου ἰτήρησαν, καὶ τὸν ὕὑμέ- 


' Matth. xvt, 18. !* Joan, xv, 20. 


prii, cum lupis congressi, et pro ovilibus suis pu- 
gnantes, eorumque salutis curam gerentes, non- 
nihil labascant, paulumque cedant, quod absit, 
hortamur eos, ne stalim in desperationem inci« 
dant, neve salutis spem abjiciant, neque iniquita- 
tem iniquitati adjungant, et in deterius progres- 
sum apprehendant, misceantur cum gentibus, 
earumque discant opera; sed confestim a lapsu 
erigant sese, et ad medicum recurrant. Atque heec 
quidem ad hunc modum. 


17. Ceterum quod spectat ad duo alia capita, 
videlicet, ne citra Latinorum notitiam quilibet in 
congrua sibi dignitate spiritali constituatur, et ne 
Romani sive clerici sive laici prohibeantur ad La- 


B tinos appellare, in contentiunibus vehementiorum 


negotiorum, si putaverint sea gentis sue judicibus 
injuria affici ; ea nostre mediocritati videntur in- 
differentia, aperteque ob solam turpis lucri com- 
parationem a Latinis requisita. Non parvus enim 
ilis inde questus exhibetur. Atque mediocritas 
rostra hoc Cypriorum pastoribus consilium dat, 
ut in quibuscunque Latini pervicaces contentiosi- 
queapparebunt, cupiditate capture ac emolumenti, 
in iis cedant, nec ipsis obluctentur. Est quippe 
res laude digna, corporali dctrimento lucrum 
anime comparare ; quemadmodum cum areis 
compensareaurea. Forsitan enim postquam manus 
pecuniisrepleverint, eos absolvent a petita manuum 
traditione; illorumque manibus pondere depressis, 


C hisce licebit sanctas manus elevare ad Deum, et 


absque ullo astu et prejudicio sacra celebrare 
inysteria. 


18. Ista desumpta e diurnis synodorum adnota- 
tionibus, et per subscriplionem sigillumque reve- 
rendissimi sanctissime Dei magne Ecclesie char- 
tophylacis Theodori Stilbe confirmata, data sunt 
mense et indictione supra scriptis, anno 6734. 


Ejusdem sanctissimi domini Germani epistola se- 
cunda ad Cyprios. 


1. Christianissimi viri et pietatis amantes, quot- 


D quot Cyprum percelebrem insulam inhabitatis, 


Romani et Syri, cuncti orthodoxie amatores, ac- 
curati fidei nobis a Patribus tradite custodes, su- 
per quam omnipotens Dei et Patris brachium 
Christus, Ecclesiam suam  &ediflcavit, et porte in- 
ferinonprevalebunt adversus eam !!. Quantoenim 
magis ipsa oppugnata fuerit, eo plus corroboratur, 
per Christi imitationem sese efferens.Ipsius quippe 
verissimus est sermo, quo ita ait : Si me persecuti 
sunt, οἱ vos persequentur , $i sermonem meum ser- 
vaverunt ; et vesirum servabunt '*. Igitur, fratres, 


615 


GERMANI II CP. 


PATRIARCHAE, e16 


Gaudete in. Domino semper ; εἰ iterum dico, gau- À τερον τηρήσουσι" χαίρετε οὖν ἐν Κυρίῳ, ἀδελφοὶ- 


dete !?. Dei frater Jacobus cum Paulo coli ascen- 
sore charitatem vestram ad spirituales agones 
perungant atque incitent. Jacobus quidem cum 
dicit : Omne gaudium ezistimate, fratres mei, cum 
tin tentationnes varias incideritis **. Hic vero, dum 
libenter gloriatur in infirmitatibus suis, et sibi in 
tribulationibus complacet !5. 


2. Ego certe minimus et inutilis inter pontifices, 
beatum me censui in infirmitatibus, quod ad po- 
pulum obedientissimum et ad aures audientium 
locutus fuerim. Neque enim cecidit super petram 
semen verbi nostri !'6, neque in aquis scripsimus, 
neque doctrine retia frustra laxavimus !! ; sed se- 


πάντοτε, καὶ πάλω ἐρῶ χαίρεε. Ἰάκωθος ὁ ϐθε- 
ἄδελφος σὺν Παὐλῷ τῷ οὐρανοθάµονι πρὸς τοὺς 
πνευματικοὺς ἀγῶνας τὴν ὑμῶν ymo» ἐπαλειφέ- 
τωσαν * ὁ μὲν δὴ ᾿Ἰάκωδος  Πᾶσαν χαρὰν ἠγήσα- 
σθε, λέγων, ἀδελφοί µου, ὅταν πειρασμοῖς πιρι- 
πέσητε ποιχίλοις * ὁ di ἤδιστα καυχώμινος ἐν 
ταῖς ἀσθινείαις «vtov, x«l ἐπευδοχῶν ἐν ταῖς θ)ί- 
yao, 

B. 'Eyé μὲν ὁ ἐλάχιστος xxi ἀχρεῖος ἐν ἀρχι- 
Ρεῦσι μαχάριον ἐμαυτὸν iv ταις ἀσθεείαις ὕγαομαι, 
ὅτι πρὸς λαὸν εὐπειθέστατον, καὶ πρὸς ὧὦτα &xov- 
όντων λελάληκα,. Οὐ γὰρ εἰς πέτραν ὁ σπορος τοῦ 
λόγου ὑμῶν ἔπεσιν, οὐδὶ καθ ὑδάτων ἐγράψαμεν, 
οὐδὶ τὰ διχτνα τῆς διδασκαλίας διακινῆς ἐχαλάσα- 


minavimus potius in terra bona et spicis ferace, B iv * ἀλλ ἑσπείραμεν μᾶλλον εἰς τὸν ἀγαθὺν γῆν 


scripsimus autem in cordibus illuminatis ac puris, 
mota lingua nostra instar calami scribe illius de 
quo in Psalmis !*; cumque in verbo Christi demi- 
sissemus rete, cepimus vos ad obedientiam fidei, 
et Christo obtulimus opsonium coelesti ejus mensa 
dignum. Unde et letitia affecti ob primam captu- 
ram, ipsosque nos beatos rati quod propositum 
successisset, rursus in Christi nomine linguam 
velut verriculum ad doctrinam demittimus. 


3. Nequaquam vos latet, homines litterarum di- 
sciplinarumque studiosissimos, quod qui a princi- 
pio exstiterunt Deiferi et divini precones Patres 
nostri, Spiritu divino moti, et apostolica dogmata 


secuti, cuncta que ad catholicam Ecclesiam spe- C 


ctant, in funiculo spiritalis distributionis ordina- 
verint ac determinaverint, juxta Dei inspiratio- 
nem, variisque Ecclesiarum determinationibus, 
septa circumposuerint, atque singulas ubique 
provincias circumvallaverint ad cautionem, ne 
ambitiosi et arrogantes facile 8 suis ad alienas in- 
silirent ; sed veriti macerias terribilissimarum 
excommunicationum atque& Deo alienationum, 
excolerent singuli spartam sibi designatam, pro- 
priaque sorte ac hereditate accommodata essent 
contenti. 

&. Sed, o mea erratalo inexplebilem ambitio- 
nem { que omnem modo canonicam disciplinam 
abjecit, omnemque Christianam institutionem 
evertere connititur, imo vero et adversus ipsum 
Ecclesise caput quod est Christus, confidenter de- 
sili, neque stimulos formidat, quos olim Saulo 
comminatus est Christus, dicens ad eum : Durum 
est tibi contra stimulos calcitrare !*. 


5. Novimus enim cuncti qui Christiano intincti 
fuimus baptismo, quod unus est magister et ductor 
noster, Christus, ipseque est omnium per orbem 
Christianorum caput; universi autem pontificali 
honorati dignitate, fratres sumus et membra cor- 


13 Philipp. 1v. 4. 
19 Act. ur 3 


1 


1* Jac. 1, 2. 


15 JI Cor. xir, 9, 10. !* Luc. vn, 5. 


καὶ εὔσταχυν, ἐγράμαπε ὅδὶ sig περωτισμένας 
καρδίας xai καθαρὰς, ὡς Χάλαμον τοῦ ψαλμικοῦ 
Ἰραμματέως τὸν γλῶτταν κχινύσαντες ' καὶ ἐπὶ τῷ 
ῥήματι τοῦ Χριστοῦ χαθέντες τὸ διχτύον, ἠγρεσα- 
μεν ὑμᾶς πρὸς ὑπακοὴν πίστεως, καὶ ὀψώνιον τῷ 
Χριστῷ προσογάγοµεν ἄξιον τὸς οὐρανίον τραπκέ- 
δης αὐτοῦ. Ἔνθεν τοι xat εὐφρανθέντες ἔπι τῷ πρώτο 
ἄγρᾳα, x«l τῆς εὐστοχίας ἑαυτοὺς µακαρίσαντες, ἐν 
τῷ ὀνόματι τοῦ Χρισποῦ πάλιν τὴν γλῶτταν ὥσπερ 
ἀμφίθληστρον ἐπὶ τῆς διδασκαλίας καταχαλῶμεν. 

y- Οὐκ ἀγνοεῖτε πάντως, φιλώλογοτατοι ἄνθρωκοι 
καὶ φιλομαθέστατοι, ὡς οἱ ἀνέκαθεν θεοφοροι καὶ 
θιοχόρυχες Πατέρες ἡμῶν, θεί κινούρενοι Πνεύ- 
ματι καὶ ἀποοτολικαῖς διδασκαλίαις ἑπόμωοι, πάντα 
τή τῆς χκαθολιχῆς Ἐκκλησίας ἐν σχοιίῳ πνευµατι- 
κῆς αληροδοσίας θεοχινήτως ἔταξαν τε xal ὠροθέ- 
τησαν, x«l ταῖς διαφόρος τῶν ᾿Εχχλοσιῶν ὁροθι- 
σίαις φραγμοὺς περιέθρχαν, καὶ περιετείχισαν τὰς 
ἐκασταχοῦ ἑνορίας πρὸς ἀσφἄλειαν * ὥστε μὴ τοὺς 
φιλοδόξους τε x«l ἁλαζόνας ἀπὸ τῶν οἰκείων ἐπὶ 
τὰς ἀλλοτρίας εὐχόλως ἐπιπηδᾶν * ἀλλὰ δεδοικότας 
τὰς αἱμασιὰς τῶν φρικωδεστάτων ἀφορισμῶν καὶ 
τῶν ἀπὸ Θιοῦ ἀλλοτριώσεων, στέργειν ἔκαστον ἣν 
Days Σπάρταν, καὶ ἀρχεῖσθαι τῷ ἰδίω λάχει καὶ 7j 
προσαρµοσάσο xÀnpodocía, 


d. 'AX) à τῶν ἐμῶν ἀγνοημάτων] à τῆς ἀπ)ή- 
στον φιλοδοξίας ὶ πᾶσαν ἀρτίως κανονιχὴὺν εὐταξίαν 
ἐξουδενωσάσης, καὶ ἀνατρέπιιν επιχειρούσες τὴν 

D Χριστιανιχὺν χατάστασιν πᾶσαν' μᾶλλον μὲν οὖν 
xat xaT αὐτῆς τῆς κχεγαλῆς τῆς Ἐχκλησίας, ὃτις 
ἐστίν ὁ Χριστὸς, θρασέως χἠθαλλομένς, καὶ μὲ 
φοθουµένης τὰ κέντρα & x«i τῷ Σαύλῳ ἐποπειλύ- 
σατό ποτε ὁ Χριστὸς, Σχλερόν σοι, φάµινος πρὸς αὐτὸν, 
πρὸς κέντρα λακτιδει. 

v. Οἴδαμε γὰρ ἅπαντες ὅσοι τὸ Χριστιανικὸν 
βιθαπτίσµεθα βάπτισμα, ὡς εἷς ἐστι ἡμῶν ὁ 
καθηγητὴς, ὁ Χριστός καί αὐτός ἐστι κεφαλὴ τῶν 
ἁπανταχοῦ τᾶς οἰκουμένὴς Χριστιανῶν ' πάντες δι 
oi τῷ ἀρχιερατιῷ τετιμηµένοι ἀξιώματι ἀδελφοί 


t! Luo, v, 5. ἴὃ Psal. xr, 2. 


e 


ἐσμο καὶ µίλο τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τὸ À poris Chri 


μὲν ἀλαθις οὕτως ἔχει" καὶ μαρτυρεῖ αὐτὸς ὁ 
Χοιστὸς 8 αὐτοαλήθεια, καὶ οἱ αὐτόπται τούτου xal 
oj βούλιε- 
jd' ἀνίέχεται τὸν Χριστὸν κεφαλἠν καὶ εἶναι 
ὀνομάζεσθαι. ἀλλ ἐκβάλλων τοῦτον ταύτης 
τῷ ἀρχιερεῖ τῆς πρισθυτέρας Ῥώμης 
» χαρίσεται καὶ ἀναχωνελιν ἐπιχειοεῖ 
πινταδικῶς ἀριθμούμινα πατριαρχεῖα, καὶ ἓν dx 
τούτων ἀποτελεῖν, καὶ τιθίναι τὸν θρόνον αὐτοῦ ἐπὶ 
dw τεγίλὸν ἀποθραάδεται {[. ἀποβρατόνεται ], καὶ 
*$ wise ἄφομοι Niüas G' ἐγὼ φημι τοὺς 


ἀρχιερατικοῦ:. 6p 











ὑπορέται ὁ δὲ γι Ἰταλικὸς τῶγος το 
ται, 
καὶ 


































Erw τὸ περέγεον ἅπαν, Boop» ἐκούσι καὶ uu- 
curie τᾶς πνωματικὲς διδασκαλίας ιχ. 
Ὢ πόσων τ. δακρύων ἄξια, πόσων στεαγμῶν ! 
ὅτι τὸ τῆς σκοτεινὸν καὶ 
αιγίστων πτωμάτων παραίτιον 
Ίψους καὶ πολνανθούπου κικράτεκε. 
«. Πρώτη μῖν οὖν καὶ µε 
Ἰαλὼων 8 ἓν τῷ ἁγίῳ ανμβόλῳ 
πγορευμένο προπθέκη" ὅπερ ἵνα 
μεύᾷ, ἀναβίματι αἰωνίω αἱ οἰκουμινικαὶ καὶ ἅγιαι 
σύνοδοι τι τας καθυπέβαλον. Καὶ ὁ fou- 
ὤψενος ἀναγιυωσκέτω τὸν ch ixcug 
συνόδου ποὠτον κανόνα, η 
δγοντα. 
gba τὰς εὐσεδιίας dey 
Mex καὶ οὕτω θοξάσει 
: ii 5 
amk τὸν Jn  dxnübcn oos 
μβόντων ἁγίων καὶ μακαρίων 









9 µεγέλον 








vixi: 











dni 





vu 















mponpuatié 
us. 





E p ὀφαιριῖν 
πωτθὼς δι/νώκαµιν, ἓ 
Xia λόγον, Καὶ 

Ότι δὲ κατὰ 


μὴν 
vods 
πλωθεὶς νάνων" 


38$ 


Ὄνοδον Guwt 






ν καὶ ὁ χε i$ διὰ ταποτ 





oig χεκνρωμένοις δύγωασί τε καὶ κανοτιν, 
τροφίμων λωγου ἡἠγνόπσε. 
ἔνταθθ« συναγόµεωον ; "Ὅτιπεο οἱ 








Xo τᾶς πρεσθντέρας 





más ἀοχιερεῖς οὐδὲ 
ib τῶν οἰκουμινικὼν καὶ ἁγί ὰ συνόδων 








- πρεσθντέρας, 
xu ἀσπάζονται: à 











ἁἀκείνους ἀποατρίρον 
μοι 


τὰ παρ᾽ ἐκείνω 
ο . ng εἶναι 
στεως δογματιστὰς, καὶ 
τωσαν οὖν καὶ Χριστόν 
έρους. Καὶ /ὰρ οἱ ἐπὶ 





έρων 





κανόνων dpropt- 
τερον καὶ ἀπο- 
συνόδων θεο- 















φόροι καὶ εωκόρυκες Πατέρες οὗ πεπιστείκατν 
ες Πνεύμα ἆγιον ἐκ δύο προσώπων τὴν ὕπαρξο 


igo ἀλλὰ πιπιστεύκασι 
dew ἅπασι, καὶ dv 


Χριστῷ, ὡς καὶ ἐν τοῖς 
s πιρὶ τοῦ Πνεύματος. 








10 Luc. 1, 3. ?! [sa. xiv, 13, 14, 
Ῥατκοι. Ga. ΟΧΙ. 


EPISTOLA Il AD CYPRIOS 










eis 


i. Ac verifas quidem ila habet; testa- 
turque ipse Christus, qui est ipsa veritas, necnon 
qui eum ipsi viderunt, et fuerunt ejus ministri 39, 
Verum fastus Italicus id non vult, neque sustinet 
Christum caput esse et vocari ; sed eum ab hoc or- 
dine ns, senioris Romo pontifici illum largi- 
tur ; tum quinarii numeri patriarchatus reconflare 
ac unum ex iis conficere tentat, audetque thronum. 
illius ponere super nubes, atque Altissimo assimi- 
lare *!, Nubes autem ego dico eminentes pontifi- 
cias sedes, altasquoe, et in patriarchia destinatas ; 
per quas exaltantur cuncta terrestria, voluntarium 
mysticumque spiritualis doctrine imbrem susci- 
pientia. 0 quantis lacrymis hecdigna sunt, quantis 
gemitibus ! quod superbim spiritus, tenebrosus, 











$417». B quique maximorum delictorum auctor est, ma- 


gnum hoo hominibus refertissimum genus devi- 
cerit. 


6. Primum equidem maximumque Italorum fa- 
cinus est interdicta illa ad fidei Symbolum add 
tio; quod ne aliquando tentaretur, anathemati 
perpetuo eos qui ausi essent. subjecerunt cecume- 
nice sancleque synodi. Legat qui voluerit, gene- 
ralis exte. synodi canonem primum, qui ita ad 
verbum circa finem habet quis aulem ex omni- 
bus preedictapietatis decretunon tenet οἱ ampleel 
ur, sirque opinatur et predict, sed iis contra ad- 
versariconatur. sit anathema secundum jam expo- 
situm prius declaratorum sanctorum et beatorum, 
Patrum decretum ; et αἱ Christiano catalogo, ut 
alienus eztrudatur et ercidat. Nos enim neque ali- 











" quid adjicere, neque quidquam adimere, juxta ea 


quee prius definita fuerunt, omnio. sialuimus, vel 
ullo nodu potuimus. Et-hec. quidem memoratus 
canon. Quod autem in omni cecumeniea synodo, 
constitutis dogmatibus et canonibus consensum 
per vicarios preebuerit papa illius temporis, nullus 
eruditionis alumnus ignorat. 


7.Jam quid inde colligere est? Quod hnjus 
temporis veteris Rome pontifices nequaquam sus- 
cipiunt et amplectuntur eos veteris. Romie ponti- 


Ῥώμης ἀποθέχονται [) fices, qui temporibus vixerunt septem generalium. 


sanctorumque conciliorum ; sed sicuti nos Grecos, 
ita et illos aversantur et nihili pendunt, dum ea 
non recipiunt quee ab. illis synodice pronuntiata 
sunt atque confirmata. Adeo ut nunc Itali sint rovoe 
fidei novique dogmatis introductores, et aliorum 
inventores canonum. Querant igitur tum alium 
Christum tum alios apostolos. Etenim synodorum 
illi Patres Numine afflati, ac Dei preecones, nulla- 
tenus in Spiritum sanctum crediderunt, qui ex 
duabus personis exsistentiam habeat, sed fidem 
adjunxerunt Christo, ut in ceteris. omnibus, sic 


619 


GERMANI II CP. PATRIARCHJE 


620 


etiam in verbis de Spiritu, quando docuit eum a Α λόγοι, παρὰ ToU lixrpoc εκπορεύεσθαι τοῦτό Oidu- 


Patre procedere ?*. 
8. Et hec quidem vestre charitati compendiario 


declaravi, ut intelligeretis quantum malum sit 
subjici spiritualiter atque parere senioris Romae 
specialibus institutis : abstineo enim ab asperiore 
dictione. Quocirca omnibus laici injungo, vobis 
qui catholice Ecclesie genuini estis liberi, toto 
pede fugere ab iis sacerdotibus qui Latinorum 
obedientie sese submiserunt: neve in ecclesiam 
cum illis convenite, nec ullam e manibus eorum 
suscipite benedictionem. Prestat enim, in domi- 
bus vestris Deum solitarie precari, quam in ec- 
clesia collectas cum subjectitiis Latina sentienti- 
bus facere. Si quis autem dictorum sacerdotum 


vita quidem honesta, decoratur, pietatemque am- p 


plectitur, in eo vero duntaxat delinquit, quod aut 
per vim aut per surreptionem succubuerit Lati- 
norum tyrannidi que illic ecclesias invasit, pro- 
fessusque fuerit se papam pro pontifice suo agno- 
scere; non aliter permittatur vobiscum coire in 
ecclesiam et sacerdotaliter operari, nisi prius 
conversus, coram Latinorum archiepiscopo et epi- 
scopis ei subditis, dixerit: Non erit ad hunc mo- 
dum ; sed robur habeat que ante missa fuit syno- 
dica segregatio. Rursusque, donec juxta id quod 
illa scriptura complectitur,ad divinam sacramque 
synodum medioeritatemque nostram recurrerint. 


9. Et clerici iis subjecti, quotquot nostre ad- 


heerent Ecclesie, voluntque fidem a Patribus tra- (c 


ditam retinere, non subdentur pontificibus suis 
qui prestiterint obedientiam ; neque si ii, cum 
Ecclesie Latine obtemperent, illos excommuni- 
caverint, ulla ex parte quidquam ullatenus cura- 
bunt. Ejusmodi quippe censura irrita est, quin 
imo ad censores revertitur; quoniam et scanda- 
lorum conciliatores exstiterunt populo Dei, cum 
sacrorum canonum disciplinam conculcarunt, in- 
vasores et alienorum appetitores ** receperunt, 
atque iis dederunt manus, quod est signum obe- 
dientie et servitutis, licet contendant dicendo: 
Patrios mores nostros nequaquam prodidimus, 
neque aliquid extra sacrorum canonum prescri- 
pta peregimus ; ignari ejus quod loquuntur. Nam 
sanctorum apostolorum divinorumque Patrum 
canones segregationi subjiciunt episcopos qui 
alienas regiones invadunt ; sed et eos anathemati 


31 Joan. xv, 26. 15 [ Petr. rv, 15. 


(6) Tà Λατινικῆ ὑποταγῷῆ. Idem Germanus Gre- 
corum patriarcha CP. Epist. ad emulum suum 
patriarcharum Latinorum CP., productus ab Alla- 
tio De lib. eccles. Grac. : Εγὼ δεκαὶ τοὺς ἐν Κωνσταν- 
τινουπόλει Γοαικοὺς ÜXaxq αφορισμῷ καθυπέβαλὀν, 
μηδενὶ τῶν ἱερέων διὰ χαύνωσυ ψυχῆς ὑποχαλασθέν 
τῶν εἰς ὑποταγὴν x«i θέλημα τῆς παλαιας Ῥωμης, 
μηδὲ προσγορὰν δέχεσθαι ix. τῶν χξιρῶν αὐτῶν, µηδὲε 
συμψάλλειυ αὐτοῖς ὡς προδόταις τῶν θείων καὶ 
ἱερῶν κανόνων», χαὶ τὼν πατροπαραδότων ἐθῶν. Ego ve- 
ro εί Gracos qui Constantinopoli degunt. jam ez- 


ἕαντι͵. 

η. Ταῦτα μὲν συνοπτιῶς τῇ ὑμετρα ἀγάπη 
ἑδχλωσα. ἵνα «/νῶτε πόσον ἐστὶ xaxóv τὸ πνευµατι 
χὠς ὑποτάττεσθαι καὶ πειθαοχεῖν ταῖς τᾶς πρεσθυ- 
τέρας Ῥώμες ἰδιοῤῥνθμίαις. φείδοµαι γὰρ τραχύ- 
τερὀν τι εἰπεῖν. "OU, xai ἐπισκήπτομαι πᾶπι τοῖς 
λαϊχοῖς, ὅτοι τῆς κατολικῆς ἘΕκχλησίας ἐστι τέχνα 
νησία, φεύγει ὅλω πὀὸδὶ ἀπὸ τὼν ὑποπεσύντων 
ἱερέων τῇ Λατινικῇ ὑποταγῇ (6): καὶ απ δὲ εἰς ἔκχλη- 
σίαν τούτοις συνάγεσθε, μηδὲ εὐλογίαν ἐκ τῶν χειρῶν 
αὐτὼν δέχεσθε τὴν τυχοῦσαν" Κρεῖσσον γὰρ ἐστιν i 
τοῖς οἴἶχοις ὑμῶν τῷ Θεῷ προσεύχεσθαι καταμόνας, b 
ἐπ᾽ εκκλησίας, συνάγεσβαι μετὰ τῶν Λατινοφρύνων 
ὑποτα/άτων (7) Ei δέ τις τῶν εἰρηαένων ἱερέων βίψ 
μὲν κοσμεῖται σεμνῷ καὶ εὐλαθείας ἀντέχεται, τοῦτο δὲ 
µόνον ἐστὶν ἡμαρτιχκὼς τὸ διὰ βίαν à συναρπαγὲν 
ὑπενδοῦναι τῇ ἐπισφρισάση ταῖς αὐτόθι ἐκκλησίαις 
τνραννίδι Λατιικῆ, xoi τὸν πάππαν ἔχειν ἀρχιερία 
ομολογῆσαι" ὁ τοιοῦτος ἄλλως μὴ παραχωριίσθω σὺ 
ὑαῖν εχκλησιάζεσθαι x«i ἱερατικὼς ἐνεργεῖν, εἰ μὲ 
ποῦτερον X&T& πρὀσωπον τοῦ αρχιεπισχόπον τῶν 
Λατίνων, xai τῶν ὑπ αὐτῷ ἐπισχόπων ἐπιστραφές 
εἴποι. Οὔχ οὕτως ἔσται. ἀλλ ὁ προαπεσταλµένς 
συνοδικὸς ἀφθρισμὸς χρατείτω"’ x«i πάλιν, μέχρις €» 
χατὰ τὺν xpi ιν τῆς -οιαύτης γραφῆς πρὸς τὸν 
θείαν καὶ ἱερὰν σύνοδον καὶ τὸν Ἡμῶν µετριότη-α 
ἀναδράμωσι. 


fj, Καὶ οἱ υπ αὐτοὺς χλεηριχοὶ, ὅσοι τὴν ἡμετέ- 
px» ἀσπάξονται ἘΕκκλησίαν, καὶ τῆς πατροπαραδὀ- 
TO) πίστεως ἀντέχεσται βούλονται, οὐχ ὑποκείσον- 
ται τοῖς τὸν ὑποταιὴὼν ποιησαµένοις ἀοχιεριῦσο 
αὐτῶν οὖδε ἀφοριζύντων αὐτῶν ὕνεκα τοῦ πείθι- 
σθαι τῇ Λατινιχῆ Ἐκκλησία pixpóv τι ἔπιστρα- 
ψήσονται, 'O Ὑὰρ τοιοῦτος ἀφορισμὸς dxupóc ἐστι, 
καὶ πρὸς τούς ἀφορίζοντας μᾶλλον ἐπαναστρίφιι' 
ὅτι x«i σκανδάλων Ὑεγόνασι πρὀξενοι τῷ Amd τοῦ 
Tiv τῶν ιερῶν κανόνων 
αλλοτριοεπι- 


Θεοῦ, αχαταπατήσοαντες 
ἀχρίβειαν, καὶ τοὺς ἐπιρήτουας καὶ 
σκόπους δεξάµενοι, καὶ χεῖρας δόντας [{. δὀντες] 
αὐτοῖς σπωεῖον εὐπειθείας καὶ δουλώσεως κἄν 
διισχυρίζωνται λέγοντες. ὡς Οὐ χαταπροδεδώκαμω 
τὰ πάτρια ἡμῶν ἔθη, οὐδὲ δι τῶν ἱερῶν κανόνων 
ἔξω πεπράχαµεν' μὴ εἰδότες O0 λέγουσι. Οἱ γὰρ 
τῶν αγίων ἀποστόλων καὶ τῶν» θείων Πατέρων xo- 
νόνες ἀφορισμῷὼ χαθυποθάλλονσι τοὺς τῶν ἆλλο- 
τρίων ενοριῶν κατεπεµθαίνοντας ἐπισχόπους αλλὰ 


communicationi subjeci, si aut a manu cujus- 
quam sacerdotum, qui propter animi mollitiem in 
obedientiam et voluntatem veteris Home delapsi 
sunt, oblationem accipiant, aut una cum iis psal- 
lant, ut divinorum sacrorumque canonum et a 
majoribus traditarum, consuetudinum prodilo- 
ribus. 

(7) Ὑποταμάτων. Michael Balsamon in Anapho- 
ra cleri CP. apud Leonem Allatium De cct. 
Occident. et Orient. consensione lib. 11, cap. 2, 
1I. 4, Ἑσμὲν ὑποθησιάριοι πάντες. 


€. Ὑμείς δε, λαὶ περιούσιε τοῦ Χριστοῦ, στή- 





d» τῇ πίστει, dd, , κραταιφῦσθε - 
ἀτάκτους Gwppovitovst;, Ddyyovrs τοὺς τὴν 
οὐσέδειαν παραποιούντας" μηδεν τῶν ὀρθῶν doy- 


µάτων κατακροδιδόνες, ὧν ἀνίκαθιν παρειλή- 
prt πᾶσαν θλίψιν Dua» καὶ πᾶσαν ζημίαν 
χαρᾶν καὶ xipdeg ἠγούμενι ἵνα μόνον ἐν ὑμῖν 


me; Φιαφνλαχθείη ὁ τῆς ὀρθοδόξου πίστως θη- 
ἡμῶν im- 





«πυρός: ὃν ὃν τῷ 
όμενος, Ro 
ἁπάντων τῶν κατὰ κόσμον πραγμάτων, 
δὲ τούτῳ τῷ θησαυρῷ τὰς mide; σαλεύων: xui 


ε τῆς quí; ἕκαστος 





10. Vos vero, peculiaris plebs Christi, state in 
fide, viriliter agite, confortamini ** ; inordinatos 
compescite, pietatem adulterantes redarguite ; 
nullum rectorum dogmatum prodentes, que ab 
origine accepistis ;omnem hujusce vit» &erumnam, 
omneque detrimentum gaudium atque lucrum 
rati, dummodo inviolatus in vobis conservetur 
orthodoxm fidei thesaurus ; quemin fine vit 
unusquisque nostrum importans, ex hoc seculo 
egrediatur; nudus quidema cunctis mundanis 
rebus, et in hoc solo thesauro spem figens, illam- 
que optabilem vocem exspectans audire: Fides 


τὰς εὐκταίκς ἐκείνης φωνῆς προσδοκών ἐἑπακοῦσαι : p tua te salvum fecit ; vade in pace 35; ;ujus non da- 


"H omis σου σίσωκἑ σε: πορεου εἰς εἰρύνην : 
Eg οὐκ ἔστιν ὅριον οὐδὲ τέλος. 
κα. Εἶητε φυλαττόμενι πάντες τῇ παντοκρατο- 
pud δεξι τοῦ Θεοῦ, Ῥωμαῖοι τε καὶ Σύρο, ὅσοι 
ü σθε ἀξιώματι. δαὶ ἀκαταδούλωτον 
τὴν γνώμηον φυλάτετε ἀπὸ τῆς πιο τὴν πίσω 
νέας παρεκτροπῆς, καὶ ὅσοι iy λαϊκοῖς εστε ζπλω- 












- v ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, 
καὶ à ἁγώπη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς, καὶ à αοινωνία 
τοῦ ἁγίου Πνεύματος, tiu μετὰ πάντων ὑμῶν. 
"Apiv. 

Mxyi Ἰουλίῳ, ἐπινεμήσει ff. 


511 Cor. xvi 13. ** Marc. v, δὲ, 





Il Cor. χα 15. 


tur terminus neque finis. 


44. Incolumes custodiamini universi per omni- 
potentem Dei dexteram, tam Romani quam Syri, 
quotquot sacra ornati estis dignitate, mentemque 
servatis ab ea servitute liberam que ex novo ori- 
tur circa fidem deflexu, et quotquot inter laicos 
fervidi estis orthodoxiee semulatores. 

12. Gratia Domini nostri Jesu Christi, et charitas 
Dei et Patris, et communicatio sancti Spiritus, sit 
cum omnibus vobis **. Amen. 


Mense Julio, indictione secunda. 





GERMANI II 


CONSTANTINOPOLITANI PATRIARCHJE 
HOMILLE 


Ei Ὕψωσω τοῦ τιµίου στανροῦ καὶ κατὰ Boyo- 
pias (4): 


In exaltationem venerande crucis et contra Bogo- 
milos. 


(Gretser de cruce opp. t. II, p. 412) 


Παλ ἑορτᾶς µνστέρον, καὶ πάλω ὁ ἐμὸς λαὸς 
χορευτὰς µνστωὸς, καὶ ἐκκλησιάζεται Χαίρων dv- 
ταῦθα, καὶ συναθροίζεται παμπλοθιὶ καὶ μετὰ κύ- 


4) Ex eodice .nanuscripto reipublice — Augu- 
stance n. 66, descripsimus quatuor orationes Ger- 
mani patriarche, tres de cruce, quartam in pri- 
mam jejuniorum Dominicam, et in imaginum 
restitutionem. In eodem codice exstant alie ejus- 
dam, αἱ 10 sepulturam Christi, εἰς εὐαγγελεσμόν. 
(Calvinianus inierpres spud Curopalatam vertit 
Annauntiationem evangeti is erangelice, 
namcatholicus vectisset: Anntwntiationem D. Virgi- 
sis vel certe annuntiationem incarnationis Christi. 





Rursus festivitatis mystica solemnitas nobis il- 
luxit. Rursus populus meus mysticas choreasagitat, 
et in concionem plenus gaudio huc convenit, con- 


Deinfantibus ab Herode occisis, inque principium 
evangelistse Marci, quam Greece edidit Heeschelius. 
In Dominicam arte Natalem Christi, deque tribus 

ueris in fornacem missis. - Titulus habet χυροῦ 
ἁρμανοῦ dommi Germani. Usurpant enim recen. 
tiores Grseci χυρὸς per syncopen pro ανριος. et 
ανρὰ pro χνρία ut et Latina ecclesiastica. monu- 
menta, Domnus pro. Dominus. Curopalata : κνρὸς 
πατριάρχης Dominus patriarcha ; Ἀνρὸς ᾿Ανδρό- 
vixoc, inus Andronicus. Cedrenus: Μάρκος ὁ τὸ 





CONTRA BOGOMILOS. 


626 


» εὐχαιρία παρακαλοῦσι. Κἀγὼ διάρας κύκλῳ A hortanturque, ut dem illis escam in tempore oppor- 


pO 


ipe αὐτῶν 





καὶ ἰδών µου σνντγμένα 
Ἐκκλησίᾳ, GA 










ἑ σκόπελον, ἐφ' ὃν ἐπιθίδεκα" ὅτι δὲ πτωχὸς 
Pen; εἰμὶ, E τῶν λόγων ἀρτοθήκη αικένωταυ 
Loi, καὶ θέλων τρέριν τὰ τέκνα οὐκ εὐπορὼς 
wat σµόδρα, καὶ δρίμεῖά µοι idi μέση 
€ ἑνσταλάττει ys depo 
ὧν xai, & καρδία ues τετήρακται ἐντὸς μον, 
ὃν Nix εἰπεῖν βασῶ in. 
σάψει Poma τες πουτ/όρω] 
4 ποογητείας ἐκεῖνο τὸ λόγιο, 
ima φεν/οντος προστασίαν Ἰαοῦ διὰ 
οὐς τοῦτο πτνίαν" καὶ ἀποχριθεὶς λέγε: 
jo Ruiw big d, 02 & 
E 





[D καὶ 






















ἔτομαι 





ἐστιν ὃ 





τῷ dixe μον da 
στκοίκευ καρδίας dolor 


pA 






irgphav, οὐ) ὑγανεν 











Ax oct τῶν τὰς Παλαιὰς στπµονω» Τραγᾶς, οἵ- 
τροὐπόκευται καὶ chi ὕστιρον ἐπιδεθλημένης 
ick οὐκ ελικᾶς, 5 τὸ ποικῶτὸ 





«χρυσον, δὲ ὧν ἁσχπμοσ' 
; καὶ γύμνωσις mta 


Jugis συγκαλύ- 










μα. Καὶ qo)» Gi» τὲν 
al.cu, 27. Psal, rwv, 30. 


m Nicephorus Gregoras, lib. v, de alio Ger- C 
triarcha Conslantinopolitano,successore 
1; sed huic homili:e ist: attribui nequeunt, 
osterioriste floruit sub Michaele Palieologo, 
bein recuperavit, et postea sub eodem impe- 
patriarchatu cessit, successore relicto Jose- 
onacho,teste eodein Nicephoro tGregora.De- 
in Catalogo patriareharum constantinop. 
anlea mentionem fecimus. ponitur sub Jo- 
Duca imperatore V'ouzvóz 4 μέγας. Germa- 
nus,ut de ielate ejus nullum amplius du- 

*elinquatur. 

estautem hie prielereundus error Celreni, 

5, quiGregorium pontificem Romanum eum 

o sacris imaginibus eum sancto Germano 
*eba C'onstantinopolitano ad vei Leonem 

m egregie pugnavil. Aivys» vocat; 
σα» Germani requalis fuerit hoc nomine se 
3, is autem qui a Graecis Dialozus appella- 
ob dialogos de Vitis sanctorum Patrum Ita- 
1e eonscriplos. et in Grecam linguam a 2 
pontiliee conversos) sit Gregorius Magnus, 
»mine primus. Qua Diulagí appellatione 
'atur itidem Gregorius Magnus ab Jeremia 
rcha Constantinop; cap.12 ejus libri «que. de 
na Lutheranorum censuran: tulit : ubi Τα: 
ases deceptia. Cedreno male id accipiunt(in 
ο ad marginem) de Gregorio, qui lempore 
* Iconomachi floruit, eum accipiendum 
Gregorio Magno, cui omnes recentiores 
, ut Gennadius, Bessarion, Dialogi nomen 
nt ut et Damascenus, seu quisquis ille 
* est Orationis pro fidelibus defunctis inter 
Damascenietliitprandusepiscopus Cremo- 
1 in legatione ad Nicephorum Phocam, edi- 
onis Magui imperaloris nomine, A 
Sigonius et alii docti viri Gregorium Il Dia- 
|v0mine indigitent; forsan Cedreni aucto- 





















































? psal. xxxvn, 11. 


tuno ,. Et ego oculis undique cireumactis, videns- 
que filios meosad matrem suam Ecclesiam colle- 
etos, exsilio pre voluptate, et immensa lrlitiacom- 
pleor, delectatus insigni hoc confluxu populi, qui 
instar undarum ferit et leniter cireumluit sacrum 
hunc scopulum, in quem ascendi. Quia vero inops 
et pauper ego, omnisque orationis copia jam con- 
sumpta est, volentemque cibum preberefiliis meis 
facultas destituit, mirum in modum angor, acer- 
busquedolor medium cor meum occupat. Sic 
pauper et dolens ego sum.*, et cor meum intra me 
conturbatum est ?' ut. cum regio Psalte loquar. 

Commode autem objecerit mihi quispiam illud. 
ex Isai prophetia dictum quod de quodam protu- 
, qui prefeeturam popu fugiebat, propter 
eam qua laborabat inopiam et respondens ait: In 
illa die dicet: Non ero dur, non enim est in. domo 
mea panis, neque vestimentum *, neque enim pos- 
sumus pane orationis corda hominum confirmare; 
neque scite et eleganter tunicas lexere novimus 
ex Veteris Scripture quasi staminibus, quee subster 
nuntur ei, quod postea interitur Evangelio tramati 
seu subtegmini, in quo illu variezatum et deau. 
ratum consistit, quo anime nostre verecundi con- 
tegitur, et nuditas velatur. Propterea. magistratum 
quoque initio inire cunetabar, οἱ ministerium | hioc 
detractabam, totoque die ma'stus invedo, et ob pe- 

















* [sa. ui, 7. 


ritatem secuti, quam ego rationi, οἱ aliorum aucto- 
ritati longe majori non injuria posthabeo. 

Ue liogomilis eontra quod Germanus disputat ita. 
Constantinus Hlarmenop. lih. Je Aeresibis: Sign. 
firat Bogomilit juxta. Mysorum linguam, qui Dei 
misericordiam implorat. Nicetas, tom. XIX Contra. 














Aeereses (exstat manuseriptus in Bibliolheea Bava- 
rica) ic d 






Boy ui» ove» Wu, γλωσσα καλα 

μιλονὶ δε τὸ Dineus Eig ὃ ἂν Wu 

2 τὸν Bro immune; Bog Bulga- 

rorum lingua Deum vocat, miloni vero, Miserere, ul 

proinde Bogoinilus idem sit ac misericordium Deiat- 
trahens. 

De erribus Rogomilorum hiec paucis Harmeno- 
pulus: Veteris et Novi. Testamenti libros repudiant, 
unacum exposilo in ris Deo.quasi qui per afftatum. 
Satane scriplifuerint; septem duntazat exceptis in 

norum numero et Evangeliumest. Hos ipsos quoque. 
ibros falso interpretantur, et sacrilegis ezcecrandis 
que sensibus ud ea, quie ipsis videntur, detorquent. 
ignominia crucem divinam nfficiun! veluti quer Do- 
minumnecaveril itidemque reverentia diqnumitlud 
faciunt Dominiri corp»ris atquesanq inis; quod qui 
dem inhabitantium templis demonum sacrificium 
appellant. Nam in omnibus saevis edibus hübitare 
dumones aiunt. Nostrum baptisma. Joannis; suum 
vero.Servatoris esse dicunt.Solum vocant preratio- 
nem « Pater nosler, » ecleras repudiant, battologi- 
amnominant. Deiparosdicunt illos, quotquot apud. 
ipsos hoc consecuti sunt, ut Spiritus sanctus in eis 
habitet .quasiquiVerbum in docendo gignant. Non. 
modo per somnum, sed vigilantes etum videre se di- 
cunt Patrem, ul senem, chi proliza barba si adima- 
dum: Filium esimilem. quirecens primam lanugi- 
nem inutet : Spiritum sanclum, instar juvenis ici 
valde nudeesint gene. liwc Harimenopulus do Bogo- 
milorum deliriiset blasphemiis. 





















621 





llla sententia, que dicit: Esurivi, etnon de- 
distis mihi manducare. Nudus eram, et non operuis 
tis πο”. Neque enim mihi os aperire fas est, et exem 
ploPauli populum meum admonere, et dicere: 
Habentes alimenta et quibus tegamur, his contenti 
erimus *: Neque enim victum ego vobis euppedi- 
tavi. 

Nihilominus, quamvis in hac tanta inopia consti- 
tutus, utrumque prestare conabor, quantum vires 
ferunt, utet esurientes pascam, et nudos vesliam, 
omni mea spe ex illo, qui panis vivus est, suspensa 
qui de celo descendit, mundumquea fame: anim 
perdente, liberavit; qui etipse est vestimentum sa- 
lutis, ettunica leetitie ex corlestibus contexta, qui 
omnium Adami posterorum nuditatem texit. Qui- B. 
cunque enim in Christo baptizuti sumus, Christum 
induimus '. Sed quidnam populum meum hue con- 
vocavit? Unde ista tam insignis concio? Qua con- 
ventione sacer iste exercitus coactus est? An quia 
cum sceptrum ubique regnantis Regis hoc loco ho- 
die exaltetur. signumque omnia tenentis impera- 
toris eximium in hujus templi altaricollocatum sit 
et erectum, consequens est, utet Imperatoris mi 
lites et satellites circa hoc sceptrum castra ponant, 
el tentoria figant? Macte popule fidelis Conditori. 
Macte benevolentia erga Dominum; mole et obe- 
dientia. 

Quid igitur, o egregii Christi milites, et electa 
Dei castra ? Num satis vobis erit huc convenisse, 














nequequidquam amplius preestabitis,quam ut Regis C 


sceptrum adoretis? Num et arma sumere cupitis,et 
bellum inire, et tela jacere in corda inimicorum 
Regis nostri? Ipsamque, quee ab illis blasphematur 
etcalumnis mcessitur, crucem, tanquam tropeeum 
contra illos erigere ? Scio vos jam ad conflictum 
properare, et quierere, quinam sint inimiei crucis. 
ut totum impetum contra illorum cohortem diriga- 
tis, eisque ad sanguinem resistatis, et glorificetur 
in vobis ille ; qui propter vos in gloriam erucis mo 
tem subiit, Age igitur induarous vos armis fidei, 
vestramque mentem prregnantem pietatis telis effi- 
ciamus, ut jaculis impetere possitis Deo invisos et 
scelestos homines, quos multi barbare Bogomilos 
nominant. Cum enim multi sint inimici crucis, Ju- 





diei, Agareni, et alii, omnes tamen istos abomina- |) 


tione et impietate longe superant. Bogomili, quos 
manifestum est esse os diaboli, et prevcursores 
Antichristi, et ejus jam instantis preesentie perspi- 
ctos priecones, et consummationis mundi non du- 
bios indices. Nec sine teste hoc dico. Haheo enim 
Paulum mihi consenlientem, dum ita scribit; In 
novissimis tempor ibus discedent quidam a fide,nlten. 
dentes spiritibus erroris, et doctrinis demonum.in 
Aypocrisilnquentium mendacium et cauteriatam ha 
bentium suam conscientiam; prohibentium nubere, 








abstinere a cibis,quos Deus creavit ad percipiendum 


GERMANI JI. CP. PATRIARCHAE. 
nuriam frequenter ingemisco. Terretenim me ter- Α πορεύοµαι, xoi πυχνὰ στενὰζω ἐξ &mepím; Φυθεῖ 



















γάρ µε à ppuódug ἐκείνη ἀπόφασι, Ἐπείνασα, 
λέγουσα, καὶ οὐκ ἐδώκαὶ μοι φαγεῖν. Γυμνὸς 
ἆμην, καὶ οὗ περιεβάλετὶ µε. Οὐκ dort δὲ µοι 
στόμα ἀνοῖξαι xui μετὰ Παῦλον τὸν ἐμὸν νουθε:ῦ- 
σαι λαὸν καὶ εἰπεῖν Ἔχονες διατρφἠν παὶ 
σκιπάσµατα, τούτοις ἀρκεσθησόμεώκ,. Οὐδι γὰρ 

σὐτὴν ἐγὼ ἐχορήγησα. 
"Opec δὲ καὶ οὕτως ἐνδεῶς ἔχων πιρὶ ἀμγότιρα, 
πειράσοµαι κατὰ τὸ δΔυνατὸν καὶ θρίψαι τοὺς πει- 
So καὶ ών Ue Tuner τὸ 








pn ὀφαντὸς, ὁ πάντων των ἂξ ADR 
Aa; τὴν γύμνωσιν. Ὅσοι γὰρ εἰς Χριστον βεβα: 
σµεθα, Χριστόν ἐνδεδύμεθα, ᾿λλλὰ τί τὸ συγκαλί- 
σαν τὸν ἐμον λαὸν ἐντανθοῖ; Πόθεν à xel$ παρᾶτα- 
ἔις «Urn; Κάκ τίνος συνθήµατος τὸ ἱερὸν συνεκρο- 
έθη στρατόπεδον: Ἡ πάντως, ἐπεὶ τὸ τοῦ παµβα- 
σιλέως σκῆπτρον ἐνταῦθα σήμερον ἀνυψοῦται, καὶ 
À τοῦ παντοκράτορο. i θωµου τούτου τοῦ 
ἱεροῦ λαμπρὰ λαμπρῶς ἀνιστήλωται, ἀκόλουθόν ἐστι 
καὶ τοὺς τοῦ παντοκράτορος στρατιώτας περὶ τοῦ- 
το τὸ σαᾶπτρον στρατοπεδεύσασθαι : Καὶ εὐγέ σοι, 
à & τᾶς πρὸς τὸν At 
την εὐνοίας" εὔγε καὶ τῆς ὑπακοῦς. 
X at Χριστε 
3 "ApxtcÓt µόνον τῇ ἐνταῦθα 
Jd» τι πλέον τοῦ προ. 


























συνδρομῇ καὶ 
τοῦ παµβασιλίως σκῆπτρον ἐἑνδείξεσθε: 
μεῖσθε καὶ ὅπλα κινᾶσαι καὶ πόλεμον συγκροτῆσαι, 
καὶ ἀφιέναι Büw κατὰ καρδίας τῶν ἐχθρῶν τοῦ 
βασλίως ium, 





^H. προῦν- 


καὶ σασθαι κατ 













παράταξυ ὕδη ἐπείγεσθε, καὶ 
Ü σταυροῦ. ὡς ἂν τὴν πᾶ- 
κινήσητε φάλαγγος, χαὶ 
μέχρις αἵματος εκαταστὲτε καὶ doas] 
ἐν ἡμῖν ὁ τὸν ἄθοξον D ἡμᾶς τοῦ στκυρον καταδιξά- 
















juve θάνατον. ípr οὖν ἐνδύσωμεν ἡμᾶς τὰ ὅπλα 
τῆς πίστεως καὶ τῶν 

αν διάνοιαν ἑργασώμεβα, 

αὐτὰ τῶν θιοστυγῶν ἀνθρώπων καὶ 





μιαρῶν, οὓς Βογομῶους βαρθαρικώτι i^ πολλοὶ 


ὀνομάζουσι, Moi» γὰρ à 
Ἠονδαίων, 





ἑτέρων, οἱ 
et καὶ ὁυσσεθίστερι πάντων 
3 Φιαβολου προδήλως, καὶ 
ἔστου, καὶ τὰς ὅσον ἓδε παρ- 
ουσίας αὐτοῦ xipvet; ἔκδτλοι, καὶ τᾶς αυντελείας 
τοῦ αἰῶνος ἀναμφίθολα σέµαντρα. Καὶ à λδγος uet 
οὐκ Gud; 5. Ἔχω γὰρ τὸν Παῦλον συνηγορούν-ά 
μοι καὶ οὐτωσὶ γάπκοντα, ὅτι Ἐν 
ἀποστήσονταί τινες τῆς πίστι 
πνεύµατι πλάνης καὶ διδασκαλίας δαιμόνων, 


πρόδρομοι 









* Matth. xxv, 42, 49. * I Thim. vi, 8. Galat. ni, 27. 








reÁM 5 
τὸν dies ovidoaty , χωλυόντων γαμεῖν, 
χεσθαι βρωμάτων, à à Θιὸς ἴκτισεν rig µετάλη- 
uv par! εὐχαριστιας τοῖς πιστοῖς καὶ ἐπογνωκὸ- 


RM 






σι τὴν ἀλάθειαν, Ὅτι πᾶν κτίσμα Θεοῦ καλὸν, 
καὶ οὐδιν ἀπόθλητον μετὰ εὐχαριστίας λαμβανό- 
ντες νῦν oi ἀποστάται τῆς 

ie) τῆς mM 





runt veritatem. Quia or omnis creatura Dei bona estet 
nihil rejiciendum,quod cum gratiarum actione per- 
cipitur*. Heccumannuntient jam desertores fidei, 
et cultores spirituum erroris, et demonum doctri- 
nisattendentes planum faciunt, tempora, qute Pau- 
lus novissima vocat, esse illa ipsa, quibusisti adeo 
scelestam et plenam impietate doctrinam effutiunt. 





γης, xai δαιμόνων διδασκαλίαις προσέχοντες, φανερῶς παριστῶσιν ὅτι περ οὓς ὁ Παῦλος ὑστέρους λέγει 







παιροὺς , οὔτοί tiet, καθ᾽ οὓς 


Aéy δὲ καὶ ς Απόστολος ἓν τῇ 
πρὸς Θισσαλονικεῖς δευτέρα ἐπιστολὶ ς ὑμᾶς 
ἠξκπατέση κατὰ μηδέα τρόπον : do gà 





ν καὶ ümoxmlopÜP ὁ 
ἀπωλείας, ὁ 
τα Me 


D6g  & ἀποστασία πρῶ 
ἄνθρωπος τῆς ἁμαρ' 















ἀντικείμενος. καὶ md: 
Ίόμενον Ou , & σίδασµα, ὥστι αὐτὸν εἲς τὸν 
»eó» τοῦ Θεού ὡς Oti καβίσαι ἀποδεικνὶ 
ἑαυτὸν, ὅτι d Θεός. Περὶ τίνων οὖν, ἔφπ. 





ἐὰν μὴ Dn πρώτον d$ ἀποστασέα ; Περὶ «c 
οἷμαι, τν Boynton, πιρὶ ὧν καὶ πρὸς Tusifio» 
Ἰράγων εἰρήκει, ὡς dw ἀπο- 
στέσονταί τινες τῆς T 
quo» κωλύονσι, καὶ ὅτι πάντι 
θαρσία» χαταγηρίπονται, καὶ 
τὸν Φιάθολον οἱ διαθολιανοὶ τῷ ὄντι Βογόμιλοι, καὶ 
τν δημιονρ/ίαν φαωομένον κόσμον 
χαρίζονται, ἔξεστιν e λεγόντων ἀκοῦσαι, 
JY à τῶς ἀνοχῆς σον, Χρισεὶ βασιλῦ! à τῆς 
πάντα νοῦν νικησάσης µακροθνµίας σον] ἀλπθωϊ 





v δεδήλωται, 


τι δε 








ὄννομον 















δημιουρ]ὰ καὶ ποιπτὰ πάσης κτίσως, ὁρωμένης 
v, ὅτι τῶν τηλικούτω» ἀνίχ βλασφημιῶν- 











Καὶ ἔτι 4 ἐπίχεις καὶ σννέχεις τὴν 
qv καὶ us κατακοντίχεις τῶν μιαρῶν 
πεφαλῶν, o) τοὺς 
ἐἑναγεῖς, ἀνθιστάντας Μωσῇ 
πει . Καὶ σὺ 

μῶν τὸν οἰκέτην του τῷ p τούτους συγκα- 
t$ τῆς γῆς Qu» πὺρ οἱ παῖδες coU 








᾽Ααρὼν τῷ Ουσιαστηρὶῳ προσφέρουσι, καὶ à οὐ 
peris ἄνωβεν ἔχδικος πυρικήολῶν ἀστρα: 
τούτων τῶν ὑθριστῶν, Τούτων δὲ 
κατὰ Μωσίως ἀνθιτταμίνων, ἀλλὰ κατὰ 
βασιλέως καὶ παντοδυνάμον Θεοῦ, καὶ σεαντὸν τ 
σὼν πονηµάτων καὶ δεπποτείας xal προνοίας ἔξοι: 
Pind συνέχεις τῆς γῆς, καὶ οὐκ 
Ox ἁλότριον προσ- 





ἀβέων, oj 




















xai ἀποστάτεν σον, 








po» καὶ τὸ πολὺ 
ζούσες ἀκαβαρσίας d " 
σιωπᾶς. Φόβουμαι γὰρ μὴ mo-t τὸ 

εχειρῶν ἐξαντλεν Φυσωδίας, τὸν εὐώδη τοῦτον 
τόπον πληρώσω, τὰς καλὰς ὑμᾶς περιστερὰς ἕξι- 


















ua. καὶ Δνσσεθείας μεττὰ φλιαροῦνται διδάγματα. 


Idem Apostolus hecquoque monet in secunda ad 
Thessalonicenses Epistola : Nequis vos seducat alio 
modo,quoniam nisi venerit discessioprimum et reve- 
latus fuerit homo peccati. filiusperditionis, qui ad- 
versatureteztollitur,super omnequod dicitur Deus, 
aut quod colitur, ita ut in templo Dei sedeat, osten- 
dens se, tanquam sit Deus ?. De quibus igitur dixit, 
nisi venerit discessio primum ? De ipsis, ut. puto, 
Bogomilis. De quibus et ad Timotheum scribens 
dixerat. ut supra jam vidimus, fore ut quidama 
fide deficerent. Quod autem legitimas nuptias pro- 
hibeant, quodque oinnia esculenta immunditise 
damnent et quod diabolici plane Bogomili diabo- 
lum tanquam Deum annuntient, eique hujusaspe- 
etabilis mundi effectionem ascribant , quivis ipsis 
id affirmantibus et profitentibus intelligere potest? 
sed,o tuam Christe patientiam ! o longanimitatem» 
quee omnem cogitationem excedit ! Unice et veris- 
simecreator eteffector omniscreaturee aspectabilis 
et inaspectabilis, cur tales blasphemias sustines? 
Cur adhuc fulmina cohibes, tersamque contines, 
neque illa in hrec tam nefanda capita vibras, neque 
hanc aperis, et detrudis scelestos istos, qui fideli 
servo tuo Moysi audacius obsistunt, quam Dathan 
etAbironeum suis? Et tuhonorans famulum tuum, 
hiatu terree istos contegis. Alienum ignem filii Aa- 
ron altari inferunt, et ecce superne in ultionem 
exsurgit ccelum. fulguribus contra injuriosos mis- 
sis '*. His vero atheis et. sceleratissimis, non jam 
Moysi obluctantibus, sed tibi, quiuniversorum Rex 
es et omnipotens Deus, teque tuis ex operibus ,ex 
dominatione, imperio, cura et providentia ejicere 
conantibus fauces terree alhuc concludis, neque 
permittis, ut exsecrandosistosdeglutiant.Non alie- 
num imponunt ignem, sed alium conditorem sta- 
tuunt, et in opera manus tue subintroducunt ad- 
versarium et desertorem tuum, quem pedibus in 
te credentium subjecisti. Ubi vero fulmina ? Cur 
non vertuntur in cineres. Quid adhue moraris? 
πεπιστενκότων ρωσας. Οἱ δὲ κεραυνοὶ mU; 








$ 





Verum alias quidem heereseos illorum sordes et 
ingentem illam immunditiam, quam ore suo evo- 
munt, silentio, velut fossa quadam et canali trans 
mittam, et alio derivabo. Vercor eniin,ne si hodie 
coner totam illam feetoris sentinam exantlare, sua- 
veolentem hunclocum compleam, vosque pulchras 


* LTim. iv, 1-4. * HE Thess. n, 3, à, '* Num. xvi, 4 seqq. 


631 


GERMANI ΙΙ CP. PATRIARCH.E 


columbas procul hinc expellam. Nam columbis À λάσω pexpdv. Ἐκθγὸν γὰρ ἀεριθῶς à Φυσωδία ταῖς 


fetor valde adversatur. Quam vero blasphemiam 
contra benedictam crucem eructentilliquianimam 
omni abominatione refertissiman habent, dumego 
explico, vobis ad patienter audiendum vim inferte, 
ut eum cognoverilis, quo stullitie processerint, ri- 
deatis illorum insipientiam, vel potius ob illornm 
perniciem et interitum lamentemini. Adeste igitur, 
lignumque in blasphema illorum ora immittamus 
el conteramus illos de terra viventium, lignum, 
inquam, crucis vivificum illis qui ei fideliter labia 
admovent : mortem vero afferens illisquibusosest 
blasphemumetexsecrandum, more unguenti, quod. 
odorantibushominibus voluptatem parit,scarabeeis 
antem exitium. Cujus figura olim adversus aquam 
expressa, populum quidem fidelem confirmat, du- 
rum vero et impium Pharaonem submerpit ''. 
Quee sunt igitur illa, qute contraadorandam eru- 
cem garriunt? Non oportet,inquiunt, crucem ado- 
rare et osculari, sed inhonorare et aversari, ut 
illam, que Christum sustulit e. medio et occidit. 
Allatoqueargumento, vos videlicetin dubitationem 
conjiciunt. Si quis, inquiunt, tuum patremin ligno 
suspensum interfecisset, num lignum illud hono- 
Tasses et adorasses ? Nequaquam vero ; sed et ad- 
versatus illud fuisses, et pessime odisses, et vcl 
proculintuitus,fugisses, tanquam inimicum,quippe 
quod dilectum tibi parentem peremit. Jam audi- 
vistis blasphemiam illorum. Quid vobis videtur? 








Vultis, ut tanquam telam araneee totam hujus. ar- C 


gumentationis connexionem dissolvam, redargu- 
amque nugasistasimpietate plenas? Agedum refel- 
lamus. Insitum esta natura hominibus,ut benovolo 
sint animo in benefactores, vicemque et grates re- 
ponaat:neque solum ipsos de se bene meritos 
honorant, debitoque cultu prosequuntur, sed et illa, 
qui ut media ad benelicentiam intercesserunt, et 
instrumenta salulis proeuraudie illis. qui periculum 
subeunt, beata pre:licant : fidemque tibi faeiat sa- 
pientissimus Salomon, qui ait. Jenedieile lignum 
quo salus obtingu '*. Multi etiam. gladium regium 
honorarunt;sublato pereum tyrannorum quopiam. 
et restituta oppressis civitatibus libertate, imo et 
ad loca, eL ad tempora, quibus vel quies et tran- 
quillitas. vel emolumentum aliquod aliquibus ob- 
venit honos processit. 

Et utrem in pauea conferam, omne illud quod 
hominibus aliquo modo adjumento est, ut benefi- 
cium vel gaudium obtineant, laude dignum apu1 
homines et charum habetur pro ratione. utililatis, 
quam affert. Quomadinodum e contrario ea, quie 
nocumenti alicujus causa fuerunt, et molesliteelfi- 
cientia, odimus et aversamur sive instrumenta 
sint, sive loca, sive tempora. Fuit, qui ensem, quo 
frater peremptus erat defoderit, virgamque filii in- 
terfectiicem confregerit.Maledicit David montibus 
Celboe, quod ibi amicus occubuisset !?. Maledicit 














!! Exod, xiv. 26 seqq. !! Sap. κιν, 7, !* I1 Reg. 1, 


περιστεραῖς "Hy δὲ δυσφυμίαν κατὰ τοῦ mawtupi- 
μου σταυροῦ ἀπεργοναι οἱ πάσης βδελυγμίας 
ἀνάμεστον ἔχοντες Tiv jugi», ἀναγγέλλοντός µου 
καὶ διασαφοῦντος παραθιασάµενοι ἑαντόὺς χαρτε- 
ρήσατε, ἵνα, γνόντες πόσον εἰσὶν ἀνόπτοι, καταγι 
λάσητε τᾶς ἀνοησίας αὐτῶν, μᾶλλον dt τᾶς meh 

















καταθρηνήσητε. At) οὖν καὶ ἐμθάλλωμεν ἕλλον 
εἲς τὰ, βλάσψηµα τούτων στόµατα, καὶ ἐκτρέψωμεν 
à ζώ τοῦ σταυροῦ τὸ 





ζωοποιόν μῖν τοῖς πιστῶς προσφαύοναι χείλισι. 
νεκροποιὸν δὲ τοῖς βλασγήμοις στόµασι, καὶ μιαροὶ 
A ri» φύσω wipe. 
θρῶ φοαντικὸν. t κανθάροις νεκρωτικὸν" 
Και ὁ τύπος δὲ αὐ i καθὶ ὑγρῶν, τὸν 
piv πιστὸν Mw διασώσει, τὸν δὲ i σπλτρὀν κατα- 
δει καὶ βλάσγηµον Φαραῦ. 

Τίνα yov. εἶσι, à τοῦ προσκκν λνα- 
adi, τὸν σταυρὸν προσ- 


























post σταυροῦ; Οὐ χρ 
κννεῦ καὶ ἀππάδεσίαι, ἀλλ' ἀτιμάσεν καὶ πο- 
στρέφισύαι, ὡς τὸν Χριστὸν ανελόντα καὶ θανατώ- 





γησας dxtivo 

ἀπιττράφης αὐτὸ καὶ ἐμίσασαι, καὶ πόῤῥωθεν βλί- 
à ὡς ἔχθρον. ela τὸν div φον 

τε τὸν βλασφε- 







καὶ τὸν poss τούτον θυσσεβείας ἀπελεγξ. 
ia καὶ d 





εν. Νόμος ἐστὶ τοῖς ἀνθρώποις 
Ννωμονεῖν 














ιχαρίχεσθαι 
τοὺς dl 


τεύσαντα 
καὶ ὄνγανα σωτης 
τα μακαρίνεω" 
λέγων" 


καὶ 






















ix» θασιλικὴν τι- 
» ἀνελουσαν, καὶ 


Ὀενθεραν χαρισαμέναν 


ν καὶ ghi κα οὓς εὐεμε- 
oot d 


μετιτεῦσαν 
εὐεργισίων va magum fà 


dol 








ττρεφυµεία, εἴτε 
Χοωσι. Καὶ µάχαιρω 
vis, καὶ ῥάδβον παιδο- 
t Δαυίδ 
rà» ἐχεῖσε τοῦ φίλου ἀναίρεσω - 





ww» διάῤρωνσιν . 
Tàfvà διὰ 
τὲν E 








iyesiUn, διὰ τὰς ἐπισυμβάσας 





21. 


933 


συμφορὰς καὶ τὰς Χυμαγωγίας τῶν πειμασμῶν. À. 
Ἴδωμεν oj» τὸν σταυρὀν, τίσιν ὠφέλιμος Ἰέγονε, 
καὶ ric) ἐπιθλαδής: καὶ ὁ μὲν ὠφελεθες viejos 
τῇ ὠφιλείᾳ καὶ τὸν τιμὴν προσφερέω, ᾧ dt βλάδος 
αἴτις ἸὙέγονε, τοῦτον οἱ ἀποστρεφίσθω καὶ 
βδιλυττέσθω δικαίως" ᾿Αναγωωσκέσθω τοίνυν τὰ τῷ 
κατὰ Ἰωώνην Εὐαγγελίῳ, οὑτωσὶ ῥητῶς ἐμφερό 
μενα, καὶ παρὰ τοῦ Σωτᾶρος λεγόμενα. 
eu ἐστὶ τοῦ κόσμου τούτου: νῦν ὁ ἄρχων 
χόσµου ἐκβληθήσεται ἔξω. κἀγὼ ἐὰν ὑψωθὼ 
τῆς γῆς, πάντας Ὠκύσω πρὸς, ἐμαντόν' Ἰδοῦ ἐν 
τοῖς ὀλέγοις τούτοις ῥήμασιν ἔξεστι δὶδαχθῆναι τίς 
ργετεθεὶς διὰ τοῦ σταυροῦ, τις δὲ ὁ συντριθὸν 
ὑποστάς. "Ort δὲ πιρὶ τῆς ἔκουσίου σταυρώσεω, 
Χριστὸς ταῦτα ἕφτ, ὡ 














ix 




















Τοῦτο δὲ 





μάρτυρα τοῦ λόγου ἀξιόπιστον' Ἑπάγει yd n 
fy, σημαίων πού θωάτῳ ἡμίλλι ἀπο- 
θνήσκιω. 

πάλιν οὖν τὸν λόγον ἐπαναληγοµαι, Νῦν κρίσις 


ἐστὶ τοῦ κόσμου τούτου" κρίνει δε ὡς 
ἐπὶ θρόνου βιρηκὼς βασιλικοῦ τοῦ στανροῦ. Ἡ δὲ 
χρίσις ü à 
ὁτοῦ κόσμον ἄρχων ijo τῆς αὐτοῦ ἀρχῆς ἐκθιπῦῷ, 
καὶ d χα: 
πολυχρόνιος κάκωσις 
πόδας τῶν τυραυνουµένων τιθῇ διὰ 
pos dixo» θάνατον καὶ c» κατὰ ro: 


βασιλεὺς 












ν τοῦ Σωτη- 






τ λέγεται 
στανονθέντος 
ν κόσμον ἔξαγο- c 


ποσµοκράτωρ. 
Xo« 
ῥάσαντος. Καὶ ὁ 
ἑαυτοῦ φίλοι ἔφη. Ἐδόθη pot πᾶσα 
οὐρανὼ καὶ ἐπὶ ji; Καὶ ἀπὸ τούδε oi quU 








ἀγοράσας εὐαι/ιλιζομινος τοῖς 
σία dw 














τὸν σταυρὸν ἁαπὰν ; Οἱ c 
ἑντες τοῦ διαβολον 






, καὶ πρὸς οὐρανὸν ἐξ 
ἴσαιγέλου ὃοξης ἀξιωθέντες, 
ρα: ἐξονσίας ἀποπιτὼν διά 
καταπαίχισθαί, καὶ καταπατεῖσθαι, ὑπὸ 


ἡ ὁ διάβολος ὁ 
) σταρ. 








τες οἱ 





πων οἰκτρώς ὑποκείμενος; [Ll ὤνθρωποι 
πολλῶν ἀξιωθὴ ών qute διὰ τοῦ στανροῦ, καὶ 
ζωήν εὐρόντε αἰώνιον, δικαίως ὀφελονσι καὶ 
(omnis omini σταωρὸ», dé 











καὶ " 








» &jafus ἔπι(έγονεν 4 απόλανσι" τῷ δὲ Ἱε 
διαβόλῳ ἀνάρα. uem τὸ 


pi», καὶ φεύγιν 
πυρός δὲ D 






τοῦ καὶ ἐκνευρισις καὶ παν- 
quis τὸν στανρὀν µι- 

σοῦσι, καὶ ἀποστρίγονται, φανιρὰν εὔνιαν ἀπο- 

Φιδόασι τῷ διαθόλῳ, καὶ πιστοὶ o 

ἐχθρὸν ἀγεῖσθαι 3 ἐχθοὸν 









3» 
imoptünvt, 





CONTRA BOGOMILOS. 


634 


et Job diei, in quo natus est, propter eas, qua sibi 
evenerant, calamitates procellasque tentationum !*, 
Videamus igitur crucem, quibusnam utilitatem, et 
quibus damnum attulerit, isque qui emolumenti 
aliquid accepit, parem utilitati honorem depromat; 
cui autem crux detrimenti causa exstitit, hie eam 
merito suo aversetur et abominetur. Legantur igi- 
tur ea que in Evangelio secundum Joannem repo- 
riuntur, que sic ad verbum habent, et ab ipso Sal- 
vatore nostro pronuntiata sunt : Nunc judicium est 
mundi hujus ; nunc princeps hujus mundi ejicietur 
foras; et ego cum exaltatus fuero a terra, omnes ad. 
meipsum traham !*'. Ecce ex his pauculis verbis di- 
scere licet, qui crucis ministerio beneficiis sit atfe- 
ctus, et quis damnum et contritionem passus. Quod. 
vero Christus heec dixerit de voluntaria illa. quam. 
subiturus erat, crucifixione, testem fidedignumip- 
sum Evangelistam habemus.Subjungitenim: Hoc ve- 
rodícebat, significans, qua morte moriturus esset 

Eumdem igitur sermonem resumam: Nunc ju- 
dicium est. mundi hujus; judicat vero ut rex in 
thronum regalem crucis conscendens. At judicium 
in hanc sententiam terminatur, ut princeps mundi 
extra suum imperium ejiciatur, ipsiusque ad- 
versus hominea tyrannis et diuturna violentia co- 
hibeatur, et tyrannus pedibus eorum qui tyrannide 
opprimebantur, subjiciatur propter inortem inique 
Salvatori illatam, et propter effrenatam illam im- 
pudentiam in omnium Regem et Dominum, et ut 
non amplius mundi princeps appelletur. Ejectus 
est enim Christo crucifixo, postquam proprio san- 
guine mundum emit, quique mundum emit, is ad 
amicos suos concionans dixit: Data est mihi omnis 
potestas in celo et in terra !*. Et ex isto tempore, 
lerrigenz, qui heri et nudiustertius ad inferos de- 
ferebantur, nune lanquam cives in cclo conscri- 
buntur. Asseruit enim : Si ezaltatus fuero in cruce, 
omnes traham ad me ipsum, ut ubi ego sum, et 
ipsi sint mecum. 

Quiigitur crucem honorare debent? An qui 
benelicic crucis ex diaboli tyrannide erepti, et ad 
ccelum evecti, et :equalis cum angelis glorie par- 
licipes effeeli sunt ; an diabolus, qui ex priore po- 
testae per erucem excidit, quique nunc hominum. 
pedibus miserabiliter substratus est, ut ab illis 
ludibrio haberi et conculeuri possit ? Universi 
quidem homines mullis affecti et aucti commodi- 
tatibus per crucem, vilamque slernam adepti, 
merito debent et adorare et. osculari crucem, ex 
qua tanta bonorum copia ad illos manavit. At vero 
diabolus necesse habet, ut crucem oderit, et pro- 
eul ab ipsaaufugiat, sieut quiex igne aufugit ; per 
ipsam enim contritus, et enervatus, et funditus 
eversus est. Quieunque igitur crucem oderunt et 
aversantur, manifesta sure erga diabolum benevo- 
lentie. documenta edunt; et utei fideles et ob- 
noxii, id quod ei inimicum est, inimici loco ducere 

















** Job üi, 1. !** Joan. xi, 32, 32, !* Ibid. 33. '* Matth. xxvi, 18. 


635 


GERMANI Jl CP. PATRIARCH.E 


debent; quemadmodum vicissim amare id quod Α ώσπερ αὖθις güutv τοὺς φίλους αὐτοῦ, 'AxoloU- 


ipse amat. Consentanee igitur el convenienter af- 
fectioni sue erga diabolum, et inviolato feederi 
conformiler, affirmant Bogomili, iniquum esse ut 
lignum, inquo pater alicujus aut amicus inter- 
fectus sit, adorent filii aut amici ejus. Ecce enim. 
pater illorum diabolus infinita mala per crucem 
passus est, sicut ostendimus, et propterea. crucem 
oderunt patris sui interfectricem et perditricem. 
Salvator enim mundi Christus, licet sponte sua 
cruci sit suffixus, et sanctissimam suam animam 
inpaternas manus libens volensque deposuerit, 
attamen denuo eamdem propria potestate et liber- 
tateresumpsit, juxta verissimum illud ejrs ora- 
eulum : Potestatem habeo ponendi animam meam. 





et potestatem habeo iterum sumendi eam ^, morsque B 


hujus hominibus vite eterne causa exstitit. 


Vere verbum crucis pereuntibus quidem stultitia 
est, nobis vero, qui salvamur, Dei virtus est '*. 
Quid igitur tibi videtur, amice diaboli Bogomile? 
An Apostolo obtemperandum est asseveranti cru- 
cem esse virtutem Dei, an tibi perdito et profli- 
gato, qui crucem stultitiam nominas? Si vero tu 
diabolorem gratam faciens, nunquam cessas, quin 
erucem voces stultitiam, at ego iterum fidenter et 
audacter aio, Deum que stulta sunt. mundi ele- 
gisse!* .etanimalem hominem non percipere eaqua 
sunt Spiritus **, Si vero tu, diaboli discipulus, de- 
decus esse arbitraris crucem, sed magister meus, 
Mihi absit, inquit, in alio quopiam, que in mundo 
gloriosa et splendida censentur, gloriari, quam in 
eruce Christi*!. Quid Petro firmius, cui neque san- 
guis, neque caro Filium Dei revelavit, sed ipse 
solus Pater, et solus ingenitus? Nihilominus cum 
ei adhuc passionis mysterium ignotum et abscon- 
ditum esset, magistrumque ad crucis patibulum fes- 
tinantem intelligeret, conatus quidem est, tenero 
quodam amoris affectu, cursum illum et festinatio- 
nem prohibere, illudque, Propitius esto tibi, Do- 
mine, non eril hoc tibi *, commiseralione quadam 
ductus protulit, sed conira audiit cum grovi ini 
gnatione illud: Vade post me, Satana, scandalum 
mihi es, quia non sapis ea, que Deisunt, sed ea, qu 
hominum "3. 0 miraculum ingens ! Satanas appel- 
latur magnus Petrus quod crucem detrectet, 
quam ut commodum toti inundo longe fructuosis- 
simum Christus arripere cogitabat, et ut petra 
scandali et lapis offensionis retro abjicitur infrac- 
tiim illud Ecclesie fundamentum ; quo. supplicio 
non eris dignus, qui blaspheuiias contra crucem 
elatras et crucifixum accusas ? In vitam enim com- 
minisceris crucifixionem, et ΠΟΠ modo non fruc- 
tuosam et conducibilem, sed et ipsi crucifixo dam- 
nosam, ipsosqnequi Chri»tum erucifixerunt, poten- 
tiores crucifixo statuis, tanquam qui nolentem et 

-reluctantem ad crucem rapuerint. 





" Joan, x, 18... !* 1 Cor. 1, 18. !? 1 Cor. 1, 21. 39 I Cor. 1, 


? lbid. 25. 




















θως οὖν xai ἁρμοδίως τῇ πρὸς τὸν Φιάθολον διαθέ- 
ὑτῶν καὶ πίστει ἀπαρασπόνδῳ oi Βογὸμιλοι 
τι τὸ Ev d» ᾧ πατήρ τινος 
ἃ Φίλος ἐθανατώθη προσκυνεῖσθαι ὑπὸ τῶν τέκνων 
d τῶν γίων αὐτοῦ. Ἰδοὺ γὰρ καὶ ὁ πατὸρ αὐτῶν 
καὶ φΏῶος Φιάθολος μυρία δενὰ πέποθε διὰ τοῦ 
καθὼς ἀπεδείξαμιν, καὶ διὰ ταῦτα τὸν 
τοῦ πατρὸς αὐτῶν ἀναιρέταν 
o μα Σωτὰρ τοῦ κόσμον Xpt- 






















οικὰς ἑναπέβετο, 
Gio; προσιλάδιτο κατὰ τὴν ἀινδεστάτον αὐτοῦ 
πρέῤῥασιν, Tiv ἐξουσίαν ἔχω τὴν ψνχὰν µου 
(uim, καὶ ἰξουσίο ye πάλιν ταύτην λαθεν, 
xai ὁ θάνατος τούτον ζωᾶς αἰωνίου τοῖς 





λέγων. 
ἀνθρώποις γέγονε προξεν 

Ὄντως ὁ λόγος τοῦ στανροῦ 
νοις µωρια ἐστὶ, τοῖς δὲ σωζομένοις ἡμῖν ὀύναμις 
Θιοῦ ἐστω. Τί οὖν σοι δοκεῖ, gs διαδόλῳ Βογό- 
Tj Ἀποστόλῳ m mailer τῷ λέγοντι ὅτι 

















μωρίαν τὸν στανρὸν ὀνομάσοντι ; 
fühe καταχαριζύµενος οὐ mim µωρίαν ἀποκαλῶν 
τὸν στανρὸν, ἀλλ ἐγὼ καὶ md) 


τοῦ Πνεύμα- 
καὶ Φιαβολον 
ς αἰσχύνν iy , Y ὁ διδά- 
σκαλος ὁ ἐμότ, Mí net γένοιτο, λέγει, ὃν ὤλῳ col 
τῶν κατὰ Eod iei κανχᾶσθαι εἰ uà ἓν τῷ 
Ἠέτροῦ στεῤῥότερον, 
» Yi ἀπεκά jr, dU 





μυστέριον καὶ πρὸς 
Φάσκαλον κατενοει, ἐπειράῦχ μὲν p 
διαθέσει 





κωλνσαι 











uU ἔσται σοι 
movet δὲ μετ, ἑαβριμᾶ- 
Ὕπαγε ὀπίσω µο 
οὐ φρὀνες τὰ τοῦ 
To) βαύματος 


σνμ- 


Σατανᾶ, 








9 σταυροῦ, καὶ 

κούσιον Cho 
μόνον οὐκ ὠγωέσασαν, « 
udi καὶ av 


p 
— 


κατηγορῶν 1 
καὶ o) 









14. Ἡ Galat. vi, 4. 


** Matth. xvi, 22. 


631 CONTRA. 


Καὶ ταῦτα οἱ πάντολµοι κατὰ τοῦ παντοδυνάµον 
βλασραμοῦντες Χριστοῦ, Ἄριστιανοὺς παλοὺς ἑαυτοὺς 
ὀνομάζουσιν οἱ ταῖς ἀληθείαις ἀντιχριστικνοί, Τὰ 
γὰρ τοῦ ἀντιχβῖστον πρισξεύουσι, καὶ αὐτῷ pie 
λατρεύουσι, καὶ πρὸς αὐτὸν τὰς Ὠπίδας ἀνατιθία- 
σιν. "AX οὗτοι piv οἱ ἀποστάται μετὰ τοῦ συναπο- 
στώτου αὐτοῖς ἐρῥέτωσαν δαίµονος, καὶ εἰς τὸ πὺρ 
τὸ αἰώνιον τὸ ἠτοιμασμένον αὐτῷ συµπαραπιμπέ- 
σθωσαν. Τοιοῦτον καὶ γὰρ τοῖς τέκνοις αὐτοῦ θή- 
σαυρὸν ὁ πατὶρ αὐτῶν ἐθησαυρίασω" ὅπου τῶν 
θησαυρῶν αὐτῶν εὐρίσουσιν ἄνθρακας ἐκπυρίξον- 
τας, xal ὁ ἄντιχριστος τὰ τοῦ Χρισ-οῦ ἱεροσνλήσας 
αὐτοῦ λεγέτω µαθ Θῶω, ἵνα ὅπου 
tipi ἐγὼ, καὶ αὐτοὶ ὥσι μετ᾽ ἐμοῦ. Καὶ à ἄρχων τοῦ 
σκότους μετὰ τῆς τάξεως αὐτοῦ πρὸς τὸν ἴδιον τόπον 
συγκατιρχέσθω. "Huc di, $ κλερονοµία Χριστοῦ 
τοῦ αληθινοῦ Θεοῦ ὗ περιούσιος, ἦν διὰ τοῦ σταν- 
Ροῦ περιεποιέσατο, καὶ τῷ ἰδίῳ ἐξεγόρασω αἵματι, 
δεῦτε προσκννωσωµεν, καὶ προσπέσωµε» αὐτοῦ τῷ 
σταυρῶ, καὶ οἱ πολυτρόπως εὐεργετηθέτες δι 
αὐτοῦ πολυωνύµως τοῦτον ἐγκωμιάσωμεν, θρόνον 
Ἄέγοντες αὐτὸν τοῦ dv ἀναβὰς τῷ κόσµῳ, 
καὶ τὸ κόσμον τνράννῳ κρίσιν πεποίηκε xai 
μὲν κόσμον τῆς τυραννίδος ἀπόλλαξε καὶ διέσωσε, 

















" 








BOGOMILOS. 608 


A Hecdum audacissimi adversus omnipotentem 
Christum blasphemooreevomunt,egregios Christia- 
nos seipsos appellitant,cum revera sipt Antichristi. 
Rem enim Antichristi et legatos ejus agunt, eique 
soli serviunt, et in ipso spes suas repositas habent. 
Sed abeant isti desertores cum deemone reque apo- 
stata,etinignem eternum ipsiparatum ablegentur, 
Talemenim filiissuis thesaurum pater ipsorum the- 
saurizavit, thesaurorum suorum carbones ignitos 
reperient. Et Antichris*us ea quee Christi sunt, sub- 
legere solitusdesuisitidem discipulis dicat : Volo, ut 
ubiego sum,etipsisintmecum.Etprinceps tenebra- 
rum cum cohorte sua ad proprium locum descen- 
dat. Nos vero, hereditas veri Dei peculiaris et electa, 
quam cruce acquisivit, proprioque sanguine emit, 

B adeste adoremus, et accedamus ad ipsam crucem, 
et qui varia ab illa beneficia accepimus, variis 
itidem nominibus eamdem celebremus. Thronum 
illam Dei nominemus, in quem ascendens mundo 
mundique tyranno judicium indixit, et mundum 
quidem ex tyrannide liberavit et servavit,condem- 
natum vero et confusum ejecitcum satellitibus auis. 
et deposuit potentes de sede, et exaltavit humiles?" 


y δι κατακεχριµένον xai κατησχυμμένον, ἔξω ἐκθέθληχε μετὰ 


τῶν δορυφόρων αὐτοῦ, καὶ καθεῖλα δυνάστας ἀπὸ θρόνου, καὶ ὕψωσε τακεινούς. 





Καὶ ὁ μὲν διάδολος, «ὃς πάλαι δύξος ἀπωπισὼν 
διὰ τὰν ἔπαρσυ ἐξ οὐρανοῦ ἐπὶ τὰς νεφίλας, xaT 
ἀναποδισμὸν κάτεισ θάσιν γὰρ ἐπ αὐτῶν τὸν 
θρόνον αὐτοῦ ᾖβουλόμενον, ὑπετόπασιν ἀπὸ τῶν 
vegüi ἐπὶ τὸν dv, ἂν καὶ ἔξαλείγευ ἑλαζονεύσατο, 

ἀπὸ τῆς e εἰς τὸν τάρταρο΄ Σειραῖς yàp ζόρου 
ταρταρώσας παρίδωκεν tiq κρῖσιν τηρούµένον: 
ἁμεῖς δι ὅσοι διὰ τοῦ στανροῦ σεσώσμιθα, κατὰ 
προποδισμὸν καὶ mooxomiv ἀνατρι 









διὰ τοῦ στανροῦ ix γῆς πρὸς οὐρανὸν ἀνατρέχομιν. 
Καὶ pot διὰ ταῦτα xai εἰς χλίµακα θεωρεῖν ἐπέρχαται 


τὸν qravpiv, ἐν ᾧ καὶ ἀνάδασις φαίνεται καὶ 
πατάθασι, ᾿Αναθαίνουσι pix γὰρ ἕως τῶν οὔρανῶν 
οἱ ἄνθρωποι΄ καταβαίνουσι δὲ ἕως τῶν ἀθύσσων οἱ 
Φαίμονες. Σκῆπτρόν ἐστι βασιλικὀν ὁ σταυρός τοῖς ἐξ 





"Adém µέχρι συντελείας ἀνθρώποις  περίθλεπτον, 
καὶ ς αἰδέσιμον τοῖς ἀγγῶοι Τότε γὰρ, 
quei, φκνέσεται τὸ σημεῖον τοῦ Yo) ἀνθρώπου 


ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ τότε χόφονται πᾶσαι αἱ φυλαὶ 
Φτλαδὺ uà τῆς αὐτῆς πίστεως οὖσαι 
x ἠγαλλιάσαντο, ἰδεῖν τὰν ἠμέραν τι 
À χαὶ ἰδοῦσαι οὐκ ἐχάρησαν ἐπὶ Tj 

οὔ" μᾶλλον δε καὶ θρασέως ἀντεῖπον, Οὐ 
θέλομεν τοῦτον βασιλεῦσαι ἐφ᾽ ἡμᾶς. 

Θνσιαστήριόν ἐστιν ὁ σταυρός. 
ἀτύθη ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ 
κόσμου, καὶ rj θεούποστάτῳ σαρχὶ xai τῷ θεοῤῥ 
Te αἷματι ὁλοτελῶς καθηγίαστάι. Μεῖζον γὰρ ἐν- 
ταῦθα τὸ düpov τοῦ θυσιαστερίου, καὶ ὑπὸ τού 
Δώρον τὸ θυσιαστήριον καθαγιάζεται. Πλὴν οὖν καὶ 





Ἐν αὐτῷ γὰρ 


pm» zi» ἁμαρτίαν 







** Luc. 1, 52. *5 JI Petr. u, &. ** Matth. xxiv, 30. 


Et diabolus quidem ex antiqua gloria excidit, 
60 quod ex collo supra nubes sese sublevare cogi- 
tarit ; revocatoque quasi gradu descendit. Volen- 
lem enim in nubibus thronum suum collocare de- 
turbavit e nubibus in terram, quam se etiam dele- 
turum jactavcrat, et ex terra in tartara: Rudenti- 

C bus enim caliginisintartara detractum tradidit in 
judicium reservari?** .Nos vero, qni per crucem 
salvati sumus, progressu et profectu sursum ten- 
dimus. Licet enim prius subnervati et prostrati a 
maligno et doloso adversario ad inferos usque 
descenderimus, at nunc opera crucis ex terra in 
colum usquesublevamur. Horum gratia scalte etiam 
similitudinem mihi crux habere videtur, in qua et 
ascensus et descensus cernitur. Ascendunt quidem. 
usque ad celos homines, descendunt usque ad 
abyssum demones. Regium sceptrum crux est, 
Adamiposteris usque ad finem seculiadmirandum 
et conspicuum, ipsisque angelis reverendum. 
Tunc enim, inquit, parebit signum Filii hominis in 
celo, et plangent omnes tribus terra 59, quee videli- 

D cet,fidem Abrahami non complexee,non exsultave- 
runt videre diem passionis ejus, vel si viderunt, 
non gavisee sunt obgloriam ejus, quin potiusauda- 
eter contradixerunt: Nolumus hunc regnare super 
nos "i. 

Altare est crux. lnipsa enim sacrificatus est 
Agnus Dei, qui tollit peccatum mundi, et carne in 
Deo subsistente, et divino sanguine consecratum 
est;majus enun in proposito munus est quam 
altare, et a munere altare ipsum sanctificatur. Cee- 
terum et qui in hoc crucis altari jurat, jurat quo 


* Luc. xx, 14. 


639 


que in vivifica illahostia, que super eo posita est: 
nam cum cruce animo et cogitatione simul conci- 
pitur Christus. Crux lectulus est Dominicus, quem 
non lacrymis, more Davidis, sed sanguine lavit, 
qui ex Davide secundum carnem procreatus est 
Christus, non proprium expians peccatum, natura 
enim sua immaculatus est, sed destruens et abo- 
lens peccatum mundi natum exligno, et in totum 
mortale genus propagalum, dormiensque iu illo 
somnum, vite et vigilite eterne causam et effeclo- 
Tem, surrexit propria potestate, in matutino inter- 
ficiens omnes peccatores terrz ?*, 








Quin honore et cultu dignum nunc lectulum 
invenio, ejusque rei testem do Isaiam, qui disertis 
verbis predixit : Et erit requies ejus honos ?*. Re- 
quies appellatur, quia peregrinationis labor et 
sudor, et alis naturales et indetrectabiles passio- 
nesetaffecliones concessu divinitatis, quando opus 
erat, commotee et concitati in humana Christi na- 
tura usque ad crucis supplicium ; de cietero con- 
sopite sunt, Christique morte mortue. Nam si 
quando post resurrectionem aliquo ivit, itio illa 
supra naturam, et plane adiiranda fuit quem- 
&admodum nova itidem fuit manducandi illa actio. 
Dies me deficiat, si omnia vivificie crucis miracula. 
persequi velim. 

In Rubro mari crux adumbratur; eratque hoc 
presignificatio et priedelineatio ejus ruboris, qui 
ei postea per Domini sanguinem est illitus ^. Ama- 
ritudinem aque transmatat in dulcedinem* popu- 
lumque errabundum et fugitivum vivificat '. Sau- 
ciantes serpentes perimit, servatque ictos et sau- 
cios 55. Ulinam et venenatas istas viperas,Bogomi- 
los inquam, in erucem injuriosos, a facie terre 
exterminasset, qui omnia perreptantes, populum 
Dei mordent,venenumqueimpietatissue infundunt 
piorum animis ; quosnon sine commiserationis af- 
fectu jure sic alloquar : Genimina viperarum, quo- 
modo, et quo a judicio gehennie fugietis *, quam. 
vos vobismet ipsi accendistis, abnegala pietate 
absque persecutione et tormentis ? Sed res illorum. 
in hunc finem desinent, nisi resipuerint poniten- 
tiamque egcrint. 

Nos veroagedum populum Christi communiamus 
sacris precationibus, ne mortiferum hujus lueresis 
venenumanimam ejuscontingat. Largilerenim ubi- 
que malitia diifusa est, et circumcirca obambulant 
impii, ut egregio Christi gregi aliquid. nocumenti 
inferant. At vos videte graves lupos, videle canes ; 














GERMANI II CP. PATRIARCEJE 


60 


A ὀμόσας i» τῷ θυσικστηρίῳ τούτῳ τῷ inum 
ὀμνύει ἐν αὐτῷ, καὶ d» τῷ ἑπώνω αὖ 
θύματι, Τῷ γὰρ σταυρῷ συνεωνοῖται καὶ ὃ cres. 
ρωθείς, Κλένη ἐστὶ Δεσποτικὸ à στανρὸς, Kv οὐχὶ 
Φάκρυσι, κατὰ τὸν Δανὶδ, ἀλλ' αἴμασιν ἔλουσεν 
Δανὶδ τὸ κατὰ σάρκα Χριστός" 
ἐχπλύνων ἁμάρτημα, Χατὰ φύσιν γὰρ ἔατιν ἄχραν- 
τος, ἀλλὰ καταίρων τὴν ἁμαρτίαω ταῦ κόσμου τὴν 
ἐκ τοῦ EJkow ἀναφυεῖσαν, καὶ wi muy ἐκδραμοῦσαν 
τὸ γένος τὸ βρότειον, xai ὑπνώσας i» αὐτῷ Ded 
καὶ ἐγρηγόοσεως αἰωνιζούσης προξεον ὕπνον dvi 
αὐτεξουσέως εἲς 






























"AX καὶ σιβάσµατος ἀξίαν εὐρίσκω ταύτην τὴν 
xwv καὶ τὸν /Ησαίω παράγω σοι p 
καὶ oes cu (3), 
quum nutus. ὁ 
ὁδοιπορίας xà; ἱθρὼς, καὶ 
xe ἁδιάθλετα πάθη, ἐκχωράσει τ 
καὶ ἔδει κεκτημένα d» τὸ καὶ 








Έλλα τὰ φυσικὰ 
θεότητος, ὅτε 
ριστὸν ἀνδρω- 
ἀπὸ δι 
ἀνενέργητα pun, καὶ τῇ νεκρώσει 
συνετκρωῤησαν. "IH τὰν ἀνάστασιν ὅδοι- 
πορία ἑτέρα ἄν, ὑπερφυὴς καὶ παράδοξο, Ώσπιρ 
dà καὶ & βοῶσις καινοπριπές. Ἐπθείψει µε καὶ 
À ἡμέρα τὰ θαυμάσια διηγούμεον τοῦ ζωοπαρόχου 
στανρο 





















"Ev Ἑρνθοῷ θαλάσσε ὁ στανρὸς εἰκονίζεται. καὶ 









Δεσποτικῷ αἵματι 
Πορίνω 








Qnis pue ταποιεῖ, καὶ λαὸν πλανίτην καὶ 
quyePa ζωογωῖ, Δάχνουτας dts ἀναιρεῖ καὶ 
διασώσει Φακνομνονς: ὡς dit καὶ τὰς ἰοθὸ- 







ταύτας Kon oj703 Βογομί- 


Wupiene, οἴτωις 











Tüs 
πανταχοῦ θάκνουσι Mah 


κρίσεως τὰς Ἱιένης: v αἲ 
epis διωγρῦ κάὶ 
pron Αλλὰ τὰ 
τέλος, ἐὰν μὲ µετανοέσωσι. 











τὰν xe» ποΐμνην unter ν τοῦ Χριστοῦ. 


?* Psal.c, 8. 13 xi, 40. ?? Exod. xtv, 1 seqq. ?! Exod. xv, 23-25. ?* Num. xxi, 6-9. 55 Luc. iu, 7. 


(3)1ta 70 Interp. Isai χι. ubi vulg.edit. Et 
erit sepulcrum ejus gloriosum. Locumetiam secun- 
dum LXX accepit S. Hieron. de sepulero Chi 
his verbis epist. ad Marcellam, nomiue Paule el 
Eustochii : Cujus sepulcri gloria multo antequam 
excideretura Joseph.scimus Isaiw vaticinio prophe- 
tatum ; dicentis : Et erit requies ejus honor : quod 
scilicel sepulturz Domini locus esset ab omnibus 
^onorandus. 











(V Sequilur aculeatus in latinos Epilogus, scri-- 
lus eo tempore, quo VenelieL alli itali, sicuti et 
"ranci,gravissima bellacum Grrecis gerebant,ipsa 

imperii sede Gracis adempla.Quo minus miran- 
dum, Germanum istum Latinze gloriae ii juimieum, 
linguam et calamum asperius et mordacius in 
Latinos strinxisse. Similes inveclivee in Latinos 
exstant apud Nicetam, Gregoram et alios Gro»- 
008. 








641 


ὑμείς βλέπετε τοὺς ᾖβαρεῖς λύκους, βλέπετε τοὺς Α videte malos operarios, et observate eos qui sic 


χύνας. Βλέπετε τοὺς καχκοὺς ἑργάτας, x«i Gxomti-t 
τοὺς οὕτω περιπατοῦντας, χαθὼς ἔχιτε τύπον ἡμᾶς" 
Όνα x&9 τολαήσω 
Πολλοί  72p 
ὑμῖν, x«i νῦν χλαίων λέγω, 
στκυοοῦ τοῦ ἉΧριστοῦ, τέλος ἀπώλεια " 
φυλάξατε τόν καλὴν παρακα-αθήκην τῆς πίστεως 
ἄσυλόν x«i ἀνιπιθούλευτον. ἹἩΜέλλομεν Z0 ἄχαστος 
ταύτην ἁἀπαιτηθῆναι cox x«i ἀνελλιπὸ ἐπί τοῦ 
ὠοθεροῦ βήματος τοῦ Χοιστοῦ. ᾽λλλά uot τὸν λήγον 
ἴδη ἀἐπισφραγιστίον ταῖς 
σισυ. 

΄Άρατε οὐ», 
Θιὸν orto τῶν 


μετὰ Παύλου κανχήσασθαι 


πολλάκις ἔλεγον 


περιπατοῦσιν, οὓὕς 
τοὺς ἐχθρούς τοῦ 


- ο 
ον το 


Urto τοῦ κρατίστου 
εὐσεθὴς λαὸς, χεῖρας ἅπαντες πρὸς 
ἐκείνου χειρῶν πολλὰ καµούσας ἤδη 
τῶν ἐχθρῶν συμπλοκαῖς, ἵνα θείη 
τοὺς βοαχίονας αὐτοῦ, διδάξη 
τὰς χεῖρας αὐτοῦ εἰς πόλεμον, αποθαλεῖν 
Th» ἰταλικὴν ὀξυχειρίαν εἲ τὸ αχκαθαρπάδειν τὰ 
αλλότοια ἵνα επιστρέφωσιν tig ἱσπέραν, τὴκ ἰδίαν 
πατοίδα, εἴγε τωῖς απολειφθεῖν, καὶ 
ὡς κχύνες, οὐχ ᾖἴἔχοντες οἱ αἱμοχαοεῖς ἔτι λείχειν 
αἵματα τά αὐσονικὰ. Καὶ τὸν ἰδίαν 
πόλιν 


εν ταῖς χατὰ Β 


τόξον χαλκοῦν 


εἰς τὸ 


* . 
λιμώὠξωσιν 
i 


Xux)mcot 
καὶ (ῥαύδοντς µάταια. 
Ἰωάννης 0 βαπτίσας αὐτοὺς τοῖς αἴμασιν ἑαυτῶν, ὁ 
θεοφρούρητος dum 


tua 7070) μενοι 


αὐτοχράτωρ, τοῖς ὑπὸ 
χεῖρα εὐαγγελίδεται, Πᾶσα φὰᾶραγξ, λέγων, πληρω- 
θήσεται, Ὦ τεταπιινωμένη γινιὰ τῆς TO χούνῳ pty 
νεαξούσης ᾿Ῥώμης, ταῖς συμφοραῖς δέ Ὑεγηρακνίας 
ἐλεενῶς, παὶ πᾶν ὃρος καί ᾖβοννὸς ταπεινωθή- 
σεται. καθ ἡμῶν ἐπαιρυμέη ἀθέρωχος ὀφρὺς o» 
ἰταλικήύ. Καὶ ἔσονται τὰ σκολιὰ εἰς εὐθεῖαν, ἐκεί- 
νου ποοοδοποιοῦντος, χαὶ ἐπανάγοντος τοῦ καὶ τὰ 
ἡμῖν ἀθύνα-α δνναµένου Χριστοῦ. Ηδη δὲ x«i mJ 
ἀξίνο πρὸς τὴν ῥίζαν τῶν δένδρων κχεῖται. Τῶν 
χ)άθων Ὑὰο ἀποτετμημένων κατὰ πῆς 
ἑστοωμένων καὶ χορωηδὀν ἐῤόιμαίων εἰς τοὔδαφος, 
οὐκ ἀπελπιστία καὶ » ῥιζοτόμησις. Τάχα δέ ἀσθινὴς 
X» ῥινοβόλησις, ὡς ix µεταφυτεύσεως. Πίστενε τῷ 
Oa» τῷ πάντα δυναµένω, βασιλέων εὐσεθέστατε xol 
πραόὀτατε, χατὰ τὸν Δανίὸδ, ὡς ὅπλω χνκλώσει σε 
τὼ σταυριχῷ ἡ ἀλήθεια αὐτοῦ, ὃς ἐστιν ὁ Χριστὸς, 


ὑμῖν 


ἄοτι χαὶ 


x«i ov φοθηθήσῃ ἀπὸ φόβου νυχτερινοῦ τοῦ ἆφα 
νῶς σοι προθάλλοντος, καὶ δειλανδρίαν ἐμποιοῦντος, 
ο0ὃ ἀπὸ βέλους πι-οµένου Ἠμέρας, καὶ φανερῶς 
σοι ἀ»θισταμίνου ἐχθροῦ. Πάντα yo ταῦτα ὁ τοῦ 
Χοιστοῦ στανρὸς ἀποτοθήσιι μαχρὰν, καὶ ὁδηγός 
σοι πρὸς ἅπαν τὸ καταθύμιον, καὶ ὡς ὅπλον £200- 
χίας στιανώσιι σε, — Tporatyóoov , µμεγαλόνικον 
ἀναδείξας σε παρὰ τοὺς έµποοσθιν βασιλεῖς, ἴχετεν- 
οὖσης τὺς πανυκεοάγνον Θερμήτοοος, x«i πανυπερ- 
αµώμκου δὲ δισποίνης 
Μαρίας, χαὶ 
κχὶ τῶν αγίων 
τοδύναμε καὶ 


9 9 » nd 
x«t αιεπαρθένου 
μαο”.ύρων Χριστοῦ 
απάντων. Γένοιο ταῦτα, Τριας παν" 


5 49, 
τῶν κοαλλυίων 


παντάνασσα, Ἡ ὢ προσώποις προσ- 


» Philipp. 1, 18, 19. — 5? Psal. xvii, 35. 
νο Jbid.  *'! Ibid. 9. ** Psal. xc, 5. ο Ibid. e. 


(8) Disquisistio de isto Germrano revocat mihi in 
memoriam,quod estapud Possevinumin Apparatu 


CONTRA BOGOMILOS 


5 Psal. rvni, 7. 


642 


ambulant sicut habetis formam nos, ut audeam 
cum Paulo gloriari: Multi enim ambulant, quos 
sepe dicebam vobis, et nunc flens dico, inimicos 
crucis Christi, quorum finis interitus ?*. Custodite 
insigne fidei depositum intactum et illibatum. A 
quolibet enim salvum etintegrum reposcetur, cum 
ad terribile tribunal Christi assistemus. Verum 
orationem nunc quasi obsignemus precibus votis- 


que ardentibus et assiduis pro optimo imperatore 
nostro. 


ἡμῶν αὐτοχράτορος ποοσευχαῖς xoi ἐχτινέσι δεύ- 

Tollite igitur, o fidelis popule, manus vestras ad 
Deum pro illius, que tot jam labores subierunt in 
conflictibus et preliis adversus hostes, ut ponat 
brachia ejus velut arcum ereum et doceat manus 
ejus ad praelia 35, ut repellant Italicam illam velo- 
citatemrapiendialiena, ut revertanturin occasum, 
propriam suam patriam, si qui supersint, et esu- 
riantutcanes *5,non habentes amplius sanguinarii 
cruorem Ausonicum, quem lingant. Et circumeant 
propriam civitatem fame pressi, incassum latran- 
tes 51. Joannes, qui baptizavit eos in proprio ipso- 
rum sanguine, custoditus a Deo imperator noster 
evangelizans, acclamat nobis subditis : Omnis val- 
lis implebitur 35, abjecta et afflicta generatio, annis 
quidem nove Romee, calamitatibus vero miserabi- 
liter jam vetuste. Et omnis mons et collis humilia- 
bitur *?, elatum videlicet. Italorum supercilium Et 
erunt prava in directa *^, illo tanquam vix duce 
preeunte, et omnia revocante Christo, qui et ea, 
quie nobis sunt impossibilia, potest. Jam vero et 
securis ad radicem posita est * , Ramis enim modo 
amputatis, etin terram dejectis, truncatimque solo 
allisis, non desperandum est, quin et radix incidi 
possit. Forte enim, ut ex transplantatione, infirmee 
sunt ille, quas miserunt, radices. Fide igitur Deo, 
qui omnia potest, imperatorum piissime et mitis- 
sime, teque ut David ait, tanquam scuto crucis cir- 
cumdabit veritas ejus , et non timebis atimore no- 
cturno ** ejus, qui occulte te aggreditur, formidi- 
nemque immittit, nec a sagitta volante in die "^, et 
hoste palam tibiresistente. Omnia enim hec Jonge 
crux Christi repellet, et dux tibierit ad omnia, quee 
desideras, et uf scutum bone voluntatis coronabit 


D (ο 5 triumphatorem et victorem supra superiores 


imperatores effectum ; precibus et interventu ca- 
stissimwe Deiparee, etimmaculatie Domine nostre, 
et semper Virginis Marie, fortissimisque victoribus 
Christi martyribus, etomnibus sanctis interceden- 
tibus isthczec eveniant, o sanctissima et omnia gu- 
bernans Trinitas, in tribus personis etin una Dei- 
tate adorari solita, quam decet omnis gloria, honos 
et adoratio in infinita secula. Amen (3). 

5! ]bid. 15. 
*5 Psal. 5, 13. 


sacro, ve Germanus, sub prisciillius Germani, patri- 
archee Constantinop. nomine circumferrilibrum De 


56 Luc. 11, ὃ. ο ?? lbid. 


643 


GERMANI II CP. PATRIARCILE 


θ4 


χυνουµένη τρισι χαὶ δίᾷ τῇ θεότητι, T πρέιι πῆσα δοξα, τιµή, xai προσκύνησις tig τοὺς ἀτελευτήτους 


αἰωνας. ᾽Λμήν. 
II. 
In vivificam crucem tertia jejuniornm Dominica. 


(Gretser, ibid. p. 228.) 


En lectulum Salomonis, sexaginta fortes in cir- 
cuituejus ex potentibus Israel, omnes tenentes gla- 
diíos,bellumque docti !  Riganda enim sunt statim ra- 
dix et principium encomiorum, quce de venerando 
crucis Dominice ligno instituemus, idque fluentis 
aquarum e Canticis deductarum, etliquoresapien- 
tie à Salomone profectee, ut si secundum fluvium 
oratio decurrat, fructus letitie inde illis exsistat, 
qui umbram ejus desiderant, et sub ea consident. 
Salomon igitur, si interpretari hoc nomen velimus, 
pacificum significat, Christus vero paz ποδίγα est, 
ut Paulus testatur, qui fecit uiraque unum et me- 
dium parietem inimicitiarum dissolvit *. Lectulus 
autem hujus Salomonis crux est, in quo consopitus, 
dormivit vitalem somnum, et quo eum, qui cor- 
ruerat, Adamum denuo excitavit, cum sponte sua 
super hoc caput suum reclinasset. 

Sexaginta vero fortibus lectulus circumsepitur- 
et ambitur & potentibus Israelis suntque illi, qui 
sub veteri et nova lege vixerunt. Nam qui ex duo- 
decim tribubus Israelitici populi, Dei amantes fue 
runt, in duos diversos status distributi sunt ; alter 
enim vite status ante legem latam fuit alter post 
tabulas (legis) ettabernaculum. Similiteretilli, qui 
oculis suis divinum Verbum coram aspexerunt, et 
gratie precones et nuntii exstiterunt, ad &equalem 
duodenarium numerum redacti sunt, omnes tamen 
triplici quasi classe continentur ob Trinitatis cul- 


! Cant. ni, 7 * Ephes. rm, 14. 


processione sancti Spiritus, et libeum De pane in 
fermentato.et de purgatorio, et de tribus modis ad- 
ministrandi baptismi. |sti tractatus nullo modo 
ascribendi sunt sancto Germano, qui sub Leone 
Isaurico floruit, quia fuit orthodoxus, cum Romano 
Pontifice conjunctissimus : et necdum controver- 
sie iste inter Greecos et Latinos exstiterant. Si 
sunt alicujus Germani, erunt forte hujus ipsius, de 
quonobis sermo est ; schismaticus enim fuit, et acer 
hostis Latini nominis. 

Neque etiam sancti Germani sunt ea responsa, 
que exstant lib. iu Juris Greco- Romani, fol. 232, 
utsentire videtur Baronius, tom. IX Ánnalium 
anno 730, num. 6, in margine; quia repugnat nu- 
merus annorum raundi subscriptus. Et in primo 
responso mentio fit Constantini Comneni,quem cla- 
rum est, vixisse nonnullis seculis post Gerrnanum. 
Scholiastes Juris Greco Romani tribuit Germaao, 
qui prius Adrianopoleos, postea Constantinopolis 
pontifex fuit, dequo Gregoras, et Catalogus pa- 
triarcharum Constantünop. in fine libri quarti Juris 
Greco- Romani. 

Nec sunt sancti Germani homilie in D. Virgfnem, 
ex quibus Canisius multa citatlib. | De beata Vir- 
gine, οἱ qu&& Grece exstant iu Bibliotheca Augu- 
stana. num, $1 et 66. Sed sunt vel nostri Germani, 
vel alicujus posterioris, quia stylus et genius pror- 
sus idem est. Nec refert, quod homilia de Priesen 


T$ Topo Κυριακῆ τῶν νηστεῶν καὶ εἰς τὸν 
ζωοποιὸν σταυρὀν. 

A  'Ido) ἡ xvm Σολομὼν, ᾖ(ἐξύχοντα Οδυνατοὶ 
χύχλω αὐτῆς απὀ ὄδυνατῶν Ἱσραὴῦλ, µπάντις 
κατέχοντιες ᾖµβομφαίας, δεδιδαγµένι πὀλεμον. 
ἸΑρδευτέον «/ἀο εὐθὺς τὸν ῥίζαν καὶ τὸν ἀρχὲν 


τῶν ἐγχωμίων τοῦ πανσίπτου ξύλου τοῦ στανοοῦ 
Κνοίο», ταῖς διεξόδοις ὑδάτων 
καὶ τῷ χύµατι τῆς Σολομώντς σοφίας, ἵνα κατα 
ῥοῦν φιοομένου τοῦ λόγου «αρπὸς εὐφροσύνας 
ἐχεῖθεν ἀναθελύσο τοῖς ὑπὸ τὴν σκιὰν αὐτοῦ ἔπι- 
θνμήσασι καὶ χαθἰσασι. Σαλομων μὶν οὖν εἰς sipy. 
νικὀν µετεγλώττισται Χοιστὸς δέ ἐστι ὃ εἰρύνο 
ἡμῶν, κατὰ τὺν τοῦ Ἰ]αύλου φωνὴν, ὁ ποιέσας 
ἀμφότερα iv χαί τὸ T); ἴἔχθρας µισύτοιχον κκ- 
θελών, Κλίνο δὲ τούτον τοῦ Σολομὼν à σταυρός, 
ἐν & ἐχοιμήθη, καὶ ὕπνωσε τὸν φνσίζωον ὕπνον, 

B καὶ τοὐ πεσόντος 'Adàu ᾖἀναστάσιμον, ἐπιχλίνας 
αὐτῷ τὸν χκεφαλὴν ἐκουσίως. 

ἘΕξήχοντα δε δυνατοῖς ἡἤ xXvg περιστοιχίξεται 
καὶ πιριέπεται ἀπὸ τῶν δυνατῶν Ἰσραὴλ, τοῦ τε 
παλαιού χαὶ TOU νέου νόμου. Ὅσοι τε τοῦ ὅωδεια- 
φύλο» τοῦ Ἱσραπλιτιχού ἀὀνέσχον θεοφιεῖς ταῖς 
Φιαφόρθις δισσούμενοι καταστάσεσω (ἐἑτέοα γάρ ή 
πρὸ τοὺ vouov δια;ωγὰ, καὶ ἑτέρα μετὰ τὰς πλα» 
χας x«i τήν σχηνὲν), καὶ ὅσοι τοῦ θείου Aóyeu αὐ- 
πόπται, καὶ τῆς χάριτος xüpuxs; εἰς τὸν ἴσον μὲν 
ἀνακεφαλαιούμινοι δώδεκα, τρισσούµενοι dk ὅμως 
τῷ λατρεία τᾶς Τριάδος, καὶ ταῖς ἰσαρίθμοις τοῦ, 
βαπτίσματος καταδύσισι ᾖτελειούμενοι. Προφθτων 


T6 ἀσματικῶν 


tatione D. Deipare dicit apad Surium haberi in 
Simeone Metaphraste, qui istos posteriores Ger- 
manos setate antecessit: quia volumina illa Meta- 
phraste centones sunt, quibus posteriores Greeci 
perpetuo aliquid assuerunt. Quare non [εορο. 
quod doctissimus vir Petrus Pantinus homiliam ia 
prosentationem D. Virginis, à se editam, sancto 
ermano attribuit, eumque eumdem esse putat 
cum illo Germano, cujus exstat homilia in ceedem 
infantium, ab Herode patratam. Nam utraque ho- 
milia est recentioris Germani, de quo supra. Nec 
Cyrus ei loci est nomen proprium, vel preenomen, 
sed vocabulum honoris a recentioribus Greecis iis 
qui in dignitate sunt tribui consuetum. Nec iste 
ernuanus sanctus est, sed schismaticus. 

Et qvia semel censoris munus suscepimus, ad- 
do, mihi jampridem eam suspicionem injectam 
esse,ne ipsam quidem T'heoriam rerum ecclesiasti 
earumquee tomo VI Aibliothecze SS. Patrum inser- 
taest, pertineread sanctum et vetustum illum Ger- 
manum, sed ad aliquem ex posterioribus ; quod 
vel unus ille locus de fidelibus,in Veneticis insulis 
habitantibus persuadet, nam temporibus prisci 
illius Germani paucee, imo forsan nullee insule 
Greece sub Veneto imperio tenebantur.Et auctor 
fideles vocare videlur eos qui, Graecorum opinio- 
nibus addicti, in inculis Veneticis & Latinorum 
ritibus abhorrebant. 


C 


645 


IN VIVIFICAM CRUCEM. 


646 


γὰρ καὶ ἀποσπόλων καύχηµα ὁ στανρὸς, δι οὗ παν- Α lum, todidemque baptismi, quibus perficiuntur, 


τὸς Ὑεγόνασι δυνατώτεοοι Φυνάμεις πολλὰς χαὶ ση- 
μεῖα ἔκτελεταντες, XXL QU οὗ αὐτοῖς κόσμο» ἐστα᾽- 
βωται, Χαὶ τούτων ἕχαστης τῷ χὀσμῳ, οἷος ἦν ἐκεῖ- 
νος O εὐδοχὼν ἐν ταὶς ἀσθενεῖίκις αὐτοῦ χαί λέων, 
Όταν ἀσθενῶ, τότε δυνατός εἰμι. 


Πόντε, φησί, Ἱατέχοντες βῥομφαίας διά τῶν 
μερῶν αὐτῶν ἀπό θάµβους t» νυνξίἰ. Ποοκεῖσθω 


Ὑὰρ τὸ λειπόμενο τῆς ἀσματικῆς ταύτης περικο- 
πῆς. Ῥομφαίας ἐπὶ τῶν μηρῶν, τον λόγον νοοῦντος 
τὰς ἀναιρετικὰς ἐγκρατίίας τῶν ὑπογαστρίων πα: 
θῶν, καὶ ἔστι τοιοῦτος ῥομφαιοφόρης πρὸ τῶν ἆλ- 
λων ὁ μέγας στρατιώτης τῆς Κάριτος, ὃς επιστέλλων 
euciv. Υπωπιάδω pity τὸ σῶμα x«i δουλαγωγῶρ 
μήπως Go χηρὺξας αὐτὸς 
Ἐφέόρωοσται δέ ἀοίστως τῇ ἐνοία -αὖτχ καὶ τὸ, 
€ró θάµβους ἐν νυξί. Κάγὼ τῆς Λαυϊδικῆς ὁπλο- 
θύχης σὺν ῥομφαίαν ταύτην ἀναλεγόμεως συμμαχώ 
τῷ λόγω ἀγωνιδομέῳ πρὸς τήν ἀπόδειξιν' Ὅπλῳ, 
φησὶ, κυκλώσει σε 5 ἀλήθεια αὐτοῦ. οὐ  yofn- 
θήση ἀπὸ φόθου νυκτερινοῦ: Τὸ γάρ ὅπλον «yat- 


ρετιχὸν τῶν Ἱπαναστάσεων τῆς σαρκὸς, καὶ τῶν 
εντεύθεν νυχτεριῶν φαντασµάτων. ὮἸΤοιοῦτὸν pot 


τοῦ λόγου τὸ ὄρμημα σήμερον Ex χλίνης μιν ἀνι- 
σ-άµενο», x«i τῆς χινήσεως ἀπαρχόμενον, εἰς δέ γε 
τὰς πρωΐας ταύτας τάς προσκυνησίµους τοῦ παν- 
σεθάστου σταυροὺ ἀποχτεῖνον πάντας τοὺς ἅμαρ- 
τωλούς τῆς γῆν. Οὗτοι δέ εἰσι δαίµονες, δημιουργοὶ 
τῷῶς ἅμαρτιας καί τῆς χαχιας γωνύτορες. 'Aáp γὰρ 
ὦ τῷ χιιρὶ τυποῦμενος, à τῇ γλὠττῃ τυπτόμενος, 
τῷ γραφῷ, τῷ xot τῇ στανριχῇ, τὰ Ἱναέρια 
πνεύματα μακράν ἀπελαύνε, Βαρύς ἐστιν ἡμῖν 


xat µβλεπόµενος καὶ ἀχονόμενος, λέγοντα, ὁ 
σταυρὸς. 
Ότι τοίνυν όφθαλμοι piv τῶν πιστῶν, ὁπτιχάς 


ἀποβῥοἰας ἐξακοντίσαντες Ἰπὶ τὸν στανρὸὀν, κχαθη- 
γίάσθχσαν. αἱ δε τού αγιασμοῦὺ κχορεσθείσαι πλύρεις 
χάριτος παλίῤῥοοι πρὸς τὴν ἰδίαν πηγὴν ἀνεχύθη- 
σαν χείλη δὲ διασταλέτα πρός ἀσπασμὸν, sit 
ἀθρόον συμπτυχθϊντα καὶ τὸν ἐποχούμενον αέρα τῷ 
θείω σταυρῷ ἀνιμησάμενα, καὶ συνεφελχιδὀμενα 
ἔνδοθε, πᾶδσαν τὴν σπλάλχνων οίκονοµιαν 
ξωοποιοῦ ἐμπνεύσιως ἔπλησαν, xci ὀσφρησίς διά 
τῆς ῥἐχεῖθεν . ἀἁποπνεομένης εὐωδὶίας Ὀγαλλιάσατο: 
µέτωπα δὲ, βλέφάρά τε καὶ χορυφαὶ ταῖς ἀφαῖς 
καθτγιάσθησαν φὶῖρε xci τὰς αχοὰς χαταχοσµή- 
σωμεν, ὡς ἓν τισι ἐνωτίοις χρυσοῖς τοῖς τοῦ σταυ-- 
po? ἀγκωμίοι, οὐχ, ὅτι τά ημέτρα χρύσεα, οὐ 
τοὺτὸ Φφηομι, ἅλ)᾽ ὅτι δι αὐτὸν ἐγκωμιαξόμενον 
τίμια. Τιμᾶται Ὑὰρ καὶ ζξύλον χερσὶ ὀρυτόμου 
ἀπεῤῥωγὸς δένδρου τιός, xci τούτου ἀκάρπον, 
εἶτα εἰς xovróv ἀποτετορνευμίένον, xoi σκῆπτρον 
ὑπανέχον τὸ βασιλιχόν. Οἶδα μὲν οὖν ὅτι x«i τὰς 
&xokc Ἡγιάσθητε µμελουργουμµένων -ῶν Όμνων τῶν 
σταυρικῶν. Tli» ἀλλὰ πεφεισµίνως, καὶ οὐ xarà 


τῶν 


5 1] Cor. χι, 40. *ICor. 1x,27. ὅ Cant. 11, 8. 


immersiones, Prophetarum et apostolorum glo- 
riatio erux est, qua omnibus potentiores effecti 
sunt, multis virtutibus et signis patratis, per quam 
mundus illis crucifixus est, et quilibet illorum 
mundo, qualis erat ille, qui sibi placebat in infir- 
mitatibus suis, dicens : Quando infirmor, tunc po» 
tens sum ?. 

Omnes, inquittenentes gladios super femora sua 
propter timores nocturnos. Addendum enim est id 
quod restat de sententia ex Canticis. Per gladios 
super femora nil aliud intelligitur, quam coerci- 
tiones ille et cohibitiones, quecupiditates ad ven- 
trem speclantes de medio tollunt. Hujusmodiense 
ante alios precinctus erat magnus illegratie miles, 


ἀδόχιμος Ὑένωμαι' β quiinquadam epistola ita loquitur : Castigo corpus 


meum,el in servitutem redigo,ne forte aliis pradi- 
cans, ipse reprobus efficiar *. Huic sententie aptis- 
sime quadrat etiam illud, propter timores noc- 
turnos 5. Et ego ex Davidico armamentario gladium 
hunc depromens, orationi ad propositum demon- 
strandum aggresse quasi suppetias feram : Scuto, 
inquit, circumdabit te veritas ejus ;, non. timebis a 
timore nocturno*. Nam scuto hoc impressiones 
carnis, et omnia, qu& hinc enascuntur, nocturna 
phantasmata et spectracomprimit. Tale mihi hodie 
dicendi exordium erit, ex lectulo quidem exsur- 
gens, et ad hoc progredi incipiens ad matutinas 
vero istas omni veneratione digne crucis adora- 
tiones, omnes peccatores terre interficiens'. lsti 


6 autem. sunt deemones, satores peccali et. malitiee 


genitores. Aer enim vel manu formatus, vel lingua 
percussus, signo etinvocatione crucis aerios spiritus 
procul abigit. Gravis, inquiunt, nobis est crux et 
visu et auditu. 

Quando igitur oculi fidelium emissiones illas 
visivas ad crucem ejaculantes sanctificati sunt, 
illeque donis celestibus cumulate, gratia plene, 
reciproco cursu ad suam originem remearunt, 
labia vero diducta adsalutationem et osculum ; 
deinde confestim conducta et compressa, et aerem 
divine cruci circumfusumhaurientia, etintrorsum 
trahentia, omnem membrorum fabricam et disposi- 
tionem vivifica quadam inspiratione conipleverunt, 
olfactus insuper voluptate perfusus est ob suaveo- 
lentiam inde manantem ; frontes preterea, et su- 
percilia, et vertices contactu sanctificationem per- 
ceperunt : agedum aures quoque ornemus, quasi 
quibusdam inauribus aureis crucis preeconiis, non 
quod nostra existimemus aurea ; non ita sentio ;sed 
quod sint ad ipsam, que laudatur, omni venera- 
tione digna. Honoratur enim et lignum [manibus 
lignatoris ex arbore, eaque infructuosa recisum, si 
postea in contum efformetur, sceptrumque regium 
sustineat.Non me fugit igitur, vestras quoque aures 
sanctificatas esse hymnis in crucem decantatis. 


6 Psal, xc, 5. ? Psal. c, 8. 


849 


x«rX Zo κανλιόμενον, χαὶ 


τοίνον ὁ νέος ᾿Αδάα, καὶ ἐαφανίδεται τῷ xóguo 
ἀνθοωποτροπιχῶς, τὸ £7 
πολλοῖς συγχαλύπτων ik τὸν ἀντίπαλον. Καὶ 
ἔμπραχτος τοῦτο διδασκαλία τῷ προπάτορι µὺστα- 
}ωγουωένρ προδ ύλως, 
πάλην τότε μεταχειοίσατβαι. 


θεοπρεπὲς οἰχονομικῶς 


d 


"T 
ὅπως χαὶ αὐτὸν ἔδει τὴν 
Et 440 ἐὼ, φχσὶ, 
χατα φύσιν Θεὸς ὧν Χαν τοῖς οὐρανοῖς κατθικῶν, 
si; y» ἀφί/μαι, xai µέχρι do))hou μοοφῆς ἑακυτὸν 
ἑταπείνωσα, διὰ τί σὺ γήϊνον ἑαυτὸν εἶδως, πηλίνην 
οἰχίαν οἰκοῦντα, Οὠὶ πηδήµατι τῶν οὐρανίων ὕπερ- 
θεν ἀντύγων ἐπειοάθης ὑπεράλλεσθαι, ᾿ἘΕδέητε τοι- 
Ὑαοοῦν τὸν ἴσον ἀγῶνα ὑπὶρ ἡμῶν ἀναδέξατθαι τὸν 
αγωνοθέτη», καὶ ἐντέχνως Ὀποσκελίσαι τὸν ἡ μέτερον 
πτεονιστην. 

Φυτεύετε -οι/αροῦν  22)09 ἐν τόὀπῳ Κοκυίου. Τὸ 
δε Κρανίον, Ayo; φιλαλήθης, ποοπἀτοροσ τυγχάνει 
᾿Αδὰμ, χαὶ ὠσανεὶ ἔπ᾽ αὐτῷ θεατῆ τὸ στάδιον ὑπέρ- 
χεται τοῦ παλαίσµατος ὁ Χοιττής. Ὁ καοπὺς δὲ τοῦ 
ξύλου τούτον θάνατος ἦν ποοδηλότατος, μηδὲ ποο” 
θεῤλκωένος ἐπαγωιόν, μηδὲ ἀθοξίαν δε 
µεγίστην χαὶ Όὄνειδος φοονοῦσι τὰ τῶν ἀνθοώ- 
των. Καὶ ὁ μὲν κχαοπὸς ἐκεῖνος τῆς 
ὡοαῖος ὧν εἰς δοασιν 
cia; τῆς θεώτιως ποοῦτεινεν | 
ὥστε πῤδρωθν 


. Nw 
ἔνθοξον, 


χαὶ 
- «« 
ο O01 

τὸν 


καὶ χαλὸς ti; βρῶσιν, 
ὄγηλὰς 
σταυρικὸς, 
Ἡσαΐαν τοῦτον 
Εἴδομτν αὐτὸν, x«i οὐκ εἶχεν sido; οὐδὲ κάλλος, 
ἁ)λά εἶδος αὐτοῦ 
πάντας ανθρώπους. Καὶ 
ζύλον τοῦτον γαρπὺς, ἀλλὰ x«t πικραίνων τὴν αἴ- 
σθκσω. Χολὴν 70 απέῤλυσε ' τὰ Χο Ίλυκξα τῷ 


τουναντίον ἅπαν, 


ἰδόντα, καὶ παθηνήµτνον λέγειν" 
τὸ ἐν λεἔτον 


ἄτιμον, παοὰ 


*- ΄ A . . 
9) μόνον οΌφοξος ὁ του 


προπάτοοι εἰς χολὴν εστράφη 7 τὴν πτῶὼσιν τοῦ- 
του ἀναπαλαίοντι' καὶ γίνονται τὰ εναντία ἱέματα 
τῶν ἐἑαντίων, χαὶ ὁ πικρανθεὶς σώσει τὸν ἵἤδων- 
θέντα τῷ xx» ποὸς βοῶσι παοπῷ, καὶ ἐκουτία 
γήμνωσις τὸ τῆς φβοοᾶς ἔνδνμκ θεραπεύει, και ὁ 
&duxo; θάνατος τὸν δίχκκιον ἀναιοεῖ, xxi τὸ Ξύλον, 
τὸ πρώὠτν ἐπάοκτου καὶ θιωατοπηιὸν, εἰς εὐλογίαν 


ἀποτελευτᾷ, καὶ Gori) αἰώνιον ἀναθάλλει. 


Jt; , 


IN VIVIFICAM CRUCEM. 


πεοιτυρόµενον. Γίνεται À et velut pilam quamlam in terra volvi et trahi. 


B 


650 


Nascitur ergo novus Adam, mundoque specie 
humana innotescit, divinam majestatem, certa dis- 
pensatione in multis tegens ob adversarium. Quod 
primo parenti efficacis institutionis loco erat; 
quippe perspicue edocto, quomodo et ipsum tunc 
ad pugnam accingi oportuerit. Si enim ego, inquit, 
qui natura Deus sum, et in calis habito, in ter- 
ram descendi, et usque ad formam servi me demisi 
et abjeci, quare tu, qui te terrestrem esse, et in 
lutea domo habitare non ignorabas, uno saltu super 
omnes colestes orbes saltare conatus es ? Quam- 
obrem necesse fuit, ut ipse Agonothetes noster 
parem pro nobis pugnam iniret, eumque qui cal- 
caneum nostrum observat, artificiose supplantaret. 

Eapropter lignum plantatur in loco Calvaric. 
Heec vero Calvaria, ut vera traditio habet, primi 
parentis Adami est, quo velut spectatore ingredi- 
tur Christus stadium locumque certaminis. At 
fructus ligni hujus inors erat certissima et pre- 
sentissima ; nihil, quod recreare posset, nihilque 
glorie continens, quin potius plena dedecoris et 
opprobrii, judicio illorum, qui humana tantum sa- 
piunt. Et fructus ille quidem scientie pulcher 
erat visu, et jucundus gustatu, et magnifica divi- 
nitatis adipiscendwe spe implebat. At crucis fru- 
ctus contrario prorsus modo sese habuit ; ut Isaias 
eminus eumdem conspicatus et miseratus dixerit : 
Vidimus ilium, et non habebat formam, neque pul- 
chritudinem, sed species illius sine honore fuit !5, 
ut, quod ad illam attinet, omnibus hominibus 
forma inferior fuerit. Neque solum fructus hujus 
arboris inglorius fuit, sed et sensum  amaritu- 
dine infecit ; nam fel stillabat ; quee. enim primo 
parenti fuere dulcia, ea in fel conversa sunt ei, 
qui casum illius reparavit, fiuntque contrariorum 
contraria medicamenta. et is qui amaritudinem 
expertus est, servat illum qui pulchro fructu sese 
obleetarat, et voluntaria nuditas corruptionis in 
dumentum curat, morsque injustajustum perimit, 


et lignum jam pridem exsecrandum et mortiferum in benedictionem desinit, vitamque eternam 


producit. 
Κάντεῦθεν — maimqmrjodusf)a μέγαν 
ἁῶνα, καὶ ἐπι/ινωσχημεν τὴν αέθοδον τοῦ παλαὶ- 


ποὺς τὸν 


σµατος. x«i µανθόνοµμε τὰ Ἰδύνοντα πάντα, ὧ' 
ὀθυνχρά, παοατοέχειν, γνωνοὶ προσθαθείας εἴναι 
τοῦ χὀὸσμον, ἵνα μὴ ἔγη αοσμοχούτωο λαβάς' 


ὑπερεύχεσθαι Ἱππορεκστῶν ὡς εὔεο/ετῶν, ἂν διαμῖ- 
βίξωνταί τινες τὰ ἰαάτικ τὰ ἐκ τῆς τετοαχτύος τῶν 
στοιχείων συµπεπλεµένα, nno ἐπιστρέφεσθαι τί 
γὰρ ἂν καὶ βλάψειαν τοῦ ἄνωβεν ἐξυψασμένου χι. 
- . - - LI κ 9 δν. " C. 4 -ᾱ 
τῶνος, φημὶ τῆς ψυχῆς, Gu x«i ἀδραγοῦς διαμέ 
νοντος; τὸν θάνατον τυτὸν ὡς Oxo λογίσεσθαι. 
Ἔσται γὰρ ὅταν διυπνισθῶαεν, καὶ τὴν ἀνέσπερον 
ἡμέραν ὀψόμεία καὶ χατάσχωμεν ἀσφαλῶς τὴν ἐν 
νυκτὶ τοῦ βίον φανταξομένην ἡμῖν βασιλείαν. 


13 sa, Li, ος οχι 
ATROL. GR. . 


Que omnia ad ingens certamen nos erudiunt, 
et hinc pugne rationem cognoscimus, discimusque 
omnia jucunda ut tristia et acerba defugere, quo 
nudi simus ab omnierga mundum affectione, ne 
princeps hujus mundi oecasionem adversus nos 
aecipiat. Discimus eliam hinc orare pro iis qui 
nos ledunt tanquam pro benefactoribus : et. nihil 
morari, si qui dividant vestimenta ex quadruplici 
elementorum serie coagmentata ; quid enim nocu- 
menli inferre queant, si tunica superis in oris 
texta, anima inquam, salva etintegra permaneat? 
Discimus denique ipsam mortem ianquam som- 
nium quoddam reputare. Erit enim tempus cum 
expergefiemus, diemque sine vespera intuebiinur, 
secureque occupabiimus illud, quod in nocte hu- 
jus vite animo et cogitatione concepimus regnum 


21 


τν ἱστορίαν ἀπορηματικῶς ἀπαντήσωμεν. Τί δὲ 
ποτε δακνομένου τοῦ λαο ὃ ὑπὸ ὄφεως, καὶ ἀποῦνή- 

ἐς τὸν ἐπὶ µετεώρον χαλκοῦν ὅψιν ἄναρ- 
mida; ἐπίτασσιν ὁ Θεός; Καὶ μὲν 


















"o ὄγιως θάνατος dig μον εἶσ- 
jew τῆς δωῆς ἀπεστέρηται. Διὰ τέ 
, ἐκαν τὰν αιδάσµιων, 








τὲν θεραπεία )xuhdvics ; CM E Μωσαϊκὴ 

i, 8 τοὺς ὄφιις καταναλώσασα τῶν ἐπανιδῶν ; 
μὲ καὶ Arbre, καβὼς καὶ 
τὸ di 
τών. dw οὐρανῷ, 
ν΄ νοµοθίτον 
ψιλαῖς i 
















Ον ποιήσεις 
οὔτε 
ἀκύρωται, καὶ δοξάλεται ὄγις χαλκοῦς 
ευτρανίσεσι ζωοποιων (1); 

"Opi; τὴν τᾶς ἁπορία 
ὡς ἐσχυρὰ, ὡς ὀνσδιάλ 
σορίας πνώσεως 


πᾶν 
τών dv 


uoi) ὡς πολύπλοκο, 
i0 βάθος πἸούτου καὶ 
7 Όντως προωρισµέ- 










καὶ 






᾽αθραάμ. 
καὶ δεύτερον 


à πάντα Ἰωσήφ. τι deja τὰ 








προσκιάσατα ἦσαν καὶ πίνακατ, ἔγερον ταύτα εὖ- 
Ἰογεμίνου Ἰέννς, καὶ μεμακαρισμένυ ἀπιζιτμέ. 
vot, i ó 





Sualenoxysca. λόγος Θεοῦ, ἀλλ 
ἀνόμων λογισήήσεται, και 
μπθέσεται διὰ τὸν βάνατον 
δὲ ὅμως συµπαραλαμθ. 
Te; χρώματος μέλανο 

καταρήτων, xat 
αὔλογιαν τοῦ κόσμον. 
θεῖσαν φύσιν ἡμῶν, καὶ θείχκννσι ται 


εἰδὼς 

is ἐν κατάρα συναριῆ- 
οὐ στανρου, καὶ 

πάραγμα, 


τῶν 








οἶονεί 





im- 
αὐτοῦ τὰν 


don 





δὺ 
ροσέλαέε γὰρ τὲν καταρα- 


συαμοσλογογραφεῖ 












δε Spent, 
ποις deo Gub: 


p 





pao; yiptt, καὶ ἔρλαγεν d» τῷ παραδείσῳ ὁ mpo- 
ελθὼν ἐκεῖρεν μετὰ ὅολου φιβνρισμας. Χθιστὸς δὲ 
ἁμαρτίαν ox ἐποιησιν, έφη όλος P 
τῷ στόµατι αὐτοῦ, xai σώζει τὸν κόσμον ἀπὸ τῆς 


φθορᾶς. 








Ἰώδεις oi ὀδόντες τοῦ 9φεως καὶ θανάτον µέλανος 
ποὔξενοι, Χριστού δε οἱ ὀδόντες λευχοὶ, ἤ γάλα 
κατὰ τὴν προφητιίαν Ἰακώθ, τοῦ ντι πρὸς 
τῶν γῶν ἡμᾶς ὀδηγεῖ ὁ λόγος αὐτοῦ 
καὶ γάλα, ri» νοητὴν Ἱερουσαλήμ: 









** Exod. xx, 4. ὉἹ Rom. xi, 33. !* I Petr. ii, 34. 


«verbe. illa referri possunt ad ipsum Moysem, 
tio hoc modo constituatur: Καὶ δοξάσεται 
ὄφεις χαλκοῦς ψιλαῖς ἐπεντρανίσεσι ζωοποιῶν.Εέ tamen. 





———— 


Qua de causa, cum populus a serpente morderetur 
et moreretur, priecopit Deus, ut spem vite suspen- 
sam haberent ab :eneo serpente in altum elato? 
Atqui slatitn a condito mundo mors per serpentem 
in mundum intraverat, lignoque vite homo pri- 
vatus fuerat. Cur non permisit Deus, ut oculos 
converterent ad venerandam illam et miraculorum. 
elfectricem arcam, sicque curarentur ? Ubi vero 
virga Mosaica, que serpenles magorum devoravit? 
cur non et ipsa in serpentem, ut olim, commutata, 
vbsumpsit illos in eremo serpentes ? lllud autem : 
ANon fucies omnem similitudinem, neque eorum,qua: 
in celo, neque corum, que in terra '* quomodo a 
legislatore violatum est, et irritum redditum, dum 
tereus serpens non sine gloria, solo et nudo intuitu, 
vitam largitur ? 

Vides dubitationis quasi catenam. Quam est mul.. 
liplex, quam firma et quam indissolubilis | Oatti- 
tudo divitiarum sapientiz οἱ scientias Dei | Vere 
anle siecula jam predefinitum erat crucis myste- 
rium, nec aliter hominum salus procuranda fuit, 
quam per solam crucetm, quw quidem prius etiam 
prefigurata est in unigenito filio Abrahes, in eo, 
quiex promissione, in illo benedicto. Et rursum 
in Josepho illo formoso iu omnibus. Verum quia 
iste figure» illustres erant, insigniaque ferebant 
benedictie et beate stirpis, non contentus fuit hac 
preesignificatione divinus sermo, qui seipso imagi- 
nes futurorum plena, et omnibus numeris perfe- 
cta figura describit; sed quia sciebat Christum 
cum iniquis reputatum iri, et inter maledictos 
numerandum, propter crucis supplicium, eam ob 
causam asciscit quoque effictam speciem serpen- 
lis, tanquam nigri cujusdam coloris, qui maledi- 
ctis et devotioni obnoxiis proprius est, tacite que 
per serpentem mundi salutem insinuat. Prius enim. 
assumpsit exsecrationi subjectam naturam nos- 
iram, eamque salutis causam et vit immortalis 
fontem, et originem esse ostendit. Similis autem fit 
serpentibus, hoc est, maledictioni obnoxiis homini- 
bus sed absque peccato, clarusque testis et prisco 
immunitatis a peccatoejus, qui cruci appensus, est. 
ipse ereus serpens, veneni mortiferi expers, Ser- 
pens vero venenum fert in ore, nocuitque in pa- 
radiso dolosus ille et fraudulentus susurrus, qui 
jnde prodiit. At Christus peccatum non. fecit, nec 
inventus est dolus in orc ejus *, servatque mundum 
a corruptione. 

Venenali sunt dentes serpentis, mortisque atre 
auctores ; at Christi dentes candidi sunt, vel potius 
lac secundum prcphetiam Jacob '*, partim quidem 
quod sermoejus nos ducat in terram melle et 
lacte manantem, ad Jerusalem illam spiritualem, 


** Gen. κως, 12. 


laudatur et celebratur Moyses quod ztreos Merpentes 
effnzerit, ita. ut m non sit vivificare, 
anitalis speciem effingere. 


055 


GERMANI II CP. PATRIARCHE. 


656 


et solo intellectu coguosci aptam; partim vero, Α τὸ τῶν τυπικῶν ἐμφάσιων ἁπαραδεκτον. Γάλα jp 


quod typicarum representationum non sit capax, 
nam solum lac ex omnibus humidis speciem nul- 
lam efügiat, neque formas corporeas reddit et 
repercutit, Serpens autem exuvias quotannis ponit. 
AtChristus nihil habuit de veteri homine, qui 
corrumpitur secundum desideria deceptionis ne- 
que quidquam abjecit ; sine peccato enim novus 
Adam vixit noveeque creature auctor. Talis cum 
esset, in crucem ascendit, seque statim omnis 
macule expertem esse publice testificatur ; acce- 
densque ille, qui jam deprimebatur serpens, nihil in 
eo reperit. Omnibus enim modis superior erat vene- 
num jaciente malitia, prefoeaturque perniciosus 
ille serpens, et draco apostata qui caleaneum no- 


strum observat, conservatur autem Israel, animus ῃ 


videns Deum, cognoscensque salutem eternam re- 
positam in hoc Deo, carne quidem crucifixo, per 
divinitatem vero vivificante mortuos; in quem 
perspicue competit et desinit oraculum Moysis sic 
vaticinantis : Videbitis vitam vestram pendentem 
ante oculos vestros 30. Necesse enim habue- 
runt et illi, qui prius a serpentibus icti fue- 


μόνον ἐξ ἁπάντων ὑγρῶν οὐκ olds» doD)sty χαρα- 
κτήρων ἐμφάσεις, καὶ τύπους ἀποπάλλεν σουµατι- 
κούς, "Opt, δὲ rà» λεῤερίδα δι ἔτους ἀπαμφιίνον- 
ται. Χριστὸς δὲ οὔτ εἰχέ τι τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπον 
τοῦ φθειρομένον χατὰ τὰς ἐπιθυμίακς τὺς ἁπάτες, 
o97' απιθάλλετο, ἀναμαοτήτως νέος 'Addu γεγονὼς, 
καὶ τῆς κχαινᾶς χτίσεῶς ἁρχογόὸς. Τοιοῦτος ὧν 
ἀνατοέχει ἐπὶ τὸ Σξύλον, καὶ στελιτεύιτι ἑαντὸν εὖ. 
θὺς αναμάρτητον, xai ὁ κάτω συοόµενος ὄφις i 
θὼν, εὐρέσχιι iv αὐτῷ θὐδέν. Παντελῶς γὰρ X» τῆς 
ἰοθόλονυ x&xix; ὑπέοτερος, xci κατάγχεται μὲν ὁ 
δεινὸς ὅφις καὶ ἁράποστάτης ὁ ἐἔπιτθρων τὴν 
πτέρναν ἡμῶν, σώσιται dt ὁ Ἱσραὴλ ὁ ὅρων νοῦς 
τὸν Θιὸν, σωτηρίαν αἰώνιον ἐπιγιώσκων τοῦτον 
G:ó» σαρχὶ piv ἐἑστανρωμένο, θεότετι di ζων- 
ποιοῦντα τοὺς νεκρωθέντας, εἲς ὃν ἐκθαίνι  mao- 
δήλως à προφητεία Μαωῦσέως προλέγοντος |Όψεσθι 
τὸν jw)» ὑμῶν χρεμαμένον κατέναντι τῶν ὀφθαλμῖν 
ὑμῶν. ᾽Ανάγκον γὰρ εἶἴχον καὶ οἱ τοῖς ὄφεσι πρότερον 
δεδηγµένοι πρὸς τὸν ἀνιστηλωμένον ὄφιν ἐπεντρανίζεο, 
ὡς οὐχ ἑτέρως χορεγουμένου τόύτοις τοῦ Qv à ἀπὸ 
τῆς εἰς αὐτὸν ἀτενίσιως, 


rant, adeum, quiexcolumnasuspensuserat, serpentem, oculos levare quasi aliter eis vita non esset 


obventura, quam ab intento aspectu in illum. 

Et nunc nos quibus ante oculos Jesus Christus 
depingitur consona divino psalte Davidi cana- 
mus : Oculi omnium in te sperant et tu das illis 
escam in tempore opportuno *!. Sacrificatus enim 


et suspensus Agnus Dei propriam carnem edendam C 


apponit illis qui in te spem salutis reponunt. 
Aperis tu manus tuas, expandens eas in cruce, et 
imples omne animal Patris tui beneplacito. Patris 
vero beneplacitum est, ut omnes homines salvi 
fiant, per voluntariam tuam passionem et crucem, 
et ut omnes in agnitionem veritatis veniant. Agni- 
tio autem veritatis est fides recta in te, tuumque 
Patrem principio carentem, sanctumque Spiritum. 
Quis non adorabit scutumsalutisnostre, quis non 
celebrabit profligatricem homicide Satanee ? Crux 
videlicet lumen vultus Dei est signatum super 
nos **. Nam sceptrum Regis lumen ejus est, igna- 
ros ut lucerna ad ipsum deducens. Htec signiflca- 
tio est, datatimentibus Dominum, vut fugiant a facie 
arcus ** et diabolicarum impressionum. Hec et 
lignum plantatum secus exitus aquarum fontium- 
que salutis. In omnibusenimdivine Scripture lo- 
cis, hymnis et laudibus crux decantatur, que fru- 
ctum suum dedit in tempore suo **, quo in Litho- 
stroto depacta est. Gaudet vero crux iis, qui vita 
fluxa, molli et delicata contempta, asperitati 
et severitati Christiane discipline sese dedunt. 
At fructus ejus est remissio peccatorum, quam in 


*? Deut. xxvi, 66. ?! Psal cxuiv, 15. 


(2) Vocat Germanus Calvarie montem  Lithro- 
stroton quod et ab aliis Grecis factum observavi- 
mus. Nec satis mihi notum qua ratione ; cum Li- 


1 Psal]. yv, 7. 


Καὶ νῦν rut, olg χατ᾽ ὀφθαλωοὺς Ἱκσοὺς Χρι- 
στὸς ἑσταυρωμένος γοάφεται, συνωδὰ τῷ θισπέσίῳ 
Ψαλτωδοῦμιεν Δανίδ. Οι ὀφθαλμοὶ παντων εἰς et 
ἐπίσουσι, x«t σὺ δίδως τὸν Tpopiv αὐτοῖς i» 
εὐκαιρίᾳ. Τεθυμένος yàp καὶ κρεμαννύµενος ὁ 
᾽Αμνὸς τοῦ Θιοῦ τὰς οἰχκείας ἐστιᾷ σάρχας τοῖς ὡς 
σε τὰς ἐλπίδας ἀναθεμένοις τῖς σωτηρίας. ᾿Ανοίγεις 
σύ τὰς χεῖρας σου ἐφαπλῶν αὐτὰς τῷ σταυρῷ, καὶ 
ἐμπιπλᾶς πᾶν δῶον τῆς πατριχκῆς εὐδοχίας. Εὐδοχία 


δι Πατρὸς τὸ πάντας ἀνθοώπους σωβῆναι διὰ τοῦ 
ἐκουσίου σου πάθους, xai τοῦ σταυροῦ, καὶ t 


ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν. Ἐπίγνωσις δὲ ἀληθείας 
Z πρὸς Gt χαὶ τὸν ἀναρχὸν σου Πατέρα καὶ τὸ παν- 
ἅγιον Πνεῦμα πίστις ὀρθόδοξος. Tí; οὐ προσχυνσαει 
τὸ ὅπλον τῆς σωτηρίας ἡμῶν; Τές o9 δοξάνει τὸν 
ἀναιρέτεν τοῦ βρωτοκτόνον Σατάν;, Τοῦτο φῶς τοῦ 


προσώπου τοῦ Or) σημµείνυµινον ἐ ἡμᾶς. 
Σκῆπτρον yàp βασιλέως φῶς αὐτοῦ ὡς λύχνος, 


πρὸς αὐτὸν τοὺς ἁγνοῦντας ἐφοδηγοῦν. Τοῦτο στ- 
p µίωσις δεδομένη τοῖς φοθούμένοις τὸν Κύριον τοῦ 
φυγεῖν ἀπὸ προσώπου τόξου, xci τῶν δαιμονικῶν 
προσθολῶν. Τοῦτο xui ζύλον πεφυτευμένον παρὰ 
τὰς διεξόδους τῶν ὑδάτων καὶ τῶν τοῦ σωττρίον 
πηγῶν. Ἐν πάσαις γὰρ ταῖς θείαις Γραφαῖς ὄμνοις 
περιαντλούμενος ἐστιν ὁ σταυρὸς, ὃς τὸν αχαρπὺν 
αὐτοῦ δίδωκεν ἐν χαιρῷ αὐτοῦ, καθ) ὃν iv τῷ Αν- 
θοστρώτῳ (2) ἐπεφύτευτο,. Χρίρει δὲ ὁ σταδοὸς τοῖς 
Tóv ἔνυγρον μὲν βίον κ αἱ πλαδαρὸν διαπτύοναι, τὸ 


33 Psal. pix, 6. ** Matth. xxiv, 45. 


throstotos fuerit tribunal Pilati, ex quo senten- 
tiam mortis in Christum dixit. 


651 


IN VIVIFICAM CRUCEM. 


658 


τραχύτοτι δὲ xoi σχληραγωγία τῆς κατὰ Xpuró» Α ea affixus Agnus Dei, qui tollit peccatum mundi, 


L 5 9 . * , * - LÀ 
σιο/ωγὰᾶς ποοσωωάχουσιν. Ü δὲ χάοπος αὐτοῦ ἀφγὲ- 
σις αμαρτιῶν, ὧν ὁ ἓν αὐτῷ προσπαγεὶς ᾽Αμνὸς τοῦ 
αὐτὸν πιστεύουσιν ἐδωρύσατο. 


'AJÀ& δεῦτε πάντες προσκυνέσωµεν υῷ ὑποποδίῳ 
τοῦ παμθασιλέως Χοιττοῦ. Προσπέσωμεν ϊκόντες, 
ἕνα ui ἄχοντες τοῦτο πάθωωµεν, ὅταν ὁ Ἡατηο τοὺς 
εχθοοὺς τοῦ 19” ὑποποδιν θῇ τὼν ποθῶν αὐτοῦ. 
Άεντε τοίνυν ποοσπίσωµεν καὶ έναν- 
τίον Κυρίου τοῦ πλάσαντος, Xu; tix φθχοῖν- 
τας τὖ παοκχκοῦ θυαπλάσαντος 9ιὰ στανοοῦ, ἵνα μὴ 
χλαύσωμεν, ὅταν Gi δυνάμεις τῶν οὐρανῶν σα)ευθή- 
σονται͵ xxi ὀφθέσιται τὸ σημεῖον τοῦ Υἱοῦ τοῦ 
ἀνθρώπον ἐν τῷ οἱρανῷῶ, καὶ κόβονται πᾶται αἱ 
quei τῆς γῆς. Ὡς y&o ἀψενυδὺς Θεὸς ὁ Χοιστὸς B 
πρρεδύλωσε, προποοεύσιται τῆς Φδευτέρας παρουσίας 
αντοῦ ὁ στανοὸς, ὡς βατιλιχὴ σηωαὶϊα πανεύσημος, 
x«t γνωρίσουσι πάντες οἱ ἐξ ᾿Αδὰμ µέχοι τῆς συν- 
Taie; ἀνθοωποι, ὡς ὁ ἑστανοωιένος Χοιστὸς ἔο- 
χεται χροῖναι ὅδώντας x«i νεκρούς. Πουφθάσωμιεν 
οὖν τὸ πρόσωπο» αὐτοῦ 4» ἠἐξομολιγήσει, Οἱ- 
χειωθῶμιν τῷ βασιλεῖ τῶν αἰώνων καὶ χοιτῷ πάσης 
πνοῆῦς τῷ ἐτταυρωμέῳ Χοιστῷ οἰκείωσιν τὴν διά 
µιµήσεως.  Miptirac ὃξ τὸν Χριστὸν ὁ καθηλώσας 
τῷ θείω φόνω τὰς ἑαντοῦ σάρκας, καὶ τῶ κόσμῳ 
στᾶνρωθεὶς xxi ἀπονεχρωθείς 

Καάμμυσὸν σου τοὺς ὀφθαλμούς, ἐπάν τι 
θελ/ όντων αὐτοὺς προσθάλγ ποθῖν, πρὸς ἀδονῆς 
Ῥλαθερᾶς παρασύρον ct ὄλεθρον. Κλεῖσον τὸ στόμα 
σον ἐν τῷ συστῆναι τὸν ἁμαρτωλον διάθολον ἐναντίον C 
σον ἐριθέδοντα πρὸς ὄὕθρεις x«i χαταλαλούντα τοῦ 
πλησίον. Κωφώθητι καταλαλούµενος, ὑθοιζόμενος, 
καὶ Jo) μιτὰ Δανὶδ κατὰ voovw Ἐγὼ δι ὠὡσεὶ 
χωφός oux ἤχουον, xai cci ἆἅλαλος οὐκ  «voi- 
qe» τὸ στόμα αὐτοῦ. Δἰσμευσὀν σου τὰς χεῖρας, 
ἵνα μὴ πρὸς τὰς ψυχοβλαθεῖς ἐκτείνοιντο ποάξεις, 
pudt πρὸς τὴν ἁρπαγὴν τῶν uà ἀνηκόντων σοι. 
Σννδέσµευσον καὶ τοὺς moda; πειρωμᾶνους τοέχειν 
πρὸς ἆ οδίας βάραθρα, καὶ ἁπλῶς εἰ mti», καθήλω- 
σον καὶ χεῖρας xxi πύδας τῷ φύθω τοῦ διὰ polu- 
σμµὸν τοῦ ψυχιαοῦ ἐνδύματος δεθέντος χεῖοας, καὶ 
πόδας, xxi ἀποῤῥιβίντος εἷς κόλασι. Ἐὰν οὕτω 
συστανρωθῆς τῷ Χριστῷ, συσδοξασθησέ ατῷ, ὅταν 
(X05 ἐν τῷ δόξη τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγί- 
je» τῶν ἁγίων. Τότε προσκυνήσιις τελειότερὀν τε 
καί ὑψηλότεοον τὀν πολυπόθατον τοῦ Κνρίον σταυ- 
pé», αατιδὼν ἑλικκὰς ἀκτῖνας φωτοθολοῦντα, καὶ 
ταῖς ἁ)ιλααΐῖς πιρικυκλούμενον ταδιαρχίαις, καὶ 
συνθηµατίδοντα τοῖς πιστοῖς τὸν πρὸς τὸν βασιλέα 
συνδρομὰν, καὶ ἀπὸ rà» ἐχθρῶν ἀἄφοριζοντα, καὶ 
πρὸς τὸν αλκρονομίαν τὺς ἀδιαδόχου βασιλείας 
συγκαλοΌωενον, ἕς Ὑένοιο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν 
ἐν αὐτῷ Χοιοιῷ τῷ θΘιῷ ἡμῶν, ^ πρίπει πᾶσα 
φόξα, τιμὰ, x«i ποοσκύνεσις οὖν τῷ ἀνάρχω αὐτοῦ 


χλλήσω μ.ν 


τῶν 


donavit credentibus in ipsum. 
Θεοῦ, ὁ αἴρων τὰν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμον, τοῖς εἰς 


Ceterum adeste omnes, adoremus scabellum 
ubique regnantis Christi, procidamus volentes, ne 
id nolentes facere cogamur, quando Pater iaimicos 
Filii posuerit scabellum pedum ejus. Adeste igitur, 
procidamus et ploremus coram Domino qui fecit 
nos **, perditosque ob inobedienliam reparavit per 
crucem, ne ploremus, quando virtutes ccelorum 
commovebuntur, apparebitque signum Filii homi- 
nisincalo, et plangent omnes tribusterre?! ;utenim 
mentiri nescius Christus Deus prredixit, crux se- 
cundum ejus adventum antecedet, tanquam regale 
vexillum ab oinnibus facile cognitu. Et cognoscent 
omnes ex Adamo progeniti usque ad consummatio- 
nem, Christum crucifixum venire judicatum vivos 
et mortuos. Praoccupemus igitur faciem ejus in 
confessione 385, Similes fiamus Regi seculorum et 
judici omnis spiritus Christo crucifixo, similitudi- 
ne, que est per imitationem. Imitatur vero Chri- 
stum, qui divine morti carnem suam clavis affigit, 
mundo crucifixus et mortuus. 


Claude tuos oculos, cum qui. delectabilium in 
eos incurrerit, abripiens te ad perniciosc voluptalis 
exitium. Claude os tuum, cum consistit adver- 
sum te peccator calumnians,et irritans ad injurias. 
et obtrectans proximo. Surdus esto ad oblocutio- 
nes et injurias, et cane cum Davide mente tua : Ego 
vero ranquam surdusnon audiebam et sicut mutus 
non aperiens os suum 39. Liga manus tuas, ne ex- 
tendantur ad actiones anime damnosas, neque ad 
rapinam earum rerum que nihil ad te attiaent, 
Colliga simu] et pedes, si conentur currere ad de- 
via et baratbra, οἱ ut paucis dicam, confige ma- 
nus et pedes timore ejus, qui ob contaminatio- 
nem animalis indumenti manibus οἱ pedibus liga- 
tus et ad poenam expositus est. Siita simul cum 
Christo crucifigaris, gloriam cum ipso consequeris, 
quando venerit in gloria Patris sui cum sanctis 
angelis. Tunc adorabis perfectiorem jam et subli- 
miorem desiderabilem Domini erucem, cum vide- 
ris solares radios ejaculantem, angelicisque turmis 
cireumdatam, signumque fidelibus, ut ad Regem 
confugiant, prsbentem, et ab hostibus segregan- 
tem, et ad hereditatem expertem suecessionis 
convocantem, quam omnes nos assequi contingat 
in ipso Christo Deo nostro, quem decet omnis glo- 
ria, honor, et adoratio, cum Patre principio ca- 
rente, sanctoque et bono et vivificante Spiritu, 
nunc et io infinita seculorum ssecula. Amen. 


Πατοὶ, x«i τῷ παναγιω, καὶ C)xÜm, xxi νωοποιώ Ἠνεύαατι, νῦν καὶ εἰς τούς ἀτελιωτήτους αἰῶνκ τῶν 


αἴώνων. ᾽λωῦν. 


*5 joan. 1, 29. ** Ps xciv, 6. 31 Matth. xxiv, 90. 


?* Psal. xciv, 2. 3 Psal. xxxvii, {4. 


061 


DE IMAGINIBUS. 


τοὺς, ὡς καὶ σώματα παραδιάξειν πρὸς ivectv, καὶ A Deo. et inter se vinculo, ut et eorpora quodam- 


εἰ πῆγμα ἓν σνσφί/γεσθαι καὶ συνὰγεσθαι, 


Ἡ dt 


αναμνῖησιν τῆς τῶν παναγίων εἰχόνων ἀναστηλώσεως. 


τηλιχαύση πανήγνυοις ὑπόθεσιν ἔχει τὴν 
Εκει-ο μὲν *&o *» εἰχὼν τοῦ Χριστοὺ 02 τριήµερος, 
&AAX 
pBaTxavia τῶν Ἰουδαιοφοονων αἰοθτιχῶν. Nouv ὃ ἀλλ 


πολυχοόνιος ὑπὸ τὸν τῆς υφαντώσεως τοπον, 


ἐχεῖθεν εὐδοκία [ἱατρὸς ἐξανίσταται, xai πρωτο τῆς 
ἀναστάσεως ταύτης εὖα/γελίστοια T) σεµνοτάτη 6v 
γνναιξι xai uar, oux του ΧἈοιστοῦ, 5n τῆς θιίας ὅω- 
ρεᾶς (4) φερώνυμος ΔΑασιλὶς, καὶ δι αὐτῆς πρὸς 
πάντας τοὺς τότε ἀποστολιχκοὺς ἄνδρας καὶ χριστ»- 
χάρυχας τῆς ἀναστάσεως διαθαίνει τὸ κήρυγμα, xai 
Χαλλωπίφεται αὖύις » τοῦ Χριστοῦ Ἐκχλησία τοῖς 
ἱεοομόοφοις, xui ελωδιάνεται πλεῖστον απαλ)αγεῖσα 
TÉ εἰκονομαχικῆς βδελνρίας, Μνοογόρον γὰο ταάξιν 
αποτλκρὠσασα f καλὴ «otn μαθήτρια καὶ θεοστί- 
9üq ἄνασσα τους µιταλαβόντας τῆς τοῦ Κοποωνύμου 
αἱρέσιυς, ὡς 
Paga dict, χαὶ τὸν οἰχεῖον σύνευνον τὸν βασιλέα 
Θεόφιλον αθλίως 
δυσστεθτίας, ὡς 
κοινωνὸς uiv του 


τας Χχοποουγενεις χανήκάρονς, ἀποπνί- 


αἰχμαλωτιτθέντα ὑπὸ τῆς τνοαννικῆς 
ἀπὸ κοπρίας πτωχὸν εἐξήγειρω, m 
Βίου, τον ὃς φρονήματος ἀχοινώνη- 
τος. "fl καλῦς (/υναικὸς πολλῶν '/υναικών ἀναπαλαι- 
σάσκς Ὀττήματα ! Ej« τὸν Gd ρα τον παραδείσου EX- 
θάλλει, µολύνασα τὸ κατ εἶχυνα διὰ τῆς παρακ,ῆς. 
Επι τῆς χοπρίας o ]ώ6 ἐχαθητο, τὸ μὲν σῶμα dug- 
οὖμος, τὲν ὃς jug εὔοσμος, χαὶ » πονχρὰ ἐκείνη 
q^» συνεβούλευε τούτῳ, ἵνα xai τὴν ψνχὴν ῥυπώση 
διὰ βλασφημίας. ἸΑλλ ο) οὕτως d θεόφιλος αὕτο C 
quvü wf (πο ἐανκριόσει μᾶλλον τὸ τού ἀνδρὸς 
όνομα. Gtó» ao ἀ/απήσασα, ὑπὸ Θεοῦ Ἠγαπήθη, 
καὶ διὰ τὸν Θεόν καὶ τὸν ἄνδοα (3) ἐφίλχσεν οὕτω 
σφοδρώς, ὡς εξ Xdou ἁρπάσαι xxi τῶν ἐχεῖ διχαιωτη- 
ῥίων, καὶ ποὺς παοάδεισον ἀντεισαγαγεῖν σπονδά- 
σµατι φιλοθίω καὶ uóy no πνῖνματικω, ἐπὶ δὲ τῆς 
χοπρίας καθήμενον τῶς τοῦ Κοποωνύμον βδελυρω-ά- 
τος αἰοίσιως τῆς χα: αὐτὴν βλασφιαίας μᾶλ)ου 
ἐρόνσατο. xai Οτομὸν εἰσήνε/κε τὸν ἀγῶνκ ποησ- 
οιχειώσαι τουτον τῷ Ἀριστῷ, οὔ woo» ἐχχενωθὶν τὸ 
όνομα. 

Οὕτως ἀγακᾶτε, /υναῖχες, τοὺς ἄνδρας' οὕτω  Sor- 
θεῖτε - ἀλλὰ uà µόνοις τοῖς σαοκικοῖς τὸ κοινωνικὸν 
ἔχετε πρὸς τοὺς συζύγους ἄνδρας, διὰ. ἡδυνπάθειαν 
φιλοῦντες αὐτούς' αλλά συνεογεῖτε καὶ πρὸς τὴν 
Ὢνχὶὴν ὤὠφελονντα, xxi συμβουλεύιτι τὰ πρὺς τὴν 
σωτκοίαν. Kx) ποὺ ὑμῶν 0 θάνατος ἐχενους ἀοπά- 
σειω ἔτι ἐσπιλωμένους κατὰ Ψυχὲν, ÜicÜt φοοντίδα 
τὸς σωτποίας αὐτῶν διὰ ποοσς»χῶν, διὰ δαχούων» 
δι ὠεταοτννῶν, διὰ θαίον ἱεοονογιῶν. Δύνασαι γὰρ, 
€ Ίὖναι, καὶ θανόντα τὸν ἆἄνθοα σῶσαι «θ]διὰ τὼν 

(4) Theodora imperatrix uxor Theophili, mater 
Michaelis de qua Zonaras Cedrenus. et alii. Al- 
ludit ad Theodore nomen verbis illis : Ἡ τῆς 
θείας δορεᾶς φερώνυμος βασιλίς, 

(9) Sunt qui scribant Theophilum imperatorem 


sub finem viue resipuisse, et ab Iconomachorum 
impietate destitisse. Ita refertur in Perioche, seu 


modo ad unionem et conjunctionem compellant, 
utque in unum quasi pegma coagmententur et 
concrescant. 

Tanti vero concursus causa est commemoratio 
sanctarum imaginum restitutarum. Jacebat enim 
Christi imago, non triduo, sed longissimo tempore 
in obscuro et tenebricoso Ioco invidia hereticorum 
idem cum Judzis sentientium : sed nunc inde vo- 
luntate Patris exsurgit et prima hujus resurre- 
ctionis annuntiatrix exsistit gravissima inter mu- 
lieres et discipula Christi regina, que a divino 
munere nomen habet: et per ipsam ad omnes, 
qui tunc erant apostolici viri, Christique preecones, 
resurrectionis hujus preconium manat, rursusque 


B exornatur Christi Ecclesia sanctorum imaginibus 


et typis, gratumque odorem acquirit, ab lcono- 
machorum abominatione liberata. Vasis enim un- 
guentirii vice functa egregia illa discipula, et 8 
Deo coronata regina, omnes qui Copronymi he- 
resi infecti erant, tanquam scarabeos quosdam, 
ex ceeno progenitos, suffocans perdidit : et pro- 
prium conjugem imperatorem Theophilum misera- 
biliter a tyrannica impietate captum, tanquam de 
stercore inopem excitavit, vite, quidem consors, 
at sententie exsors. O eximiam mulierem, que 
multarum mulierum clades et damna preestitit! 
Eva virum ex paradiso ejicit! contaminata per 
inobedientiam illa.que secundum Deum est, si- 
militudine. Sedebat Job insterquilinio, corpore 
quidem graviter olens, anima autem gratum odo- 
rem halans. Et improba illa mulier suadebat ei, 
ut et animam blasphemiis proferendis inquinaret. 
Non ita Dei amantissima hec femina. lpsi enim 
mariti nomen competit. Nam cum Deum diligeret, 
a Deo dilecta est, propterque Deum virum quoque 
tam vehementer ainavit, ut eum ex inferno, eoque, 
quod inibi est, tribunali eripuerit, et ad paradisum 
conatu et studio superis grato, et spirituali labore 
traduxerit, heerentemque in ccelo exsecrande he- 
reseos Copronymi, ab hac blasphemia expedivit,va- 
lidumque certamen subiit et sustinuit, ut eum vin- 
dicaret Christo, cujus nomen unguentum effusum. 

In hunc modum, o mnlieres, amate maritos ve- 
stros ; sic opem ferte, neque in solis carnalibus 
communionem cum viris vestris habete, amantes 
illos propter voluptatem ; sed et subministrate ea 
qua animse conducunt; et suggerite que ad sa- 
lutem pertinent. Etsi prius mors illos abripuerit 
adhue vitiis inquinatos, curate illorum salutem 
precibus, lacrymis, eleemosynis et divinis sacri- 
ficiis. Potes enim, o mulier, mortuum quoque vi- 
rum his operibus salvum reddere. Quia vero adhuc 
summa libri vicesimi primi Nicephori Callisti : qui 
liber simul cum aliis post decimum octavurn se- 
quentibus necdum prodiit. Clycas tamen ait iv p. 
Annal. Theophilum moriturum petiisse ne ima 


fines sacr&e rusus erigerentur. ldem Zonaras in 


Theophilo. 
(6) Locus pro purgatorio probando. 


663 


GERMANI 1l CP. 


PATRIARCHAE. 664 


supersunt retrimenta quiedam de abominatione Α τοιούτων. ᾽Αλλ) ὅτι καὶ νῦν εἰσί τινες τῆς Κοπρωνύ- 


Copronymi, audentque rabidi illi canes et amici 
luto sues contra adorandas et sacras imagines 
Christi, omniumque sanctorum, fenum et stercus 
evomere (sic enim impia et blasphema illorum 
dicta apello, sunt autem isti, qui vulgo Bogomil; 
vocantur, verissimi Antichristi discipuli, et pro. 
ditoris Jude condiscipuli), ideo ad ipsos oratio- 
nem convertam. Etenim nonraro illis in faciem 
restiti, illorumque impudentes vultus confudi, sub- 
sidio Christi, qui ab illis injuria et contumeliis 
afficitur. Paucula vero quedam ex disputatione 
illa selecta et delibata, cum vestra etiam charitate 
communicabo, ut cognita illorum errore, fraudu- 
lentis verbis inscientes non cireumveniamini. Multi 
enim nunc circumeunt, inque. domos «ese insi- 
nuant, in tenebris ambulantes, et pietatis specie 
multos simul abripiunt. Nam cum sint tenebricosj 
diaboli, transfigurant sese in angelos lucis. 


Rogavit me quidam ex diabolicorum Bogomilo 
rum numero : Quare, inquit, adoratis parietes, et 
asseres, el caleem, et diversos colores? [lis vero 
Sacras imagines tacite significabat. Ad quem ego: 
Quando vidisti aliquem Ecclesie nostrre alumnum 
ad fornaces, ubi calx est vel ad rudera, ubi lapi- 
dum cumuli visuntur, vel ad officinas, ubi ven- 
duntur colores, properare, etista adorare et colere? 
Si eniin lapidibus et coloribus cultum  exhibere- 
mus, necesse esset ut ubicunque lapidem vel 
asserem conspiceremus, ea adoraremus. At longe 
aliter se res habet. Neque tu quantumvis inimicus 
veritatis, id affirmare ausis. Cultum enim cxhibe- 

, mus non simpliciter materie. sed ei, que in ma- 
teriis elucescil, figurie ; neque omni figure, sed 
Christi, castissimae Dei Matris, aliorumque sancto- 
rum. Nam honor imaginis transit ad prototy pum. 
Et forte quidem historice Christus expressus est 
velin hae tabula, vel in pariete, cruci affixus, 
nudus. Astant autem Judei porrigentes acetum 
cum felle latus fodientes, Pilatusque in throno 
considens, assistentibus ei multis satellitibus : 
omnia hee illis in. eoloribus et historiis reprie- 
senlantur. At nos, relicto eo, qui sedet in tlirono, 
relietis illusoribus Judieis, militibusque Christum 
vulnerantibus, eum, qui nudus in. cruce pendet 
et ab ipsis illuditur, adoramus et salutamus. Hic 
sunt colores et ibi colores : hic (figure et ibi 
figure. Quare igitur illas quidein odimus οἱ aver- 
samur, has vero amplectimur οἱ osculamur ? Qua 
de causa ? 

Egotibiexplicabo: Seimus eorum, quorum proto- 
typaetexemplariasancta sunt,sanetas itidem iimagi- 
nesesse. Quorum vero prototypa exsecrabilia sunt, 
eorumitidemimagines delestandasesse. Iterum ergo 
inlerrogabo te, tu iterum responde, Librum Evan- 
geliorum sanctum esse confiteris, eumque, ut the* 
saurum &eternorum bonarum colis, an et hunc 


µου ᾖῥδελυρίας ἀποσχκυθαλίσματα, x«i ἀποτολμῶσυ 
οἱ λνσσητῆρες χυνες καὶ φιλοβορθοροι χοϊοοῖ xarà 
προσκυνητῶν καὶ ἱερῶν χαρακτήρων τοῦ Χοι- 
στοῦ xai ἁγίων Πάντων χὸπρια ἐἑναποπτύειν 
” ν 3 1 * 9 , , , » ο H 
(οὕτω γὰρ ἐγὼ χαλῶ τὰ ixtivm» βλάσφημα ῥύέματα 
οὗτοι δέ εἰσιν οἱ νῦν Βογόμιλοι xtx)npífvot, οἱ Tví- 
σιοι μαθηταὶ τοῦ Αντιχρίστον, 


τῶν 


τῶν 


x«i τοῦ προδότου 
Ἰούδα συμμαθηταί, ποὸς αὐτοὺς τὸ τὸῦ λόγου πρόσ- 
607 τοένω " x«t γὰο αὐτοῖ ἐγὼ πὀλλάχις χατὰ 
πούπωπον αντέστην, καὶ τὰ μιαρὰ τούτων χατήσχυνα 
σννεργεία τοῦ παρ αὐτῶν ὕὑθοιζομίου 
Χοιστοῦ. Ὀλίμα δέ τινα τῆς τότε διαλέξεως ἀποτεμό- 
µενος καὶ πρὸς 


τούσωπα, 


4 3 ο 9 , , - . - , 
τον νκε.εραν cy«r ny Ep», &$ € ty 


»4, . ο, hd * [A * . ο 
ειφύσει τῆς πλάνης εχείνων ὄντες uf λάθητε τοῖς 
p απατηλοῖς ῥήματι τούτων ἐξ αἀγνοίας πεοιπαρέντες. 


xat τὰς οἰχίας εἰσ- 
dUvouct) ἐν σχότει διαπ πορευόµενοι, καὶ σχήωατι t2- 
λαθείας πολλοὺς σνυναοπάζονσι " σκοτει»όµορφοι γὰρ 
ὄντες διάδολοι εἰς ἂ/έλους φωτὸς μιτασχημοτίξον- 
ται. 


Γολλοὶ 7&0 ἀοτίως πεοιπατοῦσι, 


Ἠρώτησέ ui τις τῶν δαιμονοπροσώπων τούτων 
Βο:/ομίλων, Διὰ 963i, προσκυνεῖτε τοίχους, xai 
»^ ο. 4 * " σ - 
σανίδας, καὶ ἄσθεστον, καὶ Φιάφορα χρώματα; Toute 
δέ οὕτω λέγων τὰς ἁγίας εἰκόνας Καὶ ἑλὸ 
πρὸς αὑτὸν " Πότε δὲ εἰδές τινα τῶν τῆς Μημετέρας 


zl, 


Ἠνίττετο. 


Ἐκχλησίας τοοφίµων ἐπὶ τὰς «καμίνους πορενὸμε- 
νον, ὅπου T; ἁσύεστος, ἐπί ἐοείπια, ὅπου αἲ τῶν 
λίθων σωρεῖαι, X ἐπὶ τὸ τῷν χρωμάτων πω- 


λητέρια, καὶ ποοσννοῦ»τα ταύτα χαὶ σέδοντα; Ei 


C 470 τοῖς λίθοις x«i τοῖς χοώμασι τὸ σέδας tvíuopsy, 
ἀνόγχτο, ἔχομεν, ἔνθα Gv εἴδομεν f$ λίβον ν σανίδα, 
προσκυνεῖν αυτά, NU δὲ τοῦτο uf» οὐκ ἔστιν, οὖδι 
σὺ ὁ τῆς ὀλτθτείας ἐχθοὸς τολαύσεις τοῦτο εἰπεῖν, 
ἀππνέαομεν δὲ τὸ σέθας οὐχ ἁπλὼς ταῖς ὕλαις, ἀλλὰ 
τῷ ἐμφαινοαένῃ ταῖς Όλαις μορφῇ, x«i ο) mue 


μορφῇ, ἀλλὰ τῇ τοῦ Χοιττοῦ, τῆς ὑπεοάγνου Gto- 

^ - , mu rmilew reum "P - , —^ ^ 
p70005, χαὶ τῶν ἄλλων» αγίων. Η Ὕάο τιμη τες tt- 
χόνος tri TO ποωτότυπον Καὶ ἱστόρτται 
μὲν ὁ Χριστὸς τυχὸν ἐπὶ τῆς σανίδος ταύτες, f ἐπὶ 


τοῦ τοίχου, ἐπὶ τοῦ 


θικραίνει. 
στανοο3 μπλωμένος q22»9; * 
9 - ^ , * 

Ιουδαῖοι δέ παρίστανται ποτισοντᾶς ὄξος μιτὰ χολᾶς, 


τὸν πλευοὰν κεντοῦντες αὐτοῦ) ' ὁ Πιλᾶτος χκθήωενος 


9 . " * - "^A. ^ , 
επὶ Üpovou, πκοισταµένων αὐτῷ πολ)ὼν Οὀορυφύοων. 
1 [] L ο 
T«2:* Τάντα iv χοώμασι γαὶ 87 ἑστορίαις. Καὶ nus; 
ἀγέντες τὸν χαθήμενον ἐπὶ θοὐνην, τοὺς Ἱἑαπαίκοντας 
^" ΄ 9 . ^ L 9 hd 4 - 
Ἰουθαίους, τοὺς τιτοώσχοντας οοουγόρονυς, τὸν επὶ τοῦ 


σταυροῦ χρεμάμενον “υμνὸν χαὶ Um αὐτὼν ἑμπαι- 
ξόμενον προτκννούµε καὶ ἀσπακόμεθα. Ἐνταυθα 
χοώματα, x*xü χοώματα, ἐνταῦθα µοοφαί, κάκεῖ 


µορφαί, Διὰ τί οὖν τὰς μὲν µισοῦμιν καί ἀποστρς- 
φόμεθα, τὰς δὲ ἂαπῶμεν καὶ ἀσπαδύμεθα, Δι tí; 

Ἐγώ σοι ἐοῶ. Old «uso, ὅτι ὧν τὰ ποωτότνπα ἅγια, 
καὶ τὰ εἰκονίσματα ἅγια": ὦν ὃς τὰ ποωτότυπα µια- 
ρὰ, καί τὰ εἰχονίσματα uiuo. lac οὖν ἑοωτῶ σε’ 
καί πάλιν uot 4 ποχοίζητι, Tiv βίρλον τῶν Εύαγγι- 
ίων Giu εἶναι λέρεις, καὶ ion ταύτην ὡς θησαν- 
pi» τὼν αἰωνίων, ἀιαθῶν, $ καί ταύτην ἀποστρίφεις 


x«i ἐν τοῖς ἀτίμοις τάττεις; Οὐγί, φησίν, ἄτιμον) 


665 


DE IMAGINIBUS. 


606 


αλλὰ πολλῆς ἀξίαν τιμῆς ταύτην ἤγοῦμενος καὶ mw00c- Α aversaris, ethonore indignum ducis? Nequaquam, 


χυνῶ καὶ ασπάξοµαι. Τοῦτο καλώς εἶπας. Ἔστι 20 
ἀλιθῶς x«t τιµιωτάτη, -αὶ ἁγιωτάτη, χαὶ βίρλος 
ὄντως ζωῆς διαιωνιζούσης. Ἰδού οὖν ix τού στὀματὸς 
σου καταχριθύση, Βογόμιλι. Είπὲ τοὶνυν, à βίθλος 
αΌτο οὐκ ἀπὸ σανίδων σύγχειται; οὐκ ἀπὸ δερµά- 
των; ο) ἀπὸ νημάτων τῶν τὰ δῖοµατα σνυσφι/γον- 
των; 02x ἀπό µέλανος xai έτέοων πολλάχις χουμά- 
των; ᾿Αρ᾽ οὖν καὶ σὺ τὸ ilo, τῶν Εὐαγγιλίων 
τεροσκυνῶν καὶ ἀσπαδόμενος, τὰς σανιῤας, x«i τὸ 
μέλαν, χαὶ τά δεοµματα ποοσχυνεῖς καὶ ἀσπάδη, T) 
τούς λόγους τοῦ Θεοῦ τούς ἕἔ/ε/οαμμένους τῇ βί- 
6Àe ; Noi, φχσὶ, τοὺς λόους τοὺς ἔγεγοαμμένους 
τῷ βίόλω. Δύνασαι ὃς ἄλλως τοὺς λόγους τούτους 
γραφῇ παραδοῦναι καὶ εἰς ἀνάγνωσιν χωοίς µέλανος 
καὶ χάρτου; O2gí, φησί. Τί οὖν λοιπὸν τὸ συναγὸμε- 
yo» ; Ort πρὸς τήν τῶν εὖαιῃ/ελικῶν ῥημάτων ἄνα- 
γραγήν παραλαμβάνονται τὰ δέοµατα, τὸ μέλαν, καὶ 
τἆλλα. τὸ δὲ τικὠμενον οἱ λόγοι εἰσί τοῦ Κυοὶου ot 
τὸ ῥίδλω ἀνάγοαπτοι. Ὥστε εἴ τις ἀπαλείψει τοὺς 
βίθλον τιαὴν, καὶ 
τὸ ἑναπομεῖναν ἀπέβαστον καὶ ἀποοτκύνητον. Οὕτω 


λόγους, συναπήλειφε x«t τὴν τῆς 


μοι 901,70), αἰοξτικὰ καὶ ἀνόητε, κάπὶ ταῖς τῶνάαγίων 
ζωγοαφίαις εικόνων, ὅτι τὸ τιµίομενον καὶ προσχυ- 
νούαενον ὁ Καοακτήο ἐστι χαὶ τὸ ὄνομα tits τοῦ 
"Χοιστου, εἴτε τῆν Θερτόκου, size τινὸς τῶν αγίων. 
Ταῦτα dé µοοφωθῆναι d Γραφᾶναι ἀδύνατον, εἰ μὴ 
ἐκ 6ιαφόοω» χουμάτων" τού θέ χαρακτῆρος ἁπαλει- 
ψήέντος (7), ἄτιμος τὸ ἀπὸ τοῦδε Ώ ὕλι καί χεκοίνω- 
ται. 

ὨὮς ἐν παραδείγχµατι δὲ εἰπεῖν, ἔστω που ἰστὰ- 
µενο» ἔσοπτοον $ ἐξ ὑέου d ἐκ σιδῄοου, καί vmo- 
θου τὸν Χοιστόν ἵστασθαι ἀντί ποοσώπον τινὸς τῶν 
τοιούτων ἑσόπτοων, Εἰδοποιείσθω Gt xxi ὁ χαρα- 
ατὴο αὐτοῦ τῷ τοῦ ἐσόπτρου στιλπνότητι καί ς 


φαινέσθω χαθαοῶς εν αὉτῷ. "Xx οὖν ix πόθου τις 
ποοσιὼν τῷ ἑτοπτοω, i) 7 T μοονὴ ἐμφαίνεται τοῦ 
Χρεττοῦ, γχαί ποοσγαύτη τοῦτο τοῖς γέίλεσι καί 


ἀσπάσεται, &o' οὖν τὸ ἔσοπτοον ἐτίμησεν $ τήν ἐν 
τῷ ἐσόπτρῳ μορνὴν τοῦ Χριστοῦ: Εὔδηλον, ὅτι τὴν 
μορφήν. Ei 440 τὸν ϱὗσω ἑτέμπσε τοῦ ἐσόπτρον, 
; σκὐλουβον T» αν- 


xxt τὸ σέρας ταύτῃ vnius] 


τῷ πάντα Ὄελον καὶ πάντα Giro") προσκυνεῖν. Fi 
« - ' ν 9 s . * a E 
dt τοῦτο μὲν o)x ἐποίχτε, πώποτε, tziiuo δὲ μόνον 


ὕστάσατο, ἐν (0 dyUuG τὸ μήῤογωμκ τοῦ Χοιστοῦ' 
Φδλόν ἔττι καὶ τυγλῶ, ὅτι τὸν d» τῇ Όλη ἔμφαινο- 
ufz4» uoDyL? ἑτίμησε τοῦ Χριστοῦ. Τὸν 025t0) το: 
πον καὶ ἐπὶ τῶν ἁγιων εἰκόνων Ἀλ0/ἱρου. AMAA σὺ 
ὁ αἱρετιχὸς 024 ἁπλῶς οὕτως Εἰκονομάχος εἰ, ἀλλ' 
ἄντικους Χοιστομάχος, καί διὰ τοῦτο κατὰ τῆς ἁγίας 
αὐτοῦ εἰκόνος ἐκπεπολέμωσαι, καὶ ἐκτεβποίωσαι 
ὑπὸ τοῦ ἐνοικουντός σοι οσίμηνος. Kui ὰο καί τὰς 
παρθἁλεις φασὶν ἀπεχθως ἔχειν πρὸς τὰ τῶν ᾱν- 
θοώπων πούτωσκ, χαΐ λυττᾶν χα: αὐτῶν μανικῶς, 
κάν που ἱστοοουμένον (dot ἐνανθοωπείαν μορφὺ», 


(1) Hzeretici interpretes Cedreni et Cl ycie, Icono- 
machos οἱ lconoclastas vocaat simulacriperdas, 
nomine heereticc, et ad fraudem prorsus apto; et 
ἀναστήλωσιν τῶν εἰχόνων, vocant res(itutionem si- 
mulacrorum, ut elsixóvas, simulacra; ignoscerem, 


B 


C 


inquis, honore indignum, sed plurimo honore 
dignum existimans, eum adoro et osculor. Recte 
hoc dixisti. Vere enim omni veneratione dignus et 
sanctissimus est, vereque liber eterne vitse. Vide 
igitur, ex ore tuo condemnaberis, Bogomile. Dic 
ergo, nonne liber hic ex asseribus compactus est? 
Nonne ex pellibus ? Nonne ex filis pelles conne- 
ctentibus ? Nonne ex atramento, et aliis non raro 
coloribus ? An igitur et tu liberum Evangeliorum 
adorans et deosculans asseres et atramentum et 
pelles adoras et oscularis, an verba Dei libro illi 
inscripta ? Vere, inqnit, verba Dei in libro scripta. 
Àn potes vero verba Dei scribere, et ut legi pos- 
sint, efficere absque atramento et charta ? Non, 
inquit Quid igitur hinc concluditur ? Videlicet ad 
Scripturam evangelicorum verborum adhiberi pel- 
les, atramentum, et his similia;id vero quod 
honoratur, esse ipsa Domini verba in illo libro 
exarata. Itaque si quis verba deleat, simul etiam 
libri honorem et reverentiam oblitteravit, idque, 
quod remanet, inglorium, et inhonorum, et adora- 
tionis expers effecit, Sic, heretice et fatue, de 
sanctis itidem imaginum picturis cogita, id nimi- 
rum quod honoratur et adoratur, esse figuram et 
nomen sive Christi, sive Deipare, sive alieujus 
ex celitum numero. Hec vero formari aut pingi 
aliter nequeunt, nisi ex diversis coloribus; figura 
autem expuncta inhonora de cetero remanet ma- 
teria et communis. 

Et utexemplo rem illustremus : sit speculum 
aliquod vel vitreum velferreum, etfinge e regione 
alicujus ex speculis consistere Christum. Effigietur 
vero forma etiam illius, splendore speculi et clari- 
tudine, et in ea clare reluceat. Si igitur quis desi- 
derio tactus ad speculum accedat, in quo species 
Christi relucet, illudque labiis attingat et osculetur, 
num talis speculum honoravit, an eam, que est in 
speculo, formam Christi ? Perspicuum est, quod 
formam. Si enim speculi naturam coluisset, eique 
cultum exhibuisset, consequens esset, ut omne vi- 
trum et omne ferrum adoraret. Si autem hoc nemo 
unquam fecit, illud vero duntaxat osculatus est, in 
quo Christi species apparuit, planum est vel ceco, 
eum illam, que in materia elucescebat, formam 
honorasse : idem de sacris imaginibus statue. Sed 
tu, qui hereticus es, non simpliciter Iconomachus, 
hoc est, imaginum hostis, sed adversa fronte Chri 
stomachus, hoc est, Christi oppugnator es, eaque 
de causa contra sacramipsius imaginem arma cor- 
ripis, et efferatus es. Nam et pardales ferunt hostili 
animo esse in humanam figurara, et in eam rabiose 
furere, et sicubi speciem hominis efformatam vi- 
derint, in eam insanire, et iracunde insilire, un- 
guesque expromere et exacuere. Tales sunt et filii 


nisi scirem, qua mente hanc vocem usurpent, et 
quo et quonam usurpando alladant Magis probo 
interpretem in rebus ecclesiasticis magis eeclesia- 
sticum, quam Latinum, etsi nomen imaginis teque 
Latinum, ac illud alterum. 


607 


GERMANI II CP. PATRIARCH.E 


perditionis, et Antichristi preecursores diabolici re- A ἐπιμαίνετθαι ταύτῃ, καὶ ἐχθύμως καθάλλεσθαι, xai 


vera Bogomili, qui Christum insigniter oderunt, 


ἐχπτύσσιιν τοὺς ὄννχας. Τοιοῦτοί εἰσι χαὶ οἱ τῆς 


neque veloculis usurpare sustinent venerandam ἀπωλείας vioi, καὶ τοῦ ᾿Αντιχοίστου ποόδροµοι οἱ 


ejus imaginem, quin et idolum illam nominant. 


διαβολιανοὶ τῷ ὄντι Βογόμιλοι, οἱ τὸν Xpigtóv µι- 


σουντες εκτόπως, οὔδὲ τὸν πανσέραστον αὐτοῦ µορφ ἂν ἀνέχονται καθορᾶν, ἀλλά καὶ εἴδωλον αὐτὴν 


ὀνομάςουσιν. 

Vere«sepu'erum patensest guttur eorum *5, » ha- 
lans multam fetoris .lasphemiam, filiitenebrarum, 
el ad lumen veritatis ceci sunt. Christus, mundi 
conditor, cum vidisset similitudinem quamdam 
Tiberii Ciesaris, hominis impii etidololatree, non af- 
fecit eam injuria, neque idolum nominavit, sed 
imaginem. Tu vere, miser, non cohorrescis, cum 
impium illum hominem. quoad honorem et cultum 
preeponis Christo, ceelorum Regi. sanctisque ange- 


lis inaccesso, cumque imaginem illius idolum esse B 


blasphemas ? Ubi autem figuram Cesaris Christus 
imaginem appellet, audi. Interrogarunt aliquando 
Christum Judei, tui amici, et fraties, et. feederati, 
nihil enim a Judeo differt Bogomilus ; quin potius 
omni Hebreo sceleratior est Bogomilus: Hebr:wus 
enim licet cetera improbus sit, attamen D-um re- 
rum conditorem esse confitetur. At Bogomilus dia- 
bolo rerum procreationem ascribit. Obstupesce, 
celum, superhoc, et fundamenta terrie, movemini, 
et disrupta absorbete desertores istos, et in. com- 
Inunem rerum eflectorem et creatorem injuriosos, 
ut et olim Dathan et Abiron cum suis. 


Quod igitur dicere instituebamus, hoc erat : in- 
terrogarunt aliquando Christum Judei, « si liceret 


censum dare Cesari, an non? »llle vero respondit € 


dicens : « Ostendite mihi numistna census. » Illis- 
quc ostendentibus, rursus respondit: « Cujus est 
inago heec et superscriptio? Dicunt ei : « Cesaris.» 
Et Christus : « Reddite, inquit, quae sunt. Ciesaris, 
Cesari, et qu: sunt. Dei, Deo 9. » Audisti, exse- 
crande Biogomile, Christum dicentem : Cujus est 
hec ὕπα]ο et superscriptio? quodque similitudo 
Cesaris in numismate expressa imago fuerit, non 
idolum. Sed objicit : Seriplura testatur, « simu- 
lacra gentium argentum et aurum ?" » esse, et nec 
loqui nec videre, neque ambulare. Cum icitur 
etiam imagines nihil eoruin operentur vel agant, 
qu& agere solent illi. quibus ex appetitu sese mo- 
vendi, et loquendi, et ambulandi faeullas. inest, 
affirmamusillasidolis non essea b-imniles.Inaipiens. 
et stolido corde homo ! si loquerentur imagines, si 
viderent, si audirent, si cireuirent, non essent ima- 
gines, neque similitu.lines sed prototypa et homi- 
nes perfecti. At imago est tantumsinulitudo proto- 
typi, etimitatio quedam nolis expressa. Divina 
vero Scriptura idola appellat da mnouum similitu 
dines. Deiemones enim erant. gentilium. dii. Num 
igitur, quod dieimones fuerint dii geutium, abnega- 
bimus nos verum Deum, et utatliei in hoe mundo 
versabimur ? Hoe enim affirmare tui tenebricose 


᾽Αληθῶς « τάφος ανεωγµένος ὁ λάρυγξ αὐτῶν, » 
πολὲν ἁἀποπνίων τὴν Φυσωδίαν τῆς βλασφομίας, 
νἱοὶ τοῦ σκότους xai πεοὶ τὸ φῶς τῆς αληθείας, Tv- 
φλοί. {) Χοιστὸς, ὁ TOUT; τον κόσμο», ὁμοίωμα 
θεχσάµενος τοῦ Τιθιοίον Καίσαρος, ἀνθρώπου duc- 
cibo); καὶ εἰδωλοιάτρου,. οὗ ὕθρισεν, οὐδὲ εἴδωλον 
κατωνομασεν, ἀλλὰ εἰκόνα. S) δὲ οὗ φρίττεις, ἆθλιε, 
τοῦ ἀσερους ἐχείνον ἀνδρός ἀτικότερσν Ὀγούμενος 
τὸν Baca r&v οὐρανῶν, καὶ τοῖς ἁγίονς ἀαγγέλοις 
ἀπούσιτον. καὶ τὴν εἰχόνα τοῦτου εἴδωλον εἶναι βλασ- 
φοκῶν; llou δὲ τὸν μοοφὴν τοῦ Καίσαρος ὁ Χρι- 
στὸς εἰχόνα χατονοµάνει, ἄκονσον. Ηρώτστσάν ποτε 
τὸν — Xptazóv φίλοι, ἀδελφοὶ, 
xai ὀμόφρονες. Ο0δέν ao διαφέρει Εδοαίου Βο/ό- 
µιλός, μᾶλλον δὲ xxi παντὸς ᾿Εθραίου ὃυσσεθέστι- 
pó; εστιν ὁ Βογόμιλος. Εβραϊῖος μὲν γὰρ, x&v τἆλλα 


οι σοὶ καὶ 


£x καχὸς, ὅμως ποιχτὴν τῶν Χτισμάτων τὸν tov 
εἶναι ouoloysi- o Βογόμιλος δὲ τῷ θιαθόλω τὸν δη- 
μιουογίαν Ἔκσττθι, οὐρανι, ἐπὶ 
τούτω, καὶ τζς"/ὓς. σαλεύθητε, τὰ βεμέλια, καὶ διαὸ- 
αποστάτας τούὺτοῦς καὶ 


ἀποχαοίνεται. 


τοὺς 


Ποιχτοῦ xai Αομιουργοῦ, ὡς 


ῥα/ἵντα καταπίττε 
ὑθριστὰς του αοινου 


τάλαι τοὺς πεοὶ Δαθαν τε xai ᾽Αθτιρων. 


ὍΌπιο οὖν ἐλέγομεν, πρωτησὰν ποτε τὸν Χριστὸν 
οἱ Ἰουδαῖοι, « FA ἔξιστι ὀοῦναι χῆνσον Καίσαοι, £ οὗ: » 
O di ἀπεκοίθη λέων. « Ἐπίδειξατέ uot τὸ νοµι- 
Καχείνων 


σµα τοῦ Χάνσου. » ἐπιοθιιξάντων, πάλιν 


ἀπεκοινατο « Τίνος ἵἩὮ εἰκὼν αὖτη καὶ ἐπιγοαφέ ; 
Και ὁ Χριστός 
τὰ 


Λέγουσιν 
« Απόδοτε, iym, τὰ Kaícobo; Καΐσαρι, xai 
του Oto) τῷ Oi. » "Hxouc«; Βογόωιλε ῥδελυρε, 
καὶ m 
ἐπιγοαφῶ ; χαὶ ὅτι ὁ £6» τῷ νομµίσματι τύπος Καΐσα- 
ρος εἲς εἰκὼν, XAÀ οκ εἴδωλον. Ἀλλὰ Ἀέγει, φχ- 
civ X Πραφὴ «Τὰ εἴδωλα τῶν ἐθνὼν αογύριον xai 


αὐτῷ -* Καίσαοος. » 


εἰπόντος του Χοιστου, Trvog € ειχὼν X27, 


χονσίον' » καὶ ὅτι τὰ τοιαντα οὔτε λαλοῦσιν, οὔτε 
Βλέπουσω, οὔτε πεοιπατοῦτιν.. ᾿Επεὶ οὖν xai αἱ si- 
χόνες 0204 τι τὼν καθ ὁοκὴν κινουμένων, καὶ λα- 
λούντων, καὶ πέριπατούντων ενξογοῦτιν T, ποιοῦσω, 
ο3κ ἀπεοριχέναι Ἰέ/ομεν τῶν εἰδώλων. ᾿Ανόπτε καὶ 


TÉ» χαρθίαν ἀναίσθητεὶ "Ek. ἠἐἑλάλουν αἱ εἰχονες, 


*cí wwe * s ον νο . * * 
ἐὰν ἔθλεπον, ἐὰν ὕκουυον, ἐὰν πεοιεπάτον», οὐκ ἂν 


ἅσαν εἰχωνες, 0008 ὀοκίωματα, αλλά ποωτότυπα 
xai ἄνθρωποι τέλειοι. Ἡ δὲ εἰξων ὀμοίωμα μόνον 
ἐστὶ πρωτοτύπου καὶ uiuxax χαρακτῆρος. 'H δὲ 
θεία Γραφὰὴ εἴδωλα τὰ τῶν Οπιμονων ὁμοιώμα-α λέ- 
4it. Δαίμονες /χο ἧπαν οἱ τὼν Ἑλλήνων θεοί. Αέ- 

. Rp il cR. τι 
τει /ὰο οὕτως « Ol Uso τὼν ἐθνὼν δαιμόνια. » "Ap 
oj». διοτι ὃαιμηνια ὥσαν τὼν ἐθνῶν οἱ θεοὶ, xovraó- 
µεύα tuti; τὸν Θεόν τον αλπθινὸν, καὶ ὡς ἀθεοὶ ἐν 


τῷ χήσμῳ τούτω πεοιπατήσοµε; TZ; σᾶς 40 ἴστι 


δε Psal. v. 11; xi, 3. 9 Matth. xxu, 17-21. ** Psal. cxui, 4, 


DE TMAGINIBUS. 


610 


τοῦτο εἰπεῖν ζοφώδους φρενός: dc, ἐπεί οἱ θιοί τῶν À mentis est, ut cum dii gentium demonia fuerint, 


ἐθνῶν δαιμόνια ἔσαν, μηδ' ὑμεῖς τιµήσττε Θεόν. ἵνα 
Φαιμονολάτραι, ἀλλ' ἐστὶ ἆθιοι. Ei 








uw ἐκτυπωμάτων. Οἱ γὰρ Ἕλληνες δαιμόνων µορ- 





φὰς προσεκύνουν' duri; δὲ τοῦ Χριστοῦ καὶ 
ἁγίων αὐτοῦ. « Τές [γὰρ] κοινωνία φωτὶ πρὸς σκό- 
τος, i συμφώνησις Χριστῷ πρὸς Βελιάλ; » 
Εἰγοῦν ἐστι τὸ φῶς καὶ τὸ σκότος ἓν καὶ 
ἔσται d ῦ. Χριστο' 
Αλλά τρέποιτο κατὰ τᾶς cie βδιλνρᾶς κεφαλῆς ἆ 
βλασφημία, Βογόμιλε τρισκατάρατε. Μάθε τοι/αροῦν 
τὸν ἀλήβειαν, τῆς ἀληθειας ἐχθρὲ, ὅτι τὰ ἔθνη ἔκεῖνα 
τὰ πολθβια καὶ ἄθια δαιμόνων ἠλυπτὰ ὁμοιώματα 
κατασκενάζοντα ὡς Uto οις ἐ)άτρενον, 
δεωόνας τῆς ζωῆς αὐτῶν τὰ ἑστερημένα ζωᾶς ὑπ- 
απον" x«i ἦσαν ὁμοῦ, καὶ 


τῶν 








εἰκών 



















καὶ xn 











πρωτοτυπα, καὶ 
ὁμοιωματα, δαίμονες, καὶ δαιμόνων ὁμοιώματα, 
ὡς μονογενὴς 
Ἰέρονε δὲ ἡμᾶς 
ἄν]ρωπος κατὰ ἀλήθειαν, καὶ οὐ κατὰ φαντασίαν, 
µείνας ὅπερ i», καὶ τὸ dido; τῆς ἀνβοωπείας αὐτοῦ 
Bopyh; καβιστοροῦµεν, καὶ τικῶμεν ὡς ἅγιο 
παὶ ὃ Χριστὸς πανάγιος. Ὁμοίως di τι 














xab ἐπὶ τών ἄλλων ἁγίων, ἀλλὰ καὶ τιμῶντες, καὶ 
προσκυνοῦ ς ἁγίας εἰκόνας διὰ τὰς τῶν πρω- 


τοτύπων ὁμοιότι 
μὲ 


οὐχ ὡς θεοὺς -αύτας σιβόμεβα, 
Ἰένοιτο:. ἀλλὰ καὶ 
εἲς τοντο σνκογαντοὶ 
στοῦ ὑπεξερπωένον, οὐδέ αἱ 















» ἁγίων εἰκόνων 
πούμεθα: δούλους 
τοῦ Θεοῦ, καὶ ἀγαπῶμεν αὐτοὺς, 
ἐν ἀληθείᾳ τ ἡγάπησαν, καὶ πιμώμτο, 
πὶρ τῆς τιμῆς τοῦ Χοιστοῦ µέχοι τέλους 








wma θιοὺς κατὰ φύσιν 












ς δὲ ὁ Δανὶὃ ποίου vó- 
$3 Tos 
καὶ σκιώδους, & τοῦ νέον xui γωτοιιδους; Τοῦ πα. 
Amos φανερῶς. Καὶ πῶς ὁ Πογόμιλος σὺ τὰ βιβλία 


μον μαθοτὰς τε v καὶ παλαιον 











των σιγἠν κα: 
D οἱ χιον τοῦτο τῶν στίχων ἄποδι- 
ελών, προτιένεις iuto; Δε γάρ σε ὅλον τόν νόμων 
καταδέξασθαι, f ἐκενον μὴ καταδεκόµωον, μηδὲ 
οκχυσλαβον τοῦτο διάφαλμα καταδεξατθαι. 
γὰρ µίαν ἁκ 
ὡς λαμπράν, ὡς 7 






μόνον τὸ si 






9 ἡλίου iret 
τῶν di) ὅλων 








ἀκτίνων ζοψωσῳ καταγνῶναι, ^ 





Bijux διελεῖν ὡς ]λυκὺ καὶ monos; 
Τοῦτο δὲ πῶς xiv παρατρέχεις, ὃτι 
uos, μᾶλλον δι ὁ ἐν τῷ viuo λαλήσας ἀλθινὸ 
διαταττόµτνος τῷ Ἰσραὶλ καὶ λέγων. 
πᾶν ὁμοίωμα οὔτε τῶν i» οὐρανῶ, οὔτε τῶν ἐν τῷ 
qi, 6 αὐτὸς διετάξατο δύο Χερουβὶμ κατασκενάσαι 


παλαιὸς v 
θῶς 














9? ]Cor. vi, 14. ** Psal. cxin, 4. 


ρ 


neque vos honoretis Deum, ne censeamini deemo- 
num cultores, sed athei sitis. Si vero hoc. atheum 
εἰ ipium est, eadem quoque ratio erit imaginum. 
Gentiles enim demonum formas adorabant, nos 
Christi et sanctorum ejus. »Quae (enim) participa- 
lio luci ad tenebras. vel quie conventio Christo ad 
Belial 55 ὃν 

giturlux οἱ tenebre unum et idem sunt, tunc 
itidemimago Christ; et idolum unum et idem erunt; 
sed in sceleratum tuum caput, terexsecrande Bo- 
gomile, hiec blaspheuna expetat, Disces igitur, ο 
hostis veritatis, veritatem gentes illas multorum 
deorum cultrices etatheas, demonum — sculptiles 
similitudines effecisse, eisque ut diis servisse, et 
vitte sue curatores, vitie expertes constituisse, 
erantque simul et prototypa οἱ similitudines, de- 
mones et demonum effigies. Christus vero cum 
verus Deus sit, tanquam unigenitus Filius et Ver- 
bum Patris principio carentis, factus est homo 
propter nos secundum veritatem, et non tantum 
imagina"ie, manens id quoderat, speciemque hu- 
mane ipsiusforme exprimimus et honoraimus, ut 
sanctam, quia el Christussanctissimus est. Idemet 
jn ceteris sanctis preestamus, honorando et ado- 
randosanctas imagines propterexemplarium 
litudinem. Nec ut deos istas colimus, absit! quin 
et anathemati subjieimus illos, qui hanc calum- 
niam nobis irrogant; cum Christo excepto, neque 
ipsasanetarum imaginum prototypa, deos natura 
suaarbitremur:sed potius legitimos Dei servos, 
amamusque illos, quod in veritate Deum amarint, 
ethonoramus, quod pro gloria Christi usque ad 
finem decertarint. 














IMerum ergo interrogo te: Quis est, qui dicit 
« idola gentium argentum et aurum esse 5) ?» et 
eietera quie sequuntur. David,inquies. lpse vero 
David cujus legis discipuluset cultorexstitit? Nun 
veteris et umbratilis, an nove clareque lucentis? 
Veteris certe. Et quomodo tu, qui Bogomilus es, 
libros veteris legis expungens, totamque legislatio- 
nemillam a maligno, non abono Deo profectam as- 
severans, et omnia illa silentio condeinnans, solum 
hoc frustillum versuum abscissuin nobis proponis ? 
Oportetenim te totam legem recipere, vel si illam 
non recipis, neque hunc paucarum syllabarum ver- 
sieulum approbare. Stultum est enim unum. dun- 
taxat radium ex toto sole, ut splendidum. et ut au- 
ritluumn landare, reliquis on.nibus ut caliginosis 
condemnatis. Vel quomodo poste unius et ejusdem 
fontis aquam duleem et amaram internoscere ? Et 
qua tandem ralione volens libensque hoc prieter- 
volas: nimirum veterem legem, vel potius Deum 
verum, qui in vetere lege locntus est quimandando 
Israeli hoc precepit: «Non facies omnem sirmili- 
tudinem, nequeeoruin, quain ccelo, neque corum, 

















613 


DE IMAGINIBUS. 


674 


φαγίαν ἀσπάνισθαι καθ) ὥραν ἐννάτην" καὶ νῦν αὖ- Α moneo. In hoc enim consistit jejunium ut scrius in 


θις πιοὶ τούτου τὴν ὑμετέραν αγάπχν παραχαλῶ. 
Τεύτο γάρ ἐστι νηστιία, Ἡ πιρὶ τὸ βραδύτερον τῆς 
Ἕμέρας µετρία τροφή. Et ὃ) οὐχ οὕτω ποιεῖς, ἀλ)ὰ 
κατὰ τὴν συνήθγ mut) ὥραν ἐσθίεις, νηστείας τοῦτο 
χατάλυσις, οὐχὶ σύστασις, χὰν τῶν εὐτελῶν * τρᾶ- 
πετα dm, καὶ τῶν ἀπερίττων, Οὖδε γὰρ ὅτι ἀπέχεις 
κοιών, ἤδο x«t νεστείαν ἄγεις' μὴ ἁπατῶ, ἀλλὰ 
δεῖ σε τὼν γαστέρα πρὸ τῆς ὥρας εἲς Doct» ὁργῶ- 
σον ἐπέχειν. ΆΔοῦλος εἶ τοῦ Χοιστοῦ. Ι]ρότερόν σου 
τὸν Δισπότην θεοάπενσον' παοάστηθι προσευχόμενος᾽ 
dé; αὐτῷ φαγεῖν tà» φοοντίδα τῆς σῆς σωτροίας 
ταύτης γὰρ σφόδρα πεινᾷ. Εἶθ᾽ οὕτω τράπεβι πρὸς 
τὸν τῦς σᾷς !αστρὸς ἐπιμέλειαν. Ei δι ταύτην τοῦ 
do) Δεσπότου προτιµοτέραν ἡγῆ, οὐκ ti Χοιστόδου- 

6, ἀλλά κοιλιόδονλος. Καὶ τοῦτο πάντοτε μὶν Tou. 
ὀφείλομεν, εἴτονν προτιμᾶσθαι τὴν θείαν παράστα- 
σιν, καὶ Φοξολογίαν Tüg σωματικῆς Tpopüs: ἀλλ' ὅτι 
ἀσθωεῖς ἐσμεν μᾶλλον δι ῥάθυμοι καὶ νωχελεῖς. 
Κάν γοῦν ἐν ταῖς νηστίωοις ταύταις ἡμέραις τοῦτο 
ποιέσωμµεν, xxi στήσοµεν τὸ καθ ἡμῶν ὄνειδος τῶν 
Λατίνων, ὃ Tipi τῶς διφαγίας ἡμῖν ἐπάγονσι, ἅπαξ 
τῆς ἡμέρας καὶ βοαδύτερον ἐσθίοντες. 

"AX ἐχεῖνοί φασιν *. Ei καὶ βραδύτερον πρὸς τοο- 
9i» τοέπονται, αλλὰ καὶ βραδύτερον τῆς τραπένης 
ἀωιστάντες, Λλιπαρώτερον τὸ ἐἑστιατόριον ἔχοντες, 
φύρδην ὁμοῦ ἰχθύας, λάχανα, ὅσπρια (ain λιπαινό- 
μενα καθ ἑκάστην Χαταχόοως, ἐσθίοντες, ὥστε σχο)ῆ 
y! ἂν πιοὶ τὸ τῆς αΌριον βραδύτερον τὰ βιθρωμµένα 
πβὸς πίψιν ἐλθεῖν' ᾿Επέχε τὸν γλὠτταν, ἄνθρωπε, 
πρὸς τοὺς λόγους, ὡς xal πρὸς τὴν βρῶσιν τὸ στόμα, 
καὶ ὁ pà ἐσθίων σὺ τὸν ἐσθίοντα μή κρίνε. Πλὺν 
ἐγὼ οὐ λέγω σοι, Ὅλην τὴν κατάστασιν ζέλωσον τῆς 
Λατυικὲς νηστιίας, ἀλλὰ τὸ ἐν αὐτῷ ὁπωσοῦν θεω- 
ῥούμενον ἀγαθὀν. Oids γὰρ πολλάκις ὁ νουνεχἠὴς οὐ 
μικρὰν ὠφίλειαν ἐκπορίπεσθαι τοῦ ἐχθρὸῦ τε x«i 
βλαπτικοῦ. Όταν οὖν ἡμῖν ὁ Κύριος παραγγέλλει, 
» Ρένεσθε, λέγων, φρόνιαοι ὡς οἱ ὄφεις, χαὶ &x£oxtot 
ὡς περιστεραὶ, » οὐχὶ τὸ ἰοθόλον καὶ ἀναιρετιχὸν τοῦ 
ὄφεως ἐχμιμεῖσθαι ἡμᾶς συµθονλεύει͵ οὖδε τὸ ἄνουν 


** Matth. x, 16. 


C 


casei, respondetque nostre Quinquagesime. Do- 
minica que hanc antecedit, respondetque nostre 
Sexagesime, vocatur a Greecis Κυριακὺ τής αποκρέου, 
seu &róxpso, quasi dicas, Carnisprivii ;ettam heec, 
quam priorilla Dominice appellatio desumptaest p 
hebdomade Dominicam antecedente, quarum 
una dicitur τυροφάγος, altera ἀπόχρεως: utraque 
nomensuum Dominicae, tanquam termino suo tri- 
buit. Alterum jejunium quadragesimale observant 
Greeci ante Natalem Domini ; illudque inchoant 
14 Novembris, utdocet Balsamon in Scholiis super 
interrogationes quorumdam monachorum, quie 
habentur post commentarium illiusin Photii Nomo- 
canonem. Idem constat ex Typico sancti Sabe, 
cep. 1&. Nec introductum est hoc jejunium ab 
apostolis, utjejunium magne Quadragesimae; quod 
ex canone69 apostolorum manifestum evadit, ubi 
unius tantum Quadragesime fit mentio ; sed suc- 
cessu temporis consuetudine receptum est. Nec 
omnes equaliter obligat toto illo 40 dierum nu- 
Γ1650 ; ait enim Balsamon satis esse siquis jejunet 
septez dies ante Natalem, et hoc necessario fa- 


die cibus, isque mediocris sumatur. Quod si non 
ita agis, sed consueta hora manducas, non est hoc 
jejunii observatio, sed dissolutio ; etiamsi mensa 
cibis tenuibus et minime superfluis sit exstructa. 
Non enim hoc ipso, quod carnibus abstines, jeju- 
nium observas : ne fallaris, sed oportet te ventrem 
ante horam prefinitam cibos appetentem continere. 
Servus Domini es. Prius Dominum tuum cura. Vaca 
orationi. Appone illi curam salutis tue quasi co- 
medendam. Hanc enim esuriens querit. Quo facto 
ad curam ventris tui convertere. Quod si hunc Do- 
mino tuo preponis, haud Christi famulus, sed 
mancipium ventris appellandus eris. Et hoc quidem 
semper facere debemus, nempe divinum cultum et 
venerationem corporali nutrimento preferre , sed 
infirmi sumus, vel potius ignavi, desides et tardi. 
Si igitur his jejunii diebus hoc fecerimus, Latino- 
rum adversus nos probrum de duplici cibi sum- 
ptione cohibebimus et evitabimus, si nimirum se- 
mel qnotidie et serius comedamus. 


Sed aiunt: Licet serius cibum sumant, at se- 
rius quoque ex mensa surgunt, lautius instructo 
et preparato convivii loco, promiscue simul, pi- 
sces, olera, legumina oleo pinguefacta, in dies 
singulos, usque ad satietatem comednnt, ut vix 
usque ad eamdem crastini diei tardiorem horam, 
omnia, que vocarunt, digerere possint. Contine 
linguam, o homo, ad hac verba, sicut et os ad 
cibum, et tu qui non manducas, manducantem ne 
sperne. Atego te hortor, non uttotam Latini jejunii 
formam et rationem secteris, sed ut qualequale, 
quod in ea apparet, bonum amplectaris. Prudens 
enim, et intelligens novit non modicum ex eo 
etiam, quod inimicum et noxium est, ulilitatem 
reportare. Quando igitur Dominus nos monet: 
« Estote prudentes sicut serpentes, οἱ simplices 
sicut columbe **, » non vult, ut morem serpentis, 


cienduin esse, sive a laicis, sive α monachis : Et 
qui non ita facit ab. orthodoxorum communione 
separabitur, ait Balsamon. At monachis ex statutis 
suorum ordinum jejunandum esse ait a 1& Novem- 
bris: Quia hoc est canonicum et salutare ; sicut et 
laici, quisuasponte itajejunant, laude et fratiarum 
actione digni habebuntur. De hac Quadragesima 
loquitur Curopalata lib. Deo/f. αι Constantinop. 
cum ait, ad mensam imperatoris protopapam 
&ccedere, xai ποιεῖν εχὴν τῆς βασιλικῆς τοαπένης, διὰ 
τὸ τὴν τετσαρακοστὴν παρελθεῖν: Quod Quadragesima 
praterierit. [In quie verba Calvinianus scholiastes : 
Graci jejunium quadragesimale ante. «γενέσθαι 
Χριστοῦ, id est, in Adventu, celebraverunt ; expli- 
candum erat, quale hoc jejunium fuerit, quando 
inchoari consuetum : num in Adventu, an ante 
Adventum, num solum et unicum, et id genus alia, 
ne quis ex verbis tam generalibus, vel scholiasten 
errasse crederet, vel ipsemet errandi occasionem 
abriperet, existimans vernum quadraginta dierum 
jejunium Grecis fuisse ignotum. 


613 


φαγίαν ἀσπάξεσθαι καθ) ὥραν iva) ^ καὶ νῦν αὖ- À 
θις περὶ τούτου τὴν ὑμιετέαν ἀγάπην παραχαλῶ. 
Τεῦτο γαρ ἐστι νηστεία, 3 πιρὶ τὸ βραδύτεοον τῆς 
ζμέρας µετρία τροφή. Ei d' οὐχ οὕτω ποιεῖς, ἀλ)ὰ 
χατὰ τὴν συνήθη πάλι ὤθαν ἐπθίες, νηστείας τοῦτο 
κατάλυσις, οὐχὶ σύστασις, XX) τῶν εὐτελῶν 5j τρὰ- 
πιζα £x, καὶ τῶν ἀπεοίττων. Οὐδὲ γὰρ ὅτι ἀπέχεις 
xoi», ἤδη καὶ νχστείαν ἄγεις' p απατῶ, αλλά 
δεῖ σε τὸν /αστέρα πρὸ τῆς ὥρας εἰς βοῶσιν ὁργῶ- 
σον ἐπέχειν. Δοῦλος ti τοῦ Χαιστοῦ. Πρότεούν σου 
τὸν Δεσπότην θεράπενσον’ παράστηθι προσευχόµενος: 
dé, αὐτῷ φαγεῖν τὴν φροντίδα τῆς GÀ; σωτηοίας 
ταύτης ykp σφόδρα πιυνᾷ. Εἶθ᾽ οὕτω τράπηθι moo; 
τὸν τῆς σῆς ᾿αστρὸς ἐπιμέλιαν. Ei δὲ ταύτην τοῦ 
σοῦ Δεσπότου προτιμοτέραν ἡγῆ, οὓκ ti Χοιστόδον- 
Àoc, ἀλλὰ κοιλιόδονλος. Καὶ τοῦτο πάντοτε μὲν ποιεῖν 
ὀφιίλομεν, εἴτουν προτικᾶσθαι τὶν θείαν παράστα- 
σιν, καὶ δοξολογίαν τῶς σωματικῆς τροφῆς: ἀλλ ὅτι 
ασθινεῖς ἐσμεν μᾶλλον δὲ ῥάθυμοι καὶ νωχελεῖς. 
Κάν γοῦν ἐν ταῖς νηστίµοις ταύταις ἡμίραις τοῦτο 
ποιύσωµεν, xai στήσοµεν τὸ καθ᾽ ἡμῶν ὄνειδος τῶν 
Λατίνων, ὃ Tipi τῆς διφαγίας npiv ἐπάγουσιν, ἅπαξ 
TÉ; ἡμέρας xxi βοαδύτερον ἐσθίοντες. 

Αλλ' ἐχεῖνοί φασιν * Ei καὶ βραδύτερον πρὸς τοο- 
φὲν τοέπονται, ἀλλὰ xoi βραδύτερον τῆς τραπέςης 
ἀνιστάντες, λιπαρώτερον τὸ ἐστιατόριον ἴἔχοντες, 
gopduv ὁμοῦ ἰχθύας, λάχανα, ὅσπρια ἐλαίῳ λιπαινό- 
µενα καθ) εκάστην χαταχόρως, ἐσθίοντες, ὥστι σχολῆ 
q' ἂν περὶ τὸ τῆς αὗριον βραδύτερον τὰ βιθρωμµένα 
πρὸς πίψω ἠἐλθεῖν' ᾿Επέχε τὴν γλὠττα», ἄνθρωπε, 
πρὸς τοὺς λόγους, ὡς καὶ πρὸς τὴν βρῶσιν τὸ στόμα, 
καὶ ὁ μὺ ἐσθίων σὺ τὸν ἐσθίοντα μή χρίνε. IDàv 
£go οὗ λέγω σοι, Ὅλην τὴν κατάστασιν ζύλωσον τῆς 
Λατιικὸς νηστείας, ἀλλὰ τὸ ἐν αὐτῆ ὁπωσοῦν θεω- 
pooptvov αγαθὀν. Οἷδε γὰρ πολλάκις ὁ νουνεχὺς οὐ 
μικρὰν ὠφέλειαν ἐκπορίσεσθαι τοῦ ἐχθρὸῦ τε καὶ 
βλαπτικοῦ. ΄Όταν οὖν Ὁμῖν ὁ Κύριος παοαγγέλλει, 
» Γίνεσθε, λέγων, goóvtuot ὡς οἱ ὄφεις, xai ἀχέραιοι 
ὡς περιστεραὶ, » οὐχὶ τὸ ἰοθόλον xai ἀναιρετικὸν τοῦ 
ὄφιως ἐχμιμεῖσθαι xps σνυµθονλεύει, οὐδὲ τὸ ἄνουν 


** Matth. x, 16. 


C 


casei, respondetque nostre Quinquagesime. Do- 
minica que hanc antecedit, respondetque nostre 
Sexagesimie,vocatura Greecis Κυριακὴ τῆς ἀποκρίου, 
seu ἀπόκριν, quasi dicas, Carnisprivii ;ettam hec, 
quam priorilla Dominice appellatio desumptaest p 
hebdomade Dominicam antecedente, quarum 
una dicitur τυροφάγος, altera &móxos»;- utraque 
nomensuum Dominicae, tanquamtermino suotri- 
buit.Alterum jejunium quadragesimale observant 
Greci ante Nalalem Domini ; illudque inchoant 
14 Novembris, utdocet Balsamon in Scholiis super 
interrogationes quorumdam monachorum, quae 
habentur postcommentariumilliusin Photii Nomo- 
canonem. idem constat ex l'ypico sancti Sabi, 
ee p. 44. Nec introductum est hoc jejunium ab 
apostolis, utjejunium magne Quadragesimse; quod 
ex canone 69apostolorum manifestum evadit, ubi 
ius tantum Quadragesimee fit mentio ; sed suc- 
cessu temporis consuetudine receptum est. Nec 
omnes eequaliter obligat toto illo 40 dierum nu- 
r3ero ; ait enim Balsamon satis esse siquis jejunet 
septem dies ante Natalem, et hoc necessario fa- 


DE IMAGINIBUS. 


674 


moneo. In hoc enim consistit jejunium ut scrius in 
die cibus, isque mediocris sumatur. Quod si non 
ita agis, sed consueta hora manducas, non est hoc 
jejunii observatio, sed dissolulio ; etiamsi mensa 
cibis tenuibus et minime superfluis sit exstructa. 
Non enim hoc ipso, quod carnibus abstines, jeju- 
nium observas : ne fallaris, sed oportet te ventrem 
ante horam prefinitam cibos appetentem continere. 
Servus Domini es. Prius Dominum tuum cura. Vaca 
orationi. Appone illi curam salutis tue quasi co- 
medendam. Hanc enim esuriens querit. Quo facto 
ad curam ventris tui convertere. Quod si hunc Do- 
mino tuo preponis, haud Christi famulus, sed 
mancipium ventris appellandus eris. Et hoc quidem 
semper facere debemus, nempe divinum cultum et 
venerationem corporali nutrimento preferre , sed 
infirmi sumus, vel potius ignavi, desides et tardi. 
Si igitur his jejunii diebus hoc fecerimus, Latino- 
rum adversus nos probrum de duplici cibi sum- 
ptione cohibebimus et evitabimus, si nimirum se- 
mel qnotidie et serius comedamus. 


Sed aiunt: Licet serius cibum sumant, at se- 
rius quoque ex mensa surgunt, lautius instructo 
et preparato convivii loco, promiscue simul, pi- 
sces, olera, legumina oleo pinguefacta, in dies 
singulos, usque ad satietatrem comedunt, ut vix 
usque ad eamdem crastini diei tardiorem horam, 
omnia, que vocarunt, digerere possint. Contine 
linguam, o homo, ad h&c verba, sicut et os ad 
cibum, et tu qui non manducas, manducantem ne 
sperne. Atego te hortor, non uttotam Latini jejunii 
formam et rationem secteris, sed ut qualequale, 
quod in ea apparet, bonum amplectaris. Prudens 
enim, et intelligens novit non modicum ex eo 
etiam, quod inimicum et noxium est, utilitatem 
reportare. Quando igitur Dominus nos monet: 
« Estote prudenles sicut serpentes, et simplices 
sicut columbee δὲ, » non vult, ut morem serpentis, 


ciendurn esse, sive a laicis, sive a monachis: Et 
qui non ita facit ab orthodoxorum communione 
separabitur, ait Balsamon. At monachis ex statutis 
suorum ordinum jejunandum esse ait a 1& Novem- 
bris: Quia hoc est canonicum et salutare ; sicut et 
laici, quisuasponte ita jejunant, laude et gratiarum 
actione digni habebuntur. De hac Quadragesima 
loquitur Curopalata lib. θεοί}. aui: Constantinop. 
cum ait, ad mensam imperatoris protopapam 
accedere, x«i ποιεῖν εὐχὲν τῆς βασιλικῆς toanísns, dux 
τὸ τὴν τεσσαρακοστὴν παρελθεῖ»: Quod Quadragesima 
praterier't. In qua& verba Calvinianus scholiastes : 
Graeci jejunium | quadragesimale ante «τέσθαι 
Χοιστοῦ, id est, in Adventu, celebraverunt ; expli- 
candum erat, quale hoc jejunium fuerit, quando 
inchoari consuetum : num in Adventu, an ante 
Adventum, num solum et unicum, et id genus alia, 
ne quis ex verbis tam generalibus, vel scholiasten 
errasse crederet, vel ipsemet errandi occasionem 
abriperet, existimans vernum quadraginta dierum 
jejunium Grecis fuisse ignotum. 


675 





velut insipientiam columbr imitemur; sed ut 
serpentis instar curam et solertiam capitis custo- 
diendi ostendamus. ll. ei unum elaborat ser- 
pens, ut pree reliquo corporis tractu, caput illesum 
conservet. A columba autem mutuari nos. cupit 
ium inali expertem, et. ut eos, qui nos in- 
juria afficiunt, toleremus, neque vindictam exspe- 
tamus, privata enim pullis suis sustinet, neque ob 
id domo excedit: et haec tantum ad imitatione 
proponenda, alia omnia procul abjieienda sunt. 
Hoc et tu fac ; idque quod in Latinis jejuniis inesse 
cernitur bonum, quod est, tardius cibum sumere 
uberiorem illis relinque. 

Si dicas: Α fame superor et esuriens mandu- 
care cogor, prissertim cum alias venter mala 
bestia sit, et nescia cicurari; audi. quid. respon- 
deam. ldeirco tempus hoc jejunii, dilecte, et est 
et dicitur, ut. esuriamus. Et qui famem fugit, is 
fugit et jejunium, et satietatem sequitur, AL sa- 
ietas et jejunium ita sibi adversantur, sieut aqua 
et ignis. Quando autern esuris, in inentem revoca 
et reputa paradisi delicias, οἱ eorum quie istie 
sunt bonorum fruitionem, futuramque gloriam, et 
aperi os tuum, et imple Davidicis cantibus, et 
libere ad Christum dicit. Ego vero in justitia 
appareho conspectui tno, satiabor eum apparuerit 
mihi gloria tua 55,» enm veneris cum sanctis 
angelis tuis reddere unienique secundum opera 
sua. Summa orationis sit : Per multas tribulationes 
oportet nos ingredi in regnum ewlorum, cum 
« angusla εἰ arcta sit via, αν. ducit ad. vitam, 
lata vero et spatiosa, qua ducit ad perditionem **. » 
Si ad vitam relernam pervenire velis, amplectere 

quie sensum affligunt. et contristant. Alia 
enim via in eam ingredi non licet, si autem fugien- 
do id, quod asperum et lahoriosum, declinaveris 
ad id, quod spatiosum est, noveris finem hujus- 
cemodi vir esse ignem inexstinclum. et vermem 
irrequietum. Ecce testilicatus tibi sium, et ostendi 
duas istas vias, el utriusque exitus. Gradere qua- 
eunque voles. Hoc. unum te ignorare nolo, licet 
quis centurn seecula in hoe mundo affligatur, id to- 
tum nihil esse ad cruciatus vel unius diei, qui 
sunt in gehenna. Utinam vero nobis contingat per 
pusillas tribulationes, et mediocres «arumras 
malorumque perpessiones ieternam invenire in 
ecelis requiem, gratia et humanitate Domini Dei 
etSalvatoris nostri Jesu Christi; ipsi gloria cum 
Patre principio carente, et cum sancto et vere 
vivificante Spiritu, nunc et semper et in secula 
sreculorum. Αθ. 



































In divini corporis Domini ac Salvatorisnosti i Jesu 
Christi sepulturam, in die Magni Sabbati. 


GERMANI II CP. PATRIARCH.E 
quem habet, venena spargendi et interficiendi, A ric περιστερᾶς ἀλλ’ ἐκ μὲν τοῦ ὄφεως τὸ περὶ 








ἐδίαν κεφαλὺν προφυλακτικόν τε καὶ προμπθὲς 
Διέκννσίαι: σπουδὺ γὰρ τῷ ὄφει ci» κεφαλὲν 
ἀνεπιβούλεντον διατερεῖν: mx δὲ 
τὸ ἄκακον, xal τὸ ἀνέχισύαι 
των, xai uà ἀμύνασθαι: ἁγαιρονμένη γὰρ 
στέργεε τὴν ἀδικίαν, τῆς οἰκίας oix 
εσταμένη: καὶ ταύτα μόνα ζηλοῦν, τὰ δ' ἄλλα πὀῤῥω 
mro» ἀποῤῥι xai σὺ ποέησον : καὶ 
σκόµενον ἓν τοῖς Λατίνοις καλὀν, 
ζήλωσον * 
















vi: 









δὲ πολυφαγεῖν ἔασον 


παρ᾽ ἐκείνοις. 
temulare. Crebriorem. vero cibi sumptionem et 





i δὲ dq 
tras ἐσθίιν κατι 
νὸν θηρίο», ἡ κοιλία 
avv τοι dixo: 
pme καὶ Pact, 
» miu» φεύγει καὶ τὸν vx 
ματαδιώκει' Χόρος ὃτ καὶ νηστεία οὕτως 
Όταν δὲ πενᾷς, ἀναλογέσου 
υγὲν, καὶ riv των ie ἀπό- 
λαντιν ἀγαβὼν, καὶ τὴν μέλλουταν ὄοξαν, καὶ ἄνοι- 



















n 





dvmy- 











xai iri πρὸς vmi» μετὰ παῤῥησία,» Ἐγὼ 
δὲ ἐν δικαιοσύνη ὀφθάτομαι τῷ προσώπῳ σον, χαβ- 
ταπήήσοµαι ἓν τῷ ὀψθξναί µοι τὴν Φοξαν σον,» 
ταν Dei μιτὰ ἁγίων ἀγγίλων ἀποδοῦναι ἑκάττῳ 

à 2 λόγον" A πολ- 
ἡμᾶς εἰσιθεῖν dis 
λιμένα ὦ dd 
ux δὲ καὶ 2p 
Ἐὸν Bi κ. 
αντᾶσαι εἷς τὴν αἰώνωον ζωήν. κατάδεξαι τὰ θλι- 
Βιρὰ καὶ τὴν αἴσθεσιν" ἄλλαχοθιν γὰρ dis 
» inondten ἀθόνατον. Εάν δὲ γεύγων τὸ 
Ἴχωρον παρικνεύῃς 
ης ὁδοῦ mp 
Ἰδοῦ διεμαρ' 


τὸν 



























2» 








νποῦντα 






τέλος τῆς τοι 
σκώληξ ἀκοίμητος 





xai 





πακουχίας αἰωνίαν εὐρέσθαι ἀνάπανσω dv 
χάρετι καὶ φὐανθρωκίς τοῦ » api πα 





οὐρανοῖς 






Θεοῦ. καὶ Σωτῆρος 
δόξα σὺν τῷ ἀνάρχῳ a 


ν΄ Πατρὶ καὶ 


καὶ ἀληθῶς ζωοποιῷ Πνεύματι νῦν καὶ 











τοὺς aiit; τῶν αὐμνων. Αμήν. 
E. 
Eis hv θιόσωµον ταφὴν τοῦ Kupíow xoi Zeri- 
p^; ἡμῶν Ιησοῦ Χριστοῦ i» τῷ ἡμέρᾳ τοῦ 


Meyiió Σαθθάτου. 


(Exstat inter homilias Germani I, Patrologis tom. XCVIII, col. 243). 


5 Psal. xvi, 15. ** Matth. vir. 44. 


611 IN ANNUNTIATIONEM R. MARLE- 678 
MONITUM. 


Sermonem sequentem e Monachiensis bibliotheca codice primus Grece edidit novaque versione do- 
navit Ant. Ballerini, S. J., in operecuititulus: Sylloge monumentorum ad mysterium conceptionis imma- 
culatae Virginis Deipara illustrandum. Rome 1856. Tom. ll, pag. 293. In preetatione, quam editor in- 
scribit De Germani homiliisin Deipar& Annuntiationem, ac veluti appendicem prebetalterius Dissertatio- 
nis De Germani homilüs in SS. Deiparam, orationi tn Prasentationem prielixre, evincit, e duabus que 
hujus argumenti feruntur, Germani homiliis, alteram quidem, a Combelisio Griece et Latine editam, 
senioris esse Germani (Patr. t. XCVIII, col. 319) ; presentem vero recentioris esse Germani ll, qui titu- 
lum Constantinopolitani episcopi tenens in urbe Nicena sedem habuit, quo tempore urbs regia Constan- 
tinopolis a Latinis occupabatur. 


c. A VI. 
Eig τὸν Ε)άγγελιταον. In Annuntiationem. 
A'. Em' ὄρος ὀψηλῶὸν ἀνάθηθι, ὁ εὐαγγελιζό- I. Super montem excelsum ascende, tu qui evange- 


µενος Σιών" ὕψωσον τῇ ἰσχύὶ τὴν wv» σου — lizas Sion ; exalta in fortitudine vocem tuam, qui 
ὁ εὐγγελιζόμενος Ἱερουσαλήμ. Ἐκ τῆς κατην- — evangelizas Jerusalem (1). Ab Isaie lingua e di- 
θραχωµένης τοῦ Ἡσαΐον γλώττης τῷ τοῦ θείου dv- ^ vini carbonis tactu ignita (2) dicendi procemium 
θραχος «γεύματι δανειστῖον τὸ moooiutov, ὥσπε  mutuandum fuit, non secus ac vicinus a vicino 
ἀπό «γείτονος γείτων µεταλαμβάνει πυρός. 'Ayyi- — petere ignem solet. Et proxima sane veteribus 
θυροῦσι γάρ τά τῆς νίας χὰριτος τοῖς παλαιοῖς, καὶ — illis sunt qua spectant ad novam gratiam, et utra- 
φῶς ἓν db ἁμφοτέρων ἀνάπτεται ^ xoi λύχνος Πί- — quead accendendam conspirant unam facem, que 
νεται τοῖς ποσί τῶν τοεχόντων εἰς τὴν τῆς ἀληθείας — lucerna fit pedibus eorum (3), qui ad inveniendam 
ἀνεύρεσι. — veritatem properant. 

"Ανωφορείσθω τοίνυν ὁ λόγος οὕτω πιπυρωμίνος p Hoc itaque incensa igne ad excelsam hujus diei 
πρὸς τὸ τῆς Ἡμέρας Ὄψος μωιτάρσιο" καὶ συν- — sublimitatem sese attollat oratio, et cum angelo 
πτὰσθω Γαθοιήλ τῷ πυριαόρφω αγγέλω. Τοῦτον γὰρ — Gabriele adinstar flamme rutilante (4) simul ad- 
6 προφητιχὸς λόγος ποὺς τὰ τῆς πανυπιοᾶἄγνυ — volet. Hunc enim ad nuntium felix Virgini illi 
Παρθένου εὐαγγέλια συντονώτερον κατεπείγει * τὴν  supracaptum purissim:e (3) deferendum propheti- 
di εἰς Ἱερουσαλήμ xai Σιὼν Ὦ προφητικὴ διόπτρα — cus sermo vehementius provocat ; eam vero in Je- 
προέθλεψε, τὸ μῖν ὡς πόλωὼ του Βασιλέως του ut-  rusalem et Sion a longe prophetica dioptra pro- 
Ὑάλου, πιρὶ ἧς κυρίως δεδοξασµένα Άελαληται — spiciebat, sive tanquam civitatem magni Regis, 
τὸ δ᾽ ὅτι πρὸς ἱκατοϊχίαν ἐκυτοῦ τήν Ὀψηλήν ταύτην — de qua (6) proprie gloriosa dicta sunt, sive tan- 


Σιὼν npezíaazo. quam excelsam hanc Sion, quam zn suam ipsius 
habita*ionem Deus elegit (7). 
B. Τὸ δέ συναγόµενον ὡς ὑπεοφυές. Τῷ ούρανο- Il. Quod vero conficitur, quam sublime supra 


θάµονι γὰρ, τούτω τῷ τοῦ Θεοῦ πρωταγγέῳ προδή- nature fines eminet! Illi enim inter angelos Dei 
λως 6 λόγος διακελεύεαι, ὧὡς ἀπὸ πεδινοῦ tt»0$ ( principi, qui per ccelos graditur, quasi ex humili 
ἔχοντι xai yyoudhou, ἀνατρέχεν tig Ὄψος, καὶ — atqueima regione proficiscatur, (propheticus) ser- 


τὴν φωνήν ἰσχυρῷς ἀνυψοῦν. mo manifeste indicit, ut in altum ascendat, ac vo- 
cem vehementer attollat. 
Ἓστι γάρ £att) ὡς ἀληθῶς ἡ Παρθένος τῶν οὗ- Est enim Virgo, est omnino celorum verticibus 


ρανίων ἀψίδων ὑγηλοτέρα, καὶ τῶν θεοιδῶν cyyé- sublimior, ac pre angelis divina forma preestanti- 
λων θεοειδεστέρα - κἂν τεοί που βαδίζη τῆς T«u- bus, Deolonge similior (8), etsi in angulo quodam 


(1)Isa. x1,9. Cum Greeca SS. Bibliorumexempla- — et ministros tuos ignem urentem,seu, ut Grseci le- 
ria constanter hic legant, ἐπὶ po; ὑμηλόν.., patet, — gunt, rup φλέγο», seu πυρὀς Φλόγα, seu πύρλάθρον, 
mendoso codice usum esse Nicodemum mona- seu πυρίνμν φλόγα, vel φλογερόν züp. Conf. Joan. 
chum, qui (Heortodrom. pag. 208) initium hujus — Lorinum in h. ]. 
homilie refert hisce verbis : Ert ὄρος ὑψηλοῦ.... (6) Vide singulare studium exquisitissima usur- 

(2) Isa. v1, 6-7. Etvolavit ad meunus de sera-  pandi vocabula ad singularem Deipare puritatem 
phim, et in manu ejus calculus, quem forcipe tule- ῃ denotandam : alias autem innuimus (in. not. ad 8 
rat de altari : et tetigit os meum. Vl Orat. Isidori Thessal. part. 1, pag. 423"), vixalam 


3) Psal. cxvii, 105. , . vocem proferri posse, qua puritas et intensive et 
4) Adeo non Gr&cis modo, sed etSyris, Coptis — extensive summa significetur. 


Armenisconsuetum fuitcoelestibus spiritibus quam- (6) Psal. xxxi, 3. 
dam veluti formam igneam tribuere,ut ad eos in- (7) Psal. cxxxi, 1J. 
dicandos nonraro absoluta voce ignei «eu flammei (8) Postulat contextus, ut sancte Virginis emi- 


utantur. Neque admodum repugnandum, si quis — nentiaatque expressissima cum Deo similitudo non 
hunc morem contendat deductum esse ex Psaltis — ad divine maternitatis honorem, sed ad preroga- 
verbis (Psal. ciu, 4): Quifacisangelos tuosspiritus, — tivas anime insitas referatur: lis ergo anima ejus 


* Tom. ΟΧΧΧΥΙ. initio. 


679 


Galileee versetur (Galilea autem, vi vocis spectata, 
humilem locum significat), atque, ut humana fert 
conditio, vitz hujus vallem perambulet, etsi pau- 
pere fabri tecto in Nazareth se contineat. 

III. Qua quidem in re magnum preeterea latet 
mysterium ; et quod utique etiam in proverbio est, 
e domo presto est testimonium (9). Nam paterfa- 
milias, et ars fabrilis, quam ipse exercet, compen- 
diario totum oculis mysterium subjiciunt. Et sane 
vel ipse rex David testatur, Verbo Domini celos 
firmatos esse (10); Verbum porro subsistens (11) 
intellige et supersubstantiale, qui non modo hiec 
coli convexa, sed et universas, quee hoc omnia 
circumcingente ambitu continentur, creaturas ea- 
rumque ordinem firmavit. Nunc autem hic advenit 
ad collapsum Davidis tabernaculum rursus erigen- 


dum, ac jucundius (12) restaurandum. Defecerant B 


jam principes e tribu Juda; Davidis quoque re- 
gnum dissolutum erat, et simul tabernaculum 
ejus corruerat. Ast hodie in domo David cornu 
salutis erigitur (15); siquidem e familia David 
suam Josephus ducit originem. Cornu autem no- 
stre salutis est Christus, quicum et Patris dilectus 
sit Filius (15), filius unicornium appellatus est, 
canentePsalmista : Etdilectusquemadmodum filius 
unicornium (16). Nam ipseet in celis ut unigeni- 
tus ex solo Patre natus effulsit, et in terris e sola 
matre ortus est in tempore, ipse, inquam, qui et 
exspectatio gentium (17) vocatus fuit. Που itaque 
tabernaculum rursus cedificat, eternam suam 1p- 
siusdeitatem quamdam veluti basim ac fundamen- 


tum inconcussum supponens, et super hanc illud C 


exstruens acfirmans, quod (sancto) Spiritu operante 
sumpsit. Ethac quidem ratione regnum statuit 
sempiternum : nam regni ejus non erit finis (18.) 
IV. Heec et. per prophetas prredicta sunt. Cum. 
enim ista et ille polliceretur, qui fallere nescius 
est : Post hiec, inquil, revertar, οἱ rezdificabo ta- 
bernaculum David, quod decidit, et diruta ejus 
rezdificabo, εἰ erigam illud, ut. requirant. ceteri 
hominum Dominum, et omnes gentes, super quas 
invocatum est nomen meum super eos (19). Hic 
porro et tanquam /apis angularis (20) Judreus cum 
gentibus conjungit; ac pacem se annuntiare profi- 





splendoribus, etiam antequam ab angelo salulare- 


tur, enitebat, ut angelis eminentior, sanctior, pu- D 


rior, Bulehrior priedicanda foret. 

19) Haud eodem plane sensu, uti patet, Auctor 
usurpatadagium, «y' ἑστίας ὁ v ac veleres 
Greci dicere consueverunt, cixo)r» ὁ μάρτυς. lloc 
enim postremum in testem quadrat, cui, tanquam 
suspecto, vix ulla fides haberi possit: id autem. 
prorsus alienum est a scopo Germani, Putaverin 
Itaque, testem domesticum hic appellari Davidem, 
e cujus progenie saneta Virgo exorta est. Testatur 
autem David, in fabrili arte Josephi prostare my- 
sterii typum, quatenus Dei Verbum exhibet veluti 
hujus universi artificem, qui dein ad collapsum ta- 
bernaculum restaurandum manum admovet. 

(10) Psal. xxxn, 6. Verbo Domini celi firmati 
sunt. 

(11) 'Evo$ews, eui opponitur λόγος προφορικὸς et 














GERMAN! II ΟΡ, PATRIARCH.E. 











ev 


λαΐας, εἷς κατακνλιστόν δὲ ἡ Γαλιλαία µεταγλωττί 
δεται, καὶ τὴν τοῦ βίου κοιλάδα maj ἀνθρωποπρι- 


νος 





σγαίΐρας ἐμπιοιει 
qu. κει δὲ νῦν τὰν πιπτω) 
viv ἀναστήτων, καὶ ἀνανεώσων ὃν 





Ίαν τοῦ Axwi σκε- 
ερπέστερο». 










συνδια)Ώνται καὶ & Δασιλία Δανϊδ, walk το 
σκηνὰ κατερείποται, ᾿Εγείρεται δὲ χέρας σωτηοί 
σήμερον i» οἴκῳ Δανὶδ, 
Ἠενιαλογονμένου Ἰωσέφ. 
ὁ Χριστός, ὃς καὶ ἡγαπηρ 
υἱὸς µονοκερώτων ὠνόμασται καὶ à ἡγαπεμένος, 
m Φαλμρῦ, ὡς υἱὸς μονοκιρώτων. Καὶ 
ἄνω Ὑάρ pow; ἓκ μόνου εξτύγασε τοῦ 

3, καὶ κάτω προσγάτως ὁ αὐτὸς Ex µύνης αὖἲ- 
& $ αὐτὸς δι καὶ προσδοκία 
dva. προπγὀρεῦται. ἈΑνοικοθομεῖ τοίνυν 
ν, οἷόν τινα θάσω καὶ θἐμιύλον 
τὴν ἑαυτοῦ didus Ὀποστέσας Urin 
ἐποικοδομήσας καὶ ἐπιστερίξας τὸ πρόσλτμµα 
ἀρχιτικτονίᾳ Tori 3, ο 
Tiu cá» δασιλείω " τῆς γὰρ βασιλείας 
οὐκ ἐσται τή. 







oa di σωττρίας 
vos àv Y Πατρὸς, 

















l» σκη- 



















ς ἁπαθανα- 
αὐτοῦ 















A. Ταύτα καὶ διὰ. τῶν ποορητὼν 
Καὶ ὁ ὁπαγγλάμινος ἀφευδὴς s Meth T 

Ebo, καὶ ἀνοικοδομήσω τήν σκη- 
πεπτωκυῖω, καὶ κστεσκαμμένα 
ἀνοικοδομήσω, καὶ ἀνορθώσω 
ἐκσττήσωσιν οἱ κατάλοιποι τ. 
κύριων, καὶ πώτα τὰ ἴθνη, ἑ 
- évomá uo» dm" uy 
δι καὶ ὡς ἀκρογωνιαῖος fos "Ἱονλα 














ἀνούσιος. Ea de re Cyrillus (lib, v in Joan.. cap. v, 
9) ἔστιν ἀννπόστα: ὥσπερ ἑωθρώπινος 
ν ὡς ἰδίαν ἔχων ἓν 
αρξω» Non caret subsi- 
stentia, ut humanum verbum, sed subsistens est ac 
vivens, ul qui propriam in Patre et cum Patre ec- 
sistentiam habet. 

(12) Nisi forte pro. & 
legendum sit. & 
proutres malle videiur. —— . 

(13) Cod. particulam καὶ bis repetit. 

(14) Lue. 1,69. 

(15) Luc. ni, 32. 

m Psal. xxviu. 6. 

(17) Gen. xix, 10. 

(18) Luc. 1, 33. 
(19) Act. xv, 13. 16 ex Amos ix, 11, 12. 
(20) Isa. xxvur, 16: Eph. ui, 20: I Petr. u, 6. 









τερον (jucundius), 
(magnificentius), 


684 


Κ ANNUNTIATIONEM B. MARLE. 


t2 


τοῖς ἔθνεσι, καὶ τοῖς μαρκὰν καὶ τοῖς ἐγγύς ἔπαγ- Α tetur tum iis qui longe tum (is qui prope sunt (2U), 


γέλλεται εἰρύνον εὐαγγελίζεσθαι " καὶ οὐ μόνον 
ἐπὶ θρόνου A«uid τοῦ πατρὸς αὐτοῦ κατὰ σάρκα 
ἐνιδρύεται, ἀλλά καὶ βασιλεύει ὁ Θιὸς ἐπὶ τὰ ἔθνη. 
Πότε δε, τὸ ἐπαγόμενον τῆς προφητείας δηλοῖ. 
Εἰπὼν γὰρ * 'O Θιὸς ἰδασίλευσιν ἐπὶ τὰ ἔθνη, 
ἐπάγαμν " Ὁ Θιὸς κάθηται ἐπὶ θρόνου ἁγίου 
αὐτοῦ. 'O δε ἐστιν $ Παρθέος, xa0' ἂν ἔνθρονι- 
αθεὶς διὰ τῶς ἐξ αὐτῆς σαρχώσως, τῆς τῶν (y 
βεδασίλευκε πανσπερία, ὑπήκοα ταῦτα παρα- 
στοσάµενος ἑαυτῷ. 

Οὐτω μέν οὖν νομισθεὶς Πατήρ τοῦ ἐπὶ γῆς ὀφθέν- 
τος Θεῦ, τὸν βουλήν προισχηΏµάτισι τῷ σφιτέρν 
ἐπιτοδεματι τῆς κοινᾶς τοῦ Ἰένους ἡμῶν ἀμαπλά- 
σιως. Καὶ ἡ Παρθένος δὲ ἀξιόχοιως διάκονος εἰς 
ci» ταύτης ἀνοικοδόμησιν, 
ἑαυτᾶς χορηγοῦσα τὰς πανάγνους ὕλας καὶ [om 
ἐπιτηδείας, ἐξ dv ζῶσα copia τοῦ Θτοῦ τὸν οἵ- 
xo» ἑαντῇ ᾠκοδόμησιν, ἐἑρηρεσμίνον στόλος 
ἑπτά :τοσαυτάριθµα γὰρ τοῦ Ἠνεύματος τὰ χα- 
ῥίσµατα" ix Πνύματος δὲ ἁγίου καὶ à σύμπηξίς 
τοῦ προσλέμµατος (21). 

E. Αλλά πῶς ἂν ὁ ἐμὸς Ἀόγος, χαμιρπὴς dv 
καὶ διανοίας ἄγγελος χαμαιζὴλι τηλικοῦτον 
jos ἐπιτολμέσειεν, θεοειδεῖ συμπτερύξασθαι 
ποωταγ/ίῳ, καὶ πρὸς ὄρος τοῦτο φθάσαι το θεο- 
θάδιστου, ὡς πρὶν Μωσῆς ἐπὶ τὸ Σινά; Eb γὰρ καὶ 
ἡμεῖς χατὰ τὴν ἑνιστῶσαν ταύτην Ἡμέραν τὸ τῆς 
ηηστείας ἀνύομεν τεσσαρακονθήµερον, ἀλλ οὐχί καὶ 
tiv ἔκείνου φίρομεν κάθαρσιν "ὅτι μεδ xaT ἐκεῖ- 
ww ἡμεῖς νηστενταὶ, καὶ οὐδιν τῶν θανμαστωσὰν- 
των ἐχεῖνον πλουτοῦμεν, ὅτι μὴ τὴν βραδυγλωσσίαν 
μόναν καὶ τὸ ἰσχνόφωνον, "MH πῶς dv ἀπρόσκοπα 
τὴν ἐπὶ τὴν Ναζαρές βαδισωµε φίροσαν, εἰ pii 
Gà. ἐξαποστελεῖ τὸν ἄγγελον αὐτοῦ πρὸ προσώπου 
tj Λόγον, καὶ ὁδὸν ἔμπροσθιν αὐτοῦ κατα- 
σεινάσει εὐδιάῤάτον ; Ἀπὸ τοιννν προηγῷ τῷ 
Φωτοιιδεῖ τούτῷ ἀρχαγγῷ ἀγόμωοι, εὔ οἶδα, 
πατενθυνθεσόµεθα εἰς div εἰρένης. Ὡραῖοι γὰρ 
mw οἱ πὀδες εὐαγγελιζομένου. τῇ παν- 
pe εἰρύνην καὶ ἁγαθά ^o Χρισὸς δι ἐστν d 
tipivu ἡμῶν. κει γὰρ τὰ διεστῶτα συνάφαι, καὶ 
τὰ διαμαχόµενα. εἰρηνεῦσαι, ἀγαθά, τὰ ἐκ τῆς εἷ- 
pix ταύτης δαφῶς τῷ κόσμφ πηγἀσαντὰ τῇ 
Tis Θτομύτορος µεσιτείᾳ. 











v 

















αὖτ 








(21) Cod. προσλήματος. 

(21*) Isa. αν, 19. 

(23) Psal. cxxxi, 11 ; Isa. 1x, 7 ; Jerem. xxxvi, 30. 

(23) Psal. x1vi, 9. 

(24) Ibid. sec. Lxx, qui legunt ἐδασΏευσεν (re- 
gnavit), ubi Vulgatus habet r« bit. 

(23-23) Luct uu, 33: Putabatur filius Joseph. 

(27) Prov. ix, 4. Quod dicitur vivens sapientia 
(σοφια ζῶσα), palam facit, sermonem esse de sa- 
pientaa suósistente, videlicet de Filio Dei. Hinc ut 
pauloante vidimus, viventem (ζῶντα) Cyrillusdicit 
λόγον ( Verbum), ut subsistentem fateatur. 

ο Hinc ittet,homiliam habitam esse postremo 
δα] jesimalis die;annus autem, quo Pa- 


Ῥλτκος, GR, CXL. 





LJ 


neque solum sedet in throno David patris ejus (22) 
secundum carnem, sed etiam regnat Deus super 
gentes (23). Quando autem (hec futura sint), de- 
clarat, quod in ipso vaticinio additur. Cum enim 
dixisset : Regnavit Deussuper gentes, protinus sub- 
didit: Deus sedet super sedem sanctam suam (24). 
Hsec autem sedes est Virgo, in qua per carnem ex 
ipsa assumptam velutiin throno sedens, cum va- 
riarum mentium universitatem sibi obsequentem 
effecisset, super omnes regnavit. 

Sicigitur ille, qui Dei in terra apparentis pater pu- 
tabatur (23.26), ejusdem de universo nostro genere 
restaurando consilium arte sua fabrili in anteces« 
sum adumbravit. Virgo autem dignissima insuper 


οὐκ ἔξωθεν, ἀλλ’ à» ' p hujusrecdiflcationis cooperatrix fuit, non aliunde, 


sed ex semetipsa plane im(haculatam ac (Deo) ma- 
teris experti congruentem materiam suppeditans, 
e qua vivens Dei sapientia edificavit sibi domum, 
columnis septem innizam (21); totidem enim nu- 
merosuntcharismata (sancti) Spiritus ; idem autem 
Spiritus et assumpte carni formam indidit. 

V. Verum quomodo oratio mea, humi repens ac 
mentis humo defixe interpres, ad tantam sese ef- 
ferre celsitudinem audeat, ut simul cum angelo- 
rum principe, Dei speciem habente, alas explicet, 
et ad hunc montem, in quo Deus deambuleat, non 
secus ac olim Moyses in montem Sina, subito 
ascendat ? Licet enim nos quoque quadraginta die- 
rum jejunium preesenti hac die absolvamus (28), 
non eamdem tamen ac ille puritatem consecuti su- 
mus ; quoniam neque jejunium nostrum enm jeju- 
nio illius comparandum est, neque, preter unam 
lingue tarditatem exilitatemque vocis, quidquam. 
eorum possidemus, que illum admirabilem effece- 
runt, Aut quomodo inoffenso pede viam, quae ducit 
ad Nazareth, teremus, nisi Deus miserit angelum 
suum ante faciem Verbi (29), et facilem ante eum 
viam paraverit? Hunc porrorefulgentem archange- 
lum cum ducem habeamus, in viam pacis, certe 
scio, dirigemur (30). Speciosi enim sunt ejus pedes 
evangelizantis purissima: (Virgini) (31) pacem et 
6ona (32); paz vero nostra Christus est (33). Adve- 
nitenim, utdissita conjungat, ac pugnantia ad pa- 
cem componat, qui quidem bona ex hujusmodi 
pace profluentia, madiatrice Dei Matre, uberrime 
in universam terram effusa sunt. 


scha sequenti die 20 Marlli recurrebat, sub Ger- 
mano Il reperitur 1228. 

(29) Malach. ni, 1 ; Luc. vn, 27; Marc. 1, 2. Quod 
de incarnato Dei Verbo scriptum e»t, non sine ali- 
quo abusu ad sermonem suum auclor transferre 
videtur. 

(30) Luc. 1, 79. 

(31) Vides Deiparam indicatam absoluta appella- 
tione τῆς πανάγνον, quod significat ἁγνὰν κατὰ 
πᾶ,, ac proinde omni ez parte puram autonorna- 
süizecompellatam. 

(32) Rom. x, 15 : Isa ui, 7: Nahum, i, 15. 

(33) Ephes u, 14. 


683 

VI. Salutaris itaque ex natura sua est pax, quae 
est a Deo et imperturbaue beateeque vitse concilia- 
trix etcustos, et semper bona, sibique perpetuo 
constans, undique turbulentis, dissidiis, ac levi 
etiam st ni omnino inaccessa. Quee vero inter 
homines paxest, atque e terrenis enascitur animo- 
rum consensio, haud semper est bona : quin imo 
fit ut quandoque scelesta exsistat, et cum illorum, 
qui pacem eam habent, studiis componitur, bello 
ipso infestior reperiatur; quemadmodum e contra- 
rio plus pacis inestinterdum in ipso bello, plusque 
salutis in discordia, quam in ea quie humana pa- 
ritur voluntate, concordia. 

VII. Pacem habuitprima parens mea in paradiso 
cum serpente,et convenerunt simul ad colloquen- 
dum binc amans recti natura, inde osor humani 
generis animus, Satanas. Eterat illa quidem sin- 
cere agens in simplicitate sua ; iste vero indutus 
amictu fraudulentie erat, cujus exterior quidem 
species fulgorem squalilatis cum Deo ac splendi- 
dissima queque callide proponebat ; quod vero in- 
terius abscondebatur, ad vulpinos tantum dolos 
tendebat, subducebatque paulatim in deceptionem, 
atque ad leonem, vulpina pelle indutum, preda 
inhiantem pertrahebat. 

Ethoccolloquio atque unione concipiebatur dolor, 
et, vulnere divine legi per exitialem ligni esum in- 
flicto,pariebatur peccatum(35); peccatum vero gene- 
ravit mortem (33), crudelem viperau, que primam. 
matrem occidit. 





Rex autem pacis inter hominem ac serpentem 
inimicitiam ponit (36), bellumque implacabile in 
omnia secula duraturum. Ipse, inquit 37), observa- 
bitcaput tuum, tuque observabis calcaneumn ilius ; 
jd est, jugis inter utrumque et ab initio ad finem 
usque erit pugna, quandoquidem homo prime il- 
lius fraudis laqueum memorie defixum semper re- 
tinebit, et cladem rependere, teque ultionis ac 
pons timore terrere conabitur. Erit enim, erit, 
quando tu, spiritualis serpens, caleaneum hominis 
observabis. Nam postremis illis diebus inexpugna- 
bilis ipsi potestas calcandi supra serpentes ac scor- 
piones (40), tuamque omnem, inimice, potentiam 
proterendi tribuetur. t 

VIH. Ethee quidem mihi in Eden (obvenerunt) 
antiquissimee clades ; sed e Nazareth omne permu- 
lierem, quidquid est boni dimanat. Ad hanc advo- 
latangelus pacis, mystice unionis nuntium allatu- 
rus. Nam cum serpenti olim priebuissemus aures, 
contuma:es in Creatorem fueramus, et ad aposta- 
tam deficientes, eramus a Rege divulsi. Maledicta 
fuit Eva, repleta aulem fuit gratia Maria; radix 
acerba, sed fructus melle dulcior (41):radix in 


(34) Psal. vu, 15. 

(35) Jac. 1, 15. 

(36) Gen. m, 15. 

(37) Ibid. 

(38) Vigerus, nemine diffidente, tradit, particu 


GERMANI Π CP. PATRIARCHA. 


τοι 
€. στι μῖν οὖν ἡ ix Θεῦ εἰρήνη σωτήριος 
φύσει, καὶ τᾶς ἀστασιάστου καὶ µαχαρὶας διαγωγῆς 
επιστάτης καὶ dpopos, πάντοτε ἀγαθὴ, dii ὠσαύτως 
Ἴχουσα, πάντη πάντως ἀνεπίδικτος θορνθοποιοῦ 
Φιχονοίας καὶ σκινθαλµον; .H di παρὰ τοῖς vl 
ποις εἰρήνη, καὶ à χαμαὶ ἐρχομίνη ὀμόνοα, οὐ 
πάντοτε ἀγαθὴ" ἀλλ ἔστιν ὅτε καὶ πονερεύεται, 
καὶ πολεμιωτέρα πολέμου εὐρίσκεται τῶν εἴρηνεν-. 
ὀντων συνθιατιθεμένα τῇ προαιρέιι ὥσπεο αὖ 
τοὔναντίον καὶ πολεμός ποτε εἰρήνος εἰρενικώτι 
τὰ Ἱνώμην σννιχείας σωτηριωδε- 















pos, καὶ τῆς χι 
στέρα à διέχεια. 








tuc; à προμµέτωρ µου iv παραδείσῳ 
μετα τοῦ ὄψιως, καὶ εἰς ὁμιλίαω σννῆλθο» d 
φιλάγαζος φύσις καὶ ἡ μισώόρωπος προαίρεσις, à 
Σατάν. Καὶ f» ὃ μὲν γνμνὴ τὸ ἁπλότητι, ὁ dicis 
Φιπλοιδα περιθεθλεμέν € δολιοτητος, ὃς τὸ up 
ἀκτός και Um ἰσοθείας καὶ 
φωτοειδὲς de» και Ὀποκρυπτό- 
µενον µόνον i 

ἁπάτην, καὶ 
μαινομένῳ εἷς βρῶσιν, 
















& 





ἁλωπεκὲν ὑποδνομένῳ Ἀέοντι, 
πέσυρι». 





ὁμθίας καὶ τῆς ἐἑνώσιως σννε- 
λαμβάνετο πόνος, : ἀνομία, τοῦ 
θείον νυµον παρεκτρωήωτος τῇ Φηλητηριωδει βρω- 

w - d δὲ ἀνομία θάνατον ἀπεγίννησε, 
τὰς προµ: 


Ἐκταύτης τᾶς 
$0 καὶ 











τὰν 





ἐχιδναν 


τὸν πικρών 


pisos, 
Τίδεσων ὁ θασιλεὺς τᾶς εἰ 
ως, καὶ πόλεμου ἁκατά)ακτον τῷ 


ο 


s εἰρήνης fon» ἀνὰ μέσον 








ἀνθουπου καὶ 










ακτεινοµενον. Ajces σον 
τερατεις 







αὐτοῦ 





μάχιμον καὶ ἀπ' 
μὲν 













609) 


πειρώτο ziv rry 





τὸν ὅολον, καὶ 
(Κἐσασθαι, σε δὲ φοβεσθαι 





dia ἀρχαιύτατα 

p πτώμα jai, 

διὰ γνναικὸς ἐκπτιάσεται, 
7 7 














ju, xigapizecut δι à Mapi 
δὲ καρπὸς γλυκύτερος μὲ Bü d 
lam iz&vtantum de tempore usurpari: at palam 
est, alio sensu hic eam Dahiberi. 

(39) Cod. ἐξ ἁπάτας. 

1&0) Luc, x, 19: 

(41) Iste ergo fructus, Maria scilicet, particeps 


IN ANNUNTIATIONEM B. NARLE. 


486 


Wi κατορώρυκται πρὸς φθορὰν, ὁ καρπὸς τὴν yü» À terra ad corruptionem sepulta est ; fructus terram. 


ὑπερίπταται τῇ ἐξ ἁγιότητος ἀφθαρσίᾳ " ὅπου γὰρ 
Ἡ ἁγιωσύνα, ἐκεῖσε καὶ τὸ ἀκήρατον' ὅπου ypiva- 
ua κοιλαυόμινον, oiov ἐκ µετριοφροσύνης, καὶ τα- 
πεινούμενον, irri ὁ ἐπουράνιας ὄμδρος κατιῶν 
Ὀλλιμνάζεται. ΄Όφεως ἐπαγγιλλομένου τῇ προμήτορι 
θέωσιν, τῷ λογω εὐθὺς ἐπιπὴδησιν : οὐρανοθάμονος 
ἀρχαγγῶου εὐαγγειξομένου, Θεοῦ μητέρα γενέ 
σθαι τὴν Μαριὰμ, αὐτὴ καθυποστίλεται, xai διεν- 
λαβεῖται, και τὰ εὐαγγέια πολυπραγωονεῖ: Οὔτω 
τὸ εὔκολον τῆς ἸὙυναικείας φύσεως ὑπερανίδη. 
Οὕτως ὧν παάντοθε κατεσφραγισµένη τοῦ μεγάλου 
βασιλέως à πύλη. ᾗ 

O. Κατωχκάρα, ΦΩσὶ, τὰ δένδρα βιούν, καὶ τὰς 
ῥέξας ἔχειν ὡς κεφαλὰς, κἀκεῖθιν βδάλλοτα Tiv 
περὶ τοὺς διασωληνίζευ καὶ 
ἀνασύρειν µιτέωρον. Οἱ τῆς φύσεως ἡμῶν ἀρχηγοὶ 
πρὸς vyüv ἐπὶ κεφαλὴν κατωρύγησαν, καὶ σχώληχες 
ῥιζωρύχοι τὰς ῥίζας ταύτας κατεθοσκήθησαν. Τὸ δε 
τελενταῖον καὶ ὁ καρπὸς ἀφθαρσίας ἐμπίπλησται, 
xai µεταγγίζει ταύτην κἀπὶ τὰς ῥίζας ἐνελλαγμένως 
τῷ τάξει τῆς φύσεως" xol ἀναγωνᾷ τὸ Ὑέννημα 
τοὺς γεννύτορας" ζωογονῖ τὰ νεκρωθντα, καὶ 
γλυκαίνει τὰ ἴμπικρα. Ὡς γὰρ ὑπερκειμίνη καθ 
ὑπέροχὴν ὑπερθολικὴν τῆς συγγενοὺς φύπως ἐξ 
ἁγνιίας καὶ καθαροτητος καὶ κορυφαία, οἷον ὑπερι- 
δρυµένη καταβαίνοντα οὐρανόθεν τὸν βεον ὑετὸν 
πρώτη καθνπεδίξατο: xaríóm γὰρ, ὡς ὑετὸς ἐπὶ 
πύκον, ἐπὶ τὴν ὑπέραγνν ταύτην καὶ πανυπερα- 

















καρποὺς 

















μώμητον Maptá, ὡς ἂν τὴν γῆς ξηρασίαν µυστι- 
iv 


Χωτέραις θεραπεύσει ταῖς ἁρδείις ἈΧρόνος 
irpíón naxpó;, ἐξ Grow (46) ταῖς νεφῶαις 
προφητικαῖς ὀντειλάμινος ἔχι uà βρίξαι 
p « yüe. ἵνα μὲ 
πελῶνος Jiouwvicurv ἆ 
iwi εὕραται κρίνον ἓν μέσῳ 
χιονα Ἀλευκὸν, ὑπὲρ µυρον 
ἡμφιεσμένον παρθεικὰ 
Ἰακώθ, κάτεισω de 









ἀκανθῶν, 
ὠδες, 
À καλλονὴ, 
» ὁ 


ὑπὶρ 
στιλπνότητα, 








phi. τού 


ἐπουράνιος ἄμβρος 








non fuit acerbitatis illius etcorruptionis, que ra- 
dicem inferat. Si enim fingas, sermonem esse de 
dulcedine, que acerbitati ejusdem fructus succes- 
serit, jam nulla Evam inter ac Mariam oppositio 
intercederet: nam tenemus omnes, etiam Evam 
divinse gratie opea peccato mundatam fuisse, at- 

jeadeoetiam Évam hocsensu, acerbitate exuta, 
dulcem fructum evasisse. 

(42) Audis Germanum proclamantem, Mariam 
fructumexstitisse, qui non modo corruptionem non 
eontraxit, sed e corruptione radicem liberavit. 

(43)Geminahabes in oratione Isidori Thessalo- 
nicensis in Nativ. Deipare,ubi ($ ΙΧ) de Anna et 
deAdamscribit: Anna, mater reneranda, cum g*- 
neraret,filiasua indigebat ut regeneraretur....ne- 

eipsasolum .... sedet progenitoropus habuit, ut 
ipsam (Mariam) velutimatrem nancisceretur.Por- 
το cum sermo sit de generatione spirituali, qua. 
indigentquotquotin Adam perierunt, plane liquet 
non posse eadem ruina interemptam eam haberi, 





quee regen ionis interemptorum est causa. 
(44) Dei; ergointerdemortuos non censetur: 
1hortul auem. quinam hio intelliguntur, nisi, ut 


diximus, quicunque peceati originalis labe infecti 
sunt 








C 


D 


supervolatin sanctitatisincorruptibilitate ;ubi enim 
sanctitas ibi est et integritas ; ubi animi sensus, 
quantum per modesta sui opinionem licet, se de- 
primit ac humiliat, illic coelestis imber delabens 
stagnat. Cum serpens prime parenti divinitatem 
polliceretur, exsiliens illa verbum arripuit; (contra) 
dum archangelus per eethera gradiens Marie de. 
nnntiat, ipsam electam in Dei matrem esse, semet 
heec colligit sibi sollicite cavet, et quee nuntiantur, 
diligenter perscrutatur, Sic a muliebris generis fa- 
cilitate se longe extulit ! Sicobfirmata undequaque 
erat magni Regis porta! 

IX. Aiunt, arbores capite inverso vivere, ac ra- 
dices pro capite tenere, inde autem (a sepulto ca- 
pite) sugentes humorem per canaliculos transmit- 
tere ac sursum attrahere. ad fructus producen- 
dos. Generis nostri auctores primi in caput humo 
defossi erant, ac radicum arrosores teredines hasce 
radices depascebantur. Verum hic tandem fructus 
incorruptionis munere ditatus est, el, inverso na- 
tureeordine, hancin radicesquoqueiucorruptionem 
transfundit.(42) ; et quod genitam est generatores 
suos regenerat (43), que demortuaerant, ad vitam 
parit (44), et que amara, dulcia efficit. Superemi, 
nentissima enim prerogativa propterinnocentiam 
et puritatem (45) supercognatam naturam elevataet 
corypheeaconstituta, tanquam sublimissimum 1lo- 
cum tenens divinum e ccelo depluentem imbrem 
prima in se excepit : Descendit enim sicut pluvia in 
vellus (47), scilicet in purissimam hanc ac supra 
eaplumex omni parteimmaculatam Mariam (48), ut 
ariditati, quaomnis erra squalebat per mysticas ir- 
rigationes preesensremedium afferret. Longum sana 
tempus effluxerat, ex quo seeundum prophetas 
mandaverat nubibus ne pluerent imbrem super ter- 
ram (49), ne vepres videlicet ac spine amplius in 
vinea succrescerent. AL vero postquam in medio 
spinarum nuno lilium inventum est (50), nive can- 














(45) Puritas, que Mariam supra universum ho- 
minum genuselevabat, ratione habita contextus, ea 
est,quaacommuni omnium squalore sejungebatur. 
Atqui communis ille squalor rihil est aliud, quam 
priuevum vitium ab Adam in posteros propaga- 
tum. Apertissime ergo Deipara a lapsorum homi- 
num sensu sejuncta describitur. 

1&8) Cod. ἐξοτον. 

(47) Psal. rxxt, 6. 

(48) Ut puritatem auctor designet, propter quam 
in Dei matrem ac salutis humane. mediatricem. 
electaest Maria, hanc ὑπέραγνον, alque navvmtoa- 
μώμητον appellat ; quibus sane vocibus quod sum- 
müm excogitari potest puritatis, exprimitur. 

(49) Isa. v, 6. 

(30) Ecce tibi tristissimam illam penes Patres 
imaginem, qua universam Adie progeniem ceu du- 
metum exhibeut sentibus horrens. sanctam vero 
Virginem unicum inter tot spinas lilium. Ratio au- 
tem oppositionis satis evincit, privilegium illud 
Virginis hic designari, vi cujus a reliquis omnibus 
secernitur, immunitatem nerpe abeo originis rea. 
tu, qui solus omnibus est communis. Neque pre- 
tereas, quam accurate ac vigilanter hoc Virginis 
privilegium designet Germanus. Postquam enim 














687 
didius, unguentis, suaveolentius, ac virgineo indu- 
tum splendore(species, inquam, (51 Jacob), coelestis 


GERMANI Il CP. PATRIARCHAE. 


Α καὶ ζωοποιός. Τίς ἡ τοῦ μυστερίοῦ dvuue, τούτον 5 
Τί τὸ βάθος τὸ ὑψοποιόν; Ti τό ὕψος τὸ ταπε ενόν ; 





iu illam'ac viviticans imber descendit. Quenam huic mysterio inest significatio? Quenam heec hu- 
militas in sublime evehens ? Aut qualis heec celsitudo humillima ? 


. Israelitico olim populo necessaria fuit legum 
constitutio, qureeorum ruditati prospiceret, eosque 
compelleret ad timorem Domini, qui ipsos plasma- 
verat et mira prorsus ratione servaverat. Repente 
ac specie nunquam visa intuenlibusque terrifica in 
monte Sina se sistit legislator. Personabant enim 
omnia magnistubarnm clangoribus:densamontem. 
undequaque involvebat caligo : tubarum clangori 
respondebat ex adverso turbo horrendum stridens, 
etquecunque circumstabant,multiplicisplenaerant 
terroris. Ejusmodi scilicet terriculamentis Juqei 
animis puerascentes indigebant. 

Quid porro post heec sequitur? Lex tablis inscul- 
pitur, que nempe tacite innuerent cor subditorum 
lapideum, durumque adeo, ut neque perpetuo ma- 
nantibus divine providentia guttis ullatenus exca- 
vatnm, neque vel paululum fecundatum ex ipsis 
unquam fuerit. Et saue statim ac misericorditer 
cum illisactumest, miserationis imbrem repellente 
duritie, gratia incassum decidit, Cum enim Moyses 
preceptor e monte, ubiedoctus fuerat, jam desccn- 
deret, tabellasque in manibus ferret, quibus ele- 
menta legis insculpta fuerant atque hashominibus 
illis puerilem mentem gerentibusin manus traditu- 
rus esset ; isti, cum jam manducassent etbibissent, 
surrezerunt ludere (55), preceptorem ac precepta 
ridentes. Quapropter divinoruminterpres gravis: 
mo dolore simul et indignatione percitus, tabellas 
quidem in terram projecit, easque contrivit ebriis 
sepreestareabnuens preeceptorem ; discipulisautem 
ludendi studiosis congruam sane adhibet discipli- 
nam, non quidem virgam aliquam ullatenus que- 
rens ; quid enim hzc cum lapideo ac durissimo eo- 











Y. 'Edíaes vouobeís; morb τοῖς "Iapmglimus, 
ἐπανορθουμένης τὴν ἀπαιδευσίαν αὐτῶν, καὶ tig 
φόδον σννωθούσης τοῦ πλάσαντος καὶ σώσαντος 
σωτερίαν παράδοξο. "Epícrermt ὁ νομοθέτης τῷ 
éju ok ἐμφανείᾳ (im καὶ τῶν θιωµένων κατα- 
πληκτικβ, Σάὂπιγγες γὰρ xov μέγα" γνόφος βα- 
Οὐς τὸ per περιεεκίχντο - θὐελλά τις σφοδρὰ ψο- 
θερόν ἀντήχει ταῖς σάλπιγξι, καὶ πλέρη τά ἐκεῖσε 
ποικίλων ἐκδειματώσιων * ἔχρεζον γὰρ τοιούτων 
φοθέτρων οἱ νεπιόφρονες Ἰονδκῖοι, 











Β Τὰ δι μιτὰ τοῦτο oin; Λογογραφεῖται ὁ νόμος ἐπί 
πλακῶν ὑπαινισσομένων τὸ τῶν ἀκροατῶν λεθοκάρ- 
ὅιον οὕτως ἀπόκροτον, ὡς οὐδέποτε χοιλανθεσόµε- 
νου ταῖς ἐνδελεχούσαις ῥᾳνίσι rà; θείας ἐπισκοπῆς, 
μηδὲ (52) λιπανθεσόμενον ἐξ αὐτῶν. ἅμα γὰρ 
ἠλέηνται, καὶ d χάρις ἐξέῤῥωσε τῆς ἀντιτυπία 
ἀποπτνσάσης τὸν τοῦ Dou, ὑετόν. Ηδη φὰρ τοῦ 
διδασκάλου (53) κατιόντος, καὶ τὰς πινακίδας ἐπὶ 
χειρῶν φέροντος, aig τὰ τοῦ νόµου στοιχεῖα ἐγκιχά- 
ῥακται καὶ μέλλόντος ἐγχειρίζεν ταύτας τοῖς ve 
πιόφροσιν, ἐκεῖνι φαγόνες καὶ πιόντες ἀνέση- 
σαν παίζεν κατορχούµινοι καὶ διδασώου καὶ 

ce». ᾿Εφ᾽ ol; ὁ µυσταγωγὸς, πριπαθίς τι 

σας, τὰς piv πινακίδας ἴθαλε κατὰ γῆς, 
ἔτριψε µεθύοντας διδάσκειν ἀπαγορεύσας" 
τοῖς γε μὲν Φφιλοπαίγμοσι μαθηταῖς τὸν παιδείαν 
ἐπάγει προσέκουσαν * ῥάβδον uiv οὐδιν à? (54) τὸ 
πἀράπαν τωὸς δεκθείς' ví yàp ταῦτα πρὸς τὲν λι- 
θοκαρθίαν ἐκείνων καὶ τὸ ἀνένδοτον; Αλλ' ἐπεὶ λίθος 
σιδήοῳ συνερίδεται, οὕτω µεβοδεύει civ παίδενσο, 
καὶ ἦσαν αἱ παραξιφίδες ὁ aids 





















rum corde profuissent ? Sed quoniam lapis ferro contunditur, sic ista demum erudiendi methodo 


utitur, ac ferri locum tenuerunt pugiones (36). 

XI. Porro antiqua isla, utut plena terrore ac se- 
veritate, propter vecordiam tamen illius populi cer- 
vicis durissima, et propter duritiem cordis illo- 
rum, nihil eorum quie spereri possent obtinebant, 

Atposterior, quee hodie celebratur, descensio 
priori illa multo est admirabilior. Pacifica enim et 
tumultus expers adeo fuit, ut descendisse Deum 


Mariam lilium dixit, binc quidem illud nive quoque 
eandidius, ad excludendam scilicet cujusvis nevi 
vel levissimam suspicionem, przdical ac suaveo- 
issimum, inde vero virgineo prielerea. decore 
nilensidem celebrat, quo innuat, purissimum illum 
candorem, cujus gratialiliinomen Marie competit, 
alium a virginitatis candore intelligendum esse. 

(31) Psal. xivt, à 

(32) Cod. gà δὲ, 

(83, Cod. δι ασκαλίου, que vox sane Greca est, 

sed ad rem non pertinet. 

(955) De mendo, quod hoc loco occurrit in codice, 
lacet ea subjicere, quie vir clarissimus Georgius 
rabinger in exemplari ad me transmisso adnota- 

vit; « Codex (inquil in clausula lineg habet ὡς et 








Α΄. Τὰ μὲν παλαιὰ τοιαῦτα, γοθερὰ μὲν καὶ ἀπό- 
oum, ivy δι τῶν Ὀπιζομένων οὐδῖν διά civ ἂν- 
αλγησίαν τοῦ σκληροτραχήλον λαοῦ καὶ τὸ Tig 
καρδι ροτον. 
Atv σήμερον ποὺ τῆς 
πκραδο qup καὶ ἀθόρυδο. 
τοὺς περὶ αὐτὸν λειτουργοὺς καὶ παραστάτας τοῦ 
D 

initio sequentis male τὸς pro τως. Scribi potius de- 

bebat »;et supra lineam οὕτως, ita ut vera lectio 

sit às, et οὕτως tanquam glossa voculee ὣς compe 

reat ; nam οὐδενώς pro οὖδὲν οὕτως (ut apud Thu- 
eydidem et Platonem o2: ὥς μηδέ ὥς, καὶ &) 
poni solet. Vid. Astiusad Platonis Protagoram, p. 
148 in Plat. Opp. tom. X. 

(39) Exod. xxxi, 6. 

(86) Exod. xxxu, 26, 27 : Congregatique sunt ad 
eum(AMoysem)omnes Alii Levi: quibus ai : Haec di- 
cit Dominus DeusIsrael: Ponat vir gladium super 
femursuum . iteel reditedeportausquead portam 
permedium castrorum,et occidat unusquisque fra- 
trem et amicum et proximum suum. 








ίοα κατάθατις 











IN ANNUNTIATIONEM B. MARLE. 


690 


θρόνου τον χατερχόµενον Oriv διαλαθεν, µότοιγεΑ nedum homines solum, sed et angelos latuerit qui 


ἀνθρώπους μόνον" xal ἵνα τὸ τῆς Tpapic ἐρῶ, ὡς 
θετὸς ἐπὶ πὀκον κάτεσω ἀψοφητὶ, καὶ ἀνεπαι- 
σθήτως καὶ αὐτοῖς τοῖς πλησίον xarà συγγένειαν 
Ἰσραπλίται, 'Hyrs γὰρ, φησίν, οἴδαμν, ὅτι 
Moe λελάληκεν ὁ Θεός" τοῦτον δὲ οὐκ οἶδα- 
μεν. πόθεν ieri. Πολλάκις γὰρ σκληβότης καρδίας 
ἀπαλύνθη λόγοις ἡμέροις, καὶ σχολαιοτέρα βάδισις 
χαι ἀτάραχος τὸν ἀτίθασσον θῆρα ἐξώγρησιν. 


1Η. Ἔχω piv οὔν καὶ ἑτέρως μεθοδεῦσαι τὸν λὸ- 
quw, καὶ τὰ κατὰ τὸν πόχον ὑψλολογῆσαι διιξοδι- 
κώτιρον. Οἶδα γὰρ τούς τοῦ γένους mpom 
διρµατίνους χιτῶνας ἠμφιεσμένους, καὶ ξηρούς καὶ 
ἁλίδαντας διά ci» ἀπόφασιν τῶς νεκρὠσιως, τῆς 
εὐνδρίας ἐξοριξομίνους o0 παραδείσου. ,Εκείνων 
θυγάτερ, ὡς ἄνθρωπος, i Παρβίνος, πλήν ὅτι λεπτά 
γνωρίσματα περιφέρι τῆς ἐκενων ζωῆς, θνητόν 
μῖν περικειµένη τὸ σῶμα, καὶ φθαρτῷ συναναστρε- 
φομένη, τὰ ὁ) ἄλλα λίαν ὑπέρερα καὶ θεότερ. 
Te; γὰρ ἀῤῥαθῶνας τῆς ἀφβαρσίας  mpotuvu- 
«τεύετο, καὶ ἀνθρώποις συνδιαιτωµένη πρὸς ἆγγι- 
Au» a) ἀνέδαωε, καὶ κλίµαξ οὐραομέκης 
ἐπεγινώσκετο, ὕς ἡ κεφαλὺ ἀφικνεῖτο εἰς τὸν οὖρα- 
όν, τὰ ἐκεῖσι κάλλο διανοουμένη καὶ θεωµένη, εἰ 
καὶ κατὰ i» τὸν βάσιν dpud, καὶ ἑστέριζε τῷ 
τᾶς οὐσίας κατωθριθεῖ. Emi ταύτην ἀνέδαινον καὶ 
πατέθαινον οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ : ἀνέδαινον τῇ κατὰ 
φύσω τᾶς ἁθλίας ὑπιροχῦ Χατέδαιον ὑπὸ τῆς 
παρθενικῆς ἠττώμενα καθαρὀτητος: καὶ ὁ Κύριος 
ἐπεστρικτο ἐπ᾽ αὐτὴν. 











eiroa ipsum ministerium obeunt, ac throno ejus 
assistunt, et ut Scripturarum elfatum usurpem, 
descendit sicut pluviainvellus(51), sine strepitu et 
clam iis quoque Israelitis, qui vieiniores ipsi se- 
cundumcognationem erant. Nos scimus, inquit (58), 
quia Moysi locutusest Deus : huncautemnescimus, 
unde sit. Videlicet contumaoia cordium sepe man- 
suetis verbis mollitur, ac lentiortranquillusque in- 
cessus vel indomitas feras sepe vivas cepit. 

XII. Enimvero et alia mihi se offert ratio disse- 
rendi, et copiosiori enarratione ea, que ad vellus 
hoo spectant, celebrandi. Etsane compertum nobis 
est, primosgenerisnostri parentes, tunicis indutos 
pelliceis, ac propter mortis sententiam terrore 
prostratos ao veluti exanimes, a paradisi deliciis 
expulsos fuisse. Virgo autem, eorum filia utpote 
homo, si quasdam levioris momenti excipias pro- 
prietates cum eorum vita communes, quod nempe 
mortalem hanc carnissarcinam gereret, et corrup- 
libili cum corpore viveret (59, quoad reliqua 
longe illis sublimior erat ac divinior. Incorruptibi- 
litatis enim arrhas sibi comparabat, et inter ho- 
mines vivens ad materi expertem conditionem 
angelicam assurgebat, ac cerneba!nr ceu scala 
quidam celsissima, cujussummitas ad celos usque 
pertingeret (60), que illic portenta sunt conside- 
ransatquecontemplans (quanquam basim firmaret 
in terra), nec terrens substantie pondere ad hiec 
intirma deprimebatur. Juxta ipsam ascendebant et 
descendebant Dei angeli; ascendebant nimirum 








prestantia quadam conditionis ompi materia ex natura sua carentis ; descendebant autem virginea 
illius puritate victi ; eidem vero Dominus ipse innitebatur. 
Ῥαβαὶ τῶν χαρίτων! Ἀαβαὶ τοῦ τῆς Παρθίον C — Oh quantum gratiarum cumulum ! Oh quantam 


ἀξιώματος ! Πάντα δεύτερα τᾶς ὄδξες αὐτῆς: πάντα 
µειονεκτούµενα, κἄν τὰ φριχωδέστατα ἀξαπτέρυγα 
Δανθυμοθῦς: 8 γὰρ λαξις, ὁ τύπος αὐτῆς, εὖλα- 
(ῶς τοῖς ἑξαπτερύγοις τούτοις κατέχεται" κάν τὰ 
πολνόμματα Χερουθὶμ ipris, à καὶ εἰς θρόνους à 
Wes θεκµατίζιται Ἱζεκιὸλ, dp! Av» πτερυσσόμι- 
τὸν Ὕψιστον, καὶ ἐπὶ τροχῶν ἐφιπτά- 
μέν γὰρ ἀπ' αἰῶνος, τῇ ἐμφύτῳ 
χρηστότητι, ἐπὶ τὸ μυστήριον “Ὅς ἐνανθρωπήσιως, 
καὶ Tác πρὸς ἀνθρώπους φψάνέρωσιν" οὕπω δὲ 
προσέκων ἐνειστέχει καιρός, ὃν à ὑπεράπειρος τῶν 
αριµάτων αὐτοῦ ἐπεγίνωσκεν ἀἄθνσσι 
πατριαρχικὸς veo; ἐχεῖνος xoi τὸν Θεὸν dj 
ριγµένον ἐπὶ τὸν Παρθενον ópd. "Orr γὰρ εὐρηται 








µενον- xtv 














(37) Psal. 1xri, 6. 

(88) Joan. ix, 29. . . 

59) Numquid non seclare prodithoc etiam loco 
doctrina veterum Grtecorum de conditione Maris 
communis lapsis hominibus probri expertis? Sane 
nisi filiam fatearis illius reatusexsortem. qui pri- 
mos parentes e felicistatuinabyssum miserrimum 
deturbavit, inanis estoppositio, quam filiam inter 
ac intes auctor institui 

) Gen. xxvur, 12, 13: Viditque (Jacob in somnis 
sealamsantems t et cacumen illius. να. 
genscalum; angelos quoqueDeiascendentes et des: 
Bedentesporedin etDominum (rini&um ecalit.ins- 








Virginisdignitatem ! Omnia glorie ejusdem cedunt ; 
omnia sunt inferiora, vel si animo cogites tremen- 
dissimos illos (Seraphim) sex alas habentes (61); 
reverenter enim hi forcipem, quee erat illius 
typus (92), apprehendunt ; aut etiam si in medium 
proferas plenos oculis Cherubim (63), quos divinus 
Ezechiel reprieseutat ceu thronos, supra quos ex- 
hibet Altissimum alas agitantem, et supra rotas 
volitantem (64), siquidem a seculo insita sibi 
bonitateadincarnationis mysterium complendum, 
et ad manifestandum se hominibus ferebatur; at 
nondum opportunum tempus advenerat, quod im- 
perscrutabilis judiciorum ejus abyssus noverat. 
lllud sane (mysterium), 8ο Deum in spiritu pa- 


pice porro,quomodo hinc auctor occasionem arri- 

iat, puritatem Virginis pre angelorum puritate ee- 
lebrandi :quod quidem encomium abs re esset, si 
olim Virgo peccati deformitate foedata fuisset. 

(61) Isa. vi, 2: Seraphim stabant. super. illud : 
sez ala uni, eL sez alz αἰίεγι. t 

(62) Consuetum scilicet SS. Palribus fuit, ut. for- 
cipem, qua Seraphim calculum sumpsit de altari, 
habeant uti sanctee Virginis typum. 

(63) Ezech. x. 12 : Et omne corpus ..., et colla, et 
manus, et penna .,. plena erant oculin 

(65) . x, 28, 29, 









GERMANI II CP. PATRIARCHE. 


triarcha (Jacob) videns, Virgini innixum Deum Α τῆς ἀστέχτον θεότητος δοχεῖον ἐπάξιν, τότε καὶ à 


conspicit (65). Quando enim dignum imcompre- 
hensibilis Deitatis inventum est. domicilium (66), 
tun cconsilium antiquum ac verum (61) inem — at- 
tigit, atque in opus deductum est ; el puro Virginis 
sinu, pront infantes solent, incomprehensibile 
fertur Patris Verbum, Adamiticee masseeex sancta 
hac et superimmaculata terra desumptie atque ef- 
formate secundum hypostasim conjunctut 

XIII. Omnia itaque, que ad eam attinent, di- 
vinre majestati congrua, omnia magno digna my- 
sterio (69) ;verumtatem (jam enim priorem sei 
tentiam resumit oralio nec Eve se secundum na- 
turam filiam esse diflitebatur, neque omnino tu- 
nicas illas pelliceas respuebat., Limus (70) enim, 
quo constabat, eamdem illi cum aliis natura ines: 
fidem faciebat ; neque tamen pellium crassities in 
ipsa locum habebat, hujus nempe vite tulmultus 
ac importunrecura, qu& mortalemhanc vitam co- 
mitari solent. A tertio enim etatis sue anno Deo 
eonsecrata est ; a tertio setatis anno angelus mem- 
sam ipsi instruens, victum suppeditabat ; a tertio 
ab ipsa quoque paterna domo abstinebat. 

Quodquidemita faciendum essc, preesignificatum 
jam fuerat. Nam rubus ille (71) fiamma undique 
correptus, qui subobseura ac levis erat Virginis 
figura, haud tulit, ut pastor Moyses propius pro- 
gressus accede; uia nimirum pedes aliis cir- 
cumvestiverat pellibus, quibus naturali plantarum 
pelli prospiceret, ne forte nudus pes incedens a 
terree asperitate doleret. Haud aliter enimvero opus 
esse dixerim, ut quisquis vias Domini terere aggre 
ditur, a terrenarum rerum affectu spiritales pedes 
expeditos servet, neque hujus vite sollicitudinibus 
implicari se sinat. 

Talis nimirum fuit anima innocentissima unde- 
quaque immaculate Marice : quin imo et snper hec 
omnia longe sesse extulit. Sanctior enim quibusvis 
sancti. et prie omnibus Deo charis charissima ipsa 
Deo exstitit. Ac propterea unigenitus in ipsam. de- 
scendit Verbum sicut pluvia in vellus et sirut stilli- 
eidium stillans super terram (12), squalentem ter- 





























tremendeeleratis domicilium, quia qnotquot exorti 
fuerant ex Adam filii, ad unum omnes paterna labe 
turpes erant ae De. i »ptererea f)ei 
slomieiltnn Maria fuit. 4: abe immunis 
servata est. vide quee gem na habet Isidorus Thes- 
salone. Hom. in Deip. Nativ. VI. part. V, pag. 
213, 214. 

167) Isa. xxv. 1. seeundum LXX ; nam Vulgatus 
habet, rogitutinnes fieles, antiquas. 

(88) Coil, ναδείει, 

89) Quisnam, queso, sciseitanti de rationecon- 
quie et. Dei Gen- eowmrua et digna 
sterio haber 

















nem ^àm esse, qui iosirie mundo profert ? Ergo 
si quiecumquea/ Virginem speetant, en divin ma- 
jestati congrua feerunt, ac digna incarnationis Do- 
Thinict mysterio, sane et conceptio Virginis ea 
fuerit oportet, quee cum reatu filiorum ire nihil 


ἀρχαίκ βουλὺ καὶ ἀλεθινὰ τὸ πέρας εΏλφε, καὶ 
εἰς πρᾶξιν ἐκθέθεκε καὶ ἐπιστηρίρται — Dprpe- 
πρεπῶς ὁ τοῦ Πατρὸς ἀπερίγρακτος Λόγος τῷ 
καβαρᾷ τῆς Παρθένου νηδὺει (68), καθ ὑκόστασιι 
ἐκ yüc ταύτες 
ὑποστάντι τῆς ἁγίας καὶ ὑπεραμώμου. 





II. Πάντα uiv oU; τὰ κατ αὐτὴν θεοπρεπῆ xoi 





ται τοῦ 

ὅμως τὸ κατὰ φύσω εἶναι θυγάτορ τὶς Εὔαι Ux 

ἀπορνεῖτο: οὖδι τοὺς Φιρµατίνον ἁπ- 

χιτῶνας: ὐποκίκους γὰρ ἐμαρτύρει τὸ σνγ- 

Ὁ Ἰοές: παχύτες piv δερμάτων σὺκ i» dv αὐτῆ, εἲτ- 
ουν τύρέαι Διωτικαὶ καὶ ἀκαιροι µέριμναι τι 
τούτῳ fie συνιζευγµίναι. "Amà γὰρ τριετίας τῷ 
Θιῷ ἀνετέθς: ἀπὸ τριτίας ἀγγιλος τραπεζοκέµος 
τά τᾶς τροφᾶς δικκόνει : ἀπὸ τριετίας ἐπελάθετο τᾶς 
λἸαώδονς ὀχλάσεως καὶ τοῦ οἴκου τοῦ πατρικοῦ. 

telatis anno non a. popularibus modo turbis, sed 

. 





























Σημεῖον δὲ: ἆ γὰρ mupísdures βάτος, τύπος 
oim; καὶ dvudpos, τὸν προθατέα Μωῦσῶν 










à» ποδὼν ἀσκητὰ Gtpu: 
ἐπιδερμίδας 
ἀμέσοις ἐπιβολαῖς τῷ τραχύταητι τᾶς Ty 
Cow:o. Χρβναι γάρ yuut e ὁδοὺς Κυ, 
{αἱ τοτεύεσθαι ἀπαρχομενον, οὓς voouu 
πόδας διαγυλά" 








ἀδετους 
ν ἐκ τῶς ἐμπαθούς προσπαθειας 
οσκολλήτως ἔχει τοῖς βιωτικοῖς 






τῶν κάτω, καὶ ἆ 







ες ἂν ἡ  πάναγνος τᾶς παναχράντον 
m 
X. 3) 
& ἐπὶ móxow, ὁ Μονογινὲς im αὐτὴν 
παταβέβχκε Λόγος. καὶ oct σταγων $ στάζουσπα ἐπὶ 

d αὐχμτρὸν καὶ xim» φύσιν ἡμῶν 
uw, καὶ πρὸς καρπογορίαν ἡμέραν 















commune habuerit 

(70; Greece habes ὑποκίκοος, vocem scilicet lexi- 
cograplisineompertam,ae mendiplanesuspectam 
Haud tamen obseure contextus vocem. tulat 
quidpiam xignificantem, e quo evineatur Virginis 
natnra eum aliis hominibus commui Et ejus- 
modisane est terrena substantia, in quem sensum 
pertrahi uteunque possent nonnulli προς 
qui» aliquo molo ad formam vo. 

dunt. At viderint ea de re sapientiores. 

(11) Licet predigium rubi, flammis correpti ne- 
quetamen combusti, a Patribus habeatur utifigura 

i quo Virgini Dei Genitrici sua servata est 
sacris officiis: Rubum, 
quem riderat Moyses incombustum, conserratam 
agneranus tuam laudabilem virginitatem : auctor 
tainen,uti ex sequentibus patet,ad summam illam 
potius puritatem spectat, quee Verbum Dei ad se 
attraxit. ει 

(G2) Psal 1xxi, 6. Etiam Compluteusis editio et 
Aldinacum ea, habent σταγὠν à στάζουσα pro 































«o3 


IN ANNUNTIATIONEM B. MARIAE. 


694 


διανιστῶν. Αὐαλέα γὰρ Tin καὶ τέφοας αὐχμω- À renamquenaturamnostram copiose irrigavit, atque 


ἀστραπή πρηστηριώδης, 
καιρίως ταύτην 
ἀπειργάσατο καὶ 


Φεστέρα, ἐξ ὅτον (73), 
ὁ Σατανᾶς πιστών px τοῦ 
βαλὼν, κατηθάλωσε, καὶ ἄνικμον 















πρὸς χαρποφορίαν θείων ἔργων ἀδέξιον. ᾿Ανατελεῖ, 
Φασὶν, ἓν ταῖς ἡμέραις αὐτοῦ δικαιοσύνη καὶ 
πλᾶθος εἰρήνης, ἕως οὔ uS ή σελήνη. 
Ἐπεξερχέσθω γὰρ ὁ λόγος καὶ τοῖς ἑξῆς τοῦ ψαλ- 


μοῦ, καὶ καθ᾽ ὁδὸν προιοχέσθω 
πτομένων σαγύνειαν. Ηδη γὰρ το 
Καιοσύνης ἀωατέλλιν ἀπαρχομίνου, 
σχιώδει τοῦ Ἰράμματος συγκρυπτοµινα εἲς φῶς 
ἐξαγέσθωσαν. 








1’. Ἰλλλ’ à, τίνες οἱ κατόπιν ἡμῶν ἁρτίως βαῦ- Β 
ξοντες, καὶ 0ροῦ, jw» xai τάραχον ἀνεγείροντες, 
x«i κατὰ τοῦ Ἰόγου βρύχοντες τοὺς κνυνόδοντας (15); 
Ἰουδαῖοι πάντως εἰσὶ, τὸ φιλοτάραχον γύλον καὶ 
χρανγάζον : ὤν καρποφορηµα κραυγή ἀντὶ σταφν- 
λῆς, φάναι καθ᾽ Ἡσαϊαν. 

Ti οὖν ποιἠσομεν ; Ἐάσοωι» ταῖς ὑλακαῖς dua- 
ῥόγωναθαι, μηδεωίαν ἀπιστροφὴν 
µένων αὐτοῖς ποιούμενοι; 7H ἐπιστραφέντες 
ἅττα (76) λιθίδια τοῦ ἀναιδοῦς αὐτῶν κατακοντίσο- 
μεν rusos; Aoxti uot τὸ 






























poe 





σύντ' 


ἐπιχανόν 
διαµασσήσασθαι ἂν δυνηθεῖεν. 
ἁληβείας 


ete, ὥς 


αὐχούντας. 











τὸν τᾶς πίστεως ἄοτ 
IE. "AX zi καάσεις ὅπι 
fpomios καὶ φιλοτά 





fo x 






διαδόχῳ τῆς 
ὁ Χοιστιανός, 





βασιλείας. ἀλλ’ 
περὶ τοῦ Χρίστου 
ταιολόγε καὶ gx 










ἐστιν docto δικαναῆς σίας ααιοὸς, ἀλλὰ 
ρὸ5. Ἔκει yàp οὐρανοθεν 
qw. οὐχ ἵνα xobm τον 
xo ^ ἵνα 


πορείας 


φαλμωδικῆς ἀντιγωνιας 
ὁ daós Δεππότες ἐπὶ τι 
κόσμον, ἀλλ cct 
ub θόξωμεν dr 






a 







τον ως, 








διαλαμμίνου 





εἰρρνικοῦ, 


ς οτάγονται, quod non modo in reliquis 
Grecis editionibus, sed et in textu Hebraico ac 
Vulgata. legimus, 








) Cod oxej&zra.. 
(71) Cod, διαλνμαΐνουται, 
(18)Isa. v &, 7. 





ad suaves fructus ubertim ferendos excitavit. Squa- 
lida enim. et cineribus ipsis siccior evaserat, ex 
quo Satanas, ceu fulgur comburens e cololapsus, 
eumlethaliter ipsam sauciasset, omnemei virorem 
abstulit, aridamque et ad divinorum operum pro- 
ducendos fructus ineptam reddidit. Orietur, in- 
quit (74), indiebus ejus justitia et abundantia pacis, 
donec auferatur luna. Par enim fuerit, ut et que 
reliqua sunt hujus Psalmi, oratio persequatur, 
rectaque via ad eorum quee in eo lateant, expla- 
nationem progrediatur. Cum enim illucescere sol 
justitie jam incipiat consonum fuerit nt que oc« 
cultantur umbra littere, in lucem apertam edu- 
cantur. 

XIX Verum oh, quinam sunt, qui nobisa tergo 
nunc latrant, magnumque strepitum ac tumul- 
tum excitant, et caninis dentibus in sermonem 
(nostrum) frendent? Prorsus Judei sunt, turbu- 
lentum clamosuinque genus; quorum fruetificatio, 
ut cum Isaia loquar (78). pro uva clamor. 

Quid ergo faciemus? Sinemusne, ut suis ipsi 
latratibus disrumpantur, nihil adversus ea. ques 
garriunt vicissim reponentes an vero parvos 
aliquos lapillos in impudens eorum os jaciemus? 
Efficacius postremum hoc mihi videtur argumen- 
tum. Etsi enim in conjectos hos lapides hiante 
ore, ut solent, occurrant, haud tamen et mandere 
eos facile poterunt, utpote qui soliditate, que est 
a veritate, gaudeant. Veritas autem est ipse Chri- 
stus (79), qui dentes peccatornm conterit (80), ne 
forte panem fidei impie discerpant. 

XV. Porro, quid post me clamas, Judee, effrons 
accontentiose homuncio ? Si quid habes, quod 
regeras, dicto. Ad Solomonem, inquit, Avec dicta 
referuntur, et hoc verbum bonum e corde eructat 
David successori (81) regniejus, quiex utero. ipsius 
egressus est(82) ; nonautem,proutitu. Christianus 
contends sermonem de Christo instituit. Sine, queso 
ο ineptenugzarum venditor, rectum suum tramitem 
prosequatur oratio, neve eam ad te ipsum nitaris 
divertere. Nequeenim nunctempusest contentionis 
forensis, sed hymnosalternischoris canendi. Domi- 
nus enim meus e ccelo venit in terram non ut. ju- 
diret mundum, sed ut mundum vivificet (83). Yerum- 
lamen ne properandi cursum sollicitos nos ideo 
linegre videamur quod nobis non suppetant que 
contra reponamus, summatim, quoad licuerit, rem. 
perstringentes, inscitiam tuam convincemus. 

XVI. Iste Psalmus (84) de eo, quem celebrandum 
sumit, pacifico (83) (id enim significat Salomon) 








(79) L Joan, v 6. 
480) Psal. i, 8. 
(84) Psal. xuv,1 
(82) Il Reg. vn, 12. 
(83) Joan. xn. 47, 
(85) Seilicet Psalmus xxi. 
(85) Notissimum est Salomon nc" reddi 
Cificum; quocirca cum Psalinus inscribatur ín. 
lpmonem, jure inquit auctor,de Pacifico eum. 'Psal- 





695 


GERMANI II CP. PATRIARCHAE. 


iria hec,eaque polissima proponit; sunt vero À τοῦτο yàp ὁ Σαλοµών καὶ εἶσι ταῦτα - ἡ ἐξ οὖρα- 


ista: preenuntiati illius e celo descensio, et hec 
pacifica sane etsinestrepitu. Descendet, inquit (86), 
sicut pluvia in vellus, et sicut stillicidium. stillans 
super terram. Et hoc quidem primum est; alterum 
vero, dominatio ac potestas plenissima in univer- 
sam terram ac postremos ejus terminos. Subdit 
enim: EL dominabitur a mari usque ad mare, et a 
fluminibus (88) usque ad lerminos orbis terrarum (89) 
soilicet ab oriente usque ad occidentem ac per 
eircuitum. Terlium est, quod nullam ipse exsi- 
stendi initium, neque ullum flnem prorsus agno- 
seebat. Nam etinhancsententiam inducunt. Psalmi 
dicta. 

XVII . Porro Salomon neque exstitit, antequam 


ipsum partu Bersabee eniteretur, neque e coslis p τῆς Βερσαθε 


descendit. Quod enim nondum exsistit, nec sub- 
stantia constat, id profecto neque ascendit, neque 
descendit. Sed neque ullo pacto Salomoni congruit 
illud: Sicut pluvia in vellus. Namque facta fuerunt 
adversus fratrem Adoniam, ejus inregnum ingres- 
sum tumulta ac consternalione impleverunt. 
Memorare autem parco, eum fraterno sanguine, 
quod scelerum omnium telerrimum est, (thronum) 
contaminasse,etalterum postCain propter regnum 
temporale fratricidam reperiri. 

Neque rursus universi, qua late patet, terrarum 
orbis imperium obtinuit; sed ditionis ejus termi- 
nos ciroumscribentia duo hinc inde flumina intra 
se concludebant. Euphrates videlicet et Nilus, 
que uti opinor, Judaici regni instabilitatem et 
celerrimam horum finium mutationem subobscure 
indicabant. Porro juxta ac Danieli ostensum 
fuit (91), regnum Christi nullum finem habitu- 
rum est. 

XVIII. Quod si Salomonem preezxstitisse neque 
tuipse admittis, neque asseris, eum e ccelo de- 
scendisse, et tamen perverse dicta (Psallis) inter- 
preti ique ea quie prolata sunt deexsistentia, 
accipis de preescientia, adeo ut contendas Salomo- 
nemin incomprehensibili ac divina cognitione 
exstitisse, et ab eo qui cuncta novit antequam 
fiant (92), et cognitum et predestinatum in regem 
fuisse: iterum ipse sciscitor: Quomodo potuit id 
descendere, quod non exsistebat? Cieterum | scias 
velim, tedemum ea de Salomone tradere, que 
quispiam vel de rana aut eulice affirmabit. Quo- 
niam vel rana quipiam atque iste etiam culex in- 
finitam atque ad universa se porrigentem divine 
nature scientiam non effugit. Nam cuncta cogno- 








mum esse. Hiec autem appellatio si regni Salomoni 
convenit, a fortiori competit Christo. de quo Isaias 
(ix, 6) : Vocabitur nomen ejus .... Pater futuri sc- 
culi, Princeps pacis. Hinc ille voces, quibus na- 
scentem Dominum collaudat Ecclesia: Rex pacificus 
magnificatus est, cujus vullum desiderat universa. 
terra. 

(86) Psal. 1xxr, 6. 

(87) Cod. erssevct. 

(88) Ista lectio /tuminibus, non modo a Vulgi 
Latina discedit veritato Hebraloa; sed etlam 











νοῦ κατάθασις τοῦ προφητενοµένου, xal αὐτὸ 
ῥηναία καὶ ἀθόρυθος Καταθήσεται yàp, umi 
ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόκον, καὶ oct σταγὼν ἡ 
ζουσα (87) ἐπὶ τὲν γῆν. Καὶ τοῦτα μὲν πρῶτον 
Δεύτερον Pr πρὸς πᾶσαν τν οἴκουμένην καὶ τὰ 
πέρατα ταύτος κατακυρίευσις καὶ κράτος τὸ παντ. 
εξούσιον. Ἐπάγει γὰρ" Καὶ κατακυριύσει ἀπὸ- 
θαλάσσης ἕως θαλάσσης, καὶ ἀπὸ ποταμῶν ἕως 
πιράτων τῆς οἴκουμενης, ὅπερ ἔστω, ἀπὸ ἀνκτο- 
λῶν ἕως δυσμῶν καὶ τῶν χυκλόθε. Ίριτον, ὅτι 
ἀναρχὸς ἐστιν ὁ τούτου ὕπαρξι, καὶ παωτλῶς 
ἀτελεύτητος. Eig τοῦτο "ép ἐννοίας φέρει τὰ ψα)- 
μικὰ ῥήματα, 
142. Σολομὼν δὲ 








ὅτε πρὸ ς ὠδίνας λῦσαι 
προὔπᾶρχω, οὔτ' ἄνωθεν καταθι- 
θηκε. Τὸ γὰρ pim» ὃν, pxJi οὐσιωμίνον, o 
duo, οὔτε κάτεισιν. Αλλ' οὐδὲ τὸ, ὡς ὑετὸς ἐπὶ 
πόκον, ἀκολουθίαν ἔχει πρὸς Σολομῶντά τινα. Τὰ 











γὰρ κατὰ τὸν ἀδιλφὸν Αδωνίαν τὴν βάσιν εὐθὺς 


Tis βασθείας derives θορύθου καὶ ταραχῆς ὑπ- 

ἔπλησε. Φιίδοµαι δὲ εἰπεῖν, ὅτι καὶ ἀδιλφικοῖς 
xp» αἵμασι, τὸ πάντων χείριστον (90) ἐγ- 
χλημάτων, καὶ μετὰ Καὶν δεύτερος οὔτος ἀδιλφο- 
κτόνος εὐρέσκεται διὰ τὰν πρόσκαιρον βασιλείαν. 











G οἰκουμενικοῦ παντὸς χατεκράτησιν ἐξ- 
ἀλλὰ τὰ ὅρια τῆς ἐξουσίας αὐτοῦ έκα- 
τέρωθεν περισχόντις δύο ποταμοί συνίκλεον dv- 
9οθεν, Εὐφράτες οὗτοι καὶ ΝεΏος, τὸ ἁστατον, ei- 
c anh τῆς Ἰουδαϊκῆς βασιλείας καὶ ὀξύτρο παρ- 

ερχόμίνον ῥεύματος τῶν ὁρίων τούτων ὑποδαλοὺν- 

των, Τῆς γὰρ τοῦ Χριστοῦ βασιλείας κατὰ τῶν 
ὄρασω Δανιὰλ, τέλος οὐκ ἕσται. 




















Ei δὲ τό προὐπάρχειν τὸν Σολομῶντα καὶ 
αὐτὸς οὐ δίχᾳ, 62d" ἄνωθε λθγεις καταβεθοκένας, 
παριξηγῇ δὲ τὸ ῥητὰ, καὶ τῶν πρὀγνωσω ἀνθ' ὑπ- 
pie ἐχλαμθάνεις, καὶ d» τὴ ἀκαταλήπτῳ καὶ 














ἔρωσμένον εἶνι, καὶ εἰ 
mu» αὐτὸς ἑρωτῶ * Πῶς 
καταθέθοκε ; Ἡ 
ἀπογαινόμενι 


ία φαφισμίνον: 
à μὲ ἓν ὑποστάσει ὃν 
sim περὶ Σολομῶντος 
ti πιρὶ βατράχου καὶ 
κώνωπος. Ὅτι ὁ δεῖνὰ ὁ Ἄάτραχος καὶ οὗτος ὁ κὠνωψ 
τήν απεριόριστον Ἱνώσιν καὶ πιριδοκκτικὴν -οῦ 
ος τῆς θείας οὐ διέγυγε φύσιως. Οἶδε γὰρ τὰ 
« πρὶν toma; αὐτῶν, καὶ ἐν τῷ χειρὶ αὖ- 
τοῦ τὰ πίρτα παλαμηφορεῖται τᾶς γῆς καὶ τὰ 


















communi LXX versione, quee habet ἀπὸ τοῦ ποτα- 
μοῦ: consenlientes lamen habet editiones tum 
Complutensem tum Aldinam, que cum auctore 
legunt, ἀπὸ τῶν ποταμῶ». 

(89) Psal, αασι, 8. 

(90) Cod. χείρηστον. 

(91) Dan. vit, 14: Potestas ejus potestas zterna, 
quc non auferetur; et regnum ejus, quod cor- 
rumpetur. Et rursus (ibid. v, 27); Cujus regnum, 

num sempiternum esti 

92) Dan, xui, 43; 








497 


ἐντὸς τῆς παλάμης 
λιπτεπιλέπτων, xk) τῶν µήύπω παρενηνεγµένων, 


[Θ.. Μέγα δὲ σοι, ὅτι καὶ εἰς βασιλέα χέχρισται 
τοῦ Ισραήλ. Μείδων ἂν εἴη τούτου ὁ Σαούλ, ὅτι καὶ 
χατὰ θείαν χέχρισται ψῆφον * καὶ ὁ χρίστης πολυ- 
θρύλλητος τὰ εἰς ἁγιωσύνχν, Σαμονἡλ γὰρ * καὶ ὅτι 
πρῶτος βασιλεὺς καὶ ἀρχὴ πάντων τῶν μετ αὐτόν. 
Καὶ οὔτε εἰδωλολατρήσας εὐρίσχεται, οὔτ αλλοφύ» 
jet; συμφθαρεὶς γυναιξὶν, ὧν τὰς ἐπιμιξίας ὁ θΘιὸς 
ἀπηγόρευσιεν. Αλλ' ὅτιπερ ἐν πολλοῖς παούχοος 
ὦφθη τῶν τοῦ παντοχράτορος προσταγµάτων, εἰς 
τὴν τῶν καταχεχριµένων μοῖραν ὠθέλισται, xci πι- 
xp& θανάτῳ τὸν fio» κατέστρεφε, xoi ὠφέληται 


IN ANNUNTIATIONEM B. MARLE. 
ὀδέως ὁρᾷ, xXv τῶν dy«v ti; À scitantequam fiant, et in manu ejus omnes fines 


698 


terra (93) sustinentur, etque constricta cujusvis 
manu abdantur, acuté perspicit, etsi minutissima 
sint, etsi necdum in luce prolata, 

XIX. At magnum quid tibi videtur, quod in re- 
gem Israel (Salomon) unctus sit. Atqui potior in 
Saule hmo prerogativa videri posset; tum quia 
nutu divino unctus fuit; tum auia qui eum unxit, ce- 
leberrimuserat sanctitate; nam unxit eum Samuel ; 
tum quia inter reges primus fuit, et cunctorum, 
qui postipsum fuerunt, exorsus; sed neque uspiam 
deprehenditur idololatriam lapsus, neque ab 
alienigenis, quarum Deus consuetudinem interdi- 
xerat, feminis corruptus. Attamen cum Omnipo- 
tentis mandatis pluries se male obsequentem exhi- 


οὐδὲν &p' àv 6 Θιὸς δι οἰκείν συμπάθεια» αὐτῷ B buisset, in reproborum sortem deputatus est, et 


ἐχαρίσατο' μᾶλλον δὲ xai χαταδίκη καθυποθέθλη- 
ται τῇ ἐσχάτη, ὅτι τὸν εὐεργέτην ἐξώογισεν, ἀντὶ 
ἀγαθῶν καχοῖς ἀμειψάμινος. 


vitam acerba morte absolvit ; et nihil ei profuerunt 
beneficia, quibus illum Deus ex benignitate sua 
sponte cumulaverat, imo vero in gravissimam om- 


nium damnationem propterea provolutus est, quod, mala pro bonis, rependens, benefaotorem 


suum ad indignationem concitavit. 

κ. Πάλω οὖν ἐρωτῶ σε, καὶ πᾶλιν pot ἀποχρί- 
θητι * "Ev τίνι τῶν τοῦ Σο)ομῶντος μεγαλανχεῖς, 
x«l ὑπῖο τίνος πολλος ἐπαίνοις αὐτὸν καταντλεῖς ; 
"Ort, φεσὶ, σοφώτερος τῶν τε πρὸ αὐτοῦ καὶ τῶν 
μετ) αὐτὸν βασιλέων φανερῶς μεμαρτύρηται * xal 
δόξης ὑψώματος χαὶ πλούτου ὀγκώματος βασιλικῷ 
τῷ πὔύχει τοὺς ἄλλους νενίκσκχιν" 


Εἰπὲ οὖν pot, ποὸς τοῦ σοῦ Σολομῶντος * Θιος τοῦ 
χρήματος τούτου δοτὲρ τῷ ἀνθρώπῳ, f συχνῶν ἱδρώ- 
των καὶ μακρῶν πονηµάτων τῆς ἀριτῆς ἔπαθλον 
ἔλαθεν ; ΟΥ, φησί ' πῶς γὰο, δωδικαίτης που τῆς 
Βασιλείας δραξάµενος ; Θεία δι d$ χάρις, καὶ τὸ δῶ- 
po» θιόπεωπτον, 


καὶ προσκυνῶ τὸν δοτὃρα, 
καὶ τὸ δῶρον ἁσπαζομαι. ᾿Αποδίδεικται oj», ὡς ἡ 
σογία, 5 Gola, ὁ πλούτος, ὁ τῆς κατασχέσεως π]α- 
τυσμὸς θιοδώρητά ἐστι φιλοτικήματα, Noi, à τί 
9i; ; Καὶ πὰνν γι. Oi; Gk «πολὺ πιστεύσται, καὶ 
πολύ ἀπαιτηθήσεται - δυνατοὶ 
ἑτασθήσονται. Τίβεμαι ^ αὐτοῦ /4ρ ἐστιν $ ἀπόφα- 
σις Σολομῶντος. Ὁ “οὖν τοσούτων xai τηλικούτων 
ἀπολαύσας ὑτίων χαρίτων διὰ τὴν τοῦ Θιοῦ ἀγαθό- 
τοτα, μακαριστῷ τέλει τὸν βίον ἐσφράγισε καὶ ἀξίω 
τὰς δεδωρημένης τούτῳ σογίας; $ ἰπὶ χεφαλὲν εἰς 
βάραθοον ἀτιρείας κατεκνλίσθη, καὶ ἐθιθήλωσι τὰ 
ἅγια ταῦτα δωούματα ; 


IZóugnu σοι Xj . 


καὶ οἱ δυνατῶς 


Té σιωπᾶς, ]ουδαῖε ; Επέλιπέ σε λόγος τῆς ἀπο- 
κρίσεως οὕτω ταχίως; Εγώ σου τῇ ἀπορία Gon aw, 
τὸν θεγπέσιον Ἰτοικιὴλ παραγαγὠν, μᾶλλον δι τοῦ 
ἓν αὐτῷ λελαλτκότος Θεοῦ, δεηθεὶς, ἵνα τὸν διὰ τοῦ 
εεκιὴλ ἀκόφασιν πάλιν ἀποφανῆται (96). Ἐν τῷ 


0| Psal. xciv, 4. 
94) Luc. zii; 48; 


D 


XX. Rursum itaque te interrogo, ac mihi rursum 
responde : Quamobrem ex omnibus, que ab Salo- 
monem spectant, tantopere jactas ? Qua de causa 
tam multis eum laudibus obruis ? Quia, inquit, 
universis regibus, qui eum seu preecesserunt seu 
subsecuti sunt, sapientiorem illum fuisse, omnibus 
exploratissimum est : et quia glorie sublimitate et 
opum superbia regio cubito reliquos superavit. 

Die ergo mihi, gratuitone, quod ad tuum Salo- 
monem attinet, Deus homini cuncta hec tam am- 
pla dono dedit, an vero tanquam sudorum jugi- 
ter manantium, diuturnorumque laborum justam 
mercedem isle ea retulit? Nequaquam, inquit; 
quomodo enim puer duodennis regnum uapiam 
obtinuisset ? Hoc sane beneficium fuitdivinum, ao 
donum coelitus collatum. 

Ego quoque tecum sentio, et largitorem adoro, 
donumque ipsum exosculor. Compertum estigitur 
sapientiam, gloriam, divitias ac possessionum 
amplitudinem totidem gratuita divine munificen- 
tie munera exstitisse. Faterisne ita prorsus esse? 
Fateor enimvero. Porro quibus multum concredi- 
tum est, multum requiretur ab eis (91), et potentes 
potenter tormenta patiuntur (93), Certum id habeo; 
est enim senlentia ipsius Salomonis. Hic igitur, 
qui tot tantisque e Dei bonitate colestibus mune- 
ribus cumulatus est, num exitu admodum beato ac 
digno sapientia sibi donata vitam coronavit ? An 
non potius in impietatis barathrum usque ad c&- 
put devolutus est, ac divina illa munera profa- 
navit ? 

Quid taces, o Jude ? Adeone cito nullum tibi 
suppetit responsum? Suppetias herenti egomet fe- 
ram,divinitus doctum Ez?chielem in medium pro- 
ducens, seu potius Deum ipsum, qui per eum locu- 
tus est, deprecans, ut sententiam per Ezechielem 


n Sap. vi, 7. 
06) God, ἀποφανείται, 





justi fuerit, et fecerit iniquitatem. in peccatis 
suis morielur, et non erunt in memoria justiti 
ejus,quas fecit (1). Quandoquidem igitureo impietatis 
adversus Altissimum in his provectus est Salomon, 
ut abierit post Astartem et Chamos aliaque ej 
modi exsecranda idola atque abominationes; id 
vero propheticum Davidis et perspicacissimum 
oculum non effugit, atque adeo multo minus latuit 
prescientiam illius, quiincerta et occulta sapientiae 
sus Davidi manifeslaverat (2) : quomodo fieri po 

tuit, ut adeo sublimia ac prorsus divina de Salo- 
mone predicaverit, homine scilicet fratrioida, 
idololatra, mulierum voluptatumque cupidine tam. 
facile ad insaniam percito ? 

Credisne, Deum per Davidem locutum fuisse ? 
Omnino, inquit. Eorum igitur, qua sequntur, 
profesionem anticipato preemisisti. Quid. inquis. 
illud est? Nimirum ante solem et lunam prieco- 
gnita Deo fuisse, que ad eum (Salomonem) spe- 
etabant; et non quidem partim cognita, partium 
incognita, sed perspecta plane omnia tum mala 
tum bona (Deo fuisse). Quo igitur pacto Davidi per 
Spiritum suum magna illa, queque Deum uecent, 
de eo inspirasset, quem noverat, more juven- 











GERMANI Il CP. PATRIARCHAE. 
latam rursus ipse edoceat : Sí conversus justus a A ἀπόστραφῆναι 


7o 


(97) δίκαιον ἀπὸ τῶν δικκιοσυ- 
καὶ moron παράπτωμα, ἐν ταῖς 
3 ἀποθανεῖται, καὶ (99) οὐ μὴ 
δικαιοσύναι αἲ ἐποίπσε». 













νῶν (98) αὖτε 
ἁμαρτίαις e: 
μνησθῶσι αἱ 










comica βδελυγμάς 


ων τε χαὶ 
o δὲ τὴν προγητικὴν τοῦ 





B 





dd; x 
euin j Νλασφτμέας τ 
à ῥλασφεμία ἐπὶ ci» σὲν κεγὼὸ 








cm, ut Ephraim, insanilurum ? Sane id summe blasphemum : in caput tuu blasphemia ista 


vertatur. 

Quem itaque locum hic habet insulse a te memo- 

rata preescientia ? Dictum est enim non modo eum 
exstitisse ante solem et ante lunam ; sed et illud 
additur : Permanebit cum sole (3 , et illud : Donec 
auferatur luna/6). Stat sane. preescientia, si illud 
quod previsum est, impletum fuerit : et. sum, 
quod ad id spectat, exitum sortitur. Ad vero ille, 
de quo prophetavit ree David eum sole et luna 
permanet ; et nuno quidem Salomon non exsistit, 
ac thronus regni ejus eversus prorsus exanuit; sol 
autem et luna consuetos sibi cursus adhne perfi- 
ciunt. Quierite igitur, et eum invenietis, qui per- 
manet eum sole, simulque -ante solem ex 
tiam habet. Et cum inveneritis, aecedite ab eum, 
et illuminamini, οἱ facies vestra non eonfunden- 
tur (1). 
. Esto, inquit, de Christo ea preedieta Γη 
Si Christus solari enrsui eommensura'itur, er: 
deficiente sole, deficiet pariter qui «um eo peru 
net Christus, 

Obmutesce, os blasphemum. Virtus — Christi 
sempiterna (est) οἱ indeficiens. Nam si (de illo) 
dietum est etiam: ante solem, jam. temporanea 
eximitur exsistentim. 

Deinde vero, tu. quoque mihi responde: quo- 


























(97! Discedit aucto: a communi. Greca lectione 
(Ezech. m, 90) ἄποστοι 
(98) lta cum communiori LXX. lecrione : codex 
tamen Alex. hnhet τῆς duxatezov 
(99) Greca lectio. communis habet διότι, non 
Vero xai. 
(4) Ezech. 














vix ἔχει d ἀγνούτως εἴρη- 
emis ; Q2 γὰρ μόνον πλὸ & 


TLezacer à 
imponi 
λαμάάνει, Ὁ 













προσίλήετε 
πρασωπα d 





tom; va τὸ 








{5} Psa. 
(3) €od. εὐρόσεται. 
14) Osce x, 11 ; Ephraim vilula 4octa diligere 
trituram. 
Psal, LXXI. 
(6) Ibid, 7 
(6) Psal xxxi, 6 











704 


IN ANNUNTIATIONEM B. MARLE. 


πλ 


Πρὸ τοῦ ὃρη Ὑινοθῦναι, καὶ πλασθῆναὶ riv iv Α modoilludintelligis: Priusquam montes fierent, aut 


καὶ τὸν οἰχουμένην καὶ ἀπὸ τοῦ αἰῶνος x«l ἕως 
τοῦ αἰῶνος σὺ £i ; "Αρ ὁ Θεός τοῖς οἰκείοις 
ποιλµασι σύγχρονος 3 καὶ ὀλίγον τι πρὀχρορος, 
ἐπειδῆπερ εἴρηται, πρὸ τοῦ ὅρη γινηθῆναι καὶ 
«λκσθᾶναι Ti» Tiv τοῦτον τόν ὕπαρξν ἴχευν; 
Οὐχὶ, φησί: προτιθῖν δὲ ὅμως τὸ ἀπ᾿ αἰῶνος, τὴν 














πεπλανηµένην Φδιάνοιαν ἀνωσθώσατο: εἴρηται γὰρ 
οὕτως: Καὶ ἀπό τοῦ αἰῶνος καὶ ἕως τι αἰῶνος 
LA 


Ἐπαιῶ σε τῆς ἀποχρισεως, εἰ καὶ τῆς ὑποκοί- 
«εως προσοχθίζοµαι. Τὰ συνωδὰ γὰρ καὶ ἰσοδύναμα 
ἐρεῖν ὕδη µου ἐρχομίνου (9), δέδοικα, uà ἀποδὺς 
πετάσης εὐθὺς, xal πρὸς ἀδιανοήτους πάλιν χωρὸή- 
cre µαρολογας. Όμως αὐτὸ, φησὶ, τὸ πρᾶγμα 
φανεῖ. 

Ἐἴρηκας, ὅτι ἀπ᾿ αἰῶνο, προσκιίµενον τὸ 
ἄναρχον διατρανοῖ τοῦ Θεοῦ. Πρόσσχες οὖν mot λοι- 
mà», ὅτι χἀνταῦθα τῷ, πρὸ τῆς σελάνης, προστεθὲν 
τὸ γενιὰς γενεών, τὸ ἴσον ἄναρχον ὑπισήμωε, καὶ 
ἔστιν ἰσοδύναμον τῷ ἀπ᾿ αἰῶνος. 











KB. Εἰ δὲ καὶ ἔτι τρανοτέρας χρὴζεις τᾶς ἐπιλύ- 





















σεως, τὴν αὐτὴν Δανϊδικὴν λύρα» ἐμμεεστερως 
χινέσοµεν, εἶπιρ μὸ καί πρὸς ταύτην ὄνος φανεῖς 
λύρας οχούων, τὸ παροιμιῳδούμινον. Βασιλ 
τὸν αἰῶνα, ὁ Θεός cov, Σιών, dic γε- 
νεὰν καὶ des Tí τούτου σαφέστιῥον; Δέδεικται 
ti τὸν αἰῶνα τὸ εἰς y. 
Hex πλέον εἴρΏται. Ἠληθυντια. 





σελ όνες γενὰς γινεῶν, 
ταῦθα δὲ 2e dignes 
wa, καὶ có uvm 
geeb. Διά πε 
Qv ἄναι ον εἶναι 














εἶναι Διωνοίας voirracn, τὸ 
σελόνες γενιὰς ftiv. 








formaretur terraetorbis,et ascculoePusquein sarc- 
lum tu es(8) ? Num igitur Deusoperibussuis comvus 
aut paulo anterior pronuntiabitur, propterea quod 
dictum est eum exsistentiam habere, priusquam 
montes fierent aut formaretur terra? Nequaquam 
inquit:verumtamen illud a sculo,quod premittitur 
sententiam forte errantem corrigit: sic enimibi legi- 
ur: Et a sGculo et usque in seculum tu es. 


Laudo responsum tuum, etsi egre feram simu- 
lationem. Vereor enim, nesi consimilia qusedam 
etsquipollentia dicere jam aggrediar, protinus 
resiliens effugias, et rursus ad insulsas ineptias 
revertaris. Id vero, inquit, factademonstrabunt. 


Dixisti illud a seculo, quod adjungitur, perspi- 
cue evincere, Deum principio carere. lgitur mihi 
et reliquum concede, nimirum illud generationes 
generationum (10), quod ibi sequitur illud ante 
lunam, pariratione significare ezpertem principii, 
idemque valere atque illud, a seculo. 

XXil Quod si evidentiorem — prreterea cupis 
explicationem, eamdem Davidis lyram (nisi tamen 
etiam ad hanc, ex veteri proverbio, apparebis 
lyram audiens asinus; diligentius  pulsabimus: 
Regnabit. inquit (11), Dominus in szculum, Deus 
tuus, Sion in generationem et generationem. Quid 
hoc mannifestius, quid hoc preclarius ? Eviden- 
tissime enim constat, idem prorsus valere in gene- 
rationem atque in seculum; quin imo ibi plus ali- 
quod dictum invenitur. illud enim, quod per nu- 
merum pluralem dicitur, ante lunam generationes 
generationum idem est ac ante secula. Hie vero 
dixit, generationem et generationem. Et rursus in- 
quit idem propheta: Domine, nomentuum in zter- 
nun, et memorialetuum in generationem et genera- 
tionem (12). Ex his omnibusillud unum perspicue 
evincitur, Deum principio vque ac fine carere, 
non autem ipsum huic seculo et generationibus 


qu& cum tempore defluunt, quasi coextendi. Ex. quibus exsurgit, etiam illud, ante lunam genera- 
tiones generationum,eamdem prorsus continere sententiam. 


Το δὲ προπάρχον c» ποιημάτων πάντων οὐ 





χούνον da 
nam per generationes generationum permanet, 
carere, ac nullum nosse finem. 


i Psal, rxxxix, 2. 
ispiam. forte suspicabitur, legendum po- 






WX. qui habent εἰ 
n secula. 

(12; Psal. cxxxiv, Auctor in. principio secundi 
hemistichii cum communiorilectione Graeca habet 
particulam x«i, ubi Vulgatus Latinus repetit vocem, 














Porro quod prewexsistit. universis que facta 
sunt, haud faetum ipsum est, si autem non fac- 
lum,estinereatum; increatumn vero in confesso 
est temporis esse expers; quod autem est extra - 
tempus, non novit finem; etquod ex natura sua 
non novit finem, neque principium ullum habet. 
Exploratum estigitur eutn. qui ante solem et lu- 





et principio quod spectat ad. initium temporis (131, 


Domine. Neque tamen Latina lectio penitus Gre- 
cis imcoraperta fuit: nam suffragaturei Alexandri- 
nus codex, qui ibidem reptit. Κύριε. 

(13) Cum sermo sit de Filio Dei, scite. Germanus 
eum vao o» non infinite, sed quadantenus, id est, 
3». appellat, uhi ἄναοχο. 

. lee sententia et. velustio 
ia fuil; e quibus S. Gr 
Nazianz. sic breviter ac dilucide, quo sensu Filius 










"703 


tuam obscuro pudoris velo abscondisti, dum magna 
hecluminariatibisuumipsorum conditorem clare 
manifestant (14). 

XXIII. Quod si rursus supercilium vel ipso tem- 
pli pinnaouloaltius pre fastuattollens, ad jactan- 
tiam Salomonemejusdem templi exstructorem ser- 
moni velis subinferre (enarrans) quomodo impen- 
sissimum studium ad Dei gloriam contulerit, exi- 
mia nempe arte Dei tabernaculum varie auri gem- 
marumque splendore exornans,nihil non molitus, 
quodintuentium oculos delectaret, et. manuum 
hominum operibus Deo letitiam afferre se posse 
existimans, cum ipsemet Dei opus reliquis omni- 
bus precellens foret, ac sciret, Deum et celos im- 
plere (17), omnemque terram palmo metiri ; 

Hie si fastuoseforte jactes, CyrusPersarum rex, 
vir licet idololatra (18) et incireumcisus, vanum fa- 
stum tuum comprimet. Hic siquidem templum & 
Salomone exedificatum, dirutum deinde ac fundi- 
tus eversum, ingentibus auri ponderibus et animo 
maxime alacri, hic inquam, multo post tempore 
denuo et erexit atque instauravit, populumque e 
eaptivitate in suam patria restituit. sustinuistis 
enim qui simul constristaretur, et non fuit; et qui 
consolaretur (20), et ex tribubus vestre gentis ne- 
mo unus inventus est; hio vero, vir alienigena, 
benefioum se vobis ac redemptorem prebuit. 


XXIV. Ft sane per. eam Ecclesiam, que est ex 


gentibus, fllii quoqne Israel quotidie ad pristi- v. 


nam paradisi hereditatem vocanturetintroducun- 
tur. Ac templum animatum, quod Nabuzardan (21) 
&ccendens cupiditatum flammam animas dire fce- 
dantem, incendio absumpserat, Verbum omnium 
conditor atque artifex, renovat, et jucundissime 
exornat, illud in semetipso excitans purissimum, 
sanctissimum, fulgentissimum. Eequid enim aliud 
est templum hoc excitasse, quam deificatione (22) 
factum fuisse Deum et divinam gloriam partici- 
passe? Que autem (huie templo exediflcando) 


purissimammateriam suppedilat ,preestantissimum - 


ἄναρχος dicendus sit aut non dicendus, tradit (orat. 





3, Πατὴρ ὁ Ilario, καὶ ὤναρχος" οὐ γὰρ ix 
τό καὶ οὐκ du - 
qid Ἀπὸ χρόνου ivotg 





perm ποιητὰς /ὰο χι ὑπὸ χρόνο, Pa- 
ter Pater estet principiiezpers;nequeenim ez. utto 
est. Filius Filius est, ac non principiiezpers, ex Pa- 
tre siqudem. Quod sitemporis principium. accipis, 
etiam principiocaret; nequeenim temporum effector 
tempori subest. Hic gemina prope ad verbum legere 
est in ejusdem Gregorii orat. 20. αἱ 29, $ 7. 

(14) Luminaria auctor dicit solem et lunam,de 
quibus in Psalmi loco, de quo disserit, sermo est. 

(15) Cod. μετριοῦντα quod μετριοῶτα a — perpt&e 
emendandum censui:ataliter Greca versio loci 
lsaite, e quo sententia desumpta est(Isa. xi. 12) 
Tí; ἐμέτρησι... τόν οὐρανὸν σπιθαμῷ, xxi πᾶσαν 
τὴν γῆν δρωκέ; 


16) Cod. σπαθαμῇ, scilicet consueto iotacismi 
M "P, 








GERMANI II CP, PATRIARCHAE, 
Posuisti, o Judee, custodiam ori tuo, etfaciem A 


b 


Ἓθου τῷ στόµατί σου φυλκκὰν, Ἰονδαῖε, καὶ τὸ 
πρὀσωπόν σου αἰσχύνης σκοτοµήνῃ περικέλυψας, 
τῶν φωστόρων τῶν μεγάλων τούτων τὸν ἑαυτῶν 
Φηλοποικσάντων σοι ποιητἠν. 

ΚΓ. ^H κκὶ πάλιν τὸν ὀφρὺν αἴρες ὑγαλοτέραν 
τοῦ ἱεροῦ, τὸν οἰχοδόμον τοῦδε Σολομῶντα εἰς καύ- 
χημα τῷ λόγω παρεισκυλῶν: ὅπως τε σπουδὲν 
ὑπέρθιρμον κατεθάλλετο i; δὺξαν Θεοῦ, ποικέλλων 
τὸτοῦ Θεοῦ σκύνωµα καλλιτεχνίαις, εὐχροίαι χρν- 
co), εὐχροίαις λίθων, ἀνθρωπίνων ὄψεων θέλγητρα 
πάντα ἐπιτεχνώμενος, καὶ χειρῶν ἀνθρωπύων ἕρ- 
qui τὸν Θεὸν ἠδύνειν οἱόμενος, αὐτὸς ἔργον ὢν τοῦ 
Θιοῦ τὸ πάντων ἐξαίρετον, καὶ Θεόν εἰδὼς τὸν οὖρα- 
νὸν πλεροὔντα, καὶ riv γῆν πᾶσαν µετριῶντα (15) 
τῇ σπιθαμῇ (16). 









Ἐὰν ἐπὶ τούτοις κοµπάζῃς, Küpo; ὁ τῶν Περσῶν 
βασιλεὺς τὸ ψρύαγµα πατασέίιι σον, ἄνθρωπος 
εἰδωλολάτρης καὶ ἀπερίτμητος. Τὸ γὰρ ὑπὸ Σολο- 
μῶντος ἀνεγερθῖν üpiw, κατερειπωθὲν καὶ ἀφαντω- 






Y τὰτῃ, οὗτος μακροῖς ὕστιρον χοόνοις 
ἐξανέστησέ τε καὶ ἀωενεώσατο, καὶ Tiv αἰχμαλω- 
σίαν τοῦ λκοῦ τῇ οἰκείᾳ πατρίδε ἀποκατέστησιν. 
Ὑπεμείνατε γὰρ  συλλυπούµινον, καὶ ὑπ- 





οὐδεμιᾶς τῶν τοῦ ἡμετέρου γένους φυλᾶν" ὁ δε ἆλλο- 
guis οὔτος ἄνθρωπος εὐεργέες ὑμῖν ἐγνωρίσθα 
καὶ λντρωτής, 

KA. Auk τῆς ἐξ ἐθνῶν γὰρ Ἐκκλησίας καὶ οἱ τοῦ 
Ἰσραὴλ παῖδες πρὸς τὴν προτέραν χληρονοµίαν τοῦ 
παραδείσου τὸ καθ ἡμέραν προσκαλοῦνται cal εἶσ- 
οικίζονται, Καὶ τὸν vais τὸν ἔμψυχον, ὃν à Ναδου- 
ζαρδὰν ἐνεπύρισε, τὴν ψυχόλεθρο (19) ἐκκαύσας 
κάµινον τῶν παθῶν, ὁ τοῦ παντὸς ἀρχιτίχτων Λόγος 
καὶ παντεχνόµων ἀνανοῖ καὶ ἐπιτερπέστκτα καθω- 
ῥαΐζει, ἓν ἑαντῷ ὑποστέσας πανάχριωτον, πανάγιον, 
πανυπέρφωτον. Καὶ τί γὰρ ἵτερον, à τῷ θεώσιι Orb» 
θείων αὐχημάτων μετεσχηκότα καὶ Ύεγο- 
ὑποστῆσαι; Ἡ δι χορηγὸς τῶν πανή- 
τὸ τῆς Ὑυναικείας φύσεως ἐξο- 
χώτατον καύχημα, τὴν τῶν οὐρανίων ἀγγίλων ὑπέρ- 










(17)Jerem. xxm, 14: Numquid non. celum et. 
lerram ego impleo dicit Dominus ? 
(18) Utique idolorum cultui addictus fuerat Cy- 


à [) rus; ac nonequeeertum est idololatram eum| 


mansisse, aut talem adhuc, fuisse cum templum 
Rierosolymitanum reedificandum jussit. 

(16) Cod. JjuxóluBpov, 

(30) Psal. Ίαν, 21. . 

(21) Quemadmodum Cyrus, qui restaurandum 
curavittemplum Domini, habitusestaSS.Patrbus 
ceu typus Christi Salvatoris; ita Nabuzardan,qui 
(IV Reg. xxv, 8 seqq. ; et Jerem, ru, 12 seqq.) 
templumatque urbem Jerusalem incenderat et de- 
struxerat. habitus est ut typus diaboli,qui huma- 
num genus impulit in ruinam, 

(22 ) Deiflcatio (θέωσις) dicitur tum ea, qua na- 

tura Christi humana assumpta fuit in unitatem 
rsone, tum ea, qua homines, in filios Dei adop- 
iti, divitie illutttinationis participes fiunt, 





105 
λαμπρον ααθαρότητα χάτω βάλλουσα (23), 
σύγχρισι ὡς ὑπεροχαῖς ἀσνγκρίτοι αὐτὴν vmtp- 


θαλλονσα. 


KE'. Τὸν ναόν τοῦτον καὶ αὐτὸς Σολομών προθλι- 
πτικοῖς ὄμμασιν ἐθιάσατο, x«i -ὁ µέλλον ὡς tvtp- 
ούμενον κατινόχσεν, Ἡ σοφία, λέγων, Φᾠχοδόμη- 
σεν ἰαντῇ οἶκον, x«i ὑπύρεισιε στύλους ἑπτά ' 
ἔσφαξε τὰ αυτῆς θύματα, οὐχ oix τῷ ὑπ αὐτοῦ 
ᾠκοδομημέω ναῷ προσιφέροντο, τὰ ανίσσης καὶ 
χαπνοῦ τοῦ ναοῦ τὸν χῶοον ἄποπληονντα * αλλ 
ὑποῖα ; Ἓλθετ, φησί φάγιτε τὸν ἐμόν ἄρτον, 
καὶ πίετε οἵνον, 0» κεχέρακα ὑμῖν. Τοιαύτη /ὰο d 
κατὰ Χριστὸν θεόδεκτος x«i ἀναίμακτος ἵερονργια. 
Απολίπετε (27), φησὶν, ἀφροσύνην, καὶ ζήσεσθε. 
Αφροσύνη γὰρ ὄντως τὸ οἴεσθαι χαίρει τὸν Θεὸν 
θύµασιν ἀ)όγων καὶ χκαπνῷ καὶ χνισση x«i τοῖς 
τοιούτοις. Mà γὰρ, φησὶ, φάγομαι χρία ταύρων, ἢ 
miu τράγων πίοµαι; Καὶ τίς ἐξεδύτησε ταῦτα ἐχ 
τῶν χειρῶν ὑμῶν; 


KS. Hoc δὲ, Ιουδαῖε, τῷ Σολομῶντι ἐναρμοσθί- 
σεται τὸ . Ἔσται τὸ ὄνομα αὐτοῦ εὐλογημένον 
εἰς τοὺς αἰῶνας; καὶ τὸ * Πάντα τὰ ἴθνη µακα- 
ῥιοῦσιν αὐτόν; Ei εὐλογχμένος ὁ Σολομὼν, ὁ Ósó- 
πτης ἐρωτάσθω Μωσῆς. ᾿µΕπικατάρατος ἄνθρωπος, 
ὅστις ποιβσει λυπτὸν καὶ Χωνιντὸν, βδέλυγµα 
Kupíe, ἔργον χεἰρῶν τεχνίτου. Et γοῦν ἁλώσιμος 
τῷ ῥἐγχλήματι τούτω Σολομὼν, πῶς ελογημένος 
ἔσται ὁ ἐπιχατάρατος; Πῶς δὲ πάντα τὰ ἔθνη µακα- 
ριοῦσω αὐτὸν, ὡς ἡμεῖς € τέως ἡ ἐξ ἐθνὼν Ἐκκλι- 
αία͵ τὸ τοῦ Χριστοῦ xal εὔλογούμεν καί µαχοριζο- 
μεν ὄνομα, ὅτι αὐτὸς ἡμᾶς ἑῤῥύσατο τῆς τῶν ὅδαι- 
µόνων απάτης; ᾿Απέστιιλε γὰο, φησιν, 0 Θιὸς τὸν 
Λόγον αὐτοῦ, x«l ἑἐῤῥύσατο αὐτούς ix τῶν δια- 
φθορῶν αὐτῶν καί τῶν τῆς ἁσεθειας ἐπιτηδευμάτων. 
Oi dt τῆς καλλίστης ταύτης ἠξιωμένοι ἀπολυτρώ- 
σεως πῶς ἂν µακαρίσωµεν, Z πῶς ελογὴσωαεν 
Σολομῶντα, τῷ κατ’ αὐτὸν ὑποδείγματι τὴν είδωλο 
λατρείαν ἐπιθεβαιοῦντα, καὶ ὀπίτω τῶν ψιυδωνύμοιν 
θεών πορεύεσθαι ἄντιχρυς εἰσηγούμενον ; 


93) Nisi quis malit legendum unica voce κατα. 
ῥαλλουσα. 

(24) Si nitentissimam angelorum purilatem tam 
onge excedit Virginis Deipara puritas, ut eam 
planeobscuret, quis suspicari potest, Virginis ani- 
mam aliquando tenebris acfeditate peccati obvo- 
lutam? Hec vero diligentius in Germano adverten- 
da. Cum enim disertissime deinceps originalem 
. hanc Deiparee puritatem profiteatur, hinc sensus 
istarum quoque sententiarum luculentior evadit. 

(33) Prov. ix, 1. Germanus cum [.ΧΧ habet vzà- 
piss, suffulsit : Aquilatamen etSymmachus verte- 
runt D.«cóuxae, ezcidit, uti et Vulgatus Latinus 
legit 

ae. TX, 5. Auctor habet ἔλθετε (venite) sed 
communis LXX lectio est, ἔλθατε. 

/27* Apud LXX legitur απολείπετε. 

(£8) Disertissimum habes testimonium fideino- 
stre» de incruento altaris sacrificio. 

(29 Prov. 1x,6. Lectio hujus loci, quam Ger- 
m;anus exhibet, consentit cum Complutensi edi- 


IN ANNUNTIATIONEM B. MARÍA. 


706 


κατὰ À sane muliebris generi ornamentum, ipsorum quo- 


que colestium spirituum nitentissimam obscurat 
puritatem (24), utpote que, comparationeinstituta, 
istam immenso superat intervallo. 

XXV. Hoc porro templum et ipse Salomon pro- 
pheticis oculis conspexit, et futurum velut jam 
edificatum contemplatusest, ubi inquit: Sapientia 
edificavit sibi domum et suffulsit columnas septem, 
immolavit victimas suas (23) ; non quales in teim- 
plo, quod ille (Salomon) extruxit, offerebantur 
quee nidore et fumo templi ambitum replebant ; 
quales igitur ? Venite, inquit (26) comedite panem 
meum, et bibite vinum, quod miscui vobis. Hujus- 
modi est enim secundum Christum Deo accepta- 
bile et incruentum sacrificium (28) : Relinqute 


p inquit (29) insipientiam, et vivetis. Proraus enim 


insipientia est existimare, Deum brutorum ani- 
mantium victimis, et fumo et nidore atque his si- 
milibus oblectari. Numquid enim, inquit (30), man- 
ducabocarnes taurorum, aut sanguinem hircorum 
potabo ? Ecquis ista e manibus vestris exquisivit ? 

XXVI. Preterea quanam, o Judee, ratione Sa- 
lomoniconvenientilla : £rit nomenejus benedictum 
in secula (31) ? Quomodo et ea : Omnes gentes: il- 
lum beatum pradicabunt (32)! Moyses, qui Deum 
vidit, ipse interrogatur, num benedictus sit Salo- 
mon. Maledictus, hicinquit, (33) Aomoquicunque fe- 
cerit sculptile, et conflatile,abominationem Domino, 
opus manuum artificis. Si itaque Solomon hujus 
criminis reus convincitur, quomodo habebitur 
benedictus, qui maledictus deprehenditur ? Quo- 
modo insuper omnes gentes beatum illum prredi- 
cabunt, sicuti interim nos utique Ecclesia e genti- 
bus collecta nomen Christi et benedicimus et bea- 
tum predicamus quoniam a demoniorum errore 
ipse nos eripuit ? Misit enim, inquit (34) Deus Ver- 
bum suum, et eripuit eos de interitionibus eorum, eta 
studio impietatis. Nos autem, qui eximia hac re- 
demptione digni habiti sumus, quomodo beatum 
jactabimus, et quomodo benedictionibus Salomo- 
nem cumulabimus, qui exemplo suo idololatriam 
confirmabat, et post falsos deos abire aperte do- 
cebat ? 


tione, que pariter habet, ἀπολείετε ὀροῤσύνην, 
καὶ $47100:, et sic utraque suffragatur Vulgate 
Latine editioni,re(inquite infantiam,et vivite. Com- 
munior Grecorum lectio habet, Απολείπετε &poo- 
σύνην, ἵνα εἰ αἰῶνα βασιλιύσητε. Aldina autem 
editio utrumque scnsum sic jungit : Καὶ ζήσεσθε 
εἰς τὸν αἰώνα βασιλεύσητε, 

(30) Psal. xuix, 13. LXX tamen Πβυθηίέφά/ομαι ... 
πίομαι. 

(31) Psal. Lvxi, 17. Germanus cum Aldina edi- 
lione ἔσται τὸ ὀνομα... communior tamen Grieca 
lectio, cun Vulgata Latina consentiens, habet: 
ἕστω τὸ ὄνραα κ. 7. P. 

(32) Ibid Paulo aliter Vulgata Latina : Omnes 
gentes maqgnificabunt eum. 

(33) Deut. xxvir, 15. Auctor cum cod. Alexan- 
drimo et editione Complutensi habet τεχνίτον pro 
τεχνιτων, uli communior ferl Greca lectio Latinue 
Vulgate consentiens. 

(3$) Psal, οτι, 20, 


T 


GERMANI II CP. PATRIARCHA. 


Quod vero benedicendum et adorandum inter A τι di τὸ τοῦ Χριστοῦ ὄνομα σύλογηξὸν ieri καὶ 


omnes gentes sit nomen Christi, auctor nobis est 
altisonus Isaias, seu ille potius, qui Isai prophe- 
tica inspiravit oracula, sic omnino aperte pronun- 
Vocabitur servis meis nomen novum, qui be- 
nediceturin terra;laudabunt enim Deum verum(33). 
Populus enim Dei non amplius Jacob (appellatur), 
non amplius Joseph aut Ephraim; vetera illa et 
obsoletasuntnomina sed novo vocatur nomine(36), 
quoniam et testamentum novum est, et novus 
populus. Quodnam vero istud ? Christianus, οἱ a 
Christo hoc nomine cognominatus, vere nomen 
suum gerit. Quicunque autem benedicit eum, qui 
vere nomine suo sic. appellatur, (eo ipso) Deum 
verum benedicit, scilicet Christum, a quo Christia- 
nus nomensortitur. 








Age itaque, et exinde sta mecum, atque ambo Li 


simul Christum verum Deum adoremus; et fac 
nobiscum signeris (37) lumine vultus illius acnovi 
Testamenti sanguine, sicque mortis auctorem et 
tenebrarum priucipem effugias. 

XXVII. At scriptum est, inquit, quod Orietur in 
diebus ejusjustitiaet et abundantia pacis.38). Ethoc 
oraculum profecto Salomon operibus implevit, ut- 
pote qui sapientibus rectisque judiciis lites direm- 
pserit, et irruentes hostes per circuitum sibi sub- 
jecerit. 

At vero, quomodo, o sacrilege tacuisti quod 
sequitur ? Quomodo, fili ministerii, quod merito 
nocti comparatur, lunam abscondisti ut thesau- 
rum veritatis suffurari posses ?Quodnam vero hoc 
furtum ? Hoc nempe : donec auferatur luna. Verum 
eum lumine veritatis dubitationibus tuis oc- 
curram. 

Scriptum est (nam et ego consimilia quedam 
tibi narrabo) quod Suscitavif Dominus satan Sala- 
moni Ader Idumeum, et Esrom et Htarameeth, et 
Andraezer ; et convenerunt adversus eum ; et erat 
duz agminis et occupavit Damasec : eratque satan 
Israeli cunctis diebus Salomonis (39). Satan porro 
dicit hic hostem et oppugnatorem. 








Sed dicam tibi etiam de justitia Salomonis, seu 
potius non ego, sed Regnorum liber ista enarrat : 
Et locutus est populusad regem Roboam, dicentes : 
Pater tuus durissimum jugum imposuil nobis (pater 
autem Roboam fuit Salomon). Tu itaque nunc im- 
minue paululum de imperio patristui durissimo et 
gravissimo jugo, quod ipse imposuit nobis (40). Au- 
disne gratiarumactiones, quas Salomon recipit pro 
sua erga populum justitia ? Adeo ut ipsa. quoque 
populi defectio ad Samariam, etad vitulos (42) 


(33) Isa. Lxx, 15 sec. LXX ; nam Vulgatus Lati- 
nus paulo aliter : Servos suos vocabit nomine alio ; 
in quo qui benedictus est super terram, benedicetur 


1) Deo, amen. 
(36) Referri huc possunt quee leguntur Isa. 1xi, 


2, i2. 
(37) Psal. iv, 7. 
(38) Psal. 1xu,, 7. 


D 








προοχυνητὸν i» πᾶσ τοῖς ἔθνσιν ἔχοαεν τὸν 
"Hcaizy συνήγορον µεγαλοφωνότατον, μᾶλλον δὲ τὸν 





αὐτῷ τά τῆς προφητείας ἐμπνιύσαντα, καὶ οὕτωσὶ 
διαῤῥήδην ἀποφηνάμινον - Tolg δονλεύουσί µοι 
αλεθήσεται ὄνομα xa, ὃ εὐλογηθήσιται ἐπὶ 


τς γῆς": εὐλογὴσονσι γὰρ τὸν Θεὸν τὸν ἆληθι- 
vé». Ojx ἔτι yàp τού Θεοῦ λαὸς Ἰακώθ, οὐκ ἔτι 
Ἱωσὴφ καὶ Ἐφραίμ, τὰ παλαιὰ «ταῦτα καὶ σεσηπύτα 
ὀνόματα - ἁ)λὰ καινὸν ὄνομα, ἐπεί καὶ xai Διαθήκη 
καὶ καινὸς λαός. Καὶ ποῖον τοῦτο; Τὸ Χριστιανός, 
καὶ ὁ ἀπὸ Χριστου παρωνομασμέ 














φιρωνυμεῖται, Καὶ 
λογὼν εὐλογεῖ Θεόν τὸν ἀληθινὸν, τοῦτ' ἔστι 
Χριστὸν, ἀφ᾿ οὔ ὁ Χριστιανός παρωνόμασται. 





Δεῤρ᾽ ἴθι, καὶ στῆθι λοιπὸν μετ ἐμοῦ, καὶ προσ- 
αννήσωμιν ἄμφω Χριστὸν τὸν ἀληθινὸν Θων' καὶ 
στμειώθητι μεθ ἡμῶν τῷ pert ToU προσώπου αν- 
τοῦ, και τῷ αἵματι τῆς νέας Ἀιαθήκης, xci διαφύγης 
















έγραπται, φησί ὡς ἀνατελε ἐν 
αὈτοῦ duxi πλᾶθος sipé- 
cà» ἴργων ὁ Σολομών τὸν λόγόν ἐκύ- 
pesi, σοφαῖς εὐθνδικίαις τὰς ἀντιδικίας διαλύσας 
κύκλῳ συνεπιτιθεµένων Κατακνριεύσας 





ταῖς ἡμέραις 





τῶν 
ὀχθρων. . 

"AX πώς, ἱερόσνλε, τὸ ἑξᾶς ὑπικράτησας: Πώς, 
ὦ νὰ τᾶς νυκτί παρωμοιωµένης λατρείας, τὴν σε- 
λάνην ὑπέχρυψας, ἵνα ὑποκλίφν. χρὲμα τῆς 
ἀληθείας; Καὶ τί τὸ χλίµµα ; Τὸ, deg οὗ ἄντ- 
αναιριύῷ à σελένη, Ὅμως ἀπανιέσω σου μετὰ τού 
às ἀληθείας φωτὸς τοῖς προθλήµασι. 














& ἴσα ἐρῶ, ὅτι Ἔγειρε 
τὸν “Αδερ τὸν Ἴδου- 


Γέγραπται, κἀγὼ γὰρ σοι 
Κύριος σατὰν τῷ Σαλομὼν 








μαῖον, καὶ τὸν Ἔσρωμ, καὶ τὸν Βαραμεϊθ, καί 
"Avdpaizto ^ xmi συνπθροίσθησαν im 
P 





α 
προκατελάθετο 
Ἰσραὴλ πάσας 
ἀντικείμενόν 


συστρέωµατος, — xai 


σατὰν 


ἄρχων 
» Δαμασέκ . καί iv 
ἠμέρας Σαλομὼν, Σατὰν di 
φησι xai πολέμιον. 

Ἐρώ δὲ τοι καὶ πεοί τῆς δικαιοσύνης τοῦ Σαλο- 
pe» "μᾶλλον δε οὐκ ἐγώ, ἁλλ d των Βασιλειων 
βίθλος * Καὶ dimer ὁ λαὸς πρὸς τὸν βασιλέα 
Ῥοθοὰμ, Ἀέγντες * 'O πατὴρ σου ἑθάρυνε τόν 
αλοιὸν ἡμῶν * πατὲρ δὲ τοῦ "Pofoku Σολομών. Kai 
σὺ νῦν κούγισον ἀπὸ τῆς δουλείας τοῦ πατρός 
σου τῆς σκλκρᾶς, xai ἀπὸ τοῦ 4 
Ααρίο, οὔ ἔδωκεν ἡμῖν. ᾿Ακούις τῆς θὐχαρι- 
στίας (41), ὃς εὐχαριστεῖται à Σολομών περὶτῶς tig 
τὸν Ἰαὸν αὐτοῦ δικαιοσύνης ; " Ώστε καὶ à ἀποστασία 




















(10 n hrs 1X, 14, sec. LXX versionem, a qua 
valdehic differt Vulgata Latina ,adeo ut nonni 
σας apud LXX hoc 14 versici continentur, in 

vlgata legantur vv. 23 et 25. 

($0) III Reg. xn, 8-4 sec. LXX. 

(41) Cod εὖχαρι. 

(42) Vitulos aureos auctor innuit α Jeroboam. 
creotos. Vide III Reg. xu, 28-32. 








δαμά- Α 
Ἆεις αὐτοῦ µετανάστευσις (43) αἰτίαν ἔχονσι τὴν τοῦ 
Σολομώντος ἐπέρειαν. 

. O3dt τὸ, ἕως οὗ 
λήνη, κοινωνίαν ἔμει 
γὰρ καὶ ko. xai ἆ σελήνη, ὡς d 
τὸν οἰκεῖον du 





ἀνταναιρεθάσεται d σι- 





à mo 









αὐνουσι θρύμον, καὶ ὕπηρε 


Φπαιονργήσαν τῷ κελύσµατι" » di του Xo) 





Χριστ. P 
σαι δοξαν iv τῇ γῇ ἡμῶν, ὅπι 
σάρκα cp θιώσει (uiv mg 
ἀθάνατα. Εἱράνη Ji dme τὸν Ἰσραὰλ οὐδαμῶς, ΠΠαν- 
ταχόύεν γὰο , λιθολωστεῖται, ῥαβδίσεται, 
ὡς Χόσμον Φυσωδέστατον µίασµα, Mov; Χριστός 
αιώνιος βασιλεὺς, καὶ τῆς αἰρήνης αὐτοῦ οὐκ ἴστιν 
x d 








scia, βασὶ 








B 











, ὅπερ ἐστω, ὡς 
τὸ Ji ἀναρχον καὶ ἀτι- 
di ux 9 ἴδιον γύ- 





κθὶ, Ὥσπερ καὶ 5 δικαιοσύνη Χριστοῦ ὑπὲρ πᾶσαν 


ἀνθρώπων δικαιοσύνη», vafiüs- 


c 





à γὰρ ἀκλελεκται 
νικάὸς ἀνθωύπων ο θεοφιλῆς καὶ µαχήριος Ἀθραάμι 
ϱ ἑαυτὸν dod 





καὶ ο) 








voy 





ἵδα καὶ 





T 
uam, ᾳ 





καὶ οπηπ. 





xat 


μονογενους 





EE 


σπέοµατος minUuTuvs, xul 





bytes xti» 








a-puso» ἐδείχθη τὸ ση 








zio ἓκ Pia 


ior οἱ ᾿λθραμιαῖνι id 
Ki 


b 


Φισαν, καὶ των εὐνικὼν Rai 





τεροι. 
ἔθνσαν 





gian 


(33) Nisi quis malit mendose positum µετανά- 
στιντις pro µετανάστατις, addenda erit lexicis grie- 
citatis »erioris οἱ hrec vox quasi à µεταναστεύω. 

14$) Lvxurv, 10. . D. 

(45) Germani verba' ἵνα μὲ μέγα» κινὼ τὸν ἀνά- 
7400», 8 αμίαπι continent Grecis fami iare, dequo 
Suidas (ad v. Κως » ἀνάγνρον: ἐπὶ 
τῶν ἐπισπωμένων (x: 3 Moves annagy- 
€um ;de illis dicitur qui mala in suum caput at- 
trahunt. Et hoc sensu idem adagium referunt et 














iN ANNUNTIATIONEM B. MARLE. 


710 


suos conversio nullam preeter iniquas Salomonis 
vexationes causam habuerit. 


XXVIII. Sed nec quidquam cum Salomone com- 
1nune habet et illud, donec auferatur luna. Hucus- 
que enim tum sol tum luna cursum suum, prout 
constitutum ipsis ab initio fuit, perficiunt, et Con- 
ditoris sui nutui obsequuntur ; at Salomonis gloria 

in pulverem abiit. 

Christus vero, qui ob suam in homines charita- 
tem voluit ut inAabitaretgloria in terra nostra &&), 
lioc est, ut per unionem cum Deo terrestris caro 
noslra Deus fieret, Christus, inquam, regnat in 
teternum. Adde, quod Israelitica gens et nuspiam 
pace fruatur. Ubique enim terrarum vexatur, la- 
pidibus petitur, caditur virgis, tanquam  pestilen- 
tissima mundi labes. Solus Christus rex est. eeter- 
nus, et pacis per ipsum parte nullus est finis. 
Atque hoc etiam, Christum nempe neque. initium. 
habere neque finem, non meum est, sed [saite pro- 
pheto. Initio autem ac fine carere solius. Dei est, 
nature videlicet increatie proprium. 

XXIX. Atque eadein pariter ratione etiam justi- 
tia Christi humanau omnem justitiam longe pree- 
tergreditur. Non enim exhauritur in tribuendis 
bonis, quie corruplibilia ex natura sua sunt. et 
cum presenti vita amitluntur, dumque huc illuc 
decidunt et transferuntur, possessores suos illu- 
dunt ; verum qualis ea est? Perquam altissima,et 
mundus, et qua sunt in mundo, condita fue- 








Et vero postquam Abraham, vir Deo charus ac 
beatus ex omnibus, qui per eam etatem vivebant, 
electus a Deo est, quippe qui Deum magis quam 
seuiet dilexit, et non inodo patriam et cognationem. 
uc possessiones omnesrelinquens, peregrinus venit 
in terram alienam, οἱ quocunque jussit ille, qui 
eum regebat, alacriter sese contulit: sed propter 
Deum ipsum neque unigenito atque heredi suo 
pepercit ; vicissim patriarche Deus promisit, que- 
cunque demum promisit, innumeram scilicet po- 
steritatem ae terram late possidendam, atque, ne 
plura congerens tedio sim (40), benedictió in uni- 
versam Abralue posteritatem transiit. 

Verum posteri ejus haudquaquata paternos 
mores in semetipsis aliquando expresserunt ; imo 
vero viam diametro oppositam terebant, et filii 
Abrahie vel ipsos ethnicos impietate preetergressi 
sunt. Caput autem impietatis eorum fuit, quod 
liluos suos οἱ filias immolaveruntdamoniis (36). Sic. 


explicant Erasmus (Opp. tom. Il. p. 52) et Henr. 
»tephamus (Thesaur. Vol. V, ad V. ἀνάγνρι). At 
hic sensus, uti patet, adrem non facit. Itaque cum 
Suidas addat : Ἔστι d yuzóv ὁ ἀνάγνους δνυσῶθες 
τριβόμενο», Anaggrus autem. est planta, quasi tera- 
tur, malum spirat odorem; putaverim adagium la- 
tiori sensu a Germano usurpatum de iis qui utcun- 
que alicui rei diutius insistendo molesti evadunt. 
(46) Psal. cv, 37. 








71 


GERMANI Il CP. PATRIARCHLE. 


15 


gratissimum Deo sacrificium, quod in unigenito A νε τοῦ 'A6paxp ἐμιμῆσαντο οἱ xaxóg χαὶ φῦντο 


Abrahe perfectum fuerat, imitati sunt isti perpe- 
ram ex Abrahe lumbis et progeniti et progressi | 
Infensus igitur fuit Deus generationi huic et dizit: 
Semper hi errant corde (47). Cieterum ethnicorum 
permiste multitudinis nulla tunc ratio habita fue- 
rat. Et vero cum idem Deus esset Jud eorum et gen- 
tium (&8), utpote communis utrorumque creator 
et conditor, et omnes opera manuum ejus essent ; 
at gentibus neque legem (scriptam) dederat, neque 
prophetas ad eos miserat, neque vi miraculorum 
ad se attrahere illos voluit. A&quum igitur Deus 
censuit, hos quoque atque eorum res providentia 
sua visitare, et experientia probare, an gentes di- 
vinis mandatis obsequentes se praeberent. Et rur- 
sus tamen memor promissionum, quibus se erga 
patriarchas obstrinxerat, et semen Abrahae (appre- 
hendit) (49), et inter Judeos versatus est, licet 
nosset, se ab illis haud receptum iri. Factus est 
homo : conspiciendum se prebuit: cum hominibus 
conversatus est (50) ; beneficia sua instar [íluenti 
effudit in Jude totius conspectu. Ast illi, quasi 
gravissimam injuriam passi, livore in eum exarse- 
runt, et non secus ac fragranti unguento scarabei 
solent, salutaribus aquis exstincti sunt. Tradide- 
runt, crucifixerunt, morti addixerunt benefactorem 
suum. Hec longanimitatis fuerunt : que vero 
potestatis, e mortuis resurgit : per apostolos suos 
ad gentes transmigrat : effunditur in universam 
terram aqua saliens n. vitam zlernam (51) ; et 
quemadmodum desiderat cerva ad fontes aqua- 
rum (52), ad undas Siloe leniter fluentes avidiori 
siti (gentes) desideraverunt: et repleta est universa 
terra scientia Domini (53). Hoc. disposuit Dei ju- 
stitia. Nam longe alia hominum perquam iniquis- 
simorum sententia est. Decernunt hi scilicet, e 
multis fratribus eum solum dignum esse, ut a Pa- 
tre honoribus cumuletur, quiet contumax, et du- 
re cervicis, et parricida fuit; reliquos vero, qui 
nullius iniquitatis rei deprehenduntur, imo ad 
mortem usque Patri obsequi parati sunt, ab heere- 
ditate paterna excludendos esse. Porro si hoc est 


B 


C 


καὶ ἀνατραφέντες ἐξ ὀσφύὸς ᾿Αθραάμ. Προσώχθισιν 
οὖν ὁ Θτὸς τῇ yw ἐκείνη, xci εἶπεν ' λεὶ πλα- 
νῶνται τῷ καρδία. Τῆς δ' ἐθνιχῆς πανσπερµίας 
τότε λόγος οὐδείς. Καὶ μὴν xotvóg ὁ Θιὸς x«i 'Iou- 
δαίων x«l ἐθνῶν, ὡς πλάστης καὶ δομιουργὸς, xel 
πάντες ἔργα Χχειρῶν αὐτοῦ, καὶ οὔτε νόµον τοῖς 
ἔθνεσιν ἔδωχεν, οὔτε προφήτας ἐξαπέστει)εν εἰς αὖ- 
τοὺς οὔτε τῷ τῶν θαυμάτων ἀνάγκη Ὀθέλησεν ἐφ' 
ἑαυτὸν ἐπισπάσασθαι. Ἐδικαίωσεν οὖν σκοπῷ int 
σκένασθαι χαὶ τὰ κατ αὐτοὺς καὶ νῶναι τῇ 
πείρα, εἰ πειθηνίως ἔχει τὰ ἔθνη ποὺς τὰ Osa 
κελεύσματα. ἩΠλὴν x«i πάλιν µμνεμονεύων τῆς 
πρὸς τοὺς πατριάρχας ἐπαγγελίας, x«i τοῦ σπίρ- 
µατος ᾿Λθραὰμ ἐπιλαμθάνεται, καὶ τοῖς ᾿Ιουδαίοις 
ἐπιφοιτᾷ, καὶ ταῦτ εἰδὼς, ὡς οὐ παραδέξονται, 
Ἐνηνθρώπησιεν * ἐφάνη * ἀνθρώποις συνανεστρὰ- 
φη ' ποταμηδὸν τὰς εὐεργισίας αὐτοῦ ἐπὶ πρόσωπον 
τῆς Ἰουδαίας ἐξέχειν. Οἱ δὲ, ὡς τὰ µέγιστα ὑδας- 
µένοι, τῷ φθόνῳ ἐνεπυρίζοντο * xai τῷ ὕδατι, ὡς 
μύρῳ οἱ κάνθαροι, ἀπεπνίγοντο. Προῦδωκαν, ἑσταύ- 
ρωσαν, ἐθανατώσαν τὸν ἴδιον εὐεργέτηων. Ταῦτα τὰ 
τῆς µακροθυμίας ' τὰ δὲ τῆς ἐξονσίας, ἀνίσταται ἐκ 
νεκρῶν * µιταθαίνει διὰ τῶν ἀποστόλων ἐπὶ τὰ ἔθνη * 
κενοῦται πρὸς πᾶσαν τὸν οἰκουμένην τὸ εἰς Cod» 
αἰώνιον ἀλλόμωονον ὕδωρ ' τὰ δὲ ὃν τρόπον ἔπιπο- 
θεῖ ἡ ἔλαφος ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδατων, πρὸς τὸ 
ὕδωρ τοῦ Σιλωὰμ τὸ ἠσυχῆ ῥέον διψητικώτερον ἐπι- 
πόθησαν * καὶ ἐπλήσθη à σύμπασα yü τοῦ γνῶναι 
τὸν Κύριον. Τοῦτο 5 δικαιοσύνη Θιοῦ. ᾿Επιὶ τὸ 
ἵτερον τῶν λίαν ἀδλικωτάτων ἐστὶν, τὸ πολλῶν ὅντων 
ἀδελφῶν τὸν σκληροτοάχηλον µόνον xui πατραλοίαν 
καὶ απειθῆ Αξιοῦν τιμᾶσθαι παρὰ τοῦ πατοὺς * τοὺς 
δε uxdt? Ἠδικηκότας, ἀλλ' ἑτοίμως ἔχοντας piyot 
θανάτου πείθεσθαι τὴν πατοὶ, τῆς Χληρονομίας ἐκ- 
θάλλεσθαι. Ei τοῦτο ἄδικον, ὥσπερ οὖν καὶ icti, τὸ 
τούτῷ ἀντικείμενον δίχαιον, καὶ μείζονα ταύτης TÀQ 
δικαιοσύνης οὐδεὶς ὃν εὐοᾗσῖι ποτέ. Τοιαύτη iv ταῖς 
ημέραις τὸς χατὰ γῆν διατριβῆς τοῦ ἐμοῦ Σολομῶν. 
τος δικαιοσύνη ἀνίέτειλεν * οὔτος xoi δικαιοσύνης 
£t; oy ἑτέρου προγήτου προηορεύθη τῆς αὐτὸς 
ἕνεχα διανοίκς. 


iniquum, uti profecto iniquissimum est, igitur quod ei opponitur, justum est, imo nihil hoc equius 
inveniri unquam poterit ejusmodi, quidem fuit justitia, que per eosdies orta est (54), quando in 
terris versabatur Salomon meus ; atque eadem decausa jam antea ab alio propheta (353) hic appel - 


Jatus est sol justitia. 


XXX. Quid adhuc (postulas) ? Salomoni (inquit) D 


divinitus collata sapientia fuit. 

Esto ; sed et terrestris paradisus a Deo planta- 
tus fuit, et paradisi divinitus plantati habitator 
Adam ipse quoque a Deo conditus est : ipse quo- 
que divinitus sapientia ditatus fuit, idque testan- 
tur aptissime significationes nominum, que sane 


(47) Psal. xcv, 19, 56ο. LXX. 

(&8) Rom. ii, 29. 

(&9) Heb. n, 16. 

(80) Bar. ni, 38, sed apud LXX, v. 37, 
(91) Joan. iv, 4. 

(52) Psal. xuu, 1, sec. LXX. 


A", Ti ἔτι; Θιόσδοτος ἦ σοφία τοῦ Σολομῶντος. 


᾽Αλλὰ χαὶ ὁ παράδεισος, θεορύτεντος καὶ τοῦ θεοὶ 
φυτεύτον τούτου ἐνδιαιτητὴς (ὅ0) ὁ ᾿Αδὰα, καὶ οὗτος 
θεόχτιστος. χαὶ οὗτος 61630906, χαὶ μαοτυοοῦτσι αἱ 
κατάλλήλοι σηµασίαι τῶν κλήσιων, ἄσπεο ἅπασι 
τοῖς δώοις ἐν παραδείσῳ προσέρµοσιν. ᾽Αλλ᾽ εἰ xoi 


(63) Isa. xt, 9. 

34) [sa. XL v, 8. 

35) Malach. iv, 1 : Et orietur cobis, timentibus 
nomen meum, sol justitia. 

(96) Cod. ivdiarututés. 


^ia 


IN ANNUNTIATIONEM B. MARLE. 


T 


τὰ πρῶτα µακαριστία, tZ i μὸν δεύτερα ταλανι- A ipse in paradiso universis animantibus convenien- 


στία, καὶ τὰ τῆς εὐλογίας µετεστράφησαν εἰς κατά- 
prs διὰ τὸν ὅγιν καὶ τὸν γυναῖκα, Ὁ μὲν γὰρ εἶσ- 
πγώσατο τὴν πολυθεῖαν' ΄Ἔσισθε γὰρ, puciw, ὡς 
Bro - ὁ δι τῶν εἰσηγόσενν διάκονος πρὸς ἄνδρα γι- 





γένηται, Καὶ à βασιλὺς τῶν ἐπιγείων ἁπάντων, 
γυμνὸς, αἱ ος, ἅθλιος, τοῦ παραδείσου ύπερ- 
ορίζεται. 


ter imposuit. Veram si prima hec uti fortunata 
laudanda sunt, enimvero ut valde erumnosa de- 
ploranda sunt posteriora, ac benedictionis illius 
conditio in maledictionem propter serpentem at- 
que mulierem conversa est. Nam serpens quidem 
deorum invexit multitudinem, quoniam dixit : 
Eritis sicut dii (57) ; mulier autem malorum (ser- 


pentis) consiliorum administra apud virum facta est. Hinc rex ille universorum, quie erant super 
terram, nudus, captivus, miserabilis e paradiso expellitur. 


Mà τὸ κατὰ τὸν Σολομῶντα δρᾶμα τῆς κ. àv 
Αδάμ ἁπάτης ἀπίοικε; Mà τὰ κατὰ τὸν Αδὰμ 
ἁκατάλληλα πρὸς τὸν Σολομῶντα ; Τῶν θελν χαρι- 
σµάτων πλήρεις ἀμφότερι " γυνὴ καὶ ὄφις καὶ πο- 
Ἀνθεία ἁπαλλοτριοῦσι οὓς (ὅ8) ἡμετέοους 
προπάτορας " ταυτοπαβεῖ τοῖς προπάτορσι καὶ ὁ 
ἀπόγονος καὶ ὑπὸ τῶν ὁμοίων ἁλίσκεται. Ἐπιὶ κἀν- 
ταῦθα συμβουλὸ γνναικῶν, καὶ πρὸς πολνθεαν 
παρεκτροπύ * xai οὐδὲ ὄψις ἄπεστι κακοσύµθουλος. 
Τοῦτο οἵδεν ὁ πεπονθώς " ἐκείνου γὰρ λόγος τὸ, Κα: 
θκιροῦν à» Φήξιται ὄφις: εις φραγμὸν δέ 
μοι ὁ τὰς ἐπεὶ ταῖς ἀλλοφύλοις ἐπιμιξίας ἀποτειχίζων 
ws ἐξείληπ-αι: καὶ τὸν ἁπάτην ταύτην ὁ νοητὸς 
τεγέννηκεν opis. 

























AA. Ταῦτά σοι πεπλανκμένῳ Ἰουδαίρ καὶ 
σελερογνώμονι ἐκ τῶν πολλῶν ὀλίγα. Οὐδι γὰρ Gvj- 
χωρεῖ ταῖς ἀντιῤῥήσεσιν ἐμπλατύνισβαι à ἐνεστῶσα 
πανήγνρις. Δικανικοῦ yxp τὸ σφοδρύνεσθαι κατὰ 
τῶν ἀντιλεγόντων, καὶ ταῖς ἀντιθέσισιν ἀντιπαρα- 
τττισθαι. Πανηγνοιστοῦ δὲ τὸ ῥυθμίζευ τὸ drifu- 
μοῦν τῆς ψυχῆς ταῖς εἰρηνικαῖς κοταστάσεσι, κἀπὶ 
τὸ ἀτάραχον καὶ ἁβόλωτον κατάστηµα τῆς καρδίας 











Tb pre» ἁδονὰν θαλαμεύειν ἀστενοχώρητον. ᾿Αλλ’ 
οὗτοι μὲν οἱ χριστομάχοι θδρες οἰχέσθωσαν, καὶ κατη- 





ἡμῶν δὲ οὕτος προπορενέσθω, καὶ tis αἴσιον τΏος τὸν 


λόγον ἀγέτω * εἶτν. 





AB. ᾽λλλ épà προγητικὸν χορὸν ὁμοθυμαδὸν τῇ 
Σταηγύρει συντρέχοντα Ὑεγανωμένῳ ποοσώπῳ καὶ 
gauduoyrt, καὶ βίέθλονς ὑπαγκάλονς βαστάνοντα, καὶ 
ἀτοίμως ἔχοντυ τῷ ἐσφραγισμένῳ τοῦ Θεού βιθλίῳ 
ἀπὸ βίθλου προσοµιλεν. Χοραρχεῖ δὲ τῆς πανε 
fus; ὁ Μωύσῆς, οὐκ ἔτι μογιλαλῶν (60), ὥσπερ 
πρότερον, ὡς iv τῇ Ὑλώσσῃ βαστάζων τὸ βαρὺ φορ- 
πίον τοῦ νόµου, ἀλλά τετρανωμένῃ Ἰλώττῃ φθεγγό- 
ενος. Φθέγγεται δὲ tí; Παριλθὼν ὄψομαι τὸ ὅραμα 
τὸ μέγα τοῦτο, τέ ὅτι οὐ κατακαίεται áo βάτος, 
καὶ ταῦτκ τὸ πῦρ τὸ ἱπτόμενον τῶν ὁρέων καὶ 











(57) Gen. m, 5. 
(58) Cod. τᾶς. 
ο Eocle, x, 8. 
(60) Cod. 


(64) Psal. Exktv, 6. Fortasse Cermapus non vitio 
PATROL, GA. CXL. 





Numquid non Ade ruine par invenitur Salomo- 
nis tragedia? Nunquid non simillimi Ade ac Sa« 
lomonis casus? Ambo divinis muneribus cumulati ; 
mulier et serpens et deorum multitudo nostros a 
Deo primos parentes alienant: eadem, quie primis 
parentibus, et nepoti obveniunt mala, iisdemque 
laqueis hic prehenditur. Nam etiam hic suasiones 
mulierum, et ad polytheismum conversio; et ne 
serpens quidem deest mali auctor consilii. ld sen« 
sit et ille, qui horum malorum particeps fuit ; ip- 
sius enim vox illa est : Qui dissipat sepem, morde- 
bit eum coluber (59).Sepes autem hic, mea quidem. 
sententia, pro lege accipitur, que instar muri & 
permistione cum mulieribus alienigenis arcebat; 
et hanc quoque ruinam spiritalis serpens peperit. 

XXXI. Atque hec pauca e mullis tibi, o Jude, 
aberranti et in errore pervicaciter persevecánti 
dicta fuerint, Neque enim longioribus refutationi- 
bus insistere, que nunc celebratur festivitas, pa- 
titur. Et causidici quidem fuerit, adversus contra- 

C dicentes vehementius contendere, atque objecta 
refellere. Panegyrim vero celebrantis magis munus 
est animi motus ad tranquillum ordinem compo- 
nere, et exinde in corda, que serena ac tranquilla 
pace fruantur, jucundissimam inducere festivitatis 
voluptatem. Sed abeant sane bellu iste Christo 
infense, et pudore suffusi discedant; Fiatque via 
illorum tenebrz, et lubricum : et persequatur eos 
angelus Domini (61), qui felix nuntium ad perpe- 
tuam illam Virginem defert: ipse autem nobis 
pre&eat, et orationem nostram ad felicem exitum 
perducat. Ac de his hactenus. 

XXXII. At ecce universum chorum prophetarum 
video, ad hanc celebritatem leto ac subridenti 
vultu una simul omnes accurrentes, libros ulnis 

D gestantes,paratosque obsignatuim illum Dci liberum 
(sc. sanctam Virginem)e suis volutinibus alloqui. 
Inhac porro celebritate primas agit partes Moyses, 
non amplius, ut olim, ore bleso, quippe qui in 
lingua grave legis onus ferebat, sed expeditissime 
loquens. Quid porro clamat? Transiens videbo 
visionem hanc magnam, quare rubus non combu- 
rütur (62), idque, licet in semelipsa illum gerat 


eodicis,quem manu terebat, sed ratione syntaxeos 
posuit xeradwxíre pro xeradwxe», prouti con- 
sone cum Latina Vulgata habet et Greca LXX 
versio. 
(62) Exod. in, 3. 
39 


"i5 


ignem qui tangit montes et fumigant (04). Nam ce- 
terum haud timeo illud : Ne appropies huc (65). 
Corporeum enim calceamentum, quo medio ccle- 
stis anima terre insistit, jamdiu tum dimisi. Insu- 
perignis iste haud ignis consumens est (66), sed 
suaviter illuminans et exhilarans : Neque enim ve- 
nit, ut judicet mundum, sed ut mundo salutem fe- 
rat (67). Rursus video Deum inclinantem celos 
et descendentem (68) in montem saactum, qui uni- 
verss terree supereminet, et nihil nisi coeleste sa- 
pit(69). Video terram promissionis lacte et melle re- 
missionis manantem (10). Pro vetere illa mihi hor- 
risona voce, dulcissimam nunc exaudio : audivi 
olim : Ascende in hunc montem. et morere ibi (71); 
et cum ascendissem, statim inde ad inferos des- 
cendi: nune vero per hunc inambulantis Dei ac 
mire celsitudinis montem ad celestem vitam et 
immediatam Dei visionem evehor. 

' XXXIII. Una vero cum Moyse prodit in conspe- 
ctum et frater (Aaron) nuceam virgam (72) manu 
tenens, eamque ob oculos Virgini ponens, ut ne 
cogitationibus ipsa incerta fluctuet, neve luesitans 
ad archangelum respondeat: Quomodo fiet istud 
mihi, quoniam virum non cognosco (73)? 

Ecce enim et puelle cognatus rex David. pro- 
pheticum agmen perrumpeus, in medium prosilit, 
&clyram pulsans virginei cordis conturbationem 
leniter sedat : Audi, filia, inquit (74), et vide. Audi 
angelum ; cerne virgam non irrigatam et plane 
aridam, utpote omni humore carentem, quomodo 
(tamen) germinat, quomodo fert fructus, quouiodo 
suave olet, tantuinmodo ut tui supra nature ordi- 
nem partus figuram preesignet. Ne turberis ad Ga- 
brielis dictum ; verissimum illud est, licet nature 
fines preetergrediens: In duobus vel tribus testibus 
stabit omne verbum (13). Partum tuum admiran- 
dum, qui verbis Gabrielis annuntiatur, celi insu- 
per enarrant. Inde enim adest archangelus ; adest 
preterea testis in celo fidelis (76), qui promisit, 
de fructu ventris mei positurum se esse super se- 
dem πιθαπι (77) εἰ thronum meum sicut dies celi(:8) 
jugiter servaturum, atque ad ejusdem coeli celsitu- 
dinem evecturum, adeo ut non lerrestris modo, 
sed et colestis, non ad tempus tantummodo, sed 
et in seternum sit duraturus. 

XXXIV. Et hec quidem David. Sed et venerandi 
patriarche, qui primam honoris sedem obtinent, 
divina prorsus de partu tuo preedicant ac testantur. 
Ethine quidem Abraham in exiguo et concinno ta- 











(03) Cod. καταπνιζονται. 
6&) Psal. cn, 32. 
65; Exod. in, 5. 
66) Deut. 1v, 24; Hebr. xu, 29. 
(67) Joan. xu, 47. 
68) Psal. xvi, 10. . 
69) Audis, Virginem Deiparam sancto monti 
comparari, qui non modo universe terre super- 
eminet, sed nihil terram sapit. 


(70) Deut. xxx), 20. Frequenter porro SS. Patres 
sancte Deipare symbolum hábuere terram pto- 


GERMANI II CP. PATRIARCEJ.E 


76 


A καπνίζονται (63), φέρουσα i» ἑαντῇ. Καὶ ἄλλως γὰρ 

τὸ Mà ἐγγίσης dt, οὐ δΔέδοικα, Τότε γὰρ σωµα- 
πόδηµα, ᾧ μίσῳ à 
q8, Φάσας 
οὐ m3p ἐστι χα: 
φωτίζον και ἰλαρόν. 03 
κόσμον, ἀλλ ἵνα σῶσῃ 
Θεὸν οὐρανοὺς xh 
















αλίσκον, D? 
Ii. ἵνα apiya 
πάλιν ὁρ 


χόμενον do 





Tb τὴς προτέρας Φυσηκοῦς uot ἐχείνης quis, 
τῆς Ίλυκντάτης ἐνακροῶμαι: ἴκουσα πάλαι: "Asi 
fü δε τὸ ὄρος, καὶ τελεύτα ἐχεῖ: καὶ dva- 
fae, εὐθὺς ἐκεῖθεν κατέβην ἐπὶ τὸν "Adv - vov δι 
διὰ τον Λεοβαδίστον τούτου ὄρους καὶ ὑπερυψέλον 
πρὸς ck» οὐράνιον ἀνυγοῦμαι ζωὴν καὶ civ ἅμετον 
θιοπτίαν. 

ΑΙ. Τῷ Νωσε τούτῳ καὶ ὁ ἀδε)φὸς συνεισίρχε- 
ται, zi» καρυΐνην ῥάβδον ῥαττάζων. καὶ ὀποδεικνὺς 
* Παρύθῳ, ü 














B 






jptrhe τὰς κόρης βασιλεὺ 
προγητικὸν σύστημα διακόψας, ἐπὶ τὸ μὶ- 
σον , Tüv λύραν κινῶν, καὶ κατευνάτων 
τὰς παρηενικῆς καρδίας τὸν Üópufow - ΄Άχουσον, 
θύγατιρ, καὶ idi. Άκουπον τοῦ ἀγγίου : ἴδε τὲν 
ῥάδδον τὲν ἀπότιστον, τὴν κα à 
ὃος πάσης χπς 
yhp, πως 
προχαράξια κωογορίαν. Μπ διαταραγ 
fpei c παναλτθὰς γὰρ. εἰ καὶ 
των πᾶν ῥῆμα στα- 
θήσεται. Τὸν δὲ σὸν παράδοξον τοκο», τὸν ὑπὸ τοῦ 
Γαθριὰλ μηννόμενον οὐρανοὶ διτγούνται. 
à , καὶ à udo: 
Tis κοιλίας μου θέσειν ἐπὶ τοῦ 

































pisse µου ἐπεγγείλατο, καὶ τὸν Üpnvos µαν ταῖς ὃ 
puts πυµπαρικτε-ναι τον οὐρανοῦ καὶ 
συμπαρυψώσαι, ἵνα μὲ µονον dm ἐπίγειος, 
οὐράνιος, μὲ πρόσκαιρος µόνον, ἀλλὰ καὶ ἀτελεύτετος. 






AX. Καὶ ὁ μὲν Δανίδ a. Oi δὲ πατριάρχαι 
ciu», σεμνῶς προκαθήµινοι, τὰ βεοπρεπῇ τῷ 
Tówe πρὀσμαρτνροῦσιν. 'O μὲν ἓν βοαχυδιαστάτω 
σκη»ῇ καὶ εὐπιριγράπτῳ εἰσοικίζων τὸν ἀπερίγρα- 





σ 








missionis. 

(71) Dleut. xxxit, 49. 

(72) Virga Aaron, quie non irrigatà floruit, SS. 
Patribus fuit typus Deiparm, que sine tactu pu- 
doris inventa est mater Salvatoris, 

(73) Luc. 1, 34. 
(14) Psal. Χαν, 41. 
(75) Deut. xvi, 6 ; [ Tim. v, 19. 
(16) Psal. xxxvi, 38. 
Psal. cxxxi, 14. 


(6) P 


'sal. Lexxvir, 30. 


7117 


πτον, 5 Αβραὰμ.ο ὃ 

ἔγειουμενος, ὁ Ἱπτακκ' λιθώδης ο Ἡ Tí; Σάῤῥας 
Νο * » 1 , 

ντοὺς, Xt πρὸς παιδογονίαν ἀνύπειχτος. 


"O τρίτος ὃς o Ιακὼθ χριττὸν ἑλαίῳ ἀναδιίχνυπι 
λέθον, καί otxov ὀνομάνει Gio τῷ λίθῳω τούτῳ τὴν 
χεφαλὴν 0 ἁληθὴς Ἱτοαὴλ ὑπανέπαντε, τὸν ix τῆς 


.»8 » s. . . ΄ 
ὁφοιπορίας παραμ»θούμενος κχόπον, μονονουχὶ χοα- 
ζοντος τον λίθου τούτου προὐπαχούσας' Ἀεῦτε προς 


παυντες οἵ κοπιώντες καὶ πεφοοτισμένοι. χα)ὼ 
ὁ δὲ λίθος ἦν ὁ Χριστὸς Fi δὲ 
ὁ Ἰαχὼδ οὗτος καὶ Ἰσραῦλ κέχληται, o Ἰσαὴλ δὲ 
νοῦς ὁρῶν Θεὸν διηραήνευται, ἔσται ὁ λίθος οὔ-ος 
th» χεφαλὺν, Ἡ, σαφέστερον φάναι, τὸ ἡγεμονικὸν 
τῆς ψυχῆς ὑπανέχων τῶν αὑτοῦ θεραπόντων, xal 
τῆς γῆς εκμετιωρίδων tv τῷ γῆῖνον μηδέν, μηδὲ χα- 
pais λον ἐν κόπαὶ opovtty ὑποτίθεσθαι. 

Καὶ αχρτυς & x)lual τῆς ἀναβάσεως, ix γῆς ἀφ- 
εχνουμῖνη ποὸς 


με 


αναπαύσω jud; 


οὐοανόν. ᾿Επεστέρικτο δὲ ταύτη 
Θεὸς à καὶ τῶν κεγαλὴν χάτω ὑπῆρειδεν ὁ Ἰακὼδ, 
ἵνα τὴν διὰ µέσχς τῆς νοητῆς χλίµαχος, τῆς Παοῦί- 
νου, ἆδῥητον ἔνωσιν τῆς τε θείας χαὶ ἀνθρωπίνης 
xat 
κάτω ἔσται καὶ ἄνω, τὸ ἀπεοΐίγραπτον ἔχων θιότητι, 
τὸ δε περίγραπτον ἀνθρωπότητι. 


φύσεως ὑποτυπῶσειω' ὁ αὐτὸς Xp x«i εἷς, 


ΛΕ,Ταῦ-α μὶν οὖν οἱ τρεῖς πατριάρχαι συµµαρ- 
τυροῦσω. Ἐμοὶ de xat πάλιν πκῤῥησιανίσθω Δανὶίδ, 
καὶ 7$. χινύρας (85) διπλασιαξέτω τὰ αροῦματα. 
Tou ποταωοῦ, φησὶ, ὀρμήματα («νφοαύουσι 
τῶν πόλι τοῦ O:09. Eig; πηοταμὸν δὲ 
Ησαΐας 74» τοῦ Θιοῦ Λόγον προεθιάσατο σάρκωσυ, 
ej τὰ ὁομήματα xxi Ὁ th ὑπερθαλλούτης φιλανθον- 


τὰ 


εἰρήνης ὁ 


πίας χίνεσις εἰς τὴν παοάδοξον ενανβοώπησιν εὖ- 
φραΐνονσι Το) Θεοῦ τὴν πολυ τὴν ἔμφνχον. Ταύ- 
fr; γάρ ἐστιν Ἡ φωνὴ, Ἡ, Μεαλύνι n ψυχή µου 
τὸν Κύριον, Ἀέγουσα, xxi Ἰγαλίασε τὸ πνεύμα 
µου tti τῷ Θιῷ τῷ σωσῆρί µου. 

Φέρι δε, καὶ τὸ χύμα τῆς Σολομωντείον σογίας 
μεςοχετευτίέον πρὸς τὰ τοῦ εἰρηνικοῦ ὀομήματα πο- 
ταμοῦ, τοῦ ἰπιχλύσοντος δόξαν ἔθνεσι, xai νάµατα 
φαμάτων τὰ ὥσματα τῶν ἀσμάτων δειχνύσθωσαν, 
'Ide) «b χαλὴ à πλησίο pou, xai μῶώμος οὖὗκ 
ἔστιν iv σοί Too ἀθανάτον νυμφγίου τὰ βήματα, 
συμμάρτυροῦντα τῇ νύμφη Μαριὰμ τὸ πάντων xTt- 
ὅ τῶν ὑπερχεῖσθαι, καὶ δι᾽ ὑπερθολήν ακαθαρότητος 
tà ἀκτίστω προσεγγίδειν εν φύσει χτιστῇ. 


(79) Gen. xvm. Abrahami tabernaculum typus 
foit Virginis Deipare, que immensi Dei hospitium 
facta est. 

(80) Matth.ni, 9, 

(81) Gen. xxxv, 14, 15. 

i) Matth. x), 28. 

83)) I Cor. x.&4. 

(8*) Gen. xxvin, 12. 

83) Cod. χιννύρας. 

is Psal. xLv, 5 sec. LXX. 

87)Isa. xzvui, 18: Utinamattendisses mandata 
περα | factafuisset sicut fiumen pázx tun, et justitia 


IN ANNUNTIATIONEM B. MARLE. 


ix τοῦ λίθου τέχνον ᾿Λβραὰμ Α bernaculo eum excipiens, quinullis finibus cireum- 


718 


scribitur (79); inde vero Isaac suscitatus de (lapide 
fihus Abralue (80) ; lapideus enim Sarse uterus 
erat, et ad liberos gignendos clausus. 

Tertius autem se sistens Jacob, lapidem oleo 
inunctum ostendit, domumque Dei nominat (81): 
super hunc lapidem caput reclinavit versus Israel 
a labore itineris semet reficiens, quasi in anteces- 
sum, clamante hoc ipso lapide, illud audierit: Ve- 
nite ad meomnes, qui laboratis et onerati estiset ego 
reficiam vos (83); lapis autem erat. Christus (89). 
Porro si Jacob iste recepit nomen Israelis, Israel 
vero, vi vocis, est mens Deum videns ; lapis erit 
iste, qui caput, seu, utclarius dicamus, mentem 
servorum suorum suffulciat, et sursum e terra 


p elevet, dum nihil terrestre, abjectum nihilin mun- 


4 


do eos sapere docet. 

Testis est et scala ascensionis, qui e terra ad 
celum usque pertingit (8&). Hujus autem summi- 
tati innitebatur Deus, qui tamen etiam Jacobi ca- 
put inferius sustinebat, ut divine scilicet et huma- 
ne nature ineffabilem unitionem mediante spiri- 
tali hac scala, nempe Virgine typice designaret: 
unus enim idemque eritet in terra, et in. ccelo, e 
divinitate habens quod sit immensus, ex humani- 
tate vero quod loco cireumscribatur. 

XXXV. IHrec utique tres illi patriarchee testantur. 
At mihi vel iterum David eloquatur, modulosque 
cithare sure ingeminet; Fluminis impetus, inquit, 
letificant civitatem Dei (86). Porroin symbolo ftu- 
minis pacis preevidit (87) Isaias incarnationem Dei 
Verbi, cujus impetus, immense scilicetin homines 
charitatis ad nostram naturam ineftfabiliter assu- 
mendatmimpulsus, animatam Dei civitatem(88) le- 
tificant. Hujus enim est vox illa, inquiens: Magni- 
ficat anima mea  Dominum,et exsultavit spiritus 
meus in Deo salutari meo (89). 


Sed agednm, et effluvium quoque sapientie Sa- 
lomonis derivetur ad impetus pacifici illius flu- 
minis, quod exundans in gentes gloriam eflundit, 
et Cantica canticorum semet praebeant fluenta 
fluentorum: Et ce tu pulchra es,amica mea,et ma- 
cula non est in te(9)). Immortalis Sponsi ista suut 
verba, qua testimonium de Sponsa Maria ferunt 
eam scilicet universis creaturis supereminere, et 
utut inter creatas rescenseatur, sue tameu purita- 
tis precellentia (91) ad eum, qui est increatus, 
aceedere, 


tua sicut gurges maris. 
(88) Videsanctam Deiparam symbolo expressam 
civitatis Dei, de qua in Psalmo χιτ. 

(89) Luc. 1, 47. 

80) Cant. 1, 14, et 1v, 7. 

91) Eximium habes puritatis Deipare encomium, 
qua scilicet et omnibus antecellat creaturis, atque 
ad divinam puritatem, quantum creature fas est 
accedat. Atqui utrinque necessario profluit, ejus- 
modi puritatem nedum fcedissima aliqua labe tur- 

atam, sed ne levi quidem nevo obnubilatam ha- 


i posse. 


^to 





sua imperscrutabilis est sanctitatis abyssus, Spon- 
sam accedere, prestantissimum quid sit omnem 
mensuram excedens, continenter hujus accessus 
eucomium oratione prosequitur;et iterum: Surge, 
inqui, propera, amica mea, formosa mea, columba 
mea: ecce enim hiems transit, imber abiit recessit. 
sibi; flores apparuerunt interra, tempus putationis 
advenit, voz turturis audita est interra nostra (94). 
He Canticorum figure οἱ adumbrationes obvio 
quidem sensu veris adventum et primi apud Ju- 
deos mensis initium significant: quotempore om- 
nium mater (terra) frigoris soluta vinculis, et ipsa 
feeturam absolvit, omnigenasque herbas progignit. 
Dei autem Mater et vere sancta terra, ac sola non 
accepto semine fetum progerminat nullo humano p 
opere excultum, atque implementum accipiunt illa 
lsaite oracula: Egredietur virga de radice Jesse,et 
ftos de radice ascendet (95). 


XXXVII. Verni itaque temporis' venustatem, vel- 
ut exsistentize sure fundamentum, in ipsis rerum. 
initiis invenit prima nature humane plasmatio; et 
vernum hunc ornatum invenit modo nature no- 
stre regeneratio et renovatio mundi. Et sane alicu- 
bi sacraram Scripturarum dictum est, quod vidit 
Dominus Deusterram, eterat corrupta; quippe om- 
nis caro corruperat viam suam super terram (98) 
et terra vepleta erat iniquitate (99). Ad hanc igitur 
iniquitatem sistendam aperiuntur cataracte cceli(1) 
etomnes fontes abyssi, et horrida fite diluvio fa- 
cies terre, ac pristine eleganticeloco ad integrum 
annum facies terre aquis inundatur, simulque 
cum iisomnibus, quie ex ipsaassurgunt, affligitur, 
insuetamque hanc hiemem subit. Verum quid ea- 
dem rursus dicit Scriptura? factum est sezcen- 
tesimoprimoannovita Noe, primo mense, prima die 
mensis, defecerant aqu a facie terra, εἰ aperuit 
Noe operculum arca, quod fecerat, el vidit quod de- 
fecisset aqua a facie terrz (2). Videsne, quomodo et 
secundi mundi exordium a primo veris tempore 
incipit ? Omnia ex equo vetera illa ad presentem 
spectantsolemuitatem, quaet divini vultus aversio, 
etirie ejusdem profunda hiems finem sumunt: tum 
vero terram salutari visitatione Deus lustrare, et 
isto vere ceu florida corona ipsum exornare inci- 
pit, et ejussulcos bonitatis sug muneribus ine- 
briare. Sed et David vernantem prope dixerim vul- 
tum explicans, ac vocemcithare sono conjungens, 
huic terre renovalioni congrua sic canit : Domi- 
nusdabhit benignitatem,et terra nostra dabit 
fructum suum (3). 


(92) Cod. καλαί, 

(93) Excidil e cod. 
(94) Cai 
65) Let 


KZ 


μον, 
u, "ο sec. LXX. 






158. . LXX, qui legunt de radice 
Vulgata. ies habet, de radice ejus. 


IGERMANI II CP, PATHIARCH.É. 
XXXVI. Cum itaque ad Sponsum, qui ex natura A — Ac. Ὡς τοίνυν ὑπερθολέῶς ἐἑξαίρτον 


0 
ὃν τ 
πλητιάζιω τῷ νυµφίῳ τὲν νύμφδν, κατὰ φύσο 
ὅντι dm ἀθύσσῳ τῆς ἀγιόττος ἐνδελεχέστερον 
τοῖς λόγοις ἐπισυνείριι τοῦ πλεσιασμτοῦτὸ ἐγκώ» 
µιον' καὶ, Ανάστα, Dt, à πλησίον µου, πάλιν 





φησί, καλέ (92) pov περισιρά μον (03). ὅτι ἰδού 
ὑετὸς ἀπῆλθεν 


$ mw παρθλθε’ ὁ 
ἑαυτῷ. τὰ ἄνθη ὤφθη iv 
μῆς ἴφθασε (98) Φφωνὸ 
ἐν τῷ γῇ ἡμῶν. Ταῦτα ματικὰ προθλήµατα 
καὶ αἰνγματα, κατὰ piv τὴν πρὀχειρον ἔννοιαν, 
τὸν τοῦ ἔαρος Φηλφῦσιν ἐπιδαμιαν, καὶ τὴν τοῦ mpe- 
του παρὰ  Ἰουδαίοις μηνὸς ἐπιφάνειαν' καθ ἂν d 
παμµέτωρ, τῶν τοῦ κρύους ἀπολυθεσα — d'cué», 
λύει καὶ αὐτὴ τὰς ὠδίνας: καὶ ἀπογεννᾷ τὸ παμθό- 
τανον. 'H δε Θεομύτωρ, x«i ἁγία ὄντως "yd, καὶ 
ἄσπορος μόνη và» ἀνάροτον ἀναθλαστάνει κνοφορίαν. 
καὶ τὰ τᾶς προφητείας Ἡσαίου πέρας ἀπολαμθάνει, 

"Εξθεύσεται ῥάδδος ἐκ τῆς ῥίζης ᾿Ἰεσσαὶ, καὶ 
ἄνθος ix τᾶς ῥίξες ἀναβήσεται. 

AZ. Εὖρε μῖν οὖν κατ’ ἀρχὰς ἡ πρώτη πλέσις 
τῆς ἀρθρωπότητος τῆς κατ αὐτὴν ὑποστάσεως θέ- 
µεθλον, τὸν ἐἑαρωὲν εὐκοσμίαν' εὑρίσει δε ταύτην 
ἀρτίως καὶ $^ παλιγγενισία τς ἡμῶν φύσεως xh 
τοῦ κόσμου ἡ ἀνανέωσις, Elpxtut μέν που τῷ γράμ- 
ματι τῷ ἱερῷ, ὡς Εἶδε Κύριος ὁ Θεὸς τὴν γᾶν, καὶ 
θαρμένη" ὅτι κατέθερε πᾶσκ σὰρ 
τὴν ὁδὸν αὐτοῦ ἀπὶ τὸς γῆς, καὶ ἐπλέσθα d yd 
ἀδικίας. Κατὰ ταύτης τοίνυν τῆς ἀδικίας ἀνοίγον- 
ται οἱ καταράκται τοῦ οὐρανοῦ καὶ πᾶσαι αἱ πεγαὶ 
τῆς ἀθύσσου, xi ἀχρειοῦται τῆς γῆς τὸ πρόσωπον 
ix τοῦ κατακλυσμοῦ, καὶ ἀντὶ τῆς προτέρας εὐχροίας 
ὑδεριᾷ εἰς ὅλον ἐνιαντόν' καὶ συµπάσχει παντὶ τῷ 
ἐξ αὐτῆς ἀναστήματι, καὶ τὸν ἀσννέθη τοῦτον xu 
μῶνα ὑφίσταται. ἸΑλλὰ τί πάλιν τὸ αὐτὸ φησι γράµ- 
μα; "Eg $ é καὶ ἐξακοσιοστῷ den ἐν 
τῇ ζωῇ τοῦ πρώτῳ μηνὶ, μιᾷ τοῦ µη- 
ἐξέλιπε 


«ἀπορεύθε 
τῇ y. καιρὸς micro 
τρυγόνος ἠκούσθη 




































ὕδωρ 





νός, τὸ ἀπὸ προσώπου τῆς y 
καὶ ἀπεκάλνγε Νῶε στέγην τᾶς κιθωτοῦ, d» 
ἐποίεσε, καὶ dm, ὃτ ἔξθιπι τὸ dep ἀπὸ 





προσώπου τῆς γῆς. Opis, € καὶ ὦ τοῦ δεωτέ- 
po» κόσμου ἀρχὰ τοῦ πρωτοκαιρίον ἔαρος ἐξάρχεται; 
Ὁμῶς (91) ἅπαντα ἐκεῖνα τὰ παλαιὰ πρὸς τὲν 
ἐνεστῶσαν βλέπουσιν ἑερτήν καθ ἂν τὰ μὲν τῆς 
ἀποστοοφῆς τοῦ θείου προσώπου, καὶ ὁ θαρὺς χει» 
μῶν τῆς τούτον ὀργῆς τέλος λαµθάνει. ἄρχεται δὲ 
τὴν γᾶν ἐπισκέπτεσθαι σωτήριον ἐπισκοπὺν, καὶ τῷ 
ἀνθιινῶ στεράνῳ τῷ ἔαρι καταστίφιν αὐτὸν, καὶ 
µεβύεω τὰς αὕλακας ταῖς τῆς χρηστότητος δωρεαῖς. 
Ἐνιαριζων δὲ καὶ ο Amvid. και τῇ ἀνκκαινίσει τῆς 
qis τὰ πρόσφορα ψαλτωδῶν' Ο Κύριος Φώσεὶί χρῆ- 
στότητα, ἐπάδει, καὶ ἡ γὸ ἡμῶν δώσει τὸν καρ- 
mày αὐτᾶς. 








(98) Gen vi, 12, 

(99) Ibid. 11, 

" Gen. vii, 11. 
(2) Gen. vm, 18 sec: LXX. 
(3) Psal. xxxiv, 13. 


LE ὅμως. 


τι 


IN ANNUNTIATIONEM B. MARLE 


722 


AH. Ἐν τῷ καιρῷ τούτῳ ἵσταται rác pexpic A — XXXVIIL Jam ciroumferri tandiu huc illuc, ae 


περικλανήσεως καὶ ξένης Χυµαγωγίας ἡ κοσμικὰ 
κιξωτὸς, καὶ τὸ ὕδωρ τὸ ἀνυπόστατον τέλεον ἑκλιμ- 
πάνε. Αποκαλύπτεται τὰ συγκεκαλυμμίνα μυστή- 
pis τῆς ἀρχαίας βουλῆς τᾶς ὄντως ἀλχθωῦς " ὁ τῆς 
δικαιοσύνης ἅλιος επιλάµπει τῷ χόσµῳ : καὶ φῶς 
μέγαί (δεῖν οἱ χρονίως ἐν σκότει καθήµενοι καὶ σκιᾷ 
τοῦ θανάτου καταξιοῦνται, καὶ τὸ στεριὀν τῆς πνεν- 
µατικᾶς καταστάσιως τοῦ ἐνύγρου καὶ πλαδαροῦ 
βίου ἀντιλαμθάνουσι. Περιστερὰ piv οὖν ἐκεῖσε ἅγ- 
γελος τῆς ἀπαλλαγῆς τοὺς καταχλυσμοῦ : rt χει- 
μῶνος ἔκείνου ἔτι ἐπικρατοῦντος οὐκ ἐπαῤῥησιάζιτο: 
imn δὲ παρῦλθιν ο ἆξόλθεν ἐχείνη. Καὶ ὑπὶρ 
χιόνα δὲ λευκὸ ἐκ τοῦ κατὰ ψυχὰν φωτισμοῦ ἡ πάν- 
es καὶ Ἀογοὴ περιστερὰ, νοητοῦ xaraxly- 








funesta procella jactari cessat 8το8 mundi, et insta- 
biles (4) aquas omnino deserit. Jam revelantur abs- 
condita antiqui illius et sane veri consilii (3) 
mysteria: mundo illucescit. Sol justitire (6): et 
qui diu in tenebris et in umbra morlis sedebant, 
digni facti sunt, ut magnam lucem videant (7), et 
pro fluctuanti illa et flaccida vita soliditatem spi- 
ritalis mansionis adipiscuntur. Ibi itaque receden- 
tis diluvii nuntia (apparet) columba ; quee quidem 
dum adhuc procella obtineret, prodire nequa- 
quam audebat: prodit vero, postquam diluvium 
cessavit. Sed et cum deflueret spiritale diluvium, 
candidior nive ob anime splendorem, purissima 
ac rationalis columba (8) mundo apparuit. Ac pro- 


σμοῦ ὑποῤῥεύσαντος, τῷ χόσμῳ ἐνιφανίσθη" Λεά τοι p. pterea dicit Sponsus(9) : Veni, amica mea, pulchra 


τοῦτο, "Dt, ἡ πλεσίο pov, Oéym ὁ wuppíoc, 
καλό µου πιριστερά "ὅτι ido) ὁ χειμὼν παρῦλ- 
6o, ὁ ὑιτὸς ἀπῆλθε, Περιστερὰν δι τὴν κεχαρι- 
τωμένην à ἀσματίζουσα ὀνομάζει, xai διὰ τὸ ὅλην 
Φι ὅλου πρὸς τὸ πνιυματικὸν µετιῤῥυθμίσθαι καὶ 
eiowi πιποιῶσθαι : ἀλλὰ καὶ ὅτε τὴν παῦλαν τοῦ 
τῆς πλάνης χειμῶνος τοῖς ἀνθρώποις ἐμάνυσε, xci 
τὸν χρισθέτα τῷ ἐλαίῳ τῆς ἀγαλλιάσεως παρὰ 
τοὺς μετόχους αὐτοῦ τῷ χόσμῳ ὑὐπέδεξι Καὶ 
πάλαι μὲν ἐλέγτο πρὸς τοῦ Θεοῦ, ἐξοργιζομένου 
κατὰ τῶν ἁμαρτώλῶν, ὡς Οὐ μὲ μείνῃ το Πνεύμά 
μον iw αὐτοὺς, διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας " τοῦ 
Πνεύματος γοῦν ἐξοικισθέντος ἐκεῖθν τοῦ ζωοποιοῦ, 
$ νεκροποιὸς κατακλυσμὸς ἐπινηνεκται. Ἐνταῦθα 
TÉ : Πνεύμα ἅγιον ἐπιλεύσεται ἐπὶ ct, καὶ δύνα- 








mea, columba mea: ecce enim hiems transiit, imber 
abit. Nomine autem columb:e vox Canticorum gra- 
tia plenam (10) appellat, tum quia tola et semper 
ad normam Spiritus semetipsam expresserat,eam- 
que normam quamdam veluti naturam induerat; 
tum etiam quia finem hiemis errorum annuntiavit 
hominibus,atque unctumoleo ezsultationisprepar- 
ticipibus suis (11) mundoostendit. Etolim quidem 
& Deo, adversus peccatores irato,dictum, fuit: Non 
permanebit Spiritus meus in ipsis, propterea quod 
carosunt(12); proindecum vivificans Spiritus inde 
recessisset, mortiferum inductum est diluvium. Hic 
autem quid?Spiritus sanctus, inquit archangelus, su- 
perveniet in te, etvirlus Altissimiobumbrabit tibi(13), 
qui pre omnibuscreatis prorsus es immaculata 


pus τού Ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι τῇ πανυπεραμωμήτῳ, ἔλεγιν ὁ ἀρχάγγελος. 
ΑΘ’. ἸΑλλ' ἐπιπλεχέσθω καὶ τὰ ἑξῆς τοῦ "Άσματος ο ΧΧΧΙΧ. Verum et qute sequuntur in Cantico, 


τῇ τοῦ λόγου pj * Καιρὸς τῆς τομᾶς ἔφθασε " 
φωνὰ τῆς τρυγονος ἠκούσθν dv τῷ yj ἡμῶν. 
Ἐν τούτοις ὁ προδραμὼν τοῦ παρθινικοῦ róxou, 
τῶν στίρας βλαστός, παριµφαίνεται. Καὶ γὰρ καὶ 
εὐάγγελος ἄγγελος ἐπισυνείρι ἀμφότρα, Εἰπὼν 
γὰρ πρὸς τὰν Παρθένον - Πνεύμα ἅγιον ἐπθεύσι- 
ται ἐπὶ ch καὶ δύναμις Ὑψίσον ἐπισκιάσει 
σοι * διὸ καὶ τὸ quenter ἅγιον κληθήσεται 
χίός Θειῦ * ἐπισννῆψι τούτοις εὐθὺς Tiv -προδρο- 
quxí» σύλληψιν ^ Καὶ ἰδοὺ Ἐλισάθετ, à συγγενής 
σου, εἰπὼν, καὶ αὐτὴ σννελαφυῖα, viv i» γέρει 
αὐτῆς. Οὗτός ἐστω à τρυγών à φίλγρημος 
τὴν τομὸν ἐγγίσαι διαμαρτύρεται, ὅπου φησί - "Hy 
δὲ καὶ ἀξίνη πρὸς τὴν ῥίζαν τῶν δένδρων αεῖται. 









(4) De voce ἀνυπόστατον ita Henric. Stephanus: 
Hieronymus enarrans, quod Grxci Bibliorum in- 
terpretes reddiderunt ύδωρ ἀνυπόστατον, verbum, 
inquit, apud Grecos ambiguum est, et potest so- 
iod non subsistat, et quod intolerabile sit. 

(5) Isa. xxv, 1 sec. LXX. 

(6) Malach. iv, 2. 

(7) Isa. ix, 2, et Matth. tv. 16. 

(8) Spirituale diluvium estruina in universum. 
genus Adam inducta. Porro re:  ostulat, 
neeo diluvio periisse putetur colu illa puris- 
sima, quie nuntia communis salutis apparet. — 

(9)Cant. i, 10. Hocetiam loco Germanus omit- 
fit uev, quod ex communi vers. LXX adjungitur 












orationis texture inserantur; Tempus putationis 
advenit ; voz turturis audila est in terra nostra 
(14). In his germen quoque sterilis precursor vir- 
ginei partus, simul exprimitur. Et sane angelus 
faustusille nuntiusutrumque simul connectit. Nam 
postquam Virginidixit:Spiritus sanctus superveniet. 
in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi; ideoque 
quod nascetur sanectum vocabitur Filius Dei (13); 
continuo pracursoris conceptionem his adjunzit, 
inquiens:Et ecce Elisabeth cognata (uaet ipsa 


' concepit filium in senectute sua (16) Hic est turtur. 


solitudinis amicus : hic tempus putationis appro- 
pinquasse testatur, ubi ait : Jam enim securis ad 
radicem arborum posita est (17). Postquam enim 





voci περιστερά. . 

(10) Vibe Deip ram antonomastice -Z;xtgaptru- 
µένης, gratia plene, appellatione designatam. 

41) Psal xiv, 8 . 

(49) Gen.v1, 3 sec. vers. LXX, cujus tamen 
Vulgata editio paulo aliter habet, μὴ x«reutém... 
ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις : VOCeS. autem εἰς τὸν αἰῶνα 
etiam in edit Aldin. desunt. 

(13) Luo. 1, 35. 

(14) Cant. u, 12. 

15) Luc.1, 35. 

16) Ibid. 39. 

17) Luc ui, 9. 


T3 


hiems pertransiit, et vivificus Sol justitie resplen- 
duit, flosque e radice Jesse germinavit, plane 
oportet ut quecunque arbores, hujus solis radiis 
eircumfotc in pristina sterilitate, nullum frugifere 
vite succum promittentes, perseverant. Jarn exci- 
dantur, et in ignem coi antur et comburan- 
turd9) Namque equissimum et id. ita judicavit 
Sol justitie: Ut quid enim, inquit, etiam terram. 
occupat (20)? 

XL. Quanta vero mihi exemplorum copia suppe- 
tit, quibus veluti coloribus hodierne festivitatis 
mysterium pridem jam ad vivum designatum repe- 
ritur ! Mensis iste, principium mensium et totius 
annui orbiscaput,ipseest,qui in Egypto Israelem 
vidit tum in mediis calamitatibus intuentem suave 
libertatis lumen, tum exemptum per sanguinem ab 
angelo exterminatore ; eujus rei. testis erat sacer 
paschalis ritus. Verum illi te'nporaria servitut», 
atque laboriosis erumnis, quee saltem per mortem 
cessant, ea occasione liberati fuerunt. At illi, qui 
ab Adam vel usque ad hunc Christi adventum vi- 
tam finierunt, tyrannidem sane acerbiorem, in te- 
nebricosasinferorum sedes descendentes passisunt. 
Et certe aptius his, qui vinculis mortis atque infero- 
rum captivi detinebantur, convenerit qua in Psal- 
mis dicta sunt : Et clamaverunt (inquit) ad Domi- 
num,cum tribularentur, et de necessitatibus eorum 
liberavit eos: Misit. Verbum suum, el sanavit eos, et. 
eripuit eos de interionibus eorum (12). Nemo quippe 
alius demorte tropeeum erexit, et naturam a corru- 
ptione liberavit, nisi Patris subsistens et coreternum 
Verbum, qui secundum paternum beneplacitum 
ecce advenit, ut incarnatus ex virgineo sanguine 
sit primogenitus in multis fratribus (32). etcogna- 
ios suosinvisat. Manifeste enim compertum est. 
Dominum e tribu Judi ortum esse. Erit autem, 
quando propter fratrum. invidiam in. Egyptum, 
in tenebrosa nempe inferni regna, descendet. 

XLI. Quin etiam vidit hie (primus mensis? opere 
completum (23) tabernaculum illud vectile. cujus 
princeps artifex fuit Beseleel, nulli utique sub- 
nixum fundamento, intus vero nihil continens, 
nisi figuras veri tabernaculi, et animati illius vere 
sanctificationis Aree, de qua etiam cantatum in 
Psalmis fuit: Deus in medioejuset non commovebi- 
tur(24Tum dedicatio tabernaculi, hoe ipso men- 
se ab Israelitis celebrata est (33). 
gnum maziima eura Domino leo v 
num illud ae magnum mysterium, quod hodierna 
die perficitur, ac propterea variis ante symbolis 
descriptum fuit. 

XLII. Nunc etiam. Sapientiz Dei domus con- 


























(48) ζωογόνον. 

(19) Luc. m, 9. 

(20) Lue. xui, 7. 

(21) Psal. cvi. et 28. 

(22! Rom. vui, 29. 

(33) Exod. xt, 2et 13: Mense primo, prima. die 
mensis, erigetabernaculum testimonii... Igitur pri- 





GERMANI II CP PATRIARCHA& 


Α Ad γὰρ, ἐπειδὰό χειμὼν παρῆλθε, καὶ ὁ ἅλιος τῆς 
δικαιοσύνης ζωογόνας (18) ἐπέλαμψε, καὶ τὸ ἐκ τᾶς 
ῥίδας ᾿Ιεσσαὶ ἄνθος ἑδλάστησιν, ὅσα τῶν δένδρων, 
μετὰ τὴν ἐκ τοῦ ἡλίον περίύαγψίν, ἐπὶ τῶν πρώτες 
µένονσιν ἀκαρπίας, μηδεμίαν δα τᾶς εὐζωίας 

α//Ἅλλομενα, ἐκκόπτεσθαι, καὶ εἰς πῦρ βαλεσθαι, 

καὶ καἰεσθαι. Αἰκαιον γὰρ καὶ τοῦτο o 

καιοσύνας ὁ ios χέκρικεν - μα τ 

qv καταργεῖ 

uy µοι τῶν παραδειγκάτων. ὡς χρωμᾶ- 



















à χρονικοῦ κνκλορορέματος 
» τληπαύι 











κος, καὶ 
εἶδεν ἵδοντα yc 7 
δὲ ai 


ἑλενθερίας, καὶ φνγοντα 
ον " μαρτύριον gi 
- AX ἐκεῖνοι μὲν προσκαί- 
po» δουλείας, καὶ ἐργομοχθίας ἠανάτῳ ἀναπανομί- 





Β 





του τοῦ 








ριστοῦ τὸ (jv 
ύσαντες, τὴν πικροτέραν ὑφίσταντο τυραννίδα, 
ν΄ σκοτεινὲν παροικίαν καταθάντες τοῦ Gdev. 
Καὶ τὰ ἓν Ψαλμοῖς εἴρημένα τοῖς τι 















ἐν τώ θλιβεσίαι 
ἴσωσεν αὐτο' 


ν Κύριον 
w ἀναγκῶν α 








dx 





Άογον αὐτοῦ καὶ ἱάσατο αὖτι 
ς ἐκ Tuv διαγορῶν αὐτῶν. 
Jti γὰρ ἕτερος κατὰ Ίανάτου τρυπαιον ἔστησε, καὶ 































Διαγθορᾶς «ip, εἰ μὲο 
C Πατρός Aéyo; καὶ guvaidto, 
εὐθοκίαν Quis ἁγικνεται, ἵνα γέντ 
πρωτ ἀδεγοῖς διὰ c 
θωικὼν ) 
dixi y 





. O2 μὲν &Xk καὶ ci» σκινὲν ἐκείνην iv 
ἁρχιδοκήτωρ Ισελεὴλ, τὴν 6n 


& δι µόνον ἔνδοβεν 






"- 

καὶ ἐμφύχον, 

» µέσῳ 
κἴθωτου 


κλείονσαν τὴς ἁληθινὴς σκωνᾶς., 
P 


"0 8r; 








à ἐγκαίνια τοῖς Ἰσρακλίταις ἐν 
μερίστης φροντίδος iiü 
λούμενον σήμερον Όεοπι 
α µυστέριων. καὶ παρὰ -ουτο ποικίλοις 
Καράγμασι πραϊστόρηται, 












MB. Πήγνται καὶ vuv τῇ Σοψίᾳ τοῦ Θεοῦ 





πιο mense anni secundi, prima die mensis, collo- 
catum est tabernaculum. 

(24) P»al. xtv, 6. Particulamet, queeta Vulgata 
Latina, et a communi Greca LXX lectione abest, 
retinent tamen cum Germano editiones Aldina et 
Complutensis. 

(24) Conf. Exod. x1. 








IN ANNUNTIATIONEM B. MARLE. 


726 


µελίωτος οἶχος τά y& εἰς ἀνδρικὺν συνεργίαν καὶ À struitur, eaque, quod ad humanam cooperationem 


φύσεως ἀκολουθίαν. ἸἘνταῦθα γὰρ ὁ ἔνοικός έστι 
τοῦ οἴχου θεμέλιος καὶ ἐπὶ τῷ οἰχοδὸμῳ παραδόξως 
9 οἴχος ἑστήριχται. Ἡ αὐτὴ γὰρ τοῦ Λόγου ὑὐπόστα- 
qi καὶ θεµέλιός ἐστι τῷ οἴχῳ' τὸ γὰρ πρὀσλημμα 
θεοπόστατον, xai αὐτὸς αὐτῷ ἐνοικεῖ, iy  εἴη τῶν 
ἐν τῷ £€vt Χριστῷ δύο φύσεων» τὸ Φιάφορον πρὸὀδηλον' 
ἐπείπερ ἄλλο τὸ ἐνοικοῦν τι (36), καὶ ἄλλο τὸ ἐοι- 
κούμενον. Κατά ταύτην οὖν τὴν διάνοιαν εἰρῆσθαι 
καὶ τὸ τοῖς Ὑαλμοῖς ἐμφερόμενον. Ἑσται στὴριγμα 
iv τῇ yü ἐπ᾿ ἄχρων τῶν ὀρέων, αὐτὸς εὔτθυθολως, 
ὡς οἶμαι, νενόηκα. Στέριγμα yàp καὶ ὑπόστασις ὃ 
Μονογενὺς γεγονὼς τῇ qnivm σαρχὶ, ὧν ἐκ τῆς Παρ- 
θένου προσείληφεν, ὑπερύψωσε ταύτην, καὶ σαρκο- 
φόρος Em" ἄχρων τῶν ὁρέων δοξάζεται, τοῖς χερου- 


et ordinem nature spectat, carens fundamentis. 
Hic enim inhabitator ipse est habitationis funda- 
mentum ;et modo plane mirabili domus super 
ipsum edificatorem suum cernitur fundata. Quee 
enim Verbi est hypostasis, eadem et domui est 
fundamentum ; quoniam illud, quod assumptum 
est, in Deo subsistentiam habet, ac Deus in eo in- 
habitat ; adeo ut duarum, que in uno Christo 
sunt, naturarum discrimen manifeste appareat: 
quoniam aliud sane est, quod inhabitat in aliquo, 
aliud vero, quod inhabitatur (27). Recte igitur, ut 
mihi videtur, in eamdem sententiam dici et illud 
ipse censui, quod continetur in Psalmis : Erit ᾖγ- 
mamentum in lerra super summis montium (30). 


θιχοῖς ἐποχούμενος νώτοις Ütonptmag εις opm γάρ p Unigenitusenim fundamentum et hypostasis factus 


πολλαχοῦ οἱ ἄγγελοι ᾿ἐχλαμθάνονται, Τετραχῶς dé 
ποτε τοῦ δωδεκαφύλου τῶν ᾿ Ιουδαίων εὐτάκτως διαι- 
ῥριθέντος, καὶ προηγουµένης (98) τῆς κιθωτοῦ, ἔτε- 
po» ἐκ τούτον μυστήριον προεσηµαίνετο. ὡς τῇ Éx 
πανάγνων παρθινικῶν αἱμάτων Οεοὐποστάτω σκηνῇ 
κάμψονσι γὀνν τὰ οὐράνια, xai οἱ ἐπὶ γῆς ἄνθρωποι 
εἰς Ἑλληνας xat Ἰουδαίους διηρηµμένοι (29), καὶ 
αὐτὰ δὴπον τὰ καταχθόνια 


terrestri carni, quam ex Virgine assumpsit, hanc 
exaltavit; ethumanam gerens carnem, gloriflcatur 
super summis montium, cherubicis scilicet, prout 
Deum decet, invectus humeris, cum angeli fre- 
quenter montium nomine accipiantur. Sed et aliud 
mysterium in eo presignabatur, quod aliquando 
duodecim Judaeorum tribus pulchro ordine qua- 
drifariam distribute sint, arca vero  preecede- 


ret (31); preesignabatur nempe futurum, ut tabernaculo, ex purissimo sanguine Virginis sedificato et. 
in Deo subsistentiam habente, tum celestium tum terrestrium, hominum nempe, qui distinguebantur 
in Judeos εἰ Grecos, ct ipsornm utique inferorum genua flecterentur. 


MI'. Άλις λοιπὸν τῶν σχιωδὼν ὑποδειγμάτων χαὶ 
τυπικῶν᾽ ἅλις τῶν Δανἰδιίων φψαλτωδηωάτων καὶ 
τῶν Σολομωντείων ἀσμάτων. ἸἹτέον επ ' ἐχεῖνα τοι- 
γὰρ, à πολλοί προφῦται καὶ 

* - * 9 ν 
σαν ἰδεῖν, καὶ οὖχ εἶδον. 


' O παριστάµενος άνω µι-ἁ δίους τῷ παντοχρά- 
σήμεοον µμιτὰ πλιίστης 
πυοίµοοφος ἀνταστρά- 
αχαρίας ο 


τορι Ἰγνναιχὶ 

ο » . , . 
τῆς εὐλαθείας πρὸς ταύτης ὁ 
ἔννλον 


παρίσταται 


δέδοιχς: 
ἐπιτίμια καρτερεῖ τὴν 


πτεται' ὁ ἄἆθλος τὴν 
ἀοχιερεὺς ἔτι τῆς ἀμφιθολίας 
ἀγωνία», τὴν Χώφενσιν. Oi τουτο ὢ Παρθένος ἡ 
συ γεὺς. καὶ εἰθυῖα, ὅμως ἀντιλέγει πῷ κοχαγ/ἑλῳ. 
Πὼς ἔσται µοι τοῦτο, ἔπει ἄνδρα 02 γινώσχω; 
Ο δὲ oix ἐπιτιμᾷ, ἀλλὰ τὸ ἀμφισθητήσιμον ὅδια- 
Ἄύει, μεθ οἷας ἄν τις φαίη δουλικῆς συστολῆς: Οὐ 
4*p αονον τον ἀρχιεοέως μείζονα ταὺτην ἐγίνωσκεν, 
ἀλλὰ καὶ τοῦ iv τοῖς ἁγίοις τῶν ἁγίων ἱλσστηρίου 
ἔνθα ὁ ἀοχιερεὺς θυμιῶν πεπήρωται τὰ αἰσθητήοια, 
ἵνα μὴ πρὸς τὰ κατ αἴσθησιν ἔχων τὸν vo)» τοῖς 
ürto χατάλςγιν ἀπιττη. Η δε Παρθένος τὰ ὑπὸ 
τὸν αἴσθησιν διαθεθηκότα εἶχε τὸν νοῦν, καὶ μετὰ 
τῶν ἀθλων νόων Oto παοιστάµενον. Οἶδε τούτο xai 


(26) Cod. ἑνοιχοῦντι. 

(27) Adverte discrimen Nestorianam inter οἱ ca- 
tholicam sententiam. Utrisqueenim, Catholicis ac 
Nestorianis, familiare fuit hanc imaginem usur- 

are et in Christo Domino habitaculum simul et 
inhabitantem contueri. At Nestoriani, dum in ha- 
bitaculo et habitante alium et alium vident, 
duas in Christo personas impie distinguunt : Ca- 
tholici vero dum mere aliud et aliud dicunt in- 


βασιλεῖς i£nt02un- C 


XLIII. Ceterum jam satis symbolorum typo 
rumque adumbrationibus persequendis immorati 
sumus ; satisex multiplicibus variisque propheta- 
rum oraculis attulimus. Satis Davidicorum psal- 
morum, et Salomonis canticorum delibavimus. Ad 
illa itaque pergendum, que multi propheta et re- 
ges cupiverunt videre, et non viderunt (32). 

Ille qui in ccelis cum timore astatcoram Omni- 
potente, maxima cum reverentia hodie astat co- 
ram muliere ; ab hujus splendore, utut ignea ipse 
fulgens forma, perccllitur ; materie&expers corpore 
constantem veretur. Summus sacerdos Zacharias 
adhuc diffldentiee sue poenam mutus, elinguis luit 
Non nescit id cognata Virgo ; cumque id noverit, 
archangelo tamenillud objicit : Quomodo erit miAi 
istud. quoniam virum non cognosco (33) ? Ast hic 
non poenam intentat, sed cum ea demissione, qua 
servulus uteretur, propositam dubitationem solvit. 
Hanc quippe noverat non modo summo sacerdoti 


D precellere, sed vel ipsi, quodin Sanctis sanctorum 


latebat, propitiatorio, ubi sacerdos, dum thymiama 
adoleret, exstasi a sensibus abstractus est, ne scili- 
cet sensibilibus mentem adhibens, ab iis creden- 
dis, que mentis captum superarent, avocaretur. 


habitatorem et habitaculum, duas naturas, ser- 
vata persone unitate, profitentur. 
(38) Cod. ποοηγουµένου, sed mendose, nam 
(Num. x, 33) Scriptura testatur, arcam preivisse 
[το] Cod. διηρηµένον. 
30) Psal, Lxxi, 10. 
EH Num. x, 33. 
(32) Luc. x, 24. 
(33) Luc. 1, 34. 


TH 


GERMANI II CP. PATRIARCHE. 


At Virgo mentem supra omnia, que sensus affü- A ὁ Γαδρώλ, καὶ τόν ἀντιλογίαν οὐκ ἐξ ἀπιστίας, ἀλλ’ 


ciant, longe evectam, et simul cum incorporeis 
menlibus Deo astantem gerebat. Perspexit id et 
Gabriel ; quodque contra sibi responsum fuerat, 


dj ἀσφαλείας πανάγν. 
vomxt προἰλθεῖν, Au 
τίµησι». 


προσηκούσης Παρθένῳ, ἐγί- 
eid ἐκφέρεται πρὸς rà» ἐπι- 





non sane ex incredulitate, sed ος diligenti cautela quie purissimam deceret Virginem, profectum 


videbat. Propterea neque ad poenas intentandas 

XLIV. Agedum igitur, cum principe hoc psalte, 
eum archangelo, festivis vocibus ad Virginem cla- 
memus, dicentes : Ave, gratia plena, Dominus te- 
€um (35). Nunc enim Deus cum hominibus recon- 
ciliatur. Dixit alicubi, quisquis ille est, Israelitis : 
Iniquitatesvestra diviserunt inter meet vos (35) ; at 
postquam dignum gloria sua habitaculum te repe- 
rit, vetustum divortium aufert, et versatur tecum, 
et per te ad omnes, quibuseum communem habes 
naturam, accedit, Ne, quiso, dicas,o super omnes 
purissima : Quomodo hoc erit mihi, quoniam virum 
fion cognosco? Propterea enim id erit, quoniam vi- 
rum non cognoscis. Propterea in te, volumine 
scilicet adhuc integro. inscr/betur subsistens Pa- 
tris Verbum, quia virilis consuetudinis atramento 
es inaccessa, E terra virgine Dei manibus plasma- 
tusestab initio Adam ; nunc autem Ade illius 
plasmator ex te (39) oritur novus Adam, ut. vete- 


movetur. 





KA Αγε οὖν ὑπὸ mpurojd)rg τούτῳ, τῷ πρωτ- 
eyyDe, ri» χαρμόσυνο φωνν ἀἁλαλάξωμιν τῷ 


Tlapüévw* Χαῖρε, xtyaptropévo, & Κύριο, λέχον- 
τες, μιτὰ σοῦ. Nj» γὰρ καταλλάσατται Θεὸς μετ' 
ἀνθρώπων. Όστις ἔφη που πρὸς τούς ἐξ Ἰσραῦλ. 
Δὶ ἁμαρτίαι ὑμῶν διιστῶσιν vk μέσον ἐμοῦ καὶ 
ὑμῶν, ἀλλ᾽ ἐπεὶ ct κατοικητλριον aft» τᾶς ἐἑαυτοῦ 
ὄαξες ἐφεύρεκε, rà» παλαιὰν διάστασιν καταλύει, 
Β καὶ γύιται μετὰ σοῦ, καὶ διὰ σοῦ πρὸς ἅπαν τὸ 
συγγωές σοι. Mà λέγε, ὦ πανυπέφαγνι Πῶς ἴσται 
µοιτοῦτο, ἐπὶ ἄνδρα οὐ Ἰωώσκως Auk τοῦτο γὰρ 
αι, ὅτι ὄωδρα οὐ Ίινωσκεις. Διὰ τοῦτο ἐγγραφὺ- 























σοιτῷ καινῷ τόµω τοῦ ΜΠατρὸς ὁ ἐνυπόστατος 
Λόγος, μέλανος ἀνεπίδεκτος εἶ τῆς ἀνδρικᾶς 
σννουσὶίας. ' Ἐκ Παρθένου γῆς ἐπλάσθς πρι 





Θιοῦ χιοτὶν ὁ Λδάµ: καὶ νῦν ὁ τοῦ ᾿Αδὰμ πλάστης, 
νέος Αδάμ, ἐκ coU ίνται, κεὶµενον ἁναστέσων 
τὸν παλαιὀν, καὶ ἀναπλάσων Φιαλυθέντα, 


rem illum jacentem erigat, et corruptione resolutum refingat. 


Quomodo fiet istud mihi,quoniam virum non co. 
gnosco ? Hoc solum dicis ? At priestantiora silentio 
premis, o quee gloria coelis es sublimior, terrestris 
vero modesta tui opinione. Haud magnum in te il- 
lud est, quod virum non cognoscas, sed potius 
quod mentem, supra modum omnem purissim;am, 
imperviam habeas vel minimo motionis inordina- 
tre minusve decentis vestigio (40). Paradisus es a Deo 
planiatus, et ex quo (44) genitalibus naturie legibus 
tibi propriis sata (fuisti, Deus maudavit Cherubim, 
utet gladium /lammeum atque versatilem in orbem 
circum te rotarent, teque undequaque inaccessain 
Íraudulenti serpentis insidiis servarent. 

XLV. Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus 
A Uissimi obumbrabit tibi(43). Cum Eva, paradisum. 
inhabitans, huc illuc vagaretur, torluosus ad eam 
spiritus, sinuosis ulens serpentis flexibus, accessit. 
1n te vero rectus el sanctus superveniet Spiritus : 
quoniam, ut vox tibi Canticorum concinit 4$),recti- 
tudo dilecit te. 

(34) Lue. 1, 28. 


(33) Isa. 1ix, 2. Iniquitates vestre diviserunt in- 
ter vos et Deum vestrum. 





(36) Cod. ὑπερεγνόσμενος. 
(37) Cod. tzvx. 
(38) Cod. ἐπὶ µώμον. 





(39) Ecce Virginem Deiparam comparatam habes 

te illi, qure maledietionem nesciebat. 

(401 Cernis Mariam a pugna illa exemptam, qua 
orizinalis peccati esl consectarium. 

(41) Perspicua juxta atque eleganti imagine ocu- 
lis subjicitur originalis innocentia Deiparse. Est 
enim sermo de primo ezsistendi initio, cum creari 
anima illa sanclissima noa potuerit antequam se- 
eundum naturre leges generaretur ; non prius vero 
genita exhibelur, quam Deus cherubim illam cu- 
stodiendam tradiderit, ne ullus ad eam aditus an- 
tiquo serpenii pateret; Neque advertere omittas; 





Πῶς ἔσται µοι τοῦτο, ἐπὶ ἄνδρα οὗ γωυώσκωι 
Τοῦτο μόνον λέγες; Τὸ δε μεῖζον παρυποκρατεῖς, 
ὦ ὑπερουρωνία τῷ débg, xai χθονία τῇ µετριοφρο- 
σύνη. Οὐ µέγασοι, ὅτι ἄνδρα οὐ γινώσκεις dXX οτι 
καὶ ὁ ὑπερηγνισμένος (36) σον νοῦς ἄθατος ἴχνει (37) 
προσθολᾶς ἐπιμώμον (38) καὶ ἀπριποῦ. Παράδι 
σος ti θιοφύτεντος: καὶ ἐξ ὅτου τοῖς σοῖς πεφυτοὺ 
Ίησαι φυτοσπόροις φύσεως νόμος, τὰ ἈΧέρουθὶμ 
irai ὁ Θιὸς, καί τὴν Φφλογίνην ῥομφαίαν τὰν 
στρεΓομέντν κυκλόθεν σου στρἰφέαθαι, καὶ πάντο- 















. 6 ἀνιπιξούλεντον συντηρεν ἐκ τοῦ δολιόφρονος 
ὄγεως. 
ME' Haüpa pov ἐπελύσιται ἐπὶ ci, καὶ 


θύναμις Yjirrev ἐπισκιάσει σοι. Ότι τῷ παρα- 


diio ἔνοικος à Εὔα ἱστρέφετο, τὸ στρεθλὀν im" ede 
Tiv ἂλέλνθε πνεῦµα τὰς τοῦ ὅφιως ὑπολοξώσεις 
ἱκειωσάμενον. "Emi δὲ σι Πνεύμα εὐθές (42) καὶ 
ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπειδὴ καὶ X εὐθύτος ἡγάπεσέ 
σι ὡς $ ἀσματικά μελῳδεῖ σοι φθογγὲ. 















uc. 1, 





T9 


Καὶ δύναμις τοῦ Ὑψίστου ἐπισκιάσει cot ^ ru À 
riy ὁ τοῦ Ὑψίστου Υέός" Δανὶδ - μὲν οὖν ὁ βασιλεὺς 
Ἰουδαίων, Ποῦ, φησὶ, ποριυθῶ ἀπὸ τοῦ Πνεύμα- 
τὸς σου, καὶ ἀπὸ τοῦ προσώπον cov mo) φύγω ; 
πρὸς τὸν Πατέρα τὸν λόγον ποιούµῖνος, oU πρὀσ- 
emoy ὁ Χϊὸς, καὶ ἀπαράλλακτος χαρακτήρ * ὁ γὰρ 
ἑωρακὼς τὸν Ὑἱὸν ἑώρακε τὸν Πατέρα : καὶ τούτοις 
τοῖς λόγοις τὸ τῆς Τριάδος ἐκφαίνι μυστήριον. 
«Άνθρωπος δι ὤν, καὶ στραφεὶς di ταλαιπωρίαν 
i» τῷ ἐμπαγῖναι τούτῳ τῆς ἁμαρτίας τὴν ἄκαν- 
θαν, Ροθούμενος τὴν Δεσποτικὰν ἐπεξίλευσιν, ὃρα- 
σμὸν μελετᾷ * xoi ὑποσκάζων irt τὸν mida τῇ πληγῦ 
τῆς ἀκάνθης, &mopti, ποῦ ποτ ἂν καὶ ἀποδράσοι 
καὶ τὸν ἀλάθητον λήσιται ὀφθαλμόν. Ὁ μὲν Δανίδ 
ταῦτα - & d' ix Αανίδ Παρθένος µυσταγωγοῦντος 
τοῦ ἀρχαγγίου, τὸ ὑπερουράνιον µάθηµα ἐκμανθά- B 
ww τᾶς μιᾶς ἓν Τριάδι θεότητος, Πνεῦμα ἅγιον xoi 
Φύναμω τοῦ Ὑψίστου, ἐξ οὗτινς Ὑγίστον ἡ Φύνα- 
µις καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον προαιωνίως ὑπέστεσαν. 
Πλὰν οὐχὶ ὁρασμὸν διανοεῖται καὶ αὕτη : ἀλλὰ τί 
gast πρὸς τὸν μηνυτήν; Ἰδοὺ à δούλη Kuptov, 
Ἠένοιτό µοι κατὰ τὸ ῥῆμά σον. Οὐκ ἀγνοῶ, puci, 
cà» πάλαι προωρισµένην ἐπὶ γῆς κατάθασιν τοῦ 
Θιοῦ. Οἱ γὰρ προφῆται, χεῖλος ὥσπερ iv γεγονότες, 
τὸν Λόγον τού Θιοῦ μέλλεν ix γυναιχὸς σεσαρκῶ- 
σθαι πολυτρόπως ἐχέρυξαν * xdi χαΐρω τῇ σωτηρία 
τῶν ὁμογινῶν, καὶ προσκυνῶ τὸν Ὕψιστον, τὸν διὰ 
τᾶς ipis ταπιωώσιως εὐδοκήσαντα τὴν φθονηθ 
ew) φύσιν ἀφθόνου χαριτος καταξιᾶσαι, καὶ μεσῖτίν 
µε δεῖξαι τῆς τοῦ κόσμον σωτηρίας xai θεώσεως. 











e 


Me.C]Eyo δ' ἀλλ ἐνταῦθα τοῦ λόγου γενόμενος, 
ααὶ ὑπ' ἐκπλήξιως ἔνθους γεγενημένος διαπρύσιον 
ἁναχράζω " Ὡς ἐμεγαλύνθυ τὰ ἔργα συν, Κύριε" 
σφόδρα ἐθαθύνθησαν οἱ διαλογισμοί σου. "Avàp 
ἄγρων, Ἰουδαῖος, οὐ Ἰνώσεται, καὶ ἀσύνεος, Ni- 
στόριο, οὐ συνήσι ταῦτα. Καὶ ὄντως τὸ τῆς 
ὑανθρωπήσιως τοῦ Θιοῦ Λόγου μυστήριο πρὸ τῆς 
Χκταθολῆς τοῦ κόσμον προώρισται "καὶ, ὡς ἐν πί- 
wo ἀθλῳ, τῷ θιίῳ ἀρχιστρατήγῳ διὰ τοῦ Πνεύμα- 
τος προεζωγράφηται, Τὸ γὰρ Γαθρώλ ἐξ Ἑδραίδος 
We Ἑλλάδα μεταφερόµινον λῶτταν θιανδρικῶς 
διερμηνεύεται, τοῦτ ders ἄγγιλος θεανδρικός. 
Atk τοῦτο xai πρέσθυς (84) τῆς πρὸς ἀνθρώπους 
παταλλαγῆς τοῦ Θιοῦ ὁ Γαθριὺλ κεχεροτόνηται ἀπ' 
αὐτῆς τῶς κλέσιως, ὥσπερ ἀπὸ σημείων βασιλικῶν 
τὸν σκοπὸν παριστάνων τού ἁμοστείλαντος βασιλέως, 
ὄντες τέ ἐστι, και à τι βούλεται. 








D 





Ῥούλεται δὲ συνιλθεῖν τοῖς ἀνθρώποις εἰς ἔνωσω - 
tig, ὡς ἂν τες εἴπῃ αἱρετικὸς, φιλικήν τε καὶ σχι- 
ταὲν καὶ κατὰ μόνης ταυτοθουλίαν συνέρχόμενος - 





(43) Psal. cxxxvir. 7. 

(460) Joan. xiv, 9. Qui videt me, videt et Patrem. 

(41) Psal. xxx, & sec. LXX : 'Ecrpápuw εἰς τα; 
λαιπωρίαν ἐντῷ ἐμπσγῆναι ἄκανθαν. 

(48) Habes hic mancam fidei confessionem,que 
Spiritus sancti, equeacFilii, originema solo Patre 
repetit. Nil mirum cum noverimus hoc quoque 


IN ANNUNTIATIONEM B. MARLE, 


730 


Et virtus Altissimi obumbrabit tib: : quee virtus 
plane Filius est Altissimi. Et sane Judeorum rex 
David, Quo, inquit(&5), iboaspiritutuo et quoafacie 
tua fugiam? Patremscilicetalloquitur, cujus facies 
et per omnia similis imago est Filius ; qui enim vi- 
di Filium, vidit Patrem (46); et sic Trinitatis myste- 
rium in illis verbis ostendit. Cum porro homo(hic) 
esset, et conversus in arumna, dum configitur ipsi 
peccati spina (48), timens ultionem Domini, fugam 
meditatur; ete spine vulnere adhuo pede claudi- 
cans, heeret incertus, quo tandem etaufugiat et la- 
teat oculum, quem nihil latet. Ita quidem David : 
at Virgo e Davide exorta archangelo sublimia 
edocente, superccleste unius in Trinitate Deitatis 
mysterium (et ipsa) discit, nempe Spiritum san- 
etum, et Virtutem Altissimi, e quo Altissimo Vir- 
tus (Filius et Spiritus sanctus (48) ante omnia 
secula subsistentiam habuerunt. Verumtamen ne- 
quaquam et ipsa fugam cogitat, sed quid nuntio 
reponit ? Ecce ancilla Domini, fiat mihisecundum 
verbum tuum (41). Non ignoro, inquit, jam presti- 
tutum ab antiquo fuisse, ut Deusin terram descen- 
deret. Prophet enim veluti uno labio loquentes, 
Dei Verbum carnem e 1nuliere assumpturum mul- 
tifariam prenuntiaverunt ; leor autem de eorum 
salute, qui communem mecum habent naturam, 
Altissimumque adoro, cui per humilitatem meam 
complacuit, naturam, invidia perditam, uberrima 
gratia dignam efficere, meque salutis, imo et dei: 
fieationis mundo conciliande mediatricem consti- 
tuere. 


XLVI. Ego vero oratione mea huo appellens 
atqueexstasiquadam divina preestupore correptus, 
ad vehementer exclamandum feror : Quam magni- 
ficata sunt opera tua, Domine! Nimisprofunda fa- 
cta sunt. cogitationes tua | Vir insipiens, Judreus 
non cognoscet, et stultus, Nestorius, non intelliget 
λαο (50). Et vere incarnationis Verbi Dei mysterium. 
ante mundi constitutionem predestinatum fuit ; 
atque in divino illo exercitus duce, velut in tabula 
quadam incorporea, antea per Spiritum ad vivum 
fuit expressum. Vox enim Gabriel, ος Hebrea in 
Graecam linguam conversa theandricum quid sonat 
id est angelus theandricus. ldcirco Gabriel vel ex 
ipso nominedesignatus apparetreconciliationis Dei 
cum hominibus internuntius, non secus ac si quis 
regis, qui eum miserit, consilium in regiis insi- 
gnibus preferat, et quisnam nempe sit, et quid 
velit. 

Vult porro (rexjaretam cum hominibus conjun- 
ctionem inire, non quidem, ut hereticus quispiam 
forte diceret, et amicitia solum et habitu, et vo- 














doctrine caput in causa fuisse, quod legatis a Gre- 
gorio IX missis ad extorres Grecos Ecclesim re- 
conciliandos Germanus cum suis obstiterit. Vid. 
Raynald ad an. 1233 n.6 et 13. 

(49) Luo. 1, 38. 

50) Psal. xct, 6,7. 
(81) Cod. πρέσθις, 


7 


luntatis tantummodo consensione semet cum illis A 
conjungens; sed summam (inire vuit) unionem,et 
quamdam sine confusione permistionem, utque 
in unam hypostasim concursum : adeo ut propter 
persons identitatem ea quee uniuntur, uno eo- 
demque nomine appellentur, et unica. adoratione 





GERMANI II CP. PATRIARCHAE. 


"T 
ἀλλὰ πρὸς ἔνωσω ἄκραν καὶ κρᾶσιν ἀσύγχυτον xai 
τὸν εἲς μίαν ὑπόστασιν συνδρομάν * ὡς καὶ ἐνὶ ὀνό- 
ματι τὰ ἠνωμένα καλεῖσθαι διὰ τὸ ὁμοὐπόστατον, καὶ 
μιᾷ προσχυνήσει τιμᾶσθαι διὰ τὸ τοῦ προσώπου µο- 
ναδικὸν, εἰ καὶ τὰ ἠνωμένα τῆς κατὰ φύσιν διαφο- 
ps οὐκ ἐξέστησαν καὶ τὸ δναδικὸν oxx ἠρνήσαντο. 





propter persons unitatem honorentur, etsi qui uniuntur, quoad naturam, neque discrimen amit- 


tant, neque duplicitatem recussent 

Consimilem huic dignitatem tu quoque, o Chri" 
stiane, participas, si tamen huic appellationi et 
obsequium per opera erga Altissimum, et manda- 
torum ipsius custodiam preterea adjicias. Tunc 
enim et ipse theandricus ministeret astator regis 
Christi proprie vocaberis. Nam si Christus Deus 
homo est, ergo Christianus ipsi administrans the* 
andricus appellabitur, non secus ac regius dicitur 
regis administrer. Videsne, ad qualem et quam su- 
blimem dignitatem nos Verbum evexit? e! quo- 
modo ipsi archangelo nos per nominis communio 
nem conjunxit (52)? 

XLVII. Immensi hujus beneficii conciliatrix no- 
bis illa est (Virgo), qua: celos sublimitate superat. 
Et quid dico, pari cum angelis honore per eam 
nos dignos effectos fuisse, quando humanam sub- 
stantiam, qure ex ipsa est, subsistentem (in) Deo 
Verbo, in eodem throno cum Patre et Spiritu san- 
eto sedentem, et a cunctis angelorum ordinibus 
glorificatam atque adoratam cerno? Namque unico 
Christo, qui Deus est et homo, perfectus quoad 
utramque naturam exsistens, simul cum Patre C 
etsancto Spiritu honores divi..i deferuntur. 

XLVIII, Ast tu o homo, que per primum ho 
miuem es e terra ; et simul, Deipara, que per 
secundum hominem es itidem ecclo! O filia pa- 
tris mortalis, et Mater Filii immortalis! 0 que 
Deum corpore induisti, eos vero, qui constant 
corpore, in Deos evexisti ! 0 universi hominum ge^ 
neris salus communis!O indissolubile celestium 
eum terrestribus vinculum, que Deum cum mi- 
nistrantibus angelis in terram attraxisti, et ho- 
mines cum congenita sihi terra ad celos elevasli ! 

O sola e seculo et proprie Dei Genitrix ! Hac 
enim appellatione velut quodam Dominee sigillo et 
aureo et honorificentissimo sermonem meum ob- 
signo. Hoc nomen elore et corde et anima tota 
amplector : et utinam hoc idem tum etiam in ore D 
habens deprehendar, cum instans vite finisad po- 
stremos ducendos spiritus me adiget! Firmiter 
enim credo, crudeles humnanoque generi. infensos 
aeris exactores illud formidaturos, ac trausitum ab 
exactione liberum mihi permissuros. Hoc ipsum 
tuum Dei Genitricis nomen sit mihi ultimuslingue 
loquentis motus, ut illud velutolivee ramum in ore 
ferens, instar columbie avolem, etin salutari pa- 
radisi arca requiescam (31). Vehementissime enim 








(69) Communem cumGabrielearchangelo appel- 
lationem ex Ger:nani sententia sorümur, quia vi 
nominis Gabriel dicitt^eandrieum ; theandrici au- 
lem et nos merito nuncupaiur, utpote administri 





Τοῦ Ίσου ἀξιώματος καὶ σὺ μετέχει, Χριστικνὰ, 
εἰ καὶ τῇ κλάσει ταύτῃ προσθήσεις καὶ à διὰ τῶν 
ips θεραπεύειν τὸν Ὕψιστον, καὶ τοῖς αὐτοῦ κα- 
ύσμασι πείθεσθαι. Τότε γὰρ καὶ αὐτὸς θεανδρικὸς 
ὑπηρέτης κυρίως κληθήση, καὶ παραστάτης τοῦ qoi 
Δεσπύτου Χριστοῦ, Ei γὰρ ὁ Χριστὸς θιάνθρωπος 
καὶ ὁ Χριστιανὸς θεράπων θεανδρικὸς, ὡς ὁ τοῦ βα- 
σιλέως ὑπηρέτης βασιλικὸς ονομάζεται, Ὀρᾶς, sig 
olov ἀξίωμα ψέρων ἡμᾶς ὁ λόγος ἀνήγαγε 1 καὶ ὅπως 
τῷ ἀρχαγγέλω τούτῳ καθ’ ὁμωνυμίαν συνᾶψε; 











MZ. Τοῦ ὑπερμεγίβους 
πρόξενος ἡμῖν $^ ὄψπλ 





τούτου εὐεργετόματος 
α τῶν οὐρανῶν. Καὶ τί 
λέγω ἀγγελικᾶς ἰσοτιμίας ἀξιωθναι διὰ ταύτης 
ἡμᾶς, εἰδὼς dE αὐτῆς ὑποστᾶσαν τῷ Θεῷ Λόγω 
ἀνθρωπίνην οὐσίαν, σύνθρονον Πατοί τε καὶ Πνεύ- 
part καὶ ὑπὸ πάσης ταγµαταρχίας ἀγγιλικῆς δοξα- 
ζομένην τε καὶ προπευνουµένην ; Τῷ ἐνὶ γὰρ Χρι- 
στῷ ποοπφέρεται i λατρεία μετὰ Ιατρός τε καὶ 
Πνεύμαος, ὃδε ἐστὶ erc xai ἄνβοωπος, i» &upori- 
pots τὸ κατὰ φύσιν τΏειον ἔχων. 























MH. Αλ, à ἄνθοωπε, ὃὶ 
πον ἐκ yis. καὶ, ὦ θεποὰ, διὰ τὸν di 
dE οὐρανού ! Θύγατερ τοῦ θνητοῦ, κὶ 


τους θιώσασα! Ὦ xotoà goto 
πληρώματος ! Ὢ σύνδεσμε ἆῤῥηκτε τῶν Όπερκο- 
σµίων τε καὶ ἐγκοτμίων | Oui» μετὰ τῶν ὕπηρι- 
τούντων ἀγγέλων εἰς và» ἀγαγοῦσα, xxt ἀνθρώπους 
μετά τᾶς συμγύτου qii εἰς οὐρανοὺς ἀνυψωσασα] 
^t μόνα ἐξ αἰώνος και χυρίως Θεομῦτορ ! Ταύτη γὰρ 
σγραγῖδι δεσποινκῇ ἐπισγραγίζω τὸν 
τ ἂν καὶ ré 


















ὃς ζωᾶς ame. 
αἰδεσθέσονται 
οἱ 


ὑστάτας πνοὰ 
Term (ὅ8). 
ταύτην τοῦ ἀέρος 
µισάνόρωποι, καὶ 





οἱ πράκτορες 


διαβάσι 





τον παραχωρήσου. 
xnog κλῆσις ἕλλογον 
iv ὡς κάογο; ἐλαί 
πετασύστοµαι, καὶ καταπαύσω δίκον 

εἰς τὸν τοῦ παραθείσον σωστικὴν κιθωτόν 
σγωδρα σγοδρα " ἐκεθε Ἱὰρ ὁ 


τω 7h ἠεοτό- 








στρογῶ 7. 





famulantes Christo, qui θέανδρος 
Deus et homo est. 

(53) Cod. ἀπαιτέσιτε. 

(S4) Psal. xiv, 7. 


seu θεάνθρωπος, 


T3 


πρώτου κόσμου Πατὴρ ümosriv«( µε ἠνάγκασε, xai À 
πρὸς τὸν ἔνυγρον τουτον βίον φέρεαθαι προετρί- 
daro. 

MO. Nei δὲ, χοσµοσώτειρα χιθωτὲ, χύρωσόν µου 
τὰν δέησιν, καὶ τὸν πενιχρόν µου τοῦτον λόγον καὶ 
οὐτιδανὸν πρόσδεξαι. Καὶ ὡς νιφέλο κούφη καὶ φω- 

à ἐπισκίασον ἐπὶ τὴν κεφαλήν µου ἐν ἡμέρα 
πολέμου. ΙΜολλοὶ γάρ εἶσω οἱ ἀφ ύψους µε πλε- 
μοῦντες, καὶ πυφρόρις βάλλοντες BÓ. Ἔπαραν 
τὰς χεῖράς σου ἐπὶ τὰς ἑπάρσεις καὶ ὑπερεφανίας 

ὑτῶν, καὶ σύντριψον ἐν τάχει 
πόδας ἡμῶν. Ei δὲ καὶ χοῦς τίς d 
















έρνας ὄψεων 
à d τῷ dme 
ατρέψαι τὸν müvov αὐτῶν dis τὴν κεγαλὴν αὐ- 
τῶν, καὶ ἐπὶ κορυφὴν αὐτῶν τὸν ἀδιχίαν κατα- 











Ὄρκον ἀπίδῃς 
αὐτοῦ, xai τὸ πλᾶρος τῶν ὀφλημάτων. ὁ 

ὑπερΏππτός d 
xai τὰ χρία ἀπιρίῤριστα. Κάν τ 
αρέθµητον ἔχουσι παρ ἡμῖν, ἡ δὲ 
ἁγαῦοτες MU ir ἀρχὴν πίπτει, οὐ 






















ζεται co Mà κατὰ τὰ ἀνομίας d 

px) κατὰ τὰς ἁμαρτίας ἡ 

Καὶ γὰρ κατὰ τὸ ὄψος τοῦ οὐρανοῦ ἀπὸ τῆς 
Ὑὰς ἐκραταίωσε τὸ Duos αὐτοῦ ἐπὶ τὸ βρότειον 


s, καὶ καταβὰς 





πλέρωμα, χλίνας οὐρανε tnb γὰν 
διά φανθρωπίας ὑπεράπερον Ἅἀἄθνσσον. Καθ 
ὅσον (69) ἀπέχουσι i ἀπὸ δυσμῶν, dud- 
xpuw Ay ἡμῶν τὰς a; ἡμῶν, ἀνατοχὴ 
us ἀεέγωτος καὶ ὧν καὶ ὀνομας 

δι) ᾠσπλαγχνίαν (63) ἀνείκαστον 6 
xa' ἡμᾶς βίον xai 
κατέλαβεν αὐτὸν 














9 σαρκίον 
^ σκοτία 
διεσκέδασε τὸ ζοφῶδες καὶ µε; 


καὶ 
ίωσε πρὸς τὸ 


μᾶλλον οὖν 





οὐλὰς 
ἀξαλείφευ, καὶ πρὸς τὴν προτέραν ὑγείαν (08') mo- 
χαθιστι 


c 


(35, Mundi pristini, id est corrupti qui redemptio- 
nem antecedit, pater est Adam, qui totum genus 
bumanum quodam veluti diluvio demersit. Cum 
vero paulo post Maria designetur ceuarca Noetica 
hinc plane concludas licet, hoc symbolum, quo 
ssepius penes Patres Deipara celebratur, ad preero- 

ativam quoque devitalie ab ea commuuis ruine 
lenotandam spectare. 

(58) Isa. xix, 4. 

($7) Psal. cxxxix, 8. 

(58) .xxi 











(60) bsal. Lxxi, Καὶ οἱ ἐχθροί αὐτοῦ χοῦν λείξουσι: 


TN ANNUNTIATIONEM B. MARLE 


T. 


illuc remeare cupio ; quoniam inde avolare me 
pristini mundi pater coegit (55), perque hanc vitam 
fluctibus diluvii demersam jactandum tradidit. 

XLIX. Tu itaque, o arca mundi servatrix, pre- 
ces meas, obsecro, ratas habe, et meum hunc mi- 
sellum ac nullius pretii sermonem excipe. Ac velut 
levis ac lucida nubes (56), obumbra caput meum 
in die belli. (37) Multi enim sunt, qui ab alto me 
oppugnant, et sagittis ignitis jaculantur. Leva ma- 
fus luas in superbias tumoremque eorum (58), et 
cito contere eos suh pedibus nostris. Quod si pe- 
dibus nostris etiamnuin pulvis aliquis per serpen- 
tes calecaneo insidiantes (59) injectus, adherel : 
huuc ipsi lingant(60), cum convertetur dolor eorum 
in capul illorum, et in verticem ipsorum iniquitas 
eorum descendet (61), 


L. Redde nobis propitium Deum, qui ex te natus 
est;exoraabipso debitorum nostrorumremissionem. 
Vides, quam ingens sit debitum nostrum : hoc 
unum nobis superest, ut chirographum tibiin ma- 
nus tradamus : ne, quaeso, propter ejus pondus et 
propter debitorum cumulum oculos tuos avertas : 
sicutenimexiguum nobistempus, ac breve reliquum 
est praesentis vite spatium, sic immensa quoque 
sunt debita nostra. Quanquam ista a nobis vix nu- 
merari possint, at Filii tui clementia. quemadmo- 
dum expers est principii, sic nullis finibus circum- 
scribitur. Non secundum peccata nostra faciat no- 
bis, neque secundum iniquitates nostras retribuat 
nobis (69). Quoniam secundum altitudinem celi a 
terra corroboravit misericordiam suam super uni- 
versummortalium genus, propterimmensam amo- 
ris sui erga homines abyssum cvelos inclinanset in 
terram descendens (66). Quantum distat ortus ab 
ocridente,longe fecit a nobis iniquitatesnostras (01), 
oriens quidem semper lumine splendidus et exsi- 
stens et appellatus ; occidens vero propter inzmsti- 
1nabilis misericordie suee viscera ad vitee nostrie et 
Βά humane carnis tenebras se demittens. Quan- 
quam tenebre eum. non. comprehenderunt (68) : 
quinimo et quidquid tenebricosum erat, dispulit 
et in lucidum transformavit. Ceterum levia cen- 
seri possuut vulnera, nostra, si cum illo infinite 
virtutis pharmaco comparentur,quod omnibus ex 
equo porrexit, ut omnia sanaret. Inest enim huic 
pharmaco efficacicissimee virtutis elementum, ejus 











Et inimiciejusterram lingent. Eamdem sententiam 
legere est Isa. xLix, et Mich. vu, 17. 

(61) Psal. vu. 17 

(62) Cod. καθόσον. 

(63) Cod- ἑσπλαγχνίαν. 

(64) Cod. σκοτείαν. 

(65) Psal. en, 10, 11. 

(66) Psal. xvu, 10. 

67) Psal. cu, 

(63) Joan. 1,5. 

(68") [ta cod cum dialecto vulgari, ut Hedericus 
censet, pro ὑγίειαν. 





T3$ 


CERMANI II CP. PATRIACILE 


"c 


nempe sanguis divinitus fluens, qui vulnerumnostrorum its malignitatem absumit, ut ipsis 
quoque cicatricesabstergeatet in pristinam sanitatem integram restituat. 
11. Τα itaque (o Deipara), sume chirographum, A — NA. Ὅθεν λαθοῦσα τὸ πολύστιχον χειρόγραρον 


quo tam multa debita nostra continentur, et illud 
dilacera immaculatis illis tuis manibus, quibus uti 
mater eum, qui porlat in manu sua universum 
mundum, gestati ; hac enim de causa eum 
gestasti, quo sicicet humano generi debita solve- 
rentur, Etiam nobis igitur Deum ex te natum pro- 
pitium redde, ipsumque a veteri (quo tibi obstri- 
etus tenetur) debito libera. Fenoris enim, quod 
ipsa universorum Domino commodasti (69), carnis 
seilicet hypostatice a Deo assumpte, rationem 
ipse habet, et gratiam tibi gratiis omnibus potio- 
rem debet, quod hoc idem fenus, purum prorsus 
supra dici possit, et omni auro splendidius 
ac sincerius sonans, et dignum, quo ipse uteretur, 
ei servaveris. Quod quidem nos contrectare digni 
facti sumus inter sacra mysteria, ac veluti colly- 
biste mystice ac sancte mense minutas in partes 
tribuimus, et per gratiam ipsius pauperes spiritu ab 
antiquis debitis, uti credimus, liberos dimittimus. 

Introduo, o Domina universorum, in coleste 
regum omnes qui tibise dedunt, teque vere 8ο 
proprie Dei Genitricem credunt, et corda hac flde 
sanctificant, et linguam hao voce purificant, quique 
auxilio tuo gloriantur ac spei anchoram tue me- 
ditationi adnectunt post Deum, quem iu Patre et 
Filio et sancto Spiritu adoramus et glorificamus; 
cui soli latrie cultum deferimus, et quem solum 
omnium nostrum conditorem novimus, età quo 
creata omnia pendent, ul consistant et conserven- 
tur ; soli increatee ac sempiterne nature, cui de- 
cetomnis gloria, honor et adoratio, decusque ac 
maguificentia nunc et in infinita seecula seculorum, 
Amen. 





γα. 


Insanetorum Innocentium occisionem, et in initium. 
sancti Evangeliisecumdum Marcum. Lecta Domi- 
nica ante Lumina. 


(Inter Homilias variorum Patrum ed. Hoeschelius. Auguste Vindelio. 1586, 4' 


1. «Quis Deus preter Deum nostrum, Deus ille 
qui precingit me virtute et. instruit pedes meos 
tanquam cervorum, et in excelsa statuens me!?» 
Rursum David orationi pricurrat cum solito de- 
cachordoetsuavi melodiaanimam moamremissam 
et dormientem quasi inungens ad doctrine sta- 
dium eamque ad Dei laudes excitans, qui me vir- 
tute preecingit scientie, sterilemque meam men- 
tem inhabitare facit in sacra hac domo, matrem 
filiorum letantera; ipsis inde genitis doctrine ser- 
monibus, Non enim meus est ille fruetus, sed totus 
a gratia Dei procedit ; non quod sim ego illa di- 
gnus, sed quod dilectus est Deo populus meus : et 
propter nos me roborat et dat verbum in apertione 


? Paal, xvii, 32-34. 
(69) Conf. 1 Reg. n, 30. 


τῶν ἡμετέρων χρεῶν, διάῤῥηξον ταῖς σαῖς πανάγνοις 
χεραὶν, eis τὸν ἐν χειρὶ αὐτοῦ τὸν κόσμον βαστώ- 
ζοντα ώς µήτηρ ἐθάστασας * ἐθάστασας δι διὰ τὴν 
αἰτίαν ταύτην τῶς τῶν ἀνθρώπων χρεωλυσίας. Ἱλέω- 
σον οὖν καὶ ἡμῖν τὸν ἐκ σοῦ τεχθέντα Θεόν, καὶ τῆς 
πολυχρονίον ἀπάλλαξον ὀφειλῆς, Aider γὰρ τὸ 
χρέος, ὅπερ αὐτὰ τῷ τοῦ παντὸς Λεσπότη δεδάνει- 
κας, rà» σάρκα λέγω τὴν θεοπόστατον - xal χάρο 
σοι ὀφείλει πασῶν χαρίτων τὴν μείζονα, ὅτι τὸ δά- 
Μον τοῦτο πανυπιρκάθαρον διτήρησας, καὶ xpu- 
σίου παντὸς ἡλιοειδέστερόν τε καὶ ὀδρυζότερον καὶ 
ἄξιον τῶς αὐτοῦ χράσιως. Ὅπερ μµεταχειρίζεσθαι 
ἀξιωθέντες ἡμεῖς ἱερυργικῶς κατακερματίζομιν 
οἱ τραπεξίται τᾶς μυστικᾶς καὶ ἁγίας τραπέζες, 
καὶ τοὺς πτωχοὺς τῷ πνεύµατι πολυχρονίων λντρού- 
µεθα τῶν ὀφειλῶν διὰ τῆς αὐτοῦ χάριτος, ώς πι- 
στεύοµε. 


Πώντας εἰσάγαγε πρὸς Ti» οὐρώνιον βασιλείαν, 
d Δέσποινα τῶν ἁπάντων, τοὺς ὁμολογοῦντς σε καὶ 
φρονοῦντας χνρίως καὶ ἀλεθῶς Oreróxev, καὶ καρ- 
dix ἁγιάξοντας τῷ φρονόμάτι, καὶ γλὠσσαν ἁγνί- 
ζουτας τῷ φωνήματι, κἀπὶ ταῖς σαῖς ἀντλήψισι 
κανχωµένους, καὶ rà» ἄγαυραν τῆς ἐλπίδος τᾶς ci; 
ἐξάγαντας µεσιτείας, μετὰ Θεὸν τὸν ἐν Πατρί καὶ 
Yig καὶ ἁγίῳ Πνεύματι προσκυνούμενόν τε καὶ de- 
ξαζόμενον - ᾧ μόνῳ λατρεύοµεν, καὶ ὃν µόνον δη- 
μιουργὸν ἡμῶν ἐπιστάμεθα, καὶ οὗ τὰ κτίσματα 
πάντα ἐξέχεται πρὸς συνοχέν τε καὶ σύστασω, τὸ 
μόνῃ ἀκτίστῳ φύσει καὶ προανάρχῳ, f$ πρέπει πᾶσα 
δόξα, τιμὴ, καὶ προσκύνεσις, µεγαλωσύνα τε καὶ 
μεγαλοπρέπεια, νῦν καὶ εἰς τοὺς ἀτελευτήτους αἰῶ- 
vas τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. 





z. 
Eig τὸν σφαγὰν τῶν ἁγίων νηπίών, καὶ εἷς τὲν 
ἀρχὴν τοῦ κατὰ Μάρκο ἁγίον Εὐαγγελίον, 
᾽Αναγινωσκομένη Κυριακῇ πρὸ τῶν Φώτων. 








A. « Tí Θιὸς πλὴν τοῦ ἡμῶν, ὁ Θεὸς à περιζων- 
view µε δύναμιν, ὁ καταρτιζόµενος τοὺς πόδας µου 
ὡσεὶ ἐλάφον, xal ἐπὶ τὰ ὑψηλὰ ἰστῶν µε; «Πόλυ ὁ 
Λανὶδ προτρεχέτω τοῦ λόγον μετὰ τῆς συνάθονς κι- 
νύρας καὶ τῶν ἠδυφθόγγων μελουργιῶν ἐπαλείφων 
ὥσπερ τὸ τῆς ψυχὺς ἀνειμένον καθυπτιάζον πρὸς 
τὸ στάδιον τῆς διδασκαλίας καὶ πρὸς Φοξολογίαν διερι- 
θίζον Θεοῦ, τοῦ περιζωννύντος µε δύναμιν γνώσεως, 
κατοιχίζοντος τὴν στρ pov διάνοιαν ἐν οἴκω 
τούτῳ ἱερῷ, μητέρα ἐπὶ τέχνοις εὐφραιομένην, τοῖς 
αὐτόθεν ἀποτικτομένοις λόγοις διδακτικοῖ. Οὐ γὰρ 
ἐμὸν τοῦτο κατόρθωμα, ἀλλ’ ὅλον τῆς χάρίτος τοῦ 
Θεοῦ οὐχ ὅτι ἄξιος ταύτης ἐγὼ, ἀλλ’ ὅτι ἀγαπατὸς 
ὁ ἐμὸς λαὸς τῷ Θιῷ, καὶ dv ἡμᾶς dpi ὀνναμοῖ, καὶ 


731 


HOMILIA IN SS, INNOCENTES, 


138 


Φδίδωσι λόγον ἓν ἀνοίξει τοῦ στόµατος, καὶ poU κατ- A oris mei, eterigit pedes meos ad. evangelizandum. 


αρτίζα τοὺς πόδας εὐαγγελιζομένου εἰρήνην καὶ 
ἀγκβά. καὶ ἐπὶ τὸ ὑφηλὸν τοῦτο ier Ευλολόφιον 
πάρυκα εὐσιθείας καὶ διδάσκαλον ἀριτῆς. Καὶ πάλω 
αὐτὸς ὡς σημαία ἐπὶ βουνοῦ, καὶ ὡς ἰστὸς im" ὄρους, 
συναθροίζων τὸ ἱερὸν στρατολόγιον. Οὐ γὰρ ἂν τολ- 
μέσω εἶπείν ὅτε ὡς πόλις ἐπάνω ὄρους, καὶ ὡς λύ- 
avec ἐπὶ λυχνίας ταῦτα γὰρ tà. ἀναθάσεις ταῖς 
σφῶν κκρδίαις τιθιµένων καὶ τὰς τῶν ἀναθαῦμον 
ψαλλόντων ᾠδὰς, ὤν καὶ τὸ φῶς τῶν ἔργων ἔμπρο- 
σθω τῶν ἀνθρώπων λάμπει, κατὰ τὸ Εὐαγγίιον. 
Φίρι τοίνυν ἓξ ἑορτῦς µετελευσώμεβα tig dopriv τῆς 
παρωχαμένης τὴν µέλλονσον, ἐκ τῆς Δεσποτικῆς 
πατὰ σώρχα Ἰωνίσεως ἐπὶ ri» τῶν δούλων ἡμῶν 
ἀναγέννησιν: ix τοῦ ἀστέροὸ πρὸς τὸν μέγαν λύχνον, 








pacem et bona; et me super hano excelsam cathe- 
dram statuit pietatis preconem et virtutis magi- 
strum. Et rursum ipse tanquam vexillum in colle 
et tanquam malus in monte, congregans sacrum 
exercitum. Non enim audebo dicere me esse tan- 
quam urbem supra montem aut tanquam lampa. 
dem supra candelabrum : htec enim. eorum sunt 
quiin vestris cordibus progressus statuere, et gra- 
duum psallentium cantus posuere, quorum lux ex 
operibus coram hominibus lucet secundum Evan- 
gelium. Eia igiture festo transeamusad festum, ex 
celebrato ad futurum, ex Domini secundum car- 
nem generatione ad nostram servorum regenera- 
tionem ; ex stella ad magnam lampadem, ex stel- 


ποῦ προρδόµου τῶν ἀστρολατρῶν ἐπὶ τὸν mpódpo- p larum adoratorum itinere ad totius justitie Solis 


po» τοῦ Hou τῆς δικαιοσύνης, οὐ τριττὰ προσφί- 
ports δώρα, πίστιν δὲ μᾶλλον civ dig Πατέρα καὶ 
Yiby καὶ ἅγιον Πνεῦμα &v ἐπισφραγίζει τὸ βάπτισμα, 
Met ἀγγθων ἐδοξάσαμο πρότριτα τὴν ἐνανθρώ- 
muro τοῦ Θιοῦ, καὶ ὑπίρ ἀγγῶους δοξάσθημεν d 
ταύτην « O γὰρ ἀγγέλων ἐπε)άδιτο, καβὼς ἂν ὁ 
Παῦλος ipsis ἀλλὰ σπέρματος ᾿Αθραάμ, ὅθεν κατὰ 
πάντα ἡμῖν ὠμοιώθη χωρὶς ἁμαργίας. » Μετὰ ποιµέ- 
μφθημεν τῷ δύξῃ τοῦ γεννεθέντος, καὶ 
ὁπὶρ ποιµένας τὸ ἀφάταστον τῆς σαρχώσιως ἐπ- 
εγνώκειµεν οὐκ ὀφθαλμοῖς µόνον παραλαδόντε κεί» 
µενον ἐν φάτνη τῇ μυστικῇ, ἀλλὰ καὶ στόωατι δια- 
Ψπλαφύσαντες τὸν οὐράνιον ἄρτον wig βεβαιοτέραν 
τὸν πίστωσιν. Ὀφθαλμῶν μὲν γὰρ ὠτίων mur τερο, 
ὀφθαλμᾶν δὲ ἀφὲ βιδαιόσερα, στόµα δι καὶ dup ( 
τέρων πιστότερον. 

C. Πώντων οὖν τῶν ἐν Βηθλὰμ ἱεροπριπῶς τελε- 
σθέντων χαρμονικῶν ὅτων καὶ τερπωλῆς ἐμφορη- 
τικῶν διαθαινούσης εἰς τὸν ψυχὲν, iv ἦν τὸ ἀνιάσαν 
καὶ συγχέαν τὰς διανοίας τῶν φιλοχρίστων, à τῆς 
ἀπειροκάκου νερλαίας ἀναίρεσις. ὁ θερισµος τ 
pe» χλόης καὶ ἀρτιφυοῦς. Πλὴν καὶ τότε τοῖς μὲν 
Διρίζουσι μᾶλλον ἐπεδακρύσαμιν, τοῖς δὲ θεριζοµέ- 
vot; ἐφηδύνθημεν ὁρά/µασιν' ὅτι ἐν μα)ακῇ τῇ moa 
καὶ νεοθαλεῖ ἀδρὸν τὸν στάχνν ἀποδιδωκασιν 
θηκῶν τῶν ἄνω ἐπάξιον. Καὶ οὐκ εἴπομιν, 
Κυρίου ἐπὶ τοὺς θερίζοντας: ἀλλὰ τὴν εὐφορίαν τῶν 
δραγμάτων ἑμακαρίσαμιν. Ki vào καὶ παραπλη- 
σίως τοῖς ἐπί τῶν δωμάτων ἐσχκασι τὸ εὐμάραντον, 
ἐν ὀλίγῳ ἀνβόσαντά τε καὶ ἀπανθήσαντα' ἀλλὰ τὸν 
κύλπον ἐπλέρωσαν τοῦ ᾿Αθραὰμ τοῦ τὰ τοιαῦτα σνλ- 
λέξαντος δράγµατα xxi συγκλείσαντος. ᾽λλὰ ἴλαβεν 
ἑαυτὸν ὁ μεμπνώς Ηρώδης καὶ ixvou;, ὁ τῷ ὅντι 
αιρμάτωος. Eig τοῦτο γὰρ ἡ κλᾶσις αὐτοῦ µετ- 
σλώττισται, Ἔλαθε τὸ ἐρνθροδανωμένν ἐκεῖνο 
δέοµα ἐξ ἀθώων αἱμάτων, τὸ συντελοῦν εἰς τὰ σκη- 
νόµατα τῆς Καδὰρ, x ὁ τοῦ σκότους ἄρχων καὶ 
ἀτ' ἀρχὲς ἀνθρωποκτύνος ἀπαναπαύεται. Καὶ γε πῶς 
Ὠπίδος ἑσφάλη, καὶ ὑπὶρ ἑνὸς δεδιὼς βασιλίως, 
πολλοὺς αὐτὸς ἀπιτθεσιν, οὓς τὴν di αἱμάτων ἡμ- 
φίεσε ποργυρίδα. Οἱ δὲ σνµθκσιλεύουσι τῷ ἀθκνάτῳ 




































* Hebr, i 16. 


progressum, non tria afferentes dona, sed potius 
fidem in Patrem et Filium et Spiritum sanctum 
quam consignat baptisma. Triduo ante cum ange- 
lis glorificavimus Dei incarnationem, ac per eam 
super angelos sumus glorificati. « Non enim ange- 
los suscepit, ut inquit Paulus, sed semen Abrahee 
unde in omnibus nobis similis factus est absque 
peccato *: » Cum pastoribus gloria nati Salvatoris 
splendide circumdatisumus, et magis quam pasto- 
res quod in incarnatione invisibile erat cognovi- 
mus, non oculis modo eum qui in mystico stabulo 
jacebat percipientes, sed et ore contrectantes co 
lestem panem in firmiorem fidem. Oculi enim au- 
ribus fideliores sunt, oculis autem tactus sincerior 
05 vero et ambobus fidelius. 


1I. Omnia igitur que Bethleem divine peracta 
sunt, jucunda sunt plenaque letitia que mentem. 
penetrat ; unum autem fuit quod Christianorum 
animas moerore afficit ac turbat, innocentium par- 
vulorum ablatio, immature etrecentis herbre mes- 
sis. Quanquam et tunc metentibus potius illacry« 
mavimus,demessisautem leetati sumus manipulis, 
In tenera enim et fforente herba plenam spicam 
tradiderunt, horreis coelestibus dignam. Et non di- 
ximus: Benedictio Domini super metentes ; sed 
manipulorum ubertatem beatam diximus. Etsi enim. 
quemadmodum et ii qui in domibus sunt. marce- 
scere possent, brevi florentes ac deflorentes: sed 
sinumAbrahe impleverunt,qui tales congregavit et 
conclusit manipulos, Sed seipsum latuit furens He- 
rodes et demens ac revera coriaceus. Sic enim ejus 
nomen interpretati sunt. Accepit illud rubrum co- 
rium innocenti sanguine effectum, pertinens ad 
tabernacula Cedar,ubi princeps tenebrarum et qui 
ab initio homicida est, requiescit. Sed sua eum 
spesfefellit, etunius causa timens regis, multos ipse 
interfecit, quos sanguinea induit purpura. Illi cum 
immortali rege regnant atque in eternum vivunt. 
Insecutoresautem, proptersuas adversusinnocen- 
tes injurias, occidentur ; et zelus perdet impios, 





739 


GERMANI II CP. PATRIARCHE. 


10 


utoptime dicit Salomon 3; violenta elenim morte À βασιλεῖ καὶ σνζῶσιν αἰώνια. Οἱ δὲ διῶκται, ἀνθ' ὧν 


crudelem et homicidam animam erupit impius post. 
ea. Et uL largius in scena eum cohibeam, coria- 
ceus ille uter et vetus tempore ac malitia. ut no- 
vum vinum, recenter effusum infantium sangui- 
nem accipiens, discissus est ac distractus, et post- 
quam hasimmaturas uvas comedit, ipsius immani- 
tatem subiere proprii filii, ab ipso interfecti, ut 
narrat Josephus. Videbatur enim furensille ac in 
Deum pugnans Hebreeorum dementia: prieludere. 
rex malorum subjectorum, a^ illud ommino voci- 
ferare de innocentibus, quod postea ab eo consti- 
tutus populus de Christo: « Sanguis eorum super 
nos etsuper filios nostros *;» sic rabidus ille ac in- 
satiabilis lupus, assuetus in teneros agnos irruere, 
etin proprios catulosquasi furens rabie excanduit. 
Sed gratias Deo qui injustos nonsinitjustitie manus 
diutius effugere, sed glorificaturin Pharaone, et 
in iis qui, quemadmodum ille, contumaces sunt et 
divina mandata contemnunt et humilem plebem 
despiciunt. Sed et nunc audire mihi videor Deum. 
dicentem : « Loquere filiis novi Israel, et parent se 
non ex /Egypto ad mare Rubrum, sed ex sangui- 
nis purpura quee novum Pharaonem et puerorum 
occisorum perdidit (innocentis enim sanguinis 
effusio mors est ei qui eum effudit), ad pulchrum. 
Jordanem, facilem illam et laboris expertem puri- 
ficationem. Dum enim tria sunt que purificant eos 
qui procedunt ad ablutionem et abstersionem ve- 
terum macularum, nempe baptisma, lacryrnz et 
persanguinem martyrium,ostenditincarnatus Deus 
ab initio sui adventus has sacras oblationes victi- 
masque, accipiens excelsiorem esse eam quie per 
sanguinem est, purilicationem, non modo quia se- 
cundis maculis non inquinatur, sed quia et lacry- 
mis ipsis perseverantior est. Purificatio enim per 
baptismum alia est, eum gratie et Spiritus sancti 
muneris sit. Charitatis autem in. Deum immense 
manifestissimum testimonium nonaliad tantum est 
quantum pro eo qui nos diligit proprii sanguinis 
eilusio « Majorem enim hac dilectionem nemo 
habet quam ut si quis animam suam ponat pro 
amicis suis ? ; » si pro amicis vero, quanto magis 
pro Domino ac Creatore ? Sanguis enim ardentem. 
dilectionem indicat ; lacrym«e autem, ut solet fieri, 
obpenarumtimorem effunduntur, Paucorum enim 
et virtute perfectorum est ex dilectione lacrymas 
effundere ; qui Dei desiderio flagrant. quorumque 
animse quam citissime cum dilecto conversari et 
uniri peroptant. Qualis erat ille dulce sonans pro- 
topsaltes, citharw chordas scite contrectans etcan- 
tum blandum accinenset amore plenum. «Quando 
veniam, ail, et apparebo ante faciem Dei ? Fact 
sunt mihi lacryme mec panes die ac nocte, dum 
dicitur mihiquotidie: UbiestDeus tuus *?« l'erinde 
ac si quidam obtrectatores venerande ac sapienti 
uxori que modo sponsi societatem gustavit, ab- 





Prov. v. 394, — * Matth. xxvn, 25. 








5 Joan. xv, 13. 





ou» νηπίους, powivÜjTov-mt- καὶ ἐτασμὸς ὀλίσει 

ἀσεβεῖς, ἐπικαίρως φάναι τὸ Σολομώντειον: 
ip θανάτῳ τὰν ἀνήμερον καὶ µιαιφόνον 
duxi» ἐξέῤῥηξον ὁ ἀνόσιας ὕστερον. Καὶ, ἵνα πλατύ- 
Ξερον κωμρδήσω τὸν 
τονργὀν, ὁ δερµήτινος 
τῷ χρόνῳ καὶ τῷ κακία, ὡς οἶνον viov 
τῶν νιογνῶν θεξάμινος αἷμα θώσχισται καὶ διῤῤῥη- 
χται, καὶ ὄμφακας τούτους φαγόν . τὰ ἴδια 
τέκνα αἱμωδίαν ὑπέστησαν, αὐτοῦ καὶ ταύτα 
ἀναιρεβίτα, καὼς Ἰώσηππος ἱστορεῖ. Ἔοικε γὰρ 
ὁ ἑκμανὰς ἐκεῖνος καὶ θεοµάχος προλαμβάνειν τὴν 
ν Εβραίων ἀπόνοιαω, ὁ βασεθεὺς τῶν καχὼς 5e 
πιλενομένων, κἀκεῖνο y Ύεσθαι ὄντικρυς περὶ 
i», ἅπερ ὕστερον ὁ Um" αὐτὸν λαὺς περί 
Χριστοῦ, o Τὸ αἷμα 






























xat ἅπλη- 


ανα ἡμῶν' » οὕτως ὁ λησσώδας 
στος 


rivos 
ἀεθισθείς ἁπαλοῖς ἀρνίοις 
Ἀνκιδέσων ὡς μεμηνώς me 
Θιῷ, τῷ μὲ συγχωροἈντι 
Δίκης χεῖραι ἀποδιδράσκειν dri 
ζομένῳ iv Φαραώ, και Hi 
ἐκεῖνον σχληροκἁρθιος, και θείων x 
λενσμάτων, καὶ 
“ΑΛ irata ἄρτι 


λύκος 


























κατογρυώµενος λα 
δοκῶ λέγοντος 








λασεν (ἀθώον γὰρ αἵματος χύσι Üdya- 
καλόν Ἱωρδάνην, 
τῶν ἀνθρώπων xxt ἆμοχβον. Τριῶν 
ων τῶν Φικβιβανόντων εἰς τὲν 
τὰ ἐπιτρίαματα τὼν παλαιῶν μολν- 

ων. βαπτίσματος, δακρύων, 
χαι τοῦ δὲ αἵματος μαρτυρίου, iude ὁ ἐνανθρωπὴ. 
σας Θεός ix προοιµίων αἱ 

















 παρονσίας 





: Ura προσθύµατα xat mpoge 
φἀγιατό δι αἵματος εἶναι το ? impegni, οὐ 
μόνον ὅτι διντέρης " 

i; μετοῖς ἐπίμο- 
τίσµατος- καθαρτήσιον 
ὃν και τῆς δωρεᾶς 
δι ἀκραιφνοῦς τὰς 






Té γὰρ διὰ 
t, ὅλον τῆς χάρι: 
Πνεύματος τοῦ Αγά. 
ἐκδαλε 









ἁγίου. 
mes e 








ἀρειδῆσαι, « "utn η dp 
ἔχει. ἵνα τις τὲν φυχὴν αὐτοῦ ϐῇ ὑπὲρ τῶν φίλων 
«δὲ φθων, ποἈῷ μᾶλλον Δεσπότου καὶ 





τᾶς τιμωρίας" Oh 
την τὴν τὸ d ἀριτὴν ἀγάπας δακρύεν, καὶ πόθου 
τοῦ πρὸς Θεόν, ὀριγνωμένης τῆς ψυχᾶς τῷ ποθου- 
μένῳ τάχιν προσομιλῆσαι καὶ προσενωθῆναι τῷ 
ὀρωμέῳ. Οἷος ὧν ἐκιῖνος ὁ καλλικέλαδος πρω 
ψάλτης εὐφυῶς ἐπαφώμινος τῆς νευρᾶς τῆς κχιννύ- 





* Psal, xni. 2, 3, 


7d 


HOMILIA IN SS. INNOCENTES. 


742 


µας, xal τι προσεπάδων ἐπαγωγὸν καὶ ipispm, A sente paululum temporis conjuge, dicant; Ubi est. 


* Πότε ἂξω, λέγων, καὶ ὀφθήσομαι τῷ προσωπῳ τι 
Ono; Ἐγενύθη τὰ δώκρυά uou ἐμοὶ ἄρτος alpes 
τε καὶ vuxt λάγεσθαί µοι καθὶ 
ἡμέραν :Ποῦ ἐστιν ὁ Θεός σου; » Ὥσπερ εἴ 
τῶν βασκάνων σεμνοτάτῇ τωὶ χαὶ σώγρονι νύμγῇ. 
ἀρτι γενσαμένη τῆς τον ννωφίου ὁμιλίας, διαστάν- 
τος dxtivoy μικρὸν ἐπεμθαίνι yov - Πού 
ἔστω ὁ ἐραστὴς σου ; ῷχι-ο κατα]ιπὠν σὲ µεµονω- 
vuv. "Oct piv οὖν οὐ πρὀκειται det τῷ 
τοῦ βαπτίσματος ἐκθειάδειν - 
τῶν νηπίων ἀδίκημα τρόπ' 
ἀποτελεῖιαι αστέρα, καὶ διὰ 
T'. Καὶ τῷ μὲν Βπθλ εκνουµένῃ βαρνηχὶς 
τραγῴδηµα ὁ "— Ἱρεμίας ἐπέπλεκε, 
αφωνην ἐν Pap λέγων ἀκουτισθῆναι, καὶ θρῇνον 
καὶ ὀδυρμὸν πολὺν. » "Eri δὲ τῆς πνενματικῆς ταύτης 
rivo» γονῆς ὃ μεγαγογωνότατος ὙἨσαίας τὰ 
γενέθλια µελωδήµατα χαρμόσννα ἐξυφαίνι ^ « EU- 
τἶκτοντα, prf» καὶ βοησον 
εν πο)λὰ τὰ τέκνα τᾶς ἐρύμου 
μᾶλλον à τῆς ἐχούσης τὸν ὤνδμα.» Ὢ τῆς παγκο- 
σμίου optas! à τῆς μεγαλοφωνίας τῶν κηρύκων 
ου, πανταχαθιν µοι κατανλουνται τὰ 
* ἐξ οὐρανοῦ, ἐξ ἀνύθρου ἐρήμου, ἐξ ὑδάτων 
των βοᾷ * « Οὔτος 
w Yióg à αγαπητός uov, ἐν ᾧ πύδοκησα - » ἐπὶ γῆς 
ü ὁδὸν 
οἱ à γωνὰς αἲ- 









άστην 






































φράνθητι, στεῖρα, à οὗ 


4 oUx ὠδίνουσα - 











αὐτῶν. Οὐρανόθεν ὁ Ιατὴρ τὼν ya 
















gaza 





Κυρίου ^ » i$ ὑδάτων, « 





τῶν, ἀρούσιν οἱ ποταμοῖ, έπι 
vv ὑδάτων πολλὠν.» Ἰ 
ἐπιφανεὶς ἐν τῷ 





ότοις µάρτυσιν à 
"lopjévg θεάνθρωπο. 
xxi 





ἁ πάντα 
t» τὸν κόσμον - 
ἱσόντα. ἑωσφόρον, καὶ γ 
βαλατταν ἐξαλείφειν καυχώμειον πάντοθεν ἔχδι 








9 καθελόν τυραννίδα. Ὅρα γὰρ. ἐξ οὐρανοῦ 
acies à Kiptos, ἐπὶ γῆς mapxpipns ἐτέχθη, ἐν 
ὕδασω ἰπιβαίνει, ἐξ ὑδάτων ἀνιρχομένῳ oi οὖρα- 
vol πάλιν αὐτῷ ὑπανοίγονται, ἀπεκδεχομενοι τὸν οἱ 
ῥάνιον μετὰ τῆς γηΐνης σαρκὸς ἀνελευτόμενον, τὰν 
ὑπὲρ ὑμῶν οἰκονομίαν πληρώπαντα. "Ov γὰρ τρόπον 
ἀγαθός τις ποιµη» καὶ κηδεμονικὸς προδάταυ ἁπολω- 

» συννόµων μεμακρυσμένν και ἴχνια 
ενος πρόεισι, ψιλοπραγμονὼν 
xh εἰς φάραγγα D 
xy tis σπήλαιον 
τος imopriUn, , 
πεπλανεµένον καταλάδη, καὶ καταλάθὼν ἐπὶ 
ὤμων βαστάση καὶ σνναγελάσ 























Aw 
τοῖς εὐπλανέσιν - 





ὑπὲρ rà» προξε ἀνθρώπου καταπεσόντος ἐξ 
Vows τῆς ἀρχαία: ti γῶν πορευβέντος, δι 
ὕδατος κατακλυσθέντος καὶ tig ἐσχάτην παρασυρέν- 
τός ἀπώλειαν, διὰ τῆς αὐτῆς τῷ πιπλανημένῳ ἔρχι- 
ται ἀτραποῦ ἐκουσίως καὶ ἀναμαρτήτως ἐξ ὕψους 








7 Jerem. xxxi, 15. * Isa. 111, 1. 









pov διεκδικοῦμενον xazojeutüa, I 


* Matth. mi. 17; xvn. 3, 


amator tuus? Abiit relinquens te. Quoniam autem 
nonsuscepimus martyrum agones verbis celebrare 
sed baptismi gratiam laudibus efferre, ad. flumen 
nostros cursus,nostrum ardorem dirigamus, etin- 
fantium injuriam alio modo vindicalam exquira- 
mus. Jordanica enim ablutio in mysticum sinum 
perficitur, et sancti Spiritus operatione multiplicem 
pulchrumque partum profert, 

αγῶνας ὑγκωμάζεο, 
pui» τοῦ λογον 


ἀλλὰ τὴν χάριν 
κινήσωµεν, καὶ τὸ 
qup Ἱορδάνειος χύσις εἰς μυστικήν 





ἁγίου Πνεύματος΄ µαιεύσιως πολυτικνίαν ὁμον καὶ καλλιτεκνίαν προφέρει, 


II. Et quidem Bethleem filiis orbatee lamentabi- 
lem tragcdiam lacrymosus Jeremias contexuit : 
«Vox in Rhama audita est, inquit, et ploraius et 
ululatus multus?. » De spiritnali autem, illa et 
fecunda generatione eloquentissimus Isaiasnatalia 
canticalretitiaque plena connectit; » Leetare, sterilis, 
queenon paris;erumpeetclama, quee non parturis; 
quia multi filiideserte magisquam ejus que habet 
virum *. » 0 universalem saltationem! O mysterii 
preconum eloquentiam ! Undique mihi aures 
personant:e celo, ex inaquosa solitudine, ex 
aquis ipsis. E ccelo hominum Pater clamat : « Hie 
sit Filius meus dilectus, in quobenecomplacui *;» 
in terra : Vox clamantis in deserto: Parate viam 
» el aquis: Elevaverunt flumina vo- 
cem suam, elevabunt ftumina fluctus suos avoci- 
bus aquarum multarum !'. » A tribus his testibus 
monstratus in Jordane Deus homo declaratur mundi 
Dominus et conditor. Et qui omnia replet, percir- 
cuitum videtur mundum obire;; ut eum qui e coelo 
decidit, luciferum, terramque et maresedeleturum 
jactitantem undique expellat. ejus destruens ty- 
rannidem. Vide enim, e colo descendit Dominus 
earne indutus natusest, in aquis incedit, ex aquis 
ecresso coli rursum illi aperiuntur, accepturi 
colestem cum terrestri carnerediturum,postquam 
nostrienature damnareparaverit. Quemadmodum 
enim bonus pastor et misericors, si ovis perdita sit 
et longe ab aliis erraverit, ejus vestigia sequens, 
procedit ungulas observans, et si in precipitium. 
ducant vestigia, descendit investigans, et siin spe- 
luncam introierit, intrat et ipse et si per aquas in- 
cesserit, transit et ipse aquam, donecerrantem re- 
ceperit receptamque in humeris portet congreget- 
que cseteris feliciler vagantibus; ita sane et bonus 
Pastor qui animamsuam proovibusponit, homine 
a pristine glorie summitate dejecto in terram, per 
aquas inundantes incedente et ad extremam mise- 
riam adducto eadem semita ac homo errabundus 
libenter et absque peccato venit. De excelsoin 
terram venit, speluncam ingreditur, errantem in- 
quirens; preesepescrutaturpropter eumqui jumen- 
tis comparatus est; in aquam descendit fluvialem 





1* ]sa. x1, 3 ; Μα δικα, 3. !! Psal χα, 3, 


7i3 


GEÉRMANI II GP.PATRIARCH E 


"s 


propter eam ovem queaquis submérsa est. Invenit À κάτεισιν, ἐπὶ γῆς ἔρχεται, σπύλαιον εἰσέρχεται, τὸ 


quod erraverat, et statim cclestesjanue aperiun- 
tur, imo vero, ut Scripture verbo utar!*,patefactee 
suntcataractee coli, unde et prius eruperunt inun- 
dantes pluvie, ethominem per aquas salvatum, 
qui prius per aquas perierat, suscipiunt, non au- 
tem, per aquas tantum, sed et per divinum Spiri- 
tum. Atque id per ingeniosam consequentiam. Au- 
diit; enim ante diluvii immissionem hominum ge- 
nus:» Non remanebit Spiritus meus in illis homi- 
nibus, quia caro sunt !5;» unde ei postquam Spi- 
ritus ille, tanquam columba, evolavit (non enim 
tantam corruptorum hominum pestilentiam susti- 
nebat), spiritus procelle ejus in. locum adductus 
est, et per aquas destructio; atque ita Deo odibile 
scelus hominum diluvio perditorum erat, ut rena- 
sceretur pro aque natura. Non enim tunc Spiritus 
Dei super aquas ferebatur. Dum enim adhuc aque 
tumescerent, cadaveraque ut verisimileest, innata- 
rent, corvus quidem ex ea que omnia continebat, 
arca evolans,redire noluit, mortuis corporibus in- 
sidens, et corruptis gaudens, symbolum effectus 
deemonis qui hominum casibus letatur, sanguine 
gaudet nobisque jacentibus irridet. Columba autem. 
non reperiensubi pedes sisteret, ad eum qui mi- 
serat rediit, Sanctus enim Spiritus non habitabit 
in corpore peccatis serviente.Columba porro solet 
adhiberi ut Spiritus sancti symbolum. Ita res se 
tunchabebant,et vitalis aqua hominibus per: 
attulit. Nune autem, secunda, ut aiunt, navi 
et puppim noslre nature impellens substantia ab. 
eo qui nobis invigilat nostraque curat, refluens ve- 
nit et via vie priori contraria incedit. Ex aquis in 
Spiritum, a Spiritu in celum, et desideratam dei- 
ficationem. Quam intempestive olim invadere co- 
nata mulier, extensione dexter, perdidit et que 
in manibus habebat, et cum Deus fieri tenlaret- 
homo, parum abfuit quin et homo esse desineret 
Homo enim constat anima etcorpore; quem mortis 
gladius scindit, unionemque dissolvit, quacum 
solvitur et appellatio, et terra solum modo nomina- 
tur. Ait enim : » Terra es, et in terram reverte- 
ris!*. » Cum enim uno impetu et confestim in 
erelum ascendere cogitaret, fraude seductus lapsus 
est, et decidit, et tanquam gleba ruptus est super 
terram, et in infernum dissipata ossa ejus. Accinat 
enim David suum !* primo homini dejecto oppor- 
tunum epitaphium. Oportebat autem non ita, sed 
quodam ordine et consequentia eum ascensionem 
suam curare excellenti humilitate tanquam duce 
utentem. 
Tis Gb 
amcuiuéee τὸν ἐπιτάριον πρόσφορον " 
μελετῆσαι ὁδογῇῷ ἀρίστῃ τκπεωοφροσύνη χρώμινον. 

JV. Sed agedum et conabimur explicationem ag- 
gredi verborum Evangelii que hodie legenda sunt. 
Quis quidem divinissimum Marcum extollunt, par- 








γῆς διεσκορπίσθη τὰ ὁστᾶ αὐτοῦ 





. "Gen, vii, 11. !? Gen. Τι, 9. 


ἴδει δι οὐχ. οὕτως, 


πιπλανημένον ἀναζητῶν, τὰς φάτνας διερευνᾷ διὰ 
τὸν παραθληθέτα τοῖς κεήνεσω - ig ὕδωρ κατα- 
θαΐνει ποτάµιον διὰ τὸ καταχλυσθεν τοῖς ὕδασι 
πρόθατον - εὑρίσκει τὸ πλανηθὶν, καὶ εὐθύς ai c)pd- 
ναι πτύχες ἀνκζυγοῦνται, μᾶλλον δὲ φάναι τὸ τῆς 
Τραφᾶς, ἀνοίγονται οἱ καταῤῥακται τοῦ οὐρανοῦ, 
ὅθεν καὶ ὁ κατακλύσας ὑιτὸς πρότερον κατεῤῥάγα, 
καὶ δὲ ὕδατος σωζόμενον, τὸν ἐξ ὕδατος ἀπολωλότα 
mpi» ἄνθρωπον ὑποδίχονται, πλὴν οὐ δι’ ὕδατος 
μόνον, ἀλλὰ καὶ Πνεύματος θείον. Καὶ τοῦτο κατ’ 









ἀκολονθίων εὐμήχανον : ἄκουσε γὰρ πρὸ τῆς ἔπιφο- 
ρᾶς τοῦ κι σμοῦ τὸν ἀνβρώπινον ὡς « Οὐ μὲ 
καταμείνῃ τὸ Πνεθμά uov iv τοῖς ἀνβρώποις τούτοις 





διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκα * » ὅθεν καὶ τοῦ Πνεύματος 
p τότε δίκην περιστερᾶς ἀποπτάντος ( οὐκ ἴφερε γὰρ 

Ti» τοσήνδε τῶν ἁκαθαρσιῶν duced) ) πνεῦμα 

καταιγίδος ἀντεπενέχθη, καὶ $ d 

θρίκ καὶ οὕτω θεοστυγὲς τὸ numos ἓν 

σθέντων ἀνθρώπων ὡς ἀναθλαστᾶναι τ. 
ατος. 02 "yàp ἐπεφέρεο 
Θιοῦ ἑγάνω -οῦ ὕδατος " τεκµήριον δὲ, καὶ yàp ἔτι 
τούτου ἐπιχυμαίνοντος x«i τῶν πτωμάτων ὡς εἰκὸς 
ἐπωπχομένων, 6 piv κόραξ ἀποπτερυξάμενς τῆς 
παντοδέγµονος κιδωτοῦ ὑποστροφὴν ἀπηνήνατο, 
ἐριζάνων τοῖς νικροῖς σώμασι x«i τοῖς θνησιμαίοις 
ἐποτρυφῶν, σύμβολον ὧν τοῦ χαίροντος τοῖς ἀνθρω- 
πίνοις πτώµασι δαΐωονος καὶ αἱμφχαροῦς καὶ imtj- 
πελῶντος κειµένοις ἡμῖν: à γε μὲν πιριστερὰ uà εὖ- 
ροῦσα τοῖς ποσὶν αὐτῆς ἀνάπανσιν παλίµπτερος ἂνθ- 
νποστρέφιι τῇ 
κατοικήσει ἓν 




















φύσιν τοῦ 



















"Hy μὲν ταύτα 






$ ἀνθρώποις. 





φασι, πλοῦς, καὶ πούμναν 
φύσιως & ὑπόστασις παρὰ τοῦ σνωφιρόντος καὶ 
κνθιρνώντος τὰ xal ἀνάῤῥους ἦκει καὶ tdv 


αν τῷ προτέρα καταβάσει πορεύεται, ἐξ Ode. 
Πνεύμα ἀπὸ τοῦ Πνεύματος sig τον 
và» καὶ τὴν ἐπιθυμουμένην θέωσιν. TM; ἀκαίρως 
πρώην ἐπιδράξασθαι πειραθεῖσα τῇ ἑκτάσει τῆς d 
Σιᾶς ἀπώλεσε καὶ τὰ ἐν χερσὶ, καὶ Θεός γνέσθαι 
προσδοκέσας ὁ ἄνθρωπος κεχινδύνευκε μπὰ’ ἄνθρω 
πος εἶναι. Άνθρωπος "ko τὸ σύνθετον ἐκ iu 
καὶ σώματος ' τὸν δὲ τὸ τοῦ θανάτου 
xai τὴν συμπλοκὲν ἀναλύει, καὶ ἡ κλῆσις συνανα- 
λύεται, καὶ γῆ ὀνομάζεται µόνον. « T$ γὰρ εἰ, vs, 
καὶ εἰς yi» ἀπιλεύση, » Ἐπιὶ γὰρ i ποδέµατι 
xai ἆθρόον πρὸς οὐρανὸν ἀναβῆναν duro « τῇ ἁπάτα 





























y&b ὁ Δαθίδ τῷ γενάρ- 
τάξει col καὶ ἀκολουθίᾳ τὰν ἀνάδασυ 


καὶ πειρασόµεβα τὴ ἐξηγήσει ἐπι- 
θαλίσθαι τῶν τοῦ Εὐαγγελίον ῥημάτων τῶν ciutpm 
ἀναγνωσθοσομένων. Τὰ δε συγγραγέα τὸν θειότατον 





M! 080.11, 19. 55 Psal ur, 6. 


ROMILIA IN 55. INNOCENTES, 





t, μικρόν μὶν ἅντα πρώην d» τοῖς 
ς αὐτοῦ (τῆς Ὑὰρ τῶν ἑβδομήκοντα σνναυ- 
ὅτι αἱ χεῖρες αὐτοῦ σαν dp. 
ωτηρίας, καὶ οἱ Φάκτυλοι αὐτοῦ ἡρμόσαντο τὸ 
εσιλείας γράφαντει Εὐαγ/έλιον' εἰς µέγιστον 
πρθο xai πρὸς ἱτοτιμίαν ἀνίδη và» χορν- 
εὐηγ/ελίσατο γὰρ δικαιοσύνην ἐν Ἐκκλεσία 
πάσης τῆς οἰκονμένας, καὶ εἰς πᾶσαν γὰρ τὴν 
Ίθεν ὁ φθόγγος αὐτοῦ. Κ. ῶν od 
δεκα τὰ ὀνόματα τάχ᾽ ἂν τοῖς πολλ. 
9 δι ὡς θανμαστὸν τὸ ὄνομα ἐν πάση τῇ γῆν 
jme τῷ κηρύγαατι ὁ εὐαγγθιστὴς 
dm συωμεγα)ηγορεῖται καὶ συνικφωνεῖται 
ü 2u Ἐκκλησίας óxoifixv: Κάν 

































αγ/ελικὠν bna 
" ὁ Μάρκος δὲ ἆπαρα- 
à ἀνάγνωσιν 











ὃν Εὐαγγελέον ποιεῖται 
πωέρωσω 


Yi) τοῦ Ono 





ξαγητῶν χαριέντως νενῤηταὶ τε re γέγρα- 


Ῥῆς τῶν εὔαγ/ελιττῶν ἕνεκα τέτρα 





Ὁ Χερονθϊμ, φησὶ, καθήµενο 
xd Ἐραγη Lys, παρέθι 
Exe i 

οὔν τῶν Χεοονβϊμ ἔκαστι 













συνεχόμενο». 
μὲν ποὐσωπον 















. ἕτερ δὲ ἀνθρώπῳ καὶ ἕτερον 
100» uicem οὕτω καὶ ἡ αγγελι- 
πραγματεία. Καὶ τὸ μὲν κατὰ 





Say pins 
àp ὁ λέων καὶ ipis 
βασιλικον καὶ 


i6 ληντο πρόσωπο, βασι- 








ανικὸν: ὁμοίως οὔν καὶ 
Φεσποτικοῦ ἀξιώ- 
εἰπών « Ἐν 














26 Λόγος, καὶ θιὸς ὦ 
9» ἀνθρωπόμοργων: ἀπὸ qup 





ως καὶ ἑνουρωπάσιως τον 


Λόγου. ἄρξατ 
αρεικαζυµινον: ἀπὸ γὰρ 










κατὰ λουκᾶν, 





3 Ἰαχαρίον fol: i "apap via 
καὶ µόσχος δὲ Rs ὁ θνόμτνος τι 






ροσ- 


ται. Των τριῶν vovv» παρεαβέντων 





παῤῥησιασέτθω, τὸ xu" αὐτὸν 








περὸν, καὶ ἐγιπτάσθω iu 5 νιοσσοῖ 







à γὰρ τοῦ Εὐαγγελίον τοῖς ἁποστόλοις d 
afa, Καὶ duis τὰς 
» διὰ τοῦ ἓν αὐτῷ Πνεύμε 
παδιδότω εἰς τὸ κατοπτεῦσαι 
ων λόγων ἐγκεκρυμμένα volut 
ἀῑτὸν τὸ κατὰ Μάρχον παρεικάσαωτα Εὔαγ- 








an. 1, 4. 
ParnoL, Gn. CXL, 


"46 


À vum prius inter fratresChristi(ex septuaginta enim 
discipulis erat), sed ejus manus salutis instrumen- 
tum confecere et digiti ejus ordinavere scribentes 
Evangelium regni: Ad maximam gloriam elatus est 
etusqueadcoryphaorum honorem ascendit. Evan- 
gelizavit enim justitiam in magna totius orbis Ec- 
clesia et in omnem terram exivit sonus ejus. Et 
quorumdam quidem ex duodecim nomina multis 
forte suntiguota ; hujusaulem mirabile est nomen 
in universa terra, et excelso preconio evangelista 
unacumEvangelio clare magnificatur et proclama- 
tur in sacro Ecclesiw suggestu. Et si in barbarorum. 
ecclesiam intres, Christianam tamen, fieri potest ut 
evangelicas voces non intelligas propterlingue di- 
versitatem ; Marcus autem non adulteratus tuas 





i» B aures penetrabit,etevangelicorum verborumlectio- 


nem meditaberis et laudabis Dominum. llic igilur 
tantus evangelista dictione brevis, scientia autem 
latusjinitium sui Evangelii facit Filii Dei in Jordane 
manifestationem, Prius igitur vobis dicam quod ab 
uno ex sapientissimis Evangelii interprelibus ex- 
cogitatum et scriptum est de quatuor evangelista- 
rum numero : Qui super cherubim, iuquit, sedet 
Deus, quibus quatuor vultus Scriptura tribuit, tra- 
didit nobis quadruplici facie Evangelium, in uno 
spiritu comprehensum. Quemadinodum enim che- 
rubim unumquodque unam quidem faciet habebat 
leonisimilem, aliam vero homini, et tertiam aquila, 
etquartam vitulo ; ita el evangelii preconii actio. 
Etquidem Evangelium secundum Joannem habet 
Iconis faciem; animal enim regium est et imperato- 
rium leo ; similiter igitur et Joannes a regia et Do- 
minica divinitatis dignitate sermonem cepit, di 
cens : «In principio erat Verbum, et Deus erat Ver^ 
bum !*. » Evangelium autem secundum Mattheum 
faciem hominis habet : a nalivitate enim secundum. 
carnem et Verbi incarnatione narrationem incipit, 
Evangelium vero secundum Marcum aquile com 
paratur ; a Joannisenim prophetia incepit ; prophe- 
tia porro, cum res prevideat,rapide ea quc longe 
sunt prospiciens, aquila est ; acutissime enim videt 
aquila. Vitulo simile est Evangelium secundum 
Lucam, eo quod incipiat a sacerdotali Zacharie 
dignitate pro peccatis populi sacrificium offerentis, 
et tunc temporis vitulus immolabatur. Et hiec qui- 
dem eleganti conceptu celebrat. Tribus igitur aliis 
vultibus omissis, aquila jam eloquatur alas solvens 
et nobis suis pullis supervolitet, per Evangelium 
enim ab apostolis geniti sumus ;et alas suas ex- 
tendens nos obumbret per Spiritum qui in ipsa est; 
etparticipes nos faciat sui acuminis ut possimus 
intueri ea quie in divinorum sermonum profundi- 
tate abscondita sunt. Laudo quidem eam Evange- 
lii secuudum Marcum cum aquila comparationem. 
Accurata enim est comparatio non modo propter 
Joannis prophetiam, sed quia sermonis facies sta- 
tim Jordanem aspicit, ubi soljustitie recens oritur. 




















si 


71 


intentis oculis et absque dolore solis radios intueri. 
Ostendit evangelica aquila et in flumine Jordane 
celebratum divinum mysterium. Quemadmodum 
enim humana facies Evangelii seeundum Matthaeum 
festivitatis mysterium designavit, ita et Evangelii 
secundum Marcum aquila mysterium revelat divini 
baptismatisquo renovatur,ut aquilee, veteris Adami 
juventus, abluta hodie in Jordane et eam quee ex 
transgressione prodierat, corruptionem excutiens. 
Et aliunde aquila sola inter volucres ex aquis ge- 
nerationem habuit Crealoris mandato ; et hoc. se- 
cundum Marcum Evangelium adivino baptismate 
incipit, etin altum conscendens in cclo requies- 
cit, Dominice asumptionis modum edocens, vola- 
tumque concludens per Salvatoris Christi ad Deum 
et Patrem ascensionem. Ac nisi longior videri de- 
berem, in medium quoque afferrem aetitem lapidem 
mire aquili huic in pullos utilem. Petrus autem 
hanc faciem aquile prebens Evangelium plurimum 
juvitdictando, benead volandum movens historiam 
ad hune salutarem conatum. Sed hec ambitiosius 
dicta sunt, cum erectus mihi sermo sit ad 
magnam hanc aquilam. Hujus igitur initium est 
evolvendum abundantius. Initium corporis cujusli- 
betomninoest caput. Caputautem evangelice hu- 
jus narrationis est Christus, etsi caput in modum 
servi ante Baptistam inclinet. 








GERMANI ΙΙ CP. PATRIARCELE, 
Aquila autem sola ex omnibus animalibus potest Α (uev: εὔστοχος γὰρ à παρεικασία οὐ µόνον 


προφητείαν Ἰωάννου, ἀλλ ὅτι καὶ τὸ πρόσωπον 
εὐθὺς τοῦ λόγου κατευθὺ τοῦ Ἱορδάνου ό 
τῆς Δικαιοσύνης ἅλιος ἄρτι ἀνίσχει' ἀετοῦ i µονον 
τῶν ἁπάντων ζώων τὸ perite. ἀσκαρδαμυκτὶ 
xai δίχα καταμύσεως τοῖς ἡλιακόῖς ἀκτινοθολήμασι. 
Αχλοῖ δε ὁ εὐαγγελικὸς ἀετὸς καὶ τὸ ἐν Clopddvo τῷ 
ποταμῶ ἱερουργούμενον θεῖον μνπτήριο. Ὡς γὰρ τὸ 
ἁωθρωπόμορφον τοῦ κατὸ Ματθαῖον Εὐαγγιλίου τὸ 
τῆς ἑορτῆς µυστήριον ὑπεσήμαινε, τοῦ Θεοῦ λέγω 
Ti» ἐνανθρώπησιν' οὕτω καὶ ὁ κατὰ Mdpxov ἀετὸς 
τὴν τελετὴν ὑπεμφαίνει τοῦ θείον βαπτίσματος δὲ 
οὗ ἀνακαιίζεται ὡς ἀετοῦ à νεότης τοῦ παλαιού 
᾽Αδὰμ, ουομένη σήμερον iv τῷ Ἰορδάνη, καὶ τὴν 
ix παραθάσεως ἀποσειομένη φθοράν. Καὶ ἄλλως dk 
Β ὁ ἀῑτὸς οἷα δὴ πτηνὀν ἐξ ὑδάτων ἔσχε τὴν γένεσο 
κελεύσματὶ δημιουργικῷ: καὶ τὸ κατὰ Μάρχον τοντὶ 
Εὐαγγέλιον ἐκ τοῦ θεου βαπτίσματος ἄρχεται, xxi 
mpoió» sig ψος καταλήγει τοῦ οὐρανοῦ, τῆς Δι- 
σποτικῆς ἀναλήψεως ἐκδιδάσκον τὸν τρύπον καὶ 


















συμπεραῖνον τὴν πτᾶσιν τῇ πρὸς τὸν Θεὸν καὶ Πα- 
τέρα ἀμαβάσει τού Σωτῆρος Χριστοῦ. Ei δι μὴ ww 
ῥιεργότερος ἔμελλον δοξαι πλέον τοῦ Φέοντος, καὶ τὸν 
ἀετίτην λίθον εἷς µέσον ἂν παρηγαγον ἐπιεικῶς τῷ 






ἀπτομόρψῳ τούτῳ Εὐαγγελί 
ὑπαγορευτὴς αὐτοῦ γεγονώς, εὔ ἀναπτι- 
ῥώσας -ον συγγραφία πρὸς τὴν σωτηριώδη ταύτην 





ἐγχερησιν. CAD ταῦτα μὲν ποιόν εἴρεται συμμετιωρισθέντος µοι τοῦ λόγου τῷ μεγάλῳ τούτῳ 
&c τὸν ν B DÉ ἐξογητικώτί pev. ᾿Αρχὴ δὲ σώματος πάντη πάντως ὃ 
sape i. Keph δὲ ριστως, xi» τὴν κεφαλὴν δουλικῶς vme- 


αλίνη τῷ Βαπτιστῷ. 

Initium Evangelii Jesu Christi, Filii Dei, ut 
scriptum estin prophetis : Ecce ego mitto angelum 
meumante faciem tuam qui preeparabit viam tuam 
ante te. Vox clamatis in deserto : Parate viam 
Domini '', » etreliqua. Granum frumenti in terre 
sinu absconditum etsolutum principium fit abun- 
dantis messis et spicam profert multis pro uno 
granis refertam. Veteri lege nimium arcta jam ces- 
santeet soluta (omnes enim prophete et lex usque 
&d Joannem prophetaverunt), initium quoddam 
alterumet altera germinatio inde apparet, vita se- 
cundum Christum et Evangelium regni. Quema« 
modum igitur in terram injectum frumentum finis 
quidem est spicarum unde ortum est, initium au- 
tem fit aliarum quz inde nasci debent spicarum ; 
sic et tibibaptisma et Preecursor venitutsitquidem 
finis legis et prophetarum sigillum concludens, 
principium autem et radix Novi Testamenti et gra- 
tige plenitudinis. Et postquam principium illud et 
semen corruptum est, ille qui semen Abrahe sus- 
cepit Dominus, spicam emisit vite, evangelicum 
dico preeconium, unde conficitur purus angelorum 
panis, panis quidem, sed immaterialis, per eum qui 
in ignis figura sponte dessendit, sanctissimum Spi- 
ritum ; panem angelorum dico, angelicam vitam 














? Mare, 1, 4. 











6 





« Αρχὲ τοῦ Εὐαγγείου "Ixco3 Χριστοῦ, Υἱοῦ 
Θιοῦ, πέγραπται ἐν τοῖς προφήτάις Ἰδοὺ 
ἐγώ ἀποστέλλω τὸν ἀγγιλόν µου πρὸ προσώπου σου, 
ὃς κατασκευάσει τὴν ὁδόν σου ἵμπροσθίν σον. Φωνὴ 
βοῶντος iv τῇ ἐρέμῳ: Ἐτοιμάσατε τέν ὁδὸν Κν- 
ριον, » καὶ sic. 'O xéxxog τοῦ σίτου, ἔγκα- 
τακρυβεὶς ταῖς λαγόσι τῆς γῆς xai λνόμενος, ἀρχὴ 
qa. πολυφορου σιτοδοσιας, καὶ στάχυν προφέρει 
πολλοῖς ἀνθ᾽ ρίθοντα Χόκχοις, Τοῦ τοίνυν πα- 
λαιοῦ νόμον καὶ λίαν ἑστενωμένουν Adv λάγοντος καὶ 
Ἀνομένου (πάντες γὰρ oi προφΏται καὶ ὁ wépog ἕως 
Ἰωάννου προεφέτευσαν) &pys τις ἑτέρα καὶ βλάστε 
ἐκεῖθεν προφαίνεται X κατὰ Χριστὸν πολιτεία καὶ τὸ 
Ἐναγ/θιον τὰς βασιλείας Ὥσπερ τοίνυν 6 κατα» 
θαλλόμενος iv τῷ 78 σῖτος τΏος μέν τῶν σταχύων 
ὅθεν ἐξέψυ, ἀρχή δὲ γίνεται αὖθις ἐξ αὐτοῦ 
ἀναγυησομένων ἁσταχύων ἑτέρων' οὕτω qt 
ἄλθε κἀπὶ τοῦ βαπτίσματος καὶ Προδρόμου, ὡς εἶναι 
αὐτὸν πέρας μὲν τοῦ νόµου καὶ τῶν προφητῶν ἐπι- 
σφράγισµα, ἀρχὴν δὲ καὶ ῥίζαν τῆς Νέκς Διαθήκης 
καὶ τοῦ τᾶς χάριτος πληρώματος" καὶ ταύτης τς 
σπέρματος τούτου φθινύντων à τοῦ 
Αθραὰμ ἐπιλαθόμενος Κύριος, τὸν στά» 
εὐαγγελικόν uut πόρνγ- 
ὁ κκθαρὸς T&v ἀγγέλων 























D 














σπέρματος 
Xv ἐξήνθησε τῆς ζωῆς, τὸ 
µα, ὅθιν ἁρτοποαῖται 


proc, και üprog και dülog διά τοῦ ἐν εἶδει πυρὸς À et virtutis amicam conversationem, quam et Deus 


αὐτεξουσίως κατεληλυθὀτος 
ἄρτον δὲ ἀγγέλων pupt τον ἀγγελικὸν βίον καί 
φιλάρετον διαγωγήν, ἂν xai ὃς Θὸς πεωᾷ, καί τοῖς 
uà παρέχονσω ἐπιμβριμώμινος. « Ei 
«καί οὐκ ἐδώκατέ µοι φαγεῖν.» Πειᾷ γάρ πὰντοτε 
τὴν σωτηρίαν ἡμῶν. |H δέ σωτηρία βίος ἐστί καθα- 
pós καί ἡ πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπη. Ὅπερ οὖν Dejo», 

ὁ ἐπεῖχε Ἰωάννον τού Βαπτιστοῦ 
τσμα. Kai αὐτού λυθέντος καί 
ῥεύσαντος, ἐξύνθησεν à τῆς χάριτος ἁσταχυς. 

iw» τὴν ἐἑαυτού μὲν µείωσιν à Βαπτιστὴς 
προκοπὴν δὲ και ανξησιν τοῦ τῆς χὰριτον 
στᾶχυος, ifóm παῤῥασια πρὸς τοὺς συνίόντας, «Ἐμέ 
δεῖ ἔλαττοῦσθαι, ἐχεῖνον δὲ αὐξάνει», » περί Χρι- 
στοῦ λέγων, οὐκ ἀλγυνόμενος ἐπί τούτου, ἀλλ’ ἀγαλ- 
λεώμενος" ἡ τε γάρ φθίσις τούτου x«i à τού Εὔὐαγ- 
γελίου φύσις εἴτουν βλάστησις εἰς i» συνέθαινον 
xai συνέτρεχὀν, τὸ συνθεῖναι τὸν ἄνθρωπον. Κα ἅλ- 
λως δε τὸ τοῦ νόµου ἑστενωμένον xóxxou λόγον 
ἐπεῖχε διὰ τὸ τοῦ ἔθνους τοῦ ὑπὸ τὸν νὸμον µονοειδές" 
ηνωστὸς (ὰρ iv τῇ ,Ἰουδαίᾳ ὁ Θεὸς, xai οὐ περαι 
pe à δέ χάρις τήν τῶν ἐθνῶν συνήγαγε πανσπες 
µίαν καί εἰς ἐκατὸν χαί εις ἐξύκοντα καί εἰς τριάκον- 
τα ἐμφορία [εφορία] τῶν ἀγαθὼν αὐτῆς πράξεων 
ἐπληθύνβη: Ore; ἀρχὴ τοῦ Εβαγγιλίου Χριστοῦ 4 
τοῦ Ἰωάννου πρὸς τούς ἀνθρώπους φανέρωσις. AU 
καὶ φησι, « Ὁς γέγραπται ἐν τοῖς προφήταις Ιδού 
FG ἀποστέλλω τὸν ἀγγελόν pow πρὸ προσώπου ctv, 
ὃς κατασκευάσει τὴν ódóv σου ἔμπροσθὲν σου.» Ὡς 
der ὁ λόγος τὸν ἐξ αὐτοῦ Μο- 
νογενῦ λελεγμένος, xai. ἄγγελον ὀνομάζων τὸν ἁγγι- 
λόδιον Ἰωάωνην, ἵνα μῆ µόνον τῆς ix Παρθένου γιν- 
νᾶσεως ἄγγελος προτρίχρ ὁ Γαδριώλ, ἀλλὰ καὶ τῆς 
ἐν Ἰορδάνς ἀναγεννήσιως, ἂν ὑπέρ ἐμοῦ ἀνεγννάθη 
(ipà γὰρ à τοῦ Χριστοῦ ἀναγέννησις), ἄγγελος ὁ 
Ἰωάννης προεισάγηται. ᾽Αλλὰ τότε pw ἄνλος καί 
ἁόρατος διὰ τὸ ἔτῖ χεχρύφθαι τὴν τῆς σαρχώσιως 
οἰκονομίαν, καὶ πλήν τῆς Παρθέοον ἄγνωστον εἶναι 
πᾶσι τοῦ μυστηρὶον civ δύναμιν: τά vus δὲ ὁ ἔνσαρ- 
κος ἄγγελος τῆς τοῦ Δεσπότου παρουσίας πρὀτριχει, 
χάριτος μὲν ἀγγελικῆς ἔμπλεως, φωνὴν δέ dpuig 
γλμουσαν παῤῥησίας,  Bpovriv ἄλλην φαίη τις ἄν 
τους κεντροφόρους σκορπὶους καταπτήσσουσαν, κα 
Ἰοθόλους ὄφεις φοδοῦσαν, καί μόνον οὐχί δύνεν ὑπό 
γῦν «ὐχομίνους τῷ φὀθῳ. Ti γάρ ἕτερον βούλεαι 


Πνεόματος παναγίου. 
ν 








)) τύπον 











συνορ. 

































Té γονήματα ἐχιδνῶν τούτους ὀνομαζομένους σιγᾶν 
καί ἀνέχεσθωι τῶν αὐστηρῶν τουτωνί ῥημάτων, xai 
ἐνεούς ἐστηκχναι ὡς ἐμθροντήτους ; Ἓνσαρκος οὖν 
ἄγγελος, μᾶλλον δὲ ἀγγελόδιος ἄὤνθοωπος, τῆς Αίοφα- 
νεϊας προτρὲχει Χριστοῦ, ἀλλ οὐχί dog καί ἀσώ- 
µατος πολλῶν ἔνεκεν τρόπων. Ἐδει γάρ ἀντεμίτω- 
aw» ἱστάμενον τοῖς Ἰουδαίοις Ἄἐγειν τε xaí ἀκούεν 
καὶ olo» δακτυλοδεικτοῦντα ὑποδειχνὺειν τοῖς ἄγνο- 
οὔσι τὸν φανῖντα Χριστὸν. EL δέ φὺσει ἄγγελος ἦν ὁ 
τὰ τοιαῦτα τελέσων, ἔπαθον ἄν καί τότε τό τοῦ Μανωέ 
ρῶντες, «᾽Απολώλαμεν, » Ἠέγοντες « Θεόν ἑωρὰ- 





?? Matth, xxv, 42, 





10 Joan, iz, 90, 39 Psal, 1xxv, 2- 





esurit, eL non eam prestantes valde increpat 
« Esurivi, inquit, et non dedistis mihi mandu- 
care !*. » Esurit enim omnino nostram salutem ; 
salus autem vita pura estet in proximum dilectio. 
Quemadmodum igiturdixi, seminantis typum pre- 
buit Joannis Baptist: preeconium et baptisma, Quo 
soluto et subterlapso,eflloruit gratie spica, Et pro- 
priam quidem diminutionem conspiciens Baptista, 
progressum autem et incrementum gratie illius 
spice, sincere ad eos qui se adibant clamabat : 
«Μο oportet minui, illum autem crescere !*, » de 
Christo dicens, non de hoc contristatus, sed leta- 
tus. Hujus enim corruptio et Evangelii seminatio 
et germinatio in unum coibant et concurrebant, 


p hominis nempe concinnationem. Et aliunde legis 


coarctatio granum unum emittebat propter unita- 
tem gentis quee sub lege erat : « Notus enim in Ju- 
dzea Deus 35, » neque ultra. Gratia vero gentium 
omnimodum semen congregavit et in centum et 
in sexaginta et in triginta bonorum ejus actuum 
productio multiplicata est. la initium Evangelil 
Christi est Joannis ad homines revelatio. ldeo et 
inquit: « Ut scriptum est in prophetis : Ecce ego 
mitto angelum meum ante faciem tuam qui preepa- 
rabit viam tuam antete.» Utex Patre venit vox 
ad Unigenitum directa, angelum nominans hunc 
qui vitam angelorum ducit Joannem, ne solum- 
modo mativitati ex Virgine precurrat Gabriel, 
sed hujus in Jordane regenerationis, qua pro me 
regeneratus est (mea enim est Christi regeneratio), 
angelus Joannes adduceretur. Sed tunc quidem im- 
materialis etinvisibilis, quia adhuc abscondebatur 
incarnationis ceconomia, acnemini nisi Virgini nota. 
erat hujus vis mysterii. Nunc autem indutus carne 
angelus Domini presentig precurrit, gratia ange- 
lica plenus, vocem autem sinceritate plenam emit- 
tens. Diceres tonitru scorpiones stimulum gerentes 
stupore percellens venenatosque serpentes terrore 
implens tanto utferesub terram descendere cu- 
piant. Quid enim sibi vult illud, quod genimina vi- 
perarum nominati silent et austera hec verba reti- 
nent, et stupefacti stant, quasi fulmine percussi ? 
Indutus igitur carne angelus, imo vero vitam an- 
gelorum ducens homo Christi Dei manifestationi 
precurrit, sed non immaterialis et incorporeus, 





D multasob rationes. Oportebat enim coram Judeeis 


stantem dicere et audire et tanquam digito eis in- 
dicare ac ostendere Christum  manifestatum quem. 
ignorabant. Si enim natura fuisset angelus, qui 
eum vidissent, id passi essent quod Manue, dicen- 
tes : « Perimus, Deum vidimus ?!, » formam hana 
nusitatam non ferentes. Sed etquia ad baptismatis 
ministerium necesse erat ut ille assumeretur, ne- 
cesse erat ut manibus Dominum tractaret, humili- 
iatisque exemplar eo ipso baptismate presberetur, 
Domini capite inclinato, tacto et ad aquas descen- 


*1 Judio. xu, 2t, 


dente. Arrogantium enim et ostentatorum Hebreo- 
rum erat illud :» Noli me tangere ?!, » quod et ii 
Isaias 35 exprobrat dicens : « Vre iis qui dicunt 
Longe a me, noli me tangere, mundus enim sum. » 
Omnium autemrationum solidissima htec est : Cui 
deberet revelatus Deus vitam in terris degere an- 
gelos plane decentem et edocere jejunium indesi- 
nentes preces, humi cubationem extremam pau- 
pertatem, sinceritatem in veritate adversus poten- 
tes usque ad mortem. propugnanda, peccato re- 
sistentiam, hic autem impossibilia viderentur 
et irapraticabilia audientibus: hanc enim viventem. 
et divine descriptam vite imaginem introduxit 
Christus ex omnibus qui modo dicta. sunt colori- 
bus contlatam ac juxta accuratam formam depi- 
clam ; quam ut imitarentur, eos qui vellent incita- 
vit. Licet enim, dummodo velint. Una enim est 
natura apud omnes, el omnium horum capax est, 
si ei vis adhibeatur. Propter hrec omnia per homi- 
nem, non autem per angelum facta est Christi ad- 
ventus manifestatio. Inhmrendum igitur nostro pro- 


















qiu, ἐὰν μόνον osi om. 
αι M α΄ dU 
ς Ανθτκτέη 2» mooxi 

VI. « Ecce ego mitto angelum meumante faciem 
tuam qui preeparabit viam tuam ante te. » ltama- 
jor omnibus prophetis est Joannes, et tanto, 
quanto major est homine angelus. Maximus igitur 
inter prophetas et Ezechiel ; atque hujus viri ma- 
gnificentia exhibetur ei qui ejus librum. traetat, 
oculisque mentis terribiles illas visiones intuelur. 
Hoc quidem ministro et propheta usus Dominus 
Sabaoth ut Judzris suam voluntatem intimet : « Fili 
hominis, inquit, mittam ego te ad. domum Israel 
exacerbantis me 3’. » Joannem autem non ila ad- 
vocat. Sed quomodo?« Eece mitto angelum meum » 
Deindequid? Angelusquidem nominatur :num au- 
lem eorum est qui longe sunt a Domini facie 
(clenim propter divinam qua gaudent familiarita- 
tem longe distantium cohors, ut aiunt, magis pro- 
prium angelorum nomen sortita est)? Minime. Illud. 
enim : « ante faciem tuum, » significat, prope fa- 
ciem tuam ;« qui prreparabit viam tuam ante te : » 
hominum animas disponet ad tuam cognitionem, 
scandalorum lapides longe disjiciet, verretque eas 
pernitentie priedieatione, abluet introduetorio ba- 
ptismate et si pali quidem. emergant e terra, et 
infructuosie arbores inutiliter solum occupent, 
prope est securis, ettam prope ut jam ad radicem 
mittatur. Et propter luec omnia faciles vias faciet 


&nte presentiam tuam. 






A 

















« Vox clamantis in. deserto: Parate viam Do- 
nini. » Angelus etvocisrepressio Joannis preenun- 
llavit conceptionem. Natus deinde qui conceptus 






1: Joan. xx, 17. ! Imo Thren, ww, 49. 3 Ezeon, 


Μία γὰο i 
Ανθρώπου, καὶ οἳ 0v ἀγγέλου, & ψανέρωσις 





μθρφός μὲ φέραντες ἔξαλλον, "AX ὅτε 
Jew re) βαπτίσματος Ha rei 
παραλεγθέναι, Hu Χειραπτεθῆναι παρ᾽ αὐτοῦ τόν 





A xen. » τὸ 











ἀκούουσιν ἑδόκει καὶ ἀκατόρθωτα" rà» ζώσαν 
» εἰκόνα καὶ θιὀγοαγον ὁ Χριστος εἰσὴγαγεν 








Néyerzis μέν οὔν 

(o μάθοι ἂν τις τὸ τοῦ ἀνδρὸς μεγαλείου ἓν τὶ 
παρακύνας ῥίθλῳ, καὶ vods 
». Τούτῳ δὲ 6 βασι- 
χοώμενος εἷς 
τοῖς Ἰουδαίοις τὸ ἐαντοῦ βούλημα, 
5, puri, 
"Ioozih 










κατ΄ αἱ 
C Φοικώδιες ixiivas οράπεις i 








οἴχον 









T urzavoias 
qué βαπτίσµατι" 
κύπτωσι καὶ ἅκαρπα dide καταργῶσι 
3 lion ipis καὶ τοσοῦτον, ὡς καὶ τὰς Bes 
40m. ἤδη" καὶ διά τούτων πάντων λείας τάς 
ποιὰσει τῆς παρουσὶα; σον. 

Άν « Φωνή βορῶντος i» τὸ ἐρὶμμ, Ἐτοιμάσατε 
Tí» ὁδὸν Κνρίου,» ,Ay;üo; καί φωνξ éroyá τήν 
νάνου προεδήλωσε σύλληφι. Eia γεννηβεὶς d 


κπρύγμα: 
xb σκὀλοπές τινες 











1,3. 


753 
evui)wppívos καὶ μικρὸν φανεί ἀπεκρύθη, 


καὶ dp 





9 ἀκροωμένον ἀνθρώπου - à δὲ ópüm, 
ὠμᾶει, ὃς καὶ σιωπώντων ἀχούει, Οὗτος 
τοίνυν ἄγγελος καὶ φωνὴ ἓν παρουσία τοῦ Χριτ 
ἀναγαίνιται * ἄγγελος, διὰ Κύριον Σαδαώθ 
θόντα πλερῶσαι τὴν iv ὡς καὶ τὸν οὐρανὸν 
s^ φωνὰ, διὰ civ Λόγον τοῦ Θεοῦ τὸν 
-α καὶ Θεόν, Τοῦτο δὲ παραδραμεῦ» 

























βούλομαι ὅτι δύο npopurtó αγ γέλι- 
» ὡς μίαν, παρίθηκε. Τοῦτο δὲ ἐστι τᾶς κατ’ 
αἴρετο» συντομίας Mdpsos, Τὸ μῖν γὰρ 








Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἅγγιλὸν ues πρὸ προα- 
ὥπου, » τᾶς Μαλαχίον ἐστὶ προφητείας, ὃς d 
νεύεται ἄγγθος : τὸ δὲ, « ovk βοῶντος ὃν 
p), » τοῦ μεγαλοφωνατάτου Ἡσαίον προσφορώτακα 
εὐρομένον * «Φωνὴ βοῶντος i» τῇ ἐρύμῳ, Ἐτοιμά 
σατε τὴν ὁδὸν Κυρίου. » "RF, ME ἂν εἴη καὶ ἃ 
τᾶς Ἰουδαίας ἅπασα χώρα καὶ 











δὲ 


θούμενος ἔλεγι - « Ποιήσατι καρποὺς ἀξίους 
µετανοίας. » Αἱ δι φνχαὶ αὐτῶν ἐρημικαὶ ἅθατοί τε 
τῇ θιογνωσίᾳ καὶ ἄνυδροι ἀπὸ τῶν προφητικῶν νεφε- 
Xu» ἐντέταλται γὰρ αὐταῖς παρὰ OU 

Au» ἐπὶ αὐτοὺς. Καὶ παντιλῶς τὸ τῆς προγητ 
Έργεσε χάρισμα, Aui δὲ, ᾧ τὰ ἄδχλα καὶ τὰ κρύφια 
τὲς σογίας 
τῶν πραγμάτων ἐπὶ τὸ κρε 
Τραφῦ ὀνομάνεται) καὶ τὴν 
ἐρόμου ἑξημέρωσιν καὶ διόρθωσω προεξυμν 
Ἆεν" « Ὅ Θεός, iv τῷ διαθαψεω σε ἐν τῷ d 
Καὶ γὰρ οἱ οὐρανοὶ ἔσταξω ἀπὸ προσώπου 
τοῦ Σινᾶ, Βροχὴν ἑκούσιον ἀοριεῖς, ὁ Qi 
αλτρονομίᾳ σον, καὶ ἠσθίνησε * σὺ δὲ κατ 
» Ἐκδηλότατα οὖν zi» τοῦ Yi παρουσίκν καὶ 
Tí» τοῦ νόμου πρὸς χάρω µετάθισιν do προγη- 








παρὰ 



































τεία dioi, κατ΄ εὐδοκίιω ὃ τῷ Soà 
λεσιουργηθεῖσαν. Θεόν δὲ τοῦ Xe τὸν Ηατέα 
ἐκεῶεσε διὰ τὰν ἐκεῖσε νοµοδοσίαν. Tí» γε μὲν ὃ- 





Φωρχωένην παρὰ τοῦ Υἱοῦ δαψίλια» τῶν θείων δω» 

βροχὴν ἑκού- 
7 τῷ didis 
à ie 






à τὰς χάριτος EXwygíuos, 


ἐκκλεσίᾳ, ὁ Aufid, ὡς ομάσει 


ἐγὼ οἶμαι, x 
παλαιὰ νοµοθεσία οὗ καθ ἐκούσιον οὐδὲ κατι 





ἁλλὰ κατὰ σνγκα- 





πγουμένεν idein) ἐκτέθειτας, 
τάἀβασω, ὥσπιρ ἂν εἰ καὶ πατὴρ προσπαίσει 


τέκνοις, ὠωθίλχων αὐτὰ θλαβερῶν 








HOMILIA IN SS. INNOCENTÉS. 





ὁ θιὸς ires τὴν ὀναλαρὲν C 





754 
A fuerat et paululum visus se abscondit et ad usque 
triginta annos patris silentium 1mitatus est; non 
quod impediebatur quodam morbo nature, sed 
quod non erant homines qui audirent. Cum Deo 
autem conversabatur, qui et tacentes audit. Ille 
igitur angelus et illa vos in ; Christi. presentia re- 
velatur. Angelus, quia Uominus Sabaoth venerat 
implere terram etcolum sua gloria; vox, propter 
vocem DJei ad eum qui erat Deusethomo. lloc au- 
tem vos praeterire nolo, duas prophelias ut unam 
tradidisse prophetam; quod ex solila Marci brevi- 
tate procedit. Illud enim:« Ecce ego mitto ange- 
lum meumante faciem tuam,»eMalachie prophe- 
tiasumitur, quiangelus interpretatur. ld aulem: 
»Vox clamantis in deserto,» convenienlissime ab- 


* B eloquentissimo Isaia dictum est: «Vox clamantis 


in deserto, Parate viam Domint.» Desertum fuerit 
omuis Judeeee regio et ejus urblum metropolis Je- 
rusalem οἱ in presenti et in futmro, Presenti qui- 
dem tempore, quia justilie fructus apud eos. non 
erat. Terra enim erant invia et inaquosa **.ldeo 
et Joannes sterilitatem eorum corrigens dicebat: 
»Facite fructus dignos ponnitentite 10. » Anime au- 
lem eorum deserli et Dei cognitioni invite et nu- 
bibus propheticis inaquose. Mandavit enim illis 
Deus ne pluerentsuper eos. Atque omnino prophe- 
lire gratia cessavit. David cuiobscura etabscondita 
sapientie sure revelavit Deus, conversionemin me- 
lius (terreemotus enim in Scriptura nominatur) 
ethujus invii deserli fecunditatemet correctionem. 
prophetans cecinit : « Cum Deus pertransiret in 
deserlo, terra mota est. Etenim cwli distillave- 
runt a facie Dei Sinai. Pluviam voluntariam segre- 
gabis Deus, heereditatituc,et infirmataest; tu vero 
perfecisti cam *'.« Manifestissime igitur Filii prae- 
sentiam ϱἱ Ἱορίς ad gratiam transitum prophetia 
ostendit, secundum Dei Sinai benevolentiam per- 
fectum. Deum autem Sinai Patrem appellavit pro- 
pterlegem in hoc monte datam;donatam autem a 
Filio abundantiam divinorum munerum et gratie 
Evangelium, pluviam voluntariam,segregatam ejus 
hereditati. gentium ecclesie, David, ut opiuor, 
nominavit. Velus enim lex non secundum volunta- 
tem, neque secundum praecipuam benevolentiam 
exposila est; sed secundum accommodationem, 
p quemadmodum paler cum filiis ludit,retrahens eos 
α periculosis ludis ct perditorum societate. Quid 
enim Deoopus erat carnium maclalione et adipe 
inde provenienti? quam etiam ut injucundam et 
odibilem hominesaspernantur. Quod autemid in- 
vitus fecerit, ipse qui ad id seaccommodabat,pro- 
priam deinde manifestavit voluntatem, Quis ex- 
quisivit, inquit, hiec de manibus vestris ?* ?»Et 
David: «Hostiam et oblationem noluisti 3". » Non 
modo autem propter bonorum actuum absentiam 
deserta Judea nominata est, sed el propter futu- 
rum excidium et vastationem. Id enim et ipsa ve- 








15 Gen. 1, 2. ** Luc. ut, 8, *' Psal, εαν, 8,9, 40, ἐν Isai i, 12. 13 Psal, xxxvi, 7, 


755 


GERMANI II CP. PATRIARCE 


ritas Christus preedixit: « Ecce relinquitur domus A xupá» ὑμῶν » Καὶ ὁ Δαθίδ, « Θυσίαν καὶ προσφορὰν 


vestra deserta *?, » Et dum esset in cruce et pas- 
sione et descenderet ad inferos, terra mota est, et 
petra scisss sunt, et cceli distillaverunt lacrymas 
pro rore. 


« Ἰδοῦ ἀφίεται ὁ οἶκος ἡμῶν ἔρημος. » Καὶ & τῷ διαβαίνευ ix τοῦ τε διὰ σταῦρου καὶ c 
καταθαίνειν πρὸς ἆδην, "i ἐσείσθη, καὶ πέραι διεῤῥάγεσαν, καὶ οἱ οὐρανοὶ ἔσταξαν δάκρνον 


σου. 

VIII. « Rectas facite semitas ejus. » Si enim re- 
jecerint similitudinem cum genitis viperis, et. qui 
decepit, serpentis vias omiserint, rectas semitas fa- 
cient. Sic enim iis transgressiones corrigere licebit, 
eteosqurein Cantico laudatur justitia amabit, et re- 
generationem qute per baptismum est obtinebunt, 


et Patris ccelestis vere filii erunt. Si vero in priore B. 


via permanserintrursumqueinveterationis etclau- 
dicationisincessum tanquam perversi et depravati 
filii, serpentium more circeumvolunt, pectore et 
ventre incedentes, cupiditatibus et helluatione 
fruentes, futuram iram non effugient: furor enini 
illis, ut ait David, secundum similitudinem ser- 
pentis qui ab initio homicida est; ventris autem 
cupiditate et cetaceos ventres supergrediuntur : 
domos enim viduarum comederunt, et orphanorum 
miseriis ]retati sunt immisericordes. 


TX.« Venit Joannes baptizans in deserto et preedi- 
cans baptismum poenitentice in remissionem peca- 
torum. Et accedebant ad eum omnis Jubwre regio 
et Jerosolymitani, et baptizabantur omnes in Jor- 
dane, confitentes peccata sua 5'. » Rursum Marcus 
per breviorem viam procedit, et distantia colligit 
et in unam vallem derivare videtur duo baptismata 
et pari efficacia introduetorium et perfectum osten- 
dere. Forsan aliquis credot Evangelistam dicereJoan- 
nis baptismum peccatorum remissionem prestare. 
Sed nonita est, non ita. Tantreenim fons gratite so- 
lusestdomini baptismus.Verbaautem sic coherent: 
«Venit Joannes baptizans in deserto.» Ft hic distin- 
ctionem interjice. lector, tanquam baptismati Joan- 
nis solidum murum opponas illudque a dominico 
baptismate sejungas. deinde dicit : » Et pr:edicans 
baplisimum penitentie in remissionem peccato- 
rum; » quod est Christi baptisma. Et patetaliunde ; 
illic enim dictum est, laptizans, id est actum bapti- 
zandi operans : hic vero ubi remissio est peecato- 
rum, Pre-dicans, ut de futuro altero baptismate, cu- 
jus preco erat, non operator. Preparatio enim 
erat Joannis baptisma Dominici baptismatis et ut 
quemdam pricursio; ut non modo vox preeur- 
reret Verbo, sed et baptismati baptisina. 
κὸν καὶ οἷόν τις προοδοποίησις - 
σμα. 

X. « Erat autem Joannes. vestitus pilis cameli et 
zona pellicea circa lumbos ejus ?!, » Volebam hene 
einetum illum et instructum viatorem paululum 














3 Luc.xm,35. *?' Marc.1,4, δ. ?! Ibid, 6. 


ἵνα uk usos gravi 





Ἀθθησας. » O3 µόνον 4 hori ἀκαρπίαν τῶν 
Ὀαρίτων πράξιων ἔρημος à Ἰουδαία ὠνομάσθη, 
διὰ τὴν χρύνιον καταστροφὴν καὶ ἐκπόρθη- 
γὸρ καὶ b αὐτοαλήθεια προεῖπε Χριστος: 
πάθους καὶ 
1 δρό- 

















τὰς τρίδους ai 
τὰς remedies ide ὁμοι 


moi: 





o» 






« ὁδούς, εὐθείας 
γὰρ αὖ 


τὰς citi ποιήσουσιν. Οὕτω 
E, xai τὰ διαθήµατα κατευβννθᾶναι προσ- 
έσται, xai; ἐν τῷ 7 Άπματι εὐθύτης αὐτοὺς ἀγαπήσειε, 
ς διὰ βαπτίσματος νιοποιέσεως ἐπιτεύξονται, 
υρανίου Πατρὸς ἔσονται. Ei 
ὁ' ἐπὶ τὰς προτέρας μινοῦσι, καὶ αὖθις παλαιώσενς 
xai χωλάνσεως, ὡς ριοι vio καὶ ὡς γενεὰ σκὂ- 
λιὰ χαὶ Φιεστραμµένη. ὀφιωδῶς Ώιξουσι τὴν πορείκν, 
στήθει καὶ τῇ κοιλία πορενόµενι, θυμῷ καὶ 
Ίαστριμαργιᾳ χαίρον 
οὐ διαφενξοῦνται - 

























ie, καθώς 


μὲν γὰρ θυμός aU 
φησω ὁ Δαβὶδ, κατὰ τὴν ὁμοίωσυ τοῦ ὄφεως 
ἀρχᾶς ἀνθρωποκτόνον : τῷ δὲ χοιλιομανίᾳ καὶ xu- 
τώας πάσας Ὑαστέας ὑπιρπιπαίχαι. Τὰς γὰρ 
οἰκίας τῶν χπρῶν κατεσθίοντες σαν, καὶ ταῖς τῶν 
ὀρφανῶν quu gopate φῶντες οἱ ἀνελεήμονις, 

Θ'. « Ἐγέιτο Ἰωάννες βαπτίζων ἓν τῷ 











καὶ κηρύσσων βάπτισμα μετανοίας die ἄφισω ἅμαρ- 
Ἰουδαία 


ο 





τιῶν. Καὶ ἐξεπορεοντο πρὸς αὐτὸν πᾶτα ἡ 
χδρα καὶ οἳ Ἱεροσολυρῖ 






καὶ τὰ διεστηκότα συνάπτει, xai εἲς μίαν µισγάγ- 
χειαν Doni µετοχετεύεν τὰ δύο βαπτίσµατα, καὶ 
ὁ εἰσαγωγικὸν 









ν ελαγγελιστὴν 
βά 


Ἰωώνον 








χάριτος, µόνον τὸ Δεσποτικό 
ien ἀκολονθία ἓ« Ἓγθει 









Ἰωώνης e 
ἀναγωώσκων, 


D 





πτισµα µετανοίας gi ἄγισιν ἅμ 
Χριστοῦ. Aio, δὲ xoi à ὤλως, ἐχεῖ μὲν εἴοπ- 
à ἑνεργὼν cà Sari, 








T. « "Hy δὲ à Ἰωάννης ἑνδεδυμένος τοίχας καμὲ- 
Ἆον καὶ ζώνην δερματίνην περί τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ, » 
Ἑβονλόμην τὸν εὔζωνον τοντον καὶ εὐσταλῆ ὁδοιπό- 








pe» tlc ermic c ze) τεθλιµµένης μικρὸν ἐπίσχεῖν A in hac arcta et constricta via tardare ejusque ve- 


καὶ τὸ αὐτοῦ περιεργάσασθαι ἔνδυμα, καὶ τὸν ἵστουρ- 
γάσαντα ἐχζητῆσαι καὶ διὰ τί τριχών καμήλον ἐξν- 
φάνθὴ ζώου ἀκαθάρτου, καὶ οὐχὶ μᾶλλον ἑρίον προ- 
ατικοῦ, ἢ μκλωτῆς ὁλοκλήρου, olov ἦν καὶ τὸ τοῦ 
Θεσθῆθεν Ἠλιοῦ. "AX ἐπειδὴ διακορεῖς ὁρῶμεν τοῦ 
λόγον γεγονότας ὑμᾶς xal πρὸς τὸ µῆχος τῆς διδασκα- 
λέας ἐλιγγιάσαντας, ἐνταῦθα ὅπου τὸ ἀσκητικὸν ἔνδυ- 
µα τοῦ Ἰωάννου, và» ipi» διοπερανοῦμεν τοῦ λόγου. 
Καὶ οὐχ ὑπωπτεύσαμεν ti νοῦν ὑμᾶς συμβαλεῖν ὡς 
4E ἀπορίας ἀνερμήνευτον τὸ τοῦ Ἰωάννου παρεδρά- 
μοµεν lupa, μόνα τὰ τοῖς πᾶσιν εὔληπτα διαλύειν 
δεδυνημένοι, xxi χαριωτιζοµένους λέγειν, ὅτι Τὰν 
καμελο» κατέπιες, τοὺς τῆς ἀναγωγῆς πιρὶ αὐτῆς 
μὲ προινεγκών τοῦ στόµατος λόγους, Διόλισας δε τὰ 
πατὰ κώνωπας σμικροτριπῇ χαὶ εὐνόπτα νοήματα - 
οὔμενουν οὕτω ταχύποπτος ἐγὼ xai εὐσκανδάλιστος 
ὡς εἰς νοῦν τοῦτο περιαγαγεῖν. Πέποιθα dt ὡς ἤ τοῦ 
Θεοῦ χάρις χαρίσαιτο ἡμῖν ἰσχὺν γνώσεως, καὶ 
λόγων εὗροιαν εἰς ὠφέλιαν τῆς ἀγάπης ὑμῶν, καὶ 
τὰς Γραφικὰς ἀπορίας ὑμῖν διαλύσομεν ὅσαι τέως 
Φιέφυγον τοὺς θεοπνεύστους Πατέρας καὶ διδασκά- 
λους : µόνον μή διαλιµπάνητε πάσαις ταῖς κυριωνύ- 
µοις τῶν ἡμερῶν ἐνταῦθα ἐκκλησιαζόμινοι καὶ ἐν 
οἴχῳ τούτῳ τῆς τοῦ Θεοῦ σοφίας αὐλιζόμινοι καὶ 
τῶν θυμάτων αὐτῆς κατατρυφῶντες, xal τοὔ xpa- 
τᾶρος ἐκπίνοντες. Καὶ γὰρ μεθ ὑψηλοῦ τοῦ κηρύγ- 
µατος ο ἀχρεῖος αὐτῆς δοῦλος ἐγὼ καθ ἑκάστον 
Kupuxiy συγκαλέσω ὑμᾶς ἐπὶ τὰν 

δοίη Κύριος o Θιὸς ἡμᾶς σὺν ἐμοὶ Qui 
σθαι τῶς οὐρανίου καὶ ἀδιαδόχον τραπέζης καὶ τῆς; 
βασιλείας ἀξιωθῆναι τῶν οὐρανῶν * ἧς γένιτο πὰν- 
τας ἡμᾶς ἐπιτυχεν χάριτι καὶ φιλανθρωπία τοῦ 
Πατρὸς, καὶ τοῦ Υίοῦ, καὶ τοῦ ἁγίον Πνεύματος τῆς 




















μιᾶς Θεύτητός τε καὶ βασιλείας, $ πρέπει πᾶσο δόξα, τιμὸ xai προσχύνησις νῦν xai eie τοὺς 


τους αἰῶνας. ᾽Αμήν. 


stimentum observare, eteum qui illud contexuerat 
interrogare, cur ex pilis cameli contextum erat, 
animalis immundi, nec potius ex lana ovina, aut 
integra ovina pelle, quemadmodum erat Thesbite 
Elice vestis. Sed quoniam videmus vos nostris ver 
bissatiatos, hujus preedicationis extensione fa- 
tigatos, hic ubi de ascetico Joannis vestimento agi- 
tur, sermonis, ordini finem imponemus. Neque no- 
bissuspicio est vos in mentem vobis injicere nos 
ex indigentia non explicatum Joannis vestimentum 
preetermisisse, tanquam ea tantum quee ab omni- 
bus facile capiuntur, interpretari possimus ; neque 
irridentes dice amelum deglutiisti, nullum ea 
de re institutionis verbum ore proferens, despu- 
masti autem sordida, ut culices, et faciles cogitatu 
sensus ; non adeo male suspicor, nec tam facile 
scandalizor ut id in animum inducam. Spero imo 
fore ut Dei gratia largiatur nobis vim cognoscendi 
et eloquendi facultatem in vestre oharitatis utili- 
tatem, et Scripture difficultates vobis solvemus, 
quiae usque modo a Deo inspiratos Patres et magi- 
stros latuerunt. Tantum ne cessetis omnibus Do- 
minicis diebus huc convenire, etin hacce sapientie 
Dei domo commorari, et ejus victimis delectari 
ejusque poculum bibere. Ego enim excelso preeco- 
nio inutilis ejus servus singulis Dominicis ad convi- 
vium vos congregabo. Det autem Dominus vos 
mecum celestis et eterne mense convivas fleri et 
regni celorum dignos esse; quod ulinam omnes 
vos assequamini gratia et bonitate Patris et Filii 
et Spiritus sancti, quibus una Divinitas et unum- 
regnum, cui convenit omnis gloria, honor et ado- 
ratio nunc et in infinita secula. Amen. 





ἀτελευτή- 


Germani decreta quadam synodalia vide in tomo C XIX, col. 795 sqq. 





ANNO DOMINI MCCXLVIII 


MANUEL II CP. 


PATRIARCHA 


Pater Le Quien in Orientis Christiani tom. I. p. 286, huic Manueli decreta tribuil que 
Leunclavius Manueli Charitopulo ascribit. 


759 THEODORUS 1l IMP. — NOTITIA. 





ANNO DOMINI MCCLVIII. 


MICHAELIS CHUMNI 


THESSALONICENSIS METROPOLITA 


DE GRADIBUS COGNATIONUM 
Vide tom. CXIX, col. 1298. 





ANNO DOMINI MCCLIX 


THEODORUS DUCAS. LASCARIS 


NOTITIA 


(Ex Leonis Allatii Diatriba De Theodoris ap. Maium in BibL. nov. PP. tom. VI, 1t. p. 190.) 


Theodori Ducm Lascaris imperatoris non minima laus est,quod in minime pacatis reipublice rebus, 
sed plurimum turbulentis, lempus quodilli supererat ex publicis negotiis excussum studiis et scriptionik- 
tribuebat: ideoque varia sui ingenii monumenta, que doctissimis quibusque admirationi sunt, posteris 
reliquit (7). Excusus est illius canon paracleticus in sanctissimam Virginem, quo illius opem tempori— 
bus difficillimis! etcalamitosissimis implorut, elegantissimeseriptus post Paracleticem librum Grecorum. 
ecclesiastieum. A Ludovico Maraccio de Graeco Latine reddilum dabit in suis Ceesaribus seu imperato- 
ribus Marianis φιλοπαρθενώτατος Hippolytus Marraceius, dieti Ludovici frater. Ejusdem de communione 
naturali libros sex primusin linguam Latinam vertitClaudius Aubertus triacurianus Gallus, qui denique 
Calviniana ejurata lieresi,Divione catholice obiit, Basilee apud Episcopium 1571, in-8. Exemplar Gre- 
eum Joannes Sambucus Joanri Leunclavio transmiserat. Habentur eliam manuscripti Greece in bi- 
bliotheca regia Scoriaci et in Vaticana. Incipiunt: Ἐκ πολλὼν ut» πραγμάτων καὶ ἄλλων γνόντες οἱ 
ἄνθρωποι. 

Ejusdem habenturibidem manuseripta ἐγκώμια εἰς τὸν 6« 
νῶν καὶ dra. Laudationes in patrem, in regem Alemanorum, et alia Mem canoaes εἷς 
εὐχαὶ, καὶ ἄλλα πλεῖστα, In Deiparam preces, et alia plurima. Nec non Πεοὶ Χοιστιανικῆς θεολογίας 
qoi ἑπτά. De Christiana theologia libri septem. Quos eosdem esse putocumiisqui in Vatieana sunt num. 
4113; etsi non sunt integri, deest etenim primus et pars secundi. Tertius est, i 
esse tria. P, Ὥσπερ di τὸ ἓν, ἑστίν E, οὐτῶ δὴ τὸ bp drei τρια Quartns, Περί θεωνυμίας, de divinis 
nominibus. P. πει di Θεῖον dorus Quinlus, πεοί τὰς & 
Τριάδος, de sancta Trinitate. P. 






















9) πατέρα, 
























Sextus, χατὰ Δατινων 
ritus sancti, P. 3i u 
Κατ Λατίνων περί τῆς έχπι 
Ῥ. Ἐκ τοῦ Πατρός και Or 









ὑστως τοῦ ἁγίου Mui 
ἔκποοε 





(1) Theodori hujus imp. magister fuit magnus 
ille Nicephorus lilemmida, cujus monitoriam ora- 
tionem ΄Οποίου δεῖ εἶναι τὸν βασιλία, qualem opor- 
teat esse regem (cum ejusdem paraphrasi) ad. re- 
gm discipulum scriptam vulgavimus nos in se- 

undo volumine Scriptorum velerum; Vitam autem 









adversus Latinos de processione, Spi- 
νεσθαι πράγμάσιν. Seplimus item : 


ατος, contra Latinos de processione Spiritus sancti. 
vt TES δημιονργικῆς τοῦ Yio9 Θτοῦ δομᾶσιως τελεώσας., 


ue gestas preeclari hujus imperatoris scribit 
lenter Ephreemius chronographus. Ibi v.9269, 
dicilur Theodorus ἵδρις σόφίας πατοδαπᾶς καὶ 
par omnimoda sapientia doctrinisque instruc- 
tus. Min. 








164 DE DIVINIS NOMINIBUS. — MONITUM 169 


Ejusdem οἰαχιστὶκής ψυχῶν ὑποτυπώίεως βιθλία τρία µιθ ἑρμηνείας, gubernatricis animarum Àypotypo- 
2ε05 libri trescum expositione. Puts tamen titulum mendosum, et quod Leonis imperatorisest, Theodoro 
tribui Ejusdem ἐγχώμιον sig τὸν ἅγιον µάρτνρα Τρύφωνα, laudatio in. sanctum martyrem Tryphonem. 
In Vaticana. Ejusdem «i τὸν εὐαγγελισμον τῆς Θιοτόχου, καὶ πιρὶ τῆς ἐρανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν 
Ἰκσοῦ Χριστοῦ in annuntiationem Deipara, et de incarnatione Domini nostri Jesu C hristi.P. Νοῦς μέντοι 
γε βροτῶν, xdi διάνοια τῷ καθ᾽ ἡμᾶς μιγνύμενά Tt χᾶὶ χωρικόμενα. Scoriaci et in Vaticana. Ejusdem χαι- 
Ριτισμὸς εἰς τόν θιὀτὀκον, κανών» ψαλλόμενος tiq τὴν θαευματουργοῦσαν εἰκόνά τῆς Θιοτόχου iv ᾠδαῖς η. 
"Ertpo; χανών ψαλλόμενος εις [τὸν ἀκάθιστον ὕμνον τῆς Θιτοτόχου, salutatio in Deiparam, canon qui con- 
ciniturin imaginem Deipara miraculis conspicuam,odis octo. Canon qui canitur in acathisto. Ejusdem 
processione Spiritus sancti contra Latinos περὶ τῆς ἐκπορεύτως τοῦ ἁγίου Πνεέματος κατὰ Λατίνων 
5αΟΓἱ8οἱ in regia. legitur preeterea ejusdem in bibliothecis Italicis χαιρετισμὸς εἰς τὴν ὑπεραγίαν Oto- 
τόκον, salutatio in. sanctissimam Deiparam. P, Χαῖρε ἱλαστύριον χυχῶν, παρθενομῆτορ, χαράν ἡ xvàüc«ca. 








NOTITIA ALTERA. 


(Cave ad. an. 1255). 


Theodorus Lascaris, junior, Ducas etiam dietus, ortu Nicenus, Theodori senioris, qui capta a Lati- 
nis Constantinopoli imperii sedem Niceam transtulerat, ex Irene fllia nepos, Joannis Duce Irenes 
conjugis et Theodori successoris filius natu major, patri in imperio successit an. 1255. Rem adversus 
Bulgaros,Thessalos, aliosque imperii hostes fere per tiennium feliciter egit, verum infirma valetudine 
morbisque fractus, habitum monachalem induit, et in Sydandronum monasterium, ut nos docet Doro- 
theus Monembasiensis (a) (in Magnesia id situm erat) secessit, ibique breve quod vite remansit, 
lempus consummande poenitentiie et otio pio ac litterario consecravit. Regnavit annos 3, defunctus 
anno 1259, etatis 36. Princeps omnino eruditus, meliori sorte seculoque dignus. Certe summum 
ejus tum in pietatem, tum in rem litterariam studium ex ipsius nummis imperiique insignibus lucu- 
enter constat, in quibus dextra crucem. sinistra volumen tenens describitur, Vid. cl. et litteris non 
minus quam dignitate illustrem D. du Fresne Famil. byzant. pag 223. Scripsit jam monachus ad 
Joannem episcopum Coronensem prolixum satis tractatum adversus Latinos de processione Spiritus 
sancti. Exstat ms, sed mendose exaratus, et in fine multilus in bibliotheca coll. Gonv. et Caii Can- 
tab. Titulum et prologum, quos in usum meum descripsit D. Whartonus, Grece hie sub- 
jungam: Θιούώρου μοναχοῦ τοῦ Λάσκαρι λόγος ἀπολολητικὸς πρὸς τὸν ἐπίσκοπον Κορώνης αατὰ 
τῶν Ἰταλῶν, ἤγουν κατὰ τῶν Λατίνων Tto τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίο. Ἐπιιδὴ ἐρώτησιν ὑπειά- 
6170 5; βασιλεία μο» πρὸς σὲ, ὦ ἐξρώτατε ἐπίσχοπε Κορώνης, ἀπολογήσασθαι τῇ βασιλίαᾳ µου, ὅπως ἤ ἁγιω- 
τάτη τοῦ GO: µεγάλη Ἑκκλησία η πρεσθυτέρα Poux ὅογματιςει περὶ τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ ios ΙΠνεύ- 
pero; xat ἀπολογίαν ijo) παρὰ tí» βασιλείαν µου, ὅτε 9 ἁγίωτάτη τοῦ Θιοῦ μεγάλη Εκκλησία οὕτως 
σούεται [συνίεται] περὶ τᾶς ἐκπορεύσεως τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ὡς οὗ μὀνον ἐκ τοῦ Ἡατρὸς ἔχει τὴν ἐκ- 
ποριυσιν, άλλα xui ἐκ τοῦ ὼἱοῦ, ἀπολογεϊῖταί σοι βασιλεία µου ὅτι ὦ καθ) ἡμᾶς αἁιωτάτη τοῦ Θεοῦ µε- 
1άλη Εκκλησία, χαθώς µέλλεις “Ρωρΐσαι dx τῶν χατωτέρω ῥηθησομένων ἔ/οάφων μαρτνοιῶν καί picto» 
tómyjtuxo), τὸ Πνεύμα τὸ ἅγπιο ἐκ τοῦ Παιρὸς καί μόνου ἐκποοεύεσθαι δο/αατίφει, ἐκ τοῦ ὼἱοῦ δέ οὐχ 
ἐκπορεύεσθαι μέν φαμῖν, διὰ τοῦ Υἱοῦ δὲ χορτγεῖσθαι ἡμῖν πρὸς Ἱάθαρσιν καὶ ἁγιασμὸ», xai πιστεύοµεν 
xxi δοξάζοµεν' à; δὺ Χχράσεις ἀναλεξκμένη Ἡ βασιλεία µου συντόμως, τῇ σῇ παρατιθησιν ἱερότητι' "Ap- 
χιται ds ἐν τῆς αὐτοαληθείας αὐτῆς, κκλὸν xo ἔκ θτοῦ c ἄρχεσβαι, x«i wig Θεὸν ἀναπαύεσθαι « Όταν 
δε ἔλθη ὁ ΙΠαοάκλοτος ὃν tj πῖα γω 92i» » Pergit deinceps illustrissimus auctor varia sacre Scriptu- 
19 loca plurimaque SS. Patrum testimonia proferre, que» quidem acute satis urgere solet. (De aliis 
Duce scriptis vide notitiam Allatii, supra.) 


(u) Xvvo]j duxgoo* Ίστορ. P. yxs. 








DE SEQUENTE OPUSCULO MONITUM. 


Mai, Dibl. nov. Patrum, VI, II, 258). 


Suprascriplis episcopokum Heracleá οἱ Tarsi corimentar'üs.breve aliud regii auctoris longe recentitls 
proximesubteximus hancpracipue ob causam, quia ejusmodi scriptum est ut nónnisi grace exhibenduri 


168 THEODORNI Ἡ IMP. τς 


videatur;quianominibus scilicet praesertim compositis totum constat quae latine ezpresaason elegantiam 
tantummodo, verumetiam vim sepe suam viderentur amittere aut infringere (a). Locutusest Allatius in 
procedente dissertatione n. CX X XII de ineditoopere Theodorijunioris Duc? Lascarisimp., id est de ejus 
theologie Christiana libris septem; qui tamen reapse octo sunt, ut idem Allatius in opere de consensu. 
col. 122 correctius scripsit. Dixit etiamde codice Vat. 1413. quem ego nuper observans, satis lacerum 
comperiet madore corruptum. Porro hujus regii theologi (qui imperavit Nice ab anno 1255 ad 1359) 
unumsaltemez octo libris edereconstituit, qui pra ceteris conspicuus sanusquein codice est; et qui hane 
certeutilitatemprabet,ut Pollucis Onomasticon ac Dionysium Dedivinis nominibus, et graeca generatim 
lezica,permullis vocabulis locupletet,qua grammatici curioseadnotabunt. Titulus universioperis est Too 
σογωτάτου βασιλέως xvpoà Θιοδωρον Δούχα τοῦ Λάσκαρι Χριστιανικῆς θεολογίας Aéy Uxro. Quarti 


autem libri ille est titulus, quem in nostra editione moz proferimus. 


(a) Prologum tamen Latine vertimus. Epir. PATR. 





TOY ΣΟΦΩΤΑΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ 


ΚΥΡΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ AOYKA 


TOY ΛΑΣΚΑΡΙ 
ΔΟΓΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΠΕΡΙ ΘΕΩΝΥΜΙΑΣ. 


REGIS DOCTISSIMI 


DOMINI THEODORI DUCJE 


SERMO QUARTUS DE 


Numen divinum cum diversis, tum non explici- A 
tis nominibus appellatur, quod quidem illius ma- 
jestati et nature mystice ac celsitudini proprium 
est. Ea enim resad omnia quie sunt spectat, nec 
tamen eorum que sunt,'in numero est. Oportet 
igitur nos de ejus nominibus pro virili parte dis- 
serere, non ad unguem vero, hoc enim ficri non 
potest; nec prius dicta repetenda sunt, quod 
fastidiosum foret; nec diversimode, sed secundum 
ejusprescriptum ac voluntatem. lgitur ex operibus 
ejus divinis Dei qualitates abstrahamus. Omne 
enim quod fitin mundo a Deo venit, et. quidquid 
de Deo venit. miraculum est; omne autem mirum 
divino honore afficiatur necesse est. Magnum igi- 
tur Deum secundum manifestationes ejus nomi- 
nabimus, non tamen e nominibus naturam mon- 
strantes, aut ex innominato vim preedicando. sed 
mera nomina exponentes, id tantum agentes ut 
eum cum Paulo apostolo omnium Dominum ac 
nemini subjectum declaremus. 


n 


NOMINIBUS DIVINIS 


"ümü δὲ rà Θεῖον μετὰ τῶν ἄλλων πολνωνύµως 
καὶ ἀνονύμως ὀνομάζεται τοῦτο γὰρ τῆς έκείνου 
μεγαλειότητος καὶ τῆς ὑπερφνούς χρυφιοµυστιας καὶ 
τῆς ὑπερφεροῦς τε λαμπαότητος, ἐπειδὸ μετῖχει 
πάντων τῶν ὄντων, καὶ οὖδεν τῶν ὕντων ἑστίν 
ἀνάγκη πᾶσα καὶ περὶ τῶν αὐτοῦ ὀνομάτων Φιαλα- 
θεῖν ἡμᾶς ὅσον γε δυνατὸν, οὐ πάντα δὲ πάντων. 
τοῦτο γὰρ καὶ ἀδύνατων. οὐδαμῶς δὲ τῶν µηδεν. 
τοῦτο γὰρ ὀκνηρόν ἀλλὰ τὸ μῖν ὤ' 
τὸν ἐκείνον πρόσταξίν τε καὶ θέλεσιν" διὸ καὶ τάς ἐκ 
τῶν ἐνεργημάτων ἐκείνου θιοσηµιων ἀνεργείας ἄνα- 
λαβομενος: πᾶν γὰρ τὸ qp, κατά κόσμον θι 
0ὲν irr καὶ πᾶν τὸ θιόθε, θαῦμὰ ἐστι" καὶ πᾶν 
θαῦμα θεοδόξαστον ὑπάρχει τε καὶ σεξάσµιον' τὸν 
μέγαν Φών καὶ σιθάσµιο ἐκ τῆς τῶν ἑνεργημάτων 

ύτου θεοσηµίας ὀνομάσομεν moti δύναμις, 
ες ἐκ τῶν ὀνομάτων τὴν φύσω οὐχὶ κ 
τοντες ἐκ τοῦ ἀνωνύμου τὴν Δύναμιω, ἀλλ εἰπόνες 
τὰ ὀνοματα, ἔξω καταλιμπανοµεν" 
καὶ σνστέλλομεν ἓν ταῖς λέξεσι Ἴδραν συνεκτικήν 

























τῶν ὀνομάτων 


τοῦ παντὸς αὐτόν, ὡς ἀπογαινόμινοι πάντα ἓν πᾶσι, κατὰ τὸν Παῦλον, ὄντα τὸν Κύριον, καὶ οὐδὲν τῶν óv- 


τῶν ὑπάρχον. 
lgitur centum, imo mille aut potius innume- 
rabilia nomina philosophie strenuus discipulus 


Διὸ ἑκατοντάδας τε καὶ χιλιοντάδας, ὃ καὶ pupui- 
κις μυριάδων περιονοῖας ὀνομασμοὺς εὕρῃ τις ψι- 


λομνήμων καὶ πεπαιδευµένος φιλοσοφία, εἶπερ ἐπι- A enumerabit, mundanas activitates recensendo. 


στατικῶς τὰ d χόσµῳ ἐξερευνήσει ἐνεργήματα" ἐγὼ 
δὲ alea piv ἐρεννήσας εὐρήσω, εἴτε δὲ κατὰ τὴν 

νου δύναµω ἐν ἀνοίξιι τοῦ στόματός µου. κατὰ 
Παῦλον τὰ ὡς εἰχὸς ἐρεύξομαι εὐσιθώς, οὐ 
ἀριθμῷ μεγκλύνω τὴν εὕρεσιν, οὔτε μὶν τῷ Dium 
Φελιάσω, καὶ ὄκνον die ἑμπόδιον, dk τὸν 
ἀγαθὴν xal µεσαιτάτην ὁδὸν βαδίσας, ὡς δεῖ, κατὰ 
» ἐνοῦσάν pot χάριν τὴν ἐξ ἐκείνου, ὡσεὶ Δύναμις, 
ἐκ πάσης Ὑραφικῆς πηγῆς τῆς ντός τε καὶ τῆν ἐκ- 
Tn ἃ καὶ τὰ πλεω ἐπιστήμη εὐσιθῶς συντιθέµε- 
vos, τὰς ῥανίδας σπὀγγῳ Πνεύματος θείου ἀνιμησά- 
µινος. κατασταλάξω διὰ γλώττης τὸ γλύκιον :καὶ 
ὀνοματούετήσω τὸν ἀθιώρητον, τὸν πάντη ξένου ἀν- 
» ἀνίδεον 3 αἰσθάτει, τὸν 
» ὑπερφνᾶ, τὸν ὑπέρθεον - xai 
ν αὐτοῦ δοξασμὸν εν 
μῖν τόλμαν ἀμθλύνας διὰ τοῦ θάῤῥους, τὸ δὲ θάῤῥος 
παρακινέσας τῇ προαιρέσει περὶ θεωνυµίας 
feo, τὸν τῆς imn καρπὀ» τοῖς εὐσεβίσω ὡς 
ἀρίστην πανδαισίαν προθέμινος. Mk τοῦτο μὲ τῇ 
µόνον ὁ ἀναγωώσκων 9 
κατὰ δύναμιν : ἔχει δὲ » ὀνομάτων σημασία 
ἔγκευται, ἀλλ ἐνεογείας 
ruin πολλὴ τὸ σύνταγμα θέμινοι, πρὸς 





























οὕτω 











οὗ wis ἀργήσει 








* 











ὀνόματ 








τοὺς 





» Φύναμω, 


ποδηλουσω ὑποδεικτικὸς τῆς θείας µε/αλεότητος : διὰ τι 


Equidem aut cum illius facultate aut in oris aper- 
tione, sicut Paulus, laudes meritas pronuntiabo, et 
impedimentis evitatis mediam, ideoque bonam 
viam sequar, secundum inhabitantem gratiam, et 
sacra Scriptura duce et scientia auspice, rorem 
et guttas Spiritus divini ope perlinguam distillabo, 
et vocabo eum qui invisibilis est et intellectui hu- 
mano inaccessum, a sensibus alienum, suprana- 
turalem, vere Deum, idque unicead ejus gloriam ; 
et sic divinorum nominum celsitudine fisus vocem 
meam tollo, et pietatis fructum piis dapes lautas 
offero. Hanc ob causam qui legit, non solum in- 
genii acumen augebit,at rei profunditatem scrute- 
turet secundum vires exponat. Sed nominum illo- 
B rum significatus aliam etiam vim habet. Non enim. 
fortuito imposita sunt, sed qualitates divine maje- 
stati inherentes indicant. Hinc opus nostrum, ma- 
ximacum pietate inchoatum, hominibus piis ac stu- 
diosis oblaturi, Spiritussancti auxilio ac gratia rite 
invocatis cum fiducia hunc in modum exordimur. 
ἀλλ" ἐρεννήτω τὸ βάθος, 3 καὶ ἐξηγείσθω τὸ 
uà θειοτάτην * 03 γὰρ ἁπλῶς χαὶ τυχότως τὰ 
το φιλ- 


ἐπιστήμονας καὶ φώοθέους τὴν χρίσιν ἐπανατείναντες 








ἑτέραν 








τὰν τοῦ Πνεύματος χάρι» ἰκετικῶς προσκαλούµενοι, μετὰ θάῤῥους καὶ προθυµίας ούτωσὶ ἀπαρχόμεθα. 


(ο Θεός «à οἰκτίρμων à rois οἰκτίρμονας ἀγαπῶ». 

ὁ πατὰρ τῶν οἰκτιρμῶν :ὁ φιλόκαλος: ὁ φιλάγαθος - 
ὀφιλόσπλαγχνος : ὁ καλός: à ἀγαβός : à εὔσπλαγχνος " 
ὁ Dus «6 ἑλεοποιός «ὁ θλεοδοχεώς * ὁ χορηγός τοῦ 
ἑλέους -ὁ Das τοὺς ἀξίους: καῇ᾽ ὂν ὁ Dao s δι ὃν 
ὁ Όευς dU οὗ ὁ ἔλεος : ἐν ᾧ ὁ Deos ὁ δίκαιος : ὁ 
δικαιοδότης :ὁ δικάζων " ὁ δίχας quo. 
ἐπάγων ωός" ὁ φωτοδότης: à φωτοποιὸ 
φωτάρχτς : à φωτανγαστής 
: ὁ τηλεγανής 
ἀγαθῶν δωρτωάτων - 
νικοποιὸς 











à xacadixa; 





tà pun 4 











7$ τῶν φώτων παραγω- 





à ἀνίκητος - 





ὁ νικη 
ὁ νικοδέσ: ó 





ὀ νικάρχης 
* 6 κύριος τῶν κυριευόντων ^ ὁ 
τῶν βασυενόνων :ὁ 
θεών -ὁ ἔλεγχος τὼν δοκήσει : ὁ αννίστωρ τὰς Ox 
θείας : à χριτὴς ὁ ἀπροσωπόληπτος βῆμα adi- 
$ πανδερχές à [7772 





βασι- 
τῶν νομιζομένων 




















Χαστον - 
ὁ ὤν . ὁ ᾱ- 





à ἁταφές : ὃ σκό 
ἁαβωσύνης Sif 
τοζνὰ : ἡ (ed. δὲ 





αἱ ζωαί * tis ὃν 
τος τῇ οἱσία. 
ὁ τΏαιος * ὁ τε- 
Desc ὁ 











ταρχικὸς" à D 
Bos :ὁ ὑπέργωτος s 6 τηλεπρεπής 7 ὁ ὄωογορος - 
ied. ὁπλάστης ὁ δημιουργός: ὁ qus 

ies i πωλοδομάτωρ - d ἡψιμέδων: ὃ Hints. 
σχνροποιὸς * à üüd- 
té τῆς Des καὶ 
νοποιός . τὸ ἀρχέγονον φάος * à παγὸ τῆς 
ἀγαθωσύνης - à πλημμύρα τῶν δωρημάτων s à πο- 


togae 
6 

















ταμὸς τῆς εὐγροσύνας : ὁ ῥοῦς ὁ ἀένναος τῆς εὐερ- 























γεσίας :ἡ ἀκτὶς ἡ ἐκτὸς ἀντονακλέσεως /Ώγονσα " 
C σταγὼν τῆς ἀγαλλιάσεως ^ τὸ πθαγος τῆς µακροθι 

μίας: ὁ µακρόθυµος * ὁ πραὺς " ἀνεξίκακος : ὁ µε- 

τανοῶν ἐπὶ χαχίαις ἀνθοώπων * ὁ πρωταίτιος "  λάμ- 

dus i ἄσκιος ^ à προνοὶ » ὁ κνθεονότης - 

i χλνδωνι- 


t& ἐπιστροφὴ 
có» ἁμαρτανόντων s $ dives Dun ^ d λαμπὰς d 
ος :ὁ διδοὺς p i 











ὁ γαληνός : ὁ quxworots : ἡ παγκρατὴς 

αιδαγωγὸς τῶν αἰσθήσιων : ἡ βακττρία 

τὰς ἀσύενείας τῆς φύσεως c τῆτ ἀρετᾶς ὁ διδάσκα- 
Jos τᾶς κακίας à Έλεγχος * ὁ νομοθέτης ^ à νομοδὸ- 


* ὁ mates :ὁ σεθά- 
τἡ ἀνεκλάλητος θυµηδία" ὁ 
ς διανοίας ὁ ἔλεγχος - ὁ 
ς * à παιδεων καὶ τὲ θανα- 
ideo καὶ ἀνάγων ^ à δεσμεύων ἓν 


min: αι 





τῶν ^ ὁ κατάγων tis 









* à θησανρὸς 
à γῶνεσις iv 
ἀνίδεος. à Eros τῇ doviut : 
t^ ὁ μόνοι 
τοὺς καθαροὺς προαιέµενος * τὸ καβαρτικὀν πῦρ 
wo τὸ sehelpo 








á » p 








quis : ὁ ἁγνίζων ^ à μόνος καβαρὀς ^ ὁ 
uL 














βάθος . à ἀναφής. ὁ πηγαστικός " ὁ λόγου mapalztog - 


ΡΕ DIvINIS NOMINIBUS. 


770 


χάραξ τῶν παρὰ φύσιν * » dubai; τῶν pizariUsué- Α o εἰοχνάρχης ' ὁ εἰρήνώνυμος ' Y αὐτοπάγη " ὁ 


αληθιίας * ὁ χκνὼν 
απαρέγχλίτος τὸ ὕδωο 


νων τῷ βίῳ * ὁ γνώµων τῆς τῆς 


εὐθύτητος * $» στάθμη m 
τοῦ E)tyuo) * & ποιῶν τοὺς ὀ/γέλους αὐτοῦ πνσύμα- 
τα * 0 τούς λειτουογοῦς αὐτοῦ πυρὸς ψλόγα * ὁ θεµε- 
λεῶν τὴν γῆν ἐπὶ τὸν ἀσφάλιιαν αὐτῆς  ὁ ἔξανα- 
τέλλων χόρτον τοῖς ακτήνισιω * ὁ χλόην τῇ δουλεία 
τῶν ἀνθρώπων ' ὁ ἁπτόμενος τῶν ὁοίων καὶ καπνί- 
ζοντας * ὁ διδοὺς πάση σαρκὶ τοοφὴν " ὁ σιτοδότης ' 
ο νοµοδοτύσας τὸν Ἰσραήλ. ὁ ὑπέρθιος ' ὁ χλῆρος 
τῶν φοβουμένων αὐτόν * Ἡ αἰωνία ζωή * 0 ἄπνλος 
θεσανρός * ὁ ἐπιστήμων * ὁ προτρέπων προγήτας ' 
ὁ τελειῶν ἱερεῖς ο ἱερωσύνην νοµοθετύσας ο Üv- 
σίας ἀωαλαμθάνων * ὁ γώώσκων τὰ πάντα ὡς οὐδεὶς 
ὢ * ó ἀνάγων ὕδωρ ἐν ταῖς νεφέλαῖς * ὁ τὰς ἐπάρ- 
σεις τᾷῶς πολυφλοίσβον σνυντρίδων ὢ ἑαυντῷ * ο πιοι- 
τειχέζων τὴν /4λασσον uuum * 6 θνωῤδοξος * ὁ ϐθν- 
µοδόξαστος ' o χυδοφόρος * ο ἀχίστωο 0 σωτῇο τοῦ 
χόσμου * ὁ φὼς oix) " ὁ ἀποόσιτος ' ὁ εωογὸς τῶν 
φοενῶν * ὁ ἀἶδιος * ὁ ἀνώλεθρος * ὁ ἀποοσχοσής ' ὁ 
ἀνενδεής ^ 0 ἀνυπέρβλητος  ὁ ἀπύῃχοιτος * ὁ GOV, 
απτος.ο ἀχαταμάχητος * ο ποονομεύς * ο τὰ λει- 
τουργιχὰ χτίδων πνεύματα * ὁ ἀἁλωροδόχητος " ὁ 
ἀπροσωπόληπτος ' ὁ λυτοωτὴς τοῦ κόσμον * 6 βυθὸς 
TES σοφίας * ὁ πάντα πρὸς τὸ συωφέρον οἰκονομῶν * 
& ἐλπὶς πάντων τῶν περάτων 
τὸν οὐρανὸν σπιθαμῇ * ὁ δοαχὶ 
doro, τῆς Geh. ὁ αἴοων τὴν ἁμασρτίαν τοῦ χόσμου * 


τῆς πῶς 'ὁ µετρὼν 
κατέχων τὺν γῶν ' ὁ 


ὁ προμηθεύς * o καταλααπτίγρων * ὁ ἀμόλυντος * ὁ 
ἄσπιλος ' ὁ ἀπχθίς * ὁ σκἐπαστής * 0 βοηθός ᾿ ὁ ενο- 
ποιός ᾿ ὁ μόνος λυτρωτής " 0 ὑπεοάοχιος ' 0 c«xivm- 
τος πρὸς χαχίαν ' ὁ αἰνιτὸς " ὁ ὑπεονψούμενος  ὁ 
λύχνος τοῦ φωτός ' ὁ πλαστουργὸς ' ὁ φοονρός * 
προστάτης * 0 φύλαξ ' ὁ συνονσιοονσιωτὴς * 0 φίλιος * 


o. 


ὁ νιχα/ ωγεύς ' 0 λαμπαδικνάπτης * ὁ τειωοδοχίδας * 
6 βοθυνοποιός * ὁ πιβιοδείκτης ^ Ó κεντροπήκτης ᾿ ὁ 
σραιοιογατής ' 0 Πλιοχιωήύτωο * 0 μήνανγαστίς ' ὁ 
πλανύτων ὁὀδοποιός * 0 ζῶν ' 0 dtl ζῶν' 6 ποιητὴῆς 
τῶν ἁγέλων * ὁ ζωνοαφανοληγοτροπεύς  ὁ Ἠλδανο- 
χεύός (ita cod.) * ὁ χθονεοπιτονεµετεο/άτης " ὁ ἀνή- 
γνµος * ὁ πολνώνυµος * ὁ παντώνυµος * ὁ ἔποχος ( tta 
cod. ) σωφροσύνης  ὁ ἀνόμοιης * 0 ζωννύων τοῖς βα. 
σιλεῦσιν ἰσχύν * ὁ ὑπεοχέραυνος * 0 θίτιν χρίνων * ὁ 
ἀνδρομέδων * 0 ὅσιος * 0 ζηλωτύς * 0 Σαβαώθ  ὁ ἅπα- 
ῥαλόγιστος - 0 µή ἴχων ἀναλογίαν * O0 ετεοοιό-ησι 
ποιχτιχός ' O0 tl; ἐν τῷ φύσει ' 0. ti; i» τῇ βασιλεία * 
ὁ ei; ἐν τῇ δετποτεία * ὁ εἷς ἐν τῇ κνοιότητι ' ὁ εἷς 
ἐν 73 δννάκει' ὁ μόνος πλούσιος 9 μόνος ἀγαθο- 
δότης : 0 Ὀλύμπιος * 0 χθόνιος * ὁ ὑφηγητής τῶν δεόν- 
τω»  ὁ κραταις  ὁ τερπιχέραυνος * 0 νεφεληγερί- 
της * 6 ὑψιθριμέτης * ὁ ὑπέρτατα δώματα ναΐίων * ὁ 
σεισίχθων  ὁ ἀσκληπιχουγός * 6 θαρσοποιός * ὁ 


ἁαθοοσιοδότης ' ὁ τοῦ νέκταρος παροχεύς ' ὁ κοσμῆ- 
σας -ον 0.βρανον * ὁ χαταγων ὕετοὺυς ' ὁ ταπιεινοὺς 
ὑψῶν * ὁ σνντριθων τοὺς ἐππρμένους * ὁ ἀνυψῶν xit 
ρας τῶν χρηστῶν τοῦ  ὁ βασιλεῖς χρατύνων * τὸ 
καταναλίσχον πὺρ ἁμαρτίας ' τὸ ἀνύστακτον ὅμμα * 
ο τὴν ταπείνωσιν προσιέµενος ' ὁ ἀντιτάσσων τοῖς 
ὑπερηφάνοις * ὁ καταὀδάσσων τούς ἁλαξόνας * ὁ πᾶσι 
gio τὸν ἔλεον * ὁ ἐπὶ ποντρηὺς xal ἀγαθοὺς βρέχων * 
ὁ ανατέλλων τὸν ὤλιον ἐπὶ διχαίους καὶ ἀδίχους * ὁ 
πάντα ποιὰν καὶ µετάσκευάνων " ὁ τὼς φύσεις α)- 
λοιὼν * ὁ τἰδὼς τὰ πάντα καὶ πρὸ Ἱενέσιως ' τὸ τῆς 
εὐσπλα/χνίας ἀτεξιχνίαστον πέλαγος * $5 θάλασσα 
τῶν ἀγαθῶν * ἢ πλημμύρα τῶν καλῶν ' ὁ τῶν ἐσθλῶν 
πρύτανις * ὁ μόνος φοβεοός * ὁ ἔχων θοόνον τὸν 02- 
ῥρανόν * ὁ ὑποπόδιον αὐχῶν τὴν γῶν ' ὁ χαλυῶν ψάμ- 
pro τὸν θάλασσαν * ὁ τὴν ἁγοιότητα τοῦ πόντον ἆἄνα- 
Χαιτίσων " ὁ )Àttoxóuoyx ταύτην ἀπεργαξόμενος * ὁ 
το ε’πλοξιν ταὶς ναυσὶ παρεχόµενος * ὁ πάντα πρὸς 
τὸ συμγέρον οικονομῶν *  µάχαιοα τῆς κακίας  ἡ 
αξίνη τῆς ἀδικίας ' $ ῥομφαία τοῦ Gar» * ἡ σπάθη 
τῆς πονποίας * 7, τῆς δολιότητος θραῦσις * ὁ τὴν δια- 
βολὴν μισῶν * ὁ ποιχτὴς τὼν ὁρατῶν ' ὁ πλάσττς 
0 παραγωγεὺς τῶν αἰσθητῶν * ὁ δη- 
μιουογὸς τῶν uà φαινομένων * ὁ χτίστης τῶν ἀθλων » 
ὁ συνοχιὺς τῶν ἑνύλων * ὁ ἐσθλὸς * à οὐτοαγαβότης * 
ὁ ἐλείμων * 0 ἐλεουργός * 0 αὐτόννκτος " ο οἰκτεί- 
pov  ὁ μεθ) ηδονῆς ido χρῶν * 0 
0 709; ἐλεοῦντας ἐλεῶν * ὁ 


τῶν νοττὼν 3 


τοὺς δικάδονταξ 
διχέζων * τοὺς ἀγαπῶντας 
ἀγαπῶν * ὁ t9) μῖλλόντων γνώστης * ὁ ἐραπλώσας 
αἰθέοα ' ὁ τὸ ἀρχίγονον δικτμήδας φῶς ' ὁ φωτοει" 
δές * ὁ τῶν φώτων δοτήρ * ὁ χειρὶ κατέχων πᾶσαν 
ξωήν * ὁ τὸ ἔκο κοσµήσας ' ὁ τοῦ θέοονς παραγω» 
“εὺς ᾿ 6 τὸ φθινόπωρον τικτηνάµενος ' ὁτῷ χειαῶνι 
ἀφορίσας τὸ ψ7χος * ὁ χιιμάῤῥους ἀνατέλλων * ὁ πο. 
ταμοὺς Ξποαίνων * ὁ χυκλοφορῶν τούς ἁστέρας " ὁ 
ἀήττητος * 0 ἀπολέμητος  ὁ ἄφανστος " ὁ ἁμιρές * 
ὁ ἀμερίστως πάντα ὁρῶν * ὁ χαροποιός' ὁ θνκηδιο» 
δότης ' ὁ σοφοιοδότης ' Ó νημερτής ' ὁ ὕπατος * ὁ 
παντόφυλαξ "ὁ παντοθρέµµων * ὁ πάντα ὡς ἓν βλέ- 
Twy * ὁ ἀδέκαστος ' ὁ πνουχοήτωρ * Ó ὑγειοδότης * ὁ 
ἀδιάθλητος * 0 ἀπαθής * 6 ἀνείκαστος ἐν ἀγαθότητι * 
ὁ αὐτονοῦς ' ῆ αὐτογνῶπις ' 5 αὐτονόηδις * d$ αὐτο. 
τελειότης * 0 τὰ ἀπθενῆ ἐνδυναμῶν * dà µεγαλόθρυ- 
τος δύναμις * Ó βροτονργός ' τὸ βῆμα τὸ ἀλάθετον * 
ὁ αμεγέθης ' τὸ uw ἰἱσόῤῥοπον μέγεθος ' X ἑνάς fd 
ἐνοποιὸς τῶν ἐνάδών * ὁ πάντων ἑντός ' 6 νοσοφθὀ. 
pas * à τρυτάνς τῆς βέµιδος  ὁ χιονοβλάτης * ὁ yt- 
/αντοοῤαίστης ὁ ἄκπτος * ὁ ἀπροσπέλαστος * ὁ 
ἀκήρατος * ἐν ᾧ ζωαί * à αὐτοπνοή * dU ὃν αἱ πνοαί" 
δι οὗ αἱ πνοαί * ἐξ οὗ αἱ πνοαί ' ὁ ἅπλητος * ὁ ὧν εἰς 
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 


πι THEODORI 


T IMP. τς 





KANON ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ 
ΕΙΣ ΤΗΝ YIIEPATIAN OEOTOKON 


ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ 


ΒΑΣΙΛΕΩΣ 


ΚΥΡΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΔΟΥΚΑ TOY ΛΑΣΚΑΡΕΩΣ 


CANON EXHORTATORIUS 
AD SANCTISSIMAM DEIPARAM, 


OPUS 


DOMINI THEOD. DUC/E LASCARIS4 


Ex Paracletice Grecorum cum interpretatione nostra. Aliam versionem ediderat P. Raynaudus 
S. J. Opp. tom. VII, ab Hippolyto Maraccio acceptam, qui eam e Greco codice Leonis Allatii per—us 
fratrem suum Ludovicum Maraccium fieri curaverat. At omnino abludit a textu Greeco Paracletices. 


1. Hirmus. A 


Pharaonem aurigam virga Mosis vi miraculosa 
diebus illis submersit. Postquam enim mare in 
crucis formam divisisset, Israelitas ex /Egypto 
migrantes,pedibusque iter facientes salvavit ; qui 
Deo hymnum cecinerunt. 

Adversitatum impetus ani:nam meam humilem 
vexant ; calamitatum nubes cor meum obscurant. 
Tu autem, Mater Dei, que lucem divinam atque 
teternam genuisti, ilustra me lumine salutis. 

Ex angustiis vite et tribulationibus ab inimicis 
illatis forti tuo brachio, o immaculata, liberatus, 
misericordiam tuam infinitam et erga me charita- 
tem carrnine celebro. 

Igitur fiducia plenus in gremium tuum confugio, B 
et apud te consolationem querens adsum et humi 
prostratus, o Domina, lacrimabundusacgemebun- 
dus precor ne me miserum spernas, tu qui Chri- 
stianorum es refugium. 

Absit ut magnalia tua silentio preteream. Nisi 
enim tu, Virgo, apud Filium tuum divinum cau- 
sam meam egisses, quis me e tanta malorum vo- 
ragine liberassel? 

Eripe nos, servos tuos, o. Deipara, e periculis. 
Secundum Deum enim ad te ut murum inexpu- 
gnabilem confugimus. 

Respice, illustrissima Deipara, pro misericordia 
tua. ad miserias quibus corpus meum vexatur, et 
&nimee doloribus medere. 


αἲ. Ὁ tipps. 
᾽Αρματήλάτην Φαραὼ ἀθύθισε τερατουργοῦσεξ- 
mort Μωσαϊκὴ ῥάθδος, στανροτύπως πλήξασα, καὶ 
διελούσα θάλασσαν, Ἰσραὴλ δι φυγάδα, πεζὀν ódizuv 
διέσωσεν, ἄσμα τῷ Ov) ἀναμίλποντα. 


τών λυπηρῶν ἐπαγωγαὶ χειμάζουσι τὸν ταπεινὲν 
μον ux», καὶ συμφορῶν νέγη την ἐμὴν καλύπτονσι 
καρδίαν, θεονύμφευτε, ἀλλ᾽ ἡ φῶς τετοκνῖα, τὸ θεῖον 
καὶ προαιώνιο», λάμψο» µοι τὸ φῶς τὸ χαρμόσυνον. 

"EP ἀμετρήτων ἀναγκῶν καὶ θλίψιων, καὶ dE 
ἐχθρῶν δυσμενών, καὶ συμφορῶν βίου, λυτρωθεὶς, 
πανάχρι κραταιᾷ δυνάμει σου, ἀνυμνῶ, µε- 
γαλύνω ἀκιτρόν σου συµπάθεαν, καὶ τὴν tig 
ἐμέ σου παρώκλησιν. 

Nàw πιποιθὼς, ἐπὶ τὴν à» κατέφυγον ἀντίληνω 
αραταιὰω καὶ πρὸς τὰν σκέπην ὀλοφύχως ἵδραμον, 
καὶ γονυ Χλίνω, Δέσποινα, καὶ θρινῶ καὶ στενάζω, 
μή µε παρίδῃς τὸν ἅθλιο, τῶν Χριστιανῶν κατα- 
φύγιον. 

OU σιωπήσω τοῦ βοᾷν τρανώτατα τὰ μεγαλεῖα τὰ 
σά "εἰ μὲ γὰρ σὺ, Κόρη, πάντοτε προΐστασα, ὑπὲρ 
ἐμοῦ πρεσθεύονσα τῷ Υϊῷ καὶ Θεῷ σον, τίς ἐχ τοσού- 
τον µε αλώδωνος καὶ δεινῶν κινδύνων ἑῤῥόσατο: 

Διάσωσον ἀπὸ χινᾶννων τοὺς δούλους σου, Θεοτόκε, 
ὅτι πάντως μετὰ Θεόν, εἰς σὲ καταφεύγοµεν ὡς dj- 
ῥηκτον τεῖχος καὶ προστασίαν, 

Ἐπίθλεψον ἐν εὐμενείᾳ, πανύµνητε Θεοτόκε, ἐπὶ 
Tiv ipi» χαλιπὰν τοῦ σώματος κάκωσιν, καὶ imc: 
τῆς ψυχᾶς pov τὸ dyes. 
































T3 


7. Ὁ εἰρμός. 

Θὐρανίας ἀψίδος ὀροφουρ//ὰ Χριστὶ xai Ἐκκλησίας 
δομῆτορ, σὺ µε στερέωσον, ἐν τῇ ἀγάπῃ τῇ Gi, τῶν 
ἐφιτῶν Ἡ αχροτης, τῶν πιστῶν τὸ στήριγμα, μὸνε 
φιλάνθρωπε. 

Τροπαοιον. 

᾽Αποῤῥήξας ἐκ πάντων, ὀδυνηρῶς κράξω σοι πρό- 
Φθασο», θερμή προστασία, καὶ σὺν βοήθειαν δός µοι 
τῷ δούλῳ co,v τῷ ταπεινῷ καὶ ἁθλίω, τῷ τὴν σὴν 
ἀντέληψιν ἐπιζητοῦντι θερμῶς. 

ἘΕθαυμάστωσας ὄντως νῦν ἐπ᾿ ἐμοὶ Δέσποινα, 
τὰς εὐιργεσίας σου, Κόρη, xci τὰ ἑλέη σου, ὅθεν 
δοξάζω σε, xai ἀνυμνῶ καὶ γεραίρω τὴν mou xai 
cuerpo» κηδεµονίαν σου. 

Καταιγίς µε χειµάνει τῶν συαφορῶν, Δέσπουα, 
χεαὶ τῶν λυπηρῶν τριχυµίαι καταποντίζουσιν - 
πτροφθάσασα χεῖρά uot δὸς βοηθείας, à θερμὴ ἀντί- 
Jarje καὶ προστασία µου. 

Αληθῦ Θιοτόχον ὁμολογῶ, Δέσποινα, σὲ τῆν τοῦ 
Βανάτου τὸ αχρὰτος ἐξαφανίσασαν, ὡς xai φυσίζωος 
&x τῶν δεσμῶν τῶν dou πρὸς ζωὴν ἀνήγαγες 
αἰς γῦν µε ῥεύσαντα. 

Διάσωσον ἀπὸ χιδύνων τοὺς δούλους σου, Oto- 
τόχε, ὅτι πάντες μιτὰ Θιὸν ei; σὲ καταφεύγοµεν ὡς 
ἁἄρῥηκχτον τεῖχος xai προστασίαν. 

᾿Επίθλεφον ἐν εὐμενία, πανύμνητε Ototóxt, ἐπὶ 
τὸν ἐμὺν χαλεπὴν τοῦ σώματος Χάχωσιν x«i ἴασον 
τῆς ψνχῆς µου τὸ αλγος 

d", Ὁ εἰρμός. 

Σύ nov, Χριστὲ, Κύριός µου x«i δύναμις, σὺ Oti, 
σύ µου ἀγαλλίαμα, ὁ περὶ χυρίους κόλπους μὴ λιπὼν 
καὶ τὴν ἡμετίοαν πτωχείαν ἐπιστκεψάμενος, διὸ σὺν 
τῷ προφήτη ᾽Αόθαχωύμ σοι χραυγάζω, Τῇ δυνάµει 
σου δόξα, φιλάνθρωπε. 

Τροπάριον. 

Καὶ κοῦ Ἀλοιπὸν ἄλλην εὑρήσω ἀτίληψιν ; ποῦ 
προσφύγω ; ποῦ δι xai σωθήσοµαι ; τίνα θερµήν 
ἔξω ᾷοηθὸν θλίψεσι τοῦ βίου καὶ ζάλαις, οἴμοι | χλο- 
μούμενος ; Ei; σὲ µόνην Ὠπίδω, καὶ θαῥρὼ, καὶ x«u- 
χώμαι, χαὶ προστρέχω τῇ σκέπη σον, σῶσὸν µε. 

Tóv ποταμὸν τὸν Ὑλυχερὸν τοῦ ἑλέου σὀν, τὸν 
πλουσίαις δωριαῖς δροσίσαντα τὴν παναθλίαν καὶ τα- 
πεινὺν, πάναγνε, Ψυχήν µου, τῶν συμφορῶν xci τῶν 
θλίψεων καµίνω φλογισθεῖσαν, μεγαλύνω, χηρύττω 
χαὶ προστρέχω 7j σκέπη σου, σῶσόν µε. 

Σὲ τὸν ἁγνὴν, ci τὴν Παρθένον xai ἄσπιλον, pó- 
vq» φέρω, τεῖχος ἀπροσμάχητον, χαταφυγἠν, σκέπην 
κραταιὰν, ὅπλισμα σωτηρίας μή µε παρίδῃς τὸν 
ἄσωτον, ἐλπὶς ἀπελπισμέων, ἀσθενῶν συμμαχία, 
θλιθοµένων χαρὰ καὶ ἀντίληψις. 

μῶς ἐξειπεῖν σου κατ ἀξίαν δυνήσομαι τοὺς ἁμέ- 
λους οἰχτιρμοὺς, ὢ Δέσποινα, τοὺς τὸν ἐμὸν πάντοτε 
ψυχὺν δεινῶς θλιθοµένην ὡς ὕδωρ περικυκλώσαν- 
τας; 'A)À ὦ τῆς σῆς προνοίας xoà τῆς εὐεργεσίας, 
ὥς ἀφρόνως ὁ τὰλας ἀπώλεσα. 

Διάσωσον ἀπὸ χιν)ύνων τοὺς δούλους σου, Θιοτόχε, 
ὅτι πάντως μετὰ Θιὸν εἰς σὲ καταφεύγομεν ὡς &p- 
ῥηκτον τεῖχος καὶ προστασίἰαν' 

Ἐπίθλεφον ἐν εὐμεείᾳα, πανύμνητε Θωτόκε, ἐπὶ 


HYMNUS AD SS. DEIPARAM. 


ἀλλὰ p 


TIÀ 


3. Hirmus. 

Apsidis ccelestis constructor, et Ecclesie mode- 
rator, Christe, tu me firma in amore tuo, summum 
anime desiderium, fidelium fulcrum et adminicu- 
lum, Deus misericors. 

Troparium. 

Ab omni malo, presidio tuo benigno, me eripe, 
et auxilium fer servo tuo humili et infortunato, 
qui salutis spem in te uno ponit, 


Miram te mihi prestitisti, Domina, Virgo, iu 
beneficiis quie in me contulisti ; quare magnificen- 


tiam tuam laudibus atque hymnis celebrare nun- 
quamdesisto.  - 


Tempestates, Dornina, in me irruunt et erum- 
narum gurges me devorat; sed tu manum mihi 
auxiliatricem porrige, presidium et adjutrix mea. 


Veram te Deiparam confiteor,quee mortis impe- 
rium abolevisti, et quse vi tua vivifica ex inferni 
vinculis ad vitam hac in terra me revocasti. 


Eripe nos servos tuos, o Deipara.e periculis. 
Secundum Deum enim ad te ut murum inexpu- 
gnabilem et adjutricem confugimus. 

Respice, illustrissima Deipara, pro misericordia 
tua ad miseria, quibus corpus meum tribulatur, 
et anims doloribus medica adsis, 

4. Hirmus. 

Christe, Domine et Deus, exsultatio mea, qui 
pro divina tua misericordia paupertatem meam 
res existi : ergo cum Ambacum exclamo : Virtuti 
tue gloria, misericors | 


Troparium. 

Ubi tandem aliud inveniam refugium ? quo con- 
fugiam ? ubinam salvus ero ? quodnam auxilium 
in vite :rumnis et tribulationibus habebo ? Tibi 
soli confido ; integlorior; sub alas tuas confugio. 
Serva me! 

Dulce flumeu misericordie tue, quo animam 
meam &erumnosam ac humilem beneficiis recrea- 
vit; animam dico in malorum ac tribulationum 
camino purificatam ; te magnifico, te carminibus 
celebro. Salva me! 

Te Virginem sanctam, immaculatam solam ha- 
beo, muruminexpugnabilem, refugium salutis ; ne 
te avertas a me misero, hominum desperantium 
spes et propugnaculum, agrorum gaudium et con- 
solatio. 

Quomodo, o Domina, misericordias tuas pro 
dignitate predicabo, que» animam meam undique 
vexatam, ut aque insulam, circumdederunt ? o 
sollicitudines, o beneficia, quorum ego miser jactu- 
ram feci ! 

Eripe nos servos tuos, o Deipara, e periculis. 
Secundum Deum enim ad te ut murum inexpu- 
gnabilem confugimus., 

Respice, illustrissima Deipara, pro misericordia 


TIS 


ΤΗΕΟΡΟΒΙΗ IMP. À 


TNe- 


tna, ad miserias quibus corpus meum vexatur, et A rà» ipàv χαλεπὺν teü σώματος xéxeste, xei ἔασαι 


anime doloribus medere. 
8. Hirmus. 

Cur mea Vultu tuo rejecisti, Lumen inaccessum ? 
Tenebre diro» me circumdant miserum. Sed ad me 
convertere, queso, et meas secumdum lumen 
mandatorum tuorum dirige. 

Troparium. 

Grato ex animo ad te clamo : Ave, Virgo Mater, 
salve, sponsa Dei ; salve, refugium divinum ; salve, 
velum et murus inaccessus ; ave, preses, salvatrix 
eorum qui cum fide ad te confugiunt. 

Qui, me odio habent, tela, enses et fossas in 
vanura apparant, ut miserum meum corpus dila- 
cerent et in ima terre deprimant. Tu autem ex 
eorum insidiis me libera, 

Quodnam grati animi donum ibi offeram pro 
donisquee infinita tua magnificenlia in me contulit? 
Age, misericordiam tuam in me ineffabilem sine 
me predicare et carmine celebrare- 

Libera nos servos tuos, Deipara, e periculis. 
Tuenim, secundum Deum, murus noster eneus et 
refugium existis. 

Respice, clarissima Deipara, pro clementia tua 
ad erumnas quibus corpus meum tribulatur, et 
anime doloribus remedium after. 

6. Hirmus. 

Precationes effundo erga Dominum eique tribu- 
lationes meas aperio; erumnis enim satiata est 
anima mea, et vita mea morti appropinquat, et 
jam precor, sicut Jonas: A malo, 
delibera ! 





Troparium, 

Colamitatum nubes animam meam miseram et 
tor obscuraverunt, et tenebris replent. Sed tu, 
Virgo, que lumen inaecessum genuisti, vocationis 
tuee divin: instigatione luec longe fuga. 


Te in miseriis consolatricem et morborum me- 
dicam cognovi; te mortis destructricem et vitse 
fluvium inexhaustum, et in omni tribulatione 
promptam et efficacem novi consolatricem. 


Nisericordiw tute abyssum et miraculorum. quce 
innumera perpetras, charitatisque in 1ne inexhau- 


stc fontem non sileo, Domina, imo una cum omni- D 


bus preedico et alta voce annuntio. 


Vitie erumne me undique circumdederunt, ut 
apes alveare, o Virgo, et miserie tela cor meum 
vulnerant Sed. te auxiliatricem et liberatricem 
obviam habeo. 


Libera nos servos tuos, o Deipara, e periculis. 
Secundum Deum enim ad te ut murum inexpugna- 
bilem et presidem confugimus. 

Respice, inclytissima Deipara, pro clementia 
tua, ad miserias quibus corpus meum vexatur, et 
nime dolenti medere. 


Domine, me c 


τῆς ψυχῆς µου τό ἄλγος. 
4, Ὁ εἶρμος. 

"να zi µε ἀπώσω ἀπὸτοῦ προσώπου σου, τὸ ps, 
τὸ ἄδυτον ; καὶ ἑκάλυνέ µε τὸ ἀλλτριον σκότος τὸν 
Φείλαιον, ἀλλ’ ἐπίστριψὸν µε, καὶ πρὸς τὸ φῶς τῶν 
ἐντολῶν σου τὰς ὁδούς µου κατεύθυνον, δέοµαι. 

Τροπάριον, 

Εὐχαρίστως βοῶ σοι, χαῖρε, Μητροπάρθενε, χαῖρε, 
θιόνυμφε, yaipt, θεία σκέπη, χαῖρε, ὅπλον καὶ -ii- 
χος ἀπόρθητον, χαΐρε, προστασία καὶ βοτθὴ xai σω- 
ττρία τῶν tis σὶ προπτρεχόντων ἐκ πίστεως. 

Οἱ μισοῦντες µε µάτην βΏεμνα καὶ ξίγο καὶ λάκ- 
xo» πτράπεσαν, καὶ ἐπιζητοὺσι τὸ πανάθλιν σῶμα 
σπαράξαι pow, καὶ καταθιβάσαι πρὸς Vv, ἀγνὴν 

B in » προφθάσασα σῶσὸν us. 
αριστίας iU ὦνπερ 
καὶ 
































σῶν δωρηµ 
$; Τουγαροῦν del 
µε συμπάθειαν. 


» τοῦ σώματος κάχωσω καὶ ἴασαι 

phis µου τὸ ἄλγος 

τσ’. Ὁ εἷρμός. 

Ti» dint ἐκχιν πρὸς K 

quà gos τὰς kin ὅτι κακὼν ἡ ψυχἠ μον ἐπλό- 

Gn, καὶ ἡ ζωή μου τῷ qx προσήγγισε, καὶ dioust 
ὡς Ἰωνὰς, Ἐκ φθορᾶς, m Git, μὶ ἀνάγαγε. 











Τροπάριὀ». 

Τὰ νέφη τῶν λυπερῶν ἐκῶυψαν τὴν ἁθλίαν uou 
ἠνχὰν καὶ καρδίαν, σκοτασμὸν ἐμποιοὺσί µοι 
Κόρη : Y ἡ γννήσασα phos τὸ ἀπρόσιτον, ἁπβασον 
τα μακρὰν θείας πρεσθείας 








σου. 
Παράκλησυν i ταῖς θλέψισω oia καὶ τῶν νόσων 





Apo. 





Sfi 





πρὸς ius συµπαβείας cou, Δίσπουα 
καὶ φθέγ- 


ναον ὄντως 
ἀλλ’ ἅπασω ὁμολογῶ καὶ Body καὶ κκρ' 
qogat. 

Ἐκύκλοσαν αἱ τοῦ βίου µε tdm, ὥσπερ µέλισ- 
σαι κπρίον, Παρθένε, καὶ τὲν ἐμὲν κατασχοῦσαι 
καρθίαν, κατατιερωσκουσι ῥέλη τῶν θλέψεων "ἀλλ 
εὥροιμί σε βοηθὸν καὶ διώκτὲν καὶ ῥύστην, πανὰ- 
xe 

Διάσωσον ἀπὸ κινδύνων τούς δούλους σον, Θεοτὸκε, 
ὅτι πάντις µετα Θιὸν dis ck καταφεύγοµεν ὡς d- 
ῥηκτον τεῖχος καὶ προστασία». 

Ἐπίθλεψον i» εὐμιείφ, πανύµνοτε Θεοτόκι, ἐπὶ 
τὰν dpi» χαλιπὴν τοῦ σώματος κάκωσιν, καὶ ἴασον 
τῆς Ψνγᾶς pov τὸ άλγος. 














ραίων ἐν xepive κατεπάτησαν τὴν 
φλόγα θαρσαλέως, καὶ εἰς ἀρόσον τὸ müp µετέθελον, 


Ἐλλολητὸς oi Κύριε ὁ Θιὸς εἰς τοὺς aim. 





Τροπάριον. 

Φώς ἡ ταοῦσα Θεοτόκε σκοτισθέντα µε νυκτὶ 
ἁμαρτημάτων, Φφωταγώγησον σὺ, φωτὸς οὖσα do- 
gto», τὸ καθαρὸν καὶ ἅμωμον, ἵνα πόθῳ σε δοξάζω. 





Σκέπο ymo) καὶ προστασίκ καὶ ἀντιλγις καὶ 
παύχημα, Παρθένε, γνμνωθέντι qot νῦν ἀπάσες 
βοπθείκς, ἀθοπβήτων ὀύναμις καὶ ἁπίς ἀπιλπισμέ- 
νων, 








y jug καὶ διανοίᾳ καὶ καρδία σι καὶ χείλεσι 






δυξάζω, ἀπολαύσας τῶν Gi» μεγάλων γαριαμάτων, 
2’ ὦ τῆς σῆς χρηστότητος καὶ ἀπείρων σου θαν- 
μάτων ! 

Βλέψον 








ὄμματί σον, 
κωσιν ἓν ἔχω, καὶ dte 
xai xod 


καὶ 





ἔσκεγαι τὴν κά- 
» συμφορῶν, καὶ βλάβης 





ων καὶ πειρασῳ 
τν σου Dit, 

Διάσωσον ἀπὸ κιωδύνων τοὺς δούλους σον, Θιοτό 
Ou) εἲς σἳ καταφεύγοµιν ὡς 
[pos καὶ προστασίαν. 





ρωσαι ἀμετρὴ- 








xt, 


d 





ῥηκτον τ 









ἐπὶ 
zou 





καὶ du βήτῳ τόκον 
Mais] μωστέριων Πνώρίσεντα 


εἰς πάντας 





Διά σπλάγχνα iow. σου, Πάρθίνε, μὲ παρίδης 
ενόν µε Gi) βιωτικῶν κυµε ά 





Περιστάσεις καὶ θλέψεις καὶ ἀνάγκαι εὔροσάν µε, 
Ἁπνὰ, καὶ συμροραὶ 
πάντωθεν bemus, ἀλλὰ πρόστηθί uot καὶ 
λαβοῦ µου τῇ κοκταιᾷ τον σὲ 

Ἐν ταῖς ζάλαις ἐγτυρόν Gi λιμένα, ἓν ταῖς Domi 
noia καὶ εὐφροσύνην, καί dw ταῖς νότοις ταχευ 
Βοέθειαν, καὶ ὃν τοῖς κωδύνοις ῥ 





$ βίον καὶ πιιρασμοί µε 





ἀντι- 














Κυρίου, 


χαῖρε χουσῦ 
Ww» παρθίνων δόξα 


gor i sijavile, πανόμνητε Θεοτόκι, ἐπὶ 
τὸν ipi» χαλιπὴν τοῦ σώματος κακωσω, καὶ ἴκσαι 
τὴς ψυχῆς µου τὸ ἄλγοι 





ς yis κατ- 

κπλάγη τὰ πέρατα, ὅτι Gui; ὤγθη τοῖς ἀνθρώποις 

σωματικῶς, καὶ d Ὑκστηβ σου Ἰέγονεν εὐρυχωροτίρα 
PATROL, GR. CXL, 






A Hirmus. 

Hebreorum filii in fornace flammam slirenue 
exstinxerunt, et ignem ipsum in rorem transmu- 
tarunt, clamantes: Benedictus es Domine Deus, 
insecula! 





Troparium. 

Deipara, quelumem procreasti, nocte me pecca- 
torum circumfusum illumina, que lucis es con- 
servatrix pura etimmaculata, ut ex intimotecorde 
Bglorificem. 

Preeside mihi, Virgo consolatrix, qui omniauxilio 
destitutus sum;tu enim potentia tua egenorum 
auxiliatrix es et spes eorum qui jam de omnibus 
desperc verunt. 

Ego omni ex corde ac mente et labiis te magni- 

B fico, cujus magnis donis fruor: o benignitatem 
iuam, o innumerabilium mireculorum que tu 
penetras, numerum indefinitum ! 

Respice oculo propitio miserum, in quo sum, 
statum, et pro infinita tua misericordia e miseriis, 
periculis ac tentationibus me eripe. 


Erue nos, servos tuos, o Deipara, e periculis ; 
quia secundum Deum, ad te ut murum inconcus- 
sum confugimus. 

Respice, clarissima Deipsra, pro misericordia 
tua, ad cerumnas que corpus meum obruunt, et 
anime dolorosw succurre. 

8. Hirmus. 
Dominum, qui in monte sancto et in robo Moysi 
ο Virginis partum mysticum indicavit, laudate et 
superexaltate in secula. 


Troparium. 

Ob misericordie que habes viscera, ne me un- 
darum maris hujus vite immersum deseras, sed 
manum mihi auxiliatricem porrige erumnis vite 
tribulato. 

Miserie calamitates et rerum angustie, ο 
Virgo saneta, meinvaserunt; wrumnz autem vitae 
ac tentationes me undique obruerunt; tu igitur 
mibi cum brachio tuo forti auxiliabunda adsis. 

In tempestatibus tu mihi portus, in tris!itia lu 
gaudium et leelitia ades ; in morbis tu mihi promn- 
ptam fers opem, e periculis me eripis; in tenta- 
p tionibus tu mihi liberatrix assistis. 

Ave, throne ignite Domini: ave luminzre 
aureum, lampas inexstincta ; ave, virginum glo- 
ria, matrum illustratio! 

Eripe nos, servos tuos, e periculis; qui secun- 
dum Deum ad te ut murum inconcussum et muni- 
men confugimus. 

Respice misericorditer, illustrissima — Deipara, 
ad morbos corporis mei, et anime dolorosee auxi- 
lium feras. 

9. Hirmus. 

Colum obstupauit, terri termini tremuerunt, 
quia Deus hominibus secundum carnem apparuit ; 
venterautem tuus z-plior quam ipsura ccelum est. 

25 


T5 


THEODORIII IMP. 


Tte 


ina, ad miserias quibus corpus meum vexatur, et A τὸν ἐμὴν χαλεπἠν fo) σώματος Χάκωσιν, xe ἴασαι 


anime doloribus medere. 
5. Hirmus. 

Cur mea Vultu tuo rejecisti, Lumen inaccessum ? 
Tenebree dire me circumdant miserum. Sed ad me 
convertere, queso, et vias meas secumdum lumen 
mandatorum tuorum dirige. 

Troparium. 

Grato ex animo ad te clamo : Ave, Virgo Mater, 
salve, sponsa Dei ; salve, refugium divinum ; salve, 
velum et inurus inaccessus ; ave, preses, salvatrix 
eorum qui cum fide ad te confugiunt. 

Qui, me odio habent, tela, enses et fossas in 
vanur apparant, ut miserum meum corpus dila- 
cerent et in ima terre. deprimant. Tu autem ex 
eorum insidiis me libera, 

Quodnam grati animi donum tibi offeram pro 
donisquee infinita tua magnificentia in me contulit? 
Age, misericordiam tuam in me ineffabilem sine 
me predicare et carmine celebrare- 

Libera nos servos tuos, Deipara, e periculis. 
Tuenim, secundum Deum, murus noster eneus et 
refugium exsistis. 

Respice, clarissima Deipara, pro clementia tua 
ad wrumnas quibus corpus meum tribulatur, et 
anim: doloribus remedium after. 

6. Hirmus. 

Precationes effundo erga Dominum eique tribu- 
lationes meas aperio; erumnis enim satiata est 
anima mea, et vita mea morti appropinquat, et 
jam precor, sicut Jonas: A malo, 
delibera ! 





Troparium, 

Calamitatum nubes animam meam miseram et 
cor obscuraverunt, et tenebris replent. Sed tu, 
Virgo, que lumen inaccessum genuisti, vocationis 
tuee divine instigatione heec longe fuga. 


Te in miseriis consolatricem et morborum me- 
dicam cognovi; te mortis destructricem et vite 
fluvium inexhaustum, et in omni tribulatione 
promptam et efficacem novi consolatricem. 


Nisericordice tue abyssum et miraculorum, qum 
innumera perpetras, charitatisque in me inexhau- 
stie fontem non sileo,Domina, imo una cum omni- 
bus preedico et alta voce annuntio. 


Vite erumne me undique circumdederunt, ut 
apes alveare, o Virgo, et miserie tela cor meum 
vulnerant Sed. te auxiliatricem et liberatricem 
obviam habeo. 





Libera nos servos tuos, o Deipara, e pericu] 
Secundum Deum enim ad te ut murum inexpugna- 
bilem et presidem confugimus. 

Respice, inclytissima Deipara, pro clementia 
tua, ad miserias quibus corpus meum vexatur, et 
anime dolenti medere. 











Domine, me c 


ς ψυχᾶς pv τό dos, 
€, Ὁ εἷρμος. 

"Dra τί µε ἀπώσω ἀπδτοῦ προσώπου σου, τό 
τὸ ἄδυτον; καὶ ἑκάλνφέ µε τὸ ἀλλότριον mx 
Φείλαιον, Y ἐπίστρεγόν µε, καὶ πρὸς τὸ φῶς τῶν 
ὄτολῶν σου τὰς ὁδούς µου κατεύθννον, δέοµαι. 

ροπάριον. 

Εὐχαρίστως Bois σοι, χαῖρε, Μητροπάρθως, χαῖρε, 
θιόννμφε, χαῖρε, θιία cxímo, χαῖρε, ὅπλον καὶ τεῖ- 
χος ἀπόρθητον, χαῖρε, προστασία καὶ βουθὴ καὶ σω- 
τερία τῶν is Gk προπτρεχὀντων ἐκ πίστεως, 

s µε µάτην βῶεμνα καὶ ξίνε καὶ λάκ- 
ἄπισαν, καὶ ἐπιζητοῦσι τὸ πανάθλιο σῶμα 
σπαράξαι pav, καὶ καταβιθάσαι ποὺς γῆν, ἀρὴ, 
ἐπιδατούσιν, ἀλλ’ ἐκ τούτων προφθάσασα σῶσὸν ut. 

Ti σοι δῶρον προσόξω "om 
κυσα τῶν σῶν δωρηµήτω», καὶ 
v χρηστότητος: Τοιγαροῦν d. 
καὶ μεγάλννο σου hv. ἆφατον 

Ἀιάσωτον ἀπὸ κωδύνων τοὺς 


















αριστί 











καὶ προστασίαν. 
ὃν ὠμφείᾳ, πανύμνητε i 
ος χάκωσυ καὶ ἴασκι 





.70 tionis. 
Κύριον καὶ αὐτῷ 





49 μον 
σόη, κ 


















"pi. 
Τροπάριὸν. 

τὰ νέα τῶν λυπηρῶν be μου 

Φνχὰν καὶ Ἀαρδίαν, πκοτασμὸν ἐμποιουσί pac 

)Y & γυνήσασα φὼς ἀπέλασον 








ἐμπνεώσει τῆς θείας πρεσβείας 





σου. 
Παράκλησυ & ταῖς 


θλὔψεσω. οἴδα καὶ τῶν νόσων 


καὶ παντλῆ σνντοιμμὀν, καὶ 











ἀλλ’ ἅπασιν ὁμολογῶ καὶ Boi xai κηρύττ 
qoatt. 

Ἐκύκλωσαν αἱ τοῦ βίου µε ζάλαι, ὥσπερ µέλισ- 
σαι κηρίν, Παρρέν, καὶ τὴν ipi» κατασχοῦσαι 
καρδίαν, κατατιτρώσκουσι dm τῶν 
etui σι βοτὸν καὶ διώκτὴν καὶ ῥύστην, πανὰ- 
χραντε, 

Διάσωσον ἀπὸ κινδύνων τούς δούλους σου, Θτοτόκε, 
ὅτι πάντες µετα Θιὸν di Gk καταφεύγοµεν ὡς dj- 
ῥηκτον τεῖχος καὶ προσται 

Ἐπίθλεφον b» εὐμενίᾳ, πανύμνητε Θιωτέκε, ἐπὶ 
τὴν ἐμὴν χαλεπὴν τοῦ σώματος κάκωσιν, καὶ («Tov 
τῆς ψνγῦς pov τὸ ἄλγος. 











Th 
C. Οερμός. 


Tiai2s; αἰων ἓν και κατεπάτοσαν τὴν 
φλόγα θωρσαλίως, καὶ εἰς ἀρόσον τὸ πὂρ μετέβαλον, 











βοῦντες, Εὐλολητὸς οἱ Κύριε ὁ Θεὸς εἰ "n 
vec! 
Τροπήριον. 
Φῶς d τοοῦσα Θιοτόχε σκοτισθίντα µε νυκτὶ 
ἁμαρταμάτων, φωταγώγησον σὺ, φωτὸς οὖσα de. 


Χεῑον, τὸ καθαρὸν καὶ ἅμωμον, ἵνα mif σε δοξάς». 





Σκέπε γινοῦ καὶ προστασία καὶ ἀντιληψι 
παύχηµα, Ἰαρθένε, γνμνωθέντι μοι πάσης 
Βοπθείας, ἀθοηθέτων ὄύναμις καὶ Ἆπίς ἀπιλπιτμί- 
vv, 








νῦν 


ος Vr καὶ διανοίᾳ καὶ καρδίᾳ σι καὶ χείλεσι 
(£m, ἀπολασας 





σῶν urn» pru 
Dxo- 









σῆς χρηστότητοι καὶ ἀπιίρων σον 


Dim ὄμματί σου, καὶ ἐπίσκεγαι τὴν κά- 





Διὰ σπλάγχνα Dio 
iub mov 





Juris µε edi f 
διδου µοι χεῖοα βοηθείας καταπονονμένρ χακώσεσι 
τοῦ βίον. 

Περιστάσεις καὶ ὀλίψεις καὶ ἀνάγκαι εὔροσάν µε, 
qeà, καὶ συμφορχὶ τοῦ Dios καὶ πειρασμοὶ µε 
Φε ἑκύκλωσαν, ἀλλὰ 















λαβοῦ μον τῇ κρατ . 
Ενταῖς D ένα. (y ταῖς Ἰύπαις 
apio καὶ εὐφροσύνην, καὶ ἐν ταῖς νότοις ταχευ 





βοήδειαν, καὶ i» τοῖς κωθόνοις{ 
πειρατερίοις. 


ῥύστω καὶ προπτάτω 








θρόνε πυρίμορφε 
NT. 
xxi pez ipes Gpdiraa καὶ xin 
Ἀιάσωσον ἀπό κινδύνων 


Κνρίον, zeit χρυσῆ 
τῶν παρῄένων δόξα 









δούλους πον, Θι0- 
ὅτι πώτες μετὰ Θέν, dis σὶ καταγεύγοµεν 
ηκτον τεῖχος xai προστασίαν. 
Ἐπίθλεψον iv εὐμινεᾳ, πανύµνητε Θεοτόκι, ἐπὶ 
rà» ipi» χαλεπὴν τοῦ σώματος xwxeci, καὶ ἴασαι 
τῆς ψνχῆς pov τὸ ἄλγος. 
δ. Ὁ ion; 
Ἐξιστη ἐπὶ o ὁ οὐρανός, καὶ τῆς γῆς κατ- 
απλάγο τὰ πέρατα, s ὤγθη τοῖς ἀνθρώποις 
σωματικῶς, καὶ  γκστηρ σον Ὑέγονιν εὖὐρυχο] 
PATROL. GR. CXL. 





















HYMNUS AD. SS. DEIPARAM. 


718 


A 7. Hirmus. 


Hebreorum filii in fornace flammam strenue 
exstinxerunt, et ignem ipsum in rorem transmu- 
tarunt, clamantes : Benedictus es Domine Deus, 
insecula! 





Troparium. 

Deipara, quelumem procreasti, nocte me peces- 
torum circumfusum illumina, que lucis es con- 
servatrix pura etimmaculata, ut ex intimo tecorde 
Blorificem. 

Preside mihi, Virgoconsolatrix, qui omniauxilio 
destitutus sum; tu enim potentia tua egenorum 
auxiliatrix es et spes eorum qui jam de omnibus 
despere verunt. 

Ego omni ex corde ac mente et labiis te magni- 

B fico, cujus magnis donis fruor: o benignitatem 
tuam, o innumerabilium mireculorum que tu 
penetras, numerum indefinitum ! 

Respice oculo propitio miserum, in quo sum, 
statum, et pro infinita tua misericordia e miseriis, 
periculis ac tentationibus me eripe. 


Erue nos, servos tuos, ο Deipara, e periculis ; 
quia seeundum Deum, ad te ut murum inconcus- 
sum confogimus. 

Respice, clarissima Deipara, pro misericordia 
tua, ad rerumnas quee corpus meum obruunt, et 
anime dolorosie succurre. 

8. Hirmus. 
Dominum. qui in inonte sanclo et in robo Moysi 
«C Virginis partum mysticum indicavit, laudate et 
superexaltate in secula. 


Troparium. 

Ob misericordie que habes viscera, ne me un- 
darum maris hujus vite immersum deseras, sed 
manum mibi auxiliatricem porrige erumnis vite 
tribulato. 

Miserie calamitates et rerum angustie, ο 
Virgo sancta, meinvaserunt; wrumnze autem vitae 
ae tentationes me undique obruerunt; tu igitur 
mibi cum brachio tuo forti auxiliabunda adsis. 

1n tempestatibus tu mihi portus, in trislitia lu 
gaudium et leelitia ades ; in morbis tu mihi prom- 
ptam fers opem, e periculis me eripis; in tenta- 

p tionibus tu mihi liberatrix assistis. 

Ave, throne ignite Domini: ave luminzre 
aureum, lampas inexstincta ; ave, virginum glo- 
ria, matrum illustratio! 

Eripe nos, servos tuos,e periculis; qui secun- 
dum Deum ad te ut murum inconcussum et muni- 
men confugimus. 

Respice misericorditer, illustrissima Deipara, 
ad morbos corporis mei, et animee dolorose auxi- 
lium feras. 





9. Hirmus. 

Colum obstupuit, terre termini tremuerunt, 
quia Deus hominibus secundum carnem. apparuit; 
venterautem tuus zplior quam ipsum colum est 

25 


T79 


METHODII MONACHI. 


790 


factus. Hanc ob causam angelorum et hominum A τῶν οὐρανῶν - διὸ σε, Θεοτὸχε, ἀγγέλων καὶ ἀνθρώ- 


chori te magnificant. 
Troparium. 
Ad quam, quieso, aliam me.convertam.sanctis- 
- sima? quo confugiam ut salvus fiam ? quo prolici- 
scar! Quam consolationem, quam auxiliarcem 
reperiam ? In te unam spero, de te. sola. glorior, 
et ad te cum fiducia confugio. 

Nemo sane, o Sponsa Dei, magnalia tua et 
abyssum imperscrutabilem miraculorum tuorum 
enarraverit, ob que ardenter te venerantur et om- 
nes ut veram Dei Genitricem,adorant. In hymnis 
gratiarum referendarum officium implentibus mise- 
ricordiam infinitam celebro, et magnam tuam vir- 
tutem et beneficia in me tua omnibus pr:edieo et 
ex mente, corde, animo et voceannuntio. 





Suscipe preces meas humillimas, et clamori meo 
aures preebe, et lacrymas, vide et que te precor 
annue ; omnipotens enim es ut Domini otnipoten- 
tis Mater, dummodo humilitalem meam respe- 
xeris. 

Libera nos, servos tuos, o Deipara. e periculis. 
Secundum Deum enim ad te ut. murum | inexpa- 
gnabilem et antistitam confugimus. 

Respice, illustrissima Dei Genitrix, pro clemen- 
tia tua ad miserias, quibus corpus meum  vexa- 
tur, et anime tribulate doloribus remedium affer. 











πων ταξιαρχίαι µεγαλώνουσυ. 


Τροπριον. 
καταγύγω ἄλλην, Αγνή: ποὺ προσ- 
Δράμω Ἰοιπὸν καὶ σωθήτομαι ; ποὺ παρενβὼ ; ποῖαν di 
καταφυγὰν, ποίαν θιρμὶν ὀντῶηφω, ποίαν 
θηΐψεσι Boxe» : εἰς σὶ μόνην Ὠπίζω, εἰς gk 
μόνην κανχώμαι, καὶ ἐπὶ σἳ ϐ κατέφυγαν. 
x ἔστιν αριθμήσασθαι θυνατόν, μεγαλεῖα τὰ σὰ 

à τὸν βνῇὸν τὸν ἀνεξερεύνάτον 





Πρὸς riva 








orav 




















p vov» θαυμάτων σου, τών τετνε- 
ποθῳ σε ciat, καὶ πίστει 
προπκωνώσω ὡς mfi; Θεού λοχεύτρίαν. 

ωσις εὐχαρίστοις Soipimyis καὶ Περαΐρω τὸν 











ως μεγαλόνω jui τε καὶ καρδία καὶ 
Ἰογισμῷ καὶ γλωσσῃ πάντοτε. 

Τὸν δέησίν µου diat τὴν πενιχρὰν, καὶ αλαυθιὸν μὲ 
παρῖδες, xai Φάκρνα καὶ στεναγμὸ 
μον ως ἀγαβὴ καὶ τὰς αἰτὴσεις Ti 
γὰρ πάντα ὡς πανσθενοὺς Δεσπότον Θεοῦ µήτηρ, & 
» ἐμὴν οἰκτρὰν ταπείνωσι». 
Δούλονς σον. Θεοτ. 








γεύσεις ἔτι µόνον πρ 
Διάσωσον ἀπὸ κινδύνων τοὺς 

ς μετὰ Or) εἰς σὲ καταφεύγοµεν ὡς 

τεῖχος καὶ προστατίαν. 

(spes d» εμενεία, πανὺμνητε Θεοτόκε, ἐπὶ 

κάκωσιν, xei ἴασαι 












τὰν dui» χαλεπὲν τοῦ σώματος 
τῆς ψνχῆς µου τὸ ἂλγος. 





Theodori librum de eommunicatione naturali ez mss. producimus in Addendis. 











ANNO DOMINI MCCLXI 


METHODIUS 


MONACHUS 


NOTITIA 


(Angelo Mai, Script. vet. tom. Ill, p. 246.) 


Dum EphramiiCatalogumpatriarcharum Byzantinorum Latinum facerem typisqueexcuderem,multa 
mihiinVaticanis codicibusscripta predictorum patriarcharum occurrebant luceszpe digna el quz singu- 
lorumprasulum temporumque historiumaugebant.resque apprimeecclesiasticas illustrabant.A c tantum 
sanenumerum in manibus habeo epistolarum sermonum decretorum tractatuum synodorüm, ut peculiaris 
ez hisscriptis tomus in hac mea collectione conficiendus postea videatur. Nunc, his omnibus przatermissis, 


unum delegi Methodi monachi libellum inedilum, quo nullum fere 


idi aptiusad Byzantinz sedis vices 





variasocuiissubjiciendas. Scribendiautem opusculi hzec causa fuit , Michael VIII imperator Palzologus 
anno Christi4 264 post recuperatam Latinis ejectis Constantinopolim, Joannem III Ducenum Lascarim, 

quipupillus a patrerelictusin Michaelisvelulitutelaadolesrebat,cumque ipso postea regnaturus erat , im- 
maniscelereezezcavit, atqueitaomnispe regniproturbavit. Rei atrocitatem tulit egerrime Arsenius pa- 

triarcha Byzantinus ; eoque processit, ut imperatorem Michaelem ab ecclesiastica communione removeret: 
qui moz culpamsuam, ut par eral , profitens, cononicam absolutionem implorabat. Quam ubi parum cre- 
duluspatriarchaindignabundusquenegavit, coacta episcoporum synodo dedit operam Michael, ut Arse- 


LU DE SCHISMATE VITANDO. 785 


nius sededepelleretur,eique Germanus ILI substitueretur. Rem plenius cognoscere licet ex Avseniitesta- 
mento quod Cotelerius Monum. ecol. Gr. t.I/ p. 168, vulgavit. Germano item Josephi abbatis artificiis 
expulso, Josephus ipse patriarchalem sedem, adnilente Cesare, oblinuit. Interim. Byzantina Ecclesia 
gravi schinnate laboravit. dum alii Arsenio ut inique. ezauctorato studerent: alii, ut. fit, Josephum 
patriarcham novetlum scclarentur. Hoc animorum fervente estu, atque. in his ecclesiasticis motibus, 
Methodius monachus, ut schismnti (quod sane pessimum, Ecclesie malum est ) obviam iret, libellum 
srribendum censuit, quo demonstraret. Byzantinum Ecclesiam, quanquam. smpe a prepotentia 
Caesarum (de qua legendus est. Lequinius Or. Ch. L. I, dissert. priv. cap. A7) contra. «vquissimas. et 
sanctissimas canonum normns, pastores invita accepisset, nihilo tamen minus perpetuo cavisse, ne 
schisma in populo fieret; dummodo hi presules orthodoxam fidem retinerent. In hoc sciliret vertitur 
totius summa opusculi; cujus notitiam seu litulum tradidit olim A latius fn. Diatribe de Method p. 
383, neque tamen ubinam id latitaret nobis indicavit: mihi vero in Vaticanis codicibus deprehensum 
est, et typis dignum atque utile visum. Etsi enim idem argumentum. anoymus. alius auctor versnvit, 
quem e codice Barocciano anno 1691 vulgavit Ozonii Humphredus Hodius (n), Baroccianum tamen 
opusculum et brevius est, et ab hoc Vaticano satis diversum, ut legens comperi. 





(a) Opusculi ab llumfredo editi titulus hic est : Anglicani novi schismatis redargutio seu tractatus 
er historiis ecclesiasticis, quo ostenditur, episcopos, injuste licet depositos, orthodoxi successoris 
communionem nunquam refugisse. Ευιτ. 





DE SCHISMATE VITANDO 


LIBELLUS. 


ΜΕΘΟΔΙΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ Συλλογὸ εκ διαφόρων A METHODII MONACHIez diversis libris synopticis 


συνοπτικῶν βιβλίων, ὃτι ο) δε σχιζεσῆαι τοὺς 
Ἰαοῦς ἀπὸ τῶν ἀρχιερω ὀρήοδυδων 
εκατά τινα. ἐγαληματικὴν 
Ροτονία αὐτῶν προθῇ. 


ὄντων, 


ει 





περίστασυ ἡ 





Κωνσταντωουπολεως καὶ 
ὀαχωρὰσαντος, Νεκτάριος πατριάρχης κεχειροτό- 
xa, καὶ μετ αὐτὸν ὁ μέγας Χρυτόπτόμος τού 
Ἀβλερίέντος ἀδίκως, 
πτερίον ἀδελφὸς εἰς τὸν θρόνον ἀνάχθη παρά πᾶσαν 
Azeuxi? παρατλρησιν o) μόνον διά τὴν τοῦ ἵερον 











à» τῆς βασιλίδος θοόνον µηδέ- 
Μετά τούτον ἀνάγέται CAS 
Vi cw» θρόνον, ἔτι τοῦ Χρυσοστόμου yos εἴκοσι 
Tip οὕτος ἐπιζύτας χρόνους τῷ ἠρόνω, ἠνήσκει, 
Ἐύθη δὲ τὰ σχίσµατα τῆς Ἐκκλησίας ἔτι uv 
Ἀπιαοῦ à» Οεῖον Χρυπόστο- 
Bb μετὰ τῶν ὀρθοδοζω» πατριαρχῶν εν σ΄ pole 
ἐικτύχοις. Μετὰ ᾽Αττικὸν Σισίνιος" µ. τον. Ne 
πόριος. Τούτου καζαιρεθίνος ἐν τῇ τρί συνόδῳ, 
Χκξιμιανὸς τῆς Κωνσταντιονπολεως χειροτονι 
ἔπσκοπος. Τούτον τέλευτήσαντος, ὁ ἱερὸς ix Κνζί- 
1 µετατιθετάι Πρόκλος εἷς Κωνσταντιωούπολιν 
ἠφήσιι καὶ σνναυέσει τοῦ τηνικαῦτα Ῥώμης dpyu- 
Pe; ώς ὁ Ζωναρᾶς ἱστορεῖ iv τῷ Χρονικῷ αὖ- 
τῷ (6): καὶ ἀλλαχοῦ δὲ φέρεται. Ο δὲ θεῖος Προ- 

















τῷ συντάξαι an 












Sylloge, qua demonstratur haud oporterepopulos 

ab orthodozis episcopis semet. sejungere, quan 
quam ez aliqua crüninosa ratione electio eerum 
processerit. 

1. Postqam magnus Gregorius Theologus Con- 
stantinopolitanai sedemabs se abdicatam dimisit 
creatus est patriarcha Nectarius; et post hunc 
Chrysostomus; quo inique expulso, Arsacius prae- 
dieti Nectarifrater ad sedem evectus est, sane 
contra omnem canonicamregulam. non solum ob 
injustum Chrysostomi exsilium, verum etiam quia 
ut traditum est, sollicito ob cemulationem fratri 
Nectario juraverat Arsacius nunquam se regie ur- 
bis infulas fore recepturum. Arsacio successit, su- 














κὸς Β perstite adhuc Chrysostomo, Atticus, qui nonnisi 


post vicesimum episcopatus annum mortuus est. 
Eeclesice vero schisma sublatum est, cum nondum 
exstincto Attico divi Chrysostomi nomen in sacra 
Diptycharelatum fuit. Attico successit ; 
huic Nestorius: quo decretis tertie synodi depo- 
sito, Maximianus Constantinopoleos flt. episcopus. 
Atque hoc mortuo, transfertur Cyzico Constantino- 
polim sanctus Proclus, sciente etcomprobantequi 
per illud tempus erat Rome hierarcha, ut et Zo- 
naras in Chronico narrat, et aliunde etiam. com- 
pertum est.Porro divus Proclus cum sancto Proclo 
Alexandrino communicabat;neque is tantummodo 
verui eliam preecessor ejus Maximianus, nec non 





(1) Lib. xii, 22. Notitie tamen hujus partem aliunde sumit Methodius, ut ipsemet innuit; nam 


183 


METHODII MONACHI. 


τοι 


Sisinius et Alticus. Nemini enim adversabanlur À κλος κοινωνιχὸς ὧν τῷ ἁγίῳ Ilpéxo τῷ Άλεξαν- 


sive Cyrillus sive reliqui patriarche propter vel 
sedis translationem, vel alienam a summo jure 
canonico electionem. Neque vero episcoporum ho- 
rum ordinationes a quopiam repudiabantur. Qui 
enim id fieri poterat, preediclis summatibus con- 
sentientibus? 


2. Quod vero res ita se habuerit, cum aliunde 
constat, tum etiam ex epistola ad Nestorium sancti 
Colestini papre Romani palam fit, quee inciptt: 
« Aliquantis diebus vitee nostre. » Et paulo post: 
« Sancte recordationis Atticus catholicre magister 
(2) tidei, et vere beato Joanni etiam ad ista succes- 
sor. » Et mullis interjectis: « Cur tamen ea que 


adversus hos tunc suntacta, queruntur, cum cer- B« ^ 


tum sitillinc ad nos a catholico episcopo Attico 
tunc commentarios esse directos ?» ldem ad cle- 
rum Constantinopoleos, atque ad tunc versantes 
ibidem, episcopos, presbyteros diaconosque 
scribens contra Nestorium, sic loquitur: «Nam ut. 
arecentioribusinchoemus, quid non animos vestros 
magisterium — edocuit sancte recordationis 
Joannis episcopi, cujus oratiocatholicam astruens 
fidem toto orbe diffusa est? qui nusquam per 
doctrinam suam defuit, quia ubicunque lectus est, 
predicavit. Illius diligenti prudentie constantia 
celebrata successit, Rexitenim sancti recordationis 
episcopus Atticus Christianum populum decessoris 
exemplo, el sacrilegos persecutus est hereticorut& 
furores, » Cyrillus item in sua ad 
epistola ait: « Testor, vivente adhuc beate 
recordationis Attico, scripsisse me de sancta et 
consubstantiali Trinitate libellum. » Sic ergo isti 
se gesserunt locutique sunt. 


3. Quis vero ignorat, quod jam ego dicturussum, 
nempeillorumquiinjustissimam sclestissimamque 
magni Chrysostomidepositionem curaverunt, prin- 
cipem fuisse Alexandrinum Theophilum, proximos 
autem huic Severianum, Gabalitanum,et Berrhoen- 
sem Acacium ? Attamen hi post Chrysestomi obi- 
tum,quanquam apud Innocentium papam postulati 
fuerunt, tamen neque depositi sunt neque incre- 
pili; quia prenas propter Chrysostomum de ipsis 
sumendas Dei judicio papa permis: 
Theophilum quis a propria communione removit, 
qui omnium Chrysostomi calamitatum verbo ope- 
raque auctor fuit propter invidiam adversus hunc 
susceptum ? Saneet in Patrum Vitis sic legimus: 
« Dixit sanctus Theophilus episcopus Alexandrie.» 
Quod autem hos Ecclesia in venerabilium habeat 
patriarcharum atque pastorum numero, testimo- 





(2) In Appendice prima ad jur. civ. Yat p- die 
jum demonstravi, textum genuinum epistolie hu- 
jus in codice antiquo Bobiensi habere amator pro 
magister, Hic tamen sequi debeo Methodii ieclio- 
nem Φιάσκαλος, cujusmodi est in vulgatis Graecis 
editionibus. 











Neslorium ϱ ?. 


. Ipsum vero p µένου (3). Av: 


Δρείας: oj µόνον d' οὗτος, ἀλλά καὶ ὁ πρὸ αὐτοῦ 
Μαξιμιανὸς, καὶ δή καὶ Σισίνος, καὶ Αττικός, Πρὸς 
οὐδίνα καὶ γὰρ διιφέρουτο οὔτε Κύριλλο οὔτιοὶ 
λοιποὶ πατριάρχαι ἵνεκα τῆς µεταθέσιως xe τῶν 
παρὰ τὴν χανονων ἀκριξειαν ονιῶν' Αλλ' ejds 
αἱ τούτων οτονίαι ἄδεκτοί τωι ἐγεγόνεισαν 
πῶς γὰρ, αὐτῶν ἑπαινουμένων; 

β'. Καὶ ὅτι ἀλδθὲς ὁ λόγος, ὅξλον piv d 
δήλον dt ἐκ τῆς πρὸς Νεστόριον ἐπιστολῆς τ 
Κελιστίνου, πάππα Ῥώμης Ee ἡ ἀρχή 
ἡμέρας ζωῆς ἡμῶν. » xai 
μνήμης) Αττικὸι 
ααθολικῆς πίστεως, κα ἀληθῶς τοῦ µακαρίον 
Ἰωάννου καὶ διάδοχος. » καὶ μετὰ πολλά” 
Όμως διὰ ἐκείνων πεπραγμένα ζητεῖ- 
Bab πρὸς 








































χόνους κατὰ Ἀεστορίον, τάδε φησι" « "lv γὰρ ἀπὸ 
» Νεαρῶν ἀρξώμεθα, ci οὐκ iint» ἡμῶν ταῖς 
ἠνχαῖς ἡ παίδενσις τοῦ τῆς ἁγίας μνήμης Ἰωάννου 
λόγος εἷς πάντα τὸν κοσµον ἐεκύθη) 
» καβολικὴν πίστιν: ὃς οὐδαμοῦ κατὰ 
διδασκαλία» ἀπῆν" ὅπόν γὰρ δήποτε ἀνεγνώσθη, 

δε. Τὴν δὲ ἐκείνου ἐπιμεὶ 
δαβιουμὼη δὲ ad 









yo ὁ τῆς 
τὸν Χριστιανικόν 












προπγησαμένον ὑποδέγμαι, καὶ ἐδίωξε 
Aw αἱριτικῶν μανίας. » Καὶ Κύριλ- | 
Νεστόριον Myw «᾿ Em ἀληθείκ 
3 τὰς µακαρί 
4 uet θίθλος περὶ τὰ 
ἁγίας καὶ ὁμοονσίου Τριάδος. » Καὶ οὗτοι μὲν ταῦτα. 
γ)« Ἐκεῖνο δὲ τές οὐκ οἶδιν ὃ τι φημί, τῶν civ 
X» καὶ παρανομωτάτεν τοῦ με/άλον Xpu- 
ν καβαίρισιν ἐργασαμῖνων 
αἴτιοςὁ Αλεξανδρείας Θεόγίλος: 





















AXX ὅμως οὔτοι μετὰ τὴν 
σι ἐμφανισθεντες  Ἰνοχεντίῳ 
Ἰρέθησαν, πετιμήθησαν, 
Χρυσοστόμου ἐκδίκησιν τῷ Or 


ὁμον κούµη- 


mmm, '* χαθ- 





[ 
πάππα ἀναθι- 
τίς ἀπεβάλετο; τὸν 
πάντων τῶν κατά Χρυσοστόμου κακων αἴτιο (4) 
ge καὶ ἔργῳ Ὑεμενημῖνον δια τὸν πρὸς «iim 
pÜbov' ὁπύτε καὶ εἰς τὰ Πατιρικὰ ἀναγινώσκομο 
οὕτως" « Ἐπιν ὁ ἅγιο Θιόψιλος ἐπίσκοπος Αλεξαν» 
δρείας. » Ὅτι δὲ ἅγιοι τῇ Ἐκκλησίᾳ εἰσὶν οἱ mpon- 
βημένοι καὶ ἀρχιερεῖς καὶ ποιμένες ἀναγινώσκομεν 
καὶ εἰς τὰ συναξάρια ἐκκλησιῶν οὕτως « Τὸ dt 




















(3) Ergo falsa narrarevidetur Nicephorus Cal i- 
stus Hist. xu, 34, apud quem Innocentius Theopt 
lum anathemate percutit. Reapse illa Innocent. 
epistola a Callisto relata inter spurias ponitur. 





(4) Non legitar ob rasuram αἴτιον, 


785 


DE SCHISMATE VITANDO. 


186 


arg reU Ὀκτωθρίου pvüpx τῶν iv ἁγίοις Πατέρων À nium dant ecclesiarum synaxaria, in quibus sic 


ἁμών ἀρχιιπισκόπων Κωνσταωτινουπόλεως, Νεκτα- 
Ρίου, ᾿Αρσακίου, ᾿Αττικοῦ, x«i Σισινίοῦ. » Tpoma- 
piv) yos d " «Ὦ θεοφὀροι χυθιρνῆται λαῶν, τῶν 
Que» αυθερνήτῳ Θιῷ ἐκτεωῶς πρεσθεύσατε, ἱεραρ- 
Χικῶς ὁδεγοῦντες καὶ νῦν τὴν ποίµνην Όμῶν ἄνω- 
σασθε ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν. » 














δ. Μετὰ Πρόκλον ὁ μέγας Φλαβιανὸς, ὁ τὸν ἀρχι- 
μανδρίτην καθιλὼν Εὐτυχῆ, τᾶς Βνζαντίδος κατέστη 
ἀπίσκοπος οὗ καβαιριθέντος dw ᾿ἘΕφέσῳ 
ληστριαβ συνόδῳ, ἰπειδὲ καθιΏε 
Ἄρονα Διοσκόρῳ ὄντα, καὶ φονευθένος, λὰξ ἔναλα- 
µένον αὐτῷ Διοσκόρον, à ὡς ἕτεροι λέγουσι, Bap- 
σουμᾶ παρεληφότος αὐτόν εἰς ὑπερορίαν, xel καὶ 
Tí» ὁδόν σφαγῆναι αὐτὸν παρασκευάσαντος, Ava- 
τόλιος wr! αντοῦ εἰς τὸν αὐτοῦ θρόνον ἀνάχθο πρὸς 
Διοσκόρου" ὃς καὶ αἱρετικὸς ἦν, ἔπερ εἴρηται, καὶ φό- 
νου αἴτιος τῷ ἁγίῳ Ἰέγονε iab Τούτον ἐν τῇ 
τετάρτῃ συνόδώ καθαιρεθέντος, οὔτι Ἰουβενάλιος à 
Ἱεροσολύμων, οὔτε τις de; τῶν συμποαξάντων iv 
Ἑφέσῳ Διοσκόρῳ i» τῇ ἁδίκῳ μέν καθαιρέσει τοῦ 
ἁγίου Φλαθιανού, Άνατολιου δὲ οὐκ ἀνεπιλύπτῳ προ- 
θιδασια, κατεκρίθο à ἐπετιμέθη τὸ σύνολο" ἀλλ' 
eid" αὐτὸς ᾿Ανατόλιος, οὕτως, ὡς εἴρηται, χειροτο- 
Μηθείς, Μαρτυρεῖ τοῦτο καὶ à πρὸς τὸν βασιλέα Mao- 
πιανὸν ἐπιστολὴ τοῦ παππα Λέοντος, γραφεῖσα διά 
Ti» τότε γεγονυῖαν παρακίνησιν τῶν ἐνοριῶν' φησὶ 
γὰρ ἐν αὐτῷ ὁ πάππας Λίων οὕτως « Διὰ δὲ τὸ 
προστιθῆναι αὐτόν, ὤγουν τὸν ᾽Ανατόλιον, τῇ dpfo- C, 
dolo πίστει, εἰάσαμεν τὰ πιρὶ τῆς χειροτονίας αὐτοῦ 
ἀνεξέταστα, Αρκεσθήτω γοῦν i» τούτῳ, καὶ περαι- 
τέρω μή προβαινίτω 










































V. Αλλά πιρὶ μὲν τούτων ἴσως ἂν τις ἐρῇ τῶν 
σέµερον πάντα ῥᾳδίως φθε/γομῖνων, προγάσει τοῦ 
ροῦ ᾿Αρσενίου ἐκείνου (3), ei γε καὶ ὑπίρ τὰ 












ἐσκαμμῖνα πηδῶντες πᾶσαν τὴν τοῦ Θεοῦ Έκκλη- 
σίαν διέφθειραν, χαὶ πᾶσαν τήν οἰκούμένην ἀνεστά- 
τωσαν ὅσον τὸ κατ' à πάσας ἁγνιὰς καὶ 





οἰκίας ἐωφιλονίκων καὶ µαχίων συζητήσεων καθ- 
εάστην ἀναπιμπλῶντες Aw ob πλείους οὐδε εἰδίναι 
μάχονται 
4 τῆς Did ἐξύγον p- 
ν odds iue 
καθὼς εὕρισκον τοὺς καιροὺς, τὰχα δέ καὶ τὰ 
µατα ixotvov τῆς οἰχείας ἐπιτιμίας ἐπιμονήν, καὶ 
δὲ καὶ τὸν πρός rto» ἔπαινον day 
πὀιούµενοι. Καὶ mti τῶν ἑἰρημένων 
ταῦτα ἐρῇ" πετὶ δὲ τοῦ τῆς οἰκουμένης λαμπτῆρας 
Ἰωάννου τοῦ τὴν € χονσοῦ τί ἂν τις καὶ 
εἶποι; Οὐχὶ αὐτὸς ἐστιν ὁ φθονηθείς; οὐχὶ αὐτὸς 
dero ὁ dde ig; "AYX ὅμως στᾶθωη ἀλξθείας 
ὢν, civ μὲν ἀδικίαν ὃν ἔπαθε, τῷ Θιῷ db, τῷ 
αρῖναι µέλλοντι πᾶσαν τὰν γῶν' αὐτὸς δέ, ὑπὶρ τῆς 
Ἐκκλησίας, καὶ τοῦ μὴ σχισθῆναι φοοντιζων τὸ 










ὅτι τι ταῦτα 

















(3) De Arsenio et schismate ob ejus depositio- 
nem coorto dixi in previa notitia dpuseub 


legimus:«Oetobris die undecima, commemoratio 
sanctorum Patrum nostrorum Constantinopoleos 
antistitum, Nectarii, Arsacii, Attici, atque Sisinii.» 
Jtem troparium tono quarto:» 0 divi gubernalo- 
res populorum, apud communem gubernatorem 
Deum estote intercessores, pro vestro officio nunc 
etiam gregem vestrum coelitus dirigentes : pacer 
animabus nostris postulate. » 

4. Post Proclum magnus Flavianus: is qui Euty- 
chem archimandritam profligavit, Byzantine urbis 
episcopus exstitit. Is. tamen in latrocipali Ephesi 
synodo, propterea quod Eutychen cum  Dioscoro 
consentientem da mnaverat, interemptus fuit; sive 
calcibus insiliente Dioscoro, sive,ut alii dicunt, a 
Barsuma in exsilium compulsus, atque inter eun- 
dum a sicariis interfici jussus. Tum  Anatolius in 
Flaviani sedem a Dioscoro substituitur, homine, ut 
dixi, heeretico, et qui sanclo Flaviano necem attu- 
lerat. Etsi autem Dioscorusaquarta synodo depo- 
situs fuit, attamen neque Juvenalis Hierosolymita- 
nus, neque alius quisquam ex iis qui Dioscoro ad 
injustam sancti Flaviani depositionem,culpabilem- 
que Anatolii promotionem, Ephesi faverant,nemo, 
inquam, vel damnatus est velomninoobjurgatus; 
ne ipse quidem ea, quam diximus, ralione ordina- 
tus Anatolius.Testatur hoc epistola quoque Leonis 
pape ad Marcianum imperatoremsceripta dediee- 
cesium per illud tempus commotione, ubi heec le- 
guntur : « Quoniam vero ipse (nempe Anatolius) 
orthodoxam fidem amplexus est, de ordinatione 
ejus questionem instituere prietermisimus. In hoc 
ergo rerum statu maneat, neque ulterius quidquam 
moliatur» 


5. Verum ad hec fortasse respondebit aliquis 
eorum qui tam intemperanter nunc obloquuntur, 
dominun illum Arsenium obtentui sumentes: qui 
omnem egressi modestis limitem, universam Dei 
Eeclesiam pessum dederunt, quique totum quoque 
terrarum orbem, quantumin ipsis est, permiscue- 
runt; quiforaomnia domosque contentiosis pugna- 
cibusque quiestionibus quotidie onerant, quin ta- 
men plerique eorum id, pro quo depugnant, intel- 
ligere queant; hi, inquam, dicent: Quorsus hec ? 
alii nune suntquiinjuriam pertulerunt alii item. 








D qui pene sententiam scripserunt: res autem ,pa- 


rum velnihil horum intererat: pro re nata judi- 
carunt: fortasse etiam hoc judicio cdequitatisfamam 
stabiliendam sibi putarunt, seque alicubi laudem 
consecuturos existimarunt. Sane in priedicto nego- 
tio sie quispiam loquatur. Verum enimvero de 
mundi luce Joanne, lingua aurea predito, quis ita 
dicere ausit? Nonne ipse invidite atqueinjuriarum. 
tela perpetiebatur ?nihilo tamen minus, cum esset 
veritatis exploratissimc exemplar, inficiam sibi 
injuriam Deo permittebat, qui universiorbisjudex 


(9) Intelligit judices qui Arsenium patriarchatu 
exauetoraverunt. 


187 


METHODII MONACHI. 


futurus est: dequo Ecclesie pace sollicitus, cavens- À σῶμα Χριστοῦ, τοῖς μετ αὐτοῦ οὔσί τεσσα 


que ne Christi corpus laceraretur, interrogatus & 
quadraginta suarum partium episcopis, quidnam 
eis in tanta injuriarum nequitia contemptuque ca- 
nonum agendum suaderet, respondit orans simul 
atque adhortans, communicarent eum adversariis 
suis, ne schismatis, rei fierent.Reatum porro haud 
in eos contulit qui se iniqueetpreetercanones con- 
deimnaverant, verum his veluti ascripsit, qui sibi 
favebant, sanctis episcopis, nisi cum crteris com- 
muniearent concordiamque servarent, videlicet, 
quiaadversarii pariter orhodoxiam retinebant. 
idem sanet» quoque Olympiadi in allocutione. 
quam templo egressurus atque in exsilium profe- 
eturus habuit, hzc ait:« Fieri non potest, ut Ec- 









elesia Dei sic viduata permaneat. Si quis ergo or- p 


dinatus fuerit, et tanquam patri subeste. neque 
secus ac mihi caput docile inclinate. » Hiec. legen- 
tibus Chrysostomi Vitam explorata sunt. Sed de ea 
re hactenus. 

6. Imperator Anastasius, prout in Sabe magni 
Vita descriptum est, Euthy sede dejecto ; qui 
Acephalorum hreresim, cujus ipse studiosus erat, 
non recipiebat, Macedonium huie substituit, quem 
consectaneum suum judieabat. Sed quia orthodoxus 
vir apparuit, ipse quidem confestim sede atque 
urbe pellitur; ordinatur autem Timotheus : qui 
pariter brevi expellitur ab impio Ciesare, quia or- 
thodoxus deprehensus est. Atque hi fortunam ejus 
modi experti sunt. Interim vero sanete urbis pa- 
triarcha sanctus Helias, his. auditis, angebatur 
quidem animo propter injustam priedietorum. pa- 
triareharum deposilionem: nihilo tamen minus 
eommunicabat eum nuper electo post priecessoris 
expulsionem, quoniam uterque orthodoxus erat. 
Quin adeo ab hujusce heereseos viribus divus quo- 
que hieHelias propria sededetractusin vincula 
conjectus est: ipsi autem substitutus Joannes. qui 
heeresi consenticbat, etab imperatoris sententia 
nondiscededat. Verumtamen hic Joannes diviSabie 
familiaris amicusque erat; cujus oblemperans ad- 
monitionibus ah hieretica sententia sectaque xtatim 
recessit, fidemque llelie sanctorumque Patrum 
Sabe ac Theodosii toto animo amplexus est. 











7. Etenim cum aliquando imperiali mandato 
cunctus de more populus, monachorumque innu- 
mera multitudo in. sancti protomarlyris templo 
coivisset; tanquamsi patriarcha Joannesanathema. 
lis dicturus esset qui synodum quartam admitte- 
rent, Severum Acephalum repudiarent; id enim se 
facturum promiserat ministris regiis Joannes; am- 


(7) Intellige Palladii Dialogum de Vita S. Joannis 
Chrysostomi ed, Montf. tom. XIII, cujus videsis 
pag. 28e136. Creferum Palladiusait, Chrysostomum 
priecepisse Olympiadi ut subesset futuro post se 
episcopo, ita tamen siille consensu omnium electus 
esset, et reluclans nedum ambiens, Καὶ ὃς ἂν ἄκων 
ἀχθδ ἐπὶ τὰ» χειροτονία, μὲ ἀμβιτώσας τὸ πρ 
μα, κατὰ συναίνεσιν τῶν πώντων. Quas recipi 



















σασι, περὶ τοῦ τί yph medi 
πραχθεῖσον at 
διάταξιν, 
προτρεπὀµενος, 







ἅπεα 
Κουω 


καὶ παρὰ πᾶσαν πανονικὴν 





παρακαλων uu καὶ 
φησὶν, «cole, ἵνα μὴ αἴτιοι 
αἰτίαν οἳ τοῖς dixo καὶ παρά κανόνας 












χαὶ ὑπὲρ ow) ἁγίοις ἀρχιερωσω, ἂν 


μὴ 
Kai πρόδηλο 
ὀρθοδοέίας à 


συνίλθωσι καὶ συγκοινωνῆσωσι. 







διὰ τὸ κἀκείνους, Turo 







«Αδύνατον οὕτως ah 
Ki τις οὖν προβῇ, ὡς 
ἐμοὶ τὴν κεραλὲν 
τὸν αὖτι 


πόάμενος οὕτω φησίν. 


' 08: βατιλεὺς 
qi. Σάδα ἀναγέγραπται Si. 
τοῦ ἠρόνου καταγαγὼ 
ραδιχόμενον αἴρετῳ, 


Αναστάσιος, ὣς iv τ 
Εὐθύμ 








ροτοντήῆναι παρεσκεύατεν, ὀμόφρονα 
εἶναι οἱόμενος. " F; 





εἰ δὲ ὀρήόδοξος 





ἂν ὁ ddp 
P χρίνου καὶ τὰς πόλεως ἕξε 
Tubes δὲ durs αὐτοῦ. προὔῶλεται. ἀλλὰ 
καὶ οὔτος ἐξοστοκκίζεται παρὰ τοῦ Φυσσεθοῦι 
ὀοθόδηξος γλο εἶναι εὔοηται Καὶ oh 
ἃς ἁγίας πόλεως 
ἀκούων ἄχθιτο μὲ 











ἀρχιεοεὺς, 
yu, τν 











τὸν 


τόν πρὸ α 





εἶναι, καὶ 
dux καὶ ὁ θείος 
θασίεὶς θρόνου 


ὡς 








αἱρετικοῦ. μὲν go 
συντοµως ἀπέστη 
Πατέρων Σι 











Ἠλίον dé πίστει καὶ τῶν Πείων 
Θεοδοσίοῦ ὅλον 





d 





ἀναθεματίσαι 





σύνοδε 
Ἰκέγαλον μὲ παρ 


οὐ fa 


episcopi conditionesnescio cur Methodius 
rit. Palladii locum recitat etiam Baronius 
ad an. 404 .n. XLI. 

(8) Cum Methodioscrihit Euthymtum eliz 
nymus Baroccianus;sed dicendum esse 
mium, prorsus constat ex hisloria ; et s 
habet'e tamEphremius v. 1060 et 9756. 





T89 


DE SCHISMATE VITANDO. 


790 


Ἰωάννης ὑποσχεθείς * ἀνήχθη οὖν ὁ αὐτὸς ἐπὶ τοῦ A bonem patriarcha conscendit, cum eoque Sabas ac 


ἄμβωνος * σὺν αὐτῷ dt xai Σάΐας καὶ Οεῦοσιος οἱ 
τῶν αοναχῶν ἔξαοχοι, καὶ τὰς ὀρθοδοξου πίστεως 
αχοι " ἐτ-ήτην eU) ἄμφω τοῦ πατριάρχον παρ 
ἑκάτερα" Παρὴν o3 βασιλέως ἀνεψιὸς 
τῆς τ ανασωθείς. 
ὑποσχέσεις ὁ Ἰωάννης ἃς πρὸς "Avx- 
ὑποθημοσύναις Θεοδοσί. 
ἀνάθιμα κα 
οἰκονμενικὴν mU 
ἀπεβάλετο X. 























τῶν μὴ δεχ. 
ado» μετὰ 





[240] 
τὰ τῶν αἱρετικῶν φρονούντας. 
τοῦ Δασιλέως Φρονονντες καὶ 





τὸ σέδας ἀπονέμι 
"eem μεν ὃν 








υουπόλεως Εὐθύμών (9) 
τὸν ἀπὸ σχολαστικὠ» CA 





per ποὺς Κ. 
Ἡνχεδονιον, καὶ 
ica ἀποχρισιάοιον καὶ 
fo» (10). 

x". AXI καὶ 





τιοχείας, 
πρὸς τούτοις Guión Τιμό- 





Ἱουστινιανὺς ὁ Sun. 








ἐξόριστον 





ν θρύνον καταγαγὼν 








καὶ Ανόίμον τοῦ ix Τραπεζοῦ 
τον τὰς δασιλίλος pee παρὰ 
καθαιρεθέντ 








οἱ dena 
frau», 





ρου γὰρ ἦν φρονών à 
ἨΜονοθελητῶν καὶ 





αἴρεσις 






poi 
mondo, ds 







καὶ Θεοφάνης CA 





m 
/λὰ καὶ low 
μὲν τὸν ἁγιώτατ 
ἀδίκως καβεῖλε του ὀρονον. καὶ 
i ποεσθυτέραν Peut) 
à» de poss » κος 











ἐπέπκοπον 
εως ἐξύριστον 


| Κωνσταντινουπολεως 








po» ἀποτυφιώ- 
πόλεως 







» οἰκουμενικὴν σύνοδον ax: 


χηκὼς, καὶ 
à µάταιος κατ αἲ- 


σας, ὡς ἔδοξε, σύνοδον ἀθροίσας 








(9) Nempe Euphemium, ut jam. dlxi. 
(10; Hic tamen Timotheus creditur fuisse heere- 
ticus, 






















Theodosius monachorum summates fideique or- 
thodoxa: propugnatores, qui ex utroque latere pa- 
triarch:e astiterunt. Aderat intemplo nepos quoque 
imperatoris Hypaticus captivitate nuper redux. 
Tum vero fefellit prorsus Joannes promissam Ana- 
stasio fidem. consiliis Theodosii obtemperans at- 
Etenim sublata voce anathema egregie 
dixit iis qui eecumenicam quartam synodum cum 
prioribus tribus non reciperent ; Severum, Acepha- 
losque, atque oinnes omnino hereticos exsecratus 
est. Tum enimvero pudore suffusi sunt quotquot 
regiarum partium studiosi in templo aderant ; or- 
thodoxi autem fiduciam receperunt, et patriarchae 
omnes adheeserunt, insuper habentes quod preter 
canones sacros ordinatus fuisset, Ex eo igitur tem- 
pore heatus Sabas ac Theodosius honorem venera- 
tionemque patriarchie Joanni exhibebant sedem 
occupanti, quia jam orthodoxus erat: simulque 
Helia: qui reetie fidei gratia carcere tenebatur. Qua 
sum prorsus sanetum Heliam imitabantur : 
sic enim et ipse superiore tempore cum Constaa- 
tinopolitanis Euthymio Macedonioque se gesserat ; 
postea vero cum Timotheo, scholastico olim Antio- 
cheno et apocrisiario, eque communicaverat. 








8. Justinianus quoque imperator sanctum Euty- 
chium sede dejectum ad Amasem monasterium 
relegavit, eique Joannem subrogavit; quem item 
Εου]ονία, quia orthodoxus erat, admisit ; prieterea- 





C que Anthimum e Trapezuntis Ecclesia ad regim 


urbis infulas translatum ab eodem imperatore. Et 
quanquam deinde Anthimus ab Agapeto papade- 
positus fuit, propterea quod heresim retineret, 
divusque Mennas subrogatus ; ordinati tamen ab 
Anthimo sacri viri, ad communionem admissi sunt. 
quotquot luerelico errori valedixerunt: Severi enim. 
haeresim fovebat Anthimus. Postquam vero Mono- 
thelitarum pessima heresis exorta est, quemnam 
ab his ordinatum sexta synodus non admisit. (cuj 
cieteroqui preeerant Agatho Romanus papa, Geor- 
gius Constantinopolitanus, ac Theophanes Antio- 
chenus)simodo heresim ejuravit, orthodoxamque 
fidem professus est ? Item Rhinotmetus Justinia- 
nus Callistum sanctissimum Constantinopoleos epi- 
scopum injuste depulit sede, regiaque urbe fuga- 
tum et exciecatum ad veterem Romam ablegavil 
Cyrum autem monachum inclusum, ex Amastride 
urbe accitum, in predicti statione collocavit, quia 
prodixerat ipsi reditum in regiam urbem, atque 
impenirecuperationem. Philippicus vero Bardanes 
imperium adeptus, et sextam synodum antiquavit, 
ut ipse putabat, celebrato stulte adversus eam con- 
cilio (id enim se facturum promiserat Callistratici 
cenobii monacho qui ei imperium ominatus fue- 











(11) Imo hic. dicitur Gallinicus ab Ephremio, 
anonymo Barocciano, aliisque. 


TO 


METHODII MONACHI. 


79 


rat); et patriarcha exauctorato. Joannem consecía- A rfc (τοῦτο γὰρ i» ὑποσχεθεὶς τῷ iv τῇ τοῦ Καλλι- 


neum suum elegit, qui fervidus nefarie Monothe- 
litarum hereseos amator erat. Arlemius autem, 
quiet Anastasius dicebatur, cum regium sceptrum 
affectavisset, Cyzico transtulitad regie urbis se- 
dem sanctum Germanum, Joanne ejecto, qui ad- 
versus sacram sextum synodum, ut dixi, fure- 
bat. 


στράτου evi dvri ἐχα)είστῳ, ὅτε αὐτῷ Tiv βασι- 
λείαν ἐχροσμοδότησι ), τον μὲν πατριέρχεν ἐξώθεσεν, 
Ἰωάννην δὲ ὁμὸδοξο αὐτῷ προθάλεο, διάπυρον 
ὄντα τῆς τῶν Νονοθελετῶν δεινᾶς αἱρίσεως ἐραστὲν. 
ῬΑρτίμις δι ὁ καὶ Αναστάσιος λεγόμινος, τῶν 
σεύπτρων τῆς βασιλέας ἑραστές ῄεόμινος, ἀπὸ 
Κυζίκου πρὸς τὸν τῆς βασιλενούσης θρόνον τὸν 





ἅγιον Γιρμαμὸν µετίθεκι, κατασπάσας τὸν Ἰωάναν, τὸν κατὰ τς ἱερᾶς ἕκτες συνόδου, ὡς εἴρηται, Au" 


τέσαντα. 

9. Ex quo autem arcanis Dej judiciis Leo 1sau- 
ricus imperiihabenas corripuit, postque nonum 
regni sui annum iconomachiam commovit, ie san- 
etum quidem Germanum, objurgationum ejus im- 
patiens, extorrem fecit, sedemque metropoleos 
Anastasio concessit, Jam quinquaginta et septem 
annorum intervallo, quo iconomachia debacchata 
est,complurium,ut necesse erat, hujus metropoleos 
patriarcharum successio fuit: donec etate patriar- 
ehe Tarasii, regnantibus Irene magna cum filio 
Constantino, septima synodus coaluit ;cujus tamen 
jussu nemo depositus est, qui ab Iconomachis or- 
dinationem accepisset, si modo sectam ejuravit ; 
exceptis hereseosauctoribus et anlesignanis, vel si 
quis ad finem usque pertinaciam retinuit.Sed ecce, 
post religiosissimum Curopalatam imperatorem, 
Leo Armeniusoccupata tyrannide. consopitam ico- 
nomachiam suscitavit. sanctumque Nicephorum 
erepto pedo in exsilium pepulit. Leoni successit 
Michael Balbus. huie filius Theophilus. Cunctis au- 
tem sex et viginli annis, quibus hi hreretici ty- 
rannidem exercuerunt, nemo fereorthodoxusexsti- 
tit patriarcha, Yerumtamen post Theophili obitum 
magnaTheodora patriarcham fecil Methodium san- 
eti. um ; qui quidem, suffragatore inter ceteros 
eonsiliique auctore magno ascetico Joannicio, utin 
hujus Vita legere est, cunctos ab heresi resipi- 
scentes iu communionem recepit. 





10. Nunc animum attende ad ea quoque scan- 
dala quee Ecclesie propter improbissimum contu- 
macemque Josephum, ipsius Ecclesie eeconomum, 
acciderunt, Tarasii et Nicephori patriarcharum 
sanetissimorum, nec non Theodori Studite, tem- 
poribus. Hic enimJosephus, cum Constantinus ma- 
gne lrones filius repudiata uxore adulterinam 
aliam per nefas toro reciperet, Josephus, inquam, 
nuptiis benedixit contra sancti Tarasii vetitum : 
aquo Josephusimprobus excommunicatus est, non 
tamen in perpetuum : etenim invitus licet plane- 
que nolens Tarasius coactus est illum rursus in 
communionem recipere a Constantino imperatore; 
qui impiam iconomacluam feliciter compressam, 
suscitaturum se sceleste ininabalur, nisi qui bene 
dixerat nuptiis suis Josephum patriarcha recipe- 


0’. Ert dt κρίµασιν οἷς οἷδε tic, Λέων o Ἴσαν- 
Ρος τᾶς βασιλείας ἐγκατέστη κύριος, καὶ μετὰ χρό- 
vov ἔννατον τᾶς βασιλείας τήν εἰκονομαχίαν ἐκίνασε, 
τὸν uiv Gp» Γερμανὸν ἐξόρστον ἐποιέσατο, uà 
Φέρων τοὺς παρ' αὐτοῦ ἐλέγχους, ᾿Αναστασίῳ δὲ τὸν 
τὲς ἐνεχείρισε θρόνον - xel τῶς εἰκονομαχίας 
ταύτης πεντήκοντα καὶ ἑπτὰ διαμεινάσας ἑνιαντοὺς, 
πλείους, ὡς riis, κατὰ Φιαδοχὴν ἐγίνοντο πατριώρ- 
χαι τὲς πόλεως ταυτης * ὕστερον δι ἐπὶ ἡμερών pi 
Ταρασίου πατριάρχον, βασιλέων δὲ Εἰρένας τᾶς 
qx καὶ Κωνσταντίνου τοῦ 
6x σύνοδος * xai 
» Εἰκονομάχων 
vov εἰ τὰν αἴοισιν 






























mov διέμεωιν εἰς τέλος 
ipo» μετὰ τὸν Κουροπαλά: 
Ma Λίων o ᾿Άρμίένιος, βασιλείαν τυραννικῶς 
διξάµενος, τὴν εἰκονομαχίαν παυθεῖσαν ἴδη ἀνήγει- 
µε καὶ τὸν ἅγιον Νικηφόρο τοῦ θρόνου καταγα- 
γὠν, ἐξώρισε. Τοῦτον Φιεδέζατο Μιχαὰλ ο Τρανλός, 
xai o y 



















δὲ εἴκοσι καὶ 
di ἔτισων, ois οἱ ῥηθέντες ἤδη αἱρετικοὶ τυραννέσαν- 
τες ἀναγράφονται, οὐδεὶς σχεδὸν διαμεμένικεν ἁρ- 
χιερεὺς ὀρθόδοξος. Μετὰ δὲ τὸν θάνατον Θεοφίλον 
τὸν ἁγιώτατον Ἀεθοδιον πατριάρχεν & μεγάλη Θιο- 
δώρα ἀποκατέστησεν (13): ra; ἐδέξατο συναι- 
νέσει καὶ σνμθονλῇ και zo: ueri d» àcx 
"Iocyvixiov, ὡς ἴσωεν ἐκ τῶν iv é 
τούτων φιρομίνων, όσοι δελαδὲ 

v. Ῥήτησον καὶ 
ἁγινιαστὴὺν Ἰωσέφ, 













à τὸν παρανομώ. 
Ἐκκλεσί -] 





D 
ἐκεῖνος τὸν τ 
voy. ἐκβαλόν' 


μεγῶκς Εἰθύνης υἱὸν Κωνσταντῖ- 
οἰκείαν γαμετὴν, καὶ ὤλην µοι- 
χικῶς ἐπεισαιαγόντα τὴ σψιτέρᾳ κοίτη παρανόμως 
ελόγησιν, ἀπειπαμένου c ο. 
ὃς, καὶ κααιρίσει τὸν ἄθισμον ὑποβαλὼν Ἰωσέφ, 
οὗ μόνον εἰς τος οὐκ ἴσχυσω, ἀλλὰ καὶ dig κοινω- 
vis) αὖθις cou i 















πάντως καὶ 
τοὸς τοῦ f«- 
σιλίως Κωνσταντίνου, ἀνεγεῖρι ἀπειλουμένον κα 
κος τὴν ἆδη καλῶς πανθεῖσαν ὀνπσεθῷ εἰχονομα- 
Aims εἰ εἲς τΏος diro; μενα τῷ πατριάρχς ὁ 











(12) fune jocum de Michaele, Theophilo ét Theodora, citat ex Methodio ms. Allatius. Contra 


Creygh. p. 344. 


DE SCHISMATE VITANDO. 


79& 


εὐλογὺσας αὐτὸν, ὡς εἴρηται, Ἰῶσηφ' τοῦτον ὑστε- A ret : quem ipsum postea Nicephorus quoque pa- 


ῥον καὶ Νικηφόρος 6 πατριάρχης καὶ ὁμολογητής 
ακτιδέξατο, καταναγκασθεὶς παρά ἈΝικεφόρνυ τοῦ 
ἀπὸ nexum ἁρπάσαντος τὲν βααιλείαν βιαίως, καὶ 
τν µακαρίαν Εἰρένην ἐξώσαωτος" Ἐπεὶ δὲ 
πατὰ τῶν Βουλγάρων πίπτωχε πόλεμον αἰσχρῶς à 
Νικηβόοος, καὶ i βασιλεία 
ῥάΧιον µειαθέθηκε, θανόντος καὶ τούτου μιτὰ δύο 
μόνους τῆς ἀρχῆς μῆνας, ὁ Κουροπαλάτης Μιχαήλ 
d ἑ ς qóucac καὶ Ἰωσὴψ 


















ἱεροῦ Νιχηφόρον τοῦ πατριάρχον. 
s συν' 5 
᾿Ἐκκλησίᾳ Θεόδωρος καὶ τῷ πατριάρχη ἀξίως τῇ 
ἑαυτοῦ καὶ γνώσει καὶ Gptzj ποιῶν ἄνωτο, ὲ 
Bio αὐτοῦ ἀναγεγραπται, καὶ ἓν τινι τ. 
i γσὶ γὰρ ὁ τὸν βίον συγ/ρα- 
φάμενος οὕτως « Μετὰ τὸ ἐπανθεν τὸν ti) 
Θιόδωρον xui τὸν πατριάρχην ἈΝικοφόρον ix 
ae, τὸν γΏερων καὶ γιλόνεικον τρόπον ἀποῤῥι- 
ενος ὁ Θιόδωρος, ὅλως μετὰ τοῦ πατριάρχον de 
ὁμόστεγός. ὁμοδίαιτος, καὶ πολλαῖς αὐτὸν 
Gus ἔστιφε, » Τοῖς 
καὶ τὰ τοῦ. ary de ὁμολογηταῖς 
Mifod io: Dro; ἐν μιᾷ τῶν 
Βοσκητιανοὺς 














reg 












nob γὰρ οἱ 
τοὺς Σακκουδιωνοὺς καὶ 

















ους TB Ἐκκλησίᾳ " ἀποσχι- 
ζομένους αὐτῆς. « Ὁ vp µακάριος Πωτὴρ ὑμῶν 
Θόδωρος. εἰ μή προτίπον ἀπιδάλιτο 4 εἶπι πάντα 
καὶ Έγραφε κατὰ τῶν ἁγίων Ταρασίον 
καὶ Νικογόρου, οὐκ do dis κ. ον ἰδιχὸ- 


qtia. » Ταῦτην δὲ zi» inr 

ἁτω B Βιθλίῳ τοῦ ἁγίου Taco. 
.O μέντοι μέγας Μαῤόθιος 
θρόνῳ Άρονοως, ὁσίως καὶ 
ἀπαίρεί τών τῇδε. 
ἁγίον Ἰγνατιον πατριάρχον ἁναδει- 
τοῦ θασιλέως Μιχαλλ. nios, Kai. 


(13) Epistolam hanc in Niconis inedito opere 
alii queerant. Ego quidem eam lego in perdocto 
uodam prolixoque Greci auctoris tractatu non- 
um typis impresso, sed, ut reor, in hac inea Col- 
lectione postea vulgando, in quo rursus luculenter 
demonstratur ex ecclesiastica Historia, scriptis Pa- 
trum, svnodorumquedecretis, quantopere a schi; 
matecavendumsit. En aulem Methodii patriarchae 
epistolam. sive potiusduarum epistolarum excer- 
tum : 
P Αναγνωσθήτω 


ὀμενος tuv 
ἡμῶν Χι- 








εὐσεβὼς 















νόμο 
$m 








ὄνταθθα καὶ ὅτα ὁ μέγας 
λογεταῖς καί πατριλρχαις Μεῤῥθιος πρὸς τ 
s μοναχούς εἶπεν, ἀποσχιζομῖνους 
αλεσὶας dvi τὰ συγγεγραμμῖνα τῷ ΤΙ 
ἁγίω Θεωρρ τω στον. 
Ταρασίων καὶ 


















τε τά Ἱτρραμ 
καὶ Tagus 
προσθεν τὦ 
pr EA 
μονῆ καὶ ἀκροωμένων, xai 
τε καί ἀναύεματι- 



















triarcha et confessor admisit, coactus videlicet a 
Nicephoro generali qui explosa beata Irene impe- 
rium vi usurpavit. Postquam autem in prelio ad- 
versus Bulgaros Nicephorus fcede cecidit, regnum- 
que ad ejus filium Stauracium devenit, qui mensi- 
bus haud plus duobus dominatus obiit, Michael 
Curopalates sceptro potitur ; moxque Josephus di- 
gnissime, utlietanterdicere]licet,a divo Nicephoro 
patriarcha excommunicatus est. 





11. Postid factum ad Ecclesie communionem 
rediit divus Theodorus, qui etiam patriarche pro 
sua sapientia ae virtute reconoiliatus est, proutin 
ipsius Vita narratur, necnon in quadam epistola 
ejusdem scribitur. Ait vero Vitee auctor : « Post- 
quam divus Theodorus ac Nicephorus patriarcha 
ab exsilio in patriam redierunt, omni acerbitate 
inimicitiaque abjecta Theodorus totum se in pa- 
triarchze familiaritatem tradidit, sententia, tecto, 
mensacommuni utens, multisque eum laudibus or- 
nans,» Preedictis consonat magnus quoque confes- 
sor patriarcha Methodius. Ait enim in quadam ad 
Saccudianos Bescetianosque scripta epistola, qui 
nondum Ecclesie reconciliati erant, sed in schis- 
male permanebant: « Nisi enim vester beatus 
Pater Theodorus cuncta improbasset, quee in san- 
etos patriarehas dicto scriptove jecerat Tarasium 
atque Nicephorum, nunquam eum ad communio- 
nem recepissemus. » Jam heec epistolam siquis 
avet inspicere, iu sancti nostri Patris Niconis libro 
quirat Porro magnus Methodius quatuor in ponti- 
ficalu exactis annis pie sancteque vitam clausit. 





13. Mox sancto ad patriarchatum evecto Ignatio, 
Bardas Michaelis imperatoris avunculus atque 06- 
dvog ὑμῶν 
αἴσιον 













καταθεµατίποωιν" ὁ γὰρ µακάριος 
à έρας τῆς (v 








dy ἐπιστοαῖς κατὰ 






Φικαιότατων ἀπεφήνατο, 

L  Ἱἑ 
ν τοὺς rd ῥητέον ταῦτα 

pero ἀκουπάτωσαν' ὅτι εἰ μὲ ἀνα- 


τὰ κατὰ Νικηφόρων καὶ Ταρασίου τῶν 





Methodiis p. 3 
In codieis au! 
bitur : Noi εὖ 





γιος Μεθόδιος κινοθείς, συνο- 
ἀνάθεμα ἐξεφώνησιν. 


795 


sar, nurum suam flagitiose deperiens,uxori proprie A 
missorepudio, cum incestum amorem illum ϱ san- 
eto Ignatio omittere juberetur, ob vitandas objur- 
gationes atqueex his consequentem infamiam (nam 
etiam ecclesia secluserat eum patriarcha) sede 
Ignatium deturbavit, abutens scilicet Michaelis le- 
vitate, ad explendam suam cupiditatem. Quo ex- 
pulso, studio quidem consilioque Bardre, Michaelis 
autem auctoritate, collocatur in sede Photius. 
Verumtamen Macedo Basilius Michaele interempto 
ad regnum connisus. Photium exauctoravit, Igna- 
tiumque restituit. Causa vero rei fuisse traditur, 
quod Photius, misso nuntio, sacre mense commu- 
nione Basilio interdixerat, manum adhuc cruentam 
gerenti Michaelis cede. Sed enim Ignatio mortuo, 
rursus ad Photium dignitas ab eodem imperatore p. 
defertur : cujus filius Leo philosophi nomine οἱδ- 
rus Photium denuo sederemovit ;timens, utaiunt, 
neSantarenum defenderet in causacalumnite quam 
iile olim contra se apud patrem imperatorem stru- 
xerat. Hoc enim obvertebatur Leonis menti nuper 
regnum adepti. Ergo Stephanum fratrem. suum vi 
regia patriarcham creavit. Atqui nemo ex his pa- 
triarchis repudiatus fuit ; sed admissi omnes atque 
in lionore habiti apud fidelium Ecclesiam fuerunt 
et adhuc sunt atque existimantur. Idque fit pala 
ex libro synodico, ubi hec babentur : ο Ignatii, 
Photii, Stephani, atque Antonii sanctissimorum 
patriarcharum ieterna memoria sit. » Et rursus : 
« Anathema iis, que dicta scriptave fuerunt ad- 
versus sanctissimos patriarchas lgnatium atque 
Photium. » 

αἰωνία ἡ μνήμη " » καὶ πι 
πατριαρχῶν ἀνάθεμα. » 

13. Ego vero cum synodici mentionem fecerim, 
addam et alia verba, quorum pene oblitus eram, 
Sic enim ibidem preeterea legitur : « Tarasii et. 
cephori sanctissimorum patrum ieterna memoria 
sit. » Rursusque : « lis quie dieta seriptave fuerunt 
adversus laudabiles patriarchas. Tarasium atque 
Nicephorum, anathema. » Videte rectum Deoque 
gratum sanctweet catholice Feclesi:judicium, san- 
ctorum Evangelii preeconum apostolorum, sancto - 
rumque Patrum nostrorum, vos, inquau, qui ge- 
nerali orthodoxorum ccetui resistitis. Exhorrescite, 
oro, in quantum malorum barathrum per discor- 
diam vestramruatis,emendationique curam impen- 
dite. Nam predicti omnes quibus sacer honor ha- 
betur, quoniam homines erant. humani aliquid 
passi sunt : nostis enim quibus invicem verbis at- 
que scriptis adversati sint : quia videlicet. proba- 
bilesinspeciem causascontroversiarum naeti erant. 
et suum quisque per-equi jus eredebant : quod 
ipsum vestri quoque nonnulli homines nnperis 
temporibus egisse videntur. Elenim que inulti fa- 
ciunt, ex iis qui vestrum summse rectitudinis stu- 
dium simulant, silentio magis comrmendare oporlet 





























METHODII MONACHI. 


Dav ^ « Tà λαληθέτα καὶ γραφίντα x 










796 
σαρῶν, καὶ τῇ σφιτέρᾳ πανκσιλγῶς συμφθειρόμε- 
νος νύμφη, τὴν ἰδίαν ἀναιτίως ἀποπεμψάμινος Ίγα- 
μετᾶν, ἐπεὶ ἀποστῆσαι ἑαντὸν τῆς μυσαρᾶς ταυτησὶ 
ἁγίου Ἴγνατιον κατηναγκάζετο, 








μέξως πρὸς τοῦ 


θων ἐκφυγεῖν τοὺς ἠλέγχους καὶ τὴν ἔντενθεν ἔπι- 


αἰσχόνην ἀποθαλέσθαι (ἀπεῖρξε 







τριθοµέναν α 











γὰρ αὐτὸν καὶ τῆς Ἑκκλεσίας ὁ πατριάρχας), 
θρόνου κατάγει αὖ à τῇ ἐξορία δίδωσι, - τοῦ 
Μεχαᾶλ. xou Χοπσάμενος εἰς i» τοῦ ἴδίου 
[o ἀποπλέρωσιν. ἐκθλκθέντος, 
προθλήσει di 








εἲς wo» ἀνάγεται d *OoErü 





Φώτιον pity τού θρονου 
τον αἴθις ἀνάγει. Ἡ δὲ 
Φωτιος, τῆς ζωο- 








αἰτία, φασὶν, ὃτι πέµγας mi 
ποιοὺ κοινωνίας 0) μετεδίδον αὐτῷ, ἡμαγμένην ἔτι 
ü à τοῦ MtakÀ φόνμ. 'AXAR τοῦ 
o» ἀπολιπόντος, αὖθις tig τὸν Βούνον 



















ἠρύνον παρακικινηκώς (Prisa: 
ἐώσρ ἀνύνασθαι Σανταβκοηνὸ 















7 ὅλοι Φἔκτοι καὶ σεθάσμιοι 
πιστὼν Ἐκκλεσίᾳ ei dizi καὶ Ίνωριδονται. Καὶ 


do 


Ἄγνατιον καὶ Φοτίου τῶν ἁγιωτὰτων 





wj. Ἐγώ δὲ inm 








καὶ d» kín ἐπῶέμησμαι ἑμνημοωευσα" φέρεται γὰρ 
ἐν αὐτῷ τάδε: «Ἰαρασίου καὶ Νικηφορον pta 
πατριαρχὼ» αἰωνία  puhun αὖθις. 
έντα καὶ γραγέντα κατὰ τῶν ἀοιθίμων 








» καὶ 





πατριαοχὼν Ταρασίου xui Χικιφύρου ἀωάθεμα. » 
τν ὀρθὴν καὶ τῷ Θεώ εὐαπόδεκτὸν χοΐσιν 





κχρύκων ἁγίων ἀποττολων, καὶ τῶν ἁγίων Πατέρων 
á "76$ τῷ πουῷ των ὀρθοῦ. 
Φρίξατε, παρακαλώ, ἐννοέσαν 
σθε, και ποὺς Δώρθωσω ἑαυτῶν ἐπάχθη- 
έντες dot, 

ἄνθρωποι ὄντες ἵπαβων τι ἀνθρωπινον : 











ες ὅσα καὶ εἶπον καὶ ἔγραφαν diet 
ἐπειδὴ εὐλ 


τᾶ 














Φιδάσκονσω οἱ 
TU 


καὶ dox» 9ῇθεν 
ἀχριβείας ε νοµενοι, σιωπῇ μᾶλλον 
προσήκει δοῦναι ὃ Ποαφῇ s τὰ γὰρ κρυφξ, γησὶ ὁ 
Λεῖος Απόστολος, γινόμενα ὑπό Τινων αἰσχοόν ἐστι 


irons 








(14) De synodico legi solito quotaunis Constantinopoli et in cuncta Grecia loquitur Allatius Contra 


Creyghtonum, p. 633. 


797 


DE SCHISMATE VITANDO. 


798 


xmibléytw, ᾽Αλλὰ τὰ τῶν τοιούτων οἱ καὶ ἡμῖν ύπο- A quam scriptis. Nam quee in occulto, inquit divus 





srpéjavr; ἀπὸ τῆς καθ᾽ ὑμᾶς πλάνης ἐκδιτγοῦ 
, κατανὺξει ποαλλῆ καὶ Δάκουσι ποιούµενοι τὴν 
ἐξομολόγησιν: ἐγὼ di ὅπιο ἔλτγον, ἀνῆρωπινόν τι 
παθόντες οἱ εἰρημένοι ἅγιοι 








mw καὶ ἔραγω d 
(a; ὤδεος κρίσι 





τὰ ub 
φθονεικίας 
καιρῷ xai πάθει τῷ ὠωαθέματι συνοθικῶς καθυπέ- 


6αλε - τοὺς d' 








ἐπόντας καὶ γράφαντας πάντας ἁσπα- 
«καὶ τὸ, Αἰωνία ἡ μνάμη, πιρὶ md 
ἀπίσης ἀναφωνεῖ, 






» 


iJ, Τί Ὀτεῦθεν ἡμᾶς ἐκπαιδεύουσα ; Ὅτι cot. κρεῖσ- 
σὀν ἐστιν ἢ ὀμόνια καὶ εἰρήνη των ὀρθοβόξων Χρι- 
στικνῶν, ἁστασιάστως καὶ ὀμονοκτικως τερουμένη 
μετὰ φόδον Θεοῦ καὶ ἀγάπης, ἢ 
δοκεῖν διώκεο, καὶ τὸ xai» σχέζειν σε 
αλησίας Χριστοῦ" « "Ey τοὺτ 
Κύριος. « γνώπονται, ὅτι µαθὶ 
ς ἀχριέείας Φοκεῖν dE 








» ἀκρίδειαν 
ἦν Ἐκ- 
γάρ, » φησι καὶ ὁ 
i i 





















νὸς ταραχ. 
cies τὸ 


5 ποιών. στάσεις κινῶν, χαὶ τὸ σωμα 
Ἐκκλησίας, ὀθθοδοξία. τι 
συντηρουµενης, ὁ τόιοῦτος, εἰ καὶ ἀπὸ 
νᾶσίαι 





sioifiing 
Ἰαθείας κι- 
πθε ἑαυτὸν (αἱρέσεται γὰρ, i 
καὶ ἐπαχθᾶς) Ἰόκος ὧν ἔξωθεν μὲν dw δορᾷ προθά- 
ἔσωθον 





οἴεται, 


di γέμων dol, καὶ ἆρπα- 
ἀγανακτήσης ἀκούων " 
ὁ Ἀόγος, ἀλλὰ 
^» καὶ βί 











οὐδὲ 
γὰρ ἡμίτερος ο 





ὑψελιον αὐγαχοῦσι 
αἴδος, "lg 





MT 
μονος: à μὲν ko, «0 τοιωτοςι » φαπὶ, 


DES 





2 Ürmyàpru, vai. καὶ 






ν gaumni 








κος σοι dori ἔστω, mon 
του δορᾷ xx 





» φοορὰν 
quitus 





5v ux μαρτυρίου 





πλόναι 


ἴσχότευ τοανώς ἀποφαίνεται: n δε τὴν 
καὶ 


diete χρυσοῖς 


εέρονα τὸν 


τῶν αἱρετικὰ 





Ἐκκλησίαν σχίσο: 





μετὰ πλείστης ὅσης chi ἐπιτάσνως 
χεῖοόν quat ( "AXIS d 


ζων ci» Ἐκκλποία,» umb, « θηλονότι 


ολλῷ μᾶλλον 





». Ὁ σχί- 


τί 





p 
τοῖς hy, διατρήσασω dy τῷ 
σώμα.» Ὀπηνίκα δὲ τις ἔπι- 





ας 
οὕτης, ταυτὸν ποιεῖ 
πάθει τὸ του Κνοίον 





χρα: 
παρεισάγει τ 
αι ' ὥς που 
συ εστόχως 
μεν, καὶ τά ὅμοια τοῖς 


P αἴρεσις. τηνικα' 
Ἐκκλησίᾳ 








ρητά, 


χδλκον τὸν Μνττικὸν 
μὴ πασα(ωρῶν i» αὐτῷ 





(15) Utrumque dietum tam Ignatii quam Chry - 
sostomi exstat in hujus postremi homilia XI in 
epist. ad Ephes. Porro lgnatii dictum citat etiam 









apostolus, a nonnullis fiunt, ea dictu quoque tur- 
pia sunt. Sed enim hec vestrarum partium homi- 
nes maxime norunt, qui deinde a vestro errore 
resipiscentes, nobis patefeceruut, non sine multo 
dolore ac laerymis rem confitentes. Age vero quod 
jam dixi, venerabiles illi viri lingua et scriptis in- 
temperanter sane usi suut : divinum autem Eccle- 
siu judicium, quidquid inimicitiarum tempore et 
testu dictum seriptumve fuit, anathemate synodali 
perculit : verborum vero seriptorumque auctores 
peramanter omnes recipit, ceterneque memoria 
honorem cunctis aque per saerum ritum acclamat. 

14, Quid autem hine docemur ? Nempe rectius 
fieri si consensio et pax inter orthodoxos Christia- 
nos firmiter concorditerque cum Dei timore οἱ cha- 
ritate servetur, quam si. dum jus summum vide- 
murpersequi, formosum Ecclesie Christiane cor- 
pus discerpamus. « In hoc enim, »inquit Dominus, 
« cognoscet mundusquod discipuli mei estis, (non si 
summo juri mordieus adheeseritus, verum) si invi- 
cem dilexeritis. » Quiigitur ob alicujus tutelam 
canonis tarbas ciet seditionesque commovet, atque 
Ecclesie corpus discindit, (si modo ea fidei purita- 
temretineat), hie, inquam, quantumvis se religione 
permotum autumet, nescit tamen (fremat quisque 
licet, dicam quod sentio), nescit, inquam, se lupum 
esse ovis pelle confectum, rapinaque et dolo con- 
cretum. Neque vero mihi quisquam succen»eat ; 
non enim meushiesermo est, sed duorum qui 
terram universum verboac moribus illustravere vi- 
rorum, Ignatii inquam, theophori et Josnnis Chry- 
sostomi. Ait enim disertis verbis Ignatius : « Hic 
tibi lupi instar rapacis sit, qui gregi exitium. sub 
ovis pelle molitur. lianc ne martyrii quidem. san- 
guis mundabit. » Chrysostomus autem hominem 
qui schisma in Eeclesia facit, pejorem heretico 
esse testatur ; neque tantummodo pejorcm dicit, 
verum cum summa emphasi multo pejorem esse 
pronuntiat. Alius vero sanctus vir quidam: « Qui 
Ecelesiam, inquit (dummodositorthodoxa), scindit, 
eodem se obstringit scelere. atque illi olim qui 
Dominicum corpuslanceatransfoderunt » Verumta- 
en si qua hirresis forte inciderit, tunc demum is 
qui adversatur, haud schisma in Ecclesiam invehit, 
sed hanc a schismate prohibet ; veluti in sacris 
divinisque canonibus sapienteranimadversum est. 
d illuc, unde discessimus. redeundum est, et 
suscepte materie tenor continuandi 













































15. Leo apiens, quem jamantea commemoravi, 
Nicolao Mystieo per vim injustam depulso, quia 
nuptias ei quartas non annuebat, Euthymium syn- 
cellum patriarcham fecit. Sed enim mortuo Leone, 
Alexander frater ejus, imperio ad se translato. Ei 
thymium deposuit, proprieque sedi restituit Nico- 





Joannes Antiochenus apud Cotelerium Monum. 
| l. Gr. t. I, pag. 176., ut jam observavit Gra- 
iu: 





799 


METHODII MONACHI. 


laum.Jam hos ambos Ecclesia recepit, quia scilicet A μὲν Εὐθύμιον τοῦ θρόνου χαθεῖλε, Νικόλάον δι αὖθις 


orthodoxi erant, et quia sacras leges protegebant: 
nam etEuthymius plurimum laborrasse dicitur ne 
quartas nuptias Leo imperator lata lege sanciret : 
quod reapse impetravit. Sed ad recentiores jam 
accedamus. Manuel imperator Comnenus sanctum 
patriarcham Cosmam cognomento Atticum injuste 
sede detraxit, alio substituto ; quam rem sacri ca- 
nones vetant. Sed tamen Ecclesia hune quoque 
recepit,neque ordinatos ab eo repudiavit, Quod 
vero predictus Cosmaspatriarcha multaerga Deum 
fiducia polleret, hinc innotuit; mcrens enim Ec- 
clesie malis, quam regnantium tyrannide oppres- 
sam videbat,jam sede decessurus, Auguste uterum 
imprecatione conclusit, ne masculam prolem un- 
quam pareret. Tum Cantostephanus tempori veli- 
ficans, cum doming astaret, manum intendit ut 
patriarcham alapa percuteret : prohibitus tamen a 
presentibus est. Tum patriarcha conversus, Sinite 
hunc, inquitt, paulo postenim Petream suam exci- 
piet ; id quod reapse accidit. Brevi enim elapso 
tempore bello Coreyreo Contostephanus periit, la- 
pide ictus a nescio quo de superiore urbis muro ; 
quo ictu vitam fede misereque amisit, prout pa- 
triarcha predixerat. Augusti quoque uterus ma- 
sulo fructu expers fuii, post patriarche quam di- 
ximus imprecationem. Etsi enim natusest Manueli 
filius Alexius haud ex illo tamen, sed ex Maria 
Latina, susceptus fuit. 

ἄρχου πρόῤῥεσιν: ἀλλά καὶ ἡ τῆς Αὐγούστης γάστὴρ 
ἐπιτίμησιν, ὡς εἴρηται, δεξα ab γὰρ καὶ γέγονε 
ρομένης αὐτόν ἐγείνατο, ἀλλ’ ἀπὸ Μαρίας τῆς 6t Λατίνων. 


n 





16. Quid vero Isaacius Angelus? Nonne preter C 
omnem justam causam titulumve canonicum, Ca- 
matero deposito, Nicetam sacellarium obirusit ? 
Nonne hunc ut imbecillum. anno unoexacto, re- 
movens, Leontium patriarcham fecit quem etiam 
Marianum vocitavit, testans, hunc sibi a Deipara 
ostensum cum mandato, ut dejecto Niceta Leon- 
lium in sede poneret? Nonne postea Leontium 
exauctoravit, afflrmans pariter id sibi a Deipara 
imperatum, et Dositheum IHierosolymitanum Con- 
stantinopolim transtulit patriareham ? Obloquente 
aulem magnopereobhancrem populo, nonneetiam 
Dositheus sede excidit, alio substituto ? Quinque 


igitur patriarchas Byzantina in urbe intra noven- D 


nium constituit Isaacius, quanto scilicet tempore 
ipse regnavit ; rationem quidem velcanonicascau- 
sas nullas secutus, sed propria tantum voluntate 
et arbitrio illum ejiciens, hunc oggerens. EL tamen 
horum neminem, vel eos qui ab his sunt ordinati, 
Ecclesia exclusit : quodque festivius fuit, vel po- 
lius turpius, omnes hi regnante Isaacio vivebant, 


(16) Hoc erant apud Ephreemium v. 10165 ssqq. 
absque notitia tareen quod Contostephanus perie- 
rit bello Corcyreo. 

(17) Hunc locum de Isaacii Angeli promotiopibus 


τῷ olztin θρόνῳ ἀποκατέστησεν. Οὔτοι d καὶ ἄμφι 
τεροι δεκτοὶ πάντως τῇ Ἐκκλησία εἶσὶν ὡς ὀρθι 
dolor ὄντες, καὶ ὑπὶρ τῶν θείων νόμων ὑγωνεσμένοι - 
καὶ γὰρ καὶ τὸν Εὐθύμιον πολλά φασιν ἄγωνισασθαι 
πωλῦσαι τὸν βασιλέα Λέοντα μὲ νόμον Ti» τετρα- 
γαμὶαν γράγαι καἱ καταλεῖψαι. Καὶ dà καὶ ἐκώλυσιν. 
Ἓλθωμεν dí ἐπὶ τῶν νεωτέρων. Ὁ ἐκ Κομνηνῶν 








βασιλεὺς Μανονὰλ, τὸν ἅγιον iv πατριάρχαις Κοσμᾶν 
τὸν ᾽Αττικὸν ἀδίκως τοῦ θρόνου κατα/αγὼν, ἕτερον 
ἀνῦξω 





* ὅπερ τοῖς κανόσι τοῖς ἱεροῖς oj δοκεῖ. "AX 
ὔτον ἐδέξατο: καί τοὺς δι) αὐτοῦ 
ἀπεθάλιτο. Ότι δὲ πολλὲν τῶν 
s τὸν Θεών ἐπλούτι ὁ εἰρομένος 
ντεῦθεν ἆὔλον : paci γὰρ 
ὅτι ὑπεραλγήσας τῶς Ἐκκλησίας καὶ τῆς χατ᾿ αἲ 
τῆς δυναστείας τῶν o)4 εὐαγῶς τῇ βασιλεία χρω, 
νων, μῶλων &dw ἐξέρχεσθαι, τὴν Αὐγοῦσταν κατὰ 
τεκεῖν παῖδα 
& χαριζόμε- 
νος, imt παριστὼς X» τῇ δεσποίνη, ἐξέεινε τὸν 
χεῖρα ῥαπίσαι τὸν πατριάρχην ' ἀλλ ἐκωλύθη πρὸς 
τῶν συμπαριστώτων. Ὁ γοῦν πατριάρχης ἐπιστρα- 
guis, Άγιτε αὐτὸν, ἔφη, μετ οὐ πολὺ τὴν οἰκείαν 

τρὶαν ληψόμενον :ὃ καὶ γέγονεν (16): ὀλέου γὰρ 
καιροῦ, πίπτει ὃ Κοντοστέρανος εἰς τὸν 
κατὰ Κέρχυραν πὀλεμον, Mm βλαθεές πρὸς τινος 
τῶν τοῦ ἄστιος ἄνωθεν : p oj λίθου xai τὴν ψνχὴν 
αἰσχρῶς ἀπέθαλε καὶ ἐλεεινῶς, κατὰ τὴν τοῦ πατρι- 
ἄκαρπος ἐξ ἀῤῥενικῆς γονῦς ἔμευε τὲν παρ᾽ 
τῷ Mevovàl υἱὸς ᾽Αλέξως, ἀλλ οὐκ ἐκ τῆς di- 








































ες Τί δε καὶ Ἰσαάκιος ὁ Άγγελος (17); οὗ χωρὶς 
πάσης αἰτίας εὐλόγον καὶ κανονικᾶς αἰτίαι τὸν Κα- 
ματερὀν τοῦ 0ρόνον παρακινήσας, Νικήταν τὸν σα- 
πελλάριον ; Οὐχέ τοῦτον αὖθις ὡς ἀφιλῆ µε, 
Μνιαντὸν dva καταγαγὼν, τὸν θεοτοκίτην 
πατριάρχη» πιποΐτκεν ; ὃν καὶ Οεοτοκίτην ἐκάλεσς, 
διαθεθαιούµινος τὴν Θεοτόκο» ἐμφωνισθῆναί οἱ, καὶ 
Νικήταν μὲν καβελεῖν, Λεόντιον δι dv 




























το ποιῆσαι διαταξαµένης 
τὸν ἹἹεροσολή, δὲ Δοσίβιον τῆς 
"Em di ὁ op 
ον Ἱηγένηται, οὐχὶ καὶ Δοσίθι 
θρόνου ἀποπεσὼ 














Πέντε o)» οὕτω πατριέρχας τῆς Κωνσταντίνου ὁ 
Ἠσαάχιος κατέστησε» d» Χρόνοις Ὀνία, οὓς καὶ 
βασύσας 


i 
&' Aéym μῖν καὶ κανονικοῖς (yxk- 
ἁπλῶς δὲ obuip θελέµατι καὶ ὁρέ- 
μῖν κατάγων, τὸν ὃ' duque. Καὶ ὅμως 
, Àh τῶν dU αὐτῶν χειροτονηθέντων 





οὐδείς 





sen potius perturbationibus ecclesiasticis profert 
exMethodio nostro Allatius Contra Creygh. exerc. 
xvir, p. 330. Rem narrat etiam Ephremius v. 6010 


*qq. 


801 


ἄδοιτος τῷ Ἐκκλ 
pov, μᾶλλον δε & 






εμότερον, ὅτε πάντες ἔζων i» ταῖς 


DE SCHISMATE VITANDO. 
γεγένηται, Τὸ δε δὴ ἀστεότε- A propter brevem imperii ejus periodum. Sed de his 


hactenus. Nunc alia subtexere placet. 


ἁμέραις Ἰσαακίου, διὰ τὸ ὀλιγοχρόνων τάχα i» τῇ ἀρχῦ αὐτὸν qeytviücünt, Καὶ περὶ μὶν τούτων ἐπὶ 





τοσοῦτον, "ds δὲ xai ταῦτα προστίθηµι. 
Wf. Μάξιμος ὁ τῶν Ἱεροσολόμων ἱερὸς πρόεδρος 
καὶ ὁμολογητὴς, ἐπειδή σύνοδον συνίθροισε τοπικὴν, 
καὶ τὸν µέγαν ᾽Αθανάσνιον εἲς κοινωΐαν ἐδέξατο d 
Αντιοχείας ἐρχόμενον, καὶ τὴν muro) πόλιν κατα- 
λαθεῖν σπεύδοντα, δεξάµενον ἤδη ἓν ᾿Αντωχείᾳ πρὸς 
βασιλέως Κωνσταντίου αἰκείον θρόνον 
ἐκχώρησω, Φιαβολαῖς τοῦ Καισαρίας Παλαιστίνης 
Εὐσιβίο (18), τοῦ οἰκιίου θρόνου  ἐππεπτωκς, 
ἀνάγιται dis αὐτὸν σπουδᾷ τοῦ αὐτοῦ Καισαρείας, 
ὁ s Αρείου αἱρίσεως 
Καὶ τούτο δῆλον 
ἄλλων μὲν πὀλλῶν, οὐχ ὥττον di καὶ τοῦ Md- 
ἔιμον μὲν τὸ ὁμοούσιον πρεσβεύοντα τοῦ θρόνου ἐκ. 
f», Κύριλλον δι πρὸς ᾿Αρειανῶν «wi Maji 
ναι πρὀιδρον τῆς ἁγίας Σιών, Λέγι di à 
Ἀόσσας θεῖως Γρηγόριος, ὃν τῷ εἲς rhe ἀνακομιδήν 














ντ 





























προσθέµενος. 
παρῶν ὑπὲρ τοῦ óp 
συγ/ράµµατα di 
µοντα B 


ἀωνεζόμενος δόγματος: καὶ 
εῖστα καὶ πάσης ὠγελείας γέ- 
ὀρθοδόξων καταλέλοιπεν ᾿Ἐκκλησία. 












Οὔτος οὐ μόνον οὐκ ἀπόθλητος γέγονε τῷ ἐπιθᾶναι 
θρόνου, ἔτι ζώντόστοῦ ἱεροῦ Μαξίμου καὶ i 





ἃορίᾳ ὑπὶρ τοῦ ἐὁρθοῦ διά/ον 
ἐπαιετὸς πάνω καὶ ἀπόδεκ. 
ἡ ᾿Ἐκκλησία καὶ τοῦτον πλ. 

i4. Té δὲ καὶ Μελέτιος ὁ μέγας dv 
οὐ Σεθαστιίας καὶ Βεῤῥοί $ τῆς κατὰ Σνρίαν, 
τελευταῖον Αντιοχείας 
στεύεται πρὸς 
καὶ συναγωνιστ) 
τόνειν Ἀπείγετο, oi καὶ 
δίκαιος ἐκριθη λαθεῖν; Καὶ ydo 
φρονήματός ποτε εἷς λόγους d 
θαιούμενοι ἔφασκον μεθ’ ὅσης ἂν 





s λόγον, ἀλλὰ καὶ 
ἕνα γὰρ τῶν ἁγίων 








καὶ 
μεγάλης τὸν θρόνον πι- 




















ὁμολογητὴν, κα 
θύντα εἲς πόλιν 


Ἡρόκλον 
τὴν βασιλεύονσαν, καὶ σὺν τούτοις 
Γρηγρίον τὸν Θερλόγον φωνὰν, μιτὰ διακρίσιως 
κατὰ χάριν δεχόµεθα, ἀλλ' 


τεώσαντας, Ἆρ' οὖν τούτο dox 











δνσσιβὼς 
E Ἰαθίστιρον ν κατ 








στάτ 
αλλ” 


ug, καὶ νομίμως τήν "Exherias üpereómasto; 
ὅπιρ μῖν 2» ὑμεῖς Dew βούλεσθε, 
ἂν εἰδῆτε " Ἡ /ὰρ τοῦ Θιοῦ Ἐκκλησία (20) 
Ἰνησίους προπτάτας καὶ διδασκάλος καὶ προµάχους 









(18) Imo Acacii. Anonymus vero Baroccianus 
episcopi Cresariensis nomen reticet. 

(19) Τα sanctum Stephanum due exstant lauda- 
liones Nysseni : una in priscis editionibus, altera 
ex codice Vaticano a cl. Zacagnio edita. Neutra 





17. Hierosolymorum patriarcha et confessor 
Maximus, postquam, congregata Palestina synodo, 
magnum Athanasium Antiochia profectum atque 
ad suam urbem accedentem in communionemac- 
cepit, qui jam decretum Constantii imperatoris 
nactus erat Antiochite, quo sedo sua deponebatur, 
propter Eusebii Ceesariensis in Palestina episcopi 
calumnias, ipse quoque Maximus sedesua detra- 
hitur; habetque successorem, adnitente eodem 
Caeesariensi, Cyrillum illum mirificum, qui antea 
fervidus Arii assecla fuerat: que res cum aliunde 
constat, tum inde etiam, quod Maximus homou 
sianus honore excidit Cyrillus autem ab Arianis 
ad sanclee urbis pontificatum promotus est pro 
Maximo. Porro divus Gregorius Nyssenus in ora- 
tione dereliquiarum Stephani protomarytris trans- 
latione, sic ait: » Cyrillus post resipiscentiam 
vocabulum Aomousion admittebat. « Hic. secundee 
eliam presens synodo recto dogmate pugnavit: 
et plurima atque utilissima scripta orthodoxe Ec- 
clesiw reliquit. Jam verohie Cyrilus non solum 
Ecclesia ejectus non est, propterea quod sedem 
occupavisset, vivente adhuc Maximo etrecli do- 
gmatis causaexsulante, verumetiam laudatissimus 
fuitatque pergratus: namqueethuncin sanctorum 
numero Ecclesia recensere gloriatur. 


18. Quid porro magnus inter confessores Mele- 
tjus? Nonne Sebastie, et mox  Berrhoew Syre, 
postremo Antiochie magne sacras infulasab Aria- 
nisaccepit? nonnehisipse favebat navabatque ope- 
ram ?nonne horum placita firmaresatagebat, quo- 
rum favore pontificatus apicem adeptus erat ? 
Verumtamen quidam vestresecteehomines mecum 
colloquentes summa eum stultitia affirmabant, se 
quidem Meletium Antiochie episcopum, Germa- 
num confessorem, Proclum Cyzico translatum 
Constantinopolim, simulque Gregorium Theologum 
exceplione quadam et quasi gratiose episcopos 
agnoscere, non tamen ut genuinos presules. Itane 


ὡς Ἱρησίως ἄρχιερα- D vos cuncti reapse judicatis, an potius eos qui sic 


irreligiose loquuntur, vos quoque quotquot pii 
estis, pari nobiscnm contemptu aversamini ; san- 
€tos autem hoshomines veneratione prosequimini, 
non exceptione quadam et quasi gratiose, sed ut 
veros reapse veritatis patronos, legitimosque Ec- 
clesie ministros ? Verumtamenquid hacinre agere 
velitis, ipsi demum constituite. Dei quidem Eccle- 
sia predictos viros ceu genuinos antistites, recle 
nostre fidei magistros ac defensores ubique pre- 





tamen loquitur de translatione reliqviarum ejus: 
uarenec verba a Methodio citala in iis leguntur. 
Superest ergo ut teria Nysseni oral'e deS. Ste- 
phano detegatur. 
(20) Deest Εκκλησία jn codice, 


803 
dicat.eisque gloriatur; atque ita vincit omnem he- A 
resim, et horum freta magisterio atque exemplis 
malitiam illorum aversatur ac procul abjicit, qui 
sub religionis obtentu fidelium corpus nituntur 
discindere. 


19. Divus certe Chrysostomus de Meletii Antio- * 

cheni episcopi sacris manibus primo quidem re- 
generationis sacrum lavacrum, postea diaconatus 
quoqueaccepitordinem quanquam, probe sciebat 
magnum Eustathium in exsilio inter plurimas mi- 
serias versari, reete fidei causa, Is etiam. utrum- 
que laudationibus exornavit. Meletium, inquam, 
atque Eustathium,rixarum indecentium stultarum- 
quecontentionum amatores preclare contemnens, 
necnon excogitatas ab hominibus appellationes 
contra decorum atque officium. Quippe illi Mele- 
tianos appellabant adversarios suos; hi rursus Eu- 
stathianosillos vocitabant.Quze flagitia doctissimus 
quoque sacre rei Basilius jampridem detestans, fla- 
gitiosos miserabatur. Quare etad magnum Athana- 
sium sic scribebat : « Antiochize morbus magno 
medico indiget: ejus enim Ecclesiieetsi vitalia sana. 
sunt, vultus tamen laceratur. » Idemin alia epistola. 
ait:« Ego Meletium non ignoro: usa est enim 
communione ejus Ecclesia inea, etadhuc utitur, et 
cum Domini gratia deinceps utetur. » Et in alia: 
« Si omnes. omissis contentionibus, homini Dei 
Meletio adhiererent. » Adhuc in. alia: « llla. Eccle- 
site membra esse judicamus, quie cum, homine Dei 
Meletio coherent. » EL rursus: « Oportet omnes 
ad hominem Dei Meletium se adjungere. « Repre- 
hensus autem a nescio quo, ita se defendit: » Ego 
Antiochice episcopum novineminem nisi Meletium. 
Neque omnino sic dixit. quod Eustahiumrrejiceret, 
sed ut eos refelleret confunderetque qui Meletium. 
non recipiebant: simul etiam, quia is interim Ec- 
clesiam tenebat regebatque, dum Eustathins in ex- 
silio otiari cogebatur. Fortasse etiam his verbis 
dolorem Arianis inurere voluit. 

90. Hoc, inquam, saltem exemplum spectare vos 
oporteret, neque tanta inconsiderantia repudiare 
sanctissimum Josephum,  prrelarum religionis 
nostree ducem, sacrumque nostrum patriareham. 
Etalium quemdam perepistolam admonens magnus 
Basilius, hortatur utomissaschismatuim discordia, D 
Meletium sequatur. Sed cur plura dicam ? Nonne 
hic magnus Basilius presbyteratus ordinem a Me- 
letio suscepit? Legite Socratis ecclesiasticam Hi- 
storiam, itemque magni Basilii Vitam ab Amphilo- 
Chio lconiensi scriptam, ut rem cognoscatis. In 
Vita quoque sancti Antonii scribitur :Fide autem 
admirabilis erat Antonius et prorsus orthodoxus : 























(20) Aliter mox divus Antonius, cui Hieronymus 
noster consonat in Epistolaad Damasum: Non novi 
Vitalem, Meletium respuo, ignoro Paulinum. Con- 
sule Catalogum episcoporum Antiochenornm in 
collect. Val. t. I, part. ii, p. 15. Hec est nimirum. 
episcopalium schismatumnatura ut veritas reotum- 


ΝΕΤΗΟΡΙΙ MONACHI DE SCHISMATE VITANDO. 










906 
ὀρβού τᾶς καθ’ ἡμᾶς πίστεως λόγου πανταχοῦ 
τούτους προθαλλομένη σεμνύνεται, καὶ νικᾷ πᾶσαν 
αἴρεσιν καὶ πᾶσαν κακόνοιαν ἐν προσχήµατι 
σέµνεὺ τὸ τῶν πιπῶν σῶμα σπον- 
των διδαχαῖς τε καὶ πράξεσιν 









ελλαβείας κατ 








dá» τιθεµένων, ταῖς 








διακονίας 
didis 


κανώσετι 





ὃς καὶ ἀμγοτέρνς ἔγκωμίοις, ἑτίμησε, 





Φελαδὲ καὶ Εὐστάβιον. τοὺς ἐριτχελίαι; ἀπέμνοις 
inis ἐνστάσεσιν χαΐρεω ἑφέλοντας Ütoypowas 





x σὺν ταῖς ἐξ ἀνθρώπων abate, 
ο, ὡς μὴ ὠφθον ^ οἱ piv γὰρ Mie 
Διατιβεµένους ὠνόμαζον - 
Φαὖδες ἐκεῖνοι Εὐσταβιανοὺς ἐκόλουν - 
6 eM τὰ θεῖα Βασίεως πρι 








ἂν 







€ Τὰ γὰρ τᾶς "Avrt- 
χείας ἀῤῥωττήματα µεΏον τινὸς ἰατρού δέονται" 

περὶ τὰ καίρια ὑγιαΐνουτα, περὶ τὰ πρόσωπα 
σχίξεται. » Ὁ αὐτὸς καὶ ἓν ἄλλη φησὶ τῶν ἐπιστο- 
λῶν ^ «᾿Ἐγὼ δὲ Μελέτιο οὐκ ἀγνοῦ, ἀλλ ἔσχεν 
αὐτὸν à duh Ἐκκλησία, καὶ ἔχει κοινωνικὀ», ἀλλὰ 
τὸ εξῆς En χάριτι τοῦ Kuplew s » καὶ dv 

à φι)όνεικον ἀφέμεοι πάντες προστε- 
»» καὶ dy ἄλλη" 
μεν, τὸ προσκείµε- 





xai εἰ 

















t καὶ φησυ o « Οὐκ 
rp εἰ gà ἨΜεέ- 
ἀποθαλλόμενος τὸν Εὴ- 
ροτρεπόµενος καὶ ἓν- 

* dua δε 





τιον (34). » Καὶ πάντως οὐκ 
στάθιον τοῦτο εἴρηκε», ἀλλὰ 





τρέπω» τοὺς uà παραδἐχοµένους Μελέτιον 





κατέχοντος καὶ 


Ἐκκλησίαν 
à ὃν ἀξορίᾳ s ἔτι δὲ 








T Αρείον τῷ ῥὴματι 
X, Ὁ δή, καὶ si μή τι ἄλλο, ἀλλὰ xiv το idu 

καὶ μὴ ἀποπέμπεσθαι οὕτως 
κέρας καλῶς προϊστάμενο» 
Ἱερὸν ἡμῶν πατριάρ- 
αραιῆν δι ἐπιστολῶς ὁ 
» σχισµ. : 
Καὶ τὶ δὲ 
οὕτος ὁ μέγας Βατίλειος 
ρεσθυτέρων (33) χεις 
ους 


Ἴκο- 











σιδείας ἁγιώ 
Καὶ ὤλῳ d 
ie; Dacis, ἂς 

















|» 
Ανάγνωτ 
ἐχκλησιαττικὰν Ἱπτορίαν, καὶ ᾿Αωφλοχίου 
τὸν Ῥίον τοῦ. yo» Βατιλείου. καὶ qvàt* 
Ἰράφει καὶ εἰς τὸν Ἠίον τοῦ ἁγίον Αντωνίου - « Tj 





τοῦ Σωκ' 





τήν 








νιον tic 





que jus egre dignoscatur, nec nisi fere tempore 
inclarescat, quod idcircoPindarusait omnium re- 
rum sapientissimum. 
(32) Imo diaconum factum a Meletio Basilium 
fien Socrates lib. iv, 26, ut certe in editionibus 
gitur. 


πίστει dé θαυμαστὸς d» ὁ Αντώνιος καὶ εὐσεθής 
οὔτε γὰρ τοῖς Μελετιανοῖς τοῖς σχισματικοῖς ποτε 
ἐκοινώνασεν, εἰδὼς αὐτῶν τὴν πονηρίαν καὶ τὴν amo- 
στασίαν, οὔτε Μανιχαὶοίς,  ἆλλοις τισὶν αἱρετικοῖς 
ὠμίλει φιλονείκως, A µόνον ἄχοι νουθεσίας. » Καὶ 
μετά τινα νουθετῶς τοῖς μαβηταῖνς τὰ τελενταῖα dw, 
ἐνετέλλετο αὐτοῖς uà ἐγγίσειν Μελετιανοῖς σχισµατι- 








xoig * « Οἴδατε γὰρ, » φησὶν, « αὐτῶν τὴν πονηρίαν 
καὶ ῥέόηλον αἴρεσω " μήτε κοινωνία ἔχειν πρὸς 
τοὺς Αρειανούς» καὶ µετά τα, « Μνημονεύε 





guai» « ὧν ἠκούσα-ε παρ 
px dpi κοωωνία i 
Μελετιανοὺς, uif 

νοὺς (23) : οἴδατ. 


ου παραωέσεων" καὶ 










ὺς σχιτματικοὺς 
αἰρετικοὺς ᾿ρεια- 








τοῦ αγίου ᾿Αν- 
ς Εκκλησίας ἐστὲ ὑμεῖς οἱ σχι- 
σµατικοί : xai oix ἔστι δίκαιον δέχεσθαι παρ' 

tig κοινωνίαν ἡμᾶς, ἂν μὴ 





τωνίον ὅτι ijo 





γνησίως d 


καὶ τέκνα τῆς Ἐκκλησίας γένησθε διὰ µετανοίας, 
καθὼς xoi 


i ἱεροῖς xayóst Δοχεῖ. ΄Άμα δι σημειώ- 
ιανούς, σχισματικοὺς dur 
αἱρετικοὺς ἐκάλεσιν * « Οἴδατε γὰρ, » φησὶν,» αἲ- 
τὼν τὴν ποντρὰν xai βέβρηλον αἰοσσω.» Οὕτω καὶ 
ὁ Απόστολος αἱρέσεις τὰ σχίσματα i» τῇ πρὸς Ko- 
βωθίους καλεῖ, x. 7. 3. (24). 








(33) Idcirco cum Arianis Meletiani conjungun- 
tur, quia Meletius ab Arianis promotus fuerat, ut 
&it, preter Methodium, etiam Hieronymus in 
Chronico. Creteroquinsi magnus Athanasius (pre- 
ter Basilium)cum Meletio communicare optabat,ut 

pistolis noscimus, id prorsus Meletium 
ismo liberare videtur. Et quidem delusos 





NICEPHORUS CP. PATRIARCHA. 


Α nam neque cum Meletianis schismaticis communi- 
cavit unquam, quorum noverat improbitatem et 
apostasiam, neque cum Manicheis, neque cum aliis. 
quibusvis hereticis partium amore versabatur, 
nisi forte aliquando commonendi causa. » Et paulo 
infra ait biographus : « Cum suprema monita di- 
scipulis daret, mandabat ipsis ne cum Meletianis 
schismaticis versarentur: Nostis enim, inquit, il- 
lorum improbitatem profanamque heresim. Item. 
ne cum Arianis communicarent. » Rursumque 
paulo post: « Mementote, inquit, quas audistis a 
me, admonitionum : nullaque vobis cum Meletianis 
schismaticis communio sit, neque omnino cum 
Arianis hereticis : scitis enim. quomodo et ego 
ejusmodi consortia vitaverim. » A sancto ergo An- 

B tonio cognoscite extra Eecclesiam vos esse, o schi- 
smatici ; neque vos oportere a nobis recipi, nisi 
sincera penitentia tangamini, fiatisque Ecclesie 
filii per conversionem, velut sacri quoque decer- 
nunt canones. lllud etiam animadvertite, quod 
nempe Meletianos Antonius hereticos appellavit 
dicens: »Nostis enim illorum improbam profanam- 
que heresim.»Sicetiam Apostolus Agreseosnomine 
schismata indigitat in Epistola ad Corinthios, etc. 











fuisse Arianos, qui Meletium consentire secum 
putabant, ait auctor Calalogi episcoporum retro- 
citatus. 
(24) Hactenus Methodius visus mihi est utilis 
ropter s ex ecclesiastica sedium orientalium 
C llistoria defloravit. Reliqua erant in codice usque 
ad opuseuli finem perpauca. 





ANNO DOMINI MCCLXII 


ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ 
ΠΑΤΡΙΑΧΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ 


ΠΕΡΙ ΤΩΝ AETONTON 
ΟΤΙ ΧΡΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟΝ ΕΥΧΕΛΑΙΟΝ ΠΟΙΕΙΝ ΕΝ ΝΕΚΡΩ 


NICEPHORI II 


CP. PATRIARCH.E 
CONTRA EOS QUI DICUNT MORTUOS SACRO OLEO UNGENDOS ESSE. 
(Mai, Nova Bibl. PP. tom. IV, p.61, in not.) 


Ox οἶδα ρίαν καὶ ἀτασθαλίαν µε- 
στὴν πειριπίπτουσί τινες pilo ἓν παλλοῖς τόποις, 
ὡς ἔμαθον παρὰ τῶν εἰδότων. Λάγονσι γὰρ, ὅτι μετὰ 
τὸ θανεῖν πολλοὺς -, ποιοῦτοις εὐχέλαιον, xal 








199 eo Mich. Lequien, Orient. CArist. I, 284. 


Pravee nescio cui consuetudini et stoliditate ple- 
ne in multis locis adherent sacerdotes quidam, ut 
&b oculatis testibus audivi. Aiunt enim eos defun- 
etis oleum sanctum admovere et corpus mortuum 


$07 


CONSTANTINUS ACROPOLÍTA 


inungere. O perversa doctrina! oculi omnino non À συναλεέφουσι τὸ τεθνηχὸς σῶμα, Ὢ γνῶσις νενοθευ- 
" 


videntes! Sancta enim etoecumenicasynodus prima 
hoc fieri edixit erga eos qui anima et corpore in- 
firmantur, secundum Apostoli preceptum : « Infir- 
matur quis in vobis ? Inducat presbyteros Ecclesie, 
etorent super eum, ungentes eum oleo in. nomine 
Domini. Etoratio fidei salvabit infirmum et allevia- 
bit eum Dominus ; et si in peccatis sit,remittentur 
ei! .» Vides mandatum? Disce modum et irratio- 
nabiliter agere noli. Similiter et. Pater noster, Ar- 
senium dico Constantini egregie urbis patriar- 
eham,ceremoniam hancperseptem ministros fleri 
jussit etiamsi episcopi sint vel metropolitee ; ideo 
preces ipse ali:juando prwstitit. Vide precum adhi- 
bitarum metem, et disce quod ignorabas. Rursus 


eis dico: Ait Dominus noster : « Ubi sunt duo vel p 


tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio 
eorum 5. » Et iterum ipse Dominus noster et Deus 
in Evangelio secundum Lucam cum de eo loquitur 
qui in latrones inciderat, ejus vulnera oleo et vino 
fota fuisse ait. Hic ergo ad vivos spectant, non ad 
mortuos. Tu vero qui hoc facere pressumis, animi 
nescio qua insatiabilitate laboras. Dico igitur : Ne- 
mo hoc facere audebit ; sin, ut transgressor predi- 
ctorum habebitur. Quod si mihi dicas, hoc ut opus 
pium ergo mortuos fierit; apage ! Ex eleemosynis 
enim et que a Christianis fiunt mortuorum com- 
memorationibus fructum spiritualem apud Deum 
anime percipiunt; tu autem corpus mortuum in- 
ungens et dicens: Commoretur Spiritus tuus in 
servo tuo ut reliquum tempus in mandalis tuls 
perseveret ; et rursus: Leva eum ex doloris lecto 
eta stramento afllictionis ; cum hxc profers,quod 
agis non intelligis. Sed finem dicendi facimus allato 
ex Salomone testimonio : « In viro intelligente ser- 
mo simplex οἱ brevis solerti et prompto auditui 
sufficit. » 

αλίνης ὀδυνηρᾶς, καὶ 
paro. Toiv» τῷ 
σύνεσιν αὐτάρκης καὶ 


ἀπό στρωμνᾶς κακώσεως " 
ios 





1 Jac. v, 14. 1 Matth. xvin, 20. 








ὅταν τι 
ὤμιν, καὶ τοῦ Σολομώντος 
s πρὸς ἀκοήν εὐθεῖαν καὶ σννετωτὰτ 


µένη, καὶ ὀφθαλμοὶ παντιλῶς pav! Καὶ γὰρ 
τοῦτο à ἁγία καὶ οἰκουμεκὴ σύνοδος ἡ πρώτη ὢνο- 
µοθέτησεν, ἐπί ζῶντας νοσῦντας ψυχᾷ καὶ σώματε, 
τέν ἀφορμὶν λαθόντας τὸ Αποστόλου ῥᾳτὸν 
λέγει i * «᾿Ασθενεῖ τις £v ὑμῖν ; Προσκαλεσάσθω τούς 
πρεσθυτέρους τῆς Ἐκκλησίας, χαὶ προσενξάσθωσαν 


ἐπ] αὐτὸν ματι τοῦ 


















καὶ ἐγερεῖ αὐτὸν ὁ tx, ἁμαρτίας ὗ 5 EM 
ἀφιθήσεται αὐτῷ. » Ὀρᾷς τὸ pipa; γνῶθι τὸν τρὀ- 
mo», καὶ μὲ ἀνοήτως τὸ πρᾶγμα ποιῶν. Ὁμοίως δὲ 
καὶ, ὁ Πατήρ, ἡμῶν ᾿Αρσύιον λέγω τὸν πατριάχην 
τῆς καλλιπόλως Κωνσταντίνου, rà» ἀκολονθίκν 
ταύτην ἐνομοθέτησε γίνισθαι dv ἑπτὰ ἱερέων, κάν 
ἐπίσκοποι ὧσι, xd» μητροπολίται: διὸ καὶ εν ἴσῳ 
τὰς εὐχὰς αὐτὸς ὁ ῥηθείς πιποιηκὠς. Καὶ ὅρα τὸν 
νοῦν τῶν πεποιηµένων εὐχῶν, Ίνῶθι ο μὲ 

Καὶ πἆλιν πρὸς τούτοις ἐρῶ" φησί γὰρ ὁ d 
Κύριος ' «Όπου sisi δύο à 
ματι, ἐκεῖ καὶ ej 























Ἀθγιι περέ τοῦ εµπετοντος dip τούς ληστὰς καὶ 
pup , επιχέων ἔλαιον καὶ οἴνον. Kei 
pm ν νενομοθέτηνται, οὐχί επί τεθνώ- 
των. 12 δὲ ο τοῦτο τολμὴσας olo; rout», οὐκ oidm 








ποίας ἀκρρίστον νώκης »ινοσικὠώς. A λέγω" 
Μηδείς τ το ποιεῖν, καὶο παραδάτης τῶν 
λαλεθέντων κριθάσεται, Ei δὲ γε when; uot 







ὅτι ελεχμοσύνας ἔργον cà τεῶνηὶ 
ποιήσεις, μὴ γένοιτο. Καὶ γὰρ à Dr 
μνήμαι τῶν Χριστιανῶν, ai γίνονται 
πνευματικὸν xà» καρπὸν επιδέχονται αἱ ψυχαί παρὰ 
τῷ Θιῷ ' σὺ δέ co τεβνηκὸς σῶμα επισφραγέων καὶ 
λέγων * Τῷ Πνεύματί σον σκήνωσον επί τὸν do)» 
σον, όπως τόν ὑπόλοιπον χρόνον fv 
"ERE, 














τοῖς δικαιώμαςί 





οὐ γυώσκεις 
μνήμην ποιέσοµεν, 


οὖν τοῦ πράγ- 
* Tà dort 


stprovit 











ANNO DOMINI MCCLXX. 


CONSTANTINUS ACROPOLITA. 


NOTITIA 


(Cave ad an. 1270; Fabric. Harl. t. VII,) 


Constantinus Acropolita, magnus logolheta, νέος Μεταγράστης, sive Metaphrastes junior dictus, in 
&ula Constantinop. vir summus, claruit, imperante Michaele Paleologo, circaan. 1270. Causam Gra» 


p 


το τπτ —— T 


809 NOTITIA. 840 


corum adversus Latinos fovebat maxime, contra quos plures de processione Spiritus sancti tractatus 
reliquit. Duos in scriptis Graecorum laudatos se vidisse refert L. Allatius De Consens. Orient. et Occident, 
lib. n, cap. 15, num. XIV, eol 780. Unum, cujus illud principium, Ανδρες ᾿Ῥωμαῖοι alterum, cujus 
illud, Ἐμνήσθην καὶ ἄλλου λογου τῶν ἀντιλεγόντων ἡμῖν. Quorum, inquit, frusta, eaque satis polita, in 
codicibus mss reperiuntur. Qua occasione, quo animo logothete nostri commentarium una cum 
propriis comburendum igni obtulit Theodorus Muzalo, in cadem dignitate successor et prolovestiarius 
plene te docebit Pachymeres lib. vii, cap. 8. Scripsit etiam Constantinus Orationem in sanctam mar- 
tyrem Theodosiam, partria Constantinopolitanam, que sub Leone Isauro pro cultu sacrarum imaginum 
Constantinopoli passa est. Cujus hoc initium, Γνναῖχα μὲν ἀνδρείαν ποὺ τις ἄν καὶ ὅπως εὗροι ὁ σοφὸς 
Ὀπόρησε Σολομών, καὶ µάλα γε εἰχότως Ἠπόρησε, Πρὸ «p r8; χάριος, etc. Hanc orationem etiam in 
suum indicem retulit L. Allatius De script. Simeon. pag. δὲ, qui et alibi quedam ex ea profert. advers. 
Holtting, p. 200. Exstat ms. in biblioth. Vindob. cod theol. Lambec. ΟΧΙ, Nessel CCLXXIX, num. XVII, 
f. 217, iterumque cod. histor . CXV, num. lI, fol 73, pag. 2. Confer. Lambec. Comment,lib. IV, pag. 63. 
Exstant et alie ejus historiciargumentiorationes ; nempe in S. martyrem Neophytum. Princ.: Παραδόξων 
πραγμάτων δυσπαράδεκτος 5 διήγησις, ἁλλ᾽ ον τοῖς τοῦ ἡμετέρου xoi θείου πληρώματος, apud L. Allat. 
De script. Simeon., pag. Ι05. In S. Theodorum Tyronem. Princ. Σὺ piv, à ἀγαθὶ τοῦ ὑπεραγάθου δοῦλε 
Θεοῦ. Ibidem pag. 109. [n S Joannem Damascenum. Princ.: Τῷ Ἰωάννῃη τὸν λόγον τῷ ix Δαμασκοῦ τὰ 
ἐγχώμια, ibidem pag. 119. Hunc sermonem a se descriptum, Lutetiam ad J. Aubertum, in futurum 
nove editionis Damasceni ornamentum (a), se ms. misisse testis est ibem Allatius ?n catal. Oper. 
δ. Damasc. ad calc. Symmict. num. 28, p. 450. Ex eo queedam profert in Consens. de purgat. p. 761, 
Cavx. 

Ex orationibus Constantini Acropolite in sanctos, quas mss. memorant Allatius Dé Simeonum 
scriptis, p. 8& et Caveus parte altera Hist. litterarie scriptorum eccles. ad a. C.1270, illa in martyrem 
Theodosiam, Crece ex ms. Vaticano cum Dan. Cardoni S, J. versione exstat in Actis Sanctorum 
tom. VIL Maii, p. 69 — 86 : et altera in S Joannem Damascenum, idem e ms Vaticano Grece cum 
versione. J. Francisci de Rubeis. lCti Romani, tom. 1] Maii, pag, 731 — 700 Fasa. Vindobone in cod. 
CXI, n. 17, et cod. XXXV, n. 2, est Tou σοφωτάτου μεγάλου λογοθέτου  xupoo Κωνσταντίνου τοῦ 
Ακροπολίτου oratio in S. martyrem Theodosiam, que sub imp. Leone Isauro pro cultu sacrarum ima- 
ginum passa est. De priore cod. Làmbec. comm. IV, p. 140, ubi Kollarius verba Lambecii ex 
indice pag. 526 repetit. Lambec. vero, Meminit, ait, hujus Constantini Acropolite Joannes Canta- 
cuzenus, Historie Byzautinie lib. 1, cap. 14, ubi refert, eum fuisse unum ex imp. Andronici senioris 
assessoribus in judicio contra nepotem ipsius, Andronicum secundum s. juniorem. lpsa Cantacuzeni 
verba sunt hec : Πρὸς τούτοις δὲ xai ὁ ᾽Ακροπολίτης ἦν Κωνσταντῖνος, μέγας Loyo0itro ὧν x«i αὐτὸς. De 
posteriore cod. vide Lambec. VIII, pag. 789, ibique Kollar. — Paris, in bibl. publ. est in cod. MCCXII 
Const. Acrop. homilia in Theodosiam martyrem — In cod. CMLXXVI, n. 14, in laudem Constantini 
M. et llelen; ejus matris. — In cod. eod. in n. 13, in luadem Georgii martyris. — Mediolani in bibl. 
Ambros. Const. Acropol., sermones et epistole, teste Montfauc. in B. biblioth. mss. I, p. 495, A. inter 
epistolas Georgii Cyprii sunt quedam ad Constantinnm et Georgium Acropolitas, in cod. Vindob, 
Ceesareo LXXVII. V. Lambec. Comm. VIII, p. 1068 sq ., 1077 sqq. Ilan 

(a) Omissus estin editione Mich. Lequien. 


Parhor. Ga. CXL, 26 


841 


CONSTANTINI ΑΟΒΟΡΟΙΙΤΑ, 


812 





TOY ΣΟΦΩΤΑΤΟΥ KYPOY 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΛΟΓΟΘΕΤΟΥ 
AKPOIIOAITOY 
ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ TON ATION IQANNHN 
TON AAMAZKHNON. 


SAPIENTISSIMI DOMNI 


CONSTANTINI LOGOTHET /E 


ACROPOLIT/E 
SERMO IN 8. JOANNEM DAMASCENUM 


(Ex ms. bibliothece Vaticane Interpretate Joanne Francisco de Rubeis Jurisconsulto Romano. 
Acta SS. Bolland. ad diem 6 Maii.) 


Benedic, Domine. 

1. Joanni orationem! Damasceno encomial! Quo 
igtur pacto in ipso limine non torpebo, et prius- 
quam ad certamen exuar non aufugiam ? Ad immit- 
tendamin inexpletum sapientie profundum vastum- 
que sermonum pelagus oraticnis naviculam impe- 
tum arripui; et quomodo non cum horrore navi- 
gationem aggrediar? ingressus vero, quomodo non 
subito repletus terrore, neglectis gubernaculis de- 
positoque ulterius progrediendi conatu, non proti- 
nus ad regressionem convertar? Fateor equidem 
quod non satis mature consideravi magnitudinem 
argumenti, neque utsic dixerim substiti, speculando 
quo me propositum meum proveheret. Cireumde- 
dit me fluctuum inter se collisorum estus, et tan- 
quam in tempestate conturbatee menti effusa est 
caligo ; ideoque ab ipsis carceribus, ut proverbio 
dicitur, me subiit penitentia, seu potius in ipsa 
navis solutione anchoram tollendo fatiscens, peni- 
tus defeci atque ambiguus substiti, incertus quo- 
modo gubernarem aut quo mentis dirigerem in- 
tentionem. Magnum est profecto, quod faciendum 
suscepi : verum, sicut in maximis quandoque tem- 
pestatibus, fax opportune elata apparuit, et fausius 
quidam splendor pertransiit, qui illuminato men- 
tis oculo et mentem implevit fiducia, et univer- 
sum gubernandi modum indicavit, ac bonam quo- 
dammodo spem felicis in portum appulsus osten- 
dit. Qualis vero splendor? aut quse fax ? Beati hu- 
jus divinique et mundum illustrantis luminaris ra- 


A 


B 


Δέσποτα, εὐλόγησον, 

α. Τῷ Ἱωάννῃ τὸν λόθον | τῷ ἐκ Δαμασκοῦ tà 
εγχώµια { [oc δέ ἅρα ui εὐθὺς ἀποχνήσω. καὶ πρὺ 
5? πρὸς τὸν ἆθλον ἀποδύσασθαι διαδράσω 5 Te τῆς 
σοφίας απλέτῳ βυθῷ, τῷ τῶν λόγων ἀχανεῖ πελὰγε. 
τὸ τοῦ λόγου επαφεῖναι παρωρμὺθην ἀκάτιον ' χαὶ 
πῶς ἂν ο) φρίχης τὸν πλοῦν εἰσίω ; καὶ εἰσιὼν, πῶς 
οὐχέ δειλίας παραυτὰ πληρωθείς, καὶ τῶν οἰάχων 
£v0cv ὀλιγωρήσας, καὶ τῶν πρὀσω µεθέµενος, καθὰ; 
περ πρὸς τὸν ἀναγωγὴν ἀναπέσοιμι;: Ovx ἔφθην e 
τῆς ὑποθέστως συννοησὰμενος péysÜoc, οὐδ' ἔστον, 
ἀποσκοπεύσων, ὅπη µε προἀγει τὰ 
τῆς προθέσεως ' xai οἰονε µε χυµάτων εµθολή ft 
ριεχύχησεν ἀλλεπάλληλος, καὶ ὡς ἐν ζάλη διατετά- 
ραγµαι, καὶ τὰς φρένας σκοτοδίνία συγχέχυμαι. Ἐξ 
οὖν ἀφετηρίας αὐτῆς, τὸ τοῦ λόγου, μετέγνωχα’ 
μᾶλλον δέ ἅμα τῷ ἀνελέσθαι πρὸς ἁπόπλουν ἄγκν- 
px», ἀπείρηχά τε, xai παντελὼς άπηγορευχα, xm 
έγονα εν ἀπόρῳ, ὅπως τε κχυθερνὴσαιμι καὶ 
κατὰ τί τῆς ψΨυχῆς διιθύναιμι, βούλημα, τὸ μέγα dt- 
λαδή τοὺθ) ὄρμημα καὶ εγχείρημα. ᾽Αλλὰ παρευθύς 
ὡς ἂν επί τῶν μεγίστων κλυδώνων πνοσὀς ἔφωι, 
xai αἰσία τις αἴγλη διῆξεν * καὶ περιανγάσασά µοι 
τὸ τῆς ψυχῆς ὄμμα, τὸν νοῦν θὰρσους τε ενέπλεσι 
xai τήν διόλου χυθέρνησιω ὑπεσόμηνε, χαὶ πως δὲ 
χρηστήν ελπίδα δεξιᾶς ὑπῖτεινε καθορµήσεως. T 
δε η αἴγλη καὶ ὁ πυρσὸς; Ἡ τοῦ μακαρίου τοῦδε, 
τοῦ θείον xai χοσμολαμποῦς φωστᾶρος, προσθολὲ 
καὶ επίφανσι.. Ὡς γὰρ δύ τῶν μνημονικών μµὰ 
εζανασχών τοῖς λογιστικοῖς εναπύστραψεν, mq '* 


t» οὖὗτω φαίην. 





IN S. JOAN. DAMASCENUM. 


ταρὰ τῷ Θεῷ παῤῥησία παρέστησε, καὶ À dius atque exortus. Hic enim statim atque confir- 


ἰσχὺν διεδήλωσε " xxi ὅπως ἐν ἀπήοοις 
v ἰχανός ἐστιν, ἅτε ἐγγὺς ὧν τοῦ Θςοῦ, 
)ς Ὑενόμενος, τοῦ ἐν ἀμηχάνοις δειχνύν- 
ναστείαν ἀεὶ, καὶ τερατουργοῦντος μόνῳ 
ταράδοξα. 

negotiis libenter ostentat potentiam, 


M9 τὸ λοιπὸν μετ αἰσίων, 0 act, συµ- 
σὺν λαμπροῖς ἀνάγομαι τοῖς κελεύμασι" 
t γὰρ, ὡς ὁ μέγας οὗτος, περὶ οὗ τὸν 
"pat, καὶ ov νῦν ὑπόθεσιν λαμπρὰν τοῦ 
ὄλημαι, τῷ λόγω 4? αὐτολόγῳ, τῇ σοφία 
αὐτοσοφία, παρεστηκὼς τῃ µακαρία τε 
τῳ Τριάδι συνὼν, f καὶ περιὼν ἀκραι. 
ευσε, χαὶ ὡς ἐφιχτὸν έμιμήσατο * οὐχ 
ται τὸ xxv du» εἰσφέροντος δύναμυ, 
παρήξει, καὶ χεῖρα βοηθείας ὀρέξει, καὶ 
ἣν εὐδρομὶαν παοέξεται, χαὶ ὁλοσχερῶς, 
(mo, τῆς ἐγχειρήσεως pot συναντιλήύψε- 
δὴ, ὦ µέγα τῆν ἀληθείας φωστὴρ, xci 
νωσίας, ἐπίφαιν, καὶ διίθυνέ pot τὸν 
ερὸς τὸ δέον χατεύθυνε - ἔμοιγε δ' ivrtU- 
ᾖδη τοῦ ἐγχειρήαατος, τὸν dà» ἐπιχαλι- 
», ὣς ἂν δὴ κἀμὲ, σῆς εἵνεχα xal τοῦτο 
k προσδοχίαν πᾶσαν σοφίσειε, x«i συχνοῖς 
; ἄλλοις, καὶ τῷ ἐπ ἐμοὶ οὐχ ἤκιστα 
τουργήµατι. Αλ) εἰ μὴ προὔλαθόν τινες 
σοι τὴν χατὰ Θεόν διαπρέψασι πολιτείαν͵ 
y χθονίων ὑπεραρθεῖσι δωῆς ἔτι ὑπὲρ γῆς 
ε)ιποῦσι τὴν γῆν, καὶ ἀγγέλοις μετὰ τοῦ 
αστᾶσιν αντὀχρηµα, ετέραν επιφημίσαι 
λλχν τε φρατρίαν ἐναπογράψαι, χαὶ ἁπλῶς 
είνοις ἀνομολογῆσαι τὴν γένετιν " αὐτὸς 
τος ἐπὶ σοὶ ταυθ᾽ ἐθάῤῥησα, xoci πατρίδα 
Ιράνιον ανεῖπον χῶώρον, xal φυλέτας ὄντως 
pec τοὺς θείους νόας, τὰς ὑπερτέρας 
ἀνωτέρας τῆς ὕλης xai τῶν ἐνιεῦθεν 
; παθῶν ' x«i τάχ᾽ ἂν εὐστόχως ταῦτ' 
θάρρησα, xci ἐπεφήμισα τὰ καθήχοντα. 
φθασαντες ἐπ ἆἄλλοις ἄλλοι τὴν ἀρετὴν 
ταῦτά πως εἰρηχότες τυγχάνουσιν, ετέραν 
ιεῦμαι, τὴν τετριμµένην ταύτην καὶ πρό- 
πρὸς τὴν τοῦ ἐγχωμιαξομένου Ὑγενεαλογίαν 
ὸν λόγον, x&v τῶν ἄνωθεν καὶ πρὸ αὐτοῦ 
εἰς αὐτόν τε τὸν εἰς ἔπαινον προσχείµενον 


έῴας οὖν ὁ θεολαµπής φωσφόρος ἀνέτει- 
xai ὁ Σωτὴρ ένανθρωπησας, ὁ νοητὸς χαὶ 
»ς ἐπέφανεν ἍΆλιος, χακεῖθεν δὴ τὰ πέρατα 
) θεοπνεύστοις λόγοις οἷά τισιν ἀκτῖσι xat- 
καὶ τὸν τῆς πλάνης ξόφον ἀπήλασε, θιο- 
τε τὸ φῶς ἐξεδίσχευσε, χαὶ τὴν sig οὖρα- 
ν ἀνάγουσαν ἐφανέρωσεν. Ἔδει γὰρ, καὶ 
ει, τοῦ Θεοῦ Λόγου ἐκ τῶν έῴων τοῖς ἀν- 
ἀναφανέντος μερῶν, καὶ πρὸς σωτηρίαν 
Ίσαντος [ἐπειδὲ πως µπιριτραπῆναι καὶ 
Fe τὸ εὐμετάθολον τῶν ἀνθρώπων» φῦλον, 
προχόψαι τὰ µεγάλα, xai τῆς εὐθείας καὶ 


matamemoria mentem ad ratiocinandum illumina- 
vit, manifestavit etiam quanta apud Dominum 
valeatgratia ; simulqueostendit quomodo per invia 
possit mihi viam aperire Deo proximus ac veluti 
deificatus ; Deo, inquam, qui suam in arduis im- 


et solo nutu patrat miracula, opinionem omnem ex- 


2. Faustis ergo auspiciis solvo, et claris in altum 
provehor plausibus : confido etenim quod magnus 
hic vir, de quo sermoneminstitui, quemque nunc 
mihiproposuiin nobile orationis argumentum, sub - 
sistenti in se Verbo increateeque Dei sapientie ad- 
stans, et cum beata ac per seipsam bona Trinitate 
conversans, cui dum viveret sincere servivit ejus 


B quoad licuit imitator, non tantum tolerabit quod 


pro meatenuitate offero, verum etiam adjuvabit et 
auxiliarem dexteram porriget, felicemque cursum 
prebebit sermoni, et mecum, utita dicam, suscipiet 
conatum effectui mancipandum. Ageergo, magna 
fax veritatis et luminare cognitionis Dei, appare, 
meamque orationem rege, et quo decet flecte. 
Hinc meus jam incipiendus est labor : Deo tamen 
prius invocato, ut me, glorie tuse causa, supra 
spem omnem, edoceat sapientiam ; aliisque fre- 
quentibus in te collatis honoribus adjiciat istud, 
quod ostendes in me adjuvando, miraculum. Equi- 
dei licet ante me alii nonnulli iis, qui divinam 
sicut tu conversationem excoluerunt, et supra hu- 
mane vite normam elevati terrena  deseruerunt 
adhuc in mundo viventes, tanquam angeli cum 
luto compacti ; licet, inquam, alii nonnulli haud 
presumpsissent patriam istiusmodi hominibus : 
aliam ascribere, aliam nuncupare civitatem, ip- 
sosque aliunde natos profiteri, primus id de te 
auderem, et celum patriam tuam esse assererem, 
contribulesque ac cives tuos divinas istic mentes 
prestantioresque naturas, materia et perturbatio- 
nibus nostris superiores ; atque hoc faciens forte 
attingerem scopum, certe non nisi veritati congrua 
predicarem. Quoniam tamen pre&venientes me alii, 
de aliis tibi in virtutis honore similibus ita sunt 
locuti ; per diversam ego viam progrediar, scilicet 
per tritam vulgo expeditamque, que ad ejus qui 
commendatur genealogiam perducit, atque a ma- 
joribus ipsumque pregressis incipiens, in ejus, 
quem sibi proposuit, laudes descendit. 

3. Ab Oriente exortus est hic lucifer, divino 
effulgens lumine, unde etiam Salvator humanam 
indutus carnem, veluti sol mente perceptibilis tem- 
poraqueexcedens apparuit, exinde terminos mundi 
suis divinis sermonibus veluti radiis quibusdam 
illustrans, et abacta erroris caligine, luminosum 
cognitionis divinr orbem explicans, ac viam in 
ecelum tendentem manifestans nobis. Decebat enim, 
et plane decebat, ut cum divinum Verbum ab 
Orientalibus plagis apparuisset, ad viam salutis sese 
ducem pr&bens (quoniam rursus subverti debebat 
hominum genus mutabilitati obnoxium, ita ut mae 


το αι 


815 


CONSTANTINI ACROPOLITAE. 


guis licet evectum profectibus a regio tamen re- A βασιλικῆς ἐξολισθῆσαι μακρὰν), ἐχεῖθέν ποθεν καὶ 


ctoque tramite haud parum deflecteret), decebat, 
inquam, hunc erroris expertem theologum, quasi 
divinum lumen indidem consurgere, nosque suc- 
cessive deducere per iter, infallibilis veritatis 
splendoribus illustratum, per rectam scilicet vero- 
rum dogmatum confessionem, qua ad eam perve- 
niremus sortem, que supra celos nos manet, at- 
que ad sublimiores illas divinioresque mansiones, 
quas ante tempus, futuris sub tempore, universi 
opifex preparavit, intendens utad easdem pertin- 
geret lubrica et versatilis natura humana. Quo- 
modo autem a recto tramite cito aberraverit, et ad 
perniciem festinaverit per intemperantiam, suo in 
loco mea explicabit narratio ; seu potius, quando 


istuc pervenerit, deplorabit ; nostramque ut par est B 


lugens infirmitatem, gravem et assiduum contra 
nos Satane incursum lamentabitur : nunc vero 
redeundum nobis in materiam est, et que beati 
concernunt originem, queque ipsam precedunt, 
jam sunt enarranda. 

4. Ab Oriente ergo, ut supra dixi, magnus hic 
vir et plane coelestis apparuit : in vicinioribus pa- 
radiso plagis et voluptatis horto propinquioribus 
divina hrec planta germinavit : ex aurore cubili 
surrexit nobilis iste inter Orientis, addam etiam 
et Occidentis, Boreeque et Noti atque universi 
mediterranei incolas ; ut qui neminem non ante- 
cessit vera ingenitaque nobilitate. Quomodo autem 
et unde, significabo. Natus est Damasci, celebri 


supra modum civitate, quam inter primas urbes ( 


numerari nescio quis non audiverit; quique ea visa 
nonante rem aliam omnem, dignam auditu velit 
de ea narrationem instituere, descriplionemque 
contexere, iis etiam, qui ipsam prius nunquam vi- 
derint, admirabilem. Quid enim in hac urbe inve- 
nies, quod non suscipias ? situmne ? et qualis ta- 
lem nacia est positionem ? quam sic venustant 
flumina, prata ornant, montes muniunt, condeco- 
rant planities ; quie pecoribus referta atque uber- 
tim ea alens et hinc affluentiam haben$ rerum, 
optima est nutrix juventutis : quam is, de quo lo- 
quimur, pacem ipsam diserte nominavit. Sed 
quamvis ea talis esset, totque afflueret bonis, et 
propter ista sic etiam ab illo laudaretur, nulla 
tamen re alia permisit deinceps gloriari ipsam na- 
tus in eu, quialios, ex aliis natos locis, antecellens 
et supra modum celebrisfactus effecitut a se solo 
celebraretur, tanquam parvarum et obscurarum 
urbium alias una foret. Cognomentum enimab ea 
sortitus Joannes, continuo egregium quid visus 
est ; domesticisque ac peregrinis incomparabilis 
demonstratus, atqne binc longelateque celeberri- 
mus, effecit ut nunquam laudari posset ipse, quin 


(1) Themanitis regio Arabie hie antonomastice 
pro toto Oriente, adeoque et pro Syria accipitur, 
jn qua Damascus Joaunis patria. 

.(3) Si recte sensum capio, ipse Joannes intelli- 
gitur : sed yelim discere quo operum suorum loco 


τὸν ἀσφαλῇ τουτονὶ θεολόὀγον φωστῦρά τινα θισπέ- 
σιον ἀνασχεῖν, καὶ διαδεῖδαι τὺν ἁπλανῦ τοῖς τῆς 
ἀληθείας φωταυγείαις niv κατὰ θιὸν δηλαδη πο- 
ρείαν, εἴτ οὖν ὀρθὴν τῶν ἀληθινῶν δογμάτων ὁμο- 
λογίαν, 3j πρὸς τὴν dvo λῆξιν ἐπανάγεν ἡμᾶς ἔχει, 
τὰς οὐρανίους καὶ θειοτέρας δήπου μονὰς, dc πρὸ 
τοῦ χρόνον τοῖς ὑπὸ χρόνον ὁ τῶν ὅλων δυμιουργὸς 
χατεσχεύασεν, ἐφ᾽ οἷς καὶ ὤμελλε προσκόφειυ τὸ 
εὐόλισθον τὼν ἀνθρώπων φῦλον x«i εὐπερίτρεπτον. 
"Ones τε τοῦ ὁρθοῦ παρισφἄλη κατὰ βραχὺ, καὶ 
πρὸς τὴν απώλεια» ἀχρατῶς x«i πάλω ὑπύγετο, 
λόγος χα-ὰ χαιρὸν δικγήσεται, 6 μᾶλλον ἐχεῖσέ Ww 
ἠτνόμενος ἀποχλανσεται, xai Tiv Μἡμετέραν ὡς εἰιὸς 
θρηνήσει ἀσθενειαν : οὐχ ἔχιστα δ) ἂν καὶ τὸν βα- 
ρεῖαν καθ ἡμῶν ci τοῦ Σατὰν ἐπίθεσιν ἀποδὶ- 
pero * νυνὶ δὲ καὶ αὖθις ἐπανιτέον καὶ τὰ τῆς }ι- 
νέσεως, τά ᾗτε πρὸ τῆς ῄὙινίσεως διογητέον τοῦ 
µάκαρος. 


L4 


ó. 'Aró Θαιμὰν (1), ὡς ἔφθην εἰπὼν, ὁ μέγας 
οὗτος ἀνεφάνο καὶ οὐράνος ἀλοθῶς ἄνθρωπος - ix 
τῶν ἐγγυτέρων παραδείσου καὶ τῷ θεία πλησιαιτί- 
pw» Ἐδὶμ τὸ θεῖον ἐθλάστησε τόδε φυτόν - ix τῶν 
έῴων ἀνέσχε µερων ὁ εὐγενὺς τῶν Wp' ζλίου ἆνατο- 
λῶν, προσθείην δ) ἂν καὶ τῶν ἐκ ὀνσμῶν, βοβρᾶ 
x«i νύτον και µεσογείου πάσης * τίνα x&i γὰρ τή 
κατ ἀλήθειαν εὐγενία ovy ὑπερέλασιν ; Ως ἂν di 
καὶ ὅψεν παραδηλώσαιμι,. Ἐκ τῆς περιωνύμου γί- 
q0»t Δαμασκοῦ, ὧν οὐκ oid' ὃστις οὐκ ἐν ταῖς mpe- 
ταις τυ/χάνειν ἤκουσε πόλεων, καὶ ἣν πᾶς τις iden 
02X ἔστιν ὅπως ον πρὸ παντὸς ἂν ἄλλου αξιάκουστω 
ποιοῖτο διήγημα, x&v» τοῖς μὴ πεφθακόσι θεάσασθει 
θαυµάσιον πιριλάληµα. Tí x«i γὰρ τις τῦς πόλεως 
οὐ θαυμάσειε ; τὴν θέσιν ; x«i ποὶα τοιαύτης ἔτυχι 
ύέσεως ; ἣν πο-αμοὶ χοσμοῦσι, xci λειμῶνες xeb- 
ωραίζουσιν, ópn τε ἀσφαλίζουσι, x«i πεδιάδες καλ- 
λύνουσιυ  Ὦ πλζθουσα θριµµάτων, ὡς ἀφθόνως 
ἐχτρέφονσα, Χάντεῦθεν ἀνινδεῶς ἴχουσα, x«i ἀγαθὶ 
κουρο:ρόφος ακαθίστἛχεν, ὁποίαν τε τὸν εἰρένχν 
αὐτὴν ὁ φάµινος ἐγνωμάτενσιν (2). Αλλὰ καΐπῳ 
τοιαύτην οὖσαν αὐτὸν, x«i τοσούτοις εὐθενοῦσω 
τοῖς ἀγαθοῖς, καὶ οὕτω µέχρι y& x«i αὐτοῦ, ἐκ τῶν 
τοιούτων περιαδοµένον ἁπανταχῦ, ἐξ οὐδέ τους 
ἆλλου σεμνύνεσθαι παραχεχωρύχει (o ἐξ αὐτῆς [3] 
Jtvóusvoc * ἀλλ ὡς ἄν τινα τῶν φαύλων τε καὶ &ci- 
pev τοὺς ἐξ ἑτέρων "tvopévoug ὑπερδαλὼν καί πι- 
ῥριώνυµος καταστὰς, ἐξ αὐτοῦ x«i µόνου περιθρυλ- 
λεῖσθαι πεποίηκε. Τὸν γάρ τοι κλῆσιν ἐξ αὐτῆς iOx- 
χὼς, τάχα vy& ὡς ἐξαίρετόν τι χρῦμα φανεὶς, χαὶ 
πρὺς τε οἰχιίους πρὀς τ' ἀλλοτρίους ἀναδειχθεὶ 
ἀπαράμιλλος, κάντεῦθιεν — Ok — qiyovo; περιθόστος 
οὐχ ἐστιν ὃὅπι τὸ κα: αὐτὸν οὖὐχι καὶ ταύτην πιρι” 


ila Damascum appellet. 

. $3) Hoc. modo supplendum censui, expunclo 
εἰς αὖθις quodsc. in ms. legebatur ἐξ οὐδέ τινος 
εἰ αὖθις ἆλλου, 


IN S. JOAN. DAMASCENUM. 


προὐξένησε, xai πρὸς τοῦτον οἵον ἀντονο- 
í κἀχ τούτου ἐπονομάξδεσθαι. "Aux "xp 
εούσειεν, ἑξότε ὁ οὗτος Ὑέγόνε, Δαμασκὸν 
καὶ τὰ θεῖα xai τὰ ἀνθρώπινα ᾿Ιωάννην 
ἠχουσὲ * μέγιστὸν τε εὐθὺς ἐξ ἀμφοτέρων 
; φαντάδιται put ἐκπλήξεως, χάντεῦθεν 
ων τῷ λοθισμῶ οὗ μετρίου τοῦ θάµόους 
t. 


V sig (αυτοὺς ἐντεῦθιν οἱ /ε/εννηχότες 
ε, καὶ πως δὴ μὴ παοιδεῖν ἀνιστορῆσαι τὰ 
; ἐχθιάξδονται * οὖδε γὰρ οὐχ οὕτω ταῦτα 
παραδρομῆς ἀξιωθῆναι καὶ παραλείγεως, 
[αν περιφανῆ τε x«i ἀξιά/αστα, x«i συγ- 
ἀχριθοῦς µνήωης ἀλληλοδιαδόχου 
τά τε γὰρ κατὰ κόσμο», x«t οἷς ἐπεικεχί- 
Ἰωποι, καὶ διάσημοι καὶ περίόλεπτοι, καὶ 
ὃν οὐχ ἵἧττον περιγανεῖς x«i θαυμάσιοι. 
&p xxi ἐκ προ/όνων τὴν εἲς Χριστὸν mí, 
τωα χλῆρον ix διαδοχῆς ἕλκοντες, τῷ πρὸς 
ιω μαχρῷ τοῖς πρὸ αὐτῶν ὑπερήρλασαν' 
ic µέχρις αὐτῶν, καθά τις $ πίστις συγ- 
ϱ σπινθὺρ, πυρσὸς ἐν αὐτοῖς τε χαὶ ἐξ 
Ῥθη, ἑαφανὴς καὶ διάδηλος. Ὡς γὰρ d 
ἀχαταλήπτοις Θιοῦ τὰ έῷα μικροῦ πάντα 
Ρωμαίων ἀρχῆς κατέδραµόν τε x«i θτί- 
τὰς ἐκεῖσι πόλεις οἱ τῆς δούλος "Aya 
ιερεστήσαντο, xxi Y) ῥάθδος τῶν ἁμαρτω- 
τοῦ κλήῤου τῶν δικαίῶν ἀφεθεῖσα X, πάν- 
» χαλὼς ἐγνωχότων Θιὸν καὶ µόνω λα- 
αὐτῷ τὰ πάντα σχεδὸν κατηλόησι», ἃ 
εἰ χνοὺν ἀπελίχαησεν ' ὑπὸ τοῖς ἀσεθίσι, 
ῥρᾶς | καὶ X καλη Ὑγέγονς Δαμασκός,. Τῶν 
τῇ πάντων, τῆν pis μικρὸν ἀντισχόντων 
κ πρώτης τὴν εὐσίθιιαν ἀπομοσαμένων, 
xi τηρησάντων ( πάνυ δὲ τούτων βραχίων ) 
[ιὰ τέλους ἀμόλυντον, x«i οἱ τοῦ µεγόλου 
ς εὐσιθιίας διδασκἁλου καὶ χήρυχος πρό- 
tonc τε ὑπὶρ τῆς εὐσιθίας ἀντέστχσαν, 
ου τὴν πίττιν ἐφύλαξαν, καὶ καθαροὶ x«- 


xat 


ἐξ αὐτῶν ἐνεπέστευσαν, xai οἱ απ᾿ αὐτῶν 
καὶ μετ αὐτοὺς κατὰ διαδοχὴν ποιοῦντες 
; Καὶ oio) ὀχετὸς σαν ῥεύματος καθαροῦ 
pou τῶν ἀσεθῶν ῥέοντες, xxi δι ἱλύος ὡς 
ἐν τοῖς βαοθέοοις ἐναγισμάτων διύεσαν, 
ετῶν οὕτωσί πως εἰπεῖν πυχνότητι διηθού- 


"» μὲν οὖν ἐκ διαδοχῆς οἱ τοῦ ἁγίου γεννή- 
ῥεῖς x«i τὸν κατ ἀοιτὴν βίον ἐπιφανεῖς. 
δὴ δεξώκεθά 
ας, ἀπιρισχέπτως, 
, Χαὶ τὰ τῆς ἀληθιίας καὶ τῶν αγίων 
μὺ διηκριῤωκότας (καὶ γὰρ ἀληθῶς ἅγιοι, 
τεθών εἰλιχριῆ Th» πιστι τηρύσαντες, 
τε φυτοσπόρων), τοῦ ἁγιωτά ου τοῦδε 
τον καταφινδοµένους ἀνδρὸς, καὶ oiov 
9 τοὺς ἐξ ὦν οἱ προελήλυθε στηλιτεύοντας * 
iig pi» οἱ γιννάρχαι τῷ µάκαρι, ὡς Ὦ 
νέκαθιν ἱστὸρία παρέδωχιεν * εὐσιθεῖς d' οἱ 


τινας, εἐτεοοῖα πεοὶ αὐτῶν 
οἶμαι, τὰ κατ αὐτοὺς 


818 


À etiam ejus patria laudaretur, et quasi pro ipso no- 


minaretur aut cognominaretur ex ipso. Ex illo 
sane tempore quo natus ibi Joannes est, simul ac 
nominarialiquis audit Damascum, divinis humanis- 
que rebus insignem, etiam ipsius nomen audit, et 
utrinque grande quidpiam atque admirabile sibi 
repressentans, suamque cogitationem supra se re- 
flectens ratiocinando, stupore prorsus ineffabili 
completur. 

$. Verum nos hinc ad se genitores trahunt. et ne 
res suas taciti prietereamus cogunt: non. enim ita 
parve he sunt, ut transcursuatqueomissione cen- 
seri possint digne; sed valde conspicue 80 mira- 
biles accuratam scriptionem memoriamque ordi- 
natam merentur :fortune siquidem bonis, et his 


B quibus homines inhiant commodis preclare fulti, 


C 


nihilo minus insignes fuerunt divinis auimi doti- 
bus. Jam pridem enim fidem in Christum, velut 
hereditatem quamdam 8 majoribus per manus 
traditam tenentes, longe auteiverunt decessores 
suos, quodam zeliimpetu ulterius elati. Scilicct ad 
ipsorum usque :etatem fides, in hominibus parve 
adinstar scintille delitescens, in ipsis atque ex 
ipsis accensa est ad modum facis luculentee. Cum 
enim occultis Dei judiciis omnes fere Orientis par- 
tes, Romano imperio subditas, posteri ancille 
Agar suis excnrsionibus vastarent ac depopularen- 
tur, etiam subjugarent civitates plerasque, et 
virga peceatorum contrajustorum sortem immissa 
eorum qui recte Deum noverant eique soli servie- 
bant omnia diriperet, vel potius excuteret velut 
pulverem; pulchra quoque Damascus (heu calami- 
tas!) sub impiorum illorum potestatem devenit. 
Ex omnibus itaque illius incolis, aliquibus non- 
nihil reluetantibus, quibusdam Dei cultum ab ini- 
tio ejurantibus, nonnullis vero (qui valde pauci 
erant)impollutam usque ad finem servantibus 
religionem, majores magni hujus magistri atque 
preconis fldei intrepide constanterque pro eadem 
seseopposuerunt et tota vita sua custodiverunt 
illam, puri puram suis tradentes posteris ; quod 
eorum quoque descendentes successi faciendo. 
erant veluti rivus mundissimi fluenti; et lutum 
impietatis permeantes profanationes barbaricas 
veluti limum transibant; virtutum, ut sic. dixerim 
densitate eos impermistos transmittente. 


6. Hoc igitur pacto, veluti per successionem 
hujus beati viri parentes vita omuino religiosa et 
preestanti virtute emicuerunt. Nec enim recipien- 
dos putamus eos qui diversa quredam de ipsis nar- 
rarunt, eo quod res eorum indiscriminalim audi- 
verint, ut existimo, neque de exquirenda accura- 
tius veritate auditorum solliciti fuerint. Sancti 
namque atque ex sanclis prognati fuisse credi de- 
bent, qui in medio impiorum constituti fidem in- 
temeratam servare potuerunt. Sanctissimo igitur 
ac divinissimo viro calumniam  impingunt, et 
veluti ex ipsius odio illos, a quibus processit, su- 


819 


GONSTANTINI ACROPOLITAE. 


820 


gillant : quandoquidem vir beatus et majores ha- Α πατέρες, καὶ ἀριτῆς διὰ πάσης ἀννιποιούμενοι βιο- 


buerit sanctos, et parentes quoad vixerunt secta- 
tores pietatis ; idque cum publicas essent dignita- 
tes nacti, et multa apud Persas potentia prediti, 
utpote cum prefectis eorum dominantes et curam 
urbis partientes universa ferme Damasco sub patris 
Mansuris ditione constituta. Sub barbaris namque, 
sicut jam dixi, geniti majores sese aptaverant 
tempori : et licet à vera religione non recederent, 
appellationibus tamen nominum et amictuum 
speciebus, barbari (ut sic dixerim) et Perse fue. 
rant facti. 

7. Vocabaturitaque pater ejus Mansur, Persico 
vocabulo, et in maximo apud Persas honore po- 
situs eircumfluebat divitiis , atque indutus gloria 
ambiebatur a frequenti comitatu. Indigentibus in- 
terim suppeditabat pecunias, ferebat injuriam pa- 
tientibus opem et redimebat captivos ab exsecra- 
bili Persarum superstitione simul et a gehenna, 
ipsos alioqui manente, vindicans in futurum. Non 
autem hoc faciebat perfunctorie, vel sicut sors 
tulerat, eorum peragebat negotium, satis habens 
redemisse eos atque de cetero neglectos dimit- 
tens : sed maxima circa eos utebatur providentia 
iterumque et iterum iis assistens, omnes insimul 
ac seorsim singulos curabat. Imprimis namque 
eorum contegebat nuditatem, et imbecillitatem 
corporum diligenti competentis victus ratione fo- 
vebat congruo deinde numero dierum ipsis velut 
dominis suis intendens, et quidquid ad eorum 
commodum pertineretstudiose complens: postquam 
ab erumnissuegcaptivitatis exemptos sufficienter- 
que recreatos videbat ad pristinam rediisse vale- 
tudinem, jubebat benevole, u*rum mallent, edi- 
cere, manere cum ipso vel edire ad propria. Qui- 
cunque igitur ad reditum in patriam propende- 
bat, sufficientia sibi sumebat viatica et inter feli- 
cis itineris vota dimittebatur : quibus vero nihil 
erat potius quam cum eo versari in suburbanis 
agris quos possidebat plurimos, iis sufficientem 
largeque abundantem ibidem subministrabat vi- 
ctum, delicias eisdem exhibens nullo ipsorum 
labore qus&sitas. Talis erat vita genitorum Joan- 
nis, talis virtus eorum : sic vacantes Deo ac puro 
ejus famulatui, annos suos cum omni, honestate 
emetiebantur, semper illum habentes prie oculis, 
et sua omnia ipsi consecrantes, cui totum fere- 
bant acceptum, et propter quem fortunas omnes 
promptissime communicabant poscentibus. 

8 Quid autem bonus remunerator Deus ? Ma- 
guaextremisreservans, temporibus, magnum quid 
largitus eis fuit. Etenim diuturna laborantes ste- 
rilitate et sobolem jam diu desperantes, parentes 
effecit, et quidem mascule prolis parentes, ta- 
lisque filii quem simul cum Gratiis natum quis di- 
xerit, eo quod non solum illos a preteritee infecun- 


(&) Videtur anctor, veluti ex sui temporis usu, 
honoratiori Persarum appellatione Saracenos di- 
gnari, ut qui jam inde ab anno 638, exstincto 


B 


τῆς, καὶ ταῦτα δηµοσίων ἀρχῶν ἐπει)ημμένοι, καὶ 
τὰ µεγάλα παρὰ Ι]έρσαις δυνάµενοι, ἅτε καὶ παρα- 
δυναστεύοντες τῷ Πεοσάρχο καὶ τὰς ὑπέρ τοῦ κοινοῦ 
φροντίδας σνμμεριζόμινοι, πᾶσάν τε σχεδὸν εἶχε 
τὴν Δαμασχὸν ο πατὴρ ἩΜανσοὺρ ὑπ αὐτόν. Ὑπὸ 
γὰρ τοῖς βαρθἀάροις, ὡς ἔφθον εἰπὼν, Ὑεγονότες οἱ 
πρόγονοι, καὶ χρόνους αὐτοῖς συναµείψαντες, εἰ καὶ 
ph τὴν θρησχείαν µεταπεπτώκεσαν ᾿ ἀλλ οὖν ἐν 
χλήσεσιν ὀνομάτων, ἐν ἀναθολῶν σχήμασιν ἐδαρθά- 
Ρρισα», ἵν οὕτως εἴποιμι, καὶ ἐπέρσισαν. 


Q. Ἐκαλεῖτο γοῦν ἩΜανσοὺρ ὁ πατὸρ Περσίχώτε- 
po», καὶ πλεῖστα παρὰ Πέρσαις (4) ἐτιμᾶτο ^ πλούτῳ 


τε περαρρεῖτο, x«i δόξαν ἐνεδιδύσκετο, χαὶ ὑπὸ 
συχνῶν πάνυ περιεθέθλοτο, δεοµένοις ἔπαρχων, άδι- 


κουµένοις βοηθῶν, αἰχμαλώτους ὠνούμενος, xui τῆς 
ἀναγοῦς θρησκείας Πειρσῶν xai σύναμα τῆς περι- 
μενούσης ἴνθα Ἅεένης µῥυόµενς. Οὐκ ἄλλως δε 
ἐξωνεῖτο, x«i ὡς ἔτυχεν ἐποιεῖτο τὰ χατ αὐτοὺς, 
ἀπαμελήτούς ἔπειτα παριεὶς καὶ περὶ ἑλαχίστου τιθέ- 
µενος, ἀλλὰ σὺν πᾶνυν y& πολλῷ τῇ προνοία εἰσαῦθίς 
τε αὐτοῖς ῥἐφιστάμενο, xai ἀθρόονς ὁμοῦ πάντας 
καὶ ἰδίᾳα xai καθ ἕνα ἐπισκεπτόμενος. Τὰ πρῶτα καὶ 
γὰρ τὴν τῆς αἰχμαλωσίας ἐχείνης περιέστελλε γύ- 
µνωσιν, xai τῷ τῆς διαίτης ἐπιμελεῖ ἀνελάμθανιν - 
ἱκαναῖς à" ἡμέραις οἷονεί τισι δεσπύταις προσανέχω 
αὐτοῖς, xai πᾶν ὅπερ εἰς θεραπείαν συντεῖνον gon 
διὰ σπουδῆς ποιούµενος ἐκπλοροῦν, ἐπειδὰν ὕδει 
xai ἔθλεπε , τῆς ἐκ τῆς λεηλασίας τέλεον τλοπαθείας 
ἀπαλλαγέντας x«i ἰκανῶς ἀναῤῥωσθέντας, πρὸς τε 
τὴν ἑανυτοῦ ἔχαστον ἐπανεληλυθότας ὑγίειαν, τὸ πρὸς 
βούλησιν ἐξαγορεύειν δεξιαῖς ἀνέπειθεν ἐρωτόσεσω. 
"Os οὖν Dptito συνεῖναι συνῶν ' ὃς δὲ τόν πρὸς τοῖς 
οἰχείους προὐθυμεῖτο Φὀήπουθεν στείλασθαι, ἐφόδι 
τε ἐλάμθανεν αὐτάρχως, x«i εὐχαῖς εὐοδίαις σννεξι- 
πέµπετο * ἔστι δὲ καὶ oi; πρὸ παντὸς ἄλλου τουτοὶ 
στέρξασιν ἐν προαστείοις ἐν ἀγροῖς (πλεῖστοι γὰρ 
αὐτῷ προσόντις ἐτύγχανον) ἄνετον τὴν δίαιταν ἐδί- 
δου καὶ ἆφθονον, x«i rpugiv ἐκεῖσες παρεῖχεν épe- 
χῦον x«i ἀνήροτον. Τοιοῦτος τῶν γεγεννοκότων Ὁ 
βίος, ταιαύτη ἐκείνων $ ἀριτή - οὕτω τε τῷ Ow 
λατρεύοντες χκαθαρῶς tà» ζωὺν χαλῶς ἐξεμέτροσαν, 
Θιὸν ἀεὶ πρὸ ὀφθαλαῶν ἔχοντε, xai Θιῷ τὰ κατ 
αὐτοὺς ἀναρτῶντες,. καὶ τούτω πᾶν ἀνατιθέντες, xal 
δι αὐτὸν προχείρως ἄγαν τὰ προσόντα τοῖς βουλοµί- 
νοις παρέχοντες. 


η’. Tí γοῦν ὁ ἀγαθὸς µισθαποδότης Θεός; Μεγάλα 
ἐπ ἐσχάτων ταμιεύων, μεγάλῳ κάἀνταῦθα τούτους 
δεδώρηται. Καὶ γὰρ τέθειχε πατέρας, μακροὺς ὃ δη 
χρόνους τὴν ἀπαιδίαν δυστυχοῦντας, καὶ τὴν τέκνω- 
σιν τὸ παντελὲς ἀπελπίσαντος * xci πατέρα ἀρρονς 
τε παιδὸς, xai αὐτοθεν εὐθὺς συγγιννηθέντος (εἶπο 
ἂν τι) ταῖς Χάρισιν * οὐχ ὅτι γοῦν τῆς προτέραῦ 


Chosroe et filiis ejus, imperium Orientis ereptum 
Persis tenuerunt. 


IN S. JOAN. DAMASCENUM. 


ῇ στειρώσει λύπης ἀφραιρεῖται, ἀλλὰ καὶ πλεί- 
ἤδη τῆς εὐθυμίας ἐαπίπλησι, τῷ τοῦ /εγενη- 
εξ 
7 ἤθους ἐς νέωτα κὀσμιόν τε χαὶ χαρίεν δοὺς 
; προφοιθάξεσθαι. "Ex τοιούτων ὁ µέγας οὔτος 
Ὥται, ἐκ τοιαύτης ὁ θεῖος χαρπὸς τῆς ῥίζης 
αφόρηται, ἐκ τοσούτων Tbv ἀρετὴν ὁ ταύτην 
μιλλος προελύλυθεν. ᾿Επειδὴ ὃὲξ χαὶ προελὺ- 
παραντὰ τῷ ᾖβαπτίσµατι χαθαγνίκεται. Ὢ 
γονέων ! à πίστεως ἀκραιφνοῦς ! à διαπύρου 
ων πρὸς Κύριον ! Οὐκ ἔτρεσαν τὸν ασεθῆ ὸ εσπό- 
JU τοὺς ἐν τέλει καὶ συνάρχους ἔπτηξαν, οὐ 
ἁλογίαν, οὐκ ἔθνους ἀπόνοιαν ἐδειλίασαν - οὐ 


αὐτῆς προὀδου ααλλονῷ τε χαὶ ὠθαιότητε, 


ἑφρόντισαν, 09 χρημάτων, οὐκ ὁὀλθου πολυει- 
ὀὐδενὸς ἁπλῶς τῶν τοῖς πολλοῖς περὶ πολλοῦ 
νόντων τούτοις ἐμέλησεν αλλὰ 
ἄντων  στέρησις ὡς οὖδεν ὑπερεωρᾶτο, xai 
ὁ τοῦ Θιοῦ πόθος προετιμᾶτο, xoi λαμποῶς 
ῥετο. Οὖδὲν οὖν ὅπερ ὑπέθραξαν ἀναθολήν 
αἱ ὑπέρθεσυ ἀλλ ἐξ αὐτῆς 
ἡγίασαν τῆς Ὑενέσεως ἀναφανδὸν, οὐχ ὡς οἱ 
ré» λάθρα τοῦτο διεργασάωενοι, ἔμοιγε do- 
καὶ ἄνωθεν εἰς τοῦτο κατεπειγόµενοι. Ὃν Ὑὰρ 
«x6» ὁ Θεὸς, καὶ ποὸς τὸν τῆς ἑαντοῦ πὀὸρ" 

ἀφώρισεν ἠ᾿Εκκλησίας ακαταρτισμὀν, οὔκ 
T' ἂν δὴ αὐτίκα τῷ προελθεῖν χαθαγνισθῆναι, 


αμωσγέπως 


ἑαπεποίγκεν 


ια τῷ ἀναπνεῦσαι αναγεννηθῆναί τε xai άνα- 


Ίναι τὴν χρεϊττω τε x«i θειοτέραν ἀναγέννησιν 
έπλασιν. 


Β 


AQ ἐπειδὴ τὴν βρεφιχὴν παραµείψας, ὠραῖος C 


γχανε καὶ παιδεύσεως, ο)κ ἀπεῖδον οἱ σεμνοὶ 
ρες x«t θεσπέσιοι εἰς παιδοτρέθας σωµατι- 
ὡς ἂν ὁ παῖς αὐτοῖς εὐφυῶς ἀσχῆσειε -:όξον 
ιρίδεσθαι, xai καθάπαξ πεοὶ µάχας καὶ πο- 
εὐδοχιμεῖν ' ἀλλ οὐδὲ τοὺς ἐπὶ τοῖς γυμνι- 
μνάσοντας ἀῶσιν ἐζήτησαν, ὡς ἂν δὲ πυγ- 
ειδοτριθηθείη διαγωνίζεσθκι, κούφως v& θέειν 
ὤλον, καὶ δισκεύειν ελχερῶς, καὶ δόλιχον ἆλ- 
$ x«i ωαλη τοὺς ti; χεῖοας ἰόντας δεξιῶς 
Ἆλει xat νιχηφὀρος ανέστασθαι ' αλλ’ εξητεῖτο 
τῆς ἀξιόχρεως, ὃς ἂν εἰδείη ῥνθμίσασθαι ψν- 
ιοσμῆσαι σῶμα, παραστῆσαι, xai 
ἀντὶ χθονίον καταστῆσαι ἀγγελικόν τινα χαὶ 
ἀλλ 


9 - » ν [] * ^. » 
y d £70lGX£70 * n^ 7^9 XXL. παντελως απορον 


χαὶ 8:2 


w. Εζητεῖτο μὲν ἄξιος παιδευτής " 0j- 
»θάροις τὸν Έλληνα διηκριῤωχότα λόγον εὖ- 
αἱ μέσον ἀσεθῶν ἀνδοι κατὰ Θεὸν τῶντι πε- 
M, και ἰχανῷ γε πρὸς ἐπὶ τούτοις zo; ἀνβρώ- 


ὸς τὸ χρεῖττον καὶ Βειότερον ἀγαγεῖν. Ην οὖν : 


p £y απορία ( τούτω γὰρ αἆλλον m περὶ τοῦδε 
3 D . 9 , 

; ἐνέχειτο ), πάντοθεν ἀνεζήτει, 

πάσης ισχύων τῆς ἀρχῆς utyhx Πεοσῶν, 


καὶ οὕτω 
/ταχόθι ταύτης πεοιφηιτῶν, καὶ τὸν τοιοῦτον 
"y 0t» ἂν x«i θηοάσαιτο. Oto; δὲ ἄρα, ὁ διὰ 
ντίων τὰ ἑναντία οἰκονομῶν καὶ λόγοις ἀποῤ- 
διεξάγων τὰ καθ ἡμᾶς ἄνωθεν, καὶ τὰ περὶ 
σοφῶς διετίθει, καὶ πόῤῥωθεν συνἠλαυνε τὸν 
Ῥόθεσι», καὶ µαχοόθεν προσῆγε τὸν xata βού- 


822 


ditatis messtitia liberavit, verum etiam jucundi. 
tate quam maxima implevit, insignem ab ipsius 
uteri egressu formam vultus atque elegantiam 
praeferens, unde eis dabatur occasio, augurandi 
bene de ea qua adultior complendus esset, morum 
gratia ac venustate. Ita genitus, lustralibus mox 
undis per baptismum purgatur. O fides genito- 
rum! o sincerus zelus ! o amor fervens erga Do- 
minum ! Non timuerunt impium presidem, non 
magistratus aut eorum ministros formidarunt, non 
irrationabilem vulgi dementiam, non gentis vecor- 
diam exhorruerunt : non glorie, non pecuniarum, 
non multiplicis in speciem beatitudinis rationem 
habuerunt, nullum denique earum rerum respe- 
ctum, qua apud plerosque in magno sunt pretio : 

sed honorum omnium privatio contemnebatur, ut 
nihili damnum: et solum placendi Deo desiderium 

cunctis rebus presferebatur. Nullam igitur consi- 

liis suis moram dilationemve interponentes, san- 

clificaverunt puerum statim ac natus fuit; non 

sicuti alii ante ipsos clanculum id facientes, sed 

propalam, idque superno (ut mihi quidem, vide- 

tur) instinctu moti. Quem enim Deus pr&noveratl 

atque a longo temporum intervallo ad suse Eccle- 

sie reparationem destinaverat, non tolerasset non 

statim ut prodiit sanctificari, et simul atque spi- 

rare epit non regenerari prestantiori quodam 

generationis modo. 


9. Postquam infantilem pretergressus etatem 
Joannes, institutioni ccpit maturus videri, ho- 
nesti ejus admirandique parentes non rexpexerunt 
ad corporalium exercitationum magistros, quorum 
cura filius suus scite tractaret arcum et bellicee 
glorie conquirende aptaretur, decertare inter pu- 
giles discens, aut stadium levi pede percurrere, 
disco ludere, saltare agiliter, conserere manus, 
adversarium supplantare atque prosternere : sed 
quarebatur pedagogus idoneus, quisciret animum 
excolere, ornare corpus, et utrumque admovere 
Deo, atque ex terreno homine angelicum quiddam 
et celeste formare. Magister querebatur vere 
profuturus. sed qualem inveniendi spes nulla ap- 
parebat : prorsus enim difficile erat reperire ali- 
quem inter barbaros Greci peritum sermonis, et 
in medio impiorum nancisci virum, qui secundum 
Deum vivens sufficeret homini ad meliora perdu- 
cendo. Pater igitur (quem acrius hec torquebat 
cura) herebat ambiguus, et omnesimperii Persici, 
in quo poterat plurimum,partes lustrans, indaga- 
bat num alicubi ejusmodi hominem venari posset. 
Deus interim, qui sepe ex contrariis contraria 
procurat et res humanas rationibus occultis ab 
alto temperat, etiam negotium istud disponebat 
sapienter, atque jam pridem e longinquis mundi 
partibus accersebat virum, juxta intentionem men- 
tis ejus: arte enim quadam recessus in speciem 
contrarii usus, providerat quo modo ei largire- 


823 


CONSTANTINI ACROPOLITAE. 


824 


tur id quod tantopere desiderabat : quisnam autem Α λησιν, καὶ τρόποις Φδιωκονόμει παραχωρήσεως ἔπιν- 


fuerit hio modus, audite. 


10. Posteri ancille Agar, qui libere Sare no- 
men sibi nescio quo jure usurpaverunt, quique 
servi exsistentes, tanquam serve filii et servilia 
cogitare soliti, semper circa dominos pravee men- 
tis, et animi erga heros improbi apparuerunt, 
non satis habueruntin Romano imperio occupasse 
pleraque Orientis loca, et dominorum sceptra ve- 
hementer imminuisse, sed reliquis etiam partibus 
inhiantes, consilium iniverunt insulares atque 
maritimas urbes et regiones invadere. Classe 
igitur delati percurrebant littoreas civitates, et in- 
eolarum accolarumque multos vivos capiebant, 
quorum aliosquidem perimebant gladio, quam plu- 
rimos vero subjiciendos pretio crudelissime dis- 
trahebant, Postquam autem (heu calamitatem ! ) 
malis tantís ex animi sententia patratis, rediernnt 
ad sua, cum immensa quam adduxerant turba, 
quia vendere omnes non poterant (nam plurimi 
cum essent, magnotamen pretio taxabantur), simul 
universos decreverunt jugulandos. Fortassis autem 
hoc consilii sumebant, quia eos magistro suo cxse- 
crabilissimo Mahometh malebant sacriflcare,contra 
fas quidem nature acturi, aliquam tamen etiam 
in hoo rationem seqventes : siquidem ille diaboli 
&b initio homicide discipulus imitatorque dum 
viveret, letabatur cedibus permisitque occidere, 
aut potius precepto inter posteros inviolabili de- 


δοκῆσαι τουτωὶ τὰ πρὸς ἔφεσιν * χαὶ οἷος ὁ τρόπος, 
ἀχούσατε. 

c, Οἱ τῆς δούλης "Ayep ἀπόγονοι, καὶ τὺν ix τῆς 
ἐλενθέρας Σάῤῥας οὐκ οἱδ ὅπως (ἐπωνυμίον) σφι- 
τερισάµενοι, Φοῦλοί τε ὄντες ὡς ἐκ δούλης τυγχάνον- 
Tt; χαὶ τὰ τῶν δούλων φρονεῖν ἔχοντες, xoi aisi 
πως περὶ τούς xupíouc δύσνοι πεγηνότες xci πρὸς 
τοὺς δεσπότας κακοὶ, οὐκ ἀρχετὸν ἐνόμισαν τὴς 
Ἡμετέρας τῶν Ῥωμαίων ἀρχῆς τῶν πρὸς ἕω τὰ 
πλεῖστα χατασχόντες, καὶ τὰ τῶν δεσποτῶν οὐ pt- 
τρίως σκῆπτρα μειώσαντες' ἀλλ᾽ ᾖδο x«t χατὰ τῶν 
Ἰοιπῶν µμερῶν ἐμελέτησαν, τῶν ἐναλίων — xol 
παραλίων κατεπιχέιρῦσαι πόλεων — xal xeu 
ἐθονλεύσαντο. Νενανστοληκότες οὖν κατέτρεχον τὰ 
παράλια, xat πολλοὺς μὶν ἐξώγρου», συχνοὺς δι 
ξίφους ἔργον ἐἑτίθουν, πλείστους δὲ καὶ ἀπεμπόλουν 
τιμιουλκοῦντες ἀσυμπαθέστατα. Ἐπεὶ δὲ ποτε, βα- 
ῥαὶ συμφορᾶς ἐκείνες ! τὰ δεινὰ ταῦτα κατὰ θυμὸν 
ἐκτελέσαντες, καὶ νὸστου µνησάμενοι, πλείστους ὅτι 
τοὺς ξυλληφθέντας ανήγαγον, πάντας ἀποδόσθαι pi 
ἔχοντες, πολλῶν τι ὅντων και πολλοῦ τικωµένων, 
σφαγῦ σνυλλἠθδην παοαδοῦναι βεθούλεννται " τὰχε 
qy* τῷ σφιτέρῳ αὐτῶν διδασκάλῳω τὼ ἐναγεστάτῳ 
Μωάμεθ, προσα/ηοχέναι προϊιλόμενοι θύματα " καὶ 
ειχότως ἄρα, εἰ καὶ παρὰ τὸ εἰχὸς τῆς φύσεως ἔδου- 
Ἰεύσαντο * τοῦ γὰρ ἀνθρωποκτύνου Σατὰν µύστης 
ὧν ἐκεῖνος xai μιμητὴς, Φφόνοις τε περιὼν ἐγανύ- 
σχιτο, χαὶ τὸ φονεύειν ἐνδέδωκεν, & μᾶλλον, ὥς τι 
τῶν ἀμεταθέτων ἐντέταλται. ὥσπιο dà xoi mà» Et 


mandavit ; quem&dmodum aliud quoque scelus C po» ἐναγὲς ἀπαραθάτως δεδίδαχεν ἐκτελεῖν, 


omne incunctanter docuit perpetrare. 


11. Igitur ad. ceedem et sacrificium adduceban- 
tur myriades integre, interque eos velut unus de 
vulgo estimabatur quidam, ad eadem cum ceteris 
ferenda damnatus, qui unus dici poterat pretiosus 
mundi thesaurus et dignum terrarum orbis orna- 
mentum, ille, inquam, qui secundum Deum se or- 
naverat Cosmas, vir et externa sapientia insignis, 
etea qua domestica est nobia incomparabilis : 
qui cum a mundo recessisset, inter homines ex Dei 
consilio viventes conscriptus, non solum cum ipsis 
cito venit in vit:e morumque societatem, eorumque 
virlutes perfecte equavit; verum etiam longo ip- 
sos precelluit intervallo, propositus cunctis ut 
conversationis perfectioris idea atque irreprehen- 
sibilis regula. At non hoc uno fuit contentus, neque 
satis habuit tantum seipsum dirigere ac propriam 
vitam juxta Dei voluntatem componere ; sed vitre 
communis homines cireumiens eosdem curare et 
ad Deum studuit promovere : ut, si fieri posset, 
abduceret eos ab indulgentiori et affectibus man- 
cipata ac brutali conversatione, atque ad honestum 
οἱ ornatum vivendi genus traduceret, qualerevera 
hominem condecet. Denique suo egrediens mona- 
sterio, et ab Italia (unde erat oriundus) recerens 
atque ulteriores regiones ex ordine periransiens, 
et per viam cunctos instruens ad sapiorem vite 
forriám cum pervenisset ubi piraté facturi erant 


D 


ια, Amilo» οὔν μυριοστὰς ὅλας, ἐφ ᾧ yt σᾳκ- 
γιάσαι καὶ θυσίαν θεῖναι τῷ Σατανᾷ ' ἀλλὰ συνῖν 
ἐχείνοις, χαὶ τῶν πολλῶν tiq ἐνενόμιστο χαι τὰ αὐτὲ 
συγκαταδεδίκαστο, κόσμον θησαυρος ἀξιόχρεως xti 
οἰχουμένης ἀξιον ἀληθῶς (ἐἑγκαλλώπισμα, xti 
09:06 0 χατὰ Oi» ἰαντὸν χοσµήσας Κωσμᾶς, «vit 
τὴν ἐχτὸς σογίαν πολὺς καὶ τὴν ἑντὸς καὶ Quien 
ἀξύμθλητος * ὃς ἀποχεχωρηκὼς κχόσωου καὶ συγκε- 
ταλεγεὶς ἀνδράσι Cost κατὰ Θεὸν ἐν proie πάνν 
τῷ χούνῳ οὗ ὅτι 7t σγίσι συνημι)λήϐη καὶ ἀχοι- 
θῶς τὸν ἀοετὴν ἐξισώβη, ἀλλὰ πολλώ τιι τῷ µέρῳ 
x«i ὑπερβέθληκε, x«i τύπος oio» τοῦ κατ ἀριτὸ 
ἔ/χατίστη βίου καὶ κανὼν ἀπκρέγχλοτος. Αλλ' om 
πγάπητε τούτῳ, οὐ) ἀρκετὸν ἔνόμισε 7Ó µόνον & 
τὸν ῥνθμίσαι xxi T5» ἀπευθύνκι κατὰ ΘΜόν ᾿ 


εαν» 


i^ 
ἐαπαθεστέρας πάντα: 
καὶ κτηνώδους ζωῦς ἀπαλλάξεις, καὶ πρὸς εὐπρί- 
πειαν αἰταγάγοι, T 


ἄδη καὶ τοὺς ἐν Diu περινοστόὺ ἐπιγκέπτεσθαι 
. ^ * Ιώ. - 
Àt, ὡς ἄν, εἰ olov τε, τὴ 


^ 


* 


ν ὡς ἀλαθῶς ἀνθοώπω  xa«bixou- 
σαν. ᾽ΑμΏστιτοι καὶ τῆς μονῆς υπάρας, καὶ τῆς τῶν 
Ἱταλῶν ἑξορμήσας, ὅθιν ποβιν xxt Ὑεγένατο, xti 
τὰ ἐφιξᾶς ἅπαντα διιὼν, τάχα δὲ καὶ πρὸς τὸ 
κοεῖττον μµιταγαγὼν, ὄπιπεο οἱ πειραταὶ ἐπεισφρῦ- 
σαι ἅμελλον (χριμάτων ακαταλχγίας Θτοῦ ) ποοῦ- 
λαβε γεγονὼς καὶ ξυνείληπται, Σνναπύγετο γοῦ 
σνσφα/ἔναι συνεκ) εγείς * ἀλλ οὖκ ἱτάραττε τουτονὶ 
θώνατὸς, οὐχ ἡ ἐπ ἀλλοδαπῆς, τὸ γε δὲ τοῖς màev 


825 


ἁπευχκταιότατον, Tt)iuTÀ: ὑὶ ὃὰ 
λίαν λελύπητο, xat δι £v ἐπαθαίνεο, καὶ ὑπὲρ τὸ 
Φέον (si γε δέον εἰπεῖν) ἐδυσχέραωέ τε καὶ ἐχαλί- 
παινε (φιλαγάθως πάντως, οὐ φιλοτίμως), ἀλλ 
εἴχεν ἐν ἀποβρύτῳ᾽ πρὸς ὃν οὐκ ἔχων εἰπεῖν. 


IN S. JOAN. DAMASCENUM. 
xai μόνῳ πάνυ À exscensionem, ex incomprehensibili Dei judicio in 


826 


eorum incidit manus, et captus fuit. Simul itaque 
abductus, nunc inter jugulatos assistebat:non ta- 
men eumconturbabat mors presens, eamque per- 
egre subeundi necessitas, que solet imprimis 


formidanda videri : sed una re solum valde tristabatur et commovebatur, ac pene ultra quam de- 
cebat ferebat moleste (probitatis tamen potius quam ambitionis studio sese affligens, id ipsum au- 
tem in pectoris arcano fovebat, quia cui aperiret non habebat. 


(B. Ὡς δὲ δὺ καὶ auvamágovro τὴν ἐπὶ θανάτῳ oi 
συγκατάσχιτοι, καὶ τοῖς ἐκείνου ποσίν ἄλλος ἄλλον 
πρσλομθάνειν ἔσπενδον ἐπιχυλινδούμενοι, καὶ ὑπὲρ 
τῆς ἑαυτοῦ σωτηρίας δυσωποῦντες ἔκαστος συχνὰ 
τῶν ποδῶν κατέβῥαινον ὁάκρυα, ἰδόντες οἱ βάρθαροι 
τὴν πρὸς ἐκεῖνον πάντων ἐκείνων αἰδώ, xoi ἅμα τήν 
Φδιάπυρον αἴτησιν ῆτις ἀδιάπτωτον ὥσπερ τὴν ἐλπίδα 
σφῶν ὑπενέφαινε, σιμνὸν x«i ἄλλως τὸ εἶδος ὁρῶν- 
τες, XXv τοῦ dou; χατανοοῦντες σεθάσµιον' τίς τε 
(o προήχθησαν ἐρέσθαι, καὶ ὅθεν ἐσχήχει τὴν γένε- 
σι, χαὶ Ó τι γέ τούτω τὸ ἐπιτήδευμα, κλῆσίν τε πρὸς 
τούτοις, καὶ ὑπὲρ τίνος (καὶ αὐτὸς τοῖς ἄλλοις ἐπί- 
σης [ἔχων] τὸ ἐξ ἀνθρώπων γενέσθαι) οὕτως ἀπὸ 
ψυχῆς ποιούμενος φαίνεται, τὸν µονάδα βίον ἅπαξ 
ἑλόμένος [ἐκ γὰρ τῆς ἀναθολῆς σννιέντε εἶχον τὴν 
πολιτιίαν) καὶ βίωτικὸν ἅπαν ἀπεστραφὼς, µόνης 
dt τῆς ἐχεῖθεν λήξεως ῥἐφιέμεος, κἀκεῖ γενέσθαι 
περὶ πλείστου πάνυ τιθέµενος' οὖδὲ γὰρ ood" ἐλάν- 
θανε τούς ἀλιτηρίους ἐκείνους, ὁποία κατὰ τὐσιθῶν 
$ πρόὀθεσις μοναστῶν, καὶ ὃ τι γε σφίσι τὸ διὰ παν- 
τός σκοπούὺμενον καὶ δητούµενον, ὑπὸ χεῖρά τε πολ- 
λοὺς πολλάκις συλλαθόντας, καὶ τὸτε δὺ συχνοὺς 
πάνυ κατασχὀντας, x«i παιδιᾶς χάριν (τάχα δὲ καὶ 
τῶν Μμετέρων εἰρωνείας) τὰ κατ αὐτοὺς ἀνιτάξον- 
τας. Καὶ ὃς dà βαθὺ στένάξας xai μύχιον' Καὶ ἆλ- 
λως pt» ἐχρῆν ἀπαραμύθητα Ἀυπεῖσθαι, τοὺς ὁμο- 
εθνεῖς τούτους βλίποντι x«i ὀμόφρονας βοσκηµάτων 
δίκην ἀπαγομίνους πρὸς τὴν σφαγὴν' xai ὑμᾶς τῇ 
ἀπωλεία σφῶν ἐπιχαίοοντας, ἀνθοώπους ὄντας γαὶ 
ἡμῖν ἐξίσης Θἐοῦ τυγχάνοντας πλάσματα εἰ καὶ τὴν 
θρεσχιίαν ἀντιδιῤρησθε, ὑποθολαῖς ὄντως τοῦ ἀρχὲ- 
χάκου σατὰν, ὃς πάλαι pi» ἡμᾶς ἁπατῆσας, 
81032 τε διέστηκε, καὶ τῆς θείας τουφῆς ἐξωστοάκισε 
x«t sig; τὸν χλανθμῶνος τὸνδε χῶρον Ἱστῴκισιν' οὗ 


τοῦ 


παύεται δὲ καὶ νῦν» εἰσέτι, γύσις Ἡ πονηρὰ καὶ χαι- 
ῥέκακος, χαὶ ἀλληλων διασχηνῶν καὶ ἀπομαχκούνων 


12. Cum ergoconcaptiviejus per viam supplicii 
rapiebanturad mortem, videre erat illos confertim 
ad pedes ejus provolvi, eosque humectare lacry- 
mis et ut salutisingulorum consuleret pro se orare 
unumquemque. Quorum erga ipsum reverentiam 
precandique instantiam, indicem flducio» ac spei 
immobilis, quam in ipso repositam habebant, 
considerantesbarbari, et ceteroqui gravem specie 
sc moribus venerabilem conspicientes cceperunt 
interrogare eum, quis esset, unde natus, quod ei 
studium, quod nomen foret; et qua de causa 
(cum ipse quoque similem aliis haberet originem 
ex hominibus) ita preter naturam agere videre- 
tur, monastica vita in perpetuum electa (ex ami- 
ctu namque agnoscebant ejus professionem), ut a 
stecularibus rebus aversus, solam que in religio- 
sorum claustris est quietem desideraret, illic esse 
quam maximi faciens. Neque enim nefarios illos 
latebat monachorum institutum. et quem scopum 
considerationibus ac meditationibus suis haberent 
propositum; ut qui eorum multos sepe fecerant 
captivos, et tunc eorum plures tenebant; eurio- 
sitatis gratia, forte etiam nostra ridendi studio 
resillorum soliti explorare. llle vero, profundo 
arcanoque suspirio edito, Me quidem, inquit, 
oportebat inconsolabiter tristari, intuentem con- 
tribules hosce et unanimes meos, pecudum more 
ad lanienam protractos, vos autem eorum pernicie 
gaudentes, cum sitis homines et equali nobiscum 
sorte creaturie Dei quanquam religione dissidea- 
tis a nobis,opera auctoris malorum diaboli, qui 
jam pridem genus humanum decipiens ipsum se- 
junxit a Deo et a paradisi deliciis exterminavit, 
atque in hanc luctus regionem transtulit; non au- 
tem desistit etiam nunc ejus pessima indoles ac 
malis gaudens ab inviceni nos disjungere fallaci- 


Θεοῦ ταῖς πολυπλόκοις αὐτοῦ µαγγανείκις γαὶ τοῖς D bus suis preestigiis, et dolosis illusionibus magis 


ditvot; ἄγαν σοφίσµασιν. ᾽Αλλ ἔστι por πβὸς T62- 
τοις καὶ ἕτερον, λίαν αποχναῖον καὶ ἀνιῶν απαρά- 
χλητα” διὰ πάσος καὶ vyZo παιδείας ἑληλυθώς, xui 
σοφίας ἐς ὄκρον ἐληλαχκώς, µέρος τε αὐτῆς μηδὲν 
joints ἀνεξέταστον οὖδενί πως ἄχοι δὴ καὶ τῆς 
τύατρον τοῦ τοιούτου θχσανυροῦ µεταδέδωνα, xci δέ- 
doux iz' ἐσχάτων ὁ uito, τὸ παρὰ τοῦ ἔμπεπι- 
στι χητος χαταχοιακ. 

vj. ᾽Ακούει τὸν λόγον ὁ τοῦ Ἰωάννου πατήέο" 
ἐχθέτθαι τοὺς 
κατασχέτους T9 δεξιῶς συ)ωθῶν, καὶ ὅτι σαχνοὺς 


, 9 *. 13 7 
σμπαρωµαοτει και Y^p, ty 6 7t 


ὑφαιρούμενος. ᾿Εγ/ιστά που τοίνυν ἐκείνου "EvÓui- 
D eo? 9 Ü νά» ο P - LJ 
$»o;, Ἡρέμα καὶ σὺν αἰδοῖ émavüpsto, ᾽Αληθῶς ἄρα 


magisque clongare a Deo. Verumtamen aliud quid- 
dam est, multo dignum moerore, quod me affligit 
inconsolabiliter, videlicet quod disciplinarum om- 
nium emensus stadium et sapientie fastigium 
consecutus: nullam ejus partem dimittendo quam 
non sim perscrutatus, nemini ad hune usque 
diem de hoc thesauro communicavi ; et ab eo, qui 
hiec mihi tradidit, metuo soeordie ad extremum 
damnari. 


13. Audiit hunc sermonem pater Joannis : se- 
quebatur enim, dextere satagens; ut ex iis qui de- 
linebantur differrentur multi, nec paucos exilio 
subtrahens. Quam proxime itaque accedens ad 
eum, seuüsim et reverenter interrogavit, dicens : 


827 


tum est? Ille autem, effusis ad hsec lacrymis 
eodemque animi sensu motus, eadem iterum affir- 
mavit, et quecunque noverat distinctiori enume- 
ratione percurrens, singula distinctius diffusiusque 
explicabat. Dicebat ergo quomodo numerorum ra- 
tiones et coheerentiarum proprietates pulchre cal- 
leret; et plani ac solidi perimetros ac diametros 
atque figuras edoctum sese, etiam laudatissimam 
astrologice compositionis scientiam tenere. ac 
veluti constitutum in coelo dimensum esse motus 
corporum ecthereorum ; sapientie quoque sublimio- 
ris sacris initiatum se ; quodque (ut uno dicam 
verbo) possideret aliquid inter humana pretiosis- 
simum, bonum profecto, quale nunquam huc aut 
venit aut veniet, sicut quidam e veteribus sapien- 
tibus dixit EL tamen in neminem incidi, inquit, 
quocum h&c possem communicare. Ad quee ille: 
Scito quod egoimplebo desiderium animi tui, neque 
abire te sinam tali laborantem egestate et confe- 
ctum dolore, partim quia pro tibi creditis examen 
formidans, poenam times, partim quia periculum 
estne ignotus hinc exeas, et in oblivionis profundo 
occulteris, eo quod nullos post te relinquas filios, 
acquisitos per magisterium, qui longe preestantio- 
res ad futuram memoriam quam naturales esse 
videntur, et, sicut audio, diutius vivunt quam ge- 
niti secundum carnem. Sunt enim mhi filii, forma 
prestantes filii, maturi, filii capaces disciplina- 
rum quas enumerasti, velut receptacula puris- 


sima et amplissimi alvei, sed adhuc inanes, de- C 


fectu talia largientis et quasi per rivum infunden- 
tis. Hos ego tibi adoptandos tradam ; tuum erit 
eas quas dixisti disciplinas ipsis tradendo eosdem 
quodammodo regencrare. 


14. Heec cum dixisset, festinanter abit ad Per- 
sarum principem, qu& sibi cum Cosma interces- 
sissent denuntians, eumque petit dari sibi, et 
cujus rei gratia id petat, manifestat Ut vero as- 
sensum ejus obtinuit (multa enim apud ipsum gra- 
tia etauctoritate valebat), non minori gaudio quam 
Cosmas perfusus, domum eum perducit. Quomodo 
autem intcr varia humanitatis officia ipsum exce- 
perit, ct quam jucunde complexus fuerit, longior 
verborum circuitu prolixius explicare superfluum 


CONSTANTINI ACROPOLITAE. 


Verene, ut dixisti, tantum in te bonum occulta- A τοι, 


B 


E] 


puto. Ceterum cum super omnes domesticos eum b 


constituisset et sicut alterum se coli a cunctis 
jussisset, tradens ei filios suos, ipsius quasi filios 
efficit. Isti erant, Joannes, splendidum nostre 
orationis argumentum; et ille qui ante ipsum, 
defectu prolis naturalis, fuerat adoptatus a Man- 
sure, admirabilis, inquam, suoque ut nomine sic 
et moribus Cosmas; de quo quid velut in transitu 
dixerim ? quandoquidem si quis res ejus suscepe- 
rit ex proposito recensendas, vix eas prout di- 
gnum est exsequeretur. Accepit ergo puerorum sibi 
commissorum par divinus psedotriba, tanquam 
pullorum generosorum domitor exercendum ad 


χαὶ «(cg ἴἔφησθα, τοσοῦτον 6yzataxéxpuntat 
ἀγαθὸν, καὶ οὕτω χρῦμα τοῦ παντὸς ἄξιον ἐναπόχει- 
ται; Καὶ ὃς δακρύσας καὶ τὴν ψυχὺν αὐτὴν πεπον- 
θώς, τὰ αὐτὰ καὶ αὖθις εἰρήκει' πλατύτερόν τε 
διεζὴει τὰ τῆς παιδεύσεως, xai τὰ ἐξαχριθωθώ”α 
παραγεγυμνώκει λεπτότερον. moi you» ὡς λόγους 
τε ἀριθμῶν, xai ἀναλογίκς ἁρμονιῶν καλῶς day 
ἠχριθωκώς, τῶν ἐπιπέδων xai ατεβρῶν περιμέτρονς 
καὶ διαµέτρους, xai σχύματα, καὶ αὑτῆς Ὕε τῆς 
πολυθρυλλήτου τῶν ἀστέρων συντάξεως ὃν» πο)υ- 
ὕμνητον ἐπιστὴμην συνειλοχώς, καὶ ὡς ἐν οὑρανῷ 
γεγονώς καὶ τῶν αἰθερίων σωμάτων τήν  xívmGty 
ἀναμετρησάμενο,, τά τε τῆς ὑπερτέρας σοφίας 
μυπηθεὶς όργια, xai (ώς έπος εἰπεῖν) τὸ τιμιώτατον 
τῶν ἐν ἀνθρποις xta χτησάµινος, λόγους ο ηλαδύ 
καὶ σοφίαν (χρῦμα, ὤ οὗτος, olov οὔτε Zxt» ἐνθάδε, 
οὗτε μήν ὣξει τῶν χρόνων ποτε, ὡς καὶ τῶν πᾶλαι 
τις σοφῶν ἰσχυρίσατο) οὐδενὶ τυχών Oro τούτού 
µετέδωκα. Καὶ óg: 'A))' ἐγώ τοι, τοῦτ ἰσθίὶ, ἐκπλήσω 
τὸ χαταθύµιον, καὶ οὐχ, οὕτως ἀπελθεῖν ἑάσω xara- 
δεᾶ καὶ περίλυπον, τοῦτο piv, οἷς τήν ὑπὶρ τοῦ ἐμ- 
πεπιστευµένου δίκην ὑποπτεύεις, καὶ τὴν εὐθύνηων 
ἐπιλογίζη x«t δέδιας, τοῦτο δ᾽, οἷς ἀνώνυμος οἶχι- 
σθαι χιωδυνεύεις xxt λήθος ἐναποκρυθῆναι βνθοῖς 
Là παῖδας ἅτε καταλελοιπὼς τῷ Die διὰ παιδεύ- 
σεως, πολλῷ τινι τῶν ἐχ σαρχὸς πρὸς τὴν ἐσαῦθις 
μνόμον χερείττονας πεφχνότας, χαὶ µονιμωτέρους. 
ὡς ἀκούσας ἔχω, μακρῷ τῶν ἐξ αἵματος. Εισὶ γαρ 
μοι παϊδες, παῖδες ὡραῖοι, παῖδες καλοὶ, παῖδες παι- 
Φευμάτων oio» ἀπηριθμήσω καθαρὰ πάν δοχεῖα 
καὶ εὐρεῖαι δήπου δεξαμεναὶ, Χενοὶ δε εἰσέτι, χήτει 
τοῦ τῶν τοιούτων μεταδὠσοντος χαὶ οἷον ὀχετηγέ- 
σοντος, χαθεστύκατον. Τούτους, Ὑίνωσκε, TOU λοιποῦ 
παῖδας ἔγωγε θύσω σοι σοὶ ὃ ἂν τὸ ἐντεῦθεν tin 
ὅσοις τε x«i οἷοις εἰρήχεις ἀναγεννῆσαι παιδεύ- 
μασι. 

ιδ. Ταῦτ' εἰπὼν, σπουδῷῇ παρὰ τὸν Περσάρχον 
τὰ κατὰ τὸν Κοσμᾶν ἀπαγγέλλει, καὶ 
ὅτου γε χάρω διασαφεῖ. Ὡς δὲ δή καὶ 


ἄπεισι, χαι 
αἰτεῖται, xol 
εἴληφε τὸ ἐνδόσιμον (mdvu yàp πηῦχει πολὺ παρ 
αὐτῷ τὸ αἰδέσιμον), οὐχ. ἧττον αὐτὸς χαιρων d» χαί- 
povta ἐκεῖνον οἴκαδε ἀπάγει λαθών. Όπως μὲν οὖν 
ἐφιλοφρονήύσα-ο, x«i οἷοις τὴν πρὠτην ἐδεξιώσατο, 
περιττὸν ἴσως μακρηγορεῖν' Πλὺν ἀλλ επὶ πᾶσι τοῖς 
αὐτοῦ καταστήσας, χαὶ ἄλλον ἑαυτὸν ἅπασιν ἐἔναπο- 
τεταχως, τοὺς αὐτοῦ παΐδας εγχειρίδει, παῖδας αὖ- 
τοὺς εἰσποιῆσας αὐτῷ: Οὗτοι, Ἰωάννης, Ὦ λαμπρὰ 
τῶν ημετάρων λόγων ὑπόθεσις, x«i ὁ πρὸ αὐτοῦ Tt- 
θεὶς εἰς vió» Ἰνησίου στεοῦσει «/εννῦμα-ος, ὁ θαν- 
µάσιος χλῆσίν τε x«i τρόπον Κοσμᾶς' περὶ ov τί 
περ &» καὶ φαίην, οὕτως ἐκ παρέργου εἰδώς; ὡς 
εἰ x«i προύργον τις τὰ χατὰ τοῦτον ποιῆσαιτο, uó- 
λις ἂν τῶν πρὸς αζίαν ἐφίχοιτο. Πλήν 223 ἐγχειοί- 
ζεται τὴν ἱεοὰν ξννωρὶδα ὁ θεῖος ἐκεῖνος παιδοτρί- 
θης ἢ γυμναστὸς, ῴδιστα ὃ ἂν φαίην, x«i po 
µοσχοδάωνης, ὅπως ἂν mo0; τὴν τῆς οἰκονμένης δέ- 
πουθεν νέωσιν, καὶ τήν τῶν θείων δογμάτων διασπο- 
pk» ἐγγυμνάσειε. Πεοὶ µέν δὺ τοῦ θεου λέγυ 
Κοσμᾶ τὸ γε vov εἶναι ἀναθολῇ παραπέµπω καὶ 


IN S. JOAN. DAMASCENUM. 


830 


ὑπερτίθεμαι * ὃς γὰρ περέ τοῦ ἑνὸς πρὸς ἀξίαν λέ- A universiorbis culturam et ecelesiasticorum dog- 


ειν οὐκ ἔχω, Ti ποτ᾽ ἂν γενοίμην xai τοῖς τοὺ ἑτέ- 
ρου φιλοχωρύήσας ; ἄλλως τε x«i τῆς παροιµίος ἀχαη- 
xoc πρὸς δύο μὴ ἀποδύεσθαι, τὰ κατὰ τοῦτον παρ- 
ἵημι: δνσχεραίνων μὲν οἷς οὐχ ἐξισχὺω duc καὶ 
ἀμφοῖν ἐπιδαλέσθαι, χαὶ τῶν xar' αὐτοὺς ἀμφιλα- 
φῶς δράξασθαι, x«i ἐνί τούτῳ λόγω τὰ  ixarípov 
διεξιέναι πλεονεκτήματα, 5$ μᾶλλον τὰ θεῖκ τούτων 
ἔργα xai χατορθώµατα " οὐχ ἔχων d' ὁ τι χαὶ dpà- 
σαιμι, πρὸς τὰ τοῦ Ἰωάννου καὶ mov ἐπάνειμι, 
ἀγωνιῶν τε χαὶ πνενστιῶν, καὶ ὅλος τῷ ἱδρῶτι διὰ- 
θροχος, ὡσὰν τις τῶν διωδευκότων μαχρὰν, καὶ 
μιαιβοτέραν ἀφορώντων τὴν εἰς το ἔμπροσθνι. 


matum sementem. Ego autem de eximio Cosma in 
presentiarum dicere omitto, differens eum et in 
aliud tempus rejiciens. Qui enim de uno pro di- 
gnitate dicere non valeo, qualisnam exsisterem, in 
alterius actionibus ad placitum immoratus? cum 
esieteroquin proverbium audierim, Adversum duos 
ne exuitor. Ea igitur que ad Cosmam spectant 
preetereo ; sesgro quidem animo ferens quod simul 
ambobus nequeam intendere, et res ab eis gestas 
utraque (ut dicitur) manu complecti, unaque ora- 
tione enarrare prerogativas utriusque, aut potius 
divina opera actaque egregia. Cum itaque ad id 


agendum sim impotens, revertor ad Joannem, animo ad defectionem usque laborans, atque anheli- 
tum egre ducens, et totus sudore madidus, velut eorum aliquis qui longam emensi viam, longiorem 


ante conspectum habent. 


€. A) ἐπεί τοίνυν ὁ Ἰωάννης ἀξίου τοῦ παι- B 


διντοῦ, τοῦ Θεοῦ καλῶς προνοησαµένου, τετύχηκεν, 
ὕδωρ, ὃ φασι, χκοταπρανοῦς τῷ τῆς φορᾶς ἀκατα- 
σχέτῳ διεδείχθο, à πῦρ ἐν καλάμῳ τῷ τῶν µαθη- 
µάτων δραστικῷ τε x«i περιληπτιχῷ, ὦ εἴ τι ἂν alg 
ἆλλο τῶν ὀξέως ἁπτομένων à προθαθὀντων, καὶ 
σχεδὸν ὑπερεκπιπτόντων τὴν αἴσθησιν " μᾶλλον δὲ 
xai τὰ τῆς παροιµίας νενίκηχε, καὶ ὑπερθαλλόντως 
τὰ καθ) ὑὐπερθολὴὺν λεγόμενα παρελύλνθεν, ἀπανθ' 
ὁμοῦ παρελθὼν τὰ ταχύτατα, παραδραμὼν καὶ πτη- 
νῶν αὐτῶν τὸν ὠχύτητα, καὶ χαμερπῆ τινα καὶ duc- 
αἰνητα Φφαίνεσθαι ἀφείς, συγκρωόµενα: ἄλλα ὅ d 
μοι ἔπεισιν ἐπί τούτοις ἐρῶ. ἘἜρῶ Ὑγοῦν ώς ὅσην τὴν 
ταχύτητα 0 νοῦς αὐτόθεν αὐχεῖ, μᾶλλον δ᾽ ὁπόσον 
τὸν ἀειχινησίαν πλοντεῖ, ὡς ἀπ᾿ ἀχρων ἀθρόον εἰς 


15. Postquam ergo Joannes dignum se prece- 
ptorem, Deo id procurante, nactus est ; aque, ut 
dicitur, per declive tluenti apparuit similis irrevo- 
cabili impetu et celeri comprehensione dicipli- 
narum; aut sicut ignis in stipula, aut si guid est 
aliud eorum, que progredientia celeriter, ad me- 
tam suam pertinguntcelerrime,oculorumque aciem 
ferme preevertunt. Qui etiam superavit ea quee in 
exemplum velocitatis populari sermone usurpan- 
tur, οἱ que hyperbolice adducuntur antecessit, 
omnes insimul artes citissime emensus, ipsasque 
prevertens voluores, atque efficiens, utcollate se- 
cum, animalia quedam tardigrada aut humi re- 
pentia possent videri. Dixerim ergo quod quanta 
celeritate gloriatur spiritus, quantaque pollet agi- 


ἄκρα διιχνεῖσθαι, καὶ εἰς αὐτὸν ἐκ τῶν τᾷδε xoi C litate, ut ab extremis ad extrema subito impetu 


χατωθεν ἀνατρέχειν τὸν οὐρανὸν, xai ὑπὶρ ῥἐχείνου 
ὅ ἐνίοτε γίνεσθαι, τοσαύτην ὁ αὐ-όχρημα νοῦς Ἰωα- 
νΏς, ὥσπερ pà ἐπιπροσθούμενος σὠματι μηδὲ σαρχί 
παραποδιδόµενος, πιρί τὰς τῷ µαθηµάτων ἀναλή- 
Ψεις εὐθρομίαν πύῦχει χαὶ σνυορτονίαν, ἀπροσπταί- 
στως, ἀπαραποδίστως, ἀθρόον ὁμοῦ διιὼν σύμπαντα 
καὶ εἰς βάθος τῶν νοημάτων κχατανοῶν ἔκαστον * 
Καὶ ot doxsiy οὐχ ἀπειχότως ἂν εἰ τοῦτον Πλάτων 
τεθέατο, τὸν µάθχσιν ἀνάμνησιν ddoyp&rtot, καὶ 
ἴσως ἄν ἐδέχθη xai πιθανώτερος ἔδοξε' παρῆχε d' 
αν ἐπὶ τούτῳ τὰ φαῦλα xci μιχρὰ παραδείγµατα, 
τοῦ ἐλαίου ἆηλαδὺ τὸ ἀγοφόν τε καὶ εὔδρομον, xci 
&)' ἄττα τοὺτοις παρόμοια, παιδαρίων μιχροφνῖαν 
πὰυν μιχροφνῶς παριστάνοντα. 


transeat, et in caelum ipsum ab inferioribus hisce 
partibus recurrens, interdum super illud consti- 
tuatur ; tanta etiam Joannes, qui erat veluti pu- 
rus spiritus, non obtenebratus corpore neque im- 
plicitus vinculis carnis, gloriari poterat cursus 
felicitate contentioneque circa liberalium artium 
disciplinam, nusquam labens, nusquam oftfendens, 
sed omnia continuo impetu pertransiens, et usque 
ad profundum quarumceunque notitiarum mente 
pervadens. Non incongrue igitur, si hunc vidisset 
Plato, doctrinam esse reminiscentiam definivisset, 
et fortasse meruisset probari, magis verosimile 
quid loqui visus, quam si proposuisset qusedam 
ignobilia parvaque exempla, puta silentem ae fa- 


cilem olei fluentis cursum, et reliqua his similia, infantulorum tenue ingenium valde exiliter ex- 


primentia. 


tQ. Τόν τε xai γὰρ ἐγκύχλιον παἰδευσιν ἅπασαν D 


ἀχρόνως σχεδὀν ὩὨκριθώσατο" ἐν ἀκαρεῖ γὰρ καὶ 
µετρίῳ πὰνν τῷ Ἀχβόνῳ πρὸς Ἑλληνισαόν τε τὴν 
γλὠτταν ἑῤρύθμισε, καὶ συχνὺν ἱστορίαν ἑθένδε 
σννειληχως τὰς ψρένας πεπύχνωτο * μύθους δὲ χαὶ 
Ἰόγους πλασμάτων ἀναλεξάμενος, Φλναρίας μὶν 
Ἑλληνικῆς χατεγνώκει, προσφνῶς d' ὣτεῦθεν ἀλλη- 
γορεῖν θαυµασίως ἄγαν ἐξήσκοται, ἔνθιν δέ χαὶ πρὸς 
ὑποδοχὴν εὐτρεπὺς µειζόνων Ἁεγένηται, ὑψολοτέ- 
pov, λέγω, μαθημᾶτων καὶ χαταλὀψεων. Teivu» καὶ 


16. Universum namque orbem litterarium fere 
sine temporis spatio absolvit, et qussi momenta- 
neo. certe perquam brevi temporis impendio ad 
Greeci sermonis usum conformavit linguam; mul- 
tamque cognitionem hinc adeptus, ea mentem 
instruxit: lectis vero fabulis figmentisque, Grecas 
quidem nugas damnavit, in allegorica tamen locu- 
tione apparuit vel exinde mirabiliter exercitatus, 
atque ad susceptionem majorum idoneus, ad su- 
blimiorum dico disciplinarum speculationumque 


831 


CONSTANTINI ACROPOLIT E. 


832 


comprehensionem. In divisione itaque earum par- 4 διαιρέσει τῶν τῆς πυριπνόου (5) κεφαλαίων ῥἐγγυ- 


tium, quas ignem spirans facultas complectitur, 
perbene versatus, inspectis orationum ideis aoc 
methodis, collegit ex iis obiter multiplicem inven- 
tionum copiamaffluentiamque, velut mercator se- 
dulus, qui ad alium tendenslocuminquo magnum 
sporat luorum facere, sicubi per viam quid offen- 
derit neutiquam contemnendum, non recusat ejus 
eausa tantillum ibi commorari. Jta ergo etiam 
Joannes, rhetoricam  rhetoriceque ^ methodos 
quoquo modo mercatus, continuo ad philosophiam 
accurrit, Et primum quidem hujus primordia, ra- 
tionalem scilicet facultatem exacte perdiscit, figu- 
ras resolutionesque syllogismorum explorat, pro- 
positionum afftuentiam et promptum usum colli- 
git ; atque enuntialiv& orationis naturam specula- 
tus, demonstrationem aggreditur, velut ratiocinii 
regulam et perpendicularem normam veritatis, 
aut potius ut scalam quamdam introducentem ad 
naturalium rerum investigationem, queque ad 
contemplationem evehit mentem, ad sublimiorem 
scilicet aliam prestantioremque supernaturalium 
rerum indaginem. Loquacitatem vero que cumipsa 
et post ipsam discitur (ità namque veterum non 
nemo dialecticam nominavit, quie primam philo- 
sophisz partem mire excolit et omnium artium est 
ministra, earumque tradit ac declarat principia 
et axiomata : ad omnesiquidem quod perquiratur 
aut aecidat opportunas etiam ipsa vias aperit), 
dialecticam, dico, facultatem ecquis diligentius 
quam ille, aut sicut ille perdidicit ? quis tanta per- 
spieacitate ingenii in ea versatus est? Nullus sane 
cum eo disceptavit, quin e vestigio copli poeni- 
tens se ipsumcondemnarit temeritalis. Expeditius 
enim aliquis Crete Labyrinthum, aut Ceadam 
Lacedemoniorum effugisset, quam elenchorum ip- 
sius evasisset retia, si semel iis esset irretitus. 

17. Ast quando ad investiganda naturalium re- 
rum arcana processit, Stagirite discipulis superior 
apparuit : non enim solum videbatur nature peri- 
tus arbiter, verum optimus explorator rationum, 
juxta quas nature rerum fuerint ordinate. Quare 
ipsius Aristotelis, et omnium quotquot ante et 
post illum de natura dequenaturalibus rebus disse- 
ruerunt examinator sedulys, aut etiam explana- 
tor tutissimus habitus est. Animse vero immorta- 
litatem non ambigue ex ambiguis illius argumen- 
tis credidit; neque ex altiloquis, ut non dicam 
fabulosis commentis Platonis, erronea quedam 
circa illam sophismata fuit amplexus, per incor- 
porationes quasdam et transformationes totam de 


(8) Τήν πνρίπνοουν hic pro rhetorica usurpari, 
ut que animos dicendo inflammet, patet ex se- 

uentibus ; ne quis autem de hujus lectionis since- 
ritate scrupulus cuiquam incideret, opere pretium 
censuit l'ossinus noster ipsum archetypon codicem 
inspicere. 

(6) Notus passim Cretensium labyrinthus, Lace- 
deinoniorum Ceeadas non item. Fuit autem hec, ut 
eX Strabone, Thucydide et Pausaüia colligitur, 


µνασὰμινος, λόγων τὲ ἰδέας καὶ µεθύδους διασχεφα- 
µινος, Χάντεῦθεν συχνὴν εὐπορίαν καὶ ἄφθονον 
εὗρεσιν παροδιχῶς συλλεξάμενος, ὥσπερ ἄν τις µι- 
αλέμπορος ἄλλοθέ που τόὀν σκοπὀν ἔχων καὶ τὰ 
µέγα εχεῖθεν χέρδος ἀπεκδεχόμενος, µιταξύ που τῆς 
πορείας τῶν τινι μή εὐχαταφρονύτων περιτυχών, 
βραχύ τι διατρίψας προσεπικερδᾶναι px κατοχνὴ- 
σειω * ὡς δέ καὶ οὗτος ῥητοραὰν καὶ τὰς τῆς ῥητο- 
puc μεθόδους ἀμηγέπως ἐμπορευσάμενος, τὸ τάχος 
πρὸς φιλοσοφίαν ἀπέδραμε. Καὶ πρῶτα pt» τὰ 
προτέλεια ταύτης τὴν λογικὺν πραγµατείαν ἔξαχρι- 
θοῦται, σχήµατά τε καὶ ἀναλύσεις συλλογισμῶν 
σκεπτεται, x«i προτάσεων χορηγίαν συλλέγει. καὶ 
καθάπαξ τόν ἀποφαντικὸν λόγον ἐκμελετήσας τὸν 
ἀπόδειξιν ἐγχειρίζεται, χανόνα λόγων καὶ στάθµην 
ἀληθείας, 2 x«i ἀναγωγόν τινα πρὸς τὰ φυσικὰ xM- 
µατα * ἅττα δὺ πρὸς θεωρίαν µεταθιθάξει, ὑψαηλοτί- 
ραν ἄλλην καὶ κρείττονα, τὴν τῶν ὑπέρ φύσιν Dtye 
καὶ θειοτέρων ἐξέτασιν. Τὴν δέ dà σύν ταύτρ καὶ 
μετ) αὐτὴν, τὸν ἀδολεσχίαν λέγω (οὕτω γὰρ τις τῶν 
πάλαι τὴν διαλεκτικὴν χατωνύµασεν, Qd φιλοσοφίαν 
τὴν πρὠτην ὑποκχρίνεται δεξιώτατα, τὴν ἁπάσαις 
τέχναις καὶ ἐπισ"ήμαις πρεσθεύουσαν, xoi τάς ap- 
χὰς τε παρίχουσαν, xal διασαφοῦσαν τὰ ἀξιώματα), 
τὴν οὖν ἐχείνην ἄντιχρνς εἰκονίζουσαν (πρὸς γὰρ 
ἅπαν τὸ δητούµμενον Ὁ προθαλλόμενον εὐχερῶς xai 
αὕτη τούς λόγους ἐπάγει, ελόγους ἃμα καὶ ἁραό- 
οντας χεκτημένη πρὀς ἔκαστον) τὶς ὑπέρ ἐκεῖνον i 
κατ ἐκεῖνον ἠκρίθωσε, καὶ ὁύτωσέ μετ ἀγχυιοίας 
ἐχρύσατο; Οὐδείς ἂν εἰς λόγους ἐλθών ἐκείνω, μὴ 
παραντὰ µετέγνω, καὶ τῆῶς προπετείας ἑαυτόν κατ. 
εµέωψατο. Εὐχερέστερον ἂν τις ἐν Kpürm λαθύ 
ῥριθον, Z τὸν παρὰ Λαχιδαιμονίοι Καιὰδαν (6) 
ἐξέφυγεν, ἤ τὰς ἐκείνου τῶν λόγων ἄρχνς διέδρασι», 
εἴ *y$ οἱ τοιοτου μοτὶ καὶ ἐδέᾳσιν. 


ιζ. AX ἐπειδὺ περ φύσεως ἐξετὰζειν ἡδη προ: 
$ytro, ὑπέρ τῶν ἐκ Σταγιέρας ἐδείχκνυτο. οὗ Ὑὰρ 
δὴ µόνον δεξιός τις τῶς φύσεως ἐπιγνώμων ἐραίνετο, 
ἀλλὰ καὶ τῶν λόγων ἀχριθωτής ἄοιστος χαθ᾽ οὗ: 
οὕτω πως τιτὰχαται τὰ τῆς φύσεως" ἔνθιν καὶ αὖ- 
τοῦ τε Αριστοτέλους καὶ τῶν ὅσοι πρὸ ixtivou καὶ 
μετ ἐχεῖνον περέ τε φύσεως καὶ φυσικῶν διεσκί- 
Ψαντο, ἀχριθὴς ἆγαν ἀνεδείχθη διαιτητὺς, xml τὸ 
ἀλοθὲς διορθωτὴς ἀσφαλέστατος. Tà» δέ τῆῦς ψυχῦς 
ἀθανασίαν οὐκ ἀμφιθόλως ἐξ ἀπενιθόλων τῶν ἐχείνου 
λόγων ὑπείληφιν * ἀλλ οὐδ' ἐκ τῶν τοῦ Πλὰ-ωνος 
ὑψηγοριῶν, id) J' εἰπεῖν μνθολογιῶν, σεσὀφισµέα 
τε καὶ πεπλανηµένα πιρί ψυχῆν δοξᾶσας, µετενσω- 
µατώσες τιὰς 9 μετααφιᾶσεις -αὐτης τὸ σύνολον 


« custodia publica, in quam malefici conjicieban- 
tur; »addit Strabo, apud Persas sic dictum « eedi- 
ficium plenum cineribus, » et alibi memini legisse 
me quidpiam de supplicio per cineres, cui desti- 
natus illisex improvisoinvolvebatur suffocandus, 
quod forteoccasionem prebere possit suspicandi, 
ex χαίω uro,et «dncinfernus ei ymologiam peten- 
dam esse. Ms. Vatic. ««xd«v habet, 


833 
παρεδέξατο 
τον ἐπιγνοὺς, ἀθάνατα πρὸς τοῦ δεδημιουργηκότος 
& δοξασθήσεσθαι 5 κχολασθήσισθαι, ὅπως ἄρα τῇ 
σαρχὶ συµθιώσειε, καὶ χατείληφι χαὶ δεδίδαχε * καὶ 
γινοµένην εὐθὺς, tvi. τι καὶ ἅπαξ ἐπέπειστο συνδεῖ- 
σθαι παχυλῷ σώματι, ὃ καὶ αὖθις ἀναλήψεται, πλὴν 
λεπτότερον x«i θειότερον. ᾽Αλλ᾽ ἔντεῦθεν ὁδῷ προϊὼν» 
καὶ τοῖς ὑψηλοτέρις προσθαίνιι µαθέµασι, ὡς 
θεωρεῖν λόγους τε xal ἀναλογίας, ἁρμονίας τε συζη- 
τεῖν, χαὶ ἀνερευνᾶν σχύµατα xci κινήσεις ἀστέρων, 
χαὶ συνόδους πλανήτων ἐξαχριθοῦ», σχηματισμοὺς 
(ἐφ᾽ oic dà x«i ὡς ἀληθῶς τις ἀπόγειος x«i ἄντικρυς 
οὐράνιος ἄνθρωπος ἀναπέφανται) Εὐκλείδας ὑπερ- 
αχοντίσας, Πτολεμαίους ὑπερθαλὼν, τοὺς πρὸ τού- 
των Χαλδαίους παῖδας ὥσπερ ἀποφήνας καὶ τὴν ἐπι- 
στήµον ἡμιτελεῖς, 


CONSTANTINI ACROPOLIT.E 


"αλλ ἀληθῶς χαὶ ἀναμφηρίστως ἀθάνα- A anima doctrinam suscipiens: sed vere atque in- 


834 


dubitanter intelligens ipsam esse immortalem, a 
conditore Deo etiam in eternum aut glorificatum 
aut punitum iri, juxta vitam in corpore actam, et 
cognovit et docuit; persuasumque habuit, statim 
atque creata foret, semeleam colligariunirpateriali 
corpori quod rursus esset assumptura subtilius 
diviniusque. Hinc vero progrediens ad sublimio- 
res disciplinas, accessit ad speculandas astrorum 
rationes proportionesque, eorumque inter se con- 
gruentia conquirendas et investigandas figuras : 
propter quorum notitiam terrigena quispiam pos- 
sit velut ex opposito, dici homo ccelestis. Propera- 
vit etiam ad planetarum progressus figurationesque 
eorum et transfigurationes varias indagandas, Eu- 
clidasin hoc genereantecellens, Ptolemaeos exsupe- 


rans, et qui illis antiquiores fuere Chaldaeos, quasi pueros semiperfectos scientia fuisse demonstrans. 


επ’. ᾽Αλλ’ ὃ μικροῦ τε παρέδραµε. Toig γὰρ 10i B 


xoig ἐντυχὼν τῶν παλαιτέρων συντάγµασιν, ὅσα ὁ ix 
Σταγείρας, ὁπόσα ὁ ἐκ Χαιρωνείας (7), καὶ γε ὁ σι- 
µνότοτι παρ᾽ Ἓλλησι διαθόητος Πλάτων σννέθιτο, 
οὐκ ἀπερισχέπτως τοῖς δεδοµένοις ἑαυτὸν έμµπαρ- 
έσχετο - ἀλλ i$ ἅμα πάντων, X pi» εέχρυε ταῖς 
τῦς καρδίας πλαξὶν ἐνεχάραξεν, d δ) ελληνικῆς dt- 
έκρωεν ἐμπαθείας à προσπαθείας, ἀρίστως ἀποκρί- 
νας, ἐχθύμως ἀπὶστερξιν. ᾽Αμέλει τοι xol τὸν Πλά- 
τωνος χοινογαμέίαν, εἰ δέ βούλει, tà» Κράτητος (8) 
ὡς κυνώδη βιτὴν ἐπιλογισάμενος xXx ψυχῆς αὐτῆς 
εἰκοῦσιν, ἐς Κννόσαργες (9), τό τε ἐχείνων εἰπεῖν, 
ἀπεπέμψατο - Tó» τε Αριστοτέλη τοῦ γάμου μή x«- 
χίσας, ἀλλ ὑπερφοονήσας, ὑπέρτιρά τε φρονήσας 
καὶ ἐνθεώτερα, τὸν ἄσπιλον αἱρεῖται βίον καὶ χρείτ- 
τονα. Ἐπειδή γὰρ καὶ γέγονε xpsírrovog τῆς Ἠλιχίας 
καὶ πρὸς γάμους πρὸς τε τῶν γεγεννηχότων αὐτῶν 
ἐθιάδετο, καὶ πρὀς τ) ἄλλων συχνῶν ἐν τει δῆτα 
καὶ μεγάλων ἐφείλκετο, χαθάπερ τις ἀπαθὴς φύσις 
καὶ πάντα πρὸς τὰ τῆδε ἀπόστροφος, ἀκλινὺς ἅγαν 
Qv καὶ ἀνένδοτος, ἄλλοθέ mou τὸν σκοπὸν ἔχων καὶ 


ἀλλαχοῦ μεταθεῖναι διανοούμενος τὸ πολίτευμα * Omm - 


4€ καὶ Παῦλος ὁ μέγας siye τὴν πρόθεσιν, Ἰωάννης 
τε καὶ Ἰωάννης, ὃ τε σκιρτήσας πρὸ τῆς Ὑεννήσεως 
καὶ τὸν Δισπότην προσχυνήσας μὴ θεασάµινος, xol 
6 ἐπὶ τῷ τοῦ Κυρίου στήθει ἀναπισὸν χάἀκεῖθεν τὰ 
τῆς θίολογίας ἀρνσάμενος νάµατα. 


18. Verum illud parum abfuit quin me preeter- 
iret. Cum in veterum commentarios de morali phi- 
losophia incidisset, quos Stagirita et Cheeronensis 
ac gravitate morum apud Gracos commendatissi- 
mus Plato composuit; non semetipsum omnibus 
incircumspecte tradidit, que ab iis memorie fue- 
runt tradita, sed inter ea optime discernens, 
que bona judicabat imprimebat cordis tabu- 
lis, que vero ad licentiam videndi gentilem et 
cupiditatum illecebras putavit pertinere omnino 
respuit. Sic communionem uxorum, a Platone 
adinventam, et a Cratere institutam communis 
vite societatem, caninam reputans atque ex animo 
detestans sectatores ipsorum in malam crucem 
amandabat : Aristotelis vero de conjugio opinio- 


( nem non improbans, sed excelsius ea aliquid sa- 


piens, sublimioraque et diviniora cogitans, incon- 
taminatamlongeque presstantiorem conjugali vitam 
preelegit. Ut enim provectioris evasit etatis, 
compellebatur quidem a genitoribus ipsis ad nu- 
ptias, atque ab aliis, et his quidem multis posi- 
tisquein dignitate, eodem pertrahebatur : sed 
veluti impassibilis queedam natura, a terrenis re- 
bus omnino aversus, ad eas inflecti recusabat 
obstinate, utpote alibi suum habens scopum, 
eoque studium suum transferre cogitans, quo ma- 
gnus Paulus suum intendit propositum, unusque 


et alter Joannes, is scilicet qui in utero matris ante nativitatem exsilivit, et quem necdum vide- 
rat Dominum adoravit; et ille qui supra ejusdem Domini pectus recubuit, hauriens inde theologie 


fontem. 


V9. Καὶ δὺ λοιπὸν οὕτως ἑαυτὸν ἑῤῥύθμισε, τάς ^6 
τῆς ψυχῆς δυνάμεις ἐκόαμησε, καὶ τῷ νῷ καλῶς 
καθνπέταξεν, ὡς θείαν ὄντως ἁρμονίαν ἐμφαίνεσθαι 
τούτω, καὶ ἀγγελικὴν ὡς αληθῶς σεμνοπρέπειαν. 
*O0r» dà καὶ oj µόνον τοῖς γεννήτορσυ ἑράσμιος 
ὁμοῦ καὶ τίμιος ἦ», ἀλλὰ καὶ πᾶπιν ἄλλοι, καὶ αὖ- 


(1) Plutarchum intellige, Cheroneie in Boeotia 
nátum. 

I) Crates Thebanus, Diogenis Cynicidiscipulus 
dui nihil pessidere sapientem voluit. 


19. Deinceps autem taliter concinnavit seipsum 
animique potentias ita adornavit ac mentis impe« 
rio subordinavit, ut in eo reipsa apparerent divina 
quedam harmonia et decor morum angelicus 
gravitasque : quapropter non solum erat oharus at 
que amabilis genitoribus, sed et aliis omnibus ip- 


(9) Ad canem album, verbatim diceretur : erat 
autem Κυνόσαργες Athenis dictum gymnasium, in 
quo procul a pudice nalis remoti, exercebantur 
nothi ac spurii. 


CONSTANTINI ACROPOLIT&. 


sisque heterodoxis multum venerabilis. Post- Α τοῖς δὲ τοῖς ἑτεροδόξοις σφόδρα λίαν αἰδέσιμος. Τοί- 


quam vero pater ex hac vita egressus transiit ad 
aliam, suffeclus statim filius paternam assumpsit 
dignitatem, atque inter proceres fuit ascriptus. 
Invitus tamen. A pueris enim et ab initio cogita- 
verat semetipsum Deo consecrare eique soli vi- 
vere, Samuelis exemplum non solum sequens, sed 
etiam in hoc fortasse superans, eo quod ex seipso 
hoc elegit, non autem a parentibus, sicut ipse, 
promissus Deo et exhibitus fuit. Verumtamen sup- 
posuit humeros cure civilium rerum, qui spiritua- 
libus adherebat ex animo. Sed oh ! quam dextre, 
quam prudenter et consulte creditum sibi munus 
administrabat! Diffundebatur ergo peromnium ora 
admiratio ejus, sed precipue ab ipso urbis prefe- 


cto honorabatur, post quem erat immediate pri- B 


mus ac velut collega dignitatis. Atque hinc ordi- 
mur majora dicere, exantlatos nempe in causa 
Dei labores queque pro veritate sustinuit certa- 
mina admiratione quam 1naxima digna. 

20. Sed quando huc devenit oratio, agedum no- 
stras lamenteznur calamitates, et humanam lugen- 
tes imbecillitatem, faciamus spectabile inveteratum 
adversus nos odium auctoris malorum, atque de 
iis quee ab ipso passi sumus et patimur, ut par 
est, conqueramur. Bene eatenus habebant se no- 
stra, et res Christiana florebat, prevalente ubique 
orthodoxa fide, omniaque universim optimo erant 
in statu adeo ut celestis qusedam, ut sic dixerim, 
regio videretur esse orbis terrarum, quia rebus 
nostris preesens aderat Deus, seque adversus con- 
traria nobis prebebat curatorem. Verum malignis 
ac fascinantibus oculis aspexit nos, qui jam pri- 
dem nobis invidit Satan, atque (ut gentiles lo- 
quuntur) gravi Saturnalique aspectu nos intuitus 
est. Modum igitur acer ille atque ad malefacien- 
dum iudustrius adinvenit, quo non solum repelle- 
remur a gubernatione et visitatione divina, sed 
ipsum Deum nobis efficeremus inimicum, et ad 
summam contra nos iracundiam concitaremus. 
Quoniam autem plerumque consuevit impetum in 
homines non facere nisi per medium, quemadmo- 
dum olim in protoplastos per serpentem, rursus 
quemdam sibi invenit pravum moribus, varium 
mente, refertum improbitate, conglomeratis frau- 
dulentiis contortisque in orbem commotis serpen- 
tem, iracundie vero impetu et intolerandi furoris 
vehementia bellum, ac congrua sui nominis ap- 
pella&ione leonem, Leonem, inquam, ex lsauris 
apostatam, qui primum domino suo imperatorique 
acceptus, potentiam ejus atque imperium supplan- 
tavit, non generosa quadam strenuitatle usus (ne 
quis hoc putet), sed dolis et fraudibus : vafrities 
siquidem haud raro peragit magna quedam, et 


(10) Theobosius Adramyttenus hic esset intelli- 
ndus, qui Anastasio deposito suffectus an. 715 
eoni cessit imperium : verum non 8 Theodosio, 
sed ab Anastasio prefecturam Orientis assecutus 
erat Leo ; Theodosium yero nunquam agnovit im- 


6 


νυν καὶ τελευτᾷ τὸν βίων ὁ πατὴρ, καὶ πρὸς τὰ ἐχεῖσε 
µεθίσταται. ᾿ἘΕγχρίνται d' οὔτος εὐθὺς, χαὶ τὴν 
πατριχὴν ἀξίαν ἀναλαμθάνει, x«t τοῖς λογάσι σνγ- 
χαταλέγεται * ἄχων μέν * ἀλλὰ γὰρ ix παίδων καὶ ἐξ 
αρχῆς εἰς νοῦν ἔστρεφεν ἑαυτὸν τῷ Θιῷ χαθοσιῶσαι 
καί δοτὸς αὐτῷ χρηµατίσαι, πρὸς τὸν µέγαν ὄντως 
καὶ οὗτος αγευθυνόµενος Σαμονύλ - ὅτι Ód' αὐτόθιν 
αντὸς τοῦθ) sicco, καὶ μὴ πρὸς τῶν γεννητόρων 
ὑποσχεθεὶς δέδοτο, τάχα γε καὶ ὑπερτιθέμενος. Πλὺν 
ἀλλὰ τὴν τῶν πολιτικῶν ἐπωμίσατο φροντίδα ὁ τῶν 
πνευματιχῶν απρὶξ ἀντεχόμενος Tí γοῦν ; ὡς ὅδι- 
ξιῶς, ὡς νουνεχῶς, ὡς εὐεπηθόλως τὰ ἐγχεχειρισμένα 
διωχονόμει | Καὶ πρὸς μὲν ἁπάντων ἄλλων περιελα- 
λεῖτο καὶ ἐθαυμάδετο, πρὸς di τοῦ χρατοῦντος αὐτοῦ 
τὰ πρῶτά τε ἐτιμᾶτο, χαὶ μετ αὐτὸν ἦν εὐθὺς, καὶ 
σύναρχος ἐνενόμιστο. ᾿Ενὸν ἰδοὺ λέγειν τὰ µείζω καὶ 
τιαιώτερα, -ἁ χατὰ Θεὸν τούτον παλαίσµατα, καὶ 
τὰ ὑπὲρ τῆς αληθείας αξιάγαστα ἀγωνίαματα. 


X. AX ἐπείπρ ἐνθαδὶ τοῦ λόγου vyeyévoueu, 
ἅγε dX τὰ Ἡμέτερα θρυνήσω πάθη, καὶ τὴν «vÜpe- 
πίνην ἀσθένειαν ἀποχλαύσωμαι, τήν τε παλαιὰν 
πρὸς ἡμᾶς TO) ἀρχεχάχον θριαμθεύσω δυσµέειω, 
καὶ ὡς ειχὸς ἀαποδύρωμαι ὑπὶρ ὧν πρὸς αὐτοῦ πι- 
πόνθαμέν τε xci πάσχοµιν. Εἶχε piv τέως εὖ τὰ 
Ὡμέτερα, καὶ τὰ τῶν Χριστιανῶν ἤνθει : τὰ yàp τῆς 
ὀρθοδοξίας ἐκράτει, καὶ τὸ πᾶν ἁπλῶς καλῶς εἶχε, 
καὶ κοσµίως ὡς ἀληθῶς ἔσταλτο, καὶ iv' οὕτω φαίην, 
οὐράνιός τις χῶρος τόπος ἦν ὁ πιρίγειος, καὶ Gs 
τοῖς Ὁμετέροις ἐπεχωρίαξε, xai τῶν καθ) ἡμᾶς ὡς 
εἰπεῖν ἐπετρόπευεν. 'A))' ἐπεῖδε βάσκανον ὁ ἄνωθεν 
καὶ ἐξ ἀρχῆς φθονερῶς ἡμῖν ἐποφθαλμίξων σατάν, 
καὶ (0 φασιν οἱ ἐκτὸς) τελχωῶδες xai «κρόνιον ἑνη- 
τένισε τρόπον οὖν ἀνευρίσκει ὀποῖνος ἐκεῖνος ῥᾳ- 
διουργῆσαι δεινὸς, καὶ πρὸς τὸ x«xóv πολυµήχανος: 
ᾧ y& οὐχ ὅπως ἂν κατοστραχισθῶμεν τῆν θείας ἐπι- 
σκοπῆς τε x«i ανθερνήσεως, ἀλλ ἐκπολεμήσωμεν 
καὶ Otóv, καὶ τά ἔσχατα καθ) ἡμῶν ὁὀργισθῆναι ὃα- 
ῥρεθίσωµεν. ᾿Επεὶ δ᾽ ὡς τὰ πολλὰ διὰ μέσον προσ- 
θάλλειν ἡμῖν εἴωθεν (ὡς x«i ἐπὶ κατὰ πρωτοκλά- 
στων πάλαι διὰ τοῦ ὄφεως), εὐρίσκει x«t αὖθις τὸν 
σκολιὸν τοὺς τρόπους, τὸν πθοιχίλον τὴν γνώμην, τὸν 
πονηρίας ἀνάπλεων, τὸν ἄντιχρυς Opt» τοῖς σχαιω- 
Ρρήμασι, τὸν συνεσπειραµένον τε xai περιεστρααµέ- 
vov τοῖς σχέµµασιν, ὃ μᾶλλον τὸν ἀνήμερον φερω- 
νύµως θῆρα, τὸν αὐτόχρημα λέοντα τὸν ἄστεκτον 
τὴν ὁρμὴν, τὸν ἀνύποιστον τὴν ὀργὴν, τὸν τὴν κα- 
Χίαν ἀφόρητον. Λέων οὗτοι ὁ ἐξ Ἰσαύρων, ὁ ἆπο- 
στάτης τὰ μὲν πρῶτα τοῦ δεσπὀτου xai βασιλέως 
γενόμινος (10), καὶ τὸ χράτος αὐτοῦ xoi τὸν ἀρχὴν 
ὑφελόμενος, οὐκ ἀνδρία (uà οἰφθείᾳ τις τοῦτὸ ποτε), 
μοχαναῖς δὲ xai ὅόλοις ὑποσπασάμενος : οὐ μικρά 


γὰρ πολλάχις καὶ πανοῦργος Svvct τρόπος, καὶ τὰ 


peratorem, sed mox utelectum audivitcontraeum 
cedus cum Artabasso Armenie preetore iniit. Fa- 
ctus autem imperator non statim, ut infra dici vi- 
detur, sed anno regni sui nono primum coepit 
insanire contra sanctas imagines. 


837 


IN S. JOAN. DAMASCENUM. 


838 


μέγιστα ἔστιν ὅτε ἦθος ἐπίκλοπον ἐξετέλεσε, xat & γεν- À grandia patrat fraudulentia ; queque manus ro- 


- ναία ποτε ytio σὺν μαχρῷ vro πόνω οὐκ ἴσχυσε παρα- 
στέσασθαι, £x τοῦ ὁᾷστου δόλος κατέστρεψε». Όὔχουν 
dà θανμαστὸν εἰ καὶ οὗτος κατὰ τοῦ εὐσεθοῦς µεμελί- 
τηκὠὼς αὐτοχράτορος καὶ ἐπαναστάσει ἐπιχεχειρηχὼς, 
τάχα γε τῆς αγαθότητος αὐτοῦ χαταστοχασάµενος (δι 
ὧν καὶ πρὸς τὴν βασιλείαν ἐνεκρίθη o πάντ ἐχεῖνος 
καλὸς Θεοδόσιος) τοῦ κατὰ βούλησιν οὐκ ἀπέτνχιν : 
εισὶ γὰρ oi φασιν ὡς xat ἐκ µαντείας καὶ ἀποῤῥητοτέ- 
peov µυήσεων xai τελετῶν ἀθέσµων ἐκ πολλοῦ πρὸς του- 
tot διφρίθιστο. Πλὺν ἀλλ᾽ ὁ μὲν τῶν σκήπτρων ἀφέμι- 
νος, καὶ ὑποχωρύσας τῶν βασιλίων (ώς μὴ ὤφελον) 
τοῖς τῆς ᾿Εκχλησίας φέρων ἑαυτὸν ἐγκατέλεξεν - ὁ δ 
ἐπεὶ τοῦ κράτους ἐπείληπται, χατὰ τῶν θείων, φεῦ |! 
εἰχόνων λελύττηχε, ταυτὸν ὃ εἰπεῖν xai xaT αὐτοῦ τοῦ 
Θεοῦ, οὐχ ἀνασχόμινος μὴ τὰ ὑπισχημένα τοῖς µάντε- B 
Git» ἐκπλῆσαι, xai τὸ χρέος σφίσιν ἀποτίσαι τῆς τῶν 
προφοιθασµάτων ἐχθάσεως. 

κα. 'Eytíptt τοίνυν µέγαν χατὰ Θιοῦ πόλεµον, 
ἀχρειοῦνται τὰ τεμένη καὶ τοὺς vtt διεγείρεται͵ τά 
τε θεῖα καὶ τίµια ἑχτυπώματα διαξέειν τε xxi ἆπα- 
λείφειν ἑπαίρεται, καὶ ἁπλῶς ἀμοοφοῖ à μᾶλλον x«- 
ταστρέφει τὸν Ἐκκλησίαν Θεοῦ, ὃν αὐτὸς ἔνανθρω- 
πήσας ἐθεμελίωσε, xai θεὀπνευστοι τούτου περιεστοί- 
χισαν χύρυχες, µάρτυρές τε θεῖοι τοῖς αἵμασι φοιυί- 
ξαντες χατηγλάίσαν, xat θεοφόροι Πατέρες πρὸς ἀσφά- 
λειαν διωρόφωσαν (τέ πολλὰ λέγειν ;) ἂν αὐτὸς ὁ Θεὸς 
x«i Πατὴρ παλαμηφορεῖ τῷ τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου 
ἐξωνησάμενος αἴἵματι, τὸ τε θεῖον Πνεύμα συνέχει, 
Πνεῦμα τὸ Πατρὸς καὶ Λόγου μονογινοῦς, Πνεῦμα τὸ ϱ 
ἐκ Πατρὸς αῤῥήτως ἐχπορευόμενον, ὡς ὑπὲρ λόγον xoi 
€ Λόγος τοῦ αὐτοῦ γεννᾶται Πατρός. Κατὰ τοιαύτης 
Ἐχχλησίας, ὢ τὀλμης παραθὀλου ! & θράσους ἆλο- 
στου | ὁμόσε ὁ ἁλιτήριος ἐκεῖνος κεχώρηχε, τοσού- 
του κατετόλµηχε πράγματος * ἀλλὰ, gro χριμµάτων 
Θεοῦ ! ti; πέρας τὸ πρὸς βούλησιν ἤγαγε, xoi τὸ 
κατὰ θυμὸν ἐξετέλεσε. Τοιοῦτὸν τι καὶ γὰρ τὸ ἡμέτι- 
pov, ἀνέμου πεδίον, ὃ φασιν, 3) κάλαμος πρὸς αὗραν 
στρεφόµενος xxi µεταστρεφόμενος, λύγος τε wc» 
λεπτὸς καὶ ἀχρόρριδος, πρὸς ὅστις ἂν καὶ τύχοι βια- 
ζΚόμενος, ἀγόμενός τε καὶ µεταγόμενος. Οὐ κατηγορῶ 
πάντων, τῶν πλειόνων δὲ αχαταφέροµαι συνήγορος 
ἐπιχαέρως, καὶ τοῦ τῶν παλαιτέρων προσλαµθάνων 
ἀπόφθεγμα. Εἶδον γὰρ, εἶδον, ὡς αἱ ὤφελον, τοιαῦτα 
x&y6ó, καὶ ὁμοίοις xatpoic, βαθαὶ τῆς συμφορᾶς ! 
περιέτνχον - τοιαύτῃ τε σκοτοµήνη ἐγχύρσας, μεγάλα 
π χρουκα, καὶ ἀνίατα μιχροῦ τετοαυμάτισµαι (44). 
"AX ἐμὶ μὶν ὁ τῶν ψυχῶν ἰατρὸς x«i τῶν σωµά- 

(41) Videtur infelix schismaticus dolere, vel 
quod non satis constans fuerit in tuendo schi- 
smate sub imperio Michaelis. qui unionem cuin 
Ecclesia Romana fecerat, eique se opponentes 
removebat ab officiis, sicut ethunc Constantinum, 
« quem educarat apud se informarique optimis 
artibus eurarat, privavit propterea loco gratie, 
quem prius habuerat et a sua familiaritate re- 
Inovit, » uti scribit Pachymeres part. 1, ]. vi, c. 
21. Si tamen ille sic castigatus vel modicum re- 


misit de pertinacia, Michaele sesquianno post 
mortuo, rediit ad vornitum an. 1282, sub Andro- 


busta diuturno labore non valuit edomare, quan- 
doque facillime expugnat astutia. Non igitur mi- 
rum, si etiam ipse, contra pium Cesarem impia 
meditatus eumque rebellando aggressus, ac forte 
ipsa illa ejus bonitate confisus, propter quam ad 
imperium evectus fuerat, non est frustratus suce 
voluntatis proposito. Sunt autem qui dicant occul- 
tioribus sortilegiis divinationibusque superstitiosis 
ac nefariis prestigiis jam pridem ad hoc fuisse in- 
vitatum. Et ille quidem, preclarus scilicet Theo- 
dosius,abdicato sceptro imperium dimittens (quod 
utinam non contigisset !) ecclesiasticis ministeriis 
semetipsum dedicavit ; Leo vero postquam accepit 
regnum, furere, eheu! adversus sacras imagines 
coepit, sive quod eodem recidit, adversus Deum, ne 
non adimplevisse diceretur quod vatibus suis pro- 
miserat, sed debitum fideliter persolvisse quod sub 
conditione eventus successuri contraxerat. 

21. Magnum igitur bellum contra Deum excitat, 
inutilia faciens templa et loca sacra subvertens, 
simulque ad divinas imagines abolendas etcombu- 
rendas tota vi consurgens, deformem omnino red- 
dit, potius dixerim, subruit Dei Ecclesiam, quam 
ipse assumpta humanitate fundavit, quam preco- 
nes ejus divinitus afflati circrummunierunt, quam 
martyres cruore suo purpuratam illustraverunt, 
quam sancti Patres tanquam turribus ad securita- 
tem comparatis vallarunt, quam denique Deus ipse 
et Pater in palma manus sue gerit, Filii et Verbi 
sui sanguine redemptam, et divinus Spiritus ex 
Patre indicibiliter procedens, sicut et Verbum mo- 
do quodam a nulla ratione comprehendendo ex 
eodem Patre generatur. Contra hanc Ecclesiam, o 
grandem audaciam ! o temerariam presumptio- 
nem! perniciosus ille pedem extulit; ettantum faci- 
nus molitus, o Dei judicia ! ad finem quod volebat 
perduxit, quidquid animo volutarat adimplens. 
Erant ergo res nostre quasi campus, ut ajunt, 
ventorum, vel arundo ad auram versa inversaque, 
aut virgultum tenue levibus ac brevibus innixum 
radicibus, et quocunque libuerit cuivis ductile et 
flecti facile. Equidem non omnes aceuso, sed po- 
tius plerisque advocatum me opportunum offero, 
sicut unus ex antiquioribus dixit. Vidi etenim, 


p vidi (quod utinam non vidissem !) etiam ego talia 


et in similia tempora, pro dolor ! incidi, atque in 
noctem hujusmodi tenebris obvolutam incurrens 
graviter offendi, immedicabilibus pene vulneribus 


nico, a quo denique factus estlogotheta circa an- 
num 1994. Vel (duod potius crediderim) dolet ob 
eam divisionem, qua sub Andronico schismatici 
ipsi divisi fuerunt in Josephitas et Arsenianos, quo- 
rum hi severius, isti benegnius agi volebant cum 
iis qui unioni Romane (quam utrique detestaban- 
tur) renuntiarant ; de quibus idem Parchyreres 
parte n, lib. 1, cap. 21 et 22. Sed et alia deinceps 
schismata plura exstiterunt Constantinopoli, per 
justam Dei retributionem, ut nec unionem h 
rent inter se qui nolebant habere cum Romana 
Ecclesia. 


839 


CONSTANTINI ACROPOLIT.£E 


, 


840 


confossus. Sed oro ut animorum et corporum cu- Α. rev ἰάσαιτο, χαί τὰς τῶν μµωλώπων ἐχείων οὐλὰς 


rator Deus medeatur mihi, istorumque verberum 
livores aboleat benignus medicus nostreque infir- 
mitatis misericors reparator. Sed agedum ad pro- 
pria revertatur oratio et superioribus rursum in- 
sistat. 

ο, Subversi fuimus a malo, malum in res huma- 
nas divinasque usurpante imperium : qui vero heec 
restaurans ad pristinam reduceret integritatem in- 
veniebatur nemo, omnia autem ad impossibilitatem 
desperationemque extremam reciderant: nam ma- 
gnus Joannes, qui tam densam impietatis domina- 
tricis noctem poterat illuminare, absens in Perside 
vivebat Damasci; et qui vere noster erat rerumque 
nostrarum etiam exinde provisor cireumspectissi- 


mus, in aliena commorabatur regione. Quid ergo ? B 


an sueistic studens utilitati, res que hic erant, pu- 
blicas neglexit ? Minime vero. Sicut enim loci alicu- 
jusindigena et amator in alieno constitutus solo, 
ibique negotiis suis curandis intendens, sicubi intel- 
lexerit res patrie preeter animi sui votum agi, etium 
e longinquo iisdem consulit studiose, non sine con- 
turbatione atque anxietate propria : sic quoque vir 
hic divinus, animo quidem consternatus est statim 
atque id contigit et internis motibus conturbatus, 
tamen Domini sui heereditatem anxie curans, con- 
suluit populo Christiano, et frequentium epistola- 
rum scriptione curavit ubique omnibus notum fa- 
cere errorem, manifestare corruptelam, etin demis- 
so ad animarum perniciem homo occultatam escam 


ἀπαλείψειεν ὁ φιλάνθρωπος ἀχίστωρ, x«i τῆς ἡμετί- 
pue ἀσθινείας οἰκτίρμων θεραπεντός. Ὁ δὲ λόγος, 
ἄγε, τῶν προτέρων ἐχέσθω, xai ἐπειλύφθω αὖθις τῶν 
ἄνωθιν. 


x. ᾽Ανετράπη μὲν ὑπὸ τοῦ κακοῦ χαχκῶς βασι- 
λεύσαντος τὰ θεῖά τε καὶ Ἱμέτερα ' ὁ d' ἀναστέσων 
$ ἀνορθώσων ἦν, ὡς inv, οὐδείς ' πάντα ὃ ὃ 
ἀμηχανῳ χαθειστήχει, καὶ ἐν ἀπόρῳ τὰ τοῦ πράγμα- 
τος κατηντήχει, καὶ τὰ τῶς διορθώσιεως ἀπαξαπλῶς 
ἀπηγορεύετο. Ὁ Ὑὰρ τῆς ἀσιθιίας φωστὴρ, ὁ μέγας 
Ἰωάννης, ἐν Δαμασκῷ καὶ Πτοσίδε διζγε, xot ix 
ἀλλοδαπῆς ἐτύγχανιν ὧν ὁ ὑμεδαπὸς ἀλενθῶς, xa 
τῶν ἡΜμιτέρων κάκεῖθε κηδεμὼν προμχθέστατος. 
᾽Αλλὰ τί γοῦν ; τὸ καθ αὐτὸν éxti στέρξας, τῶν 
TÀÓs x«i κοινῶν κατοµέλχσε; Ιολλοῦ γε x«i δεῖ, 
Ὡς γάρ τις αὐτόχθων τὲ χαὶ φιλόπατρις, ἐπ ἀλλο- 
τρίας γενόμενος, καὶ τῶν ἰδίων αὖθις φοοντίζων, di 
πως dà τὰ iv τῷ πατρίδι μὴ ὡς βουλετὸν ἔχεο 
ἀκούσειε (xXv παρὰ τὴν καρδίαν πάθοι, καὶ σκέψει 
τῶν λογισμῶν £vdoir), x&kx τῆς ἀλλοδαπῆς τε καὶ 
πόῤῥωθεν περὶ τῶν ἐν τοῖς ἰδίοις ἂν διασκέψατο:. ὡς 
δὲ καὶ o θειος οὗτος ἀνὴρ βάλλεται τὸν καρθίαν 
αὐτίχα τῶ συµθάντι, παθαίνεται τὴν Ψυχὺν, xidt. 
ται τοῦ θείον λάχους, προνοεῖται τοῦ Χριστωνόμου 
λαοῦ, καὶ συχνοῖς πάνυ τοῖς γράμμασι πᾶσι πανταχὴ 
τὰ τῆς πλάνης ἀναγνωρίδει, καὶ τὰ τῆς λύµες δια- 
σαφεῖ, τὸ *t ἐγχεχρυμμένο δέλαρ τῷ καθιεαένῳ 
κατὰ τῶν ψυχῶν ἀγκίστρω πᾶσιν ὑπ όψιν ἄγει καὶ 


sub conspectum adducere. Forte etiam presens ( διάδηλον τίθησι. Τάχα d' ἂν καὶ τὀῖς ἐνθαδέ προὺ- 


intervenire voluit iis que hic agebantur, et nostris 
calamitatibus coram opitulari, ipsum Cesarem re- 
darguendo juxta consuetum sibi zelum, multa lo- 
quendi libertate preeditum ; zelum,inquam,igneum 
pro Deo, Eli& instar ; et posita juxta Psalmistam t! 
iniquitate ejus in conspectu ejus, coercere impe- 
tum multitudinis imperite, et quatenus posset 
ipsam erudire. Verumtamen absens (ubi autem et 
quomodo diximus supra) istiusmodi propositum 
non poterat facile exsecutioni mandare ; aliis ergo 
modis debitum Deo obsequium persolvere cupiens, 
quaquaversum suas direxit epistolas, quibus mo- 
nebat ritus priores capessere et patriis legibus ac 
religionibus inherere. Has autem epistolas ad eos 


qui hic degebant mittens multas ac fere innume- D 


rabiles (quamvis eas conarentur οοου]ίας habere 
qui recipiebant) non potuit evitare, quo minus ve- 
nirent in notitiam imperatoris, ejusque furorem 
adversus sapientem scribam suscitarent et contra 
generosum palestritam incenderent, suaderentque 
fraudulentis dolis eum adoriri: quod quomodo 
actum sit, licet breviter explicare ceeperimus, nunc 
iterum dicemus distinctius. 


29. Erat is, ut dixi, Leo Isauricus, belluinus ille 
quidem et iracundie modum nullum ponens, non 
tamen usque adeo lconinus, ut palam auderet 


! Psal]. Lxxxix 8. 


τεβύμετο, ὡς καὶ παράνοµον διελέγξαι βασιλέα, κατὰ 
τὸν πολὺν τὴν παβῥχεσίαν καὶ τὸν ὑπὶρ Θεοῦ Qo 
ἐμπύριον ἸἨλίου * xai παραστήσας τούτω, x«t 
τὸν Ψαλμῳδὸν, τὴν ἀνομίαν αὐτοῦ κατὰ πρόσωπον, 
λαόν τε ἀπύώνετον νουθετῆσαι, x«i ὡς £vóv παιδαγω- 
7ῆσαι xai διορθὠσασθαι. 'AX) ἀπὼν (omm dt καὶ 
ὅπως προδεδηλώκαμεν) οὐκ εὐμεταχείριστον εἴχε τὸ 
κατὰ πρόθεσι. Τούτου «οῦν ἔνεκα τρύποις dion 
ἀποπλῆσαι Oto τὰ τῆς ὀφειλῦς διεσπούδαχιν * &pi- 
)st καὶ γραφὰς ἀπανταχῆ πέποµφιν, ἀντιποιεῖσθαί τε 
τῶν προτέρων ἐπιταττούσας ἐθὼν, καὶ τῶν πατρικὼν 
θεσμῶν καὶ θείων ἐξέχεσθαι - ἃς δὺ καὶ πάνν πολ- 
λὰς τοῖς ἐνταῦθα διέσπειρεν, ἀφιδῶς πάνν «Χαταχυ- 
χνώσας, xxi depu ἄγαν διασκορπίσας τοσαύτας. 
Καὶ γὰρ, ὡς xal ακρυπτόντων τῶν ἀναλαμθανόντων, 
καὶ διὰ πολλοῦ τὸ λαθεῖν τιθεµένων, (συμδαίνε) 
γνωσθῦναί τε τῷ βασιλεῖ x«i κατὰ τοῦ σοφοῦ γραμ- 
µατέως ἐκμῆναί, καὶ κατὰ τοῦ vtvyaiou ἀλείπτου δια- 
νάψαι, καὶ δολεροὶς ἀναπεῖσαι κατεπιχτειρῦσαι τοῖς τρό- 
ποις * ὁποῖον δήπερ ἐκεῖνο», εἰ καὶ διὰ βραχέω», δεδε- 
λωχότες πεφθάκαµιν. 


xy. Θηριώδης pt» γὰρ, καὶ fiv ὀργὴν ἀκατασχί- 
τος, ἀλλ᾽ οὐχὶ χαὶ τἆλλα }εοντώδης xxx τοῦ φανεροῦ 
τὴν µάχην κατατολμῶν, ὁ Ἴσανρος ὧν ἰτύγχωι 


IN S. JOAN. DAMASCENUM. 


844 


' ἁλώπεκος δὲ κεύθων ἦν τρόπους, χαὶ ὡς ἆλη- Α prodire ad pugnam; sed vulpini moris multum 


τὸ λεοντῷ τῷ Βασιλιχκῇ καὶ φρικα)έα στολῇ τὴν 
ν τε χαὶ ἄτιμον αλωπεκῆν περιέστελλ. Auct 
ατὰ τοῦ ἁγίου, εἰ οἷον τε διαχρὺσασθαι ἐκ- 
$ μᾶλλον διασπάσαι, καὶ ὠμότατα τὴν Ὑένυν 
χι τῷ αἵματι, xxi θτρὸς δίκην τὸν πρἆον κα- 
Ιθίσασθαι ' οὐκ ἔχων O^ 6 τι καὶ ὁράσειιν, ἐπὶ 
νήθη καχουργίαν χωρεῖ. Καί o2» 
υπογραμαατεῖς, τε γραμαατεῖς, xai 
χεἰχῶς κατὰ τῆς ἀληθείας τραχηλιάσαντας, 
ς ἂν ἐχείνους, xai τῆν χαχίας ἀκοιθεστάτους 


σννάγει 
πάντας 


ς " xxi dà σὺν τοῖς ἰκλέμοις ἐκείνοις σκέπτι- 
υλευταῖς, χαὶ κατά τῆς χάριτος 1οῦ Θεού χαί 
Κυρίου βουλεύεται, ὡς Ἡούδης ἄλλος καὶ 
ἐκμανείς * πλὺν ἕνα καὶ τέλεον σφγαδάζει 
διαχειρίσασθαι, πλείττους ἄλλονς περιιδὼν 
Ἐις Gri Ἀρίνας καὶ ἀτελες. ἛἝνα καὶ qo 
πάντων ἐχείνων ἀλείπτην ἔγνώχει, χαὶ πρὸς 
^st ἐσχηκώς, 
"t ωέντοι παρὰ πάντων ἐπίσης τὸ κατὰ TV 
tt λόγους αὐτοῦ κράτος, Tí» ἐν λόγοις διαό- 
ἀνωμολογηχότων ἰσχὺν, καὶ τὴν πρὸς τὸν 
διὰ λόγου mn» κοωῷ ἀπειρηκότων guy: 
d" ἄν ποτε ix. τοῦ φανεροῦ κατισχύσειν διισχν- 
νων τὰ ἐχείνον ἀναλῦσαι συ/]ράμματα, παν- 
τε διασπαρέντα, xai πολλῆς ὅτι τῆς πειθοῦς 
p ἀληθείας ᾖΆθελον λέγιν) πλήρη τυγχά- 


tà? pn» δέσαντι παράτακτον 


Τότε dà λοιπὸν τύραννος, ὡς πάντων ἀπειοή- 
ἑαυτοῦ γίνιται, καὶ τοῖς οἰχείοις ἐπιτρίπει 
οἷς τὰ τῆς σχέψίως ' x«i ἀθρεῖτε ποριµωτά- 
oóg τὸ χαχὸν φύσιως δαιμόνιο ὡς ἀληθῶς 
. Προστάττιι δητῆσαι τῶν ἐπιστολῶν αὐτοῦ 
καὶ διὰ πλιίστου ὡς εὐρέσθαι ποιἠσασθαὶ, 
δε αὐτῷ διαχαραχθεῖσαν χεροῖν. Καὶ γοῦν οἱ 
"e ἐχεῖνοι καὶ μὴ Θιῷ ἀρίσκιιν διὰ σπονδῆς 
» ὦν καὶ τὰ ὁστᾶ διεσχόρπισι ὁ θΘιὸς, καὶ 
τ᾽ ἤχου τὸ μνηαόσννον ὤλετο, ἐνητήκασιν 
σι, δρομαῖοι ποοσενπνόχατιω. Ὁ ὃ ὥσπερ 
| λαβόμενος, τὼν Ttt ταῦτα δεξιῶν. Ei jt, 
δυνηβείης ἀπομιμήσασθαι τὴν ἰδίαν τῆς τοῦ ἐν 
μασχῷ Ἱωάννοτ “ραφῆς (Ἰωάννου λέγω τοῦ 
"Geop, ὃν δεινὸν κκκεῖθιν 120a τῶν Ὀμετέρων 
καὶ πολέμιον) x«i τὸν τῶν γράμμάτων τύπον 
ιώσασθαι, μεγάλην εἴσομαί σοι τὴν χάριν, 
εγίστων αξιώσω τῶν ἀμοιρῶ»ν. ᾿Ακούει τῶν 
0 δεξιὸς τήν καχίαν ὑπογοαφεὺς, καὶ ὑπιτ- 
«τὲν µιταχείρισιν, xxi οὕτω πως εὐστόχως 
oi τὸ πρὸς βούλησιν, ὡς οὐχ ὅτι πρὸς ἄλλους 
εν, ἀλλὰ καὶ αὐτῷ yt τῷ ἀγχιονστάτῳ καὶ 
ταντὸς οὐτινοτοῦν ὑξυτάτω κατάλγψω τὰ τῆς 
ίας ἁμωσγίπως ἀγνοηθῦναι, καὶ τὰ τῆς χα. 
ες παραδραμεῖν * καὶ τοσοῦτον, ὡς τὰ plv 
Ὄρος ἀμφισθητεῖν xal τῶν γραμμάτων ὡς 
ἀντιποιεῖσθαι, τὰ Ó' ἑαπεριιλυμμένα σφίσω 
t ἴδια παρακρούεσθαι. Κα γὰρ πέπλασται 


Mà τυράννῳ ἐπιστολῆς ἔκδοσις, δᾷθεν ἐκ τοῦ: 


ν πρὸς Λύγονστον, καὶ συντέθειται τῷ εὐφνεῖ 


ParROoL. GR. CXL. 


B 


quoque habens, sub regia ac leonina et terribili 
specie vulpinam vilemque et fraudulentam occui- 
tabat mentem. Furit ergo contra sanctum, occi- 
dere eum, si possit, aut verius laniare cupiens 
cruentasque maxillas sanguine ejus tingere, et 
mansuetissimum virum ferino more quam crude- 
lissime devorare : sed non inveniens quomodo id 
perficeret, ad familiarem sibi vafritiem converti- 
tur. Coactis undequaque subnotariis notariisque, 
Pharisaice contra veritatem insurgere audentibus, 
quos aliquis haud inepte dixerit iniquitatis exper- 
tissimos scribas; cum perditis illis consiliariis, con- 
tra gratiam Filii Dei et Christum Domini delibera- 
tionem instituit, tanquam Πετοᾶθς alter etiam, 
ipse insaniens : multosque despiciens, veluti par- 
vulos atque imbelles angitur animo, ut unum 
illum, virum utique perfectum, interficiat. Unum 
siquidem illum noverat ceterorum omnium esse 
instruetorem ad luctam, el cum uno sibi congre- 
diendum sciebat ad pugnam paratissimo. Intelli- 
gebat enim ex concordi omnium relatione vim 
atque potentiam sermonum ejus contra universos 
qui palam omnes confitebantur, quod non aude. 
rent cum homine congredi disputando, despera- 
bant autem quod ejus scripta possent abolere, ut- 
pote jam ubique dispersa, multumque persua- 
sionis (nec enim volebant dicere veritatis) ha- 
bentia. 

24.Tunc tyrannus aliisdiffusus omnibus atque in 
seipsum conversus, cognitionem propriis commit- 
tit cogitationibus, etingenii ad malum vaferrimi 
machinamentum vere diabolicum reperit. Imperat 
epistolarum Joannis unam aliquam requiri, studio 
quantocunque adhibito, sed epistolam autogra- 
pham: ministri vero ejus, qui non Deo sed homini 
placere nitebaplur, quorum ossa dispersit Deus et 
quorum memoria cum sonitu periit, perquisive- 
runt, invenerunt, cursimque attulerunt ad eum, 
tanquam ad magnum quoddam inexspectatumquc 
lucrum gaudentem : qui accersito ad se viro cui- 
dam industrio, Si characterem, inquit, Joannis 
apud Damascum degentis, Joannis dicofilii Mansur- 
quem gravem infestumque rerum nostrarum ho- 
stem etiam inde patimur sicut nosti, potueris imi- 
tari ejusque simillimum exemplar conficere, ma» 
gnam a me inibis gratiam et grandi premioremu- 
neraberis. Audit hac dexter ad nequitiam scriba, et 
falsiicandam Joannis manum pollicetur deinde 
quod erat pollicitus tam scite explet ad imperato- 
ris voluntatem, utnon solum alios latere supposi- 
tio posset, sed etiam ipsummet Joannem, licet ad 
cujusvis rei comprehensionem acerrimum, sic fu- 
gere valeret fraus occulta et maleficus astus, ut, 
quod ad characteris proprii formam attinet, litteras 
pro suis deberet agnoscere, que vero iis contine- 
bantur ut non sua repudiare. Conficta siquidem 
fuit epistola, velut ab ipso ad Augustum scripta, 
sicut solers ille scriptor acceperat in mandatis, 


27 


8&3 


CONSTANTINI ACROPOLITAE. 


8A 


secundum propositi in autographo characteris si- A γραμματεῖ πρὸς ἰδέαν, ὡς ἐπετάχθη, γραφᾶς, πρὸς 


militudinem etdiabolicam tam scribentis quam ju- 
bentis industriam ; et ad Persarum prefectum 
missa: cum hac vero missa est etiam alia de 
Joanne. Quse autem,ab hoc,velut ad Cesarem mis- 
sa epistola, suggerebantur, heec erant quoad sen- 
sum; neque enim verba referre ipsa possim, par- 
tim; oblitus eorum,qu& non credebamimemoriam 
nostram mereri, partim dedignatus tam exsecrabi- 
lem imposturam. Sensus ergo talis quadamtenus 


erat. 

95. Servile collum etiame longinquo submitto 
tibi, Cesar tuorumque pedum extremitates am- 
plector. Equidem,uta Christo denominationem ha- 
bens, tibi, ut Christianorum ubique degentium 
preesidi manifestare debeo, qu: pertinent ad iin- 
piissimos Saracenos; quemadmodum scilicet ea se 
nunc habeant, et qualia ipsis acciderint, quoque 
malorum processerint furiosi illi. Sciat igitur ma- 
jestas tua, ipsos omnino destitui militaribus co- 
piis (divisi enim inter se sunt. mutuoque ab invi- 
cem atteruntur conffictu) atque adeo superatu fa- 
ciles esse cuicunque volenti : meam iasuper pa- 
triam, urbem antiquam et claram, que a funda- 
mentis multo jam tempore subruta jacet, et in mi- 
seriarum plenitudine: dejecta est, nullo pariter 
negotio subjugabilem apparere Necuncteris igitur, 
ter maxime imperator, sed presens assistenssolum 
te videndum pre&be, atque ad ea que hic geruntur 
improvisus accede : brevi enim ac sine certamine 
Damascum, fame celebritate notissimam, sub 
tuam rediges potestatem, et magna gloria acqui- 
sita redibis; me siquidem in multis adjutorem re- 
peries, utpote potentem in Perside, et rerum sum- 
mam quocunque libuerit ducentem ac traducen- 
tem. Et heec quidem aut hujusmodi alia figmento 
isto continebantur : que vero ab imperatore ad 
Persarum preffectum addebatur epistolain hunc 
fere modum conscripta erat. 


26. Admoduminclyte ac nobiliter nateet preepo- 
tens Persarum prefecte, bene valeas, et quee ad 
tuam attinent potentiam ac dignitatem cedant 
prospere, meique dominationi denuntieris plena 
felicitate frui, atque de magnitudine nostra idem 
intelligas. Nosti quam ego sim in fcederibus et pa- 
ctis conventis nulli obnoxius mutabilitati : tem- 
pus enim, magnus (ut quidam dixit) magister re- 
rum, nihil nondetegitatque revelat. Tuorum in- 
terim subditorum quidam, improbitate gaudens, 
inimicus pacis, et hostis virtutis, convellere niti- 
ες foedera inter nos jam olim sancita, et jusju- 


(12) Videtur presumere, quod textus epistole 
in Vita expresse sit originalis, hoc autem ex illa 
Vita adeo non intelligitur, ut potius contrarium 
dici existimem. 

(13) Anno Christi 730, mote a Leone persecu- 
tionis quarto, Masalmas, Saracenici exercitus vete- 
ranus et plurimis victoriis illustris ductor, « in 
Turcorum terras expeditionem suscepit, conserto- 


B 


Ἰθαμμάτων πρὸς δαιµονίαν ἀχρίθειαν 
χατ᾽ ἀμφότερα, xai ἀπέσταλται τῷ Περσάρχη, καὶ 
ἑτέρα πεοὶ αὐτοῦ συνεπέσταλται. ^À τοίνυν TH» ὡς 
ἐκ τοῦ Ἰωάννου πρὸς τὸν βασιλέα ἐπιστολῆς τα 
Φηλούμενα ἦν, ταῦτά γε ἦν: πλὴν οὐκ ἐπὶ λέξεως 
εἴποιμι ἐπιλέλησμαι γάρ ' ἐπεί πως (19) οὐδ, ἐδι- 
καίωσά µοι ἠἐναποθέσθαι τῷ µνήµονι, ἁἀπαξιώσας 
ομοῦ καὶ τοῦ πλαματος x«i τοῦ σκευωρήμµατος 
βδελυξάµενος. Εἶχον δὲ ἄρα οὑτωσί πως αὐτά. 


ὁµοίωσιν, 


χε, Δούλειον αὐχένα xai πὀῤῥωθεν ὑποχλίνω σοι, 
Λασιλεῦ, καὶ σοὶ τοὺς ὠραίους προσπτύσσοµαι πὀ- 
δας, ὁ ἀπὸ Χριστοῦ παρωνοµασμένος ἐγὼ τῷ τῶν 
Χριστωνύμων ὁπηδήποτ᾽ ἂν καὶ εὑρίσκοιντο Φδιάγον- 
τες ἄρχοντι, xal διασαφῶ τὰ τῶν ἀσεθεστάτων Αγα- 
ρηνῶν, ὅπως τε τὰ νῦν ἔχουσι, x«i ὁποῖα δήπονυ τὰ 
κατὰ τούτους συµπέπτωχε, χαὶ oi κακών οἱ δυσµι- 
νεῖς ἑληλάκασιν. Ἱστω σου τὸ κράτος τὰ τῆς στρα- 
τιᾶς παντελώς ἐξηπορηκότας (πρὸς τε γὰρ ἀλλήλους 
διήρηνται (13), καὶ ὑπ ἀλλήλων ἐχδαπανῶνται), 
ἔνθεν χαὶ εὐεπιχειρήτους ᾧσπερ ἄν καὶ tim βουλο- 
μένῳ τυγχάνοντας * προσεπιτούτοις δὲ καὶ τὴν iui 
πατρίδα, τὴν αρχαίαν πόλιν καὶ περιώνυμον, ἄτῃ- 
μέλητον ἐκ μακροῦ τε οὖσαν xal ἐς τὸ παντελές ἦδε 
καταθληθεῖσαν καὶ εὐάλωτον πεφηνυῖαν καὶ Aim 
εὐεπιχείρητο». Mà γοῦν ἐπιπλέον ἀναβαλοῦ, τρισιέ- 
Ύιστε ᾖβασιλεῦ ' ἀλλ ἐπίστηθι, ἐπιφάνηθι µμὀνόν, 
παραγενοῦ τοῖς τῇδε " διὰ βραχέος γὰρ καὶ ἀκονιτὶ 
τὴν Δαμασχὸν παραστήση τὴν πολυθρύλλητον, καὶ 


C μέγα χλέος ἐπαναξεύξεις ἀρᾶμενος " εὐρήσεις γὰρ 


ἐμὲ οὐκ ἐπὶ μικροῖς πάντως συνέριθον. μεγάλα ἐπὶ 
τῇ Περσίδι πάση δυνάµενον, καὶ τὸ πᾶν ὅπη τε χαὶ 
ὅπως pot βουλητὸν καὶ ἄγοντα καὶ µε-αγοντα. Καὶ 
ταύτα μὶν ἢ τοιαῦτα δὲ τὰ τοῦ πλάσματος : à dii 
τοῦ βἀσιλέως πρὸς τὸν Περσάρχη» διεσήμαινεν ἐπι- 
στόλιον ταυτά Ύε ἢ τοιαῦτ ἅττα κἀκεῖνα τὸν ἔκθι- 
eu ἦν. 


x9. Μεγαχλες, ὑψιγεὲς, χρατάρχα Περσῶν, 
εἴης Μγιείας ἔχων xag. Τὰ τῆς ἐξουσίας εὖ σοι 
διέποιτο, x&uoü τῷ χράτει παντοίας τῆς εὐθυμίας 
ἐπαπολαύων αγγέλοιο εὖ ἔχοντα * χαὶ τὰ κατὰ Tiv 
ἑωὴν µάνθανε µεγαλειότητα. Οἶσθα oio; ἐγὼ -ὰς 
σπονδὰς ἀσφαλῆὴς x«i οἷος τὰς συμθάσεις ἀμεταμέ- 
Ἄητος ' ὁ Ὑάρ τοι χοονος μέγας (ὥς τις ἔφη) πάντων 
διδάσκαλος, χαὶ οὐδὲν ὅπερ οὐκ ἀνακαλύπτειν ἔχιι, 
καὶ παοαγυμνοῦν εἰς ἀλήθειαν. Τῶν μέντοι τς ὑπὸ 
coi, Χαιρέχαχος ὄντως xai τῆς εἰοήνης πολέμιος καὶ 
τῷ ἀγαθῷ δυσμενὴς, συγχέαι τὰς ἀνέχαθεν ἡμῖν 
πειρᾶται σπονδὰς, καὶ τοὺς ὄρχους παραλῦσαι διρι- 


que prelio plures utrinque cecidere, Masalmas 
autem in fugam actus est. » El rursum anno 732, 
« in Turciam exercitum induxit : cumque jam 
Caspias portas attigisset, inetu correptus retro 
concessit, » sicuti scribit Theophanes ad annos 
Leonis 13 et 15, qua sane non male conveniunt 
cum chronologia alibi a nobis deducta. 


δρ 


IN S. JOAN. DAMASCENUM. 


846 


θίξει οὖσπερ ἀλλήλοις ix μακροῦ συνεβέμεθα« (1t), A randum dissolvere quo nos ad invicem pridem 


xat χατεπιχειρῆσαί σου τῆς χωρας παοαθιἌσεταυ 
ig! ᾧ καὶ οὐ μικρὰ συνάρασθαἰ pot χατεπα/γέλλε- 
ται. 'AX)' ἔγωγε, φιλίας οὐδὲν ἀχραιφνοῦς λογιζό- 
µενος ἰσοστάσιον, περιφοονῶ τοὺς λόγους, και τὰς 
τούτου ξυμθουλὰς ἀπαναίνομαι. Πόσον γὰρ ἂν και 
εἴη µοι τὸ ἐντεῦθεν χέοδος, ὑπὶῖρ τοῦ τῶν συνθηκῶν 
ἀλογήσαιμι, χαι τὸν φίλιον παροργίσαιµι; "Oct 
x«t ὧν XXL τυγχάνει ὁ ταῦτὰ 5 µεταχειριδόµενος, 
ὃ φασιν, αὐτὸς δείξει. τὸ yàp δὲ πρὸς µε γράμμα 
σαφῶς γνωριεῖ, ἰδίαιν αὐτῷ χεροῖν συντεθέν. Ταῦτα 
τὰ τοῦ βασιλέως ἀρχικὰ xat χοιωφελῦ βουλεύματα 
xat διάνοήµατα ' ταῦτα Ἡ αἁλουργίς αὐτὸν ἐξεπαί- 
Φευσεν - οὕτω τὰ τῆς περιόπτου χαι Τιμιωτάτης 
ἀξίας διάσηµα σύμθολα xat περίθλεπτα μήτε παν- 
ούργως ἀνίι µμηδοτιοῦν ἀνέχεσθαι φθέγγεσθαι, 
μήτε δολερῶς τὸ παράπαν µεταχειρίδεσθαι. 

κζ. Αλ) ἐπειδή xat ἀνελάθιτο τὰς γραφὰς ὁ 
βάρθαρος ἐχεινοσί τύραννος, xat τὰ ἐν αὐταῖς ἄνι- 
λέξατο, οὐδὲν (10) .... ἆλλ à βάρδαρος εὐθὺς ow, 
ἀπερίσκεπτος τὲν ὁρμὴν «αι τὸ ὅλον φάναι παράθο- 
λος, αὐτίκα τὸ ἐπελθεῖν ἀληθῆ τὰ δεδηλωμένα πα- 
ραδεξάµενος. Ὡς γὰρ δὴ χαι µετακαλέσαιτο τὸν 
Ἰωάννην. και εἰ τὰς ἐπιστολὰς ἐγχειρίσειε τίνα τε 
ταῦτ᾽ ἔστιν (poo, ὁ ὃ᾽ ἐκ τοῦ εὐθέως μὲν οὔκ 
εἶχεν ἀνανεῦσαι, μηδὲ τὰ τοῦ γράμματος ἀπομόσα- 
σθαι { τοιοῦτος xai γὰρ ἑτύγχανεν ὧν ἀχριθὺς ἆγαν, 
οὐ προπιτὺς xat τὴν συναρπαγὺν διαφυγγάνων ἐφ' 
ἅπαντι), συνειδέναι δὲ αὐτῷ τοιόνδε τι µεταχεχει- 
ῥρισµένῳ θαῤῥαλέως ἀπέφασκε uà δοὺς ἀναβολῇ τὰ 
TÉc σχέψεως, μὴ χαιρὸν ἐφείς εξετάσεως, ὡς ἂν ἐπί 
τῶν ὁμολογουμένως κατακρίτων x«t πάσαις κχαταδε- 
δικασµένων, τὴν τίιµωριαν ανηλεὼς ἀποφαῦεται. 
Κάαί γοῦν τὴν τῆς δεξιὰς ἀφαίρεσιν ὁ τέως δεξιὸς τὰ 
πὰνθ᾽ ὑπηρέτης καταδεδίκασται, οὐχ ἧττον εὐλόγως 
à φιλανθρώπως, ὡς ὁ ἁπηνὴς xe τὰ πάντα παρὰλο- 
yos ὥετο ' τὴν γὰρ τοι χαθυπηρετήσασαν εστερηχώς 
xat τὴν τοῦ dpyou κατατο)µὴἠσασαν ἀποχεχοφὼς, 
οὔτ) οὐτὸν εχεῖνον τοιαῦτ᾽ ἀφῆκεν εἰσέτι διαπράττε- 
σθαι δύνασθαι, o00' ἕτερὸν ποτε χατεπιχειρῆσαι τῶν 
ὁμοέων ες ὕστερον. 

xn. OU μέντοι Ύεµέχρι τούτου σταΐίη τὰ τῆς ὁρ- 
γῆς, οὐ δ᾽ εἰς τόδετὸ δεινὸν λήξειεν ' ἀλλὰ τοῦτο μὲν 
εἰς χλευασμὸν τοῦ ἑαλωκότος δᾷθεν επι τοιούτον, 
τοῦτο δέ και τῶν ἑτέρων σωφρονισμὸν, τοῖς ὁμοῖοις 
ὡς ἂν γε μὲ περιπέσοιεν ἅμα δὲ και εξ ἄκρας ὁρ- 
496 τε x«t µίσους επιγενοµένου ἀνθ᾽ ς τέως στορ- 
γῆς τε και εὐμείας εχέκχτητο πρὸς αὐτόν (οὕτω 
x«t Ὑὰρ εἰώθαμεν ἄνβρωποι, οὓς πρό μικροῦ πο- 
«θοῦντες ἦμεν, εἴ γέ τι μιχκρὸν ἀμηγέπου προσκρού- 


(14) Hyperbolice id accipiendum, sive cum re- 
ctuad tractatus pridem initos, sed sepius 
violatos, per irruptiones iteratas Saracenorum in 
Romanum imperium. Nam idem Theophanes te- 
statur, quod predictus Masalmas, anno Leonis 10 
« Cresaream Cappadociee armis aggressus,eam oc- 
cupavit » et rursum anno 14 « Romanam ditionem 
armis infestavit, atque in Cappadocia Charsiani 
castrum sibi dolo subjecit » et rursum anno 16 
« Mavias filius Isam bellum Romanis intulit, pe- 


obstrinximus, urgendo ut regionem tuam subju- 
gare coner, atque auxilium ad hoc non modicum 
mihi se laturum pollicendo. Verum ego sincere 
amiciti& nihil comparabile esse existimans, hu- 
jusmodi suggestiones atque consilia abominor * 
quod enim tam magnum lucrum mihi posset ali- 
cunde emergere, propter quod fedus violem et 
amicum provocem ad iracundiam ? Ceeterum quis 
talium machinator sit, ipse (quod aiunt) prodet : 
idenim manifestum facitepistola,ipsius propria exa- 
ratamanu. Heecnempe suntimperatorioapice digna 
etin commune utilia cogitata ; sic eum sua docuit 
purpura: ita sublimis illius honoratissimaeque di. 
gnitatis insignia non patiebantur vafre dissimulan- 


p tem aut omnino reticere quidpiam, aut agere 


fraudulenter. 

27. Postquam tales scripturas accepit barbarus 
iisque contenta perlustravit oculis, inhumanus 
jam antea cum esset et inconsiderato impetu 
ferri in iracundiam solitus precepsque ad quidlibet 
effutiendum ; vera esse mox credidit que signili- 
cabantur sibi. Accersitum ergo Joannem cum in- 
terrogasset, utrum ipse eas scripsisset epistolas et 
quid hec sibi vellent ; cumque ille, ut in re im- 
provisa non auderet suam esse scripturam abnuere 
(erat enim perquam circumspectus in verbis cau- 
tusque, ne qua in iis sibi obreperet falsitas), iden- 
ter tamen inficiaretur, se talis ullius facinoris 
habere conscientiam, vel quidpiam ejusmodi tra- 


6 ctavisse, tyrannus neque moram disquisitioni in- 


dulgens, neque tempus examini, tanquam in re 
proprii oris confessione couperta et uadequaque 
certissima, decernit supplicium. Ita ad dextere 
manus abscissionem dexter per omnia minister 
damnatur ; idque (ut crudelis ille ac prosus irra- 
tionalis existimabat) non minus merito quam cle- 
menter: dextere siquidem ministerio privatum, 
et, qua facinus fuerat ausus, parte multatum, 
impotentem reddebat ad simile quidpiam molien- 
dum patrandumve deinceps. 

28. Non tamen hic stetit effreenis iracundie im- 
petus ; sed addidit aliud, partim ad contumeliam 
ejus qui fuerat in delicto comprehensus, partim ad 
aliorum ne in talia unquam prolaberentur exem- 


D plum, eodem etiam facto sus obsecutus gravis- 


sime) ire odloque, succedenti in locum prioris 
amoris ac benevolentie. Sic enim ferme compa- 
rati sumus, ut quibus paulo ante afficiebamur te- 
nerius si quid offenderint quoquo modo, magis 


netrataque cum armato milite Paphlagonia, multa 
captivorum preda ditatus in patriam rediit ; » at- 
que ita deinceps singulis fere annis, quandiu vixit 
Leo, modo Mavias, modo Suliman, filii ejusdem 
Isam,provincias hasautillas ingressileguntur; dum 
ille $rthodoxis imaginum cultoribus vexandis in- 
tendit. 


(15) Videtur versus vel saltem verba aliquot ex- 
cidisse 


847 


CONSTANTINI ACROPOLIT.E. 


B458 


eliam aversemur: el quod heri impensius ama- A σειαν, τὰ μέγιστ᾽ αἴφνης ἀπεχθανόμεθα * xat οἱ τῷ 


bamus, hodie, si tegula intercidat, ut proverbio 
dicitur, oderimus ac reprobemus. llis ergo de 
causis rescissam dextram jubet praefectus tolli in 
altum ac medio foro suspendi ad spectaculum 
omnium. Nec mora, suspenditur dextera, dextera 
utique Domini, dextera preestantiori glorificanda 
virtute, dextera que confregit inimicos, auctores 
scilicet ac repertores imposture, qure magni- 
tudine suee glorie contrivit adversarios : adversa- 
rii autem erant innovaltores divinarum ac patria- 
rum traditionum, improbitatis pugiles generosi, 
eorumque instructores demones, qui nos jam inde 
aprincipio oderant. Detrium phaturdezxtera etiam a 
remotissimis partibus virtutemoperata, quenovum 
simul ac veterem Israelem, hunc tempore, illum 
revelatione perfectiori ac cognitione diviniori sic 
dictum, contra inimicos vehementer corroboravit. 
Porro statim atque inomnium conspectum dextera 
illa venit, omnes simul et crediderunt culpam et 
penam agnoverunt, noti, ignoli, domestici et 
alieni, bene ac male affecti (quamvis promptum 
esset suspicari aliquem viro per omnia honesto 
ac probo inimicum), quasi a natura sit insitum 
seu potius a consuetudine prava inolitum pleris- 
que, mala etiam de optimis facile credere. Aliqui 
enim aut potius plerique, eos a quibus nec in mi- 
nimo quidem lesi sunt, hoc ipso quod vel tantil- 
lum precellant, oderunt et aversantur, contra 
creatorem eorum Deum agentes impudenter, ip- 
siusque magnificentiam egris oculis intuentes. 
ἀποστρέφονται, πρὸς TOv πλάστην ὄντως 
στέγοντές. 


ἀπαναισχυντοῦντες 


29. Ututsit, peromniumora divulgata fuitetculpa C 


οἱ pena,ita volente Deo per quem denuo facienda 
erant magna et antiquis illis non absimilia mira- 
cula ; si non mediante Moyse, Josue, Elia, aut ali- 
quo prophetarum ac divinorum istorum virorum, 
certe immediate, per non indignum si quis alius, 
neque invitum. Referantur igitur el conferantur 
inter se, et preeponantur etiam hodierna veteribus. 
Postquam detumuerat furor barbari, mittens ali- 
quem Joannes reposcit manum, preetexendo dolo- 
ris vehementiam, et cruciatus acerbitatem suppli- 
cationi alias non excusabili; allegandoque rationem 
verosimilem,quod nunquam mitigandusesset pene 
seüsus, quandiu suspensa manus maneret. Nec 
pluribus opus fuit ad cicurandum ferinum ty- 
ranni animum, et eum qui implacabilis videbatur 
componendum. lta enim sese habet homo, ira- 
cundis succumbens fera efficitur exhomine,sum- 
pta autem ut voluit vindicta mansuescit, et ex fera 
rursus transformatur in hominem.lndulgetur ergo 
Joanni, ut dexteram recipiat ; mox autem et re- 
cepta fuit, et admota parti unde fuerat abcissa, 
est eidem adunata. Quid vero hic justius admira- 
bitur aliquis ? vel potius quomodo exequabit ser- 
mone rei facte dignitatem ? Utrum deinde obstu- 
pescet prius, an fidem Joannis, an vero potentiam 


D 


χθίς ἐρωτικῶς περὶ τὸδε τι διακείµενο, τύµερον 
ὀστράκονυ, τὸ τοῦ λόγου, µεταπεσόντος, μισοῦμέν τε 
καὶ χαχίδομεν ) * τούτων μὶν οὖν χάριν χαι διὰ 
ταῦτα ἐπ ἀγορᾶς µέσης τὴν ἐκκοπεῖσαν αἱἰωρηθῦναι 
διακελεύεται. Τοι γάρ τοικαὶ πρὸς θέαν πάντων à 
διξιὰ αχρέµαται, διξιὰ ὡς ἀλοθῶς Κυρίου, δεξιὰ 
δεδοξασµένη ἐν ἰσχύώί, τῇ θειοτέρα Φδελονότι καὶ 
xptírrovt, διξιὰ m θραύσασα ἐχθροὺς, τοὺς προστᾶ- 
τας δηλαδὺ καὶ εὐρετὰς τῆς εὑρέσεως, x«t τῷ πλὺ- 
θει τῆς δόξης τοὺς ὑπιαντίους συντρίψασα "(τίς ὃ 
déja, à παρὰ Θεοῦ σύναραις ; ) ὑπεναντίοι δι dpa 
οἱ χενοτόµοι Extlvot. τῶν θείων xal πατρικῶν παρα- 
δόσεων, οἱ γενναῖοι τῆς χαχιας ὑπασπισταὶ, καὶ οἱ 
ἀλεῖπται τουτωνὶ Φδαΐµονες, οἱ ἀρχῆθιν ἡμῖν ὄνσμε- 
νεῖς x«i πολέμιοι. Τεθριάμθενται δεξιὰ, à ποιῤσασα 
x&x τῶν ἀπωτάτω καί πόῤῥωθιν δύναμω, καὶ τὸν 
πρόσφατον ὁμοῦ x«i πρεσθύτατον Ἰσραὴλ, τὸ pt 
τῷ χρόνῳ, τὸ ὃ᾽ ἀποχαλύψει τελεωτέρα καὶ ἐπιγνώ- 
ctt θειοτέρα xol κρείττονι, τὰ μεγάλα κατ ἐχθρῶν 
ἐνισχύσασα. ᾽Αλλ᾽ ἐπεὶ γοῦν εἰς θέαν ἵἥκε πᾶσι, xol 
πάντες τὴν καταδίχον xal τὴν τιµωρίαν ἐπέγνωσαν, 


συνῴθεις, ἀγνῶτες, οἰκεῖοι, ἀλλότριοι, ἐπιτήδειοι, 
ὀυσμενεῖς, εἴγε καὶ ὑπολειπτίον εἶναί τινα Tb 


ἐχθραίνοντα τῷ τὰ πάντα χαλῶ, τῷ πρὸς πάντας 
χρηστῷ. Πεφυχκὸς δὲ ρα ξυµβαίνει * xoci γὰρ τῇ 
ἡμετέρα τουτοὶ φύσει, μᾶλλον δὲ xci εἴωθεν ὡς τὰ 
πολλὰ ἐπιγίνεσθαι. "Ἐνιοὶ καὶ γὰρ, μᾶλλον d' iy 
οὕτω φαίην οἱ πλείους, χαὶ τοῖς μὴ ἠδιχηχόσιν οὐδω, 
εἴγε μόνον σφῶν Ὦὑπερφέροιν, τούτον di 
μόνου καὶ οὐκ ἄλλου μισοῦσι, x«i ἐκθύμως αὐτοὺς 
Θιὸν, καὶ τὸν φιλοτιµίαν τούτον μὴ 


ἐχεῖνοι 


x0. Πλὴν ἀλλὰ πᾶσι καὶ τὰ τῆς καταδίκης, καὶ 
TX τῆς χΧλεύης ἐπέγνωσται, προνοίᾳ πάντως Θιοῦ, 
παρ) οὗ δὴ τὰ μεγάλα καὶ κατὰ τὰ πρίν εκεῖνα 
θαυματοποιηθήναι καὶ αὖθις eO ἥμελλε - εἰ dk μὲ 
δι) ἀξίον τοῦ µέσου Μωσέως, $ Ἰκσοῦ, $ μὴν ᾿Ηλιοῦ, 
ᾧ τῶν τινος ἑτέρου προφητων καὶ θείων ἀνδρῶν, 
ἀμέσως δὲ επ᾿ ἀξίῳ ἕτερός τις ᾧ γι ἂν καὶ εἴν βον- 
λομένῳ. Και Aryíro καὶ συναγίτω τὸ ὑπερθὰλλον, 
xal ὑπερτιθίτω καὶ τῶν νῦν ὁμοῦ και τῶν πώποτε, 
Ὡς γάρ à» τῷ θαρθόρῳ λήξειαν οἱ Üvuot, πέµψας 
ὁ Ἰωάννης, αἰτεῖται τὴν χεῖρα, τὸ περιαλγὲς δύθο 
σχηματισὰμενος, xxt τὸ τῆς ὀδύνης εἰς ὀνσώπησυ 
ἀφόρητον προδαλλόµινος, λόγους τε εὐλόγους προφα- 
σισὰμενος, ὡς iq t' ἂν à χερ ἀπεωρημένο τε dio 
τὰ τοῦ ἄλγους οὐχί λὠφύσειν. Ἐπί τούτοις και 
ἐλαρύνει τὸν ἄγριον, και τὸν ἀμείλιχτον µειλίσσει, 
Τοιοῦτόν τι xat γὰρ ἄνθρωπος" ὀργίδιται συμπισὸν 
οὕτω x&t θηρίον εξ ὀνθρώπον καθίσταται - ἡμεροῦ; 
ται τό κατ δρεξιν εκπλήσας, καί εἰς ἄνθρωπον &x 
θηρίου πάλιν µεταπεποίοται. Τοίνυν δὺ και ενδέδοται 
τούτῳ τῆς δεξιᾶς à ἀνάλοψις : παραντὰ γοῦν σαι 
ἀνείληπται, και ὅθεν εχκίκοπται χαι επιτίθεται, 
Χαι περιέρµοσται. ᾿Αλλὰ τί γε τις εντεῦθιν ἂν και 
θαυμᾶσειε ; μᾶλλον δι, πῶς ὁ λόγὸς πρὸς ἀξίαν διη- 
γήσαιτο τὰ τοῦ πράγματος ; Πότερα γὰρ τοῦ ἀνδρὸς 
τὸν πίστιν ἀγάσεται, 9 τὸν τῆς Πανάγνου δύναμιν 


849 


σαπλαγήσεται τῆς ἀῑιπαρθένου καὶ 
Ποῖόν τε τούτων τοῦ ἑτέρυ προθεὶς, ἐνθεώτερον 
θιασεώσειεν; 5$ δηλονότι x«i ἂμφω συλλήψοιτο, καὶ 
dV ἄμφω περιχροτήσειε, καὶ ὡς εἰκὸς dupo ἐνθεά- 
σειε; 

X. Τὸ γάρ τοι εὐχτήριον εἰσιὼν, xal τῆς σιπτῆς 
ἔμπροσθεν εἰχόνος τῆς Δεσποίνης x«i Θιομήτορος 
χαταθαλὼν ἑαυτὸν, καὶ ἐφ ἱκανὸν τῷ ἐδάφε προσ- 
φὺς, μιτὰ δέ καὶ συχνὰ ταῖς χατὰ yüc ὀλοψύχοις 
χαταφοραῖς προσαῤῥάξας τὴν κεφαλήν, τὴν  éxxo- 
πεῖσαν ἀνανεύσας ὑπέδειξε καὶ ὥς ἐχείνῃ αὐτῇ 
παρούσρ τῷ Παναγία ἐπεφώνησέ τε καὶ τὴν θερα- 
πείαν ἐξότοσε, δάκρνα θερμὰ καταχέων, καὶ ὅτου 
χάριν ὑποσταίφ τὸν τιµωρίαν ὑπομιμνήσχων, Ὑπὶρ 
τᾶς σῆς, λέγων, εἰκόνος, καὶ τοῦ μονογενοῦς σου 


IN S, JOAN. DAMASCENUM. 
Θεομύτορος À semper virginis Deipare Marise? Quodnam horum 


850 


denique majoribus preconiisefferet, aut quomodo 
utrumque simul comprehendet, utrumque ut par 
est celebrabit? 


30, Oratorium namque domesticum ingressus 
Joannes, cum ante venerandam imaginem Deiparrwe 
angelorumque regine prostravissel sese, el pavi- 
mento adherens crebris capitis allisionibus inti- 
mum animisensum esset testatus, rescissam pro- 
tenditdexterum et veluta presenli medelam magno 
olamore deposcens, ac profusis cum lacrymis irro- 
gati sibi supplicii causam commemorans, propter 
tuam, inquit, imaginem ac Filiitui, et eorum qui 
multifariam ei placuerunt, icones, inimici veritatis 


Yioy, rà» εὐηρεστηχότων τε διαφόρως αὐτῷ, πρὸς B hoc drama subornarunt, et totam hanc scenam 


τοῦ τῆς ἀληθείας ix po? τὰ τοῦ δράματος ἐσχαιώ- 
pur«t, καὶ τὰ τῆς σκηνῆς καθνυποχέχριταί μον x«i 
πεπλαστούργηται. ὅθεν δὺ χα µετά θάῤῥους ἀντι- 
θολῶ, ἐπάχουσόν µου, xui τὴν χεῖρα σώαν αὖθις 
Χατάστησον' ἵνα σοι τὰ τῆς θαυματουργίας χαλλι- 
γραφύσω παράδοξα, xci µιλωδήσω xai ἀναμέλψωμαι 
τὸν πολλὸν πρὸς Θιὸν παῤῥησίαν σου, καὶ τὴν διη- 
νεκῆ πρὸς αὐτὸν ἡμῶν ἔντενξιω. Μαρτυροῦμαί τε 
διαπρυσέως ἅπασι πανταχῦ τὴν ἀλύθειαν, ὑπὶρ ὃς 
πέπονθα, xxi δι qv τὴν δεξιὰν κεκολούωµαι" Nati, 
τοὺ εὐσπλάγχνου καὶ τού συμπαθοῦς μῆτερ συµπα. 
θὺς καὶ φιλώσπλαγχνε ναὶ, τοῦ παντοδυνάµου 
θεοῦ γονῦτρια, ὃς μόνῃ βοῦλέσει τὸ πᾶν τόδε παρ- 


dy«yt, xai τὸν κόσμον διιθύνει τῷ. νεύµατι ἔπιδε 


ἴλεων πρὸς σοῦ τὸ (xíràotov, πρόαδεξαι τὴν δέησιν 
καὶ εἰς πέρας ἆγαγέ uot τήν αἴτησι. 

λα, Ταύτα δὲ καὶ πλέω τούτων εἰπὼν, μικρόν τι 
τῶν ὀδυνῶν ἀνεθεί, ὕπνωσε καὶ ( θαυμασίων 
Θεοῦ! ὦ μηοτρὸς παῤῥησίας à πόσην ταύτην Ἡ 
Mavocyvog πρὸς πρὸς τὸν Τίὸν πλοντεῖ καὶ Giov, oiv τε 
ἐχείθεν ἔχει τόν δύναμιν!) ἐπιφαίεται τουτω καθεύ- 
devrt, καὶ ὡς ἐγρηγορότι ζῶσα ὥσπερ 5 εἰκὼν δια- 
λέγεται. Σώαν γοῦν ποιεῖσθαι τὴν δεξιὰν ὑπισχνεῖ- 
ται’ Πλὺν τὰ τῆς ἐγγύης, φησὶ, ωέμνησο' καὶ τοὺν- 
τεῦθεν τῇ χειρὶ χρῆσαι πρὸς à δὴ καὶ sipuxag. 
Κόσμησον ὡς ἐνὸν τὴν ᾿Εκκλησίαν Χριστοῦ, δι ἣν 
χενώσας εταυτὸν τέλειος Osóc ὧν x«i τέλειος ἄνθρω- 
xoc ἐξ ἐμοῦ τε xai δι ἐμοῦ.... αὐτὸ σὺ χαλῶς ἂν 
ἐκφήνειας, ὡς xxi Ττάλλα, δὴ τῶν ἀποῤῥήτων ὑποθυ- 
μοσύνη τοῦ σοφίσοντος Πνεύματος, σέμνυνον τὴν 
Εχχλησίαν, ὑπὶρ Ὡς τὸ ἑαυτοῦ αἷμα ἐξέχειν ὁ ἐπὶ 
τῶν Χερουθὶμ ἐπιθεθηχὼς, καὶ ὃν τὰ Σεραφὶμ πέ- 
φριχε, καὶ ᾧ πᾶσα σὺν δέει ἀγγέλων xol ἀοχαγγέλων 
παρέστηχε δύναμις. Καὶ ὃς, Ἐγὼ μὲν οὐδέν τι mpo- 
θυµίας ἐλλείποιμι σὺ d" ἁλλ᾽ αντιλαμθάνον µον, 
Δέσποινα" ὑπὶρ τὴν dui» γὰρ ópoleyo τοὐπίταγμα 
δύναμιν, ὑπὲρ τὴν ἐμὴν ἰσχὺν τὸ ἐγχείρημα. Ἐπὶ 
τούτοις διύπνισται, ἐπὶ τούτοις σώαν τὴν δεξιὰν εὖ- 
puxte. O3. γοῦν εἶχεν ὃ τι καὶ yívotro, τοῦτο piv 
εὐφραινόμενος, καὶ ἄλλος ἐξ ἄλλου τῇ τερατουργία 
ινόμενος. Ἐχεῖ τις ἂν χαλῶς ἐπήνεγκε τὸ τοῦ ὕα)- 
μῳδοῦ, τὸ « Ἑσπέρας πὐλίσθη κλανθμὸς, καὶ εἰς τὸ 
"pel ἀγαλλίασις νΑνθ᾽ ὧν γὰρ ἑσπέρας ὠλόλνφον, 


contra me composuerunt : itaque fidenter peto, 
ut me exaudias, et panum salvam mihi reddas, 
valeam miraculi tanti laudem ascribere tibi, ac 
celebrare magnificeque extollere gratiam, qua va- 
les apud Deum, et assiduam tuam deprecationem 
pro nobis. Testabor autem omnibus manifeste 
ipsam pro qua passus sum veritatem, et propter 
quam truncata mihi dextera fuit. Eia, pii ac mi- 
sericordis Domini mater pia atque misericors : 
eia, omnipotentis Dei genitrix, ejus inquam. Dei, 
qui sola voluntate cuncta produxit et nutu regit 
universum mundum: et quoniam propitliabilis 
est supplicatio tua, orationem meam excipe et pe- 
titioni mee largire effectum. 


31. Hec atque his plura cum dixisset, dolore 
nonnihil se remittente obdormivit: et (ο mirabi- 
lem Deum! o potentiam apud eumdem ! et apud 
Filium auctoritatem !) apparet dormienti Sanctis- 
sima, ac velut vigilanti non secus ac si viveret ex 
imagine colloquens, sanam quidem dexteram ei se 
facturam pollicetur; Verum, inquit, tu vicissim re- 
cordare sponsionis: et ad ea que dixisti impo- 
sterum manu eadem utere. Exorna ut poteris 
Ecclesiam Christi, propter quam semetipsum ezxi- 
nanivit, cumque perfectus esset Deus, perfectus 
etiam homo ex me atque per me apparuit : quod 
vide ut pulchre exponas, uti et cetera ineffabilia 


D mysteria ex suggestione Spiritus, sapientiam tibi 


prebituri. Exorna Ecclesiam propter quam san- 
guiuem suum fudit, qui superCherubim ambulat, 
quem tremunt Seraphim, cui virtus universa an- 
gelorum atque archangelorum multo cum metu 
assistit. Ad heec Joannes : Nihil equidem, quod in 
me erit prietermittom : sed tu, Domina, succurre 
mihi: fateor enim supra vires meas esse, quodim- 
perasquodqueego conabor. Tunc évigilans selvam 
sibi dexteram suamesse invenit, nec habuit men- 
temin potestate, partim quidem pre gaudio, partim 
ex admiratione etex alio in alium affectum pro- 
pter miraculi magnitudinem distractus est, Atque hic 
opportune quis istud Psalmistee usutpavorit; « Ad 


851 


vesperam demorabiturfletus, et ad matutinum l&- 
titia*. » Eaenim pro quibus familiares atque vicini 
omnis conditionis et statis ejularant, gemue- 
rant, suspiraverant vesperi, mox atque illuxit age- 
bant contraria omnia, exsultantes, gratulantes, ju- 
bilantes communi cunctis gaudio cum preter 


CONSTANTINI ACROPOLIT &. 
Á 


952 
ᾧμωζον «ὠλοφύροντο πρόσπολοί τε x«i πιρὶοιχοι 
ἠλιχία καὶ τύχη διάφορος, πρωΐας εὐθὺς ἀντεπθει 
γεγηθέναι τε καὶ σκιρτᾷν, xai λαμπρῶς ὁμου πάν- 
τας ἀγάλλεσθαι, ὑγιᾶ παρά προσδοχίαν ἅπασαν κχατ- 
ιδόντας χαὶ ἐμπεφυκυῖαν αὖθις τὴν χεῖρα, xai ἐνερ- 
γὸν πρὸς 0 γε αὐτῷ βονλητὸν. 


expectationem viderent dexteram salvam, adherentem brachio, atque ad quidlibet habilem. 


32. Neque porro intra parietes domesticos hic 
plausus, vel penes solos familiares heesit notitia 
rei geste: sed longe lataque procurrit fama; 
quidam etiam festinaverunt prefecto suo nuntiare 
(ex Agarenis hi erant, erga nos semper malevoli 
propterdetestabilem suam sectam) quod salvus sit 
Joannes, ac membris integer gaudeat gratuletur- 
que sibi, et velu*i laureatus quidem peana conci- 
nat, palamque exsultet. llle vero continuo accer- 
sens sanctum, quid sihifactum, esset jubet veraci- 
ter explicare, extrema quseque comminatus, nisiut 
actaerantomnia loqueretur. Divinus autem Joannes 
tanquam seipsojam melior, ut quiad meliora voca- 
baturaDeoetexhinc majora suscepturus erat, nihil 
veritus, non iram quam paulo ante expertus fue- 
rat, non furorem ejus intolerabilem, non terribi- 
liorem sententiam, libera voceetanimo confidenti, 
Ne existimes, inquit, quod vel donis vel dolis 
evaserim poenam, aut alio aliquo modo me eidem 
subtraxerim; multo minus quod humana arte vel 
pharmaocorum virtute sectionem curaverim : sed 
omnino crede quod et passus sum quidquid jussi- 
sti, et a solo Deo medelam sim consecutus, mem- 
brorumque integritatem salvam quemadmodum 
potes intueri. Atque hiec dicens ambas manus ex- 
tendit, atque in altera demonstravit circumdu- 
ctam lineam, que perquam mauifestam faciebat 
sectionem factam, et restaurationem secutam. 


33. Ad haec obstupefactus barbarus, Vere, in- 
quit, innocens eras, Joannes; et nos quidem fraus 
decepit, tu vero contra omnem justitiam damnatus 
ac passus es : sed deinceps majoribus apud me 
honoribus extolleris, et supra ceteros constitutus 
subditis meis universis eris illustrior. Joannes 
vero in terram se prosternens.et lacrymis calen- 
tibus profluens, Absit, inquit, ut amplius in 
mundo maneam, a solo Deo extractus ex iis 
srumnis, quas proferre solet hec terrestris habi- 
tatio, seu potius pratum noxarum, sicut externo- 
rum sapientum nonemo dixit, vel, ut consueto 
nobis vocabulo utar, vallis lacrymarum. At pre- 
fectus, Nunquam ego tibi, Joannes, concedam. 
Hic autem; Caput inquit, si velis, aufer: nam 
paratus sum mille potius, si possibile sit, mortes 
obire, quam ex eo quod nunc cepi proposito ex- 
cidere. Ille tamen manebat immotus, nec minus 
Joannes suam urgebat petitionem, a sententia 
neutiquam revocabilis. Grave ergo inter utrumque 


Psal XXIX. 6. 


B 


AB. 02 μέχρι δὲ τῶν κατ οἶχον αρὀτος, οὐδ᾽ 
τοὺς οἰχείους o λόγος διέµεινεν" ἀλλὰ lle i 
τοίνυν 
xai φθάνουσί τινες σφιτέρῳ προσαγγείλαντες 
ἄρχοντι (τῶν ᾽Αγαρηνῶν ἦσαν οὗτοὶ, τῶν δυσμενῶν 
ἡμῖν καὶ πολεµίων ix τοῦ ἐναγεστάτου θρῖ σχεύμκ- 
τος) ὅτι τε σῶς ὁ Ἰωάννης µένει, χαὶ τὰ pn 
ἀδιαλώθητος, χαὶ ὅτι χαίρει, xxi ὅτι περιχροτεῖ, xai 
τις στεφανίτης κχαθαπερεὶ παιανίζει, καὶ λαμπρῶς 
Υέγηθε. Καὶ ὃς παραυτὰ τὸν ἅγιον µεταστέλλεται" 
xai τὰ x«t! αὐτὸν ἐξειπεῖν διαχελεύεται πρὸς ἀλή. 
θιιαν, τὸ ἔσχατα ἐπαπειλησάμενο, εἰ pà &» ὁς 
ἐσχήκεσαν παραστήσειε. Καὶ γοῦν ὁ θεῖος Ἰωάννης, 
κρείττων ὥσπερ αὑτοῦ γεγονὼς, ὅτι πως ὧδο x« 
πρὸς χρείττονα μετεχαλεῖτο πρὸς τοῦ Θεοῦ, xai πρὸς 
µείζονα τοὐντεῦθεν ἀνελαθάνετο, μηδὶν ὑποτρίσας, 
μὴ τὴν πρὸ βροαχέος οργὴν, px τὸν ἄστεχτον ἐχιῖνω 
θυμὸν, μὴ τὴν φριχαλέαν ἀπόφασιν, πεπαῤῥοσια- 
σµένῃ γλὠττη xai ἁπτούτῳ τῆς ψυχῆς παραστύμωατι. 
M3 οἵου µε, φησὶ, δώροις τισὶν ὢ ὅόλοις τόν τιµω- 
piov ὑπαλύξαι, ἡ ἄλλω τω τῶν ἀπάντων τρύκῳ 
διεχκφυ εν , μήτε μὴν ἀνθρώποῦ τέχνη xat φαρμά- 
xov ἐπιθέσει τὴν διαρτίαν ἀπολαθεῖν' ἀλλ ἔσθι σα 
φῶς καὶ πεπονθύτα ὃ ys δὺ καὶ προστίαχας καὶ 
πρὸς Θιοῦ µόνου τὴν ἴασιν ἐσχηχότα, χαὶ ὥσπερ di 
ὁρᾷν ἔχεις, ἀνελλιπῆ γεγονότα τήν ὀλομέλειαν. 
ὈΕχτείνας ἐπὶ τοῖσδε τὼ χεῖρε, καὶ τὴν ἐπὶ θάτερα 
περιχυχλοῦσαν δείξας γραμμῶν, 9 τὴν τε δικκοκὲν 
xai τὸν μετὰ τοῦτο ἐφαρμογὸὴν, πάᾶνν χαθαρῶς ὑπι- 
δείχνυιν. 


φήμη x&v τοῖς χυχλόσε κάν τοῖς πὀόῥωθι” 
τῷ 


xat 


Ay. 'Ee' oig καὶ καταπλαγέντα τὸν ᾖβάρθαρον, 
"Όντως ἀνεύθυνος ἧσθα, φάναι' καὶ dolo piv ἡμᾶς 
ἐξηπάτεσε, παρὰ δὲ πάντα δίκαιον λόγον αὐτὸς, 
Ἰωάννη, xat κατεδιχάσθος xai πέπόνθας. ᾽Αλλ ἴσθι 
µειζόνων ἀξιωθησόμινος πρὸς ἐμοῦ τὸ μετὰ τοῦτο 
τιμῶν, ὑπὲρ τοὺς ἄλλους τε ταξόμενος, καὶ τῶν ὑπ' 
ἐμοὶ τοῦ Ἀοιποῦ χαταστησόµενος ἁπάντων περιφα- 
νέστατος 'O δὲ προνὺς αὐτίχα πισὼν, δάκρυά τι 
θερμὰ χαταχέων, Mà pot Ὑένοιτο χαὶ εἰσέι τῷ xé- 
σµῳ περιπολεῖν, ὑπὸ Θεοῦ μόνου ῥυσθένι ὧν ἔπι- 
φέρειν εἴωθεν ὁ περίγειος οὑτωσὶ τόπος δεινῶν, ὁ τῆς 
ἄτης λειμὼν {[ὠς τῶν τις θνραίων σοφῶν ἐγνωμα- 
τευσεν) 2 xaÜ' ἡμᾶς ἐρεῖν, à κοιλὰς τοῦ χκλαυθμῶ- 
νος, O d' ὑπολαθὼν, Αλλ᾽ οὐκ ἑδώσω σοι, Ἰωάννη, 
τοὔτοποτε. Καὶ ὃς ᾿Αφιλέ poc καὶ τής χεφαλῆς, εἰ 
βούλει' καὶ γὰρ, εἰ οἷόν τε µυρίους ἴἔτοιμός εἰμι 
θανάτους ἀποθανεῖν, ὢ τὸ ἀπὸ τοῦδε τοῦ xarà βού- 
λησιν ἐχπεσεῖν. Κἀκεῖνος αὖθις ἀχλινὴς διέμενε καὶ 
ἀνένδοτος: ὡς δὲ καὶ οὗτός τὴν αἴτησιν ἰσχυρὸς, xal 
τὴν πρόθεσιν ἁμετάθετος. Καρτερὸς γοῦὺν ὠσκῳ 


853 


IN S. JOAN. DAMASCENUM. 


854 


συνεστη σφὶσιν ἁγών», καί ἰσχυρά τις ἐκεῖνον δικ- Α certamen ac veluti colluctatio pertinax fuit, cum 


MAC συμπὶπτωκεν' ἐκάτερος /άρ Δατέοῳω qund ἂν 
πῶς ποτε ὑπεῖξαι απισχυρὶζετο, καί όλη ἀντεπιπτεν 
ἰσχὺιὶ, καί ἐχθύµως ἐπί τῷδε δις γωνὶξετὀ. Αλλά vi- 
vixnxi» Ἰωάννης τῇ συνὰρσει τοῦ xpsiztovog* ὥτ- 
τηται ὃ ὁ παλαμναῖος ἰχεῖνος x«i βάρβαρος τὺραν- 
vog, χαί συνἠττηνται οἱ ἀὁρατοι ἀλεϊπταὶ τε καί 
συνασπισταί, οἱ τοῖς ἁγαθοῖς ἡμῶν «sí βασκαϊνοντες 
ἕργοις τε χαέ βουλεὺμασι δαϊμονες. 

λδ᾽. Ti γοὺν xai motui, ἐπειπε, Ὁ τι ἄν σοι 
χαί εἴη βουλομένω, dt δή ἐκπίρανον, ἤχουσε ; πῶς 
τε τά χατ αὐτὸν διατὶθεται. Ὁ πιστὸς μέν οἰκονὸ- 
poc x«i Φφρόνιμος, ἐξὸτε καί οἰχονομεῖν ἀνεδέξατο, 
τὸτε δέ συνεφαπτομἑνου Θτοῦ καί συνετὠτερα βου- 
λευσάμεος, ἅπαντα μέν τὸν πλοῦτον τοῖς Φεομὲνοις 
δέένειµιν, αγρούς δέ χαί τήν χτῆσιν ἄλλην τοῖς 
προσὺχουσιν ἀπεχλήρωσεν' imt δέ σοφῶς τά κατ 
αὐτὸν διάθετο, εἰλωτικάν ἀναθολήν µπεριβέμενος, 
πρὸς τών ἀγαθήν απαὶρει πορεἰα», τὸ μέν φαινὸμε- 
νον πειχρὸς πρὸς δέ τήν τοῦ ἐριτῖμου μαργαρὶτου 
ἐξώνησιν πλοῦτον βαρών τήν ἀρετήν ἐπαγόμενος. 
Kai γοῦν τήν ἸἹερουσαλήμ καταλαμθὰνει, ἵνα τε TO 
σωτλριο» ἐξετελεσθη μνστλριον, κάἀχεῖσε σεπτῶς τῷ 
Θεῷ x«i Δεσπότη τών προσχύνησιν ἀφοσιωσάμενος, 
παρά τήν τοῦ µμεγὰάλου Σὰθα μονήν ἄπεισι, Σὰθα 
τοῦ τὸν ἀρετήν περιθοῦτου χαί tá» χατὰ Oto» πολι- 
τείαν περιθρυλλύτου, Σὰθα τοῦ λαμπρότητι βὶου τήν 
ὑφ᾽ ὤλιον χαταυγάσαντος, ὃν εἴπερ τις ἂν uin τὺπον 
τοῦ µοναβδιχου βιου ἄνωθεν τοῖς ἓν γῆ καταπειφθῦ- 
ναι, εὖ oida, -ῆς ἀληθείας οὐκ ἁμαρτύσεται. Παρά 
γοῦν τήν ἐχείνου gotz&- λαύρας τὰς τοικύτας Move 
καλεῖν εἰώθατιν οἱ πολλοὶ. Ὡς οὖν m&0 αυτῆ γϊνοιτο, 
καί τῷ τών £y αὐτῆ προεστὠτι εἰς ὂψιν ἔλθοι, πεσών 
πρό τῶν έχείνου ποδὼν, τῷ παρά τῷ Εὔαιγελω έαυ- 
τόν ἀπολωλότι προθάὰτῳ προσεἰχαδεν, ἀφαρπὰσαι τε 
τοῦ νοητοῦ κατεδυδὠπει θᾳηρὀς, καὶ τῇ ἴδια ἐνσηκὰ- 
σαι μόνδρα πὰνυ λιπαρῶς καθιχέτενε, μηδέ τοὺς 
ὀφθαλμούς εἰς οὐρανούς ἄραι τολαῶν, ὡς ὁ τῷ Σω- 
τζρι παραθολικῶς ἐπεισκυχληθείς τελώνης, καί πρὸς 
µετανοὶας σχεδλικσήύείς ὄντως ὑπογραμμόν, καὶ ατρε- 
ποὺς TUTO» ἐξαγορεύῦσεως' xai ταῦτὰ "yb τις, ὁ εξ 
ὀνύχων ἀπαλῶν καθαρὸς χαί ἀπὸ “/ενέσεω.. "(à χαρ- 
δίας συντετριαμᾶνης | ὢ πνεύµατος τεταπεινωμὶνου | 
à ψυχῆς «0» ὀρώσηςν Oto» φανταδομᾶνης Ge | o 
ψυχῆς τήν ἀνείκαστον Θεοῦ Oóbaw ἀναπολοὺσης διά 
πα»-ός, χαί uóv« τά ἔἐκείνου διανουυαένης διηνεχῶς, 
xaí ἀμέσως ἀμέσω vol συναπτομένης τῷ πρὼὠτῳ vo 
καί νῦν ἐνσωμὰάτων xxi ἀσωμάτων δημιουργῶ | Ὢ 
ψνχῆς ἐς τηλικοῦτον διαρθεἰσης ἐξ ἀριτῆς, καί εἰς 
τοσοῦτον ὑποπιπτοὺσης EX -απεινὼσεως, καί ὡς TÓ 
ἀχρειοῦσης, θοιαμθευούσης τε xci 
ὥσπερ ἐξαμαρτούσαν ἀνήχεστα | 


μηδέν ἐἑαυτήν 
στηλιτευοὺσης 


λε. Πλήν ἀλλά τῇ τοῦ μεγὰλου Σὰδα μονῆ ὁ piyac 
Ἰωάννης προσεϊληπται, ὁ ὅσον οὐδίπω συχνούς ὕπεο- 
ῥαλέσθαι μέλλων χαί τῶν μεγὰλων εἰς ἀρετὴν. Kel 
γοῦν ο τῷ τὸτε τῆς μονῆς προστα-ὦῶν τούς προῦχον- 
τας τῶν μοναχῶν µιταπέμπι-αι' χαΐ πρῶὠτα μέν τῷ 
πρό τῶν ἆλλων καί εἰσιόντι καί στὰντι τήν τοῦ νεὺ- 


unus alterum niteretur viribus omnibus superare, 
totoque robore velutirruere, planeque ex animo 
ad hoc incumberet. Sed victoria penes Joannem, 
utpote causa meliorem, stetit: victus est autem 
sanguinarius ille barbarusque tyrannus, et cum 
eo invisibiles luctatores atque adjutores ipsius 
demones, qui bonis nostris operibus atque consi- 
liis perpetuo invident. 

34. Quid ergo fecit aut quomodo rea disposuit, 
postquam audivit, Quidquid placuerit, age, exse- 
quere ? Fidelis ille et prudens dispensator, jam 
inde ab eo tempore quo sui ipse juris potuit res 
proprias ordinare, tunc. autem adjuvante ipsum 
Deo utiliora etiam consilia capiens, pecuniam qui- 
dem omnem distribuit pauperibus, agros vero et 
reliquas possessiones inter propinquos divisit. 
Cum autein sic omnia prudenter ordinasset, servi- 
lem indutus habitum, in bonam sese viam dedit, 
externa quidem specie pauper, sed ad emendam 
pretiosam margaritam multas opes, virtutem sci- 
licet, secum efferens. Ingreditur ergo Hierosoly- 
mam, ut ibidem salutis nostre mysterium susci- 
peret ; Deoque ac Domino suo reverenter adorato 
sanctificatus, ad magri Sabe monasterium abit. 
Sabe inquam illius, virtute celeberrimi et con- 
versatione nominatissimi : 98065, totam que sub 
sole est terram vite sue claritate illustrantis, 
quam quidem ejus vitam aliquis dixeritin exem- 
plum monastice professionis de coelo missam esse 
hominibus super terra commorantibus, cumque 
hoc dixerit, nihil preeter veritatem dixerit certo scio. 
Ut autem ad illius monasterium (lauras plerique so- 
lentistiusmodi loca nominare) atque inconspectum 
abbatis venit, ad ejus pedes procidens, similen sese 
exhibuit ovilli in evangelio perdiUe, supplicans ut 
spirituale ostium apprehendere sibi liceret, et in il- 
lius proprium ovile recipi ; interim vero nec oculos 
audebat levare in ecelum, sicutille in parabolis 8 
Salvatore memoratus publicanus, propositusque in 
exemplum pomnitentie atque sincere confessionis ; 
idque cum a teneris, uti dicitur, unguiculis ipsa- 
que nativitate purus fuerit. O cor contritum! o 
spiritum humiliatum ! o animam Deum videntem, 
Deum semper cogitantem ! o animam divine glo- 
rie semper intentam, eaque sola spectantem quee 


p illuc eonducunt, mentique illi prime ac mentium 


corporearum sque ac incorporearum opifici im- 
mediatius inherentem ! o animam tam excelsa vir- 
tuteevectam,tam,tam profunda humilitate depres- 
sam,utsequasiinutilem ad omnia existimans de seip- 
sa triumpharit, sequeutgravissimorum peccatorum 
ream traduxerit | 


35. Ergo in magni Sabe lauram magnus Joan- 
nes receptus est, quasi qui necdum multos eosque 
in virtute presstantes superasset. Monasterii autem 
prefectus monchorum precipuos accersit: ac 
primo quidem ei, qui ante alios ingressus astabat, 
curam injungit novitii, quem ei monstrabat, ge 


853 CONSTANTINI ACROPOLIT E. 856 


rendam.!lle vero tanquam attonitus, uti vultu À λυδος ἐφορείαν, δεζας αὐτόν, «ἀνατίθησι. Κα ὃς 


ipso 1nonstrabat, ministerium hoc recusavit susci- 
pere, postquam seutecumque collegisset, hoc solum 
effatus: Tibi nune, Pater, videor inobediens esse, 
nibil tale, sicut nostis unquam passus, ex quo me 
tibi regendum commisi, sed neque aliasidem com- 
missurus : nuno autem oausam intellige et ignosce, 
Ego alongo jam tempore novi celeberrimum hunc 
wirum ; ejus enim laudes manifesta vulgavit 
fama, tanquam facundia et vita clarissimi : qua- 
propter vereor ejus curam suscipere, Pater reve- 
rende, imparem eidem me judicans. Ad alium 
deindese convertit abbas, et hic similiter sese 
excusat; indeque ad tertium, qui eque toto nisu 
resilit : prout etiam alii aliique fecerunt, quos 
abbas appellabat, eque eos inveniens impersuasi- B 
biles ex formidine praenotata. Ut enim verbo ab- 
solvam, omnes illi venerabiles senes, licet a plu- 
rimis annis monasticam vitam professi, ejusque 
officia omnia perspecta habentes, in hoo conspi- 
rabant ut magisterium sibi propositum declina- 
rent. 


36. Post omnes denique vir ille divinus, tan- 
quam istos despiciens, accersivit alium, etate 
provectioreum, fortassis el virtute, simplioitate vero 
morum Abrahamium senem, multum etiam Jacobi 
preferentem sinceritate sua, vereque antiqui mo- 
ris hominem. Huic institutionem Joannis com men- 
dat, huic precipitipsura deducere per viam Na- 
iarene secundum Deum conversationis, Cum C 
ergo ille Joannem perquam libenter accepisset, 
manu prehensum in suam deducens cellulam, ipse 
quidem revertebatur gaudens velut grande lucrum 
adeptus, Joannes veroineffabili repletus erat lrme- 
titia ac si ipsum paradisum ingrederetur. Nam et 
huic beato dabatur preceptum : sed preceptum 
haudquaquam ex levioribus, quale imperfecto ali- 
oui proponeretur. Siquidem mandabat senex vo- 
juntati proprie omnino nihil indulgere, neque 
facere quidpiam quo per se inclinabatur ; sed ea 
solum qu& imperarentur conatu omni ad finem 
perducere perfecteque implere : Deum assidue ha- 
bere pre oculis, et cum eo versari continuo ac 
pro delictis deprecari, crebro genua flectendo et 
ferventes lacrymas effundendo. Nihil enim, fili, in- 
quiebat, sic acceptuni habet aut pluris facit Do- 
minus quam spiritum humiliatum et cor contri- 
tum. Atque hec quidem ipso in limine preecipiens 
ac veluti fundamentum jaciens, ostendebat quasi 
primordia quredam : qui autem ad animam trans- 
formandam in melius atque perfeotius coaptan- 
dam faciunt, nec nonad potentiarum ejus perpur- 
gationem evectionemque, que demum oratio pos- 
sit digne exsequi ? Incipit autein a cognitivis facul- 
tatibus, ut appetitivas etiam animalesquo poten- 


16) Qua pare tertia hominis ? Corpus, nisi 
fallor, ad quod spectant quinque sensus externi, 
publeott appetitu ac voluntati, quam conoipio ve, 
ut ülteruzb hominis partem, sitamin anima partim- 


xaÜkmto ti τις ἔχπλωκτος, ώς δεδήλωκεν ἐκ τοῦ 
σχὴµατος, τήν λειτουργὶαν ἁπαγορεὺει, τουτὸ μόνον 
εἰπών, ὀφὲ ποτε ἀνειληφώς ἑαυτὸν μόλις oi Πὰ- 
τερ, νῦν &vixoo; ἀναφαϊνομαι, ἐτότον τοι καί ἑνι- 
χείρισα ἐμαντόν, μύπω γε, ὡς οἶσθα, τουτοῖ πεπον- 
θώς, ἀλλά μοδ εἰς αὖθις εἴθε ποτ’ τὸ δ' αἴτιον τοῦτὸ 
yt, οὐκ ἆἄλλο, καί σύγγνωθι. 'Ex μακροῦ τόν ἆνδοκ 
περιθὀητον ἔγνωχα" Q γὰρ pot güux τά χατ αὐτόν 
ἀκριθεστατα διετρὰωωσε, x«i λόγῳ τε x«i ie τῶν 
περιφανιστὰτων παρὲστησεν, ἐφ ὦ καί δίδοιχα ri 
ἐπιστασίαν, ὑπέο ἐμέ xpivov, Πὰτερ θεσπὶσιε. "Eni 
τὸν μετ έχεῖνον τρῖπει τόν λόγον κἀκεῖνς τῷ πρ 
αὐτοῦ συνὰδει τήν ἀπαγόρευσιω., Ἐπί τὸν ἔτερο, 
xti οὐδ) οὗτος συντίθεται ἐπί τὸν par! αὐτόν, καί 
ὅλῳ κάἀχεῖνος ὑποχωρεῖ τῷ ποδὶ ἐπ ἄλλον oU» μετ 
ἄλλον ἐστρίφιτο, κα ὁμοίως τὸν ἐκ τᾶς δειλὶας 
ἀπείθειαν πιριιτὺγχανε' συνελὀντι ép Φφὰναι, ὁμο- 
ἠνωμονύσαντες ὁμοῦ πάντες οἱ γηραλιοι ἐχεῖνοι zat 
σιθὰσμιοι ἄνθρωποι, xai τον μονὰδα βὶον ἄνεριμὶ- 
vot ἐξ ἄγαν μαχρῶν τῶν ἐνιαντῶν, τὸν τε mobi 
ὑπερχερμίνοι, x«i ἀχριθεῖς τῆς μοναχαῆς (ἐπιστὶ- 
µονες, τήν τῆῶς προστασιας παραϊτησιυ ὠμοφώνασαν. 

λς Μιεταστελλεαι paz! αὐτοὺς ὁ θεῖος ἐκεῖνες 
ἀνέρ, πάντας ὥσπερ ἐκείνους πιριιδὠν, ἕτερον τὴν 
Quia» προϊχοντα, τάχα dé καί τν ἀρετόν ὕπιο- 


θαΐνοντα, τὸ δέ τοῦ ἤθους ἀπλότητι ᾿Αδραμιαῖεν - 


ἄντιχρνς γέροντα, πολύ κατά τὸν Ἰακώθ αὐχοῦντα 
τὸ ἅπλαστον χαί ἀρχαῖον ὡς ἀληθῶς ἀνθρωπον. 
Τοὐτω τήν ὤγεμονιαν ἐπιτρῖπει τούτῳ τήν oduyuo 
τῆς Ναζωοαϊκῦς καί χατά Gtóv πολιτείας ἀνατιθεῖ. 
Καί ὃς εὐθύμως ἄγαν Tü χειρός τόν Ἰωὰάννεν λαθὸ- 
µεός, ἄπεισι πῖρά τὸν οἰχίσκον τόν ἴδιον. ὁ μὲν 
καθὰ τινος ἐρμαὶου Τνχων, ἐπαναστρῖψβας πιοιχα- 
pic, ὁ d' ὥσπιρ ἑαυτὸν τὸν παράδεισον εἰσιών, &de- 
νῦς ἀῤῥήτου πλοσθεὶς. Κα δή τῷ μµαχαρὶῳ didorat 
ἐντολή, χαί à ἐντολό οὐχ ὡς ποὀς ἀτελῆ τῶν ἔλαφρο- 
τέρων τις ἦν. Ἐπισκήπτει, γάρ ὁ jtpev τῷ  idie 
µχδόλως στέργειν βουλήματι, μηδ᾽ ἐκτελιῖν τι το- 
παράπαν αὐθίκαστον' ἀλλ ὅσπιο, ἂν προσταγεὶη 
μόνον, χαί τοῦτο ἰσχύς ὅση πὶρατι διδόναι καί xe) 
ἐκπληροῦν, Gti τε τὸν Oióv ἔχειν πρὸ ὀφθαλμῶ», 
xaí Θεῷ δίχνεκὼς ὢντυγχὰνευ, χαί ὑπὲρ τῶν ἀάμπλα- 
χημάτων ἐχλιπαρεῖν, συχνά Ἅονυπετοῦντα καί δὰ- 
xov θερμά κχαταχέοντα. Οὐδέν γάρ, ἔρασκε, τἴχνον, 
οὕτω προσὶεται, χαίΐ πιοέ πλείονος τίθεται, ὡς 
πνεύμα τε:απεινωμῖνον x«i xxodix» συντετοιμμῖνον 
ὁ Κύριος. Καΐταῦτα uf» ἐξ αὐτῆς ὑπετίθει, χαί ei» 
τι βάθρον ὑπίδαλον, € x«i τινα προτῖλιια παριδεὶ- 
χνυεν & δέ μεταποιεὶν κχρειττόνως oldt viv, xxi 
πρὸς τελεωτὲρα» συμβὰλλεται μµεταῥύθμισιν, τῶν 
αὐτῆς τε δυνὰμιων xàÜaoct) x«i ἀνάθασιω, τὶς d» 
παραστῆσαι λόγος ἐξιχοιτο; "ATO μὲ "Uo τὼν Ίνω- 
στικῶν ἄρχιται, ὡς ἄν δή καὶ τάς ὀοεχτικὰς τε καί 
δωτιχάς, χαί σύν ταύταις τὰς Ur αὐτάς τὰς τὺς 
τρίτης tym μοίρας καί χείρονος (16), μεταθεν 
partim in corpore: οἱ denique superstet ralio 


siveintelleotus, totus spiritualis, eoque rima 
wdigiéimabomni — ^ ^  , 


IN S. JOAN. DAMASCENUM. 


858 


2 κρεῖττον, καὶ µεταθάλοι πρὸς τὸ θειότε- A tias, queeque his subjecte sunt spectantque ad 


Λλλὰ μὴ θαυμάση τις ὅπως Gpx xci ἐπαιδα- 
ὃν τέλειο», καὶ τὸν ἄχρον χκατήρτιζεν' εἰ γὰρ 
ας αὐτόθεν ὁ Ιωάννης ἐτύγχανεν dv, σοφία 
Ιμένος, x«i ἀριτῇ κχιχοσµηµενος, καὶ ὕψη- 
ϱῖν xal θεσπέσιος' ἀλλ᾽ ἔστι τις καὶ ἐπίδοσις 
VU, καὶ τοῦ τελείον πέφυχε τελεώτερον, καὶ 
σήμου περιφανέστεοο». Οὺχ ἀπεικὸς δὲ καὶ 
xov γέροντα, τῶν πρὸ τοῦ μὴ συνιωτα, ὡς 
δωσάμενόν πως f καὶ παντελῶς ἀλογήσανπα, 
τινα παιδοτριθεῖν ἀτελῶν, καὶ κατὰ μικρὸν 
μέγειν πρὸς τελειότητα, Κολάδει τοίνυν τήν 
ν, μὴθ) ὁρᾷν πιριέογως, μήτ᾽ ἀκούιν ἐντδό- 
μὺ περὶ Θεοῦ xoi τῶν θείων ἐγχελευσά µε- 
Γι λιχνεύεσθαί πως περὶ τὴν γεῦσιω ὥστε d 
εσθαι. ἀλλ ὅσον 4 ἀποζῆν τρίφεσθαι, µέ- 
, τῆσ παραθάστως, καὶ τὺς ἐκεῖθεν δὶὰ τὸν 
τῶς χα)λίστων ἐκπτώσιεως, τῆς ἀχράτου 
» ἔχιίνης τρυφῆς, καὶ τῆς ἀφοάστου γε 
πρὸς δὲ τὰσιν Χχειοὺς συστέλλειν παράλογο», 
ὕς χατέχειν τὸ ἄνετον, εἰς vous διηνεκῶς 
"6 ix τοῦ τολμποῶς ἄψασθαι των προπατὀ- 
[θημα᾽ ἀνθέων τε xci uper ὀδμὰς ἀποπίμ- 
εονονοὺ διαπαντὸς τῶν ἐν Ἐδὶμ ὀσφραιό- 
ἀχείνων ἐπιτυχεῖν ἐφιέωτνον. 


tertiam deterioremque hominis partem, parti sub- 
jicíat meliori atque ad diviniora transferat. 

37. Atque hio fortasse mirabitur aliquis, quo- 
modo perfectum jam virum docere presumpserit 
senex, et jam summum perficere adhuo magis; 
etenim per seipsum magnus erat Joannes utpote 
plenus sapientia, ornatus virtute et utrinque 
venerabilis quam qui maxime. Verumtamen adjici 
semper aliquid potest ad bonum, et perfecto per- 
feotius, preeclaro preclarius invenitur. Non igitur 
incongruum fuit quod simplex hic senex, ignarus 
preteritorum (ut qui ea nec scrutatus erat for- 
tasse neo soire ouraverat) instituerit eum, velut ex 
imperfectioribus aliquem, paulatim ad virtutis per- 


B fectionem inducendo. Castigat itaque sensus ejus, 


ut assuescat neque superfluum videre quidpiam, 
nec deliciosum audire, nisi Dei vel rerum divina- 
rum causa, neque gule aliquid indulgere per gu- 
stum voluptatis ergo: sed solum comedere quod 
ad tuendam vitam sit satis, memorem antique 
transgressionis, et quomodo per gulam maximis 
bonis olim exciderimus; cogitantem etiam sinceras 
alterius vite delicias ineffabilesque voluptates. 
Vetabat quoque vel manum extendere inconside- 
rate vel aliquid molle contingere, pre oculis ha. 
bentem ruinam protoplastorum ex audaciori con- 


atam. Florum deinde atque unguentorum odores jubebat ablegare, sola mente semper olfa- 
1 paradisi fragrantiam, atque hac frui unice cupientem. 


αἱ ταντὶ μὲν πιοὶ αἰσθῆσεως 
εμνὸς ἐκεῖνος γέοων x«i πρακτικῆς φιλοσο- 
Ὠθολώτατος τῷ τὰ πάντα μὲν εὐηπκόω, XX 
ἀμαθίας ἄχρας ὑποκριτή, τῇ δ) ἀ)ηθείᾳ 
ὁμοῦ τελείκς καὶ πράξεως ἐπιμελητῇ, Go 
ἐπέσχχψε µαβητῇ" περὶ δὲ φανταστικοῦ τε 
τασίκς τοῦ παθητιχοῦ ὁῆτα νοὸς ὁποῖα; Ὡς 
Ιμαστὺ, καὶ αὖνης τῆς τοῦ μεγάλου «λὠώττης 
, τοῦ ποακτιχωτάτου καὶ 
xaT 


ὄερητιὠτάτου, 
ἄαγω φιλοσοφία λαμπρῶς ὑπερθαλόν- 
τοὺς νῦν 0409 καὶ τοὺς πώποτε:. Μηδέν τι 
'τῶν ηνων χαὶ ὑλωδὼν παογγγὺητε ἀνα- 
lgt* εἴ 1ι δέ πως χαὶ ἐναπολέλειπταί οἱ ἆνα- 
νο», ἀποθαλεῖν τὸ τάχος καί διακρούσασθαι 
(ko τῆς τῶν χβηνιωτέρων φαωτασίας x«i τι- 
σύστασις, καὶ τῆς κατ αὐτὴν ἐνεογτίας 
ὗθις διάλυσις)' μόνα δὲ φαντάξεσθαι τὰ ὑπὲρ 


, ^ - e?» . * , 
χἀχεῖνκ ὅντα ἀοξάσειν ὡς ακιύπτωτα, 
) tjuock) τὴν διάνοια», χάκείνων ἔπιστηοί- 
ἵν ὅπως ἐν τοῦ δυνάμει νοῦν πεγενέναι 
4 ν » 
δ᾽ αὗ ἐντελε- 


Ὃν ἐνεογέστεοον μαχοῷ x«i θειότεῥον, ὡς τὸν 


τχύτη νοῦν ἀποφήνειξ ' τόν 
ἀμέτως ἀντισαθήνεσθακι, μηδέ τινι τῶν 
τέοω» 
"gu; 


ὀυνήμίων XATATZTOAIO, τὰς ο) ὑπ' 
«νάγοντα, καὶ ποὺς ἑαυτὸν ἕλκοντα, 
χὐτοῦ καὶ σὺν αὐτῷ πρὸς Ov µεταφέροντα. 


καὶ αἰσθητη-Ο 38. Et hec quidem circa sensus eorumque or- 


gana venerabilis ille senex et philosophie pra- 
ctice scientissimus docebat discipulum ad omnia 
obsequentissimum, et dum summam ignorantiam 
simulat, actionis equeac speculationis perfectio- 
nem sedula meditatione consecutum sapientissime 
doeebat, Que autem circa phantasiam phantasis- 
que obnoxias animi passiones precipiebat, qualia 
demum erant ?*Vere admiranda, queque ut expli- 
cari possint, egeant ipsa magni illius viri lingua, 
utpote in praxi ac theoria summi, in eaque qua 
ex hisduobus exsurgit philosophia preecellentis 
manifeste cunctis, qui eo tempore aut etiam ali- 
quando exstiterunt. Imperabat scilicet, terrenarum 
atque materialium rerum nulli omnino adverteret 
animum, siquid vero ejusmodi reliquum ei esset, 
id continuo enectum ejiceret atque exturbaret (in 
hoc enim consistit passio phantasie, circa res ΠΔ” 
gis terrenas versantis, et hoc virtutem eidem ad- 
versantem dissolvit), sola autem ea cogitando vol- 
veret, qua supra nos sunt et que vere subsistunt, 
ut qua excidere nequeant, magni faceret: ad ea 
sola mentem attollere, ad ea conniti jubebat : ut 
qui per virtulem factus esse spiritus videbatur, 
ipsam quoque operationem spiritualem monstra- 
ret animumque ad perfectionem evectum imme- 


1sciperet, efficaciorem multo atque diviniorem, utpote intellectualem, neque ulli interiorum 
um obnoxium, sed has omnes elevantem atque trahentem ad se, et per se ac secum trans- 


m ad Deum. 
αἱ ταῦτα μὲν ὁ καλὸς γέρων ὑπίθηκῃ ον. 


39. Talia venerandus ille senex prudenter aque 


859 


CONSTANTINI ACROPOLITAE. 


500 


cordate suggerebat injungebatque suo per gratiam À νεχῶς xai ἐπέσχηψεν ἐμθριθῶς τῷ κατὰ χάριω via. 


filio, licet sapientia cano et prudentia seni, qui 
alioqui etiam a puero virtutem sibi veluti colla- 
ctaneam et ubique familiarem habuerat. Insuper, 
ne se omnino aliquid esse putaret seque propter 
eloquentie cultum extolleret, vetabat illius ullam 
sive magnam sive parvam rationem habere, sed 
foras excludere simul ac semel quidquid didice- 
Tat externum atque ipsam etiam memoriam quan- 
tum posset eliminare jubebat: neque solum non 


permittebat aliquid numerose componere, vel en-. 


comiis historiisve scribendis vacare, sed neque 
epistolam mittere notorum alicui. Scio equidem 
hec spiritualia parvi facienda ab imperitis, quasi 
qui de mysteriis discipline arcane loquor apud 
nondum initiatos ; eo quod non sint apti ad cogno- 
scendum, quantam habeat voluptatem, quantum 
que faciat animum dilatari perfecta expressio co- 
gitationum suarumet conceptuum, mentis accurata 
manifestatio, Sed quid dicerent illi, quando audi- 
rent quod etiam prescribatur silentium et omni- 
moda lingue compressio imperetur, ita ut nec gry 
proferre discipulus audeat, nisi cum a magistro 
jussus ex divinis libris aliquid legerit ad Deum 
propitiandum confitendumque ? 

40. Quid vero innocens ille et Deo tota mente 
affixus, cujus cor rectitudinem semper dilexit, 
quomodo in istis se habet ? Num labascit, tantum 
pondus preceptorum dedignans?aut sublevari pe- 
tit, ne scilicet in principio pregravatus succum. 
bat? Longe istud a Joanne. Libenter cuncta in 
humeros suscipit, et viam hanc que ducit ad 
Deum generose ingreditur, seu potius ad vite 
monasticae stadium alacriter percurrendum exui- 
tur, et non solum ad quintuplum, sed ab decies 
millecuplum certamen inungitur. Sed forte susce- 
pit generose, quod non tulit fortiter; aut ingres- 
sus intrepide, non certavit constanter ? Absit hoc 
omnino, absit. Non tamen velut victor aliquis in 
Olympiacis, Nemeis, vel Isthmicis viliter corona- 
tus apparuit, aut ut unus eorum qui in Panathe- 
neis prevaluerunt corona oleagina magnifice re- 
vinctus comas, aut pineam quatiens, eoque vehe- 
menter intumecens, vel sacris quibusdam pomis 
(profanis potius dixerim) gloriosus, ridentibus 
quidem illum sapientioribus, pueris vero applau- 
dentibus et succinentibus in scena theatris ; aut 
sicuti sors tulerit inunctus et breviadmodum tem- 
pore laudatus, idque solis fositan promiscue 
conditionis turbis ac vili plebecula : sed exiit cce- 
litus coronatus, angelis et angelicis hominibus cum 
admiratione circumstipantibus, spectaculum vere 
factus,utiloquitur Paulus?*,etangelisethominibus, 
visibilemque atque invisibilem naturam obstupe- 
faciens. 


13 [ Cor iv, 9. 


(17) Festus: » Pentathlum antiqui quinquer- 
fium dixerunt : id autem genus exercitationis ex 


B 


τῷ πολιῶ μὲν τὴν τοφίαν καὶ πρεσθύτη τὴν φρόνη- 


Gt) εἰ XX) ἄλλως ἐκ παιδὸς σύντροφον εἶχε την 


N D 9 .* - 8, , ΄ 
ἀρετὴν x«i δι ὅλον συνδίαιτον. Προσεπιτούτοις, μή 
τί πως οἴεσθαι τοπαράπαν τνγχά»ειν, Ὁ “οὖν τινος 
ἐκ τῦς τῶν λόγων ὑπεργίρεω παιδεύσεως, µέγα τε à 
μιχρὸν uà φρονεῖν ἐπὶ Ἄογοις τὸ σύνολο», ἀλλ ἀπο- 
θέσθαι χαθάπαξ λόγον τὸν θύραθεν, καὶ πάντα τρό- 


πον ἀποπέμπεσθαι τοῦτον τῆς μνήμης ' καὶ οὐχ 
ὅπως λόγους πλατυκὠώς [πλαστικῶς] συντιθίναι, 
καὶ ἐγχωμίοις ὢ καὶ ἱστορίαις ἐπιχειρεῖν, αλλ οὖδε 


τῶν συνήθων ἐπιστέλλειν τινί. Οἶδα μὲν οὖν ὡς µι- 
κρὰ ταῦτα νομισθεῖεν τοῖς ἀμυύτοις τὴ λογιὰ καὶ 
τὰ τῆς παιδεὶας ἀτελέστοις οὕτωσί πως ἐρεῖν όργια, 
ἔνθεν καὶ οὐχ ix«voig διαγνῶναι οἷον τινα τὴν ade 
viv ἔχει καὶ ὁποῖον τῆς καρδίας ἐμποιεῖ πλατνασμὀν 
Q τῶν διανορµάτων εὔστοχος ἔκφανσις χαὶ τῶν νου- 
μάτων ἀχριθὴς ἀναχάλυψις * αλλὰ τί ἂν οἱ τοιοῦτοι 
καὶ φαῖεν ἀχούσαντες, ὡς χαὶ σιωπὲν ἐπισκόψεις, 
τελέαν τς γλώττης κατοχύν ῥἐπιτάξειο, ὡς 
μηδὲ ypó, τὸ τοῦ λόγου, τολμᾶν φθέγγεσθαι. εακτὸς 
εἰ uà πρὸς αὐτὸν προσταττύµενος τῶν θειοτέρων 
ἀναγέγοιτὸ τια ᾖβίθλων πρὸς ἐξιλασμὸν» Θεοῦ xai 
ἀνθομολόγησυν ; 


xai 


p. Tí τοίνυν 0 πραὺς ; τί τοίνυν ὁ ἄχαχος καὶ τῷ 
Θιῷ διόλου κολλώπενος, οὗπερ εὐθύτοτας Ὀγάκεσο 
à καρδία, πῶς ἐπὶτουτοισὶ διατίθεται; Ma» ὀκλάνει 
τῷ τοσούτῳ βάρει δυσανασχιτύσας τῶν ἐντολῶν d 
ἐκ πρώτος Dapu- 
εὐθύμως xoi Xp 
τὸν πρὸς 
ἄγο-σαν εἴσεισιν, εὐθαρσῶς ὃς μᾶλλον 
τὸ τῆς μοναθικᾶς στάδιον ἀποδύε-αι, 
καὶ οὐχ ὅτι γε ti; πένταθλον ἐπαλείφεται, ἀλλ αλι- 
θῶς εἰπεῖν εἰς μυρίαθλον (17). Ap" οὖν ὑποδέχιταί 
μὲν θαρσαλέως, οὗ φέρει δὲ καρτερῶς: T εἴτισι 
pi» ἁπτούτως, ο) στιῤῥώς δε ἐπαγωνίξεται; Qux 


pi» ἐπελαφρίσαι δητεῖ, ὡς ἂν μὴ 

Oc, ἀναπέσα ; Πολλοῦ γε καὶ δεῖ * 
τας ἐντολὰς 
Θιεὸν ταῦτο» 


* L9 PR 9 e L - 
επωμίνεται, καὶ “ενναίως 


εἰπεῖν πρὸς 


ἔστι τοῦτο εἰπεῖν, οὐκ ἔστιν. ᾽᾿Αωέλει τοι καὶ ovy ὧΐ 
Ὀλυμπιᾶσιν, Q εν Νεμία, x Ἰσθωοῖ νενιχκηχκως στὶ- 
φανίτης μιχροπρεπὺς ἀναδείχννται, f καὶ τῶν τις 
κεχρατηκότων τὰ ΙΙαναύήναια στεφάνῳ τάχα τῷ α 
χοτίνης µέγα χομῶν Ἡ ἀνασοθῶν τὸν EX πίτυος χαὶ 
τὰ μέγιστα ἐπιέρενθνόμενος, $ yov» ἱεροῖ τισι μή” 
Ἆοις, μᾶλλον ὃ᾽ ἀνιέροις περιθρνλλούμενος, ὑπὸ piv 
n θοιαµ- 
βευόµενος, ὑπό ὃς παιδισκαρίων περιθοώμενος, xai 
τὀῖς EX τῆς σκηνῆς συοιττοµενος T) ἐχ τῆς 
καὶ βραχὺ τῷ χοόνω περιλα” 
µόνοις γε τάχα τοῖς τῆς Κνδαίΐας τύχοί 
ἀλλ ᾖΈἔξεισι στεφανίτης οὐρᾶνιθς 
ἀγγέλοις τε καὶ ἰσαγγέλοις ἀνδράσι περιστοιχιξόμε- 
νὸς τε x4t θαυμαζόμενος, θέατρον ἀληθὼς «αι &j- 
γέλοις χαι ἀνθρώποις, κατὰ τὸν µακάριον Παῖλον, 
Ἱευόμενος * ἐκπλή στων Φηλονότι και τὴὺν ὀοατὲν φὺ- 


νουνεχεστέρων οὐχ ἧττον εαπαιξόμινος 
χαι τῷ 
µοίρας ἀ)ηλιμμένος, 
λούμενος, 


x«t 0209€*0$ ᾿ 


σιν χαι τὴν ἀόρατον. 


his quinque artihus constabat, Jactu disci, cutsu, 
saltu, jaculatione, lucfatione. » 


IN S. JOAN. DAMASCENUM. 


λλ᾽ ἐπεὶ γοῦν ἐπὶ πᾶσιν οὐτωσὶ τέλιον 0 À 4. Cumergo gravis ille magister cognovit Joan- 


ταπιεί- 
τῶς ἀρετῆς 


ἐκεῖνος ἐπιστάτης διέγνωχκε, τήν 
ϱὩλὸν, τὴν ὑπαχοὴν 
ἀκαταγώνιστον, καὶ χαθάπαξ τοῖς ὅλοις 
»  ἄλλου τρόπον ἀποπειράσασθαι ἴσκε- 
ἑτέρως δοκιµάσαι τοῦτον βεθούλευται, ἵνα 
X, κάν τοῖς γνωστοῖς x«i συνήθεσιν ὅπως 
tpi» τορῆσαι ὀυνηθείη xat ἄτυφον. "Ort 
Ιχνὰς σπυρίδας συναγαγὼν, τὰς piv ἐγχει- 
; ὁ) ἐπωμίξει, Ei; Δαμασκὸν πάσας εἰπὼν, 
ιζαχόμισον, καὶ τοσούτου Ύε ἐχάστην ἀπο- 
ὑπερειτιμᾷ δε τὰ εὐτελῦ ἐξεπίτωδες, do- 
Χάν τούτῳ τὸν µαθοτην, καὶ πρὸς τελείαν 
^ τοῦτον ὑπακοήν. Tí τοίνυν ὁ τὴν ἀρετὴν 
w δ' ὑπακοὴν ἀπαράμιλλος : "Ap! ἀναδάλ- 
ὢν ἀποδυσπετεῖ ; $ τινα γοῦν δυσαρεστίας 
ὑποδείχνυται͵, ὥς τις ἂν οὐχ ὅτι τῶν κατ 
wise» τὰ θεῖα καὶ μεγάλων τἀνθρώπωα, 
T&v θατέρῳ ὁποτέρῳ ys τούτων x«i Φφαίης 
; Καὶ πῶς ; Ὡς Em εὐεργισίᾳ καλούμενος, 
ς ἄγαν bát, x«i σὺν σπουδῇ τῆς ὁδοιπο- 
ιτο, ὡς ἂν εἰ πρὸς λαμπρὰν ἀπήγιτο τῶν 
, Χαὶ εἰ; θρίαμθον μετεκαλεῖτο παγχό- 
Επειδὴ δὲ xoi εἰσήει τὴν Δαμασχὸν, πενι- 
ιναρὸς, μηδενὸς ἐκ τῆς ἀναθολῆς ἄξιος, ὁ 
είστου τοῖς πᾶσι χαὶ τιμώμενος χαὶ πιρι- 
»ς, Χαὶ παρὰ τὴν ἀγορὰν γένοιτο, ἐγχκαλ- 
"t χαθαπεοεὶ περιτιθέωενος τὰς σπυρίδας, 
iv τε 


εὔειχτον, 


ἀνεθόησε, x«i ὅσου s» ἀποδίδωσιν 
προσεπεδήλωσεν * ἦν δὲ, ὡς ἐκ τοῦ συν- 
ἰς τις ἂν τῶν ἐγχωρίων ἐπέχρινε, πλεῖον τὸ 
καθ) ὑπερθολὺν ἀπαιτῶν χλεύης τοῖς πα- 
σιν ἀφορμὺ xai γέλωτος γίνεται. Ὁ μὶν οὖν, 
4$, ἔφασκε, ἄνθρωπε ; ὁ δὲ, Παραπαίεις, 
ῥρένας ἐγχέχοψαι * ἄλλος δ᾽ ἄλλο τι ἐπετώ- 
ἰοθεν ' ἔνιοι δέ οἱ xoi χονδύλονς ἐνέτεινον, 
όρῥης ἐνέπαιδον, εἰωθὸς ὃν τοῖς ἀγοραίοις 
| ξύγχλυσι * τῶν εὐηβεστέρων κατειρωνεύε- 
αταμωχᾶσθαί πσρατετραµένων τὸ 
xai τῶν οὕτω λεγομένων αρονολήρων, τῶν 
ελευµένων δηλαδὴ µακατεπαίρεσθαι, τε 
Jc ἀλογωτέρῳ ἐπειδιαχεῖσθαί σφισι, καὶ οὐχ 
σὶ xai νεύροις ἐκλύεσθαι καὶ ἅτακτά πως 
δειν, ὡς ἀπονίζειν xai δάχρυα * ἁλλ' ἐπ- 
τούτοις καὶ sione, καὶ ῥαπίδει ἀνέτως, 
€ τὴν ἀποτυχίαν διαπαίζειν τῆς φύσεως ἡ 
ιοργανώσεως, εἴγε δὴ καὶ τοῦτο τύχοι συμ- 
εθλωσιν. 


τε τῶν 


T 
[] 


Φ᾿ ἱκανὸν μὲν οὖν ὁ σπουδαιότατος ἑνεπαί- 
t ὁ τά πάντα κὀσμιος ἔνθεν κἀκεῖθιν διω- 
xai x«i παραλόγως ὠστίσετο, 
αὐτὸς τὸν ἀὁράτον ἐμάστιξε δυσμινῆ :ὁ 
τοῦ Δισπότου τραχηλιάσας ἐλεεινῶς πέ- 
ὁ ὃ’ οὑτωαὶ µετριάσας καὶ εἰς τοσὀνδε τα- 
αὑτὸν εἰς οὐρανοὺς αὐτοὺς πέφθακε, θαῦμα 
Mq ἀγγέλοις γενόμενος. Αλλ ὀψὲὶὲ δήποτε 
t Tig οἰχετῶν, ἐνιδὼν τούτω περιεργότερον, 
ὄψεις ἐρείσας ἐπιμονώτερον, τοῦτον ἐκεῖνον 


ἀπωθεῖτο 


nem humilitate sublimem, obedientia morigerum, 
virtutis exercitatione infatigabilem, omnique ex 
parte probatum, adinvenit modum alium quo eum 
tentaret : aliter enim adhuc probandum censuit, 
ul videret, utrum et quomodo etiam inter notos 
familiaresque posset eamdem modestiee mediocri- 
tatem tenere. Sportulas itaque multas colligens, 
easque partim humeris ejus imponens, partim in 
manus tradens, Damascum ferre omnes jussit: 
Tanto, inquiens, venales offeres, —idque aucto im- 
modice rerum tam vilium pretio, ut vel sic expe- 
riretur discipulum suum atque ad consummatam 
obedientiam exerceret. Quid porro Joannes, vir» 
tute summus, obedientia incomparabilis ? An cun- 
ctatus est vel affectus tedio, aut aliquod displi- 
centie signum ostendit, ut alius forsan faceret 
minus quam ille in rebus divinis humanisque ma- 
gnus, aut etiam alterutris duntaxat illustris ? Quo- 
modo autem ? Tanquam vocatus ad beneficium 
recipiendum exivit quam promptissime, et magno 
cum studio in viam se dedit, velut si mitteretur 
ad illustrem sui ostentationem atque ad trium- 
phum pulcherrimum invitaretur. Ingressus vero 
Damascum, pauper, obsoletus et quantum ex har 
bitu dignosci poterat, omnino contemptibilis, qui 
pridem ab omnibus honorabatur et cireumspicie- 
batur, mox ut forum intravit, sportis tanquam 
ornamento insigni circumceinctus, convocavit tur- 
bam, et quanti venderet singulas indicavit : erat 
autem, quemadmodum incolarum quilibet judica- 
bant, preter morem exorbitans pretium, cujus pe- 
titio advenientibus omnibus risus et cachinni oc- 
casionem prebebat. Igitur, Quid deliras ? o homo, 
inquiebat unus : alius, Nugaris et mente caplus 
videris ; tertius aliud quidpiam οἱ objiciebal ; nec 
deerant qui colaphos ei infligerent, aut in faciem 
ceederent ; quemadmodum fieri assolet in promi- 
scua fori plebe, ut rideantur stolidi, et cerebro laesi 
ludibrio habeantur. Ita contra jam pridem stultos 
atque deliros insurgitur passim ; et judicii imbe- 
cillitas, naturali nervorum musculorumque disso- 
lutioni imputanda, tribuitur ipsis sepe cum risu 
tam effuso, utlacryme ab oculis exprimantur : 
quin etiam contingit ut tahbus injiciantur ma- 
nus, raptenturque inclementer, et ludibrium dese 
prebeat naturalis organizationis infelicitas, vel 
ceecutientium oculorum caligo, si hec quoque eis 
acciderit. 


42. Ludificabatur ergo satis diu vir gravissimus, 
et qui per omnia decorus erat, impellebatur hinc 
inde ac repellebatur, et preeter rationem ceedeba- 
tur, seu potius cedebat ipse hostem invisibilem : 
hic enim contra Dominum extollendo cervicem 
miserabiliter corruit, ipse vero sic modeste humi- 
literque se gerens, usque in colum extollebatur, 
factus etiam angelis admirabilis. Tandem vero 
antiquorum ejus famulorum quispiam, curiosius 
eum intuitus, et oculos in eumdem constanter dev 


863 


CONSTANTINI ACROPOLITA. 


864 


figens, cognovit ipsum esse, cujus famulitio fuerat À ἔγνωχεν εἶναι, οὗ τέως τοῖς προσπὀλοὶς συντέτακτο. 


ascriptus. Mox autem in mentem recurrerunt opes 
et gloria viri pristina, fors etiam benignitas ac 
mansuetudo erga famulos observabatur animo ; 
eumque egere reapse suspicabatur, ei, qui in 
adversam, ut aiunt, fortunam impegerat, bene vel- 
le incipiebat. Bonus ergo ille famulus, bona etiam 
cogitans (solent enim dominis suis, ut dicitur, 
servi esse similes ) indiscriminatim numeravit, 
quantum pro sportis exigebatur: et veluti de 
contractu sibi gratulatus, a negotio importuno 
eum subtraxit, qui ut procul a curis steeoularibus 
viveret, negotia omnia abdicaverat. Sic qui antea 
plurimis stipabatur equitibus, nunc solus Dama- 
860 egrediens, retro unde venerat rediit: neque 


enim regressus fuisset, nisi mandato expleto, p 


quamvis contigisset ei immorari diutius : et potius 
circuisset tota vita sua inter ludibria exprobran- 
tium, quod vilesreculas tam charo exponeret, quam 
Patris suispiritualis preceptum non esset excecutus: 
rediit autem tropeis gravis, que superbo hosti 
generose obluctando detraxerat. 


£3. Sed excipit nos aliud, non dixerim de pec- 
eato tropeum, verum ex parva quadam occasio 
ne ingens facinus. Beato viro vicini habitabant fra- 
tres duo, fraterna inter se charitate conjuncti ; nec 
enim minus sibi conjungebantur spiritus eorum 
ex propositi similitudine quam corpora ex natura. 
Horum alter sublatus e vivis alterum pene mor- 


tuum reliquit: nam is calamitate ista prorsus q 


vietus, non admittebat consolatores, non recipiebat 
hortatores ; sed cuicunque rationi aures penitus 
occluserat. Post alios ergo plures, ad eum quoque 
accessit illa compassione plenissima anima, Joan- 
nes, vultu hilaris, sermone suavis, et utroque ve- 
nerabilis, conabaturque moerorem eximere. Quid 
autem non excogitavit quo ejus animum ad se 
revocaret ? quid non contulit ex sacris Scripturis 
quo passionem consolando leniret ? Omnem, uti 
dicitur, lapidem movit; sed nihilo plus proficiebat, 
quam statue colloquens vel adamantem terens. 
Tandem tamen (nam etiam gutta cadens assidue 
petram excavat ) rediit uteunque ad sese mona- 
chus, sibique ac sensui restitutus, Siquidem. in- 
quit, consolari me velis, age, compone melos ali- 
quod, quod memetipsum succinendo dolores infor- 
tunii mei leniam, qui in animam meam incurren- 
tes, intellectum conturbant et cor meum quodam- 
modo depascuntur. 


&&. Cui Joannes, Et qua, inquit, ralione fieri 
poterit, ut Patris mandatum transgrediar, absolute 
jubentis abstinere a quocunque ejusmodi cogitatu 
vel opere ? Levis, respondet alter, hec inobedien- 
ti culpa, respectu utilitatis e converso provenien- 
tis: animam enim moerentem consolaberis seu 
potius retinebis deflcientem, ac pene jam egressam 


Παραυτὰ you» χαὶ  mÀoórou ἀνεμιμνύσκετο, xxi 
δόξαν ἀνελογίζετο, τάχα δ᾽ ἂν xal τὸν πρὸς τὸ εἴλω- 
τιχὸν εὐμενὲς αὐτοῦ καὶ γαλήνιο παρεισεχύχλει τὸ 
λογισμῶ, καὶ χρῦναι πάντως ἐπελογίδετο καὶ ive 
tía yt, 0 φασι, περιτυχὀντι τῷ δαίµονι εὐνοεῖν. Χρι- 
στὸ γοῦν οὕτως ὁ χρηστὸς ἐχεῖνος τοῖς τρόποις oixi- 
της ἐννοηθεὶς ( εἴωθε καὶ γὰρ τοῖς ἄρχουσιω, d; 
φασι, σννιξομοιοῦσθαι τὸ ὑποχείριον) ἀδιαχρίτως 
ὁπόσον ἐπὶ ταῖς σπυρίσιν ἀπχητεῖτο καταθαλόµωος, 
x«i ἐπευχαριστήσας ὥσπερ τοῦ συναλλάγματος, pó- 
λις ἀπήλλαξε πραγμάτων τὸν ὑπὶρ τοῦ ἀπραγμύνως 
φῆσαι πλεῖστα πάνυ τῶν πραγμάτων ἀποδαλόμων, 
Καὶ γοῦν ὁ πρὸ τού πλείστοις ὅτι τοῖς ἱππόταις πα- 
βαπιεμπόµωος, µμονώτατος τὴν Αάµασκον ῥἐξών, 
παλίνορσος βαδίζων ἀνέδευξεν ' οὐδὲ ydo ἂν ἔπα- - 
$i0s uà τὸ κατ ἐντολὴν ἐκπλήσας, xX» οὕτω qt 
τυχὸν εἰς μακρὸν ἄγαν ὑπερημέρωσε' θᾶττον γὰρ 
ἂν περιιὼν καὶ παιξόμενος οὑτωσὶ πολλοῦ τὰ φαυ- 
λότατα ᾖἔκτιθέμενος τήν ζωὺν ἐξεμέτροσεν, Q τοῦ 
πνευματικοῦ Ἱατρὸς ἀτιλῦ παρῦῖχε τὲν dvrodv: 
πλὴν ἀλλ ἐπανῆχε τροπαιοφόρος καὶ ὑπέοοφουν 
γενναίως χοταπαλαίσας ἀντίπαλον. 

py. AXY ἐκδέχεται ἡμᾶς ἕτερον, οὐκ ἂν εἴποιμι 
ἀποπτώματος τρόπαιον, ἀλλ ἐκ μιροῦ τινος τοῦ 
συµθάµατος µέγα λίαν ἀρίστευμα. Μοναχώ TU τῷ 
µακαρίῳ μὶν ἀγχιθύρω ἐτυγχανέτην ὅὄντε, «doge 
δὲ ὥστον ἀλλύλοιν, καὶ ἐφρονείτην ἀδελγικά * οὐχ 
ὕττον γὰρ Ex προαιρίσεως συνεπτέσθην τῷ πνύ- 
ματι Q τοῖς σώμασιν ἀπὸ φύσεως. Τούτων ἅτερος ἐξ 
ἀνθρώπων γενόμενος, μιχροῦ νεκρὸν κατελιπε θά- 
τερον * τῇ γὰρ συαφορᾷ χατάχκρας ἰἐκεῖνος aem 
παρακλήτορας οὐ προσίετο, πάραωέτας οὗ παριθέ. 
χιετο, χαθάπαξ δὲ πρὸς πάντα λόγον τὴν ἀκοὴν ἆπο- 
χέκλειστο. ᾽Αλλὰ πρὀσεισι τούτω μετὰ συχνοὺς ἆλ- 
joo; καὶ ἡ συµπαθιστάτο ψυχἠ, ὁ γλυκὺς Ἰωώνας, 
ὁ καὶ τὴν ὄψω ἠδὺς, καὶ τὸν λόγον πραὺς, καὶ irut- 
κῶς αἰδέσιμος κατ ἀμφότιρα, καὶ dà ἐπιιρᾶτο τες 
ἀχηδίας ἀναλαμδάνεν, τί piv p ἀνευρίσχων παρ 
ἑαυτοῦ ἱκανὸν παρακαλέσαι ψυχέν ; τί δι pà παρὰ 
τῶν Γραφῶν ἐπισυνείρων πρὸς τὸ χατασχεῖν τὸ κά- 
θος παραµνθήσασθαι ; Πάντα χάλων, ὅ φασιν, ἐπὶ τὸ 
ἀνόσαι κεχίνηκεν * ἀλλ dv ὥσπερ ἀνδριάντι πρθσ- 
ὁµιλων ἢ περιξέων ἀδάμαντα * ᾿Ανανέφει µόγις à 
μοναχὸς (κοιλαίνει γὰρ ἐνδελεχὲς καὶ πέτραν ῥανίς ), 
x«i ἐν ἑαυτῷ γίνεται, καὶ εἲς σνναίσθᾶναι, φησὶ, καὶ 
καὶ youv, Ei µε βούλι παρακληθῆσιν, ἔρχεταὶ' 
εὐθυμότερον ἐθέλεις θιάσασθαι, aye σύνθες τι, καὶ 
µελωδησον, &rtp ἂν ἐμαυτὸν χατιπάδων τὰ ἐκ cii 
συμφορᾶς πάθη καοιµίδοιµμι, ἅττα µοι τὸν ψυχὲν 
ἐκθαένει, καὶ Φδεινῶς ταράττει τὸν λογισμὸν, καὶ 
τὴν καρδίαν ώσπερ καταδαρδάπτει pov. 

pd'. Καὶ ὅς, Καὶ πῶς ἂν τὸν πατρικὴν ἐντολὲν 
πιριίδοιµι, ἀπαξαπλῶς ἐπισκύψασαν ἀποστρίφεσθει 
ἅπαν γε τοιοῦτον καὶ µελέτομα καὶ ἑνέργομα ; Ὁ 
δὲ, Μιχρὸν ἴσθε τὸ τῆς παραχοῆς ταύτης ἀμπλάχη- 
µα πρὸς τὸ ἐκ τῆς ὑπακοῦς τῆσδε κατόρθωμα ' 
ψυχἠν οὐκ ὀδυνωμένην παραχαλέσει, à — uw 
ἐκλείπονσαν ἐφέξειᾳ, καὶ μικροῦ διῖν ἀποιχεμόη 


IN S. JOANK. DAMASCENUM,. 


στις, » x«i 
* *» 
1$ χαὶ αυθις 
ῥοεθώλλετο - ὁ δὲ πολὺς xai πάλιν ἐνέκειο, 
λοτιχώτεοος ὑπιτίθετο, λιπαρῶ», 


ἐπανασώδέις τῷ σώματι. Ὁ δὲ 
? , 9 Y * * *, 
ανένενε, χαὶ αὖθις αὐτὴν εντο- 


ἀναγκάζων, 
rev, ἐκθιαζόμενος, Tí. μὶν οὐ λέγων, τί δὲ μὴ 
» τῶν ὅσα δυσωπεῖν οἶδεν ἄνβρωπον ; ἄκρι- 
v» ἐν ἰαυτῷ τὴν τῶν Λιτῶν (18) εἰχόνα διιτν- 
x«i ὁποίας ὁ προσωποποιήσας ταύτας ἐνέγρα- 
ιαύτας ἐκεῖνος ἄντιχρυς ἐξεικόνιξεν ' εἰπέ τις 
παρίτυχιν, ὡς ἄριστος οντως τῶν τῆς ῥαψω- 
(Tog ὑποκριτής. Ὁ δ) ἀχαμπὴς xai οὕτως 5v, 
ὣδοτος διέµενεν εἰς τὸ παντελες, τῆς ἐντολῆς 
μνημένος xxi προτείων διαπαντὸς εἰς παρ- 
» καὶ μὴ dy y& τῷ τρόπῳ ἀπισχυριδόμενος 
mt, ὡς ἐνθένδε τὸν σωτηρίαν ἀπιχδεχόμενος. 
, ἔχφρων μέν ἄλλως τῷ πάβει /ευόμενος, ἐπὶ 
Ὀτουμένω καὶ λίαν ἔμφρόνως διασκεπτόµενος, 
$$ ἀἁπατῶν καὶ ν διομιλῶν συνιτώτατα, Ὑφέ- 
xíq, τῆς ἐμῆς ἀχηδίας ἐν καιρῷ κοέσέως τὸ 
iua * οἶσθα δὲ ὁπόσα τοὺς ἀκηδιῶντας οἱ 
€ χαταδικάδονσι * οὐδὲν γὰρ τῶν ὅσα πλά- 
παρ ἀνθορώποις ἰκανὸν τυγχάνὲι µοι πρὸς 
uet», ovx ἔντενᾶις. οὐχ ὑποθήκη, οὗ προσ- 
πατὴο, οὗ παραμυθούμενος ἐπιτήδειος, οὐ 
ρώμενος, οὗ συγγινὺς ἐφιστάμιος, συνιλὼν 
ὤν ἁπάντων οὖδιν * πάντα γὰρ ἐἑξίσης ἀπέ- 
wt, πάλαι μῖν ἀποταξάμενος, νυνὶ δ ἀληθῶς 
ἁμενος. Αι Ὑοῦν, Πάτερ σιθάσµιε, διὰ λό- 
t προσινέγχαι φάρµαχον τῇ δεαιωτάτη σου 
t * ἴωπλαστρόν τινα θεραπευτικὴν ἐπισχεύα- 
τις ἀναχκλέσιται πρὸς ὑγίειαν, καὶ µοι τὴν 
παρακαθέξει τῷ σώματι, λειποθυμοῦντι, καὶ 
δεῖν ἐν ῥισὶν αὐτὴν φέροντι, xai ὥσπιρ iba- 
οτι. Ἴσθι γὰρ, ἴσθι ὡς ἓν ἀποῤῥήτῳ τὰ τοῦ 
ετος κτέσεται, χαὶ οὐδοπωσοῦν ποτε φωραθεὶς 
οντι * διὰ γὰρ φροντιδος ἂν ἔχοιμι, καὶ προ- 
ος ti, περικαλύπτοιμι τὸ συντιθῖν xoi σν- 
μι. 
Πείθει τούτοις τὸν σνυαπαθῆ, µειλίσσει τὸν 
εὔειχκτον, ἐρέλκεται πρὸς ὅ καὶ βεβούλεται 
ἆσι τὸ y& ες αὐτὸν ἕκον εὐέντευκτόν τε καὶ 
φορον. Συντίθησι τοῦννν τροπάριον (19), οὕτω 
ιχθὲν ἐχείνῳ τὰ τοιάδε καλεῖν, οὐκ ἄλλως diov 
* τροπάριν, οὗ πολύστιχον μέν, πολυδύναμον 
ὁ dà xe ἑωμελέσατα μελῳδεῖ, τὴν ποώτην 
ἁομορίαν ἁομοσάμενς ' [(βούῦλι πυθίσθαι) 
Πάντα µαταιότης τά ἀνθρώπινα, ὅσα οὐχ 
ει µιτὰ θάνατον, OU παραμένει ὁ πλοῦτος, οὗ 
rst ὦ δύξα - ἐπιλθὼν 42p 6 θάνατος, ταῦτα 


) Litas, id est, preces priraus in dearum nu- 
m retulitllomoerus,cujus eam poemata dis- 
untur in Zthapsodias, quas Latine libros dici- 


| De tropariis, que Latine versiculos vocare 
8, ita scribit Zonaras ad Canonem anastasi- 
Damasceni, Τροπάρια Xéyovrxt, ὡς πρὸς τοὺς 
ις τριπόµεα, καὶ τὴν ἀναφορὰν τοῦ μέλους 
ἐκείνους ποιούµενα, Ἡ καὶ ὡς Ττρέποντα τὴν 
τῶν ἀδόντών πρὸς τὸ pi)og καὶ τὸν ῥυθµον 
ἱρμών * εἰ μὴ γὰρ πρὸς ἐκείνους 0 τῶν αὐτὰ 


866 


Α conservabis vel etiatn corpori suo restitues. Abnue- 


B 


bat nihilominus Joannes et iterum pretendebat 
datum sibi preceptum ; nec instabat minus alter, 
graviterque incumbebat supplicando, cogendo, 
blandiendo, nibil non faciendo, quo persuaderi 
homini posse credebat genuinam ipsarummet Li- 
taniarum seu precum imaginem in se exprimens 
qualescumque repreesentavit is qui primus deas 
fecit, tales assimilavit, ut dici posset tanquam 
ipsemet optimus poematis imitator. Verum ad heec 
etiam obfirmatus Joannes presistebat immotus, 
semper memor precepti, ipsumque in excusatio- 
nem pretendens, quod nulla ratione posset infrin- 
gere, quia per illud salvandum se sperabat. Sed 
alter, etjam ante mentisimpos prc dolore, et tunc 
jn unum quod quierebat toto incumbens ingenio, 
prudenter omnino ac sapienter, Reddenda tibi 
erit, inquit, in die judicii ratio hujus mei moro- 
ris : scis autem quomodo condemnentur a  Patri- 
bus, qui mcrentes afficiunt injuria. Quidquid hac- 
tenus adhiberi ab hominibus potuit, nihil ad 
solatium meum valuit, non deprecatio, non polli- 
citatio, non precipiens pater, non familiaris con- 
solans, non amicus invisens, non cognatus pre- 
sens, ut uno dicam verbo, nihil omnino : omnia 
enim equaliter aversor, qne et jam pridem dimisi 
et nunc plane abominor. Eia ergo, Pater reve- 
rende, stylo tuo elegantissimo applica mihi sermo- 
nis pharmacum, velut emplastrum quoddam salu- 
tare, quo sanitatem recipiam et anima retineatur 
in corpore jam deficiente, ipsamqne, utita dixerim 
in naribus habente, tantumque non exspirante. 
Scias autem, et certo scias, fore ut res tota occul- 
ta maneat neque unquam ad notitiam senis defe- 
ratur: hoc enim mihi cure imprimis erit, semper 
provisuro, ut quod compositum fuerit occultum et 
arcanum habeam. 


45. His vincit hominem misericordem, demulcet 
sua natura flexibilem, et ad quod vult, trahit per 
se ducibilem. Componit ergo Joannes troparium, 
sic enim istiusmodi solent nec aliter debent ap- 
pellari: troparium paucorum versuum, sed multe 
energie plenum, quod etiam suavissime canit, se- 
cundum harmonie vere prime tenorem: estque (si 


D lubet audire) hujusmodi: Humana omnia vanitas, 


qua post mortem non exsistunt. Non permanent 
opes, non comitatur gloria, subsequens enim mors 
omnia ista fecit evanescere. Quapropter immortali 


Φαλλόντων φθόγγος εὐθύνοι-ο, ὀὐχ εὔὕρυθμον ἔσται 
τὸ µέλος οὐδὲ µἐἑναρμόνιο, οὐδὲ μέλος λέγοιτο, 
ἀλλ᾽ ἀπηχῖς xai ἀνάρμοστον xol ἄῤρυθμου φώνομα * 

« Troparia djcuntur quia se convertunt ad tra- 
ctum, et cantus mutationem ad illud faciunt, seu 
vertuntquodammodo adtonum modulationemque 
tractuum: nisi enim cum illis concordet tonus, 
ipsa troporia canentium non dicentur esse melos, 
sed confusus, incompositus et inconcinnus cla- 
mor ». 


861 


CONSTANTIN1 ACROPOLIT E. 


868 


jam Christo clamemus : Requiem dona translatis Α πάντα ἐξηφάνισε. Διὸ Χριστῷ τῷ ἀβανάτῳ βοήσωμεν - 


hinc illuc, ubi omnium salusest. Oquante sapien- 
tie plense sunt he paucee syllabse! paucee, inquam, 
syllabe respectu amplissimi quem continent sen- 
sus: qualem philosophie latitudinem,hoc definitu 
ac memoratu facile dictum 'Universim ostendit, 
planeque demonstrat, et absolute concludit, nihili 
faciendam vitam, nihili presentia hec estimanda 
esse. Similia dixisset etiam is, qui omnium sapien- 
tissimus declaratus est Salomon, et dixisset ei, 
quam ceelitus adeptus est, sapientie consona : di- 
cta autem, ut admiranda, fuissent usum proverbii 
sortita, non tamen prorsus consona verbisejus vi- 
teque dixisset, motus reverentia doniexinde, sicut 
ipse testatur, procedentis, ut taceam passionum 
omnium humanarum, polius dixerim irrationabi- 
lium compressionem, Beatus hic certe et vere per- 
fectus homo fuit, qui sibi omnino conscius erat 
collateralem Deo sapientiam non quidem petiisse 
palam, sed vere accepisse,etsi nonpropalaret quo- 
modo eam receperit, utpote jactantiam oris usque- 
quaque declinans; quam id tamen verum esset 
sermone simul et opere declarans, Prorsus enim 
aversus a mundo et omniaffectu irrationali supe- 
rior, atque ut verbo absolvam, eque faciendo ac 
speculandophilosophari edoctus, omnia simul con- 
temnebat et nihili faciebat omnia; quippequi tem- 
poralia et terrena cuncta potius non esse quam 
esse credebat; atque illius pr&cipui boni duntaxat 
cupiditate flagrabat, quod supra nos est atque, 
ineffabile, et quod universa que sunt suam ha- 
bent vel accipiunt essentiam. 


&6. Sed, o repentinum casum ! aut potius, euge 
preclaram beati nostri exinde probationem ! qua 
manifestius debebat monstrari, quam subditus et 
quam promptus esset ad Patris sui spiritualis man- 
datum, quantamque obedientiam ei deferret. Ca- 
nenti preeterexspectationem supervenit senex,verba 
audit, rem intelligit, indignatur ut contemptus. In- 
greditur ergo ira tumens et plenus furore ac veluti 
meram bilem spirans: neque intueri eum voluit, 
sed plane aversans serioque repellens, vix demum 
verbo, eoque acerbitate pleno, dignatur merentem: 
Ita, o miser, precepti oblitus es ? Heiccine promisi- 
sti ? Heeccine elegisti, quando renuntians mundo, 
cogente nemine aecessisti ad nos ? Non meministi, 
quot quantisque rejicientibus te, eoforsitan quod 
morum tuorum pravitatem intractabilitatemque in- 
trospicerent, solus ego te (quod utinam non fecis- 
sem l)susceperim indiscipulum, mea teinstructione 
dignatus ? nonsanein spes ejusmodi ac talem finem 
non profecto, per ipsam vite, monastica regulam: 
non, perordinemillum pulcherrimum quem a prin- 
cipio observarunt, qui veresolitudinem elegerunt : 
non,per speciosissimam clarissimamque nigredinem 
habitus, venerabili Pachomio de cellis monstrati;sed 
utteprout oportetcorrigerem, etomnem qua inflaris 


n 


C 


D 


ἔνθα παν- 
των ἐστὶν ὦ σωτηρία. Ὢ πόσης τοῦτο "tuti φίλοσο- 
φίας τὸ βραχυσύλλαθον | βραχυσύλλαδον γὰρ, πρὸς 
ὧν παριστάνει ἔννοιαν * ὢ πὸσην σοφίας 
αὐχεῖ αςγαλόνοιαν τὸ εὐόριστον τοῦτο καὶ εὐμνομί- 
Γενιχῶς 


Τοὺς µεταστάντας εξ ἡμῶν ἀνάπανσον, 


πλατυχῶς 
νευτον | ἀποφαίνεται, ὁλιχῶς ἀποδείχνυσι, 
σεμνῶς ἀναγχάδει μηδὲν ἡγεῖσθαι τὸν βίον, μηδὶν 
τὰ παρόντα λο/ίδεσθαι. Εἶπέ mou τῶν αὐτού λόγων 
xai Σολομὼν παραπλήσια, ὁ πάντων μετὰ πάντων 
μεμαρτυρημένος σοφωτοτος * xai simt μὶν ἄξια τῆς 
ἕς ἄνωθεν ἐσχήχει σοφίας, καὶ ἐγνωμοδότησεν ὡς 
δαυµάσια ^ ἀλλ οὔμενυν διαπαντὸς συνῳδὸ τοῖς 
λόγοις καὶ τὰ τῆς διαγωγῆς ἐπεδείδατο : «ioi γὰρ 
τὸς ἐκεῖθε ὡς αὐτὸς ἐκεῖνος μεμαρτύρηκε Oups, 
παρίηµι λέμειν παθῶν ανθρωπίων ἢ μᾶλλον ἆἀ)ο- 
Ὑωτέρων χατὰσχεσιν. 'O δὲ Ύε µακάριος οὐτοσὶ καὶ 
τέλειος αληθῶς ἄνθρωπος, ὅτι καὶ διὰ πάντων Opo- 
λογῶν διετέλεσεν ἑαυτῶ, ὁ τὴν πάρεδρον Θεῷ σοφίαν 
οὐχ αἰτύσας piv φανερῶς, εἰληφὼς d' ἀληθῶς, si 
καὶ p ἐξεῖπεν, ὡς εἴληφε, πάντη πως ἐχχλίνων 
προΐεσθαι μεγαλοβῥημοσύνην τοῦ στόματος, καὶ 
λόγοις ὅπως ἀληθείας ἔχει καὶ στάσεως ἑγνωμά- 
τευσε, χαὶ ἔργοις αὐτοῖς διεχλεύασε, καθάπαξ τοῦ- 
τον ἀποστραφεὶς, καὶ παντὸς ἀλογωτέρου πάθους 
ανώτερος φυλαχθείς ' ἁπλῶς τε εἰπεῖν κατάλληλα 
τῇ θεωρίᾳ τὰ περὶ τὴν πρᾶξιν ἐφιλοσόφησεν, ἄπανθ 
ὁμοῦ περιφρονήσας καὶ τοῦ μηδενὸς ἀξιώσας, ὧς 
οὐχ ὃν μᾶλλον X ὃν λογισάμενος ἅπαν ὁμοῦ χθόὀνιόν 
τε xa χρόνιον, οὐδὲ µόνου καὶ κυρίως ὄντος τοῦ ὑπὶρ 
ζ μᾶς ἔκείνου καὶ ἀποῤῥήτου, παρ) οὗ πᾶν ἐσχόκει b 
λαμβάνει τὴν ὄντωσιν, διάπνρον τὴὺν ἔφεσιν ἐσχηκώς. 

pS3. 'A))' à περιπτώµατος αἰφνιδίουἱ 7) μᾶλλον 
εὖγε τῆς ἐνθένδε λαμπρᾶς δοκιµασίας τοῦ μάκαρος ἶ 
δι ἧς ἔτι μᾶλλον ἐμφανίσαι τὸ εὐπειθις ὤμελλε xai 
εὐήκοον ὁπόσον εἰς τὸν πνευματικὸν ηῦχει Πατέρα, 
xai oixy ἐκέχτητο τὴν ὑποταγήν. ᾿Εφίσταταί οἱ 
παρὰ προπδοχίαν μελωδοῦντι ὁ γέρων, ἀκούει τῶν 
λόγων, συνέησι τοῦ ἕργου. ἐκθαίνεαι περιφρονΏ- 
θείς. Εἴσεισι γοῦν Ὑγέμων θυμοῦ x«i πλύρης ὀργᾶς, 
χόλον ὥσπερ ἀποπνέων, xxi μηδ’ ενιδεῖν δῦθεν ἐδέ» 
λων, ἀλλὰ τελέως αποστρεφόµενος, xXx ψυχᾶς του- 
τον ἀποποιούμενος ὀψὶ δέ ποτε καὶ µόγις λύιου 
καὶ λόγου μεστοῦ πιχρίας Ὀξίωσεν * Οὕτως, ἆθλια, 
τῆς ἰἐντολῆς ἐπελάθου ; Ταῦθ᾽ ὑπέσχου ; Taura προ- 
tov ὅτε τοῦ χόσμου ἀποχεχώρηχας, xoi παρ) ἡμᾶς 
ἀναγχάσαντος μηδενὸς «/έγονας ; Οὐκ οἶσθα ἐφ᾽ ὅτῳ 
σε προσείληφα, δείλαιε; Οὐ µέμνησαι πόσων σε καὶ 
οἵων οὐ προσδεχοµένων, τὸ τοῦ τρόπου τάχα κατο- 
πτευσάντων σκαιὸν χαὶ ὁνσάγωγον, μόνος ἔγωγε 
προσηκάµην, ὡς tiÓt μὴ ὤφελον, x«i µαθητείας 
ἠξίωσα, oux ini τοιαύταις ταῖς ἐπίσυ, οὖκ ἐπὶ 
τοιούτω, οὗ μὰ τοὺς τῶν μοναχῶν ἵἱερωτατους Üt- 
σμοὺς, οὐ μά τὸν συντηρηθεῖσαν ἀρχῆθεν εὐταξίαν, 
τοῖς πρὸς ἀλήθειαν τὸν µονάδα ᾖΛβίον ἀνελομέοις, 
καὶ τὴν χατὰ Θεὸν πολιτείαν ἀσπασομὺοις, οὗ μὲ 
τὴν ὁραθεῖσαν ἄνωθεν Παχωμίῳ τῷ θεσπεσίῳ (20) 


(20) S. Pachomii prolixa et antiquissima Aota damus 44 Maii, ubi num. i5 refertur regula, 


ΙΝ S. JOAN. DAMASCENUM. 


810 


ταύτην χαὶ λαμποοτάτην αελανειαόνη- Α tui estimationem subigens, per viam salutis sine 


ὡς dío) σε Χαταοτίσαιµι, xal σε gu- 
λυποτάξας ὅπαταν οἴησιν, οπουσχόπτως 
ωτηρίαν διαθαίνειν καθοδηήσαιμι. Nov 
)» ἑαυτὸν ἀποταήχων Αἰβίοπα, ἡ χαο- 
ειν ὁοθὰ μεταμανθάνειν ἐχβιαζόκενος, d 
50v ἀπευθῦναι πειοώμενος, f ti τί τε 
ὠτόθεν ὁυσμιεταθλέτων, καὶ ἀπὸ γύσιως 
. κατεπειγόµενος. Ἔνθεν ἂν xai tig πα- 
woíunv, xai d» παροιμία καθηχόντως 
μοι, ἂν χατὰ τῶν ἀγρόνως τι καὶ µάτην 
µένων ἐπιφέοειν αἴδασιν οἱ πολλοί 
τοις 


* x«t 


ἐπιχεγείοηχα, καὶ ἐπὶ µαταίοις 


ἐσπούδαχα, x«t ἀληθῶς 


offendiculo transeundam deducerem. Nunc autem 
deceptum me vjdeo lavando £thiopem, et cancrum 
docendo recti gressus rationem, ac lignum tortum 
erigendo, aut si quid aliud difficile mutatur, contra 
naturam tentando. Quapropter in derisum factus 
sum, quadratque in me proverbium, quo plerique 
utunturcontra eos quialiquid imprudenter ac stulte 
aggressi sunt : etenim copi facere, que perfici non 
poterant, et super aquas scribere volui.Nunc ergo 
exi statim, discedea me, vade post perversam co- 
gitationem tuam. 

χαθ᾽ ὑδάτων 


γράφειν τεθί- 


ἔξελθε τὸ τά κος, ἀπ᾿ ἐκοῦ (/ενοῦ, καὶ τῆς σῆς ὀπίσω πονηρᾶς διανοίας παρεύθητι. 


j" » s - » f E * 9 9 
απαοκκ/)ττα ερηνει ΤΕ 9 χαι 7107 Β 


Puyóptui, xai πλεῖστα jnto συγγνώµης 
δ «2 γίρων σοβαοὺς ἵστατο, συχνοὺς 
τοὺς λόγους, μᾶλλον δὲ μακροὺς ἔπισυν- 
χλευασμοὺς τέλος τῆν γχειρὸς τόνδε 
Οὐδὶν τὸ ἀπὸ τοῦδε σοι τὲ x4uoi xotvóv, 
ρωπε * orm yog» σοι καὶ βουλητὸν, ἄπιθι. 
τούτοις. ᾽Αλλὰ τές ἂν ἐντεύθεν ἐχφρά- 
ουα, τὸν κὐπετὸν, τὴν χατήψειαν, τὸ τῆς 
26, τὴν τοῦ σώματος τῆξιν, τὸ ἀφήρητον 
ἀπαράχλητον "sos ; ΟΥχ οὕτω πάλαι 
'Ad&u -ῆς Ἐδεμ ἐξωσθεῖς, ὡς γε οὗτος 
& χατ ἐκεῖνν ἐλπίδε χλαπεὶς, ἀλλὰ συµ- 
τοὺς τὸν ἀδελφὸν Ὀπαχθεὶς, καὶ τῆς τοῦ 
χς ὑπίο φιλαδελφίας ἀπιλαθείς. Αλλὰ 
νοῦν ἔπεισιν [(εὐοετιχὸν γὰρ € yx, 
τὸ βιαδόμενον πολυκή χανον) ὡς, ti τοὺς 
"τῶν μοναχῶν ποοσιὼν καταδνυσωπέσειε, 
τε σφίσιν ἀποχοήσαιτο πρὸς τὸν Ὑέροντα, 
χἰδεσίµους ποοθάλοιτο, ἴλεων αὖθις ἂν 
, καὶ τῆς προτέρας µαθητείας καταξιω- 
i$ ευτεῦθεν σωτποίας οὐκ ἀστοχύήσειε. 
το δὴ xci ποιεῖ ' xai ἀπίασιν ol σεανοὶ 
tot Ὑέοοντες, ὡς ἂν δὴ τὸν παιδευτὴν τῷ 
αταλλάξειαν, χαὶ τὸν υἱὸν ἐπαναγάγοιεν 
'AXA εὑρήχεσαν x«t ἀδάμαντος ἐκεῖνον 
ν * οὖδεν γὰρ ὅ τι καὶ παρεδέχετο, οὐδινί 
ἱλέσσετο. Ὡς δὲ σφοδρῶς ἐνέκεινο, xai 
|; αὐτὸν Όπερ τῆς ἀσυμπαθείας ταῖς ἐπιτι- 
Ιείκννον ἐνεχόαενον xai µείζοσιν ἤπερ 6x 
οἷας [παοακοῆς] ἐκεῖνον (ἐξὸν yàp, ἔφα- 
Ἱέρα] ἐντολῇ τὸ τοῦ μαθυτούῦ Διοοθώσασθαι 
χάτης ἁμαρτίας, μήτε μὴν µμετανοοῦντα 
. μήτε τὴν Ὁπἒο του ἐπικλήματος εὐθύνην 
wv), οὗτος ὑπολαθὼν, Αλλ' εἰ παριδεῖν 
τῆς τρὠτης παράβασιν ἐντολῦς, τῆς δευ- 
οο δὴ γενέσθω ταύτης ἐχπληρωτὴς, Ὅλην 
) πεοιελθέτω, x«i τά τῶν οἰχιδίων, X δὴ 
σωτύρια (21), 


σαρωσάτω τὰ λύματα. 


tescripta ab angelo, in qua fit mentio me- 
2, lebitonis seu superpellicii linei, et cu- 
jus licet non explicetur color, nigrum 
inc fuisse facile quivis credet 

. verbum, zdicularum, quas sellas appel- 


47. Joannes vero prostratus humi flebat incon- 
solabiliter, causam exponens multumque pro venia 
exoranda supplicans. Econtra senex stabat rigidus, 
increpantia verbainlongum protrahens, seu potius 
prolixas invectivas colligens : denique manu eum 
apprehendens, Nihil, inquit, ex nunc tibi ac mihi 
commune sit, o homo; quo voles abito. Egreditur 
ergo: verum quis valeat explicare ejus lacrymas, 
planctum, gemitum, afflictionem animi. emaciatio- 
nem corporis, doloris intolerabilis et inconsolabilis 
tristitie acerbitatem ? Non sic olim e paradiso eje- 
etus Adam luxit, quemadmodum hic, non vana ut 
ille spe deceptus, sed affectu fraterne commisera- 
tionis supplantatus: et charitatis causa domo pa- 
terna expulsus. Ut vero aliquantulum in se rediit 
(industria autem res est necessitas, et quisquis 
vim patitur, multum contra molitur), Quid si, in- 
quit apud se, primoribus monachorum supplex 
fiam, iisque ut legatis ad senem deprecatoribus 
utar, ut me priori disciplina dignetur, neque re- 
pellat a salute, quam inde exspecto ? 


48. Dictum, factum. Abeunt venerandi illi et 
sancti senes, ut discipulum magistro reconcilient, 
filium reducantad patrem. Sed adamente reperiunt 
durioremillum, nihil enim suscipiebat neque se pa- 
tiebatur emolliri. Cam tamen instarent vehemen- 
tius, ostenderentque quod graviores pro sua incle- 
mentia daturus esset poenas, quam pro inobedien- 
tia alter, Licebat enim, inquiebant, iterato preece- 
pto corrigere in discipulo quantumcunque gravis 


D delicti lapsum ;nequeconvenit non admittere poeni- 


tentem,acnesatisfactionem quidem quam pro culpa 
vellet explicare ; reposuit ille: Si primi prece- 
pti transgressionem dissimulare me vult, age, se- 
cundum adimpleat, Cireumeat lauram totam et 
latrinarum sordes expurget.Hoc audito illi averte- 
runt vultus, discesseruntque pudore pregravati, 
cum ex una quidem parte considerarent viri vene- 


jamus, ita, ad hujusmodi necessitatem honestiori 
vocabulo explicandam, varie apud nos gentes 
utuntur voce sedis; Suidas autem, que hic neu- 
traliter σωτήρια, feminine scribit σωτηρίας, vult- 
que dici ut σέλλας, σελλὰρια, ἔδραςο 


81i 


CONSTANTINI ACROPOLIT E. 


872 


rabilis honestatem; ex altera vero obsccnitatem A Τοῦθ) ὡς ἤκουσαν, ἀπεστράφησαν τὰς ὄψεις * καὶ 


sordium cogitarent. 


49. Quid porro Joannes? Vidit revertentes illos 
(ex quo enim ingressi erant, letum aliquid ad iis 
se auditurum prestolans, ferventi ad Deum depre- 
cationi instabat) et accedens interrogat, quid velit 
Pater, et quid pro delicto fieri jubeat. At illi primo 
nonaudebantrerm eloqui, reverebanturenim virum 
ob generis in eo claritatem, nec minus ob virtutis 
excellentiam. Ut ergo vidit nihil se interrogando 
proficere, ad eorum sese prosternenspedes, magna 
voce, Edicite, inquit, Patres, quid velit Pater 
meus : ecce enim paratum me ad mandatum ex- 


plendum et quidquid voluerit exsecutioni mandan- B 


dum. Tunc rem, ut erat, exposuerunt, avertentes 
vultum et prout decebat erubescentes. Ast ὁ cor 
contritum ! o spiritum humiliatum ! propter que 
non solum non despexit illum Deum autsalute qua- 
licunque dignatus est, sed omnino magnifice et 
splendide eumdem excepit, admirandis omnino 
premiis ipsum cumulans. Etenim vix audierat ver- 
bum, cum mox apprehensis manu scopis et co- 
phinum humero suscipiens abivit, velutqui animo, 
Deum ubique presentem vidente, etstatim manda- 
tum capessente, non secus quam de antiquo Israe- 
lis populo confitebatur David, hec Psalmi verba 
opportune concineret.Avertit ab oneribus dorsum 
ejus *,agravioribus utique etmagis pudendissarci- 


οὐχ ἧττον ptt' αἰσχύνης ἡ βάρους ἀπίεσαν, τὸ τε 
τοῦ ἀνδρὸς σεμνὸν καὶ περίδοξον ἀναλμγιδόμενος, 
x«i τὸ τῶν ῥυπασμάτων ἄγος διενθυμούμοεοι. 

pO. ᾽Αλλὰ ví περ ὁ Ἰωάννης: 'Opg τούτους ὕπο- 
στρέψαντας (iv γὰρ, ἐἑξότε καὶ εἰσύεσαν, πυθέσθαι 
τι χροστὀν ἐκδεχόμενος, καὶ θερμῶς ὑπὶρ τοῦδε τὸν 
Θιὸν δυσωπῶν)' τοίνυν καὶ ποοσιὼν εὐθύς ἐρωτᾶ, 
τί τε ὁ Πατὸρ ἐἔθέελει, καὶ 0 τι γε ὑπὶρ τοῦ ἀμπλαχί- 
µατος διαπράξασθαι βούλεται. Οἱ δὲ τη» μέν mpe- 
την ἐξειπεῖν οὐκ ηνείχοντο" Ὠσχύνον-ο yap τὸν dy- 
δρα τῆς τε ἐκ τοῦ Ὑένους πιοιφανίας καὶ τῆς d 
ἀρετῦς οὐχ ἧττον σεµνότχτος. Ὡς d' οὓκ ἀνίει ἀνι- 
ρωτῶν, πρὸ τῶν ποδῶν τε πισὼν, ᾿Εξείπατέ ot, 
Πατὶρες, ἐδόα, ἐξείπατε ví περ ὁ ἐμὸς Οέλει Πατήρ 
ἔτοιμος γὰρ ἐχκπληρῶσαι τούτῳ τό θελητὸν, x«i εἰς 
πέρας ἀγαγεῖν τὸ πρὸς βούλησιν. Μόγις dà τὸτε τὰ 
τῆς ἐπιτιμίας ὡς εἶχεν ἐξαγορεύουσι, τὰς ὄψεις ἀπο- 
στραφέντες, χαὶ τὰ εἰκύτα ἐρυθριάσαντες. Αλ & 
καρδίας ἐκείνος συ»τετριµµωος | ὤ τεταπεινωμένου 
πνεύματος | οἷς x«i οὐχ ὃτι γε Θεὺς τοῦτον οὗκ ἔξου- 
δένωσεν ὢ σωτηρίας ψιλῆς κατηξίωσεν, ἀλλὰ καὶ 
λαμπρὸς ἆγαν προσὺχατο, καὶ μεγαλοπριπῶς προσ- 
εδέξατο, καὶ θανμαστοῖς οἷοις ἀμείψατο γέρασυ. 
Οὐκ ἔφθη γὰρ ἀκούσας, χαὶ λαθὼν μετὰ χεῖρας vé 
πτύον καὶ ἐπωμισὰμενος χόφινο, ὡσὰν dà xoci ἐπὶ 
τῷ διαπαντὸς τούτῳ Θεόν ὁρῶντι καὶ αὐτόχρημα 
καταστάντι vot, οὐχ ἵὕττον αὖθις ἐπὶ τῷ πάλαι 
Ἰσραὴλ ἀνθομολογοῖτο Δαβίδ x«i εὐχαιρότατα φαλ- 
µωδοίη, ὡς ᾽Απηϊστησιν ἀπὸ ἄρσεων τὸν varo» αὐτοῦ, 


nis ; et manus ejus in cophino servierunt. Ferens C µαχθηροτέρων τε xat αἰσχροτέρων δηλαδὺ βασταγ- 


igitur necessaria ad sordium exportationem instru- 
menta, non scopis solum, sed etiam manibus eas- 
dem in cophinum collegit. 


50. Audiit hec senex, statimque emollitus, in 
occursum ejus velociter egreditur, colloque infu- 
sus deosculatur frequenter, alloquitur dulciter et 
dicta retractans appellat filium obedientie, divi- 
numqne hominem nuncupat ; seipsum vero beatum 
predicat, partim quia prefectus fuerat tante vir- 
tutis viro, tam magno, tam perfecto, tam incom- 
parabili ; partim quod submotisaliis ejusmodi mu- 
nus ipse esset sortitus. Denique amplexibus ejus 


utcumque satiatus, ingrediturcellam, Ίνα quidem D 


manu dexteram ejus tenens, dextero vero brachio 
dorsum ejus cireumdans; atque ex eo tempore illo 
utitur, non ut magister discipulo. neque ut filio 
pater, sed tanquam nobiliorum naturarum uni 
cum verecundia accedebat, vehementer ipsum ho- 
norans, et sicut conveniebat colens. 

981. Quoniam vero non expediebat lucernam abs- 
condi sub modio (neque enim parva hec calami- 
tas erat fideli populo, profundis in tenebris ober- 
ranti, et graviter valde prolabenti) nec equum 
erat omnino obstrui fontem (dum plebs Christiana 


3 Psal. Lxxx, 7. 


µάτων, καὶ ὡς αἱ χεῖρες αὐτοῦ iv τῷ χοφίω ἐδοῦ- 
λευσαν. Διαγχαλισάμενος οὖν τὰ πρὸς ἐχφόρησιν 
ὄργανα, τῷ πτύῳ δέ µόνῳ, ἀλλὰ καὶ χερσίν αὐταῖς 
διεχειρίζετο τὰ μολύσματα, xal πλερῶν τὸν χόφινον 
ἀνετίθετο. 

v. Tout! ἀκουσθὲν ὁ γέρων µειλίσσεται͵ xxt Ópo- 
μαῖος ἐφίσταται, καὶ περιφὺς τῷ τραχήκω, πεοι- 
επτύσσετο συχνὰ, προσωµίλι ἠδία": παλυφδέαν τε 
ἄγων, τέχνον ὑπακοῖς ἀπεχάλει, xci θεῖον κατωνὴ- 
µαζεω ἄνθρωπον * πλεϊστὰ τε ἑαυτὸν ἐμαχὰριδεν, oi 
ὅτι τοιούτῳ τὴν ἄρετην ἐπεστάτησιν, οὕτω μεγὰλω, 
οὕτω τελείω, οὕτω τοῖς ὅλοις απαραμί)λῳ, καὶ ei 
dà τοὺς λοιποὺς παραγχωνισµεάνος, τὴν ἡἉἈγεμονίαν 
αὐτὸς ἐκληρώσατο. Ἐπεί Ó' αὐτάρχως ἔσχε τῶν 
ἀσπασμῶ», εἴσεισι τὸν οἰκίαν, τῷ λαιᾷ µέν cic δεξιᾶς 
ἐχόμενος, θατέρα δὲ τῶν νώτων αὐτὸν διαγκαλιζό- 
µενος, καὶ τὸ ἐξ ἐκείνου οὔθ) ώς μαθητῷ παιδεντὲς, 
oj0' ὡς πατὴρ τέχνω χρώμεος Qv, ὥς τιι δὲ τῶν 
χρειττόνων φύσεων προσανεῖχε xoi δι αἰδοῦς iy, 
x«i τὰ μεγὰλα ἑτίμα, καὶ ὡς εἰκὸς ἐσεβὰδετο. 


να. Ἐπιί δ' οὐκ ἐχρῶν ἐπιπλέον τὸν λύχνον ὑπο- 
κεχρύφθαι τὸν µέδιμνον (οὖδε γὺρ o2dt µετρία πως 
ἐντεῦθεν ἦν à δηµία τῷ εὐσιδεῖ χαὶ θιίω σχουἰ- 
σµατι, ὡς ἐν βαθεῖ τῷ σκότῳ πλανωμένω x«i δεινὰ 
πάνν προσπταίοντι) μήτε μήν διαπαντὸς τὸν πογὺν 





IN S. JOAN. DAMASCENUM. 
9 λαοῦ διψει A verborum divinorum siti fatiscit et extreme pericli 









ετεσθαι Φίκαιων ἐτόγχανιν ὃν, 5 

λειποφυχουντος ῥηματω», καὶ τά ἔσχατα µι- 
τὸς τε καί κινδυνεύοντος, πώς καὶ riva 
58 τε λύχνος παῤῥησιάζεται, καὶ τὸ ἄγθονον 
lag ταύτης ἀναστομοῦται ῥεῦμα πηγᾶς, τὸ τε 
ὠννμον καταρδεὺει λάχος, καὶ τὸ θεῖον &vm- 
πλήρωμα, Ow τῷ σοφῷ τῶν ἥμείρων προ- 
(xai τά κατά τοῦτο διῳκονὀμχται. Θεός γάρ 
σιάξεται, πλήν οὐχ ὡς ᾿λβμααμ ἐν 
xvi κατά πὰροδον ἐπιγαίνεται, o3 ὡς τι 























Ἰαχώς διά πάλης τε xal vix διασχμαϊνεται, 
à τὸ μα προδιετύπου τῆς xod 





rper 
Άγεως θέωσι». Τοῦτο «/άρ οἶμαι 
θῆναι προὐπίφαινε, τὸ 






[η pm 
τὸν Ἰσραύλ 








» διαγ/Ώλει τὸ 
6 καὶ GU o« 





γὰρ ἓξ αὖ- 
xoti τῶν 
me» προσωμέλησε γόσιι, διὰ Παύτης καὶ νῦν 
ὃν ἁγλων καὶ ὄρχαγ/ίων καὶ mach» ὃν- ϱ 





» προτετίµηκε, καὶ ὁμιλᾶῖ καὶ διασαφῖ τὰ 
Ἰούλησω. 
MuR γοῦν τῶν νυκτῶν ἐπιφαϊνεται τι 












ἡ πάναγνος αὐτὰ Θεοτόκος, 
I 

Ἰόγων, καὶ φωστὶ 
ug τ 











α΄ πιρικαλύπτιις 
νύκτα μεσημθρί 
τὸν Ἰωώνην κοσμῆ και λόγοις τὰ 
φις σττρίξαι ταύτα 

à » copiez 
ται οιγώδη προβλήμ. 


xai, 





φως, καὶ 












κακίας 








ς τούτων και τὰ σοφίσµατα. Τε; 
xut γρίκης ὁ μοναχὸς ἀφυπνίζε 
Cu, not, ἄθρωπε 
δοβεῖσάν σοι χάριν 
ος παῤῥησίασο», i» ἰσχόῖ τὴν φωνὰν 

ῥήματα, θεῖα, και σύνθις λόγους 
ὥπταί µοι γὰρ ἡ τοῦ 
νου σώτειρα Ἰένους, $ πάναγνος Μαριὰμ, olg 
» τοῦ διεκώλνον χαλπαυουσα, και v 
42 αγοθρῶς κι 


εως οὖν 





t, και τὸν 





ον, φθέγξαι 
s πλήρεις τῆς ἄνωθεν" 









εἴγουσα. Τοΐννν 
κατασχέσεως σύγ/νωθι' σύγνωθι τῆς ἀφελείας 
sev. Καὶ ὃς μὲ μέγα γροήσας, μηδέ τι 
Ἰλαγμένον Ges ἐπιδειξάμενος, ἀλλ᾽ ἐπι ταντοῦ 
, και τὰν σύντροφο διατηρῶν µετριότητα, 
"* ἀντισυγχώρησι ἅμα xai τὴν εὐχὰν ἀπήτει 
τὸν ἐγχείρησω. 

Téuw δι ἄρα τοὐντεῦθιν ἐξέβιτο, και ὁποῖά 


ParROL, Ga. 0ΧΙ, 


Mot και τῆς 








tans egre spiritum ducil) age videmus qua ratione 
producta lucerna sit, et fluento copiosi fontis hu- 
jus reserato irrigata hereditas Christianorum, et 
divina plenitudo restaurata, Deo rebus nostris sa- 
pienter providente, et circa id satagente. Iterum. 
enim libereegit Deus: non tamen sicuti Abrahamo 
tanquam in trausitu apparuit intra tabernaculum 
neque sicuti nepoti ejus Jacobo per luctum et pu- 
gnam se manifestavit ; illam, inquam, luctam, quee 
communis nostre salutis magnum preefigurabat 
mysterium exinanitionem scilicet et susceptionem, 
alque ejus qui susceptus fuerat ex ipsa susce- 
ptione deificationem. In quo sane natura nostra, ut 
existimo, extremis hisce temporibus visa est Israe- 





αν iz' ἐτχὰ- B lemsuperavisse, quod eatenus incommutabiliter ac 


firmiter peccato inhierens, congressa cum Deo sit 
atque ab eo assunpta, atque ex eo ipso per quod 
labi ac relabi debuerat, non solum sanctificata, (ο 
tremendum mysterium | o prodigium obstupescere 
faciens animam rationemque transcendens !) sed 
etiam deificata et ab omnibus creaturis adorata. 
Non tamen, ut dixi, ad eumdem modum nunc li- 
bere egit (istee enim figure erant alterius rei allio- 
risque providentia), nunc autem per suam purissi- 
mam matrem, illud scilicet divinum et non manu- 
factum tabernaculum, ex quo prodiens inimicum 
superaverat, voluntatem suamsignificavit. Quoniam 
enim ex ipsa et per ipsam factus homo cum homi- 
nibus dignatus est conversari ; per eamdem,quam 
supra angelos archangelosque et omnes virlu- 
tes honoravit, locutus est et manifestavit que vo- 
lebat. 

52. Ergo nocte quadam apparuit seni Deipara 
et, Cur, inquit, hoc facis ? Quare obstruis fontem, 
divinis sermonibus copiose scatentem, et luminare 
abscondis, ac lucem obumbrans, noctem efflcis in 
meridie? Permitte Joannem exornare verbis Éccle- 
siam Dei ; permitte ut rectis eam dogmatibus 
slabiliat, permitte ut dissolvat perplexas intrica- 
tasque pessimorum sophistarum objectiones, per- 
mitte ut eorum sophismata et fraudes redarguat. 
Ad haec timore ac tremore impletus monachus ex- 
pergiscitur Joannem advocal, et, Eia, inquit, vir 
Dei, data tibi ad meliora gratia libere ex nunc 
utere, exalla in fortitudine vocem, loquere verba. 
divina, et compone sermones delapsa ex alto sa- 
pientia plenos : apparuit enim mihi generis nostri 
salvatrix, intemerata virgo Maria, succensens mihi 
quia te impedivi, severeque injungens, ut tuo te 
arbitrio sinam agere. Jgnosce igitur quod te cohi- 
buerim, ignosce senili simplicitati. Econtra Joan- 
nes, non elatus animo, neque ullam omnino in se 
inutationem ostendens, sed in eodein statu perma- 
nens, atque familiarem sibi modestiam retinens, 
ipse potius ignosci sibipetiit, et pro se ut oraret 
ad rem aggrediendam supplicavit. 


53. Qualia vero exinde composuerit et que s^ri- 
28 


B75 


CONSTANTINI ACROPOLIT&. 


876 


pserit, longi temporis prolixique sermonis opus A 7t συνεγοάψατο, μαχροῦ πάντως του χρόνου xxt τοῦ 


foret exponere : igitur neque omnia neque ordine 
suo dicam, sed pauca admodum, quie mihi in 
mentem venient, indicabo : partim ut iis, qui ipsa, 
jam antea noverunt, memoriam renovem ; partim 
ut nota faciam iis, qui eorum cognitionem necdum 
sunt assecuti. Exornavit ego primum concinnis 
suis melodiis preeclaram Salvatorisressurectionem, 
idquenon simpliciter sed mulüfarieac diversimode, 
inventione variarum cantionum,alternaque earum- 
dem inter se mirabiliter connexarum vicissitudine. 
Sed et pro reliquis festis, quibus religiosa plebs 
congregatur, unum aliquod sibi proponens eorum 
mysteriorum, que Dominus ac redemptor noster 
homo factus complevit, plurima eaque pulcher- 


rima composuit. Deinde etiam sanctorum memo- g 


rias similiter honestavit, ita ut tantum non omnes 
ad similem zelum evehat, atque ad ipsam eorum 
imitationem disponat ; facit enim ad exemplum 
martyrum generosos, quicunque ad concinendos 
martyrum hymnos accesserint, et ad omne, quod 
ierrenum vel carnale est, sic affectos, quemadmo- 
dum ii qui istis superiores sancte vixerunt, quan- 
docunque laudatorias de iis componit odas qui 
vitam sic egerunt : eosque suis glorificans canti- 
bus alios ex aliis. canentes dico et audientes, si- 
mul omnes ad meliora ac diviniora tansfert. Illa 
porro, quse aliter diffuse exposuit, quis valeat si- 
gillatim numerare ? 

54. Ceterum hec aliaque dimittam, quomodo 
preteribo encomiasticos sermones, quibus vene- 
rande festivitates circuinsonant, quique ad divi- 
niorem vere inelioremque choream invitant ? quo- 
modo transiliam fontem scientie inde emanantis, 
ut non saltem in transitu exinde hauriam ? ut ad 
relique festivitatis. cursum robustior evadam, 
quando me deficere in stadio sensero ac desperare 
coronam. Cum enim illius memini, evagantem fo- 
ras mentem continuo revoco ; cum ejus memini 
vere magis rationalis videor, ipsa ratione pruden- 
tius uti valens ; cum ejus memini, repente inve- 
nior esse solidus pre aliis cunctis theologis et 
multo illis intelligenlior. Oh quot mysteriorum no- 
titiam brevi temporis spatio mihi sentio infundi { 
&d quantàm evehor magnanimitatem ! Calco hu- 


mana, scindo aerem humidiorem hunc et cireum- D 


fusum terre, quin et alterum puriorem trans- 
cendo, et tantum non procurro ultra e:thera atque 
ad tertium ccelum pertingo, ct que non licet lo- 
qui, effari doceor, plenus enthusiasmo inultumque 
meipso melior : parum enim abest quin illius 
causa in ccelum ascendam totusque divinus fiam 
et plane spiritualis, atque intelligendi facultate 
equalis angelo factus videor. Disco que ad imma- 
teriales substantias pertinent, et quomodo nove- 
narius chorus ad trinarium reducatur, prout ordi- 
natus est, cognosco et admiror;insonant mihi 
ineffabiles eorum doxologie, et pene compellor 
una cum iis diversimode canere aique laudare 


λόγου δεομενα" ovy, ἅπαντα piv κατὰ puÜpov εἶποι- 
μεν, oia, δὲ λίαν, xat ὅσα νῦν ἡμῖν sig μνήμην 
κει Σπλωσομεν, τούτο uiv τοὺς φθάσαντας ἐπελθεῖν 
ἀναμιμνήσκοντες, τούτο δὲ και τοῖς µύήπω περιτν- 
χούσι /νωρίνοντες. Κοσμεῖ μιν οὖν τὰ πρὼτα τοῖς 
στιχηροῖς αὐτοῦ µελωδήμασι τὴν τοῦ Σωτῆρος γαι- 
dox, ἐξανάστασιν' και οὐχ ἁπλὼς οὕτω  xoTusi, 
πολυειδῶς δὲ xat ποιχέλως, pibus τε διαφόροεις εὐοί- 
σεσι και (αυμαστῶς οἵως ἐναλλαττομέναις ἐγγντησι 
καν ταῖς λοιπαϊῖς dà τῶν πανηγύρεων, ἐφ᾽ alc ὁ εὖσι- 
θὲς λεὼς ενθεάφσοµεν, £v τι πάντως προτιθέντες τὸν 
ὀσαπερο Λεσπότης xat Ῥύώστης ἑνανθρωπήσας die 
τετέλχε, Ἆαι τὰ εἰχόύα ἐπαγαλλόμενο, κχάλλιστά 
τε xat πλεῖστα ξυνίθετο. Πρὸς δὲ και μνήµας ἁγίων 
τοῖς ὁμοίοις λαμπρῶως χατεκόσμησε µὀνον οὖν 07x 
ἐπαίρει πάντας πρὸς ὅῆλον τὸν ὅμοιον, x«t ὑπαλι- 
φει πρὸς τὴν αὐτὴν μίμησιν x«t ydo πως ἀνδρείονς 
τίθησι κατὰ µάρτνοας, εἴ τω ἂν τύχοι τῶν µαοτὺ- 
pw» σννείρων Tí» ὑμνητέριον' x«t πρὸς ama» dt 
προσπαθεῖς σαρχικὸν τε και yZ(voy, κατὰ τοὺς ὁσίως 
χαι ὑπερ τὰ τῆδε βιωσαντας, εἴ τιι πάλιν τῶν οὗ- 
τωσι υυησάντων αινετηρίους εἴη σννθέµενος 
τοῖς ἆσμασιν, ἄλλονς ἁπλῶς ih 
 καροωµένους. ωετε- 
ποιεῖ, xat σύναμα πάντας πρὸς τό χρεῖττον και θειό- 
τερον μιταστοιχειοῖ. Α d' εἰς πλάτος ἄλλως ἐξέθετο, 
τίς ἂν κατὰ µέρος ἀπαριθμήσαιτο; 


τοὺς 
χαι καθωραίσας 


ἄλλων τοὺς 7' ἄδοντας, τοὺς T 


νδ᾽. Ἑάσω τἆλλα. (Αλλὰ πῶς) παρύσω τοὺς ἓγ- 
χωμιαστικοὺς τοὺς τὰς σεθασμίους εορτὰς περιχρθ- 
τουντας, οἳ dj πρὸς χορείαν µετακαλοῦν-αι θειοτέραων 
ὄντως και κρείττορα;, τὴν δὲ πηγὴν m; ox παρκ- 
ὁραμούμαι τῆς γνώσεως; ἢ πῶς οῦχὶ και έκ πάροδον 
ταύτης ἀρύσομαι; ἵνα πως πρὸς τὸν ἐφεξῆς dpóum 
ἀχμαιότιοος “έμωαι, ΛἈιπογφυχών ido) ἀπογυὺ- 
σκων τὸν Φίανλον, x«t ἅπαιγοοεύων τὸν στέφωον. 
Αλλά φὰρ ἐμνήσθην ἐχείνης, xa νοῦν παραυτὰ τὸν 
ὄύραθιεν συναγήοχα ἐμνύσθην ἐχείνης, και τῷ dri 
λογικώτερος ἀναδέθειγμαι, χρῆσθαι συνετώὠτερο 79 
λογω ὄνναμενος ἐμνέσθην ἰκείνης, xat, τὸ μεῖδον 
πάντων, ἀτφαλῆς Όεολογος παριυθὺς εὕρομαι, κι 
νοεοώτερος δή πως Ὑεγῶημαι. Ὢ πόσων ἐν &xaod 
μυστηρίων Όξιωθην | ὢ εἰς οἷαν χατήντηχα μεγαλέ- 
νοιαν' ὑτερπηδώ τὰ ἀνθρώπινα, διασχίνω τὸν ἀίδα 
τουτονι τὸν ὑγρότερον και περίγειον, ὑπερθαύω τῶν 
καθαρωτέρων, ὑπὲρ τὸν αἱθέρα θέω µικρου, και εἰς 
τρίτον οὐρανὸν φθάνω, x«t à οὐκ ἐξὸν λαλῆσαι 
γλὠσση μνοῦμαι, xoci ἐνβονσιασμοῦ πληροῦμαι, και 
μαχκρῷ κρείττὠν ἐμαντοὺ vívou&t: µόνον γὰρ οὐκ iv 
οὐρανὼ διὰ ταύτης ἀνέρχομαι, και θεῖος olo; «αθ- 
ίσταμαι, xxt νοὺς ἄντικρυς χοηµατίνω, και ισαγγι- 
λος τὴν χατάλτψιν ἀναδείχνυμαι. Μανθάνω τὰ τῶν 
ἀύλων ὡς παρῆκται δυνάμεων" τὸν ἐννεαδικὸν δι ἄκθ- 
σµον, τὸν είς τριαδιχὀν συναγόµενον, µόνον οὐχ ὡς 
διατέτακται και γινώσχω x«t ὑπεράγαμαι' ἐνηχοῦ- 
μαι τὰς ἀποῤῥήτους ἐχείνων δοξολογίας, xat πως δὲ 
συνεπαίροµαι τὴν «mn» Τριάδα και ὄντως μοναδικὴν 
Φιαφορως ἀνυμνεῖν και Ὑεραίριυ πολνειδῶς, Εννοῦ 


IN S. JOAN 
ἐς pif; τῆς ὑπερφυοῦς οὐσίας xai ὕπερον- 
ὃσεως ὑποστατικάς, ἰδιότητας, πρός δέ, ὥσπερ 
αν οὐσίαν τῶν τριῶν καταλαμθάνω 
των, οὕτω καὶ µιαν ἐξουσίαν ἐπιγινώσκω xxi 
v ὕβεν καὶ ἕνα καὶ ἀληθῇ ταύτην Θεόν, καί 
τῶν ὄντων τριττῶς ἀπερίγαπτον καί ἀληθῶς 
Ώπτον τὸ θαυμᾶσιον καὶ καταλαμθάνω καί 
t, Οὐ γοῦν φθάνω διαιρῶν εἰς τρα, καὶ σνν- 
ερὸς fv, τὸ μέν τοῖς χαρακτῆοαι, có δέ cd 
ε, τῷ µοναρχὶα. τῇ ὁμοουσιότητι, τῷ τε πρὸς 
Ότον αἴτιον ix τοῦ mpüroy καὶ αἰτιατῶν 
ὰ καί ἀπαραλλάκτω ταντότητι, οὕτως ἐπαὶ- 
οὕτω κουφίζομαι, οὕτω θανμασίως ἀνάγο- 
αἱ ὅλως τῶν ἐνταῦθα µετεωρἰζοµαι" xal θεὸ- 
ποκαθίσταµαι καὶ φαιδρότερος. 














Müfo; μέν γὰρ τις καὶ ποιητική τερατεία, 
δέγραώδης ἀνάπλασις, ὅτι xai ἐξίσης ἃ piv 
Φύλλια, οἱ δέ τούς ναπιὼδεις ψυχαγωγεὶν 
τοῖς καινοτέροις ἀκούσμασι" μὺθος oj», τὸν 
ἐς "Oxexvóv κατάγιω, κἀκεῖθεν λελουμχνον 
' λαμπρότερον. Πλήν ἔστι μῦβος, πάλαι μέν 
Ἴμενος, νῦν δέ διαπαιζόµενος τῆς δὲ γε 
Wow ταύτης πηγᾶς, μᾶλλον δὲ τοῦ ἁπλίτου 
7E» λόγων πελάγους, καὶ ἀδιεξιτήτου τῆς σο- 
ἄθους, οὐκ ἔστιν ὃς ἂν εἰ καὶ τι μικρόν ἀπο- 
νἀστερίσκος dye τῦχοι dv ἁφανής, καὶ οὐχ. 
Td τόν uy» τοῦτον iow ἀκτινοθολῶν, xai 











Ίατα διαυγάζων, ὡς ἀπ' ἄκρων φβάνων εἲς 
καί πὰνθ᾽ ὁμοῦ τῆς αἴγλης πληρῶν' ὁποῖοὶ 
"b πρὸ τοῦτου καὶ µετά τοῦτον ἐκλάμμαντις 
ας παγκόσμιοι, τήν οἰκουμάνην λαμ. 
σἱλεόν γηµι καὶ Γρηγδριον τούς ἀκλονλτους 
σεξείας προθόλους, τούς στεῤῥούς τῆς Ἐκκλη- 
Ἀμάθλους, τάς ἀῤῥαγεστάτας βάσεις τῆς 
(ταῦτα γάρ οὗτοι πάντα δεόντως ἀκονοιεν, 
"xai τά ὑπέρ ταῦτα καθηκὀντως ἄγαν κατ- 
sto) πρὀς dé τοῦτοις χα µετά τούτων 
i τόν, τών Ἰλῶτταν χρυσοῦ», τόν ὁμῶνυμον 
καί ὀμόντροπο», xal τοῖς πᾶσι πάντη xarà. 
οὐ δὲ γάρ ἂν φαΐην ἐφὰμιλλον 3 συνὰμιλλον, 
Ότως ἀκριβές ἀπεικόνισμα, ὡς πρὸς εὐφυές 
ἀρχίτνπον, καὶ διαγινὠσκω τοῦτον x«i ἀπο- 
Πλήν ἀλλ οὐκ ἀῤῥνσάμενον ζωμᾶ- 
iab τῶν τυα καθ ἡμᾶς τῶν ἀμυδρῶς δῆτα 
σμῖνων, καὶ ἀκτῖνος ὥσπιρ ἀποπᾶῦσει διην- 
ων, ὅλον ἀνελθεῖν φωτειότατον, 
τατον, καί ὅλον θεοειδῖστατον : 





i- 














καὶ ὅλον 


Ti pot Ἄϊγειν λοιπόν; ὡς παρεῖται Σταγειρὶ- 
τά τῆς γριφώδους τεχνολογίας καί τῆς πολν- 
ςς περί φύσεως καὶ γυσικῶν ἀρχῶν ixÜtrwos; 
2ῶπται µετά τῆς ὑψηγορίας (ὁκνὼ "dp pivat 
ας) καὶ τῶν οὐκ ἀσφαλῶν περί jugis Ύνω- 
ikrow, d τερατευμὰτων μᾶλλον εἰπεῖν, à πο- 
Ἰηναῖοις Πλάτων xa τοῖς Ἕλλησι διαθὀητ 
λοιπός τῶν φιλοσόφων ὁμιλος ἐκείνοις δοξών, 
-d' ἐναντίων, κατέγνωσται ; Αλλά ταῦτα μέν 
, "b καί μεγάλα ἅττα τυγχάνει, καὶ ἀληθῶς 





DAMASCENUM. 878 


A simplicem ac vere unicam Trinitatem. Intelligo 
supreme essentire acsupersubstantialisnature hy- 
postaticas proprietates, imo ipsam unam trium 
personarum essentiam quodammodo comprehen- 
do, sic unam potentiam potestatemque cognosco: 
quo fit ut ipsam intelligam adoremque unum ac ve- 
rum Deum,solumque inter omnia quee exsistunttri- 
pliciter indefinibilem ac prorsus incomprehensum. 
Cum igitur in tres divido et in unum conjungo, 
tres in proprietatibus, unum potentia, auctoritate, 
consubstantialitate, et ea quie est causatorum om- 
nium cum prima causa dependentia, indissolubili- 
que ipsius identitate; sic extollor, tam levis fio, 
tam mirabiliter sursum agor, ut ex iis quee isti 
sunt totus suspendar, atque inde divinior splendi- 

B diorque mihi ipsi restituar. 

35. Fabula est figmentumque poeticum, seu po- 
tius anile commentum, quo zqualiter hinc quidem 
infantuli, inde pueruli consueverunt oblectari, 
novitatibus audiendis gaudentes ; fabula est, in- 
quam, qua dicitur sol in oceanum mergi, ibique 
ablutus illustrior resurgere. Ut tamen hec sit fa- 
bula, olim celebrata, nunc explodenda: qui vivi- 
fluo isti fonti, aut potius inenavigabili sermonum 
pelago et impenetrabili sapientie profundo se im- 
merserit, fieri non potest, quantumcumque parum 
ipse scintillet, tanquam exigua alque inconspicua 
stellula, quin instar magni hujus solis radios suos 
diffundat atque extrema quieque collustret, tan- 
quam a summis ad summa procurrens et splen- 

6 dore suo simul omnia replens : quales nonnulli 
anteetpostipsum quoqueeffulserunt, velut pulcher- 
rima luminaria, universum terrarum orbem 
illuminantia, Basilium atque Gregorium intelligo, 
inconcussa pielatis antemuralia, firma Ecclesie 
fundamenta. integerrimas fidei bases ; itasiquidem 
ipsos nuncupabimus non incongrue, quin et emi- 
nentioribus cognomentis appellari possint ;cum 
illis vero atque post illos Joannem, aureum illud 
os, huic nostro cognominem ac moribus similem 
eique comparandum neque enim ausim dicere 
tqualem vel comqualem ; sed vere accuratum 
exemplar, velut ad archetypi elegantis formam 
expressum, agnosco illum atque demonstro. Ve- 
rumtamen nunquid sine fundamento quis dixerit, 
aliquem nostri temporis modice duntaxat, illumi- 
natum et velut radii unius evibratione coruscan- 
tem, non posse fieri totum clarissimum, totum 
splendidissimum, totum deiformem ? 


56. Nunc vero quid attinet dicere, quomodo pre 
Joanne contemnendus sit Stagirita cum sua enig- 
matica disserendi arte atque multiplici expositione 
nature et naturalium principiorum ? quod parvi 
faciendus sit cum sua grandiloquentia (non enim 
ausim diceretheologiam) cumque sua male funda- 
ta, aut, ut verius loquar, monstrosa de animabus 
sententia ille apud Athenienses et. Greecos ceteros 
nominatissimus Plato? quod despicabilis fuerit 
tota philosophorum turba, eadem oum illis seu 


D 








819 


CONSTANTIAM] ACROPOLIT A. 


potius contraria sentiens ? Preetermiltenda namque Α ἀξιάγαστα. "Ayt δέ χα αὖθις τύν ὑπέρ τῆς sümw 


hec mihi sunt omnia, quamvis magnifica et con- 
sideratione dignissima ; iterumque dicendum de 
libertate beati, qua pro pietate decertavit, et zelo 
quem habuit instar Phinees contra fornicantes in 
suis adinventionibus sive temerariis ausis, etim- 
prudenter agentes contra immaculatas veneran- 
dasque imagines. Imagines (vah audaciam !) quas 
in memoriam incarnati Salvatoris, et eorum qui 
proipso decertaverunt aut alias reliogiose juxta 
legem Christi vixerunt sanctorum, jam inde a prin- 
cipio predicate fidei efformare didicit universitas 
Christianorum. Quamvis nimine presens, eminus 
tamen emisit jacula contra improbos, qui opinione 
ac feedo ratiocinio suo conspurcaverunt aut etiam 
omnino aboleverunt sancta : et epistola sua, velu- 
ti hasta bene collimata, confixit filium Leonis, 
ejus qui primus a veritale exciderat, de quo etiam 
jam ante dixi, pauca ex multis circa eum in histo- 
riam relatis seligens : nunc autem nominandus est 
mihi (velle enim vos credo) is, qui ex eo natus, 
secundum ejus exemplum regnavit. Constantinus 
hic fuit, qui nihilominus, quin etiam multo magis 
quam ille, insanivit, animo utique impudentissimo 
et homo stercoreus; de quo non possum; imo abo- 
minor enarrare, quid ei, nescio quaratione, in ba- 
ptismo contigit, contrarectam doctrinam aut potius 
contraipsum baptisma, in presagium, sive ut potius 
dixerim, in manifestam futuri eventus prenotionem. 

57. Ilic ubi ad virilem pervenit &tatem, quod 


utinam non fuisset! quid non admisit sceleris ? (C 


quid turpidinis non patravit? Feedius quam paler 
suus inquinavit Dei populum. Sed o solertissimum 
consilium sancti! o plagam opportunissimo tem- 
pore inflictam! Phinees quidem Israelitam in sua 
observavit nequitia, et hastam intorsit, atque pro- 
palavit peccatum, et ceeteros eo exemplo emenda- 
vit : sed uno solum in loco repressit crimen, so- 
losque presentes avertit a scelere. Joannes vero 
vehementer zelosus pro Deo, et supra nos intelli- 
gens, accirca nos satagens jaculatus est quidem, et 
unacum peccato peccatorem confodit; sed statim id 
fecitubiquenotum,et momento pene temporis omnes 
sustulitiniquos, litteris ipsis revelans scelus ubique 
locorum inconspectu omnium, et deimpietate trium- 


phans. Macte tuo isto in Dei causa zelo, martyr p 


incruente ! Macte ferventi tuo ergaeumdem amore! 
Macte animi tui ad pielatis defensionem fiducia ! 
Macte illustri tua intrepidaque constantia in pre- 
dicanda veritate ! 

58. Quid autein ? an erga Deum resque divinas 
ita affectus hic fuit, et Deus eum non promovit, 
atquead maximaqueque suscepit ? Igitur quomodo 
cum eo egerit Deus, disce ; et quomodo eum sus- 
ceperit, audi. Suggerit llierosolymorum  anlisliti, 


tunc obtinenti thronum fratris Domini, Jacobi sci- - 


licet fervidi illius magistri atque praeconis verita- 
tis (quomodo autem suggesserit taceo, quia invisi- 
liliter per internam Spiritus motionem id factum) 


θείας παῤῥησὶαν τοῦ μάκαρος ἀναλάδωμεν, καί τόν 
ζῆλον ὃν κατά τὀν Φινείς ἴσχηκι, κατά τῶν ἔχπορ- 
νένσάντων d» τοῖς σφετῖροις αὐτῶν  Qtavoljuacu, 
tz οὖν τολμὺµασι, χαί αἰσχρῶς ἆγαν ἀπερυθρια- 
σάντων κατά τῶν ἀχοάντων χαί σεθασµὶων εἰχόνων 
(ἀδάλε τὀλμης !) ἃ εἲς ἀνάμνησω τῆς ὑπέρ ἡμῶν 
τοῦ Yw-Zpo; ἑνανβοωπήσεως, καί τῶν ὑπίο ταύτες 
διαθλησἀντων 5 x«i σεμνῶς ἄλλως x«i κατὰ Χοι- 
στὀν φχσάντων αγίων, ἄνωθεν £200; x«i m αὐτοῦ 
τοῦ κηρύγματος τό Χοιστὠνυμον ἀνατυποῦν παρει- 
)àgapt» πλθρωμα. Καί ο ἀκοντίνει, εἰ χαί μή 
παρών, αλλά πὀῤῥωθιν, χατά τῶν ἀκχολάστων γνὼμη 
χαί αἰσχρῷ λογισμῶ Αιθηλωσάντων ὢ καί TESTI 
δια/ραψὰμτων τά ἅγια' Dd, καθὰ Ttw δόρατι, 
εὐστόχῳ ^iv ἐπιστολῦ, τὸν 702 πρὼτως τῆς ἀληθείας 
ἐξολισθήσαντος jtov-o; ἔγγονον, περί τοῦ du καί 
ἔρθην προειροχώς μιτρι ἅττα, χαί ἐκ πολλῶν ὀλίγα 
τῶν Ἅἀνιστορημίνων περί ῥἐκίνου ἀναλεξάμενος 
γνωριῶ d' οὔν ὑμῖν καὶ τό ἐξ ἔχεινου, κατ’ ἐκεῖνον 
(Λούλεσθε γάρ ἴσως) δεδηλωχως ἐξ ὀνόματος, Κων- 
σταντῖνος οὗτος, ὃς οὐκ ἵττον, εἰ μή καί μᾶλλον, 
χατά τῆς" εὐσεθιας λελύττεκε, dà δυσωδεστὰτη 
Ψυχή, 6 κοπρὀφυρτος ἄνθρωπος. Οὐχ ἀνέχομαι, à 
μᾶλλον βδελύττομαι τὸν ἐν τῷ βαπτίσματι κατά τοῦ 
ὁρθού δόγματος. μᾶλλον δέ χατ᾽ αὐτοῦ τοῦ anri 
ἅματος, οὐκ οἵδ' ὅπως, ἐπισυμθάντα τοῦτο, πρός 
φοιρασμὀν 1, ἀλοθὲστερον εἰπεῖν, σαφῷ τον Ύενοσο. 
μϊνο» προδήλωσυν, εἰς ἐπήχοον ἐξειπεῖν. 

v$. Οὗτος sig ἄνδρας ἐλθών, ὡς εἴθε µή ὤφιλε, 
ti μέν τῶν ἀθίσμων ojx ἔπραξε; τὶ δέ τῶν αἰσχρῶν 
οὐχ έποὶησε ; Χεῖρον τοῦ Ὑεγεννηχότος 76 τοῦ Ote 
ἔθνος ἐμίανεν. ᾽Αλλ' εὖγε εὐστοχωτάτκς τοῦ ἁγίου 
βονλῆς | εὖγε καιριωτᾶτης πληγῶς! usi; μέν γάρ 
τήν Ίσραηλίτον τῇ x«xix συνδιεέρησε, x«i ἀνιτεὶ- 
νὶτὸ dópu, και ἐἑστολίτευσε 76 ἁμὰρτημα, καί τὸ &X 
ἐχείνου τούς λοιπούς ἐσωφρόνισε' πλην ép! (zi τὸ 
τόπῳ ἀνάσχτηκε, χα μόνους τούς παρατυχὀντας τῆς 
ἁμαρτὶας ἀνακεχαὶτισιν ὁ δέ τὀν ὑπέρ Θεοῦ Lilo 
οὗτος πολύς, ὁ τά ὑπέρ Du, συνετός, καὶ τά καθ 
ζμᾶς νουνεχής, RRTQXÓVILOE μέν, και τῷ καχῷ τίέν 
χαχὶαν συνεξεκεντωσιν ἀπανταχῆ ὃ ἀθρὸον ἀνίδι- 
δε, κα ἐν ἀκαρεῖ τοῦ χρὸνου πὰντας αυνὶστελεν, 
γράμαασι τοῖς αντοῖς πᾶσι πανταχῦ τών ἁμαρτίω 
ἀναχαλύψας, καί θριαμθεὺσας τὸ παρανοµηµα. Εὖγι 
σοι τοῦ κατά Θιόν ζύλον, µὰρτυς ὄντως ἀναὶμάκτεὶ 
Εὔγετοῦ Φδιαπὸρον πρὸς τὸν O1ió» φἰλτρου ! Εὔγε 7i, 
ὑπέρ τῆς εὐσιρείας παῤῥησίας | Ὑπἱρενγε σοι τοῦ 
περιφανοῦς καί ἐξ ατριστου τῆς Φυχῆς παραστὶμκ- 
τος ὐπίρ τῆς ἄληθειας κηρύγματος ! 

νπ᾿. Αλλά ri oU» οὗτος µέν οὕτω πρὸς τε Oto 
καί τά ὑπίρ Θιοῦ Θεός d' οὗ προσὶιτο, ἤ οὐκ iv e 
μάλιστα προσεδεχιτο; καὶ ὅπως τοῦτον εἶχι Os; 
µάνθανε, καί ὅπως προσιλάμθανον ἄκουε. "Ymoho- 
)tt τῳ τὼν Ἱεροσολύμων προστατοῦντι χαί τόν θρὺ 
voy κατ ἐκεῖνο καιροῦ τοῦ 'Adt)po0tos διεποντιι 
Ἰαχὼβου λέγω τοῦ διαπρυσὶου τῆς ἀλεθείας διδκ- 
σκάλον χαί xüpuxos (τὸ δ' ὅπως ὑποθὰλλει mepixpi, 
κοράτως γάρ καί du ἐπιπνοίας τοῦ Πνεύματοι), 





JN S. JOAN. DAMASCENUM. 


JUro» συγκαταλίξαι, καὶ τῶν κάτω À 
ü dvo καὶ 






^. Καὶ ὃς xpüt 
ἱεροθύταις συντά 
306m τὸ τυθῖν ui» maj, θυό- 
uui, ὑπὶρ τῶν ἅπαξ piv πεπτωκότω», 
) δὲ διασαλενοµένων ἡμῶν. Ti δι Θιὸς 
ως ἔχρισε, καὶ οὕτως ἀνέδεξιν, ὁποῖόν 
τοῖς πόῤῥωβεν διεδύλωσιν ; ὁ δ' ἑλιγώρη- 
ρῦκο, à ipi τονίας ὅλως 
Ours» οὐδαμῶς, μακρῷ yup πλιίων 
προῦυμίαν ἐγάνα, καὶ τωι θιρ- 

τοῦ σώματος ὑπωπιασμὸν ἀνιδείχότ, 
wect» ὑφηλότιρος, καὶ πρὸς πᾶσαν ἅλ- 
Ὡς yàp ἂν 

















ν τὰ 






npn 



















ÜeWwrew ἀρχεῖα, µείδονος ἐπιθὰς ἀξίας. B 
ain καὶ προθυµότερος, εἶπερ 
ς τοῦ τετιµηκότος ἐγκριθείη, καὶ αὐτὸς 


d» ἐπωσγίσαιτό οἱ τὸ ὀἀφειλόμενον, καὶ 
ἐπικρίνεὰν ^ ὡς δὲ καὶ οὗτος, πρὸς τοῦ 
μονου ἁγαηοῦ, τοῦ μόνου ἁλαθή- 
zs ἱερωσύνης Φιδεγμένος ἀξίωμα, 





ν΄ καὶ τιμιώτατον, καὶ µὀνοις 
πρὸς ἀλήθειαν καταλαµ- 
εὐθυμότερόν τε 


ὃν μέγαν τοι 





quas ἐπεληπτο, καὶ πρὸς 
"υντονώτερον διεγἠγερτο. 
έως, οὐχ ὅτι πρὸς πένταθλον, ἀλλ' εἲς 
(ὡς καὶ φάµενος ἔφθην) ὀποδυσάμενοι 
da ἐπιδείξαιτο" καὶ ὅτι γε πλείσ 
ὧν ἔκπληξω - ἦσαν δι ἄρα τ 
Επληρούντες ἄγγῶοι, oi καὶ τῶν ἀρώνων 
» ὑπιρογάμινι :καὶ Φαΐμονις περιτρέ 
αἲ ἀντικαβιστε 











mn 





a 






ς, καὶ πολύμηχάνως ἀντεγειρόμενος, 
ve; i γενναίως κατηγωνι- 











, ἁγέραστον 


καταλιπεῖν οὐκ τοῦ στε- 


τάχα np 
3, ὃν καὶ quur» προὐστήσατο, καὶ 
θιν ἀφορὼν, das ἐ 








ς ἆθλοις ἀκμαιότερον ἐπετείνετο, τΏος 
εγάλα διεπράξατο καὶ κατώρβωσε, Ti τὸ 
Ἐ γψεταιτ ών μακρῶν ἀναλαθεν iUt 
; καὶ τοῖς περὶ αὐτὸν λογάσι συγκαταλέ- 
ων καρτερῶν ἂγύνων διωωαπαῦσαι, 
Τοῦνν καὶ ἐπιτρέπει τοῖς τῶν ἀγώνων 
ηῆοις & ἀγασταῖς, καὶ οἳ λαμπρὰν λαμ- 
ακαρίαν ἀνεθηφότες τοῦδε yi, ἐς οὐ- 
αέρουσι, καὶ ταῖς τῶν ἁγίων ψνχαῖς σε- 
συγκατατάττουσιω, 'AXY ἴσως οὗ μικρά 
φισθέτησις τῶν ἁγίων but συνεπε- 
^is, ὅπη τε ὁ Πεῖος vào οὔτος τε-άξεται͵, 
καὶ πηίον προσταίη χοροῦ τῶν περὶ Θεόν. 
^ üp& τῶν μαρτύρων πληθὺς εἰς dm 
ἐπειδὴ καὶ Ἰαμπρῶς ἆγαν οὗ 
α τὸν ἀλήθειαν, καὶ μικροῦ δεῖ» τὰ ἔσχε 
ἂν is μετριώτερον οἱ θυμοὶ τῷ τορώννρ 
καὶ ἀφαιρεθείη μύες τῆς διξιᾶς, τάχα 





































882 


suggerit, inquam, ut presbyteris ascribatJoannem, 
et supernis atque celestibus mysteriis digaatum 
ordient ad ea quie in terris geruntur. llle ergo 
mox accersitum inungit, et inter sacerdotes collo- 
eat, utnagnamhostiam, Cliristum ipsum nempe, rite 
consacret, que semel immolata immolatur quotidie 
pro nobis, semelquidem lapsis, quotidie vero impelli 
ad lapsum solitis. Quem vero sic unxit et sic eve- 
xit Deus, quantique faceret etiam longe positis de- 
monstravit ; an deinceps negligentius egit, remisit- 
que industriam et circa virtutis. exercitationem. 
elanguit? Minime vero: sed exhine majorem multo 
animi alacritatem adhibere visus est; in subju- 
gando corpore ferventior, in se kumiliando subli- 
mior, atque ad omnem aliam virtutem robustior. 
Sicutenim eorum aliquis qui versantur in palatio, 
si ad majorem ascenderit dignitatem, promptiorem 
se ad obsequia exhibet, ut ab eo qui ipsum hono- 
ravit judicetur id meritus, secum ipse rationem 
iniens quo pacto debitum suum juste exsolvat : ita. 
etiam Joannes, a rege regum, solo bono ac solo 
vero domino nostro, sacerdolii donatus honore, 
omnium honorum maximo et venerahilissimo, et a 
solis ipsi revera similibus suscipiendo gerendo- 
que, promptius capessivit ministerium sacrum, 
atque ad virtutis cultum vigilantior exsurrexit. 
Postquam autem sese tam generose, non ad pen- 
tathlum (ut superius dietum est, sed ad myriathlon 
preparavit, quam maxime admiranda patravit 
facinora, totumque in sui admirationem theatru 
rapuit : theatrum vero implebant angelici spiritus, 
ejusmodi certaminibus plus quam dici possit oble- 
etari soliti : diaboli autem cireumcursabant, ipsi re- 
sistentes ac mullipliciter repugnantes, variis ex 
adverso machinis adhibitis, quos ille nihilo mi- 
nus industrie generoseque pugnando superavit. 


59. Talibus perfunctum, non erat par, relinqui 
irremuneratum a Deo, quem sibi proposuerat ago- 
nothetam, et in quem jam inde a principio inten- 
tus, seipso quotidie fiebat major, et ad pugnas 
fortior procedebat, maxima deniqueopera ad finem. 
perducens. Quid igitur ? Prolixos ejus labores 
scipere voluit Deus, eumque sanctis suis asso- 
ciare,acertaminibusgenerosisdeincepsquieturum, 
sicut et fecit. Imperat ergo spectatoribus ac lauda- 
toribus facinorum ejus angelis, ut beatam illius 
animam ac virtutibus splendidam splendide acci- 
piant deferantque in ccelum. Hic vero non medio- 
cris forsitan exstitit concertatio inter choros san- 
ctorum, ubinam divinus vir iste locaretur, et cui- 
nani eorum, qui Deo assistunt, ordini praficeretur, 
Etenim multitudo martyrum ipsum invitabat ad 
se, quia preeclare fuerat veritatem confessus et 
tantum non extrema perpessus ; quamvis, emollita 
ad mediocritatem tyranni iracundia, sola fuerit 
dextera privatus : qui verosimiliter idcirco diffe- 
rebatur, superna quadam providentia, ne ante 
tempus cito auferretur vir tam insignis, et &tas 











883 


nostra privaretur sermonibus, quos componens A 
Feclesiam Cbristi velut de novo fundaret et mira- 
biliter adornaret: ut non dicam, tanquam exile 
nimis, quod opes et generis claritatem abdicarit, 
quod jam inde a puero amorem seculi a se remo- 
verit, quod simul omnia transitoria nihili estima- 
rit. Qui vero aliter quam fu-o sanguine stabilive- 
runt Ecclesiam, ad se illum traducebant, de eoque 
jure meritissimo gloriabantur, ut qui circa reli- 
gionem plurima scripserat dooueratque. llli porro, 
qui fluxam hanc nostram solutamque vivendi ra- 
tionem dimiserunt, solitariam austerioremque am- 
plexi, numquid ejus societate ornari etiam ipsi de- 
siderabant, idque optima ex causa? Quis enim 
magis illo seculum et quidquid in secula est 
aversatus est, el plura ac majora despenit, nihili- pg 
que omnino «estimavit, quidquid plerique homi- 
num maximi faciunt, atque in sola cruce vi: 
nudus omnino Chistum secutus. 








60. Existimo autem quod etiam is, qui tonitrui 
filius cognominatus est, propter suam grandilo- 
quentiam et verendam omnino theologiam, non 
solum judicavit ipsum secum sociisque suis apo- 
stolis collocari debere : sed id etiam reipsa effece- 
rit, rationes ad id perquam justas adducens, et 
propemodum equalem sibi Joannem contestatus. 
Nunquid enim studiosissimum hunc virum juxta 
secum esse theologum demonstravit? nuuquid vir- 
ginem? nunquid mysteriorum a seculo abditorum (; 
preconem, eteorum que postremis temporibus 
circa nos agentur ferventem preedicatorem ? Quod 
si non recubuit supra pectus Domini, acquievit ta- 
men verbis Domini, atque exinde etiam ipse tan- 
quam e fonte inexhausto copiosam hausit sapien- 
tiam. Si purissima Dei Mater ei commendata non 
est (hecenim ut aliis temporibus agerentur, magna 
atque inscrutabili Dei providentia constitutum fuit, 
nec ejus fuerunt smeculi, cujus noster sanctus), 
commendatam tamen sibi habuit ejus causam, et 
ipsammet in suis numerans exornavit ; neque so- 
lum ipse multa eam est reverentia prosecutus, sed 
etiam hunc affectum ingessit omnibus. Si ei non 
contigit sub cruce consistere, crucem tamen ad- 
amavit et quoad vixit pre oculis habuit, Jesum 
mortis damnatum intuens, et nudum in ea pen- 
dentem Salvatorem cum memoria passionis ejus, et 
communis salvationis per eum patrate, unde ex- 
eitabatur ad corpus magis subigendum subjicien- 
dumque spiritui. Cieterum, uti soli Deo Deumque 
circumstantibus notum est, an iste cum sociis sive 
alius ex divino choro, eum sibi vindicare cu- 
piens, preerogativam tulerit a totius cause diribi- 
tore Deo, ita ex iis que diximus quseque multo 
plura pretermisimus manifestum atque certissi- 
mum est, quod a Deo collocatus sitintereos qui 
proximi sibi assistunt. 

61. Nunc age chorus omnisjustorum, oremus et 





CONSTANTINI ACROPOLIT. 


LJ 
γε ἄνωθεν ἐπισχεθτο, ὡς μὴ ἂν ἐξ ἀνθρώκων 
πρὸ ὥρας καλὀν γένοιτο, καὶ στερηθείη λόγων ὁ βίος, 
οὓς ἥμελε συνθεὶς εἰς νέωτα στηριξαι τε πκλῶς τὴν 
Ἐκκλησίαν Χριστοῦ xel πατακοσμῆσαι θκυµασιώ: 
Tera, Μικρὸν γὰρ πρὸς τάδε πλούτου τε μνημονεύνη, 
καὶ περιφανείας λέγειν ἀφαίρεσιν, ὅτι καὶ ἄποστορ- 
γως πρὸς τὰ τῷδε ἐκ παιδὸ ἴχε, καὶ ἁπαξά- 
παντα τοῦ μηδενὸς ἠξίου. Οἱ τε dà ἄλλως ri» "Ex 
κλησίαν στηρίξαντες πρὸς ἰἑαντοὺς ἂν µεθίστων, καὶ 
τὰ εἰκότα ἐπεσεμνῦνοντο πάνν γε ὡς πλεῖστα περὶ 
ὠσιδείας καὶ ανγγραψάμενον καὶ διδάξαντα. Τί di 
καὶ οἱ τὸν ὀγρὸν καὶ λελυμένον τὸν ἡμέτερον Tovro 
βίον ἀποστερξαντες, τὸν δ' ἑρημικὸν ἑλόμενοι xi 
τραχύτερον ; οὐκ ἂν dà ἐγκαλλωπισθῆναι xai οὗτοι 
συνταχύέντι σφίσιν ἠσπάσαντο; Καὶ µάλα ἂν dixi- 
Tug: τίς καὶ γὰρ τοῦδε μᾶλλον τὸν βίον καὶ τὰ τοῦ 
βίον ἀπέστραπται, καὶ πλείν καὶ µείξω περιεώρκαι, 
καὶ ἁπλῶς τοῦ μηδενὸς διακέκρικεν diee τὰ τοῖς 
πολλοῖς τιµώμενα τοῦ πιωτὸς, καὶ µόνῳ συνέζτκι 
τῷ σταυρῷ, Ὑυμνὸς ἁπάντων Ἱατηκολουθηκὼς τᾷ 
Χριστῷ ; 

Ἐ. Οἴμαι ' ὡς καὶ αὐτὸς ὁ βροντῆς vibe µετον- 
μασθεὶς διὰ τὴν ἡψηγορίαν πάντως καὶ τὴν φρικτᾶν 
θεολογίαν οὐχ. ὅπως ἂν avrà καὶ τοῖς κατ αὐτόν τε 
καὶ σὺν αὐτῷ συγκαταλεγῆναι χρῆναι τοῦτον ἐπέκρι- 
»- καὶ dv ἔργου ἄν ἐπεποιήκει, παὶ λόγον, 
«λόγους ἐπενχνόχει, καὶ μικροῦ ἐπεμαρτύρατο τὴν 
ἰσότητα. Ἡ yàp οὐ δεόντως ἀκριθῦ καὶ τοῦτον 
ἑαυτὸν θιολόχον παρέστησεν ; ov παρθένον j οὐ τῶν 
πρὸ αἰώνων μυστηρίων ἐκφάντορα, καὶ τῶν ἐκ 
ἐσχάτων καὶ δι ἡμᾶς διαπρύσιον ὡς ἀληθῶς xipv- 
κα; Ei di καὶ μὴ ἐπὶ ré τοῦ Κυρίου στῶθος ἀφακι- 
σὼν ἔτνχεν, ἀλλὰ τοῖς τοῦ Κυρίου λόγοις ἀνεπαύστε, 
κἀκεῖθεν δὴ καὶ οὕτός ὡς ἐξ ἀκενώτον πηγᾶς dep 
λῶς ἄγαν τὴν σοφιαν ἠρύσατο" di μὴ τὸν πάναγνν 
ἀνεχειρίσθη καὶ Θεομήτορα (im' ἄλλοις γὰρ Φιοικον- 
µηθέναι ταύτα τοῖς Χρόνοις πρὸς τῆς μεγάλης κεὶ 
ἀκαταλήπτου Προνοίας ἀφώριστο, και οὐ τον κατὰ 
τὸν µέγαν τοῦτον ἶσαν καιρου), ἀλλ’ οὖν και ἀνλά- 
θετο τὰ ὑπὶρ αὐτῆς, xat ὥσπερ ταύτον ἰδιοποιφσέ- 
µινος κατεκόσµησε ΄ και οὐχ. ὅτι γε πολλὴν ἐπί ταύτὸ 
Ti» «ido συνετέρησιν, ἀλλὰ και πᾶσιν ἄλλοις b 
θαλε : κὰν εἰ μὴ παρίυχε τῷ σταυρῷ, ἀλλ icmi- 
σατο τὸν σταυρὸν, καὶ παρ᾽ ὅλον τὸν αὐτοῦ βίον µόναν 
οὐ παρίστατο d ἀναπολήσιως - καὶ κατεγτφισμόν 
έώρα τὸν Ἰησοῦν καὶ γυμνὸν ἐπὶ τούτου τὸν Σωτῆρα 
κριμάμινον, καὶ τὸ πάθος cuvtvótt, καὶ τὴν xov 
σωτηρίαν ἀνελογίξετο, ὅθεν δὲ καὶ ἐπὶ μᾶλλον rbv 
σάρκι πεινοῦν καὶ τὸ πνεύμα συστέλλειν imj- 
ptzo. ΠΙλὰν ἀλλ εἴθ᾽ οὔτος καὶ οἱ σὺν τούτῳ, εἴτε μὲν 
dos, εἴθ' i Pro» προαγορεύσας χορό, 
παρὰ διαιτητῇ Θεῷ τὴν νικῶσαν ἀνέγκατο, μόνῳ b 
« περὶ Θεὸν sx γνωστόν - ὅτε δὲ καὶ rupi 
Θιῷ καὶ iv τοῖς μάλιστα τῶν περὶ Θεὸν τέτακται, ἅ 
ὤν τε εἰρέκειμεν καὶ ἐξ ὤν πάνυ de πολλών παρὼί- 
mop», εὔδη)όν τε καὶ γνωριμώτατον. 
































ξα”. Τοένυν δεῦτε dà, χορὸς εὐσεθῶν, Φυσωκέςν 





IN S. JOAN. 


A θερμῶς αὐτὸν ἱκετεύσωμεν μεμνῆσθαι ἡμῶν 
Θεόν καί V 
τε ἃμα καὶ τῆς Ἰ 
m οὐχ ἅττον d 
MP σατανᾶς, καὶ ἰδίᾳ 
tt ὡς καταρτίσαι μὲν Te 
3e ὀμόνοιάν τε καὶ σύμπνοιαν, 
x καθ’ ἑαυτὸν ἕκαστον διαλὺσαί τε τὴν ἐπέχου- 
δε σκυτοµαιναν, καὶ διεσκελήσαι τὴν 
δα, καὶ τὸ δεινὸν καταστορέται τῆς Ἐκνλη- 
ελυδώνιον, καὶ ἰδίᾳ δ' αὖ καὶ xal ἕνα πρὸς 
ipw» διιθύναι λιμένα, τὰ τῶν ἔμπα- 
άσαντα κύματα, τὰς Διωτικὰς 
s ἀγρίας τῆς ἠνχῆς λαζναπας, 
5 νους περιτρέπ: xui οἰάκων 
ὧν Ἄνχικων duyd- 
và, καὶ καθάπαξ εξαπο- 
ἔμεσι σνγκαταθαι 
i σύμπλους 












ρηγορεῖν 
xat 








ῥνθμίσαι 






à πὰν 















ται, 





καὶ ναντιᾷ, καὶ ἴλι 






αἱ ταῖς ὑπ 








si ufo ἁπαλείας συγκαταδ” 
αχε καὶ πρὸς ἐμποριαν συνερίθους γαλήνιον, 
µαγέσας δὲ πως καὶ συμπεριτραπεὶ, ἀπόλ- 
Ε καὶ σνναπολλυται. 





"AX δεόμεθά σον, µάκαρ, καὶ πρόσον τὸν 
3 καὶ vuv μὲν αὐτόθεν τὰ καθὶ ἃμας ἴθννε, 
λὸς τωττρίαν καθοδήγει, καὶ 
κύνωσω, dig dé suits καὶ μετὰ τὸν ανώλησιν 
εθι θιομῶς. ὡς ἂν γε τῆς αἰωνίου μὴ ἁπτοχή- 
! ἀπολαύσιως, καὶ ἀκπράτοι 
κμεν, Κάμοὶ λιπαρῳ σ»/γνωθι, καὶ 











3 ἐκ mois, ὡς οἴσβα, τῆς εὐνοίας καὶ εἰλι- 
«τού φΏκρου, ἂν παιδόθεων ἔσχον πρὸς σὲ καὶ 
: συγγράμματα καὶ πονήµατα, τοῖς περὶ σοῦ 
qois ἐπεζαλόμην, καὶ τοῦ κατὰ ὃ 




















μὲν τῇδε καὶ 
ἀξεσι», ἓν διανοήμασιν, dw Dow. 
μοι καθάπαξ συνιστάµενός τε καὶ συναιρόµε- 

ὰ du καὶ ἐξ ἀνθρώπων µετά- 
ἐπιφάνηθι, καὶ Φιξιός 
ἂν uà τῶς κρεττονος 
ακταδικατθεὶς ἐκ 
ἀλλὰ σνντακθείην τοῖς [o 
ένοις ἐκ dibusw, καὶ τῆς μακαρίας 





















τὼν 
"» 
παραστησομ 








ς φωνᾶς 
vip 
αταδιδούσης 
«αἱ γανθρωπία αὖ 
τοῦ πυναίθίον Υἱο 

οποιο” ΙΙ 
«ας θασθείας, 





ἀκούσαιμε, 
ανρωθείσης 

(λήχτου. μακαριὸτ 
ντε τοῦ 





ἄνωβιν 







ελλογίας, 
χά- 
ἀιωνάτου Ma- 
παναγίου καὶ 








καὶ 


τοῦ 





a s 


μιᾶς 


ue vaias, 


καὶ γύσιως καὶ θε. 








aa Défa, τιμὴ καὶ προσκύνησις, 








αἱ ἀῑὶ, καὶ dig τους αἶωνας τών αἰώνω». Αμήν, 


" 





DAMASCENUM. 886 


vA ferventer supplicemus illi, ut velit nostrum memi- 
nisse apud l'eum, eumque perpetuo interpellare 
pro universa multitudine Ecclesie, quam non mi- 
nus hoc, quam quo ipse vivebat tempore, auctor 
malorum satanas infestat, et singulis quod maxime 
convenitimpetrare patrocinando; utomnesquidem 
communiter stabiliamus in vera secundum Deum 
animorum concordia, singuli vero sigillatim libe- 
remur ab ea, que universum nunc occupat, cali- 
gine; ut dissipetur tempestaset gravis Ecclesim 
jactatio conquiescat, atque its omnes et singuli ad 
quietum salutis portum dirigamur, componendo 
fluctus perturbatarum cogitationum et. seeculi cu- 
ras, quibus tanquam seevisanimee procellis, mens 
gubernatrix circumagitur, et invita quoque dimo- 

B vetur a gubernaculo preesidentis circa res spiritua- 
les potentie, tanquam nausea vertigineque et de- 
liquio laborans, simulcum subjectis sibi potentiis 
submergenda el profundo perditionis involvenda; 
αν, inquam, potentiis, quas socias navigationis et 
tranquille negotiationis participes futuras mens 
accepit, naufragium autem quomodocunque pa- 
tiens atque subversa, perdit, et una cum ipsis 
perditur. 

92. Ego vero, o beate, oro te, supplicem tuum 
suscipe : et nunc quidem mei curam assumens 
res meas ad salutem coelestisque paradisi habita- 
tionein perducas, postquam vero fuerit anima so- 
luta corpore ardenter insta, ne eterna privatus 
requie, excidaim sincera voluptate. Ignosce etiam 

C infelici mihi, et huic conatui propitius esto. Non 
enim ex arrogantia ad ostentationem, sed multa, 
ut nosti, devotione sinceroque amore, quem 8 
pueritia habui erga te et tuas compositiones luou- 
brationesque, ad hanc dere orationem ecribendam 
me ingessi, nihil quod potui pretermittens. Eia 
ergo condona mihi, et hunc laudatorium simul 
deprecatoriumque sermonem suscipe; atque in 
hac quidem vita me reforma in omnibus verbis, 
operibus, cogitationibus atque consiliis adjutor 
atque opitulator, postquam autem e vivis transla- 
lus hine fnero, ostende te. mihi susceptorem et 
opportunum advocatum apud Deum, ut meliori 
sorle non excidam ex operibus meis damnatus, 

cum iis collocer, qui incarnato Verbo a dex- 
teris stabunt felicemque illam vocem audiam, quie 
dignum facil hominem benedictione jam olim ab 
iterno Patre decreta, eumque ad perennem bea- 
iitudinem transfert, gratia etbeneficio ipsiu: 
geniti Patris et comterni Filii sanclissimique et 

i i Spiritus, unius essentie, unius 

potentie, unius auctoritatis, unius nature ac dei- 
talis, quam decet omnis gloria, honor, et adora- 
tio, nunc et semper et in swcula seculorum, 

Amen. 














887 


CONSTANTINI ACROPOLITE. 





DE SANCTA THEODOSIA 


MARTYRE CP. 


COMMENTARIUS PRJEVIUS 
Auctore Godefrido Henschensio in Actis SS. Bolland. Maii t. VI, die 29. 


Causa et series martyrii ez mss. Synazariis : encomium a Constantino Logothela scriptum ; hujus 
etas et dignitas, 


1. Decimum Leonis Isaurici annum funestavit A — 3. Hiec ille, qur pene iisdem verbis legere est in 


sacrarum imaginum abolitio, quam pridem ille 
animo decretam meditans, effectui tandem manci- 
pavit, amoto sanctissimo Germano patriarcha et 
in ejus locum substituto impio Anastasio. Mox 
enim atque idolum istud suum supra thronum 
Ecclesie collocavit, illarum removendarum ini- 
tlum fecit a vestibulo palatii, quod ab eenea Christi 
statua ibidem collocata nomen acceperat, ut Χαλκῆ 
dicerelur. Vestibulum istud, teste Codino libro 
De originibus CP. magnus Constantinus fundai 
ineaque stetuam predictam erexerat, « quee | 
slelit annos quadringentos et quindecim ; cujus 
virtute mulier, sanguinis profluviolaborans, sanata 
fuerat, et multa alia facta erant miracula : » 





eaquam Metaphrastesscripsit, ejusdem S. Stephani 
Junioris Vita, quamque invenire est apud Lipoma- 
num et Surium, nec non inter Opera S. Joannis 
Damasceni, propter vicinitatem argumenti de 
cultu imaginum, ab eodem S. Joanne egregiis 
orationibus propugnato.Ex dictis autem facile est 
corrigere Theophanem, de tentata Dominicee ima- 
ginis subversione, imo et perfecta, agentem uno 
anno citius quam de S. Germani depositione et 
Anastasii intrusione. Interim ei credere possu- 
mus dictarum mulierum supplicio non ita repres- 
sum esse zelum orthodoxorum, quin viri plures, 
muliebri stimulati exemplo, conati sint ab eadem 
imagine arcere injuriam, vel factam ulcisci ; vere- 


adeoque posita illa essetanno 315. Sed decepit B que addiderit, quod « Constantinopolitanus popu- 


Codinum supputatio sua, vel librarii in numeris 
transcribendis errarunt; constat enim quod ante 
annum 328 Constantinus non applieuerit animum. 
Constantinopoli :edificande. 

3. Adrem ipsam quod atlinet, testem de ea 
habemus, qui tuno vivebat, Stephanum Magne 
ecclesie Constantinopolitane diaconum, in Vita 
S. Stephani Junioris, memorabile martyrium ea 
occasione passi, danda a nobis xxviu Novembris, 
unde hec accipe : »In his per potestatem agens 
heereseos tyrannus, teutavit continuo Dominicam 
Christi Dei nostri imaginem, supra regias fores 
positam , eo loco que ab ipsa dicitur Sancta 
Chalce demoliri et igni tradere: quod et fecit. 


lus, ob novam istam doctrinam maximo dolore 
pereitus, tum ipsum Leonem statuit invadere, 
tum multos ex imperatoris famulitio, qui ab eerea 
porta Domini imaginem deturbabant, neci dedit: 
quo factum est ut in multos, pietatis ergo, mem- 
brorum mutilatione, verberibus, exsiliis, damnis 
illatis animadversum fuerit. » 

4. Sed quantumcunque animose egerint viri, 
egregii tamen conatus initium feminis aseribi de- 
bet : imprimis aulem earum duci sanctze, de qua 
agere inslituimus, Theodosire : cujus nomen el vi- 
tam mortemque ut non ignoraremus, effecit reli- 
giosa Constantinopolitanorum civium pietas, qui 
crudeli laniente subtractum corpus, tum quidem 


In ipsa autem demolitione zelo corroborate quie- Q pie condiderunt, postea autem, reddita Ecclesie 


dam mulieres venerande generose insurrexerui 
apprehensisque scalis demolitorem ssere imagi- 
nis spatharium devolverunt in terram, eumque 
carpentes tradiderunt morti; nulla deinde inter- 
posita mora procurrentes, invaserunt patriarcha- 
lem domum, lapidibus impetentes impium Ana- 
stasium, vociferantesque.» 0 caputimpurissimum ! 
« 0 inimice verilatis ! Ideone presulatum arri- 
puisti, uL sacrosanctas statuas everteres ? » Quam 
contumeliam non ferens profanus ille, fuga sese 
subduxit e conspectu religiosarum mulierum ; 
atque ad tyrannum sese recipiens, effecit ut ille 
omes morti traderentur? » 








pace, extulerunt religiosius. fortassisin eo ipso, ubi 
sanctimonialis vixerat, cenobio. Quoniam autem 
diei, quo mactata crudeliter fuerat, adduxerat it 
oblivionem seva persecutionis diuturnitas et (αεί 
turnitasscriptorum, placuit assumere hunc diem 1) 
Maii quod Orientalis omnis Eeclesia celeberrimo 
eultu prosequitur S. Theodosiam, martyrem Ce- 
sare; in Palestina, do qua nos egimus die? Aprilis. 

5j. Ita nomen ejus inscriptum reperitur Mensis 
excusis, quee fere sequitur Maximus Cythereeus 
i βίοις Αγίων, ubi post encomium predicte an- 
lique Theodosie additur memoria sancte hosio- 
maryris Theodosiee Constantinopolitanee, cut al« 








IN S. THEODOSIAM. 


800 


id arietinum cornu, quo cervix ei confra- A toque tres sibi imagines comparavit, [Christi scili- 


per hujusmodi distichon : 

ζέρας xpto9 κτεϊνάν σε, Θεοδοσία, 

Ώφθη vio» σοι τῆς Αμαλθιίας χέρας. 

im Amalthezgvisum est, Theodosia. cornu 
'ibi, quo Christo victima pulchra cadis. 


lem memoria, cum simili disticho reperi- 
5. Synaxario Chiffletiano : ubi insuperhoc 
martyrio et cultu ejus elogium additur, 
ipso collatum cum textu Synaxarii Cla- 
hi ad 18 Julii, sic sonat : Αὔτπ zv ἐν τοῖς 
λεοδοσίου | τοῦ Ατραμντηνου] «ονέων εὖσε- 
«n0, dx 

επταξτους ο πατὴο 


τῆς Κωνσταντινουπόλεως * χαὶ 
ἐτελεύτησεν, ἡ Ot 
αθοῦσα τὴν παῖθα ἀπέχειοεν ἕν τινι τῶν ἐν 
µοναστηρίων * εἶτα xxi T µήτεο τὲλευτᾷ 
ισα τῇ Μαχαοία τήν ὅλην πιεριουσίαν αὖ- 
|t ἐκ 4000792 καὶ ἀογύρου τοεῖς ἁγίας εἰ- 
ασχινἁσασα [τοῦ Χριστοῦ], τῆς Θεοτόχον, 
ἁγίας ᾿Αναστατίας, τὰ λοιπὰ διένειμε τοῖς 
x«i ὀρνάνοις]. Mezk δὲ τικ χρόνον Afov- 
δυσσεροὺς τῆς «ὀαπτιλείας δραξαµίνου, ὡς 
εστάτου Θι0} οσίου ὑποχωρήσαντος, διὰ τὸ 
fet τοῖς ἀσεβέτιν αὐτοῦ δόγµασι τὸν µί- 
τριάρχαις Γςοανόν [τοῦτον µιτά ῥοπάλων 
ν τοῦ πατρικοχείου κατήνεγχε]' ἀλλὰ καὶ 
ν χαὶ Δεσποτιχὴν 
y», τὸν [ἱδρυμέωην] ὑπεράνω τῶν TUA, 
[διὰ τὸν χαρακτήρα] à «jx Χαλκῆ λέγι- 
νδεν o θπριώννµος κατενεγκεῖν xai πνρί 
χι. Καὶ ιν ὦ ταῦτα ἐτιλεῖτο, x«l ὁ σπα- 


ἐπέ τῆς χλίμακος [μετὰ τῆς ἀξίνης], βον- 


gixova Χριστοῦ τοῦ 


*» [αγίαν] εἰκόνα καταβαλεῖν, εὐθύς, € µα- 
Ιδοσία μιθ᾽ ἑτίρων γνναικῶν εὐσεθῶν, τῆς 
ὁραξάμεναι, x«i τὸν σπαθὰοιον τῇ y 
σαι, τῷ θανὰτῳ παρέδωχαν ' x«i κατα- 
-ᾖ pg m 21. ; j 4yy *j* -. T. £ 
τὸ πατρικογεῖον, ελιβοβύλον» τὸν OuTGibÍ 
ον τὸν πατριἁρ/ην. Πϊαραυτίκα οὐ» αἱ μὲν 
τὴν δὲ 


ὤν wx? απιμεγαλίσθησαν», 


xe» düutog 


Βοῦν, A«55» γέοκς xoto9, xui μανιωδῶς 


ιὸς τις καὶ ἀπὰνθρωπος 
χυχένα Ελάσας, τὸν τοῦ μαρτυρίου στίψα- 
ποουξένητε, llso( 0i τὼν απίίοων θαυμὰ- 
κας ἐἑκάστην ὃδι αὐτῆς ἐνργουνμίνων, 
τι τῷ Δουλομένῳ μανθάνειν. Τελεῖται ὃς 5 
ναξις ἓν τῇ μονῇ τοῦ 
«i» αὐτῆς λείνανον. Moc ibi; verbis 
2clusi e Claromontano sumptis, ubi finis 
; diversus reperitur : A«6ov χέοας ἀπέσφα- 
Οὕτως oj) καλῶς ἁγωνιτάμεναι εἰς χεῖ- 
τὰ πνεύματα ἑκυτῶν πκοϊθεντο. Τελεῖται 
ες σύναξις, ἐν τῇ ἁγίκ μονὸ τοῦ Σωτῆοος 
92 Εὐσο γέτου 

it hrec in diebusTheodosii (Adramyteni] 
arentum filia ex urbe Constantinopoli, 
t septennis facta amisisset patrem, mater 
liam, et in uno monasteriorum Byzantio- 
idit ; deinde obiit etiam ipsa, relinquens 
ü0mnemsubstantiam; Hec ex aurd argén- 


Αιοχοάτους, t90« D 


cet], Deipareque sanctissime, et S. Anastasii, 
cetera distribuit in pauperes. Post aliquod vero 
tempus, cum impius Leo arripuisset imperium,piis- 
simo Theodosiosesesubducente ; magnum patriar- 
cham Germanum, eo quod nollet impio ejus dog- 
mati adherere, [cum gladiis et fustibus e patriar- 
ohio] expulit, et sanctam atque Dominicam imagi- 
nem Domini nostri, supra portam que, [ab ipso 
simulacro, sancta] /Enea dicitur, collocatam, co- 
natus est dejicere efferus atque igni tradere. Cum 
autem lioc ageretur, et spatharius [cum securi] jam 
esset in scalis,volens sacram effigiem amoliri ; con- 
tinuo S. Theodosia alieque pire mulieres arripuere 
scalas, et dejectum in terras spatharium neci de- 


B derunt ; incurrentesque in patriarchium, Anasta- 


sium pseudo-patriarcham ceperunt lapidare. Sta- 
tim igitur relique quidem mulieres capite plexe 
sunt, Sanctam vero crudelis quidam atque inhu- 
manus carnifex trahens ad locum Bovis dictum, et 
cornu arietis rapiens, illud in cervicem furibundus 
impegit, eique martyii coronam attulit. De infi- 
nitis porro miraculis, que quotidie per ipsam fiunt, 
cuivis scire volenti promptum est discere : agitur 
autem illius festivitas in monasterio Diocratis, ubi 
sancta ejus lipsana requiescunt. » 


8. Eadem, sed ad 18 Julii, quando forte aliqua 
elevatitranslativecorporis memoria agitur, haben- 
tur in ms. Synaxario Claromontano, aliisque mss. 
in bibliotheca Ambrosiana Mediolani, et Ducali 


α Sabaudica Taurini repertis : sed in. Ambrosiano 


codice, pro tempore Theodosii Adramyteni, qui 
Leoni imperium cessit, notatur tempus Constantini 
Copronymi, per manifestum errorem : et mona- 
sterium, quod alibi Diocratis, istic Dexiocratis ap- 
pellatur. Sic autem revera appellandum docet Co- 
dinus, ex quo Cangius in sua Constantinopoli CAri- 
stiana asserit, Dexiocratem hunc patricium fuisse, 
et sub Theodosio Juniore floruisse, et ecclesiam 
una eum gerocomio ipsi addito de suo nomine ap- 
pellasse. In Claromontano autem, omissa miracu- 
lorum aut reliquiarum mentione, liec ponitur 
clausula : « Accipiens cornu mactavit cam. Sic igi- 
tur pulchre decertantes, animasin Dei manus tra- 
diderunt: illius vero festivitas agitur in sancto 
monasterio Salvatoris Christi, dicti Benefici. » Can- 
gius in sua Constantinopoli Christiana de hoc mo- 
nasterio fuse agit, docetque haud procul a Blacher- 
nis juxta littus fuisse : cum quo videtur facere 
quod sequitur Encomium, dum num. 94 ait, prope 
littus sedisse contractumquemdam, indeque subla- 
tum humeris essead tumbam Sancte, ubi curatus 
est. Fortasse sociarum mulierum corpora sepulta 
in Dexiocratis monasterio fuerant; et propter com- 
munem earum cum Theodosia passionem, hujus- 
quoque festivitas ibidem agi ibidemque corpus 
requiescere censetur. 


9. Preetaclum miraculum, aliaque deinceps in 
Enocomío narretd, seculo primuni xin exeunte aut 


CONSTANTINI ACROPOLITAE. 


xiv inohoato patreta sunt: ante que tempora A invidit : » ia Diatriba autem de Simeonum scri- 





oporteret pridem accidi illa, quorum mentio 
fit in Synaxarii, et antiquiora aliqua ipsius 
Sanotee exstitisse acta unde accepta sint Synaxa- 
riorum mss. elogia : que Acta modo non inve- 
niantur. Utorumque jacturam utcunque supplebit 
Τοῦ σοφωτάτου μεγάλου Λογοθίτου κυροῦ Κωνσταν- 
τίνου, τοῦ Ἀκροπολίτου, λόγος tig τὴν ἁγίαν ὁσιο- 
μάρτυρα Θιοδοσίαν: « Sapientissimi et magni 
logothetm, domni Constantini Acropolitze, sermo 
in sanctam hosiomartyrem Theodosiam : » de- 
scriptus ex codice Vaticano. Constantinus iste, 
propinquas sepulcro «edes habitans, magnis- 
que ad ea tam in sua quam in generi sui persona 
affectus beneficiis, hanc illius laudationem publi- 








ptis, preter hancde S. Theodosia, tres earum & 
se conspectas numerat, « in S. Neophytum, in S. 
Theodorum Tironem, et in S. Joannem Damasce- 
num.» Sed dubium ipse suum solvere videtur 
Allatius, quando ex Pachymere preelaudato allegat 
locum, ubi dicitur Andronieus Paleologos, post 
obitum patris. « ante alios usus Muzalone Theo- 
doro, quem illus pater in magni logotheue 
Aecropolitee demortui locum subrogarat :» utique 
Georgii : nam Constantinus noster vixit cum An- 
dronico, uti jam supra dictum est. 





stantinus, plane colligitur ex lib. vi, cap. 26, ubi 
narratur, quomodo Michael Constantinum Acro- 


ce recitandam composuit, qualem invenimus in B politam, « quem a patre magno logotheta acce- 


ms. Vaticano. Intelligimus autem Vienne quoque 
in Cesarea bibliotheca exstare, et hic primum 
Greco-Latinam exhibemus : sed antea queerimus, 
quis Constantinus iste fuerit, et quo tempore 
vixerit. Ad hoc indagandum ipse nobis suggerit, 
generum sibi fuisse filium principis Cholcorum, 
eumdemque nepotem defuncti imperatoris ex filia, 
regnantis sorore ; que Constantinopolitanee histo- 
rie, periti facile intelligunt ad Michaelis Paleo- 
logi,filiique ejus Andronici senioris tempora sic 
aptari, ut ad nulla alia seque possint accommodari. 
Capit autem imperare Michael anno 1200 ; et filium. 
Andronicum, conjugio Anne filie regis Panno- 
nie junctum, ascivit imperii sui consortem anno 
1272, ipse autem obiit sub finem an. 1281, Ejusac 
filii res gestas accuratis commentariis prosecutus 
est Georgius Pachymeres, non ita pridem Latini- 
tate donatus a nostro Petro Possino, et Greco- 
Latine editus Rome magnificentissimis ac plane 
regiis typis Barberinis. Ex eo discimus, quod 
filie Michaeli fuerint tres, etiam nominate a 
Christodulo in epistola previa ad historiam Joan- 
nis Cantacuzeni, Irene scilicet, Eudocia, et Anna. 
Irene nupsit Asano Jnniori, Bulgarie regi ; Eudo- 
cia principi Lazorum collocata, marito mortuo 
in monasterium sese recepit; Anna, filio cralis 
seu regis Servie desponsa quidem, sed conjuncta 
nunquam, anno 1278 Michaeli consanguineo suo 
nubens, attulit ei titulum despott : et huie potuit 
datus esse principatus Colehorum, ut ex eo ma- 
trimonio natus filius potuerit, cirea annum 1295, 
ducere uxorem filiam Constantini logotheue, de 
quo nobis in preesentiarum est questio. 

10. Leo Allatius, in sua de Georgiis Diatriba, 
edita post Georgii Acropolite historiam, inter 
legatos a Michaele missos ad Gregorium X, anno 
1273, nominatum inveniens apud Pachymerem 
lib. V, cap. 17, « ex senatorio ordine, primum 
magnum logothetam Acropolitam, » dubitat, lo- 
cusne hic inteliigendus sit de predicto Georgio, 
(quem etiam magni logothel functum officio 
constat), an de « Constantino, cujus complures 
orationes in sanctorum festivitates tempus non 














ptum educarat apud se, informarique optimis 
artibuscurarat, » propter pertinaciam in schismate, 
« privarilloco gratie quem prius habuerat, ela 
sua familiaritate removerit : » quod factum. ante- 
penultimo imperii anno. Verum cito apud filium 
Andronicum recuperavit Constantinus, quod 
apud Michaelem amiserat: uti et Theodorus, ob 
eamdem causam gradu logothetie motus : qui cum 
eumdem ad Andronico recepisset, in ipso perse- 
veravit, protovestiarii titulo insuper auctus, 
usque ad an. 1394, quo obiit; et ipso logothele 
munere successorem habuit predictum Gregorii 
filium Constantinum, imperatoria mox affinitate, 
uti supra diximus, honoratum. Quandiu hic postea 

Q vixerit non reperio: unum verosimiliter videor 
posse dicere, Encomium S. Theodosiee ab eo scri- 
ptum fuisse ante annum 1906, alioqui non 
omisisset: celeberrimum istud miraculum quod 
lih. v, de Andronico, cap. 32, narrat Pachymeres 
quo que eodem contigit anno. Est autem « magni 
logothete officiuui proprium, ut ait Codinus libro 
de Officiis, mandata regia et aures bullas ad 
reges, sullanos, satrapas expedire : » isque ab 
eodem Codino numeratur in ordine officialium 
Palatinorum duodecimus. Nec aliud preterea no- 
tandum circa heec occurrit, quam Acropolitte ap- 
pellationem non fuisse patrise, sed familie cogno- 
mentum : cum satis certum videatur, tam Geor- 
gium quam ejus filium Constantinum Constantino- 

p Politanos fuisse : alia autem gentilium ejusmodi 
cognominum seculis illis usitatorum | exempla, 
quee nequaquam eredi possint patriam. uti alias 
viderentur, notare, vide apud Leonem Alltium, 
in preecitata de Georgiis Diatriba ubi de Acropo- 
lita agit. 

12. Hactenus de auetoreet tempore scripti Ε9: 
comii. De loco martyrii a S. Theodosia tolerati 
verbum unum hic prremittendum superest. Con 
stantinus num. 99 in macello pertractam sanctam 
ait : Synaxaria, utique ex antiquioribus Aclis, vet 
τὸν Βοῦν ad. Bovem. Hic locus an olim, vel saltem 
Constantini evo, macellum sibiadjunctum habue- 
rit, eaque occasione mactatorum animalium oor. 


mua ibidem ad manum essent: an vero id Constan- 
tinux per conjectandi licentiam ita scripserit, non 
divino : de Bove scio ex Joanne Tzetze inter fora 
publica nominatum fuisse, Βοὸς ἀγορὰν, $rot Βοῦν 
τὸν τόπον, Bovis forum, seu locum qui Bos dicitur : 
ex Codino vero De originibus eum fuisse non valde 
remotum a palatio : siquidem inter quatuor porti- 
eus, quibus urbem ornavit Eubulus, duas numerat, 
« & Chalce per Milium et Forum usque ad Taurum 
et Bovem et Hexakyonium ductas : » postea vero 
de statuis agens : « In. loco, inquit, nuncupato 
Bove, maxima erat fornax, Bovis caput habens, in 
qua malefici puniebantur : quare etiam Julianus 
multos Christianos in ea combussit. Erat vero for- 
max illa in figuram bovis conformata spectaculum 
longe maximum... et mansit usque ad Phocam, 
sed Heraclius eam conflavit, follium (eres monete 
genus erat; cudendorum causa. » Torsit hic loeus 
Codini interpretem Joannem Leunclavium, quod 





IN 8. THEODOSIAM. 


A pro, ἐχωνεύθη con/latus est, in. ms. legebatur, 
ἐφονεύθη mactatus est : que si metaphora non est 
Ῥογ ὤπεο aptata, sphalma est librariorum ; ille au- 
lem eo non animadverso ita vertit, integra au- 
iem permansit fornax illa usque ad tempora Phocee 
tyranni, qni ultimus omnium ab Heraclio in eo 
combustus, » Hoc e Phoce morte nemo hactenus 
somniavit, neque vel per umbram extundi ex hisoe 

'verbis potest j» δὲ 5 xéptvo; ἕως Φωκᾶ * ἀλλὰ ὑπὸ 
Ἡρακλείου igovsiüu Mya φολέων, unde vides quam. 
parum possimus interpretibus nimium in opere fe- 
stinantibus fidere. Est tamen verum, quod in Chro- 
nico Constantinopolitano. Alexandrino perperam 
dieto, pag. 576 legatur, Phoce cujusdam et Leonis 
scellarii corpora, trunca et diu raptata, ad Bovem 

p delata tandem et concremata fuisse. Plura de Bove 
apud Cangium vide in Cunstantinopoli Christiana 
lib. 1. cap 24, ubi de foris publicis num. Xl multa 
lectu et scitu dignissima invenies. 





TOY ΣΟΦΩΤΑΤΟΥ Μ! 


ΕΓΑΛΟΥ ΛΟΓΟΘΕΤΟΥ 


KYPOY 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ TOY AKPOIIPAITOY 
ΛΟΓΟΣ EIZ ΤΗΝ ΑΓΙΑΝ OZIOMAPTYPA 


ΘΕΟΔΟΣΙΑΝ. 


SAPIENTISSIMI MAGNI LOGOTHET/E 


DOMINI 


CONSTANTINI ACROPOLIT/E 


SERMO IN SANCTAM MARTYREM 


THEODOSIAM. 


(Ex codice Vaticano 800, fol. 91; interprete R. P. Daniele Cardono, S. J.) 


PROLOGUS. 


α΄ fl'vvaixm μὲν ἀνδρείαν πιῦ τος dw xal ὅπως εὖ- 
pet, ὁ σοφὸς ὑπόρησε Σολομῶν. Καὶ µάλα γε εἰκότως 
Ἀπόρησε. lp) γὰρ τῆς χάριτος ἀσθενοῦς καθαπαξ 
τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως πεφηννίας διὰ τὴν τοῦ 
δνσμενοὺς ἡμῖν ἑξαπάτην σατὰν, χαὶ τὴν τῆς δεσπο- 
ταβς παράδασυ ἐντολῆς. τοσαῦτης dj» ἀνδρανεστι- 
pev, 6 ἀδολονθιας ἐξίταλον. "Ay οὗ δε Θεὸς γέγενεν 


C  ,, Mulierem fortem ubi quis terrarum et qua ra- 


tione facile posset reperire, non parum addubita- 
bal sapientissimus Salomon. Neque id sane imme- 
rito. Ante enim quam uberiore divine gratie copia 
ecelitus nobis uti esset concessum, et quo tempore 
natura humana, tum ob nunquam non infesti nobis 
satanm insignes fraudes, tum ob mandatorum diri- 


IN S. THEODOSIAM. 
εὐθηνομένο, A est Theodosia, ipsam magni Constantini urbem. 


ὄνομα, 
, οὐδὶν 


dw, μυρίοις καθ’ αὐτὸν 
ὕτως ἐχόσμησι καὶ εἲς τὸ διηνεκὲς 
αύτης πολιστὲς τε καὶ πολιοῦ- 
o; à μέγας, τοῖς κατὰ Ori» ἀρι- 
χατὰ Χριστὸν ὡς infe. βασιλέων 
τὸ τῆς coit τῆς πίστεως 
ó ὡς ἀποστόλονς ἀπόστολος. Τοι- 
i µακαρία πατρίδος ἔτνχε, τοιούτῳ mor 
σεωνύνεσθαι Ώαχιν " io δὲ, καὶ τι 
τοιοῦτον ἔσχε 
LE 
e» ἐχρήσατο. 




















898 


decantatam adeo Ausoniorum imperatorum sedem. 
regiam, universi quondam orbis complexam impe- 
rium, eujus ad quatuor mundi partes extremas 
fama nomenque inclytum pervasit ; quam innu- 
meris abundantem bonis, nihil ita ad posteros 
ornavit, aut unquam est exornaturum, quam ipse 
qui eam condidit, et presentia. sua przsidioque 
fuleivit, magnus Constantinus, pulchris in Dei 
causa laboribus ad finem perductis memorandus, 
et regum omnium Chritianorum longe primus, 
firmum religionis ac pietatis fulerum, fidei nostrae 


sime propugnaculum sane validum, ae post precipuos illos apostolos ipse quoque dicen- 
ostolus. Tali itaque natali solo virgo ista beata prodiit, tali civitatis suc patrie gavisa est 
19 et inclaruit patrono, Dicam equidem, et quod res est dicam ; eumdem illum, quem modo 
μα, ipsa habuit progenitorem, eumdem instituenda vitz preceptorem, eumdem ad veram, 
Deo et a Deo est, ad gloriam ductorem. 
Άλλα ποθεῖ τις ἴσως μαθεῖν καὶ ὁποίων x3. B 3. Estne autem qui illud quoque cognoscere 
τῶν ἀρχτ] fortassis desiderat, quales Theodosia quantosque 
οι τὰ πρὸς felici sorte nacta sit parentes ? Ita profecto habeat, 
supremam illos Dei majestatem precipuo quodam 
cultu et amore fuisse prosecutos, tum vero summa 
accuratione universa ejusdem Dei mandata semper 
implevisse. Quid opus pluribus ? Quantis circum- 
fluxerint divitiis, quantaque gloria, silentio pree- 
tereo ; breviter pronuntio, parentem utrumque 
habuit Theodosia, prole tam sancta tamque illu- 
stri dignissimam. Ipsa autem, cum tenera adhuc 
virguncula septimum tatis sue annum nondum 
esset preetergressa, cumque ad hoc ut sine repre- 
hensione vitam hanc mortalem decurreret, et 
cacodemonis insidiis facta superior, illud vivendi 
καὶ ἐχλογὲν «ti περι- C institutum, quod Deo potissimum esset visum, 
arriperet, patris etiamnum consilio et providentia. 
indigere videretur, eodem orbata fuit. Sed nec ita 
necessariis ad instituendam recte vitam presidiis 
fuit destituta. Idem quippe ille qui omnia nostra, 
περιέκλεισε, καὶ σεμνῶς — diu etiam ante quam lucem hanc ingrediamur, 
οοὐξένητεν ἐκπαιδεύεσθαι. cognoscit; qui nobis deinde obventura, ab eo 
intempore quo materno adhuc utero coercemur, pro sapientia sua optime disponit ; et quos 
tecipua quadam cura, sivee maribus sive efeminis, fovendos eligit ; hic, inquam, paternam 
providentiam erga tenellam adhuc virginem desiderari non est passus. Simul enim parens 
jsie vitam hanc cum morte seu meliori potius vita commutavit, simul et mater caducis 
rebus, mundoque ipsi nuntium remittens secrete ac religiose domus septis seipsam filiam- 
elusit, ubi ad vitam preclare ducendam pulcherrimis eam preceptis curavit imbui. 
ὺς αὐτῇ συνασκή- D — 4. Tribus omnino annis una cum filia traductis 







Θεὸν 
τοι, καὶ Ετολῶν 
τέ δεῖ πολλὰ Mp & 
ωον d pui δὲ 
πεννάματος. 


τῶν 







τῷ ὅτι 






ν δρόμου ἀνόσειν ^ ἀλλὰ 
signati. Ὁ γὰρ εἰδὼς 








1 καὶ μοῦ, 





wes ἑαντῷ, τ 
bp, προὐνοήσατο, 
wie, καὶ ἅμα yi o μήττρ χόσμῳ καὶ 

ipt εἰποῦσα, ἑαυτὴν καὶ τὴν 


"Άμα τε γὰρ ὁ πατὲρ τὸν 


















καὶ θεά- 










dw quier) μετέστη 
οὐράνια, πλ καταλιποῦσα, 
5 ὑπιλείφθη καὶ pmo διαδοθεὶς ἔφθη τοῖς 
καὶ πρὸς γε τὸν xpi 





τὸν πορεία» καθοδηγεῖ, καὶ πρὸς τὴν tig ο)- 
ἀπρόσκοπτα Badii) oui. Τί 
is διαγόροις αὐτοῖς κλήροις 
$;p9w ὡς ἀνῆλιξ ; Πολλοῦ 
p Φβειρόµενου πλοῦτον παρ- 





ἄγουσα», 
μακαρία 
TO ; μῶν 
δεῖ, Τόν piv 










in loco illo et exercitatione, nihil quod laude di- 
gnum aut Deo placitum cognosceret omittens, pia 
Theodosie mater vivendi finem fecit, et terreno 
relicto domicilio in ccelestem sese habitationem. 
transtulit. Tantum vero earum que hic videntur 
filie sue reliquit divitiarum quantum a piis in 
egenos elargitionibus ipsi superfuit : illas videlicet 
meliores ac veriores rala esse opes, quee et hic 
viventibus nunquam non adsunt, et hine emigran- 
tes possessores suos minime deserunt ; que eos, 
qui ipsis potiuntur, non secundum id quod habent 
nominis, excecare, sed ad acutissime videndum 
oculos aperire ipsis possunt et solent ; que deni- 


899 


CONSTANTINI ACROPOLIT.E; 


906 


que ut plurimum suosad Deum amatores recto tra- A αντὰ σκορπίζει τοῖς πένησι, τοσοῦτον wwo' ἑαυτᾷ 


mite perducunt. et, cum ipsissimam in colos 
viam absque errore demonstrent, in eosdem 
quoque sine impedimento ullo ut perveniatur 
igitur B. Theodosia ? Qua, putatis, 
parentum morte sibi relictis usa 
est ? an imperfecte ? an sine fructu ? Minime 
vero. Dona quippe corruptioni et amissioni obn: 








κατασχούσα, ὀὁπόσον εἲς θεονς ἀποχρήσειν τύπους 
ἑνόμισε, AC oj καὶ τρεῖς εἰκόνας ἐκτήσατο, Tiv τοῦ 
Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὸν ric 
πανάγνου τούδε Μητρὸς καὶ πρὀς Ύε τὰν τῆς πολνάβ- 
Jov μάρτυρος ᾿Αναστασίας, ἂν ix τῆς δοθείσης ταύ- 
τῷ περὶ αὐτὰ χάριτος Φαρμακολντρίαν ὁ Χριστώνν- 
pros κατονοµάτειν οἵδε Mic. 








xia in pauperes distribuit omnia, tantum sibi duntaxat ex eis reservans, quantum ad sacras 
imagines coemendas necessarium fore arbitrabatur, ex quibus tres sibi precipue comparavit, primam 
Domini ac Salvatoris nostri Jesu Christi, purissimee Dei Parentis alteram, unam insuper sancte mar- 
tyris Anastasie, tot Dei causa labores perpessee, quam ob singularem divinitus acceptam gratiam, 


populus Christianus cognominare solet Venefi 

6. Atque heec sunt. quie. de iis quas dixi divi 
Theodosiasibi facienda, et mente concepit, et reipsa 
exsecuta est. Bonis vero iis quie vere sunt, nec 
falsa nomenclatura dicuntur bona, quomodo ani- 
mum intenderit, quisquam ne interrogat ? Sapien- 
ter profecto. necaliter quam illis uti par est. Non 
enim differendum sibi amplius existimavit quin, 
secundum altissime perfectissimeque sapientie 
placita, iissese omnibus quee ad mundum spectant 
bonis exspoliaret, ut plura et meliora deinde con- 
sequeretur. Cum vero curam omnemet sollicitudi- 
nem non necessariam abjiciens, sic quasi ad per- 
fectam jam pervenisset eetatem, et ad summum 
prudentis omnis vocata esset apicem, a continuo 
ad virtutem conatu ita non recessit, ut potius a 
pulcherrimis ejusdem initiis et ipsa sumens ini- 
tium, ad summum tandem perfectionis culmen 
pertigerit. Nihil interim in virtutum cursu nacta 
impedimenti, nec circa postrema vite suc tempora 
iis quee ante egerat maculam ullam inferri passa, 
quee multis jam tum putabatur ad summa queque 
curriculo pervenisse, magnum nihil de sesibi per- 
suasit ; quin potius secundum id quod a Domino 
inculcari probe noverat, famulam se ducebat inu- 








rum dissolutricem (1). 
B r. 


'AXY οὕτω μὲν περὶ τούτου διενούθη καὶ du- 
πράξατο, Περὶ δὲ τού λοιποῦ πλούτου, τού ὡς ἆλη- 
βῶς πλούτου, καὶ μὴ διαφευδοµένου τὰν κλῆσιν, πῶς 
ἄρα ζατεῖ τις, aro ; Λίαν συνιτῶς, καὶ ὡς οὐκ 
ἆλλως ἐχρᾶν. Ο3δὲ γὰρ ἠνέσχετο pà παραυτὰ guo- 
σοφῆσαι τελιώτερόν τε καὶ ὑψηλότερν, καὶ  &mo- 
στέρξαι ui» τὰ τῇδε, πιρὶ δὲ πλείσου τὰ ἐχεῖσε 
ποιήσασθαι. ᾽Άμθλει τοι καὶ gti τελείας οὔσα τᾶς 
ἡλικία, καὶ ὡς wig ἄκρον ἑληλακνῖα φρονόσεως, 
τῆς κατ ἀριτὴν συντονίας οὐ καθυφῆκεν, ἀλλ ἐκ 
τῶν ἀρχοιιδεστάτων ἀρξαμένη, τῶν ἀκροτάτων μέχρι 
ἀφίκετο, οὐδῖν οὐδόλως παραποδισθι 
αίονς κατὰ καιροὺς ἔσφηλε περὶ 
dà τοῖς πολλοῖς ὑπὶο τὰ ἄκρα νενόµισται φθάσασα, 
μεῖζόν τι περὶ ἑαντῶς ἐφαντάσθη ' ἀλλὰ κατὰ τὸν 
ϱ δισποτικὰν διὰ παντὸς προσταγὰν ἀχρείαν ἑαυτὴν 
δούλην ἑνόμιζε, καὶ ὡς οὖδιν οὐδαμῶς τῶν ὀφειλο- 
pies ἐκπλήσασαν ἐταλάνιζε- κατά τε τὰν τοῦ µα- 
καρίον Παύλου θείαν καὶ σωτήριον, ὑποθήκην, émt- 
λαυθανομένη τῶν ὄπισθε, ἐπεκτείνεσθαι τοῖς du- 
προσθεν ἔσπευδεν, ἐγκρατείᾳ τὸ σῶμα µαραίνουσα, 
ἀγρυπνίαις ἀδιαλείπτως ἑμμένουσα, διηνεκεῖς τὰς 
πρὸς Θεόν ἱκετηρίας ποιουµένη, καὶ Ohm καθάπαξ 
Ἠινομένη τοῦ κρείττονος. 

















ὰ µέσα "καὶ k 








tilem ; et veluti nihil omnino quod ad profectum suum faceret peregisset, miseram se et bonorum 
operum inopem reputabat ; nec, non, secundum divinam et salutarem Pauli admonitionem, quee retro 
erant obliviscens, ad anteriora se extendebat ; abstinentiaque corpus suum emacerans, et nunquam 


non vigiliis se exercens, atque assiduas Deo preces offerens, continenter proficiebat in melius. 


6. Ad Deum igitur et divina quod attinet, dicta. 
jam ratione erat operosa atque assidua. Cum iis 
autem virginibus qui in eodem monasterio sacris 
cum ipsa exercitationibus vacabant, Deus immor- 
talis | quo modo segerebat?quo modo conversaba- 
tur ? quoinodoreliquas ommes desua spiritualium 
donorum copia reddebat participes ? Insuper illa- 
rum pluribus habebat se inferiorem ; neque id so- 
lum, sed quasi rerum bonarum incuria, et ad om- 
nia foret inutilis, divinorum mandatorum nul- 
lum non negligeret, cum ingenuo quodam pudore 
ultro accedebat universas, propterea quodin san- 
cte cum Deo conversationis studio ab omnibus se 


(4) S. Anastasia cognomento φαομακολίτρια coli- 
tur hoc nomine a Grecis 22 Decembris. que an 
distinguenda sit a Romana istius aj lationis 
bilissima martyre sub Diocletiano, 


Probi uxore, nol 
videbimus, sinon ante, certe ad 25 Decembris Co- 





ς'. ᾽Αλλὰ τὰ μὶν πρὸς τὸ Θεῖον καὶ τὰ θεῖα οὗ- 
τως f» ἑνεργὴς, οὕτως ὧν σύντονος " πρὸς δὲ τὰς 
συνασκουµένας wir μοναχὰς, ὅπως εἶχεν 1 
διέκειτο ; "Apá γε ἐκ τοῦ ὑπερέχοντος ὠμίλει 
qt ὑπερετίθη σφῶν ἓν τισ de. 3 Οὔμενουν οὐ- 
δαμῶς, Ως γάρ τις ἁμελὴς. ὡς τῶν ἐπηγγελμένων 
ἐκπληροῦσα ziv, μετ' αἰδοῦς ἁπάσας προσλει, ὅτε 
Φδήποτε τῶν πρὸς Θιὸν ἐντεύξιων Ve σχολὺν, καὶ 
πάσας ἑαυτῆς ὑπεργέρεν ἠγεῖτο, καὶ πηὐδαιμόνιζε, 
Τὸ ct μεῖζον, οὕτω φρονοῦσα, οὕτω δεαλογιζομένα 
περὶ τῶν ἀδελφῶν, οὖδε pig τούτων ἀφρόνησε, πρὸς 
οὐδεμίαν ἐξηλοτύπησεν ^ ἀλλ ἡγάπα πάσας καὶ 
ἔστεργι "καὶ ὥσπερ τις ἀρτιπαγὴς, ὡς τῆς κατὰ 

















dinus de Originibusait templumilli edificatum eo 

in loco, ubi fuerat domus cujusdam patricii, co- 

gnomento Pharmaci : quee ansit prima occasio co- 

foominis autipsamcontra pharmaoa, id eat vene- 
ia, invocandi, alias queeri poterit. 


901 IN S. THEODOSIAM. wt 


Θεὸν πορείας ἀλθης, ἐζήτει παρ ἑκάστης ποδη- A superari arbitrabatur, miseram sese et infelicem. 
γεῖσθαι, καὶ πρὸς &osráv map ἐκάστῃ ἰθύνσθαι.. — appellans. Quodque longe est majus, cum tanta 
OUre τε πνεῦμα τιταπεινωμένον, καὶ καρδίαν συν inesset prudentia, tamque preclara agendi rati 
τετριµµένην Puixroro, ἃ μὴ ἐξουθεοῦν τὸν 6v inter ejusdem contubernii sodales, nulla elatioris 
φθάνει μεμαρτυρηκὼς ὁ Aavid. animi edebat signa, nullam suarum sodalium in- 
vidia prosequebatur, sed amore cunctas et benevolentia complectebatur singulari. Non aliter quo- 
que quam si in divino obsequio fuisset novitia, et methodi ad Deum appropinquandi ignara aut in- 
sueta, a singulis petebat instrui, et in rectam virtutis semitam, si forte aberrare contingeret reduci. 


Ita spiritum ipsa habebat humiliatum, et cor contritum, quee duo despicere Deus nequaqum solet, 
quemadmodu:n sanctus testatur David. 








C. Aufer τοι τῷ θυμιχῷ ἔχουσα ἐφ οὐκ τῆς 
Ψυχῆς ὅτωπερ ἂν χρήπαιτο, ὅλον κατὰ τοῦ 

πάκον θυμὸν ἐξέχει σατανᾶ, πόῤῥωθεν αὖτ 
ἀπερύχουσα, ποῤῥωβεν ἐχδιώκουσα, xai uà παρα- 
Κωροῦσα τὸ παράπαν προσεγγἰσἁι, und', à φασιν, 
ἐξ ἀγχωμώου συμπλέκεσθαι. Οὐ γὰρ ὅτι γε πρὸς 
βολαῖς ἀχροθολίδειν οὐκ ἑνεδίδου τὸν πολυμήχανον, 
is πάλην ὅλως ἀνίει χωριῖν καὶ Ευμπλέκεσθαι" 
dXX εὖ µάλα πόῤῥωθεν εἶργε, καὶ ὡσεί τις ἄριστος 
ς, ^r τες diis ipid ἐκ τῶν 













λουμένη 
κόσμου 





ὀντανθοῖ, μηδενὸς ἐπιστρεγομένη 
mw», ὅλον τὸ ἐπιθυμητικὸν ἂν 
πρὸς Otis, xai τῆς αὐτοῦ κατακρας ἁγάπης ἑάλωχεν, 
ὅλῃ Θεοῦ καὶ βείων ἰωειρομένη Ψυχᾷ. Οὕτως ix 
πρώτης, 6 parte, $ μακαρίατρεχὀς, mira μῖν καὶ ivro- 
λὰν ἐπλήρου Δεσποτικὴ», 
τὰ τοῦ θείου νόµον φυλάττει 


δουσα" "AJ τὸ µεῖδον, ἀλλὰ τὸ μέγιστον. ἑρῶν ἔρχομαι. 













s πετ, σπεὺ- 








7. Omnem animi fastum et motum vehementio- 
rem plane exuerat, cum nihil accideret quod. vir- 
Rinem sanctam ad iracundiam posset provocare; 
illud solum retinuerat zeli et animositatis, quod 
in demonem effundere non sine gloria posset 
Longe igitur illum a se abigere, longe fugientem 
persequi, neque ommino appropinquandi, aut ex 
tequo, quod aiunt, congrediendi secum occasionem. 
permittere. Non enim adversus hosti vaferrimi 
impetus vel eminus suas experiri volebat vires, 
nec in paliestram omnino sustinebat descendere 
et cominus cum eo congredi, sed meliori longe 
consilio procul illum a se jubens facessere, egre- 
gii prorsus militis et antagoniste partes omnes 
implebat, dum e longinquo et quasi fugiens ini- 
micum suum caute impeteret. Nulli earum rerum 
quas hic miramur intenta, nullis mundi hujus 
voluptatibus irretita, omnia sua vota desideriaque 
in unum De:im defigere fuit solita : illius unius 


capiebatur amore, toto animo diu noctuque Deo ac rebus divinis intendens. Ita primis, quod aiunt, 
unguiculis virgo ista beatissima prescriptas a Deo hominibus vivendi leges implebat omnes, id solli- 
cite curans, ut ne punctum quidem unum unusve apex divine legis custoditus elaberetur, quemad- 
modum ipsemet Dominus id faciendum constituit. Sed nunc majus quiddam, imo maximum, aggre- 


dior dicere. 


CAPUT ll. 


Leo Isauricus, imagines aboliturus, Gymnasium publicum cum magistris sibi adversantibus in- 
cendio perdit. 


W. Ἡν μὲν ov 
ἀπιμιλομένη, iav 


ως à µακαρία duiyouca ἀρέῆς 
» τᾶ μον περικλαίουσα, καὶ µο- 
« προσανέχουσα, "AX deg τὰ 
Θεοῦ x«i τῶν θείων 












5 κληρονομέαν ἐδιωθὲν 
Ἰσραὴλ, ὁ περιούσιος λαὸς 
" 6 dest βασκαίνων ἡμῖν 
ἅμων ἐχρήσατο μηχαναῖς 
ιοὖδεν 3 ὅτι καὶ ἠνυσε), κἀντεῦθεν ἐξηπορέθο καὶ 
ἡμηχάνησε, πάντα uiv, ὁ φασι, xke» κινήσας, 

à Ἐκκλησίας Θεού, μηδιν ὅ demMicat 
ὧν πρὸς ῥούλησι», ἀλλὰ καὶ πλατὺν ὀφλή- 
σας χατάγιλων, ὅλως ἑαυτῷ Ἠίνται καὶ καινότερόν 
O2 γάρ τι τῶν θείω» παραποιῆσαι 
δογμάτων ἐπαίρι" διὰ γάρ wv ἐπιχειρέσας, 
διὰ πάντων καὶ ἀποκέκρονσται. Τί οὖν ὃ σκαιωρεῖ ; 
Tí μηχανᾶται ὁ πολυµήχανοῃ Τὰς θείας εἰκόνας, 
τὰ ἱερὰ καὶ πάνσεπτα ἐκτυπώματα, ἐκ µέσου, ὡς 
Ἰκανοῖς ταῦτ᾽ ἐνεργῆσαι διέγνωκε, ποιάσασθαι ὑπο- 
τίθεται: καὶ ἡ ὑποθήκη, τὸ δοκοῦν, δεξιὰ, δεξιά d* 
ὁποίαν ἐκκλίνειυ ὡς δοκούσαν, ἀλλὰ μὲ οὔσαν, καὶ 






πολλαῖς πολλάκις καν’ 


























C 8. Βαπο pulcherrimam sane vivendi rationem 
tenebat Theodosia, virtutis studio continenter 
intendens, virginem sacrarum ccnobio clausa, 
et mente in Deum semper erecta. Notum autem 
est, quomodo cum omnia nostra salva adhuc esse 
et incolumia, et de Deo divinisque rebus recte 
omnes sentiremus, eramus populus eximius et 
electus, qui velut novus Israel, ipsi proprie obti- 
gimusinfuniculum hereditatis suse. At postquam 
ecclo pulsus superbim spiritus suam in homines 
invidiam in apertum coepit proferre, multis ac 
variis frequenter machinis animos nostros oppu- 
gnare est aggressus. Utveroadversusillos parum 
valuit, et bac ex parte proficiendi quidpiam spem. 
omnem machinasque abjecit inutiles, alia deinde 

p rationeomnia susdeque, ut dicimus, vertere, et 
ipsam Dei Ecclesiam aggredi instituit. Cumque 
rursum nihil eorum que singulatim conceperat 
efficere valuisset, quin etiam effuso risu meruisset 
excipi, ad suas se artes totum convertit, ac novum 
plane consilium excogitare copit. Non enim 


903 


CONSTANTINI ACROPOLIT.E 


906 


unum quodpiam divinorum dogmatum suspicioni À mévr& φέρουσαν ἐπαρέστερα, ó σοφὺς ὑπέθετο Yole- 


falsitatis obnoxium reddere est aggressus, sed 
adversus cuncta simul insurgens, in ea rabiem 
suam omnem conatus est effundere. Quid igitur 
mali molitus est ? quas machinationes adhibuit 
pessimus genius? Venerandas Dei divorumque 
jmagines, sacras illas et omni honore dignissimas 
effigies, utpote quas pluribus non parum ad 
recte agendum prodesse judicabat, statuit e medio 


Bü. Εἴδωλα νοµέσειν ὑπέβελε, καὶ τὴν περὶ ταῦτα 
σπουδἠν τῆς παλαιᾶς εἶναι πλάνης, καὶ τῆς ἀρχαίας 
ἐχείνης τερθρείας ἀπᾷδον πάντη πεφηνέναι Χρι- 
στιανοῖς λείψανον. Ῥαβαὶ τῆς τόλμεκ βαβαὶ τὲς 
pH) τῶν μηχανῶν τοῦ ἁλάστορος | Ni» 













Ειῶν βάλλει, xix 
qui ἄμφοτεροι 


sibi esse tollendas, Et via quidem ad hoc tetendit, recta in speciem : sed recta qualem declinandam 
monuit sapiens Salomon, utpote que talis videatur, sed non sit, verum ad sequiora ducat. Sug- 


gerit, 





sas iestimandas esse idola, et omne circa eas squdium, veteris esse erroris atque antique su- 


perstitionis evanidum vestigium, inter Chistianos relictum. Vah audaciam pessimi dzemonis, et im- 





piam stul! 


iam ! vah insanas molitiones ! Modo scilicet hanc, modo illam perdendi homines ra- 


tionem init : a dextris eta sinistris niseros impelit, ambidexter ad inferendum nocumentum. 


9. Quinam autem fuere quos judicavit idoneos B 





aut quibus usus rei est administris, quando Dei 
permissuregnum sibi eratvindicaturus ? Leo is fuit 
ab Isauria dictus, sevissima absque dubio bellua, 
eademque indomita : qui contra Domini gregem 
continuo infremere aggressus, in eum non aliler 
quam carnivora quedam fera insiluit. Quemad- 
modum et is qui per anliphrasim vocatus fuit 
Anastasius; quippe post B. Germanum in Dei Ec- 
clesiam magnoejusdem malo introductus, mortem. 
non paucis et interitum attulit. Sed qua tandem 
ratione pro rei dignitate, quecumque id temporis 
misera acciderunt atque acerba, verbis efferam ? 
episcoporum exilia, comprehensiones sacerdotum, 
virorum principum calamitates simul el ignomi- 
nias, sanctorum hominum elvirginum sacrarum e 
monasteriis violentas detrusiones, et publice con- 
stitutas earumdem proscriptiones, vexationes non 
ferendas vincula, cruciatus, violenter allatas mor- 
tes, et pejora mortibus tormenta ? Verum ut san- 
οἱεθ hujus virginis illustrem prorsusac intrepidam 


Ü. Tia; d' οὓς καὶ ἐνέκρυε, καὶ τίσω ὑπερί- 
ταις ἐπὶ τούτοις ἐχρήσατο; "O τε δὲ τὴν βασιλείαν 
Θιοῦ παραχωρήσει σφετερισάµεος Ais» ὁ di 
Ἰσαύρων, à ἄγριος αἲτόχρημα 0ὲρ καὶ ἀτίβασσος 
ἃς ποίµνης εὐθὺς Θεοῦ δεινὸν ἑδρυχήσατο, 
μέσες αὐτῆς καθά τις ὠμηστὴς lan, 













καὶ ὁ κατ' ἀντίγρασιν Αναστάσιος, ὁ μετὰ τὸν µα- 
κάριο» Τερμανὸν ἐπὶ κακῷ τῇ ᾿Εκκλησίᾳ ἐπεισφρό- 
σας Θεοῦ, καὶ πολλοῖς ὅτι θανάτοῦ καὶ 
Φνόμενος at: 


ἀπωλείακς 
λλὰ πῶς ἂν πρὸς ἀξίαων 
τε dry, τε 
ἱερέων. καθείς 














ων ἀπελάσεις καὶ 





τὰς ἂν τούτον 
Psp, τὰς στρεώσι 
s; τὰ ipu θανάτου 
"AXY ἵνα μᾶλλον 
ἄτρεστον παραι 

xig ἀπτνειας, 
συνορᾶνῖ, διηγέσοµαι. 


ίστους 
τοὺς βια- 
βασεωιστέρια; 
qvi» καὶ 

















magnitudinem animi clarius in medium adducam, unum quodpiam crudelitatis regie exemplum pro 
feram, reliqua iis quibus lubitum fuerit inspicienda penitius relinquens. 


40. Superiorum regum temporibus, cum qui 
regnorum moderabantur habenas, eo quod gere- 
bant nomine sese haud ostendebant indignos, sub 
jectamque sibi ditionem ex requojustoque admini- 
strabant fulciebantque, rerum nonnisi honestarum 
amore ac proseculione exornantes principatum 
suum,el quidquid eumdem ad posteriores illustrio- 
rem poteratreddere magnostudio promoventes ad 
incrementum. Horum, 
plura tradentis diciplinis loca exewdificala sunt, 
quie certa quadam ratione sejuncta erant ab invi- 
cem, eademque conjuncta; sejuncla quidem locis 
et edificiis, at vero mutua quadem conjunctione 
et communi porticu in unum veluti eedificium coa- 
lescenti; ita ut, quamvis exterioris forme varie- 
tate et numero distinguerentur, non plures tamen, 
sed una duntaxat domus dici posset. 1n his porro 
&diflciis,que duodecim omnino censebantur, nun- 
quam non colocati erant preeceptores, atque inter 
eos unusaliquis, qui alios omnes cunctarum disci- 
plinarum peritia superaret. Hic, ut omni scientia- 








iquam, regum temporibus D 


i καὶ 





f. Πρὸς 


» dw βασιλέων, 
ἠλλδενσαν, ὡς ἓ 


καὶ cru 














μεγαλοναγῶν ἐκείνων ἀνδρών διδασκαὶ 
δὲ τῇ μεγαλοπόαι δεδόμηται, διρουμίνα 


à à » εἰς 
ἓν δἐπουθεν σνναγόμενα, ὡς ἵνα Ίε δοκεῖν τοῖς 
Εξωθέν ποικίλον καὶ πολνόγορο: καὶ διδάσκαὶοι 
α ὄνοχκαιδικα ὅ' ὃν, sig cu 
καὶ ἐπὶ τούτων ὁ τῶν ὅλων κατὰ πᾶν 
φέρων, καὶ ταῖς ἐστιστήῃ 
ος, ὃς καὶ οἰχουμενικός διδάσκαλος ἤκονι" 
qo τὸν τιμὴν πρὸς τοῦ βασιλέως ἐλάμδα- 
νε, καὶ riv ἐφορείαν μυσταγωγῶν ὁμοῦ καὶ μυστῶν 
ἐπετέτραπτο, "Hw ps οὖν οὕτω τοῦτο διινεργούμι- 
νον ἄνωθεν, καὶ ὁ λόγος ἔνθεν εἶχεν αὐξάνεσθαι, καὶ 
τὸ κατὰ φύσιν ἀνθρώπῳ πρὸς τοῦ αὐτολόγον, 
πρὸς τῆς αὐτοσόφίας alg, τῆς γινίσευς ἔγκατα- 


















IN S. THEODOSIAM. 


906 


καὶ ὃ δυνάµει πᾶσι κχοινῶς ἕνεστι, ποὺς À rum genere ceteros inter plane eminebat, univer- 


ἐπιτηδειότητα ἐπήοετο »ὔῶπτω, XU πολ- 
έργειαν, εἰ χαὶ μὴ πᾶσι ποοήγετο, τῆ τε 
εἰδυία φιλοσοφία, καὶ πρὸς τὸ χρεῖττον τὰ 
μεταφέρευ χαὶ ὑψηλότερον, καὶ βατιλεία 
synto, καὶ πολιτεία κχατήρτιστο, καὶ τὸ 
ίαι ὡς ἐπίπαν ἀστάθμητον, ὡς ἐνὸν ἐῤρύθ- 
συνέσταλτο. 


salis quoque magister appellari solitus erat : ut 
autem isto nomine honoris causa vocaretur, ab 
ipso videlicet rege acceperat, et tam in eos qui sa- 
cris initiandi, quam qui iis initiati jam erant, au- 
cloritatem suam exercere poterat. Res autem sic 
erant disposite ab initio, ut tibi ratiocinandi auge- 
retur facultas; et quod homini ex quo in mundum 


a natura communiter insitum est, ut intellectu. discurrere atque sapere per seipsum va- 
congruum, prout opus foret. motum excitaretur ; multisque, si non omnibus, daretur. 
itas recte philosophandi ; adeo ut et imperium istic erudiretur, et civilis status ordinaretur, 
etiam plebs, quamvis inconsiderata et vaga, qua fieri potest ordinanretur componeretur- 


μὲν οὖν ἐκ μακροῦ τοῦθ) οὕτως ἔχον ' κατ B 


y& χαιροῦ ἄνδρες ἀριποεπεῖς καὶ διάσημοι 
τὰς σπουδὰς θρόνους ἐπὶ χόσµω σφῶν ἔλα- 
ἄλλον ὁ τῶν ἄλλων πρωτεύων, καὶ τὴν ttiv 
ύ γὰρ δὺ τὰ ἐχτὸς οὗτοι καὶ θύραθε» uó- 
xxl τὰ ἔνδον καὶ θεῖα φι)οσοφεῖν ἤθελον. 
| καὶ θεῖα ἤσκηντο δόγµατα, καὶ παραδόὀ- 
σιαστιχκὰς Πκοιθώχεσαν * εἴχοντό τε τού- 
εριείχοντο, x&ri ταύταις πάντας συντηρεῖν 
έηντο, ὅθεν καὶ διὰ τιμῆς πάσης, διὰ πολλοῦ 
ατος εἶχον σφᾶς ἅπαντες. OD δὴ βασιλεὺς εἴ- 
V πρὸ πάντων ἄλλων ὁὀμόφρονάς τε x«i ὁμο- 
σχεῖν ἐπειράσατο, ἐνόμισε γὰρ ὡς, εἴπερ ὁμο- 
οὓς κτήσαιτο καὶ ἔξει σχεδὸν πάντας ὀμόφρο- 
οὐκ ἴσχυσεν οὐδένα σφῶν µεταστῆσαι, οὗ 
X ἔσχατον, οὐ μέσον * πᾶσι μὲν γὰρ ἐπὶ τῷ- 
ἐχρήσατο, οὐδὲν O^ ὅτι καὶ ἤνυσε. Τὰ pé, 
μετὰ πολλῆς ὅτι πραότητος τὰ τῆς Ὕνώ- 
λλε, xat οί σύµφρονας σχεῖν ἤθελεν * ὡς d» 

εἶδεν αὐτοῦ τὴν ἀπόνοιαν, καὶ μηδ ἄν, 
γένοιτο, τὴν τῶν ἁγίων εἰχόνων διισχυρι- 
ἀθετῆσαι προσχύνησιν, πρὸς ἀπειλὰς καὶ 
pot». 


11. Hac igitur, quam dixi, ratione res sese 
habebant antiquitus. lisdem vero temporibus viri 
insignes prorsus atque preclari eas que per studia 
honoris causa obtinentur sedes in maximum sui 
accipiebant ornamentum, potissimum autem is 
qui reliquis omnibus et erat et habebatur pre- 
stantior, quique consulari prefulgebat dignitate. 
Non enim externam solum et secularem philoso- 
phiam illi, sed interiorem quoque religionis no- 
stre tractabant, seque cum otio divinis dogmatibus 
exercebant, et magna cum diligentia traditiones 
scrutabantur ecclesiasticas. His ipsi intendebant, 
harum studio toli oceupabantur, nullaque earum 
ut negligeretur suis curis suaque vigilantia effi- 
ciebant ; unde et illud consequebatur, utsecundum 
omnes honestatis ac religionis leges vitam duce- 
rent. Tales cum essent, nihil prius habuitimperator 
quam ut eos in suam sententiam pertraheret ; ita 
sibi scilicet fore persuadens, ut si viros illos im- 
pietati sue haberet consentientes, aliorum quoque 
animos facili negotio expugnaret. At vero eorum 
nullum, non primum, non infimum, non medium 
a sana doctrina rectoque vivendi instituto dedu- 


it;et quamvis modos omnes viasque tentasset, nihil tamen omnino effecit. Principio 
1m omni mansuetudine et modestia suam illis mentem renuntiari fecit, quod illos opinionis 
s ac suffragatores habere plurimum desideraret. Verum ut ab eis suam amentiam acriter 
perspexit, neque, quacunque demum fortuna periculove proposito, adduci viros posse 
rum cultum inaginum ac venerationem rejiciendam dicerent, ad minas et contumelias 


8 est. 


d' οὐδὲ οὕτω µετέπειθε, πάττων ἀπογνοὺς D 


ις τῆς ἀπηνείας ἰἑαυτοῦ γίνεται *. ὅθεν καὶ 
€ αὐτοῖς σχέψεως, πέµπει τοὺς αὐτοῖς οἰχή- 
ΙΜύσαντας. Καὶ oi τὴν ὥραν τηρήσαντες 
πρὸς τὸν κοινὸν ἁπάντων δυνάστην ἀντι- 
ὕπνον, ἠττῶνται τούτου χαὶ ἀνακλίνονται, 
θε» περιελθόντες, πὺρ ὑπανάπτουνσι, καὶ τὸ 
ὡς ἀληθῶς ἐνδιαίτημα τῇ φλογὶ πανταχό- 
µθάνουσι, καὶ πᾶσαν τοῖς ἔνδον ἀποχλείου- 
. Ἐν οὖν πάνν βραχεῖ τῳ παμφάγῳ πάντες 
ts βίόθλοις, αὐταῖς οἰχέαις * χατανάλωνται. Ὢ 
ζημίας | ἦν ὑποσταίη μὲν τὸ δοκούν ἡ Κων. 
ταῖς d' ἀληθείαις Ὑένος ἅπαν “Ῥωμαίων, 
τὴν σογίαν ζητοῦντες ἀνέκαθεν Ἓλληνες, 
à ὁ θεῖος Παῦλος δίεμαρτύρατο. Ov γὰρ 
Ούτων ἀνδρῶν ἑστέρηται, ἀλλὰ καὶ σοφῶν 
υγγραμµάτων πλείστων τε καὶ καλλίστων 


TROL. GR. CXL. 


19. Cumque hoc etiam modo apud viros fortes 
nihil proficeret, et aliud nihil quo eos cogeret 
superesse animadverteret : sud; se ferocitati abri- 
piendum totum tradidit ; concessoque ipsis delibe- 
randi spatio, submisit qui edibus eorum flammas 
injicerent. Hi opportunum maxime observantes 
tempus, cumsapientissimi homines qui ad multum 
noctis adversus omnium domitorem somnum forti- 
ter pugnare soliti erant, eidem etiam succumbere 
essent coacti, et cubitum tantisper se contulissent ; 
alii alias &edium partes cireumeuntes ignem spar- 
gere, verissimumque sapientie ipsius hospitium 
flammis undique involvere cceperunt; omnem in- 
tus manentibus exitum precludentes. Modico igi- 
tur spatio temporis omnes devorantibus cuncta 
flammis haustiatque absumpti sunt, una cum libris 
atque ipsis edibus. O cladem, o afflictionem ! 

29 


907 


CONSTANTINI ACROPOLIT.E. 


quamsustinuisse videtururbs Constantinopolitana, 4 συναπεστέροται. Αλλὰ τούτω μὲν, ὡς ἴφθην», εἰπὼν 


revera autem natio Romana sustinuit universa, 
ipsique etiam gentiles, quotquot, teste Paulo, sa- 
pientiam ab initio quzssiverunt. Non enim talium 
virorum duntaxat facta est jactura, verum etiam 


Ey τι τῶν τοῦ βασιλέως καθ) ἡμῶν ἔργων, iv τι τῶν 
τότε θεινὼν, καὶ τῆς µμελλούσης ὡς εἰπεῖν χαχίας 
προοίμιο» * τὰ λοιπὰ J' εἰ βούλοιτό τις μαθεῖν, τῇ 
περὶ αὐτῶν ἱστορία πεοιτυχέτω. 


plurium ac pulcherrimorum librorum, quos sapientissimi homines conscripserunt (9). Sed huc devc- 
ni, dicere volens unuin nostri Imperatoris facinus, ac veluti procmium ejus que secutura esset 
calamitatis ; cetera si quis cognoscere cupiat, ipsam que de illis conscripta est, historiam consulat (3) 


CAUT ill. 


Spatharium,Christi imaginem dejecturum praecipitat Theodosia, et fidei sus rationem tyranno 
reddit. 


13. Cum igitur tam gravia tamque intolerabilia 
supplicia inferrentur sacrasimagines venerantibus, 
ille autem abolerentur, et funditus, ut sic loquar, 
exstirparentur, spathariorum aliquis etiam contra 
Salvatoris Christi divinam effigiem, stantem in ea 
porta que /Enea dicitur, suum est aggressus furo- 
rem exercere, eamque in terram prosternere. Hoc 
autem ut beate Theodosie est renuntiatum, Phi- 
nees mox illam zelus et Elie invasit. Plures deinde 
reljgiosas matronas,que mundum imnundique orna- 
menta omniaase removerant, toto animo soli 
adherentes Deo, socias sibi adjungens, sancto quo- 
dam furore ad hominem virgo fertur. Ex eorum 
hic erat ordine, qui gladio, non securi, instructi 
regem stipant, qui ordo est ordine satellitum, uti 
indicat, nomenclatio (&), posterior ; regem autem 
custodit, et a tergo subsequens atque ab impera- 
tore nusquam discedens, regium noctu conclave 
servat, principemque in publicum prodeuntem 
cingit.Contra hujusmodi hominem,generoso plane 
atque intrepido animo, virgo progreditur. 

14. Quibus autem illa sermonibus audientium 
mentes, ut zelum Dei conciperent, excitabat ? qui- 
bus Deum ipsum verbis alloquebatur, ut justam 
ejus adversus homines iram placaret ? quam gene- 
rosos comitanlibus se sororibus indebat spiritus, 
et ad pulchrum pro veritate certamen subeundum 
quam fortiter animabat? Sic enimvero secum ipsa 
cogitabat, sic ratiocinabatur : Oportebat equidem 
eam me, quam ultro suscepi, rationem vivendi 
sartam tectam conservare. Hoc enim coram Deo et 
hominibus facturam me proposui, ad hoc sacra- 
mento me obstrinxi, cum Deo solo et mecum ut 
versarer, reliquorum autem hominum societatem 
effugere conatu omni contenderem.l'ostquam au- 
tem generis humani osor acerrimus, et nullo non 


(2) Teophanes ad annum Leonis 10, animad- 
versum in eos precipue ait, qui sanctitate et do- 
ctrina clarebant : adeo ut scholie una cum sacra 
doctrina exciderint, que a seculo S. Constantini 
Magni usque de ea tempora floruerant. Greece 
σθεσθῆναι, exstinguerentur. Profecto (nisi scholce 
istee extra communem civium habitationem fuerint 

ositv) vix est credibile, edibus fuisse subjectas 
flammas cum vicinie totius manifesto periculo. 

(3) Nullam de lioc argumento historiam singula- 
rem nunc novimus, nec alibi citatam reperimus : 
mirum autem foret eam auctoris eetate exstitisse, 
nunc ignorari ; quare θά Theophanis chronogra- 


vy . )Αλλ) οὖν οὕτω δεινῶν οὕτως ἀνυποίστων ἔπαγο. 
µέων κατὰ τῶν τὰς ἵερὰς εἰχόνας προσχκυνούντων 
τιμωριῶν, ἁμαυρουμένων δὲ τῶν θείων ἐκτυπωμάτων, 
καὶ ώς εἰπεῖν χατερειπωθέντων πάντων ἀπανταχῆ, 
τῶν τις σπαθαρίων, καὶ κατὰ τῆς θείας εἰκόνος τοῦ 
Σωτῆρος Χοιστοῦ, τῆς ἱσταμένης ἐπὶ τῆς οὕτω x&- 
B λουμένης Χαλκῆς, ὥρμησεν ἀπελθεῖν, ip' co 9€ ταύ- 
την καταθαλεῖν. Αλλ᾽ ἀνηγγέλη τοῦτο τῇ µακαρία, 
xai ἢ ζῆλον παραντὰ Φινεςς, zov ἀνέλαδεν Ἠλιοῦ * 
τῷ τοι καὶ Ὑγυναῖχας, Χόσμου x«t τῶν χοσμιχῶν 
ἀποῤῥαγείσας ὁλοσχερῶς καὶ προσκολληθείσας ὅλας 
Orco, μιθ᾽ ἑαυτῆς λαμθάνει, x«l ὅλῳ χατὰ τοῦ 
σπαθαρίου χιωεῖται θυμῷ. Τάγμα τοῦτο τῶν fpi 
τὸν βασιλέα σπαβηφόρω», οὗ πελεχυφόρων, ὡς καὶ 
5» χλῆσις δηλοῖ, δευτερεῖα μὲν φέρον τῶν ἐκωμίους 
ἀνεχόντων τοὺς πελέχεις, συντηροῦν δὲ σφίσι τὰ τὸν 
βασιλέων ὀπίσθια, συμπαραμένον τοῖς ἀνακτόροις, 
καὶ τοὺς βασιλείους νυκτὸς θαλάμους περιπολοῦν, 
κάν τὰῖς προόδοις τὸν βᾶσιλέα περιχυχλουν. Κατὰ 
δὴ τούτου «γενναίῷῳ πάνυ και ἁπτούτῳ βαίνει ppe- 
νήµατι, 
ιδ. Tí μὲν οὗ διαλογιζοµένη τῶν πρὸς τὸν ὑπὶρ 
τοῦ Θεοῦ ζῆλον ἐπαιρόντων ; τί δὲ τῶν πρὸς δυσώ- 
πησιν ἱκανῶν οὐ διαλεγοµένη Oto ; τί δὲ οὗ νουθι- 
τοῦσα ταῖς σὺν αὐτῇ καὶ περὶ αὐτὴν ἀδελφαῖς, xal 
πρὸς τὸν ὑπὶρ τῆς ἀληθείας ἆθλον ἀλείφουσε ; 
Ποὸς pi» γὰρ ἑαυτὴν τοιαῦτα δή τινα διενοεῖτο zal 
Φιεσκέπτε-ο * Ἔδει μὶν ὃν εἰλόμων βίον τερῦσα 
διὰ παντός ' τοῦτο γὰρ προὐθέμον, τοῦτ' ἐπογγαλε- 
µην O09 καὶ Ἀνθρώπων ἐπίπροσθε, ἐμαντὸ pir 
προσλαλεῖν xai Θιῷ, ἀλλ οὗδ' ἐπ'στρέφισθαι µη 
δενός * ἐπεὶ d' ὁ βασκαίνων ἡμῖν ἄνωθεν καὶ καθ 
ἡμῶν τέκταΐίνων ἀεὶ τὴν ᾿ἸἘκκλησίαν Θεοῦ διτὰ- 
ραξε, xai δεινὸν ἐπήγειρε αὐτῇ κλύδωνα - ἅγε δὲ 
προϊτέον, τὴν ἠσνχίαν παρορατίο, ψυχῦς ἀφιιδ- 
σώματος, ὑπὶρ τοῦ προαγαγόντό 


D phiamautsimile aliquod opuslectorem hicremitt 
existimo. 

(*)Securigeri scilicet precedebant, sequebantur 
spatharii. Sed quomodo in ordine stipatorum 
regiorum secundum locum tenuisse spathariosi0- 
dicat à χλῆσις ? Suspicor non tam nomen jndi- 
cari, cui ejusmodinotio haudquaquam per se con- 
juncta est, quam matriculam palatii. seu normelt 
claturam officiorum,qualis passim in manibus erst, 

' jndicabatque officii cujusque ordinem, observan- 
dum quoties in publicum progrediebatur impera- 
tor, in iis quos προχένσους vocabant, nos p 
siones diceremus. 


C 


τέον ἅμα xat 





IN S. THEODOSIAM. 


910 


αἱ προνοουμένο» τῶν καθ ἡμᾶς, χαί τὰς τῶν A lemporeinsidias nobis struens, Ecclesiam Dei coepit 


ων £m ἐσχάτων ἀμοιθὰς ἡμῖν ταμιεύοντος. 


perturbare, et gravem adeo contra eam excitare 


statem, tum sane prodeundum etiam nobis, quieta tantisper vita deserenda : non vite parcen- 
non corpori; illius potissimum gratia, qui pulehrum hac in parte exemplum nobis prebuit, 
e nos et nostra non minus bene quam provide gubernat, et operum nostrorum mercedem 


ad extremum servat repositam. 

Τῷ δέ γὲ σωτῦρι Θιῷ ἔἐκεῖνά πως τῶν Wo- 
ναλεξαμένη καί ὑπαλλάξασα, ἀνθωμολογεῖτο 
ἱλέγετο ' Δέκασον, Κύριε, τοὺς ἀδικοῦντάς σε, 
σον τοὺς πολεμοῦντάς σε. ᾿Επιλαθοῦ ὅπλου 
ρεοῦ, χαί ἀνάστηθι εἰς τὴν βοήθειαν τῆς τῆς κλη- 
ες σου. ᾿Ιδοὺ γὰρ ἧραν οἱ ἀνομοῦντες κατ 
χεφαλὴν, x«i τῶν σῶν θυσιαστηρίων xarop- 
µε οἱ ἀναιδεῖς, χαί τὰ ἅγιά σου βεθηλοῦσιν οἱ 
ἱστατοι. ᾽Αλλ’ ἐπίσκεψαι ἡμᾶς ἐν τῷ σωτηρίῳ 
οὔ ἰδεῖν ἐν τὴ χρηστότητι τῶν ἐκλεχτῶν σου, 
υφρανθῆναι £v τῇ εὐφροσύνη τοῦ ἔθνους σου. 
Τύνη δέ σου τῷ λάχει à τῶν σῶν σιθασµίων 
ν προσκύνησι, ἵἩ πρὸς tà» ἀρχαίαν αὖθις 
Ἱέων ναῶν εὐπρέπειαν ἀναμόρφωσις. Κἀμοί 
í ταῖς ὁμογνώμοσι ταύταις ἆμοί xxl ὁμό- 
πρὸς τὸν ὑπὲρ τῶν σῶν θείων εἰχόνων ἅἆθλον 
σαις xal τῆς σῆς παναµώμου μητρὸς, τῶν τε 
σοῦ κἀτὰ διαφόρους καιροὺς καταπροεµένων 
ν, καὶ τῶν ἄλλων σοι εὐαρεστησάντων, χεῖρα 
«e ἐξ ἁγίου σου κατοικητηρίου κατάκεµψον : 
σον, µόνε δυνατὶ, τὴν ἡμετέραν ἀσθένειαν, 
iiy δύναμιν xai κραταίωσιν. 


15. His dictis, selectas quasdam e Psalmorum 
libro sententias proferens, alterno cantu Deo Sal- 
vatori ita concinebat ac confitebatur : Judica, Do- 
mine , nocentes me, expugnaimpugnantes me : ap- 
prehende arma et scutum, et exsurge in adjuto- 
rium hereditatis tue. Ecce enim legis tue preva- 
ricatores contra te levaverunt caput, profanarunt 
impiis tripudiis altaria tua, et sacta tua homines 
impuri ac scelerati polluerunt. Sed respice nos in 
salutari tuo ut videamus in bonitate electorum 
tuorum, utexsultemusin letitia gentis tue. Leetitia 
porro tua in eo posita est, ut cultu et veneratione 
omni dignissime, sacre tuse tuorumque sanctorum 
adorentur imagines, utque secundum eam que 
antiquitus erat decentiam templa iisdem exornen- 
tur. Nunc igitur mihi, et cunctis meis sodalibus, 
unum mecum idemque sentientibus, queque pro 
sacrarum imaginum, pro matris tuse purissimes, 
pro eorum qui variis temporibus vitam tui causa 
et sanguinem effuderunt, pro aliorum deniquequi 
quoquo modo grati tibi exstiterunt honore, certa- 
men mecum subire minime detrectant ; nobis, in- 


, universis auxilii tui dexteram ex habitaculo tuo sancto porrige ; infirmitatem nostram, qui 
potes, confirma ; largire vires et fortitudinem. 


Ταῖς δέ γε σὺν αὐτῇ καί περί αὐτὴν τοιαῦτα C 


ϐθεν προηγόρινε . Νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος, 
πέρα σωτηρίας. ᾿Ενδνσώμιθα ὅπλα τοῦ φωτός * 
τῶν ἐχθρῶν τῆς ἀληθείας χωρύσωμιεν. Θάνατος 
πρόχεται ^. μὶ φιλοψνχήσωμιεν. ἈἩάσανοι πρὸ 
υν καί χολαστήρια ' μὴ δειλιάσωµεν μηδὲ φο- 
ιεν τοὺς τὸ σῶμα μὶν ἀποκτεῖναι, τὴν δὲ ψυ- 
tà παραθλάψαι δυναµένου, ὡς προσιτάχθη- 
H γὰρ οὗ τῦς ἡμετέρας φύσεως ἐτύσεως ἐτύγχανον 
αἱ ἄνωθιν χαί ἀπ᾿ αὐτῆς τῆς πρὸς ἀνθρώπους 
µίας Θιοῦ ὑπὶρ Oto) χαί τῶν θείων θεσμῶν 
ἐσασαι ; Ἴσμεν τοὺς τῆς πρωτομάρτυρος Θέ- 
ἀγῶνας χαί τὰ παλαίσματα ' oUx ἀγνοοῦμεν 
τῆς µακαρίας ἆθλους Βαρθάρας, τοὺς τῆς γεν- 
Εἰρήνης, τοὺς τὴς µεγαλόφρονος ἐκείνης Μα- 
à x«i τυράννοις ἀντέστη, xai δαίµοσι προσ- 
ισε, καί λαμπρὰ καθ) ἑχατέρων ἔστοσε τρὸ- 


Mixpóv μὲν ἴσως δοκεῖ τισι τὸ τολμώμενον * 
ὅτε µέγα χαχὸν τὸ παρὰ τούς τῆῦς ᾿Εχκλησίας 
ὑς ἆπαν- αχῆ νῦν ἐνεργούμενόν. Τὸ γάρ τοι 
λείας ἀπαλείφειν εἰκόνας, κα τούς ἱεροὺς νεὼς 
οὔν, ὅλην ἁπλῶς παραποιεῖ τήν εὐσέθειαν, ὅλον 
|: τὸ τῆς ἑανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος 
éptov. Αλλ’ εἰ χαέ μιχρὸν ἦν, ὁπόσον ἰἐστέ, τὸ 


Coluntur, S. Barbara 4 Decembris, S. Irene 
di, S. Marina, Latinis Margarita, 20 Julii : 


16. Exinde ad soldales suas conversa, hisce eas 
vocibus est allocuta : Nunc tempus, sorores, acce- 
ptabile, nunc vere dies sunt salutis. Induamur 
arma lucis, et adversus hostes veritatis progredia- 
mur. Mors nobisest proposita : vite igituramorem 
nullum preferamus. Cruciatus mortem precedent 
acsupplicia, sed non terreamur, neque formidemus 
eos qui corpori quidem mortem afferre, sed  ani- 
mam nostram lederenullaratione possunt; quem- 
admodum precipitur nobis. Nunquid enim na- 
ture nostre consortes non fuerunt sublimes iste 
anime, qua apud superos modo versantur, queque 
ab ipso Dei in terras adventu pro Deo divinisque 
legibus decertarunt? Thecle, inter martyres prime 
agones et cerlamina novimus : non beatissime 


p Barbare, non generose lrenes, non magnanime 


illius Marine (5) ignoramus prelia, que tyrannis 
pariter et demonibus opposita, gloriosum de utris- 
que tropeum posuit. 

17. Exigui fortassis momenti quibusdam videa- 
tur ista nefariorum hominum machinatio : sed 
vos longe melius institute, illud optime scitis, 
non mediocre esse malum, quod contra veteres 
Ecclesise sanctionesimpii ubiquenunc suntaggressi. 
Divinas enim imagines, calce oblitas, ex oculis 
tollere, et sacra templa informia ac inutilia reddere 


quas CP. precipuam venerationem habuisse, alibi 
docuimus. 


911 CONSTANTINI ACROPOLITAE. 919 


quid aliud est quam pietatem, quam religionem Α χαί pixoóv τε νόμου παραθῆναι καί ἐντολῆς, ὁ Σω- 
omnemeverterefunditus, et universumIncarnatio- —-20p ἡμῶν χα Δεσπότης ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις ἐδίδα- 
nis divine mysterium inanereddereatque nullum ? — 5e, εἰς dv ἰῶτα καί µίαν κεραίαν τὸ τέλιιον περιγε- 
Atfaciamus parvi quod conantur. Quanti tamen — ypagoc * ἠλίκην τε φέρει τὴν εὔχλειαν τὸ p &üw- 
illud faciendum sit quod velmediocre quidpiam de Ἅτῆσαι τῶν τεθεσπισµένων βραχὺ οἱ γενναῖοι miim 
legedivinaetmandatisinfringatur, Salvator noster — M«xxa6aiot, x«i πρός yt à µακαρία τούτων pírwp, 
ac Dominusinsacrosanctis Evangeliis docuit, viam παρέστησαν, καΐπως ὑπόδειγμα τοῖς ἐσαῦθις ἁκρι- 
prefectionis unius iota uniusque apicis rigore cir- θοῦς φυλαχκῆς τῶν νοµέµμων καταλελοίπεσαν - ὑείόν 
cumscribéns.Jam vero quam gloriosumerit,sidivi- Ἅκρέως ἀπογεῦσαι µόνον ἀναγκαζόμενοι, οὔμενουν οὐ 
narumlegumneminimam quidem parteminfringere ^ x«révsucav, ἀλλὰ καί µνυρίας ὑπὶρ τοῦδε βασάνους 
sustineamus. Illustres quondam Machabwi, necnon Ἅῥὑπέστησαν " καί πνοί γὰρ καί σιδὑρω παραδοθέντες, 
beatissima illorum mater, presentes assistunt: καί πᾶν ὑπενεγχόντες δεινὸν, διέµειναν ἀπερίτρι- 
quale illi exemplum observande legis βἰπ]]ίθ πτοι. Τοῦτο dà iv và βαλλόμεναι καί ἡμεῖς  ἅγι 
certaturis reliquerunt ? Porcinas carnes solum ut πρὸς τὸν ὑπέρ τῆς εὐσεθείας ἆθλον μετὰ θάρσους 
gustarent, a tyranno compulsi,non modo ei non ἀποδυσώμεθα, σπτύσωµεν φθάσαι τὸν κατεπιχειρῆ- 
obediverunt, sed innumeros quoque propterea B σαι βουλόμενον τῆς θείας τοῦ Xerüpoctixóvog σπα- 
cruciatus sustinuerunt: ignique ac ferro traditi θάριον. 

et quantumcunque gravia tolerantes tormenta, inconcussi perseverarunt. Nunc igitur et nos, illustre 
adeo exemplum mente animoque versantes, ad pulchrum pro religione certamen subeundum fidenter 
accincte nos conferamus, et festinemus spatharium istum, qui impuras manus in divinsm Sal. 
vatoris nostri imaginem parat injicere, cohibere a scelere. 

18. Hec illa, et confestim ad Chalcen accedit : v. Ταῦτ ἔφη, καὶ $ τάχος παρὰ Trà» Χαλχῷῇν 

et (oinsignem animifiduciam !) mox utfuitin loco» ἍἨγέγονεν. Αλλ à. γωναίου ψυχῆς παραστήµατος | 
a nemine mortalium prohiberi se passa, quin et αὐτέκα τῷ παραγωέσθαι, μηδ’ ἑνὸς ἐπιστραφεῖσα, 
fidenti vultu cunctos presentes intuita, scalasipsa — m&vrac ὁμοῦ παραθλέψασα, τῦς κλίµαχος dpérre 
omnium prima arripit, ac sodalibus, idemutipse tae καί ταῖς σὺν αὐτῇ συνεπιλαθέσθαι oi. duxe)ube- 
faciant, fortiter imperat. Qui igitur in scalarum — rat Καὶ γοῦν ὁ µετέωρος ToÀawràe, πρίν $ τι τῆς 
summitate jam fere consistebat impius, sacram θείας εἰχόνος λωθήσασθαι, ti; ἆδου βόραθρον xar. 
effigiem antequam corriperet, iis excussus, in Ἁενήνεκται * πίπτε χαί γὰρ, x«i ὁ τέως αυριῶν, 
profundum inferni corruit ; dejectus est enim: καί τὸ στόμα eig οὐρανὸν θέµενος, καὶ τὸν ὕπερον- 
et qui paulo ante insolenter se jactans, os suum ,, ράνιον ἄντιχρυς βλασφημῶν, πτῶμα δύστηνον γί- 
in celum aperire, et colis omnibus Excelsiorem ^ yovs, uwó' ἐκφορᾶς ἀξιούμενος . ὁ γὰρ &kwpéexrw 
impetere blasphema lingua fuerat ausus, mise- θάνατος τοὺς περ αὐτὸν διεθρόησε, καί ἆλλον ἄλλα. 
randum ante oculos omnium cadaver jacuit,se- µχοῦ διεσχέδασε, τήν τε μακᾶρίαν καί τὰς σὺν αὐτ 
pulture etiam honoreprivatus. Repentina quippe µπάσας ἐλευθέρως ἀνῦκε τὴν ἐπ᾽ oixov πορεύεσθαι. 
hominis nefarii punitio omnes qui spectaculo interfuere, attonitos reddidit, atque alium alie 
fecit abscedere ; ita B. Theodosie et cunctis que cum ipsa erant viriginibus, domum se tutis referre 
licuit. 
19. Verum quod factum fuerat, latere minime (0. ᾽Αλλ' $a0rco. τοῦ γενοµένου ó Ünptóvupoc Ban- 
potuit ferocissimum regem, qui magna mox rabie eoe, καί µέγᾶ rt καί ἄγριον κατ’ αὐτῶν εὐθὺς ipe. 
in sacras Deo virigines concitatus,infrenduit. Quid- ἍἉχήσατο. Συναγηοχὼς yàp, lv οὕτω eim», τὸ ime 
quid igitur habebat supercilii, niita dicam, in — exóvev, Οὐ μὰ rà» ἐμὸν, εἴρηκε, κεφαλὴν (tein 
unum congregans : Per caput, inquit, meum (hic — dà τὸ εἰς ópxov τοῖς βασιλεῦσιν ὡς ἐπὶ πολὺ wpepe 
scilicet regibus pridem usitatus jurandi mos est)  pópntvov) οὔ τυά µε φιλεῖν ὑμῶν ὑγήσομαι, si τῶν 
haud equidem credam ex vobisaliquem amareme, — tt καχούργων τουτωνὶ γυναίων xtipac τὰς ik; 
si vel una quepiam e facinorosis istis mulieribus ῃ διαφύγοι, καὶ μὲ διὰ τάχους ix τῶν σκοτίων σφῶν 
manus meas effugiat, autnonomnescontinuo, ex οἰκημάτων συναθροισθεῖσαι, δίκας τοῦ τολµήµατο 
abditis suarum eedium in publicum protracte,au-  íssv. Ταῦτ ἔφη, καί oi παρευθὺς, ἆἄλλος ἆἄλλα- 
dacis tante ponas persolvant. Hec vix edixerat — xo? διαµερισθέτες τὰ τῆς πόλεως σεμνεῖά τε κεί 
imperator, cum e ministris ejus plurimi, peralia φροντιστήρια διειλἑφεσᾶν, ἀναξητοῦντες μὲν καί 
alii urbis loca dispersi, religiosarum virginum τὰς ἄλλας, ὅσαι γε τοῦ σπαθαρίου xcvemtycipueom, 
domos et urbis totius monasteria perscrutarisunt πρὸ δ᾽ ἄλλων ἁπασῶν τὴν pexapiky ταύτην Ge 
aggressi ; requirent quidemet alias omnes, qu&- σίάν * οὐκ ὀλίγα x«i γὰρ ἰδιαίτάτα φθαίη cpi 
cunque injicere in spatharium mannus fuerant περί αὐτῆς ἐπισχήψας ὁ βασιλεὺς, πρωτουργὲν &tt 
ause, sed beatam Theodosiam cumprimis com- μεμαθηχὼς καί τὸ πᾶν δὺ αὐτῦς γονέσθαι διεγνωκώς 
prehendere cupientes. Non enim mediocria que- ἍΚαί dà ταύτας σνλλέξαντες, εἰς ἓν ἁπάσας συνύθρν» 
namautvulgariaadversusillam meditari suis visus σαν * σὺν à' ἁπάσαις tà» ὑπὲρ ἁπάσας καί ηλίου ὃν 
fuerat rex, quam omnium primam facinus fuisse xxv ἀστέρας τὰς ἄλλας ὑπεραυγάδουσαν μέσον «v- 
aggressam didicerat,etreitotiusexstitisse causam. τῶν ἔστησαν καὶ τῷ βασιλεῖ σνιπαρέστησαν. 


IN S. THEODOSIAM. 


914 


1ensas ergo omnes in publicum pariter protrahunt: sed et cum omnibus eam quoque, quae 
ns omnibus, uti sol pre stellis, alias superabat fulgore, ipsarum in medio, coram impe- 


ynstituunt. 


δὲ x«i πρὸς μὶν τὰς ἄλλα βλοσυρὸν A 0. Π]ο6 vero, in alias quidem omnes torvum 


ux, Ἵνα τί, φοσὶ, δύστηνα γύναια, εἰς 
ὤχετε τὀλμης, ώς καὶ πρεσταγῆς di. 
, xai τὸν ἐμὸν σπαθάριον οὐχ ὅτι yt τοῦ 
αποδίσαι, ἀλλὰ x«t βιαίῳ θανάτω παρα- 
Πρὸς δὲ τὴν µακαρίαν ταύτην Θιοδοσίαν 
à, Οὐκ ἔλαθές pot χαχοῦργον, ἔφη, xci 
Jw γύναιον * οὐκ Ὀγνοήσά σου τὸ ἀλόγιστον 
2 τὴν παράδα)ον τόλµαν, οὐχ ὃ περὶ τὸν 
' ἔδρασας, xai ώς ἀνεῖλες τῷ ἐμῷ προσ- 
ὑπηρετούμενον. ΄Ἔμοιγε ἀντῆρας, xxr ἐμοῦ 
ες ἐχίνησας * τοιγάρτοι διαναστὰς ἔγωγε, 
ἐμαντοῦ ὅδιχας ἀπαιτήσω, xai δικαίως ὅτι 
καὶ τὴ εἰχότα σε τὴν ἁλάστορα τισοµαι, 
ν βουλόμενον τῶν βασιλευόντων εἰς νέωτα 
τθαι, μηδ᾽ οὕτω κατὰ τῆς ἀρχῆς αὐθαδιά- 
DO ἔνεστι μεταθονλευσαμένη καὶ πεισθείση 
οντι πλέον, f) ὡς βασιλεῖ σοι προστάσσοντι, 
«t μὲν τῇδε καὶ διαθιῶσαι περιφανέστατα, 
Ομένη τῆς µακαρίας ἐκείνης τυχεῖν λήξιως, 


intuens, Ut quid, ait, infelices muliercule, eo pro- 
cessistis audacie, ut non mea modo mandata con- 
temnere, sed meum quoque spatharium ab eo- 
rumdem mandatorum exsecutione prohibere, neque 
id solum, verum funesta etiam morte delere non 
sitis verite ? Ad beatam deinde Theodosiam con- 
versus : Non, inquiebat, latere me potuisti, facino- 
rosa et mulierum omnium pessima : non mihi fuit 
ignota tua illa infreenata jactantia, non audacia in- 
signis. Novi profecto quidquid adversus satellitem 
meum, te hortatrice ac duce, gestum fuerit, et qua 
ratione ministrumregiis obtemperantem mandatis 
interimere minime dubitaveris. Mihi cum eo modo 
ausa es adversari, tuas contra meipsum manus ἃ 
te compulsas fuisse ignorare non potes. Nunc igitur 
haud saneinjusto adversum te furore consurgens, 
pro sceleris magnitudine peenasreposcam ; nec mi- 
nus juste reipsa sumam supplicium simul et vindi- 
ctam, ut nemo regiis sesejussis imposterum oppo- 


479 ratione audeat contra principem efferre. Potes tamen (si vis mutare mentem, et sua- 
(potius, ut regem decet, imperanti parere) hic quidem salvari οἱ splendidissime vivere, 


autem seculo beata perfrui requie. 

λλὰ πῶς ἂν ἀξζίως παραστήσαιµι λόγω 
παλλῆς ὅτι συνέσεως τῆς Μάρτυρος ἀπό- 
ὁς τὸν τύραννον ; ποίαν λόγου πεπλουτη- 
ειν } Ὁ μᾶλλον ποίαν εἰληχὼς ἐπίπνοιαν 
' $4 αὕτη καὶ copas ἀπεχρίνατὸ, χαὶ νου- 
στόµισε τὸν βλοσυρὸν τὴν ὀφρὺν, τὸν τὴν 
θλὺν, τὸν ἄντιχρυς καταπιεῖν αὐτὴν βρεν- 
ιατὰ τὸν ἐνοικοῦντά οἱ, τὸν τὴν γῆν καὶ 
ἰξαλείφειν ἐπαιρόμενον, ὡς ἐνόν pot ταῦτα 
αι ; καὶ ὡς ἐξ εἰκότων ἐρῶ. Ἔγωγε, 
"uU, ἐκ παιδὸς εὐθὺς τὴν ἡσυχίαν ἐπό- 
| τὴ ἐμὴν σωτηρίαν ἐζδήτησα, καὶ οὐδέν 
ju χόσµου τερπνῶν, Θιοῦ συναραμµένου, 
Ἔως μεταστῆσαι κατίσχυσε ' χαὶ νῦν ἴσθι 
Φεὸν ἀγάπης τῶν ἁπάντων οὐδὲν ἀποστή- 
Uv ἂν εἴη σοι βουλοµένῳ, μὴ κχατοχνήσας 
έρανον - σάρκες ἰδοὺ ξαΐνειν αὐτὰς mpóc- 
ιονίας μιλῶν διασπᾷν, ὁστᾶ συνθλάττειν, 
ν τομὴν ἐπενεγχεῖν * ἐν βραχεῖ φημι, τῆς 
ς στέρησον, ὡς ἄν µε θᾶττον τῇ αἰωνίῳ 
y» παρατέµψειας. 


21. Qua nunc ego dicendi facultate sapientissi- 
mam martyris ad tyrannum responsionem in me- 
dium proferam ? qua verborum ac sententiarum 
copia instructus, vel potius qua de celo inspira- 
tione commotus ? per qualem scilicet ipsa et pru- 
denter respondit, et obmutescere fecit illum, 
supercilio ferocem et ore turgidum ; illum, instar 
daemonis seinhabitantis, frendentem ex adverso ad 
deglutiendam ipsam, terramque et mare se posse 
abolere presumentem; quomodotalia mihi credam 
comprehensibilia esse, aut ea convenienter valebo 
eloqui? Ego, respondit Theodosia, jam indea prima 
etate quietioris etab omni hominum strepitu re- 
motioris vite desiderio accensa fui, o imperator, 
nec minus consequende salutis mete studiosa ; sed 
nec ex iis quidquam, quee mundus in bonis suis 
gaudiisque habet, a suscepto consilio revocare me, 
Deo bene propitio, valuit. Nunc quoque hoc tibi 
est sciendum, e rebus omnibus nullam reperiri, 
qu& aDei charitate possit me modo ullo abducere, 
Si igitur ita tibi videtur, age, nulla interposita 


'em after : exhibeo corpus meum ad supplicia : verberibus illud jube discerpi, membrorum 
mnium compagem dissolvi, confringi ossa ; capitis abscissionem impera, atque, ut breviter 
ἰ hujus usura privari me jube, ut citius ad immortalem melioremque vitam per te trans- 


jrot; 6 τύραννος ἐξαπορηθεὶς x«i πρὸς D 22. Hoc responso ad summam consilii inopiam 


; τὸν λόγον τρεψάµενος, 'AX)' ὑμεῖ t, 
ῇ µαταιόφρονι ταύτῃ κατακολουθήσητε, 
rourov µανίας ἕλθητε, ὡς καὶ τῶν ἐνταῦ- 
στερηθῆναι xai τῶν ἐχεῖσε οὐχ ἥττον, εἰ 
' ἀμοιρῆσαι τερπνῶν, χαὶ πρὸς γε χατα- 

θάνατον τὸν ἀθάνατον. At δὲ, ὡς χαλῆς 
| χαλαὶ τῷ ὄντι µαθύτριαι, Mi ἨὙένοιτο 


adduetus tyrannus, virgines alias hoc iterum 
sermone compellat: Vos certe nolite insane huic 
mulieri pertinaciter adherere, eoque demenlie 
progredi, ut vos et iis que hic sunt bonis orbas 
esse, et que in altera vita reperiuntur, paribus 
cerle, si non majoribus, voluptatibus privari, 
quin etiam ad mortem condemnari eternam, pa- 


915 CONSTANTINI ACROPOLIT/E 916 


tiamini, Ille autem, quemadmodo egregie ma- Α ἡμᾶς, φασὶ, τῇ θεοπνεύστῳ ἡμῶν ἑναντία φρονῆσαι 
gistre discipulas decebat non minus egregias: μνσταγωγῶ, ph ταῖς σαῖς ὄπεξαι θωπείαις, μὲ 
Absit, inquiunt, ut cum divinitus inspirata matre θροηθῆναι ταῖς ἀπειλαῖ. Ἰαύτος ἐσμὶν ὁπαδοὶ, 
ac magistra nostra non eadem sentiamus, ut tuis ταύτῃ καὶ συνταγῶναι ποιούµεθα du εὐχῆς ' ἃ γοῦν 
morem geramus blanditiis, ut minis terreamur. παρὰ ταύτης ἀχήχοας, ταῦτ' ἄντιχρυς x«i παρ ἡμῶν 
Hujus nos instituta ac moressequimur, ab hac ne ἀκηχοὼς γένωσχε. Θυμοῦ πληθεὶς ἐπὶ τοῦτοις ὁ τύραν- 
separemur, cum obsecratione petimus. Quecunque — vos, Μεταστύσατε, φησὶ, τὰς ἀπονενοημένας ἐξ ἐμοῦ 
igitur ab ea tibi dicta sunt, eadem a nobis dicta διὰ ταχέος, ὃ μᾶλλον ἐκ τοῦ βίου τὰ κάκιστα ποιύσατι 
tibi putato. Ingenti ad hec verba furore impletus —9»«tx, βιαίῳ θανάτῳω παράδοτε ὡς ἄν αἱ τῆς αὐτῆς 
tyrannus: Insanas, exclamat, mulieres e conspectu Ἅἀπονοίας uà τοῦ λοιποῦ κατατολμῷιν τὰ παραπκλέσια. 
meo quantocius abripite, aut potius, ut merentur crudeli morte perimite, ut si ques istius adhu 
fortassis sunt dementie, similia perpetrare exhorrescant. 


CAPUT IV. 
S. Theodosiz post sociarum necem crudele martyrium et gloria in colis. 


23. Talia cum dixisset tyrannus, continuo mi- B αγ. Καὶ ὁ μὲν ταῦτ᾽ ἔφη, Οἱ ὃ) εὐθὺς, πὺρ ὕλης 
nistri ejus, tanquamignisligna corripiens, sanctam ὥσπερ ὁραξάµενον, τύν τε ἁγίαν μεθιστᾶσι καὶ τὰς 
auferunt a conspectu ipsius ; et ceteras pariter σὺν αὐτῇ συναπάγουσι, τῶν τριχῶν ἕλχοντες, αατὰ 
cum ea abducunt, trahunt per crines, maxillas παριιῶν τύπτοντε, διὰ πλατειῶν σύροντες. ᾽Αλλὸ 
percutiunt, per plateas raptant insolenter. Atque τὰς μὲν ἄλλας εὐθὺς σφάττουσι, x«t θύματα ταύτας 
has quidem absque mora crudeliter trucidant, τίμια τῷ óvrt ys xai σεθάσµια προσύνεγκαν τῷ θιῷ 
venerandasque revera victimas, religionis causa οἱ τῆς ἐσχάτης πρὸς τῇ ἀνυπερθλήτῳ αἰσχύν 
mactatas, Numini supremo sistunt homines nefa- καταδίκως ἐπ ἐσχάτῳ x«i ὑπεύθυνοι - τὸν δέ qm 
rii. postrema» condemnationis in ultimo mundi µακαρίαν raórq» Θιοδοσίαν, ἧς πέρι καὶ τῷ βασιλά 
tempore, non sine insigni suo pudore, futuri rei: λόγος ὅτι πολὺς ἦν, εἰς δευτέραν ἐταμίευσαν civ 
beatam vero Theodosiam, de qua plurimus regi ἐξέτασιν, καὶ εἲς λόγους αὖθις ἦλθον αὐτῷ, καὶ ὑπὶρ 
fuerat sermo, ad alteram servantes questionem, — óreu τοσαύτην ποιεῖται τὸν ἔνστασιν πυνθάνεσβαι 
iterum cum ea loqui copperunt, et quamobrem — £66ov, 
pertinaciter adeo iis que imperabantur contradi- 
ceret, pecunctari. 

24. At vero beata martyr, summa sapientia c κ. Καὶ à hx συνετῶς, µάλα γενναίως πρὸς 
summaque animi fortitudine ita eos est allocuta: αὐτοὺς ἔφησεν : 'AXY ὑμεῖς yt, o λῷστοι, πυνθά- 
Ego quoque id, o boni, ex vobis quero, quid νοµαι, τίνος µε εἶνεια καταδικάδετε θάνατον ; ὅτι 
tandem esse possit in causa, cur ad cruciatus et προσκυνεῖν ἐθέλω τὴν sixóva τοῦ δι᾽ ἐμὶ xer' dpi 
mortem me designetis?An proptereaquod religiose — tyovóro; Θεοῦ ; πρὸς δε γε rüc ἀχράντως τοῦτον 
venerari staduerim ejus imaginem, qui cum Deus Ἅᾖτεχούσης ; τῶν κορυξάντων αὐτὸν ἐν ταῖς πέρασι! 
esset propter me natus est homo, similis mei? τῶν ὑπεραθλησάντων αὐτοῦ ; τῶν ἄλλως εύαρεστε- 
aut ejus qui Deum et hominem absque ulla virgi- σάντων αὐτῷ ; Καὶ πῶς οὓς ἔξω Ὑενοίμην vou χεὶ 
nitatis sue labe peperit ?aut eorum qui Salvatoris φρινῶν, τοῖς αὐτόχρημα παραπλῆξω ὑμῖν evpspt 
adventum mundo universo annuntiarunt ? aut νήσασα, 5 καὶ καθάπαξ πεισθεῖσα τοιαῦτα αατα- 
denique eorum qui suum pro Christi doctrina ναγκάζουσι ; Πῶς d' ἀνασχοίμην, τάς θείας x 
fuderunt sanguinem, quique alia etiam ratione σεπτὰς εἰχόνας χλεναξόντων ὑμῶν, x«l ακαλούντω 
divinam sibi amicitiam conciliare sunt conati ? Ἅαὐτὰς εἴδωλα ; Τὰ γὰρ εἴδωλα ἀνυποστάτων xfi 
Quomodo vero non optima cum raticne stultam ψιλῇ διατυπουµένων ἐπινοία πλάἀσματά τε xél εν 
me dicerent et insanam, si vestra profecto deliria κάσµατα διεγνώχαµεν, οὗδ' ἀλοθῦ τὰ πρωτότνκα 
ego etiam delirare in animum inducerem ? autab p καί τίµια καθ aj:à x«i σεθάσµια, τῆς αὐτῆς κε 
iis persuaderi mihi sinerem, qui ad absurda adeo αἱ µεἰκόνες ἐκ τοῦ  sixóro; τιμῆς καθεστύχεσο 
pertrahere me conantur ? Id autem qua tandem £e. 
ratione valeam tolerare, quod sacre et venerande imagines odio vobis sint et ludibrio, et pro idolis 
habeantur ? Idola certe novimus esse simulacra rerum non subsistentium, et solerti industria re 
presentatarum figmenta : quorum prototypa cum vera non sint, neque per sese teestimationis ullius 
aut pretii, consequens est, ut ipse imagines nihilo majori veneratione sint digne. 

25. Ut igitur verbis nihil contra eam effici posse xt. Ὡς οὖν ἔγνωσαν οὐ λόγοις πεῖσαι ταύτῷ 
cognoverunt, quam tanta animi firmitate respon- δΦυνάµενοι, οὕτω τοι στεῤῥῶς ἀποχρινομένην épér 
dentem, tamque sapienter errores confutantem τες καὶ συνεῶς αὐτὴν περιτρέπουσαν, ἀντλώ 
audiverant, immaniter eam οεράθτο cocperunt ; µμαστίδειν προήχθησαν, χα ὃ uà φθαῖε ὀνηθύπι 
quodque oratione persuadere non valuerant, ver- µπειθοῖ, βία κατισχύσαι διενούθησαν. ᾽Αλλ᾽ ἀπέτυχο 
berum atrocitate extorquere sunt aggressi. Sed τοῦ σκοποῦ, ἀλλὰ διύµαρτον τῆς ἐλπίδος πρὸς pi 
quod intenderant non modo non sunt consecuti, γὰρ μιχρὸν αὐτὸ θέλξασα, βρατῶν ἀφρονεστάτον 


917 


IN S. THEODOSIAM. 


918 


xarà τὸν εἰπόντα, διῆλεγδεν. Oi piv γὰρ τούς τύ- Α verum eliam omni prorsus exciderunt spe, que 


πτοντας ἐπέστησαν χαὶ τὰς µκαστιγας διηντρέπισαν' 
à ὃ᾽ οὐδένα λόγον σφῶν ποιησαµένη, ὡς εἰς λόγους 
αὖθις ἔγνω χωρεῖν µέλλοντας, Ὁ βούλεσθε, φησίν, 
pà µέλλεε διαπράττεσθαι. "lors τῆς, ἧς ἔχομαι 
γνώµχς, ἐχστητομένων οὐδέποτε οὐ γάρ μέ τις 
Ἄτοήσει τῶν ἀποκτεῖναι μέν τὸ σῶμα ὀυναµένων, 
λνμήνασθαι δὲ μηδοπωσοῦν ἰσχυόντων µου τῇ ψυ- 
X3, ὡς ὁ καὶ ψυχὴν πρὸς τῷ σώματι δυνάµενος 
ἀπολέσαι, ἅτε δημιουργὸς ὧν ἀμφοῖν καὶ δεσπότης 
ὑπίθετο. 


χζ. Πῶς οἴεσθε ταῦτ ἀκούσαντις οιετέθισαν ; 
Πῶς οἱ τὸν ὀφρὺ» ix τοῦ βασιλείου χρά”-ους αἲχοῦν- 
τες τὸν τοσαύτην σφῶν πιριφοόνχσιν ὭΆνεγκαν ; 
Βέλει χαθά τινι τὴν καρδίαν ἐθλήθησαν' τοῦὺνν καὶ 
συνεχύθησαν τῷ θυμῶ, καὶ ἐχμανεῖς ῥἐγεγόνεισαν, 
xéx τοῦ ἔργου τοῦτο Ππαρίστησαν' 02 γὰρ Ort "uvm, 
οὐδ᾽ ὃτι τὸν βίον ὁσίως τε xai ἀμέμπτως θιήννσεν, 
tig νοῦν ὅλως ἔθαλον, αλλ nci τινα ληστή», ὡσεὶ 
τινα κακοὔργον, ἤ καὶ τι τῶν ἐξωλεστάτων ἄλλως 
γυναίων ῥιπτοῦσι xarà γῆς, μαστίξουσι ἀπηνῶς. 
ἸΑλλ’ οἱ μὲν ἔτυπτον, xat ὅση y& ἰσχὺς ἕτυπτον, ὦ δ' 
εἰς οὐρανὸν τὸν νοῦν ἀνατείνασα, καὶ ὅλη Ύεομενη 
τοῦ κρείττονος, εὖγε τοῦ θάρσους | εὔγε τῆς εἰς Ov 


πεποιθάσεως! ὑπέρευγε ταύτη τῆς γενναιότητος | 
ὑπέψαλλε κειωίνη Κύριος στιερέωµά µου καὶ 


καταφυγή µου, xxi ῥύστης µου: ὁ Θεός μον βοηθός 
µου, Χέρας σωτηρίας µου, καὶ ἁντιλήπτωρ µου, 
ὄν ἐπιχαλουμίένη σωθήσοµαι. Καὶ τεῖχος ἐν αὐτῷ 
ὑπεοθόσομαι, τὸ τῆς κακοδοξίας τοῦτο διάφραγμα, 
à διατειχίζει μὲν Θιοῦ, διατειχίζεῖ δε καὶ τῆς ἀφγρά- 
στου ἐχείνης x«l ἀλήχκτον µακαταριότητος. 


paululum eos decipiens, probavit esse, ut ait ille, 
stultissimos virorum. Illi enim verberantes instrue- 
bantet dirigebantictus: ipsa vero nihili eos fa- 
ciens, ut vidit a verberibus ad verba rursum deve- 
nire paratos : Quod, inquit, facere vultis incun- 
ctanter peragite. Nostis meab ea quam nunc habeo 
mente discessuram nunquam. Nec sane quisquam 
me terruerit eorum, qui corpus quidem istud oc- 
ciderepossunt,anime autem meeejmolestiam ullam 
afferre non possunt, quemadmodum potest is qui 
animam una perdere valet cum corpore, quia tam 
hujus quam illius factor est et creator. 

26. Qua ratione affectos fuisse putatis heo  au- 
dientes ? quo modo tantum sui ipsorum contem- 


B ptum excepisse eos, qui ob datam sibi a crudeli 


imperatore potestatem, tollebant supercilium ? 
Transfigebatur cor eorum velut jaculo quodam, et 
toti confundebantur pre furore, efficiebanturque 
rabidi, et per iracundiam agebant omnia. Non 
enim omnino in mentem sibi venire patiebantur, 
aut quod mulier esset, aut quod adeo religiose in- 
culpateque vixissel ; sed, veluti maleficam et femi- 
narum omnium ultimam nequissimamque, solo 
afflixerunt etinclementer flagellarunt. Verberabant 
illi, et verberabant viribus totis, ipsa vero mente 
in ccelum defixa, etmajora melioraque omnia co- 
gitans (o insignem animi fortitudinem ! o precla- 
ram in Deum fiduciam ! o nunquam satis laudan- 
dam generositatem !).in terram licet prostrata 
hecePsalmis suaviter concinebat: Dominus fir- 
mamentum meum et refugium meum, et liberator 
meus. Deus meus, auxiliator meus, cornu salutis 
mes,et susceptor meus, quem invocans salva ero, 


in ipso transgrediar murum ; murum, inquam, perversitatis hujus, qui separat a Deo atque ab 


teterna ineffabilique in celis beatudine. 

κζ. Ἡν οὖν ἰδεῖν αἱμάτων ἐκ διαφόρων τοῦ σώ- 
µατος μερῶν προχιεοµένους κοουνοὺς, ἔδαφοςιφοι- 
φισσόµενον, χέρµατα σαρκῶν ἀἄλλοθεν ἄλλα διασχι- 
δνάµενα, σῶμα χαθάπαξ καταξανθὲν, σῶμα κατα- 
6ληθὲν, καὶ πρὸ τῆς φβορᾶς µιχρου φάναι διαφθα- 
piv, ψυχὺ», d' ἀπαθῆ, καὶ ὄντως οὐρανοθάμονα" τὴν 
yp τοι Χἰφαλὴν à» µακαρία διάρασα, Τύπτετε ὡς 
ἰσχύς ὑμῖν ipn, τύπτει' ἐμὶ γὰρ, εὖ ἴστε, τῆς 
προθέσεως οὐδόλως ἐἑκστήσετε, οὐδὲ τοῖς ὑμετέοοις 
θελύµασιν ὑποχλῖναι δὑνήσεσθε. " Ao! οὐκ ἐμφιλοσο- 
φώτατα τὸ τοῦ ᾿Αναξάρχον διενοήσατο; ἀρ᾽ οἳ κοοῖτ- 
τον ἐκείνου, τοῦ ἐπὶ «γενναιότητι διαθοήτονυ, τοῦ τὴν 
σοφίαν πολυθρνλλήτου τὸ σῶμα περιπεφρόνηχεν ; 
Ei γὰρ καὶ μὴ θύλακον ἔφησιν, ἁλλ ἑόμισε καὶ τοῦ 
μηδενὸς Ἱτίμησε, χρεῖττον ὄντως ἐχείνου x«t ἐφιλο- 
σὀφήσε καὶ ἠνδρίσατο. 'O piv γὰρ ἐπ ολίγον ἐέμα- 
στίχθη, xai ὡς ty θεάτρῳ τοῖς παρατνχοῦσιν ἱἑμφανί- 
ζεσθαι ἤθελε, καὶ τὴν παρ᾽ ἀνθρώπων δόξαν ἑἕκαρ- 
τέρει θηρώμενος, oi τε στιζόμενον, 
καὶ ταῖς στίξεσιν οὗ χα-ακαμπτόμενον ἐτιθήπεσα», 


γὰρ ὀρῶντες 


(6) Anaxarchi Abderitee,cum jussu Nicocreontis 
Cyprii tyrranni in saxeo mortario contunderetur, 
ea vox laudatur a Laertio, Cicerone, Valerio: 


27. Cernere igitur erat rivos quasi sanguinis e 
variis virginei corpusculi partibus profluentes, so- 
lum purpuratum, carnium frusta alio alia loco 
sparsa, corpus prorsuslacerum, corpus dissolutum, 
et ante mortem quasi premortuum, cum anima 
interim perturbationisexpers inipso quodammodo 
celoversari videretur. Etenim sublato aliquantis- 
per capite ; Verberate, inquiebat, quantum potestis, 
quin etiam cunctas in verbera afferte vires ; nostis 
enim, a pristina mentis sententia nullo me modo 
dimovendam ; nec vestris unquam desideriis me 
subjicere poteritis. Nonneergo quod in Anaxarcho 
(6) philosopho fuit preclarissimum insigniter te- 
nuit ? nonne melius quam ille, ob nobilitatem ce- 
lebris, et ob sapientiam clarissimus, corpus suum 
contempsit? Si enim, femina exsistens, molle nihil, 
nihil sensit aut dixit femineum, nec reverita est 
quemquam ; sublimius profecto quam ille philoso- 
phata est, et generosius egit. Hic videlicet exiguo 
solum tempore verberibus contusus, spectatoribus 


« Tunde, tunde Anaxarchi follem, Anaxarchum 
enim non tundis. » 


919 


CONSTANTINI ACROPOLIT KE. 


920 


gestiit quemadmodum in theatroconspicuus esset; Α χαι οἱ µαστίζοντες παραντὰ µεταδληθέντες ἐθαύ- 


ethominum tantummodo laudem consectatus, for- 
titer fecit; cum scilicet presentes obstupescerent 
hominem, subipsa contusione ne quidem sese tor- 
quentem in latus, ipsique qui eum contundebant 


p«Sow  tZv δέ Ὑε µαχαρίαν ταύτων οἱ τύπτοντες 
σύναµα xot οἱ τυπτομένην θεώµενοι οὐχ ὅτι γι οὐχ 
ἠλέουν αλλὰ x«t ἐαίσουν ἐκ ψυχῆς, χαι ἕλοιδοροῦν- 


το ταύτη τῆς ἀπονοίας, xat ἐταλάνιδον, 


commotis animis eumdem demirarentur. Beatam vero hanc, tam qui ceedebant, quam qui cssam 
spectabant, non modo, non miserebantur, sed infensissimo quoque prosequebantur odio, et demen- 
tiam ei objectabant, propter quam eam putabant infelicem. 


28. Revera post illam Deisupra naturam omnem 
positi incarnationem, iis quoque qui sub natura 
sunt supra naturam agere multaetpati concessum 
fuit. Neque id immerito ; quippe natura omni 
superior, natureque effector Deus, et preeter nature 
leges natus homo multaque supra ejus vires effi- 
cere valens, nature quoque dedit nonnulla supra 
vires perpeti, quemadmodum in hac beata fecit. 
Quo enim modo valeret femina, imbecillis sexu 
poniteniis exhausta, corpore verberibus sic lace- 
rato, atque, ut ita dicam, discerpto, talia inter 
medios cruciatus sentire et profari? Equidem sic 
existimo, divinam  Theodosiam, Machabseorum 
exemplo, corporearum omnium affectionum domi- 
nam constituisse rationem, vere invictam, vere 
insuperabilem. Ceterum, ut tam fortiter tamque 
constanter cruciatus peracerbos ab ea sustineri vi- 
deruntqui eosinferebant, partim quidem quod afe- 
mina victos seipsoserubescerent,partim contra su- 
amipsorum pravitatem agentes,et in rabiem quo- 
dammodo acti, quod tunc unum supererat, in car- 


Όντως μετὰ τὴν τοῦ ὑπεφνοῦς Θιοῦ tw- 
θρωπησιν καρτερεῖ, τὰ ὑπὶρ φύσιν τοῖς ὑπὸ y» 
σιν κεχάρισ"αι, και χατὰ λόγον ὄντως. 'O yàp 
ὑπὲρ φύσιν θιὸς, x«t τῆς φύσεως δημιουργὸς ὑπ 
φύσιν τε «ϱεγονὼς, xxt τὰ ὑπὶρ φύσιν tvupyt- 
χὼς, Φέριν -ἤ φύσει τὰ ὑπὲρ αὐτὴν ἐχαρίσατο, 
ὁποῖά yt κἄν τῇ µακαρίᾳα ταύτή τετέλεσται' κει 
πῶς γὰρ ἄλλως ἴσχυσεν ἂν Ὑύναιον ἁπαλὸν τὸ gv- 
σει, ἐχτακιν τῦ ἀσκήσει, τὰς σάρχας οὕτω κατα’ 
στιχθὲν, και ὡς εἰπεῖν διακσπαραχθὲν, τοιαῦτα gue 
σοφεῖν ἐν τοῖς πάθεσω ; Όντως αὐτοκράτορα τῶν Se 
θῶν τὸν λογισμὸν χατὰ τοὺς πάλαι Μακκαθαίους 
παρέστησεν, ὄντως ἀήττητον ὅντως ἀκαταγύώνν 
στον. Πλὸν ἀλλ ὡς εἶδον οὕτω Ύενναιως τὰς βασέ- 
νους, οὕτω χαρτερῶς Φφέρουσαν, τοῦτο μὲν Ὑγυναικὲς 
ἠττώμενοι και τὸν «rta» ἐπαισχυνόμινοι, τοῦτο di 
τῆς σφῶν κακοδοξίας ἀντιποιούμενοι xat olo) & 
θηριούμενοι, τό ἍΎε vuv εἶναι φρουρᾷ παραπέµπον- 
σι, και τοῖς τῆς φρουρᾶς παραδιδοῦσι, δεινοῖς, κάμ» 
ψαι ταύτην οὕτω βουλόμενοι, xat τῷ βασιλείῳ καθ 


υποτάξαι βουλήματι. 


xn. 


cerem amandatam carceralibus tradunt &rumnis, ita eam fatigare volentes, et regice tandem subjicere 


voluntati. 


29. Non paucis deinde elapsis diebus, cum de C 


ea iterum periculum facerent, eamdemque sicut 
ante persistere invenirent, ac ejusdem cognosce- 
rent manere sententie, mortem ejus decernunt. 
Mox alii manibus eam accipientes, alii per capitis 
velum trahentes, aliis alii corporis membris eam 
raptantes, velut pecus quoddam, ducebant ad la- 
nienam innocentem Dei buculam, ejusdem stabuli 
et pascui consortem, neque ab eis divelli unquam 
se passam. Non deerant interim qui eam percute- 
rent, et inclementer verberarent ; nam ceeteros qui 
eam convitiis, e pleno (ut dicitur) plaustro petitis, 
onerabant omitto dicere. Postquam autem eo 
venerunt, ubi decreverant finem facere iis qus 
intendebant (decreverant autem id facere in ma- 
cello (7), ut tanquam ovisjugularetur aut veluti ju- 
mentum mactaretur tam ad contumeliam ipsius, 
quam ad aliorum idem cum ipsa sentientium 
irrisionem) ; postquam, ut dixi, pervenere quo 
volebant, carnificoum nonnemo novum quid- 
dam et insolitum excogitavit : illam enim que 
capitis abscissione aut macheere impulsu peragitur, 
mortem acerbam quidem accidere, attamen tole- 
rabilem arbitrabatur. Arrepto itaque quod in via 
publica forte offerebatur cornu(8) virginem sanctam 


(7) Deloco supra jam actum est. Μάχελλον au- 
tem, Latinalicet vox sit, etiam Paulus dixit, I 
Cor, x, 25. Μαχελλεῖον alii; hine λεωμακέλλιον, Ma- 


n 


x0. 'Q di τῶν ἡμερῶν ὀλίγαι παρεληλύθεσω, 
x«t πεῖραν αὐτῆς ποιησάµενοι έπει τὴν αὐτὴν αὖθις 
εὗρον, τὴν αὐτὴν αὖθις ἀνέγνωσαν, χαταδιχάζουσο 
αὐτῆς θάνατον. Ἔνθεν τοι χαι οἱ μὲν τῶν χειρῶν 
ταύτης AaÓóptvot οἱ δὲ τῆς κεφαλῆς χαλύπτρας 
ὁραξάμενοι, ἄλλοι d' ἄλλου μέρους τοῦ σώματος εἶλ- 
xo», xat ὡς βόσχημα ἦγον έπι σφαγὴν τὴν ἀπερ- 
xaxov ὡς αληθῶς Θιοῦ ὁάμαλι, και τῆῦς αὐτῆς vt 
μῆςτε και µάνδρας ἀντεχομένην, xat μὺ µεταστή- 
ναι τὸ παράπαν αὐτῆς ἀνεχομένην. Εἰσι ὅ oi Ev- 
πτον ἐν τῷ μεταξὺ, xat ἀνηλεῶς ἔτυπτον' τοὺς γὰρ 
ὕθρεσι πλύνοντας xxt ὡς ἐξ ἁμάξης, 0 pecu, διαλει- 
δορουµένους παρίηµι. Αλλ' ἐπείπερ έφθασαν ὅποι 
δὴ τέλος δοῦναι προῦκειτο, τοῖς χατὰ σχοπὸν (£v μα” 
xe δ᾽ αὐτοῖς προὔχειτο, iv' ώς &pvxd« παραδῶσι 
σφαγῦ.χαι ὡς ἔν τι τῶν κτηνῶν κτείωσυω, due piv 
εἰς χλεύτν τῆς µακαρίας, ἅμα δὲ και τῶν ὁμοφρί- 
νων ταύτη χατάγελων), ἀλλ ὡς ὅποι δὴ και Be- 
λοιντο παρἀγένουτο τῶν τις δηµίων µκαινότερόν τι 
διενοήσατο" τῶν piv γὰρ διὰ τοῦ ξίφους toph», Rt 
ἄλλως ὀδυνηρὰν, ἀλλ οὖν φορητό 
δή πως Ἰγήσατο, xxt τὴν διὰ «µαχαίρας ὡσαύτως. 
Κέρας οὖν τῶν παρευρεθέεντων λαθὼν, εἰς yüv τι 
τὴν ᾽Αγίαν κατἀβακὼὠν, x«t τῆς κόμης πρὸς ἐν 
διὰ τοῦ «γαργαρεῶνος ὠθεῖ καὶ 
cellum publicum apud Cedrenum. 


(8) Arietinum cornu fuisseindicat auctor distichi 
in Synaxariis. 


xpXy ptv x«t 


τὸν ἀνκχλάσας 


IN S. THEODOSIAM. 


Ὅλους τούτῳ διατεµών, τῆς τοὺς 


αὈτὴν αφαιρεῖτοι σύναµα xai τῆς ζωῆς. 


πιχρότατα 


922 


prosternit solo ; et crinibuseamoorripiens' magna 
vi in jugulum (9) cornu impellit, et diffractis que 


le occurrunt vertebris, acerbissimo cum doloris sensu spiritum martyri vitamque ademit. 


Καί οἱ μὲν οὕτω τὰ κατὰ θυμὸν ἔπλησαν - à di 
* παραπομποὺς γὰρ 
)J6 εὐρήχει x«i προποµπους, οἵ καὶ προη- 
) ταύτης, καὶ µετ εὐφημίας, παρέπεµπον, καὶ 
ιανὸν ἐκ γῆς µετεθίθαξον. Τάχα ὃδ ἂν ἄναγο- 
Οιαῦτα τὰ πρὸς τὰς αρχὰς, πρὸς τὰς ἐξουσίας 
παῤῥησίας ἐφθέγγειτο, Ὑψώθη αχέρας µου ἐν 
ου. Ἑν 4p οὐτῷ τούς ἐμοὺς ἐχθροὺς ἐχερὰ- 
καὶ νῦν ido) πρὸς αὐτὸν ἄπειμι, αὐτὸν ἀμέσως 
' ἐμέ γεγονότα xat' ἐμὲ προσχυνήσουσα, τῆς 
τορος θείας ἀπαπολαύσουσα, τὰς διὰ Χρι- 
θλησὰσας, τὰς βιωσάσας ἄλλως κατὰ Χριστόν 
Ὁμένη, χαὶ τῆς σφῶν ὁμιλίας χατατρυφήσουσα, 
συνελοῦσα, τῶν τέως µοι προσχυνητῶν τύπων 
ym νῦν ἀπέρχομαι τὰ πρωτότυπα" ἀπό γοῦν 
ἆ πονηρεύόμενοι πάντες ἀπόστητε. ᾽Αλλ᾽ ἡ µέν 
εἶχιω, οὕτως ἀνήρχετο ' οἱ δέ ταύτὴς προ- 
µενοι, παρεπόµινοί τε x«i συνεπόµενοι τί ἂν 
y, Καὶ ὅπως διέκειντο; Ei γὰρ ἐπὶ év&. ἁμαρ- 
μετανοοῦντι, ὡς ὁ Κύριος αὐτὸς εἰρηχε, χαι- 
, πόσης ἂν ἐπί τῇ ἐκ παιδὀὸς εὐθύς εὐαρεστη- 
τῶν τούτου θεσμῶν Καρᾶς τε καὶ χυµηδίας 
ο 


τῶν XXRT ἔφετιν ἔτνχε 


90. Atqne hi quidem ea qua dictum est ratione 
furorem suum expleverunt ; Thodosia vero votis 
ac desideriis suis omnino potita est. Cclestium 
quippe geniorum praecedentium subsequentiumque 
comitatu stipata, non sine insignilaudum preco- 
nio, e terris in ccelum deducta fuit. Dum autem 
ascenderet, poterat ad principatus et potestates 
sic fidenter loqui ; Exaltatum est cornu meum in 
Deo meo; illo quippe propitio, inimicos meos 
ventilaevi cornu ; et ecce nunc ad eum proficiscor, 
ipsummet qui pro me factus est homo. velamine 
8moto adoratura, et Matris ejus sanctissimee frui- 


B tura conspectu, ac salutatura ceteras que vel 


pro Christo passe sunt vel secundum ejus pre- 
copta vixere, et ex earum conversalione non exi- 
guum captura gaudium. Abeo, inquiebat, earum 
imaginum, quas religioso semper cultu venerata 
sum, ipsamet conspectura prototypa. Discedite & 
me igitur omnes qui operamini iniquitatem. Hoc 
itaque modo Theodosie res sese habuere, hae 
ralione in colos evasit. Nunc autem, qui illam 
precedebant, qui comitabantur quique subseque- 
bantur angeli, quid fecisse aut quibus incessisse 


; arbitramur? Etenim si super uno peccatore penitentiam agente, quemadmodum ipsemet Do- 
. testatus est, tantum ipsis sit gaudium, quanta eos letitia quanto gaudio dicemus fuisse 
08, ob eam, qui a primis vite suce annis ei placuit per mandatorum ejus observationem ? 

"Eyevy& οἴομαι ὡς οὐχ ὕἵττον ἡ ὅτε τὴν τῆς C 31. Ad me quod attinei, non minori illam plausu 


&kprupo; Ἠπαρέπιμπον Θέχλης ψυχὲὴν, καὶ 
ον xxi ἔχαιρον, x«i τὸν ἄνθρωπον ὑπὶρ ἀν- 
ν Jtvóptvov ὕμνουν Tt x«i ἐδόξανον Ἡ μὶν 
) εἰς τρίτον οὐρανὸν ἀνελθόντι Παύλῳ, καὶ τὰ 
:μνηθέτι χατηχολοὐθήσε, διά τε πολλῆς ὅτι 
[ωγίας πρὸς τὸ τοῦ μαρτυρίου στάδιον ἀπε- 
(* $ ὃ οὐχ ὅπως διδασκάλω χατὰ Παῦλον 
(το, ἀλλὰ οὐδέ τῶν πολὺ μετ ἐχεῖνο * τὸ di 
Ow, ὅτι χαὶ συχνοῖς ἄγαν τῶν ὁμογνωμόνων 
πρὸς τοὐναντίον μεθελκομένῆ, τοῦ ὀρθοῦ περι- 
; Χαὶ ὑπερθανεῖν αὐτοῦ εἴλιτο. Καὶ ἡ μέν ἐπὶ 
«τι τὸν ἐνεδείξατο, παρ) ἅπαντι 
μένω τελείῳ τε ἅμα xci ars: ἡ ὃ ἐπ 
λλομέω συχνὀϊῖς, ατελέι, λέγω, oi καὶ 
ὥς φασι, χαὶ πολλὰς ὅτι τὰς ἀντιλογίας 
just, ὤψθη τε ἀπειρίτρεπτος, καὶ τὰ παρα- 
«ἐνστᾶσα τῇ πρωτομὰρτυρι τὰ σα διεκαρτέ- 
Ἰόσον d' ἂν ἠγύσαντο ὃτι καὶ συνάθλους πλεῖ- 
εποίηχε, xai πρὸς τὸν αὐτὸν ὑπὶρ Θεοῦ ζῆ- 
"pt καὶ τῆς ἄνω µᾖῥασιλεας κληρονόμους 
Ὥσεν ; 'AX)' ἄγγελοι µέν οὕτωσί πως ἔχαι- 
σίων τε δῆμοι καὶ μαρτύρων ἄλλοθεν dot 
ταντῶντες, ὡς τὸ εἰχὸς, ἐδεζιοῦντο τὴν ὁσίαν 
à μάρτυρα, xai τῆς σφετέρας µοίρας ἕκαάτι- 
ἦσοι ταύτεν ἐπόθουν xai ἰδιώσασθαι * Θιὸς 


ένστασιν 


felius forte Ambrosianum Synaxarium κατὰ 
; in cervice : quis enim nescit vertebras in 
e, non in gutture esse ? 

S. Thecla, discipula S. Pauli, colitur, 23 


letitiaque exceptam, nec pauciores laudum ac 
gratiarum hymnos Deo propter hominem hutnanato 
decantatos fuisse arbibitror, quam tunc cum proto- 
martyris Thecle (10) animam deduxere angeli. Illa 
quidem Paulo in tertium usque ccelum rapto, et 
arcana non revelanda e4docto, discipula adhesit, & 
quo cum non pauca de rebus coelestibus didicisset, 
ad martyrii stadium alacriter decurrendum egregie 
profecto fuit instructa. Quid autem Theodosia ? 
Non Paulum, Paulive similem, aut etiam eorum 
unum qui diu sane post Pauli tempora vixerunt, 
preceptorem nacta est: sed quod pluris faciendum, 
cum plurimi Christianorum (11) palam in contra- 
riam partem traherent, rectam tamen viam tenuit, 


D et pro veritate mori elegit. llla constantiam tenuit 


super re, imperfectis eque ac perfectis indubitata 
Theodosia, pro ea que a multis vocabatur in con- 
troversiam, ab imperfectis scilicet, qui multas et 
magnas in contrarium rationes invenerant, ut aie- 
bant, mansit inconcussa ; in ceeteris vero pari cum 
protomartyre perseverantia nihil quam illa minus 
egit fortiter. lllud porro quanti faciendum est, quod 
plures ejusdcm certaminis effecerit socias, quas ad 
similem zelutn pro Deo excitavit. suoque exemplo 
in ccelestis regni hereditatem immisit? Hoc ergo 


Septembris, 

(m Quia τῶν ópoyuepóvov, ejusdem sententia, 
de fide circa Christum duntaxat intelligi hio de- 
bet, Christianorum verti. 


923 


CONSTANTINI ACROPOLITE. 


924 


modo letabantur angeli, sanctorum vero et mar- A ó' ὑπέρ οὗ xat δι) óv ἡγωνίσατο Ódiarücag ἀμφοῖν, 


tyrum turme, alie aliunde progredientes obviam, 
sancte simul ac martyri occurrebant, ut par erat, 


et su& quique parti cupiebant propriam vindicare. 


τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν ἀμφοῖν συναπολαύειν ἐνδέδω- 
Χεν. 
Deus autem, cujus οΡθ΄ οί cujus causa certaverat, 


cum utrisque conversans fecit ut cum ntrisque premio perfrueretur eterno. 
CAPUT V. 
Miracula ad S. Theodosias invocationem patrata, ubi Auctor de se et suis. 


32. Atque hujusmodi ferme fuere ea que Sancte 
in ccelo contigerunt, prout congrue conjectare li- 
cet; nos vero quiin terra positi sacras ejus re- 
liquias feliciter possidemus, quid tandem facere, 
aut qua ratione affectos esse oporteat,considere- 
mus, preserüim cum tot ejus admiranda opera 
nullo non die experiamur, videamusque homines, 
corporis usu viribusque destitutos,hactenus mem- 
brorum suorum rectam consequi conformationem; 
surdos ac mutos, recuperato aurium et lingue 
usu, ob insignia adeo miracula gaudio exsultare ; 
et Deo, qui tanta erga homines operatur, gratias 
exhibere ; et illam propter cujus merita tantum 
beneficiorum accipimus, queque anta in colo 
gloria, tanta in terris potestate pollet, debitis ho- 
norum et laudum titulis, ut par est, prosequi. 


λβ', Ἐν μὲν οὐρανῷ τοιαῦτά τοι τῇ Μακαρία 
τῆδε συνήτηκεν, ὅσα yi ἐκ τῶν εἰκότων ἔστι στοχὰ- 
σασθαι ' τοὺς δ᾽ ἐπι yüc εὑρισκομένους ἡμᾶς και ri 
ἱερὸν αὐτῆς κατέχοντας λείψανον Tí ποιεν ἃἎρα χρὴ, 
και ὅπως δεῖ διακεῖτθαι  σκοπήύσωµεν, xot ral 
ὀσημέραι τῶν θαυμάτων αὐτῆς ἀπολαθόντας, τοὺς 
τέως παρειµένους τὴν ὀλομέλειαν τὺς σφῶν διαρτίας 
ϱ ὀρῶντας αὖθις «c ἀπολαθόντας, χωφοὺς και ἁλὰ- 
λους, φωνοῦντὰς τε xat ἀκούοντας ἐἑφηδύνεσθαι, 
πὰντως ταῖς θαυματουργίαις εὐχαριστῖν τῷ ϐ 
ὑμῶν τοιαῦτα διενεργοῦντι Oe, και τὺν δι d 
ταῦτ ἐνεργούμεθα τὴν δεδοξασµένην ταύτην dv οὐ- 
ῥανοῖς, x«t οὕτω μεγὰλα ἰσχύουσαν iwi τὸς yi, 
τὰ εἰχότα x«t γεραίρειν x«t εὐφηυμεῖν. Πλεῖστα pi» 
οὔν à ᾽Αγία ὀσημέραι τερατουργεῖ * ἀλλ οὖπερ amor 
ὁπτης ἐγενόμην οὐκ ἀνήσω uà διηγήσασθαι. 


Multa sunt quidem quee Sancta quotidie facit admiranda, sed quse ipsis hisce oculis videre merui, 


non possum non enarrare. 

33. Puer quidam erat eetate ad pubertatis annos 
jam progressus, ex eorum pagorum uno aliquo, 
qui in Phrygia ad fluvium Rhyndacum (12) sunt, 
oriundus, sed a patrio solo peregrinus. Hic quod 
dictu abominabile,vagorum Agarenorum impieta- 
tem sectabatur, et Constantinopolim adveniens, 
hac illac per civitatem oberrabat. Ecce autem, o 
rabiem d&monis, omnium contra nos malorum 
auctoris ! die quadam impletur tenebris et verti- 
gine. Meridianum scilicet erat tempus, quando 
etiam David ait non habitantibus in adjutorio Α|- 
üssimi, et in Dei tabernaculo non commorantibus, 
demoniacas imaginationes ingruere. Cum igitur 
sic agitaretur, et ratio ei non parum esset con- 
turbata, derepente etiam contortis ita repertus fuit 
genibus, ut tibie femoribus adhererent, et abor- 
tivis illis haud dissimilis appareret, quos ad pre. 
tereuntium consitandam commiserationem plateis 


expositos frequenter conspicimus: quin etiam apo- D 


plecticus totus erat, nec plane intelligere poterat 
quid pateretur. Cum autem natura cogeret ad ea 
quibus assuevit, tunc satis cognoscens quid πια]! 
esset (reptilis enim factus erat, qui eatenus solebat 
pedibus incedere) manibus eque ac pedidus utens, 
supra sua se genuanon promovebat,sed protrahebat 
eatenus saltem rationis compos, ut victum quereret 
mendicato. Sic hacillacque repentem seque volutan- 
tem (nec enim aliter poterat) ad measquoque edes 
eum contigit devenire, mihique in conspectum ve- 
nire,non gressu debilem,non claudicantem, sed ma- 
nifeste repentem et gradientem supra pectus ac ven. 
trem,secundum veterem maledictionem serpentis. 


Ay. Παιδίον τὴν ἠλιχίαν dn πρόσηοθον ὄν, Te 
tpi; τῷδε τῶν περί τὸν Ῥυνδαχόν ποταμὸν µία xe- 
μῶν, τῆς προινεγκούσης μεταναστὰν τὸ Ó' ὅπω 
λέγειν οὐ φορητὸν, ἀσεθῶν τὸ χύχλῳ χαταδραμύν- 
των ᾽Αγαρηνῶν, xat παρὰ τὸν Κωνσταντίνου γωύ- 
µενον, τᾷδε κἀκεῖσε τῆς πόλεως ἁλώμενον ἦν. ἸΑλ' 
à τῆς ἀνίκαθεν τοῦ ἀρχεχάκου πρὸς ἡμῶς ὄνσμι- 
νείας | σχότου και δίνης μιᾶς πληροῦται τῶν ἅμι- 
ρῶν. Μεσημθρίας ἦν ὁ καιρὸς, ὅτε δὺ χαι ὁ θεῖς 
ἔφη A«vid τοῖς pi κατοιχοῦσιν ἐν βοηθεία τοῦ 
Ὑψίστου, μηδ’ ἐν τῇ σχέπη τοῦ Θεοῦ αὐλιδομένοις, 
τὰ δαιμονιώδη συμπίπτειν φαντὰσματα". παθὸν on 
οὕτω x«t τον λογισμὸν oux ἐπ ὀλίγον συνταραχθὺ, 
τὰς ἰγνύας συνεστραμµίνας αἴφνεης ἴἔχον cipit, 
τοῖς μηροῖς τὰς χνὺμας συµπεφνχυίας, ὁποῖα τῶν 
ἐκ γενιτῆς ἀμθλωμάτων συχὰ παρὰ τὰς πλατείας 
τῆς πόλεως ἔῤῥιπτε, τὸν τῶν παριόντων ἔλεον {α- 
δεχόµεθα ἀλλ’ ἦν ὡς ἐπίπαν ἀπόπλεκτον τὸ παιδὰ- 
prov, και pud ó τι πεπόνθει, συνιίναι τὸ παράπο 
δυνὰμενον. πεί d" 5 φύσις πρὸς ἅπερ εἴωθε xar 
νάγκασε, τότ᾽ ἔγνωκχεν ἀχριθῶς οὗ κακοῦ iym 
(ἑρπυστικὸν γὰρ κατέστη τὸ τέως βαδισταὐ) 
χερσί pt» οἷα xat ποσἰ χρώµενον, τοῖς dt γόναξο 
οὐχ ὅπως Ἆε προθαΐνον, ἀλλὰ συρόμενον, vou» οὗ- 
τως ἔχων ἐπιπολὺ, τὰ πρὸς χρείας ἐξ αἰτὺσεως πο; 
ριζόμενον, ἔρπον τε τᾷδε χάἀκεῖσε xat χυλιωδούμι» . 
vow, Ἡτοιαύτη Ύε μὴν n τούτου χαι παρὰ ri» 
ἐμὸν οἰχίαν γενέσθαι πιποίηκε, xat µοι πρὸς éjo 
ἤλθεν, οὗ χωλεῦον, οὐκ ὀχλάζον, ἀλλὰ σαφῶς ἔρπο, 
κἀάπί τῷ στὺθιεί και τῇ κχοιλια κατὰ τὺν To) 
ἐχείνην κατὰραν τοῦ ὄφεως πορευόµενον. 


(12) Rhymlacus fluvius Mysie (Phrygie majorisea pars est) in Propontidem influit ad congnominem 


sibi urpem. Sunt qui credant Plinio Lycum dici. 


925 

λδ’. Αλλ' οὐ πάνυ yt συχναὶ παρῆλθον τῶν ἡμε- À 
ρῶν, x«l βαδίζων αὖθις πρὸς Ἡμᾶς ὁ παῖς Ὑέγονε, 
βαίων ἀπρόσκοπτα, ἐπί τε τῶν ποδοῖν ἀμφοῖν σχη- 
ῥιπτόμενος, xai ἱστάμενος ὅρθιο.. ὥς yt δὴ πάντες 
οἱ διὰ πλάσεως εὖ ἔχοντες, τέρας τοῦτο τοῖς προῖ- 
δοῦσιν ἅπασιν ἴδοξε, xal ἄλλος ἄλλον εὐθὺς µετεκα- 
λεῖτο, καὶ ἕτερος ἑτέρυ περὶ αὐτῷ ἐπυνθάνετο, 
Ovx οὗτος ἐχεῖνο, λέγων, ὁ πρὸ μικροῦ µετάφορη- 
τὸς ; Οὐχ οὗτος Ó χθὶς ἔχων καὶ πρότριτα συγχε- 
χαμμένα τά γόνατα ; Καὶ ἐπὶ πολύ πως διηπορού- 
µεθα, εἰ ἐπαληθεύοντά εἶἰσιν ἡμῖν τὰ τῆς όψεως, 
ἕως αὐτὸς ἔγωγε ἐγγύτερον ἀγαγὼν ὅπως τε Ἡρό- 
µην, xal πὸτε ὑγιεῖς οὕτω τοὺς πόδας ἐγένετο. Καὶ 
ὃς, Ἐξήλθον, ἔφη, τῶν ἐνταυθοῖ, παρὰ τὸν αἰγιαλὸν 
γέγονα, ὡς τῶν παριόντων αἰτοίμην ὡς τοῦ παρ αὐ- 
τῶν ἑλέους τυγχάνοιµι ἀλλά τις τῶν ὁδιτῶν (οὐχ oi? 
ὅπως τις, οὐ γὰρ ἑώραχα πρότερον, οὐ μιτὰ ταῦτα 
τοῦτον εθέαµαι) καινότερον ἐπ ἐμοὶ πεποίηκεν 
ἔλον, ἄρας µε ^ xo γδο ἐκωμάδιον παρὰ τήν 
Αγίαν φέρων κατέθετο * οὕτω yàp κχαλεῖσθαι τὴν 
pexaplxy ταύτην Θεοδοσίαν à τῶν θαυμάτων συν- 
έχεια παρὰ Ύε τῦ µμεγαλοπόλει ταύτῃ πεποίηχεν, 
οἶμαι δὲ καὶ τῶν πόλεων πανταχῆ * πανταχῆ γὰρ 
ἐξαπλοῖ τὴν χάριν " ὅτι καὶ πανταχόθιν ξυῤῥέοντες 
οἱ χακῶς ἔχοντες τῶν ἰάσεων ἐπανίασιν ἀπολαθόντες. 


ΙΝ 5. ΤΗΕΟΡΟΡΙΑΜ. 


926 


34. Non multi inde effluxerant dies, cum rursus 
ad edes nostras idem se adolescens contulit, abs- 
que omni impedimento omnique incommodo pro- 
grediens, utroque firmiter consistens pede, et cor- 
pore in altum erecto, quemadmodum solent ii qui- 
bus omni ex parte absoluta membrorum omnium 
conformatio obtigit. Prodigium hoc omnibus qui 
a lerant non mediocre visum est : ac alii confestim 
alios, ut fit, advocantes, super adolescente illo 
multa exinvicem sciscitabantur.Nonne,inquiebant, 
ille hic est, qui non a multo tempore huc ad nos 
fuit delatus ? Nonne idem ipse ab heri et nudius- 
tertius contracta habebat genua? Multum igitur 
dubitabamus, nam vera essent que videbamus 
oculis ; donec ego ipse propius ad eum accedens, 


8 percunctari copi, qua tandem ratione, quove tem- 


pore pedum sanitatem consecutus esset. At ille, 
Non ita pridem, inquit, hinc ad littus egressus 
sum, uta pretereuntibus eleemosyne aliquid ro- 
gando consequerer ; cum ecce e transeuntibus 
unus quisquam (nec enim quis fuerit scio, qui ante 
nunquam hominem videram, et deinde non con- 
spexi amplius) insolitam mihi eleemosynam contu- 
lit, dum arreptum me atque in humeros suos sub- 
latum, deposuit apud Sanctam : hoc quippe no- 


mine beatam Theodosiam appellari, in hae magna civitate fecit miraculorum multitudo : existimo 
autem sic etiam in aliis ubique urbibus nominari , ubique enim gratiam divinitus sibi collatam expli- 
cat ; quare etiam undique confluunt male habentes et discedunt sanitatis restitutionem consecuti. 


λε’, Τοίνυν xal ἀνωνύμως οὕτω τὸ παιδάριον ἁπ- 
εχάλεσε». Καὶ δή µε ὑποθεὶς, ἔφη, τῇ ταύτης σορῷ, 
ἐλαί τε Άχρισας τῆς ἐππωρημένης φωταγωγοῦ 
ἐξιὼν εὔχετο. ᾿Εγὼ Ó' ἐναπολειφθες iv ἀμηχάνῳ 
γεγένημαὶ * οὐ γὰρ προθαίνιν ὅλως, οὗ µεταθαί- 
ve ἠδυνάμην, ἀλλ ὥς τι παριῤῥίμμην ἄχθος καὶ 
τῶν προς χρείαν ἐστερούμην ὁ δείλαιος, Τρεῖς τῶν 
ὑμερῶν παρεῤῥύησαν, καὶ poc ζάλη τις περὶ τὸν 
λογισμὸν yéyovtv, οὐχ οἵαπερ ἐκείνη à πρὸ μικροῦ 
ξυμπισοῦσα, καὶ τὰ γόνατα παραρθρώσασα, Ίρϊχκην 
pot χαὶ µονης ἀπὸ μνήμης ἐχείνης ποιε, γαλήνης 
δε rà» καρδίαν πληροῦσα, xci πρὸς τὸ εὔθυμον 
µεταθάλλουσα ' ὅθεν καὶ ὡς itv ὕπνῳ πεπεδηµέ- 
νος εἶναι δόξας, ὑγιὺς ἀναθορῶν εὕρημαι, ἕ- 
στην τε ἐπὶ πόδας, καὶ προέθην ἐπὶ μαχρὸν, iv 
ἑαυτῷ τε γενόμέος, καὶ ὅθε ἧκέ uot συνιδὼν d 
βοήθεια, τῇ τῆς ᾽Αγίας προσδεδραμήχειν copo, x«i D 
τῷ ταύτης περιφὺς εἰχόνι, καὶ συχνὰ ταύτην περι- 
Ἀτυξάμενος ἐξῆλθον, ὡς ὁρᾶτε, τοῦ ἐπ ἐμοὶ δοξά- 
δων θαυματουργήματος * χαὶ νῦν ἡμέραι τέτταρις 
ἤδη ἐξ οὗ τὸν πόλιν περινοστῶ, ἐλευθέρως ὅποι καὶ 
βούλομαι πορευόµενος. 


λς᾽. ᾽Αλλὰ pudt τὰ ἐμὰ ὅτιπερ ἐμὰ πἀραλειπτέον 
ἐμοὶ, ὡς μὴ x«i αὐτὰ λήθης παραπιμφθεῖν βυθῷ, 
χἀγὼ µέμψει δικαία καθυποθληθείην ἀχαριστίας, 
μηδὲ λόγῳ ψιλῷ παραδοῦναι προθυμηθεὶς, ἅπερ εὖ 
τοῖς ἔργοις ἔφθην παθών - περὶ δι τοῦ δευτέρου τὸν 
λόγον ποιήσοµαι πρότερον. Γαμθρὸς ἐἑμὸς ἐπὶ θυγα- 
tpí τῶν εὐγενῶν οὗτος x«l περιθλέπτων, ἀδελφι- 


35. Itaque Sanctam quoque puer iste vocans 
absque proprio nomine. Super hujus, inquit, tu- 
mulum me ponens ille, et desuper appense lampa- 
dis oleo inungens, oravit et abiit. Ego vero dereli- 
ctus, quid agerem nesciebam : nam neque progre- 
di neque digredi inde poteram, sed inutilis instar 
ponderis remanebam, omnibus ad vitam necessa- 
riis rebus destitutus miser. Tres abierant dies, 
cum mihi quedam mentis concussio accidit, non 
qualis ante exiguum tempus superveniens mihi 
genua contraxit, et vel sola recordatione sui hor- 
rorem mihi incutit; sed animum implens tranquil- 
litate, optimeque componens ; unde, veluti si som- 
nianti tantum oblatum fuisset pedum impedimen- 
tum, ità me sanum exsiliens reperi, stetique in 
pedes erectus et modicum progressus sum. Tum 
vero in meipsum regressus, et unde auxilium mihi 
venisset, intelligens, ad Sancte sepulchrum cu- 
curri; et sacre ejus imagini affusus, cum illam 
complexu frequenti strinxissem, exivi, ut videtis 
miraculum in me factum celebrans. Quartus vero 
nunc dies est, ex quo urbem hanc omnem sanus 
obambulo, et quocunque locorum fuerit libitum 
absque impedimento pergo. 

36. Sed que mea sunt, tanquam si mea non 
essent, pretterire non debeo; ne si profundo eo 
silentio obruam, ingratitudinis nole subjiciar, 
quod nec sermone quidem exili dignatus ea fue- 
rim, in quibus opere benefico preeventus sum cum 
essem infirmus. Quod autem posterius accidit, de 
eo prius sermonem instituam. Gener mihi per 


927 


CONSTANTINI ACROPOLIT E. 


filiam est nobilis atque illustris, utpote nepos ejus À δοῦς γὰρ τοῦ νῦν εὐσεθῶς ἡμῶν βασιλεύοντος, παῖς 


qui modo per imperium moderatur ; illius vero 
filius, qui ex legitima parentum, avorum, et proa- 
vorum successione Colchidis principatum heredi- 
tate tenuit; quam enim hic imperatoris defuncti 
fililüàm matrimonii lege sibi conjunxit, hujus quo 
de loquor mater exstitit. Hunc cum sub vesperam 
ex aula imperatoria domum se cum suis referret, 
cupido subiit equo se exercendi, in eoque non- 
nihil seexhilarandi, quemadmodum frequenter so- 
lent setatis istius juvenes, in prima presertim pu- 
bertate, qualis ipse erat. Eos autem qui circa 
ipsum erant, et multo magnoque conatu dissuadere 
id conabantur, intempestivum esse suggerentes, 
contemnens, in sententia omnino permansit ; hoc 
tantum illis imperans, ut sues, qui propter viam 
publicam pascebantur, abigerent. Fecerunt illi ut 
jussi erant : ipse vero multimodis equum tentans 
ferebatur, donec scilicet sues abacte, ter quaterve 
rede untes, sub ipsis equi pedibus volutari coepe- 
runt, eumque impedire. Equus enim, quoties sub 
pedibus ejus versabantur sues veluti de industria 
id agentes, cadens simul assurgensque, tandem 
ita concidit, ut resurgere nequiret ; sessor autem 
excussus tanquam e funda, statim humi jacuit 
pronus juxta equum, parumadmodum distans a 
mortuo, nisi quod tenuis quidem artorie pulsus, a 
medicis deprehensus, cum adhuc in vivis nume- 
randum suggerebat. 

37. Non longue a palatio heec acciderunt, eo sci- 
licet loco, qui Stagnum rotundum dicitur. Sed, 
quemadmodum ea solent que fama feruntur, re- 
pente ubique vulgatum fuit, obiisse ex infelici 
equitatione juvenem. Tum vero alii, O infelicem, 
exclamant, casum { o infortunium ! alii, Quam, 
inquiunt, subito id accidit ! quam  inexspectato 
corruit! Ad me quoque e vestigio quidam accurrit, 
lacrymarum plenus, et cupiens quidem id quod 
acciderat renuntiare, sed voce non continuis minus 
singultibus quam multo anhelitu impedita, ex sola 
demissi in terram vultus moestitia, et commi- 
serationis quem demonstrabat affectu, triste mihi 
quidpiam videbatur significare. Atque ego non 
parum animo commotus. Cui, inquam, meorum et 
quid tandem infortunii accidit ? Tunc, respondit 
gener equo ferebatur, cum quo pariter in terram 
corruit ; ac etiamnum infelix jacet absque loquela 
et sensu. His narratis egredior domo : neque aliud 
audire per viam mihi contigit, quam, O quomodo 
id intelliget, quomodo videbit socer ejus ! Hac illac 
gemitus et manuum complosiones audiebantur ; 
cum ego ad locum ubi jacebat perveniens, manum- 
que apprehendens et brachia circeumdans, Quid 
pateris, aiebam, quid doles, charissime fili ? age 


ὃς τοῦ τήν τῆς Κολχίδος ἀρχὴν ἔκ τε πατέρων, 
πάππων, καὶ ἐπιπάππων χληρωσαμένου τούτῳ γὰρ 
à τοῦ προθεθασιλευκότος θυγάτηρ γάμου νόµμῳ 
συναφθεῖσα, µήτηρ τοῦδε Ὑεγένηται ' οὗτος δὺ πρὸς 
ἑσπέραν τῶν ἀνακτόρων ἐξψει, καὶ τὴν ἐπ᾿ οἴκου σὺν 
τοῖς περί αὐτὸν ἐπορεύετο - oia δὲ τὰ τῶν νέων ἔτι 
tà» ἡλιχίαν, καὶ μάλιστα τῶν ἐφήθων, ὁποῖος οὗτος 
ἐτύγχανιν ὧν, ἱππολατῆσαί οἱ ἐπῆλθεν, de! ᾧ v 
διαχυθῆναι µιχρόν. Τοὺς οὖν ἀμφ) αὐτὸν συχνὰ καὶ 
ταῦτα κωλύοντας, καὶ Τὴν ἀωρίαν προϊσχομένους 
περιιδὼν, ὅλως τοῦ πρὸς θέλησιν Ὑέγονε, τοῦτο pó- 
vov σφίσιν ἐγκελευσάμενος, ΄Απιτε, τοὺς σῦας ἀπό- 
σατε : τῆς ydp λεωφόρον πλησίον σαν οὗτοι νεμό- 
µενοι. Καὶ οἱ μὲν ὡς προσιτάγησαν πεποιήκεσαν - 

Β ὁ ὃ) εὐθὺς συχνὰ µυωπίζων ἐφέριτο, ἀλλ igéptro 
ἕως οἱ ἀπελθόντες dig τε σνστραφέντες xol τρὶς, τοῖς 
τοῦ ἵππου ποσὶν ὤφθησαν κυλινδούμενοέ τε καὶ συµ- 
ποδίζοντες. Ὁ τε yàp ἵππος ὁσάχις οἱ σῦες πιρι- 
εσχέλιζον, ἔργον ὥσπερ τοῦτο ποιούµενι, πίπτων 
ἅμα καὶ ἐγειρόμενος, τος εἰπεῖν, ανόγρετα πί- 
πτωχε  χαὶ ὁ ἀναθάτης ἐχκτιναχθεὶ, x«i ὥσπερ 
ἀποσφενδονηθεὶς εὕρηται Χείμενος παρευθὺς, ἄγχι- 
στά που τοῦ ἵππου mpuvàc, μηδὲν ὅλως νεκροῦ διι- 
νηνοχὼς, πλὴν ὅσον σφυγμὸς ἀμνδρὸς, καὶ πνεῦμα 
τοῖς περιεργαζοµένοις Λλεπτὸν, τοῖς περιοῦσιν ἔτι 
συγκαταλέγειν τοῦτον ὑπέθαλιν, 


Jf. Οὐκ πο ταῦτα τῶν ἀνακτόρων ξυµθέθηκε - 
C τόπος γὰρ ἐν ᾧ ὁ οὕτωσί πως Γυρολίμνη καλούμενος. 
'AXÀ' οἷα dà τὰ τῆς φήμες, ἐν ἀκαρεῖ διαπεφόµι- 
σται πανταχῆ, ὡς τέθνηχκεν ὁ δεῖνα ἱππηλατῶν. Καὶ 
οἱ μὲν, Ὢ τοῦ συμθάµατος | à τῆς δεινῦς ταύτης, 
ἔλεγο», συμφορᾶς | οἱ d', Ὢ oiov αἴφνος γέγονεν 1 & 
οἷον ἀπροσδοχήτως συνέπεσε | Καὶ µοί τις ἐφίστα- 
ται δακρύων ὑπόπλεος, θέλων uiv ἀγγεῖλαι τὸ qt 
γονὸς, τὴν δὲ φωνήν οὐχ ὥττον τοῖς στεναγμοῖς à 
τοῖς ἄσθμασιν ἐγκοπτόμενος, tx μµόνης τῆς τοῦ 
προσώπου κατηφείας, καὶ τῆς πρὸς µε συµπαθείας, 
ὧν ὑπιενέφαινεν ἐμὴν γνωρίδων τὴν συμφορὰν ἔμοι- 
γε. Κἀγὼ διαταραχθεὶς, Τένι τῶν ἐμῶν συνέπεσε τὸ 
δεινὸν, καὶ ví. περ ὃ πέπονθε; διεπυνθανόμην εὐθύς. 
Καὶ ὃς, Ὁ σὸς ἱππηλάτει γαμθρὸς, xat οἱ συµπκέ- 
πτωχεν ὁ ἵππος, καὶ εἰς ἔτι χεῖται, μηδὲν τι λέγων, 
D μηδινὸς αἰσθανόμενος. 'Ebóttw αὐτίχα τοῦ διογοῦ- 
µίνου, xal pot παρὰ τὸν ὁδὸν οὐδὲν, ἀλλ ἤ τοῦτο 
µόνον ἠκούετο, Ὢ οἷον ἀκούσεται ; ὦ olov ὁ xxdt- 
στὴς τοῦδε θεάσεται ; Στεναγμοί τε τῆδε κἀκεῖσε, 
καὶ χειρῶν πάταγοι. ᾽Αλλ᾽ ἐπίστων οὗπερ ἦν xsipt- 
vog, καὶ λάθόμενς τῆς χειρὸς καὶ περιθεὶς αὐτὸν 
ταῖς ἀγκάλαις, Τί πάσχεις ; ἔφην, τί ὀδυνᾷ ; δύ- 
λωσόν µοι, rai φίλτατε. Ὁ ο) odds» τι xpsirrov ἀψύ- 
χου τῶν λεγομένων ἦν ἑπαίων. 


indica : ipse vero mihil magis audiebat que dicebam quam si exanimis omnino fuisset. 


38. Jamque nox illa preeterierat, nihil omitten- 
tibus medicis eorum que hac occasione, ut fiant, 
ars medica prescribit: utriusque manus aperte 
sunt vene, alia tentata remedia omnia, omnia 


n'. Παρῆλθιν 7$» νὺξ ixtivQ τῶν ᾽Ασχληπιαδῶν 
οὐδὲν οὐδαμῶς παριέντων, ὅσαπερ ἐπὶ τοῖσδε πράτ- 
τιιν ἡ "έχνη παρεγγυᾶ, φλίδας δουλαδὺ τεµνοντων 
ἀμφοτέρων χειρῶν, καὶ βοηθούντων ἄλλοθεν ἄλλως, 


IN S. THEODOSIAM. 


930 


τὰ ἄνω κινούντων, Ó φασιν οὗτοι, καὶ πάντα Α InOla sus deque, ut dicunt, et nihil non adhibitum 


ν μηχανωµένων ὡς εἰς «icÜncty :αγαγεῖν Ὁ 
Ἶεν ἅμεινου εἶχεν, ἀλλ᾽ ὁμοίως ἀναισθητῶν Tv. 
pou καὶ τὸ τῆς διαδεξαµένης ἡμέρας διάστη- 
αἱ οὗτος ὁ αὐτὸς ἦν. Ὀψὲ δὲ καὶ πρὸς ἑσπέραν 
ξατοβιαιόν τι καὶ ἀδιάρθρωτον, $ μᾶλλον εἰπεῖν 
)θέγξατο. Καὶ τοῦ λόιποῦ παραχεχομµένα λα- 
ν, ἄλλα μὲν ἐρωτώμενος, ἄλλα d' ἀποκρινόμε- 
πλειστάχις τῆς ἡμέρας παραφρονῶν, καὶ οὐχ 
* τῆς νυκτὸς, νῦν piv τοῦτο, νῦν ὃ) ἐχεῖνο 
όμεωος, μηδὲν d^ ὅ τι καὶ παριστάνων, μηδὲ 
εοιῶν, μεταξύ τε βοῶν γεγονὼς, xai ὡς πεπον- 
τι τῶν ἀνηχέστων, µέγα κχράξων αἴφνης καὶ 
/μενος. 


, Ἡσχάλλομω οὖν, ὥς τὸ εἰκὸς, ἐδυσφοροῦμεν 
Ιδεσται' δέος γαρ ἡμῖν ἐπήει μὴ μµείνῃ διὰ 
€ οὕτω παραληρῶν, καὶ τὰς Φφρένας sim διὰ 
παράκοπος. Ou γὰρ δή πως εἰς ἀγαθὸν καὶ τὸ 
χοίρων ἐξελαμθάνομεν, τοὺς ἐξαιτησαμένους 
ὕριον ἐμθληθῆναι χοὶροις διενθυμούμενοι, τοὺς 
ἀρχῆθεν ἐπιδουλεύοντας δαίμονας, καὶ μάλι- 
αθόντες ὡς διωχθέντες ὑπέστριψαν ol χοῖροι, 
ως oUx rab εἰσιόντες τε καὶ ἐξιόντες, προσ- 
ντες ὡσπεριὶ xal ἠττώμενοι, τελευταῖον θρα- 
ον ἐπιτεθέντες χατέδθαλον. Ὁ τι ὃ οὗ πόβῥω 
λοθείας ἐστοχαξόμεθα, αὐτὸς ὁ ταῦτα παθὼν 
τὸν τοῦ πάθους ἀπαλλαγὴὺν σαφῶς ἡμῖν dudi- 
. Eipuxs χαὶ Ὑὰρ ὡς ἔδοξε ἄνδρα ὁρᾷν, µέ- 


τὸν χροιὰν, ἄγριον τὴν ὄψιν, ὑπερμεγίθυ τὸ C 


, σχοίνοις περιισχηµένους τοὺς αὔας ἐφέλχον- 
ἰς τοῦ ἵππου ποσίν ' ἐχφεύγειν τε τούτους βια- 
ους, πρὸς Ot βίαν ἀπαγομένυς, ἕως συµπο- 
ντος πεσὼν, οὐ µέμνηται ὅ τι xal πέπονθεν. 

s, alia deinde vi in equum denuo immissos, 
jus non meminit. 


'Ep Ἱκαναῖς οὖν ἥμεν οὕτω διαπορούμεοι, 
τοῦ ἀνυποίστου πάθους αὐτὸν ἀπαλλάξαιμεν, 
ἑαυτοὺς τῆς ἐπὶ τῷδε φροντίδος τε xoi λύπης 
ρώσαιμε. ᾽Αλλ' εἰς νοῦν µόγις ἐθάλομεν τὰ 
Αγία κχαθεχάσ-ην Ἱτερατουργούμενα, καὶ ὡς 
Ae εἰς λιμένα παραυτὰ καθωρµίσθηµεν, καὶ 
τὸ εὐθυμότερον εὐθὺς ἐπανψειμιν, xal ὥσπερ 
w ἐγεγόνειμεω, οἱ πρὸ μικροῦ σχεδὸν ἐξεστη- 
, Χαὶ τινα τρόπον τῷ πεπονθύτι συµπάσχον- 
[άντων οὖν ἄλλων αὐτίκα ἠλογηκότες παρά "y 
ορῷ τῆς Αγίας Ὑινόμεθα, καὶ ῥιπτοῦμεν ἐπ᾽ 
ug αὐτόν * καὶ ὁ νεωχόρος τῆς κιθωτοῦ τὸν i£- 
ξενεγκὼν Ügc«vpóv, τὸν ζῶντα ταῖς ἐνεργείαις 
νεχρὸν, ὅλῳ ἐπιστορίδει τῷ σώματι, χεφαλῆς 
; ἀπαρξάμινος, χρίειτε λαθὼν ἔλαιον τῆς φω- 
γοῦ στανροιιδῶς τῷῶδε τὸ πρόσωπο», xai πρός 
répvx τε xai µετάφρενα. Καὶ (ὢν θαυµμασίων 
| à δόξης, ἧς ἀπήλαυσαν ψυχαὶ μετὰ σωμάτων 
ιθλήσασαι τοῦ Θιοῦ, ψυχαὶ κατὰ Θεὸν τοῖς σώ- 
συµθιώσασαι) ὡς οὐδὲν πεπονθὼς, ὡς οὔ ποτέ 
αραφθεγξάµινος, ἐξύει ῥώμης εὖ ἔχων καὶ τῶν 


«^ 


opere, ut sensibus redderetur adolescens : qui 
nihilo tamen melius inde habuit, sed eadem pror- 
sus ratione jacebat sensus omnis expers. Preeter- 
iit quoque ea que noctem jam dictam subsecuta 
erat dies, atque ille in eodem usque statu perma- 
nere visus: cum ecce sub vesperam quasdam 
quasi coactas nec distinctas satis voces,seu potius 
deliramenta, proferre ccepit; deinceps vero concisa 
quedam loquebatur, aliud quam quod interroga- 
batur respondens. Diurnis ut plurimum horis 
maxime vero nocturnis, modo hoc, modo illud 
dicens, nihil certi indicare aut exprimere manifeste 
valebat: Clamores subinde edebat ingentes, quasi 
intolerabile quiddam cogeretur perferre, ac vehe- 
meuter sane lamentabatur. 


39. Nos interim, qui curam ejus gerebamus, 
graviter, ut par erat, angebamur : metus quippe 
nobis incutiebatur, ne perpetuo delirus, aut tota 
vita impos mentis perseveraret. Sed nec boni 
quidquam ominabamur ex porcis: illos enim 
cogitabamus demones, qui et olim α Domino id 
petierunt, ut in porcosimmitterentur, et a principio 
insidiari nobis non cessant; maxime cum audire- 
mus, quomodo depulsi a via,in eamdem rediissent 
idque nonsimpliciter egrediendo redeundoque,sed 
tanquan assilientes cedentesque, ac denique auda- 
cius incurrentes, juvenem sudvertissent. Quod 
vero haud longe a rei veritate conjectura nostra 
abesset, ipsemet qui hec patiebatur, postquam a 
malo suo liberatus deinde fuit, planissime declara- 
vit. Asseruit quippe visum sibi fuisse virum, atro 
colore, severo vultu, corporis magnitudine inusi- 
tata, qui funibus constrictos porcos sub ipsos equi 
pedes adigebat. Porcos autem fugere primum com- 


donec sic impedito collapsus, pateretur ea quorum 


&0. Non igitur absque ratione angebamur, quo- 
modo e tam grandi malo eximeremus adolescen- 
tem, et nosipsos moerore et sollicitudine liberare- 
mus. Vix autem eaqus& S. Theodosia quotidie patrat 
admiranda, ceperamus mente revolvere, cum ecce 
quasi ex tempestate delati in portum, animos con- 
tinuo majoressumpsimus, et nobis veluti derepente 
sumus redditi, qui paulo ante consilii inopes extra 


p 308 ipsos versabamur, et iisdem quodammodo, 


quibus adolescens, excruciabamur doloribus. 0m- 
nia igitur alia seponentes, ad Sancte sepulcrum 
pergimus, ipsumque in templi pavimento colloca- 
mus. Tum e&edituus sacrum e lipsanotheca thesau- 
rum promere, iisque hominia, spirantis quidem, 
sed quem ob virum naturalium defeclum inter- 
mortuum estimasses, totum corpus signare, ini- 
tium a capite ducens, oleoque elampade accepto 
in modum crucis vultum, pectus, ac dorsum jacen- 
tis oblinere. Ecce autem (ο admiranda Dei opera ! 
o glorie insignis magnitudiuem, qua in ccelo per- 
fruuntur anime, que Dei causa in corporibus cer- 


931 
taverunt,anime que secundum Deum vixeruntcum 
corporibus) quasi nihil unquam mali perpessus. 
neque aliquid prseter rationem locutus, integris 
corporis ac mentis facultatibus exivit, expedite 
loquens, et ea que loquebatur intelligens. Omitto 


CONSTANTINI ACROPOLITAE 


Α φρενῶν ἀπρόσχοπτα ὁμιλῶν, xai τῶν λεγομένων ἐν 
συνέσει Ὑινόμενος. "EG yàp ὡς xai προχόπτει τὸ 
ἀπὸ τοῦδε οὐχ ὕττον ὢ τῇ ἡλιχία ψυχιχοῖς τε καὶ 
σωματιχοῖς προτερήµασιν' ὃ θείας σαφῶς ἴἔπισχο- 
πῆς ἤγημαι, à µείφδονος θαυματουργίας λογίδομαι. 


dicere quantum ex eo tempore profecerit, non minus quam state, spiritus et corporis preerogativis ; 
quod ego profecto singulari cuipiam Dei erga illum, providentie attribuere, hoc minoris miraculi loco 


habere mihi posse videor. 


41. Sed neque aliud, quod eadem Sancta admi- 
randum mih: beneficium preestitit, silentio duxi 
pretermittendum. Ante non exiguum tempus crus 
mihi fuit valde affectum ex vulnere quod recalci- 
trans equus impegerat, nec magni sub initium esse 
videbatur momenti. Postquam autem quatuor om- 
nino elapsi erant dies, doloribus oppressus sum 
- nonferendis, non ea solum qua lesus eram corporis 
parte, sed ima etiam pedis planta digitis, talo. 
Pessime igitur mihi diu erat: cumque dolor ille 
nonnihilleniretur claudicabam tamen vehementer, 
nec sine magna molestia affecto crure niti poteram 
Duos in isto cruciatu anno exegeram, nullo mali 
quod patiebarlevamine,annisque deincepssingulis, 
quemadmodum certi quidem morbi certis recur- 
rere solent temporibus, pedum quoque meorum do- 
lor increscebat. Ac rursum haud ita multum post 
temporis, anni unius spatio bis terve idem me te- 
nebat malum. Metus erat, ne crescente :tate in- 
crementum pariter dolores acciperent. (Fit enim ex 
immoderato quadam vite amore, ut omnespassim 
homines, ac ego imprimis, multos hic nobis polli- 
ceamur annos, idque presertim, sj mei ad instar 
vanis mundi hujus rebus, etsensus nostros nimium 
ad se repientibus, addictus sit.) Metus igitur mihi 
erat, nemanibus pedibusque actotoetiam corpore 


μα. 'AXX οὐδὲ τὸ in' ἐμοὶ παραδραμοῦμαι τῆς 
Ἁγίας τερᾶάστιόν. ᾿Ἐπλήύγην πόδα τὸν δεξιὸν mpi 
χρόνων ὅτι συχνῶν' à δὲ πλογύ, ἵππος ἐπὶ xvüpx 
λὰξ ἔτυψεν, ὃ πρὸς τὸ παρὸν εὐπεριφρόνητον ἕδοξα, 
ἀλλά pot μετὰ τὴν τετάρτην ὀδύναι γεγόνεισαν οὐ. 
δοπωσοῦν φορηταὶ, οὖκ ig! ὦ γε ἐπεπλήγαν μέρει 
B ἀλλ᾽ ἐπὶ σφυροῖς, ἐπὶ δακτύλοις, ἐφ᾽ ὅλω τῷ — tepeb 
καὶ τῷ πέλµατι' Ἡν οὖν πονύρως ἔχων ἐφ᾽ ἐχάναῖς 
καὶ τοῦ πάθους λωφύσαντος, χωλεύων αὖθις dmi 
πολὺ, x«i oux εὖ ἐπιστεριζόμενος τῷ πεπονθύτι 
ποδί. Δύο τῶν ἐνιαυτῶν παριῤῥύύσαν, x«l πόδα τὸν 
αὐτὸν ΌΏλγησα, καὶ τοῦ λοιποῦ µοι κατ ἔτος ὥς τι 
τῶν £x περιόδου ξυναντᾶν εἰωθότων νοσημάτων τί 
τῶν ποδῶν ἄλγός ἀνέσχηπτε. Merk δὶ χρόνους οὐ 
πάνν πολλοὺς δις τοῦ ἔτους Κξυνέθαινέ µοι τὸ πάθος 
καὶ τρές. Kaí pot δέος εἰσήει ἔνθεν, μή πως προϊόν- 
τος τοῦ χρόνου καὶ τοῦ κακοῦ (ix γὰρ φιλοζωΐαι, 
οἶμαι, πᾶς τις ὡς χάγὼ φαντάξεται τὸ µακρόθων 
καὶ μᾶλλον εἰ xat' ἐμὶ προστετηκὼς si τοῖς γηΐνοις 
τοισδε x«i χηλουσι τὴν αισθησυ) - φόδος οὖν yum 
γεγόνει μὴ Χχεῖράς τε παραλυθείην καὶ πόδας, $ 
C καὶ τὸ σύμπαν ἐξαρθρωθείην, καὶ χαθάπαξ xen 
σταίην χλινοπετής. 'Emi δὲ μᾶλλον ἐφόθουν οἱ τών 
ἰατρων Φοκιµώτεροι, ξυνήθεις ὄντες ἐμοὶ καὶ Siu 
ται, μηδέν πως ἰσχύειν πρὸς τὺν νόσον τὸν τέχνο 
ἰσχυριξόμενοι. 


paralysi dissolutis, affixus omnino lecto hererem. Ipsi insuper medicorum prestantissimi, qui mori- 
bus eteetate et consuetudine propiores mihi erant, non exiguo tenebantur metu, cum nullus artis me- 
dice conatus adversum mala mea quidquam valeret efficere. 


43. Qualia igitur passum me credis, cum inde ve- 
tarer exspectare meliora, unde certo mihi adju- 
turi auxilii spes omnis fuerat ? Jam animos abje- 
ceram, et quod consequens est, inerter languebam ; 
quando, secundum Davidicam doctrinam, memor 
fui Dei, etrepente delectatussum ; In ipso quippe, 
aiebam, etsi validissimus sit quo laboro morbus 
et omni medentium arte superior, attamen potenti 
illius virtute domabitur. Simul enim atque firmiter 
credere et sperare in ipsum statuimus, continuo 
que& fieri posse non videbantur, Deo fiunt possi- 
bilia, nec estquidquam quod divinam ejus poten- 
tiam superet. In memoriam quoque revocare copi, 
quomodo purissima Dei Mater, rerum nostrarum 
quotidie haud parum satagens. divinam pro omni- 
bus misericordiam implorare non cesset. Sanctos 
quoque illos cogitavi ac sanctas, quibus ab altis- 
simo in ccelis Deo tantum hic gratie fuit conces- 
sum,ut insanabiles curare morboset malis imme- 
dicabilibus mederi possent: Demetrium dico, 
illum inter martyres celeberrimum, nec non magnum 


μβ’. Τί γοῦν ἐπεπόνθει, ὅθεν µοι dc ἐλπίδος ἦν à 
βοήθεια, λαθὼν ἐκεῖθεν τὴν ἀπαγόρενσιν ; ᾿Αθυμίᾳ 
κατεσχέθην, καὶ ὡς τὸ εἰκὸς ἠκηδίασα - ἁλλ᾽ ἐμνί- 
σθην χατὰ τὸν Δανϊδικὴν εἰσήγωσιν τοῦ Θεοῦ, καὶ 
θυµηδίας ἐπλήσθην εὐθύς. Ἐν ydp αὐτῷ, καὶ γὰρ 
ἔφην, εἰ καὶ d νόσος ἰσχυρὰ καὶ τὴν τέχνην wu, 

D à) ὑττήσεται τῆς Χραταιᾶς ἰσχύος θιοῦ - ὡς γὰρ 
πεπιστεύχαµε», καὶ τὰ ἀδύνατα Θιῷ δυνατὰ, καὶ 
οὐδὲν ὅ τι τῆς αὐτοῦ δυνάµεως ὕὑπερχείσεται. Καὶ yt 
ἐνεοησάμην, ὅπως τε ἡ πάναγνος αὐτοῦ Mire 
χοινῇ τε xal χαθέχαστα ὑμῶν κηδοµένη, πάντων 
ὑπερωτυγχάνει διηνεκῶς. Αγίους τε καὶ ἁγίας 
ἀνελογισάμην, οἷς καὶ τῆδε χάρις ὅτι μεγίστη πρὸ 
τοῦ ἐν οὐρανοῖς δοξάσαντος δίδοται, ὡς καὶ One 
πεύειν ἀνήκεστα xal ἰᾶσθαι ἀνίατα δύνασθαι «Δι- 
µήτριόν φημι τὸν ἐν µάρτυσι διαθόητον, τὸν ἱεράρ- 
X^» µέγαν Νιχόλαον, Ἐὔύπλον τὸν πολύτλαν καὶ τοῦ 
Εὐαγγελίου τῷ ὅὄντι διάκονο * ἐπὶ δὲ τούτοις um 
μετὰ τούτων τὴν ὁσίαν ταύτην καὶ µάρτνρα, Sc b 
γειτόνων ὢν τῇ σορῷ, τὰς ὀσομέραι τε x«l ὁσῶραι 
θαυματουργίας ἐπὶ τοιαῖσδέ τισιν ἐπννθανόμην τε 


IN S. THEODOSIAM. 934 


ας καί χείροσι. Toig οὖν ἰατροις αὐτίχα xai. À episcopum Nicolaum. et Euplum (13) tot tamque 
ιαί αντοῖς φαρμάκοις εἰπὼν τούτους μόνους acerba quondam Dei causa perpessum, ac sacri 
ἤσάμην τῆς νόσου θεραπευτές. Evangelii verissimum diaconum. Preter hos et 
11906 sanctam illam martyrem, a cujus tumulo haud longe commorabar, queque perpetuis ac ad- 
idis non modo in dies, verum etiam in horas operibus, non mei tantum similes morbos, sed 


etiam graviores depellere potest, in auxilium vocavi. Medicorum itaque et pharmacorum ope 
» jussa, hosce solum morbo curatores proponebam. 


Πῶς τοίνυν παραστήσω, πῶς τὸν ἔλιον, ὃν 
ξατό pot τῷ ἀχρείῳ τούτου dou) Otóc διὰ τῶν 
rruxótày αὐτῷ, διὰ βραχέος ἐρῶ: Xpéveig ἐν 
ς ἐξαρθρωθῆναι προσδόχιµος ὢν, πλείστους 
ταρήµιιψα, xal διαρτίας εὖ ἔχων μελῶν, καί 
ω ὡς ὅτε ἦν εἰκοσιέεης ἐδάδιδον, xai µοι 
pec αἱ χεῖρες, ὅμοι τε βουλητὸν έµοί, κα τὸ 
ὃν πνεῦμα xtwti, φέρονταί τε xal μεταφέρον- 
Γοιαῦθ) ὀρῶμιν τῇ "Αγία τελούμενα, τοιαῦθ) 
pet τερατουργούμενα. Tí γοῦν δὴ τὰ πάλαι 
(ει, à παραδιδόναι τὰ ἐφ᾽ ἡμῶν σμγγραγῦ; 
ίαν σῶν λαμθανόντων διέχειαν, χυµάτων τε 
ἕτερον ἑτέρου χαταλαμθάνοντος xai γάρ πως 
λύσιον ἂν παθεῖν δόξειεν ὁ ταῦτα συγγράφειν 
µενος τοῖς ἐπ᾽ ἀφροσύνῃ διαθοήτοις ἐκείνοις, 
pk» αριθμεῖν προήχθησαν χύµατα, οἱ ὃ ἁστέ- 
Là" ἄλλω rw τῶν ἀδυνάτων ἐπιχειρήσαντες; 
χθησαν' 


43. Nunc vero qua ratione edisseram que acía 
sunt * quo modo misericordiam, quam mihi servo 
suo inutili, per sanctos suos Deus prestitit, breviter 
poteroexplicare? llle ego, qui paulo ante membris 
omnibus per paralysin videbar dissolvendus, jam 
plures transegi annos, et toto corpore firma com- 
page utens sic incedo ut incedebam cum viginti 
duntaxat annorum essem: manus quoque mihi 
feruntur libere ettransferuntur, quocunque-animo 
collibitum est, aut vitalis spiritus impellit. Tanta 
videmus fieri a Sancta et quotidie admirabiliter 
perfici- Sed quid attinet vetera commemorare, aut 
ea qus in nobis nunc contingunt scripto tradere 
cum nullam ipsa sibi cessationem indulgeant, sed 
uti fluctus fluctum, sic aliud alterum consequendo 
excipiat ? Etenim qui illa omnia seriptione vellet 
complecti, iis mihi non videtur futurus absimilis, 
quorum alii fuctus maris, stellas alii numerare, 


ulli aliud nescio quid ex iis que fieri nequeunt non sine stultitia perficere aggressi, omnibus 


lendos prebuerunt. 


EPILOGUS. 


. Ἁλλ' ὅπερ ἔφην, τί yt δέον ἡμᾶς ποιεῖν ο — 4&4. Verum, quod jam ante quoque dicebam, quid 


}) ὁρῶντας, τοιούτων παρ) αὐτῆς ἀπολαύοντας; 
ιν pt» χαρὰν ἴἔνθεον, πρέσθιν δὲ ποιεῖσθαι 
Κύριον, x«i δεξιοῦσθαι μὶν εἰς δύναμιν ἔχα- 
προστάτιν J' ἀφιλονείχως Ἰἰδιοῦσθαι πάντα 
ρτερίξεσθαι' Καί µάλα yàp εἰχότως ἵνα Ὑγὰρ 
τὰ χρείττω xm ὑψηλότερα, ὧν παρ) αὐτῆς 5 
τῆς ἀπελαύομεν. ὑπὲρ ἡμῶν εἰς ἀΐδιον τυγχα- 
ς Θιῷ, καί ἐξιλιουμένης συχνὰ πλημμελοῦσι 
αροργίζουσιν. ᾽Αλλ᾽ εἶπερ ἰατρὸν ἀνιάτων, νο- 
ὧν μόνον πύχουμεν πόσους ἐχρῆν 
καταθάλλεσθαι τοὺς μισθούς πὀσης Jt τιμῆς 
|! Ἐπιί dt xaí σωµάτων νόσους 


αὐτὴν, 


ἰάται, καί 
ν θεραπεύει νοσήµατα, ἅγι δὴ ὡς ἰσχὺς ixa. 
ιποτιννύτω μετ εὐγνωμοσύνης τὸ ὄφλημα, καί 
ἴπαν πάθος ἐπιχεχλήσθω xal νοσηµα. 


nos tandem par est facere, qui tanta videmus, 
tanta accepimus per Sanctam beneficia ? letitia 
utique maxima exsultare, mediatricem adhibere 
apud Dominum, cum gratiarum actione excipere 
singula, patronam in omnibus sine cunctatione 
accersere et nobis vindicare debemus; idque ma- 
gna cum ratione. Nam ut optima queque et pre- 
stantissima, que ab ea et per eam accepimus, 
omittam proferre; assiduisilla Deum supplicationi- 
bus fatigat nostra causa, nostrique eam magna ca- 
pit miseratio, qui multis adeo delictisdivinam ma- 
jestatem ad. irascendum nobis provocamus. Quod 
si medicam ejus solius manum in morbis gravissi- 
mis et imploremus et sentiamus, quantam illi pu. 
tatis mercedem esse reddendam ? Cum autem non 


rum tantum medeatur infirmitatibus, sed animorum quoque morbos tollere non cesset, eja, pro 
uisque viribus debitum cum gratitudine persolvat,etipsam adversus mala omnia morbosque invocet, 
Ὅ dà κἀγὼ ποιεῖν εἰωθώς, οὐκ ἑάσω uà D  4&5.Quod dum ego nunquam non facere sim so- 


xt xa νῦν εἰς ἐπήχοον' à) ὑπὶρ ἐμοῦ τε 
ετηρίαν καί τῶν ἐμῶν θέµενος, τύπον ὠώσπερ- 
σω τὰ παραπλήσια λιπαρεῖν, καί τὰ αὐτὸ 
εν τὴν ᾽Αγίαν ducem: 'H χαί σῶμα καί 
| ἐκ παιδὸς παραθεµένη Θιῷ χαί σῶμα µέν 
"t Χοονία τήξάσα, ψυχὴν δι τῶν ἑταῦθα 
Q9 διαλύσεως µεταστήσασα, χαί τέλος ἄμφω 
ένη, καὶ τοῦ μηδενός ἄξια χρίνασα, ὑπὶρ τοῦ 


litus, nunc quoque non omittam id ipsum agere: 
sed pro me meisque supplicationes instituens, aliis 
quoque formam prescribam similia pro se obse- 
crandi, eademque flagitandi a Sancta; O que a 
primis etatis tue annis corpusculum tuum Deo 
voluisti esse sacrum, et hoc quidem extenuavisti 
exereitatione diuturna ; animum autem, ante etiam 
quam ex hac vita migraret, a rebus omnibus orea- 


) Coluntur S. Demetrius 8 Octobris, S. Nicolaus 41 Novembris, S. Euplus 12 Augusti. 


935 ARSENII CP. PATRIARCHLE. 936 


tis alienissimum habuisti : ac demum tam hunc A ἐξ ὅλης σοι γυχῆς, € ὅλης σοι διανοίας πεποθοµέ- 
quam illud generose contempsisti ac parvi fecisti νου Θεοῦ" βλάθης ἡμῖν ἀπάσης x«i ἄμφω πρὸς τὸ 
illius videlicet causa, quam ex tota anima totaque παρὸν ἀνώτεοα διατήρει, ἅπαν διανόημα πονηρὸν 
«nente desiderabas; mentem, oro, animamque no- τῶν ψυχῶν ἀπελαύνουσα καὶ τὸν νοῦν ἡμῶν πρὸς 
stram ab omni labe puram nunc quoque, cum in «Θεόν ἀεί µεταφέρουσα" xxí το αύμπαν εἰπεῖν, βίον 
colo exsistis, conserva;cogitationem omnem per- c£ xaí λόγον ἡμῖν πρὀς τὸ τῷ Θιῷ δοκοῦν ἴθυνε, 
versam arcensabanimis nostris mentesquein Deum — x«i τὸν συμπαθΏ Oróv ἐξιλεοῦ, ὥς εὐμαρῶς τε xai 
transferens, atque (ut breviter omnia complectar) ἁπροσκόπως τὴν τοῦ βίου τρίθον ὀδεύοιμεν, πάσης 
universam vitee nostre ac sermonis rationem se. µπεριστάσεως ἐξαιρούμενοι, καί δεινοῦ παντὸς ἀἄνώτι- 
cundum beneplacitum divinum dirige. Misericor- poc συντηρούμενοι τῶν Ó' ἐνταῦθα µεταστάντων 
dem Deum nobis redde placatum, ut recte et abs- πρόστηθι, θερμῶς πρόστηθι, ἰκέτενυσον — lrapéx, 
que offendiculo vite nostre cursum instituamus ὀδυσώπησον ἐχτινῶς, xaí  appágrou µμακαριότητος 
ab omni labis periculo remoti, cunctisque malis χα các θείας ἐχείνης xaí ἁφράστου µακαριότητος 
superiores; exhacautem vita abeuntibusnobis pa- ᾖτύχοιµεν, ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς τυχεῖν χάριτι xal 
trocinare ferventer, supplica instanter, deprecare φιλανθρωπία τοῦ Θιοῦ χαί Σωτῦρος ἡμῶν Ἰησοῦ 
operose, ut severo exempti judicio, divine illius p Χριστοῦ, ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὲ, x«i προσκύ- 
ac ineffabilis beatitlatis partem aliquam capiamus:  νησις, σὺν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πατρι, καί τῷ ἁγίῳ 
quod nobis omnibus contingat, per gratiam et Ώθ- καί ὁμοφυεῖ αὐτοῦ Πνεύματι, νῦν καί ἄεί, καὶ εἰς 
nignitatem Dei ac Salvatoris nostri Jesu Christi, τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων" ᾽Αμὸν' 

cui omnis gloria, honor, et adoratio debetur, cum eo qui principio caret Patre, et sancto ejusdem 
nature Spiritu, nunc et semper et in secula seculorum. Amen. 








ANNO DOMINI MCCLXYIIII. 


ARSENIUS AUTORIANUS. 


CP. PATRIARCHA 


ANACREONTICON IN. DOMINICAM | BESURRECTIOMIS. 
MONITUM 


(Matranga, Anecdota Greca, t. II.) 


Arsenii Archiepiscopi anacreontico εἷς τὸν λαμπρὰν Κυριακήν (in Dominicam Resurreetionis) vidi 
in cod, Vat. 208, versusque cum ΠΟΠ invenustos, imo elegantes et poeticam quamdam suavitatem 
olentes invenissemi statim in meis adversariis retuli, et typothete tradidi. Arsenius, de quo nihil 
comperitur preterquam quod Allatii notitia mox in notis alleganda, fortasse est Corcyre arhiepisco- 
μας, cujus orationes adhuc ineditas, in laudem S. Barbare et S. Andre apostoli (a) ἃ cl. Andrea 

ustoxydio exoptatas e membranis χι οἱ ΧΙΙ seculi nuper exscripsi; alteram scilicet e cod. Vat. 
679, alterum e cod. Vallicelliano 3$ B, quam bibl. prefectus Rev. A. Theinerus mira liberalitate, 
ut viris doctis mos est, mihi obtulit. Premissa exhortatione ad tam preclarum festum celebrandum, 
Arsenius veris descriptionem poetice persequitur, quee maximam carminis partem occupat; dein laudes 
SS. Triadi tribuuntur, et S. Georgius, loci protector ubi Arsenius morabatur, veluti intercessor apud 
martyrasadhibetur. Quapropterest quiopinatur nostrum A rsenium Monembasiew fuisse archiepiscopum, 
qui Venetiis septuagenarius 1335 decessit(b),et in S. Georgiiecclesia tumulatus est, quamvis ex ejusdem 
ecclesie annalibus constet, Kal. Novembr. anni 1539 sub Marci Samariarii Zacynthii Wrefectura pri- 
mum ejusdem lapidem solemni ritu benedictum, ac 24 annis post absolutam fuisse. Mihi vero styli 
puritatem in ode sepe consideranti videtur auctor xvi seculo longe vetustior. 


(0) Edere proposuerat L. Allatius in Symmoictis lib. v, 108. 
b) Cf. Ch. F. Boerneri De doct. hom. Grac. etc., p. 155. Lips. 17490. 


* Vide Cotelerii notam ad Arsenii Testamentum, infra. 


VERSUS IN DOMINICAM RESURRECTIONIS. 


938 





APXENIOY ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ 


ΣΤΙΧΟΙ 


EIZ ΤΗΝ AAMIIPAN KYPIAKHN 


ARSENII ARCHIEPISCOPI 


VERSUS 
IN DOMINICAM RESURRECTIONIS 


μοι ξύμπαντες παῖδες, 


























"δε λοιπὸν τὰ τῆς γαΐας, 









Hirn χορεία͵ epis ἁμόρατον 6 

TX z vt pope. 

c) ὅπα λαλεῦντες, φωσφόρος ; ἔύμπαντα θάλλει, 
νέγεσι γὰρ οὐ ποφοῦται, νῶν σκιρτῶσιν 
καβαρὰν ᾽ἁπλοῖ λαμπάδα, νδροις φωνεῦσαι, 
καταγαιδ. por rone, 










1 ἀρῶν ἐπεστη - 
σάλπίσῶμεν πάντες, 
'μάσωμεν ασμα, 

Ts μελαδόνντες 

ανήσωμεν πάντες - 





} πικροῦ Ferien, 
dev παμφάγον, 

τησε πάσας, 
ς δεικνζων. 
















ωτίζει τὴν νύκτ 
T λαμπηδουχίαις . 


δ' αὖ κατόγει 






ὀμνεῦσαι 
τίς ἂν prine ὑμνήσῃ ; 
τίς ἂν ἀξίως λαλήση ; ; 
κθαδοῦσι νῦν τὰ πάντα, 
Ἰλύκιον ullas φωνοῦσι, 
ψνχὰς εὐφραίνονσι πάντων 
Λογικοὶ νέοι uot δεῦτε, 
ἔαρος καὶ 
ὀλύθη γὰρ $  παχύτης 
νερελῶν εἴαρος ὥσῃ, 
παγμτὸς μακρὰν id 
p vá 
τὰ exvlpumi repens 















πᾶσα φύσις σημερίας, χαθαρὰ τανῦν αἴθρί 
ὥσπιρ doripa, μετὰ δ' aj τοὺς ὤλλους Λογικοὶ νέοι μοι 
εραίρει. Χαριέντως νῦν κατίδοις " ἔαρος καιρὸς, σκιρτᾶ- 
c a saniem, Θών ἐντεῦθε ὑμνήσες, Ἰεγύρον πνοαὶ γλν 
Χξίως ὑμνήσή, ἀγαθὸν τοιοῦτον κτίστην. ποταμοὶ νάουσιν dptt 





»dite ad me, omnes filii, accedite, chori cha- A lemaspiciesorbem etsimul meridionalem. Deinde 


i, adeste. pueri Musis nutriti, duleem. vocem. 
entes, suavem cantum miscentes, hymnum 
offeramus Regi omniumque creatori. Adest. 
rum regina. Age, buccinemus cuncti, age 
z modulemur, age dulce intonantes Deum. 
mus omnes : reliquit enim sepulcrum, claves 
3 fregit tenebrosz et acerbe mortis, vimque 
i cuncta devorantis ; omnes resuscitavit 
is, invictam potentiam suam ostendens. Nunc 
at omnis creatura, exaltatum celebrat, Deum 
L universa natura, tanquam bonorum largi- 
eum qui resurrexit veneratur. Quis digne 
caverit, quis digne laudaveritqure hominibus 
xit Rex seculorum, solus universi creator, 


intueberis equinoctii orbem, post hunc autem 
cieteros magnacum voluptatevidebis, Hinc Deam 
laudabisoptimum talen creatorem.Preeterea aspice 
terrena, ineffabili frueregaudio, Deum totoanimo 
celebra. Nunc omnes plante vigent, avium turbee 
in arboribus canentes exsultat, viatorem dele- 
etant, Deum universi hymnis extollunt. Quis au- 
tem digne laudaverit ? quis digne preedicaverit ? 
Omnia nunc hymnis resonant, dulces cantus mo- 
dulantur, omnium animos letitia replent. Adeste, 
juvenes prudentes. Veristempus advenit jubilate. 
Nubium densitas soluta est veris amonitate,gla- 
cies longe discessit, frigus abiit, tristitia disparuit, 
serenum adspicilur ccelum. Adeste, juvenes pru- 


α splendidissimus ? Nubibus enim non obscu- B dentes. Veris tempus advenit, jubitate. Zephyri 


puram diffundit lucem ; omnia ingenti lu- 
et pulchritudine ornat. Lucidus lune orbis, 
lidus stellarum chorus, admirabili noctem. 
nat claritate : videre licet in alto Arctum. 
'em ac minorem, Ariadnes coronam, zodia- 
:onspicies purum cum signis, septentriona- 
PATROL. Gn. CXL. 


lenes spirant ; fluvii placide volvunt undas lim- 

pidas ; oves jam in littore secure lasciviunt, agi 

cum matribus per virides saliunt campos. Adeste, 

juvenes prudentes. Veristempus advenit, jubilate. 

Jam avis purpurea canit, vernale carmen modula- 

tu, ad amonos fluvios, in umbrosis platanis re- 
30 


PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO MACRINITISSO. 942 


ὧν παλαιῶν γνωμάτ' 









μμερίμνον καὶ σννε- 
» imm 





àv, 





pyo» προβαίνει, καὶ si 
καὶ ἀντιβαῖνον sim, πολλῶν καὶ σθεναρῶν 
ἔξιως δεῖται πρὸς τελεσφόρησιν πολλῶ δὲ 
κἀντεύθεν, οὗ τῶν καχῶν ἐχκυλίι τὰ τῆς 
ie, διαδραμεῖται, ᾽Αλλὰ τῇ μῖν ἡμῶν µε- 
"mpl τούτων οὕτω διαλαθεῖ» εὐστόχως Ej 
εράγµασι d' αὐτοῖς ἔγνω ταῦτα τοιαῦτα. Ἡ 
dw ἑνορίαν Δημητριάδος ἡ ἐπὶ στανροπηγέῳ 
ατριαρχικῷ καταπηχθεῖσα μονὴ, im' ὀνόματι 
μηθεῖσα τῆς πανάγνον Θεομήτορος καὶ τῆς 
εείσσης ἐπιλεγομένη, paf, αὕτη, ἐδάη, 
στήµην ἆλθεν ἀκριθῦ. Ὡς, εἰ μικρόν τι ἑνέ- 
» i βραχύ τι ἀέπεσον, εἰ πρὸς ὀλίγον ἄχνος 
Σπέδραµε, κίνδυνος καὶ πτῶσις περὶ αὐτήν. 
τοῦ πατριαρχικὴν ἀωνψοῦσθαι ταύτην, ὡς 
xb ἀναγορεύεσθαι, μεταλλαγὴ τὴν ἐπισκοπι- 
à Δημητριάδος χλῆσιω ὀνοματίζουσα. Τίνα 
καιροὺς ἀρχιερεῖς Απμητριά- 
mp τοῦ ταύτην τὴν μονὴν σφετερίσασθαι 
"avro, καθάπαξ Oves ὀγβολμὸν ἐπέβαλὸν 
ὐτὴνι καὶ οὔμενουν οὐδαμῶς ἠνείχοντο, μὴ 
dro τοιούτου καλού καλεῖσθαι μέτοχοι" εἷ- 
Ίος καὶ σιμνώµατος μέγεθος, ἠττηθέντες παν- 
2ἴησιν, πάντα κινοῦντες τρόπον εἴ πως εὗροιεν 
θούμενον. "AXX εἰς µάτην αὐτοῖς ὁ πόνος, 
λαῦλον τὰ διαθούλια, οὐδὲν τῆς πενοσπονδίας 
ἀπώναντο, εἰ μὸ καὶ μᾶλλον ἀσφα)έστερα τὰ 
νῆς ἴθεντο. Οις γὰρ à μονὴ διενέξεις ἐκ τοῦ 
τᾶς ἐπισκοπῆς Am) 
τούτοις λαμπρῶς καὶ ἀναντίῤῥήτως πατριαρ- 
ἀνεφάνη. Καὶ τὸ ἐντεῦθεν Κδιαναστᾶσα, πα- 
ακοῖς τε κατωχνρώθη ὑπομνήμασι rà» ἁγιω. 
πατριαρχῶν τοῦ τε χυροῦ Γερμανοῦ, καὶ τοῦ 
Μανουήλ. Καὶ πρὸ τῶν ὑπομνημάτων δὲ τού- 
Ἰατεξέτασιν 





























ἀπειλήφει τοῦ µακαρίτου ἐκείνον 
του χνροῦ ἨΜανονήλ, φέρουσα ἐπιγραφὰς καὶ 
μὶν ἄρχιερέων, καὶ αὐτοῦ δὲ τοῦ Δημητριά- 
Ἰικολάου τοῦ Blarzi, τοῦ πρώτως ὑπὶρ τῆς 
ἀμφιθαλόντος, Kai παρίστησιν ἀριδύλως 
i κατεξέτασις ὡς & povà τῆς Νακρυιτίσσης 
xpyixh καὶ ὁ Δημητριάδος ἀμετόχως ὑπὶρ 
. Nai μὲν καὶ ὁ Δημητριάδος ἔπι- 
τὸν Βλαττῆν Ἀεοφντο δήλωσιν 
καὶ αὐτὸς, καὶ 
ὁ, μετέχει nig τὸν novi» ταύτην τῆς Μακρι- 
me, διασαφεῖ, ἀναφανδὸν πατριαρχικὴν εἶναι 
» ὁμολογῶν. Καὶ ἔξιστι τῷ βονλομώῳ καθί- 
«τῶν δικαιωμάτων ἀναλέγεσθαι, καὶ τὸν τού- 
Ἰναγνωρίζεω δύναμιν, καὶ γνωρίζεν ὅπως à 
πατριαρχικὴ, καὶ οὐδεμίαν μετοχὴν ὁ Δημη- 
og ἐν αὐτῆ κέκτηται' οὐ µόνον δὲ ἐν αὐτῆ, ἀλλ' 
ἐν τῷ παραλαυρίῳ αὐτῆς τῷ ἐπ᾽ ὀνόματι τοῦ 
Ὀνουφρίου. Ότι γὰρ καὶ ὁ ὅσιος Ὀνούφριος 
ιαρχικὸν, τὸ γράμμα διατρανοὶ τοῦ τῷ τότε 
3 τὰ πατριαρχικὰ ἐκεῖσε διέποντος δίκαια Ἰωάν- 
Ἰακόνου τοῦ ᾿Αττικοῦ, τὸ διά τινα τοῦ Δημὴ- 














ιάδος ἔσχε καὶ πράγ- C 


. Ei δε καὶ σπου: A tari, veteris sapientis sententia est. Nam si et pre- 


sens studium, et sollicita cura alque assidua ad 
quidpiam laudabile feliciter gerendum adhibeatur; 
hoc neque tam facile in opus deducitur, et sicubi 
aliquid adversetur, multorum ac fortium virorum 
ministerio opus est, ut perducatur ad finem, multo 
autem magis, si ceteris, quibus res involuta est, 
malis cunctatio addatur. Sed nostre quidem mode- 
rationi dehis ista disserere visum est opportunum, 
reque ipsa novimus hec talia esse. Monasterium 
prope territorium Demetriadis subditione patriar- 
chali situm, sub nomine castissime Dei Matris, et 
Macrinitissum dictum, heec sane didicit, novitque 
atque accurata peritia percepit. Cum enim modi- 
cum remisisset, et paululum desidia torperet, at- 
que inertia ipsum comprehendisset, lapsus pericu- 
lum statim illi imminuit, atque transmutatio ex 
patriarchali ditione, sub qua proclamatum erat, 
inepiscopalem Demetriadis denominationem. Quot 
enim, etquibus modis Demetriadis episcopi, suis 
quisque temporibus, monaslerium hoc usurpare 
tentarunt, avidosque in ipsum oculos injecerunt ? 
imo vero egre ferebant,se nonesse preeclari hujus 
boni participes; noverant altitudinem, atquevene- 
rationis magnitudinem, minuentes omnium existi- 
mationem, omnemqne moventeslapidem, ut aliquo 
modo voti compotes fierent. Sed in vanum ipsis 
cecidit labor, atque in pejus versa sunt consilia, 
nihilqueinane studium ipsis profuit, preterquam - 
quod res monasterii certas magis et stabiles effe- 
cerunt. Quibus enim modis monasterium, facultates 
et bona ex parte episcopatus Demetriados habuit, 
hispatenter, acsineulla contradictione patriarchale 
apparuit, atquehincexcitatum, patriarchalibushy- 
pomnematis sanctorum Patrum domni Germani, 
et domni Manuelisconfirmatum est, etante hujus- 
modi hypomnemata recognitionem recepit beati 
despotee domini Manuelis ferentem inscriptionem 
aliorumepiscoporum, ipsiusque episcopi Demetria- 
dis Nicolai Blatte, qui primum de hoc monasterio 
dubitavit. Ipsaque recognitio preclare adprobat, 
monasterium Macrinitissum patriarchale habendum, 
atque Demetriadis episcopum nullam monasterii 
hujus Macrinitissi participationem habere. Imo 
vero etipse Blatt successor in episcopatu Neo- 
phytusdeclarationem scriptam dedit, atque Deme- 


ὅπως ὁ Δημητριά- D triadis episcopum nullam monasterii hujus Macri- 


nitissi participationem habere demonstrat, palam 
aperteque patriarchale illud esse pronuntians. Li- 
cet porro cuilibet volenti singula instrumenta per- 
legere, eorumque vim deprehendere, ac nosse, 
quomodo monasterium patriarchalesit, nullamque 
illius participationem habeat Demetriadis episco- 
pus: non solum autem illius, sed neque &dicule 
jpsi adjuncte sub nomine sancti Onuphrii. Quod 
enim et sancti Onuphrii eedicula patriarchalis sit, 
perspicue manifestat charta Joannis diaconi Attici, 
eo tempore patriarchalia jura administrantis, facta. 
Occasione molestie cujusdam illate a Demetriadis 





PS 


episcopo, que idcirco refertur in dictis patriarcha- A 
libushypomnematis. Acsimpliciter quod vere pa- 
triarchalia sint tam monasterium Macrinitissum, 
quam hujus hospitium sanctus Onuphrius, nulla 
est dubitatio, sed clarum est atque in confesso. 
Similiterque indubitata multisque instrumentis 
confirmatahacre, rursus magis confirmantur, que 
ad monasterium etadjunctam eediculam perlinent. 
Non igitur amplius differre voluit, ardentissimum 
erga heec amorem nutriens, animo? magis adhuc, 
quam corpore, nobilissimus Comnenus dominus 
Nicolaus Maliasinus moderationis nostre dilectis- 
simus filius. Hic enim cum laudabilem zelum a 
patre suo beato Comneno domino Constantino Ma- 
liasino derivarit, toto animo totaque mente mo- 
nasterii hujus Macrinitissi, et hospilii ejusdem p 
utilitatem anhelat; ardet omnino pro confirmatione 
et benefitio eorum, tranquillitatem atque omni- 
modamillorum libertatem desiderat, omnemque 
laborem in hoc opusconfert: quoniam memoratus 
ejus pater beatus ille multum laboravit, et pluri- 
mam adhibuit curam ad monasterium confirman- 
dum, ut simpliciter dicam, quale modo est (sed 
licet hocnosse, atque perspicere in patriarchalibus 
relatum hypomnematis ). Hic igitur vere religiosi 
patris religiosus filius, divinis omnino intentus, 
paternamque curamin iis, que ad Deum'spectant, 
temulari summopere studens, quales non adhibuit 
preces apud moderationem meam, quotve postu- 
lationibus exorare non destitit non solum, ut pre- 
berem monasterio huic meum hypomnema, sed et 
preefecti electionem et ordinem, valde deprecatus 
estet maximo ardoris fervoris que impetu obse- 
crabat, impenseque rogabat supplicationis finem. 
videre. Et hic quidem summum erga Deum amo- 
rem hoc modo ostendit : moderatio autem mea op- 
timo proposito benigne annuens, piumque hujus 
viri votum adimplens, presens omnimode immu- 
nitatis hypomnema exhibet, virtute cujus, et Spi- 
ritus sancti gratia, definit, omnino liberum esse 
dietum monasierium Macrinitissum, ipsiusque 
hospitium sanctum Onuphrium, utpote quie pa- 
triarchalia modo sunt, ac sempererunt, et nomina- 
buntur, secundum ea, quibus instructa sunt, di- 
plomata atque patriarchalia hypomnemata sanc- 
torum patriarcharum antecessorum meorum. Nul 
lusigituromnium ordinum, sive ecclesiasticus, sive D 
laicus, sive senator, sive specialis quepiam per- 
sona audeat unquam jus aliquod in iis revocare: 
sed neque qui pro tempore fuerit. Demetriadis 
episcopus, rationem habeat aut jus quodpiam in 
diclum monasterium, vel sanctum Onuphrium. 
Speciali enim ratione illum excludit moderatio 
mea, utpote qui turbarum causa in monasterio 
esse soleat. Hec itadefinit moderatio mea, et in- 
temerata in perpetuum servare cupiens, excom- 
municationem infligit a vivifica Trinitate adversus 
eos, qui abrogare tentaverint quidpiam eorum 
quee definita sunt ; excommunicatione damnati, 


Cc 


τριάδος παρινόχλησιν γεγονός, καὶ ἐμφέρεται περὶ 
τούτου xal iv τοῖς διειληµµένοις πατριαρχικαῖς ὑπο- 
µνήµασι. Καὶ ἁπλῶς ὅτι πατριαρχικὰ καὶ τὸ τῆς 
Μπκρινιτίσσης µοναστήριον, καὶ τὸ τούτου μετόχιον 
ὁ ὅσιος Ὀνούφριος οὐδεμία ἀμφιθολία, ἀλλὰ pev 
pi» καὶ ὁμολογούμενον. Ὅμως  d' οὔν καὶ οὕτως 
ἀναμφιθόλου καὶ πολλοῖς ἐν δικαιώµασι βεδαίου τοῦ 
πράγματος, οὐδ' αὖθις μὸ καὶ πλεῖον ἐνστηρίξκι τὰ 
τῆς μονῆς καὶ τοῦ παραλανρίου αὐτῆς τούτου. Oüx- 
ουν οὐδοπωσοῦν διανεθάλετο ὁ ὑπὶρ τούτων Du 
πυρον φίλτρον τρέφων, ὁ καὶ ψυχὰν οὐχ ἅττον ἆ 
κατὰ σῶμα εἰ μὲ καὶ μᾶλλον εὐγενέστατος ὁ Κερ 
νηνὸς χυρὸς Νικόλαος ὁ Μαλιασινὸς, τὸ τῆς ἡμᾶν 
µετριότητος ἀγαπητὸν τέκνο. Οὔτος γὰρ, imam 
τὸν ζῆλον ἀναλαθὼν τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μακαρί- 
του ἐκείνυ Κομνηνοῦ xvpoü Κωνσταντίνου τοῦ Ma- 
λιασηνοῦ, ὅλη uy καὶ γνώμη ὅλη πνέει ὑπὲρ τὴς 
μονῆς ταύτης τῆς Μακρινιτίσσες καὶ τοῦ µετοχίε 
αὐτῆς σπεύδει ὑπὶρ συστάσεως αὐτῶν καὶ imde 
σιως, xai τὸ ἀπαρενόχλητον xai ἀδιάσειστον τούτων 
ποθεῖ, καὶ πάντα  móvov ὑπὶρ τούτου ὑφίσταται, 
"Em τοί γε καὶ ὁ μνημονιυθεὶς τούτου mari 
µακαρίτης ἐκεῖνος πάμπολλα κεκοπίακεν ὑπὲρ τε 
τὴν μονὴν καταστῆσαι, ἁπλῶς φάναι, di ὃ ἔστα, 
"AXY ἐξὸν τοῦτο γνωσθᾶναι i» τοῖς πατριαρχααῖς 
ἐμφερόμενον ὑπομνήμασιν. Οὗτος d' οὖν ὁ ἓν Ίργοις 
θιαρέστου πατρὸς θεάρεστος υἱὸς, ὁ θεάρεστα xai 
βουλευόμενος καὶ διαπραττόµενος, καὶ σπεύδων μὲ 
ἀπολεῖψαι τῆς πατρικῆς σπουδῆς ἐν τοῖς Θεώ δικ- 
φέρουσι, ποῖα τὴν ἡμῶν οὐ παρεκλήτευσε µητρι- 
τατα; móc οὐ καθικέτευσεν 09 περὶ τοῦ ἔπορι- 
Χθῆναι μόνον τῇ μονῇ ταύτη καὶ ἡμεδαπὸν ὑπό- 
µνημα, ἀλλὰ καὶ περὶ τῆς τοῦ ἠγονμένου ἐκλογὲς 
καὶ τάξως πολὺ» παρεξίευε τὸν ἱκέσιον μετὰ Üg- 
μῆς καὶ ζιούσης ὁρμῆς ἠντιθόλει, ἐξελιπάρει, πέρε 
τῆς ἰχεσίας ἰδεῖν. ᾿Αλλ’ οὗτος piv τοιαῦτα τὴν εἷ- 
Ori» ἀγάπην δεικνὺς τὴν αὐτοῦ. Ἡ δὲ µετρώτες 
ἡμῶν τῆς ἀγαθῆς προθέσεως ἀποδεξαμένη τὸν ἄνδρε 
καὶ τὴν αὐτοῦ θιάρεστον ἐκεσίαν πληροῦσα, τὸ περ- 
i» τῆς καθολικῆς ἐλευθερία, ἐκτίθησιν ὑπόμνημε, 
Qv οὗ καὶ ἐν ἁγίῳ Πνεύματι διορίζεται παντάπασυ 
ἐλευθέραν εἶναι τόν τε ῥᾳθεῖσαν τῆς Μακρινίσσες 
μονὴν, καὶ τὸ ταύτης µετόχιον τὸν ἅγιον ᾿Ονούφοιον 
ὥς πατριαρχικὰ καὶ ὄντα καὶ ἐσαὶ ἐσόμενὰ τε χει 
ὀνομασθησόμενα κατὰ τὰ προσόντα αὐτοῖς δικαιώ- 
µατα καὶ τὰ πατριαρχικὰ ὑπομνήματα τῶν πρὸ 
ἡμῶν ἁγιωτάτων πατριαρχῶν. Οὐδεὶς οὖν τῶν ἀπίὸ- 
των εἴτε ἐκκλησιαστικὸς, S δηµοσιακὸς, & συγαλε- 
τικὸς, f ἰδιωτικόν πρόσωπον τολμήσει πώποτε dixi 
τι ἀνακαλέσασθαι ἐκ αὐτοῖς. Αλλ' οὐδὲ αὐτὸς ὁ κατὰ 
καιροὺς Δημητριάδος ἐπίσκοπος λόγον ijt & δικι- 
λογίαν τινὰ εἰς τὴν ῥηθεῖσαν μονὴν dj εἲς τὸν ἁγιο 
᾿Ὀνούφριον, Ἰδιχωτέρω xal γὰρ λόγῳ ἀποπέμπεαι 
ἡ µετριότης ἡμῶν τοῦτον, ὡς αὐτόν ποτε τῶν ὀχλί- 
σιων αἴτιον τῇ μον. Ταῦτα οὕτω διορίζεται d pu 
τριότης ἡμῶν καὶ ἀπαράδατα Φδιατηρεῖσθαι βον- 
λομένη εἰς Φωέκεν, ἀφορισμὸν ἐπισίί τὸν ἀπὸ 
τῆς ζωαρχικῦς Τριάδος κατὰ τῶν ἀθιτησόντων τι 
τῶν Φιωρισµένων. "AJ ὅτι μὲν ἁλίσκονται τῷ ἆγο- 











PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO MACRINITISSO. 956 


3 οἱ ἀθεῆσαί τι τῶν ἐντεταλμένων πειραθη- 
"ot, ἴστωσαν τοῦτο αὐτοί. à δι µιτρίύτης ἡμῶν 
αρὶ τῆς ἐκλογῆς τοῦ i» τῇ pov) τῆς Μακρυι- 
1$ προεστῶτος ταῦτα διατυποῖ. Ὁπόταν ἡγού- 
τῶν χρεῶν λειτουργήσας πρὸς Κύριον ἑκδη- 
» Ὑωέσθω ἐκλογὴ προιστῶτος ὑπὸ πάντων τῶν 
μῶν μετ εἰδήσεως καὶ τοῦ θεοφιλοῦς ἀνδρὸς 
ν τοῦ εὐγενιστάτου Κομνηνοῦ xupoü Ἀικολάου 
ασηνοῦ, τοῦ πλεῖστον ὅσον πνευματικὸν κε- 
fov ἔρωτα πρὸς τὴν μονὴν ταύτων xoi τὰ αὐτῆ 
(pora. Οὕτω γὰρ βούλεται à µειότης ἡμῶν, 
αἱ pu γίνηται d τοῦ ἡγουμένου ἐκλογῆ. 
τὸν γὰρ καὶ εἰς τοὺς ἀδιλροὺς ἅπαντας τοὺς 
μονῇ ἀνατίθησι τὰ τῆς ἐκλογής τοῦ ἡγουμέ- 
µετριότης ἡμῶν. Καὶ χωρὶς εἰδήσεως xai ἀρι- 
«καὶ τούτου οὐ θέλοµεν γένεσθαι τὸν ἐκλογήν" 
ἆ μοναχοὶ πάντες καὶ ὁ Κομνηνὸς οὗτος ποιεὶ- 
» τὴν ἐκλογήν. Ὃν δ' ἂν κοιῶς ἀρεσθέντες 
avra εἰ μὲν τύχη dw τοῖς ἐκεῖσε διάγων ὁ 
πατριαρχικῶν δικαίων ἔξαρχος, σφραγιζέτω 
προεστῶτα κατὰ τὸ ἀνέκαθεν ἐκκλησιαστικὸν 
tb d οὐ τύχη τότε εἶναι ijv πατριαρχικὸν 
gw ἐν τοῖς µέρεσω, à ἐκλεγες εἲς προστασίαν 
τῶν μοναχὼν πάντων καὶ τοῦ Κομνηνοῦ τού- 
ὡς διατετύπωται, ἐπικρατίτω αὐτὸς οὕτω 
tà τῆς μονῆς καὶ τὴν mov», καὶ διεξαγέω 
εώς προεστὼς µέχρι καιροῦ τῆς ἐνδημίας τοῦ 
αρχικοῦ ἐξάρχου, οὕτως ὡς ἔμιλλε διεξάγεω 
ixai σφραγισθεί. 'AXY ὅτε ἑνδηµήσει ὁ ἔξαρ- 
σρραγιζέσθω παρὰ τοῦ ἐξάρχον. ᾿Απλῶς 
m' οὐδενὸς ἑτέρυ σφραγισθήσεται ὁ τῆς Μα- 
deus, ἠγούμενος, ti μὴ παρὰ τῆς ἡμῶν ur- 
sr, ὦ μὲν τοῦ ἐξάρχου αὐτῆς. ᾿Ανπνέχθη δε 
ii τοῦ καταταχθῆναι εἰς παραλαύριν τῆς 
Ἀιτίσσης, τὴν κατὰ τὴν ἐνορίαν τῆς ἁγιωτά- 
τισκοπῆς Βελεστνον διακειμένην μονὶν τῆς 
νου Θεοτόκου τὴν ἐπὶ σταυροπηγίῳ μὲν ταύ- 
Ze ἐπισκοπῆς Βελεστίνου, διδομηµένην, τοῦ 
Ἱλαρίωνος δὲ λεγομένην. Ἐπεὶ τοίνυν τοῖς 
α αὐτὴν θελητόν ἐστι µετόχιο» ὑποθείναι αὐτὴν 
i» μονὴν τῆς Μακρωιτίσσης, διορίζεται καὶ 
ἡ µετρότης ἡμῶν οὕτω γενέσθαι, καὶ κατα- 
dut ταύτην τὴν μονὴν τοῦ χυροῦ Ἱλαρίωνος 
20» τῆς ἹΜακριιτίσσης. Κανονικὸν γὰρ καὶ 
Πλὲν ὁ ἐπίσχοπος οὐ imi σταυρο 
ω ἐν αὐτῷ τὴν ἀναφορὰν 
k κανονικό». "Ep! ἅπασυ 
ύτοις ἐγεγόνει τὸ διελημμένη μον τῆς Μα- 
ίσης καὶ πᾶσι τοῖς αὐτῷ διαφέρουσι τὸ παβὸν 





ττ᾿ αὖτι 




































qui preceptorum aliquid abrogare auserint, ma 
neant in eo statu. Moderatio autem mea circa or- 
dinem atque electionem prefecti monasterii Ma- 
crinitissi hec preescribit. Cum prefeotus debitum 
Deo reddens mortuus fuerit, fiat prefecti electio 
&b omnibus fratribus, sciente religioso viro hoc 
nobilissimo Comneno domno Nicolao Maliasino, 
qui plurimo atque spirituali amore monasterium 
et quee ad ipsum spectant, amplectitur.:Ita enim. 
precipit moderatio mea, ut ipso participe fiat 
praefecti electio. In ipsum enim et fratres omnes 
monasterii transfert jus eligendi preefecti modera- 
tio mea, etabsque illius scientia et placito nolu- 
mus fieri electionem. Sed monachi omnes et 
Comnenus hic electionem facere debent. Cam au- 

Β tem quis communi consensu electus fuerit, si qui- 
dem contingat ibi diversari patriarchalium jurium. 
exarchum, cruceinsigniaturab 6ο prefectum secun- 
dum antiquam ecclesiasticam consuetudinem. Si 
autem fortassis absit ab iis partibus patriarchicus 
exarchus, monachorum omnium et Comneni con- 
sensu electus antistes, sicut prefinitum est, ob- 
tineat ipse omnia, que ad monasterium spectant 
unacum monasterio ipso, et administretomnia tan- 
quam prefectus usque ad reditum patriarchalis 
exarchi, eo prorsus modo, quo deinceps admini- 
straturus est, cum cruce insignitus fuerit. Cum. 
veroredieritexarchus, tum abeo cruce insigniatur: 
8 nullo enira'alio Macrinitissi prefectus. crucem 
recipere potest, preterquam a moderatione mea, 

c velillius exarcho. Propositum est autem, ut in 
hospitium — Macrinitissi redigatur monasterium 
sanctissime Deiparee situm prope territorium sanc- 
tissimi episcopatus Belestini, sub ditione quidem 
hujus Belestini episcopi &dificatum, dictumque 
domni Hiliarionis. Quoniam igitur illius posesso- 
res in hospitium Macrinitissi redigere ipsum inten- 
dunt, hoc etiam exsecutioni mandari decernit mo- 
deratio mea, et redigi hoc monasterium domni 
Hilarionis in hospitium Macrinilissi : hoc enim 16- 
ditione monasterium est, accipiat ab ipso sensio- 
nem debitumque tributum. Propterea igitur dicto 
monasterio Macrinitisso et omnibus ad ipsum 
spectantibus presens hypomnema moderationis 
megmimpertiorad perpetuam firmitatem.Mense Octo- 
bri decime quinte indictionis, anni 6765 (Christi 
1237), quod quidem hypomnema propria manu 
subscribentessubsignavimus, et consuetam bullam 
inferius suspendimus. 


νηµα τῆς ἡμῶν µετριότητος εἰς διηνικῆ ἀσφώειαν. Κατὰ μᾶνα Ὀκτώθριον τῆς πέντε καὶ δεκατης 





αήσιως o) ἐξακισχιλιοστοῦ ἑπτακοσιοστοῦ 


»ὑπογραφῦ ὑποσεμπναμένη à µετριότης ἡμῶν, καὶ τὴν συνήθη βούλλαν κ. 


Στίχοι ὡς ἔκ προσώπου τοῦ κτήτορος. 


οἱ μοναὶ τρεῖς ἅμα συντεταγµέναι 
à ταῖς µεγίσταις κλήσισι κεκληµέναι, 
μὲν γὰρ ἐστιν ἐκ χοιστοῦ τοῦ Λατόμον, 
δ’ ἐκ πανάγνον καὶ καθαρᾶς Παρθένου, 
irn ὃ Ἠγιξῆς αὖθις ὠνομασμέντ 








ἐξηκοστοῦ πέμπτου drove. Ἐν d καὶ τῇ αὐτο- 
θεν ἁππώρησιν. 





Versus tanquam ez persona conditoris. 


Tria mihi monasteria simul constructa, 
Atque preclaris nominibus nuncupata. 
Unum quidem est Christi Latomi. 
Alterum castissime pureeque Virginis, 
Tertium autem rursus insignitum. 





049 


B. Διά τοι τοῦτο χαγὼ ὁ παρὰ τοῦ πρώτου ποιµέ- À 


νος κρίµασιν ἰδίας εὐσπλα/χνίας ἐγχειρισθείς τοὺς 
ἐκκχλησιαστικοῦς οἶακας τοῦ πατριαρχικοῦ θρόνου, 
ἕνα τὸ τῆς χληροτομίας αὐτοῦ σχοίνισµα ὅπερ ὁ Ποι- 
piv» ὁ χαλος τῷ ἱδίω αἵματι ἐξηγόρασεν, εἰσάγω 
πρὸς νομὰς των οὐτοῦ ἐντολῶν ὡς ἐνεστηχυίας δη 
τῆς ἐξοδίου µου, τὴν τελευταίαν μον βούλησιν πα- 
ραδηλῶ τοῖς πᾶσω, ἵνα (νῶσι τὰ χατ᾽ ἐμέ ὅτι οὐδόλως 
συνήργησα ἤ ἐνέδωχα μικρὀν τι tig τὰς προγεγο- 
νυἰας ἐπιορχκίας xoi παραναµίας. Μαοτύρομαι Θεὸ», 
µαρτύροµαι τοὺς ἐχλεχτοὺς καὶ ἀἁγίους ἀγγέλους, 

I. Ὁμολογῶ οὖν, ποίµνιον τοῦ Θεοῦ x«i χατὰ 
παραχωρχσιν τούτου ἐμὸν, πιστεύεν µε οὕτω, χα- 
θὼς οἱ χοσμοσώτηρες καὶ θεῖοι μαθηταὶ τοῦ Κυρίου 
µου παρέδωκαν, καθὼς oi ἅγιοι Πατέρες καὶ διδὰ- 
σχαλοί τε τῆς οἰχουμένης ἐδογμάτισαν, x«i καθώς 
αἱ ἅγιαι καὶ οἰχουμενικαὶ σύνοδοι ἑπτὰ ἐθεθαίωσαν. 
Καὶ οὓς μὲν οὗτοι ἀπεχήρυδαν xal ἀνεθεμάτισαν, 
ἀναθέματίδω * οὓς δέ πὰλιν 
x«i προσκυνῶ. Merk δέ jt 


καὶ ἀποχηρύττω καὶ 
ἐδέξαντο, καὶ δἐεχοµαι 
ταῦτα ἀχούσατξ μον. Οὖὐ γὰρ ὡς καυχώμενος ταῦτα 
φθέγγοµαι, ἀλλ ὡς αἀληθεύων ὅτι ἐπικαθίσας τοῦ 
πατριαχιχοῦ Βρόνου, οὐκ ἐνέδωκα ὕπνον τοῖς ἐμοῖς 
- - Φ 4. . »" , . » A . - 
ὀφθαλμοῖς, οὐδὲ τοῖς βλεφάοοις µου νυσταγμὀν ' οἱ 

. L γρ, L1 * , * . , 3 
χέσθω φθὀνος ἐλέγχων τὴν ἀνομίαν καὶ ἀδιχίαν * οὐκ 


TESTAMENTUM. 


950 


II. Idcirco ego qui a primo pastore, judiciis mi- 
sericordie ejus, in manus accepi patriarchice se- 


» dis ecclesiastica gubernacula, ut heereditatis ipsius 


funiculum, quem bonus Pastor redemit proprio 
sanguine, inducerem in pascua maridatorumillius, 
jam instante die exitus mei, supremam 1neam vo- 
luntatem cunctis patefacio, ut cognoscantres meas; 
quod nullatenus cooperatus fuerim, aut vel mini- 
mum consenserim perjuriis ac sceleribus qui pre- 
cesserunt. Deum testor, testor electos et sancelos 
angelos. 


III. Igitur confiteor, o Dei ovile, exque ipsius 
concessione meum, ita me credere, sicut mundi ser- 
vatores ac divini discipuli Domini mei tradiderunt, 
sicut sancti Patres et orbis magistri docuerunt, sicut 


B confirmarunt sancte etceecumenice synodiseptem, 


Quos illi abjecerunt etanathematizarunt, etiam ab- 
jicio acanathematizo ; quos vero receperunt, recipio 
atque veneror. Post heec, audite me. Non enim ista 
loquor, gloriabundus, sed vera preedicans, Quandiu 
consedi in patriarchali throno, non dedi somnum 
oculis meis, nec palpebris meis dormitatiomem ? : 
recedat invidia redarguens improbitatem et inju- 
stitiam : nequaquam cessi, non neglexi gregem 
meum uon cassavi nocte ac die pro illo decertare. 


ἐνέδωχα ὅλως, c) κατηµέκησα τοῦ ἰδίον ποιμνίου, οὐχ ἐπαυσάμην νυκτὸς χαὶ μέρας ὑπεραγονιδόμενος τούτου, 


A. Ἴσασιν οἱ μεανημένοι (3), ὅσους ἀγῶνας ηγω- 
νισὰμην ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ ἐν βασιλεῦσιν ἀοιδί- 
µου xai εὐσεβεστάτου κυροῦ Θεοδώρου τοῦ Λάσκαοι. 
Ούχ ὑπὶρ εὐσεθείας δέ ἦν ὁ ἄγὼν, ὡς ἀσεθῶν xxr 
ti ὁ εὐσεθέστατος, ἀλλ ὑπέρ χηρῶν, ὑπὲρ ὀρφανῶν, 
ὑπέρ ἀδιχουµένων. Ἐπεί δὃ᾽ ἐκεῖνος ἐλειτούργησε τὸ 
χριὼν ἐν µετανοία ὑπερθαλούσῆ καὶ ἐξομολογήσει 
θιρμῆ, καὶ τὸν αὐτοῦ παῖδα κληρονόμον τῦς βασι- 
λέίας x«l αὐτοῦ διὰδοχον κχατέλιπε, καὶ ἅπαντες 
τούτω ὤμοσαν, ὡς καὶ προγενέστερον τούτω ὀμόσαν- 
τες, χαι αρχιερεῖς χαὶ σύγκ)ητος xai στοατὸς 
καὶ nac düpoc. Περιέχουσαν δὲ κεφαλὴν λείποντός 
µου τὸν Παλαιολόγον πεποίηκασιν οἵ τε ἀρχιερεῖς xai 
ἡ σύγκλητος διὰ τὸ τοῦ βασιλέως ἄνηθον * καὶ χεφα- 
λὴν αὐτὸν εὖοον, ἐκ τῆς Νικαίας πρὸς τὴν βασίλεια» 
ἐλθών. Καὶ ὄρχοις φριχωδεστάτοι αὐτὸς ἑαυτὸν 


χατησφάλισε, χὰὶ τόμοι σύν τοῖς ὄοχοις ἐγένοντο. 


Οὐ πολὺ δὲ τὸ ἐν µέσῳ x«i δεσπότη» αὐτὸν οἱ καὶ 
χεφαλὴν ποιησὰμενοι ἀποχατέσχσαν. Καὶ πλὰλιν 


τοµοι, x«l πάλι ὄρχοι, καὶ τῶν προτέρων 

δέστεροι. Μετὰ δὲ ys ταύτην (4) καὶ τὴν τῶν xoxxí- 

νων ἆνδυσιν ἐνέδνσαν, βίαν καὶ 
1 .)9 , 

τέραν πρὸς µέ ἐνδειξάμενοι, 


νοιχω- 
ει 
τῶν προτέοων βιαιο- 


εἰδοτας τὴν ὑπερὰ- 
τῶν φρικτῶν συνθη- 


E'. Μαρτύρομαι πάντες 
πειρον ἐχείνην βίαν, καὶ 
X καὶ ὄρχων ἀσφάλειαν Ei ὃξ γε οὔτοι ἀναισθη- 


τὴν 


E Psal. cxxxi, 4. 


(3) Οἱ µεανηωένοι. Gregorius Nyssenus homil. 
2 in Ecclesiastem,p. 389 C, 'O ἐν παντί xai ἓν πᾶσι 
µεμνηµένος Παῦλος. Rescribe cum codice Regio 
4797, μεμνημένος. Penico etiam in Paraphrasi Pa- 


IV. Sciunt rerum periti, quot agones decertave- 
rim sub imperio celebris inter imperatores piissi- 
mique domini Theodori Lascaris. Non pietatis 
causa erat certamen, quasi piissimus in aliquo a 
pietate descisceret ; sed pro viduis, orphanis, in- 
juriam passis. Postqnam vero ille debitum na- 
ture reddidit cum summa poenitentia et confes- 
sione fervida, filiumque suum heredem impe- 
rii suumque successorem dereliquit, cuncti huic 
dixerunt sacramentum, sicut antea illi jurave- 
rant : nempe pontifices, senatus, omnis exerci- 
tus, universus populus. Caput autem supra ctete- 
ros, absente me, constituerunt Palieologum, cum 
pontifices tum senatus, ob imperatoris etatem im- 
puberem : eumque caput factum reperi, quandoe 
Nicea veni in regiam. Π]ο juramentis maxime 
horrendis munivit se ac fidem dedit, et tomi cum 
sacramentis scripti sunt, Non multo interjectotem- 
pore, qui caput designarant, dominum eumdem 


D creaverunt. Tunc iterum libelli, iterum juramenta 


eaque prioribus terrribiliora. Deinde vero etiam 
purpura induerunt, cum majorem quam antea 
vim mihi intulissent. 

V, Testor quotquot noverunt immensam illam 
vim, et horribilium pactorum sacramentorumque 
cautionem. Quod si illi sensumamiserunt, seu ma- 


chymere cap. 9, De celesti hierarchia n. 2, μνοῦν- 
ται τά θεῖα. 
(4) Μιτὰ δὲ γεταύττην.ΙΠἰο]βο ἠμέραν. 


- 


gis voluntaria malitia veritati testimonium non Α τοὔσω, à μᾶλλον ἐθελοκακοῦντες τὴν ἀλύθειαν oj 


dicunt, testor, Isaise instar*, coelum et terram, quo- 
modo restiterim, quomodo contenderim ; quo pa- 
cto iterum ille juramentorum confirmationem ad 
me et ad pontifices fecerit. Nam ita juravit : « δὲ 
volueronoziiquidquam facere, sive perme, sive per 
alium, in dominum meum. heredem successoremque 
imperii, sim segregatus a vivifica et consubstantiali 
Trinitate, atque traditus diabolo. » Cum hoc jure- 
jurando, etiam aliud factum est erga omnem po- 
pulum, pontifices sacerdotes, optimates, milites, 
denique homines privatos, ut, quein c duobus im- 
peratoribus videret populus in alterius insidias 
declinare, si insidiator quidem occidisset insidiis 
appetitum, ut cuncti congregarentur, atque illum 





etiam interficerent ; proclamarent vero in impe- B σωρεύωνται 4r 


ratorem quem vellent e senatu : si vero inaniter 
caderent insidire, populus eum qui insidiator vi- 
sus fuisset comprehenderet, ac morti traderet ha- 
beretque imperatorem illum cui insidim structe 
essent : quod si non ita ageret populus, idsi quo- 
que essent excommunicati atque anathematizati. 

VI. His ipse juramentis alligavit se omnemque 
plebem. Nec multo elapso tempore, jam ad corone 
impositionem compulit me. Qua ratione enume- 
rare possim multiplieem quam sustinui tyranni- 
dem ? infinitas illas violentias, noctu, per diem, 
a pontificibus, optimatibus, sacerdotibus, mona- 
chis, hagioritis, solitariis, et ut semel dicam, ab 
omnibus fere in dignitate, sacerdotio, vita privata 
conslitutis ? Sed nec mulieres hujusmodi violentise 
expertes remanserunt. Testimonium mihi dabunt 
omnes veritati innutriti, quonta ad Syrrhea, Lu- 
padium, Prusam passus fuerim. Ubi autem. non 
invenerunt me sue voluntati obtemperantem ; 
quadraginta pontifices, et amplius, sua mihi scri- 
pta tradiderunt, in propria capita habere se pro- 
fessi sacramentorum violationem, et coronarem 
Paleologum primum : quod erat nefas. Hocenim. 
fuit sacramentum atque sacramentorum maxime 
horrendum ac formidabile, ut haberet Calo- 

* Isa. 1, 2. 

(5) ᾽Αγιοριτῶν vel "Aytopi Hagiorite, mo- 
nachi incolentes ἁγιον vel ἱερὸν ὄρος, montem san- 
etum et sacrum, montem Albos: ἅγιον ὄρος τοῦ 
"Αθω. Victor papa tertius, lib. u Dialogorum non 











μαρτυροῦσι, µαρτόροµαι, xrk τὸν ἅγιον Ἡσκῖο, 
« οὐρανόν τε καὶ γῆν, mex ἀντέστην, πῶς iyevimi- 
px», πῶς οὕτος xal πάλιν τὴν τῶν ὄρχων βεθαίω- 
σιν πρὸς pk καὶ πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς ἐποίησιν. Οὔ- 
τω γὰρ ὦμοσεν" « Ei βουληθῶ τι κακωτικὀν ipyi- 
σασίαι, εἴτε δὲ ἐμοῦ dv ἑτέρου, εἰς τὸν αὐθίντεν 
μον καὶ χλτρονόμον καὶ διάδοχον τῆς βασιλείας, ἵνα 

ἑ ἀγωρισμένος ἀπὸ τῆς ζωαρχικῆς καὶ 

δος, παραδεδοµένος τῷ διαθόλμ. » 
Gpxm καὶ ἕτερος Ἰέγονεν ὄρχος πρὸς ἅπανα 
τὸν λαόν, ἀρχιερῖς, ἐερεῖς, µεγιστᾶνας, στρατειο- 
µένους καὶ ἰδιώτας: ὄντυα ἀπὸ τῶν δύο βαπιλίων 
ἴδοι à λαὸς ἐκκλίναντα ti; ἐπιθονλέν τοῦ 
μέν φονώσει τὸν ἐπιδουλενβέντα à 










xui φονεύωσι καὶ 

συγκλήτου βασθέα ὃν καὶ 
θῶοναιν sl Ot µαταία uv ἡ ἐπιβουλή. 
ὁ λαὸς τὸ φανέντα ἐπίθονλον, καὶ φονεύῃ τοῦτον, 
καὶ ign καὶ τὸν ἐπιβονλενθέντα βασιλέα: di δὲ οὐ 


ἀναγορεύωσι δὲ ἐκ τὶ 














i ὄρχοις συνδεσµὴσας αὐτὸ 
à» Ἰαόν. Καὶ καιρὸς οὐ πολ 









καὶ πρὸς zi» στέψω idm κατέπειγἑ µε. Πῶς ἂν ἆπε- 
ριῤμάσωµαι τὰς 
ὑπεραπείρους βίας ἐχείνας, τὰς 





ὑπέστην 









; πὼς τὰς τῶν ἀρχιερέων, τὰς τῶν µεγιστα- 





νωνι τὰς 


τῶν μοναχῶν, τὰς τῶν 
Ato 


, καὶ ἁπαξα- 
τέλει καὶ τῶν 
ηυναῖκες ἅμοι- 
τοιαύτης βίας ἰναπθείγθησαν. Maprupi- 
σουσί µοι οἱ τὰς ἀληβείας πάντες σύντρσφοι (6), 
ὅσα κατὰ τὰ Σόῤῥεα (1) καὶ τὸ Λονπάδὶ» (B) καὶ 












pot τῆς 





cis Περοῦσαν ὑπέστην. Ὡς dé οὐχ εὑρισκὸν µε τοῖς 
τούτων θιλήµασι πειθοµινον, τἐσσαράκοντα ἀρχι- 
ρεῖς καὶ πρὸς, τὰς ἑαυτῶν pot Ἰραφὰς ἐνεχείρισαν, 
ἔχειν. φάσκοντες di 

p 


τὰς ἑαυτῶν κεγαλάς τὰν τῶν 
καὶ στέφαι τὸν Παλαιολόγω 
ν ἀπώμοτον (9). Οὗτος γὰρ ἓν ὁ 





παρ. 





portio, 





sequerer codices qui habent, slercez, a stercus. id 
esl stercoreus, stercoratus. Atque in eam senten- 
tiam nune pedibus dis . 

(6) Τά «x, Id est, si interpreteris, Con/tuen- 


procul ab initio : Postmodum vero in. Gracia in [ tia :quoexaquarum confluxu multa loca Latinum 


monte qui Hagiunoros dicilur, aliquanto tempore 
mansit. Hinc τόµος ᾽Απιορειτικὸς, in line syuodi 
Palamitarum, Auctario i1 Combefisiano. 

(6) Σύντροφοι. Dictionem Latinam fecit Tertul- 
liamus, Adversus Valentinianos.cap 8 : [nterim in 
tricenario fecunditas tota deficit : castrata est vis οἱ 
potestas et libido genitalis /Eonum. Quasi non et 
numerorum tanta adhuc. coagula. superessent. et 
nulla ala de γα άαφοφίο nomina. Quare enim nonet 
quinquaginta et centum procreantur ? quareet ster- 
ceiz ets jntrophinominantur ? Quem locum frustra. 
sollicitant viri do. voce sterceia, quee per de- 
ridiculum facta est, ad designandos puerulos stei 
core inguinare se solitos, apteque cum syntrophi 
seu coalumnis conjungitur. Rigaltii vero stercole 
nutrices, quid ad onum prolem augendam fa- 
ciunt ? Quod si quid mutandum esset, libenter eos 

















nomen gerunt. 
(8) Τὸ Aouzádx» Forte 








$, quid ἀνώμο- 
τος et ἐνώμοτος. etiam tirones sciunl. Sed pauci 
forte extricabunt se ex istis Philonis libro De som- 
niis, p. 149 : & dusru κὺς (jug) ἐξκνεμώδε, 
καὶ ἐνόμοτον γενέσθαι περί τοῦ. βᾳδαίως καὶ πα- 
ἀγευδὼ έλαθιν. Equidem ergo 
νὰ viro incomparabili scriptum fuisse, 
ἐνώμοτον, el € χευδῶὼς, ad hunc sensum ; Sie infe- 
lir anima eventilata est, ut etiam jurejurando ob- 
strinzerit se,quod firmiteret solideilla consistant, 
qua falso existimavit. 






















ἔχει τὸν Καλοίωάννην τὸν βασιλέα εἰς πάντα τὰ 
πρωτεῖα, xai εἰς τὴν στέψιν, καὶ εἰς τὴν εὐφὴ- 
μην (10), καὶ εἰς τὴν προπομπὴν, xai εἰς πᾶσαν 
ἄλλην τιμήν * τὸν δὲ Παλαιολόγον τὰ δεντεοεῖα * καὶ 
ἔχειν αὐτοὺς τοὺς ἀρχιερεῖς ἐνοχεῖν xai συνττρεῖν 
χαὶ φυλάσσει τὸν αχληρονόμον τῆς βασιλείας, καὶ 
μιτὰ θάνατον τοῦ Παλαιολόγου ἐγχειρίδειν τούτω 
xai τὴν αὐτοῦ βασιλείαν. 

Ζ. Ὡς δὲ -ῆς βασιλείας ἐπέρη, καὶ πλείονας ἀνο- 
µαίας τῶν προτέρων sido» τοῦτον ἑργαξόμενον, καὶ 
ἔτι ἐργάσασθαι ix τῶν φαινομένων πραγμάτων ὕπω- 
Καὶ τὸν ἀπὸ 
Ἐφίσον ἐχεῖνον εἰς τὸν πατριαρχιχὸν ἀνῆξε θρόνον' 
Ὡς δὲ ἦ τοῦ θανάτου δρεπάνη τοῦτον ἐξεθέρισε, χαὶ 
πρὸς τὸ ἐκεῖθεν Χριτήριον παρέπεµγεν ἀπολογησέ- 
µενον περὶ τῶν πραχτέων, πάλιν ἐμὲ ἀνεκαλέσατο. 
Ὡς δὲ τού  oixsíou ἐπέθην θρόνου, ποία γραφικὴ 
ἐξύγησις παραστήσιι τὰς ἐξ αὐτοῦ µοι συµπεσοῦσας 
βιας ; Θέλω» γὰρ ἵνα τὸν Καλοϊωάννην βασιλέα ἴδιω 
τίση, μήτε µνηµόσυνον, 
µήτε βασιλείας τι σηωεῖον. τοὺς κακοὺς ποιμένας 


πτεύετο, ἀγανακτύίσας ὑπεχώρχσα. 


x«i μήτε εὐφύμην ἔχευ, 


xat τοὺς τῆς Ἐκκλησίας ἐχθροὺς μᾶλλον $ προστά- 
τας συνεργοὺς εἰς τοῦτο ἐχοήσατο * dri δὲ κἀαί 
εντὸς τῶν οἰχείων αὐτοῦ ἀρχύων ἄξαι, διὰ τὸ προσ- 
ταλαιπωρῆσαί µε τῇ εξορία. Ὡς δὲ ἡ τοῦ θεοῦ tJ- 
σπλαγχνίᾶ τῶν αὐτοῦ παγίδων ἐῤῥύσατό µε, καὶ 
οὐδὲ xXXv τὸν τόµον Ov κχαχοὶ καὶ πιχροὶ ποιμένες 
ἐποίησαν ἀχοῦσαι Ὠθέλησα, πόσας χαχώσοις ἐμὶ ἐχά- 
Χωσε, xai πόσας µε θλίψεις ἔθλιψιν, οἷδε ταῦτα ὁ 
πανδερχέστατος ὀφβαλμός. Ποτὲ μὶν ἔλεγέ pou Οὐκ 
ἀπέλθης εἰς TX» Νίχαιαν, ἐπεὶ Κωνσταντινουπόλεως 
ἐχειροτονήθης * ποτε δί ἄλλα τῆς αὐτοῦ διπλόης 
dux, 

H. Ὡς dt 5 Κωνσταντινούπολις ἐκρατήθη, καὶ 
πρὸς αὐτὴν ἀπηρχόμεθα, πὼς ὑμῖν παραστήσω τὰς 
χατὰ τὸ Σχκοντάριν (11) ἐξ αὐτοῦ ἐπελθούσας uot 
θλίγεις; πῶς τὰς βίας ; βιάδων µε ὀνομάσαι πατριᾶρ- 
χτν τὸν ᾳἀπὸ ἘἙφέσον ἐκεῖνον. καὶ τοὺς παρ᾽ αὐτοῦ 
χειροτονηέντας ἀρχειρεῖς xai ἱερεῖς xai διακόνους 
δέξασθαι - t δὲ px γε, χωλυτέα uot ἦν fj Κωνσταντι- 
νουπόλεως εἴσοδος. Ὡς δὲ πειθήνιον οὐχ έώρα µε" 
οὐδεὶς yàp τῶν παρ) ἐχείνου χειροτονηθέντων συν- 
ελεττούργησέ uot, ἀλλ ἀποτοοπαίους καὶ βδελυ- 
χτοὺῦς, ὡς καὶ θέµις, τούτονς εἴχον . ἀγανακτήσας 
παρεχώοησέ pot τὴν κεἴσοδον. Πάλιν ὃς σκκιωρίαι 
x«i πάλιν ἄπειροι χαχώσεις κατ ἐμοῦ ἐν τῇ Κων- 
σ-αντινουπύλει παο᾿ αὐτοῦ ἐγένοντο. 

O. 4M j&o τὸν αὐτοῦ α)θέντην βασιλία θέλησε 
φρνεῦσαι, ὡς μή τι χώλυμα φανεί ἐξ ἐμοῦ, αἱ 
σκκιωοίαι κατ ἐμοῦ σὐνεπλάκεσαν. Ὡς δὲ μάταια 


(10) Εὐγάμε». Est ερύωχ, εὖφη ισμὸς. εὖφε- 
ία τῶν ὀνοματων, εὐφημία, et φήμτ, Latine lauda- 
tio, et laudes, fausta acclamatio imperatoribus fieri 
solita. Unde εὐγημεῖν, ἐπευφημεῖν, ἐπενφημίσειν, 
laudure, laudibus diffamare, bene ac feliciter pre- 
cari, faustis acelamationibus prosequi, acclamare 
in laudes imperatoris, familare. tem εὐφημεῖσθαι. 
ενφημηθῆναι, acclamationibus salutari. Dicitur 
etiam τὸ πο)υχρόνιον, và ToXvypovta, € πολυχρόνυι- 


TESTAMENTUM. 
κος καὶ ὄρχων ὁ φριχωδέστατος καὶ goÓsporaroc* À Joannes in omnibus primatum, in coronatione, 


054 


laudatione, processu, et in omni alio honore, 
Paleologus vero secundum locum ; utque ipsi 
pontifices foverent, tuerentur, conservarent, cu- 
stodirent heredem imperii, nec non post mor- 
tem Paleologi traderent ei ipsum quoque illius 
imperium. 


ΥΠ. Postquam autem assumpsit imperium, 
animadvertiqueillum plura inique quam antea ope- 
rari, et verisimile ex rebus ipsis fieri adhue ope- 
raturum, pre indignatione recessi. Tunc Ephe- 
sinum illum ad patriarchalem evexit thronum. 
Quem cum mortis falx demessuisset, atque ad 


B tribunal alterius vite transmisisset, rationem de 


operibus redditurum, iterum revocavit me. Ubi 
vero proprium thronum conscendi, quaenam scri- 
pta narratio exhibebit in quas per eum incurre- 
rim difficultates ? Volens enim imperatorem Calo- 
Joannem ad privatum statum redigere, et privare 
laudatione, monumento, omnique imperii nota ; 
malis pastoribus et Ecclesie hostibus magis quam 
presulibus et patronis in hoc adjutoribus usus 
est : sperabat autem etiam me intra suos casses 
inducere, quod in exsilio multas erumnas pertu- 
lissem. (um vero Dei misericordia me a laqueis 
ejus liberavit, et neque vel tomum quem pravi 
sevique pastores confecerant audire volui, quot 
malis me vexaverit, quantis calamitatibus afflixe- 
rit, novit qui omnia contuetur oculus. Aliquando 
quidem aiebat mihi * Non abeas Niceam qui 
Constantinopoleos ordinatus es ; aliquando vero 
alia, digna ipsius versutia. 

VII. Ceterum recuperata Constantinopoli, no- 
bisque eo profectis, quomodo vobis represen- 
tabo angustias que mihi ex eo ad Scutarium 
supervenerunt ? quomodo vim ? Urgebat ut Ephe- 
sinum illum nominarem patriarcham, atque sus- 
ciperem ordinatos ab eo pontifices, sacerdotes, 
diaconos ; sin minus, prohibendus mihi erat in- 
gressus Constantinopolis. Videns autem me ne- 
quaquam morigerum ; nullus enim eorum qui ab 
illo ordinati fuerant, mihi comministravit, sed pro 
aversandis abominandisque, prout par erat, illos 
babui ; indignatus concessit mihi ingressum, At 
Constantinopoli iterum doli, iterum innumere 
vexationes adversus me per eum processerunt. 

IX. Quando enim dominum suum ac impera- 
torem voluit interficere, ne quod impedimentum 
ex me oriretur, fraudes adversus me concinnata 


σις, πολυχρονᾶσθαι, εἰ πολυχρονεῖσθται, πολυχΧρονι- 
ξει, βοᾷν τὸ πολνχρὀνιον" Quia. Multos annos, Ad 
multos annos. εις πολλὰ ἔτη, πολλὰ τὴ ἔτη, inter 
laudesetacclamationes ceteras vociferari precipue 
mos erat. Atque heec pervulgata. 

(14) Τὸ Σχουτάριν. Scutarium. Vide pre ceteris 
infinite lectionis et doctrine virum Carolum Fres- 
nium Ad Villharduinum p, 286. Dorotheus Monem- 
basiensis in Synopsi historica, Σκούταρι. 


955 


ARSENII CP. PATRIARCILE TESTAMENTUM. 


956 / 


sunt Sed tunc omnia in vanum reciderunt. Post- À πάντα τῷ τότε ἀπεφάνθησαν, καὶ μετὰ ταῦτα τοὺς 


ea oculos domini ac imperatoris sui cum effo- 
disset, resque mihi nota facta esset, excommuni- 
eationi eum subjeci. Optaveram autem ut pani- 
tentiam ageret, multumque onus tributorum, 
vectigalium e commercio, aliarum iniquitatum, 
propter hujusmodi peccatum minueret, sicque 
venia donaretur. Verum quia penitentiam non 
ostendit, nec aliquam malorum minutionem, quin* 
imo additamentum, ei non ignovi ; sed post trien" 
nium coram patriarchis, metropolitis, senatu et 
omni clero, illum ex ecclesia ejeci, tanquam 
indignum qui in eam ingrederetur, Ex eo tem- 
pore commenta adversus me, que commentus 
est sine accusatoribus, sine testibus, ex nudo 
duntaxat sermone. Hoc est, decrevi communione p 
impertiri sultani pueros. Ecclesia me expulit : 
idque cum sacratissimus Pisidie metropolita scri- 
pto confessus fuisset, quod ipse illos baptizasset 
et communione donasset ; ego vero per scriptum 
professus essem, me nullatenus id scire. 

X. Porro post exsilium, mille mihirursus intu- 
litcalumnias et erumnas. Interdum quidem, quasi 
insidiatores excitassem qui eum occiderent. Quo- 
Circa mocha synodus excommunicationis censu- 
ram in me emisit ; ac ego ipsum me segregationi 
subdidi, si de quoquam ejusmodi essem conscius ; 
sin minus, calumnie auctores insidiarumque, ii: 
que credulos excommunicavi et anathematizavi. 
Alio vero tempore Barangos Narmaram, locum 
exsilii mei, misit, custodituros me ; tum innume- 
rabilia mihi incommoda conciliavit. Omitto que 
ad Tricocciam pertinent, quem ad modum mihi 
eorum insultus imposuerit. Nam si quecunque 
in me peregit, et adversus Ecclesiam Dei molitus 
est, referre contendero, enarrantem deficiet tem- 
pus. De multis vero pauca representavi, propter 
sermonis satietatem et nimietatem. que nimirum 
inimica est auribus. Dicebam tamen, Ab hoc tem- 
pore satiatus amentia et tyrannide erga me ser- 
vosque Dei, desinet, aget poenitentiam, ut venia 
donari possit. 

ΧΙ. Sed quoniam Ecclesiam Dei vertit in spe - 
luncam latronum, etlupanar ;item quem prius 
excommunicaveram, in sede mea collocavit, necnon 
adillam impietatem omnimodamque perfidiam qua 
Latini tenentur conatus est adducere Ecclesiam 
Dei, que immenso sanguine ante et post Christum 
8ο per Christum magnam hostiam fuso collecta 
fuit : demum ingentem persecutionem contra 
eamdem Ecclesiam excitavit, post tot annos a per- 
secutionibus : eapropter excom municationem pro- 
tendo, cui ipse subjecit se propria voluntate, pro- 









c 





(12) Βαράγγους. Erant Barangi seu Varangi et 
Varingi, im| lorum Grecorum stipatores et sa- 
tellites. De lis post Meursinm, Fabrotum aliosque, 
docteac dilligenter, utomnia, idem Fresnius noster, 
historie Byzantinee illustrator preecipuus. 

(13) Τὰ τῆς Tpuoxxim. Expono de Tricoccia 
arce circa Niceam, et Tricocciotis, Niceenosque 








ὀφθαλμοὺς τοῦ αὐθέντον καὶ βασιλέως αὐτοῦ ἑξώρυ- 
ἔε, καὶ γνωστόν μοι τοῦτο Pyévtro, τῷ ἀφορισμῷ 
αὐτὸν καθυπέθαλον. θελον δὲ ἵνα µετάνοιαν ἐνδεί- 
ἔηται, καὶ τὴν πολλὴν βαρύτητα τῶν φόρων xai 
κουμερκίων καὶ ἑτέρων ἀδικιῶν διὰ τὰν τοιαύτο 
ἁμαρτίαν ἐκκόψηται, καὶ οὕτω συγχωρηθείο. Ὡς δι 
μιτάνοιαν οὐκ ἐδείκννεν, οὐδέ τινα ἐχκοπὴν τῶν κα- 
κῶν, ἀλλὰ καὶ μᾶλλον προσθήκην, οὐ συνεχώρεσε 


λλὰ μετὰ τριετίαν ἐνώπιου τῶν πατριαρχῶν 






αὐτοῦ κλήρου, ἐκ τᾶς ἐχκλησίας τοῦτον ἐξέθαλον ὡς 
ἀπάξιον τῆς πρὸς αὐτὴν εἰσόδον. Ἕκτοτε αἱ σκαιω- 
ῥίαι κατ' ἐμοῦ, dg di καὶ ἐσκαιώρησεν ἄνευ κατή- 
Ίόρων καὶ μαρτύρων, ἀπὸ ψιλοῦ µόνον λόγου. Τον. 
τέστιν ὥρισα κοινωνῆσαι τοὺς τοῦ σον 
τῆς Ἐκκλησίας µε ἐξώβησε * καὶ ray 





τάτου µητροπολίτου Πισαιδίας ἐγγράφως ὁμολογέ- 
σαντος ὡς ἐκεῖνος καὶ ἐθάπτισε -οὗτους καὶ ἐκοινώ- 
νησε :κἁμοῦ τε ἐγγράγως ὁμολογέσαντος μὲ εἰδέναι 
µε τὸ σύνολον τοῦτο. 

Y. Μιτὰ δὲ τὸν ἑξορίαν µυρίας καὶ πάλιν σκαιω- 


ρίας καὶ θλίψεις µοι d 
θοῦλους διεγείραντι τοῦ 
μοιχοσύνοδος ἀφορισμόν 






ἑνεγεε . ποτὲ μὲν, ὡς 
αὐτὸν φονεῦσαι - ὅθεν καὶ 
μοι ἐξαπέσειλε : xke 
ὑπέβαλον ἐμαντὸν iig ἀφορισμόν εἲ τοιοῦτόν τι 
σύνοιδα * εἰ δὲ μὴ, τοὺς σκαιωβήσαντας καὶ ἐπιδου- 
λευσαμένους xci πιστεύσαντας καὶ ἀφώρισα καὶ 
ἀνεθεμάτισα * ἄλλοτε δὲ Βαράγγους (12) εἰς τὸν Nap- 
papas ὃν ἐξωρίσθην, ἀπίστειλε φυλάττοντάς µε, καὶ 
µνρίας θλίψεις pot προὐξένεσεν. 'Eà γὰρ τὰ τῆς 
Τρικοκκίας (13), πῶς εἰς ipt καὶ τήν ἐκείνων ima- 


















νάστασω ἐπιτέθεχεν, Bi γὰρ πάντα ὅσα pot πε- 
πούπκε, καὶ ὅσα κατὰ τῆς τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίας ἔμη- 
χανὴσατο, ἀγωνίσωμαι ἀφηγήσασθαι, ἐπιλείψει µε 


διηγούμενον ὁ Χρόνος Ἐκ τῶν πολλῶν δὲ ὀλίγα 
παρεδήλωσα διὰ τὸν τοῦ λόγου κόρον "ἐπειδὴ x 
λόγον πολέμιος ἀκοαῖς, Ἔλεγον δὲ, ἀπό γε 
κορεσθεὶς τῆς ἀπονοίας χαὶ τυραννίδος τᾶς πρὸ 
καὶ τῶν τοῦ Θεοῦ δούλων, χαὶ παύσεται καὶ µετα- 
νοὺσει, καὶ συγγνώµης ἀξιωθεία. 







ΙΑ΄. Ἐπεὶ δὲ riv τοῦ Θεοῦ ἸἘκκλησίαν σπήλαιον 
ἀπειργάσατο λῃστῶν, καὶ πορνεῖον - καὶ ὃν εἶχω 
προαφωρισµένου, εἰς τὸν Ορόνον μον ἐκάθισε - xal 
εἰς ταύτην τὸν ἀσίθειαν καὶ παντλῆ ἀπιστιαν Tiv 
τῶν Λατίνων ἡγωνίσατο τὴν τοῦ Θιοῦ Ἐκκλησίαν 
ἀξαι, τόν συνειλεγµένην μυρίοις οἴμασι τοῖς πρὺ t 
Χριστοῦ καὶ μετὰ Χριστὸν καὶ αὐτοῦ τοῦ uude 
θύματος * καὶ µέγαν διωγμὸν κατ αὐτῆς κεκίνπαε, 
πανθῶτων τῶν διωγμῶν πρὀ χρόνων πολλῶν - καὶ 
ἐπιτείνω τὸν ἀφορισμὸν, ὃν αὐτὸς ταντῷ ὑπίδελι 
V οἰχείαν ὅριξω, dv οἰχείαν ἀπόλαυσιν, δι οἴκείαν 












montesincolentibus.[i postexcescationem Joannis 
Lascaris, adversus Michaelem Paleologum arma 
ceperunt, ut refertur a Georgio Pachy mere,lib.itt, 
eap. 13, ubi Τριχοκκιώτας nominal. Τρικοκκίας 
autem arcis mentionem facit lib. xm, cap. 33; que 
duo loca inter se collata Tricocciolarum nomen 
illustrant, hominibusinsiguiter litteratisobscurum. 


957 


GEORGIUS ACROPOLITA. — NOTITIA. 


958 


δόξαν χαὶ τὸ ἀνάθεμα ^ καὶ παραδίδωµι τοῦτον τῷΑ prioplacito, propria sententia ; protendo anathema, 


σατανᾷ, καθὼς καὶ τὸ πρότερον αὐτὸς (avrà διὰ 
τῶν ἰπιορκιῶν παραδέδωκε, καὶ νῦν διὰ τοῦ τῆς 
Ἐκκλησίας διωγμοῦ : καὶ τοὺς μὲ ἀρχιεεῖς τοὺς 
συγκατατεθέντας καὶ ὑπογράψαντας εἰς τὴν ἀσέ- 
θειαν, καὶ τοὺς ἄρχοντας, τοὺς συνεργήσαντας, καὶ 
τοὺς ἑεεῖς, καὶ τοὺς εὐμοιροῦντας γνώσεως xai 
συγκατατεθέντας, Tów δὲ ἀγοραῖον λαὺν καὶ ἆμοιρον 
γνώσεως, καὶ μὴ εἰδότα δεξιὸν ἢ ἀριστερὸν, ὡς µα- 
θητὺς τοῦ Κυρίου µου τοῦ πράου, λέγω αὐτῷ :« Kó- 
put, μὴ στήσῃς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην. » 


1Β'. Αφίωμι καὶ τοῖς ἀδελφοῖς µου τοῖς συνεξορι- 
αθεῖσί pot καὶ συµπαραμείνασι µετ ἐμοῦ dig τὰς 
θλίψεις µου, εἴ τι ἄρα κέκτηµαι. Καὶ ὁ μέλλων ὀχλῆ- 


etillum trado Satan:, sicut antea ipsum se per 
perjuria tradidit, nuneque tradit per Ecclesie 
persecutionem. Etiam Satanee trado homines ne- 
quaquam pontifices habendos, qui consenserunt 
subscripseruntque impietati ; pari modo proceres, 
qui dedere adminiculum ; item sacerdotes, cunc- 
tosque conscios ac assensores, Quod vero spectat 
ad vulgarem populum, cognitionis expertem, ne- 
scientem quid dextrum sit vel sinistrum : tanquam 
discipulus mansueti Domini mei, dico huie : « Do- 
mine, ne statuas illis hoc peccatum *. » 

XII. Quidquid possideo, relinquo fratribus meis 
qui mecum relegati fuerunt, mecumque perman- 
serunt in calamitatibus meis. Et qui eorum quem- 


cul τινα τούτων, ὅστις ἄρα καὶ εἴη, ἵνα ἔνι ὑπὸ dva- p quam vexareinanimum induxerit,quieunqueillesit, 


θέματι, καὶ μετὰ τοῦ Ἰούδα ἡ μερὶς αὐτοῦ. "AM 
καὶ ὁ βουληθεὶς µεταγράψαι μον τὴν τελευταίαν 
βούλησιν, καὶ διὰ λέξεων ἑτέρων τὸν νοῦν τὸν ἐγκεί- 
µενον πειραθῇ µεταλλάξαι, ὅστις ἄρα καὶ rim, εἴτε 
ἐκκλησιαστικὸς, εἴτε ἄρχων, εἴτε τῆς ἄλλης μοίρας, 
ἔστω καὶ οὔτος ὑπὸ τὸ ἀνάθιμα. 


* Act. vir, 60. 


anathemati subjiciatur, sitque pars ejus cum Juda. 
Sed et si quissupremam mearn voluntatem descri- 
bendo voluerit corrumpere, ac per alia verba in: 
tum sensum commutare tentaverit, is quilibet sit, 
seu ecclesiasticus, seu magistratus, sive alterius 
conditionis, sit pariter sub anathemate. 








ANNO DOMINI MCCXV-MCCLXXXII. 


GEORGIUS ACROPOLITA 


NOTITIA, 
(Fabric. Bibliothecra Graca ed. Harles, t. VIIj. 


Georgius Acropolita (proprium hoc familie» (a), non patrie nomen), pater fuit Constantini Acropo- 
lite (5), qui parentis exemplo magnus logotheta (c) in aula CPolitana, sed Mich. Paleologi gratia ob 
repudiatam Jo. Becci, patriarchee, cum Latinis concordiam excidit, scriptis adversus Latinos, aliisque 
monumentis, quibus sanctorum memoriam (d) celebravit, novique Metaphrastz nomen meruit, clarus (1)* 
Quando autem a Volaterrano et Jo. Cuspiniano Acropolita citatur, pater Georgius intelligitur, quem 
Labbeus in Protreptico ad Hist. Byz., p. 49, recte monuit, illum ipsum esse Prztorem Graecis, Chro- 
nici a Theodoro Lascari exorsi et in recepta a Mich. Palsologo CPoli desinentis auctorem, quem testem. 
subinde citat Jo. Leunclavius in Pandectis Historiz Turcica ; nam et Acropolitam Ephreemus in Chro- 


d.), Caveus, etc. Sed et Pachymeri, VIII, 8, memo- 
ratur flammis traditum σύγγραμμα τοῦ παλαιοῦ peyd- 
λου λογοθέτου τοῦ ᾿Ακροπολίτου, Senioris magni Logo- 
(λεία, ad distinctionem nempe Junioris magni lo- 
gothetie, Constantini Acropolite filii, de quo verba 
Pachymeree perperam accipi! Allatius, De consen- 
su, p. 780. Quee ipse rectius de patre intellexit, lib. 
fer Papebrochium, tom. Vll, Act. SS. Maii, De rgiis, p. 358. Pachymeren tom. 1 lib. 1v, 
c. 28, p. 213, de Georgio logotheta : Ὁ εἷς λογοθό- 
τας μέγας καὶ σοφὸς τὰ μάλιστα, mb» κατηµελη- 
µένως τῶν εἰς συνείδησω ἔχων. 
(d) Allatius De Simeonum scriptis, p. 109. 


(a) Vide Allatium De Georgiis, p. 835. et Han- 
ckium, De Byz. rerum scriptoribus, lib.r. cap. 33, 
(Fasa.) Add. G. Cave Hist. litt. SS. Eccl., tom. Il, 
Ρ. 312; C. Oudinus in Comm. de SS. eccl., tom. IIl, 
b; 465, Hamberger Z. N., lV, p. 835 sqq., et Saxii 
iom. n, p. 316. (Hanr.) 
(b) Pachymeres in Mich. Palzologo VI. 26. Con- 








p. 68. 

(c) Constantinum Acropolitam, perinde ut pa- 
trem Georgium, codices mss. magnum logothetam 
vocant, et ex illis Allatius, Lambecius [v. ad not. 


(4) Vide supra col. 809, ubi exstant Constantini Acropolitee scripta que supersunt. EpiT. 


vov 


UrLURUIUS AURUFULLIA. 


nico metrico (a) refert prestoria dignitate decoratum fuisse a Theodoro Lascari, imperatore, antequam 
rebus omnibus ab eo Orientem repelente, preponeretur : Πλὴν διαθεὶς :j τὰ κατὰ τὸν Ἑσπέραν dal 





ς τοῖσδε Γεώργιον ᾿Ακροπολίτον 
"Άρχοντα πάντων xai προεδρον δεικνόει, 
Πρόσθεν τιµήσας τῇ πραίτωρος aio. 


ἔχει πρὸς τὴν "En, λιπὼν στρατηγοὺς,θίο. 


His Acropolitem preeficit Georgium, 
Cunctisque summum principem dat quem prius 
Prietoris ipse ad dignitatem evexerat. 


Cum A. C. 1244 (by,obiret Irene, Theodori Lascaris filia, uxor Joanis Ducse Vatatzee, imperatoris. 
Georgius fuisse se ait annorum χι (c). Natus ergo est a. 1220, ex illustri genere et imperatorem ipsum 
cognatione (d) attingens. Ex patria urbe CPoli, quam Latini tum obtinebant, missus deinde sexde- 
cim (e) annorum adolescens et litterarum rudimenta edoctus Niceeam, ubi aulam, habebat eo tempore 
Grecorumqueimperium moderabaturjam dictus Ducas, qui Georgium rhetoricis, logiciset mathematicis 
disciplinis ab anno etatis xvir (f) per. septennium Theodoro Exapterygo et Nicephoro Blemmide 
imbuendum dedit. Inde in aulam iterum ascriptum, et eodem Duca charum habitum nec minus ab 
illo filioque Theodoro, (cujus tamen gravem indignationem (g) aliquando incurrit, non diu post recon- 
eiliatus), variis auctum honoribus, legationibus cum laude functum et ad magni logothete dignitatem 
evectum constat, quie copiosius ab Allatio. Hanckio et Caveo exposita legi possunt.Nec tamen omitten- 
dum, quod A. C. 127& a Michele Paleologo missus ad concilium Lugdunense (A) imperatoris nomine 
schisma ejuravit, et in Latinorum dogmatibus nihil reprehendendum videri est confessus, multis Grecis 
et filio ipso Georgii, Constantino Acropolita, eegerrime hoc ferentibus. Denique, anno 1282,e0dem quo: 
non diu post x1 Dec., vivis exemptus Michael Palreologus est, obiit quoque Geor peracta legatione (i 
adJoannem, Bulgarorum principem, anno eetatissexagesimo secundo, successoremque (k)in magnilogo- 
thetee munere nactus est Theodorum Muzalonem. 

Exstat sub hujus Georgii nomine, quem Gregorius Cyprius (/) Aristotelem et Platonem «etatis 
sue appellare non dubitat, Historia. Byzantina hoc titulo: Χρονικὸν à iv συνόψει τῶν ἐν ὑστί- 
poc, Epitome chronica, sive historia compendiaria de rebus proxima statis, sive narratio succincta de 
tis qua (rebus per varios principatus divisis, vide cap. 37) acciderunt a capta A. C. 120&a Latinis 
CPoli, usque ad eamdem a. 1260 a Michael Palzologo iterum recuperatam et Latino nomini ereptam. 
Hanc Galatee sive Pere in bibliotheca Georgii Cantacuzeni repertam descripsit Theodosius Zygomala, 
Nauplius (m), cujus apographum Georgius Dousa, CPoli secum in Belgium attulit, eoque defuncto frater 
Theodorus Dousa (n) vulgavit cum versione sua Latina notisque, Lugd. Bat. ex officina Godfridi Bas- 
son, 1644, 8 ; recusam minus etiam emendate et sine notis Aurelie et calonise Allobrogum, sive Ge* 
nevee 1615, fol., cum., Nicephoro Gregoria in Laonico Chalcocondyla (ο). Quamvis vero in locis obscuris 
Meursium se et Scriverium subinde consuluisse Douca profiteatur (p), tamen non ita feliciter in illa 


(a) Verba ejus edidit Allatius De Psellis $ 79. — τωνε, & τούτοις παραπλησίως τὸν ἄνδρα 
(Vide tom. CXLII, col. 408 A). Adde Acropoliam βούλοισὸ τις καλεν, à ἵνα dim σαφέστερον, ὃν 
Ipsum infra c. 66 sqq. et 70 Historiz. Αριστοτέλη vouiSts χοτὼν οὐδεν ἐκείνον ἀπολει- 

(9) Cangius Famil Byz., pag. 223. πόμενον, ὅταν τε δέῃ τῆς λογικῆς ἐπιστμες 8 rie 

I" Acropolita, cap. 39 Historiz. ü ἀποφήνασθαι, Πλάτωνα δὲ θεολογοῦντα 

d) ld. c. 97 οἱ 33, ubi γένος ejus περνάς ὕσαν φθεγγόμενον ᾿λττικήν. 

(e) Idem cap, 59, ubi omnino legendum non ἐνδε- (m) Qui multa misit scripsitque ad Martin. Cru- 
καέτης, ut vult Allatius sed εχκαιδεκαέτης, ut — sium. V. hujus Turco-Grzcium, lib. m, 1v et sqq. 
recte conjicit Hanckius, pag. 542 ; cujussententiam — HaRL. 
firmat, quod se jam ἐγχνχλίου παιδεύσεως ἄπηλ- πι) Theodorus Beza dicitur esse editurus in bibl. 
λαγμένο, et mox, postquam ad Joannem Du- 

















Leid., pag. 219. HaRL. 


cam venit et ab eo erudiendus magistris tra- 
ditus est, septemdecim annos natum Acropolita 
scribit. 

(f) ^cropolita, cap. 32. 

ja 14., cap. 63. 

(À) Vide Acta concilii Lugd. sub Gregorio X, 
tomo IIl edit. Colon. 1648, part. u, p. ph (tom. 
XI edit. Labbei. p. 937) ; Hanckium, p. 360 seq. ; 
Odoricum Raynaldum ad a. C. 1314, n. 18; Bzo- 
vium, n. 2, ubi male Gregorius Acropolita vocatur 
pro Georgio. . 

(i) Pachymeres in Mich. Palzolog. lib. νι, cap. 
34 Seq | ossinus ad Pachymerem, tom. ll, 

$10. 


g. 5 

Àk) ld. in Andronico ΡΒΙΦοΙοβο, libro et capite 
primo. (add. Lambec. Comm. de bibl. Cres. VIII, 
p. 1078. HanL.) 

(1) Gregorius Cyprius, patriarcha CPol., in Geor- 
gii logothete encomio: Λόγων δὲ σπέρματα xzi 
σπινθδρας, ὡς εἰπεῖν, µαθηµάτων T» ὁρᾷν σωζόμε- 
να οὐδαμοῦ ὅτι uà παρὰ τῷ Λογοθέη, οὐ µέγα d' 
εἰπεῖν καὶ καθ ἡμᾶς Αριστοτίλι dirt καὶ Πλά- 


(ο) In bibl. Utfenbachiana quondam fuit codex, 
praemissis Petri Scriverii carmine in commenda- 
tionem operis Dousici, et Acropolite elogio, ex 
Gregorio Cy prio sumplo,apographum Georgii Dou- 
sie, ex quo natam esse edit. Theodori Dousee, L. 
B. 1614, 8, contendit docetque!. H. Maius, in Bibl. 
Uffenbach. mss., pag. 566. — Mediolani in Bibl. 
Ambros. est Georgii Acrop. Historia de regno 
C Politano, sed num siLcompendiaria, an uberior, 
non animadvertit Montfauc., in B. biblioth. 
mss, p. 497., A. — Venetiis, in Β. Marc. cod. 
403 ejusdem historia, line mutila, nec in cat. 
codd, 9e Ρ. 196, discrimen quoddam significatur. 
(HanL.| 

i In preffatione, quam, quia brevis est, hic 
subjicimus : « Quod de Africa olim, mallem hodie 
de Grecia diceretur, ut ea. scilicet nobis aliquid 
novi subinde suppeditaret parerelque. Quod qui- 
dem te juxta mecum optare, qui tuus est ergo 
litteras 81105, lector candide, certo certius. Eccum. 
igitur tibi sub hocomine voloque historicum me- 
die alatis Greeum, nunquam ante hac editum 








961 NOTITIA. 962 


editione versatus est, ut non gratulendum Acropolit sit, quod Leo Allatius codicem Vaticanum (a) 
ejusdem opusculi ms. Greecum sub titulo Ποίτμα χρονικὸν ἡμιτελὶς nactus;illud emendavit et divisum in 
capita, novaque versione donatum in lucem iterum edidit Paris. 1651,fol., Douse notis ad calcem sub- 
junctis (5b). Observaverat autem jampridem Allatius in De Psellis (c), hoc non esse ipsam Acropo- 
lite historiam, sed tantum compendium ejus, nec ab auctore ipso(d), sed ab alio quodam, resectis, 
que illi parum necessaria visa fuere, concinnatum. Ipsum porro Acropolitee opus ejusdem plane argu- 
menti, sed pulchrius ditfusiusque, inter codices mss. Chii (e) invenit ac descriptum Romam advezit, 
ejusque ope non modo Breviarii mutila hiuleaque et male ab excriptoribus tractata correxit ad men. 
tem auctoris, sed etiam historiam integram, Latina sua versione et notis historicis illustratam Grece 
et Latine typis regiis edidit, compendioque in Parisiensi, quam dixi, editione premisit (1). Titulus 
est: 'H παροῦσα xpowxi συγ/ραφὴ τοῦ μεγώον Λογοθέου τοῦ ᾿Ακροπολίτου ἐστὶν, ὃς ἔκτισε καὶ τὸ po- 
ναστέριον τῆς ἁγίας τοῦ Χριστοῦ ᾿Αναστάσως. Ηιριέχιι δι τὰ μετὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Κωνσταντινουπό- 
λεως &ypt τῆς βασιλείας Μιχαλλ τοῦ Παλαιολόγου. Acropolitam libenter sequuntur recentiores scriptores, 
etiam Nicephorus Gregoras, ut in nolis, p. 227 εἰ 299, idem observat, quitamen p. 249 non difüitetur, 
pleraque exactius a Gregora tradi. Acropolitee historia (an compendium ejus, non dixerim) ms. in 
blibl. Ambrosiana Mediolanensi, et in bibl. regis Christianissimi, num. 735. (FAsn.) 

In diatriba De Geogiis,que Georgio Acropolite subjuncta est,hec preterea ejus scripta ab Allatio 
commemorantur, p. 557. Forma de Fide. De virtute et anima, anno mundi 6671 (Christi 1263) ms. in 
bibl. Antonii Augustini, eod. 174. 

Ἑρμινεία τῶν θιοογικῶν ῥητῶν, In theologia Nazianzeni sententias, τοῦ rt ἔστι γὰρ τὸ v στασιάζον, 
πρὸς ἑαυτὸ, πολλὰ Ὑίνεσθαι, potest unum, si a seipso discedat, mulla fieri, καὶ τοῦ, μονὰς ἀπ᾿ dii εἰς 
δυάδα κινηθεῖσα µέχρι τριάδος ἐστί. Unitas a principio in binarium mota, in ternario consedit. Incipit $ 
Πολλοί μὲν xat ἄλλοί τῶν φίλων, ω θειστάτη xat σεθασµιωτάτη κεφαλὰ, εἰς λόγους ἐλθεῖν ἡμᾶς κατηνάγκασαν. 


Ms. in bibl. Palatina. 


ex mea bibliotheca postliminio eductum. Reper- 
tum olim in Galata (Pera vulgo) redemptumque a 
Georgio Cantacuzeno ex cujus libro apographum 
transcriptum fuit manu Theodosii Zygomalie Nau- 
plii ex petitione domini Georgii fratrís mei P. M., 
qui auetorem illum inter alios Cpoli superioribus 
annis attulit. Hic cum a me exercitii gratia pro 
meis viribus Latine translatus esset, vix tamen 
videbatur idoneus qui per virorum ora oculosque 
volitaret. Versio rudis erat et nondum recognita ; 
exemplar (quo unico usi sumus) ita corruptum, 
tot lacunis et maculis oppletum, tam denique ab 
omni parte culpa amanuensis (qui et ipse cor- 
rupto exemplari usus erat) vitiosum, ut mihil mi- 
nus quam historia aliqua inde elici posse videre- 
tur. Non mentior, lector : ad singula propemodum 
verba subsistendum mihi fuit et divinandum. Quid 
queris amplius? fregi glaciem, quoad potui, aucto- 
rem lacerum mutilumque seposui, ut meliori tem- 
ri reservaretur. Sed cum J. Meursius et P. 
Scriverius, geminum et incomparabile seculi no- 
stri eruditorum jubar, operam suam in hoc au- 
etore liberaliter offerentes, non esse procrastinan- 
dum dictitarent, accidit nescio quo modo ut hic 
liber una cum versione mea et notis nonnullis, e 
manibus mihi priereptus, quasi abortivus partus 
ante tempus nasceretur, iia tamen ut iidem illi 
quos dixi auctori huic corrigendo non parum lucis 
leberint, dilficultates plurimas et inextricabiles 
errores explicuerint. Tu interim, amicelector, tan- 
tisdifficultatibus consideratis hunc laborem meum 
studiumque promovendee rei historicse ex equitate 
metire, et hac ipsa diligentiam meam compensa, 
equi bonique consulens prinam banc Georgii Lo- 
gothete editionem : in magnis enim voluisse sat 
est: recogniturus eumdem, si Deo placet, ali- 
quando, et luculentiorem, si vita supersit, pro- 
lucturus. Interim esto contentus hoc Catone, et 
vale.» 
(a) An is est cod., Vaticanus, qui memoratur in 
Montfauc., B. dibl. mms. 1, p ,6, B?—Paris, in 


B. publ. cod. 4044, n. 5. (séc. Catal, codd. Paris); 
Georgii Acrop., Hist. de iis quz post urbem cap- 
tam acciderunt. — Venetiis, in cod. Naniano 134, 
n. 14, Georgii μεγάλου λογοῥέτου, coU ᾿Ακροπολιτου, 
ποίημα χρονικὀν tui Strategopulus, codicis 
scriptor, in fine addit : Τὸ παρὸν εἰς /αλανα εὗρον 

à i pip ᾿Άντωνιῳ τῷ Καν- 
ξ αὐτοῦ ἀντάνραψα μιτὰ πάσης προ- 
θυμίας τούτο, Τῷ dmo τῆς Χριστοῦ γεννήσεως ἔτει 
&yvc' ἔνομηνι Φευρουαρίῳ κπ’. Teste auctore Catal. 
codd. Nanian. p. 347. Sed in primis notandus est 
codex Vindobon. Crsar., cujus quidem meminit 
Nessel. in Catal. bibl. Cesar. ms., n. 68, 2, part. 
v. pas. 135, sed diligentius intelligentiusque des- 
eribit eum Kollarius in Supplem. ad Lambecii 
Comment. p.643, ubi numeratur codex 104. 1d qui- 
dem opus in illo codice caret auctoris nomine, et 
Tengnagel, tribuerat eum Pratori Grzciz, quem 
Leunclavius multis locis audatin Pandecte Historiae 
Turcicz, nec immerito.V. Fabric. initio hujus para- 
graphi.Est enim Georg. Acropolita, cujus integrum 
opus historicum continet hic codex, ex quo Allatii 
editio, vitiis laborans et in fine mutilus (desunt 
enim, vel incuria Allatii, vel potius operarum in- 
ertia, tria ultima capita, 86, 87, 88), mirifice potest 
emendari ac locupletari. (HARL). 

(b) inscripta est editio Γεωργίου ----- Georgii 
Acropolitee magni logothette Historia ; Jeolis Chro- 
nographia compendiaria ; et Joannis Canani Narra 
tio debello CP., Leone Allatio interprete, cum 
ejusdem notis et Theodori Douzz& observationibus. 
Accessit Diatriba de Georgiorum  scriptis.— Re- 
cusa est hec edit, in corpore Byzant. scriptor. 
Venet. 1729, fol., tom. XII, part. n. (HARL.) 

(c) P.63 editionis a me curate ubi in ima pa- 
gina typographus pro Paris. 1651, fol., pererrorem 
posuit 4615. 

Nu Acropolite ipsi tamen tribuit Allatus, p. 368, 


'üs. 
(e) Allatius, De Georgiis, p. 356. 


















(4) In heec nova Acropolitze editione duplicem noluimus et eamdem fere, quie in Parisiensi ingeritur, 
textusrecensionem admittere,sed Allatianum exhibemus, Dousani (D) prexcipuis Tarietetatibus adnotatis, 
iT, ΡΑΤΕ. 


969 GEORGIUS ACROPOLITA. 96 


Precationes ΧΙΙ, quas Michaeli Paleologo, urbem Cpolin intranti, se. composuisse narrat, c.87 
Historia et Oratio de recepta Cpoli cujus argumentum cap. 89 refert, interciderunt. Addantur : 

Oratio in templum Dominica resurrectionis mstauratum,in cod.3088, publ.Paris. Logothetz dom. 
Georgii Acropolitae iambici versus LXIIl, qui sunt Prefationis loco in Theodori Lascaris Epistolas. 
Tum Lascaris epistole 38, ad magnum philosophum Dom: Georg. Acropolitam ante Marcionis lega- 
tionem ad Joannem Ducam, Florentie, in cod. Laurent, Medic. 35, plut. 59 quem copiose recensel 
Bandin. in cat . codd. Gr. H. p. 555 sq. 

"ἐπιτάφιος τῷ ἀοιδίμῳ βασιλεῖ κυρῷ Ἰωάνφ τῷ Δούκα in cod. Naniano 381, n. 109. V. Catal, 
codd. Gr. Nan., pag. 474. 

Ἐρισεροσκώλπκος Georgii Logothetz interpolator de se ipso: Παραθολαὶ κατὰ Mdpxov, Leid, in 
bibl, publ. inter codd. Vossian. Vide Catal. illius bibl., p. 402, n. 17. 

Gregorii Nazianzeni orationes 16, cum perpetuis scholiis, in catene modum contextis, Georgii Acro- 
polite, Mazimi confessoris et. Basilii minimi, Cesarem episcopi, cod. Naniano, cod. 64. Vid. Ca- 
tal. codd. Gr. Nan. pag. 114. Add. infra de Gregorio Nazianz. lib. v, cap. 13, vol. VII, p. 540 edit. 
vet. HanL. 

Jedez episcoporum et aliorum quorumdam, in Acropolitz Historia memoratorum. 
(Numeriscapita, non paginee designantur.) 

Acropolita de se cap. 27, 29, 32, 39, Τὸ γένος περιφανὰς, genus ejus illustre 32. Imperatori junctus 
affinitate, 70. Imperatoris, Joannis Vatatze, nomine epistolas scripsitet imperatorium sigillum im- 
pressit, &&, 49. Judex de Mich. Comneno, 30. In Theodori Junioris, quem in logica disciplina institue- 
rat, indignationem incidit, 63. Ei reconciliatur, ibid. Pretor Occidentis constitutus, 66, 67, 68, 70. 

; A Michaele perduelli captus, 72, 79 83. Legatus ad Constantium, Bulgarorum principem, 84. Michaeli 
Comneno solemnium precum tredecim formulas componitpost captam Cpolin, 87. Orationis de recepta 
Copoli argumentum, 89. Duces exercituum nec omnino laudandos judicat, nec vituperandos, sed 
omnia Dei nutu fieri, 44, 46. 

Andronicus Comnenus, Michaelis imp. filius, 89. 

Andronicus Muzalo, magnus domesticus, 63. 

Andronicus, Sardensis episcopus, 84. 

Arsenius, e monacho una hebdomade diaconus, sacerdos et patriarcha, 53. Theodorum juniorem 
ibid., et Mich. Comnenum coronat, 77. Depositus, 84, Nicephoro exstincto iterum restitutus, ibid. Sed 
Cpoli recepta absens, 88. 

Aurea Bulla, a Joanne Duca imp. Melenicensibus data, &&. Alia firmandis Thessalonicensium privi- 
legiis, &5. 

Balduiniimp. interfecti caput Joanni regi, pro poculo, 13. Regia insignia Cpoli capta, 86. 

Constantinus Cabasilas, Achridis Bulgarie archiepiscopus, 80. 

Joannes Camaterus, patriarcha Cpol., cap. 6. 

Canipanus δυσνούστατος κατὰ τὸν κωμικὸν (Aristoph.) εἰ και μὴ κλεπτίστατος, 4S. 

Chrysopus, equi nomen, 61. 

Constantius, Mesopotamita, metropolita Thessalonicensis, 21. 

Cosmidii monasterium prope Blachermas, 88. 

Grux imperatoria a Bulgaris capta, 14. 

Κύριε Ὠέησον, centies repetitum, 88. 

Demetrius, Bulgarie archiepiscopus, 21. Αὐτόνομος, ibid. (Alius Demetrius, Theodori filius, despota, 
cap. 45.] 

Per dulleum et ferrum candens purgatio, 50. Διὰ θανάτου ἔγγελχος per mortis intentatee preeseniem 
mentum questio, ibid. 

Ἐγκύχλιος παίδευσις, 29. Μαθημάτιων xai ὑψηλοτέρα τῶν λόγων παίδευσις, 33. 

Festum Transfigurationis Christi, 63. 

GeorgiusClida, Cyzici metropolita, 88. 

Germanus patriarcha, 33, 42. 

Gradibus ad Ecclesia prohibitis connubia imperatoribus permittuntur, 50. 

Γράμματα ἐρωτικά, 68. 

Hyacinthi monasterium 10, 18, 42. 

Imperatoris littere, rubro consignate, 26, 38. Imperator, scuto insidens, proclamatur, 53, 77. 

Irene, imperatoris soror, 1n monastico habitu Eulogia, 86. 

Joannes, Hierosolymorum rex, 27.Hunc octoginta annosnatum et mole corporis viribusqueinsignem, 
vidit et miratus est Acropolita, ibid. 

Joannicius, episcopus Philadelphiensis, 84. 

Joannes Maorotes, quo ad epistolas magni momenti scribendas usus Joannes Vatatzes imp., 48. 
Judex de Mich. Corumeno, 50. 











965 NOTITIA. 965 


Josephus Mesopotamita, grammaticus. 49. 

Jurisjurandi formula, μὰ τοὺς λόγους, 65. 

Manuel Lascaris, inter monachos Maximi nomen adscivit, 59. Protosebastus, 60. 

Manuel, Thessalonicensis episc., 84. 

Manuel, patriarcha, 18. Maximi successor, 19. Vere vir philosophus, ibid. Pietate insignis, lice. 
litteras parum doctus et uxori junctus, 51, Mortuus paulo ante imperatorem Joannem Vataztem, 53^ 

Methodius, monasterii Hyacinthi abbas, patriarcha per tres menses Cpol., 42. 

Marie Hodegetrie imago, 88. 

Michaelis archangeli templum, 22, 85. 

Michael Auctorianus patriarcha. 19. Λόγοις τυγχάνων, καὶ πάσης γραφῆς ἴμπειρος τῆς τε pertes 
καὶ τῆς θύραθεν, 6. 

Michael Comnenus Paleologus purgationem per ferrum candens prudenter declinat, 50. Ejus epi- 
stola, 64. Scripto tomo a patriarcha et aliis episcopis ad imperium suscipiendum invitatur, 76. Cpoli 
recepta patriarcham in tronum restituit, 89. 

Morotheodorus, 7. 

Joan. Muzalo, e mystico monachus, 40. 

Georgius Muzalo, 75. 

Andronicus Muzalo, 63. 

Mitylenensis archiepiscopus, 74. 

Nazarmi, pro monachis, 42. 

Nicephorus Alyates,grammaticus, 49. Preefectus caniclei, 75, 79. 

Nicephorus Blemmides, philosophus excellentissimus, in logicis Acropolitee preceptor, 32. Prece- 
ptor etiam Theodori Junioris imp., patriarchatum CPol. respuit, 53. Ephesi versatus, 87. 

Nicephorus ex metropolita Ephesino patriarcha, 8&. Non per annum integrum, ibid. 

Nicephorus, Tarchoniata, magnus domesticus, 36, 40. 

Nicolaus, medicus bonus, philosophe, rudis, 39. Dignitate actuarius, sivemedicus imperatoris, ibid. 

Palmarum die triumphantis more urbem ingredi solitus imperator, 52. 

Papa, 2, 14, 17. 

Patriarchee ab imperatoribus libenter asciscuntur, qui desideriis eorum non refragentur, 42. Nec 
nimis sapiant, 53. 

Pelagius, legatus, sive nuntius pontificis Rom., 17. 

Joan. Petraliphas, magnus chartularius, sive cancellarius, 37, 40. 

Phidias statuarius, 50, 

Phocas, metropolita Philadelphiensis, 50. 

Poeta (Homerus), 55, P 69. 

Praxiteles statuarius, 50. 

Proverbia: ᾿Επὶ ξυροῦ in acie novaculz, 9, 65. Ἐν creo res in angustiis constitute, 59. ,Eri 
κύθου, secure, ibid. Στρεθλὀν ξύλον, obmor' ὀρθὸν, καὶ ὁ Αἰθίωψ οὐκ οἶδε  λευκαίνεσθαι, 49- Ixuvà τοῦ 
δράματος εἰς τραγῳδίαν μεμοκφωμένη, 83. Ἑρὼν ἆχων, 84, θρόνημα καὶ dido; τυρανίδος ἆξιον, ὃ 
φησί τις τῶν παλαιῶν, 65 Φυζακινῆς ἐλάφου κραδίην ἔχων, 59. Auk μικρόν τι χέρδας τὸ φιλίας ἀποῤῥίπ- 
των xak χαταπᾶτῶν κύπελλον, 70. Πᾶσαν μηχανὴν καὶ πάντα xo» κινεῖν, 81. Τὸν περὶ ψυχῶς τρέχεω, 81. 

Σωσάνδρων monasterium, 88. 

Studii monasterium, 88. 

Theodorus Junior imp., ἀετὸς ταχὺς a militibus appellatus, 58. Morti vicinus in penitentie fidem 
monachi induit habitum, 74. 

Theodorus Exapterygus, Acropolitie preeceptor,iin mathematicis nonadmodum presstans, inrhetoricis 
egregius, 32. 

Theodorus Irenicus, cognomine Copas, patriarcha, 19 

Ad Theodorum Contostephanum instructio imp. Joannis Vatatze, scripto tradita, quomodo aciem ad 
versus Latinos componere, quando et ubi confligere deberet, 48. 

Trinobi epiacopus αὐτονομίας juset patriarche nomen sibi vindicat, 33. 

Tzyrithon, magnzus charitularius, &5. 

Xerus metropolita Naupacti, 49, 

Acropolitee ab Allatio subjicitur, p. 146 — 186: ΙΩΒΛΟΥ JOELIS Chronographia compendiaria (4), 
res brevissime perstringens et successiones principum ab orbe condito usque ad captam a latinis 
anno 1204 CPolin, circa quod tempus vixisse auctor ipse videtur, certe non diu post scripsisse (a), 
post hanc chronographiam sequitur in eodem volumine pag. 187.199 Joannis Canani (5) Ἰωάννου τοῦ 

s Cont. Cave Hist. litt. SS. eccl., tom. ll, p. ) Vixiteirc. a Chr. 1421. V. Saxii Onom. II, 


sq. et qui ad eo laudantur (Hanr.) 
a Erst tom. CXXXVIII, Epi. 








967 GEORGII ACROPOLITA. 908 


Κανανοῦ διήγησις περὶ τοῦ i» Κωνσταντινσυπόλεὶ γεγονότος πολέμου κανὰ τὸ ζνιλ dro ὅτε ὁ) Άμον- 
pàz Πες παρίπισε ταύτῃ μετὰ δυνάμεως Βαρείας, καὶ παρολίγον ταύτην ἐκράτει, εἰμὸ ἡ ὑπέραγνς 
Μότηρ τοῦ Κυρίου ταυτην ἐφύλαξε Narratio de bello CPolitano anni ab orbe condito 6930, Christi 
1422, cum Amurat Beis (sive Amurate secundus. Turcarum imperator) cum fortissimorum militum 
ezercitu|in eam irrupit, quam et ezpugnastet utique, nisiimmaculatissima Dei Mater conservasset. Aitau- 
tem Cananus, urbem conservatam esse mira S. Marie ope, quee, violaceis amicta vestibus et super 
propugnacula deambulans, hostibus terrorem ac summam trepidationem incusserit. Ἐπειδὺ δε οἱ ἐχθροὶ 
καὶ πολέμιοι ὑμῶν δέδωχαν μαρτυρίαν τοιαύτην, πώνν ἐστὶν ἁληγέστατον τὸ θαῦμα τῆς Παναγίας. Ἔλ- 
γε γὰρ ὁ Μησαϊτης πατριάρχης τῶν Τούρκων, ὅτε ἡ πόλις ἐκπρόκιτό παρ ἡμῶν αἰχμαλωτισθᾶναι, 
ὡς οἱ σοφοὶ τῆς Περαίας tig τὸν καιρὸν τοῦ Μωάμεθ ἐψηφοφόρησαν περὶ τούτοῦ, καὶ εὗρον ὅτι εἰς τὸ ἔτος 
xai riv μᾶνα xoi civ ἡμέραν {54 Augusti) ταύτης τῶς pag ἡ πόλις παρ᾽ ἡμῶν πρόκειται κρατηθᾶναι, 
καὶ ἔμελλε τοῦτο γενέσθαι κατὰ τῶν δύναμιν τῶν ἀστέρων, καὶ τὴν τέχνην τῶν ἀστρονόμων, εἴ μὲ d qu 
ναῖκα ἐχείνη i ὀξέα φοροῦσα xai πιριπατοῦσα τοῦ κάστρον xci τῶν πβομαχιόνων ἐπάνω ἀβόδως τοῦ 
πολέμου τὴν ὥραν ἐκείνη ἀντέπραξε τὰς δυνάμεις τῶν ἄστρων xal τὴν τέχνην τῶν ἀστρολόγων, Πλὴν οὐ 
ἀπὸ γῆς, οὖδε ἐξ ἀνθρώπων τὴν δύναμιν εἶχεν, ἀλλ ἐξ οὐρανοῦ καὶ ἀοράτόν δυνάμεως Ὁμοίως καὶ τὰ 
στρατεύματα πάντα τῶν Τούρχων ἐσυνεμαρτύρουν ἑνόρχως τὸν Μηρσαϊτην ixtivov, καὶ ἐδιηγοῦντο πρὸς 
πάντας, ὅτι τοῦ πολέμου ri» ὥραν, ὅταν pk θράσους καὶ ὁρμῆς ἀκρατντοῦ ἔφθασαν tig τὰ τείχη τοῦ 
κάστρον, ἵνα ἀναβῶσι» ἐπάνω, καὶ διώξωσι τούς Ῥωμαίους, καὶ τήν πόλιν αἰχμαλωτίσουν, τότε εἶδον 
ναῖκα ὀξία ῥοῦχα φοροῦσαν, καὶ περιπατοῦσαν ἐπάνω τῶν προμαχιονίων τοῦ ἴξω κάστρου. Καὶ 
ἰδόντες, σκότος καὶ τρόμος xai φόδος ἂφνω εἰς τὰς ψυχὰς εἰσῆλθε τῶν πάντων, και πρὸς φυγὺν ἕδλενο, 
καὶ εἲς πόλεμον οὐδὲ ὅλως xai ἀπὸ δυνάµεώς τε καὶ τέχνης. Τῆς Ὑυναικὸς γὰρ ἐἑκείνης ἔγαδον τὴν δειλίαν, 
καὶ ἠλενθερώθη à πόλις, Cum vero hostes atque adversarii nostri hoc testimonio suo constabiliverint, 
multo verissimum est hoc sanctissime Virginis miraculum. Namque Mersaita, sive patriarcha (1) 
Turcarum,affirmabat,propostam tunc illisfuisse civitatem ad predam,quemadmodum viri doctiPerse 
etate Mahometi calculaverant invenerant, que hoc anno, mense, die, dieique hora urbem a nobis de- 
bellandam esse; et futurum id eratomninoastrorum vi et astronomorum artificio; sed mulierem illam, 
violaceis vestibusamictam,per castrum obambulantem,et super propugnacula intrepide,dum pugnainiba- 
tur, vim astrorum obtudisse, etastrologorum artificia:quamvis illa non a terraneque ez hominibus,sed e 
celoet invisibili potestatevimobtinebat. Similiter exercitus universi Turcarum jurejurando Mersaitee 
dictum confirmabant, et omnibus narrabant, pugna hora, dum cum audacio et impetu, qui coerceri non 
poterat, ad muros castri pervenerant, ut ascenderant, Grecosque fugarent, urbemque caperent, vidisse 
mulierem. violaceis vestibus indutam, deambulantem super propugnacula exterioris castri; qua visa 
statim tenebris, procella, timore, ac tremore correptos omnes in fugam se et non ab bellum dedisse, et 
vi influzuque illius mulieris formidinem sibi immissam, et urbem liberatam. Similiter traditum est, 
Heraclio imperitante CPolin precibus sanctissime Virginis liberatam ab obsidiones Persarum, quo 
spectat scriptum Grece et Latine editum a Combefisio, tom. 11 Auctarii novi, pag. 805, Ἐν τοῖς Χρόνος 
Ἡρακλείου Χοσρόης Σάρδαρον, etc. Sic Adolpho IV, comiti Holsatie, a. C.1227, adversus Danos pugnanti, 
aiunt, visam in nubibusS. Mariam Magdalenam (b)amceno jubare protegentem ipsius copias,dextraque, 
levata illis benedicentem, in hostes vero radios solares vehementius retorquentem.'Sed et Zosimus. 
ethnicus scriptor, lib. v, cap. 6, scribit, Alaricum, ne Athenas cum exercitu occuparet, deterritum esse 
conspecta Minerva, armata obambulante urbis muros et Achille, stante ante mcenia, additque causam 
illam servate civitatis neutiquam a se preetermittendam fuisse, utpote θεοπρεπῇ τινα οὔσαν, xai tis ἐὐσέθειαν 
τοὺς ἀκούοντας xaloupéviv. 






























(a) Quam hodie Mouftium solent nuncupare, 
hunc patriarcham Turcarum vocateliam p. 292. 
Ἀντὸς δε ó µέθιστος καὶ πολὺς παρ ἐκείνοι; ὁ 
γινὸς πατριάρχης ὃν εἶχον προορατικὀν καὶ προ- 
pir cepe Μηρσαίτας τῇ. aero unisce, 

pius idem Cananus memoratTurcarum καλογέ- 
ους sive monachos, etiam uno nomine Τουρχοκα- 
ἰογέρους. Similiter Chaliphas Turcarum Ursper- 





gensis appelat papas et apostolicos sue gen tis. Vi 
cissim [1 cui papa diceretur Il Gran. Turco 
Christiani, οἱ Mahometis Ill legatus  Leoninum, 
Galli:e regis ministrum, magnum Vizirium appella- 
vit, ut refert Tan. Faber ad Longinum,p. 11. 

(6) Vide Lambecium lib. u Rerum. Hemburgen- 
sium p. 41 seq. edit. prime. 


ANNALES. 910 








ΓΕΩΡΓΙΟΥ TOY AKPOIOAITOY ' 


TOY ΜΕΓΑΛΟΙ AQPOOETOY '* 


XPONIKH ZYTTTH 


GEORGII ACROPOLITJE 


ANNALES 


APTA ANNO CHRISTI MCCIV A LATINIS CPOLI USQUE AD EAMDEM ÁNNO 
MCCLXI A MICHAELE PALAZOLOGO RECUPERATAM. 


(Leone Allatio interprete.) 


— 


4] Τὸ τῆς ἱστδρίας (1-3) χράσιμον ! xai rp6 A — 1-3 Historie commoda, qui res gestas ante 
οἱ συγγραφάμενοι διωρίσαντο, xui ἅπερ ἂν — nosscripsere, oratione complexi sunt ; alia nos ab 


scriptio : Πόνημα χρονικὸν ημιτελές D. ἤ παροῦσα yoovuxd συγραφὺ τοῦ μεγάλου λογοθέτου τοῦ ᾽Ακροπολίτου 
ὃς ἔχτισε χαὶ τὸ μοναστήριον τῆς αγίας τοῦ Χριστου ἀναστάστως. Περιέχει ὃς τὰ μιτὰ τὸν ἅλωσιν τῆς 
αντινουπόλεως ἄχρι τῆς Βασιλείας τοῦ βασιλέως Μιχαὴλ τοῦ Ππαλαιολόγου A. Procemium tale 
D : Τὸ τῆς ἱστορίκς χοήσιμον x«i oi πρὸ ἧμῶν συγγραγάµινοι διωρίσαντο, καὶ ἅπιερ αὖ- 


Theodori Douse et Leonis Allatü nota. 


arima hic sunt, benevole lector, cum in ser- proprium possit videri. Sed est officii palatini no- 
lum inargumento libri, que virum etiam πάνν — men; unde haud scio an nomen proprium,quamvis 
remorari possint, ex utriusque nimirum in- pereunte officio, in familia permanserit.Qu& autem 
ia. Insolentes in sermone voces, res pluri- fuerint logothete parles apud imperatorem, ex 
adstruse. Difficultatis illius in causa sunt —Curopelate seu Georgio Codino petas licebit, cujus 
üitas, novitas, peregrinitas. Que tria sermoni — exstat eleganlissimus et accuratissimus de officiis 
i, rei obscuritatem adferre solent. Sermoni palatii politani et Magne Ecclesie libellus. Vide 
| ἃ vocibus vulgaribus et a seculi phrasibus — et JoannisMeursii Glossarium Graeeco-barbarum, ex 
it ; rem obscurathistoriw varietas, queet non quo disces variis fuisse dignitatibus nomea hoc 
1 hic distorta esl et implexa. Sane accuratio-  appositum.Erat e palatinis (ut ecclesisticos preeter- 


mporum et rerum distinctionem desidero. Sed eam) 
admodum illo evo omnium rerum et imperii 
sio erat distractioque et quasi chaos quoddam (1-3.) Veteres fere omnes ac recentiores historici 


ium, ita etiam existimo hanchistoriam. Que — id ex animo accurarunt, ut ante alia lectoribus 
!nesemper cum lineiscertareteL opimum pa- — historie, et preecipue quam ipsi tum scriberent, 
1blattis preeberet,manum admovi extergendis B utilitatem miro verborum apparatu proponentes, ei 
rdibus et obscuritatibus explicandis Quodsi — quasi illice blanda sque ac impulsoria legentium 
mnia, quorum equidem imparem mefuisseli- animis pellectis, ad sui lectionem vehementius in- 
9rofiteor,aliquid me tamen assecutum spero. — flammarent :utilitateenim videntur omnia probare; 
ne fefellerunt in tanta obscuritate, excusabit ideoque non incongrue Ovidius, 1 de Ponto, 
quisquis humanusest.Prodititaque(quodfelix — Ipse decor recti, facti δὲ prazmia desint, 


imque sit et utile reipublice litterarie) mea Non movet ; et gratis pamitet esse probum. 
studioque nunc primum ex pulvere situque— Niínisi quod prodest,charum est. En detrahe menti 
; et vindicatus Georgius Logothetes, auclor Spem fructus avida, nemo petendus erit. 

[uam aspernandus et meliore (Hercules!) fato | At reditus jam quisque suos amat, et sibi, quid si: 
isimus, qui rebus gestis quas memorie prodit Ut:le sollicitis computat articulis. 


iterfuitsolummodo, sed plerumqueetpreefuit; Idque cum alii fuse abundanterque peregerunt, ait 
non obscure alibi ipsemet indicat. Quid plu- . hic auctor nolle se nunceadem ilerare,ne videatur 
opus est?Quantlisuoevohabitus sit, ostendit eamdem cantilenam canere.Nec alia ratione suam 
im propius novit,maximinominisetdignitatis ^ exorsis est historiam Polybius. Procemium hoc 
egorius Cyprius, preeclaro illo et pene invi- inscio editum est a compilatore, licet fere omn'a in 
elogio, quod operi preefiximus(a). Uttaceam — eamdem sententiam efferantur, quem edidit Dousa, 
m logothetee quee summa fuit apud Grecos — ut quilibet ex se animadvertet. Nos tamen codicem 
atores dignitas ; de qua mox infra quedam — nacti absolutiorem, prifationem illam in corapila- 
j sumus. Dousa. C tione exhibuimus, quam ex eo exscripsimus fere 
it. ΛΟΡΟΘΕΓΟΥΊ. Logothetes auctoris nomen — eamdem cum hac nostra. ALLATIUS. 


Extat inter alia scripta Gregorii seu Georgii tom. CXLl. Eprr. PATROL. 
PATROL, GA. CXL 91 


91 GEORGII ACROPOLITE. gio 


illisqueeipsisin mentem venere non suggesserim(s: À εκείνοις inf) 0ev εἰπεῖν, vx) ἂν καὶ usto ἐοεῖν ἔχομεν . 
quid enim post tot scriplores. qui totum quod in — :( &o ἂν καὶ εὔσονιμεν χαινύτέουν VOTAR τοση;- 
historia est bonum monumentis edilis deinan- των :9:95084v:»» καὶ πτύμπαν χαλὸν τῆς στο 
TOL ἐχεῖνοι εἴχον ἄν ειπεῖν ATO των πρ θέντων aueh truck. τχντκα [Az νυν Ron UTER i059, των ἑστορίαν Tuy SA- 
Ναμένων ως ενὸν τὸν στ”λον ἐκόμενοι, καθ UuLuETXE TY) καλο τὰς ιστουίας εὐέλοντες ἔπαχονειν. Καινοτέρω» uvas 
προχειμένων πραχβέντων TX Ur) κάὶ usa ἔτι 29 εν συ ραφῷ ππονθδε)ομέκων γαινότερον τω αίνει πως 
γενέσθαι καὶ τὸ ὠφέλιμον * ἐχείνα γκο vov Σι ησυμεύκα gd qe αι πολυτοηπως πολλοι ETC TU) ἐνλεξκασνοι vni 
αναμαθοντες τῶν αλήθεια τῶν πεποα/ένων. Οι μεν οὖν των σν/γοκγέων α’τὼν οΏλος πεποίηται τῶν KO 9. T OX 
τῆς γενέσεως 70) παν-ὸς κοξάµενοι, f; ἀπὸ αξιολοο» ποχῆς. ως ΙΙξεοτων, Ελλήνων, Ῥωμαίων ᾧ καὶ Κων. ἔκακττος 
πρὸς τὸν σκοπὸν εκν-ου 7^ οικεῖου ITUR REO EVA: σὸ//ραµκ. Ην d' vj vire τὰ τᾶς σο /οαγῆς πμ ων ἔτται, 
τούτο LE? ως πολλοῖς συ Σοκ ενα. τοῦτο i OT! ποης κ) ΛΑΥ/)ου- «υτι) 20:874, ui, xut 7, αεῖς αντια {ης τν τὲς τή», 
ἀλήθειαν ἀδικήτωμεν, ὡς οι παραχαοχται 5 οι τή Βατιλικὰ χέρματα Άν ααινομῖνοι, Οὔτε yov» ymo τυα χαὶ 
πολυχρόνια ασὰγειαν ἔροντα συ:/γράφειν EU EU τομεν. οὔτε προς χάριν f; rc sto Ἡ φ/όνον, T, ἄλλων τών συσεικ- 
ζοντων τὴν ἀλὴθειαν xt πιθανώς Y, καὶ διαλεκτιχως ἄλλα αντ «λλων ἀναπ]αττοντων, Y, καὶ τὰ μὖ Ὁπκοξαντα 
ῥαυνμαστὰ μὲν αλ ϱ) πιστά τῇ φύτει αναττλαττηντη. 5 καὶ τκ ULLA με/αλννοντων Ὦ καὶ τὰ μεγάλα. σαι νοντνὸ 
τῇ πανδήµω ῥητορικῇ, ἀλλὰ QUARE τή PUE καὶ ἐπί τοῖς Κουνοις ειπεν ἡμῶν πεποα/ωενα. ἐξ ὤν αλλα Hin 
ἀπὸ τὼν ἀχριρως ειοτων LX0, X5 και πετ) το ηνορά µεύ, ἄλλα QE καὶ XD τη µια κ άτων σπουβαιοτέοων, κα 0: Xx 
εἴδομεν καὶ ἐνωτισθγωεν. νξα εἰπεῖν καὶ πούτγατα. ἐν οἷς X) ELA μνῶς ἁνα"/οχψεται. ως ἐπί στήλες 0 X)00UX; χαὶ 
τὰ βατιλικὰ ἀπεικονίσματα τῆς μνήμης χκοιν ἐπὶ στηλών T) ςω/οαφηύμεία  πλατττόαενα d; ε//λνφοµενα, ἃνα τε 
τούς πολνανδρείους ζόπους χαὶ νοσους καὶ συνε)εὖσεις TETE OUT EU, €4£7 7 Y Μωμένα τε χαὶ ἰσχυοῶς ἐνιζουμένα. 
᾽Αρχὴ δε ημῖν γενέσθω τον παροντος τν) /οκμματος τῆς ιστορίας αἸωσις Λατίνων 5, Tí; πασὼν μὲν πολέων εὖτν- 
χεστάτης, προχαθχµένης χαὶ βασι) id ος τῆς Κωνσταντίνου (4/.του Βήύξαντος ποτεινὺν δέ δυστυχεστάτηςιὡς ἑαφυλίαις 


Theodori Dousa» οἱ Leonis Allatii nota. 


eam) ὁ λογοθέτης τοῦ γένιχον. ἰὰ est mrarii. Erat. Gallis et. Belgis, πολις πήλεων καὶ βασιλέων εστία, 
et ὁ τών οἰχειακώ», qui alias xovoz-eo. Erant pre-  felixantealiasetregina urbium dicta,est, nomenque 
terea ὁ τοῦ δρόμου, ToU στοατιωτικοῦ. τῶν ἀ/ἔλων, — propter excellentiam Urbis et Novre ΒΟΠΙΣΡ meruit. 
τῶν σεκρέτων, qui postremus Nieelie Choniatie in. Nam Byzantium vetus nomen nemo paulo humanior 
Manuelo Comneno, lib. vi, etiam  x«/x&z»t3; — ignorat, situmque ejus, nempe ad Eosporum Thra- 
dicitur. Inter omnes autem excellebat ὁ ué7;«;7?;o- — cium, imperii Occidentis quondam (et etiamnum 
θέτης, ejusque munus cirea mandala bullasque — hodie, sitta Tureorum tyrauniden nominare liceat: 
imperatoris et alia (quee functio quiestorisest) occu- — caput. Hiec augusta et regia. urbs, veteris Rome 
pari. Que cum singula diligentissime ab amico illo — (quee et septicollis uti hrecerz43ovos Greecis) semula, 
nostro prestantissimo explicata sint et notata, su-— mundi miraeulum.orbisepitomeac rerum dornina- 
pervacuum esse dixi ea liic repetere. eum ad satie-.— tum teinporis in flore suo non immerito Martialis 
tatem illinc haurire quisque possit, Quedam etiam — versibus compellari potuit : 
ita suppeditabit summus jureconsultus 

Baud protrta euppeditabi etmars jurecontili* B. Toprarum den gentiumqre oma, 

ui est De discussoribus, id est, 1. C. interprete, Cui par est mihit et niit. secunaun, 
logothetis - et discussores a esse veluti cognitoreset — Enimvero hoc Judieus scriptor testatur, Benjamin 
disceptatores rationum fiscalium a^ alis traetata-— (inquam) Tudelensis in. /tmerario suo, ubi se 
rum veletiam rationum publicarum.Novella Valen-— Cpoliimn venisseet inter alia urbis admiranda vidisse 
tiniani De indulg .reliq. refertdiscussoresim provin-— Blachernas adlittus maris, opusimp. Emmanuelis, 
cias plerumque proficisciambitiuneet suffragio poti-.— scribit : eo, inquit, oco vidi res narratu incred- 
usquam merito velelectione certu,etingressosstutm — bules. Deferuntur enim inillud palatium quotannis 
expetere cohortales atque etiam scholares. Exhibet — tributa.quibus turres implentur coccinea purpurta- 
ibidem virsummus,leg.1* ex ΠΡ. νι Basilicon queeex-— que veste et auro. itautnullibi terrarum par stru- 
sulabat. Cujus capita precipua lhuee suntzNVon mitti cturze atque dieiliurum exemplum inveniri possit. 
in provinciasdiscussorem sine auctoritateprincipis; — Affirmatur autem. ipsius solitus civitatis vectigal, 
discussis apocham sacram vel a discussore dari ; — ex foris por!u ac mercatorum tributo. collectum. 
sumptus solatiaquediscussorem sive lugotheten ha- — ad viginti millia aureorum in singulos dies acce- 
berepublico,nihilcaperea collatoribus.|]iscussorin — dere, Vixit hicauctor ante 400 et quod. excurrit ap- 
Novella Valentiniani s. d.. inspector vocatur; sed — nos. Nicetas Ghoniatesnon unoin loco nobilissimam 
Írequentius λογούετης dicitur. Procopius, lib. n hane urbem mire praedicat, sortemque ejus jam à 
De bello Gothico : "Ws ὃς Αλέξανδρος τις ἐν Bobuvrvo ο Latinis eaptie deplorat: vide imprimis elogium ur- 
τοῖς Óxpociot ἔγεστως λόγισμοῖς: 204906757 ἕλλη- GC bisin Alexio Duea Murzuflo. Habet in κειμχλέοις suis 
νίζοντες τὸν τιμὴν ταῦτην οχαληύσι Ῥωμοῖῳ. ὰ Bonaventura Vulcanius V. €. optime de litteris 
vetustis Glossariis discussor alias redditur τοάκτωο — Greecis meritus, Gregorii Cvprii patriarehee | Cpoli- 
στρατιωτης, alias λογοβέτης. Quo autem. munere ex.— tani descriptionem et encomium illius urbis, Emma- 
iis omnibus noster Georgius functus sit. haud satis — nuelis prieterea Chrysolorie epistolas, quibus vete 
mihi hactenus compertum est. Quareillud medium — rem et Novam Romam inter se accuratissime com- 
relinquo. erudito lectori investigandum. Discutien.— parat. Exstantque vulgo Petri Gilii de topographia 
dum itidem doctioribus relinquo unde Acropolites — Cpoleos et de illius antiquitatibus doctissimi com- 
dicatur. Acropols Libye urbs et 1ο apud — mentarii. uti et deBosporo Thracio. Imaginem vero 
Stephanum Ett nograpbum beri:e Asiatieie etiam — hujus amplissiuxee civitatis videre qui volet, adeat 
urbs Daoni, hb. xxxvn. diversie alieitem Acropoles.— is academie Lugduuo-Batavie. bibtiotheeam, ubi 
Acropolis quoque arx Atheniensium : Athenieenin | Turcica Cpolis in tabula 11 circiter pedes oblonga 
in tres partes sive regiones distincte olim et üivisie, — manu Melchioris Lorichii felicissime delineata visi- 
Acropolin,Astu et Pirieeum portum: Hine nonneno — tur, De eadem non paucaetiam inepistolis etitinera- 
fortassis satis putet constate auctorem hunc fuisse — riis suis memorie produnt amplisimus Augerius 
Athenis natum, Aliis aliter videbitur. Dovsa. Busbequ us et ornatissimus frater meus Georgius 

(&) Τῆς Κωνσταντίνου. Cpolis et ab aliis seripto- — Dousa qui annis superioribus. dum vita Deusque si- 
ribus, antequam caperetur a Latinis, id est ltalis, ^ nebant, Cpoli cum esset, ex Georgii Cantacuseni, 


κ. 


913 


ρίας ἀπογηναμένων» ἐν τοῖς σφετέροις 

. ^. ^ - . * , 9 - » 

Git) ; τάχα δε ὃ πλέον ἐχείνων ἓν τοῖς νυν προχειµέ- 
e - LPS 4 w - a μα . »" 

νοις ἡμῖν Au» ἅξιον, τοντο '& ἄν τῆς ἨΠμττέρας 


χαχοίς £v-U /0UGT,; 


ANNALES. 


Tk 


συ/]οάωυα A darunt, inauditum aut cuiquam novum aífere- 


mus ? Verum quod A in re proposita dictu dignum 
a nobiscensetur,id scriptioninostrae praeponemus, 


και ποά/μασι "itrovixOl, xGUZ ειπεῖν χυχλομξρως καὶ ἀπανταχόύεν πολιορηθεισης, ivai 


τὴν τα2της χάραν (3) εἴπω τὴν χοµόέσσαν καὶ χαοίτων συρµάδας τὰς παντοίας Χλινουσι, καὶ διαμεοιοῦνται 


Theodori Dousa et 


viri magnielLimperatorio stemmate oriundi, biblio- 
thece mss.codicibus sie satis instructee servitute Ge- 
orgiumlogothetam nostruui redemit ; cujus prime 
editioni, lector, si equum te ac faventem sensero, 
communicabo tibi post non visas hactenus et a 
multis expetitas Joannis Zonar epistolas theolo- 
985, rarum mihique charum opus. Quibus et alia 
ortasse asuccedent. reliqua mihi adhuc ex libris 
mss., quos secum P. M. frater meus Cpoli advexit. 
Caeterum viri illustris Hesychii Milesiielegantissimus 
libellus Derebus patriis Cpoleos,quem recens amicus 
nosterJoannes Meursius Grieece et Latine primus vul. 
gavit nostique eruditissimis illustravit, nonest sane 
pratereundus,quiniino ambabus manibus amplec- 
tendus. Videaturetiam hic eodem tituloconscriptum 
opusculumelegans Georgii Codini, origines Cpolita- 
nascomplectans, quod frater meus GeorgiusHeidel- 
bergee olim inlinguam Latinam ex Greeco transtulit, 
et postea ab amicisibidem typis descriptum est, 
iterato deinde editum notisque eruditissimis au- 
ctum opera ejusdem Meursii. Dousa. —tpolis lau- 
des et encomia passim ubique prostant;in cujus 
laudibus Gracifere omnes et Byzantini preeipue 
multiloquaces merito habiti sunt, et garrisse adeo 
ut nequecaput neque pes sermonis unquam coin- 
paruerit. In tantam urbis felicitatem addam et ego 
nonnulla, que quia non edita et rara. ideo gra- 
tiora curioso lectori accedent. Aimonius Sophista 
Orat. Eucharist. in Jufianum imperatorem inter 
alia: Σε dt οὖδε νῆσον, οὖὐδέ τινα πὀλιν. &q οὕτω χκλοῦ- 
σιν ἄνθρωποι, αλ) ἤπειρον ὅλην ὀλίγον δεῖν πὀλιν ποιήσασαν, 
τίς ποιρτὴς b λογοσυθέτης οὐχ Gv εἰχότως ὑμνήσειεν ,θαυμα- 
ζομέν σου x«i τὰ otra πάντα Σὺ µιν vp Εὐρώπης 
αρχἠ, σὺ δὲ xai πέρας καθέστηκας, σὺ δὲ xai ᾿Ασίας τὴν 
ἴσην μοῖραν χεχλήρωσαι. Xoi μὲν Πόντος χύµασιν ἴστα- 
ται, εχ σοὺ Ot Αἰγαῖος γεννάται. Σὸς δὲ καὶ Ὑείτων ὁ µέ- 
pus Βόσπορος. πορβμὸς πάσης μὲν ποιήσεως πάντων δὲ 
όγων ἀγώνισμα, ὥσπερ OLG καὶ προμαντευόµενος ὡς χαὶ 
δ ιο)ενῶν βασιλέων φύσιν χολποις τοῖς εαυ- οῦ. τιθηνήσαιτο" 
λέγεται γὰρ "Io τὴν Ἰνάχου χρίσει Λιὸς εἰς Bou» ἐκ παρ- 
θένου τὴν ἑαντῆς φύσιν ἀμείψασαν νήξασθαί τε ταΊτην 
τὴν θάλασσαν xci δοῦνάι τῷ πορθμῷ χλῆσιν τῆς τότε 
τύχης τὸ σύμθολον. Τὸ δὲ σὀν M 5 κάλλος τίς ἂν ὃ 
µεγέθει λόγων ὦ xaX) χατὰ τὴν αξίαν ὑμνήσειεν;, Αοδα- 
μένη γὰν ἑκμέσου, etc. Constantinus Porphyrogenne- 
ta orat ds translat. reliquiarum divi Joannis Chry- 
sostomi: Καϊκαυχήσεως στέφα»ος 725 ὑποδεξαμένης με/α- 
λοπόλεως. OU γὰρ ἔδει τὴν τοσούτοις εὐθηνουμένχν καλοῖς 
καϊτοσούτοις ἐναγλαϊνομένην ἀγάλμασιν ἀρετῆς olov ηχρω- 
τοριάσθαι περὶ τὸ Χαιριώτερον καὶ τὸν οἰχεῖον περιχοῆσ- 
θαι κόσμον. Et val τέχνα πολιτείας εὐγενοῦς 79 καὶ φιλο- 
σέµνου. τῆς εὐδαίμονος πόλεως εὐτυχίστατα θρέµµατα, 
καὶ γεννήµατα τῆς τιµώσης τὰ τίµια λογοις καὶ πανδή- 
οιςεορταῖς τεχαὶ πανηγύρεσυ, Constantinus Manasses 
lib. m Odeporici ; 


Ὦ γῆ Βυζαντὶς, à πὸλις τρισολδία, 
Ὀφθαλμέ τῆς γῆς, χοσµε τῆς οἰχουμένης, 
Τηλαυγὲς ἀστρον, τοῦ κάτω χόσμον λύχνε, 
'E» goi γενοίµμην xat χατατρυφἠσατµί σου 
Σὺ x«i περιθάλποις µε xat δισξάγοις 

Καὶ μητριχῶν σῶν αγχαλων μὴ χωρίσαις. 


Auctor Vite Joannis Acacii: Πνεγκε μὲν à» πασῶν 


Leonis Allatià nota. 


B 


C 


D 


πολεων X&uovi αὕτη ἵγε τῷ πάσας μῖν παντα 
. - ^ m .. ep Ὁ . * . , 

χον της παντοοαπῆς αλλονων εἴλδεσιν υνπεοαιρειν παντας 

εἰς εὐφημίαν κινεῖ, οὐδὲν ὃς ὕττον ἐξ ὦν η ωοίρησξ μὲν τὴν 


ἀρχὴν οἰχκιστὴν XX ἀρχτἔτην τὸν «ἀοίδιμον ἐν 
Βαπιλεύσι, τὸν κοηπὶδκ εὐπεθείας ἜἛλλησι καὶ 
βαοθώροις καταθαλλοµενον ἐπιγράφαπτύαι, εὐμοίρησε 


δὲ τοῖς κορυφαίοις 17 σποστύλων ὀρέξαι μὲν χειρα φιλο- 
ἔενον, οὗον δε οὓκ ἁγεννῆ τῷ θείῳ τεμεῖν xnpüyuuct, ἐν- 
τανύα μάλιστα τον Βυδαντίου, £6 ο νὺν ἐπαινούμενος τὸ 
στάδιον ἑαυτῷ τῶν ἄθλων ἐπήξατο. Aui ὃ εντευύεν µαρ- 
τύρων µήτηρ καὶ τροφὸς ὀνομάσεσθαι, $ πασα μεν 5 καὶ 
θκλασσα υπήκοος, πάσα δε Όπειοος καὶ 71) νησιὼτις παν- 
ταχοῦεν ὡς «nó κύχλον ῥέπει πρὸς χέντρον βασιλείοις επο- 
μὲνη νξεύµασιν,ἀφ᾽ ἧς σοφία x«t διχκιοσύνη πᾶσα πάἀσαις 
πηγάζει ψυχοῖς. ΙΙάντων δὲ πρακτέων ἐσμὸς θεµιστεύε- 
-αι, τὰ μὲν ες ψυχὺν ἐν θεού µοίρα, τὰ à εκτὸς ἐν ταξει 
πατρὸς εὐφυῶς τεταγµένης. χαὶ ὡς ἔπος εἰπεῖν αντὶ κοινού 
Ἰρήματος ἅπασι τοῖς ὀμµοπίστοις τελούσης. "Hv εἴ τις 
ποιγτὠν θαυμάςων ετύὠ/Κανεν, εἴτα πρὸς τοῖς ἄλλοις ἐγκω- 
ίοις καὶ θεόδµητον ἑτόλμησε προσερεῖν καβάπερ τὸ 
Ίλιον δεδομῆσθαι μυθεύεται, μολις ἂν ἔτνχε τῆς ἀξίας, 
ἧς αγοράς τε καὶ μαρτύρων εστίας καὶ ναων χάλλη, καὶ 
περιῤολοις, XXL τ᾽ ἄλλα, τοῦ παντὸς εἴδ η κόσμον καὶ µεγέ- 
θους ὑπὸ τε φύσεως χαὶ τέχνης χκεχοσαηένα,τές ἂν εξής, 
εἰ μὴ στοµατα δένα καὶ γλὠσσας καθ " Ὄμπουον έσχηκως, 
δύναιτο χαταλέγειν; Ὅπως μὲν τὰ κατὰ τὴν χὠραν Ὑξεωρ- 
Πίαις κοσµοίη, καὶ TOV τε ὑπαρχοντων ἐπιχαρπίας καὶ 
ετέρων κτῆσιν παντοδαπων didoir, £y f, παίδων τροφαὶ 
xai παιδεία κατὰ νοµον Χοϊστιανοῖς πάτριο», -αὶ 
ξένων ὑποδοχαὶ, xai βεοαπεῖαι ανδρών εὖα/ὼν κατὰ τὰς 
θανμασίας µκλιστα διατάξεις τὼν ἱξρων μαθητὼνν εν d) 
παντοδαπαὶ δι) ἔτους τῶν ωρὼν πρρσοδοι ἑἐροταὶ τε καὶ 
πανηγύρεις καὶ θυμηδίαι φέρουσαί τινα τοῖς πένησι Ψνυ- 
χαγωγίαν. Ετι ó ἐκκλησίαι καὶ νόμοι καὶ Quac ci pua. 
x«i οσα 01) χαθ ἔχαστον ἐν πὀλεσιν ετέραις ἔστιν ιδεῖν, 
ἐνταῦθα εὗροι τις πάνθ᾽ εμοὺ τὰ παν-αχοῦ γῆς σπάνια. 
"Quat! ἐοιχέναι τήνδε τὴν πὀλιν χοινῷ τινι τᾶς Ὑῆς ἔργα- 
στηρίω, μᾶλλον O^ ἐνταυθά ἔστι τὸ κοινὸν ἀνβρώπων ἐμπὸ- 
ριον καὶ X, xoti, τῶν ἐν γῆ φνομένων διοίκησις. Tloos £v 
ἄγεται mU ὅσα πολλα ταῖς ὥραις φύεται, τὰ μὲν 
ix τῆς πέραν Ὠπείρουτὰ 6) £x θαλάττης, τὰ d' £x -ὼν ανω 
xai χάτω Μυσών, τὰ d" ἐκ τῆς Σχυθὼν ἐρημίας παραδὀ- 
ἕως εἰπεῖν, καὶ Θεμισκύρας τοῦ τῶν ᾽Αμασόνων πεδίου. 
Καὶ ὡς ἔπος εἰπεῖν πάντα πανταχόθεν, τὰ μὲν d) ολχκά- 
δων, τὰ δὲ δι ὀχημάτων, τὰ δὲ τρὀποις παντοδαποῖς, 
ὡς εἰς κοινὸν χαταγωγιον συῤῥεϊῖ, ὥσπεο τοὺς ποταμοὺς 
ὁοῶμεν αὐτομάτως συνιὀντας εἰς θάλατταν. *E»0' ιδεῖν ἔσ- 
τιν, ὡς οὐκ αλλοθι τοὺς οὐχ ἅττον κτήφασιν ἔγγείοις ἡ 
ναντικοὶς ισχύοντας. Του /ξ μὴν λιμένος, Dict) τε xal 
χάλλος καὶ ufy&Üog, καὶ ως EQ μὲν τῶν DL xat 
νεωοίων, εν 0t νεωσοίκων an τὰς ἄλλης χΧατασ- 
χενῆς καὶ Κοείας καὶ τῆς εξ ἄχρων εἰς ἄχρα διαθκ- 
cis, 000 ὀλοκληρον ὡς ἀληθὼς θάλασσαν εξεῖναι, 
μὴ λιμένα καλεῖν, £90 εὐχεοὺς piv ὁ ἔκπλους, εὖχε- 
ῥέστερος 


(8) Ἵνα τὴν ταύτης χαραν. ο toia periodus 
luxata est οἱ distorta : sensus quidem commodus 
inde elici potest, sed verba corrupta sunt. Cujus 
loci nedicinam, ul et aliorum quamplurimorum in 
hoc libello, in aliud tempus ditferre et felicioribus 
ingeniis relinquere quam tricas nectere Tellenas 
consultius putamus. Dousa. 


975 


GEORGIU ACROPOLIT/E. 


916 


rebus scilicet novis objectis nullique scriptorum Α 7/^/,5ss;. προθαλούμεθα. [P. 2] To δέ ἐστιν ὅτι καινο- 


enarratis novam quoque utilitatem nobis accedere, 
cum ea in cognitionem hominum veniant, quorum 
fluxo et popularis strepitus diffuso rumore veritati 
non recte consulitur. Qui itaque res nostras histo- 
ria prosecuti sunt, alio atque alio initio facto rem 
inchoarunt : ex his enim nonnulli ab orbeipso con- 
dito, alii a preeclaro quopiam sive Persarum sive 
Grecorum sive Romanorum sive alterius nationis 
imperio exorsi, ad exitum sibi propositum scrip- 
tionem propriam direxerunt.Nosetiam nihilominus 
narralionem nostram prosequemur. Res quippe 
actas earumque cursum ab orbe condito multi ac 
siepe pertractarunt. Neque hic opere pretium erit 
disserere quantum illi in rerum gestarum serie, 
regionum excidiis, urbium seditionibus, bellis com- 
missis, captivitatibus, 5 victoriis, cladibus et 
hujuscemodi generis aliis asserendis inter se dissen- 
liant. Cum enim varia sint ac multiplicia, adeo ut 
neque victoribus ipsis, ut ipse suspicor, innote- 
scant, qui fieri potest ut incorruptam fidem nu- 
damque veritatem ablhistoricis exspectemus ? Imo 
scriptori qui fama plurimorum celebrantur assu- 
manda sunt, ni veritatem quemadmodum qui obo- 
los frustulis depravant autadulterant, contaminare 
velit Non itaque gratia aut invidentia, non amore 
aut odio, sed cognitionis tantum causa,ut ne qu& 
a nonnullis gesta sunt, sive illa prava sive bona, 
memoria hominum dilapsa oblivione, quc tempore 
τὸν ταντης πλουτισμὀν. 


Τέρων ἡμῖν προχειμµύων πραγμάτων, ἆ µήπω τις ραφῆ 
παραδέδωχε, καινότερον συμβαίνει εἶναι καὶ τὸ ὠγέλεμον, 
ἐκείνων ἓν γνώσει τῶν ἀνθρώπων γεγενηµένων ἅπερ ὁ χύ- 
d av ῥέων λόγος οὓκ ἀληθῶς ἀποφαίνεται. Οἱ μὲν οὖν τὰ 
καζ ἡμᾶς ἱστοριχκῶς συγγραψάµενοι ἄλλκν ἄλλος πεπκοι- 
Ἄνται τὴν ἀρχύν" οἱ uy 4*0 αὐτῶν ἀπὸ τῆς τοῦ κόσμου 
Γενέσεως ὥρξαντο, οἱ δὲ ἐξ ἀξιολόγου τινὸς ἀρχῦς, ὃ Πιρ- 
σῶν 5 Ἑλλήνων $ Ῥωμαίων ἢ ἄλλου οὐτινοσοῦν τῶν ἐθνῶ», 
ἕχαστος πρὸς τὸν ἑαυτοῦ σκοπὸν τὸ οἰχεῖον χαταρτιδόκε- 
vo; σύγ/αμμα. Καὶ Ὁμῖν οῦχ ἔκιστα οὕτω τὰ TÉG σν/γρα- 
φῦς Τελεσθέσιταί. Τὰ μὲν γὰρ ἀπ ἀρχᾶς εγενημένα τς 
T0) χοσμον Ὑενέσεως πολλοῖς τε καϊπολλώκις ἐξιστορέθς, 
02 χρὺ δὲ λέγευ καὶ ὡς πρὸς ἀλλήλους οἱ πλείους {ναντι- 
φώνησαν τὰ τῶν βασιλέων συγγράφοντες, ἀλλοιώσεις τι 
χωρῶν καὶ πόλεων στάσεις καὶ πολέμων συῤδέξεις καὶ 
ἀνδραποδισμοὺς xci νίκας καὶ ἧττας x«l ὅσα ταιαῦτα 
συμθαίνει τοῖς καθ᾽ ἡμᾶς. Πολνυσχιδῶν γὰρ τουτωνὶ τι- 
λούντων καὶ μηδὲ παρ) αὐτῶν ἴσως τῶν ἐἑνεργούντον γι- 
νωσχοµένων,σχολῆ Υ ἄν τοῖς ἐξιστοροῦσι τοῦ ἀ) ηθοῦς πα;- 
τάπασι γενήσεται Q ἐπίτενξις. Ἐκ τοῦ μᾶλλον δε χεὶ 
ὅσα τῇ χοινῆ φήμη :νωοιδεται,ταῦτατὸν ἐξιστοροῦντα πα. 
ραλήψεσθαι δέον͵εἰ μὴ ἀδικεῖν οὗτος ἐθελήσειε τὸν ἀλύθειαν 
ὡς οἰτοὺς ὀθολοὺς χερματίοις ἑλλυμαινόμενοι 2) καὶ παροχα- 
ῥράττειν βουλόμενοι, Οὔτε γοῦν πρὸς χάριν οὔτε πρὸς φθὶ. 
νον ἀλλ᾽ οὐδὲ πρὸς pico, $ καὶ πρὸς εὔνοιαν συγγµ 


Ἡν dr ἁἆλωσιν δουπήσασαν ταραχαῖς πολέμοις ἀνδφοκτασίαις, αἰχμαλωσιαις 


καὶ ἐνωτισθεῖσαν ἀπανταχοῦ ἔθνεσιν, ἅπασι καὶ σύμπασι φάναί, φήμη, ὡς θεά τις χαθ "Όμαρον (6) καὶ αὐτὴ, και 
τὰ πρὸς Κλλήλους ἐρωτήματα τὰ συνήθη ἄνθώπων καὶ διηγήματα ἐποίησε νώριμον καὶ διάδηλον, 


Theodori Ώοιδαῷ οἱ Leonis Allatii nota. 


ἔστιν χὰν ταῖς θνάλλαις καὶ καταιγίτιν, ὅτι χαὶ τὰ τῆς 
γῆς θεμέλια κλονεῖσθαι Φοκεῖσθαι δοκε. Ταῦθ) arai 
πάντα XXX τοῦ παρήχοντος εἰπόντας ἐνίους ἀποχρώ- 
ντως ἔχει σγίσιν Ὀγεῖσθαι ἀνδοῶν ἂν dq }ίαν 
ῥαστωνενομένων πρὸς τὰ αλά. Ὡς ἐκ πάντων τῶν 
yt εἰνημῖνων συμθαίνειν τὴν βασιλίδα τήνδε τῶν πὀ- 
MeV περιττῶς ἀμφοτέρωθεν κεχοσμῆσθαι, τοῦ τε Ἰαχεῖν 
τῶν ἄλλων διαφερόντως ἱστίαν καὶ ἠῶκον τν/χάνειν βασί- 
):tov και νίχην ἀνἐλέτθαι γατὰ TTG), καὶ τοῦ διὰ πέσης 
τῆς T ἔνδον τῆς T ἐκτὸς ἀοίστες καὶ ἀλέχτου κατασχενῆς 
Ti xXb τὸν ἄλλων πλεονεκτεµάτων ἐκνικῆσαι καλλίστην 
καὶ ἵ γεκωνικωτάτην ἒίναι τῶν πόλεων ἁπασῶν. Τό γε μὲν 
T&wÜ' υπιραῖρον ἀπείροις μήχετι πούσχημα, XV T, 
χοινὺ τῶν εἰς Νοιστιανοὺς τελούτνων φιλοτικία, ὀγθκ- 
Apol; tz κόρον 02x ᾖἔχον Οαὔμα, CT εἶναι τοῖς 
ὀρῶτι καὶ μόνον μείζοσιν εὐθὺς τὴν νώωην ἐντεῦ- 
0z» eria Dan, 0 v1; ἔστηκὲν οὔτος μεσσηὺ [LITT 
ποιητὴς ἂν εἶπε, καὶ οὐρανοῦ ἀστερότντος, κατὰ τὸν 
Ὁμηρικὴν ἐπὶ Ἱῆς μὲν βαϊνουσαν εις d" αἰνέρα φ0άνοῦσαν 
£ot7. Άτλας τις αλλος ερος, οὐχ 0200707 χατα του εσπε- 
pto» τὸ δοκοῦν ποισταῖς χίονος vigor τρόπο», ἀλλὰ τὴν 
Un 6200757 πουτονσύω» διὰ τῆς ε’οιχονσης (476) χάριτος 
καὶ δννέμεως ὡς πο) ὁ κατὰ Ἡαλαιστίνην τὸ Ἱονδαίων 
φ»λον προϊν ti; £u; τὴν ἐκεῖ χάριν κατὰ θεοχτονίκς 
μεταπεσεῖν ἔκτισιν. Ov πολλοὶ μὲν ὕανησαν ἰλούσεως καὶ 

εγεθονς xvi χάλλους ἁραρύτως xci ὀλοχλέρως ἔχοντα, 
πολλοι ο ἐθοῤνησκν οὕτως καὶ πτώσεως, ὡς νῦν 
ὁρᾶται, φεῦ, ἔχοντα. Ἱρολέγω δ᾽ ὅτι καὶ πλείους ὑμνήσου: 
gt, Ὠνίχα ἂν ὁ κόσμος αὐτῷ καὶ d πρὶν ἀξία καὶ χα- 
τάστασις εὖ ποιοῦσα) επανέλθη. Ὃν χωρὶς τῶν ἄλλων 


ῥέστερος d' ὁ κατάπλους. Ἔνθα /αλήνην Βαθεῖκν εὐοεῖν C πολλῶν καὶ µε/άλων, τῶν τε λελεγµένων καὶ 
i i Π H 


D 


ειµένων, μόνον — tiq εὔὖχλειαν ῥἐδαρχεῖν à oue. 
τῷ τῶν πόλεων ᾖβασιλίδι οὐκ ἀπὸ οἶμαί yt τῆς Xpe1- 
ἤκοῦσχς δοκιµασίας — (xricgoqu. Ἔντανθα φὺς και 
τραφεῖς καὶ παιδευθεὶς ὁ τῷ ὄντι χρυσοὺς Ἰωάννης 
i; τοσοῦτον ὤλασιν ἀριτῆς. Tantam urbem neque 
ferro neque armis neque hostium vi et impetu ob 
sui magnitudinem, pulchritudinem ceterasque 
dotes oppugnari unquam posse existimabant.Eam 
licet sepius et adversariorum machinis et civili- 
bus seditionibus mire oppressam, et paucos ante 
annos militi ltalo predam datam ut ita di- 
cam, vidisset Josephus Bryennius, qui sub Ma- 
nuele vivebat, tamen eeternam illi felicitatem ex- 
terorum hominum vi nunquam interrumpendam 
divino presagio, quod utinam ita fuisset nec ex- 
perienta eum mentitum fuisse demonsirassel, 
oratiuncula in D. Virginem eucharistica prredicere 
sibi autumat, quam in opere nostro de perpetuo 
utriusque Ecclesi& Occidentalis consensione edi- 
tam leges. ALL. 

(6) Καθ’ "Ouxoov. Cum hererem ac dubitarem an 
hic locus in Homero exstaret, opportune subvenit 
ὁ 0xvux210; Daniel Heinsius, nostrum et Musarum 
decus incomparabile, monuitque Hesiodi esse, 
"E»yo» β', ipso fine: 
φήμη d' ojt πάµπαν ἀπόλλνται, Zv τινα πολλοὶ 
Λαοὶ φτμίζονσι. Θεὸς vo τις ἐστὶ καὶ «x. 
Ad cujus exemplum Famam etia deam vocavit 
Virgilius, 1v /Eneidos : 

Hac passim dea feda virum diffundit in ora, Dovsa. 


971 


φέιν χρεών ἐστι τὸν συγγράφοντα, ἀλλ 
µόνον χάριν x«i τοῦ μὴ λήθης βνθῶ, ὧν ὁ χοόνος 


.4 a ^" * ρ 9 - ΄ 
οὖε γωνᾷν, παραδοθῆναι τὰ ὑπό τῖνων γεγενημένα, 


tiz ἀγαθὰ aiti φαῦλα τυγχάνοιν. ᾿Αρχὴ Qd nui» 
γενέσθω Ἱ τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἅλωσις, οὕτω 


ἓν εἶναι τῶν ἐθνῶν ὃ μὴ ταύτην ἐγνώρισεν. 

B. ᾽Αλείου τοῦ Κομνηνοῦ * (7) ἀδελφοῦ τελοῦν 
τος τοῦ Ἠπροβιθασιλευχύτος ἍἸσααχίου, Αγ /έλων 
xui ἀμφοῖν (8, τά  t* τῶν Ῥω- 
µαίων (9) τότε διιθύνοντος σκήπτρα, οἱ ἐξ Ἰταλίας 
κατὰ σῆς Κωνσταντινουπόλως ἐξεστράτευσαν. Ἡ 
δὲ αἰτία τοιάδε. Κατῖθαλε μὲν (10) τῆς ἀρχῆς τὸν 

3 τοῦ ᾽Αγγίλον τὰ D. 


ονομαδοµένων 


ANNALES, 


ἱστορίας Α irrepit, obruantur, scribenda historia est, Narra- 


978 


tionis nobis prinoipium sit Cpolis expugnatio, ur- 
bis sane conspicue omnibusque nol», et cujus 
nomen in humanogenere nemo estquinon teneat. 


τοι περιφανὴς καὶ Ίνωριμος οὖσὰ αύμπασιν ώς μηδὲ 


6 ?. Alexio Comneno, 1saacii, qui ante impe- 
rium rexerat, fratre, (utrique Angelo nomen fuit) 
Romani imperii sceptra tenente, Itali Cpolim dueto 
agmine invaserunt. Expeditionis causa hec fuit : 
Alexius Isaacium fratrem imperio spoliatum ob- 
eicat, indeque Romanorum dominatum occupat; 


Theodori Dousa et Leonis Allatii note. 


(7) Αλεξίου τοῦ Κομνηνοῦ. Res gestas Alexii et B domina dicebant. Atque hine Jacobus Philippus 


Isaacii Angelorum fratrum, et quomodo Isaacium 
Alexiusimperio pepuleritobcescaveritque, fuse pro- 
sequitur oníata in Alexio etIsaacio, quem vide. 

LL. 

(8) ᾽Αγγέλων καίἀμφοῖν ὀνομαζομένων. Hinc Αιγελώνυ- 
μοι κασέγνητοι, ἀδελφοὶ nuncupantur a Choniatalib. 
nt in Alexio Comneno ; et alibi szepius' Αγγελωνυμία, 
ALL. 


(9) Ῥωμαίων. Ttomanorum appellatione accipit. 
quemadmodum et multi alii ejus evi scriptores, 

politanos Greecos. Et Romania pro impe rio Orien- 
tali inusu est, quia imperii caput Cpolis Nova Roma 
appellata est. Roma utique duplex statuitur in 
constitutionibus imperialibus, una vetus Italica, 
altera nova, id est Cpolis, quam veteris et antiqua 
Rome prerogativa letari impp. voluerunt, l. νι 
C. De sacrosanct.Eccles ; |. χι C. Deepisco. et cler.; 


pign ;l.lut., Detemporibusininteg.Zonaras aliique 
nünit auctores cum νέαν Ῥώμην dicunt, Cpolim inte- 
lligunt. Quod notum est. Dousa. 


(10) Κατέθαλε ur». Accidit id anno Domini 1193 
Imperasse autem Isaacium Nicetas ait annos 
9, menses 7. Post quem Orientis 58 imperator factu, 
Cesar Alexius lll Angelus Pius Felix Augustus, 
qui imperavit annos 8, menses 3, dies 10 Venit in 
Italiam Alexius (puer forte duodecim annorum) 
imp., Isaaci Angeli, ceci etcaptivi acimperio deje- 
cit, filius; auxilii a Latinissive Occidentalibus con- 
tratyrannidem Alexii patrui petendi causa, anno 
1201. Romane sedis tum pontifex erat summus- 
que antistes Innocentius Ill. De tota hac re inter 
alios videndus Nicetas et Vincentius Bellovacensis, 
Spéc. histor. lib xxx, cap. 64, quo in loco Vin- 
centius patrem pueri Conrezas prodigiose vocat, 
Nlemque cap. 90 eL 91 TAhursath, et cap. 101 Thur- 
sac. 
imperitiamlingueGrece vulgeris.Scribendum Kur 
Isac, Kop Ἰσαάκ. ldem mendum est apud veterem 
chronographum regium, magistrum Rigordum 
Gothum, De gestis Philippi Augusti Franrorum 
regi, ad annum 1201. ubilegitur Conzerac. Quin 
imo in ipsis epistolis Balduini imp. et Η. coinitis 
Saneti Pauli, apud Godefridum Colon. S. Panta- 
leonis monachum ad aunum 1201, ubi Tirsa- 
chius scriptum est. Non minus imperite apud 
Antoninum archiepisc. Florent, legitur vol. Ill, 
tit. 19, c. 2, $8 1, Chorean pro «2o A yyt)o;. Trun- 
cata hujuscemodi vocabula multa posterioribus 
Greecis usitata.Tó xüp pro χύοος aut x3ptos, dominus. 
propriis nominihus preeponi solitum, Martino Gru- 
sio in Turco-Grecia et Joanni Meursio in Glossario 
Greco barbaro notatum. Anthos, qui liber est 
linguee vulgaris Greece: Εθασίλευσεν εἰς αὈτὸ τότε 0 
xup Κωνσταντινος ὁ Παλαιολόγος. Sic κυρά pro xvpio, 


l. 1v. De operib. public. ; Ἱ. ult. C. In quib. caus. C 
1 


Bergomas liberandus ab'insigni hallucinatione,aut 
mendo ? Lib. xi Chronici, ubi de Montisferrati 
marchionatus primordiis cirea annum 985 agit 
ejusque marchiones recenset, ait. Emmanuelem 
Cpolitanum imp. Reinerio Montisferratensi uxorem 
dedisse filiam suam nomine Curamariam, Atqui 
Nicetze lib. v1, scribitur Maria Eminanuelis F. col- 
locata fuisse marchioni Montisferrati, imberbi ad 
huc adolescentulo ipsa tricesimum ztatis annum 
jam egressa. Ergo Curamaria ha:cest Κυρὰ Μαρία, 
domina Μαρία, unde ignobli οἱ inauditum illud- 
nomen detortum. Et quod monstrosius, ex heb 
Curamaria alii Cunariam fabricaruut pudendo er- 
rore. Sed hujuscemodi hallucinationibus plurimi 
neoterici vulgo implicantur, qui ad hoc exemplum 
eastigandi sunt. Sed heec obiter monuisse sufficiat. 
Ad historiam quod attinet, legendi preter Nice- 
tam, Rigordum. Godefridum, S. Pantaleonis mo- 
nachum Colon., in Annalibusadannum 1203. quos 
dixi, ex recentioribus Blondus Flavius Decad, 2, 
lib. vi, et De Gestis Venetorum,M. Antonius Sabel- 
licus, Histor, Venet, lib. viu., Platina, in Vita In- 
nocentii IIl ; Paulus /Emilius. 7Zistor. Gal. lib vr ., 
et Petrus Justinianus Venet. Multa ibi de naviga- 
tiane Latinorum sive Occidentalium cum Alexio 
puero Cpolim versus, de Alexii impii fuga, de ur- 

is expugnatione el Murzufli tyranni de Tauri co- 
lumna preecipitatione, de obitu impp. 1saacii et 
filii Alexii, deimp. Balduino Flandro ; qus cirea 
annum 1202 et 120& peractasunt. Expugnatam au- 
tem urbem invenio, ea parte qua regia estet tem- 
plum S. Sophie, duabus navibus colligatis et ad 
murum admotis, Paradisoet Peregrina nominatis, 
apud Vincentium, lib. xxx, cap. 91, ex epistola 
(ut videtur) ipsius Balduini imp Exstant quippe 
de hoc bello du& epistole satis prolixe apud Ar- 
noldum Lubecensem Chron. Sclavor., lib. vi, cap. 


eccavit nempe ipse aut librarii ejus propter D 19 et 20. Scribitur in una de prospera Cpolim na- 


vigalione, de imperatore superato, deimp. [saacio 
custodia educto, de illustris filii ejus. Alexii in ec- 
clesia S. Sophie coronatione, de gratitudine ejus 
erga Latinos, et alia. Item in altera imp. Alexium 
perfidia Graecorum seductum, ne promissa faceret, 
a Murzuflo Duca necatum,et latera costasque ejus; 
clava ferrea confractas esse ; nec multo post do- 
minum 1saacium, a quo filius dicebatur fuisse se- 
ductus, diem clausisse extremum, Murzuflum oc- 
cupasse tyrannidem.Inde 5 ldus Apriles, sexta 
feria, Latinos navali preelio infeliciter cum Graecis 
dimicasse : sed pridie Idus, secunda feria post 
passionem Domini, conscensis muris in urbem ir- 
ruisse ; imperatorem, qui non procul a muris ste- 
terit intentoriis armatus, conspecto hoste stalim 
fugisse; Latinos magna crede facta urbem invasisse. 
Postridie Murzuflum iterum repugnantem victum 
esse ; tum plenam victoriam Latinis obtigisse, et 


979 


tum primum e pueris excedens. facinus patratum 
in parentem :egre ferens, fugam meditatus Romam 
appulit, et ad pedes pontificis provolutus impen- 
seque exorans acrius ad uleiscendas paternas in- 
jurias ineumbebat. Sors tunc ut complures 
in Italiam, non ex Italia inodo, sed ex ditioneGal- 
lica. aliique ex aliis locis (nee deerant Veneti) 
in unum convenirent, co nomine ut Hierusalem, 
ubi Dominicum erat sepulerum, suo accessu in 
libertatem vindicarent. Eos in eumdem locum coe- 

3 6 ποοξιογ μένος "Αλέξιος Om. Ὁ. 
πατουκὴν dirt ἐπισττῶν, omissis reliquis D. 


Theodori Dousa et 


investimabilem p: edam abactam equorum, auri,ar- 
genti, gemmarumet pretiosarum veslium. Ni inter 
singulos (inquit) victoriam partiamur, quilibet ex 
noslris non pauciores quam centum obsedit et vicil. 
Nobis non victoriam usurpamus :« À Domimo est 
factum istud ; et estwirabilein oculis nostris.» Addit 
acertis delectis dieDominica Miserieordias Domini 
imperatorem electuin esse. sequentique Dominica 
jubilate Deoingenti omnium applausu sublimatum. 
Ibidem hoc titulo. usus, J :iduinus Dei gratia fide- 
lissanus imperator Cpolitanus, a Deo. coronatus, 
Rmnanis tita apad Arnoldum est legendum)  mo- 
derator et semper Angustus, Flandrensiset Henne- 
goriensis comes. Has epistolas legere volenti in 
mundo est Arnoldus Lubecensis abhas,continuator 
Helmeldi Selavorum chronographi, ipso lib. vi 
tine. Prior inscripta est excellentissimo Dn. Othoni. 
Dei gratia Romanorum vregiel semper Augusto ;po- 
sterior inscribitur universis Christi fidelibus, ar- 
chiepiscopis. episcopis οἱ abbatibus, primoribus- 
prapositis.decanis,ceterisqueecelesiarum prelatis 
ecclesuasticisque pers misbaronibus, militibus, sar- 
ziantis omnique populo Chritiano. Alque. eadem 
hiec re preesentatur etiam in Annalibus Godofridi 
monachi, ceu missa Adolfo C€olonieusi archiepi- 
scopo. Conferant quibus otium et lubido est. mu- 
tuaque operaeam restituant. Legitur ibidem et alia 
epistola, quam Henricus (qui aliis Hugo) Sancti 
Pauli comes Ilenrieo duci dc lovanio, id est Bra- 
bantire, nrisit. Quam vide ; et plura si voles, ad- 
hibe Guntherum monachum ecenobii Parisiensis 
in Al:aba. qui historiam hane capte Cpoleos ex 
ore Martini abbatis sui, qui expugnationi etvicto- 
ri interfuit, fise descripsit, editam nuperex mem- 
branis ab Hlenrieo Canisio Noviomago I. C. anti- 
quie lectionis tomo V, part. u. Dovsa. 

(11) Puyá» -ε αχχανησάµενος. Alexius obeiw- 
eati Isaaci filius, ab Alexio patruo a eustodia ediu- 
clus, libertate et lieentia. utens, quidquid aliter 
narret Bondus Decad. i, libi, Alexitim contra pro- 
tostratorem exiturum ad. Demoeraniam sequitur. 
Is, necdhabnuente patruo, eum Pisano quodam de 
fuga consilio inito, ubi navigandi opportunitatem 
captasset. ad Hellesponti Auloniam fertur, et Athy- 
re commorans per scapham navis ad navem gran- 
dem pervehitur. Conatus in eo eapiendo Alexii pa- 
trui frustra omnes fuere : nam ille coma in orbem 
rasa et Latina. veste induta, et in. turba maena 
obversans, inquisitores latuit. €honiata in AZeríio 
Comneno, libn, p. 710, 12, Alexii in eustodiendo 
Isaacio fralre exciecato negligentiam non siue pe- 
rieulo uolat. Quid ergo nugatur Blondus | Bistor. 
decad. τς libro. v1? Frater. erat. Alerius cmlale mi- 
nor, cum quo intlulqenlissime agebat, adeo wt ni- 
hil sibi ad. summum administrationis prater imn- 
peratorium deesset nomen ; eumque a Turcis sua te- 
meritate captum imperator Πα t pecunia im- 
pensa. vedemerat. Qui pessimo vir ingenio piissi- 
mum indulgentissinumque fratrem dolo captum 


GEORGII ACROPOLIT.£. 


sed [saacii filius e priore llli uxore susceptus, À 4227292» Ισαάκιον ὁ 


* xat Ἡν — co0ync om. D. 
"799 I[-a)"2 Om. D. 


B 


C 


980 


mpotipnufvog ᾿Αλέξιος 9 χαι οἱ 
τὰς ὀψεις ἐπήοωσε, καὶ ἦν τὸ ἀπὸ τοῦδε τῆς των 
΄Ρωμαίων κρατήτας ἀοχῆς *" ὑπᾶοχε Ót τῷ Ἴσαα- 
κίω σίὸς EX τῆς προτέρας αὐτοῦ γυναικὸς "Evam tis, 
τὸν µείρανα $09 ἀμείθων 5, ὃς δνσανασχετήσας τᾶ 
τον πατοὺς παρουία τὴν φυγήν "ε μηχαντσάωι- 
vo; (11) ἐπὶ τὸν "Pour? χωοεῖ καὶ τῷ ταύτης p- 
χιεοεῖ εαωτὸν ποοσρίπτει, λιπαρῶς τε τούτω προσ- 
χείµενος τὴν πατριχκὴν ἐχθίχγσιν ἐπε ῆτει 9. Ἐπεὶ 
δὲ τῷ τότε (12) cu or πλύθη πολλὰ εἰς E» συναχθᾶναι 
τῶν Ἱταλών Ἱ, οἱ αὲν * εξ αὐτῆς Ἱταλίας Oi ὃς ix 
5 ἐκ — αμείβων ΟΠ. D. 


Ἀξτεοοι add. D. 
Leonis Allatii nota. 


exce catumque (rusit in carcerem, eademque impie- 
tate Alexiumnepotem, Isach genitum, annos duode- 
cim agentem,nisifuga elapsusfuisset ,excaecare aut 
interficere quasivit. P'erductus in Siciliam Alexius 
puer a sorore Irene recipitur et Philippo marito com- 
mendatur, ut patri suo pro virili opem ferat 
simul etimperio et oculis privato, et fratrem quo- 
que juvetexsulemetextorrem. His ille premunitus 
litteris adsummum pontificem et regem Alemanie 
Philippuu progreditur, aquibusclassium praefectis, 
qui ad. Paletinam contendebant, commendatur, 
uteurn, si fieri posset, in patrium imperium re- 
stituerent. Et exceptus humanissime pepigit οἱ sa- 
cramento firmavit ea se prebiturum quse vix ad 
exitum perduci poterant : nam prseter pecuniarum 
acervos auxilium contra Saracenos cum Romanis 
militibus et quinquaginta triremibus promisit, el 
Latinorum relicjionem amplexus privilegiorum Ro- 
mani pontificis ejusque in Orientali imperio aucto- 
ritatis restitutionem pollicetur, promittens, verba 
sunt Innocentii pap& epistola ad Alexium impera- 
torem Cpolitanum. puer nempe Alexius, quod tam 
in subsidium Terre sancte quam in expensiset do- 
nativis eis magnifice responderet, paratus etiam in 
omnibus et peromnia nostris stare mancdatis.eoquod 
sacrosanctam Romanam Ecclesiam vellet juxta pos- 
se suum modis omnibus honorare, acen ef ficerequa 
nostra forentplacita voluntati. Sic ille Cpolim con- 
dueitur. Id cum rescisset Alexius patruus. ipse 
quoque legatos ad pontificem misit, qui propone- 
rent, Christianorum exercitum in subsidium Terre 
sancte destinasse suas regiones invadere et contra 
Christianos arma movere; sui muneris esse ut 6058 
tali proposito revocaret, ne eorum manus Christia 
norumsanguine feedarenturet Dei offensam incurre- 
rent, ne Alexiofiliotsnacii, quicontra imperium lapi- 
dem omnem movebat, opem preestaret, eum impert- 
um illud non sticcessione, sed electione confortare- 
tur, et Alexius, prius quam pater ejus esset impera 
tor, natus esset.nec poterat sibi in imperio ejus ali- 
D quod vindicare. Quid ad hec responderit summus 
pontifex,ex ejusdem litteris ad eumdem Alexium. 
quas perperam nonulli ad Isaacium referunt videri 
potest. 

(12) Ἐπεὶ 02 τω τότε. Classis Veneta 3b Erico 
Dandulo Venetiarum duce, hominum omnium 
Griecis. infensissimo, deducta. ÜbretusFolita, Ge- 
nuens.list. lib.iv : Michael Palaologus sese navali 
busopibus, qwibuseo tenporeomnino carebat, muni- 
en dum ratus adversus Venetos perpetuos Geesarum 
Grecorum hostes, quorumquetin Grecis ezpellendis 
mugna pars operce fuerat, quique complures urbes 
ac loca imperii tenebant, in opem Genuensem con- 
fgit. Expeditionis socii adjunguntur Bonifacius 
marchio Montisferrati, Flandrie comes Balduinus, 
comes Sancti Pauli Ericus, comes Plere Lodoicus, 
et alii complures, tradit Choniata, audaces bella- 
tores et statura suis hastis propemodum pares. 
Navium toto triennio Venetis fabricatarum,neo 


5 mpogpizu, 


ANNALES. 


982 


τῆς τῶν Φρά/χων [P. 3] αρχής, ἐκ ὃ Ἐνετων ἔτεοοι Α gerat, qui tunc tantam summus sacerdos seniori 


ἐξ ἄλλων ἆλλοι, καὶ € moüvyuctg είς ε)ενθεριαν 
Ἱερουσαλήέμ απελθεῖν, ὅπου ὁ Ὑυοιακὺς τυγχα. 

΄ * 8. 2» -—- , 9 1. . 
νει τάφος, Ὃν O& 9 -0):006 συναθροίσας (49) ο 
. -- - 9 ΄ 
αρχιερατιχὠς τῆς Po- 
µης, ὃν, ὥς προειοὴχειν, ὑπίο τῆς πατοικῆς αοχῆς 
ὁ τοῦ Ἰσααχίου Εξελιπάρει νίὸς, ταῖς παοακλήσεσι 


ποεσβυτέρας µποοϊστάμενος 


τοῦ παιδὸς Φυσωπχθεὶς ὁ πάππας, μἀἁλιστα !9 di ταῖς 
ύποσχεσεσιν (ἐτύγχανον "ko ἆδραι, (14), παραδί- 
doct ᾖτὸν παῖδα τοῖς Ἱεωὸσι τὼν στρατευμάτον, 
e; «y αὐτὸν 
τοιχῳ ἐγκαταστήσαιεν '! ÓÜpówo, ἀναλώματά Tt παρ᾽ 
000v» αναλώσαιεν xat 

8 , ΄ 
βραδύναντες. ᾽Ανή- 
τε χαὶ νανσὶ κχοίλαις. 


τῆς προχειμένης ἐχνεύσαντες τῷ πα- 


λάδβοιεν ὁὀπόσα ax» χαθ᾽ 
ὁπόσα πιοὶ -ὴν Κωνσταντίνου 
x 0n σαν οὖν ὀὁὔτοι TOLLDEGI 
Ἐπει δε τῇ Κωνσταντίνου ποοσώκειλαν εὐτυχῶς ἐν 
wondns 8 
ανοον . 


? Ld 
αυτον 


πνεύμασι φοοοῖΐς (10) πεποιηµένοι τὴν 
γνωοίζουσι τοῖς ἐχεῖ 19 τὸν umida, τὴν ἀδιχίαν, τὰ 
διὰ ταῦτα τοῦ Ῥώμης ἐντάλματα. Μέχοι μὲν οὺν 
τινος Ἄογοι τε ἐξ ἀμφοτέοων !* ἐγεγονεισαν τῶν µε- 
ρῆν χαί µάχαι κατά Χεοσὸν (19) ἰσχνραὶ, ὄνμθασεις 
τε ἐκ πρισθειὼων 020 ὅλως συνέθαινον. Erst δέ ὁ 
βατιλεὺς ᾿Αλέξιος 
μάλιστα δὲ ἀπείρηκε 


τοῖς τοιούτοις απὠχνησε πράγ- 


ασι τοῖς ἐντὸς εις σύ/χυ- 
µ /X 


Rome prieerat ; quem, uti dixeram, pro paterno 
imperio recuperando Isaacii filius supplici oratione 
exorabat. Adolescentis precibus, imo promissio- 
rum (neque enim exigua pollicitus fuerat) expe- 
ctatione motuscopiarum ducibus juvenem commit- 
tit, ut V euim de via decedentes paterno solio re- 
stiluerent, sumptus sive in itinere sive apud Byzan- 
tios mora impenso ab ipso susciperent. Triremi- 
bus itaque et navibus conscensis: secundissime 
rapacibus ventis acti Cpolim perveniunt : ibi ma- 
nifestant adolescentem, patrata scelera, unde enata 
jussa pontificis ante oculos omnium proponunt. 
Congressi sunt per breve tempus ; colloquia inter . 
ambas parles processerunt ; preeliis nec contem- 
nendis ad urbem decernunt ; Sed legationibus irri- 
tis gravius dissident. His imperator Alexius ani- 
mum despondens, quin imo tractationibus civium 
eonfusis illis quidem ac lubricis diffidens,contemp- 
tis neglectisque omnibus fugam arripuit, sponte 
quidem, sed illubenti animo, cum illud enuntias- 
set, ut auriti testes referunt, « David fuga salutem 
sibi peperit, » una secum et uxore et ingenü 
pecuniarum vi ex imperatorio &rario avecta. 


cv» ἀποθλέπουσι xai νοσουσι τὸ ἄστατον, τὰ πάντα χαίρειν ἑάσας (19) φυγῆ ἐχοέσατο txov ἀέχουτέγε θυμῷ ??, 
τοῦτο δὴ !5 προσειπων, ὡς ol ἀκηκοότες ἕφασκαν, τὸ « Δαθιὸ φυγὼν (18) ἔσωθη, » ποοσιπαγόμενὸς τε xat τὸν 


ή υναῖχα (19) x«i χρήµανα του βασιλιχοῦ caution. ἰκανα. 


9 συναθροίΐσας — | μάλιστα] ἀθοοίσας ὁ πάππας, ὃ ταῖς πκοαχλήγεσι τοῦ παιλὸς χαταδυσωπηθεὶς, μᾶλλον D. tt 
Π à n $ ^ 9, 


χαταστύσαιεν. D. 


I3 πεποιηµένον τὴν ἄνοδον 0m. Ὁ. !3 ἐκεῖσε [. !* ἐξ ἀαφοτέρων post µάχαι, omissis τῶν ut- 


κὠν el χατὰ ---«συνέθαινον |). xov ----θυνεὠ Om. D. 6 δὴ et inox ὡς oet προσεπα/ὀμενός---- Κωνσταντίνον Om. Ρ. 
Theodori Douse οἱ Leonis Allatii nota. 


nop equitum, et militum numerum habes apud C maxime forman foedera constituta : Reductus inpa- 


eumdem Choniatam, Andream Dandoluin Zfist. Ve- 
net. lib. x, cap. 3 etalios. Plura ducum nomina 
apud Jacobum Meyerum in Annal. Flandricis 
1203. ALL. 

(13) "H» ὃς ὁ τούτους συναβροίτας. Maligne 
admodum noster Acropolita causam Cpolitan expe- 
ditionis in Romanum pontificem, ut in eum Gree- 
corum odia excitet, conjicit; quam magis ingenue 
in Venetos et eorum ducem Dandulum, Graecis, ut 
diximus, infen-issimos, alii referunt. Danduli ina- 
chinas et artes, quibus classem illam instruxit, 
Choniata minutatim narrat. Alienuin pontificis In- 
nocentii aniinum ab ea expeditione, quam suui- 
mis conatibus procurabat marchio Monriisferrati 
Bonifacius, satis nobis indicant ejusdem Innocentii 
ad Alexium littere et auctor jlius actorum : /p- 
se vero, marchio, de Francia per Alemanniam (rans- 
itum fecit, ubi cum. Philippo duce Sueviz, qui 
se regem gerebat. dicebatur habwsse tractatum, 
ne Alexium sororium suum. filium videlicet [saacii 

uondam Cpolitani imperaloris cujus sororem ipse 

hhilippus duxerat in ucorem, a fido captivitatis 
ergastulo fugientem reduci faceret Cp lün ab exer- 
citu Christiano ad obtinendum imperium hhomanice. 
De quo cum idem marchio ad summum pontificem 
accessisset, πρίί agere a remotis. Sed cum intel- 
lexissel ipsius andimum ad hoc non csse directum, 
expeditis negotiis ad crucis officium pertinentibus 
ad propia remeavit. Vide de hac eadem re Anna- 
les doctissimos Oderici Raynaldi ad annum 1203, 
qui pluribus Ho:manum pontificem a Graecorum 
calumnia liberat. ALL. 

44) ᾿Ετύγχαναν -ὰρ αδραί Suntque in hanc 


triam Alexius, imperatorque aut solus aut cum patre 
si superstes inveniretur, constitutus, Gracanicam 
Ecclesium et religionem Romang Ecclesie aut ca- 
tholicorituisubjiceret.Pro damnis insuper,quadam 
Venetis quam Francis ubique constitutis Hemanuel 
impe: ator pridem intulerat,triginta milliaaurimar 
chas dissolveret. Principibus vero expeditionis na- 
vali impensa satisfaceret, in qua erant Venetis obli- 
gati.B (ondus decad. M, lib. v1; et Sabellicus. Eu- 
nead. |X, lib. v : Moverunt ducum animos pueri 
lacrymet tenera atas, cuifacilefavor conciliatur, 
sed magis pramiaqua promittebantur : nam praeter 
caetera spes praetendebatur fore ut si Alexius cum 
patre imperium recuperasset, Cpolittana Ecclesia 
Romana subjiceretur. ALL. | 

(13) Πνεύμασι φοροῖς. Choniata hs 717, 15 ALL. 

(16) Μάχαι κατὰ χέρσοιν. Vide Choniatam, ibi- 
dem. ALL. 

(17) Τὰ πάντα Χχαίρεν ἑάσας. Nam post pu- 
gnam detrectatam, et malo genio in fugam impel- 
lente, in palatium reversus cum Irene filia et decem 
auri eentenariis,cum alio ornatu imperatorio ex 
pretiosis gemmis et perspicuis margaritis, sub pri- 
minam noetis vigiliam Debeltum contendit. Choniata, 
p. 733, 24. ALL. 

(18) Δαθιξ νυν Regum lib. cap. xxur: xat 
ἀπηι έλη τῷ Σαοὺλ ότι διασέσωσται Δαθιδ ἐκ Κεϊλά: 
Nuntiatumque est Sauli quod fugsset David de Ceila 
et salvatus esset. Et lib. I', cap, xv, fugit ab facie 
Absalonis. omnesque suos, quos Hierosolymis ha- 
bebat, ut fugiant hortatur ; quo spectat inscriptio 
Psalmi ur... Dousa. . 

(19) Τὸν γυναῖκα. De uxore ne verbum quidem 


983 


3. Eo 1taque Cpoli egresso legationem cives ad Α 


Italos mittunt, ut [saacii filius Alexius, cujus causa, 
ut videbatur, ad arma profectum erat, invectus im- 
perator acclamaretur. Quare adolescens, quibus se 
devinxerat deducentibus ltalis, conditionibus in- 
troducitur et uno omnium ore imperatcr 8 salu- 
tatur. Erant interium cives cum Italis imagire tan- 
tum pacis et amicitiee specie concordes, cum Itali 
promissa impensasque acrius reposcerent, cives 
earum summam subducta ratione immanem esse 
existimarent, minimeque se eam persolvere posse 
contenderent.Interea nove turbe Byzantii concitae 
sunt, Pater enim Alexii Angelus 1saacius, licet ex 
urbe declinasset, adhuc in vivis, paululum ante- 
quam Byzantium caperetur, sententiam tulerat ut 


GEORGII ACROPOLITE. 


984 
y. Ert «γοῦν οὗτος ἐἑξήι τῆς Κωνσταντίνου, 
πρισέεύουσι πρὸς τοὺς ᾿Ιταλοὺς οἱ οἰκήτορε, ὡς d» 
ó τοῦ Ἰσααχίου Αλέξιος U, δι óv, ὡς ἐδόχει, τὸ 
µάχιμον Ἡν 19, ἐντὸς εἰσαχθείῃ καὶ βασιλεὺς ἀναγά- 
ρευθείη. Εἰσάγεται γοῦν εἰς τὲὶν πόλιν ὁ παῖς !* (zi 
ταῖς προτέραις σἀνθήχαις, ai ὑὐπέσχετο τοῖς ἀναθι- 
ῥάσασιν αὈτὸν ᾿Ιταλοῖς, και βασιλεὺς παρὰ παντὸς 
ἀνα/ορεύεται τοῦ λαοῦ. σαν οὖν τὸ ἀπὸ τοῦδε oi τι 
πολῖται οἵ τε Ἰταλοὶ τῷ δοκεῖν είοηνεύοντες 98, τῶν 
pt» Ἰταλών ἀπαιτούῦντων 3! (20) τὰς ὑποσχέσεις xai 
τὰ ἀναλώματα, τῶν δὲ οἰκοτόρων τῆς πόλεως ὑπὶρ 
ἀριθμὸν ἡγουμένιων τὸ χρῆμα, καὶ διισχυριδομένων 
ὡς οὖκ ἄν ἔχοιε τοπαῦτα τοῖς. Ἰταλοῖς ἐπιδοῦναι. 
Συνέρη δε τῷ τότε καὶ |ογγνσμὸν ἐν τῷ πόλει τού- 
του χάριν Ὑϊτνέσθαι * ὁ γὰρ πατὴρ Αλεξίου ὁ "Aj- 


ex donariis sacris in unum collectis divenditisque Bg Ύέλος Ἰσαάκιος (ἔτι γὰρ περιῆν τῷ Dio, x&v ἀπὲρι 


Italis debitum primum reponeretur ; si quod dees- 
set, ex aerario, civiumque facultatibus persolvere- 
tur. Dum inter se dissident et hinc illincque legati 
mittuntur, filius lsaacii Alexius ab Alexio Duca, 
ab hoc eodem Isaacii filio protovestiarii dignitate 
insignito, et a civibus nescio quid illi vitio ver- 
tentibus, Murtzuphlo dicto, obtruncatur. Murtzu- 
phlus postea imperatornon dissentiente populo eli- 
gitur. Hinc magis ac magis Itali in furorem acti 
graves ac sempiternas inimicitias in Byzantinos 
suscoperunt. Per idem tempus laudabili consilio a 
civibus deliberatum est : nam qui preerant et di- 
gnitatibus prefulgebant, decrevere ut Latini, qui 


18 δι — ἦν om. D. 
ΣΙ τὰς ὑποσχέσιις ἀπαιτοῦντων D. 


17 Ἱσακχίου υἱὸς ᾽Αλέξιος D. 
ρηνέύοντες om. D. 


!1* ο παῖς et mox προτέραις om. D. 
35 ἔτι --- μικρὸν Om. D. 35 πρέσθέων ἀφιχνουμένων D. 


μετὰ µμιχρὸν 33) µήπω αλθύσες τὺς Κωνσταντίον 
Ἱνώμην δέδωχευ ὡς τῶν ἱερῶν χειμηλίων (94) συν- 
ἄθροισιν  ytyovívat τὰ πρῶτα, ἀχεῖθὲν τε ἀἄρξασθαι 
τοῦ πρὸς τοὺς ᾿Ἰταλοὺς χρχους, τὸ δὲ aimo» & 
τῶν βαπτιλικῶν τααιείων Φδοθῆναι χαί τῶν οἰκετόρων 
τῆς πόλεως. Ἐν τῷ μεταξὺ δὲ τῆς ἀμφίσθετήῆσιως 
ούσης καὶ ἐξ ἑκατέρων τῶν μερῶν ἀφιχνουμένων Ἡ 
τῶν πβρέσθεων, Φονεύεται ὁ ταῖς τοῦ Ἰσακχίου 
Αλέξιος παρ ᾿Αλεξίου τοῦ Ἂουχα, ὃν πρωτοχιστιά- 
pev (32) οὗτος τετιµηχεν, οἱ δὲ τῆς πόλεως tiq τι 
τῶν αὐτοῦ ἀπιμεμφόμενοι ἨΜούρτσουφλον ἐκάλουν 
Ανυγορεύθη γοῦν παρὰ τῶν πολιτῶν ὁ ῥηθεὶς 'AM- 
f. Μούρτξουφλος (23) βασιλεύς. Τοῦ τοιούτου you 


20 "σαν — ti. 


Theodori Dous:w et Leonis Allatii nota. 


Choniata : tantum advectiee secum filie meminit, 
quam tacuit noster Acropolita. Unde vero hausit 
Blondus lib. vi, decad. n Historie ? ad eum tumul- 
tumin urbeconcitum A lezius patricida territus, no- 
cteconcubiaf'ugiens, ingentem thesaurum quod pos- 
tea rescitum est apud Hirenem filiam virginem in mo 
nasterio defossum reliquit. Et Sabellicus, Ennead. 
ΙΧ lib. v : Venetis in muros acceden(ibus et in urbem 
irrupturis adversa vi Graci resistunt. 7zEgre urbs 
prima «ie est defensa. Nocte, que deinceps secula 
est, Alexius imperator, desperatis, rebus, uxore οἱ 
liberis relectis occulte fugam occupat, agno auri 
pondere apud Irenem filiam, unam ez sacris vir'gi- 
nibus, humi defosso. Αιι.. 

(20) ᾿ταλῶν ἀπαιτούντων. — Postulabant enim 
auri centenarios quinquaginta statim numerandos, 
et adjiciebantur conditiones durissime, tolerabiles 
tamen nec omnium dificillime,quibus captivitatis 
periculum imminebataepublieum exitium. Aii. — 

(12) Των üo»» xnuxÀ». Consilium Isaacii 
secutus est Alexius filius, sacrosancta profanans 
et templa invadens, uL nec. sacris imaginibus par- 
ceret, quarum ornatum aberptum imaginibus ipsis 
humi projectis et sacra vasa ab iisdemmet templis 
rapta et conflata ut vulgare aurum et argentum ho- 
stibus dabat. Gentilium ea fuit opinio, ad conser- 
vandamrem publicamtempla deorum nonnunquam 
denudare licere. Seneca, Controv. V: Prp re pu- 
blica plerumque templa nudantur, et in usum sti- 
gendi dona conftantur. Nervá ut impendia con- 


C traheret, sacrificia non pauca sustulit. Sed 


rum 
nobis quid gentiles senserint. Christiani Christia- 
nam, veram nempe doctrinam amplectimur, el 
denudationem templorum similem, si necessitas, 
quam leges prescribunt, defuerit, et auctoritas 
pontificis concedentis, detestamur. Greeci licet suis 
semper et in omnibus supparasitarentur impera- 
toribus, rapinam hane summis etiam maledictis, 
non sine indicatione lacessere. Nicetas de Isaacio 
Angelo et Alexio filio p. 729, 8. Quocum confere 
juvabit que Anna Comnena narrat lib. 1v : 07 
ἔλαρε δὲ τοῦτον —  roupuvibtaÜmt παρεκελεύσατο, 
ALL. 

(22) "Ow πρωτοθεστιάρων  Choniata p. 743, 7. 
ALL. — De protovestiarit dignitate vide Glossarium 
Meursii in Μεστικοιον. Differebant autem digni- 
tate et munere. protovestiarius et protovestiarites, 
cujus infra auctor nos'er meminit. Vide ibi, Blon- 
dus De gestis Venetorum Alexium hunc non recte 


D protonotarium facit. Quod tamen amanuensis aut 


librarii inendum videri potest, cum decad. Il, lib. 
M altier sit, et protovestiarium diserte legamus. 

OUSA. 

(23) Alexius cognominatus Murtsuphlus Grteco 
vocabulo ob conjuncta et veluti oculis imminenia 
supercilia. Nicetas in Isaacio Angelo et Alexio F : 
Móvo; 0' ix πάντων ὁ Δούκας ᾿Αλέξιος, ὃς 6x τοῦ 
συνεσπάσθαι τὰς ὑφοῦς xxi — oio» τοῖς ὀφθαλμαις 
ἐπικρέμασθαι πρὸς τῶν 


σννεφόθων Ἅἐπωνόμαστό 
Μούρτζουφλος. Fofte Μούρυφλος. Vatie auteni hoó 


98$ 


ANNALES, 


086 


χάριν ἐπὶ πλέον µανέντες οἱ Ἰταλοὶ ἄσπηνδον τὴν ἔχθραν Α Cpoli veluti accolie sedem posuerant, urbe 9 pel- 


Συνέθη δὲ 
xai ἑτεοόν [P. 4] τι γενέσθαι τοῖς πολίταις βούλευμα ἐπαί- 
νου ἄξιον (24). Τοὺς yàp Λατίνους, οὓς οἰχήτορας εἶχεν 
ὦ Κωνσταντίνου, οἱ ποο”Όχοντες xai τῶν ἐν τέλει σννεθου- 
λεύσαντο ἀποπέμγψαι τῆς πόλεως, ὡς ph ἐπιβούλευς 
αντοὺς ἐντὸς ἔχοιεν. Οἱ δὲ αὐτόμολοι πρὸς τοὺς πολεµίους 
χωροῦσι χιλιοστύες πολλαί, ὄρχοις ἀῤῥήχτοις τὸ 3* πρῶ- 
τον τοὺς πολίτας πληροφοροῦντες 35 μὴ ἂν ποτε μελετῆσαι 


xaté τῶν Κωνσαταντιονυπολιτῶν ἐποίησαν. 


χατ αὐτῶν προδοσίαν, συναποθανεῖν δὲ εἰ συµθαίη αὐτοῖς 
ὡς ἰθαγενες καὶ αὐτόχθονας. Καΐτοι καὶ γυναϊκάς 


lerentur, ne Byzantini internis insidiis appeteren- 
tur. Illorum multa millia in hostes transfugiunt, 
licet prius fidemn suam solemni jurejurando obliga- 
rent nunquam se in cives proditionem meditaturos, 
coimmorituros potius, si opus fuerit veluti dome- 
sticos et indigenas : imo cum uxores ac filios trade- 
rent, ut securioribus locis custodirentur, non 
suasere. Hi urbe egressi, multi nimium re- 
rumque periti, re et opera et consilio quam pluri- 
mum hostes juverunt. 


τε χαὶ παιδία διδόντες ἐν ἀσφαλεστέροις ταῦτα 16 τόποις ἀπαγαγεῖν οὐκ ἔπεισαν. Ἐξελθόντες δὲ πολλὰ τοῖς ἐναντίοις αυνή- 
pevro ἅτε πλῦθος πολὺ ὄντες καὶ εἰδήμονες τῶν ποαγµάτων. 


d', Τεσσαράκοντα yov» παρῆλθον 3Ί ἡμέραι, xci 
ἑάλω (25) παρὰ τούτων ἤ Κωνσταντίνου, ἔτους μὲν 
ὄντος (26) ἀπὸ Ὑινέσεως κόσμον σψια 19. τβ᾽ τοῦ 
Απριλίου ἄγοντος ' τῷ γὰρ V ἔτει Μαΐου ὄντος τῇ 
πόλει προσώρμησαν, ἐν ἔνδεκα δὲ μησὶ συνέθη Ὑενέ- 
θαι τὴν πόρθησι. Καὶ Ἡ μεγίστη χαὶ περιφανε- 
στάτη 9 πόλις έάλω, ἑνὸς ὡς φασιν, ἡ xai δύο ἐἔπι- 
πυοδησάντων πρῶτον (321) τῷ τείχει ἀπὸ χλίμακος 30 
εἰς ἰἱστὸν κειµένης μεγίστης κοίλης νηός, Ὅσα pity 
οὖν (28) συνέβη τῇ πόλει, µακροτέρων ἂν ein παῦτα 


19 οἱ — τὸ] x«t τὸ D. 
35 ἔτους — σΨια om. D. 


15 πληροφοροῦντας D. 


16 δΦιδόντες et ταῦτα om. D. 
10 xai περιφανεστάτη Om. D. 


&. Post. quadraginta itaque dies exaclos Cpolis 
ab istis expugnatur anno ab orbe condito 6711, 
duodecimo mensis Aprilis. Decimo namque anno 
mense Maio ad urbem applicant, et mense unde- 
aimo diripiunt, Sicque maxima urbium ac celeber- 
rima capta est, uno aut altero, ut rumor incre- 
buit, e scala malo navis maxima adnexa in muros 
insilientibus. Que vero mala urbs subiit, prolixio- 
rem poscunt orationem longeque sunt ab hoc argu- 
mento. Ad ea porro quisque animum defixerit 


1 παρῆλθον γοῦν D. 
30 πρῶτον add. D. 


Theodori Dousz et Leonis Allatii note. 


nomen apud historicos vulgo concipitur. In epistola 
Balduini imp. apud Godefridum monachum Afor- 
chuftus, apud Vincentium Bellovacensem Morcul- 
phus et Marculphus, οἱ sic in. Chronico Altissio- 
dorensi. Blondo, {6 gestis Venetorum, est Murtilus : 
eidemque decad. Il, lib. νι Murtilus, vel, ut aliqui 
habent scriptores, Morchulfus ; Paulo milio Myr- 
tius vel Murzuphlus, Gunthero monachoin AHistoria 
Cpolitana, Murtiphlo, cum interpretamento id est 
flos cordis. Dovsa. 

(24). Βούλευμα ἐπαίνου ἄξιον. Cum pro his in 
apographo ipso in contextu legerelur ἀτόππαα, 
quod nos in versione seculi sumus, additumque 
in margine esset Αούλενμα ἐπαίνου ἄξιον, quod vi- 
detur Greculi cujusdam sive hominis otiosi com- 
mentum, id ipsuu perperam in contextum ab ope- 
ris receptum est. Quod monitum volui, lector ne- 
scius ne esses. Dousa. . 

(25). 'Ez)o. Ne tantopere decantatam Byzantii 
oppugnationem, expugnationem ei excidium non 
sine ttedio concinamus, vide auctores qui de ea 
scripsere, inter alios Nicetam, qui fuse et non sine 
lacrymis oculatus ipse teslis prosequitur. Doro- 
theus Monembasiensis in Synpsi Historiarum : 
Καὶ τότε ἔστενεν ὁ βασιλεὺς τοι 6 ῥρῦγας τῆς 
Φράντδας Ὑοάμμκτα νὰ πᾶσυ εἰς τῶν Κωνσταντι- 
νοῦπολω, καὶ νὰ ἀφήτουν τὸ ταξίδη τῶν ᾿Ἰιουσολύ- 
µων. Καὶ ἔτση ἐπῆιαν εἰς τὸν Κωνστωτιωούπολυ 
xit ijydhu4) τὰ φουσήτα τῆς οτερεᾶς καὶ τὰ κκ- 
fioyx τῶν Βειτίκων τοῦ τπελά/ου ἀπέεω οαπὀὸ τὰ 
τοιχεῖκ. Καὶ ἔδωχαν μµέ/αν πόλεμον καὶ φοθερὸν, 
x«i ut ταῖς λουμπάρδαις ἔκκμαν Χχκαλαττρίκις τὰ 
χάτερ/α. καὶ ἐμπῆχαν οἱ ἸἨπνέτικοι εἰς τὴν πόλιν 
ποῶτα απὀ τοὺς άλλους. Καὶ τότε ἐμπῆκαν τὰ φου- 
στα τὰ ἄλλα, xci ἔθαλαν παντιέοες ἤτοι sia 
$0207 εἰς τὰ τοιχεῖα, καὶ με μεγάλαις χαοαϊῖς έπαι- 
Ex) ταῖς τροναπέταις x«i τὰ ἄλλα παιγνίδια. Καὶ 
ὡς ἀχυρίεσαν οἱ Φράγκοι τὴν πόλιν, ἐ 


ᾱ ε/ύβευσαν 
tó» βασιλέα καὶ div. τὸν πύραν, Null& hic ad oppu- 


C 


gnandam Cpolim summi pontificis littere. Totum 
hoc negotium regis Francie fuit. Quomodo vero 
Veneti primi ante alios ingressi Byzantium dicun- 
tur ? Cum res civium apud summum patrem gere- 
retur vitaque eorum in dubio esset, pactionibus 
sepe confusis, Venetiarum dux Ericus Dandulus 
cum imperatore de pace acturus triremi juxta Co- 
smedium appellit. Eodem et imperator equo adve- 
hitur. Dum de pace et conditionibus disputatur, 
Latinorum equestres copisz ex superiore loco su- 
bito erumpentes laxis habenis imperatorem petunt, 
ut vix equo converso periculum effugerit et comi- 
tum ejus aliqui caperentur. Exinde maxime hosti- 
les naves, in quibus parate erant scalie ceteraque 
instrumenta ad oppugnandum necessaria recta ad 
monia accedunt et occupant. Ex Choniata. Arr. 

(26) Ἔτους μὲν ὀντος. Acropolita noster facit an- 
num 60711 : numque decimo mensis Maii in urbem 
appulere, continuarunt obsidionem menses unde- 
cim, quare 11 mensis Aprilis urbem ingressi sunt. 
Nam si 38 annos eam tenuere Latini,et anno 6769 re- 
cuperarunt Graeci, si demas occupatee numerum, qui 
remanent crunt anni 6711. Choniata in die mensis 
consinit, in anno non item, tanquam qui anno uno 
auetior sil ; aitenim eam captam anno 6712. Ex qui- 
bus corrigendus est idem Choniata in Balduino : 
Αξκὰς μὲν οὖν ἐπι OuZOt τοῦ ᾽Αποιλλίον μενὸς EVELOTT EL, 
τῆς Σὐθδόμης ἐδικτιὠνος τοῦ ἐξακισγιλιοστοῦ ἑπτακοσιοσ- 
τοῦ (legilur ὀλτακοτιοστοῦ) δωδεκάτον ἔτους, καὶ d 
Θατιλὶς πόλις ποὺς Λατίνων κέχειρωται. Et alio quo- 
que loco : Πέμπτον ἄγοντος καὶ εἰκοστὴν τοῦ Μαρτίου 
μηνὸς τῆς τότε τοίχοῦσης ὀγδότς ενθικτιῶνος τοῦ έξα- 
κισχιλιοστο) ἐπτακοπιοστοῦ (legitur ὀχταχοσιοστοῦ) 
τοίτου καὶ δεκάτου ἔτους. ALL. 

(97) 'Azó xXuzz»;, Choniata, p. 721, 2!, εἰ 
733, 14. ALL. 

(28) Ὅσα ut» οὖν. Malorum, infortuniorum ac cx- 
dium,quibusin clade illa Cpolitana ac Orientalis im- 
perii humanum genus, sed Grescorum potissimum 


987 


des homium, mulierum captivitates, priedas, do- 
morum effossiones, czera oinnia, quibus gladii 
scelere ac facinore in hostes desceviunt. Itali de- 
vieta urbe, veluti e loco superiori impetu factos 
occidentis 19 oram omnem et orientis partem 
non minimam excurrere. Primum occidentis par- 
tes fugientibus omnibus tanquam ira colitum 
invectum malum eos abigeret, in deditionem 
subigunt. 


5. Imperator Alexius Angelus, quem antea Cpoli 
declinasse commemoraveram, Pnilippopolim ve- 


GEORGII ACROPOLIT £F. 


quie in excidio ac direptione urbium accidunt, cre- Α ταῦτα eye» x«i ο) ποὺς τὴν παροῦσα» 


988 


ὠπῤηστι, - 


πάντως ος vod» ἔξεστι πὰσιω ὁὀπύσα ταῖς Qiyumxime- 


τισρκέναις πολετιν ἐπιπέπτωκε TWuÜL, Φονοι ἀνδρῶ», 


{νναικὠν ἀνδοαποβισμοὶ σκνλεύσεις, οἰχιὼν χατα- 


σκάψεις, τἁλλἁ τε πάντα ὑπότα µαχαίοας ἕἔριον (29 
καθέστηκεν. "Emi yov? ἔ/κοατεῖς "εγόνασι τῆῶς πὸ- 


εως οἱ Ἰταλοι δί, ὡς ἐξ ὑπιερδεξίῶν 


Tí» τε θυσμὴν πάσαν κατέδοαµον, ἀλλὰ δὺ καὶ τῆς 


90 4*4 E20t 


. 5, » . apt. - * * . 
εωας µέρος OUX ELRTTOS. Ποώτα μεν ουν χειοούν-αι 


τὰ τῆς ὀνσμῆὴς, πάντων ὑποφευγούντων αὐτοὺς ὧς 
ὑπό τινος θεπλά-ου ελα»νομένων πλχ γῆς, 
ε, Ὁ ut? o2» βασὺως (30) Αλέξιος ὁ Άγγελος, 


ὃν οποδοᾶνκι 0 Ἀόγος εἰρήχει τῆς Κωσταντίνου, επὶ 


δ post Ἰταλοί D διὰ τὰς ἁμαρτίας. ὡς ἅταν οἱ dtt τοεῖς παϊδες ποτε xxi πᾶπα 7 θεία Γραγή. 
Theodori Ώοιυςα οἱ Leonis Allatii nota. 
afflictum est, post Dei omnia disponentis providen- B /enus profecisse, deficimus, et angustamur. unde 


tiam etin peccata hominum nunquam non sontium 
smvientis humanitatem, causam 6rreci Latinis, 
quorum sepius alias furorem et iinmanitatein ex- 
perti fuerant,attribuunt,Latini Griecorum pertidice 
et apostoliei eulmiuis odio. Latini-ue an (ir:eeis fi- 
des in hoc negotio habenda est ? Latini dicent sibi ; 
nam Grieci eloquentia omnia invertunt, homines 
fallaces et leves et ad nimiam assentationem eru- 
diü, profitentes quemadmodum causa inferior di- 
cendo fieri superior pos-et, otiosi, loquaces, coa- 
tentionis cupidiores quam veritatis ; quibus, ut 
finiam. jusjurandum joeus estet testimonium ludus, 
Greci sibi fidem priestandam esse contendunt . 
Quie ipsi de Latinis dicunt, ut fidem elevent, non 
hie congeram. Grecis de Latinis loquent:bus tidem 
nullam esse asseverabunt Latini : contra Greci nul- 
lam Latinis de Grieci. Sic par pari redditur. Res 
itaque heec in obseuro latehit, nec quisquam veri- 
tatem inveniet ? miniine vero. Recnrrendum est ad 
communem judicem, qui momentis rationum ab 
utrisque auditis sine partium amore aut odio pro- 
nuntiat. Is fuerit summus pontifex Innocentius, qui 
inregravissima rationibus ponderatis, addito etiam 
spectatissimorum hominium consilio ad marchionem 
Montisferrati datis litteris ita deliberavit : Vos ntl- 
lam in (roecos jurisdictionem aut potestatem haben- 
tes a puritate voti vestri lemere declinasse videmini, 
dum non contra Saracenos arma movistis, non in- 
tendentes ad recuperandum Jerusalem. sed Cpolim 
occupandun , terrenas opes celestibus divitiis pra- 
ferendo. lllud quoque longe gravius reputatur, 
quod quidam nec. religioni nec elati nec. sexui 
pepercerunt, sed fornicationes, adulteria et inces- 
(us in oculis omnium ererccntes, non solum ma- 
ritautas οἱ viduas, sed etui matronas, virgines 
Deoque dicatas e.yrposuevunt spurcitiis gartionum. 
Nec imperiales suffecit divitias exhaurwe ac diri- 
pere spolia majorum pariter et »ninorum, nisi ad 
ecclesiarum, thesauros. et quod. gravius est, ad 
ipsarum possessiones. evtendistis munus vestras, 
(αθ {15 argenteas de altaribus rapientes, et viola- 
Lis sacrariis cruces, icones et reliquias asportan- 
(es, ut Grecorum ecciesia quantumeunque persecu: 
Qonibus affliqatur, ad obediwntim apostolico sedis 
redire contemnat, quo in. Latinis non nisi. perditi- 
onis exempla et opera tenebrarum aspezit, ut jam 
merito illos abhorreat plusquam canes. Tu veracan 
Ira jurisdictionem et potestitem indebitum, vel pati- 
us usurputam., apostolice sedis legati conset iun 
allegasti tanquam ez eo vobis lieuerd eum im imfuto 
adolescente ad instituendum sii Cpol tanum 11Η 6 
"ium proficisci, ete. Ista vel similia ad alios eoruin 
scrbens summus pontifex repetit: Ecce quod cum 
mavore referimus et rubore, unde videbumur hac- 


C 


c'edebamus potissimum dilatari ; quomodo enin 
Gracorum Ecclesin quantumque. persecutionibus 
affligitur, ad unitatem ecclesiasticamet devotionem 
sedis apostolice revertetur. quo « Latinis nonnisi 
perditionis exemplum et opera tenebrarum asper, 
ut Jam merito illos abhorrent plusquam canes? llli 
et.nim qui non que sua sunt, sed quce Jesu Christi 
quarere credebantur. gladio quos c terere debebani 
im paganos, Christianorum sanguine cruentantes, 
ner reliioni nec elati uec sezui perercerunt incei- 
tus. adulteria. et formicationes 1n oculis omnium 
exercentes, et taii matronas quam virgines etiam 
Deo dicatas exponentes spurcitiis gartionum. Nec 
su[fecit eisdem tinperiales divitiasexhaurireac diri- 
perespolia principum et majorum, nisi ad thesauros 
ecclesiarum, et quod grav.us est, ad ipsarum posses- 
siones extenderent manus suas, tabellas argenteos 
etiam de altaribus » apicntes et inter se confriaentes 
m [rusta, violates sacraria et cruces et. reliquias 
asportantes, etc. Cum autem tabularum argente 
arum mentionem fecerit Innocentius,non erit abs 
re, quod de tabula sive ara templi sanete Sophia 
comminiscitur Dorotheus Monembasiensis, ad pos 
tlerorum memoriam recen-ere. Inter etiam alia 
Ssaera ac pretiosa donaria a Venetis aliisque ere- 
pta rem quoque commemorat hoc modo : Καὶ οὐ 
μονον ταντα επζραν, Wu, καὶ τον υπερθαῦμασ-ον xat εσα. 
χουστον Vl) το Άπεν αν τὴς αὐτῆς κα ίκς Σοφίας, τὸ» ποιύ- 
TUA) καὶ ὁρκιοτάτην 57 /αλαν ἁπῃ τὴν νχὸν, καὶ τν δρα- 
4G» εἰς τὸ x«5»5n. Καὶ xvf ἕκαμναν ἄρμενα καὶ ἐπή- 
/ν εις τήν Βενετίαν, ω τοῦ θα2λατος, rnaioy τῆς νζ- 
σον τοῦ MATURO 44012: τὸ προάρη, καὶ ἐπῆσιεν εἰς τὸν 
14592 Y, α ία τη άπετα. καὶ £629) σεν. * 2L εἶναι ἐχεῖ iv; 
την ση 15209. Καὶ 75575 είναι »ανεηὸν. XUul T^ 4457207 
οἱ πόντες, D 5 715046 τὸ uiot c ΕχΣἳνο, ὅταν Σαντ 972 0707, 
ᾗ zum 017 YAwrt, νύκτα uns εραν. εἰς OE τὸν τόπον, ὁπου 
£25 t ey αὐτὴ TL, ἔίναι αλήνην, xui dr» 72077- 
στο, Tq, 2/42. “αι στ Σο». σένξς ZXEL ut 711992«7u. 
xui Ἰαμ νου» απὸ τὴν was ἐκείντν, ὁποῦ εἶναι Ἡ 
Gu TOAZILU. 1UÀ αν οἷσει Φαν πατιώτατα, ανθωφδία απὺ 
τὸ Αν αὖοιν Όπου ἔχει, χαὶ των ἄλλων Κουκάτων. 


Sed de lioe fides οἱ! penes auctorem AL. 


QU. Τον πντκ ὁποτα Tp AN ζογον. 
Unde ergohlaábuit sia Blonidus ? Sed danteingenium 


neressitate, cives cunvocatus in solemnem pamnpam 
sucerdotes secuti sunt inermes, et crucibus iconisque 
ad fidem eompurandum pramnussis, tenentes murimi 
armatos, veniam supplices orarerunt. qua facillime 
anpetrata, portis undique patentibus, Latini numt- 
nis multitud: undique est ingressa. Quiete urbiduta 
proceres in consilio decreverunt etc. AL. 


(30) 'O μὲν οὖν Debeltum 


[ fugisse 
tradit Choniata. ALL. 


Sa UJ. 


989 


τὸν 
* " 8 ' ^ [1 * , . 3 - 
οιχηγ-όσω» Q εχθεὶ ς smt 707 ἩΜοσυνουπολιν αφιχνεῖται 


Φιλιππούπολιν ἀφιχόμενος x«t ul πρὸς 


κἀχεῖσε τὰς δΦιατοιθὰς εποιεῖτο,. ᾿Αλέξιος Ot ὁ Aoj- 
χας (91), ὃς τὸν vió» το Ἰσαακίου ἀπέκτεινε (39), 
βοῦλόμενος ἐχ χήδους αὐτῷ προσαρµόσασθαι ἅμα τ 
τὸν τοῦ Ἰσαακίου υἱὸν πεφόνευκε χαὶ ἅμα τὴν τοῦ 
βασιλέως ᾿Αλεξίου θυγατέρα Εὺδοχιαν ποοσηγά/ετο 
εἰς γυναῖκα, ὑστάτην οὔσαν τῶν θυγατέρων ἐχείνου. 
Τρεῖς γὰρ (33) ὑπῆρχον αὐτῷ, καὶ ἢ μὲν ποώιη Ei- 
συνέζευξεν ᾿Λλε- 
ξίῳ τῷ Παλαιολογω, ὃν x«i δεσπότην (34) τετίανκεν' 
[P- 5] α)λὰ προώὠχετο οὗτος τῆς Κωνσταντίνου ἁλώ- 
σεως. Ἡ δὲ δευτέρα ἐκαλεῖτο Άννα, tiq ἣν Θεόδω- 
pov τὸν Λάσχαριν ἐπεγάμθρενσν. Ἡ δὲ τρίτη 
Εὐδοχία χατωνοµάζετο, ἦν πρὸ καιρο ὁ mácip 
αὐτῆς τῷ χράλη (39) Σεοθίας συνέζευξεν. ᾿Επί τινι 


phvn χατωνὀμάδετο, d x«i ἀνδρὶ 


ANNALES. 


τῶν Α nieus nec ad accolis exceptus Mosynupolim cou- 


990 


fugit, ubi moras trahebat. At Ducas Alexius. qui 
filium Isaaeii peremerat,illius affinitatem ambiens, 
statim atque Alexium jugulavit, imperatoris Alexii 
filiam Eudociam, filiarum illius postremam, sibi 
in matrimonio junxit. Tres etenim filias succepe- 
rat, quarum prima Irene Paleologo, qui despotee 
dignitate honestatus ante direptionem urbis vitam 
finierat, collocatur; secunda Anna "Theodoro La- 
scari desponsa; Eudociam tertiam impuberem ad- 
huc nec maturam viro crali Service nuptam de- 
derat, quam ille, ut aiebat, nescio in quo depre- 
hensam patri remisit, cum quo etatem degebat. 
Eam Ducas Alexius, exclusa propria, uxorem 
duxit. Sed potitis Italis Byzantio inde secum inter 
alia uxorem deferens excessit, certiorque factus 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


(34) Αλέξιος δὲ ὁ Δούκας. Πολυομίλητος ἐχ πρὠης τοιχὸς, 
xal ῥυηυφενὴς εις χοίτας δεικνύμενος , xai κουριδίους 
ἀλόχους παρὰ δίκην ἀποπεαφάμένος, Choniata. ALL. 

(32) Cum Nicolaum Canebum aiolescentem 
seditiose ByzantiiinaugurassentetIsaacius animam 
ageret, Alexius Bonifacium marchionem accersit, 
quibus visum est Latinas cohortes in palatium 
admittendas, quibus Canebus submoveretur,. Id 
cumnuntiassent Duce Murtzuphlo, cum multissuis 
cognatis, et spadone fisco prefecto sibi conciliato, 
defectionem, quam jam animo fovebat, exclusit : 
namque intempesta nocte Alexium puerum adit, 
aitque cognatos ejus, bipenniferos Barbaros, plu- 
resque alios in foribus esse ad eum ob initam cum 
Latinis familiaritatem etamicitiam obtruncandum. 
Sic puerum territum eomplexus per portam leris- 
queignotam in tentorium, quod in palatio habebat, 
quasi liberaturus perducit, et compedibus injectis 
in teterrimum carcerem conjicit, et sibi insignia 
imperii sumit, nec non ab aliis imperator de more 
consalutatur; nec multo post a satellitibus suis 
Canaburm captum custodie tradit. Alexio deinceps 
puero bis venenum propinavit, quod cum ille lum 
etatis robore tum antidotis, quibus utebatur, vi- 
cisset, eum laqueo tandem prefocat, mense imperii 
zexto, die octavo. Blondus, De gestis Venetorum: 
Et puerum, Alexium, quem datum bis venenum non 
occiderat, elisogutturemanu propria necavit. Sa- 
bellius, Ennead. ΙΧ libro quinto : Murtzuphlus est 
itaque, quod maxime optabat, consecutus, ul pars 
una multitudinis eum prafeclum urbis, altera belli 
ducem, terlia imperatorem declararit. Ipse ab ea 
declaratione confestim satellitum propinquorum- 
que caterva stipatus esse ex publico proripuit in 
Alexiidomum. ac puerum, quem antea veneno 
petitum necare non potuit. eliso gutture propria 
necavit manu, homo tam perfidus quam ingratus ; 
peperilque summum Isaacii beneficium summam 
tngratitudinem. Hic, ut videtur, Sabellius Alexios 
confundit. Namque Alexius Murtzuphlus Alexium 
Isaacii filium neci tradidit. Beneficiatamen 1saacii 
collata Alexio non Murtzuphlo fuere, sed Alexio 
fratri, quod etipse Sabelliussupra viderat,de Alexio 
puero Isaacii filio sermónemhabens: Qui Isaachium 
patrem, cujus beneficio magno auri pondere fuisset 
olima Turcis redemptus, atqueita humane tractatus 
ut quamvis multominor natu esset, virerit. tamen 
semper cum eo imperante ex cquo, subita vi 
oppressum privasset luminibus, privatum artissime 
vinzissel, vinctum in fedum ac. tetrum carcerem 
conjecisset. Addit Balduinus epist. ad Innocentium: 
Nocte igitur insequenti dominum | suum. latenter 
laqueo suffocat in. carcere cum quo ipso die 


C 


D 


prandium sumpserat Juda, et clavaferrea, quam 
tenebat in manu lateramorientis et costas inaudita 
erudelitate confringit. casuque vitam,quam laqueo 
extorserat,confingit ereplam,acimperialisepultura 
concessa propalatum omnibus, scelus funeris 
honore dissimulat. Scias quoque, lector, preter 
historici fidem a nonnullis notari Guntherum 
appellare Murciphlum tyrannum, cujus consilio 
Alexii pater antea obcscatus et in carcerem 
conjectus fuerat,cum eo temporis Murtzuphlinulla 
esset apud imperatorem auctoritas, et precipui 
illius facinoris auctores censeantur Theodorus 
Brana, Georgius Palsologus, Joannes Petraliphas, 
Constantinus Rauluset Michael Cantacuzenus. ALL. 

(33) Τρεις «p. Choniata, pag. 673, 17. Georgius 
Phranza lib. 1, cap. 1, preeter historie fidem duas 
Alexium Comnenumimperatorem filias generasse 
scribit, quarum natu grandiorem Irenem vocabulo 
purpureainduere sandalia jussit . quod illam, et cui 
desponderetur, successores et haeredes post obitum 
suum fore constituisset, etc. ; exscripsit ex Gregora, 
lib. iv. Volaterannus, lib. xxiii, non minora turbat 
ab aliis scriptoribus dissentiens: Alexius Murtzu- 
phlus cognomento, ut estauctor Acropolita, filiam 
Annam Theodoro Lascari locavit; fugatusque 
deinde, uti diximus, a Gallis una cum conjuge 
Euphrosyna et generofuit. Acropolites, quem ipse 
laudat, non ait Alexii Murtzuphli filiam Annam 
Theodoro Lascari locatam, sed Alexii imperatoris 
Isaacii fratri filiam: nam agens de filiabus hujus 
Alexii, 5 δὲ δευντέοα, scribit, ἐχαλεῖτο "Avva, εἰς ἦν 
Θεόωρον 76» Λάσκαριν ἐπεγάμθρεντι. Nullusque est 
inter scriptores Graecos qui in hoc ab Acropolita 
dissentiat. Quis porro equoanimo ferret, dummodo 
in rebus Grecis oimnnino jejunus non sit, 
Euphrosynam uxorem ejusdem Alexii Angeli, 
1saacii fratris,uxorem dici Murtzuphli,cvjusEudocia 
Alexii Angeli memoratur ? ΑΙ. 

(44) Despote nomine, quod in hoc libello sepius 
occurrit, in aula Cpolitana vocabantur filii. fratres 
generiimperatoris, sebastocrator, Ciesar et patriar- 
che. Sed χατὰ i£oz i» ita dietus fuit imperii suc- 
cessor, filiorum natu maximus. Nonnunquam et 
aliis principibus ainicitie aut affinitatis ergo 
deferebant. Quee omnia accuratissime Meursius 
observavit in Gilossario. Dousa. 

(38) Κοάλης rer. Idem quod Polonorum lingua 
Crol. To» xo&ix» Σεοβίας Nicephorus Gregoras non 
semel nominat; οἱ ὁ xox)5; ΟΥ //οικς in sancito 
quodam patriarchee anonymi apud Leunclavium, 
in Jure Greco- lomano; xox)«vx regina Gregor, 
lib. vit, χραλίσα in Chronico Cpolitano ma, 
apud Meursium. Niceta in Alexio Comneno, lib, ur, 


f 


091 GEORGII ACROPOLITAE. | 992 


Mosynupoli 11 imperatorem Alexium socerum Α δὲ πάθει (36), ὡς ἔφασκον, ταύτην οὗτος φωράσα; 
immorari alacri ad eum animo festinat; qui mullis ἐπὶ τὸν πατέρα md) ἐχπέμπει, καὶ ἔμενεν οὕτως, 
alis titulis, sed filie potissimum causa ab eodem ἍΤαύτην εἰλήφει ὁ εἰρημένος Δούκας Αλέξιος 33, τν 
abhorrebat; affinis nihilominus personam induens οἰχείαν καταλιπὼν Ὑαμετὸν. Ὡς o0» παρὰ τῶν 
Alexium excipit, presparatoquelavacro ut una cum ἍἸταλῶν ἑώλω  $ Κωνσταντίνου, ἀπέδρα καὶ οὗτος 
filialavaret jussit, balneumqueingressum Alexium — éxsiüey (37), ἐπιφερόμενος καί τὴν σύὐζυγον E2de- 
imperatoris Alexii administri impetu facto inva- —xíev. Μαθὼν δὲ ὡς iv Μοσυνοῦπόλε τὰς διατριδὰς 
dunt et luminibus spoliant. Traditum est abocu-  ouiz«t ὁ πενθερὸς αὐτοῦ βασιλεὺς Αλέξιος, θαῤ- 
latis testibus filiam ad balnei fores stantem patrem µῥούντως πρὸς αὐτὸν ἀπήει. 'O δὲ τοῦτον πολλῶν τε 
injuriis lacessere, contraeam a patre proimpudico ἄλλων χάριν χαὶ οὐδὲν ἧὗττον τῆς θυγατρὸς ἐμυσέτ. 
alque flagitioso amore proscindi, Obezmcatus itaque τετο, Κυωδεστείας οὖν ὑποδὺς προσωπεῖον ὑποδέχεται 
Ducas Alexium apud Mosynupolim et loca vicina τὸν ᾽Αλέξιον, λουτρὸν τε εὐτριπίσας ἅμα τῇ θυγατρὶ 
palans vagusque oberrabat: et imperator Alexius ἡλουβῆναι τοῦτον προστέταχιν. ᾿Εντὸς οὖν τοῦ λον- 
inde deflectens Thessalonicam contendit.Itali vero — rZooc (38) «γινοµένον τοῦ Αλεξίου ἐπεισπίπτουσο 
Cpoli excedentes, cireaque Mosynupolim immo- ἀθρόως αὐτῷ οἱ τοῦ βασιλέως ᾿᾽Αλιξίου ὑπηρέται *3, 
rantes, compertum Alexium Murtzuphium Cpolim B χἀκεῖσε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ ἐξορύττουσιν. "Ege 
avexere, scelusque quod in imperatoris lsaacii  σχον δὲ οἱ ὄνντνχόντες ὡς $ θυγάτηρ ἐστῶσα παρὰ 
filium ediderat ulciscentes auctores fuere ut Ῥγῆ- τὴν θὺραν τοῦ λοντροῦ τὸν πατέρα ὕθρεσιν ἔπλυν, 
cepsadigeretur : namquein columnam maximam, κἀκεῖνος ταύτην τῆῦς ἀναιδείας xai τῆς ἀσελγοῖ 
eui Tauro nomen est, sublatum egere precipitem, ἀγαπήσεως ἑλοιδόρε. Τυφλὸς οὖν γεγονὼς ὁ ὅτλω- 
et hic finis vites illius fuit. Sed imperator Alexius ei; Δούχας )Αλέξιος περὶ τὰ τῆς ἥΜοσυνουπόλεως 
Thessalonicam venit. ἐπλανᾶτο μέρα, ἀλήτης διερχόμενος τὰ ἐπεῖσε. 'Q 
di βασιλὼς ᾿Αλέξιος ἀπάρας ἐκεῖθι ἐπὶ τὰ µέρη τῆς Θεσσαλονίκης ἐχώρει. ᾿Ἐπεὶ δὲ ἐξώρμεσαν τῆς 
Κωνσταντίνου οἱ ᾿ταλοι καὶ ἀπῆλθον πιρὶ i» ἩΜοσυνούπολιν, εὑρόντς ἐκεῖσε τὸν ἨἩΜούρτζουφλον ii; 
τὴν Κωνσταντίνου ἀπήγαγον (39), τοῦ δὲ «ὁηλωθέντος αὐτοῦ µιάσµατος ἀμννόμένοι, ὅπέρ εἰς τὸν vi 

3 ὁ Ἀούρτζουφλος D.  ? γωοµένου τοῦ λουτῆρος οἱ τοῦ βασιλέως ᾿Αλεξιου ἐπεισπιπτουσι αὐτῷ ῥἌκ- 
ηρέται D. . . . 

Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 

tertiam ejus filiam nomine Eudociam, ipso adhuc sset ipsam Eudociam,utdignitas ejus postulabat, 
Andronicum fugiente et Palestina apud [smaelitas — Dyrrhachium perducendam curasse, patrem Ale- 
oberrante, ab Isaacio patruo (non atre, uti logo- — xium certiorem redditum, filiam lectica aliisque 
theta) Stephano filio Neemani Triballorum principi ornamentis muliebribus missis, in eedem suam 
desponsam scribit. TZriballi igitur et Servii iidem — recepisse. Heec. Byzantium reversa post captam 
Serbi Plinio sunt gentes circa Meotim. lidem cum — urbem Alexio Mnrszuphlo. qui duas uxores preeier 
Sorabis Ortelio videntur, Serbi Cedrenosunt cirea — fasomnerepudiarat, uteam sibiadjungeret, nupse 
Dalmatiam, quos dicitquoque Scythas vocari. Ser- — rat; sed Murtzuphlo demum luminibus orbato, La- 
viam Dardanos habitasse scribit Volaterranus et  rissein Thessalia Leoni Sguro in matrimonium a 
Cuspinianus. Dardania Ptolomeo, Orosio et aliis — patre Alexio datur. NotaTriballorum principem dici 
Europee regio, quie AMfysia mediterranea vocatur in à Choniata quem noster Acropolita: cralem Servir 
codice. Illyrise parsest /Eliano in Variiset Nicolao nuncupat. ALL. . 
apud Stobseum. Στοδία habet. Sophianus Triballi (37) ,Απέδρα x«i πύτος ἐκεῖθιν. Choniata pre 
Mosis inferioris, populi sunt Plinio, Ptolemaeo et — ter Eudociam filiam imperatoris secum conductam 
Straboni, qui eos dicit adinsulam Danubii Peucen — Euphrosynam quoque Alexii Angeli uxorem lembo 
pertingere. Hos et Scythas quidam vocant. Servii impositam secum duxisse narrat in Murtzuphio, 
dicuntur aNiceta; sed Ju/gares aLaonico Chaleon- eum duos menses et dies sexdecim imperasset. 
dyla, Sophiano Lazio et aliis. De serviis adi Pan- — Sabeliius. Ennead. ix, lib. v: Alexius ubt urbem 
dectas Turcicas Lunclavii, cap. 37. Dousa. una ez parte captam videt, cum uxore ac pellici- 

(360) ᾿Επί τυι δὲ πάθει, Rem prosequitur D óusmagnaquevi auri intempesta nocte Bysantium 
accuratius Niceta, lib. 11 De Alezio Comneno, ter- — reliqui. AL. 


liam filiam Eudociam, cum adhuc Andronicum (38) ' Εντὸς ὀὺν τοῦ λουτῆρος. Choniata causam 
fugeret et apud Ismaelitas et inPalestinaoberraret — se nescire ingenue fatetur. Arr. 
Alexius, 1saacinm fratrem Stephano Neomanis filio, (39) Αλέξιο ti; Trà» Κωνσταντίνου — &ràyeye. 


Triballorum principi despondisse, quipostexiguum — Namque non multo post exceecationem a Latinis 
tempus in Papyriomonte monachusfit;filiumilius ^| Ducas comprehensus Byzantium reducitur, et in 
eodem nomine Stephanum, paterni principatus — judicium adductus pro sui defensione afferebat se 
domina Eudocia declarata, eam sibi junxisse ex patrie proditorem occidisse et poenis commeritis 
eaquefilios suscepisse; postmodum divulso queri-  afflixisse; neque se unum id fecisse, sed reliquos 
moniis amore, cum alteralleri incestuosos amores — illius cognatos. Verumtamen Latini, repudiatis 
objiceretcresceretqueindiesdissidium, Stephanum — omnibus, capitis hominem condemnant novo et 
sive conficto sive vere objecto adulterii crimine, inusitato supplicii genere: nam in altissimam co- 
Eudociam sola tenui interula, eaque undique pre- — lumnam, quie in Tauro est, perductum prrecipitant. 
cisa, ut vix pudendas partes tegeret, ignominiose, — Isaliquandiuin pedes descendens, deinde in caput 
quo libitum esset abire concessisse; fratrem Ste- — subversus et humi allisus miserabiliter interiii.Sic 
phani Volseum ejus inhumanitate objuvgata orasse — Choniata a nostro non dissidens. Paulo aliter nar- 
ut deposita iracundia, et generis Eudocie habita rat Dorotheus Monembasiensis ; Οἱ dt Φράγγον 
ratione, clementius ageret et {8015 6159 consuleret,  £raf«v µεγέλα χαρίσματα, ὅποιος τὸν παραδώσιν 
$ed cum ingentum illius irmplacabile movere non — $6v dod dd, xoi μετὰ χαρίόµατα τὰ πολλὰ τὸν προύδωκὰι 


993 ANNALES. 994 


Ἰσαακίου τοῦ βασιλέως εἰργάσατο, χρημνώδει θανάτω τοῦτον χαταδινάζονσιν * εἰς γὰρ τὸν µέγιστον ἀνάξαντες κίονα, 
οὗ Ταῦρος (40) à κλῆσις,κάτω βάλλουσι, Καὶ τοιοῦτον μὲν τὸ τέλος αὐτοῦ,ό δὲ βασιλεὺς ᾽Αλέξιος εἰς τὴν Θεσσαλονίχην 
ἀφίχετο 30 (41). 

€. Τῆς οὖν πόλεως 37 χυριεύσαντες οἱ Ἰταλοι ἄδειαν Αλ 19 6. Itali urbe potiti civibus potestatem fecere 
δεδώχασι (43) τοῖς ταύτης οἰκήτοραι τοὺς θέλοντας µέ- — ut qui vellent manerent ac subdititii essent ; qui 
wttv τε καὶ ὑπὸ χεῖρα εἶναι αὐτῶν, τοὺς δὲ μὴ ἀχωλύτως — nollent, libere quo vellent proficiscerentur ; jam- 
ἀπέρχισθαι ὅπη ἂν ῥούλουτο. ᾿Εξήρχοντο τοίνυν οἱ μν — que qui ante alios eminebant, hi clam, alii palam, 
φανερῶς, οἱ δὲ xai xpópa, ὅσοι τῶν περιφανεστρων ἐτύγ- — sese surripiebant. Theodorus Lascaris, quem im- 
«vov. 'O μὶν οὖν Λάσκαρις Θτόδωρος προιξελθεῖν πέφ- — peratoris Alexii generum fuisse ab eodemque de- 
θαχεν ἅμα τῇ γαμιετῇ "Avon, ὂν γαμθοὸν ὁ λόγος (49)  spotam declaratum supraoratio nostra narraverat, 
φθάσας ἐδήλωσε τοῦ βασιλέως Αλεξίου τελεῖν,Ικαὶδεσπό- ΛΙΠ8 cum uxore Anna et filiis (ires namque filie 
τον ὑπ᾿ ἐκείνου τετιμημένον 35. ᾽Απελθὼν οὖν οὗτος μιτὰ — illierant, primo Irene, altera Maria, tertia Eudocia) 
τῆς σφιτέρας yuvatxós χαὶ τῶν τέχνων (ὑπῆρχον γὰρ αὖ- — ante direptionem abscedens et circa Niceeam pro- 
τῷ θυγάτρια τρία, Qv $ μὶν πρὠτη Εἰρένη, à δὲ δευτέρα — fectus, Niceenos exorabat ut semet intus recipe- 
Μαρία, 1 δὲ τρίτη Εὐδοχία κατωνομάζοντο) καὶ ἐπὶ t» — rent sibique veluti domino obtemperarent. Cum 
Νίχαιαν πόλιν γενόμενος παρεχάλει τοὺς Νιχαεῖς ἔσω τοὺ- — non proficeret, acrius incumbens, et vel uxorem 
τον rác πόλεως δέζασθαι καὶ ὡς χυρίῳ προσανέχειν «j- — solum admitterentimpense deprecans, vix tandem 
τῷ, Οἱ δὲ οὐκ ἐδέχοντο, Λιπαρῶς γοῦν ὁ Λάσκαρις τού- — obtinuit. Quare Nice uxore relicta circa Prusam 
τοις προσκείμενος, καὶ xxv τὴν γυναῖκα µόνην δέξασθαι p loca omnia excurrebat ; eo animo ut illa sibi subji- 
ἐκδυσωπῶν, μόλις ἐς τοῦτο πειθηνίους ἐγνώρισεν 7 ,'Agtiq — ceret et pro socero Alexio ipse veluti imperator res 
οὖν τὴν γυναῖχα οὗτοσὶ κατὰ [P. 6] Νίκαιαν 38 διήρχετο — ageret ac ministraret. Nec spes eum fefellit : nam 
τὰ πέριξ Προύσης (44) τε xai τὰ πιρὶ αὐτὴν, ὅπως τε ὑπὸ interim ad Persarum principem sibi amicitia de- 
χεῖρα ταῦτα ποιήσαιτο καὶ ὡς βασιλεὺς ἀντὶ τοῦ rtyÜrpou— vinctum profectus atque auxiliaribus copiis auctus, 
Αλεξίου τούτων κατάρξειεν. Οὗ δὴ καὶ τετύχηκε * καὶ — quse jamdiu animo conceperat, perfecit. 1 8 Duo- 
γὰρ iv τῷ μεταξὺ xoi ἐπὶ τὸν Πεοσάρχην (45) ἀφίκιτο bus itaque annis integris cum omnibus uti despota 
συνήθη τούτω τελοῦντα, x«i συμµαχίαν προσείληφε, καὶ — Lascaris agnosceretur, conventusque ex viris cele- 
τὰ πρὸς σκοπο» διεπράξατο. Δύο γοῦν παραδραµόντων — berrimisacecclesie primatibus Niceam concurren- 
ἐνιαυτῶν, καὶ ὡς δεσπότου παρὰ πάντων φημιξομένουτοῦ tibus haberetur, illud inter eos agitatum est, qua 
Λασκάριος, ἐπεὶ συνδρομὴ Ὑέγονε χατὰ Νίέχαιαν ἀπὸ *&.— ratione Theodorus, ad illa usque tempora despota 
περιφανῶν ἀνδ ρῶν καὶ τῶν λογάδων τῆς ἐκκλησίας, axé- — imperator acclamaretur. Patriarcha non aderat : 


95 χρηµν. — ἀφίκετο] ix Ταύρου κρημνίζουσι τοῦ Χίονος D. 3 Μοσννουπόλεως D. 36 ἅμα τῇ uni 
Αννη προεξελθεῖν πέφθακε τῆς Κωνσταντίνου, δεσπότης ὑπ ἐκείνου τετιμηµένος D. 3! ἀπελθὼν τοίνυν 
μετὰ καὶ τῶν θυγατρίω» ὨἙἘιρήνης Μαρίας καὶ Εὐδοκίας εἰς Νίχαιαν παρεχκἆλιι τοὺς Νιχαεῖς εἴσω τῆς 
πόλεως δέξασθαι τοῦτον. Οἱ δὲ οὐκ ἐδέχοντο * ὁ δὲ xci xXv τὴν γυναῖκα δέξασθαι δυσωπῶν μόλις ἔπεισεν D 
55 οὐτοσὶ χατὰ Νίκαιαν om. D. 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


τῶν Φραγγῶν * x«i αὐτοὶ ὡς πύραν τὸν βασιλέα, ἐχώρη- — bat spoliatum, nudumque dimissum, longo tem- 
Χαν πολλὰ, καὶ ἐδιελογέδοννταν τί θάνατον νὰ τὸν δώσουν, — pore circa Achaiam et Peloponnesum oberrasse : 
καὶ ἴτδη ὥσανε τοῦ Λέοντος τοῦ σοφοῦ οἱ χρχσμοὶ, ες tandem Balduino a Bulgaris capto ab eodem mar- 
τὸν κολώνα» τὸν γλυπτὴν, ὁποῦ εἶχε πολλὰς προφητεία ΟΠἰΟΠΘ una cum conjuge ad Alemanie principem 
περὶ τῆς βασιλίδος τῶν πόλεων», καὶ κατὰ τὸν χρησμὸν  mitlitur ; Kai τὸν δυσπραγῆ ἐν βατιλοῦσιν ᾽Αλέξιο», καὶ 
ἐχοέμασαν αὐτὸν εἰς τὴν χαλώναν, καὶ καθὼς ἔχαμεν αὖ- τὴὺν τούτου σύνευνον Ευφροσύνη» διαποντίους τῷ τῶν ᾿Αλα- 
τὸς ᾽Αλεξίου τοῦ βασιλέως, ἔτοη καὶ χειρότερα ἵπα- µμανῶν ἐδέπιμφεν ἄρχοντι. Φεῦ, pt) τοῦ καινοῦ τοῦδε 
6r. Et qui ab et exscripsit Mattheus Cigala in — x«i ἀνηκούστου παρὰ Ῥωμαίοις ἀκούσματος, εἰπεῖν 
Synopsi historix. Hunc imperasse Nicetas ail men- ὃς x«i ἀβεάτου εἰς d«9po θεάματος. Vide quae se- 
sesduos etdiessexdecim,ut verosimileest;Monem- — quuntur de Alexio, cap. 8. Villarduinus ait una 
basiensis et Cigala annos duos et dies viginti ; Καὶ [) cum conjuge a marchione missum fuisse captivum 
ἐθασίλευσε χρόνους δύο ημέρας εἴχοσι. Nescio tamen — ad Montemferratum ; ia. qua re narranda non 


undenum hauserint hi nebulones. ALL. omnes conveniunt. ALL. 

(£0) De Tauri columna, qua regione urbis fuerit (49) "Αδειαν δεδώχασι. Non statim initio capti- 
vide P. Gyllium, De topographia Cpoleos,lib. 11, — vitatis urbis, sed post captum Balduinum, si Nicetee 
cap. 6. Ὀουςκ. credimus, p. 834. ALL. 


(41) Eis Θισσαλονίκην ἀφίχιτο. Ex qua postea 8 "m Ο λόγος, Cap. 5. ALL. 

marchione ad Halmyrum fortune sue responden- 44) Τὰ πέριξ Προύσης. Paruere nempe tum 
tem locum habitalum missus est. Choniata : Ὁ δὲ temporis Theodoro Pru:e&i, Niccenses, Lydi, Phi- 
δὺ φυγὰς βασιλεὺς εἰς ὄψιω τῷ Μαρκισίῳ ἐλθὼν, ἄρτου — lomolpi, Smyrneei, Ephesiiet interjecta oppida ; qui 
μετρητοῦ καὶ κοτύλης χεοάσµατος, τα τῆς βασιλείας ἀνταλ- οἰίαπι longis navibus fabricalis plerasque insulas 
ἀττεται σύµθολα, xxi tig χῶρον τῇ τύχη φιρώνυμον  posteasubegit. Gregoras, p, 13. 14. ALL. 
Αλμυρος ὁ χῶρος χικλήσχεται, τὰς διατριθὰς . τελέσων (49) Té» Πεοσάοχην. lconii nempe Chaichos- 
ἐκπέμπεται $a Ευφροσύνη τῇ ὀμευνέτιδι. Quod antea — roem, cum quo pacem facit, et socero illius Ma- 
de [saacio illius fratre dixerat jussu Alexii: Bev — nueliMaurozome parlemimperii concessit, Chonas 
ἀγρότην ἀντλοῦντα, οἴνω τε καὶ σίῳ µετρΏτῳ, ὡς τὸν scilicet Nicele historici patriam, et quee in Phrygia 
τυχόντα ἰδιώτην διαξῶντα. Addit Gregoras lib. 1 — est Laodiceam, et alia loca que fluvius Meeander 
eumdem, dum in Thracia vagarelur a Montisfer- — amfractu suo amplectitur, donec in mare immet- 
rati marchione captum, et opibus quas secumfere- — gatur. ALL. 


995 


GEORGII ACROPOLIT/E 


Joannes quippe Camaterus, qui patriarchale solium A ψις τούτων £évezo. ὅπως βασιλεὺς φημισθείη ὁ δεσπύτες 


Italis Byzantium expugnantibus honestabat, Didy 
motecbum abierat ibique commorabatiur : aecer- 
situsa Lascari aliisque scripto etiam patriarchatui 
renuntians noluit accedere. Ideo in ejus locum Mi- 
chael Auctorianus sufficitur, vir disertus littera 
rumquenon nostrarum solum, sed exterarum etiam 
peritissimus, [s despotam Theodorum imperatorio 
diademate coronavit. 


ΘΦεοδωσος. Παριάρχου (46) δὲ μὴ παοὀντος ἔχεισε, — ὁ 
7*5 Καυατηοὺς Ἰωάννης (41), ὃς τὸν πατριαρχεκὸν ἐκόσ- 
u&t θοόνον Ὠνίχα τῆς Κωνσταντῖῶον ἐκοάύτησα, Ἰταλοὶ, 
περὶτὸ Διδυµοτοιχον znfps x&zsige τὰς διατοιθὰς ἐπεποίη- 
το, καὶ διαμηνυθεὶς παρά τε τοῦ Λασκάριος καὶ τῶν λοι- 
πὼν ἁπηνῶνατο τῶν πρὸς αὐτοὺς ἄφιξιν. ἔγγραφον tà» 
παραίτησιν ποιχσάµενος. ηφίσεται γοῦν παριάρχης Μι- 
X«5 0 Αύτωοειανὸς (KB), λόγιος τυγ/χάνων x«i πάσης 


γραφῆς ἔμπειρος τῆς τε Ἡμετέρας καὶ τῆς θύραθε», óc καὶ τὸν Φεσπότην (49) Θιόδωρον τῷ βασιλιχκῶ διαδύµατι 


ἑταινίωσεν. 

i. Hinc imperator Lascaris renuntiatus impeu- 
siusadres gerendas accingitur, bellisque se plurimis 
iisque ingentibus exercuit. Itali namque in orientem 
pretergressi potissmam illius partem debellaverunt, 
thema siquidem Opsicii et /Egai neenon Atrainyt- 
tium ipsum Italis cesserat. Baris item et Aulonia, 
Preinanenum, Lentiana ad Lopadium, et Bithyniee 
omnia ad Nicomediam ltalorum imperium subie- 


— 
w^ 


ζ. ἸἘντεύθεν βασιλεὺς ὁ Λάσκαοις (350) ἄναηνι- 
ρευθεὶς ασωντονώτερον (ἐφήψα-το τῶν πραγμάτων, 
µάχαις δὲ προσέχυρσῖν οὐκ ὀλίγαις καὶ χαλιπεῖς. 
Oi τε «ὰρ Ἱταλοὶ (81) χατὰ τὸν εῷαν τὸν fópo 
πεποιηκοτες τὰ πλιίίω ταύτης Up (ἰαντοὺς ἐποιῖ- 
σαντο * -ὁ τὲ γὰρ παν θέµα Οψιχίον και Αιγαίου (53) 
καὶ αὐτὸ δὴ τὸ ᾿Ατραμύτιον τῶν Ἰταλῶν ἐγεγόνει, 
Βάρις (53) τε x«i Αὐλωνία Ποιμανηνόν τε χαὶ Λε- 


Theodori ῬΒΏοιιδῶ οἱ Leonis Allatii nota. 


(46) Πατριάρχης. Patriarchee summa erat in Ec- 
clesia Orientali dignitas, ut in Occidentali pontifi- 
eis Romani. Vide Gl. Meursianum, nunquam sine 
laude nominandum, in πατοιαρχης. Joannes vero hic 
Camaterus patriarcha Cp. ex diacono et chartula- 
rio factus est Alexio imp.. prafuitque ad captam 
usque a Latinis urbem, annis 5, mensibus 8, die- 
bus7. Posturbem captam Didymotachum (oppidu- 
lum Thracitce, in promontorio, ad Hebrum fluviuu, 
qui illud ambit, situm, Dimotuc vulgo)secessit ; ubi 
cum supervixissel annos 2, menses 2, dies 14, 
diem suum obiit. Videatur Catalogus sive Notitia 
patriareharum Cpolitanorum apud Leunclavium 
Juris Graco Romani lib. wv, Nicetas, in Balduino 
Flandro. Docsa4. 

(41) Καμα-τηρὸς Ἰωάννχς Hunc ante excisam 
Cpolim sua sponte urbe egressum Didymotcechum 

tiisse prreter Acropolitam alii quoque narrant. 

uid ergonugatur Ephrremius Byzantinus, qui cum 
'a Latinis tradit ejectum ? 
— τοῦτον Ξιφιλίνου 

Θανόντος, ἐγχαθβίσταται 0097 

'O Καματτρὸς εὐεπὴς Ἰωάννης, 

Ἶδρις σοφίας παντοδαπᾶς xai λόγων, 

Ἐπήθολός τε δογμάτων τών εωθέων, 

Ἐχχλησίας àv λευΐτης χαρ-οφύλαξ. 

Ἐφ οὗ παοξστήσα»το λατῖνοι πο)», 

Ὃς εξελαθεὶς δυστυχώς ποος Λατίνων 

Θρονου πατοίδος τῆς ἐμῆς Βυταντίδος 

Θιχεῖ Διδυμοτοιχον εἰς ἆστν oca, 

"Ev0« βανὼν ἔλιπεν Πλίου φάος. 

De illius morte Niceta, p. 837, 2. Αι... 

(48) Μιχαηλ 6 Αὐτωριανός. Onufrius Panvinius 
Historiarum pater in CAronico ecclesiastico, ad an- 
num 1206 : Michael IV Awutorianus a Graecis in 
schismate post obitum Joannis Camateri, contra 
Thomam Maurocenum Venetum (a Latinis electum) 
99 Cpolitanus patriarcha creatus, sedit in Αγία an- 
nos quinque, mensessez Scribendum tamen in lo 
gotheta Meursio nostro videtur Ψ. 2. π. M. ὁ Σανοια- 
νός. Ecce, inauit, in Notitia patriarcharum : Επείο 
πατοικοχης οὗτος (loquitur de Joanne Carnatero, 
et ei Michaelem Saurianum statim subjicit) ἐν A:- 
δυμοτείχω ἔτλερτησεν ἐχύήρεωεν ὁ θρύνος ἆχρονον 
ἕνα, υῆνας δέχα, εἶτα ἐγένετο πατριάρχης ὁ μέγας 
σαχελλαριος, χύρος Μιχαὴλ ὁ Σαυριανὸς, d$» τῇ 


ἀνατολῦ προθληθεὶς παρα τοῦ βασιλέως καροῦ θιο- 


C 


ὅώωοον τοῦ Λασκάρη, x«t ἐκάβισεν εἲς Νίκαιαν. Qui 
locus cum hoc logothete debet conferri. Docs. 
— De hoe Michaele, quemadmodum et de alii 
Nieeenis patriar2his ad recuperatam a Graecis Cpo- 
lim, egimus in opere nostro de perpetua consen- 
sjione utriusque Ecclesie tum Occidentalis tum 
Orientalis, lib n Arr. 

(49) "Oc καὶ τὸν δεσπότον. Unde itaque habuit sua 
Monembasiensis ? Ὥμαφωνησαν ὅλοι µίον [βουλὲν, καὶ 
ἐψέφισαν βασιλέα Θεόθωρον τὸν λάσκαριν τὸν “Γέοοντε, 
καὶ ἔτδη εὐτρέπισαν τὸν βασιλικὸν θρὀνον. ὁποῦ τὸν ἑπὶ- 
ρα» ἀπὸ τὴν πολι, χαὶ ὅλα τὰ βασιλικὰ φορέματα xai τὲν 
χορωνα», καὶ παλλάτιον βασιλιχὸν Exauav, καὶ εὐτοέπισω 
αὖτο. Καὶ ἔτζη ἐπῆραν αὐτὸν τὸν ὑποψήφιον βασίλέα, xxi 
(máx. ἐν τῷ µητοοπὀλει Φιλαδελφίας, ὅτι ἔκαμαν τὸν 
θρυνον τοῦ βασιλέως, καὶ εχεῖ ἐκαθέσετον. Καὶ ἐφόριε δι 
τήν βασι)ιχζ Χουώναν χα τὰ βασιλικὰ φοοέµατα, 
καὶ ἑστέφύη ὑπ αὐτὸν τὸν µητροπολίτην τᾶς Φιλα- 
δελφίας βασιλεας. ALL. 

(30) O Λάσκαρις, Niceta, p. 828, 1. ALL. 

($4) Οἳ τε γὰο: Ἰταλοί. Progressus Latinorum 
in Oriente adversus Greecos et in illis partibus pro- 
pagatum imperium tum ab Erico Balduini fratre, 
tum a Petro Plancio fuse prosequitur Nicetas in 
Balduino, ex quo tibi pete, si libet. Αι. 

(32) Ψιχίουν xai Αιγαίου. Sic diserte codex ms. 
Lege Ὀψιχίν. quemadmodum noster postea. Vel 
certe. ψέχιον truncate dixerunt pro ᾿Οψίχιον, nt 


D μοῦλτον pro tumultu, et multa talia que passim in 


Glossario observavit doctissimus Meursius. Θέμκ- 
τος τοῦ ᾿Οψιχίου meminit etiam Zonaras. Annal. 
tom. ΕΙ in Constantino Copronymo : Provinciz 
Obsicii vertit Hieronymus Wolfius. At θέµα (quod 
erudite, ut omnia, docet Meursius) primitus pro 
legione accipiebatur, qu& provincie alicui im 
sita. Hinc Glossarium vetus H. Stephani : legio τάξις, 
θέµα. Postea ipsee provincie translato nomine ita 
appellari cceperunt, quod multis exemplis probat 
clarissimus glossographus. Quod autem θέµα 'Oyi- 
xíov, et quo mundi climate fuerit, disces ex Con- 
stantino Porphyrogenneta Them. Orient. 4; quem 
aureolum libellum debemus V. C. Bonaventure 
Vulcanio, ut ejusdem auctoris Occidentalia The- 
mata Frederico Morellio, regio apud Gallos inter- 
preti. Dousa4. 
(33) Hec Bozot; cum nuspiam terrarum mihi 
occurreret, corruptum esse vocabulum judicavi et 


997 


ANNALES. 


998 


τιανὰ µέχι Toi Λοπαδίου αὐτοῦ δεσπότας ἐγίνωσκον À runt. Quareimperator Theodorus in summas angu- 


Ἰταλοὺς, ἀλλά γε 03 χαὶ τῆς Ἠιθυνίκς πάντα µέχρι 
καὶ Νικομηοξίας αὈτῆς. Ἔντενθεν ἐστενοῦτο πολὺ ὁ 
βατιλεὺς Θεοδωοος. Ο9ὐ9έν d: ἄττον κκι ποὺς τῶν 
Ρωμαίων κατεβιάσετο. Ἑν γκο τῇ Guj403: τῆς Κωνσ 
ταντίνου αλώσεως ἄλλοθεν ἄλλος Ὁ /Επονες εἶναι τωχόντες 
ὃ καὶ οἱ τῶν ἄλλων ποοὺχοντὲς ὡς οἰλείαν ἀοχὴν τὴν 
Ug ἑαυτοὺῦς ἐποιοῦντο χώοαν, fj εξ αὐτῶν εἰς τοῦτο 
ὀρμήσαντες ἡ χαὶ παρκ τῶν Φἰκρτοθων μεταχληθέντες 
εἰς τὴν τῆς χωρας Φεγἔνδευσιν. Αὐτίχα Φεόδωοός (ὅ4) 
τέ, ὃν καὶ }Νωροβεοᾷωοον ἐπεκάλονν, Ἀργων ἦν τῆς 
Φιλαδέλφου πόλεως, ἕτερος δὲ Σάθῥας τοὐπίκλην τοῦ 
ἃστεως ἐδέσποσε τοῦ Xawpu. µετὰ xai τών πλητιον 
τυ/χανόντων αὐτῷ. Παφλαγονίας 0: πάσης (à) ἐγκοατὴς 
ὧν Δαβίὸ, ἀδελφὸς ὧν Αλεξίου του τῆς Τοαπεζοῦντος 
χοατήσαντος, ὃς γαὶ μµέ/ας Ὠὠνομάφσετο Κοινηνὸς. οἱ 
τού βασίλέως ᾿Ανδοονίχου ὕπᾶοχον ἔγρονοι, ἹΜανουὴλ 
τῷ τούτου τεγθέντες υιὠ. Διὰ ταῦτα ἐν πο))ῆ στενοχω- 
ία τὰ πράγματα Ὁπῆοξε τῷ Dacus Θεοδώρῳ [P.7] 
Αλλὰ τὸν μέν Μωσοβεόδωρον καὶ τὸν Σάθόθαν εὖὐχε- 
pec µιτῆλβεν, 
τε παντὸς 

vw. 'AXY ενταύβά pot ὁ λόγος ἀναμεινάτω" ἴστω- 
ρᾶσαι γὰρ βούλεται τὰ 


χάντενθεν ἐδέσποξέν αδεὼς Κε)θιανοῦ 


Μαιάνδρου. Φιλα2ελ»είας 


τῷ (ϱΦΑασιλεί 


ἸΑλεξίω συα- 
[] [1 


θάντα, ὥδη di x«i τἆλλα τὰ επὶ τῇ ἔσπέρα γωέσθαι 
φ/άσαντα. ᾿Αφίχετο μὲν. ὡς ειοήχειν, εἰς Θεσσαλο- 


νέκχν ὁ εἰοημένος βασιλεύς Αλέξιος. καὶ ὑπεδέχθη 

9 , - , ^ 399 
παοάἀ τῆς αντον νναφης, T) EG 
ἐπεγαμθοευνθη δὲ τῷ βασι)εῖ 


γνναιχὸς αὐτοῦ τελευτὴν, d» 


0200» μὲν ὥρμητο, 
Ἱσκαχίῳ ωετὰ τὴν τῆς 
x«t ὠραίαν πἁἀνυ τῷ 
εἴδει οἱ χατιδόντες ἔφασκον εἶναι. Των Ὑγοῦν ἸΊτα- 
λῶν εἰς πολυμέρειαν τὰ τῆς 'Pouaidog αΧληρωσα- 


B 


xai Νεοχάστρων 


C 


stias adductus est. Nec minus a Grecis ipsis urge- 
batur. Enimvero in. perturbatione 14 ac confu- 
sione Cpolitang  direptionis hinc inde alius atque 
alius cum exercitus ducerent, sive etiam qui aliis 
presstarent, partem quam ipsi moderabantur, sive 
id ex semetipsis tentantes, sive ab accolis in lo- 
cor'im propugnationem accersiti, veluti dominatum 
proprium occupabant. Sic Theodorus cognomento 
Morotheodorus Philadelphiam dominatui suo sub- 
jecit. Alius item cognomento Sabbas Sampsonis 
urbem cum his quee adjacebant tenuit. Paphlago- 
niam universam David Alexii Trapezuntis domini 
frater, qui et magnus Comnenus vocabatur, impe- 
ratoris Andronici nepos uterque ab illius filio pro- 
gnatus, obtinuit. Propterea in maximis turbinibus 
ac fluctibus res imperatoris Theodori nutabant, 
qui primun quidem  Morotheodorum et Sabbam 
facile oppressit, ideoque tuto et sine metu totius 
Celtiani Meandri Philadelphie et Neocastrorum 
dominationem tenebat. 


8. Sed hic paululum coercenda oratio est : nam- 
que mihi in aniino est, que imperatori Alexio 
contigere, necnon gesta in Occidente reliqua recen- 
cere. Appulerat imperator Alexius uti supra me- 
moravi, Thessalonicam, exceptusque est a nuru, 
genere quidem Ungara, sed imperatori Isaacio 
post uxoris obitum desponsata, muliere specie ni- 
mium egregia ac decora, ut 15 qui illam viderant 
fassi sunt. Ab Italis itaque Romana ditione in plu- 
rimas partes ac hoinines divisa, Balduinus Flander 


Theodori Ὀοιδ et Leonis Allatii nota. 


emendandum Bet τε: ad quam emendationem 
mihi Nicetas facem prreluxitin Manuele Comneno, 
lib. 11 : Πόλις χατὰ τὴν τῶν Αἰγαιοπε)αιιτῶν χώραν 
τειχίδεται. Βάρη χαι Αὐλωία παρωνύμως ἐς ἴτι 
ὠνομασμενη Baris ergo ad /£gieum pelagus urbs, 
qu& et Aulonia,circa Helles pontum alicubi. Docsa. 

(54) Θιόδωοος. Theodorus cognomento Manga- 
phas. patria Philadelphiensis. state Isaacii Angeli 
Comneni regnum affectans, primum ejus urbis 
plebem audacissimam sibi conciliat et jurejurando 
astringit, Lydisque omnibus ad defectionem im- 
pulsis regium nomen usurpavit et argenteam mo- 
netam cum imagine sua percussit. Derisa initio 
defectio fuit. Cum postmodum augesceret, nihil 
cunctandum ratus Isaacius hominem Philadelphize 
obsidet. Cum diuturna obsidione urbem ad dedi- 
tionem compellere non posset, paciscitur iis con- 
ditionibus ut Theodorus depositis regni insignibus, 
privatim agat civesque ei pareant ut prius,et obsi- 
dibus acceptis Byzantium revertitur. Non multo 
post Basilius Batatzes plurimos Mangaphe conjura- 
tos largitionibus corrupit. effecitque ut urbe pelle- 
retur ; qui ad Chaicosroem lconii sultanum profu- 
gusauxilia contra Romanos nonimpetravit.obtinuit 
tamen ut Turci liberi, qui arcu et pharetra freti 
Romanos predabantur, asciscerentur, Sic non 
parvis copii contractis Phryges, Laodicenses nec 
non Colossenses innumeris cladibus affecit, man- 
cipiis civium suorum et jumentis abductis, areis 
&stivo tempore incensis, et obviis qui busque hosti- 
lem in modum tractatis. Michaelis quoque archi- 


D 


strategi templum. opus maximum et celeberrimum, 
incendi passus est. Postmodum ad sultanum rediit : 
sedimperatorlargitionihus impetravitutille deser- 
tusa sultano ac proditus ad se mitteretur, ea tamen 
conditione ut defectionem nec capite nec mutilatione 
lesioneque ullius membri lyeret. Qua de causa ad 
diuturnum carcerem est damnatus. Cum displi- 
cuisset sultani fratibus, qui regnum cum eo divi- 
serant, quod hominem profugum et supplicem pe- 
eunie causa Romanorum imperatori prodidisset, 
iracundiam eorum placavit. Namque aiebat pacifi- 
cationis ergo illum remisisse, non prodidisse ; et 
hominem vagum in patriam restituisse, ut nec ipse 
alios nec ipsum ali prosequerentur. Hic Erico 
circa Adramytium agenti 8rma infert, et inexspe- 
ctato superventu et inultitudine primum quidem 
terrorem incutit. sed Errico. cum Martis alea ten- 
tanda videretur. antealeos et per mediam hostium 
aciem cum suis perrumpente dissipatur: nam Greci 
equites ad primam Latinorum impressionem et 
hastarum directionem concitatis equis fugientes. 
pedestres ordines hostibus trucidandos reliquerunt 
et spoliandos. Ex Niceta. ALL. 

(35) Παφλαγονιας δῆ κασης. David siquidem 
et Alexius fratres, Manuele Andronici tyranni Ro- 
manorum filio nati. alter Ponti Heracleam et Pa- 
phlagoniam occupaverat, alter Alexius OEneeum 
et Sinopem urbes et Irapezunten. Sed quomodo 
expeditionem Lucaris in Davidem Latinorum au- 
xiliis fultum susceperiteumque debellaverit, disces 
e Niceia in Balduino. Az. 


999 


GEORGII ACROPOLIT E. 


1000 


imperator eligitur, dux Venetiarum, cum ipse Α µένον, xai τοῦ μὲν ἐκ. Φλάντρας (56) ὠρμομένου 


presens adesset, despotie dignitate insignituret non 
perexiguam rerum accipit partem, ut scilicet re- 
rumomnium quas Franciobtinuissent quartam ipse 
partem quartzeque mediam haberet. Cum veroet 
marchio non parum in suppetiis afferendis adjuvis- 
set, a Flandro rex Thessalonice fit, et sibi Mariam 
Ungaram, prius, utjam diximus, imperatori Isaacio 
desponsatam, matrimonio jungit. Ab hac Alexius 
imperator excipitur, nec multo post novis rebus 
inhiare deprehensus urbe pellitur una cum uxore 
Eudociaque filia, quam Corinthum veniens Sguro 
illius regionis dynaste in matrimonium copulat. 
Sgurus etenim post Byzantinum excidium solus 
rebellione facta Corintho et locis adjacentibus im- 
peravit, quemadmodum alii aliis. Paululum au- 
tem ibidem commoratur, cum a nonnullis insidias 


D 


Βαλδονίνου D«cuéeg αναγομευθέντος, τοῦ δε doux; 
Βενετίας, ὃς χαί αὐτοπροσώπως Guy», μερίδα οὐ 
σμικρὰν ἐσχηχότος καὶ ὁδᾳησποτιῷ αἀξιώματι Tta. 
θέτντος, ἔχειν τε ἐξ 0209, πρὸς τὸ ὅλον (S1) G τὸ τῶν 
Φράγχων ἐχτὴσατο Ίεος, τὸ τίταρτον και τοῦ τε- 
τάρτον τὸ uio, ἐπειδὴ x«i ὁ µαρχέσιος ἀξιόλογον 
μοῖρω τῇ συμμαχία ἦν ἐεγκάμεος, ῥὴξ Θεσσα- 
λονικὺς (38) παρὰ οοῦ Φλάντρα τετίμητο, προσ)α- 
ῥήμενος καί γυναῖκα την ὃδηλωθεῖσαν Μαρίαν (59) 
Tí» ἐξ Όνγγριας πρότερον προσηρµοσµένχν "Icwm- 
χιω τῷ Αασιλε. Ἀπὸ ταύτος, ὡς ἔφην, ὁ βασιλὼς 
ὑπιδέχθη Αλέξιος, Mit& μικρὸ δὲ φωθαθεις τὰ 
ἐκεῖσε νεωτερίξεσθαι ἀπεδιώχθη σύναμα τῷ πγυναιχὶ 
xxt τῇ θυγατρὶ Εὐδοχία, ἣν καὶ ἐς Κόρωτον (60) 
ἀφίκόμενος τῷ ἐκεῖσε τῆς χώρας χατάοχοντι συν. 
εὐεύξατο Σγουρῷ 1 (61) v 4o xoci ὁ Σγονος 


59 τῷ Σβουρῳ συνέσεν»ε. Mtxpóv δὲ τοῖς, Omissis reliquis, D. 


Theodori Όοιιςσα. οἱ 


(86) Τοῦ μὲν ἐκ Φλαντρας. Capta Cpoli, cum designa- 
tionem imperatoris suffragiis esse committendam 
decretum esset, ex l'rancis et Longobardis quin- 
que, alii sex dicunt, ex Venetis totidem lectis 
judicibus, plurium suffragiissors imperii Balduino 
Flandrie comiti obtigit, quod plerique putent Dan: 
duli fraude et solertia faclum esse, qui eam ob 
ciecitatem excluderetur, imperium penes eum esse 
voluit qui hilarioribus esset moribus et ingenio 
minus ambitioso : sed quod potissimum fuit, tu 
privatus imperatoris designati principatus quam 
remotissimus esset e Venetorum ditione, ne si 
qua controversia cum illo incidisset, plures copias 
subito ex suo territorio arcessere aut Venetos fines 
commode invadere autincursionibus vexare pos- 
set, quie omnia in expedito esse Bonifacio mar- 
chioni ex Longobardi a norat. His Dandulus Boni- 
facium marchionem repulit, Dalduinum preetulit, 
ejus ditionis limites tantum a Venetis distare 
noveral, quandum Venetie a Griecorum provinciis 
disterminarentur. Pactiones inter eos initas [nno- 
cenlius non omnes laudavit, quasdam etiam repro- 
bavit. Vide quoque (regoram, lib. 1. Hinc, lector, 
agnosces, quam insulse recentiores et infini nomi- 
nis scriptores, Dorotheus Monembasiensis et Mat- 
theus Cigala, Venetis, inter quos synopses suas 
historiarum pessime consinnarunt el ediderunt, 
supparasitentur, qui scribunt Venetos imperium 
Cpolilanum tenuisse, λαβόντες τὴν w«csouw» οἱ 
Βενέτιχοι 75g Κωνσταντιουπόλεως, el quod insulsius 
est, per annos quinquaginta sex vel, ut tradunt, 
sexaginta et menses octo, additis etiam «diebus 
tredecim, gubernavisse : ' Ωρισω δὲ τὴν Κωνσταντι- 
νούπολιν οἱ Bivéztxot χοόνους ve , άλλοι λέγονν 5, uias 
η x«i ημέρας tj, καὶ ως αν εἶχαν τὴν Κωνοσαντιούπολιν 
οἱ Βενέτιχοι. ALL. 

(37) Τὰ εξ ὅλου πρὸς τὸ 0)^». Auctor Vile Innocen- 
tii: Totum quidem havere, quod in civitate inven- 
tum fuerit, a quolibel duct decet et poni tn commu- 
neeo loco quo fuerit ordinatum j;de quo. tamen 
haverenobis et hominibus Venetis trespartes debent 
solvi, pro illo havere quod Alexius quondam im- 
perator vobis et nobis solvere tenebatur. Quartum 
vero partemnobis retinere debemus,donec f uerimus 
in ipsa solutione coaquales. Si autem. aliquid 
residuum fuerit, debemus pcr. medietatum nter 
nos εί nos dividere, donec fueritis apccatt. Si vero 
manus fuerit, ία quod non possit sufjicere ad me- 
moratumdebitumpersolvendum, undecunquefterit 
prius havere acquisitum, ez eo decemus dictum 


Leonis Allatii note. 


C 


D 


ordinem observare, salvis tamen victualibus, quz 
debent observari ei dividi (am vestris quam nostris 
aequaliter, ita quod utraque pars possit inde ccn- 
grue sustentari. Quod autem residuum fuerit, par- 
tiri debet in alio haver ejuxta ordinem pranomina- 
tum. Vos eiiam et homines Veneti libere et absolute 
absque omni controversia per totum imperium ha- 
bere debetis oinnes honorificentias et possessiones, 
quas quondam consueristis habere tam in spiritua- 
ibus quam in temporalibus, et omnes rationes sive 
consuetudines qua sunt. inscripto et sine scripto. 
Ex pactis et conventionibus de preda dividen- 
da. ALL. 

(98) Οεσσαλονίκης. De Thessalonica Joannes 
Tzetzes Chil. 10, v. 175, Historia 316. Joannes 
Stauracius, De miraculis S. Demetrii : Θεσσα)λονίχς 
πόλις δὲ αὕτη περιφανἠς χαὶ λαμπρά, καὶ Mau- 
θόνων Ui» κοουφὰ, Θετταλίας ὃξ πάσες ὕπεοιδονι- 
pív& καὶ ὑπιοέχουνσα, οἷς τὲ παντοδαπαὶς ὀλθίζεται 
χάοισι xdi oi; εἴλῶν χαλῶν ἀπάν-ων ἑνάγλοΐνεται, 
Eamdem in oculis curioso aspectu ponit Joannes 
Caminiata, non intimi temporis scriptor, De ezci- 
dio Thessalonicensi, c. &-6. ALL. 

(69) Τὴν δηλωθεῖσαν Μαοίΐαν. Choniata in Bal 
duino p. 792. ALL. 

(00) "Ην καὶ εἰς Κόρωθον. Alexius enim a se- 
ptentrionalibus littoribus, ad quos fuerat a mar- 
chione transmissus, avulsus, in Thessalica Tempe 
pervenerat, ac filiam Eudociam Sguro in martri- 
monium coltocarat. Nicetas in Balduino. ALL. 

(61) Sgurus Nauplio ortus vi magisquam volun- 
tate popularium principatum tenant a patre sus- 
ceptum, non sine sanguine imperans. Turbulentis 
temporibus Argos dolo, Corinthum latrocinio 
cepit et Athenas cum navibus el ocxercitu per 
Isthinum traducto adoritur. Idius conatus leni 
oratione Athenarum preesul Michael Choniata re- 

rimere tentat, sed frustra. Tandem suorum saluti 
ortiter consulens militari prudentia grassatorem 
arcet. Sgurus iram suam in eam urbem exsli- 
mulat eujus arcem expugnare non potuil; quare 
villas incendit. greges armentaque rapit. Et post 
dies aliquot soluta obsidione Thebas oppugnat et 
capit ; et Thermopylis superatis per Ola mon- 
tem descendens, Larisse cum Alexio imperatore 
conjungitur. Cum postea marchio in Greciam 
transitum tentaret,ipse Thermopylarum angustias 
ei imninenlum eis mon em, aliaque loca que Gre- 
cie aditum intercludunt, custodiebat. Sed Greeco- 
rum ignavia in illis a marchione superatus locum 


1001 


ANNALES. 


1002 


ουτος μετὰ τὴν τῆς Κωνσταντίνου wt) νεωτερίσας À sibi parari audisset, sese subterduxit, el parve 


, . * 9 ^ ν - 9 
καθ) ἑαυτὸν, xci Κορίνθου doy» χαὶ τὼν περὶ 

, - . * . » * 
ταῦτη»ν χωρῶν, ὡς καὶ ετέοων  É7sp0t. 


x«i τοῖς 


Mixoó» δὲ 
ἐχεῖσε προσδιατρίψας, Ὑγνοὺς παρά τινων 
ὡς ἁλίσκεσθαι μέλλει, ἀπέδρα. Ἐκ Λογγιβαρδίας δὲ 
τεσι θυντυχὼν ἀἁλίσχεται, πρὸς τὸν πρωτεξάδελφον 
αὐτοῦ Μιχαὴλ τὰς κινήσεις ποιούμενὸος. ἦν γὰρ 
οὗτος τότε µέρους τινὸς τῆς παλαιᾶς Ἠπείρου (63) 
χρατήσας x«i πολλὰ tote πρὸς τὰ ἐχεῖσε µέρη ἀφιγ- 
µένοις Ἱταλοῖς παρέχων πράγματα. Και ἦν οὗτος 
δυναστεύων τῆς τοιαύτης χώρας Ἰωαννίνων γὰρ 
ὖρχε xci Ἴδρτης καὶ µέχρι Ναυπάκτου. Ὡς γοῦν 
ἑάλω παρά τῶν Λογγιθάρδων ὁ βασιλεὺς ᾿Αλέξιος, 
x«i ἀπεμπολεῖται παρ) αὐτῶν σύναμα τῇ γυναικἰ. 
Μικρὸν δὲ μιτὰ τοῦ Μιχαήλ προσχαρτερήσας βού- 
λεται πρὸς τὸν τοῦ 'Ixovíou σουλτάνον ἀπελθεῖν, ὃν 
Ἰαθατίνην (69) ὠνόμαξδον. "Hw γὰρ τούτῳ συνήθης" 
ὁ γὰρ εἰοημένος ᾿Ιαθατίνης τὰς τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ 
χεῖρας ἀποδ pas Αζατίνου χατάρχοντος τῷ τότε τῶν 
Μουσουλμάνων, φυγὰς παρὰ τὴν Κωνσταντίνου 
ὤχετο, xal τῷ βατιλεῖ ὑποδέδεκται ᾽Αλεξίῳ, βαπτί- 
δεταί τε ταρ᾽ αὐτοῦ xai νἱοθετεῖται *0* ὃς καὶ τῷ 
βασιλεῖ ᾿Αλεξίῳ συναπέδρα ἀποδράντι τῆν Κων- 
σταντίνου 31. ᾽Αλλ' [Ῥ. 8] οὕπω συχναὶ παρῆλθον 


Longobardorum manui impingens, dum ad con- 
sobrinum Michaelem contendit, capitur. Michael 
Buippe parti veteris Epiri tunc temporis domina- 
batur,ltalis circa ea loca excurrentibus] 6 molestus 
operosusque. Hic, inquam, usquequaque Michael 
dominabatur, cum Joanninis et Arte usque ad 
Naupactumimperaret.Captus itaque a Longobardis 
imperator Alexius pretioque redemptus, una cum 
conjuge ad sultanum Iconii Jathatinem eibi fami- 
liaritate notum proficisci deliberat: namque Jatha- 
tines e fratris tunc Musulmanarum rerum mode- 
ratoris manibus fugiens profugus Cpolim ap- 
pellit, exceptusque ab imperatore Alexio sacro 
initiatur lavacro filiusque adoptatur. Hic cum 
imperatore Alexio Cpoli fugiente una aufugit. Nec 
multo post vir quidam clam ad ipsum proficiscens 
fratris obitum nuntiat ; qui vil in veste ac 
squallente cum nuntio iter ingreditur. Et a suis 
cognitus Persarum principatui preest, Theodoro 
imperatori belli discriminibus sepe afflicto de- 
bilitatoque non modo auxiliaribus copiis, sed fce- 
dere etiam pacto (Annam enim imperatricem soro- 
rem compellabat) apprime proficuus. 


ημέραι, καὶ ἀφιχνεῖται πρὸς αὐτὸν ἀνὴρ χρύφα μηνύων αὐτῷ τὸν τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ µόρον * ὃς καὶ ῥάχεσι 
πενιχροῖς ἑσταλμένος μετ) αὐτοῦ ἀφικνεῖται, καὶ τοῖς αὐτοῦ χαταστὰς γνώριµος Περσάρχης ἐπιφημίξεται. Οὗτος 
καὶ τῷ Dacis: Θεσδώρῳ E). τισι χαιροῖς στενοχωρηθέντι V χρήσιμος ἀνεφάνη, συμµαχίαν δοὺς καὶ τὰ εἰς εἰρήνην 
σπεισάµενος 95 - ὡς ἀδελφὺν yàp τὴν βασιλίδα ΄Ανναν ὠνόμαξο. 


0' Πρὸς τοῦτον ἡ πᾶσα σπουδὴ τοῦ βασιλέως C 


Άλεξιου ἀφιχέσθαι προσῆν * ἐδυσανάσχέτει γὰρ 
ἆλθεῖν παρὰ τὸν βασιλέα καὶ γαμθρὸς Θεοδωρον 99, 
᾿Εφοδίοις γοῦν ἀπάρας τῆς τοῦ Μιχαλλ γῆς καὶ 
φορῷ χρησάµινος πνεύματι τῇ τῆς ᾽Λττάλου προσ- 
ώρμισε. ᾿Ασμενέστατα oU» παρὰ τοῦ σουλτὰν 
προσδέδεχται. Ὁ βασιλεὺς δὲ Θεόδωρος διῆγεν ἓν τῇ 
Νικαία, καὶ πρεσθεία πρὸς τοῦ σουλτὰν (64) παρ' 
αὐτὸν ἀφιχνεῖται τὴὺν τοῦ βασιλέως χαὶ πενθεροῦ 
γνωριδουσα ἄφιξιν, καὶ ὡς ἄδικος εἴν ξενικῆς ἐπει- 
λχωμμένος ἀρχῆς. ᾿Εταράχθη (05) γοῦν ἐπὶ τοῖς λό- 
qot; ὁ βασιλεύς, καὶ δέος αὐτῷ ἔπεισίει οὐχὶ σµι- 
χρὸν : ὁ μὲν γὰρ σουλτὰν πρόφασι» εἶχε τὸν βασιλέα 
ἸΑλέξιον, τῇ δὲ ἀάλιθεία σχοπὸς ἦν αὐτῷ πᾶσαν τὸν 
Ῥωμαίων κχαταδραμεῖν καὶ καταληϊσασθαὶ ἤ καὶ 
ὐπὸ ξεῖρα ποιἠσασθαι, καὶ ἦν ἐπὶ χνροῦ, ὃ φασι, 
τῷ βασιλεῖ θιδώρῳω τὰ πράγματα. Σνυναγαγὼν οὖν 
τοὺς αὐτοῦ ἐπειρᾶτο τούτων», εἴτε αὐτῷ προδανέ- 
χοντες ἂν sie» tice τῷ πενθερῷ αὐτοῦ τῷ βασιλεῖ 


9. Ad hunc ut accederet sua studia convertit 
omnia Alexius imperator: ad imperatorem enim 
etgenerumTheodorum moleste accedebat.Comme- 
atus itaque subvehens e ditione Michaelis solvit, 
et 17 ventis operam dantibus ad Attali urbem 
descendit, et quam cupidissime a sultano excipitur 
Interim Νίο Theodoro imperatori degenti a 
sultano legatio mittitur,que et imperatoris et soceri 
nontiaret adventum, et quam injustus esset alieni 
principatus oecupator. Conturbatus animo impera- 
tor nimis male timuit totus S. Sultanus enim specie 
propugnandi Alexii, re autem ipsa Romanos agros 
omnes excurrere populabundus et ditioni Persice 
addere animum induxerat. Erantque res Theodori 
in angusto oppido coacte, et ut aiuntin acie no- 
vacule.Quare convocatis suisomnibus explorabat, 
in suamne an in soceri imperatoris Alexii partem 
abituri essent ? llliomnesuno ore veluti ex tessera 
inclamare, aut una cum eo se vivere aut una mori 


40 φυγὰς — υἱσθ. ] ἐς ᾽Αλέξιον ἥχκε τοῦτον καὶ παρ αὐτοῦ vio0. D. '! ἀποδράντι τῆς Κωνσταντίνου Om. 
D. ** ἔν- στενοχωρηθέντι om. D. ** καὶ — σπεισάµενος 0om.D. ** πρὸς --- Θιόδωρον om. D. 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


cedere cogitur ; et aliisetiam cladibus fractus cum 
Argos et finitima oppida occupata esse cerneret a 
marchione, in Acrocorintho veluti in antro et in 
spelunca se abdit, in arduo monte sito ac fere 
inexpugnabili, vir inhumanus ac efferus, cladi- 
bus urbium, hominum c&edibus et populorum 
direptionibus summopere gaudens, qui nec pa- 
trie suc Nauplio pepercit, et Nicolaum Corinthio. 
archiepiscopum, cum quo reconciliatus fue- 
rat, inter epulas effosis oculis primum, postea 
de rupe precipitavit. 
PATROL. GR. CXL. 


(62) "H» γὰρ οὗτος τότε µέρους τινὸς τῆς παλαιᾶς. 
Blondus, De gestis Venetorum, ridicule satis pari- 
ter Goffredus de Villa, Callicus, qui in Achais 
principatu Dominico de (a Dosa successerat, et 
Michael Comnenos Graecus nobilis cum  Pelopo- 
neso, nunc Morea dicta, per fraudem Veneta rei- 
publica obedientiamque spoponderunt. ALL. 

(ed Ἰαθατίνην. Gregoras, lib. 1. p. 17. ALL. 
(64) Πρεσθιία πρὸς τοῦ σουλτάν. Gregoras ex Acro- 
polita, sua habuit, p. 17. ALL. 

(03) 'Ez«ox 02, Gregoras, p. 17. ALL. 

32 


1003 


GEORGII ACROPOLITAE. 


1004 


velle. Recollecto igitur animo subdtiorum vocibus A ᾽Αλεξίῳ. Οἱ δὲ πανσνδὶ uu φωνῦ, ὡς ἐκ γνώμης 


imperator Nicea exit, secum legatum sultani con- 
vehens,ocyusque approperausPhiladelphiam occu- 
pat. Sultanus cum imperatore Alexio, quem veluti 
Romanorum escam secum conducebat, in Antio- 
chiam irrupit. Est ea civitas Meeandro adjacens 
illiusque potiunde propositum erat. Hinc machinis 
&dactis urbem premebat, 18 et tantum non ce- 

perat. Quod pertimescens Theodorus (neque enim 

dubium erat quin ea subacta sultano nullum in 

posterum impedimentum foret, quo minus Roma- 
ni imperii reliquum debellaret) et veluti in cubo 
.belli exitu posito, sive ut verius dicam, Christi 
domini, cujus normen veluti tesseram et signum pii 
nos circumferimus, presidio nisus, propere cele- 
rat, prius commisso, ne quis attegias aut sarcinas 
velquid simile prelio inutile pre necessariis tenui 
victu vestituque deferrent. Exercitus bina millia 
hominum non excedebat, quorum octingenti Itali, 
viri strenui et manu fortes, ut occasio palam 
JAecit, reliqui Romani fuere. 

τῶν ἀναγκαίων τροφῆς μικρᾶς χαὶ ἐνδύματος. "Hv δέ 
μηµένον, ὧν ὀκτακόσιοι piv Ἰταλοὶ, ἄνδρες γενναῖοι 

Ῥωμαῖοι δὲ οἱ λοιποὶ ἐτύγχανον». 

10. Propeitaque Antiochiam factus imperator 
Porsam legatum, ut remearet ad dominum, dimit- 
tit. llle sultano nuntiat imperatoris accessum, 
creditu omnino difficilem, adeo ut imperatorem 
jam adesse jurejurando confirmare necesse fuerit 
legatum.Hisauditis sultanus quam celerrime collec- 
tis copiis in aciem militem excit. Primum Itali 
sultani ordines nimium multos adoriuntur, ac ma- 
nus valide viriliorisque animi facinoribus effectis 
fere omnes occumbunt, cum multo plures ac multo 
numerosiores obtruncassent. Exsuperatis a Musul- 
mano Italis nullo negotio Romarporum exercitus 
usus est, cujus potior pars fugiens terga vertere, 
Ἱ9ραυοί se sistere pugne exitum exspectantes. 
Ubi sultanus pugnam indipiscitur, imperatorem 
vestigat. Herentem illum atque attonitum quis- 
piam ministrat. Sic celeritate qua poterat,'corporis 
roborefidens inimperatoremrapitur. Se cognoscunt 
invicem, et primus sultanus cla va caputimperator- 
Tjs ferit. Ille plaga vertigine correptus equo (quippe 
equus eliam plaga, nescio an iterata, exsternitur) 
decidit ; quo deturbatus et divino auxilio veluti 


15 ἔγνωσαν — ἑκάτεροι om. D. 


Theodori Dousa οἱ 


66) Θαρσαλέως γοῦν. Gregoras, p. 18. Arr. 

097) Μαιάνδρου. Anna. Comnena, Alexiados lib. 
xiv : ἹΠοταμὸς δὲ o Μαίανδρος περὶ Φρυγίαν σκο- 
λιώτατος ποταμῶν ἁπάντων, καὶ Χαμπὰς συνεχεῖς 
ποιούµενος. 

(68) 'Hv δὲ ἅπαν. Gregoras, p. 18. ALL. 

(69) Εγγύς που yo)» 7tvopsvov. Namque die 
tertio superat montis Olympi augustias, que in 
maximam porrectee longitudinem Bithyniam et 
Phrygiam utramque disterminant, illa versus se- 
ptentrionem declinante, his versus meridiem et 
austrum sitis ; quo die undecimo cum pervenisset, 


μιᾶς, Ὦ συξδῆν αὐτῷ d$ συναπολέσθαι εἰρέχεισα». 
Θαρσαλέος γοῦν (06) ὁ βασιλεὺς τοῖς τῶν ὑπὸ χεῖρα 
λόγοις Ὑενόμενς τῆς Νιχαίας ἐξήει, ἔχων καὶ τὸν 
τοῦ σουλτὰν πρίσθιυ μεθ) ἑαυτοῦ. Ταχύτερόν δε τῷ 
δρόµῳ χρησάµενος ἀφιχνεῖται τῇ Φιλαδελφου. Ὁ dt 
σουλτὰν ἑπάρας μεθ) ἑαυτοῦ καὶ ὃν ώς δέλεαρ ἐπι- 
gíptro βασιλέα ᾿Αλέξιον, τὸν ἔφοδον ἐν ᾿Αντιοχεία 
πεποίηται’ πόλις δι αὔτη χώρας προκαθοµένο 
Μαιάνδρου (67). Κρατεῖν δὲ οἱ ταύτης ὧν ὁ σκοπύς. 
Auk ταῦτα καὶ ἐλεπόλεις ἐστήσατο καὶ ἐπόρθει τὴν 
πὀλι. Καὶ ἦν γε αὗτῃ ἐν χρῷ τοῦ ἁλῶναι, "O dà χαὶ 
δεδιὼς ὁ βασιλεὺς Θεόδωρος (üv γὰρ καὶ ἀληθὶς ὡς 
εἰ ταύτης ἐκράτησεν ὁ σουλτὰν, οὐδὲν ἂν αὐτῷ iy- 
ποδὼν τοῦ uà πᾶσαν τὴν τῶν Ῥωμαίων χειρώσα- 
B σθαι) x«i olov ἐπὶ κύθου τὸν πόλεμον θεὶς, à μᾶλ- 
ον ἀληθῶς εἰπεῖν ἐπὶ τῷ Δεσπότρ θαῤῥήσας Χρι- 
στῷ, οὗ τὸν κλῆσιν ὡς σὐσσημόν τι ὢ σφραγίδα οἱ 
εὐσεθεῖς ἐπιφέρομεν, ἐπισπεύδει τὸν δρόµον, παρ- 
αγγείλας µηδένα & σκευὺν φέρεω ἢ ἆχθος ἡ ἕτερίν 
τι τῶν οὗ λυσιτελούντων ἐν τῷ πολέμω, ἄνευ μέντοι 
ἅπαν (68) αὐτῷ τὸ στράτευμα εἰς δισχιλίους ἐριθ- 
καὶ τήν χεῖρα σθεναροὶ, ὡς ὁ [Ῥ. 9] καιρὸς ἴἔδεξι, 
(* ᾿Εγγύς που γοῦν γενόμενος (69) τῶς ἍΛ᾿λδντι- 
χείας ὁ βασιλεὺς ἀφίησι τὸν πρέσθιν Πέρσην περὰ 
τὸν σγέτερον ἀφιχέσθαι δεσπὀτην καὶ ὃς ἀπῆλθι 
καὶ μηνύει τῷ σουλτὰν τὴν τοῦ βασιλέως ἔφοδον 
δύσπιστον ἐκείνῷ (70) πάνυ τυγχάνουσαν. "Opxeu 
γοῦν ἐθεθαίον ὁ πρέσθις ὡς ἐγγὺς ὁ βασιλεὺς vip 
εστω. Ταῦτα οὖν ἀκηχοὼς ὁ σουλτὰν (71), ὡς dy 
τάχους, τὰς δυνάµεις συνάγει καὶ παρατάττεται 
(πρὸς τὸν πόλεμον. Ἐμπίπτουσι you» (19) ταῖς τοῦ 
σουλτὰν πρῶτον δυνάµεσιν Ἰταλοί. ᾽Αλλ ὧν τὸ τῶν 
Μουσουλμάνων πλῆθος πολύ. Ἔογα dt κρατερᾶς 
χειρὸς ἐνδειξάμενοι καὶ Ὑενναιοτέρας ψυχᾶς σχιδὸὺ 
πίπτουσι πάντες, ἀπειοοπλασίους ξέφους ἔργον xw 
σαντες. Τῶν γοῦν Ἰταλῶν οἱ Μουσουλμάνοι περι- 
ytvóutvot ῥᾷον καὶ τῶν Ῥωμαϊχών ἐκράτουν du 
piov: xal οἱ piv προτροπάδον ἔφευγον, ὀλέγοι di 
ἑκαρτέρουν τὸ τέλος τῆς μάχης ἀποσκομούμφοι, 
Tác μάχης oj» ἐγκρατὺς γενόμινος (73) ὁ σουλτὼὺ 
ἐδήτει τὸν βασιλέα, καὶ δείχνυσί τις τοῦτον αὐτῷ ἐν 
ἀμηχανίᾳ Ὑωόμενον. Ὡς εἶχε γοῦν τάχους, πβὲς 
τὸν βασιλέα ὁρμᾷ, τῷ τοῦ σώματος ἰσχύέ Ümjper 
D ἐπ᾿ αὐτῷ. Ἔγνωσαν οὖν ἑκάτέρους ἐκάτεροι *5, Καὶ 


Leonis Allatii note. 


Caystrum trajicit, tam longum iter tam brevi die. 
rum intervallo emeusus. ALL. 

(η) Δύσπιστον ἐχείνῳ. Gregoras, p. 18 Ar. 

71) Ὁ σουλτάν. Gregoras p. 19. ALL. 
(12) ᾿Εμπίπτουσι γοῦν. Gregoras p. 19. Rarum 
fortitudinis, rarum virtutis bellicee exemplum ! o 
animos eternitate dignos, quam sibi ipsi sua 
morte perperere 10 corpora cedro digna ο 
plagas illas stellis ipsis illustriores ! à τὸς φύσεως 
περισσὀτεροί | mori potuerunt. vinci aut pedem 
referre non potuernnt. ALL. 

(73) Gregoras, p. 20. ALL. 


100 5 


ANNALES. 


1006 


ὁ piv σον)τὼ κορύνῃ xarà χεφαλῆς πλήττει τὸν A fultus, erectus strictoque gladio sultani inde rever- 


βασιλέα, x«i πίπτει τοῦ ἵππου ' ἦν γὰρ τῇ βολῇ 
σχοτοδινιάσας. Συνεμποδίσθη γὰρ, ὥς φασι, τῇ βολῇ 
χαὶ ὁ ἵππος, οὐχ οἱδ εἰ καὶ τούτου δευτέραν παρὰ 
τοῦ σουλτὰν λαθόντος πληγήν. "Ebo δ' οὖν τοῦ ἵπ- 
που 0 βασι)εὺς γενόμενος x«t οἷον ῥωσθεὶς ὑπὸ θειο- 
τέρας ὄνναμιως, ἐπὶ πόδας σταθεὶς τὴν σπάθην ἐξάγει 
τοῦ κουλεοῦ, xxi τοῦ σουλτὰν ἐνθένδε στραφέντος xal 
ὑθριστιχκῶς ἐπειποντος, « Λάθετε τουτονὶ, » πλύττει 
τοὺς ὀπισθίοὺς πόδας τῆς τοῦ σουλτὰν ἵππου ὁ βασι- 
λεύς * θηλείας δέ ἐπωχεῖτο xai ὑπερμεγέθους. Ὡς ἐκ 
πύργου γοῦν ὁ σουλτὰν καταβάλλεται, x«i οἱ αἰφνη- 
δὸν (14) Ἡ χεφαλὴ ἀπονέμνεται, µήτε τοῦ βασιλέως 
γνόντος μήθ) ἑτέρου τῶν συµπαρόντων τῷ βασιλεῖ 
παρὰ τοῦ κεχαρατόµηται, Νιχᾷ Ὑοῦν ἐντεῦθεν ὁ βα- 
σιλεὺς τὸ πλεῖστον ἐξηττημένος ' οὐδὲ γὰρ εἶχεν ἐπὶ 
τὰ Ἱπρύσω χωρεῖν μετὰ µετρων ὀὈλελειμμένος. 
Τοῦτο τοῖς Ῥωμαίοις (79) ἀναψυχῆς ἐγένετο πρὀ- 
φασις ' σπονδὰς γὰρ ἐἑντεῦθεν ἀῤῥήκτους οἱ Mou, 


si, injurioseque conclamantis « Capite hunc, » poste- 
riores eque, qua immani ille vehebatur, pedes 
cedit. Indeque tanqum e turri dejecti sultani 
caput humeris avellitur: a quonam veroabscissum 
sit, neque imperator ipse neque ex iis qui aderant 
quispiam perspexit. Potissima itaque sui parte de- 
victus,cum ultra progredi cum millibus haud posset, 
imperator devicit. Hinc relaxatis animis Romani 
respirarunt. Perpetuo namque Musulmani cum Ro- 
manis, nunquam rescindendo amicitie fcedere 
sociati sunt ; quo a Persicis pugnis liber imperator 
Italorum praeliis animum advertebat. Comprehendit 
et socerum Alexium in acie, quem debito honore 
affectum Niceam conduxit, insignibusque impera- 


poris 20 spoliatum in Hyacinthi monasterium 


relegavit, ubi et diem suum obiit. Conjux illius 
Euphrosyne in Arta urbe, in qua et sepulta est, 
vita excessit. 


Gou)uévot μετὰ Ῥωμαίων ἐποίησαν. Ἐντεῦθεν τῆς ἐχεῖσε µάχης ἐχεχειρίαν ἔσχεν ὁ βασιλεὺς, τοῖς d* Ἰταλῶν πολέμοις 
ἐσχόλαξεν.Προσελάθετο δὲ (76) xol τὸν πενθερὸν αὐτοῦ τὸν βασιλέα ᾽Αλέξιον ἐν τῦ μάχη εὑρὼν καὶ τὰ εἰχότατιμήσας, ἁπή- 
γαγέτε εἰς Νίχαιαν, xaí τῶν βασιλικῶν παρασήµων ἐχδύρας ἐν τῇ τοῦ Ὑαχίνθου μονῦ διάγειν ἐκέλευσεν, ἔνθα καὶ θνήσ- 
κει * à γὰρ σύδυγος αὐτοῦ Εὐφροσύνη (77) ἐν τῇ τῆς Άρτης ἐτελεύτησε χώρα, ἔνθα καὶ ὁ νεκρὸς αὐτῆς κατετέθη. 


ια. Περιεγέντο δὲ καὶ ὁ βασιλεὺς Θιόδωρος xal 
τοῦ τὴς Παφλαγονίας (78) κρατοῦντος Δανὶδ, καὶ 
Ηράχλειαν παρεστήσατο x«l ”Λμαστριν x«i τὺν 
πᾶσαν πέριξ χώραν καὶ τὰ πολίχνια. Πάλιν dt pot 
τὰ τῆς ἱστορίας βούλεται τὰ ἐν τῇ ἑσπέρα ξυμθάντα 
συγγράψασθαι. [P. 10] Ἵνα δέ µοι ἡ ἱστορία τοῖς 
πᾶσιν εὔγνωστος tím, δέον ὁλίγ ἄττα προιξειπεῖν. 

Too βασιλέως Ἰσαακίου τῆς Κωνσταντίνου (79) 


11 Profligavit deinceps imperator Theodorus et 
Davidem Paphlagonie.dominum, et in potestatem 
redigit Heracleam, Amastrim, loca in eis atque 
oppidula omnia. Rursum cursus orationis id postu- 
lat ut que gesta sunt in occidente enarrem : ut 
vero historia omnibus perspicua sit, pauca quidem 
predicenda sunt. 

Cum imperator Isaacius rem regeret Cpoli. 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


(7&) Καί οἱ αἰφνωδόν. Gregoras tamen, p. 21, 
ait caput sultant amputasse Theodorum, idque 
hasta in altum elatum barbaris exercitibus osten- 
disse. ALL. 

(15) Τοῦτο τοῖς Ῥωμαίοις. 
ALL. 

76) Ποοσελάδετο δε. Gregoras, p. 21. ALL. 

71) Εὐφροσύνη. Erat virili animo mulier, ab 
ipsa natura dicendi suavitate et lepore ornata, ad 
preesentia optime administranda et ad futura pro- 
videntia solertissima, aliis rebus teterrima pestis : 
preter enim exquisitum ornatum et luxum re- 
gium, etin mutando recepto statu et rebus novan- 

is, quibus maritum superabat, ingenioimpudici- 
tie probro atque infamia maritum dehonestabat. 
Hec itaque limites transiliens et superiorum Au- 
gustarum instituta contemnens imperium in duos 
principatus divisit : neque enim imperator quid- 
quid erat libitum mandabat, sed illa etiam pari 
auctoritateque visa erant peragebat, imo aliquan- 
do pro sua libidine ilius jussis intercedebat. In 
legationibus audiendis duo pretiosa solia conjun- 
gebantur, et illa marito cum magno splendore ac 

ileo gemmis et perspicuis margaritis ornato assi- 
ebat, et torques pretiosissimos de collo suspen- 
debat. Aliquando etiam in aliis palatiis sejunctl per 
vices adorabantur,subditis ab imperatore ad illam 
salutandam transeuntibus etgenua submissius fle- 
ctentibus.Nonnulli etiam imperatoris consangui- 
nei, qui sunimos magistratus gerebant, imperatri- 
cis splendidas et altas lecticas tanquam mancipia 
subibant. Ex Choniata in Alexio Comneno. lib. 1. 
ALL. 


Gregoras, p. 9. 


(78) Τοῦ τῆς Παφλαγονίας. Vide supra c. 7. 
ALL. 

(79)  'Icaaxíou τοῦ Κωνσταντίνου. Hie, de- 
functa uxore, Bele Ungarie regis filiam nondum 
annos decem natam per legatos ambit. Sumptus 
nuptiarum, ne fisci pecunia in simili celebritate 
minueretur, ab urbibus et provinciis affatim exi- 

it: sed Anc'iialo finitimas presertim afflixit et 
ami montis accolas, oi Mucoi πρότερον ὠνομά- 
ζοντο, νυνὶ δὲ Βλάχοι κικλήσκονται, ait Choniata. Hi 
prius etiam Romanis infensi, per causam abacti 
pecoris et 3lias vexationes aperte defioiunt. Aucto- 
res defectionis fuere Petrus et Alanus fratres. Ne 


D tamen sine causa res novas moliri viderentur, 


apud Cupressos imperatorem adeunt, rogantque 


: ut legionibus Romanis aversarentur, et predium 


exigui reditus in Heemo monte sibi assignaretur. 
Re non impetrata, ut contempti, defectionem do- 
anumreversi minantur,et potissimum Asanus homo 
audacior, qui eo ipso tempore ob impudentiam 
Joannis sebastocratoris jussu colaphis impingitur. 
Contumeliis etiam irritati homines isti nefarii gra- 
vissimum in Romanos incendium suscitarunt. 
Bulgari rei difficultate perterriü ab eo conatu 
&bhorrebant. Hinc fratres, ut popularibus metum 
adimerent, sub Demetrii martyris nomine tem- 
plum eedificant, in quo multos coegerunt qui de- 
moniacos exquisite exprimerent, et furore acti 
proloquerentur liberlatem Bulgaris Deum conce- 
dere, Christi martyrem Demetrium neglecta Thes- 
salonica et Romanorum consuetudine ad ipsos 
pervenisse, adjuturum ad opus. Tum ac si majori 
spiritu inflarentur exagitarenturque, majoribus 


1007 


GEORGII ACROPOLIT/E 


1008 


tanam, uxore demortua, quam supra diximus. Un- À χατάρχοντος, καὶ τῆς γαμετῆς θανούσης αὐτοῦ, L74- 


garam Ungarorum principis filiam uxorem duxit. 
Cum appararet nuptias easque regias, magnificis 
quoque sumptibus decorare decrevit. Hinc ex uni- 
versa Romanorum ditione pecudes, sues ac boves 
congregabantur. Sed cum harum rerum Bulgaria 
omnium feracissima sit, plurima quoque ab ea 
deposcebantur. Bulgari et antea quidem inimici 
Romanis, illisque multorum bellorum, captivita- 
tum, excidiorum urbium et aliorum sexcentorum 
infortuniorum per annos plures causa, tandem ab 
imperatore Basilio, quem non aliam ob causam Bul- 
garoctonum dictum fama atque 91 auditione acce- 
pimus, debellati ad imperatoris usque Isaacii tem- 
pora Romanis tributa pendebant. Tum ob ea que 
memoravimus rebellionem moliantur, et ab Asano 
nescio quo suasore atque impulsore, omnibus que 
intra Hiemum ad Histrum usque excurrunt in po- 
testatem redactis, regio occupatur. Eo res Romana 
quam maxime afflicta est : Bulgari namque cum 
Scythe mutuas operas tradidissent, multi malis 
Romanos vexarunt. Proptereaindignatusimperator 
Isaaciusinunum collectis copiis adversus eos aciem 
ducit, et maritima pretergressus atque per Me- 
sembriam civitatemiterfaciens Hiemum ingreditur. 
Asanus cum exercitu in oppidulo cui nomen Stri- 
nabo immoratur ; et imperator Alexius tentoriis 
fixis Bulgaros obsidet. Sed ab illis eluditur. Unus 
enim ex illis transfugam siniulans imperatori 
Scytharum irruptionem denuntiat. Imperator con- 
turbatus nuntio, licet die sequenti oppidulum sub- 
acturus esset, loco cedit, nec eam quam inierat 
redit viam, sed delusus a Bulgaro breviorem nec 
inconsultus aggreditur. Progredientem itaque et 
in angusta semita laborantem Bulgari aggrediun- 
tur, militem fundunt, apparatumque omnem belli- 
cum depredantur, ipsam etiam imperatoris supel- 
lectilem diripiunt. Ex Romanis plures ceesisunt; qui 
cumimperatore evaserant 99 pauci admodum [19- 
re et prorsus nudi. Hac victoria, preda spoliisque 
Romanorum Bulgari nimis et insolenter animos 
sublevarunt:quippe ex ipsis imperatoriis insignibus 
pretiosiora conquisierant, et preter ea regiaspyra- 
midas, phialas celebres, pecunie vim immensam, 


Ύετο εἰς yuvaixx τὴν ἂν προειρύχεω, ἐξ Οὐύγγρίας 
ὠρμημένην, θυγατέρα οὖσαν τοῦ τῶν Οὔὕγγρων ἆρ- 
χοντος. Ἐπεὶ δὲ ἔμελλε τὸν γάμον ποιεῖν καὶ ὑπᾶρ- 
xo» οὗτος βασιλικὸς, ἀξιόλογα ἔδει γενέσθαι τούτου 
τὰ ἀναλώματα. Ἐντεῦθιν ἐξ ἁπάσης τῆς Ῥωμαίων 
ἐπαρχίας πρόθατά τε καὶ χοῖροι καὶ Dos; συνήγοντο' 
Ἐπεὶ δὲ πλείω τῶν ἄλλων à Βουλγάρων τρέφει ταῦτα, 
καὶ πλείω παρὰ ταύτης ἀπητοῦντο. Τὸ δὲ Βουλγή- 
po» φῦλον (80) ἔκσπονδον μὲν τὰ πρῶτα Ῥωμαίοις 
τελοῦν καὶ πολέμων πολλῶν πρόξενον «γεγονὸς «v 
τοῖς ἀνδραποδισμῶν τε καὶ ἁλώσεων (81) πόλεων 
xal µυρίων ἄλλων δεινῶν, καὶ ταῦτα ἓν πολλοῖς τοῖς 
ἔτεσιν, ὕστατα παρὰ τοῦ βασιλέως Βασιλείου (32) 
χειροῦται, ὃν διὰ ταῦτα ῬΒουλγαροκτόνον à gu 
B ἐχάλεσε. Μέχρι γοῦν τοῦ βασιλέως Ἰσααχίου ὑπόφο- 
po» τὸ Ὑένος ἔτέλε Ῥωμαίοις, διὰ δὲ τὸν τοιαύτην 
πρόφασιν µεµελέτωχεν ἀνταρσίαν, xal ἀνέσταταί τις 
ρασὰν (83) τοὔνομα καὶ βασιλεύει rüc χώρας, ἅπαντα 
τὰ ἐντὸς τοῦ Αἴμου µέχρι xoi τοῦ ἼἽστρον ὑφ t&v- 
τὸν ποιησάµενος. Ἐκ τοὺτου οὐκ ὀλέγα πραάγµατε 
Ἑωμαίοις δυνέθη - ἔχοντε yàp οἱ Βούλγαροι ri 
Σχυθιχὸν σύμμαχον πολλὰ ἐποίου τῦ Ῥωμαίων 
δεωά. Τῷ τοι καὶ ὁ βασιλεὺς ἁγανακτύσας Ἰσαάχιος, 
τὸ τῶν Ῥωμαίων ἅπαν συναγαγὼν εἰς ἓν στρα- 
τευµα, κατ αὐτῶν ἔχώρει. Tàv γοῦν παράλιον πε- 
ριὼν καὶ διὰ τῆς ἹΜεσυμθρίας πόλεως τὸν δίοδο 
ποιησάµενος ἔσω τοῦ Αἶμου γίνεαι. Ὁ δε "Acio 
μετὰ τοῦ ὑπ᾿ αὐτὸν στρατεύματος ἐντὸς τοῦ πολιχνίον 
οὗ δὺ τὸ ὄνομα Στρίναδος εἰσέρχεται, ἔνθα καὶ τὰς 
C σκηνὰς ποιησάµινος ὁ βασιλεύς Ἰσαάκιος τοὺς Bov)- 
γάρους ἐπολιόρχει. Καταστρατηγεῖται δε παρ αἳ- 
τῶν": τῶν τις Βουλγάρων γάρ προσωπεῖον ὑποδὺς 
φυγάδος ἀφιχνεῖται παρὰ τὸν βασιλέα καὶ pur 
αὐτῷ Σχυθῶν ἔφοδον, ó δὲ βασιλεύς τῷ λόγῳ θρος- 
θεὶς, x«i ταῦτα τὸν ἐπιοῦσαν τὸ πολέχνιον χειρω- 
σασθαι µέλλων, ἀπανίσταται τοῦ τόπου. Οὐκ ii 
θεν οὖν τὴν ἣν ἐπᾷλθεν ὁδὸν, ἀλλ ἐξαπατηθεὶς ὑπὸ 
τοῦ Βουλγάρου τὴν ταχυτέραν τάχα διεξιέναι βΒεδεύ- 
λευται. ᾿Επεισγίπτουσιἰν οὖν αὐτῷ dupxopdve οἱ 
Βούλγαροι ἐπί ttv στεωπῷῶ γενοµένω, καὶ κατα" 
λύονσι τὸ ὑπ αὐτὸν ἆπαν στράτευμα, χαὶ σχνλεύουσι 
πᾶσαν τὸν τῆς στρατιᾶς ἀποσκευὺν, ἀλλὰ dà χαὶ 
τὴν τοῦ βασιλέως αὐτοῦ, Πίπτουσι δὲ πολλοὶ τῶν 


ipsam etiam imperatoriam crucem, quam sacerdos D Ῥωμαίων. Οἱ δὲ διασωθέντες μετὰ τοῦ βασιλεως 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


vocibus clamitarent jam armis Romanos invaden- 
dos, captos omnes ad unum inclementer occiden- 
dos, pace et pretio repudiatis. His tota gens conci- 
tata ad arma cucurrit, et ex initio defectionis, qure 
auspicata fuerunt, animis magnis constabiliuntur, 
Deum libertati sux favere. ALL. 

(80) Τὸ δε Βουλγάρων φῦλον. Gregoras, lib. i, 
p. 26. ALL. 

(81) ἸΑνδραπαδισμῶν τι καὶ ἁλώσεων. Qus 
mala Bulgari in Grecos οἱ eorumregiones intulerint 
variis excursionibus, aliis atque aliis ducibus, et 
eorum historie, donec a Basilio Bulgaroctono tan- 
dem fusi ac debellati sunt, unde illi nomen Bul- 
garoctono fuit. ALL. 


(82) De Basilio Bulgaroctono preeter nostrum 
Acropolitam agit Gregoras, libro secundo ; Zona- 
ras, Cedrenus, Joannes Tzetzes in Chiliad ; reliqui 
fere omnes historici Greci. De ejus cadavere et 
sepultura Georgius Pachymeres, lib. 1, p. 134. 
Porro Basilium in eodem templo sepultum tradit 
Cedrenus :Ταφῦναι δὲ παρεκάλεσε τὸν ἑαυτοῦ ἀδελφὸν, 
ὃν καὶ διάδοχον κατέλιπε τῆς ἀρχῆς, iv τῷ κατὰ ti 
Ἔθδυομον ναῷ τοῦ εὐαγγελίστου x«i θεολόγου, Ὁ δὲ 
y6yovtv. ALL. . 

(83) ᾿Ασάν. Defectionem Bulgarorum, expeditio- 
nem in eos Isaacii imperatoris admodum infeli- 
cem, et damna illata Romanis fuse prosequitur 
Choniata. ALL. 


1009 ANNALES. 1010 


7υμνοί τε σαν καὶ ὀλίγοι πάνυ, ἸἘντεῦθεν ἐφν- 
σιώθη τὸ τῶν Βουλγάρων φύλο», λείαν πολλὴν ἐκ 
τῶν Ῥωμαίων κερδῆσαν, ἀλλὰ δὴ καὶ ἐκ τῶν βασι- 
λιχκῶν παρασήµων» τὰ τιµιώτερα, [Ρ. 11] Τάς τε γὰρ 
τοῦ βασιλέως πυραμίδας (84) ἀνελάθοντο xai φιάλας 
τῶν ἐπισήμων x«i χρῆμα εἰς πλῆθος καὶ αὐτὸν δὴ 
τὸν βασιλικὀν σταυρὀν (83): τῶν τινὸς γὰρ αὐτὸν 
ἱερέων ῥίψαντος μετὰ μικρὸν ἐφεῦρον ἐν τῷ ποταμῷ, 
ἐκ χρυσοῦ μὲν κατεσχευασµένον, φέροντα δὲ μέσον 


À abjecerat, non multo post in flumine offendunt, ex 
auro compactam, in media ex sacrosancto ligno, 
cui Christus Dominus affixus pependerat in modum 
crucis efformato complectentem, nec non parvas et 
plurimas thecas habentem, in quibus celebrium 
mariyrum reliquie, Deipare lac, zonse ejusdem 
pars, et reliqua multa, qus sanctis loculis asser- 
vantur, continebantur. Imperator ergo lsaacius 
Cpolim fugiens se recepit. 


ἐκ τοῦ ἁγίου ξύλου, iv ὥπερ ὁ Δεσπότης προσηλώθη Χριστὸς, εἰς σταυροῦ σχῆμα τιτυπωμένὀν, θήχας ὃς 
μιχρὰς παμπόλλας ἔχοντα, ἐν οἷς λείψανά τε πρόσεστι τῶν περιφανεστέρων, μαρτύρων, τῆς Θεομήτο- 
pos τὸ γάλα xoi µέρος τι τῆς ζώνης αὐτῆς (86) χαὶ ἄλλα πλεῖστα, ὁπόσα τῶν εὐαγῶν καθειστήκει 96, 
Ὅ μὲν οὖν βασιλεὺς Ἰσαάχιος εἰς và» Κωνσταντίνου, otov φυγὰς *! ὤχετο, 


*5 xai ἄλλα — χαθειστήκει om. Ὀ. «Ί οἵον φυγὰς 


om. D. 


Theodori Dousae et Leonis Allatii notae. 
(84) Πνραμὶς erat pileus acuminatus instar B dus amplissimus Cesar Baronius, ecclesiasti- 


yramidis, Orientalium principum gestamen ; cu- 
jus postea iterum Georgius meminit : Καὶ τὰ μὲν 
ἐρυθρὰ πέδιλα ἀπεθάλλετο, xai τὴν περιμάργαρον 
πυραμίδα, ἃ βασιλικὰ σύμθολα. Hoc, adhibito in 
consilium viro consultissimo ac Byzantinarum 
rerum peritissimo J. Meursio, didici ex duobusillis 
auctoris nostri locis. Idemque docetur in Glossario 
Greco-barbaro iteratee editionis, iisdem firmatum 
exemplis. Quibus tertium adde ex Niceta in Andro- 
nico Comneno, lib. 11: Τρέπεται πρὸς guy*v, καὶ 
τὸ µφοινικοθαφὶς Ἠπέδιλον τοῦ ποδὸς ἀφλιξάμενος, 
xai τὸ ἀρχαῖον αὐτῷ περιφύλαγμα τὸν σταυρὀν ὁ 
θιοθλαθἠς ἀποτραχηλισάμινος ἐκεῖ που, καὶ πῖλον 
βαρθαριχὸν τῇ χεφα)λῇ περ θέµενος, ὃς ἐς ὀξὺ λήγων 
πυραµίδι κεἴχασται, τὴν βασιλικὴν εἴσειαιν αὖθις 
τριήρη. Vocat barbaricum pileum acuminatum οἱ 
fastigiatum in metam instar pyramidis. Non absi- 
mile genus pilei, aut idem forte, videtur fuisse 
τοῦφα, cujus meminit in Basilio Porphyrogenito 
Zonaras, Annal. tom. Ill, quem triumphantem 
incessisse vultornatum recta tiara aut tupha, τιάρα 
ταινιωθεὶς ὁρθίᾳ, ἣν τοῦφαν καλεῖ ὁ δημώδης. Sub- 
dit : Α typho nimirum e! superbia quam in animis 
gestantium excitat. Quee originatio uteunque non- 
nemini placitura sit fortassis, mihi certe displicet. 
Apage, apage nugas nugscissimas. Sed et (ufa in- 
ter signa muta militaria, qualita sunt aquilee, dra- 
cones, vexilla,flamule etc. ,dequibus Vegetius.lib. 
11, C. V, in emendata V. C. Petri Scriverii editione. 
Henricus Huntindoniensis, Hist. Anglor. lib.9: 
Ubiqueanteregem(Edwinum)vezillagestabantur; 
necnonper plateas illud genus vezilliquod Roma- 
ni tuffam vocant. Angeli tuf appellant, ante eum 
ubilibet ferri solebat. ldem habetur in Venerabilis 
Bede Hisi.lib. i, c. 16, unde manifesto desump- 
sisse videtur Huntindoniensis iste Henricus. Dousa. 
(85) Tóv βασιλωόν σταυρόν. Intelligit (quod etiam 

& Meursio habeo) crucem sphere terrestri impo- 
silam, quam sinistra manu imperator gestabat. 
Qua re id nimirum innuebatimperator fidei in 
Christum crucifixum beneticio orbisterrarum im- 
perium se potitum esse. Primusqueita in Auguste- 
one effingise Justinianus curavit post edificatum 
augustissimum S. Sophie templum; etab illo mox 
reliqui imperatores. Refert Codinus in Originibus 
Cpolitanis, et Suidas v. Ἰουστινιανός. Heec Meursii 
nostri conjectura est, cujus mantissam vide ad li- 
brum De Luxu Romanorum, cap. 8 ; de globo im- 
peratorioIsidorus Originum lib. xvn qui ejususum 
atque originem ad Augustum refert his verbis: Pi- 
lam in signa constituisse ferturAugustus propter 
nationes sibi cuncto orbe subjectas. ut magis (le- 
gendum puto imagine) figuram orbis ostenderet. 
Huic pilze Constantinus Magnus imp. crucem addi- 
Jit, teste Nicephoro, lib. vii, cap. 49, etaliis. Viden- 


corum Annalium scriptor nobilis, anno 325, quo 
optimusimperator significare voluit orbem a Christo 
crucis virtute triumphatum esse. Exemplum Cons- 
tantini globum cruciferum manu tenentis sunt reli- 
qui imperatores. Vide passim nummos. Sed impe- 
ratoresnon modoin globo imperatorio ferebant cru- 
cem,sed et solam absque globo. Quod variaaucto- 
rumloca,statue etnummiprobant.EtGreeci, quando 
cum hostibus confligendum erat,signum crucis se- 
cum in aciem efferre et hostibus invictissimi pro- 
pugnaculi viceobjicere solebant. Etiam Bulgarorum 
regi prodeuntiin hostem crucem prelatam Cedrenus 
auctor est. Conradusa Liechienam abbas Uspergen- 
sis in Chron. anno 1101 : Referebat mihi venerabilis 
abbas Gerardus,qui tunc crucemDominicam semper 
lateri regis contiguus praeferebat, Sed loquitur hic 
de Christianorum bello adversus Mahometanos Gui- 
lielmus Tyrius, lib. xxi, cap. 21 et 22, et lib xxu, cap. 
C 21, docebit principes proprium quemdam habuisse 
sacerdotem, qui in expeditionibus ex officio crucis 
signum ferret quemillo vivifice crucis bajulum ap- 
pellat.Iste est primarius sacerdos palatiiCendrenoin 
Constantino Leonis F. Et hoc signum crucis pretio- 
sius, majoreque cultu, honore ac reverentia suspi- 
ciebatur et religiosius observabatur, in inclusas ha- 
beret prime crucis particulas. Nam S. crucislignum 
per partes (ut ait D. Cyrillus Hierosol ymitanus epis- 
copus, Catech. IV, 10 et 13) de monte Calvarie spar- 
sum est ac totum terrarum orbem replevit. Ejusce- 
modi cruces non paucas passim occurrent antiquo- 
rum monumenta evolventi. Tale hoc fuisse mihi 
persuadeo quod auctor noster τὸν digrceiy σταυρὸν 
appellat, salvo tamen cujusvis judicio. Vide Jaco- 
bum Gretserum S. J. theologum, qui hoc omne 
crucis negotium exactissime atque uberrime tribus 
tomis persequitur. Quibus lectis opinioni mee sub- 
scribere ac calculum adjicere lectorem candidum 


D nulla erit invidia. Dousa. 


(86) Ζώνης αὐτῆς. Ad zonam "Virginis Deipare 
quod attinet, ejus quoque χαταθέσια Greci cele- 
brabant prid. Kal. Septembres. Menologium clare 
in mense Augusto: Eig τὴν λα) τὰ χαταθέσια τῆς 
τιµίας ζώνης τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου,. Et in No- 
vella Manuelis Comneni de feriis: Καὶ ἡ λα) τοῦ 
Αὐγούστου διὰ tà» τῆς τιµίας ζώνης τῆς ἀχράντου 
Θεοτόχου κχατάθεσι - suggessit amicissimus mihi 
Meursius Menologium Grecorum ex bibliotheca et 
interpretatione Guilielmi Sirleti cardinalis, Aug. 
die 31 : Commemoratio pretiosa zonag sanctissima 
Dei parentis Mariz, reposit2 in venerabili ejus ede, 
cum zona ipsa relata est. ab episcopatu Zelo sub 
Justiniano imp. et factummiraculum per impositio- 
nem pretiosa zona super reginam Zoem, conjugem 
Leonis imp. Dovusa. 


1011 


nos Bulgari affecerunt. Sed et imperatore Isaacio 
a fratre Alexio obescato, eoque Romani imperii 
habenas moderante, multis preliis versus Philippo- 
polim Beroemque, ubi protostrator Camytzes depu- 
gnans a Bulgaris captus est, Joanne Asani fratre 
tunc dominante, Romanos Bulgari vexarunt. Ásanus 
enim duos habuit fratres : uni nomen fuit Petro, 
alteri Joanni. Joannes penes illum residebat, 498 
Petro partem e dominio avulsam commisit, ut re- 
geret. Tum magnam Peristhlabam et Probatum et 
loca adjacentia frater Asanus Petro, utjure suo ac 
nutus gubernaret, elargitur. Sic factum est ut ad 
hunc diem ea loca Petri regio cognominentur. Per 
integros novem annos cum Asanus regie admodum 
rem Bulgarorum gessisset, aconsobrinosuo Ivago, 
qui se postmodum illico in fugam dederat, jugu- 
latur. Heeres fuit imperii Joannes ipsius frater : 
renuere namque Bulgari Petro provinciam domi- 
nandi tradere. 


GEORGII ACROPOLIT/E 
19. Hinc detrimentis noxisque non paucis Roma- Α 


1012 

(B. ᾿Εντεῦθεν ὁὺκ ὀλίγα πράγματα Ῥωμαίοις ix 
Βουλγάρων ὑπῦρχε. ᾽Αλλὰ xai τοῦ βασιλέως Ἴσαα- 
χίου ὑπὸ τοῦ ἀδε)φοῦ αὐτοῦ ᾽Αλεξίου τυφλωθέντος, 
xai αὐτοῦ δὲ τῶν Ῥωμαϊκῶν (S7) σκήπτρων ἔπει 
λημμένου, πόλεμοι πάµπολλοι τοῖς Ῥωμαίοις παρὰ 
τῶν Βουλγάρων ἐγένοντο περὶ τὰ μµέρῳ τῆς Φὼιπ- 
πουπόλεως χαὶ Ῥερόης 'ὃ, ἔνθα χαὶ ὁ πρωτοστρᾶ- 
τωρ (88) Καμύτδης ὑπὸ τῶν Βουλγάρων εώλω µα- 
χόµινος, τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ ᾿Ασὰν Ἰωάννου τότε χα- 
τάρχοντος' Ὁ γὰρ δηλωθεὶς ᾿Ασὰν δύο Kays» ἀδιλ- 
φοὺς, vv ὃ μὲν Πέτρος ἐκαλεῖτο, ὁ δὲ Ἰωάννης "καὶ 
τὸν μὲν Ἰωάννην εἴχε μεθ) ἔαντου, τὸν δε Πέτρον (89) 
τμῆῦμά τι χόψας τῆς αὑτοῦ ἐπορχίας ἄρχειν ἐχείνου 
διεκελεύσατο, $ τε µεγάλη Περισθλάδα (90) καὶ i 
Προθάτους καὶ τὰ περὶ αὐτὰ τῷ Πέτρῳω παρὰ τοῦ 
ἀδιλφοῦ αὐτοῦ ᾿Ασὰν ὡς οἰχεῖος χλῆρος Φδεδώρχτο, 
ὅθεν καὶ µέχρι τοῦ νῦν τὰ τοιαῦτα τοῦ Πέτρου Gwe- 
poterat χώρα 99. Εννέα γοῦν ἐνιαντοὺς διανύσας ὁ 
᾿λσὰν βασιλιῶν κατάρχων τοῦ Βουλγαρικοῦ γένους 
φονεύεται παρὰ τοῦ πρωτιξαδελφου αὐτοῦ "IGey. 


Tou (91), ὃς καὶ παραυτίκα ἀπέδρα, βασιλεύει δὲ τοῦ Ὑένους "9 ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ (92) Ἰωάννης 53, μὲ 


θελησάντων τῶν Βουλγάρων εἰς βασιλείαν τὸν 
ἔτι ἀφθλιξ ὑπῆρχιν. 

13. Joannes itaque Asani filius tenera adhuc 
etate rex Bulgaris constitutus multa in Romanos 
mala ingessit, et in Italos etiam ipsos, prospere et 
fortunate : erat enim, cum Cpolis direpta est, Bul- 
garorum rex. Quando itaque ltali universam Mace- 
doniam subegerunt, res eorum, qui primus Cpoli 


5 ὑπῦρχεν — Bspónc] καὶ τοῦ Αλεξίου ᾖβασιλεύσαντο 


9 f τε-- χώρα om. D. 9? Bac. ---Ὕενους om. D. 
λωος ὄντος τοῦ τοῦ ᾿Ασὰν υἱοῦ Ἰωάννου D. 


Πέτρον ἀναγαγεῖν " 


x«i ὁ τοῦ ᾿Ασὰν δὶ υἱὸς Ἰωάννης 


ey . Οὗτος οὖν ὁ Ἰωάννης βασιλεὺς Βουλγάρων ὀνο- 
μασθεὶς πολλῶν τε τοῖς Ῥωμαίοις αἴτιος (93) iyt- 
γόνει χακῶν, εὐτυχῶς δὲ χαὶ τοῖς Ἰταλοῖς αὐτοῖς. 
"Hv γὰρ οὗτος βασιλεὺς Βουλγάρων, ὁπότε à Κων 
σταντίνου ἑάλω. Ὡς γοῦν οἱ Ἱταλοὶ πᾶσαν τὸν τῆς 
Μακεδονίας (04) χώραν ü9' έαντονς ἐποιύσαντο, βα- 


πόλεμοι αὐτῷ ἐκ τούτων πολλοὶ περὶ Βέῤῥοιαν D. 
3! xai βασιλεύει ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ Ἰωάννης, ἀφί- 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii nota. 


(87) Αὐτοῦ δὲ τῶν Ῥωμαϊκῶν. Namque Greco- 
rum imperium non minora infortunia sub Alexio 
sustinuit quam antea sub Isaacio sustinuerat, qut 
narrat Choniata in Alexio. ALL. 

(88)Quee sit protostratoris dignitas,quod munus, 
unde melius lididiusque constare possit, nullum 
luculentiorum auctorem quam amicum nostrum 
Joannem Meursium tibi nominare possum Videa- 
tur ejus Glossarium, 8η thesaurum dicam ? in Πρω- 
τοστράτωρ. Dousa. 

(39) Τὸν δὲ Πέτρον. Petrus preterea auream co- 
rollam capiti imposuit et pedibus coccineos calceos 
induxit, ut imperalibusinsignibus popularibus suis 
spectabilior ac dignior appareret. ALL. 

(90) Περισθλάθα. Anna. Comnena, Aleziad. lib. 
vII : Πόλις δι αὕτη περιφσονὴς πιρὶ τὸν Ἴστρον δια- 
κειμένη, Tort μὲν οὔτ᾽ ὄνομα τοῦτο ἔχουσα βαρέα- 
ρικὀν, ἀλλ Ἑλληνίζουσα ἀπὸ τῆς προσηγορίας µε- 
γάλη πόλις x«i οὖσα xal λεγομένη : αφ οὗ δὲ Mó- 
κρος ὁ τῶν Βουλγάρων βασιλεὺς x«t οἱ ἐξ ἐκείνου 
γενόµενοι, καὶ προσέτι Σαμουὺλ ὁ τελενταῖος τῆς 
Βουλγαρικῆς δυναστείας, χαθάπερ Σεδιχίας τῶν 
Ἰουδαίων, τῆς ἑσπέρας χατέδραµων, σύνθετον ἐκτή- 
caro τὴν προσηγ/ορίαν ἀπὸ τε τῆς Ἑλληνικῆς σηµα- 
σίας, µεγάλη ἐπονομαξομένη x«l τὴν ἀπὸ τῶν Σθλα- 
Goytv&v ἐπισυρομένη τάξν µεγάλη µΠερισθλάδα 
πανταχόθιν τούτοις φημιξοµένη. ALL. 

(91) Non Ibanus, sed [bancus, Ἰθαγκός apud Ni- 
cetam semper, et quodam loco 'I6eyxó; ὄνομα τῶδε, 
σηµαίνει δὲ Ἡ λέξις τὸν Ἰωάν,χν. Rectius arbitror 
Ibanus sive Ivanus, id est Ivan, Iwan, Johan. Ὀου- 
8A. — labncus (sic Joannes a Blachis dicitur) na- 
tura et moribus Asano similis et intima familiaritate 


C conjunctus clam cum uxore Asani sorore consue- 
scebat. Id ubi comperissel Asanus. principio uxo- 
rem acusare et propter facinoris dissimujationem 
capitis damnare. Sed verbis uxoris deterritus iram 
a mulierein Ibancum transfert, eumque statim in- 
tempesta nocte ad se accersit, Ibanous accessum 
differt, Asanus sollicitat. Tandem causa cur voca- 
retur ibancus cognita, gladio sub veste occultato 
accinctus ingreditur. Asanus nihil moderati in 
eum cogitans, ad primum ejus aspectum effera- 
tus, ensem querit. lbancus facinus occupat et 
ense in inguine infixo Asanum occidit. Inde 
elapsus statim ad conscios se confert, et cede 
indicata cum eis consilium defectionis init. ALL. 

(92) 'O &d€)gàc αὐτοῦ. Petrus post necem Asani 
non multum summa rerum potitus est ; qui nec 
morte naturali, sed miserabiliter 8 quodam po- 
pulari confossus vitam finit, et principatus Bul- 
garorum ad Joannem tertium íratrem transit. 

D Ita Choniata. Acropolita tamen hic noster aliter. 
Joannes non parvo tempore apud Hoemanos 
obses fuerat, cum imperator lsaacius secundum 
Mysis arma retulisset : sed fuga elapsus domum 
redierat.Gregoras:'O γάρ τοι τοῦ πρώτου ᾿Ασὰν edt 
góc καὶ διάδοχος Ἰωάννης, ALL. 

(93) Πολλῶν τε τοῖς Ῥωμαίοις «irtot. Asano et 
Petro fratribus spoliandis infestandisque Greeqis 
immanior : cujus res gestas videre est in Cho- 
niata. ALL. 

(94) Τής Μακεδιίας Quomodo Itali Macedo- 
niam et Greciam reliquam sibi subegerint, nar- 
rat Choniata in Balduino. ALL. 


1013 


σιλιῶς τοῦ πρώτως 
τάρξαντος Βαλδουίνου τὰ κατ’ αὐτοὺς διευθύνοντος, 
καὶ πρὸς τήν πόλιν ᾿Αδριανοῦ (93) Φδιεμηνύσαντο 
ὅπως ὑπ αὐτοὺς Ὑένηται * ὁ yàp βασιλεὺς Βουλγά- 
pov Ἰωάννης προῦλαδε χειρώσασθαι τὴν Φίλιππού- 
πολιν (06) καὶ ἀνδραποδισμὸν µέγαν τῶν Ῥωμαίων 
ἐχεῖθεν ποιἠσασθαι. Mi βουληθέντων dt τῶν ᾿Αδρια- 
νουπολιτῶν ὑπὸ χεῖρα γενέσθαι τῶν Ἰταλῶν, ἔκστρα- 
τεύουσιν οἱ Ἰταλοί οἱ ᾿χατ᾽ αὐτῶν 93, αὐτοῦ τε τοῦ βα- 
σιλέως Βαλδουΐ,ου συνόντος αὐτοῖς χαὶ τοῦ τὸν τόπον 
τοῦ δουχός ἐπέχοντος Βενετίας iv τῇ Κωνσταντινου- 
πόλει. Eig στενοχωρίαν γοῦν οὐ μιρὰν ἑλθόντες οἱ 
τῆς ᾿Αδριανοῦ οἰχήτορες ἀποστέλλουσι πρὸς τὸν βα- 
σιλέα τῶν Βουλγάρων Ἰωάνναν, [Ῥ. 12] ἵνα συνάρηται 
τούτοις καὶ τοῦ ἐπηρμένου χινδύνου ῥύσηται 95, 'O 
δὲ ἀσμένως δέχεται τοῦτο, xoi Σχύθας μεθ) ἑαυτοῦ 
προσ)αθόµενος, ἐπεί φανερῶς οὐκ εἶχε τοῖς Λατίνοις 
µαχέσασθαι 35, περιγιίσθαι βεθούλεται µηχα- 
ναῖς 95. Καί ὁ μὲν ἔχειτο μακράν που τῆς ᾿Αδρίανου- 
πόλεως, ἐχπέμπει δέ κατὰ τῶν Ἰταλῶν τούς Σκύθας 
τῷ Σκυθικῇ στρατείᾳ χρήσασθαι κατ αὐτῶν 58, Ἴτα- 
λοῖς μὲν οὖν ἔθος ἐφ᾽ ἴπποις ὑψαύχεσιν ἐποχεῖσθαι 
καταφρἆκτοις τε δι ὅλου εἶναι τοῖς 9! ὅπλοις τοῦ 
σώματος, χἀντεῦθεν δυσχινήτως χατὰ τῶν ἑναντίων 
ὁρμῶσι 59, Σχύθαι δὲ χουφότερον (07) ὠπλισμένοι 
ἐλευθερώτερον ἐπιπηδῶσι τοῖς ἐἑναντίοις OU μῆ ἕνν- 
εέντες οἱ Ἰταλοί παρὰ τῶν Σχυθῶν καταστρατη- 
γοῦνται, ὥστε καὶ αὐτὸν τὸν βασιλέα Βαλδουῖνον (98) 


ANNALES. 


ἐν τῇ Κωνσταντωουπόλει xa- À imperium tenuit, regie administrante Balduino pro 


101& 


deditione Adrianopolitas sollicitant: namque rex 
Bulgarorum Joannes Philippopolim magna Roma- 
norum clade preda ditatus preripuerat. Cum Ita- 
lorum jugum Adrianopolitee detrectassent, Itali 9 & 
in eos copias, quibus Balduinus imperator et vices 
ducis Venetiarum Byzantii gerens presto aderant, 
educunt; quare Adrianopolite in summas angustias 
adducti ad regem Bulgarorum Joannem, ut suppe- 
tias ferret et a scopulo in tranquillum deduceret, 
viros delegant.Postulatis ille oblectatus, sociosque 
sibi Scythas asciscens, cum palam in acie adversus 
Latinos prodire non posset, ex insidiis eos oppri- 
mere statuit. Ipsequidemlonge Adrianopoli aberat, 
Scythas vero in Italos mittit, ut Scythico bellandi 


B modo eos aggrederentur.Italis in more est equisi fe- 


rocitate exsultantibus vehi, munirique armis cir- 
cumquaque toto corpore, ideoque segnes ac tardos 
in hostes ferri. Verum Sycthes, cumlevius armentur, 
liberius ad versariosimpetunt. lllud ignorantes Itali 
ἃ Scythis preeter opinionem dolis opprimuntur. Bal- 
duinus imperator captus et vinculis gravis ad Bul- 
garorum regem Joannem adducitur ; illius caput 
abscissum, sordibusque internis expurgatum et 
ornamentis undique cireumseptum, poculi loco 
barbaro inservisse fama est. Adrianopolite non 


.. statim rem perceperant : nam urbe egressicastris 


adsultassent Italorum 9 5 ac bona diripuissent. Re- 


, 


Σλαὐτοῦ — Κωνσταντιουπόλει om. D. ὅδ καί — ῥύσηται om. D. *"* ἐπεί --- μαχίσασθαι om. D. 


55 μηχαναῖς Λατίνων πεοιγινέσθαι σπεύδει D. 95 τῇ --- αὐτῶν om. D. V τε τοῖς om. 


μῶσι om. D. 


Theodori Dousz et Leonis Allatii note. 
(05) Tà» mé)» ᾿Αδριανοῦ. Adrianopolis obsi- C culis oneratus longo tempore Ternobi fuit. Cum 


dionem et Joannis machinas prolixius narrat Cho- 
niata in Balduino. De hac urbe auctor Vite Atha- 
nasii patriarchee Contantinopolitani : Οὗτος ó qns 
τὸν ἀρετὴν καὶ εδὀν -παντί τῷ τόσµῳ διαθόητος 
᾿Αθανάσιος πατρίδα μέν ἔσχε τὸν Ὄδρυσον πὀλιν ap- 
χαίαν τε καὶ ἐπιφανῆ, οὐ μόνον παωτοίοις βρίθουσαν 
τοῖς ἔξωθεν ἀγαθοῖς, ἀλλὰ xal πάσαις ἀριταῖς xo- 
μῶσαν καὶ πάσης ἀγαθῆς παιδείας ὑπερέχουσαν ἑρ- 
Ὑαστήριο», ἐξ ὈΟρέστου μίν τοῦ πρώτως αὐτὴν 
ἀνεγείραντος κληθεῖσαν Ορεστιάδα, ἐξ Αἴλίυ δὲ 
τοῦ ᾿Αδριανοῦ τοῦ πολλοῖς ὕστερον ὀνοις πλατύ» 
ναντος καὶ χοσμἠσαντος χκαλουμένην Αδριανούπολω, 
τις ὃσοις περιῤῥεῖται παἀντοίοις πάντοθεν ἀγαθοῖς 
καὶ ποταμοῖς πρὸς τούτοις ἀένναα ᾖῥέουσιν, ἔξεστι 
τῷ ᾖβουλομέωῳ καταμαθεῖν ἐκεῖ δὺ καὶ φοιπή- 
σαντι. De eadem Joannes Tzetzes Ο4184.8, versu 
931. ALL. 

(90) Tà» Φιλιππούπολυν. Choniata in Balduino 
Flandro, p. 829. ALL.— In hoc ἀνδραποδισμῷ τῶν 
Ῥωμαίων et miserabili ἀἱγορίίου» urbis Philippo- 
polis (que ab Alexandri Magni patre nomen acce- 
pitetincunabula)autiqui scriptores cum Logotheta 
consenliunt. Inter ceteros testis αὐτόπτης Gode: 
fridus Ville-Harduinus, mareschallus Campanis, 
V. N : ait enim Joannem Asanum pulso Reinerio 
(an Renato)de Utrecht, quiejusurbis principatum 
a Baliuino imperatore acceperat, ipsam hanc ur- 
bem contra fidem datam funditus evertisse, inque 
incolas plusquam barbarica rabie seeviisse, inter- 
emptis crudeliter archiepiscopo proceribusque, 
ac ceteris in servitutem abductis Dousa. 

(97) Κουφότερον Choniata p. 812. ALL. 

(98) BeAdevivow, Choniata, p. 814. Sic vin- 


autem Aspietas ad Latinos defecisset, Joannes vir 
astutus et dulore in dies ingravescente pene in ra- 
biem actus, Balduino educto e carcere pedes a ge- 
nibus et manus a brachiis securi amputari, deinde 
ipsum in vallem precipitari jubet ; ubi tertio de- 
mun die esca volucrum miserabiliter exspiravit. 
Hinc patet quantum fallantur ii qui Balduinum fa- 
tali morte decessisse aut in bello interfectum tra- 
dunt. Et quantum garrit Dorotheus Monembasien- 
sis, qui eum in Oriente post tredecim annos cum 
pugnaret adversus Theodorum Lascarim defuno- 
tum scribit: Καὶ ἐσύναξαν φούσατα πολλὰ, καὶ ἐπῆρεν 
αὐτὰ ὁ βασιλεὺς ὁ Βαλδουῖνος  χαὶ ἐπέρασεν εἷς τὴκ 
ἀνατολὴν, καὶ ἐπῦγεν εἰς τὴν Φιλαδέλφειαν, καὶ ἐπο- 
λέμα ματὰ τοῦ βασιλέως τῶν Ῥωμαίων, καὶ ἐμάχετον 
δεχατρεῖς χρόνους, xal ἐκεῖ ἀπέθανεν, xai τινὲς piv 
λέγουν ὅτι ἀπέθανι τὸν xotvóv θάνατον, ἄλλοι δὲ ὃς 
ουν ὅτι εἰς τὸν θάνατον ἑσκοτώθη. Sabellius quoque 
de ejus morte varia tradit, lib. νι, Ennead. ix - Bal- 
duinus, qui post Byzantium α Gallis οί Venetis 
captam fuerat imperator declaratus, intra annum 
quo fuit imperio potitus vita decessit. Sunt qui scri- 

unt ad Hadrianopolim victum in hostium potesta- 
tem venisse atque in vinculis morte consumptum, 
alü Byzantii aiunt fato defunctum. Addit Choni- 
ata lectissimos Latinorum equites et hastis vibran- 
dis celebres eo in conflictu cecidisse, et Ples& comi- 
tem Lodoicum ; callidissimum malum et omnium 
Romanarum cladium primum auclorem, Venetia- 
rum ducem Dandulum, clade exercitus ex fugien- 
tibuscognita,statim conversis frenisin castra prope- 
rasseet Byzantium rediisse,intestinis fuga tot para- 
sangarum ruptisetscroto in immensum tumefacto. 


10156 


GEORGII ACROPOLIT;E 


1016 


liquie Italorum in tentoriis, clarissimis luminibus A ὑπ αὐτῶν ἁλῶναι xoi δέσµιὀν ἀπαχθῆναι πρὸς τὸν 


accensis, quasi adessent, media nocte pedem Cpo- 
lim referunt. Eo mane cognito ab Adrianopolitanis, 
que in tentoriis remanserant, predatum itum est. 
Rex Bulgarorum Adrianopolitarum promissionibus 
fretus, urbem sibi subjicere avens iter arripit : illi 
se dedere recusarunt. Sed dolo rex Bulgarorum 
indignatus ad eos obsidendos animum advertit. Ve- 
rumapparandis obsidionibus Bulgari omnino inepti 
sunt; neque enim admovendarum machinarum ar- 


βασιλέα Βουλγάρων Ἰωάννην, οὔπερ, ὣς act καὶ 
τὴν χεφαλὴν μετὰ τὶν σφαγὴν εἰς χύὐπελλον χρτεµα- 
τίσαι τῷ βαρθάρῳ, τῶν ἐντὸς ταύτης πάντων κεκα- 
θαρμένην 9? xoi xócpo περιπυκασθεῖσαν χύχλωβε», 
Oi piv οὖν ᾽Αδριανουπολῖται ἐκ τοῦ παραυτίχα τὸ 
Ὑεγονὸς οὐκ ἐγνώρισαν * εἰ γὰρ ἤδεισαν, dite 
ἂν τῆς πόλεως καὶ 90 λείον αὐτῶν ἐπεποιέχεισαν τὰς 
Ἰταλικὰς σκηνάς. Oi γοῦν ἀπολειφθέντες (99) Ίτα- 
λοί φῶτα (1) λαμπρὰ €! ἐν ταῖς σφετέραις ἀνάψαντις 


59 τῶν — κεχαθαρµένην om. D. 99 εξήεσαν — καὶ om. D. 5! ταῖς σκηναῖς ἄψαντες καὶ μέσον νυκτᾶῶν 


ἄραντες περὶ D. 


Theodori Dousze οἱ Leonis Allatii nota. 


Gregoras, lib t, p. 15, 21. Ephremius Byzantius in 
Chronico : 

'O d' ἀσμένως δέδεχτο πρεσθείας λόγους, 

Καὶ συμμαχικὸν Σχυθικὸν λαθὼν στίφος, 

Ἐπεισπεπτωκὼς Ιταλῶν στρατῷ λάδρα 

Τοῦτον τροποῦται x«i νιχᾷ χατὰ χράτος. 

Ζωγρεῖ τε καὶ σφῶν κράτωρα Βαλδονίνον, 

Κομῶντα πολλαις ἀρετῶν νεανίαν͵ 

Μάλιστα πασῶν σωφροσύνη καὶ δίχη. 

Ὡς φθὰς προϊστόρησεν ἀνόπιν λόγος * 

Ὅντερ καθείρξας μακρὰν ἐν τῷ Τριόθῳ, 

Δράσας τε δεινὰ µυρία κακοτρόπως, 

Κατ᾽ ἠλιθάτωτ χανακρχνίσας τόπω». 

Πέρας χαθυπέθαλεν οἰκτρῷ θανάτῳ 
Quemadmodum itaque nomen Danduli apud Gre- 
cos inauspicatum atque infame habitum est, ita Bal- 
duini, quamvis eorumdem hostis, gloriosum; cujus 
etiam vires atque imperium ob amissam libertatem 
oderant, nores atque ingenium exosculabantur. 
Grecorum de eo praeconia digna que lapidi sepul- 
crali incidantur hie ascribam. Choniata p. 790. 
Ephremius in Chronico : 

"Ex τε Φραγγίσκων Βενετίχων Λωμπάρδων 

Ἐπιλεγέντες εὐγενεῖς Ψχγηφόροι 

Ei; ἤνακτα χρίουσι τῆς Κωνσταντίνου 

Βαλδουῖνον χόµοτα χώρας τῆς Φλάντρας, 

Νεανίαν χάλλιστον, ωραῖον φύσει. 

Φιλενσεδῆ τε καὶ φιλοχριστον λίαν, 

Πραῦν, ἰλαρὸν, σωφρονέστατον µάλα, 

Mipid α x«t µέλλοντι διδόντα Dio. 

Πολλῶν ταμεῖον ἀρετῶν θεοδότων, 

Μάλιστ᾽ ἐραστὴν σωφροσύνης xat δίκης. 

* Oc εἴχε δὶς xàpuxa τῆς ἑδθομάδος 

Τορὸν Άοῶντα p? χαθεύδειν µηδένα 

Τῶν βασιλείων ἔνδοθεν χαθ᾽ ἐσπέραν, 

Μηδὲν νομίµῳ γυναικὶ συνηµμµένον, 

Πόρνη à" ἀθέσμως συμθιοῦν Πρχ μένον. 

"Hv x«i φύλαξ νόµωντι δίκης τ ἐννόμου, 

Γυναιχὶ προσσχεῖν οὐ θελήσας οὐδ) Qs, 

Ὅσον περ ἀπῆν τῆς συνεύνου τὸν χρόνον. 

Μηδ’ ἂν µέχρι βλέμματος ἐμπαθῆ θέαν, ΙΑ 

LL 

— Nota fatum Balduini imp. A Scythis captus vi- 
vusque in hostium potestatem venit, ac primo 
Joanni Bulgarorum regi, mox carceri traditus,mo- 
dico tempore post miserabili exitu periit, circa an- 
num 1205. Fuitque Constantinopoli interregnum 
non prius explorata, que ita contigit teste Niceta 
Captus diu Ternobi fuit: cum autem Aspietes ad 
Latinos defecisset, Joannes rex propterea vehe- 
mentissime exacerbatus eestuansque ira, et dolore 
in dies ingravcescente pene in rabiem actus.Baldui- 
no educto e carcere pedes ipsi manusque amputari 
deinde truncum in profundam vallem precipitari 
jubet, ubi tertio demum die esca volucrum misera- 
iliter exspiravit. Hoc Nicetas. Alii in carcere 
membratim dissectum tradunt, quod uxori Joannis 


regis matrimonii imperiique sui consortium, si 
B opeejus liberaretur, obtulisse perillam procacem 
rejectamque falso accusaretur. Matheus Paris non 
Bulgarie reginam. sed puellam quamdam nobi- 
lem fuissedicit, utinfra videbimus. Quibus pro co- 
rollario addit noster logotheta, quod ab aliis pre- 
termissum est, Barbarum capiti illius in conviviis 
illusisse, cranio videlicet maximi principis poculi 
vice abusum. Neque tamen hoc ipsum categorice 
astruit : ait enim ὡς φασί. Uteunque tamen hoc in 
mediumrelinquendumsit, de nece ipsius Balduini 
ne dubitatur quidem. Quid igitur sibi volunt illi 
qui eum post longam peregrinationem et capti- 
vitatem carcerer'eductum sospitem ac incolumem 
in patriam rediisse volunt ? Scio repertum fuisse 
quemdam Balduinonon absimilem qui se impera- 
lorem et comitem Flandrie Hannonieque menli- 
retur, Nullo namque non termnporeinventi sunt qui 
infimoloco nati mendacio seconati suntclarissimis 
inserere familiis. Hoc exemplo Pseudo-Balduini, 
quia nobile est, non gravabor hic, tamen etsi pau- 
lolongiuscula sithistoria,fide veterum chronogra- 
phorum ascribere. Darem primum locum Alberto 
abbati Stadensi, qui circa illa tempora vixit. Cui 
succederet deinde Godefridus sancti Pantaleonis 
monachus Coloniensisin diligentissimis.quos nu- 
per Marquardi Freheri beneficio accepimus, anna- 
ibus sub gestis anni 1225. Possem οἱ alios his 
adjungere, preeclaros quidem et fide dignos, sed 
stiliinfaceti homines. Sed horum sordibus omissis 
audiamus potius seculi nostri 
Florem illibatum populi suadeque medullam, 
Justum Lipsium. Isin Monitiset exemplis politicis, 
lib. 11, c. 5, num. 8, rem narrat. Nonnihil fidei te- 
nebrioniisti acimpostoridedisse videtur Matthreus 
Paris, scriptor ejus temporis, in Historia majore, 
ad annum 1225. Addeauctarium Aquicinctinum 
ad Sigeberti Gemblacensis Chronico,nuper ab Au- 
D berto Mreo canonico Antverpiensi publicatum. 
Jacobus Meyerus Joannis lperii (qui anno 1294 
vivere desiit) Chronico aliisque vetustissimis Flan- 
drie monumentis et annalibus inspectis, interce- 
ptusne sit Balduinus in prelio an occisus parum 
constare scribit nunquam posthac inventum. De 
nebulone Balduinum mentiente videipsum ad an- 
num 1225. Christianus Masseus, in Chronico, ad 
annum !201, captum Adrianopoli imperatoremab 
adversariis et abductum in Syriam tradit. Ita va- 
riant auctores. Dousa. 
(99) Oi 02v ἀπολειφθέντες. Choniata p.814 11. ALL. 
(4) Φῶτα hic superfluum possit videri, et e glos- 
sula in contextum irrepsisse:cujus sententie auc- 
torem habeo Meursium, ex cujus Glossario hec, 
quie unice huc faciunt, deprompta sunt : Té λαυκ- 
po», ignis. Constantinus, in Zacticis : Θέλων µετα- 
κινὴσαι ix τοῦ kx) X109 αὐτοῦ ἐποίγσε τοῦτο οὕτω. χαὶ 
ὧψε λαμπρὰ. πλλὰ. 10555 Greeco-Barbaree :.— Tózx 
ὅπου ἅπτουσι λαμπρὸν ἤτοι πῦρ. Pro eodem τολλαµ- 


C 


1017 


ANNALES. 


1018 


σχηναῖς, xai ὑποψίαν δόντες τοῖς πολίταις ὡς πά- À tem callent, neque quippiam aliud capiendis urbi- 


ῥεισι, µέσων νυκτῶν φυγάδες ἐπὶ TZ» Κωνσταντίνου 
χωροῦσι Ἱρωίας γοῦν «νόντες τοῦτο οἱ τῆς ᾿Αδρια- 
'νοῦ. οἰχήτορε τὰ ἐλλελειμμένα ταῖς σκηναῖς ἐλοῖ- 
σωωτο. 'O μὲν οὖν βασιλεὺς Βουλγάρων κατὰ τὰ Umt- 
σχΏηµένα τοῖς ᾿Αδριανου πολίταις ἐγχρατὴς ἸὙινέσθαι 
τῆς σφῶν πόλεως ώρμησιν * οἱ δὲ ἀπηνήναντο τοῦτο. 
Δυσανασχιετήσας οὖν ὁ τῶν Βουλγάρων βασιλεὺς τῇ 
ἀπάτῃ πολιορκῆσαι τούτους ἠθέλησεν. 'AXX ἀφνεῖς 
παντελῶς εἰς πολιορχίαν οἱ Βούλγαροι * οὔτος γὰρ 
ἐλεπόλεις οἴδασι στῆσαι, οὔθ) ἕτερόν τι τῶν δυναµέ- 
νων πορθῆσαι διανοήσασθαι, ᾽Απάρας γοῦν ἐκεῖθεν 
ὁ βασιλεὺς τῶν Βουλγάρων», μὴ ἔχων τὸ ἐμποδὼν (9) 
ὡς τῶν Ἰταλῶν αὐτοῦ καταπορθηθέντων τὸ ἔσχατον, 
ἑτέρου δὲ μὴ ὄντος τοῦ ἀνθισταμένου, πᾶσαν κατα- 
τρέχει Μακεδονίαν. Δείαν οὖν παμπὀλλην ἐποιήσατο 
αὐτάνδρους τὰς πόλεις ἀνδραποδισάμενος καὶ τέλει 
Χατασκάψας αὐτάς. Τὸ δέ οἱ διανόημα ἣν, ὡς µήποτς 
Ῥωμαίους ἀνάκλησιν σχεῖν, τῶν σφετέρων ἐπιδρά- 
ξασθαι πόλεων. Κατέσκαψε Ὑγοῦν ἐκ βάθρων αὐ- 
τῶν (3) τὴν Φιλιποπύπολιν, θαυμαστὴν 95 ἄγαν 
οὖσαν, ὥτις παρὰ τῷ Ἕδρῳ κεῖται, οἶτα τὰς ἄλλας 
πάσας πόλεις, τὴν Ἡράχλεια», τὸ Πάνιον, τὴν "Pat- 
Φεστὸν, Χαριλύπολιν, Τραϊανούπολι, Μάχρην, Κλαυ- 
διούπολυν, γοσυνούπολι, ἸἹεριθώριον καὶ ἆἄλλας 
πολλὰς, Gg ἀριθμεῖν οὐ χρεών. Τὸν δὲ λαὸν ἀπάρας 
ἐκεῖθεν περὶ τὰς παραῤῥοίας χαθίζει τοῦ "Iatpov, 
ἐκ τῶν ἰδίων ἠνδραποδισμένων χωμῶν xci πόλεων 
τὰς χλήσεις ἐπιθεὶς ταῖς οἰχήσεσιν. ᾽Αντάμυναν οὖν, 
ως ἔφασκε», ἐποιεῖτο τῶν ὧν εἰργάσατο πρὸς Βουλγά- 


bus opportunum moliri possunt.Propterea inde 
discedens, cum nullus illi se opponeret, Italis ab 
eo penitus debellatis, universam Macedoniam ex- 
currit, predaingenti locupletatus, urbes cum ipsis 
habitatoribus spolians funditusque evertens, eo 
animo ut si quandoRomani infortunio deseviente 
respirassent, propria oppida recuperare nequirent. 
Quaree fundamentis sustulitPhilippopolim, preecla- 
ram nimium atque egregiam urbem, qua Hebro 
adjacet, alias deinceps 9G universas, Heracleiam, 
Panium, Redestum, Chariupolim, Trajanupolim, 
Macrem, Claudiupolin, Mosynupolim, Peritheorion 
aliasque quamplurimas, quas enumerare opert pre- 
tium non est.Multitudinem abigens circa Istri flu- 


B enta collocat et ex jam direptis oppidis et urbibus 


nomina propriis coloniis imponit, damna, ut ipse 
dictitabat, compensans, quibus imperator Basilius 
Bulgaros afflixerat, eumque fatebatur dici Bulga- 
roctonum, se vero Rom&octonum indigitabat. Is 
usque Thessalonicam perveniens laterali 1norbo 
vitam finit, velut aliiasserebant, ira Numinis tristi 
mortemultatusest. Somniavit enim ab armato sibi 
adstante hasta latus confodi: nemo enim, nec men- 
tior, e memoria hominum totac iste calamitatibus 


'Romanos afflixit, adeo ut a cane nomen illi imposi- 


tum sit, et Scylo-Joannes ab omnibus compella- 
retur. Cum errim Scythas sibi devinxisset affinitate 
cum illis contracta, et moressibi vindicaret ob fe- 
rociorem naturam immaniores, ceedibus Romano- 


pous xexàv ὁ βασιλεὺς Βασίλειος, |P. 13] καὶ καλεῖσθαι (; rum admodum delectabatur. Hoc fatis functo soro- 


* 


μὲν ἔλεγεν ἐκεῖνον Βουλγαροκτόνον (4), "Pouatoxró- 
νον δὲ ὠνόμαζεν ἑαυτόν, Μέχρι γοῦν καταντήσας xoi 
αὐτῆς (5) τῆς Θισσαλονίκης ἐχεῖσε θνήσχει πλευρί- 
τιδι νόσω κατασχεθεὶς, ὡς δέ vts; ἔλεγον ὅτι éx 
θεομηνίας αὐτῷ ὁ θάνατος γέγόνεν * ἔδοξε γὰρ αὐτῷ (6) 
καθ ὕπνους ἔνοπλον ἄνδρα ἐπιστῆναι αὐτῷ καὶ δό- 


ris illius filius Phrorilas nomine, Scythide avia in 
matrimonium ducta regnum Bulgarorum occupat. 
Filius vero Asani Joannes clam ereptus,ut diximus, 
ad Scythas asportatur. 37 Et hzc quidem de Bul- 
garis : reliqua oratio, quibus gestasunt temporibus 
enodabit. 


ρατι πλῆξαί οἱ τὴν πλευράν. "Hv γὰρ x«i ἀληθῶς ὡς οὐδέποτε τῇ Ῥωμαίων τοσαῦτα παρά του ξυνέθη 


61 θαυμαστὴν — κεῖταν om. D. 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii nota. 


πρὀν (quod est τὸ λαμπρόν) exstat in Turco-Grecia 
Crusii. Sed de voceplus satis. Simile autem strata- 
gema legiturapud Livium xxi, 32, Annibalis, cum 
superato Pyreneo saltu ad Alpes pervenisset et 
montanos Gallos debellaret. Leguntur apud eum- 
dem hujuscemodi stratagemata alia, ignibus in 
castris etiam vacuis accensis ad fallendos hostes. 
Nam adignem nocturne in castris vigiliee ageban- 
tur ; cujus rei crebra mentio passim inlectione ve- 
terum occurrit: Horat.Od.10,lib.i;Virgil.i ZEneid.; 
Stat. Papin. TAebaid., lib. iv, lib. vm et lib. xu ; 
Propert. Eleg. 4, lib. 1v ; Tacitus aliique historici 
Vide Homerum sub finem γι Jliad. Nocturnum 
signum castrense ignis, diurnum fumus. Notavit 
Scholiastes Homeri ad /liad. γκι; pyrasque in- 
censas lego ad speciem majoris exercitus apud Ni- 
cetam in Alexio Comneno Porphyrogenito ; sed et 
in militia ignium alius usus, nempe pro litteris ; 
quod elegantissimus Lipsius observit, De milit. 
Ποπιαπι. lib. v, dialog. Dovsa. 
(2) Μὴ ἔχων τὸ ἐμποδών. Gregoras, lib. 1, p. 

16. Vide etiam Choniatam in Balduino. ALL. 

| (3) Ἐκ pite αὐτήν. Anna Comnoena, A/eziad. 
lib. xiv. Arr. 


(4) Βουλγαροκτόνον De bello Bulgarico et Ba- 
silii imp. triumphocirca annum 4016 consulendus 
Zonaras, Annal. tom. lll, in Basilio Porphyroge- 
nito. Meminit et Nicephorus Gregoras. Dousa. 

(b) Καταντήσας x«i αὐτῆς. Minutatim omnia refert 


D Choniata in Historia, et Joannes Stauracius, De 


miraculis S. Demetrii martyris. ALL. 

(60) Ἔδοξε γὰρ αὐτῷ. Hunc fuisse S. Demetrium 
martyrem Thessalonicensium patronum refert 
Joannes Stauracius, De Miraculis S. Demetrii : 
Τότε dà) τότε ἀωρὶ τῶν νυκτῶν εἰς τέλος Otóq τὸν ἑαυτοῦ 

ς ἐκδικήσεως ῥομφαίαν ἐστίλθωσε xai ὑπέθηδιν ὡς 
ἐν θηγάνη τῷ ζήλῳ τοῦ µάρτυρο. Καὶ αἴφνης ὁ 
ἄγουπνος τῷ  Ovrt φύλαξ καὶ πολιοῦχος ἡμῶν καὶ 
μέγας τοῦ μεγάλου βασιλέως στρατιώτης Δημήτριος 
φιππος ἐφ᾽ ἵππου λευκοῦ τῷ Βουλγαράναχτι φαίνε- 
ται, καὶ Χαιρίαν ἀκοντίζει παραχοῆμα τὸν ἆθλιον. 
'O δὲ µέγχχ παραντίχα ἀνακραγὼν κατεθοᾶτο τοῦ 
ἀρχ'στρατή ου τῆς στρατιᾶς αὐτοῦ Μαναστρᾶ ὡς 
δῇθε τρωθεὶς ὑπ αὐτοῦ * τοῦτον γὰρ ἐδόχει ὁρᾷν 
ἱππαζόμενον, Gp eyed καὶ λευχῷ ἵππω ἱππά- 
ἕετο, τῆς σχηνῆς ἔνδον i wn χαὶ λόγχη» à» 
περιέφερε τῇ καρδία τούτου ἐμθάψαντα. Καὶ αὖθις 
κατεθοᾶτο τούτου καὶ πολλάχις, ὡς xxi αὐτὸν ταῖς 


ANNALES. 


1022 


έτρον (9) µετά µεγίστης στρατιᾶς ἐξ Ἰταλίας Α claratumque circa eadem loca imperatorem, Dyr- 


4£709 χαὶ ὡς πρὸς τὸν Κωνσταντιούπολυ πι- 
ένον τὴν δίρδον, ἀνηγορευμένον ποὸὺς τοῦ 
α (10) xai βασιλέα, αὐτοῦ γεγενημένον 
Πρωσάμενὀν τε xai αὐτὸ τὸ Δυῤῥάχιον γενναίως 
ροπώσατο,[Ρ. 14] Ὁ μὲν οὖν ῥηθεὶς Πέτρος Ύγαμ- 
ὑπῆρχεν ἐπ᾽ ἀδελφῆ τοῦ πρώτως βασιλεύσαν- 
; τοῦ Λατίνων μέρους Βαλδουῖνου καὶ τοῦ μετ 
Ερρῆ, ἐκαλεῖτο δὲ ἡ αὐτῶν ἀδελφὴ Ἰολέντα, 
παῖδες τῷ Πέτρῳ γεγένηνταὶ τρεῖς 0 τε Φίλ- 
,9 Ῥομπέρτος καὶ ὁ Βαλδουῖνὸς 15, ὧν ὁ μέν 
έρτος καὶ ὁ Βαλδουῖνος τῆς Κωνσταντίνου βι- 
εὐχασι, τοῦ πρὠτου αὐτῶν ἀδελφοῦ τοῦ Φιλίπ- 
'à αδελφῷ Ῥομπέρτῳ τῆς βασιλείας παραχω- 
τος. Ὑπῆρχον δέ σφισι χαὶ ἀδελφαὶ, ὦν µία 
ι Ὃν, ᾗ συνεζύγη ὁ βασιλεὺς Θεόδωρος. Ὁ μὲν 
ηλωθεὶς Θεόδωρος 9, χαθὼς εἰρήχειν, τὸ oi- 
παραλαθὼν στράτευμα ἀντιτάττεται τῷ Πέτρῳ 


πον 


ν ὑπερπηδήσαντι τὸ Δυῤῥάχιον xai ἐν ταῖς τοῦ 
νοῦ δυσχωρίαις γεγενηµένω. Νιχῶσι γοῦν 


χατὰ κράτος 
ων στράτευµα, ὡς πάντας ἄρδην δεσμώτας ποιῆσαι σὺν πᾶσι σχεύεσι, χαὶ 


rhachio preoccupato fortiter in fugam vertit.Petrus 
sororem primi ex Latinis Balduini et successoris 
illius Erici sibi matrimonio junxerat. Sorori nomen 
Jolente fuit, ex qua tres Petrus susceperat filios, 
Philippum, Robertum et Balduinum, quorum Ro- 
bertus et Balduinus, cum primus eorum frater 
Philippus Roberto administrandi imperii potesta- 
tem fecisset, Cpolis regionem tenuerunt. Ex eorum 
sororibus Maria Theodoro imperatori copulatur. 
Porro, quem supra innuimus, Theodorus, exercitu 
coacto, Petro paululum Dyrrhachium preetergresso 
et inter Albani angustias adducto sese opponit. Ibi 
Theodori Comneni milites Latinorum copias stre- 
nue fundunt, oppressis universis, 49 adeo ut om- 


B nes comprehensos vinculis alhgarint, impedimenta 


abripuerint, ipsumque etiam imperatorem Petrum 
gladio peremerint. Hac victoria res Romana haud 
minimum sublevata est. 

15 oi τοῦ Κομνηνοῦ Θεοδώρου τὸ τῶν 


αὐτὸν δὲ τὸν βασίλέα 


ν ἔργον µαχαίρας Ὑενίσθαι (11). Τοῦτο δὴ τότε µέγα τοῖς Ῥωμαίοις ἐγεγόνει βοήθημα. 


αἱ προχειρωσάμενον τὸ Δυῤῥάχιον, ἐκ τοῦ Λατίνων µέρους Βαλδουίνου καὶ τοῦ μετ αὐτὸν ᾿Εβρῦ γω” 
κατετροπώσατο. Γαμθρὸς d' ἦν o Πέτρος Βαλδουϊνου ἐπ ἀδελφῇ ovra, ἐξ n; παῖδες αὐτῷ Φίλιπ- 
ρομπέρτος xai Βαλδουῖνος D. 19 ὁ δὲ τῆς ᾿Ηπείρου Θεοδωρος τὸ D. 5 χατὰ κρατος om. D. 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


Ἔνθα x«i Ἱέτρον. Anno 1219 Honorio III 
f. Rom. Petrus hic Corteneus ex comite An- 
orensi factus imperator Cpolitanus, eadem 
agina diciturin prelio confossusoccubuisse. 
tonius Bonfinius (Zter. Ungar: Decad.Il lib 
'adit ipsum in Theodori Dyrrhachini tyranni 
re diem suum obiisse, Iole interim sivelolanta 
rium ejus administrante Alii in Thessaliee sal- 
"reeterjurisjurandi religionemet fidem inte- 
m scribunt, et toto biennio in squalidoque 
re fatigatum ac pene enectum tandem ob 
atum esse anno 1221. Dousa. 
Ι) ᾿Ανηγορευμένον πρὸς τοῦ πάππα. Latini 
toresrem aliter narrant, ferunt siquidem de- 
o Henrico imperium abiis qui Cpoli erant 
um fuisse Andree Ungarie regi vel socero 
comiti Petro Antisiodorensi, de quo statim 
eas pontificemllonorium IlIcertiorem reddi- 
etrus tamen potioribus suffragiis vocatus e 
s Romam cuin uxore et filiis etalio comitatu 
lat, et ab Honorio diadematecingiturin eccle- 
Laurentiiextra muros, nequid juris Orientale 
rium in Occidentale comparasse videretur, et 
olitani patriarche juribusinungendi Orientis 
ratoris detractum videretur.Honorius epis- 
d partiarcham Cpolitanum : Nosautem Ucet 
es denegassemus eisdem, ne quis possel quc- 
de superfluo suspicari. quod in Ecelesie 
tana praejudicium faceremus, quia (imeba- 
multis ne, si sic nobis confusus  abscederet. 
0lum sibi sed universo imperio grave dispen- 
immineret, condescendentes tandem ipsos 
uo vel alterius prz judicio vel contempsu in 
ia B. Laurentii foris muros urbis duximus 
niter coronandos. E: ut major auctoritas 
jo acceddret, comitem illi dedit Joannem 
nnan lit. S. Praxedis. ALL. 
| Ἔργον µαχαίρα Ὑενέσθσι. Hoc quoque aliter 
nt scriptores Latini,qui scribunt non armis, 
roditione et perfidia a Theodoro Comnenoca- 
;nam cumin via fedus cum Theodoro iniis- 
1vitatur a Theodoro, et in convivio tum ipse 
gatus capiuntur, reliquis fugatis aut prostra- 


lis, carceri mancipantur. Leguntur ad eumdem 
Theodorum Honorii epistole, quibus eum tanti 
facinoris accusat, hortaturque ut legatum sedis 
apostolice etPetrum eximat vinculiset solutos abire 
sinat ;etni pareat, minas gravissimas incutit. Et 
liberasse postmodum legatum pontificium comper- 
tum est. De Petro quid actum sit, silent historici. 
Dubium itaque est an in vinculis e vivis excesserit 
an libertati restitutus fuerit. Certe imperio reddi- 


C tus non est. Richardus de Sancto Gormano in Chro- 


nico, nunc primum a doctissimo Ferdinando 
Ughello in /talie sacra tom. Ill edito, anno 1217 : 
Petrus Altissodorensis comes in Cpolis imperatorem 
electus est. Romam veniens cum consorle sua ab 
Honorio papa apud S. Laurentium eztra muros 
urbis in imperatorem et imperatricem coronantur. 
Quiregnum intrantes et se Brundusium conferentes 
cum honesto militari exercitu, ibi dominum Joan- 
nem de Columna card. in Cpol. legatum venturum 
exspectant, cum quo infausto omine navigto 
transfretantes ad portum Dyrrhachii pervenerunt. 
Qui pravo ducti consilio' imperatrice eos per mare 
praeunte ad civitatem Byzanlium obsidere,et expu- 
gnare prawviderunt Dyrrhachium.et cum parum 
proficerent ..... , Gab obsidione civitatis ipsius di- 
gressi sunt. Qui errantes per devia et condensa 
silvarum a Gracis interceptli sunt ,dequibus nonnulli 
inoregladüi perierunt ,nonulli vero capti sunt et car- 


D ceralisqualore unacum ipso imperatore consum 


ti. Ipse etiam cardinalis captus est et detentus. Hic 
miscetomnia etturbat BlondusDe gestis Venetorum: 
Joannes nunc imperator Venetis promiserat, si ab 
eisquiaC polidetulerunt cum habito a pontifice exer- 
citu Cpolim deportaretur, Dyrrhachium eis recupe- 
rare, quam urbem Thendorus Epirotes furto dolis- 
quesurripuerat. Debellaturus autem Dyrrhachium 
imperator hinc [olem uxore, inde cardinalem Co- 
liumnam Cpolim jussit accedere, inchoataque est 
obsidio, et oppugnationes per dies fere singulos | in- 
tentata. Sed urbem veteri muro, quem Venetus in- 
staurasset, munitam Theodorus milite abundans ez 
Epiro fideli facile defensabat, adeo ut imperator 


1023 


15. Verum rursusoratioin Theodorum Lascarim 
imperatorem deflectit. Huic ex Anna uxore, utdixi, 
filie nate sunt tres, lrene, Maria et Eudocia. Ma- 
riam secundam Ungarie regis Hierosolyinis per il. 
lius ditionem revertentis filio nuptum dederat, pri- 
mam Irenem Andronico Paleologo, quem et de- 
spotee dignitate insigniverat, uxorem loc urat : nec 
multo post Palz&eologus despota morte obit, et im- 
perator eam Joanni Duce, Batatzee cognomine, qui 
e Didymoto:cho ortum duxerat et hinc protove- 
stiariiofficium administrabat,despondit. Imperatrix 
Anna antea vitam finierat. Hinc ex Armeniis uxo- 
rem accipit imperator, cui deinceps subiratus in 
Ciliciam illius patriam remittit, et cum sorore Ita- 
lorum principis (Roberto, ut innui, nomen erat et 
Erico patruo successerat) nuptias facit. Per Eri- 
cum res Romana et Theodorus imperator multum 
detrimenti cepit: cum enim esset fortis et ad 30 
pugnandum praeceps etaudax, videreque Romanos 
depressos, et potissimum postquam sultanum im- 
perator Theodorus leto dedit : tunc enim Italum 


GEORGH .ACROPOLIT/E 


1024 


u* 'A))' ὁ λόγος pot χαὶ πάλω ἐπὶ τὸν βασιλέα 
Θιόδωρον τὸν Λάσκαριν ἐφορμᾷ. Οὗτος γάρ ἐκ τῆς 
αὐτοῦ γαμιετῆς Άννης, ὡς ἔφην», τρεῖς ἐποιὴσατο 
θυγατέρας. Εἰρήνην, Μαρίαν καὶ, Εὐδοχίαν. Ti» γοῦν 
Μαρίαν tiv δευτέραν τῶν αὐτοῦ θυγατέρων τῷ pw 
Οὐγγρίας διερχοµένῳ τὴν αὐτοῦ χώραν ἐκ τῶν Ἰι- 
ῥοσολύμων εἰς κῆδος ἐπὶ τῷ υἱῷ παραδίδωσι (12), 
τῶν δὲ πρώτην αὐτοῦ θυγατέρα τὴν Εἱἰρὴνον (13) 
ἀνδρὶ συζεύγνυσι τῷ Παλκιολόγῳ ᾿Ανδῤῥονίω, à 


Α 


όν 
xai δεσπότην τετέµηχε. Μετ) οὐ πολὺ δέ ὁ δεσκότες 
Παλαιολόγος θνήσχει 6, xai προσλαµθάνεται ὁ De 
σιλεὺς εἰς γαμθρὸν Ἰωάννην τὸν Δούκαν, οὗ Be- 
τάτξδης (14) τὸ ἐπίχλην, καὶ £x Διδυμοτοίχου d 
ὠρμμένος, τὸ τοῦ πρωτοθεστιαρίοῦ Ἱ διενεργῶὼ 
ὀφφίχιον' Ἡ μὲν οὖν βασιλὶς Άννα ἴφθυ πρὸ xa 
B 509 τελευτῆσαι. Ἰγάγετο 5 δὲ ἐξ ᾽Αρμενίων (15) 
γυναΐκα ὁ βασιλέύς. Δυσαρεστήσας d& προς αὐτὴν 
ἐπὶ τὸν ἰδίαν πατρίδα τὸν Κιλαίαν 79 ἐχπίμπι, 
ἐπιφέρει δὲ αὐτῷ γαμετὴν τὴν τοῦ βασιλεύοντος τῶν 
Ἰταλῶν ἀδελφὴν, ὃς Ῥομπέρτος, ὡς ἔφην, ἐχέχλην 
καὶ τὸ θεῦον ᾿Εῤῥην dudibaro. Οὗτος xai yàp i 


76 ὡς µέν τινες ἔφασκον ἐξ ἐρωτικῶν διαθέσεων add. D. "' τοὐπίπλην, £x Διδυμοτοίχου δε πρωτοθεστιά- 
pto» óvca. D. 18 βασίλισσα "Αννα προτετελευτήχει, ὤγετο D. 7? τὴν Κιλιχίαν om. D. 


Theodori Douse οἱ 


potiridesperans sibiconstituerit abeundum. Et quia 
mediterraneas Macedoniz urbes invisendi desiderio 
teneretur, petitam inter solvendam obsidionem a 
Teodoro fidei publice securitatem accepit. Secun- 
dum quam scripto sibi datam ad Arete amnis por- 
tum extensionemin Macedonia littora primam fecit. 
Inde adnemorosa Tempe delatus, cumad montium 
saltus pervenisset ,in silvis tectorumstructasa Theo 
doro duce insidiasincidit, etabductus in treterrimum 
carcerem est conjectus. Primum hicJoannem Hiero- 
solymorum regem cum Petro Altissiodorensi con- 
fundit. Res Petri, et quidquid Petro acciderat, 
Joanni tribuit. lole fuit uxor Petri, non Joannis, 
soror Balduini primi. Theodorus Michaelis frater 
eidem Michaeliin principatu successit, quem armis 
et virtute bellica auctiorem reddidit. lole tantum 
navigio Byzantium transfretavit: cardinalis Colum- 
na ejusdem Petriuti laborum comes, itaet carceris 
fuit. Leguntur etiamnum littere Honrrii ΗΙ ad 
eumdem Theodorum et alios, quibus sol icitat sub 
poenis etiam gravissimis Theodorum ut apostolice 
sedis legatum e custodia dimitlat, alios ut factam 
injuriam vindicent et liberationem procurent. Ut 
dictaaliorum historicorum preteream, qui nec 
bello pugnasse eum Theodoro Petrum et legatum 
affirmant, sed exoratos a Theodoro, etiam promis- 
sis expensis ad ipsum Byzantium, per illius ditio- 
nemiter arripuisse etin convivio captos carceri 
fuisse mancipatos,reliqua multitudine, quam secum 
ducebant, profligata. Chronicon Fosse novse, Jor- 
danus, Ricardus de S. Germano, et alii. Liberet in 
his fidem suam Blondus, si potest,si vult sibi 
fidem in aliis haberi. Raphael quoque Volaterranus 
Theodorum hunc Epiri principem, qui Petro Altis- 
siodorensi insidias struxit, cum Theodoro Lascari 
Grecorumimperatore confundit ; narratque Petrum 
non carceri mancipatum, sed ab eodemin convivio 
obtruncatum. Sadellius, Ennead. ΙΧ, lib, v : Petrus 
Ahissiodorensis ab Honorio pontifice imperatoriis 
insignibus ornatus cum loanne Columna supremi 
ordinis antistite retro abiit : mittebatur si in Pan- 
noniam ad arma in Turcos comparanda.Ubi vero 
Brundusium ventum est,imperator Venetis navibus 
cum uxore el liberis exceptus in Dalmatiam trans- 


Leonis Allatii nota. 


mitlit, Joanne antistite ad camparandum bellum 
praemisso. Ipseconatus est Dyrrhachium Theodo- 
ro. qui Epirum obtinebat, adimere. Gerebat ipse 
pro imperatore Gracias, Veneti aliquando antea 
instauraverant, ilia ex improviso suo $nsederat 
prasidio. Veneto itaque nomini gratificaturu: 
imperator, tum quia imperii emulum infense ode- 
rat, aliquando Dyrrhachium frustra oppugnavit. 
C Theodorus interim pacis studium assimulans. 
Antisiodorensi insinuatus ez hoste brevi fit hospes. 
Imperatorum itaque comiter invitatum medi 
convivio obtruncat, neque f edus nuper ictum ne- 
ue hospitalia jurareveritus. A lli circa nemorose 
hessali« loca,qua Tempevocant, insidiis a Theo- 
doro exceptum scribunt, alque in  potesta- 
tem redactum invinculis asservatum. ALL. 

(12) Ἐπὶ τῷ vio παραδίδωσι. Bele & ejus no- 
minis Ungarie regi, Andre: 2, cui ex Hierosoly- 
mitana expeditione cognomen Hierosolymitani 
adhaesit cujusque hic mentio fit, filio, uxor fuit 
Maria, testantibus Ungarorum annalibus, quam 
Anton. Bonfinius, decad. Il, lib. vu. Qui nomen 
patris exprimeret, preler Eliam Reusnerum, vidi 
neminem. Hic in Genealogico dicit fuisse Emma- 
nuelis imp. filiam ; in quo fallitur. Ex Logotheta 
Mariam (Bele 4, ut opinor, conjugem( clare Thea- 
dori Lascaris fuisse filiam discimus. Quare casti- 
gandus hic ejus error, aliorumque fortassis, qui 
ipsum sequuntur aut quos ipse duces habet. 

OUSA. 

(13) "Avvxv.. Εἰρήνην scribendum statim pre- 
cedentia et mox sequentiasatis manifesto osten- 
dunt, ut pluribus opus non si ad vulgatam 
scripturam redarguendam ac convincendam. 
Dovusa. 

(14) Ἰωάννην τὸν Δοῦχα τοῦ Βατάτδη. Joan- 
nes Baptista Egnatius, Cuspinianus et ali hunc 
Joannem, Ducam Batazem cognomento, corrupte 
Joannem Diplobatazium vocent. Dousa. 

(19) ᾿Ηγάγιτο δὲ ἐξ ᾽Αρμενίων hujus Gregoras 
non meminit, qui scribit demortua prima uxore 
secundam duxisse sororem Roberti imperatoris 
CPolitani, p. οἱ, 20. Αι. 


1025 


ἘἙῤῥῆς πολλὰ πράγματα παρέσχε Ῥωμαίοις 
αὐτῷ τῷ βασιλεῖ Θεοδώρω. ᾿Ανδρεῖος γὰρ ὧν, περὶ 
µάχας ὀξτῤῥοπος, xai τεταπεινωµένα τὰ τῶν Ῥω- 
µχίων ὁρῶν, x«i μάλιστα ἐξ 90 ὅτου τὸν σουλτὰν πε- 
Φόνευχεν ὁ βασιλεὺς Θεόδωρος τότε γὰρ τὸ ἐκ 
Φράγκων προσὸ» αὐτῷ ἀπολώλεχε στράτευμα, ἐν 
ᾧ xai τὰς πρὸς τοὺς ὁμογενεῖς τεθαῤῥηχὼς ἦν µά- 
χας. Οὓς καὶ ὁ βασιλεὺς ᾿Εῤῥῆς ἐδεδίε'" πολλοὶ γὰρ 
ὥσαν ὀνομαστοὶ ἀπὸ τε γένους ἀπό τε μὴν τῆς προσ- 
οὖσης ἐχείνοις ἀνδρίας. Auk ταῦτα, ὥς φασι τινες, 
καὶ τὴν τοῦ βασιλέως νίκην ἀχηχοὼς ὁ ᾿Ερβρῆς, «Νοί- 
χηται, » ἔφη, « ὁ Λάσχαρις, 02 νενἰκηχεν.» [P. 10] Ἵνα 
γοῦν gà πολὺν κατατείνω )όγον τῆς ἱστορίας, τοῦτ' 
ἄν μόνον εἰπὼν τὸ πᾶν παραστήσαιμι' μὲχρι καὶ 
«vtov τοῦ Νυμφαίου (16) τὰς σχηνὰς ὁ 'Eppüg ἐπή- 
ξατο, xat' ἐρημίαν mol, οὐδενὸς χκωλύοντος ?!, 
Ἐχεῖθέν τε ὑποστρίψας τὸ μὲν τοῖς χρατηθεῖσι xo- 
ρεσθεὶς, τὸ ὃς καὶ ἐκεχειρίαν ἐθελήσας λαθεῖν (οὐ 
y9p ἄγαν καρτεριχὸν τὸ Λατινικὸν φῦλον ἐν ταῖς 
µάχαις χαθέστηκεν 33), εἰς ξυμθάσεις ἦλθε μετὰ τοῦ 
βασιλέως Θιοδώρου. Καὶ συνεφωνήθη τὰ piv τοῦ 
Κιμιᾶ πάντα (οὕτω γὰο τὸ ὃρος καλεῖταιι τὸ ἐγγὺς 
τῆς ᾿Αχυράους τυγχάνον) μιτὰ καὶ αὐτῆς τῆς Axv- 
ῥράους παρὰ τοῦ τῶν Φράγκων Ὑένους δεσπόζεσθαι, 
τὸν δέ Κάλαμον (χώμη δέ ἐστιν ὁ Κάλαμος, εξ οὗ 


ANNALES. 


καὶ À militem, quo fultus cum sue nationis hominibus 


1026 


audacter bellum conserebat, et quem imperator 
Ericus metuebat quod in eo et genere nobiles et 
irato sibi ingenio viribus valentes conspiceren. 
tur, perdidit. Preterea, ut quidem memorant, de 
imperatoris victoria certior factus, «Lascaris, » ex- 
clamat, « victus est, non vicit. » Sed ne diutius 
orationem protraham, vel hoc solo res conspicua 
erit. Nympheum usque, cum nullus adversaretur, 
castra posuit Ericus; indeque rediens, partim preda 
parta opimus ae saturus, partim a laboribus fe- 
riari optans (neque enim in sustinendis bellorum 
certaminibus Latina natio perdurat), cum impera- 
tore Theodoro fedus iniit; concordatumque est 
Cimeni (sic enim mons Achirao adjacens appella- 


p tur) universa et ipsam Achiraum a Latinis possi- 


deri, Calamum vero (id oppidum est, ex quo Neo- 
castrorum thema initium sumit) inhabitum de- 
seri ; quee sequerentur sub arbitrio esse imperatoris 
Theodori : ea erant Neocastra, Celbianum, Chliara, 
Pergamus,et que a latere erant Magidia et Opiscia. 
Preter hec alius etiam regionis imperator Theo- 
dorus 31 dominabatur, que a Lopadio princi- 
pium habens Prusam Nieeamque suo ambitu con- 
tinet. Et sic Theodoro imperatori res cesserant. 


τὸ των Νεοχάστρων (17) ἄρχεται θέμα) µένειν ἄοιχον, τὰ δὲ ἐντεῦθεν παρὰ τοῦ βασιλέως Θεοδώρου δεσπόδεσθαι" 
Νεόχαστρα δὲ ταῦτα ὧν καὶ Κελθιανὸν Ἁλίαρά τε xai Πέργαμος καὶ τὰ πλαγίως ἐγχείμενα, Μαγίδιά τε καὶ ᾿Οψίχια 
(18). Ὑπῆρχε δὲ καὶ ἄλλη χώρα 93 τῷ βασιλεῖ Θεοδώρῳλή ἀπὸ τοῦ Λοπαδίου ἀρχομένη,καιΠροῦσαν πἑριλαμθάνουσα 


καὶ Νίκαιαν. Καὶ οὕτω pt» ξυνέθη τῷ βασιλεῖ Θιοδώρῳ τὰ πράγµατα δν. 


ες. Ὁ δὲ εἰρημένος "Eppzc (49), εἰ καὶ Φράγκος 
τὸ Ὑένος ἐτύγχανεν ἀλλ οὖν Toi Ῥωμαίοις καὶ 
ἐθαγενέσι τῆς Κωνσταντίνου ἰλαρώτερον — mpoctoí- 
psro, καὶ πολλοὺς εἶχε τοὺς μὲν τὸῖς µεγάλοις τού- 
του συντεταγµένους, τοὺς δὲ τοῖς στρατιώταις, τὸ δὲ 
χοινὸν πλῆθος ὡς οἰκείον (20) περιεῖπε λαόν, Καὶ 
γὰρ πιοιγενόµενος τῶν Ῥωμαϊχκῶν ἀστέων Λυτια- 
νῶν τε καὶ Ποιμανηνοῦ, καὶ ἄνδρας τὸν *Apmv πνέον- 
τας καὶ ἔργά ψυχῆς «vaa; ἐνδειξαμένους ὡς 
ἕρμαιόν τι ἐδέξατο ἐφευρών. Ἐν γὰρ τὸ τῶν Λεαντί- 
wo» ἆστυ ὥστε καὶ σήτει φαγεῖν χατηάγκασεν (21) 


50 βασιλέως ᾽Ιταλῶν Ῥομπέρτου ἀδελφήν. Καὶ τὸν θὲῖον γὰρ 
ἠττήσαντα, μάλιστα δὲ i D. *! xat! ---κωλύοντος om. D. 


16. Sed Ericus licet Italus genere, Romanos ta- 
men et Byzantinos indigenas placidius sedatiusque 
amplectebatur, et ex illis plures inter primates col- 
locaverat, alios inter militem | adnumeraverat, 
plebem vero veluti proprium populum fovebat. 
Etenim Romanis urbibus Lentianis ac Poemaneno 
expugnantis, virosin illis Martem spirantes et editis 
facinoribus singulares preeter spem inventos in lu- 
cro deputavit. Nam Lentianis non modo custodes 
aquarum penuria afflixit, verum etfamis adeo ex- 
eruciavit ut scutorum nec non sagulorum pelles 
'Eppüv 6 Ῥόμπέρτος διεδέξατο πολλὰ Ῥωμαίους 
51 τὸ μὲν — καθέστηκεν om. D. 15 τά d' ἐντεῦθεν τάδε, 


Νεόχαστρα, Κελθιάνὸν, Χλίαρά τε καὶ Πέργαμος xai τὰ πλαγίως ἐγχείμενα Μαλδία τε καὶ ᾿Οψίχια παρὰ τοῦ βασι- 
λέως Θεοδώρου δεσπόδεσθαι. Ὑπῆῦρχε δὲ τούτῳ καὶ ἄλλη χώρα * D. ** xai οὕτω — πράγματα em. D. 


Theodori Douse et Leonis Allatii note. 


(16) Μέχρι καὶ αὐτοῦ τοῦ Νυμηφαίου. Multa de D 


expeditionibus Latinorum in Oriente narrat Cho- 
niata in Balduino. Α.Ε. 


(17) Νεοκάστρὠν. Anna  Comnena, lib. xiv. 
AL 


L. 

(48) Μολδία, καὶ ὀψίχια. De themate Obsequii 
supra quedam attulimus in notis, Μολδία videtur 
Moidaria. Dousa. 

(19) 'Ecpzc. Balduini frater post mortem  Bal- 
. duini tenuit et gubernavit imperium Cpolitanum 
annum unum etmenses quatuor absque imperato- 
rio titulo ; nemini enim, ita referente Niceta, p. 
8&7, popularium suorum regni inaugurationem 
condonare voluerunt,nisi Balduini morte explo- 
rata,quod summopere laudans Choniata in suos 
Grecos invehitur. ALL. 


(20) Τὸ dt  xowóv πλήθος ὡς οἰχεον. Ephres- 
mius in Chronico : 

Μεθ) ὃν κατάρχει Λατίνων τῶν ἐν πόλει 

Κλῆσιν ᾿Ερβρῆς σύναιμος ὤν Βαλδουΐνου, 

᾽Ανὴρ ἱλαρός, εὐμενὴς ὑπηκόοις, 

Πρὸς δὲ στρατηγὸς εὐσθενὺς, τολµητίας, 

᾿Οξύῤῥοπὸς τε πρὸς µάχας ἀντιπάλων, 

Καὶ στρατίώτας γεννάδας, ῥωμαλέους, 

Ἔλληνας ἄνδρας συντεταγµένους ἄγων, 

Ἐπίλεχτον  ἁλαγγα καὶ νιχηφόρον. ALL. 

(24) Ἐν γὰρ τὸ τῶν Λεαντίων datu ὥστε καὶ 
σήτει φαγεῖν κατηνάγκασεν. Corruptus locus. Sen- 
sum qualemcunque expressimus. In. quo tamen 
nobismet ipsis non satisfecimus. Neque etiam ami- 
cis. Quorum princeps Dusarumque ac. muliarum 
amor, Petrus Sceriverius aliud suspicatus latere 


4029 ANNALES. 1030 


νόµια τοῦ πάππα φέροντα" ερυθροθαφῆ (23) καὶ γὰρ Α induebat, neque diversicoloribus indumentis ami- 
ὑπεδέδετο πέδιλα, ἐκ τῆς αὐτῆς δὲ [Ῥ. 16] χροιᾶς καὶ — ciebatur, quinimo equi sagulum et frena eodem 
τὰ ἐνδύματα εἶχε, καὶ 5 ἐφεστρὶς ὃς τοῦ ἵππον χαὶ — inficiebantur veneno. Et cum moribus esset imma- 
τὰ χαλινὰ τῷ τοιοὔτῳ ἐθάπτοντο χρώματι. Ἠθους — nioribus, fastus ac insolentie&e plenus, nimium in 
dt τυχὼν ἀγριωτέρου καὶ ἀλαξονείαᾳ χρώμενος πολλὰ X Byzanlinos smviit. Et propositum a ratione aber- 
δεινὰ ἐνεδείξατο ἐπὶ τοῖς τῆς Κωνσταντίνου οἰχή- X rare non videbatur : omnes enim, ut veteri Rome 
τορσι. Καὶ ἡ σχῆψις ὡς εὔλογος' Ἀνάγκαξε καὶ γὰρ coll subjicerent, compellebat. Hinc monachi in 
τοὺς πάντας τῇ τῆς πρεσθυτέρας Ῥωμης ὑποχύψαι carcerem impingi, sacerdotes in vincula, et templa 
ὑποταγῆ. ἘΕντεῦθεν xaÜsipyvuvto µμοναχοὶ, ispsiq Omnia occludi, nec preter heec duo tertium statui 
ἐδεσμοῦντο, x«l ναὸς ἅπας ἐκίχλειστο. Καὶ Ἡν ἐν etenim vel papam primum omnium pontificem fa- 
αὐτῷ δυοῖν θάτερον, ἡ ὁμολογῆσαι τὸν πάππαν πρῶ-  terentur, illiusque inter sacrorum solemnia me- 
τον ἀρχιερέα (24) καὶ τούτου τὴν μνήμην ἐν ἱερ- moriam facerent, vel qui id abnuissent, morte pen- 
τελεστίαις ποιεῖν (25), ἤ θάνατον εἶναι τῷ μὺ dua- — derent poenam. Hoc Byzantii accole, et inter eos 
πραξαμένῳ τοῦτο τὸ ἐπιτίμιον. Τοῦτο si; βαρυθυμίαν primas obtinentes, angi excruciarique animo et ad 
ὦγε τοὺς οἰκήτορας τῆς Κωνσταντίνου, καὶ μάλιστα — Ericum imperatorem profecti, « Nos, » inquiunt, 
τῶν ἄλλων τοὺς προὔχοντας, οἵ καὶ πρὸς τὸν βα- Β « alio genere orti aliumque habentes pontificem 
σιλέα ᾿Εῤῥην ἀφιφμένο, « Ἠμεῖς puit», » ἴφασαν, | nosmetfimperio tuo et potestati subjecimus, ita ut 
« ἆλλον «γεγονότες Ὑένους, xai ἄλλον ἀρχιεία  incorpora,nonin animumet spiritum dominareris. 
ἔχοντες, ἑαυτοὺς τῷ xp4ttt σου ὑπιτάξαμεν ὥστι — Namque in tui defensionem, dum bellum geritur, 
σωματικῶς x«rápytty ἡμῶν, oo μήν yt ψνχιῶς 3 arma capere necesse est : at nostris ritibus et 
καὶ πνευματικῶς. 120 piv yàp iv πολέμω ὑπερ- ceremoniis ut;cedamus fieri omnino nequit. Aut 
μαχεῖσθαι τῶν ἀναγκαίων, τῶν δ' ἡμετέρων ix- itaque nos ab urgenli discrimine libera, aut tan- 
στῆναι σεθασµάτων x«i θρησκευμάτων τῶν &&Óv- quam liberis ad indigenas aditionem dato. ο Sic 
νάτων πάντη χαθέστηχεν. "H Ὑοῦν λῦσον ἡμῖ, τὰ locuti. Ille cum tot probis optimisque viris privari 
ἐπελθόντα δεινὰ, ἤ ἂἄφες ὡς ἐλευθέρους ἐν τοῖς ἴθα- — nollet, etiam invito legato templa reseravit, vincu- 
γενέσιν ἀφῖχθαι. » Ταῦτ᾽ εἴπον, χἀκεῖνος uà βουλόμε- — lis custodiisque monachos ac sacerdotes liberavit, 
νος ἐν στερήσει γενέσθαι τοσούτων χαλῶν κάγαθῶν et tempestatem, qua tunc Byzantium jactabatur, 
ἀνθρώπων, xai ἄχοντος ToU εἰρημίνου λεγάτου τούς — sedavit. Multi vero ex monachis, antequam hcec 
Theodori Douse et Leonis Allatii note. 


(23) Ἐρυθροθαρῦ. Ex rerum Latinarum ignora- C tractarunt Orientales. Quo nomine hec ad ipsosa 
tione factum est ut Acropolita,quod ex moreillius — pontifice Romano videtur instituta legatio, de qua 
gentisesset,ad fastum etinsolentiam traheret. Quis — insignis Logothetee locus. Sed Pelagius legatus sur- 
enim nescit rubra indumenta et reliqua cardina- — dis cecinit, favente Cpolitanisimperatore Henrico 
ljum supellectilis rubro colore inficis. Non tamen — Balduini fratre. Quanquam anno 1215,tempore Con- 
inde sequitur, quicunque apud eam nationem ru- cilii Romani, Orientalis Ecclesia, quo antea inau- 
bris utuntur vestibus, cardinales esse ut nugacis- — ditum fuit,se subditam Romane Ecclesiz exhibuit. 
sime argutatur Zacharias Gergenus in sua Cate- Nam Cpoli duo in patriarcham electi Romam vene- 
chesi, qui cum vidisset papam in sede deferri ab — runt, quos ambos papa consilio cardinalium depo- 
hominibus rubris amictis vestibus,inconsiderate — suit, et tertium substituit el investivit et ad sedem 
et plane ridicule enuntiavit papam cardinalium — propriam remisit. Refert idem monachus in Anna- 
quatuor humeris subvehi satellito stipatum, τὸν — lidus. Dousa. 
στάκουσι τέσσαρες καρδυάλεις μὲ δορυφόρους, ALL. (29). Τούτου τὴν  pvüpxv ἐν Ἱ{εροτλεστίαις 

(2/4) Τὸν παπαν πρῶτον ἀρχιερί. ἵΝΘΠΡΘ jam éxoovtiv. Hac de re, nempe ut in sacris hymno- 
olim de primatu contentio fuit inter Rouianum — diis Grecorum pape Romani mentio fieret et me- 
pontificem et patriarcham Cpolitanum ;quamde- moria coleretur, diuturna, ut et de primatu (de 
cidit Justinianus et Romi Cpolim subjecit. Patet quo jam diximus) contentio fuit inter Ecclesiam 
ex Novella 131. Fecitidem Phocas rogante Boni- omanam et Cpolitanam, duravitque ea ad tem- 
facio pontitice ; de quo Paulus Warnefridus, De pora Michaelis Paleologi, sub quo composita con- 
Gest. Longobard. lib. iw,cap. 37. Romanusque D troversia illa unitseque Ecclesie etsi neque ista 
pontifex semper primatum assererestuduit,recla- ^ unio perseveravit. Hec tria tum paciscebantur, 
mante licet et multum repugnante patriarcha,do- — primo ut a Cpolitanis in hymnodiis pape Romani 
nec sub Balduino Flandro capta urbe fugatoque — cum quatuor patriarchis mentio fieret, secundo ut 

triarcha Greco, Venetoque Thoma Mauroceno liceret cuivis Romam veterem tanquam majus tri- 
(primo ex Latinis patriarcha) electo, Orientalis  bunal provocare, tertio ut pape Romano in om- 

cclesia, cujus olim metropolis erat Cpolis, cum — nibus deferretur principatus.Auctores Nicephorus 
imperatore et universo imperio ejus capiti suo Ro- — Gregoras Histor. Byzant. lib. 5, Georgius Phranza 
mano pontifici, sicut fuit antiquitusrenodata, Ro- — Chronici Orientalis lib. 4, cap. 6, Georgius Paehy- 
mana Ecclesiz sese esse filiam recognoceret; ipse — meriusin Excerptis Histor. lib 5, aliique. Sed non 
etiam patriarcha huic aspirans operi et applau- — steterunt postea hoc pacto Greci, et pontificis 
dens, se dignitatis su& pallium asummo Romano | memoriam dedignati sunt ; idcirco monet Paleo- 
ponti fice recepturum promitteret. Verba sunt — logos in epis*ola cardinalis Bessarion, inculcatque 
Henrici (qui Meyero est Hugo) comitis de Sancto — ró μνηµόσυνον τοῦ πάππα. Vide erudissimum Meur- 
Paulo, ex epi stola scripta Cpoli, quam annalibus sium in Glossario voce πατριάρχτς, etin notis ad 
suis inserit Godefridus monachus; quiexstat Re- — epistolam illam Bessarionis Gr&co barbaram, una 
rum Germanicarum tomo Freheriano primo. Heec — cum illustris Hesychii opusculis super editam et 
acciderunt anno 1203. Sed statim, ut videtur,dis- — doctissime explicatam. Docvsa. 
siluit heec concordia, jugumque Occidentale de- 


1031 


GEORGII ACROPOLITE 


1032 


gererentur, Cpoli excedentes ad imperatorem A τε ναοὺς ἀνέωξε, καὶ τοὺς ὅσοι ταῖς εἰοχταῖς ἶσαι 


Theodorum commigrarunt, quibus illius mandato 
monasteria ad habitandum assignata sunt. Etsacer 
dotes Niceam petentes, partim patriarchali clero 
adnumerati, partim locis sacris oblectati, libere 
vitam traduxere. Et heec quidem hoc modo ac im- 
peratore Cpolitano Erico gesta sunt. 


κατισχηµένοι μοναχούς τε καὶ ἱερες ἀπολέλναε, 
καὶ τὸν κατασχόντα τότε τὴ. Κωνσταντινον χλύδωνα 
κατέστοοεσε 95. Πολλοὶ δὲ τῶν μοναχῶν (90) προεξ- 
Πλύον, xai αὐτοῖς προστάξει eros Ὃ αι i 
εόντες τῆς Κωνσταντίνου τῷ βασιλεῖ Θεοῦωρῳ προσ- 
καταμονὴν ἐπιδέδονται. Καὶ πρεσθύτεροι δὲ πρὸς "iv 


Νέχαιαν ἀπιόρτες οἱ μὲν τῷ πατοιαρχιχῷ χλήρω συγχατελέγησαν, οἱ δὲ θείοις ἐνασμείσαντες τοῖς  Gxxoü 


ἐλευθέρως ἐρίωσαν. Καὶ οὕτω μὲν ἐγεγόνει ταῦτα παρὰ τοῦ τότε βασιλεύοντος τῆς 


18. Erico fato functo frater illius Robertus mol- 
lius negotiis incumbebat. Hujus soror imperatori 
nupserat. Paucis elapsis annis cum Cpolitanus 
imperator Robertus uxori non esset obnoxius, 
imperator impium facinus patrare sibi in animo 
proposuit, studens eum  Eudocise filie alligare 
sibique generum assumere. Hinc dissidia inter 
Manualem tunc temporis patriarcham 344 atque 
imperatorem suborta sunt, cum neutiquam &deo 
infandis nuptiis consensum ille priestaret. Verum 
imperator, quod optabat, prestarenon potuit. Non- 
dum enim illa Cpolim transmissa, dum apparent 
nuplias, vitam finit, generi suo Joanni Duce 
imperio relicto : nullum enim habebat puberem 
filium, namque bini ex imperatrice Anna suscepti 
ante obierant, et ex Armenia filius unicus erat 
octennis, cum pater illius et imperator vita defecit. 
Quod itaque ille masculo filio eoque pubere desti- 
tueretur, filie suc maritus imperii heres fit. 

85 χαὶ τὸν -- κατεστόρεσε Om. D. 


Κωνσταντίνου Εβρ. 

ιχ΄. Τούτου δὲ τελευτήσαντος (27) ο ἁδελφὸς αὐτοῦ 
Ῥομπέοτος (28) µαλακώτέρον ἐχρᾶτο τοῖς πράγµασι. 
Τούτου τὴν ἀδελφὴν εἰς γαμετὴν εἰλήφει ὁ βασιλες. 
Ov πολλοὶ παρΏλθον ἐνιαντοὶ, x«i ἐπεὶ Ó τῆς Ke» 
σταντινουπόλεως βασιλεὺς ᾿ἸῬομπέρτος οὐκ ἔφθασι 
συσυγῆναι γνναιχὶ, παράνομόν τι πρᾶγμα βεθούλε- 
ται ὁ βασιλεὺς διαπράξασθαι. ἐπὶ γὰρ τῇ θυγατρὶ 
αὐτοῦ Εὐδοχία προσλαθέσβαι τουτονὶ 7αμθρον ὃρι- 
τίσατο. Ἔνθεν τοῖ xal ἔοις ἐκ τοῦ τότε πατριαρχοῦν- 
τος Μανουὴλ và βασιλεῖ ξυµθεθήχει, μηδ’ ὅλως τῇ 
τοιαύτη ἀθεσμογαμία συγακατανεύοντος. )Αλλ’ ox 
ἔφθασεν ὁ βασιλεὺς τέρµατι δοῦναι τὸ θέλυµα. ui- 
πω Ὑὰρ στιίλας ταύτον εἰς Κωσταντινούπολιν, ὡς 
ηὐτρέπιδε, καταλύει τὸν βίον, τὴν βασιλείαν χατα- 
λιπὼν τῷ γαμθρῷ αὐτοῦ Ἰωάννου τῷ Δούκα. Οὐ γὰρ 
εἶχεν ἄβῥενα παῖδα [P.17] εἰς ὕθην ἐἑλθόντα: ov 
γὰρ δύο ἐκ τῆς βασὶλίδος "Αννης ἔσχηχεν ἄῤῥενας 
παΐδας, τεβνάναι προὔφθασαν, ἐκ δὲ τῆς ἐξ 'Apur 
νίων ὠρμημένης £v παιδίον &pprva πεποίηχεν (39), 


Β 


Theodori Dousae et Leonis Allatii notz. 


(26) De monachis et hieromonachis distincte suis 
locis notavit edecumata quedam idem doctissimus 
amicus noster in Glossario. Vide in ἱερομόναχος et 
μοναχός. Dousa. 

(97) Τούτου δὲ TOvZ7avro;.  lenrico suc- 
cedit Robertus, vir non adeo fortis et acris et ma- 
gni animi dux, Ephremius in Chronico : 

Τούτων κατάρχει Ῥομπέρτος Βυζαντίδος 
Ποάγµασι χοινοῖς µα)αχκῶς χεχουµένος 
Μετ Εὐδῆν χατάρξαντα τὸν τεθνηχότα 
A'ptioy ἄνδρα καὶ ῥωμαλέον. ALL. 

(28) Ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ ᾿Ῥομπέρος. Quod αι- 
ctor hic dicit Robertum Henrici fratrem fuisse, 
id vero falsissimum est. Imo nepos fuit ex Jolanta 
sive Yolauthide, sorore ipsius (filiam quoque per- 
peram vocat Jo. Baptista Egnatius et Cuspinianus) 
nupta Petro Cortenieo comiti Auxerre sive Anti- 
siodorensi, qui et ipse imperator fuit et cui suc- 
cessit Robertus. Aliud egit itaque Logotheta, si ita 
scripsit. Nam supra disertis verbis dixit Petrum 
ex Jolanta Balduini sorore propagasse Philippum, 
Robertum et Balduinum, Robertumque ac Baldui- 
num ipsi imperio successisse, cedente ultro Philip- 
po maximo natu. Aberravit igitur hic ejus mens, an 
manus ? Visi culpa h&c rejicienda sit in librarios ; 
de quo me amicus meus sumus, antiquitatis illu- 
strandee et historie vindicande studiosissimus, 
Petrus Scriverius submonuit, nempe hic scriben- 
dum 6 ἀδθλφιδοῦς αὐτοῦ, id est nepos ex fratre vel 
sorore, vel forte o ἀδελρύπαις pro eodem. Vide 
Eustathium Pollucem aliosque lexicographos.Con- 
stantinus Manasses in opere historico versibus poli- 
ticis concepto vocat Justinum τὸν αδελνόπαιδα Ju- 
stiniani ; 

ἛἜνθεν τοι uf))oy) τελεύτᾶν xai γῆθεν ps τακαίνειν] 

Ἐπὶ τὸν ἀδελγόπαιδα βλέπει τὸν Ἱουστῖνον]. 

Elige utrum malis. Sane evidentissimus error (Scri- 


C νου! verba sunt) in loco tam conspicuo tolerarinon 
debet. Dousa — Videtur Robertus hic in imperio 
administrando fuisse tenerior,amoribusque et otio 
indulsisse.Cui opinioni Paulus £milios subscribit, 
lib. vui, ubi verbaejus sic habent : Robertus A ltis- 
siodorensis Grecorum Augustus virginem nobili- 
tatis Byzantiz formosissimam, sed quse desponsa 
jam fuerat Burgundioni cuidam juveni florentis- 
simo, sibi matrimonio consociavit, matre puella 
auctore, lelaque his multosplendidioribus nuptiis. 
Latitia innecem vertit. Burgundio injuria magü 
irritatus quam Casaris nomine deterritus, manu 
coacta in domum socrus irruptione facta, novam 
nuptam auribus desectis, truncis naribus defi 
mavit, anum mari prozimo mersit, etc. Tragi- 
cum hoc exemplum etiam Joan. Baptista Egnali- 
us, Cuspinianus aliique commemorant, ita ut vi- 
deatur Robertus fuisse Veneris quam Martis studio- 
sior. Sanehocloco noster paucis ejus indolem mo- 
resque denotat quasi degenerantis a virtute ma- 
jorum. Balduinus I ita se gessit, utipsis ab hosti- 
us Latini nominis preclarissime laudatus sit. 
Nam hunc Nicetas ita commendat: Vir erat pius et 
modestus, ne impudico quidem aspectu mulierem 
intuitus, quamdiu ab sua conjuge abfuerat (in hac 
parte vel Ipsi Scipionipreferendus). Vacabat divi- 
nis laudibus, necessitatibus confliclantes subleva- 
bat. Suzsententiz adversantes equo animo audie- 
bat. Et quod maximum est, bis qualibet hebdoma- 
de vesperi proclamari jubebat ne quis in suo pa- 
latio cubaret, qui alienam mulierem attigissel.Re- 
bus humanis valedixisse perhibetur Robertus an- 
no 1228, imperii annis 7 vixdum expletis. Dousa. 
(29) Nota Acropolitàm unum filium masculum 
octennem Theodoro tribuere ex Armenia uxore 
susceptum, Gregoram p. 2& nullum illum habuisse 
asserere. ALL. 


D 


1033 


ANNALES. 


103& 


ὑπὲρ ὀχταετὲς ὧν ἠνίχα ὁ βασιλεὺς x«i πατὴὶρ αὐτοῦ Α Imperator Theodorus Lascaris annos quinque et 


ἑτεθνήχει. Διὰ πο ἀμοιρεῖν γοῦν αὐτὸν ἄρῤῥενος ἑνή- 
6ου γονῆς ὁ ἐπὶ τῇ θυ/ατρὶ αμθρὸς «τοῦ τῆς βα- 
σιλείας Χληρονομεῖ. Ην δὲ ὁ βασιλεύς Θεόδωρος ὁ 
Λάσκχαρις, ὁπότε τὸ τέλος ἔσχε τοῦ βίου, τῶν μὲν 
τεσσαράχοντα πέντε ἐτῶν ὑπερέχεινα, ἑλάττων δὲ 
τῶν πεντήχοντα, βασιλεύσας ἐκ τούτων ἔτη η (30). 
"Hw di τὸ σῶμα μιχρὸς, οὐκ ἄγαν δὲ, µελάγχρους 
£g! ἱκανὸν, χαθειµένον ἔχων τὸ ῄὙένεον xoi περὶ τὸ 
ὥκρον σχιζόμενον, ἐπ ὀλίγον ἑτερόφθαλμος, πρὸς 
τας µάχας ὀξὺς, θυμοῦ τε (51) xai ἀφροδισίων ἤτ- 
τώµενος, ἐλευθεριώτερος ἐν ταῖς δωρεαῖς oli; γὰρ 
ἄν βούλοιτο, πολὺ τὸ χρυσίον ἐδίδοτο, ὡς ἐν ἀχαρεῖ 
τούτονς πλοντεῖν. Τεταλαιπώρηκε ὃξ πάωπολλα ἐν 
ταῖς µόχαις ταῖς τε πρὸς Ἰταλοὺς χαὶ τοὺς Πέρσας. 


quadraginta etamplius, minor quinquaginta natus 
excessit, e vita, decem et octo regnavit, corpore, 
sed non nimium, pusillus, moderate nigricante 
promissa barba, sed que in extremis scinderetur, 
variis, sed parumper, oculis, preceps in proelia, 
iree ac Veneris impatiens, in muneribus munifi- 
centior : quibus enim illi collubitum erat, ingens 
auri vis donabatur, ut statim opulenti evaderent. 
Pugnis adversus Italos et Persas quammaxime 
conflictatus, prima tamen Romani imperii ipse 
fundamenta jecit, cui a Romanis quammaxime 
35 gratie habende sunt. Sepultus fuit in Hya- 
ciathi monasterio, ubi et imperator Alexius positus 
fuerat et imperatrix Anna thalami consors. 


"Apa γοῦν οὗτος ἐγεγόνει τῆς τῶν Ῥωμαίων ἀρχῆς, ᾧ x«i πολλὴν χάριν ὄφλειν τοῖς Ῥωμαίοις πάνυ δέον καθέστη-- 


xiv. Κατετέθη δὲ ὁ νεκρὸς αὐτοῦ ἐν τῇ τοῦ Ὑακίνθον μονῆ, ἔνθα xoi ὁ βασιλεὺς 


Άννα ἡ τούτου σύξυγος. 


ιθ. Καθὼς γοῦν εἰρήχειν, μετὰ Tiv τελευτήν α)- B 


τοῦ ἐπιλαμθάνεται τῶν Ῥωμαϊκῶν σχήπτρων Ἰωάν- 
νης ὁ Δούχας ὁ Ὑαμθρὸς αὐτοῦ, στεφθεὶς παρὰ τοῦ 
πατριάρχου M«vovi) (32), ὃς τὸν Μάξιμον διεδέξα- 
το. Μετὰ γὰρ τὴν retur» τοῦ πατριάρχου Mya) 
ὁ Eipnwxog Θεόδωρος τῷ πατριαρχικῷ ἐνίδρυται 
θρόνῳ, ὃς καὶ Κωπᾶς (33) ὑπὸ τῶν πολλῶν ἐκαλεῖτο, 
μετὰ δὲ ἐνιαυτοὺς £5 (34) ἐκείνου τὸν βίον ἀπολιπόν- 
τος ὁ μοναχὸς Μάξιαος (35) εἰς τὸν πατριαρχιχὸν 
ἀνάγεται θρόνον, θεραπεύων τὴὺν γυναιχωνΐτιδα καὶ 
ὑπὸ ταύτης ἀντιθεραπευόμενος * οὐδὲν γάρ ἄλλο ὧν τὸ 
είς ταύτην ἄναθιθᾶσαν αὐτὸν τὴν περιωπὴ». ᾿Επιθιοὺς 
δὲ µῆνας ἔξ (36) τελευτᾷ, καὶ ὁ Μανουὴλ (37) εἰς τὸν 
πατριαρχιχὸν ἀνάγεται θρόνον, φιλόσοφος, ὡς ἑδόχει, 
ὧν xai ὑπὸ πολλῶν χατονομαξόµεπος’ 

x Ἐπ δὲ τὰ Βουλγάρων xai αὖθις ὁ λόγος &va- 
χωρεῖ. Ὁ πρῶτος βασιλέὺς τῶν Βουλγάρων ᾿Ασὰν 
δύο ἔσχεν υἱοὺς, τὸν Ιωάννην χαὶ τὸν ᾿Αλέξανδρον. 
Τοῦ yo)» εἰρωμένου Βορίλα (38) βασιλικῶς τῶν Βουλ- 
γάρων χατάρχοντος (39), 0 τοῦ 'Ασαν υἱὸς Ἰωάννης 
φυγαδεία χρησάμενος ἐπὶ τὰ τῶν ᾿Ῥώσων χωρεῖ, 
ἐκεῖσέ τε χρόνον ἐφ᾽ ἱχανὸν διαµείνας, xai τινας τῶν 
συγκλύδων Ῥώσων σὺν ἑαυτῷ περιαγαγὼν, τὴν πα- 
τρικὴν ἀνακαλεῖται Χλορονομίαν καὶ πολεμεῖ τῷ Bo- 
ρίλᾳ καὶ νικᾷ τοῦτον, καὶ χώρας οὖκ ὀλίγης 6yxpa- 
τὴς γίνεαι. Ὁ δὲ Βορίλας ἔνδον εἰσέρχεται τοῦ 
Τρινόθου, καὶ ἐπὶ ἑπτὰ ἔτεσι τειχήρης πολιορχεῖται. 
πε δὲ ἀπέχαμον οἱ συνόντε αὐτῷ, τῷ ᾿Ασὰν 


Αλέξιος τέθαπται χαὶ à βασιλὶς 


19. Quemadmodum ergo dixi, post illius obitum 
Romani imperii gubernacula Joannes Ducas gener 
illius suscipit, a Manuele patriarcha, qui Maximo 
successerat, coronatus. Namque post patriarche 
Michaelis excessum  Irenicus Theodorus, cui & 
plerisque Cope nomen inditum fuerat, in patriar- 
cham eligitur; postannossex eo demortuo Maximus 
monachus patriarchale solium ascendit, gyneeceio 
palpans ac supparasitans, et vice versa ex eo assen- 
tationes et blanditias aucupans : neque enim aliud 
eum in tam sublime culmen evexerat. Sed post 
menses sex moritur, et Manuel in patriarchali solio 
collocatur, vere vir philosophus, ut apparebat,et a 
multis eo nomine honestatus. 


20. Sed ad res Bulgaricas redeamus. Primus 
Bulgarorum rex Asanus duos habuit filios, Joannem 
et Alexandrum. Itaque Borila, cujus supra mentio- 
nem fecimus, regie Bulgarisimperante, Asani filius 
loannes fuga se abripiens in Rusos confugit,ibique 
per tempus aliquod commoratus, et convenarum 
Rusorum nonnullis in unum congestis, paternam 
hereditatem reposcit, 36 et in Borilam arma sus- 
cipit, et vincit, dominusque fit non exiguse regionis 
Borilas Trinobum ingressus septem annos obsi- 
dionem sustinet ; et cum socii defatigati succum- 
berent, ad Asani Joannem deficiunt. Borilas inde 
inter fugiendum deprehensus ab Joanne oculis 


Ἰωάννη προσέρχονται. Φεύγων δὲ ἁλίσκεταιό — Bo- D μράϊίαν, sicque universa ditione Bulgarorum Joan- 


ρίλας καὶ παρὰ τοῦ Ἰωάννου τυφλοῦται, καὶ οὕτως 


Theodori Douse et 


30) *Er» ««'. Gregoras, p, 24, ALL. 

31) Περὶ τὰς µάχας ὀξὺς θυμοῦ τε. Gregoras lib. 
n, p. 24. ALL. ] 

ὧν Dehisce patriarchis, Manuele, Maximo, Mi- 
chaele, Theodoro, Cpolitanis, Nice tamen seden- 
tibus, diximus nonnulla in opere nostrode perpe- 
tua utriusque Ecclesie, Occidentalis et Orientalis, 
consensione, ex quo lector petat, si libet. Arr. 

(33) Κωπᾶς. In. Notitia patriarcharum Κουπᾶς 
dicitur. Ὀουβλ. - 

(34) Μετ ἐνιαντούς &. Notitia parriarenarum 
tradit vixisse-tantum ann. { mens. ἆ dies 5.Dousa. 

PATROL. G&. CXL. 


nes potitur. Et heec quidem de Bulgaris. 


Leonis Allatii nota. 


(35) Μάξιμος μοναχός. Hic antea preerat mo- 
nasterio τῶν Ακοιμύτων, ut est in Notitia patriar- 
charum. Dovsa. 

(36) Μῆνας ἐξ. Notitia patriarcharum tradit 
menses 8. Dousa. 

(37) Ὁ Μανουήλ. Hic est Manuel Charitopulus 
in Notitia patriarcharum. Dousa. 

(38) Βορίλα. Dixit supra ut occupaverit Bulga- 
rorum imperium, c. 13. Arr. 

39) De fuga Joannis Asani filii supra agit Acro- 
polita c. 12 et 13. ALL. 


33 


1035 


GEORGII ACROPOLIT/E 


1036 


γχρατὴς τῆς τῶν [P, 18 Βουλγάρων απάσης 0 Ἰωάννης γδγένχται. Καὶ τὰ μὲν ἐν τοῖς Βουλγάροις τοσαῦτα V" 


21. Comnenus interim Theodorus, cujus paulo 
ante meminimus, proprium ordinem dedignatus et 
qua suntimperii occupans, postquam Thessalo- 
nicamin potestatem recepit,non minimam Romanre 
ditionis partem, ex ea quie suberat Italis et a. Bul- 
garis intercipiebatur, sibi vindicat, purpureaque 
chlamyde induitur, et rubris caleeis conveslitur, 
oblucante illi in hoc quam strenuissime Constanti- 
no Mesopotamita metropolitaThessalonicensi,quem 
diris malis et calamitosis exsiliis canonica statuta 
propugnantem insectatus misere afflixit. Sed Uulga- 
rie archiepiscopus Demetrius, tanquam qui, ut ipse 


$3 Καὶ — τοσαῦτα Om. D. 
Theodori Dousac οἱ 


(&0). De purpureis imperatorum calceis vide quee 
Meursius fuse in Glossaiio, in τά κι. Meminerunt 
assim Nicetas et Cantacuzenus. Vide et Zonarain 
In Nieephoro Botaniata et Alexio Comneno. Ex 
Procopii loco, quem vir clarissimus in Glossario 
adducit, videmus eos ad genua usque pertigisse. 
Hinc Ville-Harduinus :Morchuffcs caucha les heuses 
vermoilles. Etquemadmodum idem amieus ille nos- 
ter ibidem docet ex Joanne Curopalate in Tziimnisce, 
habebant quoque jus hujusmodi caleeorum reges 
Bulgarie,qui videntur imperatores appellati fuisse. 
Quonomiaeac titulo Asanum Bulgarum eohonestat 
Hungarierex Andreas?, cognomento Ilierosolvmi- 
tanus, in epistola ad Honorium Π1 pontif. Rom. : 
Hujus intentionis studio, ul securum peregrinatio- 
nis divino f ulti consilio pararemus transitum [filia 
Mariam) Comnini Theodori Lascari filio nostro 
Bela 2) duximus in urorem. Eodem etiam animo 
inter Azen Bulgaris imperatorem, mediante nos- 
tra filia, matrimonium celebravimus. Cujusloci me 
commonefecit Scriverius noster,ut οἱ notie sequeu- 
tis, logothetam nempe nostrum Bulgarum semper, 
βασιλέα nominare, pari titulo cum imperatoribus 
Cpolitanis, cum abstineat in aliarum regionum 
dominis, nec alio nomine quam regis aut principis 
ἀἱρποιυγ. τῆς Οὐ/γρίας ρὴξ,Σικελέας 055, Ag uixs olyyep. 
Joannem etiam τὸν ρῶγα vocat, cum Hierosoly- 
morum, uti et nos eum vulgo vocamus,regem in- 
telligeret. Quippe vocabulo βατωεὺς quiddam am- 
plius et majus significare voluit quam nos voce 
rer significare consuevimus. Et quanquam Greci 
regem βασιλέα dicunt, nihilominus eodem voca- 
bulo imperatorem etiam Romanum et Augustum 
exprimunt: vix unus εἰ alter velerum αὐτοκοάτουα 
appellant. Quamobrem quoties in hac historia vox 
βασιλεύς de Bulgarorum rege ct Griecorum principe 
occurrit (occurrit autem passim) non, rea sed (npe 
rator reddenda est. In quo (fatendum est) nuegli- 
entiores quam par erat fuimus. Sane liulgarus 
Bere appellatus jam ab antiquo et Nicephori 
hocs& tempore : constat ex Luitprandi legatione 
ad illum ipsum imperatorem instituta cirea annum 
968 : Cum, inquit, CAristophori fitam Petrus Bul- 
garorum basileus conjugem duceret.Notanda quo- 
que que ibidem leguntur: De tmperialt vestro no- 
mine magna sumus contentione fatigati ; ipse. «nim 
vos non imperatorem, id est asoixsua lingua sed 
οὐ mdignationem ῥᾷ /α, ὰ est regem nostra vocabat 
Cui cum dicerem, quod. significatur idem esse, 
quamvis quod. significat diversum. Vide preterea 
Glossarium Meursii in βασιλεύς et 025 l'ovsa. 

(41) Κωνσταν»ίνου τού Μεσοποτακἰίτου. Cul hujus 
apud lsaacium Angelum imperatorem  suinina 
faiiiliaritas. Choniata p. 591. Alexio vero illius 
fratri et ante principatum invisus et post eum pa- 
rum gratus, quod plurima in Romana re publica 


Α΄ χα. O0 dt Κοανηνὸς Θεόδωρος, ὃν τερὺ μεκοοῦ 6 
λόγος ἱστόρησεν, μὴ θέλων uivit) ἐν τῇ οἰκεία τάξει, 
αλλὰ τὰ τῆς βατιλείας σφετερισάµινος, ἐπειδὸ τᾶς 
Θεσσαλονίκης γέγονεν ἐγκρατὴς πολ)ύν τε χώρων 
τῆς Ῥωμαῖΐθος ἐκ τῆς κεκρασημένης παρὰ τῶν '[-«- 
λῶν 29 ἑαυτὸν ἐποιέσατο, ἔτι δὲ xci τῆῶς παρὰ τῶν 

Χξχειοωμένης, πορφυρίδα τε ὑπενδυι- 

ται (49) καὶ ἑονθοὰ περιθάλλεται πεδιλα, ἀντιστώ- 

τος αὐτῷ ἐπὶ τούτω στεῤβῥότατα τοῦ µμαητροπολίτου 

Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνου τοῦ Μεσοποταωίτου (41), 

ὃν γαὶ πολλαῖς καχουχίαις xai ἑξορίαις dux ταῦτα 

ἐθῶν ἀντεχόμενο,. Ὁ di 


Βου ἆρω» 
Γ 


ὑπίδα)ε τὼν κχανονιχῶν 


Leonis Allatii nota. 


B movisset etomnia conturbasset, artibus tamen 
Euphrosynes Alexii uxoris Alexio reconciliatus, 
summarerum adillamdevoluta, caeterorum auc- 
toritas et cognatorum quoqueimperatoris poten- 
tiaelanguit: et qui dudumab imperatore pro nihilo 
putabatur, nunc omnia poterat, et erat unus in- 
star omnnium ; unus omnia recte statuere, unus 
omnium moribus se accommodare, omnia om- 
nibus pro diznitate posse tribuere existimaba- 
tur. etab imperatoris latere non discedebat. Qui 
vero potentia exciderant, egre ferebant, tum co- 
gnati imperatricis, Andronicus Contostephanus. 
cui Irene illius filia nupserat, et frater illius Basi- 
lius Cameterus; qui bilem suam contra imperatri- 
cem evomuerunt, et imperatori ad Occidentem 
abituro plura referunt : se plus Alexium diligere, 
e cujus salute propria quoque salus peridebat » 
quam Euphrosynem citra ullam verecundiam in 
turpissima facinora delabentem et adulteriis tha- 

C lamum inquinantem. Nam cum quo impudenter 

concumbit,eum etiam ad imperium evectum vel- 

le. Quare potentia mulieris restringenda, amator 

e medio tollendus,ne posthac simile piaculum ad- 

mittatur. Dictis indignatur graviter imperator, ef 

post Batatzii adolescentis cedem regiis spoliatam 
vestibus in Nemetarium, muliebre monasterium 
circa Ponti fauces situm, imperatricem adduci 
jubet. Post sex menses Euphrosyne delatorum 
novisconatibus et Constantini Mesopotamitee arti- 
bus revocata,majorem quam antea potentiam ob- 
tinuit, et maritum a se abalienatum miris blan- 
ditiis reconciliavit.Constantinus vero Mesopotami- 
ta illius :ectatis vertumnus οἱ homo callidissimus 
etversutissimusob domine reditum magis ac ma- 
ris insolescebat, cum possetomnia apud impera- 
torem.Hinc caniclei officium,quod ab Isaacio obti- 
nueratace rursus offerebatur,ut suo fastigio inferius 
renuit,sed ex lectore diaconum se creari voluit, ut 
dignitatesetiam ecclesiasticas contrectaret. Simu- 
latdeinde se imperatori non amplius operam Da- 
vaturum : neque eniin permittere canones eum- 

dem et Deo sacra facere et civilibus negotiis im- 

plicari. Quare cogitur patriarcha Xiplilinus utMe- 

sopotamitm simu] et Deo et imperatori, et templo 
et palatio sinefraudecanonum inservire liceat,pri- 
vilegio concedat. Nec multo post Thessalonice 
pontifex designatur. Verumtamen cuin cupiditati 
suce nullum modum statueret,sed vellet leevatem- 
plui, dextera palatium tenere, fratres suos tan- 
quam clavos et vectes inserebat, ac potius velut 
inaures de utraque imperatoris auricula suspen- 
debat, utsiquando ecclesiasticis conventibus in- 
teresset,nullum dictum aut factum ignoraret, neo 
dnisquam locum suum se imprudente occuparet 
'hessalonicam profectus et vix solio collocatus 
summa cum festinatione Byzantium rediit, et vix 


D 


LEN 


1031 


Ῥουλγαρίας ἀρχιεπίσκοπος Λημήτριος (82), 
λικὸν περιδιδύσκει τοῦτον duxi eua (43), ὡς ἕφασκεν, 





αὐτόνομος (kk) ὧν καὶ pude εὐθύναι ὀψείλων ὅου- 
ναι, καὶ διὰ ταύτα ἐξονσὶαν ipto βατιλέκς χρίεν 88. 
Ἠασιλεὺς 
ἀναγορωθείς ὁ Θεοδωρος Δασιλικῶς ἐχρᾶ 
πράγµασι, ὄεσποτας τε προὐθήλλατο καὶ 
κράτορας μεγῶους τε δομεστίκους (45) καὶ 
θεστιαρίονς καὶ τὸν λοιπὴν πᾶταν Tdb Da 
"Aguug δὲ ἔχων περὶ τοῦ 
Βουλγαοικ. 
ὑποθέσεσι προσεφέρετο, οὐ 
τάττασι» οὔ: 
























τῶς Δασείας θεσμούς 
βαρῥαρικώτερον 








γωώσκων οὖδε κα: 
5 θατώείοις ἀρχαῖα Pun 









καθεστέχασυ. 


KDE. 








ιν τῆς βατιλείας καὶ 
pas αὐτοῦ ἐγκρατῆ * οὐδέν do 
à 95, δὲ ἀντίθαως στερεώτ 








ον. 
$ (46) Ἰωώνης prt τῶν 
σκήπτρων ἐπεώτμμένος, καὶ κομιδὴ d» στενὼ οὗσαν 

Ῥωμαίων. τεθεαμέν 





ἀρχν, ovx ἀνασχό- 











συνώμτται στράτευμα Λατινικὸν ἀξόμαχον, οὗ προὺ- 
µάχοντο ei τοῦ δασιλέως Θεοδώρου à 
σεβαστσκράτορες (47) Αλεξιός 
τοι καὶ γὰρ Apa 7 τὸ 





δελγοι, οἱ 
τε καὶ Ἰσαάκιος * ol. 
ὃν. βασιλέα αὐτῶν idi 
















ia» βασιλέα στέφειν D), omis 


om. D. 39 οὐκ — ἐνιαυτῶν om-* D. 


ANNALES. 


βασι- A. fatebatur, sui juris esset neminique sui facti ratio- 


is οὓς — ῥούλιτο. 


1038 


nem reddere teneretur, ideoque in. ejus potestate 
esse, quoslibet et ubieunque et quandocunque illi 
libituin fuissel, reges ungere, regio eum diademate 
coronat. Theodorus ergo imperator acclamatus, 
uti imperatoribus moris est, res disponebat, de- 
spotas 37 sebastocraloras, magnos domesticos, 
protovesliarios creabat, et reliquum universum 
imperatorium ordinem pro nutu dispensabat. Cum 
vero inepte cirea imperatoria jura stultus esset, 
Bulgarico magis sive potius barbarico more neque 
ordinem servans neque decorem, et si quie alia. 
suntin imperatoria aula veneranda decreta nogli- 
gens, negotiis incumbebat. Hic non parum Joanni 
imperatori adversabatur. Quare eum imperator, ut 
secundas imperii sibi haberet suoque uteretur 
dominatu, in nullo sibi obnoxius concedebat. Ipse 

firmius ac validius reluctari. 
32.Joannes ergo imperatortum primum sceptris 
obtentis, δἱ Romanorum imperium in angustum 
adductum conspiciens, nec sustinens cum multis 
aliis imperare, post elapsos duosannos bellum cum 
Italis suscipit, et exercitum ex Latinis fortissimum 
atque amplissimum conflat, quem Theodori impe- 
ratoris fratres germani sebastocratores Alexius 
atque Isaacius deducebant. Ilis enim, statim atque 
imperator eorum frater mortem oppetiit, illius filia 
Eudocia surrepta Cpolim secedere in animo fuit. 
Sed spe frustrati fugiunt. Ergo apud Peemanenum 
απο) — καθεστὰκασυ om. D- : 








1.5 καὶ --- 


Theodori Ώοιιδ et Lconis Allatii ποιο, 
solio collocatus summa cum festinatione Byzan- C Bulgarie plura diximus tn syntagmate nostro de 





tiumrediit,et uno digito regebatomnia.Sed hic cum 
fieretomnibusexosus, aulicorum criminationibus 
apud imperatorem impetitusde fastigio illo rerum 
deturbatur;necexcutiturtantum palatio, sed pon- 
tificatu etiam dejicitur, et qui malisartibus ad pi 
marias functiones ecclesiasticas Jsurpandas per- 
venerat, primariorum conatibus de solio dejicitur. 
Et hoc modo Mesopotamita Constantinus et. duo 

jus fratres ab administratione rei publice et Ec-- 
clesie removentur, et alii suecedunt. A1L. 

(49) Δημήτριος. Hunc archiepiscopum Jacobum 
vocat Pachymerius, Histor. lib. 1. ALL. 

143) Τὸ Φασιλικὸν περιτίθτσι σχᾶµα καὶ διάδημα, 
Preter honorem illum de quo jam verba feci- 
mus, quod Bulgarorum princeps ῥατιλεὺς Aqpel- 
letur, legati quoque ejus omnium gentium lega- 
lis preeponebantur ; quod ex Luitprando liquet. 
Cujus totumeaderelocum hicaseribam: Cumque 
indignans abire vellem, Leo curopalates impera- 
toris frater et protoasecretis Simeon pone me se- 

uuntur, hac latrantes : cum Christophorifiliam 

etrum Bulgarorum basileus conjugem duceret, 
symphona, in est consonantia scripta juramento 
firmata sunt, ut omnium gentium apoostolis, id est 
nuntüs, penes nos Bulgarornm apostoli prapo- 
nantur, honorentur, diligantur. Preterea. Bul- 
garim archiepiscopus αὐτοχέγαλος supremum in 
ecclesias suasjushabebat, neque patrlarchee Cpo- 
litano aut ulli alii subjectus erat. Fidem faciunt 
Theophyl 

itriarc| i 

actenus de privilegiis Bulgarorum. Docsa . 

(&1) Δὐτόνομος. De auclonomia archiepiscopi 

















D Michaeli 


perpetua utriusque Ecclesie, Üccidentalis et Orien- 
lalis, consensione, lib. 1. Art. 

(43) Σεζαστοκράτορας μεγάλους τε δοµεστίκοι 
his dignitatibus cousule Glossarium Meursii 
^ tuos. A. 

) ui οὖν βασθκύςΗἰπο pelluntur ine- 
tite pene aniles Volaterrani, quas ille maximasagit 
Ib. xxi : Joannes Batatzes apud Zacynthum im- 
perii titulum extra patriam annos triginta quatuor 
tenuit. Huic filius Theodorus Lascaris nomen avi 
materni refercnsfuit. Quem Joannese vitadecedens 
Michaeli Palzlogo, viro in armis strenuo, quo duce 
et adininistratore utebatur commendavit Ileezpul- 
sis Latinis, pupilloque luminibus orbato et in carce- 
, imperium. sibi per nefas vindicavit. 

em imperium tenuit et administravit, 
non Zacynthi, quem oculis suis, dum imperio po- 
tiretur. vidil, nec intueri licuit. Nunquam Batatzes 
ologo Theodorum eonimendavit, ne- 

que Theodorus filium Joannem, sed Theodorus 
moriens filium suum Joannem Georgio Muzaloni et 
Arsenio patriarchie .Obtruncato deinde Muzalone 
filius Theodori Joannes ab Arsenio et universo se- 
natu Michaeli Palieologo commendatus est. Falsum. 
est prreterea Batatzem Michaele Paleeologo duce et 
administratore usum fuisse, quod verissimum fue- 
rit de Andronico Paleologo Michaelis patre. Qui 
tandem luminibus orbatus esta Paleologo, non 
fuit ipse Theodorus, sed filius Theodori Joannes, 
quoille pupillo decesserat. Hunccine hominem tan- 
tisdelectatum esse nugisin paucissimis verbis? ALL. 
(A7) Oi σεθαστοκράτορες. Historiam fuse pro- 
sequitur Gregoras, p. 23, ALL. 


. De 



























1039 GEORGII ACROPOLIT/E 1040 


ubi etcelestium virtutum militis duci Michaeli 3 A ἀλλὰ τοῦ μέν σκοποῦ αὐτῶν Άμαρτον, ἐχεῖνι δε 
templum positum est, commisso proelio, viarmisque δὁραπέται ᾧχοντο. Τῆς µάχης oUx συῤῥαγείστς iv 
superatimperator marteambiguo,primum quidem roi; µέοεσι τοῦ Ποιμανχνοῦ, ὅπον x«i ὁ ναὸὺς τοῦ. 
potiori Romanorum parte debellata,sed imperatore ἀρχιστρατήγου τῶν ἄνω duvptwvy ἐγκαθίδρυται Μι- 
deinceps cum paucis admoduminsignem victoriam — xe (48), vx κατὰ κράτος ὁ βασιλεὺς, τῶν μέν 
adepto. Ipse etenim hastam contorsit, hostem con- µπλείστων Ῥωμαίων σχιδὸν ἐξηττημένων τὸ πρώτον, 
fodit, et magnas cogitationes in bello, quod et αὐτοῦ δὲ τοῦ βασιλέως μετ ὀλίγων πάνυ τὸν wuxt» 
antiquioribus minime ignotum fuerat, common-  [P. 19] πᾶσαν ἐξειργασμένου * αὐτὸς τε yàp δόρατος 
stravit.VictoriahecmirumestquantumresRomanas jaro x«i πολίµιον i£6at xai ἀνδρεῖον ἓν ἐπενω 
sublevaverit,Italasimminueritacdepresserit.Italo- ^ rà πολέμῳ τὸ φρόνημα ἐνεδείξατο, οὐδὲ τοῖς πρὸ τοῦ 
rum enim pretantissimos quosque "viros in eo Ἁἀγνοόύμενον. Ἡ τοιαύτη νίκη sig μεγίστη» αὐξηισω 
conflictu cepit, fratres itidem Lascarides, quos  £r;yóvt τῆς τῶν Ῥωμαίων ἀρχῆς, τῶν Ἰταλῶν dt 
criminis convictos luminibus spoliavit. Alii gladio συστολὴν x«i χκατάπτωσιν. Τοὺς μὲν Ὑὰρ ζωγρίας 
internecatisunt; qui vero pugne non affueretimore — rojo χρείστους αὐτῶν i» τῷ τοιούτῳ πο)έμῳ ὁ Ba- 
perciti hesere. Itali etiam eo temporis Serrarum σιλεύς κατέσχε, ἀλλὰ δὺ καὶ τοὺς αὐταδέλφους 
castellum preimentes, ubi suos debellatos esse Β Λατκάριας, οὓς τυφλοῖ ἔπαιτιους εὐρών * ἆλλοι dt 
agnoverunt, Serrisliberis derelictis fuga sibi con- µΕίφους ἔργον bytvovzo * oi δε μὴ συνόντες τῷ mol 
suluerunt, cum parum abfuisset quin ab ipsis — ue δειλία κάτοχοι ἐγεγόνεισαν. Καὶ µέρος δι τῶν 
expugnarentur. Exinde res Itala hinc atque illinc ἍἈἹταλῶν τὸ Σεῤῥῶν χάστρον τῷ τότε πολιορκοῦν ὑπὶ 
per Orientem ao Occidentem divulsa,et valentiores τοῦ Κομνηνοῦ Θιοδώρον δεσποζόµενον, ἐπεὶ τὲν τῶν 
nacta adversarios imperatorem Joannem et Theo- οἰκείων τοιαύτην ἐπέγνωχεν ἧτταν, ἀπέδρο ἔλευβί- 
dorum Comnenum, ipsum eliam ΙΠΙΡΕΓΒΙΟΣΕΙΩ  p«c τὰς Σέῤρας καταλιπὠν * ἐς μικρὸν γὰρ αὖτω 
vocitatum, cadere coeperat. Statimitaque Joannes Χχομιδῆ τοῦ ἀλῶναι ὤλθον 99, ᾿Εντεῦθεν τὰ τῶν Ίτα- 
imperator dicto in loco Ι81ἱ9 expugnatis ab illis — Xov ἐνθεν κἀχεῖθεν διαιρούµενα κατὰ τε τὸν ἕω xm 
Romanorum oppida oppressa obsidione tentare,et τὴν écmíoav, καὶ ἰσχυροῖς ἀντιπάλοις προσπταίοντα, 
auxilio $9 opeque destituta expugnare: paululum — tó τε βασιλε Ἰωάννῃ καὶ τῷ Κομνηνῷ Θεοδώρῳ, 
enim qui in oppidis erant, obsistere ; sed cum — f«eósi yrpilopévo καὶ τουτφὶ, &mhpyovro xem 
diuturnioribus et potissimum intempestivis (neque Ἁπίπτει. Αντίκα γοῦν ὁ βασιλὺς Ἱωάννης ἐπειδὶ 
enim vere aut autumno aut etate, sed hieme τοὺς Ἰταλοὺς ἐν τῷ εἰρυμένῳ τόπῳ κχαταλελύχει !!, 
media irruptiones faciebat, admovebat machinas τὰ ὑπ ἐκείνων κρατούµενα τῶν Ῥωμαίων ἐπολιόρ- 
et propugnacula dejiciebat) obsidionibus urgeret, c "t φοούρια, xai Ώλισχε ταῦτα μηδενὸς — T£Àouyti; 
qui in illis erant, defatigati ea, jurejurando vitam ^ tou βοηθήσοντος. Μέχρι piv γὰρ τινος οἱ ἐν τοῖς 
redimentes, dedere, plerique etiam ex his pugna φρουρίοις ἀντείχοντο 33. ὡς δὲ χρονιωτέρους ἐποίμ 
periclitantes oppressi, tanquam captivimancipati, τὰς πολιορκίας o βασιλεὺς, μάλιστα δὲ καὶ παρακει- 
Sic ab imperatore Poemanenum, Lentiana Chario- µῥρίους 35 (οὗ γὰρ ἐν tap & θέρι à µετοπώρῳ, eU 
ros, Berbeniacum expugnata sunt. Joannes ergo ἐν píce χειμῶνος τὰς ἐφόδους ἐποιεῖτο), ἕλεπόλεις 
imperator undique bellum in Latinos commovens — *«€ συνίστα καὶ τὰς ἐπάλξες κατέθαλλεν, ἀποχὰ- 
triremes compegit, pregitque in Hellespontum, ubi ^ gvovrt; οἱ ἐντὸς τὰ pé» mpoodidovy ὄρκοις τὸν ζωὲν 
Holco nomen est, quibus molestus eratatque nego- ἐξωνούμενοι, ἐκ di τῶν ἔπιπτον μάχη καὶ xaDtip- 
tiosusinoccasumirrepens,fortunas uniuscujusque ἍΊνυντο ώς δεσμῶται. Ἑάλω γοῦν ὑπὸ τοῦ BacÓdw 
et bona depopulans. Inter ea etMadytarumurbem ἍἈΠοιμανηνὸν, Λεντιανὰ, ἈΧαρίορος, Βερθενίακον. Ὁ 
et Calliupolim et oram maritimam Italis tribu- o9» βασιλεὺς Ἰωάννης παντοίως τοῖς Λατίνοις µκ- 
tariam depredatur. χοµενος 95 τριήρεις τε κατεσκεύσε (49), καὶ περί τὸν 

9*9 ἐλευθέρας — ἦλθον om. D. 3! ἐπειδὺ — καταλελύχει ΟΠ. D. ?* μοδεὸς — ἀντίχοντὸ om. D. 9έ 
ee παρακαιρίους om. Ώ. 9* παντοίως — µαχόμινος om, D. 

Theodori Dousa et Leonis Allatii nota. 


(18) Michael hic archistrategus, cui in Peema- D hoc die et octavo Novembris. Hujus festivitatis 
neno à Joanne Datatze Graecorum imp templum — cum alii tum Zonaras tom. lll Annal. meminitin 
exstructum dicit Logotheta, est Michael archange- — Isaacio Commeno.Templorum numini ejus dedica- 
Jus cujusapud Grecos multa veneratio est magno- . torumet Michaelis nominenuncupatorumcumali  . 
que in honore ejus memoria. Hunc τοῦ ἄρχιστρα- multi tum Cedrenusin Basilio Macedone meminit, ' 
τήγονυ nomine afficiunt Greci quasi principem an- — monasterii τοῦαρχιστραςὺγον ad Bosporum alicubi 
gelorum et ccelestis militie ducem. Michael Glycas — Nicephorus Gregoras, lib. v, cap. [^ Videndus el 
Annal. part vt - Quoniam imp. Basilius Michaelem — Nicetas, lib. τα De imp. Manuelis gestis, item lib. 
illum temulentum interfecerat, placandi Dei caustu πι Vitaimp. Isaacii Angeli aliique passim. Fuitel 
multis per urbem locis novas «edes Michaeliprincipi — interimperatorisflammeola, Codino curopalata te- 
copiarum celestiumduciezstruzit.Emmanuelimp: — ste, unumarchistrategi nomine dictum, ab imagine 
Novella de feriis : Feriamur, inquit, serta Septem- — videlicet τοῦ ἀρχιστρατὴγου τῶν ἄνω τάξεων Mt 
bis, ὅτι iv αὐτῆ τὸ iv Χώναις τοῦ ἀρχιστραὴγου — xen. Vide, et interpretem corrige. Dousa. 
Μιχαὺλ θαύμα τερατουργειται, quia illa die comme- (49) Tpiàpstg τε χατεσκεύασε. Haec. fusius nar 
moratio agitur miraculi,guod a Michaelearchistra- | rat Gregoras, p. 28. ALL. 
tego Chonispatratumest. Vide Menologia Grzcorum 





1044 


ANNALES. 


1042 


Ἑλλήσποντον ταύτας ἔστησεν ἓν τόπῳ ὃς Ὁλκὸς ὀνομάζεται "5, καὶ ἦν πολλὰ παρέχων αὐτοῖς πράγματα, κατὰ 
δύσιν ὁρμώμινος καὶ λείαν τὰ ἐχείνων ποιούµενος, πορθῶν τε τὸ τῶν Μαδύτυν ἄστν καὶ τὴν Καλλιούπολω καὶ τὰ 


παραιγιάλια τάντα τοῖς Ἰταλοῖς ὑπόφορα ὄντα, 


αγ’. Ἐν τουτοισὶ Jt ὄντος τοῦ βασιλέως Ἰωάννου, Α 39. Cum heec ageret imperator Joannes, aeri- 


καὶ ἀκρατῶς µαχομένου τοῖς Ἰταλοῖς xard τε χέρ- 
σον καὶ θάλασσα», σκενωρεῖται τούτῳ ἐπιδουλή, Ὁ 
δὲ ταύτην συστησάµενος πρωτεξάδιλφος ἓν τοῦ βασι- 
Me; ὁ Νεστόγγος ᾿Ανδρόνικος, Οὐτοαὶ δὲ xal τὴν 
τῆς συγγενίας σχίσιν παρ οὐδὲν θέµενος καὶ τὸν 
τῆς φιλίας ἀποῤῥήξας δεσμὸν ἀνταραίαν κατὰ τοῦ 
πρωτεξαδίφου Αασιλέως βεδούλευται 95, ἔχων συν- 
εργὸν εἰς τοῦτο τὸν ἀδιλφὸν Ἰσαάχιο καὶ ἑτέρους 
τῶν ἐπιφανῶν οὐκ ὀλίγους, τὸν τε Φλαμούλιον, ὃν 
µέγαν ἵταιρειάρχην [P. 20] à βασιλεὺς τετίµηκε, 
τὸν Ταρχανειώτην Σνναδηνὸν, τὸν im' ἀδελφῇ τούτου 
γαμθρὸν Στασηνὸν, τὸν Μακρηνὸν καὶ ἄλλους εἰς 
πλῆθος τὸν ἀριθμὸν 31-35. Ἐγένετο δι d ἰπιδουλή πο- 
Ἀνήμερος. Ἐν τῇ Λαμψάκῳ δὲ διάγων ὁ βασιλεὺς 
µανθάνει ταῦ 
σας, ἵνα pi τοῖς Ἰταλοῖς ὑπὸ χεῖρα γένοιντο, καὶ 
προὐργιαίτερον τὸν ἔσωθεν πόλιμον xpivag τοῦ ἔξω- 
Ov, ἀπάρας ἐκεῖθεν Ti» ᾽Αχυράους ἀφίκετο, 
κάκεῖριω τὴν ἐξίασιν τῆς ἐπιθονλῆς ἐποιήσατο. 
Καὶ ἔσαν οἱ συνωμόται πάντες ταῖς δίχαις ὑπεύθυ- 
vot. 'AXY à βασιλεὺς φιλανθρωπότερον τοῖς νόµοις 
ἀχρήσατο, καὶ τὸν μῖν Νεστόγγον Ἰσαάκιον τυφλώ- 
cu καταδικάδει καὶ χειροχοπίᾳ, ὡσαύτως καὶ τὸν 
Μακρηνόν ^ ἐξωήλεγκτο γὰρ ὡς πολλάκις ἀφώρμη- 
σε, κατὰ νῶτον τνγχάνων τοῦ βασιλέως, ἐφιλκύσαι 
τὴν σπάθην καὶ καταῤῥάξαι καιρίαν. Καὶ Άλλους di 
Tos μικραῖς ποιναῖς καθυπέβαλεν, τοὺς δὲ πλεί- 
στους üyüxt» εἰρχταῖς µέχρι τωός περιχλείσας, καὶ 
αὐτὸν dà τὸν πρωτουργὸν τῆς ἐπιθουλῆς, τὸν καὶ 


























busque llalos preliis terra marique divexaret, 
insidiee vitre illius parantur. Facinoris auctor erat 
Nestongus Andronicus imperatoris consobrinus. Is 
artissime affinitatis conjunctione neglecta spre- 
tisque amicitie juribus in consobrinum suum im- 
peratorem conjurat, conjurationis consorte fratre 
Isaacio et non paucis ex proceribus. 4() Nec dee- 
rant sceleris participes Phlamulius magni hetre- 
riarche dignitate beneficio imperatoris condeco- 
ratus, Synadenus Tarchaniota, sororis illius ma- 
ritus, Stasenus, Macrenus aliique quamplurimi, 
Cum vero per multos dies conjuratio protrahere- 
tur, Lampsaci degens imperator conatus conspi- 
rantium rescirit, et triremibus ne ab Italis oceupa- 


. Πνρὶ οὖν τὰς τριήρεις καταναλώ- B rentur concrematis, bello domestico magis quam 


externo invigilandum ratus, inde digressus Achi- 
raum proficiscitur, ibique questionem, ut consor- 
tes sceleris indicarentur, habet : et conjurati om- 
nes convicti condemnatiqne sunt. Attamen impera- 
tor humaniorem se preebens Nestongum Isaacium 
lumine et manu mutilat, Macrenum quoque; see- 
pius enim cum a tergo imperatoris esset et gla- 
dium stringere et vulnus infligere letale tentasse 
deprehensus est. Alios itidem mitioribus ponis 
multavit, plurimos ad tempus detrusit in carceres, 
et ipsum conspirationis auctorem et imperium 
affectantem Nestongum Andronicum Magnesie in 
arcem relegavit. Sic amoris illecebre ab illis ma- 
leficiendo imperatorem abstraxere. Nestongus 


βασιλείας ἐφείμενον, τὸν Κεστόγγον ᾿Ανδρόνικον *9 ϱ paulo post aufugit, ut quidam tradunt, annuente 


ἐν τῷ φρουρίῳ τῆς Μαγνησίας συνέκλεισιν. Τοσοῦ- 
τον $ τῆς ἀγάπης σχέσις τὸν βασιλεα τοῦ χακοποιῆ- 
σαι τοῦτον ἐχώλυσιν]. "Og καὶ µετ ὀλίγον ἀπέδρα, 
ὡς piv τινες ἔρασκον, θελήσει τοῦ βασιλέως ἐλευ- 
θεριωτερον Δαΐνιν τοῦτον παρακελυσαµένου καὶ 
οἵον κλέψαι τοῦτον τὴν σωτηρίαν βουλευσαμένου. 
Ὃς καὶ νυχτὸς φυγὼν ἐπὶ τὰ τῶν Μουσουλμάνων 
ἐφώρμησε, xxi διῆγεν ἐκεῖσε µέχρι 3 τῆς αὐτού τι- 
λευτῆς. ᾿Ἐντεῦθεν ὁ βασιλὺς προσεκτικὠτερν [, 
püro τοῖς πρὰγμασι, καὶ τῆς προτέρας D. 
τος οὐκ ἀντεποιεῖτο 3, φύλακὰς τε περὶ 
σι καὶ φρουροὺς νύκτωρ τε καὶ μεθ 


















imperatore, qui illum liberius vagari posse pre- 
ceperat, ut quodam modo salutem suffuratus esse 
videretur. Noctu ille in fugam conjectus Musulma- 
nos convenit, inter &1 quos-ad extremum vite 
exitum talem duxit. Hinc imperator attentius 
rebus advertere ; omnibus ad se adeundi faculta- 
tem, qua prius utebantur liberiore, coercere; cu- 
stodes ac vigiles, qui noctu interdiuque se aoc ratio- 
nes suas defenderent, addere. Sed omnium maxime 
imperatrix Irene, moribus ac ingenio mascula, et 
cum omnibus magis regie quam par erat conver- 
sans, ad conservandum eum incumbere. 


ἐκείνου προσέχοντας *, Μάλιστα δέ περὶ ταῦτα συνέτενεν ἤ βασιλὶς Εἰρήνη, ἀῤῥενωπότερον τὸ ἥθος ἔχουσα καὶ 


τοῖς πᾶσι βασιλικώτερον ἐντυγχάνονσα, 


Eig συνβήκας δὲ θελήσαντες ἔλβεῖν οἱ Ἰταλοὶ ἀπί- D. 


λυσαν 5 πρὸς τὸν βασιλία καὶ τὸ τῶν Πηγῶν ἄστν. 
Καὶ οὕτω δὺ μετ αὐτῶν ὁ βασιλεὺς Ἰωάννης εἰρή- 
νευσον, πάντων τῶν πρὸς νότον ὑποχωρησᾶντων αὖ- 
τῷ Λατίνων, ἔτι δὲ κρατούντων πρὸς Βοῤῥᾶν τὰ πλη- 
Ge) ὄντα τῆς Κωνσταντινουπόλεως xei rj τοῦ Νι- 
κοµάδους πόλει ἐγγίξοντα. 


93 iy — ὀνομάσεται Om. D. 9 οὗτοσὶ — βεθούλευται om. D." τόν τε — 
ώλυσεν om. D. 3 ὃς xal ὕστρον ἄπι 
καὶ ἦν but µέχρι D. 3 καὶ — ἀντιποιεῖτο Om. D. * νύκτωρ — προσέχοντας om. 





ον — 





Νεστόγγον ᾽Ανδρόνικον om. D. — ! τοσοὺ 


ταλοὶ συνελθεῖν D. 


Itali interim cum imperatore concordiam con- 
firmare volentes castro Pegarum cessere; sicque 
cum eis Joannes imperator pacem composuit, cum 
ad Austrum omnibus renuntiassent, sed adhue, 
que circa Boream affinia Cpoli erant urbique 
Nicomediensi proxima, retinerent. 


ἀριθμόν om. D. 9 τὸν 
ία περὶ Μουσουλμάνους 
rpm 








1040 


GEORGII ACROPOLIT.E 


24. Contigit etiam illud prius. Adrianopolitani ci- A 


ves legationem ad imperatorem obeunt,ut exercitu 
ad eos convecto servitute Italica liberet. Ille Isem 
protostratora cum copiis misit ; militi:e consors erat 
Joannes Camytzes. Hi llellesponto adnavigato per 
Macedoniam iter facientes Adrianopolim veniunt, 
urbemque ingressi stativa habuere. Certo vero spes 
imperatori Joanni inheserat reliquorum etiam ad- 
jacentium locorum dominatum habiturum. Verum 
Theodorus Comnenus, de quo nos supra diximus, 
vicinis 49 omnibus potitus praeter Rhodopes mon- 
tem, cui et Achrido nomen est, et in eo oppida, et 
Melenium, quibus stlilavus Asani regis affinis et ab 
imperatore Cpolitano Erico, cujus filiam e pellice 
susceptam sibi matrimonio junxerat, despotie mu- 
nere decoratus dominabatur. Sthlavus hic, ut sc- 
riem orationis paulum abrumpam, castro M: lenico 
potitus, valido illo quidem et ho-tibus inexpugna- 
bili, suo ipse jure utebatur, nemini vicinorum 
principum obnoxius ; quandoque enim ltalis affi- 
nitale cum eis coactus, auxilio erat, quandoque 
Bulgaris generis fretus conjunctione, quandoque 
etiam Theodoro Comneno, nemini unquam se neque 
subdens, neque pacem conciliatam vere servansne- 
que assensus sustinens. Illi, post elatam uxorem, 
Petraliph:e Theodori Comneni uxoris fratris filia 
nupserat, de qua infra dicetur. Prreter itaque urbes 
Sthlavo tributarias, reliqua omnia Theodoro Com- 
neno subdebantur. Et cum Mosynupolis, Xanthia, 
Gratianus sub eo essent, Stagirie monte, quem Ma- 
crem vulgus nominat, decurso, Hebri ex ea parte 
omnia aperta atque incustodita nec castello ullo mu- 
nita excurrens, et Didymotcechum 443 appellens, 
non multos post dies rex eorum aeclamatur. Et 
Adrianopolim usque perveniens, in ea dictum Isem 
protostratora et Camytzen cum imperatoriis copiis 
reperit, et fallicibus ac captiosis sermonibus cives 


ια, 

xj. Xuvión δέτι πρὸ αὐτοῦ καὶ τοιοῦτον. Οἱ γὲρ 
τῆς ᾿Αδριανονπόλεως οἰκήτορες πρεσθείαν πρὸς τὸν 
βασῶέα ἐστείλαντο, 


στοκτενυκ« x«t τῆς 


ὅπως ἀποστείλγ; πρὸς αὐτοὺς 
Ἰταλῶν ἐλευθερώσῃ Χειοὺς. Ὁ 
δὲ τὸν ποωτοστράτορα Ἰσῆν, στράτευµα dois αὐτῶ, 
ἐξαπέστειλεν. Συνῖν δὲ αὐτῷ καὶ ὁ Καμύτδης Ἰωῶ- 
Οἱ x«i διαπεράσαντες τὸν Ελλήσποντο καὶ 
διὰ τῆς Μαχεδονίας διελθόντες εἰς ᾿Αδοιανούπολεν 
ἀγίκοντο, ἑντὸς ὃς Ὑεόμεοι τῆς πόλεως διᾷγον 
ἐχεῖσε. Ἐλπὶς dX ἦν τῷ Dacos Ἰωάννη Oi ταύτα 
καὶ τών πέοιξ ἔ/χρα-ῆ γενέσθαι. AX ὁ Kopvrvoc 8n 
δωρος, [P. 94 ] ὃν φθάσας 0 λόγος ἔδήλωσεν, τῶν erro 
πάντων ytóutvo; ἔ/κρατὰς, ἄνευ μέντοι τοῦ πι 
Ῥοδοπης 66006, ὅπερ xai ᾽Αρχιδὼς ὠνόμασται, χεὶ 
τών E» τοὐτῷ ἄστεων xxi τοῦ Μελενίχου. τούτων 
τοῦ βασιλίως 
τοῦ βασιλέως 


Κωνστατιουπολεως 'Eopz, o9 x«i τὲν θὺγατίοα ἃ 


γην 


4 * ρ p" * [1 - 
7ὰο Ίρχεν ὁ Σήλάρος, ποοσγενὲς ὧν 
᾿Ασὰν καὶ δεσπότης τετιαχµένος ὑπὸ 


παλλκκῆς αὐτῷ "/εγενχμένην Ὁγάγετο εἰς Ὑγνναῖσα, 
Ωὖτος dà ^ Σβλάδος, ἵνα μιχρὀν τι τὸν εἰομὸν το 
λόγου Φιέλωµαι 5, φοοῦριον τὸν Μελένιχον εὐοών οχ». 
ρὸν γαὶ σχεδὸν πᾶσιν ἐναντιουμένοις ἀναάλωτον 
Tf, -— T. d ' Y^ 4 4 " "fn », - 
αὐτοχοατὴς X9, μηθενὶ τῶν πέριξ αρχόντων ύποπι 
Ενίοτε μεν 445 ]ταλοῖς νπῖρχε σμμαχο: t 
κήλουνς αὐτοῖς συναγόμενος, ἐνίοτε δὲ Βουλγάροις 
ἐκ σὺ /εωείκς ὀμοφοορῶν, Ενίοτε δὲ τῷ Κοαντνῦ 


σον. 


Θεοδώσῷ xxi Xv ο) δέποτέ ttv οὔτε ὑποτασσόμος 
οὔτε εἰς αλχβῆ πίστιν χαὶ ὁμοφροστύνην ἐρχόμειος!. 
Τούτῳ συνεςύγη μετὰ θάνατον τῆς αὐτοῦ "uus 
ᾧ τοῦ Πετοαλίφα (50) θνγάτηρ τοῦ π/υναικαδέλφου 
τοῦ Κομνηνού Θεοδώρου, περί dq παραχατιὼὺν ὁ li 
{ος si. Ανευ µεντοι, καθὼς εἰρύχειν, τῶν ΌὉποτι- 
πτουσῶν τῷ τοιούτω Σθλάδω epus τὰ παντα ὑπὸ 
-^. Κομνπνὸν ἐγειόνει Θτόδωρον *. ᾿Επεὶ you» Νι- 
συνούπολις καὶ Ἐάνθεια καὶ 9 Γρατζιανὰ 19. καὶ αὐτὴ 
ὑπὸ τούτον ἐτέλει, τὸ τῆς Σταγιίρας (31) ὑπιοβὰς 
όρος, ὃ Oi Μάκρην ὀνομάνουσιω οἱ πολλοι, τὰ ἐκιῖ- 


6 ἵνα — διέλωµαι om. D... 7? xai — ἀνάλωτον om. D. 8 x«i ἦν — ἐρχόμινος om. D. 3 περὶ — Θεόδωρο 


om. D. !? Γρατξδιάνους αὐτὸ D. 


' Theodori Douss ct Leonis Allatii note. 


(50) Πετραλίφα. Meminit quatuor fratrum Petra- 
lipharum, oriundoruin ex Francorum gente, Nice- 
tas sub Manuele Comneno libro n. Docs. 

δι) Σταγείρας. Choniata Isaacii Angeli lib. rr. 
Urbium ac regionum nomina in alia mutata. cer- 
tum est et indubitatum apud omnes. Plurima alii 
suis notis vel commentariis adnotarunt. Nos in 
eruditorum gratiam, eorumque potissimum qui 
recentiorum Grecorum historias legunt, exseribe- 
mus hic schedulam nobis Venetiis ex ms. Grieco 
codice per virum fide, doctrina, officio et religione 
restantissimum, Angelicum Aprosium Vintimil- 
jam, transmissam, ut scias cui debeas hoc, qua- 
lecunque sit, eruditionis munusculum : Πξοὶ επω- 
νυμίας πόλεων χαὶ τόπων. 'Apai πόλις η νῦν Ἀρνσοὺ- 
πολις. Απία ἡ νῦν Κορώνη. Απολλωνία 5 v)» Ἱερισσὸς, 
ῆτις xxi Ὄλυνθος ἐλέγετο. "Άργος Θετταλικὸν m» νὺν 
Λάρισσα. ᾿Ασία ἡ Ἔφετος, llcohtuxi; z Φιλαθέλφεια. 
Αχαΐα à νῦν Πάτρα, Βοιωτία 5 vos Λιῤαδία. Βεριοῦ- 
πολις Ἡ νῦν Στρούµιτξα, Βε)λεντωύπολις τὸ νύν [λτοή- 
σιον. Ελισσὸν ὁ Ελατσών. Ἐπίθαμνος τὸ νῦν Ανοράχιον. 
Εὐρώπη 5 δύτις πᾶσα. Ἡούχλει«α η νυν Πε) ωνίας. 
Θεούπολις » νῦν Προῦσα, Θέρμη v Θεσσαλονίκς, xui 


D 


Ἠμαθία. Ἰλλυριοὶ οἱ ᾽Αλϕανῖται, Ἰλλυρικὸν τὸ v 
Κανιχον χαὶ η Σερδία. Κετιαῖοι οἱ νῦν Μακεδόνις 
Kochi. 5 Αρμενία, Ks 0 Αρμένιος. Κολοσσαὶ αἱ 
Χώνκι, 0960275; xat Ὁρξττία v νὺν ᾿Αοριανούπολις. 
E Qi. QO' *5,«4* , .! ῃ LY] 

Ορύα/ορία v, vv» Mvxor. Ολυμπία εν 'Apxaois. 
Πήδασος X vo» Μεθώνη, $3 πλησίον Χεῤόόνητος, τις 
χαλεῖται Ιύλος,  πατοὶς Νέστορος, vuv ᾿Αδαρίνος. 
Πύδνα τὸ Κίτρος. Ποτίδαια ἢ νῦν Κασσάνδοεια, ἔτοι 
5 Βέρροι«. Ῥοδοπη Ὦ Φιλιππούπολις. Σέρµιον & v 
Ovyyoix, ποωην dz Γήπεδον. Φωτιχὸ v» vov Br». 
Ε))λὰς 6$ ννν ὀνοματομένη ΠΠελοποννηπος. Εὔδοια ἵ 
Εὔριπος. Adde etiam ex Anna Comnena Movosuxe; 
ποταμὺς 0 vv» Βαρχνος. Λιχνῖτις λίμντ Ὁ νῦν Αχούῦ. 
Τέμπη αἱ vj» Κλεισοῦοαι. Κρηνίδες η νῦν Φι)λιππούπο- 
λις. Τοιβαλλοὶ οἱ νὺν Σέοθοι. Choniata Κολωνία z νο 
Τάξαοκ. Σαοδίκἢ 5 νὺν Τριαδίτξα. Ἱόππο £v» ΄Αχιι 
Joanne Stauracio όρος τὸ "Άθως τὸ vuv Αγιον 500;. 
Joanne Tzetze Μαίΐονες οἱ νῦν Βούλγαροι. Pachyme- 
rio Toz 45tot οἱ v5» ᾿Ατάριοι. Jousnne Lydo ᾿Ανακτορία 
ὦ νὺν Ἠέλητος. YzonAzxrtog Θῦβαι τὸ νῦν 'Acpuuuv- 
τιον. Georgio Acropolita E3po; ὁ vo» λΙαρίτζα Na- 
ξειὸς πη-αμὸς 0 vj» Βαρδάριος. Nicephoro Gregora 
Ταινάοια ἄκρα n νῦν Μαῦνν., ALL. 








1045 

6r» τοῦ Ἔδρου κατέδραµον, ἄνετα εὐρὼν 

μηδωὶ φρουρίῳ περιραγνύµινα, Ἔνθιν τοι! καὶ 
περὶ Διδυμότοιχον γεγονὼς ἓν οὐ πολλῷ χρονῳ βα- 
σιλεὺς ἐπεφημίζετο τούτων. ᾽Αγικόμενος Oi καὶ ἐπὶ 
τὴν Αδριανούπολιν εὗρεν τὸν δη ωθέντα lago 
τὸν πρωτοστράτορα xai ην. µιτα τοῦ 





στρατεύματος τοῦ βασιλέως Ἰωάνου. Απατηλοῖς ὃς 
λόγοις 33 τοὺς pag ὑπελίὼν, ὡς πλουτίσειε 
τούτους ἄκρως ὧν ὤλων ᾿Ῥωμαίων ὑπερυμώ- 
σειε, πείθει ci τοῦ βασθέως ἐξαγαγεῖν στ 
















τευµα ἔξω, αἲ 
πρωτοστράτωρ Ἰσῆς καὶ ὁ Ki 


tige, Mid 










xotg του μή cU 
s οὖν ὁ μὲν πρω- 
ν Θεύδωρον τεθέα- 









τοστράτωρ οὐδὲ ὅλως 
ται (τοῦτο γὰρ δὴ αὐτοῖς cv; 





ὡς ῥασθεῖ προσκύνησε. Eis ὃ βαρνῤυμήσας ὁ 
Κομνηνὸς Θεόδωρος (ἐβούλετο γὰρ ὡς βασιλέα ἐκεῖ- 
s Ege Ῥωμαίους, ἐπείπερ καὶ ὡς fact. 

έχει τοῦ ανδρὸς καὶ f 





νον mds 
λεὺς ἐρημίδε 
μικρού ἂν κι 














ἀφορμὴ ἐγε[όνει πρὸς τὸν βατωέα τε γὰρ 
αὖθις τὸν Ἑλλήσποντον διεπέρασαν καὶ πρὸς τὸν 





βασιλέα ἀφίκωτο, μέγας ἱταιριήρχης 











μενα, καὶ µέχρι 





ς τῆς Βιζόης γενόμενος τὸ έξω κι 
τῶν πυλῶν τῆς Κωνσ 
Δεκαξ, ὃς τῇ θυγατι 


is, 


Κομνηνός Θεόδωρος ἐπειδὴ 
ς meds τ 
b ᾿Ασὰν, i» φθάσας ὁ λόγος 
πρι ss τὸν Βορῦαν βασιλεύσαι τῆς τῶν Hoy 

à ον πεποίηκε 3 
ον Mavovkl 












προσλαδόµενος ἐπὶ τῷ ἀδῶφῷ 











6v; Μαρίαν, íi; ἐκ παλλακῆς it 
ηνέννηται t. Ὁ οὖν Άγγελος ($4) Θεοῦωρος 
e μετὰ τοῦ ᾿Ασὸὰν Ἰωάννου σπονθὰς θιαλύσας, oix 





Q0» φερόμενος 
^is 


καὶ 












μόνον ἓν βασιλείοις, αλλὰ καὶ ἐν πσᾶιν ἁπλὼς 


πολιταοῖς, καὶ θαμὰ παραβαίνων 






παρασπονδὼν 
χωρεῖ, πολὰ 





^ om. D. !* Amat 
30 ὃν — mezoiz«xt om. D. 





ANNALES. 
πάντα καὶ Α decipiens, opibus nempe, fortunis, dignitatibus 















ὧν τὸ στράτευμα 


ἸΑδριανο 
τῆς θυῤατρὸς τοῦ Λασκάρεος Θε0δ. ρου σύζυγος D. 
H ὃτις — γεγένν 





1046 


aliisque Romanos ceteros quam maxime sui causa 
superaturos, persuadet imperatoris militem ejicere, 
suum adrmiltere. Quare protostrator Ises atque 
Camytzes cum exercitu pelluntur, cum cives se 
prius jurejurando alligassent nemini damnum illa- 
turos. Pulsi, protostrator Comnenum Theodorum 
neviditquidem(namqueita convenerunt), Camyizes 
cum illi occurrisset, neque equo descendit neque 
uti decet imperatorem adoravit. Quare ira incitatus 
Theodorus (volebat enim se ab omnibus Romanis 
imperatorem agnosci, cum et imperator diceretur) 
gravissimis injuriis virum cumulat, parumque ab- 
fuitquineliam plagas infligeret.Hoc Camytzes,ut ab 
imperatore honores consequeretur, in causa fuit : 
nam ut rursum Hellesponto preterlapso ad impe- 
ratorem accessere, magnus hetieriarcha non aliam 
ob causam Camytzes efficitur. Comnenus itaque 
Theodorus Adrianopoli occupata non minimum res 
Italas turbavit: que A4 enim illi tenebant, omnia 
adortus et Byzantium ipsam usque profectus,quid- 
quid extra urbem erat,pro arbitrio duxit, et opima 
preda auctus ad fores Byziesingente Latinis timore 
injecto, pervenit. Tunc temporis et Aseldecae, 
filie imperatoris Theodori Lascaris maritus, ab iis 
qui cum Comneno Theodoro erant hasta jugulum. 
feritur, vulnusque lethale indicatum a perito tan- 
dem medico sanatur. Exhinc postea erat vox aspe- 
rior, nec colli vertebree, ut antea, flexu faciles. 

στεως, καὶ Ἰείαν πολλὴν bslUso ἐποιήσατο 15, καὶ µέχρι καὶ 
ig λα: ivots ἐνέθαλε i. T6: δὲ καὶ ὁ Act) 
τοῦ Κομντνοῦ Θεοδώρου 
τον τῶν ἰατρῶν τεθερά- 
τοῦ τραχήλου στρεγόµενοι σπὀνδυλοι. 

Sie ergo rebus prospere gestis Theodorus 
Comnenus, cum suo ünperio fines iidem essent 
&c Bulgaris, fo»dus cum Bulgarorum rege Joanne 
Asano, qui, ut dixi, post Borilam Bulgaris preeerat, 
init ; illiusque filia Maria οκ pellice suscepta fratri 
suo Manueli desponsata affinitate conjungitur. Sed. 
enim Angelus Theodorus cum Asano Joanne condi- 
tionibus ac pactionibus perturbatis, cum audacior 
esset, atque inordinatius non solum in regia, sed 
in aliis negotiis civilibus sese immisceret, sepeque 
j randum A45 negligeret idemque violaret, 
affines Bulgaros pedem movet,et ex Romanis atque" 
Italis ingentem militem exaggerat,et Adrianopolim 
prietergressus in superiorem partem Hebri agmine 
ducto cum Bulgaris poscebat, sed exitium sibi 



























ns Ἰωώνου, καὶ ἀπαττλοῖς λόγοῖς D. 
3 βασιλέυς μέγας ἑτκιρειάρχης ὁ Κα: 

καὶ λείαν — ἐποιήσατο om, D. 
? ἐπειδὴ — Ῥουλγάροις 


iui Um παρὰ 
prp 








om. D. 


Theodori Dousm et Leonis Allatii not. 





(09) Μέγας ταιρεάρχης. De hac dignitate vide 
Glossarium Meursi in ἑταιρία xui ἑταιρειάρχης. 
Dovsa. 

(83) Μέχοι καὶ τῶν πυλῶν 7 K. Gregoras, p. 27 





οἱ 38, Ar. 


(31) Ὁ piv οὖν Άγγὺος. 
ALL. 








Brevius Gregoras, p. 28. 






1057 GEORGII ACROPOLIT,E foi 
querens, acie confligere. Videbatur enim sibi À µαίων συγκεχροτηµένην καὶ Ἰταλῶν 3. Παραμείψας 


Bulgaros timore percitos nequaquam vel solum 
sui exercitus impetum sustinere. At non sic Bulgari, 
sed Asanus Joannes perfidia ac fcedere ab Angelo 
Theodorofracto potius quam propriis viribus fretus, 
parva sibi auxiliari manu e Scythis conducta, ne 
numero quidem millenis, confidentius in conflic- 
tum agebatur, signo etiam militari, ut a nonnullis 
memorie proditum est, jurejurando Theodori 
scripto appenso. Et forte cirea locum Hebro pro- 
ximum, quem Clocotinizzam appellant, milites 
adversis signis irruunt, et ut verbo singula expri- 
mam, debellatur a Bulgaris et Scythis Theodorus, 
et ab hostibus una cum eo non pauci illius affines 
et dignitate conspicui et illustres viri, eorum 
supellectile a Bulgaris depopulata, capiuntur, Asa- 
nus cum multitudine capta humanius se gerens 
potiorem copiarum partem, et eos 46 precipue 
qui humili loco nati convenerant, liberat inque 
eorum oppida ac urbes dimittit,seu ex humanitate 
id gereret, seu ut hac ratione utila sibi compa- 
rans et commodis suis apta disponeret : eoruin 
namque dominium sibi defectionis tempus circeum- 
spectans moliebatur. Votique compos effectus 
est : quippe quos ipse persequebatur, Marte 
incruento colla omnes subdebant. Illi etiam se 
submisit Adrianopolis, non multo post Didymotc- 
chum, Bolerum totum, deinceps Serre, Pelagonia, 
Prilapusetlocacontermina.Magnam item Blachiam 
excurrit Elbanumque occupat et usque Illyriuim 


rapinis omnia vastat. Cum vero qu:e sibi animo ( 


proposuerat majori ex parte complesset dispo- 
suissetque pro arbitrio, patrias repetiit sedes, et 
castellis nonnullis in custodiam ac dominium 
Romanorum relictis, plerisque sibi reservatis, 
milites in illis ac duces queestoresque, qui vecti- 
galia et tributa exigerent, constituit ; indicatusque 
est ab omnibus tunc temporis admirabilis et tuto 
fortunatus ; neque enim in domesticos gladio se- 
viit, neque Romanorum se caedibus polluit, ut qui 
ante eum Bulgaris dominabantur sueverant. Hinc 
non a Bulgaris modo sed Romanis aliisque genti 
bus charus ac intimus habebatur. 


οὖν τήν ᾿Αδριανοῦ ἐπὶ τὰ ἄνω τοῦ Ἔθρου Ti» πο» 
ρείαν ἐποιεῖτο, ξητῶν μιὰ Βουλγάρων συδῥεξαι 
πόλεμον. ᾿Εξήτει δὲ ἄρα τὸν αὐτοῦ ὄλεθρον 15. Ἐδό- 
χει xai γὰρ ὡς οὗὐδ᾽ ὅλως οἱ Βούλγαροι ὑποπτέξαντες 
τὴν ὁρμην xai µόνην τῆς 3 στρατιᾶς αὐτοῦ ὕπο- 
rait», Οὐύχ οὕτω δὲ x«i οἱ Βούλγαροι 15, Ge 
Ασὰν Ἰωάννης ταῖς ἐπιορχίαίς καὶ ταῖς παρασκον- 
δήσεσι τοῦ ᾽Αγγέλον θιοδώρου μᾶλλον τεθαρρεχκὼς 
ῷ ταῖς σφετέραις δυνάµεσιν, ὀθέγον τι συμμαχηὺν 
ἀπὸ Σχνθῶν εἰληφὼς, οὐκ tiq χιλίους μετρούμεον, 
θαῤῥαλεώτεοον εἰς τὴν µάχην ἐφέρετο, ὥς φασί τι- 
νες, καὶ τῇ σημαία τὸν ἔγγραφον ὄρχον (95) τοῦ 
Θεοδώρου ἀπαιωρήσας. Καὶ δὴ περὶ mou τὸν παρ- 
έρριον τόπον (Κλοχοτινίτξαν αὐτὸν ὀνομάκουσι) Eua- 
B θάλλουσι τὰ στρατεύµατα, καὶ ὡς ἐν μιχρῷ τὸ fib 
παραστῆσαι, χατὰ κράτος 16 νικᾶται παρὰ τῶν Bo 
Ἱάρων xai τῶν Σχυθῶν ὁ 11 Θιόδωρος, x«i συλλαμόδα- 
νεται piv παρὰ τῶν πολεμµίων οὗτος, οὖκ ὀλέγοι di 
καὶ τῶν προσγενῶν 38 αὐτοῦ καὶ τῶν ἓν τέλει τε καὶ 
λόγ/άδων, xal τὰ ἐχείων πάντα λεία τοῖς Βονλγὰ- 
pot; ἐγένετο. Φιλανβρωποτέρως δὲ περὶ τὸ ἆλωθο 
πλζβος 3) ὁ ᾿Ασὰν διατεθεὶς τοὺς πλείονς τῶν στρε- 
τευµάτων, καὶ μάλιστα τοὺς χνδαιοτέρους xxi 
σύγκλνδας 30, ἐλευθεροῖ καὶ πρὸς τὰς ἑαυτῶν m 
πέµπει χὼώμας τε χαὶ πόλεις 5, τάχα μὶν τὸ gw 
θρωπον ἐνδειχνύμενς, τάχα δι καὶ τὸ συµφίρῳ 
|P. 23] τούτῳ πραγματευόµενος * ἐθούλετο xmi γὰρ 
δεσπόσαι τῶν τοιούτων, τῆς Ῥωμαῖϊχης ἀρχᾶς ἄπο- 
σπάσας 3. OÀ xai τετύχτχε ^ ἐπεὶ καὶ γὰρ κα; 
αὐτῶν κατόπιν ἐχώρει, πάντα ἀναιμωτὶ τούτω ὑπί- 
πιπτον, καὶ “Γίνεται piv ὑπ αὐτὸν à ᾿Αδριανοῦ, à 
τοῦ σχεδὸν δὲ xoi τὸ Λιδυμότοιχον, tix Βολερόν drm, 
Σέῤῥαι, Πε)αγονία καὶ Ποίλαπος xai πέριξ τούτων. 
Kazídonui δὲ καὶ τῆς μεγάλης Βλαχίας (ὅθ), ἀλλὰ 
καὶ τοῦ Ελθάνου ακαταχνριεύει, χαὶ µέχρι τοῦ Ἰλ- 
λνρικοῦ τὰς λείας Totti. Ἐπεὶ δὲ τὸ πολὺ τοῦ βονυ- 
λεύματος χατειργάσατο καὶ ὡς Ἠγάπα τὰ καθ) αὐτὸν 
διέθετο, εἰς τοὺς οἰχείους ἐπανένενξε τόπους, τυὰ 
ty τῶν φρουρίων καταλελοιπὼς ὑπὸ Ῥωμαίων dt 
σπύξεσθαι, τὰ πλείω δὲ ὑφ' ἑαυτὸν ποιησάµενος, 
στρατιώτας ἐν τούτοις Tüba xat στρατηγοὺς καὶ τοὺς 
εἰσπραττομένους τὰ ὅὃχμοσια φορολογήµατα 55. "Edolt 


γοῦν τοῖς πᾶσι τότε καὶ θανμαστὸς καὶ µαχάριος * 02 γὰρ ἐχρᾶτο µαχαίραις εν τοῖς οἰχείοις, οὗ δ ἐχοραίνετο φό- 
νοις Ῥωμαῖκοῖς, ὡς οἱ πρὀ αὐτοῦ τὼν Βου)-/άρων 3*, Ἔνθιν τοι καὶ ο) μόνον παρὰ Βουλγάρων, ἀλλὰ καὶ 35 παρὰ 


"Ῥωμαίων ἐφιλεῖτο (57) xot ἑτέρων ἐθνῶν 38. 


134 πολλὴν — Ἰταλῶν om. Ὦ. ** ἐξήτει — ὀλεβρον om. D. 3) καί ἐδόχει ὡς οἱ Βοὺ)γαροι ὑποπτήξαντες οὖδὶ 
τὴν ὁρμὲν τῆς D. 35 οὐχ — Βούλγαροι om. D. 35 ὡς — κράτος om. D. 3 παρὰ — 6] ὁ Άγγελος vios D. 


38 χαὶ συλλ. — προσγενών] ὃς συ)λαμθάνεται καὶ οὐκ ὀλίγοι τῶν συγγενών D. 


19 πἰρὶ — πλῆθος om. D. 58 xai 


μάλιστα — συγχλυδας om. D. δί καὶ πρὸς --- πόλεις om. Ώ. 3ὲ τῆς — ἀποσπάσας om. D. 35 καὶ τοὺς --- gope- 


ογήµατα om. Ὀ. 9* Ῥωμαῖκοῖς --- Βουλγάρων om. D. 


3$ 90) — καὶ om. D.  ?9 xai ἑτέρων εθνῶν om. D. 


' Theodori Douse et Leonis Allatii note. 


(55) Tj σημαία τὸν ἔγγράρον ὄρχον. Pleraque si- 
milia exempla apud alios historicos invenies, qui- 
bus cognoscitur rem male cessisse perjuris: neque 
enim fidem frangit homini, qui jurejurando fedus 
et pacta constabilita amolitur, sed Deo, qui has 
injurias pulchre ulciscitur. Cf. Nicephorus pa- 
triarcha, 1n Breviario historico, p. 2& D ed. Lu- 
par., de Justiniano filio Constantini. ALL.  ' 


D (56) Τῆς μεγάλος Βλαχίας (a). Thessaliee nempe 
montana, que magna Blachia dicebantur. Nice- 
tas in Balduino, p. 844. Hinc illius regionis asse- 
cle Μεγαλοθλαχῖται vocantur a Pachymerio, lib.1, 
cap. 30. ALL. 

7) Παρὰ Ῥωμαίων ἐφιλεῖτο. Hinc plures ejus 
dem laudes et praeconia apud Grecos posterio- 
res. ALL. 


(a) Cf. Bandur. animadvers. in Constantini Porphyrog. De Them. 1. 1, p. 10 in tomo nostro CXII. 


xe. Ἐπεὶ γοῦν, ὡς ὁ λόγος ἴστόρησεν, ὁ "Ayyt- À 
λος Θεόδωρος λάφυρον ἐγεγόνει μετὰ καὶ λοιπῶν 
προσηχόντων τῷ Ὕενει ἐκκρίτων ἀνδρῶν τῷ ᾿Ασὰν, 
ἐφρουρεῖτο μὲν παρ) αὐτοῦ, ἐφιλοφρονεῖτο δὲ τὰ πολλά» 
Καὶ τοῦτο ἣν ἐπὶ πολύ" ἐπεὶ δὲ εἰς τὰ οἴκοι νεωτερισ- 
μοῖς χρᾶσθαι ὃἹ πεφώραται (58), ἐκτυφλοῖ αὐτὸν ὁ ᾽Ασὰν. 
Ὅ μέν οὖν ἀδελφὸς αὐτοῦ Μανουὴλ ὁ "Αγγελος, ὃς 
δεσποτιχῷ ἀξιώματι παρὰ τοῦ ἀδελφοῦ ἐτετίμητο, 
φυγῦ χρησάµενος Ίνιχα τὸ ᾿Ῥωμαϊκὸν ἐπετρέπετο 
στράτευμα 39, ἐπὶ τὴν Θεσσαλονιχκην ἄπφει xol 
δεσπότης ὠνομάξετο, ταύτης τε χυριεύων καὶ τῶν 
περὶ αὐτὴν, ἐρυθροῖς δι γράµµασι τᾶς αὐτοῦ γραφὰς 
ἐπεκύρου 39, Πρὸς óv καὶ ἀπίσκωψέ τις τῶν πρέσθεων 
παρά τοῦ βασιλέως Ἰωάννου ἀποσταλεὶς, ὡς Eig ct 
μᾶλλον ἁρμόσει τό εἰς Χριστον ψαλτωδούμενον, ck 
τὸν βασιλέα καὶ δεσπότην. Καὶ ἦν piv τὸ ἀπὸ τοῦδε B 
ὁ ΄Αγγελος Μανουὺλ τῶν ἱναπολειφθεισῶν πρὸς τὰ 
δυτιχὰ µέρῃ χωρῶν xci πόλεων ἐγκρατὴς, μὺ παρὰ 
τῶν Βουλγάρων τὸ σύνολον ἐνοχλούμενος, ἐπεὶ τῇ ἐκ 
παλλαχίδος τοῦ ᾿Ασὰν συνεκοιτάζετο θυγατρί. 

χδ. ᾽Αλλά ἐπὶ τοὺς ἐν τῇ Κῶνσταντίνυ Λατύους 
ἐλθέτω xal αὔθις ὁ τῆς ἱστορίας εἱρμός. Οἱ ἐν τῷ 
Κωνσταντωουπόλι ῥἐπιιδὴ, ὡς Ἠπροειρήχαµιν, ὁ 
Ῥομπέρτος, ὃν ὡς βασιλέα ὁ λόγος ἔχειν τούτους 
ἑστόρησε 0, τὸν Εὔριπον χαταλαθὼν τετελεύτηχιεν, 
ἐναπελείφθη δὲ ὁ ἀδελφὸς (39) αὐτοῦ Βαλδουῖνος ἔτι 
ἀφῦλιξ ὧν, στέλλουσι πρεσθείαν πρὸς Ἰωάννὴὼν τὸν 
ὀνομαδόμενον ἸἹεροσολύμων ῥῆῦγα 9ἱ, φήμην τε πολ- 
λὲν αὐχουντα περὶ τὰς στρατιωτιχας μεθόδους βρια- 
póv (P. 24) τε χεῖρα xai τῷ µεγέθει τοὺς κατ αὐ- C 
τὸν ὑπερθὰλλοντα, ὡς ἂν y& ἀφίχοιτο πρὸς αὐτοὺς 
χαὶ βασιλεύς Κωνσταντινουπόλεως φημισθείη xal ἄρξοι 
ὡς αὐτοχράτωρ τῶν εἰς αὐτὴν "5, ἐπιγαμθρεύσοι δὲ 
ἑαυτῷ χαὶ τὸν ὂν εἴχεν εἰς τὴν κλήρονομίαν, ὡς ὠοντο, 
Βαλδουῖνον (ὑπῆρχε γὰρ τῷ ῥήγὶ καὶ θυγατριον), μετὰ 
dt τὴν τοῦ ῥηγὸς ἀποθίωσιν βασιλεὺσοι τούτων ὁ 
Βαλδονῖνος, αὔξην προσδεδεγµένος τῆς ἡλιχίας, ἐπεὶ 
x«i ὁ ῥὴξ ἔξωρος ἄγαν ἦν, περί που τὰ ὀγδοήκοντα ἔτη 
ὃ xai πλιίω τούτων διαθιώσας ἐξ, Ὡς xal α’τὸς τοὔτων 
εἶδον, ὑπεριξιπλάγην τὸ τοῦ ἀνδρὸς ἐν πάση διαπλάσει 
τοὺς ἄλλους ὑπερθάλλοντος πολὺ κατά Ύε μῆχος καὶ 
πλάτος. Ἐννέθετο ouv ὁ ῥὴὺξ (00) τῇ πρεσθείᾳ, καὶ ** 
καταλαμθὰνει τὴν Κωνσταντίνου, τὴν πορείαν δια 


D. *'Hvx« — στρατευµα om. 
'"Poprépto; ὁ τῆς Κωνσταντίνου βασιλεύς D. 
43 χαὶ — αὐτὴν om. D. 


ANNALES. 


1050 


A7 26. Theodorus Angelus,ut dixi,una cum aliis 
affinibus et viris illustribus ab Asano spolium fa- 
ctus in custodiam conjicitur; cui Asanus prolixe ao 
benigne et ad multum tempus favebat. Sed cum 
domi novis rebus inhiare deprehendisset, lumine 
privat. Frater illius Manuel Angelus, despote di- 
gnitate a fratre cohonestatus, fugam meditatus, 
cum Romanus miles terga verteret, Thessalonicam 
reversus despota vocabatur, illius et locorum adja- 
centium dominus, scriptionesque suas purpureis 
characteribus consignabat. In quem et Joannis 
imperatoris legatus non inurbana dicacitate jacta- 
vit, in eum scilicet magis aptari posse quod de 
Christo in Psalmis legitur, « te regem et despo- 
tam. » Et ex eo tempore Angelus Manuel reliquo- 
rum in occidentali plaga oppidorum ac urbium 
dominus habebatur, a Bulgaris nulla molestia la- 
cessitus, dum ejus matrimonium cum Asani filia 
vigeret. 


27. Verum in Byzantinos Italos rursus orationis 
seriem convertamus. Cpolitani, cum, ut ante nar- 
ravimus, Robertus, quem veluti imperatorem vene- 
rabantur, Euripum profectus exspirasset et frater 
ejus Balduinus puer 48 adhuc ac impubes reman- 
sisset, ad Joannem Hierosolymorum regem militari 
prudentia, ut tunc fama ferebat, singularem, manu 
validum multumque inter suos specie corporis 
eminentem, legatos destinant, ut ad illos concede. 
ret οἱ Cpolis imperator acclamaretur, res in ea. uti 
imperator obtineret, nec non filiam, quam ipse 
susceperat, Balduino, sicuti ipsi existimabant, im- 
perii heeredi, qui tamen post eum eetate jam matura 
8ο integra imperaret, in matrimonium collocaret. 
/]Etas regis nimium processerat cirea annos octo- 
ginta vel ultranati, quemadmodumet ipseeum vidi, 
etadmiratus sum viri undequaque exactam molem: 
humane enim magnitudinis modum longitudine ac 
latitudine plus nimio excesserat. Rex legatis ani- 
mum advertit, iterque per mare ingressus Cpolim 
venit: neque enim multitudo, qua sibi tutum iter 
terrestre faceret, suppetebat. Cum Cpolim penetras- 
set, neque egredi neque primus pugnam tentare 


' 

51 Ἐπεὶ — χρᾶσθαι.] Ἐφρουρεῖτο οὖν ὁ "Αγγελος Θεόδωρος παρὰ τοῦ ᾿Ασὰν φιλογρόνως, Καὶ ἐπεὶ νεωτερίζων 
50 ὀνομαξόμενος ἐρυθροῖς γράµµασι ϱ' *0 

t ῥῆγα τῶν Ἱεροσολύμων D, omissis φήμην — ὑπερθά 
V επιγαμθριύσας δὲ τοῦτον αὑτῷ, εἶχε γὰρ θυγάτρια, καὶ ἵνα μετὰ τὴν τοὺτου ἀποθίωσιν 


ἸΑλλὰ — ἱστόρησι] ὁ dt 
οντα. 


βασιλεύση πάλιν αὐτὸς. Ην γὰρ ὁ ῥὴξ ὀῦτος περί που τὰ ὀγδοήχοντα x«i πρὸς ἔτη καὶ ὑπερόριος D. ** ὡς — 


πρεσθείᾳ x«i om. D. 


Theodori Douse et Leonis Allatii note. 


($8) Νεωτερισμοῖς χρᾶσθαι πεφώραται. Acropolita D 
non statim post pugnam excecatum fuisse a 
Bulgaro Theodorum, sed domi postquam illum 
excepisset humanissime, cum Theodorus post 
etiam accepta beneficia res inuovare ieprehensus 
esset. Gregoras, |. 1, rem videtur aliter narrare. 
Et Richardus e sancto Germano in Chronico : Eo- 
dem mense Aprili in Grzcorum imperio fartum 
est praelium inter Gracos, in quo Comnenus cap- 
tus est et utroque lumine orbatus. ALL. 


(59) 0Ο ἀδελφός. Balduinum íratrem Roberti 
facit Acropolita, Matthieus Parisius in Histor. An- 
glic., filium. In eo concordant eum fuisse puerum 
nec ferendo oneri parem. Sic quoque historici La- 
tini. ALL. 

(60) Ξύνέθετο γοῦν ὁ ῥήζ. Richardus ἃ S. Germano 
in Chronico; Anno 1231 rez quondam Hierosoly- 
mitanus apud Reate ad papam vadit, de cujus 
assensu obtinet ut cum filio imperatoris Cpolitani 
de filia sua contrahat, et ipse sit curator impe- 


1051 


GEORGII ACROPOLITJE 


κ. 


audebat: sat enim illi comperta erat Joannis impe- À θαλάττης πεποιηκώς οὐδὲ γὰρ εἶχε λαὸν ἀξιόχρεων, ως 


ratoris rei militaris summa prudentia et in con- 
flictu cum hostibus ingenium supra ceteros soler- 
tissimum. Quare semet ipsum aggressionis illius 
incusabat, 4&9 et quod manus operi injecisset ; et 
male eos asserere contendebat, si ipsi tamen ita 
sentirent neque ipsum propter propria commoda 
proritarent, eum ad loca accessurum fuisse, que 
dominus illorum ac imperator administrare ne- 
sciret: namque apprime callebat, dictoque tirma- 
bat, etiamsi decies tot loca ad regendum Joanni 
imperatori suppetecent, optime eum illa agere mo- 
derari tuerique ab hostibus scire. Sive etenim 
horum causa, sive etiam quod Cpolitanis luxuriari 
deliciis ac bonis animum implere vellet, duos in ea 


annos exegit. Tandem triremibus apparatis et col- B 


lectis, uti poterat, copiis, in orientem progreditur 
et apud Lampsacum portum capit; Joanne impera- 
tore a bello cum Cesare Gabala, quem propter 
motam seditionem debellaverat, gesto continenter 
Tegresso. 


28. Imperator in Stadie partibus tabernaculis 
positis, Andronicum Paleologum magnum dome- 
sticum, de quo supra diximus, copiis ac ducibus 
traditis in insulam Rhodum cum triremibus. que 
salis essent, et aliis navibus dimittit, ut validius 
rebellem invaderet et militie quos noverat artibus 
opprimeret. Hec cum ita perfecta essent, resque 
contra Ceesarem pro sententia imperatoris Joannis 


successisset, nec non relatum illi fuisset regem C 


50 Cpoli egredi eo animo ut Lampsacum appelle- 
ret ibique aduersus Romanos confligeret, cum his 
quos secum habebat imperator admodum |paucos 
(potissima namque exercitus pars prelio ac tem- 
pestatehiberna afflicta domum remeaverat), Lamp- 
sacum petit et apud Sigrenem castra metatur. 


29. Tunc temporis et ipse a parentibus sedecim 
annos natus et ex encyclia, quam vulgus gramma- 
ticam vocat litteratura instructus ad imperatorem 
mittor. Pater etiam e Latinorum manibus se sur- 
ripere decreverat, licet ab illis et sumptuosis 
impensis et officiis et beneficiis, quibus eum prolixe 

55 κατ. ov» τόν Κωνσταντωρύπολιν 0 ῥὴξ καὶ μὲ 
D. 'δτε et καὶ — εὐμεβοδώτατον om. D. 01 di 
αὐτὸν τῷ βασιλεῖ ἀντιφέρεσθαι. Λύο οὖν ἐνιαυτοὺς D. 
— εἰρήχειν om. D. 
x«t. D. 


ἄν γε πεζοπορήσειεν. Ἐπεὶ dt καταλάδοι τὸν Κωνσταν- 
τίνου, οὐκ εὐχερῶς εἶχεν ἐξιέναι xal μάχης χατάρξαι" 
καὶ γὰρ ἐπέγνω τὸν 35 βασιλέα Ἰοάννκ» στοα:ηγεχωτα- 
τὸν τε ὄντα xai ταῖς ἐχθρῶν µάχαις εὐωεθοδώτατον €, 
Ἐμέμφετο γοῦν ἑαυτὸν τῆς ἐγχειρήσεως, καὶ ὅτι πρώτως 
τοῦ ἔργου ἔπεθκλετο, καὶ χακῶς ἔφασκε τοὺς λέγοντας, 
εἴγε xal οὕτως ὑπελάμθανον καὶ οὐκ ἠρέθιζον αὐτὸν 
διὰ τὸ σφίσι συμφέρον, ὡς καταλάθοι ἂν εἲς χώρους ὧν 
οὐκ ἐπίσταται ἄοχειν ὁ ἐπ᾿ αὐτοῖς βασιλεύῶν' καλῶς 
γὰρ ἐγνώχει xat ἔλεγεν ὡς εἰ δέκα τοσοῦτοι χῶοοι τῷ 
βασιλεῖ Ιωάννη πρὸς δεσποτείαν ὑπῆρχον, καλῶς ἡπίσ- 
τατο τούτων κατὰρχειν καὶ βασιλεύειν καὶ διασώζειν ix 
τῶν ἐχθρῶν. Εἴτε γοῦν διὰ ταῦτα εἴτε xci τρυφᾶσαι 
εἰς ἄχοον ἐν τοῖς τῆς Κωνσταντίνου βεθονλο μένος 
χαλοῖς, duo ἐνιαυτοὺς " (61) εντὸς αὐτῆς διάνυσε, 
Μογις γοῦν τοιύοεις οἰχονομήσας xxi στράτευμα σ.α- 
θροίσας, ὅσον εἶχε πρὸς δύναμιν V, χατὰ '9' τῆς iu 
έχώρησε, καὶ περέτὸ τῆς Λαυψὰχου ἑλλιμενίδει νεώριον, 
προσεχῶς τῷ τότε τοῦ βασιλέως Ἰωάννου &x τῦς xarà 
τοῦ Καίσαρος Γαθαλᾶ µαχης ὑποστρέφαντος, ὃν διὰ 
νεωτερισμὸν ἐμαχέσατο. 

x7. 'O μὲν οὖν βασιλεὺς περὶ τὰ τῆς Σταδίας κέρη τὰς 
σχηνώσεις ποιούωενος τῷ Παλαιολόγῳ ᾿Ανδρονίχω, ὃν 
µίγαν δοµέστικον εἶχε, ωερὶ οὗ xai pixpóv mpócóp 
εἰρέχειν $9, τὰ στρατεύματα χαὶ -οὺς στρατὺγους 9 
παραδοὺς, xxi ἐπὶ τὸν νῆσον ᾿Ῥόδον τρεήρεσιν ἱκαναῖς 
καὶ λοιπαῖς ἐξαποστείλας 9! ναυσίν, & πως βοιαρώτεοον 
ἐπιτεθείᾳ τῷ ἀποστάτη x«i καταθλάψειεν 51" of; οἷδε 
λόγοις τῆς στρατεγίας, ἐπειδὴ ταῦτα οὕτω συμθαῖ 
xxi χατὰ σχοπὸν Ἰωὰννη τῷ βασιλεῖ τὰ πεοί τὸν 
Καίσαρα «γένοιτο, ἀχούσας δὲ x«i ὡς ὁ ῥηξ ἐξύει τς 
Κωνσταντίνου καὶ βουλὴν ἔχοι προσοχεϊλαι τό Aaucpsxe 
κἀχεῖ ἐξελθεῖν xoi Ῥωμαίοίς πολεμῆσαι μεθ’ ὧν ἔτνχι 
διάγειν ὁ βασιλεὺς [P. 25] (ὀλίγοι δὲ ἧσαν οὗτοι, cri 
τὸ πολὺ τῆς στρατϊᾶς τῇ μάχη καὶ τῷ ὥρα τοῦ χειμῶνος 
τεταλαιπωρηκὸς ἐπὶ τὰ οἴχοι ἐφέρετο 53), χωρεῖ woo; 
τὴν Λάμψακον, καὶ τοῖς τῆς Σιγρηνῆς µέρεσι τας 
σχηνὰς πήγννσι. 


x0'. Τότε xoi αὐτὸς πρὸς τῶν Ὑονέων ἐκ τῆς Ke» 
σταντίνου ἀπεσταλην τῷ βασιλεῖ εκκαιδεκαέττς e» 
xai νῦν τῆς ἐγχυχλίου (62) ἀπολλαγμένος παιδιύ- 
σεως, tv Ὑγραμματιχὴν κχατονομὰζουσιν οἱ πολλοί. 
Ἐδθούλετο δὲ pot xai ὁ πατὺρ λἀθρα τῆς τῶν Λατι- 
νων ἁἀπολισθῆσαι χειρός" ἰσχυρὼς γὰρ παρ᾽ αὐτῶν 


ἔχων λαὸν ἀξιόμαχον ούκ εὐχερῶς εἴχεν ἐξιέναι, ἐπιγνοὺς τὸν 
€ τῆς ἐγχειρήσεως ἑαυτὸν xat χαχῶς ἔφασκε νοεῖν τοὺς λέγοντας 

5 συναβροίσας — δύναμιν Om. 4 
ὃ καὶ τοὺς Grparryou; Om. D. 5! τριήρεσι καὶ ναυσί arta; D. 
δὲ οἷς — ἐφέριτο] καὶ ἐπεὶ ταῦτα κατὼ σκοπὸν συνέθη τῷ βασιλεῖ D. 


48* τὸν Ὀ: πιρὶ 
51” Bo. τὸν ἀποστάτεν 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii note. 


rii, donec in majori constitutus etate perveniat ad D Regestis. ALL. 


legitimam. Mare apud Venetias intrans vadit col- 
lato exercitu Cpolim. ALL. 

61) Δύο ἐνιαντούς. Hoc duorum annorum inter- 
vallo Joannem regem in Galliis exercitum com- 
parasse etin Italiam se ad pontificem contulisse 

eate, tandem Venetiis copias imposuisse navibus 
et Cpolim applicuisse, scribit Gregorius. Nonus in 


(62) Τῆς εγχυχκλίον. Anna Comnena, lib. v. Hi- 
Stor. Toi; προϊσταμένοις τήν ἐγχύχλὶον παιδεύεσθαι 
παιδεία», et ταῦτα δὲ λέγω ἀχθομένη διὰ τὴν παντι- 
λῆ τῆς ἐγχνυχλίου παιδεύσεως ἀμίλειαν. Encycliam 
eruditionem improprie hic Grammaticam intelli- 
git noster Acropolita, licet alii aliter exponant. 
Cf. Tzetzes Chiliad. 2, v. $22. ALL. 


Tesis 


Iemampuiuio mt eem 
ταῖς σφῶν δεξιώσισι, xai τὸ πολλὲν ἔχειν περί αὖ- 
τὸν ὑπηρισίαν τέκνα τε θεράποντάς τε καὶ θερα- 
παινίδας οὐκ ὀλίγον ἐποίει τούτῳ τὸ ἐμποδών, αλλ’ 
ἄν αὐτῷ κατὰ νοῦν τῷ τότε, καθὼς ἂν dpa δυνάμεως 
σχοίη, εἰ días, παρακινδυνεῦσαι πρὸς τὸν ἐξέλεν- 
συ καὶ ἀποπλῆσαι τὸ σπουδαζόµενον. Διά τοι τοῦτο 
κὰμὲ πρὸς τὸν αρατοὔντα προπίποµφι. Κεχώλυχε 
δὲ τοῦτον νόσος βαρεῖᾶ" ἡμιθνὲς γὰρ σχεδὸν καὶ 
ἡμίξηρος Ὑεγονῶς, περ do που ἔτη τῇ κλίνῃ 
προσπιπατταλευµένος, ἀπέλιπε τοῦ βίου, αὐτὸς δὲ 
ἐναπελείφθην τοῖς ἀνακτόροις προμηθείας βασιλικῆς 
ἀξιούμενος. 

Χ. Ὡς γοῦν ἔφημεν, καταλαθὼν ὁ ρὴξ Ἰωώνης, 
ὁ καὶ βασιλὺς Κωνσταντνουπόλως φημιζόμενος, 
τὴν Λάμφακον περὶ τὸν 
τόπον Ὁλκὸν τὰς vias τούτου καβώρμισω. Ὁ ὃς 
βασθεὺς Ἰωώνης ἐπεὶ μὲ εἶχε μεθ ἑαυτοῦ στρα- 
τὸν ἀξιόμαχον χωλύσαι τούτῷ τὴν ἔξοδον δι’ ἃς εἰρή- 
xtty αἰτίας ^, µεβόδοις στρατηγικαῖς μεθ ὤν εἶχεν 
ὀλίγων τὰς τῶν πολεμίων κινήσεις ἐκώλνεν. ᾿ἘΕξηλ- 
θον γοῦν οἱ Λατῖνοι καὶ à τούτων DE Ἰωάννης, καὶ 
ἐθάδισαν μὲν τόπους τινὰς παραιγιαλίους. Οὐδι γὰρ 
ἁθύναντο µακρότερον τῶν ντῶν αὐτῶν ἀποστῆνάι 
ὁ γὰρ ἀντιστρατηγῶν αὐτοῖς βασιλὺς ἐπηκολούθει 
καὶ ὑπῆρχε διωὸς μετὰ μικρᾶς mavo δυνάμεως 
Ἀναχαιτίσαι τοὺς ἑναντίους O pb οὖν βασιλεὺς 
περὶ τὰς τῶν βουνῶν ὑπωρείας ἐποιεῖτο τὰς πορείας, 
περὶ δὲ τὰς ἠϊόνας οἱ Ἰταλοί. Ὀλίγον οὖν χρόνον 
Φιαθιθάσαντες ἐν τῇ τοῦ βασιλέως παραιγιαλίῳ χώρα 
(«ὕπω γὰρ παρέδραµων τέτταρις μῆνες) καὶ ὀλίγον 
τόπον πατήσαντε: (ἀπὸ γὰρ τῆς Λαμφάκου μέχρι 


κνκλωµικιῶρ σκγελακες 





























id 
καὶ τῶν Κεγχριῶν 3 ἀφίκοντο), μικρὸν ἡ μηδὲν 
λυμήναντες (προὔφθασε γὰρ ὁ βασιλεὺς τὰ χρειώδη 
πάντα τοῖς ὑψηλοτέρις τὖποις διασώσασβαι) ἐπὶ 
τὸ τῶν Πηγῶν ἐχώρησαν ders, ἓν µόνον φρούριον 
Χειρωσάμενοι, à Κεραμιδᾶς ὀνομάξεται, περ mov 
τοὺς βουνοὺς διακείµενον τῆς Κυζίκου. Εἶχον δὲ καὶ 
τὰς ναῦς αὐτῶν ἑτοίμους tig τὸν Κωνσταντίνου πα- 
λινοστῆσαι, Καὶ ᾧχοντο ἂν αἰσχύνης καὶ ζημίας 
πεπληρωμένοι, εἰ μὴ τοῦ cà» Πηγῶν ἄστως περιε- 
Ὑένοντο τῇ κλοπῇ" ἀνὴρ γάρ τις δεινὸς ἀναῤῥιχᾶσθαι 
προς ἀκρωνυχίας [P- 26] ὁδὸν iprüps, v 
ὃς ὠπλισμένους Λα εἰς τὴν ἀκρόπολι νυκτὸς 
ἀνεθίθασεν, oi καὶ τοῖς γύλαξιν αἴγνης ἐπεισπεσόν- 
τες αὐτούς τε ἐφόνενσαν καὶ εἶλον τὸ ἄστυ. Τοῦτο 
πρὸς βραχὺ urs εἲς δειλίαν Ῥωμαίους  ἐνέθαλε: 
πλήρης γὰρ ἦν 5 πόλις ἀνδρῶν καλῶν τε κἀγαβῶν 
» περιρανεστέρων ἓν στρατιώταις 38, AD 
οἰχονομία καὶ 
cw δεινότης τὴν τῶν Ῥωμαίων δειλίαν 
, καὶ εἰς πτοίαν μᾶλλον τοὺς Λατί- 

































ὕτω πως ὀνομαζόμενον B 


C 


καὶ n auuuuuns pruscquepantur, deuDeretur, nec leve 


essetdomesticee supellectilis amplitudo, filii, famuli, 
famuleque impedimentum : in ea nihiloiinus per- 
stabat sententia, si quando facultas esset, etiam. 
vires exserturumetexitum tentaturum et concepta 
votaobiturum, ideoque mead imperatorem preemi- 
serat. Sed morbus gravis conatus intercepit : nam- 
que penesemivivus et media sui parte fere exsicca- 
tus, annosque circiter duos lecto detentus, tandem. 
vitam amisit. Ipse vero in aula imperatorio sumptu 
necessariis providebar. 


80. Rex enim Joannes, ut dictum est, qui item 
Cpolitanus imperator acclamabatur, Lampsacum 
appulsus in locum Holcum dictum naves suas 5] 
subduxit. Joannes autem imperator, cum ad re- 
sistendum ac descensum impediendum ob jam 
dietas causas copias non haberet, militaribus 
artibus cum exiguo milite hostium motus repri- 
mebat. Descenderunt Latini et eorum rex Joannes, 
perque loca quedam maritima iter intendebant, 
cum a navigiis discedere procul non auderent: 
nam eos adversis copiis imperator sequebatur, 
ingenio promptus et acer, qui cum parva etiam 
manubostium itpetus propulsaret. Imperator per 
radices montium, Itali per littora iter habebant. 
Parum itaque in ora maritima imperatori subjecta 
commorati(nequeenim quattuor menses exegerant) 
nec multo calcato solo, cum a Lampsaco Cenchrias 
usque ne minimo quidem damno illlato processis- 
sent (namque imperator eminentioribus locis ne- 
cessaria queque antea conducta in custodiam 
tradiderat), ad Pegarum oppidum deflexere, unico 
tantum castello, cui Ceramide nomen est, circa 
Cyzici colessito, devicto. Naves vero promptas, 
quibus se Cpolim reducerent, habebant, el re- 
meassent utique probris ac damnis pleni, ni furto 
Pegarum oppidum expugnassent. Vir enim quidam 
saxorum prerupta scandere dexter ac solers viam 
invenit, per quam noctu 52. in arcem armatos 
Italos introduxit, qui improvisa irruptione custo- 
dibus contrucidatis oppidum — occuparunt. Hoo 
Romanis non parum timoris incussit: urbs enim 
ea viris probis ac bonis et inter milites celebriori- 
bus abundabat. Verum imperatoris circa hec 
prudentia et plusquam militaris calliditas Roma- 
norum quidem metum excussit, Latinis vero 
majorem formidinem injecit, et quos ipsi impetus 
ex preda facta sumpsere inhibuit. Quare cum pa- 
rum aut nihil, ut dictum est, profecissent, Cpolim. 
reverlerunt. 


νους ἐνίδάλε, xai τῆς τε φυσικῆς poris καὶ τῆς ἀλώσεως τῶν κατασχεθέντων γεγενημένης σφίσιν ὁρμῆς ἀνέστειλε. 





Καὶ ὑπέστριψαν εἰς τὴν Κωνσταντίνου, µικρὀν, 
. Ὁ pi» ὁῦν βασὺκὺς Ἰωώνης. olx ἐκεῖνος 
δειὸς ἐφερεν μεθόδους iv περιστάσισι σῶσαί τε 





51* κωλθσαι --- αἰτίας om. D. 


55 xoi — ἑναντίους om. D. 


«ὄφτμεν d οὐδὲν εἰργασμένοι V1, 


31. Imperator Joannes impendentibus periculis 
et rebus in extremum adductis diserimen succur- 


76 ἄχρις καὶ τῶν Κεγχρίων D. 33 ὠπλ. ἀν- 


θρώπους Λατ. Ὀ. 39 κάκ — στρατιώταις om. D. 5" καὶ εἰς --- εἰργασμένοι om. D. 


1055 GEORGII ACROPOTIT E. Dri" 


rere perspicax et acutus, ut suos tueri ac servare Α τὸ οἰχεῖον, ὑπὲρ οὗ καὶ πλείνος ἐδεῖτο λόγου 9, | 


posset, quod et magis dignum consideratione erat, 
et hostes iufirmare, et per hec duo propria consta- 
biliret, ut ambo perficeret, modum invenit. Ex 
imperatrice Irene filium susceperat, cui ab impe- 
ratore Theodoro Lascari patruo nomen dederat, 
undecim jam annos eo temporis natum. Asanus 
item filiolam habuit Helenam nomine, ab Ungara 
ortam, novennem. Imperator ad Asanum Bulga- 
rorum principem oratores mittit, ut sponsaliorum 
inter 83 pueros et inter se affinitatis mentione 
inducta de mutuo auxilio mutuisque inter se tra- 
dendis operis sermonem consererent. Asanus lega- 
tionem approbat ; pacta conventa conficiuntur et 
jurejurando confirmantur. 


32. Tune mihi mathematum et sublimioris 
discipline amoreexcito, omnibus valerejussis, una 
cum aliis adolescentibus, ita annuente imperatore 
atque Exapterygo Theodoro informante, logice 
scientie aditus foresque aperiuntur. Cum ante 
imperatorem convenissemus, in me oratione con- 
versa imperator dixit : ». Hos Nieea desumptos 
preceptori tradidi : tibi e domu mea accepto, ut 
una cum his instruereris, facultatem feci. Ostende 
itaque te vere e mea domuegressum fuisse, sicque 
mathematis incumbe : militarem enim vitam secuto 
quot ex liberalitate imperatoris stipendia constitui 
poterunt, tot tibi aut non multo plura propter 
familie claritudinem supererunt. At ubi philoso- 
phie insinuatus frugiferis opibus te impleveris, 
magnos honores ac dignitates tibi comparabis. 
Namque interhomines maxime omnium conspicui 
precellunt imperator atque philosophus. « Hac 
ratione aula egressus preceptori me dedidi annos 
septem etdecem natum . Verumtamen Exapterygus 
in mathematis non admodum preestabat, sed mul- 
tum dicendo valuit, utpoterhetoricis studiis eximie 
institutus et ad eloquendum composite usu atque 
ingenio comparatus, ideoque nomenillius celeber- 
rimum 5S4 fuit. Eo demortuo, postquam nobis 
poematum ambages explicasset et orationis confi- 
ciendee artem tradidisset, ad Blemmidem Nicepho- 
rum, quo neminem in philosophicis disciplinis 


ἀναχαιτίσαι τε καὶ τὸ ὑπεναντίον ὡς ἂν dv ἀμφοῖν 
τὰ οἰχεῖα κρατύνοιτο, εὐρίδχει τρόπον ἀποκλορω- 
τιχὸν Toi) δυοῖν. ᾿Εγωνήθη γὰρ αὐτῷ (63) vik & 
τῆς βασιλίδος Ἑϊρήνης, à x«i χλῆσις τοῦ πάππου 
καὶ βασιλέως Θεδώρου τοῦ Λασκάριος ἐπετέθειτοῦ" 
ἐνδέκατον δέ οἱ ἔτος τότε ἠνύετο. Καὶ ὁ ᾿Ασὰν di 
θυγάτριον ἔσχιν, Ἑλένη αὐτῆ τοὔνομα, παρὰ τῆς 
ἐξ Οὔὕγγρων γαμτθείσης αὐτῷ. ἔννατον καὶ ταύτη 
ἔτος 2v. Πρεσθεία» γοῦν στέλλι ὁ βασθεὺς πρὸς 
τὸν Βουλγάρων ἄρχοντα Ασὰν, καὶ µνηστείας τῶν 
παίδων μνημονεύει καί τῆς ἀμφοῖν ἄγχιστείας καὶ 
τοῦ δι ἀλλήλους συνασπισμοῦ τε x«i σνγκροτί- 
σεως 50. Καὶ δέχεται ὁ ᾿Ασὰν àv πρεσθείαν, xai 
πληρούνται αἱ συµφωνίαι. Καὶ ἐπὶ τούτοις καὶ ópxoi 


B mpos6naay 9t, 


AB- Τότε γοῦν xai αὐτὸς ἔρωτι τῶν µαθηµάτων 
ἁλοὺς xai τῆς ἀφηλοτέρας τῶν λόγων παἰδεύσιως, 
τοῖς πᾶσι χαίρειν εἰπὼν, θελύήµατι τοῦ καρατοῦντος 
μετὰ x«l ἑτέρων µειράκων ti; τὰς τῶν λογιῶν 
παιδενµάτων θύρας παοήγγισα, Παιδεντὴς dé i» 
ἡμῖν 6 Ἐξαπτέρυγος Θιόδωρος (64). Ἐπεὶ di ἔμ- 
προσθιν τοῦ βασίλέως σννήλθομεν, πρός µε τινα; 
τὸν λόγον ὁ βασιλὼὺς εἰρήχει, ὡς Τούτους μὲν ἐκ Ne 
καΐας λαθὼν τῷ διδασκαλείῳ παρέδωκα, σὲ δι τοῦ 
ἐμοῦ ἐκθαλὼν οἴχου τοντοισί συναφῦχα διδάσκεσθαι, 
Δεῖξον οὖν ὡς ἀλπθῶς τῆς ἐμῆς οἰχίας έξψεις, καὶ 
οὕτωσί τῶν μαθημάτων ἀντιποιύθητι Στρατιώτες 
pi» γὰρ τὸ ἐπιτήδευμα γεγονὼς ὁπύόσα ἂν ἔσχες τὰ 
τοῦ σιτηρεσίον παρὰ τῆς βασιλικῆς δεξιώσεως, 

C τοσαῦτα ἂν ἴσως ἤ xai ὀλίγον πλείω σοι διὰ τὸ τοῦ 
γένους περιφανῖς ἔσται. Ἔμπλεως δε µφιλοσορίας 
φανεὶς μεγάλων ἀξιωθὴση τῶν τιμῶν τε καὶ τῶν 
γερῶν. μόνοι γὰρ ἁπάντων ἀνθρώπων ὀνομαστότατοι 
βασιλεὺς x«i φιλόσοφος. Οὕτω pit» τῶν ἀνακτόρων 
ὑποχωρήσας ὡς διδασκἀλου φέρων ἐνέθαλον ἐἑαντὸν, 
ἐπτακαιδεκατον ἔτος ἄγων. "H» δὲ οὗτος, ὡς igo, 
ὁ Ἐξαπτέρυγος, ανὴρ οὐ πάνυ ut» ἐπιστήμων ὢ 
τοῖς µκθὴµασιν, [P- 27) ἀγαθὸς δὲ φοάξειν, cis 
ῥητορικῆς κατάχρως ἐἑνδιατρίψας Ἀλόγοις καὶ τὸ 
εξαγγέλειν εὐφυῶς μεμελετηκὼς καὶ πολλοῦ διὰ 
τοῦτο ἠξιωμένος ὀνόματος, Ἐκείνου δὲ τελευτέσαο- 
τος μιτὰ τὴν εἰς ἡμᾶς τῶν ποιημάτων σαρόνιιω 
καί τὴν τῆς τῶν λόγων τέχνης διδασκαλίαν, παρὰ 


prestantiorem novimus, me ipsum contuli,etqui- D τὸν Ἑλεμμίδην Νιχηφὸρον (05), ὃν τότε πάντες oit 


5 ὑπὲρ — λογου om. D. 59 χλῆσιν τοῦ πάππου Θεοδώρου ἐμεβέτετο D. 
ουν πρὸς τοῦτον ὁ βασιλεὺς opto µνηστείας τῶν παίδων D 


60 ὄννατον — συγκροτήσεως στέλλε 


. €! καὶ πλ. — προὔθησαν om. D. 


Theodori Dousa et Leonis Allatii nota. 


(63) Ἐγεννήθη γὰρ αὐτῷ. Eadem prosequitur 
Gregoras p. 29, Cetera conveniunt. Intersunt ta- 
men inter Gregoram et Acropolitam : nam in Grego- 
ra legatiex Bulgaris veniuni, in Acropolita ab impe- 
ratore mittuntur ; in Gregora filia Bulgari Helena 
decennis est, in Acropolita novennis, ALL. 

(64) G«620oc. Legi nescio quid hujus Theodori, 
sed memoria non suggerit quodnam illud fuerit: 
ad res tainen mathematicas spectasse suspicor. 
ALL. 

(65) De Blemmide pluribus alibi egimus. Edita 
sunt illius Philosophica et Logica, et orationes due 


de processione Spiritussancti per mein Latinum 
verscee.Multo plura sunt in bibliothecis. Penes me 
sunt ejusdem oratio, ὁποῖον dei εἶναι τὸν βασιλέα, 
et historia de sancto Paulo et alis Patribus, 
qui in Latro monte solitariam vitam egerunt,ele- 
gauntissime et ad antiquum suecum conscripta. 
In Vaticana legitur ejusdem: Λόγος ὃς ἐπεστάλο τὼ 
βασιλεὶ, βασιλικὸς «ληθεὶς ἀνδριάς ἔστι δὲ καὶ 
μονασταῖς καὶ παντὶ σπουδαίω λνσιτελύς. Princi- 
pium: Νόμος ἀρχῆθεν συµέαίων τοῖς πράγµασι 
τοὺς ὑπηχύους εἰσγέρειν τῷ βασιλεῖ. ALL: 


Gupty τελεωτερον τῶν ἄλλων fy ταῖς χατᾶ φιλοσο- 
φίαν ἰπιστόμαις, ἐφοίτησά τε αὐτὸς καὶ ὅσοι σὺν 
ἐμοὶ ἐτιλοῦντο τὰ λογικά, Καὶ ὁ περὶ ἡμῶν λόγος 
µέχρι τοσούτου vui ἐσαῦθις δὲ ὅπη παρείχοι τῇ 
Ἱστορία παρεμθληθήσεται 65. 

Xy. "Em δι, ὡς προειρήκειν, xal ἀμφοῖν Toiv 
βασιλίοιν αἱ σπονδαὶ τῆς συµέιθάσιως γένοιντο, τῷ 
τε βασιλεῖ φημι Ἰωάνν τῷ Δούκα xai τῷ κρα: 
τῶν Βουλγάρων ᾿Ασὰν ἸἸωάνῃ, προκατέλαθε piv ὁ 
βασιλεὺς 95 τὸν Λάμβακον, καὶ διαπεραιοῦται μετὰ 
τῶν οἰχιίων δυνάμεων εἰς Καλλιούπολιν καὶ πολεμεῖ 
τὸ ἁστυ, Ὠεπόλεις στήσας, καὶ ἐν οὐ πολ)ῷ χρόνῳ 
χειροῦται τοῦτο, τῆς τῶν Ῥενετίκων διασώσας τοῦτο 
το καταλαμβάνει τὴν Καλλιο- 
πολιν καὶ ὁ ᾿Ασὰν σὺν τῇ οἰκείᾳ γαμετῷ τῇ ἐξ Οὔγ- 














Ίρων Μαρίᾳ 85 καὶ τῷ θυγατρὶ 'EMwy «6, xai συνέρ- 
χεται 


is Καλλιούπολω 9 τῷ βασιλεῖ, καὶ τὰ εἲς 
φότεροι διαπράττονται, Οὔτος μὲν οὖν o) 

τὸν Ἑλλήσποντον, ἀλλ ἔμευεν d» τοῖς 
Καλλιουπόλεως µέρεσυν 03’ ὁ δὲ βασιλεὺς Ἰωάν- 
νης τὴν αὐτοῦ σύζυγον τὺν τῇ θυγατρὶ Ελένη λαβὼν 69 
Φιαπεραιοῦται εἰς Λάμφακον, ἴνθα ἦν ἡ βασιλς 
Εἰράνη, καὶ πληροῦσι τὴν τῶν παίδων 70 συνάφειαν, 
τοῦ πατριάρχου Γερμανοῦ τὰ τῆς ἱερολογίας ^! τελέ- 
σαντος. Τότε xui ὁ Τρινόδου ἀρχιερεὺς (06) ὑπὸ τὸν 
τῆς Κωνσταντινουπόλεως τιλῶν αὐτονομίᾳ τετέµηται 
καὶ πατριάρχης ἀναγορεθεσθαι χέκριται βασιλικῷ 
xai συνοδικῷ τῷ θεσπίσµατι Ἰ3, χάριτας τῶν πρού- 
χόντων ἀποτινύντων τῷ Βουλγάρων ἄρχονι ᾿Ασὰν 
τοῦ κήδους ἕνεκα καὶ τῆς φιλίας 15. ᾿Ἐπεὶ γοῦν ὅσα 
ἐς τὰ τοισύτα φέρει πεπλήρωται, $ μὶν βασιλὶς 
Εἰρήνη τὸν vióv μετὰ τῆς νύμφης λαβοῦσα τοῖς (dot, 
συνδιητᾶτο χώροις, ὥσαύτως δὲ καὶ ἡ τοῦ 75 'Ασὰν 
σύζυγος i» τοῖς οἰκείοις τόποις ὑπέστρεψεν, ὁ δὲ 
βασιλεὺς Ἰωώνας καὶ ὁ ᾿Ασὰν τὰς οἰκείας δυνάμεις 
προσείληφοτες καὶ ἂμφω τὴν δυτικὴ» (67) κατέδρα- 
μον χώραν, ὁπόση ἓν τοῖς Λατίνοις δου)εύονσα, Καὶ 
Ἀείαν μὶν πολλὺν ἐποιάσαντο 75 καὶ Σκυθῶν ἐρημίαν 
(ró τᾶς παροιµίας 75 εἰπεῖν) civ ἅπασαν ἀπειργά- 
σαντο, σφίσι d αὐτοῖς κατὰ τοὺς ὄρκους T τὰ dorm 
καὶ τὸν χώραν διεµερίσαντο, Καὶ Καλλιούπολις piv, 
ἐπεὶ καὶ πρὸ τῆς συνελεύσεως τοῦ ᾿Ασὰν παρὰ τοῦ 
βασιλέως 13 ἑάλω, ὑπὸ τὸν βασιλέα ἐγένετο, ὁμοίως 
καὶ Mddura καὶ πᾶσα ἡ ὀνομαζομένη Χεῤῥόνησος, 




















eU αρεμθληβήσεται om. D. €" di—idg 
τῶν οἰκείων ὁ [2058 εἰς D. δὲ ἀνασώσας χειρός 
9 εἰς Κολλιούπολιν Om. D. — '* οὗτος--μέρέσιν om. 
λαβὼν D. — * πληροῦται τὰ τοῦ κήδους τῶν παίδων D. 





- edu ψηφίσµατι D. — 7 
ἠσαντο om. D. 


λέως om. D. 


χάριτας — φιλίας om. D. 
τὰ τὸ τῆς παροιμίας] ὡς ἴπος D. 


Α cunque una mecum Ι0βΙΟΙ9 speculationibus atten- 

. debant. Et de me ipso hec in presenti satis dicta 
sint:in posterum vero reliqua, ubi sese tulerit 
occasio, historie inserentur. 


33. Cum itaque, ut predixeram, ambo Joannes 
Ducas imperator et Asanus Joannes Bulgarorum 
rex in unum fcedere icto convenissent, imperator 
Lampsacum prreoccupat, et copiis Calliupolim 
trajicit, adactisque machinis castellum invadit, et 
non multo post e Venetorum manibus recuperat. 
Post heec Asanus cum uxore Maria Ungara et filia 
Helena Calliupolim venit, ubi cum imperatore 
sermonem conserit : ibidemque amicitiam uterque 
confirmant. Hic Hellespontum non trajecit, sed in 

B Calliupolis partibus remansit. Joannes imperator 
cum uxore et filia Helena Lampsacum, ubi erat 
lrene imperatrix, remeat. Et puerorum nuptias 
apparant, cum Germanus patriarcha 5 inter rem 
divinam nuptiarum ceremonias absolvisset. Tunc 
et Trinobi preesul Cpolitano obnoxius imperatorio 
8ο synodico decreto, ut Asano Bulgarorum prin- 
cipi affinitatis et amicitie causa gratificarentur, 
suo jure vivere et patriarche nomine condecorari. 
obtinuit. His ergo ac similibus expletis imperatrix 
Irene cum filio ac sponsa in orientalibus locis 
versabatur, Asani uxor in sedes suas reversa est. 
Joannes deinceps imperator et Asanus conductis 
copiis uterque occiduam plagam, quee Latinis ser- 
viebat, excurrerunt, ingentique inde preeda depor- 
tata Scythicam solitudinem, ut proverbio utar, 
universam effecerunt, urbibus ac regione, ut- 
jurejurando convenerant, sibi divisis. Calliupolis 
cum ante adventum Asani expugnata fuissel, sub 
imperatoris potestate venit. Simili ratione et 
Madyta, et omnis cui Chersoneso nomen est. 
Habebat preeterea imperator et Cissi castrum, et ad 
fluvium qui Maritza a multis vocatur fines extendit. 
Potitus est ad hiec et monte Gano, in quo oppidu- 
lum ezstruxit, cujus in custodiam misit Nicolaum 
Cotertzem, virum plurimis proeliis exercitum, in 
quibus adeo prewstiterat ut 5G apud omnes illud 
vulgatum fuerit neminem neque ante eum neque 

post eum fuisse qui tot ac tanta facinora vel atten- 

3’ αἱ σποδαὶ ἐγίνοντο, διαπεραιοῦται ἐκ Λαμψάκον μετὰ 

τῇ ἐξ Οὕγγρων Μαρία Om. D. — 'Ó "Eg om. D. 

D. οὐ ὁ οὖν 'λσὰν τὴν αὐτοῦ Ἰαμιτὴν καὶ τὸ Üvydrptoy 

τελεστίας D. mto βασιλικῷ καί συν- 
τε Φιητᾶτο χωρίοις, à δὲ τοῦ D. — 75 καὶ λείαν --- ἐποι- 

7! κατὰ τοὺς ὄρχους Om. D. — "* παρὰ τοῦ βασι- 








πι 








Theodori Dousae et Leonis Allatii nota. 


(66) 'O Τρινόθου ἀρχιερεύς. Acropolita ὑπὸ τὸν 
Κωνσταντινουπόλεως τελῶν, Gregoras τῷ τέως ὑπὸ 
τὸν ἀρχιεπίσκοπον τῆς πρώτης τελῶν Ἰονστωιανῆς. 
Et con«entit Ephreemius in Chronico : 

τῷ τηνικαῦτα ποιμεὰρχης Τρινόδον, 

Τῷ Βουλγαρίας ὑποκείμενος θρόνῳ, 

Οὖκ oi? ὅπως κίκριτο συνόδου κρίσει 

Θισπίσματί τε τοῦ κρατοῦντος Αὐσόνων 

Τιμὲν πατριάρχον γε xai κλῆσων ἔχευν, 


Κήδους τωνόντων τῶν κρατούντων οἱ χάριν. Acropolita 
memorie lapsu vel parum rebus ecclesiaslicis 
intentus hec de Ternobi episcopo scripsit. De 
Ternobi autonomia nos etiam alibi, Ternobum 
porro omnium Hemi urbium munitissimam et 
prestantissimam dicit Choniata, in montis verlice 
itam, fimis cirerumdatam mcenibus, ALL. 
(07)Tà» durixàv. Gregoras, p. 30. ALL. 


GEORGII ACROPOLIT. 1000 
1059 


tarit felicius vel prosperius gesserit, ut inde Latinis A Εἶχε δὲ ó βασιλεὺς xai τὸ τοῦ Κισσοῦ φρούριον, xat 
qui in Tzurulo erant negotia facesseret. Asanus Ἁµέχοι ποταμοῦ ὃν Μαρίζδαν ὁ πολὺς partovoudtu 
dictorum locorum partes superiores ad Aquilonem — ao; τὰ *? σύνουα ἴἔθιτο. ᾿Εχράτεσε d& καὶ το) ὅοδους 
tenuit. Etad ipsos usque Cpolis murosJoanne rege Ἅτοῦ Γάνου, x«i tv αὐτῷ ἐδείματο χαὶ πολίχνιον, ἔνδα 


in illis adsidente οἱ intuente uterque perveniens 
ingentem timorem Latinis injecere, resque eorum 
in extremum discrimen deduxere. Porro cum 
autumnus preteriisset ac hiems instaret, Joannes 


καὶ τὸν Κοτέρτντ» ἈΝιχόλαον φνλάττειν [P. 98) ἐξί- 
πεωγε χαὶ πράγματα παρέχει Λατίνοις τοῖς iv τὸ 
Τζονρονλῷ, ἀνδρα πολλοῖς κατεξετασμένον πολέμοις, 
xai ἐς τοσοῦτον εὐδοχιμήσαντα ὡς πάντας τοιαύτχν 


imperator atque Asanus postquam inter se de δόξαν περὶ τούτου civ, μήτι πρὸ αὐτοῦ µέτε pi» 
gerendis deliberassent, Asanus quilem domum pez αὐτὸν ἄλλον φανῦναι τοιούτοις ἔργοις ἔγκεχειρη- 
reverlitur, imperator in Orientem transfertur. χότα $ τοσαῦτα κχατωρθωκότα 909. 'O δὲ 'Agà» τὰ 
ὑπεράνω τῶν εἰρημίῶων Χώρων καὶ πρὸς Βορθᾶν νεύοντα ὑφ' ἐάντο ἴσχεω. Μέχρι piv οὖν καὶ αὐτῶν 
τῶν τειχῶν τῆς Κωνσταντίνου καὶ ἀμγύτεροι κατηντήκεσα», 700 ᾖῥηγὸς Ἰωάννου ἐπ αὐτῶν καθεοζοµένου 
καὶ καθορῶντος, καὶ πτοίαν πολλὴν τοῖς Λατίνοις ἑωέθαλον, xai ἐν στενῷ xouidà τὰ xar αὐτοὺς ἴθιντο. 
Ἐπεὶ δὲ ὁ τού µετοπώρου πἀρεὀρνη ααιρὸς καὶ *' o iuo» iy, ἀλλύλοις συνταξάµενοι ὃ τε βασι- 
λεὺς Ἰωάννης καὶ ὁ ᾿Ασὰν ὁ μὲν εἰς τῶν οἰχκείαν χώραν τῶν Βουλγάρων χωρεῖ, ὁ δὲ Βασιλεὺς ἐς Tiv iw 


διαπερᾷ 5. 


84. Cujus filius Theodorus cum adhuc immatura B 


esset etate, utpote qui annum undecimum, ut dixi- 
mus, non excederet cum reginam Helenam duceret, 
integer ab imperatrice Irene una cum puella conser- 
vabatur : colebantur enim ab ea pueri atque infor- 
mabantur, tanquam que& ingenium ac naturam 
optimam nacta in omne bonum animum inclinaret. 
Igitur Latinorum res nimium in angustum deducta, 
duorum etiam imperatorum affinitate in extremum 
fastus ille depressus est. Rex interium Joannes cum 
non diu vixisset, 57 ex hominibus sublatus genero 
suo Balduino Cpolitanum imperium hereditarium 
reliquit. Asanus pactorum que cum Joanne impe- 
ratore sanxerat pertessus, quanam raticne filiam ἃ 
marito Theodoro imperatore avelleretet alii collo- 


caret querebat : Romanorum namque in meliora (C 


progressum formidabat, gentis ipse Romanis 
obnoxie occupator. Meditatur itaque causam, 
justam illam quidem atque conspicuam, ut videba- 
tur, licet expertos rerumque gnaros consilium 
hominis non preeteriret. Mittit ad imperatorem 
atque imperatricem legatos, qui referrent se cum 
uxore, dum Adrianopolim venisset, filiolam intueri 
velle et paterna necessitudine amplecti exosculari- 
que, aliaque, uti par esse videtur, erplere, 
rursumeue se eam ad socrum et consortem thalami 
remissurum. Joannes imperator et imperatrix 
Irene, etsi fabulam ad amussim callerent et plane 
technas ac machinas cognocerent, mittunt ninilo- 
minus ad Asanum filiam hoc enuntiato, « si ille 


filiam retinuisset et a legitimo conjuge separasset, p 


esse Deum, qui omnia conspicit, poenamque 


79 µέχρι τοῦ ποταμοῦ Μαρίτζας τὰ D. 
λὺν χρόνον ὑπὸ τῶν Ῥωμαϊκὼν ἑάλω δυνάµενων D. 
τὰ oixot, 0 δὲ βασιλεὺς εἰς £o διεπέρασεν D. 
Κωνσταντίνου ὡς D. 
ἀποσπάση. Τῶν D. 96 ἐς τὰ βελτίω om. D. 
50 στέλλει πρὸς τὴ» Ώ. *9 ᾿Αδριανουπόλει D, 
ἐπιγνόντες Ὁ. ?? καὶ — ἀποστερήσειεν om. D. 


θωχότα] τοῦτο δὲ τὸ τῆς Ἰξουρουλὼ οὐ 
ὁ — καὶ om. DB. 
83 'Ersi — φρόνημα om. D. 
$5 ταῖς συνθήχαις τοῦ βασιλέως φανεὶς τρόπον ἐἑνήτει δι οὗ τὸ θυγατριον τοῦ σνζύγον 
5Ί ἔθνους — Ῥωμαίοις om. D. 
*! χαὶ τὰ — σύδυγον om. D. 


80 
mud" 


λδ’. ᾿Επεὶ δε ὁ υἱὸς αὐτοῦ Θεόδωρος ἀφῦλιξ ἑτνγ- 
χανιν Gv, ἐνδέκατον γὰρ διήννεν ἴτος, ὥσπερ ἔρτ- 
pt» (68), ἠνίκα τῇ βασιλίδι Ἑλένῃ ἐς συνουσία 
ἔμενον ἀτελῦ. ᾿Ανύγοντο δὲ παρὰ τῆῦς βασιλίδος Ei- 
ρήνης καὶ ἐπαιδεύοντο, οἷα ἐκείνη φύσεως ἀγαθὲς 
»"υχοῦὺσα καὶ πρὸς ἅπαν καλὸν ἐπινεύονσα. Τὰ ui 
οὖν τῶν Λατίνων πράγματα συνεστάλη τε τότε πολὺ, 
x«i τῷ κήδει τῶν δύο αὐτοκρατόρων sig ταπεινὸν 
ἄγαν κατεπεπτώχει τὸ φρόνημα *5.'0 di ῥὴξ Ἰωάν- 
νης μιχρὸν ἔἐπιθιώσας ἐξ ἀνθρώπων ἐγένετο, Tiv 
τῆς Κωνσταντιουπόλεως ἐξουσίαν τῷ αὐτοῦ Ίαμ- 
θρῷ τῷ Βαλδουΐνῳ ὡς χκλῆρον καταλιπών. Ὁ dé γε 
Ασὰν µιτάµελος ἐπὶ ταῖς τοῦ βασιλέως Ἰωάννου 
σννθήῆχαις, ὡς ἐφάνη, γενόμενος τρόπον ἐδύτει ὅπως 
ἂν τὴν θυγατέρα ἀποσπάσῃ τοῦ συξύγον βασιλέως 
τοῦ Θεοδώρου xai ἑτέρῳ ταύτην κηδεύση - τῶν γὰρ 
Ῥωμαίων ἐδεδίει πάνυ rà» ἐς τὰ βελτίω 86 προκυ- 
Tiv, ἔθνους ἄρχων ὑποτεταγμίνου πάλαι Ῥωμαίοις *- 
Σχύπτεται γοῦν αἰτίαν, ὡς ἐδοχει piv, εὔλογον, x 
οὐκ ἐλάνθανε τοὺς ἐπισταμένους τὰ πράγματα !', 
καὶ ἀποστέλλει πρέσθεις πρὸς τὸν βασιλέα καὶ τὴν 
βασιλίδα, ὡς ἐπεὶ πλησιάσειε τῇ ᾽Αδριανοῦ 39 βού- 
λεται αὐτὸς τε καὶ 3 σύδυγος τὸ θυγάτριον ἰδεῖν καὶ 
πα-ρικῶς πιριπτύξασθαι καὶ τὰ εἰχότα πληρῶσει 
καὶ αὖθις ἀποπέμψαι πρὸς τὸν πινθιρὸν καὶ σύνν- 
gov ?!, 'O uiv οὖν βασιλεὺς Ἰωάνης xai $ βασιλὶς 
Εἰρήνη, καίΐτοι γε ἀκριθῶς εἰδότε τὸ ὁόρᾶμα καὶ 
καθαρῶς ᾖἔἐπιγνόντες δὲ τὸν σκευωρίαν, ὅμως πίµ. 
πουσι πρὸς τὸν ᾿Ασὰν τὴν θυγατέρα, ταῦ-᾽ εἰοηχὸ- 
τες ὡς εἰ τὴν θυγατέρα χατάσχοι xai τοῦ νομίμως 
συξευχθίντος ἀποστερήσειεν 9*, ἴστι θιὸς ὁ τὰ πάντα 
ἐφορῶν x«i τιµωρίαν ἐπάγων [p. 92.) τοῖς τοὺς ὃρ- 
ετὰἁ πο- 


53 συνταξάµιενοι ὁ piv ᾿Ασὰν tü 
δὲ τῷ γαμθρῷ Βαλδουΐνω τῶν 


55 ὡς -- πράγµατα om. D. 
*! oi οὖν βασιλεῖς χαϊὶτοι 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii note. 


(68) "Epnp ev. Cap. 31. Aur. 


1064 


xovg παραθαίνουσι xal τὰς συνθύκας, Gc ἐπὶ Θιῷ 
µάρτυρι συνεστήσαντο, διαλύουσιν. Ὁ pi» οὖν Βούλ- 
Ύαρος ** τὴν θυγατέρα λαθὼν ὤχετο, τοὺς ἐπομένους 
αὐτῷ πάντας ὀπισθορμήτους ποιήσας, xai τὸν Αἴμον 
διαθὰς ἐχώρει ἐπὶ τὸν Τρίνοδον, κ)αιούσης μὶν τῆς 
αὐτοῦ θυγατρὸς καὶ ὀλουρομένης, καὶ πινθιρᾶς 
xai βασιλίδος Εἰρήνης και τοῦ συζύγου λίαν ἔποδυ- 
ῥομένης τὸν χωρισμὸν 95, ὅτε φασὶ τὸν 'Ασὰν προσλα- 
Θόμενον αὐτὴν τῆς αὐτοῦ ἰφεστρίδος ἔμπροσθιν 
ἐπικάθίσαι καὶ 38 τύψαι κατὰ χόῤῥης τοῖς δακτύλοις 
καὶ ἐπαπειλῆσαι des, εἰ μὴ σιγῷ φέρει ὅσα οἱ 
διὰ βουλῆς ἐστιν ἐπ᾽ αὐτῆ διαπράξασθαι V1, 

λε, Κατ buivo καιροῦ xai τὸ τῶν Σκυθῶν (09) 
Ἠένος, τῶν Ἱαρτάρων (70) καταδραµόντων αὐτῶν, 
ὁπόσοι τὸ ξέρος ἐκείνων ἐξέφυγον, ἀσκοῖς τὸν Ίστρον 
διαπεράσατες τέχνοις 9 ἅμα καὶ γυναιξὶ, καὶ ἀκόν- 
των Βουλγάρων (πολλαὶ γὰρ ὑπῆρχον χιλιοστύες) 
τοὺς τῆς Μακεδονίας χώρους κατέλαδον, οἱ μὲν περὶ 
τὸν ἝἜδρον xai τὰ ἐκεῖσε πεδία τὰς νομὰς ποιούµε- 











à κατωτέρω μέρα xoi τὸν ποταμὸν 
Ἶουσα Ἰλῶττα, καθάπιρ ἔφημιν, Μα- 
ῥίτζαν κατονοµάξει. Καὶ γὰρ ἔστιν ὡς ἀληθῶς Ἕδρος 

à τῆς Αἴμου (d) τὰς ἐκδρομὰς ποιούµενος, 
Ἀϊγαῖον ἐκρέων πέλαγος. ὅτι δὲ 











ἐπὶ 
συμθ-λλουσι τούτῳ καὶ ἕτεοι ποταμοὶ καὶ pui 


ποιοῦσιν, ἐναλλάττει τοῖς παροικοῦσι καὶ τοὔνομα 99, 
Ἐλδίζον οὖν τὰ i» Μακεδονίᾳ πάντα, καὶ ὡς i» ὀλίγῳ 
ἔρομα πάντα 











τῶν οἰκητόρων ἐποίησαν, καὶ Σχυθὼν 
ἐρημίαν (τὸ -ὃς παροιµίας ἐρεῖν) ἀπειργάσαντο !, 
καὶ πολιχνίων δὲ ὁπόσα ὑπῆρχον εὐχείρωτα πολέμῳ 
περιεγένοντο. Καὶ ἐφονεύοντο μὲν πολλοὶ, ἐσκυ- 
λεύοντο δὲ πάντες καὶ ἠχμαλωτίζοντο καὶ ἁπημπο- 
λοῦντο ἐν τοῖς µείζοσιν arto, olov τῇ 3 ᾿Αδρια- 








ANNALES. 


1062 


A jurisjurandi et federum sub teste Deo initorum 
violatoribus infligit. » Sed Bulgarus recepta filia 
abiit,omnibuseam sequentibusrecessim 5$ cedere 
coactis, ac Hemum  pretergressus Trinobum 
contendebat. Cum illacrymaretur filia ejularetque» 
seque a socro, imperatrice Irene, atque conjuge 
separatam esse anxie ac nimium indoleret, fama 
est Asanum eam ante suiequi sagulum collocasse, 
digitisque in faciem percussisse, minatum acriter, 
ni silentio raptum ferret, se in eam omnia quee illi 
probro essent exsecuturum. 


33. Per idem tempus Scytharum gens ab excur- 
sionibus, latrociniis ac Tartarorum cedibus reliqua, 
cum filiis et uxoribus, Bulgaris licet reclamantibus, 

p cum innumera esset multitudo, utribus Istro 
superato, Macedonis loca occuparunt: alii circa 
Hebrum et equatas agri planities victus sibi suppe- 
ditant, alii in loca inferiora, et. fluvium quem 
communis lingua, ut diximus, Maritzam vocare 
solet, deferuntur, Hebrus namque re et nomine 
usque Heemum excurrit, indeque in ZEgieum pela- 
gus influit. Quod vero in eum alii fluvii ingrediun- 
tur et auctiorem reddunt, nomina accolarum, uti 
sese oflerunt, induit. Diripuere itaque omnia qua 
in Macedonia erant, adeo ut minimo tempore 
universa cultoribus spoliata desolaretur, et Scytha- 
rum 59 solitudo, ut proverbio dicitur, effiveretur. 
Oppidulis item captu facilibus bello non sine 
multorum strage politi sunt : rapinis ac popula- 
lionibus omnia vastata ; viri in servitutem abacti 
in majoribus urbibus, Adrianopoli, Didymotoecho, 
Bizya, Calliupoli, et si que alia erat murorum 


9^ igrat Θεὸς τιµωρός, Καὶ ὁ Βούλγαρος D. 35 καὶ πενθερᾶς — χωρισμὸν Om. D." τῆς --- καὶ om. D. 3] 


xai τὸν 






εἰ — διαπράξασθαι οἵη. Ὦ. 95 διαπερώσι 
— τοὔνομα] περι cà» Μαρίζαν D. ! καὶ 


Αμον ὑπιμπηδήσαντες τέχνοις D. 99 περὶ τὸν ἝἜδρον 


— ἀπειργάσαντο om. D. * τοῖς — τῇ om. D. 


Theodori Douse et Leonis Allatii note. 


(69) Σκυθῶν. Cum Joannes Ducas rerum potire 
tur, maxima Scytharum multitudo ab Hyperbo- 
reis effusa ad Caspium mare descendit, et eorum. 
duce Sitziscane defuncto filii ejus Chalaus et Tele- 
puges exercitus dividunt.Chalaus Caspium οἱ la- 
Xertem fluvium ad Septemtrionem relinquens per 
inferiorem Asiam descendit : "Telepuges limitibus 
imperii sui constitutis meridiem versus Caucasi 
cacuminibus et deinceps mari Caspio, per Massa- 
getarum ctSauromatarum regionem proficiscitur, 
subigitque gentes omnes que Meeotidem paludem. 
et Tanaim accolebant. Deinde Tanai superato ad- 
versus Europeas gentes multas ac varias eL ex iis- 
dero Scythis ortas impetum facit, quie impressio- 
ne illa perterrite mutandas sibi sedes censue- 
runt: neque enim illissatis fiducice ad resistendum. 
erat, sed omnes et gentes et urbes trepidabant 
et velut spice in area terebantur. Unde ethi Scy- 
thico bello desperato pellibus palea plenis pro ra- 
libus usi cum uxoribus et liberis Istrum transie- 
runt, nec brevi tempore in Thracia oberrarunt, 





idoneam sibi coloniam querentes, decem millibus 
haud pauciores. Ex Gregora. ALL. 

(70) De Tartarorum colluvie et barbarie vi 
varia scripserunt, Haithonus Armenius, in Ori: 
tali Historia ; Marcus aulus Venetus, in /tinerario; 
AlexanderGagninus, in Sarmatia Europea, etcom- 
plures alii. Omnium luculentissime Vincentius Bel- 
vacensis, in Spec. Histor. lib. xxxi et xxxi: ex 
Simone de Sancto Quintino et Joanne dePlanocarpi; 
qusedam etiam ex Historia Tartarorum. Hos Vin- 
centii auctores secutum video Ant. Bonfinium Rer. 
Ungar. decad. v, lib. vin, ubi statim in initio de 
mirandis Tartarorum moribus nonnulla premittit, 
Ungarorum gesta cum ipsis bella postcommemo- 
raturus. Illic vide, si fortasse ulla tibi libido est 
cognoscendi bipedes nequissimos, homines, ut ita 
dicam, non homines, aut potius magna parte bel- 
luas,si vera sunt qui de iis vulgo traduntur ab 
illis qui aut ipsi gentem viderunt, aut a flde dignis 
ea quie referunt accepere. DousA. 





(a) Legendum est τῆς Atvov. Hebrus enim non ad Hemum fluit, sad ab eo descendit, labiturque usque 
ad £num urbem mari /£geo appositam, et juxta eam in mare exit. Cf. Frid. Tafelin Dissertatione 
de Thessalonica ejusque agro, Berolini, 4839, p.301. Epir. 


1003 


tudine circumsepta, divenditi sunt. 


30. Cum hec ita succederent, Latini quoque per- 
petuo in nos odio ac furore inflammati, et propter 
quam in eos Joannes imperator et Asanus irruptio- 
nem fecerant, et urbium ac oppidorum privationem 
magis ac magis infensi, nostra aggrediendi nosque 
opprimendioccasionem qu&rebant.etad vires amis- 
sas instaurandas satis illud peropportunum visum 
est. Primum sibi Asanum conciliant, cum quo pa- 
cem componunt ; deinceps Scevthas barbaros, erro- 
nes, peregrinoset advenas munusceulis exiguis, sed 
uberioribus promissionibusillectos sibi adsciscunt, 


GEORGII ACROPOLIT/E 


tutiorum strue cireumdata aut habitantium multi- A νουπόλει, τῷ Atduguoroiyo 3 


1004 


τῷ Βινύτ, τῷ Ka 
τείχεσιν ἐρυμνοτέροις 
ὠχνοωμινον καὶ τῷ πλήθει τῶν οἰκούντων σσφα- 
λισμένον *. 


λιουπόλει xat εἴ τι ἄλλο ἦν 


A3'. Ἐπεὶ /οὔν οὕτω ταῦτα συνέθη, τὸ τῶν Λατί- 
ww) Ὑένος ἀεὶ καθ ἡμῶν µανίαν τρέφοντες, καὶ χεῖ- 
po» δὲ διατεθένις διὰ τὴν πρὸ μικροῦ γενομένχν 
σφίσι παρά τε τοῦ βασιλέως Ἰωάννου καὶ τοῦ ᾿Ασὰν 
ἔφοδον καὶ τῶν χωρῶν καὶ τῶν πολιχνίων αὐτῶν στ 
pnt», Χαιρὸν εξήτουν ἐπιχειρήσασθαι καθ) ἡμῶν, 
εὐρόντες τῷ τότε δυνάµενον, ὡς dovro, riv ἔτταν 
τούτοις ἀναχαλέσασθαι. Καὶ πρῶτα μὲν τὸν ᾿Ασὼ 
ὑποποιοῦνται, xal τούτῳ τὰ πρὸς εἰρήνην 5 σπέ»δον- 
ται * ἔπειτα δὲ σὺν αὐτῷ καὶ τοὺς Σκύθας, βαρθάρονς 
ἄνδρας ἁλήτας τε x«i ἐπήλυδας, μιχροῖς τισι τοῖς 


agendorumque sibi socios allegant. Hinc πιᾶρηΐ5θχ ῃ χαρίσμασι, µαχροτέραις δέ γι ταῖς ὑποσχίαισυ * 


Scythis et Bulgaris auxiliaribus copiis recollectis 
Italiuna omnes simul adversus Joannem imperato- 
rem aciem instruunt. Et cum prope Tzurulense 
GO castrumesset,viresadidoppugnandum conver- 
tunt, eodem Asano presente cum tot millenis Scy- 
tharum et Bulgarorum et Italicis machinis. Tzuruli 
custodia Nicephoro Tarchaniote, qui e mensa tunc 
erat imperatoris, postnodum magnus domesticus 
creatus est, magni domestici Paliologi gener, cum 
primum illius filiam Mariam sibi nuptiis adjunxis- 
set, ab imperatore Joanne demandata fuerat. Erat 
Tarchaniota miles prestans et optimus dux, et 
divini pressidii sepissime particeps, ut exitufineque 
rerum patenter innotuit : namque eum plerique 
aspirante magis fortuna res absolvere quam robore 
et militari peritia hostes superare existimabant. 
Postquam castrum a milite circumseptumest, arie- 
tes tormentaque ltalis adfuere multa et valida, 
quibus non hoc solum sed altiores etiam muros et 
ingentiores urbes quassatas diruissent, Tunc cogi- 
tationes magnasetin bellicis disponendisindustriam 
una cum sociis, qui e mensa erat, dilucide satis 
demonstravit. Verum totum id divine opi tribuen- 
dum est. Nam Tarchaniota in externas machinas 
alias ipse machinabatur, et tantee copiarum multi- 
tudinirobur ac animum quee in immensa militum 
multitudinereperiri possent, opposuit. Haec anxium 
ac sollicitum habebant Joannemimperatorem, non 
tantum de castro pertimescentem, sed. tanquam 
summo ingenio et prudentia bellica preditum 61 
suspicantem, si castrum ab hostibus caperetur, 
quaecunque ipse in occidente possideret, pessum 


εις ἑαυτοὺς ἔλχουσι χαὶ συµπρἄᾶχτορας τῶν ἴἔογων 
ποιοῦσι. Καὶ dà συµμµαχίαν τοσαύτεν Ex τε Σχυθῶν 
καὶ Βουλγάρων Ἰ συνχθροιχότες οἱ Ἰταλοὶ ὁμόσε χατὰ 
τοῦ βασιλέως Ἰωάννου χωροῦσι». [P. 30] Ἐπε di 
σγίσω ix τοῦ σχιδὸν τὸ tüq Τζουρουλοῦ ὃ ἆστυ 
ἐτύγχανε, κατ ἐχείνου Ti» μάχην ἱστῶσι, παρόντος 
αὐτοπροσώπως Ὁ καὶ τοῦ "Agkv μιτὰ τοσούτων χι. 
λιοστύων, τῶν Σχυθιχῶν x«i τῶν Βουλγαοικῶν στρα- 
τευµάτω», καὶ τῶν Ἰταλιῶν μηχανημάτων. "Hy dt 
τῆς Τςουρουλοῦ !9 τὴν φρουρὰν παρὰ τοῦ βασιλίως 
Ἰωάννου προσδεδεγµένος ὁ Ταρχανιιώτης Νικηφόρος, 
ὃς !! ἐπὶ τῆς τραπέζης (71) τοῦ βασιλέως ὑπξρχι 
τότε, µέγας δὲ δοµέστιχος τετίµηται ὕστερον !5 
γαμόρὸς δὲ 5» τοῦ μεγάλου δοµεστίχου τοῦ Παλαιν- 
λόγου ἐπὶ τῇ πρώτη αὐτοῦ θυγατρὶ Μαρία. "Hv dt ὁ 
Ταρχανειώτης καὶ στρατιώτης κχαλὸς x«i ἀγαθὲς 
στρατηγὸς 35, x«i πολλῆς ἐπαπολαύων τῆς παρὰ 
Θεοῦ ἀντιληψεως, χαθὼς καὶ µέχρι τέλους ἐπέγνν- 
σται µάλιστα " καὶ γὰρ ἐδόχει τοῖς πολλοῖς εὐτυχία 
κατορθούμιενος τὰ πολλὰ ἢ εὐανδρίᾳ καὶ στρατηγίᾳ 
τῶν ἑναντίων περιγινόμενος 1*. "Ems δὲ τῷ ἅστεα 
παρεχαθίσαντο, μηχανήµατά τε καὶ ἐλεπόλεις τοῖς 
Ἴταλοις ἐγεγόνεισαν πολλαί τε xxi ἰσχυραὶ, ὡς ui 
µόνον τηλικοῦδε ἄστεως περιγινέσθαι ἰσχύουσαι, ἀλλὰ 
καὶ ὑψηλοτέρων τειχῶν καὶ εὐμεγεθεστέρων πόλεων, 
τότε τὸ γευναῖον φρόνημα καὶ τὴν στρατογικὲν μιθ- 
οδείαν μιτὰ τῶν σὺν αὐτῷ ὁ ἐπὶ τῦς τραπέζος λαµ- 
πρῶς ἐνεδείξατο. "Hv δὲ τὸ ὅλον τῆς τοῦ Θεοῦ ἁντι- 
λήψεως (12) * ἀντεμηχανᾶτο γὰρ ἔνδον ὁ Ταρχανειώ- 
της τοῖς ἔξωθεν µηχανήµασιν, καὶ τῇ τοσαύτηῃ πλεθὺὶ 
D τῆς στρατιᾶς ἀντεπιξῆγε τὸ ἀνδρικὸν ἐν πολλοστοῖς 
ἆγαν τοῖς στρατιώταις 5. Ἐν ἀμηχανία δὲ ὧν o βα- 


? τῷ Διδυμοτοίχῳ om. D. ϱ καὶ εἰ — σφαλισμέμον] καὶ τοῖς µείξοσιν ἄστεσιν D. ὃ τὰ πρὸς εἰρένην 
om. D. * µιείζοσι d ὑποσχίσεσιν D. * Τξουρουλὼ D. * αὐτοπροσώπως om. 


D. '!? ἐφρούρει δε «àv Τζουρουλὼ ὁ D. '!! ὃς) ὁ 


7 ἐκ — Bow) παρων om. D. 
, Omissis τοῦ βασιλέως ὑπῆρχε. !* 


ας --- ὗστε 


pov) καὶ ὕστερον µεγας δομὶστικος D.— 1? καὶ ἀγαθὸς στρατηγὸς om. Ὁ. !* καθὼς --- περιγενόµενος om. D. !! 


αντεπεξῆγε — στρατιώταις Or. D. 
Theodori Dousze et 


(71) 'O ἐπὶ τῆς τραπέξδης. Dignitas in Byzantino- 
rum imperatorum aula non postremo loco ha- 
bita est, utapud Curopalatem legimus. Witichindo 
est mensa minis(rator, aliis dapifer. Quem dapife- 
ratus honorem seu praefecturam mense jam tum 
sub Contantino Magno ita distributis officiis insti- 
tutam et Russie principi assignatam, ut alia aliis, 


Leonis Allatii nota. 


testatur Nicephorus Gregoras, lib. vit, cap. 8. Vide 
V. C. Marquardi Freheri Origines Palatinas, parte 
1, cap. 19 renovatee editionis,et Meursii Gloss. in 
Λομέστιχος. DOUSA. 

KE, Τῆς τοῦ Θιοῦ ἀντιλύψεως Non arra, 
sed Dei gratia est que pugnat, Gregoras, p. 83, 
de Alexio Strategobulo.. ALL. Sora P 


1065 


ANNALES 


1066 


σιλεὺς Ἰωάννης, οὐ τοσοῦτον τὸ» ἐν τῷ ἄστει ὕπεο- Α itura. Delectabatur interim in eo expugnando ad- 


αγωνιὼν, ἀλλ 16 εἰδὼς, olx ἐχέγρων καὶ συνετὸς τὰ 
πολέαια Ü, ὦς εἰ τὸ ἄστυ παοὰ τῶν ἑναντίων 1? 
ἁλώη, φροῦδα πάντα τὰ iv τῇ δύσει τούτῳ τυγχάνοντα 
γένοιντο. Τέως οὖν ἠγάπα μᾶλλον ἐν τούτῳ ἐπτοῇ- 
σθαι τοὺς πολεµίους xai τὸ πολὺ τῆς Dopxe σφίσιν 
ἐναποχόπτεσθαι ' ἔμελε γὰρ αὐτῷ μᾶλλον τὰ ἐν τῇ 
£o, ἐλευθέρων ὑπαρχόντων τῆς px πλεῖον 
αὐτῷ τὸ τῆς εὐφροσύνης ὑπῆν. Πολιοοχουμένου γοῦν 
τοῦ ἄστεως Ἰβδουρουλοῦ αἴφνης ἐπήει μήνυμα τῷ 
᾿λσὰν ὡς η σύζυγος αὐτοῦ ἡ ἐξ Ο7//δων ἐξ ἀνθρώ- 
πων ἐγίετο, τετελεύτηκε δὲ κατὰ ταυτὸ καὶ παιδιον 
αΏτοῦ χα ὁ Τριωόθου ἐπέσκοπος. Θεομηνίαν γοῦν 
ἠγησάμενος ταῦτα πυρὶ ἀφανίξει 
ὡς εἶχε δρόμου ἐπὶ τὸν Τρίνοβον ἴχετο. Μόνοι γοῦν 
ἀπολελειμμένοι οἱ Ἰταλοὶ, ἐπεὶ ux ἀποχρώντως εἶχον 
εἰς τὸν τοῦ ἄστεως πολιόρχησιν, x&xtivot τὴν κατ' 
αὐτῶν µάχην λελοιπότες ἐς τὴν Κωνσταντίνου ὤὥχον- 
το. ᾿Πλευθέρωτο Ὑγοῦν τὸ ἄστυ τῆς τῶν ἑναντίων 
πολιορχίας, καὶ συνηλευθέρωτο xal ὁ ἐπὶ τῆς τραπέ- 
ζωης Ταρχανειώωτης, Νικηφόρος ἐν τούτοις κατὰ τὸν 
χλῆσιν ἀναφανείς 1. Ὁ μὲν οὖν ᾿Ασὰν, ἐπειδὴ τούτῳ 
τὰ προῤῥηθέντα ξυµθέβηκε λυπηρὰ 39, εὐσεθῶς καὶ 
µάλα οἶηοθεὶς ὡς διὰ τὰ παραθασίας τῶν ὄρχων ὦν 
μετὰ τοῦ βαγιλέως Ἰωάννου ξυνέθετο [P. 31] x«i τὸ 
ἀποσπάσαι τὴν θυγατέρα τοῦ συξύγου Θεοδώρου 
ταντὶ «γένοιντο, µετάμελος ἐπὶ τούτοις ἨὙτνόμενος 
πρέσθεις ἐξαπιστάλκει πρὸς τὸν βασιλέα, ἑαῦτόν τε 


y 


τὰς ἐλεπόλεις, xai 


versarios retardari, eorumque potissimam impetus 
partem confringi : nam orientalibus rebus potius 
animum advertebat, quas cum a bello immunes 
conspiceret, magis animo gestiebat. Dum obsidetur 
Tzuruli castrum, Asano derepente nuntiatur uxo- 
rem Ungaramin vivisesse desiisse,eodem momento 
etfiliolum ipsius et Trinobi episcopum obiisse. 
Ideo Numinis iram ratus tormenta igne concremat, 
et quam citissime Trinobum redit. Igitur soli Itali 
cum ad obsidendum castrum ex se non sufficerent, 
quamin Romanosconstituerant pugnam dirimentes, 
Cpolim revertuntur,etarx illa ab hostium obsidione 
liberatur. Qui e mensa erat Tarchaniota Nicephorus 
in his victoriam, quod utique suum nomen infert, 
adeptus. Asanus ergo postdicta adversa ac infortu- 
nata pieadmodum concipiens propter violatum jus- 
juraadum,quodimperatori Joanni dederat,etfiliam 
& thalami consorte Theodororaptam hec fieri,pe- 
nitentia ductus caduceatores mittitad imperatorem, 
semetipsum sceleris accusans et pacta conventa 
reposcens,deprecansque $29 sibi veniam flagitio- 
rum Joannes imperator lreneque imperatrix,tan- 
quam qui in magis pia ae magis divina prospicerent, 
legatosexcipiunt, nec verbis rem prolatandorursum 
jusjurandum comprobant,sponsamque Helenam re- 
petunt, qu& ad socrum et conjugem redit, et pax 
iterum inter Romanos et Bulgaros peragitur: 


ἐξουθενῶν τῆς χακίστης πράξεως xat τὰς συνθὴχκας ἀνακα) ούμενος ?! καὶ συγ/νώμην τῶν πεπραγµένον αίτούμενος 13. 
"O piv οὖν θασιλεὺς Ιωάννης καὶ ἡ βασιλὶς Είρηνη, oix έκεῖνοι πρὸς τὰ εὐσεβὰστερα xai θέιότερα 15 ἀπονεύοντες, 
νέχονταί τε τὴν πρεσθείαν, xai οὖδε εἰς μἀχροὺς ἐλθόντεὶ λόγους τούς τε ὄρχους χαὶ αὖθις πεδοῦσι 19 καὶ τὴν 
νύμφην Ἑλένον ἀνακαλόῦνται, ᾽Αποστέλλεται γοῦν «TQ πρὸς τε τὸν πεντερὸν καὶ τὸν σύδυγον, καὶ ειρήνη πάλιν 


μέσον Ῥωμαίων τε xal Βουλγάρων 315. 

AC. 'O pt» οὖν τῆς ἱστορίας δρόμος ἐφ᾽ ἑτέραν C 
τρέπιται τὴν ὁδὸν καὶ τὰ περὶ τῶν ἐν τῇ Κωνσταντί- 
νου διασαφῆσει' πολυσχιδῶς γὰρ τότε τῶν πραγµά- 
των χεχιημένων διὰ τὸ πολυαρχίαν ἐν mat γενέσθαι, 
ποιχίλως δεῖ καὶ τὰ τοῦ )όγου στστρέφεσθαι. Ὁ μὶν 
οὖν Βαλδουῖνος, ὃν ὁ λόγος βασιλεῦσαι τῆς Κωνσταν- 
τίνου προείρηχεν 36, ἀπειρηχὼν ἐν ταῖς πρὸς Ῥω- 
µαίους µάχαις, μᾶλλον δὲ τῇ πρὸς τὸν βασιλέα Ἰωάν- 
wg» ῥἐναντιότητι (ἐς μικρὸν γὰρ τὰ ἐκείον παρὰ 
τούτου συνέσταλται Y), πρὸς τὸν τῶν Φράγκων ἀπο- 
δεδηµύχει ῥῆγα, προσωκειωµένον τούτῳ x«Ü' αἷμα 
οὐ μὲν ἀλλὰ xci ὡς ξυμφυλέτην ἄγαν τε Ῥωμαίοις 
ἐχθρὸν και βοηθεῖν διὰ ταῦτα ἔτοιμον 19, καὶ συµµα- 
χίαν ζητεῖ ἀξιόλογον, καὶ ἐπιτυγχάνει τοῦ 30 σχοποῦ * 
καὶ ἐν οὐ πολλῳ xpóve ἐἑξήχκοντα χιλιάδες συνηθροί- 
σθησαν Φράγκων, ἵν ὅπως χατὰ Ῥωμαίων χωρή- 
σωσιν 39. "Exe δὲ οὐκ ἦν αὐτοῖς εὔδρομος διὰ νηῶν 
$ ὁδὸς, τῆς ἀναγωγῆς προσαπαιτούσης π)είω ἢ κατὰ 
Φύναμιν τὸν μισθὸν 9!, τῆς χέρσου τὴν πορείαν 
ποιοῦνται, Καὶ δὴ τὰς dw» παραμείψαντες Γαλλίας 


16 o) — à)Y om. D. !' oix — πο)έμια om. D. 18 παρὰ τῶν ἐναντίων om. D. 
om. E. 39 ἐπειδὴ --- λυπηρά ΟΠ1. D. ?! καὶ τὴς χακίστης πράξεως τὴν ὕτταν ἀνακκλούμενος, D. 
35 οἱ οὔν βασιλεῖς πρὸς τὰ θειότερα D. 
ἀνακαλοῦνται, καὶ στέλλεται αὐτοῖς, καὶ εἰρήνη νίνεται µέσυν αὐτῶν D. 

38 σύ — ἔτοιμον om. D. 


— αίτούμινο: om. D. 


δουῖνος D. 9! μᾶλλον — συνέσταλται om. D. 
30 jy' — xoepiaect» om, D. 


PATROL. GR. CXL. 


37. Sed historie series alio deflectit, et quee 
Cpoliagebanturnarrare gestit: namque cum tunc 
temporis ob varios ubique principatus in multas 
eliam partes res divise agitarentur, varie etiam 
orationis corpus conformandum est. Balduinus 
quem supra oratio nostra Cpoli imperasse demon- 
straverat, ob conflictus erga Romanos et potissi- 
mum propter sui adversarium Joannem imperato- 
rem,quiin angustum dominatum iliius contraxerat, 
diffidens ac plane desperans, ad Francorum regem 
sibi affinitate conjunctum et ejusdem generis et 
Romanis infensissimum, ideoque suppetias ferre 
paratum, proficiscitur, operamque illius nec con- 
temnendam poscit. Fit voti compos, et intra breve 
tempus Francorum sexaginta millia, utin Romanos 
arma caperent, lecta sunt. Et cum navigiis via dif- 
ficilis esset(largiorem enim G3 quam ipsi possent 
facere impensam similis navigatio postulabat), 
terrestri itinere viam ineunt, superiores Callias 
trajicientes percursaque Italia per radices Alpium 


19 Νικηφόρος — ἄναφανείς 
11 χαὶ συγγν. 
15 νύμφην αὖθις 
16 0 µεν 027 — προεϊρηκεν] ὁ δὲ Βαλ- 

1) συμμαχίας ξητήσας έτνχε τοῦ D. 


3, «41 --- πεδοῦσι om. D. 


94 


^ 


1067 


GEORGII ACROPOLIT.E 


1068 


Ostricium proficiscuntur, et per Ungariam commi- Α xai duz0ovzs, τὴν Ἰταλίαν διὰ τῶν ὑπωρειῶν τῶν 


grantes Istrum tranant, et Bulgaris immiscentur, 
omnibus tanquam amicis οἱ affinibus usi ; qui et 
propter semelipsos, nec minusin nos odium ami- 
cissime a locorum dominis excipiebantur Dulgari 
foederibus cum Romanis spretis facultatem Francis 
fecere per montana sua transeundi, quasi vi atque 
factione coacti dedissent. Sic Tzuruli arx a Latinis 
oppugnantibuscum Scytharum auxiliaribus copiis 
rursum expugnatur. Tunceam custodiebatJoannes 
Petraliphas magni cancellarii dignitate a Joanne 
imperatore decoratus, vir maximis corporis viribus 
et a puero militaribus negotiis exercitus ^ verum 
Latinarum copiarum abundantiaet innumera Scy- 
tharum vis tormentorumque spissum ac validum 
Italis deditionem paravit. Tradunt nonnulli clam 
aliquos defectionem meditatosideoque improvisum 
expugnationis pertimuisse. Latini itaque Tzurulum 
cepere, etinea Romanos comprehensos cum Pelra- 
lipha 64$ vinculis alligatos et Cpolim deductosfa- 
miliaribus vendiderunt. Dum obsideretur ab I1talis 
Tzurulus, Joannes imperator multis triremibus fa- 
bricatis etexercitu non exiguo secum conducto 
Italos aggrediebatur. A Nicomedia discedens et 
Characem pretergressus Dacibyzam preter exspe- 
ctationem oppugnatam occupavit. Preeterea et Ni- 
cetiati castellum in suam potestatem redegit. Infor- 
tunatus nihilominus in triremibus fuit, cum qui in 
illis confligebant bello essentinexperti atque insueti, 
et Isphreus Armenius classi prweesset, cira res 


militares ultra quam par erat segnior. Ante eum ρ 


Manuel Contophreus, vir manu potens, terra mari- 
que Martem spirans, triremium erat gubernator : 
sed cum ante paucos dies de classe audacior illius 
cum imperatore congressio fuisset (namque dixe- 
rat Italicis triremibus nunquam nostra, licet multo 
plures fuissent, cum ipse ambarum facultates opti- 
me nosceret, obviare vel obsistere posse), prefe- 
ctura spoliatus est, quam in se Isphreus receperat, 
valde iniseranda victoria superatus : cum enim tri- 
ginta triremes conduceret, a tredecim debellatus 
est, totque de suisquot erant hostium amisit : sin- 
gule enim singulas cum ipsis hominibus et armis 
spolium $ 5 retulerunt. Et hiec quidem itase habue- 
re.Imperator veroJoannesrursuscum Asano pacem 
sanxit,etaffinitateambo viuciebantur.Asanus quam 
viscumjurejurandofaedera composita non nimis an- 
xieobservaret,tanquam qui vel minimo emolumento 
sibi proposito jura violaret, in aperto et simulate 
amicitiam colebat, et quce amicorum erantexseque- 
batur. 


΄Αλπεων» εἰς τὸ Ὀστρίχιον ἀφίχοντο, καὶ τὴν «Οὐ]- 

ypix» παρα///είλαντες διαπερῶσι τὸν Άστρο», καί τὴ 

Βου) /άρων προσέσχον, πᾶσι μῖν ὡς φίδοις χαὶ guy. 

γενέσι καθ’ ὁδὸν γρώµενοι, xxi. διὰ σφᾶς μὲν «sra, 

οὐχ ὗττον δὲ καὶ διὰ τὸν πρὸς ἡμᾶς ἔχθραν ipüe- 

φρονοῦντο παρ τῶν χατὰ τόπους «χροτονύντων τὰ 

μάλιστα. Οἱ piv οὖν Βούλγαροι τὰς μετὰ Ῥωμαίων 

σπονδὰς πρεωρακότες ἄδειαν τοῖς Φράγκοις δεδώ- 

χασι διὰ τῶν ὅρων αὐτῶν 33 διελθεῖν, τῷ δοκεῖν ὑπ' 

αὐτῶν βιασθέντες τὸν ἐκθολήν 95. Τὸ μὲν ov» ἅστυ 

τῆς Τ5ουρουλοῦ καί αὖθις έάλω ἐκστρατενσάντων 

xat' αὐτῶν τῶν Λατύων καὶ συμμαχούντων ταύτοις 

καὶ τῶν Σχυθῶν 34, εἲς φυλακὴν δι ὧν τότε O0 Πετρε 

λίφας Ἰωάννης, ὃν 15 μέγας χαρτουλάριος (73) πρὲ 
B τὸν βασιλία Ἰωάννην τετίέµητο, ἀνὰὶρ «γενναῖος ti 
χεῖρα xai πολεμιχοῖς πράγμασι κατεξητασμµένος κει- 
δόθεν 35: τὸ δὲ τῆς Λατινικῆς δννάµεως περιὸν ze 
τὸ ἀπειροπληθὲς τῶν Σχυθῶν καὶ τὸ τῶν zo 
συχνὸν τε xai χαρτερὺν [P. 32] παραδοῦναι τοῦτο 
τὸ ἄστυ τοῖς Ἰταλοῖς πιποιήχεσαν. «ct δέ τινες xi 
προδοσίαν μελετῶσοί τινας χρύφα, κἀντεῦθεν κτοτ- 
θῆναι τὸ ἀπρόοπτον τῆς ἁλώσεως 51. Oi μὲν οὖν A 
τῖνοι τὴν Τζουρουλὸν ἐχειρώσαντο, x«i τοῦ iv ταύτς 
Ῥωμαίους σύναμα τῷ Πετραλίφα δεσμώτας ὄγαγα 
εις τὸν Κωνσταντίνου, καὶ πρὸς τούς οἰχείους αὐτοῦς 
ἀπημπόλησαν. Τοῦ δὲ ἅστεως τῆς Τ ξορουλοῦ κν- 
λιορχουμενου παρ) ἸἼταλων, 6 βασιλεὺς Ἰωάννς 
τριήρεις ἰκανὰς συσκινασάµιενος χαέ στρά"ευµα ο 
ολίγον μεθ ἑαυτοῦ προσλαθὼν κατὰ τῶν ree 
ἐπεχείρει. 'Amó μὲν οὖν TÉ Νικομηδείας ἀπάρας 
καὶ παραµείψας τὸν χάρακα ἐπόρθησε Tiv Asxifv- 
αν πρὸ χκαιροῦ, καὶ κατέσχε ταύτον, προσέτι di xi 
τὸ τοῦ Ἀικητιάτου φρούριο, καὶ ὑφ ἑαῦτὸν zs 
τοῦτο πιεποίηκον. ᾿Εδυστύχησε δὲ τῷ τὸτε ἐν ταῖς 
τριήρεσιν ἀπειροπολέμων ὄντων τῶν ἐν αὐταὶῖς µαχι- 
µένων, καὶ τοῦ Ἰσφρι τοῦ ᾽Αρμιίου sig Tabu ὁγο- 
μόνος ἐν τούτοις τυγχάνοντος xxi ὀκνηροτέρου τν» 
λοῦντος περὶ τὰ µάχιμα. Προὐπῆρχε δὲ τὴν τῷ 
τριήρεων στρατηγίαν ὁ Κοντοφρὶ Μανουὴλ mipule- 
σµένος, &vàp γενναῖος τὴν χεῖρα xat ΄Αρην mwiw 
κατά τε θάλστ-αν καὶ ξηράν. 'AD& πρό Tte» igF 
pà» θρασυτέρας τὰς διαλέξεις περὶ τοῦ ναυτοιῦ 
πρὸς τὸν βασιλέα ποιησάµενος (sipüxtt καὶ γὰρ ὡς 
οὐχ ἂν ἀντωπήσειαν ταῖς Ἰταλικαξς τριύρεσω αἱ 
ἡμέτεραι, ακἂν ἍἨπολλαπτανφοιτο πρὸς αὐτοῦ, 
ακριβῶς τὰ πιρὶ ἀμφοῖν ἐπιστάμενος 99) παρεσ-ελε 
τῆς Μγεμονίας, καὶ Ἰσφρὶ αὐτὴν διεδέξατο, καὶ kt 
τέθη ὕτταν σφοδρα δεινήν 33, Τριάκοντα γὰρ iii 
χων τριήρεων ὑπὸ  tp'gxaidexa ῥἐχνενίκσται, ααὶ 
τοσαύτας ἀπώλεσιν ὁπόσαι σαν τῶν ἐναντίων - ix 


στῆ γὰρ τούτων pix, ἐκέρδησι λάφυρον αὐτοῖς ἀνδράσι καὶ ὅπλοις. Καὶ ταῦτα μὴν ἔσχεν οὕτως 9. ὁ δὲ βασιλεὺς 


^ ο " - 
33 jià. — αὐτῶν om. D. 


vro pxy προδότεως D. 


Theodori Dousa οἱ 


33 τῷ — ἐκκολήν Om. D. 
πρὸς ----τετίμητο. Too βασιλέως Ἰωάννου ? 36 syyaiog — παιδοθεν] dd i D. 
38 κάν — ériazApivos] xe D..— 39 ὕτταν φοόδρα δεινήν om. D. 


δὲ εκστρατ.--- Σχυθῶν om. D. 35 ὃς] ὁ D, omisssi 
3! xat — ἁλώσεως] ὡς χαὶ διὰ 
46 ἑχαστὸ — οὕτως ΟΠ. D. 


Leonis Allatii note. 


(73) 'O µέγας χαρτονλάριος. De hac dignitate consulatur Glossarium Meursii. Dousa, 


: 
a 
i 
1 
L 





1069 


ANNALES. 


1070 


, 1 - 9 --. Po . , 9 " * , P , 4 PE. Y - 
Ιωάννης xxt αὖθις μετὰ τοῦ βασιλέως ᾿Ασὰ» εἰρώνην εἶχε, καί τῇ συγγενεία καὶ ἄμφω συνεδέδεντο, οὐκ ἀκριθῶς 


1 "m , * , . - - o; LI LI - ^". Ὁ . ῃ . -” » 
μὲν τοῦ ᾿Ασάν τὰς ἐνόοχους συμφωνίαν φυλάττοντος * ἔστι yo ὅτε 3! OL μιχκρὸν χξοδθος παρεσπὀνδει (19). Τέως 
ἐν τῷ φανερῶ καί πλατυκῶς ἔστεογἒ τήν ἄ/απην χαὶ τά τῶν νίλων ἐποίει 93" 


An. Ὁ μὲν οὖν ᾿Ασὰν Ἰωάννης τῆς συ»ύγου στε- Α 


ρηθεὶς, ὧν ἐξ Οὐγγρίας εἶναι o λόγος φθάσας ἱστόρη- 
σεν, Ἰγάγετο εἰς γυναῖκα τὴν θυγατέρα τοῦ ᾽Αγγέου 
Θεοδώρου τῶν Εἰρήνη», xaX?» το εἶδος καὶ εὖὐμι- 
γέθη 13, μηδὲ τὸ τοῦ αὐταδέλφου τοῦ πατρὸς αὐτῆς 
xiádog ὑπιδὼν, ὄτιπερ τῷ ix. παλλακίδος αὐτοῦ θυγα- 
toi συνηυνάξετο. σαν δὲ τῷ ᾽Αὖγγέῳ Θεοδώρῳ παῖ- 
δες ἄῤῥενες δύο "5, Ἰωάννης xai Αημήτριος, x«i θή- 
λειαι δύο, 3 "Άννα κἀὶ ἡ ῥηθεῖσα Εἰρήνη "5, μεθ) ἧς 
ὁ ᾿Ασὰν παῖδας γεγέννηκε τρεῖς, τὸν Μιχαὴλ, τὴν 
Θεοδωραν xxi τὴν Μαρίαν. ᾿Απελύθη γοῦν τῶν Ói- 
σμῶν διά τοι τοῦτο ὁ "Αγγελος Θιόδωρος [P. 33] καὶ 
συναινέσει τοῦ γαμθροῦ αὐτοῦ τοῦ ᾿Ασὰν ἐγκρατὴς 
γενέσθαι τῆς Θεσσαλονίκης x«i πασης ἧς πρότερον 
ὕρχε χώρας Ἰθέλησε. Καὶ δή τινας ὀλίγους mapo 
τοῦ ᾿Ασὰν προσλαθόµενος, ἐπὶ φανερῶς κινῆσαι 
µάχην κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ Mavovij) οὐκ ἠδύνατο, 
πρύφα μηχανᾶται τὴν εἰς θεσσαλονίκην εἴσοδον, 
εὐτελῆ τὺα ἀμφιασάμενος ῥάχια καὶ τὴν εἴσοδον 
ὑποχκλέψας τῆς πόλεως. Ἐπεὶ δὲ εἰσήει καὶ τισιν 
ἐπεγνώσθη τοῖς oig ἐθούλετο, οὓς ὅτε εὐτύχει ἐφί- 
)st τε xai εὐηργέτε, μεθ ὧν xai τεθάδρηκε τήν 
χατὰ τοῦ ἀδεφοῦ σκῆψιν, οὐ πολλοῦ δεηθεὶς τοῦ 
χρόνου ἐγκρατής τε αὖθις τῆς Θεσσαλονίκης ἐγένετο 
χαὶ τῶν πέριξ πόλεων χαὶ χωρῶν. Βασιλεὺς δὲ ονο- 
µάξεσθαι οὐκ ἠθέλησε διὰ τὸ τῶν ὀφθαλμῶν πάθος, 
τὸν δὲ υἱὸν αὐτοῦ Ἰωάννην βασιλέα ὠνόμασε, x«i 
ἐρυθροῖς πεδίλοις τοὺς πόδας ἐκείνου ὑπέδησε, xai 
τοιούτοις γράμμασι ὑπογρὰφειν διώρισεν, αὐτόν τε 
διέπειν τὰ χοινὰ καὶ διεξάγειν τὰ τοῦ υἱοῦ. Τὸν δ' 
ἀδελφὸν Μανουὴλ τῆς ἐκθαλὼν, καὶ ἐμθαλὼν 
£v τινι τριήρει, περὶ τὴν Αττάλον ἐξώρισε, τὴν δὲ 
σύζ»γον αὐτοῦ πρὸς τὸν πατέρα ᾿Ασὰν ἐξέπεμψεν. 
Ο δὲ ᾽Ασὰν τὸν πενθερὸν μᾶλλον 6 ἑφίλει Θεόδωρον 
à τὸν γαμθρὸν αὐτοῦ Μανουήλ' ὑπιρηγάπα γὰρ τὴν 
σύξυγον Εἰρήνην, οὐχ ftro» à ᾽Αντώνιος τὴν Κλιο- 
ποῖραν *,'O pi» οὖν Mavovi) τῇ ᾿Αττάλου προσ- 
οχείλας παρὰ προσδοχίαν τοὺς ἐξ '"Ayap εὗρε "5 φι- 
λανθρωπίᾳ μᾶλλον πρὸς αὐτὸν χρησαµένους' ἐπεὶ 
γὰρ εἰρήχει πρὸς τὸν βασιλέα Ἰωάννην τυγχάνειν 
αὐτοῦ τὴν ὁρμὴν, παρεχώοησαν τούτῳ τὴν δίοδον, 
ἐφοδιασάμενοι προσηχόντως. Ἐκεῖθεν πρὸς τὸν βα- 
σιλέα ἀρίχετο οὗτος, x«i ὁ βασιλεὺς ἀσμένως τε 
τοῦτον ἐδέξατο καὶ ὡς προσωχειωμένον τῷ }γένει 
και ὡς πάλαι δεσπύτην ὠνομασμένον, δοὺς Ot αὐτῷ 
χρῆμα καὶ τριήρεις ἓξ ἐπὶ τὸν µε(άλην ΕΒλαχίαν 
&pixt», ὄρχους παρ αὐτοῦ λαδὼν φριχώδεις, οἷος 
ἐκεῖνος συνέσεως xai ἀγχινοίκς π)ήρης ὧν 9. Κα- 
ταλαθὼν o0» τὸν τῆς Δημητριάδος νῶρον ὁ Mavovi, 


M οὐκ — ὅτε X)À ὁ ᾿λσὰν ὅτε xai D. 
om. D. 


43 τέως --- ἐποίει om. D. 
53 θήλεια Αννα τε καὶ Εἰρήνη D. {6 πενθερὀν αὐτοῦ πᾶλλον Β' Ἱ ὑπερηγάπα --- Κλεοπάτραν om. D. 


38. Hie ergo uxore, quam Ungaram fuisse Ῥγε- 
narravimus, privatus filiam Angeli Theodori 
Irenem, forma conspicuam et corpore proceram, 
fratris paterni consanguinitatem, qui cum filia sua 
e pellice suscepta cubabat, haud reveritus, sibi 
matrimonio jungit. Erant Theodoro Angelo filii 
masculi duo, Joanneset Demetrius, et duce femine 
Anna et dieta Irene; quacum Asanus filios habuit 
tres Michaelem, Theodoram, Mariam. Propterea 
vinculis solutus Angelus Theodorus, ita genero 
ejus Asano annuente, Thessalonice et universa 
regionis, cui ipse prius imperabat, imperium 
recuperare animum induxit, paucisque ab Asano 
acceptis, cum palam in fratrem Manuelem arma 
capere non posset, clam ingressum Thessalonicce 


p molitur. Sic sordidis pannis vestitus urbem furtive 


ingreditur. Cum vero quibus concupierat, illis 
scilicet quos ipse in rebus prosperis sibi et amore 
et beneficio G6 devinxerat, innotuit, adversus 
fratrem consilia aperit, neque diu post rursus 
Thessalonicam et adjacentia loca et urbes sub 
dominium ditionemque suam facit. Is propter 
oculorum imminulionem imperatoris nomen recusat 
eo tamen Joannem filium cohonestat et purpureis 
calceis pedesillius circumvestit, neque dissimilibus 
litteris subscribere jussit; sibi vero summam 
omnium rerum acfilii temperationem reservavit; 
fratrem Manuelem abrogato imperio in triremem 
impositum Attaliam  ablegavit, conjugem ad 
Asanum patrem remisit. Asanus Theodoro socero 
quam genero Manueli addictior erat: non minus 
enim ipse amore conjugis Irene quam Antonius 
Cleopatre corripiebatur. Manuel itaque Attaliam 
appellens ab Agarenis, quod ipse nusquam spéra- 
verat, humanissime officiosissimeque excipitur : 
nam dicentise ad Joannem imperatorem contendere 
commeatu, uti par erat, subministrato transitum 
dedere. Indeque imperatorem conveniens, et uti 
genere conjunctus et despota jam olim electus ab 
imperatore lubenti animo visitur; cui cum et 
pecunias et triremes sex tradidisset, id magnam 
Blachiam, prius ab illo jurejurando formidabili 
sane, tanquam qui et prudentia ac solertia excel- 
leret, accepto, direxit. Ubi Demetriadem Manuel 
appulisset et amicis G7 ac familiaribus ad hos 
litteris datis suum significasset adventum, alios 
promissionibus demulsisset, nullo negotio copias 
collegit, Pharsalosque et Larissam et Platamonem 
sibi comparavit convenitque cum fratribus 


33 χαλὺν — εὐμεγέθη om. D. 9) ἄβρενες δύο 


5 τοῖς ἐξ Ayap ἱνέτυχε Ὀ. | φριχώδεις — ὤν om. D. 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


(7&) Παραεσπόνδει Cf. Anna Commena, lib. vit. ALL. 


1071 


diximus, despota,quie commemoravimus.dormina- 
batur, Theodorus erat Joannis, qui Thessalonicae 
acclamabatur, pater. Cum convenissent, ambo 
fratres Manueli suadent ut conditiones et pactiones, 
quas cum imperatore Joanne inierat, perturbaret. 
llle volens nolens. ut qui interfuerant et rerum 
harum periti asserebant. consilio eorum acquievit; 
indeque inter eos amicitia ac familiaritate in- 
tercedente, divisis urbibus contenti, cum Lati- 
nis, qui in Euripo atque Peloponeso erant, fcedere 
jungebantur. 


GEORGII ACROPOLIT 


Theodora et Constantino. Nam Constantinus, ut À x«xstosv 9?) τοῖς μὲν τῶν οἰκείων γοαφαῖς 


1072 


-ὖν αὐτοῦ 
παρασημάνας ἔγοδον, τοὺς δὲ ὑποβέλξας ταῖς vm 
σχέσεσιν, 02 διὰ πολλῶν συνηθροίχει πεοὶ αὐτὸν 
στοάτευµα, Lobé τε Φαρσάλων καὶ Λαοϊὶσσες xai 
Πλαταμῶνος καὶ τῶν πεοὶ ταῦτα. Εἶτα di& σπονδὰς 
ποιησάµενος 9! συνῆλθε τούτον τοῖς ἀδελφοῖς, τῷ τι 
Κωνσταντίνῳ καὶ Θεοδώρῳ' ὃ μὲν γὰρ Κωνσταν-ῖ- 
vog δεσπότης 53, ὡς ἔφημεν, Gv Ἠρχεν 5δ dw εἰρί- 
Χειωεν ἄρχειν, 0 dt Θεόδωρος ἣν ὁ τοῦ φημινοµένου 
ἐν Θεσσαλονίκη Ἰωάννου πατἠρ. Ἐπεὶ δε συνέεσαν,, 
πείθουσι καὶ ἄμγω τὼ ἀδελφὼ τὸν Μανουὸὶλ τῶ 
σπουδών ἐκστῆναι τῶν πρός εὖν βασιλία Ἰωάννην 


Ὁ δε ἑχὼν ἀέκων, ὡς ἔγασχον οἱ παρατυχόντες καὶ πτοὶ τῶν τοιούτων εἰδόντες, συνήνεσεν αὐτῶν τοῖς βουλεύμασι, 
Ρ. 34) καὶ τὸ ἀπὸ τοῦδεὐπῆρχον σννδεθεµένοι, ταῖς σφετεραις χώραις ταῖς µεμερισμεναις αὐτοῖς ἀρκούμενοι, xe 
μετὰ τῶν ἐν Πελοπονήσῳ καὶ Εὐρίπω Λατῦων συμβάσεις ἔχοντες εἰρηνικάς" 

39. Nec diu post Manuel, cum pactorum, que B 
cum imperatore Joanne pepigerat, violationis prius 
eum poenituisset, ex hominum vita migravit. 
Imperatrix etiam Irene, mulier prudens ac digna 
imperio, multumque dignitatis ac magniticantie 
pre se ferens, ex hacturba el colluvione decessit 
Ea sermonibus delectabatur et sapientum congres- 
sibus, quos maximi faciebat, non sine gaudio 
attendebat, ut hinc manifeste percipitur. Nam cum 
80] cancrum peragrans meridie defecisset, ipseque 
casu in regnam  accessissem 6$ (loca vero 
Periclystra dicta imperator cum imperatrice incole- 
bat), defectus causam a me poposcit. Ipse tum 
primum philosophe arcanis a sapiente Blemmida αὐτὸς pit» ἀκριθῶς οὐκ  tiyov (ἄρτι καὶ γὰρ 
imbutus accurate rem non poteram explicare, ex Ἅτῶν τῆς φιλοσοφίας Ἱ Ψάμην ὁργίων παρὰ τοῦ cope) 
memetipso tamen, quod par erat, decernens lune ϱ Βλεαμίδον διδασχόµενος) ὅμως μέντοι παρ) αὐτιῦ 
interpositionem adumbrati solis causam esse τῷ τότε 070» Z» εἰχὸς ἐπιγνοὺς Tüv τέ τῆς σελύντς 
enuntio, viderique solem deficere re vera lumine ἐπιπρόσθησιν αἰτίαν τῆς ἰπισκιάσεως ἔλεγον εὔαι, 
nonspoliatum, sed potius lunedefectumesse, dum — xei δοχεῖν μῖν ἐκλείπευ τὸν tov, οὖκ ἀλπθὲ di 
in umbram terre incidit, quandoquidem illa solis εἶναι τὴν τῆς φάσεως στέρησιν, μᾶλλον μέντοι τού 
splendore renideat. Sed cum oratio ia longum rz» σελήνην πάσχειν, ἐπὰν τῷ σκιάσµατι ἐμπέση τῷ 
protraheretur, dicta refellebat Nicolaus medicus, τῆς γῆς, διὰ τὸ ἐξ ἡλίου τὸ φέγγός αὐχεῖν. Ἐπεὶ di 
vir nullatenus in philosopia versatus, arte vero ὁ λόγος ἐπὶ µήκιστον παρετείνετο, ἀντέλειε δι cou 
quam ipse profitebatur eximius, et ea prs&cipue  Jsoprvotg ὁ ἰατρὸς Νιχόλαος, ἀνὴρ ὕκχιστα μὶν φιλο- 
qua&experientiacomparetur,imperatricisummopere σοφίας μετασχὼ», ἄχρος δὲ τὲν οἰχείαν τέχνην καὶ 
charus, et actuarius dignitate. Cum ille itaque µμάλιστα τὴν διὰ πείρὰς γινωσχοµένην (πάνν di 
opponeret,ipse vero magis ac magis garrulus  oj:o;77ara-o τῇ βασιλίδι, ἀκτοναρίου δὲ εἶχε τι- 
blaterarem, inter disserendum me imperatrix μὴν) — ἐπεὶ 4o0v &vrÉ)tyty οὗτος, αὐτὸς δὲ riw 
µωρὸν quasi puerum compellavit; postmodum ae ἀἐστωμνλλόμην, iv τῷ µεταξύ τῶν λεγομένων επεά- 
siindecore fecisset, ad imperatorem conversa, ῃ λισέ µε z ῥασιλὶς µωρὸν, εἶτα δὴ ὥς πέρ τι o2 προσ: 
« Indecenter itaque feci, » ait, « dum hunc µωρὸν ἴχον ἐργασαμένη, πρὸς τὸν βασιλέα στραφεῖσά, 
nuncupavi.» Etimperator, « Non novumilludest,» — « Απρεπῶς ρα εἰοήχειν,» ἔφη, « χαλέσασα τοῦτο 
inquit : « adolescentulus namque est. » Tunc µμωρόν (71). » Καὶ ὁ βασιλεὺς, « O2 xatvóv, μειρά- 
quippe eram unum et viginti annos natus ; ileo- xtv àp ἐστιν. » Εἴχοσι γὰρ σὺν ἑνὶ τότε ὑπέρχα 
que similisappellatio haud dedecebat.Elimperatrix  ἐτῶν, καὶ οὗ πάµπαν ἀπάδει τοὺτοῦ τὸ πρόσριµα, 


40* O2 πολὺς παρεῥύη χοόνος, καὶ 0 Mavovi & 
ἀνθρώπων ἐγένετο, ωεταµελος, ὡς ἔλεγον, τῶν πκ- 
ῥραθάσεων τῶν πρὸς τὸν βασιλέα «γενόμενος. θΘνζ- 
σχει (15) δὲ καὶ ῆ βασιλὶς Εἰρήνη, Ὑννὰ σωφοσνιὶ- 
τε xai αρχική (76) καὶ πολὺ τὸ μεγαλεῖον ἐπελεωνι- 
µένη τὸ βατίλειον. Ἔχαιοε δὲ xal λόγοις xai gos 
ἠκροᾶτο μεθ) ἠδονῆς, Ἐτίμα δὲ τούτους ὑπερθαὶ- 
λόντως, ὡς ἔστιν ἐκ τούτου γνῶναι. Καὶ γὰρ ἐὁλ- 
Ψεως γενομένχς nou τὸν χαρκίνον δεοδεύοντος πτοὶ 
µεσηµθοίαν, ἐπείπερ αὐτὸς οὕτω συμθὰν ἐν τοῖς 
βασιλείεις ἀπῆλθον (ἐσκηνοῦτο δὲ περὶ τοὺς τόπους 
οὓς ὀνομάδουσι Περίκλυστρα σὺν τῇ βασιλίδι ὁ Das 
λεὺς), ἠδώτηκέ µε τὴν τῆς ἐκλείγεως αἰτίαν. Κεὶ 


59 οὖν τὴν Δημητριάδα κἀχεῖθεν Ὦ. 9! xai τῶν ποισάµενος add. D. ᾖ Κωνσταντῖνος ὥστε μὲν δισπε D. 
5 ἦπχιν — usque ad καλούμενος (col. 1014 B 16 om D. 


Theodori Dousze et Leonis Allatii nota. 


(75! θνήσχει. Mortis causam, quam hic tacuit 
Acropolita, narrat Gregoras p. 41. ALL. 

76 Σωρονική τε xc ἀρχική. |rene et Joannis 
Ducse pietatem aliaque ad pios usus opera pro- 
sequitur Gregoras ibidem. de hac eadem Pachy me: 
rius in Historia. ALL. 


(71). Καλέσασα τοῦτον µωβόν. Anna Commena, 
Histor. lib. vit Kat? θατέρον ἅτερον ojx xvm 
σχέσις. Καὶ εἰς ἔργον οὕπω τὰ τῆς γνώμης ἀπίδαι- 
νε», ivÜty τοι Χαι πωρὸν χαλέσας αὐτόν ἐπννθανετο 
λέγων, Τί ὧδέ ποϊἰέσων ἦχεις; ALL. 





1073 | ANNALES 1074 
ἸΑλλ’ ἡ βασιλίς, « O9 χρεὼν, » φησί, « τὸν φιλοσόφους A « At. minime opus est philosophieos sermones 


λόγους προφέοοντα οὕτωσί "7: προσαγορευθῆναι παρ᾽ 
ἡμῶν. » Ταῦτ simo», ὡς ἂν παραστήσαιµι ὅπως 
τε αὐτὴ ἐφίλει τούς λόγους καὶ τοὺς λόγους εἰλότας 
τούτους ἐτίμα. Θνήσχει μὲν, ὡς ἔφην», mn µβασιλίς 
αὕτη, οἶμαι δὲ xxi τὴν τοῦ ἡλίου ἐχλειψιν τὸν ταύ- 
τῆς προσημᾶναι θάνατον. Καὶ χομὴτης δὲ πρὸ µη- 
νῶν ἓξ πεοὶ τὸ µέρος ἀνεφάνη τοῦ Βοῤῥα ' ἦν Ó& πω- 
γωνίας, xai διήρχεσε μῆνας τοεῖς, οὐχ  &vi τόπῳ 
ἀλλ᾽ ἐν διαφόροις φαινόμενος. Μετὰ βοαχὺ δὲ καὶ ὁ 
Βουλγάρων ἄρχων ᾿Ασὰν ἐξ ἀνθρώπων ἐγένετο, vio 
ἐν βαρδάροις ἄριστος (P. 35] ἀναφανείς, οὐκ ἐν τοῖς 
οἰχείοις µόνον, ἀλλὰ yt δὴ καὶ τοῖς ἀλλωτρίοις * ἐχρή- 
σατο xxi γὰρ φιλανθρωπότερον τοῖς προσεοχοµμένοις 
αὐτῷ ἐπήλυσι, καὶ μάλιστα τοῖς Ῥωμαίοις, xci φι- 
λοτίμως αὐτοῖς παρεῖχε τὰ σιτηρέσια. Ἐπιεί οὖν 
αὐτὸς ἐτεθνήκει, ὁ υἱὸς αὐτοῦ, ὃν Καλλιμάνον ὠπό- 
µαδον, ἐκ τῆς ἐξ Οὑγγρων τούτῳ Ὑεγεννημένης τὴν 
ἀρχὴν ἀνεδέξατο. "Hv δε τῷ τοιούτῳ Καλλιμάνω xai 
αὐτοχασιγνήτη, ἧς τούνομα Θάμαρ. Ἐκ δξ τῆς τοῦ 
Αγγέλου θυγατρὸς τῷ ᾿Ασὰν τοεῖς παῖδες γεγέννην- 
ται, ἄόῥην ὁ Μιχαὺλ, αἱ θύλειαι, ὡς εἰρήχειαε», ἡ 
Μαρία καὶ ἡ Άννα. Ὁ μὲν οὖν Καλλιμάνος τὴν πα- 
τριχὴν ἀρχὴν ἀναξωσάμενος xvi τὰς μετὰ τοῦ βασι- 
λέως Ἰωάννου σπονδὰς ἀνενξώσατο, χαὶ εἶχον εἰρὴ- 
νην £v τοῖς τοιούτοις τὰ πράγµατὰ. Τοῦ δὲ Mavovi 
τοῦ ἀδελφοῦ Θιοοώρου τετελευτηχότος τὴν χρατου- 
µένην παρ) αὐτοῦ χώραν ὁ ἀνεψιὸς αὐτοῦ Μιχαὺὶλ 
κατέσχε καὶ τῇ αὐτοῦ προσήρωοσε χώρα" x«i σαν 


pertraetantem sic a nobis compellari. » Hiec ideo 
effatassum, utquantumipsa sermonibus afficeretur 
et sermonum similium gnaros honoraret, eluceat, 
Moritur ergo, ut dixi, hec imperatrix, existimoque 
96 solis defectum illius mortem prenuntiasse. 
Cometa etiam, ex eorum specie quos barbatos 
dicimus, ante sex menses in Borealem plagam 
apparuit,suffecitque menses tres non uno in loco- 
sed alio atque alio divagatus. Nec multo post 
Bulgarorum princeps Asanus vita excessit, vir 
inter barbaros optimus, nec propriis modo sed 
alienis etiam optime usus : humaniorem etenim 
cum advenis ad eum concurrentibus, et potissimum 
Romanis, quibus magnifice stipendia numerabat,se 
prebuit. Eo vita functo Callimanus ejus ex Ungara 
filius in dominatu succedit. Callimano soror arat, 
cui Thamari nomen. Ex filia vero Angeli Asanus 
lres filios susceperat, Michalem masculum, ut 
diximus, Mariam et Annam feminas. Callimanus 
paternum regnum capessens federa cum Joanne 
imperatore renovat. Sicque placida in pace omnia 
quiescebant. Manuele porro Theodori fratre 
exstinetoloca abeo obtenta Michael nepos occupavit 
suisqueconjunxit. Rursumque Theodorus Angelus, 
cum filius Joannes Thessalonie et adjacentibus 
locis imperator acclamaretur, et patruus illius 
Constantinus, despota et ipse vocitatus, et nepos 
ipsius Michael inter se pacem agebant. 


αὖθις εἰρηνεύοντες 0 τε Θεόδωρος ᾿Α./γελος, τὸν υἱὸν αὐτοῦ Ἰωάννην ἔχων ἐν Θεσσαλονίκη καὶ τοῖς περὶ αὐτὴν 
βασιλικῶς φημιζόµενον, καὶ ὁ θεῖος αὐτοῦ Κωνσταντῖνος δεσόποτης xai οὗτος χαλούμενος, καὶ ὁ ἀνιψιὸς αὐτοῦ 


Μιχαήλ 59, 


μ’. Ὁ μὲν οὖν Θασιλεύς Ἰωάννης, ἐπειδὴ ὁ Βούλ- C  40.Imperator ergo Joannes, Asano Bulgaro de 


Ύαρος Ἰὠσὰν 35 ἐκποδὼν ἐγένετο χαὶ µειράχιον ἵρχε 
τῆς τῶν Βουλγάρων, ἀδείας ὁραξάµενος ἐπεχείρησε 
τὴν βασιλιχὴν καταλῦσαι χλῆσιν τὸν ἐπεφτμιδομένην 
τῷ Ἱωάννν τῷ υἱῷ τοῦ Αγγέλου. Καὶ πρῶτον µη- 
νύµασιν ὑποποιεῖται τὸν αὐτοῦ πατέρα Θεόδωρον. 
Καὶ δῆτα οἵος ἐκεῖνος ἀπροόπτως ἐἔπιχειρων ἐν τοῖς 
πρά/µασι, μηδέν τι τῶν συμθησοµένων ὑπιδὼν 56 
προσέρχεται τῷ βασιλεῖ Ἰωάννη, καὶ ὑποδέχεται αὖ- 
τὸν οὔτος ἀσμένως x«i τετίµηχκε, θεῖόν τε τοῦτον 
ἀποχαλῶν κάν τῇ αὐτοῦ συγκαθίξδων τραπέςη καὶ 
τῶν λοιπῶν φιλοφρονημάτων μεταλιδούς. Ἐπεὶ δὲ 
τοῦτον ἐν χεροῖν ἔσχεν ὁ βασιλεὺς, ἔτυχε δὲ καὶ ταῖς 
αὐτοῦ δυνάµεσι ταῖς ᾿Ρωμαϊκαῖς στοάτευµα ἀξιόμα- 
Xo» προστεθὲν ἐκ Σχυθῶν [τούτους 4o ποὺ βοα- 
χέος (78) 51 δώροις τε καὶ δεξιώσετι ποικίλαις ὁ βα- 
σιλοὺς Ἰωάννης χειρούθεις τε πεποίηκευ εξ 35 ἁγριω- 
τέρου τοῦ ἤθους, xai τῆς Μακεδόνων ἀπέσπασε καὶ 
πρὸς τὰ τῆς ἕω 99 διεπέρασε µέρη), τούτοις μᾶλλον 
θαῤῥήσας, καὶ μηδέν τι δεινὸν ἐκ Βουλγάρων προσ- 
δοκῶν, τὸ μὲν διὰ τὰς /Εγενημένας σπονδὰς, τὸ δὲ καὶ 
"διὰ τὸ ὑπὸ µειρακίου τὰ τῶν Βουλγάρων διεξάγεσθαι, 


medio sublato et puero 70 Bulgarie imperante, 
occasione arrepta appellationem imperatoriam, 
qua Joannes Angeli filius gestiebat, debere sibi in 
animo proponens,primumTheodorum illius patrem 
nuntio seductum sibi conciliat, qui tanquam tunc 
recens res aggressus, nihil eorum que contingere 
poterant suspicatus, ad Joannem imperatorem se 
confert. Imperator eum excipit lubentissime, hono- 
ribus afficit, patruumque vocans mensa ac reliquis 
humanitatis officiis communicavit. Postquam eum 
in potestate habuit, et non contemnendus esset e 
Scythis exercitus, quos non multos ante dies 
muneribus variisque beneficiis sibi devinctos 
atque ex immanioribus moribus et Macedonia 


D distractos in orieatalem oram deduxerat, satis 


animo certo et confirmato nihil sibi incommodi a 
Bulgaris pertimescens, partim propter pacta cum 
eis inita, partim quod res Bulgarorum a puero 
regerentur, ex Oriente solvens, preternavigato 
Hellesponto, secum una et Romanarum copiarum 
et Scytharum auxiliis advectis adversus Joannem 


δν Μανονὴλ D. 9* Ασὰν om. D. 9* καὶ δῆτα — ὑπιδὼν] ὁ δε D. ?' πρὸ βραχίος om. D. ** xepoà- 
θεις πεποίηχεν ὁ βασιλεὺς ἐξ D. 9? πρὸς τὴν ἕω D. omisso µιρη. 


Theodori Dousz et Leonis Allatii nota. 


(78) Τούτους γὰρ πρὸ βραχέος. Gergoras, p. 37, breviasime. ALL. 


1075 GEORGII ACROPOLITJE 1016 


Thessalonice imperatoris sibi nomen vindicantem Α ἀπάρας τῆς ἕω 6 βασιλεὺς καὶ διαπεοαιωθεὶς τὸν 
&ciem instruit. Et cum Thracie ac Macedonie Ἑλλήσποντον, τὰς ἐκ τῶν Ῥωμαϊκῶν στρατευμάτων 
oppida superasset, Christopolim et Strymonem ῥΟδννάμεις καὶ τὰς ἐκ τῶν Σκυθῶν μεθ ἐἑαυτοῦ ἔχων 
preteriens Rentine castello a nonnullis Joannis Ἅχωρεῖ κατὰ τοῦ i» Οεσσαλονίχῃ φημιζομένου βάσι- 
71 militibus custodito applicat, qui nec impera- ἍΛλεύειν Ἰωάννου. 'Ezti 90 δε παρῆλθε τὰ τῆς Θράκες 
toris Joannis comparalos exercitus intuiti, castello καὶ Μακεδονίας χωρία, ἤδη δὲ καὶ τὴν Χριστούπο- 
neglecto in fugam sese conjicientes, cursim Thes- Juv παρέμειψε xoi τὸν Στρυμόνα τῷ φρονρίῳ τῆς 
salonicam petunt. Qui cum imperatore erant, viris — 'Psvzívng [P- 36] προσέχεν ὑπὸ τινων τηρουμένω 
bellatoribus vacuum castellum occupantetincusto- τῶν Ἰωάννου, ot x«i πρὸ τοῦ τὰ στρατεύματα τοῦ 
diam tradunt. Imperator recollecto exercitu prope µβασιλέως Ἰωάννου ἰδεῖν καταλιπόντες τὸ «φρούριο, 
Thessalonicam stadia circiter octo castra ponit; φυγῷ χρησάµενοι, δρομαῖοι τὴν Θεσσαλονίκην εἴσής- 
nomen loco Provate hortus. Cum illi neque σαν. Ἔρημον δὲ ανδρῶν πολεμιστῶν εὐρόντες οἱ τοῦ 
tormenta neque arietes, quibus tantam urbem µβασιλέως χατέσχον αὐτὸ xal φυλακὺν ἐγκατέφτησαν. 
oppugnaret et prelio sibi assereret, suppeterent, Θ 4s βασιλεὺς τὸν στρατιὰν συλλεξάέμενος ἅπασαν 8 
milite, sed precipue Scythico excurrebat, omniaque &j42$4 που τῆς Θεσσαλονίχης ὡσει σταδίους  oxtu 
cireum loca depopulabatur. Erant eumeo triremes, ^ t2» σχηνὴν πήγνυσι ' χῶπος τοῦ Προθατᾶ t κλῆσις 
quibus preerat Manuel Contophreus. Viri illustres τοῦ τόπον $'. Ἐλεπόλεις μὲν καὶ μηχανήματα οὐκ b 
imperatorem sequebantur Demetrius Tornices, qui αὐτῷ εὐχερῖς κατὰ τῆς τοσαύτης πηλέως στῖστι 
summam rerum publicarum adtuinistrabat et καντεῦύεν µετὰ µάχης τοιᾶσδε χειρώσασθαι 91, ü- 
negotiis intererat, Andronicus Paleologus magnus δρομὰς δὲ ἐποίει διὰ των στρατευμάτων καὶ τὰ πίρᾷ 
domesticus, copiarum gubernator, aliique multo πάντα Omnis, xat μάλιστα dux τῶν Σκυθῶν - πώτε 
plures duces militibus prefecti, Raulus Alexius ov λείαν ἐποίουν 92. Eiya δὲ μεθ ἑαυτοῦ καὶ τοιὶ- 
protovestiarius, qui e mensa erat, Nicephorus ptt, ὧν Zoyt»6ó Κοντοφρὲ Μανουήλ. ΄Έκκριτοι di 
Tarchaniota, Contostephanus protosebastus. Pe- τῷ βασιλεῖ παρείποντο ἄνδρες ὁ Τορνίκης  Aunuiipi 
traliphas magnus chartularius, aliique celebrium τὸ κχοινὰ διέπων καὶ μεσιτεύων ταῖς ὑποθέσεσιν 8, 
non pauci. Sed Joannes imperator urbi adsidens ᾿Αδρόνικος ὁ Παλαιολόγος 95, ὃς τὴν τοῦ prydhev 
agenda omniain civitalem moliebatur;nec'y Q cives δοµεστίχον περιεζώννυτο Φύναμιν τὰ τῶν ατρατι- 
desponderant animum, sed foribus egressi ex- prev διεξάγων πράγματα, x«i ἄλλοι πλείους εἰς 
cursionibus imperatorios divexabant. Nec multos ^ z7suóvaq ἀποτεταγμένοι, ὃ τε Ῥαοὺλ Αλέξιος πρω- 
postdies Tachariorum natio in Musulmanos inva- C τοθεστιὰριος àv, 0 ἐπὶ τῆς τραπέξες Νιχηφόρος ὁ Ταρ- 
dens proelio cum illis dimicat et fugat; de quo Ἁχανειώτης, ὁ Κοντοστέφανος ὁ τὴν πρωτοσεθαστοῦ (79) 
jmperator ab imperatore Theodoro filio, quem in ἔχων αξίαν, ó Πετραλίφας µέγας χαρτουλάριος ὦνο- 
Pegarum partibus una cum Joanne Muzalone µασµένος, x«i ἄλλοι τῶν ἐπιφανῶν οὐκ ie. 
mystico quidam, dum cum laicis connumeraretur, ^O μὲν οὖν βασιλὺς Ἰωάννης παναχαθήµονος "", 
sed,tum monacho,hominenavo,industrio,experien- ὅσα ἦν εἰχὸς ποιεῖν, κατὰ τῆς πόλεως. Οὐδε οἱ 
tissimo et rebus imperatoriis administrandis ante ῥἐντός ἄπωχνουν ἐράνεσθαι, ἀλλὰ xmi οὗτοι ἐκδρομὰς 
alios excellentissimo, et Michaele Libadario magno τῶν πνλῶν ἐξιόντες κατὰ τῶν τοῦ βασιλέως 9* ἐποίουν, 
heteriarcha, reliquerat, certior fit. Id ubi persen- — Ov συχναὶ παρῇλθον 9" ἡμέραι, xxt το τῶν Ταχάρων 
sisset imperator, ut silentio scientes tenerent et ne — &0vo; κατὰ τῶν Μουσουλμανων χωρῦσαν καὶ πόλεμον 
cui rem communicarent jubet. Iterim cum Joanne, κατ αὐτῶν συβῥῆξαν νενίχηχε. Καὶ ὁ λόγος φθάνει 
qui Thessaloniee erat, feedus ferit, cum pro eo πρὸς τὸν βασιλέα διαμηνυθεὶς 55 παρὰ τοῦ vüw 
Theodorus Angelus Joannis paterlegatusaccessis- αὐτοῦ τοῦ βασιλέως Θεοδώρου * τοῦτον γὰρ αατε- 
set. Inter dies quadraginta sanctiones fact:e sunl et ἍἈλελοίπει περὶ τὰ µέρη τῶν Πηγῶν διατρίθεω, ἀφὰς 
jusjurandum finem habuit: namque rubri calcei μετ αὐτοῦ καὶ τὸν Μουξδάλωνα Ἰωάννην, μνστιαὺν 
dimissi et unionibus interstincta pyramis super ῃ μὲν ὄντα ὅτε τοῖς κοσμιχοῖς συνετάττετο, τότε δι 
quam lapis rubeus emicabat, quete imperatorum  µμοναχὸς ἦν, ἀνὴρ ὀξύνους καὶ ὁραστὺριος xai βασι- 
insignia sunt; ab imperatore postea ἀεβροίῶ xoig τῶν ἄλλων πλίον ἐμπρίπων πράγμασι, καὶ 


60 ἐπεὶ δὲ παρῆλβν — ἅπασον om. D. 9! ἐγγύς — τόπου] καὶ πήγνυσ' τὴν σχηνὺν χατὰ τὸν xiz€ 
τοῦ Προθατᾶ, ὡσεὶ σταδίους ὀκτὼ ἀπέχοντα τῆς Θεσσαλονίχηνς D. 9* διὰ µάχης πειρᾶται χειρ D. ϐ xmi 
μάλιστα — ἐποίουν om. Ὀ. δί καὶ — ὑποθέσεσιν om. Ὦ. 59 ὁ Παλαιολόγος ᾿Ανδρόνιχκος µέγας δοµέσταος 
Qv, ὁ ἐπεὶ τῆς τραπέτης Νιχηφόρος Ταρχανιώτης, ὁ πρωτοσέβαστος Κοντοστέφανος, ὁ πρωτοθεστεάριος ' AXi- 
ξιος ὁ Ῥαοὺλ, o Πετραλίφας μέγας χαρτονλάριος καὶ dao. 'O D. 95* Ἰωάννης παρακαθήµενος Om. D. 
9*9 κατὰ — βασιλέως om. D. 8" συχναὶ δέ m. D. 68 διαμηνυθεὶς ταρὰ — Πσθετο] o δε b. 


Theodori Dousze et Leonis Allatii nota. 


(79) 'O πρωτοσέδαστος. Adi Glossarium Meur-  tiescunquenomino.sieum debito honore encomiis- 
iiin hac voce: facies opere pretium. Reliqua — que ab exquisita et excellenti eruditione repetitis 
"utemquahiccommemoranturdignitatumnonuna — non afficiam, scito quia illa nomen ipsum preefert 
functiones idem amicus nosterlonge doctissimus — causam essse. Dousa. 
uis locis accuratissime explicat. Quem virum quo- 


10117 . ANNALES. 1078 


vv Λιθαδάριον Μιχαήλ αέγαν ταιριάρχην ὄντα. A digaitate condecoratur, cujus et amicitiam coluit. 

ς γοῦν τῆς φήμης ὁ βασιλεὺς 5o0:ro, σιωπην παρ- His complelis imperator in Orientem remeat, cum 
αγγείλας τοὺς εἰδότας ἅγειν καὶ μηδενὶ περὶ To9- fecisset ut imperator despota esset et servus; quem 
τοῦ χοωωνεῖν 69, εἰς συµθάσει µμιετὰ τοῦ 6&yróg— jurejurando, uti moris erat, obstrinxerat mune- 
Ἰωάννου χωρεῖ πρέσθιν ἐν τούτοις λαθὼν τὸν πα-  ribusque pro dignitate 7 9 affecerat, et ceteros 
τέρα Ἰωάννου τὸν ᾿Αγγέλον Θεόδωρον. Πληρουμένων alios illi subjectos pecunia donaverat. Cum eo 
γοῦν ἡμερῶν τεσσαράχοντα ἐγένοντο αἱ σπονδαὶ καὶ — etiam patrem Theodorum reliquit. 
οἱ ὄρχοι προέθησαν. τὰ μὶν yàp ἐρυθρὰ πέδια (80) ἀπεθάλλιο καὶ τὸν περιμάργαρον πυραμίδα, εἰς d 
καὶ λίθος ὑπερχάθηται κχόχχινος, βασιλικά ταῦτα σύμθολα, τετίµηται δὲ πρὸς τοῦ βασιλέως τῷ δεσπο- 
τικῷ ἀξιώματι, x«i εὔνους ἀνεγάνη τῷ βασιλε, Ταῦτα δὲ διαπραξάµενς [P. 57] ὁ βασιλεὺς παλι- 
νοστεῖ πρὸς τὴν ἕω, καταλιπὼν δεσπότην τὸν βασιλέα xoi ὑποχείριο, ὄρχοις συνδήσας τοῖς εἰωθόσι καὶ 
δώροις εἰκόσι Φδεξιωσάµερος, καὶ πάντας τοὺς ὑπ ἐκεῖνον φιλορρονησάµενος  xpüpact, Καταλελοΐπει 
δὲ μετ αὐτοῦ xai τὸν πατέρα τούτου θεόδωρον. 

μα. Ὁ piv οὖν βατιλεὺς Ἰωάννης κατειλήφει τὴν Β 41. Igitur imperator Joannes, cum se in Orien- 
ἕω. Tà» γοῦν χειμερινὴν τότε παραµείψας ὥραν tv tem recepisset, Nymphei hiemat. Inde discedens 
τῷ Νυμφαίω, ὡς ἔθος ἦν αὐτῷ, ἀπάρας ἐκεῖθιν ért— Lampsacum venit, ubieestateatque autumnotrans- 
τὸν Λάμψακον δει, κάκεῖσε τὸ θέρος διαθιθάσας xoi — actis, initio hiemis, dimisso loco, Pegas contendil, 
τὴν τῆς ὅπωρας ὥραν, ἐπεὶ ὁ χειμὼν ἤρξατο, τοῦ  quandoetinterambulandum sevientis hiemis vim 
χώρου μεταθὰς ἐπὶ τὰ τῶν Πηγῶν ἐχώορει µέρη 79.  atramexcepit, cumcastraSigrene locasset, exorsam 
Μεγίότου δὲ χειμῶνος πεπείραται καθ ὁδὸν, ἀρξαμέ- οἱ per duos dies illius frigore ac glomerate nivis 
νου μὲν ἐπεὶ ὁ βασιλεὺς εἰς τὴν Σιγρηνὴν ἑσκήνωσεν. — turbinibus afflictus, donec ad Pegarum arcem 
μέρας δὲ δύο τῇ δριμύτητι τούτου xai τῇ σφοδρο- Pervenit. Plures eo in itinere virilis et mulie- 
τάτῳ φορᾷ τῆς Χιόνος τεταλαιπώρηχεν μέχρις αν — bris sexus exanimati sunt : ad trecenta namque, 
χατηντήκει εἰς τὸ τῶν Πηγῶν &crw. Πολλοὶ γοῦν  utqui rationem supputarunt retulerunt, hominum 
καθ) ὁδὸν ἐτέθνήχεισαν x«i πολλαί ' µέχρι γοῦν  morluorum capita, nivali co tumulo contecta, 
τριακοσίων ὡς οἱ ἀριθμήσαντες "! ἔφασχον, ὑπὸ τῆς  COnsita sunt, quando ventorum rabie ne intueri 
χιόνος κατεχώσθησαν, ui δυνάµενοι ἀντωπῆσαι τῇ — quidem alter alterum poterant, omnesque quimalo 
τοῦ πνεύματος φορᾶ. Οὐδεὶς γοῦν τῶν ἰδόντων ἔλεγε — interfuere contestati suut similem se [hiemis 
γινώσχειν γεγειῆσθαί ποτε τοιοῦτον 7! χειμῶνα. ϱ horrorem nunquam alias persensisse. Decima 
"Hgt δὲ τῷ τότε ὀχτωκαιδεκάτην μὴῆα ὁ Δεχέμθρις, Οοἰᾶνᾶ ἴυπι mensis Decembris dies numerabatur ; 
ἔτος δὲ ἦν ἐπὶ τῷ ἐξακισχιλιοστῷ x«i ἑπτακοσιοστῷ — annus 6741, ut mea fert sententia. Imperator in 
τὸ τεσσαραχοστὸν oipat πρῶτον 73, 'O μὶν οὖν βασι- Pegarum urbe donec hiemis sevitia molliretur 
λεὺς ἐν τῶτῶν Πηγῶν ἄστει διημερεύσας μὶχρις ἄν commoratus, inde exiens. Nympheum appellit, 
τὸ πολὺ τοῦ χειμῶνος eco, ἐξιὼν ἐχεῖθέν εἰς τὸ — ibique ad vernum tempus permansit. Musulma- 
Νύμφαιον ἀπῄει, καὶ ἦν ἐχεῖσε µεχρι xoi τῆς τοῦ — norum itaque exercitu dissipato, ut diximus, a 
ἔαρος ἐπιλάμχεως. ᾿Επεὶ γοῦν, ὡς ἐἰρήχειμε, 2 "*  Tachariis, quibus sultanus [athatines preeerat, 
τῶν Μουσουλμάνων παρὰ τῶν Ταχαρίων (81) x«ra- — sultuni'] & Azatini filius, qui ex bono in principem 

50 τοὺς — χοινωνεῖν Om. D, 19 κἀκεῖσε — μέρη] καὶ τὸ ἐπιὸν ἔτος περὶ Πηγὰς χωρεῖ Ὀ. '! oi ἀριθμήσαντες 
οπι. Ώ. 7* τοιοῦτον D, omissis γεγενῆσθαί ποτε. Ἰ5 γε — πρῶτον om. Ὦ. "* καὶ ὃν — 2] ὡς ὀὖν ἡ D. 


Theodori Ώουφ οἱ Leonis Allatii note. 


(80) De purpureis imperatorum crepidis, an — historicus, quem sepe vir magnus producit, ait 
ocreis ? supra egimus ; item de tiara et pileo ad — recepta Cpolivenissetn manus Grecorum iímperato- 
exemplum pyramidis in altumsurgenteetacumi- ría Builduini II symbola,que quidem hec fuerint, 
nato. De quo nunc audiendus Nicephorus Grego- — xeónrp« forme Latinis usitate et. unionibus di- 
ras sub finem Historie sue, in Neenia: De capitis — stincto, cum lapillo rubri cotoris in vertice capitis 
porrotegumenlo,apudsuperioresimperatores mo- — (ejus hic meminit Logotheta),caiceamenta cocco tin- 
riserat ut etate provectiores aulici proceres pileis D cta, gladius vagina de coccinei cotoris serico facta 
turbinatis (καλύπτραις πυραμίδος ἐχούσαις σχῆμά 56. — vestitus. Conjunge heec cum iis quie a nobis supra 
rico tectisulerentur,prodignitatecujusque.Atque — de pileo et calceis rubris annotata sunt. Dousa. 
hecimperiisymbola haberisubditlogotheta.Quod (84) Παρὰ τῶν Ταχαρίων. Chalaus Sitziscanis 
etinsinuatJoannes Cantacuzenus, Histor, Romsive — filius, ut supra diximus, superatis Tanaidis fondi- 
Byzantinz lib. 1, cap. 3, ubi pileum istnm συνεκ- bus Europam devastavit. Alter Sitziscanis filius 
δοχικῶς lapidem appellat, cum in apice pilei lapis — Telepuges Caspiis augustiis superatis, Sogdiana a 
visende magnitudinisacincomparabilis pretiispe- — tergo relicta, Bactrianis et Oxosogdo flumine ad 
ctaretur. Greece est ; τὸν ἐπὶ τῆς χειφαλῆς λίθον et  radicestragnorum montium progressus cum exer- 
lib. rv, cap 37 : λίθῳ κεχοσμημένος πῖλος, notante — citu hibernat. Montes quod una continenti serie 
V. C. Jacobo Pontano S. J., cui illum auctorem — coherent, unum veluti montem conflant, et Taurus 
presstantissimum, bactenus ignotum, lucenuper dicitur, qui Asiam universam mediam dividit, inci- 

onatum. ut et Georgii Phranzre Chronicon, de- piens ab occasu proxime /£geum mare, et Asiam 
bemus. Sed Latine tantum, qnod unice dolemus, — secans ad subsolanum ventum, juxta Oceanum sese 
De sandalis imperatoriis idem Cantacuzenus,lib.  terminans. Veremaximorum gregum autarmento- 
1,cap.1&,etlib.in cap.27. VidendusetiamLeunela- ruminstarmontium cacumina superant,et populos 
viusin Pandecte Historie Turciz. Pretor Grecie — subjectosinvadunt, et Indiam penetrant, quantain 


1079 GEORGII ACROPOLITE. 1080 


malum degeneraret : potibus namque, libidinibus A λέλνται στρατιὰ, σουλτάνος δὲ Zpytw» αὐτῶν οὗ κλῆ« 
monstruosis exsecrandisque amoribus furens,per- — ct; *5 Ἰαθατίνης, νίος τοῦ σουλτὰν ᾽Αζατίνη 79, φαῦ- 
petuo cum homuncionibus et rationis et nature Aog ἐξ ἀοχὸς ἍἉγεονὼς, —-  mótotg "y&p ἔχαιρι 
humane penitus ignaris consuescebat, parentisuo καὶ ἀσελγείαις καὶ χοίταις ἀλλοχότοις τε χαὶ ἀτόποις, 
dissimilis, quilibidinibus, non ita tamen, parebat; καὶ συνῆν «si ἀνθρωπίσκοις οὐχέτι λόγον εἰδόσω 
quare et melius progenitoribus ipse suis aciem οὐδ᾽ ἀνθρωπίνην φύσιν τὸ cóvolov. Ὁ m«ràüp ὅε ae 
struebat, erga imperatorem benevole aífectus. ^ rou οὗ τοιοῦτος ἦν, ἀλλ ἠττᾶτο μὶν, οὐ σφόδρα di, 
Verum quibus iste delectabatur, iisdem saturitale — rà» ἀσελγειῶν, διὸ καὶ βέλιον τῶν πρὸ αὐτοῦ ἑστρα- 
non fraudata adjutus est : qui cum se vellet in Ἅµτήγει, χαὶ φιλίως πρὸς τὸν βασιλέα διέκειτο. 'AXY 
pugna Tacharica experiri, debellatur. Et pene οὔτος οἷς ἔχαιρε, πλοσμίως τούτων ἀπώνατο 77. [le 
rebus aversis legatos ad imperatorem Joannem Ἠπείραται γοῦν μάχης Ταχαριχῆς καὶ Ὠττηται. Ἐ 
mittit, consilium prresentissimum petens, quanam  στενῷ γοῦν τῶν πραγμάτων χομιδῦ γεγονὼς, πρί- 
tandem ipse ratione hostem repelleret et paululum σθεις 79 ἐχπέμπει πρὸς τὸν βασιλία Ἰωάννην, βου- 
a maiis sublevaretur, id scilicet dictitans utrisque — ac τε ἀξιῶν ἀρίστης ἐξ αὐτοῦ τυχεῖν, ὡς ἀνάκο- 
salutare esse : Musulmanis «enim a tacharis Ἅτρέφοιτο 79 τὸν ἀντίπαλον xai μικρὸν µκουφισθες 
prostratis, in Romanas civitates aditus liberi ac p τοῦ βάρους αὐτοῦ 30, σωτηριῶδες τοῦτο φάσχων 
sine impedimento, quod et verissimum erat, hosti- τυγχάνειν 9! ἀμφοῖν (82)* τοῦ γὰο Ὑένους τῶν Mov- 
bus, cumeos reprimerenon possis, patebunt. Porro σουλμάνων παρὰ τῶν Ταχάρων ἀπολωλότος ἆἄνετς 
imperator Joannes, utpote inrebus similibus sagax — Asmterat τοῖς ἐναντίοις Ὦ xarà τῶν Ῥωμαϊκῶν χω- 
et prudens, legationem libens accipit, et concor- p» ἔφοδος. Καὶ ἦν τοῦτο πὰνν *& ἀληθές 51. Ὁ 
diam cum sultano conglutinat, ut sic adversarios — o2» Ἰωάννης 93, ola ἐκεῖνος δεινὸς ἐν τοῖς voire 
repellerent : nam his duabus maximis potentiis πράγµασιν, ἀποδέχεται[Ῥ. 38] ἄσμενος 9* τὸν πρι- 
consocialis verosimile fuerit hostem metum con- σθείαν καὶ £i; ἔνωσιω συνελθεῖν ὑρετίσατο τῶ σου]- 
cipere, si dum contra unum invehuntur, derepente ^ T&v, ὡς ἄν τοῦτο τοῖς ἐναντίοις tig ἀποτροπὴν 9t- 
contra duos se arma sumpsisse deprehendant.  votro * ἠνωμένων Ὑὰρ τῶν τοιούτων Φὺο μεγίστων 
Propter hrec itaque in unum 7 5 animis coaluere, ἀρχῶν εἰχὸς πτοίαν γενέσθαι τοῖς πολεμίοις, πρὸς 
amboque, cum Joannes imperator tum sultanus ἕνα μὲν ἔχουσιτὸν σκοπὀν, πρὸς δύο δὲ ἀθρόον εὐρι- 
lathatinas, apud Tripolim, quam Meander preter- σκοµένοις 95. Καὶ γοῦν ἐπὶ τοῖς τοιούοις συσχενα- 
fluit, ponte a sultani sociis extemporali lignis σάµενοι *5 συνη)θέτην x«i duye, ὃ τε  Bacüsk 
exstructo, ut facilior transeuntibus pateretaditus, Ἰωάννης 9? καὶ ὁ σουλτὰν Ἰαθατίνης, ἐν τῷ ἅστε 
semet humanissimeexceipiunt, aliique alios magna- (, τῶς Τριπόλεως, ὅπου xai ὁ Μαίανδρος pat ποταµος. 
tes ac proceres; et pactis quibus antea obstringe- — l'ígupav γοῦν ἐξ αὐτοσχεδίου ix ξύλων οἱ τοῦ σουλ- 
bantur, sanctius confirmatis, ut simul una ambo τὰ» ἐργασάμινοι sóytos τοῖς βουλομένοις πεποιέκασι 
hostes prelio lacesserent,abiere,Joannes Philadel- τὴν περαίωσυ. Αλλήλους γοῦν oi ἀρχοὶ φιλοφρόνως 
phiam petens, sultanus ]οοπίαπα ubi regia illius δεξιωσάµενοι, ἔτι δὲ καὶ τοὺς ὑφ᾽ ἑκάτερον ἐἑκάτεροι 
erat. Et tunc quidem uterque tranquilla pace usus Ἅπροὔχοντας, x«i συνθήχας dg καὶ πρὸ τὀῦ εἶχω 
est. Nam Tacharorum exercitus suis se finibus µκρειττόνως βεθαιωσάµενοι, ὡς ἄν µάχοιντο συνομμὶ- 
continuit, nec preesscriptos, uti moris erat, tran- ww; τοῖς ἐναντίοις 99, διελύθησαν, ὁ μὲν ᾖβασιλὼς 
scendit, cum rebus domesticis incumberet. ὑποττοέψας εἰς τὴν Φιλαδέλφου, ὁ δὲ σουλτὰν εἷς riv 
Ἰκονιέων, ἔνθα Ἡν καὶ τὰ βασίλεια. Τότε μὲν καὶ ἐν ἀμγοῖν τὰ τῆς µάχης Ἡρέμησαν. Καὶ γὰρ à τῶν 
Ταχάρων στρατιὰ καθ ἑαυτῶν ἔμενε, xai οἱ) xsx(vnto ὡς ἔθος ' ὢ τοῖς ἑαυτῶν καὶ γὰρ ἡσχολοῦντ 
πράγµασυ 89, 

75 ey κλῆσις om. D. 79 υἱὸς ᾽Αξατίνου D. 7! ὁ — ἀπώνατο om. D. 7* ἐν — πρέσθεις] πρέσδεις 
οὖν D. 79 aq ἀποτρέψαιτο Ὦ. 99 τοῦ βάρους αὐτοῦ om. D. 9! φάσχων τυγχάνειν] τυγχάνον D. 33 xai — 
ἀληθές om. D. 83 jou» — βασιλεὺς Ἰωάννης D, omissis οἷα--- πράγµασυω. ὃν ἄσμενος om. D. 9? καὶ εἰς — 
εὐρισκομένοις om. D, | 59 jo2s — συσχξνασάµενοι ΟΠ. D. 9? Ἰωάννης et mox Ἱαθατίνης om. D. ** sq 
φυραν — ἐναντίοις] εἴτα Ὁ. 9? ὁ μὲν — πράγματι zpéunaa» δὲ καὶ ot Τάχαροι D. 


Theodori Βους8) οἱ Leonis Allatii note. 


utraqueIndiripa patet, qua subacta in Arochosiam D excurrerent, et imperii sui limites littoribus maris 
et Carmaniam iter convertunt, etgentibusillisfacile — terminarent. Gentibustamen, quas inviserant, an- 
devictis ad Chaldeos etArabes perveniunt.Deinde — nuatributa imposuerunt, etprosua libidine quid. 
ad Babylonioset Assyrios transgressi Mesopotamia vis id illas decernunt. Tandem Assyriorum, Per- 
occupant, et loci amceenitate allectierrores finiunt, sarum et Chaldeorum moribus exculti, patrio 
Tertio anno Jaxartefluvio trajectoAsiam inferiorem — numinis cultu contemplo ad eorum religionem 
sibi vindicant, nec tum quieverunt,sed tribunialio — inclinarunt, illorumque mores et instituta rebus 
atque alio missi Persas primum οἱ Parthoset Medos — in omnibus secuti sunt. Hi Musulmanos, quos alii 
subigunt, deinde Armeniam majorem ascendentes — Turcas vocant, eo tempore puenis et excursioni- 
Colchidem et finitimam illi Iberiamexcurrunt. Pree- bus assiduis acriter hostiliterque divexabant. ALL. 
dia postmodum anenissima, et delicatissimi agii, (82) Σωττοιῶδες τοῦτο φάμινος τυγχάνει ἀμφοῖν. 
quibus illi summopere delectati sunt, effecere ut, — Gregoras p. 41. ALL. 

quam animo jam possidebant, Asiam interiorem 


1081 ANNALES. 1082 


BB. Μετ ?9 οὐ πολὺ δὲ καὶ ὃν προειρήκειµεν À "49. Paulo post Joannes, quem diximus ab impe- 
ωάννην τὸν δεσπότην γεγενημένον παρὰ τοῦ βα-  ratoreNJoanne despotam factum,spiritum exhausit, 
σιλέως Ἰωάννου τὸ χρεὼν εἰλήφει. Ὑπήρχε δὲ αὐτῷ — fraterque illius Demetrius legatis ad. imperatorem 
ἀδελφὸς Δημήτριος, ὃς µεταστειλάµενος πρεσθείαν — missis, ut indespotee dignitate fratri succederet 
εἰς τὸν βασιλέα τοῦ τε δεσποτιχκοῦ ἀξιώματος ἐκε- — omniaque illius sibi sub potestate vindicaret, impe- 
χληρονομήκει τοῦ ἀδελφοῦ, x«i δεσπόξδειν πάντων τῶν — travit. Verum hic non modo Joanni fratri non exa&- 
ὑπ ἐχεῖνον προστέταχται. Αλ — fv οὗτο οὐχ — quatusest, sed longo intervallo ab eo degeneravit, 
ἀδελφὰ φρονῶν Ἰωάννη τῷ ἀδεφῷ, ἀλλὰ πολλῷ τῷ  ilesiquidem, cum pietate, religione et castitate 
µέτρῳ διέζευχτο. ᾿Εκείνου μὲν yàp εὐσεθίᾳ καὶ — summe delectaretur (ut enim illi qui optime virum 
εὐλαθείᾳ καὶ σωφροσύνη Χαίροντος — χαὶ γὰρ ἔλε noverant referebant, nullo is unquam anni die a 
yo» ói τὰ αὐτοῦ εἰδότες μὴ ἂν ποτε ἀπολειφθῆναι — sacro audiendo nisi mala valetudine 76 discru- 
μηδεμιᾶς ἡμέρας τοῦ ἔτους τοῦ μὴ τῆς θείας ἱερ- —ciatus abstinuit), precibus ad Deum eftundendis 
τελεστίας ἐπαχροάσασθαι, εἰ μή τις ἐχώλυε νόσος. — perpetuo pernoctabat, laudesque divinas certis diei 
Προσεῖχε δὲ παννυχίσιν εὐχαῖς, καὶ τὰς x«0' ὥραν horis ascriptas quotidie celebrabat ; quinimo con- 
ὑμνῳδίας ὀσημέραι ἐπλήρου Ὡμίλει δὲ xci διην- — tinuo cum Nazareis versabatur, volebatque quam- 
κῶς Ναξηραίοις, xai ἣν αὐτῷ διὰ σπουδάσµατος ὃτι B maxime vites solitarie nomina dare et manantem 
πλείστου τοῦ µονήρονυς βίου τυχεῖν καὶ τῆς ἀὠντεῦθν — indetranquillitatem experiri, vel saltem sicaffecto- 
ἠσυχίας ἐν πείρα γενέσθαι, ἢ xdv ποοσφιλῶς δια rum amicissimo commercio uti.At frater Demetrius 
χεῖσθαι τοῖς οὕτως ἴχουσιν. 'O δὲ ἀδελφὸς Δηωήτριος in fraterne vite contraria studia trahebatur, tan- 
ἐξ ἐναντίας εἶχε τοῦ τρόπου. Μειρακίοις γὰρ ἀθελ- quam qui stolidis adolescentulis consuesceret, qui- 
τέροις ὠμίλει, xai τούτοις τε πλεῖστα συνήσθετο καὶ — buspotissimum gaudebat, et dediti corporis obse- 
τοῖς ἀφροδισίοις ἠσέλγαινε καὶ παρὰ ταῖς ὑπὸ ζυγὸν  Quio vinceretur, alienasque permoleret uxores. 
ἐφόίτα, ὥστε ποτε xai σύμπτωμα συνέθη τούῳ — Hiucaliquandonon mediocre infortunium invenit ; 
δεινόν' ἐκ γὰρ 9! θυρίδος τοῦ ἀνδρὸς τῆς µοιχενο- nam cum constuprate mulieris vir per fenestram 
μένης ἀθρόον 4 ἐπεισελθόντος βουληθεὶς ἀποδρᾶναι, ex improviso domum esset ingressus, ille fuga sibi 
ὡς ἐξ ὑπερυψήλου τοῦ τόπου ?* πεσὼν, τὸν Ὑλουτὸν consulens altoex locoprevcipitatus clunem leesit, et 
ἐπλήγη, ixavag δὲ ἡμέρας νοσηλευθεὶς ἰάθη piv, cum diuegrotfasset, sanatus quidem est, sed altero 
ὑπέσκαζε δὲ τῶν ποδῶν θάτερον x«i οὐκ ἐθημάτι — pede claudicans non recta incedebat. At hic non 
ζεν ὁμαλῶς 9*, 'A))' οὗτος οὐκ εἰς μακρὰν ἀπώνατο multum imperio potitusest. Nam Joannes impera- 
τῆς ἀρχῆς. [P. 39] Ὁ γὰρ βασιλεὺς Ἰωάννης 95 C tor tunc temporis occasione arrepta, quod, ut 
ἀδείας δραξάµενος τῷ τότε 95 καιροῦ, ἔπείπε, ὡς — diximus, natio Tacharorum cum alüs natio- 
ἔφημεν, τὸ Των Ταχαρίων Ὑένος ἐνησχολεῖτο ἑτέροις nibus contendebat, cum sultano pugna post- 
ἔθνεσι, χαταλιπὸν τὴν προς τοῦ σουλτάν τοῦ 'Ixo- posita, quando Babylonico, quem Musulmani 
víou µάχην (rà γὰρ Βαθυλωνίῳ καὶ τοῖς πέριξ τού- —Calipham solent appellare, οἱ ili proximis 
του τὰ τῆς μάχης ἐπῆγεν ὂν Χαλιφᾶν τἰώθασι — bellum inferret, ineunte  sstate Hellespontum 
καλεῖν τὰ τῶν ἹΜουσουλμάνων φῦλα), θέρους ὥρας  tranat filio suo Theodoro 77 in Oriente relicto. 
γενομένης διαπεραιοῦται τὸν ἃἙλλήσποντον, κατα-. Ante hec tempora Germanus patriarcha rebus ter- 
λιπὼν εἰς τὴν ἕω τὸν υἱὸν αὐτοῦ Θεόδωρον. Ἔτυχε Tenis dimissis in beatorum sedes avocatur, post- 
μὲν πρὸ καιροῦ τὸν πατριάρχην Γερμανὸν τὰ τῆδε | quam probe sancteque vixisset, probeque suas 
χαταλιποντα πρὸς τὰς θείας ἀπᾶραι σκηνὰς, χαλῶς ' 0766 pavisset. Post eum monachus quidam Metho- 
καὶ ὁσίως βιώσαντα καὶ χαλῶς τὴν αὐτοῦ ποιµά- — dfusnomine, Hyacinthi, quod Nicee est, mona- 
ναντα ποίμνην' ἐγένετο δὲ μετ αὐτόν Μεθόδιός τις — sterii praeses, vir quidem dicto suo tenus cautus ac 
καλούμενος μοναχὸς, ἡγούμενος dv τῆς κατὰ Ní- sapiens, revera tamen paucorum sciens, tres tan- 
x«txy Ὑακίνθου µμονῆς, ἀνὴρ αὐχῶν piv εἰδέαι tum menses throno potitus obiit, et Ecclesia vídua 
πολλὰ, ὀλέγων δε ἴδρις ὧν. 'AXX οὗτος τρεῖς καὶ — pontifice suo carebat. Cum enim Joannes imperator 
póvouc μῆνας ἐπαπολαύσας τοῦ θρόνου τετελεύτη- D in his expediendis non esset admodum promptus, 


50 Μετ’ — usque ad ἠσέλγαυε (R 7) 'O δὲ Ἰωάννης ὁ ᾿Αγγελος ὁ δεσπότης Θασσαλονίχης τὸ χρεών ἐλειτουργο- 
σε. Kai ἀδελφὸς αὐτοῦ Δημήτριος πέµψας τὸ δεσποτικὸν dx βασιλέως εἰλήφει ἀξίωμα. ᾿Εγένετο δε έξωλης D. 9ἱ 
ὥστε — ἐχ γὰρ] ὃς ἐκ D. 93 ἀθρόον om. D. *? ὡς — τόπου] καὶ D. ?* καὶ — ὁμαλῶς om. D. 55 Ἰωάννης om. D. 
*6 τῷ cort — usque α τὸ ποίμνιον] (col. 1082 A 8) τοῦ πατριάρχου Γερμανοῦ và τῆδε ἀπάραντος, xxi Μεθοδίου 
(83) τινὸς, μοναχοῦ, ὦγουμενου τῆς Ὑαχίνθον, πατριαρχεύσιωτος καὶ μετὰ τρεῖς μῆνας τετελευτηκοτος, χαὶ τότε 
χηρευούσες τῆς ἐχχλησὶας D. 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii nota. 


(83) Τοῦ πατριάρχου Γερμανοῦ καὶ MsÓodiov. — conum, sacerdotem ac patriarcham factum. ldem 
Etiam Onuphrius Panviniusin Chronico Germani — in Notitia patriarcharum, quantum colligere pos- 
patriarche successorem facit Methodium hocno- sum (nam ea post Manuelem Charitopulum philo- 
mine ΠΠ. Nicephorus Gregoras tamen,lib. m, cap. — sophumlacera est et interrupta), Arsenius Autoria- 
1 et2, Germanum habuisse successorum scribit Ar- nus appellatur. Sedit Germanus in throno juxta 
senium monachum,illumipsumputo,cujusLogo- X Onuphrium annos 17 menses 6. Catalogus ms. pa- 
theta infra meminitet Manuelem Arsenium vocat,  triarcharum a Gretsero citatus annos tantum 17 
monachum Apollonia accersitum,unoque diedia- habet. Dovsa. 


1083 


GEORGII ACROPOLIT/E 


1084 


non ita facilé poterat e re nata dignum tali solio, Α xsv. Ἑστέρετο γοῦν ἀρχερέως à Ἐκχλησία. 'O γὰρ 


vel potius qui illi probaretur, invenire. Principes 
enim in hec munera viros, qui quod illis placitum 
est faciant nec suis desideriis adversentur, asci- 
scunt. Igitur multum preeterierattempus, necaderat 
qui oves gubernaret. 


43. Porro Joannes imperator, ut diximus, in op- 
positam e regione continentem atque occiduam, 
ut urbes in ea ac oppida resque in illis visitaret, 
iter instituit : nam ad oppidum cui nomen Zichne 
est, prope Serras, omnibus dominabatur. Tunc 
Bulgarum Asani filius Callinianus duo οἱ decem 
annos natus principatum tenébat. Cum ad loca 
Cissi imperator processisset, ibidem commoratus 
die postero iter continuat, et ad flumen Hebrum, 
prope Beris monasterium defluentem et ab indigenis 
Maritzan vocatum, pervenit. 7& In medio flumi- 
nisconstitutus imperator (equoenim aquas, quando 
&stas precipitabatur, nam vicesi:na septima aut 
octava erat mensis Septembris, permeabat) litteris 
a rerum summam Achride gubernante ad se datis 
certior fit Callmanum Bulgarum principem vitam 
finisse, nonnullorum sententia naturali morbo, alio- 
rum ab adversariis ad hoc clam parato pharmaco 
exstinctum. At hie sive hac sivealia ratione ex ho- 
minibus sublatus est. Nec rumor a veritateaberat ; 
crebis enim nuntiis id asseverabatur. Heec ubi re- 
scisset imperator, iter prosequitur, et Christopolim 
preetergressus quam celeriter Philippos attingit, ibi- 
demque cum primoribussuis consilium init, &n ir- 
rumpendum esset in Bulgaros,abripiendumque ali- 
quid quo ab ipsisoecupabatur, et an facili negotio 
posset a nobis Serrarum oppidum expugnari. Qui- 
dam imperatoriadversus Bulgaros bellum dissua* 
debanl. Non haberet eum militem, cum non ad 
confligendum sedsua solummodo visitatum venerit, 
tanto prelio parem. Serrarum arcem primum ag- 
grediendam, eum e planilie emineret, inexpugna- 
bilem esse, nec posse tantillo exercitu circumsepi. 
Tormenta 7 9 in eam ut adigerentur fieri omnino 
non posse. Aggredi vero et arce tentata repelli 
Romanorum robori ac virtuti, cujus adeo preeclara 
fama in omaes pervasit, probro esse. Bulgaros 
quiescentes ad preelia concitare minime condu- 
cere. Hiec. regem ab oppugnatione retrahentes 
adducebant in medium. Paleologus Andronicus, 
quem ante magnum domesticum fuisse significa- 
vimus hisce contraria imperatori consulebat. Ten- 
tandam esse Serrarum arcem ; ea potitis multum 


βασιλιὺς Ἰωάννης, ἐν τοῖς τοιοντοις μὺ πρόκχειρος 
ὧν, οὐκ εὐχερῶς εἶχεν ἐκ τοῦ προχείρου τὸν ἄξιον 
ἐφευρεῖν, à μᾶλλον τὸν éxtivo ἀρέσοντα, μᾶἄλιστα 
γὰρ οἱ κρατοῦντες τοὺς πρὸς ἀρέσχειαν ἐν τούτοις 
προσίενται, ὡς ἂν μή τωας ἔχοιν ἀντερίδοντας 
τοῖς βουληµασι. Παρεῤῥύη γοῦν χρόνος συχνὸς, xai 
οὐκ ἦν ὁ διεζάγων τὸ ποίµνιον. 

μγ. O pt» οὖν βασιλεὺς Ἰωάννης ὡς pups, 
εἰς τὴν ἀντιπέραν xoi δυτιχὺν ἐποιετο τὸν βάδον 
χάριν τοῦ τὰς ἐκεῖσε χώρας xoi τὰ ἐν αὐτοῖς x&ro- 
πτεύσασθαι ἅστη' x«l µέχρι γὰρ τοῦ οὕτω πως 
ἐπονομαξομένου ἅστεως Ζίέχνα, ἐγγύς που ντος 
Σεῤῥῶν, ἁπάντων ἐδέσποξιν. Ηρχε μὲν τὀτε Bovl- 
γάρων ὉἹ ὁ τοῦ ᾿Ασὰν υἱὸς Καλλιμάνος δωδεκαέττς 
ὧν. Ἐπεὶ γοῦν ἐπὶ τὰ µέρη τοῦ Κισσοῦ ὁ βασιλεὺς 
ἐγένετο, κχἀκεῖσε διημεριὺσας τὺν ἐπαύριον τῆς 
πορείας εἴχετο, ἐπεφθάκι δὲ ἐπὶ τὸν ποταμὸν ὃν 
"E6pov χαλοῦσι, πλησίον 8 τὺς μονῦς τοῦ Bupóc (84) 
ὀνομαξομένης ** ποιούµενον τὰς ῥοὰς, Μαρίτζαν di 
καλούμενον χωριτιχῆ διαλέκτῳ !. Κατὰ da τὸ µέσα 
τοῦ ποταμοῦ Ὑενομίνου τοῦ βασιλέως (xoci y» 
ἵππων ὑπῆρχε βατὸς, ἐπείπερ θέρους τέλος ἐτύγχα- 
νεν φθίνοντος γὰρ τρίτη $ καὶ τετάρτη Σεπτεα- 
θρίου ὧν) µμµήνυµα διἀκεκόμισται σεσηµασμθε 
γραφὺ σταλείση παρὰ τοῦ τὸν δηµόσιον τῆς ᾿Αχοι- 
δοῦ κρατοὔντος ἀρχὺν, ώς Ἱ ὁ Καλλιμάνος ὁ τῷ 
Βουλγάρων ἄρχων ? τὸν βίοτον ἐξεμέτροσεν, ὡς τοὺς 
piv ἔφασκον, φυσικῆ νόσω τοῦτο παθὼν oi d' ἄλλως 
ἔλεγο, ὡς ἐναντιόφροσι τούτου πόµατι — xpuga 
ἐσχευασμίνω πρὸς µόρον διέφθαρται. Αλλ' οὗτος 
pk» εἴθ᾽ σὕτως εἴτ ἄλλως ἐξ ἀνθρώπων ἐγένετο͵ xei 
ἦν ὁ λόγος ἀληθείας ἐχόμινος συνεχέσι γὰρ δαδε- 
θαιοῦτο μηνύμασω. Ὁ pi οὖν βασιλεὺς ταῦτε 
μαθὼν * τοῦ πρόσω εἴχετο, xal τέλος φθάνει τὸν 
Φιλίππου, παραµείψας và» Χριστούπολιν 5, κἀκεῖαι 
σκίψιν ἐποιεῖτο μετὰ τῶν μετ αὐτοῦ λογάδων * d 
δεῖ προσθαλεῖν τοῖς τῶν Βουλγάρων [P.&8] καὶ χα- 
ῥρώσασθαί τινα τῶν παρ᾽ αὐτοῖς κρατουμένων Ἱ, καὶ 
εἰ εὐχερές ἐστιν ἁλῶναι ἡμῖν τὸ τών Σεβῤῥὼν ἄστν. 
Καὶ τυὲς μὲν ἀπηγόρενον ὃ τῷ βασιλε τὴν κατκ 
τῶν Βουλγάρων μάχην' οὐ γὰρ ἀξιόμαχον Dye 
ἅγειν στρατὸν, ἐπεὶ μηδὲ πρὸς µαχην ηὐτρέπιστο, 
ἀλλὰ χατὰ μόνην θέαν τῶν αὐτοῦ ἐποιεῖτο τὸν xive- 
σι. Τὸ δὲ τῶν Σεῤῥῶν ἆστν, ᾧ πρώτως προσθαλεν 
ἔδει, ἅμαχον μὲν ἐστιν ἐκ τοῦ ὑπερκεῖσθαι τῆς yit, 
χυχλωθῆναι δὲ τοσούτῳ στρατεύµατι οὐκέτι pé 
ἐστιν. Ἔλεπολεις δὲ στῆσαι κατ αὐτοῦ τῶν ἁμη- 
χάνων καθέστηκεν. Προσθαλεῖν δι καὶ μετὰ πείρα 
ἀνακρὀυσθῆναι αἰδὼς μὲν ὑπάρχει τῷ κράτει τὲς 
Ῥωμάίων &pyZc (φήμη yàp αὐτῆς ἐπὶ τοῖς τοιού- 


9?! à δὲ βασιλεὺς εἰς τὴν ἀντιπέραν ἐποιεῖτο τὸν βάδον ἕως τοῦ Ζέχνα ἄστεως. "Hox: μὶν οὓς Βυλγάρων D. 55 xe 
πέφθαχε περὶ τὸν Εὗρον τὸν πλ. D. 29 óvouazou£vn, om. D. ! yeoctuxi) διαλέκτῳ om. D. * κατὰ δε τὸ — ὡς] καὶ 


ἐκεῖ δέχεται ὃν αφορᾶν παοὰ τοῦ τῆς Αχριίδων δηµοσίαν x 
. S παραµείψας τὸν Χριστούπολιν om. 


ον χαὶ τάχος 


βν τας ὡς D. * o τῶν — ἄρχων om. D. * ocroic — 
6 


μιτὰ--- λογάδων om. D. * καὶ — κρατουμένων om 


. 5 ἀπηγόρενον usque ad ἀποτρέποντες (col. 1085 A 0) ]ἀπέτρεπον τοῦτο D. 


Theodori Douse et Leonis Allatii note. 


(84) Τῆς μονῆς τοῦ Bnpóc. Choniata, p. 593, ALL. 


1085 ANNALES. 1086 


τοις πάνυ πολλὴ), καὶ τὸ πρὸς µάχην παροτρῦναι Α inde utilitatis futurum, rebus Bulgarorum magis 
Βουλγάρους εφησνχάδοντος οὔχέτι συμφέρει. Ταῦτα — ac magis afflictis, qui ista ratione legationem pro 
συνεθούλευο» οἱ τὸν βασιλέα τῆς ἐγχειοήσεως ἀπο-  paceineunda expeditius admittent, cuma nullo 
τρέποντες,. 'O ὃξ Παλαιολόγος ᾿Ανδράνιχος, óv µέγαν — regantur, et infantis Michaelis ex Irene Angeli 
δοµέστικον ὁ λόγος µοι προϊστόρησε, τὰ ἐναντία — Theodori filia Asauo suscepti dominationem subi- 
μᾶλλον τῷ βασιλεῖ συνεθούλευε. Καὶ ἀποπειρᾶσθαι — turi. Quod si castrum ita ferente fortuna nobis non 
χρὺ τοῦ ἅστεως τῶν Σεῤῥῶν Ὁ. Καὶ εἰ piv κρατ- —cesserit,quidinde Romanorum imperio incommodi 
σοµεν τούτου, Χέρδος ἐσχήκαμεν οὐ μικρὸν καὶ — impendet ? Rem experti cessabimus, rursumque 
μᾶλλον τὰ τῶν Βουλγάρων ταπεινωθήσονται, καὶ — viros ad Bulgaroslegabimus, qui ab infante, ne 
τὸν τῆς ἀγάπης πρεσθείαν εὐχερέστερον δέξαιωτο,  nominequidem pugne conscio, gubernatilubentis- 
ἐπεὶ καὶ ἐχποδὼν αὐτῶν ὁ δεσπότης, μέλλει δὲ καὶ — sime legatis animum  advertent. Quilibet vero 
ἄλλο βρέφος ἁρδαι τῶν Βουλγάρων ὁ ἐκ τῆς Εἰράνης  quietiscommoda sibi repreesentans pacem exoptat. 
τῆς τοῦ Αγγέλου Θεοδώρου τῷ ᾿Ασάν ἨὙενηθες — Optime omnium magnum domesticum consuluisse 
Μιχαήλ. Ei δε pÀ περιγενέσθαι ἡμᾶς συµθαίη τοῦ imperatori &() visum est, et ad Serras iter, utut 
ἄστιως, τί τὸ Brio ἐπάγον τῇ τῶν Ῥωμαίων ἀρχῷ $ — potuit, ingreditur, proximeque accedens tentoriis 
AmBóvrtg γὰρ διάπειραν ὥρεμήσομεν, καὶ πάλι ὅδια- Β structis castra metatur, non exercitus viribus fi- 
πρεσθεύσοµεν πρὸς Βουλγάρους, x&xstvot ἀσμέως dens, quem exiguum ac pusillum fuisse diximus. 
τὸν πρεσθείαν δέξαιντο ὑπὸ βρίφους ἀρχόμινοι, ὃ τὰ — Hinc militaribus artibus ac insidiis urbem aggre- 
πρὸς µάχην οὐκ οἶδεν. Ἕκαστος δὲ τὰ τῆς εἰρήνης ditur. Serre antiquo &vo civitas maxima, postmo- 
φιλεῖ, τῆς ἀναπαύσεως στοχαξόµενος, Ιὸ Ἔδοξε | dum aJoanne Dulgaro una cum aliis Macedonicis 
τῷ ᾖβασιλε ἄριστα ᾖβεθουλεύσθαι τὸν µέγαν do- — urbibusobsidionesepta soloqueeequata, tunc veluti 
µέστιχον, xal γοῦν τῆς πρὸς τὰς ἈΣέῤῥας spo?» — vicusapertus prostabat, arcetantum muris cireum- 
σης ὡς εἶχεν injp«aro. Σχεδὸν δ) ἐχεῖσε γενόμενος — Septa, sicque accommodata ut bellum posset exci- 
ἐπήξατό τε τὰς σχηνὰς καὶ κατ αὐτῶν ἑστρατοπι- — pere. Illius custodie vir Bulgarus Dragotas nomine, 
Φδεύσατο, οὔχουν μὲν δι ἀξιομάχου στρατοῦ (οὐ γὰρ — Melenici sedem habens, invigilabat. Cum ergo 
πύμοίρει τοσούτου τότε, καθὼς εἰρήκαμεν), στρα- — Serrarum urbs inferior absque moenibus esset, 
τηγία δὲ καὶ μεθοδεύµασιν ἐπειρᾶτο τοῦ ἄστεως — quippe quee saxis tantum absque calce, nee iis in 
Ἐπεὶ d' ai Xéppat πάλαι μὶν ὑπῆρχε πόλις µεγί- altitudinem sublatis, in locis murorum quassatis 
στη, 0 δὲ Βούλγαρο Ἰωάννης μετὰ τῶν λοιπων — disjeclisque cingebatur, mercede conductos mili- 
Μαχεδονικῶν — mó)tov — xai ταύτην πολιορχήσας tum famulos,quos Tzucalonas vulgus lingua pro- 
κατήρειψεν, ὡς χώμη τότε ἐτύγχανι, τῆς ἀχροπό- — prianominat,inunum exaggeransimperatorad eam 
λεως µόνης περιτετειχισµένης καὶ µὠηὐτριπισμένης C occupandam, cum necessariis destituerentur, qui- 
δέξασθαι  mó)tgov, ἧς φύλαξ ἦν ἀνὴρ Βούλγαρος | quedomo egressi fuerant utsibi futura usui submi- 
Δραγωτᾶς (85) τὴν κλῆσιν, ἐς Μελείχου τὰς oixó- — nistrarent, incitavit. Hi cum locum aditu facilem 
σεις ποιούµενος. Ἐπεὶ γοῦν f$ χάτω πόλις Σεῤῥῶν vidissent, acceptis sagittis et ensibus, et nonnullis 
ἀτείχιστος ἦν (λίθοις καὶ γὰρ µόνοις, ἀσθέστου δίχα, — tabulis in modumscuti ex tempore, quibus corpus 
xai μὴ ἀνηγμένοις εἰς ὕψος τὰ τεθρανσµένα τάχα — defenderent, detornalis classicum concinentes in 
περιεφράγνυτο), τοὺς ἐπὶ μισθῷ τοῖς στρατιώταις — urbem ipso clamore irrumpunt, et non post multas 
δουλεύοντας, οὓς καὶ Τζουλούκωνας 9» χνδαία γλῶττα — horasintroeunt, obvia quiequerapiunt. Ex civibus, 
χατονοµάδει, [P. 41] συναθροίσας ὁ βασιλεύς xpa- — quicunque in arcem non convolarunt, supplices 
τῆσαι ταύτης Ἰμέθισεν, ἐπεὶ τῶς ἀναγχαίων ἐσπά-  adimperatorem flegrediuntur. Arcis prefectus 
νιζον, oi καὶ οἴκοθεν ἐχινοῦντο προς τὸ εὐπορῆσαι  Dragotas, homo Bulgarus, et per multum tempus 
τῶν Χχρειωδῶν, ὉὈρῶντες δὲ xai τὴν χώραν εὐεπί-  adtuendasacdefendendasarces plane ineptus, ubi 
θατον, τὰ τόξα λαθόντες, ἔτι δὲ καὶ απάθας κα — audiitinferiorem urbem captam nec non domini sui 
τινας σανίδας ἐξαυτοσχεδιάσαντες ὡς ἀσπίδας, καὶ — obitum, ita favente fortuna, non diu sustinens, im- 
ταύτας προθεθληµένοι, τὸ ἀρεϊκὸν ἀλαλάξανες — peratori de arce dedenda significat. Et sic arx illico 
χωροῦσι κατὰ τῆς χώρας αὐτοθοεὶ, καὶ iv οὐ πολ- D imperatorem recogDovit.Dragotas purpureachlena 
λαῖς ὦραις ἐντὸς ἐγένοντο. Σχνλεύουσι Ὑοῦν τὰ παρ- ΔΤΟ contexta amicitur, et staterum aureorum vim 
ευρεθέντα. Οἱ δὲ t ἐντὸς ὅσοι μὴ ἐπεφθάκεισαν noncontemnendam accipit. Proin magnificas admo- 

?* ὁ d: Παλαιολόγρ ὁ µέγας δοµέστιχος καὶ ἀποπειρᾶσθαι Σεῤῥῶν ἔφη D. omissis xai εἰ — Μι- 
χαήλ. 19 Tou ὃς δεξᾶµερος ὁ βασιλεὺς τὴν βουλὺν εἰς τὰς Σέρρας ἀφίκετο. Εὔρεν ouv τὴν μὶν πό- 
ty διῤῥιμμίνην, τὴν d' ἀκρόπολιν τετειχισµένην, καὶ φύλακα &m αὐτῇ Δραγωτᾶν τινα. Toug Τδουλούχανας 
οὖν ἀθροίσας ὁ βασιλεὺς κρατῆσαι ταύτης ἠρέθισε, oi τὰ τόδα λαθόντες καὶ σανίδας αὐτοσχεδιάσαντε ὡς 
ασπίδας ἐν οὐ πολλῷ χρατῆσαι ταντης ἴσχυσαν, καὶ σκυλεύουσι τὰ παρευρημένα. Ὅσοι ὁ ἴσχυσαν τῶν ἐν- 
τὸς, ἰχέται πρὸς τὸν βασιλέα ἤκον. Καὶ ὁ Δραγωτᾶς διαπ εσθεύεται πρὸς τὸν βασιλία, καὶ χρήματα καὶ 
ἐσθῆτας δεξάµενος τὸ datu δέδωχεν. Ὑπέσχετο δὲ δοῦναι χαὶ Μελένιχον D. 


Theodori Ώοιςδ et Leonis Allatii nota. 


(83) Δραγωτᾶν. Ita ms. exemplar. Malim tamen — Dragotes sive Dragutes nomen proprium viri etiam 
quemadmodum post sequitur, ut sit ó Δραγωτᾶς. alias occurrit. Dousa. 


1081 GEORGII ACLOPOLITE 1080 


dum maximeque veras de Melenico promissiones Α εἰς τὴν ἀχρόπολι ἀναδραμεῖν, ixérat πρὸς τὸν ῥα- 
imperatori fecit. σιλέα ἐξήεσαν. Ἐπεὶ ὃ᾽ ὁ χρατῶν τοῦ dartog Δοαγω- 
τᾶς τὶν κάτω χώραν εἶδεν ἀλοῦσαν, yhp Βούλγαρος καὶ ἄχιστα πεπαιδευµένος ἄστη χρονίως διαφυλάτ- 
τει, μαθὼν δὲ καὶ τὸν τοῦ δεσπότου αὐτοῦ θάνατον, τύχη ἀγαθῇ οὐ διὰ μακροῦ καρτερύσας διαπρε- 
σθεύεται πρὸς τὸν βασιλέα. Καὶ τὸ μὲν ἄστυ εὐθὺς τὸν βασιλέα ἐφήμιζεν * ἁλουργὸν οὖν χλαῖναν ὁ Apa- 
γωτᾶς xpucie συνυφασµένην ἐνεδέδυτο, xol στατήρων πλῆθος χρυσῶν ἐδέκτο. Ὑποσχέσεις γοῦν ὑπὲρ 
τοῦ Μελενίχου µάλα λαμπρὰς πρὸς τὸν βασιλέα ἐπεποϊητο, ὑπεράγαν ἀληθεῖς. 

44. His omnibusab imperatore Dragotasacceptis, µδ’. Πάντα γουν !! ταῦτα πρὸς τοῦ βασιλέως λα- 
et quasi esca aliis expositus, discessit, atque Me- θΘὼν ὁ ἀΔραγωτᾶς, xai ὡς δελιαρ ὑποθεθλημύνος, 
lenicum veniens omnia ad accolas refert,eosque ^ &míst. Ἐπεὶ δὲ φθάσοι ἐς Μελένικον, πάντα προύπτα 
ut imperatori se dedant, non hecin aperto edisse- τοῖς ἐποίχοις ποιεῖται, καὶ σφᾶς αὐτοὺς Ouytipt 
rens, sed clam plurimis sermonem communi- προδοῦναι τὸ ἄστυ τῷ βασιλεῖ, ἓν τῷ φανερῷ μὲν οὗ 
cans, adhortatur. Cum autem, qui oppidum guber- ταῦτα λέγων, κρύφα δὲ τοῖς πλείστοις περὶ τούτου 
nabat, Nicolaus Litoboes egrotus lecto pedum do- κοινολογούµενος. ᾿Επεὶ δὲ ὁ τὴν ἡγεμονίαν διεπων 
loribus teneretur, libere omnes arbitratu 6Ο res Te) ἅστεως ὁ Λιτοθόης Νιχόλαος (86) κατάνοσος ἓν 
quas ipsi vellent agebant. Inter hos Nicolaus Man- p χαὶ τῇ χλίνη ταῖς τῶν ποδῶν ἀλγοδόσι προσπεπατ- 
clavites ex nobilioribus unus Melenici incolis, vir Ἅταλευμένος, ἐλευθέρως εἶχον οἱ πάντες διαπράττι- 
audax et pro renata, uti tempus daret, varieseef- σθαι σφίσι τὰ βουλητά. Ἐπεὶ δὲ xoi ó Μαγκλαθί- 
fingendi sagax ac perspicax, que a Dragota mo- της Νικόλαος οἷς ἦν τῶν ἐπιφανεστέρων ἐν τοῖς τοῦ 
liebantur 843 deprehensis, ac cognito se posse ἉἨΜελείχου οἰχήτορσιν, &vàp ὁραστνριος xoi δεινὸς 
imperatori promissa perficere si multitudinis po- µκαιριχαΐῖς περιπετίαις συµµιταθάλλεσθαι, τὰ τοῦ 
tiorem partem in sententiam suam traxisset,aboc- Δραγωτᾶ φωράσας καὶ Ὑνοὺς ὡς δυνηθείη ἂν τὰ 
cultis colloquiis sese retrahens palam omnibus ὑπεσχημίνα τῷ βασιλεῖ διαπράξασθαι, τοῦ πλήθους 
utilia edixit, « Pueri Callimàni.» inquiens, «princi- τὸ πλεῖον ὑπαγαγὼν, τοῦ χρύφα λέγειν ἀποστας ἐς 
patuiniqua perpessi sumus, ea tamen spe, nos, δἱ t6 φανερὸν τοῖς πᾶσιν ὑπέθιτο τὰ συνοίσοντα, sipu- 
puerin virum evasisset, tante tolerantie premia xoc, ὡς « Ἡμῖν μὲν ἐγένετο mpogro)atmopácat τῇ 
recepturos,postquam ille ietatem illam, que virum —— o9 παιδὸς τοῦ Καλλιμάνου ἀρχῆ, καὶ ἦν πρὸς Bride; 
probum a malo secernere potest, attigisset. Sed ἀνδρωθῆναί τε τοῦτον xai πρὸς αὐτοῦ τᾶς ἀμοιδὰς 
eum id adversa fortuna amiserimus, et infantulus τῆς κακοπαβείας ἀντιλαθεῖν εἰς ἡλιωῖαν ῥἑλθόντο, 
aliusadregendos Bulgarospreponatur,omnistulto ὅτε διαχρῖναι δύναιτο ἂν τις ἀπὸ φαύλου ἄνδρα xe- 
sStuliores essemus, si aliis rursum infortuniis nos- C λόν. Ἐπεὶ δὲ τούτου χαχούργῳ τύχη ἡμάρτομνν, 
metipsos dederimus, tanquam qui in omne evum ΄ πρὀχειται δὲ ἡμῖν βρεφύλλιον ἄλλο tig τὴν τῶν 
absque principe, reomnium perniciosissima, vivere Βουλγάρων ἀρχὴν, παντὸς ἄν ἀνοηταίνοντος χείρους 
vellemus. Sed quando Romanorum imperator ad Φφανιίημεν, εἱ m4)» πρὸ δυσπραγίας ἅλας ixt- 
nos accessit, nos illi fido domino et virum probum — doíxpev αὐτοὺς, ἀδέσποτοι τὸν πάντα βίον διατελεὺν 
ac malum optime cognoscenti tradere debemus. αἱρούμενι, ὑφ oU πολλά τε x«i µιίδω τὰ δεωὰ 
Ipse jus ab antiquo in nos obtinet, locus siquidem φύεται. Αλλ ἐπεὶ ὁ βασιλεὺς ἡμῖν ὁ τῶν Ῥωμαίων 
hic noster imperii Romani est. Bulgari vero alienis προσήγγισεν, [P. 42] de? αὐτῷ ἐἑαντοὺς ἐγχειρίσα- 
avaritia raptis Melenicum quoque occuparunt. Nos Ἅσθαι, δεσπότῃ πιστῷ x«i tidórt ἄνδρα dà xoxo 
omnes ex Philippopoli orti primodia quoque ge- dt x«i ἐθλόν, xoi δίκαιον ἐν ἡμῖν ἔκπαλαι σχόντι. 
neris liquido ducimus ex Romainis. Quinimo et — 'O τε γὰρ ἡμέτερος χῶρος τῇ τῶν Ῥωμαίων προσ- 
Romanorum imperator, licet Bulgari essemus, jus — xxst ἀρχῷ ' πλεονεχτιχώτερον γὰρ οἱ Βούλγαροι τοῖς 
tamen in nos habet:filius quippe illius et impe- πράγµασι χρησάµενοι καὶ τοῦ Μελενίχου γεγένονται 
rator Theodorus cum Asanos Bulgarorum principe ῥἐγκρατεῖς, ἡμεῖς δὲ πάντες ἐκ Φιλιππου πόλεως ὁρ- 
affinitate conjungitur, nunc regis Asani filia do- μώμεθα, καθαροὶ τὸ γένος Ῥωμαῖοι. "Αλλως τε καὶ ὁ 
mina a Romanis nuncupatur et est.His itaque om- . τῶν Ῥωμαίων βασιλεὺς ἀἁληθῶς καὶ ἐν ἡμῖν δικαιοῦ- 
nibus verba luculenta 83 in pauca conferentes ad D ται, καὶ εἰ Βονλγάροις προσήχοιµεν * ὁ γὰρ υἱὸς 
*um recurrere debemus, colla illi nostra servitute τούτου καὶ βασιλεὺς Θεόδωρος τῷ βασιλεῖ τῶν Βονλ- 
constituta addicere. Sapientum namque regum ac Ἅγάρων τῷ ᾿Ασὰν κεχλδεντο, xal νῦν $ τοῦ βασιλέως 

!! Hujus capitis loco hec habet D : και εὐρὼν τὸν μῖν τοῦ ἄστεος épópov Λιτόβοουν χκλινέρε, τὸν 
δὲ Μαγκλαθίτην Νικόλαο . . . . . Ὁ μέν οὖν θασιλὺς εσκηνοῦτο περὶ τὸν Βαλαθίσδαν τόπον, καὶ o 
Μελενιχιῶται ἀφικόμενοι τὸ datu τούτῳ παρέσχον. Ἐκράτησε δὲ ὁ βασιλεὺς x«i Στενιµάχου καὶ Τζεπαϊνος 
καὶ τῶν τῆς ᾿Ῥοδόπης πολιχνίων καὶ χωµοπόλεων, x«i ὅρον τὸν Έύρον πεποίητο. Κατέσχε δὲξς καὶ ix τῶν 
πρὸς Ῥοῤῥᾶν Στούμπιόν τε χαὶ Χυττοθὸν xai Βελεθούσδιον Σχόπιά τε xol βελεσσὸν xai τὰ μέχρι Πριλάπου 
καὶ Πελαγονίας χωρία, Νευστάπολίν τε καὶ Πρόσαχον, χαί σπονδάς τὲ ix Βουλγάρων δεξάµενος, ὡς µέχοι 
τούτων GT, ἀνέσχιν. 

Theodori Ώοιβῷ οἱ Leonis Allatii note. 


(86) 'O Διτοθόης Νικόλαος. Choniata, P. 564,  nactusalia via sineulla noxa Ducam servavit in 
meminit cujusdam Litoboes militis in exercitu Du- — clade Isaacii a Blachis accepta. ALr. 
cie sebastocratoris, quiex barbarica cohorte ducem 


1089 ANNALES. 1090 


τοῦ ᾿Ασὴν θυγάτηρ ἡ σὀζνιος τοῦ τοιούτου βασιλέως À senum jugum suave est,multoque levius quam in- 
Φέσποια παοὰ Ῥωμαίοις καὶ ἔστι xxi ὀνομάκεται. — fantium. » Hissine ullolabore ac molestia omnibus 
Τούτων οὖν ἁπάντων χάριν τὰ πολλὰ τῶν λεγομένων —Suasitut imperatoris partes sequerentur. Quareex 
καταλιπόντας ἐπ αὐτὸν χρὴ (wat xai τοὺς αὐχένας — Civibus nonnullos clam quidem, ut videre erat, 
ὑποκλῖναι τῷ τὴς δουλείας GuyG * χρηστὸς γὰρ ὁ δυγὸς — sed plurimis tamen cognitos legant, et in fcedus 
τῶν φρονέµων βασιλέων καὶ γπραιών, xai πολλὠ xov- cum imperatore coeunt. Et bulla aurea, qua res 
φότερος τῶν ἔτι διατελούντων ἐν μείραξι. » Taur! είρη- — gestte describebantur, per eosdem legatos impera- 
χὼς πέπειχε πάντας &poynti xat πολλῶν ἅτερ πρα-  torisjussu ad Melenici defertur cives, qui una 
γμάτων Ὑγινέσθαι τοῦ βασιλέως. Καὶ dà πρέσθεις τιὰς — omnes simul, sive ex primoribus sive militee ascri- 
τῶν ᾿συνεποίκων στείλαντες, τάχα né» χρύφα, μᾶλ- ptis sive celebrioribus sive etiam habitatoribus, in 
λον δὲ γινωσκοµένους τοῖς πλείοσι, συµθάσεις per& — unumconspirantes adimperatorem apud Labisdam 
τοῦ βασιλέως ποποίηνται. Χρυσόθουλλος γοῦν τῷ (locum sic appellant) commorantem viri compti 
βασιλεῖ τῶν ἠτημένων σφίσι πεοιληπτικός Ύεγενη- — ac nobiles et ex solo aspectu venerandi ac honori- 
µένος x«t δεδοµένος τοῖς πρέσθεσι τοῖς τοῦ Μελί- bus digni supra quingentos festinant. Ut ipse eos 
xou ἀποσταλῆναι προσετετάχει οἰκήτορσι,. Και οἱ — vidi,italocutus sum : « Quenam nobis armorum 
μετ) οὐ πολὺ ὁμοθυμαδὸν πάντες συνειλεγμένοι, B. fulgura vires subegit, autquot equitum phalanges 
ὅσοι τε τῶν προὐχόντων, ὅσοι τῶν kw στρατεία κατ- — tot devicerunt ? sed melioris presidio facillime et 
ειλεγµένων, xat ὅσοι κρείττους ἄλλοί τῶν οικητόρων, quse vix unquam vinci poterant depellantur. Hinc 
πρὸς τὸν βασιλέα &píxovro, σχηνούμενον παρὶ τόπον — verissimum est Pauli apostoli dictum, non essecur- 
Λαθίσδαν οὕτω πως ὀνομαζόμενον, ἄνδρες εὐσταλες rentis neque persequentis, sed illiuscui Deus bene- 
τε x&t ἔντιμοι x&x µόνης θέας «ídouc και τιμῆς — placitosuo concesserit. »Propterea ducesexercitum 
&5tot, ὑπὲρ πεντακοσίους τυγχάνοντες ' οὓς αὐτὸς  nequelaudandineque vituperandi sunt. Multi nam- 
εἰρήχειν ιδὼν, « ΠἨοία ὁπλομαχία ἡμῖν αὐτοὺς παρ  quediligenterac prudenter certantesdum animosius 
εστήσατο; Ὦ πὀσαι φάλαγγες ἱππέων τῶν τοσούτων Θ4, rem peragunt, parum aut nihil profecerunt, 
περιεγένόντο, ἀλλ ἓν τῷ χρείτονι ῥᾷστα και τὰ — plerique etiam operum et oleum ut plurimum per- 
μικροῦ δεῖν ἀνεπιχείρητα. Κάντεῦθεν dülov ὡς ἆλη- — diderunt : alii secunda freti fortuna segniter se in 
θές ἐστι τὸ τῷ ἀποστόλῳ Παύλω εἰρημένον, « Οὐ τοῦ rebusagendisoccupantes,ingentia tropeea consecuti 
τρέχοντος, οὐδὲ τοῦ διώκοντος, ἀλλὰ τοῦ εὐδοκοῦντος — sunt, uti tunc imperatori Joanni accidit, qni nulla 
Θεοῦ. » Τῷ τοι x«t τὸν στρατηγὸν oj dii πᾶμπαν — mora multarum urbium multorumque oppidorum 
ἐπαινεῖν οὔτε μὴν Ψψέγειν,. Πολλὰ γάρ τινες διαγω- — absque ullo proelio, absque ullius eede, sine effu- 
νισαµενοι σπουδαίος τε χαι σὐντόνως, OpacruxoTt- c sione sanguinis, sine gladii in corpus humanum 
po» τοῖς παροῦσι χρησάµενοι, μιχρὸν $ οὐδὲν xar- — smvitia, sed placide ac quiete et sine sudore, ac si 
ωρθώσαντο, ἔνιοι δὲ x«t ἐσφάλοντο πλεῖστα. "Erspot — in hereditatem paternam immitteretur, dominatio- 
δὲ δεξιᾶς ηὐμορηκότες τύχης, ἀμελετήτως ἐπὶ rà — nem adeptus est. Stenimachus enim et Tzepena, 
ἔργα χωροῦντες µεγάλων τροπαίων 4tyóvxcw αὖ- οἱ quotquot Rhodopes monti oppidula cujusque 
τουργοὶ, οἷόν tt Κξυνέθη τῷ τότε χαὶ τῷ βασιλεῖ — adjacent, tributaria habuit, et imperatoris ac. Bul- 
Ἰωάννη. Πολλῶν  y&p ἀστέων x«i χώρων πολλὼν  garorum fines Hebrus fluvius terminavit. In Boreali 
ἐγεγόνει δεσπότης ἐν ἀκαρεῖ μή τινος πολέμου plaga Stumpium, Chotobos, castra munitione va- 
γεγενημένου, μηδὲ τινος πεσόντος iv pay», μηδε — lida, et Belebudii locus imperatoris cesserant, neo 
XwOivrog αἵματος, μηδὲ ἔιφους κατορχησαμὶνου — non Scopia et Belesus ceteraque usque Prilapum 
σώματος, ἀλλ ἡμίρως χαι Ὑγαληνῶς ὥσπερ τιὸς οἱ Pelagonios agros ; item Neustapolis et Prosacus 
κλήρου πατρόθεν τούτῳ προσὠκοντος ἀνιδρωτί τῶν 499689 βυΏ]εοθγαηί. Et super his Bulgarorum rex et 
τοιούτων ἁπάντων κατῆρξε [Ῥ. 44] Στείμαχος γὰρ — imperatorsicconvenerant, utimperator scilicet his 
καὶ Τξέπαινα, xat ὅσα ἦν τῷ τῆς Ῥοδόπης ὄρει (87) — soliscontentusnihil ulterius attentaret.Etheecquidem 
παρακείµενα πολίχνιά τε χαι χωμοπόλες, ὑπόφορα ita peracta sunt.Ipse inscribendis epistolis operam 
τούτῳ «Εγένηνται. Και ὄρος οὐτῷ τε χαι τοῖς Βουλ- D navabam singulis urbibus ac oppidis captis scribens 
άροις Ἓθρος ἦν ποταμός. Ἐκ δὲ τοῦ πρὸς Βοῤῥᾶν — imperatorium sigillum imprimens. Namque id mor 
µέρους Στούμπιὀν τεχαι Χοτοθὸς ὀχυρὰ ἅττα φρού- | eratRomanorum imperatoribus per litteras longe di- 
ρια x«t χῶρος ὁ Βελεθουδίου ὑπὸ τὸν βασιλέα ἦν, stantibus egregie a se gesta significare, voluptate 
Σχοπιά τε και Ῥελεσὸς xat πέχρι Πριλάπου και τῶν — illis quam ipsi experirentur, conciliare. 

Πελαγονίας χωρίων, Νευστάπολις τε x«t Πρόσακος, τὰ πάντα ὑπῆρξε τῷ µβασιλε ὑποχείρα. Καὶ σπον- 
δαὶ ἐπι τούτοις τῶν Βουλγάρων τῷ µβασιλεὶ ἐγεγόνεισαν, τοῖς τοιούτοις xoi µόνοις ἀρχεῖσθαι τοῦτον 
καὶ μὺ περαιτέρω κατεπεµθαίνεν. Καὶ ταῦτα pk) οὕτως ἔσχε τὸν τρόπον, ἐγὼ δὲ αὐτός ἐν τοῖς ἔπιν 
στολιµαίΐοις τῶν ἍΆλογων ὑπούργουν ἠἑκάστω τῶν ἁλισκομέων ἀστέων τε — xal χωρῶν xol γραφὶ- 
ἐγχαράττων βασιλικήν : ἔθος γὰρ τοῦτο παλαιὸν Toi βασιλεῦσι Ῥωμαίων, δῆλα τοῖς µακρόθεν διὰ γραμ- 


Theodori Ώοιβ οἱ Leonis Allatii nota. 


(77) Τῷ τῆς Ῥοδοπης ὄρει, Anna Comnena, lib xiv : Κατὰ γραμμύν παράλληλον χεῖται τῷ Αἴμῳ. ALL. 


1091 


GEORGII! ACROPOLIT.E. 


1092. 


µάτων ποιεῖν τα σφῶν αατων κατοοθώωατα και ποὸς ἡδονὴν έπεγείρειν, ἧς δὴ καὶ οὗτοι διὰ τῶν ἔφγων µεταλαγ- 


χάνουσιν. 


8 5 {ὔ.Οὐπι itaque hiec ab imperatore sic essent A 


peracta, quibus magnam illeletitiam nec minorem 
Romani omnes conceperant, tanquam qui inde 
magnum in imperio progressum et amplitudinem 
virium auspicarentur, de reditu et in Orientem 
abitione cogitari ceptum est : tempus enim id 
prestolabatur cum October effluxisset et medius 
jam November excurreret. Verum rumor nescio 
quis probus et apprime utilis impetum cohibebat. 
Thessalonica enim, ut supra narravimus, Theodori 
filium Demetrium despotam agnoscebat cognomi- 
nabatque,cum eo honore ab imperatore insigniret. 
Sed cum, ut ante diximus, puer sceleribusillaquea- 
retur,rebusque ludicris puerorumque nugamentis, 
non virorum prudentium colloquiis nec juste rei 
duplice administrationi ac regimini incumberet, 
insidiis a nonnullis appetitur, quorum prrecipui et 
notiores fuere Spartenus, Campanus, latropulus, 
Cutzulatus, insigniores Michael Lascaris et Tzyrith 
magni chartularii dignitate &G ab iinperatore 
condecoratus ; reliquos conspirationis socios non- 
dum novimus : ita una cum multitudine coiere, ut 
inauditi ignotique pluribus remanserint. Unum ex 
his Campanum insidiarum  instruclissimum ad 
imperatorem Joannem ablegant, quasiillenegotia- 
tionis causa proficisceretur, re vera tamen utbullam 
auream impetraret, qua antiqua Thessalonicensium 
juraacprivilegia comprobarenturet libertas civibus 
asscretur. Imperator in vota eorum concedens 
pro sententia omnia exsequitur: munerum etiam 
inter consilii adjutores distribuendorum promis- 
sionibus rem sollicitat, et scripto se obligat. His 
itatuto dispositis Melenico egrediens Thessalonicam 
contendebat, prius ad Demetrium viris delegatis, 
ut ille, si pacta servare vellet, ad se proficiscere- 
tur et debitum exsolveret. Sicenim illeconvenerat, 
jureque se jurando obstrinxerat. lle (neque enim 
ex se aliquid sapere poterat) insidiatoribus pro 
consiliariis usus domi mansit : vocationem etenim 
imperatoris 87 in eum fraudulenta esse concilia 
affrmabant. Qui cum ineptus essel nec animi 


µε. "Enti '!* γοῦν οὕτω ταῦτα διεπράχθη τῷ Be- 
σιλεῖ, πολλῆς μὲν Ὀδονῆς αἴτι« τούτω «Ὑεγεντωένα, 
οὐχ ὥττον δὲ καὶ πᾶσι Ῥωμαίοις αὔξεσίν τος 
κατιδοῦσι τοῦ κράτους xai πλατυσμὸν τῆς ἀρχῆς, 
zv ut» πρὸς βονλήσεως τῷ  BacOs µμµνήσασθαι 
νόστου καὶ πρὸς τὴν ἕω ἐπαναδεῦξαι (x«i γὰρ καὶ 
ὁ καιρὸς τοῦτο ἀπύτει * piv Ὑὰρ Tapsopóm "Oxre- 
θοιος, καὶ περί που τὰ µέσα τούτου διόρχετο ὁ Νοίµ- 
θριος), ἀλλα τις λογος χρηοστὸς x«i πάνυ ὠφίέλιμος 
ἐνιπόδιδε τὴν ὁρμέν. Ὁ γὰρ Θισσαλονέχκη, χαθάκεν 
προιστορήσαµεν, τὸν τοῦ Θεοδώρου υἱὸν τὸν Anpi- 
τριον ἐγνώριζέ τε δεσπότον καὶ κατωνόµαδε " Ódacré- 
της y*p ὧν καί πρὸς τοῦ βασιλέως τετιμοµένος. 
Ἐπεὶ d', ὡς προπεφθάχαµεν περὶ τούτου ipii, 
ἀτάσθαλον Ἡν τὸ µειράχιον χαὶ παιδιαῖς ἐνσχολάδευ 
προσῆκον χαὶ μειρἀχίων ἀθύρμασι, μµήτι e ἀνδρῶν 
προΐστασθαι συνετῶν xai πολιτείας κατάρχειν xe 
νοµέμως ἐπιστατεῖν, ἐπιθουλὺν κατ) αὐτοῦ τοις 
ἐξαρτύουσω, Gy οἱ ὀνομαστοί τε xal γνώριμοι Σκαι- 
τηνὸς σαν xci Καμπανὸς, ὁ Ἱατρόπουλός τε καὶ ὁ 
Κουτκουλάτος, οἱ δὲ τῶν ἐπισύμων ὃ τε Μιχαὲλ ὁ 
Λάσκαρις xxi ὁ Τδυρίθων, ὃν καὶ ρέγαν χαρτουλά- 
pto» ὁ βασελεὺς Ἰωάννες τετίµηκεν. Αλλοι di οἱ 
τού σκέωμἀάτος χοινωνοὶ οὕπω δζλοις ὡς αὐτοὶ σφίσι 
τοῦ πράγματος σὺν τῷ πλήθει γεγόνασιν, ἀλλ fun- 
ναν ἀκανάγνωστοι τοῖς πλείοσι. Ἕνα «οῦν τούτων 
τῶν εἰρημένων τὸν Καμπανὸν οἱ πάντες συσχενκ- 
σάµενοι εἰς τὸν ατοκράτορα Ἰωάννην ἐκπέμπουσο 
πραγµατείας pi» προφάσεως χάριν τῷ δέ ἀλτθεία 
κοινού Χχρνυσοθούλλον επευμοιρᾶσαι, τῶν ἀνέχαθο 
προσαρµοσάντων Θεσσαλονίκη ἐθίμων τε καὶ διχαίων 
περιεκτικοῦ καὶ τῆς σφῶν ἐλευθερίας παρεκτιοῦ, 
[P. $$] Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς πάντατε τούτοις κατὰ 
σκοπὸν ἐπεπράχει, καὶ δωρεῶν ὑποσχέσεις τοῖς 
ὑπηρετήσουσι vj πράξει xat ἐγγράφους τίθησι. 
Ταῦτα δὴ ἐς τὸ ἀσφαλίς οἰκονομήσας ὁ βασιλῶς 
ἀἁπάρας τῶν Μελινίχου χωρίων πιρὶ τὴν Θεσσαλονί- 
xr» ἠἐφέρετο, πρότερον εξαποστείλας πρέσθεις ἐς 
τὸν Δημύήτριον, ὡς ἂν κατὰ τὰς αὐτοῦ ὑποθύχας ἀφί- 
xotzo εἰς αντὸν x«i «ἀφῥσιώσοι τὸ ὄφλημα : οὕτω γὰρ 
συ»έθετο καὶ κατώµοσιν. Ὁ δὲ (οὐδὲ γὰρ εἶχε veri» 


13 Επεὶ usque ad χωρεῖ (col. 1096 B 3.)] Hec ita. contrahit D : Ἴκετο δὲ τῷ βασιλεῖ ἀγγελία ὡς ἐπιθουλέν 
τινες τῶν Θτταλῶν κατὰ τοῦ Οεσπύτου Δημητρίου εστῶσιν, Ov» οἱ ὀνομαστοὶ Σπαρτηνὸς Ὠσαν x«i Καμπανὺς 
Ἰατρόπουλός τε και ὁ Κοττδολάτος, οἱ δὲ τῶν ἐπισήμων Μιχαὴλ ὁ Λάσχαρις xxi ὁ Τπιρίθων. Ἕνα γοῦν τούτων 
τὸν Καμπανὸν εἰς τὸν βασιλέα ἔπεμψαν, xai ὁ ᾖβασιλὺς τὰ κατὰ σκοπὸὀν τούτοις ἐγγράφου χρυσο- 
δουλλίου, καὶ ἀπάρας Μελενίχου περὶ Θεσσαλονίκην £píotro, πρέσθεις ωρὸς ἁημήτριον πέµφας, ὡς ἄν κατὰ τὰς 
αὐτοῦ ὑποθήκας αφίχοιτο εἰς αΌτόν. Ὁ 9ξ (οὐδὲ γὰρ εἶχε νοεῖν) οἴκοι κατέµειυεν ix τῶν συμθούλων πεισθείς. 
Ἐυνέθη δέ τι ὅπερ ὡς ἠδνσμά τι παοαστήσω. Τὸν Καμπανον (εἷς d' οὗτος τῶν συνιστύρων τοῦ δολόν) ἀπέγ- 
qtd» τωες κατὰ Δημητρίου φρονεῖν, καὶ ὃς παρέστη τῷ Δημητρίῳ καὶ ἀπηλέγχετο xoi Ev πρὸς τῇ ret 
αύτη ἐξετάσει. OO γοῦν Σπαρτηνὸς σνμμύστης ὧν τούτω τάκος ἐχεῖσε φέρεται, καὶ, « Ti, » φησὶ τοῦ- 
δε τού ἀἁλιτηρίου κατηγοροὺσί τινες, Χέσποτα ; ὃς εἰ ἀλῶ τοιοῦτος, πολλῶν θανάτων χριθείη ἂν ἅμιος. » Καὶ 
ὁ Δημήτριος (ἐθάῤῥει γὰρ px τούτῳ ὡς πιστῷ), « Προδότην τοῦτόν φασιν εἶναι, Σπαρτην. » Ὁ δι mui 
τὸν Καμπανὸν λαδομενος τούτον τῆς /έννος. « ᾿Εγὼ, » φησὶν, « αὐτόν ἐν τοῖς οἴκοι ἀπαγαγὼν, δισποτα, i- 
τασμοῖς ἐχπιέσας πάντα τοῦτον χαταναγκάσω ἔχφορα ποιῆσαι. » Ταῦτ εἶπι, καὶ ὡς tit τάχους ἐς τὸν οἱ- 
ίαν Git. Τὸν μὲν οὖν Καμπανόν τὸ ἀπὸ τοῦδε Χλίνη εἴχεν, ἀπκὸν δὲ διαγυσήσας ὁ Σπαρτηνὸς καὶ dt 
σμεύσας χαὶ ἐπαιωρή σας ἔτυπτεν ὡς Καμπανὸν, ἀποχαλύγαι δᾷθεν τὰ χούφα. ᾽Ασχὸς δὲ zv, οὗ Καμπανός, 
ὁ τυπτόµννος. Etc αφίχετο ως εἰχξ ποθῶν 0 Σπαρτηνὸς πρὸς ΔἈπμέτριον, καὶ οἱ φησίν"« Ὄρχῳ σὲ πιδτὠδσω 
τὸ πρᾶγμα, IX τὸν σὸν καὶ Ἡμῶν απαντων Ἀπμήτοιον, τὸν κηδεμόνα Θεσσαλονίχης καὶ πολιοῦχον. Τοιοῦτὸς 
ἐστιν ὁ Καμπανὸς ὁποῖος ὁ Σπαρτηνὸς, xai οὕτω διάκειται περὶ Gi χαθὰ x«i ὁ Σπαρτηνὸς, Ov ἀνθρώπων 
ἅπαντων πλέον σὲ φιλοῦντα ἐπέγνωκας. » Ὁ δὲ βασιλεύς ἐπὶ Θισσαλονίκης χωρεῖ. 


1093 


ANNALES. 


1094 


οἴκοθεν) τοῖς ἐπιθούλοις συμθούλοις χρώμµενος otxot À compos, eorum sermonibus, quocunque illum 


καταμένειν ἐπείθετο * σχευωρίαν γὰρ ἔφασκον εἶναι 
xat' αὐτοῦ τὴν τοῦ βασλιέως µετάχκλησιν, χοῦφος δέ ὤν 
οὗτος τὰς Φρίνας τοῖς λόγοις συνεφέρετο, 
ὅποι xal νεύοιε. Ἑννέθη δὲ x&v τούτοις ὅπερ ὡς 
ἠδυσμά τι παραθήσω τοῖς λόγοις. Τὸν Καμπανὸν 
(ἕνα καὶ τοῦτον τῶν συνιστόρων τοῦ δόλου προείπο. 
p» εἶναι) τὰ οὐχ ὑπὶρ Δημητρίου φρονοῦντα ἀπύγ- 
γειλάν τινες, ἐπεὶ xal ἐκ βασιλέως ἐπανέζευξεν. 
Καὶ ὃς παρίστο τῷ Δημητρίῳ, x«l κατηγορεῖτο πρὸς 
τῶν ἀληθῦ κατ αὐτοῦ φασχόντων, ὡς ῥᾳαδιουργεῖ 
χρύφα καὶ ἀποπειρᾶται τοῦ λαοῦ, καὶ γραφαὶ πρὸς 
αὐτοῦ τῷ βασιλεῖ πέµπονται καὶ λόγοι μνστηρίώ- 
δεις διαμηνύονται. Καὶ 5v πρὸς τῇ τοιαύτη ἐξετάσει 
6 Καμπανός. 'O γοῦν Σπαρτηνὸς συαμύστης d» τῶν 
πραττοµένων, περὶ τῶν τοιούτων, μεμαθηχὼς, τάχος 
ἐχεῖσε γέρεται͵ καὶ ὡς εἶἴχεν ἄσθματος καὶ σπουδῆς, 
« Τί, » φησὶ, « περὶ τοῦδε τοῦ ἀλιτηρίου κατηγο- 
ροῦσέ τινες, δέσποτα,. ὃς εἰ ἁλώη τοιοῦτος, πολλῶν 
θανάτων κριθεί ἂν ἄξιος ; » Καὶ ὁ Δημήτριος 
(ἐθαάῤῥει γὰρ µάλα τούτῳ ὡς πιστῷ, xal πάνυ τοῦ- 
τον δυσνούστατον χατὰ τὸν χωμιχὸν (88), εἰ καὶ μὴ 
κλεπτίστατον, ἡγεῖτο), « Προδότην τοῦτον, Σπαρτηνὲ, 
φασὶν εἶναι οἱ τοῦτον διώκοντε. » Ὁ δὲ παίει τὸν 
Καμπανὸν κατὰ τῆς σιαγόνος τῷ καρπῷ, σφόδρα 
χρησάµενο τῇ ᾖβολῆ, xal λαθόμενς τούτον τῆς 
γέννος, « 'Eyo, » φησὶν, (89) « αὐτὸν ἐν τοῖς οἴχοι 
ἀπαγαγὼν, δέσποτα, ἐτασμοῖς ἐκπνεύσας τὸ πρῶτον, 
πάντα τοῦτον ακαταναγχάσω  üxgopx ποιῦσαι τὰ 
κρύθδην τούτοις ῥαδιουργούμινα. » Ταῦτ' sims, καὶ 
ὡς εἶχε τάχους ἐς τὴν οἰχίαν ἀπψει. Τὸν μὲν οὖν 
Καμπανὸν τὸ ἀπὸ τοῦδε x)ívn εἶχε xal στιθὰς ὑψηλὸ 
πρὸς ἀνάπαυσω χαὶ τὰ ἐς τρυφὶν μᾶλλον iptupn- 
μένα, οἷς καὶ μᾶλλον χαίρουσιν ἄνθοωποι οἱ τοιαῦτα 
µεμελετηχότες διαπράττεσθαι πράγματα. Ὡς ὃ 
χαί τινες ἔφασαν, ἀσκὸν διαφορήσας (90) ὁ Σπαρ- 
τηνὸς xal πληρώσας τοῦ πνεύματος, εἶτα xal δεσμεύ- 
σας ὡς ἑντὸς ἅπαν ἐναπειλῆφθαι πνεῦμα μὴ τινος 
οὔσης τούτῳ τῆς ἐχροῆς, ἀπαιωρύσας ἔτυπτε ῥά- 


αὐτῶν 


traxissent, agebatur. Acciditetiam, quod condimenti 
loco orationi mee interponaum, Campanum, unum 
ex conspirantibus, ut supra diximus, non a Deme- 
trio, sed ab adversario stare, cum ex imperatore 
rediisset, non nemo renuntiavit. Judicio penes 
Demetrium sistitur, et accusatur ab iis qui vera 
referebant, eum clam in principem machinari 
seducereque populum ; litteras ad imperatorem 
scriptilare, quibus arcana imperii revelaret. Et si- 
mili quseestioni Campanus supponebatur. Spartenus 
machinationis consors, ubi id rescivisset, quam 
citissimeeo advolat, et utut potuit, anhelans, « Cujus 
causa, » inquit, « despota, scelestus iste in jus 
rapitur, qui si similium criminum convincatur, nd 


B illeetjure merito multis mortibus condemnabitur? » 


Et Demetrius illi tanquam fidei spectata viro con- 
fidens, cum eum sibiamicissimum, etsi non furacis- 
simum, ut Comici verbis uta, existimaret, « Qui 
hunc accusant, proditorem esse, Spartane, faten- 
tur. » ipse pugno, eoque vehementissimo, Campani 
maxillam contundit, arreptaqueillus barba, « Ego, » 
inquit, » despota, domum conductum tormentis 
primum adhibitis, quecunque ipse sive conscii 
occulte pertentarunt, cogam confiteri. » Dixit, et 
qua potuit celeritate domum abiit. Campanus ita- 
que ex illoin lecto pulcherrimo ac magnificostragu- 
lo inter plumas &8& quiescebat ; et quecunque ad 
augendum luxum et sese oblectandum viri hisce 
rebus perditi ingenii acumine comparare nituntur, 
large effuseque illi subministrabantur. Sermo etille 
nonnullorum fuit Spartenum utrem inflasse imple- 
visseque flatu, dein illigasse, ne flatus in eo 
interclususaliqua ex parteefflueret;eumappensum 
flagellis, ac si Campanum quateret ut que sciret 
indicaret, cedebat. Verum non Campano, sed utri 
ictus illi inculiebantur. Tandem cum hora, que 
pro habenda questione, et ad ea revelanda quse 
etiam in occultissimis abdita latebant, plus satis 


Theodori Dousz et Leonis Allatii nota. 


(88) Κατὰ τὸν xoptxóv. Chremylus ad. Carionem 
servum in Píuto apud Aristophanem : 'A))' oi σε 
πρύψω τῶν ἐμῶν γὰρ οἴκετων πιστότατον ἡγοῦμαί 
σε xai χλεπτίστατον. ALL. 

(89) Εγώ, φησίν. Eodem astu Juvenis Celsus pro- 
meritas poenas, quod adversus Domitianum con- 
jurasset, effugit. Vide Dionem in Domitiano. ALL. 

(90) '" Ασκον διαφορήσας. Simile quid legi in Vi- 
ta S. Theodori Studite a Niceta Alexii filio perpe- 
tratum, tanti patris infortuniorum miserto. En 
verba: Ἔγνω xai ταύτην τοῦ δικαίου τὴν παβῥη- 
σίαν ὁ βασιλεὺς xai τὸ ἐν ἅπασιν ἀταπείνωτον. ᾽Αμέ- 
Js καὶ αὐτὸν πάᾶλι ὡς εἶχεν ὁρμῆς τὸν τὸν Νιχήταν 
πρὸς τὸν ἅγιον πέµπει͵ πληγὰς νῦν σφοδροτάτας 
ἐντεῖναι αὐτῷ παρακλευσάµενος xal χατὰ µέρη xoci 
µέλη ταῖς αάστιξι διαξᾶναι καὶ ὅλον αἰχισμῶν θεῖναι 
ὑπόπλεων. OU x«i τὸν ὅσιον χαταλαθόντος, ὅτου τε 
$xot χάριν ἄναγγειλαντος, ὁ δε τοῦτον ἅμα τῷ λόγῳ 
τὸν χιτῶνα σὺν εὐθυμία ψυχῆς ἀποδυόμινον καὶ τὰς 
σάρχας πρὸς τὸ µαστίζεσθαι εὐτρεπίζοντα. « Τοῦτο 
γὰρ pot, » φησὶν, « ἐκ πολλοῦ καὶ ἐφετὸν καὶ προσδό- 
Χιμον. » Αλλ' ὁ συμπαθὶς ἐκεῖνς ἀνήρ xal αὐτό» 


χρημα ἐλεύμων, ὡς µόνον (dot τὰς rules ἐκείνας 


σάρχας γυμνὰς, &q καὶ χρόνος xal νηστεία ἑσχάτως 
ἐξέτηξεν, ἐχλάσθη ὅλως καὶ τὴν ψυχὲὴν ἴἔπαθε, μηδὲ 
προσσχεῖν ὅλως μηδὲ ψαῦσαι ταύταις τὸ καθόλου τολ- 
ήσας, πολλοῦ γε x«i δὴ χερσὶν αἰχίσαι ἡ µαστιξω. 
06θεν καὶ σοφὀν τι ἐν ἑαυτῷ βονλευσάµενος, ὡς ἂν 
καὶ τὸ παρὰ βασιλέως δόξη ἀφοσιοῦν καὶ τούς συνὀν- 
τας λάθοι, ὡς τετυφὼς tiq τὸν ἅγιον, προθάτου δορὰν 
ἐνεγχὼν καὶ ταύτην ἐπὶ τῶν ὤμων θεὶς τοῦ ἀνδρὸς, 
κατὰ ἐχείνης, ὡς εἶχε, τὴν τῶν µαστίγων ποιεῖται 
χαταφορὰν, τὸ µόνος καταλειφθῆναι park μόνου προ- 
οικονομησάµενος διὰ τὴν περὶ τὸν ἄνδρα, φησὶν, 
«ido καὶ τὴν τῶν σαρκῶν ἔχτοξδιν. Ἵνα δὲ καὶ ῥανί- 
dag ὑποδειχνύειν ἔχη τοῦ ἀπο τῶν πληθῶν αἵματος, 
αὗτὸς ἐκεῖνος, à γνώμης εὐγνώμονος, τὸν οἰχεῖον 
αἱμάσσει βραχίονα σιδηρίῳ ἐκχεντήσας, xai τὸ ἐκεῖ- 
θε µῥιῦσαν τὴν μάστιγα ἐπιθάψας, οὕτω ταύτην 
ἐέελθων δείκνυσι σαρχὶ φοινιχθεῖσαν καὶ αἵματι, 
αὐτὸς δῆθεν ἀσθμαινων xai ὑποχριωόμενος τὸν χατά- 
χοπον, xai τεὐλογηθεί παρὰ τοῦ ὁσίου ὁ θεοφιλὴς 
οὗτος, καὶ εὐχαῖς ταῖς αὐτοῦ προπεμφθεὶς ὁδοῦ 
εἴχετο, μισθὸν οὕτως ὑπερφνᾶ κχαλλίστου ipyou διξά- 
ptvos. ÁLL. 


1095 


GEORGII ACROPOLIT.E 


1096 


esse poterat, effluxisset, Spartenus velocius ad A δοι τάχα τὸν Καμπονὸν ἑτάξων αποχαλύψαι τὰ 


Demetrium pervolat, st infit, « Rem tibi sacramento 
corroboro per tuum et nostrum omnium dominum 
Demetrium Thessalonices curateorem ac mode- 
ratorem, » quo sane sacramento apud Thessaloni- 
censes nil solemnius, nil sanctius excogitari potuit, 
κ non alius aSparteno Campanus est, qui eque ac 
Spartenus, quo nullum inter mortales reliquos tui 
studiosiorem cognoscis, in te animo affectus est. » 
Sic Spartenus scelus alias detegendum provide 
exhausit et questioni finem fecit. Igitur imperator 
Joannesunacum milite primo diluculo Thessaloni- 
cam appellit, ibique castra ponit : nam obsidione 
eam cingere, cut ad obsidendum necessaria mini- 
me suppeterent, non poterat. Caduceatoribus porro 
Demetrium, ut ipse juratus 89 imperatori fuerat, 
ad se accersit, emporiumque poscebat extra Thes- 
salonicam, in quo milites, qua» sibi usui essent, 
pretio coemerent. llle a consultorum insidiis sibi 
non precavens, dictis eorum obsecundans, nihil ex 
his quee imperator indixerat exsecutus est. Paucis- 
simos postdies parva militum manus apud pusillam 
urbis portam et mare spectantem adsidens, custo- 
diensque ne quis ex urbe ex improviso irrepens 
militem lederet, oborto inde clamore portam ab 
iis qui intus erant apertam fuisse, clamorem in- 
sequitur, et universus exercitus post eam armatus 
cumimperatore confestim Thessalonicam ingressus 


χρύφια. Ασκὸς δὲ π», οὐ Καμπανὸς, ὁ τυπτόµενος, 
Ἐπεὶ δὲ $ ἀρκοῦσα ὥρα παρῄει καὶ [P. 435] ἄξιον 
ἐτασμὸν δεδυνημένη ποιῄσασθαι καὶ ἔκπνστον θεῖναι 
καὶ τὸ iv μυχοῖς βαθυτάτοις ἐγκείμενον ἁἆθῥπτον, 
ὡς εἶχε ποδῶν ὁ Σπαρτηνὸς ἀφίχετο πρὸς τὸν Δομί- 
τριον, καί ot φησι * « Δέσποτα, ὄρχω σε πιστώσω τὸ 
πρᾶγμα. Μὰ τὸν σὺν καὶ ἡμῶν ἁπάντων δεσποτον 
Δημήτριον, τὸν κηδεμόνα τῆς Θεσσαλονίκης καὶ 
πολιοῦχον (91) » (οὗτός δὲ ὁ ὄρχος παρὰ Θεσσαλονι- 
κεῦσι πλέον τῶν ἄλλων ὄρχων ἰσχύει), « τοιοῦτός 
ἐστι ὁ Καμπανὸς ὁποῖός ἐστιν ὁ Σπαρτηνὸς, καὶ 
οὕτως διάχειται περὶ σὶ καθάπιρ dà xai ὁ Σπαρτη- 
νὸς, ὃν ἀνθρώπων ἁπάντων πλέον σε φιλοῦντα εκ- 
έγνωχας. » Οὕτως ὁ Σπαρτηνὸς τὸν µέλλονσαν φω- 
ραθῆναι ῥαδιουργίαν οἰκονομικῶς δισκέδασεν. Ὁ 
ptv οὖν βασιλεὺς Ἰωάννης ἀπάρας τὰ στρατεύματα 
ἐπὶ τὴν Θεσσαλονίκην εξ ὀρθοῦ χωρεῖ, καὶ πιρὶ 
ταύτην ἐστρατοπεδεύσατο. Πολιορκῆσαι μὲν γὰρ οἷκ 
ὧν αὐτῷ (οὐ γὰρ ἀρκούσας εἶχε τὰς ἐπὶ τούτω dv 
νάμεις 13), πρεσθείας δὲ ἐποίει, xol ἐδήτει ἐξελθαῖν 
πρὸς αὐτὸν τὸν Δημήτριο, χκαθὼς Ὦν cpnecui»e 
αὐτῷ, ἔτι δὲ ποιῆσαι χαὶ ἀγορὰν ἔξω τῆς πόλεως 
Θεσσαλονίκης, ὡς ἂν ἔχοιεν ὠνεῖσθαι τὰ χρειώδο τὰ 
στρατεύματα. Ὁ δὲ τοῖς ἐπιθούλοις συμθούλοις 
χρώμενος οὐδέν τι τῶν τοιούτων ποιῆσαι παρεχω- 
ρεῖτο. Πάνυ δὲ ὀλίγων Ὁμερῶν παραδραμουσῶν ὁλί- 
yov τιὸς στρατεύματος πλησίον ἱσταμένου Tii 


omnia occupant. Imperator in porta urbis que in C μικρᾶς πύλης τῆς παρὰ τῷ θαλάσση [καὶ ἐπονομα. 


orientem vergit, stetit. Aderat et Demetrii soror 
Irene, Bulgarorum Asani uxor, supplex, genibus 
nixa et lacrymabunda, exorans ne frater oculis 
obemcaretur. Demetrius in arcem prius sese rece- 
perat. Soror, spondente ac jurejurando promittente 
imperatore oculos eum non amissurum, íratrem 
adolescentis etatem maturam admodum pre se 
ferentem, sed adhuc imberbem, forma et specie 
egregium, ad imperatorem detulit. Eam honore 
ornavit imperator: ut enim illa equo descendit, 
imperator etiam a proprio vehiculo exsiliens, pedes 
90 cum ea stetit. Thessalonica hac ratione sub 
imperatoris Joannis ditione facta est imo potius 
sub tutela Romanorum acquievit : illius etenim 
domini Romanis contraria sentiebant. 


ῥομένης 1*] διὰ τὸ μὴ ἀπροόπτως ἐξελθεῖν τινας τῶν 
τῆς πόλεως xaí τινας λυμαίνεσθαι τῶν ἐκ τοῦ στρα- 
τοῦ, ἐξαπίνης ix ταύτης ἐγεγόνει Do) ὡς Sveixrm d 
πύλη παρὰ τινος τῶν ἐντὸς, καὶ τῇ βοῇ συνείπετο i 
παραφυλάττουσα ὀύναμις, καὶ σύμπαν δὲ τὸ στρά- 
τευµα ὁπλισθὲν μιτὰ τοῦ κρατοῦντος ἐφοίτα. Καὶ ἐν 
ἀκαρεῖ πάντας εἶχεν ἡ Θεσσαλονίκη τοὺς τοῦ Dee 
λέως ἐντός. 'O δὲ βασιλεὺς ἔστη παρὰ τὴν πρὲς 
ἀνατολὰς βλέπουσαν πύλην τῆς πόλεως, καὶ ὁ τοῦ 
Δημητρίου ἀδελφὴ Εἱρήνη, ὦ τοῦ Βουλγάρων ᾿Ασὰν 
γαμιτὸ, «Ὑγονυπετοῦσα χαι Ἠποῖνιωμένν μὴ Tabu 
τὸν ἀδελφὸν αὐτῆς τῶν ὀφθαλμῶν στέρησιν.. Ὁ di 
Δχημύτριος ἔφθη εἰς τὸν ἀχρόπολιν ἀναθὰς. ᾿Εγγύας 
δὲ ἐνωμότους πρὸς τοῦ βασιλέως λαθοῦσα ὡς οὐχ 
ἀπολέσει οὔτος τοὺς ὀφθαλμοὺς 15, ἀπύει τε παρὰ 


τὸν ἀδελφον καὶ πρὸς τὸν βασιλέα τοῦτον ἐδήγαγεν «ἦν δὲ φέρων οὗτος τὸν ἠλικίαν τοῦ µείραχος, προσ- 
εχῶς εἰς αὐτὴν παραγγείλας xai pino χνοάζων τὸ γένειον, ὡραῖος δὲ τὸ εἶδος xxi τὸν φυζν. Τετίμται 
δὲ ταύτην ὁ βασιλεύς " 18 ὡς γὰρ ἀπέδὺ αὐτὴ τοῦ ἵππου, τηνιχαῦτα καὶ ὁ βασιλεὺς τοῦ οἰκείου óyüpa- 
τος ἀποθὰς πεζὸς ἔστηκε σὺν αὐτῆ 7. CH pi» οὖν πόλις Θεσσαλονίκη οὕτως ὑπὸ τὸν βασιλέα γένου 
Ἰωάννην, μᾶλλον δὲ ὑπὸ Ῥωμαίους * oi γὰρ αὐτὴν κρατοῦντες ἐναντιόφρονες Ῥωμαίοις ἑτέλουν 18, 


15 οὐ — δυνάµεις om. D. 


15 xol ἐπονομαξομένης om. 
οἷα ἐχείνης σχηματιξόµενος τὴν ταπείνωσιν. — ! 


15 ὡς — ὀφθαλμούς om.D. «6 απίο ὡς -- D: 
τοῦ οἰχείου — «vt? om. D. 


15 μᾶλλον — ἐτέλουν om. D. 


Theodori Dousz et Leonis Allatii nota. 


vv ; πῶς ὑπο col πολιούχω à ἐχθροῖς ἄδατος, &9' οὗ 


(91) Quomodo S. Demetrius sit Thessalonice χη- 
χρόνου ταύτην ἥλιος ἐθεάσατο, -“οσούτων καχῶν εἰς 


δεμὼν et πελιοῦχος, inter alios pluribus explicuit 


Joannes Stauracius de miraculis S. Demetrii. Et 
Nicolaus patriarcha monodia de excidia Thessalo- 
nicensi : Πού pot Δημέτριε µάρτυς, ἡ ἀήττητος 
συμμαχία ; πῶς τὴν σὴν πόλιν ὑπερεῖδες πορθουµέ- 


πεῖραν ἐγένετο ; πῶς τῆς τῶν δυσσεθούντων ὀφρύος 
ἠνέσχου κατοβχουµένης τῆς ἱερᾶς προστασίας ; πῶς 
ὑπέμεινας ταῦτα καὶ διεκαρτέροσας; ALL. 


1097 


ANNALES. 


1098 


Me. Ὀλίγας 1? ὃς mZvu Πμέρας ἐν 75 Θεσσαλο A 49 Nec multum Thessalonicee commoratus im- 


víixn προσκαρτερήσας [P. 46) ὁ βασιλεὺς (κατήπειγε 
γὰρ αὐτὸν ὁ τοῦ χειμῶνος καιρός ' Δεχέθριος "ykp 
ἐτύγχανε μὴν), ἀφεὶς ἐν αὐτῇ τὸν µέγαν δοµέστι- 
xov τὸν Κομνηνὸν ᾽Ανδρόνιχον τὸν Παλαιολόγον, οὗ 
πολλάχις ἐμνήσθημιν, τὰ πρῶτα φέροντα τῶν ἐν 
στρατηγίαις τιταγµέων, ἄνδρα συνετώτατον — xai 
πραότατον καὶ εὖ εἰδότα xai μµάχην ὁπλίσαι καὶ 
διευθῦναι λαὀν καὶ ἐν πολεμιχοῖς καὶ εἰρηνιχοῖς τοῖς 
χαιροῖς, νιχητὴς ἐπανέσενξω εἰς τὴν io, θαυμαξό- 
µενος 10 ὑπὸ πάντων xci κλεϊδόμενος τῆς ταχινῆς 
οὕτω καὶ µεγίστης νίχης, οὐχ ὑπὸ τῶν οἰχείων µόνον, 
ἀλλὰ x«i ὑπὸ τῶν ἀλλοτρίων - ὑπὶρ φυσικὴν γὰρ 
τάξιν ἔδοξε τὸ κατόρθωμα καὶ τῶν τροπαίων τὸ ἀλλ- 
ετάλληλον, καὶ Θεοῦ μᾶλλον προνοίᾳ  στρατηγιχαῖς 
µεθόδοις cauti. διαπράξασθαι. Καταλέλοιπε δὲ καὶ cic 
τε τοῦ Μελενίκου καὶ τὴν τῶν Σεῤῥῶν xai τῶν πιρὶ 
αὐτὰς φυλακὴν τὸν τοῦ εἰρημένου μεγάλου δοµεστί- 
xou πρῶτον υἱὸν τὸν Κομνηνὸν Μιχαήλ, ὃν μετὰ 
χρόνους τινὰς Ἡ τῶν Ῥωμαίων βασιλεία πεπλουτη- 
κιν εἰς εὐτυχίαν (99) ταύτης καὶ εὐδοξίαν, ἄλλον τε 
ἀλλαχοῦ ἐπαφῆχεν εἰς ἀσφάλειαν τῶν χωρῶν τε xal 
πόλεων, ἐπάνω δὲ πάντων τὸν µέγαν δοµέστιχον, ὡς 
ἂν ὑπείκοιντο πάντες αὐτῷ καὶ τοῖς UT αὐτοῦ λεγο- 
µένοις τε xal πραττοµένοις, Ὁ μὶν οὖν βασιλεὺς 
εἰς τὰ τῆς ἕω µέρη διαπεράσας διῦγε 1, xai τὸν 
Δημήτριον, ὃν τῆς Θισσαλονιχέων ἀρχῆς καθεῖλιν, 
ἐν τῷ φρουρίῳ κχαθειρξας τῶν Λεντιανῶν ἐτήρει 31. 
Ὅ di péyac δοµέστικος ολίγον ἐπιθιούς χρόνον xai 
καλῶς δίοπρέψας ἐν τῇ τούτου ἀρχῷ, νοσήσας καὶ 
τὸν τρίχα ἀποκαρεὶς τὸ βιοῦν ἐξεμέτρησεν. ᾿Απιε- 
στάλη 315 δὲ ἀντ᾽ αὐτοῦ θεόδωρος ὁ Φιλῆς ἀντ᾽ αὐτοῦ 
διέπειν τὰ τῆς ἀρχῆς 1). Ἐπιὶ δὲ ὑπὸ τὸν βασιλέα 
ἐχεγόνι Θεσσαλονίκη xal Βέροια, τὸ ἐκεῖθεν αὖ- 
τῶν καὶ πρὸς δυσμὰς ἀπὸ τοῦ Πλαταμῶνος ἀρχό- 
µενα ὑπὸ τὸν δεσπότην Μιχαὴλ ἐτέλουν, ἔτι τε τὰ 
περὶ Πελαγονίαν καὶ ᾿Αχρίδα καὶ Πρίλαπον. Τοὺς δὲ 
Ἑοδηνοὺς καὶ Σταρίδολα Στρόδον τε καὶ τὰ περὶ 
ταῦτα ὁ τοῦ Δημητρίου πατὴρ, τοῦ Μιχαὺλ δὲ θεῖος 
ὁ ΄Α.γελος κατεῖχε Θεόδωρος 15, 

BS. 'O μέν o)v βασιλεὺς ἐν τοῖς τοῦ Νυμφαίου 
παραχειµάσας, po; Φανέντος ὥσπερ εἰώθει, ἑξψει 
ἐκεῖθεν, ἐχεχειρίαν (95) δε ἐξ ἁπάντων ἔχως τοῖς 
πλησιάζουσι ἅστισι τῆς Κωνσταντίνου xal παρὰ 
Λατίνων χεχρατηµένοις 16, τῇ ΊΤξουρονλῷ Φφημι καὶ 
τῷ Βιξδύη, ἐπιθέσθαι τεθέληκε * (opa Y! xai γὰρ 
πάνυ τὰ τῶν Λατίνων ἠσθινημένα. Διαπεραιωθεὶς 
qo)» τὸν Ἑλλήσποντον i» τῷ Ἰξουρουλῷ τὸ πρῶτον 
ἀφέκετο, Ην δι ἐντὸς τοῦ ἄστεως à τοῦ βασιλέως 


perator hiberna nam que tempestate Decembre 
mease exhorrescente pellebatur), in ea magnum 
domesticum Comnenum Andronicum Paleologum, 
cujussepius meminimus, inter viros militia celebres 
primas ferente, prudentissimum et quam maxime 
mansuetum, aciei instruende et digerendi militem 
optime gnarumi, et belli pacisque artibus clarum, 
relinquens, victor triumphans in Orientem reversus 
est, ab omnibuslaudibus encomiisque ob celerem 
ac maximam victoriam, non a suis modo, sed ex- 
ternis etiam, condecoratus. Supra enim natura 
captum facinus et tropeorum crebritas divina potius 
providentia quam militaribus artibus patrata fuisse 
visa sunt. Preterea Melenicum  Serras ac loca 
adjacentia in fidem ac clientelam — Michaelis 
Comneni, dicti magni domestici primi filii, quem 
post annos non multos Romanorum imperium non 
sine et forlunarum et glorie incremento sui admi- 
nistratorem agnovit, contulit. Nec non arcibus 
tuendis ac defendendis urbibus alium atque alium 
imposuit, quibus 91 magnum domesticum,utillius 
imperia eque ac subditi capesserent, precepta 
sarta tecta haberent, rebus gerendis obsecunda- 
rent, prefecit. Ergo imperatoregressus in Oriente 
degebat.Demetrium a Thessalonicensium dominatu 
exturbatum et in arce Lentiana occlusum in custo- 
diam misit. Magnus interim domesticus non diu 
vita protracta, sed qui non sine nominis et glorie 
fama in administratione se gesserat,in morbum 
incidens capills detonsis vitam finiit ; in cujus 
locum suffectus est Theodorus Philes, qui loco 
illius imperium regeret, Subacta Thessalonica ao 
Berrea, qu& inde extendebantur loca ad occasum 
&b usque Platamone,et quecunquead Pelagoniam, 
Achridam et Prilapum attinebant, sub Michaele 
despotaerant, Bodeni, Staridola, Strobus etcirca 
ea loca sub Demetrii fratre. Michaelem patruus 
Angelus Theodorus penes se habebat. 


47. Imperator cum  Nymphei hibernasset, 
ineunte vere, suo more faciens, inde egressus, cum 
undique pacte indutis cessationem belli fecissent, 
proxima Cpolioppida eta Latinis possessa, Tzu- 
rulum scilicet et Bizyam, bello aggredi instituit : 
nam collapsas Latinorum vires animadverterat. 


D Quare tranato Hellesponto apud Tzurulum primo 


sedem locat. Erat eo in 942 oppido Eudocia soror 
uxorisimperatoris, quam sibi Aseldecae,itaimpera- 


19 Ὀλέγας usque ad τοῖς καιροῖς (lin. 10)). Ὁ δὲ βασιλεὺς ἀφεὶς τὸν µέγαν δομέστικον τὸν Παλαιολόγον D- 
39 θανμαζόµενος usque ad. εὐδοξίαν (B ϐ)]. ἀφεὶς καὶ εἰς Μελένικον καὶ Σέῤῥας καὶ τὰ περὶ αὐτὰ τὸν τοῦ μεγάλου 


δοµεστίχου vióv Mia) τὸν Παλαιολόγον. 


1! ἐπάνω-- διῆχε οπι. D. ** εφρούρει D. 


3 τοῦ δὲ μεγάλου δοµε- 


στίκου νοσήσαντος xai ἀποχαρέντος tard D. 39 ἀντ) — ἀρχῆς om. D. 315 τοῦ Μιχ, — Θεόδώρος om. D. 
39 ὥσπερ — χεχρατυµένοις om. D. 3 ἑώρα usque ad ἀφίχετο (D {)] xai πρῶτον ἀφίκετο ἐν τῇ Τδουρουλῷ D. 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii nota. 


(92) ΠΗεπλούτηχε εἰς εὐτυχίαν. Hoc maxime 
improbatum est a Ge. Phranza, lib. 1, ο. 5: Hoc 
asaxime modo imperium ad Michaelem ez Pa- 


PATROL. GR. CXL. 


lzologis imperatoribus primum pervenit, quod uti- 
nam in unquam pervenisset, ALL. 
(93) Εχεχειρίαν. Cf. Joannes Tzetzes, chil. u, 


35 


1099 


GEORGII ACROPOLIT. 


trice lrene et genero et imperatore annuente, in Α γυναιχαδέλφη Εὐδοχία, ἣν ὁ 18 ᾿Ασὲλ Δεχαὲ εἰ 


matrimonium conjunxerat. Aseldecae quippe im- 
peratoris invasione comperta non diu in oppido 
moratus, presidiis loco firmato, profugerat, con- 
sortem suam Eudociam ibidem relinquens, ratus 
imperatorem propter propinquam cognationem 
oppidum neutiquam oppetiturum. "Verum ille 
hujusmodi rationibus posthabitis oppidum cinxit, 
tormenta admovit et machinas, quibus propugna- 
cula disjiceret, et post dies non multos occupavit. 
Uxoris sue sororem unico cum equo, quo vehi 
posset, Cpolim transmisit ; reliquos, qui in arcis 
custodia erant, pedites dimisit. Imo et Bizya oppi- 
dum incitato milite non multo post cepit domina- 
tuique suo subegit. 


ναῖχα ηγάγετο τῆς ἀδε)φῆς αὐτῆς βασιλίδος E 
καὶ τοῦ γαμθροῦ x«i βασιλέως θελήµατι. Ὁ pu 
Ασε) Atxak οὐχ ἐκαρτέρωσεν ἐν τῷ ἄστει :[. 
τὴν γὰρ τοῦ βασιλέως ἐπεγνωχὼς ἔφοδον ἐκεῖνο 
έξψει, τὸν δὲ σύζυγον αὐτοῦ Εὐδοχίαν εἴασεν 
ἄστει, φυλαχὴν ἵἱκανὴν συνιπιστύσας αὐτῷ » 
y&p αὐτῷ ὡς διὰ τὴν αὐτοῦ γυναικαδέλφτν ο 
βουληθείη ὁ βασιλεὺς πορθῆσαι τὸ ἄστυ 39. 'E 
dt 30 τὰ πολλὰ παρορῶν τῶν τοιούτων παρω 
τῷ ἄστει, καὶ ἔλεπὸλεις ἔστηωσε καὶ μοχανύμαι 
ταθλητικὰ τῶν ἐπάλξεων, καὶ διὰ µετρίων 
τῶν 9! ἡμερῶν ἐχειρώσατο, xxl τῶν μὲν «Ut 
γυναικαδέλφην si; τὴν Κωνσταντινούπολιν i 


στειλεν, ἕνα ἵππον αὐτῦ dou; ἓν ἐποχῦται, x 


δέ τοὺς εἰς φνλακὴν τοῦ ἄστεως ὄντας πεζοὺς ἀπέλυσεν. ᾽Αλλό 35 xai τὸ τῆς Βιζύης ἄστυ στρατιὰν ἐκπέμψα 
βραχέος χεχείρωχιν, xal συνήγαγε καὶ τοῦτο τῇ τούτου ἐπικρατεία 30. 
48 Circa hec tempora Rhodi insule castrum a Β px'. Κατὰ τούς χαιροὺς 35 τούτους ἑόλω x 


Januensibus nocturno dolo occupatur. Prefectus 
enim Joannes Gabalas, Gssaris Leonis Gabale 
frater, post obitum fratris insulam cum imperio 
obtinens, una cum imperatore 93 circa Nicome- 
diam degente adversus incursantes e Cpoli Latinos 
processerat. Statim itaque imperatoris mandato 
Joannes Cantacuzenus pincerna, eo tempore 
ducalem Thracesiorum principatum administrans, 
mittitur, in eamque ingressus cum paucis admo- 
dum copiis arma movat, oppidaque in ea Philere- 
mum ac Lietum occupat, et utut poterat, cum 
Januensibus confligebat. Cum vero justum ad opus 
exercitum imperator transportasset, illle prope 
castrum tentoriis collocatis Januenses, sed nullo 


ἄστυ τῆς νήσου Ῥόδον ὑπὸ Γενουέτῶν vwvzr 
κλοπῦ. 'O γὰρ αρατῶν αὐτοῦ ᾿Ιωαάννης ὁ | 
λᾶς (94), ὁ τοῦ Καίσαρος Λέοντος τοῦ Γαθαλᾶ 
φὸς, ὁ x«l μετὰ θάνατον τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ ti 
σου δεσκόξων, ἀποδεδημήχει μετὰ τοῦ fes 
κατὰ των ἐν Κωνσταντινουπόλει ὠρμημένων 4 
νων, περὶ τὰ µέρη Νικομηδείας διοῖγοντος. | 
oU0v βασιλιχῇ προσταγῦ στέλλεται ὁ ἐπὶ τοῦ | 
σµατος Ἰωάννης ὁ Κανταχουδηνὸς (οὗτος γὰρ i 
τῷ τότε τὴν δουχικἠν τῶν Θρᾳκησίων ἀνεζως 
ἀρχῶν), καὶ εἰσῆλθεν ἐντὸς τῆς νήσου μετὰ pm 
τινῶν δυναµένων ὅπλα xtvtiv , καὶ φθάνει καται 
τὰ ἐν αὐτῇ φρούρια, τά τε ἐπονομαζόμενα Φι) 
μον καὶ Ληϊτὸν τὸ ἕτερον. Ἐμάχετο οὖν ὡς εἶχε 


damno, obsidebat: namque alimentis abundabant, ϱ »άµεως τοῖς Γεννουΐταις, Ἐπεὶ δὲ ἀξιόμαχος s 


tanquam, qui Rhodiorum domibus, bonis ad vitam 
sustinendam exuberantibus, expilatis necessaria 
sibi omnia ad vitam comparaverant. Cum eorum 
quoque uxoribus, nisi effeeta jam etate aut specie 
indecora queepiam fuisset, quas oppido ejecerant, 
consuescebant. Et continua sane nec interrupta 
Cantacuzeni obsidione,benequeinstructis machinis 
etopportunis dimicationibus. Rhodiense castrum 
sub ditione Romanorum $944 venisset, nisi quid 
tale obtigisset. Achaie et Peloponnesi princeps 


τοῦ απρατοῦντος ἀπεστάλη τούτῳ στρατὸς, ἐγγός 
τοῦ ἄστεως πηξάµενος τὰς σχηνὰς ἐπολεόρεεε ' 
ἐντὸς Γεννονίτας, οὐ κατέθλαπτε δε αὐτούς .: τρο 
γὰρ wUmópou» διαρκῶν. Τὰς γὰρ τῶν Ῥοδέων eh 
πλήρεις εὑρόντε τῶν ζωαρκῶν, οὐδενὸς τῶν i 
χαίων ἐσπάνιζον. Σννεχοιτάξοντο δὲ xal ταῖς του 
γνναιξὶν, εἰ μή τινα ἔξωρον οὖσαν ὃ τὸ εἶδος 
ἀγαθὶν ἀπήλασαν ibo. Καὶ τάχος μὲν ἂν τὸ 
Ῥόδου ἅἄστυ ὑπὸ Ῥωμαίους ἐγένιτο τῷ συνεχεῖ ' 
λιορχίᾷ τοῦ Καντακουξδηνοῦ και ταῖς εὐμοχώνεις 1 


15 jy δὲ ἐχεῖσε ἡ τοῦ ᾿Ασελδικαὶ γυνὴ, ἀδελφὴ τῆς βασιλίδος Εἰοήνης, Εὐδοχία. ὁ — D. *9 ἐν — eru ϱ 


D. 30 ἐκεῖνος δὲ] ὁ δὲ βασιλὺς D. omissis τὰ --- τοιούτων. δὲ ἐχειρώσατο τοῦτο και τὴν αὖι 
D. 355 ἀπέστειλε, xot τοὺς σὺν αὐτῇ ἀλλὰ — D. ** και — ἐπιχρατεία om. Ὦ. 3 Caput 48 tale pre 


D : Τότε xat τὸ ἄστν ἰσχυρὸν Ῥόδου ἑάλω ὑπὸ Γενουϊτῶν κλοπῷ. 'O γὰρ 

βασιλέως πιρί Νικομή 

στέλλεται ὁ ἐπί τοῦ κεράσµατος Ἰωαννης ὁ Καντακουζηνὸς τὸν Θραχησίων ἐξωσμένος 
έμάχετο T'es 


Καίσαρος ἀδελφὸς ἀποδεδημήχει µετά τοῦ 


προστ 


xat εἰσῆλθε τήν εἰσύλθε τὸν νῆσον, x«t χατέσχε φρούριον ταύτης ὀνομαζόμενον Φιλέρημονς xou 


spera αὐτὸ 'ecvnc ὁ Γαθαλας ὁ' 
ειαν διάγοντος. Εὐθὺς ouv βασιλ 


μα 


Ελγὺς δὲ τοῦ ἄστεως πηξάµενος τὰ» σκηνὰς ἐπο)ιόρχει τοὺς Γενουΐτας' Και τάχος µεν Xv τὸ Tüc Ῥόδου ἄσιν i 


Ῥωμαίων ἐγένετο. El. μὺ 0 τῆς ᾿Αχαίας xac Πέλοπος πρίγγιψΨ Βαλδουΐῖνος εἰς Συρίαν ἐπά 


συμμαχίαν i 


ὁπλίτας εἶχεν ἵπποτας xàxsiüst διιὼν συνθήκας μετὰ Γενουϊτῶν ἔποίησε xot ἀφῆχεν αὐτοῖς ἄνχοας εχατὺν͵ ὃ τι 
Ῥωμαίους ἔπεισεν ὑποχωράσαι ti; τὸ Φιλέρημον. ᾿Επήρχοντο οὖν οἱ τοῦ πρίάγιπος ἱππεῖς, και Trà» yd 
ἑληΐζοντο, x«t σπάνιν τῶν ἀναγκαίων Ῥωμαίοις ἐποίουν. Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς Ἰωήννης τὸ Νύμφαιον x 
λαθὼν, xat στόλον συσκινασάµινος χαι τριακοσίονς ἰππεῖς, x«t dou; αὐτοῖς στ ατογὸν τὸν Κοντοστέ 
τὸν πρωτοσεθαστὀν θεόδωρον ἐξαπέστειλον * οἱ τῇ νήσῳ ἐπιόντες xat τοὺς Λατίνους iEn καταλαθόντες &puy κὠν: 
σπάθης ἔργον ἐποίησαν. Οἱ δὲ Γενουῖται παρέδωχαν τὸ datu και αὐτοί πρὸς βασιλέα ἄφίκοντο. 


Theodori Douss et Leonis Allatii nota. 


v. 58, de significatione hujus nominis. Arr. dice legendum ὁ Γλάδας, uti mox infra diser! 
(9&) Ὁ Γαθαλᾶς. Repugnante licet scripto co- perscriptum est, Dousa. 


1101 
του ὁπλομαχίαις, €i μή τι ξυνέβη τοιοῦτον. Ὡς γὰρ 
ὁ τῆς ᾽Αχαίΐας καὶ Πιλοποννήσου πρίγληψ Βιλαρδονϊν 
εἰς τὴν Συρία» ἀνήγετο, συμμαχίαν ἐπάγων τοῖς εἰς 
Συρίαν ἀφικομένοις Φράγχοις, χάν ταῖς τρῶρεσιυ 
αὐτοῦ ὁπλίτας εἶχεν ἱππότας, προσὠχειλε ót τῷ 
νήσῳω Ῥόδῳ, καὶ συνθήκην μετὰ τῶν ἓν αὐτῇ Γεν- 
νουϊτῶν ἐποιήσατο, xxi καταλέλοιπε παρ) αὐτοῖς ἄν- 
dpa εὐγινεῖς καὶ ἀγαθοὺς ἰππεῖς πλείους τῶν έχα- 
τόν. Τοῦτο τοὺς Ῥωμαίων ὑποχωρῆσαι τῆς πολιορχίας 
τοῦ ἄστεως κχατηνάγκασε τὴν Φιλέρημον 
ἐχωρεῖν. Οἱ piv οὖν καταλελειμμένοι παρὰ τοῦ 
πρίγχιπος ἱππεῖς καταλιµπάνοντες τοὺς πεζούς Tl'tv- 
νουΐτας περὶ τὸ ἄστυ ἐξήρχοντο, xai τὴν [P 48] πᾶ- 
σαν opa» ἐλήϊδον. Τὰ μὲν οὖν χρειώδη ({ἑαντοῖς 
περιεποιοῦντο, σπᾶνις δὲ τῶν ἀναγκαίων τοῖς Ῥω- 
µαίοις ἐκ τούτου ξυνέδη Ὑίνεσθαι, ἐφ ᾧ τυγχάνειν 
ὁρόμωνας χαὶ ἕτερα ξύλα τοῖς Γεννουΐταις πειρα- 
τικά. 'O pi» οὖν βασιλὺς Ἰωάννης τὸ Νύμφαιον 
χαταλαθὼν, καὶ στόλον συσχευασάµενος ἀξιόλογον ἐν 
τῷ Σμὺρνη, ἱππαγωγούς (93) τε τριήρεις οἰκονομή- 
σας ὡς µέχρι xal τῶν τριακοσίων ἵππων ἐπιφέρεσθαι 
x«i tiq στρατηγὸν αὐτοῖς ἀποτάξας τὸν Κοντοστέ- 
Φανον Θιόδωρον τὴν τοῦ πρωτοσεθαστοῦ ἀξίαν διέ- 
ποντα, καὶ ὅπως μέλλει τὰ τῆς μάχης καταρτίσαι 
τε χαὶ συντάξαι, ποῦ τε καὶ ὅτε, ἐγγράφως αὐτῷ 
παραδοὺς ἐξαπέστειλεν, ἐπευξάμένος τούτῳ τε καὶ 
τοῖς μέτὰ τούτον τὰ Ἄλωονα. 'O μὲν οὖν πρωτοσι- 
6αστος Θιόδωρος ταῖς τριήρεσιν ἀναχθεὶς x«l εἰς 
τὴν νῆσον ἀφιγμένος Ῥόδον, πάντα τε ὡς ὁ βασιλεὺς 
προσέταξε διαταξάµενος, τοὺς Λατίνους κατετροπώ- 
σατο' ἔξω γὰρ ληΐζομένοις ἐντυθόντες τοῖς Λατίνοις 
oi τοῦ βασιλέως ἄρδην πάντας σπάθης fpyov πε- 
ποίηνται, τοῦ ἐπὶ τοῦ χεράσµατος Ἰωάννου τοῦ Καν- 
τακουζηνοῦ ἐπισκηιψαμένου µμηδενὸς αὐτῶν φεί- 
σασθαι Οἱ μὲν οὖν Φράγχοι οἱ ἰππεῖς βασιλικῇ εὖ- 
6ουλία οὕτως ἀπώλοντο, οἱ πεξοὶ δὲ Γεννουῖται tva- 
πολειφθέντες τῷ ἄστει τῆς Ῥόδου κατεῖχον αὐτὸ 


xai ἐὶς 


ANNALES. 


1102 


Vilarduinus in yriam contendens ad Francos, qui 
in ea erant, copias auxiliares trajiciebat, armatos 
que in triremibus etiam equites deportabat. Hic 
Rhodum appellens, cum Januensibus pactione 
inita, equites fortes aqtue ingeuuos centum et 
amplius illis concessit, qui Romano ab obsidione 
licet invitos dimovere et Phileremum repulerunt. 
Hi a principe equites relicti, pedites Januenses in 
castro secludentes, exsilientes rapinis omnia vasta- 
bant, sibique alimenta  subministrabant. Hinc 
Romani rerum inopia laborare,eoque potissimum 
quod dromonibus aliisque Januensium navigiis 
piraticis infestarentur. Sed Joannes imperator 
Nymphseum pergens, Smyrne classe valida 
adornata et hippagogis triremibus ad trecentos 


p etiam transportandosequos aptissime compactis, 


ductorem classis Theodorum Contostephanum, 
protosebasti- dignitate insignitum, — delectum, 
apprimeque quanam ratione aciem instruere ac 
componere, quo in loco et quando deberet, etiam 
scriptioneinstructum, dimittit, bonailli sociisque ac 
fausta deprecatus. Protosebastus Theodorus trire- 
mibus in altum devectus et Rhodum veniens, et 
uti preceperat imperator rebus dispositis, Latinos 
fugat, Romanis siquidem Latini omnia diripientes 
obviam facti ad internecionem cesi sunt, cum 
pincerna 95 Joannes Cantacuzenus id imperasset 
ut nemini parcerent. Sic Franci equites sapient 
imperatoris consilio trucidatisunt.Januenses pedi* 
tes, qui in castro Rhodio remanserant, adversus 
oppugnatores bellum illud defendebant. Cum 
deinceps pugnam diutius sustinere nequirent, 
pacto castrum dedidere Romanis, ipsi vero ad 
imperatorem accedentes, ut pactione firmatum 
fuerat, imperatorie mansuetudinis participes, 
effecti sunt.Sic rursum Rhodus insula in ditionem 
Romanorum venit. Et h:ec quidem ita peracta sunt. 


τοῖς ἔξω μαχόμενοι. ᾿Επεὶ δὲ οὐ δυνάµεως εἶχον εἰς μακρὸν ἀντέχευ, ti; ξυμθάσεις buvij)0ov, xai παρέδωκαν pi» 
τὸ ἆστυ τοῖς Ῥωμαίοις, αὐτοὶ dt πρὸς τόν βασιλέα ἀφίχοντο xai κατὰ τὰς γεγοννίας τούτοις συνθήκας τῆς βασιλικῆς 
εὐμευείας ἀπήύλαυσαν. Καὶ οὕτω δὺ καὶ αὖθις ὃν νῆσος Ῥόδος ὑπὸ Ῥωμαίουν ἐγένετο. Καὶ ταῦτα μὲν ξυµθέθηκειν οὕτως. 

pO. O0 piv οὖν βασιλεὺς 36 Ιωάννης μετὰ τοῦ 49 Porro Jonnnes imperator cum despota 


36 D: Ὁ δὲ βασιλεὺς μετὰ τοῦ δεσπότου Miyod συνθήκας ἐμοίῆσε καὶ εἰς κήδους Χοινωνίαν συνῆλθε, τὸν υἱὸν 
τούτου τὸν Nuxnyópoy γαμθρὸν λαθὼν ἐπὶ τῇ τοῦ viov αὐτοῦ θυγατρὶ Μαρία, καὶ περὶ Πηγὰς τὴν μνηστείαν ποιεῖ 
᾽Αλλὰ τὸ τῆς παροιµίας κἀπὶ τῷ Moya ἐπαληθεῦον ἦν' στρεθλὸν ξυλον οὐδέποτ ὁρθὸν, x«i Αἰθίον οὐκ οἷδε 
λευκαίνεσθαι. Είτα εἰς ἀποστασίαν εχώρησεν ὁ Μιχαήλ, τῷ θείῳω αὐτοῦ Θεοδώρῳ συμξούλω χρησάµεος. "O γνοὺς 
ὁ βασιλεὺς διαπεραιοῦται τὸν Ἑλλήσποντον, xai καταλαθὼν ἐν τοῖς Βοδηνοῖς ἐστρατοπεδέύσατο. ᾽Απέδρα ὃ) ἐκεῖθεν 
ό Αγγελος Θεόδωρος. Εἰς δὲ πολιορχίαν Βοῦ ηνῶν καταστὰς τὸ ἄστυ παριστήσατο Καὶ ἐν λίμνη Οστροθῷ παραστρα- 
τοπεδεύσας πέωπει τὸν Κομνηνὸν (Αλέξιον Στρατηγόπουλον, Μιχαὴλ τὸν Παλαιολόγον, τὸν ἩΜακρηνὸν Ἰω- 
ἄἴννην, τον Τύρακννον Γουδέλων, ἵνα ληΐζοιντο τὰ τοῦ Μιχαή) Ὁ δὲ βασιλεὺς ἐκεῖ σχηνῶν ἠθύμει ὅτι μὴ 
ἄξιόν τι εἰργασατο: Τὴν δὲ τῶν χριιωδῶν σπάνιν ἡμιόνοις καὶ χαμήλοις ἐκ Βεῤῥοίας ἐθεράπευιν. Hx: Ó' 
αὐτῷ πρὀσφνξ ὁ Ιλαθᾶς Ἰωάννης ἐκ Καστοριας, xal συνεχῶς ὁ Πετραλίφας Θεοδωρος ὁ γνναικάδελφος τοῦ 
Μιχαὺλ, ὃς ἐπεὶ προσέλθοι τῷ βασιλεῖ, αἱ Δεαδόλεις d τε μιχρὰ καὶ μεγάλη τοῦ βασιλέως ἐγένοντο. Καὶ ο 
ἀπὸ ᾿Αλθάνου Γουλάμος μετὰ στρατοῦ πρὸς Καστορίαν d'ucyov, σύζυγον ἔχων xai τὸν αὐτοῦ ἀνεψιὰν τῆς 
βασιλίδος Εἰρήνης πρωτιξαδέλφης αὐτᾷς θυγατέρα, προσήει τῷ Baci. 'O δὲ Μιχαὴλ t» στινῷ ὁρῶν τὰ 


Theodori Ὀουθῷ et Leonis Allatii nota. 


(95) Ἱππαγωχούς Joannes Tzetzes chil. vi, v. 


329. Suidas: Ἱππαγωγὸς ναῦς ἡ τοὺς ἵππους xol 


τοὺς ἄνδρας ἄγουσα. Ἱππηγὸς dicetur a Polybio. 


Idem in ῥῦμα, Ex hoc monstrum facit Sabellius : 


Hippagenes, Ennead. IX, lib, v: Quo habuit centum 
viginti arcilia: sic enim dicunt Veneti navigia ad 
convehendum equos; Graci Hippagones vocant. 
ALL. 


1103 


GEORGII ACROPOLIT/E 


1104 


Michaele fedus init, et affinitatis cognitione con- À δεσπότον (96) Μιχαὺλ συνθήκας τε πεποίηχε xoi εἰς 


jungitur. Namque Michaelis filio Nicephoro filii sui 
imperatoris Theodori flliam Mariam matrimonio 
copulat uxorque illius Theodora Nicephorum una 
secum in Orientem asportat, et circa Pegarum loca 
imperatorem degentem alloquitur. Sic filiorum 
sponsalia constituta sunt. Dein Theodora cum 
filio, non sine debitis humanitatis officiis ab im- 
peratore 96 utriqueexhibitis,ad maritum Michae- 
lemdomum revertitur. Attamen proverbio vulgatum 
in Michaelem quoque nec incompte locum habere 
compertum est:lignum curvum numquam rectum, 
nec Athiops albescere scit; quippe ab imperatore, 
consilio patrui sui Angeli Theodori usus, defecit. 
Quod cum intellexisset imperator, et eorum con- 
spirationem rescivisset, sibiquepost Cpolim captam 
nullos alios preter hos adversariosinfensos existi- 
maret, et pace Musulmanica frueretur, el conatus 
Bulgarorum quiescerent, pro dignitate rei, et ut 
ila dicam, apparatu regio, militiis omnibus uti par 
erat compositis Hellespontum transit, secum ple- 
risque militum ducibus conductis. Inter eos ac- 
censebantur Nicephorus  Tarchaniota mense 
prefectus et vices magni domestici gerens, cujus 
moribus imperator, sibi amore conjunctissimum 
judicans, acquiescebat, vir in exercendis militie 
numeris, ut experimento postea deprensum est, 
pretantissimus. llle se Thessalonicam contulit, 
9" inde collatis signis apud Bodenos castra 
locavit. Verum Angelus Theodorus Bodenis prius 
emergens nepotem suum Michaelem despotam 
adit. Imperator nihilominus obsidione cingit 
Bodenos, nec multum post tempus castrum in 
ditionem recipit. Hinc abscedens in loco quodam 
Ostrobi Jacui proximo tabernacula figit, indeque 
duces militum Alexium Strategopulum, Michaelem 
Paleologum magni domestici filium, Joannem 
Macrenum, Gudelem tyrannum. aliosque in Mi- 
chaelis despote loca subjecta mittit, ut fortunas 
uniuscujusque diriperent, etsicubi exercitum illius 
offenderent, pugnaineum inveherentur, et si sese 
offerret occasio, arcem etiam expugnarent. Sic 
illi exhauriebant omnia ac depopulabantur et ante 
imperatoris tentorium deferebant. lmperator in 
Ostrobi locis remanserat, affligebaturque animos, 
quod nihil dignum ipse exspectatione hominum 
peregisset. Neque minus exercitus egre ferebat, 
quippe tempestate hiberna discruciatus magis ac 
magis necessariorum inopia laborabat. Imperator 
incommodo providit: mulis etenim camelisque 
Berreea necessaria convehebantur. Sic imperatori 
affecto preter exspectationem Castoria transfuga 
Gravas occurrit, e£ non multo post Theodorus 
περὶ αὐτὸν πρεσθείαν πρὸς τὸν βασιλέα ἐστείλατο, καὶ 
Βελεσὸν x«i τὸ ἐν τῷ ᾿Αλθάνῳ φοούοιον TZ; Κρόας. 


κήδους χοινωνίαν συνῆλθε' τὸν γὰρ τοῦ Μιχαὴλ viov 
Νικηφόρον ἐπὶ τῇ θυγατρὶ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ βασιλίως 
Θεοδώρου τῇ Μαρία γαμθρὸν ἠγάγετο. Καὶ ἡ τούτου 
γαμιτὴ Θεοδώρα τὸν Νικηφόρον μεθ ἑαυτῦς Ἀκ- 
θοῦσα εἰς τὸν Ee διαπεραιοῦται, καὶ περὶ τὰ μέρα 
τῶν Πηγῶν τῷ βασιλε διάγοντι ἐντνγχάνει, καὶ i 
τῶν παίδων νηστεία γεγένηται. Καὶ ἡ Θεοδώρε 
αὖθις τὸν αὐτῆῶς υἱὸν λαθοῦσα οἴκαδε ὑπεχώρησι 
παρὰ τὸν αὐτῆς σύξδυγον Μιχαὶλ, προσηχόντως gi 
λοφρονηθέντες παρὰ τοῦ βασὺέως. ᾽Αλλὰ τὸ τς 
παροιµίας κἀπὶ τῷ Μιχαὶλ ἐπαληθεύειν ipabvere 
στρεθλὸν ξύλον οὔποτ) ὀρθὸν, καὶ ὁ Αἰθίοψ οὐκ οἷδι 
λευκαίνεσθαι. Eig ἀποστασίαν γὰρ τοῦ βασιλέως 
ἐφώρμησε, συμθούλῳ περὶ τὸν σχῆψιν τῷ θείω ev 
τοῦ τῷ ᾽Αγγέλω Θιεοδώρῳ χρεσάµενος. Ὅ you» fe 
σιλιὺς Ἰωάννης ταῦτα Ὑνοὺς καὶ thv αὐτῶν συνω- 
µοσίαν μεμαθηχώς, οὐκ ἄλλους οἰόμενος ἐναντίου 
εἶναι μετὰ τῆς Κωνσταντίνου ἅλωσιν αλλ) ὢ τούτονς, 
ἐπειδὴ καὶ ἐκεχειρίαν ἤγεν ἀπὸ τοῦ µέρονς ria 
Μουσουλμάνων, ἠρέμουν [P. 49] δι καὶ τὰ ἐς ri 
Βουλγάρων, ἀξιομάχως χαὶ ώς εἶπεν aco 
παρασκευασάµενος, x«i τὰς δυνάµεις ἁπάσας w 
ἔδει σνντάξας διαπεραιοῦται τὸν Ἑλλύσποντον, πεὶ- 
λοὺς μὲν καὶ ἄλλους ἔχων στῥατηγοὺς, τὸν δε Ter 
χανειώτην Νιχηφόρον τὸν ἐπὶ τὲς τραπέδος «rre 
olov τὰ τοῦ μεγάλου δοµεστίχου διεκπλοροῦτε, 
᾿Επανιπαύετο δὲ τοῖς αὐτοῦ Όθεσι, xal εὔνουν &jrh 
ἐλογίδετο x&v ταῖς στρατηγίαις ὡς ὦ πεῖρα payss- 
τύρηκε, δεξιώτατον. Καταλκθὼν you» τὴν θΘισσαλ- 
νίκην κἀκεῖθεν τὰς δυνάµεις ἀκὰρας ἐν τοῖς Bedv 
voi, ἑστρατοπεδεύσατο. Πέφθαχκε δε ὁ Αγγὼς 
Θιόδωρος ἐξ αὐτῶν ἀποδρᾶναι x«i εἰς τὸν ὀνιψὼν 
αὐτοῦ τὸν δεσπότην Μιχαύλ ἀπελθεῖν. Ὁ μὲν οὖν 
βασιλεὺς sis πολιορχίαν τῶν Βοδηνῶν καταστὰς b 
oj πολλῷ χρόνῳ τὸ τῶν Βοδηνῶν παρεστύσατο dr. 
Κάχεῖθεν ἀπάρας i» τινι τόπῳ τῇ τοῦ Ὀστρθν 
ἐγγίζοντι λίμνη ἐπήξατο τὰς σχηναάς. Καὶ iem 
στέλλει στρατηγοὺς κατὰ τῶν χώρων τοῦ Φδεσκύτν 
Μιχαὶλ τὸ τε Στρατηγόπουλον ᾿Αλέξιον, τὸν Te 
λαιολόγον Μιχαήλ τὸν τοῦ μεγάλου δοµεστέκφυ vil», 
καὶ τὸν Μακρηνὸν Ἱωάννων, τὸν τύραωνον T'evdüm 
καὶ ἑτέρους, ἵνα τε ληίζοιντο τὰ πέριξ, xei πον d 


6 


ü 
τύχοιεν xal στρατεύματα αὐτοῦ, εἰς µάχαν κατ av 
τοῦ χωρύσαιεν, καὶ εἴπερ εὐχέρειαν σχοῖεν, xai detv 
πορθήσαιεν. Καὶ οὕτως μὲν ἐκεῖνι ἐποίουν, καὶ 
προῆγον τῆς τοῦ βασιλέως σχηνᾶς ἔμπροσθυ' ὁ δὲ 
βασιλεὺς προσεκαρτέρει τοῖς τοῦ ᾿Οστροθοῦ τόποις, 
x«i ἐθαρνθύμει ἐφ ὦ à πέφθακεν ἄξιόν τι ἐργά- 
σασθαι. Ἠγανήκτει δὲ καὶ τὸ στράτευμα. ὁ καιρὸς 
γὰρ ἦν χειμέρίος ἑσπάνιρον δι καὶ τῶν χρειωδῶν. 
ἸΑλλ᾽ ὁ βασιλεὺς τὸ ᾖτοιόῦτον Ἅτεθεράπευκεν, ἀπὶ 
Βεῤῥοίας γὰρ Ἡμιονρίς καὶ καµύλοις τὰ χρειώδε 
ἀπέλνσε πρὸς τὸν βασιλέα o Μιχαὶλ Πρίλαπον χαὶ 
Καὶ προέθηΏσαν παρὰ τοῦ βασιλέως ἔγγραφοι ὅραει, 


x«l δεσπότην τὸν αὐτοῦ υἱὸν τιµήσας 0 βασιλεὺς d ιὰ τὴν ἐγγόνην. Ὁ δὲ βασιλεὺς ἐν Βοδ ηνοῖς παραχειµάσας pru 
Μετρίου στρατεύματος ἀπῆλθεν εἰς ᾽Αχρίδας καὶ εἰς Δεάθολιν καὶ Καστορίαν. 
Theodori Douse et Leonis Allatii note. 
(96) Μετὰ τοῦ δεσπότου. Exactius Gregoras, p. 47-49. ALL. 





1105 


ANNALES. 


1106 


διειόµιζεν ἐν τῷ στρατοπέκῳ. Οὐτωσὶ δὲ διατεθει- Α Petraliphas, qui conduxerat filiam Demetrii Tor- 


µένου τοῦ βασιλίως παρ) ἐλπίδας ἐπιφοιτᾷ τῷ βα- 
σιλεῖ πρὀσφυξ ἀπὸ Καστορίας Γλαθᾶς, καὶ συνεχῶς 
ὁ Πιταλίφας Θεόδωρος ἐπὶ θυγρατρὶ Ὑαμθρὸς τοῦ 
Τορνίχη Δημητρίου τοῦ Κομνηνοῦ, ὃς τὰ χοινἁ διέ- 
πων ἦν τῷ βασιλεῖ Ἰωάννη, παρ᾽ αὐτοῦ müvu φιλού- 
pavo καὶ τιμώμενος ἀδελφὸν γὰρ αὐτὸν ἐν τοῖς 
γράμμοσυ. ἀπεχάλει Εξ ἀνθρώπων οὖν πρὸ χαιροῦ 
γήγονιν. Οἰχονόμος οὖν τῶν κοινῶν οὐχ ἦν ἐν Tipi 
καὶ ὀφφιχίου ὀνόματι γνωριδόμενος, τοῖς τυχοῦσι δὲ 
ἐχρᾶτο εἰς ὑπηρεσίαν ὁ βασιλεὺς x«i Ὑραμματικοῖς 
ἀνωνύμοις, τῷ Μεσοποταμίτῃ Ἰωσὴφ καὶ τῷ ἐἑξυ- 
πηρετύσαντἰ αὐτῷ Νικηφόρῳ τῷ ᾿Αλνάττη, ἐν dt 
τοῖς ἑλλογιμωτέροις γράμμασι xai ἀξίοις σπουδῆς 
τῷ Μακρωτῷ Ἰωάννῃ καὶ ἐμοί. Ὁ μὲν οὖν ῥηθεὶς 
Πετραλίφὰς τοῦ Μιχαὴλ Ἅγυναικάδελφος ὤν, ἐπεί 
προσέλθοι τῷ βασιλεῖ, πολλῆς [Ῥ. 50] εὐθυμίας αὐτόν 
τι τὸν βασιλέα καὶ τα στρατεύματα ἔπλησεν' εὐθὺς 
γὰρ à Καστορία xai ἡ περὶ αὐτὴν ἅπασα χώρα 
προσέῤῥύη τῷ βασιλεὶ, xci αἱ Λεαθόλεις δὲ, à τε 
μικρὰ καὶ µεγάλη, τοῦ βασιλέως ἐγένοντο. Καὶ ὁ 
ἀπὸ τοῦ ᾿Αλθάνου ὁ Γουλάμος, ἐπεὶ πρὸς τὰ τῆς 
Καστορίας συνδιῆγε μετὰ τοῦ ἐξ ᾿Αλθάνου στρατοῦ 
µέρη, σύζνγον ἔχων τῆς βασιλίδος Εἰρήνης αὐτανε- 
ψιὰς πρωτιξαδέλφης αὐτῆς θυγατέρα, λόγοις µειλι- 
χίοις καὶ γράµµασιν ὑποσχέσίων τῶν ὑπὸ τοῦ βασι- 
λέως θελχθεὶς προσλει τῷ βασιλεῖ. Φιλοφρόνως γοῦν 
τοὺς τοιοὐτοῦς πάντας ὁ βασιλεύς δεζάµινς πρι- 
πόντως ἐφιλοτιμήσατο' 
σπύτής, xai ἐν στενῷ χομιδῆ βλέπων τὰ περὶ αὑτὸν 
τυγχάνοντα πράγματα, xarà pou» δι χωροῦντα τῷ 
βασιλεῖ, πρεσθείαν πρὸς τὸν βασιλέα ἐστείλατο διά 
τε τοῦ μητροπολἱτου Ναυπάκτου τοῦ Ἔηροῦ x«i τοῦ 
ἐπ᾿ ἀδελφῷ γαμθρου αὐτοῦ τοῦ Μαλιασηνοῦ καὶ τοῦ 


Λαμπέτου, oi καὶ sig λόγους συνελθόντες τῷ βασιλεῖ 


ξυµόάσεις πεποίηνται. Καὶ ἀπέλυσε μῖν πρὸ τὸν 
βασιλέα ὁ Μιχαὺλ τὸ ἄστυ τὸν Πρίλαπον καὶ τὸν 
Ῥελεσὸν xal τὸ ἐν τῷ ᾿Αλθάνῳ φρούριον τὰς Κρόας, 
xai προέθησαν πρὸς τοῦ βασιλέως ἔγγραφοι ὄρκοι, 
x«i ἀπεστάλησαν πρὸς αὐτὸν καὶ πρέσδεις, ὅ τε Φι- 
λαδιλφίας Φωχκᾶς καὶ ὁ τῆς αὐλῆς πριμιχήρίος 
Ἰσαάχιος ὁ Δούχας, ὃν καὶ Μούρτξουφλον ἀπεχά- 
λουν, χαὶ ὁ Ὑαλέας Μιχαὶλ x«i αὐτὸς ἐγώ. Απνει- 
p.t» γοῦν πρὸς τὸν Μιχαὺλ, xoi εὖρομεν τοῦτον ἐν 
τῷ Λαρίσση, καὶ πεπληρώχαµεν τὰς σπονδὰς, xol 
λαθόντες τὸν vióv αὐτοῦ Νικηφόρον, ὃν xai δεσπότην 
ὁ βασιλεὺς διὰ τὴν αὐτοῦ ἐγγόνην τετίµηκεν, ἀλλὰ 
μὴν καὶ τόν τοῦ Μιχαὺλ θεῖον τὸν ΄Αγγελον Θιόδω- 
pov δισμώτην, πρὸς τὸν βασιλέα ἐπανεξεύξαμιν ἐν 
τοῖς Βοδηνοῖς σκηνούμενον Καὶ οὕτω μὲν ἐγεγόνει 
ταῦτα, και εἰς τοιοῦτο τέλος χατηντύχει τὰ πρά- 
Ύματα, Παραχειμάσας o» (97) ἐν τοῖς Βοδηνοῖς 
βασιλεὺς ὥρος ὥρα, ἐπεὶ xai τὴν ἀναστάσιμον ἑωρ- 
τάχει ἡμέραν, τὰ στρατόπεδα αὐτοῦ που καταλελοι- 
πώς xai εἰς ἡγιμόνα αὐτῶν τάξας τὸν τε πρωτο- 
θεστιάριον ᾽Αλέξιον τὸν Ῥαοὺλ, γαμθρὸν ὄντα ἐπ' 


Ταῦτα Ὑνοὺς Μιχαὴλ ὁ δι- C 


nicii Comneni, cui summa rerum publicarum ab 
imperatore Joanne commissa fuerat, cum eum 
summopere et diligeret et inhonorehaberet : eum 
enim in litteris 98 fratrem vocabat. Hic multum 
ante hec tempora vita functus est ; ideoque nemo 
in ea dignitate atque officio, qui publica scilicet 
administraret, agnoscebatur, sed imperator qui- 
buscunque et ut sors tulerat, grammaticisque 
minime notis, Josepho Mesopotamita illiusque 
administro Nicephoro Alyate, sed in spectabiliori- 
bus litteris studioque et diligentia dignis Joannis 
Macroti et meo ministerio utebatur. Petraliphas 
ergo, uxoris Michaelis frater, obviam imperatori 
factus multo cum gaudio, ingenti etiam letitia 


B agminacumulavit. Statim enim Castoria ei cireum- 


jacentia loca imperatori se submisere. Deabolis 
item magna et parva in potestate illius venere. Et 
ex Albano Gulamus, una cum exercitu, quem 
Albano conduxerat, in Castorie partibus degens, 
Irene imperatricis nepti, consobrine illius filie, 
matrimonio copulatus, oratione placida et miti, 
nec nonlitteris ac promissis imperatoriis illectus, 
imperatori se dederat. Amice humaneque hos 
omnes exceptos imperator, uti par erat, muneribus 
etiam cumulavit. Certior de his factus Michael 
despota, cernens res suas in extrema fortuna 
laborare, imperatoris prospere cuncta ac secundo 
vento procedere, legatus ad imperatorem misit 
Xerum metropolitam Naupacti, Maliassenum sororis 
sue generum, et Lampetem, qui convenientes 
imperatorem fedus faciunt. Et Michael quidem 
imperatori castrum Prilapi etBelesum et in Albano 
oppidum $9 Croas dedidit. Feedus etiam per 
imperatorem jurejurando scriptis consignato firma- 
tum est; et ad eum missi legati Phocas Philadel- 
phiensis, lsaacius Ducas aulee primicerius, quem et 
Murtzuphlum cognominabant, Michael Hyaleas et 
ego ipse ad Michaelem accessimus Larissee com- 
morantem, et pacta complevimus. Et cum filium 
illius Nicephorum, quem propter suam neptem 
imperator despotee munere decoraverat, accepis- 
semus, nec non Michaelts patruum Angelum 
Theodorum vinculis alligatum : ad imperatorem 
apud Bodenos degenten remigravimus. Et heec ita 
peracta sunt. talemque finem res habuere. Cum 
Bodenis imperator hiemasset, vere, resurrectionis 
diebus festis celebratis, exercitibus ibidem relictis, 
et ductoribus eorum protovestiario Alexio, Raulo 
neptis marito et Comneno Michaele Paleologo 
constitutis,cum parvo agmine ad urbes jamrecens, 
Romano imperio additas revisendas iter ingreditur 
et primum Achridam petit, inde Deabolim profici- 
scitur, ex qua Castoriam pervenit, et autumno 
agminibus compositis viam ad Orientem me- 
ditatur. 


Theodori Douss οἱ Leonis Allatii nota. 


(97) Παραχειµάσας οὖν. Gregoras, p. 49, ait reditum parasse, quod ibi nollet hibernare. 


1 107 GEORGII ACROPOLIT/E 1108 


ἀθελγφόπαιδι τοῦ βασιλέως, χαὶ τὸν Kouvuvov Mta τὸν Παλαιολόγο», πετὰ µετρίονυ στρατεύματος tiq θεαν τῶν 
προσφάτως ἐπιγεγενημένων τούτῳ χώρων ἀφίκετο. Καὶ ἀπῆλθε μὲν tis Αχρίδα, ἐπιδεδομύκει δὲ ἐς Δεάθολιν κἀκεῖ- 
θεν εἰς Καστοοίαν. Καὶ τῇ ὁπώρας ὥοα συσκευασάµενος τὰ στρατεύματα τῆς εἰς £o φερούσης ἐφέψατο. 

50.Hinc Thessalonicam przetergressusemensusque Α — v'. Παραμείψας 3Ί οὖν τὴν Θεσσαλονίκην καὶ τὸν 
Bisaltiam apud Philippos nonleviexcausa,utsibivi- ᾖΒισαλτίαν Φιαθὰς ἐς Φιλίππους ἐπήύξατο (98) τὰν 
debatur,castra metatus est. Nam eMelenieo Nicolaus  σκηνὺν λόγου πέρι, ὡς ἐδόχει τούτῳ, οὐχὶ σμικροῦ. 
Manclavites imperatori adhuc apud Βοάεπος com- — 'O γὰρ ἐκ τοῦ Μελενίκου Μαγχλαθίτης Νικόλαος (99) 
moranti 100 Michaelem Paleologum,dicti magni- µαατεῖπε πρὸς τὸν βασιλέα (1) τοῦ Παλαιολόγου Μι- 
dmestici filium, accusavtt:sedcumtalium perscru- — x«2X [P. 54] τοῦ προῤῥηθέντος υἱοῦ τοῦ μεγάλον 
tatio,dum educendiexercitus pugnequeconferende δοµεστίχου, ὅτε ὧν ἐν τοῖς Βοδηνοῖς. Ἐπεὶ dà οὐκ f» 
tempnsinstaret,minime opportnna videreturjnop-  xetpóg τοιούτων πραγμάτων ἐρεύνης, ᾽Αλλ' 'éxerse- 
portunius tempus rem visumestimperatoridifferre Ἂτείας χαὶ μάχης, ἐταμιεύετο τῷ βασιλεῖ τὰ τῆς ὕπι- 
Tunc itaque de iis questionem habendam censuit. θέσεως ἕως doa» εὔθετον. Τότε Ὑοῦν εἰς ἐξέταςο 
Qnare senatum continuo eonvocat,judices decer- àv τοιούτων ἐγεγόνει ὁ βασιλὼς, και δικαστέρων 


1 D. Κα παραμείψας Θεσσαλονίκην, xat Ἠισαλτίαν εἰς Φιλίππους ἐπήξατο τὴν σχηνήν. Ὁ γὰρ ἸΜαγκλαθίτης 
Νικόλαος χατεῖπε Μιχαὴ) τοῦ Παλαιολόγου, ὃν xat ἤθελεν ἐξετάσαι 6. βασιλεὺς. ᾿ἙΕτασθέτων ουν τῶν εἰοταύίων 
ὁ μὲν ἤλεγχε τὸν εἰπόντα, ὁ δὲ ὠμολόγει εἰπεῖν ἀλλ οὐκ εἰλὴσει τοῦ Παλαιολόγου Μιχαύλ. Ka ὀπλισθῶτε 
χαι ξυμβαλόντες ἵττηταιο κχατη/ορούμενος, χαι συλληφθείς ζωὸς αὖθις ἠονεῖο, χατεχρίθ; θανεῖν, x«t αὖθει 
. * J r] * 7 A pt , [L1 "4, ?: ” . , 4 * , 9 i * ? 9 

μεθ ὄρχων τὸν Kouvmvó» λιχαὴλ ἔλεγε ph εἰδένα. οὖν ἐξέτασις πρὸς τὸν Κομνηνὸν ιχαὺλ, τει 

f K M À H E K M λ 


6 διὰ μύδρονυ ἀπόδειξις (2). Ὁ δὲ, Et pt» χατη/ορεῖ μού τις, πρὸς ἐχεῖνον ἂν ἑμαχισάμην, τὸ δὲ pódpw 
κρατῆσαι περατουργοῦ τινος, οἷος Xv Φιιδίας καὶ Πραξιτέλης (3) 'O ót $ad poc Φωχᾶς συνεθούλενα 


τούτω τὸ τοιοῦτον. Ὁ δὲ « Ο3κ οἵδ' ὅπως τὸ τοιοῦτον κέχληται ἅγιν » ἔφη, « ἀλλ ἁμαρτωλός tiui mx 
θρωπος, x«t “ερατηυργειν τοιαῦτα οὐ δύναμαι, Ei δὲ µοι Guu6ov)tüy μητροπολίτης ὧν xat Θεοῦ ἂν ρωσες 
τουτέ διαπράξασθαι, ἔνδυσαι μὲν αὐτὸς τὴν ἰεράν σου στολὴν, εἶτα ταῖς σαῖς χερσίν ἐκπύοωσόν µοι τὸ 
σίηρον, και ταῦταις ἐπίθες τῇ χειρέ µου τοῦτον. Καί εἰ οὕτω γένηται. τεθάῤρηκα và Δεσπότη pou Χριστῶ ὡς 
ὡς τὸν μὲν ἀἁμαοτίαν uou παροράτεται, ὀαυμτουρ χάσει dt τὴν ἀλήθειαν. » Kal 6 µητροπολίης « Ovx ἔστι 
τοῦτο τῆς ἡμετέρας και Ῥωμαιχῆς χαταστάσεως, 0206 τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως, βασρθαρικῇ δε παραδόσα 
παρῆκται. » Καί ὃς « piv ἐκ βαρβάρων γεγένημαι, βαρθάρικῶν ἐχτισαίμην τὸ, δίκην µου. » Καί ὁ μµητροπολίςκ 
πρὸς τὸν βασιλέα ἐλθὼν ταῦτ᾽ tirs. Κα ὁ duct €»; « Αἴ τὸ ἐλεεινὸν οἵας δόξης ἐξέπεσε" 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii note. 
(98) Ἐς Φιλίππους ἐπήξατο, 


Et mirum sane Gregoram judicium adeo celebre, 
quo forte Grecia et dignitate personarum et pro- 


Gregoras, p. 49. episcopusille adeam suaderet,qui comperta posts 
ichaelis mente verba illa protulit. Cum itaque 
omnia confundat et mutilet pro libidine Phranza 


bationum veritate et judicum [requentia nullum 
vidit illustrius, adeo obtruncasse deartuasseque ut 
neque pes neque caput in eo appareat. Ge.Phranza 
temere confundit omnia, qui judicium hoc sub Ba- 
tacio factum sub Theodoro illius filio ponit: Que 
res eum in suspicionem captati imperii, cui per id 
tempus Theodorus Lascaris Junior prasidebat.per 
calumniam vocavit. Secundo,queestioni preefuisse, 
cujus tum apud imperatorem plurimum valebatau- 
ctoritas, Arsenium patriarcham cum aliisjudicibus, 
Et tamen Arsenius post illud judicium ex Apollonia- 
deaccitus in patriarchatum evectus est. Tertio, 
episcopus, qui illi suadet ut concilii sui conscios 
ediceret, etiamjurejurando promittit illos solos ex 
legibus Peenas daturos, Michaelem abomnisuppli- 
cio immunem ac liberum abiturum. Et hoc fuit 
preeter sententiam imperatoris ; et episcopus pro- 
mittit nunquam postea observanda. Quarto,proba- 
tionem ferri candentis Michael ad probandam suam 
innocentiam poscit : Quod si hoc non est satis obse- 
cro te, domine, hoc mihi da, ferrum in camini flan- 
mas conjectum et etiam atque etiam vehementerque 
candens manibus complectar, prunasque in sinum 
immittens sperans Deum,qui tres puerosin camino 


1gnis liberavit, et oculum illum omnia coutuentem' 


semperque vigilem, qui scrutatur renes et corda, 
quique novit nec cogitasse nec concepisse mede qui: 

us interroges illesum, si ei placuerit, ab adustione 
servaturum. Hoovero merum mendacium est ; sem- 
perenim ab hujusmodi ferri candentis experimento 
abhorruit, palamque edixit se ut Romanum legibus 
Romanis non barbaris, quando ille mos Barbaro- 
rum erat, judicandum esse. Quinto,ineptlssime ab 
cpiscopo deterretur Michael ab illa probatione, cum 


nos eo neglecto ex aliis scriptoribus rem adeo 
singularem illustrabimus. Henricus αι 
Spondanus, in Continuatione Annalium miro 
anachronismo, ut semper solet, hoc idem judi- 
ciumsub Theodoro ponit, sub quo affectasse im- 
perium Michaelem Paleologum scribit. Air. 

(99) Νικόλαος, Nicolai hujus quoque mentio fit 
supraloco nimisquam corrupto. Μαγκλαθέτος nihil 
aliud est quam custos ad aule januam, clava ar- 
matus, quam μαγχλάθιον maniclarium appella- 
bant. Vide Glossarium Meursii in μαγκλάθιον et 
µαγχλαθίτης. DOUSA. 

(4) Kartine πρὸς τὸν βασιλέα. Stepe alias etiam 
in suspicionem affectati imperii sub hoc Batacio 
venisse Michaelem Paleologum habeo ex Ge. Pa- 
chy mere, lid. i,cap. 7, qui ibidem exponit quo- 
modo Batacius securitatem sibi parabat. Αι. 

(2)'H διὰ μµύδρου ἀπόδειξις. Ferri candentis 
experimentum ad innocentie&e probationem nota 
etiam Grecis ea tempestate in usu fuisse Georgius 
Pachymerius,lib.1 Historie Grtecztestatur seado- 
lescente nonnullos massam ferream candentem 
manibus citranozam sustulisse,atque ita innocen- 
tiam suam per miraculum testuitam reddidisse, Et 
diu post hiec tempora adhuc ferrum ignitum ab 
tllesa muliere contrectatum scribit  Cantacuze- 
nus, Histor. Byzant. lib. ni, cap. 27. Dousa. 

(3) Φειδίας καὶ Πραξιτέλης. Novum mihi hoc sem- 

er visum fuit Phidiam Praxitelemque. dvos nobi- 
issimos statuariosacctelatores, magorum acpre- 
stigiatorumloco haberi. Sinon nugatur Greeulus, 
profecto velim doceri quid sibi velitet quo alludat 
auctor. Docs. 


1109 


ἔστησε xal 
συνεκρότησεν. 'H δ’ ὑπόθεσις ἦν Ἐπιὶ 
ἐτελεύτησεν ὁ Τορνίκης Δημήτριος, ἔτι δὲ περιῆν ἐν 
θισσαλονίκη ὁ µέγας δοµέστιχος, ὁ δὲ τούτου υἱὸς 
Μιχαὺλ ἐς Μελένιχον καὶ Σέῤῥας, ὃς καὶ μαθὼν τὸν 
τοῦ Τορνέχη θάνατον ἐδυσφόρησε xal σχυθρωπὸς τοῖς 
ἐντυγχάνουσιν ἐπεφαίνετο' ὧν γὰρ ὁ Τορνίχης σύ- 
ζυγον ἔχων τοῦ μεγάλου δοµεστίχου πρωτεξαδέλφην. 
Οἷἵα γοῦν φιλεῖ ἐπὶ τοῖς τοιούτοις γίνεσθαι, ἠρωτύ- 
χει τις τῶν ἐκ ἍΜελενίχου τοὔνομα.,. θάτερὸν Tt 
χαλούμενον... ὅτου χάριν σχυθρωπάξει ὁ Κομνηνὸς 
Μιχαήλ. Ὁ δὲ (xai γὰρ ἠπέστατο τὴν αἰτίαν), « Ὁ 
Τορνίχης, » ἔφη, « Δημήτριος τέθνηχκεν. "Hv. δὲ προσ- 
γινὺς αὐτοῦ καὶ οἰχονόμος τῶν κοινῶν. Καὶ τούτου 
oU» χάρω κἀκείνου λελύπηται. » Ὁ δὲ, « Οὔ poi 
δοχεῖ, » φησίν' « οὖδε γὰρ διὰ Τορνίκην οὕτως dv 
ἠδημόνει καὶ ἤσχαλλε. Αλλ ὡς ἔοιχεν, ἐπὶ τῷ 
πρείττονι ἐχείνον τοῦτο συµθέθηκε. Καὶ si τοῦτο, 
φεῦ ἡμῖν. dv γὰρ ταραχαῖς xal ὀχλήσεσιν αὖθις 
γινήσονται τὰ ἡμέτερα, κατεστορεσµένα νῦν χαλῶς 
xai εἰς ἀταραξίαν ἐληλυθότα. » "H d' οὗτος « ᾿Αλλ’, 
& φίλος, xai εἰ τοιοῦτον ξυνέθη, xat οὕτω δὴ oj 
χακῶς τὰ καθ) ἡμᾶς ἔξουσι. Καὶ γὰρ ὁ µέγας δοµέ- 
στιχκος ἐν Θεσσαλονίκη διάγει ἡγεμονεύων αὐτῆς, 
καὶ οὐτοσὶ δὲ ó Κομνηνὸς Μιχαὴλ ὁ τούτου υἱὸς τὸν 
τῶν ἡμετέρων χωρων διεξάγει κηδεµονίαν. Ὑπὸ 
τοιούτων γοῦν µεγίστων ἀνδρῶν διακυθερνώµινοι 
οὐκ ἂν ποτε χοσμικὸν χλυδώνιον ἴδοιμεν, ἄλλως τε 
xai ἡ τοῦ Ῥουλγάρου Καλλιμάνου ἀδελφὴ (4) Θάμαρ, 
ἄδνξ ἔτι τελοῦσα, εἲς γάμου κοινωνίαν ξυνέλθη τῷ 
Κομνηνῷ Μιχαὺλ, xai γενήσονται σποδαὶ μέσον τε 
ἡμῶν xxi Βουλγάρων. » Ταῦτα dà λελάληνται παρ' 
αὐτῶν, µηδεν εἰδότος τοῦ Κομνηνοῦ Μιχαήλ. Θάτερος 
οὖν Toiv δυοῖν ἐπελθὼν πρὸς τὸν εἰρημένον Μαγχλα- 
θίτην ἀνήγγειλε αὐτῷ τὰ τοιαῦτα, ὁ dà ἀνήνεγχε 
τῷ βασιλεῖ. Κατασχεθέντες οὖν xai ἄμφω Ὀρώτηνται 
περὶ τῶν λελεγμένων. 'O μέν ὀύν κατηγόρει, θάτι- 
pos di ὑπεραπελογεῖτο. Ἔφησεν οὖν, ὡς ᾿Αληθῶς piv 
οὐτοσὶ εἰρήκει, παρ ἐμοῦ γὰρ &xüxotv ἀλλ οὐκ 
εἰδάσει µοι εἴρηται τοῦ Κομνηνοῦ, ἀλλ᾽ ἐξ ἑαυτοῦ 
τοὺς λόγους τούτους προήνεγχα,. ᾿Ἠναγκάζετο Ὑοῦν 
περὶ τούτου. ὁ δὲ ἠρνεῖτο καθάπαξ quà εἰδέναι τι 
π’ρὶ τούτου τὸ σύνολον τὸν Κομνηνὸν Μιχαήλ. Ἐν- 
ταῦθεν ηὐτρέπιστο τούτοις στρατιωτική τις ἀποδει- 
ξις, ἐπεὶ μὲ ὑπῆρχον οἱ μαρτυροῦντες, ἡ διὰ μάχης 
διάπειρα (5). Ὡπλίσθησαν οὗ καὶ ἄμφω, εἰσῆλθον 
εἰς τὸ στάδιον, ξυνέθαλον ἀλλήλοις, |P. 592] καὶ νι- 
νέκηται 0 κατηγορορούµενος, ἀπεῤῥίφη τε τοῦ ἵππου, 
καὶ τὴν νικῶσα» ὁ κατήγορος ἔσχηκχιν. Συλληφθεὶς 
οὖν Quoc (οὐδὲ γὰρ καιρίαν τέτρωται) καὶ αὖθις ἡρώ- 
τηται, ὡς ἄν καθοµολγήσειε τὴν ἀλήθιιαν. Ὁ δὲ 
τοῦ προτέρου λόγου ἀντείχετο, καὶ μηδ᾽ ὅλως εἰδέναι 
τι τὸν Κομνηνὸν διεμαρτύρετο Μιχαήλ. ᾿Επεὶ di διὰ 


τοιαὐτη. 


ANNALE 
χριτὰς ἐχάθισε x«i λαμπρὸν χριτήριον À nit, et indicium celebre constituit. Causa hec erat. 


B 


1110 


Cum Demetrius Tornicius vilam finisset, essetque 
Thessalonice magnus domesticus, filius vero illius 
Michael Melenici et Serris, Michael comperta Tor- 
nicii morte, egre rem tulit, tristique ac vultu tur- 
bationem pre se ferens alloquentibus videbatur. 
Tornicius enim magni domestici consobrinam ma- 
trimonio sibi junxerat. Ut in his fieri amat, e Me- 
lenico quispiam, alium quidem nomine ..... inter- 
rogavit« quanam decausa 101 Michael Comnenus 
sese animi tristis angeret. » llle (namque causam 
optime callebal), « Tornicius, » ait, « Demetrius fato 
functus'est, qui eum propinqua cognatione con- 
tingebat et res publicas administrabat, propterea 
morte illius tristis est. » Allius, « Non hoc mihi ita 
se habere videtur : nequeenim propter Tornicium 
ita doleret affligereturque. Sed ut apparet, id in 
melius illi contigit. Quodsi hoc fuerit, ve nobis : 
rursusenim res nostre perturbate in magna confu- 
sione motuque erunt, que nunc sedata ac optime 
tranquillate cernuntur. » Tunc alius respondit, 
« Sed, o carum caput, licet tamen id acciderit, non 
ideo res nostre male se habebunt. Namque ma- 
gnus domesticus Thessalonice degens illam mode- 
ratur. Ethic ipse Comnenus Michael, illius filius, 
nosirisurbibus operam prestat. Ab his itaque viris, 
iisque maximis,'dum gubernamur, nunquamaliqua 
tempestate jactari poterimus. Preterea Callimani 
Bulgarisoror Thamar, nulli nupta, matrimonio Mi- 
chaeli Comneno jungetur. Et sic inter nos ac Bul- 


C garos pax conciliabitur. » Hec ab illis inscio Mi- 


chaele Comneno dicta sunt. At unus ex his Mancla- 
vite colloquia inter se inita refert: ille imperatori 
denuntiat. Comprehensus uterque de iis que dixe- 
rantinterrogantur. Etunusquidem accusabat, alius 
respondebat « accusatorem vera enuntiare : a me 
enim audiit. Verum ea inscio 102 Comneno effa- 
tus sum, cum ex memetipso verba illa protulerim. 
Cogebatur ille ut hoc indicaret. Verum ille negabat 
aliquid omnino de eo Michaelem scire Comnenum. 
Hinc militaris probatio, cum testimonia aliorum 
desiderarentur, preparatur, per pugne scilicet 
experimentum. Ambo itaque armantur, in stadium 
intrant, confligunt invicem, et accusatus vincitur, 
qui equo dejectus victoriam accusatori concessit. 
ldem vivus comprehensus (neque enim letali vul- 
nere vocem amiserat) iterum interrogatur, ut rem 
fateretur. Ille primum sermonem obstinate conti- 
nuabat, et nihil horum Michaelem Comnenum te- 
nere contestabatur. Cum vero atrocioribus tor- 
mentis veritatem extorquendam esse statuisset 
imperator, quemadmodum ille accuratiora vitse 
examina poscebat questionem homini, que per 


Theodori Dousse et Leonis Allatii notz. 


(4) Καλλιμάνου ἀδελφή. Pachymerius, ut supra, 
non hascecum Thamare Callimani sororisnuptias, 
sed cum filia Michaelis despote secreta sponsalia 
suspicionem affectati imperii movissetradit. ALL. 

(5) De purgationibus per monomachiam et fer- 


rum candens vide doctissimas et eruditissimas 
Martini Delrii dissertationes, fet Sixtum Senensem 
Biblioth. lib n, in ine. Sunt à sacris canonibus 
damnate etinterdictee sub poenis gravissimis. ALL. 


1111 GEORGII ACROPOLIT/E 1u? 


mortem infertur, instituit. Manus retro condemnati A πλείονος βασάνου ἔδοξεν ἐπιγνῶναι τὸν βασιλέα τὸ 


alligatee fuerunt, ut ense periret, oculi linteo in- 
voluero operiuntur. Sic enim condeinnati solent 
construi et ictum necis excipere. His ita peractis, 
et vinctus, ut cervicem ad caput amputandum re- 
clinaretjussus denuo de iis que in questione erant 
exposcitur. Ille jurejurando etiam sacrosancto con- 
firmavit nihil ullatenus horum conscium esse Mi- 
chaelem Comnenum. Qui postmodum, licet non 
ceesus fuit, in carcerem abductus est, compe- 
dibus ac vinculis constrictus. 109 Universa tan- 
dem queestioin Michaelem Comnenum conversa est, 
et judices ad id destinati illi dicebant: « Quando de 
te sermones quidem haud comprobati referuntur 
& te illos mirando aliquo facinore refellendos esse 


necessum est, id autem erit per ferrum candens B 


purgatio. » Tum ille veritate ipsa fretus : « Si quis 
esset, » dicebat, « qui me accusaret, cum eo utique 
contenderem, ostenderemque eum mentiri. At vero 
cum accusator nullus sit, de quo judicor ? Porro si 
me mira vultis conficere, ego sane is non sum qui 
miracula facere possim. Ferrum candens in manus 
vivi hominis cadens nescio quanam illud ratione 
manus non comburat, nisi ille a Phidia vel Praxi- 
tele e saxo excisus vel ex were conflatus sit » Hec 
ille, et admodum hercle juste dicebat. Verum enim- 
vero cum et Philadelphiensis metropolita Phocas 
rebus interesset, unice imperatori dilectus mul- 
tisque humanitatis officiis acceptus, quod non vir- 
tute ac merito, sed imprudentia assecutus fuerat. 
Namque cum aliquando de rebus publicis nescio 
quid percunctaretur, libere sententiam suam osten- 
dit, et, « Oimperator, » inquit, « quamobremin pree- 
senti nos consulis, cum ipse semper per te, quod 
tibi visum fuerit, peragas ? » Dixerat heec, et mo- 
leste sane tulerat imperator, quandoquidem eos 
quiadstabantsiceum allocutum ferunt : « An potuit 
a metropolita afferri quid audacius ? et vos tole- 
rastis. » Post brevem horam in eum suavissime 
effusus beneficia contulit, et honores consiliumque 
ab eo in negotiis secularibus capiebat. Quare tum 
104 etiam imperator tanquam ministro usus est, 
quiseorsim ab aliis Comnenum Michaelem, cum et 
ipse sermones audirem ! in huncfere modum allo- 
quitur : « Nobilis quidem cum ipseeis et ex nobili- 
bus prognatus, ea et animo concipere et re pres- 
tare debes que neca fide tua nec ab existimatione 
nec denique a cognationetua alienajudicantur. Sed 
enimcumtestesadteconvincendumnon adsint,ope- 
r& pretium eritte ferro candenti veritatem designare 
» llle magno ac virili animo, et quemadmodum pi- 


C 


D 


ἀληθὲς, οἷος ῥἐκεῖνος τὰς ἐξετάσεις ἀκριθεστέρας 
ποιούµενος, τὸν διὰ θανάτου επήγαγε τῷ ἀνδρὶ ἔλεγ- 
χον. Ἐδέδεντο γοῦν αἱ χεῖρε ὄπισθεν τοῦ καταδι- 
κασθέντος ξίφους ἔργον γενέσθαι, οἱ d^ ὀφθαλμοὶ luo 
ὑφάσματι ἐκαλύφθησαν' οὕτων γὰρ εἴωθε τοὺς xe 
κρίτους διασχευάξεσθαι xai τὴν πληγὺν λαμθώιο 
τῆς ἀναιρέσεως. Ὡς γοῦν καὶ ταῦτα οὑτωσὶ γένος, 
καὶ ὁ δεσμώτης χλῖναι τὸν αὐχένα προστέτακτάι ba 
δέξηται τῆς χάρας τὴν ἐκτομὺν, xal πάλιν περὶ τῶν 
ζητουμένων ἠρώτηται, ὁ δὲ μεθ) ὄρχων φρωτῶν ἴδι- 
θαίώσατο μηδέν τι ὅλως συνειδέναι ἐπὶ τούτοις τὸν 
Κομνωνὸν Μιχαὴλ, ῥἐκεῖνς μὲν τὺν πρὸς θάνατο 
εἰάθη ὁδεῦσαι, τὸν δὲ πρὸς εἰρχτὴν ἐθάδισε, καὶ d- 
xo» αὐτὸν χκλοιοὶ καὶ χαθείρξει.. Ἡ ἐξέτασις δε κᾶσε 
πρὸς τὸν Κομνηνὸν χατήντΏχε Μιχαήλ, καὶ dà ie 
σκον αὐτῷ οἱ τάχα χρίνειν τοῦτον λαχόντες, ὡς 'Exü 
περὶ σού ἀπειρημένοι τινες λελάληνταε λόγοι, δεῖ e 
διὰ τινς θαυματοποιίίας τούτους ἀποσκευάσασβει 
Τὸ dt Z vh διὰ μύδρου ἀπόδειξις (6). Ὁ d& (καὶ γὰρ 
εἶχεν βοηθοῦσαν αὐτῷ τὴν ἀλύθειαν), « Ei μέ τις 
ὧν, » ἔλεγεν, « ὁ xat' ἐμοῦ τι κατηγορῶν, πρὸς ἑκή- 
voy ἄν ἐμαχεσάμην καὶ ἀπέδιιξα ψεύδεσθαι. κατε- 
όρου δὲ μὴ παρόντος ὑπὶρ τίνος xpívopat ; ti di 
θαυματουργῆσαί µε θέλετε, ἀλλ ἐγὼ οὐκ stp τοίοζ- 
τος ὥστε καὶ τερατοποιίας ἐργάξεσθαι. Σίδτορος di 
πεπυρακτωµένος, εἰ ἐν χερὶ ἀνθρώπου ζωοῦ οὖτε 
ἐμπέσοι, οὐκ οἶδα πῶς Xv οὐ καύσειε αὐτὴν, εἰ pi 
πού τις ἔξεσται τῷ Φειδία ἐκ λίθου ὦ τῷ Πραξιτᾶει 
fj x«l ἀπὸ χαλχοῦ εἴργασται. » Ταῦτ᾽ ἔλεγε, χαὶ µάλα- 
νὴ τὴν Θέμιν δικαίως. Ἐπεὶ δὲ καὶ ὁ τῆς Φιλαδὲ- 
φέων (7) μητροπολίτης Φωκᾶς συμπαρΏῶν τοῖς tw 
µένοις, φιλούμενος πρὸς τοῦ βασιλέως καὶ mdvu gi 
λοφρονούμενος, -- πέπονθε δὲ τοῦτο oóx ἐξ ἀρετὲς, 
ἀλλ᾽ ἐξ ἀναιδείας. Καὶ Ὑάρ ποτε τοῦ βασιλέως πν- 
θοµένου περί τινος τῶν κοινῶν πραγμάτων, ἐπῳ- 
ῥησιάσατο καὶ, « "Q βασιλεῦ, » ἔφη, « τέγος x&po 
ἁρτίως ἡμᾶς ἐρωτᾷς, αὐτὸς ἀεὶ ἐξ ἑαυτοῦ τὰ δοκοῦν 
τά σοι διαπραττόµενος. « Ταῦτ sims, καὶ τότε pb 
ὁ βασιλεὺς ἐσχετλίασεν, καί ys εἰρύχει πρὸς τοὺς 
συµπαρισταµένους, « Τί οὕτω θρασύτερον ὁ µοτρι- 
πολίτης εἴρηχεν, ὑμεῖς δὲ ἠνέσχεσθε; 5 μετὰ βραχὺ 
δὲ Φιλοφρονως τοῦτον ἐδεξιώσατο xci ἐἑτίμα ααὶ 
σύμδουλον εἶχεν ἐν ταῖς κοσμιχαῖς ὑποθέσεσιν. ὙΎπε- 
δρηστῆρι γοῦν x«l τότε ἐχρησατο τούτω ὁ βασιλώς. 
[P. 53] Καὶ 7s χαταµύνας τὸν Κομνηνὸν παραλαθὼν 
Μιχαὴλ, χάμοῦ τῶν λόγων ἀκροωμένου, τα”τ εἴπο, 
ὡς « Εὐγινὴς μὲν &và)p σὺ καὶ ἐξ ἐὐγενῶν  ycyivaaut. 
Δεῖ οὖν σε τὸ δέον ὑπὶρ τῆς ὑπολύψεως τε καὶ 
πίστεως χαὶ πἈντός σοι τοῦ Ὑένους καὶ νοῦσαι χαὶ 


᾿διαπράξασθαι Ἐπεὶ δὲ οὐκ ἔλεγχος παρὰ μαρτύρων 


Theodori Ώουςα et Leonis Allatii nota. 


(6) H' διὰ μύδρου ἀπὸδειξις. Mirum quid in hoc 
ipso genere de rauliere adultera sed poenitente, et 
episcopo Didymotichensi commemoratJoannes Can- 
tacuzenus, Histor. lib. im, cap. 27. Addam ipso 
tempore Lascarium hanc purgationem ferri canden- 
tis maxime fuisse in usu, ut oculatus testi refert 
Pachymerius lib. 1, p. 33. Et nota καὶ εἴδεν 0 
γράφων ἠθῶν τῷ τότε ὑτοστάντας τινας τοιαῦτα, 


πλήν ἀἁλωθήτως ἀἁπαλλάξαντας τὸ θαυμάσιο. Pyre 
everse probationem in homicidio apud Cyprios 
lego apud Theodorum Prodromum de Rhodan- 
thes et Dosiclii amoribus lib. 1. Arr. 

() 'O τῆς Φιλαδελφέων. Hic est Phocas Phila 
delphiensis episcopus, quem cum Arsenio Ρᾶ- 
triarcha videtur confundere Phranza. ALL. 


1113 


ANNALES. 


1114 


ἐν aoi, δεῖ σε τῷ μύδρῳ τὴν ἀλήθειαν παραστήσα- À ctores inter pugnandum imperterritum hominem 


σθαι. » Καὶ ὃς µάλα Ὑεναίως καὶ ἀνδρικῶς, καὶ ὡς 
dv τινα οἱ γραφεῖς ἐν µάχη ἄτρεστον διαγράψαιεν, 
« OUx οδ) ὅπως τὸ τοιοῦτον κέχληται ἅγιον, ὦ δέσπο- 
τα, » ἔφη. € λλλ) ἐγὼ piv ἁμαρτωλός εἰμι ἄνθρω- 
πος, xai τερατουργεῖν τοιαῦτα οὐ δύναμαι, Ei δέ pot 
συμθουλεύῃ, μητροπολίτης dv καὶ Θεοῦ ἄνθρωπος, 
τουτὶ διαπράξασθαι, ἔνδυσαι uiv αὐτὸς τὴν ἱεράν 
σου πᾶσαν στολὴν, καθὼς εἴωθας ἐν τῷ θείῳ εἰσέρ- 
χεσθαι βήµατι καὶ ἐντυγχάνειν Θεῷ, εἶτα dà ταῖς 
σαῖς χερσὶν ἐκπύρωσόν µοι τὸν σίέδηρον, αἷς τοῦ 
θείου ἐφάπτῃ θύματος, τοῦ σώματός τοῦ Κυρίου 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστσῦ τοῦ ὑπὲρ παντὸς τοῦ κόσμου 
τεθυµένον καὶ ti θυοµένου παρ ὑμῶν τῶν ἱερέων 
τε χαὶ ἱεραρχῶν, x«t ταύταις δὺ ταῖς ἱεραῖς σου 
χεραὶν ἐπίθες τῇ χειρἰ µου τὸν σίδηρον, καὶ ταθάρ- 
puxa εἰς τὸν Δεσπότην Χριστὸν ὦς πᾶσαν piv οὗτος 
ἁμαρτίαν µου παροράσεται͵, — vp ατουργήσει δὲ τὸν 
ἁλή nav. » Καὶ ὁ piv Κομνηνὸς Μιχαὺλ οὕτως 
εἴρηκεν : ὁ δὲ μητροπολίτης, « "Q χαλὲ νεανία, » ἔφη, 
« τοῦτο óUx ἔστι τῆς ἡμετέρας xoà ᾿Ῥωμαϊκῶς κα" 
ταστάσεως, ἀλλ' οὔτε τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδό- 
σεως, οὔτε μὴν εκ τῶν νοµων οὔτε δὴ πρότερον ἐκ 
τῶν ἱερῶν xai θείων χανόνων παρείληπται. Βαρθα- 
ριχὸς δὲ ὁ τρόπος xal ἀγνὼς ἐν ἡμῖν, προσταγῇ dt 
µόνον ἐνεργεῖται βασιλιχῆ. » Καὶ ὃς, « Ὢ µέγιστε 
ἱεράρχα Θεοῦ, εἰ μέν καὶ αὐτὸς ix βαρθάρων Ὑεγί- 
νηΏµαι καὶ βαρθαρικοῖς τοῖς ἤθεσιν ἀνατέθραμμαι 
$ καὶ νόµοις τουτοισὶν ἐκπεπαίδεομαι, xat βαρθα- 
ριχῶς ἐκτισαίμην τὴν δίκην µου. Ei. δὲ Ῥωμαίων, 
καὶ ἐκ ἨῬωμαίων, χατὰ νόµου Ῥωμαϊχοὺς καὶ 
παραδόσεις ἐγγράφους à κρίσις τερµατισθήτω pot. » 
Ἐχεῖνος piv οὖν τοῖς λόγοις olov τοῦ νεανίου ixmt- 
πληγμένος (εἰκοστὸν γὰρ καὶ ἔθδομον διήννεν ἔτος 
ὁ Κομνηνὸς Μιχαὶλ) xai τῷ μὴ ἐν συμφοραῖς τού- 
TOU ὄντος τὸ εὐγνὲς τοῦ φρυνήματος ααταπίπτειν 
poda τὸ τῶν νοημάτων χαλᾶν εὐεπήθολον, πρὸς τὸν 
βασιλέα ἔλθὼν ὅσα χέν οὖν εἶπεν ἐκεῖνς αὐτὸς οὐκ 
οἶδα, πάντως δὲ ταῦτ' ἔμελλε λέξαὶ ὅσα τε καὶ ola 
ὥχουσεν. Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς διάπειραν πολλὴν πι- 
ποιηχώς οὐχ εὗρε κατά τι τὸν Κομνηνὸν Μιχαὺὶλ 
ὑπ' αἰτίαν ὄντα, καὶ ταῦτα xai τὸν ἀναίτιον εἰς αἷ- 
τίαν ἄγων τῷ βία ἡ τῶν λόγων f$ τῶν µαστίγων. 
Πάντες yàp ἀπεφαίνοντο oi τε τῶν Λατίνων oi τε 
τῶν Ῥωμαίων, xat μάλιστα τῶν Λατίνων, ἐπεί "t 
αὗτοι ἐλευθερώτερον χρῶνται τῇ Ὑγλὠττη πρὸς τοὺς 
Φδεσπότας, ἀθῶον εἶναι ἐπὶ πᾶσι τον Κομνηνὸν Μι- 
χαήλ. "Hxouga δὲ x«l αὐτός ἐπὶ τῇ χρίσει παρὼν, 
[P. 54) xai σὺν ἐμοὶ ὁ Μαχρωτὸς Ιωάννης, τάχα 
καὶ ἡμεῖς συναριθμούμενοι τοῖς xpívouct πρὸς τοῦ 
βασιλέως ὡς Κξύλων dv τιες μηδὶν διαφέροντες 
ἐνταῦθ) ἵστανται. ᾿Εθούλετο γὰρ πάντας xat αὐτοῦ 
συμψηφίζεσθαι. Ἡμῖν δὲ οὐκ ἦν λόγος, ἄνευ λόγου 
τοῦ Mia) Κομνηνοῦ ακρινοµένυ. ᾿Εφιλεῖτο γὰρ 
(φίλη γε à ἄληθεια) οὐ πρὸς ἡμῶν xe µόνον, ἀλλὰ 
χαὶ πρὸς παντὸς τῶν ἐν τέλει τῶν τε στρατηγῶν τῶν 
τε στρατιωτῶν καὶ αὐτῶν τῶν τῆς ξύγκλνδος * τοῖς 
τε γὰρ νεάζουσιν ἡδὺς ἣν καὶ προσηνὺς ὁμιλῶν καὶ 
χαριεις ἐν Ἰόγοις καὶ ἐν ἐπιτηδεύμαι δεδιώτατος, 


depinxissent, firmus ac stabilis, « Sacrum hoc, » 
inquit, « domine, quonam vocetur nomine, non 
novi. Ipse ego peccator sum nec ejuscemodi admi- 
randa efficere possum. Si vero tu mihi, qui metro- 
polita es et homo divinus, utid expleam adhor- 
taris, age tu ipse sacrarum vestium apparatu in- 
tegrotecircumvesti, quemadmodum Sancta sancto- 


rum ingredi soles et Deum alloqui ; dein tuis ma- 


nibus, quibustangis sacrosanctum sacrificium, cor- 
pus Domini nostri Jesu Christi, qui pro orbe uni- 
versojoblatus est continuoque a vobis sacerdotibus 
et presulibus offertus, ferrum mihi inflamma, et 
iisdem sacristuis manibus ferrum acceptum manui 
mee impone. Sic enim in Domino meo Christo con- 


p fido, omnia eum mea delicta dissimulaturum veri- 


tatemque non sine miraculo patefacturum. » Heec 
Comnenus Michael dixerat. Et metropolita, « O bone 
juvenis, » inquit, «hoc neque nostri neque Romani 
instituti neque ecclesiastice traditionis. Imo ne- 
que ex legibus, neque prius e sacris ac divinis 
canonibus desumptum est. 105 Sed barbaricus 
est iste modus, nobisque minime notus, qui jussu 
tantum imperatorio fit. » Et ille, « O maxime Dei 
antistes, sj ex barbaris ipse genus ducerem et 
barbaricis moribus enutritus aut similibus legibus 
instructus fuissem, barbarico etiam modo pcenas 
lucrem. Sed si Romanus et ex Romanis, Romanis 
legibus et scriptis traditionibus judicium termine- 
tur. » Illeitaquejuvenis sermonibus quasi attonitus 


c (Michael namque Comnenus septimum tunc et vi- 


gesimum annum agebat), et quod in infortuniis 
nihil de generosis cogitationibus demitteret nec 
sententiarum ingeniosum ac dextrum laxaret, ad 
imperatorem accurrit, et queam ipse dixerit ne- 
scio, attamen illum quecunque audierat, nec alia 
dixisse judico. Igitur imperator post varia multa- 
que experimenta nullius criminis aut facti reum 
Michaelem Comnenum deprehendit, eoque potissi- 
mum, quod innocentem etsermonum etflagellorum 
vi reum perageret. Omnes enim sive Latini sive 
Romani, sed maxime Latini, qui ore liberiore ad- 
versum dominosloquuntur, Michaelem Comnenum 
omnium planeinsontem judicabant. Ego etiam qu! 
judicio interfueram, et una mecum Joannes Ma- 
crotus, uterque ab imperatore inter judices annu- 
merati, nonnullos nihil a lignis distantes ibidem 
interesse audivi. Namque ille volebat ut omnes si- 
mul in eum sententiam ferrent. Sed nos his neque 
attendebamus neque advertebamus animum, cum 
Comnenus Michael absque 106 ulla ratione in 
judicium vocaretur. Diligebatur etenim, ila me 
amet veritas,non a nobis modo, sed ab unoquoque 
dignitate preefulgente, ductoribus copiarum, 'mi- 
litibus, convenis ; cumjunioribus dulcis, usu faci- 
lis, eloquio suavis, ad agenda tractandaque negotia 
incredibilis, senibus et sermone et prudentia senex 
habebatur, cujus impendio consuetudine illi oble- 
ctabantur. Hec tamen ita annuente Numine in eum 


1115 GEORGII ACROPOLITJE 1116 


patratasunt, quandoquidem, cum ac imperatorium A τοῖς τε γέρουσι γηραιὸς ἐδόχει τὸν λόγον τε καὶ τὴν 


culmen attollere decrevisset eum, et tormentorum 
igne et experimentorum conflatorio probavit, ne 
insolium evectus calumniis et accusalionihus ex 
facili crederet, neque eo in loco constitutus, quo 
quidquid libuerit agere posset, plus justo celerius 
decerneret ac determinaret. Verum enimvero in 
aliis etiam, ut subsequens oratio indicabit, Numini 
probatus est. In extremo negotio imperator, quod 
etiam ipse auditione acceperam, enuntiarat, « Vae 
misero tibi, quanam gloria cecidisti ! » Id porro 
erat, imperatorem fixius animo agitasse neptem, 
primam filiam filii sui imperatori Theodori, Ire- 
nen, que ipsi Michaelis secundi consobrini sui filia 
erat, Michaeli Comneno in matrimonium collocare. 
Quod et in imperatore Joanne aliisque pluribus 
factum est. Et his affinia non alia ratione evenire 
consuevere : licet enim ab Ecclesia prohibeantur, 
attamen publice gubernationis causa atque com- 
modi imperatoribus permittuntur. 


σύνεσιν, καὶ ἀσπάσιος αὐτοῖς ἐνομέσετο. Kal ταῦτ 
οὖν. ὡς οἶμαι, γέγονν ἐπ αὐτῷ δοκιμασία τοῦ 
κρείττονος. Ἐπὶ γὰρ εἰς τὴν βασίλειον ἔμελλε Θεὺς 
ἀναθιθάσαι τοῦτον περιωπὲὴν, τῷ τῶν βασάνων πυρὶ 
καὶ τῷ διαπείρας χωνευτηρίῳ δεδοκέµακεν, ἵνα μὲ 
εἰς τὸν βασίλειον ἀναθὰς θρόνον ῥᾷον ἔχοι πιστεύεο 
διαθολαῖς καὶ συκυφαντίαις,μήτε θᾶττον τὰς ἀπν- 
φάσεις ποιεῖν ἐπ᾿ ἐξουσία τοῦ πράττεν τὰ βουλετία 
γενενηµένος. Οὐ μὴν καὶ ἐν ἄλλοις χατεζύτασεν, ὡς 
πτοϊὼν ὁ λόγος δηλώσει. Ἐπὶ δὲ τέλει τῆς ἰποχί- 
ct»; ταυτησὶ ὧν ὁ βασιλευς εἰρηχκώς, χἀμοῦ τῶν 
λόγων ἀκροωμένου, « Ai ἐλεεινὸν, οἷας doloe ἐξέπι- 
ctc, » Τὸ δὲ ἦν ὅτι περ πρὸς βουλήσεως ἦν τῷ βα- 
σιλεῖ rà» ἐγγόνην αὐτοῦ, τὸν πρώτην θυγατέρα τοῦ 
νίοῦ αὐτοῦ τοῦ βασιλέως Θεοδώρου τὸν Εἰρένην, 
ἐπιδοῦναι τῷ Κομνηνῷ Μιχαὴλ εἰς ὁμόκοιτ. "H' 
δὲ αὕτη πρὸς τὸν Μιχαὶλ ἀνιψιὰ δευτερεξαδέλφον 
θυγάτηρ. ᾽Αλλὰ τοῦτο καὶ ἐπὶ τῷ βασιλεῖ ᾿]ωάννη 
ἔγενετο καὶ ἐν πελίοσιν ἄλλοις, καὶ εἶωθε τά τοιαῦτα 


οὕτω πως συµθαίνιν ' κἄν γὰρ τῇῦ ᾿Εκκλησία χεχώλυται, ἀλλὰ τοῖς βασιλεῦσιν ἐφεῖται τῶς κοινῶς προ- 


µηθείας χάριν καὶ τοῦ συμφέροντος. 

51.107 Igitur imperator, modoin quo diximus 
questioni fine imposito, Orientem progreditur, 
et Michaelem Comnenum suspectum habebat. 
Quando vero et generis claritudo et cum ipso con- 
junctio, necnon cum magnatibus affinitas non per- 
mittebant imperatori ut res ab eo gestas haberet 
contemptui, mittit eum ad Manuelem, qui ea tem- 
pestate patriarchatus gubernaculis assidebat, virum 
. pietate insignem et vitm instituto, licet uxorem 
duxisset, venerandum, literas tamen haud doctum, 
cum nec eorum sententiam que ipse percurrerat 
caperet ; quem scripto imperator compellat ut 
ponnisquoque exactis Michaelem Comnenum incre- 
paret, jureque jurando fidem illius alligaret,nullas 
eum imposterum adversus imperatorem insidias 
moliturum, sed fidum ac incorruptum in dominum 
amoris obsequiumexhibiturum, Ubi ea resaic eve- 
nit,imperator Comnenumin gratiamrecipit, illique 
fratris sui sebastocratoris 1saacii Duce& neptem 
Theodoramnuptum dedit quam unicam pater illius, 
sebastocratoris filius Joannes, in adolescentia fato 
functus, reliquerat. Obiit equidem ille uxore Eudo- 
cia Angeli Joannisfilia vidua, pupilla vero filia 
Theodora, que jam tum non infelicibus avibus 
Comneno Michaeli juncta fueràt, relicta, mater 
siquidem illius Eudocia, licet florente juventa fer- 
vida, 1098 viro carere maluit ac virtutem sectari, 
Deo freta, cui se fortunasque suas devoverat. Hinc 
Deus virtutem matrimonio compensavit. Et hec 
quidem ita se habuere. 


να. 'O μὶν ** οὖν βασιλεύς οὑτωσὶ τὰ τῆς ὑπο- 
θέσεως διαλύσας εἰς τὴν ἕω ἀπφει, ὁ δὲ Kopvavk 
Μιχαὴλ, ὡς εἰρύχειν, ὑπεθλέπετο. Ἐπεὶ du τὸ τοῦ 
γένους περιφανὲς καὶ πρός αὐτὸν συγγενὲς, ἔτι γι 
μὴν τὸ πρὸς τούς μεγάλους γνήσιον τούτου οὐς εἷα 
τὸν βασιλέα ἐν περιφρονήσει φέρει τὰ κατ αὐτὸν, 
τί ποιεῖ ; Στέλλει τούτον πρὸς τὸν πατριάρχην. Ὁ 
Μανονὴλ (8) 2v τότε τὰ τῆς πατριαρχίας διιθύνων 
πηδὰλια, ἀνὺρ εὐλαθοῦς χαὶ βίου καὶ πολιτείας 
σεμνῆς, εἰ xai γυναιχὶ συνεζύγη, ἄλλως δε οὐ mt. 
πειραµένος γραμμάτων, οὐδὲ ὧν ἀνεγένωσκεν ανι- 
λίττων τὴν ἔννοιαν. Καὶ γράφει πρὸς τοῦτόν ὁ act 
λεὺς ἐπιτιμίων καθυποθαλεῖν τὸν Κομνηνὸν Μιχαὶλ 
καὶ ὄρχοις αὐτὸν ἐμπεδῶσαι, μὴ ἄν ποτε βουλοθᾶναι 
ἀπιστίαν χατὰ τοῦ βασιλέως μελετῆσαι, φνλάττιο 
δὲ χαθαρὰν αὐτοῦ τῶν πρὸς τὸν χρατοῦντα διωίθισο. 
[Ρ. 55] Γέγονε ταῦτα, καὶ ὁ βασιλεὺς τὀν Κομνανὲν 
ἀνεδέεξατο Moya, xai ζεύγνυσιω αὐτῷ εἰς γνναῖκα 
τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ -οῦ σεθιαστοχράτορος Ἰσακκείον 
τοῦ Δούχα ἐγγόνην τὴν Θιοδώραν, d» µόνον ὁ πα- 
τὴρ αὐτῆς χαταλελοιπὼς ὁ τοῦ σεθαστοκράτορος vii 
Ἰωάννης ἔτι ἐν μείραξιω ὢν τὸ χριὼν ἐξεμέτροσιε, 
χήραν μὲν τήν αὐτοῦ γαμετὸν Εὐδοκίαν ἀφεὶς, τὸν 
τοῦ ᾽Αγγέλου Ἰωάννου θυγατέρα, ὁρφανὺν δὲ τὸν αἲ- 
τοῦ θυγατέρα Θιοδώραν, ἥτις εὐτυχῶς τῷ Κομνινῷ 


D τότε συνέζευκτο Μιχαλλ. Ἡ yàp µύτηρ αὐτῆς E) 


δοκία καΐτοι yt νέα οὖσα πάρυ τὴν χηρείαν φέρὲιν 
ἡσπάσατο, ἀρετὺν δὲ ἐφιλε xal χαθὰπερ ποοσανέ- 
χειν Θιῷ. Διὰ ταῦτα xai ἀντιμισθίαν ἀντιλαμθάνει 
πρὸς O12 τὸ x$doc. Καὶ ταῦτα uiv ἔσχιν οὕτως. 


5. D : Καὶ εἰς ἕω διαπεραιοῦται, καὶ συζεύγνυσι τῷ Μιχαὴλ τῷ Κοανηνῷ εἰς γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ τοῦ 
σεθαστοκράτορος Ἰσαακίου ἐγγόνην τὴν Θεοδώραν, fjv μόνην ὁ πατὴρ Ἰωάννης κατέλιπεν σὺν τῷ αὐτῆς ppl Evdo 
χίᾳ τῇ τοῦ ᾽Αγγέλου Ἰωάννου συνοῦσαν, τῇ θείᾳ τῶν στρατηγουπούλων. 


Theodori Dousze οἱ Leonis Allatii nota. 


(8) Ὁ Μανοτόλ, Non ergo Arsenius, ut Phran- 
18, Gregoras : Ὅμως ἔδοξεν ὄρχοις αὐτὸν βεθαιώ- 


σαντα, etc, Verba habessuperiori capite. Sed magis 
distincte et accurate Pachymerius, p. 52, ALL 


1117 


v»B'.'O dt βασιλεὺς 99? τὰ τῆς ἕω µέρη χατειλη- Α 


φὼς xi τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐκείνου παρῳωχηκότος αὖθις ἐπὶ 
τὴν προχαθηµένην τῶν Ῥιθυνῶν πὀλιν ἀφίχετο Νί- 
Χαιαν. Καιρος ἣν πιρὶ τὰ τοῦ χειμῶνος τέλη, καὶ 
φθίνων ἐτύγχανε Φιθρουάριος. Καὶ ὁ βασιλεὺς (9) 
ἐπὶ τῆς κλίνης ἑσπέρας χαθήµενος (παρέδραµε δὲ 
x«i µέρος τι τῆς νυχτὸς), αἴφνης Ὑεγονὼς ἄφω" 
voc (10), πρηνὴς ἐπὶ τῆς χλίνης πεσὼν ἦν τὸ ἀπὸ 
τοῦδε ἄνανδος τὸ καθόλον. Χεῖρες δε ἱάτρῶν ὑπούρ- 
Ύουν ἐν τούτω, χαὶ ἀμυχὰς ἐν τοῖς ποσὶν ἐποίουν, 
xxl ἐφόλθιον (11) ταῖς ἀμυχαῖς ἐνέδαλλον, καὶ ἄλλ' 
ἅττα ἕπραττον, ὁπόσα Ἡ τέχνη ἐδίδασκε. 'A2)' ὁ 
βασιλεὺς ὅλην τε ταύτην T2» νύχτα xoi τὸν ἐπιοῦσαν 
ἡμέραν καὶ αὖθις τὸν ἑτέραν νύκτα ἀκίνητος ἔχειτο᾽ 
ἀποπληξία γὰρ ἦν ἡ νόσος, xai οὕτω βαρεῖα ὥστ 
διαρχέσαι τοσοῦτον εἰς ἀχινησίαν xal ἀφωνίαν. Μό- 
γις οὖν ἀνέπνευσε καὶ εἰς ἑαντὸν ἦλθεο. Ἠλλοιωμέ- 
vo; δὴ ἦν τὸ χρῶμα. ἝἛσπευσε γὀῦν καταλαθεῖν τὸ 
ἨΝύμφαιον, φθάσας τε πρὸ τῆς βαϊοφόρου Κυριακῆς) 
καθ ἣν εἴωθε θριαμθεύειν ὁ βασιλύς. Ἐπιτείνας 
οὖν τὴν ὁδὸν ἀφίχετο εἰς τὸ Νύμφαιον, χἀχεῖσε τὸν 
xarà τὴν ᾖβαϊοφόρον θρίαµθον ἐξετέιεσε καὶ τὴν 
ἀναστάσιμον ἑωρτάχει ἡμέραν, Καὶ τὰ ἀπὸ τοῦδε 
τοῖς τοιούτοις ἐπεχωρίαδε (12) µέρεσι, τῦ κατασχού- 
ση τοῦτον νοσῳ κατὰ διαστήματα ἡμερῶν τρυχόμε- 
νός τε καὶ πιεζόμινον. Ποτε μὶν yàp ἐν τῷ παλατίῳ 
διάγων εὐθὺς iri κλίνης ἔπιπτιν ἄφωνος, mort δὲ 
ἐφ᾽ ἵππου βαίνων καὶ ὁδὸν βαδίζων ὑπὸ τῆς νοσου 
ἐγένετο κάτοχος, καὶ οἱ συµπαροντες χατεϊχόν τε 
xal πρὸς ὥραν παρεφύλαττον, ὥστε μὴ Ἰνωρίσξεθαι 


ANNALES. 


1118 


52. Imperator cum in Orientem secessissel, anno 
elapso rursum ad reginam Bithynorum urbem Ni- 
ceam pervenit, Hiemis extremum erat, exitusque 
Februario impendebat, cum imperator vesperi 
lecto assidens,exigua 109 noctisparte procedente, 
ex improviso vocem emittit : hinc pronum effusum 
loquela penitus destituerat. Medici curationem 
ejus recipere, pedes sacrificare, scarificationibus 
epholbiumimponere, aliaque remedia, que ars di- 
ctat, malo invenire. Verum imperator tota ea nocte 

et die subsequente, et que mox advenerat, alia 
nocte motus expers jacuit : morbus enim erat ner- 
vorum resolutio, adeoque gravis ut tanto tempore 
et motu et voce stupens atque;altonitus privaretur. 
Tandem aliquando respiravit et in semet, colore 


B tamen deperdito, rediit. Nympheum ergoquam ce- 


lerrime, et ante Dominicam palmarum, qua trium- 
phare ille sueverat advehi curat, et accelerato iti- 
nere Nympheum appellit, in quo die Palmarum 
triumphum egit et Resurrectionis diem celebravit; 
indeque assiduo loca illa frequentabat, morbo per 
intervalla dierum ingruente jactus conflictatusque; 
Quandoque enim in palatio degens subito in lectum 
amissa voce procumbebat ; quandoque equitans 
inter ambulandum s morbo corripiebatur. Et qui 
aderant, sustinebant et ad tempus custodiebant. 
ne pluribusinnoteceret. Dein sui compos per ostium 
in aulam vevertebatur. Quandoque etiam clancu- 
lum in sellula per regiam a familliaribus deduce- 
batur. Sed cum moribus invalesceret, corpusimpe- 


9 D: Εἰς ἐπιὸν περὶ τὴν Νίκαιαν ἀφίκετο, ἔνθα περιτὸν Φευρουάριον ἐπὶ χλίνης τὸ πλέον τῆς νυκτὸς καθὴμενος 


καὶ πρήνὴς ἐπὶ χλίνης πεσὼν ἦν άνανδος. Οἱ δε ἰατροὶ ἀμνχὰς τοῖς ποσὶν ἐποίουν, xai ἐφό)χιον ταῖς ἀμυχαὶς ἐνέ- 
6θαλον’' 'AJÀk ταύτητ τὴν νύχτα xal τὸ ἐπιὸν ὑμερονύχτιον ἀχένητος ἔχειτο" ἀποπληξία γὰρ ἦν Ἡ νόσος Μό- 
Jus γοῦν ἀνέπνευσεν Ὀλλοιωμένος τὸ χρῶμα, καὶ ἴἔσπενσε καταλαθεῖν τὸ Νύμφαιον πρὸ τῆς fiiopipov xupta- 
χῆς, χαθ᾽ ὧν εἷωθε θριαμθεύειν Καὶ ἐχεῖ καὶ τὴν Αναστάσιμον διῶλθε, x«t τὸ απὸ τοῦδε τοῖς τοιούτοις 
ἐπεχωρίαδε µέρεσι, τῷ χατασχούση τοῦτον νόσῳ κατὰ διάστηµα ἡμερῶν πιεξόµενος. Ποτὲ μὲν γὰρ ἐπὶ χλίνης 
ἔπιπτιν άφωνος, mort δὲ ὁδὸν βαδέζων ἔφιππος ὑπὸ τῆς νόσου ἐγίνετο κάτοχος, xai οἱ συµπαρόντες κατεῖχον 
καὶ παρεφύλαττον, καὶ ἐπὰν εἰς λογισμὸν Tix σχολῆ πρὸς τὰ βασίλεια ὑπανέστριφεν, ἐνίότε δὲ xai φοράδων ἤγετο. 
Ἐπεὶ dt à νόσος ἐπηύξανε xoi τὸ σῶμα rou βασιλέως κατέπιπτε, σννεχέστερὀν Ὑὰρ ἐγίνετο τοῦτο, xai ἡ 
ατροφία τοῦτον ἐπίεξε, καὶ ἀφίκετο εἰς Σμύρνην, ὡς τῷ ἐκεῖσε προσχυνήση Χριστῷ xai διὰ παραχλήσεων 
Doy αὐτὸν ἀπεργάσοιτό' Καὶ ἀπελθὼν ἀνακωχὴν οὐχ εὗρεν. Αλλ’ ἐν τοῖς Περιχλύστροις τόποις σχηνούμενος, 
ἆ εἰσιν ἐγγὺς Σμύρνης, χείρονος τοῦ πάθους ἐπησθιτο. Καὶ χαταλαμθάνει τὸ ἨΝύμφαιον καὶ ἐν τοῖς ἐγγὺς 
τῆς χώρας βασιλείοις κήποις τὰς σχηνάς ἐπήξατο. Ἔνθα καὶ τὸ ρεὼν ἐλειτούργησεν, ἑξήκοντα duo ἐτῶν ὤν 
ἐξ ὧν τριακοντατρεῖς βεθασίλευχεν χαλῶς καὶ ἀγαθῶς. Πρᾶος γὰρ ἦν καὶ πρὸς τὸ φιλανθρωπότερον ἀεὶ ἀπονεύων, 
πρὸς πάντας φιλόδωρος, μᾶλλον δὲ πρὸς τοὺς µήκοθεν. Ερώτων δὲ θήλεων ἧττᾶτο, ἐξ ὅτου ἡ σύδυγος αὐτοῦ 
Εἰρόνη ἐξ ἀνθρώπων ἐγένετο, μάλιστα δε τῆς ἐξ Ιταλίας Μαρχεσίνης. ὡς καὶ πέδιλα ὑποδεδέσθαι ταύτη δοῦναι 
κοκκοθαφῆ xci ἐφεστρίδας καὶ χαλινὰ, ἔπεσθαί τε αὐτῇ πλείους 3$ τῇ κυρίως δεσποίνη, ἄλλα τε πολλὰ ἐποίει 
ταῖς ἐκείνης δουλεύων ὀρέξεσι. Καρτεριχὸς δ᾽ ἦν ταῖς µώγαις, καὶ τοῖς μὲν κατὰ συστάδην πολέμοις οὐχ ἔχαιρε, 
τὸ ἀλλοπρόσαλλον τού "Apte δειλιῶν, τῇ καρτερία δὲ χρώμενος, xai ἔνεαρίζων εἰς τὴν ἐναντίων χαὶ τὴν θέρους 
ὥραν διαθιθάζων, ἔτι dt xai τὴν φθίνουσαν, iviort δὲ xai παραχειµάζων τὴν νιχῶσαν ἐλάμθανεν. "Hy δὲ 
εὐσεθέστατος καὶ φιλόπτωχος, φιλοδίκαιὸς τε καὶ φιλόχριστος, Tiv Ῥασιλείαν τῷ υἱῷ Θιοδώρῳ καταλιπὼν 
ἐτῶν ὄντι y" τοσοῦτος γὰρ Ἡν ὁ χρόνος αὐτῷ ὅσος ὁ τῆς πατρικῦς βασιλείας ἐτυγχανεν σχεδὸν γὰρ τῇ πατρικῇ 
ἀναῤῥήσει xai γέννησις ἐκείνου συνέδραµιν. 


Theodori Ώουβ et Leonis Allatii nota. 


(9) Καὶ ὁ βασιλεύς, Gregoras, p. 49. ALL. 
it Γεγονὼς ἄφωνος Gregoras, p.50. ALL, 

(1) ᾿Εφόλδιον, Corrigendum censet Meureius 
φόλθιον, barbara et peregrina voce, herbam signiti- 
cante. De qua sic in Glossario ; Φόλότον herba ge- 
nus Demetrius Cpol. Hieracosophii lib. u, cap. 1: 
Φολιόου βοτάνης, xócrov, σμύρνωης ἀρρινιχκῆς, στά- 
χους Ἰνδικοῦ. Occurritillic pluries. Videturque betta 
esse, que ltalis foglia molla. Scriverio vero 
nostro aliter videtur, qui legendum putat, le- 


vissima mutatione β in x, ἐφόλχιον, ut dicat me- 
dicos scarificationem cucurbitularum pedibus adhi- 
buisse .et ἐέφόλχιον sive attractorium quoddam 
medicamentum scarificationiinjecisse et applicasse 
ad eliciendum sanguinem,cui rei φὐφόρθτουν aptum 
etc. Dioscorides Asclepiadesque alii videntur, De 
morbo autem imp. Jo. Duce Batatzis Nicephorus 
Gregoras, lib. n, cap. ult. Dousa. 

(12) Toig τοιούτοις ἐπεχωρίαζε. 
$0. ALL. 


Gregoras, p. 


1119 GEORGII ACROPOLIT.E 1120 
ratorisin pejusruebat, cum solitolonge frequentius A τοῖς πολλοῖς. Ἐπὰν δὲ εἰς λόγισμὸν ἐπανῶχε, σχολὸ 


malo divexaretur carnesque absumerentur, 110 
quod deterius habebat et ali non poterat. Cum ergo 
medicorum ingenium de restituenda valetudine 
desperasset, ut respirare ipse paululum posset, 
Smyrnam iter meditatur, ut Christum, quiin ea 
insigniter colitur, adoraret precibusque effusis sibi 
propitium in tanto infortunio redigeret Accessit, 
omnia, uti instituerat, perfecit, nec tamen ex 
morbo convaluit. Porro in Periclystris commorans 
(locus is est prope Smyrnam, quod undique aqua- 
rum copia circumfluatur, sic dictus) majori sive 
potius atrociori malo oppressus, inde discedens, 
cum gravissime corpore urgeretur, Nympheum 
proficiscitur, nec regias ibidem domos invisit, sed 
in hortis regiis prope urbemimperatoria finxitten- 
toria ; ubiet diem suum obiit extremum tertio ca- 
lendas Novembris, sexaginta et duos annos natus, 
ut quiillius res exactius possidebant dixere. Ex 
his triginta tres probeintegreque regnaverat. Leni 
animo fuit, semperque se humaniorem praebebat. 
Familiares parcius munerabatur : exteros, eosque 
qui tanquam legati ad eum venissent, magnificen- 
tioribus largitionibus, ut ab eis laudaretur, afficie- 
bat. Amoribus muliebribus, postquam ejus uxor 
Irene Imperatrix ex hac vita excesserat, et potissi- 
mum Marcesine que ex Italia venerat, Anne qui- 
dem imperatrice ex Alemania uxoris pedissequa, 
sed que postea in amore &emula fuerat, deditus. E 
cujus amore ita 111 ipse pendebat ut illi cocci- 
neos calceos gestare permiserit et sagum et fre- 
num non alterius coloris indulserit, plures illi fa- 
mulos quam vere domine donaverit, aliaque 
quampluima libidinibusillius deserviens preestiterit. 
Fuit illi animus belli ingens ac tolerans. Consertis 
proeliis, variam Martis sortem extimescens, et in 
illis conserendis incertum animo agitans, minime 
delectabatur, sed fortitudine ac patientia, et verno 


πρὸς τὰ βασίλεια ἐπανέστριφεν, ἑνίοτε δε xai φορά- 
du» ἐπὶ θρόνου ἐν τοῖς ἀνακτόροις ὑπὸ τῶν οἰχείων 
ἤγετο. "Erst δὲ ἡ νόσος ἐπηύξανε, τὸ Góp τοῦ βα- 
σιλέως κατέπιπτε * συνεχέστερον γὰρ SpEero πών 
τούτω Ὑίνεσθαι. Σύντηξις γοῦν ἦν αὐτῷ τῶν σαρχι- 
x&v, [P. 56] καὶ τὸ δειότερον ν ἀτροφία τοῦτον ixü- 
ζεν. Ἐπεὶ οὖν χεῖοις ἰστρῶν εἰς τὴν νόσον ἀπέκα- 
pow, παραμυθίαν βουλόμενος μαρὰν ἐφευρεῖν ᾖθέ- 
λησεν εἰς τὴν Σμύρνην ἀπελθεῖν, ὅπως τῷ ule 
προσκυνήσηῃ Χριστῷ (13) παράκλησίν τε ποιέσοι xai 
ἴλεων αὐτὸν ἀπεργάσοιτο. ᾿Αφιχόμενος οὖν ταὔτε 
pi» διεπράξατο, ἀναχωχὴν δὲ τοῦ πάθους οὐχ susc, 
&) ἐν τοῖς Περιχλύστροις σκηνούμενος (τόπος di 
ἔστιν οὗτος ἐγγύς που τῆς Σμύρνης, διὰ τὸ πολλοῖς 
B τοῖς ὕδασι περικλύδεσθαι οὑτῶ πως κατονοµαξζόμι- 
νος], µείδονος Ἡ μᾶλλον Ἁχείρονος τοῦ πάθους ἐἑπὴ- 
σθετο. ᾿Ἐκεῖθεν οὖν ἀπάρας πονύρως λίαν ἔχων τοῦ 
σώματος χαταλαμθάνει τὸ Νύμφαιον. Καὶ ἐν μὲν τεῖς 
βασιλιχοῖς οὐκ ἀπῆλθεν οἰχήμασιν, ἐν δὲ τοῖς ἐγγὺς 
που τῆς χώρας βασιλείοις κήποι τὰς ἀνακτοραές 
σκηνὰς ἐνιδρύσατο. Ἔνθα καὶ τὸ χρεὼν ἐλειτούργη- 
σι τρίτῃ χαλανδῶν Νοεμθοίου, ἐξήχοντα καὶ δύο (14), 
ὡς οἱ τὰ περὶ αὐτοῦ ἀκριθέστερον εἰδότες ἔφασχον, 
ἔτη βιώσας, ἐξ ὧν τριάκοντα xal τρεῖς βεθασίλευχε 
καλῶς τε xai ἀγαθῶς. Πρᾶος γὰρ ἦν καε πρὸς τὲ 
φιλανθρωπότερον &s( ἀπονεύων. Δωρεαῖς μὲν πρὲς 
τοὺς αὐτοῦ ἧττον ἐχρᾶτο, πρὸς δὲ τοὺς ξένους, και 
μᾶλλον τοὺς ὡς πρέσθεις ἀφιχομίνους, δαψιλεστί- 
px» (15) τὴν χεῖρα προῦτεινεν, ἓν ὑπ αὐτῶν ἕπαι- 
νοῖτο. Ἐρώτων δὲ θήλεων ἠττᾶτο. έξ ὅτου Ὦ σύδυγες 
αὐτοῦ καὶ βασιλὶς Εἱρύνη, ἐξ ἀνθρώπων ἐγένετο. Μά- 
λιστα δὲ τῆς ἐξ Ιταλίας ἐλθούσης ὡς Φεραπαωίδος 
pt» τῆς ἐξ ᾽Αλαμάνων συζύγου βασιλίδος "Αννης (16), 
ἀντιδήλου δὲ ταύτης Ὑεγενημένηος Μαρκεσίνης (11) 
τε ὀνομαξομένης τοῦ ἔρωτος ὥττοτο, x«i ἐς τοσοῦ- 
τον τῆς ἀγάπης αὐτῆς ἐξεκρέματο ὡς x«i πέδιλα 
ὑποδεδέσθαι ὄουναι ταύτῃ χοχκοθαφῦ xci ἐφεστρί- 


Theodori Ώουβ οἱ Leonis Allatii nota. 


13) Tà ἐχεῖσε προσπυνήση Xpic-à. in hac 
egritudineJoannis pietatem etnummorum in pau- 
peres profusionem fuse enarrat Georgius Pachyme- 
rius(p. 70), quia Christianis principibus omni- 
no audiendus est. ALL. 

(14) ᾿ἸἘἙξήκοντα xai δύο. Gregoras. p. 50. Et 
nota annos vite illius Acropolitam numerare sexa- 
ginta duos, Gregoram sexaginta : in annis imperii 
conveniunt, cum uterque tres et triginta imperii 
numeret. ALL. 

(15) Δαψιλεστέραν. Admirabitur non nemo qua- 
nam ratione ejusmodi imperatores, qui paulo ante 
reliquam regiam supellectilem hostibuscesserantet 
omuia sua ar iserant, exotorres, et non sine conti- 
nuis illsque immensis sumptibus, nunc cum Bul- 
garis, nunc cum l.atinis, nunc cum Christianorum 
hostibus, et quod majus cuipiam videri poterit, 
cum Grecis ipsis belligerantes, tot recolligere pe- 
cunias potuerint, ut larga etiam manu largitionibus 
et retributionibus ,non familiaribus modo sed exte- 
ris, supra etiam imperatorum consuetudinem effu- 
sissimis providerint. Cessabit omnino admiratio, 
sj revocentur in memoriam que Pachymerius de 
erario Joannis et Theadori scribit, p. 68. ALL. 

(19) Ἂννης, Mortua namque Irene Annam  Ale- 


mannam, Manfredi Sicilie regis sororem, uxo 
rem duxit. Gregoras, p. 45 et 91. Pachymertus, 
lib. i, p. 131, et infra p. 185. Hujus Annee postea 
imperium adeptus Michael Paleologus maxime 
cupiens fuit. Itaque inflammatus libidine fereba- 
tur, ut neque pudor neque pietas neque hominum 
D fama a cupiditate illa revocarint. Mulieris casti- 
moniam et artes et ipsius imperatoris conatus 
Pachymerius, lib. ui, p. 181, expressit. Αι... 

(17) Μαρχεσόνης. Rem fusius pertractat Grego- 
ras, p.46. Que Gregoras de Nicephoro Blemmyda 
et exclusa Marcesina ab ecclesia tradit, videtur 
hausisse ex epistolaencyclicaejusdem Nicephori, 
que quia adhuc inedita est, quod sciam ipse, et 

igna sitque ob pietatem etsummum in Christia- 
nam religionem zelum teratur omnium manibus, 
hicexscribam Greece; quee est: Νιχηφόρον μοναστοὺ, 
κ.τ.λ Vide tomum CXLI in Nicephoro Blemmyda. 
Spondanus anno 1225, num, !9 mira oscitantia 
Nicephorum a. Blemmyda dividit : Cum lex 
ejusqu&ada quxemmajoripompa quam ipsa pe 
ta incedereconsueverat, ab ingressutempli Blem- 
myda prohibita ab ejus abbate Nicephoro magna 
virtutisatqueauctorttatis viro, etc. Sane hic abbas 
Nicephorus a Blemmyda delectus non est ALL. 


1121 


ANNALES. 


1122 


δας τοιαύτας xai χαλινὰ ἔπεσθαι τε αὐτῇ πλείους à Α tempore inhostium locis degenset istatetrajiciens 


τῇ κυρίως δεσποίνη, ἀλλὰ τε πολλὰ ἐποίει ταῖς ἐκεί- 
νης δουλεύων ὀρέξεσι. Καρτεριχὸς δὲ zv οὗτος ἐν 
ταῖς µάχαις ὁ βασιλεὺς, x«i τοῖς μὲν κατὰ συστά- 
δην πολέμοις οὐκ ἔχαιρι, τό ἀλλοπρόσαλλον τοῦ 
Άρεως δειλιῶν καὶ τὸ παρὰ ταῦτὰ ἆδηλον ύπολογι- 
ζόμενος * τῇ καρτερία δὲ χρώµενος, xai ἐνεαρίξων 
μὶν εἰς τὴν τῶν ἐναντίων γῆν καὶ τὴν θέρους ὥραν 
διαθιθάζων, ἔτι δὲ xol τὴν φθίνουσαν ὀπώραν δια- 
νύων, ῥἐνίοτε δὲ xai παραχειµάξζων τὴν νιχῶσαν 


nec non et senescentes fructus expectans, quando- 
que etiam hibernans victoriam reportabat, impera- 
toris constantia ac patientia fatigatis hostibus. Mo- 
ritur imperator Joannes imperio filio suo Theodoro 
tres et triginta annos agenti relicto: tot enim eta- 
tis illius anni quot et paterni imperii erant : cum 
paternam enim acclamatione forte et natales illius 
concurrerant. 

ἐλάμόανε, ἁποχαμνόντων τῶν ἐναντίων τῇ τοῦ βα- 


σιλέως ἐνστάσει τε x«i ὑπομονῷῦ. ᾿Ετεθνήχει piv ὁ βασιλεὺς Ἰωάννης τῷ vià αὐτοῦ Θεοδώρῳ τὴν βασι- 


λείαν καταλελοιπὼς, τριάχοντα καὶ τριάκοντα xat τρία (rq 


διανύοντι. Τοσοῦτὸς γὰρ ὁ χρόνος αὐτῷ ὁπόσος τὴν πα. 


τρικῆς βασιλείας ἐτύγχανε * σχεδὸν γὰρ τῦ πατριχῷ ἀναῤῥύσει καὶ 3 γέννησις ἐκείνου ξυνέδραµεν. 


vy'. 'AXX 6 βασιλεὺς 0 μὲν Θεόδωρος τῶν βασι- 
λείων ἐπείληπτο θρόνων. Τὴν νενομισµένην Ὑγοῦν 
ὁσίαν ἀποδοὺς [P. 57] τῷ βασιλεὶ καὶ πατρὶ, xci χα- 
θεσθεὶς ἐπ᾿ ἀσπίδος ὡς ἔθος, xal ὑπὸ πάντων φη- 
μισθεὶς αὐτοχκράτωρ (18), τοῦ Νυμφαίου ἀπάρας ἐπὶ 
τὴν Φιλαδέλφου ἀφίκετο. Μεγίστη δὲ αὕτο πόλις καὶ B 
πολυάνθρωπος x«i ὀπλίζεσθαι δεδυνηµένους οἰκήτο- 
p«s ἔχουσα, καὶ μάλιστα τοξείαν ἀσχοῦντας * &yxt- 
τερμονοῦτα δὲ τοῖς Περσικοῖς ὁρίοις ἀεὶ διαµάχεσθαι 
τοῖς ὑπεωαντίοις τούτους ποιεῖ x«i ἐθάδας πολέμων 
ἑργάδεται. ᾿ἘΕχεῖσε οὖν διακαβτερήσας pixpóv xoi 
ὅσον πρεσθιίαν στεῖλαι πρὸς τὸν σουλτὰν, ἐπὶ τὰ 
Βιθυνῶν χεχώροχη µέρη x«i τὸν τῆς χώρας ταύτης 
προχαθηυμένην πόλιν τὴν Νίχαιαν, Ἐπεὶ δε ἐχήρινε 
τοῦ πατριαρχοῦντος (19) à Ἐκκλησία (πέφθαχε γὰρ 
ὁ πατριάρχης ἩΜανουὴλ μικρόν τι τοῦ βασιλέως 
Ἰωάννου προτελιυτῆσαι), ἔδει δὲ πρῶτον πατριάρ- 
XX» προθληθῦναι, ἵν ἐπὶ τῷ βασιλεῖ τὸν στεφηφο- 
ῥίαν ἐν τῷ ἱερῷ τελεσιουργήσῳ τεµένει, ἐδητεῖτο pity 
ὁ ἄξιος τοῦ τοιούτου θρόνου, à δόξα Jt τοῖς πολλοῖς 
ἐπὶ τῷ Βλεμμίδη (20) ἐτύγχανε Numpópo, τῷ ἐμῷ 
διδασκάλω τῶν τῆς φιλοσοφίας λόγων τε καὶ δογµά- 
των, ἀνδρὶ ἐκ νεότητος τὸν δυγὸν ἀραμένω τοῦ μονή» 
povs βίου καὶ περιθοήτῳ τυγχάνοντι xol περὶ λόγον 
καὶ ἀρετὸν, κἂν ἐνίων ὁ φθύνος, xal μάλιστα τῶν 
προὐχόντων, οὗ µόνον οὐκ ἐκφανῆ τούτῳ τὰ τῆς ἀρε- 
τῆς ἐποίει, ἀλλὰ xal χαχίας τινὰς αὐτῷ προσεκόλλα, 
Οὗτος οὖν πρὸς τὸν βασιλέα Θεόδωρον φιλίως διέχει- 
το καὶ παρ᾽ αὐτοῦ ἐφιλεῖτο ' τῶν γὰρ λόγων, ἐν οἷς 
τὰ πολλὰ ἐπεγάννντο, διδάσκαλον x«l αὐτὸν ἐπεγρά- 
φετο  σοφὸς yàp ἦν εἰς ἄχρον ταῖς ἀληθείαις ὁ βα- 
σιλεύς. Ὁ δὲ ὀκνηρότερος περὶ τὸ πρᾶγμα ἐτύγχα- 

9 D ;: "Og τὸν vtvoptapévoy 
φαίου ἀπάρας πρὸς «τὴν Φιλαδέλφου ἀφίχετο. 
χωρεῖ. Καὶ ἐπεὶ 


ὁσίαν ἀποδοὺς τῷ πατρὶ καὶ ἐπ᾽ 


$53. lgitur imperator Theodorus imperii habenis 
susceplis, Justisque imperatori et patri, uti fieri 
amat, factis, et super scutum assidens, uti moris 
est, ab omnibus imperator acclamatus, Nympheo 
discedens Philadephiam commeat, urbem ingentem 
et frequentem populis oppidanisque arma 119 
sumere el maxime sagittis adversarium configere 
professis. Ea cum in finiüimum agrum Persicum 
extendatur, bella cum hostibus continuo exercens 
gentem belli studiis asperrimam alit. lbi paucis 
diebus, quibus legationem ad sultanum miserat, 
commoratus ad Bithynorum oras et ad primam il- 
lius regionis urbem Nicteam secessit. Sed cum pa- 
triarchse orba Ecclesia foret (nam paulo antequam 
Joannes imperator moreretur, patriarcha Manuel 
vitam finierat), nec absque patriarcha imperatoris 
coronatio in sacro templo confici posset, dignus ea 
provincia et honore conquirebatur. Plurimorum 


C suffragia in Nicephorum Blemmidam, preeceptorem 


meum etphilosophicorum sermonum acdogmatum 
institutorem, virum et litteris virtute perquam 
celebrem et qui juvenis adhuc atque tenella etate 
jugum monastice vite tulerat, respiciebant, licet 
nonnullorum, et maxime primatum, invidentia non 
modo tante virtutis lumen occuluerat, sed οἱ vitia 
quadam homini appinxerat. Hunc imperator Theo- 
dorus diligebat, cuijuncundissimus erat, quippe qui 
sermonum, quibus summopere delectabatur, ma- 
gistrum eumsibi adsciverat: sapientie enim culmen 
et re vera attigerat imperator. lll$ ad tantam rem 
segnior esse, et imperator etiam ipse non impense 
nimis urgere, cui magnis volupeerat ab eo similem 


ἀσπίδος φηομισθεὶ, τοῦ — Nup- 


Καὶ ἐχεῖσε διακαρτερήσας μικρὸν καὶ περὶ τὴν Βιθυνῶν 
ἐχήρευεν à Ἐκκλησία (προτέθνηκε γὰρ τοῦ βασιλέως ὁ πατριαρχης Mavovi)), ᾿Αρσένιόν 
τινα μοναχὸν ἐξ ᾿Απολλωνιάδος λίμνης μεταπιμφάµενος χειροτονεῖ πατριάρχην, ὃς xai μονημέρως 

x&«t ἱερεὺς καὶ πατριάρχης τέλεστο. Καὶ παρ᾽ αὐτοῦ στεφθεὶς i 


διάκονος 
εσυ. 


Theodor Dousse οἱ Leonis Allatii nota. 


(18) Φυμισθεὶς αὐτοχράτωρ. Quamvis enim im- 
perium jure hereditario ad Theodorum Lascarim 
veniret, quia is a patre viventenoa appellatus fue- 
ratimpe:ator, eo defuncto communi totius exerci- 
tus consensu ac nobilium omnium 8ο procerum 
concursu imperator salutatur : constabat enim 
Joannem nemini omnium nisi filioimperiumrrelin- 
quere voluisse,quod et pius esset in liberos et ne- 
nimi alteri id destinaret.Quare autem filium vivens 
nullo modo designare voluerit, pluribus prose- 


quitur Gregoras, lib. 1u, qui subdit : ᾽Ανηγόρευτο 
' óarspov ap. ἐχόντων τῶν ὑπηχόων ἁπάντων καθεσθεὶς 
ἐπ ἀσπίδος κατὰ τὸ ἐν τούτοις ἐπιχρατοῦν ἔθος. 


ALL. 
(49) 'Exüptut τοῦ πατριαρχοῦντος. — Gregoras, 
. 95. ALL 


(20) Πολλοῖς ἐπὶ τῷ Βλιμμύδη. Gregoras, p. 
$5. Acropolita Manuelem vocat patriarcham demor- 
tuum, Gregoras Germanum : sed dehis nos alibi 
egimus. ALL. 


1123 


chatui 1 1 3 presint moribus ac ingenio abjectiores 
moderatioresque, ut facilius eorum nutibus veluti 
jussis sucumbant, peroptant, quod rusticioribus. 
cum sermonibus fidere nequeant, potissimum acci- 
dit : qui vero sapientie operam navant, rigidiores 
videntur et illorum jussibus adversantur. Propterea 
imperator Theodorusillius mente sensumqueleviter 
degustato ad alios se convertit, et cum plures non 
satisfacerent, monachum quemdam ex Apolloniadis 
lacu, preeter paucas litteras ceterorum inscientem 
(solum enim rudimenta grammatices attigerat), 
nullis sacris ordinibus insignitum, Arsenium nomi- 
ne, accersitum quam celerrime missis hominibus 
conduxit : nec ille renuit. Et Nicea exire festinans 
presulibus, ut quamprimum eum patriarcham ef- 
ficereht, imperat. Illiaudientes per unam hebdoma- 
dam diaconum sacerdotem et patriarcham conse- 
crant. 

ῥροτονῆσαι [P. 58] πατριάρχην αὐτὸν ὁ βασιλεὺς, οἱ 
τονον καὶ ἱερέα καὶ πατριάρχην αὐτὸν ἐχτελέταντες. 

54. Causa vero exitum Nicea sollicitandi ea fuit. 
Bulgarorum princeps Michael, uxoris Theodori imn- 
peratoris frater, socero illius Joanni Asano ex 
Angeli Theodori filia susceptus, Joannis imperato- 
ris obitu nuntiato, cum occiduas partes imperato- 
riis copiis nudas orbasque conspiceret, animoque 
114 agitasset regionem et in ea oppida ab impe- 
ratore Joanne Bulgaris surrepta ad Bulgarorum 
rursus dominatum, quod jam diu Bulgarorum cordi 
inheserat, revocare, rem protempore opportunam, 


utsibi videbatur, ratus, H&emo prodienstransnatato- C γὰρ ix μαχροῦ τοῖς Βουλγάροις ὠδένετο) 


que Hebro paucissimotempore multarum regionum 
potius est, multaque oppida nullo cum labore sibi 
devinxit, Bulgari siquidem habitatores externorum 
jugo dejecto generis consortibus accurrebant. 
Arces solo Romanorum presidio inunitee cum ad 
repellendos hostium impetus non sufficerent in 
potestatem Bulgarorum nullo negotio ceciderunt, 
partim timore perculsis et deditionem arcium pro 
salute et domum abitione prodentibus, partim re- 
pentine Bulgarorum irruptioni, cum obviam ire 
non possent, aufugientibus easque custodibus vacu- 
as deserentibus, aliis etiam temporis longinquitate 


defessis, cum preter modum custodie terminus D 


illis protraheretur. Plereque etiam arcium imper- 
fectee, viris et reliquis necessariis parum munite, 
preda hostibus patuerunt. E vesligio itaque expu- 
gnate sunt Stenimachus, Peristitza, Cryizimus, 


4D :'O γὰρ Βουλγαράρχης Μιχαὺλ, 6 τούτον γυναικάδελφος, 
δυτιχἁ µέρη  yuu»k στρατευμάτων ἑάρα, βουληθεὶς τὰ ἀφηρημένα ἐκ τούτων Gcrm ἆναχα- 


τον, ἐπὶ τὰ 


λέσασθαι, τὸν Εὗρον διαπεράσας πολλὰ ὑφ ἑαυτὸν ἐποιήσατο. Μετετέθη 


GEORGII ACROPOLITAE. 


dignitatem non recipi. Reges sciliceteosqui patriar- A vev. Οὐ μὴν ἀλλὰ x«i ó βασιλεὺς αὐτὸς μαλαχώτερον 


124 


αὐτοῦ ἐπειρἄᾶτο * μᾶλλον yàp προς βουλήσεως xv αὖὐ- 
τῷ τὴν προστασίαν μὴ καταδέξεσθαι. Ταπεινο-έρους 
J*p καὶ µετρίους εἶναι τὸ φρονηµα τούς πατριαρ- 
χεύοντας οἱ ακρατοῦντες ἐθέλνσι, καὶ προσπίπτιο 
εὐχερῶς τοῖς σφῶν αὐτῶν βουλήµασιν ὡς προστκ- 
Ύμασιν. Τοῦτο δὲ μᾶλλον οἱ ἀγροικότεροι πάσχον- 
σιν * οὐδὲ γὰρ ἔχουσι τοῖς λόγοις θαῤῥεῖν, ot δὲ περὶ 
λόγους ἀκαμπέστιροι φαίνονται καὶ τοῖς Ext» 
ὁρισμοῖς ἀντιπίπτουσιν. 'O γοῦν βασιλεὺς Θεόδωρος 
διὰ ταῦτα μιχράν τινα πεῖραν λαθὼν τοῦ ἀνδοὸς iy 
ἑτέρους ἐἑτράπετο. Καὶ ἐπ δυσαρεστῶν ἐτύγχωο 
ἐν πολλοῖς, µοναχόν τινα (21) εἶνι μαθὼν dv τὸ τῆς 
Απολλωνιάδος λέμνη ὀλίγων γραμμάτων πεῖραν 
ἔχοντα [µόνον καὶ γὰρ ἐφύψατο τῶς ypepperuk 


B παιδείας), ἀνίερον τελοῦντα καὶ ᾿Αρσένιον ὀνομαξί- 


µενον, ώς tiy& τάχους, στέλλει τοὺς αὐτὸν ἄξοντας. 
Καὶ ὃς ἀφίχετο. Ἐπεὶ δε τὴν ἀπὸ τῆς Νικαίας iode 
ἔσπευδε, διὰ τάχους τοῖς ἀρχιερεῦσι προστεΐττει yu, 
καὶ οὑτωσὶ διεπράξαντο, ἐν μιᾷ ἰθδομάδι (22) di, 


νδ’. Ἡ dt αἰτία *! του επισπεύδειν τὸν ἀπὸ τῆς 
Νιχαίας ἔξοδον ἦν αὕτη. 'O Βουλγαράοχης Mey, 
ὃς γυναικάδελφος τοῦ βασιλέως ἐτύγχανε Θεοδώρον, 
τῷ πενθερῷ αὐτοῦ τῷ ᾿Ασὰν Ἰωάννη ἐκ τῆᾷς τοῦ 
Αγγέλου Θιοδώρον θυγατρὸς γωνθεὶς, τὸν τοῦ βα- 
σιλέως Ἰωάννου πυθόµενος θάνατον, ἐπεὶ τὰ δυταὰ 
µέρη γυμνὰ στρατευμάτων ἑώρα Ῥωμαϊκῶν, Dev- 
ληθεὶς τὴν ἀφηρημένην πρὸς τοῦ βασιλέως Ἰωάννου 
χώραν ix Βουλγάρων xal τὰ ἐν τούτοις Gate πρὸς 
Βουλγαριχὴν ἀρχὴν καὶ αὖθις ἀνακαλέσασθαε (τοῦτο 
καὶ τὸν 
xatpóv, ὡς ἐδόχει, κατιδὼν ἐπιτήδειον, ἐξορμύ σας (23) 
τοῦ Λίμου xal τὸν Ἔθρον διαπεράσας ἐν οὗ πολλῷ 
χρονῳ πολλήν τε χώραν ὑφ) ἑαυτὸν ἐποιήσατο πολλά 
τε ἄστη σὺν οὐδενὶ παρεστήσατο πόνῳ. Βούλγαροι 
καὶ γὰρ τυγχἁνοντες οἱ οἰχύτορε τοῖς ὁὀμοφύλοις 
προσέτρέχον, τὸν ζυγὸν τῶν ἀλλογώσσων ἁἀποσει- 
ptvot, Τὰ δι ἄστη μετὰ τῶν Ῥωμαϊκῶν xal μόνον 
ἀπολελειμμένα φυλάξεων, οὐχ ἀξίων τοιούτοις ααι- 
ροῖς ἀντιμάχισθαι, µεὐχείρωτα τοῖς Βουλγάροις 
ὑπῆρχε, τῶν μὲν πτοία ταραττοµένων καὶ προδιδὀν- 
των τὰ ἄστη x«i λαμθανόντων τὸν πρὸς τὰ οἴκοι 
ἐλευθερίαν, τῶν δὲ πρὸς τὴν ἐξαπίνης γεγενοµέαν 
τῶν Βουλγάρων ἔφοδον µηδεν ἐχόντων ἐκ τοῦ πρι- 
χείρου νοῦσαι λύσιτελοῦν, ἀποδιδρασκόντων καὶ 
ταῦτα ἔρυμα τῶν µΦφυλαττόντων ἀπολιμπανόντω», 
ἄλλων δὲ ἴσως xci χρόνῳ ἀποχαμόντων, παρατα- 
θέντος αὐτοῖς παρὰ τὸ µέτρον τοῦ χρόνου τῆς φυλα- 
τὸν τοῦ βασιλέως Ιωάννου πυθόµενος θάνα- 


μὶν οὖν ὁ Στενμαχος, Περιστίτσα, 


Κριτζιμὸς, Τδέπαινα καὶ τὰ ἐν τῇ ᾽Αχριδῷ ἔυμµπαντα πλὴν Μνιάκον * τοῦτο yàp καὶ μόνον ὑπὸ Ῥωμαίων 


πεφύλακτο. Οὔστρα δὲ καὶ Περτεράκιον xai Κρυθοὺς 


καὶ τὸ παραχείµενον τῇ τοῦ ᾿Αδριάνοῦ καὶ κεκλοµέ- 


vo» ΕἘφραὶμ τοῖς Βουλγάροις κεχείρωτο. Τούτου χάριν ἔσπιενδε, 
Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


Oa! Μοναχὸν τινὰ. Gregoras, p. 55. ALL. 
2 Ἐν μιᾷ ἑθδομάδι. Hujus ordinationem per 
hebdomadam absolutam, uti usitatàam in ea 


Ecclesia, narrat Acropolita, de qua nos egimus in 
tractu De ordinationibus Graicorum. Au. 
(49) Ἐξορμέσας. Gregoras, lib. i, p. 53. ALL. 


1125 


ANNALES. 


1126 


xijc. Τὰ πλείω δὲ τῶν ἅστεων xai ἀπεριποίητα ἦν Α Tzepena et Achridis preter Mniacum, quod vel so- 


καὶ à» χρειωδῶν ὅπλων &potox: Κατεσχέθη μὲν οὖν 
ἐχτοῦ παραυτίχα Στωίµαχος, Πριστίτξα, Κρυτξιμὸς, 
Ἡζέπαινα χαὶ τὰ ἐν τῇ ᾿Αχριδῶ ζξύμπαντα πλὴν 
Μνειάχου * τοῦτο γὰρ xci μόνον ὑπὸ Ῥωμαίων πι- 
φύλακται. Οὔστρα δὲ καὶ Περπεραχιον xai Κρυθοῦς 
καὶ τὸ παραχείµενον τῇ τοῦ ᾿Αδριανοῦ xai κεχλη- 
μένον Ἐφραὶμ τοῖς Ῥουλγαροις χεχείρω-αι Τούτων 
οὕτω γεγἐνημµένων xai τῶν ἐν δυσμαῖς ᾿Ῥωμαϊκῶν 
ἁλονουμενων πραγμάτων, τῆς φήμης µέχρι καὶ ἐς 
βασιλέως ἐπιδραμούσης xal πλειόνων προζδοχίαν 
κπαχῶν τῶν προσόντων φαντασίαν παρεχοµένης, οἱ 
περὶ τὰ βασίλεια οὐ μικρῶς ἐταράχθησαν - Ὠπί- 
σταντο γὰρ ὡς τὰ πλείω τῶν δυτικῶν μερῶν Βουλ- 
γάᾶροις οἰκοῦνται, καὶ ἀποστατήσουσι πάλαι Ῥω- 


lum Romanis devotum perseveraverat,omnia.Pre- 
terea Ustra, Perperacium, Cribus et quod Adriano- 
poli adjacet, Ephrem, Bulgaris cessere. Hec ubiita 
facta sunt, et in occiduis partibus rebus Romano- 
rum in discrimen adactis, cum fama ad imperato- 
ris etiam aures pervolasset, 115 et presentibus 
malis atrociora inde ventura representasset, qui in 
aula erant, nimis conturbati sunt, quippe qui 
scirent potissimam Occidentis partem in Bulgaros 
esse propensam, tanquam qus a Romanis jampri- 
dem defecisset, et recenter a Joanne imperatore 
debellata nondum solida ac firma in dominio con- 
staret, sed continua in Romanos odia clanculum 
exerceret. 


µαίων, προσφάτως δὲ χειρωθεῖσι τῷ βασιλεὶ Ἰωάννη, καὶ oümo πῆξιν τῆς Χχειρώσιως, λαθούσης, ἔχθραν 


δὲ ἀεὶ πρὸς Ῥωμαίους ἐνδομυχοῦσι. 


νε. Διὰ ταῦτα 33 xal αὐτὸς ὁ βασιλεύς ἠδημόνει B 


τοῖς πράγµασιν, εἰ οὕτω κατ ἀρχὰς τῆς ἰἐξουσίας 
[P. 59] αὐτοῦ δυστυχῶς πράττει. Συναθροίσας oUv 
τοὺς ἐν τέλει καὶ τοὺς εἰς στρατηγούς τεταγµέους, 
σὺν οἷς καὶ οἱ πρὸς πάππου αὐτοῦ τοῦ βασιλέως Oto- 
δώρου ὑπῆρχον αὐτῷ θεῖοι, ὃ τε Mavovi) καὶ ὁ Μι- 
χαὴλ, ἐθουλεύσατο τί ἂν ἔχοι πρὸς τὰ γεγευµένα 
διαπράττεσθαι. Οἱ μὲν οὖν πλείους διαπερᾶσαι τὸν 
βασιλέα τὸν Ἑλλήσποντον δέον ἔλεγον εἶναι xci στῇ- 
σαι τὸν τῶν βουλγάρων φοράν. Τοῦτο δὲ τοῖς τοῦ κρα- 
τοῦντος θείοις τοῖς προειρηµένοις ovx ὥρεσχεν, οἷς καὶ 
προσεῖχε μᾶλλον ὁ βασιλεύς, παλλῶν ἕνεκα. Ἡ τε γὰρ 
γνησιότης τοῦ Ὑένους ἠνάγκαδε xai τὸ τῆς Ὠλιχίας 
γπραιὸν παρτεθίαζεν, οὐχ ὕὥττον δὲ πρὸς τοῦτο 
xal τὸ πολλῶν πραγμάτων Ἶδρις αὐτοὺς γίνεσθαι 
παρέπειθε - φυγάδες γὰρ οὗτοι Ὑεγονότες τῶς τοῦ 
βασιλέῶς Ἰωάννου διακρατήσεως µπολλοῖς προσ” 
ὠωμέλησαν δεσπόταις καὶ si; διαφόρους πιρα- 
πλανήθησαν τόπους, κἀντεῦθεν, κατὰ τὴν ποίησιν, 
εἶδον ἅστεα xol νόον ἔγνωσαν. Καὶ ἦσαν piv ὡς 
ἀληθῶς οὗτοι νοήµονες, oux ὀρθὰ δὲ ἐφρόνουν τοῖς 
τῶν Ῥωμαίων πράγµασιν, αἰτίαν ἔχοντες τὸ παρ- 
ευδοχιμηυθῆναι τὰ πρῶτα παρὰ τοῦ ἀδελφοῦ καὶ 
βασιλέως, μηδενὸς αὐτῶν εἰς ἀξίαν ἀνηγμένου βασι- 
λέως ἀδελφοῖς διαπρέπουσαν. Εἶτα καὶ παρὰ τοῦ 
γαµθρου καὶ βασιλέως χαὶ φυγαδίαι τῆς ἜῬω- 
µαίων Ὑγεγενημένοι πρὸς αὐτοὺς ἐδυσμέναινον. Καὶ 
ταῦτα μέν ἴσως ἐρεῖ τις αἴτια εἶναι, τὸ dt ἀἆληθὲς τὰ 
τῶν &vÜp rev ἤθη ἀθέθαιά ὄντα καὶ ἅστατα τοιού- 
τους τυγχάνειν ἐποίουν. Καὶ ταῦτα μὲν οὐ διελάν- 
θανεν οὐδὲ τὸν βασιλέα Θεόδωρον ' τέως 07) ὡς οἱ- 
χείους τοῦ αἵματος x«i τὸ τιμᾷν αὐτοὺς διὰ παντὸς 
προελόµενος ἐχρᾶτο πρὸς συμθουλὰς. Ὑπετίθεντο 
γοῦν οὗτοι ὡς οὐ χριὼν τὸν βασιλέα διαπερᾶσαι πρὸς 
xà» δυσμὴν, ὅτι τε κακῶς πράττει τὰ τοιαῦτα pápm, 
x«l ὡς νοσεῖ σχεδὀν ἀθεράπευτα, στράτευµά τε μὴ 
ἔχειν τὸν βασιλέα mpogüxov πράξει βασιλικῇ . ὁ γὰρ 
χειμὼν ἐκώλυε τὴν συνάθροισιν τῶν δυνάµεων. Καὶ 


43 p : Ῥουλην οὖν ποιησάµεωος, οἱ μὶν 
δὲ πρὸς πάππου αὐτοῦ τοῦ 


ασιλέως Θεοδώρου ἹΜανουὴὐλ xci Μιχαὴ) oi Λασκάριες, olg προσεῖχε 


95. Propterea imperator etiam ipse rebus anxie 
&estuabat, si tam misere potestatis illius initio 
haberentur. Illis ergo qui dignitate fulgebant, et 
exercituum ductoribus, inter quos et ex avo impe- 
ratore Theodoro patrui Manuel et Michael advene- 
rant, convocatis, consiliuminit, quid sibi, ut malo 
occurreret, agendum esset. Potjor eorum pars in 
eam ivit sententiam,utimperator Hellesponto supe- 
rato impetum Bulgarorum comprimeret. Sed hoc 
principis patruis, quos supra nominavi haud arri- 
debat, quibus animum potius adverterat imperator 
multis de causis. Affinitas quippe generis et vene- 
randa senectus compellat ; neque minus ad id 
conferebat rerum multarum experientia. Hi namque 
Joannis imperatoris tempore et solo patrio exsules 


Cc multorum principum familiaritate usi sunt et diversa 


in loca aberrarunt, hincque, 116 ut poeta cecinit, 
viderunt urbes et mores homiaum cognoverunt. Hi 
licet, ut verum fatear, pleno pectore saperent, non 
recte tamen Romanorum rebus consulebant, quod 
primum 8 fratre et imperatore neglecti nullo digni 
habiti fuissent munere, quod fratres imperatoris 
condeceret ; dein per generum et imperatorem ab 
solo patrio extorres, ab eis totos se abolienaverant. 
Et has quidem causas Romauis illos inimicissimos 
reddidisse aliquis forte diceret: nobis satis cogni- 
tum mores hominum incertos atque instabiles in 
hujusmodi eos deduxisse simultates, que neque 
imperatorem Theodorum latebent. Nihilominus eos 
tanquam sanguine eonjunetos, etquod perpetuo eos 


p honoribus condecorare proposuerat, consiliis adhi- 


bebat. Proponebant itaque illi non esse opere pre- 
tium imperatorem in occasum progredi, quod ee 
partes male afflictarentur et absque remedio vehe- 
menter laborarent. Copias esse imperatoris exiles 
80 tenues nec regis apparatu suppares,cum tempus 
hibernum impedimento esset ne cogerentur in 
unum. Preetereaimperatorem,si loco moveatur nes 


πλείους διαπερᾶσαι αὐτὸν τὸν Ἑλλήσποντον δέον ἆλεγον. Οἱ 


ἄλλον 


τε γνησιότοτι καὶ τῷ γύρει, οὐ χρεὼν διαπερᾶσαι τὸν βασιλέα ἐθοῦλενσαν. Ἠ. τῶν πλειόνων γοῦν ἴσχνσε 


ουλύο 


1127 


GEORGII ACROPOLIT/E 


1128 


que nomine suo nequeexspectatione hominum di- Α τὸ ἐπιδημῆσαι αατὰ χώραν τὸν βασιλέα καὶ μὴ 


gnum quippiam conficiat, non tantum hostibus 
ablata confirmare, sed et reliqua sommo adversa- 
riorum incremento rerumque Romanarum immi- 
nutionedisperdereac dissipare. Et hec quidem isti. 
Verum Georgius Muzalo apprime illi carus, qui 
magni domestici munere fungebatur,imperatorium 
progressum non 1177 consulere modo, sed etiam 
cogere,nequa in oceusuerant,vel major eorum pars, 
in inimicorum potestatem venirent, Alii etiam non 
pauci viri celebres in magni domestici sententiam 
ierant. Igitur prelatum est plurimorum consilium. 
Maxime vero imperatoris ingens cupido ac animi 
ardor, ad itionem impense exagitatus, obvios 
quosque promptosque, pusillum sane exercitum, 
eosque qui inter ambulandum occurrebant, alios 
etiam qui a via non aberant, armis tamen equisque 
οδδίετος consequi valentes collegit, quos secum 
portans Hellespontum trajicit, magno domestico in 
Oriente relicto. 


56. Hinc festinans Adrianopolim venit, ibique 
unico die commoratus postero die egreditur. Inte- 
rim ex Bulgarorum speculatoribus unus imperato- 
rem intuitus Adrianopoli exsilientem citalo cursu 
ad Bulgarum fertur (ille etenim circa Herbrum ca- 
stra posuerat) et rem aperit, imperatorisque in eum 
l1gceleremirruptionemexponit,atque jurejuran- 
do confirmabat semet oculis propriis imperatorem 
pontem fluminis Hebri urbi proximum petrans- 
euntem conspexisse. Hoc quidem Bulgaros turba- 
vit, non ita tamen ut loco, in quo castra fixerant, 
se moverent ; quem retinebant mordicus, quousque 
accuratius pleniusque de his que rumor attulerat 
certiores fierent. Sed nec imperatorem Bulgarorum 
tentoria fugiebant, cum locum in quo exercitus 
erat addidicisset. Igitur celerius iter ingredi, equo- 
rum gressus properos urgere, summisque votis 
exoptare Bulgaris copiis occurrere, Sic ergo ir- 
ruente forte fortuna ab instituto abducitur. Qui 
enim Romanis copiis preibant, in Bulgarici exer- 
citus custodes incidunt, quorum plerosque ense 
trucidant, alios vivos capiunt, inter eos et cui 
summa belli credita fuerat. Ceteri fuga sibi con- 
sulentes summa nocte in Bulgaricum exercitum re- 
vertuntur, nuntiantque omnia,etjam imminereim- 
peratorem contendunt. Quare uti quisque PBulga- 
rorum potuit, eorumque princeps in equum insi- 
liens, in interiora Bulgarie regionis loca sese reci- 


55 D : Ως εἶχεν οὖν τάχους, τὸν ᾿Αδριανοῦ migpÜaxty. 
τὸν βασιλέα τῆς ᾿Αδριανοῦ ἐξιόντα τεθεαμένος ὁρομαῖος πρὸς τὸν Βουλγαράρχην 
σκηνούντα, και τὸ ὁρᾶμα διασαφεῖ ὄρχοις, idtiv, τὸν βασιλέα τὴν πρὸς τῇ πο 
βασιλένς τὴν τῶν Βουλγάρων κατασχύνωσιν επέτενε τὴν 


Εὗρου Ὑέφνραν διαθαίνονα. Γνοὺς δε o 


ἄξιον τοῦ ἀνόματος αὐτοῦ καὶ τῆς φύμχς ἑργάσασθαι 
οὗ τῶν ἀφηοημένων xxi μόνον βεθαέωσιν ἐν τοῖς 
ἐχθροῖς ποιεῖται, ἀλλὰ χαὶ τῶν περιλελεικμµέων 
ἀφαίρεσιν αὔξην τε τῶν ὑπεναντίων πολλῷ µείδονα, 
ὡς xxi τῶν Ῥωμαϊχκῶν πραγμάτων ἑλάττωσιν οὗ 
σµιχράν. Ταῦτα μὲν οὗτοι, ὁ δε τὰ πλεῖστα πεποῦς- 
µένος «ora ἩΜουνάλων Γεώργιος, τὴν τοῦ μεγάλου 
δομεστίκου δύναμιν περιµζωσµενος, τὴν βασιλικὺν 
περαιωσιν συνεθούλευε καὶ ταύτην κατήπειγε, μὲ 
λάθή τὰ πάντα τῶν ἐν ducuà ὃ τὰ πλείω ταῖς τῶν 
ἐχθρῶν χερσὶν αλωθῆναι. Καὶ d))o δὲ τῶν ἔπιφα- 
và» 02x ὀλίγοι τῇ τοῦ μεγάλου δοµεστίκου συνήνόυν 
βουλῦ. [P. 90] Ἡ τῶν πλειονων γοῦν ἴσχνσε ov), 
μάλιστα δὲ τοῦ βασιλέως τὸ πρὀθυμον καὶ ὁ τῆς καρ- 

B δίας αὐτοῦ Qo, ἐκκαύς Ὑεγονὼς πρὸς τὸν κίνηση. 
Καὶ προσλαθόµενος τοὺς ὅσοι συνακαλουθεῖν ἔτνχον, 
εἰς μέτριο» ἀριθμουµμένους στράτευµα, καὶ τοὺς καθ 
ὁδὸν ξυντυγχάνοντας, xai τοὺς ἐγγύτέρον τῆς φερού- 
σης ὄντας καὶ δυναµένους αὐτοῖς ὅπλοις καὶ Rot 
ἐφίψεσθαι, διαπεραιοῦται τὸν ἘἙλλέσποντον, xata 
λιπὼν εἰς τὴν ἕω τὸν µεγαν δομέστικον. 


vc. Ἐντεῦθεν 9, ώς εἶχε "άχους, τὸν ᾿Αδριανού- 
πολιν πέφθακε. Μίαν δὲ καὶ póvnv ἡμέραν διακαν- 
τερήσας ἐν ταύτη ἐξῆλθεν ἐς νέωτα. Καὶ τις τῶν ἆ 
Βουλγάρων χατοπτήρων τὸν βασιλέα τεθεαμένος τῆς 
᾿Αδριανοῦ ἐξερχόμενον δρομαῖς ἐπὶ τὸν Βούλγαρο 
Guro (περὶ τὸν ἛἜθρον καὶ γὰρ οὕτος ἑστρατκι- 
δεύετο) καὶ τὸ dp&pa διασαφεῖ καὶ τὸν τοῦ βασιλέως 
ἐξαγγέλλει κατ αὐτοῦ ταχεῖαν ἔφοδον, καὶ ὅραοις 
ἐθεθαιοῦτο ὦ µην ὀφθαλμοῖς τεθεᾶσθαι τὸν βασιλέ 
τὸν πρὸς τῇ πόλει τυγχάνουσαν τοῦ ποταμοῦ Ἓθρο 
Ὑέρυραν διαθαίνοντα. Τοῦτο συνέχει piv τοὺς xu 
τὸν Βούλγαρο», οὗ μὴν τοῦ τόπου καθ) Ow ἔλαχω 
στρανοπεδεύειν ἀπέστησαν, ἀλλ ἔμενον ἐκεῖσε μέ 
χρις ἂν voit» τὰ τῆς φήμης ἀκριθεστερόν τε καὶ 
καθαρώτερον. ᾽Αλλ' οὐδὲ τὸν βασιλέα à τοῦ Bou 
γάρου κατασκήνωσις λέληθεν, ἀλλ' ἐμεμαθύκει τὸ 
τόπον ὅπου dà στρατόπεδον εἶχεν. Ταχύτερον γοῦν 
τὴν πορείαν ἐποιεῖτο x«l τῶν ἵππων τὰς κιωύσις 
ἐπέτεινε, καὶ ούχετο τῷ Βουλγαρικῷ ξυντυχεῖν στρα- 
τεύµατι. Ούὕτω γοῦν ἔχων ὁρμόματος ix τινος συµ- 
θάµατος ἐσφώῶ η τυχηρῶς τοῦ βουλεύματος. Oi γὰρ 
προάγοντες τῶν Ῥωμαϊχῶν στρατευμάτων τοῖς εἰς 
φυλακὴν προτιεταγωένοις τοῦ ἈΒουλγαρικοῦ στρατο- 
πίδου συμπεπτὠκασι, xxi πολλοὺς pi^ ξίφους ἔργον 
πεποίηνται, ἄλλους δε ζωγρίας εἶλον, οὖν Ure 
dt και τὸν τὴν ἡγεμονίαν τῆς στρατείας ἔχοντα, Οἱ 
δὲ ἕτεροι φυγῦ χρησάµενοι νυχτὸς βαθείας εἰς τὸ 
Βουλγαριχὸν ἀπέδρασαν στράτευμα, και διηγοῦντο 


C 


Κάκεῖθεν έξεισι. xot τις τῶν Βουλγάρων — xeroxrip 
ἀφίκετο Tipi τὸν Εὖρεν 
τυγχάνουσαν τοῦ ποτάμοῦ 
δέν. 


Καί οἱ προάγοντες τοὺς φύλακας Βουλγάρων δίφει xat ξωργίᾳ ἑλόντε, Ex τινς φυγάδος διαµαθοντες, πάντες 
ἔφυγον τούτων πρὸς τὰ ἔνδοτερα, κατεδρύπτοντο δὲ τοῖς συνερεφέσι τῶν δένδρων. Έωθεν δὲ τὸν τόπον φθάσα. 
ὁ βασιλεὺς λελύπηται, οὐκ εἶχε δ᾽ ὅτι και δράσειε. Περί δὲ τὴν Βεῤῥόην χωρεῖ, xat αὐτοδοί τὸ φρούριον οεἷλες 
Κα τάχ᾽ ἄν περί τὸν ὠἶμον αυτὸν χατ τά ἐν αὐτῷ φρούρια ἐχεχωρήκει, εἰ μὴ χειμὼν ἐκώλνσεν αὐτὸν . 


πολλὴ γὰρ χιὼν τῆς γῆσ τὸ πρόσωπον ἐπολύγασεν, Ἠμέρας γοῦν ἔξ δικκαρτερήσας ὁ βασιλεύς, 


πουβσάμενος,εἰς τὸν ᾿Αδριανοῦ ὑπέστριψυω. 


λείαν τὰ befie 


1129 

τὰ πάντα, χαὶ τὸ πληπίον αὐτῶν ἤδη τυγχάνειν 
Βασιλέα διισχνρίξοντο. Ὡς ἔτυχε yovv ἕκαστος 
Βουλγάρων x«i αὐτὸς ὁ τούτων Ίρχων, ἐπιθὰς τοῦ 
ἵππου, ἐπὶ τὰ ἐνδότερα τῶν Βουλγαρικῶν ἐφέρετο 
χώρων. Κατεδρύπτοντο δὲ τούτων τὀῖς τῶν δένδρων 
Χλάδοις τὰ πρόσωπα, συνηρεφέσι τούτοις 
πτοντα" ὅ δὺ xai αὐτὸ ὁ Βούλγαρος πέπονθιν, 
"Ενιοι dt xai Ὑγυμνοῖς ἐφεστρίδων εἰς τὴν 
ὀχείαν τοῖς ἵπποις ἐχρήσαντο. Οὕτω γοῦν Κδιαδράντες 
τὸν Ῥωμαϊκὴὺν ἀπέφυγον σπάθην. Ἔωθεν δὲ τὸν τό- 
πον φθάσας 6 µβασιλεὺς x«i ἔρημον στρατεύματος 
Βουλγαρικοῦ κατιδὼν λελύπηται μὲν, οὐκ εἶχε δὲ 
ὅτι καὶ δράσει. Βουλὴν δε ποιησάµενος ἐπὶ τὴν 
Βεροην χωρεῖ, κἀχεῖσε δὲ ἀφιγμένος αὐτοθοεὶ τὸ 
φρούριον εἶλεν' [Ῥ. 61] ἅπαν yap τὸ τεῖχος αὐτοῦ 
χατηρείπωτο καὶ διεξέδους εἶχε πολλὰς, χοταθεθλη- 
p.évov x«i τοῦτο παρὰ τών Βουλγάρων σὺν τοῖς λοι- 
Toi; τῶν Ῥωμαϊκῶν, ᾖἄστεων, εἰ χαὶ x&uabt καὶ 
τοῖς ἐξ αααξῶν Κξύλοις ἐλόχουν αὐτὸ κατοχυρώσα- 
σθαι οἱ οἰκήτορες. Τροφῶν γοῦν ηὐμοίρησε τὰ στρα- 
τεύµατα, αὐτοί τε x«l οἱ τούτων (TOL ἐπέπληστο 
γὰρ χορτασµάτων 7ó ἅστυ. Καὶ τάχ ἄν καὶ προσ- 
ωτέρω ἄν ἐχεχωρήχει ὁ βασιλεὺς καὶ ἐπὶ τὸν Aipov 
αὐτὸν χαὶ τὰ ἐν αὐτῷ τυγχάνοντα φρούρια τὴν ἴἔφο- 
δον ἐπεποίητο (πτοίαν γὰρ οὗ μικρὰν τοῖς Βουλγά- 
ῥροις ἐνέθαλιν), ei μὺ χειμὼν βαρύτατος αἴφνης ἐπεισ- 
πεσὼν ἐχώλυσαν αὐτὸν τῆς ὁραῦς' πολλὺ γὰρ χιὼν πρὀ- 
τῆς γῆς τὸ πρόσωπον ἐπηλύγασε, καὶ τὸ ἐπὶ ξένης xoi 


τῶν 


έωπί- 


αὐτῶν 


ANNALES 


τὸν À pere, et eum perloca arboribus frequentibus con- 


1130 


sita abigerentur, arborum ramis facies, quod et 
Bulgarus passus est, dilacerari ; nonnulli etiam ex 
ipsis sagis omissis equis calcar addere, qui sic in 
fugam dati Romanorum ictus declinarunt. Mane 
cumlocum occupassetimperator 1 1 9etmilitaribus 
copiis vacuum comperisset, indoluit sane, sed prte- 
stcre aliquid haud potuit. Tamen consilio inito Be- 
roem proficiscitur,primoqueappulsu oppidum cepit, 
Nam murusundique lacer corruerat multisque pa- 
tebat hiatibus, cum hoe quoque cum reliquis Ro- 
manorum oppidis a Bulgaro solo equatum fuisset, 
licet perticis et lignis ex plaustris accole illud mu- 


B niisse viderentur. Cibis itaque et equi et milites 


cumulate abundarunt : oppidum etenim pabulorum 
omnium abundantia cireumfluebat. Fortasse etiam 
imperator ulterius processisset, et circa Heemum 
et in eosita oppida incursionem fecisset (timorem 
enim, nec eum pusillum, Bulgaris incusserat), 
nisi tempestas asperrima ex improviso irrumpens 
impetum ardoremque restinxisset. Ingens etenim 
nix infusa terre faciem obtexit, et in aliena ac 
hostili terra exercitus Romanos diutius immorari 
non &qui consultores laudabant. Sex itaque dies 
ibi imperator commoratus, cum nihil suppeteret 
agendum, omnia Beroes, viros, mulieres, infantes, 
pecudes, boves, et quidquid loco moveri poterat, 
depopulatus, Adrianopolim repetit, 


πολεμίας τὰ Ῥωμαϊχὰ χοονίξειν στρατεύματα οὗ καλὸς ἐδόχει τοῖς ξυμθουλεύονσιν. Ἡμέρας οὖν ἕξ ἐκεῖσε διαχαρ- 
τερήσας ὁ βασιλεὺς, ἐπεὶ εἰἶχέ τι ἕτερον ὁρᾶσαι , λείαν τὰ Βερόης ἅπαντα ποιησάµενος, ἂἄνδρας, γνναῖκας, νήπια, 
πρόθατα, βόας καὶ σύμπαν ἄλλο κινεῖσθαι δυνάµενον, εἰς tiv ᾿Αδοιανοῦ τὴν ὑποστρογὴν ἐποιήσατο. 


vC . Ἐκεῖθεν ** γοῦν ἐπιλεξάμενος ἀξιόλογον στρά: C 


τευµα περὶ τὰ ἐν ᾿Αχριδῷ φρούρια ἐπεπόμφιι τὰ 
πρὸ μικροῦ τοῖς Βουλγάροις Χεχειρωμένα, εἴ πως 
καὶ αὖθις tZ τῶν Ῥωμαίων ὑπαχθεῖε ἀρχῆ. Ἐν 
αὐτοῖς γοῦν ἀφιγμένοι σὺν τοῖς στρατεύμασιν οἱ τῶν 
Ῥωμαίων ἡγήτορες μηχανήμασί τε xoi ἐλεπόλεσι 
pov τῶν φρουρίων περιεγένοντο" οἱ Βούλγαροι καὶ 
γὰρ θᾶττον τῶν ἐν ἃστισι φυλακῶν ἀπαλλάττονται, 
εἰ πολεμίους ὁρῷεν καὶ µαχιμωτέροις συναπλακεῖεν 
τοῖς ποάγµασιν. Ἐν οὐ πολλῷ γοῦν τὰ πλείω αὐτῶν 
ἐχειρώσαντο. ᾽Αλλὰ καὶ ὁ βασιλεὺς τὸν περὶ αὐτὸν 
συναθροίσας λαὸν ἐπὶ τὰ ἐν Ῥοδόπη ἄστη κεχώρησε. Καὶ 
εἴλε μὲν Περιστίτζαν τοῖς μηχανήμασι, καὶ μετ αὐ- 
τὴν τὸν Στενίµαχον, xai ἐπὶ τούτοις τὸν Κρυτδιμὸν, 
ὀχνρώματα ταῦτα πάντα καὶ εἰς πρόσωπον χείµενα 
τοῦ τῆς Ῥοδόπης ὄρους xai τὰ ὀπίσω πάντα φν- 
λάττοντα. ᾿Αφίχετο δὲ xai εἰς Τζέπαιναν ἐν ἀχκμῆ 
χιειμῶνος. ὃ δὲ τοῦ τόπου δυσχωρία xal τὸ ψυχρὸν 
τοῦ καιροῦ οὖδε μικρόν τι εἴασεν ἐν ταύτη προσκαρ- 
τερῆσαι. ᾿Επεὶ δὲ τὸ ἔαρ ἐπέλαμψεν, προστάγµατα 
πρὸς τὸν Στρατηγόπουλον ᾽Αλέξιον καὶ Τορνίκην 


57. Ibique recollecto non contemnendo exercitu 
ad Achrida& oppida, que paulo ante Bulgari sube- 
gerant, si forte rursum ditioni Romanorum redde- 
rentur, 190 transmittit. Duces Romanicum copiis 
advecti tormentis ac machinis facili negotio loca 
expugnant. Bulgarienim velsolo hostium conspectu 
et bellicarum rerum conflictu, arcium custodia 
neglecta, fugam arripiunt. Quare parvo tempore 
potissima quaque eorum occupata sunt. Imperator 
etiam milite proprio coacto ad Rodopeia oppida 
gradum facit, cepitque machinis adactis Peristi- 
tzam, postea Stenimachum, tandem Crytzimum, 
propugnaculaomnia in faciem Rodopes montis sita, 
quae retro posita custodiunt. Tzepeenam quoque 
profectus est ipso vigore hiemis. Verum lociaspe- 


p ritas ac temporis rigor neque minimum in ea mo- 


rariconcessit. Sed ubi ver appetebat, ad Stratego- 
pulum Alexium et Constantinum Tornicem, cui 
magni primicerii dignitatem imperator Joannes 
crediderat, apud Serras exsistentes et exercitu po-. 
tentes, mandatorum libellum dedit, ut in unum 


46 D : Κάκεῖθεν ἐπιλιζάμενος στράτευμα περὶ τὰ ἐν Αχριδῷ φρούρια ἐπεπομφειτά κρατηθέντα ὑπὸ Βουλγάρων εἴ 
πως xal αὖθις τῇ τῶν Ῥωμαίων ὑπαχθεῖεν ἀρχῆ. ᾿Εκεῖσε οὖν αφιγµένοι οἱ τῶν Ῥωμαίων ἡγήτορες ῥᾷον τῶν Φφρου- 
μον πεοιεγένοντο τῶν πλείστων. "Erst δὲ τὸ ἔαρ ἐπέλαμψε, προστάγµατα ἦχκον πρὸς τὸν Στρατηγόπουλον ᾽Αλέξιον 


» 


Σέῤῥαις, ἵνα κατὰ Τδεπαίνης ἀφίκουτο. "O xai ἐποίησαν. ᾽Αλλὰ αήτε πολεµίοις ἀξίοις ἐγχύρσαντες, ατύποις Py 0 
χερατίνων διαθροηθέντες ἀχόσμως ἐχρήσαντο τῇ uy d, πᾶσαν ἀποσκενὴν καὶ τοὺς πλείννς τῶν τοῖς Βουλγάροις 


ἀπολιπόντες. 
PaTROL. GR. CXL 


96 


1031 


tur. Quod et exsecuti sunt. Sed in eo conatu mali 
copiarum ductores esse deprehenduntur : nam 
cum neque in hostiles copias incidissent neque 
viros eos cum quibus arma conserere debebant, 
tantum sonis et strepitibus auditis corneisque fra- 
goribus haustis, turpiter sese conjecerunt 1 91 in 
fugam, apparatu omni bellico et ex equis plurimis 
Bulgarorum pastoribus ac porcariis derelictis. Hac 
illi ratione fugitantes, equis armisque destituti. 
rursum Serras pervenere. Propterea imperator 
ira furoreque percitus imperavit eisdem ut modo, 
quo recesserant, conflictum eumdem atque pugnam 
exciperent. At illi tanto conatui pares non erant. 


GEORGII ACROPOLIT4& 


universo milite collecto Tzepenam  progrederen- Α Κωνσταντῖνο», ὃν 


µέγαν πριμμιχήριον ὁ βασὺσὺ 
τετίμχκεν Ἰωάννης, ἐξέπεμφεν, ἐν ταῖς Σέρραις ὃν- 
τας χαὶ τὸ στρατοπεδυν ἴἔχοντας, ἵνα τὸν στρατιὰν 
πᾶσαν σνναγαγοντες χατὰ τῆς Ἰζιεπαίνης ἀφίχοωτο, 
Τοῦτο δὲ καὶ ἐποίησαν' xaxoi δὲ ἐφανησαν iv "ούτω 
τῷ ἐπιχειρήματι στρατηγοί μήτε Ὑὰρ πολεμέων 
ἐγκύρσαντες στρατιαῖς μήτε ἀνδράσιν ἀξίοις τούτοις 
µαχίσασθαι, κτύπων δὲ xai µόνων καὶ ψόφων ἆκη 
χοότες χαὶ fov κχερατίνων ἀκροσάµενοι, ἀχοσρως 
ἐχρήσαντο τῇ wf, [.02] πᾶσαν ἀποσκευὴν καὶ 
τοὺς πλείους τῶν ἵππων τοῖς ποιµέσιε καὶ συθώταις 
τῶν Βουλγάρων καταλιπόνες. Οὖν μὲν οὗν ui 
vot φυγαδίαι Ὑεγονότες τὰς Σέῤῥας καὶ αὖθις κατί- 
λαθο», ἵππων xxi ὅπλων Ὑυμνοὶ τυγχάνοντες. Ὁ 


piv οὖν βασιλεὺς διὰ ταῦτα θυμοῦ μὲν ἐπέπληστο, xal προσέταττεν ἐξ ὀογῆς αὐτοὺς ἐκείους, ὅπως Ov ἔχοια, 
ἐπί τὴν αὐτὴν καὶ ἀὖθις µάχην χωρῆσαι" οἱ δὲ ἀδυνάτως εἶχον τῆς πράξεως. 


58. Hec cum ita evenissent, gravius quippiam B 


supervenit, quod ingentem adversus Romanos 
noxam minabatur. Nam Meleniciotici exercitus 
prefectus,cui Dragote nomen fuit, et natura qui- 
dem uti Bulgarus Romanis infensus, et prseter 
innatum odium propter Joannemimperatorem ma- 
gis ac magis alienus : namque ingentia ab eo spe- 
rans,et que ab imperatore Joanne acceperat, 
multa licet atque magnifica, haud tanti estimans 
palam defectionem meditatur.Etjam omnibus e Mele. 
nico militibus coactis aliisque, 1 99 nec non etiam 
ex circumjacentibus locis plurimis, Melenici mc- 
nia circumvenit et obsidione cingit et oppugnare 
totis viribus contendit. Arcis custodia demandata 
erat Nestongo Theodoro et Angelo Joanni, ad de- 


fendendum oppida hostesque debellandos aptissi- C 


mis. Oppidani licet necessariis rebus abundarent, 
&que iamen inopia laborabant, estivo tempore 
pre ceteris ad tolerandum maxime arduum ac 
difficillimum.llli neque enim prorsus aqua defecerat) 
fortiter adversariis resistere, sagittis ferire, lapi- 
dum jactu incessere, et omnium armorum genere 
impetum sustinere. Horum certior factus impera- 
torsegre animo angi, et cogitatione optima usus, 
celeritate qua potuit militis in unum coactis, die 
duodecimo, tam brevi temporis spatio tantum iter 


ντ’. Ἐπεὶ dt ταῦτα 55 οὕτω ξυνέθς, Ευνεπεπτώα 
xai τι τῶν βαοντέοων, καὶ πολλὺν τὴν κατὰ τῶν Ῥω- 
µαίων βλάθχν ἐπαπειλοῦν. Ὁ γὰρ τοῦ Μελένιχιωτιαό 
προεξάρχω» στρατεύματος, Δραγωτᾶς τοῦνομα, xS 
φύσει μὶν ὡς Βούλγαρος δύσνοιαν τρέφων αατὲ 
Ῥωμαίων, ἔτι δὲ πλέον φέρω τοῦ φυσικοῦ διὰ τῷ 
πρὸς τὸν βασιλέα ἄπεχθειαν (ἦλπισε γὰρ ἐξ αὐτὸ 
μεγάλων τυχεῖν' οὐδὲ γὰρ ἔχρινεν ἂξια τὰ παρὰ το 
βασιλίως Ἰωάννου ῥἐκείῳ αεχορηµένα, καὶ Tert 
πολλὰ γεγινημένα), ἀποστασίαν φανερὰν µεμελετ- 
xtv. Καὶ à) πάντας τοὺς ἐν Μελενίχῳ (294) συναγαγὼο 
στρατιώτας τε καὶ λοιπούς, ἔτι δὲ καὶ ἄλλους rapzi- 
)oug ἐκ τῶν πὲριξ Κωρῶν, Παρεχάθισε τοῦ Musis 
τὸ ἆστν καὶ ἐπολιόρχει “οὔτο καὶ ἐφιλονίχει πορθῶ. 
σαν δὲ ἐν τούτῳ τῷ ἄστει προτεταγµένοι τῶν eu)as- 
σόντων ὃ τε Νεστόγγος Θεόδωρος καὶ à ᾽Αγ/ελος Ἰωή- 
νΏς, καὶ ἀμφότεροι δεξιοὶ ἆστυ φυλάξαι καὶ πιλ- 
µίους ἐχτρέψασθαι. Ἑστινοχώρει δὲ τοὺς ἔνδον τοῦ 
ἅστεως οὐδὲν ἄλλο (καὶ γὰρ πὐμοίροῦν τῶν χρειν' 
δῶν) ἀλλ f à τοῦ ὕδατος ἔνδεια ἐν &pa θέρους, ri 
ἀνάκαιότατον τῶν ἄλλων κἂν τῇ σπάνει βαούτατα, 
Οἱ δὲ (και jàp οὐ πάντη τούτους τὸ ὕδωρ iid 
καρτερὼς τοῖς ἐν ἐντίοὶς ἀνθίσταντο καὶ ὀϊῖστοῖς Ee 
ον x«i λέθοις ἑτίτρωσκν καὶ πᾶσιν Ue ὃκλοις 
ἐμὰχοντο. Τούτων ἐν αχροὰσει γεγενημένος ὁ pes 
λεὺς ὀυσφόρως τὴν ἀχοὴν ἔνεγχε, βουλὴν di fw 


* D: Καὶ ὁ τοῦ Μελενιχιωτιχοῦ δὲ προεξᾶρχων στρατεύματος Δραγωτᾶς τοὔνομα ἀποστασίαν φανερὰν µεμελέτεσ, 
καὶ συναγαγὼν στρατιὰν πλείστην παρεκἀθισι Μελένιχον. Ἐφύλαττονυ ὃξ τούτον ὁ Νεστόγγος Θτόδωρος καὶ ὁ " ÀyTt- 
λος Ἰωάννης, ot καὶ γενναίως ἀντεῖχον. Ὁ ὃς βασιλεὺς εἰς Σέῤόας ἀγίκᾶτο, χαὶ (met ἐκπέπυστο τὴν τοῦ Ῥουπελί 
δυσχωρίαν, καθ᾽ ἣν 0 ποταμὸς Στρύµων pii, Βουλγαρικῆ φυλάττεσθαι στρατιᾶ, οἵ καὶ πύλας ἐν αὐταῖς κατεσχεύασει, 
σπονδῆ περὶ τὸν ἐκεῖσε χῶρον ἀφίκετο. Αποχοψας οὐ» στρατιαν πε»αιτέρων ὑπὲρ κεφαλής τῶν Βουλγάρων βεαδίζισ 
εἰς τὸ όρος προστέταχεν, ἱππιύσι δὲ κα: εὐθὺ τὼν πυλῶν τὴν ποιεῖν ἐχέλενσεν. Καὶ επεὶ κατεῖδον ot Bo) epo & 

£y ἄνωθιν ota coUo βάλλοντας, χατεναντίον δὲ σταδαίαν ουσα»ν τὴν MEX, εἰς guys» ἐτράποντο. Καὶ τὸ deris 
εφείπετο στρὰτευμα, xai πολλοὺς ann; ἔργον ἐποίησαν. Ωί δὲ λοιποὶ τὴν βασιλέως ἔφοδον τοῖς Βουλγὰροις &xi- 
γείλαν, οἱ καὶ διαταραχθίέντες ὡς εἶχον ἔφνγον. Επειδή δὲ νὺξ ἦν ἀσέλενος τῇ φυγῆ καὶ δυσχερὺς à τόπος, ἔνιοι pp 
ἔπιπτον τῶν ἵππων, ÉTEDOL δ᾽ αὐτοὺς καταπἀτονυν, ἄλλοι τῶν ἐφεστοίδων απεσγινδονοῦντο κατὰ χρημνῶν ὡς ολέχς 
διασωθῆναι εἰς τὴν Βουλγὰρων. Καὶ ὁ Δραγωτᾶς δὲ ἵππων ποσὶν ἅπαν τὸ σώμα συντέθλαστο, καὶ τριταῖος τὸν αυτού 
ψνχὰν ἐξεφύσησεν. Ὁ γοῦν βασιλεὺς τὸ ἄστν χαταλαθὼν ἀσπὰσιος ὠφθη. 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii notz. 


(24) Est Μελίνικος civitas non longe a Thessa- 
lonica. Georgius Cedrenus in Basilio Bulgaroctono, 
ui circa annum 1010imperavit, dicit im peratorem 
ἐλθεῖν εἰς τὰ Ζαγόριω, ἴνθα τὸ λίαν ὀχυρώτατον 
ἵδρυται φρούριο ὁ ἨΜελέιχος, venisse ad Zagori 


ubiin longemunitissimum castellum nomine Melt 
nicum confugerunt, Bulgari saxo situm ac przct 
pitiisac vallibus altissimts undique cinctum.Z«p- 
«on Μυσία Nysia, ubi Heemus mons, ut esta 
Nicetam. Dousa. 





1133 


ANNALES. 


1134 


λευσάμενος τὴν ἀρίστην, ὡς εἶχε τἆχους, ἅπαν bvv- A emensus, tantoque erercitu stataria sueto pugna, 


αγ ποχὼς τὸ στρατόπεδον δωδεκαταῖος τὰς Σέῤῥας 
πέφθαχεν, ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ τοσαύτην διανύσας ὁδὸν 
x«i τοσοῦτον ἐπαγόμενος 


στράτευμα, ταῖς κατὰ 
αυτάδην εἰθισμένον µάχαι,, ὅπλοις κατάφρακτον 


xai ἵπποι φορταγωγοίς διοιχούμενον x«i πάσαις 
ἄλλαις ἀποσκεναῖς συγκροτούµενον x«i περιφραγνύ- 
µενον. "Ems δὲ µέχρι Σεῤῥῶν κατηντήχει, αὐτόθι 
διανυχτερεύσας, ἅμα πρωΐ τὰ στρατεύματα σνντα- 
ξάμενος xai τοὺς πεδαιτερους x«l τοξοφόρους ἔμ- 
προσθιν βαΐνιν ἐγκελευσάμενος, ἐπείπιρ ἐπέπνστο 
τὸν ToU Ῥοπελίου δυσχωρίαν, καθ) i$» ὁ ποταμὸς 
Στρυμὼν psi duci συγκλειόµενος ὄρεσι ὡς µόγις 
ἅμαξαν dui ταύτης ἔρχεσθαι, τοῦ ποταμοῦ στενωτά- 
Tq» ἀπιργαδομένου τὴν δίοδον (κλεισούρας τοὺς τοι- 
οὗτους τόπους ὁ πολὺς χατονοµάδει λαὸς), ΆἈουλγα- 
ρικῆ φυλάττεσθαι στρατιᾷ ἱππέων μὲν ὀλίγων [P. 63], 
πεζῶὼν δὲ πολλῶν (οἱ γὰρ Βούλγαροι χαὶ πύλας ἐν 
αὐταῖς κατεσκεύασαν μοχλοῖς καὶ Χχλείθοοις ὕσφα- 
λισμένας, ὡς ἅμαχα τούτοις ἐξ ἀμφοτέρων τυγχά- 
νειν, τῆς τε δυσκολίας τοῦ τόπου καὶ τῆς ytytvnpé- 
νης παρ) αὐτῶν προµηθείας τῆς λοιπῆς ὀχυρώσεως), 
ἐπεὶ ταῦτα οὕτως ἔχειν ἐμεμαθήχει ὁ βασιλεὺς, 
σπουδᾷ ἐπὶ τὸν ἐκεῖσε τόπον ἀφῖκτο. Εὖὗρε δὲ τὰ ἐν 
αὐτῷ κχαθάπερ ἐπέπυστο. ᾽Αποχόψας οὖν τῆς τῶν 
πεξαιτέρων στρατιᾶς ὅσον Qv εἰχὸς σύνταγμα, ὑπὶρ 
χεφαλῆς τῶν Βουλγάρων βαδίφειν εἰς τὸ ὄρος προσ- 
τέταχε, ὡς ἄν ἐξ ὑπερδεξίων τοὺς Βουλγάρους βάλ- 
λωσιν ἐξ ὑψηλοτέρων τῶν τόπων ἐν τοῖς χθαμαλοῖς 
ἐκείνους τυγχάνοντας. Οἱ δὲ θᾶττον ἐποίουν τὰ προσ- 
ταττόµενα’ ἦν Ὑὰρ τὸ ὄρος δένδροις piv συνηριφὲς, 
βάσιµον dk noci πιδαιτέρων.. Ἱππεῦσι δὲ κατενθὺ 
τῶν πυλῶν τὴν µάχΏην ποιεῖν ἐκέλενσιν. Ἐπιί γοῦν 
κατεῖδον οἱ Βούλγαροι ἄνωθεν piv ἐκ τῶν βουνῶν 
ὀϊστοῖς ἑαντοὺς βαλλομένους, σταδιαίαν τὴν µάχην 
χεκτηµένονς χατεναντίον, x«t έν στενῷ χομιδῆ τὰ 
καθ) αὐτοὺς χαθορῶντες εἰς φυγῶν ἐτράποντο, χαι 
τὸ βασιλιχκὸν αὐτοῖς ἐφείπετο στράτευμα. Πολλοὺς 
νῦν ἀχεῖθεν σπἆθης ἔργον πεποίηνται. Οἱ δὲ dot 
µέχρι xat τῶν Βουλγαρικῶν στρατευμάτων διασω- 
θέντες ἀπέδρασαν, και τὰ περέ τοῦ βασιλέως τού- 
τοις ἀκήγγειλαν, χαί ὅσα d) ἐπεπόνθεισαν. Οἵ δὲ τῷ 
ἀθρόῳ διαταραχθέντε τῆς ἀκοῆς, x«t ὡς αἴφνης 
αὐτοῖς ἐπεισπίπτωχε τὰ δεινὰ, ἕχαστος, ὡς εἶχεν, 
ἵππου τοῦ ἐφευρεθέντος αὐτῷ σχιδὸν ἐπιθὰς, φεύ- 
γειν ὤρμησαν. 'Enti δὲ xat νὺξ ὑπῆρχιεν ἀσέληνος 


armis cireumquaque munito, equis onerariis pro- 
viso, omni alio apparatu atque ornatu visendo fir- 
mato obvallatoque instructus, Serras advenit ; 
atque ibi cum pernoctasset, postero die summo 
mane recensitis copiis pedites ac sagitttarios preire 
jussit, cum aceepisset difficilem Ropelii transi*um, 
perquem flumenStrymo duobusocclusus montibus 
preterfluit, adeo ut vix per viam currus preeterire, 
flumine transitum quam angustissimum efficiente, 
ideoque, locum Clisuras vulgus appellavit,a Bulgaro 
milite, equitibus 19 3 quidem haud multis, pediti- 
bus plurimis, custodiri. Bulgari enim palis lorisque 
premunitas fores iu illis aperuerant, ut expugnari 
quidem et difficultate loci et per ipsos ex arte reli. 


B qua munitione absoluta minime posset. Hoc ita se 


habere ubirescivitimperator, iter ad locum accele- 
ravit, et rem veram esse quam audiverat comperit. 
Expeditam itaqueexercitu, quee sufficere videbatur, 
cohortem separatam supra Bulgarorum capita mon- 
lem ascendere precepit, ut a superioribus ac op- 
portunioribus locis Bulgarosin humilioribus repen- 
tes ferirent. Dicto citius audiunt: namque mons 
ille frequentibus arboribus consitus viam peditibus 
sternebat. Equitibusadversum portas pugnam con- 
serere mandat. Verum ubi Bulgari ex collium emi- 
nentiori facie spicula mitti atque stataria pugna ex 
&dverso urgeri sese deprehendunt, resque suas in 
extrema fortuna collocatas conspiciunt, in fugam se 
dedunt. Imperatoris cohortes insecute quampluri- 
mos contrucidarunt. Reliqui cursu in tentoriis Bul- 
garicis saluti consulere, imperatoris res gestas et 
qu& ipsi passi fuissent enuntiare. Qui improviso 
nuntioetrepontinis calamitatibus conturbati,uti po- 
terat quilibet, in oblatum sibi equum conscendens 
fugit ; οἱ cum fuge tempore luna sileret, locus dif- 
ficilis, nec vie essentin promptu, 194 alii equis de- 
cidere, alii eospedibus conculcatos interimere, alii 
esagis per precipitia ejaculari, alii alio malo vitam 
misere amittere, adeo ux illis pauci incolumes ad 
Bu!garos regressi fuerint. Per id etiam tempus Dra- 
gotas Bu]garorum ductor, defectionis auctor, equo- 
rum pedibus corpustotum dilaceratus tertio die leto 
maloemoritur.Imperatorea noctein oppidum appel- 
lens custodes alloquitur, qui eum libentissime exci- 
pere,dein plausu etacclamationibusingenique pre- 


καθ᾽ ὃν 4 quà, και δυσχερὺς ὁ τόπος xat τὰ τῶν D conio consalutare et celerem aquilam compellare. 
ὁδῶν ὁυσδιάγνωστα, ἔπιπτον μὶν ἐξ vxo ἔνιοι, ἕτεροι δὲ αὐτοὺς κατεπάτουν καὶ ἔγθειραν, xat d))ot pity 
τῶν ἐφεστρίδων ἀπεσφινδονοῦντο κατὰ κρημνῶν ἄλλοι Jk ἄλλως τέλος Φύστηνον ἀπελάμθανο», ὡς ὀλίγους £z αὐτῶν 
διασωθέντας ἐς τὴν Βουλγάρων χωρῆσαι. Τότε dà xat προϊστάμενος αὐτῶν Δραιωτᾶς ὁ πρεζάρχων τῆς ἀπισ- 
τίας ἵππων ποσίν ἅπαν τὸ σῶμα συντέθλασται, xat τριταῖος τὸν αὐτου ψυχὺ» ἐξεφύσησιεν. Ὁ pi» οὖν βασιλεὺς τὸς 
ννκτὸς ἐκείνης τὸ ἆστυ χαταλαθὼν τοῖς ἐκεῖσε φυλάττουσι ξυνωμίλησε, χἀχεῖνοι ἀσπασίως τε τὸν αὐτοχράτορα ὑπι- 
δέξαντο xot χρότοις ἐπήνουν xat εὐφύμοις λόγοις ἐκύδαινον xat ἀῑτόν ταχὺν χατωνύμοδον. 


v0. Τὰ ἐκεῖσε 6 οὖν, ὡς ἦν εἶχος, οἰχονομήσας ὁ $9. Rebus itaque, uti par erat, dispositis impera- 


T6 D: Και ἁπάρας ἐκεῖθεν εἰς Θεσσαλονίκην ἀφίχετο,  Koxiiüt» τὸν ἉἩαρδάριον διαπεράσας xol 
τὰ Βοδηνὰ παρα µείψας ενόσησε νοσηµα idpuxéw, Διακαρτερύσας d' ἐκεῖθεν μικρὸν περί τὸν Πρίλαπον cpu 
σεν. Ἐκεῖθεν εἰς Βελισὸν ἐχώρει, xot ἅμα dà φθὰσαι ἐχεσε οἱ φύλακες τούτου ὄρχους λαθόντες ἑτήε 


35 GEORGII ACROPOLITE 13e 


tor, nec non eorum quidefecerant uxoribus acfiliis A βατιλεὺς, καὶ τὰς γυναῖχας καὶ τοὺς maije; -e» 
oppido in exsilium missis, eLuniversa eorumsupel- ἀπιστησάντων ἐξοοίσας τοῦ ἄστιως, πάντα dk τὰ 
lectile fisco addicta, Melenico dicedens Thessalo- αὐτῶν χοήματα δημοσιενθῆναι κελεύσας, ἀπόρας 
nicam advehitur. Inde Bardarium transiens at- τοῦ Μελνίκου ἐς zi» Θεσσαλονέχην ἀφίκετο, κὰ- 
que Bodenatrajicienscastracollocat, quando 12 B — x0w τὸν Βαοδάριον διαπεοάσας «καὶ τὰ Bodo 
et morbo hedrico laboravit. Morbushic per milites παοαμείγας ὀλίγον ἐχεῖσε τὰς σκηνὰς ἔπτξεν. 'E»é- 
etiam divagatus est. Ibi itaquetantum ut malo me- σησε δὲ νόσηµα ἐδρικὸν τοῦτο δὲ xoi ἐπιδύμιον 
deretur cunetatus Prilapum petiit, ubi decenter ro- τοῖς ἐκεῖσε στραεύµασιν ἐγεγόνι. Διακαρτερέσας 
busconstructis, machiniscomparatis,ormentisque οὖν ἐκεῖσε μικρὸν ὅσου ῥαΐσαι τὴν νόσον, [P. 64] 
quas helepoles vocantcum vehiculis cireumlatisBe- Ἅἐπὶτὸν Πρίλαπον ὥρμησεν. Ἐκεῖσε οὖν προτεχό- 
lesum adproperat, utoppidum obsidioneexhostium — te; συσκενασάμενος καὶ μηχανήματα προσλαξύμι. 
manibus ereptum sibi vindicaret. Illi vel sola im- — vos, καὶ αμάξαις τὰς Osróht; συγκοµισάμενος, ἐς 
peratoris irruptione attoniti, cum neque tormen- τὸν Βελεσόν ἐχώρει πολιορχᾶσαι xai τῆς τῶν ἐχθρῶν 
torum applicationem sustinuissent, de pace pactio- — ttoó; ἐξελεῖν. Οἱ δὲ καὶ µόνον τῇ τοῦ βασιλέως ἐρό v 
nes faciunt, ut scilicet nulla eis inferretur noxa,  xa:a6povtrÜtv:t; καὶ μηδὲ ἀναμείναντες ἀναστὴ- 
sed cum armis et supellectile ipsis exitus pateret p "αι uzyZvuua, εἰς συνθήκας ἕλθόντες ig' à pxdà 
libercivitatis. Pactis sacramento ab imperatore ᾖΤεπαβεῖν δεινὸν, αὐτοῖς δὲ ὅπλοις καὶ  mpdyusto 
eonfirmatis Beleso egrediuntur. Quos ubi conspe- τοῦ ἄστεως ἐδελβεῖν, τοὺς ὄρχους πρὸς τοῦ βασιλεως 
xit plures numero, cum quingenti numerarentur, λαβόντες ἐξήεσαν τοῦ φρονοίον. Ὁ δὲ βασιλεὺς ixu- 
ingenti corpore conspicuos formaque egregios fa- 7t» αὐτοὺς ἐθεάσατο παμπόλλους μὲν τὸν ἀριθων 
cti eum cceperat ponitere, quandotot actales in — (s& γὰρ πενακοσίους ἠρίθμηντο), εὐμεγέθς di 
inimicorum se protruderent loca, Romanis hostes Χεκτημένους τὰ σώματα xai ἀγαβοὺς τὰς  uoopk, 
futuri. Sed jurejurandoobstrictus libertatem quam ἐπὶ τῷ πράξει μµιταμεκῶχηται, εἰ τοσούτους xí 
promiserat, concessit.Indecumtotoexercitu exiens τοιοῦτους εάτει πρὸς τὴν τῶν ἐχθοῶν ἀγιχέσθαι χεὶ 
per Neustapolim iter arripit, loca arida et habita- ἐἑναντίους «/ινέσθαι Ῥωμαίοι.. Ὑπὸ dt τῶν δρχων 
tionum vacua et multitudini copiarum impervia. ἀναγκασθες ἀπῶυσε σψᾶς αὐτοὺς τὴν ἐλενθίοίω, 
Exercitus itaque panis inopia per plures ἀῑος Ίαῦο- ^ "'Exsiórs οὔν μιτὰ πάστς τῆς στρατιᾶς ὀρήσας διὰ 
ravit, et major equorum pars perduos dies aquam — tZ; Νευσταπολεως τὴν πορείαν ἐποεξετο. "Avudpe di 
non degustaverat. Nos Strumitze oppidum preeter- — égztv ὁ τόπος xai ἄνοικος xxi πλήθει στρατευµάτω 
gressi et per Melenici loca gradientes rursus Serras C δυσθαάδιστος. ΄λρτον 499? ἐν ἐνδεία ἐν ου μετρίεις 
devenimus, ubilitteris 1 436 ex Oriente acceptis ἡἨμέοαις du ἢ στρατιὰ, καὶ δυσὶν Ὁμέραις οἱ 
ab amico magno domestico Μυζἱοηο datis, quibus πλείους τὼν irre» ὑπῆρξαν ἄμευστοι ὕδατος. Té 
certior imperator redditur a Tachariis Musulma- 705» τῆς Στρουμαίτνης παραμείβαντες ἄστυ, καὶ διὰ 
nos perturbari, omnifestinatione properans diurna τῶν τοῦ Μελείχκου χώρων βαδίσαν-ες, ἐς τὰς Σέῤῥας 
itinera longioria habere, ast ubi ad liebrum, quem καὶ αὖθις ἀππειμεν. "Eva καὶ γραφὰς ὁ αὐτοκράτωο 
plebeius sermo Maritzam nuncupat, ventum est, δεξάµενος ἐκ τών τῆς ἀνατολῆς μερὼν πρὸς τοῦ πρη- 
res in Oriente non ita geri percipiens, celeritatem φιλονς αὐτοῦ πεμφθείσας μἐγάλου dopsacixes τοῦ 
itineris moratus tardius 8ο per otium intendere, —MovidAwvos, ὡς τὰ τῶν Μουσουλμάνων πρὸς to» ἵΤε- 
et imperatoribus solitas mansiones conficere. Re- Χασίων χυνκαύῦεται, ἐπέτεινε τὲν ὁδὸν καὶ μακροτί- 
cta vero e via ad orientem deflectens Didymote- µῥρας τὰς ἁμερωσίους ἐποιεῖτο πορείας. Ἐπεὶ d τὸν 
chum indeque Adrianopolim transfertur. Verum — "E6oov ἐπεφθάχει, ὃν καὶ Μαρίτζαν χυδαῖος xa 
castella et oppida ab hostibus occupata,. duobus µνομάσει λαὸς, καὶ μὴ οὕτως ἔχειν τὰ ἐν τὸ iv nt 
exceptis, omnia imperator rccuperarat, quorum μαθτκὼς πρἆγματα, τῆς ταχυτῦτος ἀνιεὶς σχολειό 
alterum valde exiguum in collibus Achridee situm, [) τεοο» ἐπορεύετο καὶ τοὺς συνήθεις βασιλεὺς 
Patmon nomine, nullo deinceps negotio a Philan- ῥἐποιεῖτο σταὐμούς. Παραχλίνας δὲ τῆς πρὸς le xat 
tropeno Alexio Duca, in custodiam Achridane εὐθεῖαν ἐς τὸ Διδνμοτοιχον ἀφίχετο, χἀκεῖθεν ἐς tb 
regionis ab imperatore relicto, expugnatum est; ᾿Αδριανου. Καὶ ἐπεὶ uzdtv ἐναπολέλειπτο τῶν mas 
alterum Tzepena firmissime septum munitumque τῶν Βουλγάρων κατασχεβέντων φρονρέων καὶ ἄστιω, 
inipso maximorum montium Hemi Rhodopes- πώντα ὁ βασιλεὺς ἐχειρώσατο, πλν δνοῖν, ἑνὸς pb 
que, inter quos Hebrus fluvius preterfluit, con- φρουρίου πάνυ σμικροτάτου ἐν τοῖς βουνοῖς κειµέ- 


σαν. Κἀχεῖθειν διὰ τῆν Νευσταπόλεως τὴν πορείαν ἐποεῖτον. Τὸ «οῦν τᾶς Στρονμίτδης παραμείγαντες acr) & 
Σέῤῥας &miítgav, οὗ καὶ γρανὰς ἐδεξατο 0 βασιλεὺς πρὸς τοῦ Μονςάλωνος, ὡς τὰ τῶν Ταχαρίων αὖθις χυμαύτται, 
Απάρας ἐκεῖθεν εἰς ᾿Αδριανοὺ μολεῖ. Καὶ ἐπεὶ μτδὲν τὠν περὶ Βην) /άρων κρατηθέντων έναπολειπτο, πάριεξ epev- 
ῥίων σµιχροτάτων ᾽Αχοιδοῦ καὶ lldzuou χαλουµένων, G καὶ i)/s0$ πάνυ 9 Φιλανθοωπτνὸς εἷλεν Αλέξιος, χαὶ 
ἄστίως αλλου Τξεπαίνης. μᾶλλον ἐδνσφόοει 0 $2303); Διὸ καὶ τῆς Αδοικνου απέρας κατὰ Τδεπαίΐνης χωρεῖ. Kei 
χειμὼν μέγας /έγονεν, Χιόνι τε πολλὴ τες hg ἔπελνγΆσας τὸ πρόσωπο» κατὰ τόπον ὃν Ἡακρολιθάδ α 9xci σχχνοντ! 
τῶ ῥασιλεῖ, "Exsifsy ϱ) aou; ες Στενίμαχου ἴκετο, καὶ κατευθν Τςεπαίνης ἐχκήσει, καὶ tot Βατκούνιον, Καὶ ἄπισ- 
τἆλκει χατοπτεύσαι τὸν τοποὺ. εἰ εἰ Κἐρεστέραν την εἰς α τὸν πορείκν σχοίη. Τέως ὦ xty εκεῖσε, καὶ ἰδὼν τὸ φρού- 
pov ὀντάλωτον καὶ τόν χιικῶνα xp», τὴ» ut) στοκτιὰν ἐς τὸ πεδίου za x&v, uovos di μετα τριῶν οὐράγει. 


1137 


ANNALES. 


1138 


νου τῆς ᾽Αχοιδοῦ x«i καλουµένου [Πάτμον, ὃ xmi εὖ- À cursu. Imperalor, quod non horum, sicuti e;teroe 


εἾεν 0 Δού- 
εις φυλαχὴν 


χιοῶς πὰνυ ὁ Φιλανθρωπηνὸς Ἰλλέξιος 
κας, Χαταλειφθεὶς ποὸς τοῦ βασιλέως 
τῶν ἐν Αχριδῷ, καὶ ἄστεως ἄλλου Ἰδεπαίνης ὠνο- 
µασμένου, λίαν τυγχἁὰνοντος ἐχυροῦ καὶ περὶ τὰν 
ξυμθολὺν τελοῦντος τῶν δύο μµεγίστων ὁρῶν, τοῦ τε 
Aiuou xai τῆς Ῥοδόπης, καθ ὧν μέσον ὁ Ἔθους 
ῥεῖ ποταμὸς, εν δειυῷ μὶν ἐποιετο ὁ αὐτὀχράτωρ 
ὅτι μὴ καὶ αὐτῶν ὡς τῶν ἑτέρων ἐκρὰτησεν, ἀλλ 
ἔτι τῆς χειρὸς αὐτοῦ [P. 65] κρείττω φανένα ἔξω 
τυγχἀνουσυω, μὰλιστα δὲ ὑπῖρ TZG Τξεπαίνης ἐἑδυσ- 
φόρει τὰ μέγιστα. Ἔσπευσε μὲν οὖν καὶ χατὰ ταύ- 
της στρατεῦσαι χαὶ ὡς εἶχεν ἰσχύος ἀποπειρᾶσβαι. 
'H μὲν οὖν ὥρα τοῦ θέρους ἤδη παρει, καὶ τὸ µετ- 
ὁπωρον ἐγγὺς ἦν x«i τοῦτο παραδοαμεῖν., Ὁ δὲ 
μηδέν τι τοῦ καιροῦ φροντίσας, μηδᾶ τὸ τοῦ χειμῶ- 
wo; δυσωπήσας δριμὺ (ἐνὸς γὰρ καὶ µόνου τοῦ τὸ 
οἰχεῖον αποπλῆσαι βούλημα εστοχὰρετο), τὴν στρα- 
τιὰν πᾶσαν ἐχ τῆς ᾿Αδριανοῦ χινήσας, ἀμάξας τε 
παμπόλλας συλλεγῆναι προστᾶξας ἀπὸ πανταχόθεν 
τῶς τῶν Μακεδόνων χώρας, τὰς pk» ἐπὶ τῷ τὰ µηι- 
χανήµατα xai τὰς έἔλεπολεις φέοειν, τὰς δὲ ἐπὶ τῷ 
διακοµίδειν τὰ ζωαρκῆ 70) στρατεύματος, καὶ συν- 
αθροιαθῆναι κελεύσας πληθύν mé» ἀνδρῶν τοξο- 
τῶν χαὶ χορυνοφόρων οὐχ εὐαρίθμητον, επεὶ πάντα 
χαλῶς αὐτῷ καὶ ὡς £dobs κατηρτίσατο, τῆς Αδρια" 
νου ἀπόρας κατὰ τῆς ΤζεπαίνΏς ἐεχώρει. Τέτταοας 
δε σταθμοὺς παρήµειψεν ὁ στρατὸς, καὶ xarà τὸν 
τόπον ὃν ἩΜακρολιβάδα κατονομὰζουσιν ἐἑτητύμως 
πρὸς τὸ σχῆμα τὴν κλῆσιν οἱ πρὠτως ἰδόντες βέµε- 
vot, δεινς συμπίπτει σγίσι χειµών. Ἐξ ἑσπέοας 
οὖν ἀρξάμενος, QU ὅλης τῆς νυκτὸς τὴν σφοδρότητα 
τοῦ ψύχους x«i τοῦ Xvíuov προσεπιτείνας τὸ [ίαιον 
Tol) τε χιόνι τῆς γής ἐπηλυγάσας T5» ἐπιφάνειαν, 
ἕωθεν τῷ µβασιλεῖ πολλὴν προὐξένησε τὴν δυσχέ. 
ῥρειαν. "O τε Ὑὰρ τόπος ἄοικος T», x«i ἐγγύτερον 
ἐτύγχανον οἱ πολέμιοι, καὶ ἢ πρρσδοχωμένη σπάνις 
τῶν αναγκαίων οὐχ ὥττον τὴν uy.» ἐπίεδε' τοῦτο 
γὰρ x«i μᾶλλον δεινὸτερον χκαθέστηκεν ἐν στοατεύ- 
µασιν. "Eg τοσαύτην Ὑγοὺν τὴν δυσφορίαν συνᾶλᾶθεὶς 
τοὺς ἡγεμόνας συνηθοοἰχειτῶν στοατευμάτων, οὗ τῶν 
᾿Ρωμαϊχῶν µόνον, ἀλλ ἤδη καὶ τῶν ἐξ ἔθνους Λατίνων 
τε χαὶ Σχυθών, καὶ τούτους τί δεῖ ποιεῖν ὑρωτήχει. 
Πάντες /2ῦν σχεδὸν ἐθονλεύσαντο ἐς τὴν Αδριανοῦ 
τὸν ὑποστοοφήν ποίπσατβαι. 'O Ot τὴν μὲν βουλὴν 
αὐτῶν οὐχ ἀπέπεμψεν, ἀλλὰ ποὸς αὐτοὺς εἰοήύχει OQ 
« Ὑμεῖς μὲν όπερ χρεῖτ-ο» χαὶ συμφέρον ἔδοδε x«- 
λῶς ἐθουλεύσασθε' εἰ δὲ καὶ αὐτὸς ἔτεοόν τι σὺν 
Θεῷ νοήσαιµι͵ οὐκ ἄν δέξησθε τοῦτο ὡς ἀπὸ δεσπότου 
νουνεχοῦς εἰοημένον χαι ὑμῶν ὡς δέον προνοουμέ- 
νου ;» Ξυνέγησαν ἄπαντες, ὡς « Ὅπερ ἂν τῷ σῶ 9οξειε 
χράτει, στερχτὸν αὑτὸ xxt ἀσπαστὸν Ἀογισαίωεθα. ν 
Τούτους ut» οὖν πάντας ἀπέλυσεν ὁ βασιλεὺς εἰς τὰς 
σφιετέρας ἀπέινκι σχηνκς ἐν ὦ και τροφῆ διὰ τὸν 
χειμῶνα χρύσασθαι, αὐτὸς ὃξ tig τὸν αὐτοῦ κοιτὠνα 
αὖτον ἐβονλεύετο Tí μᾶλλον 
Xp ποιεῖν. Tuis με» τὴν τῶν ἔξωθεν βουλευσαμέ- 
νων βουλὴν εἰς ἔργον ἐθούλωντο θεῖναι, ἔττοουι δὲ 
oí; x«t τὸ κχρεῖττον διανοηθῆναι τῷ βατιλεῖ διακέ- 


εἰσιὼν μιτὰ τῶν περί 


Β 


rum, potitus fuisset, qus, uti potiora, subdi ne- 
quiverant, iegre angi, sed Tzepena potissimum 
exagitari atque animo discruciari. Quare in eam 
expeditionem maturavit, viresque voluit experiri 
suas, si quid proficerent. Elapsa jam estate, 
extremi sub casum autumni, neque tempestatis 
197 nequehiberni temporis asperitate deterritus 
(id enim sibi tantum, rem suo modo et more fa- 
cere, proposuerat), motis Adrianopoli cohortibus 
universis vehicula pleraque ex Macedonum regione 
h&c ad machinas et arietes transportandos,illa ad 
militie idonea victuique necessaria devehenda, 
undique cogi jubet. Dein peditum, sagittariorum. 
clavigerorum innumera multitudine conducta,cum 
opportunissime parata esse omnia «eestimasset, 
Adrianopoli discedens Tzepenam ferebatur. Man- 
siones quatuor miles emensus in locum, cui ex 
forina ab hominibus, qui primum conspezxerant, 
apposite nomen Macrolibada inditum fuit, adve- 
hitur. lbi feda tempestas colo dejecta, que a 
vespere coorta per totam noctem frigoris vim et 
ventorum procellas intense continuans. multaque 
nive terrre faciem inasperans, mane imperatori 
atrox negotium facessit. Locus enim erat habitato- 
rum vacuus ; hostes instabant proximi, et de qua 
timebat, necessariorum inopia, quod in exercitu 
omnium pessimum accidit, non minimumanimum 
excruciabat. Tantis difficultatibus conflietatus co- 
piarum, non Romanorum modo, sed ex aliis gen- 
tibus Latinorum 8ο Scytbarum duces advocat, 
deque agendis consulit. Omnes fere in id conve- 
nerunt ut Adrianopolim remearent. Imperator 
haud spretaeorum sententia infert: « Vos quidem 
quod et melius utiliusque forejudicastis, recte 3 98 
probeque consuluistis. Verum si quippiam etiam 
ipse, Deo auspice,excogitarim, an non illud, veluti 
ἃ prudente domino, eoque qui de vobis, uti adde- 
cet, providet, prolatum equo animo accipietis ? » 
Omnes acclamarant: « Quidquid fuerit majestati (11488 
visum, acceptum et universis complacitum erit » 
Sic eos ad propria tentoria, ut corpus cibo pro- 
pter hiemem reficerent, mandat : ipse in. cubicu- 
lum suum introiens, cum iis qui circa eum ade- 
rant quid facto opusesset consulere. Quidam con- 
silium, quod foris dederant, opere prestandum 
essecontendere ;alii, quorum meliorajudicia cen- 
suerat imperator,adversari: «Iter enim, » aiebant, 
« retro nos ad Adrianopolim ducens exequat illud 
quod ante ad Stenimachi oppidum fert, et quemad- 
modumibi necessariorum copia,sicetStenimachi af- 
fluit. Uhi ita egerimusnequetimore,quem ex hosti- 
bus conceperimus, neque tempestatis asperitate re- 
tro cogi judicabimur. » Dictum approbaverat impe- 
rator.Etcumacrishiems mitesceretnivisque impetus 
stetisset, postero die receptui signum dari jussit. 
Inde copiarum cohortes desumens Stenimachum 
contendit, et cum ibidem exercitum exsaturassct 
Tecta Tzepenam iter dirigit, pervenitque tandem 


4139 


GEORGII ACROPOLIT/E 


14 


in oppidum Vateunium, quod per plures dies ma- Α χριται, τούναντίον εἰρήχασω. Ἔφησαν καὶ γὰρ, a "Ox 


ximo exercitui abunde effuseque posset alimenta 
suppeditare. Ex eo patruum suum Manuelem La- 
scarim, 1 99 quimonachisnominedato nomen sibi 
Maximi assumpserat, οἱ Allagii prefectum Con- 
satantinum Margaritem locum invisere misit, refer- 
reque si quis ad eum aditus militi facilis pateret. 
]sti oculati, omnibus loci partibus perpensis. 
ascensum facilem esse nuntiant, et maxime Con- 
stantinus Margarites, licet alii, qui loca optime no- 
verant, contradicerent, Πας sermonibus fretus 
imperator cum universo exercitu ascensum tentat. 
Locus erat preruptus et ascensu arduus : glacies 
per universam viam conglomerata et levitate lu- 
brica gressui properanti obstabat ; spisse arbores 


ac foliis dense culmen occuparant. Cohortes tota p 


ea nocte focis accensis calefieri : plerorumque 
enim famuli cum attegiis dominos comperire non 
poterant. Omnesque parum abfuit quin fletum in- 
desinentem et absque moestitudiue flerent: nam 
fumus erogis densitate arborum interceptus, cum 
in aere liber evagari nequiret, infra referebatur, 
oculosque ad extorsionem usque lacrymarum leede- 
bat. Hocipsum imperator quoque expertus est. 
Verum, ut nox preeteriit et dies cepit, oppidum 
obsideri haud facile posse cognoscens, militem in 
planitiem descendere jussit. Illi descenderunt. Im- 
perator custos posteos cum exigua militum, qui- 
bus corporis custodia demandata erat, eorumqne 
juvenum, manu remanserat; dein etipse, quemad- 
modum et reliqui, pedes (neque enim erat equo 
insidentem per collis preerupta iter agere) in cam- 
pum devenit. 


pt» ἡμῖν ódó; ἐστιν ὄπισθεν si; τὸν ᾿Αδριανοῦ, re 
σαύτη [P. 66] καὶ ἔμπροσθιν εἰς τὸ τοῦ Στενιµάχου 
ἄστυ χαθέστηκε - xat ὥσπερ ἐχεῖ τῶν Ἱρειωδῶν c 
μοιρῦσαι ἔχομεν, οὕτω d xat sig Tóv Στενίμαχο, 
Οὕτω πράξαντες οὐ δόξαιµεν τοῖς πολεμίοις ein 
δειλία ' τῇ πρὸς αὐτοὺς οὔτε μὲν τῷ τοῦ χειμᾶνος 
δυσχερείᾳ τὴν ὑποστροφὴν ποιἠσασθαι. » Αριστὺ 
γοῦν ἔδοξε τῷ βασιλεῖ, και ἐπί TZ δριμῦτοτος xm 
ὁ χειμὼν ἔληγε και Ὦ τῆς χιόνος ἔστη φορὰ, rb 
ἐπιοῦσαν τὸ ἀνακλητικὸν ἠχῆσαι προσέταξεν. ἘἙκά- 
θιν οὖν τὰς συντάξει τῶ» στρατευμάτων afin 
ἀπύει εἰς τὸν Στενίµαχον. Κάντεῦθεν οὖν τὸ σύμπκῳ 


ἐνσιτίσασθαι Ἁταχελεύσας στρᾶτυμα κατενθὺ τὲ 
Τξεπαίνης ἐχώεοι. Κατηντέχει γοῦν ές TOÀ ἔτι 


χεχλημένην Βατκούνιον, Ἰἰκανὰς Ὡμέοας µμεγίστ 
ἐξαρχέσαι δυναµένην εἰς δωάρχειαν στρατιᾷ. "Exi 
θεν οὖν ὄπεστὰλχει τὸν θεῖον αὐτοῦ τὸν Λλάσκαρο 
Μανονὴ), μοναχὸν ὄν-α χαι Μάξιμον ὀνομαξζόμφα, 
xat τὸν τοῦ ἀλλαγίου αὐτοῦ ἄρχοντα τὸν Mapyspi- 
την Κωνσταντῖνου, χατοπτεῦσαι τὸν τόπον, xeu 
εὐχερεστέραν τὴν πρὸς αὐτὸν πορείαν σχοίη 5 
στρὰτευμα. Οἱ δὲ ἀπιόντε χαι τὰ περί τὸν τόπν 
κατασκοπήσαντες εὐχερῇ τυγχὰνειν τὴν volo» τὸ 
βασωεῖ κατέγγιλλο xat μάλιστα ὁ Μαργερίτ 
Κωνσταντῖνος, xaíroi yt πολλῶν τῶν εἰδότων & 
τιλεγόντων. Toig you» τούτον λόγοις πεισθείς ὁ βο- 
σιλεὺς μετὰ πὰᾶσης τῆς στρατιᾶς ἀνψει. Καΐ ἵν un 
πάντη ἄνάντην ὁ χῶρος τὴν ἄνοδον, xxt παγετὸς Tb 
όδον πᾶσαν πολύτερός T? xat λεῖος βαδίσαι ὄνσχι 
ῥεστέραν ἐποίει, συν ηρεφῆ τε xat λὰσια δένδρα κῳὶ 
τὴν ἀκρώρειαν. Tv. Ἡ pi» οὖν στρατιὰ τὸν νύκε 
πᾶσαν ῥἐκείνην πυρχαϊὰς ἀνάψαντες ἐθερμαίνονεν - 


τῶν γὰρ πλειόνων οἱ ὑπηρέται μετὰ τῶν σχηνῶν αὐτῶν οὐκ ἠδυνήθησαν τούς σφῶν χνρίονς εὑρεῖν. Ἔκλαιον 


μιχροῦ δεῖν κλανθμὸν άπανστον, εἰ χαι Givroy * ὁ yàp £x τῶν πυρχαϊῶν χαπνὸς ὑπὸ τῦς τῶν δένδρω 
πυκνότητος συνέχὸµενος, xat διέξοδον εἰς ἐλέύθερον ἀέρα μὲ εὑρίσχειν δυνάµενος, κάτο ὕπενοστει χαι τοὺς ὀφθα)- 
μοὺς εἰς ἄχρον ἔδαχνε xat τῶν ὀφθαλμῶν εκπιέξειν κατηνάγκαξε d ἄκρυον. Τοῦτο x«t ὁ βασιλεὺς ἐπεπόνθει Ὡς dii 
νὺξ παρήει xat ημέρα ἐπέλαμθνεν, ἀνεπιχείρητον εἰς πολιορχίαν εἶναι τὸ ἄστυ γνωρίσας κχατιέναι προσετετᾶχει ἐτὸ 
πεδίον τὴν στρατιὰν. Και οἱ μὲν ἀπήεσαν, ὁ δὲ φύλαξ ὄπισθεν μετὰ µετρίων ἐναπελείφθη στρατιωτῶν, και τούτων TÉ 
ριαντῶν τε xat νεωτέρων. Κατόπισθεν δὲ χαι αὗτος κατήει T3506, ὡς xat ot λοιποί; ojdt γὰρ ἦν δυνατὸν ἱππότο 
βαδίται περι τὸ χάταντες τοῦ βοννοῦ. 

60. 1 301bique per duos diescunctatus et Batcu- E Εκεῖσε γοῦν V ἡμέρας διανύσας dUo, xe λέω 
nium depopulatus, rursus Adrianopolim indeque τὴν χώμην πιποιηχκὼς τὸ Βατχούνιον (25), ἐς τὶν 
Didymotechumrepetit. Ubiexercitusductoreseligit D ᾽Αδριανοῦ xat αὖθι ὑπέστριψε, κἀκεῖθεν cu τὲ 


Vp :'Exit dt δύο ἄνύσας Ὠμέρας, και λείαν τὴν πόλιν πεποιηκὼς τὸ Βατκούνιο», ἐς ᾽Αδρικιοῦ ὕκεν, κἀκεῖθῳ ἐς 
Διδυμότειχον. Καὶ διαπεοαιωθἒὶς τον Ἑλλήσποντον. περὶ τὴν Λάμψακον σκηνοῖ, xai Γεώργιον τὸν Μουδάλωνα πρω- 
τοσεθεσθαστὸν καὶ πρωτοθεστιὰριον (26) καὶ μέγα» στρατοπεδὰρχην (26*) ποιεῖ, τὸν δὲ αὐτοῦ ἀδελφὸν "Avdpévize, 
µέγαν δοµέστικον τὸν ὃὲ ᾿Αγγελον Ἰωάννην πρωτοστρατρᾶ, πρωτοθεστιαρίτην (27) δὲ τὸν Καρνανίτον πεκοίκκηυ. 
Αὐτοῦ ὃς τὰς ἑορτὰς τῶν Χριστουγέννων xai γώτων διαθιθὰσας εἰσήει τὸ Νύμφαιον. 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


(85)  Berxoóviw, — Nicetas ἈΒαχτούνιον scribit — mesticus et protostrator, que officii nomina moz 


Dousa. 

(26) Ἡρωτοσέθαστον καὶ πρωτοθεστιάριο. — De 
his dignitatibus consulendum esse Glossarium 
Meursii supra monuimus. Dovs4. 

(20) Méya» στρατοπεδάρχαχν. Quante dignitatis 
fuerit magnus stratopedarcha, ostendit idem Meur- 
sius in exactissimo opere. llem quis magnus do- 


subsequuntur, nullibi melius quam ibi disces. 
Dovs4. 

(27) Πρωτοθεστιαρίταν. Differebant dignitate οἱ 
munere ὁ πρωτοθεστιὰριος θἱ ὁ πρωστοθεστιαρίτες. 
Clarum, ecce, ex hoc loco, et adnotatum jam 
ante ex Codino V. C. Joanni Meursio. Vide Glos- 
sarium in βεστιάριο». Ὀουθλ. 


1141 


ANNALES. 


1142 


Διδυμότοιχον. Αὐτόθι o0» εἰς ἡγεμόνας τάξας τὸν À Manuelem Lascarim,quem etprotosebastum cogno- 


τε Λασχάριν Μανουὴλ, ὃν xai πρωτοσεθαστὀν ἐπωνό- 
pact, [P. 61] ἀνθοώπιον ἀφελέστατον, χακῶς εἰδὸς 
στρατηγεῖν, και τὸν ἹΜαργαρίτηον Κωνσταντῖνον, ὃν 
προφθάσας ὁ λόγος ἐἑδήλωσε, ἄνδρα ἄγοοιχον xci 
&E ἀθροίχων /εγωνηµενον, udyn xai πιτύοοις ἀἆνα- 
τεθρααμένον καὶ λαουγγίσειν µόνον εἰδότα. Ἐκ 
Νεοκάστρων δὲ οὔτος ὥομητο, x«i ét τὰ πρῶτα 
b» τῇ τοῦ θέματος τουτονὶ στοατιᾶ, εἶτα καὶ τζαού- 
σιος γέγονεν, δόξαν δὲ παρασχὼν τῷ βασιλεῖ Ἰωάννη 
ὡς ἐντρεχής ἐστι καὶ τοῖς 
ἐχθαλὼν τααούσιον τῆς αὐτοῦ 


ὑππηοξετεῖν ἱχανὸς ἐν 
ἄνακτόροις, ἐχεῖθεν 
πεποίηχε τάξιως, εἶτα αὐτῷ καὶ τὸ µέγας mpocí- 
θετο. Ὁ δὲ βασιλευς Θιόδωοος ἄρχοντα τῆς αὐτοῦ 
χατωνόµαχε τάξεως, OUT µέχρις αὐτοῦ τὸ τοιοῦτον 
£y toc γεγονός. Ὁ δὲ x«i τὸ µέγας προσέγοαφε τῷ 
ὀνόαατι. Τούτους εἲς φυλαχὴν τῆς χώρας εἴασε, καὶ 
ἑτέρους Ἰ γεαόνας οὐκ ὀλίῃους. Καταλε)οίπει δὲ μετ 
αὐτῶν καὶ αξιόλογο στράτευμα, πρησετετάχει δὲ 
αὐτοῖς μηδ᾽ ὅλως ἐς μάχχν ἐγκαταστῆναι τοῖς πολε- 
µίοις, εἴπερ κατὰ τούτων ὀρμήσαιεν Σχύθας ποοσ- 
λαθόντες εἰς συµµαχίαν * τοῦτο ὰο €» φήμη προῦ- 
λεγε. Καὶ εἰς σχύλευσιν δὲ εἰ κινηθεῖεν τῆς χώρας, 
αὐτοὺς ἀτρεμεῖν, ἔχ τε τοῦ Διδυμοτοίχου τὴν ἀσφά- 
λειαν ἔχοντας [ἐχυρὸν γὰρ τὸ ἄστν) καὶ ἐκ τοῦ πο- 
ταμοῦ Ἕθρου (µεσον γὰρ σὐτῶν στρατοπεδεύεν 
τούτους ἐκέλευσεν), εἰ µή που ὀλίγη τις κατὰ τῆς 
χώρας ἐπεισφούσειε στρατιά * χατὰ ταύτης γὰρ 
ποιήσασθαι θαῤῥούντως τὴν ἔφοδον. Οὐτωσὶ γοῦν 
ταῦτα πάντα χαταρτίσας ὁ βασιλεὺς, τὸν Ἑλλήσπον- 
τον διαπεραιωθεὶς περὶ τὶν Λάμψακον τὴν σχηνὴν 
ἔπηξε. Κάχεῖσε τοὺς αὐτοῦ ὀφφιχίοις τετιµηκε xal 
ἀξιώμασι, xci τὸν μὶν Μουδάλωνα Γεώργιον τὸν 
μέγαν 


Φοµέστικον, πρωτοσεθαστὀν τε xai πρωτοθεστιάριον 


ὑπὶρ τοὺς ἄλλους τούτω φιλούμενον, ὄντα 


καὶ µέγαν στρατοπεδάρχχν τετίµηκε, τὸν δὲ αὐτοῦ 
ἀδελφὸν Ανδρόνικου πρωτρθεστικοίτην ὄντα µέγαν 
δοµέστιχον κατωνόμασε, τὸν δὲ Αγγελον Ἰωάννην 
µέγαν πριμμιχήριον τελοῦντα τετίμηχε πρωτοστρά- 
τωρα, πρωτοθετιαοίτην δὲ τὸν Καουανίτην τετιμη- 
xt». ᾽λλλὰ ταῦτα μὲν ὁύὕτως * διεξήει δὲ τὰ πιρὶ 
τούτων ὁ τῆς ἱστορίας λόγος, ἵνα τα μιτὰ ταῦτα 


minavit, homuncionem ineptissimum militieeque 
inexpertum, et Constantinum Margaritem, cujus su- 
pra meminimus, rudem ac silvestrem virum et ex 
silvestribus prognatum, hordeaceo furfuraceoque 
paneenutritum, verbaque solum gula preeclusa male 
enuntiantem ac distorquentem. Is ex Neocastris ori- 
ginem duxerat, et in. eo themate primum militie 
operam navavit ; dein tzausius factus est. Deinceps 
imperatori Joanni acer et ministrandi in aula per- 
opportunus judicatus, quieum inde amotum cohor- 
tis sue tzausium praefecit, et Magnum ipsi postea 
apposuit. Ac imperator Theodorus sue cohortis 
archontem, ad illa usque tempora nemini conces- 
su.n, appellavit. 119 nomini Magnum prescribebat. 
His aliisque multis ducibus custodiam regionis 
tradidit, et militem rei supparem assignavit, illis 
conditionibus, ne ipsi hostium pugnam, si cum 
Scythis illi auxiliariis (id namque fama prevulga- 
tum fuerat) in eosimpetum facerent adverso Marte 
sustinerent. Quod si illi regionem direptum ivis- 
sent, 131 ipsi Didymotoechi presidio firmissimo 
fulti quiescerent : oppidum enim flumine quoque 
Hebro munitum erat. Eosdem inter ea loca castra 
ponere prexceperat, ni exiguus admodum miles in 
regionem irrumperet : tum enim fidenter arma mo- 
verent. His prescriptis imperator Hellespontum 
transfrelans apud Lampsacum tentorium figit, ubi 
suos officiis ac dignitatibus auxit. Georgium Muza- 
lonem, tantopere sibi ante alios dilectum, tunc 
magnum domesticum, protosebasti et protovestia- 
rii magnique stratopedarchee munere decoravit ; 
fratrem illius Andronicum protovestiaritem magni 
domestici, Joannem Angelum magnum primicerium 
protostratoris Caryanitem protovestiarite titulo 
insignivit. Et hec ita fuere. Oratio porro res eo- 
rum digerit ut futura magis dilucide enuntiet Lam- 
psaci paucis tempestatibus imperator commoratus, 
et Christi diebus solemnibus natalitis ac lumini- 
bus celebratis, post non multos dies Nympheum 
ingreditur, ibique hibernat. 
σαφέστερον ἀπαγγείλῃ. Ἐν τῷ Λαμψάκῳ γοῦν μιχρὸν 


διὰ ταῦτα προσχαοτερήσας ὁ αὐτοχράτωρ, καὶ τὰς τοῦ Χριστοῦ πανηγύρεις τῆς τε γέννας καὶ τῶν φώ- 
των ἀποπληοωσας, διὰ µετρίων πάνυ τῶν ἠωερῶν ἐπεφθάχει τὸ Νύμφαιον. 


Bo. ᾿Ἐκεῖσε γοῦν "5 παραχειµάσας, ἐπεὲὶ τὸ ἔαρ D 


ἐπέλαμψι, πολλην συλλεξάμενος στρατιὰν (28), — οὐ 


61. Sed vere jam appetente exercitu ingenti 
conflato, neque enim eos tantum qui inter milites 


9 D: Ἔαρος δ) ἐπιόντος κατευθὺ τῆς ὀυσμῆς ἐχώρει, ἐλπίζων τοὺς περὶ τὸ Διδυμότειχον καταλελειμμέν 


νους σωους 
διάγειν τὸν βασιλέα 
Μακεδονίαν ἐκπέπομφεν 


τες τὰ περὶ τὸν ποταμὸν ᾿Ῥηγίνα ἑλπίκοντο xai τὰ πιρὶ τὸ Διδυμότειχον. Οἱ δὲ ἐχεῖσε στρατά 
κατὰ τούτων ἐξώρμησαν. Καὶ ἦσαν ὅπλοις κατάφραχτοι, οἱ 
Μαχρόθεν 
τοὺς ἱππότας ῥαδίως ἐποίουν, καὶ τέλος τυέπουσι. 'O kv οὖν Λάσκαρις ταχύτατον ἔχων τὸν ἵππον 


βασιλικών ἐπιλελησμένοι προστάξέων 
ι χοῖφοι ὁπλῖται χαὶ τόξοι χοώαενοι. 


εὗρεῖν. ᾽Αλλὰ τούτους Χακοθονλία ἔσφαλιν. Ἐπιι γὰρ ὁ τῶν Βουλγάρων άρχων μακρότεροὰ 
ἆίνωσκεν, Σκυθικὸν. στράτευµα εἰς 
ἠρίθμηντο δὲ περί που τὰς τέσσαρας χιλιάδας, oi τὴν ᾿Αδριανοῦ παραμείψαν 


σφιτέραν συμμαχίαν προσκα)εσάµινος κχατ- 


αι τῶν 
é Σκύ- 
οὗτοι fus. Ῥωμαίους ἔθαλλον, καὶ πεξοὺς 
υγὰς 


* 
ουν 


εἰς ᾽Αδοίανοῦ daro, ὁ δὲ Μαργαοίτης έέλω, καὶ ἄλλοι πλεῖστοι, οὓς καὶ ἀαπεμπόλησαν Βουλγάροις. O d 


μαθὼν ὁ βασιλεὺς dar vct διὰ τάχους περὶ τὸν τοῦ Βουλγαροφύγου χώραν ἐλθεῖ. Ὡς d' oi Βούλγαροι 
τὴν βασιλικὴν ἔγνωσαν ἔφοδον, ἔφυγον, ὡς εἶχον ποδῶν. Οἱ πλείους δὲ τούτων περὶ τὰ µέφη Βιξύης ξιφους 
ἕργον ἐγένοντο. Περὶ τὸν ποταμὸν οὖν '"Ῥογίνα τὴν σκηνὺν ἔπηξεν. 


Theodori Ὀουςδ et Leonis Allatii nota. 


(28) Πολλὴν συ)λεξάµενος στρατιά». Grogoras, lib. ir, p. 56. ALL. 


1153 


militares copias fuerunt asserti,sequi voluit : nam- 
que confestim, qui in venationibus 1349 capiendis 
feris, cervis et porcis, nec non accipitrum aueupio 
imperatoribus inserviebant,universis penitus inter 
milites conscriptis ingens militum vis exaggerata 
est. Imperatoris quoque studia animos, ut quid 
solito cumulatius deferrent concitabant. Hac ra- 
tione universas copias conflavit. EL cum Persarum 
principem Tachariorum molestia liberum legatis 
missis cognovisset, recta ex Oriente in Occidentem 
graditur. Namque cum Persarchee res esse in tuto 
collocatas et sine discrimine apprehendisset, nihil 
de suo apud Orientem imperio hosüle timebat.lgi- 
tur majore quam unquam vel pater illius Joannes 


vel ipse antea comparasset, exercitu instructo, ad B 


transfretandum Hellespontum Lampsacum profici- 
scitur,etiam quosDidymotcachireliqueratincolumes, 
uti illis mandaverat, offendere, illisque maximuu 
exercitum majorem facere sperans. Atillos ducum 
perversa consilia, prudentis et fidelitatis vacua at- 
triverant, quandoquidem Bulgarorum princeps ]lon- 
gius1 33 abesse imperatorem cognoscens, auxilia- 
riam Scytharum sibi manum adscitam ad bona op- 
pugnanda timoremque Romanis incutiendumin Ma- 
cedoni& loca amandat. Eorum numerus non ultra 
quatuor millia, ut rerum gnari Scythe referebant, 
fuit ; nonnulli plures, alii pauciores affirmabant: 
Scythe Adrianopolim pretercurrentes, que circum 
flumen cui nomen Regie est, et circum Didymotc- 


GEORGII ACROPOLIT/E 


censebantur, sed eos preterea qui nunquam inter Α γὰρ µόνον τοὺς τεταγµένους 


αμ, 


ὀπαδεῖν προσέταττῳ, 
ἀλλὰ καὶ τοὺς μηδ) ὅλως ἐν τάξει ποτὲ τελοῦντας τὲς 
στρατιᾶς. Αὐτίχα γὰρ τοὺς ἐξνπηρετοῦντας τοῖς 
βασιλεῦσιν ἐν θήραις [ταῖς τῶν θηρῶν ἄγραις] ἕιά- 
gov» τε xai [P. 68] χοίρων, καὶ τοὺς δι ἱεράχιο 
θτρεύοντας, πάντας ἀπαξαπλῶς στρατιωτιχοῖς συν- 
τέταχε τάγµασι. Καὶ ἦν τὸ συνζγμένον πλῶθος πολὺ, 
καὶ 5 τοῦ χρατοῦντος δι ἀρχὴ ἠνάγκαδε τοὺς πλείονς 
τῶν εἰωθότων φέρει τι πιριττότερον. Οὕτω 705» 
πᾶσαν συναγηοχύχει τὴν στρατιᾶν. Ὡς δὲ καὶ th 
Περσαρχην (29) uà πράγματα ἔχειν παρα τῶν Tays- 
pie» Ἠπρεσθιίαν ἐξαποστείας ἐμεμαθῶκχει, αχα-ευθὺ 
πρὸς τὴν ὀυσμὴν ἐκ τῆς ἕω ἐχώρει - χαλῶς γὰρ 
ἔχειν τὸν Περσάρχην τῶν ἐκείου πραγμάτων ow 
pvo; καὶ ἀσφαλῶς µένειν, οὐδ᾽ ὅλως περὶ TZ «το 
κατὰ τὴν ἕω ἐδεδίει ἀρχῦ. Τὺν πᾶσαν ov» συνι- 
θροικὼς στρατιὰν µείδονα τῶν ποτε παρὰ τε τοῦ 
πατρὸς αὐτοῦ µβασιλέως καὶ τούτου συνειλεγμέω 
εἰς τὸ διαπεραιωθῆναι τὸν Ἑλλήσποντον ἀφίκετ 
εἰς τὴν Λάμψαχον, ἐλπίσας xai τοὺς κατὰ τὸ Ad» 
µότοιχον καταλελειµµένους σώους τε εὐὗρεῖν κατὰ t& 
προστιταγµένα τούτοις καὶ οὐ μιχρἀν προσθέσιν 
τῇ ἀμφ) αὐτὸν στρατιᾷ ἐμποιήσασθαι. Τοὺς δε xe 
χοθουλία καὶ τὸ παρακοῦσαι τῆς βασιλικῦς xii 
σεως ἔσφηλεν. Ἐπεὶ yàp ὁ τῶν Βουλγάρων ἄρχων 
μακρότερον διάγειν τὸν βασιλέα ἐγίνωσκε, IxvÜuo 
στράτευµα εἰς σφιτεραν συµµαχίαν προσχαλεσαι- 
νος κατὰ τῶν τῶν Μακεδονίας χώρων ἐκπέπομψ 
χέρδους τε χάριν xai τῆς πρὸς Ῥωμαίους τινὸς ix- 
φοθήσεως. ᾿Ηρίθμηντο δὲ περί που τὰς τέσσαρα: 


chum oppida omnia predis ac rapinis vestabant. C χιλιάδας, ὡς οἱ εἰδότες ἔφασχον Σχύθαι. Τωὶς p 


Exercitui apud Didymotochum praefecti, neglectis 
imperatoriis mandatis arma sumentes in Scythas 
irruunt. Romani pro more suo gravi armatura pre- 
cincli erant, Scythe levi et sagittarii. Quare de 
longinquo isti jaculis Romanos incessere, equos 
sauciare, et gravi casu ex equitibus pedites facere, 
tandem fugare. Itaque Manuel Lascaris equo velo- 
cissimo. quem Chrysopedem dicebat, fuga sese 
Adrianopolim intrusit. Constantinus Margarites et 
cum eo plures alii cohortium capita Bulgaris ac 
Scythis venundata capta sunt. De his certior factus 
imperator indoluit, maturiusque in Bulgarophygi 
locum festinavit, et gressum intendens festinatio- 
nem acceleravit. Sed speculatoribus Scytharum 


exercitum prope esse denuntiantibus, ubi eos pa- p 


lantes audivit, eo universum exercitum movet, el 
uno die quadringentas 1 34 et amplius mansiones 
permensus est. Attamen in eos non incidit ; celere 


οὖν xai πλείους, οἱ δὲ χαι ἑλάτους ἔλεγον. Oi pb 
οὖν Σκύθαι τὴν ᾿Αδριανοῦ παραμείψαντες τὰ πι 
τὸν ποταμὸν οὗ ᾿Ῥηγίνα τοὔνομα λείαν ἐποιοῦντο, 
x«i τὰ πέριξ τοῦ Διδυμοτοίχου χωρία ἐσκύλενον' Oi 
δὲ προλελεγμένοι στρατάρχαι τοῦ εἰς τὸ Διδυμότι- 
Xo» καταλελειμµένου στρατεύματος, τῶν βασιλικών 
ἐπιλελησμένοι προστάξεων, κακαθοπλισθέντες xe 
τῶν Σκυθῶν ἐφώρμασαν. Oi piv οὖν ᾿Ῥωμαῖοι, οἷα 
ἴθος αὐτοῖς, δυσαχθέσιν ὅπλοις κατὰφρακτοι ἔσι, 
οἱ δε Σχύθαι κοῦφοι ὁπλῖται (30) καὶ τὀξοις χρώαι- 
vot. Ἠακρόθεν οὖν οὗτοι τοῖς βέλεσι τοὺς ᾿Ῥωμαίονς 
ἔδαλλον xxi τοὺς ἵππους ἐἑτίτρωσχον καὶ πεζοὺς τοὺς 
ἱππότας ῥαδίως ῥἐποίουν, xai τέλος τρέπουσυ. Ὁ 
piv οὖν Μανουὴλ ó Λὰσχαρις Ταχύτατον ἔχων tà 
ἵππον, ὃν xai Χρυσοπόδην ἐχὰλισε, φυγὰς εἰς ri» 
᾿Αδριανοῦ ὤκετο * ὁ δὶ Μαργαρίτης Κωνστανῖνς 
ἑὰλω, καὶ ἄλλοι πολλοὶ μετ αὐτοῦ τῶν εἰς κεγαλὰς 
τεταγµένων τῆς στρατιᾶς, οὓς χαὶ ἀπτμόλισω 


Theodori Dousa οἱ Leonis Allatii nota. 


(29) Τὸν Περσάρχην. Gregoras, p. 56, ait fedus cum 
Turcis, quod pater percusserat, renovasse. ALL. 

(30) Καὶ ἦσαν ὅπλοις χατάφοακτοι οἱ δὲ Σσκύ- 
θαι χοῦφοι ὁπλῖται, Romanos milites induxit etiam 
supra gravi arimnatura munitos et propterea inha- 
biles, contra Scythas levibus armis expeditos 
succinctosque, ubi Balduinum a Scythico equita- 
tu cireumventum captumque scribit. Herodianus, 
lib. v in expeditione quadem Maximini adversus 
Germanos, hoc eodem pene eum militie genere 
usum iradit : λαλιστα ὃς οἱ ἀκοντισταὶ χαὶ οἱ 


τοξόται πρὸς τὰς Γερμανῶν µάχας ἐπιτήδειοι δοχοῦσω, 
ἐπιτρέχοντές τε αὐτοῖς κούφως οὗ προσδοκῶσι xf 
ἀναχωροῦντες ῥαδίως : Caeterum jaculatores sagil- 
tartique gerendo adversus Germanos bello magno 
pere idonei videntur, siquidem expediti hostem 
opprimunt incautum, facileque rursus in tutum 
se recipiunt. Jaculatores hos domo Mauros, 05- 
rhoenos, Armeniosque et Parthos fuisse ibiJem 
auctor innuit. Eodem militie seu malitie ge- 
nere Balduinus imperator a Sythico equitatu 
circumventus oppressusque videtur. Docvsa. 


1145 ANNALES. 1146 


τοῖς Βουλγάροις οἱ Σκύθαι. 'O μὶν οὖν βασιλεὺς τὰ Α enim adventu imperatoris cognito, citato cursu 
περὶ τούτου μαθὼν ἠνιάθη, ἔσπευσιε ὃς διὰ τάχους — fugam arripuerunt, et plerique eorum et nationis 
ἐπὶ τὸν τοῦ Βουλγαροφύγου χῶρον ἐλθεῖν καὶ ἐπι- — celebriores cireum Bizyee loca trucidati sunt. Spe 
τείνας τὸν δρόµον ὀξυτέραν ἐποίει τὴν ακίνησι — frustratus imperator ad fluvium cui Regin: nomen 
Ἐπιεὶ δὲ καὶ οἱ πευστῆρες ἴφασχον ἐγγὺς tvyycww — castra metatur, ibique universum cogit exercitum 
τὸ Σκυθινὸν crpzttupa, ἴνθα αὐτοὺς περιπολεῖν — insolentem saneatque amplissimum. 

ἔλεγον, ἐχεῖσε καὶ πᾶσαν ἐχίνι τὴν Grparutv. Καὶ Ἱμέρας piv μιᾶς πλείους τῶν τετοαχοσίων dubitet 
[P. 69] σταθμοὺς, ojx évíxupss δὲ τοὺτοις * ἐμεμαβήκεσαν γὰρ (31) και οὗτοι τὴν ταχεῖαν τοῦ βασι- 
ξέως ἔφοδον, και ὡς εἶχον ποδῶν ἔφυγον, και πλείυς δὲ ἐξ αὐτῶν και περιφανέστεροι τοῦ üÜvouc περί που 
τὰ µέρη τῆς ἈΒιδύης ξίφους ἕργον ἔγένοντο, ᾽Αποτυχὼν γοῦν τῆς ἐγχειρήσεως ταύτης ὁ βασιλεὺς περί 
τὸν ποταμὸν ὃς Ῥηγίνα καλεῖκαι τὴν σχηνὴν ἔπηξε, χαι πᾶσαν ἐχεῖσε συνῆξε τὸν στρατιὰν εἰς πλῆθος 


οὖσαν πολὺ 

ξβ. Ὁ ut» τῶν 3 Βουλγάρων (32) ἄρχων,ἐπειδὺ 
μὺ διαπρἀξασθαί τι χατὰ Ῥωμαίων ἐδεδύνητο τοῦ 
βασιλέως ἐπιδεδημηκότος μετὰ τοσούτων στρατευ- 
µάτων £v τῇ δυσμῆ x«t πεπλησιακότος τῇ ἑαυτοῦ, 
εἰς σπονδὰς ἑτράπετο, xat τὸν πενθερὸν αὐτοῦ τὸν 
Ῥῶσον Οὗρον, τοῦ ῥηγὸς Οὐγγρίας ἐπί θυγατρί 
τελοῦὔντα γαμθρὸν, μισιτεῦσαι τὰ εἰς εἰρήνην βε- 
θόύλευται,. Καΐ πρῶτα piv ἑστελε πρέσθεις πρὸς 
τὸν βασιλέα προοιχονοµήσοντας τὴν tig αὐτὸν τοῦ 
Οὗρου ἄφιξιν ἔξω πτοίας τε εἶναι xat ἐντίµως ποὸς 
τοῦ βασιλεως Φεχθῆναι. Καὶ γέγονε ταῦτα, και ὁ 
Οὗρος εἰς τὸν βασιλέα ἀφίχετο. ᾿Εδέχθη γοὺν παρὰ 
τοῦ αὐτοκράτορος ἀσμένως τε και μιτὰ τῆς προσ- 
Ὠχούσος φιλοτιμήσεως xxt οὗτός τε x«t οἱ μετ αὐ- 
τοῦ, xat τὸν εἰρήνην πεποίηχεν ἐπομοσὰμενος δι- 
χαΐω τε αὐτοῦ xat τοῦ Ὑγαμθροῦ αὐτοῦ τοῦ τῶν 
Βουλγάρων ἄρχοντος, ἀπολυθῆναι pt» πρὸς αὐτὸν 
βασιλέα τὸ τῆς Τζεποίνης ἄστυ (τοῦτο yàp χαι µό- 


62. Bulgarorum interim princeps, ubi adversum 
Romanos imperatoris cum tam ubi ubere milite in 
Occidentem accessu illiusque vicinitate proficere 
quicquam non posset, amicitiam etfedus petiit, 
et Rosum Urum socium, Ungarie regis generum, 
cujus arbitratu communibus negotiis consuleretur, 
destinat, Primum tamen legati ad imperatorem 
premissi, profectionem ad eum Uri, ut absque timo- 


B re esset, quin etiam ut ille honorifice exciperetur, 


preparant. Et profecto ita se res habuit, et Urus 
ad imperatorem se contulit. Ipseet aliiqui cum 
eo accesserant, lubentissime et debitis honoribus 
ab imperatore afficiuntur ; quare suo et generi Bul- 
garorum principisjure 1 3 S etiam jurejurando pa- 
cem firmavit, ea conditione ut Tzepense oppidum 
solum ex iis, sub ditione Joannis imperatoris erant, 
&Bulgaristum occupatum imperatori restitueretur, 
imperator vice versa amicitiam et pacem cum Bul- 


νον παρὰ τῶν Βουλγάρων κατείχετο ἀφ᾿ Gv ὁ βασι- ο garis continuaret, et uterque antiquis confinium 


λεὺς Ἰωάννης ἐχράτει), εἰρήνην τε πρὸς τοὺς Βουλ- 
γὰάρους ἔχειν τὸν βασιλέα, καί ἑκάτερα τὰ µέρη τοῖς 
παλαιτεροις ὁρίοις ἀρκεῖσθαι, ᾿ἸἘπιεί γοῦν οὐτωσί 
ταυτί χατὰ Ὑγνώμην τετέλεσται τῷ κρατοῦντι, ὁ μὶν 
Οὗρος τοὺς τῆς ἀπεχωρήσεως ἐξιπὼν λόγους (Erst 
βασιλικῶν χαρισμὰτων uxo» (τὰ d' ἦσαν εἰς εἴκοσι 
χιλιὰδας ἀποριθμούμενα ἁπάντων συνεισαγοµένων 
εἰδῶν, ἵππων τε x«t ὑφασμάτων και ξοιπῶν), ὁ δὲ 
τῦς Τδεπαίΐνης περιµένων ἀπόλυσιν. 

Ey. Συµθίθηκε 99 δὲ τι ἐν τούτοις τῷ τότε πρᾶγμα 
θαυμὰσιον, μνήμης x«t ἱστορίας ἄξιον. Ἠμέρα Qv 
τῶν ἐπιφανῶν τε xat ἑορτασίμων καθ) ἣν τὴν τοῦ 
Χριστοῦ µεταµόρφωσυ οἱ εὐσεθεῖς ἑορτάξομεν * xat 
ἐπεί ἴδει και ἀμφί τὴν ἱερὰν µυσταγωγίαν, ὡς τὸ 
εἰωθὸς, παρεῖναι τὸν βασιλία, εἰς ἀργίαν ὁ τοῦ ἀρί- 
στου παριτὰθη καιρός. Ἡριστήσαμεν γοῦν χαι αν” 
τοι, χαι μιχρὸν τι καθευδήσαντες ἀνηγέθημιν ' ἤδη 
dt o Όλιος τῷ ὀρίδοντι προσὴγγιξέ τῆς δυσμῆς. 
Ἔθος δὲ ὑπῆρχε τῷ βασιλεῖ περὶ δείλην ἑσπέραν 

"^ D:'o 
τὸν Ῥῶσον Οὗρον, τοῦ ῥηγὸς οὐὑγγρίας ἐπί 
Βεθούλενται. Καΐ ὁ Οὗρος εις τὸν 


x«t ὤμοσιν ἀπολυθῆναι τὴν Τξέπαιναν xat ἑκάτερα τὰ µέρη τοῖς παλαιτέροις ὁρίοις ἀρχεῖσθαι. 
εἴχοσι χιλιχκὰδας βασιλικῶν ἁαωισμάτων ὁ Οὗρος τυχὼν έξήει. Ὁ di B 


oUv τῶν Βουλγάρων ἄρχων πτοία ληφθείς εἰς σπονδὰς ἑτράπετο, xat τὸν πενθρὸν 
γατρί τελοῦντα γαμθρὸν, μεσιτεῦσαι τὰς κεν 
ασιλία ἀφίχετο, xat ἐδέχθη προσηχόντως, xat τὴν εἰρήνην πεποίηχεν, 


terminis contineretur. Ubi res pro arbitratu impe- 
ratoris successit, Urus de reditu sermone collato 
egreditur imperatoriis muneribus auctus. Eorum ad 
viginti millia, si donariorum omne genus,equorum 
item ac textilium et aliorum, in unum conferas, 
summa ascendit. Imperator Tzepeenee restitutionem 
exspectans Regine cunctabatur. 

βασιλεύς διεκαρτέρει ἐν τῷ τῆς Ῥηγίνης νόπῳ, τὴν 


63. Per id tempus resquidem dictu mira contigit, 
digna que hominum memorie et historicis monu- 
mentis commendetur. Dies erat solemnis et ex 
celebrioribus, quo Christi tansfigurationem pii 
nos celebramus ; et cum sacro audiendo, ut moris 
erat, imperator adesse deberet, in diei vesperam 
prandium dilatum est. Prandimuset ipsi, paulisper 
obdormimus, dein somno experrecti assurgimus, 
cum sol se in occasum preecipitaret. Sueverat im- 
perator nimis sero ineq'iitans uuiversum circumire 

αντου 
ειρήνην 
Κα ες 
ασιλεὺς διεκαρτέρει τὴν τῆς Τζέπαίνης 


περιµένων ἀπόλυσιν. 39 Συµθέθηκε usque ad σκοποῦ (col. 1125 [) 4) om. D. 


Theodori Dousse et Leonis Allatii note. 


(νο) Ἐμεμαθήκεσαν γὸρ Gregoras, p. 56. ALL. 
32) 'O ut» τῶν Βουλγαρων. Gregoras, p. 56. ALL. 


1149 
μὶν οὗτος τὸ Θεΐον καθ) ἑαντοῦ πολέμιον, ἡμεί δέ Α 
ὑπέρ ὶαυτῶν τῆς ἀληθεὶας καὶ τοῦ δικαίου ὑπερμα- 
χόμενον. » Tao? εἴπομεν, καὶ ὁ βασιλεὺς τοῖς λελεγ- 
Μένοις συνῆνεσι. Καὶ Ὀποστρίφειυ πρὸς τὰς σχκη- 
νὰς ἐφωρμήχαμεν. vob γὰρ δει. Αλ ἡ σιλήνη 
πανσέληνος οὖσα φῶς ἡμῖν παρεῖχεν ὁρᾷν' Καὶ ὁ 
βασιλεύς διερχοµενος, » Τί ὑμῖν ροκεῖ περὶ τών λελε- 
φµένων ; » αὖθις ὀρώτα. Καὶ ἡμεῖς » φευρές τοῦτο, 
ᾧ βασιλεῦ.» Τοῦτο δὲ οὐχ ἅπαξ, οὐδὲ δίς Y xat vp, 
ἀλλά καὶ πολλάκις πυθόμενος ἦν. Kei hp, τὰς 
αἰποχρῖσεις ἐξ (mov πρὸς τὰς πεύσεις πεποιηκότες 
ὰσιωπῶμεν. 'O δὲ x«i πᾶλιν pora Ἐπεὶ δὲ τοὺς 
ἄλλους σιγῶντας έώρα. πρὸς µε τὸν λόγον ἀποστρί- 
φας ὑρώτηχε, » Σὺ δὲ τέ φής πρὸς ταῦτα : » τὴν τοῦ 
θφφιχίου χλῆσιν προσθεί » Ἡ τοιαύτη ὑπόθεσις 
dol ἁρμόττει, x«l ώς σὺ χαθεστηχε µάγιστα. » Ταντὶ B 
δε ἔλιγε πρόφασιν ὀργῆς ζητῶν ἐφευρεῖν. "Hy δ' 
ἐγὼ, » Τένος χάριν ἐστίν ἐμῦ ; εἰ γάρ à καλῶς πε- 
ποίηχα τὰς γβραφὰς xai τοὺς ὄρχους τετέλεχα, μηδὲ 
προσηχόντως αὐτόν τε xal τοὺς Gp αὐτὸν ὠκονὸ- 
μηχᾶ, σφάλμα τοῦτο ἐμὸν χαὶ πταῖσμα µακρήύν. Ei 
di πρεπόντως ταῦτα γεγένηται xai ὡς οὐχ ἄλλως 
ἐχρῦν, τί πρὸς ἐμὶ τὰ παρ᾽ ἐχείνου πρὸς ἀνατροπὴν 
τῶν γεγενηµένων τελοῦμενα ; » Καὶ ὁ βασι)εὺς oox 
eid? ὅπως (τὸν γὰρ αἰτίαν εἰρήκειν) παλιν λέγει, 
» Tí φὴὺς περὶ τῶν τοιούτων ; « Καὶ αὐτὸς , » Ηολλά- 
κις εἰρήχει, ὦ δασιλεῦ, ὡς ἐπὶ πλέον µόι δοχε τὸ 
εἱρομένον ψευδὲς, ἐπ᾽ ἔλαττον δὲ ἀἆληθές. Τὸ δὲ ἐπὶ 
τοῖς ἀδήλοις ἀκριθῶς ἀποφαίνεσθαι οὔ pot δοχεῖ ρᾷον 
εἶναι. » "H O^ pasivos, » Ἐν τοῖς idiot; ἐστὶ χάρις 
βιδαίως καὶ ἀληθῶς ἀποφαίνεσθαι ' ἐπὶ γὰρ τοῖς ϱ 
dio καὶ οἱ ἀείδαροι λέγουσιν.. » "Hy à' tryo, » Ἰδοὺ 
μιτὰ τῶν ἀειδάρων καὶ ἡμεῖς συντι-άγµεθα" « Καὶ 
ὁ θάσιλεὺς χόλου πλησθεὶς 3» Σὺ πάντονε $a0« « ign 
Ἀ μωρὸς χαὶ ἁρτίως πὰλιν μµωρὸς. ἸΚαὶ αὐτὸς 
οὐδὲν τι πλέον μὰ τοὺς λόγους ἀνταπεχρίθην, ἁλλ᾽ ἤ, 
» 'Eyo μέ, «ipt µωρός, xai ἵνα σιωπῶ, οἱ δὲ φρο- 
νοήντες λαλείτωσαν. » Ταὐτ᾽ εἴπον, καὶ ὀργῆς o 6ασι- 
λεὺς ἀπλίτου πλησθεὶς ἐλκῦσαι uiv ὤρμχσε τὴν 
σπάθην τοῦ Χχουλιοῦ, τῆς χώπης ἐπιλαθόμενος. 
Αλλὰ τοῦτο μὲν x«rícyt' pixpóv γὰρ ταύτην ἀἄπο- 
γυµνώσας πάλιν εἰσῆξε ' τῷ μµεγάλῳ δὲ δομεστίχῳ 
αὗτου τῷ Μουδάλωνι ᾿Ανδρονίχῳ καταθαλεῖν µε τοῦ 
ἵππου προσέταξε.. Καὶ ὃς Πρέμα πως ἤφη.ε Ἔκστηθι 
Tüc ἐφεστρὶδος. » Καὶ αὐτὸς ἀπέθην τῆς ἡμιόνου. 
Ὁ δὲ χρηστότατος περὶ ἡμᾶς θασιλεὺς τοὺς πολλὰ 
πρὸς τοῦ πατρὸς αὐτοῦ δι αὐτὸν πεπὀνβότας, ὡς ἐν 
πολλῷ πλήθει καὶ πολλάχις διαπρυσἰω ἔλεξε τῦ φωνῇ, 
ὡς » Ηολλῶν pot αἴτιος ἀγαθῶν οὗτος ὁ ἄνθρωπος 
γέγονε, » περὶ τῆς λογικής φάσχων παιδείας, [P.2T] 
« xal πολλῶν ὀφειλέτης τούτῳ τυγχάνω, » δνοῖν 
κορυνοφόροιν προσέταξιν τύπτειν µε, χθιξδὰ καὶ πρὸ 
τρὶτης τούτους χειροτονησας. ὡς εἴχοσι τέσσαρας 
πάντας τὸν ἀριθμὸν, οὐκ oid si μὴ δι ἐμὶ, iv' tiq 
x&i σχηνὺ τοῦ δράματος tig τραγῳδίαν µεμορφωμέ- 
νη. Καὶ οἱ μὲν ἕτυπτον, ἐγὼ δὲ σιγὴ τὰς τύψεις 
ἐλάμθανον. Ὁ καὶ μᾶλλον τοῦτον ἐξέμαινεν, ὅτι 
μηρδ) ὅλως πρὸς δεήσεις κάµπτοµαι xai πληττόµενος. 
Επεὶ dt πολλάς χατὰ παντὸς ἐδεξάμην τοῦ σώματος 


D 


ANNALES: 


1150 


habebimus. »Ηερο imperator effata approbavit, et 
quisque nostrum ad tentoria progredi coeperat : 
namque nox omnia occupaverat, licet luna plena 
lumine collustraret. Imperator dein preeteriens, 
rursum nos sollicitare,» quid nobis de predictis 
videretur. » Et nos;» Mendacium hoc est, impera- 
tor. » Et hoc non bis aut ter, sed sepissime inter- 
rogabat. Et ncs porro responsionibus interroga- 
tionibus ex s&quo satisfacientes tacebamus. Ille 
rursum compellare 198 Sed eeteros obmute- 
scentes intuitus ad me convertens orationem infit : 
» Tu porro quid ad hsec dicis? « et nomini officium 
addidit. » Hoc negotium adte spectat, ettua potis- 
simum interest. » Heecautem irascendisibi causam 
procurans dicebat. Tum ego: » Quanam causa mea 
interest ?Si fideliter scripturas non exsecutus sum. 
nec jusjurandum persolvi, neque uti par erat illud 
et que circa illud pertractari solent disposui, 
errcr hic quidem meus et imprudens culpa fuerit 
Verum si hec uti decuit, et ratione, qua nibil 
melius, absoluta sunt, quomodo, que ille ad 
evertendum que confecta sunt meditatur, mea 
poterunt interesse ? » Et imperator rursum nescio 
quomodo (namque causam ex posui)denuo profert: 
»Quid ipse de his sentis ? »'"'um ego : « At sepius 
effatus sum plus in se mendacii quam veritatis 
quod circumtertur, in se continere ; et in dubiis 
exquisite sententiam ferre, non ita facile mihi 
videtur. » Respondit ille : Sed in dubiis vere ac 
firmiter enuntiare, id prudentis est : de manifestis 
quippe et asini pronuntiaverint. » Tumego : » Jam 
et nos inter asinos collocamur. » Et imperator 
ira inflammatus, « Tu semper, « ait, » haud sanus 
ineptis, et nune quoque ineptis. » Ipse, nec aliud, 
ita me sermones ament, respondi : » At egoquidem 
ineptio, ideoque silentium est mihi : qui sapiunt 
ipsi loquantur. » Dixeram. lmperator incredibili 
atque atroci percitusiracundia, ensis capulo manu 
compresso, vagina detegere tentat. Sed motum 
temperat,etquem paululum retexerat ensem, vaginee 
139 reddit. Dein magno domestico Andronico 
Muzaloni me de equo dejicere imperat. Ille voce 
submissa, « Secede, » ait, « sago. « Ego mula de- 
scendi. Tunc optimus erga nos imperator, nosqui 
multa a patre suo sui gratia aspera perpessi 
eramus ,ut palam sepeque multis audientibus 
clarissima voce testatus est virum hunc, me nempe 
intelligens, bona sibi plurima opportasse pro 
disciplina logica, qua eum institueram, nec non et 
alia non exigua se debere confessus, duobus 
clavigeris heri autnudiustertius, nescio an propter 
me, ut dramatis scena in tragceediam ad amussim 
converteretur, electis, eteorum numero ad viginti 
quatuor ascendente, verberibus appetere jussit. 
llli itaque verberare, ego silentio verberaexcipere. 
Id magisin furorem agebat imperatorem, quod nec 
verberibus casus ad supplicationes effunderer. Ubi 
vero frequentium verberum ictibus universum 
corpus feedaverant, vix tandem ego vo^e debili ao 


1149 


ANNALES: 


1150 


pi» οὗτος τὸ Θεΐον x«0' ἑαυτοῦ πολέμιον, Ἠμεῖς δέ Α habebimus. »Hec imperator effata approbavit, et 


ὑπέρ tautQv τῆς ἀληθείας καὶ τοῦ δικαίου jmtppa- 
χόμωον. » Tao? εἴπομεν, καὶ ὁ βασιλεὺς τοῖς λελεγ- 
Μένοις συνῆνεσι. Καὶ Ὀποστρίφειν πρὸς τὰς σκη- 
νὰς ἐφωρμήχαμεν. vob γὰρ δε. Αλλ Ἡ σελήνη 
πανσέληνος οὖσα φῶς ἡμῖν παρεῖχεν ὁρᾷν' Καὶ ὁ 
βασιλεύς διερχοµενος,» Τί ὑμῖν ροκεῖ περὶ τών λελε- 
ψµένων ; » αὖθις ὀρώτα. Καὶ ἡμεῖς » φευρές τοῦτο, 
ᾧ βασιλεῦ.» Τοῦτο δὲ οὐχ ἄπαξ, οὐδὲ δές ἢ xat τρίς, 
ἀλλά xxi πολλάκις ἨἈπυθόμενς Tw. Kai ἡμεὶς τὰς 
αποκρίσεις ἐξ ἴσου πρὸς τὰς πεύσεις πεποιηχότες 
ὰσιωπῶμεν. 'O δὲ καὶ πᾶλι pora: Ἐπεὶ δὲ τοὺς 
ἄλλους σιγῶντας έώρα, πρὸς µε τὸν λόγον ἀποστρέ- 
φας ἠρώτηκε, » Σὺ δὲ τί φύς πρὸς ταῦτα : » τὴν τοῦ 
Οφφιχίου χλῆσιν προσθεί' » 'H τοιαύτη ὑπόθεσις 
col ἁρμόττει, χαὶ ὡς σὺ χαθιστηχε µάγιστα. » Ταντὶ B 
dt ἔλεγε πρόφασιν ὀργῆς ζητῶν ἐφευρεῖν. "Hv δ᾽ 
ἑγὼ, » Τίνος χάριν στίν ἐμῆ ; εἰ γάρ uà χαλῶς πε- 
ποίηχα τὰς γραφὰς καὶ τοὺς ὄρκους τετέλεκα, μηδὲ 
προσηχόντως αὐτόν τε καὶ τοὺς ἄμφ αὐτὸν Φᾠκονὸ- 
μηχᾶ, σφάλμα τοῦτο ἐμὸν x«l πταῖσμα µακρὀν. Ei 
dt πρεπόντως ταῦτα Ὑεγένηται καὶ ὡς οὐκ ἄλλως 
ἐχρῶν, τί πρὸς ip τὰ παρ) ἐχείνου πρὸς ἀνατροπὴν 
τῶν γεγενημένων τελούμινα ; » Καὶ ὁ βασι)εὺς o)x 
oid? ὅπως (τὴν γὰρ αἰτίαν εἰρήχειν) πάλιν λέγει, 
» Τί φὺς περὶ τῶν τοιούτων ; « Καὶ αὐτὸς , » Ηολλά- 
κις εἰρήχειν, ὦ θασιλεῦ, ώς ἐπὶ πλέον góc δοχεῖ τὸ 
εἰρημένον ψευδὲς, ἐπ ἔλαττον δὲ ἆληθές. Τὸ δὲ ἐπὶ 
τοῖς ἀδύλοις ἀχριθῶς ἀποφαίνεσθαι oj pot δοχεῖ ρᾷον 
εἶναι. » "H δ’ εκείνος, » Ἐν τοῖς ἀδῆλοις έἐστὶ χάρις 


quisque nostrum ad tentoria progredi coeperat : 
namque nox omnia occupaverat, licet luna plena 
lumine collustraret. Imperator dein preeteriens, 
rursum nos sollicitare,» quid nobis de predictis 
videretur. » Et nos;» Mendacium hoc est, impera- 
tor. » Et hoc non bis aut ter, sed stepissime inter- 
rogabat. Et nos porro responsionibus interroga- 
tionibus ex &equo satisfacientes tacebamus. Ille 
rursum compellare 1368 Sed eeteros obmute- 
scentes intuitus ad me convertens orationem infit : 
» Tu porro quid ad hsec dicis? « et nomini officium 
addidit. » Hoc negotium adte spectat, ettua potis- 
simum interest. » Heecaulem irascendisibi causam 
procurans dicebat. Tum ego: » Quanam causa mea 
interest ?Si fideliter scripturas non exsecutus sum. 
nec jusjurandum persolvi, neque uti par erat illud 
et que circa illud pertractari solent disposui, 
errcr hic quidem meus et imprudens culpa fuerit 
Verum si hac uti decuit, et ratione, qua nihil 
melius, absoluta sunt, quomodo, que ille ad 
evertendum que confecta sunt meditatur, mea 
poterunt interesse ? » Et imperator rursum nescio 
quomodo (namque causam exposui)denuo profert: 
» Quid ipse de his sentis ? »''um ego : « At sepius 
effatus sum plus in se mendacii quam veritatis 
quod circumtertur, in se continere ; et in dubiis 
exquisite sententiam ferre, non ita facile mihi 
videtur. » Respondit ille : Sed in dubiis vere ac 
firmiter enuntiare, id prudentis est : de manifestis 


βεδαίως καὶ ἀληθῶς ἀποφαίνεσθαι * ini yap τοῖς e quippe et asini pronuntiaverint. » Tum ego : » Jam 


δήλοις καὶ οἱ ἀείδαροι λέγουσιν. » "Hv δ' ty, » Ἰδοὺ 
μετὰ τῶν ἀειδάρων xal ἡμεῖς συντι-άγµεθα. « Καὶ 
ὁ θάσιλεὺς χόλου πλησθεὶς * » Σὺ πάντονε ἶσθα « ἔφη 
Νμωρὸς καὶ prio πὰλιν µωρὸς. » ᾿Καὶ αὐτὸς 
οὐδὲν τι πλέον μὰ τοὺς λόγους ἀνταπεκρίθην, à 8, 
» Ἐγώ μέν εἰμι µωρός, καὶ ἵνα σιωπῶ, οἱ δὶ φρο- 
νούντες λαλείτωσαν. » Ταὐτ εἶπον, καὶ ὀργῆς ὁ θασι- 
λεὺς ἀπλέτου πλησθεὶς ἐἑλχῦσαι μὶν ὤρμησε τὴν 
σπάθην τοῦ κουλεοῦ, τῆς κώπης ἐπιλαθόμενος. 
Αλλά τοῦτο μῖν χατέσχε᾽ µιχρον γὰρ ταύτην ἆπο- 
γυμνώσας πάλι εἰσῆξε ΄ τῷ µεγάλω δὲ δοµεστίχω 
αὗτου τῷ Μουξδάλωνι ᾿Ανδρονίχκῳ καταθαλεῖν µε τοῦ 
ἵππου προσέταξιν. Καὶ ὃς ἠρέμα πως ἤφη.ε ᾿ἜΈκστηθι 
τῦς ἐφεστρίδος. » Καὶ αὐτὸς ἀπέθην τῆς ἡμιόνου. 
Ὁ δὲ χρηστότατος περὶ ἡμᾶς θασιλεὺς τοὺς πολλὰ 
πρὸς τοῦ πατρὸς αὐτοῦ δι αὐτὸν πεπὀνβότας, ὡς ἐν 
πολλῷ πλήθει x«i πολλάχις διαπρνσίιῳ ἔλεξε τῦ φωνῆ, 
ὡς » Ho)À&v pot αἴτιος ἀγαθῶν οὗτος ὁ ἄνθρωπος 
γέγονε, » περὶ τῆς λογιχῆς φάσχων παιδείας, [P.2T! 
« καὶ πολλῶν ὀφειλέτης τούτῳ τυγχάνω, » δνοῖν 
κορυνοφόροιν προσέταξιν τύπτειν µε, χθιξὰ καὶ πρὸ 
τρὶτης τούτους χειροτονῆσας. ὡς εἴχοσι τέσσαρας 
πάντας τὸν ἀριθμὸν, οὐκ οἵδ ei μὴ δι ἐμὲ, ἵν εἴη 
x&i σκονὴ τοῦ δράµατος εἰς τραγῳδίαν µεμορφωμέ- 
vn. Καὶ οἱ ptv ἔτυπτον, ἐγὼ δὲ σιγὴὺ τὰς τύψεις 
ἐλάμθανον. Ὁ καὶ μᾶλλον τοῦτον ἐξέίμαινεν, ὅτι 
μηδ) ὅλως πρὸς δεήσεις κάµπτοµαι καὶ πληττόμενος. 
Επεὶ δὲ πολλάς xarà παντὸς ἐδεξάμην τοῦ σώματος 


et nos inter asinos collocamur. » Et imperator 
ira inflammatus, « Tu semper, « ait, » haud sanus 
ineptis, et nunc quoque ineptis. » Ipse, nec aliud, 
ita me sermones ament,respondi : » At egoquidem 
ineptio, ideoque silentium est mihi * qui sapiunt 
ipsi loquantur. » Dixeram. lmperator incredibili 
atque atroci percitusiracundia, ensis capulo manu 
compresso, vagina detegere tentat. Sed motum 
temperat,etquem paululum retexerat ensem, vagintee 
139 reddit. Dein magno domestico Andronico 
Muzaloni me de equo dejicere imperat. Ille voce 
submissa, « Secede, » ait, « sago. « Ego mula de- 
scendi. Tunc optimus erga nos imperator, nosqui 
multa a patre suo sui gratia aspera perpessi 


p eramus, ut palam sepeque multis audientibus 


clarissima voce testatus est virum hunc, me nempe 
intelligens, bona sibi plurima opportasse pro 
disciplina logica, qua eum institueram, nec non et 
alia non exigua se debere confessus, duobus 
clavigeris heri autnudius tertius, nescio an propter 
me, ut dramatis scena in tragoediam ad amussim 
converteretur, electis, eLeorum numero ad viginti 
quatuor ascendente, verberibus appetere jussit. 
Illi itaque verberare, ego silentio verberaexcipere. 
Id magis in furorem agebat imperatorem, quod nec 
verberibus ceesus ad supplicationes effunderer. Ubi 
vero frequentium verberum ictibus universum 
corpus feedaverant, vix tandem ego vo^e debili ao 


4153 ANNALES. 1154 


ἀποπληρήώσοντες, ὅπερ o βασιλεὺς Ἰωάννης ὁ τοῦ À Imperator ad urbem Thessalonicam, inqua nuptias 
βασιλεύοντος πατὴρ πρὸ χρόνων τιυῶν συμπεφώνη-  adornare decreverat, properavit, jamque loco 
Χεν, ὁ μὲν βασιλεὺς ἔσπενδε τὴν Θεσσαλονἰχην x«- abierat. Discedens Thessalonicense iter ingreditur 
ταλαθει», ἔνθα xai τοὺς λάμους ποιῆσαι βεθούληται. — et inter eundum pactiones cum despotre uxore 
Καὶ δή περ ἀἁπάραι ἐξ οὖπερ ἔχειτο τὀπου τῆς εἰ  adibat. Despotee uxor Theodora licet invita cum 
τὺν Θεσσαλονίκην φιρούσης Ὥπτετο' xa0' ὁδὸν δὲ imperatore concordabat, quippe que in manibus 
μετὰ τῆς τοῦ δεσπότου συξύγου τὰς συµθίθάσεις — ejus cum esset, tantum non carceri mancipata, 
ἐποίει. Ἡ μῖν οὖν τοῦ δεσπότου σύσυγος Θτοδώρα aliud agere nequibat. Convenit itaque Serbia 
καὶ dxoucx τοῖς τοῦ βασιλέως Ἀλάγοις συνήρχετο — castrum δἱ cum eo Dyrrachium imperatori cedere. 
ἐντὸς γάρ τῶν ἐχείνου χειρῶν οὖσα, xxi μικρυύ — Et heec jurejurando, quod scriptoconsignatum est, 
δεῖν ὡς £v εἰρχτῆ τυγχάνουσα, οὐκ εἰχέτι ἄλλο dpà- — fuerunt stabilita et ad Michaelem despotam trans- 
qat, Συμπεφώνηκε γοῦν δοῦναι πρὸς τὸν βασιλία missa. llle, quod poeta retulit, lubentiillubentique 
τὸ χάστρον τὰ Σέρθια καὶ σὺν αὐτῷ xai τὸ Δυῤῥά- p 80110 juratis consensum prestitit: 1449 namque 
χιον Ἐπὶ, τούτοις x«t ὄρχοι ἐγγράφως προίθησαν — uxorem et filium liberari et ad se venire sum- 
xai ἀπεστάλησαν πρὸς τὸν Φδεσπότην Μιχαήλ. 'O dt, | mopereexoptabat. Inter hec imperator mequoque 
0 φησιν 3) ποίησις, txov» ἀέχοντί *& θυμῷ τοῖς ὦμο- ex pertinacia, que mihi insederat, summotum 
σµένοις buvij0sv: nüysro 33 γὰρ ἐλευθερωθῆναι xal X expugnat. Patruo enim ex avo Manuele Lascari et 
παρ᾽ αὐτὸν γενέσθαι καὶ τὸν υἱὸν xai τὴν σύνυγο. X protovestiario Georgio Muzalone ad me transmissis, 
"Ev τοῖς τοιούτοις τῶν λόγων ὃ βασιλεὺς x&pt τῆς — letisque ac placidis sermonibus captum, ad eum, 
ὥς εἶχον ἐχμοχλεύσας στεῤῥότητος ἐχειρώσατο' Ἐξα- — qui missi fuerant, conducunt. Ipsead imperatorem 
ποστείλας Ὑὰρ τὸν πρὸς πάππου αὐτοῦ θεῖον τὸν veniens et pro more caput inclinans, diutius stans 
Λάσκαριν Μανουὴλ x«i xóv Άπρωτοθεστιάριον τὸν — heerebam. Et imperator: « An non tenes ubi stare 
Μουξάλωνα Γεώργιον ἑλαροῖς καὶ &m)otg τισιν ἐχρή- — solebas ? Locum tuum agnoscis; eum petito. » 
σατο λόγοις καὶ µε εἷλε, καὶ πρὸς αὐτὸν οἱ ἀποστα- jussis imperatoriis audiens abii,et elatere, quem- 
Ἀέντες ἀπήγαγον. Καὶ γοῦν προσιὼν τῷ βασιλε, καὶ — admodum prius sueveram, stetj. Tum mihi Mi- 
ὡς ἔθος Χλίνας τήν αεφαλὴν, µμαχρύτερον ἔστην. —chaelis despot:enegotia communicat, eta principio 
Καὶ ὁ βασιλεὺς, « Οὐκ οἶδας ὅπη εἰώθεις ἵστασθαι ; ο omnia dilucide narrat. Et hec quidem apud Lan- 
τὸν τόπον σου Ὑινώσχεις, xoci πρὀσιθι. » Tj προσ  gadam locum prope Thessalonicam gesta sunt. 
ταγῷ γοῦν ὑπείξας τοῦ βασιλέως ἀπελθὼν ἔστην ἐκ πλαγίου αὐτοῦ, καθώς περ εἶχον xai ἔθος. Τότε γοῦν pot ὁ 
βασιλεὺς τὰς τοῦ δεσπὀτου Μιχαὴλ ὑποθέσεις πάσας ἀνεκοινώσατο, καὶ ἐξ ἀρχῆς ὅπως προέθησαν διηγήσατο. 
Ταῦτα μὲν οὖν ἐν τοῖς τοῦ Λαγγαδᾶ (τόπος δὲ ἐστιν οὗτος ἐγγύς που τυγχάνων τῆς Θεσσαλονίκης) ἐγένετο. 

&d'. Ἐπεὶ ὃ᾽ 55 ὁ βασιλεὺς την Θεσσαλονίχην κατ- 65. Ubi Tessalonicam ventum est, nuptias 
είληφε, τοὺς ἐπὶ τῇ θυγατρὶ Μαρία Ὑάμους μιὰ — fllie sue ΜΑΡΙ cum filio Michaelis despote Ni- 
τοῦ νἱοῦ τοῦ δεσπότου Μιχαὴλ Νικηφόρου, ὃν καὶ  cephoro, quem et despote munere insignivit, 
Φδεσπότην τετίµηκεν, ἐκπεπλήρωχεν. Ἐν τούτοις ὃς — adornat. Interea qui Bithynie partes tutabantur, 
ὄντος τοῦ βασιλέως γραφή τις πρὸς αὐτὸν ἐξεπέμ- —quiquein semet locorum custodiam receperant, 
φθη παρὰ τῶν ἐν τοῖς τῆς Βιθυνίας µέρεσιω ὄντων — lilteris datis imperatori significant, Michaelem 
καὶ εἰς φυ)αχὺν εἶναι τοῦ τόπου Λροστεταγμέων, | Comnenum Paleologum, magni stabuli comitis a 
ὡς ὁ Μιχαὴλ Κομνηωνὸς (35) Παλαιολόγος, [P. 14] Joanne imperatore, ut supra narratum 143 est, 
ὃν x«i µέγαν χονοσταῦλον (36) προς τοῦ βασιλέως .titulo condecoratum, etcui universmillius regionis 
Ἱωάννου ὁ λόγος φθάσας τετιμῆσθαι δεδήλωκε x«i — prefectura fuerat demandata, ad  Musulmanos 
τὴν τῦς ἁπάσης ταύτης χὼρας ἡγεμονίαν ἐμπεπι ^ confugisse. Quare anxius imperator animo non 
στεῦσθαι, φυγὰς ὤχετο καὶ ἐπὶ τὸν τῶν Μουσουλμά- —levitereestuare. Etmeaccito, « Tenesne, »ait, « quod 
νῶς ἀπήει χῶρον. Ἐταράχθῆ (37) γοῦν ἐπὶ τούτοις — geslum est? » Et ipse, « Nequaquam », aio, « im- 
ὁ βασιλεὺς οὐ μικρῶς, χα µε προσκαλεσάµενος, — perator. Quid autem recens accidit ? » llle subdit: 
« Ἓγνως, » ἔφη, «τί γέγονεν ; » Καὶ αὐτὸς, « Οὖδα-  « Magnus comes stabuli fuga se surripuit, et ad 
μῶς, » ἔφην, « à Bac): cL δέ ἐστι το προσφάτως — Musulmanos venit. Quid de hoc animus suggerit ? 
γεγενημένον : » «Ο δὲ φησιν, « 'O μέγας κονοσταῦλο ΑΠ ex Musulmanis exercitu conducto in nostras 


52 φῦχετο usque ad ἐγένετο (in fine 8) om. D: 53 D : Ἐπεὶ de ó βασιλεὺς τὴν Θεσσαλονίχην κατέλαδε, τοὺς 
γάμους πληροϊ, καὶ dsgmozuy τὸν Νικηφόρον τετιµηκεν. "Hxs δ᾽ αὐτῷ γβαφὺ ὡς ὁ Παλαιολόγος Μιχαὺλ ὁ µέγας 
κονοσταυλος τὴν Βιθυνίαν διέπων φυλας dixero περὶ τὴν τῶν Μουσουλµανων, xai ἐταράχθη tri τούτοις ὁ βασιλεύς. 


Theodori Όοιδ οἱ Leonis Allatii nota. 


(43) Ὁ Μιχαὴλ ὁ Κομνηνὸς. Gregoras, p. 57. Κονοσταῦλος (ita melius quam Κονόσταλος) qui 
ALL. Italis contostabile, Gallis connestable. 'O µέγας Ko- 
(36)'O µέγας Κονόσταλος. Magnus comes sta- νοσταῦλος non postrema dignitas in palatio Greco 
buli. Κόντος (Italorum conto, et comte Gallorum) — fuit. Consule Meursium in Clossario. Docsa. 
comes, σταῦλον el σταῦλος, sive στάθλος Grteco- (31) Ἐταράχθο. Gregoras, p: 57. ALL. 
Barbaris stabulum. est igitur Κοντοσταῦλος sive 


1155 


GEORGII ACROPOLITAE. 


1156 


irrumpet ille provincia ? » « Neutiquam mihi A ἀπέδοα xai ἐπὶ τὰ τῶν Μουσουλμάνων xtyopuxs. 


videtur,o imperator, eum tale quid acturum : illius 
enim sensum ego et erga Homanos propensum 
animum pulchre calleo. » Et imperator: « Quamnam 
ergo ob causam fugitivus abiit ? » « Quod, » in- 
quam, « ut tu bene nosti, imperator, non semel 
aut bis, sed sepius atque sepius atrocissima Πη- 
nabaris, in eumque iracundia concitatus, plurimis 
audientibus, te illi oculos effossurum jactabas. De 
his ille certior factus, cum a multis quidquid inter 
loquendum diceretur perdisceret, angebatur animo 
poenasque exhorrescebat; tandem saluti sue fuga 
consuluit. » « Et propter quid, » infit imperator, 
« in ditione nostra moratus non est, licet mala 
hiec subiturus fuisset, in alieno solo felicitati in 
materno infortunium preferens ? » « Dedecet hoc 
humanum animum, o imperator ; dura siquidem 
atque aspera perpeti noxisque variis afflictari non- 
nulli ingenio validiori ac 1444 ferociori et in 
humans vite casibus, ut ita dicam, obdurato, 
suslinebunt : sed vitze ipsius discrimen et preci- 
puarum corporis partium imminutionem, dum 
quis sibi timet, haud videtur fieri posse ut patienter 
ferat, sed pro vite periculo currens, quantum in 
se est, molesta 8ο noxia subterfugit. » His dictis 
giluimus. Et post breve spatium, « Quid autem, » 
ait imperator, « existimas eum facturum ? » Ipse 
respondi : « suspicor eum non diu apud Persarum 
principem commoratum missurum, uta majestate 
tua commissorum veniam consequatur, tanquam 
qui speret etiam in hoc negotio auxiliarem operam 
dicti principis non defuturam, et in veritatisc on- 
firmationem sacramentum etiam exposcet, sine 
quo, ut opinor, neutiquam ad te veniet. » Propter 
hec imperator turbatus, rebusin incertis ac dubiis 
agitatus ; post paucos dies a cohortium Bithynica- 
rum et Mesothynie presidibus epistole ad im- 
peratorem date sunt ; que erant epistole, magni 
comitis stabuli de negotiis pertractantes in hunc fere 
modum, ad unumquemque illorem scripte : « Ego 
quidem imperatorium timorem animo volutans, 
herensque ne quam subirem noxam, fugam ar- 
ripui. Vos caute ac fortiter rerum militarium com- 
missarum vobis curam agite. Custodie urbium ac- 
oppidorum in tuto sint, universeque regionis 
defensio ac propugnaculum, uti moris est, procedat; 
et quemadmodum mecum, itaetrursum vos gerile 
Subscriptio magnum comitem 1445 stabuli con- 
notabat. His imperator litteris inspectis animum 
utmio gaudio exhilaratus sermonibus meis fidem 
adbibuit. 


Τί οὖν &px περὶ τοῦ τοιούτου Φδιανοῆ ; μῶν πρὸς 
Μουσουλμάνων προσλαθόµενος στρατινµα καθ Ὁμι- 
τέρας χωρήσει χωρας;» « Οὐδαμῶς µοι δοκεῖ τοιον- 
τον, ὦ βασιλεῦ, » ἔφην « αὐτὸν δαπράξασθαι' τὲν 
γὰρ γνώμὲν τοῦ ἀνδρὸς ἐπέγνων, xxl τὸ τοῦ φρονή- 
paro; ἐπίσταμαι φιλορώμαιον. » Καὶ ὁ βασιλεὺς, 
«Τένος οὖν χάριν φυγὰς τῶν ὑμετέρων ἐἔγενετο ;» 
« Ὅτι περ (38), » ἔφην, « ὡς οἴσθα, ὦ βασιλεῦ, οὐχ 
ἅπαξ οὐδὲ dig, ἀλλὰ καὶ μυριάχις ἠπείλεις ἀὐτῷ τὰ 
δεινότατα καὶ ὠργίδου κατ αὐτοῦ χαλεπῶς, καὶ i 
πλήθει παρὀντι πολλῶν ἔφασχες ἐχπέμψαι καὶ ἐξορύ- 
ξαι οἱ τοὺς ὀφθαλμούς. Ταῦτα ἐκεῖνς ἐμάνθανε (39) 
καὶ παρα πολλῶν τῶν λεγομένων Όκουε, καὶ id4- 
χνετο τὸν ψυχὺν καὶ ἐδειλία τὴν τιµωρίαν καὶ ἆπο- 
φυγεῖν ἐπέσπινσε τὴν ποινήν. » « Καὶ διὰ τέ, » ἴφε 
ὁ βασιλεὺς, « οὐχ ἐν τοῖς ἡμετέροις προσεκαρτέρει, 
καὶ εἰ παθεῖν ἔμελλε τὰ δεωὰ ταῦτα, vüg ἐπὶ τῆς 
ἀλλοδαπῆς εὐπραφίας tà» iv τοῖς ἰθαγενέσε προτι- 
μῶν δυσπραγίαν ; » « Οὐκ ἔστι τοῦτο ψυχῆς ἆνθρω- 
πίνος, ὦ βασιλεῦ, Δεινὰ μὲν γὰρ παθεῖν καὶ περι- 
πεσεῖν συμφοραῖς ἔνιοι ἂν ἰκανοὶ φανῶσι,  Grebpe- 
τέρου γεγενηΏμένοι φρονήµατος xxi οἷον εἰπεῖν ἆπρος- 
παθοῦς ἐν τοῖς τοῦ βίου πράγµασιν' τὸ δὲ xti 
αὐτῇ τῇ bod δεδιέναι χαὶ ἀκρωτοριασμὸν τῶν και- 
ῥιωτέρων σωματιχῶν µμερῶν προσδοκᾷν, οὐμενοῦν 
δοκέῖν τινα ἐν τούτοις προσκαρτἑρεῖν, ἀλλὰ τὸν mpl 
Ψυνχης τρέχων ἀποφυγγάνει τῶν δεινων ὅσο due 
pie, » Ταῦτ' εἰπόντε σεσιωπύχαµεν. Καὶ μεὰ 
βραχὺ, « Tí δὲ out, » ὁ βασιλεὺς ἔφη, « τοῦτον ποιζ- 
σαι!» Ἐγὼ δὲ ἔφην ώς « Μιχρὸν ὑπολαμθάνω παρὰ- 


C τὸν Περσάρχην προσκαρτιρύσας ἀποσταλεῖ συµπα- 


θείας πρὸς τοῦ coU χράτους ἀξιωθῶναι, ἔχων σαὶ 
τὸν Περσάρχην ἐπὶ τῷ ὑποθίσει μεσολαθοῦντα, ζη- 
τήσει δὲ σε ὄρχον εἰς τὴν τῆς ἀληθείας βεδαίωσυ, 
οὗ ἄνευ οὐχέτι pot δοχκεῖ παρὰ ci ἀφιχίσθαι. » Ἐν 
τούτοις 3v τεταραγµένος ὁ βασιλεὺς, ἐν ἀμφιθόλοις 
τυγχάνων τοῖς πραγµασιν. Ὡς δε μετ ὀλέγας τινὰς 
ἡμέρας γραφαὶ πρὸς τὸν βασιλέα ἐκέμφθησαν τρὲς 
τῶν στραταρχούντων ἐν Βιθυνία xai ἨΜεσοθννία, αἱ 
δὲ γραγαὶ τοῦ κονοσταύλου μεγάλου ἐτύγχανον πρς 
αὐτοὺς περιλίψεως ἔχουσαι οὕτως (πρὸς ἕνα di 
ἔχαστον τῶν τοιούτων ἐγεγραφύχε) ὡς Ἐγὼ pi 
τὸν ix τοῦ βασιλέως φόθον [P- 75) ἐν τῷ καρδία pev 
ἔχων, καὶ δεδιὼς μή Tí που πάθω δεινὸν, φυγὴ 
ἐχρησάμον, ὑμεῖς δὲ φρονίµως κας ἀνδριχῶς τῶν 
στρατιωτικῶν ἐγχειρισθέτων Opi» πραγμάτων &rt- 
έχεσθε, χαι αἱ φνλακαὶ τῶν πολιχνίων καὶ ἅστεων 
ἀσφαλεῖς ἕστωσαν, καὶ à τῆς ἁπάσης χώρας προσυχὶ 
x«l συντέρησις παρ ὑμῶν ὡς ἴἔθος «ενέσθω, καὶ 
χαθὼς ἐπράττετε μετ) ἐμοῦ, καὶ αὖθις ποιεῖτε. Καὶ 


ἡ ἐπιγραφὺ τὸν µέγαν κονοσταῦλον ἐσήμαίνε, Ταὐτάς ὁ βασιλεὺς θεασάµενος τὰς γρβαφὰς ἰλαρῶς διετέθη πρὸς τὸν 


ὑπόθεσιν καὶ τοῖς λόγοις µου ἐμπιπίστευχιν. 


65. Sed dum huc oratio perducta est, in historia 


& D.: Ἐπε δὲ ὁ Παλαιολόγος ἐν τοῖς οἶκοις τῶν Τουρχομάνων ἀφίχετο, τούτῳ ὡς ἑρμαίω 


ξέ. Ἐνταῦθα δὲ δὲ τοῦ λογου «γενόμενι τὰ τῆς 


Theodori Douse et Leonis Allatii πο». 


(38) Ὅτιπερ. Gregoras, p. 57. Nec diversa sunt 
qua Phranza commemorat. ALL. 


($9) Ταῦτα ἐχεῖνς ἐπάνθανε. 
J, C. 9. ALL. 


Pachymeres, lib. 


1157 


ANNALES. 


1158 


ἱστορίας, ὡς dtov ἐστὶν, ἐμπλατύνωμεν * πολλῶν γὰρ Α enarranda, uti parest, uberius progrediamur : di- 


λόγων ἄξια τὰ ἐν τῇ φυγῇ γεγενηµένα τοῦ Kouvm- 
νοῦ Μιχαὺ) ἐγεγόνει, Ἐπει γὰρ οὗτος ἐν τοῖς οἱκή- 
µασι τῶν Τονρχοµάνων ἀφίκετο (ἔθνος dk τοῦτο τοῖς 
ἄχροις ὁρίοις τῶν Περσῶν ἐφεδρεῦον xai ἀσπόνδῳ 
µίσει χατὰ '"Ῥωμαίων χρώωμενον xai ἁρπαγαῖς ταῖς 
ἐκ τούτων χαῖρον x«i τοῖς ἐχ πολέμων σχκύλοις ἔπευ- 
φραινόµενον, χαὶ τότε δὴ μᾶλλον ὁπύτε τὰ τῶν 
Περσῶν ἐχυμαίνετο καὶ ταῖς ἐκ τῶν Ταχαρίων ἐφό- 
dou συνεταράττετο), τῷ Κομνονῷ Μιχαὶλ ὡς ἑρμαίῳ 
ἐντυχόντες Tivi, καὶ λέχνον ὄμμα τοῖς αὐτοῦ ἐπιθα- 
λόντες πράγµασι, πάντα τὰ αὐτοῦ διηρπάχασι, χρυ- 
σὸν, άργνρον, ἵππους, ὑφάσματα καὶ αὐτὰ δὴ τὰ 
ἐνδύματα ol; οἱ αὐτοῦ ἐνεδέδυντο. Διαμερίσαντες δὲ 


xai πάντας τοὺς ἐφεπομίνους αὐτῷ, ἔχαστος τὸν 


gna enim consideratione sunt άυδρἰηίος fugiendum 
Michaeli Comneno accidere, quando hic ad Turco- 
manorum sedes pervenit. Gens ista in extremis 
Persarum confinibus assidet, odio adversus Roma- 
nos inexorabili atque inexpiabili furens, et rapinis 
eorum et bellicis spoliis aàmodum gaudens gestiens- 
que. Hi tunc temporis potissimum, cum Persarum 
res titubaret et Tachariorum irruptionibus affli- 
ctaretus, in Michaelem Comnenum obvium velut 
inthesaurum quemdam incidentes, etoculosavaros 
in illius suppellectilem conjicientes, universa illius 
predam agunt, aurum, argentum, equos, textilia, 
ipsas etiam vestes, quibus qui cum eo erant 146 
induebantur. Socios quoque illius divisos quisque 


Χατισχημένον εἰς οἰχείαν δουλείαν Ὠγάγετο. 'O δὲ pg suosin propriam servitutem adduxit. Michael ser- 


Κομνηνὸς Μιχαὺλ µόγις χεῖρας τούτων duxpuyov 
καὶ Θεοῦ προνοία διασωθεὶς γυμνὸς ἁπάντων παρὰ 
τὸν Περσάρχην ἀφίχετο. Ὁ δὲ οὐ κατὰ νέηλνν φυ- 
γάδα τοῦτον ἐδέξατο (40), ἀλλ᾽ ἀσμένως λίαν προσή- 
κατο. Tó τε γὰρ εὐγινς τοῦ ἀνδρὸς ἐμεμαθήκει, 
xal πάντες οἱ μετὰ τοῦ Περσάρχου µμεγιστᾶνες 
τελοῦντες τὸ εἶδος αὐτοῦ καὶ τὸ φρόνηµα τεθαυµά- 
χασι, χαὶ ὅ φησί τις τῶν παλαιῶν, τυραννίδος ἄξιον 
ἔχριναν. Eig ὀλίγονς γὰρ αὐτῷ ΚἘννιόντε λόγους ἐκ 
βραχέων τὸν τοῦ ἀνδρὸς ἐπεγνώχεισαν σταθηρότητα " 
τών τε γὰρ αὐτοῦ στρατιωτικὴν ἐτεχμήραντο τέχνον 
xai Tj» ἐν τοῖς πολέμοις ἀχρίθειαν, xal ὡς οὐχ 
ἀδαὺς ἂν εἴη τῶν προσηχόντων ἐν µάχαις. Χάριν 
μὲν οὖν τῶν ἐσκυλευμένων αὐτοῦ πραγμάτων καὶ 
τῶν διαμεμερισµένων ὑπεριτῶν γραφαὶ τοῦ σουλ- 
τᾶνου, εἰ καὶ εἰς µάτην, γεγένηνται, ἵν ἐπισυναχθεῖεν 
τὰ πάντα xal πάντες x«i ἐπιχομισθεῖεν αὐτῷ. Ἐπεὶ 
δὲ ἐπὶ ξυροῦ ἀχμῆς τὰ τῆς μάχης σφίσιν ἐφίστατο, 
— ei τε γὰρ Ταχάριοι τὰ πλείω τῆς χώρας τῶν 
Μουσουλμάνων ληϊσάμενοι περὶ τὰ ΄Αξαρα dorpa- 
τοπεδεύσαντο, πᾶσα δὲ ἀνάγκη ὧν καὶ πρὸς µάχην 
τοὺς Πέρσας ἀντιστῆναι τοῖς Ταχαρίοι Τὸν μὲν 
οὖν Κομνηνὸν [P. 76] Μιχαὴλ εἰς ἡγεμόνα (41) τῶν 
Χριστιανῶν στρατευμάτων οἱ Πέρσαι εἶναι διετά- 
ξαντο. Ὁ δὲ ἐπεὶ ἐν ἀλλοδαπὴ ἐτύγχανεν ὧν, συµ- 
μαχεῖν piv Μουσουλμάνοι ἀπευχταῖον ὑγεῖτο, μή 
ποτε, ὡς ἔφασκεν ουτος, ἐν μάχη πεσὸν τὸ εὐσιθὲς 
«ipa αἵμασι συνανακραθεέη αὐοσίοι x«l ἀσεδίσι, 
χάριτι δέ θεία ἀναῤῥωσθεὶς καὶ γενναῖον ἀναλαθὼν 
φρόνοµα πρὸς τὸν yq» ἐξώρμησε. Τὸ μὲν οὖν 
τες τὰ αὐτοῦ διηρπάκασι. Οὗτος di 
ἀσμένως τοῦτον προσήχατο, καὶ 


µόγις διεκφυγὼν ἨὙγυμνὸς 
αφαὶ στέλλονται ἵνα τὰ ἐσκυλευμένα 


vatus, spoliatus omnibus ad Persarum principem 
confertur, qui eum non tanquam transfugam ad- 
venam excepit, sed quam humanissime hominem 
amplexus est (viri namque nobilitatem percepe- 
rat), et omnes regni proceres forma illius et co- 
gitationibus obstupescentes, quod antiquorum ne- 
scio quis dixerat, dignum imperio judicarunt : 
paululum,tenim cum eo congressi ex modico illius 
effatu constantes ac firmos hominis mores asse- 
cuti sunt, unde illius 1n arte militari industriam et 
in rebus bellicis sagacitatem, nec non in conflicti- 
bus experientiam opportunam conjectura etiam 
prospexere. Igitur prorapta supellectile divisisque 
famulis recuperandis litteras, etsi frustra, sultanus 


6 dederat, ut omnia in unum recollecta ipsi remitte- 


rentur. Verum cumin extremodiscrimine res belica 
et, quod aiunt, in novacule acie versaretur (Ta- 
charii quippe plerumque Musulmanicee ditionis oc- 
cupatum expilaverant et apud Axara castra loca- 
verant), impellenteque necessitate Perse ad pu- 
gnam cum Tachariis instaurandam urgerentur, Mi- 
chaelem Comnenum Christianis cohortibus preesi- 
dere decrevere. llle extorris et in aliena terra 
oberrans auxilio suo Musulmanis subvenire nefas 
esse ducebat, ne inter pugnandum, ut ille asseve- 
rabat, piorum 1 477 sanguisimpiis ac consceleratis 
sanguinibus immisceretur. Sed enim divino pree- 
sidio fretus, et menteminduens generosam, pugnam 
committit. Pars itaque exercitus, que sub Michaele 
Comneno armo movebat, adversos sibi Tacharios 
περὶ τὸν Περσάρχην ἀφίκεο. 'O δὲ 
ἐξ αὐτοῦ ἐπικομισθεῖν αὐτῷ. 


Ἐπεὶ ὅὃ᾽ οἱ Ταχάριοι τὰ πλεω τῶν Μουσουλμάνων ἐἑληίζοντο x«i περὶ τὰ ΄Αξαρα ἐστρατοπεδεύσαντο, 
ὁ Κομνηνὸς Μιχαήλ τὴν Μγεμονίαν τῶν Ῥωμαίκῶν türpoQ στρατιῶν χαὶ Χάριτι θείᾳ ἀναῤῥωσθεὶς 
πρὸς μµὰάχην ἐδώρμησε, x«i τοὺς ἸΤαχαρίους νενίκηχκε, πρῶτος τὸν πρῶτος τούτων ᾖβαλών. Καί τις 


᾽Αμυραχούρης τὸ ὑπ αὐτὸν σνυλλαθὼν στράτευμα τοῖς Ταχαρίοις προσώρµησε, κάντεῦθεν οἱ διώχοντες 


ἔφευγον. Ἔπιπτον γοῦν Πέρσαι σνχνοίἰ. Μέχρι 
τες πεποίηνται. 'O γοῦν Κομνηνὸς Μιχαὺ 

στρατευμάτων, ὃν πεκλάρπαχιν οἶδασι 
ἐφεπομένων 


μέν οὖν μακρῶν διαστημάτων τὴν 
συμθὰν 
Πέρσαι καλεῖν, Suit καθ) 


τῶν πολεµίων. ᾿Επεὶ dt d τοῦ λεγομένου πεχλάρπακι οἰχία περὶ τὴν Καστάμοναν jv, εχεῖσε 


δέωξιν οἱ vevytxnxó- 
γίστῳ στρατοπιδάρχη τῶν Περσικῶν 


οὕτω τῷ 
ὁδὸν, καὶ ἐπορεύοντο πλείους Ἡμέρας 


ἐγεγόνεισαν. Τὸ δὲ τῶν Ταχα.ἷων γένος πᾶσαν τὴν ὑπὸ τοὺς Μονσουλμάνους κατέδραµε χώραν. 


Theodori Dousse οἱ Leonis Allatii nota. 


(10) Τοῦτον ἐδέξατο. Gregoras, lib, nz, p. 58. 
Pachymerius, p. 26. ALL. 


(&1) Tóv Kouvgvóv εἰς ἡἠγεμόν,  Gregoras, 


P. 58, Ex Gregora sua habuit[Phranza, lib. 1, c.2 
LL. 


4139 


GEORGII ACROPOLIT/E 


1 


in oppidum Vateunium, quod per plures dies ma- Α χριται, τοὐναντίον εἰρήχασιν. Ἔφησαν «αἱ γὰρ, « "Oex 


ximo exercitui abunde effuseque posset alimenta 
suppeditare. Ex eo patruum suum Manuelem La- 
scarim, 1 99 quimonachis nominedato nomen sibi 
Maximi assumpserat, et Allagii prefectum Con- 
stantinum Margaritem locum invisere misit, refer- 
reque si quis ad eum aditus militi facilis pateret. 
]sti oculati, omnibus loci partibus perpensis. 
ascensum facilem esse nuntiant, et maxime Con- 
stantinus Margarites, licet alii, qui loca optime no- 
verant, contradicerent, lllius sermonibus fretus 
imperator cum universo exercitu ascensum tentat. 
Locus erat preruptus et ascensu arduus : glacies 
per universam viam conglomerata et levitate lu- 
brica gressui properanti obstabat ; spissse arbores 


ac foliis dense culmen occuparant. Cohortes tota p 


ea nocte focis accensis calefieri : plerorumque 
enim famuli cum attegiis dominos comperire non 
poterant. Omnesque parum abfuit quin fletum in- 
desinentem et absque moeslitudiue flerent: nam 
fumus erogis densitate arborum interceptus, cum 
in aereliber evagari nequiret, infra referebatur, 
oculosque ad extorsionem usque lacrymarum lede- 
bat. Hoc ipsum imperator quoque expertus est. 
Verum, ut nox preteriit et dies cepit, oppidum 
obsideri haud facile posse cognoscens, militem in 
planitiem descendere jussit. Illi descenderunt. Im- 
perator custos posteos cum exigua militum, qui- 
bus corporis custodia demandata erat, eorumqne 
juvenum, manu remanserat; deinetipse, quemad- 
modum et reliqui, pedes (neque enim erat equo 
insidentem per collis prerupta iter agere) in cam- 


μὲν Ἡμῖν ódóg ἐστιν ὄπισθεν εἰς τὴν ᾿Αδριανοῦ, το- 
σαύτη [Ῥ. 66] xai ἔμπροσθιν εἰς τὸ τοῦ Στενιμάχου 
ἄστυ καθέστηκε - xat ὥσπερ ἐχεῖ τῶν ρειωδῶν εὖ- 
μοιρῆσαι ἔχομεν, οὕτω δὺ x«t εἰς τόν Στείµαχο», 
Οὕτω πράξαντε οὐ δόξαιµεν τοῖς πολεμίοις οὔτι 
δειλία : τῇ πρὸς αὐτοὺς οὔτε μὲν τῷ τοῦ χειμῶνος 
δυσχεριία τὸν ὑποστροφὴν ποιήσασθαι. » Αρεστὸν 
γοῦν ἔδοξε τῷ βασιλεῖ, και ἐπέ τῆς δριμῦτητος και 
ὁ χιιμὼν ἔληγε xat ἡ τῆς χιόνο ἔστη φορὰ, rip 
ἐπιοῦσαν τὸ ἀνακλητιχὸν Ὠχῆσαι προσέταξεν. "Exsi- 
θεν οὖν τὰς συντάξεις τῶν στρατευμάτων λαθὼν 
ἀπήει εἰς τὸν Στενίµαχον. Καντεῦθεν οὖν τὸ σύμπα 
ὠσιτίσασθαι Ἁακελεύσας στράτευμα Ἁκατενθὺ τῆς 
Τξεπαίνης ἐχώερι. Καταντύχει γοῦν ές πόλω &m- 
χεχλημένην Βατκχούνιον, Ἱἰκανὰς Ἀμέρας µμεγίση 
ἐξαρχέσαι δυναµένην εἰς δωάρχειαν στρατιᾷ. "Exi 
θεν οὖν ὀπεστὰλχει τὸν θεῖον αὐτοῦ τὸν Λάσκαρυ 
Μανονὴ), μοναχὸν ὄν-α χαι Μάζξιμον ὀνομαζόμεουν, 
xat τὸν τοῦ ἀλλαγίου αὐτοῦ ἄρχοντα τὸν ἩΜαργερί- 
την Κωνσταντῖνο», κατοπτεῦσαι τὸν τόπον, καὶ κα 
εὐχερεστέραν τὸν πρὸς αὐτὸν πορείαν σχοίη i 
στρὰτευμα. Οἱ δὲ ἀπιόντες xat τὰ περί τὸν τόπν 
χατασκοπήσαντες εὐχερῇ τυγχὰνεν τὸν dvodo» τῷ 
βασιλεῖ κατήγγελλον, x«t μὰλισα ὁ Μαργαρίτιες 
Κωνσταντῖνος, xaírot vt πολλῶν τῶν εἰδότων &» 
τιλεγόντων. Toig γοῦν τούτον λόγοις πεισθείς ὁ βα- 
σιλεὺς μιτὰ πὰσης τῆς στρατιᾶς ἀνψει. Κα Xv μὲν 
πὰντη ἀνάντην ὁ χῶρος τὴν &vodo», και πογετὸς ti 
ὁδὸν πᾶσαν πολύτερός T3 xat λεῖος βαδίσαι ὄνσχι- 
ῥεστέραν ἐποίει, συνηρεφῆ τε xat λὰσια δένδρα περὶ 
τὴν ἀκρώρειαν. Tv. Ἡ μὲν οὖν στρατιὰ τὴν νύκτε 


pum devenit. 
τῶν γὰρ πλειόνων οἱ ὑπχρέται μετὰ τῶν σχηνῶν αὐτῶν οὐχ 
μιχροῦ δεῖν χλανθμὸν άπανστον, ti xot ἄλυπον ' ὁ 


πᾶσαν ῥἐχείνην πυρκαϊὰς ἀνάψαντις ἐθερμαίνοντο * 
ἠδυνήθησαν τούς σφῶν χυρίους εὑρεῖν. ἛἜκλαιον 

γὰρ ἐκ τῶν πυρκαϊῶν χαπνὸς ὑπὸ τῦς τῶν δένδρων 
πυχνότητος συνέχόµενος, xat διέξοδον εἰς ἐλέύθερον ἀέρα μὲ εὑρίσκειν δυνάµενος, κάτο ὕπενοστει xat τοὺς ὀφθαλ- 
μοὺς εἰς ἄχρον ἔδαχνε xat τῶν ὀφθαλμῶν εκπιέξειν χατηνάγκαξε δάχρυον. Τοῦτο και ὁ βασιλεὺς ἐπεπόνθει Ὡς di 
νὺξ παρύει xat ἡμέρα ἐπέλαμψεν, ἀνεπιχείρυτον st; πολιορχίαν εἶναι τὸ ἄστυ Ὑγνωρίσας χατιέναι προσετετᾶχει &ri 
πεδίον τὴν στρατιὰν. Και οἱ piv ἀπήεσαν, ὁ da φύλαξ ὄπισθεν μετὰ µετρίων ἐναπελείφθη στρατιωτῶν, xat τούτων πε- 


ριαντῶν τε xat νεωτέρων. Κατόπισθεν δὲ xat αὗτος κατήει ποζὸς, ὡς και οἱ λοιποί. οὐδὲ γὰρ ὧν δυνατὸν 


βαδίσαι περι τὸ κάταντες τοῦ βουνοῦ. 
60. 1340)1υἱααο per duos diescunctatus et Batcu- 
nium depopulatus, rursus Adrianopolim indeque 


Didymotochum repetit. Ubiexercitus ductoreseligit D ᾿Αδριανοῦ χαι αὖθις 


ἐππὸ 


E ᾿Εκεῖσε γοῦν *!. ἡμέρας διανύσας dio, και λεία 
πεποιηχὼς τὸ Βατκούνιον (25) ἐς τὸν 
ὑπέστριψε, κἀκεῖθεν εἰς ri 


τὸν χώμην 


VD : Ἐκχεῖ δὲ δύο ἀνύσας Ἡμέρας, xat λείαν τὴν πόλιν πεποιηκὼς τὸ Βατχούνιο», ές ᾿λδριχνοῦ ὕκεν, χάἀκεῖθεν ἐς 
Διδυμότειχο». Καὶ διαπεραιωθεὶς τον Ἑλλήσποντον. περὶ τὴν Λάμψακον axnvot, καὶ Γεώργιον τὸν Μουδὰλωνα πρω- 
τοσεζεσθαστὸν καὶ πρωτοθεστιὰριον (36) καὶ μέγα» στρατοπεδὰρχην (26*) ποιεῖ, τὸν δὲ αὐτοῦ ἀδελφὸν ᾿Ανδρόνιχαν, 
µέγαν δοµέστικον τὸν δὲ ᾿Αγγελον Ἰωάννην πρωτοστρατόρᾶ, πρωτοθεστιαρίτην (27) d& τὸν Καρνανίτον πεποίοκε. 
Αὐτοῦ ὃς τὰς ἑορτὰς τῶν Χριστουγέννων καὶ γώτων διαθιθὰσας εἰσῆει τὸ Νύμφαιον. 


Theodori Dousa et Leonis Allatii nota. 


Ῥατκούνιο.. — Nicetas Βαχτούνιον 


(25) scribit 
Dousa. 

(26) Πρωτοσέθαστον xai πρωτοθεστιάριο.. De 
his dignitatibus consulendum esse Glossarium 
Meursii supra monuimus. Dousa. 

(26) Míya» στρατοπεδάρχην. Quante dignitatis 
fueril magnus stratopedarcha, ostendit idem Meur- 
sius in exactissimo opere. ltem quis magnus do- 


mesticus et protostrator, qu& officii nomina mox 
subsequuntar, nullibi melius quam ibi disces. 

OUBA. 

(27) Πρωτοθεστιαρίτην. Differebant dignitate et 
munere ὁ πρωτοθεστιὰριος et ὁ πρωστοθεστιαρίτες. 
Clarum, ecce, ex hoc loco, et adnotatum jam 
ante ex Codino V. C. Joanni Meursio. Vide Glos- 
sarium in βεστιάριο». Dousa. 


1141 


ANNALES. 


1142 


Διδυμότοιχον. Αὐτόθι yo)v tig ἡγεμόνας τάξας τὸν Α Manuelem Lascarim,quem et protosebastum cogno- 


τε Λασχάριν Μανουὴλ, ὃν xai πρωτοσεθαστὀν ἐπωνό- 
pact), [P. 67] ἀνθοώπιον ἀφελέστατον, κχακῶς εἰδὸς 
στρατηγεῖν, και τὸν Μαργαρίτην Κωνσταντῖνον, ὃν 
προφθάσας ὁ λόγος ἐδήλωσεν, ἄνδρα ἄγροιχον xci 
ἐξ ἀθροίκων Ύεγεννηµενο», µάδη x«i πιτύροις ἀνα- 
τεθραµµένον x«i λαρυγγίξειν µόνον εἰδότα. Ἐκ 
ἩΝεοχάστρων δὲ οὗτος ὥρμητο, καὶ ἐτέει τὰ πρῶτα 
ἐν τῇ τοῦ θέματος τουτουὶ στοατιᾷ, εἶτα καὶ τζαού- 
σιος γέγονεν, δόξαν δὲ παοασχὼν τῷ βασιωεῖ Ἰωάννῃ 
ὡς ἐντρεχής έστι xal ἐν τοῖς 
ἀναχτόροις, ἐκεῖθεν ἐχθαλὼν τζαούσιον τῆς αὐτοῦ 
πεποίηχε τάξεως, εἶτα αὐτῷ xai τὸ µέγας προσέ- 
θετο. Ὁ δὲ βασιλευς Θιόδωρος ἄρχοντα τῆς αὐτοῦ 
Χατωνόµαχε τάξεως, οὕπω μέχρις αὐτοῦ τὸ τοιοῦτον 
£y τινι γεγονός. Ὁ δὲ xoi τὸ µέγας προσέγραφε τῷ 
ὀνόματι. Τούτους εἷς φυλακὴν τῆς χώρας εἴασε, χαὶ 
ἑτέρους ἡγεμόνας οὐκ ὀλίγους. Καταλελοίπει δὲ μετ 
αὐτῶν xxi αξιόλογον στράτευμα, προσετετάχει δὲ 


ὑππηοξτεῖν ἰκανὸς 


αὐτοῖς prO ὅλως ἐς μάχη» ἐγκαταστῆναι τοῖς πολε- 
phot, εἴπερ χατὰ τούτων ὀρμήσαιν Σχύθας προσ- 
λαθόντες tiq συμμαχίαν * τοῦτο γὰρ η φήμη προῦ- 
λεγε. Καὶ εἰς σχύλευσιν δὲ si κινηθεῖε τῆς χώρας, 
αὐτοὺς ἀτριμεῖν, ἔκ τε τοῦ Διδυμοτοίχου τὴν ἀσφά- 
λειαν ἴχοντας [(ἐχυρὸν γὰρ τὸ docu) καὶ ἐκ τοῦ πο- 
ταμοῦ Ἕθρου (µεσον γὰρ σὺτῶν στρατοπεδεύειν 
τούτους ἐκέλευσεν), εἰ μή που ὀλίγη τις χατὰ τῆς Ὁ 
χώρας ἐπεισφρήσειε στρατιά * χατὰ ταύτης γὰρ 
ποιήσασθαι θαῤῥούντως τὴν ᾖἔφοδον. Οὕτωσὶ γοῦν 
ταῦτα πάντα καταρτίσας ὁ βασιλεὺς, τὸν ἘἙλλήσπον- 
τον διαπεραιωθεὶς περὶ τὸν Λάμψακον τὴν σχηνὺν 
ἔπωξε. Κάχεῖσε τοὺς αὐτοῦ ὀφφιχίοις τετιµηχε καὶ 
ἀξιώμασι, xoci τὸν μὶν Μουξάλωνα Γεώργιον τὸν 
ὑπὶρ τοὺς ἄλλους τούτῳ φιλούμενον, ὄντα µέγαν 
δομέστικον, πρωτοσεθαστὀν τε χαὶ πρωτοθεστιάριον 
xal µέγαν στρατοπιδάρχην τετίµηκε, τὸν δὲ αὑτοῦ 
ἀδελφὸν ᾿Ανδρόνιχον πρωτοθεστιαοίτην ὅντα µέγαν 
δομέστιχον χατωνόµασε, τὸν δε Αγγελον Ἰωάννην 
µέγαν πριμμιχήριον τελοῦντα τετίμηχε πρωτοστρά- 
τωρα, πρωτοθετιαρίτην dt τὸν Καουανίτην τετιµη- 
xtv. 'A))k ταῦτα μὲν ὁὕτως dubie δὲ τὰ περὶ 
τούτων ὁ τῆς ἱστορίας λόγος, ἵνα τα μιτὰ ταῦτα 
διὰ ταῦτα προσκαρτερήσας ὁ αὐτοχράτωρ, καὶ τὰς 


minavit, homuncionem ineptissimum milititeque 
inexpertum, et Constantinum Margaritem, cujus su- 
pra meminimus, rudem ac silvestrem virum et ex 
silvestribus prognatum, hordeaceo furfuraceoque 
paneenutritum, verbaque solum gula preeclusa male 
enuntiantem ac distorquentem. Is ex Neocastris ori- 
ginem duxerat, et in. eo themate primum militie 
operam navavit ; dein tzausius factus est. Deinceps 
imperatori Joanni acer et ministrandi in aula per- 
opportunus judicatus, quieum inde amotum cohor- 
lis sue tzausium prefecit, et Magnum ipsi postea 
apposuit. Ac imperator Theodorus sue cohortis 


B archontem, ad illa usque tempora nemini conces- 


sun, appellavit. llle nominiMagnum prescribebat. 
His aliisque multis ducibus custodiam regionis 
tradidit, et militem vei supparem assignavit, illis 
conditionibus, ne ipsi hostium pugnam, si cum 
Scythis illi auxiliariis (id namque fama prevulga- 
tum fuerat) in eosimpetum facerent adverso Marte 
sustinerent. Quod si illi regionem direptum ivis- 
sent, 131 ipsi Didymotaechi presidio firmissimo 
fulti quiescerent : oppidum enim flumine quoque 
Hebro munitum erat. Eosdem inter ea loca castra 
ponere pre:ceperat, ni exiguus admodum miles in 
regionem irrumperet : tum enim fidenter arma mo- 
verent. His prescriptis imperator Hellespontum 
transfretans apud Lampsacum tentorium figit, ubi 
suos officiis ac dignitatibus auxit. Georgium Muza- 
lonem, tantopere sibi ante alios dilectum, tunc 
magnum domesticum, protosebasti et protovestia- 
rii magnique stratopedarche munere decoravit ; 
fratrem illius Andronicum protovestiaritem magni 
domestici, Joannem Angelum magnum primicerium 
protostratoris Caryanitem protovestiaritee titulo 
insignivit. Et hec ita fuere. Oratio porro res eo- 
rum digerit ut futura magis dilucide enuntiet Lam- 
psaci paucis tempestatibus imperator commoratus, 
et Christi diebus solemnibus natalitis ac lumini- 
bus celebratis, post non multos dies Nympheum 
ingreditur, ibique hibernat. 
σαφέστιρον ἀπαγγιίλῃ. Ἐν τῇ Λαμψάχῳ γοῦν μικρὸν 
τοῦ Χριστοῦ πανηγύρεις τῆς τε γέννας καὶ τῶν φώ- 


των ἀποπληρωσας, διὰ µετρίων πάνυ τῶν ἡμερῶν ἐπεφθάχει τὸ Νύμφαιον. 
Dx. Ἐκεῖσε γοῦν 8 παραχειµάσας, ἐπεὶ τὸ ἴαρ D 61. Sed vere jam αρρθίθηίθ exercitu ingenti 


ἐπέλαμφε, πολλην συλλεξάμενος στρατιὰν (28), — οὗ 


conflato, neque enim eos tantum qui inter milites 


95 D: Ἔαρος ὃ) ἐπιόντος κατευβὺ τῆς δυσμῆς ἐχώρει, ἐλπίζων τοὺς περὶ τὸ Διδυμότειχον χαταλελειμμέν 


νους σώὠους 
διάγειν τὸν βασιλέα 
Μαχιδονίαν ἐκπέπομφεν : 


τες τὰ περὶ τὸν ποταμὸν Ῥηγίνα ἐληίζοντο xai τὰ περὶ τὸ Διδυμότειχον. Οἱ δὲ ἐκεῖσε στρατά 


Barrier ἐπιλελησμένοι προστάξέων 
ε xotgot ὁπλῖται xai τόξοι χοώμενοι, 


κατὰ τούτων ἐξώρμησαν. Καὶ ἦσαν ὅπλοις κατάφραατοι, οἱ 
Μακρόθεν 


εὑρεῖν. ᾿Λλλὰ τούτους χαχοθουλία ἔσφαλεν. Επεὶ γὰρ ὁ τῶν Βουλγάρων ἄρχων μακρότεροὰ 
ἐγίνωσκεν, Σκυθικὸν. στράτευμα εἰς 
ἠρίθμηντο ὃς περί που τὰς τέσσαρας χιλιάδας, oi τὴν ᾽᾿Αδριανοῦ παραμιίψαν 


σφιτέραν συµµαχίαν προσκα εσάµινος χατ- 


Ji σωύ- 


οὖν οὗτοι fuc. Ῥωμαίους ἔθαλλον, καὶ πιξοὺς 


τοὺς ἵπποτας pe ίως ἐποίουν, x«i τέλος τρέπουσι.. 'O uiv οὖν Λάσκαρις ταχύτατον ἔχων τὸν ἵππον φυγὰς 
εἰς ᾿Αδοίανοῦ ὤχετο, ὁ δὲ Μαργαοίτης &d)o, χαὶ ἄλλοι πλεῖστοι οὓς x«l ἀπεμπόλησαν Βουλγάροις. Ο dà 
μαθὼν ὁ βασιλεὺς ἴσπ.υσι διὰ τάχους περὶ τὸν τοῦ Βουλγαροφύγου χώραν ἐλθεῖ. Ὡς ὃ οἱ Βούλγαροι 
τὴν βασιλικὴν ἔγνωσαν ἔφοδον, ἔφυγον, ὡς εἶχον ποδῶν. Οἱ πλείους 5 τούτων πιρὶ τὰ µέφη Βιδύος ἔιφους 
ἔργον ἐγένοντο. Περὶ τὸν ποταμὸν οὖν "Ῥηγίνα ràv σκηνὴν ἔπηξεν. 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii nota. 
(28) Πολλὴν συ)λεξάμενος στρατιάν. Grogoras, lib. m, p. 56. ALL. 


1123 GEORGII ACROPOLITAE. 124 


dignitatem non recipi. Reges sciliceteosqui patriar- A νε. O9 μὴν ἀλλὰ καὶ ὁ βασιλεὺς αὐτὸς µαλαχώτερον 
chatui 1 1 8 presintmoribusacingenio abjectiores αὐτοῦ ἐπειρᾶτο * μᾶλλον γὰρ προς βουλήσεως Xv «v 
moderatioresque, ut facilius eorum nutibus veluti τῷ τὴν προστασίαν μὴ καταδέξεσθαι. Ταπεινο-έρους 
jussis sucumbant, peroptant, quod rusticioribus, ép καὶ µετρίους εἶναι τὸ φρύνηµα τοὺς πατριαρ- 
cum sermonibus fidere nequeant, potissimum acci- Χχεύοντας οἱ ακρατοῦντες ἐθέλουσι, x«l προσπίπτεο 
dit : qui vero sapientie operam navant, rigidiores µεὐχερῶς τοῖς σφῶν αὐτῶν βουλήµασιν ὡς προστα- 
videnturet illorum jussibusadversantur.Propterea ^ yp«sw. Τοῦτο δὲ μᾶλλον oi ἀγροικότεροι πάσχου- 
imperator Theodorusillius mentesensumqueleviter — at» * οὐδὲ γὰρ ἔχουσι τοῖς λόγοις θαῤῥεῖν, οἱ δὲ περὶ 
degustato ad alios se convertit, et cum plures non λόγους ἀκαμπέστεροι φαίνονται καὶ τοῖς ἀἐκείνων 
satisfacerent, monachum quemdamex Apolloniadis ῥὁρισμοῖς ἀντιπίπτουσιν. 'O γοῦν βασιλεὺς Θεόδωρος 
lacu, preter paucas litteras ceterorum inscientem διὰ ταῦτα μικράν τινα πεῖραν λαθὼν τοῦ ἀνδοὸς iy 
(solum enim rudimenta grammatices attigerat), ἑτέρυς ἑτράπετ. Καὶ ἐπὶ δυσαρεστῶν ἐτύγχανο 
nullis sacris ordinibus insignitum, Arsenium nomi- ἐν πολλοῖς, µοναχόν τινα (21) εἶναι μαθὼν ἐν τῷ τς 
ne, accersitum quam celerrime missis hominibus ἍΑπολλωνιάδος λίμνη ὀλίγων γραμμάτων µπεῖραν 
conduxit : nec ille renuit. Et Nicea exire festinans ἔχοντα [µόνον x«i yàp ἐφύψατο τῆς γραμματικῆς 
presulibus, ut quamprimum eum patriarcham ef- p παιδείας), ἀνίερον τελοῦντα καὶ ᾿Αρσένον ὀνομαξό- 
ficereht, imperat. Illiaudientes perunam hebdoma- — psvov, ὡς εἶχε τάχους, στέλλει τοὺς αὐτὸν ἄξοντας, 
dam diaconum sacerdotem et patriarcham conse- — Kat ὃς ἀφίχετο. Ἐπεὶ ὃς τὴν ἀπὸ τῆς Νικαίας ἔξοδον 
crant. ἔσπευδε, διὰ τάχους τοῖς ἀρχιερεῦσι προστάττει xit, 
ῥροτονῆσαι [P. 58] πατριάρχην αὐτὸν ὁ βασιλεὺς, οἱ χαὶ οὕτωσὶ διεπράξαντο, ἐν μιᾷ ἰἐθδομάδι (22) διά. 
τονον x«l ἱερέα καὶ πατριάρχην αὐτὸν ἐχτελέταντες. 

54. Causa vero exitum Nicsea sollicitandi ea fuit. νδ’. Ἡ δι αἰτία * του επισπεύδειν τὺν ἀπὸ τῆς 
Bulgarorum princeps Michael, uxoris Theodori im- Νικαίας ἔξοδον ἦν αὕτη. 'O Βουλγαράοχης Mte, 
peratoris frater, socero ilius Joanni Asano ex ὃς γυναικάδελφος τοῦ βασιλέως ἐτύγχανε Θεοδώρου, 
Angeli Theodori filia susceptus, Joannis imperato- τῷ πενθερῷ αὐτοῦ τῷ 'Ackv Ἰωάννη έκ τῆς ToU 
ris obitu nuntiato, cum occiduas partes imperato- Αγγέλου Θιοδώρου θυγατρὸς γενηθεὶς, τὸν τοῦ βα- 
riis copiis nudas orbasque conspiceret, animoque  «σιλέως Ἰωάννου πνθόµενος θάνατον, ἐπεὶ τὰ dura 
114, agitasset regionem et in ea oppida ab impe- µέρη γυμνὰ στρατευμάτων ἑώρα Ῥωμαϊκῶν, Bov- 
ratore Joanne Bulgaris surrepta ad Bulgarorum — 6r; τὴν ἀφηρημένην πρὸς τοῦ βασιλέως Ἰωάννου 
rursusdominatum, quod jam diu Bulgarorum cordi  χώραν ἐκ Βουλγάρων xal τὰ iv τούτοις ἄστη πρὸς 
inheserat,revocare,rem protemporeopportunam, ^ Bovyeapux)v ἀρχὴν καὶ αὖθις ἀνακαλέσασθαι (τοῦτο 
utsibividebatur, ratus, Ηερπιο prodienstransnatato- C γὰρ ἐκ μακροῦ τοῖς Βουλγάροις ὠδένετο) καὶ τὸν 
queHebro paucissimotempore multarumregionum xatpóv, ὡς ἐδόχει, χατιδὼν ἐπιτύδειον, ἐξορμύσας (33) 
potius est, multaque oppida Ὁ]]ο cum labore sibi τοῦ Λἴμου καὶ τὸν ἜἝθρον διαπεράσας ἐν οὐ πολλῷ 
devinxit, Bulgari siquidem habitatores externorum — xpove πολλήν τε χώραν ὑφ) ἑαυτὸν ἐποιήσατο πολλά 
jugo dejecto generis consortibus accurrebant. τε άστη σὺν οὐδενὶ παρεστήσατο πόνῳ. Βούλγαροι 
Arces solo Romanorum presidio imnunitee cum ad καὶ γὰρ τυγχὰνοντε οἱ οἰχήτορες τοῖς ὁμοφύλοις 
repellendos hostium impetus non sufficerent in Ἁπροσέτρεχον, τὸν ζυγὸν τῶν ἀλλογώσσων ἀποσειό- 
potestatem Bulgarorum nullo negotio ceciderunt, Ἅµενο. Τὰ δὲ ἄστη μετὰ τῶν Ῥωμαϊκῶν καὶ µόνον 
partim timore perculsis et deditionem arcium pro Κἀπολελειμμένα φυλάξεων, οὐχ ἀξίων τοιούτοις και- 
salute et domum abitione prodentibus, partim re- — poi; ἀντιμάχεσθαι, µεὐχείρωτα τοῖς ἈΒουλγάροις 
pentine Bulgarorum irruptioni, cum obviam ire ὑπῆρχε, τῶν piv mrol« ταραττοµένων x«i mpodidóv- 
non possent,aufugientibuseasquecustodibus vacu- Των rà ἄστη x«i λαμθανόντων τὴν πρὸς τὰ οἴχοι 
as deserentibus, aliis etiam temporis longinquitate ῥἐλευθερίαν, τῶν δὲ πρὸς rà» ἐξαπίνης γεγενομένην 
defessis, cum praeter modum custodie terminus D τῶν Βουλγάρων ἔφοδον μηδὶν ἐχόντων ἐκ τοῦ προ- 
illis protraheretur. Plereeque etiam arcium imper- —xsípou νοῆσαι λύσιτελοῦν, ἀποδιδρασκόντων καὶ 
fectie, viris et reliquis necessariis parum munite, ταῦτα ἔρημα τῶν Φφυλαττόντων ἀπολιμπανόντων, 
preda hostibus patuerunt. E vestigio itaque expu- ἄλλων δὲ ἴσως xai χρόνῳ ἀποχαμόντων, παρατα- 
gnate sunt Stenimachus, Peristitza, Crylzimus, — 0évro; αὐτοῖς παρὰ τὸ µέτρον τοῦ χρόνου τῆς φυλα- 

M D :'O γὰρ Βουλγαράρχης Μιχαὴλ, ὁ τούτου γυναικάδελφος, τὸν τοῦ βασιλέως Ἰωάννου πυθόµενος θάνα- 
τον ἐπὶ τὰ δυτικὰ µέρη υγυμνὰ στρατευμάτων έάρα, βουληθεὶς τὰ ἀφηρημένα ἐκ τούτων στη ἄνακα- 
λέσασθαι, τὸν Εὔρον διαπεράσας πολλὰ ὑφ ἰαυτὸν ἐποιήσατο. Μετετέθη μὲν οὖν ὁ Στινέµαχος, Περιστίτέα, 
Κριτδιμὸς, Τξέπαινα xai τὰ ἐν τῇ ᾿Αχριδῷ ξυμπαντα πλὴν ἨΜνιάκου * τοῦτο γὰρ καὶ µόνον ὑπὸ Ῥωμαίων 
πεφύλακτο. Οὔστρα δὲ καὶ Περτεράχιον καὶ Κρυθοὺς καὶ τὸ παρακείµενον τῇ τοῦ ᾿Αδριάνοῦ καὶ κεκληµέ- 
yo» ᾿Εφραὶμ τοῖς Βουλγάροις χεχείρωτο. Τούτου χαρυ ἔσπενδε. 


Theodori Dousz οἱ Leonis Allatii nota. 


(2 2 Μοναχὸν τινὰ. Gregoras, p. 55. ALL. Ecclesia, narrat Acropolita, de qua nos egimus in 
2 Ἐν αιᾷ ἑθδομάδι. Hujus ordinationem per tractu De ordinationibus Graicorum. ALL. 
om absolutam, uti usitatam in ea (33) 'E£oppácac. Gregoras, lib. ut, p. 53. ALL. 


1125 


ANNALES. 


1126 


κῆς. Τὰ πλείω δὲ τῶν &gtsov καὶ ἀπεριποίητα ἦν A Tzepena et Achridis preter Mniacum, quod vel so- 


καὶ τῶν χρειωδῶν ὅπλων ἃμοιρα, Κατεσχέθη μὲν οὖν 
ἐκτού παραντίχα Στινίμαχος, Πριστίζξα, Κρυτξιμὸς, 
Τζέπαινα χαὶ τὰ ἐν τῇ ᾿Αχριδῶ ξύμπαντα πλὴν 
Μνειάκου " τοῦτο γὰρ καὶ μόνον ὑπὸ ᾿Ῥωμαίων πε- 
φύλακται. Οὗστρα δὲ xai Περπεραχιον xai Κρυθοῦς 
xat τὸ παρακείµενον τῇ τοῦ ᾿Αδριανοῦ καὶ χεχλη- 
μένον Ἐφραὶμ τοῖς Ῥουλγαροις χεχείρωται Τούτων 
οὕτω γεγενημένων xai τῶν ἐν δυσμαῖς Ῥωμαϊκῶν 
Χλονουμενων πραγμάτων, τῆς φήμης µέχρι καὶ ἐς 
βασιλέως ἐπιδραμούσης καὶ πλειόνων προτδοχίαν 
Χακῶν τῶν προσόντων φαντασίαν παρεχοµένης, οἱ 
περὶ τὰ βασίλεια οὗ μιχρῶς ἐταράχθησαν - Ὁπί- 
σταντο γὰρ ὡς τὰ πλείω τῶν δυτιῶν μερῶν Βουλ- 
γάροις οἰχοῦνται, x«l ἀποστατήσουσι πάἄλαι "Po- 


lum Romanis devotum perseveraverat,omnia.Pre- 
terea Ustra, Perperacium, Cribus et quod Adriano- 
poli adjacet, Ephrem, Bulgaris cessere. Heec ubiita 
facta sunt, et in occiduis partibus rebus Romano- 
rum in discrimen adactis, cum fama ad imperato- 
ris etiam aures pervolasset, 115 et presentibus 
malis atrociora inde ventura repreesentasset, qui in 
aula erant, nimis conturbati sunt, quippe qui 
scirent potissimam Oecidentis partem in Bulgaros 
esse propensam, tanquam qu& a Romanis jampri- 
dem defecisset, et recenter a Joanne imperatore 
debellata nondum solida ac firma in dominio con- 
staret, sed continua in Romanos odia clanculum 
exerceret. 


µαίων, προσφάτως δὲ χειρωθεῖσι τῷ βασιλεὶ Ἰωάννη, καὶ οὑὕπω πῆξιν τῆς χειρώσιεως, λαθούσης, ἔχθραν 


δε ἀεὶ πρὸς Ῥωμαίους ἐνδομυχοῦσι. 

νε. Διὰ ταῦτα 9 καὶ αὐτὸς ὁ βασιλεύς ἠδημόνει 
τοῖς πράγµασιν, εἰ οὕτω κατ ἀρχὰς τῆς ἐξουσίας 
[P. 59] αὐτοῦ δυστυχῶς πράττει. Συναθροίσας οὔν 
τοὺς ἐν τέλει xai τοὺς εἰς στρατηγούς τεταγµένους, 
σὺν οἷς xxi οἱ πρὸς πάππου αὐτοῦ τοῦ βασιλέως Oro- 
δώρου ὑπῆρχον αὐτῷ θεῖοι, ὅ τε Μανονὴλ καὶ o Μι- 
χαὴλ, ἐθουλεύσατο τί ἂν ἔχοι πρὸς τὰ Ίεγενομένα 
διαπράττεσθαι. Οἱ piv οὖν πλείους διαπερᾶσαι τὸν 
βασιλέα τὸν Ἑλλύσποντον δέον ἔλεγον εἶναι καὶ στῆ- 
σαι τὸν τῶν βουλγάρων φοράν. Τοῦτο δὲ τοῖς τοῦ xpa- 
τοῦντος θείοις τοῖς προειρηµένοις οὐχ ὥρεσκεν, οἷς xai 
προσεῖχε μᾶλλον ὁ βασιλεύς, παλλῶν ἕνεκα. ᾿Η τε γὰρ 
γνησιότης τοῦ Ὑένους Ἰνάγκαδε xai τὸ τῆς ἨΠλιχίας 
γηραιὸν παρτεθίαζεν, οὐχ. ὕττον δὲ πρὸς τοῦτο 
καὶ τὸ πολλῶν πραγμάτων Ἶἴδρις αὐτοὺς Ἰγίνεσθαι 
παρέπειθε - φυγάδες γὰρ οὗτοι Ὑεγονότες τῆς τοῦ 
βασιλέῶς Ἰωάννου διακρατήσεως πολλοῖς  mpoc- 
ωμίλησαν δεσπόταις καὶ εἰς διαφόρους — mtpu- 
πλανήθησαν τύπους, κάντεῦθεν, κατὰ τὴν ποίφσιν, 
εἶδον ἅστεα xol νόον ἔγνωσαν. Καὶ ἦσαν μὲν ὡς 
ἀληθὼς οὗτοι νοήµονες, οὐκ ὀρθὰ δὲ ἐφρόνουν τοῖς 
τῶν Ῥωμαίων πράγµασιν, αἰτίαν ἔχοντες τὸ παρ- 
ευδοχιμηθῆναι τὰ πρῶτα παρὰ τοῦ ἀδελφοῦ καὶ 
βασιλέως, μηδενὸς αὐτῶν εἰς ἀξίαν ἀνηγμένου βασι- 
λέως ἀδελφοῖς διαπρέπουσαν. Εἶτα xoi παρὰ τοῦ 
αμθρου καὶ βασιλέως καὶ φυγαδίαι τῆς ὍῬω- 
µαίων γεγενημένοι πρὸς αὐτοὺς ἐδυσμέναινον. Καὶ 
ταῦτα μέν ἴσως ἐρεῖ τις αἴτια εἶναι, τὸ δὲ ἀληθὲς τὰ 
τῶν ἀνθρώπων ἤθη ἀθέθαιά ὄντα καὶ ἅστατα τοιού- 
τους τυγχάνειν ἐποίουν. Καὶ ταῦτα μὶν οὐ διελάν- 
θανιν οὐδὰ τὸν βασιλέα Θεόδωρον * τέως οὖν ὡς οἱ- 
χείους τοῦ αἵματος καὶ τὸ τιμᾶν αὐτοὺς διὰ παντὸς 
προελόµενος ἐχρᾶτο πρὸς συμθουλὰς. Ὑπετίθεντο 
γοῦν οὗτοι ώς οὐ χριὼν τὸν βασιλέα διαπερᾶσαι πρὸς 
xàv δυσμὴν, ὅτι τε χακῶς πράττει τὰ τοιαῦτα µέρη, 
χαὶ ὡς νοσεῖ σχεδὸν ἀθεράπεντα, στράτευµά τε μὴ 
ἔχειν τὸν βασιλέα προσῆχον πράξει βασιλικῇ ' ὁ γὰρ 
χειμὼν ἐκώλυε τὸν συνάθροισιν τῶν δυνάµεων. Καὶ 


μὲν 


4 D : Ῥουλην οὖν ποιησάµενος, οἱ 
δὲ πρὸς πἄάππου αὐτοῦ τοῦ b 


C 


D 


ασιλέως Θεοδώρου Mavovà) καὶ Mya) oi Λασκάριε, oig προσεῖχε 


95. Propterea imperator etiam ipse rebus anxie 
&stuabat, si tam misere potestatis illius initio 
haberentur. Illis ergo qui dignitate fulgebant, et 
exercituum ductoribus, inter quos et ex avo impe- 
ratore Theodoro patrui Manuel et Michael advene- 
rant, convocatis, consiliuminit, quid sibi, ut malo 
occurreret, agendum esset. Potjor eorum pars in 
eam ivit sententiam,utimperator Hellesponto supe- 
rato impetum Bulgarorum comprimeret. Sed hoc 
principis patruis, quos supra nominavi haud arri- 
debat, quibus animum potius adverterat imperator 
multis de causis. Affinitas quippe generis et vene- 
randa senectus compellat ; neque minus ad id 
conferebat rerum multarum experientia. Hi namque 
Joannis imperatoris tempore et solo patrio exsules 
multorum principum familiaritate usi sunt et diversa 
in loca aberrarunt, hincque, 1 16 ut poeta cecinit, 
viderunt urbes et mores hominum cognoverunt. Hi 
licet, ut verum fatear, pleno pectore saperent, non 
recte tamen Romanorum rebus consulebant, quod 
primum a fratre et imperatore neglecti nullo digni 
habiti fuissent munere, quod fratres imperatoris 
condeceret ; dein per generum et imperatorem ab 
solo patrio extorres, ab eis totos se abolienaverant. 
Et has quidem causas Romauis illos inimicissimos 
reddidisse aliquis forte diceret: nobis satis cogni- 
tum mores hominum incertos atque instabiles in 
hujusmodi eos deduxisse simultates, que neque 
imperatorem Theodorum |latebent. Nihilominus eos 
tanquam sanguine eonjunctos, etquod perpetuo eos 
honoribus condecorare proposuerat, consiliis adhi- 
bebat. Proponebant itaque illi non esse opere pre- 
tium imperatorem in occasum progredi, quod etd 
partes male afflictarentur et absque remedio vehe- 
menter laborarent. Copias esse imperatoris exiles 
ac tenues nec regis apparatu suppares,cum tempus 
hibernum impedimento esset ne cogerentur in 
unum. Pretereaimperatorem,si loco moveatur nes 


πλείονς διαπερᾶσαι αὐτὸν τὸν Ἑλλήσποντον δέον ἔλεγον. Οἱ 


ἄλλον 


τε γνησιότητι καὶ τῷ γύρει, οὐ χρεὼν διαπερᾶσαι τὸν βασιλέα ἐθοῦλευσαν. Ἡ. τῶν πλειόνων γοῦν ἴσχνσε 


ουλύο 


1 107 GEORGII ACROPOLIT/E 1108 


ἀδελφόπαιδι τοῦ βασιλέως, καὶ τὸν Κομνηνὸν Μιχαἡλ τὸν Πα)αιολόγον, πετὰ µετρίου στρατεύματος tig θέαν τῶν 
προσφάτως ἐπιγεγενημένων τούτῳ χώρων ἀφίκετο. Καὶ ἀπῆλθε μὲν εἰς Αχρίδα, ἐπιδεδημήχει δὲ ἐς Δεάθολιν κἀκεῖ- 
θεν εἰς Καστοοίαν. Καὶ τῇ ὁπώρας ὥρα συσχευασάµενος τὰ στρατεύματα τῆς tiq ἕω φερούσης ἐφήψατο. 

50.Hinc Thessalonicam preetergressusemensusque Α — v'. Παραμείψας ?'. οὖν τὴν Θεσσαλονίκην καὶ Tiv 
Bisaltiamapud Philipposnonleviexcausa,utsibivi- µΒισαλτίαν διαθὰς ἐς Φιλίππους ἐπήξατο (98) rà» 
debatur,castra metatus est.Nam eMelenieo Nicolaus σκηνὴν λόγου πέρι, ὡς ἐδόκει τούτῳ, οὐχὶ σμιχροῦ. 
Manclavites imperatori adhuc apud Bodenos com- — 'O γὰρ ἐκ τοῦ Μελενίκου Μαγκλαθίτης Νικόλαος (99) 
moranti 1 00 Michaelem Paleologum,dicti magni- ^x«reims πρὸς τὸν βασιλέα (1) τοῦ Παλαιολόγου Μι- 
dmestici filium, accusavtt:sedcumtalium perseru- — x«$i [P. $1] τοῦ προῤῥηθέντος υἱοῦ τοῦ μεγάλον 
tatio,dum educendiexercitus pugnequeconferende «δοµεστίκου, ὅτε ἦν ἐν τοῖς Βοδηνοῖς. Ἐπεὶ δὲ οὐκ ἦν 
tempnsinstaret,minime opportnna videreturjnop- xetpóg τοιούτων πραγμάτων ἐρεύνης, ᾽Αλλ’ ᾿έκστρα- 
portunius tempus rem visumestimperatoridifferre ^ rtíag καὶ μάχης, ἐταμιεύετο τῷ βασιλῖ τὰ τῆς bm 
Tuno itaque de iis questionem habendam censuit. θέσεως ἕως doa» εὔθετον. Τότε γοῦν εἰς ἐξέτσο 
Qnare senatum continuo eonvocat,judices decer- àv τοιούτων ἐγεγόνει ὁ βασιλεὺς, xot δικαστήριον 


31 D. Kaí παραµεέφας Θεσσαλονίκην, xat Ῥισαλτίαν εἰς Φιλίππους ἐπήξατο τὴν σχηνήν. 'O γὰρ Μαγκλαθίτης 
Νιχόλαος κατεῖπε Μιχαὴ) τοῦ Παλαιολόγου, ὃν xat ἤθελεν ἐξετάσαι 6. βασιλεὺς. ᾿Ετασθίώτων οὖν τῶν εἰρημύων 
ὁ μὲν ἤλεγχε τὸν εἰπόντα, ὁ δὲ ὠμολόγει εἰπεῖν ἀλλ᾽ οὐκ εἰδὴσει τοῦ Παλαιολόγον Μιχαύλ. Καί ὀπλεσθέτε 

χαι νμθαλόντες ἤττηταιὸ κατηγορούμενος, xxt σνλληφθείς ζωὸς αὖθις ἠρνεῖτο, κατεχρίθη θανεῖν, και αὖθις 
"μεθ ὄρχων τὸν Κοανηνὸν Μιχαήλ ἔλεγε μὴ εἰδέν. Ἡ οὖν ἐξέασις πρὸς τὸν Κομνηνὸν Μιχαῦλ, xeu 


à διὰ μύδρου ἀπόδειξις (2). 'O δὲ, Ei μὲν κατηγορεῖ μού τις, πρὸς ἐκεῖνον ἂν ἑμαχεσάμην, τὸ δὲ μύδρου 
χρατῆσαι τερατουργοῦ τινος, οἷος ὧν Φειδίας χαὶ Πραξιτέλης (3): 'O dt ead pcc Φωχᾶς συνεθούλενσε 


τούτῳ τὸ τοιοῦτον. Ὁ δὲ « Οὐκ oid" ὅπως τὸ τοιοῦτον κέχληται div » ἔφη, « ἀλλ ἐγὼ ἁμαρτωλός εἰμὶ ᾱν- 
θρωπος, x«t τερατουργεῖν τοιαῦτα οὗ δύναμαι. Ei δὩὲ pot συμθουλεύη μητροπολίτης ὧν xat Θεοῦ ἄνδρωπος 
τουτί διαπράξασθαι, ἔνδυσαι μὲν αὐτὸς τὴν ἱεράν σου στολὴν, εἶτα ταῖς σαῖς χερσίν ἐκπύρωσόν pot τὸν 
σίδηρον, xat ταύταις ἐπίθες τῇ χειρέ μον τοῦτον. Καὶ εἰ οὕτω γένηται. τεθάῤῥηκα và Δεσπότη μον Χριστῷ ὡς 
ὡς τὴν μὲν αμαρτία» μου παροράσεται, θαυµατου dion δξ τὺν ἀλήθειαν. » Καί 6 ητροπολίτης « Ovx ἔστι 
τοῦτο τῆς ἡμετέρας και Ῥωμαϊκῆς καταστάσεως, οὐδὲ τῆς ἐκχλησιαστικῆς παραδόσεως, βασρθαρικῇ δὲ παραδόσει 
παρῆκται. » Kaí ὃς « μὲν £x βαρθάρων γεγένηµαι, βαρθάρικῶν ἐκτισαίωην τὴ) δέχην µου. » Kai ὁ µοτροπολίτας 
πρὸς τὸν βασιλέα ἐλθὼν ταῦτ’ εἶπε. Καί ὁ βασιλευς « Αἴ τὸ ἐλεεινὸν otac δόξης ἐξέπεσε- 


Theodori Douse et Leonis Allatii note. 
(98) Ἐς Φιλίππους ἐπήξατο, 


Et mirum sane Gregoram judicium adeo celebre, 
quo forte Grecia et dignitate personarum et pro- 


Gregoras, p. 49. episcopusille adeam suaderet,qui comperta poste 
ichaelis mente verba illa protulit. Cum itaque 
omnia confundat et mutilet pro libidine Phranza 


bationum veritate et judicum frequentia nullum 
vidit illustrius, adeo obtruncasse deartuasseque ut 
neque pes neque caput in eo appareat. Ge.Phranza 
temere confundit omnia, qui judicium hoc sub Ba- 
tacio factum sub Theodoro illius filio ponit: Que 
res eum in suspicionem captati imperii, cui per id 
tempus Theodorus Lascaris Junior przsidebat.per 
calumniam vocavit. Secundo, questioni preefuisse, 
cujustum apud imperatorem plurimum valebat au- 
ctoritas, Arsenium patriarcham cum aliisjudicibus. 
Et tamen Arsenius post illud judicium ex Apollonia- 
de accitus in patriarchatum evectus est. Tertio, 
episcopus, qui illi suadet ut concilii sui conscios 
ediceret, etiamjurejurando promittit illos solos ex 
legibus Peenas daturos, Michaelem abomnisuppli- 
cio immunem ac liberum abiturum. Et hoc fuit 
preter sententiam imperatoris ; et episcopus pro- 
mittit nunquam postea observanda. Quarto,proba- 
tionem ferri candentis Michael ad probandam suam 
innocentiam poscit : Quod si hoc non est satis obse- 
cro te, domine, hoc mihi da, ferrum in camini flam- 
mas conjectum et etiam atque etiam vehementerque 
candens manibus complectar, prunasque in sinum 
immittens sperans Deum,qui tres puerosin camino 


1gnis liberavit, et oculum illum omnia contuentem: 


semperque vigilem, qui scrutatur renes et corda, 
quique novit nec cogitasse nec concepisse mede qui: 

us interroges illgsum, si ei placuerit, ab adustione 
servaturum. Hoovero merum mendacium est ; sem- 
perenim ab hujusmodi ferri candentis experimento 
abhorruit, palamque edixit se ut Romanum legibus 
Romanis non barbaris, quando ille mos Barbaro- 


rum erat, judicandum esse. Quinto,ineptlssime ab 
cpiscopodeterretur Michael ab illa probatione, cum 


nos eo neglecto ex aliis scriptoribus rem adeo 
singularem illustrabimus. Henricus — quoque 
Spondanus, in Continuatione Annalium miro 
anachronismo, ut semper solet, hoc idem judi- 
ciumsub Theodoro ponit, sub quo affectasse im- 
perium Michaelem Paleologum scribit. Αι. 

(99) Νιχόλαος, Nicolai hujus quoque mentio fit 
supraloco nimisquam corrupto. Maeyx)a6érq.nibil 
aliud est quam custos ad aule januam, clava ar- 
matus, quam μαγχλάθιον maniclarium appella- 
bant. Vide Glossarium Meursii in µαγκλαθιον el 
μαγχλαθίτης. DoUSA. 

(4) Κατεῖπε πρὸς τὸν βασιλέα. Sepe alias etiam 
in suspicionem affectati imperii sub hoc Batacio 
venisse Michaelem Paleologum habeo ex Ge. Pa- 
chymere, lid. 1,cap. 7, qui ibidem exponit quo- 
modo Batacius securitatem sibi parabat. ALL. 

(2)'H διὰ μµύδρου ἀπόδειξις, Ferri candentis 
experimentum ad innocentie probationem nota 
etiam Grecis ea tempestate in usu fuisse Georgius 
Pachymerius,lib.1 Historie Greecztestatur seado- 
lescente nonnullos massam ferream candentem 
manibus citranozam sustulisse,atque ita innocen- 
tiam suam per miraculum testatam reddidisse, Et 
diu post hec tempora adhuc ferrum ignitum ab 
illesa muliere contrectatum scribit Cautacuze- 
nus, Aistor. Byzant. lib. ui, cap. 27. Dovsa. 

(3) Φειδίας xat Ἱραξιτέλης. Novum mihi hoc sem- 

er visum fuit Phidiam Praxitelemque, duos nobi- 
issimos statuariosacceelatores, magorum ac pre- 
stigiatorumloco haberi. Sinon nugatur Greeeulus, 
profecto velim doceri quid sibi velitet quo alludat 
auctor. Dovsa. 


ANNALE 
χριτὰς ἐκάθισε x«i λαμπρὸν χριτήριον À nit, et indicium celebre constituit. Causa hec erat. 


€ xal 
ρότησεν. 'H d' ὑπόθεσις 
τησεν ὁ Τορνίκης Δημήτριος, ἔτι δὲ περιῆν ἐν 
λονίκη ὁ µέγας δοµέστιχος, ὁ δὲ τούτου υἱὸς 
ἡλ ἐς Με)ένικον xal Σέῤῥας, ὃς xoi μαθὼν τὸν 
ορνίκη θάνατον ἐδυσφόρησε καὶ σκυθρωπὸς τοῖς 
Κάνουσιν ἐπεφαίνετο' ἦν γὰρ ὁ Τορνίχης σύ- 
ἔχων τοῦ μεγάλου δοµεστίχου πρωτεξαδέλφην. 
οὖν φιλεῖ ἐπὶ τοῖς τοιούτοις γένεσθαι, ἠρωτή- 
ς τῶν ἐκ ἨΜελενίχκου τοὔνομα.,. θάτερόν τινα 
µενον... ὅτου χάριν σκυθρωπάδει ὁ Κομνηνὸς 
ἡλ. Ὁ δὲ (καὶ γὰρ ἠπίστατο τὴν αἰτίαν), « Ὁ 
εης, » ἔφη, « Δημύτριος τέθνηχεν. Ην δὲ προσ- 
αὐτοῦ x«i οἰχονόμος τῶν κοινῶν. Καὶ τούτου 
χάριν κἀκείνου λελύπηται,. » Ὁ δὲ, « Οὔ µοι 
» φησίν' « οὖδε γὰρ διὰ Τορνίκην οὕτως dy 
jt xai ἤσχαλλε. Αλλ' ὡς ἴοιχεν, ἐπὶ τῷ 
ovt ἐχείου τοῦτο συµθέθηκε. Καὶ εἰ τοῦτο, 
Ἰμῖν' d» γὰρ ταραχαῖς καὶ ὀχλήσεσιν αὖθις 
γνται τὰ ἡμέτερα, ακατεστορεσµένα νῦν καλῶς 
; ἄταραξίαν ἐληλυθότα. » "H ὃ) οὗτος, « Αλλ’, 
ig, Χαί εἰ τοιοῦτον ξυνέθη, και οὕτω δὴ οὐ 
τὰ καθ) ἡμᾶς ἔξουσι. Καὶ γὰρ ὁ µέγας δοµέ- 
; ἐν Θεσσαλονίκη διάγει ἡγεμονεύων αὐτῆς, 
τοσὶ δὲ ó Κομνηνὸς Μιχαλλ ὁ τούτου υἱὸς τὸν 
Ιμετέρων χωρων διεξάγει αηδεµονίαν. Ὑπὸ 
ev γοῦν µεγίστων ἀνδρῶν διακυθερνώµενοι 
ποτε χοσμιχὸν χλυδώνιον ἴδοιμε, ἄλλως τε 
τοῦ Βουλγάρου Καλλιμάνου ἀδελφὺ (4) Θάμαρ, 
τι τελοῦσα, ti; Ὑάμου κχοινωνίαν ξυνέλθη τῷ 
νῷ Μιχαὺλ, καὶ γενήσονται σποδαὶ µέσον τε 
καὶ Βουλγάρων. » Ταῦτα dà λελάληνται παρ) 
, μηδὲν εἰδότος τοῦ Κομνηνοῦ Μιχαήλ. Θάτερος 
t» δυοῖν ἐπελθὼν πρὸς τὸν εἰρημένον Μαγχλα- 
ἀνώγγειλεν αὐτῷ τὰ τοιαῦτα, ὁ δὶ ἀνήνεγκε 
σιλεῖ. Κατασχεθέντες οὖν xal ἄμφω ἠρώτηνται 
B» λελεγμένων. 'O μέν ὁύν κατηγόρει, θάτι- 
ὑπεραπελογεῖτο. Ἔφησεν οὖν, ὡς ᾽Αληθῶς μὶν 
εἰρήκει, παρ ἐμοῦ γὰρ &xüxosw ἀλλ οὐκ 
t pot εἴρηται τοῦ Κομνηνοῦ, ἀλλ ἐξ ἑαντοῦ 
oue τούτους προήνεγκα,. ᾿Ηναγκάδετο γοῦν 
roUrou* ὁ δὲ Ὡρνεῖτο χαθάπαξ μὴ εἰδέναι τι 
ύτου τὸ σύνολον τὸν Κομνηνὸν Μιχαήλ. Ἐν- 
ηὐτρέπιστο τούτοις στρατιωτική τις ἀποδει- 
€ μὴ ὑπῆρχον οἱ μαρτυροῦντες, ἡ διὰ µάχης 
ρα (9). Ὡπλίσθησαν οὗ καὶ ἄμφω, εἰσῆλθον 
στάδιον, ξυνέθαλον ἀλλήλοις, |P. 592] καὶ νε- 
t ὁ κατηγορορούμινος, ἀπεῤῥίφη τε τοῦ ἵππου, 
| νικῶσαν ὁ κατήγορος ἔσχηχε. Συλληφθεὶς 
ος (οὐδὲ γὰρ καιρίαν τέτρωται) καὶ αὖθις ἠρώ- 
ὡς ἄν καθοµολγήσειε τὴν ἀλήθειαν. Ὁ di 
οτέρου λόγου ἀντείχετο, xai μηδ᾽ ὅλως εἰδέναι 
Κομνηνὸν διεμαρτύρετο Μιχαήλ. ᾿Επεὶ δὲ διὰ 


ἦν τοιαύτη. Ἐπιὶ 


1110 


Cum Demetrius Tornicius vilam finisset, essetque 
Thessalonice magnus domesticus, filius vero illius 
Michael Melenici et Serris, Michael comperta Tor- 
nicii morte, egre rem tulit, tristique ac vultu tur- 
bationem pre se ferens alloquentibus videbatur. 
Tornicius enim magni domestici consobrinam ma- 
trimonio sibi junxerat. Ut in his fieri amat, e Me- 
lenico quispiam, alium quidem nomine ..... inter- 
rogavit« quanam decausa 1 Q 1 Michael Comnenus 
sese animi tristis angeret. » Ille (namque causam 
optime callebat), « Tornicius, » ait, « Demetrius fato 
functus'est, qui eum propinqua cognatione con- 
tingebat et res publicas administrabat, propterea 
morte illius tristis est. » Allius, « Non hoc mihi ita 
se habere videtur : nequeenim propter Tornicium 
ita doleret affligereturque. Sed ut apparet, id in 
melius illi contigit. Quodsi hoc fuerit, ve nobis: 
rursusenim res nostre perturbate in magna confu- 
sione motuque erunt, que nunc sedata» ac optime 
tranquillate cernuntur. » Tunc alius respondit, 
« Sed, o carum caput, licet tamen id acciderit, non 
ideo res nostre male se habebunt. Namque ma- 
gnus domesticus Thessalonicae degens illam mode- 
ratur. Ethic ipse Comnenus Michael, illius fllius, 
nostrisurbibus operam prestat. Ab his itaque viris, 
iisque maximis,'dum gubernamur, nunquamaliqua 
tempestate jactari poterimus. Preterea Callimani 
Bulgarisoror Thamar,nulli nupta, matrimonio Mi- 
chaeli Comneno jungetur. Et sic inter nos ac Bul- 


C garos pax conciliabitur. » Hec ab illis inscio Mi- 


chaele Comneno dicta sunt. At unus ex his Mancla- 
vite colloquia inter se inita refert : ille imperatori 
denuntiat. Comprehensus uterque de iis que dixe- 
rantinterrogantur. Etunusquidem accusabat, alius 
respondebat « accusatorem vera enuntiare : a me 
enim audiit. Verum ea inscio 109 Comneno effa- 
tus sum, cum ex memetipso verba illa protulerim. 
Cogebatur ille ut hoc indicaret. Verum ille negabat 
aliquid omnino de eo Michaelem scire Comnenum. 
Hinc militaris probatio, cum testimonia aliorum 
desiderarentur, preparatur, per pugne scilicet 
experimentum. Ambo itaque armantur, in stadium 
intrant, confligunt invicem, et accusatus vincitur, 
qui equo dejectus victoriam aecusatori concessit. 
ldem vivus comprehensus (neque enim letali vul- 
nere vocem amiserat) iterum interrogatur, ut rem 
fateretur. llle primum sermonem obstinate conti- 
nuabat, et nihil horum Michaelem Comnenum te- 
nere contestabatur. Cum vero atrocioribus tor- 
mentis veritatem extorquendam esse statuisset 
imperator,quemadmodum ille accuratiora vite 
examina poscebat questionem homini, que per 


Theodori Ώοιβ et Leonis Allatii nota. 


ζαλλιμάνου ἀδελφή. Pachymerius, ut supra, 
isce cum Thamare Callimani sororisnuptias, 
m filia Michaelis despote secreta sponsalia 
ionem affectati imperii movissetradit. ALL. 
9e purgationibus per monomachiam et fer- 


rum candens vide doctissimas et eruditissimas 
Martini Delrii dissertationes, fet Sixtum Senensem 
Biblioth. lib it, in ine. Sunt à sacris canonibus 
damnate etinterdicte sub poenis gravissimis. ALL. 


1111 


GEORGII ACROPOLITJE 


1u? 


mortem infertur, instituit. Manus retro condemnati A πλείονος βασάνου ἔδοξεν ἐπιγνῶναι τὸν βασιλέα τὸ 


alligate fuerunt, ut ense periret, oculi linteo in- 
voluero operiuntur. Sic enim conderinnati solent 
construi et ictum necis excipere. His ita peractis, 
et vinctus, ut cervicem ad caput amputandum re- 
clinaretjussus denuo de iis qu& in questione erant 
exposcitur. Ille jurejurando etiam sacrosancto con- 
firmavit nihil ullatenus horum conscium esse Mi- 
chaelem Comnenum. Qui postmodum, licet non 
emsus fuit, in carcerem abductus est, compe- 
dibus ac vinculis constrictus. 103 Universa tan- 
dem queestioin Michaelem Comnenum conversa est, 
et judices ad id destinati illi dicebant: « Quando de 
te sermones quidem haud comprobati referuntur 
& te illos mirando aliquo facinore refellendos esse 
necessum est, id autem erit per ferrum candens 
purgatio. » Tum ille veritate ipsa fretus : « Si quis 
esset, » dicebat, « qui me accusaret, cum eo utique 
contenderem, ostenderemque eum mentiri. At vero 
cum accusator nullus sit, dequo judicor ? Porro si 
me mira vultis conficere, ego sane is non sum qui 
miracula facere possim. Ferrum candens in manus 
vivi hominis cadens nescio quanam illud ratione 
manus non comburat, nisi ille a Phidia vel Praxi- 
tele e saxo excisus vel ex sere conflatus sit » Hsec 
ille, et admodum hercle juste dicebat. Verum enim- 
vero cum et Philadelphiensis metropolita Phocas 
rebus interesset, unice imperatori dilectus mul- 
tisque humanitatis officiis acceptus, quod non vir- 
tute ac merito, sed imprudentia assecutus fuerat. 
Namque cum aliquando de rebus publicis nescio 
quid percunctaretur, libere sententiam suam osten- 
dit, et, « Oimperator, » inquit, « quamobremin pre- 
senti nos consulis, cum ipse semper per te, quod 
tibi visum fuerit, peragas ? » Dixerat hec, et mo- 
leste sane tulerat imperator, quandoquidem eos 
quiadstabantsiceum allocutum ferunt : « An potuit 
a metropolita afferri quid audacius ? et vos tole- 
rastis. » Post brevem horam in eum suavissime 
effusus beneficia contulit, et honores consiliumque 
&b eo in negotiis secularibus capiebat. Quare tum 
104 etiam imperator tanquam ministro usus est, 
quiseorsim ab aliis Comnenum Michaelem, cum et 
ipse sermones audirem ! in huncfere modum allo- 
quitur : « Nobilis quidem cum ipseeis et ex nobili- 
bus prognatus. ea et animo concipere et re pres- 
taree debes quee nec a fide tua nec ab existimatione 
nec deniquea cognationetuaalienajudicantur. Sed 
enim cumtestesadteconvincendum non adsint,ope- 
rc pretium eritte ferro candenti veritatem designare 
» llle magno ac virili animo, etquemadmodum pi- 


ἀληθὲς, οἷος  é£xtivog τὰς ἐἑξετάσεις ἀκριθεστέρας 
ποιούµενος, τὸν διὰ θανάτου επήγαγε τῷ ἀνδρὶ ἔλεγ- 
χον. Ἐδέδεντο γοῦν αἱ χεῖρε ὄπισθεν τοῦ καταδι- 
χασθέντος ξίφους ἔργον γενέσθαι, οἱ d" ὀφθαλμοὶ λωῷ 
ὑφάσματι ἐκαλύφθησαν' οὕτων γὰρ εἶωθε τοὺς χατα- 
κρίτους διασχευάξεσθαι xai τὴν πληγὺν λαμθάνιω 
τῆς ἀναιρέσεως. Ὡς γοῦν xal ταύτα οὑτωσὶ γένοιτο, 
x«l ὁ δεσµώτης χλῖναι τὸν αὐχένα προστέτακτάι ἵνα 
δέξηται τῆς χάρας τὴν ἔκτομὴν, xai πάλιν περὶ τῶν 
ζητουμένων ἠρώτηται, ὁ δὲ μεθ) ὄρχων φρικτῶν ife 
θαίώσατο μηδέν τι ὅλως συνειδέναι ἐπὶ τούτοις τὸν 
Κομνηνὸν Μιχαὺλ, ῥἐκεῖνος piv τὸν πρὸς θάνατον 
εἰάθη ὀδεῦσαι, τὸν δε πρὸς εἰρχτὺν ἐθάδισε, καὶ εἷ- 
Xo» αὐτὸν κλοιοὶ xal χαθείρξεις. Ἡ ἐξέτασις δε πκᾶσε 
πρὸς τὸν Κομνωνὸν χατήντηχε Μιχαὺλ, καὶ dà ἔφα- 
σχον αὐτῷ οἱ τάχα Χρίνειν τοῦτον λαχόντες, ὡς Ἐπεὶ 
περὶ σοῦ ἀπειρημένοι τινὲς λελάληονται λόγοι, δεῖ σι 
διὰ τινος θαυματοποιίας τούτους ἀποσκευάσασθαι 
Τὸ ὃς và διὰ μύδρου ἀπόδειξις (6). Ὁ d'à (καὶ γὰρ 
εἶχεν βοηθοῦσαν αὐτῷ τὴν ἀλήθειαν), « Ei μέν τις 
ἦν, » ἔλεγεν, « ὁ xat' ἐμοῦ τι χατηγορῶν, πρὸς ἐκεῖ- 
vov ἄν ἐμαχεσάμην καὶ ἀπέδειξα ψεύδεσθαι xero- 
όρου δὲ μὴὺ παρόντος ὑπὲρ τίνος χρένοµαι ; εἰ dt 
θαυματουργῆσαί µε θέλετε, ἀλλ ἐγὼ οὐκ, εἰμὶ τοίοῦ- 
τος ὥστε καὶ τερατοποιίας ἐργάξεσθαι. Σίδαηρος di 
πεπυραχτωµένος, εἰ ἐν χερὶ ἀνθρώπου ζωοῦ οὗτος 
ἐμπέσοι, οὐκ οἶδα πῶς ἄν οὐ καύσειεν αὐτὸν, εἰ pi 
πού τις ἔξεσται τῷ Φιιδία ἐκ λίθου τῷ Πραξιτέλει, 
$ καὶ ἀπὸ χαλκοῦ εἴργασται. » Ταῦτ' ἔλεγε, καὶ µάλα- 
νὺ τὴν Θέμιν δικαίως. "Erst δε καὶ ὁ τῆς Φιλαδιλ- 
φέων (7) μητροπολίτης Φωκᾶς συμπαρΏν τοῖς Ίεο- 
µένοις, φιλούμενος πρὸς τοῦ βασιλέως καὶ πάνυ φι 
λοφρονούμενος, — πέπονθε δὲ τοῦτο οὐκ ἐξ ἀρετᾶς, 
ἀλλ ἐξ ἀναιδείας. Καὶ γάρ ποτε τοῦ βασιλέως πν- 
θοµένου περί τινος τῶν κχοινῶν πραγμάτων, ἔπεαρ- 
ῥησιάσατο καὶ, « Ὦ βασιλεῦ, » ἔφη, « τέγος χάρα 
ἁρτίως ἡμᾶς ἐρωτᾷς, αὐτὸς ἀεὶ ἐξ ἑαυτοῦ τὰ δοκοῦν- 
τά σοι διαπραττόµενος.« Ταῦτ ims, xai τότε μὲν 
ὁ βασιλεὺς ἐσχετλίασεν, καί γε εἰρύχει πρὸς τοὺς 
συµπαρισταµένους, « Τέ οὕτω θρασύτερον ὁ µετρο- 
πολίτης εἴρηκεν, ὑμεῖς δὲ ἠνέσχεσθε;Σ μετὰ βραχὺ 
δε Φιλοφρονως τοῦτον ἔδεξιὼώσατο καὶ ῥἐτίμα καὶ 
σύμθουλον εἶχεν ἐν ταῖς χοσμιχαῖς ὑποθέσεσιν. Ὑπο- 
ὁρηστῆρι γοῦν xal τότε ἐχρησατο τούτω ὁ βασιλώς. 
D [P. $3] Καὶ yt χαταµόνας τὸν Κομνηνὸν παραλαθὼν 

Μιχαλὶλ, χάμοῦ τῶν λόγων ἀκροωμένου, ταῦτ’ εἶκο, 

ὡς « Εὐγενὴς ptv ἀνὴρ σὺ καὶ ἐξ ἐὐγενῶν γεγῶχσαι. 

Ast οὖν σε τὸ δέον ὑπὶρ τῆς ὑπολήψεως τε καὶ 

πίστεως καὶ παντός σοι TOU Ὑένους xai voice καὶ 


᾿διαπράξασθαι Ἐπεὶ δε οὐκ ἔλεγχος παρὰ μαρτύρων 


Β 


C 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


(6) HW διὰ µύδρου ἀπόδειξις. Mirum quid in hoc 
ipso genere de rnuliere adultera sed pocenitente, et 
episcopo Didymotichensi commemorat Joannes Can- 
tacuzenus, Histor. lib. im, cap. 27. Addam ipso 
temporeLascarium hanc purgationem ferri canden- 
tis maxime fuisse in usu, ut oculatus testi refert 
Pachymerius lib. 1, p. 33. Et nota καὶ εἶδεν 6 
γράφων ἠθῶν τῷ τότε ὑτοστάντας τινας τοιαῦτα, 


πλήν ἀλωθήτως ἀπαλλάξαντας τὸ θαυμάσιον. Pyrm 
everse probationem in homicidio apud Cyprios 
lego apud Theodorum Prodromum de Rhodan- 
thes et Dosiclii amoribus lib. 1. ALL. 

ᾖ ) Ὁ τῆς Φιλαδελφέων. Hic est Phocas Phila 
delphiensis episcopus, quem cum Arsenio pa- 
triarcha videtur confundere Phranza. ALL. 


1113 


ANNALES. 


1114 


ἐν aoi, δεῖ σε τῷ μύδρῳ τὴν ἀλήβειαν παραστήσα- Α ctores inter pugnandum imperterritum hominem 


σθαι. » Καὶ ὃς µάλα γενναίως χαὶ ἀνδριχῶς, xai ὡς 
dv τινα οἱ γραφεῖς ἐν μάχη ἄτρεστον διαγράψαιεν, 
« Οὐκ oid" ὅπως τὸ τοιοῦτον χέχληται ἅγιον, ὦ δέσπο- 
τα, » ἔφη. «€ ᾿Αλλ ἐγὼ μὲν ἁμαρτωλός εἰμι ἄνθρω- 
πος, καὶ τερατουργεῖν τοιαῦτα oU δύναμαι, Ei δέ pot 
συμθουλεύη, μητροπολίτης dv x«l Θεοῦ ἄνθρωπος, 
τουτὶ διαπράξασθαι, ἔνδυσαι pit» αὐτὸς τὴν ἱερᾶν 
σου πᾶσαν στολὴν, καθὼς εἴωθας ἐν τῷ Oto εἰσέρ- 
χεσθαι βύματι καὶ ἐντυγχάνει Θιῷ, εἶτα dà ταῖς 
cai, χερσὶν ἐκπύρωσόν µοι τὸν σίδηρον, αἷς τοῦ 
θείου ἐφάπτῃη θύματος, τοῦ σώματός τοῦ Κυρίου 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστσὺ τοῦ ὑπὲρ παντὸς τοῦ κόσμου 
τεθυµένου x«l Gti θυοµένου παρ ὑμῶν τῶν ἱερέων 
τε καὶ ἱεραρχῶν, καὶ ταύταις d) ταῖς ἱεραῖς σου 
χερσὶν ἐπίθες τῇ χειρί µου τὸν σίδηρον, xai ταθάρ- 
ῥοχα εἰς τὸν Δεσπότην Χριστὸν ὦώς πᾶσαν piv οὗτος 
ἁμαρτίαν µου παροράσεται͵, — vp ατουργήσει di τὴν 
ἁλή «av. » Καὶ ὁ piv Κομνηνὸς Μιχαὺλ οὕτως 
etpuxty * ὁ δὲ μητροπολίτης, « Ὦ καλὲ νεανία, » ἔφη, 
« τοῦτο ÓUx ἔστι τῆς ἡμετέρας καὶ ᾿Ρωμαϊκῶς κα: 
ταστάσεως, &)) οὔτε τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδό- 
σεως, οὔτε μὴν εκ τῶν νοµων οὔτε δὺ πρότερον ἐκ 
τῶν ἱερῶν x«i θείων Χανόνων παρείληπται. Βαρθα- 
ριχὸς δὲ ὁ τρόπος καὶ ἀγνὼς ἐν ἡμῖν, προσταγῦ δι 
µόνον ἐνεργεῖται βασιλικῆ. » Καὶ ὃς, « ὮὪ µέγιστε 
ἱεράρχα Θεοῦ, εἰ µέν καὶ αὐτὸς ἐκ βαρθάρων γεγί- 
vana καὶ βαρθαρικοῖς τοῖς ἤθεσιν ἀνατέθραμμαι 
$ xai νόµοις τουτοισὶν ἐκπεπαίδεομαι, xci βαρθα- 
ρικῶς ἐκτισαίμην τὴν δίκην µου. Ei δὲ Ῥωμαίων, 
xai ἐκ ᾿ἸῬωμαίων, κατὰ νόμους Ῥωμαὶϊχοὺς καὶ 
παραδόσεις ἐγγράφους *$ χρίσις τερµατισθήτω pot. » 
Ἐχεῖνος μὲν οὖν τοῖς λόγοις olo» τοῦ νεανίου ixmt- 
πληγμένος (εἰχοστὸν γὰρ καὶ ἔθδομον διήννεν ἔτος 
ὁ Κομνηνὸς Μιχαἡλ) xai τῷ μὺ ἐν συμφοραῖς τού- 
ToU ὄντος τὸ εὐγνς τοῦ φρυνὴματος καταπίπτειν 
μηδὲ τὸ τῶν νοημάτων χαλᾷν εὐεπήθολον, πρὸς τὸν 
βασιλέα ἐλθων ὅσα κχέν οὖν εἶπεν ἐχεῖνς αὐτὸς οὐχ 
οἶδα, πάντως δὲ ταῦτ' ἔμελλε λέξαὶ ὅσα τε xal ola 
ἤκουσιν. Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς διάπειραν no)» πι- 
ποιηχώς οὐχ εὗρε κατά τι τὸν Κομνηνὸν Μιχαὶλ 
ὑπ αἰτίαν ὄντα, καὶ ταῦτα xxi τὸν ἀναίτιον εἰς αἷ- 
τίαν ἄγων τῇῦ βία ἡ τῶν λόγων hb τῶν µαστίγων. 
Πάντες γὰρ ἀπεφαίνοντο oi τε τῶν Λατίνων oi τε 
τῶν Ῥωμαίων, xat µάλιστα τῶν Λατίνων, imei yt 
αὗτοι ἐλευθερώτερον χρῶνται τῇ γλὠττῃ τρὸς τοὺς 
Φεσπότας, ἀθῶον εἶναι ἐπὶ πᾶσι τον Κομνηνὸν Μι- 
X9». "Hxouca δὲ xai αὐτὸς ἐπὶ τῇ χρίσει παρὼν, 
[P. 54] καὶ σὺν ἐμοὶ ὁ Μακρωτὸς Ἰωάννης. τάχα 
xoi ἡμεῖς συναριθμούμενοι τοῖς χρίνουσι πρὸς τοῦ 
βασιλέως ὡς ξύλων ἄν τινες μηδὲν διαφέροντες 
ἐνταῦθ) ἵστανται. Ἐθούλεο γὰρ πάντας x«r' αὐτοῦ 
συμψηφίζεσθαι. "Hpiv δὲ οὐκ ἦν λόγος, ἄνευ λόγου 
τοῦ Μιχαὴλ Κομνηνοῦ  xptvopívou. Λ᾿ἘΕφιλεῖτο γὰρ 
(φίλη γε ἡ ἆληθεια) οὐ πρὸς ἡμῶν καὶ µόνον, ἀλλὰ 
χαὶ πρὸς παντὸς τῶν ἐν τέλει τῶν τε στρατηγῶν τῶν 
τε στρατιωτῶν καὶ αὐτῶν τῶν τῆς ξύγκλνδος * τοῖς 
τε γὰρ νεάζουσιν ἠδὺς ἦν καὶ προσηνὴς ὁμιλῶν καὶ 
χαριεις ἐν )όγοις καὶ ἐν ἐπιτηδεύμαι δεδιώτατος, 


depinxissent, firmus ac stabilis, « Sacrum hoc, » 
inquit, « domine, quonam vocetur nomine, non 
novi. [pse ego peccator sum nec ejuscemodi admi- 
randa efficere possum. Si vero tu mihi, qui metro- 
polita es et homo divinus, utid expleam adhor- 
taris, age tu ipse sacrarum vestium apparatu in- 
tegrotecireumvesti, quemadmodum Sancta sancto- 


Tum ingredi soles et Deum alloqui ; dein tuis ma- 


nibus, quibustangis sacrosanctum sacrificium, cor- 
pus Domini nostri Jesu Christi, qui pro orbe uni- 
versojoblatus est continuoque a vobis sacerdotibus 
et presulibus offertus, ferrum mihi inflamma, et 
iisdem sacristuis manibus ferrum acceptum manui 
mes impone. Sic enim in Domino meo Christo con- 


p fido, omnia eum mea delicta dissimulaturum veri- 


tatemque non sine miraculo patefacturum. » Heec 
Comnenus Michael dixerat. Et metropolita, « O bone 
juvenis, » inquit, «hoc neque nostri neque Romani 
instituti neque ecclesiastice traditionis. Imo ne- 
que ex legibus, neque prius e sacris ac divinis 
canonibus desumptum est. 130 5 Sed barbaricus 
est iste modus, nobisque minime notus, qui jussu 
tantum imperatorio fit. » Et ille, « O maxime Dei 
antistes, si ex barbaris ipse genus ducerem et 
barbaricis moribus enutritus aut similibus legibus 
instructus fuissem, barbarico etiam modo ponas 
lucrem. Sed si Romanus et ex Romanis, Romanis 
legibus et scriptis traditionibus judicium termine- 
tur. » Illeitaque juvenis sermonibus quasi attonitus 
(Michael namque Comnenus septimum tunc et vi- 
gesimum annum agebat), et quod in infortuniis 
nihil de generosis cogitationibus demitteret nec 
sententiarum ingeniosum ac dextrum laxaret, ad 
imperatorem accurrit, et queenam ipse dixerit ne- 
scio, attamen illum quecunque audierat, nec alia 
dixisse judico. Igitur imperator post varia multa- 
que experimenta nullius criminis aut facti reum 
Michaelem Comnenum deprehendit, eoque potissi- 
mum, quod innocentem etsermonum etflagellorum 
vi reum perageret. Omnes enim sive Latini sive 
Romani, sed maxime Latini, qui ore liberiore ad- 
versum dominosloquuntur, Michaelem Comnenum 
omnium planeinsontem judicabant. Ego etiam qu! 
judicio interfueram, et una mecum Joannes Ma- 
crotus, uterque ab imperatore inter judices annu- 
merati, nonnullos nihil a lignis distantes ibidem 


D interesse audivi. Namque ille volebat ut omnes si- 


mu] in eum sententiam ferrent. Sed nos his neque 
attendebamus neque advertebamus animum, cum 
Comnenus Michael absque 106 ulla ratione in 
judicium vocaretur. Diligebatur etenim, ita me 
amet veritas,non a nobis modo, sed ab unoquoque 
dignitate preefulgente, ductoribus copiarum, 'mi- 
litibus, convenis ; cumjunioribus dulcis, usu faci. 
lis, eloquiosuavis, ad agenda tractandaque negotia 
incredibilis, senibus et sermone et prudentia senex 
habebatur, cujus impendio consuetudine illi oble- 
ctabantur. Hec tamen ita annuente Numine in eum 


1118 


GEORGU ACROPOLIT/E 


1116 


patratasunt, quandoquidem, cum ac imperatorium A τοῖς τε γέρουσι γηραιὸς ἐδόκει τὸν λόγον τε καὶ ri" 


culmen attollere decrevisset eum, et tormentorum 
igne et experimentorum conflatorio probavit, ne 
insolium evectus calumniis et accusaltionihus ex 
facili crederet, neque eo in loco constitutus, quo 
quidquid libuerit agere posset, plus justo celerius 
decerneret 8ο determinaret. Verum enimvero in 
aliis etiam, ut subsequens oratio indicabit, Numini 
probatus est. In extremo negotio imperator, quod 
etiam ipse auditione acceperam, enuntiarat, « Ve 
misero tibi, quanam gloria cezidisti ! » Id porro 
erat, imperatorem fixius animo agilasse neptem, 
primam filiam filii sui imperatori Theodori, lre- 
nen, que ipsi Michaelis secundi consobrini sui filia 
erat, Michaeli Comneno in matrimonium collocare. 


Quod et in imperatore Joanne aliisque pluribus B 


factum est. Et his affinia non alia ratione evenire 
consuevere : licet enim ab Ecclesia prohibeantur, 
attamen publicc gubernationis causa atque com- 
modi imperatoribus permittuntur. 

οὕτω πως συµθαίνειν 


σύνεσιν, καὶ ἀσπάσιος αὐτοῖς ἐνομίφετο. Καὶ ταῦτ' 
οὖν. ὡς οἶμαι, Ὑγέγονεν ἐπ αὐτῷ δοχιµασία τοῦ 
κρείττονος. Ἐπὶ γὰρ εἰς τὴν βασίλειον ἔμελλε Θεὸς 
ἀναθιθάσαι τοῦτον περιωπὴν, τῷ τῶν βασάνων πυρί 
καὶ τῷ διαπείρας χωνευτηρίῳ δεδοχέµακεν, ἵνα μὲ 
εἰς τὸν βασίλειον ἀναθὰς θρόνον ῥᾷον ἔχοι πιστεύεν 
διαθολαῖς καὶ συκυφαντίαις,µήτε θᾶττον τὰς ἆπο- 
φάσεις ποιεῖν ἐπ᾽ ἐξουσία τοῦ πράττεν τὰ βουλητέα 
Ὑενενημένος. Οὺ uà» καὶ ἐν ἄλλοις κατεξύτασεν, ὡς 
πτοϊὼν ὁ λόγος δηλώσει. "Eri δὲ τέλει τῆς ἰποχέ- 
cto; ταυτησὶ ἦν ὁ βασιλευς εἰρηχώς, κἀμοῦ τῶν 
λόγων ἀχροωμένου, « Al ἐλειινὸν, οἷας δόξης ἑξέπι- 
σες, » Τὸ δὲ ἦν ὅτι περ πρὸς βουλήσεως ὤν τῷ βα- 
σιλεῖ τὸν ἐγ]όνην αὐτοῦ, τὺν πρὠτην θυγάτέρα τοῦ 
υἱοῦ αὐτοῦ τοῦ βασιλέως Θιοδώφρου τὴν Εἰρύναν, 
ἐπιδοῦναι τῷ Κομνηνῶ Μιχαὴλ εἰς ὀμόκοιτιν. "H* 
δὲ αὕτη πρὸς τὸν Μιχαὺλ ἀνεψιὰ δεντερεξαδέλφου 
θυγάτηρ. ᾽Αλλὰ τοῦτο καὶ ἐπὶ τῷ βασιλεῖ Ιωάννη 
ἔγενετο καὶ ἐν πελίοσιν ἄλλοις, καὶ εἷωθε τά τοιαῦτα 


* xk γὰρ τῇ ᾿Ἐκχκλησίᾳ κχεκώλνται, ἀλλὰ τοῖς βασιλεῦσιν ἐφεῖται τῆς χοινῆς mpe- 


µηθείας χάριν καὶ τοῦ συμφέροντος. 

51.107 Igitur imperator, modo in quo diximus να. 'O μὶν 59 οὖν βασιλεύς οὑτωσὶ τὰ τῆς ὕπο- 
questioni fine imposito, Orientem progreditur, θέσεως διαλύσας εἰς τὴν ἕω ἀπῄει, ὁ δὲ Κομνηνὸς 
et Michaelem Comnenum suspectum habebat. ἍΠΜιχαὶλ, ὡς εἰρήχειν, ὑπεθλέπετο. Ἐπεὶ δὲ τὸ τοῦ 
Quando vero et generis claritudo et cum ipso con- vov; περιφανῖς καὶ πρός αὐτὸν συγγενὲς, ἔτι γε 
junctio, necnon cum magnatibus affinitas non per- — piv τὸ πρὸς τούς μεγάλους Ὑνήσιον τούτου OU« εἷα 
mittebant imperatori ut res ab eo gestas haberet τὸν βασιλέα iv περιφρονήσει φέρει τὰ κατ αὐτὸν, 
contemptui, mittit eum ad Manuelem, qui ea tem- — tí ποιεῖ ; Στέλλι τούτον πρὸς τὸν πατριάρχην. Ὁ 
pestate patriarchatusgubernaculisassidebat,virum — Ma«vovà (8) ἦν τότε τὰ τῦς πατριαρχίας διιθύνων 
pietate insignem et vite instituto, licet uxorem µπηδὰᾶλια, ἀνὴρ εὐλαθοῦς x«l βίου καὶ πολιτείας 
duxisset, venerandum, literas tamen haud doctum, ,, σεμνῆς, εἰ xai γυναιχὶ συνιζύγη, ἄλλως δε oU xt. 
cum nec eorum sententiam que ipse percurrerat  πειραµένς γραμμάτων, οὐδὲ ὦν ἀνεγίνωσκεν ἂνι- 
caperet ; quem scripto imperator compellat ut — Xrrwv τὴν ἔννοιαν. Καὶ γράφει πρὸς τοῦτόν ὁ ast 
poenisquoque exactis Michaelem Comnenum incre- — Ae) ἐπιτιμίων χαθυποθαλεῖν τὸν Κομνηνὸν Murei) 
paret, jureque jurando fidem illius alligaret,anullas ^ xei ὄρχοις αὐτὸν ἐμπεδῶσαι, uà dv ποτε βουλοθᾶναι 
eum imposterum adversus imperatorem insidias ^ &mtcríav κατὰ τοῦ βασιλέως μελετῆσαι,  evieérru» 
moliturum, sed fidum ac incorruptum in dominum δὲ καθαρὰν αὐτοῦ τὴν πρὸς τὸν xparo)Uvra διάθεσω. 
amoris obsequiumexhibiturum, Übiea resaic eve- — [P. 55] Γέγονε ταῦτα, xal ὁ βασιλεὺς τὸν Κομνηνὸν 
nit,imperator Comnenumin gratiamrecipit, illique ἀνεδέξατο Μιχαὶλ, καὶ ζεύγνυσιν αὐτῷ εἰς γυναῖκα 
fratris sui sebastocratoris 1saacii Duce neptem τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ ToU σεθιαστοχκοάτορος Ἰσαακίου 
Theodoram nuptum deditquam unicam paterillius, τοῦ Λούκα ἐγγόνην τὴν Θεοδώραν, Ὅν μµόνην ὁ πα- 
sebastocratoris filius Joannes, in adolescentia fato — vàp αὐτῆς καταλελοιπὼς ὁ τοῦ σεθαστοχράτορος υἱὸς 
functus, reliquerat. Obiitequidem illeuxore Eudo- — 'Iocvyac ἔτι ἐν µείραξιν ὧν τὸ χρεὼν ἐξεμέτρησε, 
cia Angeli Joannisfilia vidua, pupilla vero filia — xXp«v μὶν τήν αὐτοῦ γαμετὺν Εὐδοχίαν ἀφεὶς, τὴν 
Theodora, que jam tum non infelicibus avibus µτοῦ 'AyyéAou Ἰωάννου θυγατέρα, óppavàv δὲ τὴν «- 
Comneno Michaeli juncta fueràt, relicta, mater µτοῦ θυγατέρα Θεοδώρα», ἥτις εὐτνχῶς τῷ Κομνηνῷ 
siquidem illius Eudocia, licet florente juventa fer- D τότε συνέζευχτο Μιχαλλ. Ἡ γὰρ µήτηρ αὐτῆς Εὐ- 
vida, 108 viro carere maluit ac virtutem sectari, δοχία καίτοι Ύε νέα οὖσα πά»υ τὸν χηρείαν φέρεν 
Deo freta, cui se fortunasquesuas devoverat. Hinc ἡσπάσατο, ἀρετὺν δὲ ἐἔφιλει xol χαθὰπερ προσανέ- 
Deus virtutem matrimonio compensavit. Et hec xtv 6:9. Διὰ ταῦτα καὶ ἀντιμισθίαν ἀντιλαμθάνει 
quidem ita se habuere. πρὸς Otà τὸ xi doc. Καὶ ταῦτα μὲν ἔσχεν οὕτως. 

35 ΏΓ: Καὶ εἰς ἕω διαπεραιοῦται, καὶ συζεύγνυσι τῷ Μιχαἡλ τῷ Κομνηνῷ εἰς γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ τοῦ 
σεθαστοχκράτορος Ἰσαακίου ἐγγόνην τὸν Θεοδώραν, fjv μόνην ὁ πατὴρ Ἰωάννης κατέλιπεν σὺν τῷ αὐτῆς μητρὶ Eudo 
χίᾳ τῇ τοῦ ᾽Αγγέλου Ἰωάννου συνοῦσαν, τῇ θείᾳ τῶν στρατηγουπούλων. 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


σαντα, etc. Verba habes superiori capite. Sed magis 


(3) 0 Μανοτήλ, Non ergo Arsenius, ut Phran- 
Za. distincte et accurate Pachymerius, p. 52, ALL 


regoras : Ὅμως ἔδοξεν ὄρχοις αὐτὸν βεθαιώ- 


1117 


v'.'O δὲ βασιλεὺς 3) τὰ τῆς éo µέρη κατειλη- Α. 


φὼς x«i τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐκείνου παρωχηκότος αὖθις ἐπὶ 
τὸν προχκαθημένην τῶν ἈΒιθυνῶν πὀλιν ἀφίχετο Νί- 
Χαιαν. Καιρος ἦν περὶ τὰ τοῦ χιιμῶνος τέλη, xai 
φθίνων ἐτύγχανε Φεθρουάριος. Καὶ ὁ βασιλεὺς (9) 
ἐπὶ τῆς κλίνης ἑσπέρας χαθήµενος (παρέδραµε di 
xai µέρος τι τῆς νυκτὸς), αἴφνης Ὑεγονὼς po 
voc (10), πρηνὺς ἐπὶ τῆς χλίνης πεσὼν ἦν τὸ ἀπὸ 
τοῦδε ἄναυδος τὸ καθόλου. Χεῖρες δὲ ἰἀτρῶν ὑπούρ- 
Ύουν ἐν τούτῳ, καὶ ἀμυχὰς ἐν τοῖς ποσὶν ἐποίουν, 
xxl ἐφόλθιον (11) ταῖς ἀμυχαῖς ἐνέδαλλον, καὶ ἄλλ 
ἅττα ἕπραττον, ὁπόσα à) τέχνη ἐδίδασχεν. ᾽Αλλ ὁ 
βασιλεὺς ὅλην τε ταύτην Th» νύκτα καὶ τὴν ἐπιοῦσαν 
ἡμέραν xal αὖθις τὸν ἑτέραν νύχτα ἀκίνητος ἔχειτο᾽ 
ἀποπληξία γὰρ ἦν ἡ νόσος, καὶ οὕτω βαρεῖα ὥστ 


ANNALES. 


1118 


52. Imperator cum in Orientem secessissel, anno 
elapso rursum ad reginam Bithynorum urbem Ni- 
ceam pervenit, Hiemis extremum erat, exitusque 
Februario impendebat, cum imperator vesperi 
lecto assidens,exigua 1 Q9 noctis parte procedente, 
ex improviso vocem emittit: hinc pronum effusum 
loquela penitus destituerat. Medici curationem 
ejus recipere, pedes sacrificare, scarificationibus 
epholbiumimponere, aliaque remedia, que ars di- 
ctat, malo invenire. Verum imperator tota ea nocte 

et die subsequente, et que mox advenerat, alia 
nocte motus expers jacuit : morbus enim erat ner- 
vorum resolutio, adeoque gravis ut tanto tempore 
et motu et voce stupens atque;attonitus privaretur. 
Tandem aliquando respiravit et in semet, colore 


διαρκέσαι τοσοῦτον εἰς ἀχινησίαν καὶ ἀφωνίαν. Mó- p tamen deperdito, rediit. Nympheeum ergoquam ce- 


yie οἷν ἀνέπνευσε καὶ εἰς ἑαυτὸν ἤλθεν. ᾿Βλλοιωμέ- 
νος δὺ ἦν τὸ χρῶμα. ἛἜσπευσε γὸῦν καταλαθεῖν τὸ 
Νύμφαιον, φθάσας τε πρὸ τῆς βαϊοφόρου Κυριακῆς 
καθ ἣν εἴωθε θριαµθεύειν ὁ βασιλεύς. Ἐπιτείνας 
οὖν τὸν ὁδὸν ἀφίκετο εἰς τὸ Νύμφαιον, χἀχεῖσε τὸν 
xarà τὴν ᾖβαϊοφόρον θρίαµθον ἐξετέεσε καὶ τὴν 
ἀναστάσιμον ἑωρτάχει ἡμέραν, Καὶ τὰ ἀπὸ τοῦδε 
τοῖς τοιούτοις ἐπεχωρίαξε (12) µέρεσι, τῆ κατασχού- 
ση τοῦτον voce κατὰ διαστήµατα ἡμερῶν τρυχόµε- 
vóg τε xai πιεξόμινον. Ποτὲ μὲν γὰρ ἐν τῷ παλατίῳ 
διάγων εὐθὺς ἐπὶ χλίνης ἔπιπτιν ἄφωνος, ποτὶ δὲ 
ἐφ᾽ ἵππου βαίνων καὶ ὁδὸν βαδίζων ὑπὸ τῆς νοσου 
ἐγίνετο χάτοχος, καὶ οἱ συµπαροντες κατεϊχόν τε 
xal πρὸς ὥραν παρεφύλαττον, ὥστε μὴ Ὑνωρίσδεθαι 


lerrime, et ante Dominicam palmarum, qua trium- 
phare ille sueverat advehi curat, et accelerato iti- 
nere Nympheum appellit, in quo die Palmarum 
triumphum egit et Resurrectionis diem celebravit; 
indeque assiduo loca illa frequentabat, morbo per 
intervalla dierum ingruente jactus conflictatusque, 
Quandoque enim in palatio degens subito in lectum 
amissa voce procumbebat ; quandoque equitans 
inter ambulandum » morbo corripiebatur. Et qui 
aderant, sustinebant et ad tempus custodiebant. 
ne pluribusinnoteceret. Dein sui compos per ostium 
in aulam revertebatur. Quandoque etiam clancu- 
lum in sellula per regiam a familliaribus deduce- 
batur. Sed cum moribus invalesceret, corpusimpe- 


99 D: Εἰς ἐπιὸν περὶ τὴν Νίχκαιαν ἀφίχετο, ἔνθα περιτὸν Φευρουάριον ἐπὶ χλίνης τὸ πλέον τῆς νυχτὸς καθὴµενος 


χαὶ πρήνὴς ἐπὶ χλίνης πεσὼν ἦν άνανδος. Οἱ δὲ ἰατροὶ ἀμνχὰς τοῖς ποσὶν ἐποίουν, xai ἐφό)χιον ταῖς ἀμυχαὶϊς ἑνέ- 
θαλον. ᾽Αλλὰ τάύτητ τὴν νύχτα καὶ τὸ ἐπιὸν ἡμερονύχτιον ἀχίνητος ἴἔκχειτο'. ἀποπληξία γὰρ ἦν Ἡ νόσος Μό- 
λις γοῦν ἀνέπνευσεν Ῥλλονωμάνος τὸ χρῶμα, καὶ ἔσπευσε καταλαθεῖν τὸ Νύμφαιον πρὸ τῆς fontoópov χυρια- 
κῆς, καθ) ὢν εἷωθε θριαμθεύει’ Καὶ ἐχεῖ xat τὴν ἸΑναστάσιμον διῶλθε, xat τὸ ἀπὸ τοῦδε τοῖς τοιούτοις 
ἐπεχωρίαδε µέρεσι, τῇ κατασχούση τοῦτον νόσῳ κατὰ διάστηµα Ἡμερῶν πιεζόμενος. Ποτὲε pi» γὰρ ἐπὶ χλένης 
ἔπιατιο ἄφωνος, ποτὶ δὲ ὁδὸν βαδίζων ἔφιππος ὑπὸ τῆς νόσου ἐγίνεο κάτοχος, καὶ οἱ συµπαρόντις χατεῖχον 
καὶ πα εφύλαττον, x«i ἐπὰν εἰς λογισμὸν ἦκε σχολῷ πρὸς τὰ βασίλεια ὑπανέστριφεν, ἑνίότε δὲ καὶ φοράδην ἄγετο. 
Enel d& à νόσος ἐπχύξανε xoi τὸ σῶμα τοῦ βασιλέως χατέπιπτε, συνεχέστερὀν γὰρ ἐγίνεο τοῦτο, xci ἡ 
ατροφία τοῦτον ἐπίεξε, καὶ ἀφίχετο εἰς Σμύρνην, ὡς τῷ ἐχεῖσε προσχυνήση Χριστῷ xai διὰ παραχλήσεων 
ἔλεων αὑτὸν ἀπεργάσοιτό: Καὶ ἀπελθὼν ἀνακωχὺν οὐχ εὗρε. Αλ) ἐν τοῖς Περικλύστροις τόποις σχηνούµενος, 
ἆ εἰσιν ἐγγὺς Σμύρνης, χείρονος τοῦ πάθους ἐπησθετο. Καὶ χαταλαμθάνει τὸ Νύμφαιον, xai ἐν τοῖς ἐγγὺς 
τῦς χώρας βασιλείοις χήποις τὰς σχηνάς ἐπήξατο. Ἔνθα xoi τὸ pov ἐλειτούργησεν, ἑξύχοντα duo ἐτῶν ὤν 
ἐξ ὧν τριαχοντατρεῖς βιθασίλευχεν καλῶς καὶ ἀγαθῶς, Πρᾶος γὰρ ἦν καὶ πρὸς τὸ φιλανθρωπὀτερον ἀεὶ ἀπονεύων, 
πρὸς πάντας φιλόδωρος, μᾶλλον δὲ πρὸς τοὺς µήκοθεν. Ἐρώτων δὲ θήλεων ἠττᾶτο, ἐξ ὅτου 3 σύδυγος αὐτοῦ 
Εἰρένη ἐξ ἀνθρώπων ἐγένετο, μάλιστα δε τῆς ἐξ ταλίας Μαρχεσίνης. ὡς καὶ πέδιλα ὑποδεδέσθαι ταύτη δοῦναι 
κοχκοθαφῆ x«i ἐφεστρίδας xat χαλιὰ, ἔπεσθαί τε αὐτῇ πλείους $ τῇ χυρίως δεσποίνη, ἄλλα τε πολλὰ ἐποίει 
ταῖς ἐχείνης δουλεύων ὀρέξεσι. Καρτεριχὸς δ’ ἦν ταῖς µάχαις, xal τοῖς μὲν κατὰ συστάδην πολέμοις οὐκ ἔχαιρε, 
τὸ ἀλλοπρόσαλλον τοῦ ΄Αρεως δειλιῶν, τῇ καρτερία δὲ χρώμενος, καὶ ἔνεαρίζων εἰς τὴν ἐναντίων καὶ τὴν θέρους 
ὥραν διαθιθάζων, τι ra καὶ τὴν φθίνουσαν, ενίοτε δὲ καὶ παραχειµάδων τὴν νικῶσαν ἐλάμθανεν. "Hv ót 
εὐσεθέστατος xai φιλόπτωχος, φιλοδἰκαιὸς τε xal φιλόχριστος, τὸν βασιλείαν τῷ υἱῷ Θεοδώρῳ καταλιπὼν 
ἑτῶν ὄντι jy τοσοῦτος γὰρ Ἡν ὁ χρόνος αὐτῷ ὅσος ὁ τῆς πατριχῆς βασιλείας ἐἔτυγχανιν σχεδὸν y&p τῇ πατραῇ 
αναρρήσει xai γέννησις ἐχείνου συνέὸ peut». 


Theodori Douse et Leonis Allatii note. 


(9) Καὶ ὁ βασιλεύς. Gregoras, p. 49. ALL. 
it] Γεγονὼς ἄφωνος Gregoras, p.50. ALL, 

(1) ᾿Εφόλδιον. Corrigendum censet Meureius 
φόλθιον, barbara et peregrina voce, herbam signiti- 
cante. De qua sic in Glossario; Φόλότον herba ge- 
nus Demetrius Cpol. Hieracosophii lib. u, cap. 1: 
Φολιόου βοτάνης, Χόστου, σμύρνης ἀρρενιχῆς, στα- 
χους Ἰνδικοῦ: Occurritillic pluries. Videturque betta 
esse, qua ltalis foglia molla. Scriverlo vero 
nostro aliter videtur, qui legendum putat, le- 


vissima mutatione β in x, ἐέφόλχιον, ut dicat me- 
dicos scarificationem cucurbitularum pedibus adhi- 
buisse .et ἐρόλκιον sive attractorium quoddam 
medicamentum scarificationiinjecisse et applicasse 
ad eliciendum sanguinem,cui rej sóeóp6rovv aptum 
etc. Dioscorides Asclepiadesque alii videntur, De 
morbo autem imp. Jo. Duce Baltatzis Nicephorus 
Gregoras, lib. n, cap. ult. Dous4. 

(12) Teig τοιούτοις ἐπεχωρίαζε, 


50. ALL. 


Gregoras, p. 


1119 


GEORGII ACROPOLITJE 


1120 


ratorisin pejusruebat, cum solitolonge frequentius A τοῖς πολλοῖς. Ἐπὰν dt εἰς λόγισμὸν ἐπανῶκε, σχολῷ 


malo divexaretur carnesque absumerentur, 110 
quod deterius habebat et ali non poterat. Cum ergo 
medicorum ingenium de restituenda valetudine 
desperasset, ut respirare ipse paululum posset, 
Smyrnam iter meditatur, ut Christum, quiin ea 
insigniter colitur, adoraret precibusque effusis sibi 
propitium in tanto infortunio redigeret Accessit, 
omnia, uti instituerat, perfecit, nec tamen ex 
morbo convaluit. Porro in Periclystris commorans 
(locus is est prope Smyrnam, quod undique aqua- 
rum copia circumfluatur, sic dictus) majori sive 
potius atrociori malo oppressus, inde discedens, 
cum gravissime corpore urgeretur, Nympheum 
proficiscitur, nec regias ibi-em domos invisit. sed 
in hortis regiis propeurbemimperatoria finxitten- 
toria ; ubietdiem suum obiit extremum tertio ca- 
lendas Novembris, sexaginta et duos annos natus, 
ut quiillius res exactius possidebant dixere. Ex 
his triginta tres probeintegreque regnaverat. Leni 
animo fuit, semperque se humaniorem prebebat. 
Familiares parcius munerabatur : exteros, eosque 
qui tanquam legati ad eum venissent, magnificen- 
tioribus largitionibus, ut ab eis laudaretur, afficie- 
bat. Amoribus muliebribus, postquam ejus uxor 
Irene Imperatrix ex hac vita excesserat, et potissi- 
mum Marcesine que ex Italia venerat, Anne qui- 
dem imperatrice ex Alemania uxoris pedissequa, 
sed qui postea in amore &mula fuerat, deditus. E 
cujus amore ita 111 ipse pendebat ut illi cocci- 
neos calceos gestare permiserit et sagum et fre- 


num non alterius coloris indulserit, plures illi fa- C 


mulos quam vere domine donaverit, aliaque 
quampluima libidinibus illius deserviens prestiterit. 
Fuit illi animus belli ingens ac tolerans. Consertis 
proliis, variam Martis sortem extimescens, et in 
illis conserendis incertum animo agitans, minime 
delectabatur, sed fortitudine ac patientia, et verno 


πρὸς τὰ βασίλεια ἐπανέστρεφεν, ἐνίοτε δὲ καὶ φορά- 
δην ἐπὶ θρόνου ἐν τοῖς ἀνακτόροις ὑπὸ τῶν οἰχείων 
ἤγετο. "Enti δὲ ἡ νόσος ἐπηύξανε, τὸ σῶμα τοῦ βα- 
σιλέως χατέπιπτε * συνεχέστερον γὰρ ὥρξατο πάνν 
τούτῳ Ὑίνεσθαι. Σύντηξις γοῦν ἦν αὐτῷ τῶν σαρχι- 
x&v, [P. 560) καὶ τὸ δεινότερον à ἀτροφία τοῦτον ἐπίε- 
ζω. Ἐπεὶ oUv χεῖρες ἰστρῶν εἰς τὴν νόσον ἀπέκα- 
pov, παραμυθίαν βονλόμενος μιρὰν ἐφευρεῖν ᾖθέ- 
λησεν εἰς τὴν Σμύρνην ἀπελθεῖν, ὅπως τῷ ἐκεῖσε 
προσχυνήση Χριστῷ (13) παράκλησίν τε ποιύσοι καὶ 
Oso» αὐτὸν ἀπεργάσοιτο. ᾿Αφιχόμενος οὖν ταῦτα 
μὲν διεπράξατο, ἀναχωχὴὺν δὲ τοῦ πάθους οὐχ εὗρεν, 
&))' ἐν τοῖς Περιχλύστροις σκηνούμενος (τόπος δὲ 
ἐστιν οὗτος ἐγγύς που τῆς Σμύρνης, διὰ τὸ πολλοῖς 


B τοῖς ὕδασι περιχλύξεσθαι οὕτώ πως χατονομαζὀμε- 


νος], µείδονος $ μᾶλλον χείρονος τοῦ πάθονς ἐἑπή- 
σθετο. Ἐχεῖθεν οὖν ἀπάρας πονύρως λέαν ἔχων τοῦ 
σώματος χαταλαμθάνει τὸ Νύμφαιον. Καὶ ἐν μὲν τοῖς 
βασιλιχοῖς οὐχ ἀπῆλθεν οἰχήμασιν, ἐν δὲ τοῖς ἐγγύς 
που τῆς χώρας βασιλείοις χύποις τὰς ἀνακτοραιᾶς 
σκηνὰς ἐνιδρύσατο. Ἔνθα x«i τὸ χριὼν ἐλειτούργη- 
σε τρίτη καλανδῶν Νοεμθοίου, ἐξήχοντα καὶ δύο (14), 
ὡς οἱ τὰ περὶ αὐτοῦ ἀχριθέστερον εἰδότες ἔφασκον, 
ἔτη βιώσας, ἐξ ὧν τριάκοντα καὶ τρεῖς βεθασίλευκε 
καλῶς τε x«i ἀγαβῶς. Πρᾶος γὰρ ἦν x«t πρὸς τὸ 
φιλανθρωπότερον ἀεί ἀπονεύων. Δωρεαῖς pkv πρὸς 
τοὺς αὐτοῦ ἧττον ἐχρᾶτο, πρὸς δὲ τοὺς ξένους, xat 
μᾶλλον τοὺς ὡς πρέσθεις ἀφιχομένους, δαβιλεστέ. 
px» (15) τὴν χεῖρα προῦτεινεν, iv' ὑπ αὐτῶν έπαι- 
νοῖτο. ΕἘρώτων δὲ θήλεων ὑττᾶτο. ἐξ ὅτου ἡ σύδυγος 
αὐτοῦ xai βασιλὶς Εἰρήνη, ἐξ ἀνθρώπων ἐγένετο. Μά- 
λιστα δὲ τῆς ἐξ Ἰταλίας ἐλθούσης ὡς Δεραπαινίδος 
pt» τῆς ἐξ ᾽Αλαμάνων συζύγου βασιλίδος "Άννης (16), 
ἀντιδήλου δὲ ταύτης «γεγενημένης Μαρκεσίνης (11) 
τε ὀνομαξομένης τοῦ ἔρωτος ὕττητο, καί ἐς τοσοῦ- 
τον τῆς ἀγάπης αὐτῆς ἐξεκρέματο ὡς καὶ πέδιλα 
ὑποδεδίσθαι ὄουναι ταύτῃ κοχκοθαφὺ xai ἐφεστρί- 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


13) Τῷ εχεῖσε προσπυνήση Χριστῷ. in | hac 
eegritudineJoannis pietatem etnummorum in pau- 
peres profusionem fuse enarrat Georgius Pachyme- 
rius(p. 70), quia Christianis principibus omni- 
no audiendus est. ALL. 

(14) 'Efóxovza καὶ δύο. Gregoras. p. 50. Et 


nota annos vite illius Acropolitam numerare sexa- D fama a cupiditate illa revocarint. 


ginta duos, Gregoram sexaginta : in annis imperii 
conveniunt, cum uterque tres et triginta imperii 
numeret. ALL. 

(15) Δαψιλεστέραν. Admirabitur non nemo qua- 
nam ratione ejusmodi imperatores, qui paulo ante 
reliquam regiam supellectilem hostibus cesserantet 
omuia sua aimiserant, exotorres, et non sine conti- 
nuis illsque immensis sumptibus, nunc cum Bul- 
garis, nunc cum l.atinis, nunc cum Christianorum 
hostibus, et quod majus cuipiam videri poterit, 
cum Grecis ipsis belligerantes, tot recolligere pe- 
cunias potuerint, ut larga etiam manu largitionibus 
et retributionibus ,non familiaribus modo sed exte- 
ris, supra etiam imperatorum consuetudinem effu- 
sissimis providerint. Cessabit omnino admiratio, 
si revocentur in memoriam que Pachymerius de 
erario Joannis et Theadori scribit, p. 68. ALL. 

(19) Ἂννης. Mortua namque Irene Annam  Ale- 


mannam, Manfredi Sicilie regis sororem, uxo 
rem duxit. Gregoras, p. 45 et 91. Pachymertus, 
lib. in, p. 131, et infra p. 185. Hujus Anne postea 
imperium adeptus Michael Paleologus maxime 
cupiens fuit. Itaque inflammatus libidine fereba- 
tur, ut neque pudor neque pietas neque hominum 
ulieris casti- 
moniam et artes et ipsius imperatoris conatus 
Pachymerius, lib. ni, p. 181, expressit. Arr. 

(17) Μαρκεσόνης. Rem fusius pertractat Grego- 
ras, p.46. Quee Gregoras de Nicephoro Blemmyda 
et exclusa Marcesina ab ecclesia tradit, videtur 
hausisse ex epistola encyclica ejusdem Nicephori, 
que quia adhuc inedita est, quod sciam ipse, et 

igna sitque ob pietatem etsummum in Christia- 
nam religionem zelum teratur omnium manibus, 
hicexscribam Greece; que est: Νιχηφόρου μοναστοὺ, 
κ.τ.λ Vide tomum CXLI in Nicephoro Blemmyda. 
Spondanus anno 1225, num, 19 mira oscitantia 
Nicephorum a Blemmyda dividit : Cum pellez 
ejusquada quemmajoripompa quam ipsa À . 
ta incedereconsueveral, abingressu templi Blem- 
mydz prohibita ab ejus abbate Nicephoro magna 
virtutisatqueauctoritatis viro, etc, Sanehicabbas 
Nicephorus a Blemmyda delectus non est ALL. 


1121 


δας τοιαύτας καὶ χαλινὰ ἔπεσθαι τε αὐτῆ πλείους 2 Α 
τῇ χυρίως δεσποίνη, ἀλλὰ τε πολλὰ ἐποίει ταῖς ἐκεί- 
νης δουλεύων ὀρέξεσι. Καρτεριχὸς dà ἦν οὗτος ὢ 
ταῖς µάχαις ὁ βασιλεὺς, xai τοῖς μὶν κατὰ σνστά- 
Φην πολέμοις οὐκ ἴἔχαιρε, τὸ ἀλλοπρόσαλλον τοῦ 
“Άρεως δειλιῶν xxi τὸ παρὰ ταῦτὰ ἄδηλον ὕπολογι- 
ζόμενος - τῇ χαρτερία δὲ χρώμινος, xai ἐνεαρίζων 
μὶν εἰς τὴν τῶν ἐἑναντίων γῆν x«i τὴν θέρους ὥραν 
διαθιθάζων, ἔτι δὲ καὶ τὴν φθίνουσαν ὁπώραν δια- 
νύων, ῥἐνίοτε δὲ xai παραχειµάζων τὴν νικῶσαν 


ANNALES. 


1122 


tempore in hostium locis degens et &statetrajiciens 
nec non et senescentes fructus expectans, quando- 
que etiam hibernans victoriam reportabat, impera- 
toris constantia ac patientia fatigatis hostibus. Mo- 
ritur imperator Joannes imperio filio suo Theodoro 
tres et triginta annos agentirelicto: totenim ερἰᾶ- 
tis illius anni quot et paterni imperii erant : cum 
paternam enim acclamatione forte et natales illius 
concurrerant. 

ἐλάμθανεν, &moxauvóvtew τῶν ἐναντίων τῷ τοῦ βα- 


σιλέως ἐνστάσει τε καὶ ὑπομονῷῦ. Ἐτεθνήχκει niv ὁ βασιλεὺς ᾿Ἰωάννης τῷ υἱῷ αὐτοῦ Θεοδώρῳ τὴν βασι- 


λείαν καταλελοιπὼς, τριάχοντα xai τριάκοντα καὶ τρία ἔτη 


Φιανύοντι. Τοσοῦτὸς γὰρ ὁ χρόνος αὐτῷ ὁπόσος τὸν πα. 


τριχκῆς βασιλείας ἐτύγχανε * σχεδὸν γὰρ τῇ πατρικῇ ἀναῤῥήσει xai à γέννησις ἐκείνου ξυνέδραµεν. 


vy'.'AXV ὁ βασιλεὺς 0 piv Θεόδωρος τῶν βασι- 
λείων ἐπείληπτο θρόνων.  Tàv νενοµισµένην γοῦν 
ὁσίαν ἀποδοὺς [P. 57] τῷ βασιλεὶ xal πατρὶ, καὶ κα- 
θεσθεὶς ἐπ᾿ ἀσπίδος ὡς ἔθος, xal ὑπὸ πάντων φη- 
μισθεὶς αὐτοχράτωρ (18), τοῦ Νυμφαίου ἀπάρας ἐπὶ 
τὸν Φιλαδέλφου ἀφίκετο. Μεγίστη δὲ αὕτη πόλις καὶ B 
πολυάνθρωπος καὶ ὀπλίζεσθαι δεδυννηµένους οἰχύτο- 
ῥας ἔχουσα, xai μάλιστα τοξείαν ἀσκοῦντας ' &yxt- 
τερμονοῦτα δὲ τοῖς Περσιχοῖς ὁρίοις ἀῑὶ διαµάχεσθαι 
τοῖς ὑπιναντίοις τούτους ποιεῖ χαί ἐθάδας πολέμων 
ἐργάδιται. ᾿Εκχεῖσε διακαβτερήσας pixpóv καὶ 
ὅσον πρεσθείαν στεῖλαι πρὸς τὸ, σουλτὰν, ἐπὶ τὰ 
Βιθυνῶν χεχώρηυχη µέρη xai τὴν τῆς χώρας ταύτης 
προχαθημένχν πόλιν τὴν Νέχαιαν, Ἐπεὶ δὲ ἐχήρενε 
τοῦ πατριαρχοῦντος (19) à Ἐκκλησία (πέφθαχε γὰρ 
ὁ πατριάρχης ἹΜανονὺλ µιχρόν τι τοῦ βασιλέως 
Ἰωάννου προτελιυτῆσαι), ἔδει δὲ πρῶτον πατριάρ- 
xx» προθληθῆναι, ἵν ἐπὶ τῷ βασιλεὶ τὴν στεφηφο- 
pix» ἐν τῷ ἱερῷ τελεσιουργήση τεµένι, ἐδητεῖτο pity 
6 ἄξιος τοῦ τοιούτου θρόνου, ἡ δόξα δὲ τοῖς πολλοῖς 
ἐπὶ τῷ Βλεμμίδρῳ (20) ἐτύγχανε Νιχηφόρῳ, τῷ ἐμῷ 
διδασκάλῳ τῶν τῆς φιλοσοφίας λόγων τε x«i δογµά- 
των, ἀνδρὶ ix νεότητος τὸν δυγὸν ἀραμένῳ τοῦ μονύ- 
pov βίου καὶ πιριθοήτῳ τυγχάνοντι καὶ περὶ λόγον 
x«i ἀρετὸν, x&v» ἑνίων ὁ Φφθόνος, xai μάλιστα τῶν 
προὐχόντων, οὐ µόνον οὐκ ἐχφανῦ τούτω τὰ τῆς ἀρε- 
τῆς ἐποίει, ἀλλὰ xai χαχίας τινὰς αὐτῷ προσεκόλλα. 
Οὗτος οὖν πρὸς τὸν βασιλέα Θιόδωρον φιλίως διέχει- 
το καὶ παρ) αὐτοῦ ἐφιλεῖτο * τῶν γὰρ λόγων, ἐν ol, 
τὰ πολλὰ ἐπεγάννυτο, διδάσκαλον καὶ αὐτὸν ἐπεγρά- 
gero * σοφὸς yàp T» εἰς ἄχρον ταῖς ἀληθείαις ὁ βα- 
σιλεύς. Ὁ δὲ ὀκνηρότερος περὶ τὸ πρᾶγμα ἐτύγχα- 

«0 [ Ὃς Tàv νενμισµέην ὁσίαν ἀποδοὺς 
φαίου ἀπάρας  mpóq «τὴν Φιλαδέλφου ἀφίκιτο, 
χωρεῖ. Καὶ ἐπιὶ ἐχύρενεν à 'Exx 


τινα μοναχὸν ἐξ "Amo 


ψ 
ουν 


τῷ πατρὶ 
Καὶ ἐκεῖσε διακαρτερήσας μικρὸν x«l περὶ τὴν Βιθυνῶν 
Ὠσία (προτέθνηκε γὰρ τοῦ B 

ωνιάδος λίμνης µεταπεμψάμενος χειροτονεῖ πατριάρχην, ὃς καὶ µονηµέρως 
x«t ἱερεὺς x«i πατριάρχης τέλεστο. Καὶ παρ᾽ αὐτοῦ στεφθεὶς inco. 


53. Igitur imperator Theodorus imperii habenis 
susceptis, Justisque imperatori et patri, uti fieri 
amat, factis, et super scutum assidens, uti moris 
est, ab omnibus imperator acclamatus, Nympheeo 
discedens Philadephiam commeat, urbem ingentem 
et frequentem populis oppidanisque arma 11949 
sumere et maxime sagittis adversarium configere 
professis. Ε cum in finitimum agrum Persicum 
extendatur, bella cum hostibus continuo exercens 
gentem belli studiis asperrimam alit. lbi paucis 
diebus, quibus legationem ad sultanum miserat, 
commoratus ad Bithynorum oras et ad primam il- 
lius regionis urbem Nicteam secessit. Sed cum pa- 
triarchee orba Ecclesia foret (nam paulo antequam 
Joannes imperator moreretur, patriarcha Manuel 
vitam finierat), nec absque patriarcha imperatoris 
coronatio in sacro templo confici posset, dignus ea 
provincia et honore conquirebatur. Plurimorum 


C suffragia in Nicephorum Blemmidam, preeceptorem 


meum etphilosophicorum sermonum acdogmatum 
institutorem, virum et litteris virtute perquam 
celebrem et qui juvenis adhuc atque tenella etate 
jugum monastüiee vite tulerat, respiciebant, licet 
nonnullorum, et maxime primatum, invidentia non 
modo tante virtutis lumen occuluerat, sed οἱ vitia 
quedam homini appinxerat. Hunc imperator Theo- 
dorus diligebat, cuijuncundissimus erat, quippequi 
sermonum, quibus summopere delectabatur, ma- 
gistrum eumsibi adsciverat: sapientie enim culmen 
et re vera attigerat imperator. lll$ ad tantam rem 
segnior esse, etimperator etiam ipse non impense 
nimis urgere, cui magnis volupe erat ab eo similem 


x«i ἐπ ἀσπίδος «φημισθεὶ, τοῦ — Nup- 


ασιλέως ὁ πατριαρχης Μανουήλ), ᾿Αρσένιόν 
διάχονος 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii nota. 


(18) Φημισθεὶς αὐτοκράτωρ. Quamvis enim im- 
perium jure hereditario ad Theodorum Lascarim 
veniret, quia is a patre viventenon appellatus fue- 
ratimpe:ator, eo defuncto communi totius exeroci- 
tus consénsu ac nobilium omnium ac procerum 
concursu imperator salutatur : cons t enim 
Joannem nemini omnium nisi filio imperium relin- 
quere voluisse,quod et pius esset in liberos et ne- 
nimi alteri id destinaret.Quare autem filium vivens 
nullo modo designare voluerit, pluribus prose- 


uitur Gregoras, lib. 1u, qui subdit : 'Avnyópturo 
' ὕστερον παρ᾽ ἐχόντων τῶν ὑπηχόων ἁπάντων καθεσθεὶς 
ἐπ ἀσπίδος κατὰ τὸ ἐν τούτοις ἐπιχρατοῦν ἔθος. 


L. 

(19) ᾿Εχέρενε τοῦ πατριαρχοῦντς. — Gregoras, 
p. 95. ALL. 

(20) Πολλοῖς ἐπὶ τῷ Βλεμμύδη. Gregoras, p. 
53. Acropolita Manuelem vocat patriarcham demor- 
tuum, Gregoras Germanum : sed de his nos alibi 
egimus. ALL. 


1123 GEORGII ACROPOLITAE. 124 


dignitatem non recipi. Reges sciliceteosqui patriar- A νεν. O2 μὴν ἀλλὰ καὶ ὁ βασιλεὺς αὐτὸς µαλακώτερον 
chatui 1 1 3 presintmoribusacingenio abjectiores αὐτοῦ ἐπειρᾶτο * μᾶλλον γὰρ προς βουλήσεως ἵν «v 
moderatioresque, ut facilius eorum nutibus veluti τῷ τὴν προστασίαν μὴ καταδέξεσθαι. Ταπεινο-έρους 
jussis sucumbant, peroptant, quod rusticioribus, γὰρ x«i µετρίους εἶναι τὸ φρόνημα τοὺς πατριαρ- 
cum sermonibus fiderenequeant, potissimum acci- ἍἉΧεύοντας οἱ κρατοῦντες ἐθέλονσι, καὶ προσπίπτεν 
dit : qui vero sapientie operam navant, rigidiores εὐχερῶς τοῖς σφῶν αὐτῶν βουλήµασιν ὡς προστα- 
videnturet illorum jussibusadversantur.Propterea ἍΊγμασιν. Τοῦτο δὲ μᾶλλον οἱ ἀγροικότεροι πάσχου- 
imperatorTheodorusillius mentesensumqueleviter Ἅσιν * οὐδὲ γὰρ ἔχουσι τοῖς λόγοις θαῤῥεῖν, οἱ δὲ περὶ 
degustato ad alios se convertit, et cum plures non λόγους ἀχαμπέστεροι φαίνονται x«i τοῖς ἀἐκείνων 
satisfacerent, monachum quemdam ex Apolloniadis ὀρισμοῖς ἀντιπίπτουσιν. Ὁ γοῦν βασιλεὺς Θεόδωρος 
lacu, preeter paucas litteras ceterorum inscientem διὰ ταῦτα µιχράν τινα πεῖραν λαθὼν τοῦ ἀνδρὸς ἐφ 
(solum enim rudimenta grammatices atligerat), ἑτέρους ἐτράπετο. Καὶ ἐπὶ δυσαρεστῶν ἐτύγχανο 
nullis sacris ordinibus insignitum, Arsenium nomi- ἐν πολλοῖς, µοναχόν τινα (21) εἶναι μαθὼν ἐν τῷ τῆς 
ne, accersitum quam celerrime missis hominibus ἍΑπολλωνιάδος λίμνη ὀλίγων γραμμάτων µπεῖρω 
conduxit : nec ille renuit. Et Niceea exire festinans ἔχοντα (µόνον xal γὰρ ἐφύψατο τῆς γραμματικῆς 
presulibus, ut quamprimum eum patriarcham ef- p παιδείας), ἀνίερον τελοὔῦντα xol ᾿Αρσένιον ὀνομαξό- 
ficereht, imperat. Illiaudientes perunam hebdoma- Ἅµενον, ὡς siyt τάχους, στέλλει τοὺς αὐτὸν  dEovra«. 
dam diaconum sacerdotem et patriarcham conse- — Kei ὃς ἀφίχετο. Ἐπεὶ δὲ τὴν ἀπὸ τῆς Νικαίας ἔξοδον 
crant. ἔσπευδε, διὰ τάχους τοῖς ἀρχιερεῦσι προστάττει xut, 
ῥοτονῆσαι [P. 58] πατριάρχην αὐτὸν 6 βασιλεὺς, οἱ καὶ οὑτωσὶ διεπράξαντο, ἐν μιᾷ ἰθδομάδε (22) διά 
τονον xai ἱερέα xai πατριάρχην αὐτὸν ἐκτελέταντες. 

54. Causa vero exitum Nicea sollicitandi ea fuit. νδ’,. 'H δὶ αἰτία * του επισπεύδει rà» ἁπὸ τῆς 
Bulgarorum princeps Michael, uxoris Theodori im- Νικαίας ἔξοδον ἦν αὕτη. Ὁ Βουλγαράοχης Meyed, 
peratoris frater, socero illius Joanni Asano ex ὃς γυναιχάδελφος τοῦ βασιλέως ἐτύγχανε Θιοδώρον, 
Angeli Theodori filia susceptus, Joannisimperato- τῷ πενθερῷῶ αὐτοῦ τῷ ᾿Ασὰν Ἰωάννῃ ἐκ τῆᾷς τοῦ 
ris obitu nuntiato, cum occiduas partes imperato- Αγγέλου Θεοδώρου θυγατρὸς γεωνθεὶς τὸν τοῦ βα- 
riis copiis nudas orbasque conspiceret, animoque σιλέως Ἰωάννου πνθόµενος θάνατον, ἐπεὶ τὰ δυταὰ 
114 agitasset regionem et in ea oppida ab impe- µέρη γυμνὰ στρατευμάτων ἑώρα Ῥωμαϊχῶν, βον- 
ratore Joanne Bulgaris surrepta ad Bulgarorum — -60ei; τὴν &grpnpévnv πρὸς τοῦ βασιλέως Ἰωάννου 
rursusdominatum, quodjam diu Bulgarorum cordi χώραν ix Βουλγάρων καὶ τὰ ἐν τούτοις στη πρὸς 
inhesserat, revocare,rem protemporeopportunam, Βουλγαρικὴν ἀρχὴν καὶ αὖθις ἀνακαλέσασθαι (τοῦτο 
utsibi videbatur, ratus, Haemo prodienstransnatato- C γὰρ ix μακροῦ τοῖς Βουλγάροις ὠδίνετο) καὶ τὸν 
que Hebro paucissimotempore multarumregionum Ἅααιρὸν, ὡς ἐδόχει, χατιδὼν ἐπιτήδειον, ἐξορμήσας (33) 
potius est, multaque oppida nullo cum labore sibi τοῦ Αίμου καὶ τὸν Ἕθρον διαπεράσας ἐν οὐ mo) 
devinxit, Bulgari siquidem habitatores externorum — xpove πολλήν τε χώραν 09! ἑαντὸν ἐποιήσατο πολλά 
jugo dejecto generis consortibus accurrebant. τε άστη σὺν οὐδενὶ παρεστήσατο πόνφῳ. ἈΒούλγαροι 
Arces solo Romanorum presidio ΙωΠΙ{688 cum ad καὶ γὰρ τυγχἀνοντες οἱ οἰκήτορες τοῖς ὁμοφύλοι 
repellendos hostium impetus non sufficerent in Ἠπροσέτρεχον, τὸν ζυγὸν τῶν ἀλλογώσσων ἁποσειό- 
potestatem Bulgarorum nullo negotio ceciderunt, µενοι. Τὰ δὲ ἄστη μετὰ τῶν Ῥωμαϊκῶν καὶ µόνον 
partim timore perculsis el deditionem arcium pro ἀπολελεμμέα φυλάξεων, οὐχ ἀξίων τοιούτοις και- 
salute et domum abitione prodentibus, partim re- pei; ἀντιμάχεσθαι, µεὐχείρωτα τοῖς ἈΒουλγάροις 
pentine Bulgarorum irruptioni, cum obviam ire — j-2pys, τῶν μὲν πτοίᾳ ταραττοµένων καὶ προδιδόν- 
nonpossent,aufugientibuseasquecustodibusvacu- των τὰ ἄστη καὶ λαμθανόντων τὴν πρὸς τὰ οἴκοι 
as deserentibus, aliis etiam temporis longinquitate ῥἐλευθερίαν, τῶν δὲ πρὸς τὸν ἐξαπίνης γεγενημένην 
defessis, cum preter modum custodie terminus D τῶν Βουλγάρων ἔφοδον μηδὲν ἐχόντων ἐκ τοῦ προ- 
illis protraheretur. Plereque etiam arcium imper- ἉΧχείρου νοῆσαι λύσιτελοῦν, ἀποδιδρασκόντων καὶ 
fectee, viris et reliquis necessariis parum munite, ταῦτα ἔρημα τῶν φΦφυλαττόντων ἀπολιμπανόντων, 
preda hostibus patuerunt. E vestigio itaque expu- — d)lev δὲ ἴσως xai χρόνω ἀποχαμόντων, παρατα- 
gnate sunt Stenimachus, Peristitza, Crylzimus, ^ 0évreg αὐτοῖς παρὰ τὸ µέτρον τοῦ χρόνου τῆς φυλα- 

"p :'O γὰρ Βουλγαράρχης Μιχαὴλ, ὁ τούτου γυναικάδελφος, τὸν τοῦ βασιλέως Ἰωάννου πυθόµενος θάνα- 
τον ἐπὶ τὰ δυτικὰ µέρη Ὑυμνὰ στρατευμάτων ἑάρα, βου)ηθεὶς τὰ ἀφηρημένα ἐκ τούτων ἆστο ἄνακα- 
λέσασθαι, τὸν Εὖρον διαπεράσας πολλὰ ὑφ᾽ ἑαυτὸν ἐποιήσατο. Μετετέθο uiv οὖν ὁ Στενίµαχος, Περιστίτξα, 
Κριτδιμὸς, Τξέπαινα καὶ τὰ ἐν τῇ ᾿Αχριδῷ ζυμπαντα πλὴν Μνιάχου * τοῦτο γὰρ x«i µόνον ὑπὸ Ῥωμαίων 
πεφύλακτο. Οὔστρα δὲ καὶ Περτεράχιον καὶ Κρυθοὺς καὶ τὸ παραχείµενον τῇ τοῦ ᾿Αδριάνοῦ καὶ κεκλοµέ- 
yo» Ἐφραὶμ τοῖς Βουλγάροις χεχείρωτο. Τούτου χάριν ἔσπενδε, 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii not». 


(2 3 Movaxóv tw&. Gregoras, p. 55. ALL. Ecclesia, narrat Acropolita, de qua nos egimus in 
22)'Ev αιᾷ ἑθδομάδι, Hujus ordinationem per tractu De ordinationibus Graicorum. ALL. 
hebdomadam absolutam, uti usitatam in ea (39) Ἐξορμήσας. Gregoras, lib. ru, p. 53. ALL. 


1125 


ANNALES. 


1126 


xác. Τὰ πλείω δὲ τῶν ἄστεων xoi ἀπεριποίητα ἦν A Tzepena et Achridis preter Mniacum, quod vel so- 


xai "ῶν χρειωδῶν ὅπλων &powa: Κατεσχέθη μὲν οὖν 
ἐχτοῦ παραντίχα Στινίµαχος, Πριστίτδα, Κρυτζιμὸς, 
Ἐζέπαινα xxi τὰ ἐν τῇ ᾿Αχριδῶ ξύμπαντα πλὴν 
Μνειάκου - τοῦτο γὰρ x«i μόνον ὑπὸ Ῥωμαίων πι- 
φύλακται. Οὕστρα δε καὶ Περπεραχιον xai Κρυθοῦς 
xai τὸ παραχείµενον τῇ τοῦ ᾿Αδριανοῦ καὶ χεχλη- 
µένον Εφραίμ τοῖς Άουλγαροις χεχείρωται Τούτων 
οὕτω Ὑεγενηµένων xai τῶν ἐν δυσμαῖς Ῥωμαϊκῶν 
Χλονουμενων πραγμάτων, τῆς φήμης µέχοι xai ἐς 
βασιλέως ἐπιδραμούσης καὶ πλειόνων προτδοχίαν 
χαχῶν τῶν προσόντων φαντασίαν παρεχοµένης, οἱ 
περὶ τὰ βασίλεα οὗ μιχρῶς ἐταράχθησαν ' Ἠπί- 
σταντο γὰρ ὡς τὰ πλείω τῶν δυτιιῶν μερῶν ῬΒουλ- 
γάροις οἰχοῦνται, xal ἀποστατήσουσι πάἄλαι Ῥω- 


lum Romanis devotum perseveraverat,omnia.Prze- 
terea Ustra, Perperacium, Cribus et quod Adriano- 
poli adjacet, Ephrem, Bulgaris cessere. Hzc ubiita 
facta sunt, et in occiduis partibus rebus Romano- 
rum in discrimen adactis, cum fama ad imperato- 
ris etiam aures pervolasset, 115 et presentibus 
malis atrociora inde ventura representasset, qui in 
aula erant, nimis conturbati sunt, quippe qui 
scirent potissimam Occidentis partem in Bulgaros 
esse propensam, tanquam que a Romanis jampri- 
dem defecisset, et recenter a Joanne imperatore 
debellata nondum solida ac firma in dominio con- 
staret, sed continua in Romanos odia clanculum 
exerceret. 


µαίων, προσφάτως δὲ χειρωθεῖσι τῷ βασιλεὶ Ἰωάννη, καὶ οὕπω πῆξιν τῆς χειρώσιως, λαθούσης, ἔχθραν 


δὲ ἀεὶ πρὸς Ῥωμαίους ἐνδομυχοῦσι, 


νε. Διὰ ταῦτα 93 xai αὐτὸς ὁ βασιλεύς ἠδημόνει B 


τοῖς πράγµασιν, εἰ οὕτω κατ ἀρχὰς τῆς ἐξουσίας 
[P. 59] αὐτοῦ δνστυχῶς πράττει. Συναθροίσας οὔν 
τοὺς ἐν τέλει καὶ τοὺς εἰς στρατηγούς τεταγµένους, 
σὺν οἷς καὶ οἱ πρὸς πάππου αὐτοῦ τοῦ βασιλέως Oto- 
δώρου ὑπήρχον αὐτῷ θεῖοι, à τε Mavovi x«i ὁ Μι- 
χαήλ, ἐθουλεύσατο τί ἂν ἴχοι πρὸς τὰ Ίεγενομένα 
διαπράττεσθαι. Οἱ μὲν οὖν πλείονς διαπερᾶσαι τὸν 
βασιλέα τὸν Ἑλλύσποντον δέον ἔλεγον εἶναι καὶ στῆ- 
σαι τὴν τῶν βουλγάρων φοράν. Τοῦτο δὲ τοῖς τοῦ xpa- 
τοῦντος θείοις τοῖς προειρηµένοις οὐκ $ptaxty, οἷς xai 
προσεῖχε μᾶλλον ὁ βασιλεύς, παλλῶν ἕνεκα. "H. τε γὰρ 
γνησιότης τοῦ Ὑένους Ἠνάγκαδε καὶ τὸ τῆς Ὠλιχίας 
γηραιὸν παρτεθίαζεν, οὐχ vtov δὲ πρὸς τοῦτο 
xal τὸ πολλῶν πραγμάτων Ἶδρις αὐτοὺς ἸὙίνεσθαι 
παρέπειθε " φυγάδες γὰρ οὗτοι Ὑεγονότες τῆς τοῦ 
βασιλέῶς Ἰωάννου διακρατήσεως µπολλοῖς  mpoc- 
ωμίλησαν Φδεσπόται καὶ εἰς διαφόρους Ἅµπερι- 
πλανύθησαν τόπους, κάντεῦθεν, xarà τὴν ποίησιν, 
εἶδον ἄστεα xal vóoy ἔγνωσαν. Καὶ ἦσαν pt» ὡς 
ἀληθῶς οὗτοι νοήµονες,, οὐκ ὀρθὰ δὲ ἐφρόνουν τοῖς 
τῶν Ῥωμαίων πράγµασιν, αἰτίαν ἔχοντες τὸ παρ- 
ευδοχιμηθῆναι τὰ πρῶτα παρὰ τοῦ ἀδελφοῦ καὶ 
βασιλέως, μηδενὸς αὐτῶν εἰς ἀξίαν ἀνηγμένου βασι- 
λέως ἀδελφοῖς διαπρέπουσαν. Εἶτα χαὶ παρὰ τοῦ 
Ίαμθρου καὶ βασιλέως καὶ φυγαδίαι τῆς "Po 
µαίων υγεγενημένοι πρὸς αὐτοὺς ἐδυσμέναινον. Καὶ 
ταῦτα μέν ἴσως ipsi τις αἴτια εἶναι, τὸ δὲ ἀληθὶς τὰ 
τῶν ἀνθρώπων ἤθη ἀθέθαιά ὄντα καὶ ἅστατα τοιού- 
τους τυγχάνεω ἐποίουν. Καὶ ταῦτα μὲν οὐ διελάν- 
θανιν οὐδὲ τὸν βασιλέα Θεόδωρον * τέως ob» ὡς οἱ- 
x&íoug τοῦ αἶματος x«l τὸ τιμᾷν αὐτοὺς διὰ παντὸς 
προελόμενος ἐχρᾶτο πρὸς συμθουλὰς. Ὑπετίθεντο 
γοῦν οὗτοι ὡς οὗ χριεὼν τὸν βασιλέα διαπερᾶσαι πρὸς 
κὺν δυσμὴν, ὅτιτε χακῶς πράττει τὰ τοιαῦτα µέρη, 
xal Gc νοσεῖ σχεδὸν ἀθεράπεντα, στράτευµά τε μὴ 
ἔχειν τὸν βασιλέα προσῆκον πράξει βασιλικῇ . ὁ γὰρ 
χειμὼν ἐχώλυε τὴν συνάθροισιν τῶν δυνάµεων. Καὶ 


95. Propterea imperator etiam ipse rebus anxie 
&stuabat, si tam misere potestatis illius initio 
haberentur. Illis ergo qui dignitate fulgebant, et 
exercituum ductoribus, inter quos et ex avo impe- 
ratore Theodoro patrui Manuel et Michael advene- 
rant, convocatis, consiliuminit, quid sibi, ut malo 
occurrerel, agendum esset. Ροῦοῦ eorum pars in 
eam ivit sententiam,utimperator Hellesponto supe- 
rato impetum Bulgarorum comprimeret. Sed hoc 
principis patruis, quos supra nominavi haud arri- 
debat, quibus animum potius adverterat imperator 
multis de causis. Affinitas quippe generis et vene- 
randa senectus compellat ; neque minus ad id 
conferebat rerum multarum experientia. Hi namque 
Joannis imperatoris tempore et solo patrio exsules 


c multorum principum familiaritate usi sunt et diversa 


in loca aberrarunt, hincque, 116 ut poeta cecinit, 
viderunt urbes et mores hominum cognoverunt. Hi 
licet, ut verum fatear, pleno pectore saperent, non 
recte tamen Romanorum rebus consulebant, quod 
primum a fratre et imperatore neglecti nullo digni 
habiti fuissent munere, quod fratres imperatoris 
condeceret ; dein per generum et imperatorem ab 
solo patrio extorres, ab eis totos se abolienaverant. 
Et has quidem causas Romacuis illos inimicissimos 
reddidisse aliquis forte diceret: nobis satis cogni- 
tum mores hominum incertos atque instabiles in 
hujusmodi eos deduxisse simultates, que neque 
imperatorem Theodorum latebent. Nihilominus eos 
tanquam sanguine eonjuncetos, etquod perpetuo eos 


p honoribus condecorare proposuerat, consiliis adhi- 


bebat. Proponebant itaque illi non esse opere pre- 
tium imperatorem in occasum progredi,quod eem 
partes male afflictarentur et absque remedio vehe- 
menter laborarent. Copias esse imperatoris exiles 
ac tenues nec regis apparatu suppares,cum tempus 
hibernum impedimento esset ne cogerentur in 
unum. Pretereaimperatorem,si loco moveatur nes 


44 D : Bov)nv ovv ποιησάµενος, οἱ μὲν πλείους διαπερᾶσαι αὐτὸν τὸν Ἑλλήσποντον δέον ἔλεγον. Οἱ 
δὲ πρὸς πἄάππου αὐτοῦ τοῦ βασιλέως Θεοδώρου Μανουἡλ xai Μιχαὴ) οἱ Λασκάριε, οἷς προσεῖχε pao 


0v) ο 


τε γνησιότοτι καὶ τῷ γύρει, οὐ χρεὼν δικπερᾶσαι τὸν βασιλέα ἐδοῦλευσαν. Ἠ. τῶν πλειόνων γοῦν ἴσχνσε 


4127 | GEORGII ACROPOLIT.£ 1128 


que nomine suo neque exspectatione hominum di- Α τὸ ἐπιδημῆσαι χατὰ χώραν τὸν βασιλέα καὶ μὴ 
gnum quippiam conficiat, non tantum hostibus — 3t» τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ καὶ τῆς φύμης ἐργάσασθαι 
ablata confirmare, sed et reliqua sommo adversa- οὗ τῶν ἀφηρημένων καὶ µόνον βεθαίωσιν ἓν τοῖς 
riorum incremento rerumque Romanarum imrmi- ἐχθροῖς ποιεῖται, ἀλλὰ xai τῶν περιλελιμμέων 
nutione disperdereac dissipare. Et heec quidem isti. Ἀἀφαίρεσιν αὔξην τε τῶν ὑπεναντίων πολλῷ μείζονα, 
Verum Georgius Muzalo apprime ilii carus, qui ὡς χαὶ τῶν ᾿Ῥωμαϊκῶν πραγμάτων ἐἑλάττωσιν oj 
magni domestici munerefungebatur,mperatorium σμιχράν. Ταῦτα μὲν οὗτοι, ὁ dk τὰ πλεῖστα πεποῦτ- 
progressum non 1177 consulere modo, sed etiam — pívog αὐτῷ Μουδάλων Γεώργιος, τὴν τοῦ μεγάλου 
cogere,nequainoceusuerant,velmajoreorum pars, δοµεστίχου δύναμιν περιεζωσµενος, τὴν βασιλικὴν 
in inimicorum potestetem venirent, Alii eliam non περαιωσιν συνεθούλευε xoi ταύτην κατήπειγε, μὲ 
pauci viri celebres in magni domestici sententiam Ἅλάθή τὰ πάντα τῶν ἐν ducpz ὃ τὰ π)είω ταῖς τῶν 
ierant. Igitur preelatum est plurimorum consilium. ἐχθρῶν χεραὶν ἁλωθῆναι, Καὶ ἄλλοι δὲ τῶν ἔπιφα- 
Maxime vero imperatoris ingens cupido ac animi ^ và» οὗκ ὀλίγοι τῷ τοῦ μεγάλου δοµεστίκου σνυνήνὸυν 
ardor, ad ionem impense exagitatus, obvios µβουλῦ. [Ῥ. 90] Ἡ τῶν πλειονων γοῦν ἴσχυσε  Bov)à, 
quosque promptosque, pusillum sane exercitum, µάλιστα δὲ τοῦ βασιλέως τὸ πρὸθυμον καὶ ὁ τῆς κχαρ- 
eosque qui inter ambulandum occurrebant, alios g δίας αὐτοῦ ζῆλος ἐκκαύς Ὑεγονὼς πρὸς τὼν αίνησιν. 
etiam qui a νίᾶ non aberant, armis tamen equisque — Kai προσλαθόµενος τοὺς ὅσοι συνακαλουθεῖν ἔτυχον, 
esleros consequi valentes collegit, quos secum εἰς μέτριο» ἀριθμουμένους στράτευµα, καὶ τοὺς καθ 
portans Hellespontum trajicit, magno domeslicoin ὁδὸν ξυντυγχάνοντας, xai τοὺς ἐγγύτέρον τῆς φερού- 
Oriente relicto. σης ὄντας καὶ δυναµένους αὐτοῖς ὅπλοις x&i ἵπποις 

ἐφέψεσθαι, διαπεραιοῦται τὸν Ἐλλέσποντον, κατα- 

λιπὼν εἰς τὴν ἕω τὸν µεγαν δοµέστικον. 


56. Hinc festinans Adrianopolim venit, ibique ve. Ἐντεῦθεν 3, ὡς εἶχε "áyou,, τὴν ᾿Αδριανού- 
unico die commoratus postero die egreditur. Inte» Ἅπο)ιν πέφθακε. Μίαν δὲ καὶ µόνον ἡμέραν διακαρ- 
rim ex Bulgarorum speculatoribus unus imperato- Ἅτερήσας ἐν ταύτῃ ἐξῆλθεν ἐς νέωτα. Καὶ τις τῶν íx 
rem intuitus Adrianopoli exsilientem citalo cursu  µἈΒουλγάρων χατοπτήρων τὸν βασιλέα τεθεαµένος τῆς 
ad Bulgarum fertur (ille etenim circa Herbrum ca- ᾿Αδριανοῦ ἐξερχόμενον δρομαῖς ἐπὶ τὸν Βούλγαρον 
stra posuerat) et rem aperit, imperatorisqueineum Ἅἴχετο (περὶ τὸν ἛἜθρον καὶ γὰρ οὗτος ἐἑστρατπι- 
l18celeremirruptionemexponit,atquejurejuran- ᾖΚδεύετο) x«i τὸ ὁρᾶμα διασαοεῖ καὶ τὸν τοῦ βασιλέως 
do confirmabat semet oculis propriis imperatorem ῥἐξαγγέλλει κατ αὐτοῦ ταχεῖαν ἔφοδον, xal ὄρχοις 
pontem fluminis Hebri urbi proximum petrans- C ἐθεθαιοῦτο ὦ µην ὀφθαλμοῖς τεθεᾶσθαι τὸν βασιλέκ 
euntem conspexisse. Hoc quidem Bulgaros turba- c4» πρὸς τῷ πὀλει τυγχάνουσαν τοῦ ποταμοῦ *EÓpev 
vit, non ita tamen ut loco, in quo castra fixerant, Ἠγέφυραν διαθαίνοντα. Τοῦτο συνέχει μὲν τοὺς περὶ 
se moverent; quem retinebantmordicus, quousque τὸν Βούλγαρον, οὐ μὴν τοῦ τόπου καθ ὃν ἔλαχον 
accuratius pleniusque de his que rumor attulerat στρανοπεδεύειν ἀπέστησαν, ἀλλ ἆμενον ἐχεῖσε pí- 
certiores fierent. Sed nec imperatorem Bulgarorum — xp« dv Ὑνοῖν τὰ τῆς φήμης ἀχριθεστερόν τε xe 
tentoria fugiebant, cum locum in quo exercitus — x«0aportpov. 'AX)' οὐδὲ τὸν βασιλέα ὢ τοῦ Βουλ- 
erat addidicisset. Igitur celerius iter ingredi, equo- — yápou κατασχήνωσις λέληθεν, & ἐμεμαθήκει τὸν 
rum gressus properos urgere, summisque votis  -ómov ὅπου δὺ στρατόπεδον εἶχεν. Ταχύτερον γοῦν 
exoptare Bulgaris copiis occurrere, Sic ergo ir- τὴν πορείαν ἐποιετο καὶ τῶν ἵππων τὰς κινῴσεις 
ruente forte fortuna ab instituto abducitur. Qui ἐπέτείνε, καὶ οὔχετο τῷ Βουλγαρικῷ ξυντυχεῖν στρα- 
enim Romanis copiis presibant, in Bulgarici exer- µτεύματι. Οὗτω γοῦν ἔχων ὁρμὺματος ἐκ τινος συµ- 
citus custodes incidunt, quorum plerosque ense θάματος ἐσφῶν τυχηρῶς τοῦ βουλεύματος. Οἱ γὰρ 
trucidant, alios vivos capiunt, inter eos et cui , προάγοντς τῶν Ῥωμαϊχῶν στρατευμάτων τοῖς εἰς 
summa belli credita fuerat. Ceteri fuga sibi con- ^ φυλακὴν προτεταγµένοις τοῦ Βουλγαρικοῦ στρατο- 
sulentes summa nocte in Bulgaricum exercitum re- — rídov συµπεπτώχασι, καὶ πολλοὺς μὲ, ξίφους Bpyev 
vertuntur, nuntiantque omnia,etjamimminereim- Ἀπεποίηνται, ἄλλους δε ζωγρίας «Dov, οὖν αὐτοῖς 
peratorem contendunt. Quare uti quisque Pulga- δὲ χαι τὸν τὴν Ἠγεμονίαν τῆς στρατείας ἔχοντα, Οἱ 
rorum potuit, eorumque princeps in equum insi. ὅδὲ ἕτερι φυγῷ χρησάµενοι νυχτὸς βαθείας εἰς τὸ 
liens, in interiora Bulgarie regionisloca sesereci- ^ Boviyapixóv ἀπέδρασαν στράτευμα, και διηγοῦντο 


* D : Ως εἶχω οὖν τάχους, τὴν ᾿Αδριανοῦ TipÜoxty, Κάκεῖθιν έξεισι, xot τις τῶν Βουλγάρων κατοπτὶρ 
τὸν βασιλέα τῆς ᾿Αδριανοῦ ἐξιόντα τεθεαµένος dpeuaiog πρὸς τὸν Βουλγαράρχην ἀφίκετο περὶ τὸν Εὖραν 
σκηνοῦντα, και τὸ ὁρᾶμα διασαφεῖ ὄρχοις, ιδεῖν, τὸν βασιλέα τὴν πρὸς τῇ módic τυγχάνουσαν τοῦ ποτάμοῦ 
Eópou Ὑέφυραν διαθαίνοντα. Γνοὺς δὲ o βασιλένς τὴν τῶν Βουλγάρων κατασκύνωσιν επέτεινε τὸν ὁθόν. 
Καί οἱ προάγοντες τοὺς φύλακας Βουλγάρων δίφει και ζωργίᾳ ἑλόντε, ἔκ τινος φυγάδος διαµαθόντες, πάντες 
ἔφυγον τούτων πρὸς τὰ ἐνδότερα, κατεδρύπτοντο δὲ τοῖς συνηρεφέσι τῶν δένδρων. Έωθεν dk τὸν τόπον φθάσα. 
ὁ βασιλεὺς λελύπηται, οὐκ εἶχε d' ὅτι και δράσειε. Περί δὲ τὴν Βεῤῥόην χωρεῖ, xat «jrofot( τὸ φρούριον «Du 
Κα τάχ᾽ ἂν περί τὸν ὠζμον αὐτὸν xat τά ἐν αὐτῷ φρούρια ἐχεχωρήκει, εἰ μὴ χειμὼν ἐχώλυσεν αὐτὸν ας. 
πολλὴ γὰρ χιὼν τῆς γῆσ τὸ πρόσωπον ἐπηλύγασι. Ἡμέρας γοῦν ἔξ διακαρτερήσας à βασιλεύς, λείαν τὰ Βεῤῥόης 
πουβσάµενος,εὶς τὴν ᾿Αδριανοῦ ὑπέστριψν. . 


1129 


ANNALES 


1130 


τὰ πάντα, καὶ τὸ mix Tío) αὐτῶν ἤδη τυγχάνειν τὸν À pere, et cum perloca arboribus frequentibus con- 


βασιλέα διισχνοίζοντο. Ὡς ἔτυχε you» ἔχαστος τῶν 
Βουλγάρων καὶ αὐτὸς ὁ τούτων ἄρχων, ἐπιθὰς τοῦ 
ἵππου, ἐπὶ τὰ ἐνδότερα τῶν Βουλγαρικῶν ἐφέρετο 
χώρων. Κατεδρύπτοντο δὲ τούτων τὀῖς τῶν δένδρων 
Χλάδοις τὰ πρόσωπα, συνηρεφίσι τούτοις ἐμπί- 
πτοντα. ὅ à xai αὐτὸ ὁ Βούλγαρος πέπονθεν. 
"Ἔνιοι δὲ αὐτῶν καὶ γυμνοῖς ἐφεστρίδων εἰς τὴν 
ὀχείαν τοῖς ἵπποις ἐχρήσαντο. Οὕτω γοῦν διαδράντες 
τὴν Ῥωμαϊκὴν ἀπέφυγον σπάθην. Ἔωθι δὲ τὸν τό- 
roy φθάσας 6 µβασιλὺς καὶ ἔρημον στρατεύματος 
Βουλγαρικοῦ κατιδὼν λελύπηται μὲν, οὐκ εἶχε δὲ 
ὅτι καὶ δράσει. Βουλὴν δὲ ποιησάµενος ἐπὶ τὴν 
Βεροην χωρεῖ, κἀχεῖσε δὲ ἀφιγμένος αὐτοθοεὶ τὸ 
φρούριον εἶλεν [Ῥ. 61] ἅπαν Ύαρ τὸ τεῖχος αὐτοῦ 
χατηρείπωτο xal διεξέδους εἶχε πολλὰς, χοταθεθλη- 
µένον καὶ τοῦτο παρὰ τών Βουλγάρων σὺν τοῖς λοι- 
ποῖς τῶν Ῥωμαϊκῶν, ἄστεων, εἰ xci κάμαξι καὶ 
τοῖς ἐξ αμαξῶν ξύλοις ἐδόκουν αὐτὸ χατοχυρώσα- 
σθαι οἱ οἰκήτορες. Τροφῶν γοῦν πηὐμοίρησε τὰ στρα- 
τεύµατα, αὗτοί τε x«l οἱ τούτων ἵπποι ἐπέπληστο 
γὰρ χορτασµάτων 7ó ἅστυ. Καὶ τάχ ἄν καὶ προσ- 
ωτέρω ἄν ἐκεχωρήχει ὁ βασιλεὺς καὶ ἐπὶ τὸν Αἴμον 
αὐτὸν καὶ τὰ lv αὐτῷ τυγχάνοντα φρούρια τὴν ᾖἴφο- 
dov ἐπεποίητο (πτοίαν γὰρ οὐ μικρὰν τοῖς Βουλγά- 
ροις ἐνέθαλεν), εἰ μὴ χειμὼν βαρύτατος alvo, ἐπεισ- 
πεσὼν ἐχώλυσεν αὐτὸν τῆς ὁρμῆς' πολλὴ γὰρ χιὼν πρὀ- 
τῆς γῆς τὸ πρὀσωπον ἐπηλύγασε, xai τὸ ἐπὶ ξένης xai 


sita abigerentur, arborum ramis facies, quod et 
Bulgarus passus est, dilacerari ; nonnulli etiam ex 
ipsis sagis omissis equis calcar addere, qui sic in 
fugam dati Romanorum ictus declinarunt. Mane 
cum locum occupassetimperator 1 1 9et militaribus 
copiis vacuum comperisset, indoluit sane, sed pre- 
stre aliquid haud potuit. Tamen consilio inito Be- 
roem proficiscitur,primoque appulsu oppidum cepit, 
Nam murusundique lacer corruerat multisque pa- 
tebat hiatibus, cum hoc quoque cum reliquis Ro- 
manorum oppidis a Bulgaro solo equatum fuisset, 
licet perticis et lignis ex plaustris accole illud mu- 
niisse viderentur. Cibis itaque et equi et milites 
cumulate abundarunt : oppidum etenim pabulorum 
omnium abundantia cireumfluebat. Fortasse etiam 
imperator ulterius processisset, et circa Hsemum 
et in eosita oppida incursionem fecisset (timorem 
enim, nec eum pusillum, Bulgaris incusserat), 
nisi tempestas asperrima ex improviso irrumpens 
impetum ardoremque restinxisset. Ingens etenim 
nix infusa terre faciem obtexit, et in aliena ac 
hostili terra exercitus Romanos diutius immorari 
non equi consultores laudabant. Sex itaque dies 
ibi imperator commoratus, cum nihil suppeteret 
agendum, omnia Beroes, viros, mulieres, infantes, 
pecudes, boves. et quidquid loco moveri poterat, 
depopulatus, Adrianopolim repetit, 


πολεµίας τὰ Ῥωμαϊκὰ χοονίξειν στρατεύματα οὐ καλὸς ἐδόχει τοῖς ξυμθουλεύουσιν. Ἡμέρας οὖν ἔξ ἐκεῖσε διαχαρ- 
τερύσας ὁ βασιλεὺς, ἐπεὶ εἰχέ τι ἕτερον ὁρᾶσαι , λείαν τὰ Βερόης ἅπαντα ποιησάµενος, ἄνδρας, γυναῖκας, νήπια, 
πρόθατα, βόας x«i σύμπαν ἄλλο κινεῖσθαι δυνάµενον, εἰς τὸν ᾿Αδριανοῦ τὴν ὑποστρογὴν ἐποιύσατο. 

νζ. Ἐκεῖθεν ** γοῦν ἐπιλεξάμενος ἀξιόλογον στρά: C — 57. Ibique recollecto non contemnendo exercitu 


τευµα περὶ τὰ ἐν ᾽Αχριδῷ «φρούρια ἐπεπόμφει τὰ 
πρὸ μιχροῦ τοῖς Βουλγάροις Χεχειρωμίνα, ti πως 
καὶ αὖθις τῇ τῶν Ῥωμαίων ὑπαχθεῖν ἀρχῆ. Ἐν 
αὐτοῖς γοῦν ἀφιγμένοι σὺν τοῖς στρατεύµασιν οἱ τῶν 
Ῥωμαίων ἡγήτορες μηχανήµασί τε xal ἐἑλεπόλεσι 
ῥᾷον τῶν φρουρίων περιεγένοντο" οἱ Βούλγαροι xai 
γὰρ θᾶττον τῶν ἐν ἅστισι φυλακῶν ἀπαλλάττονται, 
εἰ πολεµίους ὁρῷῶιν x«l μαχιμωτέροις συμπλακεῖεν 
τοῖς ποάγµασυ. Ἐν οὐ πολλῷ oU» τὰ πλείω αὐτῶν 
ἐχειρώσαντο. ᾽Αλλὰ καὶ ὁ βασιλεὺς τὸν περὶ αὐτὸν 
συναθροίσας λαὸν ἐπὶ τὰ ἐν Ῥοδόπη στη κεχώρησε. Καὶ 
εἴλε μὲν Περιστίτζαν τοῖς μηχανήμασι, καὶ pst αὐ- 
τὴν τὸν Στενίµαχον, καὶ ἐπὶ τούτοις τὸν Κουτδιμὸν», 
ὀχνρώματα ταῦτα πάντα xal εἰς πρόσωπον κείµενα 
τοῦ τῆς Ῥοδόπης ὃρους xoi τὰ ὀπίσω πάντα φυ- 
λάττοντα. ᾿Αφίχετο δὲ καὶ εἰς Τξέπαιναν ἐν ἀχμῆ 
αχιιμῶνος: à δι τοῦ τόπου δυσχωρία xal τὸ ψυχρὸν 
τοῦ καιροῦ οὖδε µιχρόν τι εἴασεν dv. ταύτῃ προσκαρ- 
τερῦσαι. Ἐπεὶ δὲ τὸ dap ἐπέλαμψεν, προστάγµατα 
πρὸς τὸν Στρατηγόπουλον ᾿Αλέξιον καὶ Τορνίκην 


ad Achride oppida, que paulo ante Bulgari sube- 
gerant, si forte rursum ditioni Romanorum redde- 
rentur, 190 transmittit. Duces Romanicum copiis 
advecti tormentis ac machinis facili negotio loca 
expugnant. Bulgarienim velsolo hostium conspectu 
et bellicarum rerum conflictu, arcium custodia 
neglecta, fugam arripiunt. Quare parvo tempore 
potissima quaeque eorum occupata sunt. Imperator 
etiam milite proprio coacto ad Rodopeia oppida 
gradum facit, cepitque machinis adactis Peristi- 
tzam, postea Stenimachum, tandem Crytzimum, 
propugnaculaomnia in faciem Rodopes montis sita, 
qua reiro posita custodiunt. Tzepenam quoque 
profectus est ipso vigore hiemis. Verum lociaspe- 


D ritas ac temporis rigor neque minimum in ea mo- 


rariconcessit. Sed ubi ver appetebat, ad Stratego- 
pulum Alexium et Constantinum Tornicem, cui 
magni primicerii dignitatem |. imperator Joannes 
crediderat, apud Serras exsistentes et exercitu po-, 
tentes, mandatorum libellum dedit, ut in unum 


» D : Κάχεθεν ἐπιλεξάμενος στράτευμα περὶ τὰ ἐν Αχρεδῷ φρούρια ἐπεπόμφειτά κρατηθέντα ὑπὸ Βουλγάρων εἴ 


πως xal αὖθις τή τῶν Ῥωμαίων ὑπαχθεῖεν ἀρχῆ. Ἐκεῖσε οὖν ἀφιγμένοι οἱ τῶν Ρωμαίων tyürops; ῥᾷον τῶν 
ίων πεοιεγένοντο τῶν πλείστων. "Erst dk τὸ (xp ἐπέλαμψε, προστάγµατα ὕχον πρὸς τὸν Στρατηγόπουλον 


? ου- 
᾽Αλέξιον 


Σέρῥαις, ἵνα κατὰ Τδεπαίνης ἀφίκοιντο. "O xai ἐποίπσαν. ᾽Αλλὰ μήτε πολεµίοις ἀξίοις ἐγχύρσαντες, χτύποις i xev 
χερατίνων à ιαθροηθέντες ἀκόσμως ἐχρήσαντο τῇ ψυχῆ, πᾶσαν ἀποσχευὴν καὶ τοὺς πλείινς τῶν τοῖς Βουλγάροις 


ἀπολιπόντες. 


PaTROL. GR. CXL 


96 


1031 


tur. Quod et exsecuti sunt. Sed in eo conatu mali 
copiarum ductores esse deprehenduntur : nam 
cum neque in hostiles copias incidissent neque 
viros eos cum quibus arma conserere debebant, 
tantum sonis et strepitibus auditis corneisque fra- 
goribus haustis, turpiter sese conjecerunt 1 9] in 
fugam, apparatu omni bellico et ex equis plurimis 
Bulgarorum pastoribus ac porcariis derelictis. Hac 
illi ratione fugitantes, equis armisque destituti. 
rursum Serras pervenere. Propterea imperator 
ira furoreque percitus imperavit eisdem ut modo, 
quo recesserant, conflictum eumdem atque pugnam 
exciperent. At illi tanto conatui pares non erant. 


GEORGII ACROPOLIT.E 


universo milite collecto Tzepenam progrederen- A Κωνσταντῖνον, ὁν 


1032 


µέγαν πριμμιχήριον ὁ βασιλεὺς 
τετίµγχεν Ἰωάννης, ἔξέπεμνεν, ἐν ταῖς Σέβραις ὃν- 
τας καὶ τὸ στρατοπεδον ἔχοντας, ἵνα τὸν στρατιὼῶ 
πᾶσαν συναγαγοντες χατα τῆς ἸΤζεπαίνης αφίχουτο, 
Τούτο δὲ xai ἐποίησαν' xaxoi δὲ ἐφανησαν ἓν τούτω 
τῷ ἐπιχειοήματι στρατηγοί µμµήτε Ὑὰρ πολεμέων 
ἐγχύρσαντες στρατιαῖς μήτε ἀνδράσιν ἀξίοις τούτοις 
µαχέσασθαι, χτύπων δὲ καὶ µόνων x«i ψόφων xa 
κοὀτες χαὶ Όχων χερατίνων ἀκροσάμενοι, ἀκοσμως 
ἐχρήύσαντο τῷ 9v72, [P.62] πᾶσαν ἀποσχευὲν καὶ 
τοὺς πλείονς τῶν ἵππων τοῖς ποιµέσε x«i συθώταις 
τῶν Βουλγάρων καταλιπόντς. OU» μὲν οὖν ἐἑκῖ- 
vot φυγαδίαι γεγονότες τὰς Σέῤῥας xai αὖθις χα-ί- 
λαθον, ἵππων xxi ὅπλων Ὑγυμνοὶ τυγχάνοντες. Ὁ 


μὲν οὖν βασιλεὺς διὰ ταῦτα θυμοῦ μὲν ἐπέπληστο, xai προσέταττεν ἐξ ὀργῦς αὐτοὺς ἐκείνους, ὅπως ὃν you, 
ἐπί τὴν «2713» xal άὖθις µάχην χωρῆσαι' οἱ dk ἀδυνάτως εἶχον τῆς πράξεως. 
px χωρ X | 


58. Hec cum ita evenissent, gravius quippiam B 


supervenit, quod ingentem adversus Romanos 
noxam minabatur. Nam Meleniciotici exercitus 
prefectus,cui Dragote nomen fuit, et natura qui- 
dem uti Bulgarus Romanis infensus, et preter 
innatum odium propter Joannemimperatorem ma- 
gis ac magis alienus : namque ingentia ab eo spe- 
rans, εἰ que ab imperatore Joanne acceperat, 
multa licet atque magnifica, baud tanti eestimans 
palam defectionem meditatur. Etjam omnibus e Mele. 
nico militibus coactis aliisque, 199 nec non etiam 
ex circumjacentibus locis plurimis, Melenici mc- 
nia circumvenit et obsidione cingit et oppugnare 
totis viribus contendit. Arcis custodia demandata 
erat Nestongo Theodoro et Angelo Joanni, ad de- 


fendendum oppida hostesque debellandos aptissi- C 


mis. Oppidani licet necessariis rebus abundarent, 
aque tamen inopia laborabant, estivo tempore 
pre ceteris ad tolerandum maxime arduum ac 
difficillimum.llli neque enim prorsus aqua defecerat) 
fortiter adversariis resistere, sagittis ferire, lapi- 
dum jactu incessere, et omnium armorum genere 
impetum sustinere. Horum certior factus impera- 
tor segre animo angi, et cogitatione optima usus, 
celeritate qua potuit militis in unum coactis, die 
duodecimo, tam brevi temporis spatio tantum iter 


vx. Ἐπεὶ ds ταῦτα 55 οὕτω ἔννέθη, ξυνεπεπτώκει 
xai τι τῶν βαονυτέρων, καὶ πολλὴν τὴν κατὰ τῶν Pe- 
µαίων βλάθην ἐπαπειλοῦν. Ὁ γὰρ τοῦ ἨΜελένιχιωτιχοῦ 
προεξάρχων στρατεύματος, Δραγωτᾶς τοῦνομα, καὶ 
φύσει μὶν ὡς Βούλγαρος δύσνοιαν τρέφων κατὰ 
Ῥωμαίων, ἔτι δὲ πλέον φέρω τοῦ φυσιχοῦ διὰ τὴν 
πρὸς τὸν βασιλέα ἀπεχθειαν (Ἴλπισε γὰρ ἐξ αὐτοῦ 
μεγάλων τνχεῖν' οὐδὲ γὰρ ἔχριεν ἄξια τὰ παρὰ τοῦ 
βασιλίως Ἰωάννου ἐκείνῳ — xtyopuuéva, καὶ ταῦτε 
πολλὰ “/εγενημένα), ἀποστασίαν φανερὰν μεμελέτ- 
xtv. Καὶ δἡ πάντας τοὺς ἐν Μελενίχῳ (24) συναγαγὼα 
στρατιώτας τε χαὶ λοιποὺς, ἔτι δὲ καὶ ἄλλους παμκὸ]- 
λονς ἐκ τῶν πέριξ χωρῶν, παρεχάθισε τοῦ — Melssixsv 
τὸ ἆστν x«i ἐπολιόρχει "οὔτο καὶ ἐριλονέχει πορθι». 
σαν δὲ £y τούτῳ τῷ ἄστει προτεταγµένοι τῶν φνλασ- 
σόντων 6 τε Νεσ-όγγος Θεόδωρος χαὶό ᾿Αγγελος Ἰωώ- 
νης, καὶ ἀμφότεροι δεξιοὶ ἆστν φυλάξαι xxl πολι- 
µίους ἐκτρέψασθαι. Ἑστενοχώριι δὲ τοὺς ἔνδον cw 
ἅστεως οὐδὲν ἄλλο (καὶ γὰρ πὺμοίροῦν τῶν χρειν- 
dà») X) ἤ τοῦ ὕδατος ἔνδεια ἐν ὥρα θέρους, ri 
ἀνάγκαιότατον τῶν ἄλλων x&» τῇ σπάἀνει βαρύτατν, 
Οἱ de (καὶ yàp οὗ πάντη τούτους τὸ ὕδωρ ἐξέλαι 
καρτερῶς τοῖς ἐν ἑντίοίς ἀνθίσταντο xai ὀὁϊστοῖς Ea 
)ow x&i λίθοις ἐτίτρωσχν xoà πᾶσιν ἄλλοεις ὃὅπλοις 
ἐμὰχοντο. Τούτων ἐν ἀχροὰσει Ὑεγενημένος ὁ Dame 
λεὺς δυσφόρως τὴν ἀχοὴν &vryxt, βουλὼν δε ee 


* D: Καὶ ὁ τοῦ Μελειχιωτικο" δὲ προεξἁρχων στρατεύματος Δοαγωτᾶς τοὔνομα ἀποστασίαν φανερὰν µεμελέτηκεν, 
καὶ συναγαγὼν στρατιὰν πλείστην παρεχἀθισι Μελένικον. Εφύλαττον δὲ τούτον ὁ Νεστόγγος Θτόδωρος καὶ ὁ "Ayyt- 
λος Ἰωννης, ot καὶ γενναίως ἀντεῖχον. Ὁ ds βασιλεὺς εἰς Σέῤῥας αφίκετο, καὶ ἐπεὶ ἐκπέπυστο τὴν τοῦ Ῥουπελίο 
δυσχωρίαν, καθ᾽ ἣν o ποταμὸς Στρύμω» ῥεῖ, Βουλγαρικῇ φυλάττεσθαι στρατιᾶ, oi καὶ πύλας ἐν αὐταῖς κατεσκεύασαο, 
σπονδῆ περὶ τὸν ἐκεῖσε χῶρον ἀφίχετο. ᾽Αποχόψας οὖν στρατιαν πεναιτέρων υπὲρ χεφαλῆς τῶν Βουλγάρων βαδίξισ 


εἰς τὸ όρος προστίέσαχιεν, ἱππεύσι δε κατ) £205 τῶν πυλῶν τὴν ποιεῖν ἐχέλευσεν. Καὶ επεὶ χατεῖδον οἱ Βούλ 
1 ^ "n [] εδ. 4 L1 * - L1 φ 9 
μὶν ἄνωθιν οἰστοὺς βὰλλοντας, χατεαντίον δὲ σταδαίαν ουσαν τὴν μάχητν, εις φυγὴν ετρἀποντο. Καὶ τὸ 


or & 


ἐφείπετο στρὀτευμα, καὶ πολλοὺς σπἆθης ἔργον ἐποίησαν. Ωἱ δὲ λοιποὶ τὴν βασιλέως ἔφοδον τοῖς Βουλγὰροις à 
ελαν, ol καὶ διαταραχθίντες ὡς εἶχον ἐφυγον. Επειδὴ δὲ vo ἦν ἀσέληνος τῇ i x«t δυσχερὺς ὁ τόπος,ἔνιοι pb 


ἔπιπτον τῶν ἵππων, έτεροι d^ αὐτοὺς καταπἀτουν, ἄλλοι τῶν ἐφεστοίδων ἄπεσφεν 


ονοῦντο κατὰ χρημνῶνιὼς ολέγους 


διασωθῆναι εἰς τὴν Βουλγάρων. Καὶ ὁ Δραγωτᾶς δὲ ἵππων ποσὶν day τὸ σῶμα συντέθλαστο, καὶ τριταῖος τὰν αὐτοῦ 
ψνχὰν ἐξιφύσησεν. Ὁ γοῦν βασιλεὺς τὸ dazu καταλαθὼν ἀσπὰσιος on. 


Theodori Ώοιδα et Leonis Allatii note. 


(24) Est Μελένιχος civitas non longe a Thessa- 
lonica. Georgius Cedrenus in Basilio Bulgaroctono, 
ui cirea annum 1010imperavit, dicit imperatorem 
ἐλθεῖν εἰς τὰ Ζαγόρια, ἴνθα τὸ λίαν ὀοχυρώτατον 
ἵδρυται φρούριο ὁ ἨΜελέιχος, venisse ad Zagori 


ubiin longemunitissimum castellum nomine Μεἰε- 
nicum confugerunt, Bulgari sazositum ac prace 
gitüs ac vallibus altissimts undique cinctlum.Zey- 
&ox Μυσία Nysia, ubi Heemus mons, ut est ap 
Nicetam. Dousa. 


ο -- 


1133 


ANNALES. 


1134 


λευσάμενος τὴν ἀρίστην, ὡς εἶχε τάχους, &mav ἕυν- À emensus, tantoque exercitu stataria sueto pugna, 


α.,ποχὼς τὸ στρατόπεδον »δωδεκαταῖος τὰς éppac 


πέφθακεν, ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ τοσκύτην διανύσας ὁδὸν 


xai τοσοῦτον ἐπαγόμενος στράτευμα, ταῖς κατὰ 
συτάδην εἰθισμένν µάχαι,, ὅπλοις κατάφρακτον 
καὶ ἵπποις φορταγωγοίς δ ιοικούµεν»ν χαὶ πάσαις 


ἄλλαις ἀποσχευαῖς συγχροτούµενον xai περιφραγνύ- 
µενον. Ἐπεὶ ὃξ µέχρι Σεῤῥῶν κατηντήχει, αὐτόθι 
διανυκτερεύσας, ἅμα πρωΐ τὰ στρατεύματα συντα- 
ξάμενος καὶ τοὺς πεδαιτερους καὶ τοξοφόρους ἔμ- 
προσθεν βαΐνεν ἐγκελευσάμενος, ἐπείπερ ἐπέπυστο 
τὴν τού Ῥοπελίου δυσχωρίαν, χαθ) ἦν ὁ ποταμὸς 
Στρυμὼν ps duci συγκλειόµενος ὄρεσιν ὡς µόγις 
ἅμαξαν διά ταύτης ἔρχεσθαι, τοῦ ποταμοῦ στινωτά- 
την ἀπεργαδομένου τν δίοδον (κλεισοὺρας τοὺς τοι- 
ούτους τόπους ὁ πολὺς χατονοµάδει λαὸς), ΆἈουλγα- 
ρικῆ φυλάττεσθαι στρατιᾷ ἱππέων piv ὀλίγων [P. 63], 
πεζῶν δὲ πολλῶν (οἱ γὰρ Βούλγαροι xei πύλας ἐν 
αὐταῖς κατεσχεύασαν μοχλοῖς χαὶ καλείθοοις ὥσφα- 
λισμένας, ὡς ἅμαχα τούτοις ἐξ ἀμφοτέρων τυγχά- 
νειν, τῆς τε δυσκολίας τοῦ τόπου καὶ τῆς γεγενημέ- 
νης παρ) αὐτῶν προµηθείας τῆς λοιπῆς ὀχνυρώσιεως), 
ἐπιὶ ταῦτα οὕτως ἔχει έμεμαθήκει ὁ βασιλεὺς, 
σπουδῦ ἐπὶ τὸν ἐκεῖσε τόπον ἀφῖχτο. Εὗρε δὲ τὰ iv 
αὐτῷ καθάπερ ἐπέπυστο. ᾿Αποχόψας οὖν τῆς τῶν 
πεδαιτέρων στρατιᾶς ὅσον ὧν εἰχκὸς σύνταγμα, ὑπὶρ 
χεφαλῆς τῶν Βουλγάρων βαδίζειν εἰς τὸ ὄρος προσ- 
τέταχε, ὡς ἂν ἐξ ὑπερδεξίων τοὺς Βουλγάρους βάλ- 
λωσιν ἐξ ὑψηλοτέρων τῶν τόπων ἐν τοῖς χθαμαλοῖς 
ἐκείνους τυγχάνοντας. Οἱ δὲ θᾶττον ἐποίουν τὰ προσ- 
ταττόµενα" ἣν Ὑὰρ τὸ ὄρος δένδροις piv συνηριφὲς, 
βάσιµον δὲ ποσὶ πεξαιτέρων. Ἱππεῦσι δὲ κατευθὺ 
τῶν πνλῶν τὴν µάχην ποιεῖν ἐχέλενσεν. Ἐπεί γοῦν 
κατεῖδον οἱ Βούλγαροι ἄνωθεν piv ix τῶν βουνῶν 
ὀϊστοῖς ἑαντοὺς βαλλομένους, σταδιαίαν τὴν µάχην 
χικτημένονς Χατεναντίον, x«t ἐν στινῷ χομιδῆ τὰ 
xaÜ' αὐτοὺς χαθορῶντες εἰς φυγῶν ἐἑτράποντο, x«t 
τὸ βασιλικὀν αὐτοῖς ἐφείπετο στράτευμα. Πολλοὺς 
νῦν ἐκεῖθεν σπἀθης ἕργον πεποίηνται. Οἱ δὲ ἄλλοι 
µέχρι και τῶν Βουλγαρικῶν στρατευμάτων διασω- 
θέντες ἀπέδρασαν, και τὰ περὶ τοῦ βασιλέως τού- 
τοις ἀκύγγειλαν, x«i ὅσα δὴ ἐπεπόνθεισαν. Οἵ δὲ τῷ 
ἀθρόῳ διαταραχθέντες τῆς ἀχοῆς, και ὡς αἴφνης 
αὐτοῖς ἐπεισπέπτωχε τὰ δεινὰ, ἔκαστος, ὡς εἶχεν, 
ἵππου τοῦ ἐφευρεθέντος αὐτῷ σχιδὸν ἐπιθὰς, φεύ- 
ευ ὥρμησαν. Ἐπεί δὲ και vob ὑπῆρχε ἀσέληνος 


armis cireumquaque munito, equis onerariis pro- 
viso, omni alio apparatu atque ornatu visendo fir- 
mato obvallatoque instructus, Serras advenit ; 
atque ibi cum pernoctasset, postero die summo 
Imnane recensitis copiis pedites ac sagitttarios przeire 
jussit, cum aceepisset difficilem Ropelii transitum, 
perquem flumen Strymo duobusocclusus montibus 
preterfluit, adeo ut vix per viam currus preeterire, 
flumine transitum quam angustissimum efficiente, 
ideoque,locum Clisuras vulgus appellavit,a Bulgaro 
milite, equitibus 19 3 quidem haud multis, pediti- 
bus plurimis, custodiri. Bulgari enim palis lorisque 
premunitas fores iu illis aperuerant, ut expugnari 
quidem et difficultate loci et per ipsos ex arte reli. 


B quà munitione absoluta minime posset. Hoc ita se 


habere ubirescivitimperator, iter ad locum accele- 
ravit, et rem veram esse quam audiverat comperit. 
Expeditamitaqueexercitu, quee sufficere videbatur, 
cohortem separatam supra Bulgarorum capita mon- 
tem ascendere precepit, ut a superioribus ac op- 
portunioribus locis Bulgarosin humilioribus repen- 
tes ferirent. Dicto citius audiunt: namque mons 
ille frequentibus arboribus consitus viam peditibus 
sternebat. Equitibusadversum portas pugnam con- 
serere mandat. Verum ubi Bulgari ex collium emi- 
nentiori facie spicula mitti atque stataria pugna ex 
adverso urgeri sese deprehendunt, resque suas in 
extrema fortuna collocatas conspiciunt, in fugam se 
dedunt. Imperatoris cohortes insecute quampluri- 
mos contrucidarunt. Reliqui cursu in tentoriis Bul- 
garicis saluti consulere, imperatoris res gestas et 
qu& ipsi passi fuissent enuntiare. Qui improviso 
nuntioetrepentinis calamitatibus conturbati,uti po- 
terat quilibet, in oblatum sibi equum conscendens 
fugit ; etcum fuge tempore luna sileret, locus dif- 
ficilis, nec vie essentin promptu, 194 alii equis de- 
cidere, alii eospedibus conculcatos interimere, alii 
esagis per preecipitia ejaculari, alii alio malo vitam 
misere amittere, adeo ux illis pauci incolumes ad 
Bu'garos regressi fuerint. Per id etiam tempus Dra- 
gotas Bu]|garorum ductor, defectionis auctor, equo- 
rum pedibus corpustotum dilaceratus tertio die leto 
maloemoritur.Imperator ea noctein oppidum appel- 
lens custodes alloquitur, qui eum libentissime exci- 
pere,dein plausu etacelamationibusingenique pree- 


xaÜ' ὃν $ φυγὰ, και δυσχερὺς ὁ τόπος xat τὰ τῶν D conio consalutare et celerem aquilam compellare. 
ὁδῶν ὃνυσδιάγνωστα, ἔπιπτον μὲν ἐξ umo ἔνιοι, ἕτεροι δὲ αὐτοὺς κατεπάτουν καὶ ἔφθειραν, xat ἆλλοι μὲν 
τῶν ἐφεστρίδων ἀπεσφινδονοῦντο κατὰ κρημνῶν ἄλλοι Jk ἄλλως τέλος δύστηνον ἀπελάμθανον, ὡς ὀλίγονυς ἐξ αὐτῶν 
διασωθέντας ἐς τὸν Βουλγάρων χωρᾶσαι. Τότε δὴ και προϊστάμενος αὖ-ῶν Δραγωτᾶς ὁ πρεξάρχων Tüe ἀπισ- 
τίας ἵππων ποσίν ἅπαν τὸ σῶμα συντέθλασται, x«t τριταῖος và» αύτου yvy)» ἐξιφύσησεν. 'O pi» οὖν βασιλεὺς vds 
νυχτὸς ἐχείνης τὸ datu χαταλαθὠν τοῖς ἐχεῖσε φυλάττουσι ξυνωμίλησε, xaxstvot ἀσπασίως τε τὸν αὐτοχράτορα ὕύπι- 
δέξαντο χαι χρότοις ἐπήνουν xat εὐφύμοις λόγοις ἐκύδαινον xat ἀετόν ταχὺν χατωνύμοξον. 


»0'. Τὰ ἑχεῖσελό οὖν, ὡς ἦν εἶκος, οἰκονομήσας ὁ $9. Rebus itaque, uti par erat, dispositis impera- 


76 D: Και ἁπάρας éxiüry sig Θεσσαλονίκην ἀφίκεο, Κἀχεθεν τὸν Βαρδάριον Κδιαπεράσας καὶ 
τὰ Ῥοδηνὰ παρα µείψας ενόσησε νοσηµα ἑδριαόν. Διακαρτερύσας δ' ἐκεῖθεν μικρὸν περί τὸν Πρίλαπον ὤρμη- 
σεν. Ἐκεῖθε εἰς Βελεσὸν ἐχὼρει xat ἅμα dà φθὰσαι ἐχεῖσε οἱ φύλακες τούτου ὄρχους λαθόντες ἑξήε 


1136 GEORGII ACROPOLIT4E 1136 


tor, nec non eorumquidefecerant uxoribus acfiliis A ῥασὺαεὺς, καὶ τὰς γυναῖκας xai τοὺς παῖδας τῶν 
oppido in exsilium missis, et universa eorumsupel- ἀπιστησάντων ἐξροίσας τοῦ ἅστιως, πάντα di τὰ 
lectile fisco addicta, Melenico dicedens Thessalo- αὐτῶν γούματα ὃχ μοστιευθᾶναι κελεύσας, ἀπόρας 
nicam advehitur. Inde Bardarium iransiens at- τοῦ Μελιίκου ἐς τὴν Θεσσαλονίκην ἀφίκετο, xà- 
que Bodenatrajicienscastracollocat, quando 19 — xsüt τὸν Βαρθάριον διαπεοάσας καὶ τὰ Bodzvà 
et morbo hedrico laboravit. Morbushic per milites παραμείψας ολίγον ἐκεῖσε τὰς σχηνὰς ἔπηξεν. 'Evó- 
etiam divagatus est. Ibi itaquetantum ut malo me- σησε δὲ vószua ἐἑδρικὸν. τοῦτο δὲ xoi iridüuw 
deretur cunctatus Prilapum petiit, ubi decenter re- τοῖς ἐχεῖσε στοατεύµασιν ἐγεγόνει. Διαχαρτερήσας 
busconstructis, machiniscomparatis,tormenlisque οὖν ἐχεῖσε μικρὸν ὅσον ῥαΐσαι τὴν νόσον, [Ῥ. 64] 
quas helepoles vocanteum vehiculis circeumlatisBe- Ἅῥἐπὶτὸν Ἡρίλαπον ὤρμησεν. ᾿Εκεῖσε οὖν προσηκὀν- 
lesum adproperat, utoppidum obsidioneexhostium Ττως συσκενασάμενος xai μηχανήματα προσλαθόµε- 
manibus ereptum sibi vindicaret. llli vel sola im- ος, καὶ ἁμάξαις τὰς ἐλεπόλεις συγκοµισάμενος, ἐς 
peratoris irruptione altoniti, cum neque tormen- T2» Βελεσόν ἐχώρει πολιορχῆσαι xxi τῆς τῶν ἐχθρῶν 
torum applicationem sustinuissent, de pace pactio- χειρός ἐξεεῖν, Οἱ δὲ καὶ μόνον τῇ τοῦ βασιλέως ἐρό e 
nes faciunt, ut scilicet nulla eis inferretur noxa, Χχαταβροντηθᾶντες x«i µηδε Ἅἀναμείναντε ἀνκστῆ- 
sed cum armis et supellectile ipsis exitus pateret p ναι μηχάνημα, εἰς συνθήκας &AUovttg ip! à puxdb 
liber civitatis. Pactis sacramento ab imperatore τι παζεῖν δεινὸν, αὐτοῖς δὲ ὅπλοις καὶ πράγμασο 
confirmatis Beleso egrediuntur. Quos ubi conspe- τοῦ ἄστεως ἐξελθεῖν, τοὺς ὅοκους πρὸς τοῦ βασιλεως 
it plures numero, cum quingenti numerarentur, λαδόντες ἐξήεσαν τοῦ φρουρίου. Ὁ δὲ βασιλεὺς ἐπιί. 
ingenti corpore conspicuos formaque egregios fa- to αὐτοὺς ἐθείσατο παμπόλλους μὲν τὸν ἀριθμὸν 
οἱ eum coeperat poenitere, quando tot actales in — (t5 γὰρ πεντακοσίους ἠρίθμηντο), εὐμεγέθς di 
inimicorum se protruderent loca, Romanis hostes ἍΧεκτημένους τὰ σώματα x«i ἀγαθοὺς τὰς μορφὰς, 
futuri. Sed jurejurandoobstrictus libertatem quam ἐπὶ τῇ πράξει µεταμεμέηται, εἰ τοσούτους καὶ 
promiserat, concessit.Indecumtotoexercituexiens ^ T0to2707; ἑάτει πρὸς τὴν τῶν ἐχθοῶν ἀφιχέσθαι χεὶ 
per Neustapolim iter arripit, loca arida et habita- — évavzíou; γινέσβαι Ρωμαίοι. Ὑπὸ δὲ τῶν ὅρχων 
tionum vacua et multitudini copiarum impervia. ἀναγκασθεὶς ἀπῶνσε σγᾶς αὐτοὺς τὴν ἐλευθέοίαν. 
Exercitus itaque panis inopia per plures dies labo- —'Exsi9t» ov μετὰ πάσες τῆς στρατιᾶς ὀρήσας di 
ravit, et major equorum pars per duos dies aquam — t£ Νευσταπόλεως τὴν πορείαν ἐποιεο. "Avudpo; δὲ 
non degustaverat. Nos Strumitze oppidum preter- ἐστιν ὁ τόπος x«l ἄνοιχος xoi πλήθει στρατευμάτων 
Bressi et per Melenici loca gradientes rursus Serras ϱ δνσβάδιστος. ΄Άρτου 7o)» iv ἐνδίᾳ ἐν οὐ μετρίαι 
devenimus, ubilitteris 128 ex Oriente acceptis ἍἨἡμέοαις διῖγεν à στρατιὰ, καὶ δυσὶν ἡμέραις οἱ 
&b amico magno domestico Muzalonedatis, quibus πλείους τῶν ἵππων ὑπῆρξαν ἄμενστοι ὕδατος. Ti 
certior imperator redditur a Tachariis Musulma- 709» τῆς Στρονμαίτδης παραμείψαντες ἄστυ, καὶ διὰ 
nos perturbari, omnifestinatione properans diurna τῶν τοῦ Μελενίκον χώρων βαδίσαν"ες, ἐς τὰς Iibje 
itinera longioria habere, ast ubi ad Ηοργυπι, quem — x«i αὖθις ἄππειμεν. Ἔνθα καὶ γραφὰς ὁ αὐτοχκράτων 
plebeius sermo Maritzam nuncupat, ventum est, δεζάµενος ἐκ τῶν τῆς ἀνατολῆς μερῶν πρὸς τοῦ προ. 
res in Oriente non ita geri percipiens, celeritatem φιλους αὐτοῦ πεμφθείσας µέγάλου δοµεστίκον τοῦ 
itineris moratus tardius ac per otium intendere, ἸἈοννάλωνος, ὡς τὰ τῶν Μουσουλμάνων πρὸς τῶν Te 
et imperatoribus solitas mansiones conficere. Re- Χασίων κυμαίνεται, ἐπέτειωε τὸν ὀδὸν καὶ μακροτέ- 
cta vero e via ad orientem deflectens Didymote- — p«; τὰς ἡμερησίους ἐποιεῖτο πορείας. Ἐπεὶ δι τν 
chum indeque Adrianopolim transfertur. Verum — "E6pov ἐπεφθάκει, óv καὶ Μαρίτζαν χυδαῖος κατο- 
castella et oppida ab hostibus occupata, duobus νοµάσει λαὸς, καὶ μὴ οὕτως ἔχεν τὰ d» τὸ du prÁ 
exceptis, omnia imperator rccuperarat, quorum µμαθηκὼς πράγματα, τῆς ταχντῆτος ἀνιεὶς aye 
alterum valde exiguum in collibus Achridee situm, [) τερο» ἐπορεύεο καὶ τοὺς συνύθεις βασιλικοὺ 
Patmon nomine, nullo deinceps negotio a Philan- — érouizo σταθμούς. Παρακλίνας δὲ τῆς πρὸς do xat 
tropeno Alexio Duca, in custodiam Achridane £&20timv ἐς τὸ Διδυμότοιχον ἀφίχετο, κἀκεῖθεν ἐς τὴν 
regionis ab imperatore relicto, expugnatum est;  'Aódpiuxvou. Καὶ ἐπεὶ µηδὲν ἐναπολέλειπτο τῶν παρὰ 
alterum Tzepena firmissime septum munitumque τῶν Βουλγάρων κατασχεβέντων φρουρίων καὶ ἄστεω», 
inipso maximorum montium Hemi Rhodopes- πάντα ὁ βασιλεὺς ἐχειρώσατο, πλὴν δνοῖν, ἑνὸς pb 
que, inter quos Hebrus fluvius preterfluit, con- φρουρίου πάνυ σμιχροτάτοωυ ἐν τοῖς βουνοῖς κειµέ- 


σαν. Κἀχεῖθεν διὰ τῆν Νευσταπόλεως τὴν πορείαν ἐποεῖτον. Τὸ «γοῦν τῆς Στρουμίτζης παραμείψαντες acr) & 
Σέῤῥας ἀπήεσαν, οὗ καὶ γραφὰς ἐδέζατο 0 βασιλεὺς πρὸς τοῦ Μουκάλωνος, ὡς τὰ τῶν Ταχαρίων αὖθις χυµαῦτται. 
Απάρας ἐκεῖθεν εἰς ᾿Αδριανοῦ μολεῖ. Καὶ ἐπεὶ μηδὲν τὼν περὶ Ῥου)γάρων κρατηθέντων ἔναπολειπτο, πάρεξ eoev- 
piv σµικροτάτων ᾿Αχριδοῦ καὶ Ἡάτμον καλουµένων, d καὶ εὔχερως πάνυ ὁ Φιλανθρωπηνὸς sis» Αλέξιος, χαὶ 
arto αλλου Τζεπαίνης, μᾶλλον ἐδνσφόρει ὁ ᾖασιλεύς. AU καὶ τῆς Αδοικνοὺ ἀπάρας κατὰ Τδιπαίνης χωρεῖ. Kei 
χειμὼν μέγας γέγονεν, χιόνιτε πολλῆ τῆς /ς Envy dus τὸ πρόσωπο» Χατὰ τόπον ὃν Ἀ]ακρολιθαδ α φκσὶ σκηνοῦτι 
τῶ βασιλεῖ. Ἐκεῖθεν d' aou, ἐς Στενίμαχον ἴκετο. καὶ κατευθὸ Τοιπαίνης ἐκώσει, xat περι Βατκούνιον. Καὶ ἄπισ- 
τάλκει κατοπτεύσαι τὸν τόπον, εἰ εὐχερεττέραν την εἰς αὐτὸν πορείκω σχοίη. Τέως T; xtv εκεῖσε, καὶ ἰδὼν τὸ pps 
ῥιον ὀνσάλωτον χαὶ τόν χτιμῶνα βαρν», 7i» μὲν στρατιὰν ἐς τὸ πεδίου ἀλῆκεν, μόνος δὲ μετὰ τριῶν οὐράγει. 


Ε΄ -———— κ 


1137 


ANNALES. 


1138 


νου τῆς ᾽Αχοιδοῦ καὶ καλουμένου Πὰτμον, ὃ καὶ €j- À cursu. Imperalor, quod non horum, sicuti ezteroe 


εἶλεν 0 Δού- 
εἰς φυλαχὴν 


χιοῶς πὰνν 0 Φιλανθρωπινὸς Αλέξιος 
κας, καταλειφθεὶς πρὸς τοῦ βασιλέως 
τῶν ἐν Αχριδῷ, καὶ ἄστεως ἄλλου Τδεπαίνης ὦνο- 
µασμένου, λίαν τυγχἁνοντος ἐχυροῦ καὶ περὶ τὴν 
ξυμθολὺν τελοῦντος τῶν δύο μεγίστων ὁρῶν, τοῦ τε 
Αἶμου xai τῆς Ροδόπης, καθ cd» éco» o Ἔθους 
pei ποταµὀς, ἐν δειῷ μὶν ἐποιετο ὁ αὐτόκράτωρ 
ὅτι μὴ καὶ αὐτῶν ὡς τῶν ἑτέρων ἐκρὰτησιν, ἀλλ 
ἔτι τῆς χειρὺὸς αὐτοῦ [P. 65] ακρείτω φανέντα ἔξω 
τυγχἀνουσιν, μὰλιστα δὲ ὑπὲρ τῆς Τξεπαίνης έδυσ- 
φόρει τὰ μέγιστα. ἛἜσπενσε μὲν οὖν καὶ κατὰ ταύ- 
της στρατεῦσαι καὶ ὡς εἶχεν ἰσχύος ἀποπειοᾶσθαι. 
'H μὲν οὖν ώρα τοῦ θέρους ἦδη παρήει, x«i τὸ µετ- 
όπωρον ἐγγὺς ἦν καὶ τοῦτο παραδοαμεῖν. Ὁ δὲ 
μηδέν τε τοῦ καιροῦ φοοντίσας, μηδὲ τὸ τοῦ χειμῶ- 
νος δυσωπήσας ὁριμὺ (ἐνὸς γὰρ καὶ póvou τοῦ τὸ 
οἰχεῖον ἀποπλῆσαι βούλημα ἐστοχάξετο), τὴν στρα- 
τιὰν πᾶσαν ἐκ τῆς ᾿Αδριανοῦ κινήσας, ἀμάξας τε 
παμπόλλας συλλεγῆναι προστὰξας ἀπὸ πανταχόθεν 
τῆς τῶν Μακεδόνων χώρας, τὰς pi» ἐπὶ τῷ τὰ µη- 
χανήµατα καὶ τὰς ἐλεπόλεις φέοει», τὰς δὲ ἐπὶ τῷ 
διακομίξειν τὰ δωαρχῇ τοῦ στρατεύματος, καὶ GUV- 
αθροιαθῆναι κελεύσας πληθύν πεξζῶν ἀνδρῶν τοξο- 
τῶν καὶ χορυνορόρων οὐχ εὐαρίθμητον, ἐπεὶ πάντα 
χαλὼς αὐτῷ καὶ ὡς ἔδοξε κατηρτίσατο, τῆς ΆΑδρια» 
νοῦ ἀπάρας κατὰ τῆς Τζεπαίνης ἐχώρει. Τέτταρας 
δε σταθμοὺς παρήμµειψεν ὁ στρατὺς, xai χατὰ τὸν 
τόπον ὂν Μακρολιβάδα µκατονομὰζουσιω ἐτητύμως 
πρὸς τὸ σχῆμα τὴν κλῆσιν οἱ mper ἰδύντες Üfus- 
wot, δεινὸς συμπίπτει σγίσι χειµών. Ἐξ ἑσπέρας 
οὖν ἀρξάμενος, QU ὅλης τῆς νυκτὸς τὸν σφοδρότητα 
τοῦ ψύχους x«i τοῦ ἀνέμου προσεπιτείνας τὸ βίαιον 
πολλῦ τε χιόνι τῆς γής ἐπηλυγάσας τὴν ἐπιφάνειαν, 
ἕωθεν βασιλεῖ πολλὴν προὐξένησε τὴν δυσχέ- 
psuxv. Ὁ τε γὰρ τόπος ἄοιχος Xv, καὶ ἐγγύτερον 
ἐτύγχανον οἱ πολέμιοι, καὶ Ἡ προσθοχωµένη σπάνις 
τῶν αναγκαίων οὐχ ὥττον τὴν ψυχὺν ἐπίεζε' τοῦτο 
γὰρ xai μᾶλλον δεινὸτέρον χαθέσττχεν ἐν στρατεύ- 


τω 
4 


µασιν. Ἔς τοσαύτην Ὑγοῦν τὴν δυσφορἰαν συνελᾶθεὶς 
τοὺς ηγεμόνας συνηθροίχειτῶν στρατευμάτων, οὐ τῶν 
Ῥωμαϊκῶν µόνον, 4X) ἤδη καὶ τῶν ἐξ ἔθνους Λατίνων 
τε x«i Σχυθῶν, καὶ τούτους σέ δεῖ ποιεῖν ὀρωτήκει. 
Πάντες γοῦν σχεδὸν εθουλεύσαντο ἐς τὴν Αδοιανοῦ 
TZ» ὑποστροφήν ποΐίπσαπθαι. 'O οἳ τὴν μὲν Dow 
αὐτῶν οὐκ ἀπέπιμψεω, ἀλλὰ ποὸς αὐτοὺς εἴρήχει ὣς 
« Ὑμεῖς piv ὅπερ χρεῖτ-ον xai συμφέοον ἔδοςς xa- 
λῶς ἐθουλεύσασθε' εἰ δὲ xai αὐτὸς ἑτεοὸν τι σὺν 
Ot νοήσαιµι, οὐκ ἄν δέξησθε τοῦτο ὡς ἀπὸ δεσπότου 
νουνεχοῦς εἰοημένον και Όμῶν ὡς δόον προνοουµέ- 
νου ;» Ἐννέψησχν ἄπαντες, ὡς « Ὅπεο ἂν τῷ σῷ ὄοξειε 
κράτει, στερχτὸν αὐτὸ xxt ἀγπαστὸν λογισαίμεθα. » 
Τούτους μὲν οὖν πάντας ἀπέλωσὲεν ὁ βασιεὺς εἰς τὰς 
σφετέρας ἀπέινκι σχηνὰς i9' ὦ και τροφῆ 
χιιμῶνα χρήσασθαι, αὐτὸς 0$ εἰς τὸν αὐτοῦ 


διὰ τὸν 
κοιτῶνα 
εἰσιὼν μετὰ τῶν περί 
Xp» ποιεῖν. Ttt, pi» τὴν τῶν ἔξωβεν βονλευσαµέ- 
νων βουλὴν εἰς ἔργον ἐθούλοντο θεῖναι, ἔττοουι δὲ 
oí; και τὸ αρεῖττον διανοηθῆναι τῷ βατιλεῖ διαχέ- 


αὖτον εθουλεύι-ο τί μᾶλλον 


rum, potitus fuisset, qua, uti potiora, subdi ne- 
quiverant, :egre angi, sed Tzepena potissimum 
exagitari atque animo discruciari. Quare in eam 
expeditionem maturavit, viresque voluit experiri 
suas, si quid proficerent. Elapsa jam estate, 
extremi sub casum autumni, neque tempestatis 
197 nequehiberni temporis asperitate deterritus 
(id enim sibi tantum, rem suo modo et more fa- 
cere, proposuerat), motis Adrianopoli cohortibus 
universis vehicula pleraque ex Macedonum regione 
h&c ad machinas et arietes transportandos,illa ad 
militie idonea victuique necessaria devehenda, 
undigue cogi jubet. Dein peditum, sagittariorum. 
clavigerorum innumera multitudine conducta,cum 
opportunissime parata esse omnia «estimasset, 
Adrianopoli discedens Tzepenam ferebatur. Man- 
siones quatuor miles emensus in locum, cui ex 
forma ab hominibus, qui primum conspexerant, 
apposite nomen Macrolibada inditum fuit, adve- 
hitur. lbi feeda tempestas colo dejecta, quea 
vespere coorta per totam noctem frigoris vim et 
ventorum procellas intense continuans, multaque 
nive terrre faciem inasperans, mane imperatori 
atrox negotium facessit. Locus enim erat habitato- 
rum vacuus ; hostes instabant proximi, et de qua 
timebat, necessariorum inopia, quod in exercitu 
omnium pessimum accidit, non minimumanimum 
excruciabat. Tantis difficultatibus conflictatus co- 
piarum, non Romanorum modo, 864 6χ aliis gen- 
tibus Latinorum 8ο  Scytbarum duces advocat, 
deque agendis consulit. Omnes fere in id conve- 
nerunt ut Adrianopolim remearent. Imperator 
haud spretaeorum sententia infert: « Vos quidem 
quod et melius utiliusque forejudicastis, recte 1 98 
probeque consuluistis. Verum si quippiam etiam 
ipse, Deo auspice,excogitarim, an non illud, veluti 
a prudente domino, eoque qui de vobis, uti adde- 
cet, providet, prolatum equo animo accipietis ? » 
Omnesacclamarant: « Quidquid fuerit majestati tuc 
visum, acceptum et universis complacitum erit » 
Sic eos ad propria tentoria, ut corpus cibo pro- 
pter hiemem reficerent, mandat : ipse in cubicu- 
lum suum introiens, cum iis qui circa eum ade- 
rant quid facto opusesset consulere. Quidam con- 
silium, quod foris dederant, opere prestandum 
esseconlendere ;alii, quorum meliorajudicia cen- 
suerat imperator,adversari: «Iter enim, » aiebant, 
« retro nos ad Adrianopolim ducens exequat illud 
quod ante ad Stenimachioppidum fert, et quemad- 
modumibinecessariorum copia,sic etStenimachi af- 
fluit. Ubi ita egerimusnequetimore,quem ex hosti- 
bus conceperimus, nequ^ tempestatis asperitate re- 
tro cogi judicabimur. » Dictum approbaverat impe- 
rator. Etcumaerishiems mitesceretnivisque impetus 
stetisset, poslero die receptui signum dari jussit. 
Inde copiarum cohortes desumens Stenimachum 
contendit, et cum ibidem exercitum exsaturassct 
recta Tzepenam iter dirigit, pervenitque tandem 


4139 GEORGII ACROPOLIT/E 11 


in oppidum Vateunium, quod per plures dies ma- Α χριται, τοὐναντίον εἰρήκασιν. Ἔφησαν «αἱ γὰρ, « Όση 
ximo exercitui abunde effuseque posset alimenta μὲν ἡμῖν ὁδός ἐστιν ὄπισθεν εἰς τὴν ᾿Αδριανοῦ, τε- 
suppeditare. Ex eo patruum suum Manuelem La- σαύτη (P. 66] xai ἔμπροσθεν εἲς τὸ τοῦ Στενιµάχου 
scarim, 199 quimonachisnominedatonomensibi ^ €erv χαθέστηχε - xat ὥσπερ éxti τῶν y psiedew εὖ- 
Maximi assumpserat, et Allagii prefectum Con- Ἁµμοιρῆσαι ἔχομε, οὕτω dà xm εἰς τόν Στενέµαχον. 
stantinum Margaritem locum invisere misit, refer- Οὕτω πράξαντε οὐ δόξαιµεν τοῖς πολεµίοις ejn 
reque si quis ad eum aditus militi facilis pateret. δειλία - τῇ πρὸς αὐτοὺς οὔτε μὲν τῷ τοῦ χειμᾶνες 
Isti oculati, omnibus loci partibus perpensis. ^ ducytptía τὴν ὑποστροφὴν ποιἠσασθαι. » Αρεστὸν 
ascensum facilem esse nuntiant, et maxime Con- — yoUv ἔδοξε τῷ βασιλεῖ, xot ἐπί rác δριµύτεατος και 
&tantinus Margarites, licet alii, quiloca optime no- ὁ χειμὼν ἔληγε χαι ἡ τῆς χιόνο ἔστη φορὰ, ri» 
verant, contradicerent, lllius sermonibus fretus ῥἐπιοῦσαν τὸ ἀναχλητιχὸν Ὠχῆσαι προσέταξεν. "Exi- 
imperator cum universo exercitu ascensum tentat. εν οὖν τὰς συντάξεις τῶν στρατευμάτων λαθὼν 
Locus erat preruptus el ascensu arduus :glacies ἀπήει si; τὸν Στενίµαχον. Κάντεῦθεν οὖν τὸ σύικω 
per universam viam conglomerata et levitate lu- ἐἑνσιτίσασθαι µκελεύσας στράτευμα κατενθὺ τῆς 
brica gressuiproperantiobstabat; spisse arbores ἍἸξεπαίνης ἐχώιοι. Κατεντήχει γοῦν ἐς πόλιν ἔπι- 
ac foliis dense culmen occuparant. Cohortes tota p χεχληµένην Βατκούνιον, ἰχανὰς ἡμέρας µμεγίστ 
ea nocte focis accensis calefieri : plerorumque  £E«pxésat δυναµένην εἲς ζωὰρχειαν στρατιᾷφ. ᾿Εχά 
enim famuli cum attegiis dominos comperire non εν οὖν ὀπεστὰλκει τὸν θεῖον αὐτοῦ τὸν Λάσεκρο 
poterant. Omnesque parum abfuit quin fletum in- ἹἩΜανονὴ), μοναχὸν ὄντα και Μάξιμον ὀνομαζόμενο, 
desinentem et absque mostitudiue flerent: nam — xat τὸν τοῦ ἀλλαγίου αὐτοῦ ἄρχοντα τὸν Μαργαρί- 
fumus erogis densitate arborum interceptus,cum την Κωνσταντῖνου, χατοπτεῦσαι τὸν τόπον, ααὶ κε 
in aereliberevagari nequiret, infra referebatur, εὐχερεστέραν τὴν πρὸς αὐτὸν πορείαν σχοίη ri 
oculosqueadextorsionem usquelacrymarum]lede- στράτευμα. Οἱ δὲ ἀπιόντες και τὰ περέ τὸν τόπο 
bat. Hocipsum imperator quoque expertus est. κατασχοπήσαντες εὐχερῦ τυγχὰνεν τὴν ἄνοδον τῷ 
Verum, ut nox preteriit et dies copit, oppidum µβασιλε κατήγγελλον, x«t μὰλιστα ὁ Μαργαρίτης 
obsideri haud facile posse cognoscens, militem in Κωνσταντῖνος, xaírot Ύε πολλῶν τῶν εἰδότων & 
planitiem descendere jussit. llli descenderunt. Im- ᾖτιλεγόντων. Toig γοῦν τούτου λόγοις πεισθείς 6 fe- 
perator custos posteos cum exigua militum, qui- σιλεὺς μετὰ πὰσης τῆς στρατιᾶς ἀνψει. Κα ἦν pb 
bus corporis custodia demandata erat, eorumqne µπὰντη ἀνάντην 6 χῶρος τὴν ἄνοδον, x«t παγετὸς τὲν 
juvenum, manu remanserat; deinetipse,quemad- — ódev πᾶσαν πολύτερός T» xat λεῖς βαδέσαι ὄνσχι- 
modum et reliqui, pedes (neque enim erat equo . ρεστέραν ἐποίει, συνηρεφῦ τε xat λὰσια δένδρα περὶ 
insidentem per collis preerupta iter agere) in cam- C τὴν ἀχρώρειαν. ἦν. 'H μὲν οὖν GTpartk τὸν νύκτε 
pum devenit. πᾶσαν ῥἐχείνην πυρκαϊὰς ἀνάψαντες ἐθερμαίνοντο * 
τῶν γὰρ πλειόνων οἱ ὑπηρέται μιτὰ τῶν σχηνῶν αὐτῶν οὐκ ἠδυνήθησαν τούς σφῶν χυρίους εὑρεῖν. Ἓκλαιον Ü 
μιχροῦ δεῖν χλανθμὸν ἄπαυστον, εἰ xat Givmov* ὁ p ἐκ τῶν πυρκαϊῶν xarvóg ὑπὸ τῆς τῶν δένδρω 
πυχνότητος συνέχἑµενος, xat διέξοδον εἰς ἑλέὺθερον ἀέοα μὲ εὑρίσχειν δυνάµενος, χάτο ὕπενοστει χαι τοὺς ὀφθε]- 
μοὺς εἰς ἄκρον ἔδακνε xat τῶν ὀφθαλμῶν εκπιέδειν κατηνάγκαξε δάχρυον. Τοῦτο xat ó βασιλεὺς ἐπεπόνθει Ὡς διὰ 
νὺξ παρήει xat μέρα ἐπέλαμψεν, ἀνεπιχείρητον εἰς πολιορχίαν εἶναι τὸ ἄστν γνωρίσας κατιέναιπροσετετἀχει Eri 
πεδίον τὴν στρατιὰν. Και οἱ μὶν ἀπήεσαν, ὁ δὲ φύλαξ ὄπισθεν μετὰ µετρίων ἐναπελείφθη στρατιωτῶν, xat τούτων κι- 
ῥριαυτῶν τε xat νεωτέρων. Κατόπισθεν δὲ xat αὐτος χατήει παδὸς, ὡς xat οἱλοιποί: οὐδὲ γὰρ ἦν δυνατὸν ὑἱππότο 
βαδίσαι πιρι τὸ κάταντες τοῦ βουνοῦ. 

60. 1 3Q1bique per duos diescunctatus et Batcu- ξ Ἐκεῖσε γοῦν !! ἡμέρας διανύσας δὺο, xe λείω 
nium depopulatus, rursus Adrianopolim indeque — t2» χώμην πιποιηχὼς τὸ Βατκούνιον (25), ἐς τν 
Didymotcchumrepetit. Ubiexercitusductoreseligit D ᾽Αδριανοῦ x«t αὖθις ὑπέστριψι, κάκεῖθεν εἰς ri 


V1 p : Ἐκεῖ δὲ δύο ἀνύσας ἡ μέρας, xat λεία» τὸν πόλιν πεποιηκὼς τὸ Βατχούνιον, ἐς Αδρικοοῦ ὧκεν, κἀκεῖθεν ἐς 
Διδυμότειχον. Καὶ διαπεραιωθεὶς τον Ἑλλησποντον. περὶ tiv Λάμψαχον σχηνοῖ, καὶ Γεώργιον τὸν Μουδαλωνα πρω- 
τοσεθεσθαστὸν καὶ πρωτοθεστιὰριον (20) καὶ μέγα» στρατοπεδὰρχην (26*) ποιεῖ, τὸν δὲ αὐτοῦ ἀδελφὸν Ανδρόνι, 
µέγαν δοµέστικον τὸν δὲ ᾿᾽Αγγελον Ἰωάννον πρωτοστρατὀρᾶ, πρωτοθεστιαρίτην (27) δὲ τὸν Καρνανέτεν zexoinzn. 
Αὐτοῦ ὃς τὰς ἑορτὰς τῶν Χριστουγέννων xai γώτων διαθιθὰσας εἰσήει τὸ Νύμφαιον. 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


(25) ἈΒατκούνιον. — Nicetas  Baxroówov scribit — mesticus et protostrator, que& officii nomina mox 


Dousa. subsequuntur, nullibi melius quam ibi disces. 
(26) Πρωτοσέθαστον xal πρωτοθεστιάριο. De — Dovusa. 

his dignitatibus consulendum esse Glossarium (27) Tipwro6soztapiruv. Differebant dignitate et 

Meursii supra monuimus. Dous4. munere ὁ πρωτοθεστιὰριος et. ὁ πρωστοθεστιαρίτς. 


(26) Μέγαν στρατοπιδάρχην. Quante dignitatis — Clarum, ecce, ex hoc loco, et adnotatum jam 
fueril magnus stratopedarcha, ostendit idem Meur- — ante ex Codino V. C. Joanni Meursio. Vide Glos- 
sius in exactissimo opere. llem quis magnus do- — sarium in βεστιάριον. Dovusa. 


1141 


ANNALES. 


1142 


Διδυμότοιχον. Αὐτόθι γοῦν εἰς ἡγεαόνας τάξας τὸν À Manuelem Lascarim,quem etprotosebastum cogno- 


τε Λασχάριν Μανουὴλ, ὃν xai πρωτοσεθαστὀν ἐπωνό- 
pact», [P. 67] ἀνθοώπιον ἀφελέστατον, χακῶς εἰδὸς 
στρατηγεῖν, και τὸν Μαργαρίτην Κωνσταντῖνον, ὃν 
προφθάσας ὁ λόγος ἐδήλωσεω, ἄνδρα ἄγροιχον καὶ 
&E ἀθροίκων γεγεννηµενο», µάδηῃ καὶ πιτύροις ἀνα- 
τεθραμµένον καὶ λαουγγίξειν εἰδότα. Ἐκ 
Ἡεοκάστρων δὲ οὗτος ὤομητο, xoi üt τὰ πρῶτα 


μόνον 


ἓν τῇ τοῦ θέματος τουτουὶ στοατιᾷ, εἶτα καὶ τζαού- 
σιος γέγονεν, δόξαν δὲ παρασχὼν τῷ βασὺεῖ Ἰωάννη 
ὡς ἐντριχής ἐστι καὶ ὑπηοξτεν (xxvó; ἐν τοῖς 
ἀνακτόροις, ἐκεῖθεν ἐχθαλὼν τζαούσιον τῆς αὐτοῦ 
πεποίηχε τάξεως, εἶτα αὐτῷ καὶ τὸ µέγας προσέ- 
θετο. Ὁ δὲ βασιλευς Θτόδωρος ἄρχοντα τῆς αὐτοῦ 
χατωνόμαχε τάξεως, οὕπω μέχρις αὐτοῦ τὸ τοιοῦτον 
£v τιν γεγονός. Ὁ δὲ καὶ τὸ μέγας προσέγραφι τῷ 
ὀνόματι. Τούτους «iq φνλακὴν τῆς χώρας εἴασε, xai 
ἑτέρους ἠγεμόνας οὐκ ὀλίγους. Καταλελοίπει δὲ μετ 
αὐτῶν x«i αξιόλογον στράτευμα, προσιτετάχει ὃς 
αὐτοῖς pxÓ ὅλως ἐς μάχχν ἐγκαταστῆναι τοῖς πολε- 
µίοις, εἴπερ χατὰ τούτων ὀρμήσαιιν Σχύθας προσ- 
λαθόντες εἰς συµµαχίαν * τοῦτο yàp ἤ φήμη προῦ- 
Ἄεγε. Καὶ εἰς σχύλευσιν δὲ εἰ χινηθεῖεν τῆς χώρας, 
αὐτοὺς ἀτρεμεῖν, ἔκ τε τοῦ Διδυμοτοίχου Tl) ἀσφά- 
λειαν ἔχοντας (ἐχυοὸν γὰρ τὸ oru) x«i ix τοῦ πο- 
ταμοῦ Ἕθρου (μεσον γὰρ σῦτῶν στρατοπεδεύειν 
τούτους ἐχέλευσευ), εἰ μ που ὀλίγη τις κατὰ τῆς 
χώρας ἐπεισφρήσειε στρατιά ^ xarà ταύτης γὰρ 
ποιήσασθαι θαῤῥούντως τὴν ἔφοδον. Οὐτωσὶ γοῦν 
ταῦτα πάντα χαταρτίσας ὁ βασιλεὺς, τὸν Ἑλλήσπον- 
τον διαπεραιωθεὶς περὶ τὶν Λάμψακον τὴν σκηνὴν 
ἔπηξε. Κάχεῖσε τοὺς αὐτοῦ ὀφφιχίοις τετιµηχε xal 
ἀξιώμασι, xci τὸν μὶν Μονδάλωνα Γεύργιον τὸν 
ὑπὶρ τοὺς ἄλλους τούτω φιλούμενον, ὄντα µέγαν 
δοµέστικον, πρωτοσεθαστὀν τε χαὶ πρωτοθεστιάοιον 
xal µέγαν στρατοπεδάρχην τετίµηκε, τὸν δὲ αὑτοῦ 
ἀδελφὸν ᾿Ανδρόνιχον πρωτοθεστιαοίτην ὄντα µέγαν 
Φδοµέστικον κατωνόμασε, τὸν δὲ ΑΆγγελον Ἰωάννην 
µέγαν πριμμιχκήριον τελοῦντα τετίµηχε πρωτοστρά- 
τωρα, πρωτοθετιαρίτην δὲ τὸν Καουανίτην τετιµη- 
xS», ᾽λλλὰ ταῦτα μὲν ὁὕτως διεξήει δὲ τὰ πεοὶ 
τούτων ὁ τῆς ἱστορίας λόγος, ἵνα τα μετὰ ταῦτα 


minavit, homuncionem ineptissimum militieeque 
inexpertum, et Constantinum Margaritem, cujus su- 
pra meminimus, rudem ac silvestrem virum et ex 
silvestribus prognatum, hordeaceo furfuraceoque 
paneenutritum, verbaque solum gula preeclusa male 
enuntiantem ac distorquentem. Is ex Neocastris ori- 
ginem duxerat, et in. eo themate primum militie 
operam navavit ; dein tzausius factus est. Deinceps 
imperatori Joanni acer et ministrandi in aula per- 
opportunus judicatus, quieuminde amotum cohor- 
tis sue tzausium pre&fecit, et Magnum ipsi postea 
apposuit. Ac imperator Theodorus sue cohortis 
archontem, ad illa usque tempora nemini conces- 
su.n, appellavit. llle nominiMagnum preescribebat. 
His aliisque multis ducibus custodiam regionis 
tradidit, et militem rei supparem assignavit, illis 
conditionibus, ne ipsi hostium pugnam, si cum 
Scythis illi auxiliariis (id namque fama prevulga- 
tum fuerat) in eos impetum facerent adverso Marte 
sustinerent. Quod si illi regionem direptum ivis- 
sent, 131 ipsi Didymotochi preesidio firmissimo 
fulti quiescerent : oppidum enim flumine quoque 
Hebro munitum erat. Eosdem inter ea loca castra 
ponere pre:ceperat, ni exiguus admodum miles in 
regionem irrumperet : tum enim fidenter arma mo- 
verent. His prescriptis imperator Hellespontum 
transfretans apud Lampsacum tentorium figit, ubi 
suos officiis ac dignitatibus auxit. Georgium Muza- 
lonem, tantopere sibi ante alios dilectum, tunc 
magnum domesticum, protosebasti et protovestia- 
rii magnique stratopedarche munere decoravit ; 
fratrem illius Andronicum protovestiaritem magni 
domestici, Joannem Angelum magnum primicerium 
protostratoris Caryanitem protovestiarite titulo 
insignivit. Et heec ita fuere. Oratio porro res eo- 
rum digerit ut futura magis dilucide enuntiet Lam- 
psacipaucis tempestatibus imperator commoratus, 
et Christi diebus solemnibus natalitis ac lumini- 
bus celebratis, post non multos dies Nympheum 
ingreditur, ibique hibernat. 
σαφέστιρον ἀπαγγιίλῃ. Ἐν τῇ Λαμψάχῳ γοῦν μιχρὸν 


διὰ ταῦτα προσκαρτερήσας ὁ αὈτοχράτωρ, καὶ τὰς τοῦ Χριστοῦ πανηγύρεις τῆς τε γέννας xal τῶν φώ- 
των ἀποπληοωσας, διὰ µετρίων πάνυ τῶν ἡμερῶν ἐπεφθάχει τὸ Νύμφαιον. 


9 , ε - — 48 u , . φ 9 Lj 
ξα.. Ἐκεῖσε γοῦν παραχειµάσας, ἐπεὶ τὸ ἔαρ D 


ἐπέλαμφε, πολλην συλλεξάμενος στρατιὰν (28), — οὗ 


61. Sed vere jam appetente exercitu ingenti 
conflato, neque enim eos tantum qui inter milites 


9 D: Ἔαρος ὃ) ἐπιόντος κατευθὺ τῆς δυσμῆς ἐχώρει, ἐλπίζων τοὺς περὶ τὸ Διδυμότειχον χαταλελειµµέν 


νους σωους 
διάγειν τὸν βασιλέα 


ἑἐγένωσκεν, 
Μαχιεδονίαν ἐχπέποωφεν 


τες τὰ περὶ τὸν ποταμὸν Ῥηγίνα ἐληέκοντο καὶ τὰ περὶ τὸ Διδυμότειχον. Οἱ δὲ ἐχεῖσε στρατά 
^ , . ν . e 
κατὰ τούτων ἐξώραησαν. Καὶ σαν ὅπλοις Κατ άβρκ του ot 
Μακρόθεν 


βασιλικῶν ἐπιλεληγωένοι προστάξέων 
θαι  xotgot οπλῖτι x«i τόξοι χοώμενοι. 


εὑρεῖν. ᾽Αλλὰ τούτους χακοθουλία ἔσφαλεν. ᾿Επιὶ γὰρ ὁ τῶν Βουλγάρων ἄρχων μακρότεροὰ 
Σχυθιχὀν. στράτευμα 
Ποίθαηντο δὲ περί που τὰς τέσσαρας χιλιάδας, oi τὴν ᾿Αδριανοῦ παραμιίψαν 


εἰς σφετέραν συμµαχίαν προσχ εσάµενος χατ- 


αι τῶν 
é Σκύ- 
οὗτοι βίέλεσι αλλον, καὶ πεζοὺς 


οὖν Ῥωμαίους ἑ 


τοὺς ἱππότας ῥᾳδίως ἐποίουν, x«i τέλος τυέπουσι.. 'O αν οὖν Λάσκαρις ταχύτατον ἔχων τὸν immo» φυγὰς 
εἰς ᾿Αδοίανοῦ dto, ὁ δὲ Μαργαοίτης ἑάλω, καὶ ἄλλοι πλεῖστοι, οὓς καὶ απεμπόλησαν Βουλγάροις. O δὲ 
μαθὼν ὁ βασιλεὺς ἔσπ.νσε διὰ τάχους περὶ τὸν τοῦ Βουλγαροφύγου χώραν ἐλθεῖν. Ὡς ὃ οἱ Βούλγαροι 
τὴν βασιλιχκὴν ἔγνωσαν ἔφοδον, ἔφυγον, ὡς εἶχον ποδῶν. Οἱ πλείους δὲ τούτων περὶ τὰ µέφη Buone ξιφους 
ἕργον ἐγένοντο. Περὶ τὸν ποταμὸν οὖν “Ῥηγίνα τὴν σκηνὴν ἔπηξεν. 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 
(28) Πολλὴν συ)λεξάµενος στρατιά». Gregoras, lib. m, p. 56. ALL. 


1153 


militares copias fuerunt asserti,sequi voluit : nam- 
que confestim, qui in venationibus 1342 capiendis 
feris, cervis et porcis, nec non accipitrum aucupio 
imperatoribus inserviebant,universis penitus inter 
milites conscriptis ingens militum vis exaggerata 
est. Imperatoris quoque studia animos, ut quid 
solito cumulatius deferrent concitabant. Hac ra- 
tione universas copias conflavit. EL cum Persarum 
principem Tachariorum molestia liberum legatis 
missis cognovisset, recta ex Oriente in Occidentem 
graditur. Namque cum Persarche res esse in tuto 
collocatas et sine discrimine apprehendisset, nihil 
de suo apud Orientem imperio hostile timebat.lgi- 
tur majore quam unquam vel pater illius Joannes 


vel ipse antea comparasset, exercitu instructo, ad B 


transfretandum Hellespontum Lampsacum profici- 
scitur,etiam quosDidy motochi reliqueratincolumes, 
uti illis mandaverat, offendere, illisque maximuta 
exercitum majorem facere sperans. Atillos ducum 
perversa consilia, prudentis et fidelitatis vacua at- 
triverant, quandoquidem Bulgarorum princeps lon- 
gius 1 33 abesse imperatorem cognoscens, auxilia- 
riam Scytharum sibi manum adscitam ad bona op- 
pugnanda timoremque Romanis incutiendumin Ma- 
cedoni& loca amandat. Eorum numerus non ultra 
quatuor millia, ut rerum gnari Scythe referebant, 
fuit ; nonnulli plures, alii pauciores affirmabant: 
Scythe Adrianopolim pretercurrentes, que circum 
flumen cui nomen Regie est, et circum Didymoto- 


GEORGII ACROPOLIT.E 


censebantur, sed eos preterea qui nunquam inter Α γὰρ µόνον τοὺς τεταγµένους 


μα 


ὁπαδεῖν προσέταττο, 
ἀλλὰ x«i τοὺς μηδ᾽ ὅλως ἐν τάξει ποτὲ τελοῦντας τῆς 
στρατιᾶς. Αὐτίχα Ὑγὰρ τοὺς ἐξυπορετοῦντας τοῖς 
βασιλεῦσιν ἐν θήραις [ταῖς τῶν θηρῶν ἄγραις] ü«- 
gov τε xai [P. 68] χοίρων, καὶ τοὺς δι ἱερέχων 
θτρεύοντας, πάντας ἀπαξαπλῶς στρατιωτικοῖς Guy 
τέταχε τάγµασι. Καὶ ἦν τὸ συνηγμένον πλῶθος πολὺ, 
x«i f τοῦ κρατοῦντος δι ἀρχὺ ἠνάγκαδε τοὺς πλείους 
τῶν εἰωθότων φέρεν τι περιττότερον. Οὕτω γοῦν 
πᾶσαν σνυναγηοχήκει τὴν στρατιάν. Ὡς δὲ xci τὸν 
Περσαρχην (29) uà πράγματα ἴχειν παρα τῶν Ταχε- 
piov πρεσθιίαν ἐξαποστείλας ἐμιμαθύχει, κατευθὺ 
πρὸς τὴν ὁυσμὴν ἐκ τῆς ἕω ἐχώρει - καλῶς γὰρ 
ἔχειν τὸν Περσάρχην τῶν ἐκείου πραγμάτων oux 
µενος xai ἀσφαλῶς µένεω, οὐδ ὅλως πιρὶ τῷ αὐτοῦ 
κατὰ τὴν £o ἐδεδίει ἀρχῷ. Τὴν πᾶσαν Ὕουν συνη- 
θροιχκὼς στρατιὰν µείδονα τῶν ποτε παρὰ τε τοῦ 
πατρὸς αὐτοῦ βασιλέως x«i τούτου συνειεγύω 
εἰς τὸ διαπεραιωθῦναι τὸν Ἑλλήσποντον ἀφίκετ 
εἰς τὴν Λάμψακον, ἐλπίσας xci τοὺς κατὰ τὸ Adv 
µότοιχον καταλελειμµένους σὼους τε εὑρεῖν κατὰ Tk 
προστεταγµένα τούτοις xai οὗ μιχρὰν προσθέχον 
τῇ ἀμφ᾽ αὐτὸν στρατιᾷ ἐμποιήσασθαι. Τοὺς dt x 
κοθουλία xai τὸ παρακοῦσαι τῆς βασιλικῦς κελε- 
σεως ἔσφηλεν. Ἐπει Ὑὰρ ὁ τῶν Βουλγάρων ἄρχων 
µακρότερον διάγει τὸν βασιλέα ἑγένωσκε, Σχυθικὸν 
στράτευµα εἰς σφιτεραν συμµαχίαν προσκαλεσάµι- 
νος χατὰ τῶν τῆν Μακεδονίας χώρων ἐκπέπομφι 
κέρδους τε χάριν καὶ τῆς πρὸς Ῥωμαίους τινὸς G- 
φοθήσεως. ᾿Ηρίθμηντο δὲ περὶ που τὰς τέσσαρας 


chum oppida omnia predis ac rapinis vestabant. OC χιλιάδας, ὡς οἱ εἰδότες ἔφασχον Σχύθαι. Tuv& pb 


Exercitui apud Didymotochum praefecti, neglectis 
imperatoriis mandatis arma sumentes in Scythas 
irruunt. Romani pro more suo gravi armatura pr&- 
cincü erant, Scythe levi et sagittarii. Quare de 
longinquo isti jaculis Romanos incessere, equos 
sauciare, et gravi casu ex equitibus pedites facere, 
tandem fugare. Itaque Manuel Lascaris equo velo- 
cissimo. quem Chrysopedem dicebat, fuga sese 
Adrianopolim intrusit. Constantinus Margarites et 
cum eo plures alii cohortium capita Bulgaris ac 
Scythis venundata capta sunt. De his certior factus 
imperator indoluit, maturiusque in Bulgarophygi 
locum festinavit, et gressum intendens festinatio- 
nem acceleravit. Sed speculatoribus Scytharum 


exercitum prope esse denuntiantibus, ubi eos pa- p 


lantes audivit, eo universum exercitum movet, et 
uno die quadringenlas 1 34 et amplius mansiones 
permensus est. Attamen in eos non incidit ; celere 


οὖν καὶ πλείους, οἱ δὲ xat ἑλάττους ἔλεγον. Oi pb 
οὖν Σκύθαι τὴν ᾿Αδριανοῦ παραμείψαντες τὰ πῳὶ 
τὸν ποταμὸν οὗ ᾿Ῥηγίνα τοὔνομα λείαν ἐποιοῦντοι 
x«l τὰ πέριξ τοῦ Διδνμοτοίχου χωρία ἐσκύλενον. Οἱ 
δὲ προλελεγµένοι στρατάρχαι τοῦ εἰς τὸ Διδυμότοι- 
Xo» χαταλελειμμένου στρατεύματος, τῶν βασιλιῶν 
ἐπιλελησμένοι προστᾶξεων, ααθοπλισθέντες κατὰ 
τῶν Σκυθῶν ἐφώρμασαν. Oi μῖν οὖν ᾿Ῥωμαῖοι, eim 
ἔθος αὐτοῖς, δυσαχθέσιν ὅπλοις κατὰφρακτοι iom, 
οἱ δὲ Σκύθαι κοῦφοι ὁπλῖται (30) καὶ τόξοις χρὼώµι- 
vot. Μακρόθεν οὖν οὗτοι τοῖς βέλεσι τοὺς Ῥωμαίονς 
ἔθαλλον xxi τοὺς ἵππους ἑτίτρωσχον xai πεζοὺς τοὺς 
ἱππότας ῥαδίως ῥἐποίουν, καὶ τέλος τρέπουσιν. Ὁ 
μὲν οὖν Mavovi) ὁ Λὰἁσκαρις ταχύτατον ἔχων τὸν 
ἵππον, ὃν xai Χρυσοπόδην ἐκάλεσε, φυγὰς tig τὸν 
᾿Αδριανοῦ dysro ' ὁ δὲ Μαργαρίτης Κωνσταντῖνος 
ἑάλω, x«i ἄλλοι πολλοὶ μετ αὐτοῦ τῶν Si; κεφαιὰς 
τεταγµένων τῆς στρατιᾶς, οὓς καὶ ἀπομύλησω 


Theodori Dousze et Leonis Allatii note. 


(29) Τὸν Περσάρχην. Gregoras, p. 56, ait fedus cum 
Turcis, quo pater pereusserat. renovasse. ALL. 

(30) Καὶ ἦσαν ὅπλοις κατάφρακτοι οἱ δὲ Σκύ- 
θαι χοῦφοι ὁπλῖται, Romanos milites induxit etiam 
supra gravi armatura munitos et propterea inha- 
biles, contra Scythas levibus armis expeditos 
succinctosque, ubi Balduinum a Scythico equita- 
tu circeumventum captumque scribit. Herodianus, 
lib. vui, in expeditione quadem Maximini adversus 
Germanos, hoc eodem pene eum militie genere 
usum tradit : Μαλιστα Ó& οἱ ἀχοντισταὶ x«i οἱ 


Tobórat πρὸς τὰς Γερμανῶν µάχας ἐπιτύδειοι doxeuso, 
ἐπιτρέχοντές τε αὐτοῖς χούφως οὐ προσδοκῶσι xai 
ἀναχωροῦντες ῥᾳδίως : Caeterum jaculatores sagit- 
tartique gerendo adversus Germanos bello magno- 
pere idonei videntur, siquidem expediti hostem 
opprimunt incautum, facileque rursus in. tutum 
se recipiunt. Jaculatores hos domo Mauros, 05- 
rhoenos, Armeniosque et Parthos fuisse ibidem 
auctor innuit. Eodem mililie seu malitie ge- 
nere Balduinus imperator a Sythico equitatu 
cireumventus oppressusque viuetur. Dovsa. 


1145 


e 
ANNALES. 


1146 


τοῖς Βουλγάροις οἱ Σκύθαι. 'O μὶν οὖν βασιλεὺς τὰ Α enim adventu imperatoris cognito, citato cursu 


περὶ τούτου μαθὼν Ἠνιάθη, ἔσπευσε δὲ διὰ τάχους 
ἐπὶ τὸν τοῦ Βουλγαροφύγου χῶρον ἐλθεῖν, καὶ émi- 
τείνας τὸν δρόμον ὀξυτέραν ἐποίει τὴν αίνησιν 
"Eri δὲ καὶ οἱ πευστῆρες ἔφασκον ἐγγὺς τυγχάνειν 
τὸ Σχυθινὸν στράτευμα, ἴἔνθα αὐτοὺς περιπολεῖν 


fugam arripuerunt, et plerique eorum et nationis 
celebriores circum Bizye loca trucidati sunt. Spe 
frustratus imperator ad fluvium cui Regineie nomen 
castra metatur, ibique universum cogit exercitum 
insolentem sane atque amplissimum. 


ἔλεγον, ἐχεῖσε xxi πᾶσαν &xív&t τὴν στρατιάν. Καὶ ἡμέρας piv μιᾶς πλείυς τῶν τετρακοσίων διεξει 
[P. 69] σταθμοὺς, ojx ἑνέχυρσε δὲ τοὺτοις * ἐμεμαθήχεσαν γὰρ (31) και οὗτοι τὴν ταχεῖαν τοῦ βασι- 
ξέως ἔφοδον, και ὡς εἶχον ποδῶν ἔφυγον, και πλείους δὲ ἐξ αὐτῶν και περιφανέστεροι τοῦ ἔθνους περὶ που 
τὰ µέρη τῆς Βιξύης ξίφους ἕργον ἔγένοντο, ᾽Αποτυχών γοῦν τῆς ἐγχειρήσιως ταύτης Ó βασιλεὺς πιρί 
τὸν ποταμὸν ὃς Ῥηγίνα καλεῖκαι τὴν σκηνὴν ἔπηξε, x«t πᾶσαν ἐχεῖσς συνῆξε τὴν στρατιὰν εἰς πλῆθος 


οὔσαν πολὺ 

EB.'O μὲ τῶν 3 Βουλγάρων (32) ἄρχων,έπειδὺ 
μὺ διαπρὰξασθαί τι χατὰ Ῥωμαίων ἐδεδύνητο τοῦ 
βασιλέως ἐπιδεδημηκότος μιτὰ τοσούτων στρατεν- 
µάτων ἐν τῇ δυσμῇ και πεπλησιακότος τῇ ἐἑανυτοῦ, 
εἰς σπονδὰς ἐτρὰπετο, xat τὸν πενθερὸν αὐτοῦ τὸν 
Ῥῶσον Οὗρον, τοῦ ῥηγὸς Οὐγγρίας ἐπί θυγατρί 
τελοῦντα γαμθρὸν, μεσιτεῦσαι τὰ εἰς εἰρήνην βε- 
θόύλευται. Kaí πρῶτα μὶν έστειλε πρέσθεις πρὸς 
τὸν βασιλέα προοικονοµήσοντας τὴν εἰς αὐτὸν τοῦ 
Οὗρου ἄφιξιν ἔξω πτοίας τε εἶναι και ἐντίμως πρὸς 
τοῦ βασιλέως Φδεχθῆναι. Καί Ὑέγονε ταῦτα, xat ὁ 
Οὗρος εἰς τὸν βασιλέα ἀφίκετο. Ἐδέχθη γοὺν παρὰ 
τοῦ αὐτοκράτορος ἀσμένως τε x«t μιτὰ τῆς προσ- 
Ὀχούσης φιλοτιμήσεως και οὗτός τε x«t οἱ μετ αὖ- 
τοῦ, xat τὴν εἰρήνην πεποίηχεν ἐπομοσὰμενος di- 
Χαίῳ τε αὐτοῦ xat τοῦ γαμθροῦ αὐτοῦ τοῦ τῶν 
Βουλγάρων ἄρχοντος, ἀπολυθῆναι μὲν πρὸς αὐτὸν 
βασιλέα τὸ τῆς Τζεποίνης ἄστυ (τοῦτο γὰρ x«t µό- 


62. Bulgarorum interim princeps, ubi adversum 
Romanos imperatoris cum tam ubi ubere milite in 
Occidentem accessu illiusque vicinitate proficere 
quicquam non posset, amicitiam etfeedus petiit, 
et Rosum Urum socium, Ungarie regis generum, 
cujus arbitratu communibus negotiis consulecetur, 
destinat, Primum tamen legati ad imperatorem 
premissi, profectionem ad eum Uri, ut absque timo- 


B re esset, quin etiam ut ille honorifice exciperetur, 


preparant. Et profecto ita se res habuit, et Urus 
ad imperatorem se contulit. Ipseet aliiqui cum 
eo accesserant, lubentissime et debitis honoribus 
ab imperatore afficiuntur ; quare suo et generi Bul- 
garorum principisjure 1 35 etiam jurejurando pa- 
cem firmavit, ea conditione ut Tzepene oppidum 
solum ex iis, sub ditione Joannis imperatoris erant, 
& Bulgaristum occupatum imperatori restitueretur, 
imperator vice versa amicitiam et pacem cum Bul- 


νον παρὰ τῶν Βουλγάρων xartiysto ἀφ᾿ ὧν 6 βασι- Q garis continuaret, et uterque antiquis confinium 


λεὺς Ἰωάννης ἐκρὰτει), εἰρήνην τε πρὸς τοὺς Bov)- 
γὰάρους ἔχειν τὸν βασιλέα, χαί έκάτερα τὰ µέρη τοῖς 
παλαιτεροις ὁρίοις ἀρκεῖσθαι. Ἐπεί γοῦν οὕτωσί 
ταυτί xarà γνώμην τετέλεσται τῷ κρατοῦντι, ὁ μὶν 
Οὗρος τοὺς τῆς ἀπεχωρήσεως ἐξειπὼν λόγους ἑξγει 
βασιλικῶν χαρισμὰτων τυχὼν (τὰ δ᾽ ἦσαν εἰς εἴχοσι 
χιλιὰδας ἀποριθμούμενα ἁπάντων συνεισαγοµένων 
εἰδῶν, ἵππων τε xat ὑφασμάτων x«t ξριπῶν), ὁ di 
τῆς Τδεπαίνης περιµένων ἀπόλνσιν. 

Ey. Συµθίθηκε 99 δὲ τι ἐν τούτοις τῷ τότε πρᾶγμα 
θαυμὰσιον, µνήµης x«t ἱστορίας ἄξιον. Ἡμέρα 2v 
τῶν ἐπιφανῶν τε xat (ορτασίμων καθ ἣν Tàv τοῦ 
Χριστοῦ µεταµόρφωσω οἱ εὐσεθεῖς ἑορτὰξομεν ' xat 
ἐπεί ἴδει και ἀμφί τὴν ἱερὰν µυσταγωγίαν, ὡς τὸ 
εἰωθὸς, παρεῖναι τὸν βασιλία, εἰς ἀργίαν ὁ τοῦ ἀρί- 
στου παριτᾶθη Χαιρός. Ἡριστήσαμεν γοῦν χαι αὖ- 
τοι, xat μιχρὸν τι καθευδήσαντες ἀνηγέθημεν ' ἤδη 
dt ὁ ἥλιος τῷ ὀρίζοντι προσὴγγιζέ τῆς δυσμῆς. 
Ἔθος dt ὑπῆρχε τῷ βασιλεῖ περὶ δείλον ἑσπέραν 

9 D:'o 
τὸν ᾿Ῥώσον Όὗρον, τοῦ ῥηγὸς Οὐγγρίας ἐπί 


terminis contineretur. Ubi res pro arbitratu impe- 
ratoris successit, Urus de reditu sermone collato 
egreditur imperatoriis muneribus auctus. Eorum ad 
viginti millia, si donariorum omne genus, equorum 
item ac textilium et aliorum, in unum conferas, 
summa ascendit. Imperator Tzepeenee restitutionem 
exspectans Reginee cunctabatur. 

βασιλεύς διεκαρτέρει ἐν τῷ τῆς ᾿Ῥηγίνης νόπῳ, τὸν 


63. Per idtempus resquidem dictu mira contigit, 
digna que hominum memoris& et historicis monu- 
mentis commendetur. Dies erat solemnis et ex 
celebrioribus, quo Christi tansfigurationem pii 
nos celebramus ; et cum sacro audiendo, ut moris 
erat, imperator adesse deberet, in diei vesperam 
prandium dilatum est. Prandimuset ipsi, paulisper 
obdormimus, dein somno experrecti assurgimus, 
cum sol se in occasum preecipitaret. Sueverat im- 
perator nimis sero inequitans uuiversum circumire 


οῦν τῶν Βουλγάρων ἄρχων πτοία ληφθείς εἰς σπονδὰς ἑτράπετο, xat τὸν πενθρὸν αὐτοῦ 
υγατρέ τελοῦντα Ὑαμθρὸν, μεσιτεῦσαι τὰς εν 


εἰρήνην 


βεθούλευται. Καΐ ὁ Οὗρος εἰς τὸν βασιλέα &píxtro, xat ἐδέχθη προσηχόντως, xat τὴν εἰρύνην πεποίηχεν, 


x«t ὤμοσὲν ἀπολιθῆναι τὴν Τξέπαιναν xat ἐκὰτέρκ τὰ µέρηῳ τοῖς παλαιτέροις ὁρίοις ἀρκεῖσθαι. 
εἴχοσι χιλικὰδας βασιλικῶν Χαρισμὰτων ὁ Οὗρος τυχὼν έξψει. Ὁ δὲ 
Συµθέθηχε usque ad σχοποῦ (col. 1195 D 4) om. D. 


περιµένων ἀπόλυσιν. 50 


Κα £4 
ασιλεὺς διεκαρτέρει τὴν τῆς Τζέπαίνης 


Theodori Douse et Leonis Állatii nota. 


2 Ἑμεμαθήκεσαν γὸρ Gregoras, p. 56. ALL. 
32) 'O µε» τῶν Βουλγαρων. Gregoras, p. 56. ALL. 


1147 


exercitum, in cujus confine equum paululum e 
planitie assurgentemi locum ascendere, indeque 
universum exercitum lustrare, quem « urbem se 
moventem ceterasque alias Romanas urbes tutan- 
tem » nominat ; hocque ita patrabat continuo, 
136 εἰ licet vesperugo in occasum 8356 im- 
mergeret, ipse nihilominus id idem neque segnis 
prestabat. Castrorum intervallum quadraginta 
stadia,nisietiam plura addere velimus, exequabat. 
Ego itaque, Deo tunc mihi irato, imperatoris ni- 
mium amans ac stolidus, ubiimperatorem equo vehi 
accepi, in mulam propere saliens contento cursu 
sequebar, temporis inopportunum, quod utique 
debebam, minime conspicatus. Imperator equo 
vectus cursum rapere. Mox me subsequentem con- 


spiciens cursui imparem. suspicatus, si lorgius p 


ipse processisset, non secuturum, dixit, « Cave, 
cursum contineas, sequere tamen commodius. » 
Ille in sueta sibi loca advehitur : proceres ac viri 
illustres itineris comites, quibuscum et ipse con- 
veneram, undique eum constipantes adstant. Tunc 
imperator, « Cognovistine », inquit, « que nobis 
nuper nuntiata sunt ? »Nos, « Minime, imperator,» 
diximus. Etimperator : « Quidam ante paucissimum 
tempus adveniens, quod sane nobis displicet, 
nuntiavit, Rosum Urum nobis fucum fecisse. Lucri 
enim causa huc veniens pacem etamicitiam, quam 
inter nos et Bulgaros meditatus est, fefellit et 
pejeravit. Quecumque ergo attentavit, fucus fuere 
atque fallacia. Nec male compta illi responsio ad 


jus deerit violandum, Bulgarorum nempe prin- : 


cipem, ejus generum, pacem hujuscemodi con- 
ditionibus conflatam non recipere. Quid vobis 
videtur ? Verumne est hoc, an verbum a mendace 
confictum ? » Et nos, « Neutiquam, dicimus sermo 
verus essse videtur: omnino namque falsus 137 
est atque incertus. Namque Rosus Urus non pro se 
ipso modo, sed et pro genero suo Bulgarorum 
principe juravit. At quonam modo id fleri potest, 
hominem Christianum tali seperjurio dedecorasse?» 
Et imperator : « Pecuniarum fortassis aviditas in 
simile cum flagitium conduxit. Et nos neque Bul- 
garorum amicitia fruimur, et tantam nummorum 
vim incassum, projecimus,» « Nonest, » subdimus 
DOS, « non est hoc veritati consonum, imperator. » 
Et imperator ad me potissimum conversus: « Tu 
vero quid ad hec ais? » Tum ipse: « Non aliter de 
his judico : aliorum approbo sententiam, fraudem- 
que esse quam maximam potius quam veritatem, 
quod circumfertur, existimo. Verum si, quod etiam 
aliquando in nonnullis accidere solet, Urus sacra- 
mentum violavit, nobis, ut ipse opinabatur, im- 
ponens, attamen Numen ipse sibi iratum, nos vero 
id pro nobis ipsis veritatejustitiaque ipsa decertans 


Theodori Dousa et 


(33) Πόλιν κινουμένην. Et ante Theodorum 
Anna Comnena, Aleziad. lib. xiu : Καὶ ἦν φοθερὸν 
θίαµα ἐκεῖνο τὸ σύνταγμα καθάπερ τι πόλεως τεῖ- 
χος ἀλλήλοις συνηρµοσµένοι. Lib xv: Καὶ sims ἂν 


GEORGII ACROPOLIT/E 


1A 


À ἐποχεῖσθαι χαὶ σύμπαν διέρχεσθαι τὸ στρατόπιδον, 
καὶ ἀμφὶ τὸ τούτου τέρµα εἰς τόπον ἀγχώμαλόν πως 
τελοῦυτα καὶ μικρὸν ὑπερανεστηχοτα TÉG πεδιάδος 
ἀνέρχεσθαι, [Ρ. 70] καὶ τῶν ὅλην καθορᾷν στρατιά», 
ὧν x«i πόλιν χινουμένην (33) ὠνόμαδε, πασας τὰς 
Ῥωμαὶχὰς ἄλλας πόλεις φυλάττονσαν. Τοῦτο δὲ οὗ- 
τως ἐποίει διηνεκῶς, xai ὁ φωσφόρος δὲ εἴπερ τον 
δυτικὸν εἰσδῦναι ὀρίξοντα ἔμελλεν, οὐ χατώχνει τοῦτο 
ἐργάζδεσθαι. Τὸ δε τοῦ στρατοπέδου διάστηµα Gui 
που τὰ τεσσαράχοντα στάδια $v, εἰ uà ys xxi πρὀς. 
*Eyoyt οὖν oUx ἀγαθῇ τότε τύχη χρησἀάµένος o φιλο- 
θασιλεὺς xt xai µάταιος, πεπυαµένος ἱππότὴν εὔαι 
τὸν βασιλέα, τῆς ἡμιόνου ὡς εἶχον τάχους ἐπκιθὰς 
ὁρομαῖος ἐφειπόμην αὐτῷ, οὐ τὸ τῆς ὥρας ἅωρον 
κατοπτεύσας, ὅπερ ἔδει. Ἐφ' ἵππου δὲ ὁ βασιλεύς 
ἐπιθὰς ταχύτερον ἐπορεύετο, ώς δὲ εἶδε µε χατύκο 
αὑτοῦ μὺ δυνάµενον ἐκείω συνεπεσθαι, ὑὐπολαθὼν 
pà πως μακρύνας οὐχ ἕψομαι, εἰρήχει pot, « Μο 
ὅλως ἀπολειφθῆς, ἀλλὰ καὶ σχολαιότερον ἔρχου. » 
᾽Απήει γοῦν εἰς τὸν συνήθη τόπον, xai σὺν αὐτῷ οἱ 
ἀμφ αὐτὸν λογάδες συνέστησαν, καὶ αὐτὸς σφίσι 
συνῆλθον ἑπόμενος, xal περιέστοµεν κατὰ χύχλον 
πάντες. Καὶ ὁ βασιλεύς, « Μεμαθὴκατε, » φησὶ, « τῶν 
προσφάτως ἀπηγγελμένων ἡμῖν; » x«l ημεῖς, « O7 
χουν, ὦ βασιλεῦ. » Καὶ ὁ βασιλευς, « ΣΑνθρωπός τις 
πρὸ τινος βραχείας ὥρας ἐλθὼν ἀπήγγει)ἑ τι τῶν 
ἀθουλήτων. Τὸ δ' ἦν ὡς ὁ Ῥῶσος Οὔρός ἡμᾶς ἔἕξη- 
πάτηχε ' χάριν γὰρ χέρδους ἐντανθὶ ἀφιγμένος ri» 
µεσιτείαν τῆς εἰρῶνης ἐψεύσατο x«l ἐπίορχον ὠὦμοσι. 
Φινάκη γοῦν ὑπῦρχε τὰ πάντα ἔκεῖνα ὄνα πεποίοχε, 
xai ἀπολογίαν εὐάφορμον ἔχει, ὡς φασί, πρὸς ri» 
τῶν ὄρχων διάλυσιν, ὅτι περ ὁ τῶν Βουλγάρων dp- 
qe» ὁ τούτου γαμθβὸς τὸν ἐπὶ συμφὠνίαις τοιαύταις 
εἰρήνην οὐ καταδέχεται. Tí οὖν ὑμῖν δοχεῖ ; &p' ἁλε- 
θες ἐστι τοῦτο, ὃ ῥῆμα πεπλασμένον πρός ψευδολὀ- 
gov ; » Καὶ ἡμεῖς, « Οὐδ) ὅλως, δοχεῖ πως » ipaum, 
« ἀληθείας τὸν λόγον ἔχεσθαι. Θάννυ γὰρ τυγχώει 
οὗτος ψευδὲς καὶ ἀθέδαιος, ὅτι πέρ ὁ Ῥώσος Οὗρας 
οὗ µόνον ὑπὶρ ἑαντοῦ, ἄλλὰ καὶ ὑπὲρ τοῦ γαμθροῦ 
αὐτοῦ τοῦ τῶν Βουλγάρων ἄρχοντος ἐπωμόσατο. Πῶς 
οὖν ἐστι πεφνχὸς ἄνθρωπον ὄντα Χριστιανὸν ἔπιι- 
xia τοιαύτη περιπεσεῖν ; » Καὶ ὁ βασιλέύς, « 'H τῶν 
χρημάτων ἴσως ἐπιθυμία παρέπεισεν ἄν αὐτὸν t 
τοιαύτην ἐξολισθησαι καχίαν. Καὶ ἡμεῖς οὐ ove 
tà» τῶν Ῥουλγάρων ἀγάπην οὐκ ἔχομιν' ἀλλὰ καὶ 
τοσαῦτα ἐπὶ κενῆς κατηναλώκαμεν χρύματα. » 
« Οὐμενοῦν, » ἡμεῖς ἔφηεν, « ἀληθὲς τουτί καθεστη- 
κε, βασιλεῦ. » Καὶ ὁ βασιλεὺς ἰδίᾳ xei πρὸς ἐαὶ, 
« Σὺ δὲ tí φάσχεις πρὸς ταῦτα ;» Καὶ αὐτὸς, « Oj- 
τωσέ πως τούτοις ὡς καὶ οἱ ἄλλοι διάχειµαι, xci 
ἐπὶ πολὺ μᾶλλον ψεύδεσθαι τὸ λελεγμένον d$ αλι- 
sott» οἵομαι. Ei δὲ. οἷα συµθαίνει ποτὲ χαὶ ἐν ἑνίοις, 
χαὶό Οὗρος οὐτοσὶ τοὺς ὄρχους ἠθετηκέναι βεθού- 
Aera, [Ῥ. 71] δόξας ἡμᾶς ἐξοπατοκέναι, ἀλλ du 


D 


Leonis Allatii noto. 


ἰδὼν πόλιν τιὰ ἔμψυχον πεπυργωµένην  moptis- 
d κατὰ τὴν εἰρυμένον ἐκείνην κινουμένην συντα" 
ty. ÀLL. 


1149 


ANNALES: 


1150 


μὶν οὗτος τὸ Θεῖΐον καθ ἑαυτοῦ πολέμιον, ἡμεῖς δέ A habebimus. »Heec imperator effata approbavit, et 


ὑπέρ ἑαυτῶν τῆς ἀληθεὶας καὶ τοῦ δικαίου ὕπερμα- 
χόµενον. » Taur εἴπομεν, xai ὁ βασιλεὺς τοῖς λελεγ- 
µένοις συνῆνεσι. Καὶ Ὀποστρίφενυ πρὸς τὰς σχυ- 
νὰς ἐφωρμήκαμεν. vob γὰρ δε. Αλ ἡ σελήνη 
πανσέληνος οὖσα φῶς ἡμῖν παρεῖχε ὁρᾷν' Καὶ o 
βασιλεύς διερχοµενος, » Τί ὑμῖν ροχεῖ περὶ τῶν λελε- 
γμένων ; » αὖθις ὀρώτα. Καὶ ἡμεῖς » φευρές τοῦτο, 
ᾧ βασιλεῦ. » Τοῦτο δὲ οὐχ ἅπαξ, οὖδὲ δές i) xat pis, 
ἀλλά xxi πολλάκις ἨπἈπυθόμενος Xv. Καί Ὁμείς τὰς 
αἀποχρίσεις ἐξ ἴσου πρὸς τὰς πεύσεις πεποιηχότες 
ὰσιωπῶμεν. Ο δὲ καὶ πάλι porc Ἐπεὶ δὲ τοὺς 
ἄλλους σιγῶντας έώρα, πρὸς µε τὸν λόγον ἁποστρέ- 
φας ἠρώτηχε, » Σὺ δὲ τί φής πρὸς ταῦτα : » τὴν τοῦ 
οφφιχίου χλῆσιν προσθείς ο» Ἡ τοιαύτη ὑπόθεασις 
col ἁρμόττει, x«l ώς σὺ χαθὲστηχε µάγιστα. » Teri B 
dt ἔλεγε πρόφασιν ὀργῆς ζητῶν ἐφευρεῖν. "Hy δ' 
ἐγὼ, » Τίνος χᾶριν ἐστίν ἐμῆ ; εἰ γάρ μὺ χαλῶς πε- 
ποίηχα τὰς γραφὰς x«i τοὺς ὄρχους τετέλεκα, μηδὲ 
προσηχόντως αὐτόν τε xal τοὺς pp αὐτὸν ᾠκονὸ- 
μηχᾶ, σράλμα τοῦτο ἐμὸν χαὶ πταῖσμα μακρόν. Ei 
δὲ πρεπόντως ταῦτα Ὑεγένηται καὶ ὡς οὐχ ἄλλως 
ἐχρῆν, τί πρὸς ἐμὲ τὰ παρ) ἐχείνου πρὸς ἀνατροπὺν 
τῶν γεγενημένων τελούμενα ; » Καὶ ὁ βασι)εὺς oox 
oid? ὅπως (τὴν γὰρ αἰτίαν εἰρήύκειν) πάλιν λέγει, 
» Τί φὺς περὶ τῶν τοιούτων ; « Καὶ αὐτὸς , » ΗἨολλά- 
xi εἰρήχειν, à θασιλεῦ, ώς ἐπὶ πλέον μµόι δοκεῖ τὸ 
εἰοημένον ψευδὰς, ἐπ᾽ ἔλαττον δὲ ἀληθές. Τὸ dt ἐπὶ 
τοῖς ἀδήλοις ἀκριθῶς ἀποφαίνεσθαι οὔ µοι δοχεῖ ρᾷον 
εἶναι. » "H O^ kxtivoc, » Ἐν τοῖς ἀδῆλοις ἐστὶ χάρις 


quisque nostrum ad tentoria progredi coeperat : 
namque nox omnia occupaverat, licet luna plena 
lumine collustraret. Imperator dein preteriens, 
rursum nos sollicitare,» quid nobis de predictis 
videretur. » Et nos;» Mendacium hoc est, impera- 
tor. » Et hoc non bis aut ter, sed stepissime inter- 
rogabat. Et ncs porro responsionibus interroga- 
tionibus ex equo satisfacientes tacebamus. Ille 
rursum compellare 136 Sed eseteros obmute- 
scentes intuitus ad me convertens orationem infit : 
» Tu porro quid ad h*ec dicis? « et nomini officium 
addidit. » Hoc negotium adte spectat, ettua potis- 
simum interest. » Hecautem irascendisibi causam 
procurans dicebat. Tum ego: » Quanam causa mea 
interest ?Si fideliter scripturas non exsecutus sum. 
nec jusjurandum persolvi, neque uti par erat illud 
et que circa illud periractari solent disposui, 
errcr hic quidem meus et imprudens culpa fuerit 
Verum si hec uti decuit, et ratione, qua nihil 
melius, absoluta sunt, quomodo, que ille ad 
evertendum que confecta sunt meditatur, mea 
poterunt interesse ? » Et imperator rursum nescio 
quomodo (namque causam exposui)denuo profert: 
xQuid ipse de his sentis ? »''um ego : « At sepius 
effatus sum plus in se mendacii quam veritatis 
quod cireumftertur, in se continere ; et in dubiis 
exquisite sententiam ferre, non ita facile mihi 
videtur. » Respondit ille : Sed in dubiis vere ac 
firmiter enuntiare, id prudentis est : de manifestis 


βιδαίως καὶ ἀληθῶς ἀποφαίνεσθαι * ἐπὶ γὰρ τοῖς ᾳ quippe et asini pronuntiaverint. » Tum ego : » Jam 


δήλοις xai οἱ ἀείδαροι Xyouatw. » "Hy d' tyo, » Ἰδοὺ 
μετὰ τῶν ἀειδάρων καὶ ἡμεῖς συντι-άγµεθα:. « Καὶ 
ὁ θάσιλεὺς χόλου πλησθεὶς 3 » Σὺ πάντονε ἶσθα « ἔφη 
» μωρὸς x«i ἁρτίως πὰλιν μωρὸς. » ᾿Καὶ αὐτὸς 
οὐδὲν τι πλέον μὰ τοὺς λόγους ἀνταπεχρίθην, ἀλλ $, 
» Εγώ μέν elut µωρός, καὶ ἵνα σιωπῶ, οἱ δὶ φρο- 
νούντες λαλείτωσαν. » Ταῦτ εἴπον, καὶ ὀργῆς ὁ δασι- 
λεὺς ἀπλέτου πλησθεὶς ἐἑλκῦσαι piv ὤρμησε τὴν 
σπάθην τοῦ κονλεοῦ, τῆς xem; ἐπιλαθόμενος. 
Αλλά τούτο μὲν κατέσχε' μιχρὸν γὰρ ταύτην ἆἄπο- 
γυµνώσας πάλιν εἰσῆξε ' τῷ µεγάλῳ δὲ δοµεστίκῳ 
αὗὑτου τῷ Μουξάλωνι ᾿Ανδρονίχκῳ αχαταθαλεῖν µε τοῦ 
ἵππου προσέταξιν.. Καὶ ὃς ἠρέμα πως ἤφη.ε Ἔκστηθι 
τῦς ἐφεστρὶδος. » Καὶ αὐτὸς ἀπέθην τῆς ἡμιόνον. 
'O δὲ χρηστότατος περὶ ἡμᾶς θασιλεὺς τοὺς πολλὰ 
πρὸς τοῦ πατρὸς αὐτοῦ δι αὐτὸν πεπὀνβότας, ὡς ἐν 
πολλῷ πλήθει x«i πολλάχις διαπρυσἰω ἔλεξε τῷ ovi, 
ὡς » Ηολλῶν pot αἴτιος ἀγαθῶν οὗτος ὁ ἄνθρωπος 
γέγονε, » περὶ τῆς λογικής φάσχων παιδείας, [P.2T] 
« xal πολλῶν ὀφειλέτης τούτῳ τυγχάνω, » δνοῖν 
χορυνοφόροιν προσέταξιν τύπτειν µε, χθιδὰ καὶ πρὸ 
τρὶτης τούτους χειροτονῆσας. ὡς εἴχοσι τέσσαρας 
πάντας τὸν ἀριθμὸν, οὐκ old si μὴ δι ἐμὲ, (v' sg 
κᾶὶ σκηνὺ τοῦ δράματος sig τραγῳδίαν µεμορφωμέ- 
vn. Καὶ οἱ μὲν ἔτυπτον, ἐγὼ δὲ σιγὴ τὰς τύψεις 
ἐλάμθανον. "O καὶ μᾶλλον τοῦτον ῥἐἑξέμαινεν, ὅτι 
μηδ) ὅλως πρὸς δεήσεις χάµπτοµαι xai πληττόμενος, 
Eze δὲ πολλάς xarà παντὸς ἐδεξάμην τοῦ σώματος 


et nos inter asinos collocamur. » Et imperator 
ira inflammatus, « Tu semper, « ait, » haud sanus 
ineptis, et nune quoque ineptis. » Ipse, nec aliud, 
ita me sermones ament, respondi : » At egoquidem 
ineptio, ideoque silentium est mihi * qui sapiunt 
ipsi loquantur. » Dixeram. lmperator incredibili 
atque atroci percitusiracundia, ensis capulo manu 
compresso, vagina detegere tentat. Sed motum 
temperat,etquem paululum retexerat ensem, vaginee 
139 reddit. Dein magno domestico Andronico 
Muzaloni me de equo dejicere imperat. Ille voce 
submissa, « Secede, » ait, « 58ρο. « Ego mula de- 
scendi. Tunc optimus erga nos imperator, nosqui 
multa a patre suo sui gratia aspera perpessi 


p eramus,ut palam sepeque multis audientibus 


clarissima voce testatus est virum hunc, me nempe 
intelligens, bona sibi plurima opportasse pro 
disciplina logica, qua eum institueram, nec non et 
alia non exigua se debere confessus, duobus 
clavigeris heri autnudiustertius, nescio an propter 
me, ut dramatis scena in tragcediam ad amussim 
converteretur, electis, eteorum numero ad viginti 
quatuor ascendente, verberibus appetere jussit. 
Illi itaque verberare, ego silentio verberaexcipere. 
Id magisin furorem agebat imperatorem, quod nec 
verberibus casus ad supplicationes effunderer. Ubi 
vero frequentium verberum ictibus universum 
corpus feedaverant, vix tandem ego vo^e debili ao 


41151 


GEORGII ACROPOLIT E. 


1452 


submissa, « Christe rex », inquam, « quot morbis À µόγις ἰσχνῦ καὶ ἠρεμαίᾳ ovd. » Ὢ Χριστὶ 62«- 


afflictatus sum, quareeorum nullo vitam amisi, sed 
ad has me tempestates servasti ? » His dictisim- 
perator nonnihil, ut videbatur, veritus secessit. 
cum uni ex iis qui ipsum sequebantur dixisset, 
» Duc tecum ipsum. » Ille equo advehensinterrogat 
quoabituri simus. Ego : « Prei ; quocunque luben- 
tia trahit, sequar. » Rursus ille interrogans urgere, 
quando etipserespondi:»lter nobis ad Bardariotes, 
tibi magis expeditum ineundum est.» Res ita gesta 
est, et ad Bardariotarum tentoria convenimus. Ubi 
me eorum primicerius 1440 conspexit, non sine 
admiratione percunctatur quenam me occasio in 
ejus tentorium conduceret. Tum ego, » Ut tantil- 
lum placide quiescam », aio. Paululum inibi com- 


moror: jam enim et primicerius de me cognoverat p 


omnia. Neque in multum cunctatus imperator ad 
tentorium me meum conferre precepit ,suspicatus 
vero ne molestia conflictatus fuga me subducerem, 
aliqua militum manu tentorium circumsepsit, et sic 
clanculum me custodiri mandavit. In meum adve- 
ctus tentorium quiete e&tatem agebam, neque in 
aulam vadens, neque familiares neque amicos 
alloquens. sedlibris tautumincumbens, eorumque 
lectione me delectans, ciboque me opportune 
reficiens. Plerique itaque dies cum hoc vite mee 
moderamine pretergressi sunt. Et imperator 
ingenium meum durum acimplacabile videns egre 
ferebat. Augustus totus effluxerat, neque ego de 
sententia mihi proposita aliquid movi. Interim 
presules non pauci advenere imperatoris jussu, 
ut ipse cognoveram, licet ipsi id occultare stu- 
derent, nutu proprio processisse asseverantes, 
amicitie et bone erga me dispositionis gratia 
ingenue suadentes ut asperitate mentis aliquan- 
tulum mollita ad imperatorem accederem rursum- 
que ili me sub servitutis subderem jugo. Illis 
tamen cohortationibusad id ipse adduci non potui. 
Dicebam enim, siveimperatorin meoptimaquaeque 
munifice admodum, que& nullus eximperatoribus, 
qui ante eum imperio prefuere, 1 41 administro- 
rum cuipiam dedit, contulerit, sive pessima et 
atrocissima, quibusaliusomnibus flagitiis inquina- 
tissimos unquam divexavit, in me attentaverit, 
sive hac siveilla ratione, nullo me modo illi inser vi- 
turum. Ego itaque neque de sententia neque de 
proposito dimoveri potui. Cum September appe- 
teret, despotze Michaelis conjux Theodora cum filio 
suo Nicephoro ad absolvendas nuptias, uti Joan- 
nes imperator, imperantis pater, ante paucos 
annos convenerat, ad imperatorem proficiscitur, 


λεῦ, » ἔφην, » πόσας ννόσηκα νόσους, χαϊδιὰ τὶ ὃν 
οὐδεμιᾷ τούτων χατέλυσα τὴν ζωὲν ἀλλ ἐν τοισ- 
τοις µε καιροῖς ἑταμὶευες, » Ταῦτ εἴπον, xai ὁ ϐ6α- 
αὐτοῦ εἰρηχὼς, » Αάθε τοῦτον αὐτός. » Καὶ Og ἔφικ- 
σιλεὺς οἷον αἰδεσθεὶς ἀπκλλάγη, ἑνὶ τῶν ἀκολούθων 
πὀν µε λαθὼν ρώτα ποῦ ἄν καὶ ἀπέλθοιμε. Ἐγ» 
δὲ,ν Ὅπου ἂν αὐτὸς θοῦλει, ὶφέπομαι' » Καὶ vu) 
οὗτος διὰ τῶν ἐρωτήσεων χατηνάγκαδε. Τότε Jen 
xai αὐτὸς πρὸς τοῦτον ἀντέφην, ὡς Ast Zug ri» 
πρὸ τούς Βαρδαριώτας θάδίσαι. τοῦτο γάρ µοι δι- 
xt καὶ μᾶλλον συμφέρον σοι. Καὶ Ὑέγονεν οὕτως, 
καὶ ἐς τῶν Βαρδαριωτῶν ἀπύειμεν τὰς σκτνάς, 
Ἰδὼν δέ µε ὁ αὐτῶν πριαμικήριος θαυµάσας ἠρώτε 
τί ἂν θουλόμενος tmi τὸν αὐτοῦ GxLvEv ἀφικόμαν, 
Καὶ ἔγωγε. « Μιχρᾶς, » ἔφην. « ἀναπαύσεως χάριν.» 
Βραχὺ γοῦν τι προσεκαρτέρησα τοῖς ἐχεῖσε. δι 
γαρ χαὶ ὁ πριμµικήριος ἐμεμαθήκε) τὰ κατ ἐμέ. Ὁ 
δι θασιλεύς 600 εἰς πολὺ µελλήσας διεμηνύσατο εἰς 
τήν σκηνὴν ἀφιχέσθαι µε. Δεδιὼς δι µή πως τὸ λύπε 
χατασχεθεὶς quí χοήσωμαι, προσέταξε μοῖρὰν τι 
στρατιωτικήν περιστοιχίσαι µου τὸν σχηνών καὶ )r- 
ληθότως φυλάττει δε. Ἐγὼ μὲν οὖν εἷς τὸν οἰχείω 
ἀφιγμένος σκηνὲν ἠσύχως ἐν αὐτῷ τὸν καιρὸν διεθί- 
αζον, οὐκ ἐν ἀνακτὸροις Gaudio», οὐδέ τοι τῶν 
ἐπιτηδείων καὶ συνήθων προσομιλῶν, ἀλλ i$ ταῖς 
βίθλοις προσανέχων καὶ ἀναγνώσει χρὼμενος xi 
τροφῆς µεταλαμθάνων κατὰ χαιρὀν. Ἰκαναὶ ew 
ἡμέραι οὑτωσί πὠς µου ἔχονιος παρωχήκεσαν, χαὶ 
ὁ θαπιλεὺς Ἠγανὰάκτει τὸ σχληρὀν µου καθορῶν καὶ 
ὀφρονήματος. Παρύει γοῦν ὅλιοςό Αὔγουστος, xmi 
οὐδ ὅλως ἐνδοῦναι εἶχον τῆς Q« ἕστερξα γνώμες 
µιχρόν. Ἠολλοὶ γοῦν τῶν ἀρχιερίων ἀφέκοντο πρὸς 
iut, θασιλιχῦ μὲν, ὡς ἠπιστὰμην, τῷ προσταγξ, εἰ 
καὶ ἐχεῖνοι λανθάνειν ἤθελον, οἴκοθεν λέγοντες ἀφι- 
χέσθαι ποὺὸς ἐμὲ φιλίας χὰριν καὶ χρηστῦς διαθί- 
σεῶς ' πολλα τε λέγοντες τὸ ἀπόχροτον xarajuxti» 
µε τῆς yvopxe καὶ τῷ θασιλεῖ ξυνελθεῖν xai αὖθις 
αὐτῷ πρὸς τὸν τῆς δουλείας συνελαθῆναι ζυγὸν. οὐχ 
εὗρισχον ὅλως πειθήνιον * ἔφασχον Ὑὰρ ώς εἴπεο uet 
τὰ χρηστότατα ὁ θασιλεὺς ἐπιδείξαιτο, [P-73] ὁποῖα 
οὐδεὶς τῶν βιθασιλευχότων ἐπί τωι τῶν ὕπερετε- 
σάντων αὐτῷ ἐπιδέιχεν, ὢ τὰ χαίριστα καὶ χὰχιστα 
ἐν ἐμοὶ κατεργάσαιτο, οἷα οὐδεὶς ἄλλος τῶν ἐπὶ 
καχὶα περἰθούτων ἐν οὐδενὶ τῶν ἁπάντων πἰποίσκο, 
οὔθ) οὕτως οὔτ᾽ ἐκείνως τῷ θασιλε χατὰ τι δονυλεύ- 
σαιμι. Εγὼ piv οὖν οὕτως εἶχον γνώμης καί «ut 
ταθέτου σκοποῦ. "Exti δὲ !5 xai ὁ Σεπτέµθοριος ips. 
στήχει μὲν (38), καὶ à τοῦ δεσπὀτου Μιχαὺλ σννν- 
yo; Θεοδώρα παρὰ τὸν θασιλία ἄφικετο µετα 107 
υἱοῦ αὐτῆς Νικηφόρο» τὸ πρὸς τὸν θασιλία xido; 


δι ἐπεὶ δὲ usque ad ξυνῆλθεν lin. 17 col. sed.] 'Agíxszo δὲ καὶ ἡ τοῦ δεσπότου Moon γννὺ Θεοδώρα μετὰ 


τοῦ υἱοῦ αὐτῆς Nuxngopou τὸ πρὸς τὸν θασιλέα κῆδος αποπληρώσοντες. 'O μὶν οὖν 


ασιλεὺς ἔσπενδε τήν θΘισ- 


, ^ - ο , , . 5 .. . ϱ 9 - LC * 3, 2 9 9 
σαλονίχην ταταλαθεῖν, συνείποντο δέ τούτῳ καὶ ή τοῦ δεσπὀτὸυ γυνὴ μετὰ τοῦ υίοὺ, καὶ χαθ ὁδὸν τὰς Gug- 
θασεις ἐποίουν, καί συμπεφώνηχεχαί ἄκουσα δοῦναι πρὸς τὸν θαπτιλέα τὰ Σέρθια καί τὸ Δυρράχιο». Επί 
τούτοις καί ὄρχοι προύθησαν κα ἀπεστάλησαν πρὸς τὸν Μιχαὴλ, καί ὃς ixàv ἀέχοντέ γε θυμῷ υνζλθεν. D. 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


(94) Ὁ Zemrép6ptoc ἐφεστήκει μήν. Gregoras p. 57. ALL. 


1153 


ANNALES. 


1154 


ἀποπληρώσοντες, ὅπερ ὁ βασιλεὺς Ἰωώνης ὁ τοῦ À Imperator ad urbem Thessalonicam, inqua nuptias 


βασιλεύοντος πατὴρ πρὸ ἹΧβόνων τινῶν συμπεφώνη- 
x&v», ὁ μὲν βασιλεὺς ἔσπευδε τὴν Θεσσαλονικην κα- 
ταλαθει», ἔνθα καὶ τοὺς λάμους ποιῆσαι βιθούληται. 
Καὶ δή περ ἀπάραι ἐξ οὖπερ ἔχειτο τόπου τῆς εἰς 
τὴν Θισσαλονίχχν φερούσης ἧπτετο" καθ) ὁδὸν δὲ 
μετὰ τῆς τοῦ δεσπὀτου συζύγου τὰς συµθίθάσεις 
ἐποίει. Ἡ μὲν οὖν τοῦ δεσπότου σύσυγος Θεοδώρα 
καὶ ἄχουσα τοῖς τοῦ βασιλέως λόγοις συνήρχετο" 
ἐντὸς γάρ τῶν ῥἐκείνυ χειρῶν οὔσα, xai μιχρού 
δεῖν ὡς ἐν εἰρκτῆ τυγχάνουσα, οὐκ εἰχέτι ἄλλο ὁρᾶ- 
qat, Συμπεφώνηκε γοῦν Φοῦναι πρὸς τὸν βασιλέα 
τὸ κάστρον τὰ Σέρθια xai σὺν αὐτῷ καὶ τὸ Δυῤῥά- 
χιον Ἐπὶ. τούτοις καὶ ὄρχοι ἐγγράφως πἈπροέθησαν 
x«i ἀπεστάλησαν πρὸς τὸν δεσπότην Μιχαήλ. Ὁ di, 
0 φησιν 7) ποίησις, ἐχὼν ἀέκοντί γε θυμῷ τοῖς ὦμο- 
σµίνοις ζυνῶλθεν' ηῦχετο 53 γὰρ ἐλευθερωθῆναι xai 
παρ᾽ αὐτὸν γείέσθαι καὶ τὸν υἱὸν xai τὸν σύξυγον. 
Ἑν τοῖς τοιούτοις τῶν λόγων ὃ βασιλεὺς κἀμὶ τῆς 
ὥς εἶχον ἐκμοχλεύσας στεῤῥότητος ἐχειρώσατο' 'Eba- 
ποστείλας γὰρ τὸν πρὸς πάππου αὐτοῦ θεῖον τὸν 
Λάσκαριν Μανονὴλ x«i τὸν πρωτοθεστιάριον τὸν 
Μουζάλωνα Γεώργιον ἱλαροῖς καὶ ἀπλοῖς τισιν ἐχρή- 
σατο λόγοις καὶ µε εἷλε, χαὶ πρὸς αὐτὸν οἱ ἀποστα- 
λέντες ἀπήγαγον. Καὶ γοῦν προσιὼν τῷ βασιλεῖ, καὶ 
ὡς ἴἔθος κλίνας τῶν κχεφαλὴν, µακρότερον ἔστην. 
Καὶ ὁ βασιλεὺς, « Οὐκ οἶδας ὅπηο εἰώθεις ἵστασθαι ; 
τὸν τόπον σου Ὑινώσκεις, καὶ πρὀσιθι. » Tj προσ- 


adornare decreverat, properavit, jamque loco 
abierat. Discedens Thessalonicense iter ingreditur 
et inter eundum pactiones cum despote uxore 
adibat. Despotee uxor Theodora licet invita cum 
imperatore concordabat, quippe qua in manibus 
ejus cum esset, tantum non carceri mancipata, 
aliud agere nequibat. Convenit itaque Serbia 
castrum et cum eo Dyrrachium imperatori cedere. 
Et hiec jurejurando, quod scripto consignatum est, 
fuerunt stabilita et ad Michaelem despotam trans- 
missa. llle, quod poeta retulit, lubentiillubentique 


B animo juratis consensum prestitit: 1 49 namque 


uxorem et filium liberari et ad se venire sum- 
mopereexoptabat. Inter hec imperator mequoque 
ex pertinacia, que mihi insederat, summotum 
expugnat. Patruo enim ex avo Manuele Lascari et 
protovestiario Georgio Muzalone ad me transmissis, 
letisque ac placidis sermonibus captum, ad eum, 
qui missi fuerant, conducunt. Ipsead imperatorem 
veniens et pro more caput inclinans, diutius stans 
herebam. Et imperator: « An non tenes ubi stare 
solebas ? Locum tuum agnoscis; eum petito. » 
Jussis imperatoriis audiens abii,et elatere, quem- 
admodum prius sueveram, steti. Tum mihi Mi- 
chaelis despot:e negotia communicat, eta principio 
omnia dilucide narrat. Et hec quidem apud Lan- 
gadam locum prope Thessalonicam gesta sunt. 


ταγῇ γοῦν ὑπείξας τοῦ βασιλέως ἀπελθὼν ἔστην ἐκ πλαγίου αὐτοῦ, καθώς περ εἶχον καὶ ἔθος. Τότε γοῦν µοι ὁ 
βασιλεὺς τὰς τοῦ δεσπὀτου Μιχαὴλ ὑποθέσεις πάσας ἀνεκοινώσατο, καὶ ἐξ ἀρχῆς ὅπως προέθησαν διηγήσατο. 
Ταῦτα μὲν οὖν ἐν τοῖς τοῦ Λαγγαδᾶ (τόπος δὲ ἐστιν οὗτος ἐγγύς που τυγχάνων τῆς Θεσσαλονίκης) ἐγένετο. 


. €d'. "Ent à' 55 ὁ βασιλεὺς τὸν Θεσσαλονίκην xar- 
είληφε, τοὺς ἐπὶ τῇ θυγατρὶ Μαρία ὙὝαάμους μιτὰ 
τοῦ υἱοῦ τοῦ Φεσπὀτονυ Μιχαὴλ Νικηφόρου, ὃν xol 
δεσπότην τετίµηχεν, ἐκπεπλήρωκεν. Ἐν τούτοις δὲ 
ὄντος τοῦ βασιλέως γραφή τις πρὸς αὐτὸν ἐξεπίμ- 
Φθη παρὰ τῶν ἐν τοῖς τῆς Βιθυνίας µέρεσιν ὄντων 
x«i εἰς φυ)αχὴν εἶναι τοῦ τόπου προστεταγµένων, 
ὡς 6 Μιχαὴλ Κομνηνὸς (39) Παλαιολόγος, [P. 14] 
ὃν xai µέγαν χονοσταῦλον (36) προς τοῦ βατιλέως 
Ἱωάννου ὁ λόγος φθάσας τιτιμῆσθαι δεδήλωκε xci 
τὴν τῆς ἁπάσης ταύτης χὠρας Ἠγεμονίαν έμπεπι- 
στεῦσθαι, φυγὰς ὤχετο καὶ ἐπὶ τὸν τῶν Μουσουλμά- 
νῶς ἀπήσι χῶρον. Ἑταράχθῆ (37) yo)» ἐπὶ τούτοις 
ὁ βασιλεὺς οὐ μιχρῶς, χα µε προσχαλεσάµυνος, 
« Ἓγνως, » ἔφη, « Tí γέγονεν ; » Καὶ αὐτὸς, « Οὐὖδα- 
μῶς, » ἔφην, « ὦ βασιλεῦ’ τέ δέ ἐστι το προσφάτως 
γεγενημένον ; » «Ο δε φησιν, « Ὁ μέγας κονοσταῦλος 


64. Ubi Tessalonicam ventum est, nuptias 
filie sue Marie cum filio Michaelis despote Ni- 
cephoro, quem et despote munere insignivit, 
adornat. Interea qui Bithynie partes tutabantur, 
quique in semet locorum custodiam receperant, 
literis datis imperatori significant, Michaelem 
Comnenum Paleologum, magni stabuli comitis a 
Joanne imperatore, ut supra narratum 143 est, 


. titulo condecoratum, etcui universsillius regionis 


prefectura fuerat demandata, ad  Musulmanos 
confugisse. Quare anxius imperator animo non 
leviter&stuare. Et me accito, « Teneane, »ait, « quod 
gestum est ? » Et ipse, « Nequaquam », aio, « im- 
perator. Quid autem recens accidit ? » Ille subdit: 
« Magnus comes stabuli fuga se surripuit, et ad 
Musulmanos venit. Quid de hoc animus suggerit ? 
An ex Musulmanis exercitu conducto in nostras 


δὲ ηύχιτο usque ad ἐγένετο (in fine $8) om. D: 55 D : 'Exei δε ó βασιλεὺς τὴν Θεσσαλονίχην κατέλαθε, τοὺς 
γάμους Ànpot, x«i δεσπότην τὸν Νικηφόρου τετέµηχεν. "Hxe δ) αὐτῷ p«p? ὡς ὁ Παλαιολὀγος Μιχαλλ ὀ μέγας 


χονοσταυλος τὴν Βιθννίαν διέπων guae ὤχετο περὶ τὴν τῶν Μουσουλμανων, καὶ ἐταράχθη ἐπὶ τούτοις ὁ 


βασιλεύς. 


Theodori ΏΌοις οἱ Leonis Allatii note. 


(43) Ὁ Μιχαὴλ 6 Κομνηνὸς. Gregoras, p. 57. 
ALL. 

(36) Ὁ µέγας Κονόσταλο. Magnus comes sta- 
buli. Κόντος (Italorum conto, et comte Gallorum) 
ουπιΘ8, σταῦλον et σταῦλος, sive στάθλος Greco- 
Barbaris stabulum. est igitur Κοντοσταῦλος sive 


Κονοσταῦλος (ita melius quam Κονόσταλος) qui 
Italis contostabile, Gallis connestable. 'O µέγας Ko- 
νοσταῦλος non postrema dignitas in palatio Greco 
fuit. Consule Meursium in Clossario. Dousa. 

(31) 'Exapax 0n. Gregoras, p: 57. ALL. 


1155 


GEORGII ACROPOLITAE. 


1156 


irrumpet ille provincia ? » « Neutiquam mihi Α ἀπέδρα xoi ἐπὶ τὰ τῶν Μουσουλμάνων  xtycpmxs. 


videtur,o imperator, eum tale quid acturum : illius 
enim sensum ego et erga Homanos propensum 
animum pulchre calleo. » Et imperator: « Quamnam 
ergo ob causam fugitivus abiit ? » « Quod, » in- 
quam, « ut tu bene nosti, imperator, non semel 
aut bis, sed sepius atque sepius atrocissima mi- 
nabaris, in eumque iracundia concitatus, plurimis 
audientibus, te illi oculos effossurum jactabas. De 
his ille certior factus, cum a multis quidquidinter 
loquendum diceretur perdisceret, angebatur animo 
poenasque exhorrescebat; tandem saluti sue fuga 
consuluit. » « Et propter quid, » infit imperator, 
« in ditione nostra moratus non est, licet mala 
hec subiturus fuisset, in alieno solo felicitati in 
materno infortunium praeferens ? » « Dedecet hoc 
humanum animum, o imperator ; dura siquidem 
atque aspera perpeti noxisque variis afflictari non- 
nulli ingenio validiori ac 1444 ferociori et in 
humans vite casibus, ut ita dicam, obdurato, 
suslinebunt : sed vit:e ipsius discrimen et preci- 
puarum corporis partium imminutionem, dum 
quis sibi timet, haud videtur fieri posse ut patienter 
ferat, sed pro vite periculo currens, quantum in 
se est, molesta ac noxia subterfugit. » His dictis 
siluimus. Et post breve spatium, « Quid autem, » 
ait imperator, « existimas euin facturum ? » Ipse 
respondi : « suspicor eum non diu apud Persarum 
principem commoratum missurum, uta majestate 
tua commissorum veniam consequatur, tanquam 
qui speret etiam in hoc negotio auxiliarem operam 
dicti principis non defuturam, et in veritatisc on- 
firmationem sacramentum etiam exposcet, sine 
quo, ut opinor, neutiquam ad te veniet. » Propter 
hec iraperator turbatus, rebus in incertis ac dubiis 
agitatus ; post paucos dies a cohortium Bithynica- 
rum et Mesothynie presidibus epistole ad im. 
peratorem date sunt ; que erant epistole magni 
comitis stabuli de negotiis pertractantes in hunc fere 
modum, ad unumquemque illorem scripte : « Ego 
quidem imperatorium timorem animo volutans, 
herensque ne quam subirem noxam, fugam ar- 
ripui. Vos caute ac forliter rerum militarium com- 
missarum vobis curam agite. Custodie urbium ac- 
oppidorum in tuto sint, universeque regionis 
defensio ac propugnaculum, uti moris est, procedat; 
et quemadmodum mecum, itaetrursum vos gerile 
Subsceriptio magnum comitem 145 stabuli con- 
notabat. His imperator litteris inspectis animum 
utmio gaudio exhilaratus sermonibus meis fidem 
adbibuit. 


Τί oU» ἄρα περὶ τοῦ τοιούτου Φιανοῇ ; μῶν πρὸς 
Μουσουλμάνων προσλαθόµενος στρατενυµα καθ mgr 
τέρας χωρήσει χωρας ;» «Οὐδαμῶς por δοχεῖ Towv- 
τον, ὦ βασιλεῦ, » ἔφην « αὐτὸν δίαπράξασθαι' τὴν 
γὰρ γνώμχν τοῦ ἀνδρὸς ἐπέγνων, xxl τὸ τοῦ φρονή- 
µατος ἐπίσταμαι φιλορώμαιον. » Καὶ ὁ βασιλεὺς, 
«Τένος οὖν χάοιν φνγὰς τῶν ἡμετέρων ἐἔγενετο ; 
« Ὅτε περ (38), » ἔφην, « ὡς οἶσθα, ὦ βασιλεῦ, ovy 
ἅπαξ οὐδὲ δὶς, ἀλλὰ x«i μυριάχις ὐπείλεις ἀντῷ τὰ 
δειότατα καὶ ὠργίζου κατ αὐτοῦ χαλεπῶς, καὶ ἐν 
πλύθει παρόντι πολλῶν ἔφασχες ἐχπίμψαι καὶ ἐξορύ- 
ξαι οἱ τοὺς ὀφθαλμούς. Ταῦτα ἐχεῖνς ἐμάνθανε (39) 
καὶ παρα πολλῶν τῶν λεγομένων Όχουε, καὶ  idjé- 
χνετο τὴν ψυχὺν xal ἐδειλία τὴν τιµωρίαν καὶ &re- 
φυγεῖν ἐπέσπινσε τὴν ποινών. » « Καὶ διὰ τί, » iyu 
ὁ βασιλεὺς, « οὐχ ἐν τοῖς ἡμετέροις προσεχαρτέοει, 
καὶ εἰ παθεῖν ἔμελλε τὰ δεινὰ ταύτα, τῆς ἐπὶ τῆς 
ἀλλοδαπῆς εὐπραφίας cà» iv τοῖς ἰθαγενέσι προτι- 
μῶν ὁνυσπραγίαν ; » « Οὐκ ἔστι τοῦτο ψυχῆς ἀνθρω- 
πίνης, ὦ βασιλεῦ, Δεινὰ μὲν γὰρ παθεῖν καὶ περι» 
πεσεῖν συμφοραῖς ἔνιοι ἂν ix«vol φανῶσι, στεβῥο- 
τέρου γεγενημένοι φρονήµατος καὶ oiov εἰπεῖν ἀπρος- 
παθοὺς ἐν τοῖς τοῦ βίου πράγµασιν τὸ δε περὶ 
αὐτῇ τῦ (oj δεδιέναι χαὶ ἀκρωτηριασμὸν τῶν και- 
ῥριωτέρων σωματιχῶν µμερῶν προσδοκᾶν, οὐμενοῦν 
δοκέῖν τινα ἐν τούτοις προσκαρτέρεῖν, ἀλλὰ τὸν περὶ 
Ψυχης τρέχων ἀποφυγγάνει τῶν δεινων ὅση δύνα- 
μις, » Ταῦτ εἰπόντε σεσιωπόχαµεν. Καὶ μετὰ 
βραχὺ, « Té δὲ out, » ὁ βασιλεὺς ἔφη, « τοῦτον ποιζ- 
cat ; » Ἐγὼ δὲ ἔφην ὡς « Μιχρὸν ὑπολαμθάνω παρὰ- 
τὸν Περσάρχην προσχαρτιρύσας ἀποσταλεῖ συµκε- 
θείας πρὸς τοῦ σοῦ κράτους ἀξιωθῦναι, ἔχων xai 
τὸν Περσάρχαν ἐπὶ τῇ ὑποθέίσει μιεσολαθοῦντα, ζη- 
τήσει δὲ σε ὄρχον εἰς τὴν τῆς ἀληθείας βεδαίωσιν, 
οὗ ἄνευ οὐχέτι pot δοχκεῖ παρὰ ct ἀφιχέσθαι. » Ἐν 
τούτοις ὧν τεταραγµένος ὁ βασιλεὺς, ἐν ἀμφιθόλοις 
τυγχάνων τοῖς πραγµασιν. Ὡς δὲ μετ ὀλίγας tu 
ἡμέρας γραφαὶ πρὸς τὸν βασιλέα ἐπέμφθησαν πρὸς 
τῶν στραταρχούντων ἐν Ἠιθννίᾳ xai Μεσοθυνία, αἱ 
& γραγαὶ row χονοσταύλου μεγάλου ἐτύγχανον x9 
αὐτοὺς περιλήψεως ἔχονσαι οὕτως (πρὸς ἕνα δέ 
ἕκαστον τῶν τοιοντων ἐγεγραφύχει) ὡς Ἐγὼ μὲν 
τὸν ix τοῦ βασιλέως φόδον [P- 75] ἐν τῇ καρδία pov 
ἔχων, καὶ διδιὼς μή τί που πάθω δεινὸν, evyi 
ἐχρησάμην' ὑμεῖς δὲ φρονίµως κας ἀνδριχκῶς τῶν 
στρατιωτικῶν ἐγχειρισθέντων ὑμῖν πραγμάτων ἀἁντ- 
έχεσθε, xat αἱ φνυλακαὶ τῶν πολιχνίων καὶ ἅστεων 
ἀσφαλεῖς ἔστωσαν, καὶ à τῆς ἀπάσος χώρας xpoceyi 
καὶ συντύρησις παρ) ὑμῶν ὡς ἔθος «γενέσθω, καὶ 
καθὼς ἐπράττετε μιτ ἐμοῦ, καὶ αὖθις ποεεῖτε. Καὶ 


ἡ ἐπιγραφὴ τὸν µέγαν κονοσταῦλον ἑσήμαίνε. Ταὐτὰς ὁ βασιλεὺς θεασάµενος τὰς γραφὰς ἰλαρῶς Φιετέθο πρὸς civ 


ὑπόθεσιν καὶ τοῖς λόγοις µου ἐμπιπίστευκιν. 


65. Sed dum huc oratio perducta est, in historia 


€^ D.: Ἐπε δὲ ὁ Παλαιολόγος iv τοῖς οἶκοις τῶν Τουρχομάνων ἀφίκετο, τούτῳ  Ó« 


τὰ τής 
ἐντυ χόν- 


ξέ. Ἐνταῦθα δὲ 9* τοῦ λογου γενόμενοι 
ἐρμαίῳ 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii note. 


(38) Ὅτι περ. Gregoras, p. 57. Nec diversa sunt 
que Phranza commemorat. ALL. 


($9) Ταῦτα éxsivog ἐπάνθανε. 
J, €. 9. ALL. 


Pachymeres, lib. 


1157 


ANNALES. 


1158 


ἱστορίας, ὡς dtov ἐστὶν, ἐμπλατύνωμιν * πολλῶν γὰρ A enarranda, uti parest, uberius progrediamur : di- 


λόγων Άξια τὰ ἐν τῇ φυγῇ γεγενηµένα τοῦ Kouvn- 
νοῦ Μιχαὴ) ἐγεγόνει, Ἐπεὶ γὰρ οὗτος ἐν τοῖς οἰκή- 
µασι τῶν Τουρχοµάνων ἀφίκετο (ἔθνος ὃς τοῦτο τοῖς 
ἄχροις ὁρίοις τῶν Περσῶν ἐφεδρεῦον καὶ ἀσπόνδῳ 
µίσει χατὰ Ῥωμαίων χρώμενον xai ἁρπαγαῖς ταῖς 
ἐχ τούτων χαῖρον x«i τοῖς ἐκ πολέμων σκύλοις ἔπευ- 
φραινόµενον, καὶ τότε δὴ μᾶλλον ὁπότε τὰ τῶν 
Περσῶν ἐχυμαίνετο xai ταῖς ἐχ τῶν Ταχαρίων ἐφό- 
dou συνιταράττετο), τῷ Κομνηνῷ Μιχαὶλ ὡς ἑρμαίῳ 
ἐντυχόντες τωὶ, xai λέχνον ὄμμα τοῖς αὐτοῦ ἔπιθα- 
λόντες πράγµασι, πάντα τὰ αὐτοῦ διηρπάκασι, χρυ- 
σὸν, ἄργυρον, ἵππους, ὑφάσματα καὶ αὐτὰ δὴ τὰ 
ἐνδύματα οἷς οἱ αὐτοῦ ἐνεδέδυντο, Διαμερίσαντες δὲ 
xai πάντας τοὺς ἐφεπομένους αὐτῷ, (ἔκαστος τὸν 


gnaenim consideratione sunt quae inter fugiendum 
Michaeli Comneno accidere, quando hic ad Turco- 
manorum sedes pervenit. Gens ista in extremis 
Persarum confinibus assidet, odio adversus Roma- 
nos inexorabili atque inexpiabili furens, et rapinis 
eorum et bellicis spoliis admodum gaudens gestiens- 
que. Hi tunc temporis potissimum, cum Persarum 
res titubaret et Tachariorum irruptionibus affli- 
ctaretus, in Michaelem Comnenum obvium velut 
inthesaurum quemdam incidentes, etoculos avaros 
in illius suppellectilem conjicientes, universa illius 
predam agunt, aurum, argentum, equos, textilia, 
ipsas etiam vestes, quibus qui cum eo erant 146 
induebantur. Socios quoque illius divisos quisque 


κατισχημένον εἰς οἰχείαν δουλείαν Ἰγάγετ. 'O δὲ Β suosin propriam servitutem adduxit. Michael ser- 


Κομνηνὸς Μιχαὶλ µόγις χεῖρας τούτων διεχφυγὼν 
καὶ Θιοῦ προνοία διασωθεὶς γυμνὸς ἁπάντων παρὰ 
τὸν Περσάρχην ἀφίκετο. Ὁ δὲ οὐ xarà νέηλυν φυ- 
γάδα τοῦτον ἐδέξατο (40), ἀλλ᾽ ἀσμένως λίαν προσή- 
Χατο. Τό τε Ὑὰρ εὖὐγινς τοῦ ἀνδρὸς ἐμεμαθύκει, 
x«i πάντες οἱ μετὰ τοῦ Περσάρχου μεγιστᾶνες 
τελοῦντες τὸ εἶδος αὐτοῦ καὶ τὸ φρόνημα τεθαυµά - 
χασι, χαὶ 0 φᾶσί τις τῶν παλαιῶν, τυραννίδος ἅξιον 
ἔχριναν. Eig ὀλίγους γάρ αὐτῷ ΚἘννιόντες λόγους ix 
βραχέων τὴν τοῦ ἀνδρὸς ἐπεγνώχεισαν σταθηρότητα - 
τήν τε γὰρ αὐτοῦ στρατιωτικὴν ἐτεχμήραντο τέχνον 
xai τὴν ἐν τοῖς πολέμοις ἀχρίδειαν, xal ώς oUx 
ἀδαὺς ἂν εἴη τῶν προσηχόντων ἐν µάχαις. Χάριν 
μὲν οὖν τῶν ἐσκυλευμένων αὐτοῦ πραγμάτων καὶ 
τῶν διαμεμερισµένων ὑπχρετῶν "papal τοῦ σουλ- 
τάνον, εἰ χαὶ εἰς µάτην, γεγένηνται, ἵν ἐπισυναχθεῖεν 
τὰ πάντα xal πάντες xai ἐπιχομισθεῖεν αὐτῷ. Ἐπεὶ 
δὲ ἐπὶ ξυροῦ ἀχμῆς τὰ τῆς µάχηος σφίσι ἐφίστατο, 
— oi τε γὰρ Ἰαχάριοι τὰ πλείω τῆς χώρας τῶν 
Μουσουλμάνων ληϊσάμενοι περὶ τὰ ᾿Αξκρα ἐστρα- 
τοπεδεύσαντο, πᾶσα δὲ ἀνάγκη ὧν καὶ πρὸς µάχην 
τοὺς Πέρσας ἀντιστῆναι τοῖς Ταχαρίοις Té» piv 
οὖν Κομνηνὸν [P. 76] Μιχαὴλ εἰς ἡγεμόνα (41) τῶν 
Χριστιανῶν στρατευμάτων οἱ Πέρσαι εἶναι διετά- 
ξαντο. Ὁ δὲ ἐπεὶ ἐν ἀλλοδαπῇ ἐτύγχανιν ὧν, συµ- 
μαχεῖν pt» Μουσουλμάνοις ἀπευκταῖον ἡγεῖτο, μή 
ποτε, ὡς ἔφασκιν ουτος, ἐν μάχη πεσὸν τὸ εὐσεθὲς 
αἷμα αἵμασι συνανακραβείη αὐΟσίοις καὶ ἀσεδίσι, 
χάριτι δέ θεία ἀναῤρωσθεὶς καὶ Ὑενναῖον ἀναλαθὼν 
φράνηµα πρὸς τὴν µάχην ἐξώρμησε. Τὸ piv oU» 
τες τὰ αὐτοῦ διηρπάκασι. Οὗτος δὲ 


Ἐπιεὶ Ó' οἱ Ταχάριοι τὰ πλείω 


πρὸς  péynv ἐξώρμησε, x«i τοὺς Ταχαρίους 
᾽Αμυραχούρης τὸ ὑπ' αὐτὸν 
ἔφευγον. Ἔπιπτον Ὑοῦν Πέρσαι συχνοί. Μέχρι 
τες πεποίηνται. 'O Ὑοῦν Κομνηνὸς, Μιχαὺ 

στρατευμάτων, ὃν πιχλάρπακι οἶδασι 


ἐφεπομέων τῶν πολιμίων. 'Emst d& ἡ τοῦ Ἅλεγο 


µόγις διεκρυγὼν — yuuvóc 
ἀσμένως τοῦτον προσήκατο, καὶ Ὑραφαὶ στέλλονται ἵνα τὰ ἐσχυλευμένα 


vatus, spoliatus omnibus ad Persarum principem 
confertur, qui eum non tanquam transfugam ad- 
venam excepit, sed quam humanissime hominem 
amplexus est (viri namque nobilitatem percepe- 
rat), et omnes regni proceres forma illius et co- 
gitationibus obstupescentes, quod antiquorum ne- 
scio quis dixerat, dignum imperio judicarunt : 
paululum,tenim cum eo congressi ex modico illius 
effatu constantes ac firmos hominis mores asse- 
cuti sunt, unde illius in arte militari industriam et 
in rebus bellicis sagacitatem, nec non in conflioti- 
bus experientiam opportunam conjectura etiam 
prospexere. Igitur pro rapta supellectile divisisque 
famulis recuperandis litteras, etsi frustra, sultanus 


6 dederat, ut omnia in unum recollecta ipsi remitte- 


rentur. Verum cumin extremo discrimine res belica 
et, quod aiunt, in novacule acie versaretur (Ta- 
charii quippe plerumque Musulmanicie ditionis oc- 
cupatum expilaverant et apud Axara castra loca- 
verant), jmpellenteque necessitate Perse ad pu- 
gnam cum Tachariis instaurandam urgerentur, Mi- 
chaelem Comnenum Christianis cohortibus pre&si- 
dere decrevere. llle extorris et in aliena terra 
oberrans auxilio suo Musulmanis subvenire nefas 
esse ducebat, ne inter pugnandum, ut ille asseve- 
rabat, piorum 1 477 sanguisimpiis ac consceleratis 
sanguinibus immiscoretur. Sed enim divino pre- 
sidio fretus, etmentem induens generosam, pugnam 
committit. Pars itaque exercitus, que sub Michaele 
Comneno armo movebat, adversos sibi Tacharios 
περὶ τὸν Περσάρχην ἀφίκεο. Ὁ dt 
ἐξ αὐτοῦ ἐπιχομισθεῖν αὐτῶ, 


τῶν Μουσουλμάνων ἐληέζδοντο x«t ipi τὰ ΄Αξαρα ἐστρατοπεδεύσαντο, 
ὁ ἹΚομνηνὸς Μιχαήλ τὴν Ἠγεμονίαν τῶν Ῥωμαϊκῶν εἰληφὼς στρατιῶν καὶ 
νενίκηνε 
σνλλαθὼν στράτευμα τοῖς Ταχαρίοις προσώρµησε, x&vrtüüs» οἱ διώκοντες 

μὲν οὖν μακρῶν διαστημάτων τὴν 
συμθὰν 
Πέρσαι καλεῖν, Sod xab' 


ou π 


χαρ ut 


θεία ἀναῤῥωσθεὶς 
τούτων 


πρῶτος τὸν πρῶτος αλών. Καί τις 
δίωξιν οἱ νενιχηχό- 
οὕτω τῷ µμιγίστῳω στρατοπεδάρχη τῶν ἹΠερσικῶν 
ὁδὸν, xai ἐπορεύοντο πλείους Ἡμέρας 
ἅρπαχι οἰχία περὶ τὴν Καστάμοναν ἦν, ἐχεῖσε 


ἐγεγόνεισαν. Τὸ δὲ τῶν Taxaiuv γένος πᾶσαν τὴν ὑπὸ τοὺς Μονσουλμάνους κατέδραµε χώραν. 


Theodori Douse et Leonis Allatii note. 


(40) Τοῦτον ἐδέξατο. Gregoras, lib, ur, p. 58. 
Pachymerius, p. 25. ALL. 
(£1) Tóv Κομνηνὸν εἰς ytpéva,  Gregoras, 


p. 58, Ex Gregora sua habuit[Phranza, lib. 1, ο.2 
LL. 


1159 


GEORGII ACROPOLITZE 


1100 


vi pulsos devicit,a Michaele ipso primum exercitus Α µέρος τοῦ στρατεύματος τὸ παρὰ τοῦ Μιχαήλ Κομντ- 


hostilis duetore ad mammas vulnerato, qui, ut 
harum rerum periti affirmarunt,ex eo vulnere non 
diu post animam efflavit. Debellati itaque ex ea 
parte, cui Comnenus praeerat, Tacharii jam fuga 
terga vertebant. Atvir quidam inter Persas celebris 
dignitate Amyrachures, maxime apud Persas 
existimationis, quam multoabhinctemporein suam 
gentem parum fidus proditionem conceperat, tunc 
exclusit, et cum universo milite suo Tachariis 
adhesit. Hinc contraria cerni : namque paulo ante 
victores sese in pedes conjicere tergaque hostibus 
ad lacerandum dare. Itaque Perse Tachariorum 
jaculis dilaniali frequentes cadere, quos per longa 
spatia victores subsecuti sunt. Michael Conmenus, 
cum ita sors tulisset, maximo Persicorum exerci- 
tuum stratopedarchee, quem Pelarpacim Perse vo- 
cant, socius in itinere conjungitur. Sic per pluri- 
mos dies procedentes cum ad-ersariis continuo 
subsequentibussingulis horis pugnam conserebant, 
etad Peclarpacis habitationem qua Castamon erat, 
gressum accelerarunt. Tunc Tacharii universam 
Musulmanorum regionem hostiliter percurrunt. At 
de his narrratio hoc in loco 148 pedem sistat, et 
de prioribus verba faciat, ut recto ordine conti- 
nuatio historie procedat. 


σαν. Τὸ δὲ Ταχαρίων Ὑένος πᾶσαν τὴν ὑπὸ τοὺς Μουσουλμάνους κατέδραµε χώραν. 


vou τεταγµένον τοὺς ἀντιτιταγμίνους αὐτῷ Ταχα- 
ῥίους χατὰ αράτος v&vixnxt, τοῦ Μιχαἠλ αὐτοῦ 
πρὠτως δόρατι παρὰ μαξὸν βαλόντος τὸν τοῦ στρα- 
τεύµατος προηγούμενο», ὃς, χαθάπερ ἔφησαν οἱ yt- 
νώσκοντες, μετὰ μιχρὸν ἐκ τῆς βολῆς ἐτεθνύχει. 
Καὶ ὕσαν μὲν ἐκ τοῦ κρατουμένου µέρους τοῦ Kouvg- 
νοῦ ἐχνενιχημένοι οἱ Ταχάριοι, καὶ πρὸς evyb» ὃδη 
ἐχώρουν * ἀνὴρ δὲ τις (62) τῶν ἐν Πέρσαις περιωνύ- 
pow, τὴν ἀξίαν ἀμυραχούρης (µέγα δε τοῦτο παρὰ 
Πέρσαις), ἀπιστίαν πιρὶ τὸ αὐτοῦ Ὑένος ἐγκυμονῶν 
ἐκ μακροῦ τότε ταύτην ἐξώδινε, καὶ τὸ ὑφ αὐτὸν 
ἅπαν συλλαθὼν στράτευμα roi Ταχαρίοις προσώο- 
µηκε. Καὶ τὸ ἐντεῦθεν τὰναντία ἦν ἰδεῖν - oi γὰρ 
πρὸ μικροῦ διώκοντες ἔφενγον xai νῶτα ἐδίδουν 
τοῖς ἐναντίοις πλήττεσθἁι. ΄Επιπτον γοῦν οἱ Πέρσαι 
συχιοὶ τοῖς τῶν Ταχαρίων πληττόμονοι βέλεσιν Μέχρι 
μὲν ov» μαχρῶν διαστημάτων τὴν δίωξιν οἱ νενικη- 
κότες πεποίηνται. 'O «γοῦν Κομνηνὸς Μιχαὺλ συμ- 
θὰν οὕτω τῷ μεγίστῳ στρατοπεδάρχιη τῶν Περσικῶν 
στρατευμάτων ὃν πεκλάρπακιν (43) οἴδασιν οἱ Πέρ- 
σαι χαλεῖν, ξυνήει κατὰ τὴν ὁδὸν, xai ἐπορεύοντο 
πάνυ πλείους Ὡμέρας ἐφεπομένους ἑαυτοῖς τοὺς πο- 
λεμίους έχοντες xai χαθ᾽ ὥραν μαχόμενοι. ᾿Ἐπεὶ δι 
à τοῦ λελεγμένου οἰκία πεχλάρπακι περὶ τὴν Καστά- 
µοναν ἐτύγχανεν οὖσα, ἐκεῖσε σπεύσαντες ἐγεγόνει- 
ἸΑ)λ’ ἐνταῦθα. 


pk» ὁ περὶ τούτων λόγος ἀναμειμάτω, ἐχέσθω δὲ τῶν προτέρων, ἵνα xci καθ εἱρμὸν τὰ τῆς ἱστορίας 


προῖη σιν. 


66. Igitur imperator Theodorus de rebus in Mu- C 


sulmanorum ditione gestis certior factus, magis 
suis quam illis animum advertens, ingens inde 
Romanis regionibusimminere periculum suspicatus, 
in Orientem quam celerrime pedem retuli, cum 
universis Romanorum copiis iter ad ea loca ingres- 
sus, Thessalonice vero et in alliis Occidentis par- 
tibus in custodiam reliquit avunculum Michaelem 
Lascarim, consignata illi exigua necampla Paphla- 
gonum manu, et ex Scythis non ultra trecentis. 
Prilapiet vicinorum exercituum Scuterium, Xyleam 
dictum, digno edepolcognomine : Belesi tractusque 
circa ipsum Calampacem Theodorum, quem tatam 
aule nuncupabant, Constantinum Chabaronem Α]- 
bano prefecit : me prietorem creatum omnibus 


$c. 'O μὲν οὖν 95 βασιλεὺς Θιόδωρος ἐπεὶ περὶ 
τῶν γεγεημένων iv τῇ τῶν Μουσουλμάνων ἐπύθετο 
χώρα, οὐ περὶ “ούτων μᾶλλον ἔχων φροντίδα à κερὶ 
τῶν αὐτοῦ (κίνδυνον γὰρ οὗ μικρὸν ἐπισυμθαῦιο 
τοῖς Ῥωμαϊκοῖς ὑπετόπασε χώροι) ἴἔσπευσε πρὸς 
τὸν ζῶ παλινοστῆσαι. Καὶ dà πᾶσαν cà» "Pouaixiv 
στρατιὰν μεθ) ἑαυτοῦ προσλαθὼν τῆς πρὸς riv te 
φερούσης ipímttro, Καταλελοίπει dà ἔν τε τῷ Gu 
σαλονέκη καὶ τοῖς κατὰ δυσμὴν µέρεσι ὡς πρὲς 
φύλαξω Φδᾷθεν τῆς χώρας τὸν πρὸ, πὰἁππου θεῖω 
αὐτοῦ τὸν Λάσκαρι Μιχαὶλ, μικρόν τι καὶ ε- 
σύνοπτον ix Παφλαγόνων στράτευμα ἐπιδοὺς αὐτῷ 
χἀχ τοῦ Σχυθιχκοῦ ὅσον εἰς τριακοσίους ἑριθμεμί- 
vov, τοῦ δὲ Πριλάπου x«i τῶν περὶ αὐτὸν στρατεν- 
µάτων τὸν ὃν εἶχε Σκουτέριον ZuMav ὠνομασμένον, 


hisce preesse jussit, non alio, ni fallor, scopo D φερωνύµως οὖν χλῆσιν [Ῥ. 77] và τὴν Θέμιν ἔχοντα, 


quam ut longiori ab eo discessu preeteritorum ma- 


εἰς δὲ τὸν Βελεσὸν xai τὰ περὶ αὐτὸν τὸ Καλαμ- 


55 D : Ὁ ὃς fac; Θιόδωρος inti περὶ τῶν γεγενημένων ἐπύθετο, ἔσπευσε πρὸς τὸν ἕω παλινοστῆσαι, ἀφεὶς 


ἐν Θεσσαλονίκη xai τοῖς κατὰ δυσμὴν µέρεσιν εἰς φύλαξιν τὸν 


πρὸς πάππου θεῖον αὐτοῦ τὸν Λάσκαριν Μιχανλ 


μετὰ μικροῦ στρατεύματος, ὅσον εἰς Τρ ῤκοσίους ριθμομένου, τοῦ δὲ Πριλάπου x«i τῶν περὶ αὐτὸν στρα- 
τευµάτων τὸν ὃν εἶχε Σχουτέριο Ἐνλέαν ὠνόμασμένον εἰς δὲ τὸν Βελεσὸν xoi τὰ περὶ αὐτὸν τὸν Καλαμπά 
Θιόδωρον, óy xai τατᾶν τῆς αὐλῆς κατωνόµαζον, τὸν δὲ Χαθάρωμα Κωνσταντῖνον tig ὑγεμονίας τοῦ να 


νου, £t δὲ πάντων προΐστασθαι. 


Theodori Douse et Leonis Allatii note. 


(42) ᾽Ανὴρ δέ τις. Gregoras, p. 59. Arr. 

(43) Ilsx)zamaxe est. Beglerbegus apud Turcas 
(quos hic Persas vocatlogo.heta), dignitatis nomen 
satis notum. Beglerbegi signiticat ἄρχον-ες ἀρχόν- 
τω», domini dominorum ; etipsi Basse appellati. 
In ms. Chronico Cpolitano apud Meursium Μπεγλερ- 
πεῖς scribitur ; et sepe ibi occurrit. V. de Glossa- 


rium. Preetor Grecie historicus, Leunclavio smepius 
laudatus, Πεκλάρπακις scribit, et dicit, Beglerbe- 
gorum officium respondere dignitati οἱ ofKcio ma- 
züni stratopedarchz (idem hic innuit logotheta), 
quem nunc generalem campi vocare solemus. Vide 
incomparabilis viri Pandecten Histor, Turc., cap. 
1&, ubi et emires exponit. Dousa. 


4161 


ANNALES. 


. 1104 


πάκην Θιόδωρον, ὃν καὶ τατᾶν τῆς αὐλῆς (44) κατω. A lorum obliviscerer. Namque post plagas acceptas 


νόµαξον" τὸν δε ἉΧαθάρωνα Κωνστατῖνο εἰς 17t- 
µονίαν τοῦ ᾿Αλθάνου κατέστησεν. 'Eps δε πραίτορα 
χειροτονήσας πάντων αὐτῶν ἀφῆχε προΐστασθαι. 
Τοῦτο ὅξ, ὡς οἶμαι, πεποίηχεν, ἵνα τῷ ἐξ αὐτοῦ 
µακροτέρα ἀποδημία εἰς λύθην Qv ἐπεπόνθειν γενοί- 
µην. Οὐδὲ γὰρ εἶδέ µέ ποτε park τὰς πληγὰς λεν" 
θεριάσαντα καὶ λόγοι Χχαρωποτέροι, ὡς εἰώθειν 


πρὸς αὐτὸν χρἠσασθαι. Ἵνα γοῦν τῇ χρονία ταύτη διατριθή τῆς ψυχῆς ἡ 


149 nunquam me liberius dicere que seniorem, 
nunquam verbis hilarioribus more meo uti conspe- 
xerat. Ut ergo longa ista mora mcrorem e pectore 
demerem, id egerat; fortasse etiam mei contu- 
bernii, quod fastidiebat, tedio. Sepe enim in iis 
que ille contra jus fasque intendebat, ipse adver- 
sabar. 


σχυθρωπότης διαλυθείη pot, πέπ- 


ῥαχι τοῦτο. Τάχα di καὶ ὡς δυσχεραίνων xv τὴν ξυνανλίαν µου βαρυνόμενος: προσέχρουον γὰρ αὐτῷ πολλάκις 


ἐφ᾽ ol; ὕδειν οὐ χατὰ τὸν διαπράττεσθαι θέλοντα. 

EC. Ὁ pi» οὖν δ βασιλιὺς πρὸς τὴν ἕω ἀπῆει, 
ἐγὼ δι κατελελείµμµην τοῖς ἐν δυσμῆ. Tag γὸῦν 
Θισσαλδνίκης ἐξιὼν ἀφιχόμην ἐπὶ τὴν — Béppóuxv 
ἐκεῖσε γὰρ ὑπῆρχον χαὶ οἱ τοῦ πάππα πρίσθιις, οὕς 
ἀπεχθαλεῖν βασι)ιχῷ προστάγωατι ἔμελλον. Κάχῖσε 
μικρὸν προσχαρτερήσας διὰ τὴν τῶν πρέσθεων ἀπεκ- 
θολὺν x«i δι ἑτέρας τινὰς ὑποθέσεις, ἐκεῖθεν ἐξιὼν 


61. Imperator itaque in Orientem processit, ego 
in occidvis partibus restiti, Egressus Thessalonica 
Berream proficiscor, ubi et papse legati immora« 
bantur, quos imperatorio mandato dimissurus 
eram. lbi propter legatorum dimissionem aliaque 
nonnulla negotia paululum cunctatus, dein disce: 
dens Albani viam ingredior, et Serviis a tergo re- 


τῆς πρὸς τὸ Άλθανον φερούσης ἡπτόμην, Καὶ δὲ B lictis, et Castoriam preetergressus, nec non Achrida 


τὰ XépÓix παρελθὼν καὶ παραμείψας τὴν Καστορίαν 
xal τὰ περὶ τὴν Αχρίδα παραγγείλας ἀφικόμην 
ἐπὶ τὸ ΄Αλθανον, x&x τούτον μετὰ τῶν τῆς χώρας 
ἐχκρίτων χατείληφα τὸ Δυῤῥάχιον,. Κἀκεῖσε διαχκαρ- 
τερήσας ἡμέρας ὀκτὼ ἐξύειν πάντα τὰ καθ) ὁδὸν 
οἰχονομήσας καὶ καταρτίσας ὡς ἔμοιγε δέον ἐδόχει, 
κατὰ ταῦτα δὲ καὶ τὰ τοῦ Αυῤῥαχίου (40). Ἐξορμί- 
σας γοῦν τοῦ Δυῤῥαχίου καὶ διελθὼν τὰ τῆς Xovva- 
θίας, καὶ τὸ ὄρος ὑπερθὰς 0 δὴ Κακὴν Πέτραν xaro- 
νοµάξουσιν, εἰς τὰ περὶ τὴν Μάτην mát, x&v. 
τεῦθὲν ἐπὶ τὴν Δέρθην ἀφῖγμαι. Πᾶσι δὲ τοῖς δὲ καθ 
ὁδὸν ξυντυχὼν τοῖς ἀμφὶ τὰ στη καὶ Tol ἀμφὶ τὰ 
τοπιχὰ στρατεύματα καὶ τοῖς τὰ δηµόσια διενερ- 
φγουµένοις πράγματα, διὰ τῆς Κυτζάθιως παριὼν 
&£ri πὸν Πρίλαπον ἐγενόμην. Ταύτην γοῦν τὸν πορείαν 
τὸν ἐκ Θεσσαλονίκης µέχρι καὶ αὐτοῦ τοῦ Πριλάπου 


elapsus, Albanum convenio, indeque cum nobilio- 
ribus urbis accolis Dyrrachium peto ; ubi per dies 
octo rebusinter eundum peropportune preparatis 
adornatisque, ut mihi commodius videbatur, Pyr 
rachiique negotiis compositis, in viam deducor, et 
Chunavia emensa, et montem quam Malam Pctram 
cognominant permeans, Matem progredior, inde- 
que Derbem appello, cum universis qui in itinere 
obviam facti sunt, quique vel oppida vel privatos 
exercitus vel publicarum etiam rerum summam 
150 peragerent, sermonem conserens ; et per 
Cytzabim transiens Philapum contendi. Iter hoc 
Thessalonica coeptum ad Prilapum usque per tres 
menses tempestate hiberna perfeci. Decembri nam- 
que Berrcea egredior, et Februario exeunte Prila- 
pum appello. 


διὰ τριῶν πεποίηχα τῶν μηνῶν χειμῶνος ὥρα. Δεκέθριος γὰρ ἦν ὁπότε τῆς Βεῤῥοίας ἐξώρμων, xac τὸ Φεθροναρίου 


τέλος ἐπὶ τὸν Ποίλαπον εἰχέ pa. 

£u. Ἐκεῖσε yo)» ἀφιγμένον pou φήμη πάμπαν 
devi τοῖς ὡσὶν ὠπεισέρρησι, Τὰ δὲ τῆς φήμης, ὅτι 
περ τὸν ἡγεμονίαν τοῦ ᾿Αλβάνου πρὸς τοῦ βασιλέως 
λαθὼν ὁ Χαθάρων Κωναταντῖνος πρὸς τοῦ δισπότου 
Μιχαὴλ ἑέλω μηχαναῖς τῆς γυναικαδέλφης αὐτοῦ 
λἴαρίας, Ὅτις προεῖχε μὲν ἄνδρα Σφραυτζῆν τούπί- 
πλην, τότεδε ὑπῆρχε χήρα ὅόλοις γὰρ αὐτὴ τὸν 
Χαθάρωνα μετελθοῦσα, x«l Ὑράμμασιν ἐρτωτικοῖς 
Φελεάσασα τούτου τὸ φβόνημα (κουφότορος γὰρ 
[P. 78] οὗτος περὶ τὰ τοιαυτα τυγχάνων ἦν, εἴ καὶ 
ἄλλως καλὸς ἐτύγχανε στρατιώτης), ταῖς πάγαις 


08. Ubi eo venissem, vox quedam, sed nimis 
dira ad aures nostras advolat. Rumor erat Chaba- 
ronem Constantinum, cui Albani prefectura ab 
imperatore commissa fuerat, a Michaele despota, 
uxoris illius sororis Marie, quee prius viro Sphran- 
6 cognomine nupserat, sed tum vidua etatem 
agebat, insidiis circeumventum captum fuisse 1lla 


D etenim dolis subductum et litteris amatoriis insi- 


diose compulsum (namque in his erat ille levior, 
licet miles prestans atque egregius) retibus illa 
suis intercipit. Hinc palam Michael defectionem 


56 D) duorum capitum loco (67 et68) : Καὶ διελθὼν τὰ τῆς Χουναθίας x«l τὸ ὄρος τὴν xaxàv Πέτρα», τὴν Μά- 
τὴν, τὸν Δέδρην, τὸν Κύτζαδυν, εἰς Πρίλαπον ἤχθην. Elta τὴν ᾽Αλθανίαν κατέλαδον. "Ηλθον εἰς ᾽Αχρίδαν, τὸν Σιδη- 


ῥόκαστρον, καὶ τῷ Πριλάπῳ προσέσχον. 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii nota. 


(414) Ὁ τατᾶς τῆς αὐλῆς nomen dignitatis in 
aula Cpolitana, cujus meminit Codinus, de vesti- 
mentisejus etornatu. Sed nullum munus suotem- 
pore fuisse scribit. Nonsatis liquet an hujus Tate 
mentio fiat in depravata veteri inscriptione Greca 
quam hecnobis meditantibus suggessit multijugee 
Jectionis vir mihique amicissimus Petrus Serive- 
rius: ETEIMHZAN: TATA. N, OI. ΓΤΟΝΕΙΕ, ΒΔ. 


Patrol. Gr, CXL. 


ΤΑΚΗΣ. ΚΑΙ  AIIOeH. A-I'YNBABEIZ. ΜΝΗΜΙΣ 
ΧΑΡΙΝ. Exstat in Caraler in Galatia, producitque 
ex schedis Busbequianis V. C. et de republica lit- 
teraria optime meritus Janus Gruterus, /nscription 
p. 1128. Dous.. 

(15) Κατὰ ταῦτα δὲ καὶ τὰ τοῦ Δυῤῥαχίου. 


Cf: Anna Comnena, A/lexiad. lib. xu, et xiu ALL. 


31 


TE 


GEORGII ACROPOLITAZE 


1164 


fecit. Ego itaque Prilapi degens, ut primum flagi- Α -χύτης ἁλώωσιμος ᾖἐγεγόνι. Τούὐντεῦθεν εἰς ἄποστα- 


tium audivi, qua potui diligentia litteras, quibus 
qua evenerant indico, ad Michaelem Lascarim 
mitto cui et Pelagoniam accessum, ut eo profectus 
et amboin unum coeuntes, de rebus quie prie ma- 
nibus erant, consilium iniremus. Ambo ergo Pela- 
goniam progredimur. Nobiscum Sceuterius Xyleas 
advenerat: 1 5] eum enim militiam doctum velsal 
tem Romanorum partium fautorem existimabamus 
quandoquidem et imperator Theodorus non aliter 
de eo sentiebat ; nam militarem ille experientiam 
pre se ferebat. ostentabatque se erga imperatorem 
reliquosque Romanos qua maxima benevolentia 
affici. Convenimus ; deliberavimus Michaelem La- 
scarim cum universa militum manu, Romanorum 
nempe ac Seytharum, ex Bero locis, ubi castra 
metabatur, deflectere et Pelagoniam advehi in 
eaque tentoria locare. Eodem modo Sceuterium 
Xyleam cum suo exercitu, multitudine longe am- 
pliore, Michaeli Lascariconjungiet circa Pelagonice 
loca castra ponere. Locus ad Michaelis despotre ac 
Servorum (hi enim etiam cum despota Michaele 
fedus inierant) impetum comprimendum satis 
idoneus atque opportunus, ut accepimus, erat. His 
decreta se completuros pollicitis relictis, ipse cum 
decenti famulitio atque servitio Achridam venio, 
si forte potuissem res Albanitarum corrigere. Α]- 
banum premiseram imperatorie mense preefectum 
Isaacium Nestongum, cum illi antea, quidquid 
agendum esset circa administrationem, in manda- 


tis pro more dedissem : nutu namque meo similia c 


peragi injunctum fuerat ; ministros item et publica 
procurantes, nec non ductores exercituum prefe- 
ctosque urbium, utcunque mihi libuisset permutari. 


Satius itaque duxi Albanum 154 abire ad loci 
emendationem, nec non et cognoscendum quid 
mense imperatorie prefectus prestitisset. Prs- 
fectum mense, uti potui, Albano eduxi : gens enim 
Albanitarum conjurationem inierant et cum de- 
fectore Michaele despota conspirarant. Cum turbata 
omnia comperissem, Debris discedens (namque 
plures ibi dies quam opus esset perstiteram) un- 
dique me hostibus ambientibus, armata manu 
Achridam haud multo cum famulatu profectus 
sum. Ibique oppidi custodiam — mense preefecto 
committens, et Prespam preeteriens et quod vulgo 
Siderocastrum dicitur, Prilapum perveni, et tunc 
me velutiia portum tranquillum ettutum invectum 
esse rebar. Mihi nihilo minus, aliisque qui ex no- 
stris ibidem agebant,contruriaevenere. Oppidorum 
enim ac castellorum adjacentium Michael defector 
Potitus, uno et solo Prilapodestituebatur ; ideoque 


quam cupidissime ad illud oceupandum festinabat : 


eo quippe subacto, sine ullo incommodo tutoque 
circum circa alia poterat expugnare. Neque diu 


post nos quoque defector Michael cum suo exer- 


σίαω (40) πφνανερὰν ὁ Μιχαήλ ἐξωρμήκε. "Eywyt 
μὲν οὖν διάγων περὶ τὸν Πρίλαπον περὶ τοῦ γεγι- 
νημένον δράματος ἐπεπύσμνν. Ὡς εἶχον γοῦν στον- 
Φῆς πρὸς τον Λάσκαριν Μιχαὴλ επιστόλὺν έπεπομ- 
φειν, τὰ δυμβεβηχοτα τούτῳ διὰ ταύτης δτλοποιῶ», 
καὶ επὶ τὴν Πελαγονίαν ἀφίχθαι τοῦτον Ὑεγράφτχα, 
ὡς ἂν καὶ αὐτὸς ἀφιγμένος ἐχεῖσε καὶ ἄμφω εἰς b 
ΜὙονότες περὶ τὼν ἀνὰ χεῖρας ημῖν πραγμάτων 
TÉ» ἐνμβονλὴν ποιησαίµεθα. Ἐννήλθομεν j^?» καὶ 
ἄμφω εν :3 Πελαγονίᾳ, καὶ μεθ ὑμῶν καὶ ὁ Ἔνλίας 
Σχουτέοιος. Ὑπελαμθάνομε γὰρ αὐτὸν ἄνθοωτον 
στρατιωτικὸν εἶναι dj xv ῥωμαιόφρονα. καὶ 798 
καὶ 0 βασιλὺς Θεόδωρος πολλὴν πεοὶ αυτοῦ εἶχω 
ὑπόληψιν, στρατηγικὴν τε αὐτὸν αὐχεῖν ἑωπειοίαν 


B x«i περὶ αὐτὸν xai -à τῶν Ῥωμαίων εὔὖνθιαν xix-i- 


σθαι τὴν ἀκροτάτην. Ἐπεὶ οὖν ξυνύειμεν, ἔδρον- 
λευ»σάµεβα οὕτωπὶ, τὸν μὲν Λάσκαριν Μιχαὺλ λα. 
θεῖν τὸ ὑπ' αὐτὸν ἅπαν στῥατόπιδον, τὸ τε Ῥω- 
μαϊχκὸν καὶ τὸ Σχυθιχκὸν, xai ἀποχωρῆσαι τῶν πιοὶ 
τὴν Βέρῥοιαν χώρων (ἐκεῖσε καὶ γὰρ ἐποιεῖτο τὰς 
σχηνὰς) καὶ Emi τὴν Πελαγονίαν ὀρμῆσαε xxm 
στρατοπεδεῦσαι. ὩὨσαύτως xxi ὁ Ἀνλέας Σκοντέριος 
ἵνα λάδι τὸ ὑπ αὐτὸν ἅπαν στρατιω τικὸν σύνταγμα 
(ἐκεῖνο γὰρ μᾶλλον εἰς πλῆθος Πρίθμητο) καὶ cw 
θοι τῷ Λάσχαοι Moya), καὶ ἠνωμένος ἐν τοῖς ftoi 
µέρεσι στρατοπεδεύσασθαι. — E» 
ἐπιχαίρω γὰρ ἦν ὁ τόπος ἐπὶ τὴν τοῦ δεσκότον 
Μιχαὴλ καὶ ἐπὶ τὴν τῶν Σέρθων, ὡς ἐπνθόμεβα ὅτι 
καί ουτοι σνμφώνους λόγους πρὸς τὸν δεσπόττ 
Μιχαὶλ ἐπεποίηντο. ᾿Ἐκείνους μὲ οὖν £x 1224 TU 
τὰ βεθονλευµένα ὑπετχημένους κατέλιπον, ἐγὼ δι 
με-ὰ τῆς προσηχούσης ὑπηρεσιας µου Ti» ΑἉχοίδε 
χατέλαβον, εἴπως ἂν δυνηθείην τὰ τῶν ἸΑλθανι-ών 
διοοθώσασθαι. Πουῦλαβον — dt ἐξαποπτεῖλαι ἐπὶ τὸ 
Αλβανον τὸν ἐπὶ τῆς βασιλικῆς τραπέςης Ἱσπάχιον 
τὸν Νεστόγ/ον, ἔνταλμα δοὺς αὐτῷ κατ ἔθος πεοι- 
λαμβάνον τῆς Ὀγεμονίας πεοθηψιν. Ὡριστό μοι xai 
7ὰρ ἐπ᾽ ἀδείας ἔχξιν µε τοιαῦτα ποιεῖν, ἔνερι/οὕντας 
καὶ δημόσια διαπραττοµέους xai στρατευμάτων 
προϊσταμένονς xui χωρῶν Ἠγεμονίαν κεχτκμένους 
ἀνταλλάττειν ὡς ἂν βονλοίµην. Εἰλόμην οὖν ἀπιελθεῖν 
ἐπὶ τὸ ᾿Αλθανον xai τῆς τῆς χώρας ἔνεχεν Φιορθώσεως 
και τοῦ μαθεῖν µε τί ἂν ὁ ἐπί τῆς βασιλικῆς τρακίζες 
πεποίηχεν. ᾿Απελθὼν you» τὸν μὲν ἐπί τὺς τρασί- 
Uns. χαθὼς ἂν εἶχον ἰσχύος, τοῦ ᾿Αλθάνου ἐξήγαγον, 
Προύφθασαν γὰρ τὸ τῶν ᾿᾽Αλθανιτῶν ἔθνος, χαι τὰ 
τῆς ἀνταρσίας ἐκπεπληρώκασιν' ἅπαντες γὰρ Evi 
θον τῷ ἀποστάτο δεσπότη Μιχαήλ. Ἐπεί «γοῦν αὐτὸς 
ἑώρων τὰ πάντα χνχώμενα, ἐκ τῶν Διθρῶν ἀπάρας 
(πλείους γὰρ ἐκεῖσε ημέρας à ἴδει Φιζννσα. [P. 19] 
κύχλω Ὑὰο εἶχον τοὺς πολεμίους) μετὰ μετρίων 
τινῶν ἀνδρῶν τῶν ἐξυπερετούντων µοι μεθ ὅπλων 
κατεῦηφα τὴν ᾽Αχρίδα. Κάκεῖσε vou» τὸν ἐπί 7E 
τραπέζης εἰς φυλακὴν τοῦ κχάστρον ἀφείς, διαθὰς 
τὴν Πρίσπαν και το οὕτω To ἐπονομαξομωυν 


τὸν Πελαγονίαν 


Theodori Dousa οἱ Leonis Allatii nota. 
(46) Τοὐντεῦθεν εἰς ἀποστασίαν. Gregoras, lib. πι, p. 56, jejune admodum. Fusius Pachymerius, lib. 


1, 6. 30. ALL. 


(ts ANNALES. 


1166 


Σι)χρόκαστρον, τῷ Πριλάπῳ mpogéryov, xci oi?» À citu universo aggreditur,et militaribus artibus Op- 


ἐβόχουν ὡς εἰς λιμένα τιγὰ προσρχβῖλαί µε ἄχλωστον. 
Ὑπύοξε δὲ ἐμοὶ xai τοῖς ἐχεῖσε οὔσιν ἡμετέροις τὰ 
ἑναντία. Τῶν yp πέριξ χωρῶν καὶ χάστρων ὁ ἀντ- 
ἄρτης ἐπιδραξάωενος Μιχαὴλ ἑνὸς καὶ μόνου τοῦ 
Πριλάπον ἐλείπετο, καὶ ἔσπευδε, ὅσον ἦν αὐτῷ 
ἀυνατὸν, ὑφ ἑαυτὸν ποιῆσαι τὸν Πρίλαπον * οὕτω γὰρ 
ὧν ἐξὸν αὐτῷ x«i ἀσφαλῶς τῶν πέριξ χρατεῖν. 
Ἐπῆλθε γοῦν καὶ ἡμῖν ptt! o? πολὺ τὸ πρῶτον ὁ 


pidum attentat. Erat illud munitum et aggressu 
difficile, quamvis illein oppidanorum insidiis spem 
neerentius fixerat. Attamen tunc ille repulsus est, 
qui recollecto exercitu regreditur et in circum- 
stantibus locis oberrat. Nos Prilapi occlusi, ac si in 
carcere] 53 cireumventiessemus, astringebamur. 
Et res nostra ita se hebebat. Orationis porro se- 
ries, unde digressa est, in Orientem revertatur. 


ἁποστάτης Μιχαὴλ μετὰ τοὺ περὶ αὐτὸν στρατεύματος ἅπαντος, xai ἀπεπειράσατο στρατιωτιχαῖς ut- 
θόδοις τοῦ ἄστεως. Τὸ δὲ ὧν ἀσφαλὶς καὶ οὗ ῥάδιον «Κειρωθῦναι, Ἐθάθρει δὲ οὔτος μᾶλλον ταῖς τὼν oixm 
τόρων ἐπιθουλαῖς. Τῷ τότε piv οὖν ἀπεκρούσθη, xai τὸν στρατὸν αὐτοῦ λαβὼν ἐπανέζευξε καὶ τοῖς 
γύρωθε τόποις περιεπὀλευι, Xutiq δὲ ἐγκλεισάμενοι τῷ τοῦ Ἡριλάπου ἄστει καὶ ὡς ὢ εἰρκτῆ- 


χαθειργµένοι γεγόναµεν. Καὶ τὰ μὶν ἐν ἡμῖν οὕτω ξυνέρη, ὁ δὲ τῆς 


γεγενουµένων ἐχέσθω. 


ξθ. 'O piv ov» 5Ἱ βααιλεὺς διαπεραιωθεὶς τὸν β 


Ἑλλήσποντον, ὡς εἰχέ τάχους ἐπὶ τοὺς τῆς Ανδίας 
τόπους χεχώρεκε, καὶ περὶ τὰς Σάρδεις τὰς σκηνὰς 
ἔπηξεν. Ὁ δὲ Πεσάρχης σουλτάνος φυζαχινῆς ἔλά- 
φον χραδίην ἴἔχων, εἶπο ἂν ποιητής τὴν χώραν 
τούτου καταλιπών, ἐπείπερ x«i τὸ τούτου στράτευμα 
χαταλέλυται, φυγὰς πρὸς τὸν βασιλέα χωρεῖ. Ὁ δὲ 
ἐδέξατο τοῦτον, x«i δωρήμασιν αὐτὸν τε xci τοὺς 
ép αὐτὸν ᾠφιλοτίμως ἐδεξιώσατο, xoi πρὸς τὸν 
αὐτῶν ἐπαιαδεῦξαι τούτους πεποίηκε, oue αὐτοῖς 
στράτευμα έτριον' εἰς τετρακοσίους Ὑὰρ xal µόνον 
Ῥρίθμοτο. Ηγεμόνα δὲ τοῦ στρατεύµατος τὸν Ἰσαά- 
Χίον Δούκαν κατέστησε», ὃν xai Μούρτφουφλον έπω- 
νόμαζον, τῷ Ὑένει τούτου τοὐπίχλην ἐπιθέντων τινῶν 
p) παίζεν εἰωθότων περὶ τὰς κλήσεις, πριµµι- 
Χδριον τότε τῆς βαριλιχκῆς αυ)ῆς τελοῦντα. Ὁ δὲ 
Πιρσάρχης ἀντίχαρι ἀντιδοῦναι θέλων τῷ ᾖβασιλεῖ 
Τὸ ἆστν τῦς Δαοδιχείας ἀπεχαρίσατο, xal εἰσῆλθεν 
ἐν αὐτῷ καὶ Ῥωμαϊκύ φυλακή. Αλλ ἐπ ὀλέγον 
τοῦτο προσεχάρτέρησε, καὶ πάλιν ὑπὸ τοὺς Ἰουσουλ- 
µάναυς τὸ ἄστν τοῦτο γεγένηται ^ οὐδὲ γὰρ iv ὄυνα- 
τὸν ὑπὸ ᾿Ῥωμαίων φυλάττεσθαι. Ὁ μὲν οὖν σουλ- 
χάνος ἐπεὶ μὴ ἐξίσχνε τοῖς Ταχαρίοις ἀνθίστασθοι, 
μετὰ τῶν αὐτοῦ λογάδων, βουλενσάμενος εἰς ζωμ- 
θιθάσει; x«i συμφωνίας τοῖς Ταχαρίοις ξυνῆλθε, 
καὶ ὑπόφοροι τούτοις ἐγένοντο, καὶ ἔκτοτε τυγχά- 
γουσυ σφίσιν σὐτοῖς οἱ Μουσουλμάνοι [P. 80] φορο- 


ἱστορίας λόγος τῶν ἐπὶ τὴν EO 


69. Imperator Hellespontum transmittens quam 
celerrime ad Lydie loca devenit, et apud Sardes 
castra posuit. Persarum princeps sultanus timidi 
cervi cor habens, ut poeta Joqueretur, propria de- 
serens, quando illius exercitus attritus erat, fugi- 
tivus imperatorem convenit. llle virum amplexa- 
tus, muneribusque eumdem et socios ditatos ho- 
norificeachumanissime pertractavit, etin regionem 
propriam remisit, pusilla etiam militum manu 
concessa (nam quadringenti numero omnes erant). 
et exercitus ductorem instituit 1saacium Ducam, 
Murtzuphlum cognominatum, quod illius generi 
nonnulli, qui in similibus imponendis ludere so- 
lent, cognomen esse addiderant, tum imperatoria 
aule primicerium. Persarum princeps, par pari 


C dare hostimentum cupiens, imperatori Laodiceam 


urbem donavit. ingressaque estin eam Romano- 
rum, que paulum perduravit, custodia, urberursus 
a Musulmanis 1 5/4 occupata ; neque enim fieri po- 
terat ut a Romanis custodiretur. Sultanus ad resi- 
stendum Tachariis impar, cum proceribus consilio 
inito, pacem etfoedus a Tachariis accipit seseque 
illis subdit : et ex eo tributa Musulmani Tachariis 
persolvunt. Interim Michael Comnenus Ρα]Φο]ο- 
gus, cujus sepius meminimus, jurejurando ab im- 
peratore ut tutus ageret suscepto, redit propriis- 
que redditus bona sua recuperat. 


λογούμενοι. 'O dt Κοανηνὸς (41) Μιχαὴλ ὁ Παλαιολόγο, οὗ πολλάκις ἐμνήσθημεν, óoxov πρὸς τού 


βασιλέως λαδὼν εἰς 
ἐδίων ἀπήλανσεν. 

ο’. Οὕπω πάνυ 9 99 πολλαὶ παρῆλθον ημέραι, καὶ 
ἐσεὶ τὰ περὶ δυσμήν πραττόµενα λίαν ἐπεγνώχει à 


ἀσφάλειαν πρὸς αὐτὸν ἐπανίζευξε καὶ τοῖς οἰχείοις 


αὖθις ἀποχατέστη καὶ τῶν 


70. Inter paucos dies, ubires que in Occidente 
gerebantur quam maxime manifestas habuit impe- 


81D : Ὁ δε βασιλεὺς διαπεραιωθες τὸν Ἑλλέσποντον, ὡς εἶχε -&xous ἐπὶ τοὺς τῆς Λυδίας τόπους κεχώρτκε 


αἱ πιρὶ -ὰς Σάρδεις τὰς σχηνὰς ἔπηξεν o δε (σουλτάνος τὸν αὐτοῦ χώραν καταλιπὼν Φυγὰς πρὸς τον Bastide 
αγίχετο. ο δι δωροις τοῦτον ἐδεξιώσατο, καὶ πρὸς τὴν αὐτοῦ έπανασευξαι πεποίηκε, δοὺς αὐτῷ καὶ στρατὸν 
τετραχοσίων ἐπιλέχτων, στήσας αὐτοῖς $t όνα Ισαάχιον Δούχκαν τὸν Μούρ:σουφλον. ὁ δε Περσάρχης τὸ ἄττν 
τῶς Λαοδιχείας τῷ βασὺ εἴ ἐχαρίσατο * (QA ἐπ oMyov ἦν Ῥωμαίων. O pk» οὖν σουλτάνος ἐπεὶ μὴ ἐξίσχνε 
τοῖς Ταχαρίοις ἀνθίστασθαι, εἰς συμβάσεις αὐτοῖς συνᾶλθεν ὑπὸ ít φόρων, Hi οὗ ἕως vi» φορθ)ογαῦνται. 
Ὁ δὲ Μιχαλλ o Παλαιολογος ὅρκον παρὰ τοῦ βασιλέως λαθὼν πρὸς αὐτὸν ἐπανέξενξε. νο ϱ i καὶ στέλ- 
λεται τοῦτον χατὰ τοῦ αποστάτου Μιχαὴλ μετὰ στρατεύματος. ο δε διαβὰς τὸν Βαρδάρι». ὃν οἱ παλαιοὶ 
Ναξειὸν ὀνομάδουσι, καὶ τῷ Λάσκαρι Μιχαὺλ ἐνωθεὶς τὴν Βάῤῥοιαν ἐληΐσαντο. Οἱ δὲ Σΐοδοι τὴν Κύτζαθιν 
ξαραμείψαντες τὰ πέριξ Πριλάπον ἐσχύλενον. Ὁ δε Σκουτέριος ἐμπλακεὶς τούτοις ἀσύντάκτως ἥττηται. 


Theodori Βοιυ8 οἱ Leonis Allatii nota. 
(43) 'O di Κομνηνός. Gregoras, p.56. Ex Gregora sua hausit Phranza, lib. i, c. 2. Cf. Pachyme- 


Fes, lib. 1, c. 9, p. 25. 


1107 


GEORGII ACROPOLITJE 


(168 


rator, et pleraque a Michaele defectore occupari, A βασιλεὺς καὶ τὰ πλείω πρὸς τὸῦ ἀντάρτου Muyeà) 


transmittendusque esset rei militaris peritia preedi- 
tuscum exercitu, qui adversariorum impetum 
sustineret, dictum Michaelem Comnenum elegit, 
illique exercitum ex Macedonibus collectum tradi- 
dit, numero hominum haud amplum, viribus infir 
m um plane atque inutilem.]pse neque contra ob- 
niti neque jussa exuere idoneum ratus, cum pu- 
sillo et viribus imbecillo exercitu sese Thessaloni- 
cam confert. Inde Bardarium, quem antiqui Na- 
sium appellabant, transvectus, et cum Michaele 
Lascari copulatus, cumque eo consilio inito, Ber- 
ream irrumpunt, non quod eam aggredi vellent 
(neque enimid poterant), sed utcirca eam]oce pra- 
dam militibus darent. Etsane maximos 1 55 que- 


ἁλισκομινα, καὶ idet στρατηγὸν ἄνδρα μετὺ στρα- 
τεύατος εἰς ἀντιπαράταξιν στεῖλαι, τόν εἱρομένον 
Κομνηνὸν Μιχαή) ἐξελέξατο, δοὺς αὐτῷ καὶ στρά- 
τευµα (48) ix Μακεδονίας, πάνν τε τῷ ποσῷ O6 
καὶ ἀνωφελέστατον τῇ ποιότητι Ὁ δὲ (καὶ γὰρ οὐκ 
tty. ἀντιλίγειν τοῖς αὐτῷ προσταττοµένοις) λαβὼν 
τὸ σμιχροπρεπὶς ἐχεῖνο, καὶ ἀπόλεμον στράτευμα 
τὴν Θισσαλονίχην καταλαμδάνει, χκάκεῖθεν διαδὰς 
τὸν Βαρδάριο», ὃν οἱ παλαιοὶ Ναξιόν ὀνομάξουσι (49), 
καὶ τῷ Λάσκαρι Μιχαὴλ ἐνωθεὶς, x«l ὤαφω Bev» 
ποιησάµενοι κατὰ τῆς Ἠεῤῥοίας ὠρμήκασι, οὐχ 
ἵνα µαχέσωνται ταύτῃ (οὖδε γὰρ ἐξῶν αὐτοῖς Tow» 
τόν τι διαπρἀττεσθαι), ἀλλ’ ἵνα λείαν τὰ περὶ ταύτῃ 
ποιήσωνται. Καὶ ἐσκύλευσαν πολλά «ζώων γὰρ κλη. 


stus preedasque fecerunt. Nam animalium multitu- g θὺν οὐχ εὐχερῶς ἀριθμουμένην oi ἀμφ) αὐτοὺς 


dinem non facili negotio numerandam milites addu- 
xerunt. Interim dum isti in agro fertili preda 
onerantur. Servorum princeps defectoris Michae- 
lis perfidiam edoctus, genere quidem fcedifrago et 
semper in beneficos et liberales ingrato et inhu- 
mano, et parvi emolumenti gratia amicitie pocu- 
lum, ut dicitur, conculcante, exercitu mille homi- 
num coacto Romanam ditionem infestat. Hi ita- 
que Citzabim preetergressi Prilapi adjacentem re- 
gionem predatum ibant. Porro Scuterius Xyleas 
cum suo milite, licetoppidoappropinquasset. Ser- 
vus omnia vastantes atque igne corrumpentes con- 
spiciens, vir belli expers et qui preliarem expe- 
rientiam ne per somnium quidem degustarat (ne- 
que enim speculatores longe dimiserat, ut per eos 
hostium irruptionem atque insidias cognosceret), 
neque copias disponere edoctus, unumquemque, 
quo animus ferret, in Servos impetum facere con- 
cessit. Quare perturbato ordine, pauci ipsi Ser- 
vis numerosioribus occursantes capi, quorum alii 
ensibus obtruncati, alii vivi vinculis colligati de. 
duci. lpse quoque Scuterius Xyleas cum reliqua 
militum manu in Servos irruens fugatur, et mon- 
tibus ac collibus preruptisque locis emensis, vix 
tandem salutem consequitur. Et hoc modo exer- 
citus, qui Prilapi erat, dissipatur. Nos porro in 
Prilapi oppido concludimur etcarceri, utita dicam, 
mancipamur. 


156 Τι. Qui vero eum Michaele Comneno D 


ἐληίσάντο. Ἐν οἷς δὲ οὗτοι ταῦτα ἐἑποίουν, ὁ tin 
Σέρδων ἄρχων τὴν τοῦ ἀποστάτου Μιχαὴλ ἀντάρσίιαο 
pov, γένος ἔκσπονδον καὶ µηδέποτε εἶδος yàp τοῖς 
ti; αὐτὸ ἐπιδειξαμίνοις χρηστὀον, ἀλλὰ διὰ μακρόν τι 
κέρδος Τὸ φιλίας ἀποῤῥίπτον καὶ καταπατοῦν κχύτι- 
λον, στράτευμα συναθροίσας ὡς εἰς χιλίους ἐριθμε» 
µένον κατὰ τῶν Ῥωμαϊκῶν ἐκπέπομφε χώρων, 
Οὗτοι piv τὴν Κύτξαδι παραμείψαντες τὰ mi 
p τοῦ Πριλάπου ἐσκύλενον. 'O δὲ Σκοντέριος (90) 
Ἐνλέας μετὰ τοῦ ὑπ αὐτὸν στρατεύματος ἐγγύς 
που τοῦ ἄστεως Χειμενος, ὡς tide τὸ τῶν Σέρδων 
στράτευμα τὴν χώραν λήΐδον καὶ πΌρὰ πανταχεῦ 
ἀναπτόμινα, ἄνθρωπος ἀδαὺς τὰ πὀλεμιχκὰ καὶ pul 
ὅλως ἐμπειρίαν ἔχων στρατιωτιχὴν (οὔτε γὰρ ext 
ποὺς εἶχε μαχρὰν, ὥστε πόῤρωθεν μαθεῖν τὸν τῶ 
πολεμίων ἔφοδον, οὔτε συνάξαι στράτευμα (xtyré- 
κει) ἀπέλυσιν ἕκαστου χατὰ τῶν Σέρθων ὀρμν 9t 
ἰθούλετο. Διαλυθέντες γοῦν τῆς συντάξεως καὶ Ge 
τοῖς Σέρθοις πλείοσιν οὖσιν ἡλίσχοντο συμπλοιόκε- 
vot. Καὶ οἱ μὲν ἔργο µαχαίρας ἐγένοντο, ei fh 
ἐξωγροῦντο xoà δεσμῶται ἀπόγοντο. Ὕστερον di 
καὶ αὐτὸς ὁ Gua, Σκουτέριος μετὰ τῶν ἐἑναπολα- 
φθέντων στρατιωτῶν κατὰ τῶν Σέρθων ὀρμήσας 
µόγις που διεσώθη, ὄρη διλθὼν καὶ βουνοὺς και 
αρημνώδεις τόπους ὑπὸ τῶν ἐχθρών διωκόμινς, 
Οὕτω μὲν οὖν τὸ έν τῷ Πριλάπῳ καταλέλυται στρά- 
τευµα, καὶ ἡμεῖς ἐγκεχλεισμέοι τῷ τοῦ Πριλάκω 
στει xal otoy ἐγχαθειργµένοι γεγόναµιν. 

ος’. [P. 81] Οἱ δε 60 περὶ τὸν Κομνηνὸν Mord) 


60 D : Καὶ 0 ἀποστὰνης Mc oi) στραταιὰν ἐκπέμψας, στρατηγὸν ἐπιστέσας αὐτοῖς τὸν νόθον υἱὸν αὐτοῦ Oe 
δωρον, τοὺς ὄντας ἐκεῖσε εν ἀκαρεῖ ἑτρέψατο. Ὁ Ὑνοὺς ὁ Παλαιολόγος Μιχαήλ κατ αὐτῶν ὁρμᾶ, καὶ 
Theodori Douse et Leonis Allatii notz. 


(48) Τοὺς αὐτῷ καὶ στράτευμα. Pachymeres lib. 1, 
c. 10, p. 26. ALL. 

(49) ᾽Αξιόν,ποῦ ᾿Αξειόν, neque Ναξειὸν scriben- 
dum nota ex Joannis Tzetze chil. 10. ALL. — 
Ναξειὸν ὀνομάζουσι. Certa est et. liquida emenda- 
tio nostri Meursii, qui legendum monuit ᾿Αξειόν, 
Nam veteribus Bardarius fluvius ᾽Αξιόν dicebatur. 
Testis Zonaras. Annal. tom. 1ll in Basilio Porphy- 
rogenito. De Axio fluvio Nicetas, lib. ni, De rebus 

estis Isaacii Angeli, et multa Nicephoras Gregoras, 
lib. virt Hunc Joannes Tzetzes, ut est apud Orte- 
lium in ZAesauro geographico, Bardare, Sophianus 
Vardati vocat: Corrigendus in hac re insignis Theo- 
phlyactilocus in Epist.; Θάτερον δὲ τὸ τοῦ γείτο- 


νος ποταμοῦ, ὃν ἡ παλαιἁ piv καὶ Ἑλλονὶς ᾽Αξὼν 
ἡ νέα δὲ xci ῥάρδαρος ὀνομὰδει Beod&ptov. Perpe- 
ram in ms ὀνομὰδει Bapaovaptov, (Quod observa- 
tum quoquesagacissimo Meursio. Vide Glossarium 
in Βαρδαριῶται. Dousa. 

(80) 'O di Σχούτερις. Quid * an Scuteris hic no- 
men proprium, an scribendum Σχουτέρης ; Xxevté- 
ρης sive Σχουτέριος officii nomen. Ferebat scutum 
aclabarum imperatoris, Codino teste. Quem vide, 
ut et Meursii Glossarium in hac voce et in di&U- 
tov, Marchionis dignitatem habuisse docet Grego- 
ras, Itb. vii. Meminit cujusdam Glabg Scuterà 
Cantuzenus, lib. 11, cap. 96. Bovusa.. - 


1169 


ANNALES. 


1170 


τον Παλαιολόγον καὶ οἱ περὶ τὸν Λάσκαρι Μιχαὶλ A Paleologo et Michaele Lascari erant, talia tulerunt, 


τοιάδε πεπόνθασιν. Επεὶ τὴν λείαν ἐν τῇ Bieppoia 
πεποίηνται, περὶ τόν ἐν Ῥοδηνοῖς χῶρον ἐσχήνωσαν, 
ὁμαλόν τε ὄντα xal εἰς τροφὴν ἵππων Χχρήσιμον. 
*O ἀποστάτης δὲ Μιχαὶλ ὁ δεσπότος τὰ τοῦ 'Po- 
μαϊκοῦ στρατεύματος ἀχριθῶς ἐγνωκὼς, καὶ εἰς 
ὁπόσον τοῦτο ἠρίθμηται καὶ ὡς πλὴν ὀλίγων τὸ πᾶν 
ἐστω ἀνωφιλίς καὶ ἀχρήσιμον, ἐχλογὴν ποιησά- 
µινος ἀπὸ παντὸς αὐτοῦ τοῦ στρατεύματος xoi οἷον 
ἐξ ἁπάντων τοὺς χρείττους χωρίσας xal ώς εἰς Tty- 
τακοσίους αὐτοὺς ἀριθμήσας, x«i στρατηγὸν χει- 
ροτονήσᾶς τὸν νόθον αὐτοῦ υἱὸν τὸν Θεόδωρον (51), 
xarà τοῦ Ῥωμαὶκοῦ στρατεύματος πίποµφιν. Ἔτνχε 
δὲ τῷ τότε καὶ ὁ Λαμπαρδᾶς Mavoud) μιτὰ στρα- 
τεύµατος συρφετώδευς καὶ ξύγκλυδος πρὸς τοῦ βα- 
σιλέως ἀποσταλεὶς τοῖς προσοῦσιν ἡγεμόσι συγκῦρ- 
σαι, καὶ χατεµέμφιτο αὐτοὺς ὡς προλαθόντας καὶ 
τὸν λείαν ἐρ/ασαμένους, κἀκεῖνν δὲ ἅμοιρο» γωί- 
σθαι τοῦ χέρδους, Ἐν οἷς γοῦν τὰ τοιαῦτα συνωμµι- 
λοῦντο οἱ τοῦ στρατεύματος ἡγεμόνε, τὸ ὑπὸ τὸν 
Λαμπαρδᾶν Μανουὴλ συρφετῶδες στράτευμα, ὧν οἱ 
πλείους ἐπωχοῦντο φορθάσι καὶ εἶχον αὐ-τὰς τὰ 
χρειώδη πεφορτισµένας, μὴ τῶν ἄλλων ἡγεμόνων 
εἰδότων εἴχοντο τῆς ὁδοῦ τῆς παραμειθούσης τὸ ἄστυ 
τῶν Βοδηνῶν, ἵνα πρότερον τῶν ἄλλων Φδιελθόντες 
λείαν καὶ οὗτοι ποιήσαιντο. Ἑννηντήχει Ὑγοῦν αντοῖς 
ἐν τῷ κλείσει τῶν iv τοῖς Βοδχνοῖς ὁρῶν τὸ ἀποσταλὶν 
πρὸς τοῦ ἀποστάτου Mixed) στράτευμα πρὸς τὴν 
τῶν Ῥωμαίων χαταπολέµησιν. "Άνδρες γοῦν στρα- 
τώται γενναῖοι ὑψαύχιεσιν ἵπποις ἐποχούμινοι xal 
τοῖς ὅπλοις κατάφρακτόι ἀνθρωπίσχοις ἕξυντυχόντςῃϱ 
ἀόπλοις καὶ ἀγεννέσι xai θηλείαις ἴπποις ἐφεζομέ- 
vete ἐν ἀκαρεῖ πάντᾶς ἐτρέψαντο τούτους. Φυγάδες 
γοῦν ἔνιοι ἐκ τούτων «εγενΏμένοι καὶ πρὸς τὸν 
Κομνηνὸν Μιχαήλ ἀφιγμένοι ἀπήγγειλαν αυτῷ τὰ 
ξυμόάντα. Ὁ δὲ οὐκ ἐθρούθο τῷ αἰφνιδίῳ, ἰσχυρὸς 
δε ὦν τὸν χεῖρα καὶ τὴν γνώμην ἀνδρεῖος καὶ τὰ 
µάχιµα ἔμπειρος (πολλοῖς γὰρ xai πρότερον τοῖς 
πολιμικοῖς ἐγγεγύμναστο) ὁπλισθεὶς καὶ δόρν λαθὼν 
καὶ τὸ στρατιωτιχκὸν, ὅπερ ἦν ὑπὸ τὸν Λάσχαριν 
Μιχαὺλ ἐκ Παφλαγονίας ὠρμημένον xal εἰς πεντή- 
xovra ἄνδρας Ὡριθμημένον (ixstvo xml Ὑὰρ µόνον 
ἐτύγχανε τῶν ἄλλων χρεῖττον xal πολεμῆσαι δυνά- 
µενον), κατὰ τῶν ἐναντίων ὁρμᾷ. 'O δὲ Λάσχαρις 
Μιχαὴλ, ὡς sis, οὗ θώρακα ἀλλὰ θωρακίδιον 


ὑπεδυθεὶ, ώς ἂν ἔχοι ῥαδίως φεύγειν, ἐκ πλαγίου D 


τῆς μάχης X» καὶ ἐσκόπει τὸ «γενησόμινον. 'O pt» 
ὁῦν Κομνηνὸς Μιχαὴλ τῷ πρώτως ἐρχομέῳ ἔνναν- 
τήσας βάλλει τῷ δόρατι καὶ ῥέπτει τῆς ἐφετρίδος" 
X» δὲ ὁ ῥηθεὶς τοῦ ἀποστάτου Μιχαὴλ νόθος vióg 
Θεόδωρος, Τοῦ πτώματος γοῦν ἀναστὰς οὗτος προσ» 
ἐδραμε τῷ Κομνηνῷ Μιχαὺὶλ, [P. 82] καὶ ἐδυσώπει 


τῷ στρατηγῷ τοῦ ἀποστάτου Θεοδώρῳ συῤῥέξας βάλλει τοῦτον τοῦ ἵππου καὶ ἐχέτον ὑπὲρ τοῦ p. 


Berroe omnia depredati apud Bodenos castra lo- 
cant, planitiem fertilem alendisque equis apprime 
idoneam. Michael despota defector Romanum 
militem, quantus esset, et illius numerum plane 
callens, ex illisque preeter paucos reliquos omnes 
neque usui neque ulli bono esse, ex universo suo 
exercitu electi et ex cunotis probatioribus secretis 
quingenti numero, filio suo spurio Theodoro du. 
etore constituto in Romanas cohortes immittit. Ea 
eliam tempestate Manuel Lampardas oum tumul- 
tuario accollectitio exercitu ab imperatore, ut cum 
aliis ducibus aggregaretur, mittitur. Sed enim ipse 
eegre ferebat eos predam preeripuisse, semel lucri 
experlem labori superesse, Interim dum hec inter 
se conferunt copiarum duotores, viles abjecteque 
Manuelis Lamparde cohortes. ex quibus plerique 
gregalibus equis rerum necessariarum  onustis 
vehebantur, insoiis aliis ducibus inter, quod ultra 
Bodenorum oppidum extendebatur, continuant, ut 
aliis anteversis ipsi quoque predam preoccupa- 
rent.lllis obviam fit in Bodenorum 157 montium 
claustris Michaelis defectoris agmen ad oppugnan- 
dos Romanos transmissum. Milites ergo fortes ao 
strenui, superbis equis vecti et armis undique 
septi, homunciones inermes ao putidos, equulis 
insidentes, nulla mora omnesterga vertere ooegere, 
Ex his nonnulli, qui sibi fuga consuluerant, ad 
Michaelem Comnenum concedentes, quaecunque 
acciderant enarrant. llle re insolita atque im- 
provisa minime consternatus, vir manu validus, 
natura fortis, militie magna scientia et animo 
ingenti celebris, tanquam qui et antea preliis 
consueverat, armatus, hasta arrepta, et agmine, 
quod Michael Lascaris e Paphlogonia duxerat, 
quinquaginta tantum hominum conducto (illud 
namque solum pugnam sustinere uti ceteris pree- 
stantius poterat) in hostes armo movet. Lascaris 
Michael pro suo more non lorica, sed loricula 
cireumdatus, ut expeditius in fugam sese conjice- 
ret, e latere pugne eventum observat. Αἱ Comne- 
nus Michael primo hostium obviam factus hasta 
percussum sagulo pellit. Eratis quem diximus, 
Michaelis defectoris fllius spurius Theodorus, qui 
lapsu sublevatus Michaeli Comneno supplicatum 
venit, multisque verbis ne neci traderetur effla. 
gitabat, Eum Michael neque cognoscebat neque 
quis esset sciebat ; quare Turee cuidam traditus 
occiditur. Dein Paphlagones pugne comites cum 
reliquis confligentes 1 58 alius alium trucidebant: 
tandemque pugna extrema Michaelis defectoris 
milites fugee se dedere, Michaelis Comneni viginti et 


3 θανεῖν δέχεται. 


Πάραδίδωσιω οὖν τοῦτον Τούρχῳ ttyi, καὶ ος πεφονευχε τοῦτον. Καὶ ἐτρέψαντο τοὺς τοῦ ἀποστάτου. Εἶτα ἀφίκοντο 
προς τὸν Πρίλαπον, καὶ ὀλέγας ἡμέρας προσµείναντες ὑπέστριψαν. 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii nota. 


(51) Θεόδωρος. Pachymeres, p. 26, vocat Manuelem, Arr. 


1174 


GEORGII ACROPOLIT.E 


H7» 


amplius ex electioribus adversariis vivis captis, et À u3 φονευθῆναι. Ἠγνοει δὲ τοῦτον à. Kouvkvoc, xxi 


pluribus aliis obtruncatis, finem «conatui fecere. 
Namque cum essent admodum pauci, aliis militi- 
bus. qui ante eo: preliis se immiscuerant, ruptis 
acdissipatis, ut antenarravimus, persequi minime 
poterant. Et sic illis misere ac infeliciter, quemad- 
mo3um et iis qui apud Prilapum ceciderunt, res 
evenit. Postmodum Michael Comnenus, Michael 
Lascaris et csteri ductores cohortium a nobis 
compulsi et ad Prilapum accersiti, ut consilii 
causa accederent, volentes nolentes concedunt. Et 
per paucos dies nobiscum morati, cum vires ad 
cominus et aperto Marte Michaelem defectorem 
oppugnandum non suppeterent. relictis nobis re- 
vertuntur. Aecolarum enim perfidiam animadver- 
terunt, et eorum, quibus custodia tradita erat, leve 
atque inconstans prudenter cauteque ingenium 
subodorati sunt. Quare ipse cum iis qui in oppidi 
eustodiaerant (namque sic mandaverat imperator), 
Prilapi permansi. 


B 


ὅστις Xv ox znicrazo. Πάραδίδωσε $050» αὐτὸν 
Τούοχκῳ tvi, καὶ ὃν πεφόνευχε τοῦτο». Ei-m  Evuu.- 
πλακχίντες οἱ σὺν αὐτῷ Παφλαγόνες τοῖς λοιποῖς 2 
λος ἄλ)ον ἔραλλε, καὶ τὸ τοῦ Λολέμον τέλος sig τρο- 
πὴν μὲν οἱ τοῦ ἀποστάτου Μιχαὴλ ἀπίῖδον, oi δὲ 
ἀμφὶ τὸν Κομνχνὸν Μιχαὶλ πλείους 2 ᾖἔἴκοσι τῶύ 
ἐκχκοίτων δωγρήσαντες xal πολλοὺς ἄλλους ᾖἐΣίφους 
ἔργον ποιήσαντες ἔσ-ησάν, οὐδὶ γὰο εἴχον διώχεω 
πἀνν ὀλίγοι τυ/χάνοντες, ποοδιεφθαρἁξων x«i δια 


λελυμένων τῶν προαπεοχοµέων» στρατιωτῶν», ὧὥς 
εἰρύχειμεν. Ὀύτω μὲν οὖν xdi αὐτοῖς δνστνχῶς 


ξυνέδη τα πράγματα κατ’ (gov τοῖς περὶ τὸν Πρίλα- 
πον. 'O μὲν οὖν Κοωνηνὸς Μιχαὴλ καὶ ὁ Αὐῄσπαοις 
Μιχαῦλ καὶ οἱ &ug' αὐτοὺς ἡγεμόνες τυγχάνοντς 
τοῦ στρατεύματος, mel παρ ἡμῶν Ὀναγχάζοντο 
καταλαθεῖν di; τὸν Πρίλαπον x«i ἡμῖν ἕξυντυχεῖν; 
ἐχόντες ἄχοντες ἀφίκονο παρ ἡμᾶς oi Ge 
Ἡμέρυς προσκαοτερήσαντις μεθ ὑμῶν; mu pb 
εἶχον δυνάμεως συστάδην ξυνελθεῖν καὶ τὸν ἀποστά- 


την µαχέτασύαι Mt ut), ἀφέντες tus ὑπέστοιψαν τῆν τε yàp ἀπιστίαν τῶν οἵκητόρων διενοήσάντο, xel «ὁ 
ἀαφίβολον τὼν εἰς φύλαξιν αὐτοῦ τεταγµένων νουνεχῶς ἔτεχμήραντο. Ἐναπελείφθην γοῦν xai αὐτὸς ἐν Πρελάπω μίέτὲ 
τῶν ὄντων εἰς τὴν φυλακὴν τοῦ ἅστεως ' οὕτω x«l γὰρ 0 χκρατῶν uot προστίταχυ. 


72. Michael defector altera vice nos adoritur. 
el eum in tuto sua vidisset (cognoverat enim 
imperatoriascopias nequead malum propulsandum 
neque ad resistendum idoneas) oppidum  ob- 
sidione cinxit et aptavit arietes. 1 59 Oppidani,et 
qui cum nobis erant, una cum eo sentiebant. Igitur 
primum pertentat, et universum militem armatum 


oppido applicat, ad hoc sagiltariis ac funditoribus q 


quam optimis usus ; scalas item advehit, ut illis 
muros ascenderet. Sed tunc quidem rejecti sunt, 
et ex illis plerique saxis telisque obruti ex homi- 
num vita migrarunt. Et sic per dies nonnullos 
quievere, rursumque ab oppidanis et nostris 
comitati rursusin oppidum vehementius irrumpunt, 
et pari ratione rejiciuntur : neque enim aliquid 
profecere suo potiusquam aliorum incommodo. Et 
tertium quoque vis illa mali incaluit, tertiumque 
restincta est. Hostis igitur (inem turbandi facit, et 
quieta mente constitit, οἱ appropinquure non 
audebat. tanquam qui majoribus quam inferret 
malis affligeretur. Verumtamen qui defectionem 
meditabantur, in commotione pugne consilia 
magis se tuto exsequi posse existimabant. Mirum 
vero id audituris videbitur, si unius, non plures 
quam quadraginta famulos habentis, fide sola et 
veritate freti hominis vi compescerentur. Cum ergo 
pugna ac preel:o infanda consilia malorum machi- 
natores exsequi non possent, scelus in tranquillitate 
necalia fraude moliuntur. Agmen enim, cui ad tu- 
tandum oppidum in urbe domilicium erat, vite 
sustentand:e causa propugnaculi eductum ad 
granaria transmittunt. llc premeditati, cum 


oJ. Ἐπθβλθε 5! γοῦν το δεύτερον καθ) ἡμῶν ὁ 
ἀποστάτης Μιχαἡλ, καὶ ἐπεὶ ἐχεχειρίαν εἶχεν [ἐπί- 
yo γὰρ ὥς αἱ βασιλιχαὶ δυνάµεις ἀδυνατοῦσι τοῦ- 
τον ἀντιστάδην µαχέσασθαι). περιστοἰχισε τὸ dac 
φρουρᾶ καὶ ἔλεπολεις ἴστα. σαν δὲ οἱ ἐντὸς xai οἱ 
c)» fui» τὰ αὐτοῦ φρονοῦντες. Πρῶτος γοῦν xot 
xt» ἀπόπειραν, χαὶ ὀπλίσας τὸ σύμπαν αὐτοῦ στοᾶ- 
τευµα τῷ ἅστει προσέθαλε, τοξόταις καὶ cono 
ταις εὐστόχοις χοεσάµενο.. Καὶ χλίµαχκας ἴἔφεον, 
ὡς ἂν διὰ τῶν χλικάχων ἐπὶ τὸ ἅστυ ἀναῤῥιχέσαο- 
το. ᾽Αλλὰ τοῦτο ut; ἐτράπησαν, καὶ πλείους ἐξ αἲ- 
τῶν ἔργον φόνου Ὑγεγένηνται, λίθοις βεθλημένοι καὶ 
ὀιστοῖς. Καὶ µέχρι piv Ὁμερῶν τινων ᾖαύχασε», 
καὶ πἁλιν οἱ ἐντὸς καὶ ἡμέτεριὶ τούτους ἐκίνησε», 
καὶ αὖθις προσῥολὴ σφοδροτέρα ἐπὶ τὸ ἅστυ, xel à 
ἀποχοουσις ὁµοία. οὐδὲ yàp ἠδυνήθησαάν τι ποιῦδαι; 
μᾶλλον πεπονθότες $ πράξαντε. Μέχρι καὶ οίτου 
προσέθαλε τὸ δεινὸν, καὶ τὰ ὁμοία« ἐπ᾽ ἴσης γεγὺτε 
ται, Ηρέωχκσαν γοῦν oi ἐναντίοι καὶ ἐν ησυχία τεροσ- 
εφίζανον. Οὐδὲ γὰρ ἐτολμων προσεγγίσαι μᾶλλον 
γὰρ ἔπασχον ἐγγίσαντες Ὦ ἐποιουν Οἱ μὲν οὖν τὲν 
απιστίαν νοσοῦντες ἐδόχουν Ev τῷ κινήσει τῆς μάχες 


D ὡς τὰ ἑαυτῶν βουλήματά κατορθώσαιντο: [P. 83] 


θαῦμα δὲ ἂν εἴη τοῖς ἀχούουσιν, εἰ ἑνὸς ἀνδρὸς ἕ-- 
τηντο 09 πλείους τῶν τετταράκοντα ὑπτρέτας ἔχοι 
τος x«l µόνχ τῇ πίστει καὶ τῇ ἀληθεία τεθαῤῥτκότος: 
Ὡς γοῦν ἀθυνάτως εἶχον püys καὶ χυδοιμῶ τὰ δια: 
θούλια ot. χαθ ἡμῶν φρονούντε τὰ σφῶν xaropÜw- 
σασθαι, tv ἠσνχία μεμελιτύχασι τὸ δεινὸν καὶ σκζ- 
Qo ποιεσάµενοι τὸν τοῦ εἰς φυλακήν τού ἅστιως 
ανντεταγμένον στρἀτεύαατὸς φώαοχείας χρὺυ διοί- 


χησιν, ἐξάιονσιν αὐτὴν τῶν ἐπάλξεων καὶ ixi τὰ 


e! D: Καὶ ἔπει εκεχειρίαν εἴχε, πεοιεστοίχισε τὸ ἆττν κάὶ ελίπογεις ουνἰστοκλέµάκας ἔφερεν, ὡς ἂν διὰ τούτων sisi 
τὸ ἄστυ αναρριχήσαιντο. Αλλά τότε μὲν τοαπέωτὲς πλεῖστοι ἔργον φονον ϐθ1γονεισαν, Αὖθις dt προσθολὴ περισσοτέρα 
περι τὸ ἄστν, καὶ 5j ἀπόχρουτις ὁμοία, Ὥσαντως καὶ ῷ τρίτο Eiz« Ἀρέμα παρεκάθηντο καὶ οὕτως εἴλε τὸν Πρίλαπο». 


1173 


ANNALES. 


411 


σιτοφυλάχια απἀγουσι.. Ἐξ ἐρήμης γοῦν ἀνοίγουσι A abesset 1690) exercitus, portas aperiunt. Sicque 


Καὶ ἑάλω 
οὕτω τὸ τοῦ Πριλάπου ἄστυ, οὐ πολεμίων ἀρετῆ, οὐκ 
ἀνοχυρότητι τόπου, ἀλλὰ τῇ τῶν φυλάχων ἀθελτηρία 
x«t ἀπιστία. Καὶ Ὠμεῖς συνεάλωμεν xai δεσμῶται 
γεγόναµεν. Οὐδὲ γὰρ ὤνχσεν ἡμᾶς τὸ τῆς ἀκροπὸ- 
λεως φρούοιον * πέτρα γὰρ ἦν, καὶ ἁλωτὴ δεκαθάθ-- 
po  xXMuaxt εἶπερ ἐπήεσάν τινες πολεµήσοντες. 
Ἐν ᾗ καὶ νυχτὸς οἱ τἀναντία φρονήσαντες Μημέτεροι 
ἐφοραῆσαι καθ ῑμῶν ηθουλήθησαν ὡς ἡμᾶς τε ἄπο- 
χτενεῖν xai τὰ ἡμῶν ξυλλαθεῖν. ᾿ἸἘπιὶ ὃς αὐτὸς 
ταντὶ ἐπεγνώκειν, τότε μὲν ἐἑαυντοὺς ἐφυλαξάμεθα 
χαθὼς ἦν ἡμῖν δυνατὸν, ἐπιλαμψάσης δὲ Ἡμέρας τῷ 
ἀποστά-τη Μιχαὴλ εἰς ξυμφωνίας ξυνήλθον, Κάκεῖ- 
voc ut» πρὸς ἡμᾶς δέλωχεν ὄρχους ἐλευθέρους μὲν 
καχῶν x«i µμιτὰ σφετέρων πραγμάτων παρὰ 
τοῦ µέρους αὐτοῦ εἰς τὴν χώραν διασωθῆναι τοῦ 
βασιλέως. ἡμεῖς δὲ τὸ μικρὸν ἐκεῖνο πρὸς αὐτὸν 
ἀπολελύχαμεν φρούριον. ᾽Αλλ' ὥσαν οἱ ὅρσοι τούτου 


τὰς πύλας οἱ ταῦτα προμελετήσαντες. 


τῶν 


Prilapi oppidum non virtute hostium, non loci 
imbecillitate, sed custodum socordia ac perfidia 
captum est, et nos una cum eo,et vinculis tra- 
dimur ; quibus nec arcis castellum profuit : saxum 
namque erat, et expugnatu facilimum, si quis 
decem graduum scala illud adortus fuisset. In 
quod noctu, qui ex nostris adversus nos hostilia 
induerant, ad nosinterimendos nostraquerapienda 
ingruere animum induxerant. Hec edocti tum, 
uti vires concesserant, nos custodivimus. Sed ubi 
dies ecpit, cum Michaele defectore ad pactiones 
venio. Ille etiam jurejurando se obligaverat nos & 
noxa immunes et cumre familiaripro viribus salvos 
atque incolumes imperatorie ditioni redditurum. 


p Sic nos pusillum illud castrum dedidimus. Verum- 


tamen jusjurandum cum ille nefarie jurasset, fru- 
stra fuit, quandoquidemille nos vinculis colligatos 
de loco in locum transportabat. 


ψευδεῖς * ἐπίορχον yàp ὠμωμόχει. Ἔσχεν οὖν ἡμᾶς ἐν δεσμοῖς καὶ ἀπὸ χώρας sig χώραν µεταθιθαζοµέ- 


φους πεδήτας. 

Ὁ μὶν οὖν βασιλεὺς Θεόδωρος περὶ τούτων ἀκη- 
xod ὑπετόπασε μὲν περὶ ἐμοῦ οὐ καλῶς, ἀνθρωπί- 
wot δέ λογισμοῖς ἐἑπόμενος ὑπετόπασε. Ὡς γὰρ 
ἑαεααθήχει τοὺς κρείττους τῶν στρα-ηγούντων ἐν 
τῷ δυσμῆ, ἐν ol; ἐθάῤῥει καὶ τὰ πολλὰ, ὑπὸ τον 
ἀποστάτην Μιχαὴλ Ὑγεγινῆσθαι, τούς μὲν καὶ πρὸ 
τῶν κατασχίσεων τῶν φοουρίων, ὤγουν τὸν Σχουτέ- 


Igitur imperator Theodorus, de his certior reddi- 
tus, de me quidem haud ingenue suspicatus est, 


suspicatus est tamen humanis considerationibus 


ductus. Namque ut audiit ductorum celebriores, 
quibus quam maxime fidebat, in Occidente Michaeli 
defectori cessisse, partim antequam oppida expu- 
gnarentur uti Scuterium Xyleam, Manuelem Ra- 


pto» Ἐυλέαν, τὸν Ῥαματᾶν Μανουὺλ, τὸν Πουλάχαν ϱ matam Pulacham aliosque nonnullos, partim post 


x«i ἄλλους évioug τῶν σὺν αὐτοῖς, αὖθις δὲ καὶ μετὰ 


τὰς κατασχέσεις, tit οὖν τὸν ἐπὶ τῆς τραπέζης 
Ἰσαάχιον τὸν ἨΝεστόγγον, ὃν αὐτὸς εἰς φυλακήν, 


χαθὰ προϊστορήκειν, ἀποκατέστησα τῆς ᾿Αχοίδος, 
x«l ἄλλους οὐκ ὀλίγους τῶν Ὑγνωρίμων τε xat ὀνομα- 
στῶν ὑπὸ τὸν ἀποστάτην ἐχόντας τελέσαι, ἐδεδίει 
xci περὶ ἐμοὶ, μή ποτε χαὶ αὐτὸς πάθω τὰ ὅμοια " 
ἔθραττε xat γὰρ τὸν αὐτοῦ λογισμὸν τὸ ἐξ ὑπογνυίου 
συμθὰν ἱμοὶ παρ αὐτοῦ. Οἱ δὲ τὰ κατ ἐπὶ ἀχριθέ- 
στερον ἐπιγνόντες διισχνυρίζοντο μὴ ἄν ποτε τοιοῦ- 
τον φανῆναί µε. Ἐπεὶ δὲ χρόνος παρεῤῥύη συχνὸς, 
καὶ τῶν ἐπερχομένων δεσμώτην ἐμάνθανεν εἶναί µε 
καὶ εἰρχτῷ περιχλείεσθαι ποδοκάχαις τε χαὶ χειρο- 
πέδαις συνέχεσθαι, [Ῥ. 84] Ἠγάπα τε τὴν πρᾶξιν 
χαί µοι προσφιλέστερον διετέθειτο,. ὁρισμοὺς δὲ ἔπε- 
ποιύχει ατημάτων πέοι τῶν ἐμῶν, µηδένα τολμῆσαι 


ποδα τε oiv ἐν αὐτοῖς καὶ ζημίαν ἐπεμθαλεῖν, 


ἀυνέθη οὕτω τὰ ποάγµατα. 

oy. Ὁ μὲν οὖν 8* τῶν Βουλγάρων ἄρχων, ὁ γν- 
ναικάδελφος αὐτοῦ Μιχαὴλ, ὃς πολλἠν τὴν ἔχθραν 
κατὰ τε αὐτοῦ τοῦ γαμθροῦ x«i βασιλέως x«l τῶν 
Ῥωμαίων ἐξέτρεφε, πρὸς τού πρωτεξαδέλφου αὐτοῦ 


e Ὦ 
µαίων, ἀλλὰ πρὸς ToU πρωτεξαδέιφου αὐτού Καλλιμάνου 
µάνος τὺν ἐκείου λαθὼν Ὑαμετὴν àv ἈῬουλγάρων 


στρατευμάτων ἐπιθὼν τῷ Τριωὀέῳ τὴν θυγατέρα τούτου, τὸν 


occupatas urbes, veluti mense prefectum 161 
Isaacium Nestongum, cui ipse, ut antea narravi, 
Achride& custodiam demandaveram, aliosque non 
paucos ex maxime notis atquenobilibus voluntarie 
se defectori subdidisse, de me quoque timebat, ne 
quid patraremn simile: anxie enim illius animum 
turbabat, quod nuper ipse in me perpetraverat. 
Attamen de me rebusque meis enucleatius edooti 
me nusquam talem futurum contendebant. Post 
tempus non modicum ex internuntiis me vinculis 
addictum occludi carcere, compedibus pedes, ca- 
pulis manus astringi recognoscens, facinus lauda- 
re, humanius in me affici, deque rebus meis, ne 
aliquis in eas intruderetar damnumque inferret, 
decreta evulgare. Et heec quidem sic se habuere. 
Imperatori vero Theodoro res ita evenere. 

Καὶ ταῦτα μὲν αὔτως ἔσχε, τῷ dt DacOsi Θιοδώρῳ 


73. Bulgarorum princeps, uxoris illius frater Mi- 
chael, qui simultates et inimicitias, easque non 
leves, etingenerum etin imperatorem et remdeni- 
que Romanam gerebat,a consobrino suo Callimano- 


Ὢ δὲ τῶν Βουλγάρων ἄρχων, Ὑυναικάδελφος τοῦ αὐτοῦ Μιχαὴλ ἔχθραν μὲν εἶχι xarà "Po, 


καιρίαν πληγεὶς ετεθνήχει. 'O δὲ Καλλι- 
ἐσφετερίδετο. Αλ ὁ ἛῬωσος Οὗρος μετὰ 


«py» 
τοῦ Μικαὴλ σύδυγον, εἴληφεν * 0 γὰρ Καλ- 


λιωά ος προπεφονεντο. Ἐπεὶ ὃ ἔρημος ἐναπελείθη χληρονόμου ἢ τῶν Βουλγάρων «py, οἱ προύχοντες τὸν 
Τοίχου υἱον Κώνσταντῖνον tig τὸ αρχειν αὐτῶν ἀνεδέξαντο. Ἵνα δὲ xai εὐπρόσωπος αὐτῷ $ ἀρχὴ Ὑένοιτο 
καὶ δόξτεν ἀπο Χληρονομίας χρατεῖν, πρὸ τὸν βασιλέα Θεόδωρον. πρεσθείαν πεπόμφασιν, ἵνα τὴν πρώτην 
αὐτού θυγατέρα Εἰρηνην συζεύξη τῷ τοῦ Τοίχου, tyyóvqv οὖσαν τοῦ ᾿Ασάν. ᾿ὈΕἘχώρισαν οὖν τὴν X» οἶχε γῦ- 
ναῖχα, καὶ πρὸς τὸν βασιλέα ἀπέστειλαν. Οὕτω γοῦν Ώρέμησαν τὰ τῶν Βουλγάρων. 


4115 


GEORGII ΑΟΒΟΡΟΙΤΑ 


i16 


consciis nonnullis 169 Trinobi civibus, extra dic- A Καλλιμάνου χαιρίαν πληγεὶς εἰδέσει καί τινων οἵκς- 


tam urbem degens,letali vulnere accepto illico exs- 
piraverat. Qui eum jugulaverat Callimanus, illius 
uxore ducta Bulgarorum principatum sibi quodam- 
modo vindieasse visus est. Sed Rosus Lruscum exer- 
citu Trinobum aggressus, filiam hujus Michaelis 
consortem recuperat : quidem enim Callimanun ex 
loco in locum aberrantem antea trucidarant. Cum 
vero herede legitimo Bulgarorum principatus des- 
titueretur,proceresin consilium conveniunt,eligunt- 
que Tochi filium Constantinum, ut sibi ipsis impe- 
ret;et ut speciosas regnandi causas haberet ac hee- 
reditario jure regnum possidere videretur, legatos 
ad imperatorem Theodorum misere, ut filiam suam 
majorem cuinomen [rene erat, in matrimonium Cons- 


τόρων Τρινόθονυ, ἔφω που τοῦ τοιούτον διάγων ἄστεως 
εὐθὺς ἐτεθνήκει. Ὁ δὲ φονεύσας αὐτὸν Καλλιμῶος 
τὸν ἐχείνου )αθὼν γαμετὴν ἴδοξε τῶν τῶν βουλγάρων 
ἀρχὴν σφιτερίσασθαι. 'A))' ὁ Ῥῶσος Οὗρος μὲ 
στρατινµάτως ἐπελθὼν τῷ Τρινύθῳ τὲν θ»γατίρε 
τούτου τὴν τοῦ Μιχαὴλ σύξυγον εἴληφε * τὸν γὰρ 
Καλλιμάνον προύλαθὸὀν τινες πεφονενχέναι ἐκ τόπου 
εἰς τόπον φεύγοντα. "Ert δὲ ἔρημος ἐναπελιίφθη (33) 
x)noovóuou /νησίου 5 τῶν Βουλγάρων ἀρχΏῶ, Lbuvtév- 
τες οἱ προύχοντες έὶς βουλὴν τὸν τοῦ Τοίχου vi» 
Κωνσταστῖνον εἰς τὸ ἄρχιιν αὐτῶν ἀναδέξασθαι ἴδου- 
λεύσαντο. Ἵνα δὲ καὶ εὐπρόσωπος (53) αὑτῷ & ἀρχὶ 
γένοιτο, καὶ ὡς ἂν Ὑε δόξειν ἀπὸ κλΏρονομέας xae- 
τεῖν, πρὸς τὸν βασιλέα Θιόδωρον πρεσθείαν πεπὀμ» 


tantino Teechi concederet, quee illi legitime copula- p «etw, ἵνα τὴν αὐτοῦ θυγατέρα τὸν πρώτα», ὅτε 


retur, tanquam qu*e esset Asani Joannis, quiantea 
Bulgaris imperarat, neptis, ideoque ad talem domi- 
natum pertineret. Sed quando Tcchi Constantinus 
alio eoque legitimo matrimonio vinciretur, uxorem 
a viro separatam ad imperatorem Theodorum 
deducunt. Sic se res Bulgarorum habebant, sic 
Theodorus imperator pacem recuperat : sic etiam 
tranquillitatem uterque aucupatur. 


καὶ Εἰρήνη κατωνοµάδετο, εἷς συδυγίαν τῷ τοῦ 
Τοίχον Κωνσταντίνῳ ἐκπέμφειε χαὶ συζενχθῦ w- 
µίμως αὐτῷ, ἐγγόνη οὖσα τοῦ προχατάρξαντος Βουλ- 
γάρων τοῦ ᾿Ασὰν Ἰωάννου καὶ προσήχουσα τῇ τοιαύτῃ 
ἀρχῦ. 'Enti δὲ ἔτυχε τὸν Τοίχου Κωνσταντῖνον γυναῖνα 
νόµεμον ἔχειν, χωρισμὸν τοῦ ἀνδρος αὐτῆς πεποιέκα- 
σι, καὶ τὴν Ὑγυναῖκα πρὸς 70» βασιλέα Θεόδωρο 
ἔστειλαν. Οὕτω μὲν οὖν ἔσχε τὰ τῶν Βουλγάρων, 


οὕτω δὲ καὶ ὁ βασιλεὺς Θεόδωρος τὴν ἐξ αὐτῶν ἔσχεν εἰρήνην, xat Ὀθέκησαν iv ἀμφοτέροις τὰ πράγματα, 


14. Post hec Theodorum imperatorem morbus 
gravis invasit. Morbo medicinam facere medicinon 
poterant; frustraque remedia omnia, que 1 6 3 malo 
succurrere posse videbantur, tentata sunt. Longo 
itaque tempore noxa conflictatus, et corpus omne 
exsiccatus, prope finem in animo suo dedit po- 
nitentie locum, et monasticum habitum induens, 
quemadmodum res illius sedulo ac curiose intuiti 
mihi narrarunt, confessionem peccatorum animo 


od. Mszà δε ταῦτα 99 νόσῳ (64) δεινῷ o βασιλεὺς 
Θεόδωρος περιπέπτωκῖν. ᾿Απέχαμον οὖν ἐν ταύτῃ 
x«i ἰατρῶν Ἁχεῖρες, x«l πᾶσά τις ἄλλη θερακία 
ἀπείρηκεν. Ἐν οὐκ ὀλίγω γοῦν χρόνω τῷ νοσῳ κατ. 
εξετασθεὶς χαὶ τὸ σῶμα ἅπαν κατασκελε-ευθεὶς, ὃ 
τῷ τέλει λόγον µετανοίας ἐν ίαυτῳ προσλαθὼν τὲ 
μοναδικὸν (55) ὑπεισήει σχῆμα, Ὡς dk οἱ τὰ καν 
αὐτὸν ἀκριθῶς τεθεαµένοι µοι διηγήσαντο, καὶ ife 
µολόγησιν ἐπεποιήχει (30) ψυχῶς αξίαν «γενναίας καὶ 


65 Ὦ - Μετὰ δε ταῦτα νόσῳ δεινῇ ὁ βασιλεὺς περιπέπτωκεν. ᾽Απίχαμον οὖν ἐν ταύτῃ xol ἰατρῶν χεῖρες. Ἐ 
οὐκ ελέγω γοῦν χρόνω τῇ νόσῳ κατεξετασθεὶς καὶ τὸ σῶμα ὅλον κατασκελιτευθεὶς τὸ μοναδιχὸν ὑπεισψει σχᾶμα, 
xai εξομολόγησιν ἐπεπόιήκει ψυχῆς Ὑενναίας καὶ µεγαλόφρονος, τὴν εὐαγγελικὴν μιμησάµενος Topvav, τὸν τές 
Νιτυλήνης ἀρχιερατικῶς προϊστάμενον εἰς τὴν τῶν αὐτοῦ πφαλμάτων ἐξαγονίαν µιταχα)εσάµενος, xai ἔμπρι- 
σθεν τῶν «otov ποδῶν πίπτει πρὸς τοὔθαφος, x«i δακρύων ῥεύμασι τὴν γῶν ἔπλυνιν, ἐν fj κατέκειτο, ὡς καὶ 
πηλὸν γενέσθαι Ex τούτων, καὶ τὸ « ᾿Εγκατέλιπὀν σε,Χριστὶ » συχνῶς ἐπεφώνει, τοῖς τῆς εξαγορέας λόγοι 
τοῦτο συμπιοιπλέχων. 'Extivog μὶν οὖν οὕτω βιώσας xai µήπω ὅλους τέσσαρας (ιαυτοὺς αὐτοχρατοούσας ' 
κατὰ τὸν Νοέμαθριον γὰρ ἄρξας t) Αὐγούστῳ µηνι τὸ τέλος ἔσχηκε τῆς δωῆς. 'O pt) o)» οεκοὺς αὐτοῦ t» τὴ 
τῶν Σωσάνδρων ἀπεκομίσθη μονῆ, καὶ ἑτάγη ἀχεῖσε ὅπου x«i ὁ βασιλεὺς καὶ πατὺρ αὐτοῦ. Τετελεν-ηχὼς 
δὲ τρία καταλελοίπει παιδία, iv μὲν ἆδρεν τοὔνομα Ιωάννην, θήλεα δὲ δύο τὴν Θεοδώραν x«i Εὐδοχίαν. Τὰς 
έτέρας γὰρ δύο αὐτοῦ θυγατέοας ἀνδοάσι συνέςενξεν, τήν Εἰοήνην τῷ τοῦ Τοίχου υἱῷ. τὴν δὲ Μαρίαν τῷ τοῦ 
ἀποστάτον Μιχαὴλ vin Νικχφόρῳ τις καὶ ἐν τῷ καιρῷ τῆς τοῦ πενθεροῦ ἀποσ-άσεως τὸ χοινὸν ἀπέδοτο χρέος, 


Theodori Ώουδα οἱ Leonis Allatii nota. 


(02) 'Emt ὃς ἑναπειίφθη. 

(53) Ἵνα δι και εὐπρόσωπος. Gregoras, p. 61. 
Et nota, quam Acropolita imperatoris filiam vocat 
Irenem Constantino Techo nuptam, a Gregora vo- 
cari, non sine memoric lapsu, Theodoram ; quod 
etiam infrainculcat, p. 63. Namque Theodora, quem- 
admodum et Eudocia, innuptiee remauserant. Nota 
etiam Pachymerium. Histor. lib. 1, 35, tres tantum 
illi filias tribuisse. ALL. 

(54) Νόσω Gregoras, p. 61. Morbi illius naturam 
exprimit Pachymerius, lib. 1. A11. 

55) Τὸ µοναδικὀν. Paulo ante obitum, ut scri- 
bit Gregoras, p. 61. Nec dissentit Phranza, lib. 1, 
cap. 3, utalii viri principes et imperatores, et ex 
vulgo quicumque in ea natione pietatem cultamque 
divinum colere videri volunt, imminente morte fa- 


Grego, p. 60. Arr. D cere esuevere, Paulum enim antequam vita exce- 


dant, quare vero id agent, fuse alibi diximus, mo- 
nachorum habitum induunt. Nugantur itaque 
Theodorus Monembasiensis et ejus stolidissimus 
exscriptor Mattheus Cigala, qui aiunt eum in So- 
sandrorum monasterio monachum factum pie 
admodum vixisse tandemque mortem obiisse:Ka 
βασιλεύει ὁ vios αὐτοῦ G16dopoz à. Και εἶδε τὸν χόσωσν 
X4t τὰ τοῦ χόσµον, ὅτι εἶναι µάραια xat ἢ βασιλεία τοῦ 
Θτοῦ εἶναι αἰώνιος. ΄"Αφησε τόν βασιλεία» και ὑπᾶγο tis 
τὴν μονὴν τῶν Σωσὰνδρων, xat ἔγωε χαλόγορος, και εὖκ- 
ρέστησι τῷ Θτῷ διὰ τῆῶς τῆς ταπεινώστως. Και bti 
απέθανεν. ALL. 

(ὅθ) Ἐξομολόγησιω ἐπεποιήχει. Gergoras brevius, 
p. 64. A1L. 


411 


µεγαλόφρονος. Τὴν γὰρ εὐαγγελιχὴν μιμησάµενος Α 
πόρνην (57), τὸν τῆς Μιτυλήνης ἀρχιερατικῶς προ- 
ἱστάμενον εἰς τὴν τῶν αὐτοῦ σφαλμάτων ἐξαγορείαν 
µεταχαλεσάµινος ἔμπροσθεν τῶν αὐτοῦ ποδῶν πίπτει 
πρὸς τοὺδαφος, καὶ δαχρύων ἀπλέτὸις ῥεύμασι τὴν 
γῦν ἐν ᾗ κατίχειτο ἔπλυνεν, ὥστε xai πηλον γεγε- 
νῆσθαι £x τούτων, καθὼς oi χἀτιδόντες ταῦτα σαφῶς 
[P. 85] ἡμῖν παρεστήσαωτο, χαὶ τὸ « Ἐγκατέλιπόν 
σε, Χριστὲ, » συχνῶς ἐπεφώνει, τοῖς τῆς ἐξαγορείας 
λόγοις τοῦτο συµπαραπλέχιων. Ἐκεῖνος μὲν οὖν ὁύτω 
βιωσας (58) xal µήπω ὅλους τέτταρας ἐνιαυτοὺς 
αὐτοκρατορήσας * κατὰ Νοέμθριον γὰρ ἄρξας, ἐν 
Λυγούστῳ μηνὶ τὸ τέλος ἔσχηκε τῆς ζωῆς. Ὁ μὲν 
οὖν νεκρὸς αὐτοῦ ἐν τῇ τῶν Σωσάνδρων ἀπεκομίσθη 
pov (50), xai ἐτάφη ἐχκεῖσε ὅπου x«t ὁ βασιλεὺς 
καὶ πατὺρ αὐτοῦ. Τετελευτηχὼς δὲ ὁ βασιλεὺς Θιὸ- B 
δωρος τρία κατελελοίπει παιδία, i μὶν ἅῤῥιν robvo- 
μα Ιωάννην, δύο δὲ θήλια, τὴν τε θιοδώραν καὶ 
Εὐδοχίαν. Τὰς γὰρ ἑτέρας δύο αὐτοῦ θυγατέρας &v- 
ὅρασι πρὸ τὀύτου συνέξευξε, τὴν pi» πρὠτην τὴν 
xai Εἰρήνην καλουµένην τῷ τοῦ Τοίχου υἱῶ, χαθάπερ 
ἔφημιν, Κωνταντίνῳ, τὴν δὲ ἑτέραν τὴν xai Μαρίαν 
ὠνομασμένην τῷ τοῦ ἀποστάτου Μιχαήλ vio Μιχη- 
φόρῳ, ἥτις καὶ ἐν τῷ καιρῶ τῆς τοῦ πινθεροῦ ἄπο- 


ANNALES. 


1178. 


generoso ao magnifico dignam absolvit; quippe 
evangelicam emulatus meretricem, Mitylenensem 
archiepiscopum pro delictorum confessione accer- 
sens, ante illius pedes in solum obvolutus laery- 
marum indesinenter fluentium rivis terram, in qua 
jacebat, conspersit, adeo ut ex illis lutum concin- 
natum sit. Sic qui illa conspexere plane nobis af- 
firmarunt; etsepeillud, « Deserui te,Christe,» inter 
confessionis verba immiscensinclamabat.Ita ille eta- 
teperacta, nondum quatuorintegros annos imperio 
potitus mortem obit: principium enim regnandi No- 
vembrem, Augustum finem vite fecit. Cadaver illiua 
in Bosandrorum 1644 monasterium delatum, ubi 
imperator et pater illius antea humatum est. Fato 
funetus imperator Theodorus tres reliquerat filios, 
masculum unum nomine Joannem, feminas duas 
Theodoram et Eudociam. Namque alias duas, an- 
tequam ipse mortem obiret, viris nuptum dederat, 
primam, cui et Irene nomen erat, Constantino 
Tochi filio, ut diximus, alteram Mariam nuncupa- 
tam defectoris Michaelis filio Nicephoro ; qnee tem- 
pore defectionis soceri de medio excessit, utquidam 
asserebant, a marito Nicephoro multis verberibus 
coercita, ut vero alii naturali morbo exstineta. 


στασίας τὸ χεινὸν ἀπέδοτο χρέος, ὡς ut» τινες έφασκον, ὑπὸ τοῦ συξύγου Νιχηφόρον τυφθεῖσα πολλὰς, 


ὡς δὲ £vtot ἔλεγον, φυσιχῶ περοπισοῦσα νοσήµατι, 
of. Ὁ μὶν οὖν ** vià; τοῦ βασιλέως Θεοδώρου à 
Ἰωάννης πάνν ἀφῆλιξ ἐτύγχανεν ὧν ἐν τῷ καιρῷ 
τῆς τελευτῆς τοῦ βασιλέως καὶ πατρὸς ' οὕπω γὰρ 
τελείων ἐνιαυτῶν ὑπῆρχεν ὀκτώ (00) Ὁ δὲ maràp 
6 D : "Hv δι ὁ υἱὸς αὐτοῦ οὕπω Ἅτιλείων 


ἐτῶν 


75. Theodori imperatoris filius Joannes in obitu 
imperatoris patris puer impubes erat et abhuo 
tenellus, octo annos neque eos integros natus: 
Ideoque pater illius ac imperator testamentum 
ον dt πατὲρ διαθήκην πεποίηχε 


ὀχτώ. αὐτοῦ 


τάχα pt» ὡς ἐπὶ τῷ παιδί, τῇ δ' ἀληθεία ἐπὶ τῷ πρωτοθιστιαρίῷ αὐτοῦ τῷ Μουδάλωνι Γεωργίῳ * τοῦ» 
τον γὰρ Φδιετίθετο τὸ κράτος ἔχειν, μέχρις ἂν ὁ τοῦ Ἀκσιλέως υἱὸς εἷς ηθην τελείαν ἀφίκοιτο. Καὶ προῦ- 
θησαν επὶ τούτοις ποοστάξει τοῦ βασιλέως ὄοχοι παρὰ τῶν ἐντυχόντων τῷ τότε. 23 οὕπω τριταῖος ὤν ἐν 
τάφῳ ὁ τοῦ βασιλέως νεχρὸς, καὶ ὡς ἀπὸ κοινοῦ συνθήµατος συνδραµόντες πάντες οἱ ἐχεῖσε (στράτευμα δὲ 
X» ix«vóv) καὶ οἱ πρὸς βασιλέως χεκαχωμένοι ἄνδρες εὐγενεῖς, ὁ Στρατηγόπουλος ᾿Αλέξιος, οὐ τὸν υἱὸν τὲ- 
τύφλωχεν, 9 Τορνίκης Κωνσταντῖνος, ὂν εἶχε δέσµιον ὁ Φιλῆς Θιόδωρος, ὃν τετύφλωχεν, ὁ ᾿Ζαγαρομίτης 
Σεώργιος, ὃν ἐκράτει, οἱ τέσσαρες νἱοὶ τοῦ πρωτοθεστικρίου τοῦ Ῥαοὺλ καὶ αὐτοὶ καθειργµένοι, Νικηφό» 
pos ὁ ᾽Αλυάτης, οὔ τὴν γλῶσσαν ἐξέτεμεν, αὐτοθοεὶ πρὸς τὴν Σωσάνδρων μονὴν κατὰ τοῦ ἔπιτρόπου πρω- 
τοθεστιαρίου καὶ τῶν αὐταδέλφων αὐτοῦ ἐἑντὸς τοῦ ἱεροῦ βήματος ξίφους ἔργον τούτους ἐποίησαν, x«l τὸν 


βασιλέα ἔσχωπτον ὅτι ἀνδραρίῳ οὐτιδανῷ τὴν Ῥωμαίων ἀρχὴν ἐνεπιστευσιν. 
Theodori Ώουςερ et Leonis Allatii note. 


(57) Ti εὐαγγελιχὸὺν μιμησάμενος πόονην. Lucas C 
evangelista, c. vi, v. 97 ; Καὶ ido), Ίυνη ἐν 
τῇ πόλει ὕτις ἁμαρτωλός, elc., peccatricem ap- 
pellans prostitute pudicitie mulierem. Cujusresi- 
piscentiain exemplum passim adducitur Heec γυνὺ 
epeapraás est Maria Magdalene, soror Lazari. 

ide Cesaris Baronii Annal. ecclesiast., ad. an- 
nuin Christi 32, n. 16 et seqq. Dousa. 

(98) Λ᾿Εκχεῖνος μὲν οὖν οὕτω βιώπας. Mores 
Theodori tanquam illi infensus tacet Acropolita. 
Audiamus, si placet, ex Pachymere, p. 30. Arr. 

(59) Ti τῶν Σωσάνδρων pov. Monasterium 
hoc Sosandrorum Magnesit Deipare virginis no- 
mine ipse imp. Joannes exstrul fecit, teste Gre- 
gora, lib ir. cap. 11 ;eumdemque sepultum inibi 
dicit cap. ult. ejusdem libri. Dousa. 

(60) Acropolita octo annos nondum absolutos, 
Gregoras sex annos natum refert, p. 62. Phranza 
Gregoram sequitur. Pachymerius, lib. 1, d 335, 
novennem facit. Hinc erroris arguitur Flavius 
Blondus, qui duos Theodoro filios dat, eorumque 
tutorem Michaelem l'aleologum ab eodem consti- 
tutum refert, lib vui, Deoad. I1 Hist. Et forte tunc 
accidit Theodorum Vatiari(Batatzium vel Batac- 


D 


cium vel Vatacium dicere debuit) Gracorum, t 
appellabant ,imperatorem mori,duobus filiis super- 
stilibus, quibus pueris Michaelem Palzlogum sibi 
affinitate conjunctum testamento dederat tutorem. 
Et infra : Michael Palzologus tutor crudelissimus 
pueros fidei sussubaffini nomineab eo, quieum ex- 
tulerat, commendato cum;interfecisset, imperium 
assumpsit. In. his postremis verbis alius Flavii 
error prehenditur: Michael enim filium unicum 
Theodori Joannem excecatum occlusumque in 
Nicetiatorum castro custodiisque circummunitum 
magna diligentia asservavit. Pachymertus, lib. iu, 
p, 191. Vide de hoc eodem Joanne occiecato Gre- 
goram, lib. iv, Phranz., lib. 1, c. 3, et alios. Imo 
Joannes hic Theodori filius, qui interfeotus & 
Nichaele asseritur, post Michaelem ipsum super- 
fuit ; eumque post Michaelis obitum Andronicus 
F. imperans sua presentia honoravit, beneficiis ao 
muneribus eumulavit, pro paterno scelere exora- 
vit. et veniam impetravit. Pachymeres, de Andron. 
Michaelis F., p. 103. Blondum sequitur Sabellicus 
Ennead. IX, lib. ιτ: Reliquerat Theodorus Michae- 
lem cognomento Palzologum filiis tutorem, fecitque 
61 res fidem Balduino εί Venetis future pacis, si 


i19 


GEORGH ACROPOLIT/E 


(480 


fecerat, ut quidem videbatur, pro 165 filio, re A τούτου χαὶ βασιλεὺς OiaÜZxuv πεποίηχι, τάχα μι 


autem, vera pro Georgio Muzalone protovestiario. 
Hunc enim testamento Romanarum rerum om- 
nium moderaiorem ac dominum instituerat, ita 
ut penes eum Romani imperii totius esset summa. 
quoadusque imperatoris filius ad perfectam etatem 
pervenisset. Mandata imperatoris eorum qui tunc 
aderunt jurejurando confirmata sunt. Sed nondum 
tertius dies, postquam imperatoris cadaver tumulo 
conditum est, decurrerat, et tanquam ex composito 
quicumque illic comperiebantur Romani, cum ibi- 
dem non exiguo militum manus commeasset, con- 
currentes, necnon qui ab imperatore noxa atque 
incommodis attriti fuerunt nobiles et prime con- 
ditionis homines, inter eos et  Strategopulus 


ὡς ἐπὶ τῷ παιοὶ, 73 d' ἀληθεία ἐπὶ τῷ πρωτοβεστια- 
pio τῷ Ἀ]ονδάλωνι Γεωργίω (61) - τοῦτον Ύὰρ ὃ 
διαθήκη ἐποίτι (609) τῶν Ῥωμαϊκῶν ἁπάντων πραγ- 
µάτων xóptov, ὣστε τὸ κράτος ἔχειν απάσηος τῖς tàn 
Ῥωμαίων ἀοχῆς, μέχρις X» ὁ τού βασιλέως υἱὸς εἰς 
τελείαν τὴν Ἠλιχίαν ἀφίκοιτο. Καὶ ποοὔθησαν iri 
τούτοις προστάξει τοῦ βασιλέως xxi ὄοχοι (63) παρά 
τῶν ἐντνχόντων τῷ τότε, "AAA oUm τριταῖος (64) 
ὧν ἐν τάφῳ Χείμενος ὁ τοῦ βασιλέως νεκρὸς, x«t ὡς 
ἀπὸ κοινού συνθήωατος συνδραµοντες πάντες (03) oi 
ἐφευρείεντες ἐχεῖσε ᾿Ῥωμαῖοι --- στράτευµα ὃς ὃν 
ἱκανὸν συνη γωένον εχεῖσε, οὐ μὴν Ox καὶ οἱ πρὸς 
του βασιλέως Χεκακωμένοι (00) ἄνδρες εὐγενεῖς xai 
τῆς πρώτης τυγχάνοντες τάδτως, ὧν εἷς μὲν υπὸν- 


Alexius, cujus filium Constantinum oculis spolia- B 4t» ὁ Στρατη/οπουλος ᾽Αλέξιος, οὗ τὸν vió» Κων 


verat, ipsum carceri constrinxerat ; Constantinus 
Tornices magnus ab imperatore Joanne primice- 
rius constitutus, sed abejus filio privatus ; Theodo- 
rus Philes obcecatus et ipse ; et Zagarommata 
Georgius, quem imperator Joannes protovestiari- 
tem crearat, filius vero illius paraceemomenon ele- 
gerat, sed quem non diu post dignitateilla exuerat ; 
Nicephorus Alyattes, paulo ante prefectus canicleii 
factus, postmodum nullam ob causam ab impera- 
tore lingua imminutus, officio etiam absolutus ; et 
plerique alii veri opportuni ac celebres cum mili- 
tibus confusi festinanter ad Sosandrorum mona- 
sterium, ubi protovestiarius sede locata justa de- 


mortui imperatoris faciabat, properant, 166 et C 


adversum protovestiarium ae tutorem illiusque 
fratres non sine clamore irrumpunt. Quare proto- 


Theodori Dousz et 


tutoris nomine contentus essset Palaologus. Sed 
homo vehementi spiritu multaque prudentiu non 
solum Balduini opes fregit, sed. evertit etiam fun- 
didus. ALL. 

(61) Μουζάλωνι Γεωργίῳ. Erat is non claro 
genere ortus, sed ob cognitionem rerum et ad 
omnia aptitudinem atque morum urbanitatem a 
puero in aulam imperatoriam ascitus, ut cum mul- 
tis equalibus Theodoro imperatori collusor esset ; 

ui it& se ad mores illius àccommodavit, ut unus 
illi esset omnia faciens dicensque quidquid impe- 
ratori gratum erat. Amor eorum crescente etate 
conerevit adeo, ut aqud eum jam imperatorem 
principem et autoritatis et gratie locum obtine- 
ret, solertissimus conjector, quod illi placeret, 
dexter negotiorum administrator et fidus arcano- 
rum particeps ; quas ob res celeriter protovestiarii 
dignitate ornatus uxorem ex imperatoria familia 
duxit. Ex Gregora. Videetiam Pachymerium Hiísto- 
riarum libro primo. Quibus notabis monstrum et 
ἀνιστορησίαν Sabellici, Ennead, IX lib. vi; Sunt 
qui Gregorium Imisolum tutorem a Theodoro reli- 
ctum scribant, quem sacris operantem Palzologus 
interfecerat, recepta ad se puerorum tutela, quos 
pari:njuria ac nescio απ majore etiam sustulit. 
Georgius in Gregorium evasit, Muzalon in /rmiso- 
lum, obtruncatus ab exercitu et populo in interfe- 
ctum a Palsologo, puer unicus in pueros, obereca- 
tus insublatum. Quid dereliquisexspectandum est? 


(69) Τοῦτον γάο Ἱ διαθήκη ἐποίει. Gregoras, 
p. 62, Georgio addit secundum curatorem Arse- 
nium am, quem tacuit Acropolita. Neque 


σταντῖνον ετόὀφλωκέν, αὐτὸν Ot καθεῖρξεν, ὁ Τορνί- 
χες τε Κωνσταντῖνος, ὃν µέγαν πριμμικύριον ὁ βκ- 
σιλὺς Ἰωάννης εἶχε xai πρὸς τοῦ θασιλέως υἱοῦ 
καθωσίωτο, ὁ Φιλῦς Θιόδωοος τοὺς ὀφθαλμοὺς xii 
αὐτὸς ἐξοοωσυ/μένος, xxi ὁ ᾖΖαγαουμαάτης Dew 
γιος, ὃν πρωτοθέστιαρίτην piv ὁ βασιλεὺς ὠνόμασυ 
Ἰωάννης,ό δὲ υἱὸς αὐτοῦ παρακοικώµενον πρώτον 
τιµώσας μιτὰ ᾖβοαχὺ καθωσίωσε, Ἀεχηωφόοος τεο 
᾽Ανάττης, ὃ, πρὸ βραχίος ἐπὶ τού χανιχ2είου τετι- 
μικὼς ὕστερον τὴν γλὠτταν ἐπ οὐδεμιᾷ αἰτία ὁ 
[P. 86] βασιλεὺς εκτεμὼν χαθωσίωσεν, αἄλλοι τε mo 
λοὶ τῶν χοησίµων x«i ὀνομαστῶν ανθοῶ», οἱ τοῖς 
χει 
ἐπὶ τῇ τῶν Σωσάνδρων σννανιόντες μονῇ xac? τοῦ 


στρατιώταις ἀννιόντες χαὶ ἅμα συνόραμοντες 


πρωτοθξστιαρίου xat ἐπιτρόπο» χαὶ 
αὐτοῦ αὐτοθοεὶ (61) ἐφώρμχσαν ' 


τῶν αὐταθίλγω 
ἐχεῖσε Gp εἶχι 


Leonis Allatii nota. 


D 


diversus est Phranza ALL. 

63) Καὶ 0oxot. Gregoras, p. 63. ALL. 

64) Οὕπω τριταῖος. Gregoras, Pachymerius οἱ 
Phranza tradunt fuisse perpetratum die nono. et 
forte omnes vera nuntiant, Neque enim statim 
atque moritur imperator, sepultura traditur. 
Quaresex primis diebus funus illius curatum est. 
elatum, propositum populo, terree tandem tradi- 
tum nono vero die ab illius obitu, tertio illius se- 
pultura Muzalones obtruncarunt. ArL. 

(65) Συνδοαµόντες m&v:t;. Solemnitas exse 
quiarumet frequens omnium concursus non me- 
rebatur tamindignum spectaculum. Convenerant 
enim in templum patriarcha cum clero universo, 
matronie, omnes nobiles, ut de more lugerent et 
memoriam imperatoris celebrarent. Aderant om- 
nes principes, plebeii quoque non deerant, con- 
fluxeratomnisexercitus, non eadem omnes senten- 
tia, alii luctum prieferentes, alii necem spirantes, 
et quod sane atrocius est, dum hy mni concineren- 
tur, vel ut Acropolita dicit, um sacrosancte mis- 
sie sacrificium offerretur et eultus divinus perage- 
retur. Gregoras, p. 65. Similia sunt quee narrat 
Phranza. ALL. 

(66) Ot roo; τοῦ βασιλέως χεχαχωµένοι. Pachym.. 
p. 23, 94, 64. 6ὔ. ALL. 

(67) Και τῶν αδελφών αὐτοῦ αὐτοβοεὶ. Gregoras. 
p. 66. Scriba hic ob similitudinem obtruncatus. 
ut id quoque obiter advertam, Theophylactus 
nuncupabatur. eratque affinis Georgii Paedymerii 
historici. Audiamus ab ipso libro primo, p. 59. 
ALL, 


H8 


ANNALPS 


1195 


τὴν σχηνὴν 6 πρωτοθεστιάριος, καὶ τὴν ὁσίαν τοῦ A vestiarius cognita multitudinis irruptione templo, 


τεθνηχότος βασιλέως ἐπλήρου. Γνοὺς οὖν 6 πρωτο- 
θιστιάριος τὴν ἔφοδον τοῦ λαοῦ ὤρμησε τοῦ ναοῦ 
ἐξιένκι " ἔνδον γὰρ ἦν τῆς θείας μυσ-αγωγίας τελου- 
µένης ἐπαχροώμενός, ”Αλλά τινες τῶν τῆς βουλῦς 
ἐχείνης συµπαρόντες αὐτῷ, δείσαντες μὴ ἐξιὼν καὶ 
ἐποχηθεὶς ἐντρέψη xoi πρὸς ἑαυτὸν ἐφιλχύσηται τὸν 
λαὸν χἀντεῦθεν xal αὐτοὶ φωθαθεῖεν, πρὸς ὀοχωμὸ- 
σίας ἑτέρας (68) ἐχώρουν. "Hdq γὰρ τοῦ βασιλέῶς 
πρὸς τὰς ἐσχάτας ὄντος ἀναπνοὰς Θεοδώρου, καὶ τῆς 
διαθήχης εἰς ἐπήχοον πάντων ἀναγνωπθείσης αὐτοῦ, 
ὀμνύουσιν ἅπαντες τὰ διατεταγμένα τῷ βασυεῖ φυ- 
λάξαι ἁἀπαραποίητα. Εἶτα καὶ μετὰ τὸ ἀποθιῶναι 
πάλιν ὀμνύουσιν ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς. Τρίτον οὖν ἠδη διὰ 
τὰ προειρηµένα ὄρχοις χαὶ συνθήχαις ἐμπεδωθέντις 
πτίθουσι τὸν πρωτοθεστιᾶριον συνίστασθαι τοῦ ναοῦ 
σύναμα τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ᾿Ανδρονίκω, τὴν To) µε- 
όλου δοµεστίκου ἀξίαν τετιμηµένῳ, χαὶ τῷ πρώτῳ 
dórou ἀδελφῷ, ὃς χαὶ πρωτοχυνηγὸς τετίμητο. Ὡς 
di τὸ πλῆθος tidov γυωνοῖς τοῖς ξίφεσι xar' αὐτῶν 
χωροῦντας, ἑντὸς εἰσβεσαν τοῦ ἱεροῦ βήματος 169), 
καὶ τὸν παναγῦ πιριπτυξάµενοι τράπεζαν ἐχεῖσε 
ξίφους ἔργον γεγένηνται, μηδὲ μετὰ τὸν φονὀν οἴκτον 
λαξόντων τῶν φονευτῶν * τοιοῦτον γὰρ τον θυμὸν (10) 
ó λαὸς ἅπας ἐνεδείξατο χατ᾽ αὐτῶν, ὥστε χαὶ µελη- 
δὸν διατεµόντες αὐτὸν, μᾶλλον δὲ κατὰ ἄρθρα, ἡ καὶ 
σμιχρὰ τῶν σαρχῶν διελόντες τεμάχια ἕχαστος τὸ 
οἰχεῖον τμῆμα κρατῶν τῆς ἐπιθυμίας ἐνεφορήύθησαν. 
Καὶ ταῦτα ptv τοιοῦτον ἔσχε τὸν τρόπον. 

ος). Οἱ δὲ τοῦ Ῥωμαὶϊκοῦ πλήθους 95 οἵ τε τῶν ἐν 
τέλει καὶ οἱ τῶν στρατιωτικῶν ταγμάτων σὺν τοῖς 
χαὶ τοῦ ἱεροῦ καταλόγου (συμπαρῆν γὰρ αὐτοῖς xai 
ὁ πατριαρχης (71) καὶ τῶν ἐπιφανεστέρων ἀρχιε- 
ρέων τινὰς) σχέψιν ἐπεποίηντο περὶ τῶν κοινῶν 


in quodivine mystagogic sacrum audiebat, egredi 
conatur. Sed quidam consilii ac facinoris fautores, 
qui cum eo erant, timentes ne suo exitu equo in- 
sidéns multitudinis animos illectos sibi consocia- 
ret, indeque ipsorum perfidia propalaretur, ad 
novum jusjurandum adiguntur. Nam cum Theodo- 
rus imperator extremum spiritum ageret et illius 
testamentum omnibus audientibus percurreretur, 
universi sese jurejurando ad omnia imperatoris 
mandata sine ulla immutatione conservanda con- 
strinxerant. Preeterea postquam animam efflavit, 
pro iisdem sacramentum iterarunt. Tertium propter 
jam dicta novo jurejurando et pactionibus astricti 
protovestiario suadent, ut una cum fratre suo An- 
dronico, magni domestici munere insignito, et ma- 
jore alio fratre, qui protocynegus erat, mordicus 
templo adheresceret. Sed multitudinem strictis 
ensibus adversum se irruentem intuiti sese in sa- 
erarium conferunt, et immaculatam amplexati 
mensam obtruncantur, cum neque post necem par- 
ricidarum animos ad misericordiam allexissent. 
Tantoque populus furore insaniit, ut eo membra- 
tim diviso sive potius in articulos aut minutissi- 
mas carnis particulas discerpto, quicunque pro- 
prium frustum manu tenens pro libidine exsatu- 
rati sint. Et heec quidem sic evenere. 


167 76. Verum ex Romano populo tum in di- 
gnitate constituti tum militarium cohortium du- 
ctorea, et cum eis sacri senatus principes, quibus- 
cum una et patriarcha et celebriorum archiepisco 
porum plerique, de rebus publicis consultarunt, 


^3D : Καὶ οὕτω συνελθόντες Güx τῷ ἱερῷ καταλόγω xal τῷ πατριάρχη σκέψιν ἔθεντο τὸ τίς ἂν εἴη ἄξιος 
πιοὶ τὴν χοινῶν πραγμάτων διοίκησιν. 'Howrouvco og» οἱ Ῥωμαῖοι, εἶτα Λατῖνοι, sita Σχύθαι, καὶ πάντες 
τὸν Κομνηνὸν Μιχαὴλ τὸν Παλαιολόγον ἐπέλεγον «αἱ τοῦ παιδὸς ids εἶναι χαὶ τῶ» χοινῶν διοιχητήν. 


Καὶ ὡς ἐν ὀλίγῳ ταινία δεσποτικῇ αὐτὸν ἀναδοῦσι, καὶ μετὰ μιχρὸν εἰς 


ασίλειον ἀνήχθη περιωπήν. 


Theodori Douss οἱ Leonis Allatii note. 


(68) Πρὸς δρχωμοσίας ἑτέρας. Certe si usquam 
alias, hoc certe evi Grigcis hisce jusjurandumla- 
dus est. et juraresepius pejerarefuerit ; jurarunt 
siquidem proceres concertis verbis ex sententia 
imperatoris, antequam ille moreretur, se oninia 
ad amussim servaturos que ille in. testamento 
prascripserat ; deinde statim post ejus obitum 
pejerant Nam cum se cognosceretob rerum novi- 

tem proceribus invisum Muzalon, qui dignitatis 
illiusfastigium egre ferebant, cum multiessentad 
quos simuj et tutela pueri et imperii administratio 
magis pertineret convocatis omnibusin curiam 
submisse eis collocutus,haud obstare subintulit se 
tum imperii administratione tum tutela pueri ces- 
surum. Proceres simul velut ex composito id re- 
cusarunt, jue jurandum priore sanctius datur 
tum a nobilibus tum a plebe militari ; sibique et 
familie sug quilibetexitium imprecantur, ni quod 
jurassentsancteservassent. ac Muzalonistutelam 
jmperatoris vero filio imperium insidiarum expers 
et inviolatum ad oinnem posteritatem tuerentur. 

üm deinceps exercitus in ecclesiam ruerel et 
timore percitus Muzalo elabi conaretur, iidem 
omnes simul, rie ille egrediens templo saluti sug 
provideret, denüo jüajüránduin adJecerurit, velle 


D 


se omuia tuta que imperator preceperet, et cordi 
sibi esse eque ac propriam Muzalonis vitam. Hinc 
non semel sed sepius se religione obstrinxerant : 
et tanen cum res ipsa cogeret. sive vindictee studio 
sive odio sive neglectu, utinam non impulsu et 
adhortationibus jura divina atque humana violan- 
tes, necibus Muzalonum manus dedere. Vide quse 
de his sacramentis et exsecrationibus preeter Acro- 
politam referunt Gregoras, Phranza et Pachyme- 
rius. ALL. 
(69) Tou ἱεροῦ βήματος. Quid fuerit βῆμα, vide 
Glossarium Meursii in πρόθεσις. DousA. — Grego- 
ras, lib. ur, p. 65. Paria sunt que nobis dat Phran- 
za : sed hujusce rei tragoediam inulto melius 8ο 
fusius prosequitur Pachymerius, lib. 1, p. 55. 


(70) Τοιοῦτον y«p τὸν θυμόν. Causas tanti odii 
recenset Pachymerius. lib. 1, p. 54. Au. | 

(71; Trucidutis jam Muzalonibus et inepto ad 
imperandum Joanne immatura adhuc etate, quee- 
ritur ab omnibus qui imperium regal, nutantem 
principatum sustentet, nec oneri cedat ; nec aptior 
Jndicatur Michaele Paleologo. Vide Gregoram et 
Phranzam., ehymerius quoque hisce fusius rem 
prosequitur. e 


1183 


GEORGII ACROPOLIT.E 


184 


quisnam earum administrationem in se suscipere Α πραγμάτων, τίς ἂν «iq γιος τὸν τούτων φἰχονθμίαν 


dignus atque idoneus haberetur et aliis melius im- 
perio consulere posset. Haud enim conveniens es- 
se existimarupnt, Romanum imperium, majestate 
8ο dignitate tantum, à puerulo, qui τε] fruotibus 
allici poterat vel talis adhuc luderet, gubernari * 
sed necessarium esse judicarunt eum clavum tanti 
imperii tenere et gubernacula rei publios tractare, 
qui tutam a naufragio navim adversariorum ven- 
torum vi impetitam, variorum fluctuum strepitu 
turbatam ac fere obrutam, et ut verbo expediam: 
ingenti tempestate periclitantem, ideoque guberna 
tore generoso atque accommodo ad eam ab immi- 
nentibus opprimentibusque miseriis conservandam 
indigentem, conservare posset. Statim enim Persa- 
rum confinia ab irruptione adversus Persas concur- 
rentium Tachariorum, cum non adhuc stabili 
amicitia firmarentur neque ad certam pactionem 
ac concordiam convenissent, notabilius turbaban- 
tur ; et in Occidente ad Naxium flumen, quem 
plebs Bardarium vocat, defector Michael omnia 
occupaverat, et in ea regione oppidula et castra 
sibi addixerat, adeo ut ea 198 sine ullo metu te- 
neret et discrimine potiretur. Preterea et alia 
suspicio plurimos, sed prudentes potissimum, an- 
gebat, defectoris Michaelis inquam generi. Namque 
Manfredo Sicilie regi, ut prrenarravimus, filiam 
Helenam matrimonio conjunxerat, et aliam affi- 
nitatem ex filia sua Anna cum Achaie principe 
contraxerat, quin etiam Cpoli Latina gens Roma- 


nis adeo inimica, quam Balduinus sustinebat, inse- ς 


derat. Hac ratione Romanorum imperium graviter 
egrum vehementerque undiquelaborans qui probe 
regeret, proceres investigare, omnium nihilominus 
oculi in Michaelem Comnenum, cujus sspe me- 
minimus, ferri. Verum cum de hoc populus etiam 
expostulandus esset, ut cujusnam ille sententie 
esset ipsi experirentur, et in quem magis animis 
propenderet cognoscerent, interrogationes secun. 
dum genera et ordines institute sunt. Et primum 
quidem Romani sciscitantur. Illi universi confer- 
tim, unoque ore, non alium preter Michaelem 


λαθεῖν καὶ χρειττόνως τῶν ἄλλων διενθετύσασθαι. 
Οὐ ép προσῆχον (72) ἔχριυαν Tiv τῶν Ῥωμαίων 
ἀρχὴν τοσαύτην οὖσαν ὑπὸ βρεφνλλίου ὀπωριζομένου 
ἡ x«i ἀστραγαλίζοντος διενθύνεσθαι, αλ) ἴχρυαν 
χρεὼν εἶναι τὸν δννάµενον τὸν τῶν Ῥωμαίων σώδια 
ὀλκάδα (13) ἐπὶ τῶν οἰάκων χαθᾷσθαι [βασιλείων, 
πολλῶν pt» ἐναντίων πνευμάτων [P. 87] καταπνεέν- 
των αὐτὴ, ἄλλεπαλληλων δὲ αχυµάτων καταθομθεύν- 
των x«i ταραττύντων, xal ἁπλῶς εἰπεῖν ἐπὶ μεγώλον 
τυγχάνουσαν κλύδωνος, καὶ χυθερνύτου διδεημµένον 
γωναίου πρὸς τὸ ὑπερανω γἰνέσθαι τῶν ἐπελθόντιω 
ταύτῃ δεινῶν. Αὐτίχα γὰρ piv ὁμοροῦντα te 
Πέρσαις τοῖς ἐφόδοις ἐθορυθοῦντο ὑπὸ τῶν ἔπιρχι- 
µένων χατὰ Περσῶν Ταχαρίων * οὕπω γὰρ sic τελείω 
B εἰοήνην ἀποχατέστησαν, οὖδε εἰς ξυµθιθάσεις καὶ 
συμφωνίας βεθαίας ξυνύεσαν. Καὶ τὰ ἓν δυσμῦ ni- 
χρι καὶ αὐτοῦ τοῦ ποταμοῦ Ναξιοῦ, ὃν xai Βαοδά- 
ptov ὁ πολύς χκαλεῖ λαὸς, ὁ ἀποστάτος Μιχαὺλ ὑγ' 
ἑαυτὸν ἐποιήσατο, xai τὰ dv αὐτῇ πολέχνιά τε καὶ 
φρούρια παρεστήσατο, χαὶ ἀφόέως τούτων ὥρχε xs 
ἀχινδύνως ἐδέσποδεν. Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ἑτέοα τις 
προσδοχία τούς πολλοὺς, μᾶλ)ον δὲ τούς ἐχέφοονες 
ἵθραττε, τὰς ἐπιγαμθρίας 9rpi τοῦ ἀποστατον Mi- 
χαήλ * τὸν τε γὰρ ῥῆγα Σιχελίας Μαφρὲ, καθὼς xp 
ειοήχαµεν, τῇ ἰαυτοῦ θυγατρὶ ᾿Ε)ένη σννέζοζε 
xat κὔδος dt ἄλλο ἐπὶ τῇ θυγατρί αὐτοῦ "Αννη μιτὰ 
τοῦ τῆς Αχαΐας πρίγκιπος ἐπεποίητο, Ην δε xm 
ἐν τῇ Κωνσταντιουπόλι τὸ τῶν Λατίνων γένος, 
ἐχθρόν xat αὐτὸ τυγχάνον Ῥωμαίοι, v oic xa 
βασιλεύων ὁ Βαλδονῖνος έτυγχανιν. Οὕτω μὲν οὖν 
τῶν πραγμάτων δυσχερῶς εἶχε ἡ τῶν Ῥωμαίων 
ἀρχὴ, ἐξήτονν δὲ ἄρα οἱ προὔχοντες τὸν καλῶς «- 
τῶν προστησόµινον. Ἑνμπάντων δὲ οἱ ὀφθαλμοί (:4) 
πρὸς τὸν Κομνηνὸν Μιχαὶλ ἀφεώρων, οὗ πολλάκις ὁ 
λόγος ἀπεμνημόνεύσεν. Ἐπειδὴὺ δε (dec και ἑρωτί- 
σεις γενέσθαι πρὸς τὸν λαὸν, ἵνα σχοῖν σφῶν ev 
ἀπόπειραν τῆς βουλήσεως xat Ύνοῖεν ἑκάστου πρὸς 
ὃν ἔχει οὗτος ῥοπὴὺν, αἱ πεύσεις xarà γένη και κατὰ 
τάξεις ἐγένοντο. Και πρῶτον piv Ὡρωτῶντο οἱ Pe 
μαῖοι, και ἅπαξάπαντες ὁμοθυμαδὸν ὡς ἐξ δὲς 
στόματος τὸν Κομνηνὸν Μιχαὺλ ἐθέειν εἶναι ἔλεγον 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii note. 
(72) O3 y&o προσῆχον, De his omnibus vide D Gaz:eum : "Opes ἀπῆλθιν ὁ Δομοσθένης, x«t προσ- 


Gregoram lib. mr οἱ qui Gregoram exscribit, 
Phranzam, lib. 1, c. 3. ΑΙ. 

(79) 'Olx«d«. Navis optime confertur cum re- 
publica seu imperio,gubernator cum principe, cu- 
re,turbe, negotia, seditiones, tempora dubia cum 
marinis fluctibus, cives cum vectoribus. Theophy- 
lactus Simocatta Mauric. hist., lib. 1, c. 1 : XoXt- 
vou λόγῳ τὴν ἐξουσίαν, φιλοσοφία τὸ xocroc oid- 
xt&t. Cicero epist. ad Q. Corificium : Quamobrem, 
m. Quinte,conscende nobiscum et quidem ad pup- 
pim. Una navis est jam bonorum omnium, quam 
quidem nos damus operam ut tutam teneamus : 
utmam prospero cursu. Sed quocunque venti erunt, 
ars nostra certa non deerit. Et in Sextiana : Navis 
reipublice ftuitans in allo rlempestatibus seditionum 
et discordiarum. Et in Pisonem : Qui mazimis tur- 
binibus ac fluctibus reipublice navim gu sem. 
Choricius Sophasta oratione peracta in Procopium 


έτι βιαίῳ θηνατῳ, xat τὸν ᾿Αθηναίων τύχτχν cti 
οµέην καταλιπὼν δίκην νιὼς περικλνξομέιςς 
ἀνέμων τε βία και συγχύσει χυµάτων. Ὁ di ri» 
ἐνεγχοῦσαν ἀφῆχεν εἰς ἀσφαλῦ τε x«t óput- 
δομένην λιμένα τὸν ἱερία. Sed omnium optime at- 
que elegantissime turbas ac seditiones reipublice 
expressit Alomus : Τὸ nui» γὰρ ἔνθιυ χΌμα xv 


trot, τὸ δ᾽ ἔνθε.. "λμμες d' ἂν τὸ µέσσον vei 
ῥρήμεθα σὺν µελαίνα χειμῶνι μοχθεῦντες bryee 
x&kÀov, ITt ἄντλος ἱστοπίδαν ἔχει, λαῖφος 


εν γα 
dt πᾶν ζὰδηλον dés, και λακίδες μεγὰλαι xe" αὐτό, 
Χαλᾶσι d' ἄγκυραι. (Alcmi fragmentum dedi ab 
Hermanno Elem. doctr. metr. p. 688.) ALL. 

(74) Ἑυμπάντων δε οἱ ὀφθαλμοί, Gregoras, p. 
70. Artes etiam ipsius ad occupandum imperium 
(neque enim soti aliorum lubentise rem commi- 
sisset) fusius exprimit Pachymerius, lib. 1. Ar. 


1185 


ANNALES. 


1186 


τῶν Ῥωμαϊκῶν πραγμάτων κηδεµόνα καὶ φροντι- Α Comnenum Romanarum rerum tutorem ac curato- 


στὴν καὶ ὡς οἰχεῖον δεσπότην ἔχειν αὐτόν. Καὶ τὸ 
Λατινιχὸν δὲ φῦλον ἐρωτηθὲν οὐ πολλῆς ἐδεήθη τῆς 
ἀποχρίσεως, ἀλλ εὐθὺς τὸν Κομνηνὸν Παλαιολόγον 
τὸν Μιχαὺλ iQ rov» καὶ οὗτοι ἀρχηγὸν ἁπάντων τι- 
λεῖν. Ἐπεὶ δὲ καὶ τὸ Σκυθικὸν ἧροντο Ὑένος, οὐ 
βαρθαρικῶς ἀπεχρίνοντο, ἀλλὰ καὶ λίαν Ελληνικῶς 
τε χαὶ συνιτῶς, καὶ οὐ κΧρείττονα ἄλλον εἰδέναι δι- 
εσχἠρίξοντο εἰς τὸ ἄρχειν ἁπάντων τοῦ Κομνηνοῦ 
Μιχαλλ. Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ὁ ἱερὸς κατάλογος, ἐπεὶ 
tó» Κομνηνὸν έώρά Mui) πρὸς τὸ ἀντιλαθέσθαι 
τῶν Ῥωμαϊκῶν πραγµάίων οὐ μιχρῶς δυσχεραίνον- 
fa, ἁλλ οἷον χατοχνοῦντα x«l ἀναθαλλόμενον τὴν 
ἐγχείρηδιν καὶ τάχα καὶ ὡς αἰτίαν τιθέντα τὸν πρὸ 
βραχέος πρὀθάντα ὅρχον ἐπὶ τῷ τοῦ βασιλέως Gto- 
δώρου παιδὶ, οὐ μόνον ἀγράφως αὐτῷ σννεχώρουν 
τῆς πράξιως, [P. 88] ἀλλὰ καὶ ἔγγραφον ἐξέθεντο 
τόμον, ἐν à σὺν τῷ πατριάρ(η οἱ ἀρχιερεῖς πάντες 
ὑπογεγράφασι, διαλαμθάνονττα ὡς οὐ μόνον ἐν τῷ 
ἀδικάστω βύματι τοῦ Χριστοῦ οὐχ ὑφέξει λόγους τοῦ 
πράγµατος,ἀλλὰ καὶ στέφανοι θειότεροι τούτῳ πλα- 
Χήσονται ἕνεκα τοῦ εἰς σωτηρίαν ἐληλυθέναι τοῦχον 
τοῦ χριστωνύµου λαοῦ. Οὕτω piv τὸν τοῦ Κομνινοῦ 
Μιχαὴλ λογιόμὸν ἀποτινάξαι τὴν δειλίαν φβονίµως, 
και ὡς δέων ἦν, ἀπειργάδαντο. 

ot'. Καὶ οὕτω μὲν *5 καὶ ὁ Κομνηνὸς Μιχαὴλ τὸν 
ἁγῶνα τῆς βασιλείου αὐλῆς ὑπεισέδν. Καὶ πρῶτα 
pt» (75) iv τῷ δεσποτικῷ τοῦτον ἀνύγαγον ἀξιώ- 
μάτι, καὶ ταυνίαν δεσποτικἠν τῇ τούτου περιτιθέασι 
χεφαλῇ. Μιχρόν τι πάνυ (70) χρθνικὸν παρῦλθε διά- 
στομα, καὶ ἑκὼν ἄχων tig τὴν βασίλειον ἀνήχθνη 
περιωπὺν, πολλὰ Πρὸς t&v προὐχόντων ἐκθιασθεὶς, 
$a olg τὰ xow& τῶν πραγμάτων ἔμελε * καὶ γὰρ 
ἐπὶ τῆς βασιλικῆς ἀσπίδος οἱ τῶν ἐν τέλει καὶ οἱ 
ἄλλοι τῶν στρατευμάτων κχρείττους ὄντες καθίσαντες 
βασιλικῶς ἐπευφήμησαν. Ἐπεὶ δὲ ἔδει καὶ βασιλικῷ 
διαδήµατι τοῦτον στεφθῆναι, ἐπὶ τὺν προκαθηµένην 
πόλιν τῶν Βιθυνῶν ἀφίκετο Νικαίαν, ἔνθα παρὰ τοῦ 
πατριάρχου (TT) Αρσενίου τὸ βασιλικὸν ῥἐἑταινιώθη 
διάδηµα. Ἐπεὶ δὲ ἀπὸ τῶν τοῦ βασιλέως Θεοδώρου 
ἑκκρίτων δοκούντων εἶναι καὶ μεγιστάνων ὁ Καρυα- 
νίτης (78), ὃν καὶ πρωτοθεστιαρίτην ἐχεῖνος προέ- 


rem, et eum veluti dominum proprium agnoscere 
se velle fatebantur. Cum ex Latina natione que- 
reretur, non multa exspectatione opus fuit, tan- 
quam que subito Michaelem Paleologum omnium 
summum principem postulavit. Cum Scytharum 
quoque genus percontarentur, non barbare sed 
Grece admodum prudenterque respondit, et Mi- 
chaele Comneno prestantiorem, cui summa im- 
perii dedi deberet, setenere 1 09) neminem conten- 
debant. Quin imo sacer senatus Michaelem Com- 
nenum multo nisu rerum Romanarum administra- 
tionem detrectantem, procrastinantem atque delu- 
dere provinciam conantem, et forte etiam non 
multum ante tempus de Theodori imperatoris filio 


B 3acramentum causantem, patriarcha et ceeteri 


omnes presules non tantum voce, sed scnmpto 
etiam tomo, in quo ea continebantnr, tantum 
&besse ut protali conatu apud justum judicem 
Christum rationem redderet, ut coronis divinio- 
ribus potius coronandus esset, quod in salutem 
Christiani populi accessisset, suadebant, atque fa- 
cultatem similia in se recipiendi concedebant. Sic- 
que ut Comnenus, Michael metum animo pelleret, 
prudenter sane, et uti necesse erat, effecerunt. 

71. 18 Michael Comnenusimperatorii dominatus 
certamen adiit.Et primum quidem eum despotica 


dignitate exornant : mox tenia etiam despotica 


caput coronant. Nec multum temporis processit, 
etipse volens nolens 17V Q vi ab eminentioribus, 
et quibus res publice cure erant adactus ad im- 
peratorium culmen ascendit. Etenim imperatorio 
scuto,! qui in dignitate, et alii cohortium celebrio» 
res, collocatum  acclamationibus prosequuntur, 
et imperatorio diademate coronandus ad regi- 
nam Bithynarum urbium Niceam proflciscitur, ia 
qua a patriarcha Arsenio corona imperii decoratur, 
Quando vero ex iis qui apud Theodorum impera- 
torem selectiores esse ac precipui videbantur, 
Caryanites protovestiarii dignitate ab eo decoratus 
reliquus erat, qui jam dictorum protovestiarii et 
fratrum illius necem patraverat et tunc temporis 


ε. D:'Ent d' ἀπὸ τῶν µεγιστάνων ὁ Καρυανίτης ἦν, ὃς xol φόνου κατεψηφίσατο τῶν Μουζαλωνων, τούτον 
ὁ βασιλεὺς Μιχαὺλ, ἴνο μήτι νεωτερίση, ἐν εἴρχτῆ ἴἔθετο. Ὁ δὲ ἀποδρὰς περὶ τὰ τῶν Πιρσῶν ᾧ (T0. — Χατα- 
σχιθεὶς δι ὑπὸ τῶν Τουρχομάνων πεφόνενται. ᾿ἘΕναπολέλειπτο δὲ ἀπὸ τῶν “περιωνύμων ὁ ᾽Αγγέλος Ἰωάννῆς 
ὁ πρωτοστράτωρ, ὃς κατὰ τὴν δυσμὴν Ἐν. Τοῦτον πέµψας ὁ βασιλεὺς ἤθελεν ἀγαγεῖν καθ ὁδὸν δὲ βέει τρω- 
θεὶς ἐτεθνήχει. Ὁ γὰρ βασιλεὺς τὸν αὐτάδελφον αὐτοῦ μµέγαν χειροτονησας δοµέστικον, καὶ τὰ στρατεύματα 


παραδοὺς αὐτῷ, tig δύσιν ἐκπέπομφε χατὰ τοῦ ἀποστάτου Med .. ὧν 


εἶναι τοῦτον πέποµφιν. Συνῦν δὲ αὐτῷ καὶ Στρατη 


ἀνηγορεύθη, δεθαστοκράτορα 


γόπουλος ᾽Αλέδιος καὶ ὁ πρωτοθεστἰάριος ᾿Ῥαοὺλ Ἰωάννης. 


Τετίμηκε δὲ καὶ τὸν Στρατηὀπγουλον il δομέστικον, καὶ τὸν ἐξ ἑτέρας μητρὸς αὐτάδελθον αὐτοῦ Κωνόταντίνον 
Καίσαρα τιτίµηχε καὶ εἰς τὰ τῆς Παφλαγονίἁς ἔστειλε µέρη. 


Theodori Dousse οἱ Leonis Allatii nota. 


(78) Καὶ πρῶτα piv, Gregoras, p. 71. Ex Gre- 

ora sua descripsit Phranza. Pachymerus nihi- 
[ominus primum eum ad magni duce officium 
evectum tradit, lib. i, E 67. Quomodo postea ex 
magno duca despote dignitatem induerit, et tum 
adversorum tum favorabilium procerum sen- 
tentia et concertationes in pleno senatu, ubi 
intervenerat οἱ patriarcha et clerus fusissime 
prosequitur Pachymerius, lib. 1, 29. Αμ, 

(16) Μιχρόν τι πάνυ Gregoras, p. 78. Similia 


habent Phranza, c. 4 : Pachymerius, p. 98. ALL. 

(77) Ἔνθα παρὰ τοῦ µπατριάρχου,  Acropolita 

lurima in hoc negotio silentio pretermittit, ne 
invidiam suo conflet Paleologo. Ea tamen ex aliis 
subministrantur, Gregora, p. 78. Nec diversa 
sunt que scribit Phranza. 

(18) ᾿Οκρνανξτης  Pachymerius, p. 63. Reli- 
quos, si sibi adversari poterant vel suis conatibus 
impedimento esae, ut de medio tulerit, habeto tibi 
ex Pachymere, p. 80. ALL, 


1187 


GEORGH A&GROPOLIT E. 


1188 


Romanam miliiam — gubernabat, ne quid novi A Gwuv, ἐσώδετο, ὃς xai τῶν προειοζµένων τοῦ τε 


attentaret, in carceren a Michaele imperator in- 
truditur.l]le fuga sese surripiens ad Persas commeat, 
sed a quibusdam Turcomanis interceptus rebus 
spoliaturet ipse de medio tollitur. E principibus 
etiam et magni nominis viris Joannes Angelus, 
munere protostrator, in Occidente etatem agebat, 
non exigue mililie partis prefectum. Hunc post 
protovestiarium imperator diligebat Theodorus,illi- 
que in honoribus aliisque omnibus plane secundas 
tribuebat. Eum ut ad se duceret, quosdam e fami- 
liaribusimperator miserat : sed inter eundum metu 
obrutus exspiravit. Hi itaque inter eos qui in 
dignitatibus erat et precipui apud eum babeban- 
tur, primassine controversia ferebant. Cceteri 17 1 


πρωτοθεστιαρίον καὶ τῶν αὐταδέλφων αὐτοῦ φόνο» 
εἰργάσατο (ἐχεῖνος καὶ y&p τῷ τότε τὸν Ῥωμαϊκὴν 
στρατιὰν ἐπεχράτει) τοῦτο ὁ βασιλεὺς Μιχαἡλ, 
ἵνα µό τι νεωτερίσς, ἐν εἰρκτῷ ἔθετο. Ὁ δε ἀποδοὸς 
ἐπὶ τὰ τῶν Περσῶν ὤχιτο, ὑπὸ τένων δὲ Tovpxous- 
νων χατασχεθεὶς ἐσχύλενται μὲν τὰ αὐτοῦ και αὐτὸς 
δε πεφόνευται. Ἐναπολέειπται δὲ ἀπὸ τῶν ptya- 
λων xxi περιωνύμων ὁ Αγγελος Ἰωάννας, ὃς xc 
πρωτοστράτωρ i» xai κατὰ τὸν ὀναμὰν dije» 
ἔχων ὑφ᾽ ἑαυτὸν οὗ αμιχρά τινα μοῖραν τῆς στρα- 
τιᾶς. Τοῦτον μετὰ τὸν πρωτοθεστιάριον ὁ βασιλεὺς 
ἐφίλει Θεόδωρος, x&v ταῖς τιμαῖς καὶ πᾶσιν ἄλλοις 
ἁπλῶς τὰ δευτερεῖα ἔφερεν ' εἰς 0v ὁ βασιλεὺς ἀτέ- 
στειλέ τινας τῶν αὐτοῦ εἰς αὐτὸν ἀγαγεῖ», καθ ὁδὸν 


leves homunculi, nulla considerationedigni, ideo- Β δὲ δειλίας οὗτος βέλει τρωθεὶς ἐτεθνήχει. Οὔτοι pb 


que tanquam nullius sortis homines negleximus, 
Igitur imperator Michael antequam regio more co- 
ronaretur, fratrem germanum suum Joannem 
Comnenum magnum domesticum constitutum Ro- 
manis illi concreditis agminibus in occiduas partes 
adversus Michaelem defectorem dimittit, et illi 
Alexium Strategopulum, Joannem Raulum, primum 
protovestiarii Raulis filium, aliosque militiam do- 
etos et cum adversario congredi, uti par est gnaros 
socios adjungit. Michael ipse imperator acclama- 
tus fratrem suum germanum Joannem Comnenum 
sebastocratorem fecit, et ad eum in occiduis mo- 
rantem dignitatis insignia transmisit. Strategopu- 
lum Alexium magnum domesticum crevit, et alte- 
rum fratrem Constantinum. ex alia ortum matre, 
Cesaris munere decoratum,in Paphlagoniam aman- 
davit, ut urbes in ea, exercitum oppidaque invise- 
ret. 


οὖν Ὠσαν οἱ πρόκριτοι τῶν ἐχείνου καὶ Oi πρὠτιατψ 
τῶν iy ἀξιώμασῳ, οἱ ὃ' ἆλλοι ἀνθρώπια ὑπῶρχον οὗ 
πολλοῦ λόγον ἄξια - διὰ ταῦτα χαὶ ὡς καταπιεγρο- 
µένοι παρείθησαν. 'O μὲν ουν βασιλεὺς Ἀιχαὺλ xpi 
τοῦ βασιλικῶς στεφθῆναι τον αὐτάδελφον αὐτοῦ 
levy» τὸν Κομνηνὸν, µέγαν χειροτονύσας dou 
ατιχον καὶ τὰ Ῥωμαϊκὰ τούτῳ παραδοὺς στρατεή- 
µατα, εἰς τὰ ὀντικὰ µέρη κατὰ τοῦ ἀποστάτου [P. B) 
Μιχαὺλ ἐκπέπομφε. Συνεξαπέστελε δε αὐτῷ xai τὸ, 
Στρατο]όπουλον ᾿Αλέξιον xoà τὸν Ραοὺλ Ἰωάνο 
τὸν τοῦ πρωτοθεστιαρίον Ῥαρὺλ πρῶτον vió», σὺν 
τοῖς δὲ xai ἄλλους στρατηγεῖν εἰδότας καὶ µάχαις ὡς 
δέον συµπλέχεσθαι. "Ems δὲ ἀνηυγορεύθη xci βασι- 
λεὺς ὁ βασιλεὺς Μιχαἡλ, τὸν μὲν αὐτάδελφον «222 
τὸν Κομνηνὸν Ἱωάννην σεθαστοκράτορα τετίµπκε, 
ἐξαποστείλας αὐτῷ ἐν τῇ δυσμῇ ὅντι τὰ τοῦ ἀλιθμᾳ- 
τος σύσσημα, τὸν d& Στρατηγότουλον ᾽Αλέξιον μέχμο 


C ἐτιτιμήκει δοµέστικον, τὸν δε αὐτάδελφον αὐτοῦ 


Κωνσταντῖνον ἐξ ἑτέρας ὄντα τούτῳ μητρὸς τῷ τοῦ Καΐσαρος τετίµηχεω ἀξιωματι καὶ ti; τὰ τῦς Παφλαγονία: 
ἔστειλε µέρο, τὰς ἐκεῖσε πόλεις καὶ ζὸν στρατὸν ἐπιοχεψόμενον καὶ τὰ φρούρια. 


78. Sedcumregendi potestatem sibi asseruisset, 
omnesex quacunque causa ab imperatore Theo- 
doro custodie mancipatos aut quomodolibet ne. 
glectos 1'7 9 liberavit et revocavit et munificentio- 
ribus donis cohonestavit, et ut rem in pauca con- 
feram,ergaomnesdominatione splendidius usus est, 
etlarge eífuseque pecunias distribuit. Tum Πο- 
manorum multitudinem, cujuscunque illa ordinis, 
cujuscunque generis aut instituti fuisset, multa 


oq. Erst οὖν *! &yxpatüg τῶν βαπιλικῶν σκἑς- 
tpo» ὁ Κομνηνὸς γεγένηται Μιχαὺλ, παντας pi 
τοὺς ἐξ ὀποιασδύ τινος αἰτίας κατασχέτονς ὄντας ὑπὶ 
τοῦ βασιλέως Θεοδώρου $ καὶ ἄλλως παρεωραμένονς 
ἀνεῤῥύσατό τε xai ἀνεκαλέσατο, χαὶ δωρύμασιν ἀδρο- 
τέροις τούτους εδεξιώσατο. Αλλὰ xal ὁπαξαπλὸς 
πρὺς πάντας φιλοτιμότερον ἐχρήσατο TÀ py, ἀφιι- 
δῶς ἐπιχίων τούτοις τὰ χρύματα. Καὶ Zw idti» τὸ 
τῶν ᾿ΡῬωμαίων πλῆθος, xxv οἶονδή τινος ἔτυχε -γμα- 


exsultare letitia et rebus secundis gaudere, intue- D τος x&v οἰασδή τινος τύχας xai ἐπιτηδεύματος olov, 


9? D: Καὶ ἦν χαρὰ ώς ix σχοτομήνης εἰς φέγγος ἡ ix xiódevo, tig γαλύνην 2 £x χειµωνος εἰς £xp 


& ix 


λαίλαπος tic νηνεµίαν Ἡ ἐξ ἀθυμίας cic δονήν. Oi δ᾽ ἐν πόλει Λατῖνοι καὶ ὁ ἐν αὐτῷ βασιλεύων πρεσθείαν ἕστειλαν 


πρὸς τὸν βασιλέα ἀπὸ Θεσσαλονίκης ποιούµιενοι ζδήτησιν, ἵνα doin ταῦτ᾽ αὐτοῖς καὶ πᾶσαν τὴν ἄλλην 


λχώραν έως 


τῆς Κωνσταντίνου. Ὁ δὲ βασιλεὺς ἀστειότερον μρὸς σφᾶς ἀπελογήσατό, ὡς Ἑν Θεσσαλονίκη à ἑμὸς πατὲρ 
ἡγεμονεύων ἐ-εθνήκει' ὡς οὖν πατρίδος θελω ἄρχειν αὐτῆς. Taur ἀκπκοότες οἱ πρέσθεις ὑποχνηστιῶσαν ἴσχαν 
τὴν ἀχοὴν. x«i, « Παραχώρησην Ὡμῖν εκ τῶν Σερρών » αντῷ ἴφησαν. Καὶ ὃς, « Ἐκεῖ ποῶτον Ἠγεμονεύειν Ερξάμσς», 
καὶ οὐ χρεὼν ταύτην χαταλιπείν µε. » Οἱ δὲ, «Καὶ δὸς ἡμῖν ἐκ τοῦ Βολεροῦ τά μέχρις ημῶν. » Καὶ ὃς, « 
Πολλάκις, » φηαὶν, « ἐκεῖσε ἐθήρευσα, xoi o2 µοι κέχριται ἄξιον ἀφεῖναι τοῦ-ον τὸν χῶρον. » « Τέ οὖν ἠαῖν 
δίδως ; » οἱ πρέσθεις ἀντέφησαν. « "Ero μέν, » ἔφη, « οὐδὲν. ᾽Αλλ εἴπερ τὸν ἐξ ἐμοῦ λαθεῖν θέλετε εἰοέντν, 
ἐθέλω τοὺς ἐν Κωνσταντίνου Λατίνους πρὸς τὴν Ῥωμαίων τελεῖν άρχην µεοίδα mtv ἐκ τοῦ χοµερχίου Παίσειαν, 
x&x τοῦ χρυσοψητείου (79) ὡσαύτως. Et δ᾽ οὖν, ἀλλ ἔστω μάχη. » 


Theodori Dousse οἱ Leonis Allatii note. 


79) ψρυσιψητεῖον sive ἈχρυσοεΧητεῖον, fornax σοιψητεῖον ἔνθα χωννεύονσι καὶ ἔψουσι τὸν χον- 
μα Qu) ruri coquitur et oónflatur. Suidas. Xpv- — cóv. Douga. X dd XP 


1189 


ANNALES. 


1190 


δή τινος, πολλῆς τῆς ἡδονῆς ἐμφορούμενον x«t ἐπὶ- Α ri omnespoterant. Quemadmodum enim, dum quis 


χαῖρον τοῖς πράγµασινο ὝὪὭσπεο γὰρτις ἐκ σκοτοµή- 
νης βαθείας (80) εἰς χαθαρώτατον Ἠλίου φέγγος 
ἐπέλθη fj καὶ ἀπο χκλύδωνος εἰς γαλύνην ἐκ χειμῶ- 
νος εἰς ἔαρ X εἰς νονεµίαν ἐκ λαίλαπος. χάἀχ τῆς 
πολλῆς ἀνίας µεταμειφθείη εἰς ἠδονὴν, οὕτως ἅπαν- 
τες ἐπεγάνυντο xai ἐσχίρτων» ὑφ Ὠδονῆς, τῆς προ- 
τέρας ἐπιλελησμένοι ἀλγεινοτέρας xat πικρᾶς διαγω- 
γῆς. Ot μὶν οὖν ἐν τῦ Κωνσταντινου πὀλει Δατῖνοι (81) 
xaió ἐν αὐτοῖς τάχα βασιλεύων Βαλθουῖνος πρεσθείαν 
ἔστειλαν πρὸς τὸν βασιλέα, ὑπέρογχά τινα ζητοῦντες 
xai ατόπων ὄντα ἐγγύς χαταφρονητιχῶς γὰρ ὅδια- 
τεθέντες πρὸς τὸν βασιλέα ὡς νῦν τῆς ἀρχῆῦς αψάµε- 
νον βαρείας τὰς δητήσεις ἐποίουν. Καὶ ποῶτον μου 
ὥρξαντο ἀπὸ τῆς πόλεως Θεσσσλονίκης ποιεῖσθαι τὴν 
δήτησιν, ἵνα παράσχη ταύτην τούτοις ὁ βατιλεὺς xai 
πᾶσαν» τὴν ἄλλην χώρα» ἄχρι xci τῆς Κωνσταντίνου 
αὐτῆς. Ὁ δὲ βασιλεὺς τῶν τοιούτων ἀκροασάμενος 
ἀστειότερον πρὸς σφᾶς αὐτοὺς τὸν ἀπόλογον ἐποιήσα- 
το, ὡς. € Ἡ πόλις αὕτη πατρίς μον οἵ οντυγχάνει' ἐχεῖ- 
σε γὰρ ὁ ἐμὸς πατὴρ ἠγεμόνενεν, ὂν καὶ ὑμεῖς οἴδατε 
τὸν µέγαν δοµέστιχον. ᾽Αλλὰ καὶ ἐν αὐτῆῇ οὗτος τὸ 
ζύν ἐξεμέγρησεν, καὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ ἐχεῖσε τέθα- 
πται. Πῶς οὖν δέον ἐστὶ ταύτην τὴν πὀλιυω ἔζω τῆς 
ἐμῆς τυγχάνεὶν ἀρχῦς ; » Ταῦτα αχηκοότες οἱ πρέσθεις 
ὑποχνηστιῶσαν ἔσχον τὴν αχοὺν, [P. 90] ὡς τάχα 
τινὰ τῶν ζητουμµένων παράσχη τούτοις ὁ βασιλεὺς, 
χαὶ µεταθαλόντες τὸν λόγον, « Οὐκοῦν, » ἔφησαν, « ὦ 
βασιλεῦ, παραχώρησον Ἡμῖν ἐκ τῶν Σεῤῥῶν αὐτῶν 
χατασχεῖν τὰ λοιπὰ. » Καὶ ὁ βασιλεὺς, « 0ὐδ᾽ αὐτήν 
µοι προσήχουσαν ποῖσθε τὴν δήτησιν. Πρώτως γὰρ 
ἐν αὐτῆ πρὸς τοῦ µακαρίτου βασιλέως τοῦ θείου μοῦ 
ηγεμονεύειν χώρας ἠρξάμη», x«i πρώτως ἐν αὐτῆ 
ἐστρατήγησα, καὶ φιλῶ τὸν -όπον ὡς σύνηθες ἴδα- 
φος. O2 χρεὼν γοῦν οὖδὲ ταύτην τὴν πὀλιν καταλι- 
πεῖν. » Εὐχερῶς γοῦν οἱ πρέσθέις ix τόπου µετιπή- 
do ig τόπον, xai μηδὲν ἔχοντες, εἰ καὶ τι λάθοιεν, 
ἀγαπᾶν ὡς χερδήσαντες, xxi, « Ὦ βασιλεῦ, » ἀντεῖ- 
πον, « xai δὸς ἡμῖν ἐκ τοῦ Βολεροῦ τὰ µέχρις Ἡμῶν. » 
Καὶ ὁ βασιλεὺς « Ἐν τούτοις τοῖς τόποις πολλάκις 
ἐθόρουσα, xai σχεδὸν τὸ καλῶς χρᾶσθαι ταῖς θήραις 
£v τούτω µεµάθηκα, xxi οὗ uot χέχριται ἄξιν τοῦ- 
τον ἀφεῖναι τὸν χῶρον, ἔνθα καὶ mt ἀγαπῶ θη- 
ρεύει» xai ἄγραις ζώων ἐφήδεσθαι. » Τί γοῦν ἡμῖν 
δίδως ; » ἀντέφησαν οἱ πρέσθεις τῷ DacOsi. « 'Eyo 
μὲν, » ἔφη ὁ βασιλεὺς, “ οὐδέν. Αλλ' εἴπερ ἐθέλετε 
τὴν ἐξ ἐμοῦ εἰρήνην λαθεῖν (καλῶς yxp µε ἐπίστα- 
σθε, καὶ 7X» εξ ἐαοῦ µάχην δυνίετε, Ὠνίχα τὴν ηγε- 
µονίαν Βεθυνίας χαὶ Ταρσίας εἶχον, ὅπως ὑμῖς οἴδα 
µαχέαασθαι), ἐθέλω τοὺς ἐν τῆ Κωνστανινουπολει 
Λατίνους πρὸς τὴν τῶν ᾿Ῥωμαίων Titi» ἀρχὴν µι- 
píd« μὶν τὴν ἐκ τού χομµερχίου (82) αὐτῶν, τὴν 
ἀνάλογον ὡσαύτως εἴσοδον. Ei ταῦτά pot παρασχεῖν 
ὑποσχοίητε, εἰς εἰρήνην συνέρχοµαι. Ei ὃ) οὖν, ἀλλ 


D 


e densissimis tenebris in purissimum solis jubar 
emergens, aut e tempestate in tranquila aut ex 
hiemein vernum autex procella in quieta accesserit, 
aut etiam ingentem mororem in gaudium transmu- 
taverit, letitia differtur, ita omnes voluptate quadam 
perfundi et gaudio cumulari atque exsilire, miserri- 
ma deterrimaque prioris vite ratione e pectore 
oculisque amota. Latini, qui CPoli erant, et Bal 
duinus illorum moderator ad imperatorem legatos 
pretumida quedam et pene absurda queeritantes 
miserunt. Contemptius namque erga imperatorem, 
tanquam qui tum primum imperium assum- 
pserat, affecti, immoderatis postulationibus urge- 
bant ;etab ipsa Thessalonica initium facientes, 
ut eam sibi et reliquam omnem regionem 
Cpolim usque imperator concederet, poscebant. 
His auditis imperator responsum lepidum sa- 
ne neque iuvenustum dedit. Eam scilicet ur- 
bemsuipatriam 117 3 quodammodo esse ; in ea pa- 
trem suum, quem ipsi optime noverant, ma- 
gnum domesticum principatum obtinuisse, in ea 
vite finem fecisse, in eaque cadaver illius sepnltu- 
το mandatum. Quomodo itaque ea urbs extra po- 
testatem meam fuerit? Audiunt legati : adhuc 
tamen pruritu aurium aliqua concessurum impera- 
torem sperabant,etmutataoratione,«]Igitur, » aiunt, 
« imperator, concede nobis ab Serris ipsis reliqua 
possidere. » Etimperator : « Neque juste neque de. 
center hec postulatis. primum enim in ea a bea- 
tee memorie imperatore patruo meoloci dominatum 
habui, illic dominationis mee exordia, illic militie 
prima incunabula ; etloco tanquam familiari solo 
delector. Haud itaque erit opere pretium illu 
amittere. » Legati de Ioco in locum facili negotio 
sermonem convertere, et cum nihil haberent, si 
quid impetrassent, eo contentos esse, ac si victo- 
riam fuissent consecuti . Et,«O imperator» excipiunt, 
« saltem nobis e Bolero ad nostra permitte. » Tum 
imperator, « Illis in locis seepissime venationi ope- 
ram dedi, et venationibus non male uti in illis 
aprehendi. Indignum itaque videtur locis illis 
renuntiare, ubi rursus venationi incumbere gestio 
et ferarum capturis animum oblectare. » «Quid 
igitur nobis donas ? » legati imperatori responde- 
runt. « Ego quidem, » infit imperator, « nihil. Sed 
si pacem ex me habere concupiscitis (bene namque 
me nostis,et quid pugnando valeam ; jamque satis 
didicistis cum Bithynise 17 Á& Tarsieequererum poti- 
rer,quanam ipseratione bello confligam), volo Lati- 
nos, qui Cpoli sunt, Romanoimperio eam ex tributo 
partem persolvant quse introitibus proportione 
respondeat. Hec si prestare annueritis, pacem 
compono ; sin minus, pugnam edico, que Deo au- 


Theodori Douse et Leonis Allatii note. 


(80) 'Ex σχοτοµήνης βαθείας. Pachymerius, p. 
97. ALL, 

(81) οἱ µου 
τῖνοι, Pachymerius, p. 106. ALL. 


γὰρ ἐ τῇ Κωνσταντινουπόλι A&- — Glossarium Meursii. 


(82) Τῶν χοµερχιων. Commerciorum. Vox Latina 
tota χοµέρχιον sive xoppépxcov, commercium. Vide 
OUSA. 


4191 


GEORGII ACROPOLITJE 


1102 


spice, ut ita dicam, multo Romanis utilior erit. » A ἔστω μάχη, ἥτις σὺν Θεῷ φάᾶναι μᾶλλον λνσιτελέσἰι 


His Latinorum legati confusi Cpolim infecto nego- 
lio remeant. 


79. Ad Michaelem etiam defectorem legatum im- 
perator Theodorum Philem, ab imperatore Theo- 
doro luminibus orbatum, mittit. Legatio lenis erat, 
tanquam que ex pertinentibus ad se urbibus acop- 
pidis pleraque cederet; que defectori imperator, 
cum secum concilians permittebat, parva vero ad- 
modum repetebat,quehaud decorum videbaturab 
eo negligi. Sed durus atque inexorabilis defector 
oblatis sermonibusque magis induruit ; qui non 
modo legationi locum non dederat, sed in respon- 
sionibus etiam indecore admodum se gesserat. In- 


flaverat namque animos non solum cum Sicilie B 


rege Manfredo, sed etiam cum Gulielmo Achaie 
principe contracta affinitas : jamenim et hoc quo- 
que matrimonium absolverat. Hinc horrendum tur- 
gere et 157 5 satis tumide ratiocinari. Propterea 
Theodorus Philes sermonibusillius cordi suo dolens, 
et illius responsisanimo discruciatus, ad imperato- 
rem regreditur, illud defectori fassus: » Te stulte 
agere sat novi,ideoqueloquerisindecora. Sed scias 
velim te quam citissime robur imperatorium ac 
Romanam virtutem experturum ; et duceris, dum 
nulli usui erit, poenitentia. » His dictis ad regem 


revertitur, stultitie non modice Michaelem incu- 


sans, quod neleve quidemimperatoris postulatum 
expleverit, vel saltem Constantinum Chabaronem, 


et me, qui hec scribo, servitute liberaverit, eum ᾳ 


lanquam qui eum imperatore enutritus fuisset, 


seepequemilitaribus industriis concertasset, me vero 
veluti affinitate cum imperatore conjunctum, quan- 


doet uxor lacrymabili gemituad pedes imperatoris 
provolveretur. Sed precipue quod imperator ab 
imperatore Theodoro missus plerosque bello apud 
Bodenos confecto viros, quorum aliqui sanguine 
conjuncti erant cum defectore, alii ex exercitu ma- 
gis spectabiles et genere illiustriores, e carcere li- 
berasset. Et hoc modo legatio ad defectorem trans- 
missa sehabuit. Imperator preeterreaad Manfredum 
Sicilie regem,defectoris generum, ob eamdem cau- 
sam Nicephorum Alyatem canicleo prefectum lega- 
tum misit, ab eoque per duos fere annos detentum. 


Ῥωμαίοις. » Οὕτω κχαταισχυνθέντες ot τῶν Λατί- 
νων πρέσθεις ἄπρακτοι πρὸς τὴν Κωνσταντινούπολω 
ὑπινόστουν. 

v0'. Καὶ 95 πρὸς τὸν ἀποστάτην δὲ Μιχαὺλ ἑστε- 
λατο πρεσθιίαν ὁ βασιλεὺς διὰ τοῦ Φιλῦ Θεοδώρου 
τοῦ πρὸς τοῦ βασιλεως Θιοδωρου τετυφλωμένου. Καὶ 
à πρεσθεία πραεῖα καὶ πολλὰ ὑπενδιδοῦσα τῶν προσ- 
wxóvroy ἄστεων καὶ χωρῶν' παρεχωώρει γὰρ τῷ 
ἀποστάτῃ ὃ βασιλεὺς, πρὸς &ydmQv ἐφέλχων αντόν, 
Ὀλίγα dt ἄττα ἀνεχαλεῖτο, xal ola οὐχ ὧν εἶκος παρ- 
ιδεῖν. Αλλ᾽ ἦν ὁ ἀποστάτης πρὸς τὰς ἀκροάσεις 
σκληρὸς x«l πρὸς τοὺς λόγους ἀπόχροτος', οὗ pow 
γὰρ τὴν πριεσδείαν οὐ χατεδέξατο, ἀλλὰ καὶ τὰ 
ἀποχρίσεις ο) προσηκούσας ῥἐποιετο. ᾿ἘΕφύσα yk 
αὐτὸν οὐ µόνον τὸ ἐπὶ τῷ ῥτγὶ τῆς Σιχέλίας τῷ Me 
φρὶ (83) κῆδος, ἀλλὰ καὶ τὸ ἐπὶ τῷ πρέγκιπι (861) τὲς 
Αχαΐας τῷ Γουλιέλμῳ' δη γὰρ καὶ τὸν τοικύτο 
ἀγχιστείαν πεπλύρωχεν. ᾿Εντεῦθεν μεγάλα τε ἐρρί- 
vtt καὶ ὑπέρογχα διελέγετο. Ἔνθειν τοι xoi ὁ €ük 
Θιόδωρος πολλὰ τοῖς λόγοις ἀνιαθεὶς x«i βαρναλγί- 
σας ταῖς ἀπόκρίσεσι πρὸς τὸν [P. 91) βασιλέα ὑπί 
στριφε, τοῦτο πρὸς τὸν ἀποστάτην εἰπῶν. « Oid« ub 
ὡς ἀνοηταίνεις, καὶ διὰ τοῦτο φθέγγη τὰ uà mper 
κοντα. Αλλ' ἴσθ ώς τάχος πειραθήση βασιλαῖς 
ἰσχύος καὶ ᾿Ῥωμαϊκῆς δυνάµεως, xxi 'γενήση pro 
µέλος, ὃτε οὐδέν σοι τὸ ὄφέλος, » Ταῦτ᾽ εἰπὼν fk 
τὸν βασιλέα ἀφίκετο, mol) καταγνοὺς τοῦ Μιχε 
ἀθελτηρίαν, ὅτι μηδὲ μικρών τινα Ὠδονλύθη [σι 
λέως ἀξίωσιν ἀποπλύσασθαι, µηδε τὸν Χαθάρωκ 
Κωνσταντῖνον ἀπολῦσαι καὶ dut αὐτὸν τὸν [vr 
γράφον-α, τὸν pk» ὡς συνατεθραμμένον τῷ Dacis 
καὶ πολλάχις συνημιλλημένον στρατιωτικοῖς ἐκιτ. 
Φιύμασυ, ἐμὶ δι ὡς εἰς χῆδος τῷ βασιλεῖ ξυνελθόντε 
καὶ τῆς συζύγου γοιρὸν ἀναθοώσης, τῶν ποδᾶν xp 
κυλινδουµένης τοῦ αὐτοχράτορος, καὶ ταῦτα T)fitA 
τῶν εἴκοσι τῆς εἰρχτῆς λελυκότος τοῦ [βασ]λέως, οὗς 
ἐν τῷ xarà τὰ Βοδηνὰ nope δωγρίας ὁ βασιλεὺς 
εἴλετο πρὸς τοῦ βασιλέως Θιοδώρου ἀποσταλεὶς, ὧν 
ἔνιοι καὶ προσγεωεῖς ὑπύρχον τῷ ἁποστάτο, οἱ ὃ 
ὤλλοι κρείττουςτε ἐν στρατιᾷ καὶ τῶν ἐκ “ένους Kt 
ριφανῶν. Οὕτω uiv -ὰ τῆς πρεσθιίας προέθη τῆς 
πρὸς τὸν ἀποστάτην' ὁ δὲ βασιλεὺς x«i πρὸς τὸ 
ῥῆγα τῆς Σικελίας τὸν Μαφρὶ τὸν τοῦ ἀποστάτον 
γαμθοὸν πρισθείαν ἔστειλε διὰ τοῦ ἐπὶ τοῦ xew- 


Et quanam ille ratione ex iisque quam cupidissime p Ἀλείου (85) Νικηφόρον τοῦ ᾽Αλνάττου, Ov καὶ χατεῖχε 
expetebatimperator, semel Michaeli defectori col- μεθ) ἑαυτοῦ ἐγγύς που δύο ἑτῶν πῶν γὰρ ἂν dyt 
ligatus, et potiora ac utiliora animo 197 sibifin- καὶ πληρῶσαί τι τῶν βασιλέως βονλημάτων καθακεῖ 
gens, efficeret? Porro imperator et ad Achaie prin- τῷ ἀποστάτη Μιχαλλ συνδεθες καὶ tig φαντασίω 

€3]) : Καὶ πρὸςτον ἀποστάτην δὲ Moo έστείλατο πρεσθείαν διὰ τοῦ Φιλῆ Θιοδώρου, πολλὰ ὑπενδιδοὺς τῶν 


προσηκόντων ἄστεων καὶ dopo» ᾽λλλ' ην πρὸς τὰς ἀποχρίσεις σχληρός * ἐφύσα γὰρ αυτὸν o9 µόνον τὸ τῷ Pep 
Σιχελίας Μαμφρὶ κἤδος, ἀλλά καὶ το ἐπὶ τῷ πρίγγιπι Αχαΐας τῷ Γουλιέλμῳ. Ὁ δε βασιλεὺς π ὃς τὸν ῥῦγα Σικελίας 


τὸν Μαμφρὶ τὸν τοῦ ἀποστάτου γαμθρὸν πρέσθεις ἔστειλε διὰ τοῦ κανιχλείου Νικηφόρου τοῦ ᾿Αλνάτον. Ov καὶ κατεῖχι 
μεθ) ἑαυτοῦ ἐγγύς που δύο (r&v, Καὶ πρὸς τὸν πρίγγιπα 'Axalac διεπρεσθεύσατο' ἀλλ᾽ ουδὲ οὗτος εἶξε. 


Theodori Douss et Leonis Allatii note. 


(85) Καντιχλείον. Caniclei preefectura erat ma- 
gna valde dignitas Cpoli. Vide omnino  Meursii 
Glossarium, et adhibe Cantacuzenum, lib. r, cap. 
1& ; οἱ lib. 1v, 40. Dousa. 


(83) Τῷ pwyt τῆς Σιπελίας τῷ Μαφρέ. Gregoras, 
lib. i1, p. 71. Pachymerius, p. 82. Arc. 

(84) τῷ Χρίγγιπι. Iterum pura. puta vox Latiue, 
Χριγκιγ sive Πρίγκιψ princeps.Tow Φράγγων pb, 
Francorum rez, ete, Dousa . 


1193 


ANNALES. 


1194 


μείζονος κέρδους (80) κρατηθεἰς; Ὁ δὲ βασιλεὺς πρός A cipem legat: sed ille quoque propter affinitatem 


τὸν πρί/κιπα ᾿Αχαίας διεπρεσβεύσατο ἀλλὰ καὶ 

ἐκεῖνος τῷ Ἀήδει τῷ πρὸς τὸν ἀποστάτην τεθαῤρη- 

πολλὰ ἐκ τούτου προσγενήσέσθαι αὐτῷ 
ποοσθοκῶν, εἰς οὐδὲν τους λόγους ἐτίθετο. 

, e 4 * 69 * ΄ , 9 

7. Ὁ μὲν oov βασιλεὺς, ὡς προέφηµι», τὸν 

αὐτὰδελφον (81) αὐτοῦ πεθαστοκράτορα ἐν τῦ δυσμῆ 


χὼς, καὶ 


Χατὰ τοῦ ἀποστάτον ἐχπέμψας, xai τούτῳ τὰς δυ- 
νάµεις ἐγχειρίσας καὶ τοὺς αὐτῶν στοατηγοὺς, προσ- 
έταξε κατευθὺ τὴν πορείαν ποιήσασθαι, µέχρις ἂν 
τῷ τοῦ ἀποστάτου ἐντόχη στρατεύµατι' Ὁ piv οὖν 
σεθαστοχράτωρ (88) Ἰωάννης χατὰ τὸ προσταχθὲν 
ἐποίει, ὁ δὲ ἀποστατης Μιχαήλ μιτὰ τῆς συξύου 
αὐτοῦ χαὶ τῶν οἰχξίων περὶ τὰ τῆς Καστορίας µέρη 
ἐστρατοπέδενεν. Άγνω de ἐπῆλθε τούτῳ βοὴ ὡς τὰ 
᾿Ρωμαϊχὰ στοκτεύµατα τὰ τῶν Ῥοδηνῶν τέμπη δια- 
«ντα κατ αὐτὸν χωθοῦσω. Οἱ μὲν oj» (89) ἀχού- 
σαντις τῆς φωνῆς καὶ πτοίαν οὐ μιχκρὰν ἐν φυχῆ 
λαθόντες πρὸς δρασμὸν αὖὐνοί τε ὥρμησαν καὶ πάν- 
τας τοὺς ἑαυτῶν ἐκίνησαν. [Ῥ. 99] 'Ensa δὲ ἦν νὺξ 
καὶ οὐχ ἑώρα τις ὅπη φίρτται, πολλοὶ γεγόνασω, 


cum Michaeleinitam spei bone plenus, et ex ea 
multa sibi commoda promittens atque exs pectans, 
sermones ac postulata imperatoris contempsit. 


80. 1giturimperator, ut prenarravimus, consobri- 
num suum sebastocratorem in Occidentem adver- 
sus Micaelem defectorem misit, et copiis illi cum 
eorum ducibus concreditis recta iter ingredi jubet, 
quoad usque defectoris exercitui occurreret. Seba- 
stocrator Joannes dicto audiens recta proficiscitur: 
per eatempora Michael defector cum uxore atque 
familiaribus in Castoris partibus castra locaverat. 
Hinc subito rumor occupat Romanas copias Bode- 
norum Tempe preetergressasin eam penetrare. Qui 
vocem audierant,metu non parvoin animo concepto 
infugam sese ipsi conjicere, allosque omnes in 
eamdem ciere, el cum nox essettenebrisque omnia 
obducerentur, quo pedem quisque moveret incom- 
pertum habere ; hinc plurimi via eqne ac 177 
eese vitam dispergere. Theodorus etiam Petra- 


4 . ν Α a * I * , * -α 3 , 9 . , * 9 
69 1) : Τὸν ὃς ἁὐελφὸν αὐτοῦ τὸν σεαστοχοάτουα κατὰ τοῦ ἀποστάτου ἐχπέμψας προσέταξξ κατευθὺ "ἂν πθρξίαν 


ποιήσασθαι, μέχρις ἂν τῷ τοῦ αποστάτου ἐντύχοι στοατεύματι. Ο Os ἀποστάτης πεοὶ τὰ τῆς Κατστορίκς µέχοι 
ἑστοατοπέδενεν. Αγγω d' ἐπῦλῆς τούτω βοὴ ὡς τὰ ᾿Ῥωμαϊκὰ στοκτεύµατα τὰ τῶν Ποδηνῶν Τέμπη διαθάν- 
τα κατ αὐτῶν χωρουσι. Καὶ πτοία ληφθεὶς ὤχετο, πολλοὶ δὲ καβ᾽ ὁδὸν ἐσίνοντο, Καὶ ὁ Πετραλίρας δὲ Θ(ό- 
ὃωοος, $ «ὐτοκασι/νητος τῆς τοῦ κποστάτου συὀυγου, τὀπῳ ἐντυχὼν κρηµνώδει σὺν τῷ ἵππῳ ἀπήώλετο, 
Συνεστάλησαν οὐ» µέχοι τῶν Ππρηναίων ὁρῶν, X δὴ διορίδει τήν παλαιάν τε καὶ νέα "too? τῆς 'EA- 
Ἀγνίδος καὶ ἡμετέρας '/ἧς. Ἐπεὶ οὕτω συνέρη, ἄδειαν ὁ σζῴαστοκρατωρ ὁραξἀμµένος κατὰ τῶν ἄστεων 
ὥρμησεν. Εἷλεν οὖν ᾿Αχρίδα, Δεάβολιν. Καὶ πᾶσα di f περὶ τούτων χώρα, εἴτ οὖν Ηρέσπα, Πελαγωνία, 
Σωσκος, Μωλισκὸς, ὑπὸ τῶν Ρωμαϊκὴν ἐγεγόνεισαν ἐπιχράτειανο 


Theodori Dousz οἱ Leonis Allatii nota. 
80) Μείζονος χέοδους. Gregoras, p. 72, ALL. C repellere minatur. Equites ridere et verbis etiam 


87) Té» αὐτάδελφον. Gregoras, p. 72, Hinc 
colligitur Michaeli Paleeologo duos fuisse fratres, 
quamvis non ex eadem matre, Joannem οἱ Cons- 
tantinum. Pachymerius: 'O μέντοι yz µέγας κονοσ- 
τανλος τοὺς ἀδελφοὺς ἐπιστήσκς νέους ὀν-ας καὶ συνῖ- 
τοὺς, ὦν ἄτερος ui» Ἰωάννης, ὁ Ó& δεύτερος μετ' 
ἐχεῖνον ὁ Κωνσταντῖνος ἐλέγοντο, ὀφφιχίοις οὕπω 
σεω»νυνομέὤους τὰς πρεπούσας ἑαυτῷ φνλακὰς κα- 
θιστη. ALL. 

(88) Ὁ μὲν οὖν σεβαττοκράτων». Plura de his 
vide apud Gregoram, lib. nt, c. ult. Arr. 

(89) Οἱ pt» οὐ». Hostes Griecis ipsis longe plu- 
res erant. Hinc ad militares artes animus adverti- 
iur Nam Greci propius hostem castris motis mit- 
tunthominem idoneum, quihostilesexercitus con- 
citet et conturbet. Is noctu veluti transfuga cum 
Michaele ZEtolice principe congreditur. Nuntiat illi 
magnum periculum impendere. lilius generos 
Achaie et Peloponnesi principem etSiciliz regem 
clam perlegatos pacem Graecis largitionibusobtu- 
lisse. Si salus sua sibi curae esset, antequam illa 
concordiainiretur, sibi prospiccret. Michael paueis 
suorumre indicata ante solis ortum fugit, eumque 
alii atque alii sequuntur: ita Michaelis milites om- 
nes in fugam se vertere.Mane socii fuga Michaelis 
cognuita,cum causam consequi non psssentet valde 
imminutum suorum numerum cernerent,in fugam 
se vertunt, se a Michaele proditos esse rati ; quos 
ita turbatos aggressi Greeci maxima ex parte cae- 
dunt, ceteros paucis exceptis vivos capiunt, inter 
quos Peloponnesi et Achair princeps fnit. Aliam 
hujusce victori: causam narrat Pachy merius p. 84 
principem scilicet et illius equitum proceres Joan- 
nis filii Michaelis uxoris amore captos animoque 
obsequentes vim inferre pudie ti: illiis in animo 
habuisse.ResJoanni displicet.eteerumnam gravem 


PATROL. GR. CXL, 


lacessere non desinunt. Sic Joannes principem tra- 
hit ad pugnam ; dum pugnatur inter eos, a Grecis 
vicloria stetit. Sicilie rex cum paucis suorum clam 
effugit. Jacobus Pontanus, not. in c. 4, lib. 1 Phran- 
259, inirum in modum in his nominibus sese im- 
plicat. Exsolvamus eum. Ubi asteriscum reposui, 
scriptum est in Graco τὸν τῆς Σικελίας ῥῆγα Ma- 
φρέ Sicilie regem Manfredum. Sequitur continenier 
x«t 75» tiv Πελοποννώσον x«t ᾽᾿Λαΐας πρίγκιπα et Pelo- 
ponesi atque Achaie principem. Demendus est as- 
teriscus, et verba ita ut jacentin textu reponenda, 
si verilatem historie volumus. Similia Gregorae ver 
ha supra posuimus cap. 79, Sequitur Pontanus: 
Manfredus, Friderici secundi ez pellice filius et Si- 
cilio rex,quomodo potuit esse gener despotz Epiri 
et a Michaele Palaologo capi, quem Carolus Gal- 
lig rez in pralio interfecit, ut narrat T'homas Fa- 
zellus, Rerum Sicularum decad. XM. Lib. vin, equi- 
dem non video. Viderunt qui rem accuratius exa- 
minarunt. An ità arduum fuerit despotam Epiri 
ManfredoSicilice regiet Peloponnesiet Achaiz prin- 
cipi Gulielmo filias suas eollocasse in matrimo- 
nium ? Etlamen collocavit, si Acropolitie, Gregoree, 
Phranze fides adhibenda est, et sane adhiberi de- 
bet. Adde etian Pachymerio, p. 82. En itaque quo- 
modo Manfredus Sicilie rex et Peloponnesi princeps 

eneri Michaelis fuere. Sed Manfredus interfectus 

uit a Carolo. Quid tum ? Non potuit antequam in- 
terficeretur, uxorem ducere et gener Michaelis essc ? 
Narret quidquid velit Fazellus, oculatis ipse testi- 
bus magis credo. Addit Pontanus, omnino fugit ra- 
tio protovestiarium, etalium nominare voluit aut 
debuit. Sed hoc probandum erat, et ratio pro pro- 
tovestiario stat, nec alium nominare voluit aut de- 
buit, si mentis non desipiebat. Arr. 


J8 


1195 GEORGII ACROPOLITAE, 198 


liphas, uxoris Michaelis defectoris frater, audentius A ὥσπερ τεὸς ξένους, ὁδοῦ ἔριγον, Καὶ ὁ Πετραλίγας 
equum calcans ubi loca prerupta obviam facta δὲ Θεύζωοος ὁ αὕτοχασιγνητος τῆς τοῦ ἀποστάταυ 
sunt, ipse et eguus precipitati vitam posuere. ἡΜιχαὴλ συζ-γου, θοασυτέρου ἐπιθὰς ἵππου, ἐκεὶ 
Fugatiquesuntad propriosconfinium terminos,sive — ivécvys xoruvodtt τόπω, αὐτὸς τε καὶ ὁ ἵππος xm- 
montes Pvyrenmos, qui veterem et novam Epirum ταβέρληνται, x«i Guy ἀπώλοντο. Συνεστάλησαν οὖν 
a nostra Griecaque regionedisterminant. Cim heec 
ita evenissent, occasione sumptla sebastocrator ὁρών, ἆ 97 διροΐτει τὴν παλαιάν τε x«i véx) "Hru- 
auxiliarium cohortium presidio regionem vaeuam — 6ov τῆς Ἑλληνιδος καὶ ἡμετέοας γῆς. Ἐπεὶ δὲ ταῦ- 
deprehendens, in oppida quain eaerant. impetum τα οὕτως ἐπὶ τούτοις ξυνέθη, ἀδείας ὁ σεβαστοκρά- 
facit. Etprimum quidem Achridam,quam Bulgarie ^ «o ὁδραξάµενος, ἔοημον εὑρὼν τῆς ἐπικουρούσης 
archiepiscopatum esse norunt omnes, secum ΙΙΠ8 — 77» χώραν duvduieQ χατὰ τῶν ἐν αὐτῷ ἅστεων τὰς 
etillins archiepiscopum Constantinum Cabasilam ὁρμὰς émowico. Καὶ πρῶτον μὲν ἀπῆει ἐπὶ cb 
ducens, contendit. Cabasilas porro ab imperatore Ἅ᾿Αχοίδα, ἣν καὶ ἀρχίεισχκοπὺν Βουλγαρίας ot mds 
Theodoro eratsejunctus, tanquam qui suspectus τες οἴδασιν, ἔχων μεθ) ἑαυτοῦ καὶ τὸν pyurise 
illiforetnon equoinimperiumanimoesse. Namque — zov ταύτης τὸν Καθασιλαν Κωνσταντῖνον, ὃς ὃ 
fratres illius germani Joannes et Theodorus cum p ποὺς τοῦ βασιλέως Θεοδωρον κατισχη μένος. Ὑρεν- 
Michaele defectore vitam agebant, Theodorus inter ^ o4ze γὰρ jn' αὐτοῦ μὴ ὀρβὸς εἶναι περὶ τὸν ἀοχὲν 
iliius proceres connumeratus, Joannes fere rerum — z4» βασιλειον" ot τε γὰρ αὐτάδιλφοι αὐτοῦ utrk c 
universarum, publicarum nempeacdomeslicarum, ἀποστάτον ἐτύγχανον Μιχαήλ, 6 τε ᾿Ἰωάννες az 
dominatum pro nutu agens ferensque. Ob hzee, ut. Θεόδωρος, καὶ ὁ μὲν Θεόδωρος συνηρεθμεῖτο τοῖς b 
diximus, Theodorusimperatornonadmodum archi- αὐτῷ προὔχουσιν, 0 di Ἰωάννης σχεδὸν τῶν αὐτοῦ 
episcopofidebat. Verumenimvero Michaelimperator πραγμάτων τὴν δετποτείαν ἔφερε, τά τε κοινὰ du 
magis libere ac ingenue res pertractans, et Numini — zwv xai τὰ κατ’ οἴκον. Διὰ ταῦτα, cog ἕφημεν, ος 
maximam ab ipso gestorum partem aut cuncta —«60Zpost ὁ βασιλεὺς θιόδωρος τῷ ἀρχιερεῖ. "AX V 
ascribens, archiepiscopo, qui tumsebastocratorem βασιλεύς Μικαὴ) ἐλενθερώτερον τοῖς πράγµασι χρι- 
sequebatur, potestatem ad sua revertendi fecit. — usvoc, x«i Θεῷ τὸ πλεῖον τῶν ποαττοµένων αὖτω ἡ 
Itaque cum Achridam pervenissent, ut. diximus, καὶ τὸ πᾶν ἀναρτῶν, ἐλευβεοίαν τῷ ἀοχιεπιτεύαν 
sebastocrator militares maehinas 11768 in eosino- δέδωκεν tij τὴν αὐτοῦ ἀφιχέσθαι, καὶ συνείσν 
vere, archiepiscopussermoneallieiendosesseexisti- οὗτος τῷ σεβαστοκράτοοι. ᾿Επελθόντες οὖν εἰς τὸ 
mare.Nec multum post tempusAchrida potitisunt. Αχρίδα, ὡς ἔφημεν, ὁ uiv σεβαστοκράτωρ τὰς 3ν- 
In ea rebus sebastocrator recte compositis Deabo- c λεμικὰς μηχανὰς κατ αὐτῶν ἐκίνει, ὁ δὲ ἀρχιπί- 
lim petit,cajus arcem omnibus machinissibi adsci- ^ σκοπος λόγοις ὑπενδοῦναι ὑπείληφεν. "Ev οὐ xo) 
scere constituerat , quare tormenta admovit, arie- — yov χρόνω ἑάλω (90) πρὸς αὐτῶν 9» ᾿Αχρίς. Eszü 
tes instruxit, machinas omnis generis applicuit, et δὲ τὰ ἐκεῖσε xao; ὁ σεθαστοκοάτωρ διέθετο, im 
frequentibusirruptionibus infestansmodisomnibus τὴν Δεάβολιν ὤομησεν xai το τῶς Δεαθδόλεως éT» 
sibi oppidum expugnandum proposuerat. Εἰ54Πθ µαηχαήμασι παντοίοις παραστήσασθαι ἐβεβούλεντο, 
eum spes non fefellit: multis enim oppidanis occi- — Kai ἔταξεταῦτα xoi ἐλεπόλεις ἔστησε, καὶ uxyxt 
sis, non paucis verotelorum ictibus confossis, reli- ^ zavzeíxg πεποίηχκε. καὶ συνεχεῖς ἐφόδους duzpdzu- 
qui demissis animis (naturaquippead tutandas ur- τοι καὶ παντοίως τὴν τοῦ ἄστεως ἅλωσιν γεγενῆσθει 
bes occidua natio mollior exsistit) Dcabolim non ποοείλετο. Καὶ piv χαὶ χατὰ σχοπὸν αὐτῷ roof 
contemnendum oppidum sebastocratori dedide- τὸ πρᾶγμα πολλὼν γὰρ τῶν ἐἑντὸς περονευμέν 
runt ; et universa circa ea oppida regio, necnon o ἄστεως. o2x ὀλίγων δὲ καὶ ταῖς Θολαῖς ταῖς ἃ 
Prespa, Pelagonia, Soscus, Molyscus sub potestate [) τῶν οἰστῶν mtminyuévev, oi ἄλλοι µμαλακισθέντε 
Romanarum virium redacte Homanis obuoxie (φύσει γὰρ ὑπάρχει τὸ δυτικὸν γένος πρὸς φυλάξας 
Γβοίδ sunt. Occidentalium quippe partium incoli?  ἄστευν µαλθαχώτεοον) καὶ τὸ τοιοῦτον ἆστυ τὸ τῆς 
ita nati sunt ut omnibus preepotentibus facili ne- Δεαβθόλως τῷ σεθαστοκράτορι ἐνεχειρισαν. Κεὶ 
gotio succumbant. Hinc neces cladesque evitant, πᾶσα δὲ 5 πέοιξ τῶν τοιούτων ἄστεων χώρα, dt 
facultatibus suis majori ex parte consulunt. Et hac — oov Ποέσπα, Πελαγονία, Σωσκὸς, Μολυσχὸς, ὑπὸ τῷ 
quidem appetente vere gesta sunt. ἐπικοάτειαν τῶν Ῥωμαϊχκῶν [P. 99] δυνάμεων &- 
γόνεισαν καὶ ὑπετάττοντο τούτοις. Τοιούτοι "γὰρ εἰπιν Ói δυτικῶν οἰκήτορες, paOiee πᾶσι τοῖς δυναστεύονσο 
ὑποπίπτοντες, Ἐντεύθεν τοὺς O^iüooug ὄπογνιγάνουσι xci τὰ πλείω τῶν σφετέρων περιουσιῶν διατώδονπι. 


μέχοι τῶν οἰκείων ὅρων, εἴτ οὖν τῶν Πνῤρενπίωυ 


Καὶ ταῦτο μὲν ὑπᾶρξεν ἔαοος ἐνισ-αμένου. 
81 Verum defector Michael in extremum diseri- πα. Ὁ ὃς ἀποστάτης 7? Μιχαὺλ ἐπείπερ ἕνρα 
? |: 'O ὃ ἀαποστάτης πάντα ἹΧάλων κινήσας τοὺς οἰκείους συνέλεξε, καὶ συμμαχίαν παρὰ c5 
ῥηγὸς τοῦ Ὑαμθροῦ αὐτού προσελάδετο ti; ἱππότας τετρακοτίους τιρος δὲ τούτου γαμβρὸς à "A 
χαίας  mpéyxub τὴν πασαν «2709 στρατιὀν σνλλεξάµενος οι ἑαντοῦ τὴν πρὸς τὸν αὐτοῦ πενθερὸν 
συμμαχίαν πεποίητο, ἄγων πλῆθος ἱππέων τε x«i πιζὼν. Συνήθροιστό γοῦν παμπληθὴς στρατιά, xs 


Theodori Dousas et Leonis Allatii note. 
(90) Ἑάλω: Pachymerius, lib. it, p. 106. ALL. 


1197 ANNALES 1198 


$Ón ὡς οὐκ εἰς χαλὸν ἀποθῆναι μέλλει τούτῳ τὰ Α men res sua jam prorumpere conspicatus, impe- 
πράγματα, ἀντιστῆναι ταῖς Dacüuxai; δυνάµεσι — ratoriis viribus obviam ire instituens, machinam 
ἐθεθούλευτο, καὶ πᾶσαν unyzyi» καὶ πάντα κάλω», 1179 omnemomnemquefunem,ut proverbio fertur, 
τὸ τῆς παροιµίας, Χχεκίνηκε. Καὶ τοὺς μὲν οἰκείους movit; et proprium quidem militem plane univer- 
ἀἁπαζαπλῶς συλλέγδην πάντας συνήθροισε, τυµµα- sum inunum coegit, addiditauxiliares copias, eas- 
χίαν di 02 σμιχρὰν παρὰ τοῦ ῥηγὸς Σικελίας ro) que non contemnendas, generi sui regis Sicilire, 
/αμθροῦ αὐτοῦ προσελάθετο ἀπορίθμηντο γὰρ οὗ qus ad quadringentos equites arinis fortibus cir- 
τοι £i; τετρακοσίους ἱππότας (91), ὅπλοις ἐχνροῖ  cummunitosacsuperbientibus et magnanimis equis 
χαταφράκτους καὶ ὑγαύχεσιν ἴπποις x«i ἀγιρώχοις — insidentes (exhis singuli intersuos preecipui erant) 
ἐποχουμένους, έκαστος τούτων ἐκ τοῦ σφετέρου Ὑί-  numerabantur. Alius etiam illius gener Achaie 
νους ἐχχρίων τυγχάνοντες. ΄Ατερος δὲ τουτον "x47 princeps universo exercitu collecto per semetipsum 
Ὀρὸς ὁ Αχαίας πρίγκιψ τὴν πᾶσαν αὐτοῦ στρα- — sOCero 180 auxilium tulit. Hic armatum agmen 
τιὰν (92) συλλεξάµενος δι ἑαυτοῦ τὴν πρὸς τὸν αὐ-  atjueinnumerabile e natione Francica et Romanis 
τοῦ πενθερὸν συμμαχίαν πεποίηχεν. "Hye δὲ οὗτος — Achaiw etPeloponnesi,quibus ipse imperabat, in- 
ἀπειροπληθὲς τὸ ὁπλιτικόν' ix τε γὰρ τοῦ Φραγχι- — colis, licet potissimam illius partein miles Latinus 
xQU γένους ἐτύγχανε καὶ ix. τῶν οἰχητόρων Ῥωμαίων p compleret,leetum ducebat. Amplissimo itaque exer- 
Αχαΐας τε καὶ Πελοποννήσου, ὧν οὗτος ἤοχιεν οἱ  citucomparatoadversus Joannem sebastocratorem 
πλείους δὲ τού τῶν Λατίνων ἠπῆρχον Ὑένους. Συνήθροι imperatoris fratrem bellum apparabat ; qui fratris 
στο yovv παμπληθὴς στρατιὰ, καὶ χατὰ τοῦ αὐταδέλφον — suiimperatoris ρτοβοιἰδιποπἰμ]9 ἂο consiliis innixus, 
τοῦ αὐτοχράτορος τοῦ σεβαστοκοάτορος Ἰωάννου τὴν — militaricalliditate adversarios eludebat ; cum milite 
ὁρμὴν ἐποιούντο. Ὁ δὲ (καὶ γὰρ εἶχι τὰς συμθουλὰς — qnippe undequaque armato et thorace communito 
ἀγαθὰς ἐκ τοῦ αὐταδέλφου καὶ βασιλέως) στρατηγικῶς — loca magis ardua detinebat: at leviori armatura 
τοὺς ἀντιπάλους µετήρχετο. 'Exttvog uiv γὰρ μιτὰ — iudutum, et qui veluti agilior quocunque vellet 
τῶν χαταφοάκτων καὶ θώραξι κεχρηωένω» δυνάµιων — expeditius se moveret, in planitie etagris cum ho- 
τὰ ἐχυρώτερα τῶν τόπων ἐκράτει, τοῖς δὲ ἔλαφρο  stibus confligere jusserat. Pars eorum Scythe , alii 
τέροις τῶν ὁπλιτῶν, καὶ oi; τὸ κινεῖσθαι ῥᾷον ὡς —Turcsm, plerique etiam e Homana gente, quibus sa- 
κουφοτέροις, τὴν χατὰ τὰς πιδιαδας µάχην πεποιῆ-  giltandi peritia inerat. Hi cum hostibus manus 
σθαι πρὸς τοὺς ἀντιπάλους προστέταχιν "Hc«» δι — conserentes erninus telis ferire, et e loco, cui Bo- 
οὗτοι οἱ μὲν ix. Σκυθῶν, οἱ δὲ ἐκ Τούρκων, πολλοὶ δε  rile Longo nomen est, adversarios urgere; quibus 
καὶ ἐκ τῶν ᾿Ῥωμαϊχῶν φύλων, οἷς xxi μᾶλλον 5 το- neque perdiem iter sine molestia conficere, neque 
ξεία τὸ ἰπιτήδευμα. Οὗτοι μὲν ὁῦν τοῖς ἐναντίοις (, noctu quiescere eoncedebatur. Namque interdiu, 
προσθάλλοντες µαχρόθεν τοῖς βέλεσιν ἔπ)ηττον. Ἡρ- — dum equi aquatum ducerentur, confligere si quis 
E«vro ut» oj» ix τοῦ τόπου οὗ Booüx Λόγγος τοῦ- ad potandum equum longius processisset. illis 
woux ξυμπίπτεω τοῖς ἐναντίοις. Ort γοῦν npiow,; etiam intereundum congredi, et plaustrisjumentis- 
ἀνέτως βαδίσει αὑτοῖς παρεχώρου» οὔτε νυχτὸς — que onerariis propinquantes, res quas illi condu- 
χρεμεῖν. Συνιῤῥήγνυντο γὰρ αὐτοῖς Ὡμέρας ui» ἐν cerent, nec custodibus renuentibus, rapere. Atque 


κατὰ τοῦ σεθαστοκράτορος Ἰωάννου τὺν aep" ἐποιοῦντο,. 'O ài στρατηγικώς τοὺς ἀντιπάλους με: pro. Εκεῖνοῦ 
μὲν γὰρ μετὰ τῶν χαταφ ἄχτων χαὶ θώρα ι κεχρημένων ὀννάμεων τὰ ἐχνοώτατα τῶν τόπων ἐκράτει. τοὺς ὃ έλα" 

ρο”έρους χατα τὰς πι ιάδος πρὸς τοὺς ἀντιπάλους ἀνθίστασ αι προστεταχει. Καὶ οντοι οἱ μῖν ἐκ Σχνθών, οἱ δὲ 
£x. Τούρχων, ἕτεροι δὲ ix Ῥωμαίων. oi; μᾶλλον ἢ τοξεία τὸ ἐπιτήδευμα, oi καὶ µακρόθι» τούτους τοῖς βέλεσιν ἔπλη- 
Tto». "Ho&avro μεν οὖν £x τόπου ου Βορίλα Λόγγος τὸ ὄνομα. xat 050 Ἀμέρας ανέτους Bas ίζειν αὐτοὺς παρεχώρουν 
οὔτε νυκτος' συνερρήγνυντο γὰρ αυτοῖς ημέρας pt» εν -οἴς τῶν ἵππων ποτοῖς. δυνέπισπον δε τούτοις καὶ καθ 006v- 
καὶ ταῖς ἁμάξαις καὶ τοις φορταγωγοῖς υποτυγίοις πρρσπελαξοντες ἐκ τὸν παρ᾽ αντοῖς φορτίων ἐσχύλενον ὑποχωρούν- 
των τῶν φυλασσόντωυ. Τὸῦτο Qt πολλάκις πεποιηκότες εἰς βάρσος κατὰ τῶν ἔναντίων οὗ μέτοιον ἑληλάκασιν, ὥστν 
καὶ χιοσὶ χεῖφας ἐμβαλεῖν κάξ αὐτῶν Gxu)tottu τὰ ποοστυχὀόντα. Οὕτω τὸ τοῦ αντάρτου Μεχαλλ συνέσταλται στρά- 
τευµα, βία xai µόγις Στανον x«i Σωστον x«i Μωλυσκὸν παραμείφαντες ἔσπενδε Χρ ἐς τὸ τοῦ Πριλάπου ἄστυ 7t- 
νάσθαι, ὅπως αὐτὸ διασώσειαν. "Exi δὲ /εγονότες, Eq οἰκείκν ἔχαστος Φιασχεδασθέντες βον)ὴν βεθούλενται τὸν 
περὶ ψυχῦς τρέχεων. Καὶ ὁ μὲν ἀποστάτης μετὰ τοῦ υἱού Νικεφόρον καὶ τινων νυκτὸς ἐποχηθέντες arid οασα», ὡς 
Q' ἔγνωστο τοῖς λοιποῖς, καὶ αὐτοὶ προς φυγἠν ἐτράποντο. Τὸ μὲν οὖν Ῥωμαϊκὸν στοάτευκα xai ὁ νόθος vios Ἰυαν- 
νῶς τοῦ αποστάτου τῷ σεθαστοχράτορι Ἰωννῃ προσῆλθον xai τῷ Αασιλεῖ τοὺς ὄοχονς ἀπέδοντο. ὁ δὲ ποέ/γι/ Αχαΐας 
καὶ oi μετ αὐτοῦ αὐτοῦ ἄλλος ἀλλαχού διεσπάρησαν. Καὶ ὁ μὲν πρίγγιψ κατά τὴν Κκττοριαν ἑάλω 9m ἄχυρμκ- 
TUR τινι χρυθεὶς xàx τῦν ὀδόντων 1 ωρισθεῖς, (εἶχε γὰρ τοὺς ἐκποοσθίους εὐμεγέδεις), καὶ Φέσμιος ἀπήχβη τῷ 
βασιλεῖ. Οἱ δὲ κρείττους τῶν πραγωάτων 2702. xai ποοσγενεῖς, οἳ τε ᾿Ασελεδ ετουσὶ. ὁ τῆς Καονταΐνης Ἰοφοἳ καὶ 
ἄλλοι τῶν ὀνομασ-ῶν, οἱ μὲν χατᾶ τὸν Πλαταμῶνα, οἱ δὲ xaz' ἄλλο µέρος ἑέλωσαν. Καὶ τὸ συαμαχικὸ» στοάτευ-κα 
τὸ ix τοῦ ῥη/ὸς Σιχελίας σταλέν υπὸ τεσσάρων κατεσχέθησαν, ὧν μὲν εἰς ἦν ὁ μέγας δομέστικος 0 Στρατηγο- 
πουλος, ὁ "Ptu:y&e Νικηφόρος, οἱ ὃε δύο τῶν ἀνωνύμων. Kai τούτους ὡς δετµώτας πρὸς βασιλέα ἔπεμψαν. 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 
(91) In equitum numero multum inter se distant (92) Τῆν πᾶσαν αὐτοῦ στρατιά. Pachymerius 


Acropolita et Pachymerius. Acropolita non ultra — «óv dé y. πρέγκιπα ὅλον εἶχε σὺν τοῖς στρατέύµα- 
quingentos agnoscit, Pachymerius ad tria millia — ew. ALL. 
extendit. ALL. 


1199 


GEORGII ACRÓPOLITJE 


1200 


id ubi sepius perpetrarunt, animisadversus 181 A τοῖς τῶν ἵππων πότοις, εἴ ποὺ τις µακρότερον xit 


hostes ingentibus resumptis, re ad mucrones et ma. 
nus adducta, obvia queque ex illis preedari. Igitur 
defecloris Michaelisexercitus hac quoque ratione at- 
tritus est, timoreque non modico lacessitus de sa- 
lute propria desperaverat. Vi tandem et maximo 
suorum incominodo Stanum, Soscum ac Molyscum 
penetrantes (nam illis ia animo erat ad Prilapi op- 
pidum, ut illi suppetias ferrent, proficisci), ubi ad 
ea loca pervenere, proprie quilibetopinioni servien- 
tes, extrema queque tentare, et prc anima, ut dici- 
tur, currere pro viribus instituerunt. Interea de- 
fector Michael et filius Nicephorus cum nonnullis, 
sed valde paucis, quibuscum consilia sua etactiones 
communicare sueverat, noctu equis invecli viasque 
bene instrueli sese repente abripiunt. Mane ubi 
dies processit, milites Michaelis fugam cognoscen- 
tes una et ipsi in fugam impelluntur. Romanum ag. 
men, et qui illud ducebant prrestantiores, et defe- 
ctoris spurius filius Joannes sebastocratori Joanni 
accurrentles se dedunt, et imperatori fidem sacra- 
mento obligant. Princeps vero Achaie sociique 
alius alio dispersi sunt. Princeps apud Castoriam 
eapitur sub paleafum acervo absconditus, sed ex 
dentibusaquodam milite cognitus (namque dentes 
interiores ingenti magnitudine prominebant) et 
colligatus;jad imperatorem advehitur: Agminum no- 
biliores affinesque Aseldetusi et Caritaniee 189 Jo- 
phredus aliiqueillustrium plures, Platamone alioque 
in lococapti vinctiquead imperatorem conducuntur 
Auxiliaris item manus a Manfredo Sicilie rege de- 
fectori transmissa, ad. quadringentos, ut diximus, 
numerata, cum armis etequis a quatuor hominibus; 
magno nempe doinestico Alexio Strategopulo, Nice- 
phoro Rimpsa, qui Turca origine, Chrislianis no- 
men dederat, quorum fidem ingenuissime co- 
luit, «et aliis duobus, quorum nomina tem- 
pus nobis invidit, debellata est. Et hi quoque 
consiricti vinculis ad imperatorem transportantur. 
Hac victoria nosiri imperatoriis consiliis potiti sunt, 
adeo ut fama illius ad ultima queque orbis terra- 
rum penetraril : neque enim tales victorias plures 
sol vidit. Tunc porro oppida omniaet regionem uni- 
versam nostri subegerunt. 


? AXi$ux, ἅτερος δὲ ὁ "Puypzo Νικηφόρος ἐκ Τοῦρχων ἕλκων τὸ γένος, óofüzazog δὲ γεγενημένος Χριστιανος: oi di 
δύο τῶν ὀνωνύμων ὑπῆρχον. Καὶ τούτους γοῦν δεσµώτας πρὸς τὸν Doro £a ἐξέπεμφαν. Τοιαύτην γοῦν νίκεν οἱ -ῶ 
ἡμετέρων ταῖς Βατιλικαῖς συμθονλαῖς χατωρθώὠσαντο ὥστε τὴν αὐτῆς φύμην εἰς πάντα τῆς γῆς πιεριιέναι τὰ πέρας 
ὀλέγας γὰο τοιαύτας νέκας εἶδεν ὁ ἦλιος. Τηνιχαῦτα γοῦν πάντα τε τὰ ἄστη καὶ πᾶσαν χώρου ὑφ) ἑαυτοὺς πιποίτντε 


οἱ ημέτεροι, 


82. Postmodum Joannes sebastocrator Thessa- D zf'. 'O gi» ov» !! σεθαστοκράτωρ Ἰωάννης τὸ 


" D: Ὁ piv οὖν σεθαστοκράτωρ Ἰωάννης τὸν θετταλίαν παρᾶμείψας περὶ τὴν νίαν Πάτραν ἑστρ | 
τοπεδεύσατο, ὁ Ot Στρατηιόπουλες σ)ν ἑτέροις τα Πηρωαῖα ὑπερθάντε ópn καὶ καταλιπόντες dt οὗ | 
Ἰωαννίνοις στράτευμα sig τοῦτο» εἰς πολιο2οκέκν περὶ τὴν Ἄρταν ἥκον. Κατέλιπον δὲ τὸν ἐκεῖσε λαὸν οὐχέτι t7 


Theodori Douse et Leonis Allatii ποίς. 


(83) Ἔωθεν δε, Gregoras, p. 74. ALL. 

(94)'O piv οὖν νόθος vió; De hoc Joanne Pa- 
chymerii verba supra adduximus, ALL. 

93) Ὁ i πρίγκιψ Αχαΐας Quomodo potea 


B 


τὸν ἵππον ποτίσαι. Ἐυνέπιπτον δὲ τούτοις καὶ χαθ᾽ 
ὁδόν, καὶ ταῖς ἁμάξαις καὶ τοῖς φορταγωγοῖς ὑπο- 
ζυγίοις προσπελάζοντες ἐχ τῶν παρ) αὐτοῖς φορτίων 
ἐσχύλενον ὑποχωρούντων τῶν φυλαττόντων. Τοῦτο 
δὲ πολλάκις πεποιηκότες εἰς θάρσος κατὰ τῶν ἕνω- 
τίων 02 µέτριον ἐληλάκασιν, ὡστε xxi χερσὶ  ytiox; 
ἐμθάλλειν χἀξ αὐτῶν σκυλεύει τὰ ποοστυχόντα. Ti 
pi» οὖν τοῦ ἀντάρτον Μιχαὴλ x&x τούτου συνέστα]- 
ται [Ρ. 94] στράτευμα καὶ εἰς πτοίαν οὐ μικρὰν χατ- 
Ἠηντήχει σχεδὸὀν yop πᾶσαν σωτηρίαν ἀπηγορεύχες 
Ρία γοῦν καὶ µόγις Στανὸν χαὶ Σωσχὸν καὶ Μολυσαν 
παραμείφαντες (σκοπὸς γὰρ 5» αὐτοῖς εἰς τὸ τοῦ Ποι- 
λάπον ἄστυ γενέσθαι, ὅπως αὐτὸ διασώσειαν) ἐχεῖσι 
γεγονότες εἰς οἰχείαν ἔχαστος διασκιδασθέντες βονλῷ 
τον πιρὶ ψυχῆς τοέχευ, ὅπως ἂν εἶχεν ἰσχύος, Dr 
θούλιυται. Καὶ ὁ μὲν ἀποστάτης Μιχαήλ pata το 
νἱοῦ αὐτοῦ Νικηφόρου καὶ τινων ἄλλων µετρίων &» 
ὁρῶν, oig καὶ κεἴωθεν ἐμπιστεύειυ τὰς αὐτοῦ Te 
bit, νυκτὸς τοῖς ἵπποις ἐποχηθέντες ἀπέδοασα», xf 
λὼς τὰ τῶν ὁδῶν ἐπιστάμενοι. Ἔωθεν δὲ (93) ἑμέρι 
ὤδη γεγενή κένης, ὡς οἱ τῶν στρατευμάτων ἐγνώχετ 
τὸν Μιχαλὶλ ἀποδράντα, ᾖδη καὶ αὐτοὶ πρὸς sv]t 
ézpámóvro. Τὸ pt» οὖν Ῥωμαίϊχὸν στράτευμα χε 
οἱ κρείττους τῶν ἐπιχρατούντων αὐτὸ καὶ ὁ wj 
τοῦ ἁποστάτου υἱὸς (94) Ἰωάννης τῷ σεβαστοχρα- 
τορι Ἰωάννη προσῆλθον καὶ χεῖρας οὐτῷ didwxim 
x«t τῷ βασιλεῖ τοὺς ὄρχους ἀπέθοντο, ὁ δε πρίγαν 
Αχαΐας (95) καὶ οἱ μετ αὐτοῦ ἄλλος ἀλλαχοῦ du- 
σπάρχσαν, Καὶ ὁ piv πρέγχιψ κατὰ τὴν Kacropun 
ἐκλω, ὑπὸ ἀχυρμιᾷ τινι χρνθεὶς x«x τῶν ὀδόντω 
τῶν Ttt στρατιωτῶν Ὑνωρισθεὶς (είχε — qao τοὺς 
ἐμπροσθίους εὐμεγέθεις και προθεῤλημένους τῶν 
φατνωµάτων), xui Φέσµιος απήχθη τῷ βασιλεῖ οἱ 
δὲ κρείττους τῶν ταγμάτων αὐτοῦ καὶ προσ]ωϊῖ 
ὅ τε ᾿Ασϊλ Δετουσὶ, ὁ τῆς Καριτανίας Ἱοφοί xm 
ἄλλοι τῶν ὀνομαστῶν πλείους, οἱ μὲν κατὰ τὸν le 
ταμῶνα, οἱ δὲ κατὰ ἄλλο µέρος ἑάλωσαν, καὶ disp 
ται τῷ βασιλιῖ σνναπύχθησαν. Καὶ τὸ συμµαχον 
δὲ στράτευμα τὸ ix τοῦ ῥηγὸς Σικελίας τοῦ ἨΜκφά 
τῷ ἀποστάτη ἀποσταλω, ὡς tiq τετραχοσίους, Vi 
εἰρήχειμεν, ριθμημένον, αὐτοῖς ὅπλοις, οὐτοῖς ἵς- 
ποις ὑπὸ τεττάρων ἀνδρῶν κατεσχέθησαν, ἂφ ivi 
pi» si ἦν ὁ µέγας δοµέστικος ὃ Στρατηγόπουλες 


occupata Cpoli a Grecis dimissus fuerit, refer 
Pachymerius, p. 86. Gregoras, lib. tv, p. 97, tres 
tantum urbes recenset. Arx. 





1201 ANNALES 1202 


Θκτταλίαν παραμείψας, καὶ τὰ ἐν uot &crQ τε καὶ À liam preetergressus, et in ea oppidis ac castellis 
οοὗρια ὀχνυρωσάμενος, περὶ τὴν vix» Πάτρα  communitis,adnovamPatram, una secum spurium 
ἐστρατοπεδεύσατο, ἔχὼν utü' ἑαυτοῦ καὶ τὸν vóüow 183 Michaelisdefectorisflliura deferens, locatten- 
vió» τοῦ ἀποστάτου Μιχαὴλ Ἰωάννην. Ὁ δὲ µέγας toria. Magnus domesticus Alexius Strategopulus et 
δοµέστιχος ὁ Στρατηγόπουλος ᾿Αλέξιος καὶ [P. 9ῦ]ὁ Joannes Raulus Pyrencos montes transeuntes, Ar- 
Ῥαοὺλ Ἰωάννης τὰ Πνῤῥηναῖα ὑπερθάντες δρη ἐπὶ — tam properant, Joanninis militum manu ad obsiden- 
τὴν ΄Άρταν ἐχώρουν, καταλιπόντες ἐν τοῖς Ἰωάννί- — dumoppidumrelicta. Artam itaquehi penetrarunt. 
νοις στράτευμα μερικὸν εἰς πολιορκίαν τοῦ ἄστεως.  Ineacumillisipsequoquein colloquium veni, et pau- 
Κατέλαθον οὖν οὗτοι τὴν ΄Αρταν, xXxtigt γοῦν x«i — cosdiesquotidianiscongressibus versatusrebusque 
αὐτὸς τούτοις ἀυντιτνχήχει, οἷς καὶ πρὸς ὀλίγας dispositis Arta egredior, cum multitudo illa non 
Μἡμέρας συνοµιλήσας κάτα δὴ συυταξάµενος τῆς "Ap- bene erga nostros afflceretur : milites enim non 
της έδψειν, Χαταλιπὼν τὸν έχεῖσε λαὸν οὐχέτι εὖ- «Πιο se illis preebuerant. Ideoque victoria illa, 
νοῖχως πρὸς τοὺς Ἠμετέρους διακείµενον * οὐ γὰρ — que Romanisilluxerat, omnium ore concelebrata, 
χαλῶς οἱ τῶν στρατευμάτων τούτοις ἐχρήσαντο. Διά — non diu post in contrarium dilapsa est. Ipse recta 
ταῦτα x«i T περιφανεστάτη ἐκείνη νίκη roi; Ῥω- — via ad Joannem sebastocratorem imperatoris fra- 
µαίοις ἐπιλάμφασα ἓν οὐ πολ)ῷ τῷ χρόνῳ πρὸς τού- pg trem, apud novam Patram agentem, profectus, ct 
ναντίον χεχώρηχεν. ᾿Απήειν οὖν ἐξ ὀρθοῦ πρὸς τὸν nonnullos dies cum eo moratus, iter ad imperato- 
σεθαστοχράτορα Ἰωάννην τὸν τοῦ βασιλέως αὑτά- rem ingredior. Filius spurius defectoris Michaelis 
Φελφον περὶ τὴν νέαν Πάτραν διάγοντα, καὶ τυας — Joannessebastocratori adsidens cum quibusdam 
ἡμέρας ptt! αὐτοῦ διακαρτερήσας τῆς πρὸς τὸν βα- —aliisdefeclionem meditabatur; etdum sebastocrator 
σιλέα φερούσης Ὀψάμην. Ὁ μὲν οὖν νόθος υἱὸς τοῦ — Joannes adversus Latinos progressus preterita [.ο- 
ἀποστάτου Μιχαὺὶλ Ἰωώνης τῷ σεθαστοχράτορι ἕυν- — badia Thebas predaretur, quam secum concepe- 
ὧν ἀποστασίαν μετὰ x«i ἄλλων τιῶν ἐμελέα . x«i rat, palam defectionem parturit, et cum qnibus- 
ἐπεὶ ὁ σεθαστοχράτωρ Ιωάννης χατὰ τῶν Λατίνων dam sceleris consciis fuga arrepta ad defectorem 
Χεχώργχε καὶ τὴν Λεθαδίαν πάραμµείψας τὰς Θθήόας — Michaelem patrem proticiscitur.Illereimprovisa tur- 
ἐσχύλενε, τὸν ἂν ὥδινεν οὗτος ἀπιστίαν εἰς προῦ- —batus,ubipedemfigeret, nescire. Sed naviculasipse 
πτον προὔφΊνε, xai μετὰ καὶ ἄλλων τινῶν ἀποδρὰς  etfilius 184g Nicephoruset uxoret ex familiaribus 
ἐπὶ τὸν ἀποστάτην Μιχαὴλ τὸν πατέρα αὐτοῦ ἀπῄει. quidam conscendentes in mari moras trahere, et 
"Exsivo; pt» οὖν τῷ ἀθρόῳ τοῦ πράγματος Τταρα- — circa insulas, Leucada nempe et Cephalenem, 
Χθεὶς ovx εἶχεν ὅπη γῆς σταίη, ἀλλ ἐν πλοιαρίος — divertere. Sed quandoilliusfilius spuriusJoannesad 
έαθιωτες αὐτός τε καὶ ὁ νἱὸς αὐτοῦ Νικηφόρος xai ἡ α eum, ut innuimus, accessit, exuta socordia segnitie- 
σύδυγος τούτου x«l τινες τῶν αὐτοῦ τὰς Óduarpióz; — quedepositaanimosassumens Artam contendere.Eo 
£v. rj θαλάττη ἔποιουν, τάς τε νήσους τὰς πέρξ —appulsuscivesuniversosin se propensos comperiens 
χατογώγιον εἶχον, Λευκάδα δηλαδή καὶ τὰς τῶν Kt- — (subditione quoque sua ad illum diem Bonditzee 
φαλήνων. Αλλ᾽  émrd ὁ τούτου νόθος υἱὸς Ἰωάννης — oppidum remanserat), quos ibi offendit, simul col- 
πρὸς αὐτὸν ἀπήει, καθὰ δεδήλωται, ἀνεῤῥώσθη τῆς lectis, noslrosde finibus Arte expellit, et Joannina 
ῥαδυμίας, xai τὸν ὄχνον ἀποσεισάμενος ἐπὶ tà» — Obsidenteslongiusab obsidione removet. Sic denuo 
"Apra» ἐβάδιξδε. Κάχεῖσε di ἀφιγμένς, ἐπεὶ τοὺς Romana res affligi cepit, et qux» imperatoriis 
πάντας οἰκήτορας προσχειµένους εὗρεν αὐτῷ, εἴχε  adhortalionibus prospere gesta fuerant, ducum 
δε x«i τὸ τῆς Βονδίτδης ἁστν παρὰ τοῦ µέρους τού- — inobedientia ac socordiain nihilum fere aut satis 
του αχρατούµμινον, συναγαγὼν τοὺς ἐχεῖσες εὑρισχο- — parum redacta sunt. Interim imperatoris frater 
µένους τοὺς Μμετέρους τῶν ὁρίων τῆς Άρτης ἐξή- Joannes sebastocrator et socer illius Tornicius 
λασιυ. ᾽Αλλὰ καὶ τοὺς πολιορχοῦντας τὰς Ιωάννινα — Constantinuspugnadimissaad imperatorem Lamp- 
μαχρὰν τῶν Ἰωαννίνων πεποίηκεν. Οὕτω μὶν οὖν [) Sacieo tempore moras trahentem remeant. Impe- 
ἀρχὴν xoxo» τὰ τῶν Ῥωμαίων εἴληχε πράγωατα, rator sebastocratoremJoannem despotarum digni- 
καὶ τὰ καλῶς ταῖς βασιλικαῖς συµθουλέαις Ύεγενη- — tate adornavit ob victoriam partam remunerans, et 
µένα ταῖς τῶν στρατηγούντων ἀνηκοίαις καὶ άτα- — ut ea dignitate personis, quibuscum bella gesserat, 
ξέαις εἰς τὸ μηδὲν σχεδὸν 3) καὶ πάνυ σμικρὸν κατ. — despotacum despotis confligens exeequaret, Soce- 
Ἠντήκασιν. 'O μὶν οὖν αὐτάδελφος τοῦ βασιλέως ὁ rum vero illius Constartinum Tornicium, magnum 


νοϊκῶς πιρὶ αὐτοὺς ἔχοντα * οὗ γὰρ καλῶς ἐχρήσαντο τούτοις. Διχ ταῦκα καὶ ? περιφανιστάτη ἐκεῖνη νίκη 
πρὸς τοὐναντίον χεχώρηκεν. 'O δὲ νόθος vióg τοῦ Μιχαὴλ Ἰωώνης xarà τῶν Λατίνων κεχώρηχε, xai τὴν 
Λεθαδίαν παραµείψας τὰς Θήβας ἐτκύλευσε, τὸν Ó' ὃν didus) ἀπιστίαν εἰς προῦπτον εξύφηνε, x«l pir 
ἄλλων ἀποδρὰς πρὸς τὸν ἀποστάτην πατέρα ἦκε, μεθ οὗ πλοιαρίοις ἐμθάντες τὰς διατριθὰς dv τῇ θα- 
λάσση ἐποίου. "Όμως ἀνεῤῥώσθη, καὶ περὶ "Αρταν ἀφιγμένος, ἐπεὶ τοὺς πάντας οικήτορας προσχειμέ- 
νους εὗρεν αὐτῷ, εἶδε δὲ καὶ τὸ τῆς Bowdi-sng ἅἆστν παρα τοῦ μέρους τούτου κοατούμενον, συ»αγαγὼν πάν- 
τας τοὺς Ἱματέρους τῆς "Αρτης ἐξήλασε». ᾽Αλλὰ x«i τοὺς πο) ιορχοῦντας τὰ Ἰωάώνυα. ο μὲν οὖν σεβα- 
στοχράτωρ Ἰωάννης xal Τορνίχιος ο πενθερὸς αὐτοῦ πρὸς τὸν αὈτοχράτορα επανήεσαν * ὃν xui τῷ τῶν δεσ- 
ποτῶν τετίαηχεν ἀξιώματι, τὸν δᾶ Τορνίκιον τῷ τῶν σεθαστοκρατόρων, καὶ τὸν αὐτάδελφον αὐτοῦ Κων- 
σταντῖνον σεθαστοκράτορα κατωνόμασεν. )Αλλὰ xal τὸν Στρατηγόπουλον )Αλέιον δι ἐπιστολῆς τετίμηκε 
Καίσαρα. 


1203 GEORGII ACROPOLIT/E 1204 


primicerium,sebastrocratoris munereinsignivit.Sed A σεβαστοχράτωρ Ἰωάννης x«i 0 πενθεοὸς αὐτοῦ $ 
et fratrem illiusgrermanum Constantinumex Caesare — Toovíxto; Κωνσταντῖνος τῆς μάχης ἐξιόντες ti; τὸν 
sebastocratorem indigitavit. Et in his 185 seba- αὐτοχοάτουα ἐπανέζευξαν περὶ τὴν Λάμψακον ὄντα 
stocratores differebant : nam imperatoris fraterin — x«i τὰς διατοιρὰς ἐκεῖσε ποιούωενον. Τὸν μὲν οὖν 
ceruleis caleeis aquilas auro contextas deferebat, σεθαστοχράτοοα (96) Ιωάννην ὁ βασιλεὺς 79 -ὤν 
Tornicius nudo hisce insignibus calceo utebatur. δεσποτῶν τετίµηκεν abwuart, ἀντίχαριν olo» cf; 
Quinimo et Alexium Strategopulum, magnum do- — víxng τούτῳ διδοὺς, καὶ ἵνα τοῖς µαχομµένοις τούτῳ 
mesticum antea condecoratum, perepistolam Cre- προσώποις [P. 96] ἀντισταθμίζοιτο, δεσπότης πρὸς 
sarem instituit, missilem illi dignitatem οἱαγρίίας.  δεσπότας μαχόμενος ' τὸν δὲ πενθερὸν αὐτοῦ τὸν 
Et heec quidem ita evenere, Τοονίκιον Κωνσταντῖνον μέἐγαν πρεμμιχκήριον όντα 
τῷ τῶν σεραστοκοατόθων τετίμηχεν ἀξιώματι. ᾿Ἀλλὰ καὶ τὸν αὐτάδελωον αὐτοῦ Κωνσταντῖνον Ex Καισέρων 
σεραστοκοτορα «Χατωνόμασεν. Ἐν τούτοις δὲ τὰ τῶν σεβαστοκρατόρων διέφερον, ἐν ol; ὁ ut» αὐτά- 
ὄελφος τοῦ Οαπιλέως τοῖς χυανοῖς πεδίλοις ἐγκεκολλημένους εἶχε καὶ χρνυσοῦὺφεῖὶς αετοὺς, ὁ dt To» 
νίχιος /υωνὰ τὀύτων τὰ πέδιλα Ὀπεδέδετο. ᾽Αλλὰ καὶ τὸν Στρατηγόπουλον Αλέξιο µέγαν δοµέστιαον ὁ 
αὐτοκράτωρ τετιμηκὼς dv ἐπιστολῆς τετίωηκε Καΐσορα, διαπόμπιμον αὐτῷ τὴν τιμὺν χαρισάµενος. 
Καὶ ταῦτα μὲν οὕτω ξυνέρη. 

83. Imperator cum Lampsaci hibernasset,appe- B Ἅπγ’. O dt βασιλεὺς 7* παραχειμάσας d» τῇ Aex- 
tente vere Cpolim commeat : namque quam cupi- ψάχῳ, ἔαρος ἐπιλάμψαντος κατὰ τῶς Κωνσταντθαω 
dissime appetebat, omnesque suoseo referebat ο0- κἐχήώρηχεν * ἅπασα γὰρ ἦν αὐτῷ σπουδὴ χαὶ Gre; 
natus, ut Latinorum e anu in libertatem Cpolim σχοπὸς τῆς τῶν Λατίνων Χχειοὸς ἀναῤῥήύσασθαι, 
vindicaret. Hinc profectus est adversus Cpolim, — 'Erf)0s γοῦν κατὰ τῆς Κωνσταντυουπολεως οὗ τοῖς 
non copiis fretus tneque enim tantum exercitum, στρατεύµασι τεθαῤῥηχὼς (οὐδὶ γὰρ Zyt» ἀξιόμαχο 
qui similem civitatem obsidion- posset cingere se- στοατιὰν εἷς τοιαύτης πόλεως πολιόρατσιν), ἀλ]ὲ 
euim ducebat), sed consobrini sui, cui nomen erat λόγοις τοῖς τοῦ ἐξαδέλφου αὐτοῦ, oU τὸ ὄνομα 'Aci), 
Aseli, sermonibusdeceptus.Tlle etenim malafraude ἐἑξηπατηαενος ' zmára χαὶ γὰρ τὸν βασιλέα, ὣς e 
imperatorem eludebat, se inquiens penes urbis — o; ἐν -& τείχει τῆς πόλεως τὴν οἰκείαν ἔχει xs 
monia :dem habere, portasque in sua potestate µπύλας ἔχει mao! αὐτοῦ δεσποξδοµένας, duc. ὧν δύναι) 
esse, per quas imperatoris copiasintra urbem sine ἂν τὰ τοῦ βασ’λέως crpa-ctópata ἔνδον τῆς πόλεως 
strepitu et sine pugna quiret intromittere. His ser- ἀἄψοφχ”-ὶ x«t δίχα μάχης εἰσαγαγεῖν. Καὶ &tazeóro 
monibus sibi dicendo fidem conciliabat. Afflnitus λέγων ταῦτα * τὸ τε γὰο συγγινὶς φαντασίαν ἐδίδεν 
enim et muneribus achonoribus eum auctum fuis- του ἀληθεύειν τὸν ἄνθοωπον, καὶ τὸ πλειόνων δωρη- 
se, et adversus Achaime principem pugna multa (: uzze» τε x«i τιμῶν [τε] ὑποσχέσιις ἑνω-ότους λκ- 
incommoda passum, multis bonis ac 186 gratiis θόντα  &ozyxov... b τῇ τοῦ πρίγκιπος ᾿Αχαΐς 
affluenter abundasse tunc, cum imperatori ea pro- µάχτ, x«i moocdoxicag δεινὰ μάλιστα πηὐμοιοίσα 
missa dederat aliaque ab imperatore ipse recepe- πολλῶν  eyaÜwv», ὅτε χαὶ τὰς τοιαύτας ὑποσχίσας 
rat, hominem vera dicere suadebant ; lgitur his τῷ βασιλεῖ δέδωχε καὶ τὰς πρὸς αὐτὸν ἀντεδίέξατο. 
fidens imperator in Cpolim arma movet οἱ ος ad- Τοῦτοις οὖν, ώς ἔφημεν, ἐλπίσας ὁ βασιλεὺς αατὰ 
verso Borealis cornu urbis in loco Galata vocato τῆς Κωνσταντίνου ἐπήει, καὶ ἀντιπέοαν τοῦ βε- 
castra metatur. Et, ut quidem videbatur, Galatm οείου (97) χέρως τῆς πολεως ἐν τῷ τόπω τοῦ Γαλα- 
oppidum oppugnabat, re tamen vera clanculum — t4 κατονομαξόμένῳ ἐστρατοπεδεύσατο, καὶ τῷ gb 
per internuntios Aselem sollicitabat ut fidem, sol- — doxti» τὸ τοῦ Γαλατᾶ ἑἐμάχετο φρούριον, τῇ d' du 
veret suam. llle ad lucrum, non ad veritatem iu- θεία χούφα ποὸς τὸν ΄Ασὶλ ἔπεμπεν ὅπως τὰς vre- 
hians, fallacibus ac captiosis responsionihus alia σχέτεις zimoocsuv. 'O di πρὸς κέρδος ἑώρα, e» 
atque alia confingens,rei protrahebat.Verumta:een πρὸς ἀλήθειαν ' χινδεῖς γοὺν ἐποιεῖτο τὰς ἀπαχοί- 
cum tempus diutinum procederetipsequenihil effl- σεις, ἄλλα ἐπ ἄλλοις προφασιζόμενος. Ἐπεὶ gon 
ceret, imo etiam armatis cohortibus noctuque (κανὸς παρεῤῥόύη Χρόνος xxl οὐδεν ἤνυεν, ἁλλὰ χαὶ 
progressis illius ad domum appropinquatum fuisset U τῆς στοατιᾶς ὁπλισθείσης καὶ vuxróc ἀπιούσες εεὶ 
(id enim ille, ut fieret, denuntiarat), tum mendacio τῇ οἰκία τούτου προσεγγισάσης (τοῦτο γὰρ iu 
fallere et vera confundere palam deprehenditur, «γενέσθαι διεαηνύσατο), τότε ψεύδεσθαι πεφώοᾶταει 
Et cum ipse responsionem, qua objectis fieri satis φανερῶς. Καὶ ἐπιὶ oux εἶχέ τινα εὔλογον ἀπολογίω 
posset, haud haberet, crimen in urbis ΡΙΗΟΙΡΘΗΙ ποισασθαι, Tiv αἰτίαν εἰς τὸν ἄρχοντα Tis πολεω: 


-. 
bo 


7 D:'O δὲ βασιλεὺς ἔαρος ἐπιλάμβαντος κατὰ τῆς Κωνσταντίνου κεχώρηκιεν. ᾿Επῆλθε γοῦὺν κατ αὐτῆς 
τῷ εξαδελφῳ αὐτοῦ Ασὶλ ἐξππατη μένος Ὀπισγνουμένου ταύτην παοαδοῦναι αὐτῷ, xal ἐν τῷ Γαλατὰ 
ἐστρατοπεῦεὔσατο, καὶ τὸ τοῦ Γαλατὰ ἐμάχετο φοούοιον. ᾽Απιόντι οὖν ἐκεῖθεν πρέσδεις ἐκ Λατίνων ἦπον 
780i «/απης, καὶ Ὑέγονε χοόνον ἕνα. 


Theodori Dousa οἱ Leonis Allatii nota. 
(90) Tó» μῖν οὖν σιβαστοχοάτοοα. — Gregoras, Dehac re pluribus agit Pachymeres, lib. ri, c. 19. 


p. 76. ALL. ALL. 
(97) ᾽Αντϊπέραν τοῦ Bopcov. Gregoras, p. 80. 


1205 


ANNALES. 


1206 


ἔθετο * « Ὑπετόπασε » [P. 97] γὰρ εἴοηχεν, « οὗτος A referebat : « Neque enim decorum illi. videbantur 


ὡς 0) χαλὸν ἐστι τὰς χλεῖς µε τῶν τῆς πόλεως XU-- 
έχειυ πυλῶν, καὶ διὰ ταῦτα εἴληφε ταύτας αὐτὸς, 
καὶ ὃ & τοῦτο ἔγωγε πεοὶ τὸ ἔογον ἀδυνατῶ. » Ἐπεὶ 
οὖν καθαρῶς τὴν τοῦ ἀνθρώπου ἀπάτην ἐπεγνώχει ὁ 
βασιλεὺς, ἐξὴει τοῦ τόπου. Καθ’ ὁδὸν ὃς τρεῖς πρέ- 
σθεις εἰοήνην αἰτοῦντας πρὸς τὸν βασιλέα οἱ Λατῖνοι 
πεπὀωφασι». Ὁ δὲ βασιλεὺς πεποίηχε ταύτην, εἰς 


penes me, » aiebat ille, « claves urbis esse, ideo- 
que eas abstulit, et ergo opus perficere nequeo. » 
Sic fraude hominis plane detecta imperator loco 
egreditur. In itinere tres legati a Latinis ad impe- 
ratorem missi pacem petunt: quam illis 1mperator 
non uno amplius anno concessit, cum res eorum in 
extremum jam discrimen adduxisset. 


ἐνιαυτὸν δὲ xat μόνον ἕνα, ἐν στενῷ χομιδῆ ἐπισφίγξας τούτοις τὰ πράγματα. 


πδ’. Διαπεράσας γοῦν 5? ὁ βασιλεὺς τὸν Ἑλλήσ- 
ποντον τὰ τῶν Πηγῶν κατέλαβε µέρη, κάἀχεῖσε τὰς 
διατριθὰς ἐποιεῖτο. ᾿Ἐπεὶ δὲ ὁ τοῦ θέοους rapit 
χαιρὸς, ἀλλὰ γε δὴ xai ὁ τῆς ὁπώρας ἐθδύη, τῶν 
τοιούτων ἁπάοας χώρων πρὸς τὴν ἐξ ἔθους (98) τοῖς 
βασιλεῦσιν οὖσαν ἀνάπαυσιν, ἐξ ὅτου τῆς Κωνστω- 
τίνου γεγόνασιν υπερόριοι, τὸ Νύα- 
φαιον. Ἐμὶ δὲ πρὸς τὸν ἄρχοντα t$» Βουλγάρων 


χατηντγχει 
Κωνσταντῖνον πρέσθυν ἐχπέπομφιν. ἸΑπϕειν Ὑγοῦν 
πρὸς αὐτὸν, καὶ διεθίθασα ust! αὈτοῦ Ἠμέρας τινὰς ' 
ἔτυχον γὰρ τότε x«i εορτάσιµοι τοῦ Χοιστοῦ ημέραι, 
ὦ τε τῶν ῄὙενεθλίων καὶ Ἡ τοῦ βαπτίσματος. T οἱ 
τῶν Βουλγάρων 
xai ἐθούλετο ὁ τὼν Βουλγάρων ἄρχων τότε Κωνσταν- 
τῖνος σφίσιν αὐτοῖς σύὐνεῖναι xaus xai θεατὴν γινέ- 
σθαι τῶν τελουμένων. Τὰ προστεταγωένα uot γοῦν 
πληρώσας τοῦ Τρινόθου ἐξφειν. καὶ πρὸς τὸν βασι- 
λέα ἀπλειν ἐν τῷ Νυαφαίω διάγοντα. Ἐκεῖσε γοῦν 
ἐπιλάμψαντος ἔαρος 


ἄρχοντες λαμπρύνονται μάλιστα, 


ὁ βασιλεὺς παρεχείµεσε, καὶ 
τοῦ Nuugaíou έξφει, τὴν λαμποὰν τῆς ἀνασ-άσεως 
τοῦ xupíou Ὡμέοαν προεοοτάσας εν τῷ  Nuugaio. 
Ημέρας δὲ τινας ἐν τοῖς Φλεδίοις διαβιθάσας, ἐπὶ 
τόπον οὕτω πως ἐπονομαζόμενον Κλυξόμένην ἀπελ- 
θὼν ἐπήξατο τὰς σχηνὰς. ᾿Εχεῖσε καὶ γὰρ εἰώθασιν 
οἱ βασιλεῖς τοῦ Νυωφαίου ἐξιόντες χρονοτοιβρεῖν xai 
τὸ πλέον τοῦ ἐαοινοῦ παοαμείθειν καιροῦ' O τε γὰρ 
τόπος πεδιὰς ἅπας xai χόρτον προθεθληµένη πολ- 
λοῖς ἀρκοῦντα τοῖς ἴἵπποις, κατάῤρυτος δὲ τυγ- 
χάνιι χαὶ ὕδασιν, ἐγγὺς δὲ αὐτοῦ χώμας ἔχ'ι 
πο)λὰς καὶ πόλεις, ἐξ ὦν δαψιλῆ καθειστήχει τὰ 
Guxoxj: ᾿Εκεῖσε γὰρ ὄντος τοῦ βασιλέως καὶ o 
σεθαστοχράτωρ ὁ  CTopvixtog ἐκ τῆς Νιχαέων 
ἐπιδεδήμηκε, χαὶ δι ὄχλου τῇ βασιλεῖ γέγονε διὰ 
τον προπατριαοχενσαντα ᾿Αρσόνιον. 'O γὰο πα-ριαρ- 
χικὸς ἐχήρευε θρόνος, TOU πατριαχεύσαντος Νιχχ- 
φόρου, ὃς ἀπὸ τῆς ᾿Εφέσου εἰς τὸν πατοιαοχιχὸν 
µετετέθη θοὀνο», ἀπάραντος τῶν ἐνθένδξ ποος τὰ 
οὐράνια, μηδὲ εἰς ὅλον σχεδὸν ἔνιαυτον τοῦ πατοιαο- 
χικοῦ ἀπολούσαντος θρόνου, 'O Ot ᾿Απσίένιος αὔτος 
ὧν προθεθληκένος εἰς τὸν πατριαχιχὸν θοόνον πρὸς 
τοῦ βασιλέως Θεοδωρου, ἀνὴρ καὶ εἰς Awyo» καὶ εἰς 
ποᾶξιν πανευφυέστατος (99), x«i λόγον pota τὸν 


( 


84. Igitur imperator Hellespontum trans abiit, 
et Pegarum partes, ubi 187 moras trahebat, oc- 
cupat. Cum vero &stas preeterlapsa fuisset necnon 
autumni tempus excurrisset, inde discedens ad 
quietem imperatoribus de more, ex eo quo Cpoli 
extorres tempore oberrabant, destinatam, Nym- 
pheum pervenit. Me porro ad Constantinum Bul- 
garorum principein legatum mittit. ΑΡΗ, et cum 
eo per aliquos dies versatus sum, Namque ea tem- 
pestate festi dies Christi natalium ad baptismatis, 
quibus Bulgarorum principes magnificentiam os- 
tentant, celebrabantur ; ideoque Bulgarorum prin- 
ceps Constantinus, ut cum eistunc oculatus eorum 
qua& fiebant spectator adessem, cogebat. Mandata 
itaque mihiimposita exsecutus Trinobo exeo. et ad 
imperatorem tunc Nymphei cunctantem, in quo 
et hibernaverat, me confero. Ineunte vere ille Nym- 
phe&o egreditur, prius ibidem leeto ac splendido re- 
surrectionis Dominicse die concelebrato. Et dies 
aliquot Phlebiis egit ; inde ad locum Clyzomenem 
dietum veniens tentoria collocat : namque ibi 
Nympheo exeuntes tempus conterere et veris ple- 
rumque agere imperatores sueverant. Campus un- 
dique planitie excurrit, agro fertili atque herboso, 
qui plurimis equis 1848 alendis suffecerit, aquis 
irriguo, et multorum vicorum 80 urbium vicinitate; 
unde vite necessaria affluentersuppeditantur, per- 
opportuno. in eo cum esset imperator, sebasto- 
crator Tornicius Nicea accedens pro expatriarcha 
Arsenio modeste imperatorem rogat, patriarchale 
siquidem solium Nicephoro patriarcha, qui in pa- 
triarcehale culmen ex Ephesino metropolita ascende- 
rat, ex terreno ad celestia promoto,cum necintegro 
anno patriarchatui priefuisset,sessore destituebatur 
Arsenius ad imperatore Theodoro in patriarcham 


D fuerat electus, vir et verbo et opere quam dezter- 


rimus, et sermone precipue, qui natura inditur: 
namque qui eruditione comparatur,parum omnino 
degustaverat. -tenim cum nonnulla ex encycliis 
philosopliatus perdidicisset, ne horum penitus 
inexpertus haberetur, neque ea ignorare, qud 
ipse negligeresibi in animo proposuerat, videretur, 


73 ]) ; "Hxs» οὖν εἰς Πηγὰς, εἴτα πρὸς Νύμφαιον Tx& x«i περὶ Κλαδομένην, oU ηξε x«i ὁ σεθαστοκράτωρ 
Τορνίχιος, xai d ὄχλου γέγονε τῷ βασιλεῖ διὰ τὸν πατριαρχεύσαντα ᾿Αρσένιον. ὁ γὰρ πατριαρχικὸς ἐχήρευε 
Όρονος, τού πατριαοχεύσαντος Νιχηφόοου, ὃς ἀπὸ τῆς ᾿Εφέσου εἰς τὸν πατριαρχικὀν µετετέθη θρὀνον, ἀἁπάοαντος τῶν 
ἐνθένδε μηδ) ὅλον ἐνιαυτὸν διαρχέσαντος. Ὁ δὲ ᾿Αρσένιος προεκλἠθη ἀπὸ τοῦ βασιλέως Θεοδώρου, ὃς ἔχθραν ἴἔσχε 


4 . - o . 5 , ? , ΄ 
χατὰ τον βασιλέως. καὶ ἀνήχθη αὖθις ᾿Λοσένιος, 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii nota. 


(98) T2» ἐξ ἔθους. Gregoras, p. 81. ALL. 


(99) Πανευφυέστατος. Gregoras Arsenium usu 


rerum est imperii administratione nec cum fossore 
quidem conferendum tradit, p. 66. ALL. 


1207 


GEORGII ACROPOLITAE. 


1208 


ielo divini amoris corde saucius, rebus terrenis Α ix φύσεώς πως προθαλ)όμενον * τοῦ yxp ix ται 


omnibus, a quibus se avelli segre plerique susti- 
nent, contemptis,monastico instituto nomen dede- 
rat. Hic imperatoria corona imperatorem condeco- 
raverat : sedeum suis votis minime obtemperantem 
conspicatus, iniquior cum 6ο inimicitas exer. 
cuit. Neque ab eo abhorruerat Andronicus 
Sardensis et Manucl Thessalonicensis, cognomine 
Opsara. Sed Sardensis quando imperator Cpo- 
lim castra. movit et prope eam sedem locavit, 
1892abJoannicioPhiladelphiensi monastico pallio 
induitur : ille enim continuo, et non sine molestia 
imperatoris animum sollicitabat, ut proficiscendi 
sibi daretur facultas Paphlegoniam, unde ipse or- 
fum ducebat ; sed imperator distorta hominis sensa 
apprime callens, nein eas partes abiret, impedie- 
bat : animo enim proposuerat propter eas quas 
cum imperatore simultates exercebat, res aphla- 
gonum perturbare. Verum imperator :equissimo 
eum sermone lacessit : « Sardium, non Paphlago- 
nie metropolitatum tenes : Sardium ideo partes 
invisendie, quibus continuo cusuescere debes, 
ibiqueimmorando greges tibi commissos pascere. » 
Igitur ubi imperatorem inexorabilem vidit, cum 
quid ageret ipse nesciret, monasticum vite institu- 
tum complexus est, Thessalonicensis Manuelinvitus 
Niceea egressus in locis adjacentibus vitam. duce- 
bat. Arsenius item expatriarcha et ipse inde exiens 
in monasterium se intrusit. Hinc universi prenies 
Lampsacum convenientes suffragio omnium manda- 
toque imperatoris Ephesinum antlistitern Nicepho 
rum in patriarchale solium invehunt. Sed hie, ut 
jain dixi,neque perannum integrum cathedram mo- 
deratuse vivis excessit. Tunc sebastocralor Torni- 
cius Arsenioimpense deditus imperatorem urgebat, 
ut Arsenium iterum in patriarchalem sedem pro- 
moveret,et mira quaedau ae portentosa Arsenii faci- 
nora in medium aflerens continuo imperatorem ad 
molestiam usque exorabat, utsibi minime tquum, 
190 etiam invitus, in patriarcham eligeret. Sic im- 
perator volens nolens, sebastocratoris consiliis loco 
dato, ad patriarchalem dignitatem Arsenium rur- 
sumevehit. Ethiec quidem de Arsenioita se habuere. 


» 
δείας μικρὸν τι ωετέσχεν. [P. 98] ᾿ολέα jx» τω: 
τῶν Ejxuxii») φιλοσοφήσας τοῦ μὴ QOori) παντὰ- 
πασι τῶν τοιούτων ἀπείρως ἔχειν μηδὲ ἀγνοιν ὧν 
υπεριδεῖν ἐδοχίμασε, τῷ Bst. τοῦ πρὸς Oi» ἔρωτε 
τρωθεις τὸν ju», πᾶτι τοῖς χατὰ κόσμον, ὧν ο 
εὐχερῶς ἔχουσιν οἱ πλείους ἀφίστασθαι, ἈΧαΐου 
εἰπὼν τὸν μονήρη βίον προείλετο. Οὗτος τὴν ax 
χρατορικὴν ἀπεπλήρου στερηφορίαν τῷ βασὺς * 
ἐπεὶ ὃ οὐχ ίῴο«κ τοῦτον τοῖς έαντοῦ Οἵλέμασν 
ὀπεικόμενου, Φύσνονς Tipi τοῦτον ἐγένετο. ἔχων D 
ταντῷ συνίστορας τὸν Σάρδεων ᾿Ανδοόνιχον καὶ τὲ 
Θεσσαλονίχης Mavovi) τὸν χαὶ Ὀψαρᾶν λαγόμεο, 
λλλ' 6 μὲν Σάρδεων, ὅτε ὁ βασιεὺς (1) κατὰ τίς 
Κωνστοντινουπόλεως ἐἑττρατοπεδεύσατο ναὶ γγκ 
ταύτης τὰς ἐπαύλεις ἐποιεῖτο, τότε τὰ τῶν µονκχῶ 
ἐνεδέδντο ἄμφια ὑπὸ τοῦ Φιλαδελρίας ᾿ἸΙωαννικίου. 
Ὡς /ὅο συχνῶς διηνώχλει τὸν βασιλέα ἐπιδειμᾶται 
τῷ Παγλαγόνων (ἐχεῖθεν xat γὰρ monto), τὸ στο 
ϐλόνουν τοῦ ἀνδρὸς ὁ Βατιλὺς, ἐπιστάμινος ola ti 


B 


τοῦτον Emi τὰ ἐχεῖσε µέρη ἀφίκχβαι * σχοπὸς 7x0 b 
αὐτῷ τὰ τῶν ἸΠϊαφλαγόνων πάντα δικταράξαι ci 
πρὸς βασιλέα δυσνοία. 'O βασιλιὺς ὅε δικαιότα- 
του πρὸς τοῦτον ἐποίτι τὸν λόγον, ὡς Μετοοπολίτε 


κεχειροτόνησαι Σάρδεων, οὐχέτι 7S μὴν Παφκη- 

. [] LO - ο] », * - . 

νίας, xxi Os σε τοῖς τῶν Σάρδεων ῥἐμφιλοχωρν 
[] [| 


µέρεσι κἀχεῖσε καὶ διατρίδειν xai σου ποιμαίχειν Ὁ 
ποίμνιο». Ἐπεὶ oj» ἐγνήκει ἀμετάπτωτουν εἶναι 
C βασιλικὸν βούλημα, u3 ἔχων 6 τι καὶ οοάσει, τΏ 
povíáon βίον προείετο 'O δὲ Θεσσαλονίκες Me 
νονὴλ ἄχων ἐξιὼν τῆς Νιχαΐίας πιοί που τά by 


ἐκείνης διέτριθεν. Ὁ δι πατριαρχεύσας ᾿Λοσόις 
καὶ αὐτὸς ἐπιὼν εχεῖθεν Éy ct σεκντίω (xy 


. Ww "^ . - " . e . 
χαθείοξας Οιῆ (εν. Ἐντεῦθιν συνελθόντες πάντες οἱ 
ἀρχιοεῖς ἐπὶ τὸν Λάμψακον, ψΨήφω πάντων καὶ 


προσταη)Ἡ 
φόρος εἰς 


z P" aA * - * . ν 
βασιλέως ὁ τῆς Εφέσου πρὀεδοος Χατ- 
τὸν πατρικοχικὸν ανήχθη Ορόνον. "AX 
οὗτος, χαθάπερ εἰρύχειν, µήπω ἐνιαντίσας τὸ Dun 
ἐξεμέτρησε. Τότε γοῦν ὁ σεθαστοκχράτωο "Tony. 
-— ^A o5 "5 , , . , Σα . * 
τῇ φιλία τοῦ ᾿Αρσενίου προσλείµενος, Ἱνάγκανε 79 
βασιλέα τὸν ᾿Αησίῶιον εἰς τὸν πατρικοκγιχὸν xxi 
αἷθις θοόνον zvuyasto, θαύματά TU -γαὶ τεοάστια 
παρὰ τοῦ ᾿Λοσενίου ἐνιογούμενα δεςγούωῖνος, καὶ 


, - ^ . τος SYL. T , VT —— PERPE uL. A : LES » PEN ^ μα κ .. 
πράγματα OU, 932) προὺξέντι τῷ Bust, πκτοικεὖξι) τὸν 9 ύσνουν αὐτῷ Βιαξδόμενος. ᾽Αλλ ὁ βατιλεὺς ἐκ 
ἄχων τῇ τοῦ σεῥαστοχοάτορος συ βουλῇ ὄυντιθεὶς εἰς τὸν πατθια2γικιὸν καὶ wt θοὐνον Go guys τὸν ᾿Αοσένιον. Καὶ 

T 4 


οὕτω μὲν τὰ ἐπὶτῷ Λοσίνίῳ. 


85. Imperator Strategopulum Alexium Cresarem D zz, 'O ὃξ ο 


βασιλεὺς τὸν 


Στρατη /ὁπουλον 'Aji- 


τς Ὁ di βατιλὼς τὸν Στρατη/ὐπονλον Κκίτκοα πέμπει τοῖς δυτικοῖς uioiTt, παλήγγειλς di τᾶς Κωνσταντίνου 


5 
3 , ri - - I ΄ , , 9 » , 4 , ^ 
ἀποπειοάσασθαι. σος 072 7071 αξ/ἱστη ἐκ Εανξτίχς st; τὴν Κωνσταντίνου ἀρίκετο x*i727877472;. 6 


$ 7220780275; 
τοὺς ἐν Κωνσταοτι πο σι Mac; io TOÍjoITt cxi maie xxi hradudüu; καὶ doóuwTt κατὰ Δκννουσίας 
χωρᾶται. Καὶ 1192» οὕτως, αάὶ πεκένωτο Ὦ πΌλις 432032 τῷ ῥβατιλεῖ ταύτης Βαλδονϊνῳ μετὰτινων µετοίων- 
φυλαττομένη, Aius55 οὖν Καΐῑταρ τῇ Κωισταντι 1 πολ! ἐπᾷξι, ἔχων καὶ ἄν δοαςτινὰς fxilUi) ὄυτας XXÀ ἀχοιδώ; εἰ - 
ότας τὰ κατ’ αὐτὴν. Καὶ μη: ὁπὸν τινα τεοὶ τὰ Tig χωουῦσα» εἰσιένα. Απλίτην dxib $t. Εἰσδλθε 029 διὰ 
ταύτης Wa, Vui ἔτεοος, nui ἄλλης, καὶ χαὐεξῆς μέχοι τὠν uw. EQ i xui πλ ξίους ἄλλοι εἰσιόντε: εὖθον ἐναπεοὶ τὰ 


viU VOLEVA) να όντες Ef τῷ» τει» ἐλιφκὸ αἱ πελέκεσι τὰς πύλας «κ αοχλεύσαντες λεν θέραν τῶν εἰς αὐτὸν 
ry 9 . ος 
Iheodori Dous:e οἱ Leonis Allatii notae. 


(1) Αλλ’ ὁ ui) Σάρδεων ὅτε 9 βασιλεὺς». loc idem pluribus narrat Pachymeres, lib rm, c. 17. 





1209 


ANNALES, 


1210 


εἴσοδιον τὸν Καΐσαρα µετα στρατευμάτων τινῶν oixo- À copiis aliquibus fultum in occiduas partes mittit, 


νοµήσας ἐπὶ τοῖς δυτικοῖς Exmémougt µέρεσι, τοῖς 
ἐχεῖσε οὔσι τῶν Ῥωμαίων Κξυνελθεῖν εἰς µάχην, 
[P. 99] παραγγείλας (2) ὡς ἐν τῷ διέρχεσθαι, ἐπει τὰ 
τῆς 000) τῆς ἐκεῖσε φερούσης πλησίον ὑπῆρχε τῆς 
Κωνσταντινουπόλεως, ᾖἔφοδὸν τινα κατὰ ταὺτης 
ποιήσασθαι καὶ µέχρι τῶν πυλῶν αὐτῆς ἐπιδραμεῖν 
τὰ στρατεύματα, ὡς ἂν πτοία παρ) αὐτῶν τοῖς οὖσιν 
ἐντὸς Λατίνοις ἐγγένηται. Ἐγένετο δὲ τῷ τότε καί 
τι ξνμθῆναι προνοία Θιοῦ. ᾿Επιὶ γὰρ ναῦς µεγιστη 
χοίλη Λατινιχὴ ἐχ ἨΒενξτίας εἰς τὴν Κωνσταντίνου 
ἀφίκετο, χαὶ νέος ἐν ταύτῃ ἐξουσιαστὴς παρεγέ- 
νετο, ὃν xai ποτεστάτον (3) ἐπονομάξουσιν, ἀνὴρ, 
ὡς ἐράνη, ὁραστήριος καὶ θρασύτερος si; τὰ µά- 
Χιμα, τοὺς ἐν τῇ ᾖΚωνσταντιουπόλι Λατίνους 
παροτρύνας εἰς µάχην, καὶ ξυμθουλεύσας ὡς δεῖ 
καὶ LuXg μὴ μόνον ἑντὸς ὅὄντας τῆς πόλεως τὴν 
πόλιν χαὶ ἑαυτοὺς φυλάττειν, ἀλλὰ) x«i χατὰ ἜῬω- 
µαίων τι ὁρᾷν, ὡς ἂν μὴ πάντη καταφρονητικῶς ἐν 
τοῖς x«Ü' ruo» διατίθωνται, Ἔπεισεν οὖν αὐτοὺς 
εἰσιόντας ἐν ὅσαις εἴχον τριήρεσι καὶ τισιν ἑτέροις 
πλοίοις, λεμβαδίοις oio» x«i δρόµωσι, χατὰ τῆς 
νώσου Δαφνουσίας (4) χωρᾶσαι, ti πως δυνηθεῖεν 
αὐτὴν παραστήσασθαι x«i σχύλων εὐμοιρῆσαι τῶν 
εξ αὐτῆς. Κεκένωται οὖν X πόλι ἀνδρῶν, xai ὧν 
}υναιξὶ x«i νηπίοις καὶ τῷ βασιλιχῶς τάχα ταύτης 
Χατάρχοντι Βαλδουΐϊνῳ μετὰ τινων µιττρίων ἀνδρῶν 
διεξαγοµένη καὶ τηρουµένη. Αἴφνης οὖν ὁ Στρατυγό- 
πονλος ᾿Λλέειος ὁ Καΐσαρ νυκτὸς imus» τῇ Κων- 
σταντίνου προσήγγισὲν. "Erst δὲ μεθ) ἑαυτοῦ εἶχε 
xoi ἄνδρας τινὰς ἐξωρμπαένους (3) τῆς πόλεως καὶ 


δον 


ut cum Romani nominis hostibus confligeret, mo- 
nens sub ipsa profectione, quando via, per quam 
esset incedendum, prope Cpolim erat, in eam ir- 
rumpere et ad portas ipsas conducere agmina, ut 
timor Latinis incuteretur. Evenit vero tunc tem- 
poris, ut tale quid, ita providente 1931 Deo, con- 
tingeret. Navis maxima Latinorum Venetiis Cpolim 
appulit ; cum ea juvenis auctoritate potens, quem 
illi potestatem vocant, accessit, vir, ut effectus 
comprobavit, facliosus et in pugnas audacior. Is 
Lalinos, qui Cpoli erant, ad ineundam pugnam con- 
cilat, haud decorum esse dictitans, eosqui in urbe 
essent, urbem seque tutando tempus conterere, 
sed aliquid etiam adversus Romanos machinari de- 
bere, ne nos illiadeo contemptim conterant et pro 
nihilo ducant. Suasit itaque in triremes, quotquot 
haberent, aliaque navigia. Lembadia nempeac dro- 
mones, ingressos in Daphnusiaminsulam pergere ; 
quam si in potestatem redigere forte potuissent,nee 
illi spoliis locupletarentur. Urbs igitur hominibus 
vacua, mulieribus ac infantibus et forte tunc im- 
peranti Balduinocum exigua aliorum manuguber- 


6 nabatur etcustodiebatur. Interea improviso Cesar 
: Alexius Strategopulus noctu adveniens in eam im- 


petum fecit, el oum viros secum haberet nonnullos 
ex urbe fugitivos et rerum illius apprime gnaros 
ex lisqne sciscitans cognovisset foramen urbis 
muris inesse, perquod armatus miles introire pos- 
set, nulla mora operi incumbit. Et per illud quidam 
ingreditur, quem sequitur alius et iterum tertius, 


ἐποίησαν τῷ στρατεύματι. Οἱ δ Ὀτὸς τῷ αἰφνιδίῳ χατασειαθέντες, ὡς εἶχον ἕχαστος, τὺν ἑαυτοῦ 


σωτηοίαν ἐπραγματεύοντο, Καὶ ὁ Ἰαλδονυῖνος περὶ τὸ µέγα παλήτιον ἐχώρησεν. Οἱ δὲ περὶ Λαφνουσίαν 


αμιόντίς Λατῖνοι x«l ὁ ποτεστότος, 
, 3 . 8 "] " 
ζεύγνυον -* ἀντελάθετο Χο κακἀνκείνων Θεός. Καὶ 


ἐπὲὶ μὴ χατὰ αὐτῶν τι ὁρᾶσαι ἴσχυταν, πρὸς τὴν πόλιν ἔπανε- 
πλησιάσαντες tig τὴν πόλιν ώρμησαν εἰσε)θεῖν. ᾽Αλλὰ 


τὰ Ῥωμαϊκὰ σ;οατεύµατα τοῦτο Ύνοντες πῦρ ταῖς οἰκίμις τῶν Λατίνων ἐνέθαλον πεοὶ τὸν αἰγιαλὸν κει- 
µέναι, καὶ (ωέπρησαν ταύτας, πρῶτα Βενετίχων, εἴτα τῶν ἄλλων γινῶν, Gs Κάμπους ὠνόμαξον,. Ὡς Ó' 
εἴδον τοῦτο Λατῖνοι λκβόντες ἐντὸς τῶν τριήρεων ὅσους ἠδύναντο, καὶ μιᾶς tig τὸ µέγα παλάτιον χωρη- 
σαάσης xxi δεξαµένης τὸν Γα)λδουῖνον, ὑπεχώρήσαν. Οὕτω μὲν η Κωνσταντωούπολις προνοία Θεοῦ υπὸ 
Ρωμαίων ᾖἀγνετο, ἸἹρυλίου ἄγοντος κε, οὕπης ἐπιεαήσεως O0, καὶ σπὸ "ϱενέσέως Χοσμου ἔτους ὄντος 
C30, ὑπὸ Λατίνων κρατηθεῖσα χούνους πεντήκοντα ὀκτώ. 


Theodori Dousa et Leonis Allatii nota. 


(2) Παραγγείλας. Gregoras. p. 83. ALL. D dem Griecorum oblatrat, quamsineaperto menda- 
cio ledere non potuit. Narrat siquidem quosdam 
Greecos, rerum presenttum perliesos. cum P'almo- 
logo per fidos nuntios egisse ut certa noctis hora 
cum quibus sibi videretur copiis adesset : fore ut 
in urbem receptus sine ulla ezede rerum potirctur 
Paleologum occasionem minime negligentem silen- 
tio uoctis cum expeditissimis copiis ad urbem ac- 
cessisse, quas per accessaab hostibusloca, nequid 
illi preesentire possent, menibus admotas. ciesis 
portarum vigilibus proditores in urbem sine alia 
majore ccede accederunt. Balduinum et Pantaleo- 
nemJustinianum antistitem ad primum capti: urbis 
tuinultum exeitos. cum necessariis preliosissimis- 
que rebus, quas nocturna illu trepidatione expor- 
tare potuerunt, ad Euripum se trepide recepisse, 
ubi navem ingressos continua navigatione in Eu- 
boeam esse delatos.Et illi concors Blondus Flavius, 
lib. vir, Deead. II : [μία itaque) conjuratione Pa- 
leologus dc recipienda urbe per idoneos est admoni- 
tus, Classe igilur imperatoria, qua omnes asporta- 
vera Latinorum nervos in Ponlico jam agente, ad- 
veniens exercitu Palzologus,refracta a conjuratis 


(3) ἩΜπο-έστας, Vox mere Latina, podestas. Di- 
gnitatis genus, Italicum podestd. Sed et priscis La- 
tinis nomen offlcii et magistratus. Juvenalis Sa- 


Lyr. 10: 
Pralezxiam sumere mavis, 

ΑΛ Fidenarnm  Gabiorumque esse potestas ? 
Suetoniusin Claudio : Atqueetiamper pr wincias 
demandavit.Apud alios seriptores Graeco-Barba- 
rOS dicitur 707:5:470;. Vide Glossarium Meursii. 
Quod et ipsum non multo post auctor noster 
usurpat. Dousa. 

(4) Δασνουσίας. Gregoras, p. 85. Daphnusie me- 
minit Nicephorus patriarcha Cpolitanus in Brevia. 
rio historico (p. 4& A ed Lupar.). In codicis anti- 
quissimi margine, in quo erat Apoplus maris Eu- 
xini sine nomiue auctoris, diversus ab eo qui est 
Ariani, adnotatum erat 'Aro))evix à vj» Δαγνονυ- 
σία. ALL. 

($) Άνδρας τινὰς ἐξωρμημένους. Gregoras, p. 
84. Rem distinctius narrat Pachymcres, lib, 11, 

. 27. Phranza aliter lib. !, c. 4. Vesaue itaque 
nimis Sabellicus Rerum Venet. Decad. lib x, in fi- 


1211 


ingrediuntur. In ipso muro quemdam, cui custodia 
demandata erat, compertum, muro conscenso 
arreptum 199 pedibus extra muros projiciunt, 
alii strictis securibus et portarum vectibus disru- 
ptis in urbem introitum liberum exercitui aperiunt. 
Hac ratione Caesar Strategopuluset cumeo Romani 
universi ac Scythe (ex his crim copie conflate 
erant) urbem ingressi sunt. Cives re improvisa 
perculsi, ut quisque poterat, saluti sue consulere. 
Hic quidam monasteria petere, et monasticum 
habitum, ut cladem evitarent, induere. Mulieres 
in murorum foramina conjici, et in cellis obscuris 
reconditisque abscondi.Civitatiimperans Balduinus 
in magnum advolare palatium. Qui vero Daphnu- 
siam abierant Latini, et cum illis Potestas, eorum 
que gerebantur plane ignari, cum nihil adversum 
Daphnusian perpetrare potuissent (opem enim 
illis tulerat Deus), retrogressi in urbem contendere 
et in supernarum virtutum principis Michaelis tem- 
plum in Anaplo situm conveniunt, adhuc eorum 
qu&,patrabantur rescii. Id Romane copie audien- 
tes,ignein Latinorum domos propelittus adjacentes 
immisso, eas corrumpunt, et ante alias Venetorum 
aliarumque deinceps nationum, quas Campos vo- 
cant. Latini incendiis urbem inflammari 193 
conspicientes,genis manibus diverberatis, quotquot 
habere potuerunt ex suisin triremes et alia navigia 
assumptis, retro cessere. Et triremibus una,in ma- 
gnum palatium progressa Balduinum in maximo 
discrimine et extremo pene periculo, jam jamque 
vivum capiendum, recepit. Et ita ea res evenit, et 
Cpolis, ita Deoannuente, rursum sub potestate Ro 
mani imperatorisjure et merito venit, vigesima 
quinta mensis Julii, indictione quarta, anno ab 
orbe condito 0769, postquam hostes ea potiti fuis- 
sent annos quinquaginta octo. 


Theodori Douse et 


porta nocte concubia est adm issus. Balduinus vero 
imperator et Pantaleo Justinianus patriarcha,navi- 
g10 derepente cum suis omnibus el rapta supellectile 
ad Euripum seseprofugireceperunt. Audiatur etiam 
denuo Sabellicus Ennead. ix, lib vi: Sed dum ille 
Balduinus extremam vim formidat. domestica op 
primitur, urbs vacua a paucis Paleologo prodita 
est. Et sunt qui dicunt eum abfuisse, cum hosti tra- 
dita est : sed sive adfait, cum hostis in urbem rece. 
ptusest, sive incastris fuit, satis constat, Dyzantium 
oditione amissum. Alexius Strategopulus et non 
ichael Palieologus Cpolim capit. Quomodo enim 
qui Nice et Peritheorii commorabatur, Copoli:n ca- 
ere potuit ? et sane si per Graecos de recuperanda 
olifidem certam habuisset, gloriosam adeo pro- 
vinciam non demandasset Alexio, sed ipse per se 
ad similem triumphum accessisset, ut fecerat anno 
superiori, quo verbis Aselis fretus exercitum in Ga- 
latam duxerat ad expugnandum illud oppidum, ut 
videbatur, re tamen vera, ut Byzantium occuparet 
deceptus nihilominus promissis Aselis, re infecta, 
Niceeam revertitur. Adde eumdem Michaelem non 
misisse Alexium ad occupandam Cpolim, sed ad 
debellandum Michaelem defectorem, et cum prope 
Cpolim exercitus esset ducendus, dedisse in coin- 
missis Alexio non ut caperet, sed ut tantummodo 


GEORGII ACROPOLIT.£ 


et hac rationequindecim et forte pluresviri urbem A ἀχριρῶς εἰδότας τὰ xaz' αὐτὴν, xal 


1512 


πυνθανόμενος 
αὐτῶν ἐαεμαθήχει ὁπήν τινα (6) εἶναι τεοὶ τὸ τείχος 
τῆς πόλεως δι ἧς &vhp ὁπλίτης Φύναιτ ἂν yc; 
εἰσελθεῖν, μηδ) ὅλως µελλήσας τοῦ  &pyou  tiytzo. 
Καί εἰσῆλθε διὰ ταύτης (7) ἀνὴρ, καὶ ἐπεκολούδη- 
σεν αὐτῷ ἔτεοος, εἶτα ἔχεινω ἄλλος, x«t οὕτω μέχρι 
τῶν πεντεχαίδεκα, τάχα δὲ καὶ πλείους ἄνδρες ἐνὸ, 
εἰσῆλθον τῆς πόλεως, Ἐπεὶ d& περὶ τὸ τεῖχος i» 
εὖοον τὸν ἐαπεπιστευμένον τῶν 1 
αὐτῶν ἀναθάντες καὶ τῶν ποδῶν λαθόντες ἕδρφο 
ἔξω τῆς πόλεως. Oi d, ἄλλοι ἀξίνας ἐγχε.οισάμενοι 
καὶ τοὺς αοχλοὺς τῶν πυλῶν διαῤῥήξαντες ἐευθί- 
βαν πεποίέχνται τήν εἰς τὸν πόλιν εἴσοδον τῷ στρα- 
τεύµατι. Οὕτω μὲν οὖν ὁ Στρατηγόπονλος Καΐσαν 
xai οἱ αὐτῷ πάντε Ῥωμαῖοι xai Σχύθαι (ὸ τῶν 
τοιούτων καὶ γὰρ τὸ ὑπ αὐτὸν συνεκεκρότητο στω- 
-tuua) ἐντὸς τῆς πόλεως ἐγεγόνεισαν. Οἱ d". ἑτὲς 
τῷ αἰφν.δίω κατασεισθέντες (8) τοῦ πράγματος, x 
εἶχον ἕχαστος τήν ἑαυτοῦ σωτηορίαν ἐπραγματεύετο. 
Καὶ οἱ μὲν ἐπὶ τὰ σεανεῖα ἰθάδιξον xai μονκχαὲ 
ἐνεδέδυντο ἄμφια, ὅπως τὸν Φόνον ἐκφύγοειν, Ύν- 
ναῖχες δὲ tig ὁπὰς τοίχων συνεστέλλοντο καὶ ti; 
στοὰς σκοτεινὰς χαὶ ἀποχρυφους ἐκρύπτοντο. Ὁ dt 
τῆς πόλεως κατὰρχων ἨΒαλδονϊνος (9) ἐπὶ τὸ µέε 
παλάτιο) ὠομησὲν, Οἱ δὲ ἐπὶ τὴν Δαφνουσίαν ἀπιὸ- 
τες Λατῖνοι xci ὁ μετ) αὐτῶν ποτεστάτος (10), μτδὺ 
τι τῶν Ὑινομένων Ὑνωρίσαντες, ἐπεὶ μὲ κατὰ τῇ: 
νήσου Δαγνουσίας [P. 100] ποιῆσαί τι ἴσχνσαν (&r- 
ελάθετο ko ἐκείνων Θεὸς], παλίνδροωοι πρὸς τὲν 
πόλιν ἐπανεζςύγννον. Μέχρι uiv οὖν τοῦ υαοῦ τοῦ 
ἀρχιστρατήγου τὼν ἄνω δυνάμεων Μιχαὴλ ἑλθόντε, 
τοῦ περὶ τὸν ἐν ᾿Ανάπλω διαχειωένου, οὐδέν τι ὅλως 
τῶν «/εγεημένων ἐμεμαθήχεισαν ' ἐκεῖσε Ok ἀφιι- 
µένοι xai ταῦτα µαθόντες εἰς τὲν πὀλιν ὥομτεσαο 
ἐπελοεῖν. )Αλλὰ τὰ Ῥωμαϊχὰ στρατεύματα τοῦτο 
νόντες πῦρ ταῖς οἰχίαις (11) τῶν Λατίνων ἐνέθαλν 
παρὰ τὸν αἴγια)ὸν χειµέναις, καὶ ἐνέπρησαν ταύτας, 
Leonis Allatii nota. 

pertentaretet l.atinistimoremincuteret. Pachyme- 
res, lib.i, p. 138. Quomodo postea Alexius urbem 
ceperit, fuse narrant eorum temporum σύγχρονοι 
scriptores, Acropolita, Pachymerius et forte Gre- 
goras, quorum dieta preponenda sunt Sabellici οἱ 
Blondi somniis. Balduinum cum rebusnecessariis 
et pretiosissimis fugaad Euripum appulisse,credát 
quicunque ejusdem atq 1e Sabellicus et Blondus 
felicis eerebri e*t. Qui enim necessaria et pretio 
sissima deferre secum potuit, qui ornamenta 
imperii et dignitatisinsigniael charissima queeque 
hostibus predam reliquit ? ALL. 

(6) Όπεν τια. Gregoras, p. 835. ALL, 

(7) Εἰσζλθε διὰ ταύτης, Gregoras, p. 85. ALL. 

(8) Οι O0 εντὸς τῷ αἰφνιδίῳ καταστισθέντες. 
Pachym, p. 147. ALL. 

(9) Βαλδονῖνος. Pachymerius, p. 144. Αι. 

(10) Ποτεστάτος Pachymerius, p. 162. Ar. 
Μηδέν τι τῶν γωομένωνν. Gregoras,. p. 86, dicit 
eodem diead eos, qui Daphnusiam obsidebant, de 
capta Cpoli famam allatam. Nec videtur dissentire 
Pachymerius. p. 144. ALL. 

(41) Πὺρ ταῖς οἰχίαις. Gregoras et Phranz 
statim in ipso ad urbem ingressu, antequam qui in 
Daphnusiam abierant reverterentur, Ceesarem B 
zantium incendissenarrant, Aoropolita post redi- 


φυλακὴν, TO 


B 


C 


D 


1913 ANNALES. 1214 
x«i πρῶτα pt» τὰς τῶν Βενιτίχων, εἴτα τῶν ἄλλων ytvàv, ἃς καὶ Καάµπους (12) χκατωνόµαξον. ἘἜπει 
δε εἴδον (13) τὴν πόλιν πυοπολουμένην οἱ τῶν Λατίνων, τὰς παρειὰς ταῖς χερσὶ τύφαντες, χαὶ λα- 


θόντες ὅσους Ἰδύναντο ἐντὸς τῶς τριήρεων αὐτῶν καὶ τῶν λοιπῶν πλοίων, ὑπανεχώρησαν, μιᾶς τριή- 
ρεος (14) εἰς τὸ µέγχα παλάτιον ἀπελθούσης xai ἀναδεξαμένης τὸν Βαλδουῖνον ἐν X09 τῆς δωγρείας 
γενόµενον. Καὶ ταῦτα μὶν οὕτω  buvión (18), xat Κωνσταντίνου προνοία Θεοῦ καὶ αὖθις ὑπὸ χεῖρα 


τοῦ βασιλέως, τῶν Ῥωμαίων ἐγένετο κατὰ λόγον 


πέµπτην  yovrog, οὔσης ἐπιωεμήσεως τετάρτης, καὶ ἀπὸ Ὑεωίσεως χόσµου ΏἜἔτους vro; ςψξθ, 


τῶν ἐχθρῶν xparovutvn χρόνους πεντήχκοντα x«i ὀκτώ. 
πς. Περὶ γοῦν τὸ Μιετεώριον 
τοῦ βασιλέως, ἐξαπίνης φήμη τις νύχτωρ τὰ τῶν 
πολλῶν περιεθόµόησεν ἀχοάς Ἡ δι φήμη (46) 
παρὰ παιδαρίου τινὸς αὐταδέλφης τοῦ βασιλέως τῆς 
ὀρομοξομένης μὲν Εἰρήνης, διὰ δε τοῦ μοναδικοῦ 
σχήματος µετονοµασθείσης Εὔλομέα, ἐκ τῶν τῆς 
Ῥεθυνίας μερῶν παο᾿ αὐτὴν ἀφικομένου, ὃς καθ, 
ὁδόν ἐμεμαθήχει παρά του τῶν Ῥωμαϊκῶν στρα- 
τευμµάτων ἀλῶναι τὸν Κωνσταντίνου. Ὡς εἶχε ouv 
τάχους à τοῦ βασιλέως αὐτοχασιγνήτη παρὰ τὸν 
βασιλέα ἀφιγμένη χαταδαρθάνοντα τοῦτον εὗρε, xci 
Ἡρέμα πως ἐχίνει αὐτὸν τῷ χειοὶ, ὅπως ἄν yt xai 
ἐγοηγορήσειεν, ἰσχυροτέρᾳ τῇ φωνῇ ὑπολέγουσα ὡς 
Κατέσχες ὦ ᾖβασιλεῦ, τὴν Κωνσταντινούπολω. Καὶ 
πολλάκις τοῦτο εἰρήχει, x«i ὁ βασιλεὺς ἐπέμινε 
μηδέν τι πρὸς ταύτην ἀνταποκρινόμενο, Ὡς δὲ τὸν p 
λόγον µετέθαλε x«i εἰρήχει, « ᾿Ανάστηθι, βασιλεῦ : 
ὁ γὰρ Χριστὸς ἀπιχαρίσατό σοι τήν Κωνσταντινού- 
πολι » τῆς χλίνης ἀναστὰς χαὶ τὰς χεῖρας εἰς οὐ- 
ρανὸν ἀνατείνας, « Κοῦτον μὲν » du (17), « τὸν λόγον, 
ὦ ἀδελφὺ, καὶ αὐτὸς δέχομαι. "Ov. δὲ λόγον τὸ πρῶ- 
τον εἶπες, ὡς τῆς Κωνσταντίνου κχεκράτηκα, οὐδα- 
μῶς ἀποδέχομαι * πῶς γὰρ ἐκ τοῦ ἥΜετεωρίου 
ἐγκρατὴς Ὑενοίμην τῆς Κωνσταντίνου ; ἀλλ οὐδὲ 
στράτευμα xe«t' αὐτῆς ἀξιόλογον πέποµμφα. Τὸ di 
ῥάω ταῦτα εἶναι Θιῷ xxi αὐτὸς ξνυνομολογῶ, καὶ 
θἄττον ἂν τὰ μιχκροῦ καὶ ἀδύνατα τοῖς oi; ἂν βού- 
λοιτο παρασχεῖν καθέστηκε δυνατός. » Ταῦτ᾽ εἰπὼν 
τοὺς ἐν τέλει [P. 101] πάντας ζυνήθροισε, και 
ἐπυνθάνετο εἰ ἀληθῆ δοχεῖ σφίσιν αὐτοῖς τὰ παρὰ 
τῆς φήμης. Καὶ oi piv συνέθεντο τὰ τῶς λόγων C 
ἐπαληοθεύει, xai μάλιστα οἷς à τῶν Λατίνων ἔξοδος 
ἀκριθέστερον ἐπεγνώσθη - ἔνιοι δὲ τὸν λόγον ἦγον 


Φίκαιὸν τε καὶ προσήχοντα, Ἰουλίου εἰκοστὴν καὶ 


ὑπὸ 


τότε σκηνουµένου A — 86. Ea tempestate imperator castra Μοΐθο- 


rii disposuerat, noctuque ex improviso rumor 
quidam inter multorum aures perstrepuit. Rumor ἃ 
servulo quodam sororis imperatoris Irenes, sed 
propter monasticum habitum Eulogie nominate, e 
Bithyne partibus ad ipsam profecto, qui in itinere 
audierata Romanis copiis captam esse Cpolim, spar- 
sus fuérat. Illa propere imperatorem conveniens 
somno sopitum invenit ; quare eum placide 
movere, et ut excitaret, altiore voce proloqui, » Te- 
nes, o imperator, Cpolim. » Sepius hoc repetiit : im- 
perator immotus stans non respondebat. Verumta- 
men cumilla sermone mutato dixisset: » Surge, impe- 
rator: Christustibi Cpolim 1 46 elargitus est, »lecto 
assurgens manibusquein coelum extensis, » Hunc, » 
ait* »sermonem, soror,et ipseamplector, sed quem 
primum dixeras, me Cpoli potitum, nullo pacto 
excipio. Quanam enim ratione, qui Meteorii sum, 
polim devicerim ? qui nec tantas copias ad eam 
debellandam adornavi. Sed hec Numini facillima 
esseetipse fateor, citiusque ac commodius ea etiam, 
que fieri haud posse videntur, quibus ipse voluerit, 
concedere polens est. » Dixit, omnibusquequi ibi in 
dignitate erant convocatis, an vera ea esse illis 
viderentur qua& fama circumferrentur, interrogat. 
Quidamannuere,rumorem vera nuntiare, et potissi- 
mum ii quibus Latinorum exitus exquisitius com- 
pertus fuerat. Alii dubitare et in ambiguo ponere, 
qui divine judicia providentie non accurate tene- 
rent, ratiocinantes rem edifficillimis esse et ex illis 
quz nonita facili negotio peraguntur. In his ser- 
monibus noctis spatium evigilatum est : ubi dies 
cepit, spes omnes tenere ab exercitu, qui vera re- 


Theodori Douse et Leonis Allatii note. 


tum Latinorum ex insula Daphnusia. Illi quatuor 
in locisurbem incensam,eainque flammis circum - 
datam ; Aeropolitaignem immissum inLatinorum 
ερἀθ8 prope littus jacentes, quas Campos appella- 
bant. 'dque factum consilio cujusdam Joannis, 
qui fuerat famulus Balduini, tradit Pachymerius, 
p. 146. ALL. n 

(22) Κάµπους. G. Codinus in libello de rebus 
patriis Cpoleos, quemfrater meus Georgius P. M. 

e Greco in Latinum transtulit, cujus statim in 
principio notarum meminimus, hic in fine nobis 
ad explicationem hujus loci pre ceteris ad vocan- 
dus est : Ilo(4c«g (inquit) οὖν o αὐτός βασιλεὺς D 
(Theodosius Junior) ἐχεσίαν xai λιτὺν εἰς τὸν κάµ- 
πον τοῦ τριθουναλίου μετὰ τοῦ πατριάρχου Πρόχλου, 
His adde Diaconum: Ut timentes Byzamtii extra 
civitatem, inloco Campus dicitur, essent perse- 
ὑδγαπίου, et cetera, que in notis ad Codinum ezi- 
mie eruditionis etdi igentie vir Joannes Meursius 
adnotavit. Dousa. 

(13) )Ἐκεὶ δὲ sido», Gregoras, p. 87. ALL, 


(44) Μιᾶς tpthpto; Gregoras, p. 86, scribit 
Balduinum cymba arrepta fuga salutem queesiisse. 
ALL. 

Phrunza : 


(15) Καὶ ταῦτα piv οὕτω Κξυνέθη. 


. Tali modo urbs ampla illa et urbium imperatrix 


auzilio Devomnipotentis et Caesaris peritia solertia- 
que nilitariab [Italorum Latinorumve manibusvin- 
ἀἰεαία, ιά Ramanos tandem postannorum novem et 
quinquaginta, mensium trium, dierum quatuor in- 
tervallum redíit. Cum Acropolita consentit Pachy- 
merius : Ἐν ὑχτὼ βένοις πρὸς τοῖς πιντήχοντα ἔτεσι 
χοτεχοµένης τῆς πόλεως τοῖς ἐχθροῖς ALL. 

(16) Ἡ δι φήμη. Pachymerius, lib. i, c. 326. 
ÁLL 


(17) Τοῦτον μὲν ἔφη. Gregoras, p. 86, Et nota 
Gregoram hic dicere captam Cpolim a viris octn- 
gentis, cum supra dixisset eam captam a Cesare, 
cum ne millenarium quidem exercitum adducere, 
nec ullas machinas ad dejiciendos muros paratas 
haberet. Pachymeres, p. 161. Brevius hec eadem 
Phranza. Arr. 


1215: 


GEORGII ACROPOLIT/E 


1216 


ferret, adventurum. At illius etiam dieiintervallum A ἐν ἀμφιβόλοις, οἷς οὓς ἐν γνώσει τὰ tio ἄνω — Yloo- 


consumitur, et horum nihil annuntiatur. Anxii ita- 
que omnes trahere cum animo suo et angi, et pre- 
cipueimperator. Verumtamen nocte ineunte bonus 
internuntius accessit, planeque facinus fatetur, Ro- 
manum militem cum Cresare Strategopulo intus 


Byzantium sedem locasse, et cuncta modo quo eve- . 


nerant narrat. 


νοίας Χαθέστηχε xpiuata, ὑπολογιξόμενοι x&v τὸ 
πρᾶγμα τῶν δυσχεριστάτων τε εἶναι καὶ uà ῥαδίως 
κατορθουµένων. "Ev τοῖς τοιούτοις μὲν  Aéyotg τὸ 
τῆς νυχτὸς παρῄει διάστιµα * ἐπε δὲ Ἠμέρα ἐπέ- 
φωσχεν, ἐλπὶς μὲν ἦν πᾶσι τὸν διαχκοµέζοντα ἀλτβὲ 
9 *, L] * , φ. 4 4 . 

ἀφιχέσθαι πρὸς τὸ στρατόπεδον, ἀλλὰ xai τὸ τς 
ἡμέοας ἐχείνης παραδεδραµήκει διάστηµα, καὶ o 


"*A s. 


δεὶς τοιοῦτος ἀφίχετο, "IH az o)3oy γοῦν αἱ τῶν ἁπάντων ψυχαὶ καὶ Ἰδημόνουν, xai μάλιστά γε τοῦ βασιλέως. ᾽Αλλὰ 


νυκτὸς ἐπιούσης (13) ὁ τὴν ἀγαθὴν ἀγγελίαν διακοµίδων ἐ)ήύλνθι χαὶ σαφῶς εἰρύχει περὶ 


τοῦ ἔργου, 


ὅτιπερ τὰ τῶν Ῥωμαίων στρατεύματα μετὰ τοῦ Καίσαρος Στρατηγοπούλου ἑντὸς τῆς Κωνσταντίνου Φδιάγουσιν. Kei 


πάντα ὡς ἔσχεν ἀπήγγειυιν. 

87. Igitur imperator Meteorio exiens, mirandum 
in modum suo bono 1955 gaudens, Cpolim celer- 
rime festinabat, metuensne Latini Daphnusia rever- 
tentes et urbem introgressi pugna magna cum Ro- 
manis confligerent etnumero superiores extra mu- 
ros ejicerent. Sed heec minime contigerunt, quippe 
qui resubita atque improvisa animos deturbati fu- 
gam preripuere,utsupraenarravimusl.mperatoriter 
sollicitabat, et Calami colles emensus prope Achy- 
raum castra posuit. Tunc Balduini Cpoli imperan- 
tis regia insignia allata sunt. Hiec autem erant oper- 
culum Latino more efformatum, unionibus inter- 
stinctum, in vertice saxulo rubeo renidens : cocco 
tincti calcei, et ensis ex serico rubro tegumentum 


indutus. Tunc multitudo etiam rem ita fuisse persua- . 


8a est, quandoquidem facinoris magnitudo ne teme- 
readeo dictisfldes adhiberetur efficiebat. Imperator 
loci mutationes longiores et velociores percurrens 
víam celeravit.Cpoli appropinquans animo agitare 
coeperat accessum ad urbem Deo magis convenien- 
tiorem quamregi instituere, et inodum,quo id ita fie- 
ret,excogitavit: persermones nempe qui gratias Deo 
referrent, et voces pro imperio, sacerdotio, urbe et 
cultoribus universis supplices. Sed precationum 
scriptorem conquirens philosophum Blemmidam 
ad opus decreverat. Verum vir ille longe aberat : 
Ephesi namque etatem agebat. Quare 169 res 
nimis differri ac procrastinari videbatur, cum ta- 
men imperatoringressumimpense admodum acce- 
leraret, proptereaque animoangebatur. Sed ipse ar- 
dua imperatori complanavi. Nam, « Oimperator, » 
dixi, « si a sanelo viro preces hasce conscribi ex- 
optas, quid dicam ipsenon habeo: si a quocunque, 
qui tamen scribere possit, voluntati tuce satisfactum 
iri putas, ipse ego tibi quc conoupiscis efliciam et 
preces componam. » Id ut melius probatur impe- 
ratori, et ut ingressus celer esset, 8 me compo- 
nendas aliis preetulit. Ipse statim opus aggredior. 
Et nondum integer dies et nox exourrerant, et tres 


Theodori Douss et 


(18) Νυπιὸς ἐπιούσης Phranza. : Sed pos(quam 
nuntius alter etiam cnm litteris aCasare ipso con- 
scriptis supervenit iis visis dubitationem a seamovit 
JD coque gratias egit et patriarcha totoque senatu 
assentientibus propter victoriam adeo admirabilem 
et (acta Casarisingetia' quibus Romanum imperium 
amplificasset. Pachymeres, p, 152, ait eodem die, 


T$. 'Anr&ox; *oUv ὁ βαπτιλεὺς τοῦ  Merzeois) 
με ἡδονῆς ὅτι πολλῆς τὴν Κωνσταντίνου φδέ- 
σαι (19) διὰ τάχους ἐπέσπευδε, δεδιὼς µύποτι m 
τῆς Δαρνουσίας οἱ Λατίνοι ὑπονοστύσαντες καὶ τῆς T 
λεως ἐντὸς “ενόμενοι µάχην κατὰ Ῥωμαίων στύσαιον 
χρατερὰν, καὶ πολλῷ πλείυς τῶν Ῥωμαίων ὅτες 
τῶν τειχῶν ἔξω βάλλονσι. 'A))& ταῦτα μὲν οὐ ξυνῦι, 
ἀλλ £xsivot μὲν τὸ ἀθρόον τὰς ψυχὰς κατασεισδ- 
τες προἸλκθον ἀποδρᾶναι, Χαθὼς ὁ λόγος φθάσα; 
ἑδήλωσιν, ὁ βασιλεὺς δὲ τὴν πορείαν ἐπέτεινιν. Ἐπὰ 
δε x«i τοὺς τοῦ Καλάμου βουνοὺς παρημείγαμε 
καὶ τῆς ᾽Αχυοάους ἐγγὺς ὁ βασιλεὺς ἐπήξατο τὲν σκτ- 
viv, τότε d3 καὶ τοῦ Πκλδουένου τοῦ τάχα (20) Bac 
λικῶς τῆς Κωνσταντίνου κατάρχοντος τὰ βασιλαὲ 
διεκοµέσθησαν σύμόολα * ταῦτα δὲ ὃν καλύπτρα Λατι- 
νιχή τὸ σχῆμα x«l µαργάροις πεποιχελµένη καὶ vri) 
κεφαλῆς λιβίῳ κοχκίνω, πέδιλά τε κοχκοθαφᾶ, καὶ 
σπάθη σηρικὸὀν χοχκοθαφές ἐνδεδυμένη ποοκάλνωμα. 


C Τότεδὴ χαὶ ὁ πολὺς λεὼς τὰ τῆς ὑποθέσεως ἐπεπίστε- 


το * τὸ γὰρ μεγαλεῖον oUx ela τοῦ πράγματος εὐχερῶς 
πιστεύειν τοῖς λεγομένοις. ΄Ἔσπενσεν οὖν ὁ βασιλεύς 
πρὸς τὴν χίνησι. Ταχυτέρας ποὺ» xoi μακροτέοας 
ἐποιεῖτο τὰς µεταθάσεις. Ἐγγίσαντι γοῦν τῇ Κωνσταν 
tívou τῷ βασιλ κατὰ νοῦν ἐπψει θεοπρεπεστέραν 
μᾶλλον ἤ βασιλικωτέραν τὸν tij τὸν Κωνσταντύου 
ποιήσασθαι πάροδον. Καὶ τὸν τρόπον ἐσκέφατο, ὅπως 
ἂν yévotzo ὁ δὴ διὰ λόγων εὐχαριστηρίων To; tip 
Θεόν καὶ φωνῶν εὐχτηθίων ὑπέρ Ti βασιλείας καὶ u- 
ῥαρχίας ὑπέρ τι τῆς πόλεως χαὶ τῶν αὐτῆς οἰκητόοω» 
καὶ τοῦ ταύτος πληρώματος. "Erst δὲ ἐξήτει τὸν τὰς 
εὐχὰς συγγραφασθαὶ μέλλοντα, τὸν φιλόσοφον Βλιμ- 
µίδην πρὸς τούργον ἐπινύξαι βιθούλητο. Μακρὰν δὲ ἕν 
ὁ ἀνήρ * &ugt γὰρ τὶν Ἔφισον τὰς διατριθὰς ἐποιεῖτο, 
D Εἰς ἁογίαν [P. 102] δε τὰ τοῦ πράγματος ἔπιπτο, 
'O δὲ βασιλεὺς µελλέσειν οὖκ 5004 πρὸς cà» εἴσ- 
οδον. Εδυσχέραυε γοῦν ἐπὶ τούτοις. λλλ᾽ αὐτὸς τὸ 
δυσχερὶς διελυσάωην τῷ βασιλε. « Ei pi» » γὰο, 
ἔφων, « ὦ βασιλὺ, ὡς ἐξ ἁγίου ἀνδρὸς Θούλει τὰς 
εὖχας, ἄσπερ ἐθέλεις, γενέσθαι σοι, οὐχ χω λέω * 


Leonis Allatii nota. 


quo capta est Cpolis, allatas etiam fuisse litteras 
&saris. ALL. 

(19) Τήν Kov»arevrívou φθάσαι. Gregoras, p. 81; 
Pachymerius, lib. it, 6, 31. ALL. 

(20) Τοῦ Βα)δουΐνον τοῦ ταχᾳ. Seriem imperato- 
rum Latinorumin Byzantio disposuit Gregoras, 
p. δὺ ima ALL. 


4217 


ANNALES 


1918 


Ει δὲ ἐξ οἱουδήτινος, δυναµένου δὲ συγγράφειν προ- Α et decem precationes conscribo,quamlibet proprio 


έλοιο τὴν βούλησιν ἐκπεπλῆσθαέ σοι, ἰδού σοι αὐτὸς 


vi» θέλησιν ἀποπλήσαιμι καὶ τὰς εὐχάς σοι συγγράψαιµι. » ἜΕδοξε μρεῖττου 
ταχυῆς εἰσόδουν τὰς ὑπ᾿ ἐμοῦ ποιηθησοµένας προείλετο. ᾿Εγὼ μὲν οὖν εὐθὺς ἠψάμην 


argumento locupletem. 
τοῦτο τῷ βασιλεί, καὶ τῆς 
τοῦ ἔργου, καὶ οὕπω ἥἩμέρα 


παρήει ὅλη καὶ νὺξ, καὶ δέκα πρὸς ταῖς τοιτὶ συνεγραψάμην ε)χὰς, ἑκάστην οἰκεῖον ἔχουσαν τὸν σκοπὀν. 


πη. Κατίέλαρε (21) o9» 6 αὐτὀκράτωρ τὴ Κων- 
σ-αντίνου. Τεσσαρεσκαιὸ εκάτην yi τοτε 0 Αὔγου- 
στος. Εἱἰσελθεν «οῦν εἰς τὴν Κωνστηντιωούπολι 
οὐχ Ἰθέλησε τὴν αὐτὴν ῥμέραν, ἀλλὰ τὰς σκηνὰς 
4» τῇ uovü τοῦ Κοσμιδίου ἐπήξατο, τῇ ἄγχι διακει- 
µάνῃ τῶν Βλαχερνῶν. ἘΕκεῖσε γοῦν διανυκτιερεύσας, 
έωθεν ἀναπιὰς τὴν tig Κωνσ-αντωὠούπολυ εἴσ- 
ὁδον (22) ἀπειρ/άσατο τρόπον τοιρῦτον. Ἐπιὶ δὲ ὁ 
pi» πατριάρχης ᾿Αρσέιος οὗ παρῆν, ἴδει δὲ ἄρα 
τῶν τινα ἀρχιερέων τὰς εὐχὰς εἰς ἐπήκοον ἐξειπεῖν, 
ὁ τῆς Κυδίχον (23) μητροπολίτης Γεώργιος, ὃν καὶ 
Κλιιδᾶν κατωνόµαξον, ἐπλήρου τὴν χρείαν, xai εἰς 
ἕνα τῶν πύργων τῶν τῆς Χρνσείας ἀναθὰς, ἔχων 
μεθ) ἑαυτοῦ καὶ τὸ τῆς Θεοτόκου ἐχτύπωμα τὸ οὕτω 
πως ix τῆς μονῆς παρωνομασμένον τῶν ᾿Ὁδηγῶν, 
εἰς ἐπήχκοον. ἁπάντων ἀπεστομήτισε τὰς τὐχάς. Ὁ 
piv oU» αὐτοχράτωρ τὸν ακαλύπτραν ἀποθαλὼν xol 
γόνν χλίνας ἔπεσε χαμαὶ, καὶ πάντες δὲ οἱ σὺν αὐτῷ 
ὄπισθω αὐτοῦ ἐπὶ yóvo χατέπεσον. ᾿Επεὶ δι ἡ πρώτη 
τῶν tux» ἐκτετέλεξται καὶ ὁ διάκονος ἐσήμηνε τὴν 
ἀνέμιρσιν, πάντες ἀναστάντες τὸ Κύριε ἐ)έησον, tiq 
ἐχατὸν αριθµήσαντες, ἐπεβόησαν. Καὶ τούτων τετε- 
λεσμένων πρὸς τοῦ ἀρχιβρέως xxi αὖθις ἑτέρα τις 
εξεφωνήθη εὐχή. Ὡς ἐν τῇ πρώτη γοῦν, καὶ ἐν τῇ 
δευτέρα γεγένηται, καὶ οὕτω πως διαπέπρακται 
µέχοι x«i συμπληρώσεως τῶν ὅλων 1240». 'Erti 
γοῦν οῦτωσί πως τὰ τῆς ἱεροπραξίας ταύτης 7tyé- 
νηται, Οεοπρεπῶς μᾶλλον $» ᾖβασιλιῶς τὴν τῆς 
Χουσιίας πύλην εἰσῆλθε ὁ βατιλεύς * πεδζὸς γὰρ 
ἐράδιξε, προήρχετο δὲ τούτον τῆς Θτομήτορος (24) 2 
εἰκών. Μέχρι µέν ουν τῆς τοῦ Στονδίου μονῆς ἄπελ- 
θϐὡν, ἴἔκεῖσε τὴν εἰχόνα καταλιπὼν τῆς ὑπιράγνου 
λητρὸς τοῦ Θιευῦ, ἐπιθὰς τοῦ ἵππου ἐπὶ τὸ τῶς σο- 
φίας τοῦ Θιοῦ ἀρίκετο τέμενος (23). ᾿Εκεῖσε oU» 


τῷ Δεσπότη Χριστῷ προσχυνήσας, καὶ τὰ εἰκότα " 


τούτῳ εὐχαριστήσας, ἐπὶ τὸ µέγα κατηντήύχει παλά- 
τιον. Ἐν εὐφροσύνη γοῦν x«i θυµηδία πολλῇ καὶ 


ἀπλίτω χαρᾷ τὸ Ῥωμαϊκὸν τῷ τότε γεγένηται 


πλήρωμα : οὐδεὶς γὰρ ἦν 6 μὴ σκιοτῶν τε [P. 103] D 


xai ἀγαλλόμενος χαὶ μικοοῦ δεν τῷ πρέγματι 
ἀπιστῶν διὰ τὸ ἀπροσδύχητον τοῦ ἔργου x«i τὸ 
ὑπερθάλλον τῆς Ἰδονῆς. Ἐπιὶ δὲ ἴἔδει καὶ τὸ πα- 


τριέρχην ἑντὸς γενέσθαι (20) τῆς Κωνστατύου, 


88. Imperator decimo quarto Augusti die Cpo- 
lim pervenit ; neque illo eodem die urbem introit, 
sed apud Cosmidii monasterium prope Blachernas 
tentoria locat. Ibi cum pernoctasset, postero die 
Cpolim hocapparatuingreditur. Et cum patriarcha 
Arsenio absente precationesille omnibusaudienti- 
bus a presule recitandew essent, Cyzici metropolita 
Georgius, quem Clidam cognominabant, quie neces- 
saria erantsupplevit: nam in unamex aurec porte 
turribus ascendens, secumque Deiparw imaginem 
ex monasterio Hodegorum gestans,omnibus audien- 
tibus precationes recitavit. Interimimperator capi- 
lis tegumento regio deposito flexisque genibus in 
terram provolvitur, 197 omnesque qui cum eo 
erant post eum in genua procumbunt. Sed preca- 
tionum prima flnita, diaconus indixit ut assurge- 
rent. Omnes stantes, « Domine, miserere, » centies 
numerantes acclamarunt. His finitis a pressule rur- 
sus alia precatio enuntiatur. Itaque ut in prima, ita 


in secunda et in aliis factum est, et sic deinceps 


usque ad integrum precationum omnium recitatio- 
nem sacris precationibus ceieremoniisque fine posi- 
to, Deo magis convenientius quam regi, portam 
auream imperator ingreditur : pedes imperator 
preeunte Dei Matris imagine proficiscebatur. Ad 
Studii monasterium ventum est. Eo in loco imina- 
culatissim Dei Matris imagine relicta equum cons- 
cendens ad sapientie Dei templum pervenit, et 
Christo Domino adorato, gratiisque uti par erat re- 
latis,ad magnum palatium appellit.Exsultationeitas 
que et ingenti letitia et inenarrabili gaudio Roma- 
norum omnis sexus repletus gestiebat. Namque 
qui non saltaret vel ludibundus exsiliret nemo erat, 
tante rei assensum vix prestans propter improvi- 
sum opus et superaffluentem voluptatem. Quando 
vero et patriarche ingrediendum erat Cpolim post 
nonnullorum dierum excursum, sermonibus sua- 
sionibusque adductus introit imperator jn sacram 
regiam, magne sapienlie sacrarium, ac cathe- 
dram pontifici consignandam. 198 Cum impera- 
tore omnes in dignitatibus constitutiet patriciorum 
precipui et plebe universa accurrerat. Ibi impera- 
tor manum patriarche continens, « Tene », inquit, 


Theodori Dousa et Leonis Allatii nota. 


(21) Κατέλαθε γοῦν. Pachymeres, p. 170. ALL. 
(29) Τήν εἰς Κωνσταντινοῦπολιν εἴσοδον. Belle ad- 
modum h&c omnia Gregoras. ALL. 

(23) 'O τῆς ΚυΣίκον. Pachymeres. p. 160. ALL. 

(34) Τούτου τῶς Θεομήτορος. Pachymeres, lib. i1, 
c. 31. Gregoras,lib. 1v, p.87. Idque ante Michaelem 
post Justinianum et Heraclium primus om.;iium 
imperatorum egerat Joannes Comnenus, si fides 
adhibeuda estJoanni Cinnamo, ZHistor., lib. 1.ALL. 

(23) Περι τὸ τῆς σοφίας τοῦ Θεοῦ ἀγίχετο τέμενος. 
Multa de hoc templo a Justiniano extructo di- 
xere Greci et Latini, omnia tamen infra digni- 


tatem : molimiua enim omnium in dicendo opus 
superabat. Ipse Michaelis Pselli facundissimi seri- 
ptoris in idem templum terremotu quassatum 
disjectumque monodiam adhuc ineditam, dignam 
tamen qui legatur ab omnibus, dabimus, ut 
meus ms. codex tineis exesus madoreque lacerus 
suppeditabit. Non erit injucundus labor inter la- 
crymas. Είς τὴν τῆς ἁγίας Σοφιας σύμµπτωσιν. Ἡν ἄρα 
x. T. À. Exstat inter Opera Pselli nostra editionis. 
Vide tom. CXXII. 

(26) 'Exit δε ἔδει xot τὸν πατριάρχον ἐντὸς γενέσθαι. 
Gregoras, lib, 1v, p. 88. ALL. 


1219 ANNALES. 1900 


« thronum tuum, domine, et à qua tandiu aber- μετὰ παραδρομύν τωων ὑμερῶν λύγοις xe τῷ ππρὲ 
rasti, cathedra fruere. » Sic etiam patriarchee ab — reórev πειθοῖ εισῆλθε, καὶ o βασιλενς εἰς τὸ üpi 
imperatore provisum. ἀπῆλθεν ἀνάκτορον, τὸ τῆς μεγάλος σογίας τέμενος, 
i» ἐγχειρίση τήν καθέδραν τῷ ἀρχιρεῖ. Καὶ συνήθροιστο μιτὰ τοῦ βατιλέως χαὶ τῶν iv τέλει raa 
x«l τῶν ἀἁρχόντων οἱ πρόκριτοι xoi πᾶσα πληθύς. Ὁ βασιλεὺς δὲ τῇς χειρὸς τοῦ πατριάρχου ἐπιλκ θάμνος, 
« Ἔχεις, » φησὶ, τὸν θρόνον σου, δέσποτα, x«i οὗ τινος ix μαχρου ἑστέρησαι. Νυνὶ τὺῦς καθέδρας ἀαπόλανε. 
Καὶ οὕτω μὲν καὶ ἐπὶ τῷ πατριάρχρ τὰ τοῦ βασιλέως ξνυνέθη. 

89. Ea tempestate accidit, quod non alienum a πθ. Ἐγένετο δὲ τότε χαί τι τοιοῦτον, ὃ μὲ παρα- 
narratione mea esse ducenshicscripto consignabo. δοῦναι γραφῆ τῶν οὗ δεόντων ἐλογισάμην. Λόγο 
Orationem de recepta Cpoli composueram. Oratio- — tri r$ ἀναῤῥύσει τῆς Κωνσταντώου συνεγραψάµς;, 
nis argumentum, circa principium gratie Deo pro — K«i o σκοπὸς τοῦ λόγου κατὰ τὰς ἀρχάς εὐχαριστία 
beneficentia erga Romanos et misericorde suo au- — àv πρὸς Θεὸν τῆς ποὸς Ῥωμαίους τούτου ἄγαθουρ- 
xilio ac patrocinio reddite : inerat et orationi prig- Ἅἡγίας καὶ τῆς εὐσπλάγχνου κηδεμονίας xoci ἀντιλί- 
ter imperatoris preconia ad eumdem gratiarum — ::»;, συνανεκεράννυτο δε τῷ λόγῳ καὶ εὐφημία xp 
actio : sub calce adhortatio ut Andronicus Comne- µτὸν βασιλέα εὐχαριστύριος. Ἡ δε ἐπὶ τέλει τοῦ λόχου 
nus primus imperatoris filius cum imperatore et Ἀἀξίωσις συναναγορευθᾶναι τῷ βασιλεῖ καὶ api và 
patre in administratione advocaretur. Hoc multos µβασιλέως πρωτογινῦ παῖδα, τὸν Κομνηνὸν 'Avdpé- 
et potissimum dignitaübus preditos, quibus non  vtxov. ἸΤοῦτο ἐλάνθανε τοὺς πολλοὺς, x«i μάλιττε 
ex sententig res successisset, fugiebat. At ex nos- — ràv ἐν τέλει, oí; καὶ οὗ κατὰ γνώμην ὑπξρχε 5 
tris, qui primas obtinebant, Joannes nempe des- πρᾶγμα. Oi tv προὔχοντες τῶν ἡμετέρων, ὁ τι 
pota imperatoris frater, et socer illius sebastocra- δεσπότης Ἰωάννης ὁ τοῦ βασιλέως αὐτάδελφος xeii 
tor Tornicius (nam Cesar Strategopulus,licet ades- πενθερὸς τούτου ὁ αεθαστοκράτωρ Τορνίκιος (6 γὰρ 
set, de his omnino nullam curam suscipiebat), Καΐσαρ Στρατηγόπουλος, «αἱ εἰ map? ἐν τοῖς cow 
propositum ignorantes et postulata problematis, τοις, o9d? ὅλως εἶχε περὶ τούτων φροντίδα), τὸν 
imperatorem adorationem audiendam compulere. Ἅσκοπὸν ἀγνοοῦντες καὶ τὴν ἀξίωσιν τοῦ προθλέόµατες 
Imperator egre ferebat : jam enim sub meridie ἠνάγκασαν τὸν βασιλέα ἐπ᾿ ἀκροάσει γενέσθαι τοῦ 
solis radii ingruebant, et prandii hora abierat. λόγου. 'O δὲ βασιλεὺς ἐδυσχέραινεν * dq «γὰρ nt 

σημθριὰς (27), τὰς ἀκτῖνας ὁ ἥλιος ἔθαλλε καὶ ὁ 
τοῦ ἀρίστου παρύει χαιρός. 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii nota. 


(27) "Ηδη γὰρ µεσηµθρυάς. Pachymerius, p. 161, ALL. 





ADDENDA. 


MONITUM. 


Auctor sequentis. Encomii simpliciter Nicetas ab editore vocatur, quin alio nomine distinguatur. 
Quia autem S. Michael patronus erat Chong, patrie Nicete Acominati, et scribendi genus ad etatem 
hujus Nicetae facile refertur, ideo hoc opusculum operibus ejus accenseri posse censuimus, donec ex 
antiquis codicibus probari possit nos perperam aut merito id fecisse. Epi. 


1224 NICET/E LAUDATIO SS. MICHAELIS ET GABRIELIS. 1222 





NIKHTA 


ΕΓΚΩΜΙΟΝ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΑΡΧΑΓΓΕΛΘΥΣ 
ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΓΑΒΡΙΗΛ 


NICET/E 


LAUDATIO SANCTORUM ARCHANGELORUM 


MICHAELIS ET GABRIELIS. 


(Edidit et Latinitate donavit Petrus Possinus, Soc. Jesu. — Tolose 1637, in-12.) 


Νικήτα δούλου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ φιλοσόφου, À NicetzserviJesu Christi, philosophi, laudatio sas- 


εγχώμιον εἰς τοὺς ἁγίους ἀρχαγγέίους, Μι- 

χαὺλ xai Γαθριήλ. 

Μιχαὴλ ἐπαινῶν τὸν Γαθριὴλ ἐπαινέσομαι * τανυτὸν 
γὰρ Μιχαὺλ x«i Γαθριὴλ ἐποινεῖν * ὅτι ὅλος ἐν ὅλῳ, 
ἑχάτερος ἐν ἑκατέρῳ, συμφωνία τε !νώμης, καὶ 
φύσεως κχαθέστηκεν ἰσοτιμία. ΄Αμϕω δὲ τοὺτους 
ἐπαινῶν, εἰς Θεὸν ἀνοϊίσω τὸν ἔπαινον - ὅτι πᾶσαν 
αυτοὶ τὴν μεγαλοπρεπῆ τῆς θεαρχίας dobxv ἐν έαυ- 
τοῖς ἔχουσι συνειληφότες. Νεύματί γὸρ ἀκρόνῳ (4) 
περῶταν ἅμα τοῖς νόοις ὅλοις ὁ νοῦς ὁ πρῶτος ὑποστή- 
σας, πρώτους δὲ τούτους τῇ τάξει καταστῆναι βου- 
ληθεὶς, πὼς ἂν ἄλλως τῆς ὑπερεχούσης δόσης µετ- 
έδωχε χαὶ λαμπρὸ-Ὥτος $ καλλίστη καὶ ἀκροτάτη 
πρὸς αὐτὸν αεχρημµένοις ὁμοιότητι ; Ἐπεὶ δὲ τῷ 


ctorum Archangelorum Michaelis et Gabrielis 


Michaelem laudans Gabrielem quoque laudabo : 
laudari quippe alter illorum nequit, utlaus etiam 
ad alterum eadem non pertineat : cum illos invi- 
cem consensio judiciorum et equalitas nature 
mutuo vinculo conjunctionis intime  copulet. 
Ambos porro hosce laudans Deum quoque com- 
munione ejus laudis amplectar : quod omnem isti 
magnificentiam divine glorie comprehensam in 
se repreesentent. Cum enim eos primum omnipo- 
tenti nutu ante omne tempus cum aliis simul in- 
telligentiis princeps intelligentialcondiderit eo con- 
silio ut principatum a se una in omnes deinde re- 


ὁμοίω τὸ ὅμοιον κατ ἀναλογίαν τῶς Ouotórrrog iv- B liquas obtinerent: non ornasset illos sane tanta 


θεωρεῖται * sin ἂν ὁ τούτων ἔπαινος τοῦ ώς ἐν ἐσό- 
πτροις αὐτοῖς ἀχηλιδώτοις ἐνθεωρουμένου Θεοῦ. 
Gv δὲ ἐπαινῶν Θεοὺ µοι δεῖ παρουσίας ὡς πνεύμα- 
τος χαὶ φωτὸς, τὸ μὲν, ἵνα λαμπρύνη καὶ χαταφω- 
τέξδη τὸν Ἡμέτερον νοῦν, xai τοῦτον θεωριῶν ἀκραι- 
φνεστάτων ἀποτελῇ θεωρόν * τὸ πνεῦμα δὲ πάλι, ty! 
ὥσπερ ὀργάνῳ τινὶ λογικῷ τῇ διανοία καὶ γλὠσση 
χρησάµινον, πρὸς ἀχριθῆ τῶν θεωρουµένων έρμη- 
νείαν ταῖς πανσόφοις αὐτοῦ κατευθύνει ἐμπνεύσε- 
σι. "Ore μετὰ οὖν ὑπῆρξε πρὸς πᾶν ἀρετῆς εἶδος 
καταρτιζομένῳ καὶ κατορθουµέω ἨΧχειραγωγηθῆναι 
pot? διὰ βίου poc θεωρίαν, ἐκ θεωρίας δὲ πρὸς θεω- 
ρίαν ὑψωθῆναι, καὶ ὅλου piv τοῦ β)επομένου xó- 
σµου, xxi τῆς ἐν αὐτῷ µαταιότητος χαὶ ἀκοσμίας 


gloria quanta ad tam excellentem Jignitatem sus- 
tinendam opus est, nisi pulcherrimam in eis 
quamdam et perfectissimam sui similitudinem ex- 
pressisset. Postquam autem simile in simili pro 
similitudinis ratione cernitur, laus utique que illis 
cunque tribuetur, Dei quoque, cujus illi speciem 
speculorum instar mundissimorum exprimunt, 
propria putabitur. Deum porro laudanti Dei mihi 
jam presentia ipsius opus est, utpote et spiritus et 
luminis : lumine indigeo quo mens illustretur mea 
et purissimarum fiat contemplationum compos ; 
rursus vero spiritu qui mente linguaque mea tan- 
quam instrumentis utens ad liquidam contempla- 
lione perceptarum rerum explicationem suis ρᾶ- 


ὑπεραναθῆναι, ἐντὸς δὲ τῆς ὑπερκοσμίου τῶν θείων C pientissimis inspirationibus dirigat. Sane si quis 


(1) Νεύματι γὰρ &ypóve, etc. Hinc intelligitur 
existimasse hunc auctorem angelos ante mundum 
et ante omne tempus conditos, qua in sententia 
plerique olim sanctorum fuerunt, et inte? 608, 


quod Nicetam hune opinor precipue movit, san- 
fus Gregorius Nazianzenus, oratione!38. Illa tamen 
opinio minus hodie theologis probatur. 


"w. 


1223 


ADDENDA. 


ο: 


fuerit divina quadam manu ad omnem virtutis Α νόων θειότητος χρηματίσαι. Καὶ λαμπουνέσθω ur» 


normam conformatus, ad unguem factus quidam, 
offieiorum omnium diligentia exactus, qui ea 
sanctitate vitae ad contemplationem manuductus, 
per ejus gradus ad eam se attollat denique arcem 
mentis ac consilii, ut illinc mundum omnem istum 
aspectabilem ejusque fallacias ac vanitates alte 
supergressus despiciat, admotus autem choris di- 
vinarum mentium familiaritatem cum tanta illa- 
rum sublimitate ac splendore bealissimaim coram 


«Ὅτος τὸν νοῦν ταῖς ὑπεοφαεστύόταις μαομαου 2l;, 
ἐπιλαμπέτω δὲ x«i ἄλλοις τὸν φωτισμόν - καὶ ὁόγ- 
µασι πανευσεβέσι καὶ νούµασι πανευαγέσι τὴν ἰεοὰν 
Ἐκκλησίαν καταγλκϊνέω καὶ χατατεοτέτω. ᾖΠοβόῳ 
δὲ τούτων ἐἑστηκέτω ὅστις τοιαύτης ἀπολείπεται μα- 
καριότητος, καὶ ἤ τῶν ἄνωβεν μόνον ακροάσθω ρν- 
và, εἴ τινος ἄρα συνέσεως µετέχοι, X; prO τούτων, 
ὡς πάντη ion) καὶ μυστικῶν λο-ίων ἀνάξιος 
£z ioo. 


οἱ cominus usurpet, macte is primum ista felicitate sit, et in. complexu tante glorie gaudeat in 
sinu : tum hujus su: tante lucis usuram aliquam et radios aliis impertiat, Ecclesirteque sacre qua 
recta sentiendo, qua sapienter excogitata pie proferendo, et splendorem ad ornatum afferat el 
fructum ad voluptatem. Procul hine autem se summoveat quem hujus tam beat: copiam facultas 
deficit : et aut se ad captandos cuelestium vocum sonos, modesti silentii quiele componat, si quem 
ea demissione in suam forte humilitatem queat altioris sapienti: rivulum derivare : sin ne hoc qui- 
dem expectare sustinet, tum is areanorum sermonum indignus conscientia, ut impurus prorsus ac 


profanus quidam habeatur. 


Principium porro sermonis Deus is qui, ut cum B 


scriptura loquar, neque initium dierum. ;neque 
fiuem vit: habet, sed ab omni ieternitate in om- 
nem perpetuitatem temporis semper est. Qui cum 
bonus sit, aut, ut propius rem verbo assequar, 
ipsa bonitas, et perennis bon tatis fons, utique non 
debuit in solitudine consenescere, aut bonitatis 
proprie deliciis solus frui. Neque enim id natura 
boni patitur, se ut unum intueatur, neque ejus in 
quo inest ulilitatis vim circumscribit suam bene- 
ficentia. Summum igitur bonum oportebat, ad se 
adducendis in seque colligendis rebus omnibus 
redundantiam profusionis sue declarare, institu- 
tumque in eo nature tenere propric : cujus sin- 
gularis unitas vim habet mirabilem in unum 
omnia conflandi. Ejus itaque conciliatione caelum 
terre conjunetum est. Collum, inquam, sive qui 
alio magis proprio appellandus est nomine uni- 
versus ordo incorporearum inentium, ab anti- 
quioribus theologis in tres hierarchias trifariam 
distributus est. Prima quidem omnium aliis or- 
dine inferior ex sanclis angelis, tum ex sanctiori- 
bus Archangelis. Denique ex fprestantioribus 
utrisque illis Principatibus concinna gradatione 
continuata serie constituitur. Altera vero hac pro- 
xime superior ex excelsis Polestalibus, excelsio- 
ribus Virtutibus, et utrisque istis prioribus digni- 
tatis ordine Dominationibus inter se invicem or- 
dinatis constat. Tertia demum que et omnium 
suprema triplici item ordine conficitur. Primum 
eorum divinorum spirituum qui appellantur 


Throni, diviniorum deinde Cherubim ; postremo D 


intoto isto genere divinissimorum Seraphim. 
Prima omnium proximam intimamque primarie 
bonitatis participalionem ducit : eaque perficitur. 
Tum hujus fulgurans radiis in alios deinceps 
subjectarum bierarchiarum ordines haustum ex 


» Μία ui» τῶν ἄλλων. Μία hoc loco primam 
valet : quod exemplis ex Hebrra Grecaque lin- 
gua ductis multi astruunt. Mihi videlur etiam 1ο- 
cutus ad hunc modum Catullus, epigr. 1: 


᾽Αοχὴ ài τοῦ Ἰόμον G15;, ὃς οὔ-' ἀοχὴν iuto, 
οὔτε Sfi; τέλος ἔχων, κατὰ τὴν Ποαφήν - ὧν Gi um, 
ἐπειδὴ ἀαβθὸς ἦν, 4 τόγε ἀκοιθες εἰπεῖν, αταια- 
θότης, καὶ ἀνέκ]ειπτος ἀγαθότητος πηγἠ, οἳκ Éun- 
λ.» ἄρα µονωτατος εἶναι, καὶ μόνος τῆς Cin 
ἀγαβότητος κα-ἀτουγὰν "οὐκ ἴδιον 4*0 αγαθοῦ πι 
E 
ἔχονυτι Τοιγαο»ῦν Bu 
πλη ύνασβκι τὸ ἁαβὸν ἓν τῇ τῶν Τποος/ομένων ὃ 


εαυτο» μόνου επεστράφύαι * οὗ χοηστότητος τῷ 
την µήύνῳ πεοιγοάφεσύαι. 
εκυτῷ πληθὺί τῆς ἐνοποιο) τῶν ὅλων οὐθκαμῶώς ἕ- 
» . , [] - . ' 
εστάμτνο» ενότητος. ÀUX τοῦτο οὐρανὸς παοᾷκται καὶ 
à 
. 3 . * LÀ . * » - f 
7^. Ovpnv^; μὲν εἴτε χνριωτερον Ονομαστεος ο Tj4- 
[] 
πας διάκοσμος νόων,. ^Og Gz xz 
παρὰ τοῖς τῶν θεολόγων πρεσθυτέροις τοισὶ διατί- 
4 
ταλται τριαδικὼς ἱεραρχίαις * µία Bi» x«l τὼν d 
Ῥων (2) τῇ τάξει καταδεεστέρα, τῇ ix τῶν uw 
L [I 


τῶν ἀσωμάτων 


ἄν /έων, καὶ τῶν ἱερωτέρων ἀρχαιγέλων, καὶ cm 
ὑπερ αὐτοὺς αρχὼν ἓν ἁρμονίῳ στοιχωῳω συνεστὼσς' 
δευτέρα di καὶ ὕπερ αὐτὴν τῇ ἐκ τῶν ὑχλῶν or 
GU), καὶ τῶν ὑγηλοτέρων δυνάμεων, καὶ των urb 
ἐχείους χνριοτήτων τεταγµένων. τοίτη δὲ xoi ὧνν- 
τάτω πασὼν τῇ ἔκ τῶν θείων χκαλουµένων θοόνων 
και τῶν Οειοτέοων αὐτοῖς Χεοουθὶμ, καὶ τὼν Üu* 
τάτων πάσης τάξεως σνγκεκροτημένς Σεραφίμ. Ἡ 
πρώτως μέν xxi ἀμέσως ὑπὸ τῆς ἀγαθαρχίας «7$; 
«yxbuvouivn καταστράπτεται προς τὰς ὑπορώχ- 
χνίας δὲ τὼν τάξξων τὰν ἀχτινοειδεῖς διατοοθωσύπ 
τῶν φωτισμῶν δωρεάς. Οὗτος μὲν ὁ ὄντως ὢν οὖρα- 
40$, οἷα θρόνος ὑπέρτατος τῷ Ὑγίστῳ κατεσκεύ- 
σται. Ἡ Z δὲ αὐτῷ ὑποπόδιον ἀνάλογον ὑποβεθλη- 
ται τῷ θρόνω, Γῆν δέ expe νῦν τῶν αἰσθητῶν quu 
των τὴν θιακόσµησιν, ἢ δεύτερος κόσμος jiu; 
καὶ ὀοώμενος xxt ἔστι, xxi ὠνόμασται, 'AAX οὖτι 
v)» περὶ τούτον δικληπτέον δὺ, οὔτε δὲ πιοὶ τοῦ 
νοητοῦ καὶ πρώτου κόσμου παντὸς Φιλοσορᾶσαι 
χαιρός * Mtas δὲ καὶ Γαθδριήλ oi τοεσµέγιστοι ui- 
γαλοποεπὴς rut» σήμερον ὑπόβεσις 7:005 £5) (701, 


Jam tum cum ausus es unus Ztalorum 
Omne avum tibus ezplicare chartis, etc. 
Quo loco, unus, videtur esse, primus. 


| NICET.E LAUDATIO SS. MICHAELIS ET GABRIELIS. 


1226 


ς ἀρχαγγελικῆς μὶν τάξεως ἰδιαιτέρως ταξιάρ- À ipso fonte lumen gratuita communicatione pro- 


ιαὶ πάσης δι τῶν θείων ἀγγέλων πανάριστοι 
Ὑωγοὶ χοροστασίας, οἱ τοῦ νοητοῦ xócpou παν- 
Ma τινες ὀφθαλμοὶ θεοπτικὠτατοι καὶ φωταυγέ- 
»t, προθέθλημένοι δι) ὧν ἐπὶ πᾶσαν ὁρᾷ Κύριος 
rüv. Προαιρέσει γὰρ ἀγαθοτάτη, xal νοὸς ἀχράν- 
ἐφέσισι πρὸς τὴν θεαρχίαν μᾶλλον τῶν ἄλλων 
ταµένοι, καὶ πρὸς τὴν δόξαν αὐτῆς ἐντονώτε- 
εκινηµένοι -ὓς ἀνωτάτω παρ) αὐτῆς καταξιοῦν - 
Bü, οἱ duvarol ἰσχὺι ποιῆσαι τὸ θέληµα τοῦ 
οὔ, οἱ ἄννετοὶ νοῆσαι τὸ βούλημα τοῦ συνιτοῦ, 
» dt τοῦ καὶ δυνάµεως πάσης καὶ συνέσεως 
κεινα θεωρουµένου. Οὗτοι δὲ νῦν οἱ µεγαλώ- 
| οἱ ἁγιώνυμοι, τῷ Ἡμετέρῳ oye προχείµενοι 
ς, αὐτοὶ ἂν χαθη γήσαιντο πρὸς αὐτόν. Οὐ γὰρ 
ἡμῶν τῆς τῶν θείων μεγαλοπρεπείας ἐφιχνεῖ- 
οὐδ’ ἐπαίνοις χαρίζεσθαι τοῖς ἀπείρῳ µέτρῳ 
ν τὸν τῶν ἀνθρώπων ὑπιραναβεθηκόσι νοῦν, 
κὐτοῖς ἐκείνοις τοῦ νοῦ xal λόγου χαθηγεµόσι 
µένοι οἰχείαν αὐτοῖς ἤδη τὴν αἴνεσιν, ὡς εφι- 
ἐξιογαδώμεθα. οὐ τὴν ἀγγελικὴν, Brig ποτέ 
φύσιν πολυπραγμονοῦντες, — &víptxtov γὰρ, 
| ele ποικίλης ἐνεργείας ἡ διακονίας τὸν αἶνον 
ντες τὰ περὶ τῆς αὐτῶν οὐσίας οὐκ ἀπειχός 
ἐχμαίρισθαι, ἡ σύδροµος ἐπὶ τούτω τυγχά- 
τῷ Ὀεργείά δι αὐτῆς ἠρέμα καταθεωρεῖται. 
ν οὖν ὁ tóc ἀγέννητος καὶ ἀναίτιος Gv παν- 
ύνος καὶ χρόνου καὶ πάσης δὲ κτίσεως ὁπωμέ- 
Tóg ἐστιν Àj πρωτουργὸς αἰτία,Μιχαὺλ δὲ χαὶ 
Ιλ στρατιάρχαι τῶν θείων ὑπ αὐτοῦ κατέστη- 
γέλὼ», οὗ μακροῖς ἐστιν ἀποδειχνύναι λόγδις, 
di µονη τῆ πάσης ἀποδείξεως ἐνεργεστέρα 
Θαιοτέρα ταῦθ' ἐἑαυτοῖς ὑποτιθέμενοι, ἄνωθεν 
λόγῳ ταῖς ἱεραῖς ἐπομένως γβαφαῖς διαλαμ- 
$ τὰς λειτουργίας αὐτῶν, εἴτ' οὖν ἐνεργείας. 


pagat. Coelum hoc verum nimirum unum, ac tali 
dignum nomine tanquam supremus quidam thro- 
nus Altissimo preparatus est Terra vero tanquam 
scabellum aptum humilitate sua ad usum tam 
vilem, subjectum illi throno est. Terram autem 
nunc appello universitatem omnem sensibilium 
corporum ; que secundus mundus materialis et 
aspectabilis et est οἱ appellatur. Verum de hoc 
mundo capessenda modo nobis tractatio non est. 
Ne primum illum quidem intelligibilem, quam 
late patet, universum complecti disputatione va- 
cat. Orationem quippe nostram omnem hodier- 


B nam hanc ad se jamdudum rapiunt Archangeli 


ter maximi Michael] et Gabriel ; argumentum di- 
cendi magnificum in primis Archangelici ordinis 
individui duces et universi divinorum angelorum 
chori moderatores optimi. Mundique ejus omnis 
cujus animo cerni solo species potest velut duo 
quidam oculi lucidissimi, ad Dei usque visionem 
acres omnem in partem intenti : quibus orbem 
lerrarum universum despicit Deus. Libera enim 
jam ἃ principio ab ea constantissima electione 
animi et isncere, mentis amoribus purissimis ad 
divine majestatis adorandam excellentiam promo- 
vendamque gloriam intentiorequam esteri studio 
conversi,supremis honoribus ab ea merito di- 
gnantur. llli potentes virtute ad faciendam volun- 
tatem potentis. llli sapientes ad intelligendum 
consilium sapientis : aut ejus potius quem qui 
contemplantur propius potentia sapientiaque om. 
ni superiorem videntesse. Illi magno sanctoque 
insignes nomine. Ipsi scopus orationis nostree. 
lidem, spero equidem, eam ad se dirigent ne 
aberret. Natura enim ac facultate nostra superius 


iddam, ad divinarnm rerum magnificentiam aspirare: aut demereri nobisque obligare lauda 
109ἱΡ8 supernas illas mentes, quarum est infinito quodam intervallo supra humanum ca- 
«tà preestantia. Sed ipsis illis cogitationis et orationis usi ducibus exacta ad eorum ductum 
cta utraque pro nostre facultatis modulo potius quam pro illorum merito laudationem ela- 
us. Que nulla quidem in subtili nature angelice disquisitione, qualis tandem sit, curiose 
'tabitur, id enim frustra conaretur quidem, nisi si quid eorum ex variis operibus laude velut 
tenda, ex vique in iis cernitur ad cognitionem ejus que illam continet atque exserit na- 
niti paulatim suspicando atque estimando potuerimus. Λο primum quidem summum illum 
parente genitum neque effectum «eausa, aut e principio excilatum esse quoquam Deum: 
rem vero ipsum atque effectorem tum &viomnis actemporis, tum universitatis omnis hujus 
| duplicis quique sensu oculorum quique cogitatione mentium percipitur. Porrro Michaelem 
irielem coelestis angelorum milite summos Imperatores ab ipso esse constitutos, verbis qui- 
L argumentis pluribus approbari nequit. Ac ne necesse quidem est, cum hec omni demon- 
ne efficacior certiorque fides doceat. Cujus unius par est, auctoritate persuasi, ejusque 
iensione constituta, ceeteram sic demum instituamus considerationem ut ἃ primo ipso repe- 
capite per sacrorum consequenter commentariorum seriem omnem eorum functionis alicujus, 
icientie memoriam persequamur. 


ὧν ἀεὶ, κατὰ τὸ θεῖον λογιον ἐκεῖνο, κάθηται 
νου ἁγίον αὐτοῦ. "O τί ποτε dà τὴν καθέδραν 
νοῦτεον ; Οἶμαι δὲ τὴν ἁραρότως καὶ &ptra- 
mi τῆς οἶκείας αὐτοῦ δόξης ἵδρυσω καὶ μονήν. 
ἐπὶ θρόνου δηλαδὴ καθηµένῳ, οἷα δὴ βασιλεῖ 
, τοὺς δορυφόρους παρεστάναι Ad τῷ τῆς 
ἔσίως δεσπόδοντι τὰ τῶν κτισμάτων κώλλιστα 


PATROL, GR, CXL. 


Deus eternus, juxta divinum illud oraculum, 
sedet super thronum sanctum suum. Quidnam 
hancesse tandem sessionem arbitrabimur ? Firmis- 
simam opinor illam atque immutabilem una sem- 
per in sententia oonstantiam et moram. Jam su- 
per thronum sedenti oportet nempe tanquam 
magno Regisatellites apparere. Oportet creatarum 

99, 


4217 


ADDENDA. 


uni omnium rerum Domino pulcherrimas earum A προσεχῶς παρεστηκέναι. Tí, οὖν τῷ τοῦ "Y 


quasque presto semper et coram adstare. Quis 
igitur ad Altissimi thronum proxime excubat? 
Quis idoneus inventus est qui ad ejus sublimi- 
tate inaccesse majestatis intimum ac familiare 
ministerium quotidianus adhiberetur Michael hic 
nimirum et Gabriel est. Hi supreme majestatis 
stipatores. Hi doctores sapientissimarum men- 
lium. Etin arce quadam excellentie majori quam- 
dici possit excessu celsitudinis supra omuem 
ereatarum rerum apicem collocati, Hinc Jam mun- 
di conditor reliquum ad opus aggreditur. Creat 
caelum et fundat terram. Lucis naturam promit, 
et tenebras discernit a lumine. Deinde firmamen- 
tum extendit, et abyssos aquarum, quas partim 
supra fundamentum suspen it, partim infra terree 
superficies in cavernas et voragines rejicit. Plan- 
tarum deinde et animalium varias omne genus 
naturas et species, vel ex terra, vel ex aqua ver- 
bo excitat. Magna preterea luminaria astrorum- 
que sparsam late multitudinem pulcherrimum 
orbi toto explicavit spectaculum, idemque sapien- 
tie ac potestatis sue insigne monumentum. Quo- 
nam igitur officio conditori res condite gratiam 
rependant ? Laudatione una ob tot perfecta opera, 
sacroque hymno mixto ex concentu omnium cum 
sanctissimarum mentium symphonia confuso. Quis 
autem hujus cantici modumettonum pret ?Quis 


παρεδρεύει θρόνω ; Τίς τῶν πάντων ἐγγύτατα 
σιων τῷ θεοπρεπῶς τε λειτορηι 
ἀεννάως διατέταχται; Ἡ Φδῆλον ὅτι Μιχαὺ 
Γαθριὰλ, οἱ τῆς ὑπερτάτης μεγαλοσύνος 2op: 
οἱ μυσταγωγοὶ τῶν ὑπιρσόφων νόων, καὶ τῇ 
Χτίσεως Ἁαφράστοις ὑπεροχαῖ  ὕπερανωκι 
Απτεται λοιπὸν ἐντεῦθεν τῆς τῶν Ὑγωομένω 
σεως 0 Ὑενεσιουργός ποιε οὐρανόν, καὶ € 
yüv' παράγει φωτὸς οὐσίαν, x«i σκότος di 
φωτός. Εἶτα περιτεένει τὸ στερέωμα. Καὶ τὰς 
σους và» ὑδάτων, Ac μὲν ὑπεράνω τοῦ στιρε 
µετεωρίδει, dc δὲ τοῖς κενεῶσιν ἐναποχρέ 
γῆς. Ἔπειτα φυτῶν χαὶ ζωων τὰς παντοδαπ 
σίας καὶ μορφὰς λογω τῆς γῆς xxt τοῦ ὕδατος 
δίδωσιν Οὐ ταῦτα δὲ µόνον, φωστήρων δὲ | 
καὶ ἀστέρων πλήθη τε κατ) οὐρανὸν καὶ κάλλη 
θει συνέστως καὶ ἰσχύος ἐπορίσατο. Τίς οὖν ' 
αὐτῶν ἀμοιθὴ τῷ ποιητῇ ; Αἴνεσις ἐπὶ τοῖς 
καὶ Ὄμνος ἱερς τοῖς πανιέροις συγχ 
νοοις. Τίς χατάρχει τῆς τοιαύτης αἰνέσεως ; τι 
ἔνβεν ὤμνον τῷ ὑπερυμνήτῳ προοιμιαζόµενοι 
οἱ τῆς ἀγγελικῆς, ὡς εἰχὸς, χαθςγούμενοι χι 
σίας; Οὐχ οἱ ὑπερφερεις διάκονοε τῶς θεαρχία 
οἱ πρώτως τῶν πρωτων ἑλλάμψεων ὕὑπερπλι 
vot, καὶ τῶν θτίων εὐλόγως ὑμνήσεων πρῶτο 
ηγήσαντο» ᾽Αλλὰ µετενεκτέον λοιπὸν τὸν λόγι 
βαδίδοντα πρὸς τὰ ἑξῆς. 


ἀπροσίτω 


Β 


vote, 


ejus carminis quod in laudem majoris omni laude Dei canitur modulari occupat procemia ?4A 
illis suo merito chori principibus angelici, illis precellentibus Dei ministris, illis primarum 
strationum Dei participibus hoc tribuendum est ut in Dei concinendis laudibus musici omnii 
rentur ? Verum tamen reducamus in viam orationem, et sponte deineeps sua perrecturam ac 


qua dimittamus. 


Homo igitur Dei manu ad auctoris imaginem C 


conformatus in paradiso Dei collocatus est. Inde 
illi ibidem edicitur quosque fructus fas sit car- 
pere, quosque nefas attrectare. Quam ut ille le- 
gem infelici gustui posthabuit, eadem illi vinde- 
mia que prevaricalionis uvam precocem obtu- 
lerat, poenam quoque presentem exsilii ex loco 
amoenissimo tristissimi propinavit. Deincops illi 
paradisus clauditur. Appositiclavisloco Cherubim, 
nec inermes, sed muniti gladio versatili et flam- 
meo quem non alium fuisseab eoquod laudamus 
equidem crediderim : ab hoc, inquam, precellen- 
tissimo intelligentiarum pari virtutum coelestium 
quasi fastigio et complemento. Cui ob scindendi 
quidem aciem et hostium conficiendorum vim 
romphe:e nomen convenit. Natura vero quod sit 
igneaet materie deterioris noxitequecomsumptrice 
aptissime illi adjunctum quoque quadrat flam- 
mes. Qua quod dicitur versatilis, eo valere su- 
spicor ut ad omnem cogitationis motum prom- 
ptissima velocissimarum mentium alacritas, »tum 
ad quemcunque nutum domini expeditissima fa- 
cililaset agilitas celerrima designetur. Quibus 
commendati dotibus Archangeli in eundem ordi- 
nem cum Cherubim ad porte paradisi custodiam 
ascripti sunt, quo non tantum strenue perfun- 


D) 


"Ανθρωπος τοίνυν χειρὶ Θεοῦ χαὶ εἰκόνι use 
ἐν παραδείσω τέθειται Θτοῦ. ᾿Εχκεῖθεν αὐτῷ 
5» ἐντολὴ cw τε καρπῶν µιταληπτέον καὶ 
προσαπτέον. Ἐπιὶ δὲ ταύτην Ὀδονῆς ἡμοίδετ 
κρᾶς, Χαρπὸν παραθάσεως τοῦ παραδείσου τὴν 
ψιν ἐτρύγα. Κλείεται dk λοιπὸν ὁ παράδεισος 
Κλεὶς δὲ τὰ Χερουθὶμ ἐτάγη οὐ µόνα, ἀλλὰ σι 
στρεφοµένη, ἣν οὐκ ἄλλην οἶμαέ τινα xvpm 
νοεῖσθαι ὃ τὴν νῦν ὑποχειμένην sig ἔπαυνν, 
οὐρανίων δυνάµεων τὴν χορωνίδα, τὴν ύπερφῳ 
την τῶν νόων ξυνωρίδα. Ῥομφαία μὲν οὖν ώς 
Tx» λέγεται xoi τῶν ἑναντίων διαιρετικύ. ») 
di ὡς πυρίνη τὴν φύσιν καὶ τῆς χείρονος ὕλες 
μοχθηρᾶς ἐξαναλωτιχή" στρεφοµένη δὶ τυχὸ 
ταχίστη, xai λίαν τὴν νοερἀν χίνησιν eje, 
πρὸς τὴν τοῦ «Αεσποτικοῦ νεύµατος περαίωσω 
τοῖς Χερουθιμ ἐχείνις ὁμοταγῶς ἑστῶσα τὴν 
παραδείσου θύραν ἐπιτηρεῖ, otc μὲν τὸν εἴσοδον : 
χωροῦσα, ? ὁδοποιοῦσα, oic δηλαδὶ θεοειδὲς ὁ 
πος χηλίδος τε πάσος χαὶ ῥύπων τὸ βάθος cus 
καθηραµένος ol; δὶ xdv φραγμὸς ἀδιξεδι 
µάχαιρα δίστοµος προσαπαντῶσα olg οὐκ ἐξὸν | 
τῶν ἀψαύστων ἐπιψαῦσαι. "Erst δὲ μετὰ ταῦτα x 
pt» σὰρξ τὴν ὁδὸν αὐτῆς ἐν προσώπω Or ; 
έφθειρεν ἐπὶ τῆς γῆς, πᾶσα dk διάνοια κομιδῦ xj 
έχειτο τῇ πονηρία, οὐ δίχαιον ἔδοξεν ἔτι τὸ ανα 


4939 


Θεοῦ μέειν ἐν αὐτοῖς. Όθεν "àv ὅλην ἆθροως χατα- Α 


λῦσαι γῆν, xai πᾶν δὲ τὸ ταύτης ἀνάστημα τοῦ Θεοῦ 
βουλοµένου χαταστρέψασθαι ἐν χειρί φασι τῶν ύψη- 
λῶν τούτων δυνάµεων, τούς τε τῶν οὐρανῶν κατα- 
ῥράχκτας ἄνωθεν χαταβῥαγῆῶναι, τάς τε πηγὰς τῶν 
ἀθύσσων χάτωθεν ἀναῤῥαγῆναι, Οἷς ἁπάσης σαρχὸς 
καταπνιγείσης, µόνον τὸν δίκαιον ταῖς τούτων προ- 
νοίαις ἐν χιθωτῷ ξυλίν πανοιχεσία διασώζεσθαι. 
᾿Εντεύθεν χάτεισιω μὶν οὐρανόθεν ὁ Κύριος ἐπὶ τὸν 
γῦν. Αλλὰ τίς à κάθοδος τοῦ τὸν οὐρανὸν κατ οὐ- 
σίαν xai tà» γῶν πεπλορωκχότος; O τάχα τὸν έπι- 
φανῦ τῶν ἐπὶ γῆς ἔργων αὐτοῦ καινοτοµίαν Θεοῦ Ti 
Εραφῦ κατάόασιν εἰρῆσθαι ; Κάτεισι τοίνυν πῆ μὲν 


ΝΙΟΕΤΑΕ LAUDATIO SS. MICHAELIS ΕΤ GABRIELIS. 


1230 


guntur munere, sed etiam sapienter. Sunt enim 
quibus aditum permittant, et viam faciant. Quo- 
rum videlicet divina quiedam secta est et ccelestis 
institutio innocentis vite, labe segregata omni 
illisque adeo ipsis perpurgata sordibus qua- 
rum esse solet, in humilitate tardorum corpo- 
rum tanquam in sentina locus proprius. lllis 
vero rursus vallum insuperabile moram objicit 
necessariaun; vel si contra pergendi obstinent 
audaciam, anceps occurrens gladius periculum 
intentat prresens,quorum cupiditati ad carpendum 
lignum vetitum temere pre&ecipiti juste aditus ne- 
gatur, Ut autem omnis deinde caro in conspectu 


τοῖς εἰς οὐρανὸν rà» ἀνάδασιν οἰκοχομοῦσιν ἀλογί- B Dei viam suam corrupit super terram, omnisque 


grex τὸν γλὠῶσσαν κχαταμεριούμενος, πῆ δὲ ξενιζό- 
ενος ἀνθρωποπρεπῶς παρὰ τῷ ᾿Αθραάμ ᾽ εἶτα 
πυρὶ καὶ θείω τοὺς ἀθεμίτους απολλύς. Συγκατέρχε 
ται τούτῳ Mixed) x«i Γαθριῦλ, οὐ τῆς ᾿Αδραμιαίας 
µόνον καὶ ξένης Κξενίας ἐκείνης κοινωνοῦντες τῷ 
Φεσπότο, ἀλλὰ καὶ παντὶ θείῳ κελεύσματι θεαρέ- 
ὅστως ὑπουργοῦντε. Διαμερίξουσι μὲν ἔθνη κατὰ 
φλώσσας τε καὶ φυλάς' ἐκάστοις δὲ τούτων ἀγγέλους 
ἀφόρους ἐφιστάνουσι, καὶ χηδεµόνας. Καὶ ῥνόμεοι 
μὲν περιποιοῦνται καὶ σὠζουσιν οὓς ἐδικκίωσεν ὁ 
Θεὸς, κατασφτρέφονσι d& καὶ κατασπῶσιν οὓς ἔνδιχος 
Ὑψίστου ψῦφος ῥἐκδίωσι πανωλεθρίῳ. ᾿Λθραὰμ 
ἀντεῦθεν ἡγίασται Os, δι) ὃν καὶ ὁ ἔχκγονος ἐπαινεῖ- 
ται Ἰσραήλ. 


cogitatio ad malum impetu ruebat, non est visum 
consentaneum tantam inter corruptelam Dei Spi- 
ritum in homine permanere. Unde cum illa Deo 
sederet sententia, terram delendam universam 
quanta est eb omnem ejus superbiam obruendam, 
sublimium harum virtutum putatur usus ministe- 
rio ad cataractas celorum perfringendos desuper 
et ad abyssi fontes infra rumpendos. Ex quibus 
aquarum redundante copia cum exstincta esse 
omnis caro, unus justus cum familia eorumdem 
providentia servatus fuisse merito creditur. Inde 
de colo Dowinus descendit in terram. Quis hic 
descensus autem ejus, cujus presentia ccelum im- 
plet et terram ? An novorum forte operum mox 


edendorum super terram mirabilis eflectio hoc & Scriptura nomine designatur ? Descendit igitur 
nunc hominum conspiratione temeraria ad conseendendum colum insanam turrim molientium 
linguam divisurus : nunc hospitalitatis Abrahes capturus experimentum: tum igni et sulphure 
incestos consumpturus. Euntilli comites Michael et Gabriel. Non ut Abrames hospitalitatis illius 
inusitate atque ab hominum tum moribus peregrinantis fructum simul cum domino presentis 
gaudii perciperent, sed ut ad omne signum divine voluntatis summam ubique ad quodvis obse- 
quium opera navanda diligentiam representarent. Gentes igitur in linguas et tribus illi dividunt , 
tum eisdem singulis euratores quosdam angelos et presides preficiunt iidem. Jam ad eos ser- 
vandos quos eximendos a communi clade Deus censuit quam sed.li sunt ? qua eos vi, qua cura, 
quam benefica protegunt, eripiunt, tutum in receptum denique perdueunt ? E contrario vero ut 
vastant, obruunt atque omni atrocitate in eos detonant quibus hoc meritum exitium justus supre- 
zni judicis calculus decreverat ? Abrabam exinde sanctificatus Deo est, ob quem et nepos ejus lau- 
datur Israel. 

"λλλοι μὶν οὖν των θείων ἀγγέλων ἄλλων ἐθνῶν C 
προστατεῖν χατακεχληρωνται’ οὗτοι δὲ ἄρχοντες καὶ 


Igitur alii quidem sancti angelialiarum gentium 
sortiti preefecturam sunt. istis autem extra sortem 


περοκσπὶσταὶ τοῦ ᾿Ισραὴλ πρὸς Θιοῦ διαττάχατο. 
ἛὌθεν τῷ Ἰσαὰκ Ὦ Ὑέννοσις ξενοπρεπύς κατ ἐπαγ- 
γελίαν yp (3). Ξενοπρεπὴς δὲ θνσία μετὰ ταῦτα 
προσαγόµενος φωνῷ ἀγγέου Ἠπατρώας µαχαίρας 
ἀπηλλάττετο, τύπος ἱερωτέρας παραλαμθανόμενος 
ἑερουργίας. là;  d' ἂν Ἰαχὼθ τῆς οὐρανομήχονς 
πλίμακος ἐχείνης, καὶ τῶν ἀνιόντων καὶ χατιόντων 
δι αὐτῆς ἀγγέλων, 3 τοῦ ἐπεστηριγμένου Θιοῦ ἐγε 
γόνει θεωρὸς, 3 τῶν ὕστερον ὀφθεισῶν αὐτῷ παρεμ- 
"6ολῶν, à τῆς μετὰ τοῦ Θεανθρώπου πάλῦς, ἐξ οὗ 
daré Ισραὺλ ἔτυχε προσηγορίας πῶς ἂν τούτων 
ἠξίωτο τῆς θεωρίας, εἰ pà τοῖς ἀρχαγγελικοῖς τού- 
TOW νόοις Ἅµκατηυθύνετα Φφρονβρούμεος ; Ὑφ' àv 
αἷομι, xc ᾿Ιωφὴφ ὕστερον εἰς Αἴγυπτον ὁδηγηθῆναι, 


Dei comraendatione populi Israelitici regendi et 
protegendi demandata est provincia. Unde 1saaci 
generatio mirabilis, et inopinata, per repromissio- 
nem enim natus est, eorum administrata esse pru- 
dentia putanda est. Qui deinde Isaac cum altari 
esset inopinata victima impositus, voce prohiben- 
tis angeli paterni est gladii periculo subtractus, 
Quee erant jam tum omnia ad sanctioris sacrificii 
figuram designata. Quomodo vero Jacob mirabilis 
illius ccelum terre committentis scale ascenden- 
tiumque per eam angelorum aut descendentium 


p incumbentisque illi Dei, rursus castrorum appa- 


rentium, tum luct: cum divino viro quee Israelis 
illi appellationem peperit : quo inquam ille modo 


(3) Aliqua hic deesse videntur in Grecis que nos Latine supplevimus probabiliter. 


1231 


ADDENDA. Ü 


tot esset. taliumque rerum lam preclara specie Α x«i τῆς Αἰγυπτίων ἀρχῆς ἐπιλαβέσθαι, καὶ | 


visioneque dignatus, nisi harum archangelicarum 
1»entium presidio ubique et gubernatione utere- 
tur. Quarum etiam deinde credo providentia du- 
ctum Joseph in /Egyptum ad ejus denique genti 
emersisse principatum : quo etad humanitatem, 
et ad religionem usus tum cognatos ad se omnes 
altraxit suos, tum alienos atque exteros &d ejus- 
dem secum Dei cultum provocavit. Post hec 
rursus eruit Dominus ex /Egyptiorum manibus 
Israelem, modo jam satis opinor noto oranibus. 
Disruptis enim aquis illis immensis gurgitis altis- 
simi siccis populum pedibus vasto mari traduxit. 
Cujus ipsius fluctibus persequeutem obruit &c 
perdidit /&£gyptium. Servatum hinc populum ad- 
movit sacro monti. Ubi divinis eum vocibus et 
legibus celestibus erudivit. Atque hic in speciem 
soli Moyses et Aaron excipiendis Dei verbis por- 
tentisque procurandis Deo populoque ministerium 
navabant. Re autem vera Michael et Gabriel om- 
nem illam ad sensus admirantis populi miraculo- 
rum poinpam et oraculorum sonitum ex dignitate 
legislatoris Dei clam administrabant. Quod igitur 
illi prestare videbantur, hoc vere isti presstabant. 
Ac quemadmodum omnium auctor sapientia im- 
medialis istis sui consilii administris utebatur : 
sic isti Mose et Aarone quasi secundarum partium 
fidelibus quibusdam ministris usi magnificas per 
ipsos illas et divinse indices potentie prodigiorum 
mirabilium editiones ostentarunt. Neque id in 
monte tantum aut in deserto. Jesum enim postea 
ad promissam illi populo terram solita providen- 
tia prosecuti, preeparantes ubique ac munientes 
viam et ad Dei requiem inducentes, fluvii refrin- 
gunt impetum, muros sine machinis evertunt, 
dynastas ejus terre diriset efficacibus exsecra- 
tionibus devovent. Hic Michael princeps exercitus 
Domini viri specie evaginatum manu tenentis 
gladium apparens, quis esset declaravit et ut 
calceamenta solveret Josue precepit : ea re signi- 
ficans si quid concretum erat atque hebes tardce 
lerreneque cogilionis excutiendum esse omne 
per terram jam sanctam ingredienti. Idem ambo 
postea ut sanctiorum quorumque judicum et re- 
gum glorie servirent vim elementis attulerunt. 
Colum cum sole et astris aliquando quidem- 
stare coegerunt ad integram consumpltionem im- 
piorum. Nonnunquam vero cursus astrorum re- 
torserunt omnium ad suos retro carceres reflexo 
impetu, ut eo prodigio vite promissum auctarium 
fideli regi confirmarent. Abstulerunt bella, a gen- 
tibus impiis tutati Israelem sunt. Satrapas multos 
et magnos signo quidem ad memoriam aui 
vestigio relicto ex terra exterminarunt. Nam 
si absque illis fuisset, potueratne cumi trecentis Ge- 
deon myriadas debellare? Et quod queso tam 
ferreum corporis ac lacertorum robur Samsoni 
suftecisset : aut que tandem id hoc durare potuis- 
set asini maxilla ut ita Philistinorum exercitibus 


ἑαυτὸν μὲν ὅλον ἐπισπᾶσθαι τὸ Gu'y&vtc, xoig 
χατ᾽ αὐτὸν dk θεοσέθειαν καὶ τοὺς ἀλλοτρίους b 
λεῖσθαι, Μετὰ ταῦτα πάλιν ἐξείλετο Κύριος τς 
υνπτιακῆς χειρὸς τὸν Ἰσραύλ. Πᾶσι δὲ οξλος 
ὁ τῆς ἐξόδου τρόπος. Ὕδωρ γὰρ ἀθύσσου y 
ἀναῤῥόξας τὸν μὲν ἀθρόχοις dus yay ποσέν' Bi 
di τὸν διώκτην Λἰγύπτιον εξώλεσεν. Ei ὄρος δι 
δεσωσµένον μιτὰ ταῦτα προσαγαγὼὠν, θεσπε 
φωναῖς καὶ θεσμοῖς οὐρανίοις ἐπαιδαώγτσιν α 
'"H» τοίννν ἐκεῖ τὸ μὲν ὀρώμινον, Ἁωσῆς καὶ Λι 
Θιοῦ ῥήμασι καὶ τέρασιν ὑπηρετούμενοι, τὸ we 
vo» δὲ Μιχαὴλ καὶ Γαβριλ τῶν ἔργων Ow 
λογίων πανευαγῶς προεστηκότες. Ὅπερ οὖν ü 
τοῖς ἄλλοις καθεωρῶντο, τοῦτο «γοῦν οὗτοι τε 
ἐχρημάτιξον. Καὶ ὥσπερ à παντουργὸς σοφία d 
νοις τούτοις ἀμέσως τῆς ἰδίας ἐκέχητο Bo» ι 
οὗτοι Μωσεῖ καὶ ᾿Λαρὼν ὅσα καὶ ὑπηρέταις χου 
πιστοῖς, τὰς πανσθενεῖς ἐν αὐτοῖς ἐξεχάλνπτου 
σηµείας. ᾽Αλλ’ οὐκ ἐν µόνοις ἐχείνοις τὰς μεγ 
Jia ἐπεδείξαντο. Καὶ τοῦ Ἰησοῦ δὲ με-ὰ ταῦτα 
τήν ἐπογγελμένην τῷ λαῷ γῆν ποοπορευόµενει, 
τὴν ὁδὸν αὐτοῦ κατασκινάδοντες, καὶ πβὸς τὴ 
Θτοῦ χατάπανσιω εἰσάγοντες, ποταμοῦ opi» i 
πτουσιν' τείχη δίχα μηχανημάτων κατασεα 
δννάστας ἀναθεματίζουσι γῆς. ἘΕκεὶ Μιχαὶλ à 
στράτηγος Κυρίου καθὼ; ἀνὴο ἰἑσπασμέπ ' 
χατέχων ῥομγαίαν ὁπταζόμωος ἑαυτὸν gU 
παρίφηνεν, xai λύειν τὸ ὑπόδεμα παρηγγύα τῷ 
σοῦ, x«i μηδὲεν max» καὶ ἀναίσθητον τοῦ γτῖνον 


νήματος ἐπάγεσθαι, ὡς ὕδη τῶς &yíag Eros 


γῆς. "Entra κριτῶν xci βασιλέων τοῖς εὖσιδ 
βοις µεγαλύνοντε, τυραννοῦσι στοιχεῖα. à 
σὺν Ἠλίῳ x«l ἄστροις ποτὲ piv ἰστῶσυ εἰ € 
λειαν δυσμενῶν' ποτ δι παλίνόρσον ἀναστρί 
τὸ rà», πιστῷ βασιλεῖ ζωῆς πιστούμενοι ποοσθι 
᾿Ανταναιροῦσι πολέμους πιρἰποιοῦνται — cÓy Ἰς 
ἐθνῶν ἀσεθῶν, καὶ σατραπῶν πολλῶν καὶ µη 
μνημόσυνον ἐκ τῆς yis; περιαιροῦσιν. Πῶς ὦ 
διὼν ἐν τριακοσίοις ἐἑκστράτει μυριάδων ; Ιώ 
Σαμγὼν ἰσχύϊ σώματος μόνη Ὦ σια"όνι ὅνου τς 
ἀλλοφύλων οὕτω αατίπαιξε δννάµεως ; Οκ & 
µέγας παρὰ Kupio Σαμουήλ. Οὐκ ἂν ὁ ΔάΡιΣ 
πάντων ὑπεοέσχεν ἐχθρῶν. Οὐκ ἂν οὐδ᾽ αὐτὸς 'E 
πυρὸς φοβερώτερος τοῖς πνυρίνοις ἔργοις καθεν 
καὶ πυρὸς ἅματι πρὸς οὐρανούς ὀχούμενος €x 
πτο. O20" ἂν τις ἄλλος τῶν ἐνθέων λόγοις καὶ ἴι 


D ἐπίσημος ἐγεγόνει προφητῶν, εἰ μὴ νοητῶς oi x! 


στοι τῶν νόων κηδεµόνες λαμπροὶ προεστηχότες, 
τῶν ὁδῶν αὐτῶν, καὶ τῶν ἕργων προηγούωενι 
πᾶν θέµα ᾖΟθεῖον καττύθνναν αὐτούς. Ὑπ'α 
x«i τρεῖς νεανίαι φλογὸς xapivou καιοµένης ὡς 
στάδος ἁλώδητοι κχατεπιβαίνοντες, τὸν Σωτᾶρα 
ῦμνόις χοοεύοντες ἐδεξιοῦντο. Ὑπ' ἀὐτοῖς, οἳ 
καὶ Ἰωνᾶς Bi» ασινὺς τῶν ἁλίου σπλάγχνων dj 
θηρός. Δανιὴλ δι λεύντων δεινῶς βρυχοµένων d: 
σωσται, καὶ ᾽Αμδακοὺύμ pt» ἐν ῥιπῦ βλέμματοι 
Ἱερουσαλὴμ εἰς Βαθυλῶνα τῷ βῥοίδῳ τούτω με 
σιος ὤγιτο δεῖπνον ἐπιχομίδων τῷ Δανιζλ. Ὃν di 


4233 NICET& LAUDATIO SS. MICHAELIS ET GABRIELIS. 1234 


τας αἰνιγματώδεις ὁράσεις τῶν ἐκθησομένων, ἐκεῖ Α. illuderet ? An non inde magnus erat Samuel co- 
συνετίξων ὁρᾶται T'a6oujÀ. Ἐκ τῆς Βαθυλῶνος δὲ ram Domino? Non indidem hostibus suis omnibus 
μετὰ ταῦτα dv αὐτῶν ᾿Ισραήλ πρὸς τὴν ἸἹερονσαλήμ — superior fuit David ? Non ille ipse Elias suo ipso 
ἀνεκομίξετο. Πλεονάχις οὖν, iv' timo συνεὼν, τοῦ igne terribilior igneis operibus cernebatur ? Qui 
Θιοῦ pi» ὁλιγωροῦτες, πρὸς θεούς δὲ «jrouoloUv- οἱ ourru vehens igneo assumptus in colos est. 
τες, τοῖς — éyÜpoi; ὑποπίπτοντες émoovopróovro* — Neque porro quisquam alius divinorum propheta- 
Πλεονάχις δὲ τὴν θείαν ἐπικεχλημένοι pomüv, διὰ rum doctrina rebusve gestis paulo exstitit illustrior 
τῶν ὑψολῶν τούτων καὶ λαμπρῶν ἀρχιστρατήγων cui non isti ccelestium spirituum  precipui, et 
τῆς χαλιπῆς piv τυραννίδος πολυτρόπως ἀπηλλάτα duces fuerint itinerum, et adjutores operum, et 
τοντο, ταῖς ἑαυτῶν δὲ χωραις, καὶ πὀλεσι, καὶ τοῖς — omni ceetera curatorum optimorum complexi pro- 
οἰχείοις ἀποκαθίσταντο θεσμοῖ. Οὕτω μὲν οἱ παν — videnlia'motum omnem et progressum quosuis ad 
ἀῦλοι τῦς παν. ουργοῦ σοφίας των ἀρχαιοτέρων — assectandos divin: voluntatis nutus occultis mo- 
ἐπιτηδευμάτων ὑπονργοὶ x«i διάκονο καθειστήκε- — nitis etinstinctibus direxerint. Hi tribus pueris 
σαν dpaatüptot, in ardenti fornace flammas tanquam thulamum 
innoxie calcantibus hymnosque Servatori mixto plausu chorearum concinentibus auctores iidem 
et parlicipes letitia consertis hesrentes manibus, voce motuque preibant. Quin ab eisdem puto 
factum ut ex marine ventre bellue sine noxa Jonas exsiliret, utque inter leones horrendum ru- 
gientes integer sine damno servaretur Daniel, oui Abbacuc Babylonem Hierosolymis tanta via 
horum vi atque impetu nictu palpebre correpta prandium tulit. Cui item ibidem obscuras futura- 
rum rerum designationes visis perplexis adumbratas palam Gabriel edisserit. Age Babylone po- 
stea eisdem id agentibus [srael Jerusalem postliminio revertitur. Sepius deinde, ut dicam com- 
pendio, Deo, miseri, contempto ad deos transfugee victi ab hostibus eaptivi abducebantur. Ssepius 
vero divina invocata clementia, opera-istorum sublimium ccelestis militie, imperatorum servitute 
tyrannorum varie liberati suis terris atque urbibus legibusque reddebantur. Adeo se strenuos 
pariisti spiritus et a coneretione materie longissime remoti ejus in procurationis functione pre- 
buerunt cui prefecti fuerant, ut antiquioribus rerum parentis omnium sapientie studiis prompto 
8ο fideli ministerio servirent. 

Ἐπεὶ di ὁ ἀσώματος, ó ἀδρατός, ὁ ὑπεροῦσιος οὐκ Quando vero incorporeus, invisiblis, supersub- 
ἔτι μόνον εἶδος ἄθλον πρὸς ὀλίγον ὀρώμενον καὶ —Ssiantialis Deus non jam corpus aereum ad exigui 
θᾶττον ἀφιπτάμενου, ἀλλὰ dü x«i ὕλην εἴτ o)» temporis speciem deproperatum, mox avolaturum. 
οὐσίαν τὴν ὑμετέραν καὶ μορφὴν ὑποδύναι κατ  sedterram adeo ipsam lutum, nostram, inquam, 
Ὠξέωσε, Γαβρι) μὲν εὐθὺς τὸ µυστήριον µυσταγω- — substanliam et formam induere dignatus est, ad 
γεῖται, εὐθὺς δὲ τῷ ἱερῖ Ζαχαρίκ παραστὰς τὴν — intimam statim cognitionem mysterii totius Ga- 
ἐκ τῆς στείρας αὐτῷ Ἠέννησιν ἐκφαίνει τοῦ Βαπτι- — briel admittitur. Qui sacerdotio fungenti repente 
ero). Εἶτα τῇ κεχαριπµένη Παρθέω χαοὰν εὐαγ  asians Zacharie nasciturum ipsi aperit ex anu 
γελίζεται. Ἐν ἁγίῳ δὲ Πνεύματι καὶ Ὑψίστυ — sterili Baptistam. Tum gratia plene Virgini bono 
δυνάµει τὸν Υἱὸν Θεοῦ xypuparitst τεχεῖν. "Ems dt — nuntio insperatse salutationis oblato, cetera nego- 
τῶν παρθενικῶν λαγόνων ἐν ὁμοιώματι βρέφους ὁ  tialione legationis 515 rem denique sic conficit, 
ὑπερούσιος ἐτέχθη, πᾶσα piv οὐρανία Ὑπθομένο Ἱπίου 608 ut conveniat : in Spiritu sancto virtute- 
στρατιὰ τὸ ἱερὸν τῆς δοξολογίας «iwi µέλος. Μι — que Altissimi Virginem Dei Filium parituram. Ut 
χαὶλ di καὶ Ta6piàA ἐξ ἀρχῆς ἄχρι τέλους τῷ — vero jam in virgineis visceribus in similitudinem 
σεσαρχωμένῳ παρεπόκινοι, xai τοῖς γονεῦσι τὸ δέν humani foetus assumpto corpusculo supersubstan- 
ὄναρ εἰσπγούμενοι, καὶ μετὰ τὸν πειρασμὸν αὐτῷ ϱ lialis est genitus, universa quidem gratulans mi- 
διακονούμενοι, καὶ ἐν — xatod τοῦ πάθους τρόπον  litia ccelestis sacrum glorificationis hymnum ceci- 
τινὰ συνεπισχύοντες * οὐ µόνον ὃς ἀλλὰ καὶ τῆς σαρ- — nit, at Michael et Gabriel a principio incarnatum 
xóc διά σταυροῦ λνθέντι * καὶ γυμνῷ jux? πρὸς —assectati preesto semper adfuerunt, qua, pro neces- 
χευθμῶνας &idou χωροῦντε προύηγούμενοι, xxi τοῦ — sitate rerum, opportuna parentibus objicientes 
σκότους pf» τοὺς προστάτας καταῤῥάσαοντες τὰς i» somnia, qua post tentationem in deserto mini- 
αὐτῷ κατειργµένας ψυχὰς ὡς πλάστῃ προσάγοντε. strantes,qua passionis tempore confortantes ac 
καὶ αὐτῷ νοιρῶς προσαρμοζάµενοι *. εἶτα τὸν ἐκ — quodammodo collaborantes.Neque hoo solum,sed 
τάφου τριήµερον ἔγεραιν τοῖς ἀξίοις ἐμφανίσαντες. — morte crucis corpore solutum, nudaque anima ad 
οὕτω δὴ πρὸς οὐρανοὺς ἀναθαίνοντι καὶ τόν Πατέρα — subterraneos inferorum penetrantem carceres ap- 
συνανιόντες τεθεώρηντο. Κάτωθιν μὶν οὖν τοῖς ἀπο- paritores ἰδίί preecesserunt. Qui etiam impressione 
g-ólot; ὡς ἄνδρες δύο λευχείυονες δι ἀέρος έδεί- — subita perculsos tenebrarum principes afflixerunt. 
xyvyto πετόµίνοι, καὶ τὸν τῆς δευτέρας ἐπιφανίας — Tum ereptas ex eorum vinculis conditori animas 
τρόπον τοῦ ἀναλαμβανομένου καταγγέλλοντες * ταῖς adduxerunt, ceteraque sedulitate omni se suum- 
ὑπερτέραις δὲ τούτων δυνάμεσω, ΄Αρατε πύλα, que obsequium ad majestatis ejus pompam et vo: 
ἐπιθόων * x«i πύλαι αἰώνιοι, τὸ τάχος ἐπαιρόμεαι, — luntatisomnesignum accommodarunt. Ex sepulcro 
τῷ βασιλεῖ τῆς δόξης ὁδοποιήσατε τὸν εἴσοδον "Ap' — deinde resurrectionem que tertia die contigit iis 


1235 


ADDENDA. 


quos dignandos tanto honore Deus voluit manife- Α οὖν ἐνταῦθα τούτοις x«l 5 διακονία Tupryiyexim ; 


&tata: sic derum ad ccelos et ad Patrem ascen- 
dentem comitari visi sunt, Tum ostenderunt se 
apostolis duorum virorum specie vestitu albo aper- 
to aere devolantium, secunde manifestationis ejus 
qui assumptus fuerat annuntiantes modum. At su- 
perioribus potestatibus, Attollite portas, inclama- 
bant, et elevamini, porte «ceternales, et introibit 
Rex glorie. Verum num dictis hactenus eorum 
ministerium cireumscriptum est ? Minime. Neque 


Οὐδαμῶς. Οὐ γὰρ ἕως τῆς πρὸς τὸν ytvríá-ooR now 
τοῦ γεννηθέντος ἀποχαταστάσεως, µέχρι δι ci 
προσδοκωµέης συντελείας,, καὶ κατ αὐτὸν δι cp 
μεγαλοπρεπῆ τῆς τοῦ Υιοῦ δόξης ἐπιφάνειαν τὸ 7i; 
αὐτῶν λειτουργίας ἐπιφαίνοντς δὅδρασ-έριον, οϱὔ- 
πιγξι µμεγαλοφωνοτάταις χελεύσμρατε θείω σαλκυή. 
σιν * οὕτως ὥστε τὸ φβαρτὸν μὲν ἀλλοιώθῆναι rei; 
ἀκηρασίαν, παν dà τὸ πλάσμα τῷ πλάστη zpibee 
µενον ἀνίστασθαι, 


enim id cessabit 8 restitutione Unigeniti ad Patris sui dexteram, usque ad exspectatam consummr 
tionem et eam que illo tempore futura est magnificam Filii glorie manifestionem. Quo tempote, 
extremo illo preconio faciendo, et vocalissima Dei jussu inflanda tuba cujus efficaci sono corruptibile 
ad incorruptibilitatem immutabitur, et creatura omnis surget et sistetur judicanda Creatori, sui mini. 


terii diligentiam approbabunt. 


Sed jampridem evagantem eo unde est digressa B 


orationem revocemus. Nam postquam rerum om- 
nium potestas Filio est tradita, per omnem qui- 
dem terram dispensationis ejus nuntius et Evan- 
gelii sermo instar sonitus tonitrui vocalissime 
pervasit. At spiritualium harum potestatum hoc 
agente Providentia ad amplitudinis speciem ma- 
gnificam prodigiis commendatus confirmatusque 
est. Deserto enim Israele veteri quod is verbo sa- 
cree fidei restitisset impie ; aut potius receptis in 
peculiare patrocinium illis omnibus quicunque ex 
eo populo se dociles ad pietatem prebuerunt, om- 
nibus qui supra modum inífrenes ac rebelles erant 
abjectis, sic demum sanctis divini verbi predica- 


toribus ad conversionem gentium promovendam ϱ 


&auxiliarem suam operam prolixam et assiduam 
repressentarunt, eo suecessu ut celerrime universa 
terra cognitione Dei repleretur. Prius tamen ab 
iisdem istis, ut divina norrat Apocolypsis, draco 
niger apostata ei usque ad repugnandum Deo 
contumax spiritus cum suis angelis debellatus est, 
et calestibus ejectus sedibus in abyssum ac Tar- 
tarum relegatus est. Hujus merito victorie conci- 
liatum ipsis presentis hujusce festi honorem puto. 
Propterea synaxim archangelorum hodie gratula- 
tione tanta concursuqne celebramus Hoc illi de- 
cus meruerunt quo tempore ad divini nutum spi- 
ritustanquam ad imperatoris signum concurrentes, 
et spiritali quodam impetu atque impressione in 
patrem malitie simul irrumpentes averterunt 
illum in finein : et juxta divinam Scripturam illu- 
dentes et, sicut fulgur juxta visionem Jesu e coelo 
priecipitem exturbarunt. Ceterum qusenam sit inter 
mentes incorporeas belli pugnarumque rati, ipse 
scilicet praeclare noverint. Nos humilitatem cogi- 
tationum similitudine sublevantes ex ventorum 
conflictu vasto inter se ccelo depreliantium nescio 
quam ad usurpandam hujus lecte speciem nite- 
bamur. Ut igitur in ventis vehementior infirmio- 
rem superat : sic archangelorum violenta queedam 
in draconem sustinendo imparem prevalens con- 
spiratio in chaos et caliginem miserum difflavit. 
Quem ejus illi casum suam ipsorum securitatem 


᾽Αλλ' ἐπί τὸν ἀκολουθίαν ὅθεν ὁ λόγος xpi 
ὅραμε, πάἄλιν αὐτὸν ἑπανακτίον. ᾿Επεὶ «γὰρ ἡ "ὃν 
ὅλων ἐξουσία εἰς τὰς χεῖρα ὑπῦρχε τῷ Yi, αι 
πᾶσαν μὲν τὴν γῶν ὁ τῆς οἰκονομίας αὐτοῦ oy 
ὡς φωνὴ βροντῆς ἑνορμονίως ἐξηχεῖτο ὑπὸ τὸ 
νοερῶν δὲ τούτων δυνάµεων µμεγαλννόμενος Due 
ταιοῦτο. Τὸν πάλαι γὰρ 'Icpej) ὅτι τῶ λόγω th 
ἱερᾶς πιστεως ανιέρως ἀντετίθετο «αταλικύντα - 
μᾶλλον δὲ τὸ μὲν ὅσον τοῦ ἕθνους εὔσεβες ἀνιλη- 
φότες, ὅσον δὲ κομιδῆ δυσύνιον ῥἑκρέψαντες, οὖν 
τοῖς ἱεροῖς τοῦ Λόγον θεολόγοις εἰς τὴν To» ibà 
περιποίησιν συνέδραµον, ὡς τάχιστα T)» σύμκαωο 
γῆν τᾶς ἐπιγνώσεως αὐτοῦ πληροῦσθαι.  lipé:uo 
dt διὰ τούτων, ώς «i θεῖαί φασιν ἀποκαλύψει, i 
ὁράχων 9 µέλας, ὁ θεοµάχος νοῦς καὶ merce, 
ἅμα τοῖς αὐτοῦ χαταπολιμοθεὶς ἀγγέλοις, xe tin 
οὐρανίων ακατοίχητηρίων ῥιφεὶς, ἀθυσσόν τε κ 
τάρταρον οἰκεῖν καταδεδίκαστο.  Touro ααὶ «ι 
παρούσης οἶμαι πρὀξενον ἑορτῆς, τοῦτο καὶ σύνεξο 
τῶν αρχαγγέλων σήμερσν πανηγυρίδοµεν. Καθ m 
καιρὸν Πνεύματος θείου συνδραµόντες ῥόπῇ, τα 
νοητώς τῷ τῆς χαχίας συῤῥαγέντες πατρὶ ἐτρέδανν 
τε τοῦτο» εἲς τέλος καὶ κατὰ τὸν ἱερὰν Γραφὴν b 
καταπαίξαντες x«l ὥσπερ ἀστραπὺν κατὰ rà» tw 
Ἰησοῦ θεωρίαν ἐξ οὐρανοῦ βαλλοντες εξέῥρῳς. 
᾽Αλλὰ τίς ὁ τοῦ πολέμου τῶν ἀσωμάτων τούπκ, 
εἰδείεν ἄν ἐκεῖνι σαφῶς. Eixstousy di ὑμεῖς ταῖς 
τῶν ἀνέμων κατ ἀλλύλων ἐμπτώσεσι τὸν Fr 
νοητῶν ἐκείνων πνευμάτων παρωμοιῶσθαί uim. 
Ὥσπερ οὖν ἐν τούτοις τοῦ ὥττονος ὁ σφοδρέτων 
D ἐπικρατεῖ, οὕτως ὦ τῶν ἀρχαγγέλων Λβιαία κατ 
τοῦ ὀδράκοντος ἐνισχύσασα πνοὺ τὸν μὲν eig χώκ 
x«i ζόφον ἐξεῤῥίψατο - αὐτοὶ δὲ τὴν ἐκείνου ατῶσο 
ἑαυτῶν ἀσφάλειαν τιθέµενοι, ἕτερος πρὸς τὸν ἔτνυ 
ἐκέχραγον ' Μήπως, φασὶ, διὰ τὸς αὐτῆς αἰτίας ες 
τὸν ὁμοίαν ὑπενεχθωμιν ῥίψι. ὮΤοεγαροῦν καὶ 
ἡμεῖς κροτήσωµεν σήμερον τὴν Ότταν τοῦ due 
vous. ᾿Εορτάσωμεν τὸν iv vou οὐρανοῦ, κατὰ 7 
ὑψηλὸν εἰἀγγέλιον, τοῦ Σατανᾶ πτῶσι, καὶ τν 
λαμπρὰν τῶν ἀγγέλων νίκον φαιδρῶς πανογυρίσαν- 
τες ἐπὶ τὰς ἐφεξῆς αὐτῶν ἁριστείας — có» λέγω 
χαταγάγωμέν. 
reputabant, sio se invicem commonentes : Ne- 


forte ob eamdem simile nos ipsi quoque aliquando in exsilium deportemur. Nos vero par 


Ls odia παω. RN 


NICET LAUDATIO SS. MICHAELIS ET GABRIELIS. 


1238 


etiam delibemus huic gaudii: et victum impium communi hodie plausu gratulemur. Casum 
nie juxta divinum Evangelium de ccelo cadentis festa Leetitia prosequamur gloriosamque victo- 
! angelorum hilaritate publica celebrantes ad cteteram rerum ab ipsis preclare gestarum percur- 


lam seriem orationem admittamus. 


& τούτων ἀπόστολοι, μάρτυρες, ἱερέων τε xxi Α — Horum presenti ope apostoli et martyres, pon- 


» κραταιούμενοι xoooi, οἱ μὲν τὸ χρατος xai 
ος τῆς ανέκαθεν ἀσεθείας ἐκριξοῦντες, 70V εν- 
τοῦ Θιοὺ Λόγου λόγον ἐνεφύτευσαν Tij yü ' οἳ 
νράννων µιαιφονίαις συμπλεχόμενοι xai µέχοις 
τος τούτοις ἀντιχαβιστάμενοι, τὰς ἐναγεῖς piv 
xg τῶν δαιµονίων ἀντανεῖλο», αὐτοὶ δὲ θυσία 
t δεκτὴ τὼ τῆς δόξης Χἐχάρπωνται Oto, Καὶ 
| μι Κυρίου διχαιοσύνην ἐνδυσάμενοι πᾶν μὶν 
αἱρέσεων απεσχοράκισαν, πᾶσαν δὲ θεολογίαν 
toro» ἡμῖν ἐξέθλυσαν. "Όμιλος δὲ τῶν ἀσκητῶν 
κατὰ τοῦ νόμου τῆς ἁμαρτίας ὁπλιζόμενοι, καὶ 
ν νόµῳ τροποῦὔμενοι δικαιοσύνης, ἓν ὄρει Θεοῦ 
χαταπαύουσι Σιών. Καὶ γὰρ πάντες piv οἱ 
νόες Λλειτουγικὰ πνεύματα κατὰ τὸν µέγαν 
;τολον ὑπάρχοντες πρὸς τὴν τῶν σωδοµένων 
uv τὴν γῆν προχειρίδονται διακονίαν * Μιχαὴλ 
αἱ Γαθοιὺ) τοσούτῳ πιστοτέραν καὶ ἐνεργεστέ- 
τὴν ἑαυτῶν Ἀλειτουργίαν ἀναφέρουσι, ὅσῳ καὶ 
ων ὑπερχείμένοι σοφίας περιουσία καὶ λαμπρό- 
» μᾶλλον προσηγγίκασι τῇ ὑπερουσιότητι. Διὰ 
Ἱς δι ᾖβλέπουσι, ὡς ὁ Ütióg φησι λόγος, τὸ 
υπον τοῦ Θιτοῦ. "Ωσπεριοὺν αὐτὸς οὗτος ὁ θεᾶν- 
29 Χριστὸς ᾿Ιπηποῦς ἔχει µεν ix. δεζιῶν, ἔχει 
αἱ ἐξ εὐωνύμων αὗτω συνεδριάζοντας, οἷς ἡ 
ῥία πρὸς τοῦ Πατρὸς dio» ὅτι πρητοίµα- 
οὕτω, φημὶ, καὶ τῶν νοερῶν τούτων Άειτουρ- 
ν μὲν ἐκ δεξιῶν, ὃν δὲ καὶ ἐξ εὐωνύμων αὐτῷ 
τῶτας ἐξ αἰῶνος παρεστήσατο. Δι ὧν ὡς οἱ- 
trey τοῖς ὅλοις έντελλομενος τῶν ὅλων ὕπιρ 
ατα κχήδεται καὶ 
δεῖς διακονίας, εἴτ οὖν λειτουργίας τῶν ἀσω- 
' χαταθεωρήσαντες, φέρε δὴ λοιπὸν τίς αὐτοῖς 
; Ἡ πρὸς τὸν ὑπερούσιον ὁμοιότης, καὶ τίς d 
δὰ χατανοῶμε, τῇ τῶν ὀνομάτων κοινωνία 
ὡς ἂν εἴποι τις, ὁμοιότητα 
Οὔὕτω γὰρ ἂν Ἡ τούτων 


ἀνόμοιον αὐτῶν, 
qct» τεχμαιοόμενοι. 
ς ἐναργεστίρα τῷ và καταλειφθείη. 


προμηθεῖται. Οὕτω τὰς 


ti&cum sanctorumque reliquorum corroborati cho- 
ri ; illi quidem, robore atque audacia superstitio- 
nis, qu& ex inferis emeserat, exstirpata, pietatis 
semen Dei Verbi verbum in terra severunt. 1lli 
vero cum crudelitate tyrannorum cominus con- 
gressi et usque ad sanguinem eis resistentes pro- 
fana quidem sacrificia demoniorum sustulerunt 
ipsi vero vivens hostia et acceptabilis Deo glorise 
immolati sunt. At sacerdotes Dei justitiam induti, 
peste omni haereseon procul a contagione sincere 
fidei exterminata, sacre nobis doctrine explica- 
tionem sanam et irreprehensibilem profuderunt. 
Cetus porro sacer Ascetarum adversus peccati 
legem armati, illamque lege justitie permutantes 
in monte Dei san?to Sion acquiescunt. Ceterum 
cum ill& omnes sancte mentes juxta magum 
Apostolum administratorii sint spiritus, omnium- 
que salus qui ubique terrarum hereditatem ca- 
piunt salutis eorum ad ministerii providentiteque 
partem aliquam pertineat : tanto plus tamen hac 
in administranda spiritali prefectura fidelitatis 
industrieque laude Michael et Gabriel supra reli- 
quos excellunt, quanto iisdem omnibus sapientia 
et nobilitate infra se relictis vicinius ad omnis 
perfectionis apicem divinitatem similitudo istos 
propior quam aliorum quemquam dignitasque ad- 
movet sublimior. Semper autem, ut divinum Ver- 
bum loquitur, vident faciem Dei. Quemadmodum 
igitur hic ipse Deus simul et homo Christus Jesus 
a dextris et a sinistris assidentes sibi habet ali- 
quos : eos scilicet quibus tanti consessus honor 
paratus a Patre est : ita dico spiritualium horum 
ministrorum adstare ei semper a dextris alterum, 
alterum a sinistris ad hoc officium quotidiane 
appariionis aut assessus eterna Dei voluntate 
electos et adhibitos. Quibus ut familiarissimis in- 
ternuntiis ac procuratoribus ad omnia utens, uni- 


atem rerum maguifica quadam planeque regia Providentiee ratione moderatur. Sed jam in- 
rearum mentium functiones varias ac ministeria satis hactenus contemplati, age hinc dein- 
quaenam tandem sit illorum cum Deo similitudo, rursus quee differentia, consideremus. Hancque 
viam teneamus censeo, ut nominum indicio naturas indagantes attendamus ecqua et qualis inter 
ui communione continentur unius nominis, dissimilis, ut sic loquam, esse possit similitudo na- 
um. Sic enim vim, ut opinor, hujus rei perspiciemus clarius. 


τι μὲν γὰρ οὐδὲν χαθὀλου τῶν ὄντων ἄχοινω- D 


ὁλοτελῶς X ἀδιαφορον πρὸς τὴν ὑπερούσιον 
)χίαν * πάντα Ó' ὅσα τὸ εἶναι πρὸς αὐτῆς εἰς 
xxi πρὸς χοινωνίαις τισὶ πρὸς ταύτην αχεχοι- 
χι * xai διαφέρει διαφοοαῖς δηλαδή. ᾽Αλλ ἔστι 
ἵς à κοινωνία πλεονάξουσα τὴν διαφορύτητα 
: ἶστι d" οἷς ἡ διαφοοότης ὑπεοθάλλουσα τὴν 
ίαν ἐλαττοῖ. Οἱ δε πλείστῳ μὲν πρὸς τὴν ϐε- 
ν χέχρχνται τῇ ὀμοιοτητι, διὸ καὶ ταῖς θεωνυ- 
σχιδὸν ἁπάσαις ἀξιοπρεπῶς χατακεκόσμηνται * 
) δε κχέχκτηνται τὴν ἐἑτερότοτα. Σχεπτέον δὲ 


Nihil prorsus est omnium quod supremo rerum 
omnium principio aut diversum ita sit ut non in 
aliquo conveniat ; aut rursus ita geminum nulla 
ut in parte differat. Sic ista temperantur in- 
vicem. Est in omni Dei oper? character certi linea- 
menti quod auctorem referat ; sunt et insignes 
item ad discernendum note. Verum in quibusdam 
similitudo tam expressa cernitur differentiam ut 
omnem pene obruat : in quibusdam ita exstat 
ditferentia nullam ut relinquere similitudinis spe- 
ciem videatur. Nostri autem archangelis prius ad- 


1219 


« thronum tuum, domine, et a qua tandiu aber- 
rasti, cathedra fruere. » Sic etiam patriarche ab 
imperatore provisum. 


ANNALES. 


ἀπῆλθεν ἀνάκτορον, 


1220 
μετὰ παραδρομύν τινων ἡμερῶν λόγοις χαὶ τῷ παρὰ 
τούτων πειθοῖ εἰσῆλθε, x«i ὁ βασιλευς εἰς τὸ ἱερὸν 
τὸ τῆς μεγάλης σοφίας τέµενος, 


iy' ἐγχειρίσῃ τὴν χαθέδραν τῷ ἀρχαρεῖ. Καὶ συνήθροιστο μιτὰ τοῦ βαπιλέως καὶ τῶν iv τέλε παντες 
καὶ τῶν ἀρχόντων οἱ πρὀχριτοι καὶ πᾶσα πληθύς. Ὁ βασιλεὺς δὲ τῆς χειρὸς τοῦ πατριάρχον ἐπιλαθόμενος 
« Ἔχεις, » φησὶ, τὸν Üpovov cov, déícrota, xai οὗ τινος ἐκ po pov ἐστέοοσαι. Nuvi τῆς καθέδρας ἀπόλανε. » 


Καὶ οὕτω μὲν καὶ ἐπὶ τῷ πατριάρχς τὰ τοῦ βασιλέως ζυνίθη. 


89. Ea tempestate accidit, quod non alienum a 
narratione mea esse ducens hicscripto consignabo. 
Orationem de recepta Cpoli composueram. Oratio- 
nis argumentum, circa principium gratie Deo pro 
beneficentia erga Romanos et misericorde suo au- 
xilio ac patrocinio reddite : inerat et orationi prie- 
ter imperatoris preconia ad eumdem gratiarum 
actio : sub calce adhortatio ut Andronicus Comne- 
nus primus imperatoris filius cum imperatore et 
patre in administratione advocaretur. Hoc multos 
et potissimum dignitatibus preditos, quibus non 
ex sententig res successisset, fugiebat. At ex nos- 
tris, qui primas obtinebant, Joannes nempe des- 
pota imperatoris frater, et socer illius sebastocra- 
tor Tornicius (nam Cesar Strategopulus,licet ades- 
set, de his omnino nullam curam suscipiebat), 
propositum ignorantes et postulata problematis, 
imperatorem adorationem audiendam compulere. 
Imperator egre ferebat : jam enim sub meridie 
solis radii ingruebant, et prandii hora abierat. 


πθ.. "Eyévsro δὲ τότε καί τι τοιοῦτον, ὃ pb παρα- 
δοῦναι γραφῷ τῶν οὗ δεόντων ἑλογισάμην. Λόγον 
tri τῷ ἀναῤῥύσει τὸς Κωνσταντίνου συνεγραψάµη», 
Καὶ 0 σχοπὸς τοῦ λόγου κατὰ τὰς ἀρχάς εὐχαριστία 
ὧν πρὸς Θεὸν τῆς πρὸς Ῥωμαίους τούτου ἀγαθουρ- 
γίας xai τῆς εὐσπλάγχνου κηδεµονίας καὶ ἀντιλύ- 
ψιως, συνανεκεράννυτο δὲ τῷ λόγω καὶ εὐφημία πρὸς 
τὸν βασιλέα εὐχαριστήριος. Ἡ δὲ ἐπὶ τέλει τοῦ λόγου 
ἀξίωσις σνναναγορευθῆναι τῷ βασιλεῖ χαὶ πατρὶ τὰ 
βασιλέως πρωτογινῆ παῖδα, τὸν Κομνηνὸν ᾿Ανδρό- 
Touro ἐλάνθανε τοὺς πολλοὺς, xai µάλιττα 
τῶν £v τέλει, oig xai οὗ χατὰ γνώμην ὑπὂρχε τὸ 
πρᾶγμα. Οἱ pt» προὔχοντε τῶν ἡμετέρων, G τε 
δεσπότης Ἰωάννης ὁ τοῦ βασιλέως αὐτάδελφος καὶ ὁ 
πενθερὸς τούτου ὁ σεθαστοκράτωρ Τορνίκιος (ὁ γὰρ 
Καΐσαρ Στρατηγόπουλος, «αἱ εἰ παρῦ, ἐν τοῖς τοιού- 
τοις, οὐ δ) ὅλως εἶχε περὶ τούτων φροντίδα), τὸν 
σχοπὸν ἀγνοοῦντες καὶ τὴν ἀξίωσιν τοῦ προθλύματος 
Ὀνάγκασαν τὸν βασιλέα ἐπ ἀκροάσει Ὑινέσθαι τοῦ 
λόγου. Ὁ δὲ βασιλεὺς ἐδυσχέραινεν " ᾖδο γὰρ με: 

σημθρωὰς (27); τὰς ἀκτῖνας ὁ ἥλιος ἔθαλλε, χαὶ ὁ 
τοῦ ἀρίστου παρύει χαιρὀς. 


νιχον. 


Theodori Douse οἱ Leonis Allatii nota, 


(27) "Ηδη γὰρ µεσηµθρυάς. Pachymerius, p. 161, ALL. 





ADDENDA. 


MONITUM. 


Auctor sequentis Encomii simpliciter Nicetas ab editore vocatur, quin alio nomine distinguatur. 
Quia autem S. Michael patronus erat Chone, patrie Nicetee Acominati, et scribendi genus ad etatem 
hujus Niceta facile refertur, ideo hoc opusculum operibus ejus accenseri posse censuimus, donec ex 
antiquis codicibus probari possit nos perperam aut merito id fecisse. EpiT. 


1221 


NICET/E LAUDATIO SS. MICHAELIS ET GABRIELIS. 


i222 





NIKHTA 


ΕΓΚΟΜΙΟΝ EIZ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΑΡΧΑΓΓΕΛΘΥΣ 
ΜΙΧΛΗΛ ΚΑΙ ΓΑΒΡΙΗΛ 


NICET 4 


LAUDATIO SANCTORUM ARCHANGELORUM 


MICHAELIS ET GABRIELIS. 


(Edidit et Latinitate donavit Petrus Possinus, Soc. Jesu. — Tolose 1637, in-12.) 


Νιχήτα δούλου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ φιλοσόφου, À NiceteserviJesu Christi, philosophi, laudatio san- 


ἐγχώμιον εἰς τοὺς Μι- 


ἀρχαγγέλους, 
χαῦλ xai Γαθριωώλ. ᾗ 


αγίους 


Μιχαὶλ ἐπαινῶν τὸν Γαθριὴλ ἐπαινέσομαι ' ταυτὸν — 


γὰρ Mtyo καὶ Γαθριὸλ ἐπσινεῖν * ὅτι ὅλος ἐν ὅλῳ, 
εχατέρος ἐν εκατέρ, συμφωνία τε !νωμῃης, χαὶ 
φύσεως χαθέστηχεν ἰποτιμία. "Ape δὲ τοὐτους 
ἐπαινῶν, εἰς Θεὸν ἀνοίσω τὸν ἔπαινον " ὅτι πᾶσαν 
αυτοὶ τὴν μεγαλοπρεπῆ τῆς θεαρχίας Ἀόξαν ἐν έαυ- 
τοῖς ἔχουσι συνειληφότες. ἨΝεύματί op ἀχρόνῳ (1) 
πρῶταν ἅμα τοῖς νόοις ὅλοις ὁ νοῦς ὁ πρῶτος ὑποστή- 
σας, πρωτους δε τούτους τῇ τάξει καταστῆναι βου- 
ληθεὶς, πὼς ἂν ἄλλως τῆς ὐπερεχούσης δόσης µετ- 
έδωχε xal λαμπρὸτητος 9? καλλίστῃ καὶ ἀκροτάτῃ 
πρὸς αὐτὸν χεχρηµένοις ὁμοιότητι ; Ἐπεὶ δὲ τῷ 


ctorum Archangelorum Michaelis et Gabrielis 


Michaelem laudans Gabrielem quoque laudabo : 
laudari quippe alter illorum nequit, utlaus etiam 
ad alterum eadem non pertineat : cum illos invi- 
cem consensio judiciorum et equalitas nature 
mutuo vinculo conjunctionis intime copulet. 
Ambos porro hosce laudans Deum quoque com- 
munione ejus laudis amplectar : quod omnem isti 
magnificentiam divine glorie comprehensam in 
se repreesentent. Cum enim eos primum omnipo- 
tenti nutu ante omne tempus cum aliis simul in- 
telligentiis princeps intelligentialcondiderit eo con- 
silio ut principatum a se una in omnes deinde re- 


ópoíe τὸ ὅμοιον xar' ἀναλογίαν τῆς ὁμοιότττος tv. B liquas obtinerent: non ornasset illos sane tanta 


Oscpttrat* εἴη ἂν ὁ τούτων ἔπαινος τοῦ dc ἐν ἐσό- 
πτροις αὐτοῖς ἀχηλιδώτοις ἐνθεωρουμένου Θεοῦ. 
Θιὸν δὲ ἐπαινῶν Θεοὺ uoc δεῖ παρουσίας ὡς πνεύμα- 
τος χαὶ φωτὸς, τὸ μὲν, ἵνα λαμπρύνη x«i χαταφω- 
τέξζη τὸν Ἡμέτερον νοῦν, x«i τοῦτον θεωριῶν ἀκραι- 
φνεστάτων ἀποτελῦ θεωρόν * τὸ πνεῦμα δὲ πἄλιν, ty 
ὥσπερ ὀργάνῳ Tt λογικῷ τῇ διανοίᾳ καὶ γλὠσση 
χρησάµενον, πρὸς ἀχριθῆ τῶν θεωρουµένων έρμη- 
νείαν ταῖς πανσόφοις αὐτοῦ κατευθύνειν ἐμπνεύσε- 
σιν. "Qirtyt μετὰ οὖν ὑπῆρξε πρὸς πᾶν ἀρετῆς εἶδος 
χαταρτιζοµέῳ καὶ κατορθουµίω µΧχειραγωγηθῆναι 
pi» διὰ βίου νερὸς θεωρίαν, ix θεωρίας δὲ πρὸς θεω- 
ρίαν ὑψωθῆναι, x«i ὅλου μὲν τοῦ β)επομµένου xó- 
σµου, xxi τῆς ἐν αὐτῷ µαταιότητος xai ἀχοσμίας 
ὑπεραναθῦναι, ἐντὸς δὲ τῆς ὑπερκοσμίου τῶν θείων 


(1) Νεύματι γὰρ ἀχρόνῳ, etc. Hinc intelligitur 
existimasse hunc auctorem angelos ante mundum 
et ante omne tempus conditos, qua in sententia 
plerique olim sanctorum fuerunt, et inte? eos, 


gloria quanta ad tam excellentem Jignitatem sus- 
tinendam opus est, nisi pulcherrimam in eis 
quamdam et perfectissimam sui similitudinem ex- 
pressisset. Postquam autem simile in simili pro 
similitudinis ratione cernitur, laus utique que illis 
cunque tribuetur, Dei quoque, cujus illi speciem 
speculorum instar mundissimorum exprimunt, 
propria putabitur. Deum porro laudanti Dei mihi 
jam presentia ipsius opus est, utpote et spiritus et 
luminis : lumine indigeo quo mens illustretur mea 
et purissimarum fiat contemplationum compos ; 
rursus vero spiritu qui mente linguaque mea tan- 
quam instrumentis utens ad liquidam contempla- 
lione perceptarum rerum explicationem suis sa- 


6ο Pientissimis inspirationibus dirigat. Sane si quis 


quod Nicetam hunc opinor precipue movit, san- 
tus Gregorius Nazianzenus, orationem38. Illa tamen 
opinio minus hodie theologis probatur. 


1203 GEORGII ACROPOLITJE 1204 


primicerium,sebastrocratoris munereinsignivit.Sed A σεθαστοκράτωρ Ἰωάννης x«i ὁ πενθεοὸς αὐτοῦ 6 
et fratrem illius rermanum Constantinumex Caesare — Toovíxto; Κωνσταντῖνος τῆς μάχης ἐξιόντες ti; τὸν 
sebastocratorem indigitavit. Et in his 185 seba- αὐτοχράτουα ἐπανέζευξαν περὶ τὴν Λάμψαχον ὄντα 
stocratores differebant: nam imperatoris fraterin — x«i τὰς διατοιθὰς ἐχεῖσε ποιούωενον. Τὸν μὲν οὖν 
ceruleis calceis aquilas auro contextas deferebat, σεβαστοχοάτοοα (96) Ἰωάννην o βασιλὺς τῷ τῶν 
Tornicius nudo hisce insignibus calceo utebatur. δεσποτῶν τετίµηχεν ἀξιώματι, ἀντίχαριν otov» τῆς 
Quinimo et Alexium Strategopulum, magnum do- νίκης τούτῳ διδοὺς, xai ἵνα τοῖς µαχομένοις τούτω 
mesticum antea condecoratum., perepistolam Cre- ποοσώποις [P. 96] ἀντισταθμίζοιτο, δεσπότης πρὸς 
sarem instituit, missilem illi dignitatem elargitus.  δεσπότας μαχόμενος * τὸν δὲ πενθερὸν αὐτοῦ τὸν 
Et hec quidem ita evenere, Τοονίκιον Κωνσταντῖνον µέγαν πριμμιχήριον ὅντα 
τῷ τῶν σεβαστοκοατόρων τετίµηκεν ὀἀξιώματι. ᾽Αλλὰ καὶ τὸν αὐτάδελφον αὐτοῦ Κωνσταντῖνον ἐκ Καισάρων 
σεθαττοκο άτομα κα-ωνόµασιν. Ἐν τούτοις δε τὰ τῶν σεβαστοκρατόρων διέφερον, ἐν oi; ὁ μὲν αὐτά- 
Φελφος τοῦ Αασιλέως τοῖς χυανοῖς πεδίλοις ἐγκεχολλτμένους εἶχε καὶ Χχρυσοῦφεῖς ἀετοὺς, ὁ δὲ Τοῦ- 
νίχιος γνμνὰ τὀύτων τὰ πέδιλα ὑπεδέδετ. ᾽Αλλὰ καὶ τὸν Στρατηγόπουλον )Αλέξιον µέγαν δοµέστικον ὁ 
ατοκράτωρ Ἅτετιμηχὼς QV ἐπιστολῆς τετίµΏκε Καΐσορα, διαπόμπιμο» αὐτῷ τὴν τιμὺν χαρισάµινος. 
Καὶ ταῦτα μὲν οὕτω Κξυνέρη. 

83. Imperator cum Lampsaci hibernasset,appe- B Ἅπγ’. Ὁ δὲ βασιλεὺς 7* παραχειμάσας ἐν τῷ Λαμ- 
tente vere Cpolim commeat : namque quam cupi- ψάΧν, ἔαρος ἐπιλάμψαντος κατὰ τῆς Κωνσταντίου 
dissime appetebat, omnesque suos eo referebat co- αχεχώρηχεν * ἅπασα γὰρ ἦν αὐτῷ σπουδὺ xci ἅπας 
natus, ut Latinorum e manu in libertatem Cpolim σκοπὸς τῆς τῶν Λατίνων Χειοὸς ἀναβῤῥύσασθαι. 
vindicaret. Hinc profectus est adversus Cpolim, Ἐπθλθε γοῦν κατὰ τῆς Κωνσταντιονπολεως οὗ τοῖς 
non copiis fretus (neque enim tantum exercitum, στρατεύµασι τεβαῤῥηχὼς (οὖδε γὰρ ὤγεν ἀξιόμαχον 
qui similem civitatem obsidion- posset cingere se- στρατιὰν εἷς τοιαύτης πόλεως πολιόρατσιν), ἀλλὰ 
cuin ducebat), sed consobrini sui, cui nomen erat — Aóyote τοῖς τοῦ ἐξαδέλφου αὐτοῦ, ou τὸ ὄνομα ᾿Ασϊλ, 
Aseli, sermonibusdeceptus.Ille etenim mala fraude ἐξαπατημενος ' Zmáta χαὶ yap τὸν βασιλέα, ὡς αὖ- 
imperatorem eludebat, se inquiens penes urbis —-Tó; £v τῷ τείχει τῆς πόλεως τὴν οἰχείαν ἔχει xoi 
mcenia w*dem habere, portasque in sua potestate ἉπΆπύλας ἔχει παο αὐτοῦ δεσποξοµένας. dc Gy. dove? 
esse, per quas imperatoris copias intra urbem sine ἂν τὰ τοῦ βασ’λέως στρατεύματα ἔνδον τῆς πόλεως 
strepitu et sine pugna quiret intronjittere. His ser- ἀφοφη-ὶ καὶ δίχα μάχης εἰσαγαγεῖν. Καὶ ἐπιστεύετο 
monibus sibi dicendo fidem conciliabat. Affinitus λέγων ταῦτα * τὸ τε γὰο συγγενὲξς φαντασίαν ἰδίδου 
enim et muneribus achonoribus eum auctum fuís- τοῦ ἀληθεύειν τὸν ἄνθρωπον, καὶ τὸ πλειόνων δωοχ- 
se, et adversus Achaie principem pugna multa (: µέτων τεχαὶ Tt» [τε] ὑποσχέσεις ἐνωαότους λα- 
incommoda passum, multis bonis ac 186 gratiis θόντα Φράγχων... i τῇ τοῦ πρίγαιπος ᾿Αχαίας 
affluenter abundasse tunc, cum imperatori ea pro- μάχη, χαὶ προσδοκήσας δεινὰ μάλιστα πηὐμοιούχει 
missa dederat aliaque ab imperatore ipse recepe- πολλῶν ἆγαθων, ὅτε καὶ τὰς τοιαύτας ὑποσχίσες 
rat, hominem vera dicere suadebant ; Igitur his τῷ βασιλεῖ δέδωκε xal τὰς πρὸς αὐτὸν ἀντεδέξατο. 
fidens imperator in Cpolim arma movet et ex ad- — Toorot; οὖν, ὡς Épnutw, ἐλπίσας o βασιλεὺς κατὰ 
verso Borealis cornu urbis in loco Galata vocato τῆς Κωνσταντίνου  6mítt, καὶ ἀντιπέραν τοῦ De- 
castra metatur. Et, ut quidem videbatur, GalaUe — psíov (97) χέρως τῆς πολεως ἐν τῷ τόπῳ τοῦ Γαλα- 
oppidum oppugnabat, re tamen vera clanculum τὰ χατονομαδόμένω ἐστοατοπεδεύσατο, καὶ τῷ pi 
per internuntios Aselem sollicitabat ut fidem, sol- — doxsi» τὸ τοῦ Γαλατᾶ ἐμάχετο φρούοιον, τῇ d' ἀἁλκ- 
veret suam. llle ad Jucrum, non ad veritatem in- θεία χρύφα ποὺς τὸν ΄Ασὲλ ἴἔπεμπιν ὅπως τὰς ὑπο- 
hians, fallacibus ac captiosis responsionibus alia σχέσεις πληοώσειν. 'O di ποὸς χέρδος ἑώρα, οὐ- 
atque alia confingens,rem protrahebat.Verumtawen πρὸς ἀλήθειαν ' χινδεῖς yoyv ἐποιετο τὰς ἀποχθί- 
cum tempus diutinum procederet ipsequenihil effi. σεις, ἄλλα ἐπ ἄλλοις προφασιδόµενος. ᾿Επεὶ o 
ceret, imo etiam armstis eohortibus noctuque — ix«vóg παρεῤῥύη χρόνος καὶ οὐδὲν ὤνυεν, ἀλλὰ xmi 
progressis illus ad domum appropiuquatum fuisset p τῆς στρατιᾶς ὁπλισθείσης xal νυκτὸς ἀπιούσες ακὶ 
(id enim ille, ut fieret, denuntiarat), tum mendacio τῇ οἰχία τούτου προσε//ισάσης (τοῦτο γὰο ἐκεῖνος 
fallere et vera confundere palam deprehenditur. γενέσθαι διεμηνύσατο), τότε ψεώδεσθαι πεφώοαται 
Et cum ipse responsionem, qua objectis fieri satis φανερῶς. Καὶ ἐπεὶ οὐκ εἰχέ τινα εὔλογον ἀπολογίω 
posset, haud haberet, crimen in urbis principeni ποιήσασθαι, τὴν αἰτίαν εἰς τὸν ἄρχοντα τῶς πολεως 


-. 
“ 


71 D ; Ὁ 9$ βατιλὺς ἔαρος ἔπιλέαφβαντος χατὰ τῆς Κωνσταντίνου χεχώρηχεν. ἘΕπῆλθε γοῦὺν xar' αὐτῆς 
τῷ ἐξαδελνῳ αὐτοῦ Ασελ ἐξηπατημένος Ὀὑπισχνουμένου ταύτην παραδοὺναι αὐτῷ, καὶ i» τῷ led 
ἑστρατοπε] εὔσατο, καὶ τὸ τοῦ Γαλατᾶ ἐμάχετο φοούοιον. ᾽Απιόντι οὖν ἐκεῖθεν πρίσδεις ἐκ Λατένων fixo 
περὶ «yai, xai γέγονε χοόνον ενα. 


Theodori Dousz οἱ Leonis Allatii nota. 
(90) 'fóv ut» οὖν σεθαστοκράτορα. ^ Gregoras,  Dehac re pluribus agit Pachymeres, lib. i, c. 19. 


p. 76. ALL. ALL. 
(97) ᾽Αντϊπέραν τοῦ Bopsov. (Gregoras, p. 80. 


1205 


ANNALES. 


1206 


ἔθετο * « Ὑπετόπασε » [P. 97] γὰρ εἶἴρηχεν, « οὗτος A referebat : « Nequc enim decorum illi videbantur 


ὡς 02 χαλόν ἐστι τὰς χλεῖς μὲ τῶν τῆς πόλεως κα-- 
έχειν πυλῶν, καὶ διὰ ταῦτα εἶληφε ταύτας αὐτὸς, 
καὶ ὃ à τοῦτο ἔγωγε περὶ τὸ ἔογον ἀδυνατῶ. » Ἐπεὶ 
οὖν καθαρῶς τὴν τοῦ ἀνθρώπου ἀπάτην ἐπεγνώχει ὁ 
βασιλεὺς, ἐξφει τοῦ τόπου. Ka9' ὁδὸν δε τοεῖς πρέ- 
σθεις εἰρήνην αἰτοῦντας πρὸς τὸν βασιλέα οἱ Λατῖνοι 
πεπόμφασιν. Ὁ δὲ βασιλεὺς πεποίηκε ταύτην, εἰς 


penes me, » aiebat ille, « claves urbis esse, ideo- 
que eas abstulit, et ergo opus perficere nequeo. » 
Sic fraude hominis plane detecta imperator loco 
egreditur. In itinere tres legati a Latinis ad impe- 
ratorem missi pacem petunt: quam illis 1mperator 
non uno amplius anno concessit, cum res eorum in 
extremum jam discrimen adduxisset. 


ἐνιαντὸν δὲ xai μόνον ἕνα, ἐν στενῷ κομιδῆ ἐπισφίγξας τούτοις τὰ mpiypuara. 


xd. Διαπεράσας γοῦν 15 ὁ βασιλιὺς τὸν Ἑλλήσ- 
ποντον τὰ τῶν Πηγῶν χατελαδε µίοη, κάχεῖσε τὰς 
διατριθὰς ἐποιεῖτο. ᾿Επει δὲ o τοῦ θέρους παρδει 
καιοὸς, ἀλλὰ γε dà χαὶ ὁ τῆς ὀπώρας ἐδθύη, τῶν 
τοιούτων ἁπάρας χώρων πρὸς τὴν ἐξ ἔθους (98) τοῖς 
βασιεῦσιν οὖσαν ἀνάπανσιν, ἐξ ὅτου τῆς Κωνστω- 
τίνου «γεγόνασιν ὑπερόριοι, τὸ  N»u- 
φαιον. Ἐμι δὲ πρὸς τὸν ἄρχοντα Tiv Βουλγάρων 
Κωνσταντῖνον πρέσθυν ἐκπέπομφιν. ᾿Απϕειν Ὑγοῦν 
πρὸς αὐτὸν, καὶ d ιεθίόασα μετ᾽ αὐτοῦ Ἡμέρας τινὰς " 
ἔτυχον γὰρ τότε καὶ ἑορτάσιμοι τοῦ Χοιστοῦ Ἠμέραι, 
5 τε τῶν γενεθλίων καὶ $ τοῦ βαπτίσματος. Tj οἱ 
τῶν ὮἈουλγάρων ἄρχοντες λαμπεύνονται μάλιστα, 
xai ἐθούλετο ὁ τῶν Βουλγάρων ἄρχων τότε Κωνσταν- 
τῖνος σφίσιν αὐτοῖς σὐνεῖναι xaut xxi θεατὴν “/ενέ- 
σθαι τῶν τελουµέων. Τὰ προστεταγµένα µοι Ὑοῦν 
πληρώσας τοῦ Τρινόδου ἐξλειν, καὶ πρὸς τὸν βασι- 
λέα ἀπὴειν ἐν τῷ Νυαφαίῳ διάγοντα. ᾿Εχεῖσε γοῦν 
ὁ βασιλὺς παοεχεέωεσι, χαὶ ἐπιλάμψαντος ἔαρος 
τοῦ Νυωφαίου ἐξήει, τῶν λαμπρὰν τῆς ἀνασ-άσέως 
τῷ ἨΝυμφαίω. 


χατυντήχει 


τοῦ κυρίου Ἡμέραν ποοεορτάσας εν 
Ἡμέοας δὲ τινας ἐν τοῖς Φλεδίοις διαθιθάσας, ἐπὶ 
τόπον οὕτω πως ἐπονομαζόμενον Κλυδόμένην ἀπελ- 
θὼν ἐπήξατο τὰς σχηνὰς. Ἐκεῖσε καὶ “γὰρ εἰώθασιν 
οἱ βασιλεῖς τοῦ Nuupaíou ἐξιόντες χρονοτριρεῖν xai 
τὸ πλέον τοῦ ἑαρινοῦ παραμείδειν χαιροῦ' ὃ τε Ὑὰρ 
τόπος πιδιὰς ἅπας καὶ χόοτον ποοβεθλημένη πολ- 
δε τυγ- 
χώμας ty 


λοῖς ἀρχοῦντα τοῖς ἴπποις, χατάῤῥυτος 


χάνει καὶ ὑδασιν, ἐγγὺς δὲ αὐτοῦ 
πολλὰς καὶ πόλεις, ἐξ ὧν δαψιλῆ καθειστήχει τὰ 
ζδωαρχῆ. ᾿Εκχεῖσε γὰρ ὄντος τοῦ ᾖβασιλίως καὶ o 
σεραστοχράτωρ ὁ ἍἈΤορνίχιος ἐκ τῆς Νιχαέων 
ἐπιδεδήμηχε, καὶ δι ὄχλου τῇ βασιλεῖ yéyow διὰ 
τον προπατριαοχεύσαυτα ᾿Αρσένιον. Ὁ γὰρ πατριαρ- 
χιχὸς ἐχύρευε ρόνος, τοῦ πατριαχύσαντος Νιχη- 
φόρου, ὃς απὀ τῆς ᾿Εφέσου εἰς τὸν πατριαρχιχὸν 
µετετέθη θοονο», ἀπάοαντος τῶν ἐνθένδε προς τὰ 
οὐράνια, undt εἰς ὅλον Gy £00» ἐνιαυτὸν του πατοιαο- 
χικοὺ ἀπολούσαντος θρόνου, 'O Ot ᾽Απσένιος αὖτος 
ἦν προθεθληµένος εἰς τὸν πατριαχικὸν Ορόνον πρὸς 
τοῦ βασιλέως Θεοδώρου, ἀνὴρ καὶ tig λόγον καὶ εἰς 
ποᾶξιν πανευφυέστατος (99), x«i λόγον μάλιστα τὸν 


G 


- 


84. Igitur imperator Hellespontum trans abiit, 
et Pezarum partes, ubi 187 moras trahebat, oc- 
cupat. Cuin vero s&stas preeterlapsa fuisset necnon 
autumni tempus excurrisset, inde discedens ad 
quietem imperatoribus de more, ex eo quo Cpoli 
extorres tempore oberrabant, destinatam, Nym- 
phaum pervenit. Me porro ad Constantinum Bul- 
garorum principetn legatum mittit. Abii, et cum 
eo per aliquos dies versatus sum, Namque ea tem- 
pestate festi dies Christi natalium ad baptismatis, 
quibus Bulgarorum principes magnificentiam os- 
tentant, celebrabantur ; ideoque Bulgarorum prin- 
ceps Constantinus, ut cum eis tanc oculatus eorum 
qu& fiebant spectator adessem, cogebat. Mandata 
itaque mihiimposita exsecutus Trinobo exeo. et ad 
imperatorem tunc Nymphai cunctantem, in quo 
et hibernaverat, me confero. Ineunte vere ille Nym- 
pha&o egreditur, prius ibidem leeto ac splendido re- 
surrectionis Dominice die concelebrato. Et dies 
aliquot Phlebiis egit ; inde ad locum Clyzomenem 
dietum veniens tentoria collocat : namque ibi 
Nymphe&o exeuntes tempus conterere et veris ple- 
rumque agere imperatores sueverant. Campus un- 
dique planitie excurrit, agro fertili atque herboso, 
qui plurimis equis 188 alendis suffecerit, aquis 
irriguo, et multorum vicorum ac urbium vicinitate; 
unde vite necessaria affluenter suppeditantur, per- 
opportuno. In eo cum esset imperator, sebasto- 
crator Tornicius Nice accedens pro expatriarcha 
Arsenio modeste imperatorem rogat, patriarchale 
siquidem solium Nicephoro patriarcha, qui in pa- 
triarchale culmen ex Ephesino metropolita ascende- 
rat, ex terreno ad celestia promoto,cum necintegro 
anno patriarchatui priefuisset,sessore destituebatur 
Arsenius ad imperatore Theodoro in patriarcham 


D fuerat electus, vir et verbo etopere quam dezxter- 


rimus, et sermone precipue, qui natura inditur: 
namque qui eruditione comparatur,parum omnino 
degustaverat. l-tenim cum nonnulla ex encycliis 
philosopliatus perdidicisset, ne horum penitus 
inexpertus haberetur, neque ea ignorare, que 
ipse negligeresibi in animo proposuerat, videretur, 


73 ) : κιν οὖν εἰς Πηγὰς, εἴτα πρὸς Νύμφαιον Zx& x«i περὶ Κλαδομένχν, οὗ Ὡηξε xai ὁ σεθαστοκράτωρ 
* 9 wo " - - ' 9 * P , 5 9, 5 9 9 3 Li 
Τορνίχιος, xai δι) ὄχλου /έγονε τῷ βασιλεῖ διὰ τὸ, πατριαρχεύσαντα ᾿Αοσένιο». O0 '*&o πατριαρχικὸς ἐχήρευε 
. , L ^ 9 LI 9 " * * LH , . 9 [ή - 
Üpovos, τοῦ πατριαρχεύσαντος Νιχκηφόοονυ, ὃς ἀπὸ τῆς ᾿Εφίσον st; τὸν mac puag oxi µετετέθη θρόνον, ἀπάοαντος τῶν 
L| 


ἐνθένδε μηδ᾽ ὅλον ἐνιαυτὸν διαρκέσαντος. 'O δὲ ᾿Αρσένιος προεκλήθη ἀπὸ τοῦ 


xarà του βασιλέως. xat ἀνήχθη αὖθις Λοσένιος, 


ασιλέως Θεοδώρου, ὃς ἔχθραν ἔσχε 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


(98) Tà» ἐξ ἔθους. Gregoras, p. 81. ALL. 


rerum est imperii administratione nec cum fossore 


(99) Πανευφυέστατος. Gregoras Arsenium usu quidem conferendum tradit, p. 66. ALL. 


1207 


GEORGII ACROPOLITJE. 


1208 


ielo divini amoris corde saucius, rebus terrenis Α ἐκ φύσεώς πως προθαλόμενον * τοῦ γὰρ ἐκ παι 


omnibus, a quibus se avelli segre plerique susti- 
nent, contemptis,monastico instituto nomen dede- 
rat. Hic imperatoria corona imperatorem condeco- 
Taverat : sedeumsuis votis minime obtemperantem 
conspicatus, iniquior cum eo inimicitas exer. 
cuit. Neque ab eo abhorruerat Andronicus 
Sardensis et Manuel Thessalonicensis, cognomine 
Opsara. Sed Sardensis quando imperator Cpo- 
lim castra movit et prope eam sedem locavit, 
189 2bJoannicioPhiladelphiensi monastico pallio 
induitur : ille enim continuo, et non sine molestia 
imperatoris animum sollicitabat, ut proficiscendi 
sibi daretur facultas Paphlegoniam, unde ipse or- 
tum ducebat ; sed imperator distorta hominis sensa 
apprime callens, ne in eas partes abirel, impedie- 
bat : animo enim proposuerat propter eas quas 
cum imperatore simultates exercebat, res Paphla- 
gonum perturbare. Verum imperator rmquissimo 
eum sermone lacessit : « Sardium, non Paphlago- 
nie metropolitatum tenes : Sardium ideo partes 
invisende, quibus continuo cusuescere debes, 
ibiqueimmorando greges tibi commissos pascere. » 
Igitur ubi imperatorem inexorabilem vidit, cum 
quid ageret ipse nesciret, monasticum vite inslitu- 
tum complexus est, Thessalonicensis Manuelinvitus 
Nicea egressus in locis adjacentibus vitam duce- 
bat. Arsenius item expatriarcha et ipse inde exiens 
in monasterium se intrusit. Hinc universi prenies 
Lampsacum convenientes suffragio omnium manda- 
toque imperatoris Ephesinum antistitem Nicepho 
rum in patriarchale solium invehunt. Sed hic, ut 
jam dixi,neque perannum integrum cathedram mo- 
deratus e vivis excessit. Tunc sebastocrator Torni- 
cius Arsenioimpense deditusimperatorem urgebat, 
ut Arsenium iterum in patriarchalem sedem pro- 
moveret,et mira quaedam ae portentosa Arsenii faci- 
nora jn medium afferens continuo imperatorem ad 
molestiam usque exorabat, utsibi minime equum, 
190 etiam invitus, in patriarcham eligeret. Sic im- 
perator volens nolens, sebastocratoris consiliis loco 
dato, ad patriarchalem dignitalem Arsenium rur- 
sumevehit. Echec quidem de Arsenioita sehabuere. 


δείας μιχρὸν τι µετέσχεν. (P. 98.] ᾿Ολέγχα γὰρ τινα 
τῶν ἐγχνχκλίων φιλοσοφήσας τοῦ μὴ δοκεῖν παντᾶ- 
πασι τῶν τοιρύτων ἀπείρως ἔχειν μηδὲ voi» Gy 
ὀπεριδεῖν ἐδοχίμασε, τῷ βέλει τοῦ πρὸς Θεὸν ἔρωτος 
τρωθεις τὴν ψυχὴν, πᾶτι τοῖς κατὰ κόσμον, Cw οὐκ 
εὐχερῶς ἔχουσιν οἱ πλείους ἀφίστασθαι, Χχαίοιω 
ειπὼν τὸν μονήρη βίον προείλτο, Οὗτος τήν αὖτο- 
κρατορικὴν ἀπεπλήοου στερηφορίαν τῷ βααὺεῖ - 
ἐπεὶ ὃ) οὐχ έώρα τοῦτον τοῖς ἰαυτοῦ θἐλήμασω 
Ὀπεικόμενον, δύσνους περὶ τοῦτον ἐγένιτο, ἔχων iy 
ταυτῷ συνίστορας τὸν Σάρδεων ᾿Ανδρόνιωον x«i τὸν 
Θεσσαλονίκης Mavovi τὸν xai ᾿Οψαρᾶν λαγόμενον. 
'AXÀ ὁ μὲν Σάρδεων, ὅτε ὁ βασιλεὺς (4) κατὰ τῆς 
Κωνστοντωουπόλεως ἐἑττρατοπεδεύσατο χαὶ — iyyX 
ταύτης τὰς ἐπαύλεις ἐποιεῖτο, τότε τὰ τῶν μοναχῶν 
ἐνεδέδντο ἄμφια ὑπὸ τοῦ Φιλαδελφίας Ἰωαννικίου. 
jh 7ὅρ συχνῶς διηνώχλει τὸν βασιλέα ἐπιδημῆσαι 
τῇ Παφλαγόνων (ἐκεῖρεν x«t γὰρ ὠὦρμητο), τὸ στοῖ- 
θλήνονν τοῦ ἀνδρὸς ὁ βατιλεὺς, ἐπιστάμενος οὐκ tía 
τοῦτον ἐπὶ τὰ ἐχεῖσε µέρη ἀφῖχθαι * σχοπὸς γὰο i» 
αὐτῷ τὰ τῶν Παφλαγόνων πάντα δικταράξαι τὸ 
πρὸς βασιλέα δυσνοία. 'O βασιλὺς δὲ διχαιότα- 
του πρὸς τοῦτο» ἐποίει τὸν λόγον, ὡς ἨΜοτροπολίτες 
χεχειροτύνησαι Σάρδεων, οὐχέτι yt μὴν Παφλαγο- 
νίας, καὶ δεῖ σε τοῖς τῶν Σάρδεων ἐμγιλοχωριῶ 
μέρεσι χαχεῖσε καὶ διατρίθειν καὶ σου ποιωαίνειν τὸ 
ποίμνιο». ᾿Επει οὖν ἐγνώχει ἀμετάπτωτον εἶναι τὸ 
C βασιλικὸν βούλημα, μὺ ἔχων ὃ τι καὶ θράσεις͵ τὸ 

μονήρη βίον προείετο, 'O δὲ Θεσσαλονίκης Ma 

νουἠλ ἄχων ἐξιὼν τῆς ἨΝιχαίας περί που τά ἐγ 

ἐκείνης διέτριθε. 'O δὲ πατριαρχεύσας 'Apatzs 

χαὶ αὐτὸς ἐξιὼν εχεῖθεν Ey τινι έαυτ ὂν 


Β 


e:uviio 


καβείρξας διῆγεν. ἘΕντεῦθεν συνελθὀντες πάντες οἱ 
ἀρχιερεῖς ἐπὶ τὸν Λάμψαχον, ψήφω πάντων καὶ 


προσ-αγῇ 
φόρος εἰς 


βασιλέως ὁ τῆς Εφέσου πρὀεδρος Νατ- 
τὸν πατρικρχιχὸν ἀνήχθη Ορόνον. 'AXX 
οὗτος, χαθάπερ εἰοήχειν, µήπω ἐνιαντίσας τὸ βιοῦν 
ἐξεμέτρησε. Τότε ou» ὁ σὲθαστοκράτωο Toovíxt^;, 
τῇ φιλία τοῦ ᾿Λρσενίου προσγείµενος, Ὀνάγκαξε τὸν 
βασιλέα τὸν ᾿Αρσένιον εἰς τὸν πατριαοχιχὸν καὶ 
αἴθις θοόνον ἀναγαγεῖν, θαύματά τυακ καὶ τεοίστια 
παρὰ τοῦ ᾿Αοσενίου ἐνεογούμενα διηγούμενος, xai 


πράγματα διηνεκῶς προὐξέωει τῷ βασιλεῖ, πατρικοχεύειν τὸν ὁύσνουν αὐτῷ βιακόμενος. Ἰλλλ ὁ βασιλεὺς ἑχὼν 
ἄχων τῇ τοῦ σεθαστοχοάτορος συμθονλῆ ξυντιθεὶς εἰς τὸν πατριαρχιχιὸν καὶ σὖβι: 00570» ἀνά guys τὸν ᾿Αοσένιον. Καὶ 
οὕτω μὲν τὰ ἐπὶτῷ Αρσινίῳ. 


85. Imperator Strategopulum Alexium Cesarem D πε, Ὁ ὃς βασιλεὺς '* τὸν Στοκτηγόπουλον )Αλέ- 


75 :'O δὲ βατιλεὺς τὸν Στρατηγόπουλον Καίσαρα πίαπει τοῖς δυτικοῖς αἱοξτι, παρήγγειλε ὃς τῆς Κωνσταντίνον 
ἀποπειοάσασθαι. Noo; οὖν τότε uiyia cà ἐκ Broszíag εἰς τὴν Κωνσταντίνου ἀφίκετο καὶ ποτεττάτος, ὃς T 0070272; 
τοὺς ἐν KwsfxiTt0000Àf Giu; d Taidoi:Tt Wii πλοῖοις καὶ λεκνκλίοις καὶ dojuuTt XATX Δκγνουσίας 
χωρᾶσσι. Καὶ {ον οὕτως, καὶ υτκένωτο T) πύλις 43007 τῷ βχτιλεῖ ταύτης Βαλδονὶνω μετάτινων µετρίων- 
φυλαττομένη. Αἴγνης οὖν Καΐταρ τῇ Κωισταντινουπόλει Ez tt, ἔχων καὶ ἄνδραςτινὰς ExiiUs) ὄντας καὶ ακοιθῶς εἰδλ- 
ότας τὰ »ατ’ αυτὴ». Καὶ ua» ὁπόν τωα περὶ τὰ τείχη χωροῦσαν εἰσιένα,. ὀπλίτην ἐκεῖ $n. Εἰσῆλθε οὖν διὰ 
ταύτης ὀνὴρ, καὶ ἕτέρος, καὶ ἄλλος, καὶ χαθεξῆς μέχοι τῶν τε, Ἔτι Ot καὶ πλείους ἄλλοι εἰσιόντες εὖρον ἔναπεοὶ τά 
τείχη ῥύλκκα, 02 ἀναβήντες ἔξω τῶν τεἰχῶν 121) καὶ πελέχετι τὰς πύλας εχκοχλεύσαντὲς ἐλτ)λέοαν τὼν εἰς riy 


Theodori Dousz αἱ Leonis Allatii nota. 


AU 'A)3' ὁ uk» Σάρδεων ὅτε ὁ βασιλεὺς. Moc idem pluribus narrat Pachymeres, lib m, c. 17. 
LL. 


1209 


ANNALES. 


1210 


εἴσοξιον τὸν Καΐσαρα para στρατευμάτων τινῶν οἶκο- À copiis aliquibus fultum in occiduas partes mittit, 


νοµήσας ἐπὶ τοῖς δυτικοῖς ἐκπέπομφε µέρὲσι, τοῖς 
ἐκεῖσε οὔσι τῶν Ῥωμαίων Κξυνελθεῖν εἰ pum, 
[Ρ. 99] παραγγείλας (2) ὡς ἐν τῷ διέρχεσθαι, ἐπεὶ τὰ 
τῆς ὁδοῦ τῆς ἐκεῖσε φερούσης πλησίον ὑπῆρχε τῆς 
Κωνσταντινουπόλεως, ἔφοδὸν τινα κατὰ ταὺτης 
ποιήσασθαι καὶ µέχρι τῶν πυλῶν αὐτῆς ἐπιδραμεῖν 
τὰ στρατεύµατα, ὡς ἂν πτοία παρ) αὐτῶν τοῖς οὖσιν 
ἐντὸς Λατίνοις ἐγγένηται. ᾿Εγένετο ὃς τῷ τότε καί 
τι ξυμθῆναι προνοία Θεοῦ. ᾿Επεὶ γὰρ ναῦς µεγιστη 
Χοίλη Λατυιχὴ ἐχ ΠὨενετίας εἰς τὴν Κωνσταντίνου 
ἀφίκετο, χαὶ νέος ἐν ταύτη ἐξουσιαστὴς παοεγέ- 
νετο, ὃν καὶ ποτεστάτον (3) ἐπονομάξουσι, ἀνὴο, 
ὡς ἐφάνη, ὁραστήοιος καὶ θρασύτερος εἰς τὰ µά- 
Χιμα, τοὺς ἐν τῇ ᾖΚωνσταντνουπόλι Λατίνους 
παροτρύνας εἰς µάχην, xxi ξυμθουλεύσας ὡς δεῖ 
x«l Ὠμᾶς μὴ μόνον ἐντὸς ὄντας τῆς πόλιως τὴν 
πόλιν χαὶ ἑαυτοὺς φυλάττειν, ἀλλὰ) x&i χατὰ µῬω- 
µαίων τι ὁρᾷν, ὡς ἂν μὴ πάντη καταφρονητικῶς ἐν 
τοῖς x«0' ἡμῶν διατίθωνται, Ἔπεισε οὖν αὐτοὺς 
εἰσιόντας 6) ὅσαις εἶχον τριήρεσι xal τισιν ἑτέροις 
πλοίοις, λεμθαδίοις οἵον καὶ δρόµωσι, κατὰ τῆς 
νήσου Δαγνουσίας (4) χωρῆσαι, si πως δυνηθεῖεν 
αὐτὴν παραστήσασθαι xai σκύλων εὐμοιρῆσαι τῶν 
ἐξ αὐτῆς. Κεκένωται οὖν m» πόλις ἀνδρῶν, καὶ ἦν 
γυναιξδὶ καὶ νηπίοις καὶ τῷ βασιλικῶς τάχα ταύτης 
κατάρχοντι Βαλδουΐϊνῳ μετὰ τινων µετρίων ἀνδρῶν 
διεξαγομένη καὶ τηρουµένη. Αἴφνης οὖν ὁ Στρατηγό- 
πονλος )Αλέξιος ὁ Καΐσαρ νυχκτὸς ἐπιὼν τῇ Κων- 
σταντίνου προσήγγισιν. Επεὶ δὲ μεβ᾽ ἑαυτοῦ εἶχε 
xai ἄνδρας τινὰς ἐξωρμχμένους (3) τῆς πόλεως καὶ 


ut cum Romani nominis hostibus confligeret, mo- 
nens sub ipsa profectione, quando via, per quam 
essct incedendum, prope Cpolim erat, in eam ir- 
rumpere et ad portas ipsas conducere agmina, ut 
timor Latinis incuteretur. Evenit vero tunc tem- 
poris, ut tale quid, ita providente 191 Deo, con- 
tingeret. Navis maxima Latinorum Venetiis Cpolim 
appulit ; cum ea juvenis auctoritate potens, quem 
illi potestatem vocant, accessit, vir, ut effectus 
comprobavit, facliosus et in pugnas audacior. Is 
Lalinos, qui Cpolierant, adineundam pugnam con- 
citat, haud decorum esse dictitans, eosqui in urbe 
essent, urbem seque tutando tempus conterere, 
sed aliquid etiam adversus Romanos machinari de- 
bere, ne nos illiadeo contemptim conterant et pro 
nihilo ducant. Suasit itaque in triremes, quotquot 
haberent, aliaque navigia. Lembadia nempeac dro- 
mones, ingressos in Daphnusiaminsulam pergere ; 
quam si in potestatem redigere forte potuissent,ne 
illi spoliis locupletarentur. Urbs igitur hominibus 
vacua, mulieribus ac infantibus et forte tunc im- 
peranti Balduinocum exigua aliorum manuguber- 


c nabatur eteustodiebatur. Interea improviso Cesar 


Alexius Strategopulus noctu adveniens in eam im- 
petum fecit, et oum viros secum haberet nonnullos 
ex urbe fugitivos eL rerum illius apprime gnaros 
ex iisqne sciscitans cognovisset foramen urbis 
muris inesse, perquod armatus miles introire pos- 
set, nulla mora operi incumbit. Et per illud quidam 
ingreditur, quem sequitur alius et iterum tertius, 


doy ἐποίησαν τῷ στρατύματι. Οἱ Ó' dvróg τῷ αἰφνιδίῳ κατασεισθέντες, ὡς εἴχον ἕχαστος, Th» ἑαυτοῦ 


σωτηρίαν ἐπραγματεύοντο. Καὶ ὁ Βαλδονῖνος περὶ τὸ µέγα παλάτιον ἐχώρῃσεν. Οἱ Ó& περὶ Λαφνουσίαν 


ἁμιύντες Λατῖνοι καὶ ὁ ποτεστάτος, Enti μὴ κατὰ αὐτῶν τι ὁρᾶσαι ἴσχυταν, πρὸς τὴν πόλιν ἔπανε- 
, 9 , " » ' 4 " * ' ” 9 . - * 
ξεύγννον * ἀντελάθετο γὰο ακἀνκείνων Θεός. Kai πλησιάπαντες ti; τὴν πόλιν ὥρμησαν εἰσελθεῖν. )Αλλὰ 


τὰ Ῥωμαϊχὰ στρατεύματα τοῦτο Ίνοντε πῦρ ταῖς οἰκίκις τῶν Λατίνων ἐνέθαλον tol τὸν αἰγιαλὸν κει- 
µέναις, καὶ ἐνέπρησαν ταύτας, πρῶτα Βενετίκων, εἶτα τῶν ἄλλων γενῶν, ἃς Κάµπονς ὠνόμαξον, Ὡς ὸ 
εἶδον τοῦτο Λα”-ἴνοι λαθόντες ἐντὸς τῶν τριήρέω» ὅσους Ἰδύναντο, χαὶ μιᾶς εἰς τὸ µέγα παλότιον χωρη- 
σάσης χαὶ δεξαµένης τὸν Βα)δουῖνον, ὑπεχώρησαν. Οὕτω μὲν m Κωνσταντινούπολις προνοία Θεοῦ υπὸ 
Ρωμαίων ᾖἐγένετο, Λ᾿Ἰουλίου «ἄγοντος κε, οὔπης ἐπινεαήσεως O', καὶ ὁπὸ “/Ενέσέως Χοσμου ἔτους ὄντος 
S150, ὑπὸ Λατίνων κρατηθεῖσα χούνους πεντήκοντα ὀκτώ. 


Theodori Dousae οἱ Leonis Allatii notae. 
(2) Παραγγείλας. Gregoras. p. 83. ALL. D dem Graecorum oblatrat, quamsineaperto menda- 


(3) Mrozíara;. Vox mere Latina, podestas. Di- 
gnitatis genus, Italicum podesta. Sed et priscis La- 
tinis nomen officii et magistratus. Juvenalis Sa- 
tyr. 10 : 

Pralextam sumere mavis, 

An Fidenarnm  Gabiorumque 6356 potestas ? 
Suetoniusin Claudio : Atqueetiamper pr wincias 
demandavit.Apud alios seriptores Graeeco-Barba- 
ros dicitur ποτεστάτος. Vide Glossarium Meursii. 
Quod et ipsum non multo post auctor noster 
usurpat. Dousa. 

(4) Δασνουσίας. Gregoras, p. 85. Daphnusie me- 
minit Nicephorus patriarcha Cpolitanus in Brevia: 
rio historico (p. 4& A ed Lupar.). In codicis anti- 
quissimi margine, in quo erat Apoplus maris Eu- 
xini sine nomine auctoris, diversus ab eo qui est 
Ariani, adnotatum eral 'Azo))evix Ἡ νῦν Δχγνου- 
σία. ÁLL. 

(8) Άνδρας τινὰς ἐξωομημένους. Gregoras, p. 
84. Rem distinctius narrat Pachymcres, lib, 11, 
c. 27. Phranza aliter lib. 1, c. 4. Vesaue itaque 
nimis Sabellicus Rerum Venet. Decad. lib x, in fi- 


cio ledere non potuit. Narrat siquidem quosdam 
Grzecos, rerum presenitum pert:esos. cum Paleo- 
logo per fidos nuntios egisse ut cerla noctis hora 
cum quibus sibi videretur copiis adesset : fore. ut 
in urbem receptus sine ulla ezede rerum potiretur 
Paleologum occasionem minimenegligentem silen- 
tio uoctis cum expeditissimis copiis ad urbem ac- 
cessisse, quas per accessaab hostibusloca, nequid 
illi presentire possent, menibus admotas. ciesis 
portarum vigilibus proditores in urbem sine alia 
majore cede accederunt. Balduinum et Pantaleo- 
nem Justinianum antistitem ad primum captie urbis 
tumultum exveitos. cum necessariis pretiosissimis- 
que rebus, quas nocturna illa trepidatione expor- 
tare potuerunt, ad Euripum se trepide recepisse, 
ubi navem ingressos continua navigalione in Eu- 
boeam esse delatos.Et illi concors Blondus Flavius, 
lib. vut, Decad. ll : Inita taque) conjuratione. Pa- 
ἰΦοἱοφιις dc recipienda urbe per idoneos est admoni- 
tus, Classe igitur imperatoria, qua omnes asporta- 
υοράί Latinorum nervos in Pontico jam agente, ad- 
veniens exercitu Palaologus,refracta a conjurals 


1211 


ingrediuntur. In ipso muro quemdam, cui custodia 
demandata erat, compertum, muro conscenso 
arreptum 199 pedibus extra muros projiciunt, 
alii strictis securibus et portarum vectibus disru- 
ptis in urbem introitum liberum exercitui aperiunt. 
Hacratione Casar Strategopuluset cum eo Romani 
universi ac Scythe (ex his cnim copie conflate 
erant) urbem ingressi sunt. Cives re improvisa 
perculsi, ut quisque poterat, saluti sue& consulere. 
Hic quidam monasteria petere, et monasticum 
habitum, ut cladem evitarent, induere. Mulieres 
in murorum foramina conjici, et in cellis obscuris 
reconditisque abscondi.Civitatiimperans Balduinus 
in magnum advolare palatium. Qui vero Daphnu- 
siam abierant Latini, et cum illis Potestas, eorum 
qu& gerebantur plane ignari, cum nihil adversum 
Daphnusian perpetrare potuissent (opem enim 
illis tulerat Deus), retrogressi in urbem contendere 
et in supernarum virtutum principis Michaelis tem- 
plum in Anaplo situm conveniunt, adhuc eorum 
qu&,patrabantur rescii. ld Romane copie audien- 
tes,ignein Latinorum domos propelittus adjacentes 
immisso, eas corrumpunt, et ante alias Venetorum 
aliarumque deinceps nationum, quas Campos vo- 
cant. Latini incendiis urbem inflammari 193 
conspicientes,genis manibus diverberatis, quotquot 
habere potuerunt ex suis in triremes et alia navigia 
assumptis, retro cessere. Et triremibus una,in ma- 
gnum palatium progressa Balduinum in maximo 
discrimine et extremo pene periculo, jam jamque 
vivum capiendum, recepit. Et ita ea res evenit, et 
Cpolis, ita Deoannuente, rursum sub potestate Ro 
mani imperatorisjure et merito venit, vigesima 
quinta mensis Julii, indictione quarta, anno ab 
orbe condito 0769, postquam hostes ea potiti fuis- 
sent annos quinquaginta octo. 


Theodori Douse et 


porta nocte concubia est adm issus. Balduinus vero 
imperator et Pantaleo Justinianus patriarcha navi- 
g1o derepente cum suis omnibus el rapta supellectile 
ad Euripum seseprofugireceperunt. Audiaturetiam 
denuo Sabellicus Ennead. ix, lib. v1: Sed dum ille 
Balduinus eztremam vim formidat. domestica op 

primitur, urbs vacua a paucis Paloologo prodita 
est. Et sunt qui dicunt eum ab(uisse, cum hosti tra- 
dita est : sed sive adfait, cum hostis in urbem rece- 


ptusest, sive incastris fuit, satisconstat, Byzantium D 


oditione amissum. Alexius Strategopulus et non 
ichael Paleologus Cpolim capit. Quomodo enim 
qui Nice et Peritheorii commorabatur, Copoli:n ca- 
ere potuit ? et sane si per Greecos de recuperanda 
polifidem certam habuisset, gloriosam adeo pro- 
vinciam non demandasset Alexio, sed ipse per se 
ad similem triumphum accessisset, ut fecerat anno 
superiori, quo verbis Aselis fretus exercitum in Ga- 
latam duxerat ad expugnandum illud oppidum, ut 
videbatur, re tamen vera, ut Byzantium occuparet 
deceptus nihilominus promissis Aselis, re infecta, 
Niceeam revertitur. Adde eumdem Michaelein non 
misisse Alexium ad occupandam Cpolim, sed ad 
debellandum Michaelem defectorem, et cum prope 
Cpolim exercitus esset ducendus, dedisse in coin- 
missis Alexio non ut caperet, sed ut tantummodo 


GEORGII ACROPOLIT € 


et hac rationequindecim etforte pluresviri urbem À ἀχριρῶς εἰδότας τὰ κατ αὐτὴν, xai 


1212 


πυνθανόμενος 
αὐτῶν ἐμεμαθήχει ὁπήν τινα (0) εἶναι περὶ τὸ τείχος 
τῆς πόλεως δι Le ἀνὴρ ὀπλίτης δύναιτ ἂν ἐντὸς 
εἰσελθεῖν, μηδ᾽ ὅλως µελλήσας τοῦ ἔογου κεἴχετο. 
Καί εἰσῆλθε διὰ ταύτης (7) &vío, x«i ἐπηχολούθη- 
σεν αὐτῷ ἔτεοος, εἶτα ἔχεινω ἄλλος, καὶ οὕτω µέχρι 
τῶν πεντεχαίδεχα, τάχα δὲ xai πλείους ἄνδ pto ἐντὸς 
εἰσῆλθον τῆς πόλεως: "Enti δὲ περὶ τὸ τεῖχος ἕνα 
εὖοον τὸν ἐαπεπιστευωένον τὴν φυλακὴν, tw; ii 
αὐτῶν ἀναθᾶντες καὶ τῶν ποδῶν λαθόντε ἔῤόιψαν 
ἔξω τῆς πόλεως. Οἱ d, ἄλλοι ἀξίνας ἐγχειρισάμενοι 
καὶ τοὺς αοχλοὺς τῶν πυλῶν διαῤῥήξαντες «Ὀευθέ- 
ῥραν πεποίηνται τήν εἰς τὴν πόλιν εἴσοδον τῷ G-pa- 
τεύµατι. Οὕτω uk» οὖν ὁ Στρατηγόπουλος Καΐσαρ 
xal οἱ αὐτῷ πάντες Ῥωμαῖοι xat Σχύθαι (fv Té» 
τοιούτων xai γὰρ τὸ ὑπ αὐτὸν συνεχεκρότητο στρᾶ- 
τευμα) ἐντὸς τῆς πόλεως ἐγεγόνεισαν. Oi d" ἑντὸς 
τῷ αἰφνιδίω κατασεισθέντες (8) τοῦ πράγματος, ὡς 
εἶχον ἕκαστος τὴν ἑαυτὸῦ σωτηρίαν ἐπραγματεύττο. 
Καὶ οἱ pi» ἐπὶ τὰ σεμνεῖα ἐθάδιδον καὶ uova uà 


B 


bvsdiduvro ἄμφια, ὅπως τὸν Φφόνον ἐκφύγοιεν, qv 
ναῖχες δὲ tig ὁπὰς τοίχων συνεστέλλοντο καὶ tij 
στοὰς σκοτεωὰς καὶ ἀποχρυφους ἐκρύπτοντο. Ὁ di 
τῆς πόλεως χα-ὰἁρχων Βαλδουῖνος (9) ἐπὶ τὸ µέμα 
παλάτιο, ὡοαησὲν, Οἱ δὲ ἐπὶ τὴν Δαφνουσίαν ἀπιόν- 
τες Λατῖνοι x«i ὁ utz' αὐτῶν ποτεστάτος (10), μηδὲ 
τι τῶν γινομένων Ὑγνωρίσαντες, ἐπεὶ μὴ κατὰ TÉ 
νήσου Δαγνουσίας [P. 100] ποιῆσαί τι ἴσχυσαν (ἀν-- 
ελάθετο Ὑὰρ ἐκείνων θΘεὸς], παλίνδροµοι πρὸς τὲν 
πόλιν ἐπανεζεύιννον. Μέχρι μὲν οὖν τοῦ ναοῦ τοῦ 
ἀρχιστρατήγου τῶν ἄνω δυνάµεων Μιχαὴλ ἑλθόντες, 
τοῦ περὶ τὸν ἐν ᾿Ανάπλῳ διακειµένου, οὐδέν τι ὅλως 
τῶν Ἱεγενημένων ἐἑαεμαθήχεισαν -* ixtigt di ἀφιγ- 
µένοι xai ταῦτα µαθόντες εἰς τὴν πὸλιν ὥρμχσαν 
ἐπελθεῖν. Αλλὰ τὰ ᾿ῬΡωμαίχὰ στρατεύματα τοῦτο 
γνόντες πὺρ ταῖς οἰχίαις (11) τῶν Λατίνων ἐνέδαλον 
παρὰ τὸν αἰγια)ὸν χειµέναις, καὶ ἐνέπρησαν ταύτας, 
Leonis Allatii nota. 


pertentaret et Latinistimoremincuteret. Pachyme- 
res, lib.i, p. 1338. Quomodo postea Alexius urbem 
ceperit, fuse narrant eorum temporum σύγχρονοι 
scriptores, Acropolita, Pachymerius et forte Gre- 
goras, quorum die!a preeponenda sunt Sabellici ct 
Blondi somniis. Balduinum cum rebus necessariis 
et pretiosissimisfuga ad Euripum appulisse,credat 
quicunque ejusdem atq 16 Sabellicus et Blondus 
elicis eerebri est. Qui enim necessaria et pretio- 
sissima deferre secum potuit, qui ornamenta 
imperii et dignitatisinsigniaetcharissima quseque 
hostibus predam reliquit ? ALL. 
6) 'Ozzv τωα. Goregoras, p. 83. ALL, 

7) Εἰσῆλθε διὰ ταύτης, Gregoras, p. 85. ALL. 

(8) Οἱ ο) ἑντὸς τῷ 
Pachym, p. 147. ALL. 

(9) Βαλδουῖνος. Pachyimerius, p. 146. ALL. 

(10) Ποτεστάτος Pachymerius, p. 162. ALL. 
Μηδέν τι τῶν γινοµένωνν.  Gregoras, p. 86, dicit 
eodem diead cos, qui Daphnusiam obsidebant, de 
capta Cpoli famam allatam. Nec videtur dissentire 
Pachymerius. p. 144. ALL. 

(11) Πυρ ταῖς οἰχίαις. Gregoras et Phranz 
statim in ipsoad urbemingressu, antequam qui in 
Daphnusiam abierant reverterentur, Ceesarem By 
zantium incendissenarrant, Aoropolita post redi- 


C 


αἰφνιδίῳ κατασιτισθέντες. 


4913 ANNALES. 1214 
καὶ πρῶτα μὲν τὰς τῶν Βενετίκων, εἴτα τῶν ἄλλων tQ», Gc x«i Κάμπους (12) χατωνόµαζον. Ἐπει 
δε εἶδον (13) τὴν πόλιν πυρπολουμένην οἱ τῶν Λατίνων, τὰς παρειὰς ταῖς χιρσὶ τύψαντες, καὶ λα- 


θόντις ὅσους ἠδύναντο ἑντὸς τῶς τριήρεων αὐτῶν xxi τῶν λοιπῶν πλοίων, ὑπανεχώρησαν, μιᾶς τριή- 
ρεος (44) εἲς τὸ µέγα παλάτιον ἀπελθούσης x«i ἀναδεξαμένχς τὀν Βαλδουΐνον ἐν χρῷ τῆς δωγρείας 
Ὑενόμενον. Καὶ ταῦτα ut» οὕτω  Buvíón (15), καὶ $ Κωνσταντίνου προνοίᾳ Θεοῦ καὶ αὖθις ὑπὸ χεῖρα 


τοῦ βασιλέως, τῶν Ῥωμαίων ἐγένετο χατὰ λόγον 


πέµπτην  Gyoyroe, οὕὔσης ἐπωιμήσεως τετάρτης, xgi ἀπὸ Ὑεέσεως κόσμου ἴἔτους ὄντος ςψξθ, 


τῶν ἐχθρῶν κρατουµένη χρόνους πεντήχοντα x«i ὀχτώ. 
rz. Περὶ γοῦν τὸ Μετεώριον 
τοῦ βασιλέως, ἐξαπίνης φήμη τις νύκχτωρ τὰ τῶν 
πολλῶν περιεθόµθησεν ἀκοάς  Ἡ δὲ φύμο (46) 
παρὰ παιδαρίου τινὸς αὐταδέλφης τοῦ βασιλέως τῆς 
ὀρομοζομένης μὲν Εἰρήνης, διὰ δε τοῦ μοναδικοῦ 
σχήματος µετονοµασθείσης Εὐλομία, dx τῶν τῆς 
Ῥεθυνίας μερῶν παο᾽ αὐτὴν ἀφικομένου, ὃς καθ’ 
ὁδύν ἐμεμαθήχει παρά του τῶν Ῥωμαϊκῶν στρα- 
τευµάτων ἀλῶναι τὸν Κωνσταντίνου. Ὡς εἶχε γούν 
τάχους à τοῦ βασιλέως αὐτοχασιγνήτη παρὰ ᾿τὸν 
βασιλέα ἀφιγμένη χαταδαρθάνοντα τοῦτον εὗρε, χαὶ 
ηρέμα πως ἐχίνει αὐτὸν τῷ χειρὶ, ὅπως dv yt xai 
ἐγοηγορήσειεν, ἰσχυροτέρᾳ τῇ φωνῷ ὑπολέγουσα ὡς 
Κατέσχες, ὦ ᾖβασιλεῦ, τὸν Κωνσταντινούπολυ. Καὶ 
πολλάκις τοῦτο εἰρήχει, καὶ ὁ ᾖβασιλεὺς ἐπέμινε 
μηδέν τι πρὸς ταύτην ἀνταποκριόμενος. Ὡς δὲ τὸν p 
λόγον µετέδαλε καὶ εἰρήχκει, « ᾿Ανάστοθι, βασιλεῦ - 
ὁ γὰρ Χριστὸς ἀπεχαρίσατὀ σοι τήν Κωνσταντινού- 
πολιν, » τῆς χλίνος ἀναστὰς καὶ τὰς χεῖρας εἰς οὐ- 
Ρανὸν ἀνατείνας, « Κοῦτον μὲν. » ἔφη (17), « róv λόγον, 
ὦ ἀδελφὺ, καὶ αὐτὸς δέχοµαι. Ὃν δὲ λόγο τὸ npà- 
τον εἶπες, ὡς τῆς Κωνσταντίνου χεκράτηκα, οὖδα- 
μῶς ἀποδέχομαι - πῶς Ὑὰρ ἐκ τοῦ ἥΜετεωρίου 
ἐγχρατὴς Ὑενοίμην τῆς Κωνσταντίνου ; ἀλλ οὐδὲ 
στράτευμα x«t' αὐτῆς ἀξιόλογον πέποµφα. Τὸ δὲ 
ῥάω ταῦτα εἶναι Oro χαὶ αὐτὸς ξυνομολογῶ, καὶ 
θᾶττον ἂν τὰ μιχροῦ καὶ ἀδύνατα τοῖς ol; ἂν βού- 
λοιτο παρασχεῖν καθέστηχε δυνατός. » Taur εἰπὼν 
τοὺς ἐν τέλι [P. 101] πάντας ἀυνήθροισε, xat 
ἐπυνθάνετο εἰ ἀληθῆ δοχκεῖ σφίσιν αὐτοῖς τὰ παρὰ 
τῦς ψήµης. Καὶ οἱ μὲν συνέθεντο τὰ τῶς λόγων C 
ἐπαλοθεύευ, καὶ μάλιστα olg Ἡ τῶν Λατίνων ἔξοδος 
ἀκριθέστερον ἐπεγνώσθη ' ἔνιοι δὲ τὸν λόγον ἦγον 


Φίκαιόν τε καὶ προσήχοντα, Ἰουλίου εἰχοστὴν xoi 


ὑπὸ 


τότε σχηνουµένου Α — 86. Ea tempestate imperator castra  Meteo- 


rii disposuerat, noctuque ex improviso rumor 
quidam inter multorum aures perstrepuit. Rumor ἃ 
servulo quodam sororis imperatoris lrenes, sed 
propter monasticum habitum Eulogie nominate, e 
Bithyne partibus ad ipsam profecto, qui in itinere 
audierata Romanis copiis captam esse Cpolim, spar- 
sus fuérat. llla propere imperatorem conveniens 
somno sopitum invenit ; quare eum placide 
movere, et ut excitaret, altiore voce proloqui, » Te- 
nes, o imperator, Cpolim. »Seepius hoc repetiit : im- 
perator immotus stans non respondebat. Verumta- 
men cumilla sermone mutato dixisset: » Surge, impe- 
rator: Christustibi Cpolim 1 46 elargitus est, »lecto 
assurgens manibusquein celum extensis, » Hunc, » 
ΔΙ’ »sermonem, soror,et ipseamplector, sed quem 
primum dixeras, me Cpoli potitum, nullo pacto 
excipio. Quanam enim ratione, qui Meteorii sum, 
polim devicerim ? qui nec tantas copias ad eam 
debellandam adornavi. Sed hec Numini facillima 
esseetipse fateor, citiusque ac commodius ea etiam, 
qu& fieri haud posse videntur, quibus ipse voluerit, 
concedere polens est. » Dixit, omnibusquequi ibi in 
dignitate erant convocatis, an vera ea esse illis 
viderentur que fama circumferrentur, interrogat. 
Quidam annuere,rumorem vera nuntiare, et potissi- 
mum ii quibus Latinorum exitus exquisitius com- 
pertus fuerat. Alii dubitare et in ambiguo ponere, 
qui divinse judicia providentie non accurate tene- 
rent, ratiocinantes rem edifficillimis esse et ex illis 
que nonita facili negotio peraguntur. In his ser- 
monibus noctis spatium evigilatum est : ubi dies 
cepit, spes omnes tenere ab exercitu, qui vera re- 


Theodor Dousse et Leonis Allatii note. 


tum Latinorum ex insula Daphnusia. Illi quatuor 
jn locis urbem incensam,eainque flammis cireum- 
datam ; Acropolitaignem immissum inLatinorum 
iedes prope littus jacentes, quas Campos appella- 
bant. 'dque factum consilio cujusdam Joannis, 
qui fuerat famulus Balduini, tradit Pachymerius, 
p. 146. ALL. 
P (22) Κάµπους. G. Codinus in libello de rebus 
patriis Cpoleos, quemfrater meus Georgius P. M. 

e Greco in Latinum transtulit, cujus statim in 
principio notarum meminimus, hic in fine nobis 
ad explicationem hujus loci pre ceeteris advocan- 
dus est : llo()c«; (inquit) οὖν ὁ αὐτὸς βασιλεὺς D 
(Theodosius Junior) ἐχεσίαν καὶ λιτὴν εἰς τὸν κάµ- 
To» τοῦ τριθουναλίου μετὰ τοῦ πατριάρχου Πρόκλου. 
His adde Diaconum: Ut timentes Byzamtii extra 
civitatem, in loco Campus dicitur, essent perse- 
Verantes, et ceetera, quee in notis ad Codinum exi- 
mie eruditionis etdiligentie vir Joannes Meursius 
adnotavit. Dousa. 

(13) )Επεὶ δι eidov, Gregoras, p. 87. ALL, 


(44) Μιᾶς  tpthpro; Gregoras, p. 80, scribit 
Balduinum cymba arrepta fuga salutem quesiisse. 
ALL 
Phrunza : 


(45) Καὶ ταῦτα piv οὕτω  Luvitm. 


( 
. Tali modo urbs ampla illa et urbium imperatriz 


auzilio Deiomnipotentis et Caesaris peritia solertia- 
que militariab [tatorum Latinorumvemanibus vin- 
dicata,ad Romanos tandem postannorum novem et 
quinquaginta, mensium trium, dierum quatuor in- 
tervallum rediit. Cum Acropolita consentit Pachy- 
merius : Ἐν ὀχτὼ µόνοις πρὸς τοῖς πιντήχοντα ἔτεσι 
χστεχοµένης τῆς πόλεως τοῖς ἐχθροῖς ALL. 

(16) Ἡ δὲ φήµο. Pachymerius, lib. 1, c. 260. 

LL 


(17) Τοῦτον μὶν ἔφη. Gregoras, p. 86, Et nota 
Gregoram hic dicere captam Cpolim a viris octin- 
gentis, cum supra dixisset eam captam a Cesare, 
cum ne millenarium quidem exercitum adducere, 
nec ullas machinas ad dejiciendos muros paratas 
haberet. Pachymeres, p. 151. Brevius hec eadem 
Phranza. ALL. 


1215: 


GEORGII ACROPOLIT/E 


1246 


ferret, adventurum.Atillius etiamdieiintervallum A ἐν ἀμφιβόλοις, οἷς οὓς ἐν γνώσει τὰ TÉQ ἄνω Ίρο- 


consumitur, et horum nihil annuntiatur. Anxii ita- 
que omnes trahere cum animo suo et angi, et pre- 
cipueimperator. Verumtamen nocte ineunte bonus 
internuntius accessit, planeque facinus fatetur, Ro- 
manum militem cum Cesare Strategopulo intus 
Byzantium sedem locasse, et cuncta modo quo eve- 
neranít narrat. 


γοίας χαβέστηκε αχρίµατα, ὑπολογιξόμενοι x«i τὸ 
πρᾶγμα τῶν δυσχερεστάτων τὲ εἶναι xal μὴ ῥαδίως 
κατορθουµένων. Ἐν τοῖς τοιούτοις pi» λόγοις τὸ 
τῆς νυχτὸς παρῄήει διάστηµα * ἐπεὶ δι ἡμέρα ἐπέ- 
φωσχε», ἐλπὶς μὲν ἦν πᾶσι τὸν διακοµίζαντα xb 
9 , 9 4 , ?, * * *. 

ἀφιχέσθαι ποὸς τὸ στρατόπεδον, ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς 
ημέρας ἐχείνης παραδεδραμύχει διάστηµα, καὶ οὐ- 


δεὶς τοιοῦτος ἀφίχετο. ΄Πσχαλλον γοῦν αἱ τῶν ἁπάντων ψυχαὶ καὶ ἠδημόνουν, καὶ μάλιστά γε τοῦ βασιλέως. ᾽Αλλὰ 


νυχτὸς ἐπιούσης (18) ὁ τὴν ἀγαθὴν ἀγγελίαν διακοµίδων ἐ)ήλυθεν xai σαφῶς εἰρύχει πιοὶ 


ὄτιπερ τὰ τῶν Ῥωμαίων στρατεύματα μετὰ τοῦ Καίσαρος 
πάντα ὡς ἔσχεν ἀπήγγειλιν. 

7. Igitur imperator Meteorio exiens, mirandum 
in modum suo bono 195 gaudens, Cpolim celer- 
rime festinabat, metuensne Latini Daphnusia rever- 
tentes et urbem introgressi pugna magna cum Ro- 
manis confligerent etnumero superiores extra mu- 
ros ejicerent. Sed hec minime contigerunt, quippe 
qui resubita atque improvisa animos deturbati fu- 
gam preripuere,utsupraenarravimusl.mperatoriter 
sollicitabat, et Calami colles emensus prope Achy- 
raum castra posuit. Tunc Balduini Cpoli imperan- 
tis regia insignia allata sunt. Heec autem erant oper- 
culum Latino more efformatum, unionibus inter- 
stinctum, in vertice saxulo rubeo renidens : cocco 
tineti calcei, et ensis ex serico rubro tegumentum 


indutus. Tunc multitudo etiam rem ita fuisse persua- . 


8a est, quandoquidem facinoris magnitudone teme- 
readeo dictisfides adhiberetur efficiebat. Imperator 
loci mutationes longiores et velociores percurrens 
viam celeravit.Cpoli appropinquans animo agitare 
ceeperat accessum ad urbem Deo magis convenien- 
tiorem quamregi instituere, etinodum,quo id ita fie- 
ret,excogitavit: persermones nempe qui gratias Deo 
referrent, et voces pro imperio, sacerdotio, urbe et 
cultoribus universis supplices. Sed precationum 
scriptorem conquirens philosophum Blemmidam 
ad opus decreverat, Verum vir ille longe aberat : 
Ephesi namque etatem agebat. Quare 169 res 
nimis differri ac procrastinari videbatur, cum ta- 
men imperatoringressumimpense admodum acce- 
leraret, proptereaque animoangebatur. Sed ipse ar- 
dua imperalori complanavi. Nam, « Oimperator, » 
dixi, « si a sanclo viro preces hasce conscribi ex- 
optas, quiddieam ipsenon habeo: si a quocunque, 
qui tamen scribere possit,voluntati tuc satisfactum 
iri putas, ipse ego tibi qui conoupiscis efliciam et 
preces componam. » Id ut melius probatur impe- 
ratori, e£ ut ingressus celer esset, a me compo- 
nendas aliis preetulit. Ipse statim opus aggredior. 
Et nondum integer dies et nox exourrerant, et tres 


Theodori Douse et 


(18) Νυπιὸς ἐπινύσης Phranza. : Sed postquam 
nuntius alter etiam cnm litteris aCasare ipso con- 
seriplissupervenil iis visis dubitationem a se amovit 
Deoque gratias egit et patriarcha totoque senatu 
assentientibus propter victoriam adeo admirabilem 
et (acta Cisarisingetia' quibus Romanum imperium 
amplificasset. Pachymeres, p, 152, ait eodem die, 


TOU ἔργου, 
Στρατηγοπούλου ἐἑντὸς τῆς Κωνσταντίνου διάγουσιν. Καὶ 
TS. ᾿Απάρας Ὑοῦν ὁ βασιλεὺς τοῦ Μετεωρίου 
με ἡδονῆς ὅτι πολλῆς τὴν Κωνσταντίνου φθά- 
σαι (19) διὰ τάχους ἐπέσπενδε, διδιὼς prote dx 
τῆς Δαφνονυσίας οἱ Λατῖνοι ὑπονοστήσαντες xai tZ; T 
λεως ἐντὸς Ὑτνόμενοι µάχην κατὰ Ῥωμαίων στήσαιεν 
κρατερὰν, καὶ πολλῷ πλείους τῶν ᾿Ῥωμαίων ὄντες 
τῶν τειχῶν ἔξω βάλλουσι. ᾽Αλ)ὰ ταῦτα piv οὐ ξυνέθε, 
ἀλλ ἐκεῖνοι μὲν τὸ ἀθρόον τὰς ψυχὰς κατασεισθί- 
τες προὔλαθον ἀποδρᾶναι, χαθὼς ὁ λόγος φθάσας 
ἑδήλωσεν, ὁ βασιλεὺς δὲ τὴν πορείαν ἐπέτεινεν. "Enti 
δε χαὶ τοὺς τοῦ Καλάμου βουνοὺς παρημιείψαμιω 
x«i τῆς ᾽Αχυράους ἐγγὺς ὁ βασιλεὺς ἐπήξατο τὸν oxr- 
viv, τότε δὺ καὶ τοῦ Βαλδουένου τοῦ τάχα (90) βασι- 
λιῶς τῆς Κωνσταντίνου κχατάρχοντος τὰ βασιλαὰ 
διεκοµέσθησαν σύμύολα * ταῦτα δὲ ἦν καλύπτρα Λατι- 
νιχή τὸ σχῆμα xai µαρ”άροις πεποιχιλμένη xat ὑπὶρ 
χεφαλῆς λιβίῳ κοχχίνω, πέδιλά τε κοχκοθαφῦ, καὶ 
σπάθη σηρικὸν χοχχοθαφές ἐνδεδυμένη προκάλυµµα. 
C Τότεδὺ xai ὁ πολὺς λεὼς τὰ τῆς ὑποθέσεως ἐπεπίστιν- 
το * τὸ γὰρ μεγαλεῖον οὐκ εἴκ τοῦ πράγματος εὐχιοῦ: 
πιστεύειν τοῖς λεγομένοις. Ἔσπευσεν οὖν ὁ βασιλῶώς 
πρὸς τὴν αίνησιν. Ταχυτέρας γοῦν xai µακοοτέοας 
ἐποιεῖτο τὰς µεταθάσεις. Ἐγγίσαντι γοῦν τῷ Κωνσταν- 
τίνου τῷ βασιλ κατὰ νοῦν ἐπήει θεοπρεπεστέραν 
μᾶλλον ἤ βασιλιχωτέραν τὴν εἰς τὴν Κωνσταντίνου 
ποιήσασθαι πάροδον. Καὶ τὸν τρόπον ἐγκέματο, ὅπως 
ἂν γένοιτο ὁ δὴ διὰ λόγων εὐχαριστηρίων ποὸς τὸν 
Θεόν xal φωνῶν εὐχτηρίων ὑπέρ ti βασιλείας καὶ ü- 
ῥαρχίας ὑπέρ τι τῆς πόλεως καὶ τῶν αὐτῆς οἰκητόσων 
x«i τοῦ ταύτης πληρώματος. Ἐπεὶ δὲ ἑήτει τὸν τὰς 
εὐχὰς συγγραγφασθαὶ μέλλοντα, τὸν Φφιλόσοφον Βλεμ- 
µίδην πρὸς τούργον ἐπινύξαι βιθούλητο. Μακρὰν δέ iv 
ὁ ἀνήρ * &ugt γὰρ τὴν Ἔφεσον τὰς διατριθὰς ἐποιεῖτοι 
D Εἰς ἀογίαν [P. 102] δι τὰ τοῦ πράγματος ἔπιπτῳο, 
Ὁ δὲ βασιλεὺς µελλήσειν οὐκ ἤθελε πρὸς τὸν εἶσ- 
οδον. Εδυσχέραινε γοῦν ἐπὶ τούτοις. ᾽Αλλ᾽ αὐτὸς τὸ 
δυσχερὲς διελνσάωην τῷ βασιλε. « Ei μὶν » γὰρ, 
ἔφην, « ὦ βασιλὺ, ὡς ἐξ ἁγίου ἀνδρὸς βούλει τὰς 
εὖχας, ἄσπερ ἐθέλεις, γενέσθαι σοι, οὐχ χω λέγευ * 


Leonis Allatii nota. 


quo capta est Cpolis, allatas etiam fuisse litteras 
Cesaris. ALL. 

(19) Τήν Κωνσταντίνου φθάσαι,. Gregoras, p. 87 ; 
Pachy merius, lib. it. c, 31. ALL. 

(20) Tou Βαλδουΐνου τοῦ t«v. Seriem imperato- 
rum Latinorumin Byzantio disposuit Gregoras, 
p. δὺ ima ALL. 


1217 


ANNALES 


1218 


Κι dt ἐξ οἰουδήτινος, δυναµένου δὲ συγγράφειν προ- Α et decem precationes conscribo,quamlibet proprio 


έλοιο τὴν βούλησιν ἐκπεπλῆσθαί σοι, ido) σοι αὐτὸς 


argumento locupletem. 


vi» θέλησιν ἀποπλήσαιμι καὶ τὰς εὐχάς σοι συγγράψαιµι. » Ἔδοξε κρεῖττον τοῦτο τῷ βασιλεῖ καὶ τῆς 
ταχυῆς εἰσόδου τὰς ὑπ᾿ ἐμοῦ ποιηθησοµένας προείλετο. ᾿Εγὼ μὲν οὖν εὐθὺς ἠψάμην τοῦ ἔργου, καὶ οὕπω ἡμέρα 
παρήει ὅλη καὶ νὺξ, καὶ δέχα πρὸς ταῖς τρισὶ συνεγραψάωην ε)χὰς, ἐχάστην οἰχεῖον ἔχουσαν τὸν σχοπὀν. 


πη. Κατέλαθε (21) -/οῦν ὁ αὐτυχράτωρ τὴ Κων- 
σταντίνου. Τεσσαρεσκαιδεκάτην ὮἈγξε τοτε ὁ Αὔγου- 
στος. Εἰσελθεῖν «οῦν εἰς τὴν Κωνστηντωούπολιν 
οὐκ Ὀθέλησε τὴν αὐτὴν ἡμέραν, ἀλλὰ τὰς σκηνὰς 
4» τῇ μονῆ τοῦ Κοσµιδίου ἐπήξκτο, τῇ ἄγχι διακει- 
µένη τῶν Βλαχερνῶν. ᾿Εκεῖσε γοῦν διανυκτερώσας, 
έωβεν ἀνασιὰς τὴν εἰ Κωνσταντωούπολιν κεἴσ. 
ὁδον (22) ἀπειργάσατο τρόπον τοιρῦτον. ᾿Επιὶ δὲ ὁ 
μὶν πατριάρχης Αρσένιος οὗ παρῆν, ἔδει δὲ ἄρα 
τῶν τινα ἀρχιερέων τὰς εὐχὰς εἰς ἐπήκοον ἐξειπεῖν, 
ὁ τῆς Κυξίχου (23) μητροπολίτης Γεώργιος, ὃν καὶ 
Κλιιδᾶν κατωνόµαξον, ἐπλήρου τὴν χρείαν, χαὶ tig 
ἕνα τῶν πύργων τῶν τῆς Χρυσιίας ἀναθὰς, ἔχων 
μιθ) ἑαυτοῦ καὶ τὸ τῆς Θεοτόχου ἐχτύπωμα τὸ οὕτω 
πως ἐκ τῆς μονῆς παρωνομασμένο τῶν Ὁδηγῶν, 
εἰς ἐπήχοον. ἁπάντων ἀπιστομήτισε τὰς εὐχάς. Ὁ 
piv oU) αὐτοχράτωρ τὴν καλύπτραν ἀποθαλὼν καὶ 
γόνυ ἁλίνας ἔπισε χαμαὶ, καὶ πὰντες δὲ οἱ σὺν αὐτῷ 
ὄπισθιν αὐτοῦ ἐπὶ yóvu χατέπεσον. Ἐπεὶ δὲ ἡ πρώτη 
τῶν εὐχῶν ἐκτετέλεόται καὶ ὁ διάκονος ἐσήμηνε τὴν 
ἀνέγερσιυ, πάντες ἀναστάντες τὸ Κύριε ἐλέησον, εἰς 
ἐχατὸν ἀριθμήσαντες, ἐπεθόησαν. Καὶ τούτων τετῖ- 
λεσμένων πρὸς τοῦ ἀρχιερέως xai αὖθις ἑτέρα τις 
ἐξεφ νήθη εὐχή. Ὡς 6» τῇ πρώτη Ὑοῦν, καὶ ἐν τῇ 
δευτέρα Ὑεγένηται, x«l οὕτω πως διαπέπραχται 
µέχρι x«i συμπληρώσεως τῶν ὅλων «χῶν. Ἐπιὶ 
γοῦν οὕτωσί πως τὰ τῆς ἱεροπραξίας ταύτης εγέ- 
γηται, Οεοπρεπῶς μᾶλλο X» ᾖβασιλιὠς τὴν τῆς 
Χρυσιίας πύλην εἰσῆλθεν 6 βασιλες * πεζὺς γὰρ 
ἐθάδιδε, προήρχετο δὲ τούτου τῆς Θτομήτορος (24) ἡ 
εἰχών. Μέχρι µέν ουν τῆς τοῦ Στουδίου μονῆς ἀπελ- 
θὼν, ἔκεῖσε τὴν εἰκόνα χαταλιπὼν τῆς ὑπεράγνου 
ἩΜητρὸς τοῦ Θευῦ, ἐπιθὰς τοῦ ἵππου ἐπὶ τὸ τῶς σο- 


φίας τοῦ θΘ:οῦ ἀφίχετο τέμενος (25). ᾿Εκχεῖσε γοῦν 


τῷ Δεσπότη Χριστῷ προσχυνήσας, καὶ τὰ εἰκότα ^ 


τούτῳ εὐχαριστήσας, ἐπὶ τὸ µέγα κατηντήχει παλά- 
Ttov. Ἐν εὔφροσῦνη γοῦν καὶ θυµηδίαᾳ πολλῇ καὶ 
ἀἁπλέτῳ χαρᾷ τὸ Ῥωμαϊκὸὺν τῷ τότε γεγένηται 


πλέρωμα ' οὐδεὶς γὰρ ἦν 6 μὴ σκιοτῶν τε [P. 103] D 


καὶ ἀγαλλόμενος καὶ μικοοῦ δεν τῷ πράγματι 
ἀπιστῶν διὰ τὸ ἀπροσδόκητον τοῦ ἔργου xui τὸ 
ὑπερθάλλον τῆς Ἰδονῆς. Ent δὲ ἔδει καὶ τὸ πα- 
τριέρχην ἑντὸς Ὑένέσθαι (26) τῆς Κωνσταντίνου, 


88. Imperator decimo quarto Augusti die Cpo- 
lim pervenit ; neque illo eodem die urbem introit, 
sed apud Cosmidii monasterium prope Blachernas 
tentoria locat. Ibi cum pernoctasset, postero die 
Cpolim hocapparatuingreditur. Et cum patriarcha 
Arsenio absente precationesille omnibusaudienti- 
bus a presule recitande essent, Cyzici metropolita 
Georgius, quem Clidam cognominabant, qui neces- 
saria erantsupplevit: namin unamex aurec porte 
turribus ascendens, secumque Deiparwe imaginem 
ex monasterio Hodegorum gestans,omnibus audien- 
tibus precationes recitavit. Interimimperator capi- 
tis tegumento regio deposito flexisque genibus in 
terram provolvitur, 197 omnesque qui cum eo 
erant post eum in genua procumbunt. Sed preca- 
lionum prima flnita, diaconus indixit ut assurge- 
rent. Omnes stantes, « Domine, miserere, » centies 
numerantes acclamarunt. His finitis a presule rur- 
sus alia precatio enuntiatur. Itaque ut in prima, ita 
in secunda et in aliis factum est, et sic deinceps 
usque ad iategrum precationum omnium recitatio- 
ném sacris precationibus ceremoniisque fine posi- 
to, Deo magis convenientius quam regi, portam 
auream imperator ingreditur : pedes imperator 
preeunte Dei Matris imagine proficiscebatur. Ad 
Studii monasterium ventum est. Eo in loco imma- 
culatissime Dei Matris imagine relicta equum cons- 
cendens ad sapienlie Dei templum pervenit, et 
Christo Domino adorato, gratiisque uti par erat re- 
latis,ad magnum palatium appellit. Exsultatione itas 
que et ingenti l:etitia etinenarrabili gaudio Roma- 
norum omnis sexus repletus gestiebat. Namque 
qui non saltaret vel ludibundus exsiliret nemo erat, 
tantie rei assensum vix praestans propter improvi- 
sum opus etsuperaffluentem voluptatem. Quando 
vero et patriarche ingrediendum erat Cpolim post 
nonnullorum dierum excursum, sermonibus sua- 
sionibusque adductus introit imperator jn sacram 
regiam, magne sapientie sacrarium, ae cathe- 
dram pontifici consignandam. 198 Cum impera- 
tore omnes in dignitatibus constitutiet patriciorum 
precipui et plebe universa accurrerat. Ibi impera- 
tor manum patriarche continens, « Tene », inquit, 


Theodori Douse et Leonis Allatii nota. 


(21) Κατέλαθε γοῦν. Pachymeres, p. 170. ALL. 
(22) Τήν είς Κωνσταντιωούπολι εἴσοδον. Belle ad- 
modum hec omnia Gregoras. ALL. 

(23) 'O τῆς Κυξίκον. Pachymeres. p. 160. ALL. 

(3&) Τούτου τῶς Θεομύήτορος. Pachymeres, lib. i1, 
c. 31. Gregoras,lib. iv, p.87. Idque ante Michaelem 
post Justinianum et Heraclium primus om.iium 
imperatorum egerat Joannes Comnenus, si fides 
adhibeuda est Joanni Cinnamo, Histor., lib. 1.ALL. 

(28) Περι τὸ τῆς σοφίας τοῦ Θεοῦ ἀφίκετο τέμενος. 
Multa de hoc templo a Justiniano extructo di- 
xere Greci et Laüni, omnia tamen infra digni- 


tatem : molimiua enim omnium in dicendo opus 
superabat. Ipse Michaelis Pselli facundissimi scri- 
ptoris in idem templum terremotu quassatum 
disjectumque monodiam adhuc ineditam, dignam 
tamen quie legatur ab omnibus, dabimus, ut 
meus ms. eodex tineis exesus madoreque lacerus 
suppeditabit. Non erit injucundus labor inter la- 
crymas. Εές τὸν τῆς ἁγίας Σοφιας σύμµπτωσιν. "Hy dpa 
x. t. À. Exstat inter Opera Pselli nostra editionis. 
Vide tom. CXXII. 

(26) 'Exst δε ἔδει χαι τὸν πατριάρχην ἐντὸς γενέσθαι, 
Gregoras, lib, 1v, p. 88. ALL. 


ANNALES. 1220 
μετὰ παραδροµέύν ttv ὑμερῶν λόγοις καὶ τῷ παρὸ 


1219 


« thronum tuum, domine, et ἃ qua tandiu aber- 
rasti, cathedra fruere. » Sic etiam patriarche ab ^ rovrov πειθοῖ εἰσῦλθε, xai ὁ βασιλευς εἰς τὸ ἱερὸν 
imperatore provisum. ἀπῆλθεν ἀνάκτορον, τὸ τῆς μεγάλος σοφίας τέµενος, 
iv ἐγχειρίση τήν καθέδραν τῷ ἀρχιρεῖ. Καὶ συνήθροιστο μετὰ τοῦ βαπιλέως καὶ τῶν iv τέλει καντες 
καὶ τῶν ἀρχόντων οἱ πρὀχριτοι xal πᾶσα πλοθύς. Ὁ βασιλεὺς δὲ τῆς χειρὸς τοῦ πατριάρχου ἐπιλαθόμενος 
« Ἔχεις, » qnoi, τὸν θρόνον σου, δέσποτα, καὶ οὗ τινος ix µαχρου ἑστέρησαι. Nuvi τῆς χαθέδρας ἀπόλαυε. » 


Καὶ οὕτω μὲν καὶ ἐπὶ τῷ πατριάρχι τὰ τοῦ βασιλέως ἔννέθη. 


89. Ea tempestate accidit, quod non alienum a 
narratione mea esse ducens hicscripto consignabo. 
Orationem de recepta Cpoli composueram. Oratio- 
nis argumentum, circa principium gratie Deo pro 
beneficentia erga Romanos et misericorde suo au- 
xilio ac patrocinio reddite : inerat et orationi prie- 
ter imperatoris preconia ad eumdem gratiarum 
actio : sub calce adhortatio ut Andronicus Comne- 
nus primus imperatoris filius cum imperatore et 
patre in administratione advocaretur. Hoc multos 
et potissimum dignitatibus preditos, quibus non 
ex sententig res successisset, fugiebat. At ex nos- 
tris, qui primas obtinebant, Joannes nempe des- 
pota imperatoris frater, et socer illius sebastocra- 
tor Tornicius (nam Cesar Strategopulus,licet ades- 
set, de his omnino nullam curam suscipiebat), 
propositum ignorantes et postulata problematis, 
imperatorem adorationem audiendam compulere. 
Imperator egre ferebat: jam enim sub meridie 
solis radii ingruebant, et prandii hora abierat. 


πθ’. Ἐγένετο δὲ τότε καί τι τοιοῦτον, Ó pi παρα- 
δοῦναι γραφῆ τῶν οὗ δεόντων ἐἑλογισάμην. Λόγον 
ἐπὶ τῷ ἀναῤῥύσει τῦς Κωνσταντίνου συνεγραψάµο», 
Καὶ ὁ σχοπὸς τοῦ λόγου κατὰ τὰς ἀρχάς εὐχαριστία 
ὧν πρὸς Θεὸν τῆς πρὸς Ῥωμαίους τούτου ἄγαθουρ- 
γίας καὶ τῆς εὐσπλάγχνου xudspovíag xai ἀντιλέ- 
ψεως, συνανεκεράννυτο δὲ τῷ λόγῳ xai εὐφημία πρὸς 
τὸν βασιλέα εὐχαριστήριος. Ἡ dt ἐπὶ τέλει τοῦ λόγου 
ἀξίωσις σνναναγορευθῆναι τῷ βασιλεῖ καὶ πατρὶ τὸν 
βασιλέως πρωτογινῆ παῖδα, τὸν Κομνηνὸν 'Avdpé- 
νιχον.  Touro ἐλάνθανε τοὺς πολλοὺς, καὶ μµάλιττα 
τῶν ἐν τέλει, οἷς xai οὗ χατὰ Ὑγνώμην ὑπῦρχε τὸ 
πρᾶγμα. Οἱ piv προὔχοντες τῶν ἡμετέρων, ὃ τε 
δεσπότης Ἰωάννης ὁ τοῦ βασιλέως αὐτάδελφος καὶ ὁ 
πενθερὸς τούτου o σεθαστοκράτωρ Τορνέχιος (o γὰρ 
Καΐσαρ Στρατηγόπουλος, «αἱ εἰ παρῆο ἐν τοῖς τοιού- 
τοις, οὖδ) ὅλως εἶχε περὶ τούτων φροντίδα), τὸ» 
σχοπὸν ἀγνοοῦντες καὶ τὴν ἀξίωσιν τοῦ προθλόµατος 
ἠνάγκασαν τὸν βασιλέα im' ἀκροάσει Ὑγινέσθαι τοῦ 
λόγου. Ὁ δὲ βασιλεὺς ἐδυσχέραινιν 'ἦδη γὰρ µι- 
συμθρινὰς (27); τὰς ἀκτῖνας ὁ ἥλιος ἔθαλλε, καὶ ὁ 
τοῦ ἀρίστου παρῄει καιρός. 


Theodor Douse οἱ Leonis Allatii notze, 


(27) "Ηδη γὰρ µεσηµθρινας. Pachymerius, p. 161, ALL. 





ADDENDA. 


MONITUM. 


Auctor sequentis Encomii simpliciter Nicetas ab editore vocatur, quin alio nomine distinguatur. 
Quia autem S. Michael patronus erat Chone, patrise Nicetee Acominati, et scribendi genus ad etatem 
hujus Nicete facile refertur, ideo hoc opusculum operibus ejus accenseri posse censuimus, donec ex 
antiquis codicibus probari possit nos perperam aut merito id fecisse. EpiT. 


1224 


NICETJE LAUDATIO SS. MICHAELIS ET GABRIELIS. 


1222 





NIKHTA 


ΕΓΚΟΜΙΟΝ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΑΡΧΑΓΓΕΛΘΥΣ 
ΜΙΧΛΗΛ ΚΑΙ ΓΑΒΡΙΗΛ 


NICET/H 


LAUDATIO SANCTORUM ARCHANGELORUM 


MICHAELIS ET GABRIELIS. 


(Edidit et Latinitate donavit Petrus Possinus, Soc. Jesu. — Tolose 1637, in-42.) 


Νικήτα ὅδούλου  'IncoU 
ἐγχώμιον εἰς τοὺς 
χαλλ καὶ Γαθριήλ. 


Χριστοῦ, 
ἁγίους ἀρχαγγίους, Μι- 

Μιχαὴλ ἐπαινῶν τὸν Γαθριὴλ ἐπαινέσομαι * ταυτὸν 
γὰρ Mte) xoi Γαθριὴλ ἐπσινεῖν * ὅτι ὅλος ἐν ὅλῳ, 
εἕχάτερος ἐν ᾖἑκατέρω, συμφωνία τε γνώμης, καὶ 
φύσεως καθέστηχεν ἰσοτιμία. "Auge δὲ τοῦτους 
ἐπαινῶν, εἰς Θεὸν ἀνοίσω τὸν ἄἔπαινον "ὅτι πᾶσαν 
αυτοὶ τὴν μεγαλοπριπῆ τῆς θεαρχίας }όξαν ἐν έαυ- 
τοῖς ἔχουσι συνειληφότες. Νεύματί -ὰρ ἀχρόνῳ (1) 
πρῶταν ἅμα τοῖς νόοις ὅλοις ὁ νοῦς ὁ πρῶτος ὑποστή- 
σας, πρὠτους δὲ τούτους τῇ τάξει χαταστῆναι βου- 
ληθεὶς, πῶς ἂν ἄλλως τῆς ὑπερεχούσης δόσης µετ- 
έδωκς χαὶ λαμπρότητος ἢ καλλίστῃ καὶ ἀκροτάτη 
πρὸς αὐτὸν κχεχρηµένοις ὁμοιότητι ; Ἐπε δὲ τῷ 


τοῦ φιλοσόφου, À NicetzserviJesu Christi, philosophi, laudatio san- 


ctorum Archangelorum Michaelis et Gabrielis 


Michaelem laudans Gabrielem quoque laudabo : 
laudari quippe alter illorum nequit, utlaus etiam 
ad alterum eadem non pertineat : cum illos invi- 
cem consensio judiciorum et equalitas nature 
mutuo "vinculo conjunctionis intime copulet. 
Ambos porro hosce laudans Deum quoque com- 
munione ejus laudis amplectar : quod omnem isti 
magnificentiam divina glorie comprehensam in 
se representent. Cum enim eos primum omnipo- 
tenti nutu ante omne tempus cum aliis simul in- 
telligentiis princeps intelligentialcondiderit eo con- 
silio ut principatum a se una in omnes deinde re- 


ὁμοίω τὸ ὅμοιον κατ ἀναλογίαν τῆς ὁμοιότττος tv» B liquas obtinerent: non ornasset illos sane tanta 


θεωρεῖται * sin ἂν 0 τούτων ἔπαινος τοῦ ὡς ἐν ἐσό- 
πτροις ἀκηλιδώτοις ἐνβεωρουμένου Θεοῦ. 
Θεὸν δὲ ἐπαινῶν Oto) pot δεῖ παρουσίας ὡς πνεύµα- 
τος καὶ φωτὸς, τὸ μὲν, ἵνα λαμπρύνη x«i χαταφω- 
τέζη τὸν Ἡμέτερον νοῦν, x«i τοῦτον θεωριῶν ἀκραι- 
φνεστάτων mote)? θεωρὀν * τὸ πνεῦμα δὲ πάλιν, ty 
ὥσπερ ὀργάνῳ τινὶ λογιχῷ τῇ διανοία καὶ γλὠσσῃ 
χρησάµενον, πρὸς ἀχριθῆ τῶν θεωρουµένων έρμη- 
νείαν ταῖς πανσύφοις αὐτοῦ κατευθύνειν ἐμπνεύσε- 
σιν. "ire μετὰ οὖν ὑπῆρξε πρὸς πᾶν ἀρετῆς εἶδος 
χαταρτιζομένῳ καὶ κατορθουµένω µΧχειραγωγηθῆναι 
pt» διὰ βίου «póc θεωρίαν, ἐκ θεωρίας δὲ πρὸς θεω- 
ρίαν ὑψωθῆναι, x«i ὅλου μὲν τοῦ β)επομένου xó- 
σµον, καὶ τῆς ἐν αὐτῷ µαταιότητος x«i ἀχοσμίας 
ὑπεραναθῆναι, ἐντὸς δὲ τῆς ὑπερκοσμίου τῶν θείων 


αὐτοῖς 


(1) Νεύματι γὰρ ἀχρόνῳ, etc. Hinc intelligitur 
existimasse hunc auctorem angelos antemundum 
et ante omne tempus conditos, qua in sententia 
plerique olim sanctorum fuerunt, et inte? 6ος 


gloria quanta ad tam excellentem Jignitatem sus- 
tinendam opus est, nisi pulcherrimam in eis 
quamdam et perfectissimam sui similitudinem ex- 
pressisset. Postquam autem simile in simili pro 
similitudinis ratione cernitur, laus utique que illis 
cunque tribuetur, Dei quoque, cujus illi speciem 
speculorum instar mundissimorum exprimunt, 
propria putabitur. Deum porro laudanti Dei mihi 
jam presentia ipsius opus est, utpote et spiritus et 
luminis : lumine indigeo quo mens illustretur mea 
et purissimarum fiat contemplationum compos ; 
rursus vero spiritu qui mente linguaque mea tan- 
quam instrumentis utens ad liquidam contempla- 
lione perceptarum rerum explicationem suis sa- 


6 Pientissimis inspirationibus dirigat. Sane si quis 


quod Nicetam hunc opinor precipue movit, san- 
fus Gregorius Nazianzenus, oratione!38. Illa tamen 
opinio minus hodie theologis probatur. 


1223 


ADDENDA. 


4224 


fuerit divina quadam manu ad omnem virtutis A νόων θειύτητος χρηωατίσαι. Καὶ λαμπουνέσθω pi» 


normam conformatus, ad unguem factus quidam, 
offieiorum omnium diligentia exactus, qui ea 
sanctitate vite ad contemplationem manuductus, 
per ejus gradus ad eam se attollat denique arcem 
mentis ac consilii, ut illinc mundum omnem istum 
aspectabilem ejusque fallacias ac vanitates alte 
supergressus despiciat, admotus autem choris di- 
vinarum mentium familiaritatem cum tanta illa- 
rum sublimitate ac splendore beatissimam coram 


Ὅτος τὸν νοῦν ταῖς ὑπεοφαεστάταις ααρμαονγαῖς, 
ἐπιλαμπέτω δὲ καὶ ἄλλοις τὸν φωτιτμόν * καὶ δόι- 
µασι πανενσεβέσι καὶ νοήµασι πανευκγέσι τὸν Ups 
Ἐκχλησίαν καταγλαϊξέτω καὶ κατατεοπέτω. ᾖἸούῤω 
δὲ τούτων ἑστηχέτω ὅστις τοιαύτης ἀπολείπεται μα- 
χαριότητος, καὶ ἢ τῶν ἄνωβεν µόνον ἀχροάσβω φω- 
νῶν, £t τινος ἄρα συνέσεως µττέχοι, Q μηδὲ τούτων, 
ὡς πάντη βέθηλος καὶ μυστικῶν λογίων ἀνάξιος 
Dy iso. 


et cominus usurpet, macte is primum ista felicitate sit, et in. complexu tante glorie gaudeat in 
sinu : tum hujus suc tante lucis usuram aliquam et radios aliis impertiat, Ecclesiteque sacre qua 
recta sentiendo, qua sapienter excogitala pie proferendo, et splendorem ad ornatum afferat et 
fructum ad voluptatem. Procul hinc autem se summoveat quem hujus tam beat: copia facultas 
deficit : et aut se ad captandos coelestium vocum sonos, modesti silentii quiele componat, si quem 
ea demissione in suam forte humilitatem queat altioris sapientite rivulum derivare : sin ne hoc qui- 
dem expectare sustinet, tum is areanorum sermonum indignus conscientia, ut impurus prorsus ac 


profanus quidam habeatur. 


Principium porro sermonis Deus is qui, ut cum B 


scriptura loquar, neque initium dierum, ineque 
fiuem vite habet, sed ab omni eeternitate in om- 
nem perpetuitatem temporis semper est. Qui cum 
bonus sit, aut, ut propius rem verbo assequar, 
ipsa bonitas, et perennis bon tatis fons, utique non 
debuit in solitudine consenescere, aut bonitatis 
proprie deliciis solus frui. Neque enim id natura 
boni patitur, se ut unum intueatur, neque ejus in 
quo inest ulilitatis vim circumscribit suam bene- 
ficentia. Summum igitur bonum oportebat, ad se 
adducendis in seque colligendis rebus omnibus 
redundantiam profusionis sue declarare, institu- 
tumque in eo nature tenere propric : cujus sin- 
gularis unitas vim habet mirabilem in unum 
omnia contlandi. Ejus itaque conciliatione ccelum 
terree conjunetum est. Coelum, inquam, sive qui 
alio magis proprio appellandus est nomine uni- 
versus ordo incorporearum inentium, ab anti- 
quioribus theologis in tres hierarchias trifariam 
distributus est. Prima quidem omnium aliis or- 
dine inferior ex sanctis angelis, tum ex sanctiori- 
bus Archangelis. Denique ex prestantioribus 
utrisque illis Principatibus concinna gradatione 
continuata serie constituitur. Altera vero hac pro- 
xime superior ex excelsis Polestalibus, excelsio- 
ribus Virtutibus, et utrisque istis prioribus dighi- 
tatis ordine Dominationibus inter se invicem or- 
dinatis constat. Tertia demum quse et omnium 
suprema triplici item ordine conficitur. Primum 
eorum divinorum spirituum qui appellantur 


Throni, diviniorum deinde Cherubim ; postremo D 


intoto isto genere divinissimorum Seraphim. 
Prima omnium proximam intimamque primarie 
bonitatis participationem ducit : eaque perficitur. 
Tum hujus fulgurans radiis in alios deinceps 
subjectarum hierarchiarum ordines haustum ex 


» Μία pt» τῶν ἄλλων. Μία hoc loco primam 
valet : quod exemplis ex Hebrea Grecaque lin- 
gua ductis multi astruunt. Mihi videtur etiam lo- 
cutus ad hunc modum Catullus, epigr. 1: 


'Apyà δὲ τοῦ Ἰόγου Oib;, ὃς οὔ-' ἀρχὴν ἡμερῶν, 
οὔτε δοῆς τέλος ἔχων, χατὰ τὴν Τοκφήν - ὧν di ἀεί, 
ἐπειδὸ αγαθὸς ἦν, Ὦ τὸὀγε ἀκοιθὲς εἰπεῖν, αὕταγα- 
θότης, x«i ανέκλειπτος ἀγαθότητος τηιὴ, οὐκ ἕως]- 
)t» Ἅἅἄοα µονώτατος εἶναι, καὶ μόνος τῶς οἰκείας 
ἀγαθότητος κατάτρυγᾷ» * ox ἴδιον γὰρ ἀγαθοῦ πρὸς 
ἑαυτὸν µόνον ἐπεστοάφθαι : οὐ χοηστότητος τῷ ταζ- 
τον ἔχοντι μόνῳ περιγράφεσθαι. Τουγαροῦν idu 
πληθύνεσΏκι τὸ ἀγαθὸν ἐν τῇ τῶν παραγοµένων d 
ἑκυτῷ πληθὺῖ τῆς ἑνοποιοῦ τῶν ὅλων οὐδαμῶς εξ- 
εστάμινο) ἀνότητος, Διὰ τοῦτο οὐρανὸς παρᾶκται καὶ 
JÀ. Οὐρρνὸς μὲν εἴτε Χνριώτερο» ὀνομαστέος ὁ σὺμ- 
πας διάκοσμος τῶν ἀσωμάτων νόων. "Og δὺ xa 
παρὰ τοῖς τῶν θιολόγων ποεσθυτέροις τρισὶ διατί- 
ui) x«l τῶν d 
τῇ ix τῶν ἱερῶν 


ταλται τριαδικῶς ἱεραρχίαις * µία 
Ῥων (2) τῇ τάξει καταδιεστέοα, 
ἀγγέλω», xxi τῶν ἱερωτέοων ἀρχαγγέλων, καὶ τῶν 
ὑπὲρ αὐτοὺς ἀρχῶν ἐν ἁρμονίω στοιχω συνεστώσς: 
δευτέρα δὲ καὶ ὑπερ αὐτὴν τῷ ix τῶν ὑψολῶν iow 
σιῶν, καὶ τῶν ὑψηλοτέρων δυνάμεων, καὶ τὼν υπὶθ 
ἐχείνους χνριοτήτων τεταγµένων. τρίτη δὲ καὶ &ve- 
τάτω πασῶν τῷ ἐκ τῶν θείων καλουµένων θρόνων 
και τῶν θειοτέρων αὐτοῖς Χερουθὶμ, καὶ Té» θειο- 
τάτων πάσης TG, συγκεκροτημένη Σεραφίμ. 'H 
πρώτως μὲν xxi ἀμέσως ὑπὸ τῆς ἀγαθαρχίας αὐτῆς 
ἀγαθυνομένη καταστράπτιται ^ ποὀς τὰς ὑποδιθτ- 
χνίας δὲ τῶν τάξίων τὰν ἀχτινοτιδεῖς διαποοθμεύει 
τῶν φωτισμῶν δωριάς. Οὗτος μὲν ὁ ὄντως ὧν οὖρα- 
45$, οἷα θρόνος ὑπέρτατος τῷ Ἀψίστῳ κατεσκεύκ- 
σται. Ἡ }ῆ ὃς αὐτῷ ὑποπόδιον ἀνάλογον ὑποθίθε- 
ται τῷ θρόνῳ. Γῆν δέ φημι νῦν τῶν αἰσθητῶν σωμὰ- 
των Ti» διακόσµησιν, d$ δεύτερος κόσμος Dux; 
x«i ὀρώμεος καὶ ἔστι, xoi ὠνόμασται. Αλλ' οὔτε 
νῦν περὶ τούτου διαληπτέον δὴ, οὔτε δὲ περὶ τοῦ 
νοητοῦ καὶ πρώτου κόσμου παντὸς φιλοσορᾶσαι 
Χαιρός * Μιχαλλ δὲ καὶ Γαθριϊλ oi τρισµέγιστοι nu- 
γαλοπριπὺς vk σήμερον ὑπόθεσις προβέβλτνται, 


Jam tum cum ausus es unus Italorum 
Omne avum tibus explicare chartis, etc. 
Quo loco, unus, videtur esse, primus. 


NICET.E LAUDATIO SS. MICHAELIS ET GABRIELIS. 


1226 


ς ἀρχαγγελικῆς μῖν τάξιως ἰδιαιτέρως ταξιάρ- A ipso fonte lumen gratuita communicatione pro- 


ιαὶ πάσης δὲ τῶν θιίων ἀγγέλων πανάριστοι 
Ὑωγοὶ χοροστασίας͵ οἱ τοῦ νοητοῦ κόσμου παν- 
V τινες ὀφθαλμοὶ θεοπτικώτατοι xal φωταυγέ- 
»t, προθέθλυµένοι d ὧν ἐπὶ πᾶσαν ὁρᾷ Κύριος 
rüv. Προαιρέσει γὰρ ἀγαθοτάτη, καὶ νοὸς ἀχράν- 
ἐφέσισι πρὸς τὴν θεαρχίαν μᾶλλον τῶν ἄλλων 
ταµένοι, καὶ πρὸς τὴν δόξαν αὐτῆς ἐντονώτε- 
εκινηµένοι τῆς ἀνωτάτω παρ) αὐτῆς χαταξιοῦν - 
μῆς, οἱ δννατοὶ ἰσχὺι ποιῆσαι τὸ θέληµα τοῦ 
οὔ, οἱ συνιτοὶ νοῆσαι τὸ βούλημα τοῦ συνετοῦ, 
ν δι τοῦ καὶ δυνάµεως πάσης καὶ συνέσεως 
κεινα θεωρουµένου. Οὗτοι δὲ νῦν oi µεγαλώ- 
| οἱ ἁγιώνυμοι, τῷ Ἡμετέρῳ oye προχείµενοι 
e, αὐτοὶ ἂν χαθη γή σαιντο πρὸς αὐτόν. Οὐ y*p 
ἡμῶν τῆς τῶν θείων µεγαλοπρεπιίας ἐφικνεῖ- 
οὐδ) ἐπαίνοις χαρίἰδεσθαι τοῖς ἀπείρῳ µέτρῳ 
ν τὸν τῶν ἀνθρώπων ὑπιραναθεθηχόσι νοῦν. 
κὐτοῖς ἐχείνοις τοῦ vo) xal λόγου χαθηγεµόσι 
μένοι οἰχείαν αὐτοῖς ἤδη τὴν αἴνεσιν, ώς εφι» 
ἐξεργαξδώμεθα" οὐ τὸν ἀγγελαὰν, τις ποτέ 
φύσιν πολυπραγμονοῦντες, ἀνέφικτον γὰρ, 
| e ποικίλης ἐνεργείας ὢ διακονίας τὸν αἶνον 
ντες τὰ πιρὶ τῆς αὐτῶν οὐσίας οὐκ ἀπειχός 
εχμαίρεσθαι, ὢ σύδρομος ἐπὶ τούτω τυγχά- 
τῷ ἐνεργείᾳ δι αὐτῆς Ὀρέμα καταθεωρεῖται. 
ν οὖν ὁ Θιὸς ἀγέννητος x«i ἀναίτιος Gy παν- 
ὑνος καὶ χρόνου xxl πάσης δὲ χτίσεως ὁπωμέ- 
τός ἐστιν ἢ πρωτουργὸς αἰτία, Μιχαὐλ δὲ καὶ 
lÀ στρατιάρχαι τῶν θιίων ὑπ αὐτοῦ κατέστη- 
γέλὼ», οὐ μαχροῖς ἐστιν ἀποδεικνύναι λόγδις, 
dt µονη τῆ πάσης ἀποδείξεως ἐνεργεστέρα 
θαιοτέρᾳ ταῦθ) ἑαυτοῖς ὑποτιθέμενοι, ἄνωθεν 
λόγῳ ταῖς ἱεραῖς ἑπομένως γραφαῖς διαλαμ- 
$ τὰς λειτουργίας αὐτῶν, εἴτ οὖν ὑιργείας. 


pagat. Coelum hoc verum nimirum unum, ac tali 
dignum nomine tanquam supremus quidam thro- 
nus Altissimo preparatus est Terra vero tanquam 
scabellum aptum humilitate sua ad usum tam 
vilem, subjectum illi throno est. Terram autem 
nunc appello universitatem omnem sensibilium 
corporum ; qu& sccundus mundus materialis et 
aspectabilis et est οἱ appellatur. Verum de hoc 
mundo capessenda modo nobis tractatio non est. 
Ne primum illum quidem intelligibilem, quam 
late patet, universum complecti disputatione va- 
cat. Orationem quippe nostram omnem hodier- 


B nam hane ad se jamdudum rapiunt Archangeli 


ter maximi Michael et Gabriel ; argumentum di- 
cendi magnificum in primis Archangelici ordinis 
individui duces et universi divinorum angelorum 
chori moderatores optimi. Mundique ejus omnis 
cujus animo cerni solo species potest velut duo 
quidam oculi lucidissimi, ad Dei usque visionem 
acres omnem in partem intenti : quibus orbem 
terrarum universum despicit Deus. Libera enim 
jam a principio ab e& constantissima electione 
animi et isnceree mentis amoribus purissimis ad 
divine majestatis adorandam excellentiam promo- 
vendamque gloriam intentiorequamceteri studio 
conversi,supremis honoribus ab ea merito di- 
gnantur. Illi potentes virtute ad faciendam volun- 
tatem potentis. Illi sapientes ad intelligendum 
consilium sapientis : aut ejus potius quem qui 
contemplantur propius potentia sapientiaque om. 
ni superiorem videntesse. Illi magno sanctoque 
insignes nomine. Ipsi scopus orationis nostre. 
lidem, spero equidem, eam ad se dirigent ne 
aberret. Natura enim ac facultate nostra superius 


iddam, ad divinarnm rerum magnificentiam aspirare : aut. demereri nobisque obligare lauda 
108ἱΓ8 supernas illas mentes, quarum est infinito quodam intervallo supra humanum ο8” 
ita preestantia. Sed ipsis illis cogitationis et orationis usi ducibus exacta ad eorum ductum 
ota utraque pro nostre facultatis modulo potius quam pro illorum merito laudationem ela- 
us. Que nulla quidem in subtili nature angelice disquisitione, qualis tandem sit, curiose 
'tabitur, id enim frustra conaretur quidem, nisi si quid eorum ex variis operibus laude velut 
tenda, ex vi quee in iis cernitur ad cognitionem ejus que illam continet atque exserit na- 
niti paulatim suspicando atque wstimando potuerimus. Ac primum quidem summum illum 
parente genitum neque effectum «causa, aut e principio excitatum esse quoquam Deum: 
rem vero ipsum atque effectorem tum evi omnis actemporis, tum universitatis omnis hujus 
i duplieis quique sensu oculorum quique cogitatione mentium percipitur. Porrro Michaelem 
'rielem ccelestis angelorum milite summos Imperatores ab ipso esse constitutos, verbis qui- 
t argumentis pluribus approbari nequit. Ac ne necesse quidem est, cum hec omni demon- 


ne efficacior certiorque fides doceat. 


Cujus unius par est, auctoritate persuasi, ejusque 


iensione constituta, ceteram sic demum instituamus considerationem ut a primo ipso repe- 
capite per sacrorum consequenter commentariorum seriem omnem eorum functionis alicujus, 


icientie memoriam persequamur. 

ὧν ἀεὶ, κατὸ τὸ θεῖον λογιον ἐκεῖνο, κάθηται 
νου ἁγίου αὐτοῦ. Ὅτί ποτε dà τὴν καθέδραν 
νφητεον ; Οἶμαι δὲ τὴν ἁραρότως καὶ ἄμετα- 
πὶ τῆς οἴχείας αὐτοῦ δόξης ἵδρυσιν καὶ μονήν. 
ἐπὶ θρόνου δηλαδὺ καθοµένῳ, oix dà βασιλεῖ 
» τοὺς δορυφόρους παρεσιάναι, As τῷ τῆς 
etes δεσπόδοντι τὰ τῶν κτισμάτων κάλλιστα 


PATROL, GR, CXL. 


Deus eternus, juxta divinum illud oraculum, 
sedet super thronum sanctum suum. Quidnam 
hancesse tandem sessionem arbitrabimur ? Firmis- 
simam opinor illam atque immutabilem una sem- 
per in sententia constantiam et moram. Jam su- 
per thronum sedenti oportet nempe tanquam 
magno Regisatellites apparere. Oportet crestarum 

99, 


1227 


ADDENDA. 


1228 


uni omnium rerum Domino pulcherrimas earum A προσεχῶς παρεστηκέναι. Τές οὖν τῷ τοῦ Ὑψίστον 


quasque presto semper et coram adstare. Quis 
igitur ad Altissimi thronum proxime excubat ? 
Quis idoneus inventus est qui ad ejus sublimi- 
tate inaccesse majestatis intimum ac familiare 
ministerium quotidianus adhiberetur Michael hic 
nimirum et Gabriel est. Hi supreimnee majestatis 
stipatores. Hi doctores sapientissimarum men- 
lium. Et in arce quadam excellenti majori quam- 
dici possit excessu celsitudinis supra omuem 
creatarum rerum apicem collocati, Hinc jam mun- 
di conditor reliquum ad opus aggreditur. Creat 
ccelum et fundat terram. Lucis naturam promit, 
et tenebras discernit a lumine. Deinde firmamen- 
lum extendit, et abyssos aquarum, quas partim 
supra fundamentum suspen it, partim infra terr:e 
superficies in cavernas et voragines rejicit. Plan- 
tarum deinde et animalium varias omne genus 
naturas et species, vel ex terra, vel ex aqua ver- 
bo excitat. Magna preterea luminaria astrorum- 
que sparsam late multitudinem pulcherrimum 
orbi toto explicavit spectaculum, idemque sapien- 
ti& ac potestatis sue insigne monumentum. Quo- 
nam igitur officio conditori res condite gratiam 
rependant ? Laudatione una ob tot perfecta opera, 
sacroque hymno mixto ex concentu omnium cum 
sanctissimarum mentium symphonia confuso. Quis 
autem hujus cantici modumettonum preit ?Quis 


παρεδρεύει θρόνω ; Τίς τῶν πάντων ἐγγύτατα προν 
σιων τῷ ἀπροσίω Οθεοπρεπῶς τε Ἀλειτοργεῖν χαι 
ἀεννάως διατίτακται; ΗἩ ὅὃῆλον ὅτι Μιχαὴλ καὶ 
Γαθριὸλ, οἱ τῆς ὑπερτάτης μεγαλοσύνης d'opugapot, 


οἱ μυσταγωγοὶ τῶν ὑπερσόφων νόων, καὶ τῆς ὅλες 
κτίσεως αφβράστοις ὑπεροχαῖς ὑπερανωκισμῆοι, 


Απτιται λοιπὸν ἐντεῦθεν τῆς τῶν Ὑγινοµένων γοί- 
σεως ὁ Ὑενεσιουργός' ποιεῖ οὐρανὸν, καὶ θεμελιί 
qüw παράγει φωτὸς οὐσίαν, καὶ σκότος διαχρῦε 
φωτός. Εἶτα περιτείνει τὸ στερέωμα. Καὶ τὰς ἀθύσ- 
σους νῶν ὑδάτων, Gg μὶν ὑπεράνω τοῦ στερεώματος 
µετεωρίξει, ἄς δὲ τοῖς κενεῶσιν ἐναποκοίνει τῆς 
γῆς. Ἔπειτα φυτῶν xai ζώων τὰς παντοδαπὰς o» 

B σίας xai μορφὰς λογω τῆς γὺς xai τοῦ ὕδατος ἔξανα- 
δίδωσιν Οὐ ταῦτα δὲ µόνον, φωστήρων δὲ μεγῶη, 
xai ἀστέρων πλήθη τε κατ οὐρανὸν καὶ κάλλη, xli 
θει συνέσεως καὶ ἰσχύος ἐπορίσατο, Tí; οὖν ἡ περ 
αὐτῶν ἀμοιθὴ τῷ ποιητῇ ; Αἴνεσις ἐπὶ τοῖς yongi- 
νοις, χαὶ Όμνος ἱερὸς τοῖς πανιέροις συγκροτεῖται 
νοοις. Τίς χατάρχει τῆς τοιαύτης αἰνέσεως ; τίς ὁ τὸ 
ἔνθεν ὕμνον τῷ ὑπερυμνήτῳ προοιμιαζόμενος ; 03χ 
οἱ τῆς αγγελικῆς, ὡς εἰχὸς, καθχγούµενοι χοροστε- 
σίας: Οὐχ οἱ ὕπερφερεις διάκονοι τῆς θεαρχίας ; O7y 
οἱ πρώτως τῶν πρωτων ἑλλάμψεων ὑπερπληονύας 
vot, καὶ τῶν θείων εὐλόγως ὑμνήσεων πρώτοι «κζ- 
ηγήσαντο; ᾽Αλλὰ µετενεχτέον λοιπὸν τὸν λόγον 9d$ 
βαδίζοντα πρὸς τὰ ἕξῆς. 


ejus carminis quod in laudem majoris omni laude Dei canitur modulari oecupat procemia 3 Αη nos 
ilis suo merito chori principibus angelici, illis precellentibus Dei ministris, illis primarum illu 
strationum Dei participibus hoc tribuendum est ut in Dei concinendis laudibus musicee omni mode 
rentur ? Verum tamen reducamus in viam orationem, et sponte deinceps sua perrecturam ad rei 


qua dimittamus. 

Homo igitur Dei manu ad auctoris imaginem 
conformatus in paradiso Dei collocatus est. Inde 
illi ibidem edicitur quosque fructus fas sit car- 
pere, quosque nefas attrectare. Quam ut ille le- 
gem infelici gustui posthabuit, eadein illi vinde- 
mia que prevaricationis uvam preacocem obtu- 
lerat, penam quoque presentem exsilii ex loco 
amoenissimo tristissimi propinavit. Deinceps illi 
paradisus clauditur. Appositiclavisloco Cherubim, 
nec inermes, sed muniti gladio versatili et flam- 
meo quem non alium fuisseab eoquod laudamus 
equidem crediderim : ab hoc, inquam, precellen- 
tissimo intelligentiarum pari virtutum coelestium 
quasi fastigio et complemento. Cui ob scindendi 
quidem aciem et hostium conficiendorum vim 
romphee nomen convenit. Natura vero quod sit 
igneaet materie deterioris noxiiequecomsumptrice 
aptissime illi adjunctum quoque quadrat flam- 
mese. Que quod dicitur versatilis, eo valere su- 
spicor ut ad omnem cogitationis motum prom- 
ptissima velocissimarum mentium alacritas, »tum 
ad quemcunque nutum domini expeditissima fa- 
cilitaset agilitas celerrima designetur. Quibus 
commendati dotibus Archangeli in eundem ordi- 
nem cum Cherubim ad porte paradisi custodiam 
ascripti sunt, quo non tantum strenue perfun- 


C Ανθρωπος τοίνυν χειρὶ Θεοῦ καὶ εἰχόνε µοοφωθὰς 
ἐν παραδείσῳ τέθειται Θεοῦ. Ἐχεῖθεν αὐτῷ Ae» 
à ἐντολὴ cow τε καρπῶν µιταληπτέον xoi οὗ pi 
προσαπτέον. ᾿Επεὶ δὲ ταύτην Ἠδονῆς Ὁμοίθετο κι- 
Ἆρᾶς. χαρπὸν παραθάσεως τοῦ παραδείσου τὸν ἔνν 
Vu ἐτρύγα. Κλείεται δὲ λοιπὸν ὁ παράδεισος αὐτὸ. 
Κλεὶς δὲ τὰ Χερουθὶμ ἐτάγη οὐ μόνα, ἀλλὰ σὺν r1 
στρεφοµένη, ὧν οὐκ ἄλλην οἶμαί τινα χυριώτωυν 
νοεῖσθαι $3 τὴν νῦν ὑποκειμένον εἰς ἔπαινον, τὸν 
οὐρανίων δυνάµεων τὴν xopovida, rv ὑπερφιριστά- 
Την τῶν νόων ξυνωρίδα. ᾿Ῥομφαία μὲν οὖν ὡς tur 
τικὴ λέγεται χαὶ τῶν ἐναντίων διαιρετική : φλυγοι 


δὲ ὡς πυρίνη τὴν φύσιν καὶ τῆς χείρονος Uinc αἱ : 


μοχθηρᾶς ἐξαναλωτική" στρεφοµένη δὲ τνχὸν, &k 
ταχίστη, xai λίαν τὴν νοερὰν χένησιν εὔστροφκ 
πρὸς τὴν τοῦ Δεσποτικοῦ νεύµατος περαίωσο. Ἂ 
τοῖς Χερουθιμ ἐχείνις ὁμοταγῶς ἑστῶσα τὴν τὸ 
παραδείσου θύραν ἐπιτηρεῖ, οἷς μὲν τὴν εἴσοδον ὑπι- 


χωροῦσα, ἢ ὁδοποιοῦσα, oi; δηλαδὺ θεοειδἠς ὁτρί- 
mo; ἁηλίδος τε πάσος καὶ ῥύπων τὸ βάθος ο 


καθηραµένος ol; δὶ πάλιν «φραγμὸς ἀδιέξοδος i 
µάχαιρα Φίστοµος προσαπαντῶσα oi; οὐκ ἐξὸν εἶνα 
τῶν ἀψαύστων ἐπιψαῦσαι. "Erst δὲ μετὰ ταῦτα κἂσε 
piv σὰρξ τὴν ὀδὸν αὐτῆς ἐν προσώπω Θεοῦ κατ 
έφθειρεν ἐπὶ τῆς γῆς, πᾶσα δὲ διάνοια χομιδῆ προ. 
ἔχειτο τῇ πονηρία, οὐ δίχαιον ἔδοξεν ἔτι τὸ πνεῦμε 


NICETA LAUDATIO SS. MICHAELIS ET GABRIELIS. 


1236 


µένειν ἐν αὐτοῖς. Όθεν à» ὅλον ἆθροως x«*«- A guntur munere, sed etiam sapienter. Sunt enim 


ι yüv, καὶ πᾶν δὲ τὸ ταύτης ἀνάστημα τοῦ Θεοῦ 
Ομένου χαταστρέψασθαι ἐν χειρἰ φασι τῶν ύψη- 
Ὀύτων δυνάμεων, τούς τε τῶν οὐρανῶν κατα- 
κκ ἄνωθεν χαταῤῥαγῆναι, τάς τε πηγὰς τῶν 
σων κάτωθεν ἀναῤῥαγῆναι, Οἷς ἀπάσης σαρχὸς 
πνιγείσης, µόνον τὸν δέκαιον ταῖς τούτων προ- 
& ἐν χιθωτῷ Κξυλίνη πανοιχκεσία διασώζεσθαι. 
ύθεν κάτεισιν μὲν οὐρανόθεν ὁ Κύριος ἐπὶ τὴν 
Αλλἀτές à κάθοδος τοῦ τὸν οὐρανὸν κατ οὐ- 
καὶ τὸν yüv πεπλορωχότος; Ὅ τάχα τὸν ἐπι- 
τῶν ἐπὶ γῆς ἔργων αὐτοῦ καινοτοµίαν Θιοῦ τῦ 
i χατάθασιν εἰρῦσθαι ; Κάτεισι τοίνυν πῆ μὲν 
εἰς οὐρανὸν τὸν ἀνάθασιν οἰκοχομοῦσιν ἀλογί- 
τὴν γλῶσσαν καταμεριούμενος, πῆ δὲ ξειζό- 

ἀνθρωποπρεκῶς παρὰ τῷ ᾿Αόραάμ᾽ cire 
x& θείῳ τοὺς ἀθεμίτους ἀπολλύς. Συγκατέρχε- 
sre Mixed xxi Γαθριῤλ, οὗ τῆς ᾿Αδραμιαίας 

καὶ ξένης Κενίας ῥἐχείνης αοινωνοῦντες τῷ 
yg, ἀλλὰ καὶ παντὶ θείῳ χελεύσματι θεαρέ- 
ὑπουργοῦντες. Διαμερίδουσι μὲν ἔθνο κατὰ 
σας τε χαὶ φυλάς' ἑκάστοις δὲ τούτων ἀγγέλους 
ως ἐφιστάνουσι, καὶ κηδεμόνας. Καὶ ῥνόμενοι 
εεριποιοῦνται καὶ σὠζουσιν οὓς ἐδικαίωσεν ὁ 
;Ἑαταστρέφουσι δὲ xai κατασπῶσιν οὓς ἔνδιχος 
rrow ψῆῶφος ἐκδίωσι πανωλεθρίῳ. ᾿Αθραὰμ 
Ot» ἡἠγίασται θιῷ, δι ὃν καὶ ὁ ἔκγονος ἐπαινεῖ- 
gei). 


quibus aditum permittant, et viam faciant. Quo- 
rum videlicet divina quedam secta est et ccelestis 
institutio innocentis vite, labe segregata omni 
illisque adeo ipsis perpurgata sordibus qua- 
rum esse solet, in humilitate tardorum corpo- 
rum tanquam in sentina locus proprius. |] 
vero rursus vallum insuperabile moram objicit 
necessariam ; vel si contra pergendi obstinent 
audaciam, anceps occurrens gladius periculum 
intentat presens,quorum cupiditati ad carpendum 
lignum vetitum temere preecipiti juste aditus ne- 
gatur, Ut autem omnis deinde caro in conspectu 


B pei viam suam corrupit super terram, omnisque 


cogitatio ad malum impetu ruebat, non est visum 
consentaneum tantam inter corruptelam Dei Spi- 
ritum in homine permanere. Unde cum illa Deo 
sederet sententia, terram delendam universam 
quanta est et omnem ejus superbiam obruendam, 
sublimium harum virtutum putatur usus ministe- 
rio ad cataractas ccelorum perfringendos desuper 
et ad abyssi fontes infra rumpendos. Ex quibus 
aquarum redundante copia cum exstincta esse 
omnis caro, unus justus cum familia eorumdem 
providentia servatus fuisse merito creditur. Inde 
de eclo Domuinus descendit in terram. Quis hic 
descensus autem ejus, cujus preesentia coelum im- 
plet et terram ? An novorum forte operum mox 


dorum super terram mirabilis eflectio hoc & Scriptura nomine designatur ? Descendit igitur 
| hominum conspiratione temeraria ad conscendendum colum insanam turrim molientium 
iam divisurus : nunc hospitalitatis Abrahe capturus experimentum : tum igni et sulphure 
Hos consumpturus. Eunt illi comites Michael et Gabriel. Non ut Abramee hospitalitatis illius 
italie atque ab hominum tum moribus peregrinantis fructum simul cum domino presentis 
lii perciperent, sed ut ad omne signum divine voluntatis summam ubique ad quodvis obse- 
m opera navanda diligentiam repreesentarent. Gentes igitur in linguas et tribus illi dividunt , 
eisdem singulis curatores quosdam angelos et presides preficiunt iidem. Jam ad eos ser- 
los quos eximendos a communi clade Deus censuit quam seduli sunt ? qua eos vi, qua cura, 
n benefica protegunt, eripiunt, tutum in receptum denique perducunt ? E contrario vero ut 
int, obruunt atque omni atrocitate in eos detonant quibus hoc meritum exitium justus supre- 
1dieis calculus decreverat ? Abraham exinde sanctificatus Deo est, ob quem et nepos ejus lau- 
r Israel. 

Der μὲν οὖν των θείων ἀγγέλων ἄλλων ἐθνῶν C  lgitur alii quidem sancti angelialiarum gentium 
Γατεῖν χατακεκληρωνται' οὗτοι δὲ ἄρχοντες x«i — sortiti prsefecturam sunt. Istis autem extra sortem 


σπὶσταὶ τοῦ ''Iap«àÀ πρὸς Θιοῦ Φδιαττάχατο. 
τῷ Ἰσαὰκ Ἡ γένησις ζενοπρεπής κατ έπαγ- 
ν γάρ (3). Ξενοπριπὺς δὲ θνσἰα μετὰ ταῦτα 


χγόµενος quy] ἀγγέου πατρφας µαχαίρας 
λάττετο, τύπος Ἱἱερωτέρας παραλαμθανόμενος 
βγίας. ἴῶς ὅὃ ἂν Ἰαχὼθ τῆς οὐρανομήχκους 


χος ἐχείνης, xal τῶν ἀνιόντων καὶ χατιόντων 
Ἱτῶς ἀγγέλων, à τοῦ ἐπεστεριγμένου Θεοῦ ἐγε 
θεωρὸς, à τῶν ὕστερον ὀφθεισῶν αὐτῷ παριµ- 
» & τῆς μιτὰ τοῦ Θεανθρώπου παλῆς, ἐξ οὗ 
; Ἱσραῦλ ἔτυχε προσηγορίας' πῶς ἂν τούτων 


Dei commendatione populi Israelitici regendi et 
protegendi demandata est provincia. Unde 1saaci 
generatio mirabilis, et inopinata, per repromissio- 
nem enim natus est, eorum administrata esse pru- 
dentia putanda est. Qui deinde Isaac cum altari 
esset inopinata victima impositus, voce prohiben- 
tis angeli paterni est gladii periculo subtractus. 
Que erant jam tum omnia ad sanctioris sacrificii 
figuram designata. Quomodo vero Jacob mirabilis 
illius ccelum terre committentis scale ascenden- 
tiumque per eam angelorum aut descendentium 


0 Tác θεωρίας, εἰ pà τοῖς ἀρχαγγελικοῖς τού- p incumbentisque illi Dei, rursus castrorum appa: 
νόοις µκατηυθύνεο Φφρονρούμενος ; Ὑφ ὦν τουσ, tum lucte cum divino viro que Israelis 
, παὶ Ἰωφὴφ ὕστερον εἰς Αἴγυπτον ὀδηγηθῶναι, — illiappellationem peperit: quo inquam ille modo 


Aliqua hic deesse videntur in Greecis que nos Latine supplevimus probabiliter. 


1231 


ADDENDA. 


1132 


tot esset. taliumque rerum lam preclara specie Α x«i τῆς Αἰγυπτίων ἀρχῆς ἐπιλαθέσθαι, καὶ πρὸς 


visioneque dignatus, nisi harum archangelicarum 
I1jentium presidio ubique et gubernatione utere- 
tur. Quarum etiam deinde credo providentia du- 
ctum Joseph in &gyptum ad ejus denique genti 
emersisse principatum : quo etad humanitatem, 
et ad religionem usus tum cognatos ad se omnes 
altraxit suos, tum alienos atque exteros δα ejus- 
dem secum Dei cultum provocavit. Post hec 
rursus eruit Dominus ex /Egyptiorum manibus 
Israelem, modo jam satis opinor noto omnibus. 
Disruptis enim aquis illis immensis gurgitis altis- 
simisiccis populum pedibus vasto mari traduxit. 
Cujus ipsius fluctibus persequentem obruit ac 
perdidit /Egyptium. Servatum hinc populum ad- 
movit sacro monti. Ubi divinis eum vocibus et 
legibus celestibus erudivit. Atque hic in speciem 
soli Moyses et Aaron excipiendis Dei verbis por- 
tentisque procurandis Deo populoque ministerium 
navabant. Re autem vera Michael et Gabriel om- 
nem illam ad sensus admirantis populi miraculo- 
rum pompam et oraculorum sonitum ex dignitate 
legislatoris Dei clam administrabant. Quod igitur 
illi prestare videbantur, hoc vere isti presstabant. 
Ac quemadmodum omnium auctor sapientia im- 
mediatis istis sui consilii administris utebatur : 
sic isti Mose et Aarone quasi secundarum partium 
fidelibus quibusdam ministris usi magnificas per 
ipsos illas et divinse indices potentie prodigiorum 
mirabilium editiones ostentarunt. Neque id in 
monte tantum aut in deserto. Jesum enim postea 
ad promissam illi populo terram solita providen- 
tia prosecuti, preeparantes ubique ac munientes 
viam et ad Dei requiem inducentes, fluvii refrin- 
gunt impetum, muros sine machinis evertunt, 
dynastas ejus terre diriset efficacibus exsecra- 
tionibus devovent. Hic Michael princeps exercitus 
Domini viri specie evaginatum manu tenentis 
gladium apparens, quis esset declaravit et ut 
calceamenta solveret Josue precepit : ea re signi- 
ficans si quid concretum erat atquo hebes tarde 
lerreneque cogilionis excutiendum esse omne 
per terram jam sanctam ingredienti. Idem ambo 
postea ut sanctiorum quorumque judicum et re- 
gum glorie servirent vim elementis attulerunt. 
Colum cum $sole et astris aliquando quidem- 
stare coegerunt ad integram consumptionem im- 
piorum. Nonnunquam vero cursus astrorum re- 
torserunt omnium ad suos retro carceres reflexo 
impetu, ut eo prodigio vite promissum auctarium 
fideli regi confirmarent. Abstulerunt bella, a gen- 
tibus impiis tutati Israelem sunt. Satrapas multos 
et magnos signo quidem ad memoriam aui 
vestigio relicto ex terra exterminarunt. Nam 
si absque illis fuisset,potueratne cum: trecentis Ge- 
deon myriadas debellare? Et quod queso tam 
ferreum corporis ac lacertorum robur Samsoni 
suftecisset : aut quee tandem id hoc durare potuis- 
set asini maxilla ut ita Philistinorum exercitibus 


ἑαυτὸν μὲν ὅλον ἐπισπᾶσθαι τὸ συγγενες, πρὸς τῖν 
κατ αὐτὸν δὲ θεοσέθειαν καὶ τοὺς ἀλλοτοίους ἔγκα- 
λεῖσθαι, Μετὰ ταύτα πάλιν ἐξείλετο Κύριος τῆς Ài- 
᾿υνπτιακῆς χειρὸς τὸν Ἰσραύλ. Πᾶσι δε düo; ἴσως 
ὁ rfe ἐξόδον τρόπος, Ὕδωρ γὰρ ἀθύσσον μύοιον 
ἀναῤῥύξας τὸν μὲν ἀθρόχοις διύγαγε ποσίέν i» αὐτῷ 
δὲ τὸν διώκτην Αἰγύπτιον ἐξώλεσιν. Εἰς ὄρος δὲ τὸν 
σεσωσµένον μιτὰ ταῦτα προσαγαγὠν, θεσπετίαι; 
φωναῖς καὶ θεσμοῖς οὐρανίοις ἐπαιδαι) ὦγησιν αὐτὸν. 
"H» τοίνυν ἐχεῖ τὸ μὲν ὀρώμινον, Μωσῆς καὶ " Agpir 
Θεοῦ ῥήμασι καὶ τέρασιν ὑπερετούμενοι, τὸ νοούµι- 
νο δὲ Μιχαὴλ καὶ Γαβριὴλ τῶν ἔργων Θεοῦ zzi 
λογίων πανευαγῶς προεστηκότε. Ὅπιερ οὖν ie 
τοῖς ἄλλοις καθεωρῶντο, τοῦτο γοῦν οὗτοι τούτοις 
ἐχρημάτιξον. Καὶ ὥσπερ $ παντουργὸς σοφία Qui 
νοις τούτοις ἀμέσως τῆς ἰδίας ἐκέχητο βονλῆς οὗτως 
οὗτοι Μωσεῖ xai ᾽᾿Ααρὼν ὅσα xai ὑπηρέταις χοωμθθι 
πιστοῖς, τὰς πανσθενεῖς ἐν αὐτοῖς ἐξεχάλυπτον Ówo- 
σηµείας. ᾽Αλλ᾽ οὐκ ἐν µόνοις ἐχείνοις τὰς µεγαλοι- 
γίας ἐπεδείξαντο. Καὶ τοῦ Ἰησοῦ δὲ μετὰ ταῦτα ποὺ 
τήν ἐπηγγελμένην τῷ λαῷ γῆν προπορευόµενοι, rei 
τὴν ὁδὸν αὐτοῦ κατασκενάζοντες, καὶ πρὸς τὸν τού 
Θτοῦ κατάπανσιν εἰσάγοντες, ποταμοῦ φορὰν dx 
πτουσιν' τιίχη δίχα μηχανημάτων χατασείουσυ' 
δυνάστας ἀναθεματίζουσι γῆς. "Ext Μιχαὶλ soy 
στράτηγος Κυρίου καθὼς vào ἑσπασμίνον yu 
χατέχων ῥοωφγαίαν ὁοπταξόωενος ἑαυτὸν ὅστις dt 
παρέφηνιν, x«i λύειν τὸ ὑπόδυεμα mapuyyóx τῷ Ἱς- 
σοῦ, x«i μηδὲν παχν καὶ ἀναίσθητον τοῦ γ9ῖνου νιν- 
C νήματος ἐπάγεσθαι, ὡς δη τῆς ἁγίας ἐπιθατιύονι 
Ἱῆς. ΄Ἔπειτα κριτῶν καὶ βασιλέων τοῖς εὐσεθεσί- 
pots µεγαλύνοντες, τυραννοῦσι στοιχεῖα. Οὐρωῦ 
σὺν Ἠλίῳ καὶ ἄστροις ποτε pi» ἰστῶσιν εἰς Guri- 
Άτιαν δυσμενῶν' ποτ δι παλίνόρσον ἀναστοέουτι 
τὸ r&v, πιστῷ βατιλεῖ ξωῆς πιστούμενοι προσθὀσο. 
᾿Ανταναιροῦσι πολέμους πιρϊποιοῦνται τὸν Ἰσεαὶ 
ἐθνῶν ἀσιθῶν, xxi σατραπῶν πολλῶν και μιεγῶω 
μνημόσυνον ἐκ τῆῦς γῆς πιριαιροῦσιν. Πῶς ὢ Tt 
duov iv τριακοσίοις ἐκστράτε µυριάδων ; llo; dt 
Σαμψὼν ἰσχνόϊ σώματος μόνη f σιαγόνι ὀνου τς ο 
ἀλλοφύλων οὕτω Ἠκχατίπαιδε δυνάµεως ; Οὐκ &» Uu 
µέγας παρὰ Κυρίω Σαμουήλ. Οὐκ ἂν ὁ Δάβιὸ ο 
πάντων ὑπερέσχεν ἐχθρῶν. Οὐκ ἂν οὐδ’ αὐτὸς "Hiis; 
πυρὸς φοβερωτερος τοῖς πυρἰνοις ἔργοις καθεωοᾶτὲ, 
καὶ πυρὸς ἅματι πρὸς οὐρανούς ὀχούμενος εως 
πτο. O20" ἄν τις ἄλλος τῶν ἐνθέων λόγοις καὶ ἔργ 
ἐπίσημος ἐγεγόνει προφητῶν, εἰ μὴ νοητῶς ot xt 
στοι τῶν νόων κηδεμόνες λαμπροὶ προεστηκότες, f 
τῶν ὁδῶν αὐτῶν, x«i τῶν ἔργων προηγούμενοι 5 
πᾶν θέλημα θεῖον κατηύθυναν αὐτούς. Ὑπ' αὐτεῦ s 
καὶ τρεῖς νεανίαι φλογὸς Χαμίνον Χαιομέντς ὡς πε 
στάδος ἀλώθητοι κατεπιαίνοντες, τὸν Σωτδρα TW. 
Ὁμνόις χορεύοντες ἐδεξιοῦντο. Ὑπ' αὐτοῖς, oium ' 
καὶ Ἰωνᾶς μὶν ἀσυὴὶς τῶν ἁλίον σπλάέγχνων dM C: 
θηρός. Δανιὴλ δὶ λεύντων δενῶς βρυχοµένων dusk - 
σωσται, καὶ ᾽Λμδακούμ pit» ἐν ῥιπῦ βλέμματος 5 
Ἱερουσαλὴμ εἰς Βαθυλῶνα τῷ ῥοίδῳ τούτω µιά- 
σιος ἤγετο δεῖπνον ἐπιχομίδων τῷ Δανιῤλ. "Ov δεκεὶ : 





1233 


NICETAE LAUDATIO SS. MICHAELIS ET GABRIELIS. 


1234 


τας αἰνιγματώδεις ὁρᾶσεις τῶν ἐκθησομένων, ἐκεῖ Α illuderet ? An non inde magnus erat Samuel co- 


σνυνετίδων ὁρᾶται Γαθριώλ. Ἐκ τῆς Βαθυλῶνος δὲ 
μετὰ ταῦτα δι αὐτῶν Ἰσραήλ πρὸς τὴν Ἱερονσαλήμ 
ἀνεχομίδετο. Πλεονάκις οὖν, iv! εἴπω συνελὠν, τοῦ 
Θεοῦ pi) ὀὁλιγωροῦτες, πρὸς θεούς d& αὐτομολοῦν- 
τες, τοῖς ἐχθροῖς ὑποπίπτοντες ἐπρονομεύοντο * 
Πλεονάχις δὲ τὴν θείαν ἐπικεκλημένοι ῥοπὴν, διὰ 
τῶν ὑψηλῶν τούτων x«i λαμπρῶν ἀρχιστρατήγων 
τῷς χαλεπῆς ui» τυραννίδος πολυτρόπως madre 
τοντο, ταῖς ἑαυτῶν δὲ χωραις, καὶ πόλεσι, καὶ τοῖς 
οἰχείοις ἀποχαθέσταντο θεσμοῖς, Οὕτω μὲν οἱ παν- 
ἀῦλοι τῦς παν;ουργοῦ σοφίας Των ἀρχαιοτέρων 
ἐπιτοδευμάτων ὑπουργοὶ καὶ Φδιάκονοὶ καθειστήκι- 
σαν δραστύριοι. 


ram Domino? Non indidem hostibus suis omnibus 
superior fuit David ? Non ille ipse Elias suo ipso 
igne terribilior igneis operibus cernebatur ? Qui 
οί eurru vehens igneo assumptus in colos est. 
Neque porro quisquam alius divinorum propheta- 
rum doctrina rebusve gestis paulo exstitit illustrior 
cui non isti colestium spirituum  precipui, et 
duces fuerint itinerum, et adjutores operum, et 
omni cetera curatorum optimorum complexi pro- 
videntia'motum omnem et progressum quosuis ad 
assectandos divine voluntatis nutus occultis mo- 
nitis et instinctibus direxerint. Hi tribus pueris 
in ardenti fornace flammas tanquam thulamum 


innoxie caleantibus hymnosque Servatori mixto plausu chorearum concinentibus auctores iidem 
et participes letitia consertis hserentes manibus, voce motuque preibant. Quin ab eisdem puto 
factum ut ex marins ventre bellue sine noxa Jonas exsiliret, utque inter leones horrendum ru- 
gientes integer sine damno servaretur Daniel, oui Abbacuc Babylonem Hierosolymis tanta via 
horum vi atque impetu nictu palpebre correpta prandium tulit. Cui item ibidem obscuras futura- 
rum rerum designationes visis perplexis adumbratas palam Gabriel edisserit. Age Babylone po- 
stea eisdem id agentibus Israel Jerusalem postliminio revertitur. Sepius deinde, ut dicam com- 
pendio, Deo, miseri, contempto ad deos transfuge victi ab hostibus captivi abducebantur. Srspius 
vero divina invocata clementia, opera-istorum sublimium ocelestis militia imperatorum servitute 
tyrannorum varie liberati suis terris atque urbibus legibusque reddebantur. Adeo se strenuos 
pari isti spiritus et a concretione materie longissime remoti ejus in procurationis functione pre- 
buerunt cui preefecti fuerant, ut antiquioribus rerum parentis omnium sapientie studiis prompto 


ao fideli ministerio servirent. 

Ἐπεὶ δὲ ó ἀσώματος, ὁ ἀδρατός, ὁ ὑπεροῦσιος οὖκ 
ἔτι µόνον εἶδος ἄῦλον πρὸς ὀλίγον ὀρώμενον καὶ 
θᾶττον ἀφιπτάμενον, ἀλλὰ dà καὶ ὕλην κεἴτ οὔν 
αὐσίαν τὴν ὑμετέραν καὶ μορφὺν ὑποδύναι — x«t- 
Ἠξέωσε, Γαθριδ) μὲν εὐθὺς τὸ µνστήριον µυσταγω- 
γεῖται, εὐθὺς δὲ τῷ ἱερῖ Ζαχαρία παραστὰς τὴν 
ἐκ τῆς στείρας αὐτῷ Ὑέννησιν ἐχφαίνει τοῦ Βαπτι- 
στοῦ. Ἑϊτα τῇ κεχαριπµένη Παρθένῳ χαρὰν εὔαγ- 
Φελίζεται. Ἐν ἁγίω δὲ Πνεύματι καὶ ἨὙψίστου 
δυνάµει τὸν Yióv Θεοῦ χρηµατίζει τεκεῖν. Ἐπεὶ δὲ 
τῶν παρθενικῶν λαγόνων ἐν ὁμοιώματι βρέφους ὁ 
ὑπερούσιος ἐτέχθη, πᾶσα ut» οὐρανία Ὑγηθομένο 
στρατιὰ τὸ ἱερὸν τῆς δοξολογίας αἰνεῖ µέλος. Μι- 
X93 δι καὶ Γαθρίὴλ ἐξ ἀρχῆς ἄχρι τέλους τῷ 
σεσαρχωμύῳ παρεπόµενοι, καὶ τοῖς γονεῦσι τὸ δέον 
ὄναρ εἰσηγούμενοι, xci μετὰ τὸν πειρασμὸν αὐτῷ 
Φιακονούμενοι, xai ἐν  xatoà τοῦ πάθους τρόπον 
τινὰ συνεπισχύοντες ' οὐ µόνον δὲ ἀλλὰ καὶ τῆς σαρ- 
xóg διά σταυροῦ λνθέντι * xal γυμνῷ ψυχῷῆ πρὸς 
κευθμῶνας ἀῑδου χωροῦντι προύηγούµενοι, xci τοῦ 
σκότους µέν τοὺς προστάτας χαταῤῥάσσοντες τὰς ἐν 
αὐτῷ κατειργµένας ψυχὰς ὡς πλάστη προσάγοντες. 
x&i αὐτῷ νοερῶς προσαρμοζόμενοι *. εἶα τὴν ἐκ 
τάφου τριήµερον ἔγερσιν τοῖς ἀξίοις ἐμφανίσαντες * 
οὕτω δὴ πρὸς οὐρανοὺς ἀναθαίνοντι καὶ τὸν Πατέρα 
συνανιόντες τεθεώρηντο. Κατωθιν μὶν οὖν τοῖς ἄπο- 
στόλοις ὡς ἄνδρες δύο λευχείαονες δι’ ἀέρος έδεί- 
πνυντο πετόμίνοι, καὶ τὸν τῆς δευτέρας ἐπιφανείας 
τρόπον τοῦ ἀναλαμθανομένου καταγγέλλοντες * ταῖς 
ὑπερτέραις δὲ τούτων δυνάµεσω, "Apart πύλας, 
ἐπεθόων * καὶ πύλαι αἰώνιοι, τὸ τάχος ἐπαιρόμεναι, 
τῷ βασιλεῖ τῆς δόξης ὁδοπφιήσατε τὸν εἴσοδον "Ap 


Quando vero incorporeus, invisiblis, supersub- 
stantialis Deus non jam corpus aereum ad exigui 
temporis speciem deproperatum, mox avolaturum. 
sed terram adeo ipsam lutum, nostram, inquam, 
substantiam et formam induere dignatus est, ad 
intimam statim cognitionem mysterii totius Ga- 
briel admittitur. Qui sacerdotio fungenti repente 
astans Zacharie nasciturum ipsi aperit ex anu 
sterili Baptistam. Tum gratia plene Virgini bono 
nuntio insperatse salutationis oblato, ceetera nego- 
tiatione legationis sue rem denique sie conficit, 
inter eos ut conveniat : in Spiritu sancto virtute- 
que Altissimi Virginem Dei Filium parituram. Ut 
vero jam in virgineis visceribus in similitudinem 
humani fetus assumpto corpusculo supersubstan- 


C tialis est genitus, universa quidem gratulans mi- 


litia ccelestis sacrum glorificationis hymnum ceci- 
nit, at Michael et Gabriel a principio incarnatum 
assectati presto semper adfuerunt, qua, pro neces- 
sitate rerum, opportuna parentibus objicientes 
somnia, qua post tentationem in deserto mini- 
strantes, qua. passionis tempore confortantes ac 
quodammodo collaborantes.Neque hoc solum,sed 
morte crucis corpore solutum, nudaque anima ad 
subterraneos inferorum penetrantem carceres ap- 
paritores isti preecesserunt. Qui etiam impressione 
subita perculsos tenebrarum principes afflixerunt. 
Tum ereptas ex eorum vinculis conditori animas 
adduxerunt, ceteraque sedulitate omni se suum- 
que obsequium ad majestatis ejus pompam et vo- 
luntatisomnesignum accommodarunt. Ex sepulcro 
deinde resurrectionem quee tertia die contigit iis 


4935 


ADDENDA. 


1236 


quos dignandos tanto honore Deus voluit manife- A οὖν ἐνταῦθα τούτὸις xal à διακονία περεγέγαπται ; 


&tata: sic deraum ad coelos et ad Patrem ascen- 
dentem comitari visi sunt. Tum ostenderunt se 
apostolis duorum virorum specie vestitu albo aper- 
to aere devolantium, secundee manifestationis ejus 
qui assumptus fuerat annuntiantes modum. At su- 
perioribus potestatibus, Attollite portas, inclama- 
bant, et elevamini, porte «eternales, et introibit 
Rex glorie. Verum num dictis hactenus eorum 
ministerium cireumscriptum est ? Minime. Neque 


Οὐδαμῶς. Οὐ γὰρ ἕως τῆς πρὸς τὸν γεννύτουα μόνον 
τοῦ Ὑεννηθέτυς ἀποκαταστάσεως, µέχρι δι ci 
προσδοκωµένης συν-ελείας, καὶ κατ αὐτὴν δὲ τὸν 
μεγαλοπριπῦ rüc τοῦ Υιοῦ δόξης ἐπιφάνειαν τὸ τῆς 
αὐτῶν λειτονογίας ἐπιφαίνοντς δραστήριο σάλ- 
πιγξι μεγαλοφωνοτάταις κχελεύσματι θείω σαλπιοῦ- 
Gt» * οὕτως ὥστε τὸ φθαρτὸν uiv ἀλλοιώθῆναι πρὸς 
ἀχηρασίαν, παν δι τὸ πλάσμα τῷ vcro αχριθτσ- 
µενον ἀνίστασθαι. 


enim id cessabit a restitutione Unigeniti ad Patris sut dexteram, usque ad exspectatam consumma- 
tionem et eam que illo tempore futura est magnificam Filii glorie manifestionem. Quo tempore, 
extremo illo preconio faciendo, et vocalissima Dei jussu inflanda tuba cujus efficaci sono corruptibile 
ad incorruptibilitatem immutabitur, et creatura omnis surget et sistetur judicanda Creatori, sui minis- 


terii diligentiam approbabunt. 


Sed jampridem evagantem eo unde est digressa B 


orationem revocemus. Nam postquam rerum om- 
nium potestas Filio est tradita, per omnem qui- 
dem terram dispensationis ejus nuntius et Evan- 
gelii sermo instar sonitus tonitrui vocalissime 
pervasit. At spiritualium harum potestatum hoc 
agente Providentia ad amplitudinis speciem ma- 
gnificam prodigiis commendatus confirmatusque 
est. Deserto enim Israele veteri quod is verbo sa- 
orte fidei restitisset impie ; aut potius receptis in 
peculiare patrocinium illis omnibus quicunque ex 
eo populo se dociles ad pietatem prebuerunt, om- 
nibus qui supra modum infreenes ac rebelles erant 
abjectis, sic demum sanctis divini verbi presdica- 
toribus ad conversionem gentium promovendam 
auxiliarem suam operam prolixam et assiduam 
representarunt, eo successu ut celerrime universa 
terra cognitione Dei repleretur. Prius tamen ab 
lisdem istis, ut divina norrat Apocolypsis, draco 
niger apostata ei usque ad repugnandum Deo 
contumax spiritus cum suis angelis debellatus est, 
et colestibus ejectus sedibus in abyssum ac Tar- 
tarum relegatus est. Hujus merito victori&e conci- 
liatum ipsis preesentis hujusce festi honorem puto. 
Propterea synaxim archangelorum hodie gratula- 
tione tanta concursuqne celebramus Hoc illi de- 
cus meruerunt quo tempore ad divini nutum spi- 
ritlustanquam adimperatorissignum concurrentes, 
etspiritali quodam impetu atque impressione in 
patrem malitie simul irrumpentes averterunt 


illum in finem : et juxta divinam Scripturam illu- D 


dentes et, sicut fulgur juxta visionem Jesu e coelo 
priecipitem exturbarunt. Cieterum qusenam sit inter 
mentes incorporeas belli pugnarumque rati, ipse 
scilicet prieclare noverint. Nos humilitatem cogi- 
tationum similitudine sublevantes ex ventorum 
conflictu vasto inter se ccelo depreliantium nescio 
quam ad usurpandam hujus lect speciem nite- 
bamur. Ut igitur in ventis vehementior infirmio- 
rem superat : sic archangelorum violenta quiedam 
in draconem sustinendo imparem prevalens con- 
spirati o in chaos et caliginem miserum difflavit. 


C 


Αλλ' ἐπί τὴν ἀχολουθίαν ὅθεν ὁ λόγος προεξί- 
ὅραμε, πάλιν αὐτὸν ἑπανακτὶον. ᾿Επεὶ γὰρ $ τῶν 
ὅλων ἐξονσία εἰς τὰς χεῖρας ὑπῦρχε τῷ Yià, εἰς 
πᾶσαν μὲν τὸν γῦν ὁ τῆς οἰκονομίας αὐτοῦ λόγος 
ὡς φωνὴ βροντῆς ἑνορμονίως ἐξοχεῖτο - ὑπὸ τῶν 
νοερῶν δὲ τούτων δυνάµεων µμεγαλννόμενος  ixoa- 
ταιοῦτο. Τὸν πάλαι γὰρ ᾿σρκὸλ ὅτι τῷ λόγω τῆς 
ἱερᾶς πιστεως ἀνιέρως ἀντετίθεο «αταλιπόντες ^ 
μᾶλλον δὲ τὸ μὲν ὅσον τοῦ ἔθνους εὐσεβὶς ἀνειλη- 
φότες, ὅσον δε κομιδῦ δυσήνιον ἐκρίψαντες, eite 
τοῖς ἱεροῖς τοῦ Λόγου θεολόγοις εἰς τὴν τῶν ἐθνόν 
περιποίησιν συνέδραµον, ὡς τάχιστκ τὸν σύμπασω 
yü» τᾶς ἐπιγνώσεως αὐτοῦ πληροῦσθαι. ἩἹρότιρο 
δε διὰ τούτων, ὡς «i θεῖαί φασιν ἀποκαλύψεις, i 
ὁράχων ὁ µέλας, ὁ θεοµάχος νοῦς καὶ ἀποστάτης, 
ἃμα τοῖς αὐτοῦ χαταπολιμηθεὶς ἀγγέλοις, καὶ té 
οὐρανίων κατοἰχητηρίων ῥιφεὶ, ἄθυσσόν τε καὶ 
τάρταρον οἰχκεῖν καταδεδίκαστο. Τοῦτο καὶ rii 
παρούσης οἶμαι πρόξενον ἑορτῦς, τοῦτο x«i σύναξο 
τῶν ἀρχαγγέλων σύμερσν πανηγυρίξδοµεν. Καθ) ὃν 
καιρὸν Πνεύματος θείον συνδραµόντες ῥόπῇ, καὶ 
νοητώς τῷ τῆς χαχίας συῤῥαγέντες πατρὶ ἐτρέβαντύ 
τε τοῦτον εἲς τέλος καὶ xarà τὴν ἱερὰν Γραφὺν ἑἕγ- 
καταπαίξαντες καὶ ὥσπερ ἀστραπὴν κατὰ cà» τοῦ 
Ἰησοῦ θεωρίαν ἐξ οὐρανοῦ βαλλονες ibépprym. 
᾽Αλλὰ Tl; ὁ τοῦ πολέμον τῶν ἀσωμάτων (τρύπες 
εἰδείεν ἂν ἐκεῖνι σαφῶς. Εἰκάζουεν di busig ταῖς 
τῶν ἀνέμων κατ ἀλλήλων ἐμπτώσεσι Tb)» τῶν 
νοητῶν ἐκείνων πνευμάτων παρωμοιῶσθαί µπήλεν, 
"flemtp oUv ἐν τούτοις τοῦ ὥττονος ὁ σφοδρύτερος 
ἐπιχρατεῖ, οὕτως Ἡ τῶν ἀρχαγγέλων µΛβιαία κατὰ 
τοῦ δρὰκοντος ἐνισχύσασα πνοὺ τὸν pity εἰς χάος 
καὶ δόφον ἐξεῤῥίψατο - αὐτοὶ δὲ τὺν ἐκείνον πτῶσο 
ἑαυτῶν ἀσφάλειαν τιθέµενοι, ἕτερος πρὸς τὸν ἕτρωο 
ἐχέχραγον ' Μύπως, φασὶ, διὰ τῆς αὐτῆς αἰτίας tà 
τὴν ὁμοίαν ὑπενεχθωμεν ῥίψιν Τοεγαροῦν καὶ 
ἡμεῖς χροτήσωµεν σήμερον τὴν Ότταν τοῦ ὅὄυσμι- 


νοῦς. ᾿Εορτάσωμεν τὸν ἓν νοῦ οὐρανοῦ, κατὰ ri 
ὑψηλὸν εὐὰγγέλιον, τοῦ Σατανᾶ πτῶσιν καὶ Tb 


λαμπρὰν τῶν ἀγγέλων νέκην φαιδρῶς πανηγυρίσαν- 
τες ἐπὶ τὰς ἐφεξῆς αὐτῶν ἀριστείας τὸν ἍἈλόγο 
ααταγάγωμε. 


Quem» -ejusilli casum suam ipsorum securitatem reputabant, sic se invicem commonentes : Ne- 


forte 


ob eamdem simile nos ipsi quoque aliquando in exsilium deporiemur. Nos vero par 


231 NICET LAUDATIO SS. MICHAELIS ET GABRIELIS. 1238 


tem etiam delibemus huic gaudii: et victum impium communi hodie plausu gratulemur. Casum 
Satan: juxta divinum Evangelium de ccelo cadentis fe:ta Leetitia prosequamur gloriosamque victo- 
riam angelorum hilaritate publica celebrantes ad ceteram rerum ab ipsis preeclare gestarum percur- 


rendam seriem orationem admittamus. 


Auk τούτων ἀπόστολοι, up-upsc, ispéov τε xxi A — Horum preesenti ope apostoli et martyres, pon- 


ὁσίων αχραταιούμενοι xopoi, οἱ μὲν τὸ χρατος xat 
θράσος τῆς ἀνέχαθεν ἀσεθείας ἐκριξοῦντες, τὸν εὖ- 
σεθῆ τοῦ Gto) Λόγου λόγον ἐνεφύτευσαν τῇ γῇ ' οἱ 
δὲ τυράννων µιαιφονίαις συμπλεχόµενοι xai μέχρις 
αἵματος τούτοις ἀντικαθιστάμενοι, τὰς ἐναγεῖς μὲν 
θυσίας τῶν δαιµονίων ἀντανεῖλον, αὐτοὶ δὲ θυσία 
ζδῶσα δεκτὴ τῷ τῆς δοξης κεχάρπωνται Oto. Καὶ 
ἱερεῖς μὲν Κυρίου δικαιοσύνον ἐνδυσάμενοι πᾶν μὲν 
ἆγος αἱρέσεων ἀπισχοράκισαν, πᾶσαν δὲ θιολογίαν 
αμώμητον ἡμῖν ἐξέθλυσαν. Ὅμιλος δὲ τῶν ἀσκητῶν 
ἱερὸς χατὰ τοῦ νόμου τῆς ἁμαρτίας ὁπλιξόμενοι, χαὶ 
τοῦτον vóuc τροπούμενοι δικαιοσύνης, 6v ὄρει Θεοῦ 
ἁγίω καταπαύουσι Σιών. Καὶ γὰρ πάντε μὲν οἱ 
ἱεροὶ νόες Λλειτουγικὰ πνεύματα χατὰ τὸν µέγαν 
Απόστολον ὑπάρχοντες πρὸς τὴν τῶν σωξομένων 
ép ὅλην τὴν γῆν προχειρίζονται διακονίαν' Μιχαὴλ 
δε xai Γαθριὸ) τοσούτῳ πιστοτέραν καὶ ἐνεργεστέ- 
p«» τὴν ἑαυτῶν λειτουργίαν ἀναφέρουσιν ὅσῳ καὶ 
πάντων ὑπερκείμένοι σοφίας περιονσία καὶ λαμπρό- 
τητος, μᾶλλον προσηγγίκασι τῇ ὑπερουσιότητι. Διὰ 
παντὸς dt ᾖβλέπουσι, ὡς ὁ θεῖός φησι λόγος, τὸ 
πρόσωπον τοῦ Θεοῦ. "ΩΏσπεριοὺν αὐτὸς οὗτος ὁ θεάν- 
θρωπος Χριστὸς Ἰησοῦς ἔχει μὲν ἐκ δεξιῶν, ἔχει 
δε xci ἐξ εὐωνύμων αὐτῷ συνεδριάζοντας, οἷς TJ 
συνεδρία πρὸς τοῦ Πατρὸς  diXo» ὅτι πρητοίµα- 
σ-αι οὕτω, φημὶ, καὶ τῶν νοερῶν τούτων Άειτουρ- 
γῶν ὃν μὲν ix δεξιῶν, ὃν δὲ καὶ ἐξ εὐωνύμων αὐτῷ 
παριστῶτας ἐξ αἰῶνος παρεστήσατο. Δι) ὦν ὡς οἱ- 
χειοτάτων τοῖς ὅλοις ἐντελλόμενος τῶν ὅλων ὕπερ 
φυέστατα κακήδεται καὶ προμηθεῖται. Οὕτω τὰς 
πολυεδεῖς διακονίας, εἴτ οὖν λειτουργίας τῶν ἄσω- 
µάτων χαταθεωρήσαντες, φέρε δὴ λοιπὸν τίς αὐτοῖς 
ἐφεξῆς ἡ πρὸς τὸν ὑπερούσιον ὁμοιότης, x«l τίς ἡ 
διαφορὰ κατανοῶμε, τῇ τῶν ὀνομάτων Χοινωνίᾳ 
τὴν ἀνόμοιο αὐτῶν, ὡς ἂν εἴποι τες, ὁμοιότητα 
χατὰ φύσιν τεκµαιοόµενο.. Οὕτω γὰρ ἂν T τούτων 
γνῶσις ἐναργεστέρα τῷ vo κατα)ειφθείη. 


tificum sanctorumque reliquorum corroborati cho- 
ri ; illi quidem, robore atque audacia superstitio- 
nis, quee ex inferis emeserat, exstirpata, pietatis 
semen Dei Verbi verbum in terra severunt. llli 
vero cum crudelitate tyrannorum cominus con- 
gressi et usque ad sanguinem eis resistentes pro- 
fana quidem sacrificia demoniorum sustulerunt 
ipsi vero vivens hostia et acceptabilis Deo glorise 
immolati sunt. At sacerdotes Dei justitiam induti, 
peste omni hereseon procul a contagione sincere 
fidei exterminata, sacre nobis doctrine explica- 
tionem sanam et irreprehensibilem profuderunt. 
Cottus porro sacer Ascetarum adversus peccati 
legem armati, illamque lege justitie permutantes 
in monte Dei san^to Sion acquiescunt. Ceterum 
cum ille omnes sancte mentes juxta magum 
Apostolum administratorii sint spiritus, omnium- 
que salus qui ubique terrarum hereditatem ca- 
piunt salutis eorum ad ministerii providentieque 
partem aliquam pertineat : tanto plus tamen hac 
in administranda spiritali prefectura fidelitatis 
industrieque laude Michael et Gabriel supra reli- 
quos excellunt, quanto iisdem omnibus sapientia 
et nobilitate infra se relictis vicinius ad omnis 
perfectionis apicem divinitatem similitudo istos 
propior quam aliorum quemquam dignitasque ad- 
movet sublimior. Semper autem, ut divinum Ver- 
bum loquitur, vident faciem Dei. Quemadmodum 
igitur hic ipse Deus simul et homo Christus Jesus 
a dextris et a sinistris assidentes sibi habet ali- 


C quos : eos scilicet quibus tanti consessus honor 


paratus a Patre est : ita dico spiritualium horum 
ministrorum adstare ei semper a dextris alterum, 
alterum a sinistris ad hoc officium quotidiane 
apparitionis aut assessus eterna Dei voluntate 
electos et adhibitos. Quibus ut familiarissimis in- 
ternuntiis ac procuratoribus ad omnia utens, uni- 


versitatem rerum maguifica quadam planeque regia Providentie ratione moderatur. Sed jam in- 
corporearum mentium functiones varias ac ministeria satis hactenus contemplati, age hinc dein- 
ceps quaenam tandem sit illorum cum Deo similitudo, rursus que differentia, consideremus. Hancque 
in eo viam teneamus censeo, ut nominum indicio naturas indagantes attendamus ecqua et qualis inter 
eos qui communione continentur unius nominis, dissimilis, ut sic loquam, esse possit similitudo na- 
turarum. Sic enim vim, ut opinor, hujus rei perspiciemus clarius. 

Ἔστι μὲν γὰρ οὐδὲν καθόλου τῶν ὄντων &xotw»- D — Nihil prorsus est omnium quod supremo rerum 


νητον ὀὁλοτελῶς ἡ ἄδιαφορον πρὸς τὴν ὑπερούσιον 
οὐσιαρχίαν * πάντα ὃ’ ὅσα τὸ εἶναι πρὸς αὐτῆς εἰς 
λήφει καὶ πρὸς χοινωνίαις τισὶ πρὸς ταύτην XEXOL- 
νώνηται * xai διαφέρει διαφοοαῖς δηλαδή. ᾽Αλλ ἔστι 
μεν oic ἡ κοινωνία πλεονάζουσα τὴν διαφορότητα 
μειοῖ * ἔστι ὃ᾽ οἷς f διαφορότης ὑπερθάλλουσα τὴν 
χοινωνίαν ἐλαττοῖ. Oi δὲ πλείστη μὲν πρὸς τὴν ϐε- 
αρχίαν χέχρηνται τῷ ὁμοιότητι, διὸ xat ταῖς θεωνυ- 
piat, σχεδὸν ἁπάσαις ἀξιοπρεπῶς κατακεκόσµηνται - 
ἑλάττω dt «αέκτηνται τὴν ἑτερότοτα. Σχεπτίον δὲ 


omniurn principio aut diversum ita sit ut non in 
aliquo conveniat ; aut rursus ita geminum nulla 
ut in parte differat. Sic ista temperantur in- 
vicem. Est in omni Dei oper? character certi linea- 
menti quod auctorem referat ; sunt et insignes 
item ad discernendum note. Verum in quibusdam 
similitudo tam expressa cernitur differentiam ut 
omnem pene obruat : in quibusdam ita exstat 
ditferentia nullam ut relinquere similitudinis spe- 
ciem videatur. Nostri autem archangelis prius ad- 


1239 - 


ΑΡΡΕΡΝΑ, 


i240 


illud genus pertinent illustrissima Dei similitu- Α οὕτως, Φῶς μὶν ὁ Κύριος πᾶσης φωτιστικὸς ἍΆογι- 


dine insigni. Unde merito appellationibus que 
Deo conveniunt pene ornantur omnibus, differen- 
tia porro tenuissima dispares. Quod adeo sic de- 
monstratur. Lux est Dominus, rationalis omnis et 
spiritualis nature illuminator. Lux vera quee illu- 
minat, juxta excelsam theologiam, omnem homi- 
nem venientem in hune mundum. Lux item est 
Michael, lux Gabriel. Lux uterque pellucens et ἃ 
Deo splendens. Lux corporee omnis repressenta- 
tionis expers. Lux non ex accidenti, sed natura 
fulgens ; vivens eadem et divini luminis splendo- 
rem referens. Lux secunda, prime lucis expres- 
sum et illustre simulacrum ad similitudinem primi 
genii splendoris resultans, lux radios ejaculans et 
fulguris ad modum subjectorum oeulos perstrin- 
gens. Rursus angelus Dominus magni annuntiator 
consilii, Angelus filius et nuntius paterne benevo- 
lentie ac adversus homines amoris, Quid vero 
Michael et Gabriel ? an non et ipsi angeli omni- 
potentis Domini ? An non omnibus sibi nature or- 
dine subjectis Dei gloriam annuutiant ? An non 
in omnes gentes mandatum ipsi perferunt Domini ? 
Spiritus est Deus spirans ubi vult et quando et 
quantum, omnem sensus et cogitationis aciem 
subtilitate substantie ac tenuitate fugiens. Ignis 
preterea Deus noster est, et ignis omnis malitie 
consumptor, animarumque expugnator omnium, 
cogitationum quoque omnium illuminator. Post- 
hac et minister in terris visus est. « Ego enim, ait, 
in medio vestrum sum sicut qui ministrat. » Sed et 
ipse fecit angelos suos spiritus, leves, agiles, 
strenuos, et ministros suos flammam ignis, prunas 


immateriales, micantes ad omnem vibrandi agen- € 


dique efficacitatem celeres, purgativam quamdam 
vim spirantes. Tales sibi ministros et famulos 
elegit qui non mora et erumna optatum denique 
perficiant, sed pernicissimo neque eo laborioso 
motu quidquid decrevit Deus fieri effectum cumul 
.]ate repesentent. Quod si omnes quotquot sunt ad 
sui similitudinem designavit angelos, multo nimi- 
rum potiori ratione existimandus est istos omnium 
precipuos ad exactissimam sui ipsius imaginem 
elimasse. Spiritus ille princeps, immensus, incom- 
prehensibilis, perspicacissinus. Mens omni mente 
majorque mentes oinnes et potentia produxit et 
intelligentia penetrat ac pervidet. Omnium tamen 
conatus ad se vicissim cognoscendam frustrans: 
quod longe facultatem cognoscendi omnem habi- 


κῆς τῆς οὐσίας xai νοερᾶς, Φῶς ἀληοθινὸν ὃ φωτί- 
δει, xarà Th) ὑψηλὴν θεολογίαν, πάντα ἄνθρωπον 
ἐρχόμενον εἰς τὸν xócpov * φῶτα δε Μιχαὴλ καὶ 
Γαθριὴλ διαυγῆ καὶ θεαυγῆ ' φῶτα σωματιῆς ἐμ- 
φάσεως πάσης ἁμιγὴ xoci λααωπρὰ τὸν φύσιν καὶ 
ζῶντα καὶ θεοιιδῦ - φῶτα δεύτερα τοῦ πρώτον φω- 
τὸς ἐναργῦ µιμύµατα καθ ὁμοιότητα τῶς πρωτονρ- 
γοῦ διαλλόμεα λαμπρότηοτος, ἀκτινοθολοῦντα xal 
χαταστράπτοντα τοὺς ὑποθεθοκότας. "Αγγελος Tu 
ὁ Κύριος τῆς µιγάλης ἐξαγγελτικὸς βουλᾶς, Eyyt- 
λος τῆς πατριῆς ὁ Υἱὸς εὐδοχίας xai φίλανθρω- 
πίας. Τί δι Μιχαήλ καὶ Ταδρύλ ; Οὐκ ἄγγεοι 
Κυρίου παντοχράτορος ; OUx αὐτοὶ πρὸς πᾶν τὸ ri» 
τάξιν ὑποθεθηχὸς τὴν δόξαν ἀναγγέλλουσι Θεοῦ | 
Οὐχ αὐτοὶ πρὸς πάντα τὰ ἔθνη τὸ πρόσταγμα due 
γέλλουσι Κυρίου ; Ηνεῦμα ὁ Θιὸς, xai πνέων ὅκω 
θέλει, καὶ ἠνίχα, xai ὅσον, πᾶσαν αἴσθησιν b wét- 
σι τῇ τῆς οὐσίας λεπτότοτι διαδιδράσκων. Καὶ κὺρ 
δε ó Θιὸς ἡμῶν, xal πῦρ χαχίας μὲν ἐξαραλω-αὺν 
ἁπάσης, ψυχῶν dt πασῶν καθαρτύριον. Καὶ δικκν- 
νος ἐπὶ τῦς γῆς ὤφθη. «᾿Εγὼ γὰρ, » φεσὶν, « b 
µέσω ὑμῶν ὡς ὁ διακονῶν. » λλλὰ καὶ αὐτὸς 
ἐποίησε τὸὺς ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα κούφα τχεὶ 
ἀεικένοτα, καὶ ἐνεργὰ x«i τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ 
πυρὸς φλόγας, ἄνθρακας ἀὔλους, ἀκτινοειδεῖς καὶ 
δραστηρίους, καθαρτύοιον πνέοντας ἑνέργειαν. Δι 
τουργοὺς δὲ χαθίστησι χαὶ διακόνους, οὗ x póve κε 
μόγῳ τὸ σπουδαζόμενον ἐπιτελοῦντας, ὀξυτατω dt 
καὶ ἀχαμάτῳ ῥῶπῆ τὴν Δεσποτιχὺν βουλὺν πλχρι- 
φοροῦντας. Ei δὲ τοὺς ἄλλους, πολλῷ δύπου μᾶλλον 
τοὺς τῶν ὅλων ἀρχιχωτάτους πρὸς ἐνεργιστάτο 
αὐτῷ παρύγαγιν ὁμοίωσιν. Νοῦς ὁ Κύριος ἄλαπτος, 
ἀπερινόητος, εἰλιχριέστατος. Νοῦς ὑπέρνοος, νέων 
pi» παραγωγεὺς καὶ χατανοητιχὸς ἁπάντων, ὑπ 
οὐδενὸς δὲ νοούµενος ὥς ἔστιν τῷ πᾶσαν voran 
δύναμιν Q (tty. ὑπερεκπίπτειν. ᾽Αλλλὰ καὶ οὔτοι νόες 
tici χαθαροὶ καὶ εἰλικρωεῖς, καὶ ἀγαθῶν rri 
ῥες ἐννοιῶν, καὶ πάσας μὶν τὰς ὑπ' αὐτοὺς οὖὐσίας 
ἀχριθέστατα κ«κατανοοῦσιν * φεύγουσι δε καὶ αὐτοὶ 
θιοµιµύτως τὸν τῶν ὑφειμέων χατανόησιν. — Zoi 
0 Θιὸς xal αὐτοδωὴ, δωοῦσα pi» ὅσα μετέχει ζωῆς, 
οὐ δωουμένη δέ. Ti γὰρ ἂν x«i sig τὸ τὴν πρώτον 
ξωὺν ζωῶσαν τὴὺν ἁπάσης ἀρχίδωον ξωῦν ; ξωαὶ δι 
εἰσὶν οὗτοι, xai προσφυώς ἂν χλοθεῖεν ὡς ἔγγιστε 
τῷ αὐτοξωῆῦ προσεσχηχότες, καὶ τὸς ἐκεῖθεν ἱούσης 
ὑπερεμπιπλάμεοι ζωοδωρίας. Καὶ tà» αὐτὴν εἷ- 
χόνα µμορφούμινοι τῆς δωῆς, ἀκραιφνῦ ὁμοιώματα 
τῆς δωαρχίας χρηματίδουσι. Δύναμις ὁ Κύριος, 


tumque transcendat. Mentes isti quoque pure sunt p καὶ ἐνεργεια, μᾶλλον δὲ αὐτοδύναμις καὶ αὐτοέρ- 


et liquidee, etcogitationum bonarum procreatrices 
quanaturas quidem omnes se inferiores clarissime 
cognoscunt. At ipse imitatione Dei cognitionem 
inferiorum mutuam fugiunt. Vita est Deus, vite 
sibi ipsi sue principium et fons, vitam impertiens 
omnibus viventibus, ipse a nemine sumens. Quale 


(4) Προκαταρπτιχκὴ, Αἰτίας προπαταρχτιπὰς τῶν 
νόσων eas appellant medicorum pueri qure ab 
extrinseco incidunt. Nam eas que ex intima ra- 
tione temperamenti 8ο qualita corporis exsi- 


qux πάσης δυνάµεως δυναμωτικὸς, πάσης ἔνερ- 
γείας ἐνεργητιχός * δύναμις ὁρῶσα μὶν τόν τε δύνα- 
po καὶ τὸν ἐνέργειαν ' εἰς πάνθ ὅσα µιτίσχιχκο 
αὐτῆς, πάσχουσα δὲ ταῦ"-α τῶν πάντων ὑπ' oudtk, 
προχαταρχτικἡ (4) τῶν ὅλων ποιύσεων ὑπάρχονσε. 


stunt, προηυγουµένας iidem 'vocare consueverunt. 
Que ad hunclocum intelligendum nonnullum ha- 
bent usum. ]sthic enim wpexereprucà δύναμες vis 
est aliud a se disünctum ab extrinseoo etficiens. 


1241 NICET.£ LAUDATIO SS. MICHAELIS KT GABRIELIS. 1242 


Αννάμεις εἰσὶ καὶ ἐνέργεαι Μιχαὺλ xal Γαθριὴλ, À enim illud tantum esse posset quod vite primige- 
δυνάµεις, οὐ ποιότοτες ἀτελεῖς sir, οὖν ἕξει πρὸς — nie cujus ex origine vite omnis usura derivata 
ἐνέργειαν ὀδεύουσαι, ἀλλὰ δυνάμεις ξῶσαι καὶ τῷ — est, causa atque auctor existitisse vivendi jure di- 
οὐσίᾳ σύνδρομον ἔχουσαι'. xai τὴν ἐνέργεαν. "Emi — Ceretur ? Vitte isti quoque sunt, sicque merito vo- 
piv γὰρ τῶν Üjux&» σωμάτων καὶ φυσικῶν  id(a centur, ut qui perenni vite fonti adhereant per- 
pi» ὁ τῆς οὐσίας χαθ᾽ ὃ ἐστιν ὁρᾶται λόγος, ἰδία δι — petuo, affluentiumque illino vite munerum co- 
& ἔμφντος δύναμις ἐπιτηδειότης, οὔσα πρὸς ἐνέργειαν ΓΡί8 redundent ; Vite principisimagine in sé ad 
xci παρὰ ταῦτα d ἐνέργεια oio» οὐσίας ἀποτέεσμα — vivum expressa ad nature preecellentis exactam 
-vyxéwouce« διὰ τῆς ἱνούσης αὐτῷ δυνάµεως, sig similitudinem conformati. Potens efflcaxque Deus 
τελειότητα προσαγοµένο' ᾿Επὶ τῶν νοερῶν δὲ χαὶ  estaut ipsa potius potestas ei efficacitas ἃ se 
ἀύλων οὐσιῶν αὐτὸ αὐτῆς à οὐσία δύναµές ἐστν — utrumque habens, potestatem omnem corroborans 
ἑνεργύς. Καθ ὃ γάρ εἰσι καὶ δύνανται xoi ἄεν- — efficaciam acuens, utriusque auctor omnibus que 
ναον προὶᾶσι τὸν ἐνέργειαν ὥστε dà καὶ οὗτοι illas cunque participant. Quorum nihil omnium 
πάντων ὑπερχιίμενοι τῶν ὑποθιθηχότων ὁδρῶσι pi» — quidquamsimile patituraquoquam, cum nulli non 
περιουσία ὄνναμεως θεοπρεπεῖς τῆς ὅλης ἐνεργείας, — effectioni causa ipse extrinsecus succurrens ad- 
"Ym' αὐτῆς δε μόνος αὐτοὶ τῆς πρωτουργοῦ δυνὰ- p jutrixqueadsit. Potestateset efflcacitates item sunt 
µεως εἴτ οὖν αὐτενεργείας, ἐνεργοῦνταὶ δυναµούὐ- — Michael et Gabriel. Potestates, non qualitates im- 
µενοι. Άγιος ὄντως ἐκεῖνος x«l µόνος ἀγαθὸς φύ- perfecte, aut habitus ad efflcacitatem viam mu- 
στι, ὃς πηγό τε χαὶ ῥίζα παντός ἐστιν ἁγιασμοῦ — nientes : sed facultates vive quarum nature ex- 
xai ἀγαθέτητος. ΄Άγιοι δὲ xai ἀγαθοὶ xci οὗτοι. — peditissima semper agendi viscomes adheret in- 
Αλλ' ὁ μὲν ἀμεθέχτως xal ἀναιτίως, οἱ δὲ μεθεχτῶς — dividua. Nam in materialis quidem et naturalibus 
x«i μεταληπτικῶς τῷ πρὸς αὐτὸν τὴν οὐσία — corporibus separatim naturse ratio,separatim item 
ὠχειῶσθαι τῆς ἁγιότητος ὑπερπληρούμενοι xal ἆγα- insita spectatur vis : que habilitas est quedam 
θότητος, oie» αὑτόχρημα τὸ µετεχόμενον πεφύχασι. — Bd facile operandum instruens, tum ipsa denique 
supervenit expedita proxime facultas, complementum quoddam substantie, quam virtutis ejus 
quee in se est collatione perficit. Aliter porro seres habet in intellectualibus et expertibus materie 
naturis. Quibus ipsa sua facultatis vicem omnis sibi potestas et efficacitas expedita proxime sub- 
stantia per se est. Per id enim ipsum possunt quo sunt: ac velut ex perenni fonte wternam inde 
fundunt efficacitem ; eorum ut omnis (longe nimirum supra causarum infimarum egenam et defa- 
ügationi finitimam agendi rationem) ex facultatis abundantia semper redundet operatio. Deo jam 
dignus effloiendi modus, quo nimirum ab uno hac illi omni ita prompta atque facili sunt ornati pe- 
testate. Qui item vere sanotus et solus bonus natura vere dicitur. Quippe sanctitatiset bonitatis omnis 
fons idem et radix est. Sancti quoque nostri isti simu] et boni. At ille propria nullique cause de- 
bita : isti alunde ducta et participata bonitate, cujus hauriende copiosius sua naturalis cum ejus 
fonte Deo propinquitas magnam ipsis opportunitatem prebuit, ut non jam in illis communicata bo- 
nitas, sed ipsa adeo primigenia cernatur. 

*E:c σοφία πρὸς τούτοις καὶ ἀλήθεια, δικαισύονο C — Ad heec in divinis preterea oraculis sapientia, 


x«l σωτηρία καὶ τὰ παραπλήσια προς τῶν θεοσό- 
φων λογίων $ θεαρχία προυηγόρενται. Τέ δὲ Μιχαὴλ 
καὶ ΓαθοιΆλ οὐ σοφοὶ τὰ θεῖα; xai τῆς σοφίας τῆς 
ἄνωθεν τοῖς ἀξίοις διαπορθµευταί ; Οὐκ ἀληθεῖς 
αὐτοὶ x«i δίκαιοι παρὰ Θεῶ ; ἀληθεας di xol 
δικαιοσύνης ἡμῖν βραθεῦταί ; οὐ σωτῆρες χόσμου 
µετά yt τὸν ὄντως Σωτῆρα πεφρύνασι τοῖς σωδομέ- 
νοις ;"H οὐχὶ τὰς τῶν πιστῶν προπευχὰς ὡς εὐῶδες 
θυμίαμα προσάγουσι Κυρίῳ, χάκεῖθεω τῶν αἴτου- 
µένων τὴν πλλρωσιν εἰς σωτηρέαν τοῖς εὐχομίνοις 
ἐπιχορηγοῦσιυ ; Ἡ οὐχὶ x«i rà» τὸ πρόσωπον τῆς 
γὺς ἐφορῶντες, οὐχ ἤκιστα δὲ τοὺς ἐν ναῷ τούτων 
ἁγίῷ προσκαρτεροῦντας ἐποπτεύοντες 
τε νόσων, καὶ πάσης δαιμόνων ἐπηρείας, καὶ τάσης 
σωμάτων ἐξιῶνται λύμης τε χαὶ φθορᾶς 3 Ὥσπερ 
γὰρ, εἰ μὸ τολμηρὸν εἰπεῖν, ὅσα κατὰ φύσιν ἐνορᾶ. 
ται Θιῶ, ταῦτά yt xarà τὴὺν αὐτοῦ εἰσιν οὗτοι µε- 
τουσίαν, καὶ ὅσα δι πληροῖ οὐσιωδῶς ἐκείνη ἀδια- 


στάτως τῷ παντὶ παροῦσα, ταῦτα νοεραῖς οὗτοι 
πτύσεσιν ὡς ὑπόπτεροι voto. αατειλὴφασι' οὕτω 
x«i πάνθ ὅσα δύναται ποιεῖν ἐξ αὐτῆς ἐχείνη, 


«αῦτα καὶ τούτους τυχὸν ἓν éxsívg δύνασθαι ποιεῖν, 
E 


πἀντοδαπῶν D 


veritas, justitia, salus, et si quid ejusmodi est aliud, 
Deus appellatur. Quid Michael et Gabriel ? an non 
divinarum rerum preeditisapientia sunt? nonejus- 
dem ad homines si qui tanto sunt digni munere . 
institores velut quidam et interpretes ? An non ii- 
dem veri et justi apud Deum ? Nobis vero nonne 
ili veritatis et justitie premia dividunt ? Non 
mundi salvatores (secundo quidem loco post Sal- 
vatorem verum) salvatis se exhibent ? et nunquid 
orationes fidelium tanquam odorem suave fragran- 
tem Domino admovent ? indidemque expetitarum 
rerum uberem copiain et votorum effecta ad salutem 
precantibus expediunt?annon interras lateomnes 
ex quadam velut specula beneflcentissimee provi- 
dentie despectantes universum genus hominum, 
et scilicet in eorum curam qui sancto ipsorum 
templo religionis officiis constanti pietate repre- 
sentandis perseveranter insistunt, peculiari stu- 
dio vigilantes, abmorborum omni genere, tum a 
malorum demonum impressione noxia, corruptio- 
neque omniac pernicie corporumliberant ? Quem 
admodum enim, nisi id dioi videatur audacius, 


1243 


ADDENDA. 


1944 


quacunque in Deo naturaliter inesse cernuntur, Α oic καὶ ταῖς θεωνυµίαις αὐτῇ κοίνωνεῖν. "E» πᾶσι 


eadem Dei ex ejusdem ipsi consuetudine in sese 
ducunt atque exprimunt, et quacuuque per se 
ipsam illa implet natura nullo interclusa locorum 
intervallo quominus universo presens orbi sit, 
eadem illi spatia celerrimarum mentium intelle- 
ctualibus obeunt volatibus : ita quecunque per 
seipsam illa valet, eadem isti forte dici queant 
posse illius vi perficere, ut quibuscum suas Deus 
ipsas appellationes rebus utique non vacuas com- 
municet. In omnibus vero, ut semel dicam, divinis 
Proprietatibus quarum ipsi cum conditore rerum 
omnium communia obtinent nomina, hec atten- 
denda differentia : ut illi quidem hoocsit proprium 
a nullo accepisse quod sit esseque ita ; atque eum 
exsistendi supra omnem longe naturam exsisten- 
tem obtinereac tueri principatum, constitutione 
certissima, firmitate immutabili, stante semper et 
perdurante constantia, ut nulla illi participatio 


similitudinis proprietatis in excellentia summe B 


differentiam adimat. Hi vero non tantum quod 
omnino sunt, sed quod hujusmodi sunt. Eaque 
utuntur conditione ac felicitate nature illi debent 
conditori rerum omnium ad insignem quamdam 
&lque expressam sui similitudinem opus suum 
elaborare cupienti. Enimvero a nullo ipse condi- 
tus, atque ut sic dicam ex seipso natus. Illi vero 
conditi et ejus vi atque efficientia ad hunc exsi- 
stendi vel honorem excitati vel fructum. Rursus 
ille quidem preit celerrima operatione mentis lon- 
geque occupat quocunque velocius intelligentie 
create motu consilii omnis boni excogitationisque 
initia pre vertere. Ceetarum istos habet assectato- 
res in isto cursu omnium proximos. Qui cognito- 
rum quidem aliqua ipsi per se efficiunt: alia in- 
ferioribus potestatibus leclarantes illarum ascito 
concursu et cooperatione perficiunt. Atque illi 
quidem, utpote Deo, suminus religionis 
adhibetur. Michael et Gabriel sua item observan- 
tia ac religiosa veneratione dignantur tanquam 
ministri ejus ignei, et intelligentie natura volu- 
cres fulminea quadam incitatione, aut divina po- 
tius rapiditate motus, omnem supreme voluntatis 
nutum obsequioimpigro prosequentes. Sed jam ad 
eorum pre&cellentein et divinam gloriam conside. 
rationem sermonemque vertere parantibus unde 
aut qua tandem verba suppelant que cum roi 
exequari dignitate possint ? Neque enim verbosis 


disputationibus, opinor, sed mente pura ac Dei D 


Spiritu collustrata ad cognitionem pervenitur divi- 
narum mentium ita perspicuam, ut earum vis 
omnis ac natura, sic tanquam in speculo, clare 
cernatur. Incumbendum nobis igitur actioni est 
et mandatorum observationi, eujus beneficio puri- 
ficatio corpori, illustratio anim*, deiticatio menti 
sacro quodam modo comparatur. Verumtamen ne 
contemplationem quodem, et eam que sermone 
atqueoratione fit considerationem, negligamus, at 
egm sane quantum erit in nobis situm omni co- 


cultus C 


de, καθάπαξ εἰπεῖν τοῖς θεοπριστάτοις ἰδεώμα- 
σιν ol; τῷ ποιητῷ κεκοιυωνήκασιν οὕτω τὺν διαφο- 
ρὰν θεωρΏτεον, ὥστε τῷ μῖν οὐκ ix τινος εἶναι ᾗ 
οὕτως εἴναι πάσης οὐσίας ὑπερονσίως ὑπεριδρυμένῳ 
καὶ ἀναλιοιώτως ἀεὶ ἑστῶτι κατὰ πᾶσαν ὑπερφνυν 
ατάτην ἰδιότητα". τοῖς δὲ οὐ τὸ εἶναι µόνον, co 
καὶ ὁ τοῦ εἶναι τρόπος ἐξ αὐτοῦ πρὸς ὑπερφυῦ του 
ποιοῦντος ὁμοιότητα καθισταµένου τοῦ πεποιηµέ- 
νου. Καὶ γὰο ὁ pt» ἄκτιστος καὶ αὐτογένεθλος, ὡς 
ἂν τις εἴποι, οἱ δὲ κτιστοὶ καὶ ἐν ἐχείνω τό tbe 
λαχόντες. Πάλι ὁ μὲν Μγεῖαι πάσης τε βουλᾶς 
ἀγαθῆς καὶ ἐννοήματος' οἱ δὲ λίαν ὀξέως συνιοῦσω 
ἐφεπόμενοι, Καὶ à μὲν αὐτουργοῦσιω, ἃ δὲ ταῖς 
ὑφειμέναις δυνάµεσιν ἐκφαίνοντες ταῖς αὐταῖς Gvy- 
δρομαῖς καὶ συνεργείαις, Τὰ πάντα τελεσιουργοῦση. 
Καὶ ὁ μὶν ώς Θιεὸς θεραπεύεται καὶ λειτουργεῖται 
Μιχαὴλ δὲ καὶ Γαθριὴλ οἷα δὴ λειτουργοὶ πύρινοι, à 
νόες πτηνοὶ τὴν φύσιν καθεστῶτες ἐμπύρως Ὦ θείως 
τοῖς θεαοχικωτάτοις θε) ópact διακονοῦσιν. )ΛΑλλὰ 
πῶς ἂν εὐεπηδόλως τὴν τούτων θειότητα καὶ δόξαν 
καταθέωοοέηµεν ; Οὐδὲ γὰρ μακραῖς οἴμαι λόγων 
διεξόδοις, và Jt καθαρῷ x«i Θεοῦ Πνεύματι πιεφωτι- 
σµένῳ τὴν θεωρίαν τῶν θείων νόων ὡς tv ἐσόπτρῳ 
κατοπτεύεσθαι. Οὐκοῦν ἐπιμελοτέίν τῆς πράξεως 
τοι τῶν ἐντολῶν φυλακῆς, δι ὃς τῇ σαραὶ um 
χάθαρσις, ἔλλαμψις dt τῷ jva 2, καὶ τῷ νῷ θείωσις 
ἱερουργεῖται: ᾽Αλλὰ udi τῆς μετὰ λόγον θεωρίας 
ἁμιλῶμεν. ἀντιποιητέον δὲ καὶ αὐτῆς ὅση Φύναμις 
εἰ γε δὴ µέλλοιμεν τῆὸς τῶν νόων ὄψεως μετρίως 
ἐπιθήσεσθαι. Ὁμοίως γὰρ ἀτελις x«i πρᾶξις ἆλο- 
Ύος καὶ λόγος ἄπρακτος. Ἡ — piv ἀμφίθολος xe 
στυγνὰ, τῆς τοῦ λόγου χάριτος ἀστοχοῦσα καὶ τοῦ 
φωτισμοῦ' ὁ λόγος δὲ παλιν εἰχῆ βῥέων εἰς ἀέρα, 
x«i τὸν ἐν αὐτῷ κομπάζοντα xtyóv ἀφιεὶς, εἴγε μὲ 
τῷ πράξει βεδαιωθεὶς ἁραροτως ἐνιδρυθείη: oi, δι 
τὰ θεωρητέα πρακτέα, χαὶ τὰ πρακτία Ὑγέγονε θεω- 
ρητέα τούτοις xxi τὸ εἶναι τελείοις, καὶ ὁμιλεῖν αγ- 
γέλοις, καὶ τὰς νοέρωτάτας αὐτῶν ῥἐνεργείας x«i 
δόξας καταλέωπεσθαι' Διὰ τοῦτο περὶ τὸν λόγου 
φι)ολογητέον, xai πεοὶ τὸν βίον φιλοπονοτέον, καὶ 
τὸν uiv τῷ µελέτη, τὸν δὲ τῇ ἀσκήσει κατορθωτίον 
ὅτι µάλισ-α. Οὗτω γὰρ κατορθούμενοι xci τελειού- 
µινοι, καὶ τούτοις οἷα δυσὶ πτέρυξι πτερούμυοι, 
καὶ γῆθεν ἐπαιρόμενο, τὸν ὀρώμενον pi» αχόσμεν 
ὑπεραναθαίημω, τῷ νοητῷ δὲ καὶ ὑπὲρ αὐτὸν 6éx- 
στάσει χρείττονι προσηγγιχοτες τῶν t' ἄλλων ἱερώ 
νόων τῆς φωτοφανους ἐμπλησθείημεν λαμπρότοτος, 
καὶ πρὸ πάντων τῆς ἀρχαγγελικῆς ταύτον ἀκρότη- 
τος χαὶ θειοτητος. Δι ὧν Ὀρέμα καὶ Q Ütxpyuw- 
τάτη παραγυμνοῦται τριὰς, oi; μὶν ἑαυτῶν ὡς ἑνὸν 
μυσταγωγοῦσα, oi; δὲ μυσταγωγεῖν ἄλλους δωρουμώη 
πάντας ἀγαθουργοῖς λάμψεσιν εὐεργετεῖ xai ἀγα- 
θύνεν. ᾽Αλλ᾽ ὦ θεωροὶ καὶ λειτουργοὶ Te ἀκροτάτες 
ὑπεραιρούσος ὕπερον. 
πνεύματα θεία x«i πύρυωα καὶ νοερὰ, 


x«i πάντα νοῦν καὶ λογον 
σιότητος ὦ 
τῶν κοσμικὼν στοιχείων ἁαβῥαγέσταντα στηρίγματα, 
τῶν τῆς πονχρίας Ἠπνευματῶν αραταιότατα 
τρίµµα-α. τῶν σοφῶν οἱ σοφισταὶ, τῶν ἁγίων οἱ 


1246 


NICET.£ LAUDATIO SS. MICHAELIS ET GABRIELIS. 


1116 


πτερωταί ' οἱ πάντων ὁμοῦ τῶν ἐθνῶν ἄριστοι προ- A natu capessamus, si quidem ad aliqua vel me 


μηθεῖς χαι Χηδεμόνες ' τῶν ἀγγέλων οἱ ὃδηµαγω- 
οἱ, τῶν ἀρχαγγέλων οἱ ἀρχηγοὶ, οἱ ἄρχοντες ἐν ταῖς 
ἀρχαῖς, καὶ ἐξουσιάξοντες ἐν ἐξουσίαις * οἱ δυνατοὶ 
piv ἐν ταῖς δυνάµεσι, χυριοι δὲ ἐν ταῖς κυριότη- 
σιν * οἱ τῶν θρόνων σύσκηνοι x«i συνόμιλοι τῶν 
Χερουθὶμ x«i ἰσοστάσιοι τῶν Σεραφίμ * ὦ τὸν τρι- 
σάγιον ὤμνον σὺν πᾶσιν αὐτοῖς d πρὸ πάντων τρ 
σαγίοις ἀεννάοις τῷ ὑπεραγίῳ προσάδοντες ύμνολο- 
gie, εἰρὶνος Θιοῦ πλύσατε τὴν γῆν. "Opóvotay 
ἀλοθῆ, ὁμοφροσύνην θεοφιλῦ, ταῖς Ἐχχλησίαις ἄν- 
ety βραθεύσατε ' χαὶ τοὺς ἀναξίους τοῦ σώματος 
περιελόντες Χριστοῦ sig iv πνεῦμα καὶ ἕνα καινὸν 
ἄνθρωπον τὸ πλήρωμα καταρτίσασθε Θεοῦ. 'Hyuiv 
δι τὸν pi» παρόντα βίον κατευθύνοιτε πρὸς τὸ εὐ- 
Ot; πρᾶξίν τε πᾶσαν καὶ λογισμὸν [καὶ λόγον πρὸς 
εὐαρέστησιν συντείνοντες τοῦ Θεοῦ " µεθισταµένους 
di τῆς πολυπαθοῦς ταύτης ζωῆς x«i ὀχληρᾶς μὴ δὴ 
τοῖς ὀλεθρίοις τοῦ σχύτους ἀγγέλοις χάρµα καταλί- 
πητε. Μηδαμῶς, ὦ θειότατοι Μιχαὴλ καὶ Γαθριήλ, 
μὴ παραδῶτε ψυχἠν Ἰξομολογουμένην OG — xal 
προσανακειµένην ὑμῖν, ἀλλὰ τοὺς μὲν ἐμθριμή- 
µατι θείῳ στερῥῶς ἀπορβῥιψάμενοι, αὐτοὶ dé µοι 
σωτῆρες αγαθοὶ καὶ ὑπέρμαχοι, xai προς τὸν ὑπέρ- 
θιον εἰσαγωγοὶ xai μεσῖται πανάριστοι γεγενημένοι 
Χριστὸν, pà πρὶν ἀποστῆτε tiv ὡς αὑτὸν ἄγουσαν 
εἴσοδον ἐξευμαρίζοντες ἄχρις ἂν εἰς αὐτὴν τοῦ Gto) 
τὸν χατάπανσιν εἰσαγαγεῖν, xal τῷ τῶν ἐφετῶν ἆκρο- 
τάτω προσαρµόσαι εἰς δόξα» Πατρὸς xal Υίοῦ καὶ 


diocrein intelligentiarum notitiam aspiremus. Si- 
militer enim imperfecta sunt, actio infans, et otio- 
sus sermo. [lla quidem perplexa et in inconstans, 
tum tristis quedam, gratie ejus et lucis inops quse 
doctrina et sermone continetur. Hic vero strepitu 
inutili per aerem fluens, et auctorem suum ejus 
ostentatione gloriantem inanem relinquens, nisi 
actione confirmatus eolidam tum demuminvictam- 
que obtineat, ut jam optime fundatus in animo, 
firmitatem. Qui autem hec conjungunt ita, ut nec 
conteinplatio actionem desideret, nec ista vicissim 
illius consortio auxiliove destituatur, eisdem et 
perfectis esse datur, et familiariter angelis uti: 
tum facultates dotesque omnes illas sublilitate ac 
splendore suo sensuurn frustrantes aciem soliusque 
mentis intuitum admittentes posse olarissime per- 
spicere. Quare et in idonea paranda instruendaque 
doctrine ac sermonis copia contendendum est, et 
ad obtinendam perfectionem vite laborandum, 
faciendumque ut illam studio et meditatione, et 
istam religiosa mentis exercitatione quam diligen- 
tissime excolamus. Sic enim utrimque ornati omni- 
busque absoluti numeris, duabus hisce velut alis, 
terris evecti, mundum hunc quidem aspectabilem 
transcendemus, intelligibili vero admoti, imo ultra 
ipsum abstractione mentis haud paulo feliciori 
sursum provecti, cum aliarum sacrarum mentium 
lucidissimis splendoribus implebimur, tum vero 


ἁγίου Πνεύματος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. C pre ceteris archangelicam horum sublimitatem. 
divinitatemque mirabimur. Cujus visionis tanto fructui hec accedet insuper utilitas, quod tali 
contemplatione exercitatis ac preeparatis mentibus divinissima jam Trinitas manifestius ostenditur, 
quibusdam quantum humana eapit imbellicitas se cognoscendam exhibens ; quibusdam etiam tantum 
hoe donum illo cumulans auctario, ut privato fructu multorum ad utilitatem propagato, arcanas 
illustrationes et mysteriorum sensus communicare aliis docendo posse concedat, ita neminem sue 
benificentissime illuminationis expertem sinens. sed quamvis diversos omnes uno beneflcio sue 
manifestationis complectens et beans. At vos, o contemplatores et ministri supreme omnemque 
mentem ac sermonem excedentis supersubstantialitatis. O Spiritus divini, ignei, intelligentes. Ele- 
mentorum mundi firmamenta ac fundamenta solidissima Malignorum spirituum mallei validissimi. 
Qui sapientes sapere docetis. Qui sanctis ut terris evolent pennas aptatis. O cunctarum simul gen- 
tium presides optimi, et providentissimi curatores, plebis Angelorum tribuni, Archangelorum 
imperatores. Principes in Principatibus, potentes in Potestatibus, valentes in Virtutibus, dominan- 
tes in Dominationibus, Thronorum contubernales, sanctorum Cherubim familiares, et supremis om- 
nium Seraphim 84 ἱ18ἱ69. O qui hymnum trisagium cum illis omnibus, vel pre illis omnibus, eternis 
et ter sanctissimis modulationibus omni sanctitate Sanctiori Deo concinitis. Replete terram pace Dei, 
consensum verum et conspirántem in uno Dei colendi atque amandi ritu concordiam Ecclesiis e 
ccelo proeurate. Rejectisque indignis e Christi corpore, in unum spriritum novuimque unum homi- 
nem reliquorum Dei fidelium multitudinem reformate. Nobis vero presentem quidem vitam in id 
quod rectum est dirigite, actionemque nostram omnem, et cogitationem, et locutionem ad amussim 
divini beneplaciti prorsus exigite. rum ad extremum srumnosa ista et misera defunctos vita ne 
nos funestis tenebrarum angelis magnum ad eorum gaudium relinquatis. Nequaquam, o divinis- 
simi Michael et Gabriel, ne, inquam ne, queso vos, ne condonaveritis illis animam Dei laudes 
confessam, vos vero humiliter ac suppliciter deprecatam, sed tetros quidem dt&emonas rninaci at- 
que iracundo fremitu rejicite, mihi vero salvatores este boni et invicti, tum ad supremum Deum 
admissionales mediatoresque longe optimi Christum. Neque prius desistite ab expediendo mihi ad 
eum aditu, quam me in ipsam Dei requiem induxeritis, et summi votorum omnium compotem fa- 
etum supremo expetendorum et desideriorum fini ultimo summo bono me conjunzeritis in gloriam 
Patris, et Filii, et sancti Spiritus in secula seculorum. Amen. 


121 


ADDENDA. 


1248 





MONITUM. 


Utfidem liberemus quam supra col. 361 dedimus, textum Grecum subjicimus Monodiz quam in unani- 
mem fratremdixitNioetas Acominatus, Atheniensis metropolita. Prodit ex codice Regio 123& quem sic de- 
scribit catalogus : « Codex bombycinus, olim Joannis Hautin, postea Baluzianus, quo continetur Nicete 
Choniatre Acominati Panoplia dogmatica in plures tomos divisa, de quibus videndus clar. Bernardus 
D. Montfaucon Palaogr.p. 326. Hujusce operis publica luce dignissimi pars tantum Latine prodiit, Pre- 
mittuntur : 19 Michaelis Choniate Athenarum metropolite Monodia in fratris sui mortem,2» Fragmen" 
tum e librosancti Augustini qui Speculum inscribitur. Is codex Joannis Scutariote manu seeculo decimo 
quarto exaratus est. » Multislacunis feedatur ex eo ortis quod folia quedam, aliis propter charte ine- 
qualitatem supereminentia, per manus codicem versantium partim contrita et lacerata fuerunt. 





ΜΟΝΩΔΙΑ TOY ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΑΘΗΝΩΝ 
KYPOY MIXAHA ΤΟΥ ΧΩΝΙΑΤΟΥ 
ΕΠΙ TO ΘΑΝΑΤΩ TOY ΑΥΤΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ ΤΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ ΕΦΟΡΟΥ 
ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΘΗΜΑΤΟΥ TOY ΚΟΙΤ.....ΟΣ 
ΚΥΡΟΥ NIKHTOY TOY ΧΩΝΙΑΤΟΥ., 


Ὢ πονηρᾶς ἀγγελίας | à πικρᾶς 
ἀδοχύτως pot ἐπεισπεσούσης, ὥτα pity ἀθρόως περι- 
θομθηθέντα ἄμφοτερα ἤχησε, καρδί« δὲ δειλαΐία 
βέθληται μέση, ὀφθαλμοὶ ὃς τὸ ἐκεῖθεν ἀποθλιθὲν 
αἱματῶδες οἶμαι δάκρνα (qr... ὁποῖα καὶ τὰς oi- 
µατοέίσσας ψικάδας à ποίησις ἑτραγῴώδησε, Θαῦμα 
δε ὅτι μὴ καὶ τῶν ἐμθροντήτων εἴτε hv. ..... 
πλοκτῶν oig ἐγεγόνεν x«i ὡς στήλη τις ἐπεπήγειν 
ἄφωνος ὅλως ἀναισθητῶν. ᾿Αλλ' ἔτι χννοῦμαι xol 
T... συμφοβὰς — buyvt....... Χαὶ συµφρονύσας 
γοξρὸν ἀναφθέγγομαι' Ἡ τάχα x«i τούτο τῆς Ττιµω- 
ροῦ δέκας κατ ἐμοῦ µηχάνηµα ἵνα µήποτε.... 
φρονεῖ λελωθημένος καὶ παραχκοπεὶς τὺν αἴσθησιν 
Gc ἀναλγῆ ἁπαθῶς ὑποίσω τὴν ἰσχάτην ταύτην 
ποινήν.εει.ο ἀρτίαν ἔχων τὴν Ὑνώμην καὶ τῶν 
ἀνιαρῶν ἐπαίουσαν ὀδυνῶμαι πάσχων καὶ δριμύτε- 
po» βασανίζομαι. ἸΑνάλγ... δὲ ἅπαν μὴ ἔχον τῶν 
λυπούντων συναίσθησιν. Καίΐτοι εἴς τια στήλην µι- 


B 


ταθαλὼν εἴτε λαίνην καὶ μυθιχὴν καὶ χωφὰ ῥέουσαν . 


δάχρυα, 3... εἴτε γραφικὴν καὶ 
ἁλὸς ὁμωνύμως ἤ Φφερωνύμως ἐποὶ τῷ µωραθέτι 
ἅλατι καὶ περὶ τοῦτο βλ..... ibo καὶ χαταπιπαττ- 
µένῳ ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων, οὐδ οὕτως ἂν τῆς ᾿Αδρα- 
στείας τὴν ἹΝέμεσυ διαπέφενγα διακεστέραν τίσι x... 
ὑποσχὼν τοῦτ' αὐτὸ τὸ δι αἰώνος ἐκχεῖσθαι πᾶσιν 
ἐπὶ θεοµηνία στηλιτευόµενο;. ᾿Αλγεωότερα ὃ ὅμως 
πολλῷ d$ νῦν ποιναία..ε... δύη πρὸς Trap xt- 
χώρηχε συνορῶντῖ σαφῶς οἷος χαχῶν xoÀepov τῦ 
τλήµονι ψυχῆ μου ἐπιχώμασεω, οἷα συμφορῶν...ο. 
εἰσεφθάρη κορωνὶς, ἠλίχον ἐπηνέχθη δυσπραγίας 
χεφἀάλαιόὀν τι τοῦ λοιποῦ ἄλγιον πείσοµαι. 


t "Q po, ἀδελφὲ φίλ.ι..ὼ — pot, 


xa)oupévnv.... 


οτι διέσται 


ἀκοῆς | ”ς Α ἀφ᾿ ἡρῶν µήκιστα, χαὶ οὐχ ὅσα, χθὲς x«l πρὸ τρίτον 


τὸ μιεταξὺ ᾿Ελλάδος xai Βιθυνίας χάσμα παλαιὸ», 
ἀλλὰ πολλῷ ἀχανέστερον καὶ ποῤῥώτερον xai co» 
"Adn; χώρου ζώντων ἀποιχίδεται. Φεῦ, ὅτε ders 
ἐνθέδε ὑστάτην ναύτην  &..... οηµίαν xai ἕ 
οὐκ έστι δεῦρο ἐπάνοδος. Οὔκουν ἐλπίς ὄψεσθαί σι 
τὰ φίλτατα τοῦ λαποῦ E παρ) αὐτῶν ὀφθήσεσθει 
Tn... φιλτάτων κεφαλήν. ᾿Αλλὰ τίς ἄν pe 
δοίη τὸν θάνατον ἀντί coU : Τοῦτο δὲ Omep ὁ θεῖος 
Δανϊδ ηῦξατο, καὶ ταῦτα ἐπί παιδί ....... ἐπονκ- 
στάντι αὐτῷ xai δητοῦντι τὴν αὐτοῦ ψυχήν. 

Ei ὃ) ἐχεῖνος τῆς οἰχείας ζωῆς ἐπόθει τοιοῦ «.. 
θάνατον, πῶς . οὐκ ἂν αὖὐτοι... εὐξαί- 
µην ἀντί σοῦ χαίρων τεθνήλεσθαι ἀδελφοῦ φιλτάτου 
xxí φιλαδελφοτάτου, Ὅδη δέ καί διὰ.....ς «ος «νο 
ἀνακραθάτε σχίσιι ἕτερα πολλαπλασίονι. ᾽Απὸ τῶν 
αὐτῶν pi» γὰρ πατριχῶν σπιρµάτων x«i µττριχων 
αἱμάτων γεγόναµεν ...  πρεσθύτατος μὶν dye 
καὶ πρῶτος τὴν πύλην διεληλυθὼς τῆς γενέσεως, ὡς 
εἶθε καί τὴν τῆς ἐξόδου διελήλυθα πρῶ.......ο.. 
μεθ) ἑτέρως ὁμογνία καί πολλοστός. Κἀμὲ μὲν 4 
φιλόστοργος χα Φφιλολόγος πατὸρ ἐξ ᾿Ασίας εἰς τὸ 
Βυδάντιον κατέρωτα....».. ἀπαγαγὼν Ώδο ri 
τῶν ἐφήθων ἡλιχία πότερον βαίΐνοντα διοτριθαῖς δι- 
δασχόν.... ν τήν τε γραμματικὴὺν T...... x8 
τὴν τοῦ ἐπιχοῦ κύκλου χρηστοµάθειαν περιδίδωµι, 
μιτὰ δὲ συχνὸν χρόνον ακἀκεῖνον ἐνναετῶν .. ποῦ 
ἠλιχίας ἄγοντα χρόνον,  ..... ταῖς ἐμαῖς φέρων 
παρέθετο, ἐπισκὴψάς πάντν γενέσθαι οἱ x«i πατὶρ 
καί τροφιὺς καί παιδαγωγὸς χα δισδάσ........ 
"A dà πάντα xai yéyov« τάδελφῷ χαί διὰ müci» 
τούτων σχέσεων ἀνακραθείς καί τὴν ἀδελφιχὸν ὑπερ.., 


1349 


ο. είνας ταῖς τούτῳ... 
φιλαδελφέαν ἐλήλακα. Οὐχ ἧττον δὲ κἀχεῖνος εἰς τὴν 
αὐτήν ἠπεροχὴν ἐπέδωχε τοῦ Φιλ...... ὅτι μὴ 
καὶ μάλιστα ὡς εὖ πάσχων πλέον i ὁδρῶν ἕως παρ) 
ἡμῖν ἑτρέφιτο ἦθεσι καὶ µαθήµασιν ἐμπαιδοτρι 
θούμωος. 

Ἠνίχα .... ἡμᾶς μὶν εἴχον ᾿Αχῆναι, ἐκεῖνον δὲ 
μέγα δυνάµενον τὰ βασιλικὰ τηνικαῦτα καὶ τὴν τά- 
ξιν τοῦ εὖ mous» τε xol πάσχιι δ...... ψάµεθα. 
Εκείνον μῖν φὰρ πολλὰ χαὶ μεγάλα πολλάκις ἐγώ 
τε xai ᾿Αθῆναι οἴδαμεν ἀπονήμενοι " ἐκεῖνος δὲ 
ἡμ....... οὖδὶ $ βαχύ. 

Πλὺν καὶ οὕτως ὁ τῆς Φιλαδελίας σύνδεσμος 
Ὀπέρτονος xal ἂἄρκτος ἀμφοῖν διεγέντο. Ei δὲ καὶ 
XOU... «ο. ἐνίοτε, φιλητικὸν γὰρ καὶ ἐνοποιὸν 
τὸ συµπαθὲς, πάρεστι ἐπιλογίδεσθαι οἴἶαν..... 
ἀγάπης πεπορίσµεθα μμ” 
θεις οὐδέπω προσταιρισάµενι. Οὔτε «.... «ὗ- 
ρίσχοντ...... «νε. γημα. ἨΜόνοι δὲ συνδιαφέροντες 
ἀλλήλοις ἡμῖν αὐτοῖς τὰ τῆς ξεωτείας ἀλγενὰ καὶ 
τὴν £m' ἀλλοδαπῆς παροιχίαν...... συνεικαµένης 
στέργοντες. Aux τὸν αὐτόθεν πολλων ἱδρώτων &vr- 
αλαττομένην παἰδένσι ἧς ταῖς τεχνολογίαις ἐμ- 
μελιτῶν «...αξόμθα. ᾿Εγὼ μὶν περὶ διδασκάλῶν 
καὶ πρὺς τὰ πρεσθύτερα τῶν µαθηµάτων παραθαλ- 
λόμενος, ὁ δὲ παρ) ἐμοῦ xoci καθόσον ....,.Χίας µέ- 
τρον ἐχώροι νεοττοτρούµενος πρὸς τὸ τελεὼτερον 
x«t Ὀρέμα πτερούμινος, ἕως διά το τῶν ἐγκυχλίων 
καὶ τῆς σοφιστιχης κχουφισγεὶς οἷός τε Ἡν κἀπὶ τὰ 
µετεώρότερα xai σεμνότερα θεωρήματα φέρεσθαι. 

"AV ἐπείπερ τῶδε τῆς ἁλιχίας ἀφίῖκτο ἀνδρού- 
µονος ἐν ᾧ x«i τῶν τοῦ βίου ὁδῶν συχνῶν οὐσῶν 
ἔδει μίαν ἐγχρῖναι ὧν ........ αὐτῷ. ἐνταῦθα ... 
ἀλλὰ πῶς ἄν ἀδακρυτὶ τῆς τότε καινοτομίας μνήμην 
ποιήσωµαι ; d πρώτη τῆς διαξιάξεως σχίδα τιτόλ- 
µηται ... à ταυτογνώµων ἀδελφιχῆς σχἰσιως μονὰς 
διαιριθεῖσαν καθ αἴρεσιν βίου δυάλεσθαι ᾿Εγὼ μὲν 
γὰρ ἅτε περὶ τῶν γονέων ἐκ παιδος ὡς ἀπαρχὴ τῆς 
ἐκείνων τεχνογονίας τῷ iso) καθιερωθεὶς βήµατι 
πρέπων ἦν ἰδιαστικῷ βίῷ xal ἀπράγμονι xoi µίαν 
ἀἰτεῖσθαι περὶ Θεοῦ ἐπισχέπτεσθαι τὸν ἅγιον αὐτοῦ 
νεὼν καὶ οὐδενὶ προσανέχειν ἀνθρωπίνω πράγματι 
ὅτι μὺ σχολῇ xat βέθλοίς χαρίξεσθαι. Ὁ δὲ πρὸς τοῦ 
μὲν σχολαστικοῦ καὶ ψιλὴν θεωρίαν τῶν ὄντων ἐπ- 
αγγελλοµένου τὸν πρακτὶχευόμενον x«l φιλόκοινον καὶ 
πλείονας ὑποαθλλόμενον ὕλας τοῦ φιλοσοφεῖν ἔμθια 
εἴλετο καὶ ἧσπασατο. Ἵνα δὲ πρὸς ἔργου αὐτοῦ καὶ 
εὔοδα τὰ τῆς προθέσεως Ὑένοιτο, παρεοσκεξάδετὀ τε 
καὶ προσφόρως ἐφωδιάδετο xai μὲν δὺ καὶ ὡς ὄργανά 
τινα εὐφυᾶ καὶ δεξιὰ πολιτείας µεταχεχείριστο ῥὴ- 
τοριχὴν τε καὶ νοµοτρίθειαν, παρ) ἐμοῦ pts τὰ 
πρῶτα σοφοῖς τὰ πολιιχὰἁ καὶ Ἠπολυειδήµοσιν 
ἀνδράσι συνιστάµενος, μέτὰ δὲ καὶ τύχη χρησάµι:- 
voc. Π δὲ τύχη ἐπεφύῃ τῷ νεοθαλῷ τὰς βασιλείας 
βλαστῷ ὡς σμίλαξ ἐπιπλοκομένη x«i συμπνίγουσα 
γραφιχῶς εἰπεῖν à κατ ᾽Ανδρόνιχον τυραννίς, καί 
δὴ τοῖς βασιλείοις εἰσφθαρεῖσα ὅτε καὶ ὁ ἐμὸς ἀδελ- 
φὸς τοῖς βασιλιχκοῖς ὑπογραμματοῦσι συνετέτακτο, 
δεωὸν ἔπνει καὶ Ἱπαντὸς θηρίου ' µιδανθρπότερον, 


MICHAELIS ACOMINATI MONODIA IN FRATREM 


προσθήχαις εἰς ἀκροτάτην À xai ὡς λέαινα ἀρτιτόκος τὰς θηρευτιχὰς κύνας βλοσυ- 


6 x«t κοινοτέρῳ ἐνεν.... 


1250 


porepov ὑποθλέπεται, οὕτω κἀκείνη εἴ τι τῆς βασι- 
λικῆς θεραπείας δεξιὸν ἦν καὶ πιστὸν | ὑφεωρᾶτο 
δὲ καὶ ἐν σπουδῇ πολλῷ εἶχιν ἐκποδὼν ποιήσασθαι 
Tó μέντοι καὶ συχνοὺς ivi γέ tm τόπῳ διαλωθω- 
μενη πεποίηχκε, 

T«20' ὁρῶν ὁ µισοτύραννος ἐκεῖνος ὃ γενιχκώτερον 
φάναι µισοπόνηρος ὁ ...... ἀνθρωποφάγῳ τνράννῳ 
9 υπουργεῖν ταῖς ἐκείνου µιαιφονίαις τὸ μὲν θρασύ- 
τερον, τὸ δὲ ἀσεθείας .... ὁμιδε. "Eyvo dt πόῤῥω 
Διὸς ἵστασθαι xad κεραυνόν. 

Ἔνθεν τοι τὰ pt» βασίιεια ὡς τυραννεῖα καὶ 
μηχέτι βατὰ τοῖς γε... σεθεῖν ἐθέλονσιν ἀἄντι- 
περιίσταται καὶ ἐπὶ τὴν τῶν νομικῶν δέλτων αὐτο- 
µολ... µελέην xot ἐπιστήμην χαὶ βασιλείων τυ- 
ῥαννουµένων μουσεῖα νόμων x«l ἀρχεῖα Θέμιδος 
ἀνταλλάττεται, καὶ δὺ τὰ ἐν διφθέραις δι ἀναὶ 
γνώσιως ἀναλεγόμενος .....αἴς πλαξ- 
τῆς ἰαυτοῦ καρδίας µεταγράφεται, καὶ κύρθις ἆπο- 
τελεῖται νομοθεσίας ζῶσα x«i ἄξων έμψυχος. Εἶτα 
βασιλείας διαδεξαµένης .....ὺ τυραννίδα ἐπάνεισι 
X&.. νο... τὰ βασίλεια. Χρῆμά τι πολλοῦ ἄξιον χαὶ 
συμδαῖνον ἐν νόµῳ πολικτείας ἐπιστασία τοσούτῳ, 

eee TÉ Χχθὲς τυραννίδιε ἀντίξουν ἐδόχει καὶ ix 
διαμέτρου ἀντίθετον. 

Ἔουτο καὶ ἄλλην ἀρχὴν ἄλλοτε χόσµου ἠξιοῦτο. 
Οὐ μὲν δὲ ἀλλὰ καὶ τῶν ἐν Θράκη πολλεων ἁρμοστὴς 
καὶ τῶν ἐκεῖσε στρατιχῶν συντάξεων διανομεὺς 
ἐστέλλετο. )Αλλὰ ταῦτα μὶν μικρῷ ὕστερον. Ἠνίκα 
δὲ καὶ βίον ἀρχὴν καταθάλλεσθαι μεθ ἡμῶν ἐσκέ- 
«ro, ἔπει χρὺ, εὖ οἶδα, διατίθεσθαι καὶ καθ’ ἑαυτὸν 
σπουδαῖον εἶναι x«l ὡς £y τυι μικρᾷ πολιτεία τῇ 
ἰδίᾳ oixím ἐγγεγυνασμένον τὸν μέλλοντα μεγάλῳ 
χιμῆσαι πολιτεύματι οἶχον 
πρώτιστα ἔγνω συστήσασθαι ἀγαγόμινος γυναῖκα 
τὴν περὶ Θιοῦ δεδομένην οἰκωφελῇ βοηθὸν ...... 
δευγμένην εἰς ὁμοσαρκίαν παιδουργὀν τε x«i ἀἁδιά. 
σπακτον, xai τὴν τούτου συμπιριφορὰν προὔργου 
ποιήσασθαι ui καὶ ποιμανῆ ..... κατὰ τὸ σοφὸν 
ἀπόφθεγμα. Ὡς οὖν οὐκ ἄδηλο iw» Toig πολ- 
λοῖς τοῦτο προθέµινος, πῶς ἂν διηγησαΐίµην ὁπόσοι 
χαὶ ὅπως ..... ἡμῖν ἐσπουδάκασιν ; οὐ τόσοι πιρὶ 
τὴν Πηνελόπην µμνηστῆρε ἰχώμασα, got πιρὶ 
ἐκεῖνον σχεδὀν τι συνέ..... φαγωγοί. Οἱ μὲν Ov- 
Ὑατέρας οὐδ' ἀδελφὰς μνηστεύοντες ἁμιλλώμενοι 
ἀλλήλοις καὶ φιλοτίμως ἀντεπιδεικνύμενοι, δι ὦν 
ἔκαστος ἂν δυνηθείη τὸν περιµάχητον καὶ πολνέ- 
ῥαστον — vupugt......... Ἱπεριφάνιαν ὃ κάλλους 
λαμπρότητα ἡ καὶ ἀμφότερα προὐθάλλοντο * οἱ δὲ 
φρινῶν ὀλκὴὺν βαρυτέραν ῥἀντε...... ὡς χἀμοὶ 
πράγματα παρέχεω τὸν ἀδελφὸν ἐν ἀμφηρίστῳ γενό- 
µενον καὶ τὴν xpícty ἀνατιθέμινον. Κάχεῖνος di πρὸ 
πάντων ἐἑλέσθαι φάσκοντα ὃ ἂν ἡμεῖς ἐγκρινοῦμεν 
χαταγεύσαντις. 

"Dc ψυχῆς φιλαδέλφης καὶ πιστενούσης ἐμοὶ.... 
πάντα x«i τοῦ Ἡμετέρυ ὅσα καὶ θείου ἐξηρτημένης 
βονλήματος * ἔνθα δὴ καὶ εὐαγέστατα διεδείχθη ὅπως 
tipi» θρέµ.... καὶ περὶ τὸ χρῆμα rüc ἀριτῆς εἶχε. 
Καὶ ὡς οὐδὲν αὐτῷ ἐνόμιζω ἐρασμιώτερον τῶν πν- 


φιλοπόνως 


1251 


δόξα, καὶ ταῦτ) iv ἡλικία τῶν τοιούτων ἁλωσίμῳ καὶ 
ἀγωγίμῳ µπεριθέρμων ἐρώτων φιλοκτημοσύνης τε 
καὶ εὐγενείας καὶ λαμπρῶν σωμάτων». 

Πάντων γὰρ τῶν μνηστενόντων xci κατεγγνωμέ- 
wey ὀλθιώτερος φερνὸς ὑπεριδὼν εὐγενεῖ x«l µεγα- 
λόφρονι λογισμῷ µόνης Ὠττήθη τῆς κχαλοχαγαθίας 
τῶν ἀοιδίµων βελισσαριωτῶν, οὓς à αὐτὸ δεατριθὺ 
χαὶ χοινωνία τῶν αὐτῶν διδασχάλων x«i μµαθηµά- 
των συνωκειώσατο καὶ εἰς φίλους ἑταίρους ipüp- 
µοσιν. ᾿ἘΕκχείνων γὰρ ἀδελφὴν περὶ μητρὶ ἀγαθῷ 
τρεφοµένην xat θαλαμευομένην ἐνύμφευσα, ὅμοιος 
ὁμοίοις ἀνακραθεὶς οὐ τόσον xarà χῆδος ὅσον dc 
ὁμοήθειαν, ᾽Αμέλει τοι ὡς ἀδελφοὶ φυχαῖς, ὡς ἀδελ- 
goi σώμασι, κατῴχουν ἐπὶ τὸ αὑτὸ ὀμέστιοι καὶ ἀπὸ 
τῆς αὐτῆς τραπέδης ὀσμέραι σιτούμενοι, χαίροντες 
τοῖς αὐτοῖς, ἀπεχθανόμενοι τοῖς αὐτοῖς, ἀπιόντες 
ἅμα tiq δικασπολεῖα, εἰς ἱερὰ, εἰς πανηγύρεις, εἰς 
τὰ βασίλεια, κἀκεῖθεν αὖθις ἐπανιόντες οὐ καθ᾽ ἕνα, 
ἀλλ᾽ ὁμόστολον καὶ ὑπ ἀλλήλων Φδορυφορούμινοι xci 
χοσμούµεοι, σύνδεσμος συγγινίας ζηλωτὸς καὶ 
μαχαριστὸν ἀγχίστευμα ἐν τοῖς ἁπάντων στόµασι, 
xai παραδείγµατα σωφροσύνης διαφανε.... προσκεί- 
µενοι. Βιου μὲν ἀνυμεναίου καὶ άζυγος à διαθόητος 
τῶν ἀδελφῶν ἕξυνωρίς * γάμου καὶ τιµίου ἐν πᾶσι 
xai x0... αµίαντου ὁ ἐχείων κηδεστὰὴς, ἐμὸς ὃ) 
ἀδελφός. Οὕτως ἐς dxpov μυελὸν ψυχῆς συνταχέντες, 
ὡς ἔφη τις εἰς ἓν έχρα... σύνταγμα, Περὶ τοσοῦτον 
ἄχριστον πρόσον βελισσαριῶται piv ὡς τὰ πολλὰ 
εἴσω τῆς µεγαλοπόλεως τὰ πρὀσφορα. . εἶχον ἀξώ- 
paci, δΔιεπολιτεύοντο. Ὁ δὲ ἑμὸς ἀδελφὸς καὶ εἰς 
ἐπαρχίας καὶ τὰς ἔξω πὀλέις, ὡς εἴρηται, παρ᾽ ἆλ- 
λοτι ἀλλ.... x«i βασιλέων ἐστέλλετο. Δημόσι ἅττα 
ἐπιτελέσων Ἀλειτουργήματα. 'O Ὑγάρ τοι φιλοµετά- 
6o) αἰὼν βασιλ....... περιόντας τῆς ἀρχῆς 
παρέλυσε, xai παρὰ τῶν ἐχόντῶν ἁρπάσας τὰ 
σχήπτρα ἑτέροις, xal παρ αὐτῶν ἀλλοις..... 
ἐνεχείρισε. Εμῷ ἀδελφῷ τὰ τῆς τιμῆς xai οἰκειώ- 
cto, ἢ συνεχὶς «Urn τῶν βασιλέων διαδοχὺ διετή- 
ρῃσεν ἀδιάδοχα, μᾶλλον δὲ ibi, ἀεὶ τοὺς πρὸ αὐτῶν 
τῷ περὶ ἐκεῖνον εὐνοίᾳ ὑπερθάλλεν ὥσπερ φιονει- 
χοῦντε, τὰ τῆς δάξης ἐπέτενον. Τὸ π.... τῆς 
ἀρετῆς τοῦ ἀνδρὸς ὀΦυσωπούμεοι, ἄλλως τε καὶ 
ὕφεσιν τῆς οἰχκείας ἀρχῆᾶς τὴν ὑφαίρεσιν τῆς έκείνου 
τιμῆς ἄριστα χρινοντεςο ΠΒ... οἱ πολλοὶ τῶν ἀγεύστων 
δόξης x«l ἀφανιστέραν τύχην λαχόντων xai οὗτοι 
περὶ τὰς θύρας τῶν ᾖῥασιλείων συνεθλἰ.... καὶ τοῦ 
παντὸς ἐτιμῶτον τὴν περὶ τῶν ακρατούντων τιμὴν 
8 δηµοσίοις ἐπέτριχον ὑπουργήμασιν. ἔρωτι χερξῶν 
κάτοχοι. 'A)..... ἄλλων φιλοκάλων ἀνδρῶν προσή- 
γοντο μεγάλα χαριζοµένων τοῖς βασιλεῦσι xai µνη- 
στευόντων αφίσι πολλῷ Ἅτιµιωτερ.. Ψψηφοθόγοι 
ἔμποροι πολυτίµους µαργαρίτας xat σµαράγδους καὶ 
λυχνίτας κοµέζοντες, καὶ ἠξιοῦντο προεδρίας άξιω- 
µάτων x... à παρ αὐτῷ χοσμεῖσθαι Qv καὶ τὸν 
ὑπερθάλλουσαν  &priv πείρᾳ καταµαθόντες οἱ ᾖα- 
σιλεῖς, x«t ὡς χερδῶν μὲν xxi X... ὑπεροπτιχώ- 
Tépol εἰσιν ᾿Αριστιδου, σωφρονέστεροι δὲ Ίππο- 
λύτου, Ἀελλεροφόντου τε καὶ Ἰωσήφου, Φδικασταὶ 


ADDENDA 


των 00d... oj π ολῦτον, οὐδ' ἄλλος * οὐ Ὑένος οὐ A δὲ ἀδίκαστοι καὶ µ ... 


“.. 
. νομιµώνεροι, τὰ t! ἔνδον 
τὰ τε θὺραδε τοῖς ἀνδράσιν ἐπίστεναν, ταµιείων μὲν 
καὶ χρυσώνων θύρας xai χοιτώνων ἀναπετάσαντες 
καὶ τὰ φίλτατα ώς οἰχειότατα ἐγχειρίσαντε ' ὢ 
ὑπείθρῳ καὶ κοινοτέρα διοικύσει τῶς πόλεως λόγο- 
θέτας ....... τρόφους τε xoi πολιτάρχας  mpe- 
χειριξόμεοι. Ὡς γὰρ βασίλειὀν τινα κόσμον — Tiv 
ἐκείων ἀρετὴν περιετίθεσαν τῷ Άβα «..... τῶν 
πολεων, x«i μᾶλλον αὐτὴν δι αὐτῶν d$ ἐκείνους 
ἔσεμενυνον ἀξιώμασι d τάληθέστερον φάναι οὖοι 
Τίνας X0L....... Χάὶ 6 ... ῥονιστὰς τῷ καθ’ 
ἑαυτοὺς λαμπροτᾶτῳ Die εἰς ἔννθμ... πολιτείαν 
ἐπιατρίφοντας * ὁποία καὶ à παλαιπάτο "Peg τοὺς 
τιμοτὰς ὧν ..2.. προὐθάλλεο, οἱ δὲ τῆς µεγα- 
λοπόλεως ἐπισχύματ ... μὲν ἔτι μενούσος καὶ τὸ 
κράτος αὐχούσης Tüyxorov ἀγαὸν προῦκειτο καὶ 
πανσι «..... Φὺρον, εἴπω συνελὼν εὖ μὲν πράσ. 
σουσι εὐημερίας ἐρύματα. Ναναγοῦσι δὲ κατὰ βίον 
πυρσοὶ καὶ λιμένες σωτήριοι. 

4) πῶς ἐπιτροχαδην τηλιχκαύτας ἀνδρῶν ἀρετὲς 
ἔπειμι καὶ παρίηµι τὰ πλεῖατα, τὸ μὲν συγχεύµενς 
τῷ πάθει σφοδρυνοµένῳ πλέον $ κατεπαδοµένῳ καὶ 
ποιμιζομένφ dt ἀναμνήσέως Ov εἶχον περιόντες éye- 
θῶν x«i oig συναπῦλθον ἐρήμον καταλιπόντες τὴν 
καθ ἡμᾶς γενεάν, τὸ δέ τι ἀντιάσαίτο καὶ πεφυλα» 
Ἴμενος µή πού τις καὶ τὸς λόγον ἁγιάσαιτο ὡς τὴς 
ὑποθέσεως λαθόµενον καὶ μεῖζον τοῦ θυλάκον κατὰ 
τὸν παροιµίαν πεποιηχότα rom... αμμα. 

Ἐπεὶ Ó'ià νέα Σιὼν κατὰ τὸν παλαιὰν έγκατα- 
λειφθεῖσα..... καὶ ἐκπεπόρθηται χαὶ τοῦ ἐν avr) 
πληρώματος ὅσον λαθὸν ἡ ψιλωθὲν ἐξεπεπτώκει εἰς 
Tüv ἐν Βιθυνίᾳ Νίχαιαν µετῳκίσατο, κἀνταῦθα καὶ 
οὗτοι μεταναστεὺουσιν οἱ χθὶς μετὰ Χαιρόντων τῶν 
ἑαυτῶν πολιτῶν Ἁχαίροντε, σύμερον μετ αὐτῶν 
κλαιόντων χλαίοντες οἱ αὐτόι, καὶ ὡς ἐν εὐδαιμονίᾳ 
κοσμύτορες σαι τῆς πόλεως, οἴτως iv δυστυχεί 
αποικία περικλότορες * οἷς τε γὰρ ἔλεγον καὶ οἷς 
φιλοσόφως ἔφερον αὐτοὶ xal μεγαδοψύχως, và» παί- 
δενσιν οὐ μικρῶς ἐψυχαγώγουν χαὶ πρὸς τὸ εὐθυμό- 
τερον τοὺς ὀλιγοδρανοῦντας µετιῤῥύθμιζον, 

Ὥσπερ ἄρα καὶ οἱ περὶ τὸν Ἰεζεχιήλ τε καὶ Ae 
νιὺλ τοὺς ἑκκαμόντας ἐν Βαθυλῶνι χαὶ λέγοντας * 
Ἐηρὰ γέγονε τὰ ὁστᾶ ἡμῶν * ἄπολωλεν à élwic ἡμῶν 
ἀνεκτῶν τε ταἲς χρηστοτέραις προθάσεσι : ἕως μω 
ῥῶντας τούτονς εἶχον καὶ σνλλυπουμενους xal παρα- 
καλοῦντας εὕρισκον εὐφορώτέρον εἶχον καὶ οὗ πάντ 


D ἑκπεπτωκέναι τὸς ἐνεγκαμένης ᾧοντο. Ὡς ἄν τὰ 


καλλιστεῖα τῶν τῆς πόλεως ἀναθημάτων ἔτι αὐχοῦν- 
τες καὶ τὰ συνεκτικὰ τῆς πολιτείας βεφοίλαια "οὐ 
κείχΏ yàp ἔφη τις ὀρθῶς ἔργα τεκτόνων, οὔτε οἱ- 
κίαι ὑψόφοροι x«i στοαὶ καὶ ἀγοραὶ uà ὄντως εἰδε- 
ποιοῦσι πολ.... ἀλλ᾽ ἀνδρῶν καλοκαγαθία xal κοσφµιέ- 
της καὶ θεοσέθεια οἷς ὁ χκομῶν xdv παρεκίδαµος, 
x&v ὑπό ὁδρῦν σκηνοῖτο ξεναγὸς γέγοται αρείττονες 
φύσεως Toe» ἁπασῶν ἀξιώτερος, ἵνα μὲ λέγω ὡς 
οὐδ' ὁ πᾶς κόσμος οὐδὲ ἀντάξιος. 

*A δὴ πάντα ὡς εὐσεθοὺς συστατιλὰ πόλεως Gu 
vot παρόντες ἀνεπλήρουν χαὶ µόνον βλεπόμενοι x&j 
τοῦ τῦς meta, eue. ἐμίμοσχαν φχάµατας ὡς Qv 


1283 


MICHAELIS ACOMINATI MONODIA IN FRATREM. 


1254 


ψυχοι ἐκείνης θεσμοὶ καὶ οἷόν τις ἀκρόπολις τῆς Α τὸν 'Iaxo6 — imívÜnat θάπτουσα. Οὕτω γὰρ ἂν οὗ 


Κωνσταντινουπόλεως ἔτι σωζοµένη ἀπόρθητος. ᾿Επεὶ 
di n ..... υµασία τῶν περὶ πᾶσι σεμνολογουµένων 
ἀδελφῶν δυὰς εἰς.... ἐν οὐρανοῖς µετεχληθο πολίτευ- 
µα μιχρῷ πρότερον, εἶτα καὶ ο υσὶν ἐχείνοις 
παρεζευγµένος ἐμὸς ἀδελφὸς τῷ κύχλῳ τῆς αὐτῆς 
γερουσίας ἐγγεγραμμένος συμπαριελέφθη χαὶ εἰς τὸν 
αἰωνίαν µετετάξατο σύγκλητον, τότε dà ᾖσθοντο οἱ 
ἐν Νιχία μεγαλοπολῖται τῦς ἑαυτῆς ἀπαγωγῆς, τότε 
συμφρονήσαντες ἐπέγνωσαν («αντοὺς Ὑυμνοὺς τὴν 
χαταστολὺν τῆς ἑαυτῶν δόξης ἀπαμφιασάμενοι, τὸτε 
φυγάδας καὶ µετανάστας ἀπολιτεύτους τε καὶ ὅλως 
ἀπόλιας ....Üs» καὶ περιπαθέστερον ὠλοφύραντο ὡς 
τονικαῦτα κατάκρας ἑαλωχυίας τῆς πόλεως καὶ τὰ 
τιµαλφέστατα τῶν αὐτῆς ἀποθέτων ....εσνλουµένης 
καὶ τῶν ὀ)θιωτάτων θησαυρισµάτων τελείαν πεπον- 
θυίας λάπαξιν, φεῦ | οἷος Χριστιανιχὸς πολιτείας 
σύνδεσμος ἔρῥηκται ..... λίχου πόλεως ἐμάντωσις 
. πέπτωκε, οἷα συστοιχία ἀγαθῶν ἀνατέτραπται, oiov 
καλοκαγαθίας ἔντριτον σχοινίον ἐπίτασις μὲν συµφο- 
ρῶν οὐκ ipputt κατὰ τὸ σοφὸν απόφθεγμα, οὔτε πι- 
ῥριστάσεων βία δισπαχε, θάνατος δύ τὴν χρυσέαν 
τῶν ἀνδρῶν τούτων σειρὰν ἀναλύων x«l x«Ó' ἕνα 
ἐκτέμνων Φδιέφθειρε, xal μὲν δὴ πρώτου οἰχομένου 
τοῦ πραοτάτου x«i ἀγαθοῦ Μιχαλλ τῆς εὐχόλου καὶ 
ἁπλουστάτος ἐκείνης ψυχῆς ὅσον xai οἷον à ἀποιχία 
τῆς µεγαλοπόλεως ἐχόψατο. ᾿Εψυχαγωγεῖτο d' ὅμως ἴτι 
πλουτοῦσα τὸν πολυειδύµονα Ἰωάννην τὸν µέγαν... 
βουλῷῦ καὶ εὐσννέσει πόλιν xai πολιτείας ἀρίστος 
ἔμψυχον άγαλμα. 

Ὡς δὲ καὶ τουτονὶ προτεθέντα τἀδελφῷ µιταμι- 
xpóv ....µίωτο xai προσεπένθγσεν ἐπὶ τῷ orm 
καὶ τρίτῳ σεµνυνοµίιν... Νικήτα τῷ τὰ ἐχείνων πάντα 
καλὰ συλλαβόνι ἑαυτῷ ἐμῷ ἀδελφῷ µετέωρος ταὶς 
ὑπολοίποις ἐλπίσιν ἐσάλενεν. Ἐπιεὶ δὲ x«i τουτονὶ 
προσαπιθαλε τοῦσχατον ναναγήσασα, νῦν ὑπ ἀμέ- 
τρου. ακαταποθεῖσα λύπης πιπόντωται καταδῦσα 
ὑπόθρυχα. Μέγα δὲ ᾿Ασίας ἐπ αὐτῷ Ὥρτο πένθος 
...Umjyx0s δὲ γοερὸν Εὐρώπη συνανοιμώξασα dx 
τὴν κοινὺν ζημίαν ἐπύθετο. Ei Ó' ἐἑκατέρων Ὁπεί- 
po» ...)n τές μοῖρα ὅσων à πεῖραν τῆς σῆς χαλοχα- 
γαθίας ἴγιωσας $2 φῶμη τὰ Gra πιριθόμθησας 
....«ὠτὸν σὸν ὠλοφύραντο θάνατον, ὦ φιλτάτο καὶ 
θειοτάτη jvxà, τὶ ποτ) ἂν ἡμεῖς οὐ πεισόμεθα καὶ 
ὁράσοµεν σχετλιάξοντες, οἱ μετὰ παντοδαπῆς, ὡς εἴ- 


ποµεν, σχέσεως τῷ xaÜ' αἷμα οἰχειώσει πιεζόµενοι D 


ὡς ὁμόγυιοι ἔτι τε µυρίων περὶ σοῦ Χαρίτων &mo)s- 
λαυκότες εἰς πλήσμιον xai πρὀ yt τῇ cj pst φι- 
λοτιμούμενοι καὶ µέγα ἐπὶ gol φρονοῦντες καὶ σιµ- 
νυνέμενοι, sita νῦν ἑαυτοὺς αἴφνης ἰδόντες τοῦ περὶ 
σοῦ Ψψιλωθέτος ἀπολαμπρύσματος γένος πολυσχιδες 
xai πολλαχοῦ τῆς Ασίας καὶ καθ Ἑλλ... χαχυμένον 
καὶ εἰς ὄνομα λαμπρὸν αἱρόμενον διὰ σοῦ καὶ ἐξεν- 
γενιζόμενον, οὓς ἴδει μὸ διεσπάρθαι νῦν καὶ κατ 
oixov πενθεῖν ἰδίδα ἕχαστος, ἀλλ εἰς ταντὸ σννελολν- 
θότας xai τὸν σὸν περιστάντας τυµθον, ὑπ ἆμοι xo- 
ρυφαίῳ δυστύνῳ x«i θρήνων ἐξάρχοντι πολύχλαντον 
ἔνναυλ... καὶ οἴχροτατ.,. ἀραόσασθοι x«t μέγα mév- 


θος ἐγεῖροι καὶ olov à περὶ τὸν Ἰωσὴφ παρεμθολὺ 


πάντη τοῦ κατ ἀξίαν θρηνεῖν ἐνελίπομεν. Νῦν à" 
ἐσκεδασμένοι, γυνὺ μὲν ἢ ἀξία σοῦ καὶ διχαία μετὰ 
σοῦ ἐξιχέσθα!: εἰς Ύδρας τὸ ἀδόμενον χορωνόθιον ἐν 
yevía που ἐνδαπέδον µέσῃ χοροῦ, παίδων ἀφηλίκων 
xal ἀνήόων καθημένη µελανείμων τὸν ἑαυτῆς μὲν 
χηρείαν παίδων dt ὀρφανίαν ᾖἐλεεινῶς ὀλοφύρεται. 
Τῶν δὲ προγενεστέρων παίδων dog ἔρῥων ἀλλαχῇ 
χαθ) ἑαυτὸν οἰμώξει καὶ µοναυλίαν χλαυθμυρίξεται. 
Τῶν d' ἄλλως οἰκειουμένων καὶ καθ᾽ αἷμα οἱ ἐν 'Acía 
τὰ τῆς τραγῳδίας πρὸς τοὺς ἐν Ἑλλάδι διένει- 
μαν. 
Αδελφὸς à ἐγὼ πολυτλήµων xai πολύθρονος χθὶς 
μεν x«l πρώην ἄλλον πένθους ἐποιούμην ὑποθέσεις 
ἐπέ τε χοιναῖς καὶ ἰδίαις ἐμαντῷ συμφοραῖς καὶ μά- 
λιστα ol; ὀλθιώτατον x«l ὀνομαστότατον (ναὸν, καὶ, 
ἅγιε δέσποτα. ὡς Τρισολθιον τοῦτο τὸ τῆς Θιωμήταρος 
τέμενος καὶ τὀιούτου προστάτου δι αἰῶνος δεόμενον) 
εερὀν ᾿Αθήνησι πιστευθεὶς καὶ τοῦ ἐν αὐτῷ προῖ- 
στάµενος θυσιαστηρίου πνευματικοῦ καὶ πλείστην 
ὅτι καὶ πολνυειδῆ προσισχοµένου διηνεχῶς θείαν 
ἐνέργειαν εἶδον, ot uot, ol uot | ἱεροσυλούμενον καὶ 
αποχοσμούμενον. "Euk δὲ τὸν ἐκεῖσε πεφυτευµένον 
τὰ πρῶτα πρὸς δεκάδων ἐτῶν τριῶν καὶ ὑπερέχεινα 
ἐκ τῆς αὐλῆς Κυρίου ἀποσπώμινον ὡς αὐαλέον ἤδη 
καὶ ἄγονον παντὸς ἀγαθοῦ γεράνδρυον τῆς ἰταλιχῆς 
ἀέλλος σφοδρότερον ἐμπνευσάσης uot χαὶ νῦν piv 
εἰς πολυῤῥοθίους ἀκτὰς 3) περίῤῥυτον σχόπελον ἔλαν- 
νόµενον, νῦν O^ ἐπὶ φάραγγα ὑπώρειον πρὸ τοῦ χοι- 
νοῦ κλύδωνος ἐξεθρασσόμην, Ἔνθα παρέριµµα µετα- 
νάστου απόχληρος, ἀνέορτος, dro), ἀγροιώτος ὡς 
ἐρημική τις ὀλολυγὼν ἐπίκλαντον κατ εμαυτὸν ἆδων 
τὰμὰ καὶ χοινὰ χαχά, Νῦν d' ἀλλὰ τῶν τοιούτων ὡς 
οὐχέτι κ)αυτέον µοι µόνον οὐκ ἐπιλέλησμαι, 

Ὁ δὲ τῆς φιλτάτης κεφαλῆς θάνατος ἐκεῖνος το 
λεκταῖος ἐπιπεπδωκὼς ὡς ἡ δεχάτη τῶν Αἰγυπτίων 
πληγὺ à τῶν πρωτοτόχων ὄλεθρος πάντα κοπιτά sie 
ἑαυτὸν, ἐφειλκύσατο, πᾶσαν οἰμωγὺν, πᾶν γδερὸν 
µέλος, ὅλον καὶ σύμπαν δάχρυον. Ἔοιχε γὰρ ἐχεῖνα 
μὲν προθαλέσαι µοι ὁ ὁδοποιῶν τρίδον τῇ ὀργῇ αὖ- 
τοῦ οἷόν τινα χολαστέρων περιστατικὸν γυμνάσια, 
µέγιστον δὲ ἀγῶνα τοῦτον ἐπενηνοχέναι xal ὕστατον 
καὶ οὐ τὸ παράπαν ἀκίνδυνον. T.... ἐκεῖνα ἀμνχαῖα 
καὶ ou πάνυ Φυσούλωτά pot τὸ πλήγματα τοῦ δε.... 
x«i τοῦ βάθους τῶς ψυχᾶς καθιχνούµενα ὃ τάχα μὶν 
πειρατέρων ἀνέθᾳ xa... θεόµην ἐπισημαινόμενον dy. 
προσμὸν xal τῶν ὁὀμμάτων προκαλούμενος δάχρυα 
καὶ πῦρ κατέφλεγεν ἐπ ἐκείνῳ θλίψεων, νῦν δὲ τὰ 
χανστιὰ καὶ μονιμώτερα πυρὰ τὴς χολάσεῶς ἀνή- 
φθησαν ἄνθρακες οὔ ποτέ µοι δοκῶ σθεσθοσόµενοι ἢ 
τοῦ.... ἐγκάρδιον αἷμα παυσόµενοι, ὥστε µε αὐτὸ τὸ 
δάχρυον ἐπέλιπεν εἴτε περὶ τὸ ἀναλωθῆναι roi φθά- 
σασι xaxoig τὸ iv τῷ Χχεφαλῇ pov ὕδωρ ὑπεχρυὶν. 
εἴτε περὶ τὸν νῦν μᾶλλον πεπλογέναι ὡσεὶ χόρτον 
καὶ τἐλέως αὐανθῆναι τὴν πολυπαθεστάτεν καρδίαν 
µου, κἀντεῦθεν μύτε δακρύων λιθαδας πινθίµων λό-- 
γων κρουνὸν ἐξ αὐτῆς ἀναδίδοσθαι ócov ἔθελε τὸ τοῦ 
πάθους μέγεθος χαὶ παρ᾽ οὗ τὸ ἐγχυλονούμενον ἅλ- 
yos τῷ Jux8 ἐκκενούμενον ῥᾳότορόν mere livor! dv. 


1955 


ἁλαλήτοις ἄχθος ὠδῖνος Φφέρειν ἀνέχφορον καὶ ᾧ 
συναποθανοῦμαι τὸ βραχυύµερον τῆς μογερῦς βιοτῆς 
εξανύσας ὑπόλει... καὶ χείσοµαι οὐκ οἵὸ) ὅποι βαρά- 
θρων γῆς à χόλπων θαλάσσος ῥιφεὶς καὶ προτιθή- 
σοµαι τὰδελφῷ, ὁ Ὕεφαιτερος τῷ νεὠνέρῳ, ὁ έσχατο- 
γέρων τῷ καθεστηκότι και ὠμογέροντι. 

'"Avíguxrt καὶ ἀτέκμαρτὲ θεία πρόνοια, à Ἀλόγοις 
ἀῤῥήτοις οἰακίζουσα θεά τε καὶ ἀνθρώπια πρά- 
para πῶς τῷ τῶν σῶν κριµάτων ἀθύσσῳ ἐγκυθιστῆ- 
σαι 5; ᾿ἘΕπινήξασθαι piv οὖν παρήσει τις νοῦς, xy 
εἴη φιλοσοφώτατον λύων συνδέαµους καὶ ἀναγγέλλων 
πρατούμενα. "Expépopat γὰρ περὶ τοῦ πάθους ipi- 
θιζόμενος περὶ κεχινδυνευµένον τι καὶ προπετῖς 
φθέγξασθαι. "Iva τί ὁ piv πολιοχρόταφος καὶ ἄχθος 


ἀρούρης ἐ-ώσιον καὶ Ύδρας ἕλχων βαρὺ καὶ ὄλκον ὅ p 


φησιν ἕλκος καὶ ἐφ᾽ ὃ πᾶσαι τῆς φύσεως χῆρες σνν- 
έῤῥευσαν περιλείποµαι ἔτι δεύρο..... γῆς ἀξύντ... τῷ 
παντὶ καὶ μηκέθ᾽ ὡραῖον ἡλίω µαινόμενος θέαµα. "Oc 
δὲ οὕπω ἴκετο γήραος οὐδὸν, δικαιότερος d' ὧν ἐπι- 
θιῶναι µαχρότατα, ἅτε Ὑυναικὸς καὶ τέχνων οὐκ ὁλί- 
ye» σωτὴρ καὶ Ὑένους λαμπτὶὲρ καὶ µέγα ὄφελος 
χόσµῳ κἀμοὶ δόξης καὶ χαυχύσεως στέφανος xai 
ζωῆς αὐτῆς συνοχεὺς, οὗτος οὐ καθ) ὦραν, περιφρονῶν 
λέγω, προήρπαστὸ ἐπὶ ζημίαν. ἀλλοτρίων, τε μν- 
piov χαὶ τοσῶνδε προγενῶν. Οὐ γὰρ ἀλλότριον μό- 
voy ἦν ἀγαθὸν ὡς ὁὀρίζονται οἱ σοφοὶ τὸν δίκαιον, 
ἀλλά γε d καὶ ἡμέτιρον. 

Ποῦ ποτέ εἰσι νῦν ὅσοι τε οἰχεῖοι κατὰ γένος καὶ 
ὅσοι τὸ συγγεωὲς προποιούµενοι, ἐκείνω προσύρχοντο 
καὶ περὶ βασιλέων ἐκένου µεσ.... x«i τὰς αἰτήσεις 
θἄττον καὶ προῖκα δεχόµονοι οἴκαδε χαίροντες ἔπανη- 
εσαν ; Καὶ πλείονας τῷ δι) οὗ ἡ παρ Ov s) πεπὀν- 
θασι ἤδισαν χάριτος οἱ πλείους χαὶ πάντες οὐδ) εἰς 
à ἧκον ἐνίοτε, 

Δεῦρ᾽ ἴτε πάντες καὶ συνιφαψάµενοι τοῦ θρήνου 
καὶ τὰ παρ ἡμῶν ἐγκώμια ταῖς ἐμαῖς οἰμωγαῖς 
σνναρµόσατε, ἵνα τὴν τοῦ δικαίου τοῦδε μνήμην 
μετ) ἔ/χωμέων ποιήσωµεν, καὶ μὴ µόνον δακρύσω- 
μεν, ἀμφοτέροις γὰρ πρέπον, δικαίου γὰρ θάνατος 
piv δάκρνα ποκαλεῖται καταλιπὼν περιαλγῆ µετά- 
µελον, μνήμη δὲ περὶ τῶν ζὅπηλουντων ἀρετὶν ἔγκω- 
µίοις συνδιαπλέ........ ο «ος εἴδει σφόδει παρθένος 
ἐχείνη ἂν..... µεγαλοπόλεως.... xat διαπαζοµη πρὸς 
βίαν ἀπῆγε πολέμιος βάρθαρος ....ότατος.... ἐχεῖνος 
διάπνρος ἐραστὺς ὡς εἶδεν, ὡς ὤκτειρε τὴν τλήµονα 
παραχρῆμα ἐπιδραμὼν ὡς Φινεις οὐκ εἶχε ἀμύνεσθαι 
χαὶ..... αὐτῷ Γζή)λῳ παραθες καὶ αὐτὸς τῆς 
κόρης d' ἀντιλαθόμενος οἰχείαν οἴυται ταύτην γα- 
μετὴὺν, ἐκειράγει xai ώς συζύγου διαζευγνύμενος 
χαί τὰ δεινότατα πάσχων ἐσχιτλίαξε, καὶ οὐκ ἀνῆχε 
ταύτην ἀπρὶξ ἀμφοτέραις χατέχων καὶ ἀνθέλκων καὶ 
πρὸς πολέμιον ἔρωτι µεθύοντι xal θυμῷ μαινόμενον 
παγκρατιαζόµενος ἕως τῶν βιαίων ἐκείνου χειρῶν 
τὸν παρθένον ἐξελὼν τῷ τεκόντι παρθένον ἐξέδωκε, 
Παρίτω νῦν κἀκείνου καὶ σὺν κωκντῷ ἀνολολυξάτω 
καὶ ἀναχα)είσθω τὸν ὑπερμεμαχημένον αὐτῆς σω- 
τῆρα, τὸν ῥυστην ἀπαγωγῆς καὶ προστάτου παρθι» 


νίας καὶ ἀφθορίας φύλαχα, 'Q µεγίστον τρῦδε xol 


ADDENDA. 
Ανάγκη τοίνύν ἀτέγκτοις ὀφθαλμοῖς x«i στιναγμοῖς À ἀξυμθλήτου τοῖς παλαιοῖς ἀριστεύματος, 


12A 


'Ejjoneri 
ποτε x«i Ἡρακλῆς Ἡσιόνην παραθεθληµίνην ὑαλίῳ 
θηρὶ, ὡς d' αὔτως καὶ ᾿Ανδρομέδαν Περσεύς. ᾽Αλλὰ 
ὠπλισμένοι καὶ σίδηρον προθεθληµένοι πρὸς τὰ κχήτη 
παρεθάλλοντο, καὶ σφίσιν αὐτοῖς τὰς παρθένονς 
ἐμνήστενο. Ὁ δὶ ψιλὸς ὁμόσε κεχώρηκεν ὠπλι- 
σµένῳ θηρίω καὶ ψεύδη ὅσα καὶ προθλήµατα χρυσά. 
µενος ὁ ἀληθενὸς ὄντως καὶ ἀφευδὺς ἄνθρωπος οὗ- 
τος, ἀνέπαφον τὴν κόρην τῷ πατρὶ ἀνεσώσατο. 

Συμιὼν δὲ καὶ Ato. τῶν βικσαµέων τὸν ἀδελφὲν 
ἀπήλλαξαν, ἀλλὰ μετὰ φθορὰν καὶ πιρινθρισµένο 
ὧδη xci μόλις x«l διὰ Χύχλου ἀγκυλογνώμονος καὶ 
µετά μυρίον φόνον καὶ ὅλος πόλέως ὅλιθρον, ώστε 
οὐδὲ παρεξεταστέον τούτους πρὸς τὸν ἐπαναγαγόντα 
τὴν ἀπαγομένον ῥήματι μµόνῳ ἀναιμωτὶ καθαρὰν καὶ 
ἀνύθριστον. Σἰὸν μὶν οἶδα τοῦ ᾿Αθραὰμ τὸν xe) 
εἰσποιηθέντα διὰ τῆς πίστεως, ἀλλὰ θαρσύσας εἴποιμ 
ἀν τῶν περὶ τὸν ᾿Αθραὰμ πατέρων μεγ ἀμύμοκ 
τοῦτον εἶναι, καθόσον ᾿Αθραὰμ μὶν πρὸς Φαρεὺ - 
πρότερον καὶ ᾿Αθιμι)ὰχ ὕστερον ἀδελφὴν οὐ «γνναῖκα 
ἑαυτοῦ τὴν Σάῤῥαν ἔλεγεν - ὡς δὲ καὶ τὸν Ῥεδέσαν 
ὁ 'Ic«ax δειματούµενοι καὶ δειλασόµενοι γνναῖκας 
ἑαυτῶν καλεῖν ui δι αὐτὰς καὶ τεθνήξονται, οὖτοί 
δε τὸν παρθένον xci µύπω γυναῖχα ὠνόμαξδεν ἑαντοῦ 
καὶ πρὸς ἑαυτὸν ἐπεσπᾶτο ἀντιποιούμενος, καὶ εἰ 
θανεῖν δεύσοι, μή ἀνκιόμενο. Ei δε καὶ Aevi 
σώδει Σωσάνναν ἐπιμένων Λβιαίων ἐραστῶν τε καὶ 
περανόµων δικαστῶν, ἀλλὰ καθῦστο δικαστὺὸς πρὀ- 
τερον καὶ διελάµθανεν ἀπ ἀλλήλων τοὺς βιαστος 
καὶ ἀνὰ µέρος ἐπυνθάνετο καὶ τοῖς σφῶν αὐτῶν ῥή- 


ᾷ µασιν ἁλισκομένους ἐλέγχων λίθοις βάλλεν ἐκέλενι, 


καὶ οὕτω τὴν σώφρονά παρανόµου χαταδίκςς éxi 
λαττε. Τὸ d' ἐμὸν ὠράΐσμα ὁ xa0' ἡμᾶς τῶν ἐπιθυ 
μιῶν οὗτος ἀνὲρ οὐ δικάζων ὡς Δανιὸλ, ἀλλὰ βίας 
μοιχιχῆς Ὑραφόμενος τὸν πολέμιον, οὐδὲ τὸν ἀδιλ- 
φὸν βιαζοµένης ὡς οἱ περὶ τὸν ᾿Αθραὰμ ὑποκχρού- 
µινος, οὔτε μὺν ὡς Δανὶὸ ψευδόµενος τὸν ἐπίληπτον, 
ἀλλὰ τὸν ἄνδρα τῦς µήπω ἐγνωχοίας ἄνδρα σο- 
φώτερον ἅμα καὶ ἀνδριχώτερον παρεκρούσατο τὸν 
ἐπηριαστικὸν καὶ ἀπέωσεν. Οὕρω τῶν πάλαι ποτε 
σεµνότερα πολλῷ τὰ ἡμέτερα διηγήματα, καθότι 
κατὰ Χριστὸν καὶ τῆς νομικῆς δικαιοσύνης πιρι 
πολὺ περισσεύοντα,. Ὡς γὰρ τοι Χριστὸς ὑπὶρ τῷ 
Ἐκκλησίας ἑαυτὸν παρίδωχε χαίπερ µηδέπω οὔσης 
Ἐκκλησίας οὐδι νυµφενθείσης πω τῷ Χριστῷ, ἔτι 
γὰρ ἁμαρτωλῶν ὄντων ὑπὶρ ἡμῶν ἀπέθανε Χριστὸς, 
ὣς φησιν ὁ Απόστολος, καὶ αὐτὸ δε ὡς ἔτι κῳν 
χειµένη τὸ ἐξ ἀσεθείας αἴσχος, Μίλαωα, quc xeu, 
εἰμὶ, θυγατέρες Ἱερονσαλὺμ, οὕτω καὶ ἐμοὶ ἀδελ- 
φὸς ὑπὶρ τῆς οὐχ οὔσης αὐτῷ «Ὑγυναιχκὸς οὔτε μὲν 
ὅλως ἐσομένης τὸ καινότερον µόνον οὗ θανατῶν εἰ... 
ἐπέῤῥιψεν ἑαυτὸν κίνδυνον καὶ τῆς παιδὸς προσχύ- 
parc δόξας ἄν... ὤὥπτο πατὶρ πράγματι καὶ πατὸρ 
πολλῷ τοῦ τεχόντος φιλοστοργότερος καὶ σωσταώ- 
τερος. Ἐκεῖνος piv γὰρ coi πολιορκηταῖς προέµε- 
νος ὤχετο φεύγων, οὗτος δε πρὸς ὕδριω καὶ δουλεία 
ἁπαγομένφ παρίστη καὶ τῶν ἐσχάτων χακῶν παρκ- 
κωδυνεύσας ἀπύλλαξε. 

Ὦ σοφώτατε ἀδελφὶ, ὄντως εἷς τὸν βασιλείαν τῶν 


1251 MICHAELIS ACOMINATI MONODIA IN FRATREM. 1258 


ορανῶν pspaÜürsuxac: ὅθεν xoà  $ Ὑλῶσσά σου À ἐχκρεμάμενος nvetyoun» ἐς δεῦρο τὸν παροιμιαζὀ-- 


ταχεῖαν τῆς ἀπαγομένης ἐλευθερίαν ὡς Ὑραμματέως 
ὀξυγράφησε κάλαμος, οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ ώς σπαρ- 
τίον χόχκινον χείλη σου λόγῳ γὰρ συνεστραμμένφ 
x«i βραχεῖ καὶ ὑπὸ Φήλου Ἠπυρακτουµένου χεῖρας 
ξυνέδησαν βαρθάρου καὶ βίαιον ὅρμημα καὶ ὦ λαλιά 
σου ὡραία οὐκ ἀώρως τὸν ἄνδρα ψευσαµένη, ἀλλ 
εἰς χαιρὸν πλασαμένη καὶ παρανόμων γραψαμένη 
τὸν βιαιον.. Ὢ πῶς Ὡνέσχου ὃ µήπω πρότερον ψεύ- 
σασθαι; ἴσα γὰρ θανάτω τὸ ψεῦδος ἐστύγηκας. ᾿Η 
diio» ὅτι ὡς εἴλου θανεῖν εἰ δεήσοι ἐπὶ σωτηρία 
χινδυνεύσεις ἀνθρώπου οὕτως ἠνέσχον καὶ ψεύσασθαι 
καὶ ψεύστης ὁ φιλολήθης Ὑενέσθαι xai οὕποτε τὰ 
χείλη µιάνας ψεύδεσι. Κατὰ ζῆλον δὲ Χριστοῦ καὶ 
τοῦτο διεπράξω δήπουθεν, ὃς ὑπὲρ ἡμῶν ἁμαρτία 
x«i κατάρα Ὑέγονεν, οὕτω τοῖς πᾶσι πάντ ἐγίνεο, 
ἀπροστατεύτοις προστάτης, χΜραίς χχδεμὼν ὧν 
&vip, ὀρφανοῖς πατύρ, πένησιν ἀδελφος, Φίλοις ὡς 
φιλέταιρος πιστότατος, συγγινέσι φιλοιχειότατος, 
ταδελφῷ καθ) ὑπερθολὴν ὑπερθάλλουσαν µφιλαδελ- 
φότητος, Οὔχουν ἐχρῆν ἤ Ὑυναῖκα ἐκείνου χηρείαν, 
à τέχνα ρφανίαν ἐν ἀκαιρίᾳ τοιᾷδε παθεῖν (ἔπεισι 
γὰρ pot xai αὖθις ληρεῖν) οὔτε τὸν ἀδελφὸν ἐμὲ καὶ 
τῆς παρ ἐχείνου λοιπής Ψυχαγωγίας ἐχπεσεῖν καὶ 
ὃυστηνοτεραν ἀντλεῖν βιοτὴν x«i μογερωτέραν τοσού- 
τω νὺν ὅσῳ περιὼν ῥἐκεῖνος ὑπέλαφρον ἐἰργάζετο 
πρότερον. Εἰ γὰρ μὴὺ παρῆν καὶ συνῆν, ἀλλά γε καὶ 
µόνον Gi» ἀρχούμενος ἀνέψυχεν ἐκεῖθε ὥσπερ τιὰ 
ζωγόνον ἠἐπιπνέων αὔραν. Καὶ ὡς θειος Δανίδ 
ἀπαρνήνασθαί ποτέ φησι παρακληοθῆναι τὸν ἑαυτοῦ 


ψυχὺν, μεμνῦσθαι δὲ τοῦ Θεοῦ xci παραχρῆμα C 


εὐφρανθῆναι' οὕτω xal αὐτὸς ἀχθόμενος τοῖς παροῦ- 
σιν ἀνιαροῖς, εἴ ποτέ τις ἐπέμφθη µοι ἀγγελία vg- 
άπτονσα µνήµης ἀδελφιχῆς ἐμπύρευμα, ἔτι τε ζῆν 
ἐκεῖνον καὶ εὖ πράττειν εὐαγγελιδομένη, θανυμασίαν 
τινὰ παραυτὰ παράχλησιν εὕρισχον: Ei δὲ xai γράμ- 
μα ποτὲ τῆς φιλτάτης ψυχῆς xai χειρὸς ἐδεδέγμην, 
τότε δὺ, τότε καὶ ὄψιν ἐχείνην ἤδιστην χαὶ γλυχερὰν 
ὁμιλίαν ἐφανταξόμην και όλην αὐτὴν τὴν αὑτάδελ- 
φον ὤμην χεφαλὺν ἀπέχει xai περιπτύσσεσθαι, καί 
µου τὸ περιχεχυµένον τῆς ψυχῆς θλίψει ὡς νέφος 
ὥσπερ τιυὸς θαυμασίας αἱθρίας αἴφνης ᾖῥαγείσης 
Χατε... παρώῴχετο, καὶ φῶς γλνυκυθυμίας περιέλαµπε. 
Νῦν δὲ ἀλλ’ ἐπὶ τῷ θανάτω ἐκείνου ὠδῖνες ddou περι- 
χυκλοῦσί µε, καὶ σχύτος ἆἄθυμ.... βαθὺς καὶ θανά- 
του προθάλλει σχιὰ, ἐπείπερ ἔδυ καθάπαξ ὁ ἐἑμὸς 
ἐχεῖνος Ὅλιος. "(1 oix» ἀπεθαλλόμην ἱερὰν ἄγχυρα», 
à πρότερον μὲν τὸν ᾿Αθήνησιν ᾿Εχχκλησίαν οἰαχέζοντι 
παρείχετο παντὸς περιεῖναι χλύδωνος νῦν δε πολ- 
λοῖς φορουµένω χυµάτων διαὺλοις χαὶ ποντουμένῳ 
ἀνεϊχέ μοι τὴν ψυχἠν καὶ συνεῖχε τὸ oiv. ᾿Εκείνος γὰρ 


PAtR6L. GR. CXL 


p.602 βίον ἀβίωτον xut τῷ θανάτῳ ὤκνουν ὑπακοῦ- 
σαι πάλαι χαλούση. Nov Ó' ἐπείπερ ἐχείνη φροῦδη 
Tí ἐμοὶ καὶ τὸ ζδῆν τοῦτο, 5$ πῶς ἀναβλητέον ἔσται 
pot τὸ μὴ οὗ χάταδῦναι δη πρὸς ἄδην ἁπάσαις 
ὀδύναις ὑπέραντλον ; εἰς τοῦτο Ὑάρ µοι, ὡς ἔοιχεν, 
5? Φύσμορος ζωὴ παρατέταται, ἵνα µαχοοτέοας ἐκτίσω 
δίκας καὶ διὰ πάντων διίξωμαι ἀλγεινῶν, X&X τού 
ἐν Χριστου χειρὶ τοῦ πλήρους οἴνου ἀκράτου κεράσµα- 
τος πίωµαι πολλάχις ὡς πάντες οἱ ἁμαρτωλοὶ τῆς 
γῆς. ᾽Α)λ᾽ ἐπεὶ νῦν xal τὸν τρυγίαν ἐεχκενώθην, 
συνεκπέπωχα, für ἐς τὸ χρεὼν ἄπειμι διηντληκὼς 
μὲν τὰς ἐν σώματι θνητῷ Φίχας ἁπάσας σχεδὀν. 

Ox εὔθυμος µέν"οι x«i χαίρων µεταθαινω, ἔνθεν 
δὲ ὡς τὴν ἁπαλλαγὴν τοῦ ζῆν εἰς ἀγαθὸν τι µετα- 
θολὺν πάντως εὑρήσων' φοθεῖ Ὑάρ µε τὸ προσέρπον 
δέος ἕτερον, à xàx... ἀπιὼν βαρυτέραις εὐθύναις 
ὑποκείσομαι, βίον βεθιωκὼς οὐκ ἀνέγχκ)ητον. Καὶ 
δεινὸν μὲν καὶ τοῦτο, δεινότερον δὲ πολλῷ εἰ xxii 
διαστήσοµαι τὰδελφοῦ, ἀλλὰ µεγίστῳ x«i χαλεπω- 
τέρῳ χάσµατι, ὃ µέσον ἑστήριχται τοῦ τε χώρου 
τῶν ἐν ἆδῃ βασανιξομένων xai τῆς εὐδαίμονος τῶν 
μακαριστῶν ἀνδρῶν λέξεως, εἲς ἣν µετατάξασθαι 
τὸν ἀδελφὸν πεπίστευχα, εἰδὼς ὅπως pi» εἰς ἀρ- 
χέτυπα παραδείγµατα ἠἐχείνων τὸν ἑαυτού βίον 
ἀπευθύνων διεκόσµησεν, ὅπως δὲ καὶ ἐν yn διατρί- 
όων ἔτι, ἐχείνοις, ὡς ᾖἐξὸν, ἑδίψα συνεῖνι καὶ 
συναγάλλεσθαι τὰ ὑπολείμματα ἁγίων σωμάτων 
ἐκείνων καὶ τὰ ἐκτυπώματα συλλέγων, συνοιχιζό- 
µενός τε καὶ ταῖς ἀνωτάτω τιμαῖς σεθόµενος εἷς 
γὰρ οὐδεὶς 02» ἁπάντων δικαίων τῶν ἐγγεγραμμένων 
ὅλω τῷ κύχλῳ τῶν Ἡμερῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ, ὃς oU τῇ 
αὐτού μνήμονι Ἡμέρα ἑορταστικῶς ἐκυδαίνετο ἰδίᾳ 
παρ ἐκείου θυσιάξοντος πνευματικῶς, καὶ }γε- 
βῥαίροντος ῦμνοις x«t παγχάρποις ὠραίων ἀπάρ 
γµασιω. Οὐ γὰρ Ὠγάπα Ónposux πανηγυρίξων, si 
μὴ καὶ ἐν τῷ κατ oixov έαυτου ἐκχλησία αφοσιοῖτο 
τῷ ἑκάστῳ τετιµηµένω διχαίω, ὡς τὴν ἐνιαύσιον 
ὡς φωνὴν ἀγαλλιᾶσθαι, x«i σωτήριον ἐν τῇ σχκηνῆ, 
καὶ τοῦ δικαίου ἐκείνου Ψαλμικὸν διηνεκῶς ἕξα- 
κοὺεσθαι. Φίλος οὖν διὰ ταῦτα εὖ οἶδα παρὰ φίλους 
ἀφίχετο, καὶ εἰς τὰς αὐτὰς αὐτοῖς αἴωνιας σκη»ὰς 
εἰσήλασε, καὶ συνεμφορεῖτο τῆς ἀπεράντου µαχα- 
ριότητος. ᾿Εντυγχάνει δὲ δήπου καὶ περὶ ἡμῶν 
θαρσῶν, τὰ τε ἄλλα καὶ ὡς φιλάδελφος, οὕτως ὁ τοὺς 
ῥυπῶντας χαθαίρων, ὡς TWp χωνευτήριον xci ὡς πόα 
πλυνόντων, χαὶ ἡμῶν διὰ τῶν ἐνταῦθα πειρασμῶν 
ὡς διὰ πυρὸς καὶ ὕδατος ἀποσμέάξη, καὶ εἰς τὴν 
αὐτὴν ἐξαγάγη ἀναψυχὴν, καὶ δικαιώσας διὰ τῆς 
Παρθένου δώσει κατοκεῖν ἐπὶ τὸ, αὐτὸ x«i ἐν τόπῳ 
σκηνῆς θαυμασθῆναι αἰωνίως. 


346: THEODORLII IMP, DE COMMUNIONE NATURALI. — PRAEFATIO. 1262 


atra, sanguiset pituita, tanta est nature visinrerum naturalium temperationibus. Sed jam ad secretio- 
rem considerationem veniamus. Sunt animantibus rationis expertibus tria plantasia quedam, irarum 
ardor quidam, cupiditas quedam ; in nomine ratio que phantasiam nobilitat, deinde θυμὸς et ἐπιθυμία 
quee duo eo sunt nobiliora quod rationem moderatrinem et gubernatricem hahbeantTria haee λόγος, θυμὸς 
et ἐκιθυµία, ut sunt anime humana pares essentiales, in tensionem et remissionem non suscipiunt.Nam 
ratione οὐσίας Socrates non est magis λογιχὸς quam Plato, aut magis θυμικὸς,, aut magis. ἐπιθυμητιχός. 
Sed ratione copulationis anim: et materiali corporis physici, organici, dicuntur he potestates qualita- 
tes no οὐσιώδεις, et proinde intensionem ac remissionem suscipiunt: adeo ut hic illo λογικώτερος, θυµι- 
κώτερος et ἐπιθυμιχώτερος dicatur. Itaque bilis flave nimia copia bominem θυµιχώτερον reddit. Pituita 
nimia hominem minus θυμικὸν, quam par est, efficit. Sanguinis abundantia hominem ἐπιθυμικώτερον, 
interdum etiam letiorem reddit. Atra bilis hominem tristiorem efficit. Preterea λόγος preesertimque πρα- 
xr:tó; interveniente phantasia, utitur sensibus tanquam instrumentis.ldcirco ratione qualitatis et potesta- 
tis non οὐσιώδους recipit intensionem, et remissionem adeo ut unus altero λογικώτερος vel [minus λογικὸν 
dicatur, interdum etiam idem seipso λογικώτερος dicitur, non ratione potestalis essentialis, sed propter 
meliorem corporis physici statum. Purgato enim cerebro, presertim cum noxiis humoribus infesta. 
tur,aliquis ad ratiocinandum aptior reddi potest. Etquoniam quatuor humores in corporibus humanis plu- 
rimum possunt, ut patet, non immerito connectuntur conjugaliones λόγου θυμοῦ ἐπιθυμίας, cum conjugas 
tionibus quatuor humorum, nempe bilis flavee,bilis atre, sanguinis ac pituite. Quas quidem conjugatio- 
nessiquis diligenter pervestiget,nonaginta duas reperiet,etiam non annumerata simplici coujugatione,nec 
illa que simplici respondet. Nam septem alie conjugationes quein unitate sola intensionem ac remis. 
sionem suscipiunt, nullum aut perobscurum habentusum, que tamensi addantur simplici ac monagins 
ginta duabus, centum conjugationes constituent Ex quibus intelligitur ratio συμπαθείας et ἀντιπαθείας 
hominum inter se, que exanime&et corporis organici physici copulatione exsistit. Nemo vero putet nos 
tribuere causam omnis vitiositatis pravi temperationi corporis organici physici. Nam quomodo τὸ φῶέ 
ἐν tj σχοξίᾳ φαίνες καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ καταλαμβάκει, nunc non est. nostrum ostendere. Ad supremam 
enim theologiam pertinet hzectractatio. Cumque in republica fines prestantissimi sint τᾶ τῶν ἀρχιτεκτὸ- 
νικῶν τέλη, sintque ᾽Αρχιτεκτονιχκοὶ imperatores, reges, principes et magistratus, videndum est im- 
primis et curandum, ut educatio, κοινωνία et vitie ralio τῶν ἀρχιτεκτονικῶν ἀνδρῶν, ad ἀρχιτεκτονικὸν 
τέλος referatur. Qualis enim est ἡ σοφία inter omnes scientias, talis à φρόνήσις ἐν τάῖς πολιτικαῖς ἀριταῖς. 
Et ut quedam scientie propter nobilitatem et accurationem magis accedunt ad sapientiam ; ita quoque 
artes quedam et scientie, quarum usus in republica cernitur, magis accedunt πρὸς τὴν &pytrsxrovotiy, 
qnales sunt à στρατήγικ, $ ἱατρική. Nam , ut ait auctor noster, ερεῖς κοινωνίαι τῷ ἄρχοντι ἁρμόδιώ- 
τατοι, φιλοσοφία, στρατεία, ἰατρικὴ, μιτὰ τῶν ἰδιωμάτῶν αὐνῶν. Idem paulo ante dixerat : ' O βασιλεὺς 
οὐ κοινωνεῖ τοῦ λιθοξοου, ἀλλ) ἀποδέχεται, ὥστε τὸ ἀποδέχεσθαί τινὸς ἐστι καὶ οὐκ ὅλης t24 κθινωνίας" 
ὅπου yap τὸ οινωνιχὸν ὄνομα αεῖται, τῶν κοινὠννοντων δηλοποιε συµφωνίαν. Porro sapientia prudentie 
lanto prestat, quanto mens anime. Idcirco etiam Aristoteles sexto De rmnoribus divine dixit : Αλλὰ μὴν 

οὐδὲ xupia γέ ἐστι τῆς σοφίας οὐδὲ τοῦ βελτίονος µορίον , ὥσπερ οὐδὲ τῆς ὑγιίας ἰατριζή: οἱ) yap χρῆται 
αὐτῆ, ἀλλ) ὁρᾷ ὅπως γένηται. Deinde subjicit verissimaám sententiam : Ἐκείνης οὖν éuxa (nempe τῆς cogla«) 
ἐπιτάττει , ἁλλ᾽ οὖν ἐκείνη. Postremo acutissime ludificatur illos, si qui forte reperiantur, qui temerario 
judicio prudentiam sapientie audeant anteferre : "Ert ὅμοιον, inquit, x&v εἴτις τὴν πολιτικἠν φκίη ἄρχειν 
τῶν θεῶν, ὅτι ἐπιτάττει περὶ πάντα τὰ ἐν τῷ πὀλει. Ex quibus intelligitur sapientiam esse reginam ome. 
nium scientiarum, omniumque artium, preeserlim cum prudentia ipsa illiua causa otmnia adrministret, 
Idcirco dicebat Aristoteles, Ei δὴ θεῖον ὁ Νοῦς πρὸς τὸν ἄνθρωπονι καὶ ὁ χατά τὸν oov βίος πβὸς τὸν 
ἀνθρωπινον θεῖος. Verum tamen illud constat quod doctissimus M. Tullius dixit : Omnes artes, ornnes- 
que scientias, communi quodam societatis vinculo contineri. Ex quo exsistit κοινωνίας sapientum inler se 
itemque ἐπιστημόνων, denique artificum, secundum illud quod est magis et minius. Nam reipublice 
gubernator potius communionem 8ο societatem inibit cum duce exercitus, velcum medico quam cum 
cerdone. Et sapiens vircum viro prudente potius communionem constituet, quam cum artifice. FKodem 
modo dereliquis judicandum est. Hactenus igitur de communione elementorum et rerum et elementis 
compositarum atque adeo de communione hominurninter se. Quoniam autern rerum inter se comrmuni- 
eatio maxime in figurarum coordinatione cernitur,sciendum est figuram orbicularem maxime acoomotrt- 
datamesse ad conlinendum et complectendum, quia nimirum ex:omnibus figuris est capaeissima, ἄκλινο» 
στάτη καὶ μάλιστα τιταγµένη. Idcirco orbes cclestes hanc figurationem obtinent. Secundum orbicularem 
constituimus quadratam figuram. In tertiis consistit triangulum eequilaterum. (yuamobrem ornnium 
mundanarum figurarum orbicularis longe est p:eestantissima propter eas causas quas &ttulimraa, et pro- 
pter alias plures quas Plato et Aristoteles afferunt. At in ortu rerum alie figure habent locu quia 
εὐθὺ τῇ γενέσει ἵῃ primis convenit. Quia vero res in orbiculari illa figuratione quodszumodo cucià 
perfectionem adipiscuntur, idcirco sic κατ’ ἀνήκαμψω τῆς γενέσεως elementa ipsa etfes quB Q2 οὐ” 


1263 ADDENDA. 1361 


mentis constant, figure illius orbicularis prestantiam imitari conantur. Superest, ut his diligenter con- 
sideratis, videamus, quibuscum societatem ineamns. Clamat sapientia : Fili mi, recede a malorum or- 
bita, tere limina sapientum : et sapientissimus Paulus cum Menandro asserit, pravorum consuetudine 
bonos mores depravari ac corrumpi. Quamobrem illi qui in administranda republica sunt ἀρχιτεκτονικοί 
videant cum quibus communionem constituant, ne torte Nerones et Heliogabali evadant : ac verius sint 
monstra quam homines. Denique singuli homines in republica eadem haec precepta pro suo genere vite 
ac instituto diligenter observent, ut veram beatitatem tandem omnes assequamur. 









SYNOPSIS 
SEU REPETIT/E SIGILLATIM HYPOTHESES 
SEX THEODORI DUCJE SERMONIS 


AUCTORE EODEM. 


PRIMI SERMONIS. 


In primo sermone ostendit omnia unum esse propter naturam, ac rursus singula dividi inter se, ἃς 
distribui in natura : nec ex naturalibus extra naturam esse quidquam. Ex quibus intelligitur naturam 
esse communem omnibus rebus naturalibus, et in ea generalem communicandi modum situm esse. 
Deindeintra naturam distributiones temperationum consitere, et per temperationes secundario rmnodo res 
inter se communicare. Hi duo sunt modi nobis in primis observandi. Addit preterea per temperationes 
res non uniri absolute, sed secundurn proprietates magis cognatas. Et quoniam, ut ait Socrates, Ὅμας 
TQ ψυκῆς ὑπὸ τῶν ἄλλων ἐπιτηδευμάτων ἀποτυφλούμενον καὶ κατορυττόµενον, ὑπὸ τῶν µαθτµατω 
µόνων ἀναδωπυρεῖσθαι xai ἀνεγείρεσθαι πίφυχε, idcirco ostendit in numeris ac figuris utrumque com- 
municandi modum. Quemadmodum enim τὸ σημεῖον, referente Proclo, πάσης ἐξηγῆται σειρᾶς καὶ πάντα 
ἐνοῖ τὰ μεριστὰ xal συνέχει xai ὀρίζει τὰς προόδους αὐτῶν xai παράγει, xxi περιλαμθάνει ταντε- 
χόθεν, ita etiam rerum naturalium omnes partes natura unit, continet et terminat. Et ut circulus xo 
γωνίαν figuram complectitur, ita etiam natura rerum naturalium multitudinemet varietatem continet. 


SECUNDI SERMUNIS. 


In secundo sermone deelementorum communione agit, quam quidem communionem seu ἔνωσω ejus 
modi esse docet, ut sit ὅλη τοῖς ὅλοις δι’ ὅλων καὶ οὐκ ἐν µέσω τινῶν. Ostendit etiam quomodo secundum re 
tiones harmonicas elementa communicent inter se, nempe secundum dulplam rationemn, sesquialie 
ram et sesquitertiam. Deinde transit ad temperationes, mistionesque illarum rerum quee ex συδίου 
elementis constant. Ac primum agit de temperationibus quse cernuntur in inanimatis, utin metallis et 
in lapidibus. Deinde transit ad temperationes illarum rerum que partim animatre partim  inanimats 
videntur, cujusmodi sunt plante. Tertio ad temperationes, qus in animalibus cernuntur, accedit, 


TERTII SERMONIS. 


Cum homo sit prestantissimum illud animal, in quod omnes communionis modos natura contulil, 
opere pretium fuitde temperationibus hominum agere. Has igitur hocin libro accuratissime pertractat: 
quas nonaginta duas esse asserit, praeter simplicem etillam que simplici respondet. Galenus, lib. 1 Dt 
tempor. sapienter monet, à bene temperata constitutione incipiendum esse, nisi quis velit in. errorem 
induci. Nam sicum bene temperata alias temperationes comparaveris, nullo negotioquod in quavis er 
cedat,deficiatve,reperies.Quare primo de illis que ut simpliciter temperate aut intemperate constitu- 
tiones considerantur, dicendum est. Simplex est illaque neque intensionem neque remissionem babel, 
sed equaliter habetillaseptem A B C, preterea E F G H. Sed quoniam ejusmodi constitutio perfectissimt 
equalis vix reperitur, idcirco illaconstitutio, que ad hanc perfectissime equalem proxime acoedet, eri 






in primis optabilis. Ille temperatissimus homo est, inquit Calenus, qui corporis habitu medius est isst 


gracilitatem, crassitudinem, duritiem, mollitiem, itemque calotem et frigus. Idem animo quoque me 


νι ον c. unPo ---ᾱ--ᾱ--ᾱ--βπαο- Qurenb-up-mamm—. 


1905 THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. — PRJRFATIO. 1266 


dius est inter audaciam et timorem, inter misericordiam et invidiam. Est etiam alacer, φιλόφιλος, hu- 
manus et prudens, et quoniam comparatio in his conjugationihus locum habet,circumspecte videndum 


est, quid cum quo conferanius. 


QUARTI SERMONIS. 


Quoniam ἐπιτάσεως χαὶ ἀνέσεως vis permagnum habet usum in conjugationibus, uti supra demon- 
stratum est, in hoc quarto sermone accuratissime probat ἐπίτασιν καὶ ἄνεσιν, hoc est. intensionem ac 
remissionem esse τοῦ ποιοῦ, non autem οὐσίας 4&t τοῦ ποσοῦ. Ἐπιδέχεται δε, inquit Aristoteles, τὸ μᾶλλον 
xoi τὸ ὕττον τά ποι. λενχὸν γάρ μᾶλλον καί ἧττον ἕτερον έτρου Jéytras , etc, In hoc etiam sermone docet 
propter qualitatem res dici similes et disemiles. Ὅμοια δὲ η ἀνόμοια, inquit Arsitoteles, x«r« µονας 
τάς ποιότητας λέγεται" ὅμοιον Ὑὰρ ἕτερον ἑτέρῳ xat' ἄλλ οὐδὲν, ἀλλ, 3) καθ ὁποιὸν ἐστι. Sed quorsum hsc ? 
Nimirum ut sciamus intensionem ac remissionem, similitudinem ac dissimilitudinem habere locum 
in enumeratis conjugationibus, non ratione οὐσίας, sed rátione τοῦ ποιοῦ τῆς ποιότοτος, quod etiam 
supra monuimus. 


QUINTI SERMONIS. 


Inquinto sermone gravissime ac sapientissime disserit de hominum communionibusinter se. Convenit 
homini, inquit Galenus, ut sit sapientissimus. Alibi docet bene et equaliter temperatum esse pru- 
dentem. Cum autem similitudo temperationum conjungat et consociet homines inter se, quo preestantior 
fuerit consociatio. Porro hic rursus duosunteommunicandi modi nobis diligenter observandi. Unus est 
κατά τὸν σοφἰαν, alter est κατά τὴν πολιτιαὴν φρόνησιν. Discrimen hoc elicitur ex discrimine copia; καὶ φρο- 
νήστως, quod quidem discrimen cum multis in locis, tum x, De moris, ab Aristotele assignatur his 
verbis : ZvvéGevaret da xai 29póvqatc τῇ τοῦ Όθους ἀρετῆ , καὶ αὕτη τῇ φρονὺσει, εἴπερ ai- μὲν τῆς φρονήσεως 
ἀρχαὶ κατά τὰς ὐθιχάς εἰσιν ἀρετὰς, τὸ δ) ὀρθὸν τῶν ὁθῖχῶν κατὰ τὸν φρόνησιν, Συνορτµέναι d" αὐταιτοῖς πάθεσε, 
καὶ περὶ τὸ σύνθετον &v tit», αἱ δὲ τοῦ συνθἑτου ἀρεταὶ ἀνθρωπικαὶ, καὶ ὁ βίος δὲ ὁ xev! αὐτὰς xai ἡ εὐδαιμονια, 
à δὲ τοῦ Νοῦ κεχωρισµένο. De communione politia idem Arist, lib. vut moribus, quo in loco τὰς πολιτικὰς' 
χουωνὶας xaÜ' ἑχαστην τῶν πολιτειῶν eleganter excendit. 


SEXTI SERMONIS. 


In sexto comparat scientiam cum arte, et naturam cum temperatione, docetque artem ad scientiam 
perinde se habere atque temperationem ad naturam. Preeterea monet naturam et scientiam esse conjun- 
gendas, ut scientia naturam quasi informet. Denique constituit τᾶξιν quamdam, ex qua poterimus cogno- 
scere ilud quod est magis aut minus τειαγµένον, hoc est, magisaut minus secundum naturam et scien- 


" tiam.Quod utperficiat, utitur mathematicis figurarum oomparationibus, docetque figuram sphericam 


6560 supra alias omnes τεταγµένην deinde quadratam figuram, postremotriangulum equilaterum. Quod 
igtur in mathematicis figuris, spheerica figura, id estin rebushumanis sapientie? et prudentire cum natura 
conjunctio, etquod in illiset quadrata figura, in hisest scientie cum natura conjunotio. Postremo quod in 


illis equilaterum triangulum, his est artis oum temperationibus naturalibus conjunctio. De prestantia 


spheerice figure hec Aristoteles, Περὶ οὐρανοῦ B. ΄Απαν dà σχῆμα ἐπίπεδον à εὐθύγραμμὸν ἐστιν S περιφι- 
Ρόγραμμον, xai τὸ μὲν εὐθύγραμμον ὑπὸ πλειόνων περιέχεται γραμμῶν, τὸ δὲ περιφερόγραμµον ὑπὸ μιᾶς. Ἐπεὶ δε 
πρότερον τῇ φύσει ἐν ἑκάστῳ γένει τὸ ἐν τῶν πολλῶν καὶ το ἁπλουν τοῦ συνθέτυ, πρῶτον ἂν slo τῶν ἐπιπέδων 
σχημάτων ὁ κύκλος, eto. Quod si quis auotoris nostri faotum ausit reprehendere quod mathe- 
matica physicis admisceat, respondebit Proclus : Ππὸς δὲ τὴν φυσικὴν θεωρίαν τὰ μέγιστα συµθάλλεται 
μαθηματικὴ, τήν τε τῶν λογων εὐταξίαν ἀναφαίνουσα καθ) ἣν δεδοµιούργηται τὸ πᾶν, καὶ ἀναλογίαν 
τὴν πάντα τὰ ἐν τῷ χὀσμφ συνδὴσασαν, ὥς ποὺ φησιν Ἐιμαῖος, καὶ φίλα τά µαχόμεα καὶ προσ- 
$yopk καὶ συμπαθῦ τὰ διεστῶτα ποιήσασα χαὶ τὰ ἁπλᾶ καὶ πρωτουργὰ στοιχεῖα x«l πάντο τῷ συµµι- 
τρίᾳ καὶ τῇ ἱσότητι συνεχόμενα δείξασα. Quee porro in extremo libro dicuntur περὶ τοῦ τριγωνισμοῦ cir- 
culi, non possum adduci, ut credam illa esse nostri auctoris, cum quia sunt preeter institutam disputa- 
tionem addita, tum etiam quia sunt puerilia. Nam verba hao, τὰ γοῦν er, τη, n6, 6o, ox, χα, τµή 


| µατα τὰ ἐκ τῆς κύχλου περιφείας καὶ τῶν τριγώνων πλέυρων Ὑινόμενα, ἔστωσαν ἶσα τοῖς duci τριγώνοις rud 


xo quid aliud habent, quam αἰτημαλίαν εὔηθες, utloquitur Aristoteles ? Additur deinde ratio quse ignax 
vumjngenium arguit, ὁ ηλοῖ γὰρ αὐτὸ x«i à «io020«;,cum demonstratione opus fuerit. Quamobrem credo ego 
addita esse illa a Gresculoquodam ; quod etiam quilibet ex oontextusserie nullo negotio conjicerepotest, 


1261 


ADDENDA, 





ΘΕΟΔΩΡΟΥ TOY AAXKAPI 


ΤΟΥ ΥΙΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ 


KYPOY ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΟΥΚΑ. 


THX ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 
ΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΟΣ. 


THEODORI 


LASCARIS 


FILII SUMMI IMPERATORIS DOMINI JOANNIS DUCAE 


DE NATURALI COMMUNIONE 
SERMO PRIMUS 


e? Ἐχ πολλῶν μὲν πραγμάτων καὶ ἄλλως vóvttg 
et ἄνθρωποι ὅτι τὸ φύσει κρεῖττον τοῦ θὲσει, ὑπερέχει 
τε καὶ τοῦ τύχη, καὶ ἐξ αὐτῶν δὴ νοῆσαι δύνανται, 
ὧν ἐπείγομαι λιξαι νῦν, καὶ οὐκ ἄν ἄλλως ἔχειν 
εἴπη τις TOUT! αὐτὰ ἤ ὡς X» φυσικὴ ἀχολουθία καὶ 
ἀληθὺς παραστήσιι — tápspov δὲ ἐμοῦ. Ἔστι μὶν 
oUv φύσις xai χίνησις ἐν τῇ φύσει, ὡσαύτως Ó' ἴστι 
x«l μερισμὸς' πρὸς yàp ᾿Αριστοτέλην καὶ Πυθαγόραν 
χαὶ Ἐρμογένην καὶ Όμηρον χοινῶς ἡ ἆ ιαίρεσις, 
ὥσπερ καὶ αἱ στιγμαὶ μιετροῦνται στιγμαῖς xai τοῖς 
ἀριθμοῖς ἀριθμοί. Τῆ piv γάρ κινήσει εἰσὶ µέρη 
χινήσεως xxl τοῖς µέρεσι ἆ αφορά, καὶ οὗ θέσις ἐστὶν 
αὐτῶν ἡ ὀντότης, ἀλλὰ ποιότης ἡ χατὰ φύσι, ὥσπερ 
οὐδέ τῇ φύσεί à χίνησις ἀλλὰ τὸ εἶναι ἀρχὴν piv 
κινήσεως, περιῖχειν dà x«i ἄρχεν καὶ αὐτῆς ατά- 
σιως' xal φὖσις μὶν οὖν κινεῖ πάντα τὰ ἁπλῶς καὶ 
Χαθέκαστα, ἰδιότησι [καὶ] μερισμῷ συνάπτουσα θάτι- 
ρα, οἷον ἄν ληφῷ κατ ἰδιότητα φυσικῶς µὲρη, ὡς ἐν 
τῷ πνρὶ τὰ χαυστιχὸν x«l φωτιστιχὸν, καὶ ἐν τοῖς 


4. Cumex multis aliis rebus intelligunt homines, 
]llud quod natura est et constat, multo preestantius 
esse eo quod positione ac fortuna constat, tum ex 
iis que dicere aggredior, possunt animadvertere. 
Àc nemo sane hoc ipsum aliter se habere dixerit, 
quam que modonaturalis ac vera consecutio hodie 
perme manifestum exhibebit, Ac primum natu. 
ram dicimus esse et motum in natura, eodemque 
modo distributionem esse. Nam Aristoteles, Her- 
mogenes, et Homerusinter se communi ratione 
dividuntur, quomodo etiam puncta punctis mensu- 
rantur et numeri numeris. Nam motui partes 
moíus assignantur; et partibus disorimen, neque 


ἄλλοις τὰ οἰκεῖα. Πότερον oUv οὐκ ἀρχὴ τῶν ἑνύδρων 
4 ἀρχὸ τῶν χερσαίων, οὔτε τῆς Extívex κινώσενως 
$ τῆς τούτων κινήσεως : καὶ πότερον οὐκ ἀρχὶ 
σχήµατων Ύραμμαι, οὐδ' &pyà σχηµατα τῶν γραµ- 
μῶν, ἀλλά τῶν ἄμφω στιγµή Ei ὃ οὕτως ὑσ'ὸ, 
dox Ἡ ἐκ τῆς φύσιως χίνησις ἓν γραμμαῖς xa 
σχύµασι στιγµή" οὐδε γὰρ εἶμη τις φύσιν σχοµέτω 
αὐτὸν, ἀλλὰ κχινηθεῖσαν ἐξ ἀρχῦς φυσιχκῆς. Ti 
ἄλλων οὔν ἁπάντων ὡσαὔτως ἐχόντων καὶ τῶν πρώ- 
των ἀρχῶν τούτων οὐσῶν γνωρίμων, πολλῷ μᾶλλα 
τὸ κατὰ φύσιω, αρεῖττον d φὺσις ὧτις ὑπερέεσε 
πάντων ἐστὶ, μὲ ἐντελῶς ὡς ἀρχὸ Trout, τὰ µε 
ἐκείνων ἡμῖν, ὅτι δὲ ἐνταῦθα xal κένησος καὶ µι- 
ρισμὸς εἰς διάφορα, πρόδηλον. ᾿Αριστοτέλην qi 
καὶ "Όμαρον δίαστέλλει χατὰ τὸν ὥραν à κύησις 
siydp ἡ G πρὸς τὸν γ διὰ τῆςθ διέλθη, ὄντως ὃ 
συνεχεῖ κινήσει διέρχεται, καὶ διαστέλλέται τὸ λοιπὲν 
"a στιγμὺ πρὸς τὸν y παρὰ τὺς β, 3c ἧς πατὰ 
συνέχειαν τὸ συµφνές ἐστι αὐταῖς τοῦτο δὲ χίνεςι 


ipsa entitas, ut ita dicam, per quam hee res sunt 
est positio ; cum positio sit qualitasquee ex natura 
est : non secus atque id quod est natura ipsa, non 
dicimus esse motum, sed naturam dicimus esse 
p principium motus et quietis : ita ut contineat ac 
principatum gerat.Natura igitur movetomnia que- 
eunquesunt absolute,adeoque singularia ipsa pro- 
prietatibus ac distributione connectens utraque. 
Ut si exempli gratia proprietatum partes suman- 
tur ; quales sunt in igniurendi etillustrandi pro- 
prietates : et in aliis que ipsorum propria sunt. 
Utrum igitur principium terrestrium non est prin- 
cipium aquatilium ? temque utrum principium 


1269 


οὖν ᾿Αριστοτέλει καὶ Ὁμήρῳ χατὰ κχίνησιν χαιρικήν. 
Ἐν pt) οὖν τῇ κινήσει συνέχειά τίς ἐστι μερισμῷ 
χαθυποθαλλοµένη à χρόνου ἢ τρόπου i$ ποιότητι τοῦ 
χινουμένου, otov ὡς νοῦ πρὸς Ἱπτηνόν. Ἐν δὲ τῷ 
φύσει μερισμοὶ χκράσεων κατὰ τὸ ἄλλο τε καὶ ἀλλοῖον 
x«i ἄλλως. Ἐν δὲ ταῖς χράσισιν οὐ διαίρεσις µε- 
Ρισμὸς, ὡς ἐπὶ τῆς φύσεως ταῖς κράσεσιν  διαίρεσις 
μερισμὸς, ἀλλ ἕνωσις μερισμὸς, 6 τισι φανῇ ὡς 
παινόν * ὡς γὰρ μερισμὸν τῶν συνθέτων ἐκ τῶν 
ἁπλῶν 1$ τῶν μεριχῶν ᾖἕνωσι, οὕτω δὴ καὶ τῶν 
κράσεων ἕνωσις, διαίρέσις Χράσεων. ᾿Ἐκεῖθεν γὰρ 
31 διαίρεσις χοινὸς μερισμὸς, ἐνταυθοῖ δε ἡ διαίρεσις 
ἔνωσις, ἐπειδὴ μεριχῶν ὑποχειμένων ἐστὶ διαίρεσις. 
᾿Απὸ γὰρ τοῦ πρώτου στοιχείου α ἕως τοῦ ἐσχάτου 
e µερίζων τις οὐχ ἐνοῖ τὰ µέρη τῇ διαιρέσει ' ταῖς 
τρισὶ δὲ µερίσιν εἰ λάδοιµεν αὐτῶν μερισμὸν, μᾶλλον 
τῶν μερῶν ἕνωσιω λάθωμεν, ὥστε à pt» φύσει διαί- 
ῥεσις ἔνωσις, à δὲ κατὰ χρᾶσιν ἕνωσις μᾶλλον διαί- 
ρεσις. Κατὰ ταυτὸ γοῦν τὰ φύσει διαιρούμενα 3 
χρόνῳ ἤ τόπῳ 5 ποιοτητι, οὗ χατὰ φύσιν ó ιαιροῦνται * 
φύσις yàp τοῖς πᾶσι xowi, ἀλλὰ χατὰ μερισμὸν 
κράσεων, πλὴν ἀρχούσης τῶς φύσεως ' συμθάλλονται 
γὰρ αἱ χράσεις ὡς μεριχαὶ καθότι χράσεις χράσι- 
σιν ἑτέραις, ἐπειδὺ xoi αὗται μεριχκαὶ, οὐ μὴν di 
χρᾶσις πᾶσα ἐ πάση χράσει, Τὸ γὰρ μουσιχὸν 
φυσιχὸν, τὸ σχυτευτιχὸν ἐν τῷ φύσει * ἕστω τοίνυν τὸ 
σχυτευτιχὸν μουσιχὸν, Y) ὅτι ἡ φιλοσοφία τῆς φύσιως, 
ὦ ποίησις ix τῆς φύσεως. Ἔστω τοίνυν ᾿Αρίστοτέλης 


THEODORI If IMP. DE COMMUNIONE ΝΑΤ |. 


x«i ὠριχὺ ποσότης διὰ κινήσεως " διαφορὰ τοίνυν Α Ὅμηοος, 3 ὅτι ἡ χίνησις. Ἐν τῇ φύσει ἡ 


1270 


n στάσις τῆς 
φύσεως * ἔστω ἄρα 1j στάσις κίνησις * ἔχει δὲ ἀδυνάτως 
εἶναι αὐτά * ἁπλῶς γὰρ αἱ κράσεις ἐνοῦσθαι ἄτοπον, 
(dioc δέ γε εὑρίσκεται ' ἑνωτικὸν γὰρ ἓν ἑτέρου, τὸ 
λευχόν τε χαὶ τὸ Σανθὸν, καὶ τὸ μουσιχὸν συγγενὶς 
τοῦ ἀριθμητοῦ, καὶ τὸ φιλόσοφον τοῦ θεολογικοῦ, 
χαὶ τὸ ποιητιχὸν τοῦ ῥητορικοῦ, x«i v, στάσις τοῦ 
σωφρονιχοῦ, καὶ τοῦ ἀνδρικοῦ ἡ χίνησις, ὡσαύτως 
χαὶ ὁ χναφεὺς τοῦ σαυτέως, καὶ ἄλλων ἄλλα, κατ’ 
ἰδιότητα συγγινῦ. 

β). Δύο γοῦν οἱ ἑνωτιχκοὶ τρόποι ' ὁ κατὰ φύσιν xal 
ὁ κατὰ χρᾶσιν. Κοινὸς οὖν πάντων ὁ tig * χοινωνοῦσι 
γὰρ πάντα, ὅταν εἰς τὴν ποιότητα ἀναχθῶσυω, Ὦ t 
τὸν οὐσίαν, $ εἰς τὸ εἶδος, ὢ εἰς τὸν ὕλην, ἢ εἰς τὴν 
φύσιν χνρίως τε καὶ χκθολικῶς, ἀλλὰ μιριχῶς καὶ 
ἰδίως xai οὐ «καθότι ποιότης, $ καθότι οὐσία, 3 
καθότι εἶδος, ἢ καθότι ὕλη ἐνοῖ, ἀλλὰ χαθότι τί τινι 
συµθἀλλεται, x«i τὰ στοιχεῖα καθότι τῆς φύσιως 
χοινωνοῦσι, καὶ τὸ ὕδωρ οὐ φθείρει τὸ πῦρ, οὔτε τὰ 
ἄλλα τὰ μὴ ὁὀμότροπα, ὅτι δὲ πυρὶ μεριχῷ ἐχρεύσει 
ὕδωρ ἐν αὐτῷ μεριχὸν κάρτα φθιίρει αὐτό ' τὰ γὰρ 
ἐναντία τοῖς ἐναυτίφοις φθείρονται, ἔστιν ὅπου δὲ καὶ 
τὰ φάρμακα κατ ἰδιότητα σωμάτων xai χκράσιων 
κοινωνεῖν τε x«i ὠφελεῖν, ποῦ δὲ καὶ φθείρεν διὰ τὸ 
αὐτὸ ἐν ἐκείοις  &voixstov, Ὅμως καὶ tv. µετάλλοις 
Χοινωνία εὑρίσκεται, ἐν ἄλλοις δὲ καὶ διάστασις, 
καινὸν δὲ οὐκ ἦν, εἴπερ xal τὰ ἐν τῇ γραμμῦ σημεῖα 
οὐ παντάπασιν ἑνοῦνται κατὰ συνέχειαν * τὸ γὰρ 
πρῶτον τῷ τρίτῳ οὐχ. ἑνοῦταί εἰ μὴ διὰ τοῦ δευτέρου, 


motus illorum non est principium motus horum? (; lemperamentorum exsistuntex eo quod estaliud, et 


Preterea, utrum figurarum linee non sunt princi- 
pium : neque figure linearum sunt principium ? 
An potius linearum ac figurarum punctum est 
principium ? Quod si ita est: utrum motus ille 
qui a natura in lineis ac figuris exsistit, est puno- 
tum ? Nemo enim dixerit punctum esse figurarum 
naturam, sed potius a naturali principio motum 
habuisse. Cum igitur omnia alia eodem modo se 
habeant, et haec principia sint omnibus nota sane 
natura (cum sit eo quod est ex ipsa multo pre- 
stantior, quippe qu& preter omniasit) non vulgari 
modo nobis illa quc sunt infra se, tanquam prin- 
cipium et causa efficit. Quod autem in natura sit 
motus et distributio in ea que inter se differunt, 
nemini est obscurum. Motus enim qui in hoc 
tempore conficitur distinguit Aristotelem et Home- 
rum. Nam si motus a ad motum c per motum 5 
perveniat, omnino continuata progressione motus 
conficitur. Et rursus punctum a distinguitur a 
punoeto c per punctum » per quod propter conti- 
nuationem duo extrema inter se coherent. Hoc 
autem est motus et hore quantitas in motu. Quare 
discrimen intercedit inter Aristotelem et Homerum 
propter motum temporaneum. Est igiturin motu 
coherentia quedam que subjicitur distinctioni, 
aut temporis, aut modi, aut ejusquod ex qualitate 
movetur, verbi gratia, ut si motum mentis cum 
motu alatilis confera. In natura vero distributiones 


ex eo quodest dissimile : itemque aliis modis. At in 
temperationibus divisio non est distributio (utin na- 
tura illa temperationum divisio est distributio), sed 
distributioipsa estcommunio, quod quibusdam tan- 
quam absurdum videri possit. Utenim singulorum 
seu particularium communio est distributio illorum 
compositorum queeex simplicibus constant, eodem 
modocommuniotemperationum est temperationum 
divisio. Illic enim divisio est communis distri- 
butio, hic vero ipsa divisio est communio, cum 
proprie subjectorum particularium sit divisio. Nam 
a primo elemento a usque ad extremum ω, qui 
distribuit, non unit partes dividendo ; at si trium 
partium distributionem sumimus, potius partium 
unionem sumimus. Quare divisio illà que na- 
ture ratione constituitar est unio. At ipsa unio 
que fitsecundum temperationemeest potius divisio 
Ex quointelligitur illa que naturasunt et constant, 
cum dividuntur, tempore, modo, aut qualitate, non 
dividi secundum naturam (nam omnibus natura 
communis est), sed secundum distributionem tem- 
perationum, natura tantum principatum gerente. 
Nam conferuntur temperationes ut particulares eo 
quod temperatio cum aliis temperationibus com- 
ponitur, quandoquidem et ipse sunt particulares, 
Verum non omnis temperatio cum omni tempe- 
ratione. Nam quod musicum est in natura, esset 
quoque coriarium innatura :esto igitur coriarium 


jJ 
! 


irs THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI 


1774 


αὐταὶ πρὸς αὐτὸς ἄλληλαις συνέχειαν ἔχουσι, χαὶ Α τετµμσήθω ἐνδεκαμερῶς, ἤγουν t & By ὃ « C, τετµή- 


ίαν, καὶ πῶς. Ἔστω τοῦννα Ü*y d £0 κύθος, 
θεα ἢ X ἕως τῆς εχατέρας αὐτῆς β τε x«i τῆς 
καὶ $ d πρὸς τὴν β τε x«i τὴν y, xci 5 ε πρὸς Tàv 
J. y ὃ, καὶ à ὅ ὁμοίως πρὸς τὴν α βΥγ ὃ - ὑοῦνται 
ὃν αὕται πρὸς τὰς κλίσεις, αἱ δὲ θέσεις καὶ ἑνώσεις 
"αὐτῶν οἱ χυχλιχαὶ, ὥσπερ x«i ἐπὶ τῶν ἀριθμηθεισῶν 
γραμμῶν ἀλλὰ «γεγωνιωμέναι καὶ κλίσεις ἔχουσαι . 
$ A γὰρ ὄλη ἕως ὅλης τῆς B, καὶ αὗτη ἕως ὅλης της 
T, xai αὕτη ἕως ὅλης τῆς Δ, xat  Ε ἕως ὅλων 
ABT Δ, xxi ἡ Z ὁμοίως ἕως ὅλων αὐτῶν A BT 
A. Φαίνεται «γοῦν ἐκ τούτου ὅτι ἄἅπτονται μὲν, 
ei; ἑαυτὰς δε διόλου οὐ στρέφονται χυκλικῶς εἶτουν 
φυσιχκῶς. μηθήτωσαν γοῦν «i ἐπιφάνειαι δι ὅλου 
τοῦτου χύθου πάχους, καὶ συλληφθήτωσαν χαπὰ τὸ 
ἀνάλογον ἐξίσου ὅλα τὰ τµήµατα * ἐκτέθειται γοῦν 
$ A διάµετρος 72 T, xoi $ B τῇ A, xat ἡ E τῇ 7: 
ἔστω γοῦν μετὰ τῆῶν Α Η, xal $ μιτὰ τὴν D 
Θ, χαὶ ) μετὰ τὴν B Ἰ, χαὶ $5 μετὰ vh» A K, 
χαὶ Ὦ μετὰ τὴν E Λ, xat ἡ μεὰ τὴν Z M, xai 
πάλι 5 µετά τὴν Β E, xai μετὰ τὴν GO E, χαὶ 
ὃ μιτὰ τὴν D Ο, καὶ c μετὰ τὴν Κ II, χαὶ ἢ 
μετὰ τὴν A P, καὶ μεὰ τὴν M Σ - τιθητω 
γοῦν Ὁ α πρὸς τὴν β y ἐπιφάνειαν, -ετμήσθω δὲ 
ἐνδειαμερῶς, ὡσαύτως και  ὃ πρὸς τὴν α 4 ἐπι- 
φάνεια» ὑδεκαμερῶς ἑκατέρα τε καὶ ἑκατέρα, ὁμοίως 


τῶν 


numerationem circularem, etiam secundum super- 


σθω δὲ ἐννεαμερῶς xat) η θεκλ nu, τεµήσθω δὲ 
ἐκταμερῶς xut f) vE om p a, xat. ἑωθήτωσαν αὖθις 
κατὰ τὸ ἀνάπολνήν, σ. ξ.ρ. ο, π. 0: 
6c tox uu B0: a7 C, xoc συνέστηχε 
πάλιν ὁ τμηθεὶς χύθος τεµνόµενος * ἄρα χύθος εὑρί- 
σχιται χαι συντιθέµενος xal ἐνούμενος, xat πάλιν χύ- 
θος εὐρίσκεται. Ὡς γὰρ à α By d εξ πρὸς τὴν η θι κ 
À p, οὕτως ή η θικλμπρὸςτὺνν ξοπρ a, ἑχατέρα 
τῆς ἑκατέρας ὑπεροχὴν ἀνάλογον ἔχουσα. Ei δὲ xat 
εἰς πλείους τομὰς 3j ἑλάττους κατὰ τὴν αὐτὴν ἀνα- 
λογίαν εἲς συνεχεῖς ἐπιφανείάς τέμνεν τις τὸν κύθον 
πειράσεται, τὰ αὐτὰ xat οὗτος εὑρὼν, χύθον εἶναι 
ἐάσει αὐτόν. 

«. Ἐδείχθη γοῦν καθὼς ἔδει ἐν τῷ κύόθῳ διττὴ 
συνέχεια, 3) κατὰ χύχλον και $ ἐξάεδρο. Εστω 
γοῦν à κατὰ χύχλον xat ἀριθμητὴ φυσικὴ, ἡ δέ χατὰ 
τὸ ἄλλο σχῆμα κατὰ xpàcty xat pübw * at γὰρ 
χράσεις μιχκται τὰ ὃδὶ Ἠεγωνωμµένα σχήματα 
ἔμφασιν έχουσι µιξεως, διὰ τοῦτο τὸ τοῦ κύδου 
σχῆμα καθότι γεγωνιωμένον μιχτὸν. Ei ἆ' ὅτι και 
τοῦτο τῆς φύσεως xat ὁ κχύχλος τῆς φύσεως ται 
κοινωνεῖν κατ᾿ αὐτὸ εἶπῃ δηλαδὴ τις στέρξω 
αὐ-ό ἐν γὰρ τῇ φύσει χαθὀι τῆς φύσεως 
ἐνοῦνται ἅπαντα, ὥππερ χαι εἰς τὸ σημεῖον αἱ ἀπὸ 
τῆς περιφερείας τοῦ χύχλου γραμμαὶ εἴσερχομιναι 


ipsam 1 altera p, post ipsam k altera g, post ipsam 


ficies. Quoniam autem harmonie partium omnium ( /altera r, post ipsam m altera s, post ipsam n al- 


cubi propter numerum ad circulum referuntur, 
circulus vero omnium aliarum figurarum est maxime 
naturalis maximeque uniformis, neque mixtus 
est, sed simplex etex partibus non multis, est 
omnino necesse secundum numerum, naturalem 
intelligere cubi continuationem, quando nimirum 
ad circuli continuationem revocatur. 

&, Jam vero consideremus etiam cubum secun- 
dum continuas superficies, an ipse inter se conti- 
nuationem habeant, et qualem et. quomodo. Esto 
igitur a be de f cubus. Uniatur superficies 1 cum 
utraque, nempe,) et c ; item d cum ὁ οἱ c ; item 
e cuma bcd, itemque f cum a bcd e. Uniuntur 
igitur in angulis inclinationum. Situs vero et co- 


pulationes ipsaruz non sunt circulares,ut cum ad p 


numerum lineas revocabamus, sed in angulos re- 
diguntur et inclinationes habent. Nam tota a 
usque ad totam pertingit, et heec usque ad to- 
tam c,item hec usque ad totam d, et e usque ad 
totas a b c d, item f usque adtotasa b c d e. Ex 
quo intelligitur ipsas se inter se tangere, sed hoc 
modo ad cireularem conversionem et naturalem 
communionem non revocari. Secentur itigur su- 
perficies per totam cubi altitudinem, et colligantur, 
aequali proportione observata, omnes sectionis par 
tes. Expositus est igitur et substratus diameter a 
ipsi c, et b ipsi d,eteipsif. Esto igitur post ipsam a 
altera À, pos ipsam c altera Kk, post ipsam 5 altera i, 
post ipsam d altera /, pos ipsam e altera m, post 
ipsam |f altera n, rursns post ipsam A altera o, post 


tera t. Apponatur igitur ipsa a superficiei 5 ο se- 
cetur vero in undecim partes. Eodem modo ipsa d 
superficiei a a apponatur, et reliquarum quelibet 
altera alteri apposita similiter secetur in undecim 
partes nempe ab cde f. Deinde À ifl |. m n se- 
centur in novem partes. Postremo ο pg rs t se- 
centur in septem partes ac de integro coagmen- 
tentur ipse partes facto initio a postremis, contra- 
rioetinversoordine. | o.t. | p.s. | p.r. | h.n. | i.m. 
| Ah. L] a.c. | 5,d. | e.f. — Atque ita cubus 
sectus restitutus est. Cum igitur secatur, cubus 
reperitur, etcum componituret coagmentatur, rur- 
sus cubusreperitur. Utabcdcf se habetad A ilmn, 
sich i k imnadoób 47r sl: sic ut altera pars alieri 
cum proportione excellat. Quod siquisin plures se- 
ctiones aut minores, observataeadem proportione, 
cubum secare incontinuas superficies conabitur, 
hic ilsdem repertis ; ipsum sinet esse cubum. 

5. Probavimus igitur, ut oportebat, in cubo du- 
plicem esse continuationem, cireularem unam, et 
alteram hexaedram. Esto igitur naturalis illa que 
est circularis et numerabilis, at illa quee est secun- 
dum aliam figuram esto continuatio coagmentata 
et mixta. Nam temperationes sunt mixte. Porro fi- 
gure angulis predite mixtionis habent speciem. 
Quamobrem figura cubica, quatenus est angulis 
predita, est mixta. Quod si quis dicat et hoc et cir- 
culum esse nature, ideoque inter se communicare, 
nonrejiciam ;namin natura ut sunt nature, uniun- 
tur omnia, quemadmodum in circulo omnes qu& 


ADDENDA. 1260 


ΘΕΟΔΟΡΟΥ 


TOY ΔΑΣΚΑΡΙ 


4250 








TOY ΥΙΟΥ TOY ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ KYPOY ΙΩΑΝΝΟΥ TOY ΔΟΥΚΑ 


ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 
ΛΟΓΟΙ Ex. 


THEODORI LASCARIS 


FILII SUMMI JOANNIS DUC/E 


DE NATURALI COMMUNIONE 
LIBRI SEX 


(Greca nunc primum prodeuntex cod. ms. Reg. MMIV, dequo Catalogus: « Codex membranaceus in 
quo continuntur Theodori Lascaris imp. de communicatione physica libri sex Greece mondum editi, 
ls codex seculo ΧΙΙ exaratus videtur » Latine vertit et edidit Claudius Auberius sub hoc titulo: 
« Theodori Duce Lascaris, imp. Ces. Joannis Aug, fili, de communicatione naturali libri VI, 
admiranda philosophia referti, nunc primum in lucerm prolali et in Latinam versi a Claudio Auberio. 
Triuncuriano, ex J. Sambuci V. C. bibliotheca. Basilee anno 1561, in.8* (Bibl. imp. Paris. R. 1755), 


HYPOTHESIS GENERALIS 


SEX SERMONUM THEODORI DUC/E 
DE NATURALI COMMUNIONE 


Confecta α Claudio Auberio Triuncuriano. 


Res omnes uno quodam societatis vinculo continentur. Neque hoc de iis duntaxat rebus que sub 
sensum cadunt et ex elementis constant, verum etiam de intelligentiis seu mentibus, de animis, animo- 
rum potestatibus, de hominibus ipsis inter se denique de omni liberalium acingenuarum scientiarum 
et artium doctrina dictum velim. Quod siquis genera rerum diligenter intueatur nullo negotio id quod 
diximus deprehendet. Et ut ab iisrebus quis sensus nostros non fugiunt, exordiamur, qui aliquam ope- 
ram in philosophis studio posuerunt, norunt res omnes natura contineri et uniri vi ejusdem, que 
quidem natura tanquam Dei optimi maximi ministra in rebus naturalibus principium est motus ac 
quietis. Est igitur natura in hoc mundo elementaritanquam centrum, in quo uniuntur omnia naturalia 
non solum illa, que simplicia appellamuscorpora, verum etiam composita et mixta, adeoque singulia, 
ipsa : ut hoc modo verumsit quod veteres illi subobscure dixerunt : Unum esse multa et multa unum, 
Ac primumquidem orbes coelestes hoc universum amplectuntur, suoque motu cienthecinferiora.Sequun- 
tur deinde quator elementa, qus proportione amica inter se conspirant; eunt redeuntquein se, inter 
se eL ex mutuo oriuntur. Deinde ex quatuor elementis, reliqua componuntur, ac primum αυ mixta 
vocantur, ut lapides et metalla. Quatuor elementis respondent χυμοὶ in herbis et plantis, in corporibus 
animantium, atque adeo in prestantissimo corporeanimato hominis quatuor, humores, bilis flava, bilis 


44961 THEODORIII IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. — PRAEFATIO. 1962 


atra, sanguiset pituita, tanta est nature visinrerum naturalium temperationibus. Sed jam ad secretio- 
rem considerationem veniamus. Sunt animantibus rationis expertibus tria plantasia quedam, irarum 
ardor quidam, cupiditas quedat ; in nomine ratio que phantasiam nobilitat, deinde 9vuó; et ἐπιθυμία 
que& duo eo sunt nobiliora quod rationem moderatrinem et gubernatricem habeant Tria hee λόγος, θυμὸς 
et ἐπιθυμία, ut sunt anime humane pares essentiales, in tensionem et remissionem non suscipiunt.Nam 
ratione οὐσίας Socrates non est magis λογιχὸς quam Plato, aut magis θυµικὸς,, aut magis. ἐπιθυμητιχός. 
Sed ratione copulationis anime et materiali corporis physici, organici, dicuntur he potestates qualita- 
tes no οὐσιώδεις, et proinde intensionem ac remissionem suscipiunt: adeo ut hic illo λογιχώτερος, θυµι- 
χώτερος et ἐπιθυμιχώτερος dicatur. Itaque bilis flave nimia copia hominem θυμιχώτερον reddit. Pituita 
nimia hominem minus θυμικχὸν, quam par est, efficit. Sanguinis abundantia hominem ἐπιθυμικώτερον, 
interdum etiam letiorem reddit. Atra bilis hominem tristiorem efficit. Preterea λόγος preesertimque πρα- 
κτιὸς interveniente phantasia, utitur sensibus tanquam instrumentis.Idcirco ratione qualitatis et potesta- 
tis non οὐσιώδους recipit intensionem, et remissionem adeo ut unus altero λογικώτερος vel [minus λογικὸν 
dicatur, interdum etiam idem seipso λογικώτερος dicitur, non ratione potestatis essentialis, sed propter 
meliorem corporis physici statum. Purgato enim cerebro, presertim cum noxiis humoribus infesta. 
tur,aliquis ad ratiocinandum aptior reddi potest. Et quoniam quatuor humores in corporibus humanis plu- 
rimum possunt, ut patet, non immerito connectuntur conjugatüones λόγον θυμοῦ ἐπιθυμίας, cum conjugas 
tionibus quatuor humorum, nempe bilis flave,bilis atre, sanguinis ac pituite. Quas quidem conjugatio- 
nessiquis diligenter pervestiget, nonaginta duas reperiet,etiam non annumerata sirhplici coujugatione;neó 
illa que simplici respondet. Nam septem alic conjugationes quein unitate sola intensionem ac remis. 
sionem suscipiunt, nullum aut perobscurum habentusum, que tamensiaddantur simplici ac monagins 
ginta duabus, centum conjugationes constituent Ex quibus intelligitur ratio σνωαπαθείας et ἀντιπαθείας 
hominum inter se, que exanime et corporis organici physici copulatione exsistit. Nemo vero putet nos 
tribuere causam omnis vitiositatis prave temperationi corporis organici physici. Nam quomodo τὸ φῶέ 
ἐν tij σχοξίᾳ φαίνες καὶ f δκοτία αὐτὸ οὐ καταλαμθάχκει, nunc non est nostrum ostendere. Ad supretnam 
enim theologiam pertinet heectractatio. Cumque in republica fines prestantissimi sint td τῶν ἀρχιτεχτό- 
νικῶν τέλη, sintque 'Apytttxrovixot imperatores, reges, principes et magistratus, videndum est im- 
primis et curandum, ut educatio, χοινωνία et vite& ratio τῶν ἀρχιτεκτονικῶν ἀνδρῶν, ad ἀρχιτεκτονικὸν 
τέλος referatur. Qualis enim est ἡ σοφία inter omnes scientias, talis à φρόνήσις £v τὰῖς πολιτικαῖς ἀρεταῖς. 
Et ut quedam scientie propter nobilitatem et accurationem magis accedunt ad sapientiam ; ila quoque 
artes quedam et scientie, quarum usus in republica cernitur, magis accedunt πρὸς τὸν &pytrexrovotày, 
qnales sunt ἡ στρατήγιχὸ, $ ἱατρική. Nam , ut ait auctor noster, τρεῖς χοινωνίαι fà ἄῤχοντι ἁρμόδιώ- 
τατοι, Φιλοσοφία, στρατεία, lx?punh, µιτὰ τῶν ἰδιωμάτῶν αὐνῶν. Idem paulo ante dixerat : ' Ὁ βασιλεὺς 
οὐ χοινωνεῖ τοῦ λιθοξλου, ἀλλ) ἀποδέχεται, ὥστε τὸ ἀποδέχεσθαί τωὸς ἐστι καὶ οὐκ ὅλης fq αθινωνίας’ 
ὅπου yap τὸ κοινωνιλὸν ὄνομα ἀεΐται, τῶν κοινώννοντων δηλοποιεῖ συµφωνίαν. Porro sapientia prudentie 
tanto priestát, quanto mens anime. Idcirco etiam Aristoteles sexto De moribus divine dixit : Αλλὰ μὴν 

οὐδὲ κυρία γέ ἐστι τῆς σοφίας οὐδὶ toU βελτίονος µορίον , ὥσπερ οὐδὲ τῆς ὑγείας ἰατριζή. οὐ yap χρῆται 
αὐτῆ, ἀλλ᾽ ὁρᾷ ὅπως γένηται, Deinde subjicit verissimam sententiam : Ἐκείνης οὖν ἔιεκα (nempe τῆς σοφὶας) 
ἐπιτάττει , ἁλλ) οὖν ἑκείνη. Postremo acutissime ludificatur illos, si qui forte reperiantur, qui temerario 
judicio prudentiam sapientie audeant anteferre : "Ez: ὅμοιον, inquit, x&v εἴτις τὴν πολιτικὴν φκίη ἄρχειν 
τῶν θεῶν, ὅτι ἐπιτάττει περὶ πάντα τὰ ἐν τῇ πόλει. Ex quibus intelligitur sapientiam esse regínam ome 
nium scientiarum, omniumque artium, presertim cum prudentia ipsa illiua causa oria adrninistret, 
Idcirco dicebat Aristoteles, Εἰ δὴ θεῖον 6 Νοῦς πρὸς τὸν GvyÜpumov, καὶ ὁ κατά τὸν NMoUy βίος πρὸς τὸν 
ἄνθρωπινον θεῖος. Verum (tamen illud constat quod doctissimus M. Tullius dixit : Ommes artes, ornnes- 
que scientias, communi quodam societatis vinculo contineri. Ex quo exsistit κοινωνίας sapientum inter se 
itemque ἐβισέημόνων, denique artiácum, secundum illud quod est magis et niinius. Nam reipublice 
gubernator potius communionem ac societatem inibit cum duce exercitus, velcum medico quam cum 
cerdone. Et sapiens vircum viro prudente potius communionem constituet, quam cum artifice. Eodem 
modo dereliquis judicandum est. Hactenus igitur de communione elementorum et rerum ex elementis 
compositarum atque adeo de communione hominuminter se. Quoniam autern rerum inter se comrmuni- 
catio maxime in figurarum coordinatione cernitur,soiendum est figuram orbicularem matime acóomot- 
datamesse ad continendum etcomplectendum, quia nimirum exjommibus figuris est capaeissima, &xue- 
στάτη xai μάλιστα τεταγµένη. Idcirco orbes coelestes hanc figurationemobtinent. Secundum orbicularem 
constituimus quadratam figuram. In tertiis consistit triangulum equilaterum. (Quamobrem ornnium 
mundanarum figurarum orbicularis longe est p:eestantissima propter eas causas quas attulimus, ei pro- 
pter alias plures quas Plato et Aristoteles afferunt. At in ortu rerum alie figure habentlocuc quia 
εὐθὺ τῇ ytvfotc in primis convenit. Quia vero res in orbiculari illa figuratione quodsz»modo ὀπαρὲ 
perfectionem adipiscuntur, idcirco sic κατ’ ἀνήκαμψιν τῆς γενέσεως elementa ipsa et?es quB 52. οὐ” 


42063 ADDENDA. 4264 


mentis constant. figure illius orbicularis prestantiam imitari conantur. Superest, ut his diligenter con- 
sideratis, videamus, quibuscum societatem ineamns. Clamat sapientia : Fili mi, recede a malorum or- 
bita, tere limina sapientum : et sapientissimus Paulus cum Menandro asserit, pravorum consuetudine 
bonos mores depravari ac corrumpi. Quamobrem illi qui in administranda republica sunt ἀρχιτεκτονιχοί 
videant cum quibus communionem constituant, ne torte Nerones et Heliogabali evadant : ac verius sint 
monstra quam homines. Denique singuli homines in republica eadem hac precepta pro suo genere vite 
8ο instituto diligenter observent, ut veram beatitatem tandem omnes assequamur. 


SYN ΟΡ SIS 
SEU REPETIT/E SIGILLATIM HYPOTHESES 


SEX THEODORI DUC/E SERMONIS 


AUCTORE EODEM. 


PRIMI SERMONIS. 


In primo sermone ostendit omnia unum esse propter naturam, ac rursus singula dividi inter se, ae 
distribui in natura : nec ex naturalibus extra naturam esse quidquam. Ex quibus intelligitur naturam 
esse communem omnibus rebus naturalibus, et in ea generalem communicandi modum situm esse. 
Deindeintra naturam distributiones temperationum consitere, et per temperationessecundario inodo res 
inter se communicare. Hi duo sunt modi nobis in primis observandi. Addit preterea per temperationes 
res non uniri absolute, sed secundurn proprietates magis cognatas. Et quoniam, ut ait Socrates, "Ὅμμε 
τῆς ψυκῆς ὑπὸ τῶν ἄλλων ἐπιτηδευμάτων ἀποτυφλούμενον xxi κατορυττόµενον, ὑπὸ τῶν μαθημάτων 
µόνων ἀναξωπνρεῖσθαι xai ἀνεγείρεσθαι πέφυχε, idcirco ostendit in numeris ac figuris utrumque com- 
municandi modum. Quemadmodum enim τὸ σημεῖον, referente Proclo, πάσης i£uyütat σειρᾶς καὶ πάντκ 
ἐνοῖ τὰ μεριστὰ xal συνέχει xal ὀρίξδει τὰς προόδους αὐτῶν xai παράγει, καὶ περιλαμθάνει παντα- 
χόθεν, ita etiam rerum naturalium omnes partes natura unit, continet et terminat. Et ut circulus πολν- 
γωνίαν figuram complectitur, ita etiam natura rerum naturalium multitudinem et varietatem continet. 


SECUNDI SERMONIS. 


In secundo sermone deelementorum communione agit, quamquidem communionem seu ἔνωσο ejus- 
modi esse docet, ut sit ὅλη τοῖς ὅλοις δι’ ὅλων xal οὐκ iv µέσω τινῶν. Ostendit etiam quomodo secundum re 
tiones harmonicas elementa communicent inter se, nempe secundum dulplam rationem, sesquialte- 
ram et sesquitertiam. Deinde transit ad temperationes, mistionesque illarum rerum quee ex quatuor 
elementis constant. Ac primum agit de temperationibus quee cernuntur in inanimatis, utin metallis οἱ 
in lapidibus. Deinde transit ad temperationes illarum rerum que partim animate partim inanimate 
videntur, cujusmodi sunt plante. Tertio ad temperationes, quie in animalibus cernuutur, accedit, 


TERTII SERMONIS. 


Cum homo sit prestantissimum illud animal, in quod omnes communionis modos natura contulit, 
opere pretium fuitde temperationibus hominum agere. Has igitur hocin libro accuratissime pertractat : 
quas nonaginta duas esse asserit, preter simplicem etillam que simplici respondet. Galenus, lib. 1 Dt 
tempor. sapienter monet, a bene temperata constitutione incipiendum esse, nisi quis velit in errorem 
induci. Namsicum bene temperata alias temperationes comparaveris, nullo negotioquod in quavis er- 
cedat,deficiatve,reperies.Quare primo de illis que ut simpliciter temperate aut intemperatae constitu- 
tiones considerantur, dicendum est. Simplex est illaque neque intensionem neque remissionem habel, 
sel equaliter habetillaseptem A B C, presterea E F G H. Sed quoniam ejusmodi constitutio perfectissime 
equalis vix reperitur, idcirco illaconstitutio, que ad hanc perfectissime e&qualem proxime accedet, erit 
in primis optabilis. Ille temperatissimus homo est, inquit Calenus, qui corporis habitu medius est intet 
gracilitatem, crassitudinem, duritiem, mollitiem, itemque calotem et frigus. Idem animo quoque me- 








1908 THEODORI II ΠΡ. DE COMMUNIONE NATURALI. — PR/RFATIO. 1266 


dius est inter audaciam et timorem, inter misericordiam et invidiam. Est etiam alacer, φἰλόφιλος, hu- 
manus et prudens, et quoniam comparatio in his conjugationihus locum habet,cireumspecte videndum 


est, quid cum quo conferanius. 


QUARTI SERMONIS. 


Quoniam ἐπιτάσεως xoi ἀνέσεως vis permagnum habet usum in conjugationibus, uti supra demon- 
stratum est, in hoc quarto sermone accuratissime probat ἐπίτασι xal ἄνεσιν, hoc est. intensionem ac 
remissionem esse τοῦ ποιοῦ, non autem οὐσίαᾳ 4«1 τοῦ ποσοῦ. ᾿Επιδέχεται δὲ, inquit Aristoteles, τὸ μᾶλλον 
xoi τὸ ὕττον t& ποι. λευχὸν γάρ μᾶλλον καί ἧττον ἕτερον έτρου λέγεταε , etc, In. hoc etiam sermone docet 
propter qualitatem res dici similes et disemiles. Ὅμοια δὲ η ἀνόμοια, inquit Arsitoteles, κατα µονας 
τάς ποιότητας λέγεται ὅμοιον γὰρ ἕτερον ἑτέρῳ κατ ἅλλ οὐδὲν, ἀλλ, ἡ καθ ὁποιὸν écart, Sed quorsum heec ? 
Nimirum ut sciamus intensionem ac remissionem, similitudinem ae dissimilitudinem habere locum 
in enumeratis conjugationibus, non ratione οὐσίάς, sed rátione τοῦ παιοῦ τῆς ποιότητος, quod etiam 
supra monuimus. 


QUINTI SERMONIS. 


Inquinto sermonegravissime ac sapientissime disseritde hominum communionibusinter se. Convenit 
homini, inquit Galenus, ut sit sapientissimus. Alibi docet bene et equaliter temperatum esse pru- 
dentem. Cum autemsimilitudo temperationum conjungat et consociet homines inter se, quo preestantior 
fuerit consociatio. Porro hic rursus duosunteommunicandi modi nobis diligenter observandi. Unus est 
χατά tà» σοφίαν, alter est x«z& τὸν πολιτιχὴν φρόνησω. Discrimen hoc elicitur ex discrimine σοφἰας καὶ φρο- 
νήσεως, quod quidem discrimen cum multis in locis, tum x, De moris, ab Aristotele assignatur his 
verbis :Συνέδενκται di xai ἠφρόνησις τῇ τοῦ ὤθους ἀρετῆ , καὶ αὕτη τῷ φρονὺσει, εἴπερ ai- piv τῆς φρονήσεως 
ἀρχαὶ κατά τὰς ὐθιχάς εἰσιν ἀρετὰς, τὸ ὃ) ὀρθὸν τῶν ἡθῖχῶν κατὰ τὴν φρόνησιν, Συνορτµέναι d" αὐταιτοῖς πάθεσιε, 
καὶ περὶ τὸ σύνθετον v εἶεν, αἱ δὲ τοῦ συνθέτουν ἀρεταὶ ἀνθρωπικαὶ, καὶ ὁ βίος di ὁ xev αὐτὰς καὶ à εὐδαιμονια, 
3 δὲ τοῦ Νοῦ κεχωρισµένο. De communione politia idem Arist, lib. viua moribus, quo in loco τὰς πολιτικὰς -. 
χουωνὶας καθ’ ixacrq» τῶν πολιτειῶν eleganter exoendit. 


SEXTI SERMONIS. 


In sexto comparat scientiam cum arte, et naturam eum temperatione, docetque artem ad scientiam 
perinde se habere atque temperationem ad naturam. Preeterea monet naturam et scientiam esse conjun- 
gendas, ut scientia naturam quasi informet. Denique constituit τὰξιν quamdam, ex qua poterimus oogno- 
scere illud quod est magis aut minus τειαγµένον, hoc est, magisaut minus secundum naturam et scien- 
tiam.Quod utperficiat, utitur mathematicis figurarum comparationibus, docetque figuram spheericam 
6556 supra alias omnes rereyp.évo» deinde quadratam figuram, postremo triangulum eequilaterum. Quod 
igtur in mathematicis flguris, spheerioa figura, idestin rebushumanissapientie et prudentie cum natura. 
conjunctio, et quod in illiset quadrata figura, in his est scientiee cum natura conjunctio. Postremo quod in 
illis &equilaterum triangulum, his est artis oum temperationibus naturalibus conjunctio. De prestantia 
spheeriom figure hro Aristoteles, Περὶ οὐρανοῦ B. ΄Απαν dà σχῦμα ἐπίπεδον 3 εὐθύγραμμὸν έστιν $ περιφι- 
péypap.pov, καὶ τὸ μὲν εὐθύγραμμον ὑπὸ πλειόνων περιέχεται γραμμῶν, τὸ δὲ περιφερόγραμµον ὑπὸ μιᾶς. Ἐπεὶ di 
πρότερον τῦ φύσει ἐν ἑκάστῳ γένει τὸ ἐν τῶν πολλῶν καὶ το ἁπλούν τοῦ συνθέτου, πρῶτον kv slo τῶν ἐπιπέδων 
σχημάτων ὁ κύχλος, eto. Quod si quis auctoris nostri factum ausit reprehendere quod mathe- 
matica physicis admisceat, respondebit Proclus : Ππὸς δὲ τὴν φυσικὴν θεωρίαν τὰ μέγιστα συµθάλλεται 
paupere, τήν τε τῶν Άλογων εὐταξίαν ἀναφαίνυσα καθ ἣν δεδημιούργηται τὸ πᾶν, καὶ ἀναλογίαν 
τών πάντα τὰ dv τῷ χόσμφ συνδὺσασαν, ὥς πού φησιν Τιμαῖος καὶ φίλα τά µαχόμενα καὶ προσ- 
Ὄγορα καὶ συμπαθῦ τὰ διεστῶτα ποιήσασα xai τὰ ἁπλᾶ καὶ πρωτουργὰ στοιχεῖα x«l πάντο τῷ συμµε» 
τρίᾳ καὶ τῇ ἰσότοτι συνεχόμενα δείξασα. Que porro in extremo libro dicuntur περὶ τοῦ τρεγωνισμοῦ οἱς- 
culi, non possum adduci, ut credam illa esse nostri auctoris, cum quia sunt preeter institutam disputa- 
tionem addita, tum etiam quia sunt puerilia. Nam verba ho, τὰ γοῦν er, τη, x6, 6», oy, χα, τµή 
µατα τὰ ἐκ vüc χύχλου περιφείας καὶ τῶν τριγώνων πλευρων Ὑινόμενα, ἔστωσαν ἴσα τοῖς duci τριγώνοις rud 
xe quid aliud habent, quam αἰτημαλίαν εὔηθες, utloquitur Aristoteles ? Additur deinde ratio ques ἰρῦᾶ, 
vumgngenium arguit, δηλοῖ γὰρ αὐτὸ καὶ à xía0nctc,cum demonstratione opus fuerit. Quamobrem credo egó 
addita esse illa aGresculoquedam ; quodetiam quilibet ex contextusserie nullo negotio conjicerepotest, 


1261 


ADDENDA, 





ΘΕΟΔΩΡΟΥ TOY AAXKAPI 


TOY YIOY ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ KYPOY ΙΩΑΝΝΟΥ TOY ΔΟΥΚΑ 


ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ KOINONIAX 
ΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΟΣ. 


THEODORI LASCARIS 


FILII SUMMI IMPERATORIS DOMINI JOANNIS DUCJAE 


DE NATURALI COMMUNIONE 
SERMO PRIMUS | 


e? Ἐκ πο)λῶν μὲν πραγμάτων καὶ ἄλλως vóvtt; 
οἱ ἄνθρωποι ὅτι τὸ φύσει κρεῖττον τοῦ θὲσει, ὑπερέχει 
τε xal τοῦ τύχη, καὶ ἐξ αὐτῶν δὴ νοῆσαι δύνανται, 
ὧν ἐπιίγομαι λίξαι νῦν, καὶ οὐκ ἄν ἄλλως ἔχειν 
εἴπη τις τοῦτ) αὐτὸ ἤ ὡς ἤ φυσικὴ ἀχολουθία καὶ 
ἀληθὴς παραστήσει — rüpspov δι ἐμοῦ. στι piv 
oU» φύσις καὶ χίνησις ἐν τῇ φύσει, ὠσαύτως δ' ἴστι 
καὶ μερισμὸς' πρὸς γὰρ ᾿Αριστοτέλην καὶ Πνθαγόραν 
καὶ Ἑρμογένην καὶ "Όμηρον κοιῶς ἡ διαίρεσις, 
ὥσπερ καὶ αἱ στιγμαὶ μετροῦνται στιγμαῖς καὶ τοῖς 
ἀριθμοῖς ἀριθμοί. T) µμὶν γάρ κινήσει εἰσὶ µέρη 
χινήσεως x«i τοῖς µέρεσι διαφορά, καὶ οὐ θέσις ἐστὶν 
αὐτῶν ἡ ὀντότης, ἀλλὰ ποιότης à κατὰ φύσω, ὧὣὥσπερ 
οὐδέ τῇ φύσεί à κίνησις ἀλλὰ τὸ εἶναι ἀρχὴν piv 
χινήσεως, περίέχειν δὲ καὶ ἄρχει x«l αὐτῆς qt- 
σιως’ καὶ φύσις μὲν οὗν κινεῖ πάντα τὰ ἁπλῶς καὶ 
χαθέχαστα, ἰδιότησι [καὶ] μερισμῷ συνάπτουσα θάτι- 
ρα, οἷον ἄν ληφῦ κατ ἰδιότητα φυσικῶς pipn, ὡς ἐν 
τῷ πνρὶ τὰ χκαυστιχὸν x«l φωτιστιχὸν, καὶ iv τοῖς 


4. Cumex multis aliis rebus intelligunt homines, 
]llud quod natura est et constat, multo prestantius 
esse eo quod positione ac fortuna constat, tum ex 
iis que dicere aggredior, possunt animadvertere. 
AÀc nemo sane hoc ipsum aliter se habere dixerit, 
quam que modo naturalis ac vera consecutio hodie 
per me manifestum exhibebit. Αο primum natu. 
ram dicimus esse et motum in natura, eodemque 
modo distributionem esse. Nam Aristoteles, Her- 
mogenes, et Homerusinter se communi ratione 
dividuntur, quomodo etiam puncta punctis mensu- 
rantur et numeri numeris. Nam motui partes 


motus assignantur ; et partibus disorimen, neque 


ἄλλοις τὰ οἰκεῖα. Πότερον oUv οὐκ ἀρχὰ τῶν ἐνύδρων 
ὦ &pyà τῶν χερσαίων, οὔτε τῆς ἐἑκείνων αινώσεως 
$ τῆς τούτων χινήσεως : καὶ πότερον οὐκ ἀρχὶ 
σχήµατων Ύραμμαι, οὐδ' ἀρχὴ σχηµατα τῶν γραµ- 
μῶν, ἀλλά τῶν ἄμφω cryuá Ei ὅ' οὕτως deb, 
ἄρα ἡ ἐκ τῆῦς φύσεως Χίνησις iv γραμμαῖς καὶ 
σχήµασι στιγµή: οὐδὲ γὰρ ciun τις φύσιν σχηµάτω 
αὐτὸν, ἀλλά κινηθεῖσαν εξ ἀρχῆς φυσιχῆς. Té 
ἄλλων οὔν ἁπάντων ὡσαῦτως ἐχόντων καὶ τῶν πρώ- 
των ἀρχῶν τούτων οὐσῶν Ὑνωρίμων, πολλῷ μᾶλλον 
τὸ κατὰ φύσι, ακρεῖτον à φὺσις ὖτις ὑπερώισε 
πάντων ἐστὶ, μὲ ἐντελῶς ὡς ἀρχὴὸ ποιεῖ, τὰ με) 
ἐχείνον ἡμῖν, ὅτι δὲ ἐνταῦθα καὶ κίνησος καὶ µι- 
ρισμὸς εἰς διάφορα, πρὀδηλον. ᾿Αριστοτέλην γὰρ 
καὶ "Opapo» δίαστέλλε κατὰ càv ὥραν ὁ αίοσις 
εἰγάρ ὁ G πρὸς τὸν γ διὰ v3, 0. duOs, Grec b 
συνεχεῖ χκωνέσει διέρχεται, xoà διαστέλλέται τὸ λοιπὺν 
$ G στιγμὶ πρὸς τὸν Υ παρὰ τῆς DB, dv Ec werk 
σννέχειαν τὸ συµφνές ἐστιν αὐταῖς τοῦτο δὲ χίνηςις 


ipsa entitas, utita dicam, per quam hee res sunt 
est positio ; cum positio sit qualitas quee ex natura 
est : non secus atqueid quod est natura ipsa, non 
dicimus esse motum, sed naturam dicimus esse 


p Principium motus et quietis : ita ut contineat ae 


principatum gerat.Natura igitur movetomnia quies- 
cunquesunt absolute,adeoque singularia ipsa pro- 
prietatibus ac distributione connectens utraque. 
Ut si exempli gratia proprietatum partes suman- 
tur ; quales sunt in igniurendi etillustrandi pro- 
prietates : etin aliis que ipsorum propria sunt. 
Utrum igitur principium terrestrium non estprin- 


cipium aquatilium ? itemque utrum principium 


1260 


THEODORI If IMP. DE COMMUNIONE ΝΑΤ L 


1210 


xai ὡρικὴ ποσότης διὰ κινήσεως διαφορὰ τοίνυν Α Ὅμηρος, 3 ὅτι Ἡ χίνησις. Ἐν τῇ φύσει ἤ στάσις τῆς 


οὖν ᾿ΛΑριστοτέλει καὶ Ὁμήρῳ κατὰ κίνησιν χαιρικήν. 
Ἐν μὲν οὖν τῇ κινήσει συνέχειά τίς ἐστι μερισμῷ 
χαθυποθαλλομένη à χρόνου $) τρόπου 1$ ποιότητι τοῦ 
χινουμένου, oiov ὡς νοῦ πρὸς πτηνόν. Ἐν δὲ rj 
φύσει μερισμοὶ χράσεων χατὰ τὸ X))o τε xal ἀλλοῖον 
x«i ἄλλως. Ἐν δὲ ταῖς κράσεσιν οὐ διαίρεσις µε- 
βΡισμὸς, ὡς ἐπὶ τῆς φύσεως ταῖς χράσεσιν fj διαίρεσις 
μερισμὸς, ἀλλ ἕνωσις μερισμὸς, ὃ τισι φανῦ ὡς 
Χαινόν * ὡς yko μερισμὸν τῶν συνθέτων ἐκ τῶν 
ἁπλῶν ἡ τῶν μεριχῶν ᾖἕνωσις οὕτω δὴ xci τῶν 
κράσεων ἕνωσις, διαίρέσις Χράσεων. Ἐκεῖθιν γὰρ 
ἡ διαίρεσις χοινὸς μερισμὸς, ἐνταυθοῖ δὲ ἡ διαίρεσις 
ἔνωσις, ἐπειδὴ μεριχῶν ὑποχειμένων ἐστὶ διαίρεσις. 
Απὸ γὰρ τοῦ πρώτου στοιχείου X ἕως τοῦ ἐσχάτου 
e µερίζων τις οὐχ ἐἑνοῖ τὰ µέρη τῇ διαιρέσει ' ταῖς 
τρισὶ δὲ µερίσιν εἰ λάδοιµεν αὐτῶν μερισμὸν, μᾶλλον 
τῶν μερῶν ἔνωσιν λάθωμεν, ὥστε à μὶν φύσει διαί- 
ρεσις ἔνωσις, ὦ δὲ xarà κρᾶσιν ἔνωσις μᾶλλον διαί- 
ρεσις. Κατὰ ταυτὸ γοῦν τὰ φύσει διαιρούµενα ἢ 
χρόνῳ X τόπῳ 9) ποιοτητι, οὗ κατὰ φύσιν ó ιαιροῦνται * 
φύσις Ὑὰρ τοῖς πᾶσι xot»), ἀλλὰ χατὰ μερισμὸν 
χράσεων, πλὴν ἀρχούσης τῆς φύσεως ' συµθάλλονται 
γὰρ αἱ χκράσεις ὡς μερικαὶ καθότι Χράσεις χράσι- 
σιν ἑτέραις, ἐπειδὸ καὶ αὗται μεριχαὶ, oU μὴν δὲ 
χρᾶσις πᾶσα ἐν πάση «ράσει. Τὸ γὰρ μουσιχὸν 
φυσιχὸν, τὸ σκυτευτιχὸν ἐν τῇ φύσει * ἔἕστω τοίννν τὸ 
σχυτευτιχὸν μουσικὸν, f) ὅτι ἡ φιλοσοφία τῆς φύσεως, 
ὦ ποίησις ἐκ τῆς φύσεως. "Eato τοίνυν ᾿Αρίστοτέλης 


φύσεως * ἔστω ἄρα  στάσις χίνησις * ἔχει dt ἀδυνάτως 
εἶναι αὐτά * ἁπλῶς γὰρ αἱ χράσεις ενοῦσθαι ἄτοπον, 
ἰδέως δέ γε εὐρίσκεται - ἐνωτιχὸν γὰρ ἓν ἑτέρου, τὸ 
λευχόν τε χαὶ τὸ Σξανθὸν, x«i τὸ μουσικὸν συγγενὶς 
τοῦ ἀριθμοτοῦ, xai τὸ φιλόσοφον τοῦ θεολογιχοῦ, 
x«t τὸ ποιητιχὸν τοῦ ῥητοριχοῦ, x«i  στάσις τοῦ 
σωφρονιχκοῦ, xai τοῦ ἀνδρικοῦ ἡ χένησις, ὠσαύτως 
xai ὁ χναφιεὺς τοῦ σχυτέως, καὶ ἄλλων ἄλλα, κατ) 
ἰδιότητα συγγινῦ. 

D'. Δύο γοῦν οἱ ἐἑνωτιχοὶ τρόποι ' ὁ κατὰ φύσιν x«l 
ὁ κατὰ κρᾶσιν. Κοινὸς οὖν πάντων 6 tig * χοινωνοῦσι 
γὰρ πάντα, ὅταν εἰς τῆν ποιότητα ἀναχθῶσι, à εἰς 
τὸν οὐσίαν, à εἰς τὸ εἶδος, ἢ εἰς τὸν ὕλην, ὢ εἰς τὸν 
φύσιν Χνρίως τε xai χαθολιχῶς, ἀλλὰ μιριχῶς καὶ 
ἰδίως χαὶ oj καθότι ποιότης, 2 καθότι οὐσία, ἢ 
καθότι εἴδος, καθότι ὕλη ἐνοῖ, ἀλλὰ καθότι τί ttt 
συµθάλλεται, x«i τὰ στοιχεῖα καθότι τῆς φύσιως 
κοινωνοῦσι, καὶ τὸ ὕδωρ οὐ φθείρει τὸ πῦρ, οὔτε τὰ 
ἄλλα τὰ μὴ ὁὀμότροπα, ὅτι δὲ πυρὶ μερικῷ ἐκρεύσει 
ὕδωρ ἐν αὐτῷ μερικὸν κάρτα φθείρει αὐτό ' τὰ γὰρ 
ἐναντία τοῖς ἐναντίφοις φθείρονται, ἔστιν ὅπου δὲ καὶ 
τὰ φάρμακα κατ ἰδιότητα σωμάτων καὶ χκράσεων 
κοινωνεῖν τε χαὶ ὠφελεῖν, ποῦ δὲ xai φθείρειν διὰ τὸ 
αὐτὸ iv ἐχείοις ἀνοίκειον, Ὅμως καὶ ἓν µετάλλοις 
κοινωνία εὑρίσκεται, ἓν ἄλλοις δὲξ x«i διάστασις, 
χαινὸν δὲ οὐκ ἦν, εἴπερ xal τὰ ἐν τῇ γραμμῆ σημεῖα 
οὐ παντάπασιν ἐἑνοῦνται κατὰ συνέχειαν ' τὸ γὰρ 
πρῶτον τῷ τρίτῳ οὐχ. ἑνοῦταί εἰ μὺ διὰ τοῦ δευτέρου, 


motus illorum non est principium motus horum? (. temperamentorum exsistuntexeo quod estaliud, et 


Praeterea, utrum figurarum lines non sunt princi- 
pium : neque figure linearum sunt principium ? 
An potius linearum ac figurarum punctum est 
principium ? Quod si ita est: utrum motus ille 
qui 8 natura in lineis ac figuris exsistit, est puno- 
tum ? Nemo enim dixerit punctum esse figurarum 
naturam, sed potius a naturali principio motum 
habuisse. Cum igitur omnia alia eodem modo se 
habeant, et hec principia sint omnibus nota sane 
natura (cum sit eo quod est ex ipsa multo pre- 
stantior, quippe qut preter omniasit) non vulgari 
modo nobis illa que sunt infra se, tanquam prin- 
cipium et causa efficit. Quod autem in natura sit 
motus et distributio in ea que inter se differunt, 


nemini est obscurum. Motus enim qui in hoc D 


tempore conficitur distinguit Aristotelem et Home- 
rum. Nam si motus a ad motum e per motum 5 
perveniat, omnino continuata progressione motus 
conficitur. Et rursus punctum a distinguitur a 
punoto c per punctum 5 per quod propter conti- 
nuationem duo extrema inter se coherent. Hoc 
autem est motus et hore quantitas in motu. Quare 
discrimen intercedit inter Aristotelem et Homerum 
propter motum temporaneum. Est igiturin motu 
cohserentia quedam que subjicitur distinctioni, 
aut temporis, aut modi, autejus quod exqualitate 
movetur, verbi gratia, ut si motum mentis cum 
niotu alatilis confera. In natura vero distributiones 


ex eo quodest dissimile : itemque aliis modis. At in 
temperationibus divisio non est distribulio(utin na- 
tura illa temperationum divisioest distributio), sed 
distributioipsa estcommunio, quod quibusdam tan- 
quam absurdum videri possit. Utenim singulorum 
seu particularium communio est distributio illorum 
compositorum que&ex simplicibus constant, eodem 
modocommuniotemperationum est temperationum 
divisio. Illic enim divisio est communis distri- 
butio, hic vero ipsa divisio est communio, cum 
proprie subjectorum particularium sit divisio. Nam 
a primo elemento a usque ad extremum ^», qui 
distribuit, non unit partes dividendo ; at si trium 
partium distributionem sumimus, potius partium 
unionem sumimus. Quare divisio illa que na- 
turee ratione constituitur est unio. At ipsa unio 
que fitsecundum temperationem est potius divisio 
Ex quointelligitur illa quenaturasunt et constant, 
cum dividuntur, tempore, modo, aut qualitate, non 
dividi seeundum naturam (nam omnibus natura 
communis est), sed secundum distributionem tem- 
perationum, natura tantum principatum gerente. 
Nam conferuntur temperationes ut particulares eo 
quod temperatio cum aliis temperationibus com- 
ponitur, quandoquidem et ipse sunt particulares, 
Verum non omnis temperatio cum omni tempe- 
ratione. Nam quod musicum estin natura, esset 
quoque coriarium innatura esto igitur coriarium 


42714 


ADDENDA. 


1272 


ὠσαύτως γαὶ τὰ ἑεξῆς, | καὶ τῷ στερεῶ εἰ 0ο) χατὰ Α τὰ ἕτερα µέργ τοῦ κχύθου εὐθειῶν *ypauuive εὐθεῖαι 
ς ) ͵ ἰ , i µ ρ B 


φύτιω μόνον ἐνούνται τὰ GUT0) πέρατα, ἀλλὰ καὶ 
χατὰ χρασιν ' $ γὰρ του κ”θου συνέχεια κατὰ μὲν 
τας ἐπιφανείος οὗ φυσικὰ, κατ ἀριθμὸν Ot συνδέδεται 
φυσιχως. 

y. Τεθητω  yoy) εξὰς ἐν αὐτῶ, ὡσαύτως χαὶ 
ó,y0oX,, ἔστω δὲ καὶ σηωεῖον εις ὃ ἀφορῶσιν ἅπασαι 
αἱ γοαα καὶ, ut τε ἀπὸ τῶν χλίσεων», x«i αἱ ἀπὸ τῶν 
ἴσων γραμμῶν * αχθήτω σπὸ τῆς α χλίσεως εὐθεῖα 
ραμμὴ εἰς τὸ 2 ση μεῖον, ὠσαύτως καὶ ετέοα εὐθεῖα 
Ἱοααμὴ ἀπὸ τῶν ἐν τῷ auch επιφανεία κ)λίσεων, 
ὕγουν τῆς γε ζ ἐπὶ τὸ αὐτὸ D σημεῖον * κατὰ τὸν 
αὐτὸν λόγον ἀχβήτωσαν καὶ ἐκ τῶν ετέρων του 
κύδου po^ εὐθεῖι “ραμμαὶ πρὸς τὸ D σημεῖον, 
πὰσαι χαὶ συντεθύτω 


σημεῖον χαι ποιήσουσι 


ἀριῤμηθήτωσαν αἱ /ραμιαὶ 
χύχλον 


' πάλιν αχθήτω «nó τῆς x γραμμῆς ἐπὶ 


σαῦταις καὶ τὸ 
ἐξανάγκης 
τὸ β σημεῖον εὐθεῖα γοαμκὴ, ὡσαύτως ἀχθήτωσαν 
x«i ἔτεραι γραμμαὶ εὐθεῖαι ἀπὸ τῶν ἐν τῷ αὐτῷ 
µέοει εὐθειῶν γραμμῶν τριῶν τῆς À, µ, v, ἐπὶ τὸ 
B σημεῖον. Ὁμοίως γοῦν ἀγχθήτωσαν xxi ἐκ τῶν ti, 


musicum ; aut id quod est philosophia in natura, 
esto poesis in natura : esto igitur Aristoteles Ho- 
merus ; aut quod est motus in natura, quies in na- 
tura, esto igitur quies motus. IItec autem fieri ne- 
queunt. Nam absolutetemperationes uniri absurdum 
est. Atsecundum proprietates hoc fieri reperitur. 
Nam unum uniendi alterius vim habet, ut album 
et flavum, et quod est musicum est cognatum ei 
quod est numerabile, et philosophia theologire, et 
poetica arti dicendi. et tranquillitas temperantis, 
et fortitndini motus. Eodemque modofullo coriario, 
etaliis alia propter proprietatem sunt cognata. 

2. Quare duo sunt modi uniendi, unus qui est 
secundum naturam, alter qui est secundum tempe- 
rationem. Nam oniniacommunicant inter se cum 
revocantur, aut ad qualitatem, aut ad essentiam, 
aut ad formam, aut ad naturam, idque precipue 
atque universe. At secundum proprietates alter 
est modus ; neque enim hic unit naturaliter et 
universe, sed particulariter et proprie, neque 
quatenus qualitas, aut quatenusessentia, aut qua- 
tenusforma,autquatenus materia unit,sed quatenus 
aliquid cum aliquo componitur. Quanquam etiam 
elementa ratione nature inter se communicant, et 
aquanoninterimitignem,nec interimitalia quee non 
suntejusdem modi.Sed cum parsaquie obruit partem 
ignis,tunc pars illaaqueinterimit partem illamignis; 
contrariaenim contrariis interimuntur.Fitetiam non- 
nunquam utpharmaca propter proprietatem corpo: 
rumettemperationum communicent inter seet pro- 
sint,nonnunquametiam interimant propter diversam 
ipsorum inter se proprietatem. Similiter etiam in 
metallis communicatio reperitur, in aliis verodis- 
crepantia. Quod certe non est novum, quando- 
quidem necinlineapunctaomniaomnibus punctis 


γραμμαὶ ἐπὶ τὸ D σημεῖον, ἀριθμηθήτωσαν xci αἵ- 
ται πᾶσαι καὶ συντεθήτω ταύταις x«l τὸ στκεῖον, 
καὶ πονήσουσιν ἐξ ἀνάγκης καὶ αὗται κύκλον. 
Ἐπεὶ δὲ ἐκ πάντων τῶν τοῦ χκύθου μερῶν αἱ πρὸς τὸ 
B σημεῖον εὐθεῖαι γραμμαὶ σὺν τῷ σηµείω εἲς ἅπα- 
θίθµησιν κυχκλικὴν ἀναφέρονται, ἔστιν Gom xarà 
ἀριθμὸν εἰς τὸν κύέθον φυσικὴ συνέχεια τῶν µερῶν. 
Τμµηθήτω «γοῦν καὶ εἰς ἐπιφανείας ὁ κχύδος, καὶ 
ἔστω ἐἑξὰς Ἡ ᾖἐπίπεδος ἐπιφάνεα, καὶ πολλαπὶα- 
σιασθήτω ὁ ἀοιθμὸς xci πάλι πολλὰ πλασιασθίτω 
οὗτος, xai εὐρεθήσεται ὡς ὁ α πρὸς τὸν B, ὁ B πρὲς 
τὸν γ  εὐρίσκοναι dpa xci κατ ἐπιφανείας εἷς 
ἀπαρίθμτσιν χυχλιχὴν συνεχῆ τὰ µέρη αὐτοῦ. Ἐπιὶ 
δὲ αἱ κατὰ παντὸς µέρους αὐτοῦ ἁρμονίαι ἀριθμὸ 
εἰς χύκλον ἀνάγονται, ὁ δὲ κύχλος τῶν ἄλλων 
σχημάτων φυσικώτερος xai μµονοειδέστερος xui o2 
μικτὸς xal ἁπλοῦς xai ἐκ μερῶν οὗ πολλῶν, ἀνάγατ 
πᾶσα κατ ἀριθμὸν φυσικὴν voti» τὴν τοῦ χύδον 
συνέχεια», ἐπεὶ εἰς χύχλους ἀνάγεται. 

d", Θεωρηθήτω γοῦν x«i κατὰ συνεχεῖς ἐπιφανείας, 


uniuntur per continuationem. Nam primum tertio 
non unitur, nisi per secundum ; eodem modo 
etiam reliqua, ut etiam in solido, siquidem non se- 
cundum naturam duntaxatipsius termini uniuntur, 
verum etiam secundum temperationem. Nam cubi 
continuatio, habita ratione superflcierum, non est 
naturalis, sed beneficio numeri vincitur naturaliter. 

3. Ponatur igitur senariusin cubo, eodem modo 
octonarius (1). Esto vero etiam punctum ad quod 
referantur omneslines, tam quteab inclinationibes 
angulorum, quam que abequalibus lineis ducun- 
tur. Dueatur ab a inclinationis angulo linea recia 
in b punctum, eodem modo alie recte linee ab 
aliis inclinationis angulis que sunt in superficie, 
nempe ab c e f in idempunctum b. Eadem ratione 
ducantur alie recte lineeabaliis cubi partibusin 
punctum 5. Numerenturomneslinee et cum ipsis 
punctum etiam componatur,sane necessario cireu- 
lum efficient.Rursus ducatur linea recta a linea & in 
punctum 5. Eodem mododucanturetiam alie recte 
linee a tribua lineis rectis qu& sunt in eadem 
parte, nempe ab i m n inpunctum b. Consimiliter 
igitur a reliquis lineis reliquarum «cubi partium 
lines rectee ducantur in b. punctum. Numerentur 
etiam he omnes et cum his punctum ponatur, 
necessario quoque circulum efficient. Cum 
igitur ab omnibus cubi partibus lines&& ductee in ὁ 
punctum referantur ad circularemnumerationem, 
sequitur essein cubo, propter numerum, naturalem 
partium continuationem. Secetur etiam cubus in 
superficies, et esto senarius plana superficies, 
multipliceturque numerus, rursus qui inde factus 
est multiplicetur, tandem reperiemus ut numerus 
α ad bse habet,itabad g se habere. Comperimus 
igitur continuationem partium cubi referri ad 


(1) Nempe sexies sex sexies, aut octies oclo octies, ita ut senarius aut octonarius sit unus ex tribus 


numeris ex quibus senarius constat. 


1973 


THEODORI II 1MP. DE COMMUNIONE NATURALI 


1274 


εἰ αὐταὶ πρὸς αὐτὸς ἄλληλαις συνέχειαν ἔχουσι, xci A τετµσήθω ἐνδεκαμερῶς, ἦγουν $ αβΥ ὃ « C, τετµή- 


ὁποίαν, καὶ πῶς. Εστω τοίνν xa B y δὃ £C 0. χύθος, 
ἀἁπλωθήτω Ἡ α ἕως τῆς ἑκατέρας αὐτῆς B τε x«i τῆς 
. καὶ ἡ ὃ πρὸς τὸν B τε καὶ τὴν y, καὶ 3) & πρὸς τὴν 
& B y ὃ, χαὶ à ὁ ὁμοίως πρὸς τήν α By d. ' ἑοῦνται 
}οῦν αὗται πρὸς τὰς Χλίσεις, αἱ δὲ θέσεις καὶ ἑνώσεις 
αὐτῶν οἱ χνχλιχκαὶ, ὥσπερ xal ἐπὶ τῶν ἀριθμηθεισῶν 
γβαμμῶν ἀλλὰ Ὑεγωνιωμέναι xoi κλίσεις ἔχουσαι . 
à A γὰρ ὅλη ἕως ὅλης τῆς B, καὶ αὕτη ἕως ὅλης της 
D, xai αὕτη ἕως ὅλης τῆς Δ, x«i 2 Ε ἕως ὅλων τῶν 
ABT Δ, xxi ἡ Z ὁμοίως ἕως 0)» αὐτῶν A BT 
A. Φαίνται Ὑγοῦν ἐκ τούτου ὅτι ἄπτονται μὲν, 
εἰς ἑαυτὰς δὲ διόλου οὐ στρέφονται κυχλικῶς εἴτουν 
φυσιχῶς. Ἰμηθήτωσαν you» αἱ ἐπιφάνειααι δι ὅλου 
τοῦτου χύδου πάχους, καὶ συλληφθήτωσαν καπὰ τὸ 
ἀνάλογον ἐξίσου ὅ]α τὰ τµήµατα * ἐχτέθεται yovv 
ὦ A διάμετρος τῇ T, xoà à B τῇ A, καὶ $ E τῇ 7 
ἵστω γοῦν à μετὰ τὴν Α H, xoà $ μετὰ tX» T 
Θ, καὶ 5) μιτὰ τὴν B Ἱ, καὶ $» μετὰ τὴν Δ Κ, 
χαὶ Ἡ μετὰ τὸν E Λ, xat b μεὰ τὴν Z M, xal 
πάλιν $ µετά τὴν H E, xai 2 μετὰ τὸν Θ ZZ, xoi 
$ μετὰ τὴν I O, χαὶ 4 μετὰ T)». K Ἡ, καὶ 5$ 
μετὰ τὴν A P, xoi) ptrà τὺν M Σ c ct nto 
γοῦν à α πρὸς τὴν y ἐπιφάνεαν, τετµήσθω di 
ἑνδεκαμερῶς, ὠσαύτως xat f) ὃ πρὸς τὴν α γ ἐπι- 
φάνεια» ἐνδεκαμερῶς ἑκατέρα τε καὶ ἑκατέρα, ὁμοίως 


numerationem circularem, etiam secundum super- 


σθω δὲ ἐννεαμερῶς xat à η θικλ p, τεµήσθω δὲ 
ἑπταμερῶς xat v E om p a, και ἑωθήτωσαν αὖθις 
κατὰ τὸ ἀνάπολιν hv zo cc ξ p 202 T 7 0: p 
ϐ λε κο uc y Bd: ac ὅ, xac συνέστηχε 
πάλιν 0 τμηθεὶς χὖύθος τεµνόµενος * ἄρα χύθος εὑρί- 
σχεταιχαι συντιθέµενος xal ἐνούμενος, xat πάλιν κχύ- 
θος εὐρίσκεται. Ὡς γὰρ à α By Σεξ πρὸς τὴν η θι κ 
λ µ, οὕτωςή η θικλμπρὸςτὺνν Eo m p a, ἑκατέρα 
τῆς ἑκατέρας ὑπεροχὴὺν ἀνάλογον ἔχουσα. Ei δὲ και 
εἰς πλείους τομὰς fj Γλάττους κατὰ τὴν αὐτὴν ἀνα- 
λογίαν εἰς συνεχεῖς ἐπιφανείάς τέμνεν τις τὸν κχύθον 
πειράσεται͵, τὰ αὐτὰ χαι οὗτος εὑρὼν, χύθον εἶναι 
ἑάσει αὐτὸν. 

£. Εδείχθη γοῦν καθὼς ἔδει dy τῷ κύθῳ διττὴ 
συνέχεια, 3) κατὰ κύχλον και ἡ ἐξάεδρο. "Εστω 
yo)» à κατὰ χύχλον και ἀριθμητὴ quc), ἡ δέ κατὰ 
τὸ ἆλλο σχῆμα χατὰ xpàc και pübw * al γὰρ 
χράσεις μικταὶ τὰ δὶ Ἠγεγωνιωμµέα σχήματα 
ἔμφασιν ἐέχουσι µιξεως, διὰ τοῦτο τὸ τοῦ χύδου 
σχῆμα καθότι Ὑεγωνιωμένον μιχτὸν. El ὅ’ ὅτι και 
τοῦτο τῆς φύσεως χαι ὁ κύκλος τῆς Φύσιως x«t 
Χοινωνεῖν κατ αὐτὸ εἶπῃ δηλαδὺ τις στέρξω 
αὐτό iv γὰρ τῇ φύσει καθύι τῆς «φύσιως 
ἑνοῦνται ἅπαντα, ὥσπερ χαι εἰς τὸ σημεῖον αἱ ἀπὸ 


τῆς περιφιρείας τοῦ χύκλου γραμμαὶ εἰσερχομεναι 


ipsam 1 altera p, post ipsam k altera ϕ, post ipsam 


ficies. Quoniam autem harmonie partium omnium ( /altera r, post ipsam m altera s, post ipsam n al- 


cubi propter numerum ad circulum referuntur, 
circulus vero omnium aliarum figurarum est maxime 
naturalis maximeque uniformis, neque mixtus 
est, sed simplex etex partibus non multis, est 
omnino necesse secundum numerum, naturalem 
intelligere cubi continuationem, quando nimirum 
ad circuli continuationem revocatur. 

&, Jam vero consideremus etiam cubum secun- 
dum continuas superficies, an ipse inter se conti- 
nuationem habeant, et qualem et. quomodo. Esto 
igitur a be de f cubus. Uniatur superficies 3 cum 
utraque, nempe,b et c ; item d cum b et c ; item 
e cum a ὃ c d, ilemque f cum a bc d e. Uniuntur 
igitur in angulis inclinationum. Situs vero et co- 
pulationes ipsarum non sunt circulares,ut cum ad 
numerum lineas revocabamus, sed in angulos re- 
diguntur et inclinationes habent. Nam tota a 
usque ad totam 5 pertingit, et heec usque ad to- 
tam c,item hec usque ad totam d, et e usque ad 
totas a b c d, item f usque adtotasa b c d e. Ex 
quo intelligitur ipsas se inter se tangere, sed hoc 
modo ad cireularem conversionem et naturalem 
communionem non revocari. Secentur itigur su- 
perficies per totam cubi altitudinem, et colligantur, 
sequali proportione observata, omnes sectionis par 
tes. Expositus est igitur et substratus diameter a 
ipsi ο, et b ipsi d, eteipsif. Esto igitur post ipsam a 
altera h, pos ipsam c altera K, post ipsam 5 altera i, 
post ipsam d altera i, pos ipsam e altera m, post 
ipsam f altera n, rursns post ipsam A altera o, post 


terat. Apponatur igitur ipsa a superficiei 5 ο. se- 
cetur veroin undecim partes. Eodem modo ipsa d 
superficiei a a apponatur, et reliquarum quelibet 
altera alteri apposita similiter secetur in undecim 
partes nempe ab c d e f. Deinde À ifl i| m n se- 
centur in novem partes. Postremo ο p qs t se- 
centur in septem partes ac de integro coagmen- 
tentur ipse partes facto initio a postremis, contra- 
rioet inversoordine. | o.t. | p.s. | p.r. | h.n. | im. 
| A. L] a.c. | 5b,d. | e.f. — Atque ita cubus 
sectus restitutus est. Cum igitur secatur, cubus 
reperitur, etcum componituret coagmentatur, rur- 
sus cubusreperitur. Utabcdcf se habetad hilmn, 
sic h {κ imnadob 47r sl: sic ut altera pars alieri 
cum proportione excellat. Quod siquisin plures se- 
ctiones aut minores, observataeadem proportione, 
cubum secare incontinuas superficies conabitur, 
hic ilsdem repertis ; ipsum sinet esse cubum. 

5. Probavimus igitur, ut oportebat, in cubo du- 
plicem esse continuationem, circularem unam, et 
alteram hexaedram. Esto igitur naturalis illa quee 
est circularis et numerabilis, at illa que est secun- 
dum aliam figuram esto continuatio coagmentata 
et mixta. Nam temperationes sunt mixte. Porro fi- 
gure angulis predite mixtionis habent speciem. 
Quamobrem figura cubica, quatenus est angulis 
preedita, est mixta. Quod si quis dicat et hoc et cir- 
culum esse nature, ideoque inter se communicare, 
nonrejiciam ;namin natura ut sunt nature, uniun- 
tur omnia, quemadmodum in circulo omhes que 


1215 


πᾶσα χρᾶσις οὕτως ἔχει πρὸς Tiv φύσιν μιριχῶς 
ὅτι μιχτὺ ' Ἡ φύσις γὰρ πάντων κατηγορεῖται, κρᾶ- 
σις δὲ ἐνοειδοῦς φύσεως αὔποτ' ἄν χατηγορηθῇ * ἑστω 
γὰρ ἀδιόριστος ἡ a, διωρισµέναι δὲ γε ἡ By ὃ xot 
ἐφ᾽ ἑξῆς πᾶσαι * à γοῦν ἁδιόριστος α οὐποτ ἄν τῇ 
By ὃ δώσει γνώµονας, αὗται δε Ἰνωματεύσονσιν 
αὐτὴν * παντὶ γὰρ σχήµατι γνωματευµένω ὁ γνώ- 
µων περιέχεται» ἐν αὐτῷ τῖμνει γὰρ x«t διακρίνει. 
'H φύσις dpa κατηγορηθήσεται πάσης χκράσεως, x«t 
Φδέξεται ἅπαντα τὰ κατὰ κρᾶσιν καθέκαστα xat ἀνά- 
ξει πρὸς ἑαντὴν ὡς µήτηρ αὐτῶν. Ἔχει μὶν οὖν 
ταῦτα οὕτως και κχαθὼς εἴρηται. Εὑρίσκεται δὲ, 
ὥσπερ εἴπομεν, ἐν τῇ χράσει χαι τῇ φύσει xat ἄλλα 
τιὰ, ἃ καθ) ἆ χοινωνεῖν φαίνονται ὁμοίως και 
διαστὲλλεσθαι, ὥστε voi μὲν ἐνοῦνται, ποῖ δὲ διαστέλ- 
λονται. Πότερον οὖν εὑρέθη xat χαθ' ἕτερον τρόπον 
ἤ τῶν κράσεων πρὸς τὴν φύσιν κοινὴ ἔνωσις xat E 
ἰδία διάχρισις oiov ὡς ἐπὶ τῶν ἀριθμῶν ; Τὸ γὰρ τῶν 
ἀριθμῶν χύμα πηγἡ ἐγγίστων ἐστίν * ἔγγιστα Ot 
χαλῶ τὰς χράσεις και τὰ χαθέκαστα * πηγάδιι γὰρ ἐξ 
αὐτοῦ τὰ ἔγγιστα ' τὰ δέ ἔγγιστα πρὸς ἑαυτὰ συστρί- 
φονται xat διακέκρινται ὡς piv ἐκ τοῦ Ὑένους, 
ὡς ὃ) ἐνοῦνται κατὰ τὴν φυσική εἰς ἐκεῖνο ἀνα- 
yeyiv. 

€, 'ExxtiaÓn τοίννν τὸ χύμα τῶν ἄριθμῶν. Τὰ 


a circumferentia in punctum ducunturlinee. Intel- 
ligendum est igitur ex his que diximus, omnem 
temperationem ita se habere ad naturam, nempe 
particulariter, quiaest mixta. Nam natura de omni- 
bus dicitur. At temperatio de natura nunquam 
universe dicetur. Esto enim indefinita superfi- 
cles a, definite vero b cd, certe indefinita a 
nunquam dabit gnomonas definitis ὁ c d. He vero 
illi gnomonas suppeditant. Nam omnis figura gno- 
mone predita gnomonem in se continet ;secat 
enim et distinguit gnomon. Quare natura de 
omni temperatione dicetur, et suscipiet omnia 
secundum temperationem singularia, et revocabit 
ad se tanquam mater illorum. Ita est igitur quem- 
admodum dictum est Sed reperiuntur etiam, quem- 
admodum diximus alia quedam qus qua ratione 
communicant inter se eadem etiam videntur dis- 
tingui. Quare illo modo uniuntur, hoc autem 
modo distinguuntur. Utrum igitur repertaestetiam 
secundum alterum modum communis quedam 
temperationum cum natura copulatio, et propria 
etiam distinctio ut in numeris ? Nam numerorum 
flumen fons est proximorum : proxima vero ap- 
pello temperationes et singularia. Numerus enim 
ex seipso effundit proxima. Proxima veroin se 
inter se reciprocantur et distinguuntur- Ac distin- 
guuntur quidem quia ex genere manant, uniun- 
tur vero secundum naturalem ad illud revoca- 
tionem. 

6. Exponatur igitur flumen numerorum. Qua- 
tuor autem et viginti elementa sint illud flumen. 
Reputentur ut infinita. Secentur igitur tria a 5 c. 


ADDENDA 


Δε «οῦν κατὰ τούτους τούς λόγους νοεῖν ὅτι xat Α εἰκοσιτέσσαρα 


C 


D 


1276 


στοιχεῖα νοµιξέσθωσαν ὡς ἄπειρα. 
Τµηθάτωσαν γοῦν τὰτρίατὸα B y, Ei μὶν οὖν xa- 
0órt α D y κεῖνται. χυματικῶς τῷ φνσιχῷ, xat πάλω 
τῶν ἀριθμῶν ἐνοῦνται Χνματι xat οὐκ εἰσὶν ἔγγιστον * 
εἰ δέ τὸ α D, noi μὲν τὸ α, χαι mot τὸ y, xat ἀὖθις 
τὸ y Toi μὲν τὸ D, και ποῖ τὸ α, σχοματισθῶσι και 
ἐχχοπῶσι τοῦ τῶν ἀριθμῶν χύματος, x«t γενήσονται 
τρέγωνος ἐπίπεδος ἀριθμὸς, ὡααύτως χαι τὰ τέσσαυα 
και ἄλλος πᾶς ἀριθμὸς ὁπόταν ἐκχοπῇ τῶν ἁπλῶν 
x«t φνυσιχῶν ἀριθμῶν ὡς χαθέκαστὀν τε χαι ακρᾶσις 
χηθήσεται ἔγγιστον. ἀναχθὴσεται δὲ ὡς ἔχον μονά- 
δας εἰς τὸ χύμα τῶν ἀριθμῶν, διακριθήσεται δέ & 
τοῦ χύματος x«t ἐχ τῶν ἄλλων σχοµάτπν ὡς στρί- 
φον τὰ οἰδεῖα iv ἑαυτῷ µέρο και ἐγγίδον θάτερον- 
θατέρῳ καθ) ἔνὼσι. Ἔστι δὲ και τοῖς ἐγγίστοις 
σχέσις ἰδία, οὐποτ᾽ ἂν δὲ πασι πάντα ἑνῶσθαι πέφν- 
X£», εἰ μὺ εἰς τὴν πρὠτην ἐκείνην πηγαίαν ἀναχθώσι 
τοῦ χύµατος, ἑνοῦνται δὲ xat μεριχῶς olov d$ τετρὰς 
εἰς τὴν ἐξαχαιδεκάδα  ὃ γὰρ εἰς χύθον στεριωθεὶς 
ἀριθμός τετράδας φίρει ἐφ᾽ ἑκατέροις τοῖς posco: 
ὦ τριὰς Él τὴν τριάκοντὰἁ πιντάδα, τὸ γὰρ ταύτες 
ἐπίπεδον ὁ πεντεχαίΐδεκα, χαι τὸ ὑπερθαῖνον ὁ δέ, 
x«t τὸ ὑπὲρ τούτων ὁ ἔξ, χαι τὸ ἄνωθεν ὁ τρία, xu 
& μονὰς ἄκρον xat χορυφύ. 'O piv οὖν τετράγωνα 
εἰς τὸν χύθον σχετικῶς θωθῦ, ὁ δὲ τρέγωνος εἰς τὸν 
πνραμοιιδῦ, ὁ δὲ κχυκλικὸς εἰς τὸν σφαιροειὸῦ, xu 


Si igitur. considerentur ab c ut posita sicut in 
fluxa illa continuatione, uniuntur naturaliter et 
rursus ad numerorum flumen revocantur, etnon 
sunt proximum quid. At si a assumpserit par 
tim ὁ parüm etiam c, et rursus si c assump- 
serit partim quidem 5, partim etiam a atque hoc 
modoin figuram redigantur et decerpantur de 
numerorum perenni flumine, erunt triangulus 
planus numerus. Eodem modo quatuor et qui 
libet alius numerus cum excisus fuerit ab ab- 
solutis et naturalibus numeris, appellabitur pro- 
ximum quid, nimirum singulare et temperatione 
preditum. Revocabitur autem ad flumen nume- 
rorum eo quod habeat unitates, sed secernetur ab 
ipsoflumine et ab aliis figuris ut suas in se 
ipos partes vertens, et hac copulatione unam 
partem alteri adjungens. Est autem proximis 
sua conveneintia propria. Neque omnium rerum 
natura fert ut possint cum omnibus copulari : nisi 
&d primum illum perennem fluminis fontem revo- 
centur. At uniuntur etiam particulariter. Ut qua- 
ternarius in sex denarium propagari potest, rur- 
sus in cubum. Nam numerus ex quaternario so- 
lide compactus in cubum, quaternarios habetin 
suis utrinque partibus. Ternarius item in quin- 
que propagari potest, nam hujus planus nume- 
rus est 15 numerus : qui superior his est dena- 
rius ; his etiam superior est senarius : supremus 
ternarius, unilas vero est cacumen et fastigium 
Quadratus igitur ia cubum uniatur propter habi- 
tudinem , triangulus vero in pyramidis similem 
numerum, circularis vero numerus in sphieresi- 


1271 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATULALI. 


1278 


ἄλλος πᾶς εἰς τὸν πεφυχύτα, Καὶ καθότι μὲν οὔν Α οὔσης καὶ οὐ puxtüc, πολλῶ μᾶλλον τὰν κράσεις 


πάντες µονάσιν εἰσί τε καὶ γεννῶνται, ἔχουσιν εἰς τὸ 
τῶν ἀριθμῶν χύμα τὴν ἕνωσω, ὅτι δὲ διακριθέντες 
ἄλλοι ἄλλοις ἐνοῦνται, xci ἄλλοις ἕτεροι, καὶ QU  xot- 
γωνοῦσιν ὡς τύχωσιν, ἀπ᾿ ἀλλήλων ἐναργῶς δικκέχρυν- 
ται ταῦθ) ὅτι καὶ xorà φύσιν χαὶ χκρᾶσιν γέγνεται » 
εἰς γὰρ τὸν πρώτον ἐκείνην πογὰὲν ἑνοῦνται ἅπαντα * 
διακρίνονται δε ἀπ᾿ ἀλλήλων ὅταν ἐξ ἐκείνης ποικιλ» 
θῶσι χαὶ σταλῶσι πρὸς µερισµόν, 

C. Ἡ piv οὖν τῇ φύσει συνοῦσα σννακτικὺ ἰσχὺς 
dujxe καὶ ἕως {τῶν λεπτοτάτων τῶν ακράσεων 
μερισμῶν, συνάγει δὲ πάλιν ὡς ἀρχωὺ τὰ μέρα 
εἰς τὸ καθόλου, € xci ταῖς χράσεσιν οἰχεία ἰδιότος 
ἑιατέρας ἂἀπ᾿ ἀλλήλων µερίδει, (vol δὲ κατ ἰδιό- 
εητα μεραῶς, Ἔχουσι δὲ τὰ μεριχὰ ἐν μερικοῖς 


πολοτρόπως τὴν ἕνωσιν, ὥσπερ xci ἐν τῷ Περὶ ψν- B τοῦτοχκαὶ παρὰ φύσιν ἐκεῖνα κέχληται ’ 


χῆς Αριστοτέλης μνήμην εἶναι ποιε, καί γε ἁπλῆν 
ταύτην νοµίζων, πολυπλόχους τὰς φαντασίας ὀνομά- 
δει αὐτῆς. El uiv οὖν τῷ ἁπλῦ ψυχῶ τὰς χινήσεις 
πολυπλόκους νοοῦμεν εἶνι, xoi συµθάλλεσθαι μὲν 
ἄλλας πρὸν Gee, ἑτέρας δέ πρὸς ἑτρας, χαὶ οὐχ 
ἁπλῶς ὅτι πᾶς ἑαντῷῦς ἑνοῦσθαι χουῶς καί γε νοερᾶς 


milem numerum: et quilibet alius numerus in 
quem natura propagari et uniri potest . Et quo- 
niam omnes ex unitatibus exsistunt et oriuntur, 
ideo omnium copulatio universalis ad numerorum 
flumen perenne revocatur. Eo autem quod sepa- 
rati alli ab aliis uniantur etiam alii cum aliis 
nec copulentur eum quibuslibet, & se inter se ma- 
nifeste distincti sunt. Hoc autem ideo fit quod et 
secundum naturam ef. secundum temperationem 
uniantur ; nam in primum illum fontem uniuntur 
omnia. Discernuntur vero inter se cum a fonte 
illo profecta varietatem acquirunt et in distri- 
butionem veniunt. 

1. Vis igitur copulandi αυ perpetuo naturam 
comitatur, permeat distributionem etiam ad sub- 
filissimas | usque temperationes. Rursus autem 
utprinceps causa revocat partes ad unionem 
universalem. At vis proprietatis utriusque si- 
gillatim partes inter se distinguit. Copulat au- 
tem particuluriter secundum proprietatem. Parti- 
cularia vero in particularibus variis modis ha- 


δοξάσωµεν μὴ ἐνοῦσθαι — xowàe, 6 ἰδίως, τὰς 
καὶ ὕλην ἐχούσας καὶ διόλου μιχιὰς, κατὰ τὸ εἶναι 
αράσεις αὐτὰς. Ei γὰρ xai χρᾶσις uà ἴχονσα εὑρεθῇ 
λην, ἀλλ᾽ οὖν χαὶ αὐτὸ xeÜórt χράσεσι καὶ ἑτέραις 
δε μὺ συμθὰλλεσθαι " περιόντι γὰρ θέσει καταγίνον- 
ται πράγματι, χΧαίτι διὰ τοῦτο κατὰ τὴν σχέσι 
ἀφορῶσι tiq οἰχείας ὁρμῆς ' πολυμερῇ γὰρ τὰ xarà 
χρᾶσιν τελούμενα ὅτι αἱ αχράσεις πολυμερες κατ 
ἐπισύνθεσυ . αἱ μεν γὰρ ἐνοῦνται, αἱ δὲ ἐἀνοιχειότητι 
διαστέλλονται . περὶ γὰρ tà» εἰς κοινότητα ἰδιότητα 
οὗ λόγος αὐταῖς, ἀλλ' εἰς ἰδιότητα ὁ σχοπὸς ἐπεὶ καὶ 
οὐ καθότι iv ἑνὶ τέλει ἀφορῶσιν ὁμοῦ * ἔστι γὰρ ὅπου 
χαὶ φαῦλα τέλη τελοῦσι µμιγεσαι χρᾶσει, ἡ φύσις 
δε οὐδὲν εἰς αἰσχρὸν ἀφορῶσα τέλος ἐποίησε, Auk 
τὸ δὲ πλεῖον 
µεγεῖσαι χράσεις αἶσια τέλη τελοῦσι, Παράδοξον δὲ 
δοκεῖται ταῖς κατ ἰδιότητα χράσεσι μιγνυµέναις ὁ 
τῶν ἑτέρων χράσεων ἕνωσις * ἀφορᾷ γὰρ ἕκαστον εἰς 
τὸν τοῦ ἔγγιστου ἔνωσιν * σννάγονται γὰρ μᾶλλον τὰ 
ὅμοια 2 τὰ ἀνόμοια, ὅτι τὸ συγγενὲς ἔλχει τὸ συγγινές, 
Πότερον οὖν ἁπλῶς à φύσις ποιήσασα δηλαδὺ τὰς &p- 


perationum igitur natura fert, ut cum tempera- 
tionibus copulentur, neque cum diversis compo- 
nantur. Nam rei positre exsistenti accidunt, licet 
etiam ἃ re discedant pro ratione propensionis 
proprie. Nam multiplicia sunt que per tempera- 
tionem constituuntur, eo quod temperationes 


C etiam sint multiplices, propter compositionis ad- 


ditionem. Alie igitur uniuntur, alio propter di- 
versam proprietatem sejunguntur. Nam preter 
illam generalem uniendi rationem temperatio 
suam queque proprietatem sequitur, cum non 
semper ad unum finem simul dirigantur tempe- 
rationes. Fit enim sepe ut temperationes permi- 
ste effecta mala edant. At natura nunquam sibi 
proposuit turpe aliquid efficiendum. Idcirco illa 
preter naturam facta dicuntur. Sepius vero tem- 
perationes permiste prosperos successus habue- 
runt. Porro quod temperationes diverse oum 
temperationibus seeundum proprietatem mistis 
uniantur iacredibile videtur, Nam unumquodque 
cum proximo copulari solet. Potius enim similia 


bentcopulationem ut etiam in libris De anima p quam dissimilia conglutinantur, quia id quod est 


Aristoteles tradit. Et cum simplicem animam cre- 
dat esse, tamen multiplicia ipsius visa commemo- 
rat. Si igilur simplici anime multüplices motus 
inesse intelligimus, et alios cum aliis componi, 
et diversos cum diversis, neque simpliciter 
uniri, quamvis ipsa sit intelligens, nullamque ad- 
mistionem ferat, multo magis existimare debemus 
temperationes illo communi modo non uniri, sed 
peculiari, cum preesertim et materiam habeant et 
penitus permistionem suscipiant eo quod sint 
temperationes. Nam etiamisi detur aliqua tempe- 
ralio que maleriam non habet, verumtamen 
quia temperatio est, admistionem suscipit. Tem- 


ejusdem generis attrahit etiam illud quod est 
ejusdem generis. Utrum igitur, cum natura prin- 
cipia simplicia constituisset, et ad mistionem se- 
eundum temperationem principia illa concurris- 
sent, attraxerunt illud quod misceri potuit ? Non 
enim illud quod nullum omnino habitum est 
consecutum turpissimum aliquid sibi proponit. 
Esset enim erratum ac probrum nature. Postquam 
igitur illud quod non erat esse ccpit et habitum 
adeptum est, statim diffusum in diversas partes 
varie permeat, atque idcirco aliis uniuntur et 
diversis diversas, non tamen cum omnibus omnia 
Faoultate igitur omnia sunt unum in natura, sed se- 


1119 


ADDENDA. 


χὰς, καὶ πρὸς piLo χατὰ ακρᾶσιν ἐκεῖναι συνδραμοῦ- Α ἄλλως ἔχον deri. Τοιαύτην γοῦν τάξιν πρὸς τὸν φύ. 


σαι ἠσπάσαντο τὸ µικτόν } Οὐδαμῶς Ὑὰρ τὸ μηδαμῦ 
μηδαμῶς εἰς itr» ἐλθὸν εἰς αἴσχιστον ἀφορᾷ τοῦτο 
γὰρ ἀποτυχία χαὶ ὕθρις τῆφ φύσεως * ἐλθὸν γὰρ καὶ 
ὀντωθὶν τὸ  pà ὃν διαφόροις το αὖθις µέρεσι 
μερισθὶν, ποιχίλως ῥέπει, x«i διὰ τοῦτο ἄλλοις 
ἑνοῦνται ἄλλα, καὶ ἑτέροις ἕτερα, χαι οὐ πᾶσι τὰ 
πάντα. Δυνάμει «γοῦν πάντα εἰσὶν dv ἐν τῷ φύσει. 
διακεχωρίχασι δὲ ἂἀπ᾿ ἀλλύλων κατ ἰδιότητα - αἱ 
γὰρ κράσεις πᾶσαι τῆς φύσεως * αὗται δὲ πρὸς αὐτὰς 
ἐνοῦνται x«t διαθέουσι, καίτοι x«t κατ εἰσροὴν 
µέγνυνται, αἱ μὲν πρός τινος, αἱ O& διὰ τὸ ἀνοίχειον 


ἄλλως µβαίνουσι. Τοῦτο dk ὁμολογουμένως και οὐχ 


parantur inter se secundum proprietatem. Nam 
omnes temperationes sunt nature, ipse autem inter 
se uniuntur et irrepentes miscentur quedam cum 
quibusdam, alie vero propter diversam proprieta- 
tem diversum cursum tenent. Hoc ita esse, et non 
aliter, nemo inficiari potest. Cum igitur ea sit ratio 
temperationum eum natura comparatarum, fit ut 
separentur quidem a se inter se, facultate vero in na- 
tura uniantur. Nam talium temperationum natura 
hoc fert. Idcirco etiam secundum proprietatem in- 


σιν αἱ χράσεις ἔχουσαι, µερίδονται μὲν ἀπ᾿ ἀλλήλων, 
ἑνοῦνται δὲ εἰς αὐτὴν δννάµει  πεφύχκασε γὰρ αἱ 
μὲν τοιαῦται, διὸ και x«t! ἰδιότητα ῥέπουσι και 
µίξεις τελοῦσι, και ἄλλως αἱ μὲν ὁρμώσι», ἄλλως 
δι γε αἱ ἄλλαι, ἑκάστη κατὰ τὴν σἰκείαν ἐδιορνθμίαν, 
διὰ τοῦτο και τὰ χατὸ τῶν οἰχείων αὐτῶν σκεκῶν 
γινόμενα οὐκ ἔχουσι τὸ πιστὺν, ἀλλὰ τὰ χατὰ φύσιν 
γινόμενα αλιὀπιστά εἰσιν ἀεί ' ai. γὰρ ακράσεις ἔστο 
ὅπο» xxt παρὰ φύσιν ποιοῦσιν, ὡς ὀδεύονσαει θελοτῶς 
x«t κατ ἄλλους πλείους τούτων τῶν λόγων λόγους, 
τὸ ἀναγκαῖον ἔχοντας, περὶ ὧν εἰς τὸ ἑξῦς εἴπωμῳ. 


fluunt et mistiones efficiunt, atque alio modo he 
feruntur, alio etiam modo illesecundum suam quem- 
quepropensionem. tdcircoilla que flutit secundum 
proprium seopum non sunt eredibilia, atillis qui se- 
oundum naturam fiuntfidesinprimistribuitur. Tem- 
perationes autem nonnunquam preeter naturam 
aliquid constitunt, perinde ac si arbitratu suo pro- 
cederent,quod multis aliisrationibus probari potest, 
quibus deinceps dicamus. 





OEOAOPOY TOY AAXZKAPI 


TOY TIOY TOY ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΥΡΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ TOY ΔΟΥΚΑ 


ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 


ΛΟΓΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ. 


THEODORI LASCARIS 


FILII SUMMI IMPERATORIS DOMINI JOANNIS DUC/E 


DE COMMUNIONE NATURALI 
SERMO SECUNDUS. 


εἴπομεν, ἀφίσταωται δὲ μιτὰ τὸ προελθεῖν ταύτας 


1. Cireumferuntur quidem temperationes in pro- 
prietatibus, utidiximua, discedunt autem aseinter 


«. Περιάγονται μὲν αἱ κράσεις ἓν ἰἐδιότησι, καθὼς D ix τῆς φύσεως ἀπ᾿ ἀλλήλων. Ἐπεὶ dt τὰ διηρηµέε 


καὶ μάχονται ἔστιν ὅπου δὲ ys xal xotwwvouct, 
se, postquam a natura progresse sunt. Quoniam au- 
tem nonnunquam pugnant inte? se ques divisa 


1281 


THEODORI II. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1298 


συνέδη καὶ ταύταις οχίσις τε xoi διάστασις. Πότερον Α xe! πανταχοῦ χαι οὐχ ὡς μεριὴ μεριχκοῖς, ἀλλ 


οὖν d, τῷ ταύτας μµερίξεσθαι συνεισῆλθε τῇ αὐτῶν 
διαιρέσει τὸ ἀγαθὸν και τὸ χείριστον, τὸ μικτὸν xat 
τὸ στασιῶδες, κακεῖνα τὸ ποιχίλλον εἰσήγαγον ; 
πεφύχασι γὰρ ποιχίλλιν τὰ µέσα αἱ ἐναντιότητες, 
ὥσπερ xat ἐπὶ τῶν σχημάτων. Ἡ γὰρ διᾶάστασις τῶν 
θείων xat Των ἀνθρωπίνων οὖσα mo)Àh, αὐτήν δὲ 
ἐπειδὺ διὰ µέσου τινὸς ἁρμοσθῆναι ὡς ὁπωσοῦν 
ἀρχὴν, τὸ µέσον τούτων ἕξις ἐποίκιλλε τετραμερῶς 
xat πολυμερῶς * 5 γὰρ τοῦ τοιούτον στέρησι ἀγαθοῦ 
τὴν ἕξιν ἔφερεν, αὕτη δὲ τὴν ποιχιλίαν, τὸ ποιχίιλον 
τὰ σχήματα, καὶ ταῦτα τὴν ἕνωσιν, ὥστε διὰ τοῦ 
µέσου τε xai ποικέλου τὰ διεστῶτα συνήλθοσαν. Tg 
μὲν οὖν ποικιλίας τούτων καὶ τῆς ἑνώσεως ἑτέρων 
λόγων λόγοι ἔχουσι τὴν ἀπόδειξιω, περὶ δὲ τῶν 
χράσεων ὁ vuv σχοπὸς ἐφαρμόδιος. 


D'. Aujpuvrat γοῦν αἱ χράσεις ἀπὸ τῆς φύσεως 
τῷ τρόπῳ ὃν πρὶν εἴπομεν, αὗται δὲ µεμονωμµένως 
οἰμῶσι xxt µίέγνυνται. Θεωρητέον γοῦν αὐτὰς καθ' 
αὐτὰς ὅπως εἰσί τε χαι χοινωνοῦσι. Τοῦτο δὲ οὕτως 
ἂν εὑρεθῷ - ἐξετασθέντων τῶν στοιχείων τε και τῆς 
«φύσεως, χαι Q μὲν οὖν φύσις κοινὺ πᾶσι χαι πάντων 
χατηγορεῖται χαι γνωματεύεται, χαι Χέντρον παν- 
ταχόσε εὑρίσχεται xat ἀρχὸ x«t πηγὴ, xat tot xat 
των ἄχρων ὅλο διόλου ἐστίχαι τῶν µεσοτήτων ὁμοίως 


sunt, interdum etiam conveniunt, ex eo fit ut con- 
venientiam ac distantiam illis accidere animadverta- 
mus. Utrumigitur cum dividerentur, una cum divi- 
sione ipsarumirrepseritbonum et malum, proclivi- 
tas ad mistionem, et proclivitas ad secessionem, 
ita ut varietatem induxerint ? Nam contrarietates 
solent intermediis varietatem afferre, ut etiam fit 
in figuris, Cum enim distantia positionum et rerum 
humanarum (que magna est) intermedio quodam 
esset copulanda : harum intermedio varietatem 
quadruplicem adeoque inultiplicem habilitascon- 
ciliavit. Nam talis boni privatio habilitatem attu- 
lit, habilitas vero varietatem ; varietas autem figu- 
ras,etfigurecopulationem. Quamobrem qus inter 
se multum distabant, intercedente aliquo medio οἱ 
vario convenere. Rationes autem varietatis horum 
et copulationis alio in loco aliisque argumentis 
demonstrantur. Nune vero tractationis ordo re- 


quiritut, quemadmodum propositum est nobis, de D 


temperationibus dicamus. 


2. Dictincte sunt igitur temperationes a natura 
modo quem antediximus. Ipse autem solitaric in- 
ferunt se et miscentur. Sunt igitur ipse per se 
seorsum considerande quo modo exsistant et copu- 
lentur. Hoc autem inveniri poterit si elementa et 
naturam perscrutati fuerimus. Ac natura quidem 
communiter et deomnibusdicitur, et quasi gnomo- 
nibus cireumdaturetundequaquecentrum essere- 
peritur, principium et fons, licet etiam tota per to- 
tas extremitates, medietatesomnesqueadeo partes 

diffundat, neque ut particularis cum paerticulari- 


ὡς πάντων χοινὴ, αἱ δὲ χρᾶσεις iv uiv τῇ φύσει ὡς 
xat τὰ στοιχεῖα, ἐπὰν δὲ ποιχιλθῶσι ῥέποιεν εἰς ὅ 
πεφύχασι ἐχάστη, χαθὼς προείρηται. Εἰσί δὲ και 
χρόσεις μὴ ὑλιχκαί, αἴτινες χατὰ τὸν αὐτὸν λόγον και 
αὐταί κοινωνοῦσι τῶς φύσεως "εἰ γὰρ και αὗται μὲ 
ὑλωαέ, (A) οὖν ὅτι χράσεις µιχταί, χαθὼς ἐν τῷ 
προτέρῳ εἴροται λόγῳ * olov ὡς ἐπί τῶν μουσιχῶν 
ἁρμονιῶν, ἐπί τῶν σχηµατων τῶν νοητῶν, ἐπί τῶν 
σχέσεων τῶν τε ἀριθμητικῶν και τῶν ἄλλων ὦν 
εἴπομεν. Ai ὃ) ὑλικαί κράσεις xat αὐται τῇ ὁμοίᾳ 
τάξει χοινωνοῦσι TüG φύσεως x«t µερίδονται, τὰ d 
στοιχεῖα οὐκ ἀλύγως χοωωνοῦσιν αὐτῆς, XL πρὸς 
ἑαυτὰ πηγὺ ὄντα, xat τοι τῶν χκράσεων, ἀλλὰ καθ) 
ἁρμονιχοὺς λόγους διπλασίονας, ἡμιολίους τε και 
ἐπιτρίτους * πάντα yàp τὰ καθ) αὐτὰ ἠνωμένα, και 
pà d' ἄλλων, xvxxà» τὸν συστροφὺν ἔχονσω - 
ὄνωνται γὰρ χαι τὰ τῶν σωμάτων µέρη xat pu, 
τά τε τῶν ἀψύχων xxt τῶν ἐμψύχων, ἀλλ οὐ xaO 
αὑτὰ πρὸς αὐτὰ ὅλα τοῖς ὅλοις ἔνωσιν ἔχουσι, διὰ 
τῶν µέσων δὲ ἐνοῦνται τὰ παρεκάτερα, Xd δὲ τῶν 
στοιχείων ἕνωσις οὐ τοιαύτη, ἀλλ᾽ ὅλη τοῖς ὅλοις δι 
ὅλων χαι οὐχ ἐν µέσῳ τινῶν,. Ἔστι δὲ xeu τάξις ἓν 
αὐτοῖς κατά τε τὸ ἄνω xat τὸ κάτω, τὸ μᾶλλόν τε 
xat τὸ ἧττον, τὸ ποσὸν, τὸ κοῦφόν τε x«t βαρῖ, xat 
κατὰ μὲν τὸ ἄνω x«t κάτω, χαι «Ur Oxo ὃ 


bus misceatur, sed utomnium eommunis. Tempe- 
rationes autem alie quidemsuntnatura, ut etiam 
elementa. Postquam vero varietatem susceperunt, 
inillud influuntad quod apte nateque sunt, quem- 
admodum ante dictum est. Sunt autem quedam 
temperationes non materiatee quee exieadem ratione 
ipse quoque naturam participant. Quamvis enim 
sint materiei expertes, quia tamen sunt tempera- 
tiones, sunt &dmistionis participes, ut eliam in 
priore sermone docuimus, cujusmodi sunt in musí- 
cis instrumentis, in figuris queesub intelligentiam 
eadunt, in comparationibus arithmeticis et aliis 
rebus quarum meminimus. Porro temperationes 
materiate etiam ipse» eadem ratione cum natura 
communionem habent et dispartiuntur. At ele- 
menta non absque ratione participant illam, 
etiamsi sibisint fonset origo temperationum ; sed 
participant secundum harmonicas rationes nempe 
duplas, sesquialteras et sesquitertias. Nam quee- 
cunque per seuniuntur et non per alia, cireularem 
conversionem habent, unite enim sunt corporis 
partes, et membra tam animatorum quam inani- 
matorum, sed non ipsa per se tota cumtotis unita 
sunt, sed intercedentibus mediisinter se unita sunt, 
At elementorum communio non est talis, sed tota 
totis per tota nullis intercedentibus mediis adunata 
sunt. Est etiam ordo in his secundum superiorem 
et inferiorem locum, id quod est magis et minus, 
secundum quantitatem, levitatem, et gravitatem, Ao 
ordo quidem secundum superiorem etinferiorem 
locum manifeste cernitur. Nam ignis sursum fer- 
tur, huie subjicitur &er, aqua magis accedit ad ter- 


1583 


ADDENDA. 


1206 


dvipgeta * ἀνωφερὲς γὰρ τὸ müp, ὑπὸ δὲ ὁ Rip, προσε- Α΄ τουτονί κύκλου. Ἕστω τοίνυν ὁ χύχλος ἡ ABT A. 


χίστερον δὲ τὸ ὕδωρ τῇ yj : µέσο à y. Πάντα xat 
γὰρ τὰ βάρη αὐτοφυῶς πρὸς τὸ κέντρον ὁρμᾶ * τὸ μᾶλ- 
Jov δὲ και τὸ ὕττον, οὕτως. Μᾶλλον ἐν γῇ ὕδωρ και οὐ 
müp, και ἐν αἰθέρι ddp, και οὐχί yà, και iv ipt 
ύδωρ και οὐχί γῆ, και ἐν ὗδατι ἀὴρ και οὐχί mp. 
"Ἔστι δὲ πᾶσι πάντα, οὔμενουν di διὰ μέσον τις, 
ἀλλ' αὐτὰ δι’ ὅλων αὐτῶν, πλὴν κατὰ τὸ μᾶλλόν τε 
και τὸ ὕττον, ποσότητι δι κάθότι τὰ πιρεχόµινα 
τῶν περιεχομένων ἐλάσσω, κατὰ τὴν τοῦ σώματος 
ἀνάλογον στεγανότητα o ὑγρότητα à λειοτητα à 
µανότητα, ἡ λεπτότητα, κουφότητα ᾠσαύτως τε xat 
βαρύτητα, xat τοῦτο γνωστὸν ἀπ' αὐτῆς τῆς dvap- 
γείας ἐστίν ^ odd γὰρ εἰλικρινέστερον γνοίη γε ἂν 
πᾶς οὐκ p' ἑαυτοῦ νοῶν τοῦτ' αὐτὸ à ἐξ αὐτῶν - 
ἔχει γὰρ αὐτὰ τὰ στοιχεῖα τὴν τῶν ἑκατέρων εἰς 
ἑαυτὰ ἐνέργειαν εἰς τοὐμφανὶς τὰ ἑαυτῶν δεικνύοντα 
Ἰδιώματα "τούτοις δὲ φύσις ἐστὶν ἀρχὴ, μερισμὸς δὲ 
ὑπάρχει αὐτῆς * οὕτω γὰρ και τὰ μιτὰ ταῦτα τῇ 
ὁμοίᾳ ποικιλία ἐπακολουθεῖ, "Enel δι xat. ἀποδεατι- 
κώτερον περί φύσεως xut κράσεων ypà ἡμᾶς εἰπεῖν, 
οὐκ ἀναθαλλόμεθα, ἀλλ’ ἐξ αὐτῶν τῶν στοιχείων τε 
καὶ τῆς φύσεως ἀποδείξομεν διὰ τοῦ χαταγραφέντος 


ram, media autem est terra ;nam omnia quie gra- 
via sunt sua sponte ad centrum feruntur. Atse- 
eundum id quod est magis et minus hoc modo. 
Magis in terra est aqua quam ignis, in ethere aer 
quam terra, inaere aqua, quam terra, in aqua po- 
tius aer, quam ignis. Suntautem interse omnibus 
omnia, verum non intercedente medio quodam, 
sed ipsa in ipsis totis, idque secundum id quod est (; 
magis et minus, secundum quantitatem, utcum com- 
prehensacomprehensisminora suntsecundum pro- 
portionem ejus, quee estin corpore, soliditatis, aut 
humiditatis, autmollitudinis, aut raritatis,autetiam 
subtilitatis. Eodem modo secundum levitatem etgra. 
vitatem. Atque hoo ex ipsa evidentia cognosci 
potest Nemo enim (cogitans ipse per se) hoc ip- 
sum verius quam ex ipsisrebus cognoscere potest. 
Habent enim ipsa elementa utrorumque in se 
effücientiam, ita ut manifeste suas proprietates 
prodant. His autem natura principium est, Verum 
hisetiam inest distributio. Nam ceetera que sequn- 
iur deinceps similem varietatem retinent. Sed 
quoniam oportet nos de natura et de temperationi- 
bus sermonem facientes afferreprobationeseviden- 
tiores, sane differre nolumus. Ac ex ipsis elemen- 
tis ipsaque adeo natura descripto hoo circulo quod 
volumus demonstrabimus, Esto circulus A B C D. 
Oportet igitur in hoc circulo nature et tempera- 
tionum communionem tam in elementis quam in 
natura ostendere. Ducatur ab A diameter per cen- 
trum que terminetur in E. Eodem modo ducatur ex 
B per centrum altera, que terminetur in D. De- 
scribantur alii tres circuli intra circulum A BC D, 
qui quidem equali spatio inter se distent. Quanto 
&utem intervallo distent A et B, tanto etiam. di- 





Δεῖ γοῦν ἀποδεῖξαι ἐν αὐτῷ τὸν τῆς φύσεως ἔνωσο 
xut τῶν κράσιων διὰ τῶν στοιχείων τε και τῆς 
φύσους. ᾿Αχθήτω ἀπὸ τῆς À Φιάµετρος περαιουμέη 
τῷ κέντρῳ κατὰ τὴν T, ὠσαύτως και ἀπὸ τῆς B 
ἀχθήτω περαιουµένη τῷ αένερῳ κατὰ τὸν A« γεγρά- 
φθωσαν καὶ ἕτεροι τρεῖς κύχλοι - ἔνδον τοῦ A Β ΤΑ 


stent C D. Scribatur in circuli centro littera U. 


Tollatur M sector, et adsequetur ipsi T, et A ipsi 
M, etlipsi A : comperiemus M dulplum esse ipsius 
l,etA ipsius M sesquialterum, οἱ ipsius A sesqui- 
tertium. Ponamus igitur T esse terram, M aquam, A 
aerem, I ignem. Cum igitur circuli quatuor sectio- 
nes cum N copulentur, copulatio totius cireulum 
efüciat, efficitur sane ut TM A Tcum U copulatione 
naturali uniantur. Porro quia in tres partes et in 
triangula dividuntur, ac majores quidem partes in 
6iremeurrentis linee modum inflexas,obliquas vero 
inrectum productas habent, ex eo temperationes & 
temperationibus revera separari videmus, non secus 
atque partes ipsas insectores T M ΑΙ distributas va- 
rietate distingui cernimus. Nam generalis illi cum N 
convenientia, ad internos usque sectores tota penitus 
estügurata. Sed copulatioquesestinN estindividos, 
perinde ae si dixerim constare ex quatuor punctis 


1285 


THEODORI Ii IMP. DE COMMUNIONE NATURALI 


1286 


xüxiou, ἐξίσου ἔχοντες τὴν διάστασι, ὡς ὁ Α πρὸς À Ἔστι γοῦν συγγενὲς μᾶλλον τὸ ὕδωρ διὰ ταῦτα τῆς 


τὸν B τῇ διαστάσει, ὁ T' πρὸς τὸν A. Ἐγκιίσθω δὲ 
x«i τῷ κχέντρῳ τὸ Φ. ᾿Αχθήτω οὖν ὁ Y τομεὺς χαὶ 
ἐξισασθήτω τῷ T, χαί ὁ Α τῷ Y, καὶ ὁ II τῶ Α, καὶ 
εὑρεθήσονται ὁ pit» Y τοῦ D διπλάσιος, ὁ δὲ A τοῦ 
Y ἡμιόλιος, ὁ dt Π τοῦ A ἐπίτριτος. Τεθήτω γοῦν ὁ 
pt» εἶναι γῆ, 8 δὲ ὕδωρ, ὁ δὲ ἀὴρ, ὁ δὲ müp, τὸ δὲ 
ᾧ xívzpov x«i φύσις. Ei γοῦν ὅτι αἱ κατὰ κύκλον 
τέσσαρες τομοὶ πρὸς τὸ d συνάπτονται, ὦ διόλου δι 
συνανὴ κύχλος ῥἐδτὶν, ἐνοῦνται ἄρα καθ) ἕνωσιν 
φυσιχἠν ἡ T Y A Π πρὸς τὴν $* ὅτι δὲ τετραδικῶς 
µερίζονται Ἡ τριγωνικῶς, f τὰς μῖν µείδους πιρι- 
φερῶς ἴἔχουσιν, εὐθίίως δὲ τὰς πλαγίας, φαίνεται 
ὅτι καὶ χράσεις ὄντως χωρίδονται αράσεων, χαθὼς 
xal τὰ si, τοὺς T' Y A II µέρη ποιχέλλονται * 3j Ὑὰρ 


πρὸς τὸ Φ σχέσις καθολικἡ ἕως τῶν ἔνδοθεν τοµέων B 


ἐσχηματισμένη διόλου, à. δε ἐν τῷ ᾧ συναφὴὺ ἁμιρῆς, 
ὡς ἂν εἴποιμι, Ort ἐστὶν olov ἐκ τεσσάρων σημείων 
ἁπτομένη τοῦ ἐν τῷ κχέντρῳ ϕΦ, ὥστε à piv χύχλῳ 
x«i Ἡ πόῤρω πρὸς τὸ 6 σχέσις ἐσχηματισμίνη x«l 
τίς, 3») δὲ συναφὺ ἐπειδὴ iv στιγμοῖς ἀμερὺς xol 
ἀσύνθετος. Εὐρίσχεται γοῦν ὅτι ἐν τῷ ὁϕ τὰ στοιχεῖα 
στηρίζονται xai λαμθάνουσι πόῤῥω τὴν σύνθεσιν κατὰ 
συξυγίας πρὸς τὰ τέλη αὐτῶν, ὡς ci Ey τῷ χύχλῳ 
Χείµεναι µοῖραι αἱ µείδονες πρὸς τὰς µείδονας, αἱ 
πλαγίαι πρὰς τὰς πλαγίας καὶ οὕτως κραθεῖσαι 
αὗται αἱ εὐθεῖα μετὰ τὴν τῶν περιφερῶν σχηματί- 
ζονται, ἑχάτερα πρὸς τὸ τῆς ἑχατέρας ἁρμόδιον κατὰ 
τὸν τῆς ἐπιστήμης ἀπόδειξι. Τούτῳ δὴ τῷ τρόπω 
καὶ ταῦτα ὁμοίως ἐνοῦντάί τε καὶ ποιχέλλονται, 


qu&in U,quod estincentro,coherent.Quarecircula- 
ris illa atque elonginquo reducta convenientia cum 
N,est figurata et particularis.Copulatio vero quan- 
doquidem in punctis conaistit,est individua et sim- 
plex.Comperimus igitur elementa fundata esse ac 
fixa in centro N, ac in remotis etiam partibus ad- 
mittere compositionem cum extremis suis secun- 
dum conjugationes, non aliter partes atque quein 
cireulo assignantur majores cum majoribus, obli- 
qu& cum obliquis, atque ita inter se simul tem- 
peraüe recte cum circularibus figurantur, inter 
se convenienter secundum scientie demonstra- 
tionem. Hoc igitur modo et hec similiter inter 
se uniuntur ac varietatem acquirunt. Quare aqua 
magis cognata est terre, quam ignis, et aer igni 
magis quam terra,et aqua aeri magnis quam igni, 
et aeraquae magis quam terree,quemadmodum pro- 
portio in circuli partibus ostendit. Semper enim ac 
necessario centrum est U. lll& vero partes sunt 
unum per aliud et in altero, et appropinquant ad 
aliud secundum illud quod est magis ac minus, si- 
mul vero proptercopulationeminipso U omnia com- 
muni ratione sunt cognata. Temperationes vero ao 
elementa secundum sectiones et positiones distribu- 


γῆς, καὶ oj τὸ πῦρ, ὡς xal ὁ ἀἳρ τοῦ πυρὸς μᾶλλον, 
καὶ οὐχ 1$ γῶ, καὶ τὸ ὕδωρ τοῦ ἀέρος, x«l οὐ τοῦ 
πυρὸς, xal ὁ cp τοῦ ὕδατος, καὶ οὐ τῆς γῆς, ὡς τὸ 
ἀνάλογον dv ταῖς τοῦ κύκλου δείκνυσι µοίραις, Kív- 
τρον γὰρ παντεχοῦ τε χαὶ ἐξ ἀνάγκης ἐστὶ τὸ 6, 
ταῦτα δέ ἐστιν dv δι) αλλου καὶ ἓν ἑτέρῳ, καὶ γειτνιά- 
ζον πρὸς ἄλλο * χατὰ τὸ μᾶλλόν τε καὶ τὸ ἧττον, ὁμοῦ 
δὲ κατὰ τὴν τοῦ € ἔνωσιω συγγενῆ κοινῶς ἁπαντὰ 
κρᾶσεις τε xal στοιχεῖα, κατὰ δὲ τὰς τομὰς καὶ τὰς 
θέσεις µερίονται. ᾿Ἐπειδὴ δὲ πᾶν σῶμα κεχωρισµέ- 
vov ἐκ τῶν ἑτέρων σωμάτων καὶ εἶδοπε ποιηµένον καὶ 
μὴ ὡς ὕλη νοούµενον, ἀλλ' ἄμφω ὃν σὺν τῷ εἶδει * οὕτω 
yp καί τι νομισθῇ, καὶ οὐχ ἁπλῶς Όλη θεωρηθῇ : 
τὸ τριχῆ φέρει διαστατὸν, τοῦτο δὲ τριῶν δεῖται δια- 
στάσεων, ὅπερ ἐξ ἀνάγκης ἀποτέιεσμά ἐστι τοῦ Τ 
Y A II ἀναγχαίως, τὸ Y τοῦ D εἶναι διπλάσιον, ἵνα 
προσλαμθάνοντα ταῦτα καὶ τὸ Α TI τελῶσιν ὁμοῦ τὰ 
αθέκαστα, καὶ πρῶτον μὲν οὖν σχῆμά ἐστι τὸ τρί- 
yovov. Ἐπειδὺ dt 6 δύο τῆς µονάδος διπλάσιος, à. δε 
µονάς τε x«l $ δυὰς τριάδα τελοῦσιν, ix τῆς τού- 
των συνθέσεὼς ἐξ ἀνάγκης ἐστὶν $ τριὰς, à δὲ τριὰς 
ἔχει µῆχος, βάθος καὶ πλάτος ' καὶ βάθος μὲν τὴν 
µονάδα πυθμένα οὖσαν παντὸς ἀριθμοῦ, µῆχος δὲ 
th» δνάδα « πρῶτος γὰρ καὶ ἑτερομήχης ἐστὶν ἡ 
δυάς" πλάτος δὲ ἑαντήν * εἰς τοὐμφανὶς γὰρ φέρει 
τὰ σχήματα. Οὕτω γοῦν κατὰ λόγον (1) σπιρματικὸν 
ἀναλογιξόμενον διπλάσιο καὶ τὸ ὕδωρ ἀναγκαίως 
τῆς γῆς διὰ ταῦτα ἐγένετο, καὶ ἐπετέθησαν θάτερα 
ὑποχεῖσθαι παντὶ στεριῷ τε (2) καὶ πάσφ τῇ im αὐ- 


untur.Quoniam autem omne corpus separatum ab 
aliis corporibus forma pr&ditum est, neque ut ma- 
teria intelligitur, sed utrumque est cum forma (sio 
enim aliquid esse putabilur,etnon absolute ut mate- 
ría consideratum fuerit), hoc autem eget tribus in» 
tervallis qui necessario effectus est horum elemene 
torum T M ΑΙ: ideo sane necesse est ut M ipsius 
T sit duplum, ut assumptis secum A 1 efficiant si- 
mul singularia. Ac prima quidem flgura est trian- 
gulum. Quoniam autem duo sunt unitatis duplum, 
umtas vero οἱ binaribus numerus tria efficiunt,ne- 
cessario ex harum compositione constat ternarius. 
Ternarius autem habet longitudinem, altitudinem 
ellatitudinem.Ac altitudinem quidem habet unita- 


D temque veluti fundamentum est cujuslibet numeri; 


longitudinem vero, binarium numerum (nam pri- 
mus numerus ex altera parte longus est binarius); 
Jatitudinem vero seipsum. Nam in lucem profert 
figuras.Hoc igitur modo secundum rationem ad gi- 
dnendum progredientem proportio aque cum terra 
comparate necessario dupli rationem obtinet, at- 
que duo reliqua insuper addita sunt ut esset quod & 
natura substerneretur compositioni omnis solidi et 
corporis et omnis in ipso superficiei atque adeo 


Q) Λόγος σπιρματικὸς,Τ8{ἱ0 ad gignendum progrediens, quee in progressione numerorum consideratur. 
2) Lego Λαντὶ στεριῷ τὲ χαὶ δώμαῖι καὶ πάση τῇ iv αὐτῶν. 


1287 


ADDENDA. 


4288 


τῶν ἐπιφανείᾳ καὶ σώματι xal μήχει παντὶ παρὰ τῆς Α χύχλον, διπλάσιοι οἱ Y ὑπάρχονσι τομεῖς, xci ó ὑπὸ 


φύσεως. Aux τοῦτο τοίνυν τοῦ Γ τοµέως ἐστὶ ὁ Y 
διπλάσιος, ἓν δὲ xai δύο τρία, καὶ ὕδωρ ἄρα καὶ 
à yü τρεῖς µερίδες εἰσιν ἐξισούμεναι, ἐν al; πρὸς 
τὸν τοῦ σκοποῦ ἐντελέχειαν ἐἑνοῦνται xai v) Α Π, xai 
τελούῦσι τὰ ἐξ αὐτῶν. [Ιάλιν ἐπειδὺ ὡς ὑποθάθρα ταῦτα 
ἐτέθρσαν καὶ ὡς ὕλη παχυτέρα, f συν αγονται xai 
τὰ ἕτεα, ἀναγκαίως Λλέξαι κατεπειγό µεθα αν- 
τῶν τὴν συνάθροισι, οὕτω γὰρ καὶ τὰς xpuctte, 
ἵνα νοήσωµεν πῶς ἔχουσι τὸν εἰς ἀλλήλας συγγέ- 
νειαν. 

y- Καὶ ὅτι μὲν οὖν τὸ Y -οὔῦ T διπλάσιον, ἀλλὰ 
χαὶ τὸ À τοῦ Y ἡμιόλιον, ὡσαύτως καὶ τὸ Ἡ τοῦ A 
ἐπίτριτον, ἀληθές: $ γὰρ χαταγραφὴ τοῦ σχήματος 
καὶ padía καὶ ἀναγκαία καὶ οὐκ ἄλλως ἔχουσά ἐστιν, 
ὥτιν χατὰ τὸ συνεχὶς ποσὸν χαταμετρουμένς 
χνύειν δύναται τὸν ἀλήθειαν x«i τὴν τῆς στοιχεια- 
κῆς ὕλης Φφέρειν tic ὄψιν ἀναλογίαν, τὴν περὶ τὸ 
ποσαὸὀν, xai ὅτι ἀλληλουχία ὑπάρχει ὢ αὐτῷ. Ἐπεὶ 
δε xai ἐκ παραδειγαάτων ἐπὶ τὸ σαφέστερον δεῖ επ- 
ἄγειν ἡμᾶς τὰ νοήματα, δείξοµεν. Ἔστω ὃς τὸ 
παράδειγµα οὕτως ' τω ὁ μὶν D τομεὺς πεντὰς, ὁ 
δὲ Y δεκάς - περιέχεται γοῦν ὁ Γ ὑπὸ τὸν Υ " ἔστω- 
σαν δὲ καὶ οἱ ἕτεροι τρεῖς Γ πιντάδες, οἱ ὃς Y δεχά- 
δες. Ei ἄρα διπλάσιος 6 Y τοῦ D, xai οἱ ἕτεροι Y 
τῶν ἑτέρων T' διπλάσιοι, εἰ δὲ τῶν dpa τεττάρων T 
τοµέων τῶν σνναπτοµίων καὶ ποιούντων τὸν ἔσω 


longitudinis. Quamobrem sectoris T duplus est 


sector M. At unum et duo sunt tria. Quare aqua C 


et terra sunt tres particule que exequantur inter 
se, in quibus ad scopi actum et perfectionem A et 
I uniuntur, et quie ex se fieri possunt, efficiunt. 
Rursus quoniam illa ut fundamenta posita sunt et 
ut materia rudior ac impolitior, qua etiam csetera 
congregantur, necessitate quasi compellente ad ex- 
ponendam illorum collectionem et conciliationem 
nostra festinat oratio. Hac enim ratione intelligi- 
mus quo pacto temperationes inter se cognatio- 
nem habeant. 


3. Duplum igitur esse M ipsius T, et A ipsius T 
esse sesquialterum, et esse sesquitertium ipsius A 
vere dicitur. Nam descriptio figure facilis est et 


necessaria neque aliter se habet, cujus secundum D 


quantitatem continuam dimensio veritatem osten- 
dere potest et ponereob oculos elementaris materite 
proportionem (qu& in quantitate posita est) et in 
ipso quanto partium coherentium.Quoniam autem 
adhibitis exemplis clarius explicare nos oportet, 
ostendemus. Esto vero exeinplum hunc in modum. 
Sit sector T quinarius numerus, sector M denarius. 
Continetur igitur et coercetur sector T ipso M. 
Sint etiam alii tres T quinarii et alii tres M dena- 
rii, ergo si M sector est duplus ipsius T, alii etiam 
sectores M erunt dupli sectorum T. Si igitur qua- 
tuor sectorum T conjunctorum et interiorem cir- 
culum efficientium sectores M sunt dupli, circulus 


δει- B 


τοὺς Y τομεῖς ἄρα x)x)og περιέχει τὸν ὑπὸ τοὺς Tl 
τομεῖς χύχλον χατὰ λόγον τὸν διπλασίονα, xoi τὸ 
ὕδωρ αρα περιέχει πᾶσαν τὺν γῆν xarà λόγον τὸν 
διπλασίονα, ἐξογχοῦται τὸ λοιπὸν ὁ ὑπὸ τοὺς Y co- 
μεῖς Χχύχλος ᾿Αναχθῶμεν γοῦν καί εἰς ἕτερον. 
Ἔστω τοίνυν καί ὁ Y τομεὺς δεχὰς, ὁ δε A πωτι- 
χαιδεκὰς, περιέχεται γοῦν ὁ Y ὑπὸ τὸν À- ἔστωσαν 
δέ xai οἱ ἕτεροι τρεῖς τομεῖς Y δεκάδες, οἱ δέ A 
πεντεκαιδεχάδες. Ei dpa ἡμιόλιος Α τοῦ Y, χαί οἱ 
ἕτεροι Α τῶν Y ἡμιόλιοι * εἰ dé τῶν dpa τεττάρων Y 
τοµέων τῶν συναπτοµένων καί ποιούντων Υ χύχλον 
ἥμιολιοι οἱ Α τομεῖς ὑπάρχουσι χα ὁ ὑπὸ τοὺς Α 
ομεῖς ἄρα χύχλος περιέχει τὸν ὑὕπο τοὺς Y τουεῖς 
χύχλον κατὰ λόγον τὸν ἡμιάλων, χα ὁ «bp dpa 
περιέχει τὸ ὕδωρ má» χατὰ λόγον τὸν ἡμιόλιον - d- 
ογκοῦται τοίνυν  » στοιχειακὴ ἁρμονία πὀτερον. 
Μιτάθῶμεν καί πρὸς τὸν ἀέρα δικαίως: ἔστω γοῦν 
x&í οὕτως 6 À τομεὺς, πεντεχαιδεκὰς, ὁ δέ Π sixo- 
σἁς, περιέχεται Ὑοῦν ὁ Α ὑπὸ τοῦ Π ' ἔστωσαω dí 
καί οἱ ἵτεροι τρεῖς τομεῖς Α πεντεχαιδεχάδες. — Ei 
ἄρα ἐπίτριτος ὁ II τοῦ A, καί οἱ ἵτεροι Π τῶν À 
ἐπίτριτοι" εἰ δέ τῶν ἄρα τεττάρων Α τοµέων τῶν 
συναπτοµένων x«i ποιούντων τὸν Α χύκλον ἐπίτρ- 
τοι οἱ Π τομεῖς ὑπάρχουσι, xaí ὁ ὑπὸ τοὺς II τομεῖς 
ἄρα χύχλος περιέχει τὸν ὑπὸ τοὺς À τομεῖς κύχλον 
κατὰ λόγον ἐπίτριτον, καί τὸ πῦρ ἄρα περιέχει τὸν 


ergo qui ex sectoribus M constat, continet et coer- 
cet cireulum qui ex sectoribus T constat secundum 
rationem duplam. Aqua ergo comprehendit suo 
ambitu totam terram secundum rationem duplam. 
Exinde molem acquirit circulus qui ex sectoribus 
T constat. Provehatur etiam consideratio hec ad 
alterum circulum. Esto igitur sector M denarius, 
sector vero A quindenarius. Continetur igitur sec- 
tor M sub sectore A. Sint etiam alii tres sectores 
M denarii, et alii tres quindenarii. Si igitur A sector 
sesquialter est ipsius sectoris M : alii quoque sece- 
tores A erunt sesquialteri sectorum M. Si igitur 
sectores A sunt sesquialteri quator. sectorum M 
conjunctorum et circulum M efficientium, circulus 
ergo qui ex quatuor sectoribus A constat, compre- 
hendit ambitu suo circulum qui ex sectoribus M 
constat secundum rationem sesquialteram. Aer 
ergo comprehendit suo ambitu universam aquam 
secundum ratione sesquialteram. Exinde igitur 
molem acquirit elementaris harmonia. Ordine jam 
transeamus ad aerem. Esto igitur etiam hic A sec- 
tor, quindenarius, sector vero 1 vicenarius. Conti- 
netur igitur sector A sub sectore 1. Sint etiam alil 
tres sectores A quindenarii. Si igitur sector I est 
sesquitertius sectoris A, alii quoque tres sectores! 
trium sectorum A sunt sesquitertii. Si ergo qua- 
tuor sectores I sunt sesquitertji quatuor sectorum 
A conjunctorum et circulum A efficientium ; cir- 
culus quoque qui ex sectoribus I constat, compre 
hendit suo ambitu circulum qui ex seotoribus 4 


THEODORI II IMP, DE COMMUNIONE NATURALI. 


rà λόγον ἐπίτριτον, καὶ ἐδείχθη ἄρα ἐν τῷ À 


τὲ τοντῳὶ x)x)o ποσότης καὶ σχέσις T, τῶν 
ίων x«i Ἡ πρὸς αὐτὰ καὶ τὰς χράσιις τῆς φ'- 
γωσις, δι ὧν τὸ πᾶν ἔστη παρὰ τοῦ Anptoup- 
i αὐτῶν xal τῆς φύσεως. 

Οτι δέ τις τὸ ᾧ ἐν τῷ χέντρω ἐγχείμενον ὁρῶν 
τατηθήτω ὅτι τῇ γωδεστέρᾳ μοίρα τῆς ὕλης 
Ίσιν μᾶλλον ὠκειωσάμεθα, νοείτω δὲ ὅτι τὸν 
«v στοιχείων καὶ xpActe» µεσότητα αὐτῆ 
υσάµτθα. Πανταχόσε καὶ γὰρ καὶ στοιχεῖα 
ίσεις καὶ φύσις.. Όπου *à0 φῦσις, καὶ μέση, 
t στοιχεῖα καὶ Χράσεις, xii x«l φύσις, ὅπου 
; ἃρα xai στοιχεῖα, ἔστι xai µέση, ὅτι καὶ φύ- 
μνωνοῦσι δὲ καὶ χωρίδονται ταῦτα πάντα ἀπ' 
ν, χατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, x«i τῇ outta 
μία καὶ τῇ φυσιῇ ἰδιότητι, ὧν καὶ τοῖς εὖ 
τι περατουµένη ὦ Ὑνῶσίς ἐστω. Ὡσαύτως xci 
ἐτᾶσις τούτοις τῶν ὑποδιπλασίων xal διπλα- 
αἱ ἡμιολίων καὶ ἐπιτρίτων ἀναλογιῶν ὅλως 
"ut, ἀλλὰ χατὰ τὸ τῆς γῆς στεγανὸν -ἆγαν τὸ 
τὸν διπλασιον λόγον ἔχειν νοήσουσι, διὰ civ 
ταύτης συμπίλησιν' τῇ ἀναλογίᾳα δὲ ὁμοίως 
ig ἑτέροις ἀναλογισαμενοι, ὥς ἐστι τὸ ἀναλο- 
ιοίσουσι x«i οὐκ ἀπατηθῶσιν, ὡς οἱ πωντη ἀν- 
μονες, 


i£ secundum rationem sesquitertiam. Ignis 
omprehendit sub se aerem secundum ratio- 
jiesquitertiam. Ostensa est ergo in hoc de- 
» circulo elementorum quantitaset convenien- 
emque cemmunio nature cum illis et cum 
rationibus,quibus intercedentibus universum 
 Opifice summo, ab ipsis et natura constru- 
ast. 

ed ne forte quis errore capiatur videns U in 
positum, quod videlicet magis terrestri ma- 
'ortioni naturam potius assignaverimus,sciat 
liversorum elementorum et temperationum 
tatem nature detulisse. Nam quoquoversum 
s, elementa, temperatio et natura rebus in- 
Ibi enim natura,ibi etiam est media ; ubi vero 
nta et temperationes.illic etiam natura. Quare 
ique temperationes sunt et elementa, illic 
interest media nec aliam ob causamquam 
sLnatura.Communicant autem heec omnia in- 
»t separantur a se inter se,secundum id quod 
igis et minus, itemque sua peculiari propen- 
οἱ naturali proprietate,quarum quidem affe- 
m cognitio finita est sapientibus. Nec eodem 
ir modo investigare solent proportiones sub- 
», duplas, sesquialteras et sesquitertias, sed 
agna terre solididate aquam habere duplam 
am intelligunt propter nimiam illius consti- 
em. Consimiliter in aliis accurate proportio- 
1 perpendentes, quod revera convenienter 
idet, assignabunt, nec in errorem incident, 
qui prorsus ignari sunt. 

juoniam autem ex natura et ex elementis mi- 


B 


1290 


€, Ἐπεὶ δὲ xXx τῆς φύσεως xÀàx τῶν στοιχείων d 
pits ἔγνωσται, καὶ τὸ ποιχίλον ἔγανη, καὶ τὰ µέ- 
pn οὗ χοωῶς ὑπελείφθησαν, τα εὐθέα τε καὶ περι- 
9503, τὰ τὸ μιχτὸν δηλοποιοῦντα εἰλιχρινῶς, ἀλλ iv 
ἔχαστον ποία cw σχέσει πρὸς ἄλλο, ἄλλο τε πρὸς 
έχατερον καθ) ἕἔνωσιν καὶ διαστασιν ὡς ἴχουσι ἁπ- 
εδείχθησαν, ἀχθήτω καὶ πρὸς τὰ μετὰ τὰ στοιχεῖα ὁ 
λόγος, Ἀᾖγουν ἐπὶ τὰς κρασεις. Καὶ γὰρ καὶ τοῖς 
στοιχείοις αὐτοῖς χρᾶσις προσαλληλα, καὶ τῇ φύσει 
ἀπεδείχθη καθώς ἐστιν, εἴτουν διπλῆ, xarà τε τὸν ἐν 
στοιχείοις καὶ τὴν ἐν χρασισυ. Ἐπεὶ δὲ $ τῶν στοι- 
Χείων ἀπόδειξις τὸ ποιχίλον καὶ τὸ ἀμφιῤῥιπὶς καὶ 
τὸ ἐδιόρυθμον τούτων ἀπέδειξε, καὶ οὐκ ἄν ἄλλως 
ἔχειν αὐτὸν αὖτα τις εἴπῃ, εἶ μὴ φιλίας ὦ καὶ νί- 
x5g ἐστὶν, ἔγνωσται ἐναργῶς ἡ ἀλήθεια. Οὺ 7*0 
ἔστι τι κατὰ xócpo», ὅπερ οὗ τῶν τεττάρων. Εί dé 
τούτων ὡς ταῦτα ἔστω' εἰ Ó' ὡς ταῦτα ἔστω, οὐχἰ 
ἐνιαῖόν ἔστιν, ὅτι ταῦτα µιχτά πρὸς αὐτά. Μηδείς 
d; νοῦν καὶ ψυχὴν ἢ τὰ ὅμοια σοφιξόμενος παρα- 
θάλλη τοῖς λειομένοις, x«i ἀπατῶν τὴν ἀλήθειαν, 
μᾶλλον δὲ ἑαυτόν' τὸ γὰρ λίχνον καὶ $ βασκανία xi- 
νεῖ εἰς τοὺς ἀναιδεῖς. Μικτὰ «γοῦν τὰ πρῶτα καθ- 
εστηχότα καὶ τά δεύτερα, εἴτουν αἱ κράσεις µιχται, 
διπλῆ δὲ τοῖς μιτὰ τὰ στοιχεῖα d κρᾶαις, ὅτι ταῦτα 
διττὰ ἔωψυχά τε xo ἄψυχα, και πα)ω πῶς ἔωψνχα 


stio atque varietas cognita et manifesta nobis exs 
titit, et partes non generaliter subducta sunt, rectse 
nimirum et rotunde que illud quod admistionem 
suscipere potest manifeste ostendunt, sed singilla- 
tim demonstravimus quali habilitateunumquodque 
adaliudet aliud ad utrumque hocet illud secundum 
copulationem et distantiam sit preeditum, jam con- 
vertatur nostra oratio ad illa que elementa ipsa 
proxime sequuntur,nempe ad temperationes. Nam 
qui sit temperatio elementorum inter se, et quo 
pacto ad communionem nature revocentur osten- 
dimus. Nempe duplex est mistio, una quee in ele- 
mentis cernitur, altera que in temperationibus. 
Quoniam autem cüm de »lementis diceremus, varie- 
tatem et propensionem in utramque partem,et pro- 
priam constitutionem illorum demonstravimus,se- 
que hoc inficiari quisquam possit nisi secte alicui 
addietus aut contentionis studio adductus,superest 
ut veritatem manifeste nobis cognitam esse fatea- 
mur. Nihil enim est in hoc mundo, quod non ex 


D quatuor constet elementis, Quod si ex his constant 


que sunt in mundo,singula non aliter,se habebunt 
atque ipsa elementa ; quod si non aliter,nullum ex 
singulis compositionis et admistionis expers erit, 
cum elementa ipsa inter se mistionem suscipiant. 
Nemo vero illis quee dicta sunt a nobis callide op- 
ponat mentis et animi copulationem, veritatem ip^ 
sam aut potius seipsum decipiens. Nam petulanti; 
et livorimpellunt impudentes. Admistionem igitur 
suscipiunt principia illa seu elementa, et secundo 
loco eonereta,quod nihil aliud est dicere quam tem- 
perationes misceri posse (1). Est autem in iis que& 


1 Epicureos hoc dixit qui animum κρᾶσιν esse dicebant. 


PATROL GR. CXL. 


e 


1291 


ADDENDA. 


1292 


πῶς δ᾽ ἄψυχα ἕτερα, xai τοῖς μὲν οὖν ἀψύχοις olov À µενος, εἰς τὰ συγγενῆ ἀναλύεται. ᾿Αθετοτέον qo?» τὰ 


λίθοις τε xai μετάλλοις απλοϊκῶς ἡ τῶν στοιχείων 
ἐστὶν ἔνωσις. Αὐτὰ γὰο ἐκ τῶν στοιχείων, εἰ xal 
χρᾶσίς ἐστι καὶ τούτοις, ἐπὶ πλεῖον δὲ x«i ἔλασσον" 
τὴν γάρ τῶν μετάλλων καὶ λίθων Ὥτινὲς ἐξε-άζοντες 
ἰδιότητα, ὀνησιμωτάτην ταύτην εὑρίσκουσι ἀντιχει- 
µένην ποῦ ψύχει, ποῦ θεοµότητι, ποῦ δὲ ᾠὠσαύτως 
καὶ συναρήγουσα, ὥστε χαὶ ἐν τούτοις τοῖς ἀψὸ- 
χοις 9 ἐκ στοιχείων ἰσχύς 09 χοινῶς έστι 
πᾶσιν, ἀλλ᾽ ὡς πεφύχασιν' ἀναλυθένα δὲ xai ταῦτα 


τῶν 


ἐπὶ τὰ πρότερα ἐν ἐχείνοις δειχνύουσι τὸ μµιχτον. 
Ποῦ γὰρ πῦρ ἐν χαλχῷ ; τῇ χωνείᾳ ὃς συνχνως ἐμθαλ- 
λόμενος καὶ κατὰ µμικρὸν ἐλαχίστοις σποδούµενος 
ψήγμασί που ἀναλύεται. Eine δέ τις Ἐν τῇ γῇ καὶ ὁ 
λίθος τῇ yü προσεχής, συγχρουόµενος δὲ ἀποστέλλει 
τὸ πῦρ': εἰ ὃ) ὁ λίθος τῆς Ὑῆς καὶ ὁ χαλχὸς εἰς τὴν 
γῦν ἀναλύεται, ἔστι δε καὶ πυρ ἐν τῇ yf, ἔχτε τῆς 
τοῦ προσοχοῦς λίθου ἔκ τε ἑτέρων μετάλλων ἀπο- 
δείξεως ὁ χαλκὸς sig τὸ πῦρ καὶ τὴν γῆν xai rd 
συγγενῆ ἀναλύεται. Πολλά τις ἔχει λέγειν εἰς τὴν 
τῶν χράσεων ἀπόδειξιν, μιχτὴν οὔσαν xci πολυμερῆ, 
ὠὡσαύτως χαὶ πολυσύνθετον. Ei γὰρ τὸ πῦρ εν τοῖς 
λίθοις τε x«i τῇ γῆν ἔστι καὶ ἐν χαλκῷ' ἐκ τῆς γῆς 
γὰρ συνάγεται ὁ χαλκός εἰς τὴν γῆν Ὑγοῦν ἀναλυό- 


elementa sequuntur duplex temperatio, quoniam 
hec quoque sunt duplicis generis. Sunt enim ani- 
mata et inanimata. Et rursus alia partim animata, 
partim etiam inanimata. Ac in inanimatis quidem, 


τοιαὔτα, καὶ πρὸς τὰ ἄνω ἐπιμελητέον. Καὶ τοῖς μὲν 
οὖν μετάλλοις καὶ ἄλλοις τισίν ἀπλουστέρα Y τῶν 
Μηδεί ὃ' ἀμφισθχτείτω 
εἶναι χαί τούτοις χρασεις τε χαί σχέσιις χαί ἰδιόττ- 


στοιχείων εστὶν ἕνωσις. 
τας" οὕκουν δὲ ταῦτα µόνον πρὸς ἑαυτὰ, ἀλλὰ xai ποὺς 
τοῖς ἐμψύχοις ὡς ἡ πεῖρα παρίστεσιν. Ἔστι you» 
x«t τοῖς ἀψύχοις μετάλλοις καί λίθοις κρᾶσές mec τε 
xxi ἰδιότης ἔνθα γὰρ κρᾶσις, xai ἰδιότης. οὐκ ἐν 
Ύὰρ τὰ κραθώτα ἐχράθησαν ἂν, εἰ μή πρύτρο 
συνεισέὀῥευσαν τῇ ἰδιότητι εἰς ἑαυτά. 

€. Καὶ περέ μὲν τῶν µέτάλλων xai λέθων ταῦτα, 
περί δὲ τῶν πῶς μὶν ἐμψύχων πῶς dt ἀφύχω 
τα ἕτερα. τῶν ἀψύχων τε λέγω καί πως ἐμχύχων 
φυτῶν tU διίσταται d$ τῶν στοιχείων ἑνότως' Gv» 
υπαρχει γὰρ τούτος T$ ἐἑλκτιχὴ καί αὐξητιχή καί 
ἀλλοιωτικὴ χαί καθεκτιή τε καί ἐχχριτιχή — duve- 
ptc, à τε θρεπτιχὺ πρωτίστως, dU ἧς χαί τα τοιαῦτα 
τούτοις ἐγγίνεαι, στερίσχονται δὲ -ὕς αἰσητικῆς. 
Τοῦτο δὲ πρὀδηλὀν. Κρᾶσις δὲ xai αὐτοῖς' εἰ γρ 
μὴ κρᾶσις, ἀλλὰ παντα εἰσί μονοειδῦ, οὐὖκ ἂν οἱ 
τούτων χαφποί διαφόρως εἰς τοὺς χυμοὺς συνιθαλ- 
λοντο" ἐκ τὠν καρπών καί γὰρ γεννῶνται χυμοί. Ei 
δὲ μὴ χρασεις πανταχόσε τὰ σπόριµα κοινῶς dv 


igitur pretermittenda sunt,et ad altiora nostra dili 
gentia revocanda est. Uniuntur itaque metalla, 
saxa, et alia quedam simpliciore illa elementorum 
copulatione.Nemini vero sit dubium quin his tem- 


ut in lapidibus et metallis, simpliciter cernitur ele- Q perationes, habilitates et proprietates insint. Non 


mentorum communio. Heec enim ex elementis con- 
stat quibus si temperatio inest,his etiam inerit,sed 
secundum id quod est plus et minus. Quidam enim 
investigantes metallorum et lapidum proprietatem 
commodissimam hanc deprehundunt que opposita 
est nonnunquam frigori, nonnunquam etiam illam 
quse calori,interdum quoque eodem modo quee fri- 
gus aut calorem adjuvat.Quare vis illa que ab ele- 
mentis proficiscitur non in his omnibus inanimatis 
communiterinest,sed prout natura comparata sunt. 
Hec vero dissoluta in priora,in illis ostendunt quod 
misceri potuit. Utrum enim ignis estin ere ? Atta- 
men cuin crebro injicitur &s in fornacem,paulatim 
multis ramentis quasi in cineres convertitur, dis- 


ergo elementa inter se duntaxat copulantur,verum 
etiam in animatis, ut experientia probat. Est ergo 
in inanimatis etiam metallis et lapidibus tempera- 
tio atque proprietas. Ubi enim temperatio ibi etiam 
proprietas, Neque enim que inter setemperata sunt, 
temperari potuissent,nisi impellente proprietate in 
unum confluxissent. 

6. Atque haec quidem de metallis et lapidibus. 
De illis vero que partim animata sunt, partim 
inanimata, alia dicenda sunt. A plantis, inquam, 
que partim animate sunt partim inanimate, non 
est aliena elementorum communio. His enim simul 
inesl vis et facultas attrahendi,augescendi,commu- 
tandi, retinendi et secernendi,in primisque vis me- 


solvi contigit. Preterea in terra ignem esse dicere p dendi, per quam etiam talia his insunt. Carent au- 


possit aliquis.Nam ex saxo quod proxime ad terre 
naturam accedit, attritu ignis exprimitur. Si vero 
saxum quod maxime ad terre naturam accedit at- 
que etiam :es in terram dissolvitur, est vero ignis 
quoque in terra, sane ex demonstratione saxi 
(quod habet naturam terre affinem) et aliorum 
metallorum intelligimus &s in ignem, terram et 
ejusdem generis alia dissolvi.Sed posset quis multa 
dicere in hanc sententiam de mistione temperatio- 
num que mulüplex est et varie coagmentat. Nam 
si ignis est in saxis et in terra, est etiam in ere. 
Nam ex terra concretum est &s. Quare cum dissol- 
vitur in terram, in cognata sibi dissolvitur. Hec 


tem vi et facultate sentiendi. Verum hoc perspi- 
cuum est et inter omnes constat. Porro temperatio 
quoque hisinest. Nam si non inest ita ut omnia 
sint una eademque forma preedita,certe succorum 
diversitate fructus plantarum non distinguentur. 
Nam succi illi oriuntur ex fructibus. Quod si tem- 
peratio in omnes partes non diffunderetur, com- 
muni quadam ralione plantas sererent homines 
colerentque ac earumdem fructus meterent. Quis 
vero alius dixerit plantis ipsis non inesse tempere 
tionem,praterquam ille qui communi quadam τε- 
tione ubique plantas sericolique asseri,? Hocautem 
unum estex illis quee fleri nequeunt. Talis etiam 


1293 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1294 


τουργοῦντο x«l ἑκάρπευον, τις Ó' ἄλλος simo οὐχ A φνυτοῖς. f γὰρ ἰθιότης µίγνυσι τῷ χράσει χρᾶσιν καὶ 


ὅτι κρᾶσίς ἐστιν αὐτοῖς, &( μὺ ὁ χοινῶς φυτουργεῖ» 
σθαι ταῦτα λέγων πανταχόσε x«i σπείρεσθαι ; Τοῦτο 
δὲ τῶν ἀδννατων ἐστίν. ᾿Αθετεῖν δὲ xoi t)» τῶν 
᾿Ασκληπιάδων τέχνην ὁ τοιοῦτος ὀρίξεται, Qv καὶ 
φαρμάκων συνίστησι πλῆθος ix τε τῶν φυοµένων, 
ἔκ τε μετάλλων, ἔκ τε τῶν συγχιρνώμένων πολυει- 
dà» τε x«i πολυκευάστων διὰ τῆς αὐτῆς rode 
ξεως. Ταῦτα yàp πάντα χράσέων διαφορὰς ἔχονσυ' 


οὕτω Ὑὰρ καὶ οἱ παίονς ἐἑκάστη νόσῳ τὸ πρὸς 
ἀντίστασιν τούτων εἰς «ἀναῖρεσιν ταύτς ἐπ- 


άγουσι, xai ο) πᾶσαι τὰ πάντα καίτοι ὄντα διά- 
φορα. Ἐξιτάξουσι δὲ xai οἴνον πρὸς οἴνον xai πρὸς 
έλαιον ἔλαιον, xai πρὸς ὅπώραν ὁπώραν, xal x«pmóv 
πρὸς χκαρπὀν, xci ἐξετάσαντες αὖθις προσάγουσι τὸ 
κατάλλύλόν, καὶ τὸ ἀπροσφυὶς ἀποσείονται τῷ τέως 
νόσῳ, πρὸς ἄλλην νοσον ἀφοσιοῦντε. Ei quà «γοῦν 
κρᾶσις Xv ἐν αὑτοῖς οὐκ ἂν ὑπῆρχε xxl ἰδιότης, εἰ 
δε pà ἰδιότς, οὐκ dv συνεθάλλοτο πῶς μὶν eie 
τινα, διόλου δέ Ύε εἰς ἄλλα, καὶ οὔκ εἶχον πορσφυῶς 
πῶς µεν τισι, ἄλλοις τε τελέως" τοῦτο δέ ἄτοπον, 
εἰ καὶ τις περὶ τούτου ἀνθέξεαι. Διὰ ταῦτα οἱ 
ἰατροὶ τὰ κατάλληλα πράττουσιν. 'AX) ἔστι χρᾶσις 
xai ἰδιότης ἔν τε λίθος, £v» τε µετἆλλοις, iv τε 


constituitconvellere Asclepiadarum artem que com- 
ponit pharmacorum multitudinem ex plantis, ex 
metallis etex multiformibus multipliciterque compa- 
ratistemperationibusinter se permistis pereamdem 
demonstrationem.Hec enim omnia temperationibus 
differunt. Nam et hoc modo medici quod unicuique 


χωρίξει χρᾶσιν ἐκ χράσεως, οἱ γὰρ «χράσεις ἐν τῇ 
φῦσει, καὶ ὅτι ἐξ ἐχείνης χοινωνοῦσι χαθὰ καὶ τὰ 
στοιχεῖα * Q ἰδιότης δὲ τὴν αὐτῶν εις μεριτμὸν δια- 
στέλλει κοινότητα. πολλὴ γὰρ ἢ ἰδιύτης καὶ ὄννα- 
µικωταάτς xai θαυμασία, καὶ οὐ μόνον τοὺς λίθους 
ἐκ τῶν μετάλλων, καὶ ἐκ τῶν ἑτέρων φυτὰ, καὶ 
ἐκ φυτῶν τὰ δωόφυτα διαστέλλε, διά τε τὴν χρᾶ- 
qty τὸν ἐν τῷ Ὑένει ἑνὸς ἑκάστου οὖπερ εἶδός ἐστι 
καὶ τὴν αὐτοῖς συνοῦσαν ἰσχὺν εἰς τὸ διαιρεῖν, ἀλλὰ 
καὶ ἕως τοῦ ἐμψύχου διήχει ζώου xoci λογιχοῦ. Καὶ 
ὃτι piv οὖν xai τοῦτο καθότι ζῶον 
συνιδιοῦσθαι τὰ τῶν ἄλλων ἰδιώματα, πρόὀδηλον, 
λογικὸν δὲ xaírot ὃν τοῦτο, οὐ χαινόν * τὸ δὲ καὶ αὐτὸ 
εἰς αὐτὸ διὰ ταύτης διαιρεῖσθαι καὶ ενοῦσθαι χαι- 
νὸν, ὅπερ αὐτὸ Ιἰδιότης ἑργάξιται. Τὰ γὰρ τῶν στοι- 
χιείων μετὰ τὴν φύσιν εἰσίν εἰσὶν ἰδιώματα, τά δὲ τῶν 
χράσεων x«i ἐν τοῖς στοιχείοις χαὶ μιτὰ τῶν στοι- 
Χχλίων, τὰ δε τῶν χυμῶν µετά τῶν χράσεων καὶ ἕως 
τῶν ζώων, 9 ἰδιότης δέ ys πανταχοῦ. Ἰδιότης γὰρ 
χατὰ τὸ μᾶλλον Ώνωσε γῆν καὶ ύδωρ, πῦρ καὶ ἀέρα, 
ὕδωρ τε xai ἀέρα ἢ γῆν καὶ ἀέρα, πὺῦρ τε xoi 
ὕδωρ, ἅπερ ὃλα δι ὅλων ἕνουνται, οὐ τινὸς διὰ μέ- 
σον ἀλλ αὐτὰ δι αὑτῶν καθ αὐτὰ, κατὰ τὸ μᾶλλόυ 


παρ «x optt 


est, etper vim illam que valetad dividendum; verum 
etiam ideo magna vis proprietatis quod ad anima- 
tum etiam etrationis particeps animal pertineat. 
Ac illud quidem manifestum est per proprietatem 
effici ut aliorum proprietates copulentur, non quia 
sint animalia, cumqne non sineratione istud fiat, 


morbo obsistit ex illis selectum adhibent ut tollatur C novum viderinon potest. Verumipsum in se dividi 


morbus. Non cuilibet morbo quelibet adhibent, 
quamvis temperatione differenti sint predita. Nam 
qua re differat vinuma vino,oleum ab oleo,pomum a 
pomo, fructus a fructu diligenter investigant. Atque 
ita re diligenter expensa statim conveniens adhi- 
bent remedium, et quod non est aptum removent 
a presenti morbo et alii morbo destinant : Quare 
si temperatio illis non inesset, neque etiam inesset 
proprietas. Quod si proprietas abesset, non pos- 
sent prodesse aliquibus quidem aliquomodo, aliis 
vero penitus, nec apte congruenterque convenirent 
aliquibus quidem aliquo modo, aliis vero perfecte. 
Absurdum vero fuerit, si quis pertinacius hac de re 
contendere velit. Idcirco medici scepe inter se cer- 


tant et diverse miscent. Quidquid contra illa que p 


diximus afferatur, est temperatio atque proprietas 
inlepidibus, metallis et plantis. Nam temperatio- 
nem cum temperatione miscet proprietas, eadem- 
que separat temperationem ἃ temperatione. Tem- 
perationes enim suntinnatura: quoniam participant 
illam communicantque, quemadmodum etiam ele- 
menta. Sed proprietas communitatem illam distra- 
hit in partes. Magnaenim est proprietatis vis et miri- 
fica, que non solum Japidesa metallis et plantas 
ab aliis, οἱ & plantis illa que Greci ζωόφντα ap- 
pellant, separat per temperationem quee est in 
uinuseujusque rei genere, cujus nimirum species 


eadem vi et uniri, hocdemum novum est, quod ta- 
men eadem proprietas efficit et prestat. Nam pro- 
prietates elementorum sunt natura posteriores. At 
temperationum proprietates et in elementis etcum 
elementis sunt. Proprietates vero humorum sunt 
oum temperationibus atque adeo cum animalibus. 
Proprietas deniqueest ubique. Nam proprietassecun 
dum id quod est magis copulabit terram et aquam, 
ignem et aerem, aquametaerem, que quidem tota 
cum totis copulantur nullointercedente medio, sen 
ipsa secum per secundumid quod magis est et mi- 
nus. Magnaestigitur proprietatis vis etfacultas. Heec 
enim proprio modo per temperationesunivit elementa 
cum animantibus, quandoquidem temperationes et 
elementa lapidibus, metallis, velleribus et plantis in- 
sunt.Namubiesttemperatioibi euam sunt elementa, 
quoniam inquoelementain eoetiam sunt temperatio- 
nes. Porro, uti diximus, duplex est temperatio; una 
elementis inest, heec enim in sese inter se suscipiunt 
admistionem, altera singulis quseex elementis, con- 
stant, quia ipsa quoque singula ex elementis, inter- 
cedentibus temperationibus, sunt composita. Ipsa 
vero proprietas cum proprio et peculiari modo in 
animalibus elementa temperasset, in rerum natu- 
ram illa produxit, atque illis essentiam, materiam, 
inquam, dedit. Etenim aliis per temperationes vel- 
ulifonset origo clementa exsistunt. Nam tempera- 


1295 


ADDENDA 


1296 


τε καὶ τὸ ὦττον. Πολλὴ γοῦν 7:0 Ἡ τῆς ἰδιότητος À δέ ζώοις οὗχ οὕτως ὕπαρξι, ἀλλὰ φύσις pk» xcu 


δύναμις' αὕτη γαρ ἰλιοτύπως καὶ τοῖς ζῶόις ὕνωσε 
τὰ στοιχεῖα διὰ τῶν κράσίων, ἐπειδὴ καὶ λίθοις 
καὶ μιτάλλοις καὶ ρίις χαὶ φντοῖς xui «οάσεις 
καὶ στοιχεῖἁ είσι' Orou Ὑὰο χράσεις x«t στοιχεῖα, 
ὅτι ὅπου στοιγεῖα, καὶ χράσει Αιττὴ δι 5 χρᾶσις ἤ 
τε ἐν στοιχείοι" ταῦτα Ὑὰρ καὶ μικτὰ εἰς αυτά * 
και ἢἩ ἐν τοῖς ἐκ τῶν στοιχείων καθεχάστοις ὅτι 


στοιχείων εἰσί διὰ τῶν χράσξωνο 


χαὶ ταῦτα ἴἵκ 
Ιδιοτρόπως δι dia τῶν χυμῶν τὰ στοιχεῖα κχοά- 
σασα, τοῖς ooi à Ἀδιότης ἔφιρι τὴν ὀντότητα 


, . Α 43 LÀ ^. ορ”. 9 »" 4 αμ. 
ταύτην, τὴν δι Ὅλης φημί’ τοῖς pi» γὰρ ετέοοις 
πογὴὺ τὰ στοιχεϊῖά εἰσι διὰ τῶν χράσεων * κοᾶσις 
Jp διαστέλλει ἐν ἴδιοτητι καὶ φάρμακον x«i φυτὸν 
καὶ )ίθον xxi µέταλλον, ὅτι χοινῶς tX στοιχίίων, 
Ei d' ἀναδράμης ἀπὸ τῆς φύσιως' ἰδιότης δέ τοῖς 
ζώοις Ex στοιχειων “εννηθέντας χυμοὺς tvoi, και 
τούτους οὐκ ἀμέσως, αλλ ἐκ -ρομῶν κατὰ αρᾶσιν 
H ο. -ά ' n y » ze. λα -A ; » 
ἐναργεστέραν καὶ, 070» τῶν ἀψύχων τῆς χράσεως, 
τιµιωτέραν. Δεῖ “/ἀρ οὕτως ειναι ταύτα, οτι Y) φὺ- 
σις ἁπλῆ ἐστι, θεωροναένη μεμονωμένως, τή στοι- 
χεία δὲ οὐ µιχτά καθ αὐτὰ, ὅμως δέ y& μιατὰ, ὅτι 
ὡς εἴπομεν, µέγνννται' αἱ δὲ χράσεις, 
ύλη, οὐδὲ μικταὶ, ὅτι δὲ ποιαί τινες 
σχὶσεις κχινούμιεναι xal 


πρὸς αὐτὰ, 
καθότι οὐχ 
ὑπάρχουσιω ᾖἰδιότητες, καὶ 
µιγνύουσαι τὰ ἕτερα τοιῶσδε ἢ τὀιῶσδε, μικαταὶ διὸ 
κατὰ πρῶτον x«i ἁτελοϊκώτερον τρόπον TX τε φυτὰ 
τά τε µέταλλα τά τε ἄλλα G προείποµεν ἐκ φύσεως 
παρὰ τῶν στοιχείων διὰ τῶν χράσεων λαμθάνουσιν 
ὕπαρξιν, ὡς ἀπλούστερα τῶν δώων κατὰ πολὺ, τοῖς 


tio per proprietatem distinguit ac separat pharma- 
cum, plantam, lapidem et metallum, quia commu- 
niter ex elementis constant. Si vero digrederisa 
natura,proprietasin animantibus adunat procreatos 
ex elementis humores, idque nonabsqueintermedio, 
sed secundum temperationem ex alimentis eo evi- 
dentiorem quoest prestantiortemperationejlla quee 
inanimatis inest. Ita esseomnino necesse est. Nam 
natura simplex est, ut que solitarie consideratur. 
Elementa vero per se admistionem non susci- 
piunt, verum possunt suscipere, quoniam secum 
inter se miscentur, ut diximus. Temperationes vero 
qua ratione nonsunt materia, neque admistionem 
suscipere dicuntur, sed qua ratione sunt proprie- 
tates qualitate quadam presedite et habilitates quee 
impelluntur et miscent, alia hoc velillo modo ad- 
mistionem suscipere dicuntur. Quamobrem pri- 
mo etsimpliciore modo, plante, metalla, et alia 
que superius diximus, ex nalura primum, deinde 
ex elementis per temperationes in rerum natura 
exsistunt, nimirum quia animantibus ista multo 
sunt simpliciora. Sed animalia non ita exsistunt. 
Etenim natura movet elementa, hec autem ali- 
menta movent, alimenta vero humores, ex alimen- 
tis demum ethumoribusanimalia constant, Princi- 
pio quidem ex succis ab elementis, deinde ex ali- 
mentis et succis, sed per temperationem. Nemo 
enim mente preditus aliquid intelliget absque 


τὰ στοιχεῖα, αὐτὰ δὲ τροιφὰς, αἱ τροφὰι δὲ χυμοὺς, 
ἐκ τροφῶν δὲ xai χυμῶν τὰ Led ἐστι, κατὰ μὲ 
τὴν αρχὴν ἐκ χυμῶν παρὰ τῶν στοιχείων, ἔπειτα 
δὲ ix τροφῶν xai χυμῶν, mih» δὲ διὰ τῆς ακράσιως, 
Ovx αν ποτε Ap τις νοὺν ἔχων ἅτερ νούσιι τι 
χράσεως, τοίνυν οὔν τοῖς μὶν πρώτοι τὰ ἁπλοὺ- 
στερα προσεχῆ, τοῖς δι πὀόβῥω διὰ τὸν τῶν κράσεων 
πλείονα ποιχιλίαν, ποβρῶτέρω tici τὰ ἁπλα. Καὶ 
γὰρ ἔδει ὅτι τοῦτο εἶναι τοτοῦτον τὰ μὲν vào µέ- 
ταλλα, καὶ λίθοι καὶ φντὰ, χαὶ λαχάνων ἐσμοὶ, καὶ 
Χόρτων, x«l ὅσων ἂν τις εἴπή ἀψύχων, ὕγροτοτι 
Ψνχρότητι, — Enpórntt, µανότητι, εἰσί τε καὶ ἆλ- 
λοιοῦνται καὶ αὐξουσι xai µῖονσι ζῶα δέ φύσις 
οὐχ ἀμέσως £x πυρὸς x«i ἀέρος xai ὕδατος καὶ Tí; 


D διὰ τῆν χράσεων ἔκρατε xoi ἐποίησεν, ἀλλ ἐξ αὐ- 


τῶν διὰ μέσον χυμῶν xai κατὰ μὶν τὴν &pyX» & 
χυμῶν, ἔπειτα δὲ σννιστησι ταῦτα διὰ χυμῶν καὶ 
τροφῶν καὶ πόβῥω στοιχείων ὡς ἀρχῶν ὄντων, Τ[οῦ 
γὰρ ἐν σαρχί γῆ, ποῦ δὲ πῦρ, ποῦ δε ὕδωρ, ποὺ δι 
&hp, τῇ piv αἰσθήσει xci TZ ποιότητε ἀφανῦ, τὲ 
d' ἀληθείᾳ γνωστά. ἔστι p x«i πῦρ καὶ αρ xa 
ὕδωρ καὶ γῆ tv αὐτῆ' λυθείσης γὰρ ταύτης, λύον- 
ται οἱ χυμοὶ, ὅπερ πρὀδηλον * λυθέντες ὃς oi uui, 
εἰς τὰ ἐξ ὧν συνάγονται σύγχευνται, ὣστε καὶ σαρ- 
κὸς οὔσης συνιταµένοις διὰ Χχυμῶν ἐκ πυρὸς xai 
γῆς καὶ ἀέρος καὶ ὕδατος, ὑπάρχει à αὐτῆς Uns 
ξις, ἐξ ὤν εἰσι x«i οἱ χυµοί. 

Q'. Ἐκ πυρὸς Ὑγοῦν x«t ἀέρος 


x«t Όὕδατος xa 


C γῆς X µφύσις διὰ χυμῶν τοῖς ζώοις τὺν ὕπαρξα 


C temperatione. Quamobrem primis quidem sunt 


conjunctioraet propria illa quee sunt simpliciora, et 
a longinquioribus propter temperationum multi- 
plicem varietatem magis remota sunt simplicia. Ut 
enim res exsisterent ita esse oportuit. Nam metalla, 
lapides, plante, olerum et graminum copia et quot- 
quotinanimata possit aliquisrecensere, humore, fri- 
gore, siccitate, raritate et exsistunt et immutantur 
et augescunt et consistunt. Natura vero non imme- 
diate ex igne, aere, aqua etterra, per tempera 
tiones animalia temperavit et conflavit, sed inter 
positis succis seu humoribus. Ac continuo quidem 
ex humoribus, deinde vero intervenientibus humo- 
ribus, alimentis, et longius remotis elementis tan- 
quam principiis illa componit. Nam in carne par- 


D tim terra, partim ignis, partim aqua, partim etiam 


aer inest, que quidem sunt obscura si ad sensum 
et qualitatem referas, sed si ad veritatem referas 
cognoscietdeprehendi possunt.Quod enim in carne 
ignis, aer, aqua etterrainsint, ex eo quod dissoluta 
carne dissolvuntur humores manifeste intelligitur. 
Humores vero dissoluti recolliguntur in illa ex 
quibus constant. Quare cum caro si per humores 
conflata ex igne, terra, aere et aqua, exsistentia 
illius ex illisex quibushumores suntconflati constat. 

7. Natura igitur per humores ex igne, aere, 
aqua et terra ut animalia exsisterent effecit, tempe- 
rationum &utem proprietatibus varie temperaía 


4297 


δέδωχε, χράσεων δὲ ἰδιώμασι ποιχίλως ἐκραθησαν. 
'E» γὰρ τῇ φύσει συνάγονται πάντα, ὣς ἐν χέντρῳ 
τε x«i ἀρχῆ, µερίδονται δὲ ἀπ᾿ ἀλλήλων διὰ τῶν 
χράσεων * οὕτω Ὑὰρ xzi Φιχόνοια τούτοις καὶ διά- 
φορα τὰ ὁρμήματα * τὸ γὰρ µάχιμµον, τὸ πλεονεχτι- 
xóv, τὸν ἀχοινώνητον καὶ τὰ ἕτερα φύσεως, πῶς 
δοχκεῖ 5» ἐν αὐτῷ ἔχουσα xal συνάγουσα xoi ἐἑνοῦσα 
πάντα µάχεσθαι χαὶ πλεονεκτεῖν καὶ μὴ  xotonaiy 
προτρέπει αὐτά ; ᾽Αδύνατον * ἀλλὰ ταῦτα πάντα 
χαὶ τὰ πλιίω τούτων τῶν χράσεων * φύσις x«i γὰρ 
οὐδὲν εἰς τέλος Χαχὸν ἐποίησε, πάντα δὶ γε καὶ 
λίαν καλῶς εἰς τὸ εἶναι παρήγαγεν, ἐκ τῆς πρώτης 
καὶ χυρίας πάντων ἀρχῆς λαθοῦσα tà» δύναμιν. 
Ἡ δὲ τῶν χράσεων ποικιλία, μιγεῖσα τῇ ἰδιότητι, 
πολλὰ τὰ μὴ ὁὀμότροπα ἔφερε * χαινοτοµίαι γὰρ ταῖς 
χράσισι συνυπάρχουσιν ἄπειροι * ἄπειρι γὰρ αἱ 
Χράσεις, x«i χαθὼς τὰ στοιχεῖα παρὰ τῆς φύσιως, 
ἄπειρα δὲ τα ἐκ τῶν στοιχιίων, οὕτω δὺ xal κράσεις 
ἐν τοῖς στοιχείοις ἄπειρα δὲ τὰ τῶν χράσεων ἰδιώ- 
µατα. Διὰ τοῦτο καὶ ἐν µετώλλοις, καὶ ἐν λίθοις, 
καὶ ἐν φυτοῖς, καὶ τροφαῖς, καὶ ἐν χυμοῖς, καὶ ἐν 
δώοις ὦ τῶν ακράσεων ἀπειρία ἐστίν, ἥτις καὶ 
ποιχέλλε πολυμερῶς τά τε σώματα, τά τε ὁρμὴ- 
pata, τά τε ἰδιώματα, τάς τε ἐνεργεας, τὰ τε 
νοήματα, τὰς τε σχίσει, τά τε σχήματα, τάς τε 
pons xai καθ ἑξῆς ἅπαντα, καὶ συνάγει διὰ ταῦτα 


sunt. Nam innatura omniacopulantur tanquamin 
centro ac principio, sed alia ab aliis separantur 
per temperationes. Hinc enim ingenii et propen- 
sionis in rebus diversitas. Nam quod in rebus est 
proclivitas ad discordiam, ad superiorum partium 
affectationem, ad distinctionem et alia similia, hoc 
certe nature non esttribuendum.Quo pacto, qus&so 
natura que in se comprehendit et colligil omnia 
et omnibus dat essentiam, videri possit impellere 
omnia ad discordiam, ad superiorum partium af- 
fectationem et disjunctionem ? Hoc certe fieri ne- 
quit. Sed ista et istis plura alia temperationibus 
sunt tribuenda. Etenim natura proposito fine malo 
nihil unquam facere aggressa est, sed omnia pul- 
chrius quam dici possit in lucem edidit, accepta 
nimirum facultate a primo illo et precipuo rerum 
omnium principio. Temperationum autem varietas 
cum proprietate mista, nonunius similisque modi 
res multas edidit. Nam iemperationes secum tra- 
hunt semper infinitas rerum novarum molitiones. 
Sunt enim infinite temperationes. Et quemadmo- 
dum elementa a naturaexsistunt, sed suntinfinita 
que ex elementis componuntur, ita etiam tempera- 
tiones sunt in elementis, sed sunt infinite tempe- 
rationum proprietates. Idcirco in metallis, lapidi- 
bus, plantis, alimentis, humoribus et animalibus 
infinite sunt temperationesque varietatem mullti- 
plicem afferunt corporibus, incitationibus volunta- 
riis, proprietatibus, actionibus, apprehensionibus, 
habilitatibus, figuris, propensionibus, et reliquis 
omnibus. Quapropter temperationes varietatem in 
rerum naturam introducunt, et uniusmodi rerum 


THEODORI ]I IMP, DE COMMUNIONE NATURALI. 


1298 


τὸ ποιχίον, καὶ ἐξάγει τὸ ἐνιαῖον, Ei γὰρ ὡς ἐν τῇ 
φύσει, ὅτι τῆς «φύσεως ἑνοῦνται, ἐνικίως ἅπαντα 
ὑπῆρχον, x«i ἐν ταῖς χράσεσι κατὰ φύσιν ἂν ἴἔπορατ- 
τον, ὅτι δέ γε ποιχίλλυσι ταῦτα χράσεις, πολλὰ 
συνεισάγονται roma καὶ ἀπροσφυῆ, πολλὰ δὲ γε 
xai ἀ)αγχαῖα xai προσφυῷ, ὥστε τὸ κατὰ φύσιν 
τελούμενον ἐκεῖνο καὶ ἀναγκαῖον τὸ δὲ κατὰ ακρᾶ- 
σιν duk τὸ ποιχέλλν οὐκ si ἀναγκαῖον. ᾽Αλλ' ὅτε 
καὶ αὐτὴ Y) ακρᾶσις εἰλικρωῖς φυλάξει τὸ τέλος τοῦ 
πράγματος, εἰς ὃ ἀπιδοῦσα ἡ φύσις, τοῦτο Ὑινέσθαι 
ἐχίνησεν αἴσια τέλη τελεῖ, ὅταν δὲ ταῖς ἰδιοτροπίαις 
ἀπίδη καὶ λάρη ἐκεθεν Tiv σχέσιω, παρεχχλίνει 
τοῦ δέοντος. Μηδεὶς δὲ ὑποτοπάσει ὅτι αἱ χράσεις 
οὐ κὶ τῆς φύσεώς εἶσι (λέγομεν ὡς ἐν τῷ διέρχε- 
σθαι τοὺς τῦῶσδε λόγους) * τοῦτο γὰρ ἄτοπον * πῶς 
Ὑὰρ οὐ παρὰ τῆς φύσεως τὰς χράσεις ἴχεν ὠραύ- 
σαµιν ἂν εἶπεν tv ὀντότητα, τὰς μιωτὰς ph ἐκ 
τῆς ἁπλῆς : ᾽Απαγίτω ὁ οὕτως ἀπατηθεὶς τὸ ἀν- 
επιστημονιχὸν χαὶ ἐρευνάτω τὸ αληθές. ' A22! εἰσὶ 
χκράσεις, ἴστι δὲ καὶ φύσις, ὡὠσαύτως δὲ x«t στοι- 
χεῖα «κέντρο γὰρ καὶ ἀρχὴ φύσις ἀπανταχοῦ, 
ταῦτα δὲ πάντη πιρὶ αὐτὴν ὡς ἐν f Qo ἀτμίδες 
ἐξ ὑγρότητος à αὐχμοῦ ἀνιρχόμεαι, κάκεῖθεν αὖθις 
διαλυόµεναι, καὶ πρὸς µμικρὸ» συναγόµιεναι, — xat 
οὕτως Ἠπεμπόµεαι, καὶ ποιὀῦσαι τοῦτο ἀεί. Αί 
κράσεις ykp σχέσει xoi ἰδιοτροίαι εἰσέ τυες, 


constitutionem ejiciunt. Si,enimut in natura, cujus 
ratione res omnesnaturalesunico modo uniuntur, 
exsisterent, in temperationibus etiam secundum 
naturam egerent. Sed quia varietatem illis tempe- 
rationes afferunt, idcirco multa introducunturino- 
sitate et aliena, multa quoque necessaria et nature 
congruentia. Quare quidquid secundum naturam 
efficitur, illud etiam est necessarium ; sed quod se- 
cundum temperationem efficitur, propter varieta- 
tem non est semper necessarium. Sed siipsa tem- 
peratio sincerum rei finem servat, ad quem spec- 
tans naturaut res procrearetur, viam suam exprom- 
psit, tunc felix rei exitus solet exsistere ; sin ad 
suas proprietates se convertit,et illinc habilitatem 
accepit, tunc a recto deflectere solet. Nemo vero 
existimet in his explicandis nos dicere tempera- 
tiones non esse nature. Hoc enim esset absur- 
dum. Quomodo enimteinperationesid quod sunt a 
natura habere negare possemus ? perinde ac si 
diceremus temperationes que admistionem susci- 
piunt ex simplici non misceri. Qui hoc inodo de- 
ceptus est abjiciat ignorantiam et scrutetur verita- 
tem. Sed sunt temperationes, est etiam natura, 
consimiliter etiam sunt elementa. Natura enim 
centrum est et principium, quocumque te vertas, 
illa vero omnia sunt cirea ipsam : non secus at- 
que in uno sole radii qui ex humore, aut vapore, 
aut Φεία exortisursum versus tendunt et illinc 
rursus dissipantur, paulatimque colliguntur et 
rursus mittuntur atque semper hoc modo iteran- 
tur. Sunt enim quedam temperationes, habilitates 
et proprietates, per quas uniuntur omnia pro eo 


1299 


ADDENDA. 


δι ὦν εοῦνται πάντα κατὰ τὸ πεφυχὸς, xat ταυτα Α νούσωµεν, (μψύχω ὅντι x«t λογιχῷ. τὰ TÓC φύσεως 


μὲν οὕτως. "Exit δὲ φύσιν καὶ χράσες πολλαχῶς 
Χαι πολυμεοῶς ἐξετάσαντες, (v τὲ νοήμασιν, 6v τε 
λόγοις, ἔν τε σχήµασιν, ἕν τε ἐπιστήμαις, P» τε 
στοιχεὶοις, ἓν τε λίθοις, £v» τε µετάλλοις ἔν τε φυ- 
τοῖς, ἓν τε τρὀφαῖς, ἔν τε Χχυμοῖς, (y τε ξώοις, x«t 
εὐρόντες πανταχοῦ τὰ ἴσα ἰδιώματα ἄν προσάλληλα 
φέρουσυ, 9 Φφύσις x«t αἱ χράσεις, χαι πῶς ποτε 
d& xat 
TÓTE X«L χατὰ τί και ἐν τίνι OU χοινωνοῦσιν, ὁμοίως 
ἐξίσου dv ὅλας νοήσαντες 
ἐστιν ἐρευνᾶσαι αὐτὰ x«t εἰς τὸ ἔμψυχον ζῶον xat 
λογιχόν. 

ἐξετάζεται 


Χοινωνοῦσι XXL κατὰ τί x«t ἐν τίνι, πὼς 


χαι εὑρόντε,  ἀναγκαῖόν 


Eig τοῦτο γὰρ x«t φύσις χαι χρᾶσις ἥτις 
σὺν τῇ φύσει. Όῦτως yàp ἂν tv» τούτω 


ac naturasingulorum fert, atque hec quidem hunc 
in modum habent. Quoniam autem multis modis 
multipliciterque investigavimus naturam et tempe- 
rationes in mentis cogitatis, in rationibus, in figu- 
ris, in scientiis, in elementis, in lapidibus, in me- 
tallis, in plantis, in alimentis, in humoribus et in 
animalibus, reperimus autem ubique proprietates 
quas conferunt sibi inter se natura et temperatio- 
nes, consimiliterque consideravimus et animad ver- 
timus quomodo et quando, secundum quid et in 
quo universa inter se communicent, et contra, 
quomodo et quando, secundumquidetin quo non 
communicent, necesse est considerationem et cir- 
cumspectionem nostram ad animatum animal et 
rationis particeps transferre. Nam ad hoc spectat 
natura et temperatio quam cumnatura perscruta- 


mur. Hoc enim modo in hoc animali animato et C 


καὶ τῶν χράσεων ἐχτελέσματα, χαὶ διαστείλωµεν 
ἐκ τῶν χρειττόνων τὰ Χχείρον, x«t ἐκ τῶν φύσει 
τα τυχη, καὶ εχ τῶν ἐπιστημονιχῶν τὰ μη TOLGJTR, 
x«i ix τῶν φρονίμων τὰ ἀνόητα xxi τὰ τοῦ θράσονς, 
x«t ix τῶν ἀνδριχῶν τὰ ψοφοδεῆ χαι τὰ τοῦ θρασους, 
και ἐκ τῶν σωφρονιχῶν τὰ τῆς ἀχολασίας ται 
Ὡλιθιοτητος, xat ἐκ τῶν δικαίων τὰ τῷς µειονεξίας 
και πλεονεξίας, και ἐκ τῆς ἀληθείας τὸ ψεῦδος, 
ὄντος τὸ δοκήσει, και ἐκ πάντων τῶν 
χαλῶν τὰ xGx&X, ὃ x«t ποιήσωμεν ἐξετάσαντες εἰς 
ἐπιστήμην χαι Ὑνῶσιν πραγμάτων πολλῶν συνασφ- 
γούσης ἡμῖν τῆς δυνάµεως τοῦ Θεοῦ. 


Χαι ἐχ τοῦ 


rationis participe considerabimus hature οἱ tem- 
perationum effectus, etdistinguemus inter prestan- 
tiora et viliora, inter ea que sunt natura et illa 
que sunt fortuna, inter ea que» ad scien'iam per- 
tinent et illa que non pertinent, inter actiones 
prudentum et actiones imprudentum ac improbo. 
rum, inter actiones fortium virorum et actiones 
hominum timidorum et temerariorum, inter actio 
nes temperantum, et actiones intemperantum ac 
stupidorum hominum, inter equitatem et iniqui- 
tatem cum aliquis inique aut plus habet, aut minus 
habet, inter falsa et vera, inter illud quod re vera 
est, et illud quod aliquis opinatur esse cum non 
sit, inter bona et mala ; quod nos perficiemus per- 
quirentes multarum rerum cognitionem et scien- 
tiam adjuvante nos Dei numine. 





OEOAOPOY TOY ΛΑΣΚΑΡΙ 


ΤΟΥ ΥΙΟΥ TOY ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ 


ΚΥΡΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΑΟΥΚΑ 


ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 
ΛΟΓΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ. 


THEODORI ! ASCARIS 


FILII SUMMI IMPERATORIS DOMINI JOANNIS DUC/E 


DE NATURALI COMMUNIONF 
SERMO TERTIUS. 


, 


χοινωνιῶν τὸ ἀληθὲς δεῖξαι, ἐπειδὴ μέχρις αὐτοῦ ξὺμ- 
πασαν τὴν ὑπὸ φύσιν ἐξητάσαμεν χοινωνιαν, τήν yt 
χατὰ φύσιν οὖσαν χαι αράσεις. Ἔστι δὲ και μάλιστα 


4. De communionis modis qui in homine consi- 
derari possunt quid sentiendum sit ostendere quoque 
nobis opere pretium videtur. Quoniam autem hac- 
tenus universam communionem quee estsub natura, 


«'. ᾿Αναγκαῖόν ἐστι και περὶ τῶν τοῦ ἀνθρώπου D ἀναγκαῖον xarà συζυγίας δεῖξαι αὐτὸ, ἵνα πάσες 


τις ἔχων συνηθροισµένας ἐν τάξει, τῷ ἀληθεῖ σχοκῷ 
ἐπάκολουθῦ - x«t οὕτως ᾖῥάστον ἔχει τὴν εἰς τὰ 
μετὰ ταῦτα ἐπαχολουθοῦσαν τῶν νοημάτων κατέλι- 
tam illam quse secundum naturam est, quam que 
secundum temperationes, investigavimus, est autem 


in primis necessarium secundum conjugationes hoc 
ipsum demonstrare, ut quilibet sjmul ordine oolle- 


1301 


Vt» δύσληπτον καὶ, συλλήθδην περιλαθὼν sime, τὸν 


ὅλον τῆς πραγµατείας σκοπὸν σπερματικῶς ἀναμνη- A 


μονενει πρὸ τοῦ τέλους τῆς παραγµατείας' ἔχει δὲ 
οὕτως πάντα. Ἐπτά τινων ὄντων τῶν ἐν ἡμῖν μερῶν 
£x ψυχῆς Φηλονότι xai ύλης, οὐκ ἰσότητι πασι ταῦτά 
εἰσι, ἀλλ ἔχοντα ἀνέσεις χαὶ ἐπιτάσεις ἐν ατόµοις, 
αὐτὰ ἐν τρισὶ καὶ δέκα συδυγίαις µερέδονται, ci καὶ 
τοῖς µέρεσιω αριθμηθεῖσαι, ἑννήχοντα πρὸς τῦ 
τριάδι γέγνονται" διαιροῦνται δὲ αὗται εἰς τέσσαρας 
τάξεις ἀνὰ τρεῖς οὖσαι µία ἑκάστη, ὢὠν µία μὲὶν ἀπλῆ, 
«i ὃ' ἄλλαι ἐλλείπουσί τε καὶ ἐπιτείνονται, xoi τοῦτο 
dv ὅλων αὐτῶν. Καὶ ἁπλῆ μὶ, οὖν έστιν ῆτις καὶ 
μόνη ἐστὶν, 1j ἐξίσου xai τὰ ἑπτὰ ἔχουσα, οἷον τὸα 
B y, xe οὖθις τὸ ε ζἕ n 0- ἐπίτασις γὰρ ἐν αὐτῆ 
οὐκ ἔστι oír ἄνεσις, ταῖς δὲ μετὰ ταύτην πάσαις 
xat ἐπιτάσεις εὑρίσχονται χαι ἀνέσεις. Διὰ τοῦτο 
και εἰς πλῆθος τῇ τῶν µεταθέσεων προχωρεῖ xot- 
γωνία ὅταν yàp ὁ καθαρμὸς ἐν ἰσότητι τὸ α D γ 
ἔχῆ χαι τὸ ε ἕ η 0, διπλασιασθῆναι οὐ Φύνηται 
κατά γε ἰδιοτροπίαν τινὰ, εἰ u$ ὅτι ὡς ἄτομον xat 
μονάς, x«t ἄλλον καθαρμὸν ἕξει ὅμοιον, &v οὐκ ἔστι 
Φδιαιφορά. Ὅταν δὲ ὑφειμένον (y. ἔχη τῶν γραφέντων 
στοιχείων ὁ ἕτερος, ἐξανάγκης πρόσω ἔχει τὰ ἕτερα, 
και ἤδη διαφέρει καθαρμὸς τοῦ καθαρμοῦ, και τού- 
τον Ὑινομένυ, τοῦ µετατίθεσθαι καθ) ὑφίσεις τὰ 
στοιχεῖα χαι ἐπιτάσεις, τρισχαίδεχα πᾶσαι γινή- 


ctas habens verum scopum assequatur, et ut faci- C 


lem habeat deinceps sententiarum comprehensio- 
nem alioqui difficilem, summatim complectamur, 
et quasi sementem facientes universum hujus tra- 
ctationis scopum antequam perveniamus ad finem 
ipsius tractationis commemoremus. Ita vero se ha. 
bentomnia. Cum sint in nobis partes quedam nu- 
mero septem, ex anima videlicet et materia, non 
omnibus ille insunt equaliter, sedin individuisha- 
bent intensiones ac remissiones. In tredecim porro 
ordinibvs (&) distributio consistit, quorum quidem 
ordinum partes numerate, nonaginta tres simul 
exsistunt. Distribuuntur autem rursus in quatuor 
ordines, ita ut unusquisque ordo circiter tres partes 
habeat, quarum una quidem est simplex, alie vero 


remittuntur ac jntenduntur omni ex parte. Ac D 


simplex quidem est que etiam sola est, equales 
videlicet septem partes habens ; nempe a 5 ο et 


preterea e f g h. Hec enim conjugatio neque ia-- 


tensionem neque remissionem suscipit. In reliquis 
autem sequentibus reperiuntur intensiones et re- 
missiones. Idcirco etiam multiplices evadunt pro- 
pter transpositionem communionis. Cum enim 
purgatio equaliter a b c habet et ef g h, duplari 
non potest secundum proprietatem quamdam sin- 
gularem,preterquam quod tanquamindividuum et 
unitas etiam purgationem similem habebit, qua. 
rum non est differentia. Cum autem purgationum 
altera unum ex elementis descriptis remissum 
habet, necessario ab aliis distinguitur ut diversis 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


ρούμωαι, ἐχτὸς τῆς 


B «αθίσεως 


1302 


σονται συζυγίαι, ἐννενηκονταχῶς πρὸς τὰ δύο ὅδιαι- 
ἁπλῆς. Καὶ πρώτη μὲν οὖν 
πάντως ἐστὶν ἡ ἀπλῆ, εἶτα ὡς ἐν τάξει αἱ μετὰ ταύ- 
tuv: Φευτέρα δὲ τάξις τῶν συδυγιῶν ἡ τὰ τρία καὶ 
τρία ἔχουσα, τὰ uiv α B y πάντα, τῶν δε εδ η ϐ τὰ 
τρία, ὑφειμένου τοῦ ἑνὸς δηλονότι, ὠντιων ε ὅ m 
0 τὺν ὕφεσι ὀἔναλλὰξ θέµενος εὐρύσω τέτταρας 
συξυγίας α βγεζηαβ}γζηἎηθα βγ 
y 0c a B y «0 δ αἱ διαφέρὀυσι τῇ µεταθέσει. 
Καθὰ γὰρ à πρώτη πρὸς τῶν δευτέραν, ὃ $ τρίτα 
πρὸς τὴν ὑτάστην, οὕτω δὴ καὶ τὸ ἐκ τῆς ὑστάτης 
χραθὶν ἄτομον πρὸς τὸ ἐκ τῆς πρώτης τε καὶ τῆς 
τρίτης, x«i τοῦτο τῶν τεττάρων  xotvóv. Μετὰ δὲ 
ταύτην τρίτη τάξις τῶν συζυγιῶν ή τὰ τρια δύο 
ἔχουσα, τὰ piv α B y πάντα, τῶν δὲ s ὅ η O τὰ 
Δύο, τῶν δύο ὕφεσιν πασχόντων, ἅτινα διὰ τῆς µε- 
ἐναλλὰξ ποιησάμενς µεὑρήσω συδυγίαν 
θέσει τειίαν α By εζὅαβ γςδ φύαβγηου 
θα By 0s«Bysu« B y 6€ 0 ci. ὅδια- 
φέρουσι tà µεταθέσει. Καθὰ γὰρ ἡ πρώτη πρὸς 
τὴν δευτέραν, $ à τρίτη πρὸς τὴν ὑστάτων, οὕτω δὲ 
καὶ τὸ ἐκ τῆς ὑστάτης κραθὶν ἄτομον πρὸς τὸ ἐκ 
τῆς πρωτης τε xxl τῶν ἐφεξῆς ἕως ταύτης, x«l 
τοῦτο χοινὸν xol τῶν (5. Μετὰ δὲ ταύτην τετάρτη 
τὰξις τῶν αυζυγιῶν ἡ τὰ τρία καὶ ἓν ἴχουσα, τὰ piv 
α B y πάντα, τῶν δε ε ὅ η ϐ τὸ iy. τῶν τριῶν ὑφε- 
deinceps. Jamque differt purgatio a purgatione 
Atque hoc modo transpositis elementis secundum 
remissiones ac intensiones, tredecim omnino con- 
jugationes(2) exsistentquee dividunturin nonaginta 
duas simplici illa conjugatione non numerata. 
Prima igitur oronium estilla simplex. Deinde or- 
dine quee sequuntur. Porroconjugationum ordo se- 
cundus est qui tria et tria babeta b c quidem om- 
nia, sed tria ex e f À h, subtracto videlicet uno qui- 
bus quatuor e f g h vicissim subtractis, quatuor 
conjugatlonesreperiama b cef g | abefgh | abc 
ghe | abcehf,quequidem transpositione differunt 
inter se. Et ut differt prima a secunda, 8ο tertia 8 
postrema, sic individuum temperatum ex postrema 
ab illo quod est ex prima et tertia temperatum. 
Atque hunc secundum ordinem consequitur conju- 
gationumordo tertius, quitriaet duo habet: aca 5 c 
quidem omnino, sed ex ef g h duo, duobus nimi- 
rum demptis et subtractis, quibus vicissim transpo- 
sitis reperiam conjugationem positu perfectam a ὃ c 
ef |abc.fg| abe.gh | abc.he| abc.eg | abc.f 
que differunt transpositione. Etut prima differt a 
secunda, et tertia a postrema, ita etiam individuum 
ex postrema temperatum ab illo quod est tempe- 
ratum et conflatum ex prima et reliquis deinceps ad 
hanc postreman usque. Atque hoc commune est 
trium. Hunc tertium quartus ordo consequitur qui 
triaetunumhabeta cabcquidem omnino et absque 
ulla subtractione, sed unum ex e d e f, tribus nimi- 
rum subtractis, quibus vicissim transpositis repe- 


(1) Locus perobscurus propter confusionem duarum vocum, nempe συδυγίας καὶ τάξεως. Cieterum ut 
explicaremus retinuimus vocem τάξεως, Habita ratione τάξεω partes appellantur συζυγίαι ; atque tre- 
decim ordines respectu quatuor ordinum erunt potius συζυγίαι. 

(2) Hic rursus conjurationes dicuntur respectu quatuor ordinum. 


1303 


σιν πασχύντων, ἄτινα 
θεὶς εὑρίσω τέταρας συξυγίας « DB y e « B γ 
Ca B ym « B y 0 «i διαφέρονσι τῇ µιταθί- 
et, Καθὰ γὰρ 4» πρὠτη πρὸς τῶν δευτέραν, b ἡ 
τρίτη προς τὴν ὑστάτην, οὕτω On x«i τὸ ἐχ τῆς 
ὑστάτης κραύθὲν ἄτομον πρὸς τὸ ἐχ τῆς πρώτης τε 
καὶ τῆς τρίτης, καὶ τοῦτο τῶν τεττάρων χοινόν. Mtr 
δὲ ταύτων τὴν τάξιν ἑτέρα τάξις τῶν συξυγιῶν, τρεῖς 
x«t αὕτη ἴχουσα τάξεις, αἷς ἐστι τῶν τισσάρων pv 
σὺν ὑφέσει εναλλαγὴ ἕως δυάδος, τῶν δὲ τριῶν ὕφι- 
σις μὶν τοῦ ἑνὸς, τῶν δὲ δύο ἐναλλαγὴ xci ἰσότης. 
Ai τάξιων τάξεις xci συζυγίαι, αἱ τὰ δὺο μὲν ix 
τριῶν ἔχουσαι, ἐκ δὲ τῶν τεσσάρων τὰ τέσσαρα, τὰ 
τρία, τὰ δύο, dq διὰ τῶν µεταθέσεων ἐναλλὰξ θέ- 
µενος εὑρύσω ἐν μιᾷ ἑκάστῃ τάξει ένδεκα σνξδυγίας, 
ὧν à πρώτη τάξις τούτων, πέωπτη δε τῶν ὅλων 
ἐστι $65 « βεζδ ηοθα Bu Ema Beto 
« B» 0xu«a Bc S α βζπαβηθα 
B9? t5 « B 0 «« B « n ci διαφέρουσι τῇ µε- 
ςαθέσει. Καθὰ γὰρ f πρώτη πρὸς τὴν ὑστάτην, 3» o 
δευτέρα πρὸς τὴν δεκάτην, οὕτω δὴ xai τὸ ix τῆς 
ἑδειάτης κραθὶν ἄτομον ἀνάπαλιν ἕως τοῦ ἐκ τῆς 
πρώτης, τοῦτο δὲ χοινὸν καὶ τῶν ἔνδεκα. Μιτὰ δὲ 
ταύτον d ταύτης δευτέρα, ἕκτη δέ ys τῶν ὅλων, à 
τῷ αὐτῶ καὶ αὐτὴ ἰδιώματι ἐχτὸς τῆς τῶν δύο µε- 


riamquatuorconjugationes | abc.e | abc.f | abc. 
g |ab5c.h | quetranspositione differunt. Utenim 
se habet prima ad secundam et tertia ad postre- 
mam, ita quod ex postrema temperatum est indi- 
viduum ad illud quod ex prima etex tertia. Atque 
hoc quatuor commune est. Hunc quartum conse- 
quitur alias ordo conjugationum qui etiam habet 
ipse tres ordines, in quibus quatuor permutantur 
et subtractione ad duo rediguntur ; detribus vero 
unum demitur, duo permutantur et e&equalitatem 
reüinent. Qui ordinum ordineset conjugationes ex- 
sistuntcumde tribusduoretinentur,etde quatuor, 
quatuor, tria, duo ; quibus transpositis ct permu- 
tatis in unoquoque ordine undecim conjugationes 
reperiam. Ac primusquidem ordo hujus generis est 
'sed universorum quintus ab efg h | abcfg | 
abefh | (f)abghe | abef | abfh | abgh 
labfh |abhe| ο beg,quedifferunt trans- 
positione. Ut enim prima se habet ad postremam 
et secunda addecimam,ilaetiamindividuum illud 
quod ex undecima temperatum est usque ad illud 
quod est ex prima. Hocautem commune estunde- 
cim. Secundus quidem ab hoc ordo sed universo- 
rum sextus deinde consequitur,qui eamdem quoque 
ipse permutationis proprietatem retinetexcepta duo- 
rumdetribustranspositione, b c.ef gh | bc.ef ο | 
bc.efh|bc.f£gh|be,ghs|bc.ef | δο.[9 | 
bc.gh|bc.hf | bc. he| bc. eh | quedifferunt 
transpositione. Ut enim prima se habet ad postre- 
mam et secunda ad decimam, ita etiam contrario 
ordineindividuum illud quod ex undecima tempera- 
tum est ad illud usque quod est ex prima. Hoc au- 


ADDENDA. 


D 


C 


1308 

διὰ τῆς µιταθέσεως ἐναλλὰξ A ταθέσιως βαΐσουσα βγεζηῦθ B 9 «Cu ὃ 
T5 9By V 9 By v 0 « Byuet 

y $uByvy»9Bvy 9C€p y 9« B y « 


^ 


« &i διαφέρουσι Tf µεταθέσει. Καθὰ γὰρ ἤ πρώτη 
πρὸς τὴν ὑστάτην, ὃ d$ δευτέρα πρὸς τὴν δεκάτε», 
οὕτω δὴ x«i τὸ ix τῆς ὑδεχάτος ακραθεν ἄτομον 
ἀνάπαλιν * ἕως τοῦ ἐκ τῆς πρώτης * τοῦτο d& κοινὸν 
καὶ τῶν ἔνδεχα. Μιτὰ δὲ ταύτην ἡ πρὸς τὺν πρώτην 
αὐτὴς τρίτη, ἐθδόμη δέ γε τῶν ὅλων, à τῷ αὐτῷ καὶ 
αὐτὴ ἰδιώματι ᾖβαίνουσα ἐχτὸς τῆς τῶν δύο µετα- 
θίιως α /εζ η θα εδ ux y «e Om 
4 $»0ay»0 ta 95s « y Cua 
y»90«y085a75y0*««732t* x» ci διαφ- 
ρουσι τῇ µιταθέσει. Καθὰ γὰρ $ πρώτη mpó; τὸν 
ὑστάτην, ἡ Ἡ δευτέρα πμὸς τὴν δεκάτην, οὕτω δὲ 
καὶ τὸ ix τῆς ἐνδεκάτης χραθεν ἄτομον vana 
ἕως τοῦ ἐκ τῆς πρώτης, τοῦτο δὲ χοινὸν καὶ τῶν D» 
δικα. Μετὰ δὲ ταύτην Tà» τάξιν ἑτέρα τάξις τῶν 
συζυγιῶν, τρεῖς xxt αὐτὴ ἔχονσα τάξεις, «i; ic 
τῶν τεσσάρων pi» σὺν ὑφέσει ἐναλλαγὺ ἕως δνάδὀς, 
τῶν δὲ τριῶν ὕφεσις, τῶν δύο, τοῦ ἑνὸς δὲ γε iva 
Aeyü. Ai τάξεων τάζεις καὶ συζυγίαι αἱ τὸ d» ub 
ἐκ τῶν τριῶν ἔχουσαι ἐκ dk τῶν τεσσάρων τὰ τίσ- 
σαρα, τὰ τρία, τὰ δύο, ἃς διὰ τῶν µεταθέσεων ὁκὶ- 
λὰξ θεὶς εὑρήσω, ἐν μιᾷ ἑκάστι τάξει ἔνδεκα σνζν. 


tem undecim commune est. Huno consequitur a 
primo hujus generis tertius, universorum septimus 
quiexcepta duorum transpositione eamdem permu- 
tationis proprietatem retinet, ac, ef g | ac. 
efglac.efg|lac.fgh|ac.ghe|ac.ghe| 
ac,ef|ac.fg|acg h|acht| ac, he|ac.eg| 
que transpositione differunt. Ut enim prima se ha- 
bet ad postremam aut seeunda ad decimam, ita 
etiam contra illud individuum quod ex undicema 
temperatum est adillud usque quod est ex prima.Hoc 
autem undecim commune est. Hunc consequitur 
alius conjugationum ordo qui etiam ipse tres habet 
ordines in quibus quatuor permutantur et subtra- 
huntur usque ad duo, de tribus vero duo subtra- 
buntur et unum permutatur. Qui ordinum suntor- 
dines et conjugationes habentque de tribus unum, 
dequatuor vero, quatuor, tria, duo, quibus vicissim 
permutatis reperiam in unoquoque ordine undecim 
conjugationes. Qui quidem est primus ordo hujus 
generis, octavus vero universorum est, a ef g À| 
aefg | afgh | aefg | aghe|aef | afg|agk|a 


D hf | ahe | aeg | quadifferunttranspositione. Ut 


enim prima se habet ad postremam aut secunda ad 
decimam, ita contra illud individuum quod ex un- 
decima temperatum est, ad illud usque quod est 
ex prima.Hocautem commune etiam est undecim. 
Secundus ab hoc ordine consequitur ordo, univer 
sorum nonus, qui in progressu eamdem proprieta- 
tem retinet, excepta unius transpositione, 5 efgh | 

b efg | bfgh | b ghe | befh | bef | b fg | b gh| 
hf| b he| b eg | que transpositione differunt. U 
enim se habet prima conjugatio ad postremam au! 


(1) Hic in Grieco desideratur « P ὅ 3 6 quareetiam addendum a6 f g h ut sintundecim conjugationes 


A] 


kx 


1305 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1306 


γίας, àv η πρώτη τᾶδις τούτων, ὀγδόη di τῶν ὅλων, À τῶν τριῶν. At τάξεων ταζεις xai συζυγίαι αἱ τὸ dy 


ἴσιν α € $ ηΙθα «c m «m 0 à « 
$00«» θεα ct α ὅ n «an 060 «a 60 
€ α 6 « α ε » ai διαφέουσι τῇ µεταθέσει. 
Καθὰ γὰρ à πρώτη πρὸς rà» ὑστάτον, à ἢ δευτέρα 
πρὸς τὸν δεχάτην, οὕτω O3 καὶ τὸ ix τῆς ἑνδεχκάτης 
χραθὶν ἄτομον ἀνάπαλιν ἕως τοῦ ἐκ τῆς πρώτης * 
τοῦτο δὲ χοινὸν χαὶ τῶν ἔνδεχα. Μετὰ δὲ ταύτην f 
ταύτης δευτέρα, ἐννάτη δε ys τῶν ὅλων, ἡ τῷ αὐτῷ 
xai αὐτὸ ἰδιώματι βαίνουσα ἐκτὸς τῆς τοῦ ἑνὸς με- 
Tract; B εδ η βεζηβζαηθΘθβη 
0 80 5B 0 «B «n αἱ διαφέρουσι τῇ µε- 
ταθέσει. Καθὰ γὰρ à πρώτη πρὸς rhv ὑστάτη», ὃ 
X?) δεντὲρα πρὸς τὴν δεκάτην, οὕτω δὴ καὶ τὸ ix τῆς 
ἐνδεχάτως κραθὶν ἄτομον ἀνάπαλιν ἕως τοῦ ἐκ τῆς 
πρώτης * τοῦτο δὲ xowóy καὶ τῶν ἕνδεχα. Μετὰ δὲ 
ταύτην ἤ πρὸς τὴν αὐτῆς τρίτα, δεκάτο δέ γε τῶν 
ὅλων, $ τῷ αὐτῷ xci αὐτὴ ἰδιώματι βαίνουσα ἐχτὸς 
τῆς τοῦ ὑὥὸς µεταθέσιως γε Go n 06 yet my 
ὅ n 0 y «s $0 y n 068 «y ες } 
ὁ Ὁυ Ἱ n0 y 0, y 0 «7 «€ ci διαφέ- 
Ρουσι τῇ µεταθέσιε Καθὰ γὰρ 9» πρώτη πρὸς τὴν 
ὑστάτην * 5) 5$» δευτέρα πρὸς τὴν δεκάτην, οὕτω d 
καὶ τὸ ἐκ τῆς ἐνδεκάτης χραθὲν ἄτομον ἀνάπαλιν 
ἕως τοῦ ἐκ τῆς πρώτης " τοῦτο δὲ κοινὸν xci τῶν 
ἔνδεια. Μιτὰ δὲ ταύτην τὴν τάξιν ἑτέραα τάξιν τῶν 
συδυγιῶν, τρεῖς καὶ αὐτὴ ἴἔχουσα τάξει, alg dett 
τῶν τε τριῶν χαὶ τῶν τεσσάρων ἐναλλαγὴ, ὕφεσις 
δὲ ἐκ μὶν τῶν τριῶν τῶν δύο, ἐκ δὲ τῶν τεσσάρων 


ὠὡσαύτως καὶ ἐκ τῶν 
ἂς διὰ τῶν µεταθέσεων ἐναλλὰξ 
θεὶς εὑρήσω ἐν μιᾷ ἑκάστη τάξει τέσσαρας συζυγίας, 
àv ἡ πρώτη τάξις τούτων, ἐνδεκάτη δέ γε τῶν ὅλων, 
ἔτι α & α ὅ a n α ϐ αἵ διαφέρυσι τῇ 
µεταθέσει. Καθά γὰρ à πρώτη πρὸς τὴν δευτέραν, 
» Ἡ τρίτη πρὸς τὴν ὑστάτην, οὕτω δὴ καὶ τὸ dx 
τῆς ὑστάτης xpaÜt» ἄτομον ἐν ἀναποδισμῷ ἕως 
τοῦ ἐκ τῆς πρώτης ἀτόμου Χραθέντος * xci τοῦτο 
τῶν τεττάρων xotyóv. Merk δὲ ταύτην ἡ πρὸς τὴν 
πρώτην ταύτης δευτέρα, δωδεκάτη δέ γε τῶν ὅλων, 
ἡ τῷ αὐτῷ καὶ αὐτὴ ἰδιώματι βαΐουσα, ἐναλλαγᾶ 
τε xai µεαθσιι B «€ B δ B π β ϐ ci 
διαφέρουσι τῇ µεταθέσε. Καθὰ γὰρ à πρώτη πρὸς 


pt» ix τῶν τριῶν ἔχονσαι, 
τεσσάρων τὸ £v, 


B τὸν δευτέρα, à Ἡ τρίτη πρὸς τὴν ὑστάτη», οὕτω 


δὺ xai τὸ ix τῆν ὑστάτος χραθὶν ἄτομον ἐν ἄναπο- 
δισμῷ ἕως τοῦ ἐκ τῆς πρώτης ἀτόμοῦ κραθέντος " 
xal τουτο τῶν τεττάρων χοινόν. Mark δὲ ταύτην ὁ 
πρὸς τὴν πρώτην αὐτῆς τρίτη, τρισκαιδεκάτη δὲ 
τῶν ὅλων xci ὑὐστάτη, f τῷ αὐτῷ καὶ αὐτὴ ἰδιώ- 
µατι βαΐίνουσα ἐναλλαγῦ τε καὶ µιταθίσι y € y 
Cy un y 0 ci διαφέρουσι τῇ µιταθισε, Καθὰ γὰρ 
ὦ πρώτη πρὸς Ti» δευτέραν, Ὁ ἡ τρίτη πρὸς τὴν 
ὑστάτην, οὕτω δὴ καὶ τὸ ἐκ τῆς ὑστάτης κραθὶν 
ἄτομον ἐν ἀναποδισμῷ ἕως τοῦ ἐκ τῆς πρώτης ἀτό- 
µου αραθένος * καὶ τοῦτο τῶν τεττάρων κοινόν, 
Ἔχουσι τοίνυν oUv ἕως δεῦρο τὸ τῖρµα πᾶσαι αἱ τῶν 
τοῦ λογικοῦ δώου μερῶν συδυγίαι, ἀναφαίνονται di 


secunda ad decimam, ita etiam contra illud indivi- C transpositione, be | bf | bg | bh | que quidem 


duum quod ex undecima temperatum est ad illud 
usque quod est ex prima conflatum. Hoc autem 
commune etiam est undecim. Tertius a secundo 
hujus generis ordo consequitur, universorum deci- 
mus quiin progressueamdem proprietatem retinet, 
exceptauniustranspositione:c efgA | cefg | cfgh 

| cefh | cef | ο{ | egh | ehf | che | ceg 
qu& t(ranspositione differunt. Ut enim prima con- 
jugatio se habet ad ultimam aut secunda ad deci- 
mam, ita etiam contra illud individuum quod ex 
undecima temperatum est, ad illud usque quod ex 
prima conflatum est. Hoc autem commune est 
etiam undecim. Hunc ordinem consequitur alius 
conjugationum ordo, qui etiam ipse tres habetor- 
dines in quibus tria et quatuor permutantur, ac de 
tribus quidem duo subtrahuntur. de quatuor vero 
tria. Qui sunt ordinum ordines et conjugationes 
habentque de tribus unum, eodemque modo de 
quatuor unumae | af 1 ag | ah | quetransposi- 
tione differunt. Ut enim prima conjugatio se habet 
ad secundam, aut tertia ad postremam, ita etiam 
contrarioordine individuum illud quod ex postrema 
temperatum est,ad illud usque quod ex prima con- 
flatum est. Atque hoc his quatuor commune est. 
Secundus ab hoc ordo consequitur, universorum 
duodecimus qui in progressu eamdem quoque re- 
tinet proprietatem tam in permutatione quam in 


conjugationes transpositione differunt. Ut enim 
prima se habet ad secundam aut tertia ad postre- 
mam, ita etiam retrogrado ordineindividuumillud 
quod ex postrema temperatum est, ad illud usque 
individuum, quod est ex prima conflatum, atque 
hoc commuue est his quatuor. Tertius deinde à 
primohujus generis ordo consequitur, universorum 
decimustertius et ultimus quiin progressu eamdem 
proprietatem retinet tam in permutatione quam in 
transpositione, ce | c£ | eg | ch | .Que quidem 
conjugationes transpositione differunt. Ut enim 
prima se habet ad secundam, aut tertia ad postre- 
mam, ita etiam contrario ordine individuum illud 
quod ex postrema temperatum est in reversione (1) 
se habet ad illud usque individuum quod ex prima 
temperatum est. Atque hoc quatuor commune 
est. Hactenus conjugationes partium animalis ra- 
tione prediti finem et terminum habent. Sed emer- 
gunt preter conjugationes nonaginta duas et sim- 
plicem septem alie conjugationes que quidem m 
unitate sola intensionem habent. Idcirco has cum 
aliis non numeravimus, quoniam ordo in istis erat 
ordinis perturbatio. Sunt autem he : a, cum inten- 
sione ; 5, cum intensione ; c, cum intensione ; e, 
cum intensione ;f, cum intensione ; g, cum inten- 
sione ; h, cum intensione. Cum autem dico cum 
intensione, dico etiam cum remissione. Utraque 


(4) Reditum a postrema ad primam appellat revisioném, perinde ac si a meta ad carceres revertereris. 


1301 


τῶν ἐννενηχονταδύο 
ἑπτὰ ἕτεραι, αἴτινες ἔχουσι ἐν μονᾶδι μόνη ἐπίτα- 
Gt. Διὰ τοῦτο οὐδὲ ταῖς ἄλλαις ταύτας ἀπηοιθµή- 
σαµμεν, ὅτι τάξις ἦν ἐν ταύταις v) ἀταξία " εἰσὶ δὲ 
αὗται  χατ᾽ ἐπίτασιν α, κατ ἐπίτασιν D, κατ ἐπί- 
τασιν y, xat' ἐπίτασιν &, x«t! ἐπίτασιν ὅ, xor ἐπί- 
τασιν Ὁ, κατ ἐπίτσιν 0. Ὅταν δὲ λέγω χατ ἐπὶ- 
τασι, λέγω xai τὸ κατ ἄνεσιν * τὼν πρὸς τι γάρ 
εἰσι τὰ ἀμφότερα, ἄτια ταῖς Χχυρίαις σνναπαριθ- 
μούμενια Ἅτάξεσιν, ἑκατοντάδα τελούσι 
συξυγίας. ᾽Αλλὰ νῦν οὐ χρὺ λέγεν τοιαῦτα ἡμῆς, 
ἑτέραν βαίνει ὀρεγνιωμένους. τιωπῷ δὲ μᾶλλον έαυ- 
τοὺς διδόναι καὶ δεῖ, καὶ δίκαιον διακρίναντες πράτ- 
τοµεν τοῦτο, ὅτι τὸ ἐν ταύτῃ τῇ τῆς φυσικῆς ἐπιστή- 
pns ἰσχύι συμθαλλόμενον τοσόνδε καὶ τοιόνδε ἐἑλέ- 
Capt, xxv ταῖς συζυγίαις τῷ ἔκτῳω λόγω αὐτῶν 


πάσας τὰς 


ADDENDA 


xxi τῆς ἁπλῆῦς ἐχτὸς συξυγιῶν Α τάξεις, ἀνὰ Toti; ἔχουσαι αὐταὶ συζυγίας ' αἱ δι αἳ- 


4909 


θις εις πλείους µεριξόμεναι 
δυσὶ πᾶσαι γίνονται, ἐχτὸς 


ἐννενήχοντα πρὸς ταῖς 
τῆς ἁπλῆς καὶ τῆς ἀντιρ- 
ῥόπου αὑτῆ. Διαφορὰ γοῦν ταύτας διττὴ, κατ ἐπί- 
τασιν xxi ἄνεσιν δηλαδὴ, καὶ ἢ μὲν τῶν ἑπτὰ πα- 
σχόντων τήν τε ἐπίτασιν xal ἄνεσυ τῷ µεταθέσει τι 
και ἐναλλαγῦ ἐπισυνέθη, dió xai πλῦθος ἐποίνσε 
καὶ τοῦτο πεπερασμένον. ᾿Ἐννενήχοντα γὰρ πρὸς ταῖς 
δυσὶ πᾶσαι αἱ συξυγίαι καὶ à ἁπλῦ, à δε οὐ πεκτ- 
pacpívn piv ἔστι κατ ἀριθμὸν, ὀντὸς καὶ γὰρ τῆς 
πεπερασµένης, ἀλλ ἄπειρος µάλισα —- πεπέρασται 
δὲ ὅτι ἑντὸς τῆῦς πεπερασµένης ἔχει τὴν απειρία», 
'O γὰρ ἐκ τῶν ἐννενηχονταδύο Χριστοφόρος χροστὺς 
ἔχει μὶν ὕττον καὶ μᾶλλον εἶναι χρηστὸς, οὐχὶ δι 
Εὐφημίδης εἶναι δεινὸς, ὅτι xai ὁ Εὐφημίδης &-e 
xai μᾶλλον ἔχει εἶναι δεινὸς, γενήσεται δὲ οὔποτ b 


περὶ τῶν ἀντιῤῥόπων τοῖς πρώτοις τοῦτο γε εἴπω- B Ἀριστοφόρος χρηστὸς * x«i τοῦτο πᾶσι xotvov. H py 


μεν, ἐκεῖθε τὰς ἀφορμὰς εἰς τοὐμφανεςς ἄξαντες. 
Νῦν δὲ πρὸς τὸν Gxomóv τρέχοµεν λέξαι καθόσον δύ- 
ναµις χαὶ προαίρεσις., 

β. Εὐρήσει d' οὖδει ὑπὸ ταύτας à» ὑπὶρ ταύτας 
ἀριθμὸν ἔτερον ἐν αὐταῖς * xi yàp μεταθέσεις καὶ τῶν 
στοιχείων ἐναλλαγαὶ οὔτε τοῦ τελεου προέθησαν, 
οὔτε μὲν κακατέλεψαν τὴν ἐντελέχειαν, ἀλλ ὡς cpl- 
σθησαν ἕως δεῦρο, τὸν σκοπὸν ἐντελεχῶς ἐτελείω. 
σαν' Ἔστι δὲ αὐταῖς χοινὰ piv τὰ ἑπτὰ τάδε «a y 
xxi τὰ ε Q m ϐ ἐξ ὧν καθ ὑφέσες xai ἐπιτά- 
σεις αἱ δώδιχα συζυγίαι γίνονται, ἐκτὸς τῆς ἁπλῆς 
καὶ τῆς ἀντιῤῥόπου αὐτῷ, εἰς τέσσαρας µεριξόμιναι 


enim vox relationem significat. Qua si numerentur 
cum illis proprie dictis ordinibus centum omnino 
conjugationes constituunt. Sed de talibus nihil 
nunc nobis est dicendum, cum alia via incedere 
cupiamus. Estque satius in preesentia silentio heec 
preterire. Et justa sane de causa facere nobis vide- 
mur, quod tot et talia selegerimus quo in tanta 
naturalisscientie vi et copia inter se conferrentur. 
Àc comparationem quidem illam que in conjuga- 
tionibus temperationum naturalium habet locum, 
sexto sermone persequemur, nunc vero ex illis 
qus diximus occasionis commoditate captata et 
quasi in Jucem educta de illis qure primis illis re- 
spondent, hoc libro dicere pergamus. Jam vero ab 
Scopumrevertimur,utquemadmodum constituimus, 
pro viribus nostris hanc disputationem absolva- 
mus. 

2. Neque vero reperire poterit aliquis supra aut 
infra illas quas enuineravimus,aliquein alium nu- 
merum in ipsis. Nam transpositiones et permu- 
tationes elementorum, neque extra perfectionem 
egressee sunt,neque rursus a perfectione abfuerunt, 
sed ut definite fuerunt hactenus,perfectionem ab- 
solutionemque adepte sunt. Suntautemipsiscom- 
munia quidem septem a ὁ c et ef gh, ex quibus se- 
cundum remissiones et intensiones duodecim con- 
jugationes exsistunt, excepta simplici et illa que ei 
respondet,inq uatuor ordines distribuuntur;qui qui- 
dem ordines tres circiter numero habent conjuga- 


οὖν µία διαφορὰ κατ ἐπιστάσεις τε καὶ ἀνέσεις dori, 
µέχρι τῶν ἐννενύχοντα πρὸς ταῖς duci καὶ τῆς ἁπλῆς, 
καὶ περαιτέρω βῆναι οὐκ ὧν - à δ ἑτέρα ἀῑπειούς 


ἐστι xoi ἀναρίθμητος - πέφυχε γὰρ ἐπ᾽ ἄπειρον ἷ- 
ναι x«Ü' ὑφέσεις xai ἔπιτάσεις θυμιχὸν τὸν βαρύτι- 
po» ὃς ἔχει τινὰ συζυγίαν ἐπιτοδείαν ποιεῖν αὐτὲ 


θυμικὸν, καὶ ὅτι μὲν οὖν τὸν θυμιχόν θυμιχὸν εἶναι 
μᾶλλον xai ὕττον ἀναγκαῖὀν ἐστω, ἁλλ᾽ οὐ τὸ aj 
καὶ ἓν ἄτομόν τις ὑπολάδη, ἀ)λ᾽ ὅσα ἂν τῆς αὐτῆς 
τῷ αὐτῷ συδυγίας ὑπάρχοντα ἤ ὡσαύτως ἄτομα. 
"Άπειρος ἄρα καθ) ὑφέσεις x«i ἐπιτάσεις θυμιχὸς 6 
βαρύτιμος, καὶ ἀνιάδης ἐπιθυμητιχὸς ἐπ' ἄπειρον εἷ- 


tiones que rursus in plures distribute nonaginta 


^ eum duabus omnes exsistunt, excepta simplici et 


illa que ei respondet. Duplex igitur in his est dif- 
ferentia. Una est septem illorum quibus accidit in- 
tensio et remissio propter transpositionem et per- 
mutationem ; idcirco multitudineim effecit eamque 
finitam et terminatam. Nam omnes conjugationes 
sunt nonaginta due, preter simplicem. Altera ve- 
ro differentia multitudinem numero non finitam 
effecit, qum tamen intra finitam consistit, quam- 
vis sit maxime infinita. Est autem finita, quoniam 
Ípsius infinitas intra finitam multitudinem consi- 
st. Nam, exempligratia, ex nonagintaduabus con- 
jugationibus proponatur aliquod individuum sin- 
gularitemperatione preditum:sitque Christophorus 
probus : potest sane esse minus aut magis probus; 


D annonetiam kuphemides acutus est quia est magis aut 


minus acutus et sagax ? Nunquam vero fieri poterit 
ut Euphemides acutus sit, Christophorus probus.At- 
que hoc omnibus communeest. Una igitur differen- 
tia est secundum intensiones etremissiones ad duas 
et nonaginta usque conjugationes preeter simplicem, 
neque ulterius progredi licuit. Altera vero est in- 
finita et innumerabilis. Potest enim fieri ut ssvus 
secundum remissiones et intensiones infinite sit 
iracuudus, nempe ille qui consistit in aliqua con 
jugationeab efficiendum iracundum accommodata. 
Quia vero diximus in illis iracundum necessario 
magis et minus iracundum esse,nemo putet unum 


1309 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1910 


* . 


ναι πέφυχε μᾶλλον xal ἵττον, οὐ μὴν δὲ τὸ αὐτοῦ Α va πάντως, οὐκ ἄλλα ἀλλ᾽ ὅτι ἑπτά. Τί δὲ τὸ τῇ pu 


ἄτομον ὑπολάθη τις, ἀλλὰ τὰ ἔκ τῆς αὐτὸν χρχσά- 
σης συζυγίας χραθέντα ἄτομα. Ὠνόμασται δὲ τὰ τῆς 
αὐτῆς συξυγίας τοῦ ἀνιὰδου, καὶ τῆς αὐτῆς συζυγίας 
τοῦ βαρυτίµου roux ενικῶς εἰς τὰ τῶν έχατέοων 
ὀνόματα, ὅτι χοινῶς ἐκείνοις κατάλληλος ὁ τῆς οὐ- 
dix; αὐτῶν ἐστιν ὄρος, τῶν ἑκατέρων τῷ ἑκατέρῳ: 
στᾶς γὰρ θυμικὸς θυμικοῦ ὅρον δέξεται, x«l πᾶς ἐπι- 
θυμοτιχὸς ἐπιθυμητιχοῦ, ἐπὰν το θυμικὸς ὃ ἐπιθυ- 
μητιχὸς τούτων ἕχαστος λέγηται. Εἰκοτως οὖν ἄρά 
ἐνιχῶς τοῖς ἑκατέροις τὰ πολλὰ ᾖἐλέχησαν. στι 
γοῦν ἄρα τῷ θυμικῶ βαρυτίµω xai τῷ ἐπιθυμητικῷ 
ἀνιάδηῃ, καθὸ θυμιχκῶ καὶ ἐπιθυμητικῷ, ἐπίτασις 
ἀδιδριστὸς τε xol ἄνεσις, ὅτι αἱ κράσασαι αὐτοὺς 
συδυγίαι, χαθὸ πεφύχκασιν έῖναι καθ ὑφίσει xal 
ἐπιτάσεις, τὸ ἀδιόριστον ἔχουσιν, οὔτε δὲ o βαρύτι- 
µος ἀνιάδης γενήσεται, οὔτε δὲ o ἀνιάδης βαρύτιμος 
πώποτε. Διὸ ἀνέσεις καὶ ἐπιτάσεις αἱ αὐτῶν δέχονται 
συξαγίας. ὃτι αἱ χράσασαι αὐτοὺς συζυγίαι ἀλλαγῇ-- 
ναι οὐ TÉQUXE. 

y. Δῆλον δὲ ταῖς πάσαις οἰκεῖον εἶναι αὐτὸ, ἐκ τῆς 
τῶν δύο τούτων λίαν ἐἑτάσεως' οὐ γὰρ ἔτι ταῖς md- 
σαις τὸ xarà πάντα χοινὸν, ἐπεὶ κοινωνοῦσί που, 
διαστέλλονται δέ γε χα που, ἐπειδὴ ἑπτὰ μέν siat 
τὰ ακράσεωτα τὴν ἁπλῆν, τὰ δὲ τοσαύτας ἐργασάμε- 


ποιῆσαν ἀλλοιώσεις πολλὰς, πάντως ἔναλλαγὴ καὶ 
διὰ τοῦτο ἐναλλαγῆναι. οὐ πεφύχασιν αὗται, ὅτι 
ἀπαξ ἐντιλεχῶς µετηλλάγησαν ; 'O ἅρα βαρύτιμος 
θυμιχὸς καὶ ὁ ἀνιάδης ἐπιθυμητικός, £v τοῖς ὡς αὐ- 
τοῖς ὁμοίοις, ἐπιτάσεις δέχονται xal ἀνέσεις, χκαθὰ 
ποιότητι ἐπιθυμητίχοί τε xal θυµιχοί. Κατὰ τὸν αὐ- 
τὸν δὲ λόγον καὶ αἱ αὐτοὺς σὐμπήξασαι συδυγίαι, 
ἀπείρους ἐν ἐπιτάσει τε xxi ἀνέσει θυμιχκοὺς καὶ 
ἐπιθυμητικοὺς ποιήσονυσιν, ἐναλλάξουσι δὲ οὔποτ) dy. 
Καὶ ἀπ᾿ ἀρχῆς γοῦν κατὰ τὸν αὐτὸν λόγον Tí τε σν- 
δυγίαι xxi τὰ ἐξ αὐτῶν ἄτομα ἕως τέλονς ἐπιτάσεις 
δέξονααι xai ἀνέσεις, πλήν δὲ Ύε τῶν οἰκείων ὅρων 
ἐντὸς, πότερον ἄπειροι θυµιχοί, πλὴν θυμιχοὶ καὶ 
ἄπειροι ἐπιθυμητιχοὶ, πλὺν ἐπιθυδητικοὶ καὶ ἄπει- 
pot φρόνιµοι, πλὴν φρόνιµοι, ὅτι ἐντὸς τῶν οἴχείων 
ὅρων πάντες θυμιχοὶ xai ἐπιθυωητικοὶ xal «φρόνι- 
pol εἰσιν. Αὗται γοῦν οἱ δύο διαφοραι, ὦ τε τὰς ὃν- 
νενήχοντα καὶ δύο ποιήσασαι συζυγίας καὶ τὴν 
ἁπλῆν, x«i à τὰς ἀπείρους ἀνέσεις xol ἐπιτάσεις 
Éyovc« καὶ ταύτας τῶν συξυγιῶν ἐντὸς. Διὰ τοῦτο 
οὐκ ἄν τις ἐπιστήμη γενναῖος παραλἰογισθῷ διὰ τὴν 
ἐπίτασι, ὥστε ἔχει τὸν ἐν ὑφίσει θυμικὸν προς τὸν 
ἐν ἐπιτάσει ἄλλον, ἀλλ ἄλλον κρίνει τον θυμιχὸν τοῦ 
ἐπιθυμητιχοῦ, καὶ τοὔμπαλιν, Αὐτὸ δὲ τοῦτο xal πά- 


indemque individuum esse magiset minus iracun- C septem sunt, qu& temperant simplicem conjugatio- 


dum, sed quecunqae ad eamdem cum ipso conju- 
gationem referuntur, aut eodem modo sunt indi- 
vidua. Quare sevus qui secundum remissiones et 
intensiones est iracundus, infinitus est ; et sollici- 
tus solet esse cupidus infinite magis et minus. 
Nemo vero hoc de uno eodemque individuo dic- 
tum putet, sed de omnibus individuis, que eadem 
conjugatione quaillud comprehenduntur. Porro no- 
mine singularis numeri omnia illa individua ap- 
pellantur, tam quie eadem qua sollicitus, quam quie 
eadem qua s&vus conjugatione continentur, quo- 
niam ipsis inter se utriusque conjugationis essen- 
tie finitio communis est. Omnis enim iracundus 
iracundi definitionem suscipiet, et omnis cupidus 


nem: tot autem sunt omnino que agunt et tempe- 
rant, non alia quam septem. Quid autem illud est 
quod per unam conjugationem multas immutationes 
effecit ? Nimirumest ipsa permutatio: idcirco ipse 
conjugationesampliusimmutari non possunt, quia 
videlicet semel perfecte immutate sunt. Quare se- 
vus qui est iracundus et sollicitus qui est cupidus 
in similibus consimiliter suscipient intensiones et 
remissiones, quatenus qualitate heec sunt preediti, 
ut sint iracundi et cupidi. Eadem ratione conjuga- 
tiones ex quibus temperati sunt ipsi, infinitos et 
iracundos et cupidos efficient, secundum intensio- 
nem et remissionem.Nunquam autem accidet ipsis 
migratio ex conjugatione unain aliam. Eadem igi- 


cupidi, quandoquidem horum singuli iracundi et p) tur ratione cum conjugationes tum individua ex 


cupidi dicuntur. Quare merito utriusque conjuga- 
tionis multa individuasuum nomen singulare obti- 
nent. Est igitur iracundo, sevo et cupido sollicito, 
quatenus ille iracundus, hic sollicitus est, indefini- 
ta intensio et remissio, quia copulationes que ipsos 
temperant, quatenus possuntsuscipere remissiones 
et intensiones, indefinite suntet interminate. Ne- 
que vero s&vus sollicitus, aut sollicitus sevus un- 
quam esse poterit. Idcirco remissiones et intensio- 
nessuscipiuntur ab ipsorum conjugationibus, quo- 
niam conjugationes ex quibus temperantur nullo 
modo permutari possunt. 

3. Est autem perspicuum hoc omnium esse pro- 
prium conjugationum, ex accurata duorum istorum 
vestigatione. Neque enim inter omnes per omnia 
estcommunitas: quandoquidem partim communio- 
nein habent, partim etiam discrimen, quando etiam 


illisconfla*a ad finem usqueintensioneset remissio- 
nes suscipient, verumtamen intra suos fines et 
terminos consistent. Annon igitur infiniti sunt 
iracundi quatenus iracundi, et infiniti cupidi qua- 
tenus cupidi, etinfiniti prudentes quatenus pruden- 
tes, non alii, quoniam intrasuosfineset terminos 
consistunt omnes iracundi et cupidi et prudentes ? 
He sunt igitur duce differentie, nempe una que 
duas et nonaginta effecit conjugationes atque etiam 
simplicem: altera queeinfinitas remissiones ac inten- 
siones habet, easquo intra conjugationes. Quare 
nemo cui nobile fuerit ingenium scientia in erro- 
rem induceturaut decipietur per intensionem ita ut 
remisse cupidum conferat cum alio quicum inten- 
sione aliquaalia qualitatepreditusest, sed per sci- 
entiam iracundum a cupido alium esse judicabit et 
cohtra. Idem est observaudum in oninibus conju- 


1311 


ADDENDA. 


ou 


a so [ , 4 ο) 9 LEN θ Α δὶ Ld LJ » * 9 (7 9 - ». 
σαις ταῖς συδυγίαις ἐστὶ καὶ τοῖς ἐξ αὐτῶν χραθο- Α τα dt ὅτι xav ἄνεσιν xxv. ἔπίτασιν τὸ α τῆς D συζν- 


σοµένοις ἀτόμοις. Οὗτε γοῦν εὑρήσει πλὴν τούτων 
τις εἰ μὴ σοφίδεται | οὖτε μὴν ἑλάσσω, εἰ μὴ xexoÀo- 
θωμένον χέκτηται τὴν διάνοιαν, πᾶπαι δέ sig» αὐ- 
ται, καὶ περαιτέρω βεθηκέναι οὐ θύναται. Ἡ oov 
& B y εδ η 0 χεράνυσι τὸν ἁπλοῦν, ἐπειδὸ ἁπλῆ: 
ἁπλῆν δὲ καὶ ἁπλοῦν ἐνταυθοῖ λέγω τὸν ὠτελῆ. αἱ 
d' ἄλλαι, ἑκάστη πρὸς τὸ ἴδιον ἰδίωμα. Πάντες γοῦν 
εἰσιν ἄνθρωποι, ἐννενήκοντα πρὸς τοῖς duci, καὶ ὁ 
ἀπλοῦς, εἴτουν ὁ ἐντελὴς. xoi οἱ τῆς ἀντιῤῥόπου 
έπτά. Πάντες δέ yé καὶ ὁ ἁπλοῦς ἄπειροι, οὐ κατὰ 
τὸ ἄλλο x«i ἄλλο, ἄλλὰ χατὰ τὸ ἄλλος τε x«i ἆλ- 
λοσῖος' τὸ ἄλλο γὰρ δηλοῖ τὴν οὐσίαν, τὸ ἄλλος τὸ 
ἄτομο», τὸ δὲ yt ἀλλοῖον τὴν ἐπίτασίν τε x«i ἄνεσιν. 
ἸΑλλοΐῖοι γοῦν πάντες οἱ χαθαρμοὶ, ὅσοι κατ ἐπίτα- 
dí) τε χαὶ ἄνεσιν ἐν τῷ TOV ἑπτα ἵστανται ὅρω, τῶν 
α B y δηλαδὴ « ὅ η 0. Αλλοι δὲ γε ὅσοι ταῖς ἐκ µε- 
ταθέσεων x«i ἐναλλαγῶν συξυγιῶν ογέγνονται" 
ἀλλοῖοι δι ὅσοι µια ἐἑκάστῃ συζυγία ἐἑντὸς τῶν ὅρων 
αὐτῆς ἱστάμενοι κατ ἐπίτασίν εἰσι καὶ ἄνεσιν.. Ἔχει 
δι πλάτος αὐτὸ καὶ στενότητα. Μᾶλλον γὰρ καὶ ἧττον 
οὐ διακρίνει τις θυμιχὸν, οὐτ οὗ ἐπιθυμητικὸν, τοῦτο 
πλάτος ἐπειδή οὐ διώρισται, οὐχ ὡς ὅτι δὲ này πλά- 
τος ἐστὶν ἀδιόριστον, ἀλλ᾽ ὅτι ἀδιόριστον ποτὶ piv 
ἔχει καὶ πλάτος, ποτε dk χαὶ πλάτος ἐστὶν, στενότη- 


τῶν 


gationibus, et in individuis que ex illis temperan- 
tur. Neque igitur plures quisquam reperiet conju- 
gationes, nisi captiose agat: neque rursus paucio- 
res nisi manca et imperfecta cognitione preeditus : 
cum nobis omnes sint numero comprehense, nec 
ulterius progredi liceat: nempe a b c ο f g h tempe- 
rant simplicem hominem, quandoquidem simpli- 
cem conjugationem constituunt. Simplicem autem 
hominem et simplicem conjugationem pro eodem 
usurpo, nempe pro perfecte temperato homine, 
seu perfecte temperata conjugatione. Aliarum vero 
conjugationum unaquaque suam habet proprieta- 
tem. Omnes igiturhominessuntnonagintaduo : et 
simplex nempe perfectus : itemque illi qui ex 
septem simplici conjugationi respondentibus tem- 


perantur. Porro omnes atque adeo simplex sunt p 


infiniti, non secundum aliud atque aliud, sed 
quatenus alius quispiam estatque dissimilis : nam 
aliud essentiam significat, et aliud individuum : 
dissimile vero intensionem et remissionem. Omnes 
igitur aliusmodi purgationes, quecunque secun- 
dum intensionem et remissionem sunttemperate,in 
termino septem consistunt: nempe a b cef g h. Alice 
quidem sunt quotquot ex transpositionibus et 
permutationibus conjugationum constant. At dissi- 
miles sunt quotquot in unaquaque conjugatione 
intra ipsius terminos consistunt habentque latitu- 
dinem et coarctationem. Nemo enim distinguit inter 
iracundum et cupidum secundum illud quod est 
magis et minus : quandoquidem heec latitudo non 
est definita et certa. Non quod omnislatitudositinde- 
finita, sedquia illud quod est indefinitum interdum 
etiam latitudinem habetinterdum vero est latitudo, 


B 


C 


γίας πρὸς ἄλλο α τῆς αὐτῆς ἔχει οὐκ ἂν μὴ τῆς αὐ- 
τῆς D εἶναι τὸ α πέφυχε διὰ τὴν ἐπίτασιν χαὶ τὸν 
ἄνεσιν. Πότερον διὰ ταῦτα εν ταῖς συζυγίαις δὺ ταύ- 
ταις πᾶν ἄτομον περιγράφεται, χαὶ πάντες ἀνθρω- 
wot ἐννενήχοντα πρὸς τὸῖς δυσίν εἰσι, καὶ ὁ ἁπλοῦς 
καὶ οἱ τῆς ἀντιῤῥόπου ἑπτὰ, x&v ἐπίτασιν Q d»xtTy 
ταῖς οἰκείαις ἐπιδέχωνται συζυγίαι, ἄτομα δε «ji; 
ἄπειρα, οὐχ, ὡς ἐκτὸς ὄντα τῶν συξυγιῶν, ἀλλὰ διὰ 
τὴν ἔνδον ἐν ἐχείνοις αὐτῶν ἐπίτασίν τε καὶ ἄνισῳ,. 
'O pt» οὖν ἡμέτερς ἐνταυθοῖ λογος τῶν τῶν ἑπτὰ 
τοῦ λογιχοῦ ζώου µμερῶν κοινωνίαν ἐσπούδασε dii- 
ξαι, καὶ τοῦτο χατὰ τὸ παρέλχον xXx» ταῖς  xotwe- 
νίαις συµθάλλεται. Ίνα δὲ καὶ πρὸς à πέφυχε µίω 
ἑχάστην συξυγίαν ποιεν ὃ ποιεῖ ἀἄτομον δείζξωμο, 
οὐκ ὀχνύσομεν, xXv 5 φορτιχὸν, καὶ τὸ piv i; 
τῶν συζυγιῶν €f x«i ἄλλως τῶν ἔπιστύμηον ἔπιστα- 
µένων φνσιολογεῖν, οὐχ ὡς ἡμεῖ, ἀλλ ὡς mípux 
x«i μάλιστα χρειττόνως οἱ πλείυς. Συδυγίας dt yt 
οὗποτ ἂν ἑτέρας τούτων τις 0pm, οὔτε ἔναλλαγὶ 
ἐνηλλάγησαν, ὅτι οὗὖτε piv µεταθέσει, ὅτι μετετές- 
σαν ἄριστα. ἀ)λ' ἡμεῖς piv ἐνδεχομένως μιᾶς ἔκ- 
στης ἄτομον ἐπεξέλθωμιν, Φφυσιο)ογοῦντες ἐνδεχο- 
µένως περὶ αὐτοῦ, x«l oio» προοδευσώµεθα τῶν Pos 


λόμένων εἰσέρχεσθαι ἐν αὐτῷ, xXv ἐνδεχομένως δέ vt. 


coarctatur etiam, quia Ga secunde conjugationis 
comparatum cum alio a ejusdem conjugatio- 
nis tum remissionem tum etiam intensionem sus- 
cipit. Neque vero natura ita comparatum esset, 
nisi omnia individua a ejusdem conjugationis se- 
cunde essent necessario propter videlicet intensio- 
nem et remissionem. Utrum igitur in his conjuga- 
tionibus omne individum includitur et comprehen- 
ditur ? et omnes sunt monaginta duo cum simplice 
etillis septem qui pari vi parique facultate conju- 
gationi simplici respondent ; utrum etiam intensio- 
nem et remissionem qualitates in suis quseque 
conjugationibus suscipiunt? uniuscujusque vero 
conjugationis individua sunt infinita : non quod 
sint extra ipsas conjugationes, sed propter inten- 
sionem et remissionem quarum utraque intra con- 
jugationes ipsorum consistit ? Hoc igitur nostro 
sermone septem partium animalis ratione prediti 
communionem conati sumus ostendere, cujus qui- 
dem doctrine usum in communionibus rerum natu- 
raliumlongius latiusque diffusum habere possumus. 
Porro illud à quod unaqueque conjugatio indivi- 
duum quod facit facere solet, ostendere non gra- 
vabimur, etiamsi tractatio hrec negotii et molestie 
plena sit. Ac plures quidem alii in hac scientia 
exercitati potuissent melius non eo modo quo nos, 
sed quo pacto maxime oportuit intra ipsas conju- 
gationes, aut aliter heec omnia explicare et pertra- 
ctare. At conjugationes alias preeter illas nemo pote- 
rit reperire, quocunque modo immutet et trans- 
ponat : quia perfectissime permutate et transposite 
sunt. Verum nos utcunque uniuscujusque conjuga- 
tonis individuum explicemus, et hanc quoque 


1313 


ἐξετάσαντες. Οἴδασι 
πῶς δεῖ φυσιολογεῖν xol πῶς 
λογέζεσθαι' διὸ πᾶσι μὲν και 
τῷ Σταμειρίτη πειθόµεθα, φυσιολογικῇ δὲ καὶ αὐτοὶ 
ἐπιθάλλομεν φειδοῖ τοῦ ἀνδρὸς, ἀναιροῦντες ταύτην 
την Φόξαν ἐκ ταύτης (1) τῶν χαβακτηρισµάτων. Οὐδὲ 
1ὰρ; ἀνδρεῖος ὁ μεγάλα ἔχων τὰ ἀκρωτήρια, φάσκο- 
μεν, ἀλλὰ τὸν οὕτως Ὡρμοσμένο X9 οὕτως ταῖς συ- 
δυγίαις * ἐκεῖ γὰρ σχημάτων διαφορὰ, ἐνθαδὶ δὲ 
χυμῶν xxi Ψυχῆς μερῶν ἰδιώματα, καὶ διὰ τοῦτο τὸ 
συναγόµενον ὁποῖόν ἐστι αχαταληπτὀν. Διὸ πιρὶ μὶν 
τῆς τῶν συξυγιῶν τάξεως καὶ εὑρέσεως xai θέσεως 
x«i ἔναλλαγῆς ἀποδειχκτικῶς εἰπόντες οὐκ ἂν ἔρυ- 
θριάσαιµε πώποτε, ὄτιπερ εἰρήχαμεν κατὰ φύσιν, 
φυσιολογήσειν δὲ ταύταις xaT ἄτομον οὔτε μὴν 
ἀνασταλῶμέν ποτε 020 ὑποσταλῶμιεν αὐτῷ καὶ ἐπὶ 
τούτοις, 020' ὑπὸ τὴς κάτω φορὰν ἀχθησόμιθα, αλλ 
ἐδεχοµένως φυσιολογήσαντες ὡς εἰκὸς τὴν διάκρισιν 
τοῖς σοφοῖς ἀναθήσομεν, τοῖς δέ ys μιθ ἡμᾶς ἀνι- 
ῥευνᾷν βουλοµένοις τὰ ἐνδεχόμινα οὔτε ἡμεῖς χωλύσο- 


γὰρ οἱ διερχόµενοι ἐπεστήμην 
οἰχοινομεῖν 74 χαὶ συλ- 


πάντη χαὶ γ»ατὰ παντα 


partem naturalis scientie levi brachio attingamus 
et quasi precamus illis qui nunc campum ingredi 
voluerint idque interdum leviore brachio ut dixi- 
mus interdum etiam accuratius, ne forte in alicujus 
reprehensionem nostriperscrutendi studium incur- 
rat. Nam quiphilosophiamlitteris persequuntur,no- 
runtquo pactoin scientia naturali versari oporteat : 
quo pacto distribuere et colligendo concludere 
necesse sit. Idcirco in omnibus omnino et secun- 
dum omnia Stagirite obtemperamus, nos quoque 
scientie naturalis studiosi rationes viri illius ad 
tenue et ad concisum elimatas fusius explicamus, 
elicientes hanc opinionem ex ille que per insigni- 
tas corporis notas colligitur. Neque enim dicimus 
hunc in modum : Fortis ille est qui magnas habet 
extremitates; sed. Qui hoc vel illo modo secundum 
conjugationes temperatus est. Nam ex insignitis 
corporis notis figurationum discrimen considera- 
. tur ; hic autem humorum et partium animee pro- 
prietates expenduntur. Quo fit ut illud quod ratione 
concluditur, tacite intelligatur. Cum igitur de 
conjugationum ordine, inventione, collocatione et 
permutatione accurate diximus, nunquam erubes- 
cemus,quod convenienter nature principiis docui- 
mus de temperationum conjugationibus, illud in 
individuis ipsis ostendere : neque hoc ipsum un- 
quam renuemus neque subterfugiemus : neque vero 
ab infima queque descendemus, sed postquam 
utcumque perscrutati fuerimus, accuratiorem dis- 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 
ὅτε δὲ xol κρειττόνως, μὴ µμιμφθῶμεν παρὰ τινος À pt», 


C 


D 


1314 


ot ὃ᾽ ὅτι οἱ μετὰ τούτους αὖ- 
φυσιολογεῖν ἀναντιῤῥήτως φιλοτιμήσον- 
διὸ ἂν ἐκεῖνι πρὸς τοὺς ἑξής τὴν ἐν ταῖς Jpa- 
φαῖς συγγνώμην ἐθέλουσιν, ἐξ αὐτῶν ἡμεῖς ἐξαιτού- 
µιθα. Τοῦτο δὲ οὔτε δειλία ὡς πέφυχε γέγραφα, ὡς 
τὴν κατ iut γενεὰν ἐμὶ εἰδέναι µέχρι καὶ τῶν ἀῤ- 
ῥήτων ἐἑντὸς τῆς φιλοσοφίας Ὑιγνώσχειν ἀφιλονείχως, 
οὖτε τὸ κουπτὸν εἶχόν τε καὶ κερδωτιχὸν οἷα πά- 
σχονσι οἱ πολλοὶ, τὴν συνείδησιν ἀπατῶντες καὶ yt- 


οὔτε τὸ ἀναγχκαῖον * 
τοῖς περὶ τὸ 


ται, 


λαστοὶ γινόμενοι τῷ γελᾷν (2) καὶ ἐν οἰχείοι, ἀρχύοις 
ἀγχονιζόμενοι * ἀλλὰ φιλόσοφος Ov καὶ τὸ ταπεινοῦ- 
σθαι γινώσκων «καλόν, καὶ τὸ µέτριν ἀρετὴν, xal 
τὰ pica ἀχρότητας. καὶ τὰς ἀκρότητας ἐν µεσότητι, 
xai πρὸς τούτοις χαὶ ἐπὶ τούτοις ὅτι θνητὸς, ὅτι πρὸς 
σνδούλους βοῶ, ὅτι πρὸς ἐπιστήμονας διατίθεµαι, 
ὃτι εἷς καὶ μόνος ἐστὶν ὁ κυρίως x«l ὄντως σοφὸς 
οὕτως δὴ λέγω, πᾶσαν δὲ τὴν γνώµην ἡμῶν τοῖς 
χρξιττόνως εὑρίσκουσι ποοσκολλῶμεν. Tà» χαάρυ 
δὲ τοῦ βιθ)λίυ τῆς ἐπιστήμης δὴ ταύτης ἑξαυτῆς 
σὺν τῇ συγγνώμη αἰτούμεθα ' ἴδιον yàp φιλοτιμεῖ- 
σθαι τοῖς ὁμοίοις oi ὅμοιοι δωρύματα τὰ κατάλληλα, 


quisitionem sapientibusrelinquemus. Quod quomi- 
nus faciant neque a nobis, neque a fato aliquo 
impedientur. Equidem hoc ccrto scio, fore ex po- 
steris aliquos qui non contradicendi studio eamdem 
in hac philosophie parte operam, ponant. Quare 
quam illi veniam a posteris suislibenter exspecta- 
bunt hanc nos ab ipsis petimus. Neque vero 
ignaram et somniculosam operam in his conscri- 
bendis posuimus, et meum hoc seculum testari 
potest res pleresque occultas et ab ipsa natura 
involutas mihi apertas et manifestas exsistere : 
quam sane cognitionem insolenteretintemperanter 
pre me ferre nolim. Neque hec arcana mecum 
habui astute, utsolent multiqui conscientiam suam 
ipsi fallunt, ipsi se ridicule insanos ostentant, ac 
suis ipsi retibus suffocatur. Sed cum ego sim phi- 
losophus, sciamque modestiam esse cum honestate 
conjunctam et moderationem esse virtutem : item- 
que qua media sint, queque extrema in humanis 
actionibus : preterea cum sciam me mortalem 
esse mihiqueopem conservorum esse implorandam: 
me cum sapientibus versari, unum denique esse 
perfecteet vere sapientem : Ideo in hanc sententiam 
sermonem meum concludo : ut nostra sententiam 
adjungamus sententie illorum qui meliora repe- 
rient. Gratiam vero propter doctrinam et senten- 
tiam nostran hoclibro comprebensam deposcimus- 
Est enim &quurh ut similes a similibus mutua stu- 
diorum munera studiose exspectent. 


Diagramma adjiciendum tertio sermoni Theodori Duca, in quo numerum conjugationum 
ob oculos ponere voluimus. 


'H ua καὶ πρὠτη συδυγία. 2«By. ὅτθ 
γ. t5n0 39«B*y. Πθζ 
H B rfe, d y. tim kaBy. «0€ 
(1) ᾽Αναιρεῖν δόξαυ ἐκ δόξας, id est, opinionem eT opinione elicere. 


ο) Lego γελαστοὶ τῶν γελαστῶῷν. 


1345 ADDENDA. μὴ 


A 


'H p τάξις, 


26 B 


"^ ο ο ο 


L 

e 
ο λα... 
oU VC quos viuere 


36 β γ. 
'H y! μετὰ ταύτον, έθδό 


0 


e 
"CH e QONVI^ Mg-^n ^ 


ἓ 
$9 
E 


C 


a . 

e "did 9 
πω ποσο 
* :ᾳ σοὐοσσύγςσςσόιύχύσχ 
^ quu NN 


ων ὅλων. 
0 


'H α τάξις τούτων, ὀγδὸ 


Bj 99 4€ Q5 e dut VY S ^ qoM Y^ 
* ο οὐ ο 


R 
^ Φάσο ο όγο n 


() Hujus loci obscuritas illustrabitur bunc in 
modum : Cum fit distributio in quatuor ordines, 
tunc tredecim ordines respectu quatuor ordinum, 
non amplius ordines, sed συζυγίαι appellantur. 
Rursuscum fit distributio in nonaginta tres συξυγίας 
tunc tredecim συδυγίαι non amplius συδυγίαι͵ sed 


'H β) τάξις τούτων, évvkrq τῶν ὅλων. 
59 B. «2x0 
60 p. «itu 
64 B. 65n0 
62 8- «60 
63 D. Όοθε 
e& B. εξ 
05 B. ο 
66 B. n 0 
e7 B. 9€ 
08 B. θε 
09 B. «x 
'H y' τούτων, δεχάτο τῶν ὅλων. 
709. ε«εὔτλθ 
14 3. s $* 
723. ὅητηθ 
73 εζθ 
14} ηθζ 
75 y. εἕ 
16 y. bu 
Tl 3. «90 
78 y. 90€ 
79 3. θε 
80 y. tx 
Αλλη τάξις αἱ, ἐνδεκάτη τῶν ὅλων. 
δια. ε 
θα € 
83«. n 
δ4 α. ϐ 
'H B' τούτων, δωδειάτῃ τῶν ὅλων. 
86 D. ε 
86 ς ζ 
87 B. «x 
88 B. $0 
H' J' τούτων, τρισκαιδέκάτη τῶν ὅλων. 
89 y. ε 
905. ἵ 
91 93. wu 
92 3. ϐ 


Ἐπτὰ ἕτεραι συζυγίαι αἴτιωες ἔχουσιν ἐν μονάὰι 
μόνη ἐπίτασιν ἤ ἄνεσιν 
ἡ κατ ἐπίτασιν 
$ χατ ἐπίτασιν 
$ xat' ἐπίασιν 
4 xat ἐπίτασυ 
$ x«t ἐπίτασιν 
$ xar ἐπίτασιν 
$ κατ) ἐπίτασιν 


Significatio littararum. 
α, λόγος, 


σος οσο Ἡ 5 


τάξεις appellantur respectu nonaginta trium conju 
gationum, Ceterum, ut monet Galenus, oum confe 
gatione illa que est equalis omni ex parte, estque 
intensionis ac remissionis expers, reliquas 
parare debemus. Idque observandum in singulis 
ordinibus. --””.” 


1317 


THEODORI Π IMP. DE COMMUNIONE NATURALI 


1318 





OEOAQPOY TOY AAXZKAPI 


TOY ΥΙΟΥ TOY ΜΕΓΑΔΟΥ ΒΑΣΙΔΕΩΣ KYPOY 


IQANNOY ΤΟΥ ΔΟΥΚΑ 


1ΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 


ΛΟΓΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ. 


THEODORI LASCARIS 


FILII SUMMI IMPERATORIS DOMIMI JOANNIS 


DUCJE 


DE NATURALI COMMUNIONE 


SERMO QUARTUS. 


α. Τοσανταχῶς οὖν τὰς Év ἀνθρώποις χυρῶν τε Α τὸ ποσὸν εὑρεθῦναι αδύνατον 


καὶ ψυχιχῶν μερῶν κοινωνίας εὑρόντες γεγράφαµεν, 
ὡς ἔδει, ἐρευνήσαντες πρίν " οὗ περιχλείοµεν δὲ τὰ 
ἰδιώματα τῶν τε κατὰ λόγον ἐργαξομένων, τῶν τε 
Χατὰ θυμὸν, τῶν τε χατ ἐπιθυμίαν, xoi τῶν ἔκάστῳ 
ἀφωσιωμένων χυμῶν é» ποσῷ " τοῦτο γὰρ οὐκ ἔχει 
τις χώραν εὑρεῖν, ἀλλὰ µόνον τὸν ἀριθμὸν, καὶ τὴν 
σχέσιν, xxi τὴν ποιότητα απεδείξαµεν. Τὸ γοῦν, mó- 
σαι καὶ ὁποῖαι αἱ Χοινωνίαι τῶν ἀμφοτέρων», ψυχῦῆς 


δηλαδὺ καὶ χυμῶν, ἐδείχθο, πὸσον δὲ µία ἑχάστο ἔχει 


1. Totnumerohumorumin hominibus et partium 
animiinventas anobis communiones etinvestigatas 
prius, ut oportuit, tradidimus. Proprietatibus vero 
agentium tum ex ratione, tum ex irascente vi 


* T0g0U γὰρ οὐκ ἐπί- 
τασις καὶ ἄνεσις, ἀλλ) icov καὶ ἄνισον οὐ σφάλλει δὲ 
τοῦτο τὸν ἐπιστήμην. Ἐπεὶ γοῦν αἱ x«r' ἀριθμὸν κοι- 
νωνίαι εἰσὶ δεδειγµέναι, ὡσαύτως xxl μιᾶς ἑχάστης d 
ἰδιότος * εἰ γὰρ καὶ τοῦ λογικοῦ λογικὸς ὑπερέχει, xol 
τοῦ θυμιχοῦ θυμιχὸς, καὶ τοῦ ἐπιθυμητιοῦ έπιθυμη- 
τιχος, πλὴν καὶ οἱ ἀμφότεροι à ἐπιθυμητικοὶ ὢὦ λογι- 
xoi ἤ θυµιχοέ tit, xkv εἷς τούτων iy» ὅσην ἄν 6x» 
tà» κατὰ τὸ xotvov ποιὸν ἐπίτασιν, ὁ χρίνων δὲ διὰ 
τοῦτο οὐ παρασφάἄλλει ὥστε ἐπιθυμητιχὸν τὸν θυµιχον 


definite nemo reperire potest. Nam quantitatis non 
est intensio et remissio, sed sequalitas et inequali- 
tas. Nemo vero hoc modo considerans a scientia 
aberrare potest. Quoniam igitur quot sine numero 


atque facultate, tum denique ex cupiditate itemque p communiones ostensumest, eodem modo uniuscu- 


proprietatibus humorum unicuique assignatorum, 
certam ac definitam quantitatem non attribuimus. 
Hoc enim reperiri non potest : sed domonstravi- 
mus duntaxatnumerum, habilitatem, etqualitatem. 
Quot sunt igitur comimuniones utrorumque, nempe 
animi ethumorum, a nobis ostensum est. Quantam 
autem quantitatem unaqueque communio habeat, 


jusque communionis proprietas declarata est. Si 
enimrationis compos rationis compoti excellere 
potest,enim iracundo,iracundus et cupidus cupido, 
ita tamen ut ambo sint aut cupidi aut rationis com- 
potes, aut iracundi. Et quamvis unus habeat quan- 
tamcunque habere post communis qualitatis in- 
tensionem ; non tamen falletur qui ex illis quee 


1319 


ADDENDA. 


1120 


᾿οἴεσθαι, χαθαρῶς δὲ διακρίνει τὸν ἐπιθυμητιχὸν ἐκ À T Δ τὸ μεῖζον τετράγωνο», ἡ dk E Z H Θ τὸ ἕλασσο 


τοῦ θυμικοῦ Ei δὲ xoi τὰ εἴδη τῶν καθεκαστων 
πλάτος ἔχει, ὥστε λέγεσθαι ἓν ἕκαστον εἶδος ποιότητι 
τὴν ἐπίτασιν χατὰ τὸ ἄπειρον, οὐκ ἄλλη x«b αὐτοῦ ἡ 
ἰδιότης γινήσεται, ἐσεῖται δε ὦ avrà, ἀποδειχθήσεται 
d" οτως καὶ τοῦτο, πρὸς τὸ δεῖξαι τούτῳ τῷ σχήµατι, 
ὅτι τὸν θυμικὸν πρὸς θυμιχὸν X» τῆς ποιότητος ἐπί- 
τασις οὐκ ἄλλον τοῦ θυμιχοῦ εἶναι τοῦτον ποιεῖ. δεῖ 
γοῦν ἀποδείξαι ὅτι οὐκ ἆλλο καὶ ἄλλο ταῦτα διὰ τοῦ 
ποσοῦ τῷ ἴσῳ x«i τῷ ἀνίσῳ. 





Ἔστω τοίνυν τὰ τοῦ σχήματος τετράγωνα Ὁ A B 


diximus, judicare voluerit ; it& ut cupidum cum 
iracundo confundat, sed cupidum ab iracundo sin- 
cere vereque distinguat. Et quamvis individuorum 


τετράγωνο» * ἔστωσαν γοῦν à Α B T A στυγμαὶ ἐξ 
ὧν πρὸς ἑκατέρας τὴν X 6 W Ω ἑούνται. ὢ Α γοὺν 
τῇ B x«l αὐτὸ τῷ Τ καὶ αὐτὸ τῇ Δ, καὶ αὐτὴ À 
dcrocay 2 ΨΦΦοΩοΧ X Y xat ποισουσιε τὸ ἔλασ- 
σον τετράγωνον EZ H G* ἔστωσαν γοῦν καὶ τα N P 
A Π σημεῖα, µέσα τῶν E Z H 8 σωηµίίων, ὡς xci τὰ 
Y OX τῶν ABT Δ σημείων * ὡς γοῦν & Α πρὸς 
τὸν B, $ E πρὸς τὸν 7, καὶ ὡς & B προς τὴν Tl, à 7 
πρὸς τὴν H, καὶ ὡς q Ἑ, πρὸς τὴν ΑΔ, ἡ Ἡ πρὸς τὸν O, 
καὶ ὡς ? Δ πρὸς τὸν A, 1 O πρὸς τὴν E, καὶ πάλι ὡς 
τὸ ἐπιδευχθὶν Y Φ B τρέγωνον πρὸς τὸ Ν Z P τρίω- 
νον, οὕτως καὶ τὸ VY X A τρίγωνο πρὸςτὸ TJI EN 
τρέγωνον, xai ὡς τὸ X (1 Α τρέγωνον πρὸς τὸ A II G 
τρέγωνον, οὕτως χαὶ τὸ Ω 9 Τ τρίγωνν πρὸς τὸ ΛΑ 


BP H τρίγωνο». Ἰπάρχει yov) τὸ Y ὦ B τρίγωνον 


ὅμοιον τῇ ποιότητι τῶν N P Z τριγώνῳ, πλὺν ὅ' 
ἁλλ᾽ οὐ τῷ ico, καὶ καθεξζῆς τὸ Y X A τρίγωνον τῷ 
Π Ν Ετριγώνω, ὠὡσαύτως δὲ καὶ τὸ X Ω 4 τρίγωνον 
τῷ Λ II O τρι/ώνῳ, x«i τὸ Ω 9 T τρίγωνο τῷ A P 
II τριγώνῳ, xai παλιν εἰς τὀἰπιιυχόν ΝΡΛΑ II ct- 
τετράγωνο», ἀγχείσθωσαν κατὰ τὴν τούτου τοῦ NP 
AIL πρὸς 109 V & Ω X rào, τὰ T Y K Σ σεμεῖα, 
ἐπιζεύχθωσαν δὲ καὶ ταῦτα τῷ T Y K Σ x«i ἐσεῖται 
ταὶ ταῦτα ἴσα τὰ τρίρωνα" ὡς γοῦν τὸ H A 9 -pi- 


equales, linea quidem A lines DB, et heec linee C. 
et hec linee D, et hed lines A. Puncta igitur V X 
Y Z ponantur media inter A BC D, el conjungantur 
inter se Y X. X Z. V Y efficient que minus qua- 


forme (1) latitudinem habeant adeo utunaqueque C drangulum E F G H. Sicutigitur N O P Q puncta 


forma intensionem in infinitum suscipere possit, 
tamen non ideo ilia proprietas evadet, sed eadem 
manebit. Quod autem dicimus, hunc in modum de- 
monstrabitur : Subjecta figura volumus ostendere 
intensionis qualitatem non efficere ut iracundus ab 
jracundo alius dici definiri possit. Oportet igtur 
demonstrare per quantitatis equalitatem et ince- 
qualitatem hsec aliud atque aliud non evadere. 





Ex quadrangulis igitur hujus figure esto majus 
quadrangulum A B CD ; E F GH minus quadran- 
gulum. Sint igitur A B C D puncta a quibus triun- 
que linee cum V X Y Z copulentur. Sint igitur 


media inter puncta E F G H, quemadmodum 
VXYZ puncta erunt media inter puncta A B C D. 
Ut igitur linea A habet ad lineam B, ita linea F ad 
lineam G : et utlinea C ad lineam D, ita linea 6 
ad lineam H ; et uL se habet linea D ad lineam A, ita 
linea H adlineam E. Rursus utse habet conjunctum 
triangulum Y X B ad triangulum N F O, ita tri- 
angulum Y V A ad triangulum QE N. Dt ut se 
habet triangulum Q H P, ita triangulum Z X C ad 
triangulum PO G. Est igitur triangulum Y X B 
qualitate simile triangulo U F O, sed non «quale. 
Deinde triangulum Y V A simile est trianguloQ EN; 
itemque triangulum V Z D simile est triangulo 
L G H : denique triangulum Z X C simile est qua- 


D litate triangulo P O G. Rursus conjuncto quadran- 


gulo N O P Q inscribantur puncta S T K L, eodem 
situ quo interjecta sunt puncta N O P Q, in qua 
drangulo Y X Z V. Connectantur etiam illa puncta 
STKL:eruntheec quoque equaliatriangula. Ut igitur 
triangulum QPH se habet ad triangulum YVA, ita 
NLPad QPH. Ut autem se habet triangulum POG ad 
riangulum VZD, ita etiam TKO ad triangulum 
POG. Et uttriangulum ONF sehabet ad triangulum 
ZXC, itaquoque triangulum KNS ad triangulum 
NOF : Et ut triangulum NQE se habet ad XYY, 
ita etiam SQL se habet ad QME. Ita ut utrum- 
que utrimque ex inequalitat e equaliter excel- 


(1) Non hic de formis essentialibus, igitur, sed formis qualitatum in individuis. 


1321 ΤΗΕΟΡΟΒΙ 1 IMP. ΡΕ GOMMUNIONÉ NATURALI. 1322 


γωνον πρὸς τὸ V X. A, οὕτως καὶ το T X ἩΠ πρὸς τὸ Α ἀνίσῳ, ὅμοια Ó& καὶ αὐτὰ ἐσεῖται τούτοις ποιότητι, 


II A Θ, ὡς δὲ τὸ A P H τρίγωνον πρὸς τὸ X Ω A, οὔ- 
τως καὶ τὸ Σ Κ A πρὸςτὸ A. PH, xat o; το PN 7 
τρέγωνον ποὀςτὸ (10 T, οὕτως xai τὸ K Y P πρὸς 
τὸΝΡρ 7, καὶ ως 70 N II E τρίγωνον πρὸςτο 6 Y 
B, οὕτως xci τὸ Y T Ν πρὸς τὸ II Ν E, ἑχάτερον έχα- 
τέρου τὴν ὑπεροχὴν ἔχον ἴσην, κατὰ τὸ ἄνισον, καὶ 
τοῦτο χατὰ τὸ ἄπειρον, ἀλλὰ καὶ ὡς τὸ A B T A rt- 
τράγωνον πρὸς τὸ E ZH 86, οὕτως xa 10 NP A II 
πρὸς to T Y ΚΣ ἑχάτερον ἑχατέρου xac& τό ἄνι- 
σον ἐξίσου ὑπερέχον τε καὶ ὑπερεχόμενο, ὡς "yàp 
τὸ ABT A προς τὸ E Z Il OG, οὕτως xal αὐτὸ πρὸς 
τὸ ΝΡ ΛΑ Il,xal αὐτὸ, κατὰ τὸν οὐτὸν λόγον, πρὸς τὸ 
T YK X: x«i ἐπε γοῦν τοῖς ἐπεὶ τὰ ἄχρα σηµείοις 
Α ΒΓ Δ τὰ µέσα σημεα W 6 Q X ἐπιδενχθέτα 
ἐξανάγκης ποιοῦσι τετράγωνον, καὶ τὰ µέσα τούτων, 
χατὰ τὴν αὐτὴν ποιότητα, ποιζσουσι τον P A Ii, 
ὠσαύτως χκὶ τὰ µέσα τούτων τὸ T Y K Σ, ἀλλὰ καὶ 
và ΥΦΗΦΩΓΩ X A X Y Α τρίγωνα τὰ xat&k VY 
ΦΩ X ὠούμινα κατὰ τὰ µεσα σημεῖα N P Λ Πτὰ 
ἐγχείμενα πρὸς τὰς V 6 6 0 Ω X X V γραμμὰς 
ἐπιζευχθένα κατὰ τὴν αὐτὴν χαὶ ταῦτα ἀναλογίαν 
τῶν ἄνω κατὰ τὸ ἄνισον, ὅμοια δὲ ὑπάρξονσι τῦ 
ποιότοτι xal τὰ µέσα τούτων ἄρα σημεῖα τὰ ἐγχεί- 
μιναταῖςΝΡΡλΑ II II. Ν γραμμαῖς ἐπιδενχθέντα, 
ἀκολουθούντα ἀκολουθήσουσι τῇ ποσότητι, οὐκ ἐν 
ἀνίσιι τοῖς προγινεστέροις, ἀλλὰ τῷ igo καὶ τῷ 


ὥστε οὐχ dox τὸ κατὰ τὸ μεῖνον τέτράγωνον, fj τρί- 
Ίωνον, 1$  itto0» τι ποιότητος εἶδος, τοῦ ἐἑλάσσονος 
διαφέρει ποιότητι, KA dart ταυτὸν κατὰ τὴν ποιό- 
τητα, καὶ ἐπεὶ τὸ ἴσον καὶ ἄνισον ὡς εἴρηται, τοῦ 
ποσοῦ οὐχ ἄλλην ποιεῖ τὴν ποιότητα, καὶ τὸ Α dom B 
T A ἐπιθυμητικὸν d$ θυμιχὸν ὅμοιόν ἔστι κατά yt 
ποιότητα τῷ V $ Ω X ἐπιθυμητιῷ, 9 θυμικῷ, καὶ 
to9T0 SG N P A II, xal τοὔτοτῷτ Υ ΚΣ, xai τὰ τρί- 
γωνα κατὰ τὸν αὐτόν λόγον, καὶ ὁ θυμιχὸς καὶ ὁ émt- 
θυμῆτιχὸς, ἄρα ὠσαύτως καὶ ὁ λογικὸς καὶ οἱ μικτοὶ 
x«i οἱ πάντες κατὰ τὴν τάξιν αὐτῶν, καὶ ἐδείχθη 
ταῦτα χαθὼς ἔδει δειχθῆναι παρὰ τοῦ ἡμιτέρου λό- 
gov. Απλοϊ ὃς αὐτὴ 3» ἀπόδειξις ὄτιπερ οὖδε µία σν- 
ζνγία τῶν ποινωνῶν τῷ ἐπιστήμονι ἄλλη φανῦ, χατά 
yt τὸν τῆς ποιότητος λόγον, ἐπειδὴ καὶ ταῦτα τὰ τρί- 
Ίωνα καὶ τιτράγωνα κἄν µείδω καὶ ἑλάτω ὥσι, 
ἀλλὰ καὶ τὰς γραμμὰς καὶ τὰς γωνίας καὶ τὰ ἐμθαδὰ 
xot), ἔχουσιν ὃµοικ πρὸς τὸ ἑκάστου ποσόν μεῖζον 
γὰρ καὶ ἔλασσον τρίγωνον οὐκ ἔχει διαφορὰν, εἰ μὴ 
κατὰ τὰ τοῦ τριγώνου εἴδη, ἅπερ εἰ καὶ διαφέρει, 
δικφέρει τῷ ἑτεροειδεῖ, τὸ δὲ ὁμοειδὲς, εἴτε μεῖδον εἴτε 
(arrow, οὐκ d))o, καὶ θυμιχὸς ἄρα, f$ ἐπιθυμετιχὸς, 
$ λογικὸς, ἡ φλεγματιχὸς, à αἱματικὸς, ἤ μίλαγχολι- 
κὸς, 5 ζανθοχαλιχὸς, $ καὶ τῶν μεμιγμένην ἑχόντων xàb 
ἀμφοτέρων τὴν χρᾶσιν κατὰ τὰς πρὶν τῶν συξυγιῶν 
κοωωνίας σηµειωθείσας, οὐ κατὰ τὸν τῆς ἐπιτάσεως 


lat, atque hoc in infinitum produci potest. Preterea C est etiam cupidum esse aut iracundum: et hoc 


ut quadrangulum ABC Dsehabetad quadrangulum 
E F GH, ita quoque quadrangulum N O P Q ad 
STKL.l1taut utrumque utroque ex inequalitate 
tequaliter majus sit et minus. Ut enim quadrangu- 
]um A BCD se habet ad quadrangulum E F G H, 
itaquoqueipsum ad quadrangulum NOPQ : et ipsum 
eadem ratione ad quadrangufum S T K L.Quoniam 
igitur media hec puncta Y X Z V connexa cum 
punctis que sunt in extremitatibus, nempe cum 
Α BCD, neccessarioefficiuntquadrangulum. Et rur- 
susintermedia horum puncta ex eadem quali- 
tate efüiciunt quadrangulum NO P Q : eodem 
quoque modo horum intermedia puncta efficient 
quadrangulum STK L, atque triangula Y X B: 
X Z C: Z V D : V Y A, que conjunguntur el 
uniuntur in Y X Z V circa puncta intermedia 
Ν ΟΡ Q, interjecta lineis Y X. XZ. ZV. V Y. cum 
suntinter seconnexa ex eadem proportione cum su- 
perioribus, quamvisindqualia, similia sunt inter se 
qualitate. Ergo intermedia horum interjecta lineis 
NO. OP. QP. QN,connexa inter se similia erunt 
superioribus qualitate, sed proporlione responde- 
bunt illis ex quantitatis equalitate et inequalitate. 
Ex quibus intelligitur majus quadrangulum aut 
triangulum et quodvis aliud genus figurse differre a 
minore si quantitatem spectes, sed si qualitatem, 
non differre. Et quoniam quantitatis eequalitas et 
inequalitas aliam qualitatem figure non efficit, 
A B CD, quod est cupidum esse aut iracundum si. 
mile estin qualitate, huic nempe Y X Z V, quod 
PATROL. GR. ΟΧΙ. 


ipsum huic, nempe N O P ϱ : rursus hoc 
ipsum huic S T K L. Eadem ratione qualitate tri- 
angula uon different, sed quantitate. Eodem quoque 
modo rationiscompoteset temperati qualibettempe- 
ratione homines eamdem rationem eumdemque or- 
dinem servabunt, Hec enim omnia nostro sermone 
demonstrata sunt ut oportuit demonstrari. Noslra 
autem hoec demonstratio declara nullam conjugan- 
tionem copulationum scientia investigari posse pree- 
ter illas quas numeravimus, si qualitatis rationem 
spectes. Quamvis enimilla triangulaetquadrangula 
majora et minora sunt, verumtamen suas lineas, 
suos angulos, sua denique spatia inter se similia 
habent, quacunque quantitate singula illorum sint 
p Predita. Majus enim et minus triangulum non diffe- 
runt inter se nisi ex trianguli forma, quie ai diffe- 
runt, propler diversitatem forme differunt : sed si 
similitudinem figure spectes, seu majus seu minus 
sit triangulum, aliud non erit. lracundus ergo aut 
cupidus aut ratione preditus, aut pituitosus aut 
sanguineus, aut melancholicus, aut si qui habent 
mistam ex utrisque temperationem, ex descriptis 
supra conjugationum copulationibus, riterius ordi- 
nis non erunt quam cujus sunt propter intensionis 
aut remissionis rationem, quoniam non :unt alii 
sed dissimiles. Omnes igitur ordines repe:ti sunt. 
Porro unusquisque ordo latitudinem habst faccre- 
tionem et diminutionem suscipere possit. ;Necideo 
glia communis quulitatis Species seu aiiud indivi- 
duum evadet Propter intensionem et rcmissionem. 
4a 


1323 


$ ἀνέσεως λόγον ἑτέοας οὗπεο ἔ 
τι ἔστω' οὐκ ἄλλος '/ἀο, 92) αἁλλοῖος. lau οὖν αἱ 


ταξ » 3 n3 E- di . κ. p * -e ^r 
ξεις «ὐοέθησαν. Εχει δε πλάτος εκάτχ, (77t Üi- 
χεσθαι x«i τῶν αὔξησιω γαι τὸν ὑπαθιναπιν, και 02x 
ἂν ἄλλο τὸ τῆς κχοινῆς ποιότητος εἰτε εἶθος, εἰτε ἄτη- 


pov γεννήσεται διὰ τὴν ἐπί-ασιν 3) τὴν ἄνετνν. CAM χο 


ἐπίτασις οὐσία ἐπίτασις ουσία 


άλλο 





X οὐ τοῦ ποσοῦ ἐπιτάπει διαφέρει" ποσὼ *&p οὐκ B 


ἐπίτασις, ἀλλὰ τὸ Άνισον, ὅπερ ο)κ ἆλ)ο του À 70 À 
ποιήσει͵ ὡς τὸν ἴσον ὀρισμόν' οὐδὲ /ὰρ 7o» μὲν ὁ 
AD Γ χύχλος ὀρισμὸν δέξεται τοῦ K. A M N 7. &u- 
φοτέρων 


, T7 * ^ - , [ . 
7*0 εις εστι χοινος 74/nu94 7*9 E£77t2 ο 


. * *, ρ ^ ^ 1 - , * 
Χνλχλος επιπεσὀν ντο μιας “ραμμῆς Ti0tzy 02707, Q 


LH 


καλεῖται περιφέρεια, πρὸς ην ἂφ᾿ ἑνὸς τον ἑντός 7^ 
σχήματος σημείου κειμενου, πᾶται αι ποοσπίπτον- 
σαι εὐθεῖαι ἴσαι ἀλλήλαις εἰσίν. Εἴτε «/ονν τὸ B co Α 
ἴσον, εἴτε ἄνισον, τὸν αὐτὸν δέξεται ὅρον, ὧν δὲ 0 
ὄρος χοινὸς, κοινὸς X«L ὁ τῆς οὐτίας εστὶ Ἄογος, χαι 
τὸ τρίγωνον οὕτως καὶ τὸ πολύγωνον, XXL ἐπί του 
ἀρτίου τούτο Χαι περιττοῦ. Ei δὲ x«t puc ἄρι/Ύρος 
ἐνωθείη, xat αὖθυς, οὐ θιαφορά τούτοις ἄλλη καχ 
ενώσεως Ὑενήσεται, εἰ μὴ 6G κατά ποιότητα. Ὁ 
γάρ ένωθείς πρὸς τὸ λευκὸν ἔλύη, ὁ δὲ πρὸς τὸ 
pete, οὐδείς δὲ τν ἐνοῦσαν ἀλλοιωθῇ πρὸς cuv 


τῆς 
μὲν 
τν- 
ἁλ- 


Nam intensio et remissio non sunt quantitatis sed 
qualitatis. Aliud autein ad essentiam pertinet ad 
quam non pertinet intensio. Ex quo efficitur aliud 
nullo modo pertinere ad intensionem, quandoqui- 
dem in nulla essentia est intensio, at essentia est in 
omni alio, intensio ergo in nullo alio erit. Omni 
igitur B conveniet A ; at nulli B C conveniet. Nulli 
ergo € conveniet A. Quandoquidem neque A B CD 
ditfert ab V X Y Z propter quantitatis intensionem ; 
nam in quantitate non est intensio sed insequalitas; 
αυ quidem inrequalitas aliud A ab A non efficiet 
eum eadem definitionem habeat utrumque, ut 
neque circulus A B C detinitionem aliam et diver- 
sam a definitione majoris circuli K L M N O susci- 
piet. Utriusque enim circuli una est definitio com- 
munis. Nam circulos estfigura plana una linea 


comprehensa quee circumferentia appellatur, ad D 


quam omnes a centro figure ducte linee recte 
equales inter se sunt. Sive igitur B sitequale ipsi 
À, sive inrequale, definitionemeamdem suscipiet. 
Quorum,autemdetinitio communis est,ratio quoque 
essentie illorum est communis. Idem quoque ob- 
servatur in triangulo, in multangulo : itemque in 


ADDENDA. 


- * . "n * , * . -"* s ο” 
στι να) ταξξως 0 Α ἄνεσιςγχαι ἐπίταπις 00 ποτού, ἆλλα ποιον, 


ἆλλο 
4 
/1 
FN (c - 
*. οὐδὲ VR y) 





1324 


τὸ Jt ἆλλο 
οὐσίας. & ἐπίτατις Ok οὓκ οὐτίας, οὐ 3ὲν ἆλλο Devo 
ἐπιτάπεως ὅτι και d, ἐπίτατις ἓν οὔδεωιά ουσία Z^ ουσία 
δε ἓν παντί Ἀλλω. "WM ἐπίτασις (ουν ἐν οὐ δεν Rs, 
τω B το À 
τὁ ΥΦο 


και τὸ A koX παντί τῷ B, τὸ dt T οὐδενί, 
koX, οὐδευί τὸ T, ὅτι x«t τὸ À B D 34 πρὸς 


A 7 





λων ἴσοτητ« QD ἀνισύτητα. αωενεῖ /αρ εχασ-ω ? 
ἑχάστον ποσὀν, ὥστε οὐδεμία επίτασις T "VAS 


ἄλλο φέρει τιωί γινήσεσθαι οὗπίρ ἑστίν' ἐκεῖ 3) 
σύνήεσις ποιοτήτων διά τουτο οὖδε απλοὺν αλλα Tm 
/ετον το συνεῦθον ἐστι, ποιότητι δὲ εἴχοτως X dd 
xat 5 ἐπίτασίς ἐστι, ποσοὺ GO οὗ. Οὐ« ἄλλο mo, αλ) 
Χουσὸς, οὔτε 


* 9S * LI P] 4 — . - 
u0797 UiguX, αλλ ἑἐξαπλάσιος πογνρος TE ενωτει σον 
[] 4 


ἀλλοῖον ἐκεῖνο. οὔτε "/ἆρ ΙΕ 
ἑξαπλασίον 400709 κατά μὲν τὸ ποιὸν «λλοιωσςι 7i 
και ἀλλοιωθῇ, ποσῷ ὃ οὔ. Διά τοῦτο οὗ τῷ 979, 
Lo σχοπεῖ τις, idm ἂν ποτε τὸν ἐπίτασιν B τὸν 95 
rovs. Δείξω Ot τοῦτο οὕτως, Προς 
gig Oti Φεῖξαι ὃτι ἐν τῇ 7&v ποιοτητων CF 
ελεύσει, ἐπιτυμθαίνει ἐπίτασις κατά τὸ αλλοῖον, οὐχ 
ποσὀν οκ ἔχει ἐπίτάσιν. ΄Εκθισς 


εἰ 
σιν, αλλ εν τῷ 
γοὺν 


ἀεί δὲ, TO Ót 
ἔστω τοίνυν το A T Ι) ποσο». ὁμοίως dk και τὸ Α M 
Ν, δεῖ ὃς tv τοὶς ααφοτέροις σηµείοις μὴ ὑπέρχιο 


pari etimpari. Quod si argentum cum auro unit 
tur, non alia exsistet differentia ex hac copuls 
tione, quain illa quee ex qualitate est. Aurum eui 
copulatum albedinem accepit, et argentum albus 
flavum auri colorem. Neutrum vero, usque aurum 
nequeargentum, quantitatem, quai habuit, ob 
aliorum :equalitatem οἱ incjequalitatem cum ali 
commutavit; unicuique enim sua manet quae 
titas. Quare nulla intensio aut remissio effici 
ut aliquid aliud sit quam quod est. Ik 
enim est qualitatum compositio. Idcirco quodià 
copulatur non est simplex sed compositum. Potro 
merito remissio et intensio qualitatibus iness 
dicuntur, quantitati vero inesse negantur. Nam 
quod intenditur et remittitur aliud. non evadit, sed 
dissimile. Aliud quidem est sexcuplum argentus 
copulatum a sexcuplo auro copulato. Ac ex qu 
litate quidem mutabuntur et dissimilia evadenl 
sed ex quantitate nequaquam. Quare si quis dik 
genter consideret, nunquam animadvertet int 
sionem aut remissionem quantitati inesse, s 
qualitati. Quod ita esse huno in modum demo 
strabo. Oportet igitur demonstrare in qualitates 


1325 


THEODORI II IMP. DE COMMONIONE NATURALI. 


1326 


τινὰ δεῖξαι ἐπίτασιν καθὸ ποσά. Έστω γοῦν pus À ἀλλοῖον ἡ μονάδων συνέδενσις, ἤ ἑνὸς καὶ ἑνὸς, καὶ 


τις à À xat  ἑτέρα ΛΑ, αἱ δὲ πρὸς ταύτας B xot M 


ap », * . 93 - σα - 
αὔξησις, xxt 5 D x«t N ἐπίτασι; εἰ γοῦν τῇ αὖ- 


ξήσιι Β Μ ἡ Γ Ν ἐπίασις ἡ ὡς δεχάσι δεκά- 
δε, ἤ ὡς αρνάδες µονάσι, xxt » B M τῆς Α 


à έσται ἐπίτασις, ἤ ὡς δεκάδες δεκάσιν, $ ὡς µο- 
νάδες µονάσι, τρία Ὑοῦν tici τὰ τεθέτα, ὁρμὴ, 
αὖξησις, ἐπίτασις * Ὦ ὁρμῆ Ὑοὺν ὡς μονὰς, ἡ αὖξησις 
ὡς δυὰς, n» ἐπίτασις ὡς τριάς * κατὰ γοῦν τὰς συν- 
θέσεις xat τοὺς σπερματικοὺς Ἄογους, ἡ μὲν πρωτη, 
στιγμὺ x«t δύναµις μήκους, à δευτέρα, γραμμὴ και 
δύναμις πλάτους, fj δὲ τρίτη, Επιφάνεια και ὀἀύναμις 
βάβους, τὰ δὲ τρία δύναµις σώματος, τὸ δὲ σῶμα 
ποσοῦ, τὸ ποσὸν δὲ ἐν τοῖς τρισὶ περιάγεται͵, καὶ si 


μὲν αῶμά πως ὑπερθῇ τοὺς Όρους, εἰ και ἄλλο 
«olas σῶμα πόσον 
B T 
ποιότης ποιότης 


τούτῳ συνέλη, ἀδύνατον, εἰ δὲ ἀσώματον, 4 ποιότη- 
Tóc ἐστι xai οὖκ ἄλλο γενήσεται τὸ ἐπιταθὶν, ἀλλ’ 


compositione inesse intensionem ex alteratione, ut 
ita dicam : idque non semper ; quantitati vero 
quatenus est quantitas intensionem nunquam 
accidere. Esto igitur a b c quantitas : similiter 
etiam | m mn quantitas. Oportet ostendere in 
utriusque punctis, seu terminis non inesse inten- 
sionem quatenus quantitate sunt predita. Esto 
igitur appetitio aliqua qu& sit a, et altera que sit 
l. Ad has appetitiones referantur ὁ etn que sint 
&ccretio, itemque c et n, qu& sint intensio. In 
accretione igitur que est b. m inest intensio que 
est c n, aut ut denarii numeri insunt denariis) aut 
üt unitates insunt unitatibus ; 5 m erit intensio 
hujus a /, idque eodem modo quo denarli insunt 
denariis, aut unitates insunt unitatibus. Hic ergo 
tria posita sunt, appelitio, accretio, intensio, ut 
ternarius numerus. Quare si compositionem spectes 
et rationes ad propagandum  prodientes, fpri- 
mum locum abtinebit punctum, seu vis atque 
facultas ad longitudinem progrediens : secundum 
jocum obtinebitlinea, seu vis atque facultas ad 
latitudinem progrediens ; tertium locum superticies 
obtinebit,seu vis atque facultas ad altitudinem 
progrediens. Porro hec tria vim atque facultatem 
habent ad corpus constituendum, corpus autem 
ad quantitatem perfectam constituendam compa- 
ratum est ; quantitas autem sub his tribus compre- 
henditur. Quod si sit aliqua res corpus, quo pacto 
extra hoc terminos tres egredietur ? Quod si dicas 
alterum oorpus cum altero corpore uniri, hoc fieri 


B λοιοῦνται γὰρ ταῖς ἀκρότησιν * 


εἰ μὲν ποιὸν, ὡς λευκότης x«l µελανοτης, T) /λυκύ- 
της καὶ ἀλνκότης, 0200s οὕτως ἐπιταθῇ λευκότης 
γὰρ λευχότητος λευχοτέρα οὐκ ἔστι, xoi τὰ ἔτεοα * 
ἐν ἀτόμῳ δὲ à ποιότης ποιεῖ ἐπίτασιν * σταφυλὺ γὸρ 
ἡ λευχὺν τοῦ 
* λευκὰ δὲ πάντως ὑπάοχει θάτερα. Ἡ γοῦν 


ῥοιᾶς γλυκντέρα, à pou σταφ»)ῆς, 
λευχοῦ 
ἰσχὺς τῆς ποιότητος τὸ μὲν Wb: κατὰ ποιότητα, 
τὸ ὃς ἐλαττοῖ, αὐτὴ δὲ à Ὑλυκύτης d | λευκότης 
οὔτε ἐπιτάττεται οὖτε ἐαττοῦται, μένει ὃ αἱ 33 
αὐτὴ. Κατὰ τὸν αἲτὸν oU» καιρὸν οὐτὲ Ύλυκν καὶ 
μὴ γλυκὺ, οὔτε λευκὸν x«i μὴ λευκὸν, Tl φανήσεται 
πώποτε, κάν Ev ἄλλω καὶ ἄλω τῷ ἓὢ ποιότητι 
δέχηται τὴν ἐπίτασιν x«i ἄνεσιν * καὶ εἰ μὲν οὖν 
ευχὸν ἐνωθῇ καὶ μέλαν ὕφισι πάσχονσι &)- 
«i ἐναντίαί γὰρ ποιό- 
τητες θραύουσι τὰς ἀκρότητας, εἰ μιχθῶσι, τὰς ἑνού- 
σας αὐταῖς, ἔσται δὲ τὸ µίγµα ἀἄλλοῖον καὶ οὐκ ἄλλο, 
Οὔτε γὰρ τὸ λευχὸν μὺ λευχὸν πάντη, οὔτε τὸ μὶ- 
λαν πάντη οὐ μέλαν, ἀλλὰ πῶς μέλαν, πῶς ὃ' οὗ ; 
καὶ τὸ ἕτερον, κατὰ τό αὐτὸ, oiov τὸ τῆς σηπίας 
µέλαν καὶ τὸ ἄλενρον ἐνωθίτα, τὸ λευχκὸν καὶ τὸ 
µέλαν τὸ ἐν αὐτοῖς ἀμειφθήσεται. Ἐπεὶ γὰρ εἰσιν 
ἑναντία, xai τραπῶσι, x«l τὸ μὲν ix τοῦ ἐἑναντίου 
ὑποστήσεται ὕφεσιν τοῦ εἶναι λευκὸν, τὸ δὲ τοῦ εἶναι 
μέλαν, τῷ δὲ ico xai τῷ ἀνίσω, οὐχ ἀμεφθήτεται, 
ώστε τὸ µεδίµνου ποσὸν οὐκ εἰς χύλιχος ελθεῖ, ὃ 
προσλαθεῖν θάτερον ἐκ θατέρου ώς ὁτόσων τι, ἀλλὰ 


nequit. Rursus si incorporeum aliquid accedere 
dicas, aut qualitas adveniet, atque hoc modo res 
intensa alia non evadet, sed dissimilis ; aut uni- 
tates advenient, atque agglutinabuntur, nempe 
unitas una et altera unitas. Quse quidem unitates 
si sint qualitates abstracte, οἱ uni altera addatur, 
ut albedo, nigredo, dulcedo, salsedo ; neque hoc 
modo erit intensio qualitatis, nam albedo albedine 
non est magis alba. Idem de ceteris dicendum 
est. At qualitas in individuo intensionenmu efflcit. 
Uva enim granato est dulcior; aut granatum uva 
est dulcius, itemque album albo est magis album, 
utraque vero omnino sunt alba. Quare vis quali- 
tatis hoc quidem auget seeundum quandam quali- 


D tatem, illud vero minuii. At ipsa dulcedo et albedo 


neque intenditur neque remittitur, sed eadem 
manet. Eodem igitur tempore nihil unquam dulce 
et non dulce, album et non album exsistere pote- 
rit, quamvis in alio atque alio suscipiet ex quali- 
tate intensionem et remissionem. Quare si album 
et nigrum  uniantur, id sine remissione fleri 
nequit ; extremitates enim mutantur seu aliusmodi 
evadunt : nam in contrariarum qualitatum tempe- 
rationibus et admistionibus extremitates ipse 
frangi solent. Erit atem mistio aliusmodi non 
alia. Neque enim album est auod omnino album 
non fuit, neque nigrum quod omnino nigrum non 
fuit, sed partim nigruin, partim non nigrum. Et 
quod est alterum eodum modo, veluti sepiee nigredo 
et ferina inter se copulata albediuemetnigredinem 


1327 


ADDENDA. 


1328 


μενεῖ ἓν ἕκαστον εἰς τὸ ὅσον ἂν i4 πρὠτης τύχης Α καὶ ἑξῆς τρία * τὸ iv γοῦν καὶ ἐν συντεθεν δύο. ἁρ- 


ὑπαοχη ποσὸν, Χάν εἰς ἄλληλα περιχωρήσειῖν. Ὡς 


ορ ὃ πέντε ἐκ τοιάδος χαὶ δυἀδος ἐστὶν, ἀλλ οὔτε 
/ i 4 , 

.. - , . 4 - , , * 
γοῦν ὁ τρία τέσσαρα, οὖτε ὁ δύο τρία διὰ τὸν 
ἔνωσιν, ἁαλλὰ καὶ μετὰ τὴν ἔνωσιν ὁ συνιλθὼν αλ- 


λοῖος pi», οὐκ Aie Ót ποσῷ ὧρισται, ἡ τῷ τῶν 
συνελθόντων tig αὐτὸν * oj: γὰρ ὁ τρία τέσσαρα, 
0)tt 0 δύο τρία. τοῦτο γὰο εἰ δυνατὸν ὑπᾶρχε ενέ- 
σθαι, ὑπῆρξτν ἂν ὁ πέντε ἔπτά, ὅπεο ἄτοπον * οὕτω 
χαὶ ἐν λενκῷ καὶ µέλανι οὗ ποτότης, ἀ)λὰ ποιότης 
ἔχει λαθεῖν τὴν ὕφεσιν Ὦ τὴν ἐπίτοτω. Ἐπεὶ 
ταὶ αὐτὸς ὁ πέντε, χατὰ ποσὸν ἵ 
ὕφεσιν πέφυχε, τὸ ἑλάχιστο τῷ αὐτῇ 

ὑπέστη µονάδι " Cuatro «Χο ἕκαστος πάντως 
τῶν σνυνελβόντων γενήσεται ὁ τοίακ δύο, x«i ὁ δύο 
ἓν, εἰ γοῦν xaT ἐπίτατω ὁ τοία τέσσαρα, x«i ὁδὺο 
τρία ἔσται, καὶ ὁ συνελθὠν ἐκ τούτων πέντε ἑπτὰ, 


7*0 
εἰ χαὶ ὑποσζναι 


ἐγένετο Ly 


4 . , , 9 
£ ὁ τρία δύο, καὶ 
τρία * ἀθύνατα δὲ 


ὅπερ ἄτοπον, ὡσαύτως κατ’ ἄνεσιν 
ὁ δύο b», xal 0 συνιλθὼν πέντε 
ταῦτα χαὶ rona. Ei δὲ ὁ τρία μὲν τέσσαρα, ὁ δὲ 
δύο tw, πιντὰς ui» νομισ/ῇ, ἀλλοιωθῇ δὲ τὸ εἴδος * 
οὖδε γὰο σννέλευσις µονάδος «καὶ εετράδος ὁ πέντε, 
ἀλλὰ δυάδος καὶ τριάδος ἀληθῶς ' οὐδὲ γὰρ ἄκραι- 
Φνως περιττὸς 1$ μονᾶς, οὗτος δὲ περιττοῦ καὶ ἀρ- 
τίον icri, Πρῶτον γὰρ οὕτως “ένεσις * £v εἶτα δύο, 


suam inter se contulerunt. Etenim quoniam sunt 
contraria, etiam frangentur, atque unum quidem 
ex contrariis aliquid de albedine remittet, alterum 
vero de nigredine. Sed ex cqualitate οχ incequa- 


τιον γοῦν τοῦτο, τὸ dt ἓν καὶ δὺο τρία, περιττὸ», τὸ 
δὲ ἓν καὶ τρία τέσσαρα, orto, δεύτερο», τὸ Ot E 
καὶ τέσσαρα πέντε ἀοτιοπέοιττον. Σκόπητον yo 
ἐν πᾶσι τὸ ἄτοπον, εἰ piv ἡ µμονὰς ετέραν Ἀάρπ 
μονάδα xài Ἡ τετρὰς ἄλλων καὶ ἐπιταθῶσιν día. d 
πεντὰς, ἄτοπον * εἰ δὲ ἡ μὲν ᾖτετρὰς Όφισν div 
πάθη, ἔσται τετρὰς à πεντάς * οὐδὲ io yrs i 
μονὰς débat! ἂν * τοῦτο 4&0 οὗ πεντάδα, ἀλλὰ πάντα 
ἀριθμὸν ἀνέλυσεν ἂν εἰς ο7δαν, καὶ τοῦτο ἄτοπον ' 
εἰ ὃς à μὲν μονὰς ποοσλἁρή ἕτέραν µονώδα, n δι 
τετρὰς µονάδος ὕφεσω ὑποστῆ, τρἰὰς πάντως γωῦ- 
σεται * πεντὰς γοῦν τότο οὐχ ὅτι ἐκ µονάδος καὶ τι- 


B τοάδος ; ἀλλ) ἐκ δνάδος τε καὶ τριᾶδος, τοῦτο φυσιαὸο, 


δέχεται zs 
ἐνταῦθα τ- 
τὸν 
ατοτιώτατου ' 
9 4: 4 
οὖδεν ἄτοσο 


6 ΩὭστε τὸ 
ὄνεσιν, τὸ δὲ ποσὸν οὗ * 
σθαι τῷ τάσει χαὶ ὑφέσει τοῦ ποσού 

, * 3 9 , » ^ 
τετράδα, xai τριάδα, καὶ ἑπτάδα, Orso 
ενωύεν» 
3 ρ φ , 9 ο , , 9 φ » 
ἐποίησεν ' ὑπάρχει γὰρ ὁ δύο δύο, καὶ ὁ τρία τοι 


μὲν ποιὸν ἔπιτασιν 
συνίέρη γὰρ 
πι αλ 


τὸ γὰο ἆοτιον γαὶ περιττὸν 
4 i 


τοῦτο ποσοῦ * ἆμεναν γὰρ οὗτοι tig τὸ Ugo» xf 
ἄνισον. ἀλλὰ τῇ συνελεύσιι τῆς ποιότητος ποὺς 
ποιότητα εἑτέρα συνέθη μικτὴ ποιότηφ οὔτε yo 
ἀρτιος, πάντη ἄρτιος, οὔτε ὁ περιττὸς μὺ «καὶ ἄρτιος - 


rius quidem numerus efficietur, sed forma commu- 
tata fuerit. Neque enim copulatio unitatis et 
qualernarii numeri proprie quinarium afficit, sed 
binarii et ternarii. Unitas enim revera non esl 


litate non. accidet illa commutatio, ut medimni C numerus impar ; quinarius autem eximpariet pari 


quantitas non potest in quantitatem calicis trans- 
ire aut unum alterius quantitatem assumere, sed 
unumquodque in ea quantitate manet, quam primo 
habuit, etiamsi inter se conjungantur ; ut enim 
quinarius numerus conslat ex ternario et binario, 
sed non ideo tria sunt quatuor, neque duo tria 
propter copulationem contra vero qui conjungitur 
numerus post copulationem dissimilis quidem 
evadit, sed alia quantitate non definitur, quam 
copulatorum . inter se numerorum quatitate. 
Neque enim tria sunt quatuor, neque duo tria, 
nam hoc fieri nequit ; quinque eniin essent septem 
quod est absurdum : ita etiam in albo et nigro non 
quantitas, sed qualitas potestrecipereremissionem 
et intensionem. Quandoquidem si numerus ipse 
quinarius ex parte quantitalis posset suscipere 
remissionem, eadem hac remissione, quam susci 
peret, minimum quid evaderet. Nam ex copulatis 
numeris quilibet numerus unitatum substractione 
minor factus, evaderet ex ternario binarius et ex 
binario unitas. Si igitur per intensionem tria eva- 
dant quatuor et duo tria, idem accidet numero ex 
his duobus quinque septem composito ; qoud est 
absurdum. Eodem modo per remissionem tria duo 
evaderent et duo unum ; idem quoque accideret 
numero ex his duobus quinque tribus constituto, 
quie quidem fieri nequeunt οἱ sunt absurda. Quod 
εἰ pro tribus quatuor et pro duobus unum, quina- 


constat. lta enim primum dicis, unum, deinde duo, 
deinde tria. Unum ergo cum uno compositum, duo 
sunt ; estque hic numerus par: porro unum etduo, 
tria sunt. Estque hic numerus impar primus. Rur- 
sus unum el tria, sunt quatuor ; estque hic numerus 
par secundus. Unumetquatuorquinque, qui debet 
esse impar secundus ex pari et impare constans. 
Considera igitur in omnibus quod sequitur absur- 
dum. Si unitas alteram unitatem assumat et qua 
ternarius alium numerum, etintendantur senarius 
aut quinarius numerus, absurdum fuerit. Rursus, 
si quaternarius unius remissionem suscipiat, qui- 
narius erit quaternarius. Neque enim unitas remis 
sionem suscipere poterit. Quod si fieri posset, non 


D solum quinarius, verum etiam quilibet numerusin 


nihilum dissolveretur ; quod etiam absurdum est. 
Quod si unitas alteram unitatem assumat, duo 
fient : et si quaternarius unitatis substractionem 
suscipiat, omnino ternarius numerus  evadet. 
Constat igitur quinerius non ex unitate et quater- 
nario, sed potius ex binario et ternario ; idque 
sccundum naturam. 

2. Ex quibus omnibus efficitur in qualitatem 
ccdere intensionem etremissionem, in quantitatem 
vero nunquam. Posset enim, si hoc verum essel, 
per intensionem et remissionem quantitatis, qui- 
narius esse quaternarius ternarius et septenarius, 
quod longe adsurdissimum est. Par quidem nv- 


1329 


ἐκεῖ ὃς ποσὸν, Ἰαθὸν χώραν ἐπιτάσεως καὶ ἀνίσεως, 
πολλὰ ἔφερεν ἅἄτοπα * ἐποίησε Ὑὰο τὴν πεντάδα 
ἕπτάδα χαὶ ἔξάδα καὶ τετράδα, καὶ τριάδα, ὅπερ 
ἄτοπον καὶ σοφιστιχὸν. Τοῦτο τοίνυν δεῖ νοεν ἡμᾶς 
χαὶ ἐπὶ τῶν ῥοθέντων λευχκοῦ χαὶ µέλανος * τὰ piv 
ποιὰ ἀλλοιοῦνται, ὃς ποσὸν οὐδέποτε ἁλλοιοῦτοι . 
οὐδὲ γὰρ ἐπίτασις xat ἄνεσις ἐν ποσῷ, ἀλλ (gov και 
ἄνισον. Ei pi» oU» ὕλι τὰ πράγματα θεωροῦνται 
τοῖς τρισὶ πέρασι τοῦ ποσοῦ περιχλείεσθαι θεωροῦν- 
ται * 60 γὰρ ἀμειφθείη τὸ τοῦ ἀλεύρου µεδίµνου 
ποσὸν εἰς τὸ τῆς σηπίας χνάθον μέλαν ποσὸν, ἅμει- 
Ψις δ᾽ ἐγένετο τούτων, καὶ τῇ ἀμείψει σννέθη ὄφεσις, 
ἐν ἄλλη δὲ ποιότηπ ποίότης ἑνωθεῖσα ἑτέρα ποιήσει 
ἐπίτασιν, οἷον ἄρτιος ὁ τέσσαρα, καὶ ὁ Quo, καὶ 6 
μὲν ἰσομερὴς, ὁ Ot προµήκης. "Ανισοι γοῦν καὶ εἰ 
ἐνωθῶσι», ἀλλοίως γεννῶσι καὶ ὁ δύο καὶ ὁ τέσσαρα, 
καὶ ἀμειφθῇ ut» ὁ ἰσομερὴὺς tig τὸν προµήκη, καὶ 
xar& pt» τοῦτο ἀλλοῖος γενήσεται, προµήκης γὰρ * 
κατὰ δε τὸ ἄρτιον, οὔτ Aog οὔτε ἀλλοῖος. ἅρτιοι 
γὰρ καὶ οἱ συνελθύντες xal ὁ ἐξ αὐτῶν, ὥστε τὸ pity 
ποιον χαὶ ἡλλοιώθη ἔνθαδί χαὶ ἐπίτασιν ἕλαθε, τὸ 
di ποσὸν οὐκ λλοιώθη ' πάντες γὰο τὸ oixtiov ποσὸν 
παρεφύλαξαν, ὁ δύο τὸ δὺο, ὁ τέσσαρα τὸ τέσσαρα, 
καὶ ὁ ἔξ τὸ ib εἶναι, τὸ δὲ ποιὸν ἡλ)οιώθη xai 


merus cum impari compositus nihilf inusitatum 
constituit. Sic enim duo sunt semper duo ; et tría, 
tria ; quodest quantitatis proprium. Nam hi nume- 
ripermanseruutetiamsi equalitatem etinequalita- 
tem susceperint. Sed cum qualitas cum qualitate 
copulatur, exsistit altera mista qualitas, Neque 
enim par numerus omni ex parte exsistit neque 
impar qui non etiam aliqua ex parte par. Hic igi- 
tur est qualitatem remissio et commutatio. At illic 
quantitate iutensionem etremissionem suscipiente 
multa absurda exsistebant. Nam ex illa ratione 
quinarius erat septenarius, senarius, quaterna- 
rius, ternarius quod est absurdum et sophisticum. 
Hoc igitur considerare nos oportet etiam in preedi- 
etis, albo scilicet et nigro. Nain qualitate preedita 
qualitatis commutationem suscipiunt Quantitatis 
vero nulla potest esse ejusmodi commutatio, quan- 
doquidem in quantitate intensio et remissio locum 
non habent, sed e&quale et inzquale. Si igitur ex 
materia resnaturales considerantur,his tribus quan- 
titatis terminis circumscribi et concludi cernuntur. 
Neque enim commutari poterit medimni farine 
quantitas in cyathinigrum sepice sanguinem conti- 
nentis quantitatem, sed potuit in his qualitatis 
exsistere aliquacommutatio, quam quidem commu- 
fationem consecuta est remissio et intensio. Porro 
qualitas altera cum altera copulata intensionem 
efficiet, utquatuor est numerus par, itemqueduo. At. 
que ille quidem ex equalibus partibus constat, hic 
vero altera parteest longior. Sunt igitur ine&quales 
Quod si duo hi numeri copulati fuerint, aliusmodi 
evadent. Copulabuntur enim binarius et quater- 
nariusnumerus; ο numerusquidem ex &equalibua 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI 


ὄφεσις γοῦν ἐνταῦθα τῶν ποιοτήτων καὶ ἀλλοίωσις A ἐπέτάθη «ὁ Πὰρ προμµήκης, λαθὼν τὸν 


C 


1330 
ισομερῇ 
ἥμειψεν αὐτὸν εἰς τὰ πούµχκες, εἰ δὲ καὶ ὅτι il 
& By τῆς B  ἄνισος καὶ ἀλλοία εἴπῃη τις, ἴσως 
ἔσται 09 διὰ τὴν ἐπίτασιν ἡ τὴν ἄνεσιν, ἀλλὰ διὰ 
τὸ μεῖδον καὶ τὸ ἔλαττον - τοῦτο γὰρ οὐ ποσοῦ, ἀλλὰ 
τοῦ πρὸς τι, ὡς καὶ ᾿Αριστοτέλης ἐν Κατηγορίαις 
φησίν. Οὔτε γὰρ, κατὰ τὸν αὐτοῦ λόγον, ἐπίτάσις 
καὶ vigi; τοῦ ποσοῦ ὅτι τῆς ποιότητος, οὔτε τὸ 
μέγα x«i τὸ μιχρὸν ὅτι τοῦ ποὀς τι, ἴδιον δὲ τοῦ 
ποσοὺ τὸ ἄνισον χαὶ τὸ ἴσον, εὕρως δὲ xai ἐν ἄλλοις 
it ἐπίτασιν tit' ἄνεσιν τοῦ ποιοῦ, τοῦ ποσοῦ ὃς ei 
τὸ ἶσον, τὸ ἄνισον, ὥστε ἄνισος καὶ ὁ ἐξ καὶ ὁ δέχα 
χατὰ τὸ ποσὸὀν, ἁλλοῖος δὲ κατὰ τὸ ποιόν" x«i ὀξώδονς 
ποιότητος εἴδη πολλὰ ἄν ἂν εὕρης ἐπιτεταμίνα καὶ 
ὑφειμένα τῷ, ποσῷ ὃ o), &)Y ἴσα καὶ vica, 
Τίς δὲ τὰ μὴ ὁμοειδῆ συγκοένει, ἀλλὰ τά ἐτεροειδῆ " 
Καὶ συχοµορία σµιχρά Άγεται καὶ μµεῖξον χκλῦμα, 
ὥστε χατά τὸ αὐτὸν χρόνον τὸ αὐτὸ πρᾶγμα μέγα 
καὶ pixpóv, xal ἐναντίον αὐτὸ εἰς ἑαυτὸ, Ómtp τῶν 
ἀδννάτων. Τά μὲν οὗ» τῶν ἐν «γεύσει το x«i ὀράσει, 
ζγουν γλυκύτητος, ἀλυκύτητος, θεραότητος, ψυχρό- 
τητος, λευκότητος οἵον x«i µέλανος, ἀχόῆς T£ καὶ 
ἀφῇς, τραχὺ καὶ λείον, καὶ τά ἐν ὀσγρήσιι δνσὠδή 
καὶ εὐώδη καὶ µέσα καὶ ἀναποδείκτως ὁ ἐνάργεια 
δηλοῖ ὃτι περ τοῦ ποιοῦ, ὁποίως δέ καὶ τά τῶν χοω- 


partibus constans in altera parte longiorem com- 
mutatus fuerit. Atqueidcirco aliusmodievadet, nem- 
pe altera parte longior, Sed si hos nruneros quate- 
nus sunt pares consideres,nequealii neque aliusmo- 
dievadent.Nam qvicopulatisuntinter senumeri sunt 
pares, etqui ex ipsis compositusest,est par. Quam- 
obrem in his qualitas quidem commutata est et 
intensionem suscepit, quantitas vero non est com- 
mutata. Omnes enim suam quanlitatem conserva- 
runt, ita ut duo sint duo : quatuor, quatuor, etscx, 
sex. Atqualitascommutataestetintensa. Nam altera 
parte longior assumptum numerum ex cqualibus 
partibus constantem, mutavit in altera parte longio- 
rem numerum. Quod siquisdicatlineam a ὁ c quia 
est inxqualis linee 5c etiam fore fortasse dissimi- 
lem ; respondemus hocnon accidere aut propter in- 
tensionem aut remissionem, sed propter illud quod 
est majus et minus ; quod quidem non ad quan- 


C titatem, sed Ad relationem pertinet quemadmo- 


dum etiam Aristoteles in Categoriis docet. Ut enim 
intensio etremissio non ratione quantitatis, sed ra- 
tione qualitatis rebus accidunt, ita etiam magnum 
et parvum nonrationequantitatis autqualitatis, sed 
ratione relationis rebus aecidunt. At quantitatis 
equale et inequale proprium est. In aliis quoque 
rebus animadvertere possis intensionem et remis- 
sionem esse qualitatis, equale vero et incquale 
semper ad quantitatem pertinere. Quare senarius 
et denarius numerus sunt inzequales ex quantitate, 
dissimiles vero sunt ex qualitate. Ac odoriferce 
qualitatis multa genera reperire possis intensa 
el remissa ex qualitate, equalio vero et insequalia 
ex quantitate. Quis autem comparat inter se illa 


1331 


ADDENDA. 


1332 


µάτων. Οὐδεὶς γάρ ἐρωτᾷ ἐν τῷ τριγώνῳ τῷ δείω Α xat ἐπιφάσνειαν και στερεὀν. Σχόπει δὲ τὸ διάφορον, 


» . ” * . - 9 .. , 
λευχῷ, πὀσην ἄν ἔχη τὴν λευχύτητα ὁ αὐτοῦ ἔπι- 
φάνεια ποὸς τὸ δεῖνα * τὸ Ὑάρ ποπὸν ποσοῦ. Τὸ δὲ 


, , * ΄ - , e. 3 
λευχο"έρα τοῦτου ὃ ἐχείνου τοῦ τοιγὠνου Ἡ ἔπι- 


φάνεια ἐπιτάσεως. Τῆς ποιότητος γοῦν 1) ἐρώτησις * 
ἄνεσις χάρ xai ἐπίτασις τοῦ ποιοῦ. Περὶ δὲ τῶν ἐν 
ἀριθμῷ ποιοτήτων εἴρηται. 

y. Ἓγνωσται δὲ καὶ ποσοῦ τὸ ἴσον εἰς αὐτοὺς 
καὶ τὸ ἄνισον, ὡσαύτως χαὶ τῶν ἐν τῷ στερεῶ, τῶν 
δἐμονάδων καὶ τοῦ ἐἑνὸς χαὶ τῆς Ἱοαμμῆς τε x«t 
ἐπιφανείας οὕτως γνωστὴ à μὲν μονάς καταχρηστι- 
κῶς λέγεται x«t ἔν. Ἔστι ὃς χυοίως μµονάς v) νοητὴ 
xut ἑχτὸς ὕλης, fq οὐδείς ἄν Σδετάση ποσοῦν * ἂθλος 
γᾶρ οὔσα, πῶς ty ἐχείνῃ ποσον ; Χῦμα oov νοητὸν 
&x ταύτης ἀπείρων μονάδων, σχέσεις δὲ τινες xat 
συνδεσωοίἰ, ἐξ Gv τὸ διωρισμένον mocó εὐοέθη τε 
x«t διώρισται * ποσὸν μὲν ἐν ἀριθμοῖς διωρισμένον 
συνέδη, αἱ σχέσεις δέ και ἑνώσεις xac οἱ σχηµα- 
τισωοί τοῦτο ἔδωκαν. Εὐρίσκεται δὲ χάι ἐν αὐτοῖς 
τὀῦτο * αἱ μὲν γάρ αἰσθηταί µονάδες ἄλλον ἔχουσι 
λόγον, αὗται δέ ἄλλον * ἐν ydp ταῖς αἰσθηταῖς μονάσι 
x«t ταῖς νοηταῖς xat κοινωνία x«t διαφορά, Ott γάρ 
ὁ τριάκοντα ἓξ τετράγωνος ἀριθμὸς χαι έν ὕλς θεω- 
ῥούμενος σιεριός έστιν, ὡς x«t έν ph ὕλη ἀληθές ; 
ἔχουσι δὲ καὶ oi ἄμφω xat στιγμὺν xo) γραμμὴν 


qu& non sunt ejusdem forme, sed alterius ? Et 
sycomorca parva dicuntur, itemque palmes major 
dicitur. Quare eodem tempore eadem res magna 
erit et parva et sibi contraria ipsa, quod sane fie- 


ὃτι 0 έν ὕλη θεωρούμενος x«t ἀναλυόμενος τά τρία 
ἔχει τοῖς µέρεσιν * iy γάρ τὸ ἓν αἰσθητοῖς * nuovi, 
τὸ δὲ £v ἔχει τά πέρατα τὸ α D y, και ὁμοῦ δὲ τοῖς 
µέρεσι συνελθὸν, ἔχει πάλιν τὸ α β y, και & λαµ- 
θανομένη τούτου olov γραμμὴ ἔχει τὸ α D y ὁ τοῖς 
διωρισµένως χειµένοις auptiotg αὐτῆς, xac ἡ ve ioa 
έπιφανεια τὸν αὐτὸν σρόπον ím επἰ ἐκάστὼ σομείψ 
ἔχει τὸ α B y, χαι ὅλον τὸ στερεὀν ἔχει τὸ α B γ' 
ἐπειδὸ γὰρ ἐν ὕλη μονὰς, Ey έστω, ὡς και Θέων xm 
Πλάτων xat Πυθαγόρας βοῶσι. Τό δε £v ἔχει τὸ 
α B y εἶναι ὕλη, ρα µονας ἔχει τὸ α D y, ταῦτα 
δὲ και τῷ στεριῶ, και τῇ ἐπιφανία, και τῇ Ύραμ- 
μῇ, και τῷ σηµείῳ κοινά ' οὐδὶ γάρ ὑπῖρ ταῦτε 
οὐδ’ ὑπό ταῦτα, ἕτερα πέρατα xdv ὅσον οἷόν τε ἑ 
το ποσύν, τὸ d. ἄλλο τούτου - ἐχείνω τά πάντα xod 
ἅτερ τοῦ ἐν µορίοις τοῖς ἑλαχίστοις διαφὁρον. Πλά- 
τος γὰρ xat μῆχος χαι βάθος x«t Ὑραμμὺ x« tct 
φάνεια, xotvx τῇ ὁμοιότητι. Τάξει δι πλὴν xat. νοήστι, 
οὐθ) ὕλη δε, ἀλλ) αὐδ' ἀθλία - τὸ μὲν γάρ ἔνυνλον, τό 
δὲ ἄθλον, σοµείω δὲ οὐ xot) f) ὁμοιότης αὐτῶν - τοῦ 
μὲν γάρ ἑνός τὸ σημεῖον ὡς ἕν ἔχιιτόα By * xo 
γάρ τὀ iv ' τὸ δέ ἀσώματον ὃν ἀδιάστατον πάντε, 
µονάς δὲ τοῦτο - οὗὖτε γάρ τῇ σχέσει ὅτε o9 σὺν ἆλλοι 
ἀπαριθμεῖται τὸ α B y ἔχιι, οὔτε ὡς τοῦ ἑτέρον το 


dam suntet copulationes exquibus discreta quan- 
titas eruta est et expressa : nam quantitatem 
discretam in numerisinde habemus, quam habili- 
tates, copulationes et figurationes propagarunt. 


ri nullo modo potest. Qus igitur ad gustatum et C In his enim discreta quantitas reperitur. Unitates 


visum pertinent, nempe dulcedo, salsedo, calor, 
frigus, albedo, nigredo ; itemqueque ad auditum 
et tactum pertinent, asperum et leve; denique 
que ad odoratum, graveolentia et beneolentia, et 
horum omnium media, evidentissime et procul 
omni dubio qualitates esse cernuntur et judican- 
tur. Consimiliterque illaque ad colores pertinent. 
Nemo enim interrogat de hoc vel illo triangulo 
quantam albedinem ipsius superficies habeat cum 
hujus velillius trianguli superficie comparata ; nam 
quantum ad quantitatem pertinet. At cum hujus 
trianguli superficiem illius superficie magis albam 
esse dicimus, hoc ipsum est intensionis. De qua- 
litate igitur interrogatio instituitur quia intensio 
et remissio sunt qualitatis. Atque heec de qualita- 
tibus qui sunt in numeris dicta sunt. 

3. Porro quantitatis equalitas et insqualitas in 
ipsis numeris perspicua est : eodemque modo in 
solidis alicujus numeris Unitatum autem, unius, 
lines&, et superficie equalitas et inequalitas hunc 
in modum cognosci potest. Ac. unitas quidem et 
unum non proprie usurpantur ut idem significent. 
Unitas autem proprie est illa, que sola mente per- 
cipi potest, estque extra materiam cujus quanti- 
tatem nemo possit pervestigare. Cum enim sit 
materie expers , quomodo suscipiet quantitatem ? 
Ergoflumeninfinitarum unitatum, quod sola mente 
percipi potest, ab hao ipsa manans, habilitates que- 


enim que sub sensum caduntaliam habent ratio 
nem. He vero unitates que sola mente percipiun- 
tur, aliam quoque habent rationem ; nam in uni- 
tatibustam que subsensum cadunt quam quee sub 
intellectum est communio et differentia. Verum enis 
est triginta sex, quadratum numerum, sive mate- 
ria consideretur sive extra materiam, esse solidum 
numerum. Átque ambo habent punctum, lineam, 
superficiem etsoliditatem.Sed considera discrimen. 
Quod nimirum ille quadratus numerus, qui in 
materia consideratur etin materiam dissolvitur, 
tria habeat intervalla cum partibus materialis; 
nam unitas est unum concretum quatenus unitas 
in rebus sub sensum cadentibus consideratur. 
Porro unum habet tres terminos seu tres fines 6, 
b,c;atquehocunumcum partibusconcretum,habet 
rursusa bc. Ethujusunius concreti sumpta queelibet 
linea habet a, b, c, idque in punctis ipsis distincle 
positis. Et posita superficies eodem modo in uno 
quoque puncto habet a, 5, c;et totum deni- 
que solidum habet a, 5, c. Quoniam autem unilas 
estin materia, unum est concretum, ut Theon, 
Plato, et Pythagoras clare docent. Unum autem 
quia est materiatum habet a, b, c; unitas ergo 
concreta habet etiam a, b, c; atque heec solidi 
superficie, linee, etpuuctisunt communia. Nequ 
enim supra aut infra sunt alii termini, seu fipes, 
quantumcunqueetqualecunque sitipsum quantus 


1333 


THEODORI Π IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1334 


E d -— κ. Ld 9 5 . LL RS e . . - - κ μα, MR 4 ι . . . 
ἓν -à α β y i» ἐστι τούτων" ἆθλον qup: ὥστε καὶ Α των κατ᾿ ἄνεσιν' χοινὰ γὰρ τὰ πέρατα, ἐπίτασις du 


ἐν ἀριθωοῖς διὰ rovro µία ἢ στέρησις τοῦ α Dy 
τῆς πρώτης μµονάδος διὰ τὸ dU)ov Y) οὐδε ἐπίτασις 
ἐπινοηθῇ, οὐδὲ ἄνεσις, πανταχόσε δὲ κοινὰ τὰ α Dy 
εἰσὶ, κἂν τε ἐν Όλη, xdv τε ἐν ἀθλία, δέχονται δἳ 
χαὶ αὐτὰ οὗ χατὰ ποσὸν τὴν ἐπίτασυ T) τὴν ἄνεσν, 
ἀλλὰ κατὰ τὸ ποιὸν, ὡς χαὶ χατὰ τὸ ποσὀν τὸ ἄνισον 
xai τὸ ἶσον, dió τοῦ μὲν ἐν ὕλη ἀριθμητοῦ ἑνὸς καὶ 
$ σύνθεσις καὶ Ἡ διαίρεις xoi ὁ πολλαπλασιασμὸς 
x«i τἆλλα ἰδιώματα, οὐ τὸ £v» τῆς ὕλης ἀποστιρεῖ. 
Ὅπου d' ύλη, ἐχεῖ καὶ τὸ α β y, κἂν ἐν ὅλω, xk 
ἐν µορίω, τῷ δὲ μόνη póvddi οὐκ ἔστι τὸ α D γ. 
Ἐπὰν δὲ πρός 
σθαι νοῆται τὸ Ew, τῷ συνε)θόντι πάσχει χαὶ αὐτὴ 


συνδυασμοὺς xai συνθέσεις χεχινῆ- 


expect πάθος, τὸ μετρεῖσθαι ποσῷ, xai νοεῖσθαι 
ποιῷ. Ὥστε οὔτε ἐν νοητῷ, ἀριθμῷ, οὔτε ἐν αἰσθητῷ 
x«i ἄνεσις, ἀλλά τῷ 
θατεροι ὑπὸ τῶν α β y περατοῦν 


τῷ ποσῷ ἐπίτασις συμµθαίνει 
ποιῶ' ἐπειδὴ xai 
ται περάτων, χάν ἐν ὅλοις, xXw ἐν µορίοις, ἅτερ 
τῆς πρωτης χαὶ ἀδιαστάτου µονάδος. Ἐν γὰρ τοῖς 
νοητοῖς ἀριθμοῖς καὶ α καὶ β καὶ y, τὸ δ᾽ αὐτὸ καὶ 
τοῖς αἰσθοτοῖς ἅτερ τῆς ἀδιαστάτου ταύτης µονάδος, 
x&v ὁ μὶν τῶν ἴσων ἄνισος xot' ἐπίτασιν, ὁ δὲ τού- 


: Atquealii quoque solido 8Ό hoc illa omnia sunt com- 
munia excepto in partibus minimisdiscrimine ; nam 
latitudo, longitudo, altitudo, linea, et superficies 
sunt similitudine communes. Sed si ordinem et 
intellectionem spectes, neque materiate sunt, ne- 
que prorsus materiei expertes. Hoc enim unum 
est materiatum, illud vero materie expers. At in- 
puneto ipsorum non est communis similitudo. 
Nam ex punctis illa que sunt unius materiati, ut 
unum habent a, 5, c, unum enim est materiatum. 
Quod vero est materiei expers non omnino caret 
intervallis. Hoc autem est unitas : neque enim per 
habilitatem habet a, b. c, aut ita, ut quando cum 
aliis numeratur habet a, b c. Neque in his mate- 
rieiexpertibus ita unum est, ut illud quod est 
alterius unum. Quare in numeris ideo privatio 
ipsius a, b, c, duntaxat est prime unitatis : quia 
hzc unitas materiei expers est. In. qua quidem 
unitate simplici neque intensio neque remissio pos- 
sit concipi. Verumtamen quocunque te vertas, sive 
in materia sive extra materiam, communia sunt 


α bc,atque intensionem et remissionem susci- D 


piunt non ex quantitate, sed ex qualitate, ut etiam 
ex quantitate equale etinequale suscipiunt. Quam - 
obrem compositio, divisio et alie proprietates 
unius in materia numerabilis, ipsum unum mate- 
ria non spoliant, cum ubi est materia ibi etiam sit 
abc;etin totoetin parte ; at unitati duntaxat 
abcnon inest. Porro cum intelligitur unitas ut 
progrediens et sese promovens ad copulationes. 
tunc affectiones illas suscipit quas composites Π- 
gurs& suscipere solent, nempe ut quantitate men- 
suretur et qualitate intelligatur. Quare neque in 
numero illo qui mente sola percipitur, neque in 
quantitate sub sensum cadente inest intensio et 


7T n2 " Fd ΙΑ. y - pa * , , 

mos Wprtomiotroy ἀρτιοπερίττον, x«i πρὸς πεοιττ- 

4pzto9 περιτταρτίου. καὶ πρὸς Xprto» ἁρτίου, καὶ 

πρὸς απύνβετον ἀσυνθέτου, x«i xarà τοὺς ἄλλους, 

- * 9 , να 9 , 

Τοῦτο δὲ ον ποσότητος, ἀλλὰ ποιότητος. Καὶ ταῦτα 

μεν ουν ἐστι τῶν ἀριθμῶν», τῶν τε ἐν D)» xci ἀὺ- 

s» e . 9 9 , - * 

λία, γραμμῆς δὲ καὶ ἐπιφανείας ταῦτα. Ἡ piv οὖν 

Ὑραμμὴ ἍΆἄνισος TÉ επιφανία κατὰ ποσὸν, ἄλλη 

de xai ἁλλοία. ἀπολείπεται yàp τῶν pu τὸ 
? As [4 L] , LI * 

Dy, 8 ὃ ἴχέι τὸ α D, λείεται δὲ τὸ 4, ὥστε 

4 1 e , 

Ἡ μὲν έλασσων, ἡ δε µείξων. 

? & By ὃ s 6 ἰἐπιφάνια, 


4 


Τεθύτωσαν γοῦν 


ὡσαύτως δὲ χαὶ 


$ «B y ὃ ἐπιφάνια, τεθήτωσαν δε χαὶ $ a B» 
A 
A B 7 
Γ Δ E 


remissio,sed in qualitate : quandoquidem utrique 
numeri et hi qui sub sensum cadunt et illi qui 
mente percipiuntur terminis a b c cireumscribun- 
tur et terminantur tam ex toto quam ex parte, 
excepta prima scilicet omnis intervalli experte uni 


C tate. Quod si quis intensionem et remissionem ab 


aequalitate etinequalitate non discernat, quo pacto 
diximus, eveniet ut de duobus &equalibus unus ex 
intensione sit inz&equalis, alter vero ex remissione. 
Communes enim sunt termini. Nam ut etiam con- 
cedunt qui nostre sententiam contrariam tuentur, 
est intensio in duobus numeris inter se compara- 
tis, quorum uterque aut ex pari atque impari, aut 
ex impari ac pari constat, auf quorum uterque 
par est, aut uterque non compositus. Atqui hoo 
non est quantitatis, sed qualitatis. Atque heec qui- 
dem pertinent ad numeros tam materiatos quam 
materie expertes, itemque ad lineam et ad super- 
ficiem. Esto igitur linea superficiei inequalis ex 
quantitate. Nam aut demitur a, et tunc de tribus 
supersunt 0 c ; aut demitur c, et tunc de tribus 
supersunt a 5. Quare linea quidem est minor, su- 
perficies vero major, sunto igitur a b cd ef su- 
perficies, eodem modo a 5c d. 


A 


1335 

γβαμμὴ, ὁμοίως δὲ 
ὅτιπερ ἡ γραμμὴ instat τῶν 6 η, à δὲ imt 
φάνεια τον ἑνὸς y µείδων «γοῦν d$ ἐπιφάνεια φύσει 
far. δι ἢ ἐἑλάττων γρααμὴ — uie) καὶ ἑλάττων», 
ὃπερ ἁτοπὸν. ' ID yov» α D y µείξων τῆς B *j ὀνο- 
µαξέσθω γοῦν µείδων" 1€ δὲ α B , d ἑλάσσων τῆς «B 
y ὃ εξ ὀνομαξέσθω you» ἐκείνη ἑλάσσων, καὶ εὖρι- 
θήσιται à α B. ἑλάττων οὖσα xci µείσων iv τῷ αἲ- 
τῷ Χχρόνω, ᾿Επιὶ γάρ à ἐπιφάνεια µιίνων γραμμῆς, 
ἔστι δὲ xa? ταύτη τὸ ἴσον x«l ἄνισον χατά τὸ ποσὸν Y 
dt γραμμὺ ἑλάσσων, ὑπάρχει ὃς x«t αὐτῷ τὸ σον χαὶ 
ἄνισον, ὑπάοχει δὲ à α β y πάση Ἱραμμῆ µείσων, 
à ὃς α f y ὃ ἰπιφάνια πάσης ἑλάττων ἐπιφανείας, 
ier 3 α D y ὃ µείδων τῆς α D xai ἑλάσσων τῆς 
α 6 Υ ὃ c C, xai ἔσται ἐν τῷ αὐτῳ χθόνῳ μείζων 


χαὶ 





τῷ τρία ἴσος, τῷ δὲ ἐξ ἄνισος ὁ δι 6 


τῷ δὲ ἐννέά ἄνισος, ἀλλά καὶ τῳ τρία. ὁ δὲ ἐννέο và 


ADDENDA 
à vy. Προεδείχθη δὲ A xal ἑλάττων καὶ ἐναντία αὐτὸ ἑαῦτῆ. Τὸγαρ μεῖδο τῷ 


1336 


ἑλάττονι ἑναντίον ὡς ἀντιχείμενον, Ὁμοίως dt xoi 
ὕα βγ έσται µείδων τῆς β y xoi πάσης γραμμῖς. 
τῆς δὲ α B y d Drev καὶ πάσης ἐπιφανείας xci 
εσται αὐτὴ ἑαυτῦς ἐἑλάττων καὶ paie ἐνὶ καιρῶ. 
ὠσαύτως καὶ ἑναντία πρὸς ἑαυτήν' ἐναντίον γάρ ἔστι 
τὸ ἔλασσον τῷ µείζονι ' ὅπερ ἄτοπον, Αλλά μὴν οὐχ 
ἔστι τοῦτο. Πῶς ydp ἔχει χώραν, καί οὐδὲ ἑςίτασίς 
έστιν $ ἄνεσις ἐν ποσῷ ; Τά θάρ συγκρινόµενα ὀφείε 
ἔχειν τὸ ὁμοιειδές. Γοαμμὺ you» πρὺς γραμμὲὸ», καὶ 
ἐπιφάνεια προς ἐπιφάνεαν, καὶ στερεὀὸν προς στι- 
ριον συγχρινισθωσαν' xat ἔστιν ἐν ἐκείνοι, εἰ gv 
κρίνοιντο τῷ ποσῷ, τὸ ἴσον καί ἄνισον, οὔκουν ὃ 
ἐπίτασις σὺν ἄνισις, oio» ὡς ἐπί τῶν ὡς ἐπέ τῶδε σχι- 


prov ποσῷ Ὑάρ ἴσα x«i ἅἄνισα ὁ Ὑάρ cpi 





τῷ EE ἴσος B ἑννέία aoi, τῷ δὲ δίχα ἄνισος ἀλλά χαί τῷ iyi 


δὲ δίχα τῷ δέχα (coq, τῷ ἑννία δὲ ἄνισος, ἀλλά χαὶ 





Esto a c d linea, itemque ὃ c. Paulo ante de- C modoerit sibi contraria : 


monstratum est duo abesse a linea, nempe latitudi- 
nem et altitudinem, unum vero a superficie, nempe 
altitudinem. Ex quo intelligimus natura superficiem 
linea majorem esse, lineam vero superficie minorem 
esse. Atqui eadem superficies major et minor esse 
reperietur, quod quidem absurdum est. Esto igitur 
a b clinea major minore 6 c appelleturque major. 
Et superficies a ὃ d minore superficie major quie 
estab cd ef ; dicatur ergo minor t'omperiemus 
unam et minorem lineamaó ceodem tempore ma- 
jorem et minorem esse Quoniam superficies linea 
major est, et superficies superficiei equalis autince- 
qualis exquantitate dari potest : prieterea quoniam 
linea superficie minor est: etlinem linea cequa- 


lis dari potest, est autem posita linea a b c qualibet [) 


linea major, eta b c qualibet superficie minor. 
Superficies ergo ab^ derit major lineaa bc 
minor superlicie a à c d ef. Atque una eademque 
superficies eodem tempore erit major et minor, ac 
ipsa sibi contraria ; nam majus minori opponitur 
ut contrarium. Ac a. b c quidem linea erit major 
linea b cet qualibet linea : minor vero superficie 
ubcdetqualibet superficie : atque ipsa se uno 
eodemque tempore major erit el minor, eodemque 


nam minus est mi 
jori contrarium, quod quidem est absurdum. Sed 
sane hoc non potest esse. Quomodo enim admitli 
possit ? Neque intensio et remissio est in quanti 
tate : nam qu& comparantur inter se generis ejus- 
dem inter se debent esse. Linea ergo cum linea, 
superficies eum superficie, solidum cum solido con- 
feratur ; in quibus omnibus si ex quantitate inter 
se comparentur inest mqualitas et inseequalitas, 
non autem intensio et remissio, ut exempli gratia 
videre est in his figuris quee ex quantitate sunt 
equales et. inaquales nam ternario  ternarius 
numerus est equalis, sed senario inceequalis ; idem 
senarius senario sed παιδί, novenario in- 
equalis atque etiam ternario. Idem novenarius 
novenario tiequalis est, sed denario inequalis 
atque eliam senario ; idem denarius denario nv- 
mero Φα υα]ίς est, sed novenario incequalis, atque 
eliam undecim numero : atque hoc in infinitum 
produci potest. Nam semperhabita eequalis ratione 
ineequale dicitur. Et unum cum altero, ut magnum 
cum parvo potest conferri. Intensio vero et remis- 
sio in ipsis ratione qualitatis locum habent. Ete 
nim hac ratione in superficie atque in linea locum 
habere videntur; Sunt autem aliud atque aliud rt- 


1337 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1338 


τῷ ἔνδεχα. Καὶ τοῦτο xata τὸ ἄπειρον. Τὸ ἄνισον À τασις δὲ και ἄνεσις κατὰ ποιὸν, και τοῦ pt» τὸ à) 


γὰρ πρὸς ἴσόν λέγεται - 
ἔλαττον λεγόμενον, 
τῶς ποιότητος 69, 

ἓν δει γραμμὺ, ἄλλο ὃ) ἔστι καὶ ἄλλο, xai οὐχ ἀλλοία . 
ᾧ γοῦν ἓξ τῆς τρία ἐπιτάσει τὸ ἀλλοῖον ἔχει, καὶ ἡ 
ἑννία τῆς di, καὶ ἡ Ódéxa τῆς ivvía $ τῆς ἔνδεχα, 
ποιότητος δὲ τὀῦτο, ἀλλὰ dà καὶ ἡ (cq καὶ ἄνισος τῆς 
« B y, τῖςα B y ὃ καὶ B y à « B εὐθεῖα, ποιό- 
τητι δὲ ἀλλοία τῆς « D $ τῆς P, ποιότητος. [ραμ- 

7 


ἔστι dà κατὰ τὸ μεῖζον καὶ 
Ἐπίασις δι καὶ ἄνεσις φαίνεται 
αὐτῆς xal γὰρ ἐπιφάνεια, 


μῆς γὰρ τὸ εὐθὺ καὶ περιφερὲς, ἰδιαίτατον σε ταύτης 
τὸ ἀπλατές " ὃς οὐκ ἐν ἄλλῳ τινὶ εὑρεθήσεται. Πέρα- 
τα δὲ τῆς piv ἐπιφανείας Ύραμμαί * εἴτουν τὸ α f, 
x&» tcn xv ἄνισος, xXv µείδων xx» ἐἑλάττων * γραµ- 
μῦς δὲ στιγµαί. "OXou da τὸ α D y, χἄν µείδων x&y 
ἑλάττων. Ἴσοι γοῦν ὁ τρία, καὶ ὁ τρία, ὁ ἓξ καὶ ὁ ἐξ, 
ὁ ἑννέα xal ὁ ἑννέα, ὁ δέκα καὶ ὁ δέκα  ἄνισοι δι 
πρὸς ἑκατέρους κατὰ τὸ μεῖξον xoà ἔλαττον ' ὅπερ 
ἐστὶν ἴσον xai ἄνισον. Καὶ αἱ Ὑγραμμαὶ κατὰ τὸν 
αὐτὸν λόγον ἴσαι καὶ ἄνισοι * κατὰ τὸ μεῖδον καὶ 
ἔλαττον, ὅπερ ἐστὶν ico» xai ἄνισον ἀλλοία δὲ 
ποιότητος διαφορὰ ἐπιφάνέια, xarà ταυτὸ δὲ καὶ 
γραµµή. ᾿Επεὶ γοῦν καὶ γραμμῆ καὶ ἐπιφανείᾳ, καὶ 
στεριῶ καὶ ἀριθμῷ αἰσθητῷ τε καὶ νοητῷ ποιότητί 
0' ὡσαύτως χαὶ παντὶ πράγµατι (ἐπακολουθεῖ γὰρ 
τόύτοις και Χχίνησις x«t φωνὴ, ἰσότης μέντοι xat 
gov) ἰσότης μέντοι xat ἀνισότης χατὰ ποσὸν, ἐπί- 


lione quantitatis et non aliusmodi. Superficies 
igitur que sex in se complectitur additis tribus in- 
tenditur et commutatur : et novem complectitur 
additis sex, intenditur et dissimilis evadit, Item- 
que que decem complectitur superficies additis 
novem aut undecim dissimilis evadit. Hoc autem 
est qualitatis. Atqui linea recta a 5 c cequalis est et 
inequalis lineis a b c, a b c d, b c ; sed propter 
qualitatem est dissimilis. Nam line: hoc prc- 
prium est ut sit recta vel obliqua ; maxime vero 
proprium, ut sit latitudinis expers : qua quidem 
proprietas in nulla alia re reperiri potest. Ter- 
mini vero seu fines superficiei sunt linee ut, ex- 
empli gratia, linea a 5, quamvis &qualis aut in- 
sequalis, major aut minor. Linew vero termini 
sunt puncta. Totius vero a 5 c, hoc tres di- 
mensiones, sive totum illud majus, sive minus sit. 
AEqualia igitur sunt tria et tria, novem et novem, 
decem et decem ; ineequales autem sunt inter 
se ex majoris et minoris comparatione : quod 
proprie dicitur esse sequale et inequale. Ea- 
dem ratione linee equales et inequales ex ma- 
joris et minoris comparatione dicuntur esse. Que 
quideni vera est e&qualitatis et ineequalitatis ra- 
tio. Dissimilis vero dicitur superficies propter 
qualitatis differentiam. Eodemque modo linea. 
Quoniam igitur lines, superficiei, solido, nu- 
mero sub sensum cadenli, itemque numero qui 


C 


D 


λο, τοῦ δὲ τὸ ἀλλοῖον, οὔθ) ἕνωσις οὔτε αὐτοποσότος 
τῷ ποσῷ ἐπίτασιν Φώη d ἄνεσιν, οὔτε τὴν ποιότητα 
ἀποστερήσει ἐπιτάσεως και ἀνέσεως, ómtp τοῦ ἆλ- 
λοίον ἐστί (1) : xat ἐπεί ἡ ἐπίτασις xot à ἄνισις 
οὗ τοῦ Gov, ἀλλὰ τοῦ oov. Καί τὸ α B w 
d τετράγωνον οὐκ ἄρα ἄλλο τοῦ ψ φ ω x διαφέρει 
δὲ ποσῷ τῷ ἀνίσῳ ποιῶ δὲ τῷ ole, εἴτουν τῇ 
ἐπιτάσει xat τῇ ἀἄνέσει, οὐκ ἄλλο «γοῦν ἀλλ αλλοῖον 
τοῦ µείδονος τὸ ἕλαπτον, ὁμοειδὴς δὲ και τῆς αὐτῆς 





οὐσίας και ποιότητος, Καὶ θυμιχὸς dox 9 πᾶς ἄλλος 
πρὸς τὸν ὁμοειδῆ οὐκ  G))o,, ἀλλοῖος τῇ ἐπιτά- 
ctt x«t τῷ ὑφέσει, οἱ διαφέρει. Καί idein ταῦτα 
καθὼς idet δειχθῆναι, Διὸ οὐκ ἄλλον τὸν θυμικὸν d 
ἐπιθυμητιχὸν ὁ κχρίνων διακρωεῖ τοῦ ὁμοειδοῦς, διὰ 
τὴν ἐκ ποιότητος ἄνεσιν ὢ ἐπίτασιν, εἰ τῷ ix τοῦ 
ποσοῦ ἀπατηθῇ (co χαι ἀνίσῳ xarà τούτους τοὺς 
λόγους ' ἔχει xat γὰρ ἀκριθῇ τὴν ἀπόδειξιν. Οὕτω" 


mente percipitur, qualitati quoque atque adeo cui- 
libet rei inest :&equalitas et ineequalitas ex quanti- 
tate, intensio vero et remissio ex qualitate, ac per 
illam quidem alie res dicuntur, per hane autem 
dissimiles: certe neque unio, neque quantitas, 
quanto alicui intensionem et remissionem dabit : 
neque rursus qualitatem intensione et remissione 
privabit. Et quoniam intensio et remissio non 
aliud efficiunt sed dissimilitudinem afferunt. Qua- 
drangulum ergo a b c d non erit aliud α quadran- 
gulo y zz v. Different autem inter se ex quantitatis 
ineequalitate, et si qualitatem spectes ex dissimili- 
tudine, hoc est ex intensione et remissione. Minus 
ergo triangulum non est aliud a majore, sed dissi- 
mile. Sunt autem unius forme, unius essentic 
et qualitatis. Iracundus igitur et quilibet alius ra- 
tione alicujus qualitatis, quee sit ejusdem speciei 
comparatus eum alio, non erit alius sed dissimilis 
propier intensionis et remissionis differentiam. 
Alque hxc demonstrata sunt. ut oportuit demon- 
strari. Quambrem non alium iracundum aut cupi- 
dum indicare debet aliquis eum qui magis aut mi- 
nus est iracundus, magis aut minus cupidus, cum 
sint ejusdem speciei. Neque debet decipi quanti- 
tatis eequalitate et inrequalitate. Habet enim in his 
sermonibus accuratam demonstrationem. Atque 
hoc modo sapiens observabit naturales animalis 
rations prediti communicationes, et quo ingenio 


(1) Ὅπερ d τοῦ ἁλλδίον ἔστι. Hoc videtur addititlum, 


γοῦν τὰς dv τῇ φύσει Χοινωνίας τοῦ λογιχοῦ δώου ὁ 
ἐπιστήμων παρατηρῶν iv ἕκαστον Ὑινώσχειν δύνα- 
ται, χαθὼς ἔχει φύσεως " x«l oux ἀπατηθῇ ἂν πώ- 
ποτε, ἀλλὰ διακρινεὶ τὸ φύσει xpsirrov xal τὸ θέσει 
xai ἐφαρμόσει ivi ἑκάστῳ τὸ κατάλληλον, ἐπειδὺ 
ἀποδεδειγμένας πάσας ἔχει τὰς κοινωνίας. Μηδεὶς 
δι µέχρι τῆς ὄψεως στήσει τὺν Ὑνῶσιν ὥσνε ἐκ- 
τοῦ χρώματος τῶν χαθεχάστων ἀπατᾶσθαι, xci τὰ 


quaque indoleunumquodque sit preditum, cognos- 
cere poterit. Neque unquam hullucinabitur, sed 
distinguet inter illud quod natura prestantius esl 
etillud quod est positione ; et quod conveniet 
cuique rei accommodabit, quandoquidem demon- 


stratas communicationes naturales habet. Nemo pg 


vero in solo aspectu acquiescat ita ut ex colore 
singularium judicans, in errorem inducatur, pu- 
tetque qua sunf intus ita se habere. Exstant enim 
signa multa in medicina et naturali scientia com- 


ADDENDA. 


43M 


ενδότερα οὕτως ἔχει. Εἰσὶ yàp σημεῖα πολλὰ la- 
τρικῇ xoi φυσιολογικῇ δεδειγµέν, ἐξ ὧν δύναται 
νοεῖν τὰ τῶν ὑλιωῶν διαθέσεων. ὝὌὭσπερ yov» tot 
Λυδιχῷ λίθῳ τοῖςδε λόγοι, ἐξ ἐχείνων τὰ στεμεῖα 
λαμθανων, δοκιµαζέτω ὅπως ἀπελέγχο τὰ ακρυπτό- 
µενα, καὶ τὸ ὃν τοῦ μὴ ὄντος, xal ὅσα ἂν περείλη- 
πται dU ὅλων τῶν λόγων, δι ἆ καὶ ὁ σκοπὸς εἰς dot- 
στον τέ)ος ἐναρξάμενος λήξει ὄυναμει τοῦ κρείττονος 


monstrata, ex quibus affectiones corporeas cognos- 
cere possumus. Quoties igitur ex illis signis judi 
care volet aliquis, his nostris sermonibus tanquam 
Lydio lapide probet conjecturas suas ut res oc- 
cultas investigare et id quod non est, ab eo quod 
est distinguere possit. Denique notet diligenter que 
bis sermonibus complexi sumus, quorum scopus, 
cum ad finem optimum tendat, felicem quoque el 
optimum exitum juvanteDeo Optimo Maximo habi- 
turus esf. 





OEOAQPOY TOY ΛΑΣΚΑΡΙ 


TOY ΥΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΥΡΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΟΥΚΑ 


ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 


ΔΟΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟΣ. 


IHEODORI LASCARIS 


FILII SUMM! IMPERATORIS DOMINI JOANNIS DUCJAE 


DE NATURALI COMMUNIONE 


SERMO QUINTUS 


α’. Δύο εἶσι τὰ ζητούμενα εἰς ἐξέτασιν, "à φύσει C τερον οὖν ἀχριθῶς 


τε καὶ θέσει " dv δε τούτων xowóv à διαφορα. [ὸ- 


1.Duosuntque nobisadinvestigandum proposita 
fuerunt ; nempe illud quod estnatura et illud quod 


ἐπαχολουθήσαντες và ἐἑξιτάτα 


µέχρι καὶ αὐτοῦ dà τοῦ λογικοῦ ζώοῦ ταῦτα xarp 


est positione : quorum duorum commune quiddam 
est, nempe differentia. Utrum igitur jnyestigatio 


1341 


THEODORI II IMP. DE COMNUNIONE NATURALI, 


1342 


τήσαµιν εξετάσαντες, καὶ 5 μὲν διαίρεσις τῶν κχοι Α ράσαντε εὗρον. Ὥστε µεγάλως καὶ $ παιδεία εἰς 


νῶν τοσανταχῶς εὑρεθεῖσα διεῖλε τῶν φύσει τὰ θέ- 
σει, τῇ δὶ τομῆ ἀναγκαίως συναναφανίῖσα ἡ ὅδια- 
φορὰ τὰ χρείττονα ἐναπέδειξεν. Ἔχει δὲ κρείττονα 
$5 φύσις ὅσα χατὰ τὸς ἀρχὰς ἐπακολουθεῖ * λέγω δὲ 
ἀρχὰς τοὺς χυμοὺς χαὶ τὰ uéom τὰ τῆς ψυχῆς τοῦ 
λογικοῦ ζώου, ἐπειδὴ ἐκ τῶν τοιούτων σοφὸν ζῶον 
συνέσταχεν ἄνθρωπος. Πότερον οὖν τὰ piv τὴν ἐν 
χοινότητι διαφορὰν ἴἔδειξαν, ἁπλάς τινας ὑποτιθέ- 
µενα χοὐωνίας, xai ἐν ἔπιτομῆ τὸ διάφορον ἤθροι- 
σαν, σύμθολα θέµενα τὰς συζύγίας ἁἀμιετακίνητα. 
"H γὰρ καθόλου icri x«i φυσιχὴ χοινωνία, xci εὖ- 
θὺς x«i ἀγαθός ἐστιν ὁ συνεσταχὼς ἐξ αὐτῆς, 2 λεί- 
πεται τοῦ τελείου µέρος Tt, xai ὁ ἐκ ταύτης λείποιτ 
ἂν.  µέση, καὶ ἀκολούθως, ? χατὰ τὸ τῆς ποιότητος 


μᾶλλον καὶ ἵττον καὶ οἱ Ὑεννώμενοι τῇ Ὑεωέσεως p 


αἰτία ἐπαχολουθήσωσι. Καὶ πρῶται piv οὖν αἰτίαι 
τῶν παοινωνιῶν, ὡς εἴρηται, ἐν ἀνθρώποις χυμοὶ 
καὶ θυμὸς, λόγος χαὶ ἐπιθυμία, μιτὰ δὲ ταύτας d 
τῆς παιδείας. ΄Ὥσπερ γὰρ ἐν ὕλῃη τὸ εἶδος, ἐν &v- 
θρώποις παιδεία : ὥστε εἰ μὴ ἀκηχοίναι τινά τινος 
πάνυ καί yt φύσιν χρηστὺν ἔχοντα, οὐκ dv ποτε 
γνῶσιν εἰληχέναι τις str. Πολλοὶ δὲ xai τοῦτο πει- 


nem hano accurate persecuti sumus,et omnia heec 
perscrutati ad animalratione preditum provecti su- 
mus ?Utrumetiam divisiocommunicationumin tot 
genera ab illis que sunt positione,illa que suntna- 
tura, separavit? Utrum etiam illaque sur&tpreestan- 
tiora commonstravit differentia illa que una cum 


τὴν τελειοποίησιν συµθάλλεται. Ἔστι δὲ καὶ à παι- 
δεία διάφορος ' πᾶσα γὰρ µάθησις εἰς τὴν χαθόλου 
ἀνάγεται, ποικέλλεται ἢ καθόλου δὲ διαφόρως, εἰς 
φιλοσοφίαν, sic στρατείαν, εἰς ναυτιχὴν, εἷς ύφαν- 
Tul», εἰς χρυσοποιητιχὴν, εἰς ποιμενικὺν, εἰς 
ὀψαρτυτικὴν. εἰς τεχτονικὴν xol πλείω τούτων πο- 
λύ. Ai μὲν οὖν τῇ καθολική χοιυωνοῦσαι ὡς εἰχὸς 
ἄριστοι. Ἔστι δὲ αὕτη φιλοσοφία * Ὑνῶσις γὰρ ἔστι 
τῶν ὄντων Tj ὅντα ἐστὶν, ὡς εἰχὸς δὲ λέγω, οὐχ ὅτι 
τὸν σχυτέα φιλοσοφεῖν, ἀλλ’ ὅτι xarà λόγον ἐργάζε- 
σθαι τὰ ἃ κατασκευάδει πέδιλα * χαὶ τὸν ὑφάντην 
χαὶ τὸν ἀργυροχόπον πρὸς τὰς µιταχειρίσεις ἑνὸς 
έκάστου xarà τὸν τύπον αὐτόν. Λέγεται γὰρ καὶ 
σοφὸς ἀρχιτέχτων, οὐχ ὅτι δέ γέ ὡς φιλοσοφῶν, 
ἀλλ’ ὡς ὅτι xarà λόγον τὸν πρίονα καὶ τον πέλεκυν 
χινεῖ πρὸς τὰς οἰχοδομάς * ἀνάγονται Ὑὰρ πᾶσαι 
πρὸς µίαν ἑκάστω αἱ τέχναι τῆς Φιλοσοφίας ἰδέαν. 
Καὶ o στρατηγὸς πο)λῆς δεῖται φιλοσοφίας ἓν τε 
βουλαῖς, ἔν τε χρίσεσίν, Ey τε παρατάξεσι χαὶ σχοι- 
ματισμοῖς πολέμου, xai ναυµαχίαις, x«l moltop- 
χέαις, xai iv ἄλλαις πολλαῖς πράξεσι ῥηταῖς T' ἀβ- 
ῥύτοις. Ἔχει ydp à στρατεωτικὴ τὴν ὕλην τῶν ἐρ" 


omnis enim disciplina ad generalem revocatur. 
Varie autem et multipliciter distribuitur, in philo- 
sophiam, in imperatoriam, innauticam, textoriam, 
aurificum artem, pastoritiam, culinariam, fabrilem, 
et in multo plures alias: qu& igitur cum generali 
illa sunt conjunctiores, merito habentur optime, 


divisione statim exstitit ? Habentur autem inrerum € Est autem illa philosophia prima, que est rerum, 


natura presstantiorailla quecunque proxime princi- 
pia ipsa sequuntur. Principia vero dico humores et 
partes anime illius que animal ratione preditum 
constituit, quandoquidem ex talibus constat sapiens 
illud animal, nempe homo. Utrum igitur a nobis 
demonstrata estin communitate rerum differentia 
positis quibusdam simplicibus communionibus ? 
Utrum etiam differentia communicationum brevi- 
ter et presse perstricta est ac comprehensa posi 

tis symbolis conjugationum immutabilibus ? Vel 
enim est generalis et naturalis communio, atque 
ille qui ex hac constat, rectus est et probus, vel 
deest aliquid, quod ad perfectionem requiritur. 
Atque illi decrit aliquid qui ex hac communione 
constitutus fuerit : vel est media, et proinde medii 
quiex hac constituti fuerint. Vel definitur am- 
pliore et minore qualitatis portione. Atque ex hae 
constituti constitutionis etortus causam sequentur: 
ac prime quidem cause communionum,ut dictum 
esi, in hominibus sunt humores, facultas irascens, 
ratio et cupiditas. Has consequitur eruditionis 
communio. Nam eruditio in hominibus id est quod 
jn materia est forma ; adeo ut qui etiam natura 
optima sit preditus, nisi doceatur, nunquam cog- 
nitionem aliquam sit consecuturus ; id quod nemo 
non fatebitur, Multi vero hoc ita habere experti 
sunt. Quare eruditio ab perfectionem hominis 
maxime confert. Est autemi eruditio multiplex ; 


quatenus sunt, cognitio . Dico merito non quod 
existimem coriarium phiiosophari, sed quod opor- 
teat coriarium, qui conficit caleeamenta, ex ra- 
tione conficere ; itemque textorem et aurificem 
fungi suis muneribus et prestare ex forma artis suse 
quse debent prssstare.Nam architectus quoque dicitur 
sapiens non quod philosophetur, sed quod ex ra- 
tione serram et securim movet ad emdificandum. 
Omnes enim artes ad unam singularem aliquam 
philosophie ideam referuntur. Et imperator exer- 
citus non vulgari opus habet philosophia in de- 
liberationibus etin judiciis, in orainandis et in- 
struendis copiis, in preliis navalibus, in obsi- 
dionibus aliisque actionibus vulgo notis etigno- 


p tis. Habet enim ars militaris silvam operum et 


subjecta indefinita. Hec igitur omnia ad philoso- 
phiam revocantur : ipsa vero est tanquam erudi- 
tionis oculus et cacumen. Distincte igitur docea- 
mus qusenam natura constent et quee positione ;ex 
finibus autem hoc ipsum cognoscere poterimus. 
Fines etiam principium et causam indicant. Ut 
enim proportio partium circuli etcomparatio cum 
elementis ostendit illud, quod natura constat, et 
illud quod positione, itemque proportio et compa- 
ratio humorum cum ipsis elementis illud idem 
ostendit: ita etiam communionum conjugationes 
ostendunt naturales animalis ratione preediti pro- 
prietates, et quomodo bons eunt et laudabiles, 


1343 
γασιῶν xai τά ὑποχείμενα ἀόριστα. Πάντα γοῦν 
ταύτα tie τὴν Φιλοσοφίαν ἀνάγονται ' αὕτο δὲ παι- 
. 3 ' T M 1 ^ 3 , , 
δείας ἐστὶν οἷον ὀφθαλμὸς καὶ ἀχρωρία. Διαχωρίσω- 
μεν oo» τινα τούτων» και τῶν ἄλλων φύσει καί 
τινα θέσει ' εὑρεθήσεται δὲ τοῦτο 6x 
Φηλοποιεῖ τὴν ἀρχήν. 


φ 


τῶν τελῶν * 
τά γάο τέλη Ὥσπερ γάρ 
$à τοῦ Ἱύκλου μερῶν ἀναλογία προς τά στοιχεῖα 
τὸ φύσει δείχκννσι x«l τὸ θέσει, καὶ à πρὸς αὐτά τῶν 
χυμῶν ὁμοίως, xal αἱ συξυγίαι τῶν κοινωνιῶν, καὶ 
xac τὸν αὐτὸν λόγον τά τοῦ λογικοῦ ζώου φυσιχά 
ἰδυώματα, xai πῶς μὲν ἀγαθά πῶς d 
μᾶλλον τοῦ θέσει ἡ τοῦ φύσει ἐστίν * οὕτω δὺ xoi ἐν 
ἐπιστήμαις καὶ τέχναις ἀναφανῆ τὸ φύσει τε χαὶ τὸ 
θέσει. El δέ τις ἀγορῶν ὅδε πώτα τῆς φύσεως, xal 
ὅτι πᾶσα τέχνη τῆς ἐπιστήμης, x«i διά τοῦτο ὃ 
πάντα τῆς φύσεως, X) οὐδὲν ἐστι φύσεως, καὶ | 
πάντα τῆς ἐπιστήμης XQ οὐδὲ 6» ἐστιν ἐπιστήμης, 
πλανᾶται. Οὐδὲ γάρ ἔξω τῆς φύσεως ἄλλον φύσιν 
σπεύδοµεν δεῖξαι, ἀλλά τά μὴ xard φύσιν γιόµεναν 
εἴτουν τά μὴ χαλῶς x«i εἰλικρινῶς, οἷον τὴν µάχαι- 
βαν à φύσις εὗρέ τι πρᾶγμα, xut δὲ τις αὐτὴν πα- 
ραλόγως * &p' οὖν ἀλόγως x φύσις εὖρε Tiv µάχαι- 
βαν ; Οὔκουν. "H ὅτι τὸ ἐσθίεν τά ξδῶα ἄριστον ἡ 
φύσις ἔδωκε ὃόμα * τὸ πρὸς χόρον ἐσθίειν εἰσάγει 
βλάθην * & φύσις τὸ ἐσθίειυ τοῖς δώνις εἰς βλάέην 
ἔδωχε ; Τοῦτο δὲ πῶς ; Καὶ γάρ σννιστάναι ἐξ οὖκ 
ὄντος Ἡ φύσις σπεύδουσα πῶς τὸ πρὸς σύστασιν 


οὗ, ἅτινα 


ΑΡΡΕΝΡΑ. 


134 


Α φθαρικὸν ἐποίησεν ἂν τοῦτο :Οὺ φύσεως δή, Ἐποίς- 


σε δὲ τὸ ἐσθίειν Ἡ φύσις, ο) φθαρτικὸν τῶν συνιστα- 
µένων διά τροφῆς, ἀλλά μᾶλλον συστατιχὀν. Πῶς di 
πλεονεχτεῖ τοῖς Φφυσικοῖς ἰδιώμασίν 
x«i εἰσάγει τὰ ph κατ’ εὐθεῖαν γιγνόμεναι, οἵο», ὅτι 
tà» χεῖρα δακτύλους ἔχειν δεῖ φύσεως, tb δέ οὗ ! 
Εἰσὶ δέ τινες χεῖρες xoi ἐξαδάκτνλοι * xot τὸ ub 
ἔχειν τὴν χεῖρα δαχτύλους, φύσεως * τὸ δὲ πλείους 
φύσεως μὲν, ἀποτυχούσης δὲ τοῦ σκοποῦ. Ἔχιι 
διότι και τὸ συμθεζηκὸς τινα δύναμιν. "Ap! οὖν τὰ 
ἐν τῷ φύσει ἀγαθά ' καὶ μὴ ἀγαθά * καὶ τὰ gb 
ἀγαθὰ, ἶσα, τὰ δὲ p ἀγαβά κατ ἐλλείψεις ἐπισυμ- 
θαίνει τε χαὶ πλεονασμούς. 


τις χρᾶσις, 


B'. Παντα ut» ov» ἀνάγονται εἰς τὸν φύσιν», xu 
πᾶσα µάθησις εἰς τὴν καθόλου παιδιίαν, Ze ἐστιν ἡ 
φιλοσοφία, οἷον ὀφθαλμὸς καὶ ἀκρώρεια. Πολλοὶ di 
x«i παραλόγως συλλογιδόμινοι ὑπολαμθόάνουσι τά ui 
κατά φύσιν, Ἔστι δὲ αὐτοῖς τὸ συλλογίφεσθαι πα- 
ῥραλόγως, ὅτι τά μὴ xard φύσιν ὑπολαμθάνουσυ. 
Οὐχ ἔστι δὲ, χατά τὸν ἐμὸν λόγον, οὐ τῆς φύσεως τὸ 
μὴ κατά φύσιν ἀλλά φύσεως μὲν, πλημμελούσχς di 
à ἀπορούσης. Καὶ τὰ τὴς παιδείας ὡσαύτως. 'Eriü 
γὰρ καί τινές φασι τὰς οἰχείας διακρίσεις εὐλολοῦ»- 
τες, Ὀνόμος εἶπε, unót τὴν τοῦ νόµου βίβλον ide- 
τες, χαὶ τὸ μὲν ἐξ ἐπιστήμης ὀρμᾶν, ἴσως ἂν, τοῦ- 
τοις ἐγγίνεται, τὸ δὲ μὴ κατὰ τοὺς ἐπιστήμης χανύ- 
νας φάώσκειν, οὐ τελεέίας τῆς ἐπιστήμης. Τοῦτο di 


quomodo etiam non bone, quie item magis posi- C habeat? Sunt autem manus queedam que& sex habent 


lione constant, quam natura : ita etiamin scientiis 
etartibusluculentum exsistit, quod natura con- 
statet quod positione. Quod siquisanimad vertens 
omnia essenaturai et omnem artem revocari ad 
scientiam, et ideircoasseratomnia essenature, aut 
nihil esse nature, itemque aut nihil esse scientie: 
longe fallitur. Neque enim extra naturam aliam 
naturam volumus, aut possumus ostendere, sed 
que ex uatura non exsistunt dicimus illa esse ab- 
ventitia, hoc est, qui non preclare et sincere effi- 
ciuntur ut, exempli gratia, natura per artem 
conformavit rem aliquam, ut gladium, quo aliquis 
utitur preter rationem, anidcireo natura preter 
rationem galdium invenisse dicetur ? Non profe- 
cto. Aut quia sensum hunc optimum natura dedi- 
animantibus, quod vesci oporteat : vesci autem ad 
satietatem est incommodum ; an idcirco natura 
animantibus dedit ut incommode vescerentur 2 
Etenim cum natura conformare constituit. quod 
nonerat, quo pacto ad conformationem, quod 
vim habet interimendi, pararet ? Sed sanehoc non 
est nature. Contra vesci animalia voluit natura, 
nonut in interimerenturanimalia,qu& vescerentur 
sed potius melius constituerentur et corrobo- 
rarentur. Sed qui fit ut excessus sint nonnun- 
quam ex perversa temperatione naturalium pro- 
prietatum, et multa non recte constituta et con- 
formata iu lucem edantur, ut, exempli gratia, 
hoc nature est ut manus quinque digitos, non sex 


D 


digitos, ac manun quidem sex habere digitos est 
nature, sep plures habere tunc contigit cum na- 
tura scopum non consequitur. Nam adventitia vis 
aliquando aliquid efficere potest. Sunt igitur in 
natura bona et non bona. Λο bona quidem sunt 
αι, non bona vero ex defectu et abundantia 
nolent exsistere. : 

Omnia igitur ab naturam revocantur, et omnis 
disciplina ad generalem eruditionem cujus philo 
sophiaest tanquam oculus et cacumen .Multi vero 
preter rationem colligentes existimant esse qus 
dam non exnatura. Concludunt autem prseter ra- 
tionem cum aliqua non ex natura esse existimant, 
sed mea quidem sententia, quenon sunt ex natura, 
illa non sunt dicenda non esse nature, cum natu- 
ree sint, sed abundantis, aut inodia laboranti. 
Idem judicandum est de illis que ab eruditionem 
pertinent. Quoniam enim quidam suas sententias 
proferunt et laudant, dicentes legem ita jubere aut 
dictare, cum tamenlibrumlegis nunquam viderint, 
fieri potest ut initium quo incitantur ad dicendam 
sententiam a scientia proficiscatur : sed illud sen- 
tire et dicere non ex scientie regulis, non est ho- 
minis in scientia bene exercitati. Hoc autem usu 
venire multis animadvertimus, quorum nos miserel 
et eis idcirco parcimus. Heic autem eo diximus, ut 
ostendamus nos nolle alteram qnadam naturam 
hoc nostro scripto proponere, cum naturam ctque 
usu venire solent in naturaex temperationum pro- 


1345 


οἰκτιζόμεθα, διὰ τοῦτο οὐχ ἑτέραν φύσιν σπεύδοντες 
δεῖξαι, τουτονὶ τὸ σπούδασµ« πονοῦμεν, ἀλλὰ τὴν 
φύσιω καὶ τὰ ἐν αὐτῇ κατὰ κράσεων ἰδιότητας ἐπι- 
συμθαῖῶηντα. Ἔστι δὲ πάντα ἐν τῇ φύσει, καὶ πᾶσα 
τέχνη ἐν ἐπιστήμη"' Διαφέρει ὃς » Tiu) $ ποιό-ητι, 
$ συνηβεία, $ ποποῦ icu καὶ τῷ ἀνίσῳ, ὃ «ὠίσει 
καὶ ἐπιτάσει, καὶ κατ ἄλλους λόγους, oio» τιμᾶται 
piv Κορθῳ τὸ μουσικὸν, Θκτταλίᾳ δὲ τὸ ὑφαντιχὸν, 
à Νιχαία τὸ φιλοσοφεῖν, Φιλοσοφεῖα ὃξ το σχντευ- 
Tuy Τὰ μὲν οὖν ἀμφόύτέρα παιδείας, µία δὲ ἑκάστη 
τίµιον οἴεταιτὸ ὃ τιμᾷ. Ποιότητι δὲ, ὡς τὸ "/λυκὺ 
ποιότητος, τὸ ἁλυκὸν ποιότητος. Λικνεύεται ὃ' ὁ 
ἄλλοις τὸ μὴ τοῖς ἄλλοις ἐφετὸν ὂν Ὑπάοχει δὲ 
τῆς ποιώτητος ἄάφω, συνηθεια δε, ὡς ὑφάντης µέρος 
ἱστονρ/ηματων ἐθίσας ὑφαίνευ, διαφέρεί τοῦ 
po» ὑφαίνοντος. Ἴσω δὲ καὶ ἀνίσῳ, ὡς Λἰγύπτῳ παν- 
τοδαπῶν πλῆθος καρπῶν, Koo ὃς πάντες καρποὶ 
pto, οὐκ ἐς τόσον ὃς xard "yt ποσὸν, πλὴν δὲ sot 
xx) διαφέρη ἀνίσω καὶ ἴσω, ἐπιτάσει ὃς καὶ ἀνέσει, 
ὡς ᾿Αριστοτέλης Φιλοσοφεῖ, ἀλλὰ καὶ Σιµπλίχος, 
ἛἜστι δὲ 5 φιλοσοφία ποιότης, δέχεται ὃἐτίτασιν 
x«i ἄνεσιν, καὶ κατ ἐπέτασίν τε χαὶ ἄνεσιν. "Apa 
Αριστοτέλει χαὶ Σιμπλιχίῳ  $ φιλοσοφία φι)οσοφεῖ- 
ται. Πάντα μὲν οὖν διὰ ταῦτα φιλοσοφίας, καὶ πάντα 
σταρατογικῆς, καὶ πάντα ὑφαντικῆς. καὶ πάντα χου- 


prietatibus, pertractare constituerimus, Sunt au: 
tem omnia in natura, et omnis ars sub scientia 
comprehenditur. Differunt autem inter se aut prte- 
stantia, aut qualitate aut consuetudineaut quanti- 
tatis &equalitate aut ineequalitate autintensioneaut 
remissione et aliis rationibus, ut Corinthi musica 
in pretio habetur, in Thessalia textoria, Niceece philo- 
sophia, Philadelphiw coriaria. Heec omnia ad eru- 
ditionem referuntur, sedunaqueque civitas pretio 
dignum putat illud quod in pretiohabet. Differunt 
etiam qualitate, utid quod est dulce qualitatis est, et 
quod est salsum est quoque qualitatis. Sed fieri 
potest ut quod apud nonnullos in deliciis habetur, 
ab aliis non appetatur. Utrumque autem ad quali- 
tatem refertur consuetudines differunt ut textor qui 
solitus est partem pensi alicujus pertexere, differt 
ab eo qui alteram partemtexere consuevit ; iequa- 
litate et inczequalitate, ut apud ;:gyptios est abun- 
dantia frugum omnis generis et fructuum, apud 
Coos verosuntquidem omnis generis fuges et fruc 
tus, sed non tanta est copia quanta apud /Egyptios. 
Et quamvis similiter omnis generis fruges et fruc- 
tusapud Cooshabeantur,differunt tamen equal tate 
et inequalitate : prieterea intensione et remissione, 
ut Aristoteles philosophatur, Simplicius quoque 
philosophatur. Est autem philosophia qualitas 
qua sucipit intensionem etremissionem. Aristote- 
les ergo et Simpliciussunt philosophiet ille magis, 
hic minus philosophatur. Ex quibus intelligimus 
omnia illa referri etrevocariad philosophiam, que 
sunt philosophie : et omnia ad imperaloriam ar- 
lem, que sunt imperatorie artis : et omnia ad 


THEODORI Il JMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


πολλάκις συμβαίνειν εἷς τυας εἴδομεν, οὓς φειδοῖ Α σοχοείας, καὶ πάντα τεχτονικῆς, Χαι 


£72- . 


1346 
πάντα µμιᾶς 
ἑκάστης οὗπερ ἔστω. ἐστίν. Ἔχει δὲ και τὴν διαφο- 
ρὰν χατὰ τὰς τῶν ἐν φιλοσοφία χατηγοριῶν κοινωνίας 
x«t διαστολάς' ἀνάγονται δὲ εἰς τὴν οὐσίαν, ὥσπερ 
ἅπασαι, οὕτω δῆ xut εἰς τὴν Φφύὺσι τὰ ἐν τῇ φύσει, 
xXy ἀποτυγχάνῃ τοῦ ὅλου, xXv ἴσῳ πρὸς τὸ κατὰ 
φύσιν τρέχη ῥνθμῶ. Ὑπάρχει δὲ τά τέλη τούτῶν τά 
p» κρείττω, τὸ δὲ tipo. Ὥστε οὐ xarà τὸ φύσει 
κοίνονται' εἰ ap ἐκρίοντο xarà «φύσιω, ἐτιμᾶτο 
ἂν x«t θετταλία ὡς Κορίνθῳ τὸ µμουσιχόν' ἱπᾶσαι 
Ὑάρ ai συµφωνίαι x«i αἱ τάξεις μουσιχῆς siot θεω- 
ρίας. Συωῥάλλεται dit συμφωνία και τάξις ἀεί tiq 
οἰχισμὸν πόλεών τε x«t κόσμον’ ἐπειδὴ πόλεων, 
ὑφαντιχὸν δὲ οὐ συνίστησι πὸλι. Τὸ ptu γάρ ἀναι- 
ρε0ὲν ἀφανίσει, τὸ δὲ ἀφανισθὲν, οὐκ ἀφανίσει ὅτι 
«32:0 ηφάνισται' ὥστε τὸ μὲν ἀναγκαῖον, τὸ δὲ χρὶ- 
σιµον' φυτικώτερον O^ ἔστι τὸ ἀναγκαῖον Gti* φυσι- 
κὠτερον ἄρα x«t τὸ μονσικὸν τοῦ ὑφαντικοῦ. Ei δέ 
τις οὐκ οἷδε, τέ τάξις Χπι σνµφρωνία, ἐξεταξέτω τὰ 
τεοί τὴν ὑφαντικήν * εὑρὰσει O& και συμφωνίκν tv 
αὐτῇ οὗσαν x«t τάξιν. Και τοῦτο προδηλον. O2 μήν 
δὲ, ἀλλά και πεοί τάς οἰκοβομάς xxt τὸν αὐτὸν λό- 
yov. Καὶ πανταχόσε τὸ δὲ τῆς τάξεως τιμιώτερον 
x«t τῆς συμφωνίας, ὅτι xat αὐτὸν οὐρανὸν x«t γῆν 
x&t σύωπᾶντα κόσμο», λέγω dà τῶν ἐξ οὐρανοῦ και 
γῆς x«t πάντων τῶν ὑπ αὐτῶν περιεχομένων και 


a 


Α textoriam artem, que sunt textorie ; et omnia illa 


ad aurificum artem, qu:esuntartis aurificum : item- 
que quaecunque sunt fabrilis artis, ad fabrilem ar- 
tem:denique omnia ad unam quamque artem, ad 
quam pertinent, revocari. Differunt autem ex com- 
munionibus etdistinctionibus categoriarum quein 
philosophiatraduntur:sed ut omnesad substantiam 
revocantur, ita etiam que sunt in nalura, sive 
aberrentaliquando atoto, sive equabiliad naturam 
concinnitate ferantur, ad naturam omnia revocan- 
tur. Porro rerum naturalium fines alii sunt pre- 
stantiores, alii vero inferiores. Quare non ubique 
hominesex eo quod est natura de rebus judicare so- 
lent;namsijudicarent,equein Thessalia ac Corinthi 
musica coleretur: omnes enim concentus,omnesque 
ordinisrationesad musicam tractationem pertinent. 


p Concentus autem et ordo ad incolendas civitates, 


atque adeoad mundum universum incolendum sem- 
per confert, sed ars textoria civitatem non consti- 
tuit : sublato enim concentu, nulla est civitas, quia 
sublatus est musicus concentus : sed hoc sublato, 
non necesse est, quia sublatum est nullam esse ci- 
vitatem. Est igitur musica necessaria, textoria 
vero utilis. Sed quod est necessarium, semper ma- 
gis ad naturam accedit. Quare musica magis ad 
naturam accedit quam textoria, Quod si quis 
ignorat quid sit ordo et concentus, vel ipsam texto- 
riam artem scrutetur : comperiet enim hanc con- 
centu et orditie carere non posse. Atque hoc omni- 
bus manifestum est. Quin etiam «edificia et reli- 
quaomnia eadem ratione consideret. Preterea ordo 
οἱ consentus idcirco aliis excellunt quod ipsum c«e- 


1341 


συνημµένων εἰς µίαν συναρμογὴν συμφωνία 
ξις χινεῖ χαὶ συνέχει, καὶ τὸ πλεῖον, Ort καὶ 
µατι συμφωνία ψυχῆς καὶ ὕλης, ἴσου καὶ ἀνίσου, 
λευκοῦ xai µέλανος, εὐθέος xxi περιφεροὺς, ἐλαχί- 
στου καὶ μείζονος, καὶ ἄλλων τινῶν συνδραμούσα 
τῷ τοιᾷδε τάξει Θεου δηµιουργία, χρατεῖ καὶ σύνέχει 
χὰν διήρθρωσε πρώτον x«i ἔταξε, χαίτοι xai τοῖς 
ὑλικοῖς µέρεσι χυμοῖς δὲ λέγω, ἀναλογία καὶ Tabu, 
ἀλλὰ δὴ τὸ θαυμάσιον ὅτι καὶ αὐτοῖς δὴ τοῖς Ψυχι- 
xoig µέριεσι, τάξις καὶ συμφωνία τοῦ μὴ χατεπαίρε- 
σθαι τῶν ὄρων ἢ ἑλαττοῦσθαι fj διαλύεσθαι. 

Υ "Ωστε οὐδὴν οὗ τῆς φύσεως, ἀλλὰ πάντα piv 
ἔχει πρὸς αὐτὴν, Τὰ μὲν γνησιωτέρως -ἡν σκέσιν, 
τὰ δὲ ποβρῥωτέρω Ὑφαντικὴ γὰρ συµθάλλεται εἰς 
τῶν τῆς πολιτείας κοινωνίαν, πλὴν ἀλλ οὐχ ὡς µου- 


τῷ σώ- 


σική: Δε ὃς μὴ ἀπατᾶσθαι τῷ ἔθει τιὰ χαὶ τιμᾷν B 


τὸ μὺ τιµιον. Ἐπειδὴ τῇ μουσικῷ "άξις καὶ συµφω- 
για, καὶ τὰ μὲν πάντα ἐν μουσιχοῖς λὀγοις ὑπάρχει 
ἐν οἷς xai ταξις xai συμφωνία ὑφαντικὴ δὲ οὗτε 
μουσιχὴν ὅλην ἔχει, οὔτε pi» ἐν ὅλη ἐστίν ὥστε 
φυσικωτέρα μὲν μουσικὴ, ἐπειδὴ το καθολιχώτερον 
ὑπάρχει καὶ φυσικώτερον, τὸ dt φυσικωτερον ἐξανάγ- 
X96 x«i τιμιώτερον Ὦ μουσιχὴ ἐπιστήμη ρα ταύ- 
της διὰ ταῦτα τιµιωτέρα. Δίὰ Tovro μὴ ἀπατάσθω 


Jum, terram et mundum universum, hoc estrerum 
omniumque colo et terrà comprehenduntur, con- 
eordiam atque convenientiam gignant οἱ foveant. 
lmprimis vero in corpore sib concentus ani- 
me et materie. Denique equalis et inequalis, albi 
etnigri, recti et orbicularis, minimi et majoris, 
quod etiamomnium aliarum rerum convenientiam 
efficax opera Dei cum ejusmodi ordine concurrens 
hodie etiam foveat et contineat, et in principia 
conformaverit et constituerit. Preterea etiam in 
ipsis materialis partibus, nempe in humoribus est 
poportio et ordo. Sed hoc imprimis mirabile est 
in animi partibus ordinem inesse et concentum, 
ut,extra terminos suos et fines non excedant aut 
decedant aut dissolvantur. 

3. Quare nihil est quod ad naturam non refe- 
ratur. Quamvis autem omnia natura ipsa contineat, 
sunt tamen quedam que magis genuinam ad na- 
turam habent relationem, quedam etiam sunt quee 
longius a natura distant. Textoria enim est alicu- 
jus usus in communa omnium societate, sed non 
tanti quanti est musica. Verum cavendum est ne 
per consuetudinem in errorem inducamur, et quod 
non est colendum, colamus. Quoniam enim ordo 
et concentus inest in musica et omnia musicis ra- 
tionibus continentur in quibus inest ordo et con- 
centus ; textoria autem neque musicam totam ha- 
bet, neque in tota est musica, idcirco musica pro- 
piusad naturam accedit, quandoquidem musica est, 
magis universalis et idinco diligentius colenda est, 
et majori in pretio habenda quam textoria. Quam- 
obrem nemini imponat aut consuetudo aut rela- 
tio, aut alie rerum supra commemoratarum pro- 
prietates, aut denique proprietatum alie proprie- 


ADDENDA. 


xxi τὰ- À τις 5 συνηθεία 


1348 


$ σχέσει $» ταῖς ἑτέραις ἰδιοτροπίαις 
τῶν εἰρημέων, xxi ἐν ἑτέρις τοντῶνὶ τῶν ἰδεωμά»- 
των ἰδιώμασιν. Ἔστι yàp διακεχωρισµένον τὸ φύσει 
ToU θέσει τε καὶ τοῦ χρᾶσει. Ὑπάρχει you» — rium 
Νικαίᾳ τὸ φιλόσοφον, Φιλαδελφία τὸ σχυτευτικον. 
Καὶ ὅτι μεν οὖν xai τὸ σχυτευτικὀν συνίστησι͵ πὀ- 
λεως µέρος ἐστίν. "Εστι d& mol) roiv duoi» $ ὅδια- 
φορά" τὸ μὲν γὰρ διαιροὺν φύσεις xai ἐνοῦν, καὶ ὡς 
οπωσοῦν μὴ &óv τι µέρος ἀνέξερεύνητον, εὖὗρε καὶ 
τὴν σκυτευτικὴν, εὐθὸν δὲ φυσιοτροπία τῇ κατὰ A 
ον διήρθοωσε τάξι, σκυτευτικὴ dt οὔτε φυσιοο- 
γήσασα εὗρε τεκτονικν, οὔτε διελοῦσα χρυσοχοείαν. 
ἄμφω Ὑὰρ φιλοσοφίας, καὶ οὐ σχντευτιχῆς, στι 
σκυ-ευτικῆς piv ἀφανισθιίσης ἴσως, οὐκ ἂν ποτέ τις 
εἰπη ἐφθάρθαι τὰς πὀλεις φιλοσοφία dt κατὰ τὸ 
πάνυ μᾶλλον ἕφεται πάντων φθορά. ᾿ἸἘπειδὸ dt i 
ταύτης φθορὰ τῶν πλειόνων ἐστὶ φθορὰ, ἀναγχα ι0- 
τέρα xai χρείττων ἐστί. 

δ’. Asi γοῦν ἔθει μὴ ἀπατᾶσθαι. οὐδῖν γὰρ δι- 
στειλε τὴν δόξαν τῶν molt» τι $ ἔθος, τὸ Φεινὺν 
ἀριτῆς καὶ χαχίας ὄργανον. Αἱ μὲν οὖν ἄμφω, gt- 
λοσοφία καὶ σκυτευτικὴ, φύσεως, διαφέρει ὅς τῷ 
ἀναγκαίῳ xxi τῷ μὴ ἀεὶ ἀναγκαίῳ. "Oct δὲ τιμᾶται 


τῇ μὶν τὸ (sic), và Ó' 03, συνηθείας ἄμφω 4 


tates. Est enim distinctum et separatum illud, quod 
natura constat ab eo, quod positione et tempera- 
Hone constat. Nicsese igitur philosophia colitur, 
Philadelphie ars coriaria. Nam et coriaria quia 
partem civitatis aliquando constituit, civitatis pars 


; dicetur. Est autem magna ambarum facultatum 


differentia: nam quod universam naturam pet 
meat et copulat, ut cui nulla pars est nature, 
qu&cunque tandem sit impervestigabilis, artem 
coriariam reperit, inventam dende naturali modo 
certa ratione conformavit et constituit. At ars co- 
riaria, neque vi naturalis scientie fabrilem artem, 
neque vi distinctionis artem aurificum reperit ; 
utraque enim est philosophie et non artis coriaris. 
Quare sublata de medio coriaria, nemo fortasse 
dixerit, civitates interiisse ; sed si philosophia 
tolleretur, potius omnino sequeretur omninm re- 
rum interitus. Quoniam autem philosophis interi- 
tus plurium est interitus, philosophia est multo 
magis necessaria, multoque prestanstiov. 

4. Cavendum igitur ne consuetudine decipiamur. 


D Nulla enim alia res studia diversa, sententiasque 


diversas diversis civitatibus attulit, quam  con- 
suetudo que est virtutis et vitii efficacissimum 
instrumentum. Ambe igitur, nemque philosophia 
et ars coriaria sunt nature, sed differunt eo quod 
illa sit necessaria, heec vero non necessaria- Quod 
autein hec alicubi colitur, illa vero alieubi non 
colitur, est consuedudinis; ambe enim, nempe 
philosophia et ars coriaria sunt naturee. Sed in ci- 
vitatibus coluntur, prout interior incitatio et incl- 
natio est magis naturalis, aut a temperatione pro- 
fecta. Natura enim omnes comparati sunt ad pbi 
losophiam aut ad coriariam artem. Sed fieri nequit. 


1349 
τῆς φύσεως, xarà φυσικωτέραν ὀομὴὺν δὲ χαὶ χατα- 
χράσεως ὁραὴν ταῖς πόλεσι τικώμενα. Πεφύχασι 
7ὰρ δυνάμει πάντες Φιλοσογοι ἢ πάντες σκαυτεῖς, 
ἀδύνατον δὲ τὸ κατὰ ποιὰν οἰανδήτινα κρᾶσιν χρα- 
θὲν ῥαδίως ἀλλοιωθῆναι. Κατ αὐτοὺς δὲ τοὺς λο- 
Ὕους x«i στρατηγία xai ἐλαχίστη τέχνη ἄλλη m 
συγχρισις κατὰ χεῖρον οὖσα καὶ κοεῖττον, olov τὰς 
μὲν πόλεις καὶ τὰ ἔθνη τὸ στρατιωτιχὸν φυλάττει, 
τὸ ποιμενιχὸν δὲ οὐχ οὕτως. Πολλαὶ γὰρ μὴ ατηνο- 
τροφοῦσαι ζῶσι xal pévougty * οὐδε µία δε ἐστιν 
ἀστράτεντος, Οἷον Μιλήσιοι οὐ βουχόλοι, ἔμπειροι 
ὃς ναυμαχίας, x«l µυρίαι πόλεις ἕτεραι. Ὥστε 
σκόπησον ὁ διακρίνων. 'H μὲν γὰρ πλειόνων δεῖται 
λόγων φιλοσοφίας, xai πλειόνων ἐπιτυγχάνουσα εἴη 
ἂν olo» x«i φυσιχωτέρα καὶ τιµωτέρα πολλῶν δεο- 
µένη Φιλοσοφίας τρόπων καὶ πολλοὺς ἔχουσα, δεῖ- 
ται δὲ καὶ ἄλλη, πλὴν ἀλλ οὐχ οὕτως, ὥστε τὸ 
πρὸς τὺν ἐπιστήμην π)λησιάζον πασῶν ἐπιστημῶν 
καὶ τεχνῶν ὑπάρχει xol τιμιώτερον. Ei μὲν οὖν 
ἀνάξεις πάντα, εὑρήσεις ἂν ἐξετάσων tig τὴν καθ- 
όλου παιδείαν, ὡς εἴρηται, ἀναγόμενα. 

€. Μάταιον ὃς ἓν ἕκαστον ἐξετάδειν, ἀλλ ἔχ τι- 
ww» πάντα vosiv. Ίδης δὲ πάντα ἐπιστήμης ὄντα, 
τιµιώτερα, ἀτιμότερα, χείρω, Χρείττω, xai κατὰ τὸ 
ico» xul τὸ ἄνισον, 3) ἐπιτάσει καὶ ἀνέσει ἔχοντα 


ut quod aliqua temperatione praeditum est, facile 
immutetur. Eodem modo ars imperatoria et mi- 
nima ars conferuntur inter se, ex eo, quod hec sit 
inferior, illa preesstantior. Utars militaris civitates 
et gentes conservat, sedars pastoritia non item ; 
multe enim civitates multeque nationes carent 
armentis et gregibus, cum tamen non careant re- 
bus ad victum necessariis, ut vivere et in suo statu 
permanere possint. Sed militari arte nulla civitas 
carere potest : ut apud Milesios non sunt bubulci, 
qui tamen navalis militie sunt peritissimi. Ejus- 
modi infinite sunt civitates alie, Quamobrem 
distincte considera. Esse enim civitas ejusmodi 
postest, que pluribus philosophie institutis opus 
habet et pluribus abundet : atque ejusmodi civitas 
quee pluribus philosophie partibus opus habet, et 
pluribus abundat, magis ex legibus naturwe est 
constituta, ideoque prestantior. Esse etiam civitas 
alia ejusmodi potest, que philosophia quidem, sed 
non pereque atque illa superior opus habet. Quare 
quod ad scientiam magis accedit omnium scientia- 
rum, exsistit etiam prestantius. Quod si scruteris 
omnia, comperies ad generalem eruditionem, ut 
dictum est, esse revocanda. 

5. Sed singula scrutari in presentia. superva- 
cuum esset ; ex quibusdam igitur intelligenda sunt 
reliqua omnia. Porro, illa omnia prestantiora esse 
comperies, que sunt scienlie& ; comperies etiam 
multa esse scientia viliora, nonnulla nonnullis 
prestantiora et inferiora ex &qualitate et inueequa- 
litate ; intensione et remissioneinter se distincta. 
Que tamen omnia ad scientiam pertinent. Nam 
quodam communionis vinculo cum generali cru- 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1350 


Α τὴν διαφορὰν, πάντα δε ἐπιστήμης !* χοινωνεῖ γαρ 


εἲς τὴν παιδείαν ἅπασα τέχνη, ώς ἓν τυι χέντρῳ 
χύχλου, εἰς ὃ πᾶσαι προπίπτουσιν αἱ ἐκ τῆς περι- 
φερείας κεἰσερχόμεναι εὐθεῖαι. ᾽Αλλὰ καὶ τῇ φύσει 
πᾶσα χρᾶσις ενοῦται χράσει χατὰ τὸν αὐτὸν λόγον, 
καὶ οὐκ ἔστι τι τὸ μὴ φύσεως, xai οὐκ ἔστι τις 
τέχνη μὺ οὖσα παιδείας, ἔχει δὲ ὡς πᾶσα χρᾶσις 
χοινωνίαν καὶ διαστολὺν ἐκ κράσεων, οὕτω δὴ καὶ 
ἐπὶ τῶν τεχνῶν χοινωνίαι καὶ διαστολαί " μᾶλλον 
Ὑὰρ ναυμαχικὸν συγγινὲς τοῦ ἰππικοῦ 3) ὑφαντιχὸν, 
καὶ χαλκευτικῆς ἡ µμιταλλικὺ ὃ ποιμειχὴ, καὶ 
ἄλλων ἄλλαι. Τοῦτο δὲ χαὶ ἐπὶ τῆς φύσεως νοητέον, 
ὡς καὶ ἐν ταῖς χυμῶν µίξεσιν εἴρηται xai ταῖς 
τῶν στοιχείων. Ἔχει δὲ πᾶν ὃ τι τὸ φύσιως, ὡς 
εἴρηται, συµφωνίαν καὶ σχέσι. Συμφωνία γὰρ καὶ 
σχίέσις χόσμον x«i πόλιν καὶ χώμην καὶ οἶχον συν- 
έστησε. Καὶ «i μὶν xar& φυσικοὺς λόγους Ὑιγνό- 
µιναι συννάγουσι μέν τινα διηρηµέα, πλὴν ἀλλ οὐκ 
ὀρθῶς, οἷόν τις ἄρχων ἐρᾷ τῆς ποιμενικῆς * τοῦτο 
αρᾶσις " καὶ ὅτι uiv ἡ φύσις ποιμενιχὴ ἔδειξε, παρὰ 
τῆς παιδείας. ΄Ἔστι τὸ μὲν ἐρώμενον φυσικὸν, οὗ 
φυσικῶς δὲ ὃ ipov ἐρᾷ * ἄρχοντι γὰρ τί κοινὸν fj ποι- 
μενικὴ ;'Epd δὲ x«i φιλοσοφίας ἕτερος τοῦτο φυ- 
σικὸν ὄντως, ἔστι δὲ καὶ xarà αχρᾶσιν. Ἐκεῖ γὰρ 


χρᾶσις ἀρχικῆς καὶ ποιμενιχῆς, ἰνθάδε δὶ ἀρχικῆς 


ditione conjungitur omnis ars,'non secus atque in 
centro circuli conveniunt omnes lines recte quee 
& circumcurrente linea ductis sunt. Quinetiam - 
omnis temperatio vi nature cum temperatione 
eadem ratione copulatur. Neque quidquam est. 
quod non sit nature. neque ulla est ars quc» non 
sit eruditionis. Et ut omnis temperatio communio- 
nem ac distinctionem ex temperationibus habet, 
ita etiam artes conjunguntur inter se et distin- 
guntur. Nam militie navalis ars arti traetando- 
rum equorum magis est cognata quam ars terto- 
ria ; et ars metallica eraris arti magis est cognata 
quam pastoritia, etaliis alie. Hoo autem etiam in 
natura considerandum est, utin humorum et ele- 
mentorum admistionibus dietum est. Ceterum 
quidquid est in natura habet concentum et relatio- 
nem, quemadmodum dictum est ; concentus enim 
et relatio mundum, civitatem, vicum et familiam 
constituit. Ac temperationes quidem que ex natu- 
ralibus rationibus exsistunt quedam invicem di- 
visa copulant, sed sepe non recte, veluti cum ali- 
quis imperator artis pastoritiee studiosus est: hoe 
enim est temperalio ; ac illud quidem ab erudi- 
tione manavit quod natura artem pastoritiam ho- 
minibus commonstraverit. Quod igitur tale est, 
naturale quidem est : sed qui illo studio ducitur, 
naturam proxime non sequitur. Nam ars pastoritia 
in imperatore est aliquid sordidum. Alter vero 
philosophie studiosus est,atque hocrevera estnatu- 
rale. Istud etiamex temperatione exsistit. Illic enim 
est temperatio artisimperatorie el pastorie, hic 
autem imperatoris et philosophicee. Numquid igitur 
hoo quidem neoessarium 6st, illud vero vile οἱ 


1353 


πρὀς φθορὰν 
κεῖται παρὰ 


συσχκευάζει, 
τών 


εἰ pi παρκλό/ώς ἀδι- 
ἔθελοντων. Φυσιχὴ δὲ 
εἴτε μιριχῶς, τοῖς τέκ- 
µεριχωτέρα ἠἐχεῖσε  Q φυσιχὴ 
σχέσις, εἴτε χκαθολικῶς, ὡς ἀγαθὸς προαιρέσει xot- 
νωνεῖ παντὶ ἀγαθῷ' τὀῦτο γὰρ παιδεία. Οὐ λέγο- 
μεν δὲ ὄτιπερ ὃς οὐκ οἷδε παιδείαν 0) κοινωνεῖ oig 
χοινωνεῖ φιλοσόφως, ἀλλ ὅτι ὁ χαλῶς πράττων φι- 
λοσοφεῖ. Τοῦτο δὲ τὸ καλῶς πράττειν τὸν στρα- 
Tuyów, 9 τόν ἄρχοντα, 3) τὸν τεχνίτην, 
φιλοσοφίας χαὶ σοφίας ἐστί: ταῦτα }ὰρ ἀπηχήματα 
οἷον τὺς πρώτης ἐστι. Οὐδεμία γὰρ µάθησις, εἰ 
μὺ ἐκ προὔὐπαρχούσης Ὑγνώσιως, οὐδεμία dt «γνῶσις 
ἀγαθὴ ἄτεο παιδείας τινὸς μέρους" πανταχόσε γάρ 
ἐστι καὶ γνῶσις καὶ παιδεία, ἔχουσι δὲ ἀλληλένδε- 
τον τὸν εἰς τὰ πράγματα κατάληψιν. Καὶ ποῦ piv 
ἔστι τὰ τῆς παιδείκς γνωστὰ, ποῦ δι ἄγνωστα 
οἷον ózt. στρατηγίαν τις παιδευόµενος ἀναγκαῖα καὶ 
ἐνδεχόμινα καὶ ψευδῆ παιδεύεταε γινώσχειν, καὶ τὰ 
piv ὅπως ἐχφεύγιι τὰ Ót gemit χαὶ πράττειν 
30:0 οὕτως Oti πολιορκεῖν ? κατοχυροῦν τὰ φρού- 
Ρικ χαὶ χατὰ :οὺς ἄλλους λόγους. Τούτο Ot μερος 
ἐστὶ φιλοσοφίας. Ἡ γὰρ φύσις τὴν ἐπιστήμην δι 
ὅλου τοῦ λογικοῦ ζώου ductos, πῆ μὶν τεχνώσασα, 


4 - 
ἀδικεῖν 
κοινωνία παιδεία ἀεὶ, 
τοσιν, ἐπειδὴ 


ὡς 
χαὶ 


& τὸν φίλον 


enim natura aut eruditio aliquid ad interitum com- 
parat, nisi forte preter rationem injuria afficitur 
ab illis qui injuriam inferre volunt. Atin naturali 
communione semper inest eruditio, sive in parte, 
ut cum fabri inter se communionem constiuunt 
(quandoquidem hecnaturalis relatio, quee est inter 
fabros, est aliquando magis ; particularis) sive ge- 
neraliter, ut cum aliquis de instituto bonus com- 
munionem constituit cum omni bono proboque viro. 
Hoc enim esteruditionis. Porro non negamus illum 
qui non est eruditus, participare eruditionem quam 
participat ex philosophia. Imo virum illum cujus 
actiones honest» οἱ preclare sunt philosophari 
asserimus ; nam ut imperator aut dux aut amicus 
omnia ex virtute et honestate agat, itemque artifex, 
istuc philosophie et sapientis est : hecenim sunt 
veluti prime sapientie quidam relate imagines. 
Nulla enim diciplina est, qua: non ex precedente 
coguitione exsistat. Porro, nulla cognitio bona que 
sit alicujus eruditionis expers ; nam longe lateque 
per omnia cognitio et eruditio diffunduntur. Et 
oconnexe sunt inter se rerum cognitiones ac com- 
prehensiones. Ac in quidusdam rebus cognosci po- 
sunt facile illaque sunt eruditionis, contra nonnun- 
quam cognosci nequeunt: ut si quis eruditur in arte 
ducendiexercitum,itaeruditur ut discat necessaria, 
et illa que usu venire possunt, adeoque quee falsa 
sunt in hac disciplina, heec quidem ut vitet, illa vero 
ut cognoscat et exsequatur ; ut quod oporteat ita 
obsidere urbes, aut propugnacula munire et cetera. 
ex iisdem rationibus. Hoc autem ad philosophiam 
utpars refertur. Nam natura scientiam in toto 
animali rationis parlicipe disseminavit, ita ut par- 
lm scientiam | in homine fabricata sit, par- 
PATROL, GR. CXL, 


THEODORI ΠΠ IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1384 


À πῆ δε δοῦσα δυνάµει, vá δὲ x«i ἐντεεχῶς ο) má. 


D 


σαν, ἀλλὰ µέρος, πλὴν ἐξ ὅλης καὶ τοῦτο. K&v γοῦν 
καὶ 0 στρατηγὸς οὐκ οἷδε và» ἐπιστήμην, ἀλλ εἴπερ 
κατὰ τοὺς ἀληθεῖ πράττει τύπους, φιλοσοφεῖ χάν 
ἀγνώστως" ἔστι δὲ τοῦτο θὺμοσόφου ἀνδρὸς, αὐτό- 
φυῶς τὸ καλὸν κἀγαθὀν γινώσκοντός, πλὺν δὲ καὶ 
ἀχούσματά τινα σχόντος, ἀδήλως μὶν tig τὸν νοῦν 
εἰσελθόντα, Πεφύκασι γάρ τινα εἰσίρχεσθαι φιλοσο, 
φίας εἰς τὸν νούν λόγια, λεγόμινα μὶν ὡς τύχοιν͵ 
δεχοµενα δὲ xxv ἀτέχνως, ἀλλά φύσεως εἰλικριεία 
φυσικῶς. Δικτικὸς γάρ ὁ νοῦὺς, x&v 02 πρὸς αὐτὸν 
ἔχοντά τις τοῦτόν τι λέγη. TZ» φνυσικὴν 709» χοι» 
νωνίαν χαὶ παιδεία οὐ Aou µτὴν κατά κρᾶσι 
δὲ, ὁτέ piv ὁτέ ὃ) οὗ. Κοινωνεί pity οὖν πᾶς παντὶ 
φυσικῶς τε καὶ κατά «κρᾶσι. Ἔστι δὲ καὶ ὅπου 
χατά κρᾶσιν, τι καταφύσι», Καὶ ὅπου χατά 
φύσιν καί τι κατά κρᾶσιν. Εὐρίσκιται Ót Ότι τοῦ 
μᾶλλον φυσικωτέοαν ἔχοντος τὴν αουωνίαυ καὶ E 
ἱνοῦσα χρᾶσις αὐτῷ ἕλλογος, τοῦ δὲ κατά κρᾶσιν 


xe. 


μᾶλλον καὶ ἡ]οῦσα ἐκεῖσέ τις φυσικὴ Φύναμις διαλε- 
λυμένη ἐστὶ καὶ ἀλλοῤῥεπῆς, καὶ τοντο Ἱνώριμον, 
Ταῦτα δι δέονται ἑτέρας διασφησεως, ὥστε 
δείξαι x&x ταύτης, πῶς στι τὸ κρεῖττον' ἔστι ὃς 
αὔτη. 


tim eliam vi ot potestate dederit, si non absolute 
universum, at certe partemaliquam, que quidem 
pars de tota excisa est. Quamvis igitur dux exer- 
citus scientiam ignoret, verumtamen ex veris in- 
formationibus agens philosophatur, eliamsi, ut 
dixi, nescius. Est autem hoc viri philosophi qui 
sua sponte quod honestum etbonum est cognoscit. 
Nec fieri posse negamus ut quedam auditione ita 
perceperit aliquis ut vix in animum suum irre- 
psisse illa persenserit; possunt enim quidam phi- 
losophica precepta in mentem influere, que 
temere quidem ab aliquo pronuntiata sunt, sedab 
audiente etiamsi non de industria at nature boni- 
tale suscepla sunt; nam ex natura mens quidlibet 
suscipere potest, quamvis qui pronuntiantur au- 
dientis et suscipientis causa non dicantur. Naturalem 
ergo communionem eruditio non deseruit. Com- 
munionem vero illam, que estex temperatione 
interdum quidem, interdum vero non deseruit ; 
nam omnes communicant inter se ex natura 
et temperatione. Porro usu venit interdum, ut in 
quibus temperatio superiores partes et obtinet, in 
illis locus aliquis nature relinquatur et in quibus 
superiores partes obtinet natura, in illis quoque 
temperationi locus aliquis relinquatur. Verum quo 
quis magis naturalem habetcommunionem, eo ine- 
lius constitutam et compositam habet temperatio- 
nem. Coutra,quomagis ex temperatione communio 
constat eo magis vis naturalis atque facultas, qua 
preditta est, imbecilla et ad aliud, quam par est, 
proclivis est, quod etiam notum esl. Sed hiec alia 
declaratione opus habent ut ostendamus eliam quo 
pacto ex;hec communione constituatur aliquid 
prestantus. Declarajio aulem hec est. 
49. 


1355 


ὅ ᾿Αλίξανδρος μὲν ᾿Λριστοτέλει χοινωνεῖ, 
γένει δι Μάρχος: ἀμφότεροι γοῦν βασιλεῖς 
σοφοὶ, καὶ οἱ φίλοι, παιδείας μεστοὶ, διαφέρουσι 
dé yc Μαδεὶς δι ἁπατηθῇ μὴ παιδείας φίλους εἶναι 
»οὺς βασιλεῖς, xxv 0 μὲν τῆς ἀχροτάτης, ὁ δὲ τῆς 
πολὺ ταύτης ὑὐποδεεστέρας " εἰσὶ γάρ ἄμγψω ῥφιλο- 
λόγοι καὶ φιλολόγιοι. προσκείσθω δὲ x«i τὸ λόγιον" 
εἶχον ydp καὶ τοῦτο κατά πολὺ αὔτη m$ xótwovía 
φυσική, ἔχει δὲ τὸ χρεῖττον ἡ ταύτης διαφορά κἀξ 
επιτάσεως καὶ τοῦ ἑτεροίου 'O μὲν γάρ φιλόσοφος 
καὶ ῥήτωρ x«i πᾶν ἄλλο, ὁ δὲ ῥύτωρ καὶ πολυΐστωρ. 
Ἐπίτασις γοῦν ἐν τῷ ivi, πολλά µέρη à καὶ πάντα 
ἔχοντι, καὶ olo» τὴν ὅλην ποιότητα, ἑτεροιότης δὲ, 
ὅτι καὶ τά µέρη ἀλλοῖα ὀντάἁ ἔχει συναγαγὠν. ὑπάρχει 
δὲ καὶ Αλεξάνδρου ὑπηρεσία xai βασιλεία ῥήτορες 
καὶ Μάρχοῦ φιλόσοφοι. Ἔρα δε ὁ piv Αριστοτέλους 
ὁ di Ἑρμογένους ἀγαθοὶ Ὑγοῦν πάντες. "Exec δι ἡ 
ἀναλογία εἰς αὐτοὺς πολλὴν ἰσχύν' ὡς γάρ 
φιλοσοφία ῥοτοριχῆ, Ἐρμογέει ᾿Αριστοτίης, ὡς 
δ' Ἐρμογῶει ᾿Αριστοτέης, Αλέξανδρος Μάρω" 
ὡς dpx φιλόσοφία ῥητορικῆ, Αλέξανδρος Mapxo, 
Ἔστι μὲν οὖν 5$ διαφορὰ οὐκ ἄλλοις λόγοι ἀλλ 
οἀλλοίοις, ἐπειδὴ ποιότης τίς ἐστιν d καθόλου ἐπι- 
στύµη. Ἡ you» ἔἐπίτασις x«l ἄνεσις τὸ τιμιώτερον 
ἔφερε, πάντες δὲ και πᾶσαι καλοκα/αθίας µεσταί. 
ἛἜστι δὲ τούτοις d κοινωνία xai χατὰ αρᾶσιν oiov 


Ἔρμο- 
χαὶ 


τὴν 


7. Alexander quidem cum Aristotele communio- 
nem constituit, et cum Hermogene Marcus ; ambo 
igitur sunt reges et ambo sapientes ; ambo illi 
reges eruditionis sunt studiosi et ambo sapientes, 
&c ili quidem cum quibus amicitiam consti- 
fuunt, eruditione abundant, ita tamen ut unius 
eruditio ab alterius eruditione differat. Nemo 
vero errore deceptus neget reges esse eruditionis 
studiosos. Quamvisenim Alexandersupremee illius 
philosophie, Marcus autem eruditionis multo infe- 
rioris sit studiosus, ambo tamen meliorum littera- 
rum et eloquentie sunt perquam studiosi. Addidi- 
mus ambos eloquentie quoque fuisse studiosos. 
Magnos enim 1n ea progressus fecerant. Atque heec 
est naturalis communio, cujus differentia habet 
prestantiam et excellentiam ex intensione et dissi- 
militudinis ratione ; nam unus philosophus est et 


ADDENDA. 


1236 


Α xui κατὰ φύσιν, ἐπειδὴ ὅτι καὶ οἱ πάντες παιδείας 


ὑπῆοχον κοινώς ὅτι d& καὶ τῆς κοείττονος καὶ ὅσον 
χαὶ Ὑπάοχει Gt zai 
Tío ᾽Απολλώνιος φίλος, 
Νέρων δὲ καὶ αὐλητῆρες 
μὲν καὶ $ τῶν ἀνδρῶν Φιλοσοφία τῆς φύσεως. xuiiü 
ἐμπνευστὺ τέχνη τῆς φύσεῶς ἐστι. Παράλογον δι 
ὁλικῶς κοινωνεῖν τὸν ἄρχονται ταῖς ᾠὡδαῖς ἐκλελν. 
µένης γὰρ τοῦτο καὶ ἐχτεθηλυμένς ἐστι ψνχὺς. 
φίλους ὃ᾽ ἔχειν τοὺς βασιλέας σοφοὺς, ἄοιστον. D, 
you» τὰ ἀνδρῶν τέλη πρὸς τὰ τῶν αὐλητριῶν 
καὶ αὐλητήρων, οὕτως καὶ οὗτοι πρὸς ταὂτας d 
ὃς οὗτοι πρὸς ταύτας, καὶ Ἐϊΐτοςὁ τῶν σοφῶν φίλος 
πρὸς τὸν γυναιχωνιτιχὸν Νέρωνα. Ὡς dom φιλοσοφίκ 
προς τὰ τῆς μουσιῆς αποπτώµατα, οὕτω καὶ ὁ 
σοφὸς Tirog πρὸς τὸν ἄσεμνον Νερωνα. Φασί rt; 
δέ ποτε Τῖτον ἀκοῦσαι, τούδε τοὺς (Φφιλοσοφοις 
ἴστασθαι πεοὶ τὰς πύλας αὐτοῦ οὔσας ἐσαλισμένας 
βασιλικῶς, x«t φάναι Ab ἐμαὶ θύοαι πᾶσι σηφοῖς 
ἀνεωγμεναι εἰσὶ, τοῦ 6vóg περὶ τῶν duo αὐτῶν ατ- 
εἰσελθεῖν αὐτοὺς εἰ ἀρεστὸν ανιὼ 
Νέρων δὲ στεφόμενος ἀναιδὼς ixi 


τῆς κοξί-τονος φυσιχωτερας. 
Ἱάμόλιχος καὶ Ποοφύοιος. 


χαὶ αὐλήτοιαι. Καὶ ὅτι 


νύσαντος xai 
ἐρωτύσαντος. 


θέατρον ασέμνως έλέρει. Δὶ τῶν κατ ἐπιστέίμι 
χοινωνίαι x«i οἷον φυσιχώτεραι" ἀρ᾽ οὖν τοι» 


τιµιώτεραι χαὶ χρείττους τών χατα χοᾶσιν καὶ XA0- 
qerz6pmy, ὡς καὶ τὸ τῶν ἀρχόντων έδειξε τέλος. 


dissimiles, quandoquidem generalis scientia est 
qualitas quedam. Intensio ergo et remissio effece- 
runt ut aliquid prestantius exsisteret. Omnesautem 
illi, et omnes ille scientie virtute et probitate 
abundant. Porro intercessit illis communio ex tem- 
peratione, quemadmodum etiam ex natura, quia 
omnes eruditi fuerunt ; sed quatenus temperatio 
illorum ad presstantiorem eruditionem ferebatur, 
eo magis naturalis fuit. Consimiliter Titus Apollo- 
nium, Jamblichum et Porphyrium amavit, Nero 
vero tibicines et tibicinas. Et quia virorum phile- 
sophia ad naturam refertur, etiam ars inflandi 
tibias ad naturam refertur,sed hoc preeter rationem 
ut imperator se totum cantilenis tradat, hoc enim 
dissoluti et effeminati est animi ; sed regessapien- 
tum virorum amantes esse, res optima Inaxi- 
meque laudabilis. Ut igitur sehabent virorum fines 


rhetor et omniscius. alter vero est rhetor et multe D ad fines tibicinum et tibicinarum, ita quoque duo 


lectionis vir. Est igitur in uno intensio, quia philo- 
sophie multas partes, atque adeo omnes habet et 
quasi totam illam qualitatem induit. Preterea ex 
ratione dissimilitudinis discrimen assignatur, quod 
Aristoteles omnes philosophis parteseasque varias 
et dissimiles simul collectas comprehensas habeat. 
AcAlexander quidem infinitos poene famulos habet 
et est rex, habet quoque philosophos. Marcus au- 
tem est similiter imperator et rhetores habet. Ille 
quidem Aristotelem amat, hic vero Hermogenem. 
Sunt igitur omnes hi inter se probi. Valet etiam 
propositio in his plurimum. Ut enim philosophia se 
habet ad artem dicendi, ita se habet Aristoteles 
ad Hermogenem et Alexander ad Marcum, Est 
igitur differentia non quod alie sint rationes, sed 


viri se habent ad tibicines et tibicinas ; et ut viri 
se habent ad fines suos, ita etiam se habent Titus 
sapientum studiosus ad dissolutum et effeminatum 
Neronem ; et ut philosophia se habet ad musice 
quisquilias, ita etiam sapiens Titus se habet ad 
illaudatum Nerorem. Porro cum renuntiatum esse 
Tito philosophos illos pro foribus stare (erant enim 
fores regio more occluse et obserate) uni philose- 
phorum illorum indicanti, utsi placeret intromit 
terentur, Titum respondisse perhibent quidam; 
volo, inqui, meas fores omnibus philosophis ese 
aperta. At Nero impudenter corona redimitus ii 

conspecta theatri turpiter saltavit. Annon igitur com 

muniones qua: ex scientia exsistunt magis sunt 3t 

turales multoque majorein pretio habendo ? Anno 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1358 


i» οὖν φύσει &sk. τοῦ θέσει καὶ χρεῖτον Α χαταλήγει τὸ τούτον σπούδσµα "τιμᾷ δὲ ὁ μὲν τοὺς 


"epov, 
Ἱένους 3) πατρίδος T τεκόντος εὐγεντία 


εἰ μή τις παρα)ο/ίξδεται τα ποκ- 


παραλόγους ποιεῖ τάς χοινωνίας «TOU. 


τοῖς σοφοῖς x«i τοῖς σοφῶς πράττουσιν 
ὶ Βίος ἐλιτάξονται, η αληθὴς καὶ θεία 
X d' ἄλλα θέσει καὶ πόῤρω τοῦ φύσει ὄντα 
ὕνται. Διδάσχουσι γάρ καὶ οἱ τοὺς ἀγῶκας χαὶ 
; ποιοῦντες xai διδόντες τὴν νιχὴν, καὶ οἱ τὰ 
τελούντες την νιχχν. "Ort μὲν οὖν ο)κ ἴσοι τῷ 
οἱ ἀθλοῦντές siat», sia οἱ πίνοντες, πρὸδηλον * 
τιμῇ, ὥστε 020 6i ἂν λήψηται τὸ γέρας, εἰ μὴ 
καὶ µονος κατά τε τά ἆθλα x«i τὸν πὀτον, 
't τῶν ἀθλούντων ὁ χορυφαῖος, x«i τῶν πινόν- 
y» Έφορος, ὡς ἔφορος x«i γάρ τούτων ἐστίν. 
ταυθα x«i χρᾶσις τε x«t παιδεία, x«i oU 
τέρα à νίκη, οὗ δὲ θέσει καὶ µόνον. Ταῖς 
Qt κρᾶσίς ἐστι, καὶ τῇ μὲν μέθη τριθὺ 
, tij δὲ ἀθλήσει παιδεία τις ' φύσιν γάρ τὸ 
ιστῶν φιλοτιμούρενος, τοῦτο συνίστησιν " 
άχης ἔργα, δίσκος, δίαυλος, πυγμὰ, πάλη 
γρήσιμα πάντα, πολιτεία xal χόσμῳ καὶ 
Mp, x&v tig ἐκ τῶν τοιούτων τις αὐτῷ 
δε Σαρδαναπἆλειος xai Διονυσιαχὸς έφορος 
' ἄλογον ἡδονὴν βλέπων, εἰς οὐδὲν τέλος 


tantiores communicationibus illis qus ex 
)ne, non ex ratione exsistunt, ut etiam 
lorum imperatorum fines ostendunt ? 


igitur natura constat semper est prestan- C 


iius eo quod positione constat,nisi forte ali- 
1rebus facere velitet generis, patrise et pa- 
bilitate deceptas,preeterrationem commu- 
»at ; nam virtutes et vitahonesta omnibus 
is et sapienter agentibus habentur et sunt 
vina nobilitas. Alia vero omnia negligun- 
itibus, nulloque in pretio habentur, que 
positione constant, et ab eo quod natura 
ngissime distant ; nam qui certamina con- 
| preemia proponunt docent victoriam et 
viviis potando certant victoriam sibi pro- 
uod autem non sint genere equales tum 
»nis causa certantes, tum etiam potantes 
es constat: sed equales sunt premio quod 
emium accipiat, nisi solus ille qui victor 
.jn certaminibus sivein compotationibus. 
minibus quidem quiprinceps est commu, 
atituti cum certantibus initetcum potanti- 
im preses ; nam illorum princepsest ut ho- 
39. Annon igitur hic est temperatio et eru- 
uo magis ad naturam accedit in certamini- 
iaeopreestantior.Quo autem magis consti- 
nstat illa in compotationibus victoria eo 
. Porroinambabus victoriis inest tempera- 
temulentia tempus preter omnem ratio- 
tur, in certaminibus vero est quredam eru- 
qui premium certaminis constituit natu- 
dabili studio ductus, illud constituit. Ibi 
ο, cursu, pugna et lucta omnes exercen- 


ἀθλοῦντας, 6 di τοὺς πίνοντας. τὸ μὲν πρῶτον Φφυσι- 
κώτερο», τό Ó' ὕστατον ἀτιμόττον. Οὐκ ἔστιν ἄρα 
τοῦ θέσει τὸ ci κρεῖτ-ον ; Καὶ μὴν, πᾶς εἴπη, 
ἔχει γάρ πολλὴν τὴν ἀλήθειαν. Εἰσὶ δὲ χαὶ ἄλλα 
τινά, πῶς μὲν ἐξεχόμενα τούτω», πῶς δὲ διαφέροντα, 
στοατύγία * µετά δὲ ἰατριχὴ, φιλάνθρωπος γάρ καὶ 
«5,0, Κοινὺ δὲ (/ζωργική. Καὶ τὸν μῖν γεωργιχὲν, 
εἰ κατά τοὺς ἀληθεῖς τις ἴδη λόγους, μεστὴν εὑρήσει 
παιδείας. Mà) σκόπει δὲ ὅτι οὐκ oidt τοὺς Ἄόγους ὁ 
γξωργὸς, ἀλλά σχόπει ὅτι κατά λόγον 3» τέχνη γίνεται. 
ὝὭσπερ «p xat χυθερνητικὴ ἐδ τῆς πρώτης ἔχει 
τά σημεῖα, οὐκ οἷδε δὲ ὅπως γίνοιντο ταὐῦτα ὁ 
χυδερνύτης, οὕτως xai ὁ Ὑεωργὸς, ἐκ τῆς πρὠτης 
ἔχων τὰς ὥς εἰχὸς πράξεις δεδιδαγµένος, πράττει 
μὴ ἐξετάδων ' ἀποδειχτιχοῖςγὰρ λόγοις καὶ &va- 
γχαίοις $ πρὠτη συνῆξε ταύτην τὴν τέχνην. Ἐπειδὴ 
τὸ πλήθος αὐτὴν ἑργάξεσθαι ἔμελλεν ὁμολογούμενα 
δετινα δόγµατα παραδοῦσα τοῖς πρὠτοις, πρὸς τοὺς 
ἐρεξῆς ταῦτα µιταδἰδονται ἄχρι νῦν ἀθασανίστως 
καὶ ἀνοξετάστως. Μαρτυρεῖ δὲ xci ὁ ποιητὸς 'Hoio- 
δος, ὅτι περ τῆς πρώτης ἤ θεωργικἠ ἐστιν ὡς καὶ 
πᾶσαι * ἐξετάδει yip x«l χαιροὺς καὶ τόπους καὶ 
λόγους καὶ πράγματα, x«i ἐξετάσας otov παραδοσίν 
τια ποιεῖται εὐγενεστέρν. Καὶ τοῦτο διὰ τὴν 


turetin aliis rebus reipublice*mundo atque vite 
utilibus ex quibus voluptas honesta quidam exsis- 
tit. At preeses ille Sardanapalius et Bacchicus vo- 
luptatem rationis expertem duntaxatsibi proponens, 
ad nullum finem honestum etlaudabilem pervenit. 
Ac ille quidem certantes honore afficit, hic vero 
potantes. Et illud quidem magis ad naturam ac- 
cedi, istud vero postremum est turpissimum. Nun- 
quid igitur quod natura constat est prestan- 
tius eo quod positione ? Certe compellente veritate 
quilibet fatebitur. Sunt autem etiam alia que- 
dam que partim cum his coherent, partim ab 
iisdem differunt. Ut ars ducendi exercitum pri- 
me architectonice est proxima. Deinde medicina. 
Nam hsec quoque homines plurimum juvat. Agri- 
cultura vero est communis. Λο si quis agriculturam 
ex veris rationibus consideret, plenam eruditionis 
esse comperiet. Nemo vero offendatur eo quod 
agricola rationes non novit; is potius artem agri- 
culture ex ratione exsistere diligenter notet. Quem- 
admodum enim ars gubernande navis signorum 
cognitionem 8 prima accepit, quorum tamen ra- 
tionem reddere nequit, ita etiam agricola a prima 
illa scientia, ut est necesse, doctrinam actionum 
accepit : agit autem rationes non investigans. Nam 
prima scientia certissimis et verissimis conclusio- 
nibus hanc artem confecit Cnm autem vulgus 
hane artem exercere vellet, sententie quedam 
ab omnibus recepte, ab illa prima scientia quasi 
per manus tradite et ad posteros propagate sunt, 
quarum quidem sententiarum rationes nemo scruta- 
tur.Testatur etiam Hesiodus poeta artem agriculture . 
ut etonanes artes, a prima ilta scientia manasse ; 


1359 


περὶ ὦν ὑὐπεσχέθημιν. . 

η. Στρα-ηγία piv οὖν τέχνη καλῆ καὶ πρωτίστη, 
χρυσοχοϊκὴ δὲ πεοιττή. Κοινωνεῖ δὲ Κὔρος μῖν παι- 
δεία τῷ οἰκείω στρατεύµατι διδάσχων αὐτὸ τὸ λιτὸν 
xat πρὸς περιττὰς ἀπέοιττου χρήσεις. Κορῖσος δξ 
Παχτωλοῦ ῥύσει πολὺν σνναθροίσας Χρνσὸν, ποιείται 
πρὸς χουσοχόονς τὰς κοινωνίας, διὰ τὸν μαχαρισμὸν, 
οὔπερ ox ἠξιώθη κἂν παρὰ Σόλωνος, χρυσοῦς τινας 
τρίποδας κατασκευάσων καὶ πλίνθους. Κρᾶσις δι 
τούτοις χαι χονωνίἁ * καὶ f$ μῖν φυσικωτέρα, 9» d. 
ἄλλη ἐς τόσον βασιλεῖ ἀπριπύς. Τὸ μὶν γὰρ διδά- 
σκειν τὸ στράτευμα τὸν βασιλία« καρτερίας ὑπόδει/μα 
ἑαυτὸν δεικνύοντα φιλόσοφο». Ῥασιλία ὰρ οὗ λαοῦ, 
ἀλλὰ σὺν τούτῳ καὶ τῶν παθὼν αὐτὸν δείχννσιν ' ἐξ 
οὗ συνάγεται ὅτι βασιλες παθῶν τοὺς ὑπὸ tio 
ποιεῖν ἐθέλιι. 'Q τοῦ μακαρισμοῦ ! Τὸ δὲ τρίποδας 
κατασκενάζειν γουσοῦς καὶ π)ίνθονς xci ὅλας λαμίας 
Χρυσοῦ, ὑφασμάτων, µαργάρων ἐμπιπλῷν, οὔτε 
ἑαυτὸν βασιλέα δεέχνυσιν ὁ τοῦτο ποιῶν, οὔτε βασι- 
λτας ποεῖ τοὺς βατιλενομένους, πασὼν ἡἠδονῶν Ot 7t 
καὶ μάλιστα ὀούλους. Ἴσθι δε καὶ τὸ τᾶλος τῶν &u- 
φοτέρων, πιστὸν εἰς ἀπόδειξιυ ὃ καὶ πρὀδηλον. Ὁ 
uk» γὰρ ix μικρο” µέγας διὰ τὸ ἕλλογον απὸ περάτων * 
ἕως περάτων * ὁ δὲ ἰδιώτης x«i ἄχρυσος xal ἀπὸ 
περάτων καὶ περάτων ἕως στιγμῦῆς, ὥστε Ὁ κατὰ 


nam tempora, locos, rationes, et res scrutatur, qui- C 


bus investigatis doctrinam quamdam nobiliorem 
tradit. Hocin presentia exemplum proponere volui- 
mus. Αο de agricultura quidem hactenus. Dicamus 
vero de illis, de quibus nos dicturos polliciti sumus. 

8. Ars igitur ducendi exercitum honesta est et 
preclara, at ars aurificum est superflua. Porro 
Cyrus cum suo exercitu eruditionis ratione com- 
municat, docens ipsam frugalitatem et in. usu su- 
perfluo moderationem. Croesus autem, ex Pactolo 
magna vi auri collecta, constituit communionem 
cum aurificibus, hoc modo beatum se fore exis!i- 
mans. Qua tamen beatitate, quam sperabat se 
consecuturum, a Solone dignus non est judicatus, 
cum tripodes quosdam aureos et lateres quoque 
aureos sibi conficiendos curaret. Estigitur in am- 
bobus temperatio ac communicatio, ac una quidem 
magis ad naturam accedit, altera vero regem non 
decet. Est enim regis docere exercitum continen- 
liam et abstinentiam, seipsum exhibens philoso- 
phum. Nam non solum populi regem sed etiam 
perturbationum se ostendit ; ex quo fil ipsum velle 
quoque suos milites perturbalionum reges efficere. 
0 veram beatitatem ! Atqui tripodes et lateres au- 
rcos facit, et conclavia ipsa omni ex parte auro, 
texturis et unionibus complet : non ipse se regem 
ostendit, neque qui hoc facit illos quos regit re- 
ges efficit, cum perturbationibus et voluptatibus 
turpissime serviunt. Porro amborum finis fa- 
ciliime ostendi potest, et nemini est obscurus. 
Unus enim ex parvo inagnus evasil, a fine usque 
ad finem, idque per prudentiam et sapientiam : 


ADDENDA. 


ὑπόβεσιν, xat περι µεν ταύτης ἐς τὀσὀν. Εἴπωμιν Ot Α φνσιχωτέραν χρᾶσιν καθινωνία καὶ 


μᾶλλον 
τῆς µόνον κατὰ κρᾶσιν καὶ θέσιν. Ἴσοι Γὰο 
οὗτοι, ἐπὶ βασιεῖς ἁλι ὁ pt» µεγαλοι 
μεγαλογνὼν χοινωνὸς, ὁ δὲ μικούνους xui xo 
Χρωωνός * ὠνόμασται Χρ ποτε xxi Τοαξανὸ 
διὰ τὸ ἁαβὸν, Νέρων δὲ Ürpiow, Ξέρξης di 
ὅτι ἆγαν iv τῳ τὰς φύσει καππλεύεω 
αὐτὸν, πλατάνους χατασχινάζων γονυσᾶς | 
σας, μᾶλλον σὺν αὐτῷ τάχιο» φνλλοι 
ωστε αὐτὸ θέσει τινὰ τούτων d$ ἱτέοων 
µυρίων ὄντων ἔθοξασε, xx) ἐδόξάξετο θέσ 
τὸ φύσει, ὅπερ x«i τίµιον χαὶ χνρίως χαι | 
τιμιώτατον. 'Eoz δὲ καὶ βασιλίως Ὀφάντ' 
φυσικὀν ' ἀνάγεται Ὑὰρ τὸ ἐλάχιστον πρὸς 
καὶ βασιλεύς ἀποδέχιται λιθοξὀον. Ίοῦτο 9 
πον * φέρει γὰρ τὸ ὅλον τὰ µέρη. Σκόπησον 
ἕλλογα ταῦτα * οὐκ εἶπον γὰρ ὅτι χοινωνεῖ 
ὑφάντης, ἀλλ ὅτι ἐρὰ, ἀλλ o20: βασιλεὺς - 
ξόου ἀλλ ἀποδέχεται ὥστε τὸ ἀποδέχεσθι 
ἐστι καὶ οὐκ ὅλης τῆς Χριωνία. Όπου 
ὄνομα  x&itXt, τὸν Χοινι 
Τοιοῦτος γάο ἐ 


χοινωνιχὸν τῶν 
Φηλοποιεῖ συαφωνίαν. 
οἴσπεο ἴδεται Suv, ὡς καὶ τὸ Gio; τέ ἐστι 
αὐτὸς * κοινωνεῖ piv γὰρ τοῖς ὁμοίοις, απ 
δὲ καί ποτε τὰ μὴ ὅμοιά τις, οἵον ἵππον ὃ 
κῦνα. Οὐδεὶς γὰρ κοινωνεῖ ἵππῳ cti, καὶ € 


έσνι 


alter vero a fine et fine usque ad punctum 
et auri expers evasit. Quare communio i 
est ex temperatione naturali, multo n 
prestantior est ea, qu& est ex temper: 
constitutione. Nam reges isti honore sunt t 
Sed unusest magnanimus ac fortis, et mag 
rum ac fortium socius ; alter vero est angu: 
et cauponum socius. Et Trajanus olim ap 
est pater propter bonitatem, Nero fera, 
caupo, quoniam naturas rerum caupon 
Deo parem reddere volebat : cum platano: 
sibi conficiendas curaret virentibus fol 
potius eum ipso fluxis. Quare illud, quod c 
tione constat neutrum illorum regum, net 
rum hominum quamvis infinitorum, que 


p gloriosum reddidit. Sed fac gloriosum m 


quem eo quod positione constat multo ma 
eo quod natura est et constat, quod nor 
honore dignum est, sed etiam in primis lc 
dignissimum. Textor autem amat regem : n 
hoc est naturale, cum illud, quod est mi 
ad totum referatur. Rex quoque lapicidar 
pit, nimirum hoc humanum est. Nam totunr 
suas non abjicit. Considera vero quam be 
cum ratione quadrent. Non dixi textorem c 
nionem conslituere cum rege, sed regem | 
textore. Neque rex lapicidam amore pros 
sed suscipit duntaxat. Quare suscipere est 
modonon penitusetomnino communicare.L 
communionis nomen ,auditur, concentt 
communione junctos declaratur. Talis en 
unusquisque, quales sunt cum quibus vei 


1301 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1302 


. Ü «0 , elc; M di EN * « us Α ζώο" νο... χνθ . e δ' 1 , » 9 * 
χκοιηώωνι αν pono - (2L EGTtL ος τει μη »ουωνςσου 0ο φλας αν ρωπου, n $ παρα [43093. Intp; 


ἀνθρωπω Tti, ἀλ)᾽ ἀποδέχεσθαε οἷόν τις στρατιώτης 
ἀποδέχεται ὑέλοψον, ο) κοινωνεῖ δέ * στρατιώτεο δέ 
τινι κοινωνεῖ, ἵππῳ δὲ, $ λίθῳω, ? µαργαρῳ, à ἑτέρῳ 
TOi οὐ χοινωνεῖ, κχοινωνεῖ dE xai ταῖς τροφαῖς διὰ 
τὴν σύστασιν. Τοῦτο δὲ κοινὸν μὲν, ἔχει δὲ xat τινα 
διαφοράν * ἄλλοι γὰο ἄλλας, καὶ ἄλλας ἕτεροι, οὔὖδεὶς 
δὲ oj κοινωνεὶ τροφῆς f ἀποδέχεται. ᾿Εναογις δὲ 
καὶ ἐκ τῶν τροφῶν, ὅτι x«i φύσις x«i χρᾶσις, χαὶ 
τιµιωτέρα d$ φύσις τῆς χράσεως * ti; τι γὰρ xol 
τροφαῖς Ἡ διαφορὰ x«i ἔν τισι, τὰς δὲ χοινὰς καὶ 
φυσικωτέρας οἱ μᾶλλον αἱροῦνται. Ἔχει μὶν οὖν 
κατὰ πάντα, ὡς ἐδιίχθη, τὸ φύσει τοῦ θέσει τὴν 
ὑπεροχέν * χοινωνεῖ δὲ καὶ ἱκτρῷ ὁ βασιλεὺς, τοῦτα 
φυσιχὸν xai φιλάνθρωπον * roti; γὰο χοινωνίαι τῷ 
ἄρχοντι ἁρμοδιώτατοι, φιλοσογία, στρατεία, ἰατρικὴ 
μετὰ τῶν ἰδιωμάτων αὐτῶν, καὶ τῆς piv μιᾶς, χοινῆς 
οὔσης καὶ διεπούσης πάντα πολλαχῶς, ὡς δεῖ χοι- 
νωνεῖν ταύτῃ, διασαφήσα»τες εἴπομε. ΧΣωτήύοιος 
γάρ ἐστι παπῶν xai πάντων αὗτη, καὶ διὰ τοῦτο 
δεῖ κοινωνεῖν ταύ-η τὸν ἄρχοντα, ἐπειδὴ σωτὴο xal 
ἐπιμελητὴς juo.» x«i σωμάτων icti, τῶν δνοῖν Qt, 
ἐπὶ 


ὡς μιτὰ ταύτην σωμάτων οὐσῶν σωτηοίων, 


µείδονι καὶ ἔλάττονι τρόπῳ. Ἡ μὲν γὰρ τοῦ ὅλον 


bens solet: quid enim est aliud amicus quam al- 
ter ipse? Nam similes cum similibus societatem 
consituere solent. At suscipit non similia aliquando 
aliquis, ut equum, bovem, canem : nemo enim cum 
equo communionem instituit. Et nullus non com- 
munionem init cum aliquo homine. Usu autem ve- 
nit aliquando, uthomo cum aliquo homine com- 
munionem non ineat, sed eum suscipiat, ut miles 
aliquis hyeldopsum suscipit, sed non communio- 
nem init : atcum milite aliquo communionem init, 
eum equo vero aut lapide, aut unione : aut aliqua 
ejusmodire non init communionem autsocietatlem- 
Preeterea, cum alimentis communionem init pro- 
pter corporis constitutionem, sed est aliquod di- 
scrimen. Alli enim alios sibi cibos optant. Nemo 
vero nonparticipat alimentum, aut ipsum suscipit ; 
atque ex alimentis intelligunt omnes esse naturam 
et temperationem: ac naturam quidem tempera- 
tione esse preestantiorem. Nam discrimen alimen- 
torum ad aliquem finem spectat et in. quibusdam 
consistit. Communia autem et magis ad naturam 
accedentia elementa sapientes sibi potius eligunt. 
Excellit igitur in omnibus illud quod natura est et 
prestateiquod est positione. Porro ex quoque cum 
medico communionem init. Tres enim sunt commu- 
nicationes imperatori accommodatissim:e, philoso- 
phia, militia, medicina cum suis queque proprie- 
tatibus. Ac nosquidem satis declaravimus quo 
pacto multis modis communionem illam et per om- 
nia permeantem scientiam participare debeamus. 
Ipsa enim est omnium scientiarum et omnium ho- 
minum conservatrix, cujus compotem oportet esse 
imperatorem, quandoquidem animorum et corpo- 
rum eost servator et curator, Cum autem due sint 


C 


7ὰο &vi0 πολλὼν ἀντάξιος ἄλλων, περὶ δὲ στρατηγοῦ, 
ti; μνρίοι, ὁ χλονότι sic πάντες " ο) '/ὰρ εἶπε µύριοι, 
ἀλλὰ µνοίοι, τοῦτο δὲ τὸ πάντες δηλοῖ. Πρώτη pt» 
οὖν T στρατιωτικὴ fg ἐστι καὶ ἐξ Z6 παοὰ τῆς 
πρώτες χαὶ ὁ φύσει στρατυγὸς, δεντέοκν ὃς κρίνοµεν 
τὸν ἱατριχὴν, park δὲ ταύτας 0) κοινωνεῖν δεῖν 
ταῖς ἄλλαις τὸν ἄοχοντα λέγομεν ἀλλ᾽ οἰκονομεῖν, 
ἐπιτάσσων ὥσπερ ἐξ ἀχρωρείας τιυὸς καθήµινος 
ὅπως κατ ἐπιστήμην καὶ φυσιν τὸ πᾶν διέπηται, 
καὶ περὶ ut) τοῦ πρώτου ταῦτα, τῶν δ' ἄλλων τὰ 
ἑπόμινα καὶ ὅσον τὰ ἕλλοια. ἈΧρήζει yào καὶ ὁ 
{λάχιστος βλάναυσὸς τινος λογιχότητος. "Oz oU» 
οὕτως, ὡς εἴρηται, βιοτεύει, µαχάριος ὃς à' οὐ φαῦ- 
λος. Ἐπεὶ δὲ πανταχόσε τὸ φύσιι τοῦ θέσει χρεῖττον 
εὑρέθη ix πάντων τῶν ἐν τῷ κόσμω ὅντων, μηδεὶς 
ἀπατάσθω τιμᾶν τὸ μὴ τίμιον d$ κουωνεῖν αὐτῷ " 
µία γάρ ἐστιν à ἀ)ηθὺς εὐγένεια καὶ τιαὺ ἐν ἐμθύ- 
Xo τε x«i ἀφύχοις iv λογικοῖς x«i ἀλόγοις x«i 
πᾶσιν, ἤ φύσει εὐγένεια, καὶ µία κοινωνία v xar 
φύσιν καὶ ὅπτον πρὸς ἐπιστήμην, αἱ ὃ) ἅλλαι οὐκ 
ἀγαθαί. Ταῦτα Ὑγοῦν ἐξετάσαντες, πρώτον εἴπομιν 
& καὶ χεφαλαιωθδῶς ἀπάοτι ἐν ἔκτῳ λόγω ὁηλωποιή- 
σαντες τὸν πραι/µατείαν ἐντελεχῶς ἀπολύσομεν, 


artes, qure cum illa supremahominum corpora con- 
servant, idque majore et minore modo : una qui- 
dem est custos totius hominis : altera vero ex 
parte. Nam, ut ait Homerus, vir medicus inultis 
aliis preestat. Cum autem de duce exercitus agit. 
Unus, inquit, est instar innumerabilium, nimirum 
est unus omnes : neque enim dixit µύοιοι, sed 
µνοίοι, Quod satis intelligitur ex eo quod dicit, 
omnes. Ars igitur militaris est prima quam deindo 
consequuntur relique: et qui natura est: se- 
cundum vero ab illa medicinam esse judicamus 
cum aliis, que consequuntur communionem inere 
non debet imperator, sed illas regere tanquam ex 
arte quadam imperans, ut omnia ex scientia et 
natura efficiantur. Ac de prima quidem scientia 
hac dicta sint. Aliee vero consequuntur quo magis 
cum ratione conveniunt. Nam ars vel minima se- 
dentaria rationis ope indiget. Qui igitur ita vivit 
(ut dietum est) beatus est : qui aliter, iiser. Quo- 
niam autem ex omnibus qu& in universo modo 
sun! illud quod naturaconstat prestantius esse, eo 
quod positione constat, compertum est: nemo in 
errorem inducatur ut colat illud, quod non est co- 
lendum, illudque participet. Una enim vera nobi- 
litas est, verusque honor in animatis et inanimatis, 
in ratione preeditis et rationis expertibus, nempe 
illa nobilitas que natura constat, et una commu- 
nicatio est, nempeilla que ex natura est : idque 
quatenus ad scientiam requiritur, alite vero non 
sunt bon. Hec igitur primum a nobis investigata 
attulimus quee summatim in sexto sermone se- 
quenti complexi, tractationem]hanc omnibus nu- 
meris absolutam redderaus. 


1363 


ADDENDA. 


1364 





OEOAQPOY TOY AAXKAPI 


ΤΟΥ ΥΙΟΥ METAAOY ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΥΡΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ TOY ΔΟΥΚΑ 


ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 


ΛΟΓΟΣ 


ΕΚΤΟΣ. 


THEODORI LASCARIS 


FILII SUMMI IMPERATORIS DOMINI JOANNIS DUCAE 


DE NATURALI COMMUNIONE 
SERMO SEXTUS. 


ἸΑναγκαῖαι xat πρῶται πάντων φύσις καὶ ἐπιστή- Α τις εὖ γε φύσεως ὧν, εἰ μή τοι xal émtorüury ὃ ui- 


px oc τῇ μὲν y&o συνάγεται πᾶσα χρᾶσις, τῷ δὲ πᾶσα 
παιδεία * alc ἐστι τὸ φύσει τε χαὶ τὸ θέσει. Aéyo δὲ 
φύσει πᾶν ὅ τι χαλὸν, θέσει δὲ τὸ δεικτικὸν χαλοῦ 
καὶ μὴ χαλοῦ xai κακοῦ. Πότερον οὖν τὸ φύσει πολ- 
λαχῶς τοῦ θέσει ἀποδειχθὲεν τιμιώτερον «Φηλοποιεῖν 
ὅτι xal τὸ χατ᾽ ἐπιστήμην τοῦ κατὰ τέχνην icti τι- 
μιώτερον ; Ὡς γὰρ εἰς φύσιν χρᾶσις, οὕτω di καὶ 
εἰς ἐπιστήμην τέχνη, καὶ ὡς τιμιωτέρα χράσεως 
φύσις, οὕτω τιµιωτέρα τέχνης Ἡ ἐπιστήμη ' διὰ 
τοῦτο xai τὸ xoT' ἐπιστήμην Ὑιγνόμενον τιμιώτεοόν 
ἐστι τοῦ κατὰ τέχνην “ιγνομένου, ὡς x«i τὸ χατὰ 
φύσιν τοῦ χατὰ χρᾶσιν. Asi γούν διὰ ταῦτα ἀρετῆς 
χοινωνεῖν * τοῦτο γὰρ μίγμα xci ἐπιστήμης καὶ φύ- 


σεως. Δεῖται γὰρ αὕτη τῶν ἀμφοτέρων * ὅσον ydp 


po; x«i oiov ἀπήχημα ταύτης ἔχει, οὐχ ἂν rvi 
ἀρετὴν ἑργάσεται ἂν, ὥσπερ οὐδὲ ὁ µόνον ἐπιστύμης 
ἀχούσας, οὐκ ἔχει δε φύσιν ἑργάσεται ἀγαθὼ. 
αδύνατον δὲ ἐπιστύμην εἰδένι τινὰ καλῶς κἁγε- 
θῶς, εἰ uà xoà φύσι ἔχει πάνν χρηοστὠν. Ὑποα» 
θρα μὲν οὖν ἐστι φύσις καὶ olov ὕλη. ἐπιστήμη d 
εἶδος οἷον x«i ἔχφανσις Ὥσπερ γὰρ xai iiw 
ἀδιαφόρους τῷ σχήµατι βλέπομεν καὶ cu e psa 
ἑέτέρους μονοειδῶς ἐσχηματισμίνους, καὶ δικκρῦν- 
µεν ὅπως ἐχεῖσε τὸ εἶδος τὴν Ug» tu ..... 
à φυτὰ $ ἕτερά τυα, οὕτω dà καὶ τοὺς βίους d 
xpívst» ὀδυνάµεθα. εἴθ οὕτως καὶ κοινωνεῖν τοῖς 
βιοῦσιν - εἰς γὰρ τὰ σφαιροειδᾷ ὢ τετράγωνα σχί- 
µατα ἔχοντα νοοῦμεν ὅτι ἀγαθῶς ἐκεῖσε τὸ sw 


Omnium rerum maxime necessarie et prime B tis esse participes ; hec enim est naturee et scie 
tite admistio, Natura enim utraque, nemqe virtuled : 


sunt natura et scientia ; ad illam enim omnis tem- 
peratio revocatur, ad hanc omnis eruditio : quibus 
deinde inest illud quod natura est et constat et 
quod positione. Quod natura constat illud appello, 
quodcunque honestumestet bonum.Quod positione 
constat illud appello, quod honestum et non hone- 
stum atque malum susscipere potest. Utrum igitur 
quod natura constat presstantius esse eo, quod po- 
sitione multis modis demonstratum est ? Quod si 
verum est manifestum erit, illud quod ex scien- 
tia eo quod est ex arte, esse prestantius. Ut enim 
temperatio se habet ad naturam : it& quoque ars 
se habet ad scientiam. Et ut natura est tempera- 
tione preestantior, ita etiam scientia est arte pre- 
stantior. Quamobrem illud quod ex scientia effici- 
tur prestantius est eo quod ex arte efficitur, ut 
etiam illud quod est ex natura preestantius est eo 
quod estex temperatione. Quare oportet nos virtu- 


scientia eget. Nam quo aliquis est natura feliciote, 
nisi scientiam aut scientie partem, autipsius scien 
tieimaginem quamdam habeat, nihil unquam pole 
ritex virtute agere, utetiam qui scientiam dut 
taxat percepit, nec habet naturam, boni nihi 
prestare potest. Fieri autem nequit ut aliqes 
bene et laudabiliter scientiam teneat, nisi naium 
omnino bona sit preditus. Natura igitur velutfur- 
damentum et materia ; scientia vero est forma e 
veluti patefactio. Utenim lapides figura non difíe 
rentes cernimus et alios artificiose et uniformilt 


C figuratos, atque discernimus quo pacto illic forms 


materiam  informavit, tum plantas, tum etiam 
qu&libet alia. ita quoque vivendi genera disct- 
nere possumus: deinde cum hoc aut illo mode 
viventibus communionem habere. Cum enim ali 
madvertimus formam illam de bonitate praedica: 


1305 
ἁμόρφωσεν à τὰ τρίγωνα, ἐξαίρ 
καὶ olov ὅλην τὴν τοῦ εἴδου: ἔχον ἰσχύν : ἐπειδὴ δὲ 
πᾶσα d αὐτοῦ ἐπιφώνια πρὸς τὸ κέντρων d πρὸς 
ὄγκον ἐξίσου ἐκδέχε: ον & ἐπίτασιν, οὐκ ἄνισοι 
συμθῶσυ εὐθεῖαι αἱ πρὸς τὸ κέντρον ἐρχόμεναι, οὔτε 
μὲν αἱ πρὸς τὸν ὀγκον τευόµεναι διὰ τὸν πρόσθεσιν 
à τὸν λεῖψω, ἀλλ ἴσαι ἀλλήλαις µένουσιν. ᾿Αλὰ καὶ 
πᾶσα διάμετρος περαιουµένη διὰ τοῦ κέντρου αὐτοῦ 
ieu ταῖ πάσαις iri, χκἂν τοῦ ἐλάττονος, χὰν τοῦ 
μείζονος. Πιρῶτος μὲν οὖν τὸ εἶδος κατὰ máu» χρειτ- 
τόνως τὴν σφαῖραν ἐμόρφωσε, δευτέρως δέ γε τὸ 
τετράγωνον, διαφέρει δε ὅτι τὸ μῖν ἀεὶ καὶ παντα- 
χόθεν, τάς τε διαµέτρους τὰς τε πβὸς τὸ Χέντρον 
εἰσερχομένας γραμμὰς, διόλου φέρε ἐξίσου, τὸ δὲ 
τὰ μὲν pípu ἴσα ἔχει καὶ, εἰ τέμνοιτο, à αὔξοιτο, 















ἴσα καὶ πάλιν ἔχει τὰ µέρη, πλην τὰς διαμέτρους 


«ἀνίσους πρὸς τὸ κέντρον ἔχει τε καὶ ἴσους. Ἐπειδὸ C. 


γὰρ αἱ μὲν σχηματισθεῖσαι ἶσον αὐτὸ καὶ πὰλι 
ποιοῦσω, αἱ δὲ τούτου διπλάσιο, δεῖξαι δὲ δεῖ οὔ- 


dam, informasseglobosas, triangulares, etquadra- 
tas figuras, tum illud in mentem revocamus quod 
diximus. Est autem prima illa figura spherica 
praestantissima, quie veluti totam forme vim obti- 
net. Quoniam enim tota ipsius superficies ad cen- 
trum,et ad molem est equaliter composita et 
sequaliter suscipit subtractionem et additionem. 
sane reci linee, quie ad centrum deferuntur, in- 
equales esse non poterunt, neque etiam ille que 
ad molem tendunt, sive addas sive adimas, sed 
&equales inter se manebunt. Quin etiam omnis: 
meterducia per centrumipsius, estesqualis omni- 





bus diametris, tum in minore, tum etiam in ma- D 


jore globo. Primum igitur forma ex qualitate pres- 
stantius globum informavit. Secundo loco quadra- 
tum. Differunt autem inter se, quod sphera omni 
ex parte diametros et ad centrum ductss lineas 
habeat equales. Quadratum vero partes habet 
&quales et sive secetursive accretionem suscipiat 
equales rursus habet partes exceptis diametris 
quos per centrum ducas partim equales habet, 
partim inequales, quandoquidem ex diametria 
quadratorum quedam in figuras redactee eequale 
quadratum rursusefficiunt, alis vero duplum. Quod 
hoc modo demoustrandum est. Esto ABCD quadra- 
tum, diametri vero duo BC, NO quse secent in cen- 
tro P. Totum quadratum in duo frapesia egdem- 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


J& τὸ πρῶτον A τως αὐτὸ, ἔστω τὸ ABT A τεεράγωνον, διάµετροι 


r 


δε ἡ BT N Q τέµνουσι δι συζευγνύμεναι αται κατὰ 
τὸ κέντρον X τὸ ὅλον εἲς τε δύο τραπέζια καὶ τρί- 
Ίωνα 0' ᾠσαύτως δύο, ἐκθεδλύσθω ἡ Ν A ἕως τῆς 
éco δεώςἡ Ν A à AE c ἐκδεδλήσθω δι xal à Ω 
Γκαὶ $T Y ὡςἡ AT ἀχθήτωσαν di καὶ ἀπὸ τοῦ 
κέντρου εὐθεῖαι πρὸς τὰ Θ M καὶ αὖθις ἐκθεθλύσθω 





d Θ ἑωςτῆς Σ ὡς τὸ Θ καὶ τὸ κέντρον X ἀχθήτω δὲ 
καὶ $ Σ Ῥ ἕωςτῆς V κας ἔστι τὸ τῆς ΝΩ διαµέ- 
τρου, ica; ἔχον τετράγωνον τὰς πλευρὰς ἶσον τῷ Α 
BT Ατετραγώνφ. Ὡς Ὑὰρ µέσο τῆς ΝΩτὲχ 
xévrpow, οὕτως dà καὶ τῆς BA μέσον τὸ N ὡσαύ- 
Toc δὲ xal τῆς AT τὸ D, ἀλλὰ καὶ τῆς T À τὸ Θ καὶ 
τῆς BA τὸ M, ᾿Ἐπεὶ dió M X. διάστηµα ἴσόν ἐστι 
τῷ X Θ xai τὸ Θ P ἴσόν ἐστι τῷ X M τὰ δι τῷ αὐτῷ 
ἴσα καὶ ἀλλήλοις od. ἐστι, καὶ τὰ ἄρα ΜΧ,Χθ,ΘΡ 
διαστήματα ἴσα ἄλλλλοις ieri καὶ, ἐπὶ τὸ X κέντρον 


que modo in duo triangula. Linea autem NA pro- 
ducatur usque Q. Esto autem linea AQutlinea NA. 





Producatur quoquelinea OC usque ad 8 et esto 
linea CS utlinea OC. Preterea ducantur lines 
recize a centro ad T et M, ac rursus T producatur 
usque ad R :sitque centrum P ut centrum T : pro- 
ducatur etiam linea QR usque ad 8 : quadratum 
diametri NO latera equalia habens erit equale 
quadrato ABCD. Ut enim diametri NO centrum est 
P, ita etiam lineze BAmediumN : eodemque modo 
linee DC medium est O. Preterealinoe CA me- 
dium est T, et lines BD medium est M. Quoniam 
autem interyallum quod est inter M et P sqnale 


1341 


συνηµµένων εἰς µίαν συναρμογὴν συμφωνία 
ξις κινεῖ καὶ σννέχει, καὶ τὸ πλεῖον, Ort καὶ 
µατι συμφωνία ψυχῆς καὶ Ὄλης, ἴσου καὶ ἀνίσου, 
λευκοῦ καὶ µέλανος, εὐθέος x«i περιφεροῦς, ἐλαχί- 
στου καὶ µείξονος, χαὶ ἄλλων τινῶν συνδραμούσα 
τῷ τοιᾷδε τάξει Θεού δηµιουργία, χρατεῖ xai σύνέχει 
x&» διήρθρωσε πρῶτον καὶ ἔταξε, χαίτοι καὶ τοῖς 
ὑλικοῖς µέρεσι χυμοῖς δὲ λέω, ἀναλογία καὶ τάξις, 
ἀλλὰ d3 τὸ θαυμάσιον ὅτι καὶ αὐτοῖς δὴ τοῖς ψυχι- 
xoig µέρεσι, τάξις x«i συμφωνία τοῦ μὴ χκατιπαίρε- 
σθαι τῶν ὄρων ἡ ἑλαττούσθαι ἤ διαλύεσθαι. 

Υ Ωστε οὐδὴν ο τῆς φύσεως, ἀλλὰ πάντα μὶν 
ἔχει πρὸς αὐτὴν, τὰ μὲν |/νησιωτέρως τὴν σχίσιν, 
τὰ δὲ ποβρωτέρω' Ὑφαντικὴ γὰρ συµθάλλεται κεἰς 
τὴν τῆς πολιτείας κοινωνίαν, πλὴν αλλ οὐχ ὡς µον- 
σική: Δε ὃς μὴ ἀπατᾶσθαι τῷ ἔθει τινὰ καὶ Tip 
τὸ μὺ τιµιον. Ἐπειδὴ τῇ μουσικῆ “ἀξις καὶ συµφω- 
για, καὶ τὰ piv πάντα ἐν μουσιχοῖς λόγοις ὑπάρχει 
ἐν oig x«i Tubi, χαὶ συμφωνία" ὑφαντικὴ δὲ οὗτε 
μουσιχἡν ὅλην ἔχει, οὔτε μὴν ἐν OÀg ἐστίν ὥστε 
φυσικωτέρα μὶν μουσιχὴ, ἐπειδὴ το καθολικώτερον 
ὑπάρχει καὶ φυσικώτερον, τὸ δὲ φυσιχκωτερον ἐξανάγ- 
χης x«i τιμιώτερον Ὦ μουσικὺ ἐπιστήμη ρα ταύ- 
της διὰ ταῦτα τιµιωτέρα. Δίὰ τουτο μὴ ἀπατάσθω 


τῷ σω- 


lum, terram et mundum universum, hoc estrerum 
omnium que& calo et terra comprehenduntur, con- 
cordiam atque convenientiam gignant et foveant. 
lmprimis vero in corpore sib concentus ani- 
mee et materie. Denique equalis et ineequalis, albi 
etnigri, recti et orbicularis, minimi et majoris, 
quod etiam omnium aliarum rerum convenientiam 
efficax operaDei cum ejusmodi ordine concurrens 
hodie etiam foveat et contineat, et in principia 
conformaverit et constituerit. Preterea etiam in 
ipsis materiatis partibus, nempe in humoribus est 
poportio et ordo. Sed hoc imprimis mirabile est 
in animi partibus ordinem inesse et. concentum, 
ut extra terminos suos et fines non excedant aut 
decedant aut dissolvantur. 

3. Quare nihil est quod ad naturam non refe- 
ratur. Quamvis autem omnia natura ipsa contineat, 
sunt tamen quedam que magis genuinam ad na- 
turam habent relationein, quedam etiam sunt qua 
longius a natura distant. Textoria enim est alicu- 
jus usus in communa omnium societate, sed non 
tanti quanti est musica. Verum cavendum est ne 
per consuetudinem inerrorem inducamur, et quod 
non est colendum, colamus. Quoniam enim ordo 
et concentus inest in musica et omnia musicis ra- 
tionibus continentur in quibus inest ordo et con- 
centus ; textoria autem neque musicam totam ha- 
bet, neque in tota est musica, idcirco musica pro- 
piusad naturam accedit, quandoquidem musica est, 
magis universalis et idinco diligentius colenda est, 
et majori in pretio habenda quam textoria. Quam- 
obrem nemini imponat aut consuetudo aut rela- 
tio, aut alie rerum supra commemoratarum pro- 
prietates, aut denique proprietatum alie proprie- 


ADDENDA. 


καὶ τὰ- Α τις f cuvnÜsia T$) σχέσει X ταῖς ἑτέραις ἰδιοτροπίαις 


Β 


t 
. 4 


1348 


τῶν εἰρημένω», χαὶ ἐν ἑτέρις τοντῶνὶ τῶν ἰδιωμά- 
των ἰδιώμασιν. Ἔστι yàp διακεχωρισµένον τὸ φύσει 
τοῦ θέσει -ε xai τοῦ κράσει. Ὑπάρχει you» τίµιον 
Νικαία τὸ φιλόσοφον, Φιλαδελφία τὸ σκυτευτικον. 
Καὶ ὅτι μὲν οὖν καὶ τὸ σχυτευτικὀν συνίστησι͵, πὺ- 
λεως µέρος ἐστίν. ΄Ἔστι δὲ πολλὴ Toiv δυοῖν à ὅδια- 
φορά. τὸ put» γὰρ διαιροὺν φύσεις xoi ενοῦν, xai ὡς 
ὁπωσοὺν μὴ 6&0» τι µέρος ἀνέξερεύνητον, εὗρε xai 
τὴν σχυτευτιχἠν, εὑρὸν δε φυσιοτροπία τῷ χατὰ A 
ον διήρθρωσε τάξι, σκυτευτικὴ δὲ οὔτε φνυσιολο- 
γήσασα εὖρε τεχτονικὴν, οὔτε διελοῦσα χρνσοκοείαν. 
ἄμφω Ὑὰρ φιλοσοφίας, καὶ OU σχυτευτικῆς, ΏὭστι 
σκυτευτικῆς μὶν ἀφανισθείσης ἴσως, οὐκ ἂν ποτέ τις 
eim ἐφθάρθαι τὰς πόλεις Φιλοσοφία δὲ κατὰ τὸ 
πάνυ μᾶλλον ἔψεται πάντων «φθορά. Ἐπειδὴ δὲ à 
ταύτης φθορὰ τῶν πλειόνων ἐστὶ φθορὰ, ἄναγκα ιο- 
τέρα x«i xptírrov ἐστί. 

δ’. Asi γοῦν ἔθει μὴ ἀπατᾶσθαι. οὐδὲν γὰρ  du- 
στειλε τὴν δόξαν τῶν πὀλεών τι $ ἔθος, τὸ δεινὸν 
ἀριτῆς xai καχίας ὄργανον. Αἱ μὲν οὖν ἄμφω, φι- 
λοσοφία καὶ σχυτευτιχὴ, φύσεως, διαφέρει ὃς τῷ 
ἀναγκαίῳ καὶ τῷ ud Gti ἀναγκαίῳ. "Oct δὲ τιμᾶται 


τῇ μὲν τὸ (sic), τῦ δ' οὔ, συνηθείας ἄμφω dt 


tates. Est enim distinctum et separatum illud, quod 
natura constat ab eo, quod positione et tempera- 
lione constat. Nicsee igitur philosophia colitur, 
Philadelphie ars coriaria. Nam et coriaria quia 
partem civitatis aliquando constituit, civitatis pars 
dicetur. Est autem magna ambarum facultatum 
differentia: nam quod universam naturam per- 
meat et copulat, ut cui nulla pars est nature, 
quecunque tandem sit impervestigabilis, artem 
coriariam reperit, inventam dende naturali modo 
certa ratione conformavit et constituit. At ars co- 
riaria, neque vi naturalis scientie fabrilem artem, 
neque vi distinctionis artem aurificum reperit ; 
utraque enim est philosophie et non artis coriarie. 
Quare sublata de medio coriaria, nemo fortasse 
dixerit, civitates interiisse ; sed si philosophia 
tolleretur, potius omnino sequeretur omninm re- 
rum interitus. Quoniam autem philosophie interi- 
tus plurium est interitus, philosophia est multo 
magis necessaria, multoque prestanstior. 

4. Cavendum igitur ne consuetudine decipiamur. 


D Nulla enim alia res studia diversa, sententiasque 


diversas diversis civitatibus attulit, quam  con- 
suetudo que est virtutis et vitii efficacissimum 
instrumentum. Ambe igitur, nemque philosopbia 
et ars coriaria sunt nature, sed differunt eo quod 
illa sit necessaria, heec vero non necessaria- Quod 
autem hec alicubi colitur, illa vero alieubi non 
colitur, est consuedudinis; ambe enim, nempe 
philosophia et ars coriaria sunt naturee. Sed in ci- 
vitatibus coluntur, prout interior incitatio et incli- 
natio est magis naturalis, aut a temperatione pro- 
fecta. Natura enim omnes comparati sunt ad phi 
losophiam aut ad coriariam artem. Sed fieri nequit. 


1349 


τῆς φύσεως, κατὰ φυσιχωτέραν ὁρμὴν δὲ καὶ χατα- 
χράσεως οὀρμὴν ταῖς πόλεσι τιμώμενα. Πεφύχασι 
4&0 δυνάµει πάντες Φιλοσοφοι ἡ πάντες σχυτεῖς, 
ἀδύνατον δὲ τὸ κατὰ ποιὰν οἰανδήτινα χρᾶσιν xpu- 
0t» ῥαδίως ἀλλοιωθῆναι. Κατ αὐτοὺς δὲ τοὺς λο- 
ους x«i στρατηγία xai ἐλαχίστη τέχνη ἄλλη o 
συγχρισις κατὰ χεῖρον οὖσα καὶ χρεῖττον, oio» τὰς 
μὲν πόλεις καὶ τὰ ἔθνη τὸ στρατιωτιχὸν φυλάττει, 
τὸ ποιμινιχὸν δὲ οὐχ οὕτως. Πολλαὶ γὰρ p xrmvo- 
τροφοῦσαι ζῶσι καὶ µένονσιν * οὐδὲ µία δε ἐστιν 
ἀστράτεντος, oio» ἨΜιλήσιοι οὗ βουχόλοι, ἔμπειροι 
δε ναυμαχίας xai µνυρίαι πόλεις ἕτεαι. Ὥστε 
σκόπησον ὁ διακρίνων. Ἡ μὶν γὰρ πλειόνων δεῖται 
λόγων Φιλοσοφίας, xai πλειόνων ἐπιτυγχάνουσα sim 
ἂν οἷον καὶ φυσιχωτέρα xai τιµωτέρα πολλῶν δεο- 
µένη φιλοσοφίας τρόπων καὶ πολλοὺς ἔχουσα, δεῖ- 
ται δὲ xai 5 ἄλλη, πλὴν ἀλλ οὐχ οὕτως, ὥστε τὸ 
πρὸς τὴν ἐπιστήμην π)ησιάζον πασῶν ἐπιστημῶν 
καὶ τεχνῶν ὑπάρχει x«l τιμιώτερον. Ei μὲν οὔν 
ἀνάξεις πάντα, εὐρήσεις ἂν ἐξετάσων εἰς τὴν χκαθ- 
όλον παιδείαν͵ ὡς εἴρηται, ἀναγόμενα. 

€. Μάταιον δὲ iv. ἕχαστον ἐἑξετάζειν, ἀλλ Ex τι- 
ww» πάντα νοεῖν. "dmg δὲ πάντα ἐπιστήμης ὅντα, 
τιµιώτερα, ἀτιμότερα, χείρω, χρείττω, χαὶ κατὰ τὸ 
ἶσον χαὶ τὸ ἄνισον, ἡ ἐπιτάσει καὶ ἀνέσει ἔχοντα 


ut quod aliqua temperatione preditum est, facile 
immutetur. Eodem modo ars imperatoria et mi- 
nima ars conferuntur inter se, ex eo, quod hec sit 
inferior, illa preestantior. Ut ars militaris civitates 


et gentes conservat, sedars pastoritia non item ; C 


multe enim civitates multeque nationes carent 
armentis et gregibus, cum tamen non careant re- 
bus ad victum necessariis, ut vivere et in suo statu 
permanere possint, Sed militari arte nulla civitas 
carere potest : ut apud Milesios non sunt bubulci, 
qui tamen navalis militie sunt peritissimi. Ejus- 
modi infinite sunt civitates alise. Quamobrem 
distincte considera. Esse enim civitas ejusmodi 
postest, que pluribus philosophie institutis opus 
habet et pluribus abundet : atque ejusmodi civitas 
que pluribus philosophie partibus opus habet, et 
pluribus abundat, magis ex legibus nature est 
constituta, ideoque preestantior. Esse etiam civitas 
alia ejusmodi potest, qus philosophia quidem, sed 
non pertceque atque illa superior opus habet. Quare 
quod ad scientiam magis accedit omnium scientia- 
rum, exsistit etiam preestantius. Quod si scruteris 
omnia, comperies ad generalem eruditionem, ut 
dictum est, esse revocanda. 

5. Sed singula scrutari in priesentia superva- 
cuum esset; ex quibusdam igitur intelligenda sunt 
reliqua omnia. Porro, illa omnia preesstantiora esse 
comperies, que! sunt scienlie ; comperies etiam 
multa esse scientia viliora, nonnulla nonnullis 
preestantiora et inferiora ex &qualitate et incequa- 
litate ; intensione et remissioneinter se distincta. 
Que tamen oinnia ad scientiam pertinent. Nam 
quodam communionis vinculo oum generali eru- 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1350 


Α τὴν διαφορὰν, πάντα δὲ ἐπιστήμης '* χοινωνεῖ γαρ 


εἲς τὸν παιδείαν ἅπασα τέχνη, ὡς ἓν TO Χέντρῳ 
κύχλου, εἰς ὃ πᾶσαι προπίπτουσιν αἱ ἐκ τῆς περι- 
φερείας εἰσερχόμεναι εὐθεῖαι. ᾽Αλλὰ καὶ τῇ φύσει 
πᾶσα χρᾶσις ενοῦται χρᾶσει χατὰ τὸν αὐτὸν λόγον, 
καὶ οὐχ ἔστι τι τὸ μὴ φύσεως, χαὶ οὐκ ἴἔστι τις 
τέχνη p) οὖσα παιδείας, ἔχει δὲ ὡς πᾶσα χρᾶσις 
Χοινωνίαν x«i διαστολὺν ἐκ κράσεων, οὕτω δὺ καὶ 
ἐπὶ -ὤῶν τεχνῶν χουωνίαι xxi διαστολαί - μᾶλλον 
Ὑὰρ ναυμαχικὸν συγγεὲς τοῦ ἰππιχοῦ f) ὑφαντικὸν, 
καὶ χαλχευτικῆς à µμεταλλικὺ $ ποιμενιχὴ, καὶ 
ἄλλων ἄλλαι. Τοῦτο δὲ χαὶ ἐπὶ τῆς φύσεως νοητέον, 
ὡς καὶ ἐν ταῖς χυμῶν µίξεσιν εἴρηται xoi ταῖς 
τῶν στοιχείων. Ἔχει δὲ πᾶν ó τι τὸ φύσεως, ὡς 
εἴρηται, συμφωνίαν καὶ σχέσιν. Συμφωνία γὰρ xal 
σχίσις χόσμον xal πόλιν χαὶ xj» καὶ οἶχον συν- 
έστησε, Καὶ αἱ μὶν xarà φυσικοὺς λόγους γιγνό- 
µεναι συνάγουσι μέν τινα διηροµένα, πλὺν ἀλλ’ οὐκ 
ὀρθῶς, οἷόν τις ἄρχων ἐρᾷ τῆς ποιμενιχῆς * τοῦτο 
χρᾶσις * χαὶ ὅτι μὲν Ἡ φύσις ποιμενικὴ ἴἔδειξε, παρὰ 
τῆς παιδείας. Ἔστι τὸ piv ἑἐρώμενον φυσικὸν, οὐ 
φυσικῶς δὲ ὃ ἐρῶν ἐρᾷ * ἄρχοντι γὰρ τί χοινὸν fj ποι- 
μεικὴ i'Epd δὲ καὶ φιλοσοφίας ἕτερος τοῦτο φυ- 
σιχὀν ὄντως, ἔστι δι καὶ κατὰ χρᾶσιν. Ἐκεῖ }ὰρ 


χρᾶσις ἀρχιχῆς xai ποιμενικῆς, ἐνθάδε dt ἀρχιχῆς 


ditione conjungitur omnis ars,'non secus atque in 
centro circuli conveniunt omnes linee recte ques 
& cireumcurrente linea ductis» sunt. Quinetiam 
omnis temperatio vi nature cum temperatione 
eadem ratione copulatur. Neque quidquam est. 
quod non sit nature, neque ulla est ars quse non 
sit erudi& onis. Et ut omnis temperatio communio- 
nem ac distinctionem ex temperationibus habet, 
ita etiam artes conjunguntur inter se et distin- 
guntur. Nam militie, navalis ars arti traotando- 
rum equorum magis est cognata quam ars terto- 
ria ; et ars metallica eerarise arti magis est cognata 
quam pastoritia, el aliis alie. Hoc autem etiam in 
natura considerandum est, utin humorum et ele- 
mentorum admistionibus dietum est. Ceterum 
quidquid est in natura habet concentum et relatio- 
nem, quemadmodum dictum est ; concentus enim 
et relatio mundum, civitatem, vicum et familiam 
constituit. Ac temperationes quidem que& ex natu- 
ralibus rationibus exsistunt quedam invicem di- 
visa copulant, sed ssepe non recte, veluti cum ali- 
quis imperator artis pastoritie studiosus est: hoc 
enim est temperatio ; ac illud quidem ab erudi- 
tione manavit quod natura artem pastoritiam ho- 
minibus commonstraverit. Quod igitur tale est, 
naturale quidem est : sed qui illo studio ducitur, 
naturam proxime non sequitur. Nam ars pastoritia 
in imperatore est aliquid sordidum. Alter vero 
philosophis studiosus est,atque hocrevera estnatu- 
rale. Istud etiam ex temperatione exsistit. Illic enim 
est temperatio artisimperatorie el pastorie, hic 
autem imperatoriee et philosophicee. Numquid igitur 
hoo quidem neoessarium est, illud vero vile οἱ 


1351 


δὲ φαῦλον ; Τού/αρ Ti συμβάλλεται ἀρχιχῇ τὸ ποι- 
µενιχόν ; Διὰ τοῦτο καὶ τὸν σοφὸν Φίλωνά τινες 
ἔσχωψαν τοὺς ἀγαθοὺς ποιμένας ἀγαθοὺς εἶναι βα- 
σιλεῖς εἰπόντα. Puoi δε καὶ ὁ ποιπτῆς ποιμένας λαοῦ 
τοὺς βασιλεῖς, οὐ φυσιολογιχῶς δὲ καὶ ἀποδεικτι- 
κῶς, ἀλλὰ ᾖῥητορικῶς καὶ αἷον ὑποθετιχῶς καὶ τῆ 
ἀδείᾳ« τῇ τῆς ποιήσεως παράδειγμα «ὰρ τοῦτο τί- 
θησι, xai οὐχ ὡς ὃτι δεῖ ποιμένα εἶναι τὸν βασιλέα 
ποιμνίων, ἀλλ ὅτι οἷον moii» ἐστιω ὁ βατιλεύς, 
Τίθωσι δὲ καὺ µάχας βατράχων καὶ ku, 5 0^0 ἂν- 
ὁδρῶν ὑπόδειγμα σαγηνίζων πρὸς τοὺς ὁλι/ωτέρους, 
Νομιξέτω δέ τις τὸν 
τὸν di φυτίγνατον Πρίαμον, τοῦτο τῶν ἀτθτνῶν, 


Τρωξάρταο» ὙἉΑ /σμέκνονα 
ἔστι ὃς τῷ σονῷ Ὁμήρῳ σκοπὸς ἐπαινεῖν ἀοττὴν, 
dió καὶ πᾶσαν νὼσιν πρὸς τοῦτο διὰ τοῦτο αἰχμα- 
λωτίδει. Ποιμὴν pi» οὖν προθάτων ἢ ἑτέρων ἀγί- 
λών οὐδεὶς ἄρχων, x&» ὅσους χόρτους ἀγίλος ἔχο : 
φιλόσοφος δὲ o» µαχάριός ἐστι, XX» οἴκου Uo 
µόνον ἄρχη. Καὶ yao οὐδεμία Tí; ἔττι «νῶσις τῷ 
ἀἁληθεῖ διαδιδράσκουσα φιλοσόφῳ, πόδει/μα — Ót 
τὸ ῥπθεν τοῦτο. Μετὰ ὃξ τοῦτο µνοριάττα ἐχόμινα 
τούτου πλήν φυσιχώτερα καὶ p φυσικὰ, ἅτινα EJ 
τισι χοὺωνίαις ὑποπίπτι, dv τῷ Go 
ἀλλοίω * x» ἕτερα 7X0, XX) ἑτιροῖα, πεοὶ 


καὶ τῷ 
τὸ κέν- 
τρον συνάγονται 6 ἐστιν v καθόλου παιδεία. 


indignum 7 nam quid ad imperatoriam pastoritia 
confert ? Idcirco quidam illudebant sapientem Phi. 
lonem quod bonos pastores bonos reges esse 
dixisset. Et poeta reges populi pastores appellat, 
non ex naturali scientia et doctrina hoc proferens, 
sed rhetorice et veluti hypothelice, atque ex poe 
tica licentia ; hoc enim tanquam exemplum pro- 
ponit, non quod oporteat regem esse gregis pasto- 
rem, sed quod rex sit veluti pastor. Proponit etiam 
ranarum et murium pugnas, heroum cum homini- 
bus inferioribus pugnas ob oculos ponens. Fingat 
autem aliquis Troxartum esse Agamemnonem et 
Physignathum esse Priamum ; quod quidem exem- 
plum est imbecilliorum hominum. Est autem sa- 
pienti Homero scopus propositus ut virtutem lau- 
det, et idcirco omnem cognitionem ei subjicit. 
Nullus igitur imperator est pecudum aut ullius al- 
terius gregis pastor, etiamsi quot herbas tot gre. 
ges habeat ; sed imperator ille qui est philosophus 
est beatus, etiamsi familie alicui duntaxat imperet. 
Nulla enim est cognitio que verum philosophum 
fugiat. Hoc autem salis perspicue illis que dicta 
sunt a nobis ostenditur. Consequuntur deinde in- 
numera alia qu: partim ad naturam propius acce- 
dunt, partim longius remota sunt, Suscipiunt 
autem quasdam communionis rationes, ex quibus 
alie res atque dissimiles efficiuntur, sed sive sint 
alie sive dissiles in centro cmnes conveniunt, 
quod quidem centrum est universalis eruditio. 

6. Ac scientie quidem et artes ita se habent uti 
diximus, et in quamcunque par:em se vertat ille 
qui res naturales investigat, semper reperiet com- 


ÀDDENDA. 


καὶ φιλοσοφίας. Πότερον οὖν τὸ piv ἄναγκαῖον, τὸ Λ. 


1352 


€. Καὶ αἱ μὲν ἐπιστῆμαι χαὶ τέχναι, οὕτως ὡς 
εἴρηται ἔχονσι, xXv ὅσον τις φίοῃ δε τοῖς ποὰγ- 
μασί τινα ἑτέραν ἠἐξέτασι, ἀλλ ἀῑὶ εὐοήσει κοι- 
γωνίας xxt διαςύξει, ταῖς τέχναις. Λέγω di, ὡς 
εὐοήσι d" ἀεὶ καὶ πᾶσας, κάν ταοι- 
νωνῷ, xXy οὐ χοινωνῇ, µίαν ἐἑκάστην ακοινωνοῦσαν 
ἑκάστη πεοὶ τὴν ἐπιστόμην co ἐεῖθιο γὰρ Gu 
πᾶσα οἱονεὶ X, παιδείας ἰδέα, xal αἱ χράσεις χατὰ 
τὸν αὐτὸν λόγον * πᾶσαι γὰρ, ὡς εἴρηται, καὶ 
χοιυιωνοῦσι καὶ διαστέλλονται πρὸς αὐτας. Περὶ di 
τὸν φύσιν xoà τῶν ὅλων ἐστιν ἤ συνίλενσις ἕ 
ἔστι κοινωνία, Γίγωεται δὲ τοῦτο καὶ πόλει x5 
χόσµω, χαὶ κώμη x«i οἴχῳ, αλλὰ δὺ x«i ἀτόπῳ, 
Τριχῶς /ἂρ χοινωνεῖ τὸ λογιχκὸν ζῶον, f co xod- 
σει φύσει à παιδεία. Καὶ τᾶς ut» φνσικῆς κοι- 
νωνία καὶ πχιδεία ἐστὶ, τῇ δὲ κράσει 07x ἀεὶ παι- 
θεια ἐστὶν, εἰ μὴ κατὰ τοὺς εἰρημένους λόγους, ὅτι 
πᾶσα ὀντότης φύσεως, XX) ἀγαθὴ xx» οὗ, καὶ πᾶσα 
τέχνη ἐἰπιστήμης ὡσαύτως, χαὶ ὅτι ἐχεῖθὸν ἔχει τν 
ἔνωσιν. Καὶ τῷ piv οὗ» φυσικῷ χουωνία, ὡς εἴρη- 
ται, πεπλεγµένη ἂἀιὶ καὶ παιδεία. Κουωνεῖ γάρ 
καὶ Ὑλέπτης τά χλέπτη * τίς Ót à µεσολαβοῦσα 
παιδεία ; ᾿Αλλά καὶ τέκτων τέκτονι, τοῦτο δὲ χοὰ- 
Διαφέρει δὲ ὅτι τὸ ui) τις 
ἔχρασε, τὸ δὲ οὗτε φύσιως, 
yp µία gogt;, X παιδεία 


τὰς εἰρτμένας, 


σεὀς, ὡς καὶ τὸ Gv. 
φύσις καί τις παιδεία 
02:6 παιδεία. Οὐδε 
muniones et distinctiones in artibus. Dico autem 
comperturum illum omnes artes communionis 
vinculo connecti et ad scientiam revocari, sive 
inter ipsas sit proxima el necessaria communio, 
sive non sit, ut in superioribus diximus. Nam su- 


C prema illascientia complectitur omnem eruditionis 


ideam, ut etiam natura complectitur temperationes 
ex eadem ratione. Omnes enim, ut dictum est, 
inter se communione conjunguntur aut distinguun- 
turinter se ; sed ad naturam communiter universe 
temperationes revocantur, quee es ipsarum inter 
se communio. Hoc etiam in civitate, mundo, vico 
familia in individuo quolibel animadvertere pos- 
sumus. Triplex enim communio in animali rationis 
participe cernitur, aut enim temperationis aut na- 
fure aut eruditionis. Ac in naturali quidem com- 
munione eruditio quoque inest, sed in temperatione 
nonsemperinesteruJitio, nisi forteex illisrationibus 
quas attulimus, nempe quod omnis entitas," ut ila 
dicam, sit nature, sive bona sit, sive non bona;et 


p quodomnis ars ad scientiam referatur eodem modo, 


et quod ex illis communionem inter se constituant. 
Naturali ergo communioni semper annexa est eru- 
ditio, uti dictum est : sed temperationum commu- 
nioninonsemper annexaesteruditio. Nam furesduo 
inter se communione consociantur, quaenam vero 
potestinteripsoseruditionisintercedere cominunio! 
Preterea, faber cum fabro communionem init, 
atque hoc est temperationis, quemadmodum οἱ 
illud superius. Differunt autem eo quod hoc natura 
quedam et eruditio quedam temperaverit, illud 
vero neque sit nature, neque eruditionis. Nulla 


1333 

πρός φθορὰν 
χεῖται παρὰ τῶν ἀδιχκεῖν ἐθελοντων. 
χοινωνία παιδεία ἀεὶ, 


Φυσικὴ di 
εἴτε μεριχῶς, ὡς τοῖς τέχ- 
τοσιν, ἐπιιδὺ xai µεριχωτέρα ἐχεῖσε — à φυσιχὴ 
σχέσις, εἴτε καθολικῶς, ὡς ἀγαθὸς προαιρέσει xot- 
νωνεῖ παωτὶ ἀγαθῷ' τὀῦτο γὰρ παιδεία. Οὐ λέγο- 
μεν δὲ ὄτιπερ ὃς οὐκ οἷδε παιδείαν οὐ κοινωνεῖ οἷς 
Χοινωνεῖ φιλοσόφως, ἀλλ ὅτι ὁ καλῶς πράττων φι- 
λοσοφεῖ. Τοῦτο δὲ τὸ καλῶς πράττειν τὸν στρα- 
τογὸν, 9) τόν ἄρχοντα, à τὸν τεχνίτην, à τὸν φίλον 
φιλοσοφίας καὶ σοφίας icri" ταῦτα γὰρ ἀπηχήματα 
olo» τῆς πρώτης ἐστω. Οὐδεμία γὰρ µάθησις, εἰ 
μὴ ἐκ προὐπαρχούσης γνώσεως, οὐδεμία Ót γνῶσις 
ἀγαθὴ ἄτεο παιδείας τινὸς μέρους, πανταχόσε yap 
ἐστι καὶ γνῶσις καὶ παιδεία, ἔχουσι δὲ ἀλληλένδε- 
τον τὴν εἰς τὰ πράγματα κατάληψιν. Καὶ ποῦ μὲν 
ἔστι τὰ τῆς παιδείας Ὑνωστὰ, ποῦ δὲ ἄγνωστα 
olov órt στρατηγίαν τις παιδευόµενας ἀναγχαῖα καὶ 
ἐνδεχόμινα καὶ ψευδῆ παιδεύεταε γινώσχειν, xai τὰ 
py ὅπως ἐκφεύγειν τὰ δὲ Ύυοσχειν καὶ πράττειν 
$ ὃτι οὕτως δεῖ πολιορκεῖν 7 χατοχυροῦν τὰ φρού- 
pie x«i x«r& τοὺς ἄλλονς λόγους, Τοῦτο δὲ μερος 
ἐστὶ φιλοσοφίας. Ἡ γὰρ φύσις τὴν ἐπιστήμην δι 
ὅλον τοῦ λογικοῦ ῥώου διέσπειρε, nj piv τεχνώσασα, 


enim natura aut eruditio aliquid ad interitum com- 
parat, nisi forte preter rationem injuria afficitur 
ab illis qui injuriam inferre volunt. Atin naturali 
communione semper inest eruditio, sive in parte, 
ut cum fabri inter se communionem constiuunt 
(quandoquidem hecnaturalis relatio, que est inter 
fabros, est aliquando magis ; particularis) sive ge- 
neraliter, ut cum aliquis de instituto bonus com- 
munionem constituit eum omnibono proboque viro. 
Hoc enim esteruditionis. Porro non negamus illum 
qui non est eruditus, participare eruditionem quam 
participat ex philosophia. Imo virum illum cujus 
actiones honeste et preclare sunt philosophari 
asserimus ; nam ut imperator aut dux aut amicua 
omnia ex virtute et honestate agat, itemque artifex, 
istuc philosophie et sapientie est : hecenim sunt 
veluti prime sapientie quidam relate imagines. 
Nulla enim diciplina est, que non ex precedente 
cognitione exsistat. Porro, nulla cognitio bona que 
sit alicujus eruditionis expers ; nam longe lateque 


THEODORI Π IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


συσκευάξει, εἰ μὺ παρκλό/ως ἀδι- Α mà δε δοῦσα δυνάµει, ni δὲ καὶ ἐντελεχῶς οἱ mà. 


19584 


σαν, ἀλλὰ µέρος, πλὴν ἐξ ὅλης x«i τοῦτο. Kv γοῦν 
χαὶ à στρατηγὸς οὐκ οἷδε τὴν ἐπιστήμην, ἀλλ εἴπερ 


κατὰ τοὺς ἀληθεί πράττει τύπους, φιλοσοφεῖ XXV 
ἀγνώστως" ἔστι δὲ τοῦτο Οὔμοσόφου ἀνδρὸς, αὐτό» 
φυῶς τὸ xa)» χἀγαθὸν γινώσνοντός, πλὴν δὲ καὶ 
ἀχούσματά τινα σχόντος, ἀδήλως μὲν εἰς τὸν νοῦν 
εἰσελθόντα. Πεφύκασι γάρ τινα εἰσέρχεσθαι gioco, 
φίας εἰς τὸν νούν λόγια, λεγόμινα piv ὡς τύχουν 
δεχόμινα δὲ xxv ἀτέχνως, ἀλλά φύσεως εἰλικρινεία 
φυσικῶς. Αεκτικὸς yp ὁ νοῦς, Xv οὗ πρὸς αὐτὸν 
ἔχοντά τις τοῦτόν τι λέγη. Τὴν φυσιχῶν γοῦν xote 
νωνίαν καὶ παιδεία οὐ λθοιπε τὺν χατά κρᾶσιν 
δε, ὁτέ piv ὁτέ ὃ οὐ. Κοινωνεί piv οὖν πᾶς παντὶ 
φυσιχῶς τε καὶ κατά κρᾶσιω. Ἔστι δὲ καὶ ὅπου 
κατά «κρᾶσω, καί τι καταφύσι, Καὶ ὅπου κατά 
φύσω xaí τι κατά κρᾶσω. Εὐρίσκεται δε Ότι τοῦ 
μᾶλλον Φφυσικωτέοαν ἴἔχοντος τὴν Ἀαοριωνίαν καὶ E 
ἐνοῦσα χοᾶσις αὐτῷ ἕλλογος, τοῦ ὃξ κατά χρᾶσῳ 
μᾶλλον καὶ ἡ{ούσα ἐκεῖσέ τις φυσιχὴ δύναμις 9ιαλε- 
λυμένη ἐστὶ καὶ αλλοῤῥεπώς, καὶ τουτο γνώριμον, 


Ταὔτα  Ód& δέονται ἑτέρας διασφησιως, ὥστε 
ὀεῖξαι κἀχ ταύτης, πῶς ἴστι τὸ κρεῖττον. ἔστι δὲ 
«otn. 


tim etiam vi et potestate dederit, sí non absolute 
universum, at certe partemaliquam, que quidem 
pars de tota excisa est. Quamvis igitur dux exer- 
citus scientiam ignoret, verumtamen ex veris in- 
formationibus agens philosophatur, eliamsi, ut 


C dixi, nescius. Est autem hoc viri philosophi qui 


sua sponte quod honestum etbonum est cognoscit. 
Nec fieri posse negamus ut quadam auditione ita 
perceperit aliquis ut vix in animum suum irre- 
psisse illa persenserit; possunt enim quedam phi- 
losophica precepta in mentem influere, que 
temere quidem ab aliquo pronuntiata sunt, sedab 
audiente etiamsi non de industria at naturee boni- 
tate suscepta sunt; nam ex natura mens quidlibet 
suscipere potest, quamvis que pronunliantur au- 
dienlisetsuscipientis causa non dicantur. Naturalem 
ergo communionem eruditio non deseruit. Com- 
munionem vero illam, que est ex temperatione 
interdum quidem, interdum vero non deseruit ; 
nam omnes communicant inter se ex natura 


per omnia cognitio et eruditio diffunduntur. Et D et temperatione. Porro usu venit interdum, ut in 


connexe sunt inter se rerum cognitiones aec com- 
prehensiones. Ac in quidusdam rebus cognosci po- 
sunt facile illaqus sunteruditionis, contra nonnun- 
quam cognosci nequeunt: ut si quis eruditur in arte 
ducendiexercitum, itaeruditur ut discatnecessaria, 
et illa qua usu venire possunt, adeoque quee falsa 
sunt in hac disciplina, heec quidem ut vitet, illa vero 
ut cognoscat et exsequatur ; ut quod oporteat ita 
obsidere urbes, aut propugnacula munire et cetera, 
ex iisdem rationibus. Hoc autem ad philosophiam 
utpars refertur. Nam natura scientiam in toto 
animali rationis participe disseminavit, ita ut par- 
lim sejen&am in homine fabricata sit, par- 
PATROL, 68. CXL. 


quibus temperatio superiores partes et obtinet, in 
illis locus aliquis nature relinquatur et in quibus 
superiores partes obtinet natura, in illis quoque 
temperationi locus aliquis relinquatur. Verum quo 
quis magis naturalem habet communionem, eo ine- 
lius constitutam et compositam habet temperatio- 
nem.Coutra,quomagis ex temperatione communio 
constat eo magis vis naturalis atque facullas, qua 
preditta est, imbecilla et ad aliud, quam par est, 
proclivis est, quod etiam notum esl. Sed hec alia 
declaratione opus habent ut ostendamus etiam quo 
pacto ex;hec communione constituatur aliquid 
prestantus. Declarafio aulem haec est. 
43. 


1455 


ὅ Αλέξανδρος μῖν ᾿Αριστοτέλει χοινωνεὶ, Ἔρμο- 
γένει δὲ Μάρκος" ἀμφότεροι «γοῦν βασιλεῖς καὶ 
σοφοὶ, καὶ οἱ φίλοι, παιδείας μεστοὶ, διαφέοουσι 
δέ ye Μηδεὶς δὶ ἀπατηθῇ μὴ παιδείας φίλους εἶναι 
-οὺς βασιλεῖς, κἂν 0 pkv τῆς ἀκροτάτης, ὁ δὲ τῆς 
πολὺ ταύτης ὐποδεεστέρας ' «ici γάρ ἄμφω φιλο- 
λόγοι καὶ φιλολόγιοι. προσκείσθω δὲ καὶ τὸ λόγιον: 
εἶχον Ὑάρ καὶ τοῦτο χατά πολὺ αὕτη ἤ αδινωνία 
φυσιχἠ, ἔχει δὲ τὸ κρεῖττον ἡ ταύτης διαφορά xb 
επιτάσεως xal τοῦ ἑτεροίου 'O μὲν γάρ φιλόσοφος 
x«i ῥύτωρ χαὶ πᾶν ἄλλο, ὁ δὲ ῥήτωρ xci πολυΐστωρ. 
Επίτασις γοῦν ἐν τῷ ivi, πολλά µέρη à xoi πάντα 
ἔχοντι, καὶ oiov τὴν ὅλην ποιότητα  ἑτεροιότης δὲ, 
ὅτι καὶ τά µέρη ἀλλοῖα ὀντά ἔχει συναγαγὼν, ὑπάρχει 
δὲ καὶ Αλεξάνδρου ὑπηρεσία xai βασιλεία ῥήτορες 
καὶ MdpxoU φιλόσοφοι. Ἔρα δὲ ὁ μὶν ᾿Αριστοτέλους 
ὁ dt Ἑρμογίνους ἀγαθοὶ γοῦν πἀντες. Ἔχει dt d 
ἀναλογία εἰς αὐτοὺς πολλὴν τὴν ἰσχύν' ὡς ydo 
φιλοσοφία ῥητοριχῆ, ἸἘρμογδει Λ᾿Αριστοτέλης, ὡς 
δ' Ἐρμογέει Αριστοτέλης, Αλέξανδρος Μάρχω" 
ὡς ἄρα φιλόσοφία ῥητορικὴ, Αλέξανδρος Μάρχω, 
ἛἜστι μὲν οὖν ἡ διαφορὰ οὐκ ἄλλοις λόγοις, dX 
ἀλλοίοις, ἐπειδὴ ποιότης tí; ἐστιν d$ καθόλου ἐπι- 
στήµη. Ἡ Ὑγοῦν ἐπίτασις x«i ἄνεσις τὸ τεμιώτερον 
ἔφερε, πάντες δὲ χαι πᾶσαι καλοχαγαθίας µεσταἰ. 
Ἔστι δὲ τούτοις à xowovía καὶ xarà χκρᾶσιν οἵον 


7. Alexander quidem cum Aristotele communio- 
nem constituit, et cum Hermogene Marcus ; ambo 
igitur sunt reges et ambo sapientes ; ambo illi 
reges eruditionis sunt studiosi et ambo sapientes, 
ac ili quidem cum quibus amicitiam consti- 
tuunt, eruditione abundant, ita tamen ut unius 
eruditio ab alterius eruditione differat. Nemo 
vero errore deceptus neget reges esse eruditionis 
studiosos. Quamvisenim Alexandersupremee illius 
philosophie, Marcus autem eruditionis multo infe- 
rioris sit studiosus, ambo tamen meliorum littera- 
rum et eloquentise sunt perquam studiosi. Addidi- 
mus ambos eloquentie quoque fuisse studiosos. 
Magnos enim 1n ea progressus fecerant. Atque heec 
est naturalis communio, cujus differentia habet 
presstantiam et excellentiam ex intensione et dissi- 
militudinis ratione ; nam unus philosophus est et 


ADDENDA. 


1236 


Α καὶ κατὰ φύσιν, επειδὴ ὅτι καὶ ot πάντες παιδείας 


ὑπζοχον κοινὼς ὅτι d& καὶ τῆς κοείστονος χαὶ ὅσον 
τῆς κχοείττωνος καὶ φυσιχωτερας. Ὑπάοχει δε xoi 
Τίτω Απολλώνιος φίλος, Ἱάμθλιχος καὶ Ποοφύοιος, 
Νέρων δὲ xai αλητῆρες x«i αὐλήτοιαι. Καὶ ὅτι 
μὲν καὶ $ τῶν ἀνδρῶν φιλοσοφία τῆς φύσεως, καὶ ὗ 
ἐμπνευστὴ τέχνη τῆς φύσεῶς ἐστι. Παράλογον dt 
ὁλικῶς κοινωνεῖν τὸν ἄρχονται ταῖς ὡδαῖς' ἐχλελν. 
µένης Ὑὰρ τοῦτο καὶ ἐκτεθηλυμένης dari ψνχὲς. 
φίλους ὃ᾽ ἔχειν τοὺς βασιλέας σοφοὺς, ἄριστον. D, 
γοῦν τὰ ἀνδρῶν τέλη πρὸς τὰ τῶν αὐλτετριῶν 
xai αὐλητήρων, οὕτως x«i οὗτοι πρὸς ταύτας' ὁς 
δε οὗτοι πρὸς ταύτας, καὶ Τῖτος ὁ τῶν σοφῶν φίλος 
πρὸς τὸν γυναιχωνιτικὸν Νέρωνα. Ὡς dox φιλοσορία 
προς τὰ τῆς μουσιαῆς ἀποπτώματα, οὕτω καὶ ὁ 
σοφὸς Τῖτος πρὸς τὸν ἄσεμνον N&pov&. Φασί τοις 
δέ ποτε Tiro» ἀκοῦσαι, τούδε τοὺς Φιλοσόφου 
ἵστασθαι περὶ τὰς πύλας αὐτοῦ οὔσας ἐσαλισμένας 
βασιλικῶς, xat φαναι AC ἐμαὶ θύραι πᾶσι σοφοῖς 
ἄντωγμεναι εἰσὶ, τοῦ ἑνὸς περὶ τῶν dio αὐτῶν ut- 
νύσαντος xXi εἰσελθεν αὐτοὺς εἰ ἀρεστόν αντῷ 
ἐρωτήσαντος. Νέρων δὲ στεφόμενος ἀναιδὼς ἐπὶ τὸ 
κατ΄ ἐπιστέων 


θέατρον ασέµνως ἐἑλήρει. Αἱ τῶν 
οὖν ποὺ 


χκοινωνίαι xai oiov φυσιχώτεραι — do 
τιµιώτεραι καὶ χρείττους τῶν χατὰ χρᾶσιν xai αλο- 
γωτέρων, ὡς καὶ τὸ τῶν ἀρχόντων έδειξε τέλος. 


dissimiles, quandoquidem generalis scientia est 
qualitas quedam. Intensio ergo et remissio elfece- 
runt ut aliquid prestantius exsisteret. Omnesautem 
illi, et omnes ille scientie virtute et probitate 
abundant. Porro intercessit illis communio ex tem- 
peratione, quemadmodum etiam ex natura. quia 
omnes eruditi fuerunt ; sed quatenus temperatio 
illorum ad presstantiorem eruditionem ferebatur, 
eo magis naturalis fuit. Consimiliter Titus Apollo- 
nium, Jamblichum et Porphyrium amavit, Nero 
vero tibicines et tibicinas. Et quia virorum philo 
sophia ad naturam refertur, etiam ars inflandi 
tibias ad naturam refertur,sed hoc preter rationem 
ut imperator se totum cantilenis tradat, hoc enim 
dissoluti et effeminati est animi ; sed regessapien- 
tum virorum amantes esse, res optima maxi 
meque laudabilis. Ut igitur sehabent virorum fines 


rhetor et omniscius. alter vero est rhetor et multe» D ad fines tibicinum et tibicinarum, ita quoque duo 


lectionis vir. Est igitur in uno intensio, quia philo- 
sophie multas partes, atque adeo omnes habet et 
quasi totam illam qualitatem induit. Preterea ex 
ratione dissimilitudinis discrimen assignatur, quod 
Aristoteles omnes philosophis partes easque varias 
et dissimiles simul collectas comprehensas habeat. 
AcAlexander quidem infinitos peenefamulos habet 
et est rex, habet quoque philosophos. Marcus au- 
tem est similiter imperator et rhetores habet. Ille 
quidem Aristotelem amat, hic vero Hermogenem. 
Sunt igitur omnes hi inter se probi. Valet etiam 
propositio in his plurimum. Ut enim philosophia se 
habet ad artem dicendi, ita se habet Aristoteles 
ad Hermogenem et Alexander ad Marcum, Est 
igitur differentia non quod alie» sint rationes, sed: 


viri se habent ad tibicines οἱ tibicinas ; et ut viri 
se habent ad fines suos, ita etiam se habent Titus 
sapientum studiosus ad dissolutum et effeminatum 
Neronem ; et ut philosophia se habet ad musices 
quisquilias, ita etiam sapiens Titus se habet ad 
illaudatum Nerorem. Porro cum renuntiatum essel 
Tito philosophos illos pro foribus stare (erant enim 
fores regio more occlusse et obserate) uni pbiloso- 
phorum illorum indicanti, utsi placeret intromit 
terentur, Titum respondisse perhibent quidam; 
volo, inqui, meas fores omnibus philosophis esse 
aperta. At Nero impudenter corona redimitus i2 

conspectu theatri turpiter saltavit. Annon igitur com 

muniones qu& ex scientia exsistunt magis sunt Di 

turales multoque majorein pretio habendo ? Annos 


1357 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1358 


». Τὸ μὲν οὖν φύσει ἀεὶ τοῦ θέσει καὶ κρεῖττον Α καταλήγει τὸ τούτου σπούδσμα "τιμᾷ δὲ ὁ μὲν τοὺς 


καὶ τιµιωτερον. εἰ μή τις παραλογίξεται τα ποά- 
“ματα, καὶ /ένους 3 πατρίδος Ἡ τΤτεκόντος εὐγενείᾳ 
απατώμιενος παραλόγους ποιεῖ τάς χοινωνίας αὐτοῦ. 
Πᾶσι γάρ τοῖς σοφοῖς xai -οῖς σοφῶς πράττουσιν 
ἀρεταὶ xai [βίος ἐλετάξονται, η αληθὴς καὶ θεία 
εὐγένεια. Τά ὃ ἄλλα θέσει χαὶ πόῤρω τοὺ φύσει ὄντα 
παραθεωροῦνται. Διδάσκουσι 7*p x«i οἱ τοὺς ἀγῶχας καὶ 
τά βραθεῖα ποιούντες xoi διδόντες την vixi)», καὶ οἱ τὰ 
συμπόσια τελούντες την νιχχν. Ὅτι μεν οὖν οὐχ ἴσοι τῷ 
γένει εἴ τε οἱ ἀθλοῦντές eictv, sirva οἱ πίνοντες, πρὀδηλον . 
lao: δὲ τῇ τιμῇ, ὥστε οὐδεὶς ἂν λήψηται τὸ γέρας, εἰ μὴ 
ὁ νικήσων καὶ μόνος κατά τε τά ἄθλα καὶ τὸν πότον. 
Κοινωνὸς δὲ τῶν ἀθλούντων ὁ χορυφαῖος, xai τῶν πινὸν- 
των ὁ αὐτῶν ἔφορος, ὡς Éyopoc xai ydp τούτων εστίν. 
"Ap! οὖν ἔνταυθα καὶ χρᾶσις τε xat παιδτία͵, xai οὗ 
μὲν φυσικω-έρα ἡ νίκη, οὗ δὲ θέσει καὶ µόνον. Tei, 
ἀμφοτέρσις δὲ κρᾶσίς ἐστι, καὶ τῇ μὲν μέθη τριθὴ 
ἁλογωτάτη, τῇ de ἀθλήσει παιδεία τις " φύσιν γάρ τὸ 
αθλον συνιστῶν φιλοτιμούρενος, τοῦτο συνίστησιν * 
ἐχεῖ γάρ µάχης ἔργα, δίσκος, δίαυλος, πυγμὲὺ, πάλη 
xal ἄλμα, γρήσιμα πάντα, πολιτείᾳ καὶ χόσμῳ καὶ 
Bí» ὠφέλιμα, κἄν εἴη ἐκ τῶν τοιούτων τις αὐτῷ 
ἡδονή. Ὁ δὲ Σαρδαναπἆλειος καὶ Διονυσιαχὸς έφορος 
µόνον τὴν ἄλογον ἡδονὴν βλέπων, εἰς οὐδὲν τέλος 


sunt prestantiores communicalionibus illis qus ex 
temperatione, non ex ratione exsistunt, ut eliam 
duorum illorum imperatorum fines ostendunt ? 

8. Quod igitur natura constat semper est preestan- 
tiusetdignius eo quod positione constat.nisi forte ali- 
quis fucum rebus facere velit et generis, patriz et pa- 
rentumnobilitate deceptas,preeter rationem commu- 
nicare soleat ; nam virtutes et vitahonesta omnibus 
sapientibus et sapienter agentibus habentur et sunt 
vera ac divina nobilitas. Alia vero omnia negligun- 
tur sapientibus, nulloque in pretio habentur, que 
nimirum positione constant, et ab eo quod natura 
constat longissime distant ; nam qui certamina con- 
stituunt et premia proponunt docent victoriam et 
qui in conviviis potando certant victoriam sibi pro- 
ponunt. Quod autem non sint genere equales tum 
exercitationis causa certantes, tum etiam potantes 
inter omnes constat: sed equales sunt premio quod 
nullus premium accipiat, nisi solus ille qui victor 
fuerit sivein certaminibus sive in compotationibus. 
Acin certaminibus quidem quiprinceps est commu, 
nioneminstituti cumcertantibus initetecum potanti- 
busipsorum presses ; nam illorum princepsest ut ho- 
rum preses. Annon igitur hic est lemperatio et eru- 
ditio? Etquo magis ad naturam accedit in certamini- 
bus victoriaeo prestantior.Quo autem magis consti- 
tatione constat illa in compotationibus victoria eo 
ignobilior. Porroin ambabus victoriisinest tempera- 
tio : ac ia temulentia tempus preeter omnem ratio- 
nem ponitur, in certaminibus vero est queedam eru- 
ditio;nam qui premium certaminis constituit natu- 
rali et laudabili studio ductus, illud constituit. Ibi 

enim disco, cursu, pugna et lucta omnes exercen- 


ἀθλούντας, 0 0& τοὺς πίνοντας. τὸ μὲν πρῶτον Φφυσι- 
κὠτερον, τὸ ο) ὕττατον ἀτιμόττον. Οὐκ ἔστιν ἄρα 
το» ᾖέσει τὸ φύσει xptiz-oy ; Καὶ μῶν, πᾶς εἴπε, 
ἀλήθειαν. Εἰσὶ ος καὶ ἄλλα 
τινά, πῶς μὲν ἐξεχόμῖνα τούτω», πῶς δὲ διαφέροντα, 
στοατόγία ' 


ἔχει yo πολλὺν τὴν 


µετά δὲ ἱατρικὴ, φιλάνθοωπος γάρ καὶ 
«2,0, Κοινὺ ὃς γζωργική. Καὶ τὴν μὲν γευσγιχὴν, 
εἰ κατά τοὺς ἀληθεῖς τις idc λόγους, μεστὴν εὑρήσει 
παιδείας. Mi σχόπει δὲ ὅτι οὐκ οἷδε τοὺς λόγους ὁ 
/ξωργός, ἀλλά σκόπει ὅτι κατά Ἄογον Ὦ τέχνη γίνεται. 
Ὥσπερ γάρ x«t χυθερνητικὺ i6 τῆς ποώὠτης ἔχει 
τά σημεῖα, οὐκ οἶἷδε δὲ ὅπως «γίνοιντο ταὐῦτα Ó 
κυδερνύτης, οὕτως καὶ ὁ γεωργὸς, ἐκ τῆς πρὠτης 
ἔχων τὰς ὡς sixóg πράξεις δεδιδαγµένος, πράττει 
μὴ ἐξετάδων ἀποδειχτιχοῖςγὰο  ÀóyotQ x«i ἄνα- 
γχΧαίοις ἤ πρὠτη συνῆξε ταύτην τὴν τέχνην. Ἐπειδὴ 
τὸ πλῆθος αὐτὴν ἑρ/άξδεσθαι ἔμελλεν ὀὁμο)ογούμενα 
δε τινα δόγματα παραδοῦσα τοῖς πρώτοις, πρὸς τοὺς 
ἐφεξῆς ταῦτα µιταδίδονται ἄχρι νῦν ἀἁθασανίστως 
καὶ ἀνοξετάστως. Μαρτυρεῖ δὲ καὶ ὁ ποιητὴς ᾿Ησίο- 
δος, ὅτι περ τῆς πρὠτης €» θεωργική ἐστιν ὥς καὶ 
πᾶσαι * ἐξετάσει Ap xal χκαιροὺς καὶ τόπους xai 
λόγους χαὶ πράγματα, x«i ἐξετάσας οἵον παραδοσίν 
τια ποιεῖται εὐγενεστέρα.. Καὶ τοῦτο διὰ τὴν 


tur etin aliis rebus reipublice*mundo atque vite 
utilibus ex quibus voluptas honesta quiedam exsis- 
tit. At presses ille Sardanapalius et Bacchicus vo- 
luptatem rationis expertem duntaxatsibi proponens, 
ad nullum finem honestum etlaudabilem pervenit. 
Ac ille quidem certantes honore afficit, hic vero 
potantes. Et illud quidem magis ad naturam ac- 
cedi, istud vero postremum est turpissimum. Nun- 
quid igitur quod natura constat est prestan- 
tius eo quod positione ? Certe compellente veritate 
quilibet fatebitur. Sunt autem etiam alia que- 
dam que partim cum his coherent, partim ab 
iisdem differunt. UL ars ducendi exercitum pri- 
me architectonice est proxima. Deinde medicina. 
Nam hsec quoque homines plurimum juvat. Agri- 
cultura vero estcommunis. Ac si quis agriculturam 
ex veris rationibus consideret, plenam eruditionis 
esse comperiet. Nemo vero offendatur eo quod 
agricola rationes non novit; is potius artem agri- 
culture ex ratione exsistere diligenter notet. Quem- 
admodum enim ars gubernande navis signorum 
cognitionem ἃ prima accepit, quorum tamen ra- 
tionem reddere nequit, ita etiam agricola a prima 
illa scientia, ut est necesse, doctrinam actionum 
accepit : agit autem rationes non investigans. Nam 
prima scientia certissimis et verissimis conclusio- 
nibus hanc artem confecit Cum autem vulgus 
hanc artem exercere vellet, sententie quedam 
ab omnibus recepte, ab illa prima scientia quasi 
per manus tradit:e et ad posteros propagate sunt, 
quarum quidem sententiarum rationes nemo scruta- 
tur.Testatur etiam Hesiodus poeta artem agriculture . 
ut et omnes artes, a prima ilta scientia manasse ; 


1339 ADDENDA. 1360 


ὑπόθεσιν, xat περι µεν ταύτης ἐς τὸσόν. Εἴπωμεν Oi Α 
πιοὶ ὧν ὑπεσχέθημε». 

η΄, Στρα-ηγία μὲν οὖν τέχνη χαλὴ xa πρωτίττη, 
χουσοχοϊκὴ δὲ πεοιττή. Κοινωνεῖ δὲ Κῦρος μὲν παι- 
six τῷ οἰκείω στρατεύµατι διδάσκων αὐτὸ τὸ λιτὸν 
xxi πρὸς πεοιττὰς ἀπίριττον Χρήσεις. Κορῖσος Ói 
Πακτωλοῦ ῥύσει πολὺν συναθροΐίσας Jpucóv, ποιείται 
πρὸς χουσοχὀονς τὰς κοινωνίας, διὰ τὸν μακαρισμὀν, 
οὕπερ οὐκ ἠξιώθη xX» παοὰ Σόλωνος, χρυσοῦς τινας 
τρίποδας χατασκενάζων καὶ πλίώθους. Κρᾶσις $0n 
τούτοις και χονωνίά * καὶ ὦ μὲν φνσιχωτέρα, 5 d. 
ἄλλη ἐς τόσον βασιλεῖ ἀπρεπής. Τὸ pi» “/ὰο διδά- 
σκειν τὸ στράτευμα τὸν βασιλέα χαορτερίας ὑπόδειγμα 
ἑαυτὸν δεικνύοντα φιλόσορον. Ῥασιλέκ« γὰο οὐ λαοῦ, 
ἀλλὰ σὺν τούτο xxi τῶν παθῶν αὐτὸν δείχννσιν ' ἐς 
οὗ συνάγεται ὅτι βασιεῖς παθῶν τοὺς ὑπὸ χεῖοα p 
ποιεῖν ἐθέλιι. Ὢ τοῦ μµακαρισμοῦ {Τὸ δὲ τρίποδας 
χατασκε,άζειν χρυσοῦς καὶ πλίνθους καὶ ὅλας λαμίας 
Κουσοῦ, ὑφασμάτων», µαργάρων ἐμπιπλάν, οὔτε 
ξαυτὸν βασιλέα δείκνυσιν ὁ τοῦτο ποιῶν, οὔτε Dact- 
τας ποεῖ τοὺς βασιλενοµένους, πασῶν ἠδονῶν Ot γε 
καὶ μάλιστα δούλους. Ἴσθι d& xal τὸ τᾶλος τῶν ἁμ- 
φοτέρων, πιστὸν εἰς ἀπόδειξω ὃ καὶ πρὀδηλον. Ὁ 
pi» γὰρ ἐκ μικροῦ μέγας διὰ τὸ ἕλλογον ἀπὸ περάτων * 
ἕως περάτων * ὁ ὃς ἰδιώτης χαὶ ἄχρυσος x«i ἀπὸ 
περάτων καὶ περάτων ἕως στιγμῆῶς, ὥστε ἤ xar 


nam tempora, locos, rationes, et res scrutatur, qui- C 
bus investigatis doctrinam quamdam nobiliorem 
tradit. Hocin presentia exemplum proponere volui- 
mus. Àc de agricultura quidem hactenus. Dicamus 
vero de illis, de quibus nos dicturos polliciti sumus. 
8. Ars igitur ducendi exercitum houesta est et 
preclara, at ars aurificum est superflua. Porro 
Cyrus cum suo exercitu eruditionis ratione com- 
municat, docens ipsam frugalitatem et in. usu su- 
periluo moderationem. Cressus autem, ex Pactolo 
inagna vi auri collecta, constituit communionem 
cum aurificibus, hoc modo beatum se fore existi- 
rnans. Qua tamen beatitate, quam sperabat se 
consecuturum, a Solone dignus non est judicatus, 
cum tripodes quosdam aureos et lateres quoque 
aureos sibi conficiendos curaret. Estigitur in am- p 
bobus temperatio ac communicatio, ac una quidem 
magis ad naturam accedit, altera vero regem non 
decet. Est enim regis docere exercitum continen- 
liam et abstinentiam, seipsum exhibens philoso- 
phum. Nam non solum populi regem sed etiam 
perturbationum se ostendit ; ex quo fil ipsum velle 
quoque suos milites perturbationum reges efficere. 
O veram beatitatem ! Atqui tripodes et lateres au- 
τους facit, et conclavia ipsa omni ex parte auro, 
texturis el unionibus complet : non ipse se regem 
ostendit, neque qui hocfacit illos quos regit re- 
ges efficit, cum perturbationibus et voluptatibus 
turpissime serviunt. Porro amborum [inis fa- 
ciliime ostendi potest, et nemini est obscurus. 
Unus enim ex parvo magnus evasit, a fine usque 
ad finem, idque per prudentiam et sapientiam : 


φυσιχωτέραν χρᾶσιν Χθινωνία xal μᾶλλον αγαθὲ 
τῆς µόνον χατὰ κρᾶσιν x«i Οέσιν. Ἴσοι γὰρ τῷ τις 
οὗτοι, ἐπιὶ βασωεῖ, ἁλι ὁ ut» μεγαλορνὲς καὶ 
μεγαλοφνὼν κοινωνὸς, ὁ δὲ µικρήνονς χαὶ χωπτλιχών 
Χοινωνός * ὠνόμασται /ὰρ ποτε χαὶ Τραϊανὸς πα-ὴρ 
διὰ τὸ ἀγαβὸν, Νέρων δὲ θπρίον, Ξέοξης δὲ κάπτλος, 
ὅτι ἄγαν ἓν τῷ τὰς φύσει; χαππλεύειυ &Üirou' 
αὐτὸν, πλατάνους κχατασκινάζων χονσᾶς εὐφυλλού 
σας, Ἡ μᾶλλον σὺν αὖτῷ τάχιο» φνλλοῤῥοοῦσας. 
Ὢστε αὐτὸ Οέσιι τινὰ τούτων 3 ἑτέρων καί τοι 
µυρίων ὅντων ἐθόσασε, xx» ἐδόξάξετο θέσει, ἀλλὰ 
τὸ φύσει, ὅπερ καὶ τίµιον καὶ χνρίως x«t ἰδιαίτατα 
τιμιώτατον. Ερᾷ ὃς x«i βασιλως Ὀφάντης τοῦτ 
φυσικόν ' ανάγεται ko τὸ ἐλάχιστον πρὸς τὸ ὅλο, 
καὶ βασιλεύς ἀποδέχιται λιβοξόον. Τοῦτο φιλάνθοω- 
πον * φίοει γὰρ τὸ ὅλου τὰ µέρη. Σκόπησον dt ὅτι 
ἕλλογα ταῦτα ' οὐκ εἶπον "Zo ὅτι κοινωνεῖ βασιλένς 
ὑφάντης, ἀλλ ὅτι ἐρᾷ, ἀλλ οὐδι βασιλεὺς τοῦ λιβι- 
ξόου ἀλλ ἀποδέχεται ὥστε τὸ ἀποδέχεσθαι, τινὺς 
ἔστι χαὶ οὐχ ὅλης τῆς Χοινωνίας. Όπου γὰρ τὸ 
χοινωνικὸν ὄνομα κεῖται, τὸν τῶν κοινωνούντνν 
Φηλοποιεῖ συαφοωίαν. Τοιοῦτος Ὑάρ ἔστε ἕκαστος 
οἴσπερ ἴδεται ξυννὼν, ὡς καὶ τὸ φίλος τέ ἐστιν αἄλλος 
αὐτός * κοιωνεῖ piv Ὑὰρ τοῖς ὁμοίοις, ἀποδέχιται 
ὃξ καί ποτε τὰ μὴ ὅμοιά τις, οἷον immo» Q on à 
κῦνα. Οὐδεὶς γὰρ κοινωνεῖ ἵππῳ τινὶ, καὶ οὐδεῖς οὐ 


alter vero a fine et fine usque ad punctum : idiota 
et auri expers evasit. Quare communio illa que 
est ex temperatione naturali, multo melior εἰ 
prestantior est ea, quee est ex temperatione et 
constitutione. Nam reges isti honore sunt equales. 
Sed unusest magnanimus ac fortis, et magnonimo- 
rum ac fortium socius ; alter vero est angusti animi 
et cauponum socius. Et Trajanus olim appellatus 
est pater propter bonitatem, Nero fera, Xerxes 
caupo, quoniam naturas rerum cauponando s$ 
Deo parem reddere volebat : cum plalanos aureas 
sibi conficiendas curaret virentibus foliis, seu 
potius cum ipso fluxis. Quare illud, quod constitu- 
tione constat neutrum illorum regum, neque alio- 
rum hominum quamvis infinitorum, quemquam 
gloriosum reddidit. Sed fac gloriosum reddi ali- 
quem eo quod positione constat multo magis sant 
eo quod natura est et constat, quod non solum 
honore dignum est, sed etiam in primis longeque 
dignissimum. Textor autem amat regem : nimirum 
hoc est naturale, cum illud, quod est minimum, 
ad totum referatur. Rex quoque lapicidam susci- 
pit, nimirum hoc humanum est. Nam totum parie 
suas non abjicit. Considera vero quam bene hec 
cum ratione quadrent. Non dixi textorem commt- 


nionem constituere cum rege, sed regem amaris . 


textore. Neque rexlapicidam amore prosequilu, 
sed suscipit duntaxat. Quare suscipere est aliquo 
modo non penitusetomnino communicare.Ubienia 
communionis nomen auditur, concentus init 
communione junctos declaratur. Talis enim es 
unusquisque, quales sunt cum quibus versari 


1361 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1302 


e. ?, , , se ^ * - * , LJ " . L] M 9 * 
χοϊνωνεῖ ἀνθρώπω tni * ἔστι δε ctu μὴ κουωνεν Α Goo) φύλαξ ἀνθοώπου, ἢ δξ παρὰ µέρος. Ἱητρὸς 


ἀνθρωπω vti, ἀλλ’ ἀποδέχεσθαι οἷόν τις στρατιώτης 
9 e e 9, - . . e. 
ἀποδέχεται ὑέλοψον, o3 χοινωνεῖ δέ * στρατιώτῃ dí 
- e . » , ^4 . 4 5 ο 

τινι κοινωνεῖ, ἵππῳ δὲ, 2 λίθῳ, ἢ µαργάρω, à ἑτέρῳ 

* - - D 4 - - 8 9 
τιν οὐ χοινωνεῖ, χοινωνεῖ δὲ xoi ταῖς τροφαῖς διὰ 
τὴν σύστασιν. Τοῦτο δὲ κοινὸν μὶν, ἔχει δὲ x«t τινα 
διαφοράν * ἄλλοι γὰρ ἄλλας, καὶ ἄλλας ἕτεροι, οὐδεὶς 
δὲ o) χοινωνεῖ τροφῆς Y ἀποδέχεται. ᾿Εναργὶις δὲ 
x«i ix τῶν τροφῶν, ὅτι x«i φῦσις καὶ χρᾶσις, χαὶ 
τιµιωτέρα Ἡ φῦσις τῆς κράσεως * ti; τι γὰρ καὶ 
τροφαῖς à διαφορὰ χαὶ ἔν tici, τὰς δὲ κοινὰς καὶ 
φυσιχωτέρας οἱ μᾶλλον αἱροῦνται. Ἔχει μὲν οὖν 
χατὰ πάντα, ὡς ἐδείχθη, τὸ φύσει τοῦ θέσει riv 
ὑπεροχόν * χοινωνεῖ δὲ x«i ἰατρῷ ὃ βασιλεὺς, τοῦτο 
φυσιχὸν χαὶ φιλάνθρωπον * τρεῖς γὰο χοινωνίαι τῷ 
ἄρχοντι ἁρμοδιώτατοι, φιλοσογία, στοατεία, ἰατρικὴ 
μετὰ τῶν ἰδιωμάτων αὐτῶν, καὶ τῆς μῖν μιᾶς, χοινῆς 
οὔσης x«i διεπούσης πάντα πολλαγῶς, ὡς δεῖ κοι- 
νωνεῖν ταύτῃ, διασαφύσα»τες εἴπομω. Σωτήοιος 
γάρ ἐστι πασῶν xai πάντων αὕτη, καὶ διὰ τοῦτο 
δεῖ κοινωνεῖν ταύτη τὸν ἄρχοντα, ἐπιιδὴ σωτὴρ καὶ 
ἐπιμελητὴς Φυχῶν x«i σωμάτων ἐστὶ, τῶν δνοῖν δε, 
ὡς μιτὰ ταύτην σωμάτων οὐσῶν σωτηοίων, tri 
µείδονι καὶ ἕἔλάττονι voómo. Ἡ μὲν γὰρ τοῦ ὅλον 


bens solet: quid enim est aliud amicus quam al- 
ter ipse? Nam similes cum similibus societatem 
consituere solent, At suscipit non similia aliquando 
aliquis, ut equum, bovem, canem: nemo enim cum 
equo communionem instituit. Et nullus non com- 
munionem init cum aliquo homine. Usu autem ve- 
nit aliquando, uthomo cum aliquo homine com- 
munionem non ineat, sed eum suscipiat, ut miles 
aliquis hyeldopsum suscipit, sed non communio- 
nem init : atcum milite aliquo communionem init, 
eum equo vero aut lapide, aut unione . aut aliqua 
ejusmodire non init communionem autsocietatem: 
Preeterea, cum alimentis communionem init pro- 
pter corporis constitutionem, sed est aliquod di- 
scrimen. Alii enim alios sibi cibos optant. Nemo 
vero non participat alimentum, aut ipsum suscipit ; 
atque ex alimentis intelligunt omnes esse naturam 
et temperationem: ac naturam quidem tempera- 
fione esse preestantiorem. Nam discrimen alimen- 
torum ad aliquem finem spectat et in. quibusdam 
consistit. Communia autem et magis ad naturam 
accedentia elementa sapientes sibi potius eligunt. 
Excellit igitur in omnibus illud quod natura est et 
prestateiquod est positione. Porro ex quoque cum 
medico communionem init. Tres enim sunt commu- 
nicationes imperatori accommodatissimee, philoso- 
phia, militia, medicina cum suis queeque proprie- 
tatibus. Ac nosquidem satis declaravimus quo 
pacto multis modis communionem illam et per om- 
nia permeantem scientiam participare debeamus. 
Ipsaenim est omnium scientiarum et omnium ho- 
minum conservatrix, cujus compotem oportet esse 
imperatorem, quandoquidem animorum et corpo- 
rum est servator et curator; Cum autem due sint 


7ὰο ἀνὴο πολλῶν ἀντάδιος ἄλλων, περὶ δὲ στρατηγοῦ, 
ti; µυρίοι, ὃ ηλονότι si, πάντες ' οὗ γὰρ εἶπε μύριοι, 
ἀλλὰ µνοίοι, τοῦτο δὲ τὸ πάντες δηλοῖ. Πρωτη μὶν 
οὖν €» στοατιωτικὺ ἦς ἐστι καὶ εξ Lo παοὰ τῆς 
πρώτες χαὶ ὁ φύσει στρατηγὸς, δευτέοαν δὲ κρίνοµεν 
τὴν ἱατριχὴν, park δὲ ταύτας οὗ κοινωνεῖν δεῖν 
ταῖς ἄλλαις τὸν ἄρχοντα λέγομεν ἀλλ᾽ οἰκονομεῖν, 
ἐπιτάσσων ὥσπεο ἐξ ἀχρωρείας τινὸς καθήµινος 
ὅπως χατ) ἐπιστήαάην x«i φυσιν τὸ πᾶν διέπηται, 
x«i πεοὶ ut) τοῦ πρώτου ταῦτα, τῶν ὃ ἄλλων τὰ 
ἑπόμεωα καὶ ὅσον τὰ ἕλλογα. Χρήζει yàp καὶ ὁ 
ἑλάχιστος βλάναυσὀς τινος λογικότοτος. "Og yov» 
οὕτως, ὡς εἴρηται, βιοτεύει͵, µακάριος ὃς δ᾽ 02 φαὺ- 
)o;.'Emti δε πανταχόσε τὸ φύσει τοῦ θέσει κρεῖτ-ον 
εὑρέθη ἐκ πάντων τῶν ἐν τῷ χύόσμω των, μηδεὶς 
ἀἁπατάσθω τιμᾷν τὸ μὴ τίμιον ἡ κοινωνεῖν αὐτῷ * 
µία ydp ἐστιν à ἀ)ηθὺς εὐγένεια καὶ rtu ἐν ἑωγύ- 
χοις τε x«i ἀφύχοις tv λογικοῖς x«i αλόγοις χαὶ 
πᾶσιν, $ φῦσει εὐγένεια, xxi. µία χουωνία T) κατὰ 
φύσιν καὶ ὅσον πρὸς ἐπιστήμην, αἱ d' ἄλλαι οὐκ 
ἀγαθαί. Ταῦτα yo)» εξετάσαντες, πρῶτον εἴπομιν 
& καὶ χεφκλαιωδῶς ἀπάρτι ἐν ἔχτω λόγω ὃ ηλωποιῇ- 
σαντες τὴν πραγµατείαν ἐντελεχῶς ἀπολύσουιν. 


artes, quce cum illa supremahominum corpora con- 
servant, idque majore et minore modo : una qui- 
dem est custos totius hominis : altera vero ex 
parte. Nam, ut ait Homerus, vir medicus inultis 
aliis preestat. Cum autem de duce exercitus agit. 
Unus, inquit, est instar innumerabilium, nimirum 
est unus omnes: neque enim dixit gott, sed 
µνρίοι. Quod satis intelligitur ex eo quod dicit, 
omnes. Ars igitur militaris est prima quam deindo 
consequuntur relique: et qui natura est: se- 
cundum vero ab illa medicinam esse judicamus 
cum aliis, quee consequuntur communionem inere 
non debet imperator, sed illas regere tanquam ex 
arte quadam imperans, ut omnia ex scientia et 
natura efficiantur. Ac de prima quidem scientia 
h&c dicta sint. Alie vero consequuntur quo magis 
cum ratione conveniunt. Nam ars vel minima se- 
dentaria rationis ope indiget. Qui igitur ita vivit 
(ut dictum est) beatus est : qui aliter, miser. Quo- 
niam autem ex omnibus que in universo modo 
sunl illud quod naturaconstat prestantius esse, eo 
quod positione constat, compertum est: nemo in 
errorem inducatur ut colat illud, quod non est co- 
lendum, illudque participet. Una enim vera nobi- 
litas est, verusque honor in animatis et inanimatis, 
in ratione praeditis et rationis expertibus, nempe 
illa nobilitas que natura constat, et una commu- 
nicatio est, nempeilla quie ex natura est : idque 
quatenus ad scientiam requiritur, alite vero non 
sunt bone. Hec igitur primum a nobis investigata 
attulimus que summatim in sexto sermone se- 
quenti complexi, tractationem]hanc omnibus nu- 
meris absolutam reddemus. 


1303 


ADDENDA. 


OEOAQPOY TOY ΛΑΣΚΑΡΙ 


TOY ΥΙΟΥ METAAOY ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΥΡΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ TOY ΔΟΥΚΑ 


ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 


ΛΟΓΟΣ 


ΕΚΤΟΣ. 


THEODORI LASCARIS 


FILII SUMMI IMPERATORIS DOMINI JOANNIS DUCJAE 


DE NATURALI COMMUNIONE 
SERMO SEXTUS. 


᾽Αναγκαῖαι καὶ πρῶται πάντων φύσις καὶ ἐπιστή- À τις εὖ yt φύσεως ὢν, εἰ μή Tot χαὶ ἐπιστήμην ὃ αί- 


px * τῇ ptv γὰρ συνάγεται πᾶσα χρᾶσις, τῇ δὲ πᾶσα 
παιδεία * alc ἐστι τὸ φύσει τε xal τὸ θέσει. Λέγω δὲ 
φύσει πᾶν ὃ τι χαλὸν, θέσει δὲ τὸ δεικτικὸν χαλοῦ 
xai μὺ χαλοῦ x«i χακοῦ. Πότερον οὖν τὸ φύσει πολ- 
λαχῶς τοῦ θέσει ἀποδειχθὲν τιµιώτερον ὀδηλοποιεῖν 
ὅτι καὶ τὸ χατ᾽ ἐπιστύμην τοῦ χατὰ τέχνην ἐστὶ τι- 
μιώτερον ; Ὡς γὰρ εἰς φύσιν κρᾶσις, οὕτω δὺ xoci 
εἰς ἐπιστήμην τέχνη, xal ὡς τιµιωτέρα χράσεως 
φύσις, οὕτω τιµιωτέοα τέχνης 7 ἐπιστύμη ^ διὰ 
τοῦτο καὶ τὸ χατ᾽ ἐπιστήμην γιγνόμενον τιμιώὠτεοὀν 
ἑττι τοῦ χατὰ τέχνην «ιγνοµένου, ὡς xai τὸ xar& 
φύσιν τοῦ χατὰ χρᾶσι. Ati γούν διὰ ταῦτα ἀρετῆς 
κοινωνεῖν * τοῦτο γὸδρ μίγμα xai ἐπιστήμης x«i φύ- 
σεως. Δεῖται γὰρ αὕτη τῶν ἀμφοτέρων " ὅσον γάρ 


pos x«i oiov ἀπύχημα ταύτης ἔχει, οὐχ ἂν ποτ 
ἀρετὴν ἑργάσεται ἂν, ὥσπερ οὐδὲ ὁ µόνον ἐπιστέαας 
ἀχούσας, οὐκ ἔχει δι φύσυ ἑργάσεται «ἀγαβόν. 
αδύνατον δὲ ἐπιστύμον εἰδέναι τινὰ χκαλῶς χάγα- 
θῶς, εἰ px) xoà. φύσι ἔχει πάνν χρηστύν. Ὑποῦα- 
θρα piv οὖν έστι φύσις καὶ olov ὕλη. ἐπιστέμο di 
εἶδος olov καὶ ἔχφανσις. ΄Ὥσπερ γὰρ καὶ λέθονς 
ἀδιαφόρους τῷ σχύματι βλέπομεν καὶ so ys pea 
ἑτέρους μονοειδῶς ἐσχηματισμίνυς, καὶ διακρΏν 
μεν ὅπως ἐχεῖσε τὸ εἶδος τὴὼν ὕλην ἆμ ... ... 
à φυτὰ à (tipi τυα, οὕτω dà καὶ τοὺς βίους due 
χρίνιν δυνάµεθα. εἴθ οὕτως καὶ κοινωνεῖν τοῖς 
βιοῦσι * εἲς γὰρ τὰ σφαιροειδῦ ὃ τετράγωνα σχὶ- 
µατα ἔχοντα νοοῦμεν ὅτι ἀγαθῶς ἐκεῖσε τὸ sid* 


Omnium rerum maxime necessarie et prima B tis esse participes ; hec enim est nature et scien- 


sunt natura et scientia ; ad illam enim omnis tem- 
peratio revocatur, ad hanc omnis eruditio : quibus 
deinde inest illud quod natura est et constat et 
quod positione. Quod natura constat illud appello, 
quodcunque honestum estet bonum.Quod positione 
constat illud appello, quod honestum et non hone- 
stum atque malum susscipere potest. Utrum igitur 
quod natura constat prestantius esse eo, quod po- 
sitione multis modis demonstratum est ? Quod si 
verum est manifestum erit, illud quod ex scien- 
tia eo quod est ex arte, esse preestantius. Ut enim 
temperatio so habet ad naturam : ità quoque ars 
se habet ad scientiam. Et ut natura est tempera- 
tione preestantior, ita etiam scientia est arte ργεβ- 
stantior. Quamobrem illud quo: ex scientia effici- 
tur prestantius est eo quod ex arte efficitur, ut 
etiam illud quod est ex natura prestantius est eo 
quod est ex temperatione. Quare oportetnos virtu- 


tie admistio. Natura enim utraque, nemqe virtuteel 
scientia eget. Nam quo aliquis est natura feliciore, 
nisi scientiam aut scientie partem, autipsius scien- 
tite imaginemquamdam habeat, nihil unquam pote 
ritex virtute agere, utetiam qui scientiam dun 
taxat percepit, nec habet naturam, boni pibil 
prestare potest. Fieri autem nequit ut aliquis 
bene et laudabiliter scientiam teneat, nisi natum 
omnino bona sit preditus. Natura igitur velut fun- 
damentum et materia ; scientia vero est forma el 
veluti patefactio. Utenim lapides figura non diffe 
rentes cernimus et alios artificiose et uniformite 


C figuratos, atque discernimus quo pacto illic forme 


materiam informavit, tum plantas, tum etiam 
quelibet alia. ita quoque vivendi genera diseet- 
nere possumus: deinde cum hoe aut illo modo 
viventibus communionem habere. Cum enim an 
madvertimus formam illam de bonitate preedicag- 





4866 
ἑμόρφωσεν ἃ τὰ τρίγωνα, ἐξαίρ τὸ πρῶτον 
καὶ olov ὅλην τὴν τοῦ εἴδους ἔχον ἰσχύν : ἐπειδὴ δὲ 





ἐπιφένεια πρὸς τὸ κέντρο ἡ πρὸς 


p à ἐπίτασω, οὐκ ἄνισοε 


πᾶσα d αὖ 
ὄγκον ἐξίσου ἐκδέχεται 
συμθᾶσυν εὐθεῖαι αἱ πρὸς τὸ κέντρον ἐρχόμεναι, οὔτε 
μὲν αἱ πρὸς τὸν ὀγκον τεωόµεναι διὰ τὸν πρόσθεσιν 
& τὴν λεῖψιν, ἀλλ᾽ ἴσαι ἀ)λήλαις µένουσιν. "AX καὶ 
πᾶσα διάμετρος περαιουµένη διὰ τοῦ Χέντρου αὐτοῦ 
lex ταῖ πάσαις ἐστὶ, κἂν τοῦ ἐἑλάττονος, κἂν τοῦ 
μείζονος. Πρῶτος μὲν οὖν τὸ εἶδος κατὰ πὀιὀν κρειτ- 
τόνως τὴν σφαῖραν ἐμόρφωσε, δευτέρως δὲ γε τὸ 
τετράγωνον, διαφέρει δὲ ὅτι τὸ μὲν ἀεὶ καὶ παντα- 
χόθεν, τάς τε διαµέτρους τάς τε πβὸς τὸ κέντρον 
εἰσερχομένας Ἱραμμὰς, διόλου ipe ἐξίσου, τὸ δὲ 
τὰ μὲν µέρο (ga ἔχει καὶ, εἰ τέµνοιτο, à αὔξοιτο, 





ἴσα καὶ πάλιν ἔχει τὰ µέρη, πλην τὰς διαμέτρους 
ἀνίσους πρὸς τὸ κέντρον ἔχει 7& καὶ ἴσους. Ἐπειδὰ 
γὰρ «i μῖν σχηματισθεῖσαι ico αὐτὸ καὶ πὰλιν 
ποιῦσω, αἱ δὲ τούτου Φιπλάσιον, δεῖξαι δε δεῖ οὔ- 


dam, informasseglobosas, triangulares, etquadra- 
tas figuras, tum illud in mentem revocamus quod 
diximus. Est autem prima illa figura spheerioa 
prestantissima, quie veluti totam forme vim obti- 
net. Quoniam enim tota ipsius superficies ad cen- 
trum,et ad molem est equaliter composita et 
sequaliter suscipit subtractionem et additionem. 
sane recüe linee, quie ad centrum deferuntur, in- 
tequales esse non poterunt, neque etiam ille qua 
ad molem tendunt, sive addas sive. adimas, sed 
&quales inter se manebunt. Quin etiam omnisdia- 
meterducta per centrumipsius, esteequalis omni- 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


μη 


A τως αὐτὸ, ἔστω τὸ A BT Ατετράγωνον, διάμετρο 


[^ 


bus diametris, tumin minore, tum etiam in ma- D 


jore globo. Primum igitur forma ex qualitate pra- 
stantius globum informavit. Secundo loco quadra. 
tum. Differunt autem inter se, quod spheera omni 
ex parte diametros et ad centrum ductes lineas 
habeat equales. Quadratum vero parles babet 
&equales et sive secetursive accretionem suscipiat 
equales rursus habet partes exceptis diametris 
quos per centrum ductas partim equales habet, 
partim inequales, quandoquidem ex diametria 
quadratorum quiedam in figuras redactee equale 
quadratum rursusefflciunt, ali: vero duplum. Quod 
hoc modo demonstrandum est. Esto ABCD quadra- 
tum, diametri vero duo BC, NO quse secent in cen- 
tro P. Totum quadratum in duo frapesia egdem- 


Pr& BT N Q τέμνονσι δὲ συζευγνύμεναι αὗται κατὰ 
τὸ χέντρον X τὸ ὅλον dio τε Δύο τραπέζια καὶ τρί- 
Ὕωνα ϐ ὠσαύτως δύο, ἐκθθλέσθω ἡ N A inc τῆς 
Σ; ἔστω δὲ ὡςἡ Ν A ΑΣ" ἐχθεθλήσθω δὲ καὶ à Ω 
Tx& ἡΓΝΨ ὡςὃ ΑΓ" ἀχθύτωσαν di καὶ ἀπὸ τοῦ 
Χέντρον εὐθεῖαι πρὸς τὰ O M καὶ αὖθις ἐκθιθλύσθω 





d Θ ἑωςτὸς Σ ὡς τὸ Oo καὶ τὸ αέντρον X ἀχθήτω δι 
παὶ à Σ Ρ ἕως τῆς V πας don τὸ τῆς Ν Ω διαµό- 
τρου, ἴσας ἔχον τετράγωνον τὰς πλευρὰς lev τῷ Α. 
BT Ατετραγώνω. Ὡς yàp µέσο τῆς ΝΩτὸΧ 
xévrpow, οὕτως dà xol ric BA μέσον τὸ Ν ὡσαύ- 
τως δὲ xal τῆς A T τὸ Ω, ἀλλὰ καὶ τῆς T A τὸ θχαὶ 
τῆς ΒΑ τὸ M, Ἐπεὶ δετὸ M Χ διάστηµα ἴσόν ἐστι 
τῷ X Θ καὶ τὸ Θ P ἰσόν ἐστι τῷ X M τὰ δι τῷ αὐτῷ 
ἴσα καὶ ἀλλήλοις ἴσά ἐατι, καὶ τὰ ἄρα ΜΧ,Χθ,ΘΡ 
διαστήματα ἴἶσα ἂλλθλοις ἐστὶ καὶ, ἐπὶ τὸ Χ xévrpow 


que modo in duo triangula. Linea autem NA pro- 
ducatur usque Q. Esto autem linea AQutlinea NA. 





Producatur quoquelinea OC usque ad 6 et esto 
linea CS ut linea OC. Preterea ducantur lines 
reci a centro ad T et M, ac rursus T producatur 
usque ad R :sitque centrum P ut centrum T : pro- 
ducatur etiam linea QR usque ad 8 : quadratum 
diametri NO latera qualia habens erit equale 
quadrato ABCD. Ut enim diametri NO centrum est 
P, ita etiam linee ΒΑ mediumN : eodemque modo 
linee DC medium est Ο. Preterea linee CA me- 
dium est T, et linee BD medium est M. Quoniam 
autem jnteryallum quod est inter M e& P squale 


1367 


ADDENDA. 


ἐστὶ τοῦ A BT A τετραγώνον, οὗ διάµετροι αἱ ΝΩ Α ἀλλά x«t ἀπό τῆς T ἐπὶ τὴν K et. τέµνουσι χατὰ τό À 


M 0 ἴστι δι διαστήματα ἴσα τῇ MX, X 8,0P 
αναγχαίως xxi τὸ Θ χέντρον ἐστὶ τοῦ N Ω V Σχαὶ 
ἐπεὶ ὡς πρὸς τὸ Χτὸ ABT A ἐστὶν, ἀλλὰ xat. τὸ Ν 
Ω, Ω Θ xai πρὸς τὸ Θ τὸ ΝΩΥΣ, ἀλλὰ τὸ AT 
X P, x«i τό N Σ V Ω, ἄρα τετράγωνον τό ix τής ΝΩ 
διαμέτρου συνεστακής, ἶσόν ἐστι τῷ ABT A τετρα- 
yov * ὦν γὰρ ἴσα τὰ µέρη, καὶ iod. ταῦτά ἐστι. TÓ 
ἄρα τῆς ἐκ τῆς γραμμῆς ἀρχομένης Ν Ω διαμέτρου 
τετράγωνον, (aac ἔχον πλευρὰς, ἴσόν icr tQ A BT A 
τετραγώνω οὗπέρ ἐστι διάμετρος ἡ N 11, Καὶ ἐδείχθη 
παρ’ ἡμῶν τοῦτο χαθὼς ἔδει. Διιχθήσεται δὲ xoi τό 
διπλάσιον. Ἔστι δὲ οὕτως * 

B. Ἡ τοῦ τετραγώνου διάµετρος τρισὶν ἴσαις 
ταύτη συδευχθεῖσα εὐθείαις διπλάσιον ποιήσει τε” 
τράγωνον, οὗ ἐστι διάµετµος. Ari δὴ δεῖδαι ὅτ' 
αὐτὴ Ἡ διάμετρος τρισὶν ἴσαις ταύτῃ συντεθεῖσα 
πλευραῖς, διπλάσιον ποιήσει τετράγωνον τοῦ οὗ ἐστι 
διάµετρος. Γεγράφθω τὸ A BT À τετράγωνον, xai 
ἀχθήτω διάμετρος à B Γχαὶ ποιήσει ὅμοια τὰ ΒΔ, 
ΓΑ, BT. ᾿Ηχθω ἀπό τῆς BI διαμέτρου γραμωὴ 
εὐθεῖα ἐπὶ τὴν. Κ ἴσο ταύτῃ, ὠσαύτως x«i ἀπό τής 
ἐπὶ τὺν ΛΑ ἴση ταύτῃ, ἀλλὰ δὴ καὶ ἀπό τῆς Λ ἐπὶ 
τών T χατὰ τόν αὐτὸν λόγον, x«t ἀπό τῆς D ἐπὶ τὸν 
B, τετµήσθω δὲ κατὰ διαμέτρου τό ix τούτων τετρά- 
γωνον . ἄχθω γοῦν ἀπό τῆς B ἐπὶ τὴν Α διάμετρος, 


est intervallo quod est inter PT, erit quoque TR 
equale ipsi PM. Atqui que eidemsuntequalia, illa 
sunt inter se equalia. Quare intervalla MP, PT, 
TR, squalia inter se erunt. Et quoniam P est cen- 
trum quadrati ABCD, eujus diametri sunt NO, 
MT, sunt autém intervalla MP, PT, TR, qualia 
inter se, necessario Tcentrumeritquadradi NOSQ. 
Et quoniam ut se habet ABCD quadratum ad 
guum centrum P : et preterea NO, MT ad idem 
centrum : ita quoque NOSQ se hahet ad T, cen- 
trum : et preterea AC, PR : quadratum ergo NQ, 
SO, quod ex diametro NO constitutum est wquale 
quadrato ABCD. Quorum enim parles eunt equa- 
les, et ea inter se equalia. Quadratum érgo quod 
ex diametro NO, tanquam linea initiali, constitui- 
tur, latera eequalia habens, est requale quadrato 
ABCD, cujus diameter est NO. Atque hoc a nobis 
demonstratum est ut est ut oportuit. Demonstrabi- 
tur etiamex alteradiametroduplum quadrati effici 
hunc in modum. 

2.Quadrati diameter tribus sibi equalibus re- 
ctis copulata, efficiet quadrati, cujus est diameter 
duplum. Oportet autem demonstrare hanc ipsam 
diametrum hac ratione cum dequalibus sibi lateri- 
ribus conjunctam, effecturam duplum quadrati il- 
lius cujus est diameter. Desoribatur A BC D qua- 
dratum. Ducatur diameter B C οἱ efficiat similia 
BDCA. Ducatur. ab eadem BC diametro linea 
recta in K quee sit ipsi diametro equalis. Eodem 
modoKin L que sit illi equalis. preterea |, 
in 6 eadem ratione, et a C in B : secetur vero dia- 


B 


χέντρον ἀλλήλας, Ei ἄρα T B v B K ἴση ἐση iati», ὑπ- 
ἄρχει δι βὰσις τοῦ BT Δ τριγώνου, καὶ à B K ῥά- 
qt; ἐστὶ τοῦ A K B τριγώνου, καὶ ἡ ἄρα T A πλευρα, 
iex icri τῇ B A καὶ Κ A ἴση dari. τῇ A B πλευρᾶ, καὶ 
$ BA ἴση ἐστὶ τῇ Γ A. Ὡν δὲ αἱ πλευραὶ ἴσαι, καὶ 
αἱ βάσεις ἴσαι, ἴσαι καὶ αἱ "ωνίαι: ὤν γάρ ἴσα τὰ 
µέρη, x«i ταῦτα ἴσά ἐστι. Τῷ GpaT' B Δ τριγώνω 
ἴσόν ἑστιτό BK Δ τρίγωνον. Ἐπεὶ γοῦν 16 B A ioo 
ἐστι τῷ T B A τριγώνω, ἔστι dà ἥμισν τοῦ Α BT A 
τετραγώνου τοῦτο, xal τὸ AB T ὦ τρέγωνον τοῦ BT 
AK τετραγώνου ἴσόν ἔστι τῷ AT B τριγώνω. Καὶ 
ἐπιὶ τοῦ μὲ ΒΚ ΑΓ τετραγώνου τί Κ A B τρί- 
γωνον τέταρτὀν ἐστιν ' ὑπάρχει δὲ ἴσο τῷ BTÀ 
τιτραγώνω καὶ τό A BT. "Apa τιτάρτου τοῦ B KA 
T τετραγώνου ἴσόν ἐστι τῷ BB A T τριγώνω τῷ τοῦ 
ABT A ἡμίσει, Ἐπεὶ γοῦν τὰ τοῦ BKAT δύο ríza- 
ρτα led εἰσι τοῖς δυσὶν ἡμίσεσι τοῦ Α B I A ob ἐστι 
διάµετροςῷ LB, x«i τό Β K A T διπλάσιὀν ἐστι τοῦ 
ΑΒΓΑ" ὃ γὰρ οὗ ἴσον ἃμισυ, τό ὃλον αὐτοῦ διπλά- 
σιον * f ἄρα τοῦ τετραγώνου τῶν γωνιῶν Quiut- 
τρος τιτραγώνου τιβεῖσα πλευρὰ διπλάσιον αὐτὸ 
ποιεῖ, τοῦ οὐπέρ ἔστι διάμετρος, ὅπερ ἔδει δεῖξαι 

y. Ovx οὕτως δὲ xai τῆς σφαίοας, XA) d 
λως, x«t Ju& τοῦτο ἄρα μονοειδέστερον τὸ χυκλωός 
σχῆμα τοῦ τετραγώνου τε xai ἰσότερον. ᾿Εχεῖ ae 


metris quadratum exhis constitutum. Ducatur igi- 
tur a B in L diameter : preteresA C in Kquein 
centro D sese mutuo secent. Si igitur C B est 
equalis linee D K, est autem ipsa basis trianguli 
BCD : est quoque B Kbasis trianguli DKB. 
Ergo latus CD est equale lateri BD et latus KD 
est eequale lateri BD,et latus BD est equale Ἱε- 
teri CD Qnorum vero latera sunt equalia et ba- 
ses sunt eequales, anguli quoque sunt equales, 
Quorum enim partes sunt eguales et illa quoque 
inter se sunt &qualia Ergo triangulo CB D 
equale est triangulum B K D. Quoniam igitar 
triangulum B K D est equale triangulo C B D. Est 
autem dimidium quadrati A B C D. Triangulum 
quoque D B C quadrati BC L K est equale triam- 
gulo A CB, Et quoniam quadrati quidem B CLK 
triangulum K D B tertia pars est,estautem equale 
triangulo AB C D. Quarta pars ergo quadrali 
BK [L C, que est D B C, est equalis triangulo 
A B C, quod est dimidium quadrati A B C J. 
Quoniam igitur duce quarte partes quadrati DK 
L C, sunt equales duabus dimidiis partibus qua- 
drati A B C D cujus est diameter C B, colligitur 
ΒΚ L C esse duplum quadrati 4 B C D. Nam cujus 
dimidium est eequale alteri toti, totum illius dimidii 
est alterius duplum. Quare diameter angulorum 
quadrati faeta quadrati latus duplum efficit illias 
cujus est diameter, quod oportuit demonstrare. 

3. Sed in spheera non ita,sed aliter se res habel: 
atque ideo figura circularis est magis nniformisel 
magis equalis, quam triangulum. Nam in circuli 


1369 


THEODORI 1I IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1370 


xai αἱ διάµετροι xol αἱ πρὸς τὸ xévrpov εὐθεῖαι καὶ À xat ἁπάντων τούτων πέρας τὸ X. Τὰ γοῦν τοῦ B T' 


$ ἐκ τοῦ κέντρου xv ἐλαττῶνται, xdv αὗξη, ἂἀιὶ 
ἴσαί εἰσι, τὸ δὲ τετράγωνον χατὰ τὰς διαµέτρους οὐχ 
ούτως ἔχει. Ἡ γὰρ ἐκ τῆς γραμμῦς ληφθεῖσα διά- 
µετρος τεθεῖσα πλευρὰ ἴσον τῷ οὗ ἐστι διάμετρος 
ποιεὶ τετράγωνον, ἡ δὲ κυρίως διάµετρος à ἐκ τῶν 
γωνιῶν ποιεῖ διπλάσιον. Εἴπω δὲ χαὶ do, ὅπως 
δείξω ὅτι τό εἴδος κρειττόνως το χυκλιχκὸν εἰδοποίησε 
σχΏμα τοῦ τετραγώνου χαὶ πάντων πρὸς τὸ δεῖξαι, 
ὅτι τὰ τοῦ κύκλου µέρη ἅπαντα ἴσα πρὸς τὸ κέντρον 
καὶ αὐτοῦ τετραγώνου * δεῖ δὲ τέμνειν διὰ τῶν δια 
µέτρων αὐτῶν xol δεῖξαι ὅτι ἴσα τὰ µέρη πάντα αὐ- 
τοῦ. ᾿Ἔστωὁ BT". αχύχλος, κχέντρον dà τούτου τὸ X. 
Διαστύματα δὲ τὸ A T B Α χαὶ ἡχθω ἀπὸ τῆς Α πι- 
βατουµένη εὐθεῖα ἐπὶ τὴν Γ διὰ τοῦ X, ὠὡσαύτως 
χαι ἀπὸ τῆς À ἐπὶ τῆς B αἵ εἰτι τοῦ B T κύχλου 
διάµετροι. Κέντρῳ δὲ πάλιν τῷ B, χύχλος γεγράφθω 
ὁ N Β, διάµετρος δὲ à X Ν, ἑτέρα de à. & Ἡ. Ὡσαύ- 
tex δὲ χέντρω τῷ Δ χύχλος γεγράφθω ὁ X OG, dui- 
µετρος δὲ ἡ A 8, ἑτέρα δὲ à P X. Καὶ αὖθις χέν- 
Trpo τῷ T', κύκλος γεγράρφθω ὁ H M, διάμετρος δι ἡ 
X M, x«i ἄλλη ἡ € H. Καὶ ry χέντρῳ τῷ Α, xó- 
χλος γεγοάφθω 0 X, διάµετος δι à E X, καὶ 
ἑτέρα à À Φ. Λέω µὙγοῦν ὅτι τὰ τῶν τοῦ B 
T xóxlo πέρατα διαµέρω B T A A xív- 
τρα écc( rv $8N HL MO 8 PA A E 6$ χύχλων, 


diametri et lines recte ad centrum duote, et 
quee a centro ducuntur, sive minor sive major 
fiát cireulus, semper sunt :wquales. At qua- 
dratum ratione diametrorum non ita se habet. 
Nam sumpta illa quc est linearum ratione diameter 
et latus effecta &quale quadratum efficit ejus cujus 
est diameter. At que proprie dicitur diameter, 
nempe angulorum ratione dicta diameter efficit 
quadrati duplum. Dicamus etiam aliud ut ostenda- 
mus formam circularem pretentiorem esse qua- 
drato et aliis quibuslibet figuris. Ad ostendendum 
omnes circuli partes equales esse ad centrum non 
autem quadrati partes ; oportet secare circulum 
diametris ipsis. Esto B. C circulus, centrum vero 
hujus sit X. Intervalla vero sint A C B D. Ducatur 
linea ab A per X que terminetur in C : eodem 
modo a puneto D in punctum B ducatur altera li- 
nea, sintque ambe diametri circuli B C. Rursus 
circum centrum B circulus describitur N K ; sitque 
una diameter X N, altera vero H K. Eodem modo 
cireum centrum D describatur circulus X T : sitque 
una diameter [, T, altara veroR X. Rursum cir- 
cum centrum C circulus describatur KM, sitque 
diametur una X M, altera vero TK. Et rursus cir- 
cum centrum A circulus describatur II. X, sitque 
diameter una E X, altera vero L H. Dico igitur in 
circulo B C fines seu terminos diametrorum nempe 
B C D A esse centra circeulorum H N K,K M T, T 
R L, L E H, et horum omnium centrum esse X, 
Extremitates ergo diamelrorum qre sunt B C D A 
in circulo B C. sunt aliorum circulorum cent a, 
Circulorum vero istorum omnium terminus est X. 


(4) Locus in Greca mendosus esiti 





χύχλου πέρατα τῶν duxuíroe» B T AA κέντρα έστὶ 
τῶν ἑτέρων χύχλων, τὸ δὲ Χ πέρας αὐτῶν. Ἐπεί di 
πέρας τῶν BP T' A Α κέντρων ἐστί τὸ Χ ὑπάρχει 
δὲ τὸ τῶν Ἡμίσεων αὐτῶν διαµέτρων, ἀναγκαίως 
ὑπάρχει και τὰ Ν M P E πέρατα τῶν ἑκτὸς ἥμι- 
χυχλίωνἡμίσια τῶν N X M X P X δαμέρων: 


Quoniam autem terminus diametrorum B C, D A 





est centrum X. Est autam etiam centrum dimidia- 


D rum diamelrorum, necessario quoque N MR E qui 


sunt termini seu extremitates exteriorum semicir- 
culorum sunt dimidiee partes diametrorum N X, M 
X, EX. Quoniam autem X B est dimidia diameter 
integre dimetri DX B, quandoquidem hujus centrum 
est X, B X quoque erit dimidia diameter integre 
diametri N X, in cireulo N H. Quoniam enim circuli A 
K centrum est Bquorum vero dimidia sunt equalia, 
tota intersequoque sunt riequalia : sane diametri in- 
ter se erunt equales (1). Eadem ratioest etiam alia- 
rum diametrorum in aliis circulis. Nam diametri 
integre X M dimidia pars est X E. Quoniam enim 


i271 ADDENDA. 1373 


ἐπειδὴ δέ τῆς τοῦ B I κύκλου Διαμέτρου A X B Α περαιουμένη * ᾽λλλά xat ἄν συστήσει σφαῖραν ἴσς 


ἡμισύ ἐστιν ἡ X B ἐπειδή κέντρο ἑστί τούτου τὸ 
X, xat) B X. ἡμισύ εστι τῆς N X διαμέτρου τοῦ 
N H χύχλον * ἐπειδὴ γὰρ ὑπάοχει τούτου κέντρο» τὸ 
B àv» δὲ ica τὰ ἡμίσεα xat τὰ ὅλα ἶσά ἐστι, κατὰ τὸν 
αὐτὸν δὲ λόγον xat ἐπί τῶν ἄλλων * τῆς γὰρ A X T δια- 
µέτρου τοῦ B T χύχλου ἡμισύ ἐστιν à X T ἐπειδὴ xt»- 
τρον ἐστί τούτου τὸ X xau ἡ U X ἡμισύ ἐστι τῆς M I X 
διαμέτρου τοῦ H M κύκλου - ἐπειδὴ ὑπάρχει τούτου 
χέντρον τὸ Τ : ὧν δὲ ἶσα τὰ ἠμίσεα, xav τὰ ὅλα ἴσα 
ἐστέ. Ὡσαύτως και τῆς B X Α διαμέτρου τοῦ 
BIxóxlov ἡ X A ἥμισύ ἐστι τῆς 9 X διαμέτρου 
τοῦ X Θ κύκλον, ἐπειδὴ χέντρον ἔστί τούτου τὸ AÀ * 
àv δὲ ἴσα τὰ Ἡμίσεα, καὶ τὰ ὅλα lad έστι. Ὡσαύ- 
τως δὲ χαι τῆς T X A διαμέτρου τοῦ B T' χύχλου 


f X A ἡμισύ ἐστι, ἔπειδὴ κχέντρον ἐστὶ τούτου τὸ B 


X χαι ἡ A Χ ἡμισύ ἔστι τῆς E X διαμέτρου τοῦ 
$ X χύχλου, ἐπειδὴ χέντρον ἐστί τούτου τὸ Α " ὧν 
δὲ τὰ ἡμίσεα ἴσα, και τὰ ὃὅλα ἴσά έστι xat ἡ ἄρα 
N X διάμετρος τῇ B A imm ἐστί, χαι $ M X τῇ 
AT daxac à 6 X 78 BA και ἡ E X và. A Γ καί 
ἑκατέρα τῇ ἑκατέρα ἴσαί εἰσι * τά γάρ τῷ αὐτῷ ica, 
xat ἀλλύλοις ἶσά ἐστι, xat ὦν τά µέρη ἶσα, και τά 
à)a ἴσά έστι Και τῶν ρα ἴσων διαμέτρωνοί οἱ κύκλοι 
ἴσοί ἐίσι, και πάντα τά τοῦ κύχλου πέρατα icd 
έστιν. Ἐπεί δὲ και τά τῆς σφαίρας πέρατα δέχονται 
τοὺς αὐτοὺς χύχλους χαι πέρατα, Qv Οθάτερα θατέ- 
ρους xat χατά τῆς σφαίρας µέρη πάντα ἶσά έστι͵ 
x«t πᾶσα ταύτης διάμετρος τῷ ταύτης  XÍVTOO 


ἐστίτῷ ἧς έστι διάµετρος, χαι ὃ σχῆαα ποιῆσονσιν 
αἱ τῆῶς διαµέτρον εὐθεῖαι ταύτη ᾖἴσὸν ἐστι, χαθά du 
και -οὔ χύκλου ' συνίστησαν γάραϊιθ TlT Hé BH 
ΛΑ Φ Θ Δ Λ τῶν χύχλων Φιάµετροι τὸ  H GA 
τετραγωνον, τοῦτο δε ποιέσουσι και αἱ τῆς σφαίρας 
διάµετροι ὅπερ &dec δεῖξαι. 

δ’. Τοῦτο δέ οὐχ εὕρη τις εἰς πᾶσαν γραμμὲν xat. τὸ 
μὴν τοῦ τετραγώνου τὰς δια τοῦ µέσου xat χάέντρου 
Ὀγμένας, χαι αὖθις πρὸς τό δεῖξαι ὅτι οὔτε ido» τῷ 
τετραγώνῳ mca διᾶµετρος διὰ τοῦ  xévtpeu xe 
µέσου Ὠγμένη, τὸ αὐτό ποιε οὗ διάμετρος, οὔτι 
ἕτερον [cov x«t τῷ αὐτῷ * δεῖ γοῦν ἀνίσους τὰς τοῦ 
τετραγώνου δεῖξαι διαµέτρους x«t τὰ ὦς τούτων γωί- 


Λ ij 





µια σχήματα sick αχύχλους εἶτε τετράγωνα. 
"Esto τὸ A BT A, προακεδείχθη ὅτι à. B Γ διαμοή 


circuli K M centrum est C, integre diametri M X C illa ratione equalis diametris utetiam diametri cir- 


dimidia pars erit C Xin circulo K M, Quoniam 
enim hujus circuli centrum est C: quorum vero 
dimidia sunt &qualia, tota enim sunt :equalia, etc., 
ut dictum est, de diametroB X D in circulo H €. 
Eodem modo X D est dimidia pars integre diame- 
iri circuli XT R. Quorum vero dimidia sunt &equa- 
lia, etc Et ut C X A integre diametri in circulo 
B C dimidia pars est X A, quandoquidem cen- 
trum hujus circuli est X, ita in cireulo quoque H X 
erit A X dimidia pars integre diaimetri E X. Quo- 
rum autein dimidia sunt equalia inter se, tota quo- 
que sunt equalia. Quare diameter N X erit equa. 
lis diametro B D et diameter M X erit equalis dia- 
metro A C. Preterea diameter R X erit equalis 
diametro D B, et diameter E X similiter equalis p 
diametro A C, et singuli singulis equalessunt. Que 
enim eidem sunt &qualia, inter se sunt «qualia. 
Et quorum partes sunt equales integra quoque 
inter se sunt qualia. Circuli ergo s»equalium dia- 
metrorum sunt equales, et omnes circuli extremi- 
tates sunt interse equales,Quoniam autem spheeree 
extremitates cosdem circulos capiunt, quorum 
singillatim partes inter sesuntequales, eornm quo- 
que omnes simul partes erunt equales et quelibet 
hujus diameter illis ceutro terminabitur. Quin 
eliam si spheerem constituas, erat equalis sphiere, 
cujns diameter est equalis, el quam figuram effi- 
cient recte diametr ilinee, ea ipsa figura erit ex 


culorum erant requales. Nam circulorum diametri 
fuerunt TOK, HBK,LAILTDL, ex quibus fit 
quadratum H K L T. Hoc autem efficiunt sphere 
diametri, quod oportuit demonstrare. 

4. Hoc autem quod in circulo ostendimus, non 
cadit in omnem lineam quadrati, etomne quadrati 
segmentum, qu& per mediumetcentrum ducuntur. 
Atque hoc idem valet ad probandum, non omnem 
quadrati diametrum percentrum et medium ductam 
idem quadratumefficere cum eocujusest diameter, 
neque omnem quadrati diametrum alterum efficere 
quadratum «quale ei cujus est diameter. Oportet 





L 


igitur ostendere inequalesesse quadrati diametros: 
esse quoque inrequales figuras, quee ex his eonfi- 


1373 


THEODORI II TMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1974 


τρος συνέστησε τὸ BK A T' τιτράγωνον, οὗ πλευρά A Χέντρον τὸ X οὕτως xai τοῦ N Ω T E τετραγώνου 


γέγονεν. Ἔχει δὲ τὸ μὲν, A. B Γ A δύο τρίγωνα τά 
ABT τὸ ὃς BK AT * τέσαρα ica τοῖς duci τὸ 
ABKAAEKAT AAT B, οὗ ὃς τά τεταρδύο τοῖς 
τινος duciv ἡμίσεσιν ἶσα, τὸ ὅλον διπλάσιὀν έστιν 
αὐτοῦ, τοῦ Α ΒΓ A * dpx *ó B Κ A TP τετράγω- 
voy διπλάσιόν ἐστιν. Ἡ dpa τοῦ τετραγώνου τῶν 
γωνιῶν διάμετρος διπλάσιον αὐτοῦ συνίστησιν ἀεὶ 
τετράγωνον, ὅπερ ἔδει δεῖδαι. Δειχνύιν δὲ δεῖ 
ὁμολογουμένως τὰ ἀποδειχθέντα. Δεῖ γοῦν δεῖξαι 
ὅτι καὶ à Ν Ω διάμετρος τῶν εὐθειῶν τοῦ A B A 
τετραγώνου, τετραγώνου τε θεῖσα πλευρὰ ἴσον καὶ 
πάλιν αὐτὸ ποιεῖ οὗπέρ ἔστι διάμετρος. "Enti τοίνυν 
µέσον τῶν ἐφ᾽ ἑκάτερον ἀνάλογόν ἐστι τὸ N τῆς ΒΑ 
πλευρᾶς, τοῦ ABT A τετραγωνου, ἔστι δὲ xoà ἡ 
Ν Σ ἴση τῷ Α B, ὡς ἀπεδείχθη, καὶ à Α µέση ἀνά- 
λογός ἐστιτῆῶς Σ Ν. Επ d& τῆς Ν διαμέτρου πέρας 
ἐστὶ τὸ Ω τοῦ A Β Γ A τετραγώνου, ἔστι δὲ πέρατα 
τῆς A B πλευρᾶς à T A, x«i à Q µέση ἀνάλογός 
ἐστι τῷ Δ T. Καὶ ἐπεὶ δὲ 3 A γωνία µέση ἀνάλογός 
ἐστι τῷ Ν Σ πλευρᾷ, x«i à D γωνία µέση ἀνάλογός 
έστι τῇ Ω P. πλευρᾷ * τοῖς γὰρ ἴσοις ἶσα προστεθέντα, 
πάντα ἴσά ἐστιν * ἐπεὲ δὲ vj Ν ϱ διαµέτρῳφ μέση 
ἀνάλογός ἐστιν à X ὡς τοῦ A ΒΓ A κέντρου, ὑπάρ- 
χει δε Ν Ω τῇ A B ἴση, ἀλλὰ dà καὶ τῷ AT άναγ- 
χαΐίως καὶ τὸ O χέντρω έστι τοῦ IN Ω T' Z τετραγώνον, 
ἐπειδὸ τὸ Α μέση ἀνάλογός crt τῇ N X πλευρᾷ. Ὡς 
γὰρ τοῦ A BT A τετραγώνου  Ν Ως διάμετρος, ἧὕς 


διάµετρος ἧς ἐστι χέντρον τὸ Θ. Ὡς γὰρὺ M ϐ τῷ 
ΩΝ ἴση,οὐὕτωχαὶὴη X V rà ΑΓ :χαὶ ώς η ΑΓτῇ ΝΣ 
iex, οὕτως καὶ à Ω ὁ τῇ Σ Ρ καὶ à X V &pa ὁμοίως τῇ 
Θ M. 'Erti γὰρ à Α Ἑ ἴση icri τῷ Ν Σ ὀλλὰ xoc τῷ 
B A, xai ἡ B A ἴση att τῇ A T, καὶ ἡ A T ἴση ἐστὶ τῷ 
T A, καὶ n lA ἴση ἐστὶ τῇ A B, xat εἰ τῆς Α B ἴσης πᾶ- 
σαις ἐστίν 1) ΝΣ ση πάσαις ἐστί ταῖς ἴσαις αὐτῷ. Πάλιν 
inti) ἡ Ν X ἴση icri τῇ A Β ἀλλὰ χαι à Σ ὁ iam 


Zz N 


P r 0 Δ 
έστί τῷ P Q, και ή P ϱ ἴση ἐστί τῇ Q Ν, xoc 9 
Ν Ω ἴση ἐστί τῷ Ν XE εἲ τῆς Ν Σ ἴση dari. πόσαις, 
à A Β ῖσο ἐστί ταῖς ἴσαις αὐτῷ. Κα imt αἱ τοῦ 
Α Β ΓΔ τετραγώνου πλενραί ἴσαί εἶἰσι ταῖς τοῦ 
Ν Σ ΡΩ, και ταῦτα icd ἐστι. Τὰ γὰρ isa τεθέντα 
lao, πάντα icd ἐστι, xat Qv ἶσα τὰ µέρη χαι ταῦτα 
ἴσά ἐστι, xat. αἱ διάµετροι αὐτῶν ἶσαί eigt χαι τὰ 
κέντρα αὐτῶν ἴσους ἔχουσι τόπους, και τὸ X dpa ϐΘ 
εἰς ὂν tig χέντρα, xat ταῦτα ἴσα ἐστι. Ἡ dpa 
τοῦ τετραγώνου διάµετρος à ἐκ τῆς πλευρᾶς, ἴσον 
τῷ οὗ Xv» τετραγώνου, ὅπερ ἔδει δεῖξαι * xat imi 


ciuntur, sive sint circuli, sive quadrata. Esto A B C C dia proportionalis diametri Ν Ο. et est media illa 


D quadratum, supra ostensum est B C diametrum 
constituisse B KL C quadratum, cujus latus ipsa 
diametereffecta est, Habetautem quadratum ABCD 
duo triangula, nempe D B Cet A B C. At quadratum 
B K L 6 habet quatuor triangula eequalia, nempe 
DBK,DLK, D C L,D C B. Quorum duo sunt 
eequalia duobus illis que illud superius quadratum 
constituunt. Cujus vero quatuor partes sunt tantae, 
utbarum due duabus dimidiis partibus alicujus sint 
equales, certe totum illud est duplum hujus. Quare 
quadratum B K L C est duplum quadrati A B CD. 
Diameter ergo angulorum quadrati duplum ip- 
sius quadrati constituit quadratum, quod oportuit 
demonstrare. Oportet autem hocipsum ex confessis 


quadrati A B C D centrum. Est autem N O linea 
equalis linee A B, et preelerea linee D C, necessa- 





rio T centrum erit quadrati NO S Q. Ut enim NO 
est diameter quadrati A B CD, cujus centrum est 
P : ita quoque À C est diameter quadreti ΝΟ S Q, 
cujus centrum est T. Ut enim M T linea est equalis 


apertissime declarare. Demonstrandum est igitur p linee NO, ita quoque P Rest equalis linee A C. Et 


quod diameter rectarum linearum N 0, quadrati 
Α BCD, si fiat]atus quadratum equale constituat 
ei quadrato, cujus est diameter. Quoniam autem 
N est medium utrinque proportionale lateris A B in 
quadrato A B C D. Estautem N Q equalislinesg AB, 
uf prius demonstratum est, sane A medium alterum 
proportionale erit linee Q N. Quoniam autem 
diametri N quadrati A B C D, terminus est O : 
sunt autem C D termini lateris A DB, erit O simili- 
ter medium proportionale lateris D C. Et quoniam 
angulus medius Α est proportionnalis lateris 
N Q, angulus quoque C erit medius proportio- 
nalis lateri O S. qualibus enim squalia si addan- 
tur omnia sunt equalia. Quoniam autem P est me- 


ut A B est requalis linee N Q : ita quoque linea OS 
est equalis linee Q S. Linea ergo P Rest equalis 
linee T M. Cum enim linea A H sit equalis linee 
N Q atque etiam linee B D, linea quoque B D 
erit equalis linee D C, et linea D C equalis linee 
C A, et linea G A equalislinegm A B. Quod silinea 
N Q linee A B est equalis, equalis est om- 
nibus huic eequalibus. Rursus quoniam linea N G 
est equalis linee A B ; preterea linea Q S est 
equalis linee S 0, et S O equalis est linee O N 
et linea O N equalis est linee N Q: si linea A B 
equalis est linee N Q, ut est s&equalis est quoque 
omnibus et equalis omnibus ipsi equalibus. Et 
quoniam laterá quadrati A B C D sunt &equalia late- 


4315 
oU» ἡ κυρίως διάμετρος τοῦ τετραγώνου, $ ἐκ τῶν 
γωνιῶν διπλάσιον τούτου ποιεῖ, ἡ δὲ ἐκ τῆς πλευρᾶς 
ἶσον αὐτῷ, οὐκ ἄρα ἴσα πάντα τὰ µέρη αὐτοῦ, ὅπερ 
ἔδιι δεῖξαι: Δεῖ δὲ χαι τὰς διαµέτρους αὐτοῦ κύ- 
χλου διαµέτρους θεῖναι xat δεῖξαι ὅτι ἀνίσους αὐτὰς 


Α N b T 
PALO 
r ü Á ü 


pix διάµετος, B T, ἑτέρα δὲ $ N Ω µέσον δὲ τούτων, 
και οἷον χέντρον, τὸ X οὖδὲ γὰρ χυρίως κέντρον 
τοῦτο, ἀλλὰ µέσον, διαφέρει γὰο τοῦ µέσου τὸ xfv- 
τρον κατὰ τὸν ἐμὸν λόγον, τὸ ὅτι αἱ πρὸς τὸ xf»- 
τρον προσπίπτουσαι εὐθεῖαι ἐκ τῆς περιµέτρου ἶται 
ἀλλήλαις εἰσί, τὸ δὲ µέσον τούτον, ὅτι πᾶσαι uiv 
προσπίπτουσιν tig αὐτὸ, πᾶσαι δι ἀλλήλαις icai 
εἶσιν, ὥστε κυρίως κέντρον ἐπί τοῦ κύκλου x«t τῆς 
σφαίρας ὀνομάξεσθαι λέγομω * πᾶν Ὑὰρ εἴ τι χέν- 


ADDENDA. 


B 


1316 


γενέσθαι, ὅπερ ῥάδιον, xat εἰ τοῦτο, xet σφαίρα; 
ἀνίσους συστῆσαι - τοῦ A BT A τετραγώνου | doo 
διάµετροί εἰσιν ἡ BT N 0) * δεῖ δὲ ἀνίσων δεῖξαι δια- 
µέτρους αχύχλων αὐτὰς, xat εἰ Χύχλων φανῶσε, και 
σφαιρῶν ἀναγχαίως εἰσίν. Ἔστω ἡ τῶν γωνιῶν xaX χν- 


N D E 

ρα ^ 
T Q 

τρον, xat μέσον xat στιγμὴ χαι σημεῖον, εἴ τι 
µέσον, $ στιγμὴ, ὦ σομεῖο, οὐ αέντρν, ὥσκῳρ 
οὐδι πᾶσα εὐθεῖα γραμμὺ διὰ τοῦ µέσου Ὠγμίνε 
xat περατουµένη, xuplog διάµετρος, ἀλλ miae, 
κυρίως δὲ διἁμετρὸς écrtv ὃ τὰ µείδω ἄκρα πτ- 
ρατουμένη ὑπ᾿ αὐτῶν συνδέουσα, olov t; B T, xvupix 
dt χαι xupworátQ xat πρωτίστη, à X Θ ἴσο ἐστὶ 


ταῖς οὗ ἐστι διάμετρος διαµέτροις πάᾶσαις. Λέγω 
γοῦν ὅτι f) μὲν B T ἧς piv µέσον τὸ X διάµετρος τεθεῖσα 


7. 


€ 


LA C) 


ribus quadrati N Q S 0, ipsa etiam quadrata sunt C quadrati A B C D, nempe B C N O oportet ine 


inter se tequalia. Nam si eequalia equalibus addan- 
tur, omnia sunt &equalia. Et quorum partes sunt 
equales, ipsa quoque sunt equalia, et ipsorum dia- 
metri sunt eequales, etipsorum centra equalialoca 
obtinent. /Equalia ergo sunt X et T in quibus centra 
sunt. Si igitur quadrati illa, qui est linearum dia- 
meter, flat latus, constituet quadratum alterum 
&equale ei cujus est diameter quod demonstrare 
oportuit. Quoniam igiturquese proprie diameter ap- 
pellatur, nempe illa que angulorum quadrati est 
diameter, duplum quadrati illius cujus est diameter 
constituit : at illa que linearum dicitur diameter 
equale quadratum constituit ;non ergo equales 
eruntomnesipsius partes ; quod oportuitostendere. 
Oportet autem ipsius diametros circulis adaptare 
et ostendere insquales esse (quod mullo negotio 
fleri potest) et ut diametros insequales, ita etiam 
si heeras inzequales constitui. Cum due sint diametri 


B 


D 


qualium circulorum esse diametros ipsos ostendere. 
Quod si circulorum inequalium sunt diametri, ne- 
cessario quoque inequalium spheerarum eruntdia- 
metri. Esto angulorum quadrati diameter que 
proprie:dicitur diameter B C, altera vero N 0, 
medium vero harum et veluti centrum X. Neque 
enim proprie centrum est hoc, sed medium. Nam 
meo judicio centrum differt à medio, quod omnes 
linee ex ciconferentia in centrum concurrentes, 
sintinter se equales ; atin medium quidem concur- 
rant omnes linece, sed non sint equales. Quare 
proprie centrum in circulo et spheera ursurpati di- 
cimus. Omne enim centrum est medium, punctum 
el extremitas : atsi quid est medium, non stalim 
est punctum, aut extremitas aut centrum. Ut nec 
omnis linea recta per medium ducta et terminata 
est proprie diameter, sed proprie est diameter illa 
linea recta, que aduabus majoribus extremitatibus 


1271 


τὸν IL 8 προσελάθετο xox)óv dv ἑαυτῇ πιριγράψασα 
ώς τούτου διάµέτρος, Q δὲ Ν Ω ἧς x«i αὐτῆς µέσον 
τὸ X τὸν T M * ἐπεὶ τοινυν ἡ B T διπλάσιον τιτρά- 
γωνον ποιεῖ, οὗ ἐστι διάµετρος, τὸ γὰρ ἀπὸ τῆς τοῦ 
τετραγώνου διαμέτρου χαταγραφῖν τετράγωνον ὃι- 
πλάσιον ἐστὶ, τοῦ οὗ ἐστι διάμετρος 3 τοῦτο συστήσασα, 
à δὲ παρ ἡμῶν ὀνομαξομένη διάµετρος ἴση οὖσα 





οὔτε πᾶσαι πλευραὶ τεθεῖσαί ἴσον τούτῳ ποιοῦσι τε- 
τράγωνον, οὔτε πᾶσαι μὺ ἴσον, οὖτε πᾶσαι ἴσων 
χύχλων ὑπάρχει διάµετροι' xarà τὸν αὐτὸν δὲ }ό- 
yov οὐδὲ σφαῖραν πᾶσαι ἰσην ποἰοῦσιν, ἀλλὰ αἱ μὲν 
µείδονα, αἱ δὲ ἑλάττονα, ἐπειδὴ χαὶ ἡ τῆς σφαίρας 
χατὰ κύκλους ἐστὶν ἐπιφάνεια, ἤ τε θεῖσαι αἱ τοῦ 
τετραγώνου διάµετροι έλαττονας καὶ µείζονας ποι- 
ῴσουσι σφαίρας ὡς xai χύχλους, ὥστε οὐχ ὡς εἰς τὸν 
αύχλον xai τὴν σφαῖραν τὀ εἶδος εἰδοποίησε τὴν ὕλην, 
οὕτως καὶ εἰς αὖτο, οὔτε εἴς ἓν ἕτερον τά γάρ τοῦ 


THEODORI 1 IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


4378 
πλευρά, ἶσον καὶ καταγράφει τετράγωνον οὗ έστι διά- 
µετρος τό δὲ διπλασιον τοῦ ἡμίσεως μεῖξον, xat ὃς ἄρα 
κύχλος συµπιριλαθη τὸν µείζδονα διαµετρον εἰς οἰχείαν 
διαµετρον, ἐξ ἄναγκος µείζων ἐστέ τοῦ τὴν έλαττονα 
συμπεριλαθόντος si; οικείαν διάµετρον * ὁ ἄρα Π G 
χύχλος, ὁ τὸν B Γ λαθὠν, µείδων ἐστί τοῦ τὴν N 
λαθόντος T M. Ai ρα τοῦ τετραγώνου διαµετροι 


N 


à 


B κύχλον µέρη ἴσα παντα, χαι ὅσα ἂν ποιῶσιν αἱ τού- 


τὀῦ διαµετροι, ἴσα έστιν, ὡς έδείχθη, ai δὲ τοῦ τε- 
τραγώνου οὔτε αὐτῶ ἴσον πᾶσαι ποιοῦσιν ὃ ποιοῦσιν 
οὔτε μὴ ἶσον, ἀλλ᾽ αἱ μὲν ἴσον, αἱ δὲ οὐκ ἴσον. Τοῦτο 
δι και εἰς ἕτερα, χαθὼς ἐν τοῖς χύχλοις ἐδείχθη. Τὸ 
ἄρα εἶδος κρειττόνως τὴν ὑλην σφαῖραν xat χύκλον 
à τιτράγωνον εἰδοποίησε, καὶ ἐδείχθη χὰθὼς ide 
τοῦτο δειχθῆναι. Τοῦτο δὲ χαὶ ἐπὶ τοῦ τριγώνου xai 
πάντων. Ἔστι δὲ οὕτως. αἱ τοῦ τριγώνου διάµετροι 
αἱ ix τοῦ κέντρου xol µέσου διερχόμεναι, εἰ τεθῶσι 


terminata, ipsas copulat ut B C, maxime vero pro- C diametro, duplum est illius quadrati cujus est dia- 


pria et inter omnes prima, ut X T, que est equa- 
lis omnibus diametris circuli illius, cujus est dia- 
meter. Dico igitur diametrum B C, cujus X est 
medium circulum P T circumscriptum majorem 
assumere circulo T M, quem assumit diameter N O 
cujus medium itidem est XY. Quoniam igitur diame- 
ter quadratum constituit duplum illius, cujus est 
£-ameter (nam quadratum descriptum à quadrati 


Ó 


d 


meter ex qua effectum est). At illa diamater que 
nobis dicitur equalis lateri quadrati illis ejus est 
diameter, quadratum constituit sequale illi cu- 
jus est diameter. Atqui duplum est dimidio 
majus. Circulus ergo, qui majorem diametrum 
comprehendit et sibi accommodat, necessario ma- 
jor est circulo illo qui minorem comprehendit, 
et sibi accommodat diametrum. Cireulus ergoPT 


ο 


M 


Φ 


qui majorem comprehendit diametrum A B, major D οἱ quecunque efficiunt circuli diametri sequalia 


est circulo P M, qui N O minorem assumit. Non 
omnes ergo diametri quadratorum latera effectee 
equaliaquadrata efficiunt, nequeomnes inequalia, 
neque omnes eequalium circulorum sunt diametri ; 
ex eadem ratione non omnes spheram equalem 
efficiunl, sed partim majorem, parlim minorem. 
Quoniam autem sphere superficies ex circulis 
constat diametri quadratorum circulis accommo- 
datis, majores et minores spheras efficiunt ut cir- 
. eulos. Quare non ita forma materiam circuli et 
spheeree informavit, ut sibi et aliis 8guris haberent, 
quod habent.Nam circuli partessuntomnes equales 


sunt, ut demonstratum est. At non omnes quadrati 
diametri equale quod faciunt, quadratum reddunt- 
neque insquale sed parlim equale, parlim ine- 
quale. Atque hanc suam proprietatem aliis quoque 
figuris communicant, ut in circulis majoribus et mi- 
noribus demonstratum est. Forma ergo materiam 
globi et circuli preestantiori modo, quam materiam 
quadrati informavit. Atque hoc. demonstratum est 
eo modo, quo demonstrandum fuit. Quod etiam in 
triangulo observari potest et in omnibus aliis figu- 
ris. Ac hunc in mod"m demonstratratur, que ex 
centro per medium ducuntur trianguli diametri, si- 


19ὸ 

διάµετροι, µείδονας xxi ἔλάττονας ποιήσουσι 
χλους, ἀλλὰ x«i τριγώνων εἰ τεθῶσι πλευραὶ, µεί- 
ὄονα καὶ ἐλάττονα ποιήσουσι τρίγωνα, αἱ dk τοῦ 
χύχλου ἐκ τοῦ χνρίως Χέντρου x«i µέσου διερχόμε- 
ναι χαὶ χύχλους ἴσους, εἰ τεθῶσι, ποιὀσουσι, ἀλλὰ 
xci πᾶν ἄλλο σχζμα. Δεῖ γοῦν ἴσους δεῖξαι τοὺς τούσδι 
τοὺς χύχλους, καὶ τὸ ἐχ τῶν d ιαµέτρων αὐτῶν τρέγω- 
νον’ εἶτα ὅτι οὐχ οὕτως καὶ ἐπὶ τοὺ τριγώνου τῷ Ν 


XbDENDA. 
xu- Α xíévtpo, κύχλος γεγράφθω ὁ TI  διασχκήµατι τῷ A B 


1386 


xai τῷ À χέντρῳ, χκύχλος γεγράφθω ὁ T H διαστή- 
ματι τῷ E N xai τῷ B xévrpo, Χύχλος γεγράφθω 
$ Σ Λ διαστήµατι τῷ X Ν τῷ [| χέντρῳ, χύχλος 
γεγράφθω ὁ Z I διαστύµατι τῷ Y Ν xoi τν Y κἐν- 
τρῳ, κύκλος γεγράφθω ὁ Z K διαστήµατι τῷ Ω Ν΄ 
αἰγούνα ΒΕΝΧΝ QN Y Ν διάμετρο εἰσι τῶν 
ΠΘΜΙΗΙΣΑΛΑΖ Κ 7 Τκύχλων, εχατέρα εκατέρο», 





χατὰ τὺν τῶν στοιχείων θέσιν. Ὡς pe τοῦ TI χέντρον 
τὸ N xal πέρατα τῆς αὐτοῦ διαμέτρου τὸ A B oj- 
τως xal τοῦ À H χέντρον τὸ À πέρατα δὲ τὸ E N τῆς 
quidem circulis accommandantur, πι8]ΟΓ68 et mino- 
res efficiuntcirculos. Prseterea, si triangulorum dia- 
metri latera constituantur, majora atque minora 
effcient triangula. At circuli diametri quse per 
medium centrum proprie dictum ducuntur, circulos 
sequales semper efffciunt, atque etiam quamlibet 
aliam figuram equalem: Oportet igitur equales 
circulos hos demonstrare etillud quod ex diametris 


AA 


νὰ 
(NN 


VAN 


X 





ff 


αὐτοῦ διαμέτρου, χαὶ τοῦ Σ A αέντρον μὲν τὸ B 
πέρατα δε τῆς αὐτοῦ διαμέτρου τὸ X Ν, ὠσαύτως 
xal τοῦ Z T κέντρον μὲν τὸ | πέρατα δι τῆς αὐτοῦ 
ipsorum constituitur triangulum, deinde nonidem, 
habere locum in triangulo. Centro N, intervallo A B 
circulus Q H, describatur ; item centro A, interval- 
lo E N, circulus describatur C G; item centro B 
intervallo Y N, circulus describatur S L ; item cen- 
tro 1, intervallo I N circulus describatur F T ; item 
centro U, intervallo FFU circulus describatur O Κ. 
Diametri igitur A BEN YNF F NZN circulorum 










QHMGSLOKFT singule suorum circulorum C SL, et termini diametri nempe YN;ita etiam 


sunt. Et ex ordine elementorum collocanturr Ut 
igitur se habet centrum N circuli Q H, ita etiam se 
babenttermini ejusdem diametri,nempe intervallum 
A B; ita etiam Α oentrum oirculi M G, et termini 
diametri ipsius E N ; ita etiam B oentrum circuli 


centrum] circuli F T, et termini diemetri nempe 
intervallum Z N, ita quoque N centrum circuli ϱ K, 
et termini ipsius diametri, nempe intervallum FFN. 
Nam teminicirculi Q H sunt centra, circulorum 
MGSLFT 0 κ. Quoniam igitur termini dia- 


1384 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1389 


diapérpou, τὸ V N xai τοῦ Z K χέντρον μὲν τὸ Y Α Β Αχέντρον τὸ Ν ἀλλά xoi τὸ T A Y A ἴσά ἐστι 


περατα δὲ τῆς αὐτοῦ διαμέτρου τὸ (1 N. Τὰ γὰρΠ ϐ 
πέρατα χέντρα ἐστι r7 M HZ A Z T E K κύχλων. 
πεὶ γοὺν τὰ τοῦ Π O0 τῶν διαµέτρων πέρατα 
ABYOILAxévpaéczi xo» MH ZAZKZT 
χύχλων, τὸ O& Χέντρον μέσον ἐστὶ τοῦ χύχλου πρὸς 
ὁ πασαι αἱ προσπίπτουσαι εὐθεῖαι ἐκ τῆς τούτου πε- 
ριφερείας ἴσαι ἀλλήλαις εἰσὶν, ὡς τὸ N ἅἄρα πρὸς τὸ 
B x«i το X πρὸς τὸ B τῶν Ὑὰρ εκατέρων Χέντρον 
τὸ B ὡς xxi τῶν Α B κχέντρον τὸ Ν αλλὰ καὶ τὸ 
Ρ Β 1 Β, ἴσα ἐστι τοῖς Ν B X B-* χέντρον xotót 
γάρ τὸ B. Ἡ oa P διάµετρος τοῦ Σ ΑΛ κύχλου icm 
ἐστὶ -ἡ X Ν αὐτοῦ διαµέτρῳ' ὧν yp ice τά Ἡμί- 
στα, χαὶ τά ὅλα ἴσά ἐστι, κατά τὸν αὐτὸν λόγον. ὥς 
&px τὸ Ν πρὸς τὸ I xai τὸ W πρὸς τὸ Ι' τῶν γαρ 
ἔκατέρων χέντρον τὸ ] ὡς xai τῶν ΔΙ χέντρον τὸ N 
ἀλλά xxt τὸ BI 6 I ἰσά εστι τοῖς N 1 VW I κχίντρον 
κοινὸν γάρ τὸ 1 2 ἄρα B διάμετρος τοῦ Z T κ«ύ- 
xÀou, ic" ἐστὶ τῇ Y N αὐτοῦ διαμέτρω": ὧν áp ἴσα 
τά ἡμίσεα, xai τά ὅλα ἴσά ἐστιν. Ὡσαύτως δὲ ὡς 
το Ν πρὸς τὸ Y xai τὸ Ω πρὸς τὸ Y τῶν γάρ έχατέ- 
pe κέντρον τὸ Y ὡς καὶ τοῦ Y Ἡ κέντρν τὸ Ν. 
ἸΑλλά χαὶ τὸ Α Y ΦΥ ἴσά ἐστι τος N Y Q Y: χέν 
τρον χοινὸν γὰρ τὸ Y. Ἡ ρα A Φ διάμετρος τοῦ 
E Κ χύχλου, icq ἐστὶ τῇ Ω Ν αὐτοῦ διαµέτρῳ' ὦν 
γάρ τά ἡμίσεα ἴσα, καὶ τά ὅλα ἴσά ἐστι, κατά τὸν 
αὐτὸν λόγον Ὡς ρα τὸ Y πρὸς τὸ Α x«i τὸ E πρὸς 
τὸ Α τῶν γὰρ ἑχατέρων κχέντρον τὸ Α ώς xai τῶν 


metrorum circuli ϱ H, sunt DBUQLA ; et in his 


Tol; N A E. Α΄ κέντρο xotvóv γάρ τὸ Α. ' H ἂρα 
TY διάμετρος τοῦ M H χύχλου ἴση ἐστὶ τῇ E N αὐ- 
τοῦ διαµέτρω. ὧν γάρ τά ἡμίσεα icm, xci τά Ola 
ἰσά ἐστιν" "Erit γοῦν ἡ D Y ἴση ἐστὶ xfj, E Ν καὶ 
ῥΑΒβτήΝΧκαηΡρ]τήβφχαι ὃ YN τῷ ΙΔ 
x«t?) ΩΝτῦγοκαι η ὁ Α τῇ Y T καὶ ἑκάστη 
ἑχάστη iqq ἐστὶ, τά γάρ -ῷ αὐτῷ ἴσα, χαὶ ἀλλήλοις 
ἴσά ἐστι χα, οἱ ΠΘΣ A Z T E K M H κύκλοι, 
ἶσοί εἰσιν' ὧν γάρ ai διάµετροι ἴσαι, καὶ ταῦτα lod 
ἐστιν' οἱ ἃρα κύκλοι πάντες (Gol εἰσι, καὶ τὸ ἐκ τῶν 
διαµέτρων αυτῶν συνεστακὸς τρίγωνον ἴσόν ἐστιν. 
Ἡ «γοῦν A B διάμετρος τοῦ Π 8 κύκλου τὴν ἴση 
ταύτη διάμέτρον Α € τοῦ Z Κ κύκλου προσλαθέτε 
πλευράν, καὶ αὔὕτη τὴς 9 B διάμετρο τοῦ 7 T κύ- 
χλου πλευράν, καὶ συστύτω τὸ À B. $ τρίγωνον. ἘἜπι 
τοίνυν ἴσαί εἰσιν αἱ διάµετροι, ὡς ἐδείχθη, ἀνοι- 
γχαίως καὶ τὸ ἐκ τούτων συνεστακὸς τρέγωνον, ἰσό 
πλευρὀν εστι xat ἰσογώνιον, τὸ dox Α B 9 τρέγωνον 
σόν έστιν, ἐπειδή ἰσόπλευρόν έστι χαι ἰσογώνιον. 
Ai px τοῦ xüxiou διάωετροι ἐκ τοῦ κέντρου και 
μέσον ἠγμέναι ἴσα ποιοῦσι σχήματα, ἐπειδὺ πᾶσα 
αὐτοῦ διάµετρος ἴση ἐστὶ, διὰ τοῦτο χαὶ πᾶν αὐτοῦ 
µέρος πρὸς τὸ xévtpov ἴσον τοῖς ἄλλοις αὐτοῦ ἔστι 
µέρεσι, καθώς ἀπεδείχθη. Τοῦτο δὲ οὐκ ἐπὶ τοῦ τρι- 
ώνου, αἱ γὰρ τούτου πλευραὶ οὐκ ἴσον ποιοῦσι τῆς 
αὐτοῦ διαμέτρου καὶ καθέτου κύκλον  $ τρέγωνον" 
τοῦ γὰρ xüxlou $ διάμετρος τρίτον ἐστὶ τῦς τούτου 


aequalia, et tota ipsa suntequalia. Quoniam igitur 


sunt contra circulorum M G S L O K F T; centrum ( diametur C U est equalis diametro E N, diameter 


autem est medium circuli ad quod ductae omnes a 
circumferentia linee sunt inter se equales : ut 
igitur N se habet ad B, ita etiam Y se habet ad B : 
utriusque enim centrum est B, ut etiam termino- 
rum Α B, centrum est N. Atqui R B, IB, sunt equa- 
lia ipsis N B, Y B. Nam B centrum est commune, 
Diameter ergo R I, circuli S L, est equalis diame- 
tro Y N, Quorum enim dimidie partes sunt 
eequales, ipsa tota sunt e&qualia. Exeadem ratione 
ut se habet N ad 1, ita etiam Z ad 1 utriusque 
enim centrum est l. Non secus atque terminorum 
Q I centrum est N. Atqui B I X I equalia sunt 
ilisN 1Z 1 ; nam Icommune centrum est. Diameter 
ergo B X, circuli F T, &qualis est diametro Z N. 


etiam A D erit equalis diametro N Y, et R 1 dia- 
meter equalis diametro B X, et diameter Z N 
equalis diametro I Q, et diameter FF N «equalis 
diametro U D ; et diameter X A &qualis diametro 
U C; denique singule singulis sunt equales ; nam 
qu& eidem sunt equaliailla inter se sunt equalia. 
E.Q HSLFTOKM G sunt squales, circuli ; 
nam figure, quarum diametri sunt equales, ipse 
interse sunt equales ; et quod ex ipsis diametris 
constituitur triangulum equale est. Diameter ergo 
A B, circuli G H assumat equalem sibi diametrum 
A X circuli 0 K ; etipsa assumat diametrum X. B 
circuli F T. Fiantque latera et constituatur trian- 
gulum A C X. Quoniam igitur equales sunt diame- 


Quorum enim dimidise partes sunt «equales, et tota p) tri, ut demonstratum est, necessario triangulum ex 


ipsa sunteequalia. Eodem modo ut N se habet ad U, 
ita etiam FF ad U; utriusque enim termini centrum 
est U, ut N : centrum est terminorum U D. Atqui 
AUXUsunt equalia isis N U U FF. Nam cen- 
trum commune est U. Diameter ergo Α X circuli 
O K equalis est diametro ipsius FF N. Quorum 
enim dimidia suntequalia, tola ipsa sunt equalia, 
Ex eadem ratione ut se habet N ad A, ita etiam E 
ad A ; utriusque enim centrum est A. Non secus at- 
que terminorum B A, centrum est N. Atqui C A UA, 
eequalia suntistis N A U A; namcentrum commune 
est A. Diameter ergo C U, circuli M C, equalis est. 
ipsius diametro E N ; quorum enim dimidiasunf 


his constitutum est ssquilaterum et equiangulum. 
Diametri ergo ex centro ex medio ducte equales 
constituunt figuras, quandoquidem omnis circuli 
diameter est equalis ;idcircoquilibet ipsius pars in 
centrum concurrens reliquis partibus est equalis, 
ut supra demonstratum est. At hoc in triangulo 
locum non habet ; nàm ipsius latera non efficiunt 
cireulum, aut triangulum eequale triangulo aut 
circulo qui ex ipsius diametro conficitur, nam 
diameter circuli et tertia pars cireumducte 196969 
quam si quis assumat et adhibeat, utsecet eircum- 
ferentiam cireuli, tres ssquales diametrolineas effi. 
ciet; quam quidem lineas si quis ut latera ponat, 


THEODORI If IMP. DE COMMUNIONE THEODÓRI. 1386 


αύτη A B T' ἀπαρτίξει τὸ τρίγωνον A BT, À λαθοῦσα, ἐξ ἀνάγκης τῷ οὗ mupk, ἴσον émoqat 


à τοῦ ΑΒ T A B διάµετρος τεθεῖσα µεί- 
ν συνέστησε τοῖς τοῦ τριγώνου καθέτου 
συσταθησοµένοις χύχλοις τὸν M 6* 
άθετος οὐκ ἴση τῇ Α B πλευρᾷ κατ) 
καὶ αὕτη διάμετρος τοῦ Il Σ χύ- 
ὶ καὶ ὁ χύχ)ος οὗ αὗτη διάµι- 
τον ἄνισος τῷ M χύχλῳ, οὗ 
καὶ τὸ ἄραῦΡ M Θ τρίγωνον ὃ 
xvi διάµετρος, τοῦ Α B T' τριγώνου 
ύχλου, πλιυρὰ Ὑιναμένη, συνέστησεν, 
, Χατ᾽ ἔλαττον δὲ τοῦ A B T τριγώνου * 
πλευραὶ ὑποτείνονται ἀλλήλας, µεὶδους έαυ- 
διαμέτρου καὶ καθέτου ποιρῦσι πάλιν, inti 
A T τρι/ώνου οὐκ ἴση τῇ ἑαυτοῦ πλευρᾷ 
ιν ὅπου ἂν πιράση, εἰ µήτι χατὰ τὸ Γ ὅὃ 
ρας τῆς B D πλευρρᾶς, καὶ Ὑενήσιται xai 
ευρὰ, ὃ τε καὶ ToU τῆς διαμέτρου ἀποστῇ 
, ἄνισος, χατ᾽ ἵλαττόν ἐστι τῆς B X πλευρᾶς, 
δε à αὐτὴ καὶ τοῦ X A κύκλου διάμετρος, 
»ς χαὶ ὁ X A κύκλος ἄνισος κατ ἔλαττόν 
M ὁ χύχλῳ οὗ διάµετροςἡ ΑΒ: à. yàp BT 
my der, καὶ τὸ ἄρα EBZ τρίγωνον ὃ à 
μάµετρος, τοῦ ABT τριγώνου x«i τοῦ X A 
πλευρὰ γιναµένη, συνέστησεν ἄνισόν ἐστι, 
ttov δὲ, τῷ A BT τριγώνω "πάλιν δὲ ἡ διά- 
τοῦ M χύχλου, ἐπειδὴ x«l πλευρά ἐστι τοῦ 
ῥριγώνον, τὰς B QA Ω πλευρὰς ἴσας ταύτῃ 









τρίγωνον τῷ ABO, Καὶ ἐπεὶ τοίνυν Ἡ AB πλευρὰ 
µείξων ἐστὶ τῆς BT (sic) διαμέτρου xai αὕτη τῆς 
HI καθέτου, ἐπίστησι δὲ, 9$» μὶν AT τὸν ΝΜΦ, 
ἡ δες BE τὸν X A, ἦ δὲ H T τὸν 1L Z, ἀναγχκαίως M & 
µείδων ἐστὶ τοῦ X A, xat ὁ K A ToU IL Z, χκαθὼς καὶ 
ἃς προσελάθοντο ἴχουσι διαµίτρους, καὶ τὰ ἄρα À 
ΒΡΕ Β7 ΓΗ 8 τρίγωνα οὗτως ἔχουσιν * ὡς γὰρ ὁ 
M € πρὸς τὸν X A xai τὰ ABT πρὸς τὸ B E Z, ὡς δὲ 
6 X A πρὸς τὸν ΙΙ Σ, τὸ BE Z πρὸς τὸ ΓΗ ϐ ώς 
ἄρα µείδωνό M 6 tov X ATI Σ, οὕτω καὶ τὸ Α BT 
τῶν B EZ T H 8, µόνον δὲ ἶσον τῷ ABT τὸ AB Ω. 
Ai τοῦ τριγώνου dox πλευραὶ xai διάµετρος καὶ 
κάθετος, οὐχ ἰσους χύχλους ἡ τὰ τρίγωνα πάντα 
πριοῦσι, χατὰ τὸ «Χέντρον xal μέσον περατούμιαι, 
όπερ ἔδει δεῖξαι. 

c. Πρὸς τούτοις δὲ συγγωῖς τῶν λεγομένων dé 
ἀναγκαῖον χρίνοµεν δεῖδαι ὄτιπεο πᾶν τρίγωνον τὸ &x 
τῆς τοῦ «αχύχλου διαμέτρου καταγραφὶν, τὸ buic 
ἐμθαδὸν περιέχει οὗπερ ἔχιι διάµετρον κύκλου πλευ- 
ρὰν, ὃ δὴ εὐγινὶς ὑπάρχει θεώρυµα πΠβὸς τὸ Guia 
ὅτι ὁ χύχλος διπλασίων ἐἑστὶ τοῦ ἀπὸ -ῆς αὐτοῦ 
διαμέτρου καταγραφέντος τριγώνου ἰσοπλεύρου. Asi 
δὲ κύχλον γράψαι, καὶ λαθεῖν τὴν αὐτοῦ διάµετρόν 
καὶ τριγώνου θεῖναι πλευρὰν, xal σνστῆσαι αὐτὸ, xal 
δεῖξαι ὅτι διπλάσιὸς ἐστιν ἀὐτοῦ ὁ κύχλος, οὗ ἴχιι 
διάµετρον πλευρὰν ᾧ I χέντρῳ * κύκλος γεγράφθω 
ὁ Π Θ διαστήµασι τοις ABTOH Χ; ἐπιξεχθωσαν 


1m ductalinea efficiuntur. Quoniam autem C A B οἰπου]ασπι M U, diameter vero B E circulum 


pendicularis G C non est equalis ipsi AB, 
n diameter circuli Q S, necessario circu- 
cujus est ipsa diameter, erit minor et 
is cireulo M U, cujus diameter est AB. Tri- 
rergo GH C, cujus linea perpendicularis 
δὲ diameter trianguli A B C et circuli Q S, 
itus, constituit triangulum inequale, et mi- 
1gulo A B C. Nam quelatera substernuntur 
cem ipsa majora se efficiunt diametro et 
'Pendiculari. Rursus quoniam B trianguli 
in eo usque protenditur ut sit cequale lateri 
ubi terminetur, si nonin C terminatur, 
erminus lateris B C. Terminabitur ergo 
fiet latus, siquidem nomen diametri non 


eritque inrequalis et minor latere B C. p 


m B E diameter circuli X L ; necessario 
reulus X L erit inequalis et minor circulo 
üs diameterest Α B ; nam linea B C huic 
est, et triangulum igitur E B F quod dia- 
rculi X L latus effecta constituit est ine&- 
minus triangulo A B C. Rursus diauseter 
[ U, quoniam etiam latus est trianguli 
ssumptis lateribus B 0, A O, equalibus, ne- 
constituit triangulum A B O, equale ei 
t latus A B. Et quoniam latus A B majus 
ιθίτο B E, et ipsum est quoque majus li- 
»endiculari G C, constituit autem diameter 


XL, rursus] diameter G C circulum Q S : certe 
pro rationediametrorumtriangula ABCE BF C G H 
se habebunt. Ut enim se habet M Uad XL, ita 
eliam triangulum A BC ad triangulum B E F : et ut 
se habet circulus X L ad circulum Q S, ita etiam 
triangulum B E F ad triangulum C G H. Ut ergo 
majorest circulus M U circulis XL QS, ita etiam 
triangulum A B C majus esttriangulis BE F, C GH. 
Solum vero triangulum A B C est e&qualetriangulo 
ΑΠΟ. Trianguli ergo latera et diameter et linea 
perpendicularis non omnes circulos equales neque 
omnia triangula E equalia efficiunt, cum per cen- 
trum et medium ducuntur ac terminantur, quod 
oportuit ostendere. 

6. Preterea (1) opere pretium existimamus os- 
tendereillud quod cognatumest iisque sunt dicta, 
nempe omne triangulum ex diametro cireuli de- 
scriptum dimidium spatium comprehendere ejus 
trianguli quod habet pro latere, circuli diametrum, 
quod sane theorema nobile est, et accommodatum 
ad ostendendum circulum duplex esse trianguli 
equalium laterum & subtensa circuli diametro 
descripti. Oportet igitur circulum describere et 
assumere ipsius diametrum, ac ponereipsam ut sit 
trianguli latus, et constructi trianguli ostendere 
circulum esse duplum, cujus triangulum pro 18” 
tere habet diametrum. In centro | circulus soriba- 


pc usque ad num. 7 non puto esse ipsius auotoris. Vide Prefationem. 


PATROL. GR. (ΧΙ, 


&& 


1383 


ADDENDA. 


13! 


περιφιρείας, ἂν τις εἰ λάθ καὶ T) διαµέτρῳ θες Α ro; ro2 A. B T' τριγώνου, διάµετρος d'ü τοῦ Π } 


τεμεῖ, τρεῖς ἴσας ταύτῃ ποιήσει ἃς θεὶς πλευρὰς 
ἰσο]ώνιον καὶ ἰσόπλευρο) ποιήσει τρίγωνον, εἰ δὲ 
τρείς διαµέτρους «κυκλώσει, τρίτον δε πιριμέτρου 
θύσιι διάµετρον, ὁ αὐτὸς καὶ πάλιν κύκλος γεή- 
ge^ «t, 

€. OÀx οὕτως δὲ ἐπὶ τοῦ τριγώνου’ οὐ γὰρ τό τρί- 
τον τςῦ αὐτοῦ περιµέτρου ὢ xaÜírou igo» τῇ αὐτοῦ 
διαµέτρῳ, ἀλλὰ μεῖζον, ὥστε μείζονα καὶ ἐλάττονα 
καὶ χύχλον καὶ τρίγωνον ποιήσουσιν αἱ τούτον πλεν- 
p&i τε καὶ διάμετρος καὶ ὢ κάθετος ἔστι δι τοῦτο 
τῆς ἀνισότητος, χαὶ περὶ μῖν τῶν ἄλλων τριγώνων 
οὐδεὶς εἰς ἀπόδείξιυ λόγος ἐναργὺς γὰρ à — Ora, 
οἷον τοῦ ἐσοσκελοῦς, τοῦ ὀξυγωνίου, τοῦ ἁμβλνγω- 
νίου, à ἀπόδειξις δὲ χρήσιμός ἐστι δεἰχθᾶναι ἐπὶ 
τοῦ ἰσοπλεύρου. Ἔστι δέ air Ὦ τοῦ τριγώνου 
πλευρὰ καὶ à διάμετρος Ὦ διὰ τοῦ χέντρον xol µέ- 
σου ἠγμένη καὶ à κάθετος, ovx ἶσους χύχλους ποι- 
οὔσιν, &))' ἀνίσους, «XA οὐδὲ τρίγωνα ἴσα τῷ αὐτῷ' 
δεῖ δὲ τρίγωνον καὶ χύχλον σχηματογραφῆσαι x«l 
δεῖδαι ἀνίσους κύχλους τοὺς ἐκ τῆς πλευρᾶς τοῦ τρι- 
γὠνου γωομένους καὶ τῆς διαμέτρου καὶ τῆς καθέ- 
του, τῷ A B Γ τριγὠνῴ' χύχλος γεγράφθω ὁ M € 
κέντρω τὸ K καὶ τῇ B E. διαµέρῳω, ὁ Χ A χέτρῳ 
τὸ N xai τὸ H Γ χαθέτῳ, o Il Σ xíévrpo τὸ P. à ἄρα 
A B πλευρὰ, ἔστω τοῦ M Φ διάμετρο, τοῦ A. BT 
τριγώνου καὶ τὀῦ X T κύχλου διάμετρος à B E ὕτω 
πλευρὰ, τοῦ E B Z τρογώνου ἀλλὰ xoci ἡ H T κάθι- 
triangulum efficiet 'equiangulum οἱ equilaterum, 
quod si qui tres diametros in circulum torqueat. 
tertiam partem cireumferentie ponat circuli dia- 
metrum, idem rursus redibit circulus. 

5. At idem hoc non habet locum in triangulo, 
nam tertia pars perimetri aut linea perpendicula- 
ris equale triangulum ei quod fit ex ipsius diame- 
tro non constituunt, sed majus. Quare majorem et 
minorem circulum :itemque majus ac minus trian- 
gulum latera ipsius efficient, itemque diameter et li- 
nea perpendicularis. Est autem hoc inequalitatis. 
Ac de aliis quidem triangulis non est quod demon- 
strationem instituamus ; potest enim evidenter anim- 
adverti intriangulocrurum equalium, in acutangu- 
lo triangulo obtuso. Sed opere pretium est demon- 
strare in triangulo requalium laterum. Demonstra- 
tio autem in hunc modum conficitur. Latus trian- 
guli et diameter, que per centrum ac medium 
ducta est, et perpendicularis linea non efficiunt 
equales circulos, sed inequales, imo neque trian- 
gula eidem equalia efficiun. Oportet describere 
trianguli et circuli figuram ac ostendere inequa- 
les esse circulos qui ex latere tringuli [diametro 
8ο linea perpendiculari efficiuntur. 

In triangulo A B C cireulus M U describatur, sit- 
que centrum G. Itemque circum diametrum BE 
circulus X L ducatur sitque cerirum N.9iltemque 
cireum perpendicularem lineam € C, circulus Q S 
describatur, sitque centrum R. Latus ergo A B 
tringuli A BC sit diameter cireuli M U et diameter 
B E circuli X L sit latus tringuli E B F. Preterea 


G C perpendicularis linea trianguli A B C, diame- 


C 


χύχλου, $re πλευρὰ τοῦ TI' H 6 τριγώνου, καὶ i 
τοῦ M é χύχλου duipsrpos, πλευρὰ δὲ τοῦ A B | 
τργώνου, jte πλευρὰ τοῦ À B Ω τριγώνον. "Emi 





τοίνυν ἤ διάμετρος τρίτον ἐστι τζς ὅλης τοῦ xix) 
πεοιφιοεία;, ὑπάρχει δε ὢ A B διαµετρος τοῦ M 
χύχλον, xmi πλευρὰ τοῦ Α B D τριγώνου καὶ ἔσι 
ἐξ ἀνάγκης καὶ τούτου τρίτον ἐπιιδὸ ἓν ἑτέρι 
ter autem circuit Q S, sit latus trianguli C G 
Eodem modo diameter circuli M U quee eadem 
latus trianguli A BC sit latus trianguli A BO. Q: 
niam igitur diameter est tertia pars totius « 
cumcurrentis linee circuli, estautem A B diamte 
circuli M U, et latus trianguli A B C; est que 





necessario circumcurrentislineetertia pars. Qu 
doquidem in aliis eequalibus lateribus hoc ips 
habet locum, quoniam AB C perficit triangul 
À B C, necessario A B diameter latus affecta, me 
rem circulum constituent quam sint illi circ 


qui circum trianguli perpendicularem lineam, 


A985 


THEODORI I1 IMP. DE COMMUNIONE THEODÓORI. 


1386 


ἴσαις ταύτῃ A Β Γ ἀπαρτίδει τὸ τρίγωνον A BT, À λαβοῦσα, ἐξ ἀνάγκης τῷ οὗ 'πλευρὰ, icov ἐποίησε 


ἀναγχαίως à τοῦ ΑΒ Tl A B διάμετρος τεθεῖσα µεί- 
ζονα «Χύχλον συνέστησε τοῖς τοῦ τριγώνου καθέτου 
x«i διαμέτρου συσταθησοµένοις κύχλοις τὸν M 6* 
inei 0t ή T Η κάθετος οὐκ ἴση τῇ A B πλευρᾷ xaz' 
ἔλαττον, ἔστι δὲ καὶ αὕτη διάμετρος τοῦ Π X κύ- 
xou, ἀναγκαίως ἐστὶ xal ὁ κύχ)ος οὗ αὗτη διάµε- 
τρος Π Σ, κατ ἔλαττον ἄνισος τῷ ΜΦ κύχλῳ, οὗ 
διάµετρος à ΑΒ, xai τὸ ἄραΓ M  τρίγωνν ὃ 
à Α Γ κάθετος κοὶ διάμετρος, τοῦ Α B 1 τριγώνου 
καὶ τοῦ I[ Σ χύχλου, πλιυρὰ γωαμένη, συνέστησιν͵ 
ἀνισὸν ἐστι, κατ ἔλαττον δὲ τοῦ A B T τριγώνου * 
αἱ γὰρ πλευραὶ ὑποτείουσαι ἀλλήλας, µείδους έαυ- 
τὰς τῆς διαμέτρου x«l καθέτου ποιοῦσι πάλιν, inti 
$ Ἑ τοῦ A T τριγώνου οὐκ ἴση τῇ ἰαυτοῦ π)ευρᾷ 
BT ἔἴστι ὅπου ἂν mtodao, εἰ µήτι χατὰ τὸ ΓΡ ὅ 
ἐστι πέοας τῆς BT πλευρᾶς, καὶ γενήσιται xai 
«Ur πλευρὰ, ὃ τε καὶ ToU τῆς διαμέτρου ἀποστῇ 
ὀνόματος, ἄνισος, xat' ἕἔλαττόν ἐστιτῆς B X πλευρᾶς, 
ὑπάρχει δι à αὐτὴ xai τοῦ X A χύκλον διάμετρος, 
ἀναγχαίως καὶ ὁ X A κχύχλος ἄνισος κατ’ ἔλαττόν 
ἐστι τῷ M Φ χύχλῳ οὗ διάµετροςἡ A B^ $ yàp BT 
ἴση ταύτῃ lori, καὶ τὸ ἄρα E BZ τρίγωνον ὃ ὃ 
xoc! διάμετρος, τοῦ Α B Γ τριγώνου καὶ τοῦ X A 
χύχλου πλευρὰ ytvapgívn, συνέστησιν ἄνισόν ἐστι, 
xat' ἔλαττον δὲ, τῷ A BT' τριγώνῳ πάλιν δὲ à διά- 
µετρος τοῦ M xóx)ou, ἐπειδὸ καὶ πλευρά ἐστι τοῦ 
ABI τριγώνου, τὰς B QA Ω πλευρὰς ἴσας ταύτη 


τρίγωνον τῷ ABO, Καὶ ἐπεὶ τοίνυν ἡ AB πλευρὰ 
µιίξων ἐστὶ τῆς B T (sic) διαμέτρου xal αὕτη τῆς 
H Dl καθέτου, ἐπίστησι δὲ, Ὦ μὶν AT τὸν M 6, 
? δι Β Β τὸν X A, à δὲ H T τὸν Ι Σ, ἀναγχαίως M 6 
µείδων ἐστὶ τοῦ Χ A, χαὶ o Κ Ατοῦ II Z, χαθὼς καὶ 
ἃς προσελάδοντο ἔχουσι διαµίτρους, καὶ τὰ ἄρα Α 
BIEBZITH Se τρίγωνα οὕτως ἔχουσιν * ὡς γὰρ ὁ 
M Φ πρὸς τὸν X A xai τὰ ABT πρὸς τὸ B E Z, ὡς δὲ 
ὁ X A πρὸς τὸν IL Z, τὸ BE Z πρὸς τὸ ΓΗ G "ὡς 
ἄρα µείξων 6 M 9 τῶν X ATI Σ, οὕτω καὶ τὸ Α BT 
τῶν B EZ T H 8, µόνον δὲ ἶσο 1G A BT 10 AB D. 
Αἱ τοῦ τριγώνου Gom πλευραὶ καὶ διάµετρος xol 
κάθετος, οὐκ ἰσους χύχλους ἢ τὰ τρίγωνα πάντα 
πριοῦσι, κατὰ E κέντρον xal μέσον πιρατούμψαι, 
όπερ ἔδει δεῖξαι. 

c. Πρὸς τούτοις δε συγγωὶς τῶν λεγομένων di 
ἀναγκαῖον κρίνοµιν δεῖδαι ὄτιπερ πᾶν τρίγωνον τὸ ἐκ 
τῆς τοῦ κύκλου διαμέτροὐ καταγραφὶν, τὸ ἃμισν 
ἐμθαδὸν πιριέζει οὗπερ ἔχει διάµετρον κύκλου πλεν- 
ρὰν, ὃ δὺ εὐγινῖς ὑπάρχιι θεώρυµα Toi τὸ drift 
ὅτι ὁ κύκλος διπλασίων ἐστὶ τοῦ ἀπὸ τῆς αὐτοῦ 
διαμέτρον χαταγραφέντος τριγώνου ἰσοπλεύρου. Att 
δὲ κύχλον γράψαι, καὶ λαθεῖν τὴν αὐτοῦ διάμετρὀν 
καὶ τριγώνου θεῖναι πλευρὰν, xal σνστῆσαι αὐτὸ, xal 
δεῖξαι ὅτι διπλάσιὸς ἐστι ἀὐτοῦ ὁ χύχλος, οὗ ἔχιι 
Φδιάµετρον πλευρὰν à I χέώτρῳ * αύχλος γεγράφθω 
ὁ Π Θ διαστήµασι τοις ΑΒ ΤΩ Η X* ἐπιξεύχθωσαν 


diametrum ductalinea efficiuntur. Quoniam autem C A B circulum M U, diameter vero B E circulum 


linea perpendicularis G C non est equalis ipsi AB, 
est autem diameter circuli Q S, necessario circu- 
lusQS, cujus est ipsa diameter, erit minor et 
ineequalis circulo M U, cujus diameter est AB. Tri- 
angulum ergo G H C, cujus linea perpendicularis 
est A C, et diametertrianguli A B Cet circuli Q S, 


effecta latus, constituit trianguluminequale, et mi- 


nus triangulo A B C. Nam que latera substernuntur 
sibi invicem ipsa majora se efficiunt diametro et 
linea perpendiculari. Rursus quoniam B trianguli 
Α B C non eo usque protenditur ut sit equale lateri 
B C, eritubi terminetur, si non in C terminatur, 
qui est terminus lateris B C. Terminabitur ergo 
in E, et fiet latus, siquidem nomen diametri non 


retineat, eritque inrequalis et minor latere B C. p 


: Est autem B E diameter circuli X L ; necessario 


igitur cireulus X L erit inequalis el minor circulo 


. M U cujus diameterest Α B ; nam linea B C huic 
- eequalis est, et triangulum igitur E B F quod dia- 


mt^ 


gumggute 


meter circuli X L latus effecta constituit est ἰπερ. 
quale et minus triangulo A B C. Rursus diameter 
circuli M U, quoniam etiam latus est trianguli 
A BC, assumptis lateribus B O, A O, equalibus, ne- 
cessario constituit triangulum Α B O, equale ei 
eujus est latus A B. Et quoniam latus A B majus 
est diametro B E, el ipsum est quoque majus li- 
nea perpendiculari G C, constituit autem diameter 


XL, rursus] diameter 6 C circulum Q S : certe 
pro rationediametrorumtriangula ABCE BF C G H 
se habebunt, Ut enim se habet M Uad XL, ita 
eliam triangulum A BC ad triangulum B E F : et ut 
se habet circulus X L ad circulum Q S, ita etiam 
triangulum B E F ad triangulum C G H. Ut ergo 
major est circulus M U circulisXL QS, ita. etiam 
triangulum A D C majus esttriangulis B E F, C G H. 
Solum vero triangulum A B C est c&qualetriangulo 
ARO. Trianguli ergo latera et diameter et linea 
perpendicularis non omnes circulos equales neque 
omnia triangula E equalia efficiunt, cum per cen- 
trum et medium ducuntur ac terminantur, quod 
oportuit ostendere. 

6. Preterea (1) opere pretium existimamus os- 
tendereillud quod cognatum est iisque sunt dicta, 
nempe omne triangulum ex diametro circuli de- 
scriptum dimidium spatium comprehendere ejus 
trianguli quod habet pro latere, circuli diametrum, 
quod sane theorema nobile est, et accommodatum 
ad ostendendum circulum duplex esse trianguli 
equalium laterum a subtensa circuli diametro 
descripti. Oportet igitur cireulum describere ef 
assumere ipsius diametrum, ac ponere ipsam ut sit 
trianguli latus, et constructi trianguli ostendere 
circulum esse duplum, cujus triangulum pro la- 
tere habet diametrum. In centro | circulus scriba- 


(1) Biec usque ad num. 7 non puto esse ipsius auctoris. Vide Prefationem. 


PATROL. GR. CXL. 


&& 


1387 


ADDENDA. 


1386 


τουυν 5 THHBBOOXXA AT - ἐχθεθύσθωσαν À X, τὰ ζμίσεα αὐτῶν BI Β 1 ἴσα ἐστὶ, xot ; BH ἴση 


δεαἱ A T B Ἡ έως τὸν Δ, xai συσταθήσεται τὸ A B 
à 


A τρίγωνον ἰσόπλευρον, ἰσογώνιον. Ἐπεὶ γὰρ ὡς 7» 
I µέση ἐστὶ τῆς Α B, οὕτως χαὶ QHT μέση τῶν 
AABA-*&à γὰρ Α 1 ἴση ἐστὶ τῇ IT, ἐπιιδὸὺὸ T 
lax ἐστὶ τῷ A B, ἐπεὶ ὃς τὸ I. µέσον dort. τῆςτε A B 
χαὶ τῆς T Q, τά ἡμίσεα αὐτῶν A IT I ica. ἐστὶ, xoi 
à A Τ ἴση ἐστὶ τῇ I T, ἐπιιδὸ icu ἐστὶ τῇ ABA 
Α, x«l) A A ἴσο ἐστὶ τῷ A B καὶ τῷ ΒΔ" xarà τὸν 
αὐτὸν δὲ λόγον καὶ ἡ Β 1 ἴση ἐστὶ τῇ 1H, ἐπειδὴ $ X H 
ἴση ἐστὶ τῦ B A - ἐπεὶ δὲ τὸ I µέσον εστὶ τῆς Β Α Ἡ 


ἐστὶ τῇ LH, ἐπειδὸ icy. icri. τῇ BA f AB, καὶ ὃ B 
A ἴση ἐστὶ τῇ ΒΑ xai rj A A. Τὰ yoUv A TIBHI 
τρίγωνα (c εἰσι x«l ἰσόπλευρα xat ἰσογώνια: ἐπι- 
ξεύχθωσαν δὲ ταῦτα διὰ rüc T H, καὶ συσταθύσιται 
τὸ TH [ τρέγωνον ἰσον αὐτοῖς * ἶσαι γὰρ τρεῖς εὐθεῖαι 
ἐπιξενχθεῖσαι ἐξ ἀνάγκος ἰσόπλευρον ποιήσουσι -pi- 
γωνον "αἱ γὰρ ὑποτεένουσαι ATBH τὰ ATIB 
HI τρίγωνα, ἴσαί εἰσιν ἐξ ἀνάγκος rü T H πλερᾶ 
τοῦ H TI τριγώνου, ἐπειδὸ αὗτη ἐπέζευκται τῷ TI 
HI κατὰ τὰ µέσα τῶν AABA πλευρῶν τοῦ Α 
A τριγώνου, καὶ ἐπεὶ yov τὸ THI τρίγωνο 
icóv ἐστι τοῖς Α ΤΙ 8ΒΗ 1 τριγώνοις, καὶ τὸ ΤΗΛ 
τρίγωνον (gov τούτοις στἰν. ᾿Επεὶ γὸρ κατὰ τὰ pies 
τῶν A A BA πλευρῶν τοῦ ABA τριγώνου à αὐτοῦ 
βάσις iori T H iow ταῖς TIHI πλευραῖς τοῦ Τ Β 
I τριγώνον * à» γὰρ τὰ ἃμισο ἴσα xoà τὰ ὅλα ίσὰ 
έστω * ἐπεὶ τοίνυν τὰ ἐν τῷ A ΒΑ τριγώνφ τρέγωνε 
τέσαα ΑΤΙΒΗΙΤΗΙ Τ ΒΔ ἴσά εἶσι, xoi τὰ 
ἐτῷΑ BT τριών, ΑΣΙΒΩΙΩΣΧΙΩΣΧ Γτ- 
Ίωνα τέσσαρα ἴσα xai πρὸς αὐτὰ καὶ ἀλλύλοις εἰσὺ, 
ἐπιιδὴ τοῦ Π Θ xóx)ou à Α B διάµετρος κοινή έστι 
πλευρὰ τῶν ἑκατέρων ἰσοπλεύρων, ἰσογωνίων τριγώ- 
νων ABAABT - à δε ἰσά ἐστι, xoà τὰ τέταρτα 
τούτων ἴσά ἐστι ' λέγω γοὺν ὃτι ὀκτώ εἰσι τὰ iv τοῖς 
δυσί τριγώνοις ἴσοιςΑ B A A BT. τρέγώνα, àv τὰ U 
ATITHIHBIBAQIOXIXAI -ó τοῦ Πθ 
χύκλου ἐμθαδὸν περιέχει, λείπεται ὃξ τοῦ X OTT 
HA':T&yovy ATTHHBBOQOX X A τµήµατα τὰ 


tur Q H, sintque intervalla A B, T O, G X. Connec- C est linee B A. Quoniam autem | medium est linea- 


tantur igitur T G, GB, BO, OX, X A, A T. Produ- 
D 


v 
cantur vero A T, B 6, usque ad D. Et constituetur 
A BD triangulum equalium laterum etangulorum: 
quoniam enim ut 1 est medium linee A B, ita etiam 
TG sunt media linearum A DBD; nam linea A 1 
equalis est linee 1 T, quandoquidem linea T O 


est tum linee A B, tum etiam linee TO, media 


ipsorum A II T erunt equalia, et quoniam equalis 
est linea D A etlinea A B ; et linea A D equalis est 
linee ABet BD ; ex eadem ratione linea BI e&qua- 
lis estlinee I G, quandoquidem X G linea equalis 


rum BA,G X, dimidie partes ipsorum BI, GI 
equales erunt. Et linea B G equalis erit linee ] 6, 
quandoquidem lines D B equalis est linee B A, et 
linea B D s&qualis est linee B A et linee AD. 
Triangula ergo ATI BGlsunt e&qualia equalium 
laterum et e&qualium angulorum. Connectanhe 
h&c per lineam T G, et construetur triangulum 
T G1, equale ipsis ; nam tres recte linee equales 
connexe necessario efficiunt eequalium ]aterum 
triangulum , nam subtendentia latera ATB Gti 
angulorum A T 1, B G 1, necessario sunt eequalia 
lateri T G trianguli G T I, quandoquidem latus hoc 
connexum est cum lineis T I, G 1, per media latera 
A D, BD trianguli A B D ; quoniam igitur triangv- 


p lum T GIequaleest triangulis A T I B G I, trias- 


gulum quoque T G D illis erit e&equale ; quoniam 
enimbasisipsiusestcirca media latera A DB D trian- 
guli A B D, erit equalis lateribus T 1 G I trianguli 
T GI; quorum enim dimidia sunt esquaJia, et ipsa 
tota sunt equalia. Quoniam igitur quatuor tria» 
gula ATIBGITGITGD in triangulo ABD 
sunt equalia, triangula quoque quatuor A X1 B0! 
OXI OXG,iu triangulo ABC, erunt inter 10 
equalia, quandoquidem diameter AB  cireuli 
G H est commune latus utriusque trianguli equt- 
lium angulorum et &qualium laterum, nempe ABD 
ABC; que vero equalia sunt, et quarts pares 
ipsorum sunt equales. Dico igitur octo esse trian- 

gula in duobus triangulis eequalibus A B D A B6 


1389 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1390 


* - e ο 4 - - , * » * - , 9 s, P 
ἐκ τῆς τοῦ κύκλου περιφερείας xai τῶν τῶν τριγώ- Α τομὴ ἔστω διὰ τοῦ µέσου καὶ κέντρου xaz' εὐθεῖα 


νων πλευρῶν γινόμενα ἔστωσαν ἴσα τοῖς duci τριγὠ- 
vot Η 4 X Ὦ T. Δηλοῖ yop αὐτὸ καὶ Ἡ αἴσθησις. 
Τὸ γὰρ T H τμῆμα τοῦ Π Θ χύκλου τὸ A TB H χατὰ 
Ὑε ποσότητα προσλαθὸν ἀναπληρώσει τὸ τοῦ TH A 
τριγώνου ἐμδαδον. Ὡσαύτως xxi τὸ X Ώ τμῆμα τοῦ 
αὐτοῦ [10 χύχκλου τὰ A X B Ώ τµήµατα προσλαθὀν 
ἀναπληρώσει το τοῦ X Ω T τριγώνου ἐμθαδόν' δη- 
λοποιεῖ γὰρ τοῦτο x«l » ὄψις αὑτή. Καὶ ὁμοῦ τὰ iv 
τῷ ἐμθαδῷ τοῦ I| G κύκλου περιεχόμενα τρέγωνα 
ὀχτὼ, τετραδικῶς τοῖς δυσὶ γώνος Α BAA BT 
ὑπάρχον-α" διπλάσιον dpa τὸ τοῦ Π € χύχλου ἐµθα- 
δὸν, τοῦ Α B A τριγώνου, ὦν αἱ περίµετροι ἴσαι, 
ἐπειδὴ τεττάρων ἐν ἐνὶ ἑχάστῳ µείζονι τριγώνω 
ὄντων τριγώνων' ἔχει you» ὁ χύχλός xol τὰ οχτὠ. 
"Oc dp& κύκλος δώσει διάµετρον καὶ συντήσει dx 
ταύτης ἰσόπλευρον ἱσόγώνιον τρίγωνον, Φδικλάσιος 
τούτον ἐστὶ, καθως. ἔδει Φεῖξαι. Καὶ ταῦτα μὲν µέ- 
χριτοῦδε , ὁ δὲ λόγος ἀναδραμέ-ω πάλι λέγειν τὰ 
περὶ τῶν [cov χαὶ ἀνίσῶν τῶν εἶδιι σχημάτων 
σχηµατισθένων, ἵνα τὸ παριμπεσὀν θεώρημα 
χαταλείψας, πρὸς τὸν σκοπὺν βάδιῦται, 6 καὶ γενή- 
σεται. 

 Ü.'Tolvv» οὐ µόνον τῷ xóx)e καὶ τῇ σφαίρᾳ καὶ 
τριγώνῳ καὶ Ἱτεραγώνῳ γίγνεται v). ἐξοχὴ τοῦ xoxo) 
πρὸς τὸ πάντη ἴσον, ἀλλὰ παντὶ Gy pert γραφομένω. 
Μηδεὶς ὃἀλόγως τέµνη τὸν χύχλον $ τἆλλα, αλλ ἡ 


οἰμῶσα, ἵν οὕτως πᾶς περύτων εὐθεῖαν, σχηµα- 
τογραφῦ κατὰ λόγον. Περὶ δὲ τῶν τὸµίων οὐδεὶς 
λόγος νυνὶ, ὄτιπερ οὐδέ σχοπὸς εἰς αὐτὸ, ἀλλ ὃτι 
πῶς τὸ εἴδος ἐν ἔκαστον ἐγνωμάτενσε σχημάτων 
ἑτέρων διαχωρίσαν σχημάτων αὐτὸ, Ἔστι δὲ πρὠτι- 
στον καὶ ἀκλινέστατον (1) σχῆμα ὁ χύχλος, δι οὗ καί 
ὦ σφαῖρα συνίσταται, μετὰ δὲ τὸ τετράγωνον, εἴτα τὸ 
ἰσόπλευρον τρέγωνον, xai οὔτε κύλινδρος, οὔτε κχῶνος, 
οὔτε πλαίσιον, οὔτε πυραµίς ὡς αὐτά, ἄνισα γάρ, 
μᾶλλον τοῦ τετραγώνου καί τοῦ τριγώνου oiow ἔχει 
δὲ χαί ἓν ἵκαστον σχῆωα µπαντί διαφοράν τῇ 
ἐσότοτι καὶ ἀνισότητι. Όσα γοῦν ἔχουσιν ἰσοτέραν 
τὸν θέσιν, ἐκεῖνα καὶ κρειττόνως παρὰ τοῦ εἴδους 
εἰδοποιήθησαν. Τῷ μὲν οὖν χύκλῳ καὶ τῆ σφαίρα 
πᾶς ἂν ὁμολογήση, ὄτιπερ οὐδὲν ἱσότερον ἆἄλλο, ὃ 
ὠσαυτὰ, τῶν δὲ ἄλλων πάντων ὁ μὲν ἐμὸς λόγος 
διακρίνει τὸ τετράγωνον xai τὸ ἰσόπλευρον τρίγω- 
νον, οὐκ ἄνευ τινῶν δὲ τοῦτ)᾽ αὐτὸ αἰτιῶν λέγομεν, 
ἀλλ ὅτι καὶ ἀναγκαῖον' si δέ παρὰ τὸν ἡμέτερον 
σκοπὸν ἄλλως πως ἀνήρ τις εὕρη ἆλλο ἱσότερο, χά- 
pte καὶ τούτῳ πολλὺ, συγγνώµην δὲ xci ἡμεῖς έξαι- 
τούµεθα ότι αὐτὸ  dvtgov λέγομεν τῷ ἀκλινεῖ ἴσον, 
ἀλλὰ τὴν τιμὴν τῷ ἴσῳ ἀφόσιούμεθα. Ἔστω δὲ εἰ pà, 
ὡς ὁ ἡμέτερος λόγος εἴρηχεν, ἀλλ ὡς ὁ εκείνο, τιμὸ 
τῷ ὃ εἴρηχεν οντος, συµθάλλεται δὲ καὶ ὁ ἡμέτερος 
εἰς τὸν αὐτοῦ, ὅτι τὸ ἶσον κρειττόνως τὸ εἶδος τοῦ 


quorumsex ATITGIGBIBOIOXIXA 1 6 temere secet cireulum autalias figuras, sed sectio 


spatium circuli Q Hcomprehendunt(?). Supersunt 
autem X OC, T G D. Segmenta igitur AT T G 
GBBOOXX A, que ex circumcurrente linea 
circuli et lateribus triangulorum exsistunt, sint 
eequalia duobus triangulis T G D, X OC. Hocenim 
ipse sensus demonstrat. Nam T G, segmentum 
eirculi Q H, àssumpta quantitate A T BG, complebit 
spatium trianguli T GD. Eodem modo segmentum 
X O ejusdem circuli Q H, assumptis segmentis A X 
BO,complebitspatium trianguli XO C.Nam aspectus 
ipse hoc demonstrat. Ettriangula igiturocto simul 
comprehensain spatiocirculi Q H, quorum quatuor 
triangulum utrumque, majus nempe AB DA BC 
constituunt, spatium circuli complebunt. Quare 


fiat per medium et centrum, ita ut in rectuin pro- 
cedat ut hoc modo omnis circulus ex ratione de- 
scribatur ductis recta lineis ad terminos. Sed de 
sectoribus nune non est nobis sermo institutus, 
quando neque scopus hie nobis est propositus, 
cum ostendere constituerimus quomodo unaquseque 
for:.a unamquamque figuram informavit,utab aliis 
figuris separaretur. Est autem prima et omnium 
maxime ordinata figura circulus, ex quo etiam glo- 
bus constat, deinde quadratum, deinde triangulus 
equalium laterum ; nequc cylindrus neque conus, 
neque prisma neque pyramis sunt ejusmodi, nam 
magis inequales sunt quam quadratum et trian- 
gulum, ut unaqueque figura discernitur ab altera 


spatium cireuli QB duplum est trianguli A B C ; p sequalitate etinequalitate. Quecunqueigitursitum 


nam circuliet amborum triangulorum perimetri 
sunt equales, cum quatuor sint triangula in utro- 
que triangulo. Habet igitur cireulusocto triangula ; 
qui igitur cireulus suppeditabit diametrum ex qua 
eonstruatur triangulum equalium laterum etangu- 
Jorum, dupius est ipsius trianguli; quod oportuit de- 
monstrare. Atque hesc quidem hactenus.Oratio vero 
revertatur ad propositumillud defigurisimparibus 
forma eequalibus et inequalibus utrelicto hoc theo- 
remate quod obiter incidit ad scopum festinet. 

7. Nonestigiturcirculus duntaxat qualitate exi- 
miussupraomnem figuram equalem, verum etiam 
supra omnem figuram quee describitur. Nemo vero 


habent equabiliorem, illa sunt prestantiora, ut 
etiam telia ab ipsa forma effecta sunt. Quilibet 
igitur fatebitur nihil magis e&quale esse quam cir- 
eulum et sphaeram, ab aliis autem omnibus meo 
judicio discernuntur quadratum et triangulum 
equalium laterum. quod non absque ratione dici- 
mus; imo est hoc necessarium.Quod si quis preeter 
illud nostrum propositum reperiat aliam figuram 
circulo magis equalem, illi magnam graliam ha- 
bituri sumus. Veniam autem nosdeprecamur quod 
negeraus inequalem figuram esse ordinate figure 
equalem cum presertim hoc modo illud quod est 
&quale inequali preeferamus. Sed esto aliqua alia 


(4) Τεταγµένα σχύµατα ab auetore appellantur ἀχλωέστατα. Vide Aristotelem primo De ccelo. 


(2) Αἴτημα là εὔνθες ut loquitur Aristoteles. 


4591 


ADDENDA. 


1392 


ἀνίσου εἰδοποιῆσαι φάσκε" οὐδεὶς γὰρ emu ὄπιπρ Α ἀγαθῶν μέν πλήρης γαΐα, τὸ τ ἂν πλέρης ὃ Ὄγρά. 


τὸ ἄνισον Χρειττονως εἰδοποίησε τὸ εἴδος, εἰ µή τι 
παραλογίνηται. 

». Δέγομιν οὖν ὅτε ὥσπερ iy. ὕλη τὸ εἶδος, ἐν φύ- 
cit παιδεία, καὶ ὥσπερ ὃ σχῆμα ἰσότερον αρειττόνως 
παρὰ τοῦ εἶδους εἰδοποιήθη τοῦ pà ἰσότητιῖσῳ αὖ- 
τοῦ, οὕτῶς xal uci» ῥυθμισθεῖσα παιδεία καὶ 
oiov εἰδοποιηθεῖσα κριίττων ἐστὶ τῆς pà παιδείαν 
σχούσης. Ἔχει δὲ πλάτός πολὺ τῆς σχούσες ἡ διαφορὰ 
ὅτι τὶς μὲν φύσις ἔσχεν ὅλην παιδεία», τὶς δι ἥμισν, 
εἰς δὲ ὅλην παρά τε ἕτερα δὲ xarà βαθμίδας oiov, 
ἕως τῦς µέσον, καὶ ἐκ τούτον έως τοῦ τῆς παίδείας 
κατὰ τὸν αὐτόν λόγον, ἐσχάτου, Ἡ δὲ pà σχοῦσα τί- 
)sov, ἀτιμοτάτη τέλεο». Τρεῖς γοῦν εἰρήχαμεν xot- 
νωνίας πρωτίστας, τῷ ἄρχοντι κοινωνεῖν ἃς εἴπομιν 
τῶν ὃ᾽ ἄλλων ἐπιμελεῖσθαι ὅσας δὴ τῷ κχοϊνω συµ- 
θαλλομένας ὁρᾷ, ti; τε σύστασυ καὶ τεύμάρειαν, 
τοὺς δὲ μετὰ τὸν πρῶτον τῷ πρὠτῳ ὁμοιοῦσθαι ὁρί- 
ζομω' εἰ γὰρ ἐκεῖνος χοινωνεῖ τοῖς φυσικοῖς τε x«l 
πεπαϊδευμένοις λόγοις, οὗτοι δὲ τοὺς αὑτοῦ λόγους, 
ὥσπερ τινὰς μορφὰς αἴροντες εἰς ἀλλήλους  ποιοῦσι 
τὰς χοινωνίας, οὐδέν ἐστιν ἄλλο, ἢ ὅτι χἀτὰ φύσιν 
και παιδείαν κοινωνεῖ τῷ xod. Πόση Ó' αὐτὸ rt 
ἀφέλξια κόσμου ὅποταν λόγος μὲν ὀρίξδη, φύσις δὲ 
πράττη, καὶ τὸ μή λόγου καὶ φύσεως, πόῤῥω βαίνει, 


figura preter circulum maxime omnium ordinata. 
Verum ne sic quidem noster sermo inutilis fuerit. 
quo asseveramus eequalitatis formam inequalitatis 
forma esse prestantiorem ; nemoenim dixerit ine- 
qualitatis formam eequalitatis forma esse prestan- 
tiorem, nisi rebus fucum aliquem faciat. 

8. Dicimusigitur formam in materia id essequod 
est in natura eruditio ; et ut figura maxime om- 
nium equalis formam nactaestomnium preestantis- 
simam, ita etiam natura eruditione ornata et qua- 
si informata preestantior est ea qute eruditioneca- 
ret. Sed magnum quoque latum discrimen re- 
peritur in natura eruditionem habente, quod qu&- 
dam natura universam eruditionem habeat, que- 
dam vero simplam, queedam rursusuniversam ali- 
cujus partis, altera vero ab infimis ad medium usque 
ascendit et a medio usque ad eruditionem.Eadem- 
querationenatura que ad ultimum usque gradum 
descendit. Que vero tandem omnino eruditione 
caret, est maxime omnium ignobilis. Diximus igi- 
turtres essecommunicationes, primas scilicetquas 
haberesocietatemetcommunionem cum viro prin- 
cipe diximus. Alie vero ita sunt in pretio haben- 
de, prout conferunt ad communem illam societa- 
tem, sive ad constitutionem, sive ad faciliorem 
rationem pertineant. lllos proinde qui primum 
illum gradum assequuntur, primo similes esse dici- 
mus (1). Nam si primusilleparticeps estnaturalium 
et eruditiorum sermonum, hi rationes illius tan- 
quam formas quasdam suscipientescommunicant 
inter se. Quod nihil aliud est quam communem 
illam communicationem in natura et in erudi- 


Ἐπιιδή δὲ οὐκ ἔστι τοντο εὐρεν, χείρους Ὑὰρ οἱ 
πλείόυς, τούς ὁρισμοὺς pt» ἡμεῖ ἀναγεγράφαμυ 
καὶ τήν ἀλήθειαν εἴπομιν, ἐράτω δὲ ὁ βονλοµεοο:, 
οἱ 0" ἀλλοι ὡς καὶ βούλοιτό διατρεχέτωσαν. Οἶδα di 
χαλῶς, ὃτι πᾶς ἔχων νοῦν OUX ἄν ποτε ἀποστῦ τῶ 
τρόπων τῶν εἰρημένων, ἅτε φιλοσοφίας καὶ σοφία: 
ἐγχαοαττόντων τὰς ὁδοὺς, ἐὼ δὲ, xXx» ὁ πολὺς dw 
θρωπος ἀπαρέσχηται τὸ καλὸν, οὔκουν ὑποσταλώ 
&))' ἀννποστόλως ἐρῶν καὶ αὖθις εἴρέσομαι. 

6’, Λύο γοῦν οἶδα εἶναί φύσιν καὶ τὸ συμθεθηχὸς, 
καὶ τὸ μὲν φύσεως ποίχµά ἔστι καὶ λίαν ἐστὶ, τὸ δι 
τοῦ σνμθεθῆχώτος κατὰ χρᾶσιν μόνον γέγνεται' ἴστι 
δι δεχτικὸν κρᾶσις καλοῦ καὶ µή χα)οῦ καὶ xoxo), 
ὡς xai τὸ συμθιθηκὸς, otov, ὅτι Tt; στρατιώτες κει 
νωνεῖ τινι, τοῦτό κρᾶσις' εἰ μὶν οὖν ἀγαθῶ xoi 
τεχνη καὶ φύσει, Q χρᾶσις ἤδη καλοῦ δεκτικὺ, εἰ di 
μὺ καλῷ τῇ τέχνη καὶ τῇ φύσει ὡς πέφυκε τοῦτο 
γενέσθαι, ἆλ) ἁπλῶς Gurt, Q χρᾶσις δεκτικἠ μὶ αα- 
Àou- εἰ ὃς χαχίστῳ χατά τε φύσιν καὶ τέχνο, ἵ 
χρᾶσις δεκτικὴ τοῦ κακοῦ, à ἄρα κρᾶσις δειταὶ 
καλοῦ, καὶ μὴ καλοῦ xai χαχοῦ. Τις μὲν οὖν κρᾶτι 
ἐν φύσει, x«i τίς φὺσίς dv χράσει, αἱ ἐξισαδονται 
εἰς αὐτὸ ;Ἡ y&o ἀγαθοῦ ἀγαθῷ κοινωνία, κρᾶσις, 
ἀλλὰ κατὰ φύσιν' ἔν ταῦτη γοῦν τὸ κρασεὶ και t5 


tione esse posilam, vix autem dici possit, quan- 


C tum adjumentum socielatihumane  afferretur, si 


ralio priescriberet et natura ageret, et si aratione 
ac natura nunquam declinaremus. Tunc enitn bo- 
norum tellusesset plena et mare plenum ; quoniam 
autem hoc non potest inveniri (nam etimperfectio- 
res et plures temperationes descripsimus, ita ol 
id quod verum est dixerimus), nostra amplectatur 
qui volet; alii vero ea insistant via que magis 
ipsis placuerit, quanquam scio quemlibet menie 
preditum nunquam discessurum a modis supra- 
dictis, eo quod in veram philosophiee et sapiente 
viam introducant. Ego vero etiamsi multi homines 
offendantur nunquam dubitabo id quod verum esl 
dicere, idque rursus repetam. 

9. Duo esse certo scio naturam et accidens ; ac 
nature quidem opus preclarum est, at accidentis 
ex temperatione exsistit. Temperatio vero tum bo- 
num tum etiam malum suscipere potest, potes! 
quoque accidens. Ut si miles cum aliquo commu- 
nionem ineat, hocipsum est temperatio ; si quidem 
igitur bono seadjungat, propter artem et naturam 
temperatio bonum suscipit;sin boni particeps ex arte 
nonest, ex natura vero potest esse,hoc estasi absoluis 
est id quod est, ejusmodi temperatio bonum sus- 
cipere potest. Sin ex natura et exarte improbissi- 
mus est aliquis, cjus temperatio malum suscepit. 
Quare temperatio que bonum et non bonum su*- 
cipere potest. malum quoque potest suscipere. Quo 
pacto igitur temperatio est in natura et quo pt 
cto naturaestin temperatione ? Nempe cum ambe 
simulineodem equantur;nam boni cum bono cos 


(1) Vide Thomam 2e ente et Averrhoem in MetapAysicís. 


1393 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1394 


φύσις, χαὶἐν ταύτῃ τῇ φυσει xol κρᾶσις χατάλλη- Α τη, ἵνα ὃς οὐκ ἔχει κατ εὔθιῖαν τὴν σύμπηξιν και 


λος χαταλλήλων x«i τὸ ὁμοῦ φυσιχὸν, τίς δὲ χαχὸς 
χαχῷ κοινωνεῖ, κρᾶσις oU», ἀλλ ο) φύσις ἐστὶν, οὐ 
λέγω δὲ ὅτι ἐστὶ καὶ τιμὺ τῆς φύσιως, ἀλλὰ φύσεως 
μὲν καὶ τὰ κάχιστα, πλημμελούσης δὲ γε ἤ ἁπορού- 
σος, ἔνθα καὶ τὸ συμθεθηχὸς προχωρεῖ’ φύσις yp 
xai φιλόσοφος ἔπιτνγχάνουσι τῶν οἴχειων σχοπῶν 
τῶν τελῶν κατὸ τὸ μᾶλλον, σὐμθαίνι δὲ συµδι- 
θηχότι τὸ χρήσιµον, ο) μὴν dà τὸ ἀναγχαῖον, οἷον 
ὥσπερ λίθου τµηθέντος x«i ὡς ἴἔτυχε gipouívou, 
εἶτα στάντος ἐξ ἀνωμαλίας τόπου, ὢ ὅτι τῆς φορᾶς 
στάθείσης τῆς χινούσης αὐτὸν, εἰς χαθέδραν ἐπιτη- 
Φείου τε γεγονοτος, οὐκ ἄρα φύσεως τοῦτο ἐστιν d 
ἀναγχαῖον, ἀλλὰ συµθεθηκότος καὶ χρύσιμον, ὥστε 
ὀρίδομεν φνσιχῶς, τὰ τῆς φύσεως ποιήματα οἰχεῖα 
καὶ ἀγαθὰ, τὰ δὲ κράσεως τε xal συμθεθηκότος, ὡς 
μὲν ὡς d' οὗ, τιθεµεθα χαὶ ταύτην ὅδοξαν ὅτι πάντα 
τῆς φύσεως x&y χρείττω χὰν χείρω, Εἴρηται δὲ ὅτι τὰ 
piv ἄτακτα, ἀσθινούσος à πλημμελούσος, τὰ d ἀγα- 
θὰ ὑγιαινούσης τε xal ἀλήθινῆς' τοῦτον «γοῦν τὸν 
τρόπον φύσις ἰδοῦσα καὶ ὅτι τρεπτὸν ἐστι τὸ ταύτης 
ἀπὸ Θεοῦ δημιούργημα, τὸ σοφὸν δὴ λέγω ζῶον τὸν 
άνθρωπον, καὶ ὅτι καὶ αὐτύ ἀποτυγχάνει τινῶν, 
ἐπεμελήθη τοῦτ᾽ αὐτῆς χαρποῦ, χαλλίστην xoi ἀρί- 
στην ὁδὸν ἐξευροῦσα τὴν ἐπιστήμην' ἐπεὶ δὲ ταύτῃ 
τῷ φύσει χαὶ χρᾶσις, διεῖε ταύτην tig τέχνας, xat 
ταύτας συνῆψεν αὑτῇ ὥσπερ xat τὰς χράσεις έαυ- 


municatio, temperatio est, sed ex natura. In hac 
igitur temperatione est quedam natura, etin hac 
natura est quedam temperatio. Ambe igitur inter 
sese consociantur et simul aliquid naturale confi- 
citur. Rursus malus cum malo consociatur. Est 
igitur temperatio, sed non natura. Non dico aliquid 
esse quod non sit nature : namet pessima quseque 
sunt nature quidem, sed abundantia aut defectu 
laborantis. Atque tunc accidens locum habet ; nam 
natura et philosophus scopum sibi propositum at- 
tinguntidque plurimum. Contingitautem aliquando 
ut ipsum accidens situtile, ut si saxum sit exci- 
sum et temere feratur, sitque locus inesqualis, et 
si aliquo modo labefactatum sit ex concitato mo- 
tu, flatque apta cathedra, hoc non est nature, 
aut necessarium. sed, accidentis, quod tamen utile 
est. Quarenaturc opera naturaliter definimus,nem- 
pe que a natura profecta sunt bona. At tempera- 
tionis et accidentis opera partim sunt bona, partim 
non sunt. Statuimus quoque omnia esse naturse si- 
ve preestantiora sive sint viliora. Diximus autem 
illa que preester ordinem exsistunt, nature quidem 
esse, sed deflcientis aut abundantis, bona vero esse 
nature valentis et sinceree, Cum igitur natura hanc 
rationem quasi perciperet videretque opus illud 
suum prestantissimum, quod & Deo habet, esse 
flexibile et versatile, intelligo sapiens illud ani- 
mal, nempe hominem, sentiretque se suum finem 
semper non consequi, nimirum sui fetus curam ge- 
rens,pulcherrimam et optimam viam, scientiam ex- 
cogitavit. Quoniam autem in natura sunt etiam 


B 


οὗ καλῶς πέπηχται, τοῖς τῆς παιδείας ἀρήγηται 
θεσμοῖς, xat tiq τὸ ἐντελις βιοτεύῃ. Αλλ' οἴμοι | 
οἱ πλείους τὸ dàpov µυσάττονται, οἱ d" ἀγχιούστα- 
τοι χαι χυρίως ἔχ γύσιως ἀσπάδονται χαλῶς και 
ἀγαθῶς, x«t τὸν ἐκ τούτου ὠφέλειαν διαδιδόασι 
διασπείρουσιν εἰς τοὺς ἀτημελύτους, 

v. Λέγομεν γοῦν διὰ ταῦτα πάντα ὅτι καλόν ἐστι 
x«t ὠφελιμώτατον χουωνεῖν ἔχαστον τῶν ἀνθρώπων 
φιλοσοφίᾳ’ ὁ μὶν γὰρ παιδευθείς ἔχων και χοινωνεῖ 
ὁ δ οὗ, κἂν χοινωνείτω σοφοῖς, ἵν ἐκεῖθεν (yy ὠφέ- 
λειαν' εἴρηται γὰρ ὅτι Σοφῶν θύρας ἕκτριθε, πλον- 
σίων δὲ οὗ, νόει δὲ θύρας τὰ χείλο, και ὅτι σοφῶν 
ἵνα τὰ ἀρετῦς ἀχούῃς λόγια, ἄτια βελτιοῦσι ψυχὺν͵ 
τὸ πλουσίων δὲ οὗ, ἵνα μὴ διόλου περ τῆς ὕλης 
ἐχείνου λέγοντος, καταχθῆς ὑπὸ γῶν και orc; 
pk» ὅλαν, ἀτιμάσῃς δέ Ύε τὸ νοερὸν. Asi, δεῖ γοῦν 
xut φι)οσοφεῖν xat χοινωνεῖν φιλοσόφοις, ἵνα και τό 
Γνῶβι σαυτὸν ἔχωμεν, xat ἀρετὺν ατώµεθα, xat 
πάντων ἡγώμιθα χαι ὡς ἑπόμενα ἔχωμιν σοφία yop 
xxt Θτὸς ἐξ οὐχ ὄντος τὸ πᾶν συµπήξα .... ἴἔταξι 
xat σοφία κινεῖ, και λύσει xat ἀλλοιώσει τοῦτο χρειτ- 
τονως σοφία ὅτι xat βούλεται Ταῦτα μὲν οὖν xat 
Ὁμεῖς x«t τὰ πλείω τούτων xat πάντα διὰ σοφίας 
πεπράχθαι τὸ Gto» νούσαντες, και ovx ἄλλως τό 
ἀγαθόν ἐν τοῖς οὔσι διακρίναντες εἶναι, ἡ διὰ σοφίας 
x«t ἐπιστήμης, αὐτὰς ἠγαπήσαμεν, ἀγαπήσαντες 


temperationes, ex eadem ratione scientiam in artes 
distribuit, artesque cum scientia perinde, atque 
temperationes secum consociavit. Ut quod non ha- 
beret, quamvis ia recta coagmentatione habentur, 
seu potius quod nonrecte coagmentatum esset, in- 
stitutis eruditionis compensaretur ad perfecte bea- 
teque vivendum. Sed proh dolor! plerique donum 
hoc abominantur,et qui ingenio reliquisexcellunt, 
bonum hoc amplectuntur quidem ut decet, sed 
tanti boni fructum communicant eum ignavis ho- 
minibus. 

Dicimus igitur et ex illis omnibus que diximus, 
colligimus prseclaruin esse et utile, si unusquisque 
hominum philosophie sit particeps; nam qui eru- 
ditus est, et scientia preditus, cum aliis bonum hoc 
communicat ; qui vero scientie est expers, abjun- 
gat se sapientibus ; nam inde magnopere quilibet 
juvari potest. Et sapiens quemlibet hortatur hunc 
in modum: Tere limina sapientum, non divitum,in- 
tellige limins, labia sapientum, ut institutis virlu- 
tis abundes, qui animum meliorem reddunt ; at 
divitum limina terere noli, ne forte divitem au- 
dias de rebus materiatis agentem, atque hoc 
modo sub terram detrudaris, ac materiam quidem 
meliorem reddas et auctiorem, particulam vero 
intelligentiae capacem dedecore afficias. Oportet 
igitur philosophari, et cum philosophis versari, ut 
illud Nosce teipsum teneamus, et virtute preediti si- 
mus, ut etiam omnium duces simus, nosque omnia 
a tergo sequatur. Nam sapientia Deus totum hoc 
universum oonatituit et ordinavit, sapientia movet 


4915 
γοῦν fj κυρίως διάµετρος τοῦ τετραγώνου, 5 ix τῶν 
γωνιῶν διπλάσιον τούτου ποιεῖ, ἡ δὲ ἐκ τῆς πλευρᾶς 
(coy αὐτῷ, οὐκ ἄρα ἴσα πάντα τὰ µέρη αὐτοῦ, ὅπερ 
ἔδιι δεῖξαι. Δεῖ δὲ xat. τὰς διαµέτρους αὐτοῦ κύ- 
χλου διαµέτρους θεῖναι και δεῖξαι ὅτι ἀνίσους αὐτὰς 


Α N b T 
| 
ρα 1 


pix διάωετος, & B T', ἑτέρα dt à N Q) uícov δὲ τούτων», 
xat οἷον xévrpov, τὸ X οὖδὲ γὰρ ακνρίως Χέντρον 
τοῦτο, ἀλλὰ µέσον, διαφέρει γὰο τοῦ μέσου τὸ xív- 
τρον xarà τὸν ἐμὸν λόγον, τὸ ὅτι αἱ πρὸς τὸ xÉv 
τρον προσπίπτουσαι εὐθεῖαι ἐκ τῆς πιεοιµέτρον ἴσαι 
ἀλλήλαις εἰσί, τὸ δὲ µέσον τούτον, ὅτι πᾶσαι μὶν 
προσπίπτουσω εἲς αὐτὸ, πᾶσαι δει ἀλλήλαις icai 
εἶσιν, ὥστε κυρίως κέντρον ἐπί τοῦ xüx)ou x«t τῆς 
σφαίρας ὀνομάδεσθαι λέγομιν * πᾶν γὰρ εἶ τι xfv- 


ADDENDA. 


B 


1316 


γενέσθαι, ὅπερ ῥάδιον, xat εἰ τοῦτο, x«t σφαίρα; 
ἀνίσους συστῆσαι * τοῦ A BT A τετραγώνου | doo 
διάµετροί εἰσω ἡ BT N Q0 - δεῖ δὲ ἀνίσων δεῖξαι δια- 
µέτρους χύχλων αὐτὰς, χαι εἰ αύχλων φανῶσι, xut 
σφαιρῶν ἀνογχαίως εἰσίν. Ἔστω ἢ τῶν γωνιῶν xat xu- 


N n - 
^ 

T Q 

τρον, xat μέσον x«t στιγμὴ και σημεῖον, εἴ τι ὃς 
µίσον, à στιγμὺ, A σημεῖον, οὗ xívtpov, ὥσπιρ 
οὐδὲ πᾶσα εὐθεῖα γραμμὺ διὰ τοῦ μέσου Ὠγμένε 
x«t πιρατουµένη, Χνρίως διάμετρος, ὀλλ απλῶς, 
κυρίως di διάμετρός ἐστωυ à τὰ µείδω ἄκρα mt- 
ρατουμένη ὑπ' αὐτῶν συνδέουσα, οἵον x, B T, xupix 
δι και χυριωτάτο Ἆαι πρωτίστη, à X O ἴση ici 


ταῖς oU έστι διάμετρος διαµέτροις πάσαις. Λέγω 
yozv ὅτι ῦ ut B T Ze μὲν μέσον τὸ X διάμετρος τεθεῖσα 


LA C) 


ribus quadrati N Q S O, ipsa etiam quadrata sunt C quadrati Α B C D, nempe B C N O oportet ine 


inter se qualia. Nam si equalia qualibus addan- 
tur, omnia sunt ctequalia. Et quorum partes sunt 
equales, ipsa quoque sunt requalia, et ipsorum dia- 
metri sunt equales, etipsorum centra requalia loca 
obtinent. /qualia ergo sunt X et T in quibus centra 
sunt. Si igitur quadrati illa, quee est linearum dia- 
meter, fiat latus, constituet quadratum alterum 
equale ei cujus est diameter quod demonstrare 
oportuit. Quoniam igiturquee proprie diameter ap- 
pellatur, nempe illa que angulorum quadrati est 
diameter, duplum quadrati illius cujus estdiameter 
constituit : at illa que linearum dicitur diameter 
aequale quadratum constituit ;non ergo equales 
eruntomnesipsius partes ; quod oportuitostendere. 
Oportet autem ipsius diametros circulis adaptare 
et ostendere incquales esse (quod mullo negotio 
fleri potest) et ut diametros ineequales, ita etiam 
siheeras ineequales constitui. Cum due sint diametri 


D 


qualium circulorum esse diametros ipsos ostendere. 
Quod si cireulorum inequalium sunt diametri, ne- 
cessario quoque inequalium spheerarum eruntdia- 
metri. Esto angulorum quadrati diameter qus 
proprie:dicitur diameter B C, altera vero N 0, 
medium vero harum et veluti centrum X. Neque 
enim proprie centrum est hoc, sed medium. Nam 
meo judicio centrum differt a medio, quod omnes 
linee ex ciconferentia in centrum concurrentes, 
sintinter se equales ; atin medium quidem concur- 
rant omnes linee, sed non sint equales. Quare 
proprie centrum in circulo et sphiera ursurpati di- 
cimus. Omne enim centrum est medium, punctum 
el extremitas : atsi quid est medium, non statim 
est punctum, aut extremitas aut centrum. Ut nec 
omnis linea recta per medium ducta et terminata 
est proprie diameter, sed proprie est diameter illa 
linea recta, que adusbusmajoribus extremitatibus 


1971 


τὸν IL 8 προσελάθετο xjx)óv iv ἑαυτῦ περιράψασα 
ὡς τούτου διάµέτρος, 0 ὃς N Ω ἧς καὶ αὐτῆς µέσον 
τὸ X τὸν T M * ἐπεὶ τοινυν ἡ B T διπλάσιον τετρά- 
gero» ποιεῖ, οὗ ἐστι ὁιάμετρος, τὸ γὰρ ἀπὸ τῆς τοῦ 
τετραγώνου διαμέτρου χαταγραφὶν τετράγωνο ὃι- 
πλάσιον ἐστὶ, τοῦ οὗ ἐστι διάµιτρος 3 τοῦτο συστήσασα, 
$ δὲ παρ ἡμῶν ὀνομαδομένη διάµετρος ἴση οὖσα 





οὔτε πᾶσαι πλευραὶ τεθεῖσαί ἴσον τούτῳ ποιοῦσι τε- 
τρὰᾶγωνον, οὔτε πᾶσαι p) ἴσον, οὔτε πᾶσαι ἴσων 
χύχλων ὑπάρχει διάµετροι' xarà τὸν αὐτὸν δὲ }ό- 
yov» οὐδὲ σφαῖραν πᾶσαι ἶσην ποἰοῦσιν, ἀλλὰ αἱ μὲν 
µείδονα, αἱ δὲ ἑλάττονα, ἐπειδὴ καὶ τῆς σφαίρας 
χατὰ κύκλους ἐστὶν ἐπιφάνεια, jj τε θεῖσαι αἱ τοῦ 
τετραγώνου διάµετροι έλαττονας x«i µείζονας ποι- 
ύσουσι σφαίρας ὡς x«i χύχλους, ὣστε οὐχ ὡς εἰς TÓV 
αύχλον xai τὸν σφαῖραν τὸ εἶδος εἰδοποίησε τὴν ὕλον, 
οὕτως καὶ εἷς αὐτο, οὔτε tig (v irtpov* τά γάρ τοῦ 


THÉODORI Il IMP. DE COMMUNIONE ΝΑΤύΒΑΙΙ. 1418 


πλευρά, ἴσον καὶ καταγράφει τιτράγωνον οὗ έστι διά- 
µετρος τό δὲ διπλασιον τοῦ ἡμίσεως μεῖξον, xat ὃς ἄρα 
κύχλος συµπεριλαδη τὴν μείζονα διαµετρον εἰς οἰκείαν 
διαµετρον, ἐξ ἄναγχκος µείζων έστέ τοῦ τὴν έλαττονα 
συμπεριλαθόντος εἰς οικεία» διάµετρον * ὁ ρα TI GO 
κύχλος, ὁ τὸν B Γ λαθὼν, µείξων ἐστέ τοῦ τὴν N fi 
λαθόντος T M. Ai dpa τοῦ τιτραγὠνου διαµετροι 


N 


à 


B κχύχλου µέρη ica πανῖα, x«t ὅσα ἂν ποιῶσιν αἱ τού- 


τὀῦ διαµετροι, (ga ἐστιν, ὡς ἐδείχθη, αἱ δὲ τοῦ τε- 
τραγώνου οὔτε αὐτῶ ἴσον πᾶσαι ποιοῦσιν ὃ ποιοῦσιν 
οὔτε μὴ ἶσον, &))' αἱ μὲν σον, αἱ δὲ οὐκ (gov, Τοῦτο 
δὲ xat εἰς ἕτερα, χαθὼς iv. τοῖς χύχλοις ἐδείχθη. Τὸ 
ἄρα εἴδος κρειττόνως τὴν ὕλην σφαῖραν xat χκύχλον 
8 τετράγωνον εἰδοποίησε, καὶ ἐδείχθη χὰθὼς ἔδει 
τοῦτο δειχθῆναι. Τοῦτο δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ τριγώνου xat 
πάντων. Ἔστι δὲ οὕτως. αἱ τοῦ τριγώνου διάµετροι 
αἱ ἐκ τοῦ Χέντρου καὶ µέσου διερχόµεναι, εἰ τεθῶσι 


terminata, ipsas copulat ut B C, maxime vero pro- C diametro, duplum est illius quadrati cujus est dia- 


pria et inter omnes prima, ut X T, que est cequa- 
lis omnibus diametris circuli illius, cujus est dia- 
meter. Dico igitur diametrum B C, cujus X est 
medium circulum P T circumscriptum majorem 
assumere circulo T M, quem assumit diameter N O 
cujus medium itidem est X. Quoniam igitur diame- 
ter quadratum constituit duplum illius, cujus est 
£ameter (nam quadratum descriptum a quadrati 


Φ 


d 


qui majorem comprehendit diametrum A B, major D 


est circulo P M, qui N Ο minorem assumit. Non 
omnes ergo diametri quadratorum latera effectee 
equaliaquadrata efficiunt, nequeomnes inequalia, 
neque omnes equalium circulorum sunt diametri ; 
ex eadem ratione non omnes spheram edequalem 
efficiunt, sed partim majorem, partim minorem. 
Quoniam autem sphere superficies ex circulis 
constat diametri quadratorum circulis accommo- 
date, majores et minores spheeras efficiunt ut cir- 
. culos. Quare non ita forma materiam circuli et 
spheeree informavit, ut sibi et aliis figuris haberent, 
quod habent.Nam circuli partessuntomnes eequales 


meter ex qua effectum est). At illa diamater que 
nobis dicitur equalis lateri quadrati illis ejus est 
diameter, quadratum constituit sequale illi cu- 
jus est diameter. Atqui duplum est dimidio 
majus. Circulus ergo, qui majorem diametrum 
comprehendit et sibi accommodat, necessario ma- 
jor est circulo illo qui minorem comprehendit, 
et sibi accommodat diametrum. Circulus ergo PT 


ο 


M 


e 


etquecunque efficiunt circuli diametri squalia 
sunt, ut demonstratum est. At non omnes quadrati 
diametri &equale quod faciunt, quadratum reddunt- 
neque inszquale sed parlim cquale, parlim inee- 
quale. Atque hane suam proprietatem aliis quoque 
figuris communicant, ut in circulis majoribus et mi- 
noribus demonstratum est. Forma ergo materiam 
globi et circuli prestantiori modo, quam materiam 
quadrati informavit. Atque hoc. demonstratum est 
eo modo, quo demonstrandum fuit. Quod etiam in 
triangulo observari potest et in omnibus aliis figu- 
ris. Ac hunc in mod"m demonstratratur, que ex 
centro per medium ducuntur trianguli diametri, si- 


4319 


διάµετροι, µείδονας xal ἑλάττονας ποιήσονσι 
χλους, ἀλλὰ καὶ τριγώνων εἰ τεθῶσι πλευραὶ, µεί- 
Üova xai ἑλάττονα ποιἠσουσι τρίγωνα, αἱ δὲ τοῦ 
χύχλου ἐκ τοῦ χνρίως xévrpou καὶ µέσου d ιερχόµε- 
yt χαὶ χύχλους ἴσους, εἰ τεθῶσι, ποιζσουσι, ἀλλὰ 
καὶ md» ἄλλο σχῆμα. As γοῦν ἴσους δεῖξαι τοὺς τούσδι 
τοὺς χύχλους, καὶ τὸ ix τῶν διαµέτρων αὐτῶν τρέγω- 
νον εἶτα ὅτι οὐχ οὕτως χαὶ ἐπὶ TOU τριγώνου τῷ Ν 


KbDENDA. 
xu- À χέντρῳ, χύχλος γεγράφθω 0 Π GO διασχήµατι τῷ A Β 


1350 


καὶ τῷ À κέντρῳ, κύχλος γεγράφθω ὁ T H διαστή- 
ματι τῷ E N καὶ τῷ B xévrpo, Χύκλος γεγράφθω 
$? X A διαστήµατι τῷ X Ν τῷ | xévtpo, χύχλος 
γεγράφθω ὁ Z I διαστήµατι τῷ Y Ν καὶ τῷ Y κέν- 
τρω, κύχλος γεγράφθω ὁ 7 K διαστήµατι τῷ Ω Ν' 
αἰγοῦν ABEN XN Ω N V Ν διάμετρο εἶσε τῶν 
ΠΘΜΙΗΙΣΑ 7 Κ 7 Τ χύχλων, ἑχατέρα ἑκατέρο», 





κατὰ τὴν τῶν στοιχείων θέσὶν. Ὡς ἄρα τοῦ TI. κέντρον 

τὸ N καὶ πέρατα τῆς αὐτοῦ διαμέτρου τὸ A Β οὔ- 

τως xal coU Α H χέντρον τὸ Α πέρατα δὲ τὸ E Ν τῆς 
quidem circulis accomimandantur, majores et mino- 
res efficiuntcirculos. Preeterea, si triangulorum dia- 
metri latera constituantur, majora atque minora 
effücient triangula. At circuli diametri que per 
medium centrum proprie dictum ducuntur, circulos 
iequales semper efffciunt, atque etiam quamlibet 
aliam figuram equalem: Oportet igitur equales 
circulos hos demonstrare etillud quod ex diametris 





4 


CNN 
CONV Y 


VAN 


X 


ἀὐτοῦ διαμέτρου, καὶ τοῦ Σ A χέντρον μὲν τὸ B 
πέρατα δι τῆς αὐτοῦ διαμέτρου τὸ X N, ὠσαύτως 
καὶ τοῦ Z T xévrpov μὲν τὸ I πέρατα δὲ τῆς αὐτοῦ 
ipsorum constituitur triangulum, deinde nonidem, 
habere locum in triangulo. Centro N, intervallo A B 
circulus Q H, describatur ; item centro A, interval- 
lo E N, circulus describatur C ας item centro B 
intervallo Y N, circulus describatur S L ; item cen- 
tro 1l, intervallo I N circulus describatur F T ; item 
centro U, intervallo FFU circulus describatur O K. 
Diametriigitur A BEN YNF F NZN circulorum 





«4 





QHMGSLOKFT singule suorum circulorum C SL, et termini diametri nempe YN οί etiam 


sunt. Et ex ordine elementorum collocanturr Ut 
igitur se habet centrum N circuli Q H, ita etiam se 
babent terminiejusdem diametri,nempe intervallum 
A B; ita etiam Α gentrum oirculi M G, οἱ termini 
diametri ipsius E N ; ita etiam B oentrum circuli 


centrum] circuli F T, et termini diemetri nempe 
intervallum Z N, ita quoque N centrum circuli O K, 
et termini ipsius diametri, nempe intervallum FFN. 
Nam temipjcirculi Q H sunt centra, oirculorurü 
MGSLFT 0 κ. Quoniam igitur termini dia- 


4381 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1389 


διαμέτρου, τὸ Y Ν xai τοῦ Z K xévrpov μὲν τὸ Y À BAxtvtpoy T6 N ἀλλά xai τὸ T A Y A ied iati 


περατα δὲ τῆς αὐτοῦ διαμέτρου τὸ (1 Ν. Τὰ γὰρ ll 8 
πέρατα κέντρα ἐστὶ τῶν M HZ A Z T E Κ κύκλων. 
Ἐπεὶ γοὺν τὰ τοῦ Π ϐΘ τῶν διαµέτρων πέρατα 
ABYOIA xévpa écti τῶν MH ZAZKZT 
κύκλων, τὸ Φε xÉvroov μέσον ἐστὶ TOU χύχλου πρὸς 
ὁ πασαι αἱ προσπίπτουσαι εὐθεῖαι ἐκ τῆς τούτου πε- 
ριφερείας ἴσαι ἀλλήλαις εἰσὶν, ὡς τὸ Ν ἄρα πρὸς τὸ 
B χαὶ το X πρὸς τὸ B τῶν Ὑὰρ ἑκατέρων κχέντρον 
τὸ B ὡς x«t τῶν Α B χέντρον τὸ N αλλὰ καὶ τὸ 
PBIB, ica ἐστι toig N B X B* χέντρον xotvót 
γάρ τὸ B. H &p« P διάµετρος vov Σ ΛΑ κύχλου icm 
ἐστὶ τῇ X N αὐτοῦ διαµέτρῳ' ὧν Ὑάρ ἴσαι τά Ἡμί- 
στα, χαὶ τά ὅλα (GÀ ἐστι, κατά τὸν αὐτὸν λόγον ὡς 
&px τὸ Ν πρὸς τὸ I χαὶ τὸ W πρὸς τὸ l' τῶν γαρ 
ἔχατέοων χέντρον τὸ | ὡς xai τῶν Δ | χέντρον τὸ N 
ἀλλά καὶ τὸ BI ὁ I ick. εστι τοῖς N 1 V I xívrpov 
κοινὸν γάρ τὸ 1 2 ἄρα B ὁ διάμετρος τοῦ Z T «ὖ- 
xÀov, ση ἐστὶ τῇ V Ν αὐτοῦ διαµέτρῳ' Gv γάρ ἴσα 
τά ἡμίσεα, καὶ τά ὅλα icd ἐστι. Ὡσαύτως δε ὡς 
το Ν πρὸς τὸ Y x«i τὸ Ω πρὸς τὸ Y τῶν γάρ έχκατέ- 
pov xévrpov τὸ Y ὡς καὶ τοῦ Y Y κέντρου τὸ N. 
ἸΑλλά xat τὸ À Y ΦΥ [lox ἐστιτοῖς N Y Q Y: γένγ 
τρον xotóv γὰρ τὸ Y. 'H ρα A Φ διάµετρος τοῦ 
E Κ κύχλου, icq ἐστὶ τῷ Ώ Ν αὐτοῦ διαμέτρῳ: àv 
γάρ τά ἥμίσεα iaa, καὶ τά ὅλα (gd ἐστι, κατά τὸν 
αὐτὸν λόγον: Ὡς ἄρα τὸ Y πρὸς τὸ À x«i τὸ E πρὸς 
τὸ Α τῶν γὰρ ἑκατέρων χέντρον τὸ Α ὡς xai τῶν 


metrorum circuli QH, sunt DBUQLIA ; οί in his 
sunt contra circulorum M G S L O K F T; centrum 
autem est medium circuli ad quod ducte omnes a 
circumferentia linee sunt inter se &quales : ut 
igitur N so habet ad B, ita etiam Y se habet ad B : 
utriusque enim centrum est B, ut etiam termino- 
rum A B, centrum est N. Atqui R B, 1B, sunt equa- 
lia ipsis N B, Y B. Nam B centrum est commune, 
Diameter ergo R I, circuli S L, est equalis diame- 
tro Y N, Quorum enim dimidie partes sunt 
&eequales, ipsa tota sunt &qualia. Exeadem ratione 
ut se habel N ad |, ita etiam Z ad 1] utriusque 
enim centrum est I. Non secus atque terminorum 
Q 1 centrum est N. Atqui B I X I e&qualia sunt 
ilisN1Z1; nam [commune centrumest. Diameter 
ergo B X, circuli F T, &qualis est diametro Z N. 


τοῖς N ΑΕ Α΄ xévzpo) xotóv Ὑάρ τὸ Α. ' H pa 
ΓΥ διάμετρος τοῦ M H χύκλου ἴση ἐστὶ τῇ E N αὖ- 
τοῦ διαµέτοῳ. ὧν γάρ τά ἡμίσια ica, xci τά ὃλα 
ἴσά ἐστιν' Ἐπεὶ γοῦν à. D Y ἴση ἐστὶ x). E Ν xai 
ΠΔ ΒτήΝΧκαὶιηΡ]τῇῆΒὁϕ καὶ  ΨΝ Ν 214A 
και η QN το Y Oxat 9  Α τῇ Y T xol ἑκάστη 
εχάστη ἴση ἐστὶ, τά γάρ -& αὐτῷ ἴσα, καὶ ἀλλήλοις 
icd ἐστιχαιωἰ ΠΘΣ A Z T E K M H κύχλοι, 
ἴσοί εἰσιν' ὧν γάρ αἱ διάµετροι (gat, καὶ ταῦτα icd 
εστιν οἱ ἄρα χύχλοι πάντες ἶσοί εἰσι, καὶ τὸ ἐκ τῶν 
διαµέτρων αυτῶν συνεσταχὸς τρίγωνον ἶσόν ἐστιν. 
Ἡ γοῦν A B διάμετρος τοῦ [I ϐΘ κύκλου τὴν ἴση 
ταύτο διάµέτρον A € τοῦ Z K χύκλου προσλαθέτε 
πλευράν, καὶ αὔτη τὴς 9 B διάμετρον τοῦ Z T κύ- 
χλου πλευράν, xxi συστήτω τὸ Α B. $ τρίγωνο, 'Ent 
τοίνυν (cai εἶσιν αἱ διάµετροι, ὡς ἐδείχθο, ἀνοι- 
Ὑχαίως x«i τὸ ἐκ τούτων συνεσταχὸς τρίγωνον, ἰσό 
πλευρὀν εστι xat ἰσογώνιον, τὸ ἄρα Α B € τρέγωνον 
ἶσόν έστιν, έπειδύ ἰσόπλευρόν έστι και ἰσογώνιον. 
Ai dpa ToU χύχλου διάωετροι éx τοῦ xévrpou xat 
µέσου ἡγμέναι ἴσα ποιοῦσι σχήματα, ἔἐπειδὺ πᾶσα 
αὐτοῦ διάμετρος (ax ἐστὶ, διὰ τοῦτο xoi πᾶν αὐτοῦ 
µέρος πρὸς τὸ x£vtpov ἶσον τοῖς ἄλλοις αὐτοῦ ἐστι 
µέρεσι, καθώς ἀπεδείχθη. Τοῦτο δὲ οὐκ ἐπὶ τοῦ τρι- 
γώνου, αἱ γὰρ τούτου πλευραὶ οὐκ ἴσον ποιοῦσι τῆς 
αὐτου διαμέτρου xai xaÜérou χύχλον d τρίγωνον 
τοῦ γὰρ χύχλου διάμετρος τρίτον ἐστὶ τᾷῦς τούτου 


equalia, et tota ipsa suntequalia. Quoniam igitur 


C diametur C U est a'qualis diametro E N, diameter 


etiam A B erit &equalis diametro N Y, et R. | dia- 
meter equalis diametro B X, et diameter Z N 
equalis diametro 1 Q, et diameter FF N «equalis 
diametro U D ; et diameter X A &qualis diametro 
U C; denique singule singulis sunt equales ; nam 
que eidem sunt e&equaliailla inter se sunt equalia. 
EQ HSLFTOKM G sunt sequales, circuli ; 
nam figure, quarum diametri sunt equales, ipse 
inter se sunt equales ; et quod ex ipsis diametris 
constituitur triangulum equale est. Diameter ergo 
A B, circuli G H assumat equalem sibi diametrum 
Α X circuli 0 K ; etipsa assumat diametrum X. B 
cireuli F T. Fiantque latera et constituatur trian- 
gulum A C X. Quoniam igitur equales sunt diame- 


Quorum enim dimidie partes sunt equales, et tota ῃ tri, ut demonstratum est, necessario triangulum ex 


ipsa sunteequalia. Eodem modo ut N se habet ad U, 
ita etiam FF ad D; utriusqueenim termini centrum 
est U, ut N : centrum est terminorum U D. Atqui 
AUXUsunt &equaliaistis N U U FF. Nam cen- 
trum commune est U. Diameter ergo A X circuli 
O K equalis est diametro ipsius FF N. Quorum 
enim dimidia suntequalia, tola ipsa sunt equalia, 
Ex eadem ratione ut se habet N ad A, ita etiam E 
ad A ; utriusque enim centrum est A. Non secus 8ἰ- 
que terminorum B Á, centrum est N. Atqui C A UA, 
eequalia suntistis N A U A; namcentrum commune 
est A. Diameter ergo C U, circuli M C, equalis est 
ipsius diametro E N ; quorum enim dimidia sunf 


his constitutum est s»quilaterum et equiangulum. 
Diametri ergo ex centro ex medio ducte equales 
constituunt figuras, quandoquidem omnis circuli 
diameter est equalis ; idcirco quilibet ipsius pars in 
centrum coneurrens reliquis partibus est equalis, 
ut supra demonstratum est. At hoc in triangulo 
locum non habet ; nam ipsius latera non efficiunt 
circulum, aut triangulum equale triangulo aut 
circulo qui ex ipsius diametro conficitur, nam 
diameter circuli et tertia pars circumducte linee 
quam si quis assumat et adhibeat, utseceteircum- 
ferentiam cireuli, tres equales diametrolineas effi, 
ciet; quam quidem lineassiquis ut latera ponat, 


1383 


τεμεῖ, τρεῖς ἴσας ταύτῃ ποιήσει ἃς θεὶς πλευρὰς 
ἰσογώνιον καὶ ἰσόπλευρο ποιήσει τρέγωνον, εἰ δὲ 
τρείς διαµέτρους Χυκλώσει, τρίτον δὲ πιριµέτρου 
θύσει διάµετρον, ὁ αὐτὸς xai πάἄλιν κύκλος γεῦύ- 
Get «t, 

€. Οὐχ οὕτως δὲ ἐπὶ τοῦ τριγώνου’ οὐ γὰρ τὸ τρί- 
τον τςῷ αὐτοῦ περιµέτρου ὢ καθέτου ἴσον τῷ αὐτοῦ 
διαµέτρῳ, ἀλλὰ μεῖδον, ὥστε μείζονα καὶ ἑλάττονα 
καὶ χύχλον καὶ τρίγωνον ποιήσονσιν αἱ τούτον πλευ- 
pei τε καὶ à διάµετρος καὶ ή κάθετος" ἔστι δὲ τοῦτο 
τῆς ἀνισότητος, καὶ περὶ piv τῶν ἄλλων τριγὠνων 
οὐδεὶς εἰς ἀπόδείξι λόγος ἐναργὺς γὰρ *» θεα, 
οἷον τοῦ ἰσοσκελοῦς, τοῦ ὀξυγωνίου, τοῦ &ub)vye- 
νίου, $ ἀπόδειξις δὲ χρήσιμός ἐστι δεἰχθύναι ἐπὶ 
τοῦ ἰσοπλεύρο.. Ἔστι δέ αὔτη" τοῦ τριγώνου 
πλευρὰ καὶ à διάμετρος η διὰ τοῦ χέντρου xci µέ- 
σου Ὀγμένη καὶ Ὦ κάθετος, οὐκ ἴσους χύχλους ποι- 
οὔσιν, ἀλλ) ἀνίσους, 4))' οὐδὲ τρίγωνα ἴσα τῷ αὐτῷ' 
δεῖ δὲ τρίγωνον x«i χύχλον σχηματογραφῆσαι καὶ 
δεῖδαι ἀνίσους κύχλους τοὺς ἐκ τῆς πλευρὰς τοῦ τρι- 
γώνου γινοµένους καὶ τῆς διαμέτρου καὶ τῆς χαθέ- 
τον, τῷ A B T' τριγώὠνῷ' κύκλος γεγράφθω ὁ M € 
κέντρῳ τὸ K xat 7 B E. διαµέρῳ, ó X A χέτρῳ 
τὸ N xai τὴ H Γ καθέτῳ, o Π Z κέντρῳ τὸ P 5$ ἄρα 
A B πλευρὰ, ἔστω τοῦ M € διάµιτρο, τοῦ A. BT 
τριγώνου xai τὸῦ X T xüx)ou διάμετρος à B E ὕτω 
πλευρὰ, τοῦ E B Z τρογώνου ἀλλὰ καὶ ἡ H D χάθι- 
triangulum efficiet eequiangulum et equilaterua, 
quod si qui tres diametros in circulum torqueat. 
tertiam partem circumferentie ponat circuli dia- 
metrum, idem rursus redibit circulus. 

5. At idem hoc non habetlocum in triangulo, 
nam tertia pars perimetri aut linea perpendicula- 
ris equale triangulum ei quod fit ex ipsius diame- 
tro non constituunt, sed majus. Quare majorem et 
minorem circulum :itemque majus ac minus trian- 
gulum latera ipsius efficient, itemque diameter et li- 
nea perpendicularis. Est autem hoc inequalitatis. 
Ac de aliis quidem triangulis non est quod demon- 
strationem instituamus ; potest enim evidenter anim- 
adverti intriangulocrurum equalium, in acutangu- 
lo triangulo obtuso. Sed opere pretium est demon- 
strare in triangulo :equalium laterum. Demonstra- 
tio autem in hunc modum conficitur. Latus trian- 
guli et diameter, que per centrum ac medium 
ducta est, et perpendicularis linea non efficiunt 
equales circulos, sed inaequales, invo neque trian- 
gula eidem smqualia efficiun. Oportet describere 
trianguli et circuli figuram ac ostendere inequa- 
les esse circulos qui ex latere tringuli [diametro 
8ο linea perpendiculari efficiuntur. 

In triangulo A B C circulus M U describatur, sit- 
que centrum G. Itemque cireum diametrum BE 
circulus X L ducatur sitque centrum N.9iltemque 
cireum perpendicularem lineam € C, circulus Q S 
describatur, sitque centrum R. Latus ergo A B 
tringuli A B C sit diameter circuli M U et diameter 
B E circuli X L sitlatus tringuli E B F. Preeterea 
G C perpendicularis linea trianguli A B C, diame: 


ADDENDA. 
περιφερείας, ἂν τις εἰ λάθη xal τῇ διαµέτρῳ θες Α voc, τοῦΑ B T' τριγώνου, 


6 


138 
Φιάµετρος δε τοῦ Π I 
χὑχλου, fre πλευρὰ τοῦ T H Θ τριγώνον, καὶ à 
τοῦ M Φ χύχλου διάμετρος, πλευρὰ ὃς τοῦ A BT 
τρέγώνου, ἧτω πλευρὰ τοῦ À B Ω τριγώνον. Ἐπεὶ 


Β 





τοίνυν ἡ διάµετρος τρίτον ἐστι τῆς ὅλης τοῦ κύκλου 
περιφιρεία;͵, ὑπάρχει δὲ $ A B διαµετρος τοῦ M € 
χύχλου, xxi πλευρὰ τοῦ Α B [D τριγώνου καὶ ἔστο 
ἐξ ἀνάγκης καὶ τούτου τρίτον. ἐπιιδὸ ἓν ἑτέρει 
ter autem circuit 0 S, sit latus trianguli C G B 
Eodem modo diameter circuli M U que& eadem e: 
Jatus trianguli A BC sit latus trianguli A BO. Quoc 
niam igitur diameter est tertia pars totius cir 
cumcurrentis linec circuli, estautem A B diamete 
circuli M U, et latus trianguli A B C; est quoqu 





necessario cireumcurrentis lines tertia pars. Quan 
doquidem in aliis eequalibus lateribus hoc ipsun 
habet locum, quoniam AB C perficit triangulur 
À B C, necessario A B diameter latus affecta, majo 
rem circulum constituent quam sint illi circuli 


qui circum trianguli perpendicularem lineam, au 


THEODORI i1 fMP. DE COMMUNIONE THEODÓRI. 1386 


κύτη A Β Γ ἀπαρτίδει τὸ τρίγωνον A BT, À 
«€ τοῦ ΑΒ Γ Α B διάµετρος τεθεῖσα µεί- 
xÀo» συνέστησε τοῖς τοῦ τριγώνου καθέτου 
ιέτρου συσταθησοµένοις xoxho τὸν ΜΦ; 
à T Ἡ κάθετος οὐκ ἴση τῇ Α B πλευρᾷ κατ’ 
ἔστι δὲ καὶ αὕτη διάμετρος τοῦ II X κύ- 
(γκαίως ἐστὶ xal ὁ χύχ)ος οὗ αὕτη διάμι- 
» xar ἔλαττον ἄνισος τῷ M 9 χύχλῳ, οὗ 
; ὦ AB, καὶ τὸ GpaT MG τρίγωνο ὃ 
θετος xvi διάµετρος, τοῦ Α B T' τριγώνου 
IL Σ χύχλου, πλιυρὰ γεναµένη, συνέστησιν͵ 
τι, Χατ ἕλαττον δὲ τοῦ A B T" τριγώνου * 
πλενραὶ ὑποτείνουσαι ἀλλήλας, µεὶδους ἑαυ- 
Ῥιαμέτρου καὶ καθέτου ποιοῦσι πάλιν, ἐπεὶ 
A T τριώνου οὐχ ἴση τῇ ἑαυτοῦ πλευοᾷ 
» ὅπου ἂν πιράση, εἰ µήτι κατὰ τὸ Γδ p 
ας τῆς B D πλευρᾶς, x«l γινήσιεται καὶ 
pé, ὃ τε καὶ rov τῆς διαμέτρου ἀποστῆ 
ἄνισος, κατ ἔλαττόν ἐστι τῆς B. X πλευρᾶς, 
δε à αὐτὴ καὶ τοῦ X A κύκλου διάμετρος, 
i$ καὶ ὁ X A χύχλος ἄνισος xxt ἔλαττὸν 
M ὁϕ χύχλῳ οὗ διάμετρος ἡ A B* $ γὰρ BT 
τη deri, καὶ τὸ ἄρα EBZ τρίγωνον ὃ à 
ἄμετρος, τοῦ A B T' τριγώνου καὶ τοῦ X A 
πλευρά γωαμµένη, συνέστησιν ἀνισόν dati, 
rto» dt, τῷ A Β Γ τριγώνῳ πάλι δὲ à δια- 
oU M χύχλου, ἐπειδὴ xoi πλευρά ἐστι τοῦ 
2ιγώνου, -ὰς B (1A Ω πλευρὰς ἴσας ταύτῃ 


im ductalinea efficiuntur. Quoniam autem C 
pendicularis G C non est equalis ipsi AB, 
α diameter circuli Q S, necessario circu- 
cujus est ipsa diameter, erit minor et 
s circulo M U, cujus diameter est AB. Tri- 
ergo 4 H C, cujus linea perpendicularis 
it diameter trianguli 4 B C οἱ circuli Q S, 
tus, constituit triangulum insequale, et mi- 
igulo A B C. Nam quelatera substernuntur 
'em ipsa majora se efficiunt diametro et 
pendiculari. Rursus quoniain B trianguli 
n eo usque protenditur ut sit eequale lateri 
ubi terminetur, si nonin C terminatur, 
erminus lateris B C. Terminabitur etgo 
fiet latus, siquidem nomen diametri non 
eritque inrequalis et minor latere B C. ῃ 
n B E diameter circuli X L ; necessario 
culus X L erit inequalis et minor circulo 
is diameterest Α B ; nam linea B C huic 
est, et triangulum igitur E B F quod dia- 
'euli X L latus effecta constituit est ine- 
minus triangulo A B C. Rursus dianreter 
U, quoniam etiam latus est trianguli 
sumptis lateribus B O, A O, equalibus, ne- 
constituit triangulum A B O, equale ei 
| latus A B. Et quoniam latus A B majus 
etro B E, eL ipsum est quoque majus li- 
rendiculari G C, constituit autem diameter 


λαθοῦσα, ἐξ ἀνάγκης τῷ οὔ 'πλενυρὰ, ἴσον &molqct 
τρέγωνον τῷ ABO, Καὶ ἐπεὶ τοίνυν à AB πλευρά 
µιείξων iati τῆς BT' (sic) διαμέτρου xal αὕτη τῆς 
HI καθέτου, ἐπίστησι δὲ, $9» μὶν AT τὸν M 4, 
ᾧ δὲ BE τὸν X A, à. δὲ H T τὸν 1L Σ, ἀναγκαίως M ὁ 
µείδων ἐστὶ τοῦ X. A, χαὶό K Ατοῦ [I Z, χαθὼς x«l 
ᾱς προσελάθοντο ἔχουσι διαµίτρους, χαὶ τὰ ἄρα Α 
ΒΡΕ ΒΖ ΓΗ Se τρίγωνα οὕτως ἔχουσιν * ὡς γὰρ ὁ 
M € πρὸς τὸν X A xai τὰ ABT πρὸς τὸ B E Z, ὡς di 
ὁ X A πρὸς τὸν IL Z, τὸ BEZ πρὸς τὸ ΓΗ Θ * og 
ἄρα µείφων ὁ M 9 τῶν X ATI Σ, οὕτω καὶ τὸ A BT 
τῶν B EZ Γ H 6, µόνον δὲ ἴσον τῷ ABT τὸ AB Ω. 
Αἱ τοῦ τριγώνου dpa πλευραὶ καὶ διάμετρος καὶ 
κάθετος, οὐκ ἰσους χκύχλους ἡ τὰ τρίγωνα πάντα 
ποιοῦσι, κατὰ τὸ αχέντρον xal μέσον περατούμιαι, 
όπερ ἴδει δεῖξαι. 

€. Πρὸς τούτοις δε συγγεὶς τῶν λεγομένων ὠέ 
ἀναγκαῖον κρίνοµεν δεῖξαι ὄτιπερ πᾶν τρίγωνον τὸ ix 
τῆς τοῦ κύκλου διαμέτρου χκαταγραφὲν, tà ἡμισυ 
ἐαθαδὸν περιέζει οὖπερ ἔχει διάµετρον κύκλου πλευ- 
ρὰν, ὃ δὴ εὐγενὲς ὑπάρχει θεώρημα τΠβὸς τὸ δεῖξᾶι 
ὅτι ὁ χύχλος διπλασίων ἐστι τοῦ ἀπὸ -ῆς αὐτοῦ 
διαμέτρου καταγραφέντος τριγώνου ἰσοπλεύρον. Ati 
δὲ κύχλον γράψαι, x«l λαθεῖν τὸν αὐτοῦ διάµετρον 
καὶ τριγώνου θεῖναι πλενρὰν, καὶ σνστῆσαι αὐτὸ, καὶ 
δεῖξαι ὅτι διπλάσιὸς ἐστιν ἀὐτοῦ ὁ χύχλος, οὗ ἔχει 
διάµετρον πλευρὰν d I αέντρῳ " αύχλος γεγράφθω 
6 Π Θ διαστήµασι τοις ΑΒ ΤΩΗ X* ἐπιζεύχθωσαν 


Α B circulum M U, diameter vero B E circulum 
XL, rursus] diameter G C circulum Q S : certe 
pro rationediametrorumtriangula AB CE BF C G H 
se habebunt. Ut enim se habet M Uad XL, ita 
eliam triangulum A BC ad triangulum B E F : et ut 
se habet circulus X L ad circulum Q S, ita etiam 
triangulum B E F ad triangulum 6 G H. Ut ergo 
major est circulus M U cireulisX L QS, ita etiam 
triangulum A B C majus esttriangulis B E F, C G H. 
Solum vero triangulum A B C est e&qualetriangulo 
ARO. Trianguli ergo latera et diameter et linea 
perpendicularis non omnes circulos equales neque 
omnia triangula E equalia efficiunt, cum per cen- 
trum et medium ducuntur ac terminantur, quod 
oportuit ostendere. 

6. Preterea (1) opere pretium existimamus os- 
tendereillud quod cognatum est iisque sunt dicta, 
nempe omne triangulum ex diametro circuli de- 
scriptum dimidium spatium comprehendere ejus 
trianguli quod habet pro latere, circuli diametrum, 
quod sane theorema nobile est, et accommodatum 
ad ostendendum circulum duplex esse trianguli 
equalium laterum ἃ subtensa cireuli diametro 
descripti. Oportet igitur circulum describere et 
assumere ipsius diametrum, ac ponereipsam ut sit 
trianguli latus, et constructi trianguli ostendere 
circulum esse duplum, cujus triangulum pro la- 
tere habet diametrum. In centro | circulus scriba- 


»c usque ad num. 7 non puto esse ipsius auotoris. Vide Prefationem. 


JATROL, GR. CXL. 


“1 


1387 ADDENDA. 1398 
τοωυν 95 THHBBOOXXA AT : ἐθεθήσθωσαν À X, τἀήμίσεα αὐτῶν BI H L ἴσα ἐστὶ, xoi 3 BH ἴση 


deal A T B H έως τὸν À, xai συσταθήσεται τὸ Α B 
8 


Δ τρίγωνον ἰσόπλευρον, ἰσογώνιον. Ἐπεὶ γὰρ ώς n 
I µέσο ἐστὶ τῆς Α B, οὕτως χαὶ $9 HT µέσο τῶν 
AABA-$ γὰρ Α 1 ἴση ἐστὶ 72 IT, ἐπιιδὸ T 
ἴσο ἐστὶ τῇ Α B, ἐπεὶ δε τὸ I μέσον dari. τῆῦςτεα B 
x«i τῆς T Q, τά ἡμίσεα αὐτῶν A IT I ioa. ἐστὶ, xai 
à A Τ ἴση ἐστὶ τῦ I T, ἐπιιδὸ icq ἐστὶ τῇ ABA 
ΔΑ, xcii A A lou tari. τῇ A B καὶ τῷ ΒΔ" κατὰ τὸν 
αὐτὸν δὲ λόγον καὶ ὁ Β 1 ἴση ἐστὶ τῇ 1 H, ἐπειδὶ à X Η 
loo ἐστὶ τῦ B À - ἐπεὶ δὲ τὸ I µέσον εστὶ τῆς Β Α Ἡ 


icti τῇ 1 H, ἐπειδὴ ἴση ἐστὶ T BA à A B, χαὶ ἡ B 
A ἴση ἐἰστὶ TZ BA καὶ t5 A A. Τὰ yovv ATIBHI 
τρίγωνα ic εἰσι x«l ἰσόπλευρα xai igoyevux- ἐπι- 
ξεύχθωσαν δὲ ταῦτα διὰ TÀc T H, xat. συσταθύσιται 
τὸ T H I τρέγωνον ἰσον αὐτοῖς * ἶσαι γὰρ τρεῖς εὐθεῖαι 
ἐπιδευχθεῖσαι ἐξ ἀνάγκης ἰσόπλευρον ποιήύσουσι τρί» 
Ὕωνον * αἱ γὰρ ὑποτενουσαι AT BH τὰ ATIB 
H I τρίγωνα, ἴσαί εἰσι ἐξ ἀνάγχης τῷ T Η πλευρά 
τοῦ H TI τριγώνου, ἐπειδὸ αὕτη ἐπέδευκται τῷ ΤΙ 
HI xarà τὰ µέσα τῶν A ABA πλευρῶν τοῦ Α Β 
Α ᾖτριγώνου, καὶ ἐπε γοῦν τὸ ΤΗ 1 τρίγωνν 
σόν ἐστι τοῖς ATI ΒΗ 1 τριγώνοις, καὶ τὸ THA 
τρέγωνον ἴσον τούτοις στἰν. Ἐπεὶί γὰρ κατὰ τὰ μὶσε 
τῶν A A ΒΔ πλευρῶν τοῦ ABA τριγώνου ἡ αὐτοῦ 
βάσις ἐστὶ T H iow ταῖς TIH I πλευραῖς τοῦ 8 
I τριγώνου * ày γὰρ τὰ ἅμιση ica καὶ τὰ ὅλα σέ 
έστιν * ἐπεὶ τοίνυν τὰ ἐν τῷ A BÀ τριγώνῳφ τρέγων« 
τίσσαα A TIBHITHITHA icc εἶσι, xai τὰ 
iv G8 A BT τριών, AXIBOIOXIAQOXT rpi- 
γωνα τέσσαρα ἴσα καὶ πρὸς αὐτὰ x«l ἀλλήλοις tici», 
ἐπιιδὴ τοῦ Π Θ κύκλου Q À B διάμετρος xowü έστι 
πλευρὰ τῶν ἑκατέρων ἰσοπλεύρων, ἰσογωνέων τριγώ- 
νων ABAABT-: dà dt ἶσά ἐστι, καὶ τὰ τέταυτα 
τούτων ἴσά ἐστι" λέγω γοὺν ὃτι ὀχτώ εἰσι τὰ £v τοῖς 
δυσί τριγώνοις ἴσοιςΑ ΒΔ Α BT. τρέγώνα, àv τὰ & 
ATITHIHBIBOQIOQOXIXAI τὸ τοῦ ἩΠθ 
κύκλου ἐμθαδὸν περιέχει, λείπεται δὲ τοῦ X OTT 
Ἡ ΔΑ τὰἁγοῦὔναΑΤΤΗΗΒΒΩΩΣΧΣΧ Α τμήματα -κ 


tur Q H, sintque intervalla A B, T O, G X. Connec- C estlinese B A. Quoniam autem ] medium est lines 


tantur igitur T G, GB, B 0, OX, X A, A T. Produ- 
n 


« 


C 
cantur vero A T, B G, usque ad D. Et constituetur 
ABD triangulum equalium laterum etangulorum: 
quoniam enim ut 1 est medium lines A B, ita etiam 
TG sunt media linearum A DBD;nam linea A I 
equalis est linee | T, quandoquidem linea T O 
est tum linee A B, tum etiam linee T O, media 
ipsorum A II T erunt equalia, et quoniam tequalis 
est linea D A etlinea A B ; et linea A D eequalis est 
linee ABet BD; ex eadem ratione linea BI equa- 
lis estlinee I G, quandoquidem X G linea equalis 


rum BA,G X, dimidie partes ipsorum BI, Gl 
equales erunt. Et linea B G equalis erit linee | 6, 
quandoquidem lines D B equalis est linez B A, et 
linea B D &qualis est linee B A et που AD. 
Triangula ergo ATIBGlsunt equalia sequalium 
laterum et e&qualium angulorum. Connectantw 
hee per lineam T G, et construetur triangulum 
T GI, eequale ipsis ; nam tres recte linee. eequales 
connexe necessario efficiunt equalium ]jaterum 
triangulum , nam subtendentia latera AT B Gti 
angulorum AT 1, BG 1, necessario sunt equalis 
lateri T G trianguli G T I, quandoquidem latus hoc 
connexum est cum lineis T I, G 1, per media late 
AD,BD trianguli A B D ; quoniam igitur triangu- 


p lum T GI equale est triangulis A T I B G I, triaz- 


gulum quoque T G D illis erit e&quale ; quoniam 
enim basis ipsiusestcirca media latera A DB D trias- 
guli Α B D, erit equalis lateribus T 1 G I triangui 
T G1; quorum enim dimidia sunt eequalia, οἱ ipsa 
tota sunt &qualia. Quoniam igitur quatnor tria 
gula ATIBGITGI TGD in triangulo ABD 
sunt equalia, triangula quoque quatuor A XI B0I 
OX1OXC,in triangulo ABC, erunt inter * 
equalia, quandoquidem diameter AB circu 
G H est commune latus utriusque trianguli equi 
lium angulorum et equalium laterum, nempeABD 
ABC; que vero equalia sunt, et quart» parte 
ipsorum sunt equales. Dico igitur octo esse triat- 

gula in duobus triangulis equalibus A B D A B6 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


ἰς τοῦ χύχλου περιφερείας xai 
ελευρῶν γινόμενα ἔστωσαν ἴσα τοῖς δυσὶ τριγὠ- 
'"HAX Ὦ Γ. Δηλοῖ yop αὐτὸ καὶ ἡ αἴσθησις. 
xo T H τμῆμα τοῦ Π Θ χύχλου τὸ Α TB H χατὰ 
σύτητα προσλαθὸν ἀναπληρώσει τὸ τοῦ ΤΗΛ 
vov ἐμδαδόν. Ὡσαύτως καὶ τὸ X Q rpfp« τοῦ 
) Π χύκλου τὰ A X B Ω τµήµατα προσλαθὸν 
ληρώσει το τοῦ X Ω Τ τριγώνου ἐμθαδόν' δη- 
εἴ γὰρ τοῦτο xxl η ὂψις αὑτήύ. Καὶ ὁμοῦ τὰ ἐν 
fada τοῦ II ϐ χύχλου περιεχόμενα τρέγωνα 
, τετραδικῶς τοῖς duci γώνοις Α BAA BT 
χοντα" διπλάσιον dpa τὸ τοῦ Π ϐΘ κχύχλου ἐμθα- 
τοῦ Α B A τριγώνου, ὧν αἱ περίµετροι ἴσαι, 
à τεττάρων ἐν & ἑχάσῳ Ἠµείζονι τριγώνω 
| τριγώνων» ἔχει γοῦν ὁ χύκλός καὶ τὰ οκτὠ. 
dp& χύχλος δώσει διάµετρον xol συντήσει ἐκ 
X ἰσόπλευρον ἰσόγώνιον τρίγωνον, διπλάσιος 
y ἐστὶ, καθως. ἔδει δεῖξκι. Καὶ ταῦτα μὲν µέ- 
οὔδε , ὁ dt λόγος ἀναδραμέ-ω πάλιν λέγειν τὰ 


τῶν ἴσων χαὶ ἀνίσῶν τῶν εἴδει σχημάτων 
ιπτισθέντων, ἵνα τὸ παρεμπισὺν θεώρημα 


ιείψας, πρὸς τὸν σκοπὸν βάδιῦται, 0 καὶ γενή- 


Ῥοίνυν οὐ µόνον τῷ χύχλω καὶ τῷ σφαίρᾳ καὶ 
We καὶ τετραγώνῳ Ὑγίγνεται $ ἐξοχὸ τοῦ χύκλοῦ 
τὸ πάντη ἴσον, ἀλλὰ παντὶ σχἡματι Ὑραφομένω. 
ie ὃ ἀλόγως τέµνη τὸν χύχλον $ τἆλλα, αλλ ἡ 


1990 


τῶν τῶν τριγή- Α τομὴ ἔστω διὰ τοῦ µίσου x«i χέντρου xaz' εὐθεῖα 


οἰμῶσα, ἵν᾽ οὕτως πᾶς περάτων εὐθεῖαν, σχηµα- 
τογραφῦ κατὰ λόγον. Περὶ δὲ τῶν τόὀµέων οὐδεὶς 
λόγος νυνὶ, ὄτιπερ οὖδέ σκοπὸς εἰς αὐτὸ, ἀλλ Ort 
πῶς τὸ εἴδος ἐν ἔχαστον ἐγνωμάτενσε σχημάτων 
ἑτέρων διαχωρίσαν σχημάτων αὐτό. Ἔστι δὲ πρώτι- 
στον καὶ ἀχλινέστατον(!) σχήμα ὁ κύκλος, δι οὗ καί 
Ἡ σφαῖρα συνίσταται, μετὰ δὲ τὸ τετράγωνον, εἴτα τὸ 
ἰσόπλευρον τρέγωνον, καί οὔτε κύλινδρος, οὔτε χῶνος, 
οὖτε πλαίσιον, οὔτε πυραμἰς ὡς αὐτά, ἅνισα γάρ, 
μᾶλλον τοῦ τετραγώνου χα τοῦ τριγώνου oiow ἔχει 
δὲ καί ἓν ἕκαστο σχῆμα µπαντί διαφοράν τῇ 
ἱσότητι καὶ ἀνισότητι. Όσα γοῦν ἔχουσυ ἰσοτέραν 
τὴν θέσιν, ἐκεῖνα χαὶ κρειττόνως παρὰ τοῦ εἴδους 
εἰδοποιόθησαν. Τῷ μὲν οὖν xóxÀe x«i τῇ σφαίρα 
πᾶς ἂν ὁμολογήση, ὄτιπερ οὐδὲν ἰσότερον do, à 
ὠσαντὰ, τῶν δὲ ἄλλων πάντων ὁ μὲν ἐμὸς λόγος 
διακρίνει τὸ τετράγωνον καὶ τὸ ἰσόπλευρον τρίγω- 
νον, οὐκ ἄνεν τινῶν δὲ τοῦτ) αὐτὸ αἰτιῶν λέγομεν, 
ἀλλ' ὅτι καὶ ἀναγκαῖον' si δέ παρὰ τὸν ἥμέτερον 
σκοπὺν ἄλλως πως ἀνήρ τις εὕρη ἄλλο Γσύτερον, χά- 
Ρις καὶ τούτῳ πολλὺ, συγγνώµην δὲ xci ἡμεῖς έξαι- 
τούμεθα ότι αὐτὸ ἄνισον λέγομεν τῷ ἀκλιωεῖ ἴσον, 
ἀλλὰ τὸν τιμὴν τῷ ἴσῳ ἀφόσιούμεθα. Ἔστω dt. εἰ μὲ, 
ὡς ὁ ἡμέτερος λόγος εἴρηχεν, ἀλλ ὡς ὁ ἐκείνον, tii 
τῷ à εἴρηχεν ουτος, συµθάλλεται δὲ καὶ ὁ ἡμέτερος 
εἰς τὸν αὐτοῦ, ὅτι τὸ ἶσον χρειττόνως τὸ εἶδος τοῦ 


imsexATITGIGBIBOIOXIXA LIC temere secet oireujum autalias figuras, sed sectio 


im circuli Q Hcomprehendunt(?). Supersunt 
1X 0C, T G D. Segmenta igitur AT T G 
IOOX X A, que ex circumeurrente linea 
j et lateribus triangulorum exsistunt, sint 
lia duobus triangulis T G D, X OC. Hoc enim 
ensus demonstrat. Nam T G, segmentum 
à Q H, assumpta quantitate A T BG, complebit 
1m trianguliT G D. Eodem modo segmentum 
jusdem circuli Q H, assumptis segmentis A X 
mplebitspatium trianguli XO C.Nam aspectus 
1006 demonstrat. Ettriangula igiturocto simul 
rehensain spatiocirculi QH, quorum quatuor 
rulum utrumque, majus nempe AB DA BC 
ituunt, spatium circuli complebunt. Quare 


fiat per medium et centrum, ita ut in rectum pro- 
cedat ut hoc modo omnis circulus ex ratione de- 
scribatur ducüs recta lineis ad terminos. Sed de 
sectoribus nune non est nobis sermo institutus, 
quando neque scopus hie nobis est propositus, 
cum ostendereconstituerimus quomodo unaquseque 
for:.& unamquamque figuram informavit,utab aliis 
figurissepararetur. Est autem prima et omnium 
mazime ordinata figura circulus, ex quo etiam glo- 
bus constat, deinde quadratum, deinde triangulus 
equalium laterum ; neque cylindrus neque conus, 
neque prisma neque pyramis sunt ejusmodi, nam 
magis ineequales sunt quam quadratum et trian- 
gulum, ut unaqueque figura discernitur ab altera 


um circuli QH duplum est trianguli A B C ; p &x(ualitate etin&qualitate. Quecunque igitur situm 


circuli et amborum triangulorum perimetri 
aquales, cum quatuor sint triangula in utro- 
riangulo. Habet igitur circulus octo triangula ; 
gitur cireulus suppeditabit diametrum ex qua 
ruatur triangulum equalium laterum etangu- 
1,duplusest ipsiustrianguli; quod oportuit de- 
trare. Atque hecquidem hactenus.Oratio vero 
tatu? ad propositumillud defiguris imparibus 
1 exqualibus et inequalibus utrelicto hoc theo- 
te quod obiter incidit ad scopum festinet. 

Non estigiturcirculus duntaxat equalitate exi- 
supraomnem figuram equalem, verum etiam 
v omnem figuram qute describitur. Nemo vero 


Τεταγµέν 
Αἴτημα }ἱὰν εὔηθες ut loquitur Aristoteles. 


habent equabiliorem, illa sunt prestantiora, ut 
etiam talia ab ipsa forma effecta sunt. Quilibet 
igitur falebitur nihil magis equale esse quam cir- 
culum et spherram, ab aliis autem omnibus meo 
judicio discernuntur quadratum et triangulum 
sequalium laterum. quod non absque ratione dici- 
mus; imo est hoc necessarium.Quod si quis preeter 
illud nostrum propositum reperiat aliam figuram 
circulo magis equalem, illi magnam graliam ha- 
bituri sumus. Veniam autem nos deprecamur quod 
negemus inequalem figuram esse ordinate figure 
equalem cum presertim hoc modo illud quod est 
&quale inequali preferamus. Sed esto aliqua alia 


« cxápara ab auetore appellantur ἀχλωέστατα. Vide Aristotelem primo De ccelo. 


1591 


ADDENDA. 


41392 


ἀνίσου εἰδοποιῆσαι φάσχει οὐδεὶς γὰρ επη Omutp Α ἀγαθῶν µέν πλέρης γαΐα, τὸ τ ἂν πλήρος d'vypu. 


τὸ ἆνισον Χρειττονως εἰδοποίχσε τὸ εἴδος, εἰ µή τι 
παραλογίδηται. 

». Δέγομιν οὖν ὅτε ὥσπερ ἓν ὕλη τὸ εἶδος, iv φύ- 
σει παιδεία, καὶ ὥσπερ ὃ σχΏῆμα ἱσότερον κρειττὀνως 
παρὰ τοῦ εἶδους εἰδοποιήθη τοῦ μὸ ἰσότητιῖσῳ αν: 
τοῦ, οὑτῶς καὶ ῆ φύσιςῆ ῥυθμισθεῖσα παιδεία καὶ 
οἷον εἰδοποιηθεῖσα κρείττων ἐστὶ τῆς μῆ παιδείαν 
σχούσης. Ἔχει δὲ πλάτός πολὺ τῆς σχούσης ἡ διαφορὰ 
ὅτι τὶς μὲν φύσις ἔσχιν ὅλην παιδείαν, τὶς δι ἥμισν, 
τὶς δὲ ὅλην παρά τε ἕτερα δέ κατὰ βαθμίδας oiov, 
ἕως τῆς µέσον, καὶ ἐκ τούτον έως τοῦ τῆς παίδείας 
κατὰ τὸν αὐτόν λόγον, ἐσχάτου, €) δὲ pà σχοῦσα τέ- 
sov, ἀτιμοτάτη τέλεον. Τρεῖς γοῦν εἰρήκαμιεν χοι- 
νωνίας πρωτίστας, τῷ ἄρχοντι κοινωνεῖν ἃς εἴπομιν 
τῶν 0' ἄλλων ἐπιμελεῖσθαι ὅσας δὴ τῷ xoive συµ- 
θαλλομίας ὁρᾷ, ti; τε σύστασυ καὶ εὐμάρειαν, 
τοὺς δὲ μετὰ τὸν πρῶτον τῷ πβώτῳ ὁμοιοῦσθαι ὁρί- 
Coptv εἰ γὰρ ἐκεῖνος χοινωνεῖ τοῖς φυσιχοῖς τε καὶ 
πεπαϊδευµένοις λόγοις, οὗτοι δὲ τοὺς αὑτοῦ λόγους, 
ὥσπερ τινὰς μορφὰς αἴροντες tig ἀλλήλους  ποιοῦσι 
τὰς χοωωνίας, οὐδέν ἐστιν ἄλλο, ἡ ὅτι χἀτὰ φύσιν 
x«t παιδείαν κοινωνεῖ τῷ κοινῷ. Πόσο δ᾽ αὐτὸ τε 
ὠφέλξια κόσμον όποταν λόγος pt» ὀρίδη, φύσις δὲ 
πράττη, xai τὸ µή λόγου καὶ φύσεως, πόῤῥω βαίνει, 


figura praeter circulum maxime omnium ordinata. 
Verum ne sic quidem noster sermo inutilis fuerit. 
quo asseveramus eequalitatis formam inequalitatis 
forma esse preestantiorem ; nemoenim dixerit ine- 
qualitatis formam eequalitatis forma esse prestan- 
tiorem, nisi rebus fucum aliquem faciat. 

8. Dicimusigitur formam in materia id essequod 
estin natura eruditio ; et ut figura maxime om- 
nium equalis formam nactaestomnium preestantis- 
simam, ita etiam natura eruditione ornata et qua- 
si informata preestantior est ea qu& eruditioneca- 
ret. Sed magnum quoque latum discrimen re- 
peritur in naturaeruditionem habente, quod que- 
dam natura universam eruditionem habeat, que- 
dam verosimplam, quteedam rursusuniversam ali- 
cujuspartis, altera vero ab infimis ad medium usque 
ascendit et a medio usque ad eruditionem.Eadem- 
querationenatura que ad ultimum usque gradum 
descendit. Quee vero tandem omnino eruditione 
caret, est maxime omnium ignobilis. Diximus igi- 
turtres essecommunicationes, primasscilicetquas 
haberesocietatemetcommunionem cum viro prin- 
cipe diximus. Alie vero ita sunt in pretio haben- 
dte, prout conferunt ad communem illam societa- 
tem, sive ad constitutionem, sive ad faciliorem 
rationem pertineant. lllos proinde qui primum 
illum gradum assequuntur, primo similes esse dici- 
mus (1). Nam si primusille particeps estnaturalium 
et eruditiorum sermonum, hi rationes illius tan- 
quam formas quasdam suscipientescommunicant 
inter se. Quod nihil aliud est quam communem 
illam communicationem in natura et in erudi- 


Ἐπιιδή δὲ οὐκ ἔστι Tovro εὐρεῖν x&ipouc γὰρ οἱ 
πλείόυς, τοὺς ὀὁρισμοὺς piv ἡμεῖ ἀναγεγράφαμω 
καὶ τῶν ἀλήθειαν εἴπομιν, ἐράτω δὲ ὁ Dovloutwo, 
οἱ ὃ) ἆλλοι ὡς καὶ βούλουτό διατρεχέτωσαν. Οἶδα di 
καλῶς, ὃτι πᾶς ἔχων νοῦν οὗκ ἀν ποτε ἀποστῦ τών 
τρόπων τῶν εἰρημένων, ἄτε φιλοσοφίας καὶ σοφία 
ἐγχαραττόντων τὰς ὁδοὺς, ἐγὼ δες, xx» ὁ πολὺς d 
θρωπος ἀπαρίσκηται τὸ κχαλὸν, οὕκουν ὑποστα]ὸ, 
&))' ἀννποστόλως ἐρῶν καὶ αὖθις εἰρύσομαι. 

€. Λύο φοῦν οἴδα εἶναί φύσιν καὶ τὸ συμθεθκκὸς, 
καὶ τὸ μὲν φύσεως ποίτμὰἁ ἐστι καὶ λίαν ἐστὶ, τὸ di 
τοῦ σνμθιθὺχότος χατὰ χρᾶσιν μόνον «γέγνεται ἴστι 
δὲ δεκτικὸν κρᾶσις καλοῦ καὶ μή χαλοῦ καὶ χακοῦ, 
ὡς xxi τὸ συμθεθχκὸς, οιον, ὃτι τι στρατιώτες XL 
νωνεῖ Ttyt, τοῦτό κρᾶσις' εἰ piv οὖν ἀγαθῷ xou 
τεχνη καὶ φύσει, ῷ κρᾶσις δη καλοῦ δεκτικὺ, εἰ di 
p καλῷ τῇ τεχνη xai τῷ φύσει ὡς πέφνχε τοῦτ» 
γινέσθαι, ἆλ) ἁπλῶς ὅντι, Ὦ αρᾶσις δεκτικἠ μὲ κα: 
λόῦ. εἰ ὃς καχίστῳ κατά τε φύσιν xai τέχνον, t 
χρᾶσις δεκτικὴ τοῦ κακοῦ, à dox κρᾶσις δεκταὶ 
καλοῦ, καὶ μὴ χαλοῦ xai καχοῦ. Τις μὶν οὖν κρᾶσις 
ἐν φύσει, καὶ Tí; φὺσές ἐν χράσει, αἳ ἐξισαδονται 
εἰς αὐτὸ ;ἡ γὰρ ἀγαθοῦ ἀγαθῷ κοινωνία, κρᾶσις, 
ἀλλὰ κατὰ φύσιν. £v ταῦτη γοῦν τὸ κρασεὶ και τι 


tione esse posilam, vix autem dici possit, quan- 


C tum adjumentum societati humane — afferretur, εἰ 


ralio preescriberet et natura ageret, et si aratione 
ac natura nunquam declinaremus. Tunc enitn bo- 
norum tellusesset plena et mareplenum ; quoniam 
autem hoc non potest inveniri (nam etimperfectio- 
res et plures temperationes descripsirnus, ita ol 
id quod verum est dixerimus), nostra amplectatur 
qui volet; alii vero ea insistant via quem magis 
ipsis placuerit, quanquam scio quemlibet mente 
preditum nunquam discessurum a modis supra- 
dictis, eo quod in veram philosophie et sapienüs 
viam introducant. Ego vero eliamsi multi homines 
offendantur nunquam dubitabo id quod verum esi 
dicere, idque rursus repetam. 

9. Duo esse certo scio naturam et accidens ; ac 


p B&ture quidem opus preclarum est, at accidentis 


ex temperatione exsistit. Temperatio vero tum bo- 
num tum etiam malum suscipere potest, potes 
quoque accidens. Ut si miles cum aliquo commu- 
nionem ineat, hocipsumest temperatio ; si quidem 
igitur bono seadjungat, propter artem et naturam 
temperatio bonum suscipit;sin boni particeps ex art 
nonest,exnatura vero potest esse,hoc estsi absolutis 
est id quod est, ejusmodi temperatio bonum sur 
cipere potest. Sin ex natura et ex arte improbissi- 
mus est aliquis, cjus temperatio malum suscepit. 
Quare temperatio que bonum et non bonum sut 
cipere polest. malum quoque potest suscipere. Quo 
pacto igitur temperatio est in natura et quo p& 
cto naturaestin temperatione ? Nempe cum ambe 

simulineodem equantur ;)nam bonicum bono cos 


(1!) Vide Thomam 2e ente et Averrhoem in Metaphysicis. 


1393 


THEODORI II IMP. DE COMMUNIONE NATURALI. 


1394 


φύσις, χαὶέν τάύτη τῇ φύσει xal αρᾶσις χατάλλη- Α τη, ἵνα ὃς οὐκ ἔχει κατ εὖθεῖαν τὴν σύμπηξω και 


λος χαταλλήλων καὶ τὸ ὁμοῦ φυσιχὀν, tig δὲ χακὸς 
χαχῷ κοινωνεῖ, χκρᾶσις «γοῦν, ἀλλ᾽ οὗ φύσις ἐστὶν, οὐ 
λέγω δὲ ὅτι ἐστὶ χαὶ τιμὴ τῆς φύσιως, ἀλλὰ φύσεως 
piv καὶ τὰ χάχκιστα, πλημμελούσες δὲ γε ἤ ἀπορού- 
σος, ἔνθα x«i τὸ συμθεθηκὸς προχωρεῖ φύσις yàp 
καὶ φιλόσοφος ἐπιτυγχάνουσι τῶν οἴχειων σκοπῶν 
τῶν τελῶν xarà τὸ μᾶλλον, σὐμδαίνιει di συµθδι- 
θηκότι τὸ χρήσιµον, ο) piv δὺ τὸ ἀναγχαῖον, οἷον 
ὥσπερ λίθου τµοθένος x«i ὡς ᾖἔτυχε φερομένου, 
εἶτα στάντος ἐξ ἀνωμαλίας τόπου, à ὅτι τῆς φορᾶς 
στάθείσος τῆς χινούσης αὐτὸν, εἰς χαθέδραν ἔπιτη- 
δείου τε γεγονοτος, οὐκ ἄρα φύσεως τοῦτο éctt à 
ἀναγχαῖον, ἀλλὰ συµθεθηκότος καὶ χρήσιμο», ὥστε 
ὀρίδομεν φυσιχῶς, τὰ τῆς φύσέως ποιήματα οἰχεῖα 
καὶ ἀγαθὰ, τὰ δὲ κράσεως τε χαὶ συµθεθηκότος, ὡς 
μὲν ὡς d' οὗ, τιθεµεθα καὶ ταύτον δοξαν ὅτι πάντα 
τῆς φύσεως xiv κρείττω κἄν χείρω. Εἴρηται δὲ ὅτι τὰ 
μὲν ἅτακτα, ἀσθενούσες à πλημμελούσης, τὰ d &y«- 
θὰ ὑγιαινούσος τε xai ἀλήθινῆς, τοῦτον «οῦν τὸν 
τρόπον φύσις ἰδοῦσα καὶ ὅτι τρεπτὀν ἐστι τὸ ταύτης 
ἀπὸ Oto) δημιούργημα, τὸ σοφὸν δὴ λέγω ζῶον τὸν 
ἄνθρωπον, xai ὅτι καὶ αὐτύ ἀποτυγχάνει τινῶν, 
ἐπεμελήθη τοῦτ) αὐτῆς χαρποῦ, χαλλίστην xci ἀρί- 
στην ὁδὸν ἐξευροῦσα τὴν ἐπιστήμην' ἐπεὶ δὲ ταύτῃ 
τῷ φύσει xai χρᾶσις, διεῖλε ταύτην εἰς τέχνας, xat 
ταύτας συνῆψεν αὐτῇ ὥσπιρ x«t τὰς χράσεις έαυ- 


municatio, temperatio est, sed ex natura. In hac 
igitur temperatione est queedam natura, etin hac 
natura est quedam temperatio. Ambe igitur inter 
sese consociantur et simul aliquid naturale confi- 
citur. Rursus malus cum malo consociatur. Est 
igitur temperatio, sed non natura. Non dico aliquid 
esse quod non sit nature : namet pessimaquseque 
sunt nature quidem, sed abundantia aut defectu 
laborantis. Atque tunc accidens locum habet ; nam 
natura et philosophus scopum sibi propositum at- 
tinguntidque plurimum. Contingitautem aliquando 
ut ipsum accidens situtile, ut si saxum sit exci- 
sum et temere feratur, sitque locus insequalis, et 
si aliquo modo labefactatum sit ex concitato mo- 
tu, fiatque apta cathedra, hoc non est nature, 
aut necessarium. sed, accidentis, quod tainen utile 
est. Quarenature opera naturaliter definimus,nem- 
pe que a natura profecta sunt bona. At tempera- 
tionis et accidentis opera partim sunt bona, partim 
non sunt. Statuimus quoque omnia esse nature si- 
ve preestantiora sive sint viliora. Diximus autem 
illa que preter ordinem exsistunt, nature quidem 
esse, sed deflcientis aut abundantis, bona vero esse 
nature valentis et sincere, Cum igitur natura hanc 
rationem quasi perciperet videretque opus illud 
suum prestantissimum, quod a Deo habet, esse 
flexibile et versatile, intelligo sapiens illud ani- 
mal, nempe hominem, sentiretque se suum finem 
semper non consequi, nimirum sui fetus curam ge- 
rens,pulcherrimam et optimam viam, scientiam ex- 
cogitavit. (Juoniam autem in natura sunt etiam 


οὐ καλῶς πέπηκται, τοῖς τῆς παιδείας ἀρήγοται 
θεσμοῖς, xat εἰς τὸ ἐντελὲς βιοτεύη. Αλλ᾽ οἵμοι Ἰ 
οἱ πλείους τὸ δῶρον μµυσάττονται, οἱ d" ἀγχιωούστα- 
τοι x«t Χνρίως ἐκ Ὑύσεως ἀσπάδονται κχαλῶς και 
ἀγαθῶς, x«t τὸν ἐκ τούτου ὠφέλειαν διαδιδόασι 
διασπείρουσιν εἰς τοὺς ἀτημελήτους, 

c. Λέγομεν γοῦν διὰ ταῦτα πάντα ὅτι γαλόν dati 
και ὠφελιμώτατον χουωνεῖν ἕκαστον τῶν ἀνθρώπων 
φιλοσοφίᾳ’ ὁ μὶν γὰρ παιδευθείς ἔχων xat xotyovti 
ὁ d' οὗ, xky κοινωνείτω σοφοῖς, ἴν ἐκεῖθι ἴχν ὠφί- 
tx» εἴροται γὰρ ὅτι Σοφῶν θύρας ἕκτριθε, πλον- 
σίων dt οὗ, νόει δὲ θύρας τὰ χιίλη, x«t ὅτι σοφῶν 
ἵνα τὰ ἀρετῦς ἀκούῃς λόγια, ἅτινα βελτιοῦσι ψυχἠν, 
τὸ πλουσίων δὲ οὗ, ἵνα μὴ διόλου περ τῆς Όλος 
ἐκείνου λέγοντος, καταχθῆς ὑπὸ yüv και βθὠτιώσης 
pi» ὕλον, ἀτιμάσης δέ Ύε τὸ votpóv. Asi, δεῖ γοῦν 
Χαι φι)οσοφεῖν xat Χοινωνεῖν φιλοσόφοις, ἵνα xat τό 
Γνῶβι σαυτὸν ἔχωμε, xxt ἀρετὴν χτώµεθα, και 
πάντων Ἠγώμεθα xat ὡς ἑπόμενα ἔχωμιν' σοφία yop 
xxt OQ ἐξ οὐκ ὄντος τὸ mày συµπήξα .... ἔταξε 
xat σοφίᾳ κινεῖ, x«t λύσει xat ἀλλοιώσει τοῦτο xpitr- 
τονως σοφία ὅτι xat βούλετι, Ταῦτα uiv οὖν xat 
Ἡμεῖς xxt τὰ πλείω τούτων xat πάντα διὰ σοφίας 
πεπράχθαι τὸ Θεῖον νοῄσαντες, xat οὐκ ἄλλως τό 
ἀγαθόν έν τοῖς οὔσι διακρίναντες εἵναι, ἡ διὰ σοφίας 
xat ἐπιστήμης, αὐτὰς ἠγαπύσαμω, ἀγαπήσαντες 


temperationes, ex eadem ratione scientiam in artes 
distribuit, artesque cum scientia periude, atque 
temperationes secum consociavit. Ut quod non ha- 
beret, quamvis ia recta coagmentatione habentur, 
seu potius quod nonrecte coagmentatum esset, in- 
stitutis eruditionis compensaretur ad perfecte bea- 
teque vivendum. Sed proh dolor! plerique donum 
hoc abominantur,et qui ingenio reliquisexcellunt, 
bonum hoc amplectuntur quidem ut decet, sed 
tanti boni fructum communicant sum ignavis ho- 
minibus. 

Dicimus igitur et ex illis omnibus que diximus, 
colligimus preseclaruin esse et utile, si unusquisque 
hominum philosophis sit particeps; nam qui eru- 
ditus est, et scientia preditus, cum aliis bonum hoc 
communicat ; qui vero scientic est expers, abjun- 
gat se sapientibus ; nam inde magnopere quilibet 
juvari potest. Et sapiens quemlibet hortatur hunc 
in modum: Tere limina sapientum, non divitum,in- 
tellige limina, labia sapientum, ut institutis virtu- 
tis abundes, qua animum meliorem reddunt ; at 
divitum limina terere noli, ne forte divitem au- 
dias de rebus materiatis agentem, atque Ίου 
modo sub terram detrudaris, ac materiam quidem 
meliorem reddas et auctiorem, particulam vero 
intelligentiae capacem dedecore afficias. Oportet 
igitur philosophari, et cum philosophis versari, ut 
illud Nosce teipsum teneamus, et virtute praediti si- 
mus, ut etiam omniumduces simus, nosque omnia 
ἃ tergo sequatur. Nam sapientia Deus totum hoc 
universum oonstituit et ordinavit, sapientia movet 


1395 


dt Ὀρεωνήσαμὲν ἐέρευνὴσαντες δὲ εὗρομε, εὑρόντες 
δε, à ἠδύτητος τοσαύτης | ὁλιχκῶς συνεξεύχθηµεν, 
Ἀνθείημεν δὲ οὐκ ἂν ποτε ἐξ αὐτῶν, εἴ μὴ καὶ εὖσι- 
θείας υθείημεν. Καλλίστη γοῦν κοινωνία φιλοσοφία, 
x«i χοινωνοὶ οἱ τρόφιμοι τῆς παιδείας, καὶ ὅσοι χατὰ 
τὸ δυνατὸν αὐτοῖς ἐχείνην ἀσπάζονται, οἱ δὲ μὴ τοι- 
οὔτοι θηριώδεις xai ἀκοινώνητοι. Ταῦτα μέν obv, ὡς 


omnia ; idem solvet οἱ commutabit hoc universum A 


in melius eadem sapientia cum volet. Cum igitur 
hec et his plura nos animadverteremus, atque 
adeo omnia intelligeremus a prepotenti Numine 
per sapientiam esse fabricata : neque alia ratione 
bonum in rebus esse, quam per sapientiam et 
scientiam, in utraque acquiescere voluimus,et cum 
in utraque acquiescere vellemus, investigavimus. 
investigatam utramque reperimus, utrique reperte 
(o admirabilem suavitatem !) totos nos dedimus et 
adjunximus, neque unquam ab utraque disjunge- 
mur, nisi forte a pietate disjungi possimus. Est igi- 


ADDENDA. 


1396 


A ἡμὶν διεοήθη ἐγράφη, εὐχόμιθα δὲ τὰ μὶν xpsir- 


τω τούτων μαθεν, τὰ δὲ Χχείρονα ἀποφυπχεῖν' 
ἐπὰν δὲ τῆς σαρχὸς λύσιν σχοίηµεν, χαταµάθωμεν 
εἰ ἔστι τὰ τῆς Φιλοσοφίας αρείττονα τῶν τῆς αλο- 
gia; νῦν δὲ γεγράφαµε ὡς ἐγνώχειμεν, εἰ τέως 
καὶ τῇ τῶν σοφῶν ἀρέσουσι γνώμη, duo καὶ τὴν συγ- 
γνώμην αἰτούμεθα. 


tur philosophia pulcherrima omnium eommunio, 
et eruditionis alumni,et quicunque pro viribus phi- 
losophiam amplectuntur, pulcherrime omnium in- 
ter se communicant. Quod si aliqui non tales 
reperiuntur, feri sant οἱ inhumani. Hsec igitur 
prout intellezimus scripta sunt a nobis. Hortamur 
autem omnes nt meliora quidem his discant, sed 
pejora vitent. Postquam vero ab hac carne liberati 
fuerimus, perfecte cognoscemus an philosophia sit 
insipientia preestantior, Nunc vero scripsimus prout 
cognitum habuimus, si forte sapientibus cogitala 
nostra placere possent,idcirco veniam deprecamur. 





ANNO DOMINI MCCLXX. 


NICEPHORUS CHUMNUS 


CANICLEO PRJEFECTUS 


POST ASSUMPTUM AUTEM VITAE RELIGIOSUM HABITUM 


NATHANAEL MONACHUS 


NOTITIA. 


(Fabric. Biblioth. Gr. ed. Harles, t. VII, p. 675.) 


Nicephorus Chumnus, canicleo preefectus, cujus filia Irene nupsit Joanni Paleologo, qui deinde im- 
perator ab A, C. 1295. Vide Cangii Familias Byz., p. 236. Eidem Cumnos, sub exitum vite facto mo- 
nacho, Nathanaelis nomen inditum, ut conjicit Jo. Boivinus ad Gregoraim pe 6, et affirmat Can- 
gius ad Zonaram p. 148. De inediiis ejus scriptis vide, si placet, Caveum ad A. 2. 1320 [in append. P- 
2& ed. Basil. add. supra de scriptis Nic. Gregor. gum Boivin. tom. I V ed. illius Gregore n. 7, inter 
excerpta additurus erat, aut ia notis protulit] rationem funebrem in T. ium, metropolitam 
Philadelphis, citatidem Boivinus pag. 759. Alia hujus Chumni pag. 751, 753, 75 ο 761, 7763, etc. 
Casauboniana p. ?1. : Inter libros mss. bilb. regis unus est inscriptus Ναθαναὴλ του μοναχοῦ, τοῦ καὶ 
Χούμνον' qui Cpoli ante annos 300 vixit, [neo cuntinetur oratio ad Thessalonicenses smissa. et varie 
epistole, ex quibus apparet, Nathanaelem illum fuissealterum Jobum, cwi tot adversa contigerunt. 
ut dici viz queat. Dignus auctor qui legatur vel ob summam in scriptis pietatem: Habetur, inquit Can- 
gius, in bibl, regiam . 151 codez continens varia opuscula (1) et epistolas Nicephori Chumui, in πα 
us sunt sermones consolatorii duo. quorum alter ad imperatorem scribitur de morte Dsspots, Aii, 


alter ad ejusdem Chumni filiam, imperatricem (βασιλισσον), de illius viduitatate cufus tum annus crat 
In cod. 2105 publ. bibl, Paris. secund. catal. 


a 
col . Il. pag. 444 sq., sunt. Nic. Chumni opusc. 
n.—30: de mundi natura: de primis et simpl- 
cibus corporibus ; quod terra, cum in medio ait, 
infra se nihil habeat ; quod usque materia ante 
corpora, neque forme,seorsim, sed heecipsa simul 
constent ; contra Plotinum de anima rationali quee- 
stiones varie, ubi de metempsychosi, de belluis, 
utrum intellectu predite sint, necne, de corporum 
resurrectione et aliis disseritur; deanima sensitiva 
et vegetativa ; quod non impossibile sit, etiam se- 
cundum physicas rationes, collocatam esse aquam 
in firmamento, tum, cum orbis terrarum creatus 
sit, eamque ibi esse et perpetuo manere; de aeris 
natura ; de grandine, de ventis illorumque motu 
obliquo, contra veteres philosophos, qui aliter de 
ea re disputarunt; de sancta Christi transfigura- 
tione ; de B. Virginis assumptione, sive de ipsius 
assumptionis festisanctione, quadecernitur, festum 
illud per integrum mensem, more veterum, conti- 
nuandum ; consilium ad Thessalonicenses de justi- 
tia. et urbis Thessalonice laus ; imperialis sanctio 
contra illos qui injuriam faciunt, deque adigendis 
jurejurando judieibus ; oratio in laudem imper- 


(1) Pleraque lucem viderunt in Anecdotis Boissonadii, excepto de anima 


Andronici senioris ; et alia opuscula una eum epi- 
stolis variis ad varios: Epistolee etiam varies Niceph. 
Chumni sunt in ood. 1000, n. 13. — In cod. 3010, 
n. 25 — 27, exstant oratt. illius inedite 1) in lau- 
dem Andronici Paleologi ; 2) in transfigurationem 
Domini ; 3) sanctio, ubi statuitur, natalis Domini 
feriam non tantum uno die, sed per totum mensem 
debere celebrari. In cod. Veneto Marc. ; con- 
tinet Macarii Chrysocephali Ῥοδωνιὰν (de quo 
codice et de auctore Macario copiose et enter 
disputat c. Villoison in Anecd. Graec. tom. Il, pag. 
& sqq.) sunt pag. 185 rect. ἐκ τῶν ἐπιστολῶν τοῦ 
επὶ τοῦ χανικλείονυ τοῦ Χούμνον, Villoison autem 
libro cit, pag. 72, docet, τὸν ἰπὶ τοῦ χανιχλείου, 
qui etiam a Byzantinis scriptoribus passim appel- 
letur ó κανίχλειος, vel ó x«víx)me. vel ὁ κανιχλείων, 
fuisse, qui preesset camwculo sive imperatoris 
atramento, quoniam vas, caniculum vocatum, 8 
caniculis fictitiis sustentaretur, — In eodem codice, 

. 185 vers., sunt Chumni epistole Laconicse ine- 
dite, et specimen illarum dedit Villoison l. ο. — 
Inter epp. Gregorii Cyprii sunt quedam ad Nice- 

horum Chumnum, queestorem, et Theodori Muza- 
onis,magni logothete, successorem, in ood. Cesar 


Creuzerus eum Ploti- 


quod 
no de pulchritudine jam ediderat. Boissonadius Nioephorum carpit quod plerumqueínstar concionatoru 


ecelesiastici loquatur. 


1399 ΝΙΟΕΡΗΟΗΙ CHUMNI. 1400 


sertus decimus (a), Apud Labbeum pag. 295. Bibl. nova mss. pro Nathaneelis Chrommi nomine repo- 
nedum CAhumni ubi hos opusculorum illius titulos refert : De primis et simplicibus corporibus. Νιλ! 
inferius terra, cum ipsa sit in. medio. Neque materiam ante corpora, neque species sive ideas absque 
corporibus, sed omnia simul. Antirrheticus adversus Plotinum ; animas non prius ezrsistere 
quam corpora. De anima nutritiva et sensitiva. Non esse impossibile, neque preter ratione: 
physicas, aquas esse supra calos. De aere, et quare cum sit natura. calidus, tamen cum agi- 
tatur, frigidus sentiatur et de grandine et ventis. Adversus antiquos philosophos de eodem 
argumento. In Chnsti transfigurationem. Sanctio, Natalis Domini feriam non. tantum uno 
die, sed per tolum mensem celebrari debere. Symbuleuticus de justitia ad  Thessalonicenset, 
et urbis encomium. Ex imperatoris decreto, ul judices jurejurando obligentur ad munus sancte 
obeundum. Encomium ad imperatorem. Querela adversus Niphonem ob male administratam patriar. 
chatus sui provintiam. Oratio funebris in Theoleptum, metropolitam Philadelphia Confutatio Lati- 
norum dogmatis de processione Spiritus S. Testamentum valetudine adhuc firma melius quam urgen. 
te morbo ordinari. Ad episcopum Plhiladelphiee de miraculo in Cana. Ad eumdem de petitione Elise 
ab Elia. Ad filiam imperalricem de ipsius viduitatle. Ad imperatorem de obitu. Despote filii ejus, 
Consolatio in. calamitate amici. De charitate erga proximum, el omnia relinquenda ut Christum s- 
quamur, et de. bengdictione paterna, quam surripuit Jacob, suadente matre. Chrysobullum super 
quadam consultatione imperatricis. Chrysobullum ad cralem Service |De reconciliandis monachis qui 
defecerant, chrysobullum. De judiciu adhibendo et eligendo genere dicendi. De his qui iniquo animo 
ferebant quod rhetores quosdam | imperitos objurgaverat. Chrysobullum de unione monasterii in Ga- 
lesio et S. Resurrectionis. Epistole cuxxu. Possevinus testatur id Vaticana exstare Nicephori Chumni 
de oratione, judicio et operatione, quid ex eis amplecti, quid fugere deceat. Fuere etiam Georgius 
Chumnus, et Joannes Chumnus et. Michael Chumnus, de quibus alibi. 


Vind. 67. V. Lambec. Comm. VIII, p. 1069 et 1072 [Nicephorus A pelastus, episcopus civitatis Bele- 
sq. — Nicephoricujusdam praetoris alloquium ; — bugd. in fine cod Coisl. 72, qui continet Jo. Chry- 
inc. Τές λαλήσει τὰς δυναστείας, iu cod. 131 Ba-  sostomihomiliam88 ,se scriptorem codicis, a 6580 


rocc. Oxon. in quo cod. sunt quoque pluraopusc.  (h. e. anno Christi 1072) fuisse profitetur. Hanr.] 
Niceph, Blemmidee. HanL. 








ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ TOY XOYMNOY 


ANTIOETIKOZ 
HPOX IHAOTINON ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ 


NICEPHORI CHUMNI 


ANTITHETICUS 
ADVERSUS PLOTINUM DE ANIMA. 


(Sub nomine Nathanaelis monachi Grece edidit Frid. Creuzerus post Plotini liberum De pulchri- 
tudine, Heidelberge, 1814. Interpretationem nostram addidimus). 


MONITUM. 


Fabricius Bibl. Gr. vol. V, p. 688, not. w, ed. Harl., edoctus a Lambecio Catalog. bibl Ces. Vin- 
dob. lib. Vll, p. 533 Kollar., refert exstare in bibliothecee Vindobonensis Ces. codice libellum ine- 
ditum Anonymi, qui inscribatur : Αντιθιτικὸς πρὸς Πλωτῖνον. Ejus opusculi apographum mihi roganü 
procuraverat Hartmanni mei in aliis quoque rebus perspecta voluntas. Itaque tractavi in manibus, εἰ 
Plotinianis cum sententiis tum verbis per Annotationis opportunitatem adhibui, usus hac ipsa appella- 
tione Anonymi, quod Vindobónense duidem leripia hihil preterea mentionis continéret. Sero didici 


| 4401 ADV. PLOTINUM DE ANIMA. -- MONITUM. 1402 


eumdem exstare in codice Vaticano n. 1374, hujusque libri Jlemma meliora me docuit, vel potius ejus 
lemmatis eruditus interpres Hieronymus Amati. Illud ita habet : Too σοφωτάτου ἐπισκοπ. τοῦ xapt- 
χλείου ἀντιθετικὸς πρὸς Πλωτῖνον x. 7. . Jam Amatius cum in codice agnosset manum Scipionis Car- 
teromachi, hominis ceeteroquin eruditi (cujus Vitsm editurus est Ciampius professor Pisanus additis 
Amatii observationibus), ingeniose suspicatus est male correxisse eum, nec melius descripsisse illa έπισ. 
x. T. ). sic potius legenda, ἐπέ τοῦ κανικλείου. Idemque vir doctus, cum sciret ea dignitate funatos hos 
triumviros : Joannem Scylitzen, Leonem Magistrum et Joannem Camaterum, unius vel alterius eorum 
hoc in Plotinum opusculum esse persuaserat sibi, ac propemodum etiam mihi. Illud molestum fuit ad 
ejusmodi paucitatem hominum redigi illam dignitatem caniolei presfectorum,(Qjuocirca ampliandum duxi, 
&o sicubi evocandus erat mihi ille Plolini adversarius, Anonymum evocavi, circumspiciens interea, an 
forte aliunde se offerrent mihi plures ex ordine τῶν χανικλείων. Unus se obtulit in Villoisoni Anecdott., 
tom.1I, p. 72, atqueisipse Quem nunc quidem qu*erebam.Nempe Villoisonus ibidem recensetopusculum 
codicis Marciani hoc titulo insigne : Ἐκ τῶν ἐπιστολῶν τοῦ ἐπί κοῦ κανιχλείου τοῦ Χούμνου, neque alius im- 
pugnavit Plotinum ; et plane idemnomen ez cod. Vat.n. 112 postea ezpiscatus est Amatius. Exstat enim 
ibi opusculum alius hoc titulo : Τοῦ σοφωτάτον ἐπί τανιχλείου (ascripsit manus secunda χυροῦ 
Νικηφόρου τοῦ Χούμνου) περί λόγον χρίσεως xat ἐργασίας. Quid queris ? Est Nicephorus Chumnus, idem, 
« qui et Nathanael dictus monachus factus, prefectus caniclei (1-2), et rerum potens sub Andronico 
. seniore, cujus filia Irene nupsit Joanni Palcologo, qui deinde imperator ab a. C. 1295. » In cod. Re- 
gio Paris. et Colberteo ejus varia opuscula et aliquot epistole sic inscribuntur : ToU παρακοιµωμένου 
τοῦ Χούμνο», et deinde τοῦ Φιλιππουπόλιως (3), unde patria hominis cognoscitur. Atque ex ipsis Nicephori 
epistoli Is. Cásaubonus (4) refert, apparere « illum alterum fuisse Jobum, cui tot adversa contigerint, 
ut dici vix queat. » Idem vir summusibid. predicat pietatem ejus et « dignum dicit qui legatur. » 
Disertum etiam appellat Cangius in ejus operibus diligenter versatus. Sunt autem satis multa, in his 
consolatio ad βασίλισσαν, id est filiam imperatricem, de hujus viduitate ; alia item varii argumenti, 
cum civilis tum ad sacram Christianorum disciplinam pertinentis, etiam philosopha ; e quo genere 
hoc est adversus Plotinum. Etenim non modo in catalogo biblioth. Reg, Parisin., sed etiam a Labbeo 
Dibl., nov., mss., p. 295, illa scriptio diserte tribuitur huic Nicephoro Chumno. Ille quidem in notitia 
codicis n. 2104 sic habet : « Contra Plotinum de anima rationali questiones varie, ubi de metempsy- 
chosi, de belluis, utrum Intellectu preditee sint, necne, de corporum resurrectione et aliis disseritur. » 
Labbeus autem ita: « Antirrheticus adversusPlotinum ; animasnon priusexsistere quam corpora($). » 
Quod si igitur Fabriciana Bibliotheca eum usum preestaret, quem debebat prestare;poteramus compen- 
diaria via eo pervenire, quo eundum erat per ambages, quoque ego sine hujusmodi duce. qualem Ama- 
tius se preestitit, fortasse nunquam pervenissem. Sed in illa Bibliotheca, cesteroque laude dignissima, 
alias quoqueidoneam satis operam egre desideravi ; quee narrarelongum est. Nunc hoc unum voluit mo- 
nitum, volumine quinto p. 688 Harl. not. 10, pro Anonymo ponendum esse nomen Nathanaelis. Libelli 
virtutes vitiaque non est quod operose persequar. Patet jam unicuique, et doctiores nec moniti intel- 
ligent. Hoc certum, philosophi partes sic satis sustineri a Christiano homine, qui rem suam gerere sciat 
s80la ratione, nil usus auctoritate librorum sacrorum. Non minus autem Platonem tangit quam Plotinum 
Nicephorus. Quod et ipse sensisse videtur. Nam cum in exordio professus esset Plotinum a se peti,in 
clausula tamen posuit illa :'Hysts ἐξ ἀντιθέσεως ταῦτα πρὸς Πλάτωνα καὶ Πλωτῖνον. Inscribitur autem id opus- 
culum cum in Vindobonensi libro tum in Vaticano ᾿Αντιθετικὸς, et potest. huic titulo patrocinari hoc 
ipsum quod modo e libelli fine excitavimus ἐξ ἀντιθέσιως, nec minus illud, quod rhetorum quidem 
ἀντίθετα et ἀντθετικοὶ λόγοι sepius memorantur,licet nonleodem,ut plurimum, significatu (6):tamen ex hoc 
genere scriptorum, quibus aggregari debet hic Nathanael, magis, quod sciam, frequentatur nomen 
ἀντιῤῥητικῶν, Sic, ut hoc utar, Josephi contra Apionem libri codicibus aliquot inscribuntur ἀντιῤῥητιχὰ, 
el Eusebii Cesariensis illud opus adversus Hieroclem in membranarum parte exhibetur hoc ti- 


(1-2) Inter epistolas Georgii Cypri suntquedam (4) In Casaubonianis p. 21 ed. J. Chr. Wolf. 


ad Nicephorum Chumnum, quaslorem, etTheo- 
dori Muzalonis, magni logothet:? successorem, in 
cod. Cesar. Vind. 67. Vid. Lambec. VIII, pag. 1069- 
1072, coll. Fabric. B. Gr. VII, p. 675 ed. Harl. 
(3) Vid. Cangium in Glossar. 1I, p. 90. et patriee 
notitiam hinc adde Fabricio BibL. Gr. l. ]. Etiam 
illud adde ipsius filium Joannem Chuinnum nec 
minus claruisse cum scriptorum majore quam 
ro illis temporibus elegantia, tum virtute mili- 
ari, ut me docuit idem Amatius, qui in cod. Vat. 
n. 4142hujus epistolam offendit hoc titulo : Τοῦ 
παρακοιμωµένου τοῦ Χούμνονυ ἐχείνου χυροῦ Ἰωάννου, 
πρὸς τὸν ἑαυτοῦ πατέοα ἐπὶ τοῦ κανικλείου ἐπιστολὴ, 
ὅτε μετ ὀλίγων πάνυ τρόπαιον gU? Θιῷ ἔστησὲ κατὰ 


τῶν βαρθάρων, 


Hamb. 1710. Mirari subit doctissimum Saxium in 
Onomastico nil memorare hujus hominis et scripto- 
rum varietate et honorum amplitudine satis clari. 

(5) Vid. Fabric. Bibl. gr. vol. VII, p. 675 seq. 
Harl.ibiq. excerpta Catalo i Parisinill, p. 444 seq. 
et Labbei Z?ibl. nov. mss. |. l. His ipsis locis rem 
confici, et Nicephorum hujus, quem exhibemus, 
libri auctorem esse ipse quoque Amatius vidit, me- 


que postea per litteras monuit. 


(0) Rutil. Lupus p. 125 Rubnken. ; Quintilian. 
Instit. orat. ix, 2 10, p. 449 Spalding. ; Ernesti 
Lex. technol. Gr. rhetor. p. 27 ; quanquam sophi- 
starum quoque feruntur Αντιῤῥητικοί, ut. Libanii, 
Choricii, aliorum. Cf. ibid. p. 29, ibique Photri Bi- 


4403 NICEPHORI CHUMN μοι 


tulo : ᾽Αντιῤῥητικὸς πρὸς τὰ Ἱεροχλέους (7) ; ac, si extremes etatis exempla queris que Nicephorus pa- 
triarcha Cpolitanus itemque Gregoras adversus dissentientes commentati sunt, ea Antirrheticorum no- 
mine singula appellantur (8). Jam cum Labbei quoque codices Antirrhetici in hoc ipso libello titulum 
pre se terant, equidem hunc pro veriore habuerim. Mutare nolui, utpote secuturus sum exemplum 
Vindobonense et Vaticanum. 

Quod disceptationis materiam attinet, eam suppeditarunt bini imprimis libri Plotiniani, alter Περὶ 
τοῦ εἰληχότος ἡμᾶς dalpovoc de genio nos sortito; Enn. n, &, p. 284 A ; alter Περὶ ἀπορίῶν ψυχῆς, de ἆν- 
biis anime, Enn. rv, 3, p. 381—389, quibus Plotinus suam sententiam de metempsychosi exponit. 
Cui eum philosophum favisse diserte testatur Augustinus De civ. Dei, x, 30, p. 266 A. Ita enim ille: 
« Platonem animas hominum post mortem revolvi usque ad corpora bestiarum scripsisse, certissimum 
est. Hanc sententiam Porphyrii doctor tenuit Plotinus, Porphyrio tamen jure displicuit. » Quo de loco 
consule Wyttenb. ad Phazdon., p. 211, et adde que idem de hoc philosophorum placito copiose expo- 
suit. Nam ad Phedonem spectant potissimum h:ec ipsa (vid. p. 42. 90 sqq. ed. Wytt.); tamen et alii 
Platonis dialogi adhibendi sunt, v. c. ii quibus decretum ἀναμνύσεως pertractatur.Illud addam ex Ama- 
tii schedis, videlicet reperiri in cod, Vat. n. 412 ejusdem Nicephori, uti quidem videtur (neque enim 
auctoris nomen habet), consimilis argumenti dialogum, quo illud decretum Platonis de anima impu- 
gnatur ut apparet ex his : ΄Ἔστι τοίνυν πρῶτον pt», οὗ uot δοκεῖ μάλιστα (Πλάτων) χαίρεν τῇ εὑρέσει - ὅτι 
οἵεται x«t πρὶν κοινωνεῖν σῶματι, τὴν ψυχἠν εἶναι - δεύτερον δε, ὅτι δέοι τὸ ζῶν ix. τεθνεῶτος ὄντος 
δᾷν * ἔπειτα λέγων ἑξῆς, ὃτι τὺχοί εχαστον" ὃτι τε ἐν φρουρᾷ rtv ἐσμέν * και ἀνάγχην εἶναι, εἰς πολλὰ 
μεταχωρεῖν σώματα, ὥσπερ ὕδωρ iE ἀγγεῖα εἰς ἀγγίων µεταῤῥέουσαν " ἐμδι γοῦν δοκεῖ περι τοῦ προεῖ- 
ναι δεῖν τὸν Φήτησιν πρότερον ποιήσασθαι,. Ἔοικε dà τῷ τοιῷῶδε μάλιστα ἐπιχειρεν, τὸ φάναι τοῦτο εἶναι 
ὅτι τις µάθοι ἀναμνησθῆναι. Quod reliquum est, uti proxima a Plotino etate illum ejus de genio librum 
memoravit Ammianus Marcellinus (9), sic extremoquoque Byzantinorum &vo hrec Plotini decreta 
necdum penitus exolevisse, unumque hic Nathanaelis Antirrheticus edocere poterit. 


(7) Olearius, in edit. Philostrati, Animadvers. | &àd Ammianum nuperascripsit Wagnerus pag 422. 
Eusebü librum, p. 428. « Vivit Plotinus sec. iret niv libros reliquit, 
8) Fabricii Bibl. Gr. vol. ΥΠ, p. 615-333. Harl. quibusnonsuperstesestnislisquem commemorat 
9)Lib. xx, cap. 1&, 5. Locum jam indicavit Fa- indenbrogius (nitnirum Περὶ τοῦ «Q. tp. d.) » : 
bricius ad Porphyrii vitam Plotini, cap. 24. Quod — concoquat qui potest, ego non possum. 





ANTIOGETIKOX ΠΡΟΣ IIAOTINON 


ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ. 


ANTITHETICUS IN PLOTINUM. 
DE ANIMA. 


Antitheticus adversus Plotinum ; animas non prius Α Αντιθετικος πρὸς Πλωτῖνον ! -* ὅτι μήτε τῶν 


ezsisterequam corpora, neque ezalüis migrare in σωμάτων  mpumdpyougty mi ψνχαί, μµέτε ὅ 
alia, sed neque in brutis mentem inesse, neque ἑτέρων * μεταχωροῦσιν εἰς ἵἕτερ, ἀλλ οὐδ b 
unquam futuram esse. Multis autem demonstra- τοῖς ἀλόγοις ἔστι ὃ vous, οὐδ' οὗ  pümore 7i 
tionibus utilur adversus illud, notitias nempe votro. Πογλαῖς δε χαι τοῖς ἀποδείξεσι χέχοτ- 
recordationes esse - ez quo dogmale tum Plo- ται πρὸς  Exsivo * ἀπαντῶν, τὸ τὰς Emiurüpe 
tino, tum ante eum Platoni confirmatum est ἀναμνήσεις εἶναι * ἐξ οὗ dà δόγµατος αὐτῷ τὸ 
animas prius esse quam corpora. Et de resurre- Πλωτίνῶ x«t πρὸ αὐτοῦ Πλάτωνε κατεσχεύκ- 
ctione corporum mortuorum disputat, eamque σται πρὸ τῶν σωμάτων τὰς ψυχὰς εἶναι * και 
ostendil pluribus quidem argumentis, et ex ipsis περὶ ἐγέρσεως σωμάτων µτεθνεώτων ἀγωνίνι- 
Piatonis de animarum reviviscentia propositioni- ται, και δείκνυσι ταύτην ἄλλαις δὺ ἀνάγκαις ’ 
bus, et bonorum semper manentium fruitionem κα *$' ἐξ αὐτῶν τῶν τοῦ Πλάτωνος περί τοῦ) 


Varie lectiones. 


! Vat. τοῦ σοφωτάτον ἐπέ τοῦ κανικλείου ᾿Αντιθ. πρ. Πλ. Cf. Procm. * µών αὐτῶν cod. Vat. *icó 
Vat. ’ πρὸς ἀχεῖν) Vat, 5 vo9 omisit Vat, 


1405 ADV. PLOTINUM DE ANIMA. 1406 


τὰς ψυχὰς ἀναθιώσκεσθαι « θέσεων καὶ ἀπό- 
λανσιν δείχνυσιν ἀεὶ µεωόντων ἀγαθῶν καὶ 
Χόλασιν ψυχῶν ὁμοῦ Ἱ καὶ σωμάτων μηδέποτε 
λύγουσαν. 

α’. Ἐμοὶ τὸ παρὸν σπούδασµα, πρὸς Πλωτῖνον xai 
τοὺς ἐκείνου περὶ ἀφθάρτου ψυχῦς λόγους. Καὶ γὰρ 
ὅτι μεν ὁ ἐν ἡμῖν νοῦς ἁπλοῦς, χαὶ ἀσύνθετος, xal 
καθ) ἑαυτὸν ὑφεστὼς, xal ζωὴν d» ἑαυτῷ ἔχων, καί 
Ύε Χριιττων πάσης φθορᾶς xai παντὸς ῥὀλέθρου, 
τοῦτο χάκείνῳω καὶ τῷ ἀληθεία χἁμοὶ δοκεῖ, καὶ di 
τις ἕτερος ὀρθῶς βούλοιο σκοπεῖν, καὶ Ύε πρὸς 
πᾶν Φδήπουθεν εὐθὺς θεῖτο (10), τὸ γε πρὸς τοῦτο 
φέρον, καὶ τοῖς Πλωτίνου λόγοις καλῶς ἀποδεδει- 
γµένον. Πῶς γὰρ ὃ xai εἶη ἐκ συνθέσεως νοῦς, καὶ 
lx τινων μερῶν συνιόντων ; si piv yap. ἐξ ὦν πάντα! 
ἐν συνθέσει, ἁπλῶν ὄντων σωμάτων καὶ πρώτων, 
ἁλλ᾽ οὐθὶν τοὐτῶν νοεῖ. Ἐκ γοῦν ἀνοήτων πῶς ἂν 
καὶ "9 γένοιτονους, ἢ πῶς ἂν ὧν ταῦτα οὐδαμῆ οὐ- 
δαμῶς ἐφίεται (11), τῶν νοητῶν λέγω καὶ ὑπὲρ 
ταῦτα, οὗτος ἐξ αὐτῶν γεγενημένος, ἐφιχέσθαι ἂν 
δυνηθείη ; εἰ δ) ἄλλων τινῶν παρὰ ταῦτα σωμάτων 
συµπλακέντων δῶσα x«i νοοῦσα vy? συνέστο, εἰ 
μὲν παχυτέρων xol ὑλωδεστέρων, ἀλλ) ἄτοπον ἐκ 
τῶν !! τόιοντων νοῦν συνεστᾶναι xal ἔτι μᾶλλον 
ἂν ἀνοηταίνοι (12) ψυχὺ νοερὰ, ἁμοίρου νοησεως 
πάσης 13 οὔσης τῆς ὕλης xal τῆς τοιᾶσδε μάλιστα 
παχείας vàng: εἰ δ) ἐξ ἀπλουστέρων ys, xai ἃ τὰ !? 
πρῶτα πέφυχεν ὡς δὺ !* ἀρχαὶ τῶν ἄλλων, ἀλλ οὐκ 
ἔστιν οὐδ' εὑρεῖν ἔστιν ἁπλούστερα οὐδαμῶς, οὐδ' 
bv αὐταῖς ἐπιωοίαις τῶν τεσσάρων ἐξ ὧν dà τᾶλλα 
πάντα 15. xal μὴν ουδ’ ἐξ ύλης δύπουθεν xci εἶδονς 
συνθετον νὀόῦς xal ψυχὺ Ἡ κατὰ τοῦτον oq ἆ d 
και αὑτὸ μὴ ἐξ ἀἁπλῶν σύνθετο, ἁπλοῦν ὅ' cq 
σῶμα, συνθέσεως ἄλλης ἀπηλλαγμένον». 'AXX εἰ xat 
τοῦτο, οὔτέ τὸν ὕλην ἔστι δυναμένην νοεῖν τιθέναι (13), 
μέχρις ἂν αὐτὸ δὴ τοῦτο εἴη χαι µόνον Όλη, οὔτε τὸ 
sido; αὐτὸ δὴ τοῦτο χαι μόνον θεωρούμενον εἶδος, 
ὥστε xat αὖθις ἐξ ἀνοήτων ἂν νοῦς εἴη: ὃ di πρῶ- 
τον ὡς ἄτοπον ἡ x«t ἆνουν εἰπεῖν ἐφύγομε. Kot 
τοίνυν ψυχὺ ζῶσα xat votpk, οὕσω δὴ xat σῶμα 
πᾶν φεύγει ὥστε τοῦτ εἶναι, xat πᾶσαν φεύγει σύν- 
θεσιν ὥστ' ἐξ αὐτῆς εἶναι. Καὶ piv xat Πλωτῖνος 


Varie 


Α ostendit et animarum simul et corporum nunquam 
finiturum supplicium. 


1. In hae mea lucubratione Plotinum et ejus de 
incorruptibili anima doctrinas refellere aggredior. 
Etenim quod in nobis sit mens simplex et incom- 
posita, etin se subsistens, vitamque in se habens, 
et omnis corruptionis et interitus nescia ; id et illi 
et sane mihi quoque videtur, οἱ αἱ quis alius recte 
inquirere velt, et mentem sinceram adhibere 
his omnibus que Plotini operibus bene de- 
monstrantur. Quomodo enim composita mens es- 
set ? quibus partibus congredientibus ? Si enim ex 
lis quibus omnia constant, corporibus simplicibus 

b acprimis : sed ex his nullum cogitat. Porro ex non 
cogitantibus quomodo mens fleret, aut quomodo 
adeaque nunquam illa appetunt, intelligibilia dico, 
ac etiam supra illa, oum ipsa ex lis sit, posset as- 
surgere? Sivero ex aliiscorporibus connexit vivens 
et cogitans anima consistat, siquidem ea crassio- 
ria et freculentiora, absurdum est talibus men- 
tem constare. Ac magisetiam desiperet mens in- 
tellectu preedita, cum sit omnis cogitationis expers 
materia et imprimis adeo crassa. Si autem ex sim- 
plicioribus et iis quee prima naía sunt tanquam 
aliorum principia ; sed non sunt nec inveniri pos- 
sunt simpliciora neque ipsa imaginatione, quam 
quatuor quibus omnia cztera. Et sane neque ex 
materia et forma compositum aliquid est mens el 

c duce secundum ipsam est anima, ita ut ipsa non 
simplicibus componatur, sed corpus simplex sit, 
alius compositionis expers. Sed in hao hypo- 
thesi, neque materiam ut cogitandi capacem sup- 
ponere licet, quandiu nihil nisi ipsa materia et 
solummodo materia sit; nequeforma est, quee non 
nisi forma et solummodo forma ad  contemplatio- 
nem pertinens, ita ut ex non intelligentibus mens 
fiat. Quod sane primum ut absurdum et demens 
dicere refügimus. Et igitur anima vivens ac cogi- 
tans proculabestutsit corpus quoddam, et procul 
abest ut quadam compositioneefformetur.Et sane 


lectiones. 


* ἀναθιώσεσεσθαι Vind. ? «e add. Vat. *à»add., Vat *xeccà λοιπὰ πάντα τὰ ἐν e, Vat. '?xacabesta Vat. '' 


Té» Don est in Vat, !* πάσης νοήσ. Vat. !^ a δὺ Vat. 


!$ τῶν — πάντα omnisit Vat. 


Note. 
(40) Sicetiam in Vatic., nisiforte vitium subest, D ipsa species sit solummodo species ad contempla- 


ut scriptum fuerit παρὰ πᾶν — θεῖτο ; tenenda 
locutio est. Ex Demosthene advers. Arístocr. 
664 laudant grammatici : πρὸς τὸ καλῶς ἔχον τί- 
εσθαίθ. Quocirca nil mutavi. 

(11) Εφιχνεῖται in margine et sic Vat. recte. 

(12) Platonicum. Vid. Phileb. p 12 d, Steph. 
.p. 211 Bip. Epistol. XI fin. p. 169 Bip. Julian. 

rat. là p. 57. Ili. 111 Spanhem. et hujus not. 
&d Aristoph. Schol. Nubb. &86, coll. interprett. ad 
Mesych. 1, 386 Albert. 

(43) Neque materia poni potest tanquam ea 

usi cogitarequeat, quandiu (s. quousque nil nisi 

axoateria el solummodo materia sit : neque spe- 


cies (tanquamoogitans potestponi) quee nos nisi 


tionem pertinens. » — Tenendum rarius χαὶ ad- 
jectum formule αὐτὸ τοῦτο µονον. Plato Gorg. 
p. 182 : "Ort sity παρασκεναὶ, αἱ μὲν μέχρις ἡδονῆς, 
αὐτὸ τοῦτο µόνον παρασχευάδουσαι. /Elian. 

IM, 47 : Ἡ αὐτὸ τοῦτο µόνον Tà» Οιάνοιαν ἁγαθοὶ 
ytvópsvot, De solemni formula vid. Toup. ad Lon- 
gini Fragg. V, p. 396 ; Fischer. ad /Esohin. s. v. 
αὐτὸς, ibique laudd. Add. Schaefer. ad Lamb. Bos. 
Ellips. p. 308, coll. Heindorf. ad Gorg. !. |. et 
Ast. ad Platon. Legg. p. 27. Insigniorem igitur fe- 
cit Nathanael h. ]. abundantiam quaadjicitur in 
ea locutione µόνον : an elegantiorem, ipse viderit, 
Infra tamen commünem l]ocutionis modum sequi- 


? 


1401 


et Plotinus, et si quis oum illo ante illum vel post 
illum recte et pulchre ejus naturam cognoverunt, 
simplicem eam scientes et neque secundum cor- 
pus neque secundum compositionem eam esse di- 
centes, sed aliud preter illa, quod nullam dissolu- 
tionem aut corruptionem recipiat. Quod autem 
easdem quas diximus animas creat et suscitat 
ante corporaet sursum ponit et primo et soli exsi- 
etenti, etuni soli et immoto coaptat, ac inde eas 
abstrahit, etdejicit, et in corpora inipellit ,etex aliis 
in alia transvehit et ex melioribus etsibiipsis pro- 
priis in pejora neque ipsis convenientia, et mul- 
tum huc illuc vagari eas jubet, et gravia hec 
ex dementia patitur multa cogitans mens que nec 
prorsus intelligentia carenti anime accidunt, id 
sane erubescens fateor non bene 8 bono Plo- 
tino affirmatum esse. Vel aliqua ex necessitate ad 
id doctrine abiit et id dicere sustinuit, eo quod 
non aliter vim effugere posset et difficultate sese 
expedire. Si enim quia, nascente anima una cum 
vite participantibus corporibus, accidit ut cum iis 
dissolvatur et corruptionem subeat, et quamvis 
immortalis, non immortalis sit ;id neque ea pa- 
tiuntur, elementa nempe prima ac simplieia quibus 
ceetera corpora constant. Manentautem et transmi- 
grantia in aliis subsistunt. Quonam autem, cor- 
pore ac vita solutis, abit eorum unumquodque ? 
Ad illud sane quod ipsis proprium et congenerum 
est, et ad quod tendit in composito corpore con- 
stitutum.Quod autem illud desiderat et scmper ad 
illud spectat et tendit, manifestum est, siquidem 
et viventibus adhuc corporibus, diffluit ac effun- 
ditur, et ad congenerum, ut diximus, abit, artelo 
ejusdem generis elemento in ejus locum suoceden- 
te, etlocum hunc adimplente, ita ut hujus parti- 
cipans animal permaneat, quoadusque vivere ac 
mortem effugere possit. Si igitur id ita se habet, 
omnino autem sic et simplicia corpora in compo- 
sitis constituta inde soluta rursum manent neque 
corrumpuutur ; quid obstat quin animus qui na- 
tura nihi] patitur, cum jis viventibus corporibus 
natus, ut primo principio ac ereatori visum eit, 
deinde ipsis solutus, incorruptibilis et immortalis 
maneat ? Si id autem nolis, nimirum immortale 
simul cum mortali, et incorruptibile cum corru. 
ptibilliin vitam adduci, et hoc timens hanc ex ne- 
cessitate legem adducis animam corpori preexsis- 
tere et eam ex se sola vitam habere dicis,cujus cor- 
pus particeps efficit, de hoc jam accuratius inqui- 
rere conabor. 


NICEPHORI CHUMNI. 


1408 
Α x«i εἴτις μετ ἐκείνου 19 πρὸ αὐτοῦ $ μετ αὐτὸν 
ὀρθῶς χαὶ καλὼς ἐπέγνωσαν τὸν αὐτῆς icu, 
ἁπλῦν ταύτην εἰδότες, xoi μοδὶν μήτε χατὰ σῶμα 
μήτε κατὰ σύνθεσιν οὖσαν, ἄλλο δέ τι παρὰ ταῦτα !, 
λύσιν μµοδεµίαν μήτε φθορὰν καταδεδεγµένον. "Ort 
δ αὐτὰς ταύτας ἃς ipupty ψυχὰς, προδημιουρ- 
yit (14) xal προῦὔφιστα τῶν σωμάτων, καὶ dy» 
τίθησι xal τοῦ πρὠτου ἐξάπτει x«i μόνου ὄντος xol 
ἑνὸς μόνου χαὶ ἀκιωύτου ὄντος, εἶτ ἐκεῖθεν ἄποσπα 
καὶ βάλλει κάτω χαὶ ὠθεῖ ἐπὶ σώματα, καὶ ἐξ ἑτί- 
pev εἰς ἕτερα ἐμθιθάζει (45), καὶ 185 ἐξ ἀμεινόνων 
xai Ὑνηοσίων αὐταῖς μᾶλλον ἐπὶ χείρω καὶ pux0p 
ταύταις προσήχοντα, xxt πολλήν τινα τίθοσι τὴν 
πλάνον αὐτῶν, x«i τὰ δενὰ ταῦτα ἐξ ἀνοίας ὁ τὰ 
πολλὰ φρονῶν πάσχει νοῦς, d μηδὲ τῇ παντάπασυ 
B ἀλογφ jvx$ συµθαίνει, τοῦτο dà x«i αἰσχύνομαι τῷ 
χαλῳ Πλωτέῳ pi καλῶς δεδογµένον. "H moie; i 
ἀνάγκης πρὸς τοῦθ' ἵκε τοῦ !* δόγματος, καὶ ὐτί- 
στη τοσὀνδ’ εἰπεῖν, μὴ ἔχων ἄλλως φυγεῖν rà» βίω, 
καὶ ὃ μὲ ὕν αὐτῷ παραιτεῖσθαι. Ei piv γὰρ ὅτι ? 
γονωμένης αὐτῆς dà ταύτης τῆς ψυχᾶῆς, dpa τοῖς 
δωῆς µιτέχουσι σώμασι, συµθαίΐνι καὶ συγκατα- 
λύεσθαι ταύτην αὐτοῖς x«l φθορὰν ὑπομένευ, και 
γοῦν ὅπερ ἰστίν, οὐχ ἔστι ἀθάνατος, ἀλλὰ τοῦτο 
οὐδὲ 3! αὐτὰ ταῦτα πάσχει, τὰ ἐξ Qv. δηλονότι πρώ- 
Toy Χαι ἁπλῶν όντων τὰ λοίπὰ σώματα σύγχειται. 
Μένει δὲ xat μεταχωροῦντα ἐν ἄλλοις ἕστοκε. Doi 
δὲ 33 τοῦ σώματος χαι τῆς ζωῆς λυθείσος χωρεῖ 
τούτων έχαστον ; Ei; τὸ oixsiov δηλονότε xe συγγι- 
νὲς, xat οὗ dà ἐφίεται εγονὸς ἐν τῷ συνθέτω σώ- 
ματι "Orc d' ἐφίεαι xat. ἀεί πρὸς τοῦτο βλέπει xoa 
τὸν óppiv ἔχει dülow, Emi χαι ζώντων ἔτι τῶν σω- 
µατων ῥεῖχαι ἐκχεῖται αὐτῶν xab πρὸς ὅ δὺ γού- 
σιον ὡς 15 ἔφομιν ἄπεισιν ἱτέρν αὖθις ὁμογιοῦς 
ἀντεισιόντος, Χαι τον ἐχείνου τόπον πληροῦντος, ὡς 
ἂν dà και τὸ µιτέχον αὐτοῦ (Gov pévo 35 μέχρις 
ὅτου x«t πέφυχε Qv x«t φεύγει τὸν θάνατον. Ei 
you? τοῦθ' οὕτως ἔχει, πάντως ὃ οὕτως 15 xat τέ 
τῶν ἁπλῶν σωμάτων ἐν τοῖς συνθέτοις γεόµμος, 
εἶτ᾽ ἐχεῖθεν λυθέντα αὖθις μένει xat οὐ διέφθαρται' 
τί χωλύει xat τὸν ἀπαθῦ τὸν οὐσίαν vous, auro 
dà τούτοις x«t συγγενηθέντα τοῖς (ct copas, 
ὡς τῷ πρώτῳ αἰτίῳ x«t δημιουργῷ ἔδοξεν, εἰτ 
αὐτῶν ἀπολυθέντα, ἄφθαρτον µένειν και ἀνώλεθρον ; 
Εί δὲ τοῦτο uà θέλεις, ἅμα d'ulovórt το ἆθανατον τῷ 
θνητῷ και tà φθαρτῷ τὸ ἄφθαρτον ἐπί τὸ εὖαι 
ἄγισθαι, xat τοῦτο φοθούµενος ταύτην dL ἀνάγκες 
τίθος αἰτίαν, ψνχὺν προὐφεστάναι σώματος 36 κκι 
αὐτὸν dà ταύτον μόνον ἀφ' ἑαυτῦς λέγει ζωὲν 
ἔχειν, ὥς dà και τοῖς σώμασι µέταδίδωσι, πρὸς τοῦ: 
αὐτὸ ἀπαντῶν πνθέσθαι 11 βούλομαι. 


D 


Varie lecliones. 


U μήτε add. Vat. 


18 xar! ἐχεῖνον Vat. 


1? γαι abest a. Vat. 


!9 τοῦ abesta Vat. 30 ὅτον Vind. men- 


dose ?3! οὐδ' Vat. 33 πή δὲ Vat. 35 ὡς deest in Vat. reote, — ?* µένοι Vat. 33 ἔχει — d' οὕτως absunt à 
Vat. 35 τοῦ σ. Vat, ?! αὐτὸς — προθὲσθαι Vind., cum v supra προθ. scripto. 


Note. 


(44) Hoc verbo augenda sunt lexica. 
(s) Vel hoc verbo tangit fortasse Nathanael 
philosophorum de Aumida corporum natura, vel de 


corporetanquam naviculo metaphoras. De verbo 
vid, €atack sd Maro. Antonin. x, 8, p. 359. 


1&0 


σι ; αὐτῆς ἐχκείνης, 2 dà καὶ v 15 ψυχῆ διὰ παντὸς 
xai ἄλυπος 39 σύνεστιν, ὢ ἑτέραν παρὰ ταύτην λέ- 
γεις εἶναι τὸν ἐκ ψυχῆς µιταδιδοµένην τῷ σώματι ; 
Ei μὶν γὰρ τῦς οἰχείας ζωῆς 5$» jvyà µιταδίδωσιν, 
ἀθανάτου ταύτης οὔσης, δεῖ xal τὰ μιτεσχηκότα 
σώματα τὸν ἴσον χρόνον ζδῆν x«t ἀΐδιον "εἰ δ ἄλλη 
piv ψυχῆς ζωὴ, ἄλλη d' ἁπλῶς δώων 39, και ἤ μὶν 
αὐτῶν τούτων φθορᾷ σννέξενχκται, ψυχῆς ót ζωὴ 
πᾶντη ἀνώλεθρος, πῶς ὃ μὴ ἔστιν αὐτῇ TÀ vx 
ζωῆς εἶδος, φθαρτὸν χορηγεῖ τοῖς σωµασω ; Kai 
µήν εἰ xav τοῦτο Φύναται, ψυχὺ ἄθανατως δῶσα 
φθαρτῆς εἶναι δηλονότι ποιητικὴ δωῆς δ', τίνος χά- 
po ἐπί τὰ σώματα κατιοῦσα, ἦκε Ó' ὥστε χαι Div 
αὐτὰ ποιῆσαι και χοσμῆσαι, οὗ τοῦ χρείττονος εἴδους 
ψνχῆς, τοῦ δὲ χειρονος µετέδωχεν ; ür' dpa φθόνῳ p 
πάντως δρεῖς, à ὅτι οὐ τὸ κρεῖττον xat ἄμεινον, 
ἐχεῖνο δὲ μᾶλλον τὸ 33 xot ἀχρεῖον δεδύνηται: ἀλλ 
εἰ τὸ πρώτον, πῶς ἂν εἴη, ἀγαθῆς ταύτης οὔσης 
xat ἀγαθά τινα πρᾶξαι βεβουληωένης, περί ἆ xat 
προεθυµήθη, oux ἐξ ἀνάγκης δή τινος χαὶ βίας, 
&))' ὥστε ταῦτ' εὖ 33 ποιῆσαι καὶ ζωῶσαι, φθονε- 
pes σχεῖν x«i τὺν τούτων τεμεῖν καὶ στινῶσαι 
ξωήν ; εἰ à" ὅτι οὐκ ἦν αὐτῆς τῆς ψυχῆς ἀθανάτου 
xai αἱ ξώσης τὴν ἴσην καὶ τοῖς ἄλλοις ἁρμόσαι 
ῥωὺν, σχόπει μήποτ᾽ οὐχ ἁρμόζον χαὶ τοῦθ' ὁμοίως 
εἴη πιρὶ ταύτης εἰπεῖν. Ei γὰρ µή τοῦ οἰχείου 
πέφυκε µεταδιδόναι ὃν, πῶς πέφυκε τοῦ ἀλλοτρίου 
ἵνα uà τοῦ ἐναντίου λέγω, εἴπερ dà ἑναντία φθαρ- 
τὸν xxl ἄφθαρτον, ἀθάνατον χαὶ θνητὀν; Τί δὲ και 
γνοῦσα τοῖς μὲν ὀλίγον 35 χρόνον ἀπεμέρισε τοῦ Civ, 
τοῖς δὲ πλείω; Ei piv γὰρ πρὸς ἀριτὴν βλέπουσα 
χαι χαχίαν οὕτω δὺ καὶ τὸ ζήν μιτριεῖ (16), τοῖς 
piv ἵνα πλείω κατορθώσωσι τὰ arie προαιρουµέ- 
νοις καὶ πλείω νέµονσα τὴν ζωὴν, τῶν Ó' ἵνα τρε- 
χόντων ἐπὶ τὰ ipo κόψη τὸν δρόµον, κόπτουσα 
καὶ (17) τὸν τοῦ χρόνου τῆς ζωῦς δρόµον 36, τούτων 
τε x&xtív»» ἰδίαν ὥσπερ καὶ χωρὶς διάθεσιν καὶ 
Χίνησιν παρὰ τῆς 57 ψυχῆς ἐχόντων : ἀλλ ἤδη ὁρῶ- 
pt» πολλοὺς μὲ» τῶν καχῶν xci nw τι 99 χαχῶν, 
πάνυ τι 99-35 xol ῥῶντας, πολλους δ᾽ ἀρετῇ προσκει- 
µένους, ἐν βραχεῖ τινι χρόνῳ ἅμα τε τοῦ Cv xal 
τῆς περὶ τὰ καλὰ σπονδῆς πιπαυµύέους. Ὁρῶμυε 
δὲ 51 καὶ τοὺς µήπω ἡλιχίας ἀψαμῶους, περὶ ἀριτῆς 
οὐδὲν µήτε χαχίας εἰδότας 38, Cpu οὕτω τοῦ ζῇν 
ἐκστάντας, χαὶ ὁ λόγος κἀνταῦθα τίνος ἕνεκα, εἰχό- 
τως 99, χιστ᾽ ἀσφαλής. Ὅλως 0" ἀρετὴν 3. 9 χακίαν D 
τίνος ἂν εἶναι φαίηµεν ’!, ψυχῆς ἡ σώματος ; ἢ γὰρ 
ἀμφοῖν, ὢ ἑνὸς δήπου τούτων, Αλλ' ἑνὸς tinto εἶεν, 


ADV. PLOTINÜM DE ANIMA, 
B'. Τίνος ταύτης ης φῃς δωῆς ἤ jux µιταδίδω- Α 


1440 


δ. Quenam est hec vita cujus, ut dicis, anima 
corpus efficit particeps ? Illane est quse anim:e ipsi 
semper et doloris expers inest, an aliam esse di- 
cis eam quam anima corpori tradit ? Si propric 
sibi vitre anima corpus efficit particeps, cum ipsa 
sit immortalis, oportet et participantia corpora 
idem tempus et in seternum vivere. Si autem alia 
est anims vita, et alia simpliciter animantium, 
ac ea quidem animantium corruptioni subjacet, 
anim vero vita omnino est incorruptibilis, quo- 
modo que non est anime vite forma, eam cor- 
ruptibilem corporibus prebet ? Etsiid quoque po- 
test, si valet anima immortali vita preedita corrupti- 
bilem vitam communicare, quare ad corpora deve- 
niens. devenit autem ut ea vivere faciat et ornet, 
non melioris anime formee,sed inferioris ea partici 
pantia effecit ? Aut invidia omnino dices, aut quia 
non majus te melius, sed illud minus et pejus po- 
tuit. Sed si prius, quomodo fit ut anima, cum 
bonasit et aliquid boni prestare velit iis in quse 
studium habet, non ex necessitate et vi, invida sit 
earuimque vitam secet ac minuat ? Si autem, quia 
non potest anima et immortalis et semper vi- 
vens, equalem et aliis vitam dispensare, vide 
ne non congruum sit hoc de illa dicere. Si enim 
proprium transfundere nequeat, quomodo possit id 
tradere quod ipsi extraneum est, ne dicam contra- 
rium, siquidem contraria sunt corruptibile et 
incorruptidile, immortale et mortale ? Quid autem 
cogitans aliis quidem parvum tempus vivendi, aliis 
longius impertivit ? Si enim ad virtutem attendens 
et malitiam ita vitam metitur aliis quidem meliora 
eligentibus, quo plura recte faciant, longiorem tri- 
buens vitam, aliorum autem ad pejora currentium 
ut cursum secet, secans et vitie tremporis cursum, 
his et illis propriam quasi ac separatam disposi- 
tionem et motum ultra anime motum habentibus ; 
jam videmus multos quidem malorum et etiam 
pessimorum, diu viveutes. multos vero virtuti 
adherentes, post breve tempus et vita simulet 
boni studio cessantes, Videmus autem et eos 
qui nondum adolescentiam attigere, de virtute ao 
malitia nihil scientes, preemature ita e vita exeun- 
tes ; atque ibi ratio qua de causa minime infaili- 
bilisest. Virtutem autem vel malitiam utrius esse 
dicemus, anime an corporis ; Sunt amborum, aut 
unius tantum. Sed si unius, sunt anim» erunt, siqui- 
dem οἱ inde omnes ad bonum et malum motus, Si 
vero amborum, et ita animse potius erunt quse cor- 


Varie lectiones. 


ὥττον. 35 Vind. οὐ male. 
tiv τῆς ψ. Vat. recte. 
50 εἵνεκα εἰχότος, Vat. 


δὲ μεταδοῦναι Vat. 
35 Vind. πανν τοι. 


0 x«i Vat. *! gaius» Vat. 


non est in Vat. 39 ἄλλυτος Vat. 9? Vind. ζῶον, male. ?!$wz« nonhabet Vat. δὲ fort. add, 
55 Vind. πλείω, male. 
50.56 Vind. πάνν τοι, 


δ6 Suprascriptum πρόμον. 


57 m. 
S δε abest α Vat. 


56 κιδνίας Vat. 


Not» 


(16) Apodosis incipit a verbis ἀλλ᾽ 4δη óopapt,, 
ut ssepius in hoc scripto ἀλλὰ apodosi ordiende in- 
it 


servit. 
(17) Idem Nathanaelin epistol. ms. ap. Villoi- 


son, Anecdott.. Grr. p. 72 : Ei Χριστὸν ὁρῶιτρί- 

εις, Χαλῶς τρέχεις, xai ακἀτάτεινε — TÓ» δρόµον. εἰ 
& πρὸς ἆλλο τι σπεύξων βλέπεις, εἰκὸ καὶ µάτον 
σπεύδεις. 


TIT το NICEPHORI CHUMNI 1412 


pore ut quodam utitur organo ; ita ut si virtutis ac A ψυχῆς ἂν εἶεν, ἐπεὶ κἀκεῖθεν αἱ περὶ τὰ xalk καὶ 
boni amor eam teneat, quod per corpus in actum µφαῦλα πᾶσαι χιήσεις ' εἰ Ó' ἀμφοῖν, καὶ οὕτω ψν- 
transit, neque corpus deponet quod et amorem — xác μᾶλλον ἂν &üv ὀργάνῳ δή τιι τῷ σώματι xe 
et studium suum explebit. Idem erit dicendum et — xpxpévno (18) - ὥστ᾽ sir' ** ἔρως αὐτὴν ἀρετῆς xai 
de anima quee pejoribus letatur. Quid volens illud — rou χαλοῦ κατέχει, τοῦ γε δηλονότι διὰ σώματος i 
quod sibi prius instrumentum erat, aptumque ad πρᾶξιν ióvroc, x«i ** οὐκ ἀποθήσει τὸ σῶμα, δι οὔ 
id quod volebat, despiciet ? Cujusautem rei causa — xai 3 τὸν ἔρωτα xoi τὴν ἐπιθυμίαν ἐκπλέσσει. 
illud pro pejore commutabit, idque pro alio, nihil —Avró δὲ τοῦτ᾽ ἔστι φάναι καὶ περὶ ψυχῦς, τοῖς χεί- 
meliore, imo vero plerumque inutili, siquidem ex — post» ενηδοµένης * à τί καὶ βονλομέη, τοῦ πρώτως 
hominum corporibus animalium induitur et cir- «γεγονότος ὀργάνου, δεξιοῦ γε ὄντος πρὸς ἃ βούλεται, 
cumdatur natura, etex iis rursum ad plantas abit, περιφονήσει, τίνος δὲ ἕνεκεν καὶ ἀνταλλάξεται ródt 
et his colhgatur vinculisarctiornibus quam in prio- ^ ro6 χείρονος, κἀχεῖνο *5 d' ἑτέρν, pudtv μὲν Bo- 
ribus erant, tanquam in iis radicata nonhabet τίονος, πολλῷ δέ τινι καὶ ἐπιπλεῖστον ἀχρείου, diy 
quomodo inde facile exeat, post longum autem ἐκ σωμάτων μὲν ἀνθρώπων θηρίων µεταμφιέννυται 
tempus et vixliberabitur, nescio quid melius in καὶ περιτίθεαι φύσω, ἐκ dk τούτων αὖθις ἐπὶ 
talibus versans operata, sive boni amore retenta, Β φυτὰ χωρεῖ, καὶ τούτοις συνδεῖται δεσμοῖς µείξοσο 
sive malum aut mala prseferens. Et sane alterà — £ iv τοῖς πρὀσθεν, xoi ὥσπερ ἐν αὐτοῖς ῥιζωθεῖσα 
anime forma fluxui et corruptioni serviens in qu& οὐχ ἔχει ὅπως ῥᾳαδίως ἐκεῖθεν ἐκχωρύσει, xpóvo dt 
vivimus, altera autem proprieeaestsecundumquam µμακρῷ Ttt xai μόλις ἀπαλλάττται, οὐκ οἶδα τί 
honeste ut homines vivimus ;et inde manifestum :si πλέον ἐν τοῖς τοιούτοις γϊνομένη ὁράσασα χαλὸν à 
enim tota nostra vita abipsa mente ac ea qua se- — y' ἔρωτι χαλοῦ ἐνισχημένη à καχὸν ὃ χαχὰ προελο- 
cundum mentem est anima pendet, unde nobis µένη : xai μὴν *"5 ἄλλο pi» ψυχᾶς εἶδος, pof καὶ 
mortes, cum mens non patiatur ac sincera sitet φθορᾷ δουλεῦον ὃν ᾧ dà ζῶμεν ", ἄλλο dk κνοΐως 
ante nostrum animal etin ipso animali et post καθ à εὖ µάλα xci χαλῶς άνθρωποι ζῶμεν, χαὶ 
ejus dissolutionem perstet ? Unde, dum apudnos —4àd« dzov "εἰ γὰρ τὸ (jv ἡμῶν ὅλον αὐτοῦ νοῦ 33 
est ac manet ac vitam nostram continere potest ac — x«i τῆς κατ) αὐτὸν ψυχῆς ibümtat πόθεν ἡμῖν οἱ 
vult, accidit ut apud nos alia moriantur ac vitam θάνατοι, ἀπαθοῦς τοῦδε χαὶ ἀκεράτου καὶ mpi M 
amittant,etalia viventiamaneant?Oportebatenim vel ^ ToU x&60' ἡμᾶς ζώου καὶ iv αὐτῷ δὸ τῷ ζώω χαὶ 
omnino nos vivere, mente vitam pres(ante accon- μετὰ τοῦτο λνθεν Χαθεστωτος ; πόθεν καί παρ᾽ bui 
tinente quin aliquid patiatur, velomninocorrumpi, ὄντος x«l µένοντος x«( ys cà» ζωὴν ἡμῶν ὅλων 
ea nos relinquente et abeunte. Non enim licet, non c συνέχειν χαὶ δεδυνηµένου καὶ βεθουλυµένου, τὰ ub» 
licet dicere eam divisam esse, ac discissam in di- ἡμῶν ἔστι ὅτε xai 5 νεχροῦται, xal τὸ ὅᾷν ἀπὸλ- 
versas corporis partes ac itaeasvivificantem ; unde — Just τὰ δι μένει ζῶντα; Ἔδει γὰρ & τὸ ὅλον ἐμᾶς 
abierit in seipsam coarctata,ea mortuarelinquere, ῥδῆν, αὐτοῦ ys τοῦ τὴν ζωὴν 5! παρεσχυκότος καὶ 
9 autem in quibus itamanserit, vitam quoque συνέχοντος µηδεν πεπονθότος, à τὸ ὅλον ἐφθάρθαι, 
protendere. Simplex enim ac neque magnitudinis ῥἐκλιπόντος δηλονό-ι τοῦδε xai ἀποχεχωρωκύτος. Οὐ 
neque corporis parliceps, quomodo divideretur γὰρ ἔστι, οὐκ ἔστιν oUd' εκεῖνο πάντως εἰπεῖν, ὣς 
Quid autem patiens, impassibilis et indivisibilis et  µεμέρισται, x«l σχιζόμενς περὶ τὰ τοῦ σώματος 
partium expers, ad contractiones etcomprehensio- µόρια xat οὕτω dà ταῦτα ζῶντα ποιῶν ὁ νοῦς, ὅθω 
nes abit, neque idin se tota patitur, per partes μὲν ἂν αὐτῶν ἀναχωρήσει "s εἰς ἑαυτὸν συσταλεὶς, 
vero quas habebatemortuiscorporispartibus ada- — x«t νεχρὰ δὴ ταῦτα καταλειπει, οἷς ὅ' ἕἑαμνει, 
ptatas ? Sed absurdum heec cogitare ac dieere de τούτοις γε δήπου xot τὸ ζῆν παραμένει. ᾽Απλοῦς 
mente partium experti et prorsus impassibili. De — yàp ὤν x«t μὴ μεγέθους µύτε δὴ σώματος µετέχων 
ea autem quam diximus, fluxa anima et corrupti- µμηδενς, πῶς ἂν και µερισθείη; τί δὲ χαι παθῶν, 
bili nihil repugnat, quoniam h:ec dividitur, et hoc p ἀπαθὴς 19) χαι ἁδιαίρετος και ἀμερὺς ὧν, ixi 
modo omnes corporis partes invadit, spiritu quo- συναιρέσεις χαι συνολκὰς ῆξει 39, xat οὐδὲ τοῦτο 
dam vitali vecta, et una cum eo undique pene- πάθος x«0' ὅλον ἑαυτὸν κατὰ δὲ µέρη, à dà xe 


Varie lectiones, 


4 diy'Vat. 5 και abest à Vat. ** και abest a Vat. 5*5 χἀχείου Vind., male. ** ὅτι adde er 
Vat. *'Vind. δείξοµεν, male. ^"? νοὸς Vat. *" πρὸς Vat. 59? xa. non agnoscit Vat. 5! και add. Vat. 
$3 ἀναχωρήσοι Vat. 55 Vind. male ἕξει. 


Nota. 


(18) Michael Psellus De omnifar. doctrin., sect. uod tentare non debebat Villoison. Aneedd. Grr. 
28, p.60 : Των παρ) Ἓλλησι σοφῶν τὴν vy» Πλά- |I, p. 235, licet Platoni frequens sit illa aitera, τί 
των μὶν xai ᾿Αριστοτέλης ὡς ὀργάνω φασὶ χρῆσθοι µμαθών. Vid. Jacobs. Additt. Animadvv. ad Athen. 


τῷ σώματι. — Sequuntur Peripateticorum, Clean- p. 327, ibiq. laudatt. Wolf. ad Demosth. Let. 
this ipsiusque Plotini placita. u D 948; Heusd. in Spectm.Platon. p. 57. Adde Hein- 
(19) Τί — παθὼν ἀπαθής. Luditin vocabulo orf. ad Euthyd. Platon. p. 339, et Hermann. ad 


gemino. llla formula ví παθών utitur ipse Plotinus — Viger. p. 759 ed. noviss, 
pag. 438 B : Τί γὰρ παθών τις πρὸς ἄλλον ἔχει; 


4413 


ADV. PLOTINUM DE ANIMA. 


1414 


elysy ἐνηρμοσμένα τοῖς νεκρωθεῖσι τοῦ σώματος À trans vivenscorpus,ibi finitur ubi etillud cessat. Si 


µέρεσιν ; 'AJ)' ἄτοπον ταῦτα περί τοῦ ἀμεροῦς 
νοῦ 5* x«t παντάπασιν ἀπαθοῦς xat. ὑπολαμθάνειν 
xat λέγειν * περί ὃ ἧς ἴφημεν ῥευστῆς ψυχῆς xat 
φθαρτῆς, οὐδὲν ἀπεικὸς, ἐπεί και µεμέρισται αὗτη, 
xai τοῦτον δὴ τὸν τρόπον πάντα φθάνιι τὰ τοῦ 
σώματος µόρια, πνεύµατι δή τινι ζωτιχῷ € ὅντι 
ἐποχουμένη, και μετὰ τούτου διαθαίνουσα τοῦ ζῶν- 
τος σώματος πανταχῦῶ, ἐχεῖ δὺ 95 περαίνει, ὅποι 56 
δὴ x«t τοῦτο συμπεραίνει. Ei δὲ τι πἄθοι τῶν μερῶν, 
xat τὸ yt πάθος τήν τε τοῦ πνεύματος κυὴησι και 
và» αὐτόσε 5] τῆς ψυχῦς στήσοι διάδασιν, τοῦτό yt 
x«t νενέκρωται, τοῦ τήν ζωὴν ἐνιέντος ἀπολειφθῖν, 
και pà δυνάµενον ἔτι µετέχειν αὐτοῦ * x&v δέ y' 
ἐπ᾿ αὐτὸ µέρος τοῦ σώματος ἰὸν βάλοι τὸ πάθος ὃ 
dà xac rà» &pyàv ἴσχει * τοῦτο δ) εἶναι 59 τὸ πνεῦμα 
τῆς ζωτιχῆς ὃν ψυχῆς ὄχημα, εὐθὺς χαι τὸ ev 
ὦλον φθαρὶν πέπανται, ταύτης δὺ τῆς ζωῆς φθαρ- 
τῆς οὔσης, ὡς ὑπεθέμεθα και ἤδη δέδεικται ^ xat 
τοίνυν οὐ χατὰ νοῦν ἁπλῶς ζῶμιν, ἀλλὰ νοοῦντες 
εὖ ζῶμεν Τῆς δὲ φθειροµένης ψυχῆς 9 ἔστι μὰλ- 
Ào» εἰπεῖν xal τὴν Φθειροµένην εἶναι 5 ταύτην 
ζωήν ΄ νοῦς δὲ xal à χατὰ τοῦτον ψυχὺ καὶ Go, 
πεφυχκότα παραμένειν τήνδε ᾖτὺν ἁρμονίαν Ἴρμο- 
σµένῳ τῷ σώματι, παραµένουπι συνεστωσης αὐτῆς, 
λυθείσης δὲ xoi αὐτὸς ἄπολυεται δἱ, μηθὶν παθὼν 
ἀχήρατός τις x«i ἀπαθὴς Gv, καὶ οὐκέτι πρὸς éripa 
µεταθαΐίνει τῶν σωμάτων οὔθ) ὁμογενῆ τῷ πρώτῳ 
χαὶ οὗ ἐξεφοίτησεν, οὔτε πρὸς ἕτερα θηρίων τινῶν 
χαὶ ἀλόγων, καὶ μηδαμῦ τούτῳ προσηχόντων. OU 
γὰρ ἐρᾷ τούτων οὐδενός * à τίνος ἕνεχεν μήτε πρὸς 
ἀρετὴν, µύτε πρὸς x«xíav ἁρμοζόντων αὐτῶν βου- 
λομένῳ περὶ τὰς διαθέτεις ταύτας ἁρμόξεσθαι ; Τί 
γὰρ ἂν οἴχεῖον καὶ πράξοι νοῦς, ἀλόγων εμπεσὼν 
φύσει, καὶ ταύτῃ ἐνδιαιτώμενος ; Oóx ἔστιν ood 
ὀργάνου τινὸς τυχεῖν ἐξ αὐτῶν, ψυχῆς νοῦν ἐχούσης 
καὶ λόγον, ἐξυπηρετουμένου βουλήμασυ. "Eni δὲ φυτὰ 
πῶς ἂν xai ἀφίχοιτο ; Ἡ ἵνα θρέψη (21) καὶ αὐξήση ; 
λλλ᾽ οὐδενὸς τούτων οὔτε μετέχει, ov. ἔστιν ἐρῶσα, 
ψυχὺ ἀμεγέθης καὶ νοερά. Πόθεν δὲ φυτοῖς ἑτέρωθεν 
τὸ ζὖν ; Άλλο ψυχῆς πάλι εἶδος τοῦτο, μηδὲν συµ- 
θαίΐνον, μηδὲ ταυτὸν, μήτ᾽ αἰσθανομένοις ὅλως δώοις, 
μήτε µετεσχηχόσι νοος. Καὶ γοῦν εἰ βούλει εἰς τρία 
ταῦτα διελέσθαι ψυχἠν. πᾶσαν xci ζωὴν, vou» δη- 
λονότι x«l αἴσθησιν καὶ τὴν ὀρωμένην ἐν τοῖς φυτοῖς, 
ὀρθῶς ἂν διέλοις. Καὶ τοῦτον ἔχει τὸν τροπον ὁ 


περὶ ψυχῆς λόγος πᾶς. Ἔστι d" οὖδεν δεινὸν, ὥσπερ D 


xai 63 χοινωνοῦσιν ἀλλήλαις καὶ τοῦ αὐτοῦ συµµετ- 
έχουσι ψυχῆς ὀνόματος, οὕτω δὴ χαὶ πρώτην καὶ 
δευτέραν καὶ τρίτην ταύτας νοεῖν "καὶ τὰς μὲν 


qua vero pars patiatur, passioque spiritus motum et 
anime permeationem sistat, ea pars emoritur, curia 
eam vite principium derelinquat, neque possit hu- 
jus particeps esse. Siautemipsam corporis partem 
vulneret passio que principatum tenet ;cum hic 
spiritus sit anime vitalis vehiculum, statim omnis 
vita corrupta finitur ; quoniam heec vita corrupti- 
bilis est, utsupposuimus et jam demonstratum est. 
Etigiturnon simpliciter secundum mentem vivimus, 
sed cogitantes bene vivimus. Hujus autem corrupte 
anime melius est dicere et corruptam esse hanc vi- 
tam ; mens vero et quee» secundum eam est anima 
ac vita, cum debeant cum corpore secundum hanc 
harmoniam concinnato conversari, permanent, ea 


B durante, soluta autem et ipsa mens solvitur, nihil 


patiens, siquidem simplex et impassibilis est, nec - 
jam ad alia transmigrat corporat neque primo con- 
generaexquoegressaest, nequeadaliaquorumdam 
animalium et irrationabilium et nullo modo ci con- 
venientium. Non enim ullum ex his amat ; etcur 
amaret, cum nullum ex his neque ad virtutum ne- 
que ad malitiam deceat mentem que his disposi- 
tionibus adaptari velit ? Quid enim proprii ageret 
mens, adirrationabilium naturam depressa, ac in 
illa degens ; impossibile est. organum quoddam 
aqud illa inveniri, ab anima mentem et rationem 
habente, quod voluntatem adjuvet. Ad plantas au- 
tem quomodo abiret ? Num ut eas nutriat etau 

geat ?sed harum nullius est particeps neque amans 
anima magnitudinis expers et intelligens. Unde 
autem plantis vita ? Alia illa anime species, non 
eadem, neque conveniens aut sentientibus anima 
libus aut mentisparticipibus. Atque igitur si vis in 
tria illa dividere omnem animam ac vitam, nempe 
mentem, sensum vitamqueeam ques in plantis ani- 
madvertitur, recte divides. Et hunc. modum habet 
omnis de anima oratio. Neque mirum est si, 
quemadmodum inter se communicant, et animse 
nomen unaretinent, ita etprimam etsecundam ac 
tertiam eas cogitemus ; et alias quidem inter se 
immediate communicare, alias vero mediate per 
eas que longe sunt neque ipsis proxime. Anima 
enim intelligens, prima ; non autem eo ipso quod 
anima est ; siquidem secundum hoc non aliama- 
gis, alia minus; omnes enim sequaliter animse sunt 
sed quia simplex est et semper vivitet cogitat ac 
pertinet ad primum principium et naturas ac in- 
tellectus qui circa illud sunt. Secundus autem est 
sensus et quse secundum cum est. anima, quia et 


Varie lectiones. 


50 νοὺς Vat. * di Vat. 
9^ omiss in Vind. 


56 ὅπη Vat. 
91 ἀπολέλνται Vat. 


$7 αὐτῆς Vat. 
$3 χαὶ abesta Vat. 


58 ἔχει τοῦ, τὸ ὃ εἶναι Vat. 59 Vind. male ζωῆς. 


Nota. 


(20) De ὀχύματι ψυχῆς vid. Wyttenbach. ad Plat. 
terum hic Nathanaelis locus 


Phadon. p. 317. 
depravatus videtur. 


(21) Conjunctum cum bujus loci argumento est 
lepídum dictum Plotini apud Joannem Philoponum 


in Aristotel. De Anima, I, a. 2, a, b, indeque apud 
Suidam 1l, p. 354: Ad xei θείως (ἀστείως Suid. 
robante Kustero) λίαν ó Πλωτῖνος εἶπεν, ὡς ὅσοι 
μμανῶς κατὰ τὰς θρεπτιχὰς δυνάµεις ἐνεργοῦσιν 
οὗτοι χινδυνεύονσιν ἀποδενδρωθῆναι, 


1415 


NICÉPHORI CHUMNI 


1446 


primam capit et ei uniri potest οἱ commisceri, et Α ἀμέσως ἀλλήλων ακοινωνεῖν, τὰς δὲ διὰ τῶν ἓν µέσω 


cum ea operari. Tertia vero est ponenda quse nu- 
tritionis solummodo est capax. Si autem et sensus 
et hujusqustantumnutritestaliquid intermedium, 
imperfectum quidem est quoad sensum et parum 
hujus habens, reliquum omne est juxta plantas ; 
atque ila intermedium nonnullam communionem 
esse facit iuter sensibilium naturam et vitam nu- 
tritorum tantum et crescentium. Sit igitur et illud 
et dicatur quarte anime species. Ac igitur sic alia 
anima ab alia dependens, que, cum sursum. sil, 
ad infimam descendit ea serie hujus participatione 
et communione, et ea rursus ex inferiore loco ad 
primam ascendit, mediis adherens, per easque 
sursum lata, ita utomnis hie mundus motus ac 
vite particeps, sibi ipsi consentiens, sursum aspi- 
ciat, minime a prima causaseparatus neque illius 
amorem solvens neque impetuin, omnibus ejus 
partibus hanc primam causam ac unice exsisten- 
tem requirentibus. 

pívn U, $ τε ἄνω κάτεισιν ἐπὶ τὴν παντελῶς κάτω, 


B µεσιτεῦον, 


τῶν ποῤῥω x«t ὅσαι μὴν ἐγγίζουσιν αὐταῖς. Yuyià 
piv γὰρ νοερὰ πρώτη, οὐκ αὐτὸ δὲ τοῦτο, τὸ € 
εἶναι ψυχή. Ἔπει κατά γε τοῦτο οὐχ X μὲν μᾶλλον, 
ὦ d' ἧττον * πᾶσαι γὰρ ἔἑξίο ψυχαί * ἀλλ ὅτι ἀχύ- 
ῥατος, xat ἀεί ζῆ και νοεί xac γνησίως ἔχει πρὸς τὸ 
πρῶτον αἴτιον, καί Ύε τὰς περί αὐτὸ ** φύσεις και 
νοεράς. Δευτέρα ὃ) αἴσθησις xav à χατὰ ταύτην 
jug, ἅτε δὺ xat δεκτικὴ 65 τῆς πρώτης, xat ὄννκ- 
µίνη συμμίγνυσθαι ταύτῃ, x«t συνανακεκρᾶσθαι, 
καὶ μετ αὐτῆς ἐνεργεῖν. Τρίτην δὲ θετέον, τροφῶν 
µόνον ἀντιληπτιχήν (29). El δέ γε καὶ αἰσθήσεως καὶ 
αὐτῆς δή ταύτης τῆς θρεπτικῆς fart ἕτερον µέσο, 
ἀτιλὶς μὲν τὴν αἴσθησιν xai ὀλίγον αὐτῆς µετέχον,͵ 
τὸ δὲ λοιπὸν 8 ἅἆπαν κατὰ τὰ φυτά * καὶ οὕτω di 
οὐχ ἀχοινώνητον παντελῶς εἶναι ποιῖ 
τὴν τῶν αἰσθανομένων φύσιν πρὸς τὴν ἐν τοῖς τρι- 
φομένοις µόνον καὶ αὐξανομένοις ζωήν. "Ecce δὲ 
οὖν x«i τοῦτο καὶ λεγέσθω τίταρτον εἶδος ψνχῦς : 
καὶ γοῦν οὕτω jux» ψυχῆς ἀἄλλης ἄλλη προσηρτη- 
τῇ τῶν ἐφεξῆς µεθέξει xol κοινωνία, καὶ αὗτο πά- 


ἂν αὖ κάτωθεν ἄνεισιν ἐπὶ τὴν πρώτην, ἐξαφθεῖσα τῶν µίσων xai δι αὐτῶν τούτων ἀνινεχθεῖσα, ὡς 
ἂν δὴ χαὶ ὁ πᾶς χόσμος οὗτος x«i Χινήσεως x«l δωῆς µετέχων, συννεύσει πρὸς ἑαυτὸν ἄνω dà βλέ- 
πει οἳ τῆς πρώτης αἰτίας οὐδαμῶς ἀπερῥωγὼς (23), οὐδὶ τὸν 9? πρὸς αὐτὸν ἐν οὐδεν ααταλύσας ἔρωτα 
οὐδὲ Ύε τὴν ἔφεσι, πάντων τῶν τοιούτων μερῶν ἐχείνου δὴ τοῦ πρώτου x«i µόνον ὄντος ἐφιεμένων €, 


3. De anima quidem etejus speciebus satis di- 
ctum est ; et quod alia quidem est intelligens et 
simplex et immortalis; alie vero compositione ef- 
fect:e et corruptioni et fftuxui et dissolutioni subje- 


cte sunt ; preterea quod'mens, que inanimaliho- C 


minis parte est, non proeexstitit ipsi animali neque 
animal illudjipsi anims, sed ambo simul Si autem 
ex uno et eodem principio ac motu nolis mortale 
simul et immortale facta esse, sed ex duobusalter- 
utrumadmittendumgit vel mentem preexsistere vel 
non in animali mortali esse (oportet enim corrupti- 
bilis aliud principium aliamque causam, alteram 
vero esse incorruptibilis); dicendum est et deeo 
quid nobis videatur. Herbam videmus et calamum 
et frumentum; sed nequeherba calamus est, neque 
calamus frumentum. Utrum igitur frumentum est 
ante calamum, aut calamus ante herbam, an hiec 
simul ?Si enimfrumentumante cetera, unde ortum 
est,etex quaalia causa et principio quam ex iisdem 
unde illa ? Si autem illa ante frumentum, quam 
aliam habuere causam diversam abilla que fru- 
mentum produxit ? ac uno verbo, si non illa, quo- 
modo istud? ex illisenimest; si vero nonhoc, quo- 
modo illa ? Ex hoc enim sunt. Et ambohec simul 
videmus, frumentum ante illa et illa ante frumen- 


y. Οὐ gi» ἀλλὰ περὶ juxic μὶν χαὶ τῶν ταύ- 
της εἰδῶν εἴρηται * καὶ ὅτι τὸ piv αὐτῶν vospóy ὃν 
x«i ἀπλοῦν ἐστι x«l ἀθάνατον 7!, τὰ d" ἐκ σννθί- 
σεως Ὑεγονότα, x«i φθορῷ καὶ ᾖῥεύσει xai λύσει 
δουλεύει * ἔτι δὲ καὶ ὅτι μήτε ὁ iv τῷ ζώῳ τοῦ o 
θρώπου νοῦς προὐπῆρξεν αὐτοῦ τοῦ 7* ζώου, xdi 
προὐφέστηκεν, μήτε τὸ ζῶον τόδε τοῦ νοῦ, d 
ὁμοῦ ταῦτα. Ei Ó' ix μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς «ox 
x«t χινήσεως μὴ βούλει θνητὸν ἅμα x«t ἀθάνατον 
γγενῆσθαι 75, ἀλλὰ τῶν δύο θάτερον, ἡ προὐπάρ- 
xi» δηλονότι τὸν νοῦν ἡ μηδ ἐν Low θνητῷ tw 
(δεῖ γὰρ τοῦ piv φθαρτοῦ ἄλλην ἀρχὴν χαι αἰτίαν 
εἶναι, ἑτέραν δ) εἶναι τὴν τοῦ ἀφθάρτου), λεκτέον ὃν 
$piv t και περί τούτον τὸγε δοχοῦν. Χλόην 
ὀρῶμεν και καλάμχν x«t σῖτον ' οὔτε Ó' dà χλόη χα- 
λάμη, 020' à καλάμη σῖτὸς * πότερον οὖν ὁ cite; 
πρὸ τῆς χαλάµης "*, ὃ Ἡ καλάμη πρὸ τῆς χλοες, 8 
ὁμοῦ ταῦτα, Χαι χλόη x«t κχαλάμη xxt Giro; ; Ei pub 
g&p ὁ σῖτος πρὸ τῶν λοιπῶν, πόθεν γενόμενος, xu 
ἐκ ποίας ἄλλης ἀρχῆς και αἰτίας 9) ἐξ ὦν ἐχεῖνα ; 
εἰ ὃ) αὐτὰ ταῦτα πρὸ τοῦ σίτου, ποίαν ἄλλην ἔσχι 
τὴν αἰτίαν, ἑτέραν οὖσαν τῆς προϊνεγκούσης τὸν 
σῖτον : x«t ὅλως εἰ µή ἐκεῖν, πῶς οὗτος; ἐξ αι- 
νων γάρ * εἰ δὲ μὴ οὗτος πῶς ταῦτα ; ἐξ αὐτοῦ 
γάρ ' x«t ἄμφω δὺ ταῦτα σννορῶμιν, τόν Ίε cito 


Varie lectiones. 
$3 τὸ deest in Vat., male. $* περί αὐτοῦ Vat. ** sic Vat. Vind. male ἀεικτική. 95 χαι τὸ λοιπὸν Vind. 


9! προσηποτηµένης Vat. male. 65 βλέποι Vat. 
7! χαι — ἀθάνατον male exsulat e Vat. "* τοῦ 
Vat. ?*o00' ---καλάµης desur: in Vind, 


6) rà Vat. 79 ὑπ ἐχείου x«t σννεχοµένην addit Vat. 
abesia Vat., male. 75 και σῶμα xat ἀσώματον add. 


Nota. 


(22) Ad heec et sequenti& adhiberi potest locus 
in PAcedro cap. 285 :H juxü πάσα mavté ἐπιμι- 
λεῖται τοῦ ἀψύχον, v. Τ.λ. 


(23) Id. est ἀπεσχισμένο. Vid. Suid. in v. |, 
p. 235, ibiq. Gregorii Nazianzeni hee, τῆς φίλης 


ἀπιῤῥωγὼς συόνγιας, 


ADV. PLOTINUM ΡΕ ANIMA. 


χείνων, κἀκεῖνα πρὸ τούτου x«t οὔτε 
uj μηδαμῶς ὄντος οὐκ ἄν wévoro οὖτε χλόη 
αλάμη, ἀλλὰ τινα όντα παρ) αὐτὸν τὸν σῖτον, 
ἐχείων pi γεγεηµένων, Ὑένοιτ ἂν xat &mo- 
(m σῖτος ὡστ᾽ ἐστιν ὁμολογεῖν ἐκ μιᾶς ἀρχῆς 
ἰτίας xat χινήσεως της αὐτῆς ἕτερον xat éct- 
vet, xat οὗ μᾶλλον 73 πρότερον θάτίρου 1) ὁμοῦ 
. Ei δι μὴ τὸ μὲν τούτων φθαρτὸν' τὸ δὲ 
τον, ἀλλ’ οὐδ ἡμεῖς φαμιν νοῦν και ζῶον 
τυα xat ἄχυρα (24) εἶναι, ἀλλ ὅτι χαλεπὸν 
τῇ φύσέι, μᾶλλον δὲ τῷ δημιουργῷ ταύτης, 
y ἑργῶδες, ix μιᾶς, ὡς εἴρηται, κινήσεως xat 
; ἕτερον xat ἕτερον ἓν ταυτῷ προθαλέσθαι. 
ὡς ταῦτα τὸ μὲν μακροθιώτερον ὡς ὁ σἴτος 
|$ ἔφημιν χλόής xat χαλάµης x«t διαρχοῦν 
Mov, τὰ d' τὰ οὐ τοσοῦτον ὑφιστάμενα χβρόνον, 
dà και φθαρτὸν x«t ἆφθαρτον ὅμοῦ γεγενῆσθαι. 
uc γὰρ τις ὥσπερ ἐν τῷ σπέρµατι τοῦ σίτου 
κειµένη τελεσιουργὸς τῶν ἐξ αὐτοῦ πάντων, 
μὲν ἀφανὴς, ὕστερον δὲ καταφαινοµένη τῶν 
τῆς τελεσθένῖων, οὕτω δὴ δύναµις ἔστι και ἐν 
ὦτῃ ἀρχῇ x«t αἰτίᾳα τοῦ ξώου τοῦ ὕστερον ἐξ 
, πάντων. Κα µέχρι uiv dv αὐτῷ ταῦτα Ἱ 
αι τῇ δυνάµει, οὐτ᾽ οὐδὲν τούτων 020' à δύνα- 
αταφάίνεται, εἰς ἐνέργειαν (25) δὲ προαχθέντα. 
Jà χαι ταῦτα φανερά, και à ἔχουσα μέν δὺ- 
»ἐγχρύπτουσα δὲ, ἐκ μὲν 79 τοῦ θνητοῦ μόνου 
, αι Ονητὸν µόνον ζῶον, ἐκ δὲ τοῦ, τὸ μὲν 
9 79, τὸ Ó' ἀθανάτου, ξῶον εἰχότως, θυητὸν 
και ἀθάνατον. 


1448 


σίτου À tum ; acnisi frumentum esset, non essent herba 


neque calamus,sed qusedam prseter frumentum,et, 
nisi illa essent, neque esset ac gigneretur frumen- 
tum ; itaut confitendum sit ex uno principio et 
causa ac eodem motu aliud et aliud esse, neque po- 
tius aliud ante aliud sed ea simul. Si autem non 
eorum aliudest corruptibileet aliud incorruptibile, 
neque nos dicimus mentem et animal, frumen- 
tum quoddam et paleamesse, sed nihil esse nature 
difficile, a fortiori vero hujus creatori neque labo- 
riosum ex uno motu et causa, ut dictum est, aliud 
et aliud simu produci ; et quemadmodum alia qui- 
dem diutius, ut frumentum diutius quam herba et 
calamus permanent, alia autem nontantum tempus 
subsistunt, ita et corruptibile et incorruptibile si- 


B mul facta esse. Quemadmodum enim inest vis quee» 


dam in frumenti semine, que omnia ex eo proco- 
dentia perficit, primum quidem invisibilis, deinde 
autem suis productionibus manifestata, sic et vis 
est in primo principio et causa animalis quee om- 
nibus ex se procedentibus revelatur. Ac dum 
quidem in ea heec subsistunt potentia, nequeeorum 
ullum neque potentia manifestatur ; cum autem ef- 
fectu producta sunt, tunc et illa manifesta sunt et 
que ea continet potentia,abscondens quidem et ex 
mortali tantummodo animali mortale tantum ani- 
mal, ex illo autem quod ex parte mortale est, ex 
parte autem immortale, animal mortale simul et 
immortale producens. 


Ότι d" ἔνεστι τῷ ἀνθρῶπῳ νοῦς καθ ἑαυτὸν; &. Inesse aut homini mentem in se subsisten- 


ὡς x«t μὺτι yc μηδαμῶς Φφθίνων, xat διαφέ- 
£ τούτῳ φύσις ἡμῶν τῶν λοιπῶν ζώων και 
ων, ἐκ τῶν ἐνεργιιῶν δῆλον. Τὰ μὶν γὰρ ci- 
it µόνή χαι φαντασία ξῶσιν, ὧν και ἁἀτε)λῆ δή 350 
νοῦν Φφατε, τοῦ τελείου piv ἐγγὺς ἰοῦσαν και 
αὐτὸν ἔχουσαν 9! γνησίως x«t γε ἰνδάλμασί 
πρὸς αὐτὸν f! τείνυσι κεχοηµένην, τῆς d 
 φὐσίως και ἐνεργείας πἀντάπασιν ἄπολειπο- 
Gt εἶ τι 3 ἄλογα σοφίζονται ζῶα, κατὰ ταῦ- 
γοφίδονται 99$ σὠστικὸν µόνον τῆς φύσεως, καὶ 
αμένειν τὸ γένος, οὕτω τοῦ δημιουργοῦ δόντος. 
χαιεὶς τὸ εἶναι ταυτα παραγαγὼ», καὶ βούλε- 
ταῦτα διαµένειν xxi εἶναι. Καὶ τοίνυν» τὸ φρό- 
᾿ αὐτῶν µέχρι τοῦ ἐξευρεῖν τραφᾶναι, $ βλά- 
| ἐπιθουλὴὺν, φυγεῖν, φθείρουσαν τὴν ξωήν. Ὡς 
je µελίσσης ἔρ'α, Χαι τὰ τῶν ἀραχνῶν νήματα, 


tem neque unquam pereuntem, et ea preestare no- 
stram naturam c&eterorum animalium acirrationa- 
bilium nature ex operationibus patet. Alia enim 
sensu tantum et phantasia vivunt, quam imperfe- 
ctam quamdam mentem dicitis, perfecte quidem 
propinquam cognationemque cum ea habentem, 
formisque eam tendentibus utentem, sed ejus 
nature et operationiomnino inferiorem ; et si quid 
sapiunt irrationabilia, animalia, secundum eam sa- 
piunt quantum necesse est ut naturam servent et 
genus permaneat, concedente Creatore, quid ad 
exsistentiam adducens ea vult permanere et esse. 
Ac igitur eorum prudentia usque eo procedit ut ci- 
bum inveniant perniciemque ac periculum vitent 
qua vitam corrumpunt. Ut apis opera, et ara- 
nearum tele, οἱ gruum per somnum custodia ac 


Varie lectiones. 


pà μῆλλον Vat. 9 θάτερον Vind., sed θατερου in marg. "" πάντα Vat. ?* 


οῦν add e Vat. 


νου --- τὸ p θνητοῦ absunta Vind., male. 99 δὺ abess a Vat. 5 ἔχουσα male Vat. ** πρ. αὖτ 


tin Vat. **5 σοφίζεται h. 1. Vat. 


Nota. 


&) "Axvpa Sic Vat. : vóprov Vind. Illud pre- 
quoniam alibi etiam uw el σῖτος inter se 
onuntur. Vid. Evangel. Matth. in, 12 ; Luc. 
7, ibid. interprett. χόρτον esse ex glossemate 
um, hinc quoque intelligas quod Alexdrini in- 
rr. Isai. xxx, 24, pro pabulo (χὸρτψ) usurpant. 
3ielii TAes. I, p. 271. 

ὅ) 'Evipy«x». Vind, Quod antea κένησιν iterato 


ATROL, Ga. CXL. 


dixit Nathanael ; vid. de hoc discrimine doctum 
interpretem Grecum Topicorum Aristotelis, p. 378 
Sylb ; quem locum descripsit Suidas 1, p. 742r Ex 
alio interprete Aristotelis alia exhibet Zonar. Lez 
Gr. p. 123 sep., docente Tittmanno. Sequitur ibid 
p. 725 sep. luculentus in eamdem rem locus Gre- 
gorii Nyssent. 


&5 


1419 NICEPHORI CHUMNI 1490 


tutela contra eos qui male et insidiose vigilant, et Α xai γεοάνων xa6' ὕπνους 9* φυλακαι και ἄμνναι χατὰ 
formicarum thesauri, et granorum seissiones ae di- τῶν κακώς x«i σφαλερὼς φνλασσόντων και μυομή- 
visiones ad germinationem conscisorum, et ὁ81ἱ5 — xwv 95 δή τινες !rao-0oi, x«t rout χόχχων xat dux- 
satiatus et ciborum reliquias abscondens, ut rursus — osge ἐκφύσεις ἅμα y& συντιτακµένων, αι κχύων 
habeat quod manducet, si nihilaliud oeeurrerit ;el  κοοεσθεὶς καὶ τὰ τῶν βρωμάτων λείψανα κφύπτων, 
eo usque procedit amentium animolium prudentia, ἐν αὖθις iyx 96 φαγεῖν, ἑτέοων αὐτῷ αἳ -"ytyovérws, 
nihil autem ultra valet, ut neque cogitare, neque — x«i µέχοι dà τούτων τὸ πολὺ τῆς τῶν ἀφοόνων ζων 
rationabiliter agere, sed neque quidquam eorum φρονύσεως, ἄλλο ὃ) οὐδὲν πλέον, οὔτε νοῆσαι 0:9 
quee ultrasensum suntcupere,neque adeavelperea νηνται V, οὔτε vo. πρᾶξει, ἁλλ᾽ οὐδ᾽ ἐπιθυαῦσαι c» 
studium habere possint. Hominis autem mens et — dévog τῶν ὑπέρ tà» αἴσθησιν, οὐδὲ γε περὶ ixi 
imprimis est intelligens, et sensus comprimit, eos- — x«i δι ἐχεῖνα οὐδεμίαν σπουδἠν θέσθαι 99, ἀνθοώπον 
que regit, el omnem amorem εἰ cupiditatem δὲ νοὺς xat τὸ πρὠτον φρόνιμον, μῦσαι (26) µε τὰ 
evacuat ; qua rationecognationem cum intelligibi- αισθήσεις, ὑπεράνω d' αὐτῶν γενέσθαι 339. καὶ το 
libus que supra suntet omni materia expertibus ῥὅλον έρωτα καὶ τὴν ἐπιθυμίαν ὅλων 99 κενῶσαι, Gr 
habet. Hec sunt hujus qui proprie homo est, hec ὃς ?! καὶ γνησίως ἔχέι νοητῶν τῶν ἐκεῖτε Tv 
sunt intelligentis anime studia, ad qus&&non aspicit B των καὶ ἀχοράτων. Ταῦτα τοῦ χυρίως ἀνθοώπον, 
neque properat ullairrationabilis natura.Quomodo ταῦτα νοερὰς ψυχῆς τὰ σπουδάσµατα, πρὸς ἆ ovi 
enimqu:e sensibustantuminservitnequesuperaeos µβλέπει οὔτε φθάνει οὐδεμία φὖσις ἄλογος οὖσα. liu; 


ullo modo tolli potest aut quidem contemplari, 7p αἰσβήσει µονῃ δουλεύσουσα, καὶ οὐδὲν ὑπὲρ TE» - 


eadem via, qua mens, procederet ? Mens enim sola τον ἀρθῆναι duvagtvn obT' ιδεῖν ὅποι 9*9. vou; iufe- 
cumintelligibilibus conjungitur, sensusautem nul- τεύει (27) ; Νους γὰρ µονος τοῖς νοχτοῖς σύνστο, 
lus illa attingit, longe autem ab iis abest, neque αἴσθησις d' οὐδεμία τούτων ἐφιχνουμένο, xai us 
iis quicorruptibiles sunt, cure est quidquamin- xp» αὐτῶν ἄπεστιν, οὐδὲ µέλει ?? ταύτφ φθαοτῇ v 
corruptibilium : anima autem immortalis neque ir- οὖσῃ o20tvóg τῶν ἀφθάρτων. Ψυχὴὺ d' ἀθάνατος xsi 
rationabili vita ac sensu lesa, a quonam summo μὴ )e6z0tic« (28) μηδὲν εξ ἀλόλου ζωφς καὶ αἰσῆτ- 
desiderio expetetur nisi a semper exsistentibus ? Ἅσεως, τῶος à. ἄλλου, Z τῶν αεὶ ὄντων ἐν ὀρέξει x 
in quibus et animas Plotinus primum esse dicit, πόθῳ 7évotzo ; ἐν oig καὶ τὰς Ψυχὰς Πλωτὶνὸς uct 
alis motibus adalia conversas, et iude deci- πρῶτον οὔσας, ὀρέξεσιν ἄλλαις ἔφ ἕτερα τραπείσας, 
dere ubi versabantur, fieri ut queedam labantur, ἐκείνων τε ἐκπεσεῖν καὶ ἐν olg ἐγένντο, ἔστεο ἐς 
corpora ornare volentes, et ideo inferius descen- τούτων σφα)ῆναι, κοσμῆσαι piv ταῦτα ?* βουλούι- 
dere, sed re infecta inornatas evadere. Sed nos ᾳ σας xai πρὸς τού) ἰκέσθαι κάτω, ὁμοῦ d' arorwyib 
nonita ; quid autem statuerimus deipsa intelligenti τούτου, x«i «χοσμους ταύτας “Ιεγενῆσθαι (29), "Aux 


anima, jam dictuin est. οὐχ ἡμεῖς οὕτως, ἀλλ ὅσον εσμὶν Ert&ywwxótt 
ψυχκῆς νοεοᾶς αὐτῆς ἕνεκεν, ἤδη λέλεχται 
5. Dicendum nobis est et de scientia, quomodo €. Λεκτέον d' ἡμῖν ἂν εἴη xai περὶ ἐπιστέμε: 


fiat, iis qui de illa nihil sciunt, num aliud sit men  ὅπης ποτε γέγνεται, μηδέν περὶ αὐτῆς εἰδόσι, xm 
tem esse, aliud scientiam esse. Etenim si necesse εἰ χωρὶς μὲν ἐστι 35 νοὺν εἶνα., χωρὶς ὃ  ἔστιν ἔτι- 
esset ubi vita ibi mentem esse ; ubi autem mens, στάμην εαι ^ xai γὰρ εἰ πᾶσα δάπουθεν cavity 
ibi etscientiam: siomnibus animalibus insitmmens. — 07" 07 ! ζωὴ, ἐνταῦθα xai vouv εἶναι * ὅπη diwwx, 
scientia et illis inesset, geometriam, arithmeticam ἐνταύθα xai ἐπιστῆμην εἶναι, Quo de πᾶσιν E77 


Varie lectiones. 


5 ὑπνὸν Vat, ὃν μύρμηκες Vind. 35 ἔχοι Vat. 9' ὁεόυνηται Vat. 99 ποιῦσαι Vat. 9 γινῶσθα 
Vind. ?? ixs addit Vat. 9?! ὅπη δὴ Vat. ?* ὅπη Vat. μέλλει "Vind. Íírequenti confusione. 
** ταύτας Vat. *5 καὶ addit Vat. — ?9 uev ἐστι Vat, ?! óroc δὺ Vind. et sic ubique. 


Nota. 


(29) Hec solertie animalium exempla hujus ceta- D gitur de interpretatione sententie Pauline epist. 
tis scriptores a Plutarcho, απο, aliis hodieque — Coloss. m, 18, ἆ μὴ éwo«xt» ἐμβατεύω», quam 
obviis auctoribus sumpsisse vel unus Manuel Phi-  certatimexpresseruntEcclesim Christiane Patres. 
les unumquemque doceat, qui Nathanaelis nostri — Vid. interprett. ad |. |. et Suicer. Zhes. eccles. 
equalis illud carmen de proprietate animalium t. l, p. 1097. Adde Zonare Lez Gr, in iufezi- 
conscripsit. σαι, p. 709. Cyrilli Lez ms. Brem. apud Biel 

(27) Id est, in que mens penetra! s. inquirit.Pro- — Thes. I, p. et Jacomellum ad Joan. Chrysost 
prium verbi usum nullus locum disertius declarat ^ DeSacerdot., p. 53sep. Atqueipse Nathanael Ape 
quam hic Aristidis Orat. in Minerv. l, p, 10 Jebb:. — stoli verba videri possit ante oculos habuisse. 


Καὶ τῶν ἀνθρώπων ὃσοι θεοοιλες οὐκ ᾿Ατη πατεῖ (28) Passive vulgato modo construxit verbum 
τὰς κεφαλὰς, ᾿Αθηνᾶ δὲ ἀνέχει xal ἑαθατεύει, τη- λωθᾶσθαι Nathanael. 
ροῦσα τὸ 6o)ov συμτῆς γενέσεως. Colorem ex Con- (29) Praeter librum Plotinianum De genio.quod 


vivio Platonico duxit Aristides, vid. cap. 18, 5, 9,  uspra monuimus, h.l. Depulchro ipsolibrum mt 
p. 59 sep. Wolf.) Ille significatus scrwtandiin Xe- — nifesto respicit Nathanael, et quidem caput oct 
nophontio Symposio obvius iv, 27. De cujustamen — vum. 

loci lectionc ambigunt editores. Minus jam ambi- 


1421 


ADV. PLOTINUM. 


1422 


νοῦς, ἐπιστήμη ἂν καὶ ἐν τούτοις εἴῆ, καὶ Ὑεωμε- Α justum et injustum, bonum et malum noscerent 


τρεῖν ἂν εἴη ταῦτα x«i ἀριθμεῖν καὶ δίκαιον καὶ 
ἄδιχον xai καλὸν x«i φαύλον εἰδέναι χύνας καὶ 7t- 
ῥάνους καὶ μµύρμηχας, x«i τὰ λοιπὰ τῶν ζώων ' 
x«i τί μὲν ypzxauà, tí δὲ σημεῖον εἰλέναι - καί γε 
τοὺς περὶ τριγώνων και τετραγώνων µφιλοσοφεῖν 
λόγους, ἄλλων δὴ τινων αὐτῶν ἐν ἐπιστήμαις Ov 
των, καὶ ἄλλων τῶν xxr' αἴσθησιν όντων. Καὶ πολλὰ 
dà τινα πολυπραγμονεΐν αὗτοῖς γένοιτο περὶ τι- 
τραρωνισμοὺς (30) χύχλων xci περὶ ἀστέρας d ἂν 
σφίσιν 99 Ἠγένιτο κεχηνένι, τροφῆς ὠλιγώρηκόσι, 
x«i τοῦ βλέπει κάτω (31), καὶ συνόδους αὐτῶν καὶ 
ἀποστάσεις, καὶ τὰ ἐντεῦθεν συµθαίνοντα μὴ ἀγνοεῖν 
ἐθέλειν, μοδ᾽ αὖ si τι ἕτερν 9. περὶ φύσεως χαι 
τῶν μετ αὐτὸν ! ἐξεύρωται τῷ * καὶ λόγω. Καὶ δὺ 
τόνδε τὸν λόγον 3 Πλάτων ὁ μέγας xai Πλωτῖνος 
οὐδὲν ἂν µεἶε χυνῶν καὶ Ὑεράνων xal μυρμύκων 
Φιενηνοχότες. Πῶς δὲ καὶ φαΐίηµεν ἐν auro τὰς 
ἐπιστύμας ἀναμνήσεις εἶναι μνὺμφ µόνο χεχρηµέ- 
νοις, ἀνάμνησιν ὃ) ἐπὶ οὐδεμίαν ἀφιχέσθαι δυναμέ- 
wot; ; τίνι d' αὐτῶν χαὶ ἄνθρωπος ἂν ἀποσταίν *, 
καὶ uà οὐχὶ ταυτὸν 6 εἰ οὐτός τε κἀκεῖνα, πάντων 
τῶν αὐτὸν ὁριδόντων τε ὃ xai γνωριξόντων, χάκεί- 
wot; μὴ προσὀντον ; Νοῦ pt» γὰρ δεκτιχὸν χαὶ ἐπι- 
στήµης αὐτὸν δὴ μόνον τὸν ἄνθρωπον ὁριζόμενοί ? 
φαμεν εἶναι, λογικὸν ὄντα, καὶ τούτῳ διαιροῦμεν 
τῶν ἄλλων " εἰ d& μὺ τούτων ἄνθρωπος μόνος, ἀλλὰ 
καὶ τὰ ἄλογα * οὐδεν ἧττον νοὸς µετέχει, xal λὀγου 
ἂν µετέχοιεν εἰκότως, εἰ καὶ μὴ ἐκτός γε προχω- 
Ροῦντος, ἀλλ᾽ αὐτοῖς ἑνόντος, xci sin ἂν οὕτως οὗ- 
δαμῶς ἦκιστα διαφέρον λογιχὸν ἀλόγου, xci yt νοῦν 
τὸν μὲν, sl φαμεν μετ ἐπιστήμης εἶαι, xai ταύ- 
τη» ἐξ αὐτοῦ εἶναι, καὶ ὁ ἐν ἡμῖν νοῦς ἔστιν οὗτος, 
τὸν d' iw τοῖς λοιποῖς ζώοις μήτ ἀφ᾿ ἑαυτοῦ νοεῖν 
pond" ἐπιστόμης δεκτικὸν μηδεμιᾶς λεγοιμεν 
διαιροῦμεν ἂν οὕτως, καὶ νοῦν ὃ τὸν μὲν εἰδότα καὶ 
Φημιουργὸν ἐπιστήμης λέγοιμεν ἂν, τὸν δὲ und" ox 
αὐτοῦ δεδυνηµένον 10 τοῦ y' ἐπιστάμένου πεπαιδεὺ- 
σθαι, μύτε διδιδάχθαι, xai cio ἄν ὁ τοιοῦτος νοὺς 
εἰπεῖν ἆνους, xai πἀντ ἂν dvo xci κάτω  é- 
νοιτο (32), καὶ ἀτόπως ἕξει, εἴγε λόγον μὶν ἄλογον 
θείοµεν, νοῦν d' ἄνουν. Αλλ᾽ ἐτέον ἐπὶ τὸ πρωτον, 
ὃ δὺ xai δητητέον ἡμῖν ἔφαμεν !! εἶνι, ὅπως mor 
ἐπιστήμη δηλονότι τοῖς μηδὲν μηδαμῶς πεοὶ αὐτῆς 
εἰδόσιν ἔστιν ἐγ/ινομένη. Τάχα γὰρ, si μὴ ἐξ ἀἆνα- 


ν 
είναι͵ 


canes, ciconie, formice et οδρίοτα animalia. Et sci- 
rent quid sit lineaet quid signum; et dissererent de 
triangulis et de quadratis, in quibus alia in seientia 
continentur, alia sensibus subjacent. Et multum 
inquirerent de quadratura cireuli,et de stellis multa 
ruriose investigarent, cibum dedignantes infra- 
que spectare nolentes, earumque congressus et 
defectiones, et ea quee inde accidunt ignorare no- 
lentes, neque si quid aliud de natura et iis quee su- 
pra naturam sunt, inveniri possit mente et ratione. 
Atque secundum id magnus ille Plato et Plotinus 
nihil a canibus et gruibus et formicis differrent. 
Quomodo autem diceremus in iis scientias recor- 
dationes esse, cum sola memoria utantur, neque 
ad ullai recordationem pertingere possint ? Quo- 
modo ad illis homo distingueretur neque unum et 
idem cum iis esset, si quidquid eum detinit 
8ο constituit, ab tllos quoque pertineret ? Mentis 
capacem et scientie solum hominem definientes 
esse dicimus rationabilem, et eo ab aliis il- 
lum sejungimus ; si autem non modo homo, sed et 
irrationabilia mentis participia essent, et rationem 
merito participarent: non quidem extra proceden. 
tem, sed in iis exsistentem; atque ita non differret 
rationabile ab irrationabili, etsi mentem alteram 
esse diceremus cum scientia eamque scientiam ex 
mente, et tinens nobis inest ; alteram autem men- 
tem diceremus in ceteris animalibus esse neque per 
secogitare valentem nequescientie capacem, et divi 


C deremusita. diceremusque mentem esse scientem et 


scientie eflectricem, alteram autem, qua non po- 
test ab ipsa sciente doceri neque instrui, et foret 
talis mens qnasi amens, et omnia susque deque 
ruerentet ridicula promeremus, siquidem rationem 
irrationalem poneremus,mentem vero amentem.Sed 
ad primum eundum quod nobis inquirendum esse 
diximus, quomodo scientia in iis qui de ea nihil 
noverunt, efformetur. Forte enim, ni:i ex recorda- 
tione, non aliunde esse videretur. Siigitur scientia 
nihil aliud est quam eorum quee prius anime nota 
sunt, recordatio, et priusquam anima corporibus 
unita sit ; si, postquam unita est et corporibus 
commista, memoria quodammodo, simulque cum 
ea scientie cognitio abigatur, deinde rursum 


µνήσεως, οὐδαμόθεν ἂν ἆλλοθεν δόξειε εἶναι : εἰ p àd eam anima redeat memoriam et scientie 


Varie lectiones. 


*5 αὐτοὶς addit Vat. *9 μηδ) ἄν εἴ τις ἕτερον Vat. 


! zai ὑπὶο αὐτὴν addit Vat., bene. 


4 yot Vat. ?xo« 


γοῦν τόνδε dà v. λ. Vat. * Sic Vat. ἀποστάλη Vind. ὃ ταὺὐτὸ Vat. 9 τε abest a Vat. ? αὑτὸν δὺ xai 


μόνον ὀριδόμενοι τὸν ἄνθρωπον Vt. 5 εἰ ὃς μὴ ταῦτα ἄνθ. u, ἀλλὰ τί yt xai ἄλογα Vat. 


9 δεδυνηµένου Vài. ἔφημιν Vat. 


Vind. 


9? νους 


Nota. 


(30) Neque enim ea etate illa de quadratura 
circuli queestio exstincta fuit, que antiquitus tot 
preclara ingenia exercuerat. Quorum virorum 
magnum sanequam numerum recenset Gerardus 
Vossius De scientiis mathematicis cap. 16. $ 36, 

. m. 72. 

P (31) Platonicum. Ceterum huic disputationi ne 
ἀπιστήμν cet. adhibe Aristotelem in ΒΑ, Nicom. 


cap. 6, p. 105 sqq. Sylb. 

(52) 1|. e. con ]nderentur, perturbarentur, ut 
passim usurpantoptimi quique. Sed formula varie 
tractata et pluribus verbis addi solita, vid. Zenoph. 
Cyrop. I. 3, 4 ; Luciani Timon . d. 94 ; Vitar.auct. 
96 Bip. Platon. Gorg. ὃ 964 (p. 482, p. 1!5 
Heind. ), ibiq. Findeis. et Heind ; P/Aiedon p. 96, 
172 seq. Heind. hujusque not. 


1423 


NICEPHORI CHUMNI. 


1424 


recordationem, idessetfirmum et omnino celebra- À γοῦν ἐπιστήμη µμµηδεν ἕτερον, ἀνάμνησις δὲ τῶν 


tum οἱ validum ad hoc demonstrandum, nempe 
animas corporibus preexstitisse. Sed non omnino 
huic adharendum, tanquam nihil opponi possit. 
Forte enim nobis diversum supponentibus, imo 
verocontrarium bene succederet. Cum enim anima 
sit immortalis ac semper moveatur, si ejus motus 
et operationes immortales cogitemus, recte cogita- 
bimus. Quid igitur ? nos ponere vis scientiam facul- 
tatem animse esse in ea ab initio exsistentem, vel 
aliquid aliud ipsi postea additum, sed priusquam 
corpori uniatur ? Et quid hoc aliud esset preter 
cogitationein, et unde superveniens, cum anima 
perfecta sit et perfectee sint ejus facultates et mo- 
tus ? Sed nihil poteris dicere neque quidquam de- 


monstrare.Si enim cogitatio facultas anime est, p εἴπερ νοοῖμεν !*, ὀρθῶς ἂν voolptv. 


omnes autem anime, qu:ee semper in motu est, 
facultates immortales sunt, scientia que est cogi- 
tatio, el ipsa anime facultas erit : non possumus 
vero prorsus eam credere oblivione corrumpi, ne- 
que rursum corruptam et emortuam denuo quasi 
reviviscere. Etenim neque anima in aliis curruptio- 
nem passa est neque unquam patietur. Ex iis igi- 
tur que tu supponis, et id necessario accidit, ex 
que hujus facultas siteffluere, neque scientiam 
stratum erit, nempe nullam anime cogitationem 
qua h»jus facultas sit effluere, neque scientiam 
ipsam effluere εἰ corrumpi. Sed neque modo inest 
anime, modo non inest : reliqui enim animalis 
propriumestcapax scienti fieri, anima immiltente 
ac donante, rursumque scientiam amittere et rur- 
sum recipere ac rursum absque ea manere, et id 
sepius ; quod pati et aquam videmus, que frigida 
est, deinde calefacta, rursum quod erat, frigida 
fit ; anima vero quoad scientiam ac mentem nihil 
tale patitur, quia neque quoad vitam patitur. 
Hec enim duo essentiales anime facultates sunt 
similiter ac habentes, vivere nempo et cogitare, 
quemadmodum ignis proprium est urere et lucere, 
et nihil horum amittit, quandiu ignis remanet. 
Neque vite hujus ulla est corruptio neque mentis. 
Corruptionem autem scientie et que secundum 
eam est memorie et cogilationis supponere et co- 
gitare nobis hoc modo non licet ; non licet utique 
supponere ac cogitare mentem corrumpi. Est igi- 
tur semper in anima scientia omnis et que secun- 
dum eam est memoria et cogitalio. 


γειαί τ.νις 0070226 ψυχῆς xxt ὁμοίως ἔχουσαι, ζῦν δήπου xat 


πρότερον pity ἐγνωσμένων ψυχᾷ, καὶ πρὶν à ταῦ- 
την 3 ἐνεῖναι τοῖς σώμασι, ἐπεὶδ ἐνεῖται καὶ τοῦ- 
τοις συµπέφυρται, τῆς μνήμης ὥσπερ ἐκτριθείσης, 
καὶ ἡ τῆς ἐπιστήμης συνεκτέτριπται Ὑνῶσις, ti 
αὖθις ἐπ᾽ αὐτὴν ψυχὺ πάλω Όχει τών τε μνημην xe 
τὴν τῆς ἐπιστύμης ἀνάμνησιν 15, τοῦτ' ἄν εἴη τὸ 
x«t γενναῖον x«t πάνν τι Í* θρυλλούμενον x«t ἰσχν- 
pó» tig ἀπόδειξιν τοῦ προὺσφιστάναι τὰς ψυχὰς τῷ 
σωμάτων. ᾽Αλλ' οὐ πάνν τι τούτῳ yt προσεκτέον S5, 
ὡς μηδεμιᾶς δηλονότι μηδαμῶς ἀντιθέσεως οὔσα, 
Ἰάχα γὰρ ἂν τι xat ἀἁλλοῖον ἡμῖν !€9 ὑποθιμδας, 
x«t τόγ ἐναντίον ὀρθῶς ἐχθαίῃ 17- ἀθανάτου ye 
τῆς ψυχῆς οὖσηος xat ἀεί χινουµένες (33), ἆθανατονς 
δή τινας -χκαι τὰς κινήσεις xat ἐνεργείας αὐτὸς 
Τί jen 
ἐπιστήμην ἡμᾶς και Boot τιθέναι ῥἐνέργειω 
ψυχῆς και ταύτη ἐξ ἀρχῆς ἐνοῦσαν, 9 ἆἄλλο τι xm 
ὕστερον pi» αὐτῷ µπροσγεγειμένον, πρότερο di 
τοῦ ταύτην ἐγγεέσθαι τῷ σώματι ; Kat ví γε Tof 
ἕτερο παρὰ τὴν νόησιν ὑποληπτίον, xoi πὺδν 
ἐπεισιὸν ἄλλοθεν, τελείας τῆς ψυχῆς οὔσος, τελέιο 
x«t τῶν ἐνεργειῶν αὐτῆς x«i χινησεοως; ᾽Αλλ᾽ oin 
ἂν ἔχοις εἰπεῖν, οὐδ' ἂν ἀποδείξαις. Ei γὰρ !! 
νόησις μὲν ἰνέργια ψυχᾶῆς, Ἱᾶσαι ὃ ἐἑνέργιι 
ψυχᾶς ἀεί κινουµένης ἀθάνατοι, ἐπιστήμη δε νόχσι 
οὔσα, εἰχότως ἂν x«t ἐνέργια ψυχῆς εἴο ' οὐ di 
δε 30 πάντως ἡμᾶς οὖὐδέ ταύτην νοµίζεο vri 
λήθη, ἐφθάρθαι, cód αὖ «φθαρεῖσαν και ἐκλιποῦσω 
αὔὖθις ὥσπερ ἀναθιώσχειν, ἐπεί µχδε 3ἱ ἠὑνχὶ 
τοῦτ) ἐν ἄλλοις φθορὰν ἔπαθιν οὐδ' οὐ µάποτε κκ- 
θη 11, Ἐκ piv οὖν &» αὐτὸς ὑποτίθης, x«t τοῦ 
ὰστίν ἐξ ἀνάγκης συμθαῖνον, ix d' ὧν ὨὉμεῖς Φαμο, 
ἐκεῖνο μᾶλλον dv εἴη εὖ µάλα και καλῶς ἁποδεδη- 
µένον, μήτε δηλονότι µηδεμίαν νόησιν ψυχᾶς οὔσω 
ἑνέργεια αὐτῆς ἀπεῤῥυηχκέαι μήτ) ἐπιστίμο 
συναποῤῥυῆναι 35 ταύτῃ και διεφάρθαι. — "AX 
οὐδὲ ποτὲ μέν ἐνεῖναι τῇ vx, nort δὲ uà εἶναι c 
τοῦ λοιποῦ γὰρ ζώου τοῦτο δεκτικὸν μὲν ἐπιετέμεί 
αὐτὸ γεγινῦσθαι, τῆς ψυχῆς ἐνιείσης και μεταδούση:, 
αὖθις ὅ) απο θαλέσθαι ?9* ἀναδαλέσθαι τε αὖδι 
χαι χωρίς αὐτῆς αὖθις μεῖναι, xat τουτο πολλέαις' 
à dà πάθος καὶ ἐπὶ τοῦ !5 ὕδατος ὁρῶμε, yv 
ψροῦ piv ὅντο, ix δὲ πυρὸς θερµαινομένον db 
ὅπερ ἦν πᾶλιν ψυχροῦ γεγονότος * ψυχὺ δι καί 
ἐπιστύμον και νοῦν οὐδὲν ἦν τοϊοῦτον πάθοι ὅτι 
μηδὲ κατὰ τὸ Qü» πάσχει. ΄Άμϕω γὰρ ταῦτα, bib 
νοεν, ὡς x«t τοῦ πυρὸς τὸ φλίε 


ὁμοῦ xat τὸ 35 φωτίδειν, xat οὖδέν τούτων ἀπόλλνσι, wüp Φδύπου µένον. Οὔτ) ὁὖν ζωῆς ταύτης κατ edt 
οὐδεμία φθορὰ, οὖτι vou X. Φθορὰν δέ ποθ’ ἡμᾶς ἐπιστήμη. καὶ µνήµης τῆς κατ αὐτὴν και veis 


Varie lectiones. 


1* ταύτην omis. Vat. 185 ἐπ αὐτὴν juynv axt Vat. ἐπ αὐτὴν Ψυχὺ εἴχιι Vind. 
16 ἄλλας rp, Val. 
1! πάθοι Vind. 


19 xat προσ. Vat, 


sic proxirne id. 
! μὴ δὲ Vind. 


39 δε non agnoscit Vat. 


:& τοι Vind. 
11 ἐκθάλη Vind. 8 νοοῦμεν Vat. 335 γοῦν Τὰ, 
15 Sic Vat. et Vind. marg., in textu e 


εποῤένηκίναι, 3) ἀποθαλίσθ᾽ Vat. **arliculum non agnoscit Vat, Στὸ non est in Vat. 57 νοὺς Τε, 


Note. 


(33) Platohieum, ex PAcdro. Vid. pag. 215 C, 
Ul Heind.ibiq. interprett. Conf, Davis. ab Cicer. 


Tuscul. Disp. 1,23, et Wyttenbach. De plac. it 
mortal. anim. ad P « p». XIX. 


1425 


ὑποτιθεμένους 3 ἐννοοῦντας, οὐχ dari τοῦτον τὸν 


ADV. PLOTINUM DE ANIMA 


τρόπον 


1426 


' µήτι γε χαὶ τὸν νοῦν φθείρεσθαι τίθεσθαι 


καὶ νοεῖν, Ἔστιν οὖν ἀεὶ καὶ ἐπιστήμη πᾶσα χαὶ $ xar! αὐτὴν μνήμη καὶ νόησις ἐν Ψνυχῦ. 
€. Τούτου ὅ) ὄντος xai ἀποδεδειγμένου, οὗτε τὸ Α ϐ6. Quee cum itasint, utdemonstratum est, neque 


ἀναμιμήύσκεσθαι τὴν ψυχὴν (ot οὐδαμῶς, οὔτε 
τὸ προῦὔφεσταναι ταύτην τοῦ ζώου τοῦ μετεσχηχότος 
αὐτῆς * πὀθεν ὃ᾽ ἕτέρωθεν ἡμῖν 3 ἁπαντῶσιν αἱ 
9 ἐπιστῆμαι μηδὲν πρότερον περὶ αὐτῶν εἰδό- 
σι ; Ἐμοὶ δοχεῖν ὅτι ώσπιρ σὺ προδημιουργῶν 
τὰς ψυχὰς τῶν σωμάτὼν λέγεις μὴ ἀμαθεῖς und 
αὐτῶν τῶν ἐπιστημῶν εἶνι, ἀλλ) d ζωῇῦ τε 
λεία 99 τελείῳ δι καὶ vo 9! τελούσας, τελείας 
εἶναι, καὶ ?* νόησιω πᾶσαν καὶ ἐπιστόμην, 
οὕτω dà χἀμοὶ ἀποδεδειγμίνυ συγγεγἰνῆσθαι ταῦ- 
τας καὶ συνυπάρχειν τοῖς µετίχουσι ζώοις, οὐδὰν 
ἔλαττον ταλείας οὔσας Geh» x«i νοῦν, τελείας εἶναι 
καὶ Trà» ἐπιστήμην 35 xoi τὴν γνῶσιω αὐτῆς 59. 
"H τίνος ἕνεκε οὐχ οὕτως ; ᾽Αλλ οὐδενὸς οἶμαι, 


recordari animam admittendum est neque eam 
animali eam continenti preexsistere. Unde autem 
occurrunt scientie nobis prius nihil scientibus ? 
Ut mihi videtur, quemadmodum tu, animarum 
preexsistentiam docens, easnonscientiarumigna- 
ras dicis, sed quoniam vita perfecta et mente 
perfecta predite sint, perfectas quoque esse co- 
gitatione ac scientia, ita mihi demonstratum est 
eas connasei et incipere una cum animalibus 
quee eas accipiunt, eteum nihilominus perfect 
sint vita ac mente, ita perfectas esse scientia et 
cognitione. Aut quare non idita esset? Profecto» 
ut opinor, neque tu contrarium diceres, neque de- 
monstrares. Restat igitur ut, quemadmodum ipsum 


οὗ δ) ἂν σὺ φαίης οὐδ' ἂν δείξαες. Λείπεται τοίνυν B animeal hanc intelligentem animam continens et 


τὰ νοερᾶς ταύτης ψυχῆς 
ζῶον, οὐδὲν μὲν τέλειον 


ὥσπερ αὐτὸ τὸ ῥῶον 
µετέχον, αἰσθήσεως ὃν 
χατὰ ταύτην τὴν αἴσθησιν ἡἑεργε, µήπω τῶν 
αἰσθητικῶν ὀργάνων ᾖτετελεσµένων, προαχθέτων 
d' εἰς τοῦτο τέλους, Tót' ἐστὶ xai παντός τοῦ κατ 
αἴσθησιν ἀντιληπτιχὸν, οὕτω δὲ καὶ νοῦν, ἐξ αὐτῆς 
ἀρχῆς ἀναμεμιγμένον xoi συνανακεχραμένον αἰσθή- 
σει χαὶ σώματι, xol τέλειο» όντα κατ ἄλλα καὶ 
αὑτὴν τὸν ἐπιστήμην, τελεέίων διῖσθαι καὶ τῶν 
ὀργάνων, δι ων ἂν xoci μιτὰ σώματος δείξοι τὴ 
ἐν αὐταῖς ἐπιστήμαις δύναμιν αὐτοῦ 35 xoi ivip. 
gt. Ὄργανα  Ó' ἐπὶ ταύταις εἶν ἂν ψυχῆς 
ποῤῥώτερα pit», αἴσθησις καὶ ὦ ἐξ αὐτῆς φαντα- 
σία, αὐτῆς 36 δ' εὐθὺς ἐξημμία κ«κἀκείναις 5Ί 


sensibile, nihil tamen perfectum per hos ipsos 
sensus operatur, nondum perfectis sensuum 
organis ; postquam autem ad perfectionem adducta 
sunt, tunc omnium quz secundum sensum sunt 
capax est, ita et mens ab initio immista et con- 
fusa cum sensibus et corpore, etsi perfecta sit 
reliquis et ipsa scientia, perfectis tamen organis 
egeat per que simul eum corpore ostendat suam 
in ipsa scientia virtutem et efficaciam. Organa 
autem iis inservientia quee longius ab anima stant, 
sunt sensus et phantasia ; que autem ipsi anime 
adherent et precedentibus mista sunt, cogitatio 
et opinio. Talibus organis mens scientiam in 
corporibus operatur, et recte quidem operatur, 


μικτὰ, διάνοια xal δόξα. Μετὰ τῶν τοιούτων νοῦς C quando recte se habent illa organa ; nihil autem 


ἐπιστήμας ἐν τοῖς σώμασιν ἐνεργε * xat. ἐνεργεῖ 
pi» c, καλῶς δὺ χαὶ τῶν ὀργάνων τούτων ἐχόν 
των 53 - οὐδὲν d" ἄριστον, τοῦ ἀρίστου Ύε καὶ τού- 
των ἀπολειπομένων. Ταύτη τοι x«i fatto ἐν οἷς μὲν 
οὐδενὸς τῶν βοηθούντων ἑκτὸς δεῖται, ἀλλ' αὐτὸς 
ἀποχρῶν ἐστιν ἑαυτῷ, τοῦ ἐπιπροσθοῦντος παντὸς 
ὥσπερ ἀναχκύψας -* ἐν ol; δὲ χαὶ τοῦ βοηθοῦντος 
ἔξωθεν δεῖται, οὐχ ὡς ἐπιλελησμένος τῶν προεγνω- 
σµένων αὐτῷ δεῖται, αλλ’ ὥστε τὸ προπλασθιν πᾶν 
καὶ χρύπτον αὐτὸς σαρχὸς πάχει δ καὶ ὕλης µι- 
γέντα δυνηθήναι ῥᾷστα ῥῆξαι καὶ ἀποθέσθαι, καὶ 
Χαθάπερ πῦρ σώμασι δὴ τισιν ἐμφαλεῦον παχυτέ- 
pots τῇ ixróg πληγῷ ἐκραγῆναι, xci τὸ ἐν αὐτῷ 
γνωστιχὸν φῶς ᾖὅσον xoi οἵον, ἐπιστήμην πᾶσαν 


πλχροῦν δεῖξαι. Διὰ τοῦτο καὶ ὦν ἔφημεν αἰσθήσεώς D 


Tt χαὶ τῆς ἐξ αὐτῆς φαντασίας ἅμα δι καὶ διανοίας 
καὶ δόξης, πρὸς τὴν τῶν ὀντων ἐπιστήμην καὶ γνῶ- 
Gt», ὢ χρείᾳ δήπου καθεστώς φαίνεται, πλησσόντων 
ὥσπερ αὐτὸν ἐγχεχρυμμένον τῷ ὕλφ xal ἀποῤρη- 


excellit, ubi ea ΠΟΠ excellunt. Unde fit ut nullo 
externo auxilio indigeat, sed sibi ipsa sufficiat, ab 
omnibus obstaculis quasi. emergens : aliquando 
autem externo auxilio indiget, non quod oblita 
sit eorum que prius noverat, sed ut antese plas: 
matum illud quod eam carnis crassitie cireumdat 
et materiam commistam facile valeat frangere ac 
deponere, etquemadmodum ignis quibusdam cras- 
sioribus involutus, externo ictu, effringatur, et 
illud noscendi lumen quod in ea est, quantam et 
qualem scientiam adimplere possit, ostendat. ldeo, 
ut diximus, sensuset phantasite ex eo procedentis, 
simul et cogitationis ac opinionis, ad entium scien- 
tiam cogitationemque, ope indigere videtur, quee, 
ut ita dicam, eam feriunt materia involutam et 
effringunt, etejus lucem ad scientie contempla- 
tionem meditationemque evocant. Inde, mea qui- 
dem sententia, scientie cognitio nobis advenit. 


1149 mens eam cum corpore cogitat et rationi eam 


Varie lections. 


* 


*? ὑστέρως addit Vat. 39 αἱ abest a Vat. 39 τελείως Vind. ?! voi Vat. 3 x«r& Vind. 35 καὶ τελείας 


έΐναι την ἔπιστ, Vat. δὲ αὐτὰ Vind. 
98 τῶν δε τῶν ἑργάνων ἐχόντων Vat. ** πάχη Vind. 


33 αὐτοῦ non est in Vat. 


36 αὐτοῦ Vat. 53! κἀχείνοις Vat, 


1427 NICEPHORI CHUMNI. 1428 


tradit, neque est illa recordatio, neque oblit&e men- A γνύντων, καί γε τὴν ἐξ αὐτοῦ φαῦσιν (3&) ἐπὶ ci» 
ti, seeundum vestram sententiam, supervenit. Et τῆς ἐπιστήμην θέαν καὶ xoar&vónct» ἐχχαλουμένων, 
sic igitur contutatur etsolviturilla opinio, nempe — 'EvztüÓtv, χατά Ύε τὸν ἐμὸν λόγον. ἐπιστύμης ὑμῖν 
scientiam esse recordationem etanimas corporibus — £yyí(vezat γνῶώσις.  'Ev:tuÜt» νοῦς xal νοῶν ἐστι 
preexistere,quie nihil antecorpora ullo modosunt. µμετὰ σώματος ταύτην, χαὶ μεταδιδοὺς λόγω, pir 
ἀναμνήσιεως αὐτῆς οὔσης, püT ἐπιλελησμένῳ *! vé, χατά ὙὝε τὸν ὑμῶν Aeyovy, ἐγγιωοαένης. Καὶ τοίνυν 
οὕτω Ὑε xai διελύλεγκται καὶ λέλται τὸ τε τὰς ἐπιστὴμας ἀναμνύσεις εἶναι, καὶ τὸ τὰς ψυχὰς πρὸ τῶν 
σωμὰτων [zt γε μηδαμῶς οὔσας, νοµίζειν είναι. 

7. Hec quidem de origine et incorruptibilitale δ. Ov μὸν ἀλιὰ ταῦτα μὲν περὶ ysvíctec χαὶ 
anime dicta sunteldemonstrata; demonstratumque ἀφθαρσίας ψνχῆς εἴρηται xat düdscerat, σνναποδκ- 
una est animas non preeexsistere corporibus, ne- — x6évro; ἅμα και τοῦ μήτε πρὸ τῶν σωμάτων τὰς 
que ex aliisin alia migrare. Quoniam autem anima — jv«x&c ὑφεστάναι  μήτ αὐτῶν ἐξ ἑτέρων parabei- 
corpore soluta manet neque corrumpitur, inqui- — vtt» ei; ** ἕτερα. "Exti. δὲ ψυχὺ λνθεῖσα τοῦ σώμα- 
rendum nobis est, quid per se sola actura sit — ro; μένει χαὶ οὐ διέφθαρται, προσεξεαστίον ἡμῖν 
et passura, etquomodo ipsum suum esse incolume B ἂν «in, xat τί d'ürrors, καθ ἑαντὴν γενομένη, dps! 
servatura, et integra omnino sitnon modo secun- — x«i πείσιται, xai πῶς αὐτὸ dà τοῦτο τὸ εἶναι ψνχὶ 
dum suam essentiam, sed et secundum facultates Ἁπερισώσει, καὶ τὸ ὅλον ἀκήρατος (35) καὶ μὴ ri 
cum et hoc habeatur finis nature ejus ac creationis — oícíav µόνον, ἀλλὰ χαὶ αὐτὴν ὁηπουθεν cà» ivip- 
ut, snimal rationabile exsistens, secundum  sen- sv, ἐποὶ xat τοῦτο τέλος Tàv κατ αὐτόν φύσιως 
sum et voluntatem vivat ac operetur. Cum enim  xei δημιουργίας νενόµισται, ζῶον Φηλονότι λογωιὸν 
duplex sit incorruptibilis et intelligens natura, διοιχεῖν, xor' αἴσθησιν x«i προαίρεσιν καὶ Qv» καὶ 
et allera quidem semper per se subsistat, ne-  xtvoóutvov, Διττῦς γὰρ πάσης τῆς ἀφθάρτον xai 
que ullo modo cum corporibus uniatur, miscea- µνοητῆς φύσεως οὖσης, xai TÜc piv ἀεὶ καθ᾽ έαν- 
turaut confundatur, quamdemoniacam vos dicilis τὴν ὑφεστώσος |, καὶ µύτι θέ μηδαμῶς σννιον- 
concedimusquenos primam sortem prope Creato- σης εἰς ἔνῶσιν καὶ µίξιν x«i χρᾶσι σὠῶμάτων, à 
rem sempercommorandi ac conversandi amisisse, —d9 x«i δαιμονίαν ὑμεῖς φατε xai ἡμεῖς συγχωροῦ- 
mea quidem sententia, etsi vobis non placeat, p» ἀποστᾶσαν τής πρώτης μοίρας TEC περὶ τον 
id nihil infirmat nostros conatus ac nostram δημιουργὸν ἀεὶ μενούσης καὶ στρεφοµένης. κατὰ yi 
demonstrationem. Quoniamigiturillaomnecorpus «τὸν ἐμὸν ** λόγον, xxv ὑμῖν pà δέδοχται, καί y 
ac omnes sensus fugit, altera autem secundum ϱ τοῦτ ἐστίν οὐδὲν πρὸς τὸν νῦν ταράττον σπουδὶν 
has animas simul cum corporibus naseaturet cum — xat ἀπόδειξιν. ᾿ἸἘκείνης youv πᾶν σῶμα '5 φευγοί- 
iis tuisceri confundique debet, neque ullo modo σης χαι πᾶσαν αἴσθησιν, τῆς δ' ἱτέρας και κατὰ 
corporarenuit, non potest dici illam corpus induis- ᾖτΤαύτας dà τὰ ψυχὰς ὁμοῦ τοῖς copact |εγενυμῶςς 
se, neque hanc corpore liberatam esse, id semper — x«t συμµεµιχθαι τούτοις x«t συναναχεκρᾶσθαι xi 
fugientem et ab eo longe abeuntem, non fieri po- Φύχυίας *5, xat μηδαμῶς üxwr' ἀπανὰινομῖνες τὰ 
testobdictam rationem eam non servareid ad quod σώματα 9"', οὔτ ἐχείην σισωματῶσθαί mor icto 
nata est.Sed ei opusestcorporeinquoomnessuos «εἰπεῖν, οὔτε ταύτων τοῦ σώματός ἀπαλλαγεῖσαν και 
actusoperabitur. Opusest ei corpore quocum pejo- Ἅᾖτοῦτ) ἀεί εὔγουσαν xat ἀποστρεφονένην, οὐκ iq 
ra velnieliora patietur, prout virtutem aut malitiam —— x«0' ov dà χαι ** γέγονε λόγον, και πρὸς ὃ dà si- 
properaverit operari ; et secundum vos quoque Φφυκιν, οὐ μὶν οὖν σεσωχέναι. ᾽Αλλὰ δεῖ γε ταύτ 
sive in felicitate viventium anima fiet, aut severa σώματος, tv à δὴ xà Ὑεωομένυ mà» τὸ κατ αὐτὶν 
experietur, cun) bonis quidem animis meliora, πράξει. Ad xat μεθ ὅτου τὰ χείρω πείσοται & τὰ 
malis autem pejora reserventur, nostra ac vestra — eie, ώς ἔνθη, Φηλονότι ἀρετὴν à κακίαν μετὰ 
sententiz, el meerores ac delicias et quecunque τούτου κατειργασµένη ", xat Ὁ τῶν ὑδυνόντων b 
alia non anime solius aut solius corporis, sed D ἀπολαύσει xat καθ) ὑμᾶς 9 Ὑένοιτο, $ τῶν σχυθρω: 
amborum esse dicimus. Sed nondum ad id deveni- ^ πῶν πειραθείη, xat πὸιούντων καχῶς, ἔἐπιεί xat τεῖς 
mus ; solummodo aulem hoc demonstratum est, μὲν ἀγαθαῖς τῶν ψυχῶν ἀμείνω, ταῖς δὲ καχαῖς 
nempe animam eorpori compingi natura, neque ἀποχεῖσθαι τὰ καχίω, καθ᾽ ἡμᾶς y& και ὑμῖν 5 di 


Varia lectiones. 


50 τὸν Vind. *! ἐπιλελησμένων Vat. *! ἐφ᾽ Vind. *9 x, & 99. ἀεί Val.  ἡμέερον Val. ** σῶμα h 
Vat. '5 xat πιφ. Vat. *" τὰ σώα. abest a Vat ** xac deest in Vat. ** κατεργασαμένο Vat. * iai; 
Vat. *!' sut» Vat. 


Nota. 


(34) Proxime dixerat γνωστικὸν φῶς. Eam co- Zonaras autem L.Gr. p. 1796, φαῦσις, αὐγὺ, oty 
gnoscendi et quasi lucendi actionem nunc declarat — yos, λαμπρότης. 
voce Alexandrinis ibtérprett. própria. Vid. Biel. (33) Axüp«ro;, quod tantopere frequentat Na- 
Thes. i, p. 536, ibid. Cyrilli Lez. ms. Brem. φαῦ- — thanael, nec Platoni displicuit. Locos suppedit 
σι; φῶς, φέγγος, que& eadem habet Suid. in voce.  Ruhnkenius ad Tim., p. 17. 


1429 ADV. PLOTINUM DE ANIMA. 1490 


ὄοκται, xai τάς y& λύπας χαὶ Ὠδονὰς xat εἶ τι A Omnino ab illo velle separari. Et ideo, ut opinor, 
τοιοῦτον οὗ ψυχῆς δὴ µὀνης ουδ αὖ σώματος, ἀλλ vos eam semper ad corpora ipsa volvitis, neque 
ἀμφοῖν εἶναι λέγομεν (39). ᾽Αλλἁ uime τοῦτο, ἀλλ — eam ab hisdimittitis, utpote que extra ea alibi 
ὅπεο ἐδέδειχτο κατὰ φύσιν εἶναι ψυχῆ. συνεξεῦχθαι — non possit neque valeret sedere. Id jam et mihi 
σώµατι, xat μὴ παντάπασιν ἐθέλιν αὐτοῦ κεχωρί- — conandum est quam evidentissime possum, osten- 
σθαι. Καὶ διά roUT' οἶμαι χαι ὑμεῖς ἀεὶ ταύτην im — dere et animam corpore sibi congenito libe- 
αὐτὰ δὺ τὰ V* σώματα στρέφετε, xat οὐκ ἀφίετε — ratamadidem corpus quod deposuit neque ad aliud 
ταύτην αὐτῶν, ὡς ἐχτὸς δὴ τούτων ἄλλοθέ που ui esse redituram : et conandum quidem ex ipsis 
δυναµέην μηδε Ἠπεφυχυῖαν μηδαμῶς ἵδρυσθα. — Platonisprincipiisetostendendum, quomodoilleex 
Τοῦτ) ἤδη xat ἐμοὶ πειρατέον ἂν εἴη, ἐς ὃσον oió»  jnferno animas reducens in corporaimmittat, non- 
τε σαφῶς δεῖξαι ὃτι γε ψυχὺ Λλνθεῖσα τοῦ συγ-  misiex mortuis viventes reviviscere dicens ao 
γεγονότες αὐτῇ σώματος, ἐπ᾿ αὐτὸ δὴ τοῦτο, ὃ x«t talibus damonstrationibus deinceps utens. Ex con- 
ἀπέθετο, και οὐκ ἐπ᾿ ἄλλο ἐπάνεισι, x«t yt πειρα- —trariis, inquit, necesse est contraria fieri, et id de 
τέον xa«T' αὐτὰς δὶ ταύτας τὰς τοῦ Πλάτωνος ὑπο- omnibus censet ac de omni generatione, ac mi- 
θέσεις, xac ὡς ἐκεῖνς ἐξ Gdou χυχὰς αὖθις ἐξ nime vult quidquam tale aliter factum esse. Atque 
gov 53 ἐνέησι 5 σώμασιν, οὐδαμόθεν ἄλλοθεν, 2 £x p igitur majusex eo quod ante minus fuerat dicit 
τῶν τεθνεώτων λέγων τοὺς ζώντας ἀναθιώσχεσθαι, — fieri majus, ex rursum minus ex majore, et justius 
καὶ τοιαύταις ἐπὶ τούτω ταῖς ἀποδείξεσιν ἐφεξῆς — ex injustiore, ac rapidum ex tardo, et ex meliore 
ἐστι xtypnuévoc. Ἐκ τῶν ἐἑναντίων, φησὶν, ἀνάγκο pejus. Et tractat ejus propositio de quibusvis ta- 
γίνεσθαι τἀναντία, καὶ τοὺτ ἐπὶ παντὸς ἀξιοῖ καὶ libus ita se habens et contraria ex contrariis nasci 
ἐπὶ πάσης γενέσεως, xoi οὐδαμῆ βούλεται τῶν τοι- — ostendens. Et cum omnia contraria duo sint, inter 
ούτων οὐδὲν τυγχάνειν ἄλλως Ὑεγενημένον * x«t τοί- — illa duas quoque generationes ponit, ex uno ad 
νυν τὸ μεῖξον ἐξ ἑλάττονός φησι πρότερον ὄντος yí- alterum, et ex hoc ad illud. Inter majus enim et 
νεσθαι 55 μεῖδον, καὶ αὖ τούλαττον ix τοῦ μείζονος, minus est incrementum et oorruptio.Et unum qui- 
x«i τὸ διχαιότερον ἓξ ἀδικωτέρου, καὶ τὸ ταχύ ix — dem crescere nominat, alterum vero corrumpi, et 
τοῦ βραδέος, καὶ ἐξ ἀμείνονος τὸ χεῖρον * xai περὶ —coagmentari et dissipari, et refrigescere et inca- 
εισιν 3j θέσις ἐπὶ τῶν τοιούτων ἀπανταχῆ ὠσαύτώς  ]escere, et omnia ita. etsi alicubi nominibus ut 
ἐχονσα΄ χαὶ τὰ é&vavría ἐκ τῶν ἐναντίων πεφυκέαι non liceat Re quidem ipsa ubique sic esse neces- 
δειχνῦσα * καὶ δυοῖν ὄντοιν πάντων τῶν ἐἑταντίων sarium est, alia ex aliis nasci, et utriusque fieri 
μεταξὺ τούτων δύο τέθησι καὶ τὰς Ὑενέσεις, ἁτὸ piv — mutuam generationem. Atque igitur vigilia som- 
τοῦ ἔτέρου ἐπὶ τὸ ἕτερον, ἀπὸ Ó' aU θατέρυ πάλι ,. num dicit contrarium esse, et vitee mortem, et ex 
ἐπὶ θάτερον * μείζονος γὰρ καὶ ἑλάττονος αὗξησις hae conjunctione fieri generationes, ex vigilia 
µεταξύ καὶ φθίσις' xai τὸ μὶν αὐξάνεσθαι xci, somnum, esomno resurrectionem. De vita autem 
τὸ δὲ qÜivev, καὶ συγχρίεσθαι x«i διακρίεσθαι, — ac inorte, quomodoe vita generatio ad contra- 
καὶ ψύχεσθαι καὶ θερµαίνεσθαι, καὶ πάντα οὕτω, rium, mortem scilicet, fiat, et ex morte ad revivi- 
x&v» μὴ ἐστι χρῆσθαι τοῖς ὀνόμασιν ἐνιαχοῦ. Ἔογω — scentiam, atque ita mortuiex viventibus sint dicit, 
γὰρ ἀπανταχοῦ οὕτως ἔχειν ἀναγκαῖον, yiywscÓc. — viventes vero e contrario ex mortuis ; et heec dicit 
αὐτὰ ἐξ ἀλλήλων, γένεσίν τε εἶναι ἑκατέρου εἰς GÀ- Plato, et hec nos sentimus eumque sequimur, 
Àqla " καὶ τοίνυν τῷ  Eypmyopívn: τὸ χαθεύδεν — atque heec recte se habent. 

φησίν ἐναντίον, xai τῷ v δήπουθε τὸ τεθνάναι͵ καὶ ἐπ ἐχείνης uiv τῆς συζυγίας τὰς Ὑενέσεις εἷ- 
ναι, ἀπὸ μὲν τοῦ ἐφρηγοοέναι τὸ χαταδαρθάνειν 99, ἀπὸ δὲ 9! rou χαθεύδειν τὸ ἀνεγείρεσθαι : ἐπὶ δὲ 
ζωῆς καὶ θανάτου, πῶς ἀπὸ μὲν τού ζῆν Ὑένεσις πρὸς τούναντιον τὸ θνήσχειν, ἀπὸ δὲ τοῦ τεθνάναι (37) αὖθις 
τὸ ἀναθιώσχεσθαι, xat οὕτω δὴ τοὺς τεθνεῶτας ἔχ των ζῶννώτ φησίν εἴναι, τοὺς à" αὖ ζῶντας ἐκ τῶν τεθνεώτων 
τἀναντία ὄντας " καὶ ταῦτα 99 δὴ Πλάτων, καὶ πρὸς ἡμῶν γε ταῦτα, χαὶ ημεῖς ἐπόμεθα, χαι ὀρθῶς ἔχει. 

x. Οὐ ux» ἀλλ᾽ εἰδεναι βουλοµεθα, τίνος ὄντος ἑλάτ- D — 8. Attamen scire volumus ex quo minore aco 
τονος XXL y& αὐξανομέίνου, τὸ μεῖξδον 7ryovb; ἔσται. — crescente fiat majus, utrum ex alio quodam quam 
ἄλλου dà τινος, 91 ογε ?* νῦν ἐστι μεῖνον, ἤ αὐτὸ δὴ quod nunc majus est, an id ipsum quod minus 
τοῦτο, ἕλαττον ὃν πρότερον, πρι OnÀovott μεῖξον jevé- — erat priusquam majus fieret, deinde majus, quod 


c 


Varie lectiones. 


5* τὰ non est in Vat. 55 ἀνάγων Vat. "* ἐνίασι Vind. *5 γίγνεσθαι Vat. 55 καταδαρθεῖν Vat. —" ἀπὸ d 
a) Vat. 59 μὲν addit Vat. 5? ὅτε Vind. 


Nota. 


(36) Plotinus in libro, Quid animal, quid homo, | m&um adhibe Proclumin Commentar. p.326 seqq., 
p. 1 A Basil. : 'Hdovat και Ἀύποιφοδοι τε και 0dp- — et confer eos qui ex eodem fonte sua prata irriga- 
£n — τίνος ἂν tuv , f γὰρ ψυχῆς. X χρωμένης yv- runt: Porphyr. Dre abstin.1,33, p. 5*; Damascium 
χἢςσώματι, Ὦ τρί-ον τωυὺς εξ ἀαφοῖν x. τ. À. qus µΠερί ἀρχ. v. 219 ; Michael Psellum Περί παντοδ. 
excerpsit Suidasit. II, p. 46 Kust. Plotiniani loci παιὸ. sect. 44, p. 103. 
ons estin Platonis Zimao, p. 42 Α, 331 Bip. Cf. n. (37) Mori, mortuum esse. Cf. Wyttenb. ad. Pla- 
423. Adde Sympos. p. 207 E, p. 240 Bip. Ad Ti- ton. PAzdon., p. 142 seqq. 


4431 NICEPHORI CHUMNI 1492 


est, facium sit. Et quidem Plato priorem sen- À σθαι, «i0' ὅπερ ἔστι γέγονε μεῖξον 89 * xat μῦνκαι αὐτὸς 
tentiam supponens non ex altero minore majus Πλάτων ἐν τῇ ὑποθέσει τὸ πρότερον θεις οὐκ ἐξ Dar- 
factum esse alterum dixit, quoniam ita homi- Ἅτονος ἑτέρου δή τινος ὄντος, ἕτερον ἔφησε μεῖζον jr 
num generatio non esset. Quomodo enim potest νέσθαι, ἐπεί οὕτω γε οὐδὲ γένεις ἀνθρώπων €! οὐχ 
dici, altero incrementum aut corruptionem pa- Ἂἂἄν tix. Πως γὰρ ἐστιν ἑτέρου πάσχοντος αὔξησιν à φθί- 
tiente, quod illud passus est, hoc in altero ctv, 6 δὴ πέπονθεν ixsivo, vovv. ἐν érépo γεγενᾷσθαι 
factum esse ? Majus enim esse ac minus esse, illud — Aéystv ; psizov 63 yàp εἶναι xot ἕλαττον εἶναι, ἄλλο di- 
sane et aliud, non autem est aliud et aliud id in  Ἅπουθεν xat ἄλλο οὐκ ἄλλο dt xat ἄλλο 85 ἐφ᾽ à δὺ γὴ- 
quo h&c fiunt, Atque igitur de somno ac vigilia ; — verat ταῦτα * xot τοίνυν ἐπί τοῦ χαθεύδειν και ἔγρη. 
qui nunc dormit, ille omnino evigilabit. EL gene- — yop£vat, ὃς dv vov καθεύδὸι 63, οὗτος δήπου χαι bypz- 
rationes duorum contrariorum sunt; non aliusest — yopoe ἔσται και αἱ γενέσεις duoiv ὄντοιν τούτου 
qui obdormit atque ita somno premitur, et alius ῥἐναντίοι, οὐχ ἄλλου τινὸς τοῦ χαταδαρθάνοντες ov. 
qui evigilat, sed idem hec duo. Et mortuum esse — roe, xat οὕτω χαθεύδοντος, ἕτερος ἀνεγείρεται, i 
dicimur eum qui prius vivebat ; et ex mortuo ῥὁ αὐτὸς ταῦτα * χαι τεθνηκέναι φαμὲν τὸν πρότερον 
reviviscere nullum alium, sed illum ipsum qui (avra * ix δε τοῦ τεθνεῶτας ἀναθιώχεσθαι οὖὐδὺε 
mortuus fuerat, quemadmodum de dormiente qui p τῶν ἄλλων, αὐτὸν d' ἐκεῖνον τὸν τεθνηκότα 65 χατέ 
rursum evigilat. Et sic e minori crescente ma-  *4& δηλονότι τὸν xaÓsódovra, xat αὖθις ἀνεγειρόμι- 
jus effectum est. Nonnesie ea se habent ? Om- vov. Και τὸ ἐξ ἑλάττονς αὐξανομένου  yryvóutye 
nino sic. Vide igitur et considera quid dicamus µμεῖζον 86, *H οὐχ οὕτω ταῦτα ; πάντως οὕτως. Ἔχι 
hominem esse. Animal mortale omnino, dices, δὴ Χαι σχόπει, τί ποτέ φαµεν ἂνθρωπον εἶναι ; Ζῶον 
mente etratione animaque rationali preeditum,et θνητὸν πάντως, ἑρεῖς  νοῦ και λόγου και TES κατ 
duplicem eum esse dicimus, ex duobus unum avróv ψυχῆς µετέχον, xat διπλοῦν $87 αὐτὸν εἶναί 
et corruptibilem et jnecorruptibilem, corruptibi- φαμεν 68, £x. ὁυοῖν ἕνα, και φθαρτὸν dà τιωα xe 
lem corpore, incorruptibilem anima, que per. «ἀἆφθαρτον, τὸ piv τὸ σῶμα, τὸ δ᾽ αὐτύν τὴν piwev- 
manet et nunquam dissolvitur. Cum unus specie σαν 9" xat µήτι γε λυομέην ψυχὲν. Εἷς δὲ και 7i 
homo sit, multifariam divisus est. Et est to- «ide; ὧν ἄνθοωπος, εἰς mito µεµέρισται. — Kei 
tus in unaquaque, in quotquot individua dividatur —éertv ὅλος ἓν ἕκάστω, ἐφ οὓς δὴ 9 ἀτόμους ὄντας 
ac segregetur, et quolibet individuum  pari- διαιρεται και τέμνεται͵ χαι ἕχαστος αὑτῶν αὖθις 
tor est totum, qua homo est. Sed species quidem — oXov ἐστίν ὅ τι δὴ xat. πέφυχεν ἄνθρωπος. Πλὲν ὅτι 
eadam semper manet ac semper incolumis : c&- ysró μὲν εἶδος ἐν ταυτῷ μένει xot. aisi T! σίτω- 
tera vero non eodem modo, sed quomodo, docebunt (. σται, τὰ d' οὐ τὸν 13 isov ἔχει τρόπον, ἀλλ ὅπως 
que sequuntur, Atque huc devenimus idque di- µτοῦ ἐφεξῆς ἂν εἶη λόγου. Kai πρὸς τοῦθ) Όκχει xm 
cturi sumus. γοῦν εἰρήσεται. 

9. Cum anima et corpore homo constet, ac mor- 9. Ἐπεί γὰρ £x ψυχῆς χαι σώματος σύνθστος Ἡ 
talis sit unusquisque acdissolutionis capax, dici- ἄνθρωπος, xat θνητὸς ἕκαστος xat λύσιν δεχόμοος, 
mus hunc et mori ac vitam resumere ; quoad aut» δὲ τοῦτον 7* χαι θνήσχκειν xat πάλιν ἀναθιώ- 
animam quidem que est immortalis, non di- σκεσθαι, κατὰ μὲν τὴὺν ψυχὴν ἀθάνατον οὖσαν, οὐχ 
cemus eum mori posse, quoniam ea neque po- dv φαίηµεν 75 οὖτε θάνατον καταδέχισθαι 75 . ixi 
test mori, neque reviviscerg. Ex morte enim oritur μηδ᾽ ἔστι θνήσχειν αὐτὴν ' οὔτ) αὖ πάλιν 75. ἀναθι- 
vita etex mortuo, ut dicit Plato, et jam mon- Ἅσκεσθαι: éx yap τοῦ τεθνάναι τοῦτο, χαι ve τοῦ 
stratum est. Anima autem non moriente, non veri- µτεθνεῶτος, xa0à δὴ 7? Πλάτων φησί, xac $dm δίδει 
simile est neque potest dici eam reviviscere. Cujus Ἅκται. VYuy dt pÀà θνησκούσης, οὐκ ἔστιν o) μὲν en 
ergo id est ? Relique scilicet hominis partis, κεἰκὸς ταύτην, οὐδὲ λέγεῖν ἀναθιώσκεσθαι. Τίνος ὃ 
nempe quod ineoest, animalis ae corporis. Et τοῦτο; τοῦ λοιποῦ ἀνθρώπου x«t γε (38) τοῦ ἐν αὐτῷ 
ex illo mortuo non aliud sane corpus neque alius ζώου και σώματος. Και ἐξ αὐτοῦ ys τοῦ 99 τεθνῶ- 
homo reviviscet, sed is qui prius erat vivens ,, τος οὐκ ἄλλο δήπου σῶμα oUd' ἕτερο δωώσιεται 
et deinde mortuus est. Et cum quo corpore  ὤνθοωπος, ἀλλ ὃς ἦν πρὀτεοον ζῶν, sita τῖθνται. 
mortuus est vivificabitur, quia ex dormiente Καὶ pu0' οὗ dà τεβνηχε σώματος, μετὰ τοῦτον 9 


Varie lectiones. 


80$ αὐτὸ — μεῖζον neglexit Vat, 5! αὐτῶν Vat. 9? uaigovog; Vat. 65 οὐκ — ἆλο desunt in Vat. 
51 χαθεύδει Vat. 95 τεθνεῶτα Vat. δ8 x40 τὸ» — µείξω Vat, 9! διπλον Vind. 9* xev addit. Vat. ϐ τὸ 
δ᾽ αὖ τὴν p. Vat. 7? xav addit Vat. Τ ai Val. 7* d' αὐτὸ Vind. ?? σύνθεον Vat. 7* τοῦτο Val. 
15 φαῖμεν Vat. 76 χαταδεδέχθαι Vat, 77 ἐπεί --- θνήσκεν adsunt a Vind. "5 αὖ «x, non est in Vat 
19 xac addit Vat. *? τοῦ non habet Vat. ?!«scaddit. Vat. 


Not. 


(38) Semel monitum volo quod eruditioribus 
non obscurum est, illud καὶ ;:, quo mirifice de- 
lectatur Nathanael, sic junctum vix aliam auctori- 
tatem haberé quam Luce evangeliste: xix, 42 ; 
Act. apost, rn, 18 (quanquam hoc loco irsignitet 


variant codd. mss. Vid. Griesbach. N. T.) et 
Alexandrinoruminterpr. quos ille assidue tractas- 
se videtur.Horum locoscongessit Bieliusin 7Aes, :. 
p. 91, ubi Cyrillus explicat προσέτι di. Hesvch, 
1t, p. 108, interpretatdr χαίτου. 


1433 ADV. PLOTINUM DE ANIMA, 1434 


xai ζωώσεται, ὅτι μὴ 9*. O* ἐκ τοῦ χαθεύδοντος ἔτε- À non alium suscitari dicimus, neque aliud ma- 
pov λέγομεν ἐγρηγορέναι, μηδ) ἄλλο μεῖζον yiww — jus fieri quam id quod prius minus erat. At- 
σθαι 93, ἡ ὅ γε πρότερον τυγχάνον ij» Darrow, Καὶ que igitur ex ipsis Platonis principiis ita de- 
γοῦν ἐξ αὐτῶν dà δν τῶν τοῦ Πλάτωνος θέσεων οὕτω — monstratum est, alia que contraria sunt ex 


^ qmale. 


δὴ καὶ δέδειχται, τά τε ἄλλα ἐναντία ὄντα ἐκ τῶν 
ἐναντίων Ὑίνεσθαι, καὶ τοὺς Ἅτεθνεῶτας αὖθίς Tt 
ἀναθιώσκεσθαι xxl αὖθις ζῆν οὐδένας ἄλλους ὄντας 
à αὐτοὺς dà τούτους, τοὺς xai πρότερον ῥῶντας, αὖὐ- 
ταῖς δὴ ταύταις λόγω 95 ταῖς ψυχαῖς, καὶ αὐτοῖς γε 
τοῖς 9 σώμασι * xal τοῦτον δή τὸν τρόπον ὁ πᾶς 
ἄνθρωπος τῷ τεχνίτη λόγῳ καὶ δημιουργῷ σοφῷ γε 
ὄντι πεισωθήσεται, χαὶ οὐ διαπεσεῖται κατ οὐδὶν 
τούτων 31 τῶν μερῶν, καὶ πλέον ὑπάρξει ἤ αὐτὰ du 
ταῦτα τὰ xat' οὐρανὸν σώματα, καὶ ὑμῖν ys ἀῑδια, 
ἅτε δὺ καὶ πλείονος ἐν 95 τῇ κατ αὐτὸν Juptoupyla 
γέµων τοῦ θαύματος, ὁρατὴν χτίσιν τε 99 xol ἀόρα- 
τον εἰς ἓν συνάγων, x«i µέσος τούτων ἑστὼς, τρί- 
τος ὡσπερὶ ἆχοσµος αἰσθητός τε x«l νοούµενος 
Χοτω µένων χαὶ ἄνω φθάνων, x«i τοῖς οὐρανίοις σνν- 
ὧν, x«i μεῖζον $ ἐχεῖνα θαῦμα οὗτος 99 γνωριζό- 
ptvo;. Σῶμα piv γὰρ mày ῥευστῆς εἶναι φύσεως, 
οὐ τοῖς dot, µόνον τοῖς περὶ φύσεως εἰροχόσιν, 
ἀλλὰ καὶ αὐτῷ δοκεῖ Πλάτωνι, χαὶ περὶ τῶν οὐὖρα- 
νίων οὕτως ?! ἐπέγνω, xai ὤλιον αἰεὶ γίγνεσθαι καὶ 
ἀστέράς φησὶ xai µένειν αἰεί (39). Ei γοῦν xoi ταντα 
τῶν σωμάτων pr x«i ῥέοντα εἰ xai μὺ ἐν τοῖς αὖ- 
τοῖς, ἀλλ ὅμως διὰ παντὸς ἔστηκεν, ἀθανάτῳ vx 
χαθ᾽ ὑμᾶς διοιχούμενα 9*, τί χωλύει χαι ἄνθρωπον 
λυθέντα τε ?? χαι pufvra, tit! αὖθις ἐφ᾽ ὅπερ ὃν 
πᾶν συνιόντα, ὥστε καὶ αἰεὶ µένειν αὐτῇ dà τῦ vx) 


καὶ αὐτῷ τῷ σώματι ἀθάνατος διαμεῖναι, τῆς ψν- (. 


χῆς αὐτῆς ἀφθάρτου ye οὔσης, xci μὴ πεφνχυίας, 
μήτ ἐν ἄλλῳ γέγνεσθαι σώματι, μήτ) ἐνεργεῖν ὅσα 
dà xat πέφυχε μετὰ σώματος dpi»; El χὰρ μὺ τοῦ- 
το, οὐχ ἂν ὅπερ ἔφημεν οὐδ αὐτῇ τὸ mà» ὑπάρξει 
δίχα φθορᾶς, τῆς μετᾶ σώματος ἐνεργείας φθαρεί- 
σης αὐτῷ, 5 δὺ ταύτῃ και χατὺ φύσι πρόσεστιν, 
Ov uà» ἀλλὰ καὶ δίχα σωμάτων κχολάζει Πλάτων ψν- 
χὰς, φαύλας dü τινας ἐν τῶδε τῷ βίω δὲ γεγενηµέ- 
νας, x«i πονΏράς * «αἱ Ἡ χόλασις, ποταμοὶ Κωχυ- 
τοὶ (40), καὶ Ἡνριφλεγέβοντες, xal φοθερὰ ῥεύμα- 
τα £X ταρτάρου ἄνω x«t χάτω φέροντα xai χατα- 
σύροντα ταῖς ὀχκαῖς, x«l und" ἐπιθῆναι λίμνης τῆς 
᾿Αχερουσίας (ovra, xxt πρᾶξαι τοῖς ὑπ' αὐτῶν 
ἠδικημένοις εὐμινέσι χρήσασθαι, καὶ οὕτω φυγεῖν 
τὸ χοδάδεσθαι. Εγώ δὲ πρῶτον μὲν οὐκ oida, τί ἂν 
ἀπαθὴς τὴν οὐσίαν πάθοι 35 ψυχὲ, ποταμοῖς έμπε- 
σοῦσα 58. εἴτ᾽ ἐκ πυρος ῥίουσυ, εἴτ ἐξ ἄλλου κολά- 
Govrog9?, Πῶς δὲ καὶ δίναις ῥευμάτων ὅθεν δήποθ' 


contrariis fieri, et mortuos resurgere ac rursum 


vivere nullos alios nisi eos qui prius vivebant 


cum iisdem animis et corporibus. Atque hoc 
modo omnis homo ab artifici ratione ac sapienti 
Creatore servabitur ; neque excidet ulla sua parte, 
el magis exsistet quam ea ipsa qui in ccelo sunt 
corpora et avobis sempiterna habentur, quippe qui 
suse creationis gratia admirabilior sit, visibilem 
creaturam et invisibilem in unum coadunans et 
inter ambo medius stans, tertius,tanquam mundus 
sensibilis et intelligibilis, infra manens et rursum 


B tendens et collestibus conversans, et majus, quam 


illa, miraculum exsistens. Omneenim corpus fluxe 
nature esse non modo aliis qui de natura disserue- 
runt, sed οἱ Platoni videtur, et de ceelestibus ita 
estimavit et solem ac stellas semper exsistere et 
manere dicit. Si igitur ea corpora caduca sunt, 
et licet caduca sint tamen perpetuo permanent, 
etsi non in iisdem substantiis, immortali anima 
secundum vos gubernata, quid impedit quin homo 
dissolutus et dilapsus, deinde inid quod prius erat 
coeat, ita ut quemadmodum ipsa anima perpetuo 
manet ita et corpore permaneat, cum ipsa anima 
sit incorruptibilia, neque possit in alio eorpore 
vivere neque operari ea que cum corpore operari 
debet ? Nisi enim ita sit,non,quod diximus,omnino 
absque corruptione erit, ejus una cum corpore 
operatione corrupta que ad ipsam natura perti- 
net. Attamen et Plato animas absque corporibus 
punit, eas nempe que in hac vita male et impro- 
bre fuerunt. Et es pone sunt fluvii Cocytus et Py- 
riphlegethon,atque horrenda fluenta ex Tartaro sur- 
sum et deorsum labentia, et magno impetu ruentia, 
neque Acherontis lacum transire sinentia, ne iis 
quos injuria prosecuti sunt, benevolis uti atque ita 
penam fugere possint. Ego autem primo nescio 
quid essentia impassibilis anima pateretur, in flu- 
vios incidens, sive ignem volventes, sive aliud pu- 
niens elementum. Quomodo autem et verticibus 
fluentorum inde salientium cohibita, etiis tanquam 
inevitabilibus vinculis illigata, cum iis volvatur et 
convertatur, neque possit, ut piscis,alio transire et 
enatare? Deindehomicidas etmachos et parricidas 
el sacrilegosin eadem fluenta projicit. Et quidni qui- 
buscum peccaveruntcorporibus cum iis et eas pu- 


Varie lectiones. 
.. μὲν Vind. 35 γέγνεσθαι Vat. ul sep. ** τούτων addit Vat. ** λέω non est in Vat. 59 τοῖς 


abest a Vind. 9! τούτου Vat. 38 ἐπὶ Vat. 
Φδιηκούµενα Vind. 9* τε non est in Vat. 
91 ἄλλως χολάζοντας Vind. 


935 τε non estin Vat. 
9! ἐν τῷ τῇδε 


90 οὕτω γε Vat. δἱ ὄντως Vind. 3] ἡμᾶς 


Bio Vat. 9? πάθη Vat. ?* ἐμπιξοῦσα Vind. 


Nota. 


(39) De hae eeternitate cf. Wyttenb. Disp.de 
placit. immortal. ad Phadon. p. xxu seq. 

(40) De his fluviis inferorum penisque vid. in- 
primis Platon. PAazdon., p. 112, Steph. (p. 89 

JU., p; 242 Heind.), coll. Gorg: sect. 81 ; Cra- 


tyl. p. Heind. ; De Republ. x p. 619 seqq. Φ. 
0- 


324 seqq. Pip., p.303 seqq. Ast.) ; /Eschin. 
crat. ATIocA. 6 21 p. 166 seqq, ed. Fischer. Plu- 
tarclt. De. S. N,V. p. 102. seqq., ibid. interpre 


1&35 NICEPHOR] CHUMNI. 1436 


nit, quippe cum una cum iis tantum pati possint, A ἀλλομένων 3 ἐνοχεθεῖσα, καὶ ταύταις ὥσπερ &y)- 
sed ea omittens, illas solas punitum iri dicit ? — xzot; ?? ἐνδεθεῖσα (41) δεσωοΐῖς ταύταις καὶ συνελι- 
Et non modo in justitia omnino recta se ha- ἈΧθήσεται xal συστοαφήσεται, καὶ οὐχ ἕξει οὗ μὲν οὖν 
bente, sed et que pone non sunt capacia hoc οὐδ' ὥὦσπεο ἐχθύς ép ' ἕτερα µεταθῆναι χαὶ diaviEa- 
modo cogitur punire. Et dum proverbium dicit σθαι ; ἔπειτ᾽ ἀνδροφήνους xol μοιχοὺς καί γε Tz- 
petras coqui non posse, Plato nobis in Py- Ἀτραλοίας ! καὶ ἱεροσύλους xaz' αὐτῶν δύπου ῥίπτει 
riphlegethonte animas coquit. lgnis enim vio- τῶν psuudrov. Καὶ τί μὴ pi0' àv ἤμαρτον σωμή- 
lentus, et amara quantumvis aqua, et, si qua alia των, μετὰ τούτων x«t χολάξει ὡς xal μετὰ τούτων 
Ῥωπᾶ est,non potestin solam animam perve- ντος τοῦ πάσχειν αὐτὰς, ἀλλὰ ταῦτ᾽ ἀφεὶς ἐπ ἐἑκεί- 
nire, sed in animam corpori immistam etsensibus, vov µόνων  χέχοηται ταῖς πουαῖς Καὶ μὺ οὐχ b 
et quidquid illis adversatur, etiam anime adversa- δίκη 3 µόνον ὀρθῶς ἐχούση τὸ πᾶν, ἀλλ ἤδη καὶ τὰ 
tur, quatenus cum illis conjuncta est: etquod prius μὴ πεφυχότα χεχολάσθὰι τόνδε τὸν “ρόπον iicet 
non passa esset extra corpus exsistens, id cum eo — xoAaGstv. Καί γε αὐτῆς παροιµίας ἐπ ἀδυνάτων λί- 
conjuncta patietur, sjve letum sive triste. Lee- ους ἵψειν (42) λεγούσης, Πλάτων ἡμῖν τὰς Vox; ἓν 
titia enim et tristitia amborum sunt, etin primis — llvptpAtyí0ouct» ἕψει. Πῦρ μὲν γὰρ καὶ βίαιον, καὶ 
ile que per sensum et ex sensu occurrunt, ne- p πιχρὸν ὃν ὅπως δήποτε ὕδωρ, καὶ αἵ τι τοιοῦτον 
que horum unius tantum, neque anime neque  í^soóv ἐστι χολάζον ^", ψυχῆς μὲν οὐκ ἔστιν dy 
corporis solius. Ac sane quidem bonis ac etirn: ἐἑαυτῆς * μόνης οὖσης οὐδαμῶς ἐφιχέσθαι, σὠματι 
optimis frui homines bonos atque ita preesentib.* — dépuysíanc καὶ τῇ μετὰ τούτου αἰσθήσει, πᾶν ὃ 
hberatos, ac supplicium juste improbos invade ^ — 29» χατὰ τούτων, xai xar! αὐτῆς ἐστι δρῶν τῇ μετὰ 
non tantum vobis, sed etiam nobis placet, el nulio τούτων ἀνακράσει συμπασχούσης καὶ συμπεφυίΐα: 
modo id negamus. Sic enim se habet, siquidem vita - χαὶ ó δὴ πρότερον οὐκ ἂν ἔπαθε jux? χωοὶς τοῦ 
nostra in duas partes divisa est, alleram quidem σώματος Ὑενομένη, τούτ, ἤδη μετ αὐτοῦ πείστται 
exquo nati sumus usque ad mortem, alteram tvopévn, εἴτ ἔστι 9 τῶν ἡδέων, εἴτ ἔστι τῶν 2 
vero,ex morte nobis resurgentibus ac deinceps Ἅµγεινῶν : érti xai δοναὶ xai λύπαι τοῦ συναμφοτέρον 
incorruptibilibus. Non enim rursus morimur, sed — x«i μάλισθ᾽ ὅσαι xat' αἴσθησιν xoci ἐξ αἰσθέσεως 
mutamus hanc corruptibilem vitam pro vita perpe- ἀπαντῶσιν, xai οὐχ  tvóg ὀΦήπουθεν τούτων, ov 
tuo manente. Etsinos malos et improbos pre- µψυχῆς µόνης o07' αὖ σῶματος. Καὶ μὴν ὅτι μὲν yx 
senti tempore preestiterimus, mala et nos illic ma- θῶν x«i πάνυ τι Ἰ ἀγαθῶν ἀνθρώπους ἔστιν &mo- 
nent in vita nunquam finem habitura ; si vero bo- Ἅµλαῦσαι χρηστούς Ύε ὄντας, χαὶ οὕτω τῶν παρόντων 
nos ac rectos, meliora ; et quemadmodum delicie C ἀἁπαλλαγέντας, καὶ Χόλασις ἔστι αὖ ἔνδιχως, ut- 
pure ac nunquam cessature erunt, ita sane et Ἁτιοῦσα τοὺς πονηρούς, οὐχ ὑμῖν µόνον, ἀλλὰ xai 
pona idem tempus durabit, animam simul et ἡμῖν δέδοκται, xoi οὐδέποτε οὐ μὲν οὖν 9 ἀνομολο- 
corpus invadens, corpus vero illud quod improbe («γούμεν αὐτόν " χαὶ γὰρ οὕτως ἔχει τοῦ ζῆν ἡμᾶς 
vixit, et improbe huic anime serviit, cum non xai βιοῦν εἲς δύο διηρηµέου, τοῦ μὲν ἐξ ὅτου xdi 
justum sit,altero malum perpetrante, allerum pro — yryovapt» μὲχρι αὐτοῦ rov τεθνάναι, τοῦ δ᾽ ajÓd!. 
illo poenas perpeti, et foretquemadmodumsi, Plato" — Ov γὰρ !9 ἀποθνήσχομεν αὖθις, ἀνταλλαντομεθα τὸν 
ne peccatis feedato, puniretur Plotinus aut alius — 90ívovza cóvde βίον τοῦ ἀεὶ ἑστεκότος, Καὶ diy 
quidam eorum qui minime crimina commisis- Φφαύλους ! ἡμᾶς παρέξοµε ἐν τῷ παρόντι xo m 
sent. Ac igitur nos ex antithesi hec contra Pla- νηροὺς !!, πονηρὰ κακεῖ µεταδέχεται, xoi μένει 78 
tonem et Plotinum qui nostram de anima do*  Díe µηδέποτε παυδµέῳ, tir ἀμείνους xoi χοτ- 
ctrinam impugnant diximus, an autem recte res- στοὺς, ἀμείνω, καὶ καθὰ dà τὸ Tovgdv ἡμῖν zx 


Varie lectiones. 


99 Φήπουθεν diouivo» Vind. ?9 ἀφίχτος Vat. mendose. ! δή -wa, xai μητρολοίας add. VaL 
3 µόνον Vat. ? χαι αὐχ ὠδίκη Vind. * κολάξευ Vat. ὃ αὐτῆς Vat. 9 εἴτε τι Vat. πάνν τοι Vind. 
* παυσοµένην addit Vat. Ὁ adde ex Vat. ἐκ τεθνεώτων ἡμῶν ἀναθιωσχοµένων χαὶ ἤχιστα Φφθειροµένω». 
10 οὐδὲ γὰρ Vat. |! γαύλους γε Vat. Σχ. m. ἐν τῷ παρὀντι. 


N ota. 


(41) Fatalem necessitatem vinculorum metapho- D ubi σπείρων Don agnoscunt omnes libri. lllud εἰς 
ra declarat Nathanael, et ἐνδεῖν, ἔνδεσις similiaque πύοξαίνειν 1Η ipsis mortuorum pcenis numerat Ba- 
Broprie usurpantur de fato necessitateque.. Hinc silius Maga. De legendis gentil.libris. p. 481 D. 

erodotus ix, 16 dicit ἀναγκαί — &vdsOéuévot Garn. — Τῶν iv ádou κολαζομθων οὐδὲν πάσχοντες 
Quam in rem plura monui'in Dionyso, pag. 73 ἀνεακτότερον, ἀτεχνῶς εἰς πῦρ ξαΐνοντες, xai κοσεί. 
seq., ubi etiam Gatackeri animadversionem ad ve φέροντες ὕδωρ. x. *. ). que& componi possunt 
Marc. Antonin. x, 28 excitavi. cum Platonis Gorg. p. 139 IHeind. Eoque ipso 

(42) Videri possit Nathanael ante oculos habuisse — adagioest usus Plato Legg. vi Vid. Schol. Ruhn- 
Aristidem quiOrat. sec. Plat.p.230Jebb.eumdem — ken. p. 227. Ceterum alterius vim proverbü (apr 
Platonem, qui frustra emendare studii-set Diony- — dem elivure ips: Noster explieunt. Plura qui ve- 
sium tyranaum,ita carpit: Ἐλελήθεις δε ἄρα σαν- — lit. is consulatirasmum Adagg. p. 202. 321. 337. 
τὸν ἁπάσαις ταῖς παροιμίαις ᾖἐνεκόμενος εις πὺρ — et]Fischerum ad ZEschin. Eryz. p. 99 in Indic. 
ξαινων xai Ὑίθον ἕψων, xai σπειρων τὰς πέτρας, — lbid. laudd. 


1431 SERMO CONSOLATORIUS AD FILIAM. 1438 


paro» xxt µηδέποτε περαῖνον, οὕτω d καὶ χόλασις A titerimus, videat qui firmiter verum discernere 
τὸν ἴσον ἔχει χρόνο», ψυχὺν ὁμοῦ xci σῶμα ἐνδίχως — valet. 

μετιοῦσα σῶμα d' ἐκεῖνο τὸ xai φαύλως δηλονότι βισῶσαν, καὶ τῇ πονερᾷ τᾷδε δουλεῦσαν ψυχᾶ, ἐπεὶ 
μηδ’ ὅσιον, ἑτέρυ τὰ κατὰ πεπραχότος, ἵτερον ἄντι τούτου τὰς τίσεις ὑπέχεν, xai παραπλήσιον — dy 
εἴη ὥσπερ ἂν εἰ τοῦ 5 Πλάτωνος ἡμαρτωκότος ἑστίζετο Ἰ]λωτῖνος 2 ἄλλος τις τῶν μὴ ταῖς δίχκαις ἐνεχομένων. 
Καὶ νοίννν ἡμεῖς 1) ἐξ ἀντιθέσεως ταῦτα πρὸς Πλάτωνα καὶ Πλωτίνον, τάναντία τῶν ἡμῖν δεδογµένων 
περὶ ψνχῆς εἰροχότας" εἰ d'. ὀρθῶς ἀντέσχοµεν, εἰδεῖν 19 ἂν oi xai τἀληθὲς εἰδότες ἀσφαλῶς δοχιµάζξευ, 


Varie lectiones. 


13 artic. abest a Vat. 15 εἰδοῖεν Vind. 


!5 ἡμᾶς Vind. sed corr. 





ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ TOY XOYMNOY 


ΠΡΟΣ ΤΗΝ EAYTOY OYTATEPA BAZIAIZZAN 
ΕΠΙ TQ ΠΑΘΕΙ ΤΗΣ ΧΗΡΕΙΑΣ ΑΥΤΗΣ EXKAIAEKATON AT'OYZHZ XPONON. 


Ανεῖται δέ πρὸς ἥθος κατηφὲς καὶ σαφἠνειαν ἑρμηνείας, xai δὺ 


τεταπείνωται, τοῦ πάθους καὶ 


τοῦ προσώπου χαλῶντος xal ὑπεχλύοντος" 


NICEPHORI] CHUMNI 


AD FILIAM SUAM IMPERATRICEM 
OB VIDUITATIS EJUS MOEROREM CUM DECIMUM SEXTUM AETATIS ANNUM AGERET. 


Αίατίας perspicuasque voces adhibet, formamque demissam affectat, pra dolore deficiens 
ac vultu solutus. 


Ἐγώ σε, βασίλισσά µου, φίλτατον παιδίον ἐμὸν, 


ἐξ ὅτου xal τῶν µμητριχκῶν ἀποόραγεῖσαν κεἶδον 
ὠδένων x«i βρέφος ἡμῖν ἀποτεχθεῖσᾶν οἰκτιρμοῖς 


μεγᾶλοις Θεοῦ, πάντα εὐθὺς ἡγησάμενς ἰθέμην, 
δωὴν xai πνοὺν, xci φῶς τῶν ἐμῶν ὁὀμμάτων, καὶ 
ἀγαλλίαμα καρδίας, x«i τρυφὺν καὶ τέρψιν ψυχῆς, 


x«t πᾶν ὅ τι τοιοῦ-ον ὢ x«t τῶν τοιούτων ἡδύτερεν 
π)έον χαι τιµιώτερον και xptirtov, Καΐ ys. περί 
τὰς σὰς ἀνοτροφὰς λίαν ἐποημένος τοῦτο χαι 
διὰ πάσης ἐποιούμην εὐχῆς, Θιὸν ἀεί καθικετέὔων 
τὸν piv βρεφιχὴν ὑπερθᾶσαν χατιδεῖν σε ἠλιχίαν, 
εἰς τελεωτεραν ὃ᾽ ἑλάσκσαν, xat οἷαν ὁ πάνυ τι πό- 


E codice regio 2105 (olim 1731), p. 211. Filia, 
ad quam scribit Nicephorus Chumnus, Ireneilla est 
qu& Joauni Paleologo, filio Androni Palweologi, 
nupsit: Eulogia Nicephoro Gregore dicta, teste 
Boivino ad Greg. vii, 5, p. 147, ubi sic Chumnus 
laudatur : H» δὲ τηνιχαῦτα µισάζων τοῖς ποάγ- 
µασι σοφὸς &vàp «αἱ πολλὴν τὴν ἐμπειρίαν και 
σύνεσιν πλουτῶν ἐς τὰ χοινὰ, και διὰ τούτο µάλα τοι 
(leg. puto µάλα τι) πλείστης ἀπολαύων τὴς τοῦ 
χρατοῦντος εὐμενείας τε x«t ῥοπῆς, xat πολλοῖς 
τισι βρίθων τοῖς χρηµασι διὰ τοῦτα, Νιχηφόρος ὁ 
ἐπί τοῦ κανικλείου. Οὗτος θωπευτιχοῖς τισι λόγοις 
και πράγµασιν ὑπελθὼν τὸν τοῦ βασιλέως πραὀτη- 
τα. αἰτεῖ xat λαμβάνει γαμθρὸν ἐπί τῷ θυγατοί 
τὸν ῥηθεντα τοῦ βασιλέως viov Ἰωάννον. Addam 
Cantacuzen. 1, ο. 14, p. 45 : 'O έπὶ τοῦ κανιχλείου 


C Βἱρήνην τῷ vià αὐτοῦ τῷ δεσπότῃ 


Ego te, imperatrix mea, dilectissima filia,ex qua 
maternis extractam visceribusnobisque divina mi- 
sericordia, genitam vidi, te, inquam, omnia mihi 
reputavi, vitam nempe aespiritum et meorum ocu: 
lorum lumenet cordis letitiam, deliciasque et 
anime voluptatem et quidquid hujusmodi est, et 
si quid adhuc dulcius est et honorabilius et majus. 
Et sane tue educationi nimium intentus, id inde- . 
sinenter postulabam, enixe Deum orans, ut te ad- 
olescenti&e &tatem egressam viderem, et perfectio- 
rem ingressam, et qualem mea vota et mens ardor 
requirebant. Et illud quoque in omnibus meis 


Νιχηφορος ὁ Χοῦμνος, σοφὀς ἀνὲ ο xat θαυμάσιος 
ἐν φρονήσει, πολλῆς τε ἀπολαύων ποὸὺς βασιλέως 
εὐνοίας τε και τιμῆς, δι ἦν xat τὸν αὐτοῦ θυγατέρα 
Ἰωάννη πρὸς 
γάμου κοινωνίαν Qy«ytv ὁ βασιλύς. De Caniclei 
dignilate vide Boivin. l. c. ; Creuzer. ad Plotin. 
De Pulchr. p. 398. Apponam Cangii locum e Bi- 
bliotheca Fabricti Greca t. vui, p. 675 : « Habe- 
tur in bibl. regia num. 7581 codex, continens 
varia opuscula et epistolas Nicephori Chumni, 
in quibus sunt sermones conusolatorii duo, quo- 
rum alter ad imperatorem scribitur de morte 
despote filii. alter ad ejusdem Chumni filiam im- 
peratricem, βασίλισσαν, de illius viduitate, cujus 
tum annus erat sextus decimus. » 


1439 NICEPHORI CHUMNI. 1440 


precibus cum multo timore flagitabam, ut nullum Α 
hujus vite malorum unquam tibi occurreret, ne- 
queunquamtuum animum dolore mersum viderem 
neque gemitusex adversisinfaustisquerebus ortos 
audirem, si qua supervenirent adversa 8ο tristia, 
neque lacrymas ex tuis oculis fluentes cernerem, 
neque mororem aut tristitiam aspicerem in tuo 
vultu, tam pulchro, tam festivo, pace et omnibus 
gratiis referto. Et optavi potius et omnino optavi 
et ardenter postulavi ut prius animam morte ef- 
flarem (et dulcis mihi ea mors fuisset), quam cala- 
mitatem aliquam animadverterem tuo cordi dolo- 
res afferentem, 


θος ἡμῶν x«t τὸ τῆς ἐπιθυμίας σφοδρὸν ἐξεζήτει 
Κάπεῖνα d' ἐν πάσαις ἆμην ταῖς ἰκεσίαις σὺν πολ)ῷ 
τῷ δέει πεποιοµένος, μηδέν σοι µηδέποτε μηδαμᾶς 
συναντῶσαι τῶν ἐν τῷ Die τούτῳ δυσχερῶν, μαδι 
γενέσθαι µοι µηδέποτε ὀδυνωμένης αἰσθέσθαι rü; 
σῆς χαρδίας. μηδὲ στεναγμὸν ἀχοῦσαι ἐκ σνντριθᾶς 
ταύτης ἀναπεμπόμινον xat στενοχωρίας, ἐπείσπι- 
σόντος τινὸς τῶν ἐκθλιθόντων x«t λύπος προξένων 
αὐτῷ, µηδέ ys düxpvov βλίψαι τῶν Gà» ἐκχυζο 
ὀφθαλμῶν, μηδὲ σχυθρωπότοτά τινα χατιδεῖν pi 
χατάφειαν ἐπὶ τοῦ σοῦ καλού χαὶ ὠὡραίου προσ- 
ώπου, καὶ γαλήνης καὶ πασῶν γέμοντος χαρίτων. 
Καὶ ἠγάπησα μᾶλλον, x«i πάνυ τι Ὀγάπησα, χαὶ 


θερμῶς ἐπηυζάμην θανάτῳ πρότερον tà» ψυχὴν ἀποθαλέσθαι, καὶ nv ἂν pot καὶ Ὑγλυχὺς ἐκεῖνς à 
θάνατος, 3 δυσχερείας ttyó, εἰς αἴσθησιν ἐλθεῖν ἄλγος προξενούσης voci καρδία. 


Hec omnia et mater tua ineffabilis dilectionis 
excessu perpetuo tibi peroptavit efflagitavitque, 
totam animam effundens, totum desiderium, te 
lacte nutriens, fovensque 8mplexibus, et in ulnis 
ferens, neque sustinens vel paululum a te recedere ! 
Quoties autem die noctuque divinas edes petliit, 
nudis pedibus incedens paupertatemque induens, 
et ad puras venerandasque imagines festinans, et 
ante eas preces ardentesque supplicationes ex pro- 
fundo et ardenti corde faciens, eademque a Deo 
postulans | 


Quot et quanta Deus ipse bona, nostras preces 
superantia, tibi nullis comparabilia abundanter et 
amantercontulit | Eximiam nempe anim:e simul et ( 
corporis pulchritudinem, divini timoris sensum, 
mandatorum Christi observationem, morum puri- 
tatem, et quidquidest puleherrimum aliaque vincit 
bona, si cum hocce conferantur. 

Quee conspicientes leetabamur nosfqui te genue- 
ramus, et exsultabamus letitia perfusi, ac te non 
modo putavimus generis nostri decus et gloriam 
fore, sed et firmiter exspectavimus, rursum omnes 
spes nostras in Deo ponentes, et in purissima 
sanctissimaque et immaculata ejus Genitrice. 


Neque nos ea spes et bona illa ac pulchra ex- 
pectatio fefellerunt. Postquam enira ad hoc tem- 
puset ad hane etatem, qu: nuptiis convenit, 
pervenisti, excitat Deus eum qui per ipsum mise- 
ricorditer nobis imperat, et accipit, et erigit te ad D 
magnitudinis, honoris et glorie fastigium illud. 
quod neque in votis habere neque mente cogitare 
ausi eramus Que deindesecuta sunt ? Nos quidem, 
nescientes quantum tibi bonum superventurum 
esset, alias tibi nuptias parabamus, que minime 
tuos pios morés tuamque purissimam animam 
decebant ; ut manifeste finisostendit; apparuitque 
ex quo precipitio ac barathro providens Deus te 
liberaverit, ex qua domo, omni turpitudine ac 
impietate plena. Et subruit tunc et irrita facit vana 


(1) Imperatorem Andronicum. 


Όσα δὲ καὶ οἷα µήτορων φίλτρων ἀῤῥύτων ὑπερ- 
θολαῖς ἀεὶ διετέλεσε περὶ cà σπονυδάζουσα καί i»- 
δειχνυµένη, τὴν ὅλην ἐκχέασα ψυχὰν, τὸν ὅλον 
πόθον, καὶ γαλουχοῦσά σε καὶ πιοιπτυσσοµένη, xai 
φέρουσα διὰ παντὸς ἐν ἀγχάλαις, καὶ put κατὰ 
μιχρὸν ἀποστῆναι τῆς σῆς θίας μηδαμῶς ἀνεχομί- 
vn | ὅσους δὲ xai τοὺς δρόμους ἡμερωόύς τε καὶ 
νυκτερινοὺς παρὰ τοὺς θείους κατέτείνεν οἴχους, 
γυμνοῖς τοῖς ποσὶ meti βαδίζουσα καὶ προσταλαι- 
πωροῦσα, καί γε φθάνουσα πρὸς τὰς ἀχρώτους xsi 
σεπτὰς εἰχόνας, xol τούτων ἐπίπροσθιν τὰς εὐχὰς 
xai θερμὰς ποιουµένη τὰς ἰχεσίας ἐκ βάθονς  xao- 
δίας ζεούσης, χἀχεῖνα πρὸς Θεοῦ ἐχξοτοῦσα | 

Oca dà καὶ Θεὸς αὐτὸς ἀγαθὰ µε/άλα, xe 
ὑπερθάλλοντα πᾶσαν Ὁμετέραν εὐχὴν, ἀπαράμιλλά 
σοι πλουσίως χαὶ φίλοτίµως παρέσχιτο χορηγέσας! 
κάλλος ὑπερφνες ψυχῆς ὁμοῦ τε καὶ σώματος, Gv» 
αίσθησι θείου φόθονυ, ἐντολῶν Χριστοῦ τηρύσυ, 
χοσµιότητα $0ouc, xal my ὅτι κάλλιστον, καὶ wt 
xà» ἕτερον ἅπαν τό πρὸς τοῦτο παραθαλλόμενον. 

Καὶ ταῦτα ὁρῶντες ἐχαίρομιν οἱ ck τεόντες 
ἡμεῖς, καὶ πάντα σχιοτῶντες ὕωιν καὶ ἀγαλλιώμι- 
vot, xal τιμὺν x«i µέγα χλέος x«i δόξαν τοῦ ΎὝενους 
ἡμῶν οὐκ ᾖἐνομίσαμεν µόνον, ἀλλὰ χαὶ ᾖβεθαίως 
προσεδοχήσαµιν, ἐπὶ Θεὸν αὖθις θέµενοι τὰς Oi; 
ἐλπίδας καὶ τὴν αὐτὸν παναχράντως καὶ παναμώ» 
µως xoi πανυπεράγνως τεχοῦσαν. 

Καὶ τῶν ἐλπίδων τούτων χαὶ τῆς χμηστῆς ταύ- 
της καὶ χαλῆς προσδοχκίας οὗ διεψεύσθοµεν. ἘἜπει 
δή γὰρ καὶ πρὸς χρόνον χαὶ Ἠἠλιχίαν ὕκες ἁμόξον- 
σαν γάμω, κινεῖ Gió; τὸν δι αὐτοῦ φιλανθούπως 
ὑμῶν βασιλεύοντα (1), καὶ προτλαμθάνεται καὶ 
ἀνάγει σε μεγέθους πρὸς ὕψος, τιμῆς και ὄοξας, 
ὥς ἡμεῖς οὐδ) ἐν εὐχαῖς θεῖναι οὐχ ἂν ἐθαῤῥόσαμῳ, 
οὐδ᾽ ἂν εἰς νοῦν ἐδαλόμιβα. Τά Ó' ἐφεξῆς τυς ; 
Ἡμεῖς piv, µηδω εἰδότες τοῦ ἐπί τοῦ όντος (3) 
καλοῦ xt συμφέροντος, πρὸς ἑτέρους ὑτοιμάδομν 
γάμους, μηδὲν τοῖς σοῖς θεοφιλέσι τρόποις και 7i 
καθαρωτάτ; συντελοῦντας jux, ὡς φανερῶς iri 
τοῦ τέλους νῦν ἐδεφάνη ἀφ' oiov κρημνοῦ και De 
ράθρου Θιὸς προειδὼς ἐξείλετὸ σε, oiou και οἴχον, 
πάσης ἀνομίας γέμοντος x«t δυσσιθείας. Καὶ σφὀ)- 


(2) Forsan, too ἐπιόντος, 


| ei 


SERMO CONSOLATORIUS AD FILIAM. 


142 


λει dà xal χαταργεῖ τότε τὰς µαταίας βουλὰς x«i À nostra consilia, et custodit te et servat et liberat, 


σπουδὰς ἡμῶν, καὶ περιφυλάττει και περισώδει 
καὶ ἐξαιρεῖταί σε τοῦ ὀλεθρίου ἐκείνου κακοῦ. Ἡμεῖς 
δ', ὅπερ ἴφημεν μηδὲν εἰδότες τῆς τοῦ εὐεργέτου 
Gto) προνοίας xal τῆς πρὸς τὸ αρεῖττον ἐμθιθά- 
σεως σοφῆς οἰχονομίς, ἡσχάλλομε, ὀνιώμεθα, 
ἀπελεγόμεθα tàv δωὴν, ώς µέγάλου δὴ twog δια- 
µαρτόντες χαλοῦ τούναντίον ἐπὶ τῆς ἀληθείας ὂν- 
τὸς, κάν ημεῖς ἡγνοὀῦμεν. 

Καὶ λέγω δὺ ταῦτα x«l ἀναχινῶ πρὸς μνὺμην, 
ὡς ἂν δὺ xal τὺν cà» ἐν γαλήνη καταστήσω ψυχὺν. 
ἀνινεγκοῦσαν ἐκ τοῦ μεγάλου κλύδωνος καὶ τῆς 
mo) ταραχΏς τῶν ἐπιχκλυξόντων συχνῶν χυμά- 
των, καὶ βυθιξόντων ταύτην πικρῶν λογισμῶν ὥς 
εἰς θαλάσσης βάθος, εἰς ῥνθὸν ὀδύνης, ἐν ὦ κατή- 
7αγε ὑμᾶς τὸ ὑπερθάλλον μέγεθος τῆς ἀφορήτου 
ταύτος σνυμφορᾶς, Καὶ δέος µηποτε οὐχί τῶν σω- 
µάτων πνιγμονὴν µόνον, ἀλλὰ x«t αὐτῶν ὅλεθρον 
ὑποσταίημεν τῶν ψυχῶν. "Iv οὖν τὸ πολὺ xat μῖ- 
γα τοῦτο νέφος x«t τὴν βαθεῖαν ἀχλὺν, xat σχοτό- 
µαιναν τὸν ἐκ τοῦ πάθους ἐπιχνυθεῖσαν ἡμῖν, ἐκ τῆς 
σῆς ἀποτινάξῃς καρδίας, xat διαθλέψης πρός τὸ 
μέγα πέλαγος τῶν οἰχτιρμῶν τοῦ τὰ κατὰ Gk olxo- 
νομοῦντος συμφίροντως Σωτῦρος Χριστοῦ, διὰ 
τοῦτο x«i τοὺς παρόντας ποιοῦμαι λόγους xat εἰς 
ἐνθύμησιν ἄγω x«i μνὴμων τὰ προλαθόντα ὑπὶρ 
πάντα νοῦν ἡμῶν πρὸς εὐεργεσίαν γεγενηµένα. 

Προσθήναι δέ xat τοῖς ἐφεξῆς βούλομαι pt» * σπα- 
ῥάττεται δέ µου και κλονεῖαι xou συντράττιται 
à καρδία, και οὐ δύναμαι χατέχειν αὐτὴν, ἐς βάθος 
αὐτῆς καθικνουµένης xat συχνὰ «αιντούσης τῆς 6x 
τοῦ πάθους δεινῆς ῥομφαίας. Καΐ οὐχ οἶδα τί πρά- 
ζω, τοῦ μὲν προχειµένου σχοποῦ πρὸς λόγους ἔλχον- 
τος παρακλήσεως xat παραµνθίας, τῆς δὲ t συμ- 
φορᾶς ἐχείθεν καθελκούσης xat πρὸς θρήνους και 
οἰμωγὰς ἀγούσης xat δακρύων πηγᾶς, 

Ὢ Ιοἷον yàp σχότος πικρὸν τοὺς ἐμοὺς ἐκάλυψεν 
ὀφθαλμοὺῦς, δριμύσσον ὡς ἐκ καπνοῦ τηγανιζομϊνης 
καρδίας, x«t ὅλους ἐκδιαζόμενον χενῶσαι xat ῥυῆ- 
ναι ποιῆσαι | οἷα ὑπέμενα xat ἰδεῖν xat. ἀκοῦσαι, ὁ 
τάλας ἐγὼ | οἷας ἀγγελίας περί σοῦ, θύγατερ, ἐν 
ἑστώσαις δέξασθαι φρισί | 

Δέσποινὰ µου, τὸ φῶς τῶν ἐμῶν ὀὁμμάτων, d 
γλνκυτάτη ὄψις, τὸ ἐρασμιώτατον κάλλος, 5 µόνη ἐν 
πᾶσι τοῖς πρίν ἐπερχομένοις σκυβρωποῖς παρήγο- 
poc ἐμοί x«t παραψυχὺ, πῶς ἔτι x«t ζῶ xac πνέω, 
x«t οὐκ εὐθὺς νεχρὸς ἐφάνην μετὰ τὺν σὴν ταύτην 
θανατηφόρον ἐμοί συμφὸράν ; oiv προέπιµψά σε 
xat oixv ὑποδέξομαίὶ | εἴπερ pa xat δυνήσομαι µέχρι 
τούτου καρτερῆσαι xat δῆν. Kpsirro» ἦν ἐμοί σθε- 
σθῆναι τὸν ὅλον ἥλιον $ rà» πᾶσαν ὅρασιν ἀποθα- 
λέσθαι, ἤ ἐν τοιούτῳ κατιδεῖν σε ζοφωθεῖσαν σχή- 
ματι, ὁποῖον δή σε xot ἐνέδυσε xat περιέθαλε τὸ 
πολὺ χαι µέγα πλῶθος τῶν ἐμῶν ἁμαρτιών, 

Αλ)’ ἵνα μὴ ἐν τοῖς τοιούτθις μηκύνων, ἀντί πα- 
Ρακόλοῦντος x«t κουφίδειν πειρωµένου τῶν ἀλγει- 
νῶν, γένωμαί σοι σφοδροτέραν μᾶλλον ἀνάπτων τὴν 
φλόγα xat τοὺς ἄνθρακας ἐκκαίων τοῦ πάθους και 
τῆς ουμφορᾶς, ταῦτα μὶν ἐν τῷ νῦν ὄντι σιγήσειν 


et a malo illo te eripit. Nos vero, ut dixi, benevoll 
lei providentiam ejusque sapientem ad aliquid 
melius tibi tendentem voluntatem ignorantes,dole- 
bamus, gemebamus, vitam rejiciebamus, quasi 
magnum aliquid bonum amisissemus, dum plane 
contrarium eveniret nobis nescientibus. 


Et hec dico, et in memoriam reduco, ut tne 
animes tranquillitatem reddam, eamque ex hac 
magna tempestate ac magno irruentium perpetuo 
fluctuum tumultu eripiam, et ex amaris hisce sen- 
sibus qui eam tanquam in profundum mare, in 
doloris nempe abyssum demergunt, in quam et 


B nos deduxit calamitatis hujus intolerande nimius 


C 


D 


excessus. Timeo enim ne tantum corporum nostro- 
rum mortem, sed et ipsarum animarnm perniciem 
incurramus. Ut igitur hanc magnam nubem, et 
profundas has tenebras, et noctem hanc ex dolore 
nobis superfusam ex tuo corde dissipes et ad 
illud misericordie Salvatoris Christi mare, qui 
omnia nobis utilissima provides, aspicias, [ideo et 
presentem sermonem proforo, et in memoriam 
cogitationemque ea qu&& precesserunt, reduco, . 
quie ultra spem ab nostram utilitatem facta sunt. 


Accedere aulem ad ea que secuta sunt,volo; sed 
scinditur et agitatur, et conturbatur cor, nec illud 
continere valeo, cum in ejus profundum intret et 
continuo illud transfigat dirus doloris hujus 
gladius. Nec scio quid facturus sim, dum ex una 
parte ad intentum hortationis consolationisque 
propositum attrahor, et ex altera calamitas inde 
me retrahit et ad gemitus, et lamenta, et lacryma- 
rum fontes abducit. 

O ! quante, quam amare tenebre meos oculos 
velaverunt ! orte, ut ita dicam, ex frixi cordis 
fumo, et eos manes ac mortuos efficientes ! quanta 
sustinui et videndo et audiendo, o ego infelix ! 
Quee de te nuntia, o filia, firmiter et constan- 
ter sustinui | 

Domina mea,meorum oculorum lumen,dulcissi- 
mum spectaculum, amabilissima pulchritudo.que 
sola in superveniente tristitia me solabaris et excita- 
bas, quomodo adhuc vivo et spiro, neque statim 
mortuus sum post mortüiferam hanc mihi cala- 
mitatem ? Qualem te dimisi, et qualem recipiam! 
si tamen usque ad id temporis sustinere ac vivere 
possim. Potius mihi erat exstingui totum solem et 
omnem visum abjicere, quam in talitehabitu obte- 
nebratam videre, quali induta es et circumdata 
propter meorum peccatorum multitudinem. 


Sed,ne tantis immorans,tibi ardentionem flam- 
mam accendam, carbonesque doloris et calamitatis 
excitem, nedum te adhorter et consolari nitar, 
hsc impreesentiarum silere decet, et aliis relinquo 
funebres hymnos et orationes. 


pot δοκῶ, εἰς ἑτέρονς δὲ παραπεµψω óyov, μονῳδιῶν καὶ θρύνων ἐπιταφίων. 


1443 


Tu autem, imperatrix mea, dulcissima lux A 


mea, qua& nunquam sine magnidolorisaffectu nos 
tristes ac demissos videre aut lacrymas ex ocu- 
lis nostris fluentes aspicere sustinuisti, vjde nunc 
quanta patiamur ; vide cordis nostri insolabilem 
dolorem, et jam nobis sis ipsa consolatrix miranda, 
quemadmodum et alia omnia quse circa te sunt 
omnes miratur. Nihil enim ex aliis hominibus, 
ut ita dicam. nos potest consolari et mulcere, nisi 
tuipsis operibus rebusque ostendas te generose 
eam ferre ac sustinere calamitatem que& propter 
te nobis est intolerabilis. 


Magna enirn illa est et ultra quamvis cogitatio- 
nem ;sed et multa tue anime vis christiana, multa 
et pietas tua neque ulla ratione minor, multa et 
magna tua in Deum fiducia. Quanta et qualis, 
quam firma et secura tua in sanctissimam ejus Ma- 
trem spes ! Potes, si velis, multas alias magnasque 
cogitare et reputare causas Benefactori et Salva- 
tori Christo gratias agendi eumque confitendi, 
simulet solatia et perfectissima refrigeria acci- 
piendi. Multum potes et in ejus misericordia inef- 
fabili et inenarrabili confidere. Ecce tibi optimus 
&c piissimus imperator, ecce piissima et amantis- 
sima Domtna et imperatrix, nostra, vices patris ac 
matris erga te gerunt, et tibi se prestant, tan- 
quam jpsi te genuissent. lla omnem in te suam 
curam impendunt. 


NICEPHORI CHUMNI 


til 


Σὺ δὲ, βασίλισσά pov, γλυκύτατον ἐμὸν φῶς, $ 
µηδέποτε ἀπαθῶς ἀνασχομένη και μεγάλης eo 
ὀδύνης στυγνοὺς ἡμᾶς και κατηφεῖς ἰδεῖν, $ ὃδά- 
κρυον τῶν Ἠἡμετέρων ἐκπεσὸν ὀφθαλμῶν. idt νῦν 
ὁποῖα πάσχοµεν, xat τὴν ἀπαραμύθητον ὀδύνην Mi 
Ts καρδίας ἡμῶν, x«t γενοῦ κάν τούτῳ θαυμαστὶ 
τις παρύγορος, ὡς και τἆλλα πάντα πάντες Όθαν- 
µάςουσι τὰ xarà σέ "ἐπεί μηδ' darc ἄλλος, ὡς tre 
εἰπεῖν, ἐν ἀνθρῶποις τρόπος Ἑημᾶς δυνάµενος πα 
ραμυθήσασθαι κχαι παρακαλέσαι, εἰ μὴ σὺ δείξεις 
αὐτοῖς ἑργοις και πράγµασι, xat uà ῥύμασι μόνοι 
Χαι λόγοις, ὅτι γωναίως και χαρτερεῖς x«t ὀὁποφί 
pi αὑτὴν d ταύτην, τὸν διὰ σὲ, ἀνυπόστατο 
ἡμῖν, συμφοράν. 

Πολ) μὲν αὗτη x«t µεγάλη x«t ὑπερδολῆς ze 
σης ἔπέχεινα ' ἀλλὰ και πο)ὺς ὁ τῆς GÓC χριστω- 
νισμὸς ψυχῦς, πολλὺ και ἡ εὐλάδεα xe µτδι» 
µίαν ὑπερθολὺν ἀπολείπουσὰ, πολλὸ ααι µμεγών 
x«t Ὦ πρὸς Θεὸν πεποίθωσι. Ὅση di και oia (4) 
βεθαία και ἀσφαλὺς και n πρὸς τὴν πανυπέραγνω 
αὐτοῦ μητέρα ἐλπίς | Έχεις, εἰ βούλει, χαι πολλὰς 
ἑτέρας χαι µεγάλας cic νοῦν βαλέσθαι και ἀναλο- 
φίσασθαι τὰς ἀφορμὰς πρὸς εὐχαριστίαν χαι ανθο- 
µολόγησιν αὐτοῦ τοῦ εὐεργίτου x«t σωτΏρος Xpt- 
στοῦ, ἅμα δὲ χαι πρὸς παραµνθίαν σὺν x«t τελεω- 
τάτην παράχκλησιν. ἛἜχεις xot θαῤῥῆσαι πολλὰ 
x«t μεγάλα ἐπὶ tà Cs και τοῖς ἀφράστοις xm 
ἀνεχδιηγέτοις οἰκτιρμοῖς αὐτόῦ. Ιδού σοε και De- 
σιλεὺς ὁ φιλανθρωπότατος πάντων και φιλοχριστί- 
τατος, ἰδοὺ xat & τὸν ἶσον τρόπον φιλοχριστοτάτι 


Β 


xat συµπαθεστάτη δέσποινα και βασιλίς ἡμῶν, vct πατρὸς τὰ πάντα και μητρὸς, xat γίνονταί σοι και ὡς Ὑνησίως 
τεχόντες. Οὕτω d) χαι πᾶσον φροντίδα τῶν χατὰ σὲ ποιοῦνται. 


Ego vero, et quee te genuit mater, et fratres tui, 
illud et volumus et semper erga te erimus quod et 
ipsa voles et cupies, aut quod tu, tanquam domina 
jusseris, et te cireumdantes, ut quidam servi, in 
omnibus tibi omnimodo servire festinabimus : 
nihilque eorum quseipsa volueris, non fiet, dummo- 
do nos efficere potuerimus. Concede tantum nobis 
ut omni tristitia ac demissione expertem vultum 
tuum intueamur, tuam festivissimam formam, se- 
renissimos et ornatissimos tuos mores, tuos dul- 
cissimos et amore Dei plenos oculos ; fac ut videa- 
mus subridentia tua labia ; et quod superest 
tempus omne nobis non amarum erit. Hoc modo 
nobis omnem tuam erga nos caritatem|dilectionem- 
que ostende ; hoc modo parentes tuos solari velis 
reapse; hoc modo nostre proprie vite auxiliari 
cures. Vides enim ut pre dolore dissolvatur jam 
ac defluat, et ad interitum decurrat. 


C  Eyo δὲ, xav à γενήσασά σε µήτηρ, και ἀδιλ- 
φοί (2), ἐκεῖνο xax βουλόμεθα και διὰ παντὸς ὑπέρ 
ξομεν πρὸς ci ὅσον ἂν xci αὐτὴ βονληθείης xxi 
ἀγαπήσαις, Ἡ καὶ, ὡς χυρία, προστάξαις, καὶ x 
XÀe περὶ σὲ στρεφόμενοι ati, ὡς δοῦλοι dà τος, 
πάντα καὶ σπουδἀσομὶν ἐκ παντὸς τρὀπου προθ- 
µως θεραπεῦσαι : xoi οὐδὲν οὐδαμῶς ἔσται τῶν 
cà» θεληµάτων ἀτέλεστον, ἡμῶν ἐκπηοροῦν ὄννα- 
µένων. Μόνον δίδου ἡμῖν ἐκτὸς πάσης σχυθρωπέ- 
τητος x«i χατηφείας τὸ σὸν ἐνορᾷν πρόσωπον, tb 
σὴν ὠὡραιοτάτην μορφὴν, τὸ γαληνότατον xat  xo- 
σµιώτατον ἴθος, τοὺς γλυχυτάτους καὶ φόδου Gro) 
γέµοντας ὀφθαλμούς - déc x«i ὑπομειδιῶντα τὰ ci 
χείλη χατιδεῖν. xai τοῦ λοιποῦ ὁ πᾶς ἡμῖν form 
χρόνος οὐδὲν ὀδυνηρός. Ἐν τούτω τῷ τρόπῳ b 

D ὅλην περὶ ἡμᾶς δεῖξον ἀγάπην σὺν x«l στοργύν - b 
τούτῳ τοὺς σε Γεχόντας παραµυθήσασθαι και βον- 
λύθοτι χαι πρᾶξον ' ἐν τούτῳ σπούδασοι καὶ for 


θῆσαι τῇ ἡμετέρᾳ δωῇ. ᾿Ορᾶς καὶ γὰρ ὅπως ὑπὸ τοῦ πάθους ἐκ)ύεται ἤδη καὶ ὑποῤῥέει, καὶ καθυπάγεται πρὸς 


φθοράν. 

Lex est e ccelis a Deo data ac simul humana, 
utfilii adimpleant quidquid voluerint parentes, sive 
magnum, sive parvum. Et hujus legis observatio 


A A) Malim οἵα, adverbialier pro ὡς βεθαία, quam 
(2) Horum unus fuitJoannes Chumnus. 


Νόμός ἂνωθεν καὶ δεδοµένος παρὰ Θεοῦ καὶ & 
θρώπινος, πάντα καὶ μιχρὰ καὶ µείζω, ὅσα dà καὶ 
βούλενται πατέρες, ὀφείλειν (3) παῖδας τοὺς ἐξ αἲ- 


(9 Deest forsan verbum pérrev, aut fale 
u ο 


1445 


SERMO CONSOLATORIUS AD FILIAM. 


1M6 


ὤν. Καὶ Ἡ τοῦ νόµου τοῦδε τήρησις πολλὰς ἔχει À multas et apud Deum habet remunerationes ; sed 


καὶ παρ) αὐτῷ Θιῷ χειμµένας τὰς ἁμοιθάς * οὗ μήν 
«Ak καὶ ἄνθρωποι οὐδὲν τοὺδε τιμιώτερον, οὐδέ 
νοµίζουσι. Ταύτην 
τὸν οΟφειλὴν ἀπόδος Ἠμῖν, ἢ τὴν πᾶσαν σπουδὴν 
πρὸς ἐκπλέρωσιν τῶν τοῦ Θεοῦ 
ἐντα)μάτων 
ἐν πᾶσι θεραπεύῃς αὐτόν. 


Ὑε κρεῖττον εἰς αρετῆς λόγον, 


νόμων καὶ τῶν 
καταῥαλλομένη, 


Ἐν doi xat δωμεν χαὶ 


αὐτοῦ καὶ ὡς ἂν 


πνέοµεν x«i ἔτι τὸ φῶς ὁρῶμεν, x«t οὐχὶ πα- 
σας ινθὺς ἅμα τῷ πάθει ἀποθαλύμεα τὰς 
αἰσθήσει, οὐδ ἐξέστημιν ἁπάσης µΦφρινὸς. — Ei 


you» xxt ἔτι βούλει ζώντας εἶναι xat αἰσθανομένους 
ἡμᾶς, αὐτοῦ δὴ τούτου πρώτου καὶ ἐπαισθάνεσθαι 
µιετὰ Ὑγενναίου πρᾶξον τοῦ φοηνάµατος, Ὑενναιοτά- 
τος χαι τῆς Χαρτερίας * τίνος δὴ λέγω ; ἀθυμίας 
πάσης καὶ πιχρίας ἀπηλλάχθαι τὴν σὺν ψυχών ' καὶ 
εἰ τοῦτο πρὸς εὐεργεσίαν δώης npiv x«i χαοίσαιο, 
ζωώωσεις, εὖ ἴσθι, νεχρωθέώτας ἤδη, xai οὐδὲν ἔτι 
λοιπὸν ἐν τῷ Bio τούτῳ πικρὸν ἡμῖν καὶ ὃακνηρον. 
Ἡόσον ὃς καὶ παρὰ τῷ Θιῷ νοµίξει λογισθῆναι 
τοῦτο ; πόσον καὶ παρὰ τῇ φιλανθρώπῳ τοὺδξ µη- 
τρί ; ὅτι διὰ πατέρα xat μητέρα, οἰχτειρήσασα τού- 


revera homines nihil honorabilius, nihil {η vir- 
tutis numero pretiosius esse credunt. Hoc vobis 
debitum solve. qu& sollicite omnes Dei leges ac 
precepta adimples, utin omnibus ei servias. [n te 
enim et vivimus, et respiramus, et lumen videmus, 
et nondum omnes cum dolore sensus rejecimus, 
nec omni mente defecimus. Si igitur cupis nos 
adhue vivere ac sensus experiri, tuo generoso 
animo fac nos generosissimam tuam patientiam 
sentire. Quam autem eam dico ? Ostende animam 
tuam omni desperatione ac amaritudine liberam 
esse; et si eam nobis gratiam largiaris, te nos 
jam mortuos vivificaturamesse scito, nobisquenihil 
in vita ista aznarum ac triste futurum. Quantum 
id ἃ Deo reputatum iri credis ! Quantum οἱ 
misericordissime ejus Matri! Quod propter patrem 
et matrem,eorum miserata,qui in eo erant, ut pre 
dolore animam efflarent, visa fueris calamitatis 
patientior, easque, neque ab ipsis solatia acce- 
peris, miro solamine ex ipsa morte erueris, et ad 
vitam revocaveris. 


τους, κινδυνεύοντας ἐκ πικρᾶς ὀδύνης ἀποῤῥαγῆναι των ψυχῶν, ἐφάνης σὺ Ὑενναιοτέρα τὴν χαρτερίαν, 


καὶ, αντὶ τοὺ ὑπ αὐτῶν παρακαλεῖσθαι 


μᾶλλον σὲ, 


σὺ τούτους ἐἑφάνης θαυμασίοις τρόποις παραμυθίας 


ἐξ αὐτοῦ θανάτου ῥνσαμένη x«i αὖθις ἀποχαταστήσασα πρὸς ζωήν. 


Ἐδόξασέ σε Θιὸς, xci, πρὸς µέγα xat µέγιστον 
ὕψος ἐἑπάρας, µεγάλως ῥἐἑδόξασε. Καὶ τὰ piv δὴ 
πρῶτα ὃῦλα, x«i οὐδεὶς ἀμφιθάλλει, ἐπεὶ καὶ μεθ 
ὀπερθαλλούσης ἐξέλαμψε τῆς τιμῆς : ἆ δὲ νῦν δε- 
δυστυχηκότες ἀθλίως Κκατεφάνημιν πράξαντες, οἷα 
δὺ x«t ταῦτα | Ῥωμαῖοι πάντες ὡς ταὐτὰ παθὀν- 
τες ἡμῖν ἐν ζόφῳ δή τινι κατηφείας ὁρῶνται, πολλὰ 
και συγχοπτόµιενοι xai συμπινθοῦντες. Καὶ Ὑέμουσι 
τὰ πάντα θρήνων ἐπί τῇ χαθ ἡμᾶς συαφορᾷ, και 
βασιλέων οἶχοι xac ὅσοι µέγιστοι μετ αὐτοὺς, xat 
ἁγυιαί πόλεων, χαι οὐδείς ἐστιν ὃς οὐχί κοινωνὸς 
«γίνεται τοῦ πάθους ἡμῶν. Γέμουσι x«t ναοὶ οὐκ 
ἐξοδίων µόνων χαι επιταφίων ἀσμάτων, ἀλ)ὰ τοι (1) 
θερμῶς ὀλολυδόντων x«t γοερὰς ἀφιέντων 


θρήνους μεριδο- 


χαι τῶν 
φωνὰς, χαί -y& περιπαθὼώς τοὺς 
μένων. 

Πόσην γοῦν Ἡ τοσαύτη τῶν οὕτως και χατὰ το- 
σοῦτον συναλγούντων κοινωνία βουλοµένοις ἡμῖν τὰ 
εἰχοτα λογίζεσθαι φέρει τὴν παραμυθίαν | Mà) τοί- 
νυν ἅπερ ὀφείλομεν εἰς ἀφορμὰς τιθέναι x«t προ- 
φάσεις ἀναψυχῆς, αὐτοῖς τούτοις χρὠμεύα πρὸς 
τούναντίον, ὅτι μηδὲ δίκαιον TG» μὲν λυπηρὼν 
αἰσθάνεσθαι xxt τού εἰκότος πλέον, τῶν δέ Ύε πρὸς 
παράχλησιν ἠχόντων ἀναισθήτως ἔχειν δοχεῖν, χαι 
µηδεµίαν τῶν τοιούτων ποιεῖσθαι µηδαµώς ἔπι- 
στροφήν. 

Τὸ μὲν πάθος xotvov σοί x«t πρὸς ἄλλας  πολλὰς 
γὰρ ἂν x«t µυρίας εὐρήσεις ἐξετάξδουσα dy τε τῷ 
παοόντι, ἕν τε τῷ παορελθὀντι Dim, χρησαμένας ταῖς 
αὐταῖς συμφοραῖς * τὸ δὲ τῆς τιμῆς μὴ µόνον oU 


κατ ἴσον, ἀλλ οὐδ' ἐγγὺς δόξης τῆς σῆς, οὐδεμία 


41) Cod. ἀλλά τι Et ἀλλά τι exhibet Cangius, 
qui, Glossario Greecitatis in voce Ἐξόδιον, Nice- 


Glorificavit te Deus, et te ad maximam altitudi- 
nem erigendo, maxime glorificavit. Et prima qui- 
dem illa manifesta sunt, et de iis nemo dubitat, 
siquidem et eximio  effulserint. Quas autem 
passi sumus miseras calamitates, quales et iste fue- 
runt ! Romaniomnes, tanquam eadem acnos passi 
sint, in tristitie tenebris mersi videntur, valde 
afflicü etcompatientes. Juiu omnia lacrymis plena 
sunt propter nostrum infortunium ; et imperato- 
rum domus, et maxime omnes post eas, et ur- 
bjum vie ; et nemo est qui nostrum dolorem non 
participet. Insonant et templa non modo tragicis 
cantibus et hymnis funebribus sed et civium la- 
mentis qui gementes voces emittunt, nostrarum- 
que lacrymarum participes sunt. 


Quantum porro solamen, tanta tam ardenter 
compatientium communio, si, ut decet, animad- 
vertere velimus ! Ne igitur iis, que ut solationis 
causas et preetextus habere debemus, in contra- 
rium utamur ; quoniam non justum est ut tristia 
quidem et plusquam oportet, sentiamus, ea autem 
que mulcere valent, non accipiamus neque eorum 
curam faciamus. 


Dolor ille tibi cum aliis communis est ; multas 
enim et sexcentas reperies, si consideraveris, pre- 
senti ac preeterito tempore, quse iisdem malis use 
sunt ; quod autem ad honorem spectat, nulla est 
qu& non modo non parem, sed ne proximum qui- 


hori verba, ab jép. καὶ ναοί ad φωνὰς, attulit. 
Pro pévev Cangius habet µόνον. 


141 


NICEPHORI CHUMNI 


1448 


dem assecuta sit Quid quidem honor tibi, Deo il- À ὦλλη τῶν ἁπασῶν ἀπηνέγκατο * ὅπερ δή σοι τοῦ 


Jum confirmante, permaneat quandiu in hac vita 
durabit hominum genus. 


Hsc aulem omnia utrum tibi tristitie ac doloris 
causas ufferunt, an multas et magnas gratiarum ad 
Deum actiones ejusque confessionem ? Id posterius 
omnino. Nonne, ut decet, rependemus ipsi, una 
gratias agentes, ipsi inquam et purissime ejus 
Matri, cujus interventu, supraomnem cogitationem 
nostram, supra omnem sensum nostrum, talia 
providens Deus sapienter dirigit ad eum, quem 
scit ipse, finem, dolori omni et tristitiee superio- 
rem ? Quoniam non corporibus solummodo | vivi- 
mus homines, sed et immortalibus animis, et multo 


magis animis quam corruptioni obnoxiis corpori- p 


bus, qui sane recta Dei cognihone digni habiti su- 
mus etsecura in Christo Jesu fide, sumusque ad 
nunquam finiturabona vocali, recteque in presen- 
tibus istis et vanis fluxisque ac transeuntibus,nihil 
solidi 8ο firmi habentibus probamur. Si igitur 
generosi videamur, animose probationem ferentes, 
simul et in omnibus gratias agentes que Deo pla- 
cuerunt ac nobiseveneruntnon simplicia illa tunc 
recipiemus,pro calamitatibus quas cum gratiarum 
actione sustinuerimus, sed et multiplicia, majorem 
ultimam benedictionem obtinentes quam prior 
erat, quemadmodum et generosus ille vir, et in 
omnibus undequaque accidentibus calamitatibus, 
et in omnibus tentatoris artiflciis imperturbatus 
mansit Job. » Euntes ibant, inquit, et flebant, 
mittentes semina sua ; » et: » De mortuo, inquit, 
luge. » Et rursum : » Propter mortuum, effunde 
Jacrymas, et dira patiens, incipe lamentum. » 
Attamen utin patientia nostra possideamus animas 
nostras clamat Christus Salvator, clamat et testa- 
tur ; quam patientiam ego mistum lacrymis et fle- 
tibus semen voco, ut et eorum qui terram versant, 
patientia laboribus multis sudorumque fontibus 
mista est. Etibi plures ilii manipuli, quos cum 
letitia « et exsultatione portantes veniunt, » vana 
quidem materia conculcata et abjecta ; illic 
vero, ii universi fructus e palientia orti, sinceri 
sunt, horreis celestibus collecti, nunquam im- 
pensi: et his in terris multas atfert et magnas ex 
Deo mercedes, qui iis qui amara patiuntur » sac- 
cos dirumpit eosque ltitia circumdat, et luctum 
eorum in gaudium convertit. » Credens autem 
David » in terra semper viventium videre bona, » 
nihil aliud statim et ad se conversus dicil, nisi : 
» Exspecta. Dominun,etviriliter age, et conforte- 
tur cor tuum ; » eoquodbeatuin illud spectaculum 
nonnisi ex patientia tibi occurrat ac fiat. 


t Psalm. cxxv, 6. 
2) Sirach. xxu, 14. 
3) Sirach. xxxvii, 16, cum varietate. 
, 4) Christus aqud Lucam,xxi, 19 : i τῇ ὑπομονῆ 
ὑμῶν χκτήσασθι τάς ψυχὰς ὑμων, 
(8) Psal. xxix, 11 } ἔστριγας τὸν xomttóv pov 


Θιοῦ x«t βεθαιοῦντος, παραμείνοι μέχρι παντὸς, 
µέχρις ἂν δηλονότι και γένος ἀνθρώπων παραμείνοι 
τῶδε τῷ βίῳ. 

Ταῦτα di πάντα πότερον λύπης ἔχει σοι μᾶλλον 
x«t ὀδυνης ἀφορμὰς, ὃ πολλὴν και µεγάλον τὲν 
ὀφειλὴν εὐχαριστίας ἁπάσος xat ἀιβομολογήσεως 
πρὸς Θεόν ; fj τοῦτο πάντως. Ka οὐκ ἂν ὅσον εαὸς 
ἀποτίσαιμεν εὐχαριστούντες αὐτῷ, ἅμα δ' εὖὐχαρι. 
στοῦντες xat τῇ πανυπεράγνῳφ τούτου µπερί, ὥς ταῖς 
µεσιτείαις ὑπὶρ πάντα νοῦν ἡμῶν, ὑπὲρ αἴσθησυ 
πᾶσαν, τὰ τοιαῦτα Θιεὸς οἰκονομῶν ἄγει σοφῶς πρὸς 
ὁ xe μᾶλλον ἐχεῖνο οἷδε τος, ὀδύνης exact 
xat λύπης ἀνώτερον ; ᾿Επιιδὴ yàp οὐ σώμασι µόνον 
ξῶμεν ἄνθρωποι, ἀλλὰ και ψυχαῖς ἀθανάτοις, και 
πολλῷ δὲ μᾶλλον ψυχαῖς à σώμαδι φθειροµένοις, οἱ 
qt θιογνωσίας ὑγιοῦς ἠξιωμένοι και ἀσφαλοῦὺς Ti 
ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ πίστεως, πρὸς ἐἔκεῖνα µετακκ- 
λούμενοι τὰ µηδέποτε Ἀήγοντα ἀγαθὰ, εἰκότως χαι 
δοχιμαζόμεθα iv τοῖς παροῦσι τούτοις xac pario 
και ῥέονσι xat παρερχοµέοις, xat μηδὲν βέδειο 
μηδὲ στάσιµον ἔχονσιν. "Av γοῦν και γενναῖοι δή 
τινες φανῶμεν εὐψυχῶς Φέροντες τὸν δοχιµασία. 
ἅμα δὲ και ἐπὶ πᾶσιν εὐχαριστοῦντες τοῖς τῷ dox 
µάξοντι Θιῷ δεδογµένοις και ἡμῖν ἐπενογμύοι, 
οὐχ ἁπλᾶ µόνον ἀπολαμθάνομεν κἀνταῦθα, ἀνθ ὧν 
πληγέντες εὐχαρίστως ἐκαρτερύσαμεν, ἀλλὰ xe 
πολλαπλᾶ, μείζονος τῆς ὑστάτος εὐλογίας επιτυγ- 
χάνοντες à τῆς πρώτης, ώς xat ὁ Ὑενναῖος ἐχεῖνος 
και ἐν πάπταις ταῖς συμπεσούσαις συμφοραῖς 6 
πᾶσις τοῖς τοῦ πειράδοντος μηχανύµασιν ἀχατάσε- 
στος ἔτνχεν ᾿Ιώδ. « Ilopsuóptvot (4) ἐπορεύοντο, » 
φησί, « xat ἔχλαιον, ᾖΛάλλονες τὰ σπέρματα αν- 
τῶν * » xal, « Ἐπὶ (2) νεχρῶ, » φησὶ, « χλαῦύσον» 
καὶ αὖθι, « 'Emi νεκρῷ χκατάγαγχε ὀάχρυα, x 
δειὰ πάσχων ἔναρξαι θρήνου (3)* » ou μὴν ἀλλὰ 
xxi iv τῇ ὑπομονῆ ἡμῶν κτήσασθαι τὰς φυχὲς 
ἡμῶν (4) Χριστὸς ὁ Σωτὸρ ἐμθοᾷ x«i διαμαρτύρι- 
ται, 7 ὑπομωνὺν ἐγὼ μιχτὸν φημι σπέρμα δάκρυσι 
xai χλανθμοῖς, ὡς xat τα τῶν περὶ τὴὺν yd» m9- 
νούντων μικρὰ δάχνουσι πόνοις xci ἱδρώτων χρου- 
νοῖς. K&xsi μὲν τὸ πλέον τῶν δραγµάτων, à δὲ xü 
μετὰ χαρᾶς αἴροντες ἔοχονται καὶ ἀγαλλιάσεως, 
ἀχρεῖον καὶ ὕλη πνρὸς χαταπατηθὶν χαὶ ἀποῤριη ' 
ἐνταῦθα δὲ τὸ ἐκ tà, ὑπομονῆς ὅλον, ἀχήρατος xw 
πὸς, ἀποθήχαις οὐρανίαις θησαυρινόμινον καὶ ut- 
δαμῶς µηδέποτε δαπανώµενον, χκἀνταῦθα δὲ πολλὰ: 
ix Θιοῦ xai μµεγάλας ἐφελχόμενον τὰς ἀμοιθάς, τοῦ 
καὶ διαῤῥήσσοντος τοὺς σάχχους τοῖς πικρὰ mTXS- 
χουσι, καὶ περιζωννύοντος εὐφροσύνην, καὶ τὸν 
κοπετὸν στρέφοντος εἰς χαράν (5). Πιστεύων δὲ καὶ 
A«vid ἐν yü τῶν ἀῑιὶ ζώντων ἰδεῖν τὰ ἀγαθὰ (6), 
οὐδὲν ἵτερον εὐθὺς καὶ πρὸς σὲ στραφεὶς λέγει, i 


ti; χαρὰν dpol * duppubae τὸν σάκκον pov, xd 
περιόδωσᾶς µε εὐφροσύνην. 

(6) Psalm. xxvi, 13, 44: πιστεύω τοῦ ἰδεν τὰ 
ἀγαγὰ Κνρίου ἐν y) δωντων. — Ὑπόμεωον τὸν 
Κύριον : ἀνδρίζου, καὶ ακραταιούσθω ἡ καρδία cw, 
καὶ ὑπόμευον τὸν Κύριον. 


, 


1449 


SERMO CÓNSOLATORIUS AD FILIAM. 


1450 


ὅτι ὑπόμεωον τὸν Κύριον, xai ἀνδρίζου, κἀὶ ἀνδρίζου, καὶ κραταιούσθω ἡ καρδία σου, ὡς τῆς µαχαρίας ἐκείνης 
θέας οὐδαμόθεν ἑτέρωθεν 3) ἐκ τῆς ὑπομονῆς xol ἀπαντώσης καὶ γεγενηµένης. 


Ἔκλανσας γοῦν καὶ σὺ μεγάλα x«l πιεριττὰ χαὶ Α 
ποταμοὺς δάχρύων Χατήνεγχες, πολλοὺς piv καὶ 
πρὸ τῆς συμφορᾶς, πολλοὺς xai ἐν αὐτῷ τῷ πάθει 
x«i τῇ συμφορᾷ, πολλοὺς xai μετὰ τὴν συμφορὰν, 
ὅλην rà» καρδίαν ἐνδοῦσα τῇ φλογὶ καὶ τῷ καύσωνι 
xai τῷ ἐξ αὐτοῦ μαρασμῷ * δεῖξον λοιπὸν κατ (Gov 
µέτρον καὶ τὸ τῆς ὑπομονῆς, x«i Χριστῷ τοῦτο 
προστάσσοντι x«i ῥητοῦντιι θῦσον καὶ χαρποφόρη- 
σον, καὶ τῷ ἐντολῇ ταύτῃ χτῆσαι τὴν GÀ» ψυχὺν, 
κτήσασθαι δὲ καὶ ἡμᾶς τὰς ἡμῶν πρᾶξον, χωδυ- 
νευούσας ὥδη καὶ χαταποθῆναι καὶ ἐχλελοιπέναι 
ταῖς ἀθυμίαις τῷ µηδαμόθεν ἄλλοθεν ἀναψυχὴν καὶ 
παράχκλησιν δύνασθαι δέξασθαι, εἰ pà σὺ, ἐκνική- 
σασα ταῖς τῆς εὐλαθείας ὑπερθολαῖς xal πρὸς Θεὸν 
πεποιθήσεσω, ἅμα δὲ καὶ τῷ γωναίῳ καὶ σταθερῷ 
τοῦ φρονήµατος, χρεΐίττω σιεαυτὴν δείξεις xol ὑπερ- Β 
dye Ἁενομένην τοῦ μεγάλου τοῦδε πάβους καὶ 
τῆς ὅλους ἡμᾶς Χχιιρωσχμένης καὶ κατινεγκούσης 
συμφορᾶς. Καὶ τοῦτον δὴ τὸν τρόπο», 7) τὰ πάντα 
θαυμασία σὺ, xci θαυμαστὴ παρήγορος ἡμῖν κατα- 
σταίης, μὺ ῥήμασι µόνοις xal λόγοι, ἀλλὰ καὶ ἕρ- 
οις αὐτοῖς Φφανερὸν τιθεῖσα ὅτι x«l παρικαλέσατο 
x«i τελέως παρεχαλέσατὸ σε θΘιὸς, τῆς µἐγάλης 
ταύτης ὑπομονῆς ἀμειψάμινος καὶ τῆς θανμαστῆς 
χαρτερίας. Ταύτην ἐγώ σοι, βασίλισσά pow, τὴν 
δέησιν, ταύτην προσάγω τὴν Ἰἴκεσίαν, καὶ δέξαι 
πεισθεῖσα, ἡ καὶ τὰ πάντα χαὶ βουλομένη xat σπου- 
δάζουσα τοῖς σὶ τεχοῦσιν ἡμῖν πράττειν χεχαρισ- 
píva. Καὶ μὴ παρίδης μηδ’ ἐν τοῖς παροῦσι θερ- 
μῶς, ὁρᾷς ὅδ' ὁπόσον, χαθικετεύοντα τὸν πατέρα, 


χαὶ μηδαμῶς ἑτέρως ἤκιστα δυνάµενον δῦν, ἡ εὖθυ- C 


µοτέρας ἀγγελίας δεχόµενον περὶ σοῦ, x«i τῶν νῦν 
πιχρώς θορυθούντων καὶ τὺν ὅλην καρδίαν σπαρατ- 
τόντων χαὶ νεκρούντων κχουφιξούσας λογισπῶν. Ναἱ 
ταῦτα, καὶ εἴτι πλέον dvo, πρᾶξον εἰς ἐμὴν mapauv- 


Flevisti igitur, et tu multas et nimias lacrymas 
et lacrymarum fontes emisisti, multas quidem et 
ante calamitatem. multas vero et in ipso dolore 
et calamitate, multas et post calamitatem, totum 
tuum cor flamme et igni et consumptioni inde 
orte tradens ; ostende nunc non minorem patien- 
tiam, eamque Christo jubenti ac poscenti immola 
et offer, et hac lege posside animam tuam ; fac 
utnosquoque animas nostras possideamus ; que in 
eo sunt ut pre tristitia dejiciantur ac deficiant, eo 
quod non aliunde refrigerium et solamen possint 
accipere, nisi tu, tua eximia pietate et in Deum 
fiducia, simulque tuo generoso ac firmo animo 
vincens, teipsam majorem ac fortiorem magno illo 
dolore prestes, accalamitate, que nos totos premit 
ac dejicit. Ethoc modo, tu, quein omnibus admira- 
tionem moves, sisnobis admiranda consolatrix, non 
verbis modo ac argumentis, sed etoperibusipsis ma- 
nifestum faciens te a Deoperfectam consolationem 
accepisse, hanc magnampatientiam et hanc miram 
sufferentiam induisse. Has ad te, imperatrix mea, 
preces,heec vota mitto; heec accipelibens,que omnia 
vis et properas parentibus tuis grata facere. Ne- 
que despicias nunc (quam ardenter vides), suppli- 
cantem patrem tuum, qui non alitervivere potest, 
quam si de te letifera nuntia accipiat, que amare 
totum cor perturbantes εἰ discerpantes et occiden- 
tes cogitationes mulceant. Hec facias, et adhuc si 
valeas, his plura, innostrum solamen ; ettibi Deus 
in hoc mundo curam et omnem misericordiam 
prestabit : quippe qui misericordiarum pater sit. 
Ac deinde in colis tibi indesinentem illam et Ιπεί- 
fahilem le&titiam largietur, interveniente et inter- 


cedente purissima et sanctissima et immaculata 
sua Matre. 


θίαν, καὶ Θεὸς ἔσται σοι xxvraUÜx χηδεμὼν καὶ xopryóg ἑλέους παντὸς, ὁ xal τῶν ἀθῥήτων πατὴρ οἰκτιρμῶν. 
Ov μὴν ἀλλὰ x«l ἐν τοῖς οὐρανίοις ἔσται σοι πρυτανεύων χαὶ χαριζόμενος τὴν ἀνέκφραστον ἐκείνην καὶ μη» 
δέποτε μηδὲν πέρὰς ἔχουσαν εὐφροσύνην, πρισθευούσης καὶ µμεσιτευούσης πρὸς τοῦτο τῆς παναχράν. 


του x«l παναμώμου x«t πανυπερἀγνὀν Μητρὸς αὐτοῦ. 


PArROL. Gh. CXL. 


460 


TT 





NICEPHOHE CHUMNI. 


1452 





ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ TOY XOYMNOY 


ΠΡΟΣ TON ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ 


IIEPI ΤΟΥ EN ΚΑΝΑ ΘΑΥΜΑΤΟΣ.. 


NICEPHORI CHUMNI 


AD PHILADELPHLE EPISCOPUM 


DE MIRACULO IN CANA FACTO 


De miraculo quod Dominus Salvator in Cana A 


effecit et quod primum omnium est, bene inquiris 
quare non alia substantia, sed aqua in vinum con- 
versa sit. Etenim non contrarium, vinum neinpe 
aqua factum minus mirum fuisset, sive ad miraculi 
rationem, sive ad demonstrationem, si vim conver- 
sionis aut potentis divinse considerare velis : et in 
nuptiis ac convivio id convenientissimum fuisset. 
Quare ? Quia Paulusdicit : « Nolite inpebriari vino, 
in quo est luxuria. » — Stupefaciens simul et 
sapientes reddens eos qui non fuissenl sobrii, iis- 
que suadens ut nuptiis attenderent et legibus «e 
ipsis oonstitutis uterentur, aquam bibentes, neque 
vinum, in quo, juxta Pauli vocem, est luxuria. 
Nunc vero aqua in vinum conversa, deliciarum est 
quasi materia, ad quas tamen Christus nullibi 
videtur hortari, quasque non permittit. Quod patet 
ex hac ratione quam nobis tradidit, docens inqui- 
rendum nobis panem eubstantialem nec quidquam 
aliud, neque ciborum voluptates. Et calicis merce- 
dem participantibus promittens, non vini calicem, 
sed frigide dicit : id igitur aqua est. Quod enim 
in terra siccum est, et. secundum Scripturam 
terra vocatur, id hoc loco est etiam calicis frigida 
aqua, communis hominibus aliisque animalibus 
potus. et iis illisque sufficiens. Neque ullum ani- 
mal quidquam patietur vitam corrumpens, si aqua 
utetur ; neque homo quidquam tale patietur, cum 
tempus esset, quo aquam bibens vivebat, vinum ne 
noscens, quidem post diluvium enim, . inquiunt, 
vinum ; ac statim post vini primam notitiam 
experimentum periculosum evasit. 


Ex codice; 2105, "Pas. 264. Episcopus Philadel- 
hie, cui inscripsit Chumnus opusculum, Theo- 
eptüs est qui sub Andronico seniore vixit. ( Vide 

tom. CXLIIH. μπιτ] 

1) Epist. ad Ephes. v, 18. 
2) Matth. vi, 3. 
3) Matth. x, 42, "Oc ἐὰν ποτίση Ὄνα τῶν µι- 


Και δὴ τὸ ἐν Κανᾶ θαῦμα τοῦ ΣωτΏρος Θεοῦ, τῶν 
ἄλλων πρῶτον ὃν, καλῶς ἔχεις ζητύσας ὅτου δὲ 
χάριν oux ἔτερον, ὕδωρ Ó' ἦν εἰς ofvóv µεταθαλὀ». 
Και γὰο οὐδὲ τούναντίον, οἶνος ὕδωρ γεγενη μένος, 
ox ἔλαττον ἂν ἦν οὔτ εἰς θαῦμα, οὔτ’ εἰς axódu- 
£o, εἰ μέν βούλει τῆς μεταποιητιχῆς, εἰ d' οὔν τὸν 
δημιουργικῶς θεϊχῆς ys» ὀδννάµεως - xat εἶχο 
ἂν x«t τὸν εἰχότα λόγον επί τοῦ pou x«t τοῦ Gus 
ποσίου * τίνα τοῦτον ; 0» x«t .Παῦλός φησι, « Mz (1) 
« µεθύσκχεσθε οἵνω, ἐν ὢ ἐστι ἄσωτία - » ἐχπλῆ-- 
το» ἅμα XXt σωγρονίζον τοὺς ἀκρατεῖς, και πεῖθον 
πρὸς τὸν Ὑάμον ὁρᾷν x«t νοῖς νενοµισµένοις αὐτὺ 
χρῆσθαι, ὕδατι χρωμένους, x«l ub οἴνω, ἐν ὢὦ, x«l 
Qv εἴπομεν φωνὺν, ἀσωτία ἐστί. Nu» d" ὕδωρ pre 
νεχθὲν εἰς οἶνον τρυφῦς τις, εἰπεῖν ἔστιν ὑπόθειις 
B à» Χριστὸς οὐδαμῆ φαίνεται οὔτ᾽ ἐπιτρέπων, οὖτι 

συγχωρῶν * χαίγε ὃῦλον ἐξ ἧς καὶ παρέδωκεν iun 

εὐχῆς, τὸ ἐπιούσιον ἄρτον (2) ὥστι δητεῖν καὶ µτ- 
δὲν ἕτερον, μηδὲ βρωµάτων ἡδονάς. Καὶ ποτερία 
δε μισθὸν τοῖς μιταδιδοῦσιν ἐπαγγελλόμενος, oux 
οἵνου, ψυχροῦ δὲ λέγει (3) ' τοῦτο ὃ) ύδωρ ἐσιῦ. 

Ὅπερ γὰρ ἐπὶ τῆς γῆς τὸ ἔηρον, xai λόγος m 

ὀφθῆναι vj» ξηρὰν (4), τουτέστι τὸν γῆν, τοῦτ ἐ- 

ταῦθα τὸ τοῦ ποτηρὶου ψυχρὸν ὕδωρ ἐστὶ, κύμα 

κοινὸν ἀνθρώποις τε xai τοῖς ἄλλοις τῶν ζώων, καὶ 
ἅμα μὲν ἐπὶ τούτων, ἅμα Ó' ἐπ ἐκείων ἀρχοῦν 
καὶ οὗ μή τι πάθη ζῶον οὐδὲν φθεῖρον τὸν QD, 
ὕδατι κεχρημένον * οὔτ ἄνθρωπος οὐκ ἂν πάθι, 
ἐπεὶ καὶ ἦν ὅτε δὴ xoi ὕδατι τρεφόμενος ἔδη, οἶνον 
πέρι μηδὲν μηδαμῶς εἰδώς. Μετὰ φὰρ τὸν ακτκ- 
σ χλυσμὸν, φασὶν, ὁ οἶνς * x«i εὐθὺς ἐξ αὐτῆς τι 
περὶ αὐτὸν πρώτης ἐπιστήμης καὶ πείρας σφαλ- 

ρός (5). 

xpi» τούτων ποτήριον ψυχροῦ µόνον. . . o) pi 
ἀπολέση τὸν µισθὀὸν αὐτοῦ. 

(4) Conf. Genes. 4.9. 

(s) Genes. ix, 20. Καὶ ἤρξατο Νῶε &yÜpwm 
qeopyós γῆς, x«i ἐφύτευσιν ἀμπελῶνα - καὶ isu 
&x tou οἴνου, καὶ ἐμεθύσθη, καὶ εγυµνώθε i»: 
οἴκῳ αὐτοῦ. 


1453 DE MIRACULO IN CANA FACTO. 1454 


Μέλει à' οὐδὲν τῶν τοιούτων, 020! ἀνθρώπο y A Nihil vero tale eure est Deo, hominis causa ; 


εἶνεχα, τῷ Θεῷ * τῶν ὃ ἀναγκαίων τοῖς ζῶσι pé, 
ἄρτου, φχμὶ, καὶ ὕδατος ' καὶ διὰ τοῦτο χαὶ τὸ μὲν 
ἡμῖν ἆπανον ἅμα καὶ ἄἂφθονον * ἄρτον δ᾽ ἐσθίευ iv 
ἱδρῶτι, ἐκείνου πρόσταγμα (4), διὰ τὸν Χαρπὸν 
πάντως, οὗ το” καλο; (2), τῆς ὥρας x«i τῆς βρώ- 
σεως Πττηθέντες καὶ τῶν ἐντεταλμένων ὠλιγωοη- 
κότες, µετέσχοµιν. 

Οὐ μὴν ἀλλὰ τοῦτον δή τὸν τρόπον τούτου καὶ 
δοχοῦντος πλείω χαὶ ἀμείω λόγον ἔχει, πλεῖαν 
ἔχειν xal παίδευµα, σωφροσύνης εἶἴνεχα x«i τοῦ μὴ 
ἀσέμνως χαὶ ἀσῶτως βιοῦν. τοῦ γε Φδηλονότι τὸν 
otvov ύδωρ γεγενῆτθαι Ὦ τό ὕδωρ εἰς οἵνον µεταθα- 
λεῖν, τέ ὅτι (3) μὴ τὸ πρῶτον καὶ ἄμειον, pod" 
ἕτερον ἴσως, ἐπὶδε τοῦ δευτέρου τὸ θαῦμα τὸ ύδωρ 
ἔστι μεταποιοῦν, καὶ €) καὶ καλῶς, χαθὰ ὅη x«i ἐν 
προοιµίοις εἱροχότες ἐσμὶν, αὐτὸς ἐπιστέσας, τὸν 
λόγον εζύτησας. ᾽Α)λα σοῦ μᾶλλον τίς ἂν καὶ 
ἐπισχεψάμενος x«i πολυπραγµονῆσας, ἐφεύροι ἂν 
ὀρθῶς, οὗ καρδία ui» καθαρὰ x«i ὁρῶσα Θεόν, δια- 
λογισμοὶ d'iv αὐτῇ ἀναθαίνοντες ἐπ ἐχεῖναν ἀχραι- 
φνὼς διαθαίνουσι xai τὰ ἐκείνον θαυμάσια, ὥστε σε 
καὶ μετὰ τοῦ Πνεύματος ἔχει ἀσφαλῶς ἐρευνᾷν τὰ 
τοῦ Πνεύματας; Ἐπεὶ δὲ και ἡμεῖν ἐρεῖν τὸ δοκοῦν 
ἐπέτριψας, ἐροῦμεν, τῷ σῷ πνεύματι καὶ τῇ εξ 
αὐτοῦ θαῤῥήσαντες χάριτι. 

Δύο ταῦτα ip' ὕδατος, τὸ μὲν πρῶτον τῶν ἄλλων, 
τὸ ὃ’ ἔσχατον τῶν ἄλλων xat ἐπί σταυροῦ, ὁρῶμεν 
θαύματα γεγένΏµένα - xat τὸ μὲν πρῶτον, αὐτὸ δὲ 
τοῦτο τὸ ἐν Κανᾶ και ἐν yug, ὃν dà και διεξιόντες 
ἐσμὶν * ἐπί δὲ τοῦ σαυροῦ ὕδωρ βυὲν ix τῆς τοῦ 
Σωτῆρος πλευρᾶς (4), µεταθαλόντος εἲς τοῦτα τοῦ 
θεικοῦ αἵματος ἐπ ἐσχάτου τῶν θαυμάτων, ὡς 
ἐπὶ τοῦ πρώτου Χριστὸς αὐτὸς εἰς οἵνόν τοῦτο µετ- 
έόαλε. 

Καὶ οἶμαι εἰς Ταυτον ἐέναι ἄμφω τὼ θαύματε, 
τότε πρῶτον τό τ' ἔσχατον. 'Exsi μὲν γὰρ γάμος, 
xat τιμᾷ τοῦτον Θεὸς (S), ὅτι και τίμιος (6) ' τίμιος 
dt τῶν ἐξ αὐτοῦ παίδων εἵνεκα, οὓς x«t εἰσποιεῖ- 
ται Χριστὸς xat Πατέρα αὐτῶν εἶναι λέγει Θεον 
πατέρα τὸν ἴδιον, x«t προτρέπει y& χατά ταύτην 
τὼν σχέσιν ἀνθρώπους ὄντας τολμᾷν ἔπιχαλεσθαι 
αὐτόν. Πότε ὃ  αὐτοί τοῦτόὸ εἶσι, χαι πὀτ᾽ ἐπικαλού- 
µενοι γνησίως εἰσίν: Ὁπηνίχα ὃδηλονότι και δε 
ὕδατος x«t Ἰ[νεύματος αὖθις ἀναγεννηθένες (7) 
αὐτὸν Χριστὸν ὅλον φορέσωσι διαιωνίξον xat ἂφ- 
θαρτον ἔνδυμα. Tí λοιπὸν; * μὲν τοῦ βαπτίσματος 
πηγὺ δύλη ἐξ ἧς και τὸ ἀναγεννᾶσθαι Ἡμῖν " τὸ δὲ 
τοῦ Πνεύματος ἀφανἒς, χΧαι τοῖς ἀπίατοις οὐ πάνυ 
τι πιστον ὅτι τοσαῦτα ὑπεργνῆ και psy) tcr 
ὕδωρ δεδυνηµένον' OU p όρωσι τὸ Πνεύμα, και, 


(A)Genes. 11. 10, Ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου 


φάγὪ τὸν ἄρτον σου. 

2) An τοῦ κακοῦ ? .”. 

(A). Vernacule, sed negligentissime, pourquoi 
que. Veteres dicebant potius ὅτι τι. 

(4) Joanne. xix, 34 : Ei; τῶν στρατιωτῶι λόγχη αὐ- 
τοῦ τὴν πλευρὰν ἑνυξε, χαι εὐθὺς ἐξῆλθεν αἷμα xat 


ὕδωρ, 


necessariorum autem ipsi cura est pro viventibus, 
panis, inquam, et aqua. Et ideo unum quidem 
nobis otium abundat ; panem vero in sudore 
manducare, Dei mandatum est, propter fructum 
illum venustum, quem venustate ac gula victi pree« 
ceptorumque negligentes comedimus. 


Attamen hoo modo cum id meliorem videatur 


" majoremque rationem babere, plusque continere 


doctrine propter sapientiam ac vitam frugalem 
continentemque,nempe cum melius videatur vinum 
in aquam verti quam aquam in vinum ; quid est 
quod non prius ae melius aut neutrum, sed secun- 
dum,nempe aquam miraculum oon verterit, bene, 


B utin exordio diximus, inquiris. Sed quis melius 


quam tu el exquirens ac. multum laborans recte 
inveniret, cujus cor purum est ac. Deum videns, 
cujusque cogitationes ad eum ascendentes plene 
illius miranda penetrant, ita ut et cum spiritu ea 
qua sunt Spiritus valeas penetrare. Quonjam vero 
nos ut nostram sententiam diceremus bortatus es, 
dicemus tuo spiritui et ei, qu& ex ipso est gratia, 
confidentes. 


Haec duo miracula in aqua facta videmus, unum 
quidem primum omnium cseterorum, alterum au- 
tem ultimuua aliorum, et in eruce. Et primum 
quidem illud est quod in Cana et in nuptiis, 


c duod nunc explanamus; aqua vero in cruce 


effusa ex Salvatoris latere, ultimo miraculo in 
aquam converso divino sanguine, ut in primo 
Christus ipse in vinum convertit. 


Atque opinor ad idem ambo miracula tendere, 
primum ac ultimum. Ibi enim nupties, et eas ho- 
noratDeus, quia sane honorande sunt ; bonorand:s 
autem sunt, futurorum filiorum causa, quos adoptat 
Christus, ac Patrem eorum esse dicit Deum pa- 
trem suum, et homines incitat ut eum invocare 
secundum hancrelationem audeant. Quando autem 
id sunt, et quando eum legitime invocant ? Quando 
saue per aquam ac Spiritum regenerati Jesum 
Christum totum ferunt sempiternum et incorrupti- 
bile vestimentum. Quid denique ? Fons baptisma- 
tis manifestus est ex quo regeneramur. Quod au- 
tem est spiritus, invisibile est, et infidelibus mi- 
nime credibile est tot οἱ tanta supra naturam posse 
aquam efficere. Non enim vident Spiritum, et quia 
eum non vident, nequeintelligunt commutationem 


(5) Gregorius Naz. Ora. xi, p. 648 : Μιμήσο- 
μαι Χριστὸν . . . ὃς xai θαυματουργεῖ ᾿γάμω καὶ 
τιμᾶ συξυγίαν παρουσία. . 

(6) Epist. ad Hebr. xiu, &: Τέμιος ὁ Ὑάμος ἐν 
πᾶσι. . 

(7) Joann. m, ὅ : Ἐὰν u$ τις Ὑγεννηθῷ ἐξ ὅδα- 
τος xai πνεύματος, οὐ ἀνναταυ εἰσελθεῖν εἷς τὸν βα- 
αιλείαν ταῦ Ota». 


1455 


NICEPHORI CHUMNI 


1&56 


aque in illum. Convertit igitur ac transformat eam A ὅτι μὴ ὁρῶσω (1), οὐδ' αἰσθάνονται τῶς ἐς αὐτὸ τοῦ 


in vinum Christus, ut credibilem efficiat ejus con- 
versionem iu Spiritum, ac simul ut ex nuptiis et 
genita nalura confirmet incorruptibilem regenera- 
tionem. 


Ideo et in cruce ex divino latere sanguis et aqua, 
quia heec ambo Christus, ex puro virgineosanguine 
caro factus et aqua baptizatus, et balneo ablutus, 
non sui causa, sed pro totius mundi piaculo. 


Hec nos de primo omnium Salvatoris miraculo- 
rum novimus ; hec de ultimo etin cruce peracto. 


Et cum aqua vinum facta sit, et rursus sanguis in p 


aquam versus sit, nihil incredibile est vinum fieri 
ipsum sanguinem hujus qui talia perfecit mi- 
racula, extremum nobis et salutare mysterium et 
calicem quem ipse, Ecclesie hujus immaculatse 
quam sibi acquisivit sponsus, ex perenni fonte mi- 
scet, vitee seternee, iis qui participant, pignus. Ita 
utin hoc uno quod in Cana factum est, non solum 
aliorum primo, et solo in hoc genere, totam 
esse demonstratam salutis nostre virtutem fidem- 
que solide stabilitam. 


Tu autem si quid excelsius noveris et docueris, 
utpote qui Dei miracula,hocce et cetera bene,imo 
melius penetrare valeas, huic et nos mentem ad- 
hibentes, tuse scientie participes erimus. 


(1) Joann. im, 8: Τὸ πνεῦμα, ὅπου θέλει, πνεῖ, 
x«t τήν φωνήν αὐτοῦ ἀκούεις' ἀλλ οὐκ οἶδας πόθεν 
έρχεται xat ποῦ ὑπάγει' οὕτως ἐστί πᾶς ὃ ytytv- 
ν»ηµένος δὺ ὕδατος. 


ὕδατος μεταθολῦς x«t µεταποιύσεως. ἨΜεταθάλλει 
γοῦν xat µεθίστησιν εἰς οἶνον τοῦτο Χριστός, ἵνα di 
xat τὸν ἔς αὐτὸ τὸ Πνεῦμα μεταθολὺν τούτον πι- 
στώσηται, xxt ἅμα τὴν τῆς ἐκ γάμου και γονη- 
τῆς φύσεως πρὸς τὴν ἄφθαρτον πιστώσηται ὀναγίν- 
νησιν. 

Aux τοῦτο x«t ἐπί τοῦ σταυροῦ ἐκ τῆς θεία; 
πλευρᾶς ἁἷμα καὶ ὕδωρ (2), ὅτι καὶ ἄμφω ταῦτε 
Χριστὸς, ἐξ ἀγνῶν παρθινικῶν αἱμάτων «γενόμενος 
σάρξ, xci ὕδατι βαπτισθεὶς, καὶ λουτρόν λουσάμµι- 
νος, οὐχ έαυτον χάριν ἀλλὰ παντὸς τοῦ κόσμου 
καθάρσιον. 

Οὕτως ἡμεῖς ἔσμεν πιρὶ τοῦ πρώτου τῶν ἄλλων 
πάντων τοῦ Σωτῆρος ἐπεγνωχότες θαύματος * οὕτως 
ἐπὶ τοῦ ἐσχάτου xal ἐπὶ τοῦ σταυροῦ. Καὶ ἅμα τοῦ 
μὶν ὕδατος οἴνου, αἵματος δ' αὖθις ὕδατος γεγου- 
µένων, οὐδὲν ἄπιστον, μὲ οὐχὶ καὶ olvov αὐτό τοῦθ' 
αἷμα τοῦ τὰ τοιαῦτα θαυματουργοῦντος γενέσθαι (3), 
τὸ τελευταῖον δήπου μυστήριον καὶ uiv yt σωτ- 
ptov, x«l γοῦν κρατῦρα ὃν αὐτὸς, ὁ καὶ τὺς E 
ἀσπίλου Ἐκκλησίας Ἱγάγετο νυµφίος ὧν, ἐξ ἆ- 
wxou πηγῦς κχιρνᾷ, ζωῆς αἰωνίου τοῖς µετέχουσι 
χορηγόν. Ὡστ) ἐν ἑνί τούτῳ τῷ ἐν Κανᾶ, μὺ µόνον 
πρώτῳ τῶν ἄλλων, ἀλλὰ καὶ póve Ὕε ὅντι, πᾶσω 
ἡμῶν ἀποδεδείχθαι τὺν τῦς σωτηρίας ἰσχὺν καὶ 
στιῤῥὰν τὸν matt ἐνιδρύσθαι. 

Σὺ δε ὃ τι ἂν ἄἆλλο καὶ γνοίης ὑψηλότερο» καὶ 
διδάξαι, ἅτε καὶ Θιοῦ τῶν θαυμάτων τούτον τι 
καὶ τῶν ἄλλων, ἐς τὰ μάλιστα x«l πλέος ἐφιχέσθαι 
δεδυνηµένος, τούτῳ di xal αὐτοὶ τὸν νοῦν προσσχὀν- 
τες (4), τούτου ἄν καὶ γενοίµεθα. 


2) Videtur excidisse verbum forsan ἐξύλθο. 
ν Scilicet jn Eucharistie sacramento. 
(4) Cf. Behr. ad Herodot. t. 1, pp. 8,926. 





TOY 





AYTOY 


ΠΡΟΣ TON AYTON 


Ἐπὶ c£ πρός τὸν Ἠλίαν αἰτήσει τοῦ ἙΕλισσαίου καὶ 


τος χατ αὐτὴν διρπορθµένοις * mp 


τουτοις δὲ καὶ ἔτι πλείω ex τῷν Εὐαγγελίων xai ὕπορηνται καὶ λελννται *. 


EJUSDEM AD EUMDEM 


In petitionem Elisei ad Eliam et in dubia qua de illa proponuntur ; insuper plura ac majora ez Evange 
liis in dubium vocata sunt ac soluta. 


Prius quidem habebat me timor, neque ille par- 
vus, ne nimis audax videre si sacras Scripturas 


5 E codice regio 2105, pag. 266, 2. 


Εἶχε piv ἐμὲ καὶ πρότερον (1) φόθος, καὶ οὐδι 
µικρὸς ὧν οὗτο, uà τέ γε τολμῷν, ἐπὶ Γραφᾶ 


(1) Forsan cum de miraculo facto in Cana inquireret ; vel sententia in genere prolata, 


1457 DE PFTITIONE ELISAEI AD ELIAM. 1458 
ἱεοὰς iovra, εἰς βάθος 3; εἰς ὕψος τούτων πειρᾶσθαι À legens, earum profunditatem vel altitudinem pene- 


i£vat, μηδ’ ἐξετάξειν, μύθ) ὅσα uà δεῖ, μύθ' ἃ uà 
T&vu τι ἀσφαλ, μηδὲ e πολυπραγμονεῖν, pud" 
οἷον γυμνάδειν και δοκιµάξειν ἐθέλειν τὸν νοῦν 
ἐν τοῖς ἀποχρύφοις αὐτῶν, ἐπεί μηδὲ πασιν ἀφεῖ. 
ται ταῦτα xat ὅσα τοῦ Πνεύματος, ἀλλ οἷς και 
τοῦτ᾽ εστί δεδοµένον, δεδυνῆσθαν ὃ ηλονότι τῶν ὅδι- 
δογμίων ἠἐφιχνεῖσθαι χαι ὑπηγορυμίώων τῷ 
Πνεύματι x«t τὸ τῆς θείας φωνῆς πρὸς τοῦτ 
οἶμαι μᾶλλον φέρειν, « Ἐρευνᾶτε (1) τὰς Πραφάς. » 
τοντέστι pi πρὸς πάντας εἶναι τὴν προτροπὺν, 
ἀλλά τι πρὸς ἐκείνους, οἷς και τὸ εὑρίσκειν ῥἐστίν 
ex ὀρθῶς ἔστι ἐν αὐταῖς, ακεκαθαρµένους ὅλους 
χαι GU xat γλῶτταν και ψυχὺν και διώνοιαν, xat 
οῦν τὸν τρόπον τοῦτον δεδυνωΏµένους χωρίς xn- 
λϊδος, φωτὸς εἶναι τοῦ θείου δεχτικοὺς, x«t ἄποχα- 
λύψεων x«t µυήσεων ὑψηλοτέρων τοῦ καθ ἡμᾶς 
νοῦ x«t τῆς κατ αὐτὸν ἰσχύος χαι φύσεως. Ei γὰρ 
ἀνάγνοις χερσίν οὐ ini τῶν ἁγνῶν ἅπτεσθαι 
x«t χαθαρῶ», d Tou πολὺ x«t πλιῖστον ὅσον τὸ 
δέος vou» pà χεκαθαρµένον μηδὲ διάνοιαν ἐμθιδά- 
δει βιάξεσθαί xat προσχωρεῖν και οἷον συµπαρε- 
κτείνεσθαι τοῖς ὑπερχειμένοις, χαι μηδὲεν ἐφιχτοῖς, 
ὅτι μὴ μετ ἀχραιφνοῦς ἁγισμοῦ καὶ ἧς εἶπομεν 
τελείας χαθάρσεως. 

OS pi» αλλ’, ἐπειδὴ Ot) καὶ ταῦτα φωναὶ, 
ε Ζοτεῖτε (2), καὶ εὑρήσετε, χρούετε καὶ ἀνοιγήσε- 
ται, » πρόσιμεν χαὶ αὐτοι, Φητοῦντες εὑρεῖν. Καὶ 
χρούοµμεν δὺ πρῶτον τὸν νοῦν, ὡστ᾽ ἐν προσοχῦ 
γρηγορῆσαι χαὶ ταπευώσει καὶ σνντριθῦ καρδίας 
€(r αὐτὸν ἄγομεν ἐπὶ τὰς ἐγχλειούσας πύλας καὶ 
τὰς ἐπιχρύψεις αὐτῶν τῶν θειων Γραφῶν, βαάλλοντα 
μὲν ἐς αὐτὰς, οὐχ ἀφόθως δὲ, καὶ γοὺν μετὰ πολ- 
Aou τινος τοῦ δέους δητοῦντα ῥαγῆναι ταύτας ἐφ 
ἱκανὸν xai ὑπανοιχθῶναι αὐτῷ, καὶ δὺ «γενόµενον 
ἐντὸς μηδὲν ἴδιον µώτε νοῦσαι μήτ) εἰπεῖν, ἀλλ' 
ὅσον ἂν καὶ διδαχθείη, ὡς ὑπὸ παραπετάσµατι τῷ 
φαινοµένῳ χρυπτόμενον x«i μή πάνυ τι δῆλον ὃν 
τοῖς πολλοίς. 

Οὐ μὴν ἀλλ, ἐπὶ ταῦτ᾽ ἀρχὺν τῶν ἐφεξῆς ὑπο- 
θεµένοις ἐπὶ τούτοις οὕτως ἴἔχουσι xoi Ümopsiv 
ἡμῖν ἴἔπεισιν, ἐπ᾿ αὐτὸ χαὶ δὺ ληιπὸν ὥκομιν, ὃ 
dà νῦν καὶ δητοῦντές ἐσμιν. Ἔστι δέ τοῦτο τί ; 
Τὸ χατὰ τὸν Ἠλίαν x«i Ἐλισσαῖο, ὦ ὀύπουθεν 
(ví γε ὄντι xal ἀπόρῳ πλίω καὶ µείδω συνεισέρ- 
χεται, τῆς αὐτῆς ὄντα x«i ταῦτα ἐρεύνης xai ἀπο- 
pios. 

Αχούει piv γὰρ 'Hiíag; Θιοῦ εἰρηοχότο ὮἘλισ- 
σαῖον χρίσαι ἀντ᾽ αὐτοὺ sig προφήτην (3), καὶ 
χρίει. Εἶτ ἄμφω ἐπὶ τὸν Ἰορδάνηων ἰόντες, )Βλίας 
αὐτὸν πατάξας τὸ μηλωτῇ τέμνει (4), καὶ βαΐνουσι 
διὰ ξηρᾶς, τῶν ῥευμάτων αὐτοῖς ὑποχέχωρηχότων. 
"Ent δὲ τούτω ᾿Ηλίας ἐπιτρέπει Ἑλισσαῖον τὸ do- 
κοῦν αὐτῷ αἰτῆσαι, ὡς x«i ἐσόμενον αὐτῷ, του 
Ηλιοῦ (5) πεποιηκότος. 'O δὲ τὸ ἐπ ἐκείῳ πνεῦ- 


(1) Joan. v, 39. 
2) Matth. vri, 7. 
e lil Reg. xix, 7. 


trare tentarem,et si inquirerem ea que non opor- 
tet, aut que non securum est inquirere, et si nimio 
ardore studio incumberem, et si exerceri, et ex- 
plorare vellem eorum mentem que in iis abs- 
conduntur, cum non omnibus detur ea et quidquid 
est a Spiritu soncto, sed iis tantum quibus da- 
tum est, penetrare posse et intelligere dogmata 8 
Spiritu sancto presdicata. Ac is est sensus divine 
hujus vocis : « Serutamini Scripturas; » ea exhor- 
tatio non ad omnes pertinet, sed ad eos tantum 
quibus licet recte invenire que in eis continentur, 
mundum habentibus corpus et linguam et animam 
et cogitationem, atque ila, cum sine macula sint, 
divine lucis capacibus, 8ο revelationum initiatio- 

Β Dumque nostra mente ac vi et natura excelsiorum. 
Si enim immundis manibus non licet 'sancta ao 
pura tangere, sane quamplurimum timendum est 
ne mens aut eogitatio non mundata nequeat adire 
et accedere ac pervenire ad ea que supra ipsam 
versentur, neque penetrari valeant, sine perfecto 
illo candore perfectaque, quam diximus, purifica- 
tione. 


Attamen quoniam Dei he quoque voces sunt : 


« Queerite, et invenietis, pulsate, et aperietur, » ac- 
cedimus et nos, querentes ut inveniamus. Et pul- 
samus primum mentem, ita ut in attentione vigi- 
lemus et humilitate ac contritione cordis ; deinde 
ipsam ducimus ad portas claudentes et celantes 
divinas Seripturas, eas quidem pulsantem, non 
absque timore, et cum maximo metu cupientem 
eas frangi sufficienter ac aperiri, et, quando intus 
fuerit, nihil privali aut cogitare aut dicere, sed 
quantum salis erit ut doceatur, tanquam tapete 
perspicuo velatum neque multitudini manifestum. 


Attamen, quoniam hec principium eorum que 


secutura sunt, supposuimus, hisque se ita haben- 

tibus, fiduciam habere nobis licet, ad id tandem 

venimus, quod nune querere debemus. Quid au- 

tem illud est ? Quod ad Eliam et Eliseum spectat, 

unum quidem ac difficile, cui plura et majora con- 

junguntur, qui eodem egent examine, nec minus 
D difficilia videntur. 


Audit enim Elias Deum dicentem ut Eliseum 


loco ipsius in prophetam ungat ; et ungit. Deinde 
ambo ad Jordanen: procedentes, Elias flumen pal- 
lio pelliceo percutiens dividit, et per siccum ince- 
dunt, fluctibus iis obedientibus. Deinde Elias Eli- 
seo permittit ut a se quidquid placuerit, postulet, 
tanquam ipsi adfuturuin, efficiente Elia. llle vero 
postulavit ut spiritus Elie duplex super ipsum fie- 


&) IV Reg. n, 8. 
P Ob Ἠλίας melius τοῦ Ἠλίου. 


4 


1459 


ΝΙΟΕΡΗΟΗΒΙ CHUMNI 


1460 


ret. Et difficile quidem arbitratus est Elias quod A µα ἐπ αὖτῶ, γενέσθαι δισσὸν αἲ-εῖ-αι (11. Kat 


postulatum erat, sed non omnino neque semper. 
Sed « Si videris me, inquit, quando tollar a te, 
erit tibi ita ut postulasti. » Et abierunt postea. 
Postquam autem abiere, Eliseus currum ignis, 
aspicit, in eoque Eliam statim raptum atque abla- 
tum. Et pos*quam id vidit, et in petita gratia eon- 
fidit, statim conversus ad Jordanem, pallio pelliceo 
et ipse flumen percutit. lllud autem minime obe- 
dit neque finditur neque dividitur ut prius, neque 
siccum dat Eliseo apud ipsum videre auttransire. 
Et propheta, cum moeereret quod non modo non 
duplicem, ut postulaverat, sed ne simplicem qui- 
dem spiritum aecepisset, atque ignei currus οἱ 
Klie& ascensionis spectator factus : et pallium qui- 


dem pelliceum idem. et Jordauis idem et in iisdem pg 


fluctibus; divisio autem nulla neque eadem ac 
prius separatio.Quid deinde ? Hinc rursus ad Eliam 
vertitur et illius Deum invocat : in hac prece au- 
tem Jordanem rursum percutit, et secat verberans, 
et illum tanquam per siccam terram transit, neque 
magis neque minus quam Elias et ejus spiritus, 
sciens jam se eadem posse. 

θαΐνει, οὗ πλέον οὖδε 


ὄυνη μθῶος. 


Et heec quidem ita se habuerunt. lbi autem que- 
ritur et illud : Quare non obvius, sed durus 
Elias Elisei postulationi occurrit, tanquam invidia 
actus neque patiens se minus habere quam eum 
qui ad ipso unctus erat ? Queseritur autem, et ma- 
xima difficultate abundat illud, quod Elias in ocu- 
lis Eliseei currum ascendat et sursum currat, Jorda 
nis vero ab Elia divisus Eliseo resistat, neque ce- 
dat, neque obediat : et heec sunt spiritus qui su- 
per illum erat, et juxta preces Elise, duplex super 
Eliseum factus erat. Non enim verisimile erat 
mentitum esse Eliam, neque quisquam id dicere 
auderet. Sed quid ? 

Sed nondum hoc. Sed de priore credo oportere 
nos príus loqui. 


Queritur ac moleste fert et dolet Elias, quando 
Eliseus contendit quod ignorabat ille ac nesciebat 
Elise spiritum. Oportebat enim ut ille non eum spi- 
ritum, neque eum duplicem postularet. Nunc au- 


tem idem est ac si quis sciens divitiarum thesaue [) 


TOs esse apud aliquem, thesauros quidem sciret, 
numerum vero nesciret, sed minores eos ac ditni- 
dios credens, duplices eos peteret ; atque ita 
qus&rens, eos ipsos, et neque iis plures postularet. 


Quis enim major spiritus ac vis in prophetam 
fleret quam posse voce aquam in colis coercere 
ac stabilire, et sursum manere, cum tamen na- 
tura nequeat cogi ac manere, et per determinatum 
lempus, eam coacervare ita ut voce rursum ruere 


(4) IV Reg. 1, 9 : Και εἶπεν Ἐλισαῖε: Γενηθήτω δή 
διπλᾶ iv πνεύματί σον ἐπ᾽ ἐμέ. | 


μεῖξδον, ἀλλ óco» 'Hàímg xat 


σκληρὀν Ἡλίας τὸ αἰτηθὲν νοµίδει, αλλ οὗ  xxfa- 
παξ, οὐδὲ μέχοι παντός GÀ), « Ἐὰν ido µε, » 
φησὶν, ἀναλααθανόμινον, ἔσται σοι οὕτως. » Kai 
ἀπφεσαν taut εἰπόντς. Ἐπε d' ἀπήεσαν, Ἐλισ- 
σαῖος ἅρμα πυρὺς βλέπε, ἐπὶ δε τούτου "Bie 
εὐθὺς ἁρπαγέντα φερόµμενο ἀἄνω. Καὶ ὅτι ταύτ 
εἴὸς x«i "εθάῤῥηκεν Πδη τὴν χάριν καὶ δῦτα, 
στραφεις ἐπὶ τὸν ἸἹορδάνων, τῦ puer? xci c 
τὸς πάτάσσει' ὁ d' οὐχ ὑπείχει (2), οὖδε σχίζετι 
ὡς τὸ πρώτον οὖδε διαιρεῖται, οὐδι ξηοὸν οὖδε 
δίδωσιν ἐν ἑαντῷ οὗτε βλέψαι τὸν Ἑλισσαῖον, οὗ: 
ἐπὶ rovrov βὖναι. Καὶ o προφύτης ἐν ἀπορία, ὅπεο 
ὦτησεκαὶ du λαθεῖν ἤκουσε pà ὅτι ys διπλοῦ», 
αλλ) oud' ἁπλοῦν ευρηχώς,  ἆἍαιτοι τοῦ πυρίνου 
ἄρκατος καὶ τῆς τοῦ Ἠλιοὺ ἀνέόδον θεατὺς γεῃ- 
»xuévo; καὶ à μὲν μηλωτὸ $ αὐτὴ, καὶ Ἱορφθάνης 
ὁ αὐτὸς, καὶ ῥείθροις αὖθις ἐν τοῖ αὐτοῖς à di 
διαίρεσις ἤχιστα 009 à τομὸ χατὰ τὸ πρῶτον wi 
y: ὀύπουθε à αὐτή. Tí λοιπόν ; Ἐκιστρίφει αὖθι 
πρὸς λίαν, xai τὸν ἐχείνου ἐπιχαλεῖται Θεό» ἐπί 
di τῷ ῥήματι τούτῷ τὸν Ἰερόάνην αὖθις πατάσσει͵ 
και ῥήγνυσι παταξας, xat ὡς ἐπί ξηοᾶς αὐτοῦ δια- 
τὸ έχείου πνεῦαα, γνοὺς εἶναι και αὐτὸς ὧδη dt 


Καί ταῦτα pb» ὀύτως. ᾿Ενταῦθα δὲ ζητεῖται ur 
κἀκεῖνο, τί ὃτι uà προσηνὺς, ἀλλὰ σκληρὺς ᾿Πλίας 
ἐπι tàv τοῦ Ἐλισσαίου αἴτησο ἀπαντᾶ, ὡς ὑπὸ 
φθόνου Φήπου γε ἠγμένος καὶ mà ἀνεχόμενος ἔλαττο 
ἔχειν τοῦ ὑπ αὐτοῦ χρισθέντος. Ζητεῖται δι, καὶ 
πλείστης ὅσης ἔστι µετέχον τῆς ἁπορίας, καὶ τὸ 
Ἠλίαν μὲν iv ὄψεσιω ᾿Ἑλισσαίου ἐφ᾽ ἅρματος fva 
καὶ ὁραμεῖν ἀνω, ᾿Ιορδάνην d' ὑπ' αὐτοῦ ταηθινα 
πρὸς Ἑλισσαῖον αντέχει, καὶ μὴθ) ὑποχωοεν 
utt χαθυπείχειν, καὶ ταῦτα τοῦ ἐπ) ἐχείω πνεν- 
µατος, κατὰ τὸ δοχοὺν Ελισσαίῷ, ΦΔιπλοῦ ἐπὶ τούτω 
εγινομένου' οὐ γάρ ἦν tüxoc ψεύσασθαι "Hie, 
οὐδ᾽ οὐδεὶς ἂν εἴποι. Αλλὰ τέ ; 

᾽Αλλὰ μήπω τοῦτο" ἀλλὰ πεοὶ τοῦ πρώτου xai 
χρῆναι οιµαι ἐοεῖν ἡμᾶς πρῶτον 

Ανσχεραίει καὶ δυσανασχετεῖ και σχληούνεται 
Ἠλίας, αἲ τ ησαμένδυ τοῦ ἙΕλισσαίου, ὅτι dà vow 
ὧν οὗτος x«l μὴ τὸ πᾶν εδὼς τοῦ κατ 
πνεύματος. ἔδει δὲ ο) τοῦτο οὐδὲ διπλοῦν 
αὐτὸ ζητῆσαι. Νὺν d' ἐστὶ ταυτὸν, ὥσπερ ἂν 


» * 
ἔχειν» 
αὐτὸ» 
.- 
εἴτις, 
παρ ἑτέοῳ χοημάτῶν θησαυροῦς εἶδως, τὀὺς ub 
θησανοοὺς ἦδει, τὸν d' ἀριθμὸν οὐχ ὖδει, ἀλλ, έλα-- 
τους καὶ τούς ἡμίσεις ἰσώς νοµίζων, διπλοῦς αὐτοὺς 
, 4 - $ 9 * . . . 
ἐζήτει. οὕτω δε ζητῶν, αὐτοὺς ἐχείνους, xoi οὐχὶ 
τῶν ὄντων πλείονε, ἐξήτει. 
ρ 4 4 . . * o5; 2 » 
Τί γὰρ ἂν πλέον καὶ γένιτο Emi προφήτη πνε 
pos καὶ ἰσχύος, fj ὕδωρ μὲν ἐν οὐρανοῖς γλὠττε 
διδυνήσθαι πεδῆσαι (3) xai ἱδρύσαι, xai μένω 
ἄνω μὴ πεφυχὸς xxottotlv βιάσασθαι xdi µδιο, 
καὶ τοσοῦσ-ον ἐπὶ χρόνον, εἶτ ἀθρόον, ὥστε ῥνδναι 


(2) IV Reg. 11, 14. 
(3) 1I] Reg. xvu, xvin. 


1461 


DE PETITIONE ELIS/EI AD ELIAM. 


1199 


τῇ Ὑγλὠττη αὖθις πρᾶξαι καὶ κατὰ γῆς ἐκχύσαι: A eam jubeat et. in terram effundat ; ignem vero 


πυρ Ó' ἀἄνωθεν ελκύσαι κάτω, τόπον οὐχ ἔἕτερον, 
αὐτὸν ἆὃ ἔχον τὸν ἄνω, ἐπὶ δε ὤθησεν ἐπὶ θυσίαν, 
οὐ µόνον αὐτὴν, ἀλλὰ καὶ ὕδωρ ὅπερ ἐπ αὐτὴν 
ἔδαλε, καὶ πάντα τὰ πιρὶ αὐτὴν, ἀνάλωσε συμφλε- 
ξας (1) ; Πάντως δὲ οὐδὲ τοῦτο μικρὸν, ὅτι ἄρτῳ 
βραχεῖ καὶ ὕδατι βραχεῖ καὶ τῇ δννάµει τῆς βρώ- 
σεως ᾖταύτης τισσαράχον-α Ἡμέρας ἐπορεύθη xal 
τεσσαράχοντας νύχτας (2). Αλλά τι καὶ εἰς Σάρα- 
φθα (3) ἦχε, xai ὃν üxovct χήρα», ἐπειδὴ, παρ 
αὐτῷ Ὑγιενόμεος, παρ΄ αὐτῇ δήπου καὶ ἦν σκηνώ- 
σας, ὃρα µοι χαχεῖ τίνα καὶ σα καὶ ota τὰ θαύ- 
µατα * τὸ περὶ τὸν ὑδρίαν τοῦ ἀλεύρου κενουµένην 
χαὶ µύποτε λείπουσαν, ἀλλ «iui πληρουμµένην τὸ 
περὶ τὸν κχαψάχην τοῦ έλαίου ὠσαύτως ἔχον (4): 


ab alto attrahere, non alium habentem locum; 
nisi illum superiorem ; postquam autem eum in vi- 
climam injecit, non modo eam, sed et aquam, 
quam in ipsam infudit et omnia que circa ipsam 
erant, complexus est ac incendit. Neque illud par- 
vum est quod exiguo pane, ac exigna aqua et cibi 
hujus virtute quadraginta dies incessit οἱ quadrá- 
ginta noctes. Dein venit in Sarephtha, et apud vi- 
duam diversatus est aliquandiu Vide tunc qum et 
quanta et quot miracula. Vide hydriam farine 
vacuefactam etnunquam deficientem,sed semper re- 
pletam ; olei videlagenam eodem modo se habentem. 
Quod ejusdem vidue mortuum filium Elias susci- 
taverit, quid hoc majus diceretur ? Eorum igitur 


Ὅτι δὲ xoi νεκρὸν τὸν τῆς αὐτῆς χήρας παῖδα p talium operantisque talia Spiritus, duplum qualé 


Ἠλίας fyetoc (5), τί τις ἂν 9aíu τούτον μεῖζον ; 
Τῶν τοίνυν τοιούτων xai τοῦ ἐνεογοῦντος ταῦτα 
πνεύματος τὸ διπλοῦν Tí ποτ) ἂν Ὑένοιτο καὶ ὅσον ; 
Ἁλλ', « 'Ekv (doc µε, » φησὶν (6), « ἀναλαμθανό- 
µενον, » σχεδὸν τοῦτο λέγων - « "Enti pi ταῦτό σοι 
ἀποχρώντως pnd' ἐχανῶς ἔχει πρὸς ἀπόδειξιν τοῦ 
ἐν ἐμοὶ πνεύματος ἀλλ οὐκ ἔτι καὶ ὑπὸ πυρὸς 
ἄρματος ἁρπαγίν-α µε xoci λαμθανόμενον (7) ἰδὼν 
ἄνω, oux ἂν πλέον τοῦ ἐν ἐμοὶ ὀντος χαὶ μεῖδον 
οὔτε νοµίσοις οὔτ᾽ εἶναι παρὰ Gol ζητήσοις, 


et quantum esset! Sed, « Si videris me, inquit, 
sursum ablatum : » quasi diceret: » Quoniam heed 
non tibi sufficiunt ut demonstretur qualis sit qui 
in me est spiritus, sed videns me raptum et sur- 
sum ablatum neque plus quam in me est neque 
majus esse credes, neque apud te majus esse con- 
cupisces, majus ex ipso visu illud sciens et igitur 
edoctus quam prius credideras et cujus desiderie 
tenebaris. » 


πλέον πάντως x«i vou, ἐξ ὄψεως αὐτῆς τοῦτο καὶ vou» 


διδαχθείς τοῦ νῦν coi καὶ νομιξομὲνου και τοῦ γε πρὸς τὴν αἴτοσιν κατ’ αὐτὸν ἐρχομένου. 


᾽Αλλὰ ταυτά μὶν ig! oic καὶ περὶ to» χα-ὰ tb» 
Ἠλίαν xai ἸΕλισσαῖον διηπορηχότες ἐσμέν ' 0 λόγος 
δὲ προαχθεὶς ἐφ᾽ ἕτερα µείζω xat ὑψηλότερα, ἐχό- 
pt» τῶν λελεγαένων, ἄγει. 

Καὶ γὰρ ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις ἄγγελος φαίνεται 
τῷ Ζαχαρίᾳ ' καὶ dà φανεὶς xat περί παιδὸς αὐτῷ 
τοῦ Ἰωάννου εὐαγγελιζόμενς, « Ἔδσται μέγας, » 
φηπσὶ (8), « xal αὐτὸς ἐν πνεύωατι xol δυνάµει 
προελεύσιται ᾿Πλιού, » Καὶ σκόπει pot χἀνταῦθα 
τὸ χατὰ τὸν ᾿Ηλίαν ὅσον x«i οἷον µέγα καὶ μέγιστο», 
μηδενὸς ὄντος ἄλλου, ux-t πλείονος ud-t μείζονος. 
ὥστε τοῦτο περὶ τοῦ παιδὸς εὐαγγελίσασθαι τῷ 
Ζαχαρία. 

Σχόπει δὲ xat αὖχις, Χριστοῦ ταῖς φωναῖς προσ- 
σχὼν (9), Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ x«t δι ἀγγέλου τὰ 
εἰρομένα Ἀλελαληκότος  « Οὐκ ἐγήγεοαι, » λέ- 
γει (10), « µείδων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν Ἰωάννου 
τοῦ Βαπτιστοῦ * » τοῦ ποίου τούτου ; τοῦ ἐν πνεύ- 
part καὶ δυνάµει ᾿Ηλιοὺ ἑλθόντος. 'A))k χἀνταῦθα 
τὸ συμθαῖνον ἄπορον, οὐχί μικρὸν πάντως. Ei yàp 
ὁ Βαπτιστὺς λοιπῶν πάντων και προφητων 
µιίδω», τί οὐχί x«t ἐν µείκονι πνσεύματι, οὐδ᾽ ἐν 


τῶν 


(1) III Reg. xviu, 38. — Forsan συωφλέξαν, 
Elias ὤθησε xat ἔδαλε - ignis, πὺρ ἀνάλωσε cuu- 
λέξαν. 

(2) III Reg. xix, 6, 8. 

(3) ΗΙ Reg. xvn, 9 : πορεύου ti; Σαρεπτά. 

(4) ll] Reg. xvir, 16. 

($)1H Reg. xvi, 17. 

o IV Reg. 11, 10. 
(7) Legerim fere ἀναλαμβανόμινον. Excidit pre- 
positio, quod fleri amat. 


Sed ea quidem sunt in quibus ambigimus dé 
Elia et Eliseo. Sermio autem ad alia majora et ex- 
celsiora adductus, precedentibus tamen conjurieta, 
nos ducit. 

Etenim in Evangeliis angelus apparet Zacharias; 
et postquam apparuit et de filio Joanne propheti- 
zans : Erit, inquit, magnus, et ipse procedet irn 
spiritu et virtute Elie. Et hic etiam cousiderá 
quantum et quam excelsum et sublime sit quod 
ad Eliam spectat, cum nihil sit aliud neque celsius 
neque majus quod de filio Zacharie evangelizarl 
possit. 


Considera et rursum, Christi vocibus attendens 
Christi Dei, per angelum nota illa verba dicen- 
tis: » Non surrexit, inquit, major inter natos 
mulierum Joanne Baptista. » Qualis erat Joan- 
nes? In spiritu et virtute Elie venerat. Atque 
quod hic occurrit, non caret difficultate, néque om- 
nino parvum est. Si enim Baptista ceteris omnibus 
vel prophetis major est, quid est quod non in ma- 
jore spiritu, neque in majore virtute, sed in iisdem 


(8) Luc. 1, 15. 17. 

(9) Sic προσσχὀντιες supra. Nil mutandum 19 hoc 
auctore. Grammaticus Bachm. Anecd. t. Il, p. 369, 
ait ποόσχες esse Atticorum, idque δι εὐφωνίαν 
Idem tradit scholiastes in Pauli Silent. Thermas 
v. 12: Τὸ πρὀσχες διὰ δὺο σσ ógtüs γράφεσθαι 
ἐπεὶ δε Χχακαφωνον ἐγένετο οὕτως, ἀποθάλλει τὸ 


ἔν σ. 
(10) Matth. χι, 14. 


14063 


NICEPHEORI CHUMNI 


1404 


ac ipse Elias ? Aut quomodo salvum eritillud ma- A πλείονι δυνάμει, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς αὐτοῖς και ἴσοις Όκε 


jus quam apud Eliam, si Elias nihil minus, sed 
idem habuerit ? Quisautem minorquidem Baptista, 
major vero illo in regno cclorum ? 


Sed accipe prius a me que prius et ab angelo di- 
cta sunt. « Convertet enim, inquit de Joanne,mul. 
ios de filiis Israel ad Dominum Deum ipsorum. 
Deinde addit : » Et ipse precedet in spiritu et vir- 
tute Elie. » Averterant enim tuno fllii Isarel vul- 
tum et corda eorum a facie Dei ; averterant inde 
et converterant ad Baal, et ipsum sequebantur, et 
omnia heo que et historie et libri referunt, con- 
tra altaria Dei, contra ejus sacerdotes, dirissima 
facta sunt. Deillis irascitur Elias, et mala illa in 
eos qui fecerunt convertit, et in prophetas oppro- 
brium et in sacerdotes indignationem, et liberat 
Israel ex suo errore, et ad Deum rursum convertit. 
Illo igitur spiritu, illa virtute opus erat, ut multos 
filiorum Israel conveteret, et ei submissos salva- 
ret. Et illud est, opinor : » In spiritu et virtute 
Elie venturus est. » 
κάνταῦθα τῆν δυνάμεως ἴἔδει, πολλοὺς τῶν υἱῶν 
στρέψαι, xat ὑπ αὐτῷ Ὑε τούτου σεσῶσθαι. Και 
xat τῇ αὐτῇ τῷ ᾿Ηλιοὺ δυνάµει. 

Superest demonstrandum, et quid prreterea ? 
quomodo major est Baptista. Eo ipso baptismate 
quod perfecto in Christo perfectionem antecedit, et 
populum ipsi preeparat, non modo ex filiis Israel, 
sed ex omni natione genere hominum ; neque 
illud modo, sed quod et Christus ad ipsum venit, 
et, inclinato capite, baptisma recipit, ille ipse qui 
agnus Dei est, et omnia mundi peccata tollit, et in 
baptismate purificat ; ipseest Christus qui minor 
quidem Joanne reputatus, major tamen illo est. 
Etenim in omni baptismate, cum aliud ad bapti- 
zantem pertineat, aliudque ad baptizatum, qui ba- 
ptizat baptizato major esse videtur. Sed non eo- 
dem modo de Christo est, cum Deus sit, et aqua 
baptizantem bapltizet spiritu, sine quo baptisraate 
non licet in regnum colorum introire. Hujus per- 
fecti baptismatis et Joannes fit particeps. Quomodo 
autem ? Manu quidem purissimum caput in aqua 


(1) Matth. xt, 11 : Ὁ δὲ μικρότερος ἓν τῇ βασι- p 


λεία τῶν οὐρανῶν μείζων αὑτοῦ ἐστι. [n expli- 
cando difficili hoc, sed mystico, Evangeli loco, re- 
futandisque quorumdam sententiis suaque expo- 
nenda, versatur Phot. Epist. 135, que legatur di- 
gnissima. 

(9) Luc. 1, 16, 

(3) III Reg. xvili, 18, 21: Καὶ εἶπεν ἨἩΠλιού... 
Ἐπορεύθης ὁπίσω τῶν ἈΒααίμ... si fcrt Κύριος 
ὁ Θιός, πορεύεσθε ὀπίσω αὐτοῦ. εἰ δὲ Βάαλ, πο- 
Ρεύεσθε ὀπίσω αὐτοῦ. 

(4) Il Reg. xix, 10: Ἐγχοτέιπόν σε οἱ υἱοὶ 
Ἰσραήλ, τὰ Ουσιαστήριά σου κχατέσκαφαν xai τοὺς 
προφήτας σου ἀπέχτειναυ ἐν ῥομφαίᾳ 

(6) H[ Heg. xix, 10: Καὶ εἶπεν Ἠλιοῦ' Ζηλῶν 
ἐδήλωκα τῷ Κυρίῳ παντοκράτορι. 

(6) ΤΠ Reg. xx, 2ἱ: Ἰδοὺ ἐγὼ rigo ἐπὶ ct 
κανά. Verba sunt Elie. 


τῷ Ηλιού; πως πιρισωθύσεται τὸ μεῖδον «uu, 
τοῦ Ἠλιοὺ μηδὲν ἵττον μηδ᾽ ἔλαττον, ἀλλὰ ταντόν 
ἐσχηκότος ; Τίς δὲ και ὁ µιχρότερος μὲν τοῦ Be- 
πτιστοῦ, μείζων d' αὐτοῦ ἐν τῇ βασιλεία τῶν οὗρα- 
νῶν (1) ; 

AX) ἐκεῖνά pot πρῶτα, τὰ x«t παρὰ τοῦ ἀγγί 
λου πρῶτα, λάθε. « ᾿Ἐπιστρέψει » γὰρ, περί τοῦ 
Ἰωάννου φησί (2), « πολλοὺς τῶν viov» Ἰσραὴλ ἐπὶ 
Κύριον τὸν Θιεὸν αὐτῶν: » εἴτ ἐπάγει * « Και e 
τὸς προελεύσεται ἐν πνεύµατι ἨἩλιοὺ και δυνάμει. » 
᾽Απέστριψαν piv μὶν γὰρ χαι τοτε οἱ τοῦ Ἰσραὶλ τὸ 
πρόσωπον x«t τὰς χαρδίας αὐτῶν ἀπὸ προσώπου 
Θιοῦ  ἀπέστρεψαν ἐχεῖθιν και ἐπέστρεφαν ixi 
Ῥάαλ, xat ὀπίσω αὐτοῦ ἠκολούθησαν (3), x«t πάν 
ἐχεῖνα, ὅσα x«t ἱστορίαι χαι βίθλοι φέρουσι, xau 
θυσιαστηρίων Θεοῦ, κατὰ τῶν ἱερέων αὐτοῦ, δεού- 
τατα κατεπράχθη (4) * ζηλοῖ ὃ ἐπί τούτοις ᾿Ηλέας (5) 
χαι στρέφι τὰ χαχὰ ταῦτα κατὰ τῶν πεπραχί- 
των (6) και τῶν γε προφητῶν τῆς αἰσχύνης (7) 
x«t ἱερέων τῶν προσοχθισµάτων (8), και ῥύσαι 
τὸν Ἰσραὺ) ἐκ τῆς πλάνης, χαι ἐπι Θεὸν αὖλι 
στρέφει. ᾿Εκείνου x«t γοῦν τοῦ πνεύματος, xtívt; 
Ἰσραῦλ ὥστε τὸν Βαπτιστὴν ἐπί Θιὸν αὐτοὺς ix- 
τοὺτ᾽ ἐστίν, οἶμαι, τὸέν πνεύματι αὐτὸν ἐέλεύσεσθαι 


Λείπεται δεῖξαι — και τί λοιπόν; -- Qu ὃ κει 
µιείζων ἐστίν ὁ Βαπτιστής, αὐτὸ δὲ τοῦτ) ἔστι τὸ 
βάπτισμα, πρὀδροµον ὃν τοῦ τελείου xat ἐν Χριστὰ, 
x«t À«óv ἑτοιμάξον χατεσκευασµένον αὐτῷ, οὐκ ἃ 
παΐδων Ἰσραὴὺλ µόνον, ἀλλὰ x«t παντὸς ἐξ ἕθνους 
καὶ ένυς ἀνθρώπων παντὸς, xat oU τοῦτο δε ue 
voy* ἀλλ ὅτι x«t Χριστὸς πρὸς αὐτὸν ἔρχεται xa, 
λίνας τὴν πκορυφὴν τὸ βάπτισμα κχαταδέχιται 
αὐτὸς οὗτος ὁ x«t ἀἁμνὸς ὧν τοῦ Θεοῦ χαι τὸν τοῦ 
κόσμου πᾶσαν αἴρων ἁμαρτίαν (9), ακαθαίοων 
ἐν τῷ βαπτίσµατι, οὑτός ἐστι Χριστὸς ὁ χαι μαού. 
tipo; μὲν τοῦ Βαπτιστοῦ νοµιξδόμενος xxi αὖθις ὧν 
µείκων. Καί γὰρ ἐπέ παντὸς τοῦ βαπτίσματος, τοῦ 
μὲν εἰς Βαπτιστὴν τελοῦντος, τοῦ ὅ) εἰς βαπτιζόμι- 
vo. ὃ γε βαπτιδων τοῦ βαπτιξδοµένου µείξων stu 
doxti: αλλ) οὐχ οὗτως ἐπί Χριστοῦ, Θεοῦ ὄντος xm 
τὸ» βαπτίξοντα ὕδατι βαπτίξοντος πνευµατι (10) 
οὗ δὴ πνεύματος x«t χωρές οκ ἔστι oud' εἰσελῶ 

(7) MI Reg. xvm, 30: Κα εἶπεν ἉἩλιοῦ τος 
ποοφύταις τῆς αἰτχύνος. 

(8) II Reg. xvi, 32: Καί ἔστοσε (Achab) θ»σι- 
στήριο» τῷ Βάκλ £v oixo τῶν ποοσοχθισµατων α-- 
τοῦ. lbid. xvi 29 : Καὶ ἐλάλησιν "Hie ὁ ϐ6:{- 
έίτης πρὸς τοὺς προφήτας τῶν προσοχθισµά:»». 
Suidas in Μελχόα ᾿Προσοχῦίσματα γὰρ και por 
λύγματα τὰ κεἴδωλα προσαγορενειν εἴωθεν dj Toe 
gà. Vide ibi Ernest, in Glossi sacris p. 89, coll. 
pag. 119. 

(9)Joan.:, 29: Ὁ ἀωνὸς τοῦ Θιοῦ, ὁ αἴρων τὸ 
ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου. Vérba sunt Baptiste, cum 
ad eum accederet Jesus baptizandus. 

(10) Matth. ur, 11 : Ἐὼ μὲν βαπτίω vua; ὢ 
ὕδατι ... ὁ δὲ ὀπίσω µου ἐρχομενος ἰσχνοήτερό 
μού ἔστιν ... αὐτὸς ὑμὰς βαπτισει ἐν Πνεύμα:ι 
ἁγίῳ και πυρί. Cf. Luc. ni, 16. 


1465 


TESTAMENTUM 


1460 


εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. To) τοιούτου βα- À tangens,Patrem verodesursum audiens testifican- 


πτίσματος ᾖτελείου ὄντος καὶ Ἰωάννης ἐν µεθέξει 
γίνεται (1). Γίνεται δὲ πῶς ; χειρὶ μὲν ἐν ὖδατι τῆς 
ἀχράντου µ«κορυφῆς ἁπτόμενος, Πατρὸς d' ἄνωθιν 
ἀχούων μαρτυροῦντοῦ (2), Πνεύμα Ó' ἐν ὀφθαλμοῖς 
περιστερᾶς ἐν εἴδει καταθαῖνον ἰδὼν (3), x«l τοῦτον 
dà τὸν τρόπον τῆς Τριάδος ὅλης οὕτω φανερωθεί- 
σης αὐτῷ, εἰ μὲν βούλει, εἰς βάπτισιν, ὁ ἐμὸς λόγὸς, 
εἰ d' οὖν, εἰς ἔλλαμψι» ἧς δὴ παντουργοῦ Τριάδος 
xai τὸ πᾶν ἐστι τῆς τοῦ βαπτίσματος χάριτος, τὸ 
πᾶν ἐστι χαὶ τὸ τῆς σωτηρίας 'Ἠμῶν ἐς αὐτὴν De. 
 δαπτισµένων, καὶ τὴν ὁμολογίαν ἀσφαλῇ καὶ 
ενηνεγµένην, μηδὲ ταράττον 
Tov αὐτίήν. 

(4! IpseJoannes Baptistaad Jesum verba faciens 
in evangelio Mattheei 1, 14: Εγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ 
σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχη πρός µε; 

(2) Matth. nr, 17: Καὶ ido). φωνὴ ix τῶν οὐὖρα- 





ἀκραιφνῆ φυλαττόντων, 
μηδὲ συγχίέον μηδὶν ἔχουσαν, xai τὸ στεῤῥὸν αὐτῆς σαλεῦον καὶ περιτρί- 


tem, Spiritum autem oculis sub columbee specie 
descendentem videns ; et hoc modo tota Trinitate 
ipsise manifestante, sive in ablutionem velis, 
sive in illuminationem. Cujus omnipotentis Triui- 
tatis estomnis baptismatis gratia, et omnis no- 
strum quiin ipsa baptizatisumus salus, et fidelem 
ac puram servamus confessionem. nihil a recto 
&berrantem, neque quidquam confusionis aut im- 
puritatis habentem, et quod ipsius firmitatem agi- 
tare aut labefactare valeat. 

μηδέν τι — ToU 


ὁρθοῦ  Tap- 


νῶν, λέγουσα - οὗτός ἐστιν ὁ Yióc µου 6 ἀγαπητὸς, 
ἐν ὦ εὐδόκῃσα. Cf. Marc. 1, 11 ; Luc. iu, 92. 
(3) Matth. ur, 16 ; Marc, 1:, 40; Luc. ur, ?2 ; 


Joann. 1, 32. 





ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ TOY XOYMNOY 


ΔΙΑΘΗΚΗ 


ΚΑΙ ΠΡΟ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΗΣ ΩΣ ΕΠ’ ΑΥΤΗ THTEAEY ΤΗ 
ΤΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΙΚΤΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΡΙΟΣ.’ 


Σπονδάζει δὲ πρῶτον δεῖξαι ὅτι χρεῖττον χαὶ λυσιτελέστερον ἐν ὑγεία σταθερᾷ χαθεστῶτας διατίθεσθαι, ἡ νόσον 


ἀναμέννιν λύουσαν, xci ἡμέραν ἐσχάτην χωρίξουσαν τῆς 


ωῆς. Ὁποίας δ’ ὃ λόγος ἔτυχεν οἰχονομίας, 


ἁρμοξούσης ἐντέχνως καὶ κατὰ χαιρὸν ἐχάστῳ τὸ πρὀσφορονιώς μήτε τιτῶν δεόντων εἰρῆσθαι δόξαιπαραλειφθῆναι, 
μύτε τὸ ἐξ ἀνάγκης ταπεινὸν παρεµπίπτον, και ὃ μὴ ἔστι φυγεῖν, ὑπεχλύειν καὶ πάννυ τι χαυνοῦσθαι καὶ y ed» τὸν 


τόνον ποιεῖν, εἰδεῖεν ἂν οἱ τὸν λόγον ἐπιμελῶς µετιόντες. 


NICEPHORI CHUMNI 


TESTAMENTUM 


ET ANTE MORTEM, TANQUAM IN IPSA MORTE TESTAMENTO 
MIXTUS SERMO VALEDICTORIUS. 


Ostendit primo melius esse ac utilius in firma sanitatetestamen(a componere quam labantem, exspectare 
et ultimam vite diem. Quantaautem prudentia sit oratio, perite accommodans et opportune uniquique, 
quod couvenit, ita ut nihil eorum qua dicenda sunt, omitatur,neque ex necessitate orta debilitas, qua 
vitarinequit, dissolvat autinfirmet aut relaxel sonum, animadvertentquicunqueorationem hancattente 


adibunt. 


Ἔθος τοῦτο σχεδὸν τοῖς πᾶσιν, ἢ τοῖς ys πλιί- 
gro, ἐπὶ τὰ τελευταῖα τοῦ βίου καὶ τὴν τούτου 
κατάλνσιν ἀφιχνουμένοις, περὶ διαιρέσεις τῶν ύπαρ- 
χόντων καὶ μερισμοὺς, καὶ οἷς ἂν βούλοιωτο χκλήρους 
προσγενησοµένους, τὴν σπουδὺν ἔχειν, κα γε τὴν 
ψυχἠν αὐτὴν, πρὸς τὴν ἔξοδον ἐπειγομένην, ἐθέλέιν 


* E codice 2105, p. 245, 3. 


Solent fere omnes, aut saltem plerique, in vite 
exitu etappropinquante dissolutione, de dividendis 
bonis et distribuendis, quibus voluerint heredibus 
curam agere, et animam ipsam, jam ad exitum 
impulsam, rursum ad sollicitudines ac labores, 
qui ipsam mninimedecent convertere. Mihi quidem 


[4 


1491 


NICEPHORI CHUMNI 


1108 


morum videtur, si homo, in ipsaultima die consti- A ἐπιστρέφειν αὖθις εἰς µερίµνας xat τοιαύτᾶς ἆσχο- 


tutus, non jam omnes rebus terrestribus adherentes 
cogitationes rejecerit, sed, adhue, de propriorum 
bonorum cogitationibus, imo vero de bonis ipsis 
sollicitus eit, convertatque se ad ea que mundana 
sunt, dum ad alia jam vocatur, nesciens in que- 
Dam, utrum in jucunda, an in tristia, et que in 
seternum protenduntur ; neque ad illud tantum et 
constanter aspiciat, quo, anima soluta & corpore, 
ab ducentibustransmittenda est, nesciens quisnam 
ipsam accepturus sit locus, utrum supplicii an 
quietis ? Hanc porro doctrinam et disciplinam 
habemus, ut presentem vitam, mortis meditatio- 
nem faciamus, que bene futurum seculum nobis 
preparabit et commode nos huic adaptabit. Et 
beati qui his hortationibus totam mentem adhi- 
bentes, totam vitam iis submittere, cum iisque vi- 
vere conantur. 

ποιεῖσθαι (1). Καὶ µαχάριοι Ύε οἱ ταύτῃ νουνεχῶς 


λίας μηδὲν αὐτῇ προδυχούσας " 0 δύ por xai πάνν 
τι θαυμάδειν ἔπεισιν, εἰ ἄνθρωπος, ἐν αὐτῷ yr»9- 
µενος τῇ ὑστεραία, οὐχὶ καὶ κπἄντας εὐθὺς τοὺς 
τοῖς µπαροῦσιν ῥἐνεχομένους ἀπόλλνσι ἍΛἈλογισμοὺς, 
ἀλλ᾽, ἔτι ταῖς πὲρὶ τῶν µπροσύντων Φφροντισιν, $ 
μᾶλλο dv κεἴχε, συνεσχυµένος, επιστροφύν τοσα 
τῶν ἐν τῷ βίῳ ποιεῖται, ἐν ἄλλοις d τισι µετακα- 
λούμενος, οὐκ εἰδὼς d' ἐν οἵοι, ἠδέσι δηλονότι à 
σχυθρωποῖς, ἐς ἀπέραντον d' ὅμως παρεκτεινοµέ- 
νοις, οὐδὲ πρὸς ἐκεῖνο µόνον παντελῶς ἀνεπιστρί- 
φως βλέπει, ὅποι δηλονότι, λυθεῖσα τοῦ σώματος, ἡ 
ψυχἠ µετασταίη ὑπὸ τῶν ἁγόντων ελκυσθεῖσα, καὶ 
ποῖος αὐτὴν µεταδέξεται χῶρος, χολάζων ἃ ἀν- 
παύων. Ἔχομεν δὲ xai ταύτην πάντως παιδείαν 
xci νουθεσίαν, mdvu τι τὸ μέλλον ἡμῖν có καὶ 
καλῶς οἰκονομοῦσαν καὶ Χαταρτίζουσαν πρὸς τοῦτο 
συµφερόντως, µελέτην αἰἱεὶ θανάτου τὸν τῆδε βίον 
προσχόντες (2) τῇ νουθεσία, xai và» ἐνταῦθα πολι- 


τείαν ὅλην σπουδάσαντες ὑποθέσθαι τῇ παραινέσει, καὶ ταύτη σνζῆσαι. 


Quando autem quis eas in oblivione posuerit, 
mortemque ipsam tanquam vite hujus rerum 
meditationem fecerit, his adhortationibus contra- 
dicens, me, ut dicebam, ille in stupefactionem in- 
jicit, cum hoc modo ultimis diebus et in ipso fine 
utatur. Etenim si velis, dum jam te pungit mors, 
testamenta conficere, aliunde vero non sustines a 
bonis decidere, quidni omne vite tempus mortis 
tempus reputes, et priusquam vere finis adveniat, 
ad ipsum respiciens, scribas ? 


Etenim res ita se habet : cum nati simus mor- 
tales, una nobiscum gignitur quee vitam dissolvit 
corruptio et fluxus. Et sane nobisin viam et vite 
cursum incidentibus non modo licet ab initio con- 
stanter animadvertere quem ad finem requiescere 
debeamus, sedjamin his qus preetereunt, aspicere 
possumus adjunctam corruptionem. Vita enim 
nostra tanquam in vestigiis tota incedit, et mors 
accurrens ac comitans id quod vita traisáeta reli- 
quit, id statim accipit comprehenditque, et omni- 
bus vite partibus fluenübus transeuntibusque 
occidimur, queque jam morti adjiciuntur. lta ut, 
si mors te in timorem injiciens, ultima die te 
testamentum conficere cogit, quidni et hodie. illa 
regnante (et quanta possideat, omnino vides), 
testamenta scribis, corpus quidem validum habens, 
mente veronondum violento morbo turbata, neque 
ea cogitatione cum formidineagitatus, quod nempe 
jam moreris. 
χραταιᾶς 
νην ; 


(4) Gobilis est Ciceronis locus Tusc. 1, 30: 
« Tota philosophorum vita, ut ait idem (Plato), 
commentatio mortisest. » Vide W yltenb. ad Phe- 
don. p. 207, et in Philom. t. Ill, p. 96. Joannes 
Climac. p. 145: Καὶ Ó«vp« ὄντως, πῶς xat "EAM 
ληνές τι τοιοῦτον ἐφθέγξαντο, ἐπεί xat φιλοσοφίαν, 
τοῦτο εἶναι ὁριξδονται, µμεχέτην θανάτου *$ Seneca 


Όταν δέ τις μὴ µόνον ταύτης κατωλιγωροκὼς 
φανείη, ἀλλὰ καὶ τὸν θάνάτον µελέτην ὠσανςὶ τιθξ- 
ται (3) τῶν ἓν ín πραγμάτων, πρὸς Ἅτούὐναντίον 
παντελῶς τοῦ παραγγέλµατος Όχων, ἔμοιγε, ὅπερ 
ἔφην, οὐ πόῤῥω θαύματος ὁ τοιοῦτος, τοῦτον δὺ τὸν 
τρόπον τοῖς ὑστάτοις καὶ τῇ Ὥτελετῇ κεχοτμένος. 
Καὶ γὰρ, εἰ βούλε, νύὐττοντός σε τοῦ θανάτου, 
γράφειν διαθήκαςε, ἄλλως ὃ οὐκ ἀνέχη δοκεῖν 
ἐχπίπτειν τῶν προσόντων, Ti μὴ καὶ πάντα 
δωῆς χρόνον θανάτου χρόνον ys λογίδη, καὶ πρὶν $ 
καθαρῶς τὸ τέλος ἀφιχέσθαι, πρὸς αὐτὸ γράφεις 
βλέπων ; 

Καὶ γὰρ οὕτως ἔχει ' θνητοῖς ἡμῖν γε γεννωµί- 
νοις συναποτίχτεταί πως καὶ b τὴν ζωὴύν αὐτὸν 
λύουσα φθορὰ καὶ βῥεῦσις. Καΐ yt παρὰ τὴν 090» 


του 


ἐμπισοῦσι καὶ τὸν δρόμον τοῦ βίου μὴ µόνον ἔστο 
ἡμῖν ἐξ ἀρχῆς απταίστως ἐνορᾷν πρὸς ὃ δὲ xu 
καταπάυσομὲν τέλος, ἀλλ' ἤδη xai ἐν τοῖς καθ ὥραν 
ζῶμεν, ἓν τούτοις ἔστι συνορᾷν xai τὴν 
εὐθὺς παρεξευγµένην ' ὡς γὰρ ἐν ἴχνεσί τισι ὅαι- 
νούσης τΏς δωῆς ἡμῶν ἀπάσης x«t τοῦ θανάτου 
παραθέοντος χαὶ συαπαρομαρτοῦντος, ὅπεο ἐχεὺτ 
παρῆχε διαθᾶσα, τοῦτ) εὐθὺς αὐτὸς µεταδεξάµενος 
ὑφεῖλε, x«i νενεχρώµεθα λοιπὸν πᾶσι τοῖς τῆς Ui; 
µέρεσι ῥέουσι xxl παρεοχοµένοις, χαί -& τῷ θανᾶ- 
D τῳ προσγιγνοµένοις Ὡστ, εἴπερ ὁ θάνατός σι 
δεδι-τόµενος ἐπὶ τῆς τελευταίας βιάζεται διαθηχῶν 
µεμνῆσθαι, τέ μὴ καὶ τὴν σήμερον, ἐνδυναστεύοντος 
τούτου (χαι βλέπεις πᾶντως ὁπόσον ἐγκαταλαμθα- 
τη), Ὑράφεις τὰς διαθηκας, ἐβῥωμένως μῖν ἔχων 
τοῦ σώματος, μή πω Ót τὸν νοῦν διεφθαρμένος ix 


φθορὰν 


κατασεισάσης νόσου, μηδὲ τὴν διάνοιαν οὐμενοῦν ὑπὸ δέους ἔχων ὅτι θνήσχεις τεθορυθτµί- 


Epist. 26 : « Meditare mortem. » Adde Diogenem 
Epist. 10 init in Notit. Mss. t. X. 

(2) Codex sic ; sed olim fuit προσοχόντες. Conf. 
not. 9, col. 1386. 

(3) Relinquo ὅταν φανείη xal τιθῆται, cum vi- 
deantur sic ab auctore ipso, non a librario, re- 

cta. 


1&69 


TESTAMENTUM. 


1£16 


Οἵον γὰρ dà καὶ τοῦτο, ὅταν πνρετος λάθρος (1) A — Quidnam patieris quando te adurens febris 


ἀναφλεχθεὶς ἐκτήκη, κχρείτω καὶ ἰατρῶν τέχνης 
xai πάσης ἄλλος μηχανῆς τὸν ἀχμὴὶν ἔχων, καὶ τὸν 
φθορὰν x«i λύσιν χατεργαξόμενος εὐτόνως, καί γε 
σὸν δεσμὀὸν παραλύων τὸν τῦς ψυχῶς καὶ τοῦ σώμα- 
τος, ὢ ὅταν  piyog ἐπεισφρῶσαν τὸν ὅλον συγκλονῷ 
σωματιχὸν ὀγκον, καὶ τὰ τούτου πέρατὰ κχαταλαμ- 
θάνη νεχκροποιὸν ψῦχος, τοῦ ζωτιχκοῦ πνεύματος 
συστελλομένυ xxi βία περὶ cà» καρδίαν ἀναχω- 
ροῦντος, εἴτα προσιών τις διαλέγοται περὶ γραα- 
prev τὸν οὐσίαν χαταµεοιξόντων καὶ ἀποταττόν- 
των χλάρους τοῖς ἔτι τῷ βίῳ περιεσοµένοις, καὶ ὁ 
μὲν ταῦτα συμθουλεύη, ὁ δὲ, προς τὴν ἀχοὴν εὐθὺς 
παταχθεὶς δεινῶς τὰν καρδίαν, ἑαυτὸν τῆς μαχρᾶς 
π)άνης χαὶ τῆς πολλῆς ἐχείνης µαταιότητος ταλα- 
νέξη, ὑφ' ὥς ηγνόει τὸν πάντα τῆς δωῆς χρόνον xa- 
τειλοµµένος,, xxi διελέγχο dà τότε το παρεστὼς 
αἴφνης τῦς ἀπλανοῦς συναισθύσεως τοὺς µόχθους 
ἐχείνους x«i πᾶσαν αὐτῷ τὸν προτέραν σπουδὺν 
εἰχῇ xxl uto» ἐκπεπονῆσθαι χαὶ πρὸς οὐδὲν ὄφε- 
λος ἀπαντῆσαι ; ὅταν «γοῦν ταῦτα, καὶ τοιούτοις 
ἐνασχολουμένῳ τῶδε τοῖς λογισμοῖς προσεπιτιθῶνται 
xai τῶν Ὑνησίων εἰσιν oi καὶ τῶν ξένων, οἱ, χρέος 
ὥσπερ αὐτοῖς ἀνάγκης ἐξ ἁπάσος ἐπωφλημένον, 
χρύµατα ἐκείνου καὶ πρά/µατα διαλαθεῖν ἐχδη- 
τοῦντες, xai y& βιαξόμενοι συµµερίσασθαι τὰς χτή- 
σεις, olov δὴ xai τοῦτο; O ut» γὰρ διαιρῖ κατὰ 
τήν οἰκείαν, οὐ μὴν δὲ κατὰ τόν ἐχείνων ἐἑκάστου 
θούλησιν οὐδέ yt κατὰ τὴν ἄπληστον ἔφεσιν. καὶ 
αὐτοὶ λοιπὸν δυσανασχετοῦντες ἀποστρέφονται τὴν 
χαριν, 0 μεν πλέον εἰσπράττων à ὅσον ἐκέῖνος έχὼν 
εἶναι δίδωσιν, ὁ δὲ τὸν ἴσην μοῖραν δυσχεραίνων 
xxi μὲ πάνυ τι καταδεδεγµένος ἔστιν ὃς καὶ τὸ 
νεμηθὲν ὅλον ἀπείπατο τελέως, καὶ Ἡ πρόφασις 
εὐπρεπὴς χαὶ τὸ δικαίωµα Ὑενναῖον» πολλῷ γὰρ 
πλεῖο, » φησί, » νοµίσας, βεθαίαις ἐν ἐλπίσιν 


iU 


consumet, medicorum arte et alia quavis validior, 
ac violenter corruptionem dissolutionemque ope- 
rabitur, solvetque animee et corporis vinculum ; 
aut quando frigus sensim procedens omnem agi- 
tabit corporis molem, extremasque partes oceupa- 
bit ubicumque mortem ferens ; quando vivificans 
spiritus coercebitur et in cor tandem recedet, aoc 
deinde aliquis accedens, tecum aget de codicillis 
bona tua dividentibus hereditatesque tuas iis qui 
supererunt assignantibus, tuque, statim ac audie- 
ris corde vehementer turbatus, teipsum a longo 
errore et perpetua illa vanitate avertes, qua tota 
vita deceptus es nesciens, convincerisque statim 
certo intellectu omnes illos labores omnemque 
priorem euram vane impensam fuisse nec quid- 
quam utile habuisse ? Quandohecigitur agi co»pe- 
rint, et quando illi talibus occupato supervenient 
vel extranei, qui tanquam ex necessitate debitas 
illius res ac divitias comprehendere nitantur, pro- 
priaque ipsius bona sibi ipsis distribuere cogant, 
quid inde evenit ? Hic enim dividit pro sua 
voluntate, non juxta uniuscujusque eorum bene- 
placitum, neque juxta inexpletam cupiditatem. 
Et illi indignanles gratiam renuunt, alius quidem 
plura exspectans quam qua ille volens ac libens 
tradit; alius vere ssqualem tantum sibi partem 
donari non fert, nec seipsum non plus accipere. 
Est qui totum quod ipsi concessum est rejiciat, 
pretextumque decendem jusque generosum adhi- 
beat:« Multo majora, inquit, exspectabam, et 
firma spe nitebar. » Sed tamen, num tempus 
ad lamenta ac gemitus invitat, alii eo quod 
non iis pro mente successerit in pugnas ssepius 
abeunt, lacrymas doloremque omitteuntes, doloris 
tempus, belli ac litium teuipus designantes. 


£Üdopouw: « οὗ μὴν ἀλλὰ, x«t τοῦ καιροῦ χαλοῦντος πρὸς οἰμωγὰς xat θρήνους, oí δὲ, Ύνωμης ἀπληστίᾳ, 
δάκρυα πάντα xat τὸ πενθεῖν παρωσάµενοι, ές µάχας πολλάχις xat πρὸς ἀλλήλους χωροῦσι, τὸν τοῦ πάθους 


καιρὸν έριδος ὡώσανεί καιρὸν xat πολέμου τιθέντες. 

Και τὰ ἐντεῦθεν τίνα; Ὁ, τρόπον ὃν ἔφαμιν, 
κατηπειγµένος πρὸς τὴν έκδημία, τὰ piv ταῖς 
ἐκείνων χαυνωθείς xat μµαλακισθείςι ἅμα ὃς και 
χαθυφείς λογομαχίαι, τὰ ὃν βουλόµενος ἑαυτὸν 
ἀπαλλάξαι, ἁπαλλαττόμινον ἤδη τοῦ θίου, x«t τῆς 
έχτόπου ταύτης έπερείας x«t περί αὐτόν τε χαι τὸ 
δίχιον ἀγνωμοσύνης, ἀφεί τὰ κατὰ γνώμη» ἐν 
διαθήχαις γράφει, γράφει τὰ τῆς τυραννίδος. Εἶτα 
τὰ γράμματα τελευταίαν φασί βούλησιν και ἀχίνη- 
τόν τΥα διαθήκην, x«t ώς ἔξεστιν οὐδενί ἀθετεῖν 
xat παραποιεῖν' x«t τοιαῦτα oi Θθιασάµενοι ἰσχυρά 
x«t Ὑενναῖα τοῖς ἀπροαιρέτοις χαι ακατηναγκασµέ- 
νοις έπιψηφίζονται. 

"AJ οὐχ ἐγὼ οὕτως, ἀλλ, 
τρόπου δοκιµμάσας έν τοῖς τοιούτοις ἄριστον ἔγνων, 
τοῦτ) ἤδη xat ἐπί τοῖς ἐμαντοῦ πράξω. Τὸ δέ έστι (2) ; 

Nu», ὅτε νόσου µηδὲν ἐνοχλεῖ, νῦν, ὅτε μὴ χατα- 

(1) Cod. λαῦρος. 

(2) Sic codex. Forsan Τέ δέ έστι; τόδε δέ εστι τέ; 


ὅπερ ἐχ παντὸς 


Et que postea sequuntur ? Qui, quo modo dixi- 
mus, ad mortem ita adductus est, eorum quidem 
vanis sermonibus debilitatus ac mollitus et subac- 
tus, seipsum jam vita liberatum, volens quoque 
liberare abinsana hacinsolentia, nonin testamen- 
tis prolibitu disponit, sed juxta meram tyrannidem. 
Deinde codicilli ultimam dicunt voluntatem et im- 
mobile quoddam testamentum, et tale ut nemini 
liceat illud avertereet contemnere.Talia igitur jus- 
serunt fieri, et valida ac rata decernunt que non 
voluntarie, sed coacte facta sunt. 


Non ita, ego. Quod omnimodo optimum essein 
talibus expertus sum, idjam in propriis faciam. 
Quid autem illud est ? 

Nunc, cum nullus me impedit morbus, cum non 


4411 


NICEPHORI CHUMNI. 


τη 


in lecto solutus recumbo, neque de vita non modo Α λύων ἐπέ χλένης simi, μηδὲ περέ ζωῆς, pà µόνον 


incertum est num hujus futura sit crastina dies, 
sed jam et de hodierna differunt inter se mediciet 
pugnant, dum aliispiritum usque ad vesperam 
iturum esse contandunt, alii verocircasextam aut 
nonam aut quam aliam ex arte aut ignorantia 
statuerunt horam, dissolvendam esse animam di- 
cunt eta corpore erupturam : cum nihil veri aut 
manifesti ipsisdicentibus et affüirmantibus apparet, 
neque rursum interrogantibus; sed cum totum 
corpus valet, valetque ratio propria operari et 
recte discernere ; nunc cum nemo me turbat aut 
agitat, statui testamentum meum conficere, et con- 
fectum est, nihil coacti aut inconsulti continens. 


Et optimum est illud omnino et universis apud 
omnes judices sententiis, etquantum mihi quidem 
videtur, apud reliquos etlam homines. Omnes enim 
leges et legislatores id ante omnia, ut ita dicam, 
examini subjiciunt, et quam maximam rei hu- 
jus rationem habent, testamenta fuisse con- 
fecta, dum testatoris mens in sanitate, tanquam 
in solido fundamento, stabilita erat. Ac bene qui- 
dem id curaverunt legiferi et judices, quippe 
quod justissimum omnium sit. Ut e contrario 
impium prorsus est, siquis aliquid econtra violenti 
adhibeat. 

Si igitur hec ita se habent (ac prorsus ita se 
habent). quandonam magis decet examinantes 


ἀμφίθολος ἡ αὗριον εἰ ταύτης ἔσται, ἀλλ Edw και 
περι τῆς σήμερον, ἰἑατροί διαφέρονται xat ζνγομα- 
χοῦσιν oi piv δὲ και πρὸς ἑσπέραν ὤξειν και 
ἄρκέσειν τὰς ἀναπνοὰς φιλονειχοῦντε, οἱ δε περί 
ἔκτην Ὦ ἐννάτων, 5 ἅντινα ἐκ τῆς τέχνας ὃ ck 
ἁμαθίας κατεσκόπησαν, ὥραν λυθῆναί φασι τὸν ψν- 
χὴν τοῦ σώματος ἀποβῥογεῖσαν, γωστὸν ὃ' οὖδο 
ἐπί τοῦ ὄντος οὐδὲ ὃῦλον οὔτ' αὐτοῖς τοῖς λέγονοι 
xat λίαν ἰσχυριζομένοι, or αὖ τοῖς πυθανοµί- 
νοις ἀλλ) εὐεκτεῖ piv ὅλον τὸ σῶμα, κύριοι d' οἱ 
λογισμοί δρᾷν τὸ ἑαυτῶν και ὀρθῶς κχρίνεν' vi, 
ὅτε ταῦτα, μηδενὸς ὄντος τοῦ ταράττοντος και Óe- 
ρυθοῦντος, δεῖν ἔγνων ἀπειργάσθαι pot τὴν διαθέχην 
(και ἀπείργασται) μηδὲν βίαιον τῇ Ψνχῷ μα 
B ἀθούλητον ἔχουσαν. 

Καὶ κράτιστὀν γε τοῦτο πάντως x«t παρὰ κχρι- 
ταῖς πᾶσι ψήφοις ἁπάσαι, xat παρ) ἀνθρώπων, 
ἔμοεγε δοκεῖν, τοῖς λοιποῖς ἅπασιν. Αὐτίχα γὰρ xm 
νόμοι πάντες x«t νοµοθίται τοῦθ', ὡς ἔπος εἰπεῖν, 
πρὸ παντὸς ἄλλου ὃ ιασχοποῦνται, περί τούτον χει 
τὸν ὅλον ποιοῦνται λόγον, ἐπ᾽ ἀχραιφνοῦς τινος Ti; 
τοῦ αυντάττοντος γνώμης, ὡς ἐέπ᾽ ἀασφαλοῦς τινος, 
ἱδρῦσθαι τὰ διατάγματα. Κα καλῶς Ύε τοῦτο σὺν 
τοῖς νοµοθέταις και τοῖς δικασταῖς δνεσπούδασται, 
ἅτε δὺ χαι δίχαιον ὃν παντὸς μᾶλλον. ὡς τούνα- 
tío» παντελῶς ἀνόσιον, εἴ τι ὃηλονότι παρὰ rej 
χραταιοῦν τις βιάζεται. 

Εἰ yovv τουθ οὕτως {ἔχει δέ πάντως), πότ 
μᾶλλον ειχός έστι τοῖς ἐξοτάζουσι περί τῶν γεγραμ- 


fidem scriptis arhibere firmam, neque dubitare, ᾳ µένων βεθαίας ἀφῖχθαι τὰς πίστει, καὶ μτεδαμῶς 


quam cum ambulanti ac valenti et vim habenti 
quidquid agendum sit,agenti, ac toti in se et in 
suis cogitationibus bene disposito, que ipsi visa 
sunt, composita fuere ? Et sane qui in extremis 
testamenta curant conficiuntque, illud et curant 
ante alia quam maxime ostendere eum nempe va- 
lidum fuisse cum testamenta confecit, etsi revera 
mente aclingua defecerit; quasi nihil omnino 
pretendentibus testamenta auxiliarentur, si quid 
ejusmodi defuerit. 


Habe igitur et hec circa ea: et animadverte 
mentem et linguam valentis, et egrotantis robusti, 
et membris deficientis, vigore dissoluto. Eximina 
et cogitationem minime impeditam et circa pro- 
prios motus liberam neque ullo morbo agitatam 
et perversam, et egrotationis pondere ac torpore 
vinctam : et adhuc quam maximotimorelaborau- 
tem animam et yalde turbatam, jam se dissolvi 
senlientem, et a sensibus recedentem organaque 
relinquentem, vix vocerespirantem ac loquentem, 
et si minus obscureetinterruptis verbis, sed pror- 
sus invitam etcoactam. Hee itaque animadverte : 
et nisi velis veritate offendi, vim tribue iis quee 
manifeste ex entibusrevera et apparentibus stabi- 
liuntur ; etomnes,tusane legislator etrecto utens 


αὐτοὺς ἀμφιθάλλεν, ἢὢ ὅταν ὑγιαένοντι και βαδί- 
Govrt, xat μιτ ἰσχύος σύμπαν τὸ πρακτέον xa 
στᾷν ἔχοντι͵ x«t ὅλῳ γε τῷ διατιθεµένω ἑαυτοῦ xat 
τῶν λογισμῶν vtt, τάττοται τὰ δεδογµένα. Και 
μὲν οἱ ἐν τοῖς τελευταίοις απουδασταί και σνγγοα- 
φεῖς τῶν συνταγµάτων, τοῦτο x«t σπουδάζουσι 
μᾶλλον πρὸ τῶν ἄλλων δειχκνύναι, ἑῤῥωμένως ἔχοντε 
τὸν καταλύοντα νοὺς xat Ὑγλώττης ἴχθαι πρὸ τὰς 
διαθήκας, ὡς τοῦ J£ τινος τούτων αὐτὰς ἀπολελῖ- 
φθαι μηδὲν εἶναι ποιοῦὔντος τοῖς προϊσχομένοις i- 
χιστα si; συμμαχίαν. 

"Ext (4) dà τοίνυν περ ταῦτα xat σὺ, xai σκόπιι 
νοῦν x«t γλῶτταν ὑγιαίνοντος τὸ ὅλον, χαι χαταν- 
σοῦντος, εὐρωστοῦντος, x«t τὰ µέλη δίαπεπτωαὺ- 
τος, τοῦ ψυχικοῦ τόνου παρἀλελυµένου: Σχόπει pw 
xxt διάνοιαν ἀκώλυτον παντάπασι κάι έλευθίρω 
περί τὰς ἰδίας κινήσεις, μηδὲν ὑπ οὐδενὸς do; 
μηδαμῶς σαλευομένην x«t περιτρεποµένον, xat vé 
σου πιπεδημἰνην βαρύτητι και νάκη. "Ert διχα 
τὴν ὑπὸ δέους ὅτι πλείστου ἀγωνιῶσαν σχόπει oxi 
xxt µάλα τι τιθορυθηµένον, αἰσθονην ὧδε ri 
λύσεως, xat τῶν piv αἰσθητηρίων ἀναχῶρούσω 
x«t ἀποῤῥογνυμένην ὀργάνων, τοῖς δέ φωνζταεῖς 
ὀλίγον ἐέμπνίουσαν και ἐνηχοῦσαν, και, εἰ μὲ τὸ 
πλέον ἄσημον x«t παρακεκοµµένον, ἀλλ οὖν οὐ 
ὅλον ἀποτρόπαιον x«t κα:ηναγκασµένον. Exéru di 


(4) Quem compellet nescio ; ex sequentibus imperütorem adloqui suspicari quis poterit. 


41473 


TESTAMENTUM. 


1414 


ταῦτα " καὶ, εἴ γε μὴ βούλει λυµαίεσθαι ταῖς ἆλη- Α judicio, jube validos et corpore ac sanitate 


θείαις, δὸς τὸ χράτος τοῖς xal προδήλως ix τῶν 
όντων xai φαινομένων κραταιουµένοις, x«l πάντας, 
ὃ γε δίχαιος σὸ νομοθέτης xal τῶν ὀρθῶν µεταποι- 
ούμενος ψήφων, τάττε ἰσχυροὺς ὄντας καί ἀκμαίους 
àv ῥώμο σώματος xxi ὑγείαις, ἀλλὰ μὴ χαταπα- 
λαιούσαις νόσοις καὶ παραλνούσαις τοῦ δῆν ἀγω- 
χατατεινοµένους, διαθηκῶν μεμνῆσθαι. 
Καὶ ἅμα δικασταῖς ἐν)έκως ἐπίτρεπὶ τοῖς τοιούτοις 
μᾶλλον τῶν διαταγμάτων προσανέχειν καὶ ὅλους 


νιῶντας xci 


ἑαυτοὺς ἐπυέμειν, 


robustos non vero frangentibus ac dissolventibus 
morbis laborantes et agitatos testamenta conficere. 
Àc simul judicibus juste precipe ut talibus testa- 
mentis presertim adhereant ac setotos impen- 
dant, minime rationem eamdem eorum que aliter 
fiunt, habentes. Hanc legem feras, bene coasulens, 
et non modo justitiam, sed et utilitatem intendens 
tum testatoris, tum heredum ipsorum. 


τῶν ἑτέρως Ὑιγνομένων pà τὸν 


ἴσον λόγον ἤκιστα πεποιηµένους. Ταῦτα dà νοµοθέτι, καλῶς ἐπεσκεμμένος, καὶ τοῦ δικαίου μὴ µόνον, 


ἀλλά τι καὶ τοῦ συμφέροντος τῷ 
Πῶς τοῦ συμφέροντος πρῶτον μὶν ὅτι x«t B 
ἐξουσέαν πᾶσαν, ὅπερ ἔφην, μηδὶν ἐκεῖνος βιασθεὶς, 
pond" ὑπ οὐδενὸς ἔχων σπαρασσοµένην τὴν καρδίαν, 
&))' ἀνέτως πράττων x«i ἐ)ευθέρως τὰ Φδεδογµένα, 
οἶδε xal διαιρεὶν καὶ πρυτανεύειν προσηκόντως καὶ 
ὡς αὐτῷ συνοίσει χαὶ ζῶντι x«l ἀποιχομένῳ * 
ἔπειθ) ὅτι xal oi τὰς µερίδας λαγχάνοντες οὐδὲν αὐτῷ 
προσχόψουσιν, οὐδ᾽ ἐπαχθεῖς τινες ἔσονται καὶ βα- 
ρεῖς, συνεπιτιθέµμενοι park τῆς νόσου, xal yt τὸν 
τῆς περιστάσεως Χαιρὸν πρὸς τὴν πλεονεξίαν καὶ 
χαχὴν ἐπιθυμίαν προσλαμθάνοντες σύμμαχον, ἀλλὰ 
στέρξουσι τοῖς νεμηθεῖσι, σαφῶς εἰδότες ὡς οὐδιν 
αὐτοῖς αὐμινοῦν ἔσται πλέον βιασαµένοι, ἅμα δὲ 
καὶ δεδιότες pb τοῦ παντὸς ἐκστήσονται διαπεσὀν- 
τες, οχαριστίαν ἐπὶ τοῖς δωρεὰν ὕχουσι χαταγνω- 
σθέντε Ἔξεστι γὰρ εὐθύς καὶ ἐπιδιατάττσθαι (c 
χαὶ τῆς διαθήκης παντελῶς τοὺ ἀγνώμονας ἐἑξορί- 
ζει, τοῖς ὅὃ εὐγνωμονοῦσι ἀμετακίνητον ποιεῖν 
$cr&vat τὸν χάριν * οἷς x«l συνήνεγχε πάντως, χω: 
pis ἔριδος ἁπάσης καὶ φιλονειχίας χα τῆς ἐπὶ δικα- 
στήρια καὶ δικαστὰς ἕλξεως, ἀπειληφόσιν iv τῇ 


τε κληροδοτοῦντε καὶ 


τοῖς χληρονομοῦσιν, ὡς εἰκὸς, προμηθούμενος, 
Quomodo utilitati consules?Quia omnino libere, 
ut dicebam, neque coactus, neque ullo modo agi- 
tatum cor ferens, sed libenter ac libere, que ipsi 
bona videntur faciens, scitet dividere et procu- 
rare convenienter, quidquid utile erit tum viventi, 
tum defuncto ; deindequia qui partes obtinuerint, 
nequeinipsum infenso animo erunt, neque ei 
importuni ei molesti, una eum morbo eum pre- 
mentes, etipsum calamitatis tempus cupiditatis et 
male ambitionis auxiliarium adhibentes ; sed con- 
tributis contenti erunt, bene scientes nihil sibi 
ipsis amplius futurum, si vim adhibeant, simul 
vero metuentes ne ab omnibus destituantur, si 
ingratos se pro gratuito donatis ostendant. Licet 
enim statim aliud testamentum conficere, et exeo 
omnino ingratos excludere, gratis vero immobilem 
statuere donationem ; quibus et contulit omnino 
absque lite ac controversia et ante tribunalia ac 
&d judices citatione, prestituto die hereditatem 
accipientibus, multo ante distributam, tuno, ut dis- 
tributori placuit, eas suas fecisse. 


προθεσµία τούς κλήρους, πολλῷ piv πρότερον ἀπονενεμημένους, τότε Ó', ὡς ἔδοδς τῷ διελόντι, σφίσιν 


αὐτοῖς εἰσποιηθέντας. 

Καὶ τοίνυν δόξαν µεγαλοψυχίας, ἅμα δὲ καὶ φιλο- 
τιµίας καὶ τῆς περὶ τὸ παρέχει ἐλευθερίας, πότε 
μᾶλλον διχαίως ἁποίσεταί τις, ἐκ τῶν ἑνόντων καὶ 
ὦν ἀπολαύειν ἔχιι δοκῶν ἀπονέμεν, à τῶν ἆλλο- 
τρίων μεταδιδοὺς, xal wv» ἄκων ἐκπίπτειν vtvóut- 
ὅται καθάπαξ. Καὶ γὰρ ἐν τοῖς τελευταίοις μηδιν 
τῶν idis» ἔχων μεθ ἑαυτοῦ Φφέρέιν, πάντων δ 
ἁπωσμένος, κα τοσοῦτον δυνάµιενος αὐτῶν συµµι- 
τέχειν ὅσον καὶ τῶν µηδέποτ προσγεγυηµέω», 
xk» πάντα προοῖτο τοῖς βονλομένοις, οὐδὲν μᾶλλον 
οἰχεῖα δοχεῖ 3 νόθα καταχαρίζεσθαι " ἃ γὰρ μὺ δε- 
δύνηται κατέχειν, μεθῆκε, Καὶ γοῦν οὐδ) ἔστι τότε 
οὐδέ γε τοῖς ἐμπαθεστάτοις πρὸς οὐδὲν τῶν παρον- 
των οὐδεμία προσπάθεια * πῶς γάρ ; oig 20m μὴ 
µόνον κτημάτων xal πραγµατων, ἀλλά τι xol τοῦ 
δώματος λύσις x«l ἀπόθισις Ὑέγνεταί,. Διὰ τοῦτο 
καὶ οὐδὲ θερµοί τινές εἰσιν οἱ τῶν ἐχείνου µεταλαγ- 
χάνοντες ὁμολογεῖν ᾽αὐτῷ χαὶ πάνυ τι τὴν χαριν 
ἀπομνημονεύειν ἀλλ 
ἀπονεῖμαι. 

Και πιρὶ ψυχῆς δὲ «vtta τότε µνίαν καὶ τῶν 
δεοµένων ποιεῖται βοηθεῖν αὐτῷ δεδυνημένων νε- 


ἀμθλυτέραν ὠσανεὶ πρὸς τοῦτο 
ὑγιαίνων καὶ τρυφῶν μηδ' ἔδαλεν εἰς νοῦν, μηδ 


Atque igitur magnanimitatis et honoris et in 
dando liberalitatis opinionem sibi acquiret justius, 
si ex eis que ipsi liberum est dare et quibus frui 
potest, dare videtur, quam si ipsi jam externa ete 
quibus excidere invite creditur. Etenim in extremis 
nihil proprii secum ferre valens, omnibusque de- 
nudatus,eaque distribuendi capax quasi nunquam 


p ad se pertinuissent, etsi omnia cupientibus cederet, 


non magis propria donare videtur, quam aliena ; 
qu& enim jam non valet continere, dimisit. Non 
enim tunc vel generosissimis remanet ullus ad 
presentium quodlibet affectus. Quomodo enim 
remaneret ? Quibus jam non modo divitiarum ac 
opum, sed et corporis dissolutio fit et depositio. 
ldeirco non ardent qui bona ejus percipiunt, 
illi gratias agere ejusque meminisse ; sed ab id 
mellem ostendunt mentem, eo quod ille, cum sa- 
nitate frueretur et deliciis, non statuerit, ne scri- 
pto quidem, bona sna ipsis distribuere. 

δείχνυνται τὴν Ἰνώμην, ἐφ᾽ oig αὐτοῖς ἐκεῖνος 
ὅσον idv γραφαῖς, τῶν προσόντων μηδ ὁποσονοῦν 


Et de anima, quam nune eorum, que ipsam 


adjuvare queant, mentionem fgcit, eam, ut ita 


1415 


NICEPHORI CHUMNI. 


1476 


dicam mortuam et inanem facit, neque ullo modo A χράν τωα ταύτην, ὡς εἰπεῖν, χαὶ αχερδῷ ποιεῖται. 


Deo gratam, cum neque lex vetus infirmi aliquid 
aut emortui in sacrificium adhiberet. Quoniam 
enim id quod offertur, vitam nunquam cessantem 
remunerationem habet, quomodo inane offerretur ? 
quomodo et abominandum, ut jam mortis parti- 
ceps ? 

Et sane etsi quis plurimi faceret tanquam viven- 
tia mortuo donaremanere, neque prorsus corrumpi, 
eo quod non pro tempore neque quando dignum 
erat, sed ut ita dicam, morticina facta sint, quo- 
niam iis pro anima tempus adest (ut quibusdam 
visum, et mihi quoque videtur), cum adhuc mens 
et corpus robore ac sanitate florent, ad testamenta 
eundum est, et bona dividenda, et quibus placet, 


καί γε μη πανταπασιν, ἐμοὶ Φδοκεῖν, Θεῷ κεχαρισµέ- 
ον, ὅτι uxzd' o πάλαι νόμος ἄβῥωστον οὖδεν ο.’ 
ἄπνονν (4) Όγεω εἰς Αυσίαν. Zo; wp μὴ ποτε 
ληγούσης τὸ προσινηνεγμένον ἀνταλλαγὴν ἔχον, fü; 
ἂν ἀχρεῖον καὶ ανενεχθείς ; πῶς και DO tivxzo, 
νεχρότητος µετέχον ; 

᾽Αμέλει τοι xat εἴ τις ποιοῖτο περί πλείστον δώ. 
σας ὡσαεί xci τεθνιῶτι τὰς δωρεὰς αὐτῷ po» 
x«t μὴ παντάπασί γε διεφθάρθαι, ἅτε δὺ xot ui 
x«t& καιρὸν x«t ὅτ εἰχός ὧν, θνησιµαίας ὃ, ὡς 
εἰπείν, }γνομένας, ἀντί ψυχῆς ὄντος τοῖς πρα/αασι 
τοῦ καιροῦ, ὥς τισιν ἴδοξε κάμοί συνδοχεῖ, νους 
αντι χαι σώματος τε-ονωμέιών και ῥώαη xe 
ὑγείαις αχµαζόντων, trío πρὸς τὰς διαθύχας, και 


οοποθἆθπἀᾶ, eo quod qui in extremis constitutus p διαιρετέον τὰς ὑπάρξεις, καὶ προσαρµοστέον οἷς ἂν 


bona dividit, nullam sibi ἃ nemine honoris aut 
gratie confessionem vindicat. Sed adhuc gratiores 
facit eos qui in hereditates veniunt et parvi sunt, 
quo diutius etlongiore tempore noverunt quantum 
lucri facturi sint per eos qui ante se perceperunt ; 
neque in fine, etsi minus desiderio et cupiditate 
ferantur aut indigne οἱ egre sustinent.aut in con- 
cedentem indignantur, et pro gratis irati fiunt. 
Abit vero et emigrat tranquillus qui moritur, quoad 
illos saltem, peque ab ullo quolibet modo turbatur. 
Etsane quicumque cum eo conjuncti sunt toti 
hujus solius temporis ac rei sunt, soliusque abeun- 
tis ac defuncti hujus quem amant, meminere, ac 
de ejus morte dolent, ad illud unum spectantes 


neque ullius alterius rei rationem habentes neque (c 


quidquam aliud cogitantes quod dolorem ac pree- 
sentem statum deceret. 


ποθουµένου, καὶ τοῦ yt ἐπ αὐτὸ πέθους, 


αιροῖτο, aX τοῦ Ὑε πρὸς τοῖς εσχάτοις ἀφεγωένν 
τὰς διανομὰς ασπουδάζειν ἐμπαρίχεω αὐθεμίαν αὐτῷ 
παρ' οὐδενὸς ἔχοντος οὔτε φιλοτιµίας οὖτε χάριτος 
ὁμολογίαν. "Ert τε καὶ πλιον εὐγνώμενας eui 
τοὺς εἰς τοὺς χλύρους ἐρχομένους, xmi βεαεροὺς α-- 
τοὺς ὄντας, τὸ ποῤρωθει αὐτοῖς προσεθισθῦναι xei 
πλείονι 7G — o0», πᾶν ὅσον χερδανούαιν £x τῶι 
προειληφότων ἄνωθεν ἐπεγνωκότας * xci οὐδέν divo 
ἔπι τέλους,  xX» ἔλαττον ἀποφέρωνται τὺς ὀθέξεως 
καὶ τῆς ἐπιθυμίας, οὔτι δυσανασχιτοῦντε ααὶ 
χαλεπαίνοντες, οὔτ' X) νεμεσῶντες τῷ χορηγοῦντι 
x«t αντ εὐχαρίστων Ὑιγνόμενοι ὀργέλοι. “Απεισι di 
καὶ ὁ τὸν ἐκδημίαν στελλόμενος ἀτρέμοις, τὸ γε xax 
τούτους, παρὰ μηδενός µηδεν τεθορυθηµένος. Κεὶ 
τοίνυν πάντες οἱ συνιόντες αὐτοῦ δὺ τούτου ue» 
καὶ Γέγνονται τοῦ παρόντος χαιροῦ καὶ τοῦ mpi 
µατος, χαὶ τοῦ χωρισμοὺῦ καὶ τῆς ὑποχωφστως τοῦ 


πρὸς οὐδὲν dio βλέποντες μηδὲ περὶ μηδενὸς ἑτέρο 


ποιούµενοι τὸν λόγον καὶ τὰς στροφὰς τῶν λογισμῶν ἔχοντες οὔτι γε προσήχοντος τῷ πάθει x«i τος 


όρωμένοις. 

Absque dubio quivis eum laudat, qui priusquam 
finis adveniat, ad illud aspicit, recte sane ac bene 
dispositus. Laudo et ego et plus quam alii, nee 
alio modo oportere statui de meis pro voluntate 


disponere. Et sic dispono. 


Igitur id primum omnes scire ac bene scire 
volumus, et qui nune meo testamento adsunt, et 
qui futuro illud tempore legent, nos nihil ex in- 
justitia, quantum in memoriam redit, conscios 
esse post maturum examen laboremque, bonis 
nostris addidisse,que multa sunt, Dei misericordia 
8ο dono;frequentibus quoque hujus beneficiis, qui 
nobis cum divina sanctitate imperat. Neque, cum 
ipsius misericordia plurimum posse visi sumus, 
nemo est ex iis qui nostre potestati subjecti sunt, 
qui violentas aut tyrannicas aut affigentes manus 
nostras expertus sit,ingemueritque a nobis quid- 
quam mali perpessus. Neque extraneorum cupidi- 
tate ac mutatione minores visi sumus. Ideonihil nos 


(a De conditionibus hostiarum in vetere lege vid. 
Imperateris, seilicet. 


"Auf)tt τοι χαὶ πᾶς τις ἐπόνησε τὸν οὕτω τὰ 
καθ ταυτὸν, πρὶν τὸ τέλος ἀφιχέσθαι, πρὸς τούτω 
πόβρωθιν ἀπιδόντα, εὖ Ύε xci χαλῶς διαθέµενον. 
Ἐπαινῶν δὲ κάγω καὶ πλέον τῶν ἄλλων, οὐχ ἅτερον 
τοῦτον δὴ τὸν τρόπον δεῖν ἔγνων τὰ κατὰ γνύμο 
ἐπὶ τοῖς £uoic ἐχθέσβαι : xoi διεχτέθηµι. 

Καὶ τοίνυν τοῦτο πρῶτον πάντας εἰδέναι χαὶ xy) 
τε ὀρθῶς εἰδέναι ᾖβουλόμεθα, τούς τε νῦν παρόντες 
τῷ διατάγµατι xai τοὺς τῷ χρόνω ὕστερον συνεσι- 
µενους, ὡς ojdt» Qut ἐξ ἀδιχίας, ὅσον ἐπὶ ux 
pus ῆχει, (αυτοῖς σύνισμεν πανταχὸὀθεν ἐξετάζουσι 
x«i βασανίδουσιν, οὐμενοῦν εἰς προσθήκην ἐπὶ τοῖς 
προσοῦσι ἐσπουδακοσι, µπολλοῖς οὖσιν e 
τιραοῖς Θεοῦ καὶ χορογίαις, ἔτι d& χαὶ συχναῖς τισο 
εὐποιίαις 700 θεοφιλώς Ὡμῶν καὶ ὁσίως χρατοἈ- 
τος (2). Οὐδ' ἐπειδὸ καὶ δεδυνῆσθαι ὑπ «xo 
ἑλεοῦντι πλεῖστον ἐδόξαμεν, οὐδένες τῶν ἀνθρώκω 
τῆς Ὡμετέρας χειρας καὶ δύναμεως, οὔτέ τινὸς βίαίας 
x«i τυραννικῆς οὔτ) ἐκθλιθούσης οὐδαμῶς ἐπειρά- 
θησα», οὐδ᾽ ἐπεστέναξεν οὐδεὶς ἐπ οὐδεὶ τῶν ἆα- 


Levit, c. xxm. 


147 


TESTAMENTUM. 


1418 


τοῦ, κακῶς ὡς πεπονθὼς ὑφ Ὁμῶν. Οὐδὲ γε τῶν À debere dicimus neque quidquam aut simplex aut 


ἀλλοτοίων ἐπιθυμίας οὐδεμιᾶς χαὶ µεταποιήσεως 
ὥττονς ἐφάνημεν. Διὰ τοῦτο καὶ ὀφείλεν οὐδέν φα- 
pi» οὐθ) ἁπλοῦν οὔτε πολλαπλοῦν (4) ἀποδοῦναι, ὡς 
συχοφαντήσαντες 9 βίᾳ πονηρῶς ἀφελόμενοι, 
[ιαντὸς γὰρ μᾶλλον τὸ ἀδικεῖν ἐχθρὸν ἡμῖν ὂν δια- 
φεοόντως ἐμισύθη, καὶ πᾶν τὸ ἐξ αὐτοῦ ἐθδελύχθα 
ὡς βλαθερὀν xat πολέμιον. Καὶ plv καὶ τοῖς ἄλλοις 
διεγενόµεθα συµθουλεύοντες, οὓς καὶ mpogüxo» Lv 
ὉὩμῶν συμθονλευόντων ἀχαύειν ' xoà σνχνοί τινες 
ἐπὶ τούτοις ἡμῖν λόγοι ἐξεπονήθησαν, προσανέχεν 
τὺν ἀδιχίαν. 

Διὰ τοῦτο και παραιτεῖσθαι νῦν ovx oid. ὅτι δεῖ ὃ 
xat περί συγγνώµης δεῖσθαι, ἐγνωσμένων δή τινων 
ἡμῖν ὄντων, τῶν ys προς ἀνθρώπους xat χακὰ Ὁὑμῖν 
μεγάλα σφόδρα ᾖβουληθέντας χαλῶς ἐξειργασμένων. 
Συνέθη γὰρ ἐμοί παρὰ πο)λῶν xat τοῦτο µέγα du 
x«t µέγιστον ἑπαηρείας, χαλεπῶ Ttt βληθέντων 
φθονω, ἐξ οὐδεμιᾶς ὃ᾽ ἄλλος οὐδαμῶς λόγον ἐχούσης 
αἰτίᾳς χεκινηµένων * ὑπέρ Qv και τὀτ᾽ ἔφην, « "Deo 
αὐτοῖς εἴης, Κύριε, » xot νῦν δέ φημι, «€ x«t τής 
ὀργῆς cou μηδαμῶς, τῆς Ó ἔπι πᾶσιν οἷς ἂν 
Φέοιντο χροστότοτος πεῖραν λάδοιεν xat Φφιλανθρω- 
πίας, και jM) στὴσκις αὐτόῖς μῆτε τάύτην, μύθ᾽ 
ἑτέραν ἰσχύσασα) ἐν καοδίαις αὐτῶν, ἁμαρτίαν. » 

Τοῖς βασι)εῦσι Ó' ἡμῶν, εἰ και μὴ πᾶν ὅσον εἰκὸς 
ὦν x«t πρὸς χρέος δίκαιον ἦκον ἀποχρώντως ἀπο- 
δεδωχαµεν (0208 γὰρ Qv, οὑτ᾽ ἔστι πρὸς τὰς εὔεογε- 
σίας (ὁρᾶτε à" αὐτὰς ὁπόσαι, xat τὰς ὑπερθολὰς ὁρᾶτε 
τοῦ μεγέθους) τὸ ἰκανόν ἐκπλῆσαι), ἀλλὰ Ύε τὸ mày 
ὀπόσον οἵόν τε ἦν ἐς πλεῖστον ἐξ ὅλης ψυχᾶῆς, ὅλης 
xat καρδίας xac διανοίας, ἀποδεδώχα psv, χαι εἰ μὸ 
τῆς ἀξίας ἐφικνούμενον (τοῦτο yàp Ἠπαντὸς μᾶλλον 
ἀδύνατον) ἀλλὰ τῆς Μμετέρας oux ᾖἑλλεῖπόν δυνά- 
µεως. Ei Ó& τι χαι συνεισηνέγκαµεν ἐκ τῆς πὰνν 
ταύτος προθυµίας ἐς τὰ κοινῆ χρύσιµα x«t πάνδη- 
pov τὴν Ἀυστέλειαν ἔχοντα, ταῖς σοφαῖς τοῦ βασι- 
λέως ἐξυπηρετούμονοι μὴ λίαν ἀγεννῶς βουλαῖς xat 
µνώμαις, οὐκ ἐμὸν ἂν sig λέγειν, τοῦ δν ἐγχρίναν- 
τος εἰς τοῦτο μοίρας και διαχονίας "ug ^ παρίηµι 
χαι αὐτῆ τῇ ἀληθείᾳ λέγειν (2) και παριστάνειν, 
διαθολῆς και συχοφαντίας x«t φθόνου παντὸς Ύεν- 
γαιοτέραν τὸν ἰσχὺν ἐχούση και τῶν φωνὺν Όψ9λο- 
τέρα», ἐπειδὺ xat πάντων ἰσχυρότερον, ἐμοί doxsiv, 
ὦ ἀλήθεια (3) ' ὥστ, εἴ τις xac ζῶσιν, εἰ τις xou 
τεθνεῶσω, εἰκχῆ xal μάτον ἡμῖν ἐπηρεάξειν ἐθέλει, 
οὐδὲν αὐτῶ πλέον ἔσται, τῶν πραγμάτων ἅμα δὲ 
xat τῶν ἐπί τούτοις βαθέως συνιέντων xxt ὀρθῶς 
εἰδότων κρίνει, ἀντεπιθοώντων. « Μνῖαι σαπριοῦ- 
σι ἔλαιο. » φησίν ὁ εἰπὼν (4), x«t τὰ χαλὰ ὁ 


xat 


multiplex reddere nobis incumbit, ut sycophantis 
aecidit et iis qui violenter et injuste aliquid abstu- 
lerunt. Injustitia enim nobis odio plus quam quod- 
libet fuit, et quidquid ex ea oritur, abominandum 
nobis fuit, ut funestum et hostile. Imo et aliis con- 
silia dedimus,quos decebat nos consulentes audire; 
et frequentes à nobis de iis orationes elaborate 
sunt,hortantes ut justitiam amplectantur, injusti- 
tiam vero omnimodo fugiant. 

μὲν ἀεὶ δικαιοσύναι, φεύγει d'. ἔκ παντὸς τρόπου 


Quapropter non credo mihi implorandam esse 
aut orandam veniam, cum nobis succurrant que in 


p homines qui malis permagnis nosopprimere volue- 


runt,beneegerimus. Mihienim aecidit ut multi valde 
et plurimum nocuerint, dira invidia sollicitati, 
neque ulla alia rationis aliquid preferente causa 
ic pulsi. Pro quibus et tune dicebam : « Sis iis 
misericors, Domine, » et nunc dico ; Nunquam 
iram tuam experiantur, bonitatem vero illam et 
misericordiam sentiant, quam in omnes illa indi- 
gentes effundis, neque statuas ilis aut hoc, aut 
aliud, quodcunque in cordibus eorum inoleverit, 
peccatum. » 

Imperatoribus vero nostris, etsi non quantum 
justum erat ac deditum, sufficienter reddidimus. 
— Non enim licebat neque licet beneficiis (quanta 
enim sint et quot numero videtis), digne respon- 
dere. Sed quantum, quodque valuimus, id ex tota 
anima, toto corde ac mente reddidimus ; et si 
minus quod dignum erat, assecutus sum, non ta- 
men mea voluntate defeci. Si quid et profuimur 
ex toto ardore publicis rebus et ad omnium utili- 
tatem pertinentibus, sapientibus imperatoris con- 
siliis sententiisque non nimis ignave servientes, 
non meum est id dicere, sed ejus qui nos ad id 
muneris officiique assumpserit. Id et relinquo di- 
cendum etaffirmandum, veritati ipsi, que plus 
quam calumnia aut sycophantia aut invidia valet 
clariusque clamat, quippe que omnia robore, ut 
mihi videtur, superet veritas. lta ut, si quis et in 
nos viventes, etin nos mortuos írustra ac sine 
exitu vellet insurgere, nihil amplius ili fiet, cum 
res ipse, et una qui eas profunde intelligunt judi- 
cantque, contra reclament. « Musee putridum 
reddunt oleum, » dicit sapiens. Et pluchra, volet 
quidem invidia, non poterit vero corrumpere apud 
eos qui judicio gaudent et juste volent inquirere 
et judicare. 


Φθόνος βουλὴσεται (5) μὲν, οὐ δυνήσεται δὲ παρὰ τοῖς νοῦν &youct χαι δικαίως ἔξιτάξεν xat διαιτᾷν 


αἴρουμένοις. 
Οὐ μὴν ἀλλ᾽, ἵνα μὴ περί τούτου πολλὰ λέγειν 
ἔχοντες, xat πάντα καθεξῆς πειρώμενοι λέγειν, ἐτέ- 


(4) Vetere lege sancitum erat ut, pro surrepto 
boveuno, quinqueredderentur, quatuoroves pro 
una. Exod. xxu. 1 

2) An excidit τοῦτο ? 

68) Veritas παγκρατὴς dicta fuit Bacchylidi 

Stob. tit, 7. Jschines orator ibid. 16 : Οὕτως 


Attamen, ne cum, de eo multa dicere possimus, 
sisingula dicere tentaremus, aliam viam quam 


ἰσχυρὸν ἐστιν ἀλήθεια, ὥστε πάντων ἐπιχρατεῖν τῶν 
ἀνθρωπίνων λογισμῶν. 

ἆ) Eccles. x, 1. 

M An repetendum σαπρίδειν animo ? vix puto. 
Excidisse verbum videtur ; ἀμαυροῦν, verbi causa, 
simile aliud. 


1419 


NICEPHORI CHUMNI 


1480 


propositam sequeremur, heec censeo mihi omnino A p«v τῆς προχειµένης sinps? τραπέντες, ταῦτα pi 


omittenda ac Deoconfidendaquiomnia novitet ma- 
nifesta et obscura, et manum veritati porrigit ne- 
que sinit eam aquocumque vinci aut conculcari. 
Reliquum est ut ad propositum redeam idque con- 
ficiam. 


Volebamus igitur bona nostra disponere nostram- 
que de iis voluntatem statuere.Id igitur perficimus, 
propositum nostrum adimplentes. 


Et ea est nostra voluntas, utsuper omnibus bo- 
nis nostris, vite nostre socia et comes ad hujus 
vite felicitatem ab ipso Deo conformi mecum 
anima parata, constituatur, et ut ante alia anime 


mem curam habeat, quidquid conveniens est, pro B 


ea statuens neque sollicitudine que ipsi debetur, 
inferior. Et sane anime mee studium habentilice- 
bit omnino quidquid ipsi videbitur ex meis bonis 
impendere, neque ullam rationem de impensis red- 
dere. aut deiis quee egerit. Et filiis heereditatem 
prestabit et aliis genere propinquis. Etservis bene 
faciet, et alia omnia pro potestatefaciet, ut a no- 
bis plurima eorum dicentur, et dictu magis ne- 
cessaria per partes exponentur. 


Porro mihi sic volenti ac disponenti nulla obstat 
lex aut refragatur, neque contradicit ; sed omnes, 
ut ita dicam, tum divine, tum humane leges ad id 


simul ferunt, mihi nempe ut liceat de meis facere C 


quidquid volo. Ac simul quid justius esset, quam ut 
ea que omnia que egomet ipse, participat, me de- 
functo, super iis bonis constituatur, quippe que 
nihil minus quam ipse, ad ea operam contulerit ? 
Contigit enim nobis, et mirum in modum contigit 
domum adaugere, non modo metendo ubi non 
seminaveramus, et colligendoundedisperseramus, 
et benedictionem non modo ab accedentibus ac- 
cipiendo, sed et ab iis qui nostrorum conscii erant 
et nobis prosperum successum et alia bona preca- 
bantur ; (que solaratio agrossolet pingues reddere 
et fructus producere, et uberes reditus et abun- 
dantiam afferre;dum contraria ratio valde ac juste 
abradit, et neque manum, neque sinum adimplet 


δοκῶ pot παντελῶς παρήσειν, xal γε τῷ Θιῷ θαῤ- 
ῥῆσαι πάντ᾽ εἰδότι x«i φανέρὰ xai ἀφανῦ, καὶ 
χεῖρα ὀρέγοντι τῷ ἀληθεία καὶ µηδεν ταύτν ὑπ' 
οὐδενὸς μήτε κρατεῖσθαι µέτε καταπατείσθαι συγ- 
χωροῦντι * λοιπὸν δ' ἂν im πρὸς τὸ προχείμενον 
ἐπανιέναι καὶ τὰ τῆς προθέσεως συµπεραένειν, 

Σχοπὸς γοῦν fv ἡμῖν περὶ τῶν ὑπαρχόντων ὅδια- 
θέσθαι καὶ τὴν iv τούτοις ἡμετέραν γνώμεν εὐδε- 
Àov θεῖναι. Τοίνυν καὶ συµπεραίνοµεν 209, τὸν cxo- 
πὸν πληροῦντες (4) 

Καὶ βουλήσεως οὕτως ἔχομεν, ἐπὶ πᾶσι τοῖς οὖσι 
τὸν τοῦ βίου κοινωνόν. in' εὐδαιμονια τούτου πρὸς 
ὀμοψυχίαν ix Θεοῦ συνηρμσµένν, κχυοίαν καθι- 
στάναι, xci yt πρὀ τῶν ἄλλων τῆς ἐμῆς ψυχἒς 
φροντίδα πεποιῆσθαι, mà» ὅσο jvyvópsvó» dco 
ὑπὶρ αὐτῆς θεοφιλῶς πράττονσαν, καὶ τᾶς πεοὶ 
ταύτην ἐπιμελίας οὐκ ἀπολλατομένον, Καὶ μὲν 
ἐν τούτῳ τὴν σπουδὺν ἐχούσῃ ἐξέσται ταύτῃ πάντως 
καὶ τὸ δοχοῦν σύμπαν ἐκ τῶν πραγμάτων ἀναλώ- 
σαι, μηδὲ τινι τῶν ἁπάντων μηδαμῶς λόγον ὑπί- 
χούση, μήτε τῆς δαπάνης, μήτε τῶν πραττοµένων, 
Καὶ παισὶ χλήρους χορηγέσει καὶ τοῖς γνησίως ἆλ- 
λως ἔχουσι πρὸς γένος. Καὶ οἰχέτας εὖ ποιῆσει. Καὶ 
τἆλλα πάντα πράξει χατ ἔξουσιαν, ὡς καὶ ἡμᾶ 
εἰρίσεται τὰ πλείω τούτων καὶ μᾶλλον ἀναγχεῖς 
λεχθῆναι κατὰ µέρος ἑκτεθέντα. 

Ατάρ ἐμοὶ οὕτω βεθουληµέω, ἅμα ὃς καὶ du 
τιθεµένῳ, ἀντιτίθησιν οὐδεὶς πάντως οὐδ' ἀντεπάγα 
τῶν νόμων, οὐμινοῦν οὐδ᾽ ἀντιλέγει * ἀλλὰ καὶ Otis, 
ὡς εἰπεῖν, ἅπας θεσμὸς καὶ ἀνθρώπινος πρὸς τοῦ 
ὁμοῦ φέρονσιν, ἐξεῖχαί µοι ποιεῖν ἐπὶ τοῖς iuo; 
πᾶν ὅσον βούλομαι. "Άμα δε καὶ δίκαιον τί ἂν Ἱί- 
νοιτο τούτου yt μᾶλλον, $ àv πάντων 
µέτέχω χαὶ ταύτην ἓξ ἴσου µετέχουσι, ἅτε καὶ 
μηδὲν rro» αἰτίαν γεγενημίνην μηδ’ ἕαττον ti 
ταῦτα συμθαλομένη»ν, ἐπ᾿ αὐτοῖς τούτοις, ἐμοῦ ὑπ. 
(όντος, χαὶ χαθάπαξ ἐγκαταστῶναι; ᾿ἘΕγένιτο γὰρ 
ἡμῖν, xxi πάνυ τικαλῶς ἐγένετο, τὸν οἴἶκον ἐπαυξὲ- 
σαι, οὐκ ix τοῦ θερίξειν µόνον ὅπου καὶ ἐἑσπείραμῳ, 
x«i Guvdyt) ὅθεν διεσκορπίσαµεν (2), καὶ γε τὴν 
εὐλογίαν μὴ µόνον ἐκ τῶν παριόντων, ἀλλὰ τι χεὶ 
τῶν συνειδότων πάντων xal τήν εὐθηνίαν ἡ μῖν χεὶ 
τἆλλα τῶν ἀγαθῶν συνευχοµένων, καρποῦσθαι * ὃς 
dà καὶ µόνος τρόπος ἀρούρας oidt πιαίνεν καὶ xa 


ὦν αυτὸς 


metentis et colligentis) ; sed et firmis laboribus et ῃ ποὺς ἐκτρίφεν, καὶ ῄγενναίας τὰς ἐπιδόσεις αἱ 


consiliis optime hujus ac mirande uxoris. Non 
id dicendo erubesco, veritated omnibus pre ponens. 
Nobis vitafloruit ac multum. quantumque licebat 
profudit, aliis ex non minoribus initiis, imo vero 
ex majoribus, non eadem adeptis. 

ἀρίστης ταύτης x«l θαυμαστής ὁμοξύγου. Οὐ γὰρ 


(1) Sic vernacule « remplissant le but. » Sed 
qui diligenter scribunt talem loquendi modum fu- 
giunt, cujus metaphora est inconcinna ; scopus 
enim tangitur, non impletur ; ad scopum perveni- 
mus, eum non implemus. Sunt tamen vel boni 
scriptores qui ad hunc lapidem impegerunt, aliud 
agentes profecto. Possem, si his essent hic locus, 
Harpi, Campofortii, vivorum etiam eorumque 


τοὺς πλεονασμοὺς εἰσφέρεν, cx τοῦ ῥἐναντίου Ἱ 
παντός εὖ µάλα καὶ δικαίως χαταξηραίνοντος, xe 
µήτε τὺν χεῖρα μήτε τὸν xóÀmow πληροῦντος τοῦ 
θερίδοντος xal συνάγο»τος * ἀλλὰ τι χαὶ ταῖς χαλεῖ; 
φιλοπονίαι, ἅμα δι xxi περινοίαις (3) τῆς πὠν 
ασχυνοἰμην λέγων, παντὸς μᾶλλον προτιμῶν τὸ 


excellentissinorumhominum, exempla in medium 
proferre. . 

(2) Respectu ad h»c verba Matthei xxv, $4 : 
Σκληρὸς εἴ ἄνθρωπος, θερίδων ὅπου οὐκ ἔσπειρας, zsi 
συνάγων ὅθεν οὗ διεσκόρπισας. 


my Conf. similia apud Gregor. Nazians, t. I, p. 


1481 


TESTAMENTUM. 


1482 


ἄλήθειαν' ἐνευθύνησεν ἡμῶν 0 βίος καὶ πλεῖστον εἰς ὅσον οἷόν τε ἦν ἐς τὰ µάλισία προῆκε, τῶν ἄλλων, οὐκ ἐξ 
ἐλαττόνων τῶν ἀφορμῶν, ἀλλά γε xat πολλῷ µειξόνω», οὗ τὰ ἴσα κατακτησαμένω». 


'Eyo μὶν yép ὅλον ἐμαντὸν ἐπιδοὺς τοῖς τοῦ Α 
κρατοὔντος Χελεύσμασι καὶ ταῖς ὑὐπὶρ τῶν κοινῶν 
πραγμάτων ἀσχολίαι. ἦγον οὐδαμῆ σχολὴν τῶν 
xat' Οἶκον ἐπιστρέφεσθαι καὶ προσαναλίσκειν τού- 
τοις πονους x«l φροντίδας. αὗτη δὲ τὸ (αυτῆς ὅλον 
πληροῦσα καὶ τὸ ἐμὸν ἀντ ἐμοῦ συνεισέφεριν. ᾿Εξ 
οὗ dà μὴ µόνον οὐδὲν τῶν ὄντων, ὅποι μὴ προσῆχε 
διαῤῥνὲν, παραπώλετο, ἀλλά τι x«i πρόσοδοι ταύτη 
καὶ πορισµοἰ ἐκ δικαίων τῶν τρόπων ἐπενοήθησαν, 
x«t περισσὰ τῷ οἴκῳ μετὰ πολλῆς τῆς περί τοὺς 
τένητας εὐσπλαγχνίας, πολλοῦ xc τοῦ περιαλγεῖν 
xat τοῖς δυστυχοῦσι συμπαθῶς ἐπικάμπτισθαι, καί 
yt διαφέροντα τῶν ἄλλων Ἠεγένηται, και πολλῷ 
μᾶλλον ἐπαινιτὰ, ἢ κατὰ τὴν θανμαστὴν ἐχείνην, 
xat µόναις ταῖς τοῦ Σολομῶντος σοφίαις, οὐδαμῆ δ᾽ 
ἄλλως, ἐζευρημένην, ἣν ἐγὼ σμικροπρεπῆ τινκ και p 
χειρωνακτικὴν μᾶλλον νοµίδω, πρὸς ἄτρακτον τάς 
χεῖρας ἐρείδουσαν — xac ταλασιῶν ἐπιμελουμέ- 


Ego quidemtotum meimperatoris jussis tradens 
et pro republicalaboribus, nunquam omisi propriis 
incumbere iisque operas cogitationesque impen- 
dere. llla vero, quidquid ad se pertineret, adimplens 
id, quod ad me spectaret pro me conferebat. Unde 
non modo nihil bonorum effluens quo non oporte- 
bat, periit:sed et reditus et fructus ex justis 
rationibus excogitati sunt, et domni superftua, cum 
multa erga pauperes misericordia,multaque erga 
infelices compassione et affectu.et aliis prestantia 
accessere et multo magis, laude digna quam que 
mulier illa miranda, sola Salomonis sapientia, non 
autem aliunde, inventa, (quam ego illiberalem opi- 
ficem potiuscenseo), ad fusum manus admovens ef 
laneas vestes conficiens, et in lanis ac vestimentis 
ac duplicibus lacernis, et victu et domesticorum 
mensis ac talibus virtutem et ardorem et magnani- 
mitatem ostendit. 


νην, xat περί ἔρια και ἱματισμοὺς xat δισσὰς χλαίνας, xat σιτηγίας και τραπέξδας οἰκετῶν (1), xxt τοιαῦτα, τὸ 


σύντονον και σπονδαῖον και μεγαλοφυὲς δεικνῦσαν. 

ἸΑλλ’ ὅπερ ἔφην, tí μαλλον ἐπιτρεπτέον ἂν 
si μετ ἐμὶ τὰ κατ dpi x«t ἡμέτρα, εἰ pà και 
παρὼν ὦγι ταῦτα ἐπιτέράφθαι δεῖν ἔγνων, και 
ἐπιτέτραπται. Αὐτὴ xat χαλῶς ἅμα και θεοριλῶς 
οἰχονθμήσει, τὴν ἐπί πᾶσιν ἐξουσίὰν και Όιν- 
θιρίαν τοῦ ὁρᾷν κατὰ βούλησιν ἀνέγκλητον παντελῶς 
και χρείττω δικαστηρίου παντὸς ἔχονσα, πάντ ἐσεῖ- 
Ται συµφερόντως ἅμα και χοσµίως διαπραξαμένο. 
Κα τοὺς αλήρους, πρὸς τὴν ἐμὴν ὁρῶσα γνώμµην, 
οὕτως παρίδεται. 

Πρώτον uiv οὖν ὑπὲρ τῆς ἐμῆς, ὅπιρ ἔφην, Φιλο. C 
πονήσει ψυχῆς. Καὶ τῆς Φφιλοπονίας ἔσται τὸ πρῶ- 
τον. τῇ τοῦ Θιοῦ µητρί, πρὸς ἂν xat ἐν χοιλίας 


ἐπεβῥίφην μητρός, xxt ὧν τοῦ βίου παντὸς  xpa- 
ταιὰν σκέπην ἐθέμην, ᾗ δὺ καὶ προσεκπνεύσω 
ἡδέως To πνεύμα προίµιενος, χαχία μὶν πάση καὶ 


πονηρια δεδουλευχὸς πίστιν ὃ) ὅμως ὀοθὴν καὶ τὴν 
εὐαγγελικὸν περισῶδον, καὶ διὰ ταύτην µόνην χαὶ 
τὰς ἐν τῷ Bie Ὑενομένας ἀντιλήψεις θαῤῥοῦν, μηδὲν 
ἐμποδὼν τῆς τῶν ἐμῶν τρόπων Ὑγεγωημέης Φφαν- 
λότητος, ταύτη dà, καὶ διὰ ταύτην τῇ ἀνατεθειμένη 
ταύτῃ μονῇ καὶ παρ᾽ ἡμῶν ἐξ αὐτῶν ἵδρυμενῃ xpn- 
πίδων, χρυσίου νομίσματα . . . . . καθοσιῶσαι (2). 
ταύτῃ καὶ τὸν ἐμὸν χοῦν προσρῖψαι xci βόρθορον 
τὸ μιαρὸν σῶμα, καὶ χρύψαι τὸ ἀκάθαρτον τῷ x«- 
θαρῷ ἐδᾶφει τοῦ ἱεροῦ, μηδὲν μὲν τούτον μηδ’ ἄπτι- 
σθαι προσῆκχον, ὅτι μηδὲ θεμιτὸν ἀχάθαρτον ἐγγὺς- 
ἰέναι τῶν χαθαρῶν, καὶ διὰ τοῦτο μακρὰν ἄπιλη- 
λάσθαι μᾶλλον δίκαιον, καὶ ἐξῶσθαι καὶ ἀπιῤῥίφθαι 
ἀχρεῖον ἐν ἀχροείοις καὶ βέθηλον ἐν βεθηλοις. Καὶ 
ὥς (3) ixi δὲ κείµενον ἀνακάλισαι σὺ, πάναγνε 
παρθένε, καὶ nürtp τοῦ πρὸς ζήτησιν ἐλθόντος τοῦ 


D 


(1) Prov. xxxi, 10 : Γυναῖκα ἀνδρείαν τς εὑρὴ- 
σει;. . . µηρυομένη ἔρια xxl vov, ἐποίησεν εὔ- 
χῥρηστον ταῖς χερσὶν αὐτῆς . . . καὶ ἀἁνίσταται ἐκ 
νυκτῶν καὶ (doxt βρώµατα τῷ οἴκῳ καὶ ἔργα ταῖς 
θιραχαυσαι. 

PATROL, GR. CXL. 


Sed, ut dicebam, cuinam post me potius com: 
mendarem que ad me pertinent ac nostra, nisi et 
presensilli commendari oportere statuissem : et 
illi commendata sunt. Illa enim et bene et religiose 
&dministrabit, et cum in omnia potestatem, et pro 
voluntate agendi immunem libertatem et omni tri- 
bunali majorem habitura est, omnia convenienter 
et digne peraget. Et heereditates ad meam atten- 
dens mentem, ita administrabit. 


Primo quidem de mea anima, ut dixi, sollicita 
erit. Ea ejus prima cura sit, Dei genitrici, in cujus 
sinum, iade e ventre matris, projectus sum, et 
quam vitee omnis validam protectricem proposui, 
cuispiritum commendans, leetus exspirabo; quispi- 
ritus,licet omni malitie ac parvitati servierit, fidem 
tamen veram et evangelicam servavit, et per eam 
solum ac propter eas qure in vita, gratias accepit, 
confidit, non obstante morum meorum miseria, Ei 
et propter eam soli templo a nobis a fundamenlis 


erecto, aureosnummos ....... consecrare. Hoc prope 


templum volo meos cineres et lutum, miserum 
hoc corpus deponi, etimpurum puro templi limine 
&bscondi, quod limen nihil tamen tangere deberet, 
co quod nefas sit quidquam impuri quod mundum 
est tangere, et justum esset meum corpus longe 
rejici et expelli inanein inania et profanum in pro- 
fana. Etutibi jacens corpus revoces tu, Immaculata 
Virgo, et mater Illius qui eum qui erraverat quesi- 
tum venit, eum qui omnibus culpis et malis dela- 
psus erat, et qui manus in cruce tetenderat, non ut 
attraheret et revocaret et salvaret justos tantum, 


(2) Relictum est hic ut et infra non semel. 
spatium vacuum, quo nummorum numerus, non- 
dum a testatore constitutus, postea possel in* 
scribi. 

(3) Codex, ὡς, 


ál ad 


1483 


eorum qui ad ipsius imaginem facti erant amitte- 
ret. Ita sane hoc terrenum corpus tot immunditiis 
corruptum advoces et animam iis (quot et quantis 
scis ipsa) maculatam benigne accipias et cures, 
neque avertas a puero tuo tue protectionis vultum 
salutarem. Oportebat enim noscum eo corpore quo- 
cum reformati sumus Christi sanguine, tota vita in 
tua domo projici (idque nos optime decuisset) ; 
quoniam vero decipientis et occidentis fallacia et 
dolo et prava electione anima ad divinam creata 
imaginem in tentoriis peccatorum maluit illud ha- 
bitare (foetidum hoc tentorium dico), et adhuc vi- 
dens quod omni impuritate replebatur, nunc mor- 
fuum dimisit maculis plenum et projectum in 


delubri tui limen. Tu autem benigna, et misericors y 


et compatiens, et preces exaudiens, immunds ani- 
mee et corpori indulgeas, que pessimis desideriis 
et voluptatibus indigne indignis servierunt, et totam 
meam terram a pessimo Belial et peccatis concul- 
catam sanctuarii tui terree misceas et hujus terree 
virtute salves ; animam vero, quocunque voles, 
tuo apud Filium interventu (ffectitur enim et te 
intercedentem exaudit). longe a perpetuo manen- 
tibus flagellis, ac e&ternis suppliciis mittas. 


NICEPHORI CHUMNI 


sed ut omnes e manu maligni eriperet et nullum Α πλανηθέντος (1) χαι πασαις 


1485 


ἁμαρτίαις χαι τοῖς 
έσχατοις καχοῖς ἐγκατολισθήσαντος πλάσματος, χαί 
yt τὰς χεῖρας τείναντος ἐν σταυρῷ, οὐχ ἵνα du xa 
ἀνελκύση xci ἀνακαλέσηται και σώσῳ µόνους di- 
καΐους x«t τοὺς ἧττον Ὁμαρτηκότας , αλλ ἵνα 
πάντας 6X χειρὸς ἁρπάσῃη τοῦ πονηροῦ, και τῶν 
κατὰ τὴν ἰδίαν εἰκόνα γεγενΏµένων οὐδαμῶς οὐδὺα 
δημµιωθῇ. Ναέ, x«t τὸν ταῖς ἀσωτίαις ἐμὸν φθα- 
ῥέντα χοῦν ἀναχάλεσαι, χαι τὸν ψυχὴν ταύταις 
χατεστιγµένην (δρᾷς ὁπόσον) εὐμενῶς πρόαον za 
ἵασαι, χαι μὴ ἀποστρίψης ἀπὸ τοῦ παιδὀς σου τὸ 
Tü; σῆς ἐπισχοπῆς «κοαμοσωτήριον — mpogwko. 
΄Ἔδει piv γὰρ ἡμᾶς μιθ᾽ οὗ xot ἀνεπλάσθηυμεν σὀ- 
µατος αἵμασι θείοις Χριστοῦ ἐέκλέξασθαι παραρρι- 
πτεῖσθαι μᾶλλον διὰ βίον παντὸς έν οἴκῳ τῷ σῷ (xu 
εἶχεν ἂν ἡμῖν τοῦτο χαλῶς). ἐπεί δέ τοῖς τοῦ &xa- 
τῶντος Χαι Χτείνοντος ἐμπαιγμοῖς x«t μηχαναῖς, 
καί yt μοχθηρᾷ τῦ προαιρέσει, à πρὸς τὸν θείαν 
εἰχόνα δημιονργηθεῖσα ψνχὶὺ σκηνώµατι ἁμαρτωλῷ 
μᾶλλον ὢγαπησεν ἐγκατοικεῖν (αὐτὸ dà λέγω τὸ dv- 
σῶδες σκῆνος), καὶ ἔτι ζῶν, ἅτε dà καὶ πάσης γί- 
μον ἀκαθαρσίας, νῦν ὧδε vexpóv ἀφῦχε στιγµάτων 
γέμον καὶ ἐβριμμένν ἐπ ἰδάφους τεμενισµάτων 
τῶν σῶν' σὺ δὲ πάντως εὐμενὴς, συμπαθὺὴς, Dx, 
x«t Ὑοργέπήχοος πρὸς ἴκεσίας, καὶ σπλαγχνίσθητι 


τοίνυν ἐπὶ ἀσώτῳ ψυχῇ καὶ σώματι, καί γε ταῖς χακίσταις ἐπιθυμίαις καὶ ἡδοναῖς ἀτόποις εχτόπως δεδουλευκόσι, 
καὶ τὴν ἐμὴν γῆν ὅλην τῷ πονηρῷ Βελίαρ καὶ ταῖς ἁμαρτια ες καταπεπατημένην τῇ τοῦ ἱεροῦ µίξον B, xei cech 
qi τῇ ταύτης δυνάμει" τὴν dk ψυχὴἠν, ὅποι σὺ βούλει, τα ἰς πρὸς τὸν υἱὸν µεσιτείαις (πείθεται γὰρ, και πρεαθευούσες 


ἑτοίμως ἐπακούει), πόῤῥωπου πάσης ἀῑεὶ μενούσης µάστιγος xal βασανιξζούσης ἀθάνατα πέµψον. 


Attamen, quoniam ea (oportet et nunc et semper 
orare) te oravimus, et ex iis plurimis beneficiorum 
miraculis que per vitam experti sumus, et de 
futuris possimus confidere, neque de salute nostra 
desperare, permitte nunc nostri valedictorii sermo- 
nis ac testamenti reliqua conficere. 


Quid igitur ? Imperatoribus nostri qui multa de. 
dere, licet nihil invicem reddidimus,neque reddere 
possumus, etiamsi totam manum plenam affera- 
mus, nuncideo omnino nobis deficiendum esse pu- 
tabimus ? Sed improbi prorsusac ingrati merito di. 
ceremur. Unde, etsi minus dignum sit decensque, 
sed tamen quomodocumque reddendum est, gra- 
titudinis ostendend& causa, aureos nummos et 
ex equo inter Patrem et imperatorem,et lilium et 
imperatorem dividendi sunt. 

Postea pueros nostros, tu que interomnes matres 
filios tuos diligis, considera, si quidem quatuor 
nobis filii sunt, et due filis. 

Et earum primam, sponsam Deo omnium reg 
libentem libens offerentes conjunximus. Utinuam 
divino illo conjugio ac thalamo numquam decidat, 
nequeejus splendorem amittat ! Quod autem perse- 


(4) Respectu ad parabolam boni pastoris Matth. 
xvii, 12: Ἐὰν γώηταί τωι ἀνθρώπω p' πρὀθατα 
καὶ πλανηθῇ iv ἐξ αὐτῶν, οὐχὶ, ἀφεὶς τὰ 3θ' έπι 


Οὐ gà» ἁλλ᾽, ἐπειδὸ ταῦτα, δεον ὃν ἓἕν γε τῷ 
παροντι χαὶ διὰ παντὸς ἰκετεύεν, καθικετεύσαµεν, 


x&x τῶν ἐν τῷδε τῷ io περὶ ἡμᾶς πλείστων ὅσων 
γεγινηµένων ἐν εὐεργεσίαις θαυμάτων ἔχομιν τα 
περὶ τῶν µελλόντων θαρῥεῖν, καὶ τῶν πρὸς σωτι- 
C ρίαν οὐκ ἀπογινώακειν Ὠπίδων, φέρε dà xoi r9 
ἕξῆς προσθῶμεν τοῦ συντακτηρίου καὶ διατάγματος. 


Τί γούν ; τοῖς ἐμοῖς βασιλεὺσι πολλὰ δεδωκόσο 
ἐπεὶ μηδὲν ἀντάξιον ἀπεδώχαμεν, οὔτ) ἔχομεν ἁπι- 
Φοῦναι, x&v ὅλην τὴν χεῖρα προσοϊσωµεν Ύεμονσο, 
ἀπολειφθῆναι διὰ τοῦτο δεῖν εἶναι καὶ τοῦ mark 
ὤγησομεθα; ἀλλὰ πονηροί τινες πάντως καὶ yw 
µονες δίχαίως ἀκούσομεν. Όθεν εἰ καὶ quà τι οἵο 

' x«i ἀξιόχρεων, ἀλλ ἀποδοτέον ὁποσονοῦν, Φδείγµα- 
τος εὐγνωμοσύνης Évtxtv, χρυσίον νοµίσµατα. ... 
en καὶ διαιρετέον ἐξ (gov τῷ τε πατρὶ καὶ βι- 
σιλες, x«t τῷ νυἱῷ, καὶ βασιλεῖ (2). 

Μετὰ τούτο, παῖδας ἡμῶν, à Φιλόπαις σὺ πασὼ 
μᾶλλον µήτηρ, ἐπίσκιψαι, ol dà καὶ τέτταρες pb 

D ἡμῖν υἱοὶ, θυγατέρες δὲ δύο γεγένηνται. 

Καὶ τούτων τὴν πρὠτην, νύμφην Oto τῷ esi 
πάντων ἐχοῦσαν &xóvrtQ Φφέροντες ἐνορμοσαμο, 
Καὶ γένοιτο ταύτην μήτε τοῦ νυμφῶνος ps ri 
θιίας παστάδος ἀποπεσεῖ, μύτε τῆς ἐκεῖθεν λαι- 


τὰ ὁρή ποριωθεὶς. δητεῖ τὸ πλανώμενὸν : Conf. 
Luc. xv, 4. .. . 
(2) Andronico Seniori et Andronico Juniori, 


1488 


TESTAMENTUM, 


1486 


πρὀτητος. Ὡς μὲν οὖν xol συµπαραμείοι, xxi δι A veralura sit et in eternum cum sponso conjuncta 


αἰῶνος ἔσται τῷ νυμφίῳ συνδεδεµένη, µηδὲν Ἂν- 
θεῖσα τῆς ἐκείνου φαὶδρότητος, δίδωδι θαῤῥεῖν xai 
τοῖς φκινοµέοις, ὅλην τὴν ψΨυχὴν ἐξόπισθιν αὐτοῦ 
πορενομένην θεῖσα, x«i Th» καρδίαν ὅλην δεινῶς 
τῶ πόθω βεθλεµένην καὶ τετρωμένην ἀσφαλῶς αὐτῷ 
προσχολλήσασα, καὶ s τῆς ἐχείνου δεξιᾶς ἀντι- 
λαμθανομένης ἐξημμένη καὶ πρὸς τὴν d» αὐτῷ χει- 
Ρραγωγούσης κατάπανσι. Ἰαὐτῃγ τοι καὶ ὀλίγα 
ταύτη δεοµένη τῶν κάτω, ὅτι uà καὶ µόνων τῶν 


futura sit, neque unquam huuo splendorem amis- 
sura, confidimus ex his que videmus :tota eniin 
anima post Illum currit, et totum cor miro amore 
perculsum et vulneratum firmiter. Illi adunat, et 
ejus dexterse protense adheret, que ad quietem 
eternam ipsam ducit. Huic sane paucis indigentl 
iisque solis que corruptibili isti vitze necessaria 
sunt, pauca et nosrelinquimus, quod nobisvidetur 
sufficere concedentes. 


ἀναγκαίων τῇ φθέιρομὶνη ζωφ, ὀλέα καὶ ἡμεῖς ἀπεμερισάμεθα, τὸ δόξαν ἱκανὸν ἱκανῶς xopuyücavrte. 


Tà» ἐαὺν µεγάλαις piv O0) δωρεαῖς, ὑπερθολαῖς 
dé τισιν οἰκτιρμών τοῦ δι αὐτοῦ βασιλεύοντος, εὖὐ- 
δαιμονεστάτην καὶ εὐτυχεστά-ην βασίλισσαν (1), ὁ 
αὐτὸς βασιλεὺς, οὕτω του Θεοῦ χινήσαντος xai δόξαν B 
αὐτῷ, νύμφην ἐφ᾽ ᾧ dU xci εἴλετο τῶν υἱέων ἡγά- 
γιτο, ἀρίστῳ τὰ πάντα καὶ χαλλίστῳ (2). Καὶ ὑὐμεῖς 
ὁρᾶτε πάντως xal µετέ ἐκπλήξεως ώὡσανεὶ τὴν χρη- 
στότητα τῶν τρόπων θαυμάξετ, ῆς ταῖς περιον- 
σίαις καὶ τὸν ἐμὸν ὅλον πόθον πρὸς ἑαυτὸν ἑλκύσας 
épi χιωῶσαι πεποίηχεν. ᾽Αλλ, ὦ µοι σὺ καλλίστη 
συδυγία ἐξ ἀμφωτέρων τῶν γενῶν ἀνδρῶν xal Ύνυναι- 
xà» χατ ἐκλογὴν ἡ βῥµοσµενη, καὶ θἀυμασιωτάτη 
ξυνωρὶς, μὴ τῶν ἄλλων πάντων μόνον ἐμοὶ, ἀλλὰ xai 
αὐτῆς προτιµωμµένη πνοῆς xai δωῆς, σοῦ ydpu' καὶ o 
θάνατος ἐωοὶ μνηνόνεμθεὶς, μετὰ τοὺς πρώτους ἐχεί- 
νους καὶ μεγάλους φόδους, ἔτι δηκτιχώτερος χαὶ πι- 
Χρότερος γέγνεται, ὅτι σε οὐκ ἔτ ὄψομαι (3), οὐδ', et 
τί Ύε x&v τοῖς ἐν ἆδου φρικτὸν καὶ ἀηδις (μᾶλλον δὲ, 
οὐχ tv τοῦτο ἔσονται δε, οἶδα, πολλὰ καὶ χαλεπὰ ἀξίως C 
εἲς δίκην τῶν ἐνταυθοῖ κακῶς Βεδιωμένων), σὺ πρὸς 
θέαν ἰοῦσα διαλύσει, à τὸ ye δεύτερον κουφότερα 
ποιὺσεις τὰ στυγνὰ ταῦτα x«l σχυθρωπἁ, ὡς ἐν τοῖς 
παροῦσι πᾶσαν ἐξ ἀνιαρῶν συµθαµάτων κχουφίςεις 
xai τελέως ἐξαίρεις πικρίαν μόνον ὀφθεῖσα * xai γε 
βρασμὸν χαταπαύεις καρδίας σθεννῦσα, xoci θραυσμὸν 
θεραπεύεις, xoi χοιµέδεις ψυχῆς παθαινοµένης καὶ 
λογισμῶν τάραχον. Tí τοῦ coU χωρισμοῦ πρὸς xó. 
λασιν δὁδραστικώτερον ; πῶς οἴσω, τοὺς ὀφθαλμοὺς 
μύσας, μᾶλλον δ’ ὅλους ἑῤῥυηκότας ἀποθαλόμενος 
τὸ σὸν κάλλος x«i τὸ τοῦ προσώπου ἄνθος καὶ τὸ 
τῆς μορφῆς ὡραῖον ἀθέατον ; Τίς ἀνθ᾽ ὑμῶν ἐν ὁμι- 
λίαις ἐσεῖται Ὑλυκαίνων καὶ στυγνάζοντα παρακα- 
λῶν xei παραμυθούμενς, τῷ χωρισμῷ ἢ καὶ ταῖς 
εχεῖσε µάστιξι ὀδυνώμενον ; Οἴμοι, ὅτι µε λίθος 
καλύψει βαρὺς καὶ τάφος συγχρύψει, xoci, ὑμῶν τῷ 
φίλτρῳ κεχιημέων καὶ προσιόνων, x«i γοεραῖς 
φωναΐς ἀνακαλουμένων τὸν πατέρα, χόνις ὧν x61) 
καὶ ógtà  uóvx Ἁεγυμνωμέα πάσης σαρχος xoci 
αἰσθήσεως, ὁ τὰ πολλὰ νῦν ἐγὼ λαλῶν, οὐδαμῆ οὔτε 
τῆς φωνῆς ὑμῶν οὔτε τῆς λαλιᾶς ἐπαίων Ὑνωσθή- 
σοµαι | ᾽Αλλὰ περιτὸν ἴσως ἐπὶ τοῖς τοιουτοις μη. 


(4) Annotator recentissimus, quem Boivinum 
esse suspicor. ad marginem codicis ; « Irenen, 
& postea Kulogia nominata est. » Nupserat 
oanni Paleologo. 
(2) Idem annoftator : « Noudum itaque obierat 
Despota Chumni gener. » 


Meam, Dei quidem dono, nimia autem Hujusqui 
per Deum imperat, misericordia, faustissimam fe- 
licissimamque imperatricem, ipse imperator, sic 
Deo movente quod sibiplaceret, sponsam uni filio- 
rum quem voluit, optimo 8ο pulcherrimo elegit. Et 
vos videte omnino et cum stupore morum bonita- 
tem admiremini, cujus excessu totum meum amo- 
rem ad se attraxit et corripuit. Sed, o pulcherri- 
mum conjugium ex utroque sexu virorum ac mu- 
lierum egregie formatum, et admirandum par, non 
modo aliis omnibus à me predlatum, sed et meo 
spiritui ac vitre, tui causa mors que mihi immi- 
net, post primus illos magnosque timores, mor- 
dacior amariorque fit, eo quod te non jam vi- 
debo, neque, si quid in inferis horrendi ac fu- 
nesti sit (imo vero non unum tantum; erunt 
vero, scio equidem, multa ac dira in eos qui 
his in terris male vixerinü, tu sub oculos 
veniens, id dissipabis, aut leviora facies heec tris- 
tia ac horrenda, ut nunc, ubi appares, omnem ex 
miseris even&bus ortum moerorem mitigas ac 
omnino aufers ; et sane cordis motus sedas et ex- 
stinguis, et vulnera sanas, etafflictee anime cogita- 
tionumquetumultum lenis. Quod duriussupplicium 
quam a le separari ? Quomodo sustineam, post- 
quam oculosclausero, imo vero totos eos effluxos 
amisero, tuam pulchritudinem etvultus tui florem 
tueeque fortune splendorem jam noncontemplari ? 
Quis pro vobis, mediis in cotibus erit leniens et 
afflictum consolans eLadhortans vestriseparatione 
et future vite ponis vulneratum? Eheu! me teget 
gravis lapis, et tumulus me operiet ; et cum vos 
amore ducti accedetis, ct dulci voce patrem com- 


p pellabitis, ego cinis inanis et ossa omni carne 


nudata et sensu, ego qui nunc tot verba emitto, 
neque vocem vestram. neque vestros sermones au- 
diam !Sed forsam est superfluum sictalibus im- 
morari, quoniam hic neque cantus est neque tra- 
godia,sed sola mortis memoria,et ut paucis dicatur, 
ut rem presentem decet, que humange nature sunt 
necessario, ut pote mortali, vincta. Unde et ab his 
recedens, longos annos vivas, etleeteris, et exsultes 


(3) Similes querelas, ut philosophis et christia- 
nis indignas, ac prorsus indecoras, vituperat 
Joannes Chryst. Eclog. p. 229 : Ei γὰρ έπίστενον 
ὅτι ὁ Λτιετελευτηχὼς OU  TETEXEUTQXO,..... οὐχ ἂν 
τοιαύτας ἀφῆκαν φωνὰς ἀπιστίας γιμούσας « Οὐ- 


έετι σε ὄψομαι. » 


4487 NICEPHORI CHUMNI. 1488 


neque quidquam triste unquam experiaris, Deo — xjvitv, ἐπεὶ μηδὲ µονῳδία τὰ παρόντα καὶ τραγῳδια 
inter prospera vitam vestram ducente et sinceras x«i θρῶνος ἐπιτάφιο, μνύμη δὲ μόνο θανάτου, xai, 
divitias prestante, dum vos irreprehensibiles in ώς ἐν βραχέσι φάναι xoi καθόσον προσήκει τῷ eye, 
mandatis ac justitiis ejus ambulabitis, et in iis T4 ἐξ ἀνάγκος τῇ &vÜpornivg φύσει, Ονοτῷ Ύε οὔσε, 
preceptis quee semitis nostris lumen faciunt. In παρεζευγµένα. Όθεν καὶ, ἀφέμενς τούτω», iux; 
quibus et jugiter adhierere et nunquam declinare ἐς µύχιστα, φημὶ, χρονων μηκίστων x«i σννευφραί- 
aut transgredi, neque pedes ad lapidemoffendere, ^ votó γε καὶ συναγάλλοιο, x«i λάδοις µοηδεµίαν µτ- 
duram nempe et optimam conscientiam leedentem Φέποτε πεῖραν μηδενὸς τῶν λυπούντων, Oi διὰ 
ex acuto et infructuosocordeortam cogitationem, τῶν εὐθυμοτέρων ist τὸν βίον ὑμῖν ἄγοντος καὶ τρὺ- 
vestrum est gratissimum opuset omnium linguis — 92v ἀκραιφνῆ χορηγοῦντος, ἀμέμπτοις ἐν ταῖς b 
jactatum,mirandumqueestomninovotum vestrum. Ἅτολαῖς αὐτοῦ καὶ τοῖς δικαιώµοσι, καὶ τοῖς ταῖς 
Etigitur nos nonsolum totum amorem nostrumet Ἅτρίθοις ὑμῶν φῶς ἐμποιοῦσι προστάγµασι (1) xai 
desiderium, sed omnes fere divitias impertiemur πρὸς αὐτὸν ὀρθῶς ὁδογοῦσι, πορενοµένοις * οἷς xsi 
nec vestrorumquidquam vobisdeerit;quodcumque τὸ éupfo ἀε, x«i μοδαμῇ παρεκκλένιν gud 
autem vel minimum a matre accipietis, illudscitote παρενηνέχθαι, μηδὲ τοὺς πόδας ὤχιστα πρὸς λίθον 
ita mihi visum et juxtameam voluntatem factum. δόξαι προσχόχαι, σκληρὸν ἴσως καὶ τὸν καλὺν συν. 
εἰδησιν θραύοντα Ὦλογισμὸν ἐξ ἀκοοστόμου καὶ ἀκάρπου χαρδίας (2), ἔργον ὑμῶν ἐπιμελὲς, καὶ ταῖς 
ἁπάντων  xtüutvov Ὑλώσσαις x«i πάνυ τι θκυμαξδόµενον σπούδασμα. Καὶ γοῦν ἡμεῖς ὑμῖν οὐ τὸ T 
ἔσμιν μόνον φέλτρον καὶ πόθο» τὸν ὅλον, ἀλλά τι x«l τὸν ὅλον σχεδόν πλοῦτον κενώσαντες, x&i δέει τῶν 
ὑμετέρων ὑμῖν οὐδενὸς ἔτι ' µμιχρὸν Ó' ὅσον πρὸς μητρὸς λήψεσθε, τοῦτ' ἴστε καὶ ἐμοὶ δεδογμῶνν 
x«i κατὰ γνώμην γεγενηµένον. 

Tu veromihi filiorum primogenite, mee delicie B — 2o δέ pot τῶν νίέων ὁ πρῶτος (3), τὸ ἐμὸν ἑντρύ- 
meumquecrnamentum,meegloriesplendidacoro- Φφημα καὶ καλλώπισμα, ὁ τῆς ἐμῆς καυχύσεως )&x- 
na, dulcis et omnino suavis aspeolus,ettotius ani- πρὸς στέρανος (4), à Ὑλυκεῖα καὶ κατάχρως (5) 
me mede cordisque ineffabiles amores excitans, θέλγουσα ἐρατεινὴ ὄψις, καὶ 78. ἐμῆς ὅλος φνχἒς 
vide et a longinquo et jam nunc qui post mefutu- —xepdía; ὅλης, στοργαῖς ἀῤῥύτοις ἐς βάθος &puxvov- 
rus sis et quantus, gratus nempe et semper matri — gívn, σκόπει pot καὶ µαχρόθε xai ἐκ τῶν νῦν τό 
obedire paratus et facere que ipsi placuerint ip- ἂν καὶ μετ ip γένοιο xat ὅσος, εὐγνώμων ἅμα xd 
samque juverint, legem Dei observans. Nihilenim πρόθυμος πάντα xaÜvmtixt» μητρὶ, καὶ φίλα πρατ- 
prestare potes quod digne ejus doloribus, cumte — t&v αὐτῷ καὶ χεχαρισµέία, Θιοῦ ταῦτα νόμος 
genuit, autejus curis, cum tealeret, aut aliis, que&- — x:xpsucpévos. Ἔχεις γὰρ οὐδῖν — ixavóv eouteu 
cunque fuerint, beneficiis respondeat, etiamsi te — o/d" ἄξιον, οὔτε τῶν ἐπὶ σοὶ ὠδένων, οὔτε τῶν τρ- 
totum impendas, vitamque profundas. Quidenim? ῥφείων, οὔτε τῶν ἄλλων ὦν ἔτνχες χαλῶν, ἐκπλῦσαι 
Si, quod accepisti, reddideris, corporis in mater- ακἄν σεαντὸν ὅλον mpón, δωῦς ὀλιγωρήσας. Τί γαρ; 
nis visceribus formationem, simulqueanimecum εἰ, ὅπερ εὔνφας, ἀποδῶς, σύμπηξι σώματος ὃ 
illo conjunctionem, et cum tantis doloribus nalivi- σπλάγχνοι μητρικοῖς, ἅμα δι καὶ uy πο; 
tatem, inquit Job, et quecunque alia tibi nutriun- C τοῦτο δεσμὸν, καὶ σὺν puóyÜm Ὑέννησιν, Ἰὼθ X- 
do ac adaugendo evenerunt, et ad id etatis elato γι (6), καὶ τἄλλα ὅσα καθεξῆς ἂς ἀπήντωσε τριφο- 
(occurrat autem et longa felixque senectus, ut et — píévo καὶ αὐξανεμένῳ καὶ πρὸς T020' Ώλεχίας xa 
mens, juxta preces nostras, tibi occurrit profunda ἑληλακότι (ἀπαντήσοι δὲ x«i Ύῆὔρας Ba02 καὶ πῖο, 
etgravis,quidquid tuam etatemdecet, transgresso x«i νοῦς, χατὰ τὰς εὐχὰς pA, ἀπήντησε βαθὺς 
et senilem intellectum dignasque senecogitatio- ^ x«i πολιὸς, παντὸς προανακνψας τοῦ τῷ o» 
nes in juvenili corde ponenti). Si igitur et exis- προσήκοντος, x«l mpsaÓvruxh» σύνεσιν ἐν νεαζούσε 
tentiam, et que deinde tibi evenerunt bona a ma- — 0s; καρδία καὶ Ὑηραιοὺς λογισμούς) * εἰ τοίνυν χεὶ 
tre, ex ejus curis et precibus accepisti, quid et τὰ πρῶτά σοι τοῦ εἶναι παρὰ μητρὸς, καὶ τὰ xaü 
quantum pro his omnibus a te reddi oporteret, ut — Ec dt καὶ τοῦ εὖ εἶναι τὰ μὲν ἐπιμελειαεις ovviibs, 
quidquid decet ate redditum fuisse videatur! Cum — r& ὃ) εὐχαῖς μητρικαῖς, τὶ ἂν καὶ ὅσον ὑπὲρ πάντων 
non possis, daquantum potes, honorem nempe abs* Τούτων ἀποδοὺς πᾶν ὅσον προσῆχον φανείης ἂν ἀποδι- 
que mensura, sed quodamexcessusuperadditum ; δωχώς; Ἐπεὶ di μὴ ἔχεις, δὸς ὅσον ἔχεις, τιμὲν τὴν 
quo magis enim dabis, eo majus lucrum facies, µμὴ κατὰ µέτρον, ἀλλ ὑπερθολαῖς τισι προσενη- 
Reddas matri quidquid ad mepertinet, et quidquid ^ pívov * ὅσον γὰρ ἄν δώσεις (7) πλέον, τοσοῦτον χεὶ 


u Conf. Psalm. cxvii. 108 oratione, cujus lemma protulit Fabricius Bibl. 
. (2) Sinon totus esset Chummus in Bibliorum Gr. 1. ΥΠ, p. 645. 
imitatione, quam et hic inesse ob adjectivum &xpo- (&) Videtur meminisse verborum Salomoni: 


τόμου suspicor, ob alterum ἀκάρπον suspicarer Prov. xvit, 6 : Στέφανὀς γἰβόντων tüxv« τέκνων, 
meminisse /Eschylei versiculi in. Septemthebana καύχηµα δὲ τέχνων πατέρες αὐτῶν, 

de Amphiarao: Βαθεῖαν ἄλοχα διὰ φρινὸς καρπού» 5j Id adverbium este rarissimis. 

μινος. 6) An Job. xiv, 1? 

. (3) Joannes, puto, Chumnus, qui fuit cubicula- 7) Puto scripsisse dovo; ; nihil mutavi, cum 
rius. Huic parentavisse vide Niceph. Gregoras  essetinter duas malas lectiones eligendum. 


1489 


TESTAMENTUM. 


1190 


κερδανεῖς πλέον. ᾿ἘΕνταῦθά uot Χένωσον καὶ τὸ ἐμοὶ A utrique debetur, post meam mortem, matri tuc 


ἐπιθάλλον, καὶ πᾶν τὸ προς ἀμφοτίρους, τοῦ πα- 
τρὸς ὑπεκστάντος, τῇ μητρὶ πρᾶξον, εὐγνωμοσύνην 
ἀνόθευτον ἐπὶ τούτοι, ὑπακοὴν πρόσθες, ἐκπ)ήρω- 
σι ἐνταλμάτων, τὸ πανθ' ᾖἔτοιμον εἶναι τοσαύτῃ 
x«i τοιαύτῃ θεοφιλεῖ μητρὶ πειθαρχεῖν καὶ φιλό- 
παιδι, σοὶ πρῶτον τὴν ὄνησιν ἔχοντα πλείστον καὶ 
μεγίστην. Καλόν σοι xoi pa τι συνοῖσον εὐσέθειαν 
μητρικὴν εὐ)λαθεῖσθαι, καὶ τὺν πολλἠν αὐτῆς ἐν 
πᾶσι θεραπεύειν εὐλάδειαν. Taura δὺ πρᾶττε" καὶ 
τοῖς ἀδελφοῖς ἀντὶ πατρὸς igo, φιλόπαις ὁμοῦ x«l 
φιλάδελφος, εἰρήνην τὴν uit! αὐτων xai πάντων 
µεταλιώκων, ἀγάπην ἐν εὐθύτεοτι ψυχῆς ἦν θΘεὸς 
ἐγκελεύεται. Ὑπεοωφανιίας ὑπερφονητὴς ἴσθι, κατ 
οὐδενὸς μὲν τῶν ἄλλων, κατ αὐτῆς δὲ καὶ µόνης ὅλας 
τὰς ὀφρῦς ἐπηρμένο, x«i Ὑενναῖός τις πρὸς αὐτὴν 
ἀῑὶ παρατιταγµένς, ὥστε μή τι φανῆναι ταύτν 
δεδουλωµένος. ᾿Αδιχίαν ἐξ ὅλης ψυχῆς βδελυξάμενος 
µίσχσον. Καί Υ’, ἐν τούτοις ἔχων xci χατευθύνων, 
πᾶσιν ἐν ἀγαθοῖς ζῦθι, καὶ τῶν τοὺ πονηροῦ πασῶν 
μηχανῶν ἀνώτερος καὶ ὑψηλότερος περισώζου, 
μηδὶν τοῖς αὐτοῦ χέντροις μήτε πλησσόμενος, purs 
βλαπτόµενος. Βλάψοι σε δὲ xoi µηδείς ἔτρος, ταῖς 
ἐχείνου µεθοδείαις (1) χαὶ τέχναις χεχρηµένος, xai 
qt φανερῶς ἐπιθουλεύων ὢ ἀφανῶς βλάπτων. Kal 
ἔντειαι xat Χατόοθου, ἐπιθαίνων x«t κχκαταπατῶν 
x«t ὁράκοντα μῖν σχολιὸν σκολιά σοι σοφιζόμενον 
x«t ἐπινοοῦντα, ἀλλὰ xat λέοντα (2) ὠρυύμενον xe 
ἅρπαγμα xxt βρῶσιν τὴν σὴν ψυχἠν ἐχδητοῦντα (3). 
Στέργε χαι ὅσον ἔλαχες εἰς χλῆρον, ἡμῶν προϊχά 
σοι x«t μερισάντων x«t τελέως ἀποτισάντων. Kai 


νῦν δὲ τελευταῖον µέρος χάριν ἑτέραν ἀπειληφὼς ἴἔχε, νοµίσµατα χρυσοῦ 
τῶν Ὀμετέρων τοσοῦτον ἂν ἀποτιμηθείη, ἀγαπῶν ἐν τούτω. 


tribuas : sinceram gratitudinem, pro beneficiis 
tantis obedientiam quoque addas, mandatorum 
adimpletionem ; in omnibus tante ac tali, tamque 
pie et filiorum amanti matri obedire semper pa- 
ratus sis, et inde plurimam ac maximam utilita . 
tem percipies, Pulchrum tibi est et valde utile ma- 
tris pietatem venerari, et quam maxime in omni- 
bus hujus reverentiam curare. H*ec igitur age : 
et fratribus sis pro patre : paterno simul ac frater- 
no amore plenus, pacem eum iis et cum omnibus 
habens, caritatemque eam in anime rectitudine, 
ut jubet Deus. Superbiam contemnas, contra nihil 
aliud, contra eam vero solam tota supercilia at- 
tollens, generosequein eam tanquam acie pugnans, 
ità ut nunquam ei servire videaris. Injustitiam 
toto corde abominatus odi. Hec observans et ad- 
implens, in omnibus bonis vive, et supra omnes 
maligni machinas assurgens, ac excelsiorin effectus 
stes, neque ejus aculeis lesus, neque ictus. Nemo 
autem alius te ledat, istius dolis et artibus usus 
sive aperte insidietur, sive obscure le&dat.Sed firmus 
acrectus maneas, premens etconculcans draconem 
istum obliquum obliqua tibi insinuantem sua- 
dentemque, sed et leonem rugientem et tuam ani- 
mam rapere ac vorare querentem. Ama quidquid 
in hereditatem sortitus es a nobis qui tibi id gratis 
irmpertivimus et perfecte rependimus. Et nuncult- 
main partem, gratiam alteram accipe ao retine 
nummos aureos ..... Et siquid aliud bonorum nos- 
trorum tanti estimetur hoc contentus sis, 

, 8 εἴ τι ἔτερον 


Οὐ μήν ἀλλ ἐπιστρεπτίον ἤδη και πρὸς σὲ pot C Sed tamen nuno oportet me ad te converti : 


τὸν δεύτερον μὲν τῷ χρόνῳ , μηδὲν d' ἧττον ἀποφι- 
ῥόμενον στοῤγῆς ἡμῶν και φῶτρου, ἅτε δὴ και 
μοδὲν ἵττον τῆς πατρικῆς µετέχοντα σχέσεως xat 
τῶν ταύτῃ προσηχόντων. Ὡς «γοῦν πρὸς ὁμοτίμους 
ὄντος pot τοῦ λόγου, τὴν ἴσην] x«t πρὸς ἀμφοτέρους 
νουθεσίαν, ἴσας δὲ και τὰς εὐχὰς ποιοῦμαι. Καί 
βούλομαὶ σοι και ἐπεὐχόμαι ὅσα δὴ και εἴροται x«t 
τῷ πρὸ σοῦ γεννηθέτι συνταξάµενος , ἐπηνξάμην. 
Καί eiu, iv ui» τοῖς χαλοῖς x«t ἀμεινοσι μηδενὸς 
ὕττω μοῖραν ἀποκεχομισμένος, τοῦ δὲ χείρονος παν- 
τὸς εἴης κρείττων, μηδενὸς µιτέχων, και σε χαχία 
µηδεµία μηδαμῶς ἐν οὐδενί κρατήσοι χειρωσαμένη, 
ἐν Q' ἀριταῖς ἁπάσάις τὸν εὐριτὴν ταύτης και 
σὀφιστὴν νιχῴης, xat νικῴης ταῖς μιτριχαῖς εὐχαῖς 
ἐγχαθωπλισμένος, x«t πρὸς τὰς ἐπιθουλὰς, à dU 
ἑαντοῦ τοῦ Ἠπολεμίου πειρωμένου ἢ δι ἐἑτέρων 
μιηχανωμένου, ἀπερίτρεπτός τις χαι χραταιὸς πα- 
ῥιμθάλλων, ᾿Επασήξει, εὖ οἶδα, μητρὸς θιρμὴ 
πίστις, Otóv ἰσχυρὸν x«t ἐξονσιαστὺν xarà πάσης 
ἀντικειμένης δυνάµεως ἀρωγὸν ἐπιχαλουμέη καί γε 
παρεχοµένη, ᾧὦ δὴ χαι οὐδίν οὕτως ῆδιον ώς vins 


(!) Τὰς µεθοδείας diaboli dixit Paulus ad Eph. 
1, 44. 
(2) Psalm. xc, 13 : Καταπατήσιις Xéovta και 
ῥακοντα. 


qui mihi etate quidem secundus es, non mi- 
nus autem dilectionis et amoris & me obti- 
nes, quippe qui non minus habeas paternam for- 
mam et que ad eam pertineant. Cum igitur ad eos 
qui pari apud me honori sunt, sermonen habeam, 
ad utrumque eadem consilia easdemque preces 
dirigam, ac tibi opto percorque quecumque dicta 
sunt οἱ οἱ qui prior te genitus est, precatus sum. 
Neque minorem in pulchris bonisque partem re- 
feras ; quidquid vero malum est, superes, nihil tale 
experiens, neque ulla malitia te vincat domitetque, 
in omnibus vero virtutibus malitiee inventorem et 
auctorem vincas, et vincas matris precibus arma- 
tus et adversus ejus insidias, sive per se inimicus 


D tentet, sive per alios artificia struat, constans 80 


fortis resistas! Tibi auxiliabitur, ut scio, matris 
ardens fides, Deum fortem ac omnipotentem adver- 
sus omnem oppositam potestatem adjutorem in- 
vocans et preestans, cui sane nihil tam jucundum 
est quam filius matrem lelificans, et juxta ipsius 
mandata hanc legis partem, quam diligentissim 


(3) Petr. I Epist. v, 8 'O ἀντίδιχος ὑμῶν διά- 
6oÀo;, d$ λέων ὠρνόμιος, περιπατεῖ, ζητῶν τίνα 
καταπίο. 


1491 


NICEPHORI CHUMNI 


1492 


ob:ervans, atque deinceps quidquid decet pite matri A εὐφραίνων µωτέρα, καὶ χατὰ τὰς ῥἐκείνου ἐντολὰς 


tribuens, ita ut, propter Deum, et meis adhorta 
tionibusobedias, quod voluerit mater,id exsequaris 
et ardenler sequere. Et tibi apud Deum erit pro 
mercede gloria, et apud omnes nomines, presertim 
vero apud pios, splendida ac pulcherrima tibi 
adoptabitur glorie corona, dulces ac suaves vel 
his in terris tui amoris fructus carpenti ; sed et 
in futura ac eeterna vita, quales neque oculus 
vidit, neque auris audivit neque in cor hominis 
ascenderunt sinceris deliciis frueris. À nobis au- 
tem, quid tibi bene sapienti amplius erit quam 
ea que prius accepisti, et ea vota que nunc faci- 
mus ? Siquid amplius iis addioporteat, ultimum 
sane donum et gratiam addimus, nihil quidem 
minus, sed omnio primogenito equale. 

νῦν δε τῶν εὐχῶν, 


δηλονότι δωρεὰν καὶ χάριν προστίθεµεν ἤδη, µεδὲν μὲν € 


Et hec quidem nobis vilentur. Reliquus est 
filiorum quartus. 

Qui enim in medio est ac tertius, libenter omisi, 
neque qua erga eum voluntate sim, scio et quo in 
ordine ponam, quippe qui vitee monstrosam con- 
fusionem et inordinationem elegerit, pro ea vita 
que prius ordinata erat et sapiens et nobis pla- 
cens;utrum cum iis qui eamdem vita formam 
gerunt, cui et ipse a teneris libens se ipsum tra- 
didit, etin qua etiam nunc rersatur, minime qui- 
dem moribus, sed solo habitu ac vestimento et 
sane invitus, a nobis decoris causa quasi coactus ; 
an ibi, quo mala ac prava ejus electio ducti, longe 
scilicet a Deo et a virtute. Accessit enim et accurrit 
ad vocantem Christum, et crucem ejus sustulit et 
se illum secuturum esse promisit ; deindein rectis 
gemitis claudicavit, et postquam bene ad culestis 
agri aratrum manum misit, qui multa bona in cc- 
lestibus horreis collit, avertit se retro, eheu ! et 
malas cupiditates libidinesque cordis sui secutus 
est, et qui prius intra Christi Ecclesiam vivere ele- 
gerat, nuno maligni preda apparet, simula salutari 
&c sacro expulsus grege, totus scelesti ac perfidi 
demonis flagellis ae vulneribus confossus, qui non 
per januam, sed aliunde perprecipitia ascendit in 
eos quibus insultare solet, ille malitie auctor, et 
boni fugam et nobis prorsus electionem infelicibus 
proponere amat. Non enim omnimodam virtutem 
ei concedemus, nos omnino culpa liberantes. Et si 
nos in bono firmiter stare vellemus, fugeret Sata- 
nas et certo recederet, et post nos ejiceretur cuim 
Christo in acie stantes, qui et mundum universum 
et hujus principem, tentatorem istum devicit. Sub 


(1) Pro ὡς forsan oig. — Paulus l ad Cor. rj, 
9 : "A ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε . . . 

(2) De monastica vita id est intelligendum, quam 
a puero fuerat amplexus natu tertius ille Chumni 

ius. 

(3 Matlh. xvin, 30 : Εἴ τις θέλει ὀπίσω µου D- 
θεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸι σταυρὸν 
αὐτοῦ, χαὶ ἀχολουθείτω µοι Conf. Luc. xv, 27. 

(t) Sap. Sirach. xvin 90: Ὀπίσω τῶν έπιθυ- 


tí πλέον ἔστι σοι εὐγνωμονοῦντι ; ὢν 


και τοῦτο dà τὸ µέρος ἐπὶ πλεῖστον ὅσον πεπολε 
τευµένος. Καὶ Ὑγοῦν τὸ εἰχὸς πᾶν θεοφιλε μοτρὶ 
περισώζων», ὥστε x&i Θεοῦ χάρω και ταῖς ἐμαῖς dt 
παραινέσεσιν εἴκων, πάντ᾽ ἔσο μητρὶ πρὸς ἆ δὺ καὶ 
βούλοιτο ὑποτασσόμενος xai ἐφεπόμενος προθύμως : 
xai χείσεται μέν σοι doba παρὰ Θεοῦ πρὸς uei 
γιγνοµένη, ἀλλὰ καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις, αφ 
μάλιστά yt τοῖς εὐσεθοῦσι,  λαμπρὸς οὗτος δόξες 
xai καλλιστος ἰἱναρμοσθήσεται στίφανος, Ὠδεῖς up 
χαὶ γλυχεῖς κἀνταῦθα τοῦδε τοῦ σπουδάσµατος τοὺς 
καρποὺς τρυγῶντι ' ἀλλὰ καὶ ἐν τοῖς ἀεὶ µέ,υσι 
x«i ἀπεράντοις, ὡς οὔτε ὀφβαλμὸς sidev (0) οὔτε 
οὓς ὥκουσεν, οὔτε ἀνέθη ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπον, 
οὕτω τὸν τρυφὴν ἀχήρατον τρυγὲὰσεις. Παρ᾽ ἡμῶν 
δὲ, ὤν καὶ προλαθὼν πραγμάτων ἀπειλόφεις, χαὶ 
δέ τι καὶ πλεῖον dép προστεθῶναι, ὑστάτην 
ττον, τῷ πρωτοτόχῳ X&T ἴσον. 
B Kei ταῦτα piv ὑμῖν * λοιπὸς δ ὁ τέταρτος τῶν 
νίέων. 

Τὸν γὰρ ἐν µέσῳ xai τρίτον εχὼν παρῆκα, ἐπε 
pud ἔχω τίς περὶ αὐτὸν γένωμαι TE Ύνωμον, καὶ 
οἵ τάξω, σύυγχυσιν ἀλλόχοτον βίου xai ἀταξίαν {λό- 
µενον, ἀντὶ τοῦ mpouv χοσµίου x«i σώφρονος καὶ 
ὑμῖν ἐπεράστου, πότερον μετὰ τῶν ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ 
σχήματος τελούντων, ᾧ dà καὶ οὗτος ἐκ παιδὸς 
ἐχὼν εἶναι φέρων ἑαυτὸν ἑνῶκε (2), καὶ νῦν ἐστα 
ὀρώμενος ἐν τούτῳ, ὤχιστα μὲν τοῖς τρόποις, rà d 
ἀμπεχόνῃ καὶ ταῖς περιθολαῖς Ἁµόναις χαὶ ταύται 
Φήπουθεν ἀέχων, παρ Ἡμῶν ὠσανιὶ τοῦ κααλοῦ 
χάριν  Ttrupavvnuévog, d$ Όὅποι πονηρὰ Ἠπαντιλῶς 
καὶ μοχθηρὰ ἐξάγει προαίρεις, πὀῤρω ὁηλονότι 
Θιοῦ xai παντὸς τοῦ καθήκοντος. Προσῦλθε pb 

C γὰρ xci προθύµως προσέδραµε τῷ χαλοῦντι Χρισ-ῷ, 
xai τὸν σταυρὸν Ἶρε xol ὀπίσω χαταχολουθεῖ αἲ- 
τοῦ (3) ἐπηγγεέλατο " εἴθ᾽ ὅλαις ταῖς εὐθείαις ἐχωλανί 
τρίθοις, xai βαλὼν καλῶς im' ἄροτρον χεῖρα οὐρε- 
νίου γεωργίας καὶ πολλὰ τὰ/αθὰ ἐν ἀποθήκαι 
αἰωνίοις θησαυριξούσης, εστράφη ὀπίσω οἴμοι | τῶν 
καχῶν ἐπιθυμιῶν {4) καὶ Οθελημάτων τῆς καρδία 
αὐτοῦ, καὶ τῆς Χριστοῦ µάνδρας ἐντὸς ἀγαπύτσες 
πρῶτον ἐδιαιτᾶσθαι, θήραμα ἐλεεινὸν — (3) 
ὁρᾶται, ὁμοῦ τῆς σωτηρίας καὶ τῶς ἱερᾶς ἐξωαθεῖς 
ποίµνης, στιγµατίας ὅ)ος ταῖς τοῦ Aggro) usi 
χλέπτου (0) µάστιξι καὶ πληγαῖς, μὲ διὰ và; αὐτᾶς, 
ἀλλ ἀλλαχόθεν ποθὶν διὰ κρημνῶν τινων  &vatav- 
τος (7), οἷς ἐκεῖνος εἴωθεν ἐπιποδᾶν, ὁ Φημιουργὸς 
τῆς καχίας, καὶ τὴν ἀπὸ ToU κχαλοῦ φυγὴν καὶ tuv 
τοῖς τὰ πάντα μοχθηροῖς τὸν προαίρεσιν mpoltwi» 
τεχναξόµενος, Ou γὰρ τὸ πᾶν αὐτῷ δώσουν τὸ 
ἰσχύος, ἑαυτοὺς έξα ρούμενοι παντελὼς τῆς αἰτίας 


νῦν 


μιῶν σου pi; πορεύου. Cf. t. II, p. 194, n. 1. 

n Excidit forsan romen τοῦ πονηροῦ vel alius 
9611165, cujus preda fuerit Chumni filius. 

(6) Juncta sunt ea nomina et apud Joannem 
x, 8 

(7) Gregorius Nazianz. Orat. xxviu, p. 474 : &- 
ὅοιχα δὲ τοὺς ληστὰς καὶ κλέπτας, uà, διὰ τὲς a7 
λῶς ὑπερθάντες, ὢ ἀναιδεία συλήσωσιν, ὃ δι) ἅπατης 
κλεψωσιν, ὥστε θῦσαι. 


1493 


TESTAMENTUM. 


1495 


à), εἴ ys µόνον xai ἡμεῖς βουληθείηµεν ἐπὶ τοῦ Α quo salvatore et capite cum te per. totam vitam 


καλοῦ ἑδραίως ἔστάναι, φεύξεται ὁ Σατανᾶς, oid 
ὅτι, χαὶ ὑποχωρήσει, xai Ὁμῶν ὀπίσω καθυκαχθύ- 
σεται μετὰ Χριστοῦ xol τεταγµένων καὶ συνιστα- 
µένων, τοῦ τὸν κόσμον ὅλον, x«t αὐτοῦ δὴ τὸν 
ἄρχοντα, τὸν πειραστὴν τοῦτον, νενικηκύτος, ὙὝφ' 
à dà σωτῆρι και κεφαλῆ και σὶ διὰ παντὸς τοῦ βίου 
πεπολιτεῦσθαι ἐγὼ xat νοµίσας χαι θαῤῥησας, και 
jt τὸν πρὸς αὐτὸν πορείαν ἀμεταστριπτί χατιεν- 
θύνειν, καταπατουντα τὴν τοῦ και τὴν ἀρχὴν ἅπα- 
τήσαντος ὄφεως κεφαλήν και τῇ τοῦ ξύλου ἀποπλα- 
νώσαντος xat θανατώσαντος βρώσει, και ἀί δ' 
ἀπατᾶᾷν ἐν τοιούτοις πειρωμένου τρυφαῖς γαι ἤδο- 
ναῖς xat ὥτταις σαοκῶς, ὁρῶ σε νῦν (à πὀσον x«t 
οἷον χακὸν έν τοῖς ἐμοῖς ὀφθαλμοῖς |) τοῖς ἑκείνου 
μᾶλλον συμπα-ούμενον Χχαι συντριθὀµενον θανα"η- 
φόροις ποσί. Kv και αὐτὸς εἰς σκληρὸὀν ὡσανεί 
λίθον τὸν καρδίαν μεταθαλών ἀναισθήτως ἴχης τοῦ 
πάθους χαι τῆς συντριθῆς, ὅλην ἀποσυληθιις και 
χλαπείς χαχῶς τὴν διάνοιαν, ἀλλὰ mór ἀνανήψεις, 
x«t συνέσεως XXL λογισμῶν και σιαυτοῦ “ενήσῃ, ὁ 
ἐν νηπιοις ἔτ ὧν 1) και τὴ πρώτῃ ys xat μετ 
αὐτὴν ἡλιχίᾳ συνιείς ἀμφρόνως, νῦν  Ód' ὑποσυρείς 
ταῖς ἀφροσύναις, x«t, ὅτε μᾶλλον ἔδει σε τῶν ἀγνοη- 
µάτων παντελῶς ἀπηλλάχθαι, »νουνεχεστέρας ἐέπι- 
θάντα τῆς ἠλιχίας, τὸτε πρὸς τὰ Χείρω µιταστραφείς 
εἰς έλεινὴν τὴν ταλαιπωρίαν (2) ἐν τῷ ἀκάνθας 
ἐμπαγῆναί σοι τὰ πιχρὰ Χέντρα τοῦ πονηρου : Kai 
γὰρ τοιοῦτον τὸ ἐκχ)ένειν ἀπὸ τῶν ἐντεταλμένων 
τρίθων Χριστοῦ * τοιοῦτον καὶ τὸ τὸν ζυὸν αὐτοῦ 
ἀποσείσασθαι τὸν ἐλαφρὸν καὶ χρηστὸν (3), καὶ 
πρὸς ἀνοδίας χαὶ βάραθρα, καὶ τοιαύτας ἀνωμάλους 
xai προσχόμµασι συνθλιθούσας, ἀποθραμεῖν, ἀφέντα 
βαδίδειν μὶν καὶ ἐπιπορεύεσθαι τὸν ἐν εὐλογίαις 
ἐπογγελέωενην γῆν xai τὴν dv αὐτης πρὸς παρά- 
Φδεισαν ὅθεν ἐξεπέσομεν φέρουσαν, πατεῖν δὲ τὴν 
ἀκάνθας xai τριδόλους ἐν χκατάραις φύειν καταδι- 
κασθεῖσαν (4) xat πγεωργεῖ. "Ert. ἐλπὶς ἐμοὶ μὸ τί 
σε πρὸς τέλος τὰς ἐπὶ σοὶ τῆς μηετρὸς χαλὰς ἐχείνας 
Ὠπίδας χαταισχῦναι, καὶ µαταιας ἀπεληλεγμένας 
δεῖξαι. « Ἐπιστράφητε ποὸς µε, χαὶ ἰπιστραφή- 
σοµαι πρὸς ὑμᾶς, λέγει Κύριος (b) * » ἐπίστρεγον 
xai), xai ἐπιστραφήσεταί σου, xai γε τὰ συντρίμ- 
µατα, καὶ τοὺς ἐξ ἀφροσύνης ὀδωδότας καὶ µχλα 
τε χατειρ;ασµένους χαὶ σεσηπότας µώλωπας, ἐξιά- 
σεται ' πῶς καὶ τίνα τρόπον ; Ἔλαιον ἐπιχέας xai 
ἐπιθεὶς καταδέσµους (6), µηχέτι τοῦ «αλου μήτ 
ἀποσαλευθῆναι, μή: αὔθις ἀποθραγῆναι, μηδαμώς 
ἀνιέντας * καὶ τὸτε τὰ ἱάματά σον ταχὺ ἀνατελεῖ, 
καὶ πρώὠϊμον ῥαγήσεταί σοι τὸ φῶς (1) τήν νῦν 
κατέχουσαν σκοτόµαιναν χαὶ αχλὺν ὅλην διωσά- 
μενον xai ἀποτινάξαν, xxi iacu; τῇ σῆ σαρχὶ xai 


ἐπιμέλεια Ὑενώσεται τοῖς ὁὀστέοις (8), xai 


acturum esse putarem et confiderem, et ad eum 
constanter cursum tuum directurum, caputque 
serpentis hujus qui ad initio decepit, et fructus 
comestione in errorem inducit occiditque, ten- 
tatque semper et deliciis et voluptatibus οί 
carnis remissione decipere, videote nunc, (o quan- 
tum et quale in oculis meis malum |) demonis 
pedibus mortiferis conculcatum et contritum. Et si 
ipse in durum lapidem cor tuum convertens neque 
affectum, neque contritionem sentias tota mente 
tua abrepta et male decepta, nonne evigilabis, 
et intel'iges et rationis tuique ipsius fies, qui 
adhuc in teneris annis et prima posteos juventute 
sapienter intelligens, nune vero dementia cor- 


B reptus, et, cum potius oportuisset te ab ignoran- 


tia liberari, prudentiorem etatem ingressum, tuno 
ad pejora in miserandam infelicemque vitam 
cucurristi, dum utspinee in te infiguntur amari ini- 
mici aculei ? Ea enim estsors eorum quia Christo 
declinant ; quijugum Chisti leve ac suave excu- 
tiunt. et ad invia et profunda, et inordinatas ob- 
staculisque refertas semitas, incurrunt, dum ambu- 
lare et incedere in plena benedictionibus terra et 
ad paradisum, unde decidimus, ferente, deberent, 
conculcare vero eam qu^e et spinas et aculeos in 
maledictionibus gignere et ferre damnata est. Spes 
adhuc mihi est fore ut tandem non opprobrio opti- 
mas illas matris tue de te spes fallere velis, et 
vanas abire demonstres. « Convertimini ad me, et 
convertar ad vos, dicit Dominus. » Convertere et tu, 
et convertetur ad te, οἱ contritiones tuas, et ex 
dementia orta et producta et corrupta vulnera 
sanandoauferet. Quomodo autem?Oleum infundens 
desuper et ligamina imponens, qu& neque ea sinent 
& bono recedere aut sursum frangi. Ac brevi sana- 
bit te, et matulinum lumen has tenebras quee 
nunc te comprehendunt franget, et omnem horro- 
rem repellet et deturbabit, et sanatio carni tue et 
cura fiet ossibus tuis, et anime tue dicet : « Salus 
tua ego sum, » eteam salvabit. Et tunc nos, pater 
simul, ac mater, teneri et mites, nedum duri ac 
justa ira pleni, filii amantes erimus ; et quod ad 
te spectat, bene penitentiam agentem et ad prio- 
rem Deoque dilectam vitam redeuntem, providi 
erimus, neeorumque ad cursum conferunt defectu 
dejiciaris et'indolens officiique despiciens fias ; et 
concedeinus quod tibi sufficere possit, quatuor- 
decim nempe auri talenta, mille aureos nummos 
adequantia. Tantam igitur dicimus fore tuam par- 
tem, site bonum converteris. 


TÜ ψνυχῦ 


σου ποοσερε, « Σωτηρία σοὺ εἰμι ἐγὼ (9), » xai σεσωχὼς αὐτὴν ἔσται. Καὶ τοΐνυν Ὠμεῖς, πατὶρ 


(1!) Legendum forsan ἐτῶν. 

(2) Videtur nonnihil deesse. | 

(3) Matth. xi. 90: O γὰρ Ὀυφός µου χρηστὸς, 
xai T? φορτίο» uou ἐλαφρὸν ἐστιν . 

(*) Genes. mi, 17: ᾿Επιχατάοπτος » *7ü ἐν τοῖς 
ἔογοις σου ἀκάνθας xai τριδθόλους ἀνατελεῖ 
σοι, A 


5$) Zachar. 1.3, 

0) Luc. x, 34 : Κατεησε τὰ τραύματα αὐτοῦ 
ἐπεχέων ἔλαιον xai otvov. 

(1) Isai. Lvii, 8. 

(8) Proverb. ri, 8, 

(9) Psalm. xxxi, 3. 


1495 


NICEPHORI CHUMNI 


1496 


ὁμού καὶ µήταρ, xoi pet" ἐμὶ αὖθις µήτηρ, µειλίχιοι, προσηνεῖς, ἀντὶ τῆς νῦν ἐπιπλήξεως xat διχαίας ὁργῆς, 
φιλόπαιδες ἱσόμεθα xat τὸ ἐπὶ σοί, xo) µετεγνωχότι xat πρὸς τὸν πρώνν πολιτείαν τὸν χαι Θεῷ φίλην ἐἑπανιόντι, 
οὐ μὲν ἀλλὰ x«t προμοθεῖς, ἵνα μὴ τῆ ἐχλείψει τῶν συντεινόντων πρὸς τὸν ὀρόμον ἐγχοπὺ σοι «Ὑένοιτο xài 
ῥαθυμία, και ye τὸῦ σπουδασµατος ὁλιγωρία, και χορηγήσοµεν dà τὸ ἀποχρῶν καθάπαξ, χρνσοῦ Quei 
τάλαντα τέτταρα xài δέχα, χιλίων ἀπαρίθμησιν νομισμάτων Φδηλοῦντα. Τοσοῦτον γὰρ φαµεν εἶναι και τὸ ἐπιθάλλον σοι 


µέρος (4), ἐν ἐπιστροφῇ δηλονότι τοῦ καλοῦ γεγονότι. 


Te vero, ultimum et reliquum, ut dicebam, meo- Α 


rum filiorum, Nicolaum meum,nescio que et qualis 
te maneat fortuna, ubi vita mea fracta erit, cum 
adeo imperfecte etatis sis, neque adolescentiam 
absolveris. Magnam verofiduciam prestanteamque 
validam tui mores, jam ad bellum acecincti ac 
bonas spes nobis polliciti ; incutit vero mihi timo- 
rem mors plerumque improvisa superveniens, cum 
neque diem orastinam viderecertisimus. Sed id ad 
me attinet , sed et tuatenera etas mead timendum 
inducit, que nondum res valet accipere easque 
gerere 1 timeo ne forte, cum sis junior, patre tuo 
mortuo, nemo te protegat manumque tibi porrigat, 
te ad meliora verbis et exemplis ducturus ; ac de- 
inde ne tam bone indolis nihil jam tibi supersit, si 
inimica fortuna fluctibus latuerit deamonque malus 
te tentaverit. 
πλέον — fato, 
yos. 

Sed quid mihi hecsunt ? Sis misericors ac bene 
volus, qui multam in Christo virtutem ac poten- 
tiam adeptus es, multa unguenta, multa«miracula, 
sanote ac magne Nicolae, indigentium ardens pro- 
tector, ad quem ego meum dilectissimum filium 
ferens, e maternis visceribus ereptum, com- 
misi et consecravi ; et multum ideo fiducie habui, 
quod prius maxima ac deinde (ue erga me boni- 
tatis protectionisque testimonia retuli, etsi ingra- 
tus ipse miraculis visussum, ita ut metuendum 
potius mihisit, ne mea improba et prava vita filius 
non in bonum utatur. Unde et a me ille sejunctus, 
et tua sola protectione confidens ac vivens et ope- 
rans, meliora multo quam pro nostris precibus ao 
voluntate referet. Tunc igitur, qui eum tibi infan- 
tulum ut servum acceperis, et nunc, ut ita dicam, 
tua gratia emeris et a nobis traditum habueris, 
adjuva eum etlibera ab omnibus insidiis, tuisque 
alis eum obumbrans, ei requiem prebeas sole diei 
usto, etsagittis in die volantibus vulnerato, ne- 
que permittas eum luna per noctem auta timore 
nocturno et a qualibet re perambulante in tenebris 
turbari et capi. Et hoc modo eum ab omni malo 
immunem serves, vitam ejus in bonis dirigas, eum- 
que quantum licet defendas. Deinde ità per om- 
nem virtutem ductum, te duce, et ductore et pro- 
tectore, Christo repreesentes in eeternum exsultan- 
tem et superne beatitudinis heredem constituas. 


δνσμενοῦς τύχος ὑαποχρνθείσης 


(1) Luc, xv, 12 : 
μέρος τῆς οὐσίας. 

(2). Nicolai filii patronus, quem invocat pie 
Chumys, S. Nicolaus, Myrorum in Lncia episco- 
pus, cognominatus fuit Myroblytes ac Thaumatur- 
gus. De eo exstat Lequienti Dissertatio id Conti- 


Πάτερ, δός pot τὸ ἐπιθάλλον 


It δὲ τὸν ὕστατὸν pot χαι λοιπὸν, ὅπερ ἔφην, 
τῶν παίδων, τὸν ἐμὸν Νιχόλαον, οὐκ oid τίς b 
x«t ποία ὑποδέξηται τύχη, τῆς ζωῆς ἐμοί τµοθεί- 
σης, ἐν οὕτως ἀτελεῖ cot καθεστεκὸτε τῇ Ἀλαία, 
x«t µήπω τὴν µμειραχιχὺν παραμείψαντι. Δίδωσι 
pt» γὰρ θαῤῥεῖν χαι πολλὰ δίδωσι ϐθαῤῥεῖν ὁ τού- 
πος, παραγυμνούμενος δη και τὰς χρηστοτἑρὰς 
ἡμῖν μνηστευόµενος -ῶν ἐλπίδων  φοθεῖ δέ µε cà 
τοῦ θανάτου ἀπροόπτως τὰ πολλὰ ἐπιὸόν, και μεδι 
πιρί τῆς «piv µμηδεμιᾶς οὖσης ἐγγύως. ᾿Αλλὰ 
τοῦτο μὲν ἐμοῦ χάριν * πολλὰ δὲ xat τὸ σόν ἁπαλὸν 
£v χρόνῳ δεδίτεται, xot τὸ πρὸς ἀντιλύψεις τῶν 
πραγμάτων οὐχ οἵόν τε ἔτι αὐτῶν ἐφιχνεῖσθαι «. 
και δεδίττιται, μή ποτέ σοι νεωτέρω ὅντι, και ϐα- 
νάτῳ τὸν πατέρα ἀποδαλομένω, οὐχ ἐπαμύνοι τις, 
οὐδὲ γε χεῖρα ὀρέξοι, έπι τὰ βιελτίω διαδειχνὺς xoi 
προσιµθιθάδων εἶτα τῆς ἀγαθῆς φύσεως οὐδέν σοι 


χευθμῶσι χαι πειραθιίίσης δαίµονος κακοφαίµι- 
λλλὰ τί τούτων ἐμοί; ἴλεως pot xat εὐμείς 
sing ὃ πολὺς μὲν εν Χριστῷ δύναμιν x«t Άπκῤῥρι- 


σίαν, πολὺς δὲ xat τὰ pipe, πολὺς και τὰ θᾳύ- 
µατα (2), ὁ θερμὸς τῶν ἔπιδεομένων προστάτες, ὁ 
ἱερὸς χαι µέγας ὙΝαόλαος, πρὸς ὃν ἐγὼ ipw 
αὐτόν uot τὸν φίλτατον, ἄρτι τῶν μοτριχῶν ὠδύων 
ἐχραγέντα, θερμῶς πιστεύσας ἑνίθῆκα. και μάλε 
τι τῷ δόγµατι χαι πλεῖστα xat μεγάλα τεθάῤῥηχα, 
τεχµήρια παμμεγέθη πρότερον xat καθεξῆς cil τς 
σῆς περ ἐμὶ φιλανθρωπίας και προστασίας &ri- 
νεγχάµινος, εἶ και ἀγνώμων αὐτὸς ἐφάνην τοῖς θαύ- 
µασιν, crt περί τούτου δίος μᾶλλον, μὴ τὰς 
ἐμῆς φαύλης x«t πονχρᾶς μινούσης ζωῦς ὁ mui 
οὔκ εἰς καλὸν ἀπόναιτο * ὅθιν xat χωρίς οὔτος γωύ- 
µινος, xat ὑπὸ τῇ cj σχέπῃ μόνη xat θαῤῥῶν xu 
ξῶν x«t στριοφµινος, oid" ὅτι ἀμεινόνων ἐπέ πολλὶῶ 
και βελτιόνων τῶν κατ εὐχὴν xat βούλζσιν ὑμῶν 
πειραθώσεται. Και γοῦν, ὡς xat τὴν ἀρχὲν βρέφος 
αὐτὸν οἰχέτων παρειλεφὼς, Χαι νῦν ὠνυτὸν, εἰπιῖν, 
τῆς σῆς χάριτος πἀρ) ἡμῶν ἀποδιδόμενον, εἰσποίκ- 
σαι, «αι ῥύου piv ati πάσης ἐκ παγίδος θτοεύον- 


τος (3), ὑπὸ δὲ τὰς σὺς Ἱπτέρνγας σκιάσας ἀνάπανι 
μήθ) ημέρας τῷ ie συγχαιόµενον και — Qi 


ptio» x«t. τοῖς ἐν ἀντῦ πετοµενοις τιτρωσχόμωο 
βῶεσι, µήτε τῦ σελἠνῦ τὸν νύχτα, μοδ᾽ ὑπὸ ibo 
νυκτεοινοῦ xat πράγµαδος μετενὸς ἐν σχότει due 
πορινομένου μµήέτε ταραττόμανον μόθ᾽ ἁλιτκόμοο. 
Και τοῦτον δὴ τὸν τρόπον ἀθιγῇ καχοῦ παντὸς ri 


nuatione Memor. Desmol. t. VÍ ; quam propter 
nomen auctoris ac raritatem indicare visum est. 
Exstant et in cod. 400 inediti in S. Nicolaum 
Greci Versus. " 

9) Psalm. cxxui, 7 ; Ἡ jvx$ ὑμῶν ὡς στρονθι 
ῥῥνσθη ix τῆς παγίδος τῶύ θηρενὀντωδ, P 


1497 


DE FESTO DORMITIONIS S, MARLE. 


1498 


ῥισώξων, ἐν ἀγαθοῖς ἴθυνον τὴν ζδωὴν, ἐκτείνας εἰς ὅσον δυνατὸν ἐς πλεῖστὸν. Εἶθ᾽ οὕτω διὰ πάσης &pt- 
τῆς ἠγμένον ὑπὸ coi χαὶ ὀδηγῷ καὶ χειραγωγῷ καὶ προστάτη, Χριστῷ παραστήσαις ἐν τοῖς ἀῑδίοις συν- 
αγαλλόμενον, καί yt χληρονόμον δείξαις τῆς ἐκεῖθεν µακαριότητος, 

Παρ᾽ ἡμῶν dé σοι, παιδίον φίλτατον, ἐκ τῶν χαθ' A — À nobis verotibi, dilectissimefiliole, ex corrupti- 


ἡμᾶς φθαρτῶν χαὶ Ὑοΐνων xbt πρὸς ακληρονομίαν 
ὅσα τῷ pxtpi ἐπεσχύψαμεν, ἴσα καὶ ὁμότιμα λέγω 
τοῖς πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς καὶ πρώην, xai νῦν δ) ἐν 
τοῖς ἐσχάτοις, δεδωρηµένοι. Καὶ γοῦν, ὡς ἐν βρα- 
χεῖ τὸ ὅλον καθαρῶς φάναι, mv ὅσον ταρ᾽ "αὐτῆς 
λάθοις, τοῦτο νόμιδε καὶ ἡμῖν εἶναι τὸ δεδογµένονο 
Οὐ μὴν ἀλλ᾽, ἐπειδὴ καὶ πρὸς ct ταῦτα καὶ λείπε- 
ται διαλεχθήναι πρὸς ἄλλον οὐδένα, ὅτι μηδ' ἐστι 
πρὸς ὃν πᾶσα ἀνάγχη, αὖθις πρὸς ὑμᾶς ἐπιστρέφω 
καὶ δύ φημι * Ἔχετε, φίλτατοι παῖδες, Th» τέλευ- 
ταίαν ἐξ ἐμοῦ ἤδη παραίνεσιν xat νουθεσίαν, καὶ 
φυλάσσετέ µοι χκαλῶς τὴν χαλὴν ταύτην παραχα- 
ταθήκην * ἴἔχετ xxi τοὺς αλήρους οὐ πάντάπασιν 
ἀγωνεῖς, οὐδὲ yt τὰς ὑστάτας ταύτας τῶν δωρεῶν, 


bilibus terrenisque bonis in hereditate dabuntur 
que matrimandavimus, equa et aque estimabilia 
nempe iis que fratribus et prius et nuno in extre- 
mis, data sunt. Atque igitur, ut paucis vocibus 
loquar, quidquid ab ea accepturus es, illud crede 
et nobis visum esse. Sed tamen postquam et heec 
de te dicta sunt, et jam neminem habeo quem allo: 
quar, aut quem alloqui necesse sit rursum ad vos 
me convertam dicamque : Habete, dilectissimi fllii, 
ultimam meam adhortationem ac consilium,et obser- 
vatebene pulchrum hocdepositum. Habete ethere- 
ditatesnon omnino ignobiles,neque donorum vilis- 
sima, et contenti estoteeis qusc singuli obtinetis, ni- 
hil petentes amplius, nihil vobis amplius vindican- 


xai ἀρχεῖσθε ol; ἕχαστος ὑμῶν Days, μηδενὸς &v- p tes; habet et preces nostras ac juxta illas vivite; et 


τεχόµενοι, μηδὲ µμιταποιούμενοι µπλείονος :ἔχετε 
καὶ τὰς εὐχὰς, x«i βιῴητε κατ) αὐτάς * καὶ τύχοιτε 
πάντων τῶν Ey» αὐταῖς, καὶ ἀποπέσοιτε τούτων ἀπ᾿ 
oUdtvóg * καὶ χαίροιτε ἀεὶ ἐν Χριστῷ τὴν χαρὰν 
ταύτην, ἓν τε τοῖς παροῦσιν, ἓν τε τοῖς ἀπεράν- 
τοις, διαρκῆ x«i ἀκήρατο πρυτανεύοντι͵ µεσιτείαις 
τῆς πανυπεράγνου καὶ ἀσπίλου µμητρὸς αὐτοῦ, 
τῶν 
των dà τῶν ἁγίων, 


θείων ἀπγγίλῶ», τῶν σεπτῶν ἀποστόλων, τῶν µαρτύροων, 


assequamini quidquid in eis continetur, οἱ a nulla 
earum deficiatis. Et semper hac letitia fruamini 
et presenti tempore ac futuro, in Christo perpetuo 
ac sincere regnante, purissimee etimmaculate Ma- 
tris ejus intercessione, divinorumque angelorum, 
venerandorum apostolorum, martyrum, pontifi- 
cum, sancti Nicolai, et omnium sanctorum. 

τῶν ἱεραοχῶν, τοῦ Νιολάου, xoi πάν- 





OEZXIIIZMA 


ΡΒΗ TH ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΟΡΤΗ 


ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΠΑΝΤΟΣ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ * 


Αὐτοῦ μὶν ὅθεν καὶ χκατῆλθιν 


ἐς οὐρανοὺς αὖθις μιτὰ 


αγνῆς Παρθένου 


σαρχὸς ἀναθεθηκότος ἰξ 


προσληυφθείσης αὐτῷ, τῆς δὲ παναγίας ταύτης Μητοὺς αὐτοῦ, τὸ νῦν δηλονότι τελούµενον, Ίροπον 


ὃν αηὐδόχησεν ὃς αὐτὸν µιταστάσης Καὶ «γοῦν τὸ θέσπισµα µβούλιται p κατὰ µίαν μόνην 
ημέραν, κατὰ τὸ met «αρατῆσαν ἔθος, τὴν ἐἑορτὴν ταύτην τελεσθαι, ἀλλ, ἐξ ἀρχῆς τῆς καὶ 
πρώτης τοῦ μηνὸς ἐν ᾧ τὸ μυστήριο, ἀοξάωίνων, µέχοι αὐτοῦ παντὸς ἐξήκεν, κακαἀκεῖ dU 


Md 9 ld N , r] 
συμπεραίνειν οποι x«t o piv περαινει . 


EDICTUM 
DE MAGNA ET PERFECTA CELEBRATIONE 


TOTIUS MYSTERII AD CHRISTUM SPECTANTIS. 
Tum Christi ipsius,qui ascendit rursus in celum, unde venit, cum carne adjuncta ei ez sancta Virgine, 


quam Matris ejus sanctissime transfigura( in hunc mo 


um, quem probavit etiam nunc perficien- 


dum. Edictumquippe mandat, ut hoc festumnon per unam solam diem, secundum antiquam consuetu- 
dinem celeberetur,sed ut indea primo initio mensis, cui assignatum est hoc mysterium, tllud peragatur 


continuo usque ad ejus "idem, el finis mensis designet simu 


"A pt» $ τοῦ Θιοῦ Μήτηρ, εὖ διὰ παντὸς τὸ 
τῶν ἀνθρώπων ποιοῦσα £v, θαυμαστὰ οἷα χαὶ 


* E codd. regiis 2105, p. 113, et 3010, p. 362 
signandis deinceps, illo littera A, hoe littera B. ld 


finem festorum. 


Quam mirabilia sint etexcedentia omnem vitam, 
ea que Dei Mater perpetuo in hominum genus 


utroque titulus et illa quasi προθεωρία sine varie- 
tate leguntur sed notundum in B locum illum 


1499 


NICEPHORI CHUMNI 


1509 


contulit beneficia, omnes homines probe intelli- A ὑπερφυῆ παντὶ τῷ βίῳ παρέσχετο πάντες εἰσὶν 


gunt, etoptime intentionis sunt omnes qui talia 
confiteri et predicareaggrediuntur. Etenim nullus 
est sensum et rationem habens qui non illud ve- 
hementer exoptet. Omnes autem probe sciunt esse 
vere super omnem virtutem natluramque sermonis 
de hoc convenienter loqui vel parem gratiam re- 
ferreposse quantumvis zelantissimos ; non solum si 
unusquisque sua voce et lingua talia nitatur con- 
cinnare, verum et si omnes in unum conveniant 
ad illud, 'juicunque nunc sunt et quicunque antea 
vita functi sunt : non certe, neque si foret labium 
unum osque unum quo omnes erumperent in 
unam vocem, ne paululum quidem sic aptissima 
etiam symphonia attingere valerent ad sublimem 
hane tam magnificorum mirabilium confessionem 
que excedens cuncta ad infirma deprimi minime 
potest. Est igitur omnis natura hominum vere infe- 
rior et impotens ad hujus virtutis indagationem, ut 
dignum quid detot ettantis beneficiisloqui possit : 
sed et impotens quoque foret quam accipere pos- 
set linguas ipsas Angelorum et Archangeloruum vel 
sj qui sint aliorum spirituum in Dei laudibus 
perpetuo assuetas, et acciperet eas et adimpleret 
cantica gratiarum creberrima : non enim homines 
tantum, verum etiam potestates ccelestes obstupe- 
facit mirabilium excellentia et sublimitas que pro 
nobis patrata fuerunt hodieque producuntur. 
λογικὴν φύσιν ἀλλὰ καὶ τὰς ἐπουρανίους 


Β 


δυνάµεις, 


άνθρωποι σαφῶς εἰδότε, χαὶ γνώμης εὖ εἶσι πιν- 
τες ἔχοντες ἀνομολογεῖν καὶ κηρύττειν * καὶ γε Των 
ἁπάντων ᾖἔστιν οὐδεὶς, αἰσθήσεως Ὑοῦν καὶ λογι- 
σμῶν µετέχων, μὴ τοῦτο σφόδρα βεθουληµένος. O37 
μὺν ἀλλὰ καὶ πάντες εὖ εἶσι καὶ καλῶς εἰδότες, 


ὡς ἔστι ἀληθῶς ὑτὲρ πᾶσαν Ἄογου και δύναμω 
καὶ. φύσιν ἐφ  ixavóv ταῦτα ἐξισχύσαι λαλῦσαι, 


à τὴν ἀνάλογον καὶ πάνυ τι προτιθυωηµένους tz- 
χαριστίαν πρᾶξαι, μὴ ὅτι yi καθ ἕνα φθεγγοµί- 
νους καὶ xarà µίαν Ὑγλῶσσαν ἕκαστον ἐπιχειροῦντας 
ἀπονέμειν, ἀλλ᾽ οὐδ) εἰ πάντες εἰς ταὐτὸν (1) cw 
εόντες, ὅσοι τε νῦν. εἰσι xai ὅσοι πάλαι γεγόνασω - 
οὐμενοῦν, OUO. εἰ χεῖλος ἓν xai ἓν στόµα πρὸς ge- 
τὴν µίαν (2) γεγόμενοι, οὐδ' οὕτως ἂν οὐδὲ χατὰ 
μικρὸν ἔσχον ἐγγὺς ἰέναι τοῦ τινα ταύτην συµφω 
νίαν παγκόσμιο πρὸς ἀνθομολόγησιν pau, τοῦ 
τῶν θαυμάτων μεγαλείου μὸ χάτω πίπτουσαν xui 
τοῦ παντὸς ἀπολειπομένην. Αλλ ἔστι μὲν ὄντως 
μιωρὰ πᾶσα φύσις ἀνθρώπων καὶ ἀσθενὴς κοὺς 
τοῦτὸ γε δυνάµεως ἐξεταδομένο, ὥστ ἔχειν alu» 
τι καὶ τοιούτων εὐεργετομάτων 
ἐρεῖν * ἔστι δὲ καὶ αὖθις ἀσθενὺς, εἰ καὶ τὰς ey 
Àxàg αὐτὰς ἩὉ xai ἀρχαγγιλικὰς, εἴ τιυές tico 
ἀθλων Ὑλῶσσαι πρὸς διηνεκεῖ ὕμνους εἰθισμῶαι 
Θεοῦ, βουληθείη προσλαθεῖν xai προσλάθοι, ἔπειτα 
συνεργάδοιτο τοὺς εὐχαριστηρίους ἀποπληροῦσα ' 
οὐ γὰρ ἀνθρώποῦς µόνον xci τὴν καθ) ἡμᾶς πᾶσαι 
ὑπερθαῖνον ἐκπλήττει τῶν θαυμασίων τώνδι 


τῶν τοσούστων 


τὸ μέγεθος, ὑπὲρ ἡμῶν ἀπείρων ὅδων χαταπραχθέντων xol νῦν ἐνεργουμένων. 


Attamen quod hec semper ordineque celebrari C Οὐ μὶν ἀλλὰ καὶ 


debeant pleni firmiterque censemus, atque confi- 
dimus. Ergo ut sermonem obiter opportuneque 
ordiamur ab hoc quod fuit in principio : homo 
plasmatus manu Dei divine consors effectus est 
imaginis, inde super oranes visibiles creaturas ho- 
nore coronatus. tanto majore gloria et decore 
donatus, quanto formationis ejus verbum altius 
efferebatur, cum accepit unde imaginem quam ge- 
rebat conservaret, si custodiri precepta curarit. 
Postquam autem per voluptatem nudatus est, et, 
precepta parvipendens, decipientibus fidem ad- 
hibuit: statim decidit, in ipso loco ubi constitutus 
fuerat in voluptate 'et fruitione multorum mazxi- 
morumqne bonoruin, simulque amisit meritum 


integrum a θεσπισµα ad περαῦει fuisse serius 
lineola transversa inductum, ab ipso ut videtur 
librario, ab eo saltem homine qui opusculorum in 
codice contentorum indicem confecit. In eo igitur 
indice generali, quum primum hocce scripsisset 
lemma, τοῦ αὐτοῦ θέσπισµα ἐπὶ 752 µεγάλη xal 
τελευταία ἑορτῇ τοῦ κατὰ Ἄριστον παντὸς μυστηρίου, 
eo deleto, novum substituit, hisce scilicet conce- 
ptum verbis: τοῦ αὐτοῦ λόγος ὅπως δεῖ ἑορτάνειν 
τὴν εορτὴν τῆς κχοιµήσεως τῆς υπραγίας θΘεοτήχου 
ἀπὸ τῆς πρώτης τοῦ αὖ /ούστου μηνὸς µέχοι τῆς ἐσχά- 
της. Nova illa Andronici lex, an diu viguerit ne- 
scio ; nec Strozzie licrum de Assumptione consu- 
lere potui. in quo forsan is antiquitatum liturgica- 
rum locum tractatus fuit. — Apponam non intem- 
pestive e codice regio 1630, pag. 61, 63, 133, tria 


«et ταῦτα τελεῖσθαι 
βιθαίας ημεῖς τὰς xxt ασφαλεῖς ἔχομυν 
τὰς ελπίδας. Καὶ, ἡμῖν ὁ λόγος, ὥσπερ εἷς 
ἀρχὴν ἀνελθὼν, ἐκεῖθεν καθ ὁδὸν προΐοι, ἐπλάσθι 
μιν ἄνθρωπος χειρὶ Θιοῦ, καὶ µετέσχε θείας sue 
νος (3), xai τούτῳ πλείῳ τετίµυται πάντων τῶν 
ὀρωμένων * εἶχε ὃ) ἂν xai πλίον ἀπειληφέναι τιμᾶς 
καὶ δόξης, πρὸς ὃ καὶ μᾶλλον ὁ τῆς κατ αὐτὸν ὃς- 
µιουργίας ἔφερε λόγος, καὶ ἀπέλαθεν ἂν, εἰ, τὸν 
εἰκόνα περισώσας, μιτὰ τῆς ἐντολῆς ἐφυλάχθτ. 


χαθεξῆς 
πίστεις 
(y 


^Erti d 0e ἠδονῦς ἐχλάπη, xai, τῶν προσταγθὴ- 
9 , P χ 


των ὀλιγωρώσας, ἐνιπίστευσε τοῖς ἀπατῶσι, πίπτιι 
μὶν εὐθὺς ἐκεῖθεν ὅπη x«i τρυφῆς (4) έτάχθη xzi 
πολλῶν καὶ µε/άλων ἀγαθῶν µετουσίας . αποπίπτιι 
’ ὁμοῦ καὶ ἧς ἀξίας ἔμελλεν ἀμείνονος πειραθῦναι, 


epigrammata, εἰς τὴν χοίµησιν τῆς Θεοτόκου, — «. 
Ζῆς καὶ θαοῦσα * δῶσα τίχτεις παρθένος. — B. 
Σαῖς ἡγκαλίζου πρίν us Χχιρσὶ, παρθένε, Θυλὺῦς δι 
σῆς ἔσπασα μητριχὸν γάλα. Τὸ πνεὺμά σου νῦν C 
τὸς Μγκαλισμένος, Τὸ σῶμα πέµπω πρὸς τρνοῆς 
τὸ χωρίον. — *'. Ρῆν éx πόλου µοι, γῆς ἐγὼ σοι τὸ 
πόλον Ιδοῦ τίθηωι. αῆτεο παρθένε. 

(4) Poterunt admoveri. si tanti est, Joannis Dia 
coni similes hyperbole ex initio laudationis Joan- 
nis Paleologi ( Vide tom. CLVIII). 

(2)Genes. χι, { : ἦν πᾶσα ἡ γῦ χεῖλος ἓν κεὶ 
φωνὺ μία πᾶσι. 

(3) Genes. 1, 7 ; ἔπλασεν ὁ θΘεὸς τὸν ἀνθρν- 
πον. Vide et 1, 27. 

(4) In Bibliis non semel paradisus dicitur o παρᾶ- 
δεισος τῆς τρυφῆς. 


1501 


DE FESTO DORMITIONIS S. MARLE. 


1502 


xai στοέφει πάλιω εἰς γῆν συντριθεὶς τῇ ἁμαρτία, A propter quod meliori bono potiri in proximum ha- 


μήθ᾽ ὅπερ ἦν φυλάξας, μύτε γενόμενος πρὸς ὃ δὴ 


κρεῖττον καὶ ὑψηλότερον παιδαγωγούμενος  ixa- 
giro. 
Καὶ ὁ μὲν οὕτως ὥλισθε, Θεοῦ χαὶ τῆς θείας 


ἀποπεσὼν μοίρας : ὁ δ᾽ αὖθις βούλεται πρὸς ἑαυτὸν 
ἐλκῦσαι. Βούλεται τοῦτο, καὶ σκοπεῖ τῆς φιλανβρω- 
υπίας τὸ μέγεθος. ᾿Εαυτὸν ὅλον εἰς ἡμᾶς οὐκ ἅπα- 
ξιοῖ χενῶσαι (1), χα γε βαστάσαι πεπτωκότας xai 
προσ) αθεῖν Χειμένους, οὐκ εἰς ὅπερ Tt» µόνον, 
ἀλλὰ καὶ πρὸς ὃ παοήγαγε πλάσας αὖθις ἀνασώ- 
Ger», μηχέτι μήτε παρὰ τοῦ φθονοῦντος ἔπιδου- 
λευομένους, μήτε πίπτοντας, μήτ) αὖθις ἄχρειου- 
µμένους. 

ταῦτα Θιὸς βούλεται, — xoi πρὸς αὐτὴν εὐθὺς 
βλέπει τὴν ἐπ ἐσχάτων τῶν χρόνων ἑαυτοῦ Μη- 
τέρα, πρὶν $ καὶ τὸν ὅλον παραγαγεῖν χόσµον ἀπὸ 
πασῶν ἑαυτῷ γενεῶν ἐχλέξας, Καὶ γίνεται δή τοῦτο 
Θεοῦ µμυστήριον πρὸ πάσης κτίσεως, εἰπεῖν, ἄπο- 
κεχρυμμένον - εἶτα, κατὰ Ὑγενεὰς τυπούμενον καὶ 
σκιὰς λαμθάνον, σώζει χἀνταῦθα, ὅποι δηλονότι ὁ 
τύπος (2) αὐτοῦ ἢ σχιὰ παρεδείχθη. Καὶ ὁδῆλον 
τοῦτο πανταχῆ σχοπουµένω. 


Δουλοῦται (3) μὲν γὰρ εἰς Αἴγυπτον Ἰσραὺλ καὶ 
ὑπὸ Φαραὼ τυραννεῖται πιχροῖς ἐχπιεσμοῖς προσ- 
ταλαιπωρῶ», καὶ χαταπονούµενος ὑπὸ µβαρύτητος 
ἔργων, καί γε πρὸς αὐτὰ δὺ ταῦτα χατασυρόµενος 
ὅσα xai βίθλοι φέρουσι xci ἱστορίαι παλαιῶν πιρὶ 
ἐκείνου διηγημάτων : ἐγείριται Ok Μωσῆς, ζηλῶν 
ὑπὲρ πασχόντων, καὶ φεύγει μὲν Αἴγυπτον, 
προσχωρεῖ δὲ Θτῷ. Κἀκεῖνο βλέπει τὸ μέγα καὶ 
θαυμαστὸν ὅραμα (4) πὺῦρ ἐν τῇ βάτῳ, πῦρ καῖον 
xai μηδαμῶς κατακαῖον (5), ὅτι μηδ ὕστερον ὁ ix 
ταύτης καλέσας αὐτὸν (6), εἰσιὼν τὺν παρθένον, 
οὔτε κατέφλεξεν, οὔτ οὐδὲν οὐδαμῶς ἐλυμήνατο. 
Ταῦτα Μωσῆς τότε, καὶ πατεῖν γῆν ἁγίαν ἁγίαν εὐθὺς 
ἀχούει, καὶ τὰ ὑποδήματα τῶν ποδῶν λῦσαι m 
xai λύει καὶ ἀποτίθεται. Τίνος χάρυ ; Ort μηδὲ 
θέµις ἴσως νεκρὸν οὐδὲν ἐκεὶ ψαύειν, ὅποι Θεοῦ 
παρουσία, καὶ τύπος Ἐδεμ τῆς ἀφθάρτου, πρὸς ἣν 
ὁ τότε φανες ἡμᾶς αὖθις εἰσοικίσαι προμτνύει, 
x«i τὰ σύμθολα δίδωσιν - 5$ τάχα καὶ ἀπεῤῥίφθαι 
προστάσσει πᾶς ὅσον ἐξ ἁμαρτίας βοήθηµα τῆς 
ἀσθενοῦς σαρχὸς Ίρμοσε, καὶ τοὺς Ὑυμνοὺς τοῦ 
λοιποῦ θαῤῥεῖν ἡμᾶς πόδας ἐπὶ τῶν ὄφεων βησοµέ- 
νους καὶ τῆς χεφαλῆς τοῦ δράκοντος (B), ὃς αὐτοὺς 
απατήσας ὑπέδησεν. Εἶδε ταῦτα ἩΜωσῆς xai τὴν 
"ελευθερίαν ἐντεῦθεν ᾿Ἰσραὴλ πιστοῦται, καὶ ἀπέρ- 
χεται θυῤῥῶν τῇ δυνάµει τῶς ὄψεως, καταμαθὼν 
ἐχεῖθεν χαὶ τὴν χοινἠὴν πάντων ἐλευθερὶαν ἀνθρώ- 
πων, ὣς ἀπὸ Φαραώ τυραννίδος τότε τὸν Ἱσρανλ, 


(f) Paul. Epist. ad Philipp. tu, 7, de Christo ; 
᾿Εαυτὸν ἐκένωσε, μορφὺν δούλου λαθών. Of. p. 50. 

(2) Α sine articulo. 

(3) B. δηλοῦται. Ad rem vide Exodum ο. 1. 

(&) Exod. im, 3: Εἶπε δε Μωῦσῆς - Παρελθὼν 
ὄψομαι τὸ ὅραμα τὸ µέγα τοῦτο. 

(5) Exod, 11, 2 : ὅρα ὅτι ὁ βάτος καίεαι πυρί - 


τῶν 


bebat : et rursum interram conversus est attritus 
peccato; neque quod erat custodiens neque ad 
hoc melius erectus ad quod instruebatur et voca- 
batur. 

llle vero sic titubavit ut a Deo et a divina feli- 
citate excideret ; sed iterum ad Deum assurgere 
studet. Studet autem cum bonitatis altitudinem 
recogitat ejus qui seipsum omnino pro nobis exi- 
naniens, ut sustineret lapsos et assumeret erige- 
retque ad se prolapsos, non solum reddens quod 
antea eramus, sed ad quod nos perduxit iterum 
salvando reformans, ut neque ab invidi hostis ma- 
chinationibus caperemus, neque iterum peccare- 
mus, neque denuo absque fruclibus essemus. 


p  Heceadem cupit Deus, et per antiqua tempora 


in suam Matrem directo respicit, eligens eam 
antequam ordinaret orbem universum ex omnnibus 
a se creatis generationibus. Sicque apparuit hoc 
:nysterium Dei ante omnem creationem decretum, 
sed, utita dicam, absconditum : deinde secumdum 
generationes figuratum et «ub umbris positum 
ibi salutem operatur, ubi typus ejus vel umbra 
quaedam demonstratur et accipitur. Et hoc evi- 
denter novit quirem attente considerat. 

Servus factus Israel in. "Egypto sub Pharaonis 
tyrannide premebatur ; acerbis pressuris misere 
lacessitus fessusque pondere et multitudine labo- 
rum, ad haec extrema dejiciebatur que de illo 
narrant Biblia et veterum historie : surrexit autem 
Moses zelans super patientes, fugiensque /AEgyp- 
tum sese Deo approximavit. Videtque visionem 
hanc magnametstupendam, ignem in rubo,ignem 
urentem, minime vero consumentem, quia ille qu: 
Moysem ex rubo vocavit, postea descendens ad vir- 
ginem, ejus virginitatem nec abstulit neque vel 
minimum obscuravit. Tuncque audivit Moyses se 
calcare terram sanctam, et jussus solvere calcea- 
menta pedum suorum, solvit et accessit. Quare- 
nam ? Quia non licet quidquam mortuum locum 
tangere ubi Deus presens est. Typus quoque im- 
maculate (Virginis) ut Edem. ad quem nos re- 
gressuros et inhabitaturos symbolis multis pre- 
nuntiavit ille qui in Virgine apparuit : et statim 
jubet nos rejicere quidquid in remedium et auxi- 
lium contra peccatum inflrme carni coaptavit, et 
sic liberosab omnibus contidenter pedibus calcare 
serpentes, et caput draconis qui nos decipiendo 
indumentis carere fecerat. Hsec vidit Moyses et 
crediditin libertatem Israel et abiitconfisus in vir- 
tute visionis, ita docens communem omnium ho- 
minum libertatem, Deum quippe nasciturum prop- 
ter nos ex Matre virgine, ut quemadmodum tunc 


ὁ dt Βώτος οὐ κατεκαίετο. 
(6) Exod um, 4: ᾿ἘΕκάλεσεν αὐτὸν ὁ Κύριος ἐκ οὔ 
άτου. 
1) Exod 11, 5 : λῦσαι τὸ ὑπόδημα ἐκ τῶν πὀδῶν 
σου * ὁ γὰρ τόπος, ἐν ᾧ σὺ ἔστηκας, }ῆ ἁγία icri 
(8) Respectu ad Ps. xc, 13. 


1499 


NICEPHORI CHUMNI 


1500 


contulit beneficia, omnes homines probe intelli- A ὑπερρνῆ παντὶ τῷ βίῳ παρίσχετο πᾶντες εἰσὶν 


gunt, etoptima intentionis sunt omnes qui talia 
confiteri et predicareaggrediuntur. Etenim nullus 
est sensum et rationem habens qui non illud ve- 
hementer exoptet. Omnes autem probe sciunt esse 
vere super omnem virtutem naturamque sermonis 
de hoc convenienter loqui vel parem gratiam re- 
ferreposse quantumvis zelantissimos ; non solum si 
unusquisque sua voce et lingua talia nitatur con- 
cinnare, verum et si omnes in unum conveniant 
ad illud, quicunque nunc sunt et quicunque antea 
vita functi sunt : non certe, neque si foret labium 
unum osque unum quo omnes erumperent in 
unam vocem, ne paululum quidem sic aptissima 
etiam symphonia attingere valerent ad sublimem 
hanc tam magnificorum mirabilium confessionem 
qua excedens cuncta ad infirma deprimi minime 
potest. Est igitur omnis natura hominum vere infe- 
rior et impotens ad hujus virtutis indagationem, ut 
dignum quid detot ettantis beneficiis loqui possit : 
sed et impotens quoque foret quam accipere pos- 
set linguas ipsas Angelorum et Archangelorum vel 
si qui sint aliorum spirituum in Dei laudibus 
perpetuo assuetas, et acciperet eas et adimpleret 
cantica gratiarum creberrima : non enim homines 
tantum, verum etiam potestates ecelestes obstupe- 
facit mirabilium excellentia et sublimitas que pro 
nobis patrata fuerunt hodieque producuntur. 

λογιχὴν φύσιν ἀλλὰ καὶ 


τὰς ἐπουρανίους δυνάµεις, 


ἄνθρωποι σαφῶς εἰδότε, x«i γνώμης so εἶσι πάν- 
τες ἔχοντες ἀνομολογεῖν xui κηοῦττειν * XGi γε Tus 
ἁπάντων ᾖἴἔστιν οὐδεὶς, αἰσθήσεως Ὑοῦν καὶ oye 
σμῶν µιετέχων, μὴ τοῦτο σφόδρα βεθουληµένος. 0» 
μὺν ἀλλὰ καὶ πάντε εὖ εἶσι καὶ καλῶς εἰδότες, 
ὡς ἔστιν ἀληθῶς ὑτὶρ πᾶσαν λογου και δύναμω 
καὶ φύσιν ig' ἰἱκανὸν ταῦτα ἐξισχύσαι λαλῆσπι, 
à τὴν ἀνάλογον καὶ πάνυ τι προτεθυμηµένους ε- 
χαριστίαν πρᾶξαι, μὴ ὅτι Ύεχαθ ἕνα φθεγγοµί- 
νους καὶ κατὰ µίαν Ὑγλὠσσαν ἔχαστον ἐπιχειροῦντας 
ἀπονέμειν, ἀλλ οὐδ) εἰ πάντες εἰς ταύτὸν (1) cv» 
(όντες, ὅσοι τε νῦν. εἰἶσι xai ὅσοι πάλαι Ίγεγόνασω ' 
οὐμενοῦν, οὐδ) εἰ χεῖλος ἓν xai tv στόμα πρὸς pe- 
τὸν µίαν (2) γεγόμενοι, οὐδ οὕτως ἂν οὐδὲ κατὰ 


B μιχρὸν ἔσχον ἐγγὺς ἰέναι τοῦ τιωα ταύτην συµφω 


νίαν παγκόσμιο πρὸς ἀνθομολόγησιν ἃραι, τοῦ 
τῶν θαυμάτων μεγαλείου pà χάτω πίπτουσαν xal 
τοῦ παντὸς ἀπολειπομένην. 'AÀÀ ἔστι μὲν ὄντως 
μιρὰ πᾶσα φύσις ἀνθρώπων καὶ ἀσθενὴς ποὺς 
τοῦτό Ύε δυνάμεως ἐξεταζομένη, mor ἔχειν ἄξιον 
τι τῶν τοιούτων εὐεργετομάτων 
ἐρεῖν : ἔστι δὲ καὶ αὖθις ἀσθενὺς, εἰ xal τὰς «yy 
λίχὰς à καὶ ἀρχαγγιλικὰς, εἴ τινές tici 
ἀθλων γλῶσσαι πρὸς διηνεχεῖς ὕμνους εἰθισμέναι 
Θεοῦ, βουληθείη προσλαθεῖν xai προσλάθοι, ἔπειτα 
συνεργάδοιτο τοὺς εὐχαριστηρίους ἀποπληροῦσα ' 
οὐ γὰρ ἀνθρώποῦς póvov xci τῶν χαθ᾽ gua πᾶσαι 


:οσούτων καὶ 


αὐτὰς 


τὸ μέγεθος, ὑπὲρ ἡμῶν ἀπείρων ὅσων χαταπραχθέντων x«l νῦν ἐνεργουμένων. 


Attamen quod hec semper ordineque celebrari α Οὐ μὲν ἀλλὰ xai 


debeant pleni firmiterque censemus, atque confi- 
dimus. Ergo ut sermonem obiter opportuneque 
ordiamur ab hoc quod fuit in principio : homo 
plasmatus manu Dei divine consors effectus est 
imaginis, inde super ornnes visibiles creaturas ho- 
nore coronatus. tanto majore gloria et decore 
donatus, quanto formationis ejus verbum altius 
efferebatur, cum accepit unde imaginem quam ge- 
rebat conservaret, si custodiri precepta curarit. 
Postquam autem per voluptatem nudatus est, et, 
precepta parvipendens, decipientibus fidem ad- 
hibuit: statim decidit, in ipso loco ubi constitutus 
fuerat in voluptate 'et fruitione multorum maxi- 
morumqne bonorum, simulque amisit meritum 


integrum a Όεσπισμα Βά περαίνι fuisse serius 
lineola transversa inductum, ab ipso ut videtur 
librario, ab eo saltem homine qui opusculorum in 
codice contentorum indicem confecit. In eo igitur 
indice generali, quum primum hocce scripsisset 
lemma, τοῦ αὐτοῦ θέσπισµα ἐπὶ T5 µεγάλη καὶ 
τελευταία ἑορτῇ τοῦ χατὰ Χριστον παντὸς μυστηρίου, 
eo deleto, novum substituit, hisce scilicet conce- 
ptum verbis: τοῦ αὐτοῦ λόγος ὅπως δεῖ έορτάσειν 
τὴν ἑορτὴν τῆς xoti, τῆς ὑπραγίας Üsoroxou 
ἀπὸ τῆς πρώτης τοῦ αὖ γούστου μηνὸς µέχοι τῆς ἐσχά- 
της. Nova illa Andronici lex, an diu viguerit ne- 
Scio ; nec Strozze licrum de Assumptione consu- 
lere potui, in quo forsan is antiquitatum liturgica- 
rum locum tractatus fuit. — Apponam non intem- 
pestive e codice regio 1630, pag. 61, 63, 133, tria 


ὑπερθαῖνον ἐκπλήττει τῶν θαυμασίων τῶνδι 
καθεξῆς «st ταῦτα τελεῖσθαι 
βιεθαίας ἡμεῖς τὰς πίστες χαι ἀσφαλεῖς ἔχομι 


τὰς ἐλπίδας. Καὶ, ἵν ἡμῖν ὁ λόγος ὥσπερ εἲς 
ἀρχὴν ἀνελθὼν, ἐκεῖθεν καθ ὁδὸν προΐοι, ἐπλάσθτ 
μὲν ἄνθρωπος χειρὶ Θτοῦ, x«l µετέσχε θείας exe 
νος (3), καὶ τούτῳ πλείῳ τετίµηται πάντων τὸν 
ὀρωμένων * εἶχε d' ἂν καὶ πλέον ἀπειληφέναι rtp 
καὶ δόξης, πρὸς ὃ xai μᾶλλον ὁ τῆς «ατ' αὐτὸν ὃτ- 
µιουργίας ἕφερε λόγος, xai ἀπέλαθεν ἂν, εἰ, τῷ 
εἰκόνα περισώσας, μιτὰ τῆς ἐντολῆς ἐφνλάχθτ. 
Επεὶ ὃ ὑφ᾽ ἡδονῆς ἐκλάπη, καὶ, τῶν προσταχθύ- 
των ὀλιγωρώσας, ἐνεπίστευσε τοῖς ἀπατῶσι. minu 
μὲν εὐθὺς ἐκεῖθεν ὅπη χαὶ τρυφῆς (4) ἐέτάχθνι xai 
πολλῶν xai μεγάλων ἀγαθῶν µιετονσίας . ἀποπίπτιι 
δ) ὁμοῦ καὶ ἧς ἀξίας ἔμελλεν ἀμείνονος πειραθῦναι, 


epigrammata, εἰς τὴν κοίµησιν τῆς Θτοτόχου. — a. 
Ζῆς x«i θανοῦσα * Goca τίχτεις παρθένος. — D. 
Σαῖς ἠγκαλίζου πρίν ut χερσὶ, παρθένε, Θηλῆς jt 
σῆς ἔσπασα μητριχὸν γάλα. Τὸ πνεύμά σον νῦν C 
τὸς ἤγχαλισμένος, Τὸ σῶμα πέµπω πρὸς τρυφῖς 
τὸ χωρίον. — Υ’. Γῆν ἐκ πολου pot, γῆς ἐγώ σοι τὸν 
πόλον Ιδοὺ τίθηωι. αὔτεο παρθένε, | 

(4) Poterunt admoveri. si tanti est, Joannis Dia 
coni similes hyperbole ex initio laudationis Joan 
nis Paleologi (Vide tom. CLVIIT). 

(2) Genes. xi { : X» πᾶσα h 7ü χεῖλος ἓν καὶ 
yovàü µία ract, 

(3)Genes. n, 7 ; ἔπλασω ὁ Θτὸς τὸν ἄνθρ»- 
πο». Vide et 1, 27. 

(4) In Bibliis non semel paradisus dicitur o παρα- 
δεισος tüc τρυφῦς. 


1501 


DE FESTO DORMITIONIS S. MARLE. 


1502 


x«i στοέφι µπάλω εἰς γῆν συντριθεὶς τῇ ἁμαρτία, A propter quod meliori bono potiri in proximum ha- 


μήθ) ὅπερ ἣν φυλάξας, μήτε γενόμενος πρὸς ὃ δὴ 


κρεῖττον καὶ ὑψηλότερον παιδαγωγοὺύμενος ῥἐχα- 
λεῖτο, 
Καὶ ὁ tv οὕτως ὤὥλισθε, Θεοῦ χαὶ τῆς θείας 


ἀποπεσὼν μοίρας. ὁ δ᾽ αὖθις βούλεται πρὸς ἑαυτὸν 
ἐλκῦσαι. Βούλεται τοῦτο, καὶ σκοπεῖ τῆς φιλανθρω- 
πίας τὸ μέγεθος. ᾿Εαυτὸν ὅλον εἰς ἡμᾶς οὐκ ἅπα- 
ξιοῖ χενῶσαι (1), x«l. γε βαστάσαι πεπτωχότας xai 
προσλαθεῖν κειµένους, οὐκ εἰς ὅπερ ἦμε µόνον, 
ἀλλὰ καὶ πρὸς ὃ παοήγαγε πλάσας αὖθις ἀνασώ- 
δων, µηκέτι μήτε παρὰ τοῦ φθονοῦντος ἐἔπιθου- 
λευομένους, μήτε πίπτοντας, pt! αὖθις ἄχρειου- 
μίνους. 

Ταῦτα Θιὸς βούλιαι, καὶ πρὸς αὐτὴν εὐθὺς 
βλέπει τὴν ἐπ ἰσχάτων τῶν χρόνων ἑαυτοῦ Μη- 
Tipa, πρὶν 3$ καὶ τὸν ὅλον παραγαγεῖν χόσµον ἀπὸ 
πασῶν ἑαυτῷ γενεῶν ἐχλέξας. Καὶ γίνεται δή τοῦτο 


Θεοῦ µνυστήριον πρὸ πάσης κτίσεως, εἰπεῖν, ἄπο- 
» * * 4 , 9 
Χεχρυμμενον * ειτα, κατὰ γινιὰς τυπούμενον καὶ 


σχιὰς λαμθάνον, σώζει χἀνταῦθα, ὅποι δηλονότι ὁ 
τύπος (2) αὐτοῦ i$ axi παρεδείχθη. Καὶ δῆλον 
τοῦτο πανταχῆ σχοπουμέῳ. 


Δουλοῦται (3) μὲν γὰρ εἰς Αἴγυπτον Ἰσραὺλ καὶ 
ὑπὸ Φαραὼ τυραννεῖται πικροῖς ἐκπιεσμοῖς προσ- 
ταλαιπωρῶ», καὶ χαταπονούµενος ὑπὸ ᾖµβαρύτητος 
ἔργων, καί yt πρὸς αὐτὰ δὲ ταῦτα χατασυρόµενος 
ὅσα καὶ βίθλοι φέρουσι xai ἱστορίαι παλαιῶν περὶ 
ἐχείνου διηγημάτων " ἐγείρεται δὲ Μωσῆς, ζηλῶν 
υπερ τῶν πασχόντων, καὶ φεύγει μὲν Αἴγυπτον, 
προσχωρεῖ δὲ Θιῷ,. Κάκεῖνο βλέπει τὸ prya xci 
θαυμαστὸν ὅραμα (4) müp ἐν τῇ βάτῳ, πῦρ χαῖον 
καὶ μηδαμῶς χατακαῖον (5), ὅτι μηδ ὕστερον ὁ ἐκ 
ταύτης χαλέσας αὐτὸν (6), εἰσιὼν τὴν παρθένο», 
οὔτε κατέφλεξεν, ojr' οὐδὲν 
Ταῦτα Μωσῆς τότε, χαὶ πατεῖν γῆν ἁγίαν ἁγίαν εὐθὺς 
ἀχούει, καὶ τὰ ὑποδήματα τῶν ποδῶν λῦσαι (7)- 
xai λύει καὶ ἀποτίθεται. Τίνος χάριν; Ὅτι μηδὲ 
θέµις ἴσως νεκρὸν οὐδὲν ἐκεῖ ψαύειν, ὅποι Θεοῦ 
παρουσία, x«l τύπος Ἐδεμ τῆς ἀφθάρτου, πρὸς ἣν 
6 τότε φανεὲς ἡμᾶς αὖθις εἰσοιχίσαι προμηνύει, 
καὶ τὰ σύμθολα δίδωσιν - à τάχα xai ἀπεβῥίφθαι 
προστάσσει πᾶς ὅσον ἐξ ἁμαρτίας βοήθημα τῆς 
ἀσθενοῦς σαρχὸς ἦρμοσε, x«i τοὺς Ὑυμνοὺς τοῦ 
λοιποῦ θαβῥεῖν ἡμᾶς πόδας ἐπὶ τῶν ὄφεων βησομέ- 
νους καὶ τῆς χεφαλῆς τοῦ δράκοντος (8). ài αὐτοὺς 
απατήσας ὑπέδησιν. Εἶδε ταῦτα Μωσῆς xai tiv 
᾿ελενθερίαν ἐντεῦθεν — "apo πιστοῦται, καὶ ἀπέο- 
χιται θυῤῥῶν τῷ δυνάµει τῆς ὄψεως, καταμαθὼν 
ἐχεῖθεν χαὶ τὴν χοινὴν πάντων ἐλευθερὶαν ἀνθρώ- 
πων, ὡς ἀπὸ Φαραώ τυραννίδος τότε τὸν Ἱσρανλ, 


οὐδαμῶς ἐλυμήνατο. 


(1) Paul. Epist. ad Philipp. ", 7, de Christo ; 
'Exvtóv ἐχένωσε, μορφὺν δούλου λαθών. Of. p. 50. 

(2) Α sine articulo. 

(3) B. δηλοῦται. Ad rem vide Exodum c. 1. 

(&) Exod. m, 3: Εἶπε dt Mojo; - Παρελθὼν 
ὄψομαι τὸ ὅραμα τὸ µέγα τοῦτο. 

(8) Exod, 11, 2 : ὅρα ὅτι ὁ βάτος κχαίιται πυρί - 


bebat : et rursum interram conversus est attritus 
peceato;neque quod erat custodiens neque ad 
boc melius erectus ad quod instruebatur et voca- 
batur. 

Ille vero sic titubavit ut a Deo et a divina feli- 
citate excideret ; sed iterum ad Deum assurgere 
studet. Studet autem cum bonitatis altitudinem 
recogitat ejus qui seipsum omnino pro nobis exi- 
naniens, ut sustineret lapsos et assumeret erige- 
retque ad se prolapsos, non solum reddens quod 
antea eramus, sed ad quod nos perduxit iterum 
salvando reformans, ut neque ab invidi hostis ma- 
chinationibus caperemus, neque iterum peccare- 
mus, neque denuo absque fructibus essemus. 


p M Heceadem cupit Deus, et per antiqua tempora 


in suam Matrem directo respicit, eligens eam 
antequam ordinaret orbem universum ex omnnibus 
a se creatis generationibus. Sieque apparuit hoc 
:nysterium Dei ante omnem creationem decretum, 
sed, utita dicam, absconditum : deinde secumdum 
generationes figuratum el «ub umbris positum 
ibi salutem operatur, ubi typus ejus vel umbra 
quedam demonstratur et accipitur. Et hoc evi- 
denter novit qui rem attente considerat. 

Servus factus Israel in. "Egypto sub Pharaonis 
tyrannide premebatur ; acerbis pressuris misere 
lacessitus fessusque pondere et multitudine labo- 
rum, ad haec extrema dejiciebatur que de illo 
narrant Biblia et veterum historie : surrexit autem 
Moses zelans super patientes, fugiensque /Egyp- 
tum sese Deo approximavit. Videtque visionem 
hancmagnametstupendam, ignem in rubo,ignem 
urentem, minime vero consumentem, quia ille qu: 
Moysem ex rubo vocavit, postea descendens ad vir- 
ginem, ejus virginitatem nec abstulit neque vel 
minimum obscuravit. Tuncque audivit Moyses se 
calcare terram sanctam, et jussus solvere calcea- 
menta pedum suorum, solvit et accessit. Quare- 
nam ? Quia non licet quidquam mortuum locum 
tangere ubi Deus preesens est. Typus quoque im- 
maculate (Virginis) ut Edem, ad quem nos re- 
gressuros et inhabitaturos symbolis multis pre- 
nuntiavit ille qui in Virgine apparuit : et statim 
jubet nos rejicere quidquid in remedium et auxi- 
lium contra peccatum infirme carni coaptavit, et 
sic liberosab omnibus contidenter pedibus calcare 
serpentes, et caput draconis qui nos decipiendo 
indumentis carere fecerat. Hmc vidit Moyses et 
crediditin libertatem Israel et abiitconfisus in vir- 
tute visionis, ita docens communem omnium ho- 
minum libertatem, Deum quippe nasciturum prop- 
ter nos ex Matre virgine, ut quemadmodum tunc 


ὁ δὲ βάτος οὐ κατεχαίετο. 
(6) Exod 11, 4: ᾿Εκάλεσεν αὐτὸν ὁ Κύριος ἐκ οὗ 
ατονυ. 
(1) Exod 11, 5 : λῦσαι τὸ ὑπόδημα dx τῶν πὀδῶν 
σου * ὁ γὰρ τόπος, ἐν ( σὺ ἔστηχας, yf ἁγία ἐστί. 
(8) Respectu ad Ps. xc, 13. 


1503 


NICEPHORI CHUMNI 


1501 


exemitIsrael extyrannide Pharaonis,itanosadum- Α οὕτως ἡμᾶς ip' ἡμερῶν ἰσχάτων (1) τοῦ παροῦ 


brabat ex antiquis diebus ab acerbo tyranno, qui 
est Satan, liberandos esse. Igitur, ut dixi, solvit 
omnes malo servientes, et quod liberaverit e manu 
forti ZEgyptiorum figura est mysterii salutis et 
symbolum salvandorum in finem. 


Sed iterum /Egyptii tentant persequi eos qui ser- 
vitutem fugiebant ; currebant post eos cum omni- 
bus equis et curribus nitentes in eos irruere : cito- 
que occupassent et redegissent in novam et acerbio- 
rem servitutem, nisi subito cireumfusa salvasset, 
nubes scilicet que obumbrabat per totam diem 
et abscondebat eos : nubes symbolum evidens est 
sicut et vellus Gedeonis. Vellus illud imbrem os- 


tendit vivificantem de ccelo propter nos aridos et B 


pene mortuos cadentem ; nubes autem Virginem si- 
gnificat que nobis prebetur ut umbraculum uni- 
versa terra et omnibus coelis immensius. 


Sed propterquid aliud mare Rubrum in mirabilia 
elatum et Dei populum multum salvavit, submersit 
vero robur Pharaonis et principes /Egyptios, quo- 
modo tanta potuit operari nisi quia ad lllam vere 
efferebatur que finis erat earum quas Abraham 
suscepit promissionum, etper quam facta est mul- 
tiplieatio seminis Abrahe, quod multiplicatur 
ex ipsa generatum, orbem universumregenerans, 
et in seipso adunans omnes dum ipse congregat 
veros Abrahe liberos ? 

Deinde petra producitaquam, maximum mira- 
culum, et spargitundique fluenta que in continuos 
fluvios effluunt : et populus siti perustus in deser- 
to bibit usque ad satietatem." Petra autem parsest 
montis qui typum habet Virginis ex qua prodiit 
Christus Lapis angularis et vitalis petra, sive 
cum a Deo longe essemus nos congregavit, et sta- 
tuit in infrangibile vinculum secum ; sive quia nos 
potavitaquaex seipso effluente et saliente in vitam 
que nunquam deficiet. 

Quid amplius ?famem patiuntur in deserto, quie 
est acerbissimus dolor : illi ergo iterum in Moysem 
concitantur ad iram, qui nullo modo exorto tumul- 
tu perterritus, dixit eis : « Si enim cum percussit 
petram fluxitaqua, nonne et panem poteritdare ? » 
Qui eis produxit cibum non ex terra, etqui patens 
est panes etiam ex lapidibus proferre, in novum mi- 
raculum mutata potentia ; unde ergo illosenutrivit? 
de ccelis eos satiavit tunc ostendens perseverare 


(1) Phrasis est biblica ἐπ᾽ ἑσχάτων ἡμερῶν ; conf. 
pag. 110, 17. 

(2) Exod. xu, 8 : 
vio» Ἱσραήλ. 

B Forsan ἵππους, vel ἰππεῖς, ἐλαύνοντες. 


κατεδίωξεν (Φαραώ) ὀπίσω τῶν 


39) Ex. xin, 21 : Num. x, 34. 

à Vide Judic. vi, 37, sqq. — B siae articulo o. 

(6) Exod. xv, & :ἅρματα Φαραὼ καὶ τὴν δύναμιν 
αὐτοῦ ᾖἔβῥιψεν εἰς θάλασσαν, ἐπιλέκτους ἀναθάτας 
τριστάτας * κατεπόθησαν iv ᾿Ερυθρᾷ θαλάσσο. 

(7) Vide Genes. xv, 5. 


Σατὰν ῥύσασθαι τνρώνον, O:9» ix uE-05; παρθέ- 

νου καθ ἡμᾶς γεγονότα. Καὶ γοῦν, Orto pr». 

σώδει x&xt τοὺς τυραννουµένους, καὶ τῆς βαρίίας 

Αἰγυπτίων Χχειρὸς ἀπολύει ὁ τοῦ σωτηρίου τοῦδι 

μυστηρίου τύπος x«i τὰ σύμθολα τῶν ὕστερον σω- 

δομένων, 

OU piv ἀλλὰ πιειρῶνται πάἄλυ Αἰγύπτιοι τῶν tb 
δουλείαν φευγόντων καταδιώκεν ὀπίσω (2), καὶ 
κατεδίωχον ἅρμασιν ὅλοις, ἵπποι,, ἐλαύνοντες (3) 
ἐπ αὐτοὺς. Καὶ τάχ᾽ ἂν κατέλαθον καὶ tov 5 
αὖθις ἄγοντες ἐπὶ πικρὰν δουλείαν, εἰ μὺ «χάἀνταῦθα 
περιφανῶς ἡ τοῦ μέλλοντος σχιὰ περιέσωδε, vie 
τῆς ἡμέρας Ong ἐπισκιάδονσα (4) καὶ συγκρύπτ- 
ουσα, νεφέλη σύμθολον ivepyte, ὡς ὁ τοῦ leds» 
αὖθις πόκον (D). Τὸν γὰρ ζωτιχὸν οὗτος ὄμθρον mpk 
ξηροὺς ἡμᾶς ἅτε xai νεχροὺς ὅλους αχαταθάαντα, i 
δε νεφλη τὴ, παρθέον σαφῶς προγράφει, τοῦ 
χόσµου πάντως σχέπην xai πάντων φανεῖσαν eope- 
νῶν πλατυτέραν. 

Οὐ μὲν ἀλλὰ τοῦτο μὲν δὴ τοσοῦτον. ᾿Ερυθρὰ di 
τερατουργοῦσα καὶ διασὠζουσα piv τῷ Θεῷ λαὺ 
περιούσιον, βυθίδουσα δὲ δύναμιν Φαραὼ καὶ τρι- 
στάτας Αἰγυπτίους (6), πόθεν ἄλλοθεν τὰ μεγέκ 
ταῦτα δεδύνηται, Ἡ πρὸς αὐτὴν dà ταύτην καθαρᾶς 
ἀθαφίρουσα, πρὸς t» καὶ τὸ τέλος τῶν ᾿Αθραίμ 
ἐπηγγελμένων, καὶ ὁ πληοθυσμὸς τοῦ σπέρματος 
τοῦ ἐξ αὐτῆς γεννωθέντος (7), κόσμον ὅλον ἀνογη- 
νήσαντος καὶ οἰχειωσαμένου piv ἑαντῶ, οἴχειωσα: 
µένου δὲ γνησίους τῷ ᾿Αθραάμ ; 

C Εἶτα πέτρα πογἆζει (8) καὶ τὸ πλέον τοῦ θαύ- 
µατος, ὅτι µιταφεροµένη ᾖῥεῖθρα προθαάλλει [κατὰ 
ποταμοὺς ἀεννάους (9) "οἱ δὲ πίνουσιν εἰς xóom, 
δίψει κάµνοντες ἐν ἀνύδρῳ. Καὶ & πέτρα πάντως 
ἐξ ὄρους τύπον ἔχοντος τὸν παρθένο», ἐξ ἧς Xo 
στὸς ἀχρόγωνος λίθος (10) καὶ δωῆς πέτρα, τὸ pb 
συνάπτων ἡμᾶς ἀπὸ Θιοῦ µαχρυνθέντας χαὶ συν 
έχων εἰς ἀβραγῦ σύνδεσμον, τὸ δὲ ποτίδων ὕδω 
ἀῑδίως ἐκθλύξδον καὶ pi ποτε λήγουσαν Cb» iu. 
παρέχον. 

Τί ἔτι : πεινῶσιν ἐν ἑἐρῥομίαις, xai πάθος τὸ ze 
λεπώτατον λιμὸ αὐτοὺς χαταλαμθαάνει οἱ ὃς mw 
φέρονται xarà Μωσέως, μηδιμιᾶς μηδαρῶς μη 
ἐν ἐπίσι μηχανῆς φαινοµένης * « Eb γὰρ ἐἑπάταξι» 
φασὶ « πέτραν, καὶ ὕδωρ ippóu, pà xat ἄρτον δύνε- 
ται δοῦναι(11); » Ὁ δ) ἀπὸ γῆς pi» αὐτοῖς tpe 
qu» οὐκ  Üwryxt, καὶ ταῦτ' ἐξὸν ἄρτους καὶ το 
λίθους γενέσθαι (12), τῆς αὐτῆς τῷ προτέρω θαύματι 
µεταποιούσης δυνάµεως * ψωμίδεὶ δε πόθεν ἐς v 


(8) Exod. xvii, 6. 

(9) Psal. rixxvu, 46: ἐξύγαγω ὕδωρ ἐκ πέτραι, 
x«l χατήγαγιεν ὡς ποταμοὺς ὕδατα. 

(10) Christus ἠκρόγωνιαϊος dictus fuit non seme 
in apostolicis epistolis. Fons locutionis est in 
Isaia xxvur. 16. 

(14)Psalm. Lxxvii, 20 : ἐπιὶ ἐπάταξε πέτρα», 
καί έῤόυησαν ὕδατα xci χείμαδῥοι xartxiucÜsrsy 

à καὶ &orov δυνήσεται Φδοῦναι ; 

. (43) Respectu ad verba Satane, Matth. iv, 3: 
εἰπὶ ἵνα οἱ λίθοι οὔτοί ἄρτόι vévervtaa, 


À: 


1505 DE FESTO DORMITIONIS S. MARLE. 1506 


ῥανιῶν τρέφει (1), Ἰκεῖθιω εἶναι δεικνὺς 
πρώην τελούµμινα. Καὶ οἱ τῶν ἄρτων ἀπεγνώχότες 
τρώγουσι μάννα, Χαινήν τινα τροφήν xxi πολλῷ 
τοῦ φητουμένου τιμιωτέρα», ἃμα δὲ xci ἄφθονον, 
καὶ ᾖῥαδίαν πᾶσι τοῖς ταοµίξεσθαι βουλομένοις. 
᾽Ανεῖτο γὰρ ἀπολαμθάνιν, μὴ καθ ὅσον μόνον 
ἐπαρχέσαι τῇ χριία ἀλλὰ καὶ περι-τὸν εχειν κτᾶ- 
σθαι, εἰ xai ἄλλως ἦν τὸ περιττιῶον ἀνόνητον" 
ἕτερον δηλονότι θαῦμα καταργοῦν τὴν ἀπληστίαν, 
ἅμα δὲ καὶ τὴν ἀπιστίαν διορθούµινον, εἰ τούτου 
χάριν τὸ πλέον ἀπιτίθουν, dct αὖθις ἔχει», ὀπιλεί- 
ποντος τοῦ διδοµένου, τῷ προλαθόντι (2) χρῆσθαι, 
x«i μὴ τῷ χορηγοῦντι θαῤῥοῦυτες σαν Gri καὶ 
πλουσίως παρέχει διδυνομθῳ' Toi; piv οὖν ἡ 
βρῶσις ἐπεστήριξδε τῆν χαρδίαν, µηκέτι διαπιστεῖν 


καὶ τὰ À que prius effecta fuerant. Et qui panes non habe- 
bant manducaverunt manna, novum quoddam ali- 
mentum, multo quam postulabant pretiosius, simul 
abundans et lectu facile his qui illub requirebant. 
Licebat enim assumere non solum quantum ne- 
cessitati sufficeret, sed etiam habere quod su- 
perfluum perderetur, inutileque ad quemcunque 
usum. Alterum certe sic habebatur miraculum, 
quod excludebatur insatiabilis appetentia, et simul 
corrigebaturincredulitas, dum si propter abundan- 
liam plus quam satis erat colligeretur, ad servan- 
dum in futurum, sic, deficiente forsan donante, 
accipiens frueretur, non possibile foret, quia sic 
non confidedant duci suo quasi non valens esset 
ad dandum et semper et adundentius. Illis ergo 


ἐπ᾽ οὔδενὶ τῶν ἀπόρων, ὡς οὐχὶ γινήσεται τούτοις p cibus ille refocillavit cor, ne animo frangerentur 


ἐπιστρέφουσι πρὸς Otóv xol γνησίως ἐπιχαλουμέ- 
νοις, χαθὰ du)ovórt καὶ Μωσῆς (3) ὁ μέγας ἐκείνου 
θεράπων γνήσιος αὐτῷ «γενόμενος μιτὰ παρρησίας 
ἐπεχαλεῖτο, xai πάντ᾽ εἶχεν εὐθὺς ἀπαντῶντα πρὸς 
τὰς αἰτὴσεις' ἐπεστήριξε d' ὁμοίως οὐ τοὺς (4) τότε 
µονόυς τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ τοὺς καθιξῆς 
ἅπαντας μὺ, μὴ διαπιστεῖν οὐμενοῦν ώς οὗ καταθήσε- 
ται πρὸς ἡμᾶς ἐξ οὐρανῶν ἄρτος ζωῆς (8) καὶ tpv- 
φῆς τῶν αἰωνίων παρεκτικὀς. | 


Καὶ δὺ }οιπὸν ἦ χρυσῆ καθίσταται στάµνος καὶ 
δέχεται τὸ μάννα (6), καὶ τήν εἰχόνα τοῦ μέλλοντος 
ἐν ἰαντῇ λαμπρῶς φέρει. 

Σὺ δέ pot καὶ τὰς πλάχας βλέπε xci τὸν ἐν αὖ- 
ταῖς θεόγραφον νόµον (7) μὺ τοῖς ἐκτὸς µόνον βοη- 
θοῦντα, σωμάτων ὠσανεὶ κινδυνευόντων σωστιχὸν 
ὄντα, ἀλλά τοι xoi ψυχῶν ἐφιχνούμενον καὶ παιδα- 
γωγοῦντα ταύτας, καί ys σφαλερᾶς πάσης εξαιρού- 
µενον περὶ Θεοῦ δόξης. Ῥλέπε δὲ ταῦτα, καὶ, τὸν 
νοῦν τοῖς ὁρωμένοις χαλῶς προσέχων µάνθανε τὸν 
ἐνυπόστατον λόγον δακτύλῳ Θεοῦ, πνεύµατι θείῳ, 
τῷ παρθένω γραφέντα, καὶ τῶν πατρικῶν κχόλπων 
Χενωθέντα pi», οὐκ ἀποστόντα δὲ, µόνονα ὃ ἐν 
αὐτοῖς καὶ πληροῦντα πάντα, χωοητὸν γενέσθσι 
τοῖς μητρὸς χόλποις, x«i τοῦτον δὴ τὸν τρόπον 
ἐπανασῶσαι χόσμον ὅλον, καὶ ψυχὰς 
ἀγνοίας σκοτει xai σχιᾷ θανάτου (8) κατεχοαένας. 

Ov μὲν ἀλλὰ ταῦτα μὺν οὕτω" καὶ οὕτως ἄνωθιν 
τὰ χατὰ τὴν παρθένον Θιοῦ μητέρα διὰ πολλῶν 
καὶ μεγάλων Zxovt« τῶν συµθόλων, πανταχῆ πὰρ- 
έχοντα Φύναμιν θαυμάτων ὑπερφυῶν εὑρήσει, ἅμα 
δι χαὶ σωτηρίαν των ἐσχάτως κινδυνευόντων. Καὶ 
τὰ πλείω διεξιέναι παρῆχεν ὁ λόγος, ὅτι µηδε πί- 
φυχε uà ὅτι γε διὰ πἄντων (τοῦτο yop παντὸς μᾶλ- 
λον ἀδύνατον), ἀλλὰ μηδ᾽ ἐφ᾽ ἰκανὸν αὐτῶν ἰκέσθαι 
δυνηθῦναι. πῶς Ὑὰρ ] ὅπου Ύε καὶ ταῦτα ὦν ἀρ- 


(1) Vide Exod. xvi.— Deuter. viir, 3 : ἐψώμισέ σὲ 
«vva. 

(2) B. προσλαθόντι, 
3) B, Novc3. 
t B, ὁμοίως αὗτους, 

(9) Respectu ad Joan. vi, 33 sq.:ó γὰρ ἄρτος 
τοῦ Θὔ στιν ὁ καταθαίνων ἐκ εοτοῦ οὖρα oU, καὶ 





ρύσασθαι, 


in quacunque tribulatione, diffidentes a Deo exau- 
diri cum converterentur ad eum ut invocarent, sicut 
certo sciebant exauditum fuisse Moysem magnum 
et legitimum Dei servum cum fide postulantem et 
invocantem, qui et omnia statim obtinuit juxta pe- 
titiones. Sed et sic refocillavit non tantum corda 
hominum qui tunc erant, omnes autem simul eos 
qui postea facti sunt, ne omnino diffiderent quin 
propter nos de ccelo caderet panis vite et volupta- 
tis preestans eeterna bona. 


Ceterum, in tabernaculo positum fuit vas au- 


reum includens manna, quod in se splendide pro- 
ferl imaginem futurorum. 


Sed mecum considera sacras Tabulas et in illis 


c scriptam legem Dei vivificantem, que non solum 
externe auxilium prestat, quasi corporibus in peri- 
culo versantibus salutem proferat, sed que etiam ad 
animas attingil et docet illas, et ab omni vana gloria 
revocat ad Deum. Heec considera attentissimo spi- 
ritu, disceque sermonem digito Dei subsistentem 
Spiritu Deijn Virgine scriptum, e sinu Patris ex- 
euntem quidem, sed non relinquentem, sed in eo 
manentem etreplentem omnia, contentum simul in 
sinu Matris, ut ita salvaret universum mundum et 
animas liberaret mersas in tenebris erroris et igno- 
rantie et in umbra mortis sedentes. 


Hec autem adeo sunt vera, ut si a principio que- 


ras qus de Mater Dei per multa et singularia sym- 
bola significantur, semper et ubique invenies ines- 
se potestatem mirabilium supernaturalium simul 
atque salvationis eorum qui in extremis periculis 
versantur. Et sermo plerumque cum ista loquitur 
liquet aqtum non esse non modo ad omnia expri- 
mendum, quod plane impossibile est, sed ne quidem 
ad quoddam exponendum quod conveniret earum 


ζωὴν διδοὺς τῷ κόδμῳ.ι. Εἶπε δὲ ἀὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς * 
ἐγώ εἶμι ὁ ἄρτος τῆς o4. 


6) Vide Exod. xvi, 33. 
d Deuteron. v, 34. . 
(8) Frequens in Bibliis metaphora. Psal. cvi, 1& 


ἐξήγαγιν αὐτοὺς ix σκότουἁ X«L σχιᾶς θανάτου, 


1507 


NICEPHORI CHUMNI. 


1908 


rerum. Nec mirum. Cum ergo deistis modo dixi- A τίως ἐμνήσθημιν, οὐχ ὥστε καὶ ὀλίγα dx πολλῶν 


mus, non ut quedam seligentes inter multa deli- 
bare narrando confideremus, sed vt solummodo 
per strictiorem indicationem, dicta nuper demon- 
straremus, scilicet salutares esse semper et ubique 
figuras et umbras eorum que postea absque velo 
de Virgine revelata et ostensa fuerunt. Postquam 
enim adimplete sunt figure et umbre depulse 
veritasque inter homines sincere illuxit, gloriam 
afferens Virgini quae splendore suo ccelos omnes 
obscurat,ecelestesque cunctas claritates longe vincit 
atque ipsa Seraphim et Cherubim superat, quis 
sermo vel quee lingua tot et tantorum mirabilium 
poterit exponere plenitudinem ? Ego igitur vereor 
ne poena dignus inveniar, qui non jam manum sed 


impura labia ad arcam Deo plenam ad moverim, ve- Β 


teris illius miraculi iteratione mihi proposita, quod 
monerer prohiberi eos qui non sunt absque macu- 
la, ne audeant accedere vel ad umbras arcs : et hoc 
a Deo ipso mihi videbar audire : « Quare te cum 
sordes non expurgaveris salutari carbone, sicut 
fecit Isaias, neque linguam exemeris pondere ma- 
lorum que ea irretiunt, mirabilia sustines enar- 
rare quibus impar est etiam angelorum natura, 
que heret pre ignorantia, intelligens celsitudi- 
nem ? » 


His territus cogitationibus, non possum ultra ac- 
cedere. Sed cum a te salvatus sim, o Mater Dei. a 
te dum ceciderim, erectus, dum frangor, refectus, 


numquid tandem virtutem sermonis adeptus, et (, 


quamdam emittere vocem permissus, non potero 
conari ut loquar ? Minime ergo tacebo mysterium 
salutis, sed ut licebit eructabo. 


Nos sub jugo suo servos tenebat ille qui a prin- - 


cipio erravit et apostatavit a Deo, nosque glorie 
ejus aqua deciditetavulsus estheeredes futuros ten- 
tationibus lacessebat, propter antiquan rebellio- 
nem in passiones nos priecipitans quasi cor. pedi- 
bus vinciebat inextricabilibus, ne iterum ab ejus 
tyrannide liberati, possemus ad Dominum regredi, 
et, morte nobis pro custode constituta, in infernum 
includeret et custodiret sub portis tenebrarum. 
Nos vero ejus potestatis tyrannice triste servientes, 
neque tantis in quibus versabamur malis permoti, 
gaudebamus de ruina, gloriabamur in passionibus 
que nos ad mortem usque trahebant, propter erro- 
rem et tantam dejectionem misericordia digni. Et 
quales erant qui talia patiebantur ? imaginem Dei 
gerentes, miserrime jacentes in servitute et sub 
tyrannide inimici, miserrimique magis propter in- 
sensibilitatem, quia, factorem deserentes, seipsos 
hosti tradebant, qui manu dura tenens, sequentes 


(1) Codd. αὐτάδε, In À presertim conjunctio δὲ 
passim ad encliticarum modum estscripta, accentu 
rejecto. 

(2) Percussus est 8 Deo Oxa, quod arcam fcderis 


ἡμᾶς ἀπολεξαμένους épsiv, τούτου χάριν ἐμνήσθη- 
μεν, ἀλλ ὥστε µόνον ἄψασθαι, xai τὸ λιχθὲν ύπο- 
δεῖξαι, σώζοντας εἶναι δηλονότι πανταχοῦ τοὺς τύ- 
πους, χαὶ τὰς σχιὰς τῶν ὕστερον ἐπὶ τῆς παρθὺον 
δίχα παντὸς ἐπικαλύμματος λαμπρῶς ἐκφανθέντων. 
Ἐπεὶ ὃ οἱ τύποι παρῆλθον καὶ ὑπεχώρησαν α 
σχιαὶ, καὶ χαθαρῶς X» ἀλήθεια Ὑέγονεν ἐν ἀνβοώ- 
ποις, δόξαν φέρουσα τῇ παρθένω πάντας οὐρανοὺς 
ἀποχρύπτουσαν xai ὑπεραναθαίνουσαν μὲν τὰς 
ἄνω λαμπρότητας, αὐτὰ δε (1) ακάτωθεν ἑαυτῆς 
Σεραφὶίμ καὶ Χερουθὶμ ἀφιεῖσαν, τὶς ἂν λόγος à 
ποία γλῶσσα τῶν τοσούτων xci τοιούτων ἀπείρων 
καὶ φρικτῶν θαυμάτων ἐχδιςγεῖσθαι κατ,σχύσοι τὰ 
πλήθη ; Ἐγὼ μὲν οὖν δέδοικα µή ποτέ µοι καὶ τοῦτο 
κατάκριµα ἨὙένοιτο φέρον εὐθύνον, εἰ, μὴ χιοσὶ 
µόνον, ἀλλὰ καὶ χείλεσιν ἀνάγνοις τῇ θεοδόχω πρόσ. 
κιθωτῷ, πὸῤῥωθεν αὖθις ἑτέρυ θαύματος 
ἀπειλοῦντος, dpa δὲ καὶ ἀπείργοντος τῶν μὴ καθα- 
ρῶν µηδένα τολμᾷν προσάπτεσθαι μηδὲ τῆς ὃ 
τρῖς σχιαῖς κιθωτού (2) * κἀκεῖν τοῦ Θιοῦ διχαίως 
ἀκούσαιμι λέγοντος * «Ἵνα τέ σύ, μµύτε καθαρτιω 
τῶν ῥύπων Χρησάµενος ἄνθραχι, καθ) Ἡσαίαν (3) 
ἴσως, μήτε τὴν λῶττταν ἀνεὶς τοῦ ἐπεχειμένον βὲ- 
pou; τῶν πεδούντων καχῶν, ἐκδιςγῷ θαυμάσια, 
πρὸς ἃ μηδ ἀγγέλῶν ἐξαρχεῖ φύσις ; ἀπορεῖ xoi 
γὰρ αὕτη χατανοοῦσα τὸ μέγεθος. » 

Τούτων µε φοθούντων τῶν Άλογισμων, οὐκ Eye 
προσθῆναι τοῖν ἔφεξης. Πλὴν, ὅτι διὰ σοῦ σέσω- 
σµαι, μῆτερ Θεοῦ, καὶ πεσὼν ἀνωρθώθην, καὶ συν 
τριθεὶς ἀναπέπλασμαι, πῶς ἂν ὅλως, λόγου δύνα- 
pt» ἔχων καὶ φωνήν τινα δυνάµενος ἀφιέναι, ἆλλο 
τι σπουδάσαιµι πρὸ τοῦ ταῦτα χηρύττειν ; OUXOVY 
οὐδὲ τὸν τῆς σωτηρίας σιωπύσοµαι τρόπον, ED, 
ὡς ἐνὸν, ὑμνήσω. 

Εἶχε μὶν ἡμᾶς δουλωσάµενος ὁ καὶ τὸν ἀρχὸν 
πλανήσας x«i ἀποστήσας Θεοῦ, xai δόξης μὲν ἐπεί- 
νης ὅθεν αὐτὸς ἐχθληθεὶς ἀπεῤῥίφη χληρονομιὺν 
µέλλοντας ἓν μηχαναῖς ἀπωσάμένος, πρὸς d" ἐσχά- 
της ἀτιμίας πάθη κατενεγχὼν, xoci εἶχεν ἀφύκτοις 
ὠσονεὶ πίδαις δεσμεύσας ὡς μηδ ἔχειν αὖθι 
ἡμᾶς, ἐκλυθέντας τῆς αὐτου πυραννέδος, πρὸς τὸν 
δεσπότην ἀναδραμεῖν, x«i θάνατον ἡμῖν ἐπέστησε 
φύλαχα, x«i καθεῖρξεν ἐν ddou χαὶ πύλαις σκότους 
χατησφαλίσατο. Καὶ ἡἨμεις Tt» τῇ τούτον due 
στιία xoà τυραννίδι δουλεύοντς, μηδ᾽ αὐτῶν di 
τούτων ἐν ol; ἐσμεν δηλονότι χαχοῖ αἰσθανόμενοι, 
τῦ ὃ ἀπωλεία συνευφραυόµεναι, πάθη τιμώντκ 
ὤμεν ἐξ ὧν ἐπ αὐτὸν ἐτρέχομιν θάνατον, ἐλλεεινοὶ 
τῆς ἀπάτης xai τῆς τοσαύτης ἀδοξίας. χαὶ ταῦτα 
τένες ; οἱ τῆς εἰχόνος Θεοῦ, ἐλεενότεροι τῆς dov- 
λείας xai τῆς του ἐχθροῦ τυραννίδος, πολλῷ dt 
πλέον ἅἆθλιοι τῆς ἀναισθησίας, ὅτι τὸν δη μιουργὸν 
ἐγχαταλιπόντες, Φέροντες ἑαντοὺς τῷ πολεμµίῳ πα; 


tut 


mànu coníreclassel, αἱ est in {1 Reg. à. vi. Sunt 
et alia exempla similia. 
(3) Vide Isai. νι. 6, 7. 


1604 


ΡΕ FESTO DORMITIONIS S. MARL£. 


19ύ 


ραδεδώκαµεν * ὁ δὲ χειρωδάµενος ὅλους εἷλκεν ἀχο- À trahebat gaudenter in infernnm, quod ! est domus 


λουθοῦντας προθύμως εἰς βάραθρα τὸ ἰαυτὸῦ κα- 
ταγωγιον. 

Οὐ μὲν ἀλλὸ παρεδεῖν µέχρι παντὸς οὐκ ἦν τοῦ 
ταῖς χερσὶ πλάσαντος καὶ τῆς ἰδίας µεταδὀντος 
εἰκόνος καὶ τῆς τιμῆς " οὗχουν οὐδὲ παρεῖδεν, οὐδ 
ἀγῆκε τρόπον ὃν ἔφημεν δούλους ἀγομένους, οὓς μὲ 
µόνον ἐλενθέρους, αλλὰ καὶ τῶν ἐπὶ γῆς ἀπάντων 
ἂρχειν προκρέχριε * χωρεῖ ὃ) ἐς αὐτοὺς, καὶ τοῦ 
κρατοῦντος ἐξαιρεῖται, κκταλύσας τὴν δυναστείαν. 
ἃμα di καὶ τὸ τῆς ἀγνοίας διαλύσας σκότος ὑφ ᾧ 
κατεῖχε πλανωµένους ἡμᾶς ' χωρεῖ δὲ πῶς; -- Αλλ' 
ἐνταῦθά pot καὶ ὁ πᾶς λόγος, ἐπειδὴ καὶ πάντες 
τύποι, xal σύμθολα, xai οἱ προχκηρύττοντες πόρῥω- 
θεν, ἐνταῦθα πληροῦσι, τέλος ἔχοντες τὴν παρθέ- 
vov. Αὐτὸς καὶ γὰρ ὅ προαιώνιος τοῦ Θεοῦ Λόγος 
καταθὰς dv αὐτῷ, χαθαρᾷ οὖσῃ καὶ «pepe, καὶ τί 
δ᾽ ἆλλο ἡ τοῦ χατελθοντος ἀξία, σὰρξ γίνεται dU 
ἡμῶς, φορῃσας ταύτην ἐκ τῶν αὐτῆς ὑχράντων xol 
πανάγνων αἱμάτων, καὶ, τὴν x«t' εἰχόνα προσλα- 
θών φύσιν ὅλην φθαρεῖσαν, µίγνυται ταύτῃ. καὶ 
ἀναπλάττει τῇ χοϊνωνία, τοὺς ἰδίους αὖθις ἔπανα- 
σώξων πρὸς ἑαυτὸν, χαι οἰχειούμενος 


σθέντας τῇ ἁμαρτία. 


τοὺς απω- 


Οὗτος ὁ τῆς Ὡμε-έρας σωτηρίας τρόπος * τοῦτο 
τὸ πάλαι xxi προτυπούμενν καὶ προμηννόµενον, 
x«i τοῖς προφήταις λαλούμενον, φριχτὸν xci μέγα 
µυστάριον, Θεὸς µεγόγενος ἄνθρωπος, ἵνα cogn τὸν 
ἄνθρωπον, Gtó; ἐν µήτρα Παρθένου καὶ σωματού- 
µενος χαὶ πλαττόμενος, καὶ χρονιχἠν χαταδεχόµε- 
vog Ὑέννησιν, xai ὡς βρέφος ὀρώμενος χαὶ βαστα- 
ὅομενος ἀγχάλαις μητρὸς, ὁ τὰ πάντα πλορῶν xal 
µηδαμοὺύ µηδόλως Χχωρούμενος. Πρὸς ταῦτα τίνες 


ἀγγέλων, τίνε ἀρχαγγέλων, οὗ κατεπλάγησαν ; 
ποῖα Σεραφὶμ, ποῖα Χερουθὶμ, οὐκ ἐθαύμασεν, 


ὁρῶντα τὴν τοσαύτην τοῦ Θεού χένωσι καὶ Tq 
τοσοῦτον αὖθις ὄγκον τῆς περὶ ἡμᾶς φιλανθρωπίας 
x«i τῆς ἐπέχεινα πάσης ὑπεθολῆς ἀγαθοτητος. 
Τοιγαροῦν xal πᾶσαι τῶν οὐρανῶν δυνάμεις 
εὐθὺς ανύμνησαν, καὶ μεθ ἡμῶν δεῖν ἔγνωσαν 
στῆναι ἨὙινεαῖς ἁπάσαις τὴν Παρθένον μακαριξόν 
των, καὶ µαχαριδόντων ὁμοῦ μὲν αὐτῶν Ji τούτων 
Évsxty τῶν οὕτως ὑπερφυῶν «uti µεγαλείων γε- 
γενηµένων, ὁμοῦ ο) ὅτι καὶ τὴν xowàv ἐλευθερίαν 
δι αὐτῆς ἡμῖν ὑπᾶρξεν ἀπολαθεῖν, ἅμα δὲ καὶ τῶν 
καθεξῷς εὐεργεσιῶν χάριν, ἃς οὐ διέλεπεν οὐδ’ οὐ 
µήύποτε λίπη dió παντὸς κατερ/αζοµένη. llapa- 
λαθοῦσα καὶ γὰρ ἡμᾶς ἰδία, ὡσανεὶ κληρονοµίαν, 
τοῖς τοῦ Yioo αὐτῆς αἵμασιν ἀπὸ τῆς μοχθηρᾶς xoci 
φαύλος δουλείας ἐξηγορασµένους, ἐκεῖνα xai πεποί- 
Ὥκχεν ὑπὲρ Ὁμῶν x«i ποιε, ὧν x«i γέμι σύμπας ὁ 
βίος, ἐξαισίων ἄεὶ τελουµένων. 

Ἐπειδὺ γὰρ ὁ κατὰ τῆς πρώτης ἡμῶν ἐπιχειρή- 
σας ἐλευθερίας, χαὶ χαχῶς αὐτὴν ἀφελόμενος, τὴν 
ὅλην ὑμῶν καθύθρισεν ἀξίαν, ἁπαλλάττεται O^ οὐδ' 
αὖθις καὶ χατὰ τῶν δευτέρων ἀεὶ μηχανώμενος 
ἀμεινόνων ἐπὶ πολλῷ πρὸς δόξαν Ὑεγενημένων, οὐ- 
δαμόθεν ἄλλοθεν ἡμεῖς ἐξάντεις τῶν αὐτοῦ ποιχίλων 


ejus. 


Non poterat autem nosomnino deserere qui ma- 
nibus nos plasmaverat, propriam imaginem et glo- 


riam tribuens : igitur nequedeseruitneque amovit 


D 


creaturas quas dicebamus in servitutem mortis 
desti:xatas, dum eas non modo liberas fecerat, sed 
iusuper ut essent super omnia que sunt in terra. 
Venit autem ad eos et ex potente eripit, ejus sol- 
vens potentiam, et dissipans umbram ignorantice 
qua nos involverat deceptos et errantes. Quomo- 
do autem venit ? Huc enim tendebat totus meus 
sermo, sicut et omnes figure etomnia symbola, et 
omnes à retro prophetie huc adimplentur finem 
unum habentes Virginem. [psum enim &ternum 
Dei Verbum descendens in Illa que erat pura et 
irreprehensibilis,et decetero quodammodo digna. 
Eo qui veniebat, factum est pro nobis caro ;hanc 
carnem assumens ex innocente οἱ immaculato 
Virginis sanguine, accipiens totam naturam vitia- 
tam in imagine Dei, sese illi miscuit, et reformavit 
illam hacunione, suositerum salvans etad teerigens 
uniensque quos vastaveratet exinaniverat peccatum. 


Talis est nostre salutis ordo : tale est quod olim 
prefiguratum est, prenuntiatum et per prophetss 
predictum, tremendum maguumque mysterium : 
Deus nempe homo factus uthominem salvaret, Deus 
in utero Virginis incorporatus et formatus, et tem- 
poralem accipiens generationem, visuset gestatus 
αἱ puer inter matris brachia, dum ipse omnia 
replet et nullibi omninoloco mutari potest. Ad heo 
quinam angelorum et archangelorum non obstu- 
puerunt ? Queseraphim, que cherubim non mirata 
sunt, tantam cum cernerent Dei exinanitionem, et 
simul tantam exuberantiam, amoris Dei, et super 
eminentiam excellentis bonitatis ? 


Omnes itaque virtutes coelorum propensius in hym- 
nos eruperunt et nobiscum agnoverunt ab omni- 
bus generationibus benedicendam esse Virginem 
tum propter ea que ipsi collatasunt magna et su- 
pernaturalia; tum quia per illam nobis datum est de- 
super accipere communem libertatem, simulque 
propter czetera beneficia que nunquam intermisit, 
quin in nos supra modum abunde perfecerit. Sus- 
cipit enim nos quasi propriam heereditariam fa- 
miliam proprii Filii sui sanguine redimendos ex 
miseranda vilissimaque servitute, propter nos ista 
fecit et nunc quoque facit, quibus omnis nostra 
repleatur vita bonis faustissimis et eternis. 


Cum autem ille qui prius contra nostram liber- 
tatem insurrexiteamque nobis misere ademit, inte- 
gram nostram [Φά8η9 dignitatem, non cesset po- 
sterioribus hisce et pretiosissimis semper insidiari 
bonis que proxime ad gloriam nos ornant, per 
nullum alium, o Virgo, ejusvarias effugiemus se- 


4511 


NICEPHORI CHUMNI. 


1512 


ductiones quam per te quam heroem ducem belli y μηχανημάτων, $ ot, Παρθένε, πρόµαχον xoi προ” 


invenimus et potentem patronam, undique ipsius 
frangentem fervidos impetus. !lle enim duplex 
suscitatbellum, sive nostras saucians animasipsis- 
que occulte insidians, sive illas impellens ad res 
externas, ut sic manifeste suam compleat in illis 
invidiam et malitiam. Tu vero fortis contra 
utrumque bellum potens prestas omnibus auxilium 
nec solum succurrere desideras, sed et facile potes. 
Nobis idcirco succurris et preecedis, ut pugnes atque 
ut prius mala ingruentia corrigas et innoxia red- 
das quam ab eis omnino infirmemur. Neque hoc 
solum. Sed cum adversus ejus insidias, agentes 
nihil proficimus et difficillimeimpetum sustinemus, 
quasi voluntariis malis succumbentes (ille enim 
nos voluntarie corruptos impugnans libere agit in 
id quod desiderat : vult autem pessima et ad hac 
impellit), etindignationem Dei contra nos provoca- 
mus, qui, justa concitusira, statutam paratinfligere 
poenam, tu cito prevenis et apud illum facta me- 
diatrix, hunc maternis precibus juribusque flectis; 
nam super propria jura preces protendens et illi 
commemoras quod similis tui ex natura tua par- 
ticipavit, et quod in tuis visceribus illum gestasti, 
ex uberibus tuis lac illi prebuisti, et quod passio- 
nis sue finem cernerepreestolata juxta erucem ubi 
moriebatur steteris, omniaet ipsa patiens que 
ipse pro nobis reis et damnatis subiit ut nos sol- 
veret a judicio. lllum ergo converti facis pia ne- 
gotiatrix ; insuper donans ut Deum nedum iratum, 
imo diligentem et bonis cumulantem experiamur ; 
donans ut ab eo bona donaque suscipiamus pro 
malis que suscepturi ereamus et pcenis quas sol- 
vere debuissemus. Nihil enim est omnino quod tu 
desiderans pro nostra beneficentia a Deo non possis 
impetrare: imo potes omnia certe et donasmulto 
magis et facilius quam forte nosin votis habere pos- 
sumus. Propterea videris et petitiones prevenire 
et nos quasidona jam accepta efflagitamus omnia 
quibus indigemus, et que ante postulationes per te 
nobis fiunt. Cum autem aliquando in rebus utili- 
busperperam desideramus, perperamque studemus 
et agimus, tu ipsa hec optime dirigens el agens, 
in hoc maxime ostendis bonitatis thesaurum, quia 
circa que non cogitamus neque petimus, vel etiam 


cum desideramus et tendimus ad pejora, nos istis D 


violenter eripis aut etiam facis ut multum profi- 
ciant, cum in ipsis vere potest inesse utilitas: 
quasi invitos henevolens in hanc nos trahis viam, 
et deinde sensum et scientiam adepti, vim diliga- 
musqua inexperientiam boni introivimus. Ita nos 
e vitiis eripis, illa longe depellens, ne primum in 
ista impingamus cum improviso periculum instat 
cadendi ; et si forte inciderimus ruinam et perni- 
ciem reformas : et si quid horum potenter preva- 
luerit, tu nostram experta fiduciam, et periculum 
evidenter aperis, et potissimum remedium prebes 


στάτιν χραταιὰν κχεχτηµένοι, πανταχόθιν αὐτῷ πιρι- 

τρέπουσαν τὰς ὁὀρμάς. 'O μὲν γὰρ διπλοῦν εγερει 

τὸν πόλεμον, τὸν piv, ψυχῶν αὐτῶν κχαθιχνούµεος 

καὶ ἀφανῶς ταύταις ἐπιθουλεύων, τὸν δι, βάλλων 

πρὸς τὰ ἐκτός καὶ φανερὰν dv τούτοις πλχρῶν τὸν 

ἀπέχβειαν * σὺ d' ἀλλ ἀπαντᾶς ἀμφοτέρωθεν iri- 

χουρος χραταιὰ, πάντα βοηθεῖν uà μόνον yt βονλο- 

µένη, ἀλλὰ καὶ ῥαδίως δεδννημένη. Ταύτη τοι xi 

βοηθεῖς προϊσταμένη καὶ προμαχοῦσα, καὶ, πρὶν à 

χαθαρῶς ἡμᾶς αἰσθέσθαι τῶν ἐπιόντων καχῶν, τρί- 

πεις ταῦτα καὶ καταργεῖ. Οὐ τοῦτο δὲ µόνον, d 

λὰ καὶ πρὸς τὰς ἐπιθονλὰς ἐκείνου εἴ Ύε pudh 

ἡμεῖς ἀντιπράττομω, συμμαχοῦμεν δὲ μᾶλλον, αὐ- 

θαιρέτοις ὡσανιὶ χακοῖς περιπίπτοντες (6 Qi παρει 
B ληφὼς ἑχόντας Φθειροµέους ἅγιι κατ ἐξονσίαν 
πρὸς ὅτι καὶ βούλοιτο * βούλεται di καὶ ἅγει ru 
τως ἐπὶ τὰ χείριστα), νεμεσᾷ μὶν θιὸς ἡμῖν, xei 
πρὸς ὄργην δικαίαν Χεκινημένος, βούλεται τὰς — tv- 
θύνας ἐνδέκους εἰσπράττισθαι - σὺ δε φθάνει xo 
ταῦθα Ὑιγνομένη µεστις, ταῖς μητρικαῖς — x«radv- 
σωποῦσα παῤῥησίαις, x«i ὡς ὑπὶρ ἰδίων κχατατι" 
νέις τοὺς (χετηρίους, τὸ τῆς φύσεως σνγγνή 
προβαλλοµένη, ἅμα δ' ἴσως κάχεῖνα προθαλλομένε, 
ὡς αὐτὸν σπλάγχνοις ἐνεδέξω xal μαξδοῖς ἔθρεφας 
καὶ γάλα ἐπότισας καὶ πἆθος αὐτοῦ τὸ τελευταῖο 
κατιδεῖν xal σταυρὸν ἠνέσχου (1) καὶ θάνάτον, xl 
πἀνθ᾽ ὅσα ἐκών ἐχεῖνος δὺ ἡωᾶς τούς κατακρίτου 
ὑπέμειε, τῆς καταδίκης. ἀπολυτρούμενος, ἸΤούν 
xal κάµπτεις πρισθεύουσα * εἶτα δίδως ἡμῖν, ἀντ 
ὀργιδομένον, φιλανθρωπευομένου πειρᾶσθαι — Oro? * 
δίδως καὶ πάσχειν εὖ παρ αὐτοῦ καὶ δωρεὰς λαα- 
θάνειν ἀνθ᾽ ὧν ἐμέλλομεν καχῶς πάσχιιν καὶ δίχας 
διχαίας ἀποτιννύναι. Οὐδὲ γάρ ἐστι οὖὐδε οὖὐμο- 
οὖν, 6 yt σὺ ovloufvo μή τι xal δεδύνησαι 
πρὸς εὐιργεσίαν ἡμῶν ix O9 κατατίθεσθαι " ἀλλ 
ἰσχύεις πάντα πάνταπασι, καὶ νέµεις πολλῷ μᾶλλον 
καὶ ῥᾷον $ ώς ἂν ἡμεῖς ἐπευξαίμεθα. Διὰ τοῦτο χαὶ 
χορηγεῖς προκαταλαμθάνουσα τὰς αἰτήσει, xei 
ἡμεῖς οἱονεὶ κατόπιν τῶν δωρεῶν ὤκομεν αἰτοῦντες, 
πάντων, ὤὦν ἄν $) ptix γὙενοίμθα, καὶ κρὸ τῶν 
αἰτήσιων ἡμῖν διὰ σοῦ γιγνομένων, Καὶ τοίνυν πιοὶ 
τῶν συµφιρόντων ἔστιν ὅτε κακῶς ἡμῶν βονλενν- 
µένων, ἅτε x«i xaxa ἐπεγνωκότων x«l πραγμα: 
τευοµένων, αὐτὸ ταῦτα πραττες ἀρίστως oixow- 
μοῦσα, καὶ yt τὸν πλοῦτο τῆς φιλανθρωπία b 
τούτω πλέον ἀποφαίνεις, ὅτι περὶ ὧν ἡμεῖς o7 
οἴδαμιν, οὔτ' οὐδὲν αἰτοῦμεν, ἔστι μὲν οῦν ὅτε xm 
βουλόμεθα τὰ χείρω, οὗ τούτοις ἡμᾶς βιάξη χαὶ 
πώνυ τι ποιες κχεχρῆσθαι, λνσιτελέσν οὖσω o 
ὀληθῶς κχεχρῆσθαι, ἄχοντας ὠσπιρεὶ τὸν τρόπο 
τοῦτον εὐεργιτοῦσα, εἰ καὶ μετὰ τὴν αἴσθησιν ἡμῖῖς 
ἀγαπῶμεν ἐν πείρα τοῦ καλοῦ «εγόντες. Καὶ » 
σημάτων ᾖτοίνυν ἀπαλλάττις τὰ μὶν πόῤρωθο 
ἀναιροῦσα, ὡς μηδ) ἐν αὐτοῖς ἡμᾶς μηδέ γε ri 
ἀρχὴν ὑλῶναι, µέλλοντας ἤδη ἀπρούόπτως ἁλώναι ' 
τῶν di καὶ συµπεσόντων τὸ βλαθερὸν ἑκτρέπει * 


(1) Stabat enim juxta crucem : vid. Joann, xix, 25, 


1513 DE FESTO DORMITIONIS 8. MARL&, 1516 
εἰ δέ "tx τούτων χαι κατίσχυσε ἐν δυναστεία, À prestantiusque omni scientia omnique arte medi- 


σοῦ τάχα τὴν nígtt) ἡμῶν δοκιµαζούσης, και ὁ 
χίνδυνος χαταφανὺς ἦκε, πάσης ῥἐπινοίας και ἰα- 
τρῶν τέχνος xotirto» xat τῶν Φοχούντων ἴσχὺρῶς 
ἐν τοῖς τοιούτοις βοπηθεῖν Φύνασθαι, ἀλλ ἡμεῖς ὡς 
ἐπί ak µόνην ὅλαις ἐλπίσιν, ὅλοις ὀφθαλμοίς καθα- 
ρῶς εἶδομεν, εὐθὺς (à πολλῆς και μεγάλης και 
πάντα δυναµένης ἰσχύος | ὦὤ θερμῆς ἐπικονρίας | 
ὦ ταχίστης τῶν χκακούντων ἁπαλλαγῆς |) ἀνιστᾷς 
μὲν ἡμᾶς νεχροὺς Χειμένους, x«t, πλὴν ἀναπνοῶν 
ὀλίγων, ἀμνδρῶν τινων x«t τούτων, τὸ ζῆν ὅλον 
ἐκλέλοιπόντας, φυγαδεύεις δὲ νόσους ἀνηκέστους, 
xat πάθη κραταιὰ διαλύεις, μηδεν τινι τῶν ἄλλων 
μηδαμῶς εἴκοντα. Όθεν και ol τῆς ἑσπέρας ὁ 
χλανθαῶνος ἡμεῖς σχηνοῦντες πρωϊνοί τινες αὖθις 
Üxouts, ἐν ἁγαλλιάσει τρυφῶντες (1), και διπλᾶ 
χαΐροµεν, ὅτι τε µηδεν olov» ἐκ τῶν συνενεχθέντων 


corum et omnibus iis qui videntur posse in talibus 
auxiliari, si nempe in te solam omnem reponamus 
spem, statim (o immensa et maxima et omnipo- 
tens virtus ! o fervidum remedium ! o celerrima 
malorum evacuatio |) erigis nos morte affectos, et 
debiles, ultimum quasi vite ftatum exhalantes ; fu- 
gas autem morbos insanabiles, et potens dolores 
solvis omnibus ceteris impares. Unde et nos qui 
vespere ia domo luctus plorantes sedebamus, mane 
iterum procedimus in letitia exsultantes, et du» 
plici gaudio letamur et quia ne unum quidem ex 
malis ingruentibus vere in finem nobis dominari 
potuit, et quia per te salutem accipientes indubi- 


.tanter confidere posuimus quod nullum ex exterio- 


ribus vel minime nobis denuo nocere possit, dum 
in te plenam fidem habuerimus. 


εἰκὸς ἐπέ τέλους κεκράτηχε, χαι ὅτι διὰ σοῦ τὴν σωτηρίαν εἰλήφαμεν, ἔχοντες x&ri τοῖς ἐξῆς οὐχ ἠκιστα θαῤῥεῖν ὡς 
οὖδεν ἡμᾶς 000" αὖθις οὐδαμῶς βλάψει, cot διὰ παντὸς προσανέχοντας. | 


Καί μὴν ταῦτα μὲν χοινὰ πᾶσι χαθ᾽ ἵνα xat κατὰ 
χαιρὸν, ὡς εἰπεῖν, ἐνεργούμινα * X ὃ' ἐν ἰμοί ὅδια- 
Φερόντως, πῶς ἂν εἰπὼν ἀποχρώντως ἂν εἶποιμι ; 
Ἐπιλείψει µε διηγούμενον ὁ Χρόνος, x«t pà ὃτι γε 
χατὰ µίαν γλῶσσαν, ἀλλ οὐδ' ἂν µνδίαις ὅσαις 
ἀπομερισαμην, ὥστ ἄλλων iyu» ἄλλα διεξιέναι. 
Πλὴν ὅτι x«t τὰ πρὸς ἵκαστον ἐμοί σαφῶς διαφέ- 
pu, ἐστιν, oluat, τῶν ἁπάντων οὐδεὶς ὃς ἐπί τούτῳ 
διπλῆν ἔχει γνώμην. Καΐ γὰρ τὸ τε σχήμα x«t ὁ 
Ti; ἀοχῆς λόγος εἰσποιεῖται πάντας, ὃ τ) ἰμὸς 
τρόπος, xui ὑμεῖς ἴστε πάντως ὡς ἐπί παντί χάµ- 
πτοµαι συαφοραῖς χεχρηµένω, και τούνοωτίον αὖβις 
εἰσποιοῦμαι τὴν χάριν, εἳ τις εὖ ἔχων ἀπαλλάττοιτο, 
θείας προµηθιίας ἠξιωμίνος. Διὰ τοι τοῦτο — x«t 
πλέον τῶν ἄλλων ἀπάντων αὐτὸς ἀνθομολογεῖσθαι 
τῷ Μητρέ τοῦ θιοῦ δίκαιος, 5) μᾶλλον, ὅσον εὐχαρι- 
στίας ἀνθ) ὧν ἐφημτν x«t πολλῶν ἑτέρων (οὐμενοῦν 
εἶποι τις ἂν Ὠλίκων x«t ὅσων) χοιῆ Tt) tig 
ἐναγκαίαν ὀφειλήν ἔοχιται, τοῦτ᾽ ἔμοιγε μὴ τὸ πὰν 
µόνον, ἀλλὰ και πολλῷ πλείονος ἐν προσθὴκη προ-- 
όντος χατὰ τὸν igo» ᾖἔρχιται λόγο, και εἰ μὴ 
πρὸς ἀξίαν, ἀλλ οὖν ἀποτιωνύναι τα δυνατά, τοῦτ 
αὐτὸς οὐκ ἂν ἀγνωμονήσαιμι. Ἡλατυνομέῳ got δὲ 
τὸν καρδίαν εἰκότως πλατυνθήσεται και τὸ στόμα, 
τοῖς εὐχαριστηρίοι, ὡς “οῦν ἐρικτὸν, ἐπιβέμενον, 
ἐπεί και τοῦτο πὸσον ἐν ὁπόσοις εὗρον ἐγὼ στιοῦσι 
ἀνιαροῖς, εὐρυχωρίαν ἁηλονότι ψυχᾶς x«t παρδίας 
πλατυσμµὀν (2). 

Ἐμεγάλυνας pi» ἡμᾶς, xat εἰς θοόνον τοῦτον, 
x«t μοῖραν ταύτην τήν ὀψηλὴν x«t πασών τῶν de. 
λων κρατοῦσαν», ἓξ αὐτῶν σπαργάνων ἐνιθίθασας 
φέρουσα, xac γε διὰ τῶν εὐθυμοτέρων cti τὸν βίον 
ἰθύνειν, τοῦτο σὸν ἐξ ἄρχης βούλημα, και εἴχομεν 
ἂν οὕτω τοις δεξιοῖς συνόντες και τῶν αἀριστερῶν 


(4) Respicit Psalm. xxix, 6 : Τὸ ἑσπέρας αὖλι- 
σθήσιται χλαυθμὸς, και εἰς τὸ πρωΐ ἀγαλλίασις. 
Est tv χλαυθμῶνός dictum pro i» dépge κλανθμᾶ- 
voc. Ellipsis est bene greca, phrasis ipsa orien- 


PATROL, GR. CXL, 


Sed hec omnibus communiter et singulis pro 
tempore contigerunt : que vero mibi excellentius 
facta sunt quomodo sufficere possim ad dicendum? 
Deficiet tempus narranti ; non quod unam lantum 
habeam linguam, sed et quamvis illam in mille 
possem dividere, ut alia aliud proclamaret. Et in« 
super si mecum mature recogitem quid unusquis- 
que valeat, nullus est, ut opinor, qui in illo negotio 
duplicem habeat scientiam. Etenim auctoritatis 
forma ralioque semper vigent, ct heec mea regula; 
nam ipsi probe scitis quantum totus efficiar pro eo 
qui graviora patitur, et contra in gratiarum actio- 
nis erumpam cum aliquis moritur bonus misera- 
tione divina dignus habendus. Propterea magis 
quam ceteri omnes Matri Dei me confiteri justum 
est, presertim cum gratias referre quam maximas 
propter ea que dixi et alia permulta, (quis enim 


. dicere possit quot et quanta sint?) officium exsistat 


solemne et necessarium communeque omnibus, 
illud sacrum munus non modo totum mihi incum- 
bit, sed et multo magis pro multitudine bonorum 
de quibus sermo est, et si non attingere potero ejus 
meritum, at saltem non inficiabor pro posse confi- 
teri. Dilatabo ergo cor meum et simul dilatabitur 
os meum vocibus graliurum juxtaid quod possum 
et quod statui ; cum ita invenerim in quantiscun- 
que curis coarctatus et latitudinem mentis et cor- 
dis dilatationem. 

Magnificasli enim nos, eripiens ex istis pannis 
miserie et extollens usque ad thronum istum et 
Sortem hanc sublimem et ceteris omnibus 
excellentiorem, a principio volens et eurans ut 
fortissime semper vitamrexerimus, unde possemus 
ita in bonis et perfectioribus consistere, ut a nullo 


(2) Orationis color est biblicus. Psalm. cxvi, 
: ἐπλάτννας τὴν χαρδὶαν pov. lsa. v, 1& | 
ἐπλάτυνεν 0 ἄδης Th» ψυχὰὶν αὐτοῦ. Alque sic 


alibi. 


48. 


4515 


NICEPHORI CHUMNI 


1516 


vel minime unquam dimoveremur, dummodo vo- À ὑπ᾿ οὐδενὸς ἄν οὐδ' ὁπωσοῦν ἠνωχλήύθημεν, εἴ γι 


luntati tute obsequentes cordis nostri desideria fu- 
geremus. Postquam autem, a recta bonorum via 
deflectentes, ad ea que non oportet convertimus, 
juste immisit cruciantes dolores. Conclusi igitur 
quasi quibusdam seris propriis desperationibus, 
adversis contriti,et dolentes, nullam undique spem 
redemptionis habentes, te ipsam suscipimus in 
omnes difficultates pugnantem, et infortunia con- 
fringentem, cum habeas universum harum rerum 
regimen, et nobis donas in secundis negotiis profi- 
cere, et eadem que prius adversa erant feliciora 
deinde experiri. 

Nunc autem eo devenit conceptus sermo ut opti- 
me singula proferrentur clarissina miracula adim- 
pleta in nostrum auxilium et in profligationem in- 
numerabilium impugnantium undiqueinimicorum 
(quomodo eos numerarem ?). Surguntenim agmini- 
bus pressis ex universa terra ; surgunt autem alii, 
ex propria nostra impietate occasionem sumentes, 
alii vero nos impugnant propter quamdam in no- 
stris rebus utilitatem (quee res tamen omnino sunt 
dona elargita nobis gratia tua) ; etenim illos triste 
movent bona et felicitas nostra. Si igitur separatim 
impugnant, parumturbantes, et minusinsidiantes, 
forte non erit negotium nobis insurgenlibus resi- 
stere. Sed aliquando omnes ecircumfusi contra ali- 
quem irruunt, et vim faciunt ex omnibus partibus- 
et simul, cum nulla sit potior ad istas pugnas pre- 
paraiio quam vigilantia el meditatio, subvertunt 
presertim voluntates et cogitationes corrumpunt: 
Quis in istis extremis pro nobis aget et omnia ver- 
tet in melius ? quis inter varias et multiplices gra- 
vissimasque pugnas quas sustinemus pro nosira 
pace decertans, hostes ut aiebamus. vere dissipa- 
bit ? Quis nobis etiam dormientibus se constituit 
custos semper vigilans, qui perseverantibus curis 
supervenientia mala preeveniat ? Quis ut murus fer- 
reus circa nos positus el arcus intentos et gladios 
distrietos cum feriunt confringit ?et omnes insidias 
a nobis avertit ? Quis iterum fJagellat /£gyptum 
percutiens primogenitos, plagas inducens statutas 
numero, Pharaonem submergens, gentium super- 
biam dejiciens, et 1ἱ8 salvat Israel electum suum? 
Quis (ne longius protraham sermonem) has multas 
magnasque operatur virtutes ? Et qui sumus nos 
pro quibus tot ettanta patrata sunt miracula ? Heec 
autem mente revolvens aiebam : « Aversus es a 
nobis, nec iterum nos respicies in misericordiam.» 
Tu vero dixisti :« Absit ut vos dimittam vel ut 
unquam vos derelinquam : neque auferam miseri- 
eordiam a vobis propter Virginem Matrem que 
fervidissuis precibus compassionem meam implo- 


(4) Et hoc est biblice dictum. Ezechiel xx, 
46 : ᾿Οπίσω τῶν ἐνθυμμάτων καρδίας αὐτῶν ἔπο- 
βεύοντο. 

2) A. χατασχευαῖ, 

M Psalm. xxxvi. 19, 16 

(4) Exod. xn, 29 ; Κύριος ἑπάταξε πᾶν πρωτό- 


τοῦ Goo θελύµατος ὀπίσω xxi μὴ τῶν καρδιών 
ἡμῶν ἐπορεύθημεν (t) - ἐπε δὲ, τῆς τῶν xe 
εὐθείας ἐκτραπέντες, ποὺς 4 μὴ προσῆκον ἑστρά- 
φύμεν, ἦκεν εἰχότως ἐνοχλούῦντα τὰ λυπηρα ' καὶ 
720» Ὡμεῖς ἐν ἀθυμίαις ὑπὸ τῶν ἰδίων ὠσανεὶ σιι- 
po» συσφιγγόὀμενοι, καὶ ταῖς δυσχεοείαις ἔἐπίστυ- 
Ὑνάδοντες, dw τῆς λύσεως οὐδ) ἐν ελπίσεν οὐδαανν 
φαινοµένης, αὐτὴ πρὸς τὰς δυσκολίας ἀπαντᾶ,, 
καὶ, διωσαµένη τὰς ἀνάγκας, ἐπειδὴ καὶ πᾶς εἶχιι 
σοι τῶν τοιούτων θεσμὸς, ῥάοσιν npe τοιεῖς χι- 
χρῆσθαι τοῖς πράγµασι, καί yt βελτιόνων αὐτῶν di 
τούτων ἀποπειρὰσθαι τῶν nporou δνσχερῶν. 
Ov μὸὺν XÀ) ὁ λόγος ἐνταυθοῖ γενόμενος ἐπ aj 
σαφῶς ἴκε τὰ καθ ἑκάστην ἐναργῷ τελούμένα Um 
B µατα, πρὸς ἐπιχουρίαν μὶν ἡμῶν, θραῦσιν δε τὼ 
ἐπιόντων (πόσων ἂν εἴποιμι ;) πάνυ μὲν οὖν TA 
στων, xxi πανταχὀθεν βαλλόντων ἐχθρῶν. Κωοῦτα 
pk» γὰρ ἀπὸ πάσης σχεδὸν ἀνιστάμενοι γῆς τεὶ 
χκινοῦνται, οἱ piv τὸν ἰδίαν ἀσέθειαν πρόφασο 
έχοντες, οἱ δέ µηδὲν ἕτερον ἐγκαλοῦντες ὢ ὅτι yp 
στα τινα τὰ Ἡμέτερα (χορηγίαι ταύῦ-α παντως χεὶ 
ὁῶρα σῶν χαρίτων), καὶ πλήττει τούτους 9 τῶν 
ἀγαθῶν εὐθηνία. Ei μὴν οὖν ἀπὸ µέρους ἡμῖν ἐπτ- 
εσαν, τὰ piv ὠσανεί διενοχλοῦντες, τοῖς d' fro 
ἐπιθουλεύοντες, ταχ᾽ ἂν xat μιχρὸν ὃ οὖδιν iub 
ὧσαν πρᾶγμα πρὸς ἄμυναν ἀντεπιοῦύσι * νῦν d' ότι 
πάντες «ύχλω κατὰ ταὐτὸν περιῤῥέονσι, και xam 
προσπαλαίουσι µέρεσι χαι δειὰ μελετῶσι, iua 
ὃς x«t πρὸς ταυτὶ παρεσκευασµένοις οὐδέν ion 
αὐτοῖς πλέον τῆς παρασχευῆς XXL μελέτης, περιτοί- 
πονται δὲ μᾶλλον αὐτοῖς βουλεύμασι και ταῖς παρα- 
σχευαῖς (2) συμφθειρόµενοι, τές ἐστιν ὁ ταῦτα pin 


x«t πρὸς τὸ xptitrov mv µετασχευάζωνι τίς 0 


C 


τὴν Ἠπυχίαν Ἡημῶν ἐν τοῖς πλείστοις ἁγόντων κρι- 
πολεμῶν, χαι πρὀπον τὸν εἰρημένον τοὺς ἐχθρο 


ἀμυνόμενος: τίς ὁ και χαθεύδονσιν ἡμῖν εθιστάµι 
vog φύλαξ διά παντὸς ἄγρυπνος, και ταῖς ἐμμόνοις 
ἐπιστασίαις τὰς επερχοµένας ᾖβλάθας ἀπείογω» ; 
τές ὁ σιδηροῦν περιτιθείς τεῖχος, και τόξα coupe 
x«t βῥοωφαίαν ἐρχομένην ἐν αὐτῷ συντίδων (d), 
«και πάσας μηχανὰς απωθούμινος; τὶς O πάλιν A 
Ίνπτον µαστίξων, x«t πατάσσων πρωτότοχα (9, 
xat πληγὰς επάγων (5) ἀριθμουμένας, xat βυθίκνν 
Φαραώ, x«t καθαιρῶν ἐθνῶν ἆπαρσιν, και περισὺ- 
ζων Ἰσραὶλ κλῆρον ἴδιον; τίς (ἵνα μὲ μηκύνω 
καθ᾽ έκαστον λέγων) ὁ τὰς πολλὰς ταύτας και µεγέ- 
λας ἐνεργῶν δυνάµεις; xat τίνς ἍἡἨμεῖς, ὅτι ci 
τοσαῦτα xat τοιαῦτα Ó' ἡμᾶς θσύµματα: "Eye αυ 
εἶπον εἰς ἐμαντὸν βλέψας ' « ἀπέστρεψας ü 
ἡμῶν (6), x«t οὐκ ἔτι οὐ pà προσθῷς «ig οἴκτω- 
μοὺς βλέψαι (7) * » Σὺ ὁ᾽ εἶπας ' « O0 μὴ &vo, 


τοχον £y yf Αἰγύπτῳ. 

(6) Exod x1, 4 : Ἔτι µίαν πλογὲν ἐγὼ 6x. 

(6) Isa. .xiv, 7 : ᾽Απέστριψαν τὸ πρόσωπκὀν συ 
ἀφ ἡμῶν. 

(7) Phrasis biblica Lament. 1v, 46 : Οὐ προσθέσα 
ἐπιθλέψαι αὐτοῖς. 


1517 


DE FESTO DORMITIONIS S. MARLE. 


1918 


οὗ µύ ποτε ὑμᾶς ἐγκαταλίπω (1), οὐδ' ἀποσ:ήσω A rat. » Itaque non elongas, sed hec que innumera- 


τὸ ἔλεός µου ἀφ᾿ ὑμῶν (2), διὰ Μητέρα xai Παρθέ- 
vov ἐν ἱχεσίαις ἀῑὶ τὸ συμπαθὶς θερµως ἔκκαλου- 
µένην. » Τοίνυν οὐδ' ἀφιστᾷς - ἀλλ ἐκεῖνα xavrau- 
θα πάντα σχιδὸν ὁμοῦ τὰ πάλαι θρυλλούωινα. àv 
καὶ ὁ λόγος προλαθὼν ἐμνήσθη xci χαθιξῆς πλείω 
προστίθης, ὡς x«i μηδὲεν ἔλαττον ἐκ τῶν νῦν d τῶν 


bilia antiquitus celebrata sunt et modo commemo- 
ravit sermo meus etiamnunc labentibus seculis 
renovas et multiplicas, ut nihil minus, verum etiam 
magis nunc quam olia, potens glorificetur manus 
tua. Nos ergo sumus populus misericordie, pro 
pietate patronam et advocatam habentes Virginem. 


πάλαι, πολλῷ dt μᾶλλον τὴν cà» θαυμάξεσθαι κρα”αιὰν χεῖρα. Καὶ γοῦν εσμεν ὠμεῖ λαός Ὀλημένος, 


χορηγὸν τῶν οἰχτιρμῶν αὐτὴν όχοντες τὴν Παρθένο». 

Ἐπεὶ δὲ τοῦτ) ἐσμὲν, ἔδει piv ὑμᾶς, ὦ νῦν τε 
παρὀντες x«i τοῖς χράνοις ὕστερον συνεσόμινοι τῷ 
λόγῳ (πάντως γὰρ ovd ὑμᾶς τοὺς μεθ) ἡμᾶς &v- 
θρώπους ἐπιλείψει τὰ θαύματα), καὶ χρήματα 
παντα προσφέρει xat xapmogopsiv πάντα πρά- 
Ύματα, φειδοµένους μιηδενὸς dv ἔχομιν, ὅτι pud" 
ἡμῶν οὐδὲν  iduow, ἀλλ ὃσον ἂν προσενέγκωµεν 
ἀπειληφότες χοµίζοµεν. Καὶ ἀπόδοτε πᾶς, εἰ καὶ 
μὲ τὸ mü», ἀλλ ὅσον μὺ τῆς προσηκούσης εὔὐγνω- 
μοσύνης δοκεῖν χαθάπαξ ἀπολελεῖφθαι. Ὁ δὲ παρὼν 
οὐ τοῦτο βούλεται όγος, αἀλλ᾽ ἕτερον τρόπον τὴν 
προσαγωγὲν εἶναι * τίνα Od τοῦτον ; ὕμνους, εὖχα- 
ῥριστίαν, τὰ δυνατὰ πᾶσι, πάντας ἀποτινύναι, λα- 
λιστα μῖν χαι κατὰ πάντα χρόνον, ἅτε καὶ τὰς εὖὐ- 
εργεσίας κατὰ πάντα τούτον κομιζομένους * εἰ d' 
οὖν (ἀλλὰ τοῦτο μὲν εἰς γνώμην ὑμῶν ἀνεῖται) 
ἀλλ᾽ ὁ γε νῦν ἡμεῖς θεσπίσαι δεῖς ἔγνωμεν. 


Μὺν piv οὗτος ἠδηο προσάγει, καθ ὃν τὸ τῦς 
κοιµήσεως, κεἴτουν µμεταστάσεως (3), ὦ πρὸς τὸν C 
γἱὸν ἐν οὐρανοῖς ἑνδημίας (4), & ὃ τι τοιοῦτὸ τις 
ἕτερον τὴν ἑορτὴν ᾖβούλοιτο λέγειν, ἐνεργηθὲν φαί- 
νεται τῇ Παρθένω ' χαι ἡμεῖς, κατ ἔθος πάλαι 
κρατῆσαν, ἐν μιᾷ δὴ cot τῶν ἡμερῶν, μέση τοῦ 
μηνός, πανηγυρίξδοµεν, νηστείᾳ τὰς πρὸ αὐτῆς (5) 
πρότερον ἀγνισθέντε. Κάγὼ τὸν τῆς νηστίας έπαι- 
νῶν νόµον, οὐ πάνυ τι τὸ λοιπὸν ἀποδέχομαι, µίαν 
µόνην ἀποχεχληρῶσθαι τῷ πανηγύρει πρὸς τὰς παν- 
νύχους ὑύμνῳδίας ἡμιραν. )Αλλά τοι µίαν εἶναι τὴν 
ἑορτὴν, ἐφ᾽ ὅλας μεριξομένην τὰς ἀπ᾿ ἀρχῆς τοῦ 
μηνὸς µέχρι τῆς νῦν διαφερόντως Ύε τιµωμµένης, 
x«i δὺ νῆς τελενταίας, τοῦτο δεῖν οἶμαι, x&v τῷ 
παρὀντι ᾖβούλομαι νομοθετῆσαι. Καὶ πᾶς τις πάν 
tec τὸν νόμον ἐρεῖ δίκαιο, ὁ xal ποσῶς γοῦν 


(1) Deuteron. xxxt, 6 : Οὔτε μή σε avg,(o Κύ- 
toc), οὖτε μύ σε ἐγκαταλίπη. Cf. Paral. 1, xxvii, 
o0. Supra p. 119, n. 
2) Paral. l, xvir, 19 «το ἔλεός µου οὐκ ἀποστήσω 
απ αυτον. 

(3) Utrumque nomenreperitur de Assumptione 
Marie usurpatum : cf. Morcelli Calendarum ad 
d. xv ag. — Vide Addenda. 

(4) Sic codices. Cogitabai de rescribendo ἐχδη- 
µιας, quod sepius de morte fuit metaphorice di- 
ctum ; sed me retraxit, non Clementis Alexandrini 
locus quem exhibuit inter alios hano significatio- 
nemillustraturus vir doctiss. Anal. t. XIII, p. 625, 
sed Pauli potius Epist. Il ad Cor. v, 8 : θαῤῥουμιν δὲ 
xci εὐδοκοῦμεν μᾶλλον ἐκδημῆσαι ἐκ τοῦ σώματος : 
καὶ ἐνδυμῦσαι πρὸς τὸν Κύριον In epigramuate 
(Anth. Pal. i1, 5) de Cresphonte displicet meta- 
phoricumid nomen ἐκδομία, quod in lemmate le- 


D gitur- 


Tales cum simus. oportet vos, sive qui nunc vi- 
vitis, sive qui subsequentibustemporibus in finem 
futuri sunt (nullis enim hominibus vobis non ma- 
gisac nobis miracula deerunt) res omnes offerre 
Deo et fructus universos operum, ne uno quidem 
de iis que possidemus reservato, cum nihil nobis 
proprium sit, sed quantum offerimus omnia rece- 
perimus. Totum ergo date, et sinontotum, at certe 
tantum utnon videamini debite gratitudinis imme- 
mores. Presens autem sermo non hoc solum sibi 
vult, sed alterum intendit modum accedendi ad 
Deum. Sed quis est ille modus ? scilicet quod om- 
nes solvant hymnos, gratiarum actiones, singuli 
omnia que possunt, presertim per omne spatium 
temporis, cum in singulis vite momentis beneficia 
accipimus indesinenter. Et nunc cum istud omne 
ad vestram doctrinam dedicatum sit, optime novi- 
mus et intelligimus decretum festi a nobis traden- 
dum esse. 

Equidem jam instat mensis ille in quo divinitus 
patratum in Virgine declaratur mysterium mortis, 
seu transmigrationis, seu habitationis in colis 
apud Filium, seu festi hujus alio nescio quo adhuc 
nomine, si quis velit, nuncupati : et nos juxta Πο” 
rem antiquitus constitutum, in una dierum iuedii 
hujus mensis festum celebramus jejunio prius san- 
ctficatis diebus que precedunt. Ego vero, jejunii 
legem laudans etapprobans, non magnum quidju- 
dico unam diem fuisse ad festum constitutam pro 
nocturnis psalmodiis. Sed credo unam esse obser- 
vandam festivitatis diem, medium tenentem inter 
omnes que sunt aprincipio mensis usque ad hanc 
que ultimo excellentius est celebranda et in pra- 
senti hujus legem statuere volo. Et hanc legem 
justam habebit quicunque vel minimum intelliget 

ας. ὁ € (χίων) ἔχει Κρησφόντον ἄναεροῦντα 
Πολυφόντην τοῦ Πατρὸς τὸν φονιτα" ἔστι ος xai 
Μεροπη θάκτρον κατέχουσα, xai συνεργούσα τῷ 
wig πρὸς τὴν τοῦ ἀνδρὸς ἐχδημίαν. Languet ninium 
vel in lemmatis oratione et improprium quid so- 
nat vox ἐχδημία. Que fuit olim proposita à critico 
excellentissimo, correctio δυµίαν, mentem scri- 

loris assecuta est, non ejus ipsam manum. De- 
erat, opineor, ἐκδικίαν . 

(8) Anastasius Sinaita De tribus quadragesimis, 
in ipso fine . Ἐτυπώθν . . Απ΄ ἀρχῆς αὐγοὺστου νη- 
στεὺει ἄχρι TÉ, Κοιµμζσεως τῆς Θτοτόχου, και 
πάλι διαλνεν. Sancitum est id μη in Nomo- 
canone ap. Cotel. Monum. t. l. p. 138. Τᾶς δέ ἀπό 
πρώτος  XUyobgTOU πάλι (νηστέύομεν), τοῦ Σωτῇ- 
pos διὰ τῆς ΘΙιοτόχου χοίµησιν, ὥσπερ µέγα δῶ- 
po». Quo tamen de jejunio non consentiebant vel 


orthodoxi. 


1519 


illidecantemus hymnos ; quicunque, inquam,hujus 
festi sublimitatem sentiet. 

Itaque, ut dixi, non aliud initium mensis aliud- 
que erit festi,neque jejunio magis affligemur quam 
hymnis delectabimur : sed simul utrumque et sic 
certe magis augebitur et protrahetur festivitas : 
atque requiescent incolte nec non viatores omnes, 
ut universum omnibus, inquam, fiat solemne fe- 
stum diei unius ejusdemque. Et simul primam 
diem mensis et duas alias, festi scilicet et jejunii 
primam intelligimus diem, nihil ex sequentibus 
nec minimum excludentem, nihil interum ex hac in 
qua exprimitur mysterium, nihil certe quoque ex 
ultima, hymnorum gratia et ceeterorum quee ad fe- 
stivitatem pertinent, quia hec in quacunque om- 
nia pari cultu observantur. Quod autem dico de 
prima die hoc de reliquis intelligetur juxta eum 
ritum assignatum. Non enim multas et diversas 
hasce dies, festum separantes, sed unam esse fe- 
stivitetis unius rationem statuit lex mea quam hec 
princeps civitas, cseteras longe antecellens maxima 
cura servabit semper suc patrons et custodi : et 
secundum choros festum dividens pro monachiset 
sacerdotibus, non vero pro ceeteris ex omni con- 
ditione (nam pro beneficiis communibus commu- 
nem omnino oportet esse gratiarum actionein). Fe- 
stum igitur agetur pernoctando inter preces etbym- 
nos in uno templorum, primo quidem ante alia in 
illo templo miraculis frequentibus conspicuo, quod 
ex prodigio altero, Ex Hodegon nuncupatur ; se- 
cundoque in altero templo, et ordinein aliis : quam 
autem vocamus mediam mensis et inysterii certe 
plenitudinemsignificantem novimus, ibi celebrabi- 
tur, ubi velut in terrestri füi»lmamento seu coelo al- 
tero, in templo, inquam, quod, si quem juvaret 
vocare sublime, magnum, maximum inter omnia, 
non alienum foret a veritate, cum in ipso habitat 
Dei sapientia: solemnitatem vero que in finem 
servatur mensis et ultima futura est splendide reci- 
piet clarissismum quod est in Blachernis templum. 


(I) des intelligenda Virginis Hodegeterie, de 
qua multus est Cangius in Const. Christiana ; 

Ιοίω Εξ 00275», quia hicloci Virgo duobus ciecis 
apparuerat, eosque ad ecclesiam duxerat. Sed va- 
riaturin narranda nominis origine. Verba i» τῶδε 
τῶν νεῶν indicare videntur, in hac ecclesia edictum 
Andronici fuisse lectum. 

() Ecclesia S. Sophiz significatur, quam hyper- 
bole oratoria terrestre ltirmamentum aut alterum 
caelum vocat. Non aliter Phranzes 1n, 8, p. 6i: 
Τὸν Παμμέγιστον dxsivo» ναὸν καὶ Οειότατον τῆς 
Gio) Σοφίας, τὸν οὐρανὸν τὸν ἐπίγειον ... καὶ στι- 
ῥέωμα δεύτερο». Similes hyperbolre poctastri 8ΠΟ- 
nymi in cod. 1630, p. 133, 2, εἰς χρυσὴν ἀἄντυγα 
ναρὺ τοῦ Σωτῆρος. α). Πόλου uiv αἱθὴρ, ἄστρα, 
µήνη, φωσφόρος" Δόμου δὲ uio, ἄγγθοι, μότηρ 
(οι. Τις ἰσότης πρὸς ταῦτα ποία συγκοισις; Τὸν 
ἅτταν εὗρες) οὐρανὶ, πλὺν προοσκύνι. , (1 τοῦ 
πόλον κάτεισι Χριστὸς εἰς δόµον,Ἡ x«l πόλον τέ- 


NICEPHORI CRUMNI 


quantum Virgini debitores sumus ut incessanler A 


B 


D 


:520 
ἠσθημένος ων αὑτοὶ ἀκαταπαύστων ὕμνων du 
παντὸς ὀφείλομεν cj Παρθέῳ, ἅμα δε καὶ τοῦ µι- 
γίθους τῆς ἑορτῆς Ὀσθημίένος. 

Τοιγαρούν, mto ἴφην, οὐκ ἅλλυ μὲ «py τοῦ 
μηνὸς, ἄλλη δ᾽ ἔσται τὸς πανυγύρεως, οὖδε ντ- 
στεύσοµεν πλίον ἢ τοῖς ὕμνοις τρυφύσοκεν * αλ’ 
ὁμοῦ ταῦτα, καί γ ἐπὶ πλέον τὰ τῆς ἑορτᾶς ἔστει 
xxi παῤῥωτέρῳω, x&xsi δήπου xai παύσεται ὅπου xai 
μὴν ὁ πᾶς ἰῶς παύσεται, ὡς εἶναι δὺ τοῦτον, ii- 
πεῖν, ὃλον ἱερομχνίαν, καὶ µίαν δξτα καὶ τὲν x 
τήν. "Άμα τε πρώτην -οῦ μηνὸς, καὶ δυοῖν τῶν ἆλ- 
λων, τῆς ἑορτῆς, τῆῦς νηστείας, πρώὠτην εἰσόμεβα, 
οὐδν ἀποφερομένην τῶν ῥἐφεξῆς ἔλαττον, 020" aj 
τῆς ἐν ᾗ τὸ µυστήόριον, οὐδέ γε τῆς ἐέσχάτης, Du- 
"ων χαρυω x«i τῶν ἄλλων τῶν προσηκόντων τῇ 
πανηγύρει, ἀλλ ὁμοτίμως ταύτῃ πάντα τετελεσµί- 
vov Ὁ δέ φημι πιρὶ τῆς πρώτης τοῦτ cim: 
xai ταῖς λοιπαῖς x«r ἴσον τρόπον ἀπονενεμημένον, 
μηδιν τῶν «γιγνοµέων μηδ' αὐτῶν ἔλλειπουσή», 
μήμε TÉ, µέτης καὶ χνρίας, μήτε TZ; ὕς εἲ- 
puxórt; icut», ἐσχάτες, τῶν ἑοοταζόντων. Ojdt 


γὰρ μᾶλλον πολλάς τυας  T&U0TOg τὴὺν ἑοοτὸν 
δικιρούσας, Ἡ µμία τεἶναι τῆς ἑορτῆς συν 
απτούσης ὁ ἐμὸς βούλεται νόμος, ὃν Ἡ βασιλὶς 
αὕτη, καὶ τῶν ἄλλων ἀπασῶν κρατοῦσα, τική- 


σασα πόλις τῇ πολιούχῳ χράτιστον ἐν Χούνω τῷ 
παντὶ φνλάξε, καὶ *t κατὰ χορείας τὸν ἐἑδοτῶον 
διελοµένη, τῶν μὶν μοναστῶν, τῶν Ó' ἱερέων, put 
τῶν λοιπῶν τῶν ἐξ ἁπάσης µοίοας ἀπολιμπανοὰὶ- 
νων (Jmto γὰρ κοινῶν τῶν εὐεργετημάτων xoti» 
εἶνοι δεῖ πάντως xxi τὴν εὐχαριστίαν], τὸν uiv Ὁ 
τῷῶδε τῶν νεῶν διανυκτερεύουσα ταῖς προσευχαῖς 
καὶ τοῖς ὄμνοις, πρώτῳ δὴ τῶν ἄλλων, ὅποι καὶ ἡ 
τῶν θαυμάτων αὐτουργὸς &y' ítípou πάλι θαύμα. 
τος "ES οὗ ηγῶν καλεῖται (1), τὴν d" iv ἑτέοῳ, καὶ 
καθεζῆς i» ἄλλοις * ἣν δὲ µίσην ἴφομεν xai τοῦ 
yt* μυστηρίου ἐνταῦθα dà τελὲσει, ἔνθα δὴ χαὶ ὡς 
ἐν ἐπιγείῳ δή cot στερώµατι ὃ οὗρανῷ divite, 
ó τι τι τοιοῦτον ὑψολὸν καὶ μέγα χαὶ μέγιστο 
ἀγαπᾷ λέγειν, οὐκ ἔξω πον τῆς ἀληθείας λέγων, à 
ἔνοικός ἔστιν ῷ τοῦ Θιοῦ σοφία (9) - τὴν d" si; cé 
λος ἱοῦσαν καὶ τελευταίαν τοῦ μηνὸς ὁ ἐν Βλαχίο- 
ναις φαιδρὸς φαιδρῶν ὑποδέξεται νεὼς (3). 


θειχς τόνδε τὸν δόμον * "Augen δὲ μᾶλλον * καὶ χα-- 
ἤλθε σὺν φίλοι. Καὶ τὸν dópov τέθειχον οοανὸν 
νέον. — *y'. Κάλλεος ἦν ἔρις * οὐρανὸς ἄστοασυ x 
εενικᾶν ^ Αἱθὴρ ἁπγτράπτων Ἆτες ποὸς τὰ γέοα" 
ὡς ὃξ δόµος προὐθκλλετο δεσπος, xiv μόνον αἴγλην 
ἛἜπσθετο oix λύχνος κάλλια οὐμάνια. —— d', ΄Αστος 
pi» αἰγλήεντα καὶ ἀστέρας 6t σελόνην, Οὐοσνὶ, 
καὶ σὺ φέρεις, οἶδα, φαεινότατε. Αλλ᾽ ὅτε τόνὸι 
χορὸν καὶ χρυσῆν ἀντυγ' ἀθρύσω, « Ἁῑιχρά n λεν 
«Φφαίνεις, καὶ σύ xat ἠέλιος. » Similis color alius 
epigrammatis ibid. p. 56. εἰς »xóv τῦς urisozyisx; 
Gioróxou * Παοθένε παµθασίλεια, τεὸς ούτος ojot- 
νός ἐστιν, Ἔαπης τῶν Ἀχθονίων ποῶτα φέρων θαλά- 
pov, Όνύτος ἐχεῖσ) ἀνάγει' σὺ δὲ θῦκας, Παοθὸι, 
γζθεν ΄Αντυγος οὐρανίης εὐεοίην χλίµακα. ] 

(3) Frequens mentio in Byzantinis auctoribus 
Blachernarum ; duo π Constantinopoleos subur- 
bio ecclesia sita fuit Deipare. 


1521 


'AX« μὴν ἡμῶν οὕτως 
τὴν τιμῆσαι, ὃ μᾶλλον τὸν τροπον τοῦτον ἐν πλείοσι 
τῶν ἡμερῶν ἡμᾶς καθαγιάσαι  ἴστιω ὅστι οὐχ 
ἁσπάξεται τὸ δεδογµένον, οὐδὲ γε ἁράτιστον εἶναι 
βούλεται, χαὶ πρὸς τὴν ἀχοὴν εὐθὺς ἀνίσταται τὸν 
ψυχἠν, πρόθυμος àv τρέχει καὶ συντελεῖν md» Tj 
πανογύρει, τό yt αὐτῷ προσῦκον; 'Eyo μὲν οὖκ 
θιµαι’ ἀλλά τοι xai τοὐναντίον ὑπὲρ πολλῶν δηλον- 
ότι τῶν ὀφλημάτων μικρὰν ἡ οὐδεμίαν εἶναι τὸν 
ἔχτισιν ὃ yt φιλέορτος ἐρεῖ χαὶ περὶ τοῦ παρόντος 
εὖ ἐσκεμμένο: ἅμα δὲ και οὐδὲ προσάγειν μᾶλλον 
ἡμᾶς εἶναι φήσει τόνδε τὸν τρόπον ὗ μεγάλων dà- 
τιων ἀξιουμένυς εἶναι. ποίω δὴ τούτων; ὁμι- 
λίας Θιοῦ, κοινωνίας ἀγγέλων σὺν ἡμῖν ὑμνούντων, 
ἀποστόλων συρφωνίας µμιθ ἡμῶν ἑροταξόντων, 
πάντων τῶν καλλίστων, ὅσα δὴ τοῖς τοιούτοις εἰς B 
ταύὐτὸν j)x£ ὁ πνευματιχὸς οἶδε λόγος. 


ΡΕ FESTO DORMITIONIS S. MARLE. 
ἐπεγνωχότων τὴν top- A  Nobisautem ita de reverenti celebratione festi 


1322 


edoctis, vel potius de modo quo plures has dies 
sanctificandas habemus, si quis male ferens hoc de- 
cretum illudque maximi momenti judicans statim 
temereque ad obedientia retrahat animam suam, 
zeloque precipiti concitatus finem solemnitatis 
ambiat et festinet incelebrando, illud numquid ipsi 
profectui erit ? Ego non opinor : sed e contra cer- 
tum eet parum vel nihil multorum debitorum suo- 
rum ipsum esse soluturum, quod faciet fecta dili- 
gens et imprimis ac preesentem solemnitatem bene 
dispositus :simul autem testari poterit ille quod 
nos qui accedemus juxta ritum huncce statutum, 
majorum quorumdam bonorum erimus digni. Quo- 
rumnam? Conversationis Dei, societatis angelorum 
nobiscum canentium, concentus apostolorum lu- 
jus nostre festivitatis partem ambientium ; uno 


verbo optimorum quorumque charismatum quee in talibus contingere novit mens spiritualium stu- 


diosa. 

Καὶ ἵνα τί μὺ µαχοότερον, ἴσως ἂν εἶποι τις, καὶ 
dió παντός, εἶπερ ἐφιχτὸν ἦν, τοῦ βίου τῶν καλῶν 
τῶνδε µεθέξοµεν, στενοχωρήσοµεν δ) iv οὕτω βρα- 
χεῖ χρόνω τὸν τῆς ἑορτῆς χρόνον, φθονοῦντες ὥσπιο 
ἑαυτοῖς τῆς πλείονος ἀπολαύσιως; Tour οἴδαμεν 
καὶ ἡμεῖς, καὶ yt τὸν πανῆγυριν ἐς μὺχιστον ἄπο- 
τεῖναι πολὺς Zi» tyfvtro Ἀλογισμὸς, κχαθυφήκαμᾶν 
Q' αὖθις τῶν πολλῶν Κάρι, ὡς ἂν δὴ πάντες, ἴσης 
ὠσανεὶ τῆς προθνµίας εἐξημμῶοι, καὶ κεἰσοίσουσι 
κατ igo», τοῦ ῥάστου πᾶσι νιενομοθε:ηµένου. Fi 
pt» γὰρ χρημάτων θησαυροὺς κχενοῦν ἔδει ἢ πὀ- 
νους ἀνερῆσθαι, μεγάλης δή τιυος ἰσχύος ἔργα, τῆς 
ἐνούσης μιχρᾶς οὔσης, ἐξέχλινειν ἂν τις ἴσως, τὸ C 
μὺ δεδυνῆσθαι ποὀφασιν ἔχων' νῦν d' oJdiv τῶν 
τοιούτων. ἀλλ ὅπερ ἔφημεω, ἀγιασμοῦ x«i τρυφῆς 
µιτουσία x«i φαιδρᾶς πανηγύρεως, Ὡς ἀπολειφθῆ- 
ναι μὲ ort γε ῥαθυμίας, ἀλλ οὐδ' αἰσθήσεως ὑγιοῦς 
οὐδ᾽ aJ εἰδότος ἐν οἷς ἐστιν ἄπυνως μετὰ τοῦ καλοῦ 
γέγνεσθαι. Καίτοι yi xoi, πόνων εἴπεο ἔδει καὶ συ- 
χνῶν καμάτῶν, ύπερ τίνος ἂν μᾶλλον δικαιότερον ἢ 
καὶ λυσιτελέστερὀν τις ἐἑνέδρωσεω, ἤ ἐν τῷδε καὶ 
ὑπὶρ ὃ πίφυχε προθύμως πεχτεινόμενος: Εἰ yàp 
x«i μιχρῶν ἔνεκεν καὶ φαύλων ἔστιν Oré πραγµά- 
τῶν ὑπερμοχεῦντας κατιδεῖν εστω ἐἑνίους, xal xM- 
πτει τὸ δοκοῦν κέρδος τῆς ταλαιπωρίας "ἂν αἴσθησιν 
ποίας οὐχὶ µέαψεως ἄξιοι, οὓς τὸ μὴ θε)λῆσαι μόνον 
τὸ τῆς πανηγύρίως λαμπρὸν ἔξημίωσε ; 


Καὶ οὐ τοῦτο λέγω µηδένα μὴ δεῖν ἀπὸ πάτης τῆς 
ἑορτῆς ἐκ πάνυν τι πίπτεν µῥαθύμου ψυχῆς, ὅτι 
μοδ᾽ cual τωα τῶν ἁπάντων ἐς τοσοῦτον ἀγῃνωμο- 
σύνης ἐλθεῖν, o2d αὖ ὥσπερ d» vixoóTatt δὲν αἱ- 
ρεῖσθαι χαὶ ἀναισθύτως ἔχιιν πρὸς ἅπας καλὸν, 
ὣσθ) ὅλην ἀπὸ νάρχης x«i παντελοῦς ἀχινησίας φν- 
γεῖν τὴν πανύγυρω" ἀλλά τὸ μὴ διὰ πάσης d, τὸ 
Ύ: δεύτερον, uà διὰ τῆς πλείονος ἰχέσθαι σπουδά- 
σαι, τοῦτ ἐν αἰτίᾳ καὶ, ὡς έγκλημα τοῦ λοιποὺ τοῖς 
Χατοχνήσασι γίγνεσθαι τὸ παρὸν βούλαται ψήφισμα. 
Τάχα δὲ καὶ ἀγανάκτησιν ἐπανατείνται, οὐχ rto 
dà τοῦτοι, 3» τοῖς ἐπὶ τὸ ὀὁεῖπνόν ἐν εὖὐαγγελιοι 


Sed forte quis adhuc querat quare non diutius, 
non semper, hisce vitte bonis gaudebimus, coarcta- 
bimus autem brevius festivitatis tempus, quasi 
nosmetipsos fraudantes uberrima voluptate. Ita et 
nos sentiebamus, et seepe solemnitatem in longiores 
protrahere moras cogitavimus ; pepercim"us autem 
in gratiam multorum, ut scilicet omnes quasi uno 
eodemque zeli fervore inflammentur οἱ idipsum 
sentiant et sic facilius unalege dirigantur. Si enim 
oporteret thesauros exhaurire aut subire labores 
quibus magnes vires adhibend:e forent ab eo qui 
ad hoc impar exsisteret. se non possejusteille que- 
reretur. Nihil autem horum accidit;sed, ut dixi- 
mus, benedictionis, sanctieque l:etitios et refulgentis 
solemnitatis uno proponitur, que si negligan- 
tur, signum est non modo segniti:e, sed etiam sen- 
sus minusrecti, et ignorantireeorum quibus ad per- 
fectionem absque labore pervenitur. Quod si, ut 
certe apparet, laborum suscipienda est multitudo, 
ad quid potiori jure et queestuosius quis insudabit, 
quam ad hoc in quosumme proficiet secundum 
quod nisus fuerit zelo et contentione. Etenim si 
quosdam videmusin miniuis vilioribusque negotiis 
supra modum voluntarie patientes, quibus spes 
lucrisensum moestititeet panamluboris quasi om- 
nino lenit, qua non erunt vituperatione digni, quos 
averlit sola voluntas repugnans festive solemni- 
tati ! 

Et non possum quin dicam quemcunque cras- 
sissime ignaviie notam animse suc inurere, qui 
totum festivitatiscursum non celebraret ; neminem 
enim judicarem omnium vestrum tantae esse insul- 
sitatis, tanta vitali fortitudine carere qua ad omne 
bonum vivide moveinur, ut propter torporem et 
nimiam quietis insaniam omnem festivitatem ne- 
gligeret : presens itaque decretum huc tendit ut 
noscant ignavi, quod si non toli studeantinteresse 
festo velsaltem ejus majori parti, hoc illis in crimen 
etin accusationem c&xterorum vertetur. Eo ipso 
enim divinani inourruntindignaliónem non minus 


1523 


NICEPHORI CHUMNI 


i524 


quam illi qui, ad cenam evangelicam vocati, sese Α χληθεῖσιν, εἶτα παραιτησαµενοις (1) ἐπὶ προφάσε- 


diversis de causis excusarunt, ville visitandee, 
uxoris ducende, jugorum quinque boum recens 
emptorum experientiee faciendse, Etenim, sicut il- 
lis non erat equa excusatio, ita nec istis, et nullus 
unquam adducere poterit sufficientem, cum nihil 
it utilius, neque aptius nedum ad retrahendum, 
verum etiam ad fortius impellendum, quaminvitari 
et suaderi sensu ad festivitatem celebrandam. Quid 
enim hac fiet honorabilius ? quid majorem utilita- 
tem proferet ? Et quandonam iu omnibus erit. si- 
mul et quod utile est et quod jucundum ? Te ergo 
afficiatomnium eorum ad que te studeresapplioare 
lucrum majus et multo prestantius, etiamsi non 
valeas ea quee sunt invisibilia introspicere et eo- 
rum qu& parentsolummodo consideres voluptatem 
et pulchritudinem, choros scilicet sacerdotum cce- 
tus monachorum, aliorumque permultas turmas 
Virginis laudes canentium : horum omnium legiti- 
mum ordinem, gravitatem et cum coelestibus simi- 
litudinem. Quantam vero letitiam et voluptatis 
abundantiam infundunt pia sacraque carmina Dei 
laudibus plena et solemnitatem addentia! Et quis 
est qui se avertat ab his omnibus que audiet et 
contemplabitur, ut rebuscateris libentius inheereat 
quam festo huic ? Nemo omnium prorsus ! 


De οερίοτο quid amplius dicam ? age continuo 
festi societatem insume ut ea que ipsi sunt apta 
adimpleas ; expiarejejunio, temperantia mundare, 
et sanclificare precibus : in gaudio spirituali omnia 
tibi sint pariter spiritualia, Si velis, Davidem imi- 
tarechoros saltantium ducentcm ; subsilientem ante 
arcam et saltantem in jubilatione. Et si fores inex- 
tremis terre cum apostolis accurre ; pro certoenim 
mihi est, eosinvisibiliter adesse, hymnosque pro- 
fundere abundantes, sicutolim subito omnes adfue- 
runt ex finibus terree accurentes ad solvendos Vir- 
gini funebrium cantus, Sequere corypheos, neque 
chorum derelinque, ne accedas ad nuptialem do- 
mum jam reclusam, et ne, dum intus celebrantur 
sancta mysteria, stes exterius pulsans et conque- 
rens quod excludaris a letitia. Age igitur; certa 
bonum certamen, ante ceeteros preecurre, et jactu- 
ram probe edoctus, ad Matrem Dei iterum accede 
videndam. 


Si, cum aliquid ex his qure aliter relucent, licet 
non vere ulilia sint, sed e contra brevi corrum- 
pantur, sub quadam specie honoris et bonitatis 
proponitur participandum. non potes quin ante 


(1) Vide Lucam xvi, 16 sqq. 

(2) A, mpoc«véyttv- à τοῦτο τῶν ... B, mpos- 
ανέχειν, $ τοῦτο τῶν... Quam feci correcto sen- 
tentiam probabilem parit. Puto tamen aliud quid 
atere. 

(3) Respicitur narratio biblica (Il Reg. τι) de 
Davide ante arcem saltante. 

(4) Puto hic innui ab auctore piam de Marie 
dormjtione fubulum. Narratenim Germanus, apo- 


σιν, ἀγροῦ θέωρία, x«i γάµμῳ γνναικὸς, «αἱ ζευγών 
πέντε νεωνύτων δοχιµασίᾳ. Καὶ Ὑὰρ, ὥσπῳρ ὁ 
ἐχείνοις οὖκ εὗλογος à παραίτησις, οὐδ' dvreif 
εὔλογας, x&v ὁπθίαν τις ώς ἐξαρχοῦσαν ἐξαιρεῖαβει 
προθάλλοιτο, οὐδενὸς ὄντος μήτε Ἀλυσιτελεστέρον, 
p30' oiou µεθέλχειν ἰσχυροτερου Ἆαι πρός ῥἐἑαυτὶ 
στρέφει τὸν oU» μετ αἰσθάσεως εἰς τὸν ἐἑδρτὴν 
ἐπειγόμενον. Τί γὰρ ἂν ταύτος Κάι — yévorré xen 
τιµιωτερον ; 8 Tí πλεέίω τὺν ὄνησιν φέρον; S τὸ 
τῶν ὅλων κατ) ἴσον μετὰ τοῦ λυσιτελοῦντος Gua 
προσέσται πολὺ xai τὸ χάριέν; ὡστ᾽ à τὸ κέρδος 
έλχετω σε πάντων Ov μεῖζον χαὶ πολλφ μεῖδον τῶν 
ép à σπουδάσεις ἑνασχθλομενος, 8, μὲ ὀδννάµεες 
πρὸς τοῦτο χαθαρῶς βλέψαι ἀοράτως ἐρχόμον, 

B 7599 Tü« τρυφᾶς xoi τοῦ κάλλους τῶν ὁρωμένιη, 
χοροὺς ἱερέων βλέπων, ἸΧχοροὺς μοναστῶν, épuyépu, 
ἄλλας τὲν Παρθένον ὑμνούντων, πάντων τὴν ture 
ξίαν, τὸ σεμνὸν πάντων, καὶ τὸν πρὸς τὰ ούρενε 
µίμοσιν. "A δὲ καὶ θεῖα xai ἱερὰ µέλο xai άσματα. 
τὰς αἰνέσεις πληροῦντα, χοσμοῦσι — tij» ορ, 
ποίαν ἡδονῆς ὑπερθολὴν ἀπολείπει;, Q τές, ἀπὸ τὼ 
τοιούτων ἀκουσμάτων ἅμα χαὶ θεαµάτων στραφείς, 
ἕτέροις ἀγαπύσει μᾶλλον, ὡς Ód τισι Ἰλαμκροῖς, 
ὑδέως προσανέχει, Ἡ τούτῳ; τῶν ἁπάντων [2] 
οὐδείς. 


Καὶ δὲ µοι λοιπὸν Φεῦρο πᾶς τὸς ἑορτῦς µετίχω 
ἐν αὐτῷ τὰ εἰχότα τελέσθητι, ἀγνίσθητι τῇ vucrtie, 
δι ἐγκρατείας χαθάρθητι, ταῖς προσευχαὶς ἀγία- 
σθητι' πάντ ἴστω σοι πνευματιχὰ, πνευματαὶς 
οὔσης τῆς πανηυγύρεως. Ei. βούλει δὲ, καὶ προσείρ- 
Τησον τῆς χιθωτοῦ, x«l χόρευσον ἐν ἀγαλλιάσα, 
καθηγεμόνι τῶν ἀλμάτων τῷ A«vid (3) χρώµωκ. 
Κάν τελὺς εἰς, ἔσχατα γᾶς μιτὰ τῶν ἀποστόλων dpéyr 
πείθοµαι γὰρ αὐτοὺς x«i πάλιν, µόνον px gave 
µίνους, ἀθρόους ἀφῖχθαι x«i συνερ]άξεσθαι τοὺς 
ὕμνους, ὡς πάλαι ποτ αἴφνης ἐκ περάτων TÉ; 
συνελθὀντες σαν τοὺς ἐξοδίους (4). Mà «γοῦν &xe- 
λειφθῷς τῶν κορυφαίων, μηδὲ κατόπιν τῆς χδρείας, 
μηδὲ χλεισθέντος τοῦ νυμφῶνος (5) ἕλθης, ἐν ᾧ ὅκ- 
λονότι ταῦτα τῶν ἱερῶν τελεῖτι, μή µείνης eto 
χρούων, εἴτα σεαντὸν ταλανίδων ὅτι τῆς χαρᾶς 
ἀπεχλείσθης. Ἴθι σποὐδαῖος Tà» κχαλὺν άμιλλα 
ἁμιλλώμενος, καὶ προτρέχων τῶν ἄλλων, καὶ (Qt 
μιαν εὖ εἰδὼς τῷ τοῦ Θεοῦ Μητρὶ δεύτερος ὀφθί- 


D ναι. 


Εἴτι τῶν ἑτέρως λαμπρῶν, μηδὲν Qd" oi» ἆπο- 
νασθαι χρησίµων, ἅ τε καὶ ταχὺ Φφθειροµένων, &ra- 
τώντων δ ὅμως dà τὺων τιµέων, προύκίιτο 
µιταλαγχάνευ, 9ὐ ἂν ἠνέσχου μὴ πρότερος τῶν 


stolos Marie moriture, imodormiture, et colos 
assumendee, subito nec exspectatos, nec sine ful- 
minis ac turbinum fragore, sdstisse, ao feretrum 
in humeros sustulisse, ὄμνοις καὶ eurtape τὸ σώμε 
τῆς Παοθένου πρὸς τὸ μνῦμα τιµίως καὶ εὐλαδώ 
ἔοδενοντας. 

(5) Respicitur parabola de virginibus fatuiapud 


Matth. xxv, 10, x«i ixisívOw à θύρα. 


1525 
ἄλλωι δοχεῖν µεναλαγχάνειν - 


πολλῷ τιµιωτέρου τοῦ 


ΡΕ FESTO 


νῦν δὲ τοσοῦτον 
qUyvouívou κχέρδους, ἄλλῳ 
Tti παραχωρησεις ἔμπροσθεν καταλαμθάνιν; Μὴ 
σύ y& πάντως, ὁ φιλόθεος x«l φιλέορτος, xxi τῶν 
καλῶν ἐπιγνώμων * ἀλλ, iv αἰσθήσει τῶν παρὀν- 
των γενόμενος, Ταχυς σύνεσο τοῖς τελουµενοις. 


Νῦν χοινὴ πανήγυρις ἐπουρανίων καὶ τῶν ἐπιγείων. 
Nuv ἄνωθεν ἂγγελοι κατιόντες μεθ ὑμῶν μµίγνυνται 
των ἀνθρώπων * νῦν ἄνθρωποί προσιόντες εἰς ταυτὸν 
Ὀχόνσι τοῖς ἀγγέλοις, καὶ μιᾶς dà τινος ὡς ἐπὶ χο- 
ῥρείας ἓν ἄδουσι µέλος, τὴν Παρθένον ὑμνοῦντες. 
NUv x«i Χριστὸς, µέσον τῶν ἑορταξόντων γενόμε- 
voc, ὧν οὐδέν οὐκ ἔστιν οὐμενοῦν εἰπεῖν μεῖζον, εὖ- 
λογίαις ἀμείθεται την Παρθένον. Νῦν αὐτὸς ὁ Θεὸς 
ἐπιστὰς τὴν μητέρα μιτακαλεῖται, xai τὴν πανα- 
Ὑίαν ταύτης ψυχἠν ἐν τοῖς χόλποις ὑποδεξάμενος, 
εις οὐρανοὺς ἀναφέρει, προπεµπόντων ἀγγέλων καὶ 
τὰς αἰνέσεις πληρούντων. Νῦν ἡ Παρθένος xci τῷ 
σώματι µεθίσταται μὶν ἡμῶν, οὐκ ἀφίσταται δὲν 
φρουρεῖ 3’ ἂνωθεν ἐποπτεύονσα δι αἰῶνος.ιΝῦν δεῖ 
xal ἡμᾶς, τῶν ἄλλων πάντων ἀφιωένους, αὐτῆς 
ὅλους τῆς ἑορτῆς γενέσθαι, εὐφημοῦντας, Ψψάλλον- 
τας, εὐχαριστοῦντας, πἀνθ ὅσα πρὸς χρέος ἡμῖν 
xe χατὰ TO δυνατὸν πληροῦντας. Καὶ γοῦν οὕτως 
ἴσται. 

Σὺ d'; ὦ Octo) μῆτερ, εὐμένῶς δέχου, καὶ τοῖς 
i ἔθους οἰκτιρμοῖς χρωμένη, τρέπε μὲν ἐχθροὺς 
ἀφανῶς βάλλοντας, ὥστε μηδὲν ἡμᾶς ἐξ ἐπιθουλῆς 
αὐτῶν μηδαμῶς βλάπτεσθαι " τρέπε δὲ τοὺς ἐν 
τῷ φανερῷ πολεμοῦντας, x«i διὰ παντὸς δείχνυε 
χενὰ σχευάζοντας καὶ μελετῶντας πάνθ ὅσα ὅὃδη- 
λονότι χαθ᾽ ἡμῶν σχευάδουσι xai μελετῶσι. Σύντριθε 
xat τόξον πᾶν καθ' ἡμῶν ἐντεινόμενον, (1) xat ῥομ- 
φαίαν αχινουµένην ἐπὶ τοὺς χινοῦντας στρέφτ. Πρό- 
στηθι διγνεχὴς πρόµαχος, τὴν σὴν ἐκτείασα xpa- 
ταιὰν χείρα, xat βάλλε κάτω κεφαλὰς ὀδυσμενῶν, 
ps0 ὅσης τῆς ὕδρεως ὁρᾷς ὁπόσον ἐπαιρομίνας: 
Ἴδού σοι πρόσιµεν ἡμεῖς οὐκ ἐφ' ἅρμασιν, ood  ím- 
ποις, οὐδ' ἐπὶ ῥομφαία και τόξοις, Em" οὐδενί τὼν 
τοιούτων ἤχιστα θαῤῥοῦντες : ἐπεὶ xoi μιχρὰ πάντα 
x«t φαῦλα, κἂν ὁποῖά τις, x&v ὁπόσα τις εἴπη. xat 
εἰς οὐδὲν οὐδαμῶς ὀφελος τοῖς μὴ ταῖς πρὸς ct 
μᾶλλον στεῤῥαϊῖς ἐ)πίσι καθωπλισμένοις, ἂν ἡμεῖς 
πᾶσας ἐπὶ σὶ χαλῶς θέµενοι, μὴ πέσοιµεν ἐξ αὖ- 
τῶν, μηδὲ φανείηµεν κατησχυμμένι - 
τοῦντας ἐν παντί χρόνῳ µφαιδρῶς µπανηγυρίζειν, 
και τήνδε τὴν ἑορτὴν ἀκατάλυτον εἶναι δίδου διὰ 
παντὸς αἰῶνος. 


(1) Respicitur Ps. xxxvi, 1&, 15, Ῥομφαίαν ἑσπά- 
σαντ, ot auapro)olo ἐνέτειναν τόξον αὐτῶν .H 


DORMITIONIS S. MARIE 
ὄντος Α alios primus gestias in partem ejus venire, num- 


i56 


quid nunc aliis dimittes tantum fructum omnibus 
longe prestantiorem, negligens illum imprimis 
luerari? Nequaquam ita sit, o philothee, qui festis 
delectaris et bonorum probus es arbiter ; sed cum 
sensum habeas presentium, bonorum impigre as- 
sistas solemnitatibus. 

Nunc enim festivitas adest communis coelitibus 
ct terrestribus. Nunc angeli.ciues supernide coelis 
descendentes miscentur nobis hominibus : nune 
homines ascendentes angelis occurrunt, ut in 
unum chorum adunati, melodis vocibus canentes, 
laudesdicant Virginis. Nunc etiam Christus medius 
inter festum celebrantes laudibus quibus nihil ma- 
gniticentius dici potest, vicem Virgini reddit. Nunc 


B ipse Deus e ccelo superveniens Matrem revocat: 


C 


δίδον δὲ xpa- D 


et ejus purissimam suscipiens animam in collum 
elev&t, angelis deducentibus eam in multitudine 
laudum. Nunc Virgo etiam corpori nostro proxima 
constituitur ; nunquam enim nos oblita, de ccelo 
despicit et eustodit in secula. Nunc ergo opor- 
tet ut nos, ceteris omnibus preetermissis, omni 
festivitati interesse acclamantes, psallentes, gratias 
agentes, officio nostro sic pro posse satisfacientes, 
fungentes. Et certe sic erit. 


Tu vero, ο Mater Dei, benigne nos suscipe, el 
solite memor pietatis, hostes profliga qui nos la- 
tenter lacessunt, ne unquam ex eorum insidiis 
malum feramus et damnum ; dissipa quoque eos 
cum manifeste pugnant, inomnibus ostendens vana 
esse que parant et moliuntur contra nos continuo 
et undique insurgentes. Arcum confringe contra 
nos intentum, et gladium quo petimur contra vi- 
brantes ipsos converte. Nobis adesto constans pro- 
pugnatrix et patrona, extendens potentem manum 
tuam ut conteras capita insolentium hostium, quos 
vides malitia sua et superbia supra moduminflatos. 
Ecce tibi oceurrimus non in curribus, neque in 
equis, neque in gladio, nequeinsagittiset arcubus, 
in nullo eorum vel minimum confidimus, adeo sunt 
parva et debilia quot et quantacunque quis dicat, 
etipsasuntplane inutilia illis qui non firmis- 
sima spe in tuum auxilium preecinguntur. Et nos, 
plenissime in tecontisi, nunquam dejiciemurabeis, 
neque victi apparebimus. Dona ergo ut constanter 
per omne tempus statutum splendide celebremus 
hoc festum, et peripsum infestum eternumtransire 
per omnia secula. 


ῥομφαία αὐτῶν εἰσέλθοι εις τὴν καρδίαν αὑτῶν και TÉ 
τόξα αὐτῶν συντριθείη. 





ANNO DOMIN] MCCLXIY. 


ΔΙΑΤΑΞΙΣ KYIIPIA 


TOY 


AAEXANAPOY IIAIIA 


TOY TETAPTOY 


CONSTITUTIO CYPRIA 
ALEXANDRI PAP/E IV 


GRJECE PRIMUS EDIDIT, LATINE REDDIDIT AC NOTIS ILLUSTRAVIT 


VINCENTIUS RIGCARDUS 


CLER. REG. 


(Rome excudebat Stephanus Paulinus MDCXXXVI) 


EMINENTISSIMO PRINCIPI 
FRANCISCO BARBERINO, S. R. E. CARDINALI VICECANCELLARIO. 


. Incredibili, ut. par erat, Eminentissime Princeps, ad vestigandum sagacitate, te auctore perlu- 
sirabam in. Altempsiana bibliotheca Grecorum Euchologia, ut qua in impressa irrepserunt, ez 
ipsis exemplaribus percipi possent errata ; cum ecce, dum alacri promptoque vultu huc. illucque 
omnia pervolvens, enissiliis circumspectans oculis intuerer, se offerl in. Cyprio quodam  velusto 
Euchologio Διάταδις, Constitutio Alezandri Pontificis, ejus nominis quarti. Eam mira alacritate 
perlegens, sentio nec Latine nec Grace hucusque editam, imo nec in Pontificum quidem  notatam 
aciis, que lamen summam Zomana sedis in. Grzcos et Cypri insulam auctoritatem locupleti tes- 
timonio prodat, ac pleraque ecclesiasticis incognita scriploribus pandat. Ne autem alto diutius 
obtecta silenlio interirel prorsus, a perpetua oblivione vindicans, Latinam e Graco exemplari reddere 
statui, pristinzque Latina integritati pro viribus restiture, Ut vero venatici canis partes agerem, quo 
nomine a sanclissimo patruo (uo. Urbano VII me olim cohonestatum recolo, ad tuos pedes unici 
domini mei et singularis patroni, cui cun^ta ex anuo et polliceor et profileor, praedam 
tuo nomine partam et. auctam ultro. defero illzezsam οἱ offero; quam non modo suo ipsius τε 
im pondere pendas, verum eliam novitatis momento eoque mazimo. Conslitulio ista — lucifuga 
Latium natale solum, in. quo fuerat. edita, verterat. lateque spatiata abditis in silvis  sinuo- 
sisque in antris, inmulata eloquii forma, se receperat, sensim Latinis pariter ac. Gracis invi- 
sa. Perscrutabundus  oberrans,  pralucescente E. T., in Altempsiana agresti illa Graecorum codi- 
cum inculla silva, introspicio peregrino eam: latitantem habitu reperio, Cyprio velut in saltu, senti- 
coso illo Cypriis familiari eoque asperrimo ejus temporis Graeco exaratam eloquio ; rapio illico, des- 
cribo, Latine reddo, integramque pradam, observantie mez indicem, benevolentiz (uz illicem, E 
T. protinus trado, ut. poltliminió éX te univérsus éam egcipiat órbis, αἱ €x tuo pariter admirétar 


1529 ALEXANDRI IV CONSTITUTIO CYPRIA. 1590 


suscipiatque nomine, fausto utique felicique. Aspiret Deus ! Interim demittat se paululum 
E. T., laxamentum capiat. curarum, et. blandis litterarum lenociniis animitus blandienti plau- 
dat catulo ac longo jam labore fesso, deciduoque sudore gravato οί anhelanti occurrat benigne, 
tipsumque pariter ac pradam ejus ez ore pendentem gratulabundo vultu passisque. ulnis amplectere, 


E domo S. Andrez de Urbe. Kalend. Febr., anno 1036, 
E. T. humillimus servus 
Viwc. RiccaRDUS, Cler, Reg. 








CONSTITUTIONIS CYPRUE 


HISTORIA 
AVINCENTIO RICCARDO, CLERICO REGULARI, ADORNATA, 


Cyprus, Pamphylii maris insula, procul a continenti discreta, ad ortum occasumque Cilicie ac 
Syrie objecta, portubus distincta, loci ameenitate summa, feracitate multiplici, opum copiarumque 
ubertate adeo referta, ut jure Macaria sit vocata : seipsa nimirum, caducarum opulentia ; rerum, 
felix ac beata ; novem quodam regnorum sedes, Romani olim populi tributaria ; ab apostolis 
ipsis Christiana fidei sanctissimis formata inslitutis : Greco ut eloquio, sic ritu pie orthodoxoque 
fere semper culta ; Agarenorum crebrius pressa tyrannide, pluries à Grecis quibus parebat 
imperatoribus in libertatem asserta ; duodecimo tandem a Christo seculo, Grecis, ob sevam eorum 
in Anglos inhumanitatem, quos quassata classe in Cypria littora exanimes impactos exturbantibus 
&c protrudentibus, Anglica illa martia virtute Helladum oppressis abactisque ducibus a Richardo 
Anglorum rege ultro temereque  lacessito, insula subacta universa, in Latinorum ditionem 
potestatemque cessit : Richardum enim invietum, quem amicum rejecerat hospitem, violatis 
hospitii juribus infensum postea sub malo sustinuit sensitque hostem. Deinde Lusianinis paruit 
Gallis, qui regio eam nomine a Romanis pontificibus auctam locupletarunt. Sed credibus, 
dissidiis, seditionibus distracta ac feedata, in superos contumax, in pares fastuosa, in Romanam 
sedem ingrata, eccelesiasticis fulminibus icta, pugnaci procerum ac presulum vastatur dissidio. 
Quocira perduellibus Itomanee sedi pontificibus extrusis, Grecanica eliminata perfidia, abstractisque 
quatuordecim Grecorum episcoporum sedibus, ecclesiastica contracta provincia, quatuor lantum 
totius insule a Coelestino hujus nominis tertio antistitum sedes, duobus cuilibet urbi datis 
presulibus, Latino nimirum et Graeco, singulis suo cujusque patrio ritu pontificia munia in una 
eadeinque obeuntibus urbe. llorum primas cum o]im ad quartum fere usque seculum metropolitano 
3cius jure Paphensis esset archiepiscopus, deinde Constantiensis, duodecimo demum a Christo 
sseculo Leucosiensis, exstitit, reddita Leucosia, regia olim urbe. totius insule metropoli. Defuncto 
autem Leucosirv presule Grreco, elegerunt Greeci gentilem suum Germanum, qui, ut urbane gentis, 
ία et urbis insuleeque universe inlegro se plenoque jure antisicm factum ratus, nomen et jus 
assumit archiepiscopi, et metropolitico jure Greecos omne: totius insule sue ditionis esse contendit. 
Quo pontificio jure et munere perfungente, Hugo, Latinus Leucosite archiepiscopus, insurgit ; Germa- 
num non rite eleclum nec canonice ordinatum criminatur, incusat, injuste jus dare oblatrat ; unum 
duntaxat eumque Latinum esse archiepiscopum in universa insula metropolitico constitutum jure, ex 
summorum pontificum decretis, contentioso pugnacique tumultu instat, urget, probat ; Greecum Gre- 
manum, ut aliena jura invadentem, deturbaturus e solio ad suum provocat tribunal eumque insec- 
tatur molesle exagitatque graviter. Que omnia acerbo ferens animo Germanus, facta ad Alexandrum 
IV Rom. Pont. appellatione, Hugonis eludit judicium. Ad Romanam convolat urbem, gentilium suo- 
rum episcoporum frequentia stipatus ; illatam sibi expostulat injuriam ; indigna et intoleranda se ini- 
que perpessum conqueritur ; pontificiam implorat opem, qua Cyprios, quibus universa agitabatur 
insula, sedaret fluctus. Mittit etiam et Ilugo Leucosie archiepiscopus suos oratores, accessurus potius 
ipse nisi veritus insulam sine ulla relinquere antistite, rectore pastoreque destitutam prorsus omni. 
Viros preeficit legatque Romam, alieno quidem nomine, revera tamen jura Latini metropolitim 
Propugnaturos apud auoerrimum juris propuguáoulum, in suma  sequitatis arco, apostolica 


οι ALEXANDRI IV 1552 


nimirum sede, prsesidia defensionis sut constituens. Excepit omnes Alexander benigne audivitque 
amice. Diversis lamen pugnantium episcoporum studiis commotus graviter, pacis provinciam susci- 
piens, Anagnis, Latii urbe patria, in publico consessu, ipso astante Germano tribusque aliis Grsecis 
Cypri episcopis, Nicolao Solis, loacim Carpasii et Mattheo Leucarum, ac Hugonis Latini Leucosim 
archiepiscopi, oratoribus, plurimisque considentibus S. R. E. cardinalibus, pacis assertor 
Pontifex, auditis matureque expensis utriusque dissidentis partis rationibus, ex fratrum consilio 
pacifica constitutione sanxit, Germanum quoad viveret archiepiscopi jure, nomine, munere potiun 
dum ; neve unius Leucosie civitatis duo forent archiepiscopi, et jura cum daret Germanus, jura 
eripere videretur Hugoni, Neucosie sedem Hugoni, Soli& vero Germano tribuit, Nicolio ad Arsinoem 
vacantem Ecclesiam a Solmensi translato ; etomnia metropolitica Grecorum jura Greco impertiens 
Germano, cunctis deinceps ademit Grsecis : siquidem defuncto Germano nullum alium Grsecum me- 
tropolitam eligendum statuit, ne contra sacros canones duo essent in una provincia melropo- 
lite, nomeve, jus, munus archiepiscopi, unius tantum postea futurum, Latini nimirum bLeucosie 
pontificis ; ceteros vero Germani posteros episcopos, Solie tatum nomine et sede cohonestandos, 
ac Latino Leucosite metropolitee metropolitico jure, ut et reliquos Greecos pontifices esse subjiciendos 
pronuntiat; Grecorum item presulum sedes in Latünorum urbibus, locat, expressis utrorum- 
que juribus, sua unicuique plane tribuens, Grecos episcopos in Latinorum imperio ac ditione con- 
cordi animo quam pacatissimos constituit. 

Edita primüm hec Constitutio est anno Domini 1260, ab Alexandro pontifice summo, Romano 
eloquio, Romanorum pontificum more ; deinde a Grecis, gentilibus suis consulentibus, Greece red 
dita, et Leoni Soleeensi novo episcopo suffecto anno Domini 1297 ex Leucosie tabulario exhibita, 
germanaque locupletium testium assertione publicitus comprobata. Verum qua bellorum incursione, 
qua Latinorum incuria, Latina excidit editio, et Greeca tantum, e Grecis librariis nunquam calamo 
parcentibus exarata, in vetusto quodam ms. Cyprio Euchologio Altempsiane bibliothecre reperitur ; 
eam, ne, ut hucusque alto silentio preeteritam, sic etiam oblitescentem, ipsa prorsus oblitteraretur, 
e Greco germano exemplari Latinitati rursum restituere, et Latine ac Grece nunc primum publico 
Ecclesie bono edere visum est. | 


1533 


CONSTITUTIO CYPRIA 


1534 





ΔΙΑΤΑΞΙΣ KYIIPIA 
ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ HAIIA 


ΤΟΥ ΤΕΤΑΡΤΟΥ, 


-- 


CONSTITUTIO CYPRIA 
ALEXANDRI PAPAE IV. 


Τὰ παρὰ τοῦ Αλεξάνδρου πάπα τοῦ τετάρτου Α 
ἑορδωῶς (1) χαὶ κανονικῶς ὀὁρισθέντα ταῖς 
ἀμφυιωόοις iv νήσω Κύπρου ᾿ἸἘΕκκλησίαις, 
καὶ τοῖς ἐν Taura αρχιερατεύουσι, ᾿Ἰταλοῖς 
vt xel Γραιχοῖς. 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ῥἐπίσχοπος, δοῦλος τῶν δούλων 
τοῦ Θεοῦ, πρὸς τὴν µέλλουσαν τοῦ πράγματος µνή- 
pav. 

Εἰς τὸ διηνεκὰς τὸ τῆς δίχης σέδας (8) ἐκτείνεται 
ἀριδήλως ἐν τῷ τούς ἐν τῶν ἀμφιλογιῶν διαπληκτι- 
σμοὺς, οὕποτε παρασχευάζοντας τὴν ἀγάπην, ἀλλὰ 
τραυμµοτίδοντας τὴν ἀγάπην ' τῷ τῆς εἰρήνης σιγθ 
χατευνάζεσθκι ἐνθεν τοι εἰς τὰς ἀντεστάσεις αἷς 
ὄνδρις διαφωνοῦσιν ἐχκλησιαστικοὶ, oUx διὰ τοῦτο 
πρὸς ἀλλήλους χρὺ εἶναι εἰρηναίους, ὅτι ἐν τοῖς 
ἄλλοις ὀφείλονσιν εἶναι εἰρονιχοί * τῇ τῆς κριτιχῦς 
συνέσεως ἐπιμελεία, καὶ πρὸς τὴν διαλλαγὲν τῆς B 
διχονοίας, ἐν ἀγάπης δισμῷ ἐξόχως χρεὼν ἐπαγρν- 
πνεῖν * οὗ γὰρ ἐν βιαίου πνεύματος ζάλη, ὃ πολ- 
λάκις τὴν τῶν πραγμάτων ἀνατρέπει κατάστασιν, 
καὶ τὸν ατεῤῥοτητα θλᾷ, οὐτ ἐν τοῖς τῶν θορύθων 
Ἀλόνοις, τοῖς πλειστάκις ἐκ τῶν διχονοιῶν ὁρμωμέ- 
νοις τὸ τῷῶς καθολιχῆς ἑνώστως προχόπτει αἰδέσι- 
po» * mà» xoi λεπτῆς αὔρας, τουτέστιν εὐμενεῖ 
πραότητι χούφου πνεύματος, ᾗ τῶν ἀμφιλογούντων 
πραῦνονται δέοντες οἱ θυµοί. 

(2) ᾿Ἐπεὶ dt ὁ εὐλαθὴς ἀδελφὸς ἡμῶν Γερμανὸς, 
ὁ τῶν ix Κύπρου ΤΓραιχῶν ἀρχιεπίσκοπος, μετὰ τῶν 
τοῦ εὐλαθοῦς ἀδελφοῦ ἡμῶν ἀρχιεπισκόπου * Λευ- 
Χοσίας ἐπιτρόπων, τῷ καθ ἡμᾶς ἐεδήμησαν δι- 
καστηρίῳ * ὁ αὐτὸς τῶν Γραικῶν ἀρχιεπίσκοπος 

(1) In exemplari Altempsiano a librario nota 
qusedam ad latus ipsius Constitutionis additur, 
Πρόλογος x«i προδιάλεξις ὧν αἰτίαν γέγονεν à 
παρὼν Ὀρδινιασμὸς κανονικῶς ἐκτεθες µέσον Λα- 
τίνων χαὶ Γραικῶν ᾿ἘΕκκλησιῶν xai ἀρχιερέων ἐπὶ 
Ovyyou, τοῦ ἐν Ὑένους Πρασίνου, Ἰταλοῦ, xai Γερ- 
µανου Πκσιμάνδρου, Γραικοῦ, ἀμφοτέρων ἀρχιεπι- 
σκόπων νήσου Κύπρον. Prologus εί praefatio enar- 
rans causam ob quam praesens Constitutio cano- 
nice edi(a sit inter Latinorum et Gracorum Ec- 
clesias et archiepwscopos, Hugonem nimirum ez ge- 


Decreta Alexandri pape IV rite et canonice consti- 
tuta in controversia Ecclesiarum insule Cypri 
earumque prasulum tum Ttalorum, tum Greeco- 
rum. 


ALEXANDER episcopus, servus servorum Dei, 
ad futuram rei memoriam. 


Cum justiti& cultus perpetuo longe lateque ex- 
plicetur manifeste quando contentiosse litigantium 
concertaliones, qute charitatem nullatenus conci- 
liant, sed perimunt, pacis silentio supprimuntur ; 
idoiroo in obortis controversiis, quibus discordes 
inter se ecelesiastici contendunt viri, qui hoc ipso 
quod aliorum pacis assertores esse convenit, inter 
se deberent esse pacati, accurato judicialis cog- 
nitionis examine charitatisque vinculo ad dissen- 
siones reconciliandas summo necesse est studio 
invigilare : non quidem in vehementi procellarum 
sirepitu, qui ssepe sepius tranquillum perturbat 
rerum statuto ; neque turbarum tumultu, qui ore- 
brius acri dissensionum impulsu catholicam unio- 
nis convellit observantiam ; sed potius in sonitu 
aure lenis, placida nimirum mansuetudine sedati 
spiritus, qua ardentes dissidentium mitigantur 
animi. 

Postquan reverendus frater noster Germanus, 
archiepiscopus Grecorum qui sunt in Cypro, et 
procuratores reverendi fratris nostri archiepiscopi 
Leucosie ad tribunal nostrum devenerunt, tum 
ipse Grecorum archipiscopus, tum alii cum ipso 


nere Prasini, Italum,et Germanum Pesimandrum, 
Gracum, utrumque archiepiscopum insula Cypri. 
(2) Pacem longo et obscuro interpretis hyperbato 
reclare commendat pacis studiosus pontifex, 
ucto exordio a verhis [saicee (xxxu, 17) : Et. erit 
opus justitia pax, et cultus justitiz silentium, et 
securitas usque in sempiternum ; licet Grecus in- 
terpres verba detorserit tenebrasque Latini ser- 
monis fortasse parum gnarus, e derit, adeo ut 
OEdipo pene opus fuerit ad e&nigmata Grescanice 
dictionis intelligenda. 


1535 


ALEXANDRI IV 


1536 


retulerunt ad nos : defuncto nimirum jam dudum Α. μετὰ τῶν ἄλλων προέθετο ἐνώπιον ἡμῶν, ὅτι ἐν τῷ 


archiepiscopo Gra:corum prefate insule, cum eo- 
rum vacaret metropolis, demandatum iisdem ipsis 
fuisse, ejusmodi Germanum potius quam alium 
quempiam huie muneri prefieiendum, utpote 
quem archiepiscopatu dignum beate memorie 
Innocentius papa, predecessor noster, suis litteris 
existimaverit; non repugnasse universam syno- 
dum et ordinem neque bone memorie Petrum 
Albani episcopum, olim in partibus illis apostolice 
sedis legatum cum potestatem fecerit eumdem 
Germanum in suum ipsorum episcopum promo- 
vendi ; ac venerabilem fratrem nostrum episcopum 
Tusculanum, tune temporis in iisdem partibus 
dicte sedis legatum, cui predecessor noster man- 


daverat ut quem prefati episcopi sibi ipsis canonice B 


elegissent, modo dignus foret, confirmaret ; cum 
vero de ordinando ejusmodi Germano a suis fau- 
toribus ageretur, ejus electionem, utpote liberam 
ingenueque factam, confirmasse, et egisse ut ipsi 
ejus suffraganei episcopum consecrarent ; recepto 
deinde, Romane Ecclesie nomine, ab ipso Ger- 
mano ejusque suffraganeis obedientie juramento, 
dictos suffraganeos tanquam suo metropolite ca- 
nonicam ei spopondisse obedientiam ; at cum ipse 
Germanus in possessione esset muneris archiepi- 
scopatus,et jura metropolitica clero et populo 
Grecorum qui in ea degebant insula pacifice da- 
ret, prememoratum Leucosi& archiepiscopum suis 
non eontentum finibus, cum neque in Germanum, 
qui non alium sibi superiorem nisi unum Roma- 
num agnoscit pontificem, nec etiam in eos qui sub 
illius sunt imperio Grecos, ulla jus dicendi facul- 

(3) Παπα Ἰννοκεντίου. Hujus nominis IV, nam 
tertius creatus fuit anno 1198 et mortuus est an- 
no 1216 ; quocirca Germanus plus quam quinqua- 
ginta annos rexisset Ecclesiam Nicosiensem, et 
incongrue archiepiscopus Hugo anno 1260 post 
quinquaginta annos litem Germano intentasset de 
metropolitico jure et electione, qui prescriptionis 
jure post tringinta annos ex can. 17 conc. Chalced. 
metropolitica jura jure daret. Nec Germanus, senio 
confectus, vigens et vegetus Romam  petiisset, et 
etatem potius quam paupertatem causasset ne 
longius variis allatis rationibus lis protraheretur. 
Petrus item Albani episcopus, et Otho Tusculanus 


sub.Innocentio IV exstitere. 
(4) Πέτρου τοῦ ᾿Αλθανῶν. In actis pontificuui 


non reperitur nomen istius cardinalis, qui utique p 


tunc temporis mortuus erat, cum vocetur τῆς ἆγα- 
0d, µνήµης, bon memoriz. Reperi tamen in actis 
concilii Lugdunensis sub Innocentio IV, in senten- 
tiacontra Federicum imp. lata,in quasummus pon- 
tifex dicit, Speciales nuntios venerabilem fratrem 
nostrum P. Albanensem, tunc Rhotomagensem ar- 
chiepiscopum, ac dilectum filium nostrum Gulie- 
imum, basilice SS. Apostolorum presbyterum car- 
dinalem. Petrum fratrem appellat quia episcopus, 
Gulielmum vero filium presbyter. 

(9) 'O ἀὐλαθὺς ἀδελρός. ls fuit Otho cardinalis 
de Castro Rodulfi Bituricensis, legatis Cypri post 
Petrum Albani episcopum sub Innocentio IV, cui 
exstant date litteree de Grecorum ritibus, quo tem- 
pore legasi numere fungebantur in Cypro. Inde 
postea lHomam reversus, sub Alexandro ΙΥ sub- 
scripsit Anagnie háno Oonstitutionem, In Vita In- 


C 


πάλαι τοῦ τῶν Γραικῶν ἀρχιιπισκότου τῆς ποολη- 
φθιίσης νήσου τεθνηχότος, σχολαξούσης τῦς αὐτῶν 
µητροπόλεως, ἐπισραπῆναι αὐτοῖς τὸν τοιού:ο 
Γερμανὸν $ ἄλλον τιὰ εἰς τοῦτο χεχαρισµένον, ὡς 
Giu. νοµίζεσθαι τῆς ἀρχιεπισκοπᾶς ἀπὸ ch 
εὐαγοῦς µνείας τοῦ πάπα Ἰννοκεντίου (3), τοῦ ἡμῶν 
προχατόχου διὰ τῶν αὐτοῦ γραμμάτων * μὴ ἀντίθαι- 
νούσης τῆς xaÜolou συνόδου καὶ καταστάσεως, i 
τῶν τῆς ἀγαθῆς µνήµης Πέτρου τῶν ᾽Αλέανῶν (4) 
ἐπισκόπου πάλαι ἐν τοῖς µέρεσιν ἐχείνοις τοποτ- 
Ρητοῦ τῆς ἀποστολικῆς ἕδρας, ἀδείας ἐπιτυχεῖν ὡς 
τὸν αὐτὸν Τερμανὸν εἰς ἴδιον ἐπίσχοπον προξάλιε- 
σθαι ' xai ὁ ευλαθὴς ἀδελφὸς (b) ἡμῶν, ὁ c£ To 
σκούλας ἐπίσκόπος Τότε ἓν τοῖς αὐτοῖς µέρισι τῆς 
ῥᾳηθείσης ἕδρας τοποτηρητὺὸς, ᾧ αὐτὸς ὁ προκάτοχος 
ἐνετείλατο * ὡς ὃν κανονιχκῶς οἱ προῤῥηθῶτις 
ἐτίσκοποι ἐχλέξωνται ἑαυτοῖς, εἰ ἔστιν ἄξιος, τα. 
ῥασχεῖν ἐπικυρώσεως δῶρον. Ἐν δὲ τῷ ποιῖσαι 
τοῦτον χειροτονηθῆναι παρὰ τῶν αὐτοῦ σπουδαστών, 
ἐπιθεθαιῶν τὸν παβῥησιασθεσαν αὐτῷ Ἀἐχλογὴν, 
πεποίηχκεν ἐς αὐτῶν τοῦ αὐτοῦ βοηθῶν παοασχεβῦναι 
χειροτονείας ἡεὐεργεσίαω. ᾿Αναληφθιίσης μετέπειτα 
τῷ τῆς Ῥωμαϊκῆς Ἐκκλησίας ὀνόματι ἐξ αὐτοῦ τι 
xai τῶν αὐτοῦ σπουδαστῶν τῆς τῆς ὑπακοῖῦς 5 
Ἄχσεως, οἱ ῥηθέντες τε αὐτῷ σπουδασταὶ c oixtiu 
μητροπολίτη ακανονικὴν καθυπέσχοντο τὸν ὑπακού». 
Ὄντος δὲ τοῦ αὐτοῦ Γερμανοῦ ἐγχρατοῦς τῶς G&pyu- 
πισκοπικῦς ἀξίας, εἰριναῖά τε δίχαια μητροπολι- 
τικὰ τῷ κλύρω x«i τῷ λαῷ τῶν Γραικῶν τῶν i Ti 
νήσω Φιέποντος, 0 ποομνημονευθεὶς τῆς Λευχοσίας 
ἀοχιωπίσχοπος, οὐκ ἀρχούμενος τοῖς ἰδίοις ὅροις, ὃς 
οὔτε (6) εἰς αὐτὸν, ὡς αὐτοῦ εἶναι μµείδονα ἄλλον à 


nocentii habetur : /nnocentius Othoni cardinali 
multas scripsit epislolas, (qud utinam extarent ! ) 
mandavitque ut in Cypro insula episcopatus Grz- 
corum institueret. 

(6) Ὃς οὔτε. Asserit Germanus se nullum su- 
periocem agnoscere pontificem preter solum Ro- 
manum unum. Quia Cyprus una olim metropolis 
erat ex iis quee sui juris erant, nullius parentibus 
imperio ; cujus metropolis genus Greci «2z«xíga- 
λον vocant, eo quod ipsa metropolis sibi ipsi caput 
sit et seipsam, ab aliis non recta, regat, sub nul- 
lius Orientis patriarche ditione constituta. Theo- 
dorus Balsamo de privilegiis patriarcharum in 
lib. νι Juris orientalis ; "Avtv µόνων τῶν αὐτοχί- 
φάλων ἀρχιεπισχόπων, τοῦ Βουλγαρίας φημὶ χαι τοῦ 
Κύπρου, χα τιων ὀλιγων μητροπολιτῶν λαθόντων 
ἀπὸ φιλοτιµίας βασιλικῆς ιδικῆς τούτο τὸ δίχαιον. 
Prater. solos archiepiscopos qui. caput ipsi sunt, 
Bulgarie nimirum et Cypri, ac paucos quosdam 
alios metropolilas qui ex imperatoria peculiari 
munificentia jus istud obtinent. Quod jus archie 
piscopi Cypri antiquissimum sane est. Et Theod. 
quidem Balsamo in can. 39 Trullanum, ad conci- 
lium Ephesinum Η{ illud refert dicens : 'Azó gp 
τοῦ 5 4«»óvog τῆς y συνοδον παρίσταται ὅτι ix προστ. 
λεύσεως ἐπισκόπου τινὸς Κύπρου ᾿Ῥεγίνου ἐπιλεγομένου 
ὠρίσθη αὐτοκέφαλον εἶναι τὴν ᾿Εχκλησίαν τὲς 
Κύπρον, καὶ ἐχωλύθη ὁ Αντιοχείας χειροτονίας D 
αὐτῇ ποιεῖν * διοοίδεται δὲ ἔχει αὐτὴν καὶ τὰ di- 
x«t τῆς Κωνσταντιουπόλεως, ωσαύτως καὶ τὰς b 
χλησίας τῶν ἐπαρχιῶν τοῦ Ελλησπόντου καὶ ci» 
Ἐκκλησίαν 154 Κνῥίχον,, καὶ «γένσθαι τὰς τῶ 
ἐπισχόπων αὐτῶν Χἐιροτονίκ Παρὰ τοῦ ἐπισκέπου 


1537 


CONSTITUTIO CYPRIA. 


1538 


τὸν τῆς Ρώμης ἀρχιερίὰ οὐ γινώσχει, οὔτε εἰς À tate polleret, ad suum tribunal ipsum provocasse 


τοὺς ὑπατιταγμένους αὐτῷ Γραιχκοὺς τωὰ ἀἄδειαν 
δικαιολογίας ἐπέχειν, αὐτὸν τῷ ἰδίῳ θήµατι vpo- 
καλεῖται, ἵνα ἐπί τισι ζητήμασιν à προύθάλλετο 
κατ) αὐτοῦ ὥσπερ διέταξεν ἐκξητεῖν, ἀποχριθείη. 
Καὶ ἐπεὶ ὁ αὐτὸς ἀρχιεπίσχοπος Ἱ ερμανὸς ὑπήνεγκε 
πρὸς τὸ ἔργον ἐνδοὺς. καὶ ἐν τῷ σώματι αὐτοῦ, ὡς 
λέγεται, φέρω» ᾖἐπιτιμίυ ἀπόφασιν, πολλὰς τῷ 
τοιούτῳ Γερμανῷ x«i τῇ αὐτοῦ ᾿Εκχκλήσίᾳ ἐπέφιρε 
τὰς βαρύτητας, ἐξ ὦν ἀποὺδμίκνυται παβεῖν ὅημίας 
καὶ ἐξόδους μεγίστας. Τούτου ἔνεκεν ὃ τοιοῦτος 
Γερμανὸς ἀφ᾿ ἡμῶν μιτὰ τῶν ἄλλων ἐδήτησε, τοῦ 
ἀνακτᾶσθαι τὰ ἐπινεχθέντα βάοη αὐτῷ διὰ τοῦ 
ῥηθέντος Λευχδσίας ἀρχιεπισχόπου, τὸν αὐτόν τε 
ἀπὸ τῶν τοιούτων καὶ τῶν ὁμοίων τῆς μὴ ὀφειλο- 


Germanum ut quibusdam contra ipsum prolatis 
querelis, eo quod de ipsis statuis et inquirere, re- 
sponderet. Cum autem idem archiepiscopus Ger- 
manus id agere detrectaret, in ejus personam, ut 
ferebatur, excommunicationis sententiam ferens, 
ipsum Germanum ejusque Ecclesiam innumeris 
onerasse gravaminibus, quie jacturas easque gra- 
ves, maximaque impendia sibi imperatore demon- 
strat. Quocirea ejusmodi Germanus et alii cum 
eo pelierunt a nobis utin jus suum Germanum 
assereremus, et illata eia dicto Leucosiee archiepi- 
Scopo gravamina sarciremus, ipsumque ab ejus- 
modi et similibus non licita facultate in Greecos et 
qui ad eos spectant, decimarum impositione aliis- 


µένης ἐξονσίας ἐπὶ τοῖς Γραικοῖς xat τῶν αὐτοῖς p que jurium extorsionibus, actis, cohibere curare- 


&vqxóv-wu» ἐν δεκατισμοῖς καὶ ἄλλοις δικαίων παρα- 
θάσεσι ῥἐπιμελετῶμεν χωλῦσαι. Κάν καὶ ὣωπιον 
τοῦ προῤῥηθέντος Τουσχουλανοῦ ἐπισκόπου, c διδώ- 
χαμέν ἀκροᾶσθαι τὰς τοιαύτας ἐγκλὴσεις, οἱ προῦ- 
ῥηθέντες διεθεθαιοῦντο ἐπίτροποι ὅτι ὁ ἀρχιεπίσχο- 
Tog Λευχεσίας ἔνεχεν τῆς τοιαύτης αἰτίας οὔποτι 
εἰς δίκην ἐκλήη παρά τινος ἀνθρώπου 3$ νομίμως" 
οὔτ) αὐτοὶ παρ αὐτοῦ Όπιρ αὐτῆς τῆς αἰτίας, πλὴν 
διὰ ἄλλας τινὰς χοείας νυνὶ ἐστάᾶ)ησαν xal διά 
τοῦτο ἐπὶ τοῖς προθληθεῖσι παρ αὐτοῦ τοῦ ἀρχιε- 
πισκόπου ἡΓερμανοῦ οὐκ ὤφειλον ἐπέχειν χρίσιν. 
Όμως, ἐξ ἡμετέρας προστάξεως, μήπως τῷ τῶν 
Γραικῶν ἀρχιεπισχκόπω — Óóbtuv ἀπεῖνι τὸ τῆς 
δίκης πλήρωμα, ῥἐθιάσατο τουτους ὁ αὐτὸς ἀχροα- 
τὴς (7) ταῖς Φητήσεσι τοῦτον, ὥσπερ τοῦ ῥηθέντος 
ἀρχιεπισκόπου, ἀποχοιθῆναι. 

Ποοέθετό τοίνυν ἐν τῇ ακρίσει, ὅτι προτροπὴ 
περὶ τῆς καταστάσεως τοῦ τοιούτου Γερμανοῦ οὖδε- 
µία τις ἐγεγόνι » ἐπὶ πρὸς τοὺς προμνημονευθέν- 
τας ἐπισκόπους δίκαιόν τι τὸν ἀρχιιπίσχοπον ἐχλέ. 


Κύπρου. Σήμερο δὲ οὐδεμία ἀπὸ τῶν Ἐκχλησιῶν 
τούτων τῇ ἀχιειπισχοπῇ Κύπρου ὑπόχειαι, ἀλλ 
οὐδὲ τὰ δίκαια τῆς Κωνσταντινουπύλεως ἔχει. AD 
octavo canone tertia synodi, ez supplicatione cu- 
jusdam episcopi Cypri, Rhegini vocati, statutum 
fit, ipsam Cypri Ecclesiam esse primatem ac sui 
ipsius caput ; et prohibitus est Antiochenus epis- 
copus facere in ea ordinationes : statuit autem ca- 
non. 39 Trullan, et eam habere jura Cpolis, ac pa- 
riter Ecclesias eliam provinciarum Hellesponti, et 
Ecclesiam Cyzi-i ipsorum episcoporum ordinatio- 
nes ab episcopo C ypri faciendas. Hodie vero nulla 
ex his Ecclesiis Cypri archiepiscopatui subjicitur, 
imonequejura Cpolis habet. Fortassisquia jam suo 
tempore in Latinorum ditionem cesserat ; sed fal- 
litur, nam jus αὐτοχεφαλαῖον inde ab apostolorum 
temporehabuerat. Clarissime id patetex eodem ad 
ipsomet allato canone 8 synodi tertie ; dixitenim : 
Ἔλξουσι τὸ ἀνεπηρέαστον xai ἀθίαστον οἱ τῶν ἁγίων ἐκ- 
Ἀλησιῶν τῶν χατὰ τὴν Κύπρον προεστῶτες κατὰ τοὺς 
Κανόνας τῶν ὁτίων Πατέρων, xxi τὰν ἀοχαίαν συνή- 
θειαν, δι έκυτὸν τὰς χειροτονίας τῶν εὐλαθεστάτων 
ἐπισκόπων ποιούµινοι. Παδεαπί jus suum. intac- 
tum οἱ inviolatum qui sanctis in. Cypro Ecclesiis 
prasunt, secundum canones SS. Patrum et veterem 
consuetudinem, per seipsos ordinatines reverendis- 
simorum episcoporum facientes.Contirmat veterem 
consuetudinem jura sua antiqua firmat consilium, 


mus. Et quamvis coram prefato Tusculano epi- 
Scopo, cui sane ejusmodi dederamus audire con- 
troversias, archiepiscopum  Leucosie nunquam 
propter eam causamin judicium legitime saltem 
ἃ quoquam homine vocatum fuisse prefati procu- 
ratorestestati fuerint, neque ab ipso hac decausa 
tametsi propter alia queedam negotia nunc se fuisse 
missos, atque adeo ne his que ab archiepiscopo 
Germano objecta fuere non opus esse constituere 
judicium : nihilominus, en videremur negasse ar- 
chiepiscopo Grecorumjustitiee copiam, de mnandato 
nostro auditor ipse ad dictas Germani querelas. 
prefati archiepiscopi nomine, eosrespondere com- 
pulit. 


Retulerunt itaque ad judicium, ordinationis 
ejusdem Germani nullum plane exstitisse manda- 
tum ; deinde jus eligendi archiepiscopum nullo 
modo prememoratis convenisse episcopi ; tum 


non novum tribuit ; jus id autem erat jus «?roxt- 
φαλαϊῖον. nimirum ut metropolita Cypri a synodo 
Cypri eligeretur et ab episcopis ejusdem insulse 
consecraretur, non a patriarcha Antiochie vel ab 
alio quovis. Cum itaque Germanus se Grecorum 
archiepiscopum creatum existimaret, tanquam Gree- 
corum metropolita ejus insule, jure «vroz:ga- 
λαίου nolebat Hugoni metropolitano Latino pare- 
re. Attamen, qui ea privilegia semper intelligun- 
tur salva jure προτιµήστως, prelationis Romani pon- 
tificis, ideo eum solum ditionem in ipsum habere 
tutetur. 

(7) 'O αὐτὸς ἀχροατής. ldem auditor, nimirum 
cardinalis.Olim enim cardinales constitubantur au- 
ditores peculiarium causarum asummo pontifice. 
Innocentis lll. Regest. xiu. ep 45 : Tibi et F. ar- 
chidiacono T'ullensi venerabilem fratrem nostrum 
H,, Ostiensem episcopum, constituimus auditorem, 
Epist. 197 : Priori et fratribus SS. Quatuor Corona- 
torum. Cum super usu et jure parochia inter vos 
et N. prioremac conventum Lateranensem conten- 
(io verteretur, dilectum filium nostrum C., tituli S. 
Joannis οί Pauli presbyterum cardinalem, dedimus 
partibus auditorem ; qui petitione audivit et testes 
utrinque recepit. Et Regest. xv, ep. 150 ; Coram 
dilecto filio P.tituli S.Cacilie presbytero cardina- 
li, quem vobis dedimus auditorem. Vide etiam 
epist. &3 et 09. 


1539 


ALEXANDRI IV. 


1450 


eos tempore quo ad electionem faciendam conve- Α 7:70«« οὐδεωὶ τρόπῳ mpócüxs * x«i αὐτοὶ τῷ ri, 


nerant, vinculo generalis censure fuisse detentos ; 
demum apostolicas litteras, quibus dabatur eis 
preefata eligendi potestas, ab innodatis vinculo ex- 
communicationis fuisse latas: quibus de causis 
continuo ipsi Leucosie archiepiscopo, qui tunc 
temporis aberat, per ipsius legatos visum fuisse 
ad electionem sive confirmationem vel consecra- 
tionem non esse procededum ; ejusmodi judica- 
tum, quod vocant, a Leucosie archiepicopo ideo 
factum fuisse, quia ex mandato sancte memorie 
Coelestini, preedecessoris nostri, qui insulam Cypri 
ob incolarum Grecorum contumaciam et perfidiam 
in papam, dederat catholicis Latinis eam tenere, 
factum fuit ut, ejectis illinc Grecorum sedibus, 
quatuor Latinorum episcopi ac sedes constiueren- 
tur, quarum pontifices in Grecorum loco suffecti 
decimas aliaque ecclesiastica jura qua Greecorum 
episcoporum in ea insula erant bona substitutionis 
jure obtinerent: et uni ex quatuor sedibus, ni- 
mirum Leucosie, eumdem Coelestinum reliquas 
subjecisse sedes, potestate ut ceteris omnibus 
ejus insule ecclesiis metropolitica preesset aucto- 
ritate. Postea vero dictus Albani episcopus, lega- 
tionis qua fungebatur auctoritate siveJurisdictione, 
constituit, ejusque constitutio fuit ab apostolica 
sede confirmata, ut in prefata nimirum insula 
quatuor tantum essent episcopi Greci, ac certa 
quadam loca in. Latinorum haberent dicecesibus 
qui deinde Leucosie archiepiscopo tanquam eo- 


rum metropolitee, ac Latinisquoruinin dicecesibus C 


erant, episcopis se ipsos, obedientie juramento 
prestito, devoverent. Quocirca clare constat nul- 
lum alium metropolitam nisi Leucosiw archiepi- 
scopum in ea insula, qure una sane provincia est, 
vel potuisse vel debuisse jura dare. Quapropter 


(8) ᾿Ἐπιτιαίου xa«9oMxov. lle universali ista 
censura nihil in actis impressis Romanorum ponti- 
ficum nec in ecclesiasticis tabulis. Innuit ex /Emi- 
lio lib vn. Petrus Maturius in notis ad part. III 
Summa S. Antonini, ὃ 21, cap. 8, ad an. 1254, di- 
cens : Innocentio [V summo Pontifice Cyprii quique 
vera pietatis exempla contemplari potuere. [nsula 
duos habebat archiepiscopos, Latinum Grazcum- 
que, Latinum imperitantem Graeco, Graecum, quod 
parere nollet. solum vertere coactum. Episcopis 
Grecis abarchiepiscopo Latino re divina facienda 
interdictum.Ad hoc nobilitatis veteris Cypriz, bo- 
nam partem loco impiorum habitam, distractam 
insulam aliorum aliter de resacra jureque pontificio 
senlientium contentione, nullam formam consen- 
Lientis vereque pietatis. 

(9) Προτροπῆς Κελιστίον. Utique hujus no- 
minis tertii, quandoquidem quartum id preecepis- 
se rationi consentaneum minime videtur, cum is 
decima oetava a suce crealionis die vita exces- 
serit, et in adeo brevis temporis intervallo non 
potuit res Cyprias curare, necdum familiaribus 
et urbanis expeditis ; nec etiam Coelestinum ΙΙ, 
creatum an. 1143, cum necdum Cyprus in Lati- 
norum ditionem venisset, et triginta fere post 
Celestinum Il annis, sub Luca patriarcha CP, 
aD. 1170, ut ex synodali ejus deserto relato a 
Balsa none in Nomocan. Photii, it. 48, cap. 28, 
plus quam duodecim essent in ea insula episcopi 


ἐχλογῆς xato&, f» πέρὶ τοῦ ποιῆσχι σνλλέγοντε 
κστείχοντο δεσμῶ ἐπιτιμίου καθολικοῦ (8) * καὶ τὰ 
ἀαποστολιχὰ γοᾶμματα, Ev oig γέγονεν αὐτοῖς 4 ποορ- 
ῥηθεῖσα τοῦ ἐκλέγεσθαι παραχεκωρηµένη ἄδεια παρ' 
ἀφορισμῷ ὑπε'λημμένων ἐπορίσθησαν - i£ tv. αἲ-ιῶν 
σπουδαίως αὐτῷ τῷ τῶς Λενχοσίας ἀρχιεπισκύχυ 
διὰ τὼν αὐτοῦ τοποτηρητῶν, ὃς τότε τοῦ χρβόνν 
ἀπῆν, τοῦ μὴ πρὸς τὴν ἐκλογὴν, εἴ- ἐπικύρωσιν, à 
χλιροτονίαν προίρχεσθαι. Τὸ τοιοῦτον Ὑέγθνε κατα. 
δίκαιον καλούμενον, ὑπὸ τῷ τῆς Λευκοσίας &pyu- 
πισχόπῳ, διὰ τοῦτο μετὰ προτροπῶς τοῦ τῆς εὖν 
γοὺς µνήνες Κελεστίνου (9), τοῦ προκατόχον tp, 
ὃς τὴν τῆς Κύπρου νῆσον ivextv τῆς ἀπειθείας χαὶ 
απιστίας τῆς πρὸς τον πάπαν τῶν Γραικῶν τῶν b 
ἐκείνη τότε κατοιχούντων, παρεχώρασε τοῖς χαθι- 
jolie Λατίνοις ταύτης κρατῆσαι, Ὑεγόνασι τοίνυν 
ἐχεῖσε ἐξωσβέν των τῶν Γραιχῶν θρόνων τέσσαρες 
ἐπίσχοποι xol καθέδραι Λατίνων κατασταθεῖσαι : 
ὦν ot ἀρχιερεῖς ἐν δεκατείαις καὶ τοῖς ἄλλοις ἐκκη- 
σιαστικοῖς διχαίοι, ὧν οἱ τῶν Γραικῶν iicet 
ἐν τῇ τοιαύτῃ νήσω εἶχον, ἀγαθὰ διεδέξαντο : καὶ 
τῶν καθεδρῶν τεσσάρων µίαν, ὕτοι rie Λευκοσίας 
αὐτὸς Κελεστῖνος προεθίθασε, τῇ δυνάμει τον πουέ- 
χει ἐν πάση ταύτη τῷ νήσω διὰ μητροπολιτικῆς ἀξίας 
τῶν ἄλλων ἐχχλησιῶν. Μετέπειτα δὲ o puOsic "Al- 
θανῶν επίσκοπος ἀδεία τῦς αὐτοῦ τοποτερήσεως $ 
δικαιοδοσίας διετάξατο, καὶ Ὦ αὐτοῦ Φδιάταξις it 
χυρώθη διὰ τῆς ἀποστολιχῦς καθέδρας, τοῦ ivy 
τῇ προλεχρείῃ νήσῳ τέταρες ἐπίσκοποι pas 
μόνον εἶναι, χαί τὺαι τόπους ἐπέχειν ἐν ταῖς τῶν 
Λατίνων ἑνορίαις ' οἱ μιτὰ ταῦτα τῷ τῆς Λευκοσίας 
ἀρχιεπισκόπῳ ώς purpomoÀirg αὐτῶν, κἀὶ τοῖς Ax 
τίνοις ἐπισκόποις, εἰς Gy ἐνορίας κατέστησεν αντοὺς, 
καθυπέσχοντο δεσμῷ ὑπακοῆς. Φαίνιται οὖν χαβα- 
ρῶς ὡς ἄλλος μητροπολίτης πλὺν τοῦ τῆῦς Aruxo 


Greci, quorum jura ratione appellationis a ρᾶ- 
triarcha CP. cognoscebantur. Qui ergo fieri po- 
tuit ut Celestinus II Grecos ejecerit episcopos et 
quatuor tantum Latinos constituerit ? Quocirca 
necessario asserendum est, Colestinum istum 
fuisse ejus nominis tertium, creatum an. 1191, 
tempcre namque Clementis Ill, cui proxime suc- 
cessit Ceelestinus IIl, Ricardus Angeliee rex, Cy- 
pr'm, ejectis Grecis dicibus, subigit. Verum his 
quee Hugonis oratores in judicio detulerunt Ale- 
xandro pontifici non coherent ea quee Joannes 
Maginius in Ptolomei Cosmographiam, agens de 
Cy pro, scripsit, dicens : Fuere olim in tnsula Cy- 
priquatuordecim episcopi iique omnes Graci, [n- 
nocentiusautem IIl, petitionibus regiae zE lisiae an- 
nuens,ad quatuor tantum redegit,tumGracos ium 
Latinos : cum hi Cypriioratoresasserantid non re- 
gine Alisie precibus factum, sed in contumacie 
ponam,deficientibus Grecis ab obedientia Roma- 
ne sedis, necab Innocentio III, sed ab ejus prede- 
cessore Celestino Ill, qui, ejectis Grecorum pon- 
tificibus, quatuor tantum in ea insula Latinorum 
constituit sedes. Deinde Petrus, Albani episcopus, 
Innocentii lV legatus, summi pontifici autorita- 
te, quatuor Latinisepiscopis quatuor addidit Gre- 
cos episcopos in distinctis locis a Latinorum ur- 
bibus sedes suas habentes, qui suos illarum dic- 
cesum Greecos regerent. 


ihi 


CONSTITUTIO CYPRIA 


1842 


σίας ἀρχιεπισχόπου ἓν τῇ αὐτῇ νήσω ἥτις ἐστὶ µία A preefati procuratores pariter cum aliis petierunt ut 


ἐπαρχία, obt' ἠδύνατο obr! ὤφειλε τάττεσθαι. Όθεν 
μετὰ των ἄλλων ἐδήτουν οἱ προλεχθέντες ἐπίτροποι 
ἵν ὃ γέγονε πρὀκριµα περὶ τὴν τοῦ προδιαληφθέν- 
τος Γερμανοῦ ἐν τῇ τῆς Λενχοσίας ἐκχλησίᾳ κατά- 
στασιν, xai εἴ τι ἐκ τούτου, ἣ 
Χολούθηχε, διατάξασθαι ἡμᾶς un ἔχεν 


ἔνεχεν τούτον παρη- 
τὸ αὕρος' 
χαὶ χωλῦσαι ἡμᾶς τὸν τοιοῦτον Γερμανὸν 
σχοπιχων διχαίων. 

"Τελευταῖον, ὀχλήστως ἐπὶ τούτοις γεγονυίας, καὶ 
πολλῶν ἔνθεν κχάχείθεν Ὑεγονυιῶν θέσεων παρὰ τῶν 
ἑκατέρῳ παραστῆσαι πιταγµένων ἐπεὶ db 
'τῶν ἁποδείξεων τοῦ διχαίου ἐδόχει ἐχτιτάσθαι εἰς 
μῆχος τὰς τῆς ὀχλήπεως διχονοίας, ὁ ῥηθεὶς ἀρχιε- 
πίσκοπος Γερμανοὸς Ἡμῖν καθιχέτευσε ταπεινῶς, τοῦ 
μὴ ᾖτοταύταις µακρολογίαις περιέλκεσθαι τῇ πτω- 
χεία τῆς τῶν Γραικῶν ᾿Εχχλησίας xai τοσαύταις 
ταῖς δυσκολίαις προσφέρεσθαι " βουλόμενοι τὺν xa- 
τάστασιν αὐτῆς κἀὶ εἰρήνην, ὀφείλομεν εἰρηνιχῷ 
διατάξει ἀποστολιχῆς καταστάσεως Ἠπροµήθειαν 
ἐπάγεον, dU ἧς κατασιγήσουσι τῶν ὀχλούντων οἱ 
λογισμοὶ καὶ ὑπὸ ὑποταγῇ τῆς Ῥωμαίων ᾿Εκκλη- 
σίας (10) οἱ προβῥηθέντες Γραιχοὶ ζωὺν ἀἄξουσι μετὰ 
τῶν Λατίνων εἰρηνιχήν. Οὐδὲν θαυμαστὸν τὸ λοιπὸν 
ἔθνος τῶν Λατίνων x«l Γραικῶν, τῆς Εκκλησίας τῆς 
αὐτῆς Κύπρου ἐκ διαφόρων ὀχλήσεων σαλευοµένης, 
ταραχῇῦ χυµαίνεσθαι " ἐξαίρηται, καθώς δακρένοµεν 
ὃ ἐέπιφερε τὸν ὑπόθεσι, το ἀσυμπέραστον τῶν 


αὐτῶν 


ὃ 
ἀκρσιῶν περὶ τὴν τοῦ τέλους τάξιν ἕνεκεν τούτου 
ὅτι ὡς f Φδιαφορὰ τῶν σωμάτων καὶ η τῶν ηθῶν 
ἀσυμφωνία εἰώθασι ἍὙγεννᾷν διχονοίας ἐν τῇ ἀνα- 
στροφῷῇ τῶν ὁμοξώντων ὑπὸ ποιχίλαις συνηθείαις 
παρατηρήσεων τῶν "/ευεῶν. ᾿Ημεῖς οὖν, oi ἐκ τῆς 
ἐπιχειμένης ἡμῖν τῆς ἀποστολιχῆς λειτουργίας ὀφεί- 
λομεν x«i ὀρεγόμεθα τοῖς T^ ἐγγὺς τοῖς τε μακρὰν 
φάσκειν εἰρώνην, ποσέχοντες ἐπιμελῶς θεραπεύειν 
τοῦ τὰς προλεχθείσας Ἐκκλησίας βεθαία τάξει duv- 
θύνεσθαι πρὸς ἀλλύλας, καὶ ἁμοιθαία ἐν Χριστῷ 
εὐφραίνεσθαι τῇ εἰρύνς, ἱκανωτέρως προιμηθενσά- 
µεθα τὰς τούτων διαστάσεις ἠσύχου διατάξεως xa- 
τευνάδειν, ἀρεστῆ συµθουλὴ ἡἢ χριτικῆς ἐχκοπῆς 
µαχαίρα διακληροῦν. 

Τοίνυν τῶν οχληρῶν φιλονειχιῶν ἔνθιεν κἀκεῖθεν 
ταῖς τῶν Λλεπτοτάτων ἀποφοραῖς, τῶν τε θορύθων 


ToU μὺὸ 


C 


decretum contra jus latum, ordinationis assumpti 
jam Germani ad Leucosim Ecclesiam, et quidquid 
ex hac ejus ordinatione vel ejus eausa factum 
deinde fuisset, nos constitueremus esse irritum, 
ac prohiberemus ne Germanus iste aliqua ulla 
archiepiscopi jura exerceret in Cypro. 

ἐπεργάξεσθαί τι ἐν τῇ Κύποω περὶ τῶν ἀριχιεπι- 


Tandem super his oborto tumultu multisque po- 
sitis qusestionibus ab iis qui utriusque partis pa- 
trocinium sustinebant: quoniam ex ipsis juris pro- 
bationibus in longum videbatur protrahendas fore 
controversie dissensiones, dictus archiepiscopus 
Germanus humiliter supplicavit nobis ne tam 
longis ejusmodi disputationibus eum cireumveniri 
&c distineri, attenta Ecclesie Grrecorum paupertate: 
neve tot tantasque morosas difficultates in medium 
afferri sineremus : consulentes statui ipsius et pa» 
ci, equum duximus pacifica constitutione ex apo- 
stolica dispositione salubre inire consilium, quo 
dissidentium quiescant litigia et sub ditione Ec- 
clesie Romeorum vitam prefati Greci cum Latinis 
ducant pacificam. Nec mirum si Latinorum Gree- 
corumque genus Ecclesie ipsius Cypri variis agi- 
tatee turbis, seditionibus perturbtum eestuet, cum 
excrescat, ut dijudicamus, id quod prebebat an- 
sam dissidiique materiam suggerebat, multiplex 
nimirum illa juris alterutrinque dicendi dandive 
indiscreta actionis facultas, eo quod etiam varia 
eorporum ac morum discrepantia parere consuevit 
dissidia in familiari conversatione eorum qui sub 
variis diversarum nationum institutis simul vitam 
ducunt. Nos ergo, qui injuncto nobis aposto- 
lico munere cum pace pascere tenemur et cupimus 
non modo eos qui prope, verum etiam eos qui 
longe sunt, sollicit mederi studentes prefatis Εο- 
clesiis eas firma constitutioneinter se componendo, 
quo mutua in Christo pace fruantur, satis oppore 
tune consuluimus harum dissidia placida constitu- 
tione sedare, consistoriali nimirum deliberatione 
seu judicialis decisionis gladio ea dirimentes. 

Cum igitur graves  seditioseque contentio- 
nes levissimis jactatis objectionibus per tu- 


τῶν διαλέξεων εἰς τὸ ἀπέραντον Gti προθαωόντων * D multuantes disputationes, in infinitum vincendi 


προστάττοντες τῇ τῶν Ἡμετέρων ἀδελφὼν oua xoci 
τῷ πληρώματι τῆς ἀποστολίκῆς ἔξουσιας * ὄντων 
ἐνώπιον (44) ἡμῶν τοῦ ῥηθέντος Γερμανοῦ, ToU 
τῶν Γραικῶν ἀρχιεπεσκόπου, εὐλαθῶν 


x«i τῶν 


(40) Τῶν ᾿Ῥωμαῖων Ἐκκλησίας. Romeeos vocat 
Gr&ecos. Sic primo vocati sunt ii qui sub ditione 
erant imperatoris Graecorum, cujus imperii sedes 
cum Cpolis esset, ab ipsis nova Roma nuncupata, 
idcirco Greecorum imperium Romaniam appella. 
bant. Concilium Lugdunense sub Innocentio IV, 
ad unitatem Romana Ecclesie totum Romaniz, id 
est Gracie, imperium. Eosautem quiilli parebant 
imperio Romeos nuncupabantuta Romanis Lati- 
nisantique Rome nominis etiam inflexione dis- 
cernerent. Clare id in hac ipsa Constitutione, παρὰ 


studio procendentes, in utraque parte sintoborte, 
de fratrum nostrorum consilio et plenitudine apo- 
stolice potestatis, constitutis coram nobis dicto 
Germano archiepiscopo et reverendis fratribus 


τοῦ τῶν  'Popaiev ἐέπισκοπου λαμθανίτω ἕκαστοσ 
Αατῖνος ἐπίσκοπος. Ὁπισφιίσφιε Latinus episcopus 
sumat juramentum fideütatis. ab episcopo Romwo- 
rum, nimirum ab episcopo Grecorum ejus insule. 
Romeum Latinoopponit quia ejus insulani in di- 
tione olim fuerant imperatoris Orientis. 

(11) 'Evoz:v. Tres tantum recensentur epi- 
scopi ejus insule, quia quartus Arsiones in Papho 
jamobierat, ejusque sedes vacabat, utextrema parte 

ujus Constitutionis patet. 


135493 


ALEXANDRI IV. 


154 


nostris Nicolao Solite, Joacim Carpasii, et Mattheo Α ἡμῶν ἀδελρῶν Νιχολάον Σωλείας, Ἰωακεμ Καρπε. 


Leucarum, episcopis sedium Grrecorum, ac Leuco- 
sim archiepiscopi procuratoribus, presenti hac 
constitutione decernimus, et pro utriusque Eccle- 
sie pace super deductis et aliis que inter eos 
seditioso in posterum tumultu dissidii causam 
parere possent, inviolabiliter sancimus, in insula 
Cypri, in dicecesibus Latinorum episcoporum et 
sub Leucosie metropoli quatuor tantum consti- 
tuendas esse Grecorum pontificum sedes, olim 8 


prefato Albanensi episcopo suis discretis locis : 
quoniam et in ea insula etiam quatuor tantum 
Latinorum episcoporum dignoscuntur esse sedes : 
unam quidem pontificiam sedem Ecclesie Greeco- 
rum apud Soliam in Leucosia ; alteram apud Ar- 
sinoem in Papho ; terliam apud Carpasium in 
Famaugusta ; quarlam apud Leucaras in Nemeso 
esse volumus ; et ex his urbibus sedes esse vocan- 
das, ac pontifices qui hac canonice regant Eccle- 


(19) Τιεσσαοες µόνον. Germanus enim, cum 
sibi usurpasset nomen archiepiscopi l.eucosire, 
preter quatuor episcopos, quinque Grecorum se- 
des efficiebat contra decretnin Collestini οἱ Inno- 
centii. Et fortasse Petrus, Albani episcopus, Inno- 
centii IV legatus, quatuor Grecis episcopis qua- 
tuor dederat Ecclesias et palatiain eisdem urbibus 
in quibus Latinorum episcoporum erant sedes; 
Alexander vero IV Griecis episcopis quatuor ur- 
bes diversas ab urbibus Latinorum, in eisdem ta- 
men Latinorum diccesibus decrevit, a quibus ur- 
bibus episcopi nomen sortirentur, ut a Solia sede 
Greci episcopi in dicecesi Leucosie Soleensis 
episcopus vocaretur. Firmatur id ex Joanne Magi- 
nio dicente : /n insula Gypriarchiepiscopus Graecus 
ac cateri Graci episcopi in ditione erant Latino- 
rum, a quibus, facta eorum electione in regiocon- 
silio, confirmabantur episcopi et eorum appetla- 
tionis causa cognoscebantur. Neque ob id in Lati- 
norum episcoporum urbibus sedes habebant : nam 
Alexander 1V in urbibus eorum locavit sedes, 
ut in ejus Summa que Alexandrina vocatur habe- 
(ur. Quam utinam legere contigisset ! Exstitere 
autem olim episcoporum etiam sedes ecedem ipsae 
urbes, ante Latinorum imperium. Nam in conci- 
lio Ephesino assidebat Evagrius Soleeensis episco- 

us, et in. Niceno 1 Eustathius episcopus item 

olieensis. Ex conciliorum autem actis has elicio 
urbes exslitisse episcoporum sedes: Paphum, 
Salaminam seu Constantiam, Soleam, Triinithun- 
tum, Thamassum, Cittium, Curium, Chytrium, 
Amathum, Carpasium, Arsinoen, Neapolim, Cy- 
renem. In concilio Sardicensi reperiuntur duodecim 
nomina episcoporum insule Cypri, sine tamen 
civitatum vocabulis. Ex synodo CP., sub Luca 
patriarcha coacta propter depositionem Joannis 
episcopi Amathuntis, apud Balsamonenm in can. 12. 
Carthagin., colligitur eo anno, nimirum 1170, plus 
quam duodecim exslitisse ejus insul:e episcopos, 
Joannes Maginius: fn universa insula quatuordecim 
olim fuere episcopi. Plinius, l. v Hist. nat., cap. 
30. Oppida ininsula quindecim : Paphos, Palze- 
paphos, Curia, Cittium, Coriacum, Salamis, Ama- 
thus,Japet hos, Sole, Tamasus, Epidaurum, Chytri, 
Arsinoe, Carpasiwin, Golgi ; fuereet ibiCinyra, Ma- 
rium, Idalium. Stephanus his oliam addit urbem : 
Ἔστι δὲ καὶ [Πανάκοον πόλεις Κύποον' Est autein et Pe- 
nacrus urbs Gypri. In. Μοητείς Grecorum die 4 
Maii, To? ἁγίου ἱεουμάρτνρος Θεοθότον ἐπισχόπον Kupty- 
ίας τῆς Σύπρου Sancii Theodoti martyris, epis- 
copi Cyrinim Cypri, sub Licinio imp. In act. 1 
conc, Ephesi : T2« Kxpáv»e Κύπρου, Cirenes Cypri. 


B 


C 


σίον, Ματβαίου δὲ Λενχαρων, τῶν τῶν Γραιχῶ 
θρόνων ἐπισκόπω», καὶ τῶν προβρηβέντων ἐπιτού- 
πων τοῦ τῆς Λευχοσίας Goyurtgxomou- τῇ παροῦ- 
ση διατάξει κατεστήσαμεν, xai χαταστάσει δικνι- . 
xi, ὑπὶρ tiov; ἐἑκατέρας Ἐκκλησίας ἐπὶ τοῖς | 
προθληθεῖσι καὶ ἑτέροις, & δύναται ἐκ ἐχείνοις tig 
ὕστερον «γεννᾷν ἁποστάσιως παοινοχλουμένην ὑπό. 
θέσιν, ἁπαραθραυστως τάττοκεω, thv vigo) Κύ- 
προ» τοῦ λοιποῦ iv ταῖς ἐνορίαις τῶν Λατίνων έπι- 
σχήπων καὶ υπὸ τῇ τῆς Λευχοσίας µητροπόὀλει τέσ- 
σαωας µήνον (12) ἔχειν Γραικῶν ἀρχιερατικὰς κα- 
θίδρας, πάλκι διὰ τοῦ ποολτφθῶτος ᾿Αλθανῶν 
ἐπιτκόπον Ιδίοις ἀποταχθείτας τόποι ἐπεὶ ἐν τῇ 
τοιαύτῃ νήσῳ τέσσαρες µόνον διαγινώσκονται εἶναι 
θοονοι ἐτισκόπων' pix» μὲ ἀἄρχιρατι- 
xí» καθέδραν τῶν Γραικῶν Εκκλησίας £v τῷ Muv- 
xogía (19) παρὰ τῇ Σωλεία, ἄλλον ἐν Πάω (14) 
παρὰ 73 'Apgwm (19) τρίτον ἐν ᾽Αμμοχώστω (106) 


Λατώων 


Stephanus verbo IIxd;. Ἔστι δὲ πόλις ἐν Kvonvia 
τῆς Κύπρον" Est vero civitas in. Cyrene Cypri. ln 
consilio vero vtt, act. 1v, reperitur, Ex apologia 
Leontii», episcopi Neapoleos Cypri. Ex quibus ejus 
insul& rnagnitudo innotescit, et Alexandrum 1V 
non tunc primum fundasse Ecclesias, sed  ponti- 
ficias instaurasse sedes jam antiquatas. 

(13) Λευκοσία. ln Menologio Erecorum, ος 
Typico S. Sabre, sic 12 Junil, Tou αγίου Tot). 
λίου ἐπισχόπου Λευχοσίας τῆς Κύπρον: S. Triphylli 
episcopi Leucosiz Cypri. Nicephorus tamen Calli- 
stuslib vt, cap. 42, vocat cum episcopum  Ledi- 
ensem Sozom. eliam I. 1 Hist., cap. 11, τὸν Αενδοῶν 
ἐπίσχοπον, Ledrensem episcopum. A Latinis Nicosia 
vocatur, et tempore Innocentii Ill metropolitico 
jureauecta erat, cujus archiepiscopi confirmatio ad 
summum pontificem spectabat,a quo et pallium 
accipiebat. Innocentius III, Ztegest. xiv, ep. 139, 
ad llierosolymitanum patriarcham, apostolire se- 
dis legatum : Prasentatanobis electione quam di- 
lecti filii capitulum Nicosiensis Ecclesie» de dilecto 
filio magistro Durando,ejusdem Ecclesize thesaura- 
210, celebrarunt, electionem eam sufficienter exa- 
minare nequivimus, secundum apostolicee sedis 
morem. Verum quia onerosum esset. et. grave, 
propter maris et viarum pericula, ob hoc iterato 
ad sedem apostolicam remeare, pallium pontifi 
calis officii ad te, tradendum eidem, durimus 
destinandum, fraternitati tue districte mendan- 
tes, ete. Tu ipsum pracipias conferas ei pallium 
sub forma quam tibi transmittimus. 

(14) Ἐν Πάγω. S. llieronymus in Vita Hilarionis, 
Ingresso Hilarione Paphum urbem Cypri, nobi- 


D lem carminibus poetarum. Vetus Papho sita erat 


in littore Orientis, olim metropolis totius insulis, 
utpote proceonsulissedes, ex Acl. apost. cap. xni. 
In primoconcilio NicenoPaphiepiscopus primum 
locum tenebat inter episcopos Cypri : Provincie 
Cypri, Cyrillus Paphensis, Gelasius Salanunensis. 
Item οἱ in concilio Cpolitano primo. Ina concilio 
tamen Ephesino, infine actionisr, reperitur prius, 
'Poyivo; ἐπίσκοπος πόλεως Κωνσταντίας, deinde Σαποἰί- 
4to6 Ἰάφον τῆς Κύπρον. Rheginus episcopus Cons- 
tantiz, Sapricius Paphi Cypri. Et in. act. vit 
sepius Constantia Cypri metropolis vocatur. 

(15) Αοσινζῷ. In conc. Chalced., act. 1, Proechius 
episcopus Arsinoe. Stephanus decem urbes eo 
vocatas nomine tradit, quarum, inquit, «62oux 
Κύπρον, 1 πρότερον Meptow λεγομένη * Septima 
Arsinoes est in Cypro, quz olm Marium voca- 

atur. 

(16) ᾽Αμμοχωστῷ. Famaugustam sio Greci vo- 


CONSTITUTIO CYPRIA. 


1546 


τῷ Καρποσίῳ (11), καὶ τὴν τιτάρτην iv Νε- Α sias nomen et auctoritatem pontificii muneris ha- 


παρὰ τῷ Λευκαρᾷ βουλόμεθα εἶναι, xoi ix 

χατονοµάδεσθαι, 
ανονικῶς διιθύνοντας. 
j» ὁσάκις ἑκάστη τῶν προλεχθεισῶν τῶν Τραι- 
χαθεδρῶν σχολάση ἐπίσκόπω, ἕἵτερος ἐκ τῶν 
τοῦ θρόνου χληρικῶν τῆς τοῦ ἁγίου Πνεύμα- 
πιχληθείσης χάριτος (18) εἰς ἐπίσκοπον ψηφι- 
e, οὗτινος ἐπιχυρώσει τῶν ἐκλογὴν ὁ Λατίνος 
ρεὺς εἰς οὗ ἑνορίαν ὁ ρόνος ixstvóg έστιν, εἰ 
ιν εὑρήσει αἁαπαρτιζομένην προσώπῳ σιμνῶ, 
ικῦ ἀδεία, ὀρθως ταχθείση, καὶ οὐ ducxólo; 
ποιήσει διὰ τῶν Γραικῶν ἐπισχόπων τῶν πλη- 
ἐνοριῶν, οὓς ἐπὶ τοῦτο ὁ αὐτὸς Λατῖνος χαλέ- 
ἐπίσκοπος ἀπονεῖμαι Χειροτονίας δῶρον. Tv 
οπικὴν φροντίδα τῶν µαναστηοίω», τῶν ἐχ- 
Vo», τοῦ κλήρου xxi τοῦ λαοῦ τών Ῥωμαίων 
ἐντὸς τῇ αὐτοῦ πόλει καὶ ἐνορία τυγχανόντων, 
ἀδείκ παοατιθεὶς αὐτῶ καὶ λαμβόνων παρ᾽ α)- 
νόμοτον ὁμολο/ίαν ὑὐπακοῆς ἐν σχήματι τοιού- 


"y 


& Γερμανὸς, ἐπίσκοπος Xo)ta; τῆς τῆς 
υσίας ἠἐἑνορίας, &x ταύτης τῆς ώρας xai x&- 
πιστὸς ἔτομαι καὶ 


τα 


ὑπαπούων τῷ ἁγίῳ 
Ἐχχλησία καὶ τῷ 
ἀρχειπισκήπῳ 
διαδόχοις κανονιχὼς εἰσερχουε- 
Ox ἔτομαι ἐν βονλῦῆ οὔτε id» ioym τοῦ 
σαι τὴν αὐτῶν ζωὴν, X» µέλος, ἡ χρατηθη- 
uxü χοκχτήσει. Βονλὺν ἣν τις ἐμοὶ i$ καθ' 
ν $ διὰ μηνύσεις Q3 διὰ γραµμαάτων ὃᾳηλὠ- 


» τῇ 


μον 


αὑτοῦ τε 


αγία Poun; 


02x, Λευχοσίας, 


abaggestaarena, eoquod in «ΡΓΠΦΡ medio ad 
|sSita sit et velut in arenario. ΄Άμμος enim 
1m significat, χωστὸς vero aggestum, a verbo 
ie, 079ero, obruo. De eaSozomenus lib. vi 
, 6.32:Cum Epiphanius inurbeamplaea que 
tima sacerdotio fungeretur. Olim Salamis, 
le Constantia vocata. Stephanus, Κωσταντί« 
()mom Σαλαμίς. Constantia est Salamis in 
0 S. Hieronymus Delocis Hebr. ez Act.apost.: 
mi;.civitasin Cypro insula, nunc Constantia 
quam Trajaniprincipis tempore Judei, in- 
ctis cmnibus accolis,deieverunt. In primo con- 
Niceeeno vocatur Saíanis, in Ephesino vero 
tantia, et ejus concilii temporetotius insula 
opolis erat ; naminact. v:t, /Ztheginus episco- 
'onstantic Cyprimetropolis.| n Chalcedonen- 
4. 1, Oly mpius episcopus metropolis Constan- 
In concilio vu, Nicieno it, act. i, iv et vir, inter 
opolitas recensetur Constantius cpiscopus 
tantie insula Cypri, Imo multo ante Conci- 
Ephisenum,circaan. 373, metropolis erat, si- 
emin consilioEphesinofuitRheginus Constan- 
»iscopus, Troilisuecessor: de quo idem conci- 
act.vri: Doceant pientissimi magistrinum Troi- 
lesancte oc beate memorie episcopus qui nunc 
ievit vel sancte memorie Subinus qui illum 
essit, vel qui ante illos venerabilis Epipha- 
abaliqua synodo ordinati fuerint. Et tamen 
hanius tertius a Rhegino metropolita fuerat. 
ates lib. vi,cap. 9: Epiphanius, Constantio ur- 
ypriepiscopus,concilo episcoporum illiusin- 
convocalto,statuit ne quis Origenis Libro legat. 
rocare autem episcoporumconciliumerat me- 
jylite munus. Claricus Sozom. lib. vi, cap. 23 ; 


PATROL. GR. CXL, 


B 


D 


bere. 


ὄνομά τε καὶ ἀξίαν ἀρχιρατικῆς Ἀλειτουρ/ίας ἔχειν τοὺς ἀρχιερεῖς τοὺς ταύ- 


Quoties autem quevis predictarum sedium Gre- 
corum vacare contigerit, suo orbata episcopo, 
alius ex eadem sede clericus, invocata sancti Spi- 
ritus gratia, per suffragia eligatur in episcopum, 
cujus sane electionem is Latinus confirmabit epi- 
scopus in cujus dicecessi sedes illa est, modo inve- 
nerit auctoritate canonica riteque ordinata pera- 
ctamelectionem persone morum gravitate veneran- 
die; ac sine ulla mora efflciet ut a Grecis vicinarum 
dicecesum episcopis quos ea de causa idem Latinus 
vocabit episcopus, consecrationis gratia ei confe- 
retur, Episcopalem curam monasteriorum, eoccle- 
siarum, cleri, populi in ea civitate et dicecesi con- 
sistentium propria auctoritate ei tradet et prsw- 
scriptam ab eo recipiet obedienliee confessionem 
in hac forma : 


EgoGermanus,episcopus Solie diecesisLeucosia, 
ex hac horaet deinceps ero fidelis et obediens S.Pe- 
tro sancteque Romane Ecclesie, et domino meo 
liugoni,archiepiscopo Leucosio,ejusque successori- 
bus canonice intrantibus. Non ero in consilio neque 
in facto ad perdendum vitam eorum velmembrum, 
seu ad capiendum captione maía. Consilium quod 
mihi per se ipsum. viel per nuntium,vel per litteras 
credituri erunt, ad damnum eorum nulli pandam. 
Papatus Romana Ecclesia ac canonum SS. Patrum 


Epiphanius Salamina qua est urbs Cypri, fuit epi- 
scopus ; et paulo post: Epiphanius in. disciplina 
monastica cumapud /£gyptios,tum apud Palasstinos 
illustrissimus habitus est. Postea quoque apud. Cy- 
priosinnon minori gloria fuit, apud quos electus est 
primaria urbis totiusinsule epicopus. Ea urbs pree- 
dicatione S Pauli cohonestata celebri nomine ex- 
stititAct. xur, Paulus et Barnabas abierunt Seleu- 
ciam et deinde navigaverunt Cyprum, ct cum 
venirent Salaminam pradicaverunt verbum Dei in 
synagogis Judezdorum. Et fortasse tunc metropolis 
effecta cum post concilium Niecenum Paphus, cre- 
bris concussa terree motibus, fuit destructa . S. 
Hieronymus in Vita S. Hilarionis : /ngressus Hila- 
rion Paphum.... qua frequenter terr motu lapsa, 
nuc ruinarum tantum vestigüs quid. olim fuerit 
ostendit. 

(17) Καοπασὶω. Conc. vi aet xvi : Joannes 
episcopus civilatis Καοπαθίων insula Cypri. Stepha- 
nus: Καοπασία, πόλις Κύποου, ἣν ΠΗνγμαλίων ἔχτι- 
σε, O&O; Ἑλλάνικος ἐν τοῖς Κυπριακοῖς. Διονύσιος 
δε διχ διρβό/γον Καρπασία) «Ὁτόν φησιν. Ἐενα- 
γόοας δὲ Κάρπαθον αὐτήν φησι, Θιόπομπος Κάρ- 
πατον, Carpasia, civitas Cypri, quam Pygmalion 
&dificavit. ut ait Hellanicus in Cy priacis. Dxonysius 
per diphthongum effert, Carpaseiam ; Xenagoras 
scribit Carpathiam, Theopompus vero Carpasum. 

(18) Ἐπικληθείσες 440v; . Innocentius Ifl 
Regest, xv, epist, 204, capitulo Nicociensi : Uni- 
versita vestre mandamus quatenus, convenientes in 
unum et sancli Spiritus gratia, ut moris cst, invo- 
cata, iu Patrem et episcopum animarum vestrarum 
vobis personam caaonice ac concorditer. eligatis, 


qua prodesse υαἶθαν et praeesse. 
49 


TT CONSTITUTIO CYPRIA. 4850 


οἷς ὁ μητροπολίτης i* νδµίµου dixalou δύναται 
Φικαιοδοσίαν ἐξασκεῖν εἰς τοὺς τοῦ συνερίθου αὐτῶν 
ὑποτεταγμένους, µηδὲν ἁρπαζέτωσαν. 

Αἱ δὲ αἰτίαι αἱ ἀνήχουσαι τῇ ἐχκλησιαδτικβ 
συλλογῦ, εἰ ἀποστραφῶσιν ἐν τοῖς Γραικοῖς, εἰς τὸν 
αὐτὸν σύμφυλον ἀρχιερέα κρινέσθωσαν. 'E&kv δι εἰς 
Λατῖνον xxi Γραικὸν, εἴτε ὁ Γραικὸς ἐγχαλεῖται, 
εἰς τὸν Λατῖνον τοῦ τόπου ἀρχιερέα ἀναφερέσθω- 
σαν πριτικῶς διαχαωριξόµεναι, πλὴν σωξοµένης τῆς 
ἀποστολικῆς καθέδρας ὑπεροχῆς, πρὸς ὃς βοήθειαν 
πάντες οἱ θλιδόµενοι δύνανται ἄμῖσως ἐπαναστρέ- 
gt. Εἰ παρὰ τοῦ ἐπισχόπου Γραικοῦ γένηταί τις 
ἔγχλησις xarà τοῦ Λατίνου ἐπισκόπου εἰς οὗ ἔνο- 
ρίαν ὁ αὐτὸς τυγχάνει Γραικὸς ἐπισχοπος, — st 
yt Χρεία, ἐντεῦθεν ἀνατριχέτω x«t πρὸς τὸν τῆς 
Λευκοσίας ἀρχιεπίσχκοπον. 

T$ παρούση τε Διατάξει θεσπίξομεν ἵνα ἐν τῇ 
πόλει ἢ ἐν τῇ ἑνορία τοῦ Λατίνου ἀρχιερέως, χωοὶς 
τῆς διατριθῆς τῆς ἔπισχοπῆς τῶν Γραιχῶν καθέ- 
δρας, μεθ οὗ τὸ ἀκροατήριον τοῦ ἐνόχου $ τοῦ δι- 
καΐου, £i τιν ἔχει ὁ Γραιχὸς ἐπίσκοπος, τὸ αὐτὸ 
xai ty διαγινὠώσκηται, xai μηδὲν ἄλλο εἶναι κριτή- 
prov διχαιοδοσἰας διατεταγµένως ἓν τοῖς Γραικοῖς * 
εἰ μήπως ἔν τινι ἐχκλησία Γραικῶν τοῦ τοιούτου 
ῥηγάτον $ ἀρχιδιαχονικῇ, à. ἄλλη ἐξουσία ἐκπεπλεγ- 
pívov ἔχουσα τιταγµένως Χχριτήριον ἀκοῆς ἐξ ἀρ- 
χῆς, ἐξ οὗ ἀπὸ τῆς αὐτῆς ἐχχκλησίας τὸν Γραιχὸν 
ἐπίσχοπον, καὶ ἐντεῦθεν χατὰ βαθμὸν οἱ αὐτοῦ ὑπο- 
τεταγµένοι ὁπόταν τούτων τι ἔσεται προχαλέσουσι. 

Τῷ ἀρχιεπισκόπῳ μέντοι x«i τοῖς Λατίνοις ἔπι- 
σκόποις ὑπὶρ πταισµάτων ἢ ἀδιχιῶν, καὶ τῶν αὖ- 
τῶν διχαίων, τῶν ἐκκλησιῶν τε αὐτῶν επιµελητέον 
Χανονικῶς iv τοῖς ΠΓραικοῖς τῶν αὐτῶν πόλεων ἢ 
ἐνοριῶν, ἐν ῥἐκείνοίς τοῖς συµθάµασι προσήχευ 
βουλόμεθα τὴν ἐξονσίαν ἐν ol; αὐτοῖς ἐκ δικαίου 
προσήχει τοῖς Λατίνοις, 

Πρὸς τὴν σύνοδον δὲ τοῦ Λατίνυ ἐπισκόπου ὁ 
Ῥωμαῖος ἐπίσχοπος ἐν τῷ αὐτοῦ ἐνορίᾳ τὸν θρόνον 
αὐτοῦ ἔχων, ἅπαξ τοῦ ενιαντοῦ μετὰ τῶν Ὠγουμί- 
νων x«l τῶν» ἱερέων αὐτοῦ, τῶν τὴν φροντίδα to» 
γΨνχῶν ἑχόντων, κρατεῖται ἐνεπηοχόως σνντρέχειν ' 
x«t τὰ αννοδικὰ τούτου θεσπίσµατα ἃ μέντοι τοῖς 
τῶν Γραιχῶν ἔθεσι p). ἐναντίοις τῷ χαθολιχῷῥ πίστει, 
καὶ ἐκ τῆς Γραικῶν Ἐκκλησίας ἀνεχομέοις μὴ &v- 
τιθαίνονσι, λαμθάνειν τε καὶ φυλάττειν. Ἵνα δὲ μὴ 
οἱ ῥηθέντες Γραικοὶ ἐπίσκοποι βαρύνωντοι βάρει ὃι- 
πλῷ ἐν τῷ δεῖσθαι τούτοις ἔρχεσθαι ix τῆς τοιαύτης 
διατάξεως ὀφείλιν, καὶ εἰς τὰς ἐπίσχοπιχὰς συνὸ- 


Α tum est, erga eosqui suo sunt suffraganeo subjecti 
jurisdictionem exercere. 


Cause que ad ecclesiasticum spectant forum, si 
controvertantur inter Greecos, a suo eorum gen- 
tili judicentur pontifice;si vero inter Latinum οἱ 
Grecum; sive Greecus accusetur, ad Latinum loci 
pontificem referanturjudicaliter dirimendee, salva 
tamen apostolice sedis preerogativa, cujus opem 
vexati omnes immediate possunt implorare. Si ab 
episcopo Greco aliqua instituatur accusatio adver- 
sus Latinum episcopum in ea diccesi in qua Gree- 
cus est episcopus, inde, cum necessitas postulave- 
rit, ad Leucosie recurratur archiepiscopum. 


B 
Preesenti hac Constitutione sancimus ut in civi- 
tate vel dicecesi in qua audientia forum actoris. 
vel rei est Latini pontificis, extra locum in quo 
episcopalis Grecorum constituta sedes est, si quid 
Grecus habet episcopus, ab uno eodemque foro 
cognoscendum esse, nec aliud quodqiam legiti- 
inum esse tribunal juris dicendi Greecis, nisi forte 
in aliqua Grecorum Ecclesia ejusdem regni, vel 
archidiaconali, vel alia potestate rite a principio 
exemptum audientis forum exititerit; à quo ab ea 
Ecclesia ad Greecum episcopum, et hinc gradatim 
qui in ejus sunt ditione, quotiescunque hisaliquid 
contigerit, se appellaverint. 
Archiepiscopo et episcopis Latinis ad canonice 
C cognoscendum de criminibus velinjuriisetjuribus 
ipsis suarum Ecclesiarum, in casibus illis potesta- 
tem in Grecos suarum civitatum veldiccesum esse 
volumus, in quibus de jure ipsis Latinis convenit. 


Ad synodur Latini episcopus Romeus qui ejus 
dicecesi sedem tenet episcopus, ac pariter abbates 
ejusque sacerdotes animarum curam habentes se- 
melin anno expedite accedant, et synodica decreta 
que, Grecis quidem institutis catholice fidei non 
repugnantibus, eta Grecis receptis Ecclesiis non 
adversanlur, suscipere el observare teneantur. 
Ne autem dicti episcopi Greci ex hujus observa- 
tione Constitutionis, qua ad episcopales etiam sy- 

p nodos Latinorum pontificum accedere coguntur 
duplici gra ventur onere, statuimus ad dicecesanam 
synodum eos non esse cogendos. 


deu; τῶν ἀρχιερέων Λατίνων τούτους ἔρχεσθαι, si; τὸν τῆς ἐπαρχίας σύνοδον τάττοµεν οὐκ ἀναγκαδομένους. 


Ἐν ταῖς ἐπιτηρύσεσι µέντοι τῶν Γραικῶν έπι- 
σχόπω», Ὦ τῶν οὐτοῖς ὑποτεταγμένων, &xtívqv βον- 
λάμεθα ἔχειν τοὺς Δατίνους ἀρχιερεῖς ἐν ταῖς (dieto 
πόλεσι xxi ἑνορίαις τὴν ἐξουσίαν, dv τῷ µητροπο- 
λίτρ ἐν ταῖς ἐπιτηρήσεσι τῶν αὐτοῦ συνερίθων καὶ 
τῶν αὐτοῦ ὑπηχόων παραχωροῦσι τὰ αανονικὰ 
θεσπίσµατα. 

Tà ἀρχιεπισκόπῳ μἐντὸν xai toti Aativoig επί: 
σκόποις, ὅταν ταύτας τὰς ἐνορίας τὰς περὶ τοὺό 


In puniendis vero Grecis episcopis vel in eorum 
ditione constitutis, volumus Latinos pontifices in 
suis civitatibus et dicecesibus eam habere auctori- 
tatem quam metropolite in puniendis suis suf. 
fraganeis sibique subjectis canonum eoncedunt de. 
creta. 


Quando archiepiscopus et episcopi Latini eas 
diceeses in quibus Greci eonsistunt eum dicce-« 


4554 


sano vicario jure visitaverint, hac servata justitiee A Γραικοὺς, μετὰ τοῦ τῆς ἑνορίας διχαίον 


mensura pecunias a parochiis exigendas esse pro- 
nuntiamus : nimirum ipse archiepiscopus a quin- 
que tantum parochiis exiget : Paphi episcopus a 
quatuor, Famauguste a tribus, el Nemesi similiter 
& tribus. Eam autem pecuniam a Grecis sue dic- 
cesis et parochie singulis accipiant annis. Sin- 
gule vero parochise summam prebeanttriginta soli- 
dorum tornesiorum sivetotidem byzantios, qui non 
exsuperent, sed eam exequent quotam. Licet sane 
parochiarnm numerum quee ratione visitationis sol- 
vere tenentur, attenta Romeorum paupertate, ex 
misericordi provisione ita mediocrem esse decre- 
verimus, quoniam vero Latinis quidem episcopis 
suarum Ecclesiarum bona ideo tradita sunt utin 


ipsis debitum ministerii eorum munus integre, cum Β 


necesse fuerit, explere valeant, si necessitas or- 
thodox:e fidei vel obedientie promptitudo quie Ro- 
mane debetur Ecclesie, vel morum disciplina pe- 
stulaverit, pluries ipsos Grecos esse visitandos, 
volumus, quo sine ullo Lalinorum gravamine vie 
sitationis munus exsequatur, Grecos ipsos quid- 
quid visitationi debetur suis sumptibus persolvere ; 
quando vero canonum constitutiones ipsisepiscopis 
visitationis munus injungunt, tunc opus est ut La- 
tini ipsi suis impensis munus obeant, cum etiam 
apostolus Paulus,nostri status exemplar,aliquoties 
victum sibi ipsi suarum labore manuum compara- 
verit, ne gravis foret iis quibus Evangelium predi- 
cabat, qui cum doctori necessarios subministrare 
sumptus detrectassent eo ipso impediebant ne 
predicationis mysterium propagaretur. 

Ut autem breviter quod equum et justum est 
precipiamus : habeant Latinorum Ecclesie in pre- 
fata insula decimas et obtenta jam consuetudo 
exigendi ejusmodi decimas per pontifices et cle- 
ricos Latinorum executioni deinceps mandetur. 
Quocirca cum in hac parte servandam esse con- 
suetudinem asseramus, nemo eorum existimet se 
immunem a solutione decimarum jure canonico 
et divino debitarum. 


Quamvis itaqué et Grecorum Ecclesiam regni Cy- 
pri ex hac constitutione non sit deinceps quidem 
habitura metropolitam sue gentis, volumus tamen 
ejusmodi Germanum, Greecorum archiepiscopum, 
quoad vixerit nomine et honore dignitatis archiepi- 
scopalis frui. Quam ob causam et eum usque ad 
mortem a potestate et ditione Leucosie archiepi- 
scopi immunem prorsus esse volumus et decerni- 
mus, ac precipimus ut, defuncto ejusmodi Ger- 
mano, nullus alius Grecus archiepiscopus in pre- 
fato constituatur regno. Verum, ne ejusmodi ar- 


(21) Βνδωντια. Nummi genus unius aurei. Inno- 
cent. III, lib. : epist. ad regem Portugallie : Pater 
tuus centum byzantios annuatim Romana Ecclesie 
constituit censuales. Horum autem pondus ex re- 
sponsione ejusdem regis ad pontificem elicitur : 
respondet eniin se pro censu annuali decem anno- 


ALEXANDRI 1V 


155? 

ἐπισχέ- 

πτωνται, τὸ αὐτὸ 6v ταῖς ἀπητημέναις ἐπιτροπαῖς 
ἀπαγγέλλομεν τῆς δικαιοσύνης µέτρον - τοῦ τὸν 


αὐτὸν ἀρχιεπίσκοπον πέντε µόνον, τὸν τῆς Πάφο, 
τέσσαρας, -ῆς ᾿)Αμμοχώστου τρεῖ, καὶ τὸν tii 
Νεμεσου ὁμοίως τρεῖς '΄Α dà ἀπὸ τῶν Γραικῶν rà 
αὐτῆς ἑνορίας x«i τῆς τούτον ἐπιγροπῦς λαμθωέ. 
τωσαν κατ ἴἔτος, ὧν ἐχάστη χιεφάλαιο τριάκοντα 
σόλιδος τουρνεσίων, $ τοσαῦτα βυξάντια (21), τὰ 
pà περιτεύοντα, πλὴν ἐξισούμενα τούτω τῷ ποσῶ, 
Πλὴν x«i τὸν ἀριθμὸν τῶν ἐπιγροπῶν τῶν ὀφειλο- 
µένων ἐπισχίψεως χαριυ, χατανοουµένος TÉG Άτω- 
χιίας τῶν Ῥωμαίων, διεκρένοµεν ἐἑλέους προµυ- 
θεία οὕτως μετριοποιῆσαι. Ἐπεὶ μέντοι τοῖς Λατί- 
γοις ἐπισχόποις πρὸς τοῦτό εἰσι τὰ τῶν ἐκκλεσιῶν 
αὐτῶν ἀγαθὰ Ἠπαρακεχωρηµένα, τοῦ £v ἐέχεῦοις 
πεοὶ τὸ  xpéog τῆς αὐτῶν ὑπουργίας ἀνελλικῶς 
icy ott) τὰ τῆς χρείας πληροῦν θέλοµεν, εἰ Q χρεία 
τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, ᾧ τὸ ἄοκνον τᾷῷς ὑπαχοῦς 
τῆς ὀφειλομένης TB τῆς Ῥώμης Ἐκκλησία ἡ i 
τῶν ἠθῶν ἀπαιτήσει παίδευσις τοῦ ἐπισχέπτεσθαι 
τοὺς αὐτοὺς Γραιχοὺς πολλάχις, ἀποτένέν αὐτοὺς 
ἐπί τοῦτο περὶ αὐτοὺς ἄνεν τιυὸς βάρους ἐκείνων τὲ 
τῆς ἐπισχέψιως χρίος ἰδίαις ὅαπάναι. Όταν μότο 
αὐτοῖς αἱ τῶν ἁγίων διατάξεις κανόνων τοῦτο £x 
τρέπωσιν, ὀφείλουσι διαχορηγεῖν - ἐπεὶ καὶ ὁ ἀπὸ- 
στολος Παῦλος τὸ πρὸς ὑπόδειγμα τῆς ἡμετίοας 
καταστάσεως ἑνίοτε ἑαυτῷ τὴν ζωὴν τῷ τῶν rupe» 
xóme ἐχτύσατο, τοῦ Mi φορτιχὸς εἶναι τοῖς el, Gxà- 
pettt τὸ Εὐαγγέλιον οἵτιες κατοχνοῦντες ἔπιχο- 
ρηγεῖν τῷ διδασκάλῳ δαπάνην, κατὰ τοῦτο τοῦ τῆς 
χορηγίας στερηθῶσι μυστηρίου. 

Ὡς ἐν κχεφαλαίῳ δὲ τὸ ἀνῆχον δίχαιον τοῦ κελεύ- 
ειν ^ τὰς δεκατείας ἐν τῇ προλεχθιίση νόσω ἐχί- 
τωσαν αἱ τῶν Λατίνων ἐκχλησίαι, xxi 0» συνήθεια ἡ 
παραχεχρατηµένη εἲς τήν τῶν τοιούτων δεχατειῶν 
λῆψιω ἀπὸ τῶν ἀρχιερέων καὶ τῶν κληρικῶν τῶν 
Λατίνων, si; τὸ ἑξῆς διαπραττοµένη φυλαττέσθ». 
Διὰ τοῦτο μέντοι ὅτι iv τούτῳ τῷ μέρει λέγοωο 
φυλακτέον τὸ ἴθος, µή τις αὐτῶν νοµιξέτω εἶναι 
ὑπεξηρημενον τῆς τῶν δενατειῶν λύσεως τῶν όφις 
λομένων χανονικῷ καὶ θείῳ διχαίῳ. 

Τοίνυν xxv καὶ η τῶν Γραικῶν Ἐκκλησία τοῦ ti; 
Κύπρου ῥηγάτου κατὰ ταύτην τὸν τάξεν, οὐχῖξει ὃϊ 
εἰς τὸ μετὰ ταῦτα μητροπολίτην τοῦ αὐτῆς ἕθνους " 
θέλοµεν μέντοι τὸν τοιοῦτον Γερμανὸν τὸν τῶν Γραι- 
xv ἀρχιεπίσκοπον χέχρις ἂν G6 τῷ τῆς ἀρχιεπισκοκι- 
κῆς ἀξίάς ὀνόματι καὶ τιμὴ χρῆσθαι - οὗ ἔνεχεν καὶ τὺν 
τοιοῦτον µέχρι τελευτῆς κωλύομιν ὑπὸ τῷ ἐξονσί 
τοῦ τῆς Λευκοσίας ἀρχιεπισχόπου παντελῶς εἶναι 
καὶ τάττοµεν ὡς, τελεντέσαντος xo) τοιούτου Γῳ- 
μανοῦ, τοῦ μὴ τιν ἔἕτερον ἀρχιιπίσχοπον Dpsub 
ταχθῆναι ἐν τῷ προλεχθέντι ῥηγάτῳ. Πλὲν τοῦ pi 


rum jam misisse mille aureos. Itaque singuli by- 
zantii unum pendebant aureum. Clarius idem Re- 

est. xv, ep. 179, ad patriarcham Antiochenum, 
fratri iuo mille byzantios dedisse, ad mille aurt- 
orum valentiam., 


4533 


CONSTITUTIO CYPRIA. 


Itb 


τὸν τοιοῦτον ἀρχιεπίσχοπον Γεῤμανὸν περιφερεσθαι Α ehiepiscopus Germanus palabundus oberret nullo 


μὺ Εγνωσμένου τοῦ θρόνου αὐτοῦ, τὸν προλεχθέντα 
ἐπίσκοπον τῆς τῶν Γραιχῶν καθέδρας τῆς ἐν τῇ 
Σωλείᾳ τῆς Λευχοσίας ἑνδρίας ἀπὸ τοῦ δεσμοῦ τοῦ 
χεκρατημένου τῷ ᾿Εκχλησίαᾳ αὐτοῦ, λύομεν αὐτὸν, 
πρὸς τὸν ἐπισχοπιχὸν θρόνον τοῦ ᾿ΛΑρσινοῦ, τὸν τῆς 
Πάφου ἐἑνορίας σχολάξοντα, τῇ τῆς ἀποστολικῆς 
ἐξουσίας ἀδείᾳ καὶ cà ᾖβουλῇ τῶν προῤῥηοθέν- 
των ἀδελφῶν' xoi µεταφέροµεν καὶ δίδοµεν αὐτῷ 
ἄδειαν τοῦ Φιέρχεσθαι ἐλουθέρως εἰς τὸν αὐτὸν θρό- 
νον. Τῷ προῤῥηθέντι di Γερμανῷ ἀρχιεπισκόπῳ 
τὰς ῥηθείσας, τὸν θρόνον xci την τῆς Σωλείας Ἐχ- 
ἁλησίαν ἐν πνευματιχοῖς x«i ἐν καιριχοῖς xarà τὴν 
τούτων βουλὴν καὶ ἐξουσίαν παρατιθέµεθα, παρ 
αὐτοῦ χρατηθησόµενα οὐτῇ tà τιμῦ ἀεὶ, καὶ τῷ 
τῆς ἀρχιπισκοπιωῆς «hae ὀνόματι 
ποιμαινόµενα, οὔτος µέντοι τοῦ εἶναι αὐτὸν ἐλεύ- 
θερον à ἐν τῷ ῥηθέντι Üpóve τῆς Σωλείας, à παρὰ 
τῷ ἐκκλησίᾳ τῶν Γραικῶν τοῦ Αγίου Βαρνάθα τῆς 
Λενκοσίας, Ὃν εἰς τὸν ἐπίσχοπον τοῦ αὐτοῦ θρὸ- 
νου £x τῆς τοιαύτης εὐεργεσίας τὕς ἡμετέρας 
διατάξεως χαθύχειν εἰς τὸ διηνεκὶς βουλόμεθα xci 
x«r& τὴν αὐτοῦ θέλησιν κατοικεῖν. Αὐτοῦ δὲ τοῦ 
ἀρχιεπισκόπου θανόντος, ἓν τῷ tá; Σωλείας θρόνω 
ὀσάχις αὐτῷ χερεύση, ἁπλοῦς µόνον τοῦ τῶς ΓΕραι- 
x&v ἴθνους ἐπίσχοπος «χειροτονείσθω, ὃς τῷ τῆς 


ἐπισχοπιχῶς B 


suo acceptus throno, prefatum episcopum sedis 
Grecorum Solie, diccesis Leucosie, a suo quo 
tenetur Ecclesie vineulo solvimus et ad episcopa- 
lem sedem Arsinoes, dicecesis Paphi. vacantem, 
apostolici potestatis auctoritate ac presfatorum 
fratrum nostrorum consilio, transferimus, eique 
potestatem facimus libere progrediendi ad suam 
eam sedem. Preefato vero Germano archiepiscopo 
predictam Solie sedem et Ecclesiam in spiritua- 
libus et temporalibus, ex eorumdem consilio ea- 
demque potestate deferimus, ab ipso semper cum 
suoretinendam honoreetarchiepiscopalis dignitatis 
nomine et episcopali auctoritate regendam ; ita ut 
in sua sit potestate et voluntate pro suo libitu in- 
colere vel dictam Solie sedem vel degere apud 
Grecorum ecclesiam S. Barnabe Leucosse, quam 
ad episcopum hujus sedis ex presentis nostre 
hujus Constitutionis beneficio perpetuo spectare 
volumus. Ko autem archiepiscopo defuncto, sine 
ulla controversia Solie sedem quoties suo fue- 
rit orbata pastore, ex Grecorum duntaxat gente 
episcopus eligatur, qui Leucosit& episcopo, eodem 
modo quo et alii episcopi Greci Latinis tenentur 
subesse episcopis, ex preesentis tenore Constitutionis 
etiam ipse subsit. 


Λευκοσίας ἐπισκόκω τῷ αὐτῷ τρόπω ᾧ x«i οἱ ἄλλοι Γραικοὶ ἐπίσκοποι ὀφείλουσιν ὑποχεῖσθαι τοῖς Λα- 
τίνοις ἐπισχόποις, χατὰ τὴν πρόνοιαν τῆς παρούσης διατάξιως ὑποταττέσθω. 


Τὸν αὐτὸν µεντοι ἹἹρμανὸν, τὸν τῶν Γραιχκῶν 
ἐπίσχοπον, oig µοναστήρια,ἐκκλησίας, κλῦοον 
λαὸν τῶν Γραικῶν τῆς πόλεως Λευχοσίας xci 
pim; βουλόμεθα ἔχειν ἐκείνην τὺν ἐξουσίαν τὴν 
προγεγονυῖαν τῷ ἐμπεπιστευμέῳ θρόνω αὐτοῦ, ὧν 
οἱ ἄλλοι τῶν Γραικῶν ἐπίσχοποι τοῦ τῆς Κύπρου 
ῥογάτου ἐκ τῆς τοιαὐπῆς προµηθείας εἰς τοὺς ΓΤραι- 
χοὺς τοὺς αὐτοῖς ὑποτεταγμένους ἐπιπράττονσιν. 

Τοῦ λοιποῦ αὐτῷ τῷ τῶν Γραικῶν ἀρχιεπισχόπῳ 
ῥῶντι, Q τὴν τὴς ἀρχιεπισκοπιχῆς ἀξίας λειτουργίαν 
παρακατέχοντι, αὐτοῦ δὴ τοῦ ἀρχιεπισκόπου xci τῶν 
επισχόὀπων τῶν Λατίνων ἐπὶ τοῖς Γραιχόϊς περὶ τὸν 
ἐξακολούθησιν τῶν ἀρχιεπισχοπιχῶν ἐξουσία 
τοῦ ἀνακινεῖν τὴν τῆς διενέξεως ὕλην ἀφελκέσθω. 

Τάττοµεν τοίνυν καὶ θεσπίζοµεν τοῦτον αὐτὸν 
ἀρχιεπίσκοπον τῶν peu» Γερμανὸν, ἕως ἂν δᾷ, 
ἐκ τῆς καταστάσεως τῆς τοιαύτης διαταιῆς ἄνευ 


x«t 


ἐνο- C 


Ipsum porro Germanum Grecorum episcopum 
ad monasteria, ecclesias, clerum et populum Gre- 
corum Leucosie civitatis et diocesis regendum 
promovemus, ea potestate preeditum in concredita 
sibi sede, quam alli Grecorum episcopi regni Cypri 
ex ejusmodi provisione in Grecos sub eorum 
ditione constitutos obtinent. 


Eo tandem Grecorum archiepiscopo vivente, 
sive archiepiscopalis dignitatis munere fungente, 
ipsi quidem archiepiscopoet episcopis Latinorum, 
ut exciendi materia dissidiitollatur, de archiepisco- 
palibusconsequendis juribus supra Grecos ablata 
sit potestas. 

Precipimus igitur et mandamus ut ipse Greco- 
rum archiepiscopus Germanus, quoad vixerit, 
ex hujus dispositione Constitutionis, sine Latino- 


ἀντιλογίας τῶν Λατινων ἀρχιερέων ἐλευθέρως, ὅταν p rum controversia episcoporum, quotiescunque 


μέντοι χκανονικῶς τοὺς Γραιχκοὺς τοὺς ἐκλεχθέντας 
τῇ Κύπρῳ χαθεξῆς χειροτονητέους εἰς ἐπισχόπους, 
καὶ ἀπὸ τῶν Λατίνων ἀρχιερέων, εἰς ὧν παροιχίας 
εἰσὶν, ἐπισφραγιφομένους, ἀδείᾳ μητροπολιτιῇ, 
πρὸς τὰς ἱερὸς τάξεις προθιθαξοµένους, χειροτο- 
νείτω. τοὺς δὲ ἄλλους τοῦ αὐτοῦ ῥηογάτοῦ  l'pat- 
κοὺς ἐπισχκόπους σνγκαλείτω πρὸς τὸ τῆς τοιαύτης 
Χειροτονίας μµυστήριον τελεῖν' καὶ περὶ πάντας 
τοὺς Γραικοὺς τοῦ αὐτοῦ ῥεγάτοῦ τῷ αὐτῷ ἀδείᾳ 
ἀπονεμέτω τὴν τῆς ἐπισχίψεως λειτουργίαν ὅταν 
£x τοῦ δικαίου ἐπωεμηθείη: καὶ ἐν ταῖς τοιαύταις 
ἐπίσχοπαῖ, ὃ ἐἑ αὐτοῖ ἀνήκουσι λόγῳ πι: 
ὄκοπῆς ἣν ματροπολιτικὴν οἱ θεῖοι κανόνες Παρά- 


Grieci in Cypro canoniee fuerint effecti, ut postea 
ordinentur episcopi, et a Latinis pontificibus in 
quorum sunt diccesibus consignati, auctoritate 
metropolitica ad sacros ordines promovendi, eos 
libere censecret ; alios vero ejusdem regni Gree- 
corum episcopos ad ejusmodi ordinationis sacra. 
mentum perficiendum advocet, etin Graecos omnes 
ejusdem regnieadem auctoritate visitationis munus 
exerceat quoties de jure exercendum erit; et in 
iatos episcopatus vel in eos quirationeepiscopatus 
in ejus sunt ditione, quam metropoliticam divini 
traduntcanones,plenariam eam habeat potestatem, 
eosque in vita ipsius arhiepiscopi regat ! siquidem 


4555 


Latini quorum hec aliaque sunt jura ex presenti 
constitutionis sanctione, post ejusmodi archiepis- 
copi mortem eaoblinebunt; eo autem nolente nulla- 
tenus se ipsos ingerant: salvain ejusmodi reet inre- 
liquis aliis casibus manente potestate Leucosie ar- 
chiepiscopi et Latinorum episcoporum, Arohiepisco- 
pus tamen Grecus eam habeat potestatem quam ipsi 
Leucosis archiepiscopo ratione metropolis et aliis 
Latinis episcopisratione diecesum in Graecos omnes 
prefati regni ex nostra dispositione heo tradit 
constitutio 

τοῖς ἄλλοις ἐπιακόποις τοῖς Λατινοις λόγῳ ἐνοριῶν 
τῆς ἡμετέρας διατάζεως δίδωσι τὸ xardarqpa, 

Dieto item Grecorum arohiepiscopo vivente, 
quemadmodum et deinceps, quoties in Romeos οἱ” 
vitatis et dicecesis Leucosie jus dicendum erit de 
criminibus et aliis, sine prefato archiepiscopo 
Germano Latinus assidebit archiepiscopus. Quee 
juríisdictio Latinis aliis episcopis preefati regni per 
hanc constitutionemin episcopos, clericos aliosque 
Grecos earumdem civitatum et diccesum tradita 
est, Quamvis etarchiepiscopis Germani personam, 
quousque vixerit, in omnibuset per omnia volumus 
immunem esse ab archiepiscopi Latini potestate, 
tamen ab ipso quidem preesenti constitutionis in- 
cipiat observatio. 


Idem ipse Germanus archiepiscopus concesse 
sibi Solie sedis nomine Latino archiepiscopo le- 
gitimam obedientie professionem ex superius tra- 
dita forma faciat. Ex ejusmodi autem professione 
et obedientia nullam prosus volumus Latinum 
archiepiscopum habere potestatem puniendiipsius 
archiepiscopi Germani personam, autquidquam ei 
precipiendi in quovis unquam casu ut per sin- 
gulare immunitatis privilegium ejus duntaxat per- 
sone ex hac constitutione datum, sine ulla prorsus 
perturbatione usque in flnem quietam ipse tranquil- 
lamque vitam ducat. 


Quoties autem a prefato Germano, Grecorum 
archiepiscopo, ad Latinum apellatum fuerit ar- 
chiepiscopum, teneat appellatio, salvo preelationis 
jureapostolicee sedis. Leucosis& archiepiscopus post 
dicti Germani, Grecorum archipiscopi, mortem, 
Grecos sui provincie in civitatibus vel dicecesibus 
suffraganeorum suorum degentes jure sue metro- 
polis, quod ei convenire volumus, visitabit. Ab om- 
nibus autem harum civitatum Grecis generatim in 
quavis civitate pro singulis parochiis sumet sin- 
gulis annis vel summam sexaginta solidorum tor- 
nesiorum vel totidem byzantios non minoris vel 
majoris valoris, nec amplius quidquam. 


Eamdem potestatem quam hisce presentis con- 
stitutionis decretis in judicio latis tum Grecis, tum 
Latinis pontificibus regni Cypri tradidimus, etiam 
decretam esse Syris ejusdem regni, qüi eisdem ac 
Greci prediti sunt moribus et institutis, ex com- 


ALEXANDRI IV 


{πό 
À χωροῦσν, ἐχέτω περιουσίαν’ καὶ ἐν τῷ ζωῇ αὐτοῦ 
ἀρχιεπισχόπου τούτων ἀρχέτω" καὶ γάρ οἱ Λατῖπι 
πρὸς οὓς εἰσι ταῦτα xai ἄλλα δίκαια, κατὰ τὸ τῆς 
παρούσος διατάξεως θέσπισµα μετὰ τὸν θάνατω 
τοῦ τοιούτον ἀρχιεπισχόπον χαθέξουσιν. αὐτοῦ di 
μὺ θέλοντος μηδαμῶς ἐμθαλλέτωσαν ὑκυτοὺς ϱν- 
ζομένος iv τοσούτῳ τῷ Tüc Αευκοσίος ἀρχιεπισιί- 
πῳ καὶ τοῖς Λατίνοις ἐπισκόποις χαὶ ἐν τοῖς Ἆοι- 
ποῖς συμθᾶσιν ἐξουσίας' ἀλλ οὖν ὁ Γραικὸς &pyu- 
πἰσχοπος ἐχέτω ἐξουσίαν, ὧν αὐτῷ τῷ τῆς Λευκεὶ- 
σίας ἀρχιεπισχόπῳ λόγῳ µητροπόλεως, καὶ αὐτῷ 
περὶ πάντας τοὺς Γραικοὺς τοῦ πῤηθέντος ῥηγάτον 


Ilii» τοῦ ῥηθέτος ἀρχιεισχόπου τῶν Γραιχῶν 
ξῶνος, ὥσπερ καὶ μετέπειτα, ἐἑκάστην δικαιοσίαν 
B καὶ τοὺς ᾿Ῥωμαίους τῆς πόλεως Λενκοσίας xe 
ἐνορίας, χωρὶς τοῦ προλεχθέντος ἀρχιεπισχύκου 
Γερμανοῦ, ἐν ἐγχλήμασι καὶ ἄλλοις ὁ Λατῖνος 49. 
Χιεπίσχοπος παρακαθίσει BÀ τοῖς ἄλλθις Λατύαι; 
ἐπισκόποις τοῦ προῤῥοθέντος ῥηγάτοῦ διὰ ταύτης 
τῆς διατάξεως εἰς ἐπισκόπους, χληριχοὺς καὶ τοὺς 
ἄλλους Γραικοὺς τῶν αὐτῶν πόλεων καὶ ἑνοριῶν 
παρακεχὠρηται. Κάν καὶ τὸ τοῦ ἀρχιεκισκόπο 
Γερμανοῦ πρόσωπον µέχρις d» τελευτὴσφ πάντα 
πᾶσιν ἐξηρημένον εἶναι θέλοµεν ἀπὸ τῆς τοῦ &- 
Χιεπισκόπου τοῦ Αατίνου ἐξουσίας, ὅμως µέντοι b 
αὐτῷ $ φύλάξις τῆς παροὐσης διατόξεως ἀρχέσθῳ. 
Ο αὐτὸς Γερμανὸς ἀρχιεπίσκοπος 
Σωλείκς θρόνου 


ὀνόματι 735 
τῆς παρακεχωρηµένης αὐτῷ -ὃ 
Λατίῳ ἀρχιεπισχόπῳ ἐνώμοτον ὁμολογίαν ποιησά- 
τω ὑπαχοης xarà τὸν ἐγνωσμένον τὺπον ἄνωθι. 
Ἐκ τῆς ὁμολογίας dí xai ὑπακοῆς τοιαύτης τὸν 
Λατῖνον ἀρχιεπίσκοπον διανοεῖσθαι εἷς τὸ τοῦ τοιοὺ- 
του Γερμανοῦ τοῦ ἀρχιεπισκόπου πρὀσωπον ὃ ἐπι- 
τάττεν τι αὐτῷ ἐν ὀπισαδήποτε χρὲσει οὐδιμίω 
βουλόμεθα ἔχει περιουσίαν, ἵνα, παρακεχωρημένες 
μόνον ὑπεξαίρέσως τῷ προσώπῳ αὐτοῦ, ταύτῃ τῇ 
διατάξει ἐντελῶς καὶ ἀδιασείστως διὰγη. 


C 


Ei πο-ε δὲ ἀπὸ τοῦ προλεχθέντος Γερμανοῦ, τοῦ 
τῶν Γραικῶν ἀρχιεπισχόπου, ἐκκληθείη πρὸς τὸ 
Λατῖνον ἀρχιεπίσκοπον, σωζοµένης τῆς προτιμέ- 


σεως τοῦ ἀποστολικοῦ θρόνου ἐγκαλείσθω. ^O di 
τῆς Λευχοσίας ἀρχιεπίσκοπος μέτὰ ch» τελετὶν 


τοῦ ῥηθέντος Γερμανοῦ, τοῦ τῶν Γραικῶν  &pyum- 
σκόπον, τοὺς Γραικοὺς τῆς αὐτῆς ἐπαρχίας ἐν ταῖς 
πόλεσιν ij ἑνορίις τῶν αὐτοῦ συνερίθων διαίω 
τῶν αὐτοῦ µητροπόλεως, 6 αὐτῷ θέλοµεν ἀνύχεο, 
ἐπισκέψεται. Μίαν µέντοι ἐν ἐκάστρ πόλει ἑνορίεν 
παρὰ πάντων τῶν Γραιχῶν τοὔτων τῶν πόλεων 
χοινῶς κατ ἐπιτροπὴν λαμθανίτω χατ᾽ ἔτος à d 
χοντα σόλιδος τουρνεσίων χεφάἄλαιον, ἡττοσαῦτα βι- 
ζάντια τὰ ἰσόποσα τούτοις, μὺ πλέον. 


D 


Ἑκατέρων τοίνυν ῥἐδουσίαν, Ότοι Λατίνων — x& 
Γραιχῶν ᾿ἀρχιερέων τοῦ τῆς Κύπρου ῥηγάτον de- 
κριτιχοῖς τοιούτοις ὅροις τῶς ἡμετέρος Φδιατάξεως, 
ὁμοίως καὶ τοῖς Σύροις τοῦ αὐτοῦ τὰ αὐτὰ μὲ 
τῶν Γραικῶν ἔθη xxi $c, ποιοῦ τε Φουικίου ἁπί- 


Hs 


CONSTITUTIQ CYPRIA. 


1558 


φασιν ἀπό tog Φφυλάττουσω, ἐπεσφραγισμένη τῷ À muni juris sententia a cunctis observanda, consi- . 


τοῦ παρόντος θεσπίσµατος ἀδεία κελεύοµεν. 


Tou μὺ Ód' ἑτέρυς τοὺς τῦς ἡμετέρας διατάξεως 
όρους τολμῦσαι παραθῆναι, ὢ ἔτι µητροπόλεως ἢ 
ὑπεξαιρέσεως αὐτοὺς λόγους διαζητεῖν -* πλὴν ἐν 
Χριστῷ τῇ ἀλοθεὶ πάντων εἰρήνη, ἐχάτεροι μέντοι 
πρὸς ἀλλύλους µέλο διὰ ὀμοψυχίας συνένωσιω xal 
τάξιν συνηθέίας, Ὑένοιντο τῆς αὐτοῦ κιφα)ῆς ἓν 
cepa, Αμήν. 

Ἐδόθη ᾿Αναγνία διὰ χειρὸς τοῦ μαΐστωρος 'lop- 
Φάνου, τῆς ἁγίας Ἐκχλησίας Ρώμης χουδουκου- 
λαρίον καὶ νοταρίου, τῇ ἐννάτῃ Ἰουλίον, Ud". y', 
ἔτει τοῦ Κυρίου σαρχώσεως χιλιοστῷ δ ιαχοσιοστῷ 
ξηχοστῷ, τοῦ τοῦ παπάτου ἀρχιερέως τοῦ τετάρ- 





του πάπα ᾽Αλεξάνδρου πέµπτον ἔτους Xyovroc. 
᾽Αναλάθε 
Ἐγὼ ᾽Αλέξανδρος ] Καθολιχῆς 
ὀ ó uU 
Εκκλησίας ἅγιος | ἅγιος ἐπίσχοπος 
Ὑπέργα- Πέτρος |] Παῦλος]. γα. 
Ἐγὼ "Orco -S — ᾱ Τουσκουλάνου 
et | : - hd 
ἐπίσχοπος -ἅ Αλέδαν ?p ος ὑπέγραψα. 
. , Παπα | τιταρ . 
Εγὼ Στέφανος Πραινεστίνος 
το ς 
ἐπίσκοπος ὑπέγραψα. 
no$ «o(nep 
Ai τῶν καρδιναλίων ὑπογραφαί, 
Ἐγὼ ἀδελφὸς Ἰωάννης (92), ὁ πρεσθύτερος χαρδινά- 


λιος τοῦ ᾽Αγίου Λανρεντίου ἐν Aouxívn, ὑπέγραψα. 

'Eyo ἀδελφὸς Οὔὕγγος, ἐπιγεγραμμένος πρεσθύ- 
τερος τῆς Ἁγίας Σαθένης καρδινάλιος, ὑπέγραψα. 

᾿Εγὼ ᾿Ῥιχάρδιος, τοῦ ᾿Αγίου Αγγέλου διάκονος 
καρδινάλιος, ὑπέγραψα. 

Ἐγὼ Ὀκταθιανὸς, ὁ τῆς ᾽Αγίας 
ῥίας τῆς ἐν Πλατεία ὁδοῦ διάχονος 
ὑπέγραψα. 

Ἐγὼ Ἰωάννης, τοῦ ᾽Αγίου Νιχολάου ἐν τῷ qQu- 
λακῇ Τουλλιανοῦ διάκονος καρδινάλιος, ὑπέγραψα. 

Εγὼ ἸὈτομπόνος, τοῦ Αγίου ᾿Αδριανοῦ διάχονος 
καρδινάλιος, ὑπέγοαψα. 

Καὶ γεγονυίας ἐπιμελοῦς τῆς 
τοιούτονυ µεταγράµωµατος πρὸς τὰ ἀρχαῖα γράμμα- 
τα, ὁμολογοῦμεν τοῦτο τὸ µετάγραωµα ἀἄληθες εἷ- 
ναι, καὶ τὴν αληθῆ περίληψιν τῶν ἐξ ἀρχῆς ypap- 
udo), ἰδόντες & μµετεγράφησαν ἐκ προσταγῆς xai 
Ἡμετέρας, διακρίσεως ἐπερχομένης 
κάτωθεν ογεγραμµένου νοταρίου οὐδενὸς 
ἑλαττωθέντος γράμματος, ἡὶ συλ- 
λαθῆς τὸ ἑλαττοῦν d» ἀλλοιοὺν τὴὺν τῆς ἀληθείας 
ὑπὸστασι. τει µμεταγραφῇ δημοσία πιστεύειν 
καὶ εν χρίσει καὶ ἐκτὸς βουλήμεθα ὥσπερ x«i ”-οἷς 
χυρίοις Ὑράμμασιν. Εις οὗ πράγματος μµαρτυρίαν 
καὶ τελεωτέραν πίστωσιν τὸ παρὸν µετάγραµµα, 3 
τὸ δηµόσιον δικαίωαα, Ἀληφθὶ ἀπὸ τῶν κυρίων 


Θιοτόχου Ma- 
καρδινάλιος, 


παραθισιως τοῦ 


θελήσεως x«t 
ἀπὸ 
προστεθέντος οὔτ᾽ 


τοῦ 


(92) ᾿Εγὼ Ἰωάννης. In. actis. Alexandri 1V im 
pressis non reperitur nomen istius cardinalis. [n 
ecclesia tamen Sancte Agnetis Romsin marmorea 


C 


D 


gnata presentis hujus sanctionis auctoritate man- 
damus. 

Nemo autem utriusque partis hujus nostre con- 
stitutionis decreta infringere audeat, aut metropo- 
lis vel immunitatis rationes suas amplius disqui- 
rere ; sed in Christo, qui est omnium pax vera, 
singuliinvicem membra per unianimem concordiam 
et eorumdem morum institutionem effecti, unum 
efficiamur corpus ejusdem capitis. Amen. 

Datum Anagnie manu magistri Jordanis, sancte 
Romane Ecclesie cubicularii et notarii, die nona 
Julii, indict. m, anno Incarnaticnis Dominice 1960, 
pontificatus Alexandri pape ΙΥ anno 5. 


Svscipe 


Catholice 


Episcopus 


Ego Alexander 

Ecclesie 
Sub- 

Ego Otto 

Episcopus 

Ego Stephanus 
Episcopus 







Sanctvs|Sanctvs 
p Petrvs | Pavivs|o — scripsi 
B Tusculanus 
á subscripsi 
Prenestinus 
subscripsi 


der 
IV 


Alexan- 


Papa 


umn) UunAJoS 


Cardinalium subscriptiones. 

Ego frater Joannes, Sancti Laurentii in Lucina 
presbyter carJinulis, subscripsi. 

Ego fr. Hugo supradiotus presbyter. sancte Sa- 
bine cardinalis, subscripsi. 

Ego Riccardus, Sancti Angeli diaconus cardina- 
lis, subscripsi. 

Ego Octavianus, Sancte Dei Genitricis Mariee in 
Via Lata diaconus cardinalis, subsoripsi. 


Ego Joannes, Sancti Nicolai in Carcere Tulliano 
diaconus cardinalis, subscripsi. 

Ego Otthobonus, Sancti Adriani diaconus car- 
dinalis, subscripsi. 

Et diligenti facta collatione hujus transumptli 
cum antiquo exemplari, fatemurhoc transumptum 
esse verum ac veram comprehendere sententiam 
primi exemplaris, scientes, ea quee descripta sunt 
ex nostro decreto et voluntate et accurata discus- 
sione a subseripto notario fuiese exarata, nihil 
addito, neque syllaba vel littera dempta que mi- 
nuat vel mutet veritatis substantiam. Cui publico 
transumpto fidem in judicio et extra haberi volu- 


. mus non secus ae primo exemplari. In cujus rei 


testimonium majoremque fidem, presens tran- 
sumptum seu publicum instrumentum, a preefatis 
veris exemplaribus descriptum, cum Facultatis si- 
gillo procuratori Leucosie Ecclesie tradidimus. 


inscriptione consecrationis ejus ecclesie, facte ab 
eodem Alexandro IV anno 1254, est Joannes card. 
tituli S. Nicolai in Carcere Tulltano. 


1559 ALEXANDRI IV CONSTITUTIO CYPRIA. 1560 


γβαμµάτων τῶν προλεχθέντων ἀἐπισφραγίσμασω  ivepysios, τῷ ἐπιρόπῳ τῆς dv Λενκοσία — "Exi 
σίας παρίσχομυ. 

Scripum Leucosie in aula archiepiscopi, anno Α ᾖΓέγραπται ἐν Λεωκοσία, ἐν τῇ τοῦ ἀρχικισιέ- 
ab Incarnatione Domini 1297, indict. xv, die mou αὐλῆ, ἔτει ἀπὸ τῆς ἑνσάρχου οἰκονομίας, ατεζ, 
4 Maii. Theobaldi publici notarii calamo scriptum — ivd. εἰ, Mate δ᾽, τῷ τοῦ Θιοπάλδου κοινοῦ νοταρία 
predictum decretum 8 preefato domino archiepi-  xe)dum *papt» τὸ προῤῥηθεν πρὸσταγμα ἀπὸ τή 
scopo vivee vocis oraculo editum in civitate Leuco- Ἠπρολεχθέντος χυροῦ ἀρχιεπισκόπου ἐμγύχου pei; 
gie, in aula archiepiscopi, ipso archiepiscopo pro — xpxepodorzápatt, ἐν vr) πόλει Λευχοσία ἐν τῷ τοῦ 
tribunalisedente, coramjudiciariistestibus: Adamo — &pyumts«ómou αὐλῆ, αὐτοῦ τοῦ ἀρχιιπισκόπον tm 
Carmeli, magistro Thoma, jurisconsulto Sareph- —fáp«ro; κχαθηµέίνου ἐνώπιον τῶν  διακριταῶν 
tano ; domino Cintino dootore, sacerdote ; domino Ἅ᾿Αδὰμ, τοῦ ἀπὸ Καρμόλου ' τοῦ µαΐστορος Θωμά 
Crispino, sacerdote et exarcho ecclesie Leucosie ; rov vouodidacxd)ov, τοῦ ἀπὸ Σαραφθᾶ - τοῦ ανοσῦ 
εως Οἱ Alemanno, exarcho; magistro ΒθΠείο, Κιτίου, διδασκάλου ἱερίως * χυροῦ Κρισπίον, 
Viennensi; Petro Rhegiensi, catholico notario; ἠερέως x«i ἐξάρχον τῆς τῆς Λευχοσίας Ἐκκλη- 
Nicolao Mutelario, catholico notario ; Bernardo «σίας... χλιἀμ ᾿Αλεμάννου, à ἐκλειφθέτος τξάρχου ' 
Risinii e Rivalto domestico ; et compluribus aliis  µμµαΐστωρος Bawérou ἀπὸ Ἠιέννας * Πέτρου ἀπὸ zi; 
testibus ad hoc specialiter vocatis. Ρηγίου, ἀποστολιχκοῦ νοταρίου - Νικολάου — «m 
τοῦ ᾗΜουτιλαρίου «καθολικοῦ νοταρίνν * ἹΜπερνάρδον Ῥιτίνου ἀπὸ ᾿Ῥιθάλτου, οἰκειακοῦ, καὶ Ἠλειόνων 
ἄλλων μαρτύρων sis τοῦτο κληθέντων ἰδίως. 

Etego Theobaldus, Veronensis, publicus nota- B — K«y& Θιοπάλδος ἀπὸ Ἀερόνας, δηµὸσιος νοτα- 
rius, preedictum transumptum ex germanis exem- — pto, τὸ προῤῥηθιν µετάγραµµα ἐκ τῶνκυρίων τοῦ 
plaribus pape jam exhibitis, quemadmodumreperi Πάπα γραμμάτων τῶν προεκτεθέντων καθὼς t» tà 
in originali, ita in hoc transumpto de verbo ad — xupíe εὗρον, οὕτως ἐν τούτῳ τῷ μιταγραφῶτι ari 
verbum  interpretans descripsi, ex mandato el ἍἈλόγου ti; λόγον µετέγραψα ἐξ ἐπιροπᾶς καὶ mpocté- 
jussu domini judicis et officialis, ut supra dictum —— $e»; τοῦ προῤῥηθέντος χυρίου διχασπὸλου xe ὀφφι- 
est, nihil addito vel detracto aut mutato de scri- — x«eou, ὡς ἄνωθεν δεδήλωται: οὐδενὸς mpoartÜivro; 
pturce substantia nisi forte ex incuria aliqua littera — $ ἐκλειφθέντος ix τῆς τῆς ypapüc οὐσίας, εἰ pizw 
vel syllaba inconsiderate oculos effugiens mutalà ^ ypéuparó; τιος ἤ συλλαθῦς χάριν ἀσυκοφίας, xz 
fuerit, et nune consueto meosigillo obsignavi. Et — vuv τῷ  idío σφραγίσµατι τῷ ἐθάδι έσφραγισα, Καὶ 
diligenti facta collatione hujustransumpti cuin Ori- Ἅεγοννίας ἀχριθῶς ἀντιπαραθίσεως τῆς —tewxiTRG 
ginalibus litteris, comprobatur hoc transumptum µμεταγραφῆς ἀπὸ τῶν xvupie» γραμμάτων, µαοτυ- 
verum esse vereque respondere exemplari scriplo — psirae τοῦτο τὸ µετάγοαμμα ἀληθες, καὶ τὲν €x01 
nobis exhibito, quod ex mandato et voluntate no- — zspOxjt» τοῦ κυρίου ἐγγράφου ἡμῖν ὑπέδειξο, 6 
sira descriptum est, cum discussione notarii infe- µετεγράφο δι ἐπιταμῆς καὶ θελήσεως ἡμετέρας τὲ 
rius descripti. Testes autem horum fuere domini, C διακρίσει τοῦ vorapíou κάτωθεν Ἰεφραμμένον. Οἱ 
nimirum, Erithlus Bernensis; Thomas Retomi, δὲ µάρτυρε τούτον Ὑέγονασι χύριοι Ἐρίθλος ἀπὶ 
caballarius ; magister Coraldus, Anconitanus; ma- ^ Bépvov, Θωμᾶς ἀπὸ ᾿Ῥιτὸμο», κχαθαλλάριος, μαί- 
gister Guillelmus, Templi advocatus ; Petrus An- στωρ Κοράλδος ἀπὸ τῆς ᾿Αγκόνας : 6 µαΐστωρ Too- 
selmi et Guillelmus Lamperti, ambo notarii publici. —AAuog ἀπὸ τοῦ Τέμπου συνήγορος ' ó Πέτρος τοῦ 
In cujus rei testimonium majoremque [lidem pre- — 'AvcQuou, καὶ Γουλιέλος τοῦ Λαμπέρτο», drai- 
fatus minister suo hoc firmavit testimonio. Ego — e«t νοτάριο. Εὶς οὗ πράγματος μµαρτυοίαν καὶ 
Theobaldus, Veronensis, forensi et imperiali au- πιρισσοτέραν ἀπφάλειαν ὁ προλεχθεὶς ὑπουργὸς 
etoritate publicus notarius, ex originaliscripto de- τοῦτο ἐσφράγισε τῆς αὐτοῦ µαρτνωίας. ᾿Εγὼ Θεκά]- 
sumptum esse fateor. permissione et facultate do- — do; ἀπὸ Βερόνας, τῆς αὐλῆς x«i ἀδείας βασιλαᾶς 
mini, cujus id muneris est, mihi facta ejusque ^ dw«pnósto; νοτάριος, &x τοῦ xvpiou ἐγγράφου Ἀτηφθτ, 
discussione inserta, propria manu subscripsiet ex ἀδείᾳα καὶ προστάξει τοῦ χνρίου τοῦ τὴν λειτουργίαν 
fide transtuli nihil addito vel detracto quod sensum ἐκπληροῦντος ἐμοὶ γεγοννία, xoi τὸ αὐτοῦ ἔπιμ- 
mutare queat vel exemplaris scripti sententiam ; — 6An0síeg τῇ idí« χειρὶ ὑπέγραψα x«i πιστῶς µι- 
et a domino papa Leone cconomo et Solie electo τέθηκα, οὐδινὸς ποοστεθέντος & ἐκλεινθέντος δυνε- 
episcopo rogatus huie deposilioni adfui οἱ peculiari pj µένου αλλοιοῦν τὴν ἀπόφασιν & τὴν τοῦ χυρίον Ef 
meo sigillo signavi. ράφον πιρίλεψι  - xai ro τοῦ κυοίου πάπα 
Λέοντος, οἰχονόμον καὶ τῆς Σωλεας ὑποψηφίου (23), παοακληθεὶς ci; ταύτην τὸν δηωοσίαν θέσιν φαρῖ- 
ξα, καὶ τῷ ium ἰδέῳ βονλλωτηοίῳ ἐπεσφραγισάωην. 


(23) Tz; Σωλείακς ὑποψηφίου. Ἀποφέφιος est patriarcha Cp. sedenteimperatorein thromo,£oz:- 
episcopus per suffragia electus, non tamen adhuc ται ὁ ὑποψήφιος πατριάέρχος * 0 ὑποψύφιος γαρ µέχοι 
consecratus, quasi sub ealculis ac suffragiis, 60 τότε Jéyirot, xdi καθιοεῖ ém αὐτοῦ: Venit electus, 
quod tantum calculis electus, necdum presentatus — seu su/fragiis obnozrius (sic reddit Gretserus), eo 
imperatori, nec renuntiatus, nec consecratus, Co-— usque enim hoc nomine appellatur, et sedet in illo 
dinus, De o/fic. Cpolit., cap. 20, n. 4, poslquam throno. Deinde renuntialar triarcha ab impera: 
perauffragià duodecim episcoporumé àéleotüsest — tore, ao demiura oofiseoréiur [h ecclesia $; Sophia, 


Alexandri ΙΥ 
chartulario S. 
clarissimus D. de 


SIXTI PAP.E IV BULLA AD CYPRI EPISCOPOS. 


1561 





Constitutionem Cypriam confirmavit Sixtus IV anno 1472. Ejus bullam ex 
Sophie  Nicosiensis, in bibliotheca S. Maroi Veneta asservato, 


edidit vir 


8 Latrie in Historia insule Cypri (15 partie. Documents). Eam, quam- 


vis seculis duobus posteriorem, priori subjicimus propter materiei cognationem. 





SIXTI IV 
ROMANI PONTIFICIS 


BULLA 


AD EPISCOPOS GRJECOS, ARMENOS, NESTORIANOS ET JACOBITAS IN INSULA 
CYPRO CONSTITUTOS. 


Ut. jurisdictionem ecclesiasticam in locis tantum eorum sedi olim assignatis, Solis scilicet, Arsinoe, 
Lefkara et Karpasso, exerceant !. 


(1472, Jan.-Aug. — Rome.) 


(Venise Bibl. de Saint-Marc. Ms. LVI. Classe IV de l'app. aux Mss. latins. Cartulairo de Sainto-Sophie 
de Nicosie pióce n. 94). 


Sixtus episcopus, etc. Ad perpetuam rei memo- A subjecte etsub ipsorum cura existunt, quecumque, 


riam 

Sane, fide dignorum relatibus, ad nostrum per- 
venit auditum quod, in civitate et diocesi Nico- 
siensibus, fuit esseque consuevit et hodie est 
episcopus Grecus, loci Solie 3, qui ultra locum 
predictum, unde nomen summit, et in quo tribunal 
habere potest, in civitate et diocesi predictis, in 
prejudicium ecclesie Latine, que pastore jam diu 
caruit ? qui jura et libertates ecclesie predicte de- 
fendere et tenere posset aut sciret, omnia et sin- 
gula que jurisdictionis et officii episcopalis occu- 
pavitet exercere presumit ; ubi dictus Grecus 
episcopus et alii Armenorum seu Jacobitarum et 
aliarum diversarum sectarum heresin et scismati- 


corum etiam ibidem et in aliis regni Cipri diocesi- p 


bus etetiam civitatibus, que Latinis diocesanis 


! La bulle d'Alexandre IV de l'an 1260, connue 
dans l'histoire ecclésiastique sous le nom de Con- 
stitution chypriote, avait confirméles décisions de 
Célestin l1 (a), en vertu desquelles ]es anciens 
évéchés grecs étaient réduitsà quatre, nombre des 
évéchés latinsinstitués dans l'ile, et avait ordonné, 
en outre que les évéques grecs ne résideraient 

as dans les mémes villes que les évéques latins. 
olia fut assigné pourle siége de l'évéque grec du 
diocése de Nicosie ; Arsinoé, pour celuideBaphos ; 
Karpasso, pour celui de Famagouste, et Lelkara. 
pour celui de Limassol. Les autres évéques dissi- 
dents durent plus tard résider et exercer leur jc- 
ridiction dans ces mémes lieux, afin de ne point 


(a) Videla Patrologia batina, tom; CCVI 


contra sacros canones, Apostolice Sedis regulas, 


8ο sanctorum Patrum consuetudines, nullos ad 


ordines sacros nisi per simoniam et pecuniam et 
alias illicitas pactiones, et aliquatenus bigamos. 
spurios et quoscumqueex illicito cohitu procreatos 
penitus inhabiles, alios et alias omnino litterarum 
imperitos ordinant et promoveri * permittunt ; et, 
quod deterius est, propter nimiam ignorantiam, 
ecclesie Romane decreta spernentes, quarto et 
tertio quandoque consanguinitatis et affinitatis 
gradibus tam in contracto quam in contrahendo 
matrimonio dispensare, ac pro libito matrimonia- 
les et alias causas spirituales audire et deffinire, 
nec non dinittendi uxores et alias accipiendi ll- 
cenliam prebere, in maximum Romane ecclesie et 
Latine vilipendium, ac Latinorum prejudicium, ad 


gener l'actiondes pasteurs catholiques. La cour de 
Rome était obligée de rappeler de temps à autre 
ces prescriptions, dontles évéquesdes communions 
orientales cherchaient toujours à s'éloigner. 

* La vallée deSolia au N. del'Olympe. 

* Que pastore jam diu caruit.ll paraitrait, d'apres 
ces expressions, que l'archevéché de Nicosie va- 
qua quelque temps entre Ja démission de Guil- 
Jaume Gonéme etla promotion ds Louis Pérez Fa- 
brice ; ou bien quela cour de Rome ne reconnut 

as comme valables les nominations de Jacques le 

Batard et de Guillaume Gonéme son successeur au 
siége métropolitain. . 
5 Au Ms. promoventi. 


43513 


ALEXANDRI IV. 


15i 


nostris Nicolao Soli:e, Joacim Carpasii, et Mattheeo Α ἡμῶν ἀδε)ρῶν Νικολάον Σωλείας Ἰωαχεὶμ Καρπα. 


Leucarum, episcopis sedium Grecorum, ac Leuco- 
sic archiepiscopi procuratoribus, presenti hac 
constitutione decernimus, et pro utriusque Eccle- 
sim pace super deductis et aliis que inter eos 
seditioso in posterum tumultu dissidii causam 
parere possent, inviolabiliter sancimus, in. insula 
Cypri, in dicecesibus Latinorum episcoporum et 
sub Leucosie metropoli quatuor tantum consti- 
tuendas esse Greecorum pontificum sedes, olim 8 


prefato Albanensi episcopo suisdiscrelis locis : 
quoniam et in ea insula etiam quatuor tantum 
Latinorum episcoporum dignoscuntur esse sedes : 
unam quidem pontificiam sedem Ecclesie Greeco- 
rum apud Soliam in Leucosia ; alteram apud Ar- 
sinoem in Papho; tertiam apud Carpasium in 
Famaugusta ; quartam apud Leucaras in Nemeso 
esse volumus ; et ex his urbibus sedes esse vocan- 
das, ac pontifices qui hac canonice regant Eccle- 


(19) Τεσπαρες µόνον. Germanus enim, cum 
sibi usurpasset nomen archiepiscopi l.eucosire, 
preeter quatuor episcopos, quinque Greecorum se- 
des efficiebat contra decretnm Coelestini οἱ Inno- 
centii. Et fortasse Petrus, Albani episcopus, Inno- 
centii IV legatus, quatuor Grecis episcopis qua- 
tuor dederat Ecclesias et palatiain eisdem urbibus 
in quibus Latinorum episcoporum erant sedes; 
Alexander vero IV Griecis episcopis quatuor ur- 
bes diversas ab urbibus Latinorum, in eisdem ta- 
men Latinorum diccesibus decrevit, a quibus ur- 
bibus episcopi nomen sortirentur, ut a Solia sede 
Greci episcopi in diccesi Leucosiwe Solmensis 
episcopus vocaretur. Firmatur id ex Joanne Magi- 
nio dicente : Zn insula Cypri archiepiscopus Gracus 
ac caeteri Graci episcopi in ditione erant Latino- 
rum, a quibus, facia eorum electione in regiocon- 
silio, confirmabantur episcopi et eorum appella- 
tionis cause cognoscebantur. Neque ob id in Lati- 
norum episcoporum urbibus sedes habebant : nam 
Alexander IV in urbibus eorum locavit sedes, 
ut in ejus Summa que Alexandrina vocatur habe- 
tur. Quam utinam legere contigisset ! Exstitero 
autem olim episcoporum etiam sedes ecedem ipsae 
urbes, ante Latinorum imperium. Nam in conci- 
lio Ephesino assidebat Evagrius Solieensis episco- 

us, et in Nieeno n Eustathius episcopus item 
Eolensis. Ex conciliorum autem actis has elicio 
urbes exslitisse episcoporum sedes: Paphum, 
Salaminam seu Constantiam, Solar, Trimnithun- 
tum, Thamassum, Cittium, Curium, Chytrium, 
Amathum, Carpasium, Arsinoen, Neapolim, Cy- 
renem. In concilio Sardicensi reperiuntur duodecim 
nomina episcoporum insule Cypri, sine tamen 
civitatum vocabulis. Ex synodo CP., sub Luca 
patriareha coacta propter depositionem Joannis 
episcopi Amathuntis, apud Balsamonem in can. 12. 
Carthagin., colligitur eo anno, nimirum 1170, plus 
quam duodecim exstitisse ejus insule episcopos, 
Joannes Maginius: [n universa insula quatuordecim 
olim fuere episcopi. Plinius, l. v Hist. nat., cap. 
30. Oppida ininsula quindecim : Paphos, Pala- 
paphos, Curia, Cittium, Coriacum, Salamis, Ama- 
thus,Japet hos, Sole, Tamasus, Epidaurum, Chytri, 
Arsinoe, Carpasium, Golgi; fuereet ibi Cinyra, Ma- 
rium, Idalium. Stephanus his oliam addit urbem : 
Ἔστι δῖ καὶ Πανάκρου πόλεις Konoov: Est autem ct Pe- 
nacrus urós Gypri. In Meniis Grecorum die 4 
Maii, To? zieu ἱεουμάοτυρος Θεοβότου ἐπιτκόπου Kupto- 
ας τῆς Σύπρου Sancii Theodoti martyris, epis- 
copi Cyrinie Cypri, sub Licinio imp. In act. 1 
cono, Ephesi : T2; Κηρύνης Κύπρον, Cirenes Cypri. 


B 


C 


σίου, Ματθαίου Ót Λινχαρων τῶν τῶν Γραιχῶν 
θρόνων ἐπισκόπων, καὶ τῶν προῤῥρηβέντων ἐπιτρύ- 
πω» τοῦ τῆς Λευκοσίας ἀρχιεπισχοπο»" τῇ παρού- 
ση διατάξει κατιστήσαμεν, καὶ κχαταστάσει διχνι- 
xi, ὑπὶρ εἰρήνης ἑκατέρς ᾿ἘΕκκλησίας ἐπὶ τοῖς 
προθληθεῖσι καὶ ἑτέρος, à δύναται ἐκ ἐχείνοις tig 
ὕστερον γεννᾷν ἀποστάσιως παρινοχλουμένην ὑπὸ- 
θισιν, ἀπαραθρανστως τάττο-εν, τὸν νῆσον Κύ- 
προ» τοῦ λοιποῦ ἐν ταῖς ἑνορίαις τῶν Λατίνων έπι- 
σκήπων κκὶ υπὸ τῇ τῆς Λευκοσίας µητροπύλει τέτ- 
σκρας novo» (12) ἔχειν Γραιῶν ἀρχιιρατικὰς κκ- 
0idow;, πάλκι διὰ προληφβέντος Αλθανῶν 
ἐπισκόπου ἰδίοις ἀποταχλείτας τόποις. ἐπὶ 6v τῷ 
τοιαύτη γήσῳ τέσσαρις μόνον διαγινώσκονται εἶνχι 
Ünovot Λατίων ἐτισκόπων' uix» ut» ἁρχαρατι- 
xí» καθέδραν τῶν Πραικῶν Ἐκκλησίας ἐν τῇ Λιυ- 
κοσία (19) παρὰ τῇ Σωλείκ, ἄλλων ἐν Πάγω (14) 
παρὰ τῇ ᾿Αρτὺῳ (33) τρίτον ἐν ᾽Αμμοχώστω (16] 


702 


Stephanus verbo IIzzà;. Ἔστι δὲ πόλις ἐν Kooxvia 
τῆς Κύπρον. Est vero civitas in Cyrene Cypri. 1n 
consilio vero vtt, act. 1v, reperitur, Ex apologia 
Leontii, episcopi Neapoleos Cypri, Ex quibus ejus 
insulae raagnitudo innotescit, et Alexandrum IV 
non tune primum fundasse Ecclesias, sed  ponti- 
ficia3 instaurasse sedes jam antiquatas. 

(13) Λευκοσία. ln Menologio Erecorum, er 
Typico S. Sabre, sic 12 Junil, Teu «y» Τοιγλ. 
λίου ἐπισκόπον Λενχκοσίας τῆς Κύπρον: S. Triphyili 
episcopi Leucosiz Cypri. Nicephorus tamen Calli- 
stuslib vu, cap. 42, vocat cum episcopum  Ledi- 
ensem Sozom. eliam I. 1 Hist.,cap.11, τὸν Λενδρῶν 
ἐπίσκοπον, Ledrensem episcopum. A Latinis Nicosia 
vocatur, et tempore Innocentii Ill metropolitico 
jureaucta erat, cujus archiepiscopi conlirmatio ad 
summum pontificem spectabat,a quo et pallium 
accipiebat. Innocentius IlI, Ztegest. xiv, ep. 139, 
ad Ilierosol ymitanum patriarcham, apostolice se- 
dis legatum : Prasentata nobis electione quam di- 
lecti filii capitulum Nicosiensis Ecclesie de dilecto 
filio magistro Durando,ejusdem Ecclesise thesaura- 
rio, celebrarunt, electionem eam sufficienter era- 
minare nequivimus, secundum apostolice sedis 
morem. Verum quia onerosum esset. et. grave, 
propter maris et viarum pericula, οὐ hoc iterato 
ad sedem apostolicam remeare, pallium  pontifi- 
calis officii ad te, tradendum eidem, durimut 
destinandum,fraternitati tue districte 1»nendan- 
les, etc. Tu ipsum pracipias conferas ei pallium 
sub forma quam tibi transmittimus. 

(14) Ἐν Παφω. S. Hieronymus in Vita Hilarionis, 
Ingresso Hilarione Paphum urbem Cypri, nobi- 


D lem carminibus poetarum. Vetus Papho sita erat 


in littore Orientis, olim metropolis totius insule, 
utpote proconsulissedes, ex Acl. apost. cap. xit. 
In primoconcilioNicreno Paphiepiscopus primum 
locum tenebat inter episcopos Cvpri : Provincie 
Cypri, Cyrillus Paphensis, Gelasius Sulaminensis. 
Item οἱ in concilio Cpolitano primo. Iu concilio 
tamen Ephesino, infine actionisr, reperitur prius, 
Ῥηγίνος ἐπίσκοπος πόλεως Κωνσταντίας, deinde Σαποί- 
4to$ Πάφου τῆς Κύποον. Rheginus episcopus Cons- 
tantie, Sapricius Paphi Cypri. Et in. act. τι 
srepius Constantia Cypri metropolis vocatur. 
(15) Αοσινῷ. In conc. Chalced., act. 1, Proechius 
episcopus Arsinoe. Stephanus decem urbes eo 
vocatas nomine tradit, quarum, inquit, £6926ux 
Κύπρον, 1$ πβότεουν Μάριον Àtyoutvwm - Septima 
Arsinoes est in Cypro, que olim Marium voca- 
atur. 
(16) ᾽Αμμοχωστῷ. Famaugustam sic Greci vo- 


CONSTITUTIO CYPRIA. 


18546 


τῷ Καρπασίῳ (1), καὶ τὴν τετάρτην ἐν Nt- À sias nomen et auctoritatem pontificii muneris ha- 


παρὰ τῷ Λενχκαρᾷ βουλόµεθα εἶναι, καὶ ix 


bere. 


» κατονοµάδεσθαι, ὀὄνομά τε καὶ ἀξίαν ἀρχιερατικῆς λειτουρ/ίας ἔχειν τοὺς ἀρχιερεῖς τοὺς ταύ- 


σονικῶς διιθύνοντας. 

ν ὁὀσάκις ἑχάστο τῶν ποολεχθιισῶν τῶν Γραι- 
α«θεδρῶν σχολάξδε ἐπίσκόπω, ἕτερος ἐκ τῶν 
TOU θρόνου αληριχῶν τῆς τοῦ ἁγίου Πνεύμα- 
ἐχληθείσης χάριτος (18) εἰς ἐπίσκοπον ψηφι- 
, οὕτωος ἐπιχυρώσει τῶν ἐκλογὴν ὁ Λατίνος 
ιεὺς εἰς οὗ ἐνορίαν ὁ θρόνος ἐκεινός ἐστιν, εἰ 
! εὐὑρήσει ἁἀπαρτιζομένχν προσώπω σεμνῷῶ, 
xl ἀδεία, ὀρθως ταχθείση, χαὶ οὗ δυσκόλὼς 
ποιόσει dux τῶν Γραικῶν ἐπιγκόπων τῶν πλη- 
ἱνοριῶν, οὖς ἐπὶ τοῦτο ὁ αὐτὸς Λατῖνος χαλέ- 
πίσκοπος ἀπονεῖμαι Χχειροτονίας δώρο». Τὸν 
ttiv φροντίδα τῶν µαναστηοίων, τῶν ἐκ- 
ὧν, τοῦ χλζρον xxi τοῦ λαού τών Ῥωμαίων 
ντὸς τῇ αὐτοῦ πόλει καὶ ἑἐνορία τυγχανόντων», 
ιδείᾳ παρατιθεὶς αὐτῶ καὶ λαμβάνων παρ α)- 
éuoro» ὁμολογίαν ὑπακοῆς ἐν σχύωατι τοιού- 
) Γερμανὸς, ἐπίσχοπος Σωλείας 
7ίας ἱνορίας, &x ταύτης 
πιστὸς ἔτομαι καὶ 
, τῇ αγία τε 
μον Όὔ]χῳ, ἀοχειπισκόπῳ 
αυτοῦ τε διαδόχοις κχανονιχὼς 
Όὺκ ἔτομαι ἐν βονλῆ οὔτε d» doym το 
wt τὸν αὐτῶν ζωὴν, Y» µέλος, ἡ χρατηθη- 
mà κρχτήσει. Βουλὺν ἣν τις ἐμρὶ $ καθ 
ὃ διὰ μηνύσιως 8 διἁ γραμμάτων δηλώ- 


τῆς τῆς 
τῆς ώρας xai x&- 
υπαπούων τῷ (yim 
Ῥώμης ᾿ἸἘκχλησία καὶ τῷ 
Λευχοσίας, 
εἰσεοχουι- 


baggestaarena, eoquod in ierne medio ad 
sita sit et velut in arenario. Άμμος enim 
m significat, χωστὸς vero aggestum, a verho 
e, a4gero, obruo. De eaSozomenus lib. vi 
0.32:Cum Epiphanius inurbeamplaea que 
ima sacerdotio fungeretur. Olim Salamis, 
5 Constantia vocata. Stephanus, Keszavzix 
ὕπρῳ Σαλακίς. Constantia est Salamis in 
'S. Hieronymus Delocis Hebr. ez Act.apost.: 
t£. civitasin Cypro insula. nunc Constantia 
quam Trajaniprincipis tempore Jude i,in- 
(iscmnibus accolis,deieverunt. In primo con- 
Vieeno vocatur Salamis, in Ephesino vero 
antia, et ejus concilii temporetotius insule 
polis erat ; naminact. τη, Ztheginus episco- 
mstantice Cyprimetropolis.| n Chalcedonen- 
. 4, Olympius episcopus metropolis Constan- 
1 concilio vu, Niceeno i, act. i iv et vit, inter 
politas recensetur Constantius cpiscopus 
antiz insult Cypri, imo multo ante Conci- 
»phisenuim,circaan. 375. metropolis erat, si- 
inin consilio Ephesino fuit Rheginus Constan- 
iscopus, Troilisuccessor: de quo idemeonci- 
et.vti: Doceant pientissimi magistrinumTroi- 
?sanci oc beata memorie episcopus qui nunc 
Uit vel sanct memoris Sabinus qui illum 
's8il, vel qui ante illos venerabilis Epipha- 
baliqua synodo ordinati fuerint. Et tamen 
ianius terius a Rhegino metropolita fuerat. 
tes lib. vt,cap. 9: Epiphanius,Constantie ur- 
priepiscopus,concilio episcoporum illius in- 
'onvocato,statuit nequis Origenis bro legat. 
)care autem episcoporum conciliumerat me- 
lítee munus. Claricus Sozom. lib. vi, cap. 23 : 


PATROL. σα, CXL, 


D 


Quoties autem quaevis predictarum sedium Gree- 
corum vacare contigerit, suo orbata episcopo, 
alius ex eadem sede clericus, invocata sancti Spi- 
ritus gratia, per suffragia eligatur in episcopum, 
cujus sane electionem is Latinus contirmabit epi- 
scopus in cujus dicecessi sedes illa est, modo inve- 
nerit auctoritate canonica riteque ordinata pera- 
ctam electionem persons morum gravitate veneran- 
die; ac sine ulla mora efficiet ut a Greecis vicinarum 
diccesum episcopis quos ea de causa idem Latinus 
vocabit episcopus, consecrationis gratia ei confe- 
retur. Episcopalem curam monasteriorum, eccle- 
siarum, cleri, populi in ea civitate et dicecesi con- 
sistentium propria auctorilate ei tradet et prre- 
scriptam ab eo recipiet obedientise confessionem 
in hac forma : 


EgoGermanus,episcopus Solie diecesisLeucosia, 
ex hac hora et deinceps ero fidelis et obediens S.Pe- 
tro sancteque Romane Ecclesie, et domino meo 
Hugoni,archiepiscopo Leucosio,ejusque successori- 
bus canonice intrantibus. Non ero in consilio neque 
in facto ad perdendum vitam eorum vel membrum, 
seu ad capiendum captione mala. Consilium quod 
mihi per se ipsum. vel per nuntium,vel per litteras 
credituri erunt, ad damnum eorum nulli pandam. 
Papatus Romana Ecclesia ac canonum SS. Patrum 


Epiphanius Salamine qua est urbs C ypri, fuit epi- 
scopus ; et paulo post: Epiphanius 1n. disciplina 
monastica cumapud -Egyptios,tum apud Palastinos 
illustrissimus habitus est. Postea quoque apud Cy- 
priosinnon minori gloria fuit, apud quos electus est 
primaria urbis Lotiusinsule epicopus. Ea urbs pree- 
dicatione S Pauli cohonestata celebri nomine ex- 
stitit Act. xit, Paulus et Barnabas abierunt Seleu- 
ciam et deinde navigaverunt Cyprum, ct cum 
venirent Salaminam pra&dicaverunt verbum Dei in 
synagogis Judeaorum. Et fortasse tunc metropolis 
effecta cum post concilium Nicenum Paphus, cre- 
bris concussa terrre motibus, fuit destructa . S. 
Hieronymus in Vita S. Hilarionis : /ngressus Hila- 
rion Paphum.... qua frequenter terra motu lapsa, 
nuc ruinarum tantwmn vestigiis quid olim fuerit 
ostendit. 

(17) Κκοπασὶμ. Conc. vi ael ΧνΙ : Joannes 
episcopus civitatis Καοπαθίων insulae Cypri. Stepha- 
nus: Καοπασία, πόλις Κύποο», f» ΙΠνγμαλίων ἔχτι- 
Gt, ὡς ἙΕλλάνικος ἐν τοῖς ἈΚυποιακοῖς. Διονύσιος 
δει dix δινθὀ/γου Καοπασείκω «ὐτόν φησι. Ἔτνα- 
Ἰόοας δὲ Κάσπαθον αὐτίν φητι, ΘΜώπομπος Κάρ- 
πατον. Carpasia, civitas Cypri, quam Pygmalion 
edificavit. ut ait Hellanicus in Cy priacis. Dsonysius 
per diphthongum effert, Carpaseiam ; Xenagoras 
scribit Carpathiam, Z'heopompus vero Carpasum. 

(18) Ἐπικλεθείσης χάριτος . Innocentius Itn 
Regest, xv, epist, 20$, capitulo Nicociensi : Uni- 
versitavestre mandamus quatenus, convenientes tn 
unum et sancti Spiritus gratia, ut moris est, invo- 
cata, iu Patrem et episcopum animarum vestrarum 
vobis personam caaonice ac concorditer. eligatis, 
qua prodesse valec. et praeesse. 

0 


1547 ALEXANDRI IV 4548 


ero defensor el custos salvo ordine meo, contra om- A σειεν εἲς αὐτῶν ζημίαν οὐδενί φανερὠώσω. Τὸ 
nes homines. Vocatus ad. synodum veniam, nisi Ἱπαπάτο τῆς "Poux; Εκκλησίας xoi τὸν άοχα- 
canonico fuero praepeditus impedimento. Legatum Ἅµβῥατισμον τὴς τῆς Λιυχοσίας Ἐκκλησίας, xai 
sedis apostolice, quem cer(lum esse cognovero, ve- τοὺς τῶν αγίων Πατέρων «κανόνας ἔσομαι ἀντι- 
nientem ac remeantem honorifice tractaboet in ne- Ἅλαμθανομενος — xai — xatéymw, φνλαττοµένης τῆς 
cessitatibus adjuvabo. Sic me Deus adjuvet, εἰ hzc — pz τοόξεως, κατὰ παντων ἀνθοώπων. — KArfü; 
sancta Dei Evangelia. εις σύνοδον ἤξω, εἰ μὴ ἐμποδισθῶ κανοναό 
ἐμποδισμῶ. Τὸν δικαῖον τῆς ἀποστολικῆς ἔδρα, ὃν αἀληθῇ νοήσω, ἐρχόμενν καὶ ἀποστοέφοντε 
τιµήσω, καὶ ταῖς αὐτοῦ χοείαις ἐπαρχέσω. Οὕτως Θεός uot βοηθήσει, καὶ ταῦτα τὰ τοῦ — Oto? ἅγια 


Εὐαγγέλια. 

Et hanc confessionis formam unusquisque Lati- Καὶ τοῦτο τὸ σχηµα παρὰ τοῦ τῶν Ῥωμαίων 
nus episcopus insule Cypria Romeorum sugdic- —émríexórou τῆς αὐτοῦ ἑνορίας λαμθανέτω ὑπὲρ c 
cesis episcopo pro se suaque recipiat Ecclesia. τοῦ, xai τῆς αὐτοῦ ἸἘκκλησίας ἕχαστος Λατίνος 

ἐπίσχοπος τῆς νήσου Κύπρον. 

Ac si eam electionem irritam esse [.atinus agno- Κάν δὲ ἐκείνην τὴν ἐκλογὴν γνωρίσι ὁ «λατῖνος 
verit episcopus, ad depositionem procedat eo mo- B ἐπίσκοπος ἀχνρωθεῖσαν, ἐπιχειρύτω τῇ καβαιοί- 
doquorationi congruum est esse procedendum. ctt, χαθὼς ἔπιχειρη”-έον ἐστὶν ελλόγως, 

Ad ordinandum autem Graecum episcopum elec- Τὸν δὲ Γραικὸν Επίσχοπον tig χειροτονέίαν ixi 


tum vocati a Latino pontifice qui ejus sunt dic Ἁχθένα παρὰ τοῦ Λατίνου ἀρχιεοέως οἱ τὴς αὐτοῦ 
cesis Greeci, sine ulla tergiversatione et mora, ex ἐὠορίας Γοαιχοὶ χληθέντες ἄνευ χωρισαοῦ, διαστὰ- 
debito pressentisconstitutionisetordinis occurrant,  σεως ἀπὸ  yoíoug τῆς παρούσης κχαταστάσιως χαὶ 
et invocationes et omnia qns consecralioni con- διατάξεως συνελβεῖν. x«i ἀνακλήσεις καὶ τὸ deo 


gruant explere teneantur. τὰ ανήχοντα τῇ χειροτονία minoouy ἐνέχονται. 
Grecorum tamen depositio episcoporum. ut et Πλὴν τῶν Γραικῶν ἐπισχόπων καθαίρεσις (19). 


translatio et ejectio, soli Romano pontifici ob apo- — ec καὶ ἤ µετάθεσις x«i $ ἔχστασις µόνω τῷ τῆ: 
stolicam eminentiam peculiari reservata estprivi- Ῥωμης ἀρχιερεῖ xarà -ὂν ἐξοχὴν τὴν ἀποστολικέν, 
legio, ut in illis non secus ac in cseteris episcopis — idíe. φνλαχθῇ  mpovouio, ὅπως ἐν ἐχείνοις, ὡς xzi 
pontificie dignitatis conditio servetur et emi- ἐν τοῖς λοιποῖς ἐπισκόποις à τῆς ἀρχιοατικζς 
mentia. ἀξίας κατἁὰστασις xat ὑπεροχὴ φυλαχθείη. 

In nulla Grecorum Ecclesia suo orbata pastore Ὁποία δέ τις Ἐκκλησία Γραικῶν ἀπορηστει ποι- 
Latinus episcopus episcopum creare audeat, nisi C µένος, ὁ Λατῖνος ἐπίσχοπος ποιεῖν ἐπὶ ταύτο dx 
forte ii qui episcopum eligere tenentur, aeliquem σχοπον ο) τολωήσει εἰ μήπως ἁμελούντων τῶν 
qui eam regat Ecclesiam eligere detrectaverintim. ῥὀφειλόντων Ἠπεριονσία τῇ φορᾷ ταύτῃ τοῦ Φιατατ- 
moderata dilatione, trium nimirum mensium vere  -tt τινὰ ὃς τὴν αὐτὸν Ἐκκλησίαν cotum 
decurso tempore, juxta concilii generalis constitu- κατά τὰς διατάξεις τῆς Πενιχῆς συνόδου «90). Ίεγι- 
tiones. In quo sane eventu potestas non sit La- νυίας οιαδρομῆς τριµηναίου καιροῦ &m' ἀλεθείας : 
tino episcopo alium quempiam in sede γἱάιβμθ — iv τῷ Ot uxv uà ἐχέτω ἄδειαν ὁ Λα-ῖνος ἐπίσχοπος 
Ecclesite constituere, nisi gentilem Greecum honori τοῦ καθιστᾷν τῇ χηρενούση 'Exxincig, si μὴ σῶμε 


ac gradui tanto respondentem. Γραικὸν xai τιμῆς καὶ βαθμοῦ τοσαύτης αξίως Tuu- 
φωνοῦντα. 

Bona Ecclesie Grecorum suo ονΏαἰε δρί5οορο Τῆς δὲ Γραιχῶν Ἐκκλησίας ἀπορούσης ἐπισκόπο», 
cconomus etcapitulum ejusdem sedis futuro ex τὰ αὐτῆς ἀγαθὰ ὁ οἰκονόμος, καὶ τὸ κεφάλαιον τὲς 
fide servent epicopo, eique postea tradant. αὐτῆς καθέδρας τω μέλλοντι ἐπισκόπῳω φυλαξάτωσω 

πιστῶς, καὶ ἐπισφραγιζέωσαν τῷ µέλλοντι gx 
σ.οπω. 


Ceterum episcopi ejus insule canonice in pr&e- f) Tou λοιποῦ oi ἐπίσκοποι τῆς αὐτῆς νύσου xe 
fatis sedibus constituti facultatem habeant leges µνιχκῶς ταχθέντες ἐν τοῖς προλεφθεῖσι τῶν Γραικὼῶν 
constituendi monasteriis, ecclesiis, clericis et laicis  θώκοις έχετωσαν τᾶττεν ἐν µοναστηρέοις,  (xx)a- 
Grecorum sibi concreditis, eaque omnia quee legi- σίαις, χληρικοῖς καὶ λαϊκοῖς Γραικῶν, αὐτοῖς ἔτι- 
timo jure muneri dignitatis vel episcopali statui τετραµµένοι, xai ταττέτωσαν πάντα ἃ διαγινώσκον- 
convenirecognoverint, precipiant. Latini episcopi ται τῷ λειτουργία τῆς ἀξίας $ καὶ ἐπισκοπαξ: 
nihil horum prorsus sibi usurpent nisi in jis tan- τάξεως ἀνήχειν νοµίμω διχαίῳ - ἐξ àv ot Aerim 
tum causis in quibus metropoliteelegitimo jure da- — £mígxomot παρεχτὸς ἐχείνων µόνων τῶν αἰτιῶν, D 


(16) T&v Γραικῶν ἐπισκόπων xaü«ipsgsu. Peculiare — cum hoc situnum ezillisquo sibi sedes apostolict 
id munus Romani pontificis Innocentius lll, Re- — specialiterreservavit. Et epist. 175: Cum episcopo 
gest. xv, epist. 137. Cremonensi episcopo, apos- — rum translatio fieri non potuit vel debeat absqut 
tolice sedis legato : n episcopum Vicentinum depo- — sedis apostolice? licentia speciali. 
sitionis sententiampromulgasti. Quamvis ad id. si- (20) Γενικῆς συνέδον. Nimirum Chalced. , 888. 
nenostro specialimandatoprocedere non debueris, — 35. 


1844 CONSTITUTIO CYPRIA. 4550 


οἷς ὁ μπέροπολίτης ἐν νὀμίμου δικαίου δύναται Α tum est, erga eosqui suo Sunt suffraganeo subjecti 
διαιοδοσίαν ἐξασκεῖν εἰς τοὺς τοῦ συνερίθονυ αὐτῶν — jurisdictionem exercere. 
ὑποτιταγμένους, μηδὲν ἁρπαξέτωσαν. 

Ai δὲ αἰτίαι αἱ ἀνήχουσαι τῇῦ ἐχκλησιαδτιχκῇ 081195 qute ad ecclesiasticum spectant forum, sí 
συλλογῇ, εἰ ἀποστραφῶσιν ἐν τοῖς Γραικοῖς, εἰς τὸν — CODtrovertantur inter Grecos, a suo eorum gen- 
αὐτὸν σύμφυλον ἀρχιερέα xptvéícÓncav. 'E&» δι «i; tili judicentur pontifice; si vero inter Latinum οἱ 
Λατῖνον καὶ Γραικὸν, εἴτε ὁ Γραικὸς ἐγχαλεῖται, — Greecum; sive Greecus accusetur, ad Latinum loci 
εἰς τὸν Λατῖνον τοῦ τόπου ἀρχιερία ἀναφερέσθω- ^ pontifiicem referanturjudicaliter dirimendee, salva 
σαν κριτικῶς διαχωριδόµεναι, πλὴν σωδοµένης τῆς tamen apostolice sedis prerogativa, cujus opem 
ἀποστολικῆς χαθέδρας ὑπεροχῆς, πρὸς ἧς βοήθειαν — vexatiomnes immediate possunt implorare. Si ab 
πάντες οἱ θλιθόµενοι δύνανται  kukcoc ἐπαναστρέ- ^ episcopo Greeco aliqua instituatur accusatio adver- 
gt). Εὶ παρὰ τοῦ ἐπισκόπου Γραικοῦ *évmrai τι — Sus Latinum episcopum in ea diccesi in qua Gree- 
ἔγκλησις xarà τοῦ Aarívou ἐπισχόπου εἰς οὗ idvo- ^ CUS est episcopus, inde, cum necessitas postulave- 
ρίαν à αὐτὸς τυγχάνει Γραικὸς ἔπισχοπος εἴ rit, ad Leucosie recurratur archiepiscopum, 
yt Χριεία, ἐντεῦθεν ἀνατρεχέτω καὶ πρὸς τὸν τῆς 
Λευχοσίας ἀρχιεπίσχοπον. Β 

TZ παρούσῃη τε Διατάξει θεσπίξομεν ἵνα ἐν τῇ Pressenti hac Constitutione sancimus ut in civl- 
πόλει ἡ ἐν τῇ ἑνορία τοῦ Λατίνου ἀρχιερέως, χωρὶς  t&te vel dicecesi in qua audientia forum actoris. 
τῆς διατριθῆς τῆς ἔπισχοπῆς τῶν Γραικῶν καθέ- vel rei est Latini pontificis, extra locum in quo 
ὃρας, μεθ οὗ τὸ ἀκροατήριον τοῦ ἐνόχου $ τοῦ δι- episcopalis Greecorum constituta sedes est, si quid 
χαίου, εἴ τιν ἔχει ὁ Γραικός ἐπίσκοπος, τὸ αὐτὸ — Greecus habet episcopus, ab uno eodemque foro 
καὶ ἓν διαγινώσκηται, καὶ μηδεν ἄλλο εἶναι κριτύ- — COBnOscendum esse, nec. aliud. quodqiam legiti- 
ριον δικαιοδοσίας διατεταγµένως iv τοῖς Τραικοῖς' ΙΠΙΠΙ esse tribunal juris dicendi Grecis, nisi forte 
εἰ μήπως ἓν τινι ἐχχλησίᾳ Τραικῶν τοῦ τοιούτου — ÓóB aliqua Grecorum Ecclesia ejusdem regni, vel 
ῥηγάτου ἡ ἀρχιδιακονικῇ, ὃ ἄλλη ἐξουσίᾳ ixmer)ey- — archidiaconali, vel alia potestate rite a principio 
µένον ἔχουσα τεταγµένως αριτήριον ἀκοῆς ἐξ ap- exemptum audientis forum exititerit; à quo ab ea 
χῆς, ἐξ οὗ ἀπὸ τῆς αὑτῆς ἐκκλησίας τὸν Γραικόν — Ecclesia ad Grescum episcopum, et hine gradatim 
ἐπίσκοπον, καὶ ἐντεῦθεν κατὰ βαθμὸν oi αὐτοῦ ὑπο- quiin ejus sunt ditione, quotiescunque hisaliquid 
τεταγµένοι ὁπόταν τούτων τι ἔσεται προκαλέσουσι. contigerit, se appellaverint. 

Τῷ ἀρχιπισχόπῳ μέντοι χαὶ τοῖς Λατίνοις ἔπι- Archiepiscopo et episcopis Latinis ad canonice 
σχόποις ὑπὶρ πταισµάτων ἡ ἀδικιῶν, καὶ τῶν αὖ- (y COgnoscendum de criminibus velinjuriis etjuribus 
τῶν δικαίων, τῶν ἐχκλησιῶν τε αὐτῶν επιµελητέον 1Ρ5ί5 suarum Ecclesiarum, in casibus illis potesta- 
χκανονιχῶς iv τοῖς Τραικοῖς τῶν αὐτῶν πόλεων $ tem in Grecos suarumcivitatum veldicecesum esse 
ἐνοριῶν, ἐν ῥἐκείνοίς τοῖς συµβάµασι προσήχειν volumus, in quibus de jure ipsis Latinis convenit. 
βουλόμεθα τὴν ἐλονσίαν ἐν ol; αὐτοῖς ix δικαίου 
προσήχει τοῖς Λατίνοις. 

Πρὸς rà» σύνοδον δὲ τοῦ Λατίνου ἐπισκόπου ο Ad synodutn Lalini episcopus ftomius qui ejus 
Ῥωμαῖος ἐπίσχοπος ἐν τὸ αὐτοῦ ἐνορίᾳ τὸν θρὀνον  dicecesi sedem tenet episcopus, ac pariter abbates 
αὐτοῦ ἔχων, ἅπαξ τοῦ ἐνιαντοῦ μετὰ τῶν ὤγουμέ- X ejusque sacerdotes animarum curam habentes se- 
ve» καὶ τῶν üpíov αὐτοῦ, τῶν τὴν Φφροντίδἁ τῶν | melinanno expedite accedant, et synodica ἀθογθία 
ψυχῶν ἐχόντων, κρατεῖται ἐνεπηχόως ανντρέχεν' — qute, Greecis quidem institutis catholice fidei non 
x«t τὰ συνοδικὰ τούτου θεσπίσµατα à μέντοι τος  Tepugnantibus, eta Grecis receptis Ecclesiis non 
τῶν lpeuxév» ἔθεσι μὲ ἐναντίοις tjj καθολικῷ πίστει, adversanlur, suscipere el observare teneantur. 
καὶ ἐκ τῆς Γραυῶν Ἐκκλησίας ἀνεχομίνοις μὴ &»- Ne autem dicti episcopi Greci ex hujus observa- 
τιθαίνουσι, λαμθάνευ τε xai guAdrrstv, να δὲ μὴ — tione Constitutionis, qua ad episcopales etiam sy- 
οἱ ῥηθέντες Γραικοὶ ἐπίσκοποι βαρύνωντοι βάρει δι- p nodos Latinorum pontificum accedere coguntur 
πλῷ ἐν τῷ δεῖσθαι τούτοις ἔρχεσθαι ix τῦς τοιαύτης — duplici greventur onere, statuimus ad dicecesanam 
διατάξοως ὀφεθειν, xxi εἰς τὰς ἐπίσχοπιχὰς συνό- synodum eos non esse cogendos. 
ὅους τῶν ἀρχιερέων Λατίνων τούτους ἔρχεσθαι, εἰς τὴν τὸς ἐπαρχίας σύνοδον τάττοµεν οὐκ ἀναγκαξομένους. 

Ἐν ταῖς ἐπιτηρύσεσι μέντοι τῶν Γραιχῶν έπι- In puniendis vero Graecis episcopis velin eorum 
σκόπων, à τῶν οὐτοῖς ὑποτεταγμένων, ἐκείνην Bov- ditione constitutis, volumus Latinos pontifices in 
λόμεθα ἔχειν τοὺς Δατίνους ἀρχαρεῖς ἐν ταῖς ἰδίαις suis civitatibus et dicecesibus eam habere auctori- 
πόλεσι καὶ ἑνορίαις τὺν ἐξουσίαν, ἂν τῷ µητροπο- tatem quam metropolite in puniendis suis suf. 
λίτφ ἐν ταῖς ἐπιτηράσεσι τῶν αὐτοῦ συνερίθων xci  lraganeissibique subjectis canonum concedunt de. 
τῶν αὐτοῦ ὑπηκόων παραχωροῦσι τὰ ακανονικὰ — Crela. 
θεσπίσµατα, 

Tà ἀρχιεπισχόπῳ μέντὸν καὶ totg Λαξίνοις επι: Quando archiepiscopus et episcopi Latini eas 
σκόποις, ὅταν ταύτας τὰς ἐνορίκς τὰς περὶ τοὺς — dioeeses in quibus Greci consistunt cum dioece- 


i554 


ALEXANDRI 1 


485? 


sano vicario jure visitaverint, hac servata justitiee A Γραιχοὺς, μιτὰ τοῦ τῆς ἑνορίας δικαίου — émioxt- 


mensura pecunias a parochiis exigendas esse pro- 
nuntiamus : nimirum ipse archiepiscopus a quin- 
que tantum parochiis exiget : Paphi episcopus a 
quatuor, Famauguste a tribus, el Nemesi similiter 
& tribus. Eam autem pecuniam a Graecis sue dice- 
cesis et parochie singulis accipiant annis. Sin- 
gule vero parochie summam preebeanttriginta soli- 
dorum tornesiorum sivetotidem byzantios, qui non 
exsuperent, sed eam exequent quotam. Licet sane 
parochiarnm numerum quee ratione visitationis sol- 
vere tenentur, attenta Roniceorum paupertate, ex 
misericordi provisione ita mediocrem esse decre- 
verimus, quoniam vero Latinis quidem episcopis 
suarum Ecclesiarum bona ideo lradita sunt utin 


ipsis debitum ministerii eorum munus integre, cum B 


necesse fuerit, explere valeant, si necessitas or- 
thodoxe fidei vel obedientie promptitudo que Ro- 
mane debetur Ecclesie, vel morum disciplina pe- 
stulaverit, pluries ipsos Grecos esse visitandos, 
volumus, quo sine ullo Latinorum gravamine vie 
sitationis munus exsequatur, Grecos ipsos quid- 
quid visitationi debetur suis sumptibus persolvere ; 
quando vero canonum constitutiones ipsis episcopis 
visitationis munus injungunt, tunc opus est ut La- 
tini ipsi suis impensis munus obeant, cum etiam 
apostolus Paulus,nostri status exemplar,aliquoties 
victum sibi ipsi suarum labore manuum compara- 
verit, ne gravis foret iis quibus Evangelium preedi- 
cabat, qui cum doctori necessarios subministrare 
sumptus detrectassent eo ipso impediebant ne 
predicationis mysterium propagaretur. 

Ut autem breviter quod equum et justum est 
precipiamus : habeant Latinorum Ecclesie in pre- 
fata insula decimas et oblenta jam consuetudo 
exigendi ejusmodi decimas per pontifices et cle- 
ricos Latinorum executioni deinceps mandetur. 
Quocirca cum in hac parte servandam esse con- 
suetudinem asseramus, nemo eorum existimet se 
immunem a solutione decimarum jure canonico 
et divino debitarum. 


Quamvis itaqué et Grecorum Ecclesiam regni Cy- 
pri ex hac constitutione non sit deinceps quidem 
habitura metropolitam suc gentis, volumus tamen 
ejusmodi Germanum, Grecorum archiepiscopum, 
quoad vixerit nomine et honore dignitatis archiepi- 
scopalis frui. Quam ob causam et eum usque ad 
mortem a potestate et ditione Leucosie archiepi- 
scopi immunem prorsus esse volumus et decerni- 
mus, ac precipimus ut, defuncto ejusmodi Ger- 
mano, nullus alius Grecus archiepiscopus in pre- 
fato constituatur regno. Verum, ne ejusmodi ar- 


(21) Βνδώτια. Nummi genus unius aurei. !nno- 
cent. III, Jib. : epist. ad regem Portugallie : Pater 
tuus centum byzantios annuatim Romana Ecclesie 
constituit censuales. Horum autem pondus ex re- 
sponsione ejusdem regis ad pontificem elicitur : 
respondet enim se pro censu annuali decem anno- 


πτωνται, τὸ αὐτὸ ἐν ταῖς ἀπητημέναις ἐπιτροπεῖς 
ἀπαγγέλλομεν τῆς δικαιοσύνης µέτρον - τοῦ τὸν 
αὐτὸν ἀρχιεπίσκοπον πέντε µόνον, τὸν τῦς Πάφο, 
τέσσαρας, -ῆς ᾽Αμμοχώστου τρεῖ, xxt τὸν τῆς 
Νεμεσου ὁμοίως τρεῖς * "À dà ἀπὸ τῶν Γραικῶν τᾶς 
αὐτῆς ἱνορίας καὶ τῆς τούτου ἐπιτροπῆς λαμθκνέ» 
τωσαν κατ ἔτος ὧν εχάστη χεφάλαιο Ἅτριάκοντε 
σόλιδος τουρνεσίω», 3 τοσαῦτα βυξάντια (21), τὰ 
pà περιττεύοντα, πλὺν ἐξισούμενα τούτῳ τῷ ποσῷ, 
Πλὴν καὶ τὸν ἀριθμὸν τῶν ἐπιγροπῶν τῶν ὀφειλο- 
µένων ἐπισκίψεως χαρι, κατανοουµένος τῆῦς πτω- 
χιίκς τῶν Ῥωμαίων, διεκρένοµεν ἑλέους προµτ- 
θεία οὕτως μιτριοποιῆσαι. Ἐπεὶ μέντοι τοῖς Λατί- 
vot, ἐπισχόποις πρὸς τοῦτό εἰσι τὰ τῶν ἐκκλεσιῶν 
αὐτῶν ἀγαθὰ Ἠπαραχεχωρηµένα, τοῦ ἐν xti» 
πεοὶ τὸ Χχρίος τῆς αὐτῶν ὑπουργίας ἀνελλικῶς 
ἰσχύευ τὰ τῆς χρείας πληροῦν θέλοµεν, εἰ à χριία 
τῆς ὀρθοδὸξου πίστεως, à τὸ doxvov TÉG ὑπακοῖς 
τῆς ὀφειλομένης τῇ τῆς Ῥώμης 'Exxincim $ à 
τῶν ἠθῶν ἀπαιτήσιι παίδευσις τοῦ ἐπισκέπτεσθαι 
τοὺς αὐτοὺς Γραιχοὺς πολλάχις, ἀποτίνειν αὐτοὺς 
ἐπέ τοῦτο περὶ αὐτοὺς ἄνευ τινὸς βάρους ἐἑκείνων τὸ 
τῆς ἐπισκέψεως χρέος ἰδίαις δαπάναις. Όταν µώτοι 
αὑτοῖς αἱ τῶν ἁγίων διατάξεις χανόνων τοῦτο έπι- 
τρέπωσω, ὀφείλουσι διαχορηγεῖν '. ἐπεὶ καὶ à ἀπὸ- 
στολος Παῦλος τὸ πρὸς ὑπόδειγμα τῆς ἡμετίδας 
καταστάσεως ἑνίοτε (auTO τὴν (edv τῷ τῶν χεφῶν 
xóme ἐκτήύσατο, τοῦ μὴ φορτιχὸς εἶναι τοῖς οἷς txi- 
perte τὸ Εὐαγγέλιον, οἵτιες κατοχνοῦντες έπιχο- 
ρηγεῖν τῷ διδασκάλῳ δαπάνην, κατὰ τοῦτο τοῦ τῆς 
χορηγίας στερηθῶσι μυστηρίου. 

Ὡς ἐν κχεγαλαίῳ δὶ τὸ ἀνῦχον δίχαιον τοῦ κελεύ- 
ειν ^ τὰς δεκατείας ἐν τῇ προλεχθείση νύσω ἐχί- 
τωσαν αἱ τῶν Λατίνων ἐκχλησίαι, xxi 5$ συνύθεια $ 
παραχεκρατηµένη εἷς τήν τῶν τοιούτων δεκατειῶν 
λῆψι ἀπὸ τῶν ἀρχιερίων καὶ τῶν κλερικῶν τῶν 
Λατίνων, sig τὸ ἑξῆς διαπραττοµένη φυλαττέσθω. 
Διά τοῦτο μέντοι ὅτε ἐν τούτῳ τῷ μέρει )fgout 
φυλακτέον τὸ ἴἔθος, µή τις αὐτῶν νοµιζέτω εἶναι 
ὑπεξερημεωον τῆς τῶν δριατειῶν λύσεως τῶν ὄφει- 
λομένων κανονικῷ x«i θείω διχαίω. 

Τοίνυν κἄν xxi à τῶν Γραικῶν Εκκλησία τοῦ τὲς 
Κύπρου ῥηγάτου κατὰ ταύτην τὸν τάξεν, οὐχῖξει dt 
εἰς τὸ μετὰ ταῦτα μητροπολίτην τοῦ αὖὐσῦς ἕθνους : 
θέλοµεν μέντοι τὸν τοιοῦτον Γερμανὸν τὸν τῶν Γραι- 
xày ἀρχιεπίσχοπον χέχρις ἂν δῇ τῷ τῦς ἀρχιεπισχοκι- 
κῆς ἀξίάς ὀνόματι καὶ tid χρῦσθαι * οὗ Evtxsy xai τὸν 
τοιοῦτον µέχρι τελευτῆς χωλύομιν ὑπὸ τῇ ἐξουσία 
τοῦ τῆς Λευκοσίας ἀρχιεπισχόπου παντελῶς tet * 
καὶ τάττοµεν ὡς, τελευτήσαντος χοῦ τοιούτου Γευ- 
μανοῦ, τοῦ μὴ τιν ἕτερν ἀρχιείσκοπον Γρααν 
ταχθῆναι iv τῷ προλεχθέντι ῥηγάτῳ. Πλὲν τοῦ pi 


rum jam misisse mille aureos. Itaque singuli by- 
zantii unum pendebant aureum. Clarius idem Re. 

est. xv, ep. 179, ad patriarcham Antiochenum, 
fratri (uo mille byzantios dedisse, ad miile aure- 
orum valentiam. 


1533 


τὸν τοιοῦτὸν ἀρχιεπίσχοπον Γεβμανὸν περιφιρεσθαι Α 
μὴ ἐγνωσμένου τοῦ θρόνου αὐτοῦ, τὸν προλεχθέντα 
ἐπίσχοπον τῆς τῶν Γραικῶν καθέδρας τῆς ἐν τῇ 
Σωλείᾳ τῆς Λευκοσίας ἑνδρίας ἀπὸ τοῦ δισμοῦ τοῦ 
χεχρατηµένου TÀ ᾿Εκχλησία αὐτοῦ, λύομεν αὐτὸν, 
πρὸς τὸν ἐπισχοπιχὸν θρόνον τοῦ ᾿Αρσινοῦ, τὸν τῆς 
Πάφου ἐνορίας σχολάξοντα, τῇ τῆς ἀποστολιχῆς 
ἐξουσίας ἀδείᾳ καὶ rà βουλῇ τῶν mpoppuOiv- 
των ἀδελφῶν' xci µεταφέροµεν καὶ δίδοµεν αὐτῷ 
ἄδειαν τοῦ διέρχεσθαι ἑλουθέρως εἰς τὸν αὐτὸν θρό- 
v0». Tà προῤῥοθέντι δὲ Γερμανῶ ἀρχιεκισχόπῳ 
τὰς ῥοθείσας, τὸν θρόνον καὶ την τῆς Σωλείας "Ex- 
Χλησίαν ἐν πνευματιχοῖς καὶ dy καιριχοῖς χατὰ τὸν 
τούτων βουλὴν χαὶ ἐξουσίαν παρατιθέµεθα, παρ 
αὐτοῦ χρατηθοσόµενα οὐτῷ τῇ τιμῦ ἀεὶ, καὶ τῷ 
τῆς ἀρχιπισκοπιῆς ἀξίας ὀνόματι ἐπισκοπικῶς B 
ποιµαινόµενα" οὔτος µέντοι τού εἶναι αὐτὸν ἐλεύ- 
θερον & ἐν τῷ ῥηθέντι Üpóvo Tüc Σωλείας, à παρὰ 
τῷ ἐχκλησίᾳ τῶν Γρκικῶν τοῦ Αγίου Βαρνάθα τῆς 
Λενκοσίας, ἦν εἰς τὸν ἐπέσκοπον τοῦ αὐτοῦ θρὀ- 
νου ἐκ τῆς τοιαύτος εὐερ]ισίκς τῦς ἡμετέρας 
διατάξεως χαθύχειν εἰς τὸ διηνεχὶς βουλόμεθα xai 
κατὰ τὴν αὐτοῦ θέλησιν κατοιχεῖν. Αὐτοῦ δὲ τοῦ 
ἀρχιεπισκόπου θανόντος, iv τῷ τὸς Σωλείας θρόνω 
ὀσάχις αὐτῷ χερεύσῳ, ἁπλοῦς µόνον τοῦ τῶς Γραι- 
x&v ἆἔθνους ἐπίσκοπος «χειροτονίσθω, ὃς τῷ τῆς 
Λενκοσίας ἐπισκόκῳ τῷ αὐτῷ τρόπω c x«i οἱ ἄλλοι 


CONSTITUTIO CYPRIA. 


i654 


ehiepiscopus Germanus palabundus oberret nulio 
suo acceptus throno, prefatum episcopum sedis 
Grecorum Solie, dicecesis Leucosise, & suo quo 
tenetur Ecclesie vinculo solvimus et ad episcopa- 
lem sedem Arsinoes, diccesis Paphi. vacantem, 
apostolice potestatis auctoritate ac presfatorum 
fratrum nostrorum consilio, transferimus, eique 
potestatem facimus libere progrediendi ad suam 
eam sedem. Preefato vero Germano archiepiscopo 
predictam Solie sedem et Ecolesiam in spiritua- 
libus et temporalibus, ex eorumdem consilio ea- 
demque potestate deferimus, ab ipso semper cum 
suoretinendam honoreetarchiepiscopalis dignitatis 
nomine et episcopali auctoritate regendam ; ita ut 
in sua sit potestate et voluntate pro suo libitu in- 
colere vel dictam Solie sedem vel degere apud 
Grecorum eeclesiam S. Barnabe Leucose, quam 
ad episcopum hujus sedis ex presentis nosirte 
hujus Constitutionis beneficio perpetuo spectare 
volumus. Ko autem archiepiscopo defuncto, sine 
ulla controversia Solie sedem quoties suo [fue- 
rit orbata pastore, ex Grecorum duntaxat gente 
episcopus eligatur, qui Leucosite episcopo, eodem 
modo quo et alii episcopi Greci Latinis tenentur 
subesse episcopis, ex presentis tenore Constitutionis 
etiam ipse subsit. 

Γραικοὶ ἐπίσκοποι ὀφείλουσιν ὑποκεῖσθαι τοῖς Λα- 


, ιά 9 9 EL , 3 9 φ 
τίνοις ἐπισχόποις, κατὰ τὴν πρόνοιαν τῆς παρούσης διατάξιως ὑποταττέσθω. 


Τὸν αὐτὸν  psvrot Ἱ Ἑρμανὸν, τὸν τῶν Γραιχῶν 
ἐπίσχοπον, oig μοναστήρια, ἐκκλησίας, αχλῆζουν καὶ 
)«ó» τῶν Γραιιῶν τῆς πόλεως Λευχοσίας x«i ἐἔνο- C 
ῥρίας βουλόμεθα ἔχειν ἐχείην τὸν ἐξουσίαν τὴν 
προγεγοννῖαν τῷ ἐμπεπιστευμένῳ θρόνω αὐτοῦ, ὃν 
οἱ ἄλλοι τῶν Γραιχῶν ἐπίσκοποι τοῦ τῆς Κύπρου 
ῥηγάτου &x τῆς τοιαὐπῆς προµχθείας εἰς τοὺς T'pat- 
κοὺς τοὺς αὐτοῖς ὑποτεταγμένους ἐπιπράττονσιν. 

Τοῦ λοιποῦ αὐτῷ τῷ τῶν Γραικῶν ἀοχιεπισχόπῳ 
δῶντι, à τὸν τὸς ἀρχιεπισκοπιχκῆς ἀξίας λειτουργίαν 
παρακατέχοντι͵ αὐτοῦ δὴ τοῦ ἀρχιεπισκόπου καὶ τῶν 
ἐπισχόπων τῶν Λατίνων ἐπὶ τοῖς Γραικόϊς περὶ τὴν 
ἐξακολούθησιν τῶν ἀρχιπισκοπιχῶν ἐξουσία 
τοῦ ἀναχινεῖν τὴν τῆς διενέξεως ὕλην ἀφελκέσθω. 

Τάττοµεν τοίνυν καὶ θεσπίζοµε τοῦτον αὐτὸν 
ἀοχιιπίσκοπον τῶν Γραιῶν Γερμανὸν, ἕως ἂν δᾷ, 
ἐκ τῆς χαταστάσεως τῆς τοιαύτης διαταῆς ἄνευ 
ἀντιλογίας τῶν Λατινων ἀρχιερέων ἐλευθέρως, ὅταν p 
μέντοι κανονικῶς τοὺς Γραικοὺς τοὺς ἐχλεχθίντας 
τῦ Κύπρω καθιξῆς χειροτονητέους εἰς ἐπισχόπους, 
καὶ ἀπὸ τῶν Λατίνων ἀρχιερέων, εἰς ὧν παροιχίας 
ecl», ἐπισφραγιδομένυς, ἀδιίᾳ μητροπολιτικῇ, 
ποὸς τὰς ἱερὸς τάξεις προθιβαξοµένους, χειροτο- 
νείτω' τοὺς δὲ ἄλλους τοῦ αὐτοῦ ῥηγάτοῦ Γραι- 
χοὺς ἐπισχόπους συγκαλείτω πρὸς τὸ τῆς τοιαύτης 
Χειροτονίας µνστήοιον τελεί" καὶ περὶ πάντας 
τοὺς Γραιχοὺς τοῦ αὐτοῦ ῥηγαάτοῦ TL αὐτῇ ἀδεία 
ἀπονεμέτω τὸν «τς ἐπισχέψεως λειτουογίαν ὅταν 
£x τοῦ δικαίου ἐπωιμοθιέη' καὶ ἐν ταῖς τοιαύταις 
ἐπίσκοπαῖ, ὃ ἐν αὐτοῖς ἀνήκουσι λόγω «ἐπι- 
Gerrit ἦν μητροπολιτικὴν οἱ θεῖοι κανόνες παρά- 


Ipsum porro Germanum Grecorum episcopum 
ad monasteria, ecclesias, clerum et populum Gre- 
corum Leucosie civitatis et diocesis regendum 
promovemus, ea potestate preeditum in concredita 
sibi sede, quam alli Graecorum episcopi regni Cypri 
ex ejusmodi provisione in Grecos sub eorum 
ditione constitutos obtinent. 


Eo tandem Grecorum archiepiscopo vivente, 
sive archiepiscopalis dignitatis munere fungente, 
ipsi quidem archiepiscopoet episcopis Latinorum, 
ut exciendi materia dissidiitollatur, de archiepisco- 
palibusconsequendis juribus supra Grecos ablata 
sit potestas. 

Preecipimus igitur et mandamus ut ipse Greco- 
rum archiepiscopus Germanus, quoad vixerit, 
ex hujus dispositione Constitutionis, sine Latino- 
rum controversia episcoporum, quotiescunque 
Grieci in Cypro canonice fuerint effecti, ut postea 
ordinentur episcopi, et a Latinis pontificibus in 
quorum sunt diccesibus consignati, auetoritate 
raetropolitica ad sacros ordines promovendi, eos 
libere censecret ; alios vero ejusdem regni Gre- 
corum episcopos ad ejusmodi ordinationis sacra. 
mentum perficiendum advocet, etin Graecos omnes 
ejusdemregnieadem auctoritate visitationis munus 
exerceat quoties de jure exercendum erit; el in 
iatos episcopatus vel in eos quirationeepiscopatus 
in ejus sunt ditione, quam metropoliticam divini 
traduntcanones,plenariam eam habeat potestatem, 
eosque in vita ipsius arhiepiscopi regat ! siquidem 


Abs 


Latini quorum h&c aliaque sunt jura ex preesenti 
constitutionis sanctione, post ejusmodi archiepis- 
copi mortem eaobtinebunt; eo autem nolente nulla- 
tenus se ipsos ingerant: salva in ejusmodi reet inre- 
liquis aliis casibus manente potestate Leucosie ar- 
chiepiscopi etLatinorum episcoporum, Arohiepisco- 
pus tamen Grecus eam habeat potestatem quam ipsi 
Leucosie archiepiscopo ratione metropolis et aliis 
Latinis episcopisratione dieecesum in Graecos omnes 
prefati regni ex nostra dispositione hmo tradij 
constitutio 

τοῖς ἄλλοις ἐπισχόποις τοῖς Λατινοις λόγῳ — &voptóy 
τῆς ἡμετέρας διατάζεως δίδωσι τὸ κατάστοµα, 

Dieto item Grecorum  arohiepiscopo vivente, 
quemadmodum et deinceps, quoties in Romeos οἱ” 
vitatis et dicecesis Leucosie jus dicendum erit de 
criminibus et aliis, sine preefato archiepiscopo 
Germano Latinus assidebit archiepiscopus. Que 
jurisdictio Latinis aliis episcopis preefati regni per 
hanc constitutionemin episcopos, clericos aliosque 
Grecos earumdem civitatum et dicecesum tradita 
est, Quamvis etarchiepiscopis Germani personam, 
quousque vixerit, in omnibuset per omnia volumus 
immunem esse ab archiepiscopi Latini potestate, 
tamen ab ipso quidem presenti constitutionis in- 
cipiat observatio. 


Idem ipse Germanus archiepiscopus concesse 
sibi Solite sedis nomine Latino archiepiscopo le- 
gitimam obedientie professionem ex superius tra- 
dita forma faciat. Ex ejusmodi autem professione 
et obedientia nullam prosus volumus Latinum 
archiepiscopum habere potestatem puniendiipsius 
archiepiscopi Germani personam, autquidquam ei 
precipiendi in quovis unquam casu ut per sin- 
gulare immunitatis privilegium ejus duntaxat per- 
sone ex hac constitutione datum, sine ulla prorsus 
perturbatione usque in flnem quietam ipse tranquil- 
lamque vitam ducat. 


Quoties autem ἃ prefato Germano, Grecorum 
archiepiscopo, ad Latinum apellatum fuerit ar- 
chiepiscopum, teneat appellatio, salvo preelationis 
jureapostolice sedis. Leucosis archiepiscopus post 
dicti Germani, Grecorum archipiscopi, mortem, 
Graecos suce provincie in civitatibus vel dioecesibus 
suffraganeorum suorum degentes jure 81159 metro- 
polis, quod ei convenire volumus, visitabit. Ab om- 
nibus autem harum civitatum Greecis generatim in 
quavis civitate pro singulis parochiis sumet sin- 
gulis annis vel summam sexaginta solidorum tor- 
nesiorum vel totidem byzantios non minoris vel 
majoris valoris, nec amplius quidquam. 


Eamdem potestatem quam hisce presentis con- 
stitutionis decretis in judicio latis tum Grecis, tum 
Latinis pontificibus regni Cypri tradidimus, etiam 
decretam esse Syris ejusdem regni, qui eisdem ac 
Greci prediti sunt moribus et. institutis, ex com- 


ALEXANDRI IV 


iud 
À χωροῦσιν, ἐχέτω περιανσίαν' καὶ ἐν τῇ Leg αὐτοῦ 
ἀρχιπισκόπου τούτων &pyéte' χαὶ γάρ οἱ Λατῖπι 
πρὸς οὓς εἰσι ταῦτα χαὶ ἄλλα δίκαια, κατὰ τὸ τὶς 
παρούσος διατάξεως θέσπισµα μετὰ ᾖτὸν θάνατη 
τοῦ τοιούτον ἀρχιωπισχόπον κχαθέξουαιν. αὐτοῦ di 
μὴ θέλοντος μηδαμῶς ἐμθαλλέτωσαν ὑαυτοὺς ον- 
ὕομένης iv τοσούτῳ τῷ τῆς Αευχοσίος ἀρχιεπισί- 
TQ καὶ τοῖς Λατίνοι ἐπισχόποις χαὶ ἐν τοῖς Qe 
moie συμθᾶσω ἐξουσίας' ἀλλ οὖν ὁ Γραικὸς &pyu- 
πίσκοπος ἐχίτω ἐξουσίαν, ὧν αὐτῷ τῷ τῆς Δευκεὶ- 
σίας ἀρχιεπισχύὐπῳ λόγω µητροπόλεως, χαὶ αὐτῷ 
περὶ πάντας τοὺς Γραιιοὺς τοῦ πῥηθέντος ῥηγάτον 


ID» τοῦ ῥηθέντος ἀρχιεπισκόπου τῶν ὮΓραιχῶν 
ῥῶνος, ὥσπερ καὶ μετέπειτα, ἐἑκάστην Φδιχαιοσίαν 
p καὶ τοὺς Ῥωμαίους τῆς πόλεως ΛΑενκοσίας xa 
ἐνορίας, χωρὶς τοῦ  mpelsyÜtvro; ἀρχιεπισχύπον 
Γερμανοῦ, ἐν ἐγχλήμασι καὶ ἄλλος ὁ Λατῖνος às 
Χιεπίσχοπος παρακαθίσει P$ τοῖς ἆἄλλοις Λατῦοι; 
ἐπισχόποις τοῦ προῤῥηθέντος ῥηγάτοῦ διὰ ταύτης 
τῆς διατάξεως εἰς ἐπισχόπους, χληρικοὺς καὶ τοὺς 
ἄλλους Γραικοὺς τῶν αὐτῶν πόλεων καὶ ἐνοθιῶν 
παρακεχὠρηται. Κάν καὶ 7ó τοῦ ἀρχιπισκόπο 
Γερμανοῦ πρόσωπον μέχρις ἂν τελυτὴση πάντα 
πᾶσιν ἐξθρημένον εἶναι, θέλοµεν ἀπὸ τῦς τοῦ &- 
χιεπισκόπου τοῦ Αατίνου εξουσίας, ὅμως pév-ot ὃ 
αὐτῷ à φύλάξις τῆς παροὐσης διατάξεως ἀρχέσθω. 
Ο αὐτὸς Γερμανὸς ἀρχιιπίσκοπος 
Σωλείας θρόνου 


ὀνόματι τὸς 
τῆς παρακεχωρηµένης αὐτῷ τῷ 
Λατύῳ ἀρχιεπισχόπῳ ἐἑνώμοτον ὁμολογίαν πκοιπσᾶ- 
ζω ὕπακοης κατὰ τὸν ἐγνωσμένον τὺπον ᾖἆἄνωθυ. 
Ἐκ τῆς ὁμολογίας δὲ καὶ ὑπακοῆς τοιαύτης τὸν 
Λατῖνον ἀρχιεπίσχοπον διανοεῖσθαι εἰς τὸ τοῦ τοιού- 
του Γερμανοῦ τοῦ ἀρχιεπισκόπου πρὀσωπον i$ ix 
τάττειν τι αὐτῷ ἐν ὀπιοαδήποτε χρὺσει οὐδιμίαν 
βουλόμεθα ἔχειν περιουσίαν, ἵνα, παραχεχωρυµυινης 
μόνον ὑπεξαίρέσως τῷ προσώπῳ αὐτοῦ, ταύτῃ i 
διατάξει ἐντελῶς καὶ ἀδιασείστως διὰγη. 


C 


Ei πο-ε dk ἀπὸ τοῦ προλεχθέντος Γερμανοῦ, τοῦ 
τῶν Γραικῶν ἀρχιεπισκόπου, ἐχκληθείη πρὸς τὸν 
Λατῖνον ἀρχιεπίσχοπον, σωζομένης τῆς προτιμὲ- 


σεως τοῦ ἀποστολικοῦ θρόνου ἐγχαλείσθω. Ὁ dt 
τῆς Λευχοσίας ἀρχιεπίσχοπος μέτὰ τὴν τελευτήν 


τοῦ ῥηθέντος Γερμανοῦ, τοῦ τῶν Γραιχῶν ἀρχωπι- 
σχόπου, τοὺς Γραικοὺς τῆς αὐτῆς ἐπαρχίας ἐν ταῖς 
πόλεσι $ ἑνορίαις τῶν αὐτοῦ συνερίθων — dixeiv 
τῶν αὐτοῦ µητροπόλεως, 6 αὐτῷ θέλοµεν ἀνύχευ, 
ἐπισχέψεται. Μίαν μέντοι ἐν εκάστρ πόλει ἑνορίω 
παρὰ πάντων τῶν Γραιχῶν τοὔτων τῶν πόλεων 
κοινῶς κατ) ἐπιτροπὴν λαμθανέτω κατ) ἔτος ὃ Gi- 
xovta σόλιδος Ξουρνεσίων χεφἄλαιον, ὑττοσαῦτα βν- 
δάντια τὰ ἰσόποσα τούτοις, 3 πλέον. 


D 


Ἑκατέρων τοίνυν ἐξουσίαν, $rot Δατίνων — xi 
Γραικῶν ἀρχιερέων τοῦ τῆς Κύπρου ῥηγάτου ὃἕα- 
κριτικοῖς τοιούτοις ἄροις τῆς ἡμετέρος Φδιατάξεως, 
ὁμοίως x«i τοῖς Σύροις ToU αὐτοῦ τὰ αὐτὰ j 
τῶν Γραικῶν i0» καὶ $Üo, κοινοῦ τε δικαίου im 


3881 


CONSTITUTIO CYPRIA. 


1558 


φασιν ἀπό τινος φυλάττουσιν, ἐπεσφραγισμένη τῇ À muni juris sententia a cunctis observanda, consi- 


τοῦ παρόντος θεσπίσµατος ἀδείᾳ κελεύοµεν. 


Tou μὺ Ó' ἑτέρους τοὺς τῆς ἡμετέρας διατάξεως 
ὅρους τολμᾶσαι παραθῆναι, 9 ἔτι µετροπόλεως ἃ 
ὑπεξαιρέσεως αὐτοὺς λόγους διαδητεῖν - πλὺν ἐν 
Χριστῷ τῇ ἀλοθεὶ πάντων εἰρήνη, ἑκάτεροι μέντοι 
πρὸς ἀλλύλους µέλο διὰ ὀμοψυχίας συνίνωσιν xal 
τάξιν συνηοθείας, Ὑένουτο τῆς αὐτοῦ κεφα)ῆς ἓν 
cepa. ᾽Αμάν. 

Ἐδόθη ᾿Αναγνία διὰ χειρὸς τοῦ μαΐστωρος Ἴορ- 
Φάνου, τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας Ῥώμης xovGovxou- 
λαρίου καὶ νοταρίου, τῇ ἐννάτῃ Ἰουλίου, ἰνδ'. y, 
ἔτει τοῦ Κυρίου σαρχώσεως χιλιοστῷ διακοσιοστῷ 
ἐξηχοστῷ, τοῦ τοῦ παπάτου ἀρχιερίως τοῦ τιτάρ- 






του πάπα ᾽Αλεξάνδρου πέµπτου ἔτους Xyovroc. 
᾽Αναλαάθε 
Ἐγὼ ᾽Αλέξανδρος Καθολιχῆς 
Ἐκκλησίας ἐπίσχοπος 
Ὑπέρα ϐὉ Πέτρος | Παῦλος]. ψα. 
Ἐγὼ "Orto -δ” S Τουσκουλάνου 
S. Fi ᾽Αλέξαν-| ὄρος . 
ἐπίσχοπος ^: j | ὑπέγραψα. 
. . Πάπα | τιταρ - 
Εγὼ Στέφανος Πραινεστίνως 
το ς ^. 
ἐπίσχοπος ὑπέγραψα. 


nop «o(nep 


Ai τῶν καρδιναλίων ὑπογραφαί, 


Β 


gnata presentis hujus sanctionis auctoritate man- 
damus. 

Nemo autem utriusque partis hujus nostre con- 
stitutionis decreta infringere audeat, aut metropo- 
lis vel immunitalis rationes suas amplius disqui- 
rere ; sed in Christo, qui est omnium pax vera, 
singuliinvicem membra per unianimem concordiam 
et eorumdem morum institutionem effecti, unum 
efficiamur corpus ejusdem capitis. Amen. 

Datum Anagnie manu magistri Jordanis, sancte 
Romane Ecclesie cubicularii et notarii, die nona 
Julii, indict. ni, anno Incarnaticnis Dominice 1960, 
pontificatus Alexandri papee 1V anno 5. 






Svscipe 
Ego Alexander Catholice 
Ecclesie Sanetvs|Sancetvs| ^ Episcopus 
Sub- p'| Petrvs | Pavivs | o scripsi 
Ego Otto '9 Tusculanus 
Episcopus subscripsi 
Ego Stephanus Preenestinus 
Episcopus subscripsi 


umnj unnaJos 


Cardinalium subscriptiones. 


Ἐγὼ ἀδελφὸς Ἰωάννης (22), ὁ πρεσθύτερος χαρδινά- (..— Ego fratee Joannes, Sancti Laurentii in Lucina 


λιος τοῦ ᾽Αγίου Λανρεντίου ἐν Aouxívm, ὑπέγραψα. 

'Ey& ἀδελφὸς Οὔγγος, ἐπιγεγραμμένος πρεσθύ- 
τερος τῆς Αγίας Σαθίνης καρδινάλιος, ὑπέγραψα. 

Εγὼ ᾿Ῥιχάρδιος, τοῦ ᾽Αγίου Αγγέλου διάκονος 
καρδινάλιος, ὑπέγραψα. 

Ἐγὼ Ὀκταθιανὸς, ὁ τῆς ᾽Αγίας 
ρίας τῆς ἐν Πλατεία ὁδοῦ διάχονος 
ὑπέγραψα. 

Ἐγὼ Ἰωάννης, τοῦ ᾽Αγίου Νιχολάου ἐν τῷ φν- 
λακὴ Τουλλιανοῦ διάκονος χαρδινάλιος, ὑπέγραψα. 

Εγὼ ᾿ὈΟτομπόνος, τοῦ ᾽Αγίου ᾿Αδριανοῦ διάκονος 
καρδινάλιος, ὑπεγοαψα. 

Καὶ γεγονυίας ἐπιμελοῦς τῆς 
τοιούτον µεταγράµµατος πρὸς τὰ ἀρχαῖα γράμµα- 
τα, ὁμολογοῦμεν τοῦτο τὸ µετάγραωµα αἀληθὲς εἷ- 
ναι, καὶ τὴν αληθῇ περίληψιν τῶν ἐξ ἀρχῆς ypau- 
µάτων, ἰδόντε à µετεγράφησαν ἐκ προσταγῆς καὶ 
θελήσεως ἡἠμετέρας, διακρίσεως έπερχομένης 
ἀπὸ τοῦ κάτωθιν Ὑεγραμμένου νοταρίου οὐδενὸς 
προστεθέντος οὔτ) ἑλαττωθέντος Ὑράωματος, ὢ συλ- 
λαθῆς τὸ ελαττοῦν ἢ ἀλλοιοῦ» τὴν τῆς αληθείας 
ὑπὸστασιν. Ἠτινι µμεταγραφῦ ὀηµοσία πιστεύειν 
xai ἐν χρίσει xai ἐκτὸς βουλήμεθα ὥσπερ καὶ Toig 
χυρίοις Ἰράμμασιν. Εις οὗ πράγματος μαρτυρίαν 
καὶ τελεωτέραν πέστωσιν τὸ παρὸν µετάγραμµα, $ 
τὸ δηµόσιον δικαίωµα, Ἀληφθω ἀπὸ τῶν χυρέων 


Θεοτόκου Ma- 
καρδινάλιος, 


παραθισιως τοῦ 


χαὶ 


(22) ᾿Εγὼ Ἰωάννης. In. actis. Alexandri ]V im 
pressis non reperitur nomen istius cardinalis. In 
ecclesia tamen Sancte Agnetis Romm in marmorea 


D 


presbyter carJinalis, subscripsi. 

Ego fr. Hugo supradiotus presbyter. sancte Sa- 
binee cardinalis, subscripsi. 

Ego Riccardus, Sancti Angeli diaconus cardina- 
lis, subscripsi. 

Ego Octavianus, Sancte Dei Genitricis Marie in 
Via Lata diaconuscardinalis, subscripsi. 


Ego Joannes, Sancti Nicolai in Carcere Tulliano 
diaconus cardinalis, subscripsi. 

Ego Otthobonus, Sancti Adriani diaconus car- 
dinalis, subscripsi. 

Et diligenti facta collatione hujus transumpti 
cum antiquo exemplari, fatemurhoctransumptum 
esse verum ac veram comprehendere sententiam 
primi exemplaris, scientes, ea qu& descripta sunt 
ex nostro decreto et voluntate et accurata discus- 
sione & subseripto notario fuiese exarata, nihil 
addito, neque syllaba vel littera dempta que mi- 
nuat vel mutet veritatis substantiam. Cui publico 
transumpto fidem in judicio et extra haberi volu- 


, Inus non secus ac primo exemplari. In cujus rei 


testimonium majoremque fidem, presens tran- 
sumptum seu publicum instrumentum, a prefatis 
veris exemplaribus descriptum, cum Facultatis si- 
gillo procuratori Leucosie Ecclesie tradidimus. 


inscriptione consecrationis ejus ecclesie, factte ab 
eodem Alexandro IV anno 1254, est Joannes card. 
tituli S. Nicolai in Carcere Tulliano. 


1559 


1560 
γβαμµάτων τῶν προλεχθέντων Ἐκκλε- 
σίας παρίσχομιυ. 

Scripum Leucosie in aula archiepiscopi, anno Α ἍἈΓέγραπται ἐν Λευκοσία, ἐν τῇ τοῦ ἀρχαπισιί- 
ab Incarnatione Domini 1297, indict. xv, die 
4 Maii. Theobaldi publici notarii calamo scriptum 
predictum decretum a. preefato domino archiepi- 
scopo vive vocis oraculo editum in civitate Leuco- 
sie, in aula archiepiscopi, ipso archiepiscopo pro 
tribunali sedente, coram judiciariistestibus: Adamo 
Carmeli, magistro Thoma, jurisconsulto Sareph- 
tano ; domino Cintino dootore, sacerdote ; domino 
Crispino, sacerdote et exarcho ecclesice Leucosiee ; 
... Celia Alemanno, exarcho; magistro Brwneto, 
Viennensi; Petro Rhegiensi, catholico notario ; 
Nicolao Mutelario, catholico notario ; Bernardo 
Risinii e Rivalto domestico ; et compluribus aliis 
testibus ad hoc specialiter vocatis. 
τοῦ ἍἨΜουτελαρίου xaÜoltxoü νοταρίν * 
ἄλλων μαρτύρων εἰς τοῦτο χληθέντων ἰδίως. 

Etego Theobaldus, Veronensis, publicus nota- B 
rius, predictum transumptum ex germanis exem- 
plaribus pape jam exhibitis, quemadmodum reperi 
in originali, it& in hoc transumpto de verbo ad 
verbum  interpretans descripsi, ex mandato et 
jussu domini judicis et officialis, ut supra dictum 
est, nihil addito vel detracto aut mutato de scri- 
pturce substantia nisi forte ex incuria aliqua littera 
vel syllaba inconsiderate oculos effugiens mutata 
fuerit, et nunc consueto meo sigillo obsignavi. Et 
diligenti facta collatione hujus transumpli cuin ori- 
ginalibus litteris, comprobatur hoc transumptum 
verum esse vereque respondere exemplari scripto 
nobis exhibito, quod ex mandato el voluntate no- — r:pOxpev τοῦ κυρίου ἐγγράφου ἡμῖν ὑπέδειξεν, ὁ 
stra descriptum est, cum discussione notarii infe- µμετεγράφη δι ἐπιταῆς καὶ θελήσεως Gptríou τῇ 
rius descripti. Testes autem horum fuere domini, C διακρίσει τοῦ νοταρίου κάτωθεν γιρραμμένον. οἱ 


ALEXANDRI IV CONSTITUTIO CYPBRIA. 


ἐπισφραγίσμασυ ᾖἔἑνεργείας, τῷ ἐπιτρόπῳ τῆς (v Λενκοσία 


που αὐλῷ, ἔτει ἀπὸ τῆς évodpxou οἰκονομίας, mex, 
(d. uw, Maie d', τῷ τοῦ Θτοπάλδου κοινοῦ νοταρίον 
καλάµῳ γραφὶν τὸ προῤῥηθιν πρὀσταγμα ἀπὸ τε 
προλεχθίτος χυροῦ ἀρχιιπισχόπου ἐμψύχου ei 
χρησµοδοτήµατι, ἐν τῇ πόλει Λευχοσία 6» rj τοῦ 
ἀρχιεπισκὸόπου αὐλῆ, αὐτοῦ τοῦ ἀρχιεπισχὸπον (mi 
βήματος καθηυµίνου ὀὑώπιον διακριταῶν 
᾽Αδὰμ, τού ἀπὸ Καρμόλου : τοῦ μαΐστορος Θωμῖ 
τοῦ νοµοδιδασκάλον, τοῦ ἀπὸ Σαραφθᾶ : τοῦ κχυροῦ 
Κιωτίνον, διδασκάλου ἱερως " κυροῦ Κρισπίου, 
ἱερέως καὶ ἐξάρχον τῆς τῆς Λευχοσίας 'Exxhu- 
diac... κλιὰμ ᾿Αλεμάννον, € ἐκλειφθέντος εβάρχον * 
µαΐστωρος Βαυέτου ἀπὸ Ῥιένας * Πέτρου ἀπὸ rij 
Ῥηγίου, ἀποστολιχοῦ κνοταρίον Νιχολαο» ἀπὸ 
Ῥισίου ἀπὸ ᾿Ῥιθάλτου, οἰκειαχοῦ, καὶ πλειόνων 


τῶν 


Ἡπερνάρδον 


Κάγὼ Θιοπάλδος ἀπὸ Βερόνας, Φημὸσιος νοτά- 
ptos, Té προῤῥηθϊιν µετάγραµµα ἐκ τῶνκυρίων τοῦ 
Πάπα γραμμάτων τῶν προρκτεθέντων χαθὼς εν τῷ 
κυρίῳ εὗρον, οὕτως ἐν τούτῳ τῷ μιταγραφίντι ἀπὸ 
λόγου εἰς λόγον µετέγραφα ἐξ ἐπιτροπᾶς καὶ ποοστα» 
δεως τοῦ προῤῥοθέντος χυρίου διχασπὸλου χαὶ ὀγρι- 
χιαλίου, ὡς ἄνωθεν δεδήλωται: οὐδενὸς προστιθέντος 
E ἐχλειφθέντος ix τῆς τῆς γβαφῆς οὐσίας, εἰ pire; 
Ἰράμματὸς τινος ἤ συλλαθῆς χάριν ἀσυκογίας, καὶ 
νῦν τῷ ἰδίω σφραγίσµατι τῷ ἐθάδι έσφραγισα, Kei 
γεγοννίας ἀκριθῶς ἀντιπαραθίσως τῆς τοιαύτες 
μεταγραφῦς ἀπὸ τῶν χυρίων γραμμάτων, µαρτυ- 
Ρεῖται τοῦτο τὸ µιτάγοαµµα ἀληθὲς, x«i τὰὲν ἀλκθό 


nimirum, Erithlus Bernensis; Thomas Retomi, 
caballarius ; magister Coraldus, Anconilanus ; ma- 
gister Guillelmus, Templi advocatus ; Petrus An- 
selmi et Guillelmus Lamperti, ambo notarii publici. 


δι μάρτυρες τούτου γέγονασι χύριοι Ἐρίθλος ἀπὲ 
Βέρνου, Θωμᾶς απὸ ᾿Ῥιτὸμον, κααθαλλάριος,  uai- 
στωρ Κοράλδος ἀπὸ τῆς ᾿Αγκόνας * ὁ μαΐστωρ Tov- 
λιέλμος ἀπὸ τοῦ Τέμπου συνώγορος ' ὁ Πέτους τοῦ 


In cujus rei testimonium majoremque fidem pre- 
fatus minister suo hoc firmavit testimonio. Ego 
Theobaldus, Veronensis, forensi et imperiali au- 
etoritate publicus notarius, ex originali scripto de- 
sumptum esse fateor. permissione et facultate do- 
mini, cujus id muneris est, mihi facta ejusque 
discussione inserta, propria manu subscripsi et ex 
fide transtuli nihil addito vel detracto quod sensum 
mulare queat vel exemplaris seripti sententiam ; θλοθείσο τῇ ἰδίᾳ χειρὶ ὑπέγραψα καὶ πιστῶς µι- 
et a domino papa Leone ceconomo et Solie electo — -íÜxx«, οὐδινὸς προστεθέντος € ἐκλεινθέντος ὄννκ- 
episcopo rogatus huic deposilioni adfui et peculiari p) µένου αλλοιοῦν τὴν ἀπόφασιν & τὴν τοῦ ανρίου ἔγ 
meo sigillo signavi. γράφουν περίληψι  - καὶ mo τοῦ xvoiow πάπα 
Λέοντος, οἰχονόμο» καὶ τῆς Σωλείας ὑποψηφίον (23), παοαχ)ληθεὶς εἲς ταύτην τὸν δηωοσίαν icc) φαρῆ- 
ξα, καὶ τῷ iu idi» βονλλωτηοίῳ ἐπεσφραγισάμτν. 


Ανσέλμον, xai Γουλιέλωος τοῦ Λαμπέρτον, duui- 
σιοι νοτάριο.. Eig οὗ πράγματος µαρτυορίαν χαὶ 
περισσοτέραν ἀσφάλιιαν ὁ προλεχθεὶς ὑπουργὸς 
τοῦτο ἐσφοάγισε τῆς αὐτοῦ µαοτυρίας. ᾿Εγὼ Θιοκάλ- 
do; ἀπὸ Βερόνας, τῆς αὐλῆς x«i ἀδείας βασιλικῆς 
δηυμὺὸσιος νοτάριος, ἐκ τοῦ xvpiou ἐγγράφου Argót», 
αδείᾳα καὶ προστάξει τοῦ χυρίου τοῦ τὴν λειτουογίαο 
ἐκπ)ηροῦντος ἐμοὶ “εγοννία, καὶ τῷ αὐτοῦ ἴπια- 


(23) TZz& Σωλείας ὑποψαφίου. ᾿Ἀποβέφιος est 
episcopus per suffragia electus, non tainen adhuc 
consecratus, quasi sub «calculis ac suffragiis, co 
quod tantum calculis electus, necdum presentatus 
imperatori, nec renuntiatus, nec consecratus, Co- 
dinus, De o/fic. Cpolit., cap. 20, n. 4, postquam 
persuffragia duodecim episcoporum leot ert 


patriarcha Cp. sedente imperatorein thromo, ip z:- 
ται ὁ ὑποψήφιος r«70tX0j Gs * 0 ὑποψήγιος γαο µέχοι 
τότε λέγεται, καὶ καβικοεῖ ἐπ᾿ αὐτοῦ: Venit. electus, 
seu suffragiis obnoxius (sic reddit Gretserus), eo 
usque enim hoc nomine appellatur, et sedet in illo 
(hrono. Deinde renuntiafur patriarcha ab impera: 
tore, ao demum oolise ih eoclesiá 8. Sophis. 


1501 


1064 





SIXTI PAP.E IV BULLA AD CYPRI EPISCOPOS. 
SEED 
Alexandri ]V Constitutionem Cypriam confirmavit Sixtus IV anno 1472. Ejus bullam ex 
chartulario S. Sophie  Nicosiensis, in  hibliotheca S. Maroi Veneta asservato, edidit vir 


clarissimus D. de 


as Lairiein Historia insule Cypri (45 partie. Documents). Eam, quam- 


vis seculis duobus posteriorem, priori subjicimus propter materiei cognationem. 





SIXTI IV 
ROMANI PONTIFICIS 


BULLA 


AD EPISCOPOS GR/ECOS, ARMENOS, NESTORIANOS ET JACOBITAS IN INSULA 
CYPRO CONSTITUTOS. 


Ut jurisdictionem ecclesiasticam in locis tantum eorum sedi olim assignatis, Solis scilicet, Arsinoe, 
Lefkara et Karpasso, exerceant ). 


(1472, Jan.-Aug. — Roma.) 


(Venise Bibl. de Saint-Marc. Ms. LVI. Classe IV de l'app. aux Mss. latins. Cartulairo de Sainte-Sophie 
de Nicosie piéce n. 94). 


Sixtus episcopus, etc. Ad perpetuam rei memo- A subjecte etsub ipsorumcura existunt, quecumque, 


riam 

Sane, fide dignorum relatibus, ad nostrum per- 
venit auditum quod, in civitate et diocesi Nico- 
siensibus, fuit esseque consuevit et hodie est 
episcopus Grecus, loci Solie *, qui ultra locum 
predictum, unde nomen summit, et in quo tribunal 
habere potest, in civitate et diocesi predictis, in 
prejudicium ecclesie Latine, que pastore jam diu 
caruit ? qui jura et libertates ecclesie predicte de- 
fendere et tenere posset aut sciret, omnia et sin- 
gula que jurisdictionis et officii episcopalis occu- 
pavitet exercere presumit ; ubi dictus Grecus 
episcopus et alii Armenorum seu Jacobitarum et 
aliarum diversarum sectarum heresin et scismati- 


corum etiam ibidem et in aliis regni Cipri diocesi- p 


bus etetiam civitatibus, que Latinis diocesanis 


! La bulle d'Alexandre IV de l'an 1260, connue 
dans l'histoire ecclésiastique sous le nom de Con- 
stitution chypriote, avait confirméles décisions de 
Célestin 111 (a), en vertu desquelles les anciens 
évéchés grecs étaient réduitsà quatre, nombre des 
évéchés latinsinstitués dansl'le, et avait ordonné, 
en outre que les évéques grecs ne résideraient 

s dans les mémes villes que les évéques latins. 

olia fut assigné pourle siége de l'évéque grec du 
diocése de Nicosie ; Arsinoé, pour celuideBaphos ; 
Karpasso, our celui de Famagouste, et Lelkara. 
pour celui de Limassol. Les autres évéques dissi- 
dents durent plus tard résider et exercer leur ju- 
ridiclion dans ces mémes lieux, afin dene point 


(a) Videia Patrologia batina, tom. CCVI 


contra sacros canones, Apostolice Sedis regulas, 


' ac sanctorum Patrum consuetudines, nullos ad 


ordines sacros nisi per simoniam et pecuniam et 
alias illicitas pactiones, et aliquatenus bigamos. 
spurios et quoscumqueexillicito cobitu procreatos 
penitus inhabiles, alios et alias omnino litterarum 
imperitos ordinant et promoveri * permittunt ; et, 
quod deterius est, propter nimiam ignorantiam, 
ecclesie Romane decreta spernentes, quarto et 
tertio quandoque consanguinitatis et affinitatis 
gradibus tam in contracto quam in contrahendo 
matrimonio dispensare, ac pro libito matrimonia- 
les et alias causas spirituales audire et deffinire, 
nec non dinittendi uxores et alias accipiendi ll- 
centiam prebere, in maximum Romane ecclesie et 
Latine vilipendium, ac Latinorum prejudicium, ad 


gener l'actiondes pasteurs catholiques. La cour de 
Roine était obligée de rappeler de temps à autre 
ces prescriptions, dontles évéquesdes communions 
orientales cherchaient toujours à s'éloigner. 

* La vallée de Solia au N. del'Olympe. 

3? Que pastore jam diu caruit. paraitrait,dapres 
ces expressions, que l'archevéché de Nicosie va- 
qua quelque temps entre la démission de Guil- 
Jaume Gonéme etla promotion ds Louis Pérez Fa- 
brice ; ou bien quela cour de Rome ne reconnut 

as comme valables les nominations de Jacques le 

átard et de (uillaume Gonéme son successeur au 
siége métropolitain. . 
* Au Ms. promeventt. 


40069 


SIXTI IV BULLA AD CYPRI EPISCOPOS. 


1364 


quorum tribunal et jurisdictiones pro tempore A dis ordinationes atque decreta spernuntur et negli: 


existentium ut verorum et catholicorum archiepi- 
scopi et episcoporum, ad quos in hujusmodi ma- 
trimonialibus ac aliis spiritualibus eausis cognitio 
et diffinitio pertinet : bigamis quoque ut ad mis- 
sam et divina officia celebranda et ecclesiastica 
sacramenta quecumque promoveri possint conce- 
dere non verentur: confessiones vero audire, et con- 
fitentes de quibuscumque etiam Apostolice Sedi 
reservatis pecatis et delictis eorum, per se vel 
alios sacerdotes, quinimononnunquam per eos qui 
sacerdotes non sunt seu esse non constat, absol- 
vere non formidant; quo sic, propter ignorantiam 
et parum fidei catholice peritiam habentes, mini- 
meque sacrosancte Romane ecclesie constitutioni- 
bus, de icomenico consilio Florentie !. tempore fe- 
licis recordationis Eugenii pape IV prcdecessoris 
nostri celebrato, obedientes cum crimina, scisma- 
taque et prave hereses ab hominum etillorum po- 
pulorum mentibus extirpari deberent, errores se- 
minant, et veri Dei cultus et bonorum morum sa- 
crarum ac substitutionum regule et Apostolice Se- 


! Le concile général de Florence ouvert le 96 
février 1439 et fermé le 26 avril 1449, avait réuni 
les Grecs et les Arméniens à l'Eglise catholique. 
Le concile de Rome ou de Latran, suite de celui 
de Florence, recut la profession de foi des Syriens 
ou Jacobites, des Nestoriens ou Chaldéens et des 
Maronites; mais l'union ne fut pas de longue du- 
rée. Les collections ecclésiastiques renferment 
quelques documents concernantl'église chypriote, 
et serattachant à ces événement qu'il est utile de 


rappeler ici. 
orence, 5 novembre 41441. Le pape Eugéne IV 
envoie à l'archevéque de Rhodes copie d'une re- 
quéte des évéques grecsde Chypre, seplaignant de 
ce que les Latins de l'ile, nonobstant l'union pro- 
noncée entre les deux églises, s'éloignent de la so- 
ciété des Grecs et refusent souvent de les admettre 
à leurs mariages. aux funérailles, aux processions 
etautressolennités. Ordreestdonné à l'archevéque 
de voir cequ'il peut y avoir de légitime dans ces 
réclamations et d'y satisfaire. si elles sontfondées 
(Rinaldi, Annal. eccle. 1481, $ 6. t. XXVIII. p. 
70, Brémond, Βία). ord. Praedicat., t. ΠΠ]. p. 143). 
Rome, 2 aoüt 1443. Timothée, archevéque de 
Tarsous, métropolitain des Chaldéens de Chypre, 
et Elie, évéque des Maronites ou Macariens du 
méme royaume, ayant adressé leur profession de 
foi catholique au concile de Latran, Eugene IV 
confirme ces prélats dans Ja possession des privi- 


guntur, in maximum prejudicium ecclesie Nico- 
siensis et ipsius prelati, qui metropolitanus in 
regno Cipri existit. 

Nos igitur ad quos pertinet nedum ipsius eccle- 
sie ac venerabilis fratris nostri Ludovici * archie- 
piscopi Nicosiensis, ac successorum suorum ar. 
chiepiscoporun Nicosiensium,suffraganeorum suo- 
rum Latinorum episcoporum, provincie Nicosien- 
sis, Jura et honores defendere, sed illa multis mo- 
dis efflcere iperementis, motu proprio, non ad ip. 
sius Ludovici archiepiscopi vel alterius super hoc 
nobis petitionis instantiam, sed de nostra mera 
libertate et ex certa scientia, auctoritate apostolica, 
hoc perpetue constitutionis edicto 5, sub excom- 


B municationis pena late sententie quam quilibet 


contrafaciens vel contraveniens, ipso facto absque 
aliqua alia declaratione, incurat, prohibemus ne 
de cetero aliquis episcoporum, tam Grecorum 
quam Armenorum seu Jacobitarum vel Nesturia- 
norum *. vel aliarum quarumcumque sectarum *, 
qui ex nunc sunt, seu pro tempore erunt, aul est 


doxie, et d'employer à cet effet, s'il est. nécessaire, 
le bras séculier. (Rinaldi, Annal. eccles. 1&4T, $ ?:. 
t. XXVIII, p. 5145. 

Rome, 1450. Les Chaldéens de Chypre revenant 
àleursanciennescroyances. nonobstant l'adhésion 
qu'ils avaient faite à lafoi catholique et l'union ré- 
cemment contractée, Nicolas Y charge l'archevéque 
de Nicosie de les prévenir de leurs erreurs, et au 
besoin de les excommunier. (Rinaldi, 1450, $ 4. 
t. XXVIII, p. 555 ; Reinhard, Hist. de Chyr. t. let, 


C pr. p. 102.) 


Les priucipales difficultés que rencontra l'union 
durable des communions d'Orientà la communton 
catholique vinrent, surtout chez les Grecs, du peu- 
ple lui-méme. Si la Réunion des Eglises de Rome 
et de Constantinople n'eüt dépendu que des empe- 
reurs, il n'est. pas permis de douter qu'elle ne se 
füt réalisée longtemps avant 1430 et. qu'elle n'eàt 
duré ensuite ; mais les sentiments de conciliation 
des empereurs et de quelques patriarches furent 
toujours dominés par l'orgueil. l'ignorance et la 
haine du nom latin, sentiments invétérés dans la 
masse du peuple et du bas clergé des provinces 
grecques. 

* [,'ouis Perez Fabrice. 

* Au Ms edito. 

! Les Nestoriens n'aimaient pas qu'on leur don- 
nàt ce nom rép^ouvé. [5 s'appelaient toujours 
Chaldéens. du nom du paysoü leur croyance reli- 


léges épiscopaux dontils devront jouirau méme D gieuse et leurrit avaient pris naissance. Pour con- 


titre queles autres évéques de la chrétienté : il 
leur reconnatt expressément le droit de bénir le 
mariage de leurs fidéles avec des catholiques, à la 
condition que la célébration sera faite dans ce 
dernier rit ; enfin, il défend d'appeler désormais 
les Chaldéens du nom hérétique de Nestoriens. 
Rinaldi, Ánnal. eccles. 1546, ὃ 21.1. XXVIII, p. 
400, Labbé, Concil. t. XIII, col. 1225.) 

Rome, 3 aoüt 1447. Les Grecs habitant Chypre, 
Rhodes et autres tles d'Orient niant queleurs évé- 
ques se fussent réunis à la foi cathoiq ie lors du 
eoncile de Florence, et affectant de dire au con- 
traire que les Latinsavaient adhéré aux crovances 
des Grecs ; d'autres prétendant que le décret d'u- 
nion signé au concile était contraire à la foi, le 
pape Nicolas V charge André, archevéque de Ni- 
cosie, de ramener tous les dissidents à J'ortho- 


descendre à leurs désirset les encourager à per- 
sister dans leur soumission aprés le concile de 
Florence, le pape Eugéne IV, avait défendu d'ap 
peler les Nestorieus de Chypre d'un autre nom 
que celui de leur nation de Chaldéens. Mais 
l'usage l'emporta sur toutes les prescriptions ; eta 
chancellerie apostolique elle-méme dut s'y confor 
mer. L'usage est d'ailleurs justifié par les fails. 
car lhérésie de Nestorius s'était étendue bien loin 
de la Chaldée et de la Mésopotamie. lies naviga- 
teurs européens, en doublantle cap de Bonne-Espé- 
rance à la fin du siécle, furent tout étonnés de re- 
trouver surla cóte de Malabar et dans l'intérieur 
des indes, ce christianisme inconnu pour eux. qui 
distinguait deux personnes en Jésus-Chr.xt, en 
séparant le fila de Marie du fils de Dieu. 
Au Ms. Septarum. 


1565 


SIXTI IV'BULLA AD CYPRI EPISCOPOS. 


1506 - 


velin futurum erit in civitate et diocesi Nicosien- Α in cujus diosesi fuerit, vel per ejusdem vicarium 


sibus, aut in alia aliqua civitate seu diocesi regni 
Cipri, sub cura aliorum suffraganeorum metropo- 
litani archiepiscopi Nicosiensis et episcáporum 


Latinorum immediate seu mediate existéntibdé, 


tribunalaliquid aut aliquam jurisdictionem conten- 
tiosam habere vel exercere, nisi inter suos, in loco 
suo qui vocatur Solia, a quo etiam episcopus Gre* 
cusipsenomensumitet tribunal seu jurisdictionem 
episcopalem, tamquam suffraganeus ac vicarius 
Latini presulis, inter suos Grecos exercere, secun- 
dum apostolicas ordinationes, consuetudiBem et 
statuta, ut dicitur, est provisus. 

Et similiter, in loco Arsinoy et similibus, extra 
civitates, in dictis locis per singulas dioceses ha- 
bere seu tenere, et etiam eisdem et quibuscumque 
aliis presentibus et futuris Grecorum seu APmeno- 
rumetaliorum cujuscumque ecclesie Christianorum 
episcopis sub penis eisdem que de cetero causas 
matrimoniales et alias quascumque spirituales au- 
dire et qualitercumque diffinire, seu de illis aliquo 
modo se intromittere, vel juridictionem exercere 
vel qualitereumque in et super matrimoniis con- 
tractis vel contrahendis dispensationem, seu qua- 
litereumque divorcia facere, seuthori separationem 
prestare, seu aliquos ad sacerdotium vel ad alios 
quoscunque saoros ordines, nisi penitus ! per 
prefatum diocesanum Latinum sive ejus vicarium 
diligenter examinatosetapprobatos pro idoneisque 
per eosdem solemniter et in scriptis presentatos : 


aliquem promovere, neque pecuniam aliquam ( 


propterea recipere, vel qualieumque petere, ac 
sub eisdem penis et censuris; neque de cetero 
populo clam seu palam legere seu predicare, seu 
alicujus confessiones audire,seu de peccatis eorum 
confitentes aliquos Latinos vel Grecos, seu Arme- 
nos aut Jacobilas, velalterius cujuscumque ritus 
seuecclesie, absolvere in dictis civitatibus seu 
diocesibus dicti regni Cypri possit, seu presumat 
quovis modo, nisi ille talis prius per diocesanum 


! Au Ms. penis. 

3 D'Anville place l'Arstnoé, que l'on sait avoir 
existé dans l'lle de Chypre, à Poli, village du 
district de Chrysocho; le P. Lusignan et l'archi- 
mandrite chypriote Kyprianos croient que cette 
ancienne ville est Arsos, bourg dans l'intérieur 


episcopalem ad hoc ordinatum, precedente bona 
de vita ejus et confessorum seu predicatorum fa- 
IBa, diligentes examinata, et claris documentis ca- 
thollcus et ydoneus repertus et solemniter appro- 
batus fuerit, et ab ipso diocesano vcl ejus vicario 
licentiam eodem annoquo debet predicareet confi- 
tentes audire seu absolvere solemniter et in scri- 
ptis obtinuerit. 

Quodque etsi qui confessiones audire, et simili- 
ter si qui Greci vel alii episcopi in eivitatibus et 
dioo&sibus sub archiepiscopi Nicosiensis seu alicu- 
jussuffraganeorum suorum episcoporum dictiregni 
Cipri cura et protectione mediate vel immediate 
existentes qualitercumque et quandocumque, ex- 


p ceptis locis Solie, Arsinoy *, Lephceare ?, et Car- 


pasii * de quibus quidem locis episcopi Greci no- 
men sumerunt, et ibidem Ínter suos Grecos tribu- 
nal, ut dicitur, possunt et solent, aliquid quod ad 
officium seu jurisdictionem episcoporum clam seu 
palam exercere; et super matrimonialibus et aliis 
spiritualibus causis audire seu cognoscere, vel ad 
sacros ordines sine licentia diocesani Latini quem- 
piam promovere, vel aliquid in similibus et aliis 
connexis et dependentibus ab eisdem facere seu 
attemptare vel aliter se intromittere presumpse- 
rint, ipsofactoexcommunicationis pene sententias 
incurrant, et pro excommunicatis publicentur et 
evitentur, donee absolutionis beneficium ab Apo- 
stolica Sede habuerint; et hujusmodi absolutio 
archiepiscopo Nicosiensi qui pro tempore fuerit 
vel ejus vicario speciali comitatur. Decernentes 
ex nunc irritum et inane sj secus super hiis per 
quoscumque quavis auctoritate scienter vel igno- 
ranter contingerit attemptari, non obstantibus 
constitutionibus, etc. Nulli ergo, etc. 

Datum Rome, apud Sanctum Petrum, anno In- 
carnationis Dominice millesimo CCCCLXXII, pon- 
tíficatus nostri anno primo. 


delle à l'est de Paphos, au bas du Troodos. 
Les ávéques grecs de Paphos, prenaientle titre d'é- 
véques d'Arainoé. 
C * Lefkara, dans le Mazoto, prés du mont Sainte 
τοἰχ. 
' Risa Karpasso, dans Je Karpas. 


INDICES 


DUPLICIS TOMI 


gnumEEMEEMPEEMEED 


INDEX 


AD 


JOELIS HISTORIAM BYZANTINAM. 


(Tomi superioris col. 223-287. — Numeri Lectorem revocant ad ciffras grandiores textui Latino inserlas . 


Aeephali, 43. 

JEgyptus /Egyptiorum rex, 8. 

JEsculapii setas, 11. 

Africa unde nomen traxerit, 9. 

Alexander Alexandris ep., 37. 

Alexander Hierosolym, ep., 33. 

Alexander M. Nectanebi filius, 7. 

Alexandriimperium liberi partiun- 
tur, 23. 

Alexandría, 7. 

Alexius patriarcha, 60. 

Αλληλέγγνο», 61. 

Anastasius Dicorus vivus sepelitur 
43, sq. 

Anatolius patriarcha, 41. 

Anaxagoree setas, 22. 

Ansragathius Gratiani percussor, 


Andreas Constantis pereussor, 47. 

Anthimus Nicomed., 35. 

Antiochia a Seleuco condita, 99. 

Antonius Cauleas patriarcha, 56. 

Antonius Studita patriarcha, 59. 

Apollinaris hseresiarcha, 34. 

Apollonius Tyanensis, 29. 

Aquila, 30. 

Areadiopolis, 40. 

Arethas (S.) 44. 

Aristarchus Hippocrati sequalis, 23 

Artabanes Dario Hystaspis succe- 
dit, 99. 

Artaxerxes Longimanus, 22. 

Artaxerxes Memor, 5. 

Artemius, 33. 

Astrologia a Persis inventa, 4. 

Astronomiam quis primus litteris 
mandaverit, 4. 

Astyages, j. q. Darius Medus et 
Artaxerxes, 21. 

Athanasius Jacobitarum patriar- 
cha, 46 sq. 

Autonomus (S.), 45. 

Baal, 4 


Babrias Antioch., 33. 
rdesanes heeresiarcha, 30, 
Barnabiie apostolus, 43. 


Basilides hesresiarcha, 30. 

Basilius accubitor, 59. 

Basilius Scamandrenus patriar- 
cha, 59. 

Brumalia, 6. 

C.Csesar (Caligula) Tiberii filius,26 

Ceesares unde vocentur, 24. 

Callinieus patriarcha, 50. 

Cambyses, i. q. Darius 5, i, q. Na- 
buchodonosor, 23. 

Caracalus Antonino (Basso) sue- 

^ cedit, 31. 

Carpocrates hser., 30. 

Celsseus heer., 33. 

Cerdon hser., 30. 

Cerinthus heer., 30. 

Chalcopratea, 40. 

Chaldei Hebreorum libros com- 
burunt, 22. 

Chariton confessor, 34. 

Chous Persarum rez, 7. 

Christi epistola, 61. Imago Edes- 
sena, 57. Hieropolitana, 58. 

Cbiysopolis, 46, οἱ. 

Clemens 6 Στρωματεύς, 34. 

Colossenses Rhodii, 23. 

Commodus Severi frater, 9]. 

Constantinus Licudes, 64. 

Corus, 14. 

Cosmas patriarcha, 65, 

Cosmas Tzintzilucius, 62. 

Crux (S.), 40. 

Cyprianus, 32. 

Cyprii metropolite —Antiochensi 
non subjecti, 43. 

Cyriacus patriarcha, 50. 

Cyrillus (8.), 8. 

Daimatarum monasterium, 49. 

Daniel, 5. 

Darius Arsami filius, 7. 

Demosthenes quando vixerit, 23. 

Dictator quid, 24. 

Didii Juliani mors, 31. 

Didymus Origenis sectator, 44. 


, Diocletiani mors, 90. 


Diogehes duandü ti&erit, 23. 


Dionysius Alexandrise ep., 33. 

Dionysius Corinthi ep., 80. 

Ἐλεγμῶν monasterium, 69. 

Eles AJEthiopum rex, 44. 

Empedocles, 23. 

Euagrius Origenis sectator, 44. 

Eugenia (S.), 32. 

Eustathius patriarcha, 60. 

Euthymius patriarcha, 56. 

Eutyches hser., 34. 

Februarius senator, 6. 

Flavianus Romse ep., 33. 

Forum boarium, 46. 

Galba Antoninus, 32. 

Galenus medi 3l. 0 
i quando Urbem ceperint, 6. 

Qastria monasterium, h.. 

Georgius Boraphus, 50. 

Georgius Maniaces, Ói. 

Germanus patriarcha, 47, 54, 

Gregorius o Θαν erovpjoc. 9 


Gregorius o Θεόλόγος, 39, 8. 

Hebdomum ; 60. 

Heraclitus, 22. 

Heraelius Justiniani Rhinotmeti 
frater, 48 


Hercules Sampsoni sequalis, 12. 

Hercules Tyrius, 4. 

Herodoti eetas, 29. 

Hierosolyma, 8. 

Homerilse, 44. 

Homerus et Hesiodus quando vixe 
rint, 14. 

quando sit ορ 

celebrari, 44. 

Ignatius 6 θεοφὀρος, 30. 

]gnatius patriarcha, 55. 

Jacobitse, 47. 

Jacobus Zebedsei filius, 95. 

Joannis Baptiste »eliquise, 58- 

Joannes Chrysostomus. 40 

Joannes evangelista et theolo 
gus, 29, 60. 

Joannes orphanotrophus, 61 

Joannes patricius 4b. 

στ iphilinas, 04 


1569 


Josephus, (Fl) 8, 10, 14, 27. 

Josephus Bringas, 58. 

Juliani portus, 45 

Junor Gordiani, 32. 

Junor Gordiani pater, 32. 

Justinianus (imp.), 33. 

Justiniani triclinium, 48. 

Justinus martyr, 30. 

Laodicea & Seleuco condita, 23. 

Laurentius martyr, 32 

Leo syncellus, 6. 

Leonidas Origenis pater, 31. 

Litteras Hebraicas quisinvenerit,3 

Lucibius (imp), 28. 

Lycurgus Esculapio sequalis, 11 
acedonius ó Πνευματομὰχος, 39. 

Magiam quis invenerit, 4. 

Magussi Perse, 4 

Mantius urbem a Callis captam 
liberat, 6. 

μα. Saracenorum princeps, 


Manes hreresiarcha, 34. 

Manganorum monasterium, 03. 

Manuelis monasterium, 60. 

Marcion hz&resiarcha, 30. 

Marcus evangelista monasterio- 
rum conditor, 27. 

Mareus (imp.) Junoris ΒΏΟΟΘΒΒΟΥ, 


Marise (S.) vestis, 42. 

Mars planeta, 3,4. 

Martinus papa, 47. 

Martius mensis i.q. Nisan et 
Phamenoth, 26. 

Martyrius Antioch, 42. 

Matthei Evapgelium a Barnaba 
descriptum, 43. 

Maximilla ψενδοπροφῦτις, 30. 

Maximini mors, 36. 

Maximus confessor, 47. 

Methodius (S.) patriarcha, 656. 

Michael Cerularius, 63. 

Molibotum, 65. 

MonotLeletz», 47, 48. 

Montanus heer, 30. 

Narcissus ep., 32. 


INDEX 1 IN NICETAM 


Navatus, 33. 

Nectarius, 39. 

Negra urbs, 4i. 

Nestorius,31, 34. 

Nicephorus 8.) patriarcha, 53. 

Nicolaus Chrysoberges patriar- 
cha, 60. 

Nicolaus heresiarcha, 30. 

Nicolaus patriarcha, 56. 

Oatum, 43 

Olei consecratio, 43. 

Onesimus martyr, 29. 

Origenes, 31. 

Orpheus eadcm qua Prometheus se- 
tate, 11. 

Paulus Samosatensis, 31, 34. 

Periblepte monasterium, 61. 

Petrus Alexandrinus martyr, 35. 

Petrus Fullo, 43. 

Pherecydes quando vixerit, 23. 

Philippi duo imperatores, 32. 33. 

Philippopolin quis condiderit, 32. 

Philippus diaconus, 29. 

Philo Judteus, 27 

Phoenix rex, 4. 

Planetis quis nomina dederit, 3, 4. 

Polycarpus martyr, 30 

Polyeuctus patriarcha, 58. 

Priscilla ψευδοπροφῦτις, 30. 

Procopius martyr, 35. 

Prometheus Debor: sequalis, 11. 

Prote insula, 57, 66. 

Ptolemsi tredecim, 29 

Publianus (imp.), 32. 

Purpur& inventio, 4. 

Pythagoras Artaxerxi Longimano 
sequalis, 22. 

Quivtilis mensis, 24. 

Resurectiones octo, 20. 

Romus Romse rex, 6. Romus et Re- 
mus, 6. 

Sabatius hser ., 35. 

Sabellius hser ., 32. 

Salomonis libri aboliti, 19. 

Saracenorum origo, 9. 

Saturninus heer., 30. 

Seleuciam quis condiderit, 23. 


1570 


Sergii patriarchee, 47, 60: 
Serpens seneus, 46. 

Severus hser ., 34. 

Severus (imp.), M. Aurelii filius, 


Sextilis mensis i. q. Februarius, 
7, i. q. Augustus, 24. 
Sibylise setas, 16. Sibylla Erythrs»a 


Sidus Egypti fllius, 8. 

Sigma, 62. 

Simon magus, 27. 

Sisinnius patriarcha, 60. 
Sephi:e portus, 45. 

Sophianam, 

Sperdius magus, 22. 

Stephanus patriarcha, 56. 
Studii manasterium, 60,62, 64, 65. 
Symholum fidei quando recitetur, 


Symeon Clops filius, 30. 
Symmachus, 31. 
Synepon heer., 33. 
arasius patriarcha 53. 
Tatianus heer., 30. 
Terbelus Bulgarus, 49 
Tessarescedecatite, — 35. 
Theodorus martyr, 39. 
Theodorus Mopsuest, 34. 
Theodorus Myxes, 50. 
Theodorus Pharan, ep. 
Theodotion, 31. 
Theodotus heer., 31. 
Thoophylactus pstriarcha, 57. 
Thessalonica & Philippo condita, 


ο 48. 


Thucydides quando vixerit, 22. 

Tiberias 8 quo sit condita, 20. 

Timotheus apostolus, 29. 

Titi mors imp.) 28. 

Vespasianus Neronis filius, 28. 

Xerolaphi columna, 40. 

Zacharias Hierosolym, patriarcha, 
46. 

Zagoria regio, 50. 

Zenonis estas, 23. 





INDEX SCRIPTORUM 


ET ALIORUM QUORUMDAM 


QUI IN NICET/E CHONIAT/E HISTORIA BYZANTINA MEMORANTUR. 
Ex Bibliotheca Fabricii ed. Harl. tom. VII. 
(Revocatur Lector ad numeros in textu Greco uncis inclusos.) 


A 
Aaron Isaacius, Latinus interpres, 95, 96. Ob ma- 
piamet perfidiam excscatus, linguaque exsecta, ibid. 
Ad Abgarum Christi litterse, 299. 
4Esopicus caais, 2600. Fabula de eulicequi, post leo- 
sem oppugnatum, aranese filo implicitus omnem glo- 
yam amisit, 317. De leone sub asini pelle, 41 
ΛΡΑΓΕΠΙς.θαυματοποιός,]οβγὶ more misere cadens,78 
Alemannorum ina Terram Sanctam expeditio sub 
;onrado, imp, 41 seq. Alemanni, perinde ut Armenii 
maginum eultum respuuut, et azymis utuntur in sa- 
»ra coena, 257, Alemannicum tributum, 308. 
Alexandri M. vox ; Τά τὴ δεκαί 2d r80« màvz' «2,309. 
320" Α)εξἀνδρω gact tá ἐπὶ πᾶσιν ἀπρόσχοπα, 999. Ejus 
tectus hispidum, 234. 
Alexius Contostephanus, astrologus, 9293. 
Alexius Comoenus, Bryenniifilius, a Niceta monas- 


ticis ceeremoniisinitiatur, et vocatur Athanasius, 272, 
3 


NO 
-— 


Ad Alpheum fluvium et Arethusse fontem allo- 
eutio,etdivinatio demutanda Latinorum fortuna, 393. 

Amazones Alemannics cum Penthesilea sua chry- 
sopode, 41. 

Andronieus Comnenus, fs6ao6aporat χρόνιος ὤν ἐν 
βαρθὰροις, 200. Eruditorum lautor,sed dispntationibus 
dereligione infensus, 2129. Oraculum engastrimythi et 
hydromante adit, et sinistra prolocutum spernit. 47, 
248. Ejus oratiodenegligentiasimperatorum 209. Eru- 
ditio, 149. Prsescitprimam litteram nominis successo- 
ris, 172. Ejus veneficia, 161. Litterseejus Bellerophon- 
tez, Lapardse datse, 4808seq. Tbeodosii patriarcbre de 
eo judicium, 164. Jam interficiendi quereles, 224, Vox, 
Κύριε £Xrocov, et tvari ον συντετριµμέειον προσεπι- 


xt, 220.8tatua ejug imgine Saturni, £3. Epieurgus 


1911 


et Chrysippeus, lascivia et amoribus perditus, 206. 
Constitutioin naufragorum spoliatores,209. Ejus jus- 
jurandum Manueli Comneno datum 149. Divinarum 
Littarum peritus,etqui Pauli Epistolas subindein ore 
haberet, ἐθίά. ; atqueex illis epistolas suas ornaret, 
296. Presagia imperium ei portendentia, 163 et inte- 
ritum, 220, seq. [Incestas fratris et sororis uterinse 
nuptias a concilio desiderat probari, 168. 

Anglorum,ia TerramSanctam expeditio, 207.'0 τῶν 
πελεχυφὀρων χατάρχων Βρειτανῶν οὑςνύῦνφασιν Ἴγχλυους, 
ibid. 

AunaComnena, Ceesarissa, 4. Ejus eruditio etindi- 
gnatio contra maritum, Nicepborum Bryennium, ra- 
piendo imperio non satis promptum, 7, 8. 

Antiocheni ludi Circenses in gratiam Manuelis 
Comneni, 71. 

A chilochi dietum. Ἑς ἔντερον πόρνης πολλάκις pet - 
ῥυίσνεσθαι τά χρόνῳ καί πὀνῳ συλλεγεντα μακρῷ, 190. 

Asanis dictum : famam adremipsam et actiones cu- 
jusque velut ad Lydium lapidem exigendam, 299. 

Astrologia a principibus fere omnibus suspicitur,63 
seq. Contemnitur ab Andronico Comneno, hydro man- 
tes preferente, 218. Manuel Comnenus τὼν ἀστρολεσ- 
χοὐντων dicta consulit, 64, οἱ pro oraculis habet, 100, 
110. Ab illis decipitur, 142. Astrologi de Alexio nato 
consulti,1 10. Vix videntqnse ante pedessunt, 36.Cong- 
tantinus, astrologorum princeps, Aenzsmi)erzov, seru- 
pulum minutissimum, forte negligens,sibi non cavet, 
sed incautus interficitur, ed seq. 


Josephus Balsamon, 39. 

Theodorus Balsamon,magnee Antiochiseepiscopus, 
peritissimus juris,vmép tou; τότε πάντας ὧν νομοτριθὴ ς, 
abisaacio Angelospepatriarchatus CP pol. deludi- 
tur, 250 seq. 

Basilacius vates, Pythonis spiritu futura presagiens, 
adquem, velut ad Amphiarai et Hammonis oraculum, 
populus confluebat, 287. | 

Nicephorus Basilaces Paulinas Epistolas CPoli in- 
terpretauus, 137. 

asilius Bulgaroctonus, 239. 

Basilius Camaterus. Vide Camaterus. 

Basilius Rentacenus, qui [sa3cium Comnenum in 
eloquentia et re militari erudiit, 237, 238. 

Basilius Τξιτδιλούκης, ehartularius, 34, 67. Basilius 
Τζιχύνδλα, 82. Basilius TptpvXo;, 89. Basilius Chozas, 
27u. Batazes, 279, 314. 

Bellerophontis statua, Pegaso insidentis, 414. 

N.cephorus Bryennius, Annse Comnen:e maritus, 
eruditus et eloquens, 4, 7, 8. Orestisde, Macedonis 
civitate, oriundus, 5. 


Nec Cesari semper favit fortuna, 393. 

Calchas vates, 304, ex Homero. 

Bssilius Camaterus, patriarcha CPol, 169, 172, 222, 
259,312. Ejussyugrapha, seomnia facturum prolatu- 
rumque quse Andronicus vellet, 409. 

Gregorius Camaterus escriba logotheta 7,73,74,75. 

Joannes Camaterus, dromi logotheta, 71,748eq Ca- 
niclei prsefectus, postea Bulgarise patriarcha, 176. Pa- 
triarcha CPol., 332, 338, 381 seq., 407. Ε) υπ κατηχοτὴ- 
piot λόγοι, 332. 

Canones prohibentes translationem episcoporum, 
259 ;patriarcham vel alium clericum rebus ssecula- 
ribus se immiscere, 4604, 310. 

Κατηχτιχόν ruxriov, in quo anathema adversus Deum 
Muhamedis, 138, 141. Illud ipsum respicitur quod Syl- 
burgius in Saracenicis edidit. 

Chasii ad nutum principum suorum quidlibet au- 
dentes et de rupe se preecipitantes, 253, 341. 

Chaldaica fornax, naphtha incensa, 200. 

Chalibures mimus, leaaco Angelo gratus, 238. 

Christi ad Abgarum litterte, 223. Ὁ iv τῇ χολκῦ 
νὼς, $75. Monasterium Χριστῷ φιλαονθρώασψ, ab imp. 


INDEX ! IN NICETAM CHONIATEM. 


4s? 


Alexio Comneno conditum, 6. Sepulerum, 26. Sepuleri 
lapis,144. Imago,per quam locutus cum Mauricio imp. 
fertur, «49. Imagines Christi et sanctorum tapetibus 
intexte, 13. Imago cum eruce in forum allata ad con- 
ciendam plebem, 153. Festum Ascensionis, 189. lma- 
gines terree allis, 103. Crucifixi imago Monembs- 
siensis, 283. 

Chrysantlius, episcopus Thessalonicensis, 318. 

Chrysostomi loca de sacra Eucharistia. 333. 
Chrysostomocomparatus Theodoaius patriarcha,163, 

Chamnus chartularius 204. Theodorus Chumnus, 
176, 210. 

Ex Cimbrorum d:vietorum ossibus sepem fecisse 
Marium, fabula, 48. 

Joannes Cinnamus, de dicto, Pater major me est, 
disserens, 213. 

Conradiimp. oratio ad milites in expeditione Hiero- 
s0]., 64 seq. 

Constantini Magni corona, 2214. Sepulerum a furi- 
busspoliatum, 308 Clavos Dominicse crucis unum fre 
no equi alterum galee infixit, 284. 

Constantinus Mesopotamitanus, in aula [saaci et 
Alexii fratris princeps, 321. Idem e lectore diaconus, 
316, et archiepiscopus Thessalonicensis, 317. Lssva 
templum, dextra palatium tenens, Id. dejectus, 318. 

Constantinus Stethatus astrologorum Isaacio An- 
gelo probatissimus, 247, 248. 

Constantinus Tornicius, prsefectus urbis, 339. 

Constinopolitanse plebis icon, 152. 

Cosme Attici, patriarchse CPol., vaticinium,63.Ejus 
exsecrationiorbiiatem suam Manuel Comnenus accep- 
tam refert, 55.Crimini datum ei quod eum Nephone 
faceret, 54, 

Crux pretiosissima ex lychnite gemma, 90. Crueis 
particulss,284.Cum crucibus,imaginibus et Eran. 
geliis obviam euntes hosti,307,380. [n summo periculo 
signo se erucis munit lsaacius Angelus imp ., 989. 

Cyrillus ó μέγας £v θεολογἰα, 998. Ejus locus de Eucha- 
ristia, ibid. 


D 

David, 6 φιλωδὸς, 10. 

Demetrii martyris e sepulcrounguentum ebulliens 
Thessalonice, 197. Vide infra, "Theodorus Fraus 
diemoniacossefingentium et de Demetrii ad Blachos 
migratione vaticinantium, 238. 

emetrius Poliorcetes, Lamis amore insaniena,223, 

Diogenes Romanus imperator, 20, 424. 

Diomedis (S.) monasterium, 172. 

Dositheus Venetus, Vitaliani filius, monachus Studi- 
ta et patriarcha Hierosol., 250. Denique CPolitanus 
260. Utraquesede exeidit. lbid. Falsus vates, 259,961. 

E 


Elias, vir eruditus, librum detonitruum et terre 
motuum siguifieationibus consulens, 137. 
Engastrimythi, 143, 217, 258, 
Oraculum Delphicum, Epicydidi redditum, 124 seq. 
Epimethei mos, ᾧ τὸ μῖλειν οὐκ ἦν, τὸ δέ µεταμέλειν, 
105. Epimetheus Prometheo stultior, 2D1.  ' 
Ephori monastevium, 926, 
gor bistolm aagittin alligatee et cum illis transmisss, 
Srostratus, qui templum Dianss Ephesiss incendit, 


Eruditio principibus utilis, 4. Ejus ratio habits 
in creando imperatore, 7. 

In Evangelisjuratum, 31,50,335, 369. Evangeliorum 
codices gemmis ornati, 284. 

Eudocia, Alexii Angeli Comneni filia, 343 

Euergetse monasterium, 351. 

Eumathius Philocales, preefectus urbis CPol..301 

Euphosyue,Aiexii Angeli Comneni imp.uxor veti- 
tis, dedita divinationibus, 395. j 

ustathius, Dyrrhaehii episeopus, 137. 
Eustathii, Thessalonieencis archiepiscopi, 


1873 


adversus Manuelem Comnenum orutio, 140. Elogium, 
197, 198. 

Eustratius Macedo, 15 seq. 

Euthymius, Novarum Patrarum episcopus, de dic- 
io : Pater major me est, disserens, 212 seq. 

Eutychii locus de Eucharistia, 333. 

FoduscumSaracenis, propinato invicem ex incisa 
utrinque pectoris vena sang uine, 262. 

Franci tantum metuunt neccelum ruat, 378. Franci, 
qui olim Flaminii, 355. 


G 

Georgius Dishypatus,lectorin Magna Ecclesia CPo- 
li, 901. 

" Georgii martyris festum, 323. 
Gregorii Nyssenii verba de Encharistia afferuntur, 
333 : ὡς οὐδέν ἕ-θρὸς ἔστιν ἤ ἐχείνο τό σῶμα, etc ., ex 
catech. orat. cap. 37, tom- Il, p.534, licet Nyssenusnon 
nominetur. 

Γυμνοί insulares, οἱ * σύνεσιν ὑπέρου wiortpot. 


Hagiochristophorites,Stephanus, dictus Aotichris- 
tophorites, 189. Ejus sententia in insidiatores Andro- 
nici, 215, 216. 

Hammonis et Amphiarai oraculum, 287. 

Hamazxobii Scythe, 11. 

Hannonis Carthaginiensis fastus et aves emisse, 
qu» illum deum esse canerent, 2067. 

Hierosolymorum rez, Amerigue, 104. Hierosoly- 
mitani fratres (φρέριοι), 487. Templarii. 

Hippocrates,a Persarum regeinvitatus,recusat me- 
deri hostibus Grecorum, 372. Ejus dictum, optinam 
corporis habitudinem esse periculosam, 317. 

istoris laus et utilitas, 2. Stylus simplex, per- 
spicuus et amcenus eam decet, 3. 

Homerus, 55, 102, 107, 175, 225, 232, 274, 304, 
316, 322, 338, 414. 1n Odyssea, 51. Jupiter Home- 
ricus, 51. Irus alter Homericus, 105. 


Iambi in Ándronicum Comnenum, 227. 

Ibancus, Ἰθδαγχός, pro Joanne, Blanchorum lingua 
dicitur, 301. 

Imaginum cultum seque rejiciunt Alemanni et 
Armenii, 257. SS. imsgines securibus excisse, Job. 
Ad terram alliss, 193. Conculcate cum 99. reii- 
quiis, in fceda loca abjectis, 368. Pro sellis et sca- 
bellis adhibitse, 383. Imaginibus sacris exoraati vici 
urbis, iningressu imperatoris, 21. Imagines Christi 
et sanctorum ex musivo opere, 270. 

lmperatoris littere ἐρνθροσήμαντοι, cypeyidi τε 
Xp»ctix Φαί σηριχῷ νὺµα-ι ἆμπεδον χὀγχης εδευ- 
μενῳ αἵματι, 34, 99, 115, 138, 280, 34]. 387. Tempo- 
re impubertatis Alexii Comneni, Alexius Sebas- 
tocrator βατραχειω colore suberipsit verbum ἑτηρῦ- 
θησαν, 150. 

Irense (B.) templum a Marciano imp. conditum, 134. 

Isaacii Angeli breve epistolium ad Μεγαλοπολίτας, 
sive CP politanos, 221. Cum fratre Alexio Comneno, 
velut Castor et Pollux alternis oritur, 290. Vatici- 
nium de Friderici imp. interitu, 262. Astrologise 
fautor, 342, 358. Λόγια x«t ὀμφάς συντιθεὶς, 357. Tan- 
quam ex tripode, 239, d. in Grsco. Presagio de 
longitudine et felicitate imperii &ui temere credit, 
268, 277. Monetam adulterat, 284. Medicos quod 
nihil quam purgetiones preescribere scirent, pers- 
tringit, 32]. , 


Joannis Comneni sommiun divioastorium de Ale- 
xio filio, 12. Triumphus de Persarmeniis, 18. Mo- 
rituri oratio, 28. Elogium,3l. A bello cum Christia- 
nis gerendo abhorret. 20. 

Joannes Ducas, 63. 

Joannis Theologi sedes, cognomento Διΐππειον, 153. 
Josut simulacrum, solem stare jubentis, 414. 


INDEX I IN NICETAM CHONIATEM. 


a 


Juratum per sepulcrum Christi, 106, 380. Per 
evangelia, 31, 50, 335, 360. Per sacram Eucbharis- 
tiam, 179. Per caput imperatoris, 87. Per senectu- 
tem suam jurat Andronicus, 215. 


L 


Latini erudeles in victos, 193 seq. Infra, Turce. 
A«toiux$ xóputa, fastus Latinus, 26. Latinorum 
παρεκτροπὺ πὶστεως, JAB. 

eo Styppiota (à. Στυππῆς), ραἰτίατεΏα CPol., 36. 

Leo Monasteriota, 239. Στὸµα τῆς συγκλὐτου dictus, 

1 


Leontius patriarcha Hierosol., 259. 

Leontius, monachus, patriarcha CPol., 259. 

Lopadii episcopus, ab Andronico excecatus, 186. 

Lyrici versus,343. Ab interprete additi ex Horatio. 

Lysimachi (an Lysippi?) Hercules, 355. 

M 

᾽Απὸ τοῦ ἀνδρῶνος ToU αλομένου Μάκρωνος, 164, 155, 
Wolf. ez Macronis,ubi calechumeni instituuntur, 
τὰ ἱερὰ χατηχουµένεια, 204 

Maga, inpatriarchico considens solio etin templo 
cantans saltansque, 308. 

ciagiom artes, 04. Magiee insimulatus exuritur, 
165. 

Mahomedis doctrina damnata anathema Deo Ma- 
homedis non dicendum, 139, 141. 

Mamalus scriba ab Andronico combustus, 200. 

Manganis, Μαγγάνων domus, martyri sacra, 283. 

Manuelis Comneni imperium prsedictum, 30. Lit- 
ters binse ad clerum, 34. Ad Bysantynos, 124. Ρα- 
tientia in ferendis dijcteriis. 121. Somnio monitus, . 
123 seq. decretum de sententia, an Christus sit si- 
mul offerens et qui offertur, l3/. Adversus Astro- 
logos, 143. De dicto: Pater major est me, 138. De 
Deo Mahomedis non exsecrando, 139 seq. In agone 
habitum monachi induit, 143. Vide et infra in Ni- 
cephorus Phocas. 

S. Marie. Θεομύτορος imago & CPolitanis impe- 
ratoribus in bello, 41, 103, 304, et triumpho, 18, 
circumducta edes Tamiathi, 406. Imago Marise Ho- 
degetrize, 243. Templum παντανάσσης Θεομήτορος, 
281. Maris imagines singulari devotione coluit Iaaa- 
cus Angelus, 284 seq., 289. 

Marsyas ab Appolline excoriatus, 115. 

Martinus cardinalis, 401. 

Martyres suos Christus miraculis remuneratur, 
197. Quadraginta martyrum templum, 213,220, 284, 

Mauropuli somnium, 194. 

, Menandri versus in Byzantinorum ebriositatem, 

d. 
Michaelis archangeli templum in portu, 283. 
Aliud Colossis 145, 140, 510. Statua CPoli ante 
templum, 1654, 155. 

Michael Italicus, archiepiscopus, 42, 

Michael /Egineta, patriarcha CPol., 30,161. Ejus 
prseedictio et elogium, 53. Patriarchatu ultro cessit 
et in Oxiam insulam rediit, ibid. 

Michael, Nicete Choniats frater, archiep. Atbe- 
niensis, 390, 391. 

Miche] Sicidites, astrologus et magus, 90. Mona- 
chus factus σὺγγραμμα περί τῶν θεὶων μυστηρίων Com- 
posuit, 97. 

Michael, rhetor Thessalonicensis, 137. 

Minervz: imago, ut occidentalium fautricis, & ple- 
be comminuta, A59. 

Monguntinus episcopus, cancellarius regis Ger- 
manorum, 130, 244. 

Monachi, barba et titulo tenus 135, 324. In mo- 
nachos assentatores invectiva, 357. Monachi yupvó- 
ποδες, χαμεῦναι, Stelitse, 240. Eorum µέλαν ἄμφιον, 94. 
Τὸ χατὰ Χριστὸν τριθώνιον, 219. 

Monii martyris templum, 379. 

Morotheodorus, . 


1575 


Moses ταυρὀχρανον, sive caput bubulum, per 
ebrietatem conflatum, comminuens, 226. 

Musurium, Σουλτανιχὸν γράμμα, Sultani litterz, 
quarum auetoritate milites conscribere licebat, 269. 


N 


Nephon monachus, 54. 

Nematareeo monasterium muliebre, Zi Νηματαρέας, 
31b. 

Niéephorus Vide supra, Basilaces et Bryennius. 

Nicephorus Χαλούρης, 91. Nicephorus spado, 204. 

Nicephori Phocse sanctio de monachorum agris 
non multiplicandis , à Manuele Comneno renovata, 
135. Patina porphyretica, 75. Eum Joannes Zimis- 
ces, sporta attractus, noctu oppressit, 85. 

Nicetas, Chonarum episcopus, divinandi facultate 
preeditus, 141. A quo Nicetas scriptor historiarum 
ex saero baptismate susceptus est, 142. Ejus de 
Alexio Comneno preesagium, ibid. 

Nicetas Acominatus Choniates de se ipso, 272, 
273. Quomodo, capta urbe CPoli a Latinis, fuga si- 
bi conguluerit, 3;8 seq., et Selybrie cum familia 
substiterit, 381. 382. Senator CPolitanus, cum urbs 
caperetur 414. Patriam suam Χώνας memorat, 956, 
270, 410. Πόλω εὐδαίμονα xat μεγάλην, πάλαι τὰς Πα- 
A«cc&;(leg. Κολοσσά) , 115. Isaaci Angeli ὕπογραι- 
ματέύς, 254. Philippopolitanse regionis ἀρχή et &no- 
γραφή ipsi commissa, 257. Ab Alexio Murzuflo sine 
causa ab officio logothetse secretorum remotus, 363 
seq. Amicis suis magis amicam habere se ait veri- 
tatem, 257, et popularibus suis 362. Horret scribe- 
re bella, quibus non vincunt Greci, 628. Ad Alphe- 
um fluvium apostrophe, 393. Negat se velle vitupe- 
rationem pro historia scribere, 311. Ejus prossa- 
gium, 378. De Manuele Comneno, 14l. Expos- 
tulatio, quod bonis viris mala per malos fiant, 74. 
Quod Turcs Christianorum occupent regiones, 76. 
Quod imperium traditum indignis. 322 ep: Quod 
CPolis a Latinis tot mala pertulit, 360. Threnus 
in captam urbem, 370 seq. Cognatum suum, Levi- 
tam, sive diaconum, Choniatem, memorat, 128. De 
fratre Michaele Choniata, Athenarum archiepiscopo, 
390 seq. ἥχων διὰ πάσης σογίας, καὶ παντοίαν μάθησιν 
λφ)ιχὴν ἐπιών, 301. 

icetas Muntanus, patriarcha CPol., 259. 

Nicolaus, archiepiscopus Corinthius, 410. Alius 
episcopus Nicenus, 185. 

0 


Oracula de fatis et successione imperatorum, 27- 
28, 110, 143, 149, 218, 226, 257, 229, 219, 217, 219. Li- 
belli, qui ea cortinerent, exusti, 200. Oracula vana, 
199. Ambigua ad vitandum mendacii probrum, 
218. Oraculum in perjuros, Epicydidi redditum, 125. 

Ὀρφαϊχά κοούµατα, 194. 

Osiris et Typhon fratres, /Egypto noxii, 294. 

P 

Παντεπόπτον monasterium, 157. 

Panteugenus. Infra in Soterichus Alius, 289. 

Παντοκράτορος μονή, prope quam sepultus Manuel 
Comnenus, 143, 165. 

Papa pro quolibet sacerdote , 232. Papa (de epis- 
copo Rom.), 130, 140, 306, 318 

Monasterium in Papycio monte, 343. 

A Patriarcha petenda venia perjurii et perduel- 
lionis pro dissolvendo anathemate, 248. 

Πατζινάκων τελετή, festum in memoriam victorum a 
J. Comneno Scytharum, 11. 

Paulus apostolus, πνενµατορήτωρ Ταρσίύς. Imago 
ejus, exitio Andronici imp. pendente, lacrymavit, 

Periplepti monasterium, 219. 

Phoenix, Achillis prieceptor, 238. 

Poetee (Homerus), 199. 


INDEX I IN NICETAM CHONIATEM. 


Circumforanenus quidam, cui Poeta nomen, 

Procopius martyr, 100. 

Proverbia : Alter Achilles, 136. Alcyonii 
18l. Ancora sacra, 330. Auresin mentem pei 
tas habere, 316; Bellerophontis instar desertos 
pos qusrere, 415. Cadmea vi«toria, 50. Ute 
pinnam vellicat, 244. Crocodili lacrymse, 184, 
impedoclea lis, 167. Dum ferrum candet, ἕω: 
cid 7006 ἐν ἀχμῦ, 19. Lsbyrinthus Creticus 195. | 
mionis more stertere, 376. Fcenum in cornu gerit 
Leonem auribus tenere, 12. Laconica flagella, 
Laconica canis, 179. Ceadas carcer Laconicus, 
"Adov στοµια, id., 22. Τὴν λεοντὴν ξυνέχεω τῇ GÀ 
41, 184. Lupus sub pelle ovina delitescens, 161. 
lacrymis tegere dolorem,118. Ἡαλέαν ἐπιχάμψας 
θον τῶν οἴκαδε, 50. Mortuo in aurem insusurrare 
Mercurium Moly destituit, 724. Syrenius cantus 
Μνομιδόνων μύθος, 990. Mustelam febum pro 
J8;. 'Imz«cÓmt κατὰ Ιήγασον, Pegasi instar, 
Ὢρυ ψιλότερος, 224. Pistillo nudiores, 49, 399. 
tei instar, 42, 159, 310. Sirenum cantus, 135. 
tali saxum, 169. Tantalea sitis, 338. Tenedia 
ris, 413. Pecunias prodire vetat, ut Danaen. 
sius, 39. Pecuniam νεῦρα τῶν πραγμάτων ἀρίστωι 
πάλαι τις κατωνόμασε, 49. Fumum tributi dum fug 
μη ηα se in ignem servitutis, 49. 'EZos- 

εσθαι, 64. ΄Όσσαν ανασπᾶν fj τόν "ADmv ἐπιχνλέ 
90. Εἱἰρήνης 0 πόλειος πρύτανις, sequester pacit 
lum, 6). 'Avio ἑομαϊκός óuo2 καὶ «osixóc, 63. 
τῷ αρχόκενον ἐπομριοῦσθαι τῷ ἄρχοντι, 69. 'Ho« 
σκύφος, 73. Θχρένλεια χρύσεα, 79. Chamseleonten 
jurum ad veritatis candorem reducere, 89. Omr 
serviens Hei cules, Q1. Persei prestigis, 04. Νο 
ἀπαιδενσία δραστικωτέρα πυρός, 109. (Confer Isid 
Pelus. IV, epist. 300). Κοιλὰς κλαυθαὤνος καὶ a- 
ᾖδου, 122. Phaeton paternum administrans cu: 
140. Ixion pro Junone nubem comprehendens, 
Proeul a Jove procula fulmine, :5id. Mon 
ad aquilam confluentes, 140. Polypus petris ε 
rens, 6. l5l. Ut equus cursor flagellis conci: 
158. Leonem rugientem irritare et camelum a 
litum vomitum provocare, 164. Θακάπτλοι, 163 
sole clarior, ibid. Cyclopia ccena, 171. Aquil 
nium, corydali juventa, 173. Tx» νεύουσαν ει 
κληοούμενος πλάστιγγα, ÍR0. A providentia ex 
vite, deletus, ibid. Phineus ab Harpyis spol 
182. Priapus, 128. Tithono et Saturno ann 
2, 182. Cteneus ex muliere vir factus, 484. Vi 
Tetchinum, 200. Insanus Canbyses, crudelis T: 
nius ant Echetus et Phalaris, vel hospitum n 
toreS Tauroscythr, 200. Chimers instag j 
inter se pugnantia, 904, Bacchi instar τὰς Θι 
Xofudag;, Μαινάδας, Βάχχας ducentis, 906. Τετι 
ωβριμημα, 2017 .[ὃα viperte carnibus panaceam ve 
208. Το utres, quibus ventos compescit. 

Cymba Charontis, ibid. Jolaus hydram Herculi 
rens, 215. Sardonius risus, 218. Cyclopum more 
nem et sanguinem vorare calidum et adhuc ati 
tem, 22). Miei σεσηπὀς, 221. Senex σοοοδαίκω». 
Centauri instar partem hominis habens, 227. A: 
aures obturanti, canere, /Ethiopem lavare, 15. 
peus plane Hectoreus, 16. Azoot uzxoot, 17. Ὑ 
Κιρσὶ ποοσδέχεσθαι, 18 Heliadum instar flere,2: 
cernam in meridie accendere,29.' Αποσίτοι xa^» 
των αρεϊκὠν, tbt. Toi; dópxaty 60r utttebotgEL Xi 
θήσειν xeuraSovzt;, 231. Τῶν /᾿αοωνείων οἰχήσεων. 
232. Ovx ὥσπεο ἀπὸ ινὸς, ὁλλ €x. τῶν ὦτων ECAXE 7 
τοκκράτοοα, 261. Euripo inconstantior, 273, 998, 
nicis instar raro coaspici, 282 seq, Judicio tan 
lapide Herculeo uti, 287. Si aqua fauces stran 
quid bibemus? 291. Mare arare, *erra navi 
montes in medium mare transferm Olymyo / 
imponere, 202 seq. Capita pro soabeltis suppo 


INDEX I IN NICETAM CEONIATEM. 


latus vehemens ex antro Corycio erumpens, 
euli auribus fide digniores, 299. Ubiin Latino 
' Comicus et sententia affertur quse in Grssco 
tat. Famaad lapidem Lydium,)i0ov Μάγνησσαν, 
8 ipsas et experientiam exigenda, 209. 
τρόφιμοι, 307. Antonios et Augustos somnians, 
on magia rem novit quam qui in extrema 
habitant, 312. ᾽Αρτέμων ὁ περιφόρητος, xai 
ὁ πολυόµµατος xol o ἑκατόνχειρ Βριάρεως, 312. 
'olampides ad solem evanescunt, ibid. Πάντα 
κινεῖν, 310. Tanquam a loto aut cantu Sirenum 
8,9321. Σνγκαθεύδων τῷ φασκολιῳ, x«t πρίθων τὸν 
., Καὶ πάντα τιθεὶς τοῦ χρηµατιξεσθαι δεύτερα, 
ortus Alcinoi, ibid. Ἐκ τραγιχοῦ εἷς κωμιχόν, 
) τοῖς βουλομένοις καὶ τῶν ἐσχάτων ἐπινδυτῶν ὑπε- 
*&t, 414. Κατα τοὺς σπαρτοὺς Γί/αντας, 944. Κύμα 
αιθ48. Αλιεύς πληγεὶς χοµίξεται vo9v,349. Syba- 
mensa, 282. (Polis nihi] aliud quam Sybaris 
elebris, 349. Duces cervls timidiores, 349. 
Ig χρουδέ λαφοί legerem ὥσπερ οἱ ἔλαφοι. Dictum 
i eujusdam, τὸ τῆς συνευνὰσεως φίλτρον βλάψειε 
$» ὠφελήσειε, 303. Dipsadis morsus, 357. Ἐς 
νας αἰῶνας, ita leg., pag. 363, pro µετέωνος. 
ρίστου πρὀδρομοι, 308. Verba non ex labiis, 
pectore promanantia, 380. Hà βῶ καὶ χινήσω 
' δόρατι, 386. Παλίμόολος ὑπὲρ ὀστραχον καὶ κύ-- 
id. Γραιχῶν ἅπατηλοτερος ibid. Πεττευτὰ τὰ ἀνθ- 
” καὶ νίχη ἐπαμείδεται ἄνδρας, 393. 
iie thermse, 941 


iani (S.) porta, 406. 
sj, Scvthzee Hyperborei, 85. Τὸ Χριστιανιχώτα- 
ος, 337. 

S 


mo, O:ecógo;, 130. Ejus libri de adjurandis 
αργα, 95, 261. Salomonia et Sybaritica inensa 
imptuosissima, 282. 

mon, episqopns Laodicenus, ἐκτομίας, sive 


&cenorum. συναγώγιον, 339. Metatum (μιτάτον) 
direptum, 356. 

lanapali epitaphium, 206. 

rus Sethus, astrologus et magus, 96, 97, 906, 
hse captivos daemonibus suis immolaban:, 397. 
ni, Tribali, 11. 

]la, simul ac e materno utero prodii:,de tatis 
sitatis rerum philosophata esse fertur, 281. 
ido monachus Sicidites, Eucharistiam non 
sionem resurrectionis, sed sacrificium dun- 
88e docens et proinde corruptibile, 332, 333. 
' Allatium contra Creygthonum, 539. 

nis, versus, ad evertendam Pisistrati tyran. 
hortantes, 375, 3706. 

1plem Saphis CPoli, 197. Θεοῦ Σοφίας, 13. In 
os imperatores inaugurari, 204. 'O µέγας νεὼς 
τῆς θείας xui ἀρβήτου, Σοφίας ὠνόμασται,] 15: Τό 
(99 µέγιστον τέμενος, 103, 221, 381. 

mriehus P»nteugenus, "Theopolitanus (h. e. 
»e Antiochse) episcopus ὑποψήφιος (h e. suffra- 
ectus licet episcopatum potuerit. ut e Cinna- 
scimus), 137. 


PATROL, Gà, CXL. 


1578 


Leo Styppiota, patriarcha CPol. 360. 
Theodorus Styppiota, 38, 39. (ubi τῷ μὲν λόγω τὰ 
πρῶτα non vertendum facundia princeps, sed auc- 
toritate), I3, 14, 15. 

Symbolum fidei ab imperatoribus inaugurandis 
rubro colore scriptum, 294. 

Leo Synesius Peussensis, 185, 186. . 


T 


Themistocles pres Miltiadis tropssis dormire nes- 
cius, 51. 
Theodorus Castamonita, λόγων σοφωτέρων uétoxos, 


Theodorus Dalibrenus, 176, 212. 

Theodorus Irenicus, χαρίεις τὸ 3006, μᾶλα τοῦ 
τούς λόγους ἀποτορνεύείν εἰδώς καί ἀπομέκύνειν εἰς περι- 
όδους ῥητορικῶς, 318. 

T heodorus Capellanus, 59. | 

Theodori Mancaphs, imperium affectantis, mo- 
neta argentea, 205. 

Theodori martyris, miraculis clari, imago, 5]. 
Memoria ejus septimo die primi Jejuniorum, 151. 
Tou Μυροθλύτου νεώς Thessalonice, 195. Ubi Wole 
fius habet Theodorum debebat ponere Demetrium 


ex hi 197. 
heodorus Mazuca, scriba, apud Man. Comne- 
num gratiosus, 140. 

Theodorus Pantheenus, prsfectus urbis CPol., 
domesticus secretarius et pretor. 139. 

Theodosius, patriarcha CPol., 139, 149, 142, 149, 
157, 163, 170. Patre Armenio natus, 164. In Tere- 
hintum insulam secedit, 168. 

Singularia scripta de capta a. C. 1185. Thessa- 
lonica, 197. Confer que in Alatii Συµωίχτοις et βοτὶρ- 
toribus post Teophanem: 

Timothei musici modulis Alexander in furorem 
conjectus, 313. 

Timotheo dormienti fortuna urbes, in unum rete 
contractas, in sinum tradens 

Θωμαίτης ὅόμος, 154, 165. 

Thomas, patriarcha CPol., Venetiis missus, 401. 

Thomas veneficus, 84. 

Titus imperator, templo Hyerosolymitano liben- 
ter volens parcere, 137. 

Τὸ τοῦ τραγωδοῦ (Euripidis) ^ γλὠσσ᾽ ὁμωμοχ᾽ ἡ δε 
gp» ἀνώμοτος, 90. 

Turcis erudeliores Latini, 370. Turcte φιλανθρω- 
πευόμενοι πρός τὸ χριστώνυμον, 250. 


Veneti, cives Romani. 112. Male ab Alexio Ange- 
lo Comneno habiti et Pisanis postpositi, eum vicis- 
sim per Henricum Dandulum ulciseuntur, 347. 


Xerxis navarchus eadem die coronatus et securi 
percussus, 167 

Georgius Xiphilinus, τῶν ἐντρόφων τοῦ βήματός 
τις, 160. οι. quidam ez ordine sacerdotum. 
Georgius Xiphilinus, per 7 annos patriarcha CPol., 
310, 318, 332. 


Z 
Ζιντδιφίτζης, alter Thersites, 202. 


ο te Sec n 
. Qo 


V. $e, 


INDEX i1 IN NICETAM CHONIATEM. 


1580 


INDEX ANALYTICUS 


AD 


MEE GMAT ISTORIAM. DYTANTINAM 


(Revocatur Lector ad numeros grandiores textui Latino insertos) 


Α 
'A littera Manueli imp. suspecta, 190. 

Aaron Mosis frater, bo. 

Isaacius Aaron Alexium protrostratorem calum- 
niatur, 188; propter magis studium et perfidiam 
oroscatue, 190 ; ab Isaacio Augelo lingua privatur, 
1 


Abdera, 680. 

Abgarus, 453. 

Abydus oppidum, 131, 209. 

Accipiter ominosus, 327. 

Accipitris eacumen (Ἱεραχοχορυφίτι) 8 Joanne 
imp. in deditionem accipitur, 19. 

eclamationes imperatoris, 198, 350. 
Ace olim loppe à Conrado Cesare recuperatur, 


Achia a Latinis occupatur. 806. 

Achilles, 647. 

Achridus, 535. 

Acrieius, 77. 

Acrocorinthus 100. A Latinis obsessa, 807. 

Actium Greece Nicopolis, 800. 

Adana capta ἃ Joanne imp., 29. 

Adramyttium, 194, 361, d phure direptum, 6036. 

Adrianopolis olim Orestias, 360, a Scythis obside- 
tur, 830. 

Adrianopolitani Álemannum juvenem incendio de- 
lent, 84. Friderico poeaas dant, ib. 

Adriaticum mare sestuosum, 222. 

JEgyptus a Manuele imp. invasa, 208, ejus ame- 


ra, 209. 

Z4Eolus, 427. 

ZEronesia insula, 118. 

ZEtolia nunc Artinia, 08. 

᾽Αετοῦ Χώρος, 039. 

Agareni & Joanne imp. debellati, 36. 

Agarenus quidam volandi cupidus, 1596. 

Agathopolis, 515, 852. 

Αἷμα oraculum de Comnenorum successione, 2390. 

Alani Romanorum auxiliares erudelitatem Sicu- 
Jorum imitantur, 471, vincuntur ab Alemannis, 535. 

Alba vela Istitise signa, 216. 

Aldebrandinus Attalise tyrannus, 842. 

Alemanna nobilis Manuelis imp. uxor, 72. 

Allemannee viragines, 80. 

Alemanni in Palestinam proficiscuntur Conrado 
duce, 80 ; cum Romanis dissident, 83; cum Adria- 
nopolitanis pugnant, 84 ; castra vallo non cingunt, 
85 ; Melas fl. inundat, 80; Cpolim relinquere inque 
Asiam trajicere coacti, 87 ; ab Asianis fraudantur, 
88; a Turcis superati, 80; ad Meeandrum flumen 
eos devincunt, 94: in Palsstinam expeditionem fa- 
ciunt ducente Friderico, 525 ; cum Armeniis in reli- 


gione consentiunt, 527 ; imagines non adorant, ib. ; 
manos sibi insidiantes, 506, 533; vincunt, 534. 
Turcas, 540; in patriam redeunt. 546; Graecorum 
ostentationem derident, 629; iis 16 auri talenta pen- 
denda a Romanis. 631. 

Alemmannicum tributum, 631. 

ο peg nus singulus quinquaginta Ismaelitas fu- 
ga 3. 
Alexander comes a Siculis ad Romanos deficit, 


Alexandri Magni rostra avium 470, dictum : « Τὰ 
τῇδε καὶ τὰ τῇδε πάντα tu » 633 ; in furorem adac- 
tus Timothei modulis, 642. 

Alexius Hungarus Marise Comnenti maritus a Ma- 
nuele socero imperio destinatus, 147 ; divortio facto 
Hunnorum rex declaratur, 221. 

Alexius Joannis Axuchi filius protositrator Anco- 
nam mittitur, 128 ; Alexii Comn. filiam uxorem ha- 
bet, 135 ; a Manuele imp. in monaterium detruditur, 
187 ; ejus uxor moerore confecta obit, 188. 

Alexius Blachus, v. Ibancus. 

Almuzes Hungarus patria profugus a Joanne imp. 
recipitur, 24. 

Alpheus flumen, 8 6. 

Alpicharan a Joanne imp. Laodicea ejectus, 17. 

Amalechite a Mose dissipati, 99. 

Amasia, 132 ; satrapia, 159; Masuto Clizasthlanis 
fiho assignata, 689. 

Amazones. 

Amera /gypti, 209. 

Amerigus Hierosolymorum rex Manueli, imp. pa- 
rum fidus, 908: Tamiathum obsidione liberat, 212. 

Amerigus Alcmannorum rex Friderici filius, Ita- 
lia et Sicilia potitus 027; legatis Cpolim missis 
Greeciam sihi vindicat, ib.; ingentem auri vim quo- 
taunis sibi solvi vult, 628,630; ejus legati Alexii 
imp. ostentationem derident, 620 ; obit, 633 ; super- 
bus et imperandi cupidus, 633 ; Siculos graviter 
vexat, 634; crudelis in conjuratos, 634. 

Aminsus, 689, 699. 

Amphipoli:, 413 : 2 Siculis occupata, 465. 

Anabarza Armeniorum urbs expugnatur, 33. 

Anchialum, 482 ; provincia, 905 : a Blachis vasta- 
tur. 568. 

Ancona Manuelis imp. socia, 902 ; ab Alemannis 
obsessa, ?63; a Manuele adjuvatur, 264. 

Aneurii monasterium, 432. 

Aneyra Masuto Clizasthlanis filio tributa, 689. 

Ancyranus satrapa Pseudalexium Cilieem adjuvat, 
608 ; tributum a Romanis poscit, ib. ; Romanos de- 
bellat, 621; postulata aecipit ab Alexio imp., 626; 
Alexio III auxilia mittit, 668. 

Andronicus Catacalo, 625. 


1581 


Anema castellum, 456. 

Anemodulium, 432, 857. 

Angela gens profusionibus rempublicam pessum - 
dat, 762 5 Venetos et Pisanos committit, 812. 

Ang li. 

Alexius Isaaci imp. frater, v. Alexius Comn. Ill. 

Alexius IV Isaaci imp. filius fugit, 711 ; cum Ve- 
netis foedus init, 715 ; Cpolim ingreditur, 728 ; ur- 
bis incendio laetatur, 734 ; Bonifacio marchion- sibi 
conciliato contra Alexium patruum educit, 735 ; im- 
pius, ib., patri prsefertur. /36 ; avarus et sacrilegus 
(40 ; Latinas cohortes in palatium traducere cupit, 
74&*:; 8 Murzuflo in carcerem conjectus, 746; neca- 
tur, ib. 

Andronicus ignavus, 254; ejus elades et ad An- 
dronicum Comn. fuga, 310 ; filii strenui, ib. ; fugit 
Andronicum, 345. 

Anna Alexii III filias, Isacii Comn. vidua, 600 ; 
Theodoro Lascari nubit, 673. 

Constantinus Philadelph., Theodore Comn. ma- 
ritus, dux creatus, 126 ; a Sieulis capitur, 127 ; filii 
ejus, 2353 ; ab Andronico Comn. in custodiam datur, 
330 ; soror ejus Joannis Cantacuzeni uxor, ib. 

Constantinus repressis Blachis, 370, imperium af- 
fectat, ib. ; excsecatur, 571. 

Eudocia Alexii IlI filia à Stephano Triballorum 

rincipe repudiata, 705 ; cum Murzuflo fugit, 755; 
Écuro nupta, 803. 

Joannes sebastocrator contra Blachos missus 1saa- 
cio imp. suspectus fit, 480 ; ei se purgat, 909. 

Iróne Isaaci imp. filia ab Alemannis capta Philip- 
po Alemano derpondetur, 635. 

Iréne Alexii Ill filia, Andronici Contostephani vi- 
dua, 660 ; Alexio Palseologo nubit, 673 ; cum patre 
fugit, 723. 

1saacius Andronici Comn. carnifex, 296 ; Andro- 
nici Ang. filius, 319; a Nicseensibus receptus, 349; 
segnis in urbe eorum defendenda, 368; ab Androni- 
co imp. in gratiam receptus, 571; Hagiochristo- 
phoritam occidit, 443 ; in magnum templum confu- 
git, 446; α multitudine Cpolitana imperator sa- 
lutatur, 450, 453 ; e magno palatio in Blachernium 
transit, 453, 464 ; benignus, 465 ; bellum contra Si- 
culos alacrius gerit, ib. ; finit, 468, 474; Balduinum 
et Rizardum S'culos in judicium adductos in carce- 
rem conjicit, 476 ; se neminem occisurum esse edi- 
cit. 419: Turcas muneribus tribustisque annuis rla- 
cit; 481 ; uxore mortua Bel; Hungari filiam ambit, 
481 ; frustra coatra Cyprum ducit, 483 ; Blachos se- 
ditiosos devincit, 487; ab Alexio Barna infestatur, 
492 ; milites cohortatus, 900; Branam vincit, 502 ; 
Branee capiti et uxori insultat, 507 ; seditiosis ignos- 
cit, 308 ; ut sacrificulus deridetur, 909 ; suburbana 
vastari Jubet, 510; in Blachos expeditionem facit, 
515; rursus contra eos egressus, 521; Lobizum 
castellum obsidet, ib. ; Mangapham seditiosum frus- 
tra oppugnat, 522 ; a Caichosroesibi proditum in 
carcerem conjicit, 524; Fridericum Alemannum in 
Palssstinam proficiscentem sibique suspectum infes- 
tra, 025, 526 ; Dositheum ad patriarche dignitatem 
dolo evehere studet, 531 ; ejus in Alemannos incons- 
tantia et insolentia, 536 ; foedere cum iis renovato, 
538; dona dat et accipit 539 ; Turcas identidem de- 
vincit, 540 ; liberi ejus tres, 948; diuturnum impe- 
rium sperat, 540 ; seditionibus multis conflictatur, 
553 : crudelis et iracundus, 556, 560 ; denuo contra 
Blachos profectus in capitis periculum venit, 562; 
falsam victoriam jactat, 564 ; spes vanas alit. 565 ; 
Blachos ulciscitur, 569 ; Constantium Angelum ad- 
versus Blachos missum, 570, seditiosum excrmcat, 
ib. ; committit se Theodoro Castomonitse, 574 ; pue- 
ris, 076 ; luxuriosus, 570; omnia miscet, 580 ; sa- 


INDEX ll IN NICETAM CHONIATEM. 


1582 


erilegus, 582; avarus, 584; beneficus Í1b.; contra 
Blacbos ducit, 580, frustra monetur de fratris insi- 
diis, ib. ; Basilaciom vatem vicit, 590; regno ab 
Alexio fratre ejectus, 592 ; cseecatur inque monaate- 
rium conjicitur, 595; tempus imperii, 590; ejus 
figura, ib. ; ab Alexio Ill minus eustoditus de impe- 
rio recuperando deliberat, 710; iterum imperator 
salutatur, 727 ; Alexio filio et Latinis Alexii lli fu- 
gam nuntiat, ib., paetionem a filio cum Latinis ini- 
tam probat, 728 ; erga Latinos liberalior, 729 ; filio 
postponitur a Cpolitanis, 736 ; ejus ineptis, 737 ; 
e palatio ejicitur, 745. 

Isaacius Marise Pannonise conjux, 792. 

Michael Turcas debellat, 163. 

Theodora Conradi Csesart uxor, 471. 

Theodorus a Prusseensibus receptus, 349 ; Prusa 
expugnata ab Andronieo Comn. excesecatur, 374. 

Anna Franca Alexii imp. sponsa ab Andronico 
imp. ducitur, 375 ; eum eo profugit, 452. 

Annorum inde à mundo condito summa, 349, 392, 
&&4, 719, 730, 743, 752, 839. 

Antiochia obitur a Joanne, 36, 44, et Manuele 
imp. 141 ; suburbana a Joanne imp. vastata, 4l ; 
ludi circenses in Manuelis honorem instituuntur ab 
incolis, 141. 

Antiocbia Phrygise,251, magno periculo liberatur, 
655. 
Aphamea Propontidis, 668. 

Aphamianum palatium, 644. 

᾿Αποθάθρα - έως murus, 721. 

Apollonii Tyanei prsestigie, 861. 

Aprum oppidum, 820 ; ejus excidium, 831. 

Aqua a Persis infecta, 231. 

Aqua marina, remus et arena a sultano petita, 51. 

Aquiduetus ab Andronico instauratur, 428. 

Aquild simulacrum, 861. 

Arabes. 914. 

Arabici equi, 240. 

Arcadiopolis, 588 ; a Scythis expugnata, 833. 

Archilochi dictum, 300. 

Archizupanus Bachinus, 122. 

Argo navis, 191. 

Argos occupatum &Scuro, 800 ; a Latinis, 806. 

Armala oppidum, 549. 

Armenii debellati a Joanne imp., 20; a Barbaris 
vexati, 45 ; cum Alemannis in religione consentiunt, 
527. 

Arsacidse, 46. 

Arsanes amera, 551, 657. 

Artini3 olim ZEtolia, 98. 

Asan Blachus Mysos ad defectionem concitat, 482, 
485 ; devictus, 487 ; ingeniosus et solers, 520 ; ejus 
uxor et frater Joannesin Romanorum potestate,521 ; 
ejus de famo et Alexio imp. judieium, 613 ; preedic- 
to sibi 8 sacerdote interitu, 617 ; oeciditur, 618. 

Asiani Alemannos turpissime fraudant, 88 ; bellis 
intestinis laborant, 340. 

Asini simulacrum, 860. ; 

Alexius Aspietes a Blachis capitur, 613; ejus sup- 
plicium, 829. 

Constantinus Aspietes a Blachis fugatus csecatur 
ab i1saacio imp.. 600. 

Michael Aspiettes, 251 ; csieditur, 254. 

Assyrii equites, 214. 

Astacenus sinus, 474. 

Asteris lusula, 114. 

Astrologia derisa, 69, 126 ; neglecta a Contoste- 
phano, 199: a Manuele imp. probatur, !26 ; repu-. 
diatur, 286. 

Atapacus Persarum dux Phrygia vastata, 250; 
occiditur, 232. 

Athens à Scuro frustra infestantur, 800. 


1583 


Athyra, 711 ; a Scythis exscinditur. 832. 

Attali urbs, 50 ; a sultano oppugnatur, 340 ; Alde- 
brandinum tyrannum habet, 842 ; frustra a Caichos- 
roe oppugnatur, 843. 

Augurium equi, 60 ; corvorom et cornicum, 840. 

Augusteo, 307, 

Augustus Csesar, 860. 

Aulici rempublicam negligunt.292, parum fideles, 
320 ; ad calumniandum proclives, 296. 

Aulo mons, 118. 

Aulonia, v. Bare. 

Aulonia Hellesponti, 711. 

Aurigarum status, 805. 

Auripes Allemanna virago, 80. 

Axius flumen, 666. 

Alexius Axuchus, v. Alexius. 

Joannes Axuchus Persa Joanni imp. charus et 
magnus demesticus, 14 ; eum ÁÀnne Cresarissse re- 
conciliat, 16 ; imperatori consulit, 59; proceres in 
Manuelis verba jurare jubet,62 ; Cpolim missus ejus 
imperium firmat, 65; peditum dux, 103; summum 
exercitus imperium accipit, 109, 


Baal, 334. 

Babas mons, 623. 

Baca expugnatur & Romanis, 29. 

Bacchi columns, 412. 

Bachini Arcehizupani cum Manuele imp. certamen 
singulare, 133. 

Bactunium, 670. 

Baimundus in Palsestinam proficiscitur, 14. 

Balduinus Palestinse rex, 184. 

Balduinus Xenee imp. frater, 221 ; occiditur, 234. 

Balduinus Siculus contus a Romanis captus, 470; 
Isaacium imp. blanditiis placare studet, 476. 

Balduinus Flandrie cemes cum Dandulo contra 
Byzantinos ducit, 714; cum Murzuflo pugna, 730; 
Danduli opera imperator creatur, 760; pius et mitis, 
790, provincias peragrat, 791 ; oppidis prsesidia 
imponit, ib. ; Thessalonica potitur. 703 : Byzantium 
reveraus, ib. ; cum Bonifacio marchione in gratiam 
redit, 704 ; ad Thracise urbes recuperandas ducit, 
811 : Adrianopolim obsidet, ib. ; a Seythiscaptus in 
carcerem conjicitur, 814 ; ejus miserabilis interitus, 


Josephus Balsamenus Joannis Hagiotheodorite 
affinis cum Michaele Palsologo dissidens, 77. 

Balthasar, 770. 

Barbari apud Manuelem gratiosi, 226 ; bipenni- 
feri, 4&7, 721 ; crudeles in hostes, 681. 

Bare s. Aulonia oppidum munitur, 121. 

Barna a Blachis expugnatur, 508 

Nicephorus Basilaces, 279. 

Basilacius vates, 500. 

Basillisci simulacrum, 806. 

Basilius Batazes Mangaphse asseclas persequitur, 
D22 ; Occidentis magnus domesticus, 371 ; Constan- 
tinum Angelumlevirum castigat, ib. ; aBlachis vin- 
citur, 587. 

Basilius Bulgaroctonus, 488. 

Basilii Rentaceni supplicium, 484. 

Basilius Tzintziluces Cpolim a Manuele Comn. 
misus, 65. 

Bastralita Batazem interficit, 642. 

Andronici Batazis credes, 2306. 

Basilius Batazes. v. Basilius B. 

B Joannes Batazes Comnenus, v. Comnenus Joan. 
at. 

Batazes juvenis Alexii Π1 jussu ceeditur, 042. 

Bathos, 658 

Bathys oppidum, 89. 

Batracho castrum, 679. 


INDEX Ἡ IN NICETAM CHONIATEM 


1584 


Belas Hunnus, 167; Hungarie rex, 347, 399; 


Isaacii imp. socer, 569. 
Beli judices, 344 ; ne obsides fiant sese abdunt, 


Bellerophon, 849, 858. 

Belligradum oppidum, 133, 166, 347. 

Bempezum Mesopotsmise oppidum, 37. 

Ber& monasterium, 363. 

Berrheea nunc Chalepum, 37 ; à Joanne Blacho oc- 
cupata, 819. 

rroe Thracire oppidum, 20, 518. 

Berytus ab Alemannis capitur, 646. 

Bidyna, 588. 

Bithynia Persis erepta, 14; Triballi eo deducti, 
20 ; seditiosa, 349 

Bizye, 664; & Latinis recuperata, 810 ; a Scythis 
expugnari nequit, 834. 

lachernee locus, 428. 

Blachernium palatium, 351 ; littus, 415. 

Blachi olim Mysi Hsemi montis accolse, 482 ; & Ro- 
manis deficiunt, ib,, 485 ; devincuntur, 487 ; cum 
Scythis conjuncti iterum ab Isaacio imp. debellantur, 
515 ; qua ratione pugnent, 519; cum Comanis Roma. 
nas provincias vastant, 561 ; Issacium imp. in capi- 
tis periculum adducunt, 562; urbes munitas inva- 
dunt, 568; Isaacio imp. poenas dant, 569; Conatan- 
tini Angeli interitu elati Romanos rursus invadunt, 
572; vincunt, 587 ; pacis conditiones a Romanis obla- 
tas aspernantur, 612 ; Romanos superant, ib., 610; 
ducibus privantur, 648, 621 ; Thracise urbes popu- 
lantur, 643 ; cum Comanis impressionem in Thra- 
ciam faciunt, 691 ; urbes contia Latinos concitant, 
8090; Latinos in insidias pellectos fundunt, 812; 
Philippopolim vastant, 820; Thracism urbes expu- 
gnant, 830, 831. 

Blachia magna olim Thessalia montana, 644. 

Bladisthlabus Iazee Hungarorum regis fraver, 165. 

Bonifacius Montisferrati marchio, 497 ; cum Dan- 
dulo contra Byzantinos se conjungit, 714 ;magna 
sibi pecunia promissa Alexium ]V adjuvat, 735 ;a 
Dandulo imperio removetur, 789 ; Mariam Panno- 
niam uxorera habet, 702; & Balduino deficit, ib.; 
conjugis filium Manuelem imperatorem designat, 
793; Balduino reconciliatus, 704 : Greciam occupa- 
tum ducit, ib. ; Larissa potitur, 709; Seurum fugat, 
ib., Bosotiamexpugnat,805 ; Athenas, ib. ; Eubcam 
ib. ; Peloponnesum, 806; obsidet Acrocorinthum, 
807 ; Thessalonicensium defectionem ulciscitur, 818; 
8 Scythis devineitur, 819 ; oram Greecam tenet 8Η]. 

Borea, 852. 

Bosporus, 494. 

Alexius Branas legionum dux, 359 ; Lopadianos 
devincit, 363 ; Siculos, 408 ; regnum affectat 490, 
491 ; Adrianopolitanus, 492; Cpolim oppugnat, 492 ; 
devictus csditur & Conrado Cesare, D02; ejus uxor 
modestia insignis, 507. 

Demetrius Branas navarchus, 71. 

Joannes Branas a Siculis capitur, 411. 

Michael Branas Gabr: falsas laudes evertit, 173. 

Theodorus Branas Alexii Bransefllius ab Aleman- 
nis superatur, 535 ; Alexium Angelum imperatorem 
salutat, 503 ; dux adversus Persas mittitur, 625; 
Thracis prsefectus, 664 ; & Scythis fugatur, 831. 

Branizoba, 166, 347 ; ab Hunnis excisa, 24. 

Britanni nunc Inglini, 546 ; rege duce in Palsesti- 
nam proficiscuntur, ib. ; C) pro potiuntur, 647. 

Brundusium oppidum, 97. 

Alexius Bryennius, v. Comnenus Alexius Bryen- 
nii filius. 

Nicephorus Bryennius Ánns Comn. Cesarissee 
maritus, 8 ; Orestiade oriundus, 9; ejus contra Joan- 
nem imp.motus, 15; veneno interficitur ab Androni- 


1585 


co Comn. 337. 
Bucanum Cpoleos, 733. 
Bucoleontis portus, 259. 
Dalgarim et "M ysism dominatus olim conjunctus, 
89. 


Bulgarorum episcopus, 339. 
Byzantium, v. Constantinopolis, 


Ceeneus e muliere vir, 369. 

Cisarea a Masuto occupata, 45; Daduni filio ab 
eo datur ,152; & Clizasthlane expugnata, 159; Cop- 
patino filio assignatur, 6&9. 

Caichosroes Iconii sultanus Mangapham ad se 
profugum prodit, 523 ; fratribus propterea invisus, 
524; a liberis regno pulsus, 540; ejus filii a Frideri- 
co Alemannorum rege vineuntur, 540; fceedus cum 
Romanis initum violat, 053 ; Meeandrias urbe: vas- 
tat, 634 ; mire erga captivos benignus, 655 ; Clizas- 
thlanis e Christiana filius, 689: a Rucratino fratre 
regno exutus, 690); confugit ad Lebunem, ib. ; ad 
Romanos, 6901; imperio recuperato Maurozomem 
adjuvat, 827 ; Attaliam frustra oppugnat, 843. 

Calabria, 125. 

Calamanus male contra Scythas res gerit, 123. 

Constantinus Calamanus Augustus Philippee con- 
jugio excidit, 183 ; ab Armeniis capitur, ib. 

Calcei purpurei insignia imperatoris, 8; virides 
protovestiatii, 672. 

Calchas vates, 622. 

Calibures scurra, 580. 

Caliza, 692. 

Calliopolis, 539. 

Calomodius negotiator ditissimus procerum insi- 
dias effugit, 602. 

Calonymus insula, 475, 

Calumniatores aulici, 206. 

Calydonii apri statua, 687 ; in palatium transfer- 
tur, 738, 

Basilius Camaterus patriarcha creatus, 339; ex- 
esecatur, 346; patriarehatu pellitur, 530. 

Gregorius Camaterus secretorum logotheta, 13. 

Joannes Camaterus dromi logotheta, 141 ; Styp- 
piote insidiatur, 145; ejus mores, 148 ; caniclii pree- 
fectus, 355; patriarcha fit, 681; Calomodium libe- 
rare cogitur, 693 ; Cpolim relinquit, 784; Didymoti- 
chi obit 837. 

Cambyses, 405. 

Manuel Camyzes protostator Isaacio imp. ma- 
gnam pecuniam mutuo dat, 502; Fridericum Ale- 
manuin cum exercitu insectari jussus, 520, ab eo 
vincitur, 533 ; Ibancum seditiosum persequitur, 
678, ab eo capitur, 679; ejus opes ab Alexio III di- 
ripiuntur, 681; & Chryso tandem redemptus, 707 ; 
deficit ab Alexio III, et seditiones excitat, ib. ; fu- 
gatur, 709. 

Canabus Nicolaus imperator creatus, 744; a Mur- 
zuflo in custodiam datur, 746. 

Canes Laconici s«gaces, 359. 

Canes Sieulis infesti Romanorum cadaveribus 
parcunt, 471. 

Canielei munus, 78; praefectus, 355. 

Andronicus Cantacuzenus Fredericum Alemannum 
Isaacio imp. suspectum facit, 520. 

Joannes Cantacuzenus mutilatus in prelio cum 
Serviis inito, 121; Mariam Comn. Andronici sebas- 
toeratoris filiam uxorem habet, 136; a Turcis occi- 
ditur, 240. 

Joannes Cantac uzenus ab Androníco Comn. inter- 
fectus 345; uxor ejus Conrtantini Angeli soror, 

6. 

Joannes Cantacuzenus Csesar [saaci Angeli imp. 
sororem in matrimonio habet, 489; ab Andronico 


INDEX Η IN NICETAM CHONIATEM. 


1580 
imp. exesecatur, ib. » à Dlachis devincitur, ib. 
Manuel Cantacuzenus adversus Pseudalexium Ci- 
licem mittitur, 610. 
Michael Cantacuzenus Alexium Angelum impera- 
torem salutat, 503. 


Theodorus Cantacuzenus a Nicceensibus receptus, 
ad ; urbem strenue defendit, 304, 367 ; occiditur, 
8 


Theodorus Capellanus sive Castellanus Siculus ad 
Romanos deflcit, 117. 

Capharda expugnata a Joanne imp., 38. 

Capito puer, 294. 

Cappadócia, 152 ; a Tranismanio Persamenio oc- 
cupata, 27 ; frigida, 46. 

area magni palatii porta, 452 
Caria α sultano Iconiensi vastatur, 654. 
Castamon Persarmeniorum urbs a Joanne imp.ex- 
ugnatur,25 ; a Tanismanio Persamenio recuperata ; 

5 : & Joanne imp. iterum eapitur, 28. 

Theodori Castamonitee potentia, 574 interitus, 
575. 

Castra Nova in Ásia condita a Manuele, 194. 

Catabate locus Cpoleos, 335. 

Andronicus Catacalo dux adversus Persas missus, 

Catascepe locus, 270. 

Catena ad classem hostilem Cpoli arcendam ex- 
tensa, 718. 

Catides explorator garrulitatis dat poenas. 954. 

Cattari, 206. 

Theodorus Cazanes contra Persas ablegatus, 625. 

Celeente oppidum, 231 

Celbianus tractus, 481. 

Centenarium turris, 451. 

Cephalas Lapardam prodit, 301. 

Cephalenia insula, 114. 

Cerasus, 699. 

Chalce, 353 ; carcer, 582; castellum, 696. 

Chalcedon, 320. 

Chaldaica fornax, 404. 

Chalepum, olim Berrhea, Mesopotamie urbs & 
Joanne imp. frustra oppugnatur, 87. 

Nicephorus Chaluphes Acrocorinthi priefectus, 


Leo Chamaretus Laconum tyrannus, 841. 

Characeni Turcese, 255. 

Charax ubi sit, 2355 ; castellum, 310. 

Charbatia, 206. 

Chasiorum erga magistratus observantia, 517. 

Chasius capitur, 700. 

Cheleoppidum, 401 ; capitur ibi Andronicus imp., 
4353. 
Chius insula, 224. 

Chliara urbs, 194. 

Choerobachorum planities, 85. 

Chon: olim Palassee (Κολασσαί), 230 ; Maurosomi 
gubjectse, 812. 

Choniates levita Nicetee Choniatse cognatus forti- 
tudine insignis, 257. 

Basilius Cozos seditiosus captus excsecatur, 533. 

Chramus Hungaris locus, 167. 

Christi loculus a barbaris sspe occupatus, 56; 
ad Abgarum littere, 453. 

Chrysanthus Tessalonies prsefectus, 652. 

Chrysioplysia, 433. 

Chrysopolis, 695. 

Chrysopolus nauta Andronicum Comn. in fuga 
adjuvat, 169. 

Χονσόπους Alemanna virago, 80. 

Joannes Chrysostomus, 328 ; ejus de Eucharistia 
sententia, 682. 

Chrysus Blachus à Romanis deficit, 643; Strum- 


1587 


mizam et Procasum occupat, 665 ; ab Alexio III frus- 

tra obsessus, 6608 ; pactionem cum eo init, 672 ; Ca- 

myse redempto, 707; seditiones excitat ib.; cum 

Alexio IIl in gratiam redit ejusque neptem ducit 709. 
Theodorus Chumus chartularius, 355 ; dux adver- 

sus Siculos creatus, 413 ; alterum Pseudalexium 

eaptum occidit, 553. 

iaba, 699. 

Cilices. 68 ; pirate, 141 ; ambiguse fidei, 609. 

Cilicise montes, 53. 

Cimbri & Romanis devicti eorumque ossibus Mas- 
siliensium vine:e cinctze ,95. 

Joannes Cinamus, 430. 

Cingularium, 541. 

Cionium, 319; littus, 4150. 

25. laudiopolis & Manuele contra Persas defenditur 
Cleri auctoritas in comitiis imperatoris, 66. 
Cl'sura Zybritze (χλεισοῦραι τοῦ Τξυβρίτξη) angus- 

ties, 232. 

Clizasthlanes Masuti filius Iconii sultanus, 152; 
& propinquis infestatur, 153; a Manuele imp. dif- 
fertur, 154 ; muneribus oneratur, 157 ; Dadunem et 
Iagupasanem affines profligat, 159; corpore seger. 
animo ferox, 160: inconstans et perfidus, 161; 
prudens 227 ; Manuelem imp. insigni clade afficit, 
291; pacem ei ultro offert, 245; p:ce a Romanis 
violata Atapaceum contra eos mittit, 250: annos 70 
natus Romanorum finest infestat, 48!! ; filiis reg- 
num distribuit, 639. 

Clypeus pro navi, 253. 

Cola loca, 209. 

Coelesyria ab Joanne imp. perlustrata, 36. 

Κολασσαί (Palassse) nunc Cl.onse, 230. 

Colonia nunc Taxara 79, 541, 689. 

Comani cum Blachis conjuneti provincias oma- 
nas vastant, 561, 691 . Ruricam adjuvant, 692. 

Cometes, 326. 

Comnena gens causa interitus reipublicse, 701. 

CowNENi: Alexius I primus e gente Comnena, 
imperator, 7 ; ejus liberi, & ; Irenen uxorem de An- 
ne filie studio objurgat, 9; imperium male quz- 
sivit, ib. ;ejus ingenium, obitus et funus ib., 12. 

Alexius Joanis imp. filius. 23; obit, 3l. 

Alexius Briernii et Annee Comn. Ceesariasee filius 
magnus dux adversus Siculos profectus, 124 : ab iis 
capitur, 125. 

Alexius II Porphyrogenitus Manuelis imp. filius, 
220; imperator designatur, ib. ; admodum adoles- 
cens patri succedit, 271; magnum palatium relin- 
quit, 33] ; venando deditus, 333; coronatur, 343; 
Andronici Comn. jussu suffocatur, 354 ; anno seta- 
tis 15, imperii 3, 350. 

Alexius protosebastus Manuelis imp. patruelis 
viduam ejus amat, 290: superbus, 209 ; Mariam Cie- 
sarissam oppugnat, 306; in gratiam cum ea redit, 
312; ejus mores, 317 : &b Andronico Comn. infes- 
tatur, 316: comprehensus a preetorianis germanis, 
32: ; Adronici jussu excscatur,324, rei militaris pe- 
ritus, 325. 

Alexius Manuelis imp. et Theodor; Comn. filius 
Irenem sororem ducit, 337; ab Andronico excsmeca- 
tur. 401 ; in monasterium conjicitur, 996. 

Alexius Joannis Comn. Batazis filius, 34] ; patria 
profugus capitur et Andronici jussu excsecatur,342 ; 
navarehus creatur, 483; raptus, ib. ; ad Sicilise re- 
gnem mittitur, 484. 

Alexius Maauelis filius Àndronici imp. nepos 
OEvo2um, Sinopen et Trapezuntem tenet. 8439. 

Alexius III Angelus Isacii imp. frater Andronici 
Angeli filius, 319; dux adversus Pseudalexium,552; 


INDEX II IN NICETAM CHONIATEM. 


1585 


fratri insidiatur, 589 ; imperator salutatur, 503,598 ; 
ejus profusiones, 597 ; conjux Euphrosyna, 600 ; in- 
felicis imperii omina, 603 : Comnenus quam Ange- 
lus appellari mavult, 605; ignavis se dat, ib. ; 
contra Pseudalexium Cilicem frustra bellat, 608 : 
Blachis pacis conditiones offert, 612 ; [saacium 
Comn. generum adversus eos mittit, 613; lbancum 
profugum suscipit, 623: male contra Persas rebus 
gestis, 624 pacem turpissimam cum iis init, 626; 
Alemannis instantibus, 6027 ; eorum legatos ostenta- 
tione fallere studet, 629 ; sexdecim auri talenta pen- 
dere Alemannis cceactus, 43! ; imperatorum monu- 
menta spoliat, 632; Amerigi Alemanorum regis mor- 
te a tributo pendendo liberatur, 633 ; Caphurem pi- 
ratam decipit, 637 ; dignitates vensles habet, 638; 
uxoris fide ccnjugii sibi in suspicionem adducta.64; 
Batazem juvenem occ:dit, 642; frustra contra Bla- 
chos ducit, 643; conjugem in monasterium abstru- 
dit. 646 , revocat, 647 ; facilis, ib., 651 ; Constanti- 
num Mesopotamitanum evehit, 648 ; contra Blachos 
expeditionem facit, 650 ; Constantinum a summo di- 
guitatis gradu dejiei patitur, 651 ; Iconienses mer. 
catores bonis privat, 653 ; Andronieum Ducam con- 
tra Persas mittit. 057; segrotus, 608; frustra ducit 
contra Scythas, 667 ; contra Chrysum Blachum,665 : 
filiabus iterum nuptis, 673; ludos ludicros instituit, 
674 ; contra Ibancum seditiosum copias mittit, 675; 
Camyzis opes diripit. 681 ; Ibaneum malo dolo 
eaptum in vincula conjicit, 686; Caiehosroem pro- 
fugum recipit, 69] ; cpolitanos seditiosos plaeat, 
695, 697 ; naves spoliat, 699; perfidus in Rucrati- 
num, 700 ; contra Michaelem Comn. seditiosum du- 
cit. 701 ; et naufrag periculo evadit, ib. ; Camysem 
et Spyridonacem soditiosos coercet, 707, 708 : cum 
Joanne Zagorsprincipe pacem componit, 709 : 
Isaacii fratris custo diam negligit, 710; Venetorum 
classem contemnit, 716 ; eos frustra agressus, 195 
fuge se mandat, 723 ; annos 8 imperavit, 724 ; 
ejus ingenium ect mores, ib. ; imperium recuperare 
conatur, 735; Eudociam filiam Seuro in matri- 
monium dst, 803 ; Alexium Ducam Murzuflum 
exescat, 84) ; Halmyri degit, 808: & Bonifacio mar- 
ehionead Alemanaorumregem mittitur, 819. 

Andronicus Joannis imp.filius sebastocrator,23 : 
obit, 41 ; Alexii fratris funus Cpolim advehit, 66; 
ejus liberi, 135. 

Andronicus Manuelis imp. patruelis captus a Per- 
sis, 68 ; [saacii sebastocratoris filius,135 ; a Manue- 
le in custodiam datus, 133 : e carcere aufugit, 135: 
eum Eudocia Adronici patrui filis rem habet, 436; 
denuo in carcerem conjectus, ib. ; custod. s decipit. 
139; rursus captus, 140; dolo elabitur, 168: a 
Manuele in gratiam recipitur, 172 ; Cilicise prsefec- 
tus cebro superatur ab Armeniis, 180 ; ob incestum 
Manueli invisus fuge se mandat, 181; Manueli 
supplex. 291: (nsi habitare jussus, 200;.impe- 
rium affectat, ib., 316; Cpolim proficiscitur, 320 ; 
classe Romana potitur, 322; Alexium Comn. proto- 
sebastum excscat,324 ; cocam Theodosio patriarcha 
demissus, 398 ; eum insectatur dicteriis, 399 ; Cpo- 
lim inyressus in Manuel.s imp. tumulo lacrvmat. 
332 ; injustus. 339 ; veneficus, 336 ; nuptiasincestas 
perficit, 337: Basilium Camaterum patriarcham 
creat, 339 ; ssvit in proceres, 343, 345; Xenam 
imperatricem suffocari jubet, 348. imperator decla- 
ratur, 349 ; coronatur, 332 ; Alexium II imp. e n.e- 
dio tollit. 353 : Annam Francam Alexii lI imp. spon- 
sarh ducit 3357 ; jurejurando Manueli imp. dato s 1- 
vitur, ib. ; Ancronicum Lapardam exczcat 361 : Ni- 
eceam obsessam, 363 : in deditionem accipit,369; sse- 
vit in civium primores, 727 ; Prussa vi capta, 371 ; 
crudelissime in cives agit,373,419 ; Dopadium expu- 


1589 


gnat,374.Isaacium liberat,376 ; interimit Macrodu- 
cam et Ducam, 379 ; Sebastianos fratres, 384 ; Ale- 
xium Comn.generum excezecat, 40] ; in domesticos ejus 
ssevit, 403; Tripsychum exescat, 4U7 ; Siculorum 
impressionem negligit, 414; luxuriosus, 415; ple- 
bem Αα magistratuum vexationibus defendit, 421, 
499; rem navalem tuetur, 423 ; aquseductum reno- 
vat, 428; viros doctos colit, 431; ejus studia, 433; 
captivos omnes e medio tollere statuit, 434; magis 
operam dat, 441 ; seditione ab Isaacio Angelo mota 
regno pellitur, 448; profugus, 432; capitur, 453; 
contumeliose tractatur, 495; obit 458 ; duos annos 
regnavit, ib. ; ejus forma et valetudo, ib. ; ejus er- 
μα D. Paulum reverentia, 461; de ejus exitu ver- 
. su8, 402. 

Andronicus Alexii Comn. filius Bryennii nepos 
excsecatur, 556; item ejus filius, 560. 

AnnaCssari«sa Alexii I filia primogenita Bryen- 
nii uxor, 8 ; conjurat contra Joannem imp., 14, 16; 
erudita, 15; veneno ab Andronico Comn. tollitur, 
336. 

David praefectus Tessalonics ignavus, 386. 

David Manuelis filius Andronici imp. nepos, 842; 
de imperio Asis contendit, 827 ; Heracleam et 
Paphlagoniam tenet, 842 ; Latinorum auxiliis adju- 
tus Lascari resistit, 844. 

Eudocia Andronici sebastocratoris filia, 135; ejus 
incestus, 136; captivitas, 140 ; Michaeli Gabrse nu- 
bit, 173. 

Joannes Alexii filius natu maximus, 8; a patre 
imperio destinatur, ib. ; quomodo rerum politus ait, 
10 ; magnum palstium occupat. 11 ; initia regni, et 
amici, 12 ; clemens erga cognatos seditiosos, 14; 
ejus adversus Persas expeditiones, 17; Scyth:s ar- 
te prolgat, 19; Patzinacarum sclemnia instituit, 
23; Sanctos veneratur, 22, 26 ; Triballos devictos 
in Nicomediensem provinciam traducit, 23 ; digni- 
tates quas tribuerit quatuorfiliis, ib.;ejus de Alexio 
filio somnium, ib. ; Hunnos debellat, 24; Italie oras 
maritimas occupat, 25:contra orientis gentes du- 
cit, ib. ; e Persarmeniis triumphum agit, ib ; Gan- 
gram urbem expugnatam, 28, ammittit, 29; Lebu- 
nem Armeniorum regnem bello persecutus, ib. ; 
Bacam et Anabarzam castra vi capit, ib., 33; Sy- 
rie et Mesopotamiim urbes triennio subjicit, 3ó. 
contra Iconienses ducit, 42; Persas ab incursioni- 
bus prohibet,44 ; Ochyras exstruit,ib. ; militum in- 
dignationem excitat, ib., expeditionem contra Con- 
stantinum Cabram Trapezuntis tyranum suscipit, 
45; Neocssaream frustra opugnat, 47; Rhyndace- 
num oppidum obsidet, 49; Pusgusa pafude potitur, 
90 : filiis duobus privatur, 1; adversus Antiochiam 
proficiscitur, 52 : aprum interfecturus telis suis vul- 
neratur,93 ; moribundus Manuelemfil. successorem 
sibi designat, 56; ejus obitus et laudatio, 62. 

Joannes Joannis imp. accubitor, 13. 

Joannes Isaacii sebastocratoris fil. Alexii I imp. 
nepos, 42; ad Persas deficit, 43, Masuti filiam uxo- 
rem habuisse fertur, 72. 

Joannes Andronici sebastocratoris fil. ob inces- 
tum irascitur, 136. 

Joannes Patazes contra Persas mittitur, 323 ; ma- 
gnus domesticus et Traci:e preefectus Andronicum 
λα 318; ei adversatur, 340 ; obit, 541; ejus 

ii ib. 

Joannes Andronici fil., 232; imperator designatur, 
412; dux adversus Siculos creatur, ib. ; oculis pri- 
vatus obit, 466. 

Joannes Crassus seditiosus occiditur, 697. 

Irene Andronici et Theodore Comn, fil., 337; ma- 
ritum a patre suo exctecatum luget. 402. 

Isaacius Alexii I fil., 10; Joannem fratrem in oc- 


INDEX 1i IN NICETAM CHONIATEM. 


1590 


cupando regno adjuvat, 13; a patre Sebastocratoris 
dignitate ornatus, ib. ; cum Joanne fratre dissidens 
et exsul, 42 ; ejus forma iu ingenium, ib. ; fratri re- 
conciliatur, ib., 43. 

Isaacius Joannis imp. fil. sebastocrator, 23; obta 
animi iracundiam 8 patre imperio exclusus, 58, ejus 
captivitas et querimonia, 66 ; cum fratre in gratiam 
redit, Τι; formidolosus, ib. ; Cosmse Attice paviar- 
chse immolat, 106. 

Isaacius [ssacii sebastocratoris ex filia nepos ab 
Armeniis captus liberatur, 376; Cypro potitur, 
377; grassatur in cives, ib., 443; lssacii Angeli 
imp. classem vincit, 483 ; ssevit in captivos, 484 ; 
ab Inglinorum rege capitur, 547 ; liberatus impe- 
rium affectat, 611 ; obit, 612. 

Igaacius sebastocrator Alexii III imp. gener, 604; 
contra Blachos missus, 613, captus ab iis, 016; 
obit, 696 ; Theodora ejus fil., ib. 

Manuel Joannis imp. fil, natu minimus sebasto- 
crator, 23; injussu patris Persas adortus verbera- 
tur, 47; patrem comitatur, 52 ; imperator ο patre 
creatus, 58; et a proceribus salutatus, 52; Axucho 
magno domestico premisso, 65; Cpolim dr oficie- 
citur, 67; cupidea Bysantinis excipitur, 68 ; gus 
ingenium forma, ib, ; 8 patriarcha unctus, 70; 
cum 1«aaeio fratre in gratiam redit, ib. ; adversus 
Masutum Persam bis ducit, 71; uxorem habet Ale- 
mannam nobilem, 72; fidem conjugii parum servat, 
73; rei publice bene consulit, 1b. ; Joannis Puzeni 
consilio rem navalem abrogat, 75 ; Theodoro St 
piots favet, 78 ; subito liberalis et humanus exsis- 
tit, ib. ; Alemannis benigne respondet, 81 ; eorum 
potentiam metuit, 82; eorum agmen cum copiis 
subsequitur, ib. ; iis insidiatur, 88; ex improbo ar- 
geuto monetam cudit, 89; adversus Siculos expe- 
ditionem suscipit, 102; Scythis devictis Corcyrse 
promontorium Coryphonem obsidet, 103; nullos 
habet filios e conjuge priore, 108 ; turem ligneam 
ad expugnandam Coryphonem exstruit, 109: Ro- 
manorum et Venetorum seditionem plocat, 113; 
Coryphonem in deditionem a«vcipit, 116 ; αὓ expedi- 
tione adversus Siculos suscepta, 116 ; desintit, ib. ; 
Pelagonia ordinata Sevios debellat, 140: M' shaelem 
Palzeologum adversus Siculos dueere jubet, 120; 
de debellatis Serviis, 121 ; etHungaris, 122; trium- 
phat, 193 ; complures duces adversus Siculos mis- 
80s umittit. 124, 120; astrologise operam dat, 126, 
200; in bellum conira Siculos gerendum 300 cente- 
nariis impensis, 12: ; pacem cum iis init, 129 ; re- 
novat bellum, 130 ; a Maio deridetur, ib. ; cum Hun- 
nis bellat, 133; in Armeniam proficiscitur, 134 ; 
Antiochiam ingressus pugnam ludieram in stituit 
41 5 uxore mortua Xenam ducit, 151 ; Clizasthlan 
Iconii sultano amicitiam simulat, 154; muneribus 
eum onerat. 15; ; Stephanum Punnum affinem Pan- 
nonie regem facere conatur, 165 ; Andronicum 
Comn. in gratiam recipit, 172; contra Hunnos ex- 
peditionem facit, 175; Zeugminum recuperat, 174; 
Desem Servis tyrannum sibi subjicit,178 ; Alexium 
Hugaruaz g-nerum imperatorem designat, 170; 
Audronieum Cilieise prsefieit, 180 ; sibi invisum per- 
se iuitur, 182; Α exium protostratorem ad ecueul- 
lum induendum a4igit, 187 ; magos insectatur,192 ; 
Nova Cas'ra in Asia condit, 104 ; Andronicum Con- 
tostephanum bello Pannonico prsfieit, 194; mili- 
tum aeclamationibus celebratur, 198 ; ejus supersti- 
tio :strologica, 199: dePanpnoniis devictistriumphat, 
504 : Servios placat, 206: classem Andronico Con- 
tostophano duce contra /Egyptios mittit,208 ; Ame- 
rigi perfidia frustratam, 213; amittit, 218 ; pacem 
cum Sarracenis componit, 2]9; filio recens nato 
Alexii nomen indit, 220 ; eum successorem sibi de- 


1591 


signandum curat, ib. : Alexium generum Pannonise 
regem facit, 221 ; Mariam fil:am Montisferrati mar- 
ehionis filio uxorem dat, 222; Venetos opibus pri- 
vat, 2923; in gratiam cum iis redit, 2:5 ; Dorylao. 
927 , et Subleo munitis, 229; cxpeditionem contra 
'T'urcas facit. 230; gravem cladem accipit inque sum- 
mum capitis perieulum venit,332; pacem a sultano 
ultro oblatum accipit, 245; ejus somnium, 248 ; pac- 
tionis co..ditionibus neglectis, 250 ; Atapacum Per- 
sam contra se missum vincit,251 ; Italoscontra Ale- 
mannos concitat et. corrumpit, ; 200 ; acerbus tri- 
butorum exactor, 255; ejus cum "TEbcodora nepti 
incestus, 266 : baroaris favet, ib. ; monachos locu- 
pletari vetat adque rigidiorem vitam revocat, 270 ; 
militum disciplinam negligit, 372 ; ejus de sententia 
« Pater major est me » decvetum, 276: de Macho- 
meti deo controversia, 278 ; de vitt&e sum fine ine- 
pti, 286; de ejus morte presagium, 284 ; astrolo- 
gia repudiata cucullo indutus obit, 287 ; regnavit 
annos triginta octo 288 ; in Pantocratoris monaste- 
rio sepelitur, 289: Alexii fil. curam Theodosio pa- 
ir; chr mandavit, 329 ; Blachernium palatium mu- 
ro cinxit, 500. 

Manuel Audronici imp. fil., 169, 323, 318; sebas- 
tocrator, 430; patrem a stevissimo facinore prohi- 
bet, ib. ; exetmecatur, 466. 

Manuel Joannis Batazis filius, 314 ; patria profu- 
gus comprehenditur et ab Andronico excecatur, 
312. 

Maria Andronici filia Theodori Dasioste conjux, 


María Cesarissa Manuelis imp. filia Alexii Hun- 
gari conjux, 147; & marito divortio sejuncta Moan- 
tisferrati marchionis filio nubit, 222; in Alexium 
protosebastum conjurat, 300; in asylum confugit, 
302 ; plebem ad seditionem concitat, ib. ; ab Alexio 
obsidetur, 306 ; in gratiam eum eo redit, 312. 

Maria Isaacii sebastoeratoris filia. 165. 

onliehael Joannis sebastocratoris filius seditiosus, 
700. 
Theodora Alexii imp. filia Constantini Angeli 
uxor, 126. 

Theodora Andronici filia, 135. 

Theodorm Issacii sebastocratoris filice incestus, 
184,266; superbia, 266. 

Theodora Isaacii sebastocratoris filia Alexii III 
neptis, 620; [banco despondetur, ib. ; Chryso nubit, 
709. 

Concilium sanctum, 338. 

Conon Petunw comes, 825. 

Conradus Alemannorum rex in Pa'estinam pro- 
ficiscitur, 83, 84 ; Romanis irascitur, 84 ; cognatus 
ejus Adrianopoli crematur, ib.; in Asiam trajicit, 
87 ; milites oratione cohortatus, 91; trans Mesan- 
drum fl. traducit Turcasque gravi clade afficit, 94. 

Conradus Cxsar Montisferrati marchio Mogunti- 
num episcopum vincit et capit, 202 ; Mariam Cosa 
rissam ducit, 249: Alexium protosebastum impu- 
gnat, 300; milites concione cohortatur, 310; cum 
Alexio in gratiam redit, 312 ; Theodoram Isaaci imp. 
fillm in matrimonium ducit, 497 ; Isaacium imp. 
labascentem confirmat, 408 ; milites mercede condu- 
cit, 499: Branam seditiosum devincit cieditque, 
504; in Palrstinam profectus Sarracenos debellat 
516 ; occiditur, 517. 

Constantia urbs a Mysis expugnatur, 706. 

Constantineum forum, 196. 

Constantini Magni coroni1, 430 ; clavi, 583; se- 
pulerum a furibus spoliatum, 632. 

Constautinopolis Alemannis relinquenda, 87 ; ab 
Andronico Comnu. occupatur, 332 ; ab Alexio Brana 


INDEX 11 IN NICETAM CHONIATEM. 


1592 


oppugnatur, 492; suburbana a Latinis mercens 
riis vastantur,510 ; τίς publice trabibus α Latini 
obsttruuntur, 512; 8 Latinis obsidetur, 718 ; ign 
s corripitur, 722, 731; expugnata, 7353 ; diripitur, 

1. 
Cpolitani eupide Manuelem Comu. suscipiunt, 68; 
seditiosi,304 ; se invicem calumniantur apud Andro- 
nicum imp., 335; erudelissime ab eo tractantur, 
419 ; seditiosi, 446. [saacium Angelum imperatorem 
salutant, 430 ; opifices Latinorum edes direpturi 

cenas dant, 511 ; seditiosi, 025; Isaacium  Ange- 
um iteruin imperatorem salutant, 727 ; eum contra 
Latinos concitare student, 741 ; in Angelos exacer- 
bati et seditiosi, 743 ; imperatorem salutant Nieco- 
laum Canabum, 744; Alexium Ducam Mursuflum, 
146. ignavi et ad servitutem proclives, 772 ; plebeii 
procerum calamitatibus insultant, 785; a Latinis 
et Scythis vexantur, 815. 

Constantinus Armenius fortitudinem jactat, 30; 
certamine singulari ab Eustratio victus in fugam 
vertitur, 31 ;captivus facetus Bysantio aufugit, 33. 

Constantiuus Ducas, v. Ducas. 

Constantinus Mesopotamitanus Isaacio imp. fa- 
miliaris, 591; Alexio III conciliatur imperatricis 
opera, 640 ; ut Euphrosyna e monasterio revocetur 
operam dat, 647; diaconus creatur, 648 ; pontifex 

hessalonicensis designatur, 649 ; superbus et 
ambitiosus, ib, ; fratres evehit, ib. ; cuuctas digni- 
tates amittit, 651. 

Constantinus Patrenus, 344. 

Constantinus Rhadsenus sebastus, 672. 

Conatautinus spado fisci prefectus bipenniferos 
conciliat Isaacio Angelo, 727; Alexio Ducze Murzu- 
flo, 744. 

Conti qui sint, 490. 

Κοραχων Νοσσιαί, 53. 

Alexius Contostephanus astrologus a plebe Cpo- 
litana imperator salutatus, 600 ; in carcerem conji- 
eitur, 601. 

Andron'eus Contostephanus exercitui praefectus, 
71; magnus dux adversus Pannonios creatus, 197; 
preclaram victoriam reportat, 199 ; adversus ZEgy- 
ptios cum classe missus, 208; Amerigi fraude Ta- 
miathi expugnatione frustratur, 213; ejus ad mili- 
tes oratio, 214; controversiam in domo augusta 
obortam componit, 313; classi ab Alexio protose- 
basto prefectus, 321; ad Andronicum deficit, 32? ; 
ab Andronico excecatur, 340. 

Andronicus Contostephanus Alexii ΤΙ imp. ge- 
ner, 604; Euphrosynam socrum apud imperatorem 
ealumniatur, 641. 

Joannes Cantostephanus erercitui priefectus a 
Manuele imp., 71 ; elassi ab Isaacio imp., 483 ; ca- 
ptus, ib. ; ad Siciliee regem ducitur, 484. 

Stephanus Coutostephanus magnus dur creatus 
adversus Liculos, 103 ; diem supremum obit, 105; 
ejus contra cosmam indignatio, ib. 

Copatinus Caichosrois sultani Iconiensis filius 
patrem regno ΡΟ, 042. 

Coppatinus Clyzasthlanis filius Melitenem, Ceesa- 
ream εἰ Taxaram heredite accipit, 689. 

Coreyre promontorium Corypho, v. Conipho. 
Corcyrei qui vocautur Gymni insulam Rogerio Si- 
culo tradunt, 79. 

Corinthii Sieilorum captivi, 199. 

Corinthus uibs & Siculis deripitur, 99: a Scuro 
occupat», 800, 

Cornua cervina uxorum stupra significant, 418. 

Corvorum Nidi Cilicizte montes, 33 

Corycium antrum, 610. 

Corypho Corcyre promontorium Siculorum pre- 
aidium 96 ;a Romanis diu oppugnatum, 104 ; tan- 


1593 


dem in deditionem aecipitur, 116. . 

Cosmas Atticus /Egineta patriarchasanetissimus, 
105;a Manuele imp. patriarehatu pellitur, 106; 
Manueli imp. filiorum orbitatem et Stephano Con- 
tostephano interitum vaticinatur, 107. 

Cosmidium, 719, 751. 

Cottyanum, 682. 

Catyalium a sultano Iconiensi vastatur, 340. 

Cozas Scythicse phalangis dux, 813, 

Cabratia. 206. 

Crenum locus, 562, 832. 

Creta, 342 ; ejus labyrinthus, 395. 

Creticum mare, 342, 

Crizimus locus, 678. 

Crux et lychnite gemmate, &0. 

Χρυπόπους, 80. 

Cuperium Thracise oppidum, 669. 

Curia sacra, 323 ; maga, 45l. 

Currus pro arce, 21. 

Cyprus insula, 209; ab Isaacio Comn. occupatur, 
377 ; ab Inglinorum rege expugnata, 547 ; Hieroso- 
lymitanorum regi donatur, ib. 

AS psella ab imperatoribus invisa, 363, 482, 502, 

3 - 


Cyrilli de eucharistia sententia, 682. 


Dadibra urbs a Persis occupatur, 0624. 

Theodorus Dadibrenus Alexium II imp. strangu- 
lat, 354 ; ab Andronico imp. punitur, 429. | 

Dadunes Mazuti gener Ceesavere et. Sebastise sul- 
tanus, 169 ; regao a Clizathlane spoliatus, 159. 

Dremoniaci Blachos ad seditionem concitant, 485. 

Dalmatse, 703. 

Ad Damalim palatium Scutarium, 280. 

Damatrys, 718. 

Damocrania, 711. 

Dante, 77. 

Ericus Dandulus Venete classis dux, 713; cscus, 
ib. ; Cpolim obsidet, 718 ; eum Murzuflo frustra pa- 
ciscitur, 751 ; imperio exelusus Balduinum impera- 
lorem creandum curat, 789; Bonifacium marchio- 
nem repellit, ib. ; ad Thracias urbes recuperandas 
du^it, 811; in capitis periculo ve»satur, 814; obit, 
850. 


Daonium a Seythis captum, 831. 

David, 58, 39, 60- 

Debellum, 7923. 

Dei genitrix ab Joanne imp.invocatur, 22 ; in tri- 
umpho agendo veneratio ei tribuitur ab Joanne, 26 
et Manuele impp., 905. 

Delectorum legiones. 39. 

Demetrius martyr, 379; unguentum et sepulcro 
ejus ebulliens, ib. ; in ejus honorem templum a Pe- 
tro et Asane Blachis exstruitur, 485. 

Demetrius Poliorcetes, 452, 

Demetriza, 649. 

Deploratio Cpoleos, 763. 

Deses Servir satrapa coercetur, 178. 

Deuterum Cpoleos, 722. 

Didymotichum, 791; Euri fl. exundationibus de. 
fenditur, 825 ; frustra a Blachis obsidetur, 833. 

Diippum Joannis theologi edes, 307. 

Diogenis Romani imperatoris clades, 4]. 

S. Diomedis monasterium, 547, 

Dionysius Hungarorum dux, 173; à Romanis de- 
vineitur, :02. 

Diplocionium locus (Διπλοῦς χέων), 593. 

Dirce fons. 99, 

Georgius Disypatus magni templi lectorin οδρἰ- 
tis discrimen adductus, 406. 

Docea, 68 

Doloicus Plect& comes, 7145; in Thraciam profec- 


INDEX 11 IN NICETAM CHONIATEM. 


1594 


tus. 811; a Scythis occiditur, 814. 

Domini Rostra incendio deleta, 733. 

Domus Isaacii sebastocratoris in pandocheum mu- 
tata, 585. 

Doryleum oppidum instauratur, 227 ; Mazuto Cli- 
zasthlanis filio assignatum, 689. 

Dositheus monachus vates Ispacio imp. familia- 
ris, 529; Hierosolymorum patriacha designatur, 
jb., patriareha e&cumenicus creatus, 531 ; e dignita- 
te excidit, 332. 

Drama oppidum, 556. » 

Druogarii magni domus, 585.4. 

Alexius Ducas Murzuflus Latinis resistit, 742 ; 
unde Murzuflus cognominatus eit, ib. ; imperium 
affectat [saaciumque imp. e palatio elicit, 7&4 ; im- 
perator salutatur, 746; Alexium III in carcerem 
conjectum, ib. ; interficit, ib. ; Nicolaum Canabum 
in eustodiam dat, ib. ; ejus ingenium, 748; locuple- 
tes multat, 749; Latinos infestat, ib. ; pacificationes 
ejus irritie, 751; hostilia renovat, 752; cum Eu- 
phrosyna et Eudocia ejus filia fugit, 755; ab Al«afo 

Π excaeecatur, 804 ; ejus miserabilis interitus, ib. 

Andronicus Ducas Isaacii Comn, ex Armeniorum 
eustodia liberandi auctor, 377 ; ejus supplicium, 379. 

Andronicus Ducas contra Persas mittitur, 657. 

Constantinus Ducas contra Persas missus, 251. 

Joannes Ducas hreretiarcha adversus Siculos mit- 
titur, 125 ; controversiam in domo angusta obortam 
componit, 3129: Nice urbi preefectus prohibet An- 
dronicum, 318; Cpolitanorum seditionem fovet, 
441 ; imperator creari cupit, 450; dromi logotheta 

aciscendi causa ad Fridericum, Álemannum missus, 
25 ; Isaacio itap. eum suspectum facit. 526 ; capitis 
periculum evitat, 502. 

Isaacius Ducas Joannis Ducere filius, 447. 

T heodorus Ducas imperium frustra affectat, 765. 

Dyrrhachium s. Epidamnus capitur Guillelmo Si- 
culorum rege, 385 ; ab e relinquitur, 472. 


Ecclesia Magna, 343. 

Echetus, 4056. 

Edemius hortvs, 193. 

Edessenus comes, 37. 

Elephanti simulacrum, 861. 

Eleutherium, 733. 

Elisseus, 851. 

Elpumes Scytha Branam seditiosum adjuvat, 503. 

Empedocles, 330. 

En dymio, 772. 

Eonopolita eunuchus accubitor adversus Pseuda- 
lexium missus rem male gerit, 608. 

jphesus, 289; Lascari subjecta, 842. 

Ephori monasterium, 400. 

Epicydidi datum oraculum, 950. 

Epidamnie naves, 208. 

Epidamnii Alexium Isaacii imp. filium imperato- 
rem salutant, 717. 

Epidamnus. v. Dyrrhachium, 

Epimetheus, 209. 
"x augurium, 69, 603 ; arabicorum ornamenta, 


Equi effrenati statua, 861. 
Equites Assyrii, 214. 
Equitis statua, 818. 

Eretrienses captivi a Dario in Asiam dedueti,130. 
Ericus S. Pauli comes cum Dandulo societatem 

init contra Romanos, 714. 
Erricus Balduini inp. frater cum Petro Planico 
AÁsianas urbes occupat, 706 ; Theodorum Philadel- 
hiensem fugat, 798 ; contra Blachos profectus Cpo- 
fim redit, 814; in Thracia grassatur, 819 ; Orestia- 
dem frustra obsidet, 821 ; imperator creatur, 847; 


1595 


Blachos vincit, 852. 
Eruditionis ratio habita in creando imperatore,15. 
Esaus Isaacii filius, 59. 
Euboea a Venetis occupata 224. 
Euboicte naves, 208. 
De Eucharistia controversis et theologorum varise 
sententite, 682. 
Euergets monasterium, 722. 
EumathiusPhilocales prefectus urbis ad Ameri- 
gum AÁlemanorum regem legatus, 630; turpissimam 
pacem cum eo init, 631. 
Euphrates fl.,36. 
Euphrosayna Isaacii Angeli mater, 365. 
Euphrosyna Alexii !lI conjux Cpolitanos sibi con- 
eiliat, 600 ; superba atqueimpudiea eamdem atque 
imperator auctoritatem affectat, 606 ; eum Constan- 
tino Mesopotamitano conciliat, 639; imperatori in 
suspicionem adulterii adducta. 94! * aulicorum pa- 
trocinium implorat, 644 ; in monastérium abstrudi- 
tur, 646; pristinam auctoritatem recuperat, 6047; 
de imperii successore deliberat, 659: Conto -tepha- 
num coercet, 687 ; divinationi dedita. ib. ; compre- 
henditur a Cpolitanis, 727; cum Murzuflo fugit, 
756 ; ad Alemannise regein mittitur, 819. 
Euripus, 2?4. 
Eurus fl., 825. 
Euryatheus, 088. 
Eustathius Dyrrhachinus, 275. 
orastathius pontifex Thessalonicensis doctissimus, 
309. 
Enrstratius Macedo Constantinum Armenium cer- 
tamine singulari fugat, 3l. 
Euthydemius Novarum Patrarum episcopus, 430. 
Eutychii theologi de Eucharistia sententia, 683. 
In Evangelia jurant proceres, 69. 
Ezyismenus Blachus Thessalonicam tenet, 818. 
F 


Fatum evitari non potest, 342. | 

Feria quarta et septima jejunii dies, 189. 

Ferrum tessera, 163. 

Flamini nunc Franci, 731. 

Flandrie comes Balduinus, 714. 

Forum Constantineum, 196. 

Franci eum Dandulo contra Byzantinos ducente se 
conjungunt, 714 ; olim Flaminii, 730 ; Cpolim incen- 
dunt, ib.; imperium Cpoleos sortito accipiunt, 8354 ; 
v. Alemanni. 

Francis rex cum Friderico Alemanne in Paleesti- 
nam proficiscitur, 546 

Francochorium regio inter Saumet [atrum fluvios 
Bita α Joanne imp. occupatur, 25; a Manuele imp. 
devastatur, 122. 

Constantinus Francopulus mercatorum naves 8po- 
liat, 699. 

Frerii Hierosolymitani Isaacium Comn. redimunt, 
316. 

Fridericus Conradi Alemannorum regis filius co- 
gnati »licujus r.ecem ulciscitur,8&; Alemannorum rex 
creatus Italos sibi subjicere conatur, 260 ; in Palses- 
tinam expeditionem suscipit, 523 ; cum lIsaacio imp. 
de transitu regai et commeatu agit,ib. ; imperatori 
suspectus,326 ; excursion.buscommeatum aibi parat, 
ib.;Philippopolim ingreditur,527; Romanos fugat,534; 
Griecorum insolentiam deridet,337 ; ron adversante 
Isaacio in Asiam trajeetus, 538; Tureas devincit, 
540 : in fluvio aliquo Armenise perit, 345 ; praeclara 
ejus laudatio, ib. ; fibus ejus compluribus Syris 
oppidis potitus obit, 546 

Fusca vela navium tristitize signa, 216. 

Contantinus Gabrus Trapezuuatis tyrannus, 45. 
"Si Constantinus Gabras Manuelis ad sultanum lega- 
tus, 159. 


INDEX II IN NICETAM CHONIATEM 


1596 


Michael Gabras Eudocise Comn. maritus, 173; 
falsso cjus laudes, ib. 


Gabras Turca pacis componendse causa a Clizas 
thlane imni8s08 ad Romanos, 143. 

Gadium porte, 412. 

Galiza Rossorum topar^hia, 168. 

Gangra Ponti urbs a Joanne imp. expugnata, 28; 
& Persis vecuperatur., 29. 

Genua Manuecli conciliata, 260. 

Genuenses piratie Creta potiuntur, 843. 

Georgius sebastus, 348. 

D. Georgius martyr, 063. 

Georgius (Enseotes, 6607. 

Gerhardus Antiochis princeps, 142. 

Germani prretoriani Alexium Comn. 
tum co:nprehendunt, 323. 

Germanis auxiliaribus Corcyrs custodia manda- 
ta, 118. 

Graeci frequeates ad Barbaros in colonias abeunt, 

7 


protcsebas: 


Griecia, 78 ; a Latinis occupatur, 794, 805; in 
plures tyrann des distracta, 840. 

Grieeus ignis v. Ignis Greecus. 

Graosgala, 253. 

Alexius Guido a Blachis victus, 557. 

Alexius Guidus Occiden is domesticus Fridericum 
Alemannum cum exercitu subsequi jussus, $20. 

Andronicus Guidus 300 Italos devincit, 845. 

Guillelmus Siculorum rex 221; adversus Andro- 
nicum imj. ducit, 385 ; expugnat Dyrrbachium, ib.: 
Thessalonicam, 386 ; Isaacio imp. immanitatem ϱς- 
probrat, 479. 

Gymni Corcyr& incole Rogerio Siculo insulam 
tradunt, 97. 

Cyrolymna, 720. 


Hemus mons, 182. 

Stephanus Hagiochristophorites, v. Stephanus. 

Joannes Hagiotheodorites Manueli imp. a manda- 
tis, 74 ; a Theodoro Styppiota à summo dignitatis 
gradu de pulsus, 77. 

Halcyozii diea. 363. 

H .nnonis Poeni falsa victoris jactantia et aves, 
501. 

Harmala, 552. 

Harpyiiw, 560. 

Helena Laceens, 215 ; ejus statua. 863. 

Ηγιάδες, 50. 

Hellespontus, 316. 

Heraclea l'onti Davidi Comneno subjecta, 812. 

Herculanus scyphus, 149. 

Hercules, 417; ejus statua Lysimachi opus, 687, 
859. 

Hippicum, 404. 

Hippoerates Cous, 6500. 767. 

Historie laudes, 4 ; stylus, 5. 

Historicorum vana magniloquentia, 95. 

Hodegetria Matris Dei imago, 497. 

Hodegium monasterium, 497, 698. 

Hungari Branizobam exscindunt,24 : gravi prelio 
vincuntur à Joanne imp, ib ; cum Serviis federe con- 
juncti, a Manuele im». superantur, 121 ; Romanos 
infestant, 133; victoria reportatà pacem ineunt, 
134; à Manuele imp. libertatem vindicant, 1065; 
ejus affinitatem recusant, 166; Gabram et HBranam 
Romanos fundunt, 173 ; Zeugminum amittunt, 174; 
vincuntur ab Andronico Contostephano, 190; Alex- 
ium Manuelis generum regem accipiunt, 221. 

Hungariea eta* a deject» a Romanis, 196. 

Hunearicus tt. nphus, 204. . 

Hydralis, fl., 4.5. 


1597 


Hyelium Phrygite oppidum, 258. 
Hyelocastellium, 360. 
Hylas, 828. 

Hyperborei Scythee Rossi, 165. 
Hypopsephius Theopolitanus, 215. 


I littera Andronico imp. formidabilis, 378. 

ladadara urbs & Venetis expugnatur, 715, 710. 

Iagupasan Amasis, Ancyree et Cappadocise sulta- 
nus Maasuti gener, 152. 

Iambici versus in Andronicum, 469, 

lazas Hunnorum princeps, 165. 

Ibancus s. Joannes Blaehus Asanem interficit, 
618 ; Ternobo occupata, 619; oppugn.tus HKoma- 
nos auxilio vocat, 620; ad imperatorem confugit, 
621; ejus forma et mores, 623; Romanis utilem 
operam navat, ib. ; α Romanis deficit, 676: Alexii 
nomen adsciacit,676 ; insigni stratagemate Alexium 
Camyzem capit, 679; s:evit in captivos, 681; malo 
dolo ab Alexio II[ captus in vincula datur, 686. 

Iberes orientales, 499. 

Iberia, 45. 

Iberica tela, 328. 

Iconienses, 27; 8 Joanne imp. debellantur, 42; 
Andronicum Comn. et Theodorum Dasiotam enpi- 
unt, 68: a Manuele imperatore bello petuntur, 71; 
v. Masutus. Clizasthlanes. Caicho:10e8. 

Iconium a Manuele Comn. obsidetur, 72 ; ab Ale- 
mannis expugnatur, 541. 

[εοακοχορυφῖτις castellum Joanni imp. in deditio- 
nem traditur, 19. 

Ignis Greecus, 102, 496 ; Cpoleos partem corripit, 
510. 

Imagines sanctorum a Siculis ludibrio habits, 
388 ; ab Armeniis et Alemannis non coluntur, 827. 

Imperatores Romani desides, 481; voluptatis 
amantes, 521 ; mortuorum sepulcra spoliant. 632, 
855; astrologie dediti, 702 ; b. Marie imaginem 
belli 80ciam adseiscunt, 751. 

Imperium ab Α in I transiturum, 557. 

Inglioi, v. Britauni. 

Insule Principis, 326. 

D. [reng& templum conditum a Marciano imp. in- 
cendio deletur et instauratur. 269, 

Irene Alexii imp. conjux Anne filie favet, Joan- 
nem filium apud maritum calumniatur, 8, 10; in 
amicitiam cum filio redit, 17. 

lrene Euphrosyne impeiatricis filia Andronici 
Constosephani conjux, 641. 

Theodorus Irenicus, v. Theodorus. 

Isaacius patriarcha, 59. 

Isaacius [saacii Comn. sebastocratoris ex filia 
nepos, v. Comnenus. 

Isauri latrones, 141. 

lsauria provincia, 52. 

Ismae| Abrahami patriarche filius, 59. 

Ismaelite, &00. 566, v. Turcee. 

Israelitie, 94. 

Ister fl. trajicitur & Scythis, 19, 103 ab Hunnis, 
24 


Istrium Mesopotamise oppidum a Joanne Comn. 
direptum, 38. 

Itali equites. laneearii, 141 ; pugnam Iudicram 
instituere jubentur, ib. 300; ab Andronico Guido 
devicti. 845. 

ltalia Amerigo Alemannorum 
621. 
Italie urbesa Manuele imp. corrupte et concita- 
te& contra Alema- nos, 202. 4 

Michael Italicus pontifex Philippo" jlitanus, 83; 
Alemannorum regem iratum placat,.4. 

Ithaca insula, 114. 


regi subjecta, 


INDEX IJ IX NICETAM CHONIATEM 


4598 


Ixion, 996. 

Jj 

Jacobus patriarcba, 59. 

Jejuniorum dies, 189. 

Jeremias, 851. 

Jerosolymytsm qui Frerii dicuntur Isaacium Comn. 
redimunt, 16. 

Jesus Navis filius, 489, 857. 

Jofredus  mariscaldus Bonifacium marchionem 
revocat 194. 

Joannes Bl:chus Asanis et Petri frater obses Ro- 
manis datus, 521; Biaehorum dux fit, 622; Zagoree 
princeps cum Ibanco conjunetus, 6790; Constantiam 
et Varnam expugnat, 706; eum Alexio lII pacem 
init, 709; contra Latinos Romanos concitat, 88; 
bellum parat, 8510; in insidias pellectos vincit, 812; 
Serras capit, 816: Thracias urbes expugnat, 829; 
Didymotichum frustra obsidet, 835 ; Balduinum imp. 
aliosque captivos trucidat, 47 ; devincitur ab Erri- 
co, 859. 

Joannes Chrysostomus, 328. 

Joannes Hagiotheodorites, v. Hagiotheodorites. 

Joannes (QEnopolits contra Camyzem missus, 
708. 
Joannes protovestiarus, 612. 

Joannes Puzenus qusestor, 73 ; antea dromi pro- 
tonotarius, ib. ; inhumanus, 74. 

Joannes sebastocrator, v. Angelus. 

D. Joannis Theologi templum, 901: splendidissi- 
mum, 314. 

Joannes Tyrannus belli judex, 443. 

Joannize sedes in monasterium muliebre mutat, 
548. 
Jolaus, 417. 

'oppe nune Α0θ a Conrado Cesare recuperatur, 
6 


Jordanes fl., 94. 

Josephus salsamenus Hagiotheodoritee affinis eum 
Michael» Paleologo dissidet, 77. 

Josephus Mari:xe.maritus ubi fugam stiterit, 212. 

Judssorum ccmeterium, 382. 

Juno, 295. 403; ejus statua, 856. 

Judices beli, v. beli judic s. 

Judicum corruptorum inseetatio, 402. 

Jupiter. 102, 403. 

Justiniani eadaver invenitur, 855. 

L 


Lacerium, 204. 

Manuel Lachanas, 372 ; suspenditur, 374. 

Laconia occupatur a Latinis, 8060; a Chamareto, 
841 

La4conici canes sagaces, 359. 

Joannes Lagns prsefectus praetorio plebis seditio- 
nem excitat, 604. 

Lamia Demetrii Poliorcetis meretrix, 422. 

L.mpe, 295, 655. 

Lampis, 230. 

Laodicea 8 Joanne imp. capta et moenibus cineta, 
17 ; Phrygie urbs, 255; a Mourozome ocupata, 842. 

Laodicenses Phryges a Maga: ha vexantur, 523; 
liberaliter excipiunt Alemaunos, 530. 

Andronicus Lapardas tribunus mi,itum, 199, 233; 
bellicosus, 341; Profugus, 350; captus Androniei 
imp. jussu exccecatur et in monasterium detruditur, 
361. 

Lapis sepuleri Christi, 289. 

Lardea, 518. 

Larissa a Bonifacio marchione expugnata, 799. 

Theodorus Lascaris Annam Alexii III filiam du- 
cit, 675 ; lIbancum seditiosum debellat, 678 ; Latinis 
fortiter resistit, 720; imperium frustra affectat, 
755 ; a Petro Planciofugatur, 700 ; cum Maurozome 


1599 


et Davide Comn. de imperio Aasis contendit, 827; 
Niceam multasque insulas tenst, 849 ; Plusiadem 
Davidi Comn. eripit, 844. 

Latina phalanx optima, 493. 

Latini feroces, 02; milites mercenarii fortes et 
fideles. 321 ; cruenti, 395 ; Cpoli ab Andronico Comn. 
expulsi insulas vexant, ib. ; crudelissimi, 590; mer- 
cenarii Cpoleos surburbuna vastant, 510; contra 
Byzantinos expeditionem faciunt, 713; Cpolim obsi- 
dent, 718; occupant, 728 ; avari sacrosancta profa 
nunt, 729 ; superbi, 7411 ; Murzuflo insidiantur, 752 ; 
Cpolim iterum oppugnant, ib. ; capiunt, 753; diri- 

iunt, 757, 773, eorum insectatio, 7603 ; Cpolitanis 
insultant, 786 ; provincias sortito distribuunt, 787 ; 
patrio ritu imperatorem creant,788; Asianas urbes 
occupant, 796; Prusam frustra obsident, 797 ; Theo- 
dorum fugant, 793; Larissam capiunt, 769; Booti- 
&m, 805 ; Athenas, ib; Eubceeam, ib. ; P loponnesum, 
806 ; contra Blachos seditiosos se convertunt, 809; 
Romanos fugant, 810 ; a Scythis in insidias pellecti 
devincuntur, 812; iterum fugant, 810; in Thracia 
grassantur, 810; Orestiadem obsident, 821 ; obsidio- 
ne soluta gravem cladem accipiunt, 824 ; Didymoti: 
ehum oppugnant, 825 ; Didymotichinis et Adriano- 

olitanis opem ferunt, 837 ; Davidem Comn. contra 

ascarim adjuvant, 844; Ericum imperatorem desi- 
gnant, 847 ; Cpoleos simulacra evortunt,848; eorum 
diligentia, 8&0; sacerdotes imperatorum sepulcra 
spoliant et statuas conflant, 855, 850. 

Lebunes Ármeniorum rex a Joanneimp. debel!a- 
tur, 29 ; Caichosroem profugum recipit, 690. 

Legati ab Isaacio imp. parum honorifice tractati, 
530 ; vecordes Fridericum Alemannum et Isaacium 
imp. commitunt, 526. 

eo Monasteriotes, v. Monasteriotes. 

Leo Styppiota patriarcha, 70. 

Leo Synesius, 372 ; suspenditur, 374. 

Leontius Hierosolymorum patriarcha, 529. 

Leontius monachus patriarcha ceumenicus, 53. 

Libanus, 566. . 

Libelli de imperatorum suecegsionne, 405. 

Lictores purpurati, 447. 

Lineus thorax, 503. 

Limmorchir Phrygie oppidum, 232, 

Litoboes miles, 564. 

Littere sagittis alligate, 177, 371 ; quomodo a 
Manuele imp. obsignentur, 66. 

Lizii, 202. 

Lobizus eastellum frustra ab Isaacio imp. oppu- 
gnatur, 52]. 

Longobardia, 121. 

Lopadiani seditiosi devicti, 303; eorum episco- 
pus ab Androrico imp. excsecatur, 374. 

9 L'opadium, 44, 46; expugnatur ab Andronico imp., 
d4. 
Loti uxor, 420. 

Ludi cireenses Antiochi, celebrati, 141; Cpoli, 
363, 375, 521. 

Luma castrum, 251. 

Lupse simulacrum, 860. 

Lychnites gemma, 40. 

Lydi seditiosi, 522. 

Lydia à Lascari occupata, 842. 

Lgdius lapis, 613. 

Lysimachi statua Hereulis &b Euphrosyna mutli- 
ta, 087, & Latinis conflator, 859. 


Macedonics legiones, 39. 
Machometi doctrina damnata, 278. 
Machometus Caltamonis tyrannus, v. Muchume- 


tus. 
Macra olim Stagira, 595. 


INDEX II IN NICETAM CHONIATEM 


160) 


Macro andron, 732. 

Constantinus Macroducas tribunus militum, 233; 
liberandi Isaacii Comn. auctor, 376; ejus suvpli- 
cium, 379. 

o,  ieander fl., 71,252; ab Alemaunis superatur, 


Meenades, 417. - 

Majus classi prsefectus pacem reconciliat inter 
Siculos et Romanos, 128 ; imperatorem ut derid eat 
cogitur, 13J. 

Malea promontorium procellosum, 98, 225. 

Maleinus, 384 

Malum Percicum incantatum, 192. 

Mamalus Alexii II scriba ab Andronico imp. com. 
buritur, 403. 

Manganicee cedes regice,331, 389 ; destruuntur,98l. 

Manganicum monastarium, 10, 382. 

Theodorus Mangaphas Philadelphiensis ab Isaacio 
imp. deficit, 521; frustra oppugnatur, 522 ; Moro 
theodorus appellatus, ib. ; pactionem cum impers 
tore componit, ib. ; profugus & Chaisroe Iconii gul- 
tano proditur, 522. 

Manuel Camyzes, v. Camyzes. 

Manuel Lachanas, v. Lachanas, 

Maraptica Andronici imp. meretrix, 452. 

Marchio Montisferrati, v. Montisferrati Marcbio. 

Marcianus imp. D. 199068 templum eondidit, 269. 

S. Maria Romanorum Bellona et triumphatrix, 
20, 205 ; redes ejus Tamiathi, 212. 

Maria Pannonia Bonifacio marchioni nupta, 392; 
Thessalonice & Blacis obsessa, 818. 

Marii Cimbrica victoria, 95. 
Marinus Venetorum post. Danduli mortem dur, 


820. 
Marsyas Π.. 23. 
Marsyas excoriatus, 231. 
Martinus cardinal:s, 824. 
Martgres Christus miraculis remuuneratur, 297. 

Martyrum 40 templum, 431. 

Masssiliensium vinee Cimbrorum ossibus cinctte, 
95. 
Masutus Iconii sultanus Muchumetum adjuvat, 
27 ; & Manuele imp. debellatur, 74 ; regnum distri- 
buit filiis, 159 ; ejus filia Joannis Comn. uxor, 72. 

Masutus Clizasthlanis filius Amasiee, Ancyre et 

Dorylei urbium heres, 689. 

auricius imp., 431. 
Mauropuli somnium, 248. 
Manuel Maurozomes de imperio Orientis conten- 

dit, 827 ; ejus opes, 842. 

Theodorus Maurozomes cum classe adversus 
ZEgyptios mittitur, 208; contra Persaa pugnat, 231. 
Theodorus Mazuca spud Manuelem imp. gratio- 

sus. 981. 

Mediolanenses a Manuele contra Alemannos ad- 
juti, 201. 

Mediolanum ab Alemaunis dirutum, 361. 

Megarita pirata, 484. 

Melangia instaurata a Manuele, 71. 

Melangii Alexio III parum addicti. 609. 

Μέγας Βουνὸς (Niger Tumulus) locus, 490. 

Melas fl. Alemannis infestus, 85. 

Melitina occupata à Clizasthlane, 168 ; Coppatino 

Clizasthlanis filio assignata, 689. 

Meludianum palatium, 248. 
Menander Byzantinorum ebrietatem perstringit, 
4 


Mercurius, 455. 

Mesene Thracie oppidum, 003; & Scythis expe 
gnatur, 832. 

Mesopotamia, 38. 

Methone, 806. 


1601 - 


Michaelis archiducis monasterium exstruitur, 270. 

Michael Choniates Nicetee frater episcopus Athe- 
niensis urbem a Scuro defendit, 800. 

Michael Italicus, v. 1talicus. 

Michael Oxytes patriarcha electus Manuelum im- 
peratorem ungit, 70; patriarchatu privatus in Oxiam 
insulam redit, 105 ; curiam sacram exstruxit, 324 ; 
Alexium Comn. protosebastum consolatur; ib. 

Michael Thessalonicensis, 275. 

Milii fornix, 307, 732. 

Militaris disciplina dissoluta, 388. 

Militum indignatio eontra Joannem imp., 44 ; ac- 
clamatio, 198 ;-erga Constantinum Angelum perfidia 
et apud Isaacium imp. excusatio, 570. 

Miltiades, 102. 

Minerv& statua, 738. 

Mitatum Sarracenorum synagona a Francis diri- 
pitur, 731. 

Mitus Ibanci frater in exsilium missus, 687. 

D. Mocii martyris templum, 523. 

Moguntinus episcopus cancellarius a Conrado 
Montisferrati marchione captus, 262. 

Monachi barbati, 271 ; mendici, 498 ; eorum ava- 
ritia cohibetur, 260 ; parasiti, 737. 

Monasteria: Oxie, 70; Papycii montis, 127 ; Mi- 
chaelis arehiducis, 270; "Terebinthi insule, 315; 
Pantacratovis, 332; S. Diomedis, 387; Pantepopti, 
361 ; Berce, 363 ; Manganicum, 382 ; Ancarii, n^ 
Periblepti, 4&4 ; Ephori, 460; Sosthenii, 488; Hode- 
gium, 497, 098 ; Studii, 520; Pantanassc. 575 ; Ne- 
materum, 646; Euergetee, 723. 

Leo Monasteriotes, 344 ; senatus os ab Andronico 
appellatus, 406 ; Isaacium imp. cavillatur, 488 

onembasia, 581; Rogerii impetum sustinet, 97. 

Montisferrati marchio Friderieum Alemanorum 
rcgem infestat, 261; ejus filius Conradus, 223; v. 
Conradus Cesar. Bonifacius. 

Mopsuestia a Pyramo fl. irrigata, 67. 

Morabus fl., 599. 

Morotheodorus, v. Mangaphas. 

Mortuorum extrema Iotio, 476. 

Mosyropolis, 411, 408, 508. 

Moses propheta. 22, 59. 

Muchumetus Gastamoni urbi praeest, 27; cum 
Masuto Iconii sultano in gratiam redit, ib. ; ejus po- 
tentia et genus, 45. 

Mulieris sedentis statua, 865. 

Mundus navis, 144. 

Murzuflus, v. Alexius Ducas. 

Musurium quid sid, 561. 

Myriocephalum oppidum, 23]. 

Mysi nune Blachi, v. Blachi. 

ο 5 et Bulgarie dominatus olim conjunctus, 
Nabuzardan, 770. 


Naufragorum ineolymitati ab Andronico consul- 
tum, 423. 

Nauplium, 807. 

Stephanus Neeman Serviorum princeps a Manue- 
le imp. coercetur, 206 

Nematerum monasterium muliebre, 646. 

Νθοοββαγία, 47, 61. 

Νεόχαστρα a Manuele imp. condita, 194. 

Nepho monachus a Michaele patriarcha in carce- 
rem conjectus, 107; Cosma Attico patriarche ca- 
rus, ib. 

Neuzius locus, 571. 

Nicea Bithynise urbs florentissima, 318; Persarum 
dominatione liberatur, 14; seditiosa ab Andronico 
imp. expugnatur, 3603; a Theodoro Lascari occupa- 


) υ 


INDEX Il] IN NICETAM CHONIATEM 


1604 


Nieteas miles Andronicum Comn. capit, 140. 

Niezenses Isaacium Angelum et Theodorum Can- 
tacuzenum profugos recipiunt, 349. 

Nicephorus spado aceubitor Andronici imp. 412, 

Nicephorus Paleologus Trapezuntis tyrannus, 


o. 
Nicephorus Phocas cobibuit monachorum avari- 
tiam, 270. 
Nicetas Chonarum episcopus vates, 284, 
Nicetas Choniates suorum temporum scripsit his- 
toriam, 5; Isaaci imp. scriba, 518; Philippopelita- 
nte provincia prüfectus, 526 ; Iaaccio imp. ut cum 
Alemannis in gratiam redeat persuadet, 536; Ale- 
xium Comn. in monasterium deducit, 557 ; à Mur- 
zuflo loco movetur, 749; Cpolim relizquit, 777; 
puellam nobilem tuetur, 779; cum moenibus Cpo- 
eos expostulat, 782 ; Selybriam proficiscitur, 78i. 
Nicetas Muntanus patriarcba designatur, 030. 
Nicolai Corinthii episcopi interitus, 841. 
Nicolaus episcopus ut Nicsea dedatur, suadet, 369. 
Nicomedia, 520. 
Nicopolis, 841 ; latine Actium, 800. 
Niliaci equi statua, 871. 
4 N ilotica bestiola qua veacebatur Andronicus imp., 
Nilus fl., 208. 
Nisseus equus, 246. 
Qn isus, «69: munitur, 178; spoliatur & Blachis, 


Nova Castra, v. Νεόκαστρα. 


ο 

Obsides a Friderico Alemanno csesi, 544, 

Occidentales expeditionem in Palsstinam feciunt 
14; Romanis infesti, 250; Manueli imp. formida- 
biles, 200. 

Ochyree exstruuntur a Joanne imp., 44. 

Oen&um vinosum, 463; ibi habitare Andronicus 
jubetur, 298; Alexio Comn. subjectum, 842. ι 

Ogygia urbs Pristhlaba, 480. 

Omina infelicis imperii, 603. 

Opifices Cpolitani Latinis infesti penas dant, 511. 

Oraculum de Joannis imp. morte, 55; de Com- | 
nenorum successionne, 220 ; in perjuros, 250 ; e li- 
bris petitum, 276 ; de spacio imperii Manuelis, 289; 
ambigua ad vitandum niendacii probrum, &42; de 
Andronici imp. moribus, 402; de tauriformi rege, 
464. 

Orestias Macedonie urbs opulenta,9; nunc Adria- 
nopolis, 300; frustra ab Errico obsidetur, 821. 

Orientales Alemannos turpi fraudi persequuntur, 
88 ; Nanueli imp. non timendi, 260. 

rontes fl., 30. 

Osiris, 603. . 

Ostenta de Brane defectione, 308. 

Oxia insula, 105. 

Oxia monasterium, 70. 


Pactiarius Turcas in insidias pellicit, 18. 

Theodorus Pasiates cum copiis adversus Servios 
ablegatus, 206. 

Poones,Hunni e Hungari Serviorum socii, 121, v. 
Hungari. 

Alexius Palsologus uxore repudiata Irenen Alexii 
III filiam ducit, 673; Ibancum persequitur, 678 ; se- 
ditionem Cpolitanorum reprimit, 696; Sipyridons- 
com seditiosum coercet, 708. 

Andronicus Palseologus dux adversus Siculos 
creatus, 412. 

Georgius Paleologus Alexium Angelum impera- 
torem salutat, 593 ; perit, 678. 

Michael Paleologus dissidet cum Josepho Balsa- 
meno, 77 ; adversus Síoulos mittitur, 120; imperium 


1903 


ei abrocatur, 124. 
Nicephorus Palsologus, Trapezuntis tyrannus, 
99 5 


9. 

Palestina ab Occidentalibus bello petitur, 13, 83, 
524 ; ab /Egyptiis, Sarracenis occupata, 510. 

Palasss (Κολασσαί) nunc Chonse, 230. 

Palatia: Magnum, 11, a plebe airipitur, 453; ejus 
porta Darea, 432; Meludianum, 258, 448; Seutarium 
9280 ; Blachernium, 331; Philopatium, 331, 380; 
Mauganicum, 351, 380, Amphamianum, 01i. 

Pamphylia, 18. 

Pamplanus Turcarum dux Alemannos fundit, 89. 

Panasium, 254. 

Pangeus mons, 63". 

Panium oppidum, 820. 

Pannonii cum Romanis bellant, 173; devincuntur 
ab Andronico Contostephano, 202, v. Hungari. 

Pantanasse monasterium, 912. 

Theodorus Pantechnus urbis prefectus, 500. 

Pantepopti monasterium, 361. 

i'anteugenus Isaucium imp. comprehendit, 395. 

Pantocratoris monasterium, 332. 

Papa a Manuele imp. contra Alemannos concita- 
tur, 261 ; eum ad pacem eum Siculis faciendam co- 
hortatur, 128; Alexium Isaaci imp. filium adjuvat, 
115. 

Paphtagones remuncratur Andronicus Comn., 
334 ; Davidi Comn. subjecti, 842. 

Papuces v. Pupaces. 

Papycii montis monasterium, 127, 557. 

Paridis et Veneris statum, 

Patre Novse, 430. 

Constantinus Patrenus, 344. 

Patriarcha Manuelem imperatorem ungit. 70; v. 
Leo Styppiota. Michael Oxites. Cosmas Atticus. 
Theoposius. Basilius. Camaterus, Nicetas Munta- 
nus. Leontius. Dositheus. Georgius Xiphilinus. 
Joannes Cameterus. 

Patzinacarum solennia à Joanne imp. instituun- 
tvr, 23. 

S. Pauli comes, 714 ; in Manganio monaaterio se- 
pultus, 818. 

S. Pauli imago Andronici exitium deplorat, 46]. 

Pax tributis redempta a Romanis, 608, 626, 631. 

Peg:e Hellesponti urbs, 765, 796. 

Pegasus, 849, 858. 

Pelagonia, 119. 

Peloponnesus, 78. 

Peneus fi., 799. 

Pentachir castrum, 251. 

Pentapolis incendio deleta, 763. 

Pentapolitani Turcesm oppressi a Manuele imp., 
162. 

Penthesilea, 80. 

Perea Picridi, 87. 

Perama freti Cpolitani littus alterum, 384. 

Pergamum 194. 

Periblepti monasterium, 444. 

Perinthus a Seytis expugnatur, 831. 

Periphetes, 195. 

Perse ob perfidiam a Joanne imp. debellati, 17; 
ab incursionibus prohibentur, 44 ; fugiendo pugnant, 
229 ; infesti Romanis, 624; Dadibram urbem occu- 
pant, ib. ; Romanos vincunt, 625 ; v. Turese. 

Persarmenii devicti a Joanne imp., 25. 

Persicum malum incantatum, 199. 

Petebinus Antiochise satrapa Manuelis imp. so- 
cer, 151; Petebini filia à Manuele imp., ducitur, 
ib. ; marito mortuo ab aulicis ambitur, 292; v. 
Xene. 

Petraliphee fratres, 110. 

Petrus Blachus Asanis frater Mysos ad seditio- 


INDEX II IN NICETAM CHONIATEM 


160 


nem coneitat, 482, 485; daevineitar, 387 ; Ibancum 
seditiosum obsidet, 6010; rerum iterum potitus oc 
ciditur, 6.1. 

Peucia locus, 320. 

Phaeton, 291. 

Phalaris, 465. 

Pherepum expugnatur s Joanne imp., 38. 

Philadelphia, 340 ; ab Isaacio imp.. 38, 

Philadelphienses ad Andronicum deficiunt, 34$; 
in Alemannos perfidi, 539. 

Philadelphium Cpoleos, 733. 

Philea, 750. 

Philippa Petebini filia Andronici Comn. amore 
capta, 181 ; Calamannum aspernatur, 183. 

Philippica provincia, 384, 412. 

Philippopolis Hunnis erepta, 2& ; Alemanni eo 
veniunt, 83, 527 ; a Blachis vastata, 829. 

Philippus Alemannus Irene Isaaci imp. filise des- 
ponditur, 635; Alemannorum rex, 711 ; Alexium 
Angelum levirum adjuvat, 715, 

Philocales, v. Eumathius. 

Philocalius Murzufli socer Nicetee Choniatee suc- 
cedit, 749. 

Philomelium, 71 ; ab Alemannis deletur, 3540; 
multi Romani eo commigrant 656, 657. 
js. Pilopatinm palatium, 331,380; circus equestris, 


9. 
Phineus, 366. 
Nicephorus Phocas cohibuit monacborum avari- 
tiam, 270. 
Phrerii v. Frerii. 
Phrygiae, 17; Turcis subjecta, 50; superior, 68; 
ab Apataco vastatur, 250. 
Pirene fons Acrocorinthi, 100. 
Pisani cum Venetis dissident, 712. 
j Pisanus nauclerus Alexii Angeli fugam adjuvat, 


Piscatores classem imperatoriam vexant, 494. 

Pisistratus, 771. 

Pithecang munitiones, 71. 

Piza expugnatur & Joanne imp., 30. 

Petrus Plancius ad Asianas urbes occupandas du- 
cit, 706 ; vulneratur, 823 ; Pegis potitur, 8435. 

Plaustrorum vallum a Szythis exstructum, 2]. 

Ples& comes, 714. 

Plusias à Davide Comneno ad Lascarim deficit, 


Peminianm, 796. 

Polytimi edes, 351. 

Pontifiex Romanus v. papa. 

Porphyretica patina, 1. 9. 

Porta Magni palatii quomodo apersatur, 13. 

Porte Cpoleoa Divi Romani, 854: Terrestrees 15, 
945 493, 405, Orientalis, 205 ; Charisti, 493 ; Littora- 
les, 495 ; Xylocerci, 528 ; Aurea, 754. 

Praca 1ecuperstur a Romanis, 68. 

Preesagium de Manuelis imp. morte, 281. 

Priapus, 367. 

Prilapum, 708. 

Primogenitorum jura prsecipua, 59. 

Piincipis insulse, 326. 

Pristhlaba urbs Οργσία in Hsemo sita, 486. 

Prodigium pueri capitonis, 205. 

Propompus piscis, 576. 

Propontis ad Branam deficit, 494 ; amoena, 52], 668. 

Prosacum frustraab Alexio III obsidetur, 665, 668. 

Prote insula, 326. 

Proteus, 319. 

Prusa seditiosa ab Andronico imp. expugnata, 
371 ; crudelitertractatur, 3:2 ; frustra a Latinis obsi- 
detur, 797 ; 8 Lascari occupa 


Prusenses Theodorum Angelum profugum reci- 


1605 
piunt, 349. 

Prusenum castellum, 3534. 

Prusuchus exercitui prsefectus, 71; Fridericum 
Alemannum placat, 8b. 

Psalmographus, 56. 

Pseudalexius seditiosus, 545 ; Usthalona cogno- 
mentum accipit, 951; ejus interitus, 592. 

Pseudalexii alterius seditio et exailium, 532. 

Pseudalexius Cilix seditiosus, 608; strangulatur, 
613. 

Pterygionite: spado Annam Comn. Cesarissam 
veneno tollit, 337 ; Xenam imp. sutfocat, 348 ; pueri 
duo [saacium imp. regunt, 576. uU 

Pupacess, Papuces Axuchi satelles audacia insi- 
gnis, 110, Andronici Comn. fugam adjuvat, 171. 

Pusgusa palus a Joanne imp. recuperatur, 90. 

Putza, 73. 

Pylus, 806. 

Pyre incense ob speciem majoris exercitus, 320. 

Pyramus fl. Mopsuestiam irrigans, 66. 

Pythia locus, 701. 


Quadraginta martyrum edes, 49]. 

Quiestio de Eucharistia. 275, 682; de dicto : « Pa- 
ter major est me, » 276 ; de Machoneti deo, 278. 

Quinta Pontica urbs, 40. 


Racendyta seditiosus exemcatur, 334 ; avaritia 
Thracibua calamitates parat, 064. 

Raimundus Antiochie princeps, 36, 37; a Roma- 
nis debellatur, 71. 

Constantinus Raul Alexius Angelum iinperatorem 
salutat, 293. 

Basilii Rentaceni supplicium, 484. 

Rheedestus oppidum, 090; Scythis expugnatur, 831. 

Rliodope, 706 ; a Latinis recuperatur, 846. 

Rhodus insula a tyranno oecupata, 842. 

Ihyndacus ftl., 28. 

Rlyndacenuin oppidum, 49. 

Itizar-ius Siculus Tangii affinis a Romanis captus, 
470; ab ]saacio imp. in jus vocatus in carcerem 
conjicitur, 477. 

Kogerius Siculorum rex Corcyram occupat, 97 ; 
diripit Thebas. 98; Corinthum, 99: complui:es 
Romanorum duces captos in custodiam dat, 124, 127. 

Koma vetus, 128. 

Komana statu1 erigitur boni omnis causa, 196. 

Romani cum Venetis dissident, 113 ; a Latinis 
fugantur, 796, 798 ; milites a Latinis repudiati ad 
Joannem Mysum se conferunt, 808 ; Thrac«s ad de- 
fectionem impellunt, 809; a Latinis superantur, 810; 
Orientales Occidentalibus non subveniunt, 826; eo. 
rum negligentia, 850. 

Diogenis Romani clades, 41. 

Romanus Calize princeps Comanos reprimit,eum 
Rurica bellat, ib. 

Rossi ab Hungaris debellantur, 122; Scythe hy- 
perborei, 168 ; gens Christianissima, 001 ; Romanos 
contra barbaros adjuvant, ib. 

Kostra Domini, 733. 

Rueratinus Aminso et Docere oppidis priest, 689; 
Caichosroem fratrem regno pellit, ib ; Romanos 
adoritur, 700. 
guuricas Ciabre princeps Romanus Rossum vexat, 
692. 

Russii meta, 863. 

Ruzium a 5cythis expugnatum, 850. 

gc 


Sabbatius Armenitus, 307. 


Sacerdos quidam captivus. Asani interitum prt&a- 
dicit, 617. 


Sacra pecunia imperatorum preda, 499. 


INDEX Π IN NICETAM CHONIATEM. . 


1006 


Sagittee aurate& Cpoli immisse, 130. 

Sagitarius Persa, 256. 

Salomonis prophete dictum, 118. 

Sames ameras Romanorum fines vastat, 481. 

Sangarius 4., 44. 

Sanguinis mutua gustatio in fcedere icendo, 536. 

Sardanapalus, 417. 

Sardica spoliata ab Hunnis,24; nunc Triadiza,132. 

Sarraceni albomanis superantur, 21] ; pacem cum 
iis ; 919 sanguinem mutuo guatant in. feedere icen- 
do; Latinis humaniores, 262 ; v. Perse. 
saturnus, 367. 

Savus fl., 23. 

Seala imperatoris murus, 72. 

Scala turrita ad Coryphonem expugnandam exs- 
tructa, 109. 

Scincus bestiola Niliaca, 417. 

Seiron, 199. 

Sclavini, 224. 

Scl: reenie sebastee monumentum, 810. 

Sclerus Sethus, v. Sethus. 

Scopia, 909, 818. 

Securus Nauplii tyrannus, 7909 ; a Latinis fugatur, 
ib. ; Atbenas frustra obaidct, 880 ; Thebas capit, 803; 
Acrocorinthum confugit, 807 ; Nicolaum Corinthium 
episcopum exceecauum interficit, 841. 

Scutarium palatium ad Damalim, 280. 

Scylle statua, 861. 

Scythae 8 Joanne imp. dolo invaduntur, 19 ; plaus- 
worum vallo castra cireumdant, 21 ; a Manueleimp. 
vincuntur, 103; Calamanum Homanorum ducem 
fugeant, 123 ; eorum mores et arma, 124 ; cum Bla- 
chia contra ΠΟΠΙΔΠΟΑ’ se conjungunt, 515 ; cum iia 
Thraciam vastant, 643, 669: urbes nesciunt obsi- 
dere, 063; in Macedoniam impressionem faciunt, 
673; Joanni auxiliares, 810; Latinos in insidias 
pellectos fundunt, 812; COpolitanos vexant, 815; 
Thracias urbes expugnant, 830, 831 ; Didymotichum 
frustra obsident, 845. 

Seythiem legiones, 38, 39. 

Sebastia urbs, 152; vastatur, 159. 

Sebastianorum fratrum supplicium, 384. 

Selybria, 784; a Scythis frustra oppugnatur, 864. 

Sennacheribus Balduino imp. insidiatur, 791. 

Sepulera imperatorum spoliantur, 632. 

Serpentis prsestigie, 193. 

Serrse, 411; à Blachis captie et incense, 816. 

Serranus ager a Sicuiis vastatur, 467. 

Serviis. lriballi devicti in provinciam Nicome- 
diensem tradueuntur, 23; a Manuele imp. debel- 
lantur, 119; seditiosi iterum vineuntur, 121; ab 
]:saacio, 069. 

Sestus oppidum, 131, 209, 636. 

Sclerus Setbus magus excscatur, 192 ; a Stepha- 
no Hagiochristophorita adhibetur ad futura investi- 
gada, 442. 

Sezerini obsessi incolumitatem redimunt 38, 40. 

»ibylla philosopha inde ab utero matris, 577. 

Sieidites Michael magus excemcatur, 103 ; ejus de 
mysteriis divinis liber, 194. 

Sicilia Amerigo Alemannorum regi subjecta, 627; 
graviter ab eo vexatur, 634. 

Siculi Romanas oras vexant, 82; eorum priesi- 
dium (Corypho, 96; tyrannus Rogerius, 97 ; sinus 
Corinthiaci oras populati, 98; Thebas, ib.; et Co- 
rinthum diripiunt, 99: complures Romanorum du- 
ces capiunt, 125, 127; adversus ltomanos expedi- 
tionem faciunt, 385; Thessalonicam expugnatam 
vastant, 86, 392; Amphipolim tenent, 465 ; Cpolim 
petunt, ib., 407 ; a Romanis fugantur, 468; elassem 
reducunt, 474 ; permulti fame pereunt, 475. 

Sigus f1., 030. 





1607 INDEX II IN NICETAM CHONÍATEM. 160’ 


Simulaere Christi et sanctorum in triumphis agen- 
dis adhibita, 26, 205 ; in viis publicis proposita, 42. 

Sinis 195. 

Sinope Alexio Comn. subjecta, 842. 

Sirenes, 435. 

Sirmium. olim Zeugminum, 122. 

Smolenorum provincia, 680. 

Smyrna & Lascari occupata, 842. 

Sodoma, 244 

Solium porphyreticum, 49]. 

Solomo archiepiscopus Laodicensis a Turcis oc- 
cisus, 163. 

Solonis versus in Atheniensium temeritatem, 771. 

Solymas Persa ablegatus ad Manuelem imp., 169. 

Sophie templum, 316 ; invocatur 8 Niceta Cho- 
niate, 783. 

Sosthenii monasterium, 488. 

Sozopolis Pamphylie urbs Joanne imp. capitur, 
18 ; a sultano Iconiensi expugnatur, 340. 

Sphingum statui, 861. 

Sphoracium Cpoleos, 176. 

Sponse in nuptiis cibo potuque abstinent, 072. 

Joannis Spyridonacis defectio, 708. 

Stagira nunc Macra, 595. 

Stanum, 709. 

Statum Romana et Hungarica, 190. 

Statue publice Cpoleos: Calydonii apri, 687, 
758; Minerve 838, Jugonis, 826; Paridis et Vene- 
ris, ib. ; Anemodulion, 851; equitis. ib. ; Herculis 
Trihesperi, 859; asinj860 ; lupe, ib.; viri cum 
leonepugnantis, 861; niliaci equi, ib. ; elephanti, ib. ; 
Spingum, ib. ; equi effrendi, ib.; Sehylle ib: ; aqui- 
le, ib.; Helene, 863 ; muhieris sedentis, 865; auri- 
garum, ib. ; basilisci, 860. 

Steele interdiu videntur, 500. 

Stenimachus castellum, 686. 

Stephanus Hunnorum rez, 24. 

Stephanus Gaze Hunnorum regis frater, 165; ve- 
neno necatur, 167. 

Stephanus 4765 Hunnorum regis filius patri suc- 
cedit, 165. 

Stephanus Hagiochristophorita Alexium Il imp. 
strangulat, 354 ; Antichistophorites, 381 ; Macrodu- 
cam et Ducam lapidibus cbruit, ib. ; ab Andronico 
imp. ut futura inquirat ..hibetur, 442; ab Isaacio 
Angelo occiditur, 444. 

Stephanus Neemanis filius Triballorum prine 8 
monachus fit, 70& ; ejus filius Eudociam Alexii ilt, 
filiam repudiat, ib.; 8 fratre Volco occiditur, ib. 

Stethati Constantini astrologi interitus, 505. 

Sthlabus Varenus, 846. 

Joannes Stiriones pirata ab Isaacio imp. auxilio 
ascitus 636, a Caphure fugatur, ib. ; eum dolo cap- 
tum occidit, 637. 

. Stechiode, 848. 

Strategema Joannis imp. contra Sozopolim, 18; 
&d hostem incautum facien σπα, 20. 

Strummiza, 644, 605. 

Strymo fluvius, 467. 

Michel Stryphnus classis dux, 637 ; Thessaloni- 
censis pontifex, 65] ; rem n .valem pessumdat, 710. 

Studii monasterium, 526. 

Stumpium oppidum a Bl«^his occupatur, 569. 

Leo Styppiota Manueli imp. à manu, 75; Hagio- 
neodoritam loco pellit, 77 ; ob Camateri Logothe- 
{68 calumnias exczcatur, 145. 

Subleum oppidum instauratur, 229. 

Sultanus Inconiensis vexat Romanos, 226; gravi 
elade eos afficit, 231; Manuelem imp. ad pacem 
ineundam invitat, 244; pacis pertasus, 248 ; Àtapa- 
cum adversus Romanos mittit, 459. Vide Masutus, 
Clizasthianes, Caichosroes. 


Sybaris, 717. 

Symbolum ab imperatoribus scriptum, 603. 
Symplegades, 131. 

Synademus a Theodoro Laseari capitur, 828. 
Synagoga Sarracenorum Mitatum, 731. 
Synesius, 372 ; suspenditur, 374. 

Syri gulosi, 141. 

Syrophoenisse urbes, Ye. 


Tamiathus ZEgyptiurbs a Romanis obsidetur, 211 

Tangre Siculorum classi prefectus, 470; rex 
948; ejus filius Isaacii imp. filiam ducit patriqu 
succedit, ib., 635 

Tanismanus Persarmenius Castamone urbe recu 
perata Cappadocia potitur, 27 

Tantali direptio, 654. 

Tantalus, 340. 

Taronites Gregorius protovestiarius, 13. 

Tarquinius, 405. 

Tarsia urbs, 319; Nicomedie vicina, 553. 

Tarsus capta a Joanne imp. 29. 

Constantinus Tatticius seditiosus excaeecatur, S954 

Taurocomus, 516. 

Tauroscythee hospites mactant, &05; bellis intes 
tinis conflictantur, do2. 

Taxara olim Colonia, 72, 541. 

Telchin perniciosus, 443. 

Telephus, 647. 

Tempe Thessalica, 708. 

Templa Cpoleos: Magnum, 67;Irenmw instau 
ratur, 209 ; Dippum Joannis theologi, 307; Salomo 
nis, 344 ; Sophie, 316; Verbi, 327; Christi Serva 
toris, 353; martyrum quadraginta, 431 ; Mocii mar 
tyris, 523; Micheelis archiducis instauratur, 581 
apostolorum, 855; Dei, 694. 

Templum Turcarum introitu profanatur, 553. 

Tenebium pagus, 240. 

Terebinthus insula, 315. . 

Ternobus Ha&mi montis urbs munitissima, 019. 

Terus Latino prieesidio urbis Rusii prsefectus, 830 

Testudo magica, 190. 

Thebce a Siculis diripiuntur, 93; imperatori pen 
dere solent vestes sericas, 008. 

Thebani custodia tenentur a Siculis, 129. 

Θεΐα µυσήρια, 99. 

Themistocles, 102. 

Theodorus Balsamus Antiochenus episcopus αἱ 
Isaacio imp. fallitur, 531. 

Theodorus Capellanus. Vide Capellanus. 

TheodoriCastamon ire potentia 574; interitus,573 

Theodorus Dadibrenus Alexium lI imp. strangu 
lat, 354; ab Andronico imp. multatur, 429. 

Theodorus Dasiotes &b [coniensibus captus. 68 

TheodorusIrenicus rempublicam administrat, 692 

Theodori martyris imago Corintho a Siculis abla 
ta, 101 ; ejus templum Tessalonicense, 389 ; unguen 
tume sepulcro ejus ebulliens, ib. 

9 Theodorus Philadelphiensis ab Erico profligatus 
78 


Theodorus Styppiota. Vide Styppiota. 

Theodosius patriarcha adversatur Manueli imp 
de Machometi deo, 279; cum Alexio protosebast: 
expostulat, 312; ei propterea invisus, 31&; ad An 
dronicum Comn. profiscicitur, 328 ; Armenius gene 
re, 320 : Andronicum insectatur dicteriis, 328 ; in mo 
nasterium decedit, 339 ; et Xene et palatio ejiciatui 
consentit. 344. . 

Thericlea aurea, 158. 

Theseus, 195. 

Thessalia a Sieulis occupatur, 465 ; montana nun: 
Magna Hlachia, 841 ] 

Thessaloniea à Siculis capta, 386, à Romani 


1609 


recuperatur, 474; Dometrii mariyris sedes, 485 ; 
Balduino imp. se dedit, 793; a Bonifiacio marchione 
occupatur, 7904 ; a Blachis ei eripitur, 818. 

Thessalonicensis portus, 389. 

Thomaitica tedes, 327. 

Thomas Stephanum herum veneno tollit, 167. 

Thomas Venetus patriarcha Cpolitanus, 824, 854; 
ejus corporis habitus, ib. 

Thonus 218. 

Thracia a& Scythis vastatur, 19, 810, 867. 

Thule, 639. 

Thyades, 417. 

Thyesti filie quinquaginta, 417. 

Timothei moduli, 642. 

Timotheus quo modo olim pictus sit, 567. 

Tithonus, 367. 

Titus imperator Salomonio templo pepercit, 314. 

Tonitru doctorum exitium significans, 270. 

Constantini Tornicis logothete interitus, 848. 

Demetrius Tornicius, 344. 

Toruses Armenius, 134, 180. 

Trachim, 845. 

Tralles oppidum, 251. 

Trapezus, 45, 205; ab Alexio Comn. occupata, 


Triadiza, $20 ; olim Sardica, 568; a Blachis vasta- 
tur, ib. 

Triballi, v. Servii. 

Tripolitanus comes, 06. 

Tripsychus, Basilius, 177. 

Tripsychus Constantinus hwresiarcha Xenam 
suffocat, 348 ; Alexium imp. 354 ; exctecatur, 407. 

Trojani Armenii, 796, 814. 

Τουπητὸς Λίθος, 749. 

Tunium pagus, 210. 

Turec à Joanne imp. debellantur, 17; in insidias 
pellieiuntur, 18; ab incursionibus prohibentur, 
44; Phrygia potiti, 50; Alemannsad Bathym ur- 
bem vincunt, 89; ad Meieandrum fl. ab Alemannis 
profigantur, 94; Romanos vexant, 144; nocturno 
prelio fugantur, 163; Romanos devincunt, 232; 
perfidie. sure Alemannis dant poenas, 540 ; avari, 
041 ; Dadibram urbem occupant, 624 ; Romanus fun- 
dunt, 625 ; Ancyrani auxiliares Romanarum capti- 
vos in suam potestatem accipiunt, 668. 

Typho, 603. 

Tyrus, 516; Alemannorum arx adversus Sarrace- 
nos, 547. 

Tzitziluces Basilius chartularius Cpolim a Manue- 
le imp. ablegatus, 65. 


Unguntum e Theodori et Demetrii 
sepulcris ebulliens, 389, 397. 
Usthalonas Faeudalexins, obl. 


martyrum 


varenus Sthlabus, 846. 


INDEX Il IN NICETAM CHONIATEM , 


1010 


Varna a Mysis expugnatur, 706. 

Vela alba, 216 ; fusca ib. 

Veneris simulacrum, 856. 

Venetia cum Manuele imp. conjuncte, 103, 900. 

Veneti Romanorum s0cii, 103 ; eorum apud Corcy- 
ram seditio, 113; frequentes Cpoli consederunt, 222 ; 
spoliati à Manuele imp. insulas vexant, 223; cum 
Siculorum rege fcedus faciunt, 225; Manueli recon- 
ciliantur, ib. ; cum Pisanis dissident, 712; Dandulo 
duce con'tra Romanos bellum parant, 713 ; Cpolim 
navigant, 717 ; obsident, 718; occupant 727 ; sacer- 
dotium Opoleos sortito accipiunt, UM v. Latini. 

Venetus quidam Nicetam Chonia'em a Latinis de- 
fendit, 717. 

Versus de Andronici imp. exitio, 426; de tauri- 
formi rege, 464; Solonis in Atheuiensium temeri- 
tem, 771. 

Viri eum leone pugnantis statua, 861. 

Viticlinus, 929. 

Volcus Triballus Stephanum fratrem victum oc. 
eidit, 704. 


Xanthia, 680. 

Xene Petebini filius a Manuele imp. dueitur, 151: 
&b aulicis ambitur, 292 ; Alexio Comn. protosebasto 
favet, 203 ; e magno palatio concedere cogitur, 331, 
343 ; Andronici jussu suffocatur, 948; ejus imagi- 
gines, 432. 

Manuel Xerus Persam sagittarium interficit, 256. 

Xerxis nanarchus, 336. 

Georgius Xiphilinus legatrs perfidus, 321; vaso 
rum magnus custos, 533: patriarcha designatur, 
ib: Constantinum  Mesopotamitanum canonibus 
eolvit, 648 ;ei dignitatem abrogat, 051 ; septem an- 
nospatriarchatu functus, 681. 

Xylocerci porta, 520. 


Zaces Persa Romanos lacessit, 41. 

Zagora, 520, 679. 

Zagrotozote, 714, 721. 

Zeugminum Joanni imp. deditur, 25 : castellum 
munitissimum, nunc Sirmium, 122 ; ab Hunnis 
occupatum, 468; a Romanis recuperatur, 174. 

Zeuxippum locus, 460. 

Basilius Zicandlas Turcas debellat, 163. 

Basilius Zinziluces cbartularius parum prospere 
cum Hunnis pugnat, 13.. 

Ziniiphices, 410. 

Zita spado, 335. 

Zumprus fera qualis sit, 433. 

Zungra castellum, 610. 

Zupanus Servius ab Isaacio imp. debellatur, 560. 
Zurulus Thracice oppidum, 603 ; a Lalinis recupe- 
ratur, 810; expugnatur a Scythis, 832. 

Zybrize& angustie, 232, 





INDEX 
GEORGII ACROPOLITE ANNALES 


Hujus tomi col, 960. 
:(Revocatur Lector ad numeros crassiores textui insertos). 


Α 
Áehaism princeps v. Villharduinus. 
Achris s. Achridos, 28, 42, 78, 


115, 119, 126, 149, 151, 177, 
8. 
Achyraus, 30, 40, 1099. 


Acropolita Georgius, 48, 50, 67 
68, 84, 95, 09, 137, 14D. 148» 
153, 158, 191, 175, 183, 187. 


1611 


Actuarius, 66. 

Adrianopolis, 23, 41, 43, 46. 

JEgwi thema 13. 

Albauita, 152. 

Albanum, 98, 46,93, 148. 

Alyattes Nicephorus, 93, 165, 179. 

Amaswis oppidum, 2U. 

Amyrachures, 447. 

Ἑν Avar)e, 102. 

ANGEL: : 

Alezins Angelus, leascii filius, 6, 
1 


Alexius Argelus Commenus 1saa- 
cii frater, 6, 7, 10, 11, 16. 19. 

Auna Alexii Angeli Commeni fil., 
Theodori Lascaris uxor, 10, 16, 
29, 34, 35. 

Anna Michselis Angeli fil., princi- 
cipis Achis» uxor, 65. 

Ànna Theodori Angeli fil, 65. 

Demetrius Angelus Theodori fil., 
65, 85. 

Eudocia Alexii Angeli Comineni 
fil, cralis Servie Murzu|.hli 
Sguri uxor, 10, 15. 

Eudocia Joanni Angeli fil, 107. 

Joannes Angelus primicerius, nox 
protostrator, 122, 131, 170. 

Joannes Angelus Theodori fil., 


, 3 9. 
lrene Alexii Angeli Commeni fil , 
Alexii Paleologiuxor, 16, 
Irene Theodori Angeli fil., Joan- 
nis Ásanis uxor, 65, 89. 
1saacius Angelns, 6, 8, 20, 22. 
Manuel Angelus Michselis (1) fr., 
Joannis Asanis gener, 47. 65, 
09 


Michael (1) Angelus Commenus, 
Joaunis Angeli sebastocratoris 
fil. nothus, 27. 

Michael (1I) Angelus Commenus, 
Michaelis (1) fil. nothus, 27, 09. 
146. Thodore maritus, 95, 141. 

Nicephorus Angelus Michaelis (11) 
fil. nothus, Theodori Duct ge- 
ner, 95, 99, 141, 142, 18], 181. 

Theodorus Angelus, 44, 65, 95, 


Andronicus Sard. episcopus, 188. 

Anna Alemn.anna, 110. 

Antiochia ad Ma&eandrum, 17. 

Antionus et Cleopatra, 06. 

Appoloniadis lacus, 113. 

Aristophanes comicus, 87. 

Ex Armenia uxor Theodori Lasca- 
ris, 29, 34, 

Artuiue patriareha, 113, 170, 


Arta, 16, 183, 184. 

ABANES: 

Asan, 2]. 

Anaa Joannis (II) fil., 69. 
Callimanus Joannis Asanis fil., 


7, 18. 

Heleua Joaun's (11) fll., 52, 54, 
56, 65 

Joannes 

Joannes 
09 


1 Asanis fr., 22, 93, 26. 
I1) Asanis fil., 22, 35, &^, 


Maria Joannis (11) ex concubina 


., 44. 
Maria Joanais IL ex lrene Ange- 
lina fii., 05, 69. 


INDEX IN GEORGIUM ACROPOLITAM. 


Michael Asanis fil., 79. 

Michael Joannis (lI) fil., 65, 69. 

Petrus Asanis fr. 99, 23. 

Tiamar Callimani soror, 69, 101. 

Theodora J annis (11) fil., 65. 

Aseldeezee. (Anseau. de Cahieu) 
Theodori Lascaris gerer, 44, 
t.2, 185. 

Aseldetusi (Anseau de Toucy), 
181. 

Atramytium, 13. 

Aulonia, 13. 

^ urea porta (2 τῆς Χρυσιείας πὺλο), 
196, 197. 

Austria (Ὀστςίχιον), 63. 

Autorianus Michael patriarcha,13. 

Axara, 116. . 

Aaatines sultan, 74. 


B 


Balduinus (1) Flandrus, 15, 22. 

Salduinus (II) Petri Cortenacen- 
cis ΒΙ., 25, 47,62, 172, 102, 195. 

Hardariotse, 139. 

Bardarius fl., 124, 154, 167. 

Bai is, 13. 

Basilius Bulgaricida, 20, 26. 

Baternium opp., 128. 

Belebudii regio, 84. 

Belesus opp., 84, 125. 

Berbeniacum, 39. 

Beris monasterium, 77 

Beroe, 119. 

Bercea, 97. 

Bisaltia, 99. 

Bithynia, 13. 

ljizye opp., 44, 59, 9t. 

Blacherne, 196. 

Blachia magna, 66. 

Bleminides Nicephorus, 54. 68, 
142, 195. 

Bodena opp.. 91, 97, 99, 124, 156, 
151, 176. 

Bolerum, 46, 173. 

Bonditza, 184. 

Borilas Longus, 180. 

lorilas Bulgarus, 35, 36. 

Bulgaroctonus. Vide Basilius. 

Bulgarophygum, 133. 


C 


CABABILA: 


Constantinus Achrid. episc., 177. 


«oannes ib. 

T heodorus, ib 

Κακὴ πέτρα, 149. 

Calamus vicus, 30, 195. 

Calampaces Theodorus, 148. 

Callipolis, 39, 54. 

CamaterusJoaunes patriarcha, 13. 

Caminas mons, 30. 

Campanus Thessalonicencis, 85. 

Κάμποι, 192. 

Camytzes Joannes, 92, 41, 43. 

Canlacuzenus Joannes é£rí τοῦ xepa- 
σµατος, 99. Tracensium dux, 95. 

Caritania, 181. 

Caryanit& protovestiarita, 131, 
l'19. 

Castamooa, 147. 

Castoria, 97, 98, 149, 176. 

Celbianum, 14,39. 

Cenchrise, B1. 


1612 


Cephallenum insule, 184. 
oeramidas eastellum, bi. 
Charabon Constantinus, 148, 159. 
Chalifa Babylonius, 76. 
Charioros, 439 

Chariopolís, 26. 

Chliara, 30. 

Chotobus opp. 84. 

Christopolis, 70, 78. 

Q τὸς Ἀρνσιείας πνλη, 196, 197. 
Chysopodes equus, 

Chunabia, 149. 

Cissi castellum, 55, 77 
Claudiopolis. 20. 

Clavigeri & Theodore Duca lecti, 


Clidas Georgius Cyzic, metropo- 
lita, 196. 

Clocotinitza ad Hebrum, 45. 

Clyzomene, 187. 

Cometes, 69. 

COoMNEN:: 


Alexius magnus Comnenus, 14. 


Davides Alexi fr.. 14, 20. 

Manuel Andronici imp. fll., 14. 

Michael Paleologus Comnenu 
v Paleologus. 

Constantinus Toschi fil., 162, 187. 

Co! tophre Manuel, 6&, 71. 

Contostephanus Theodorus, 11, 
94 


Copas Irenicus Theodorus patriar- 
cha, 35. 

Cosmidii monasterium, 196. 

Cotetzes Nicolaus, 5b. 

Crales Service, 10. 

Cro& Albani castellum, 93. 

Crux imperatoria, 22. 

Crybus opp. 114. 

Crytzimus epp 114, 120. 

Culzulatus Thessaloniceneis, 83. 

Cylzabis, 159, 153. 

Cyzicus, 51. D 


Dacib opp» 64. 

()an ulus) Venetus, 15. 
eabolis, 178 ; magna et parva, 
93. 

Debree, 152. 

Demetrias, 66. 

Demetrius Bulgarie  archiepisco- 


us, 36. 
Denetrius (8.), 88. 
Derbe, 149. 
Dermorcailes Lentianis prsefectus, 
31. 
Didymotichum, 43. 
Dragotas Bulgarus, 90,81, 42], 
124. 
Duca: . 
Alexius Ducas Murizuphlus, 8, 10, 


11. 
Alexius Dueas Philanthropenus, 


126. 

Eudocia Theodori Duese fil., 164. 

Joannes Dueas Vatatzes, 29; impe- 
rator, 94, 111. 

Joannes Isaacii fil., 107. 

Irene 1saacii neptis. Michaelis Pa- 
leologi uxor, 106. 

Irene Theodori Duca fil., Constan- 
tino Toschi nupta, 162. 

Isaacius  Ducas  Murtzuphlus, 

Vatatzs, fr. 99, 100, 199. 


Theodori Duc: fi]. 05, 142. 


loro Theodori Dues fil. 164. 
orus Ducas Lascaris. 
Atzee Π]., 52; imperator,111, 


am ορ. 114. 
v. Henricus. 
osyne Alexii Angeli Com- 


uxor, 20. 
s S. Eubcoa, 47, 67. 


F 


1 candens, 403. 
lius magnus heteriarcha, 


pum in Terram sanctam 
iditio, 9$. Francorum rez, 


opp., 95. 

nus patriarcha, 54, 77. 
1a opp., 42. 

s tyrannus, 97. 

us Albanita, 93. 


H 
| s. Maritza, 58, 77,84, 126, 


ry imperator Cpolitanus, 

i2. 

ea, 23. 

ea Pontica, 29. 

orum monasterium. 196. 
Hellespon'i portus, 39, 50. 
thi (S.) monasterium Niee- 
, 20, 33, 77. 

sis Michael, 99. 


I 


nes [conii sultan, 16, 74- 
lus, 83. 

3 Julgarus 23. 

Balduin imperator.s soror, 


, 181. 
v. Angeli, Duci, Lascaies, 
ulogi. 
s v. Copas. 
otostrator, 4], 4. 
us AÁrmenius, 64 
J 
ses Rhodo potiti, 22. 
s Hierosolym. rex (Jean de 
nne), 48, 56. 
*ius Phiiadelph. episcopus. 


L 


Α locus, 83. 
rdas Manuel, 176. 
tus Michaeli Angeli legatus, 


νους, 4D, 49, 73. 
las prope Thessalonicam, 


38, 153. 


INDEX 1N GEORGIUM ACROPOLITAM. 


Larissa, 67, 99. 

LASCARES : 

Alexius et Isaacius Theodori Las- 
caris fratres, 37, 38. 

Eudocia Theodori Lascaris fil., 
12, 33, 31, 92. 

Irene Theodori Lascaris fil. Vatat- 
269 uxor, 12, 29, 4&1, 52, b4, 55, 
56, 67. 

Manuel Theodori Lascaris fr., 115. 

Maria Theodori Lascaris fil., re- 
gis Ungarorum filio nupta, 12. 

l ichael (Maximus — moaachus) 
Theodori Lascaris fr., 115, 128, 
130, 133, 142, 148, 152, 156. 

Michael Lascaris Thessalonicencis, 
«4 


Theodorus Lascaris Alexii Angeli 
g :ner, 10; imperator, 11; mori- 
tur, 34. 

Theodorus Ducas Lascaris v. Du- 
ct. Latia' Cpoleos inquilini, 8. 
Latinorum παῤῥησία, [0δ. 

Lebadia opp., 183. 

Leiton Rhodiorum castellum, 93. 

Lentiana cast., 13, 31, 39, 91. 

Leucas ins., 184. 

Libadarius Michael, 72. 

Litoboes Nicolaus, 84. 

L..padium, 13, 31. 


Macre mons, 42. 

Macrenus Joannes, 40, 97. 

Macrolibas, 127. 

Mecrotus Joannes, 93, 105. 
adyt: opp.. 39, 55. 

Miesnder d; 14. 

Magidia, 30. 

Magnesta, 40. 

Maliasenus Michaelis Angeli affi 
nis. 98. 

Manclavita, 8!, 99. 

Manfredus Sicili& rex, 168, 174, 
176, 179, 182. 

Manuel] Thessalonic. 
copus, 188. 

Marcesina Vatatzie concubina, 110, 
111 


archiepis- 


Marehio Montiaferrat. (Bonifa- 
cius), : 3. 

MargaritesConstantinus. 129,430, 
133. 

Maria Petri Cortenacenc's fil., 
Theodori Lascaris uxor, 28. 

Maria Sphran!z& vidua, 150. 

Maria Ungara, I4, 13, 20, 54, 01. 

Marise (S) lac et cingulum, 29. 

Maritza fl., 35, 98, 78 

Mate, 149. 

Matrimonia illicita principibus 
concedi. 106 

Maximus patriarcha, 35, 

Melenicus castellum, 423, 80, 81. 

Mesembria opp.. 21. 

MESOPOTAMITAE: 

Constantinus Thess:lonic. ar- 
chiep., 3. 

Joseph, 93. 

Mesotynia, 144. 

Metheorium, 193. 

Methodius patriarcha. 77. 

Michael (S). archangelus, 57, 192. 

Mniacum opp., 114. 


161 


Μο]γκουα, 178, 181. 

Morotheodorus v. Theodorus. 

Mosynupolis, 10, 26, 42. 

MUZALONES : 

Andronicus, 191. 139, 106. 

Georgius imperii procurator, 116, 
126, 131, 142. 

Joannes mysticus, 79, 

Natu maximus, 168. 

Murtzuphlus v. Duce. 


N 


Naupactus, 16. 

Nazartei, 76. 

Neocastra, Ι4. Neocastrorum the- 
ma, 30, 130 

NES rONGI: 

Andronicus, 39, 40. 

Isaacius, 40, I5', 181. 

Neustapolia, 84, 125. 

Niesea, 12, 31. 

Nicephorus patriarcha, 188, 189. 

Nicetiatee castellum, 64. 

Nicoplaus empiricus, 68. 

Nicolaus manclavita, 81. 

Nympheum, 30, 73, 91, 109, 110, 

81. 


ο 


Opsaras v. Manuel] Thessaloni- 
censis. 

Opsicia, 50. 

Opsieii thema, 13. 

Ostricium v. Austria. 

Ostrobi locus, 97. 

PALAEOLOGI : 

Andronicus Michaelis imp. fil., 
198. 

Constantinus Michaelis imp. fr., 
171. 184. 

Eulogia s. [rene Michaelis imp. 
soror, monaeha, 193. 

Joannes Michaeiis imp. fr., 174. 

Maria Andronici fil. natu πιλχὶ- 
ma, 60. 

Michael Andronici fil. Comnenus, 
90, 97, 99, 142, 145, 151, 168 ; 
imperator, 169. 


P 


Panium, 96. 

Pape legati , 149 

Patmus castellum, 126. 
Patra Nova, 182, 1483. 
PATRIABCB A : 

Joannes Camaterus. 
Michael Autorianus. 
Theodorus Irenicus Copas. 
Maximus. 

Manuel. 

Arsenius. 

Nicephorus. 

Arsenius iterum (v. suss locis. 
Peclarpacis, 147. 

Pege, 41, 51, 72, 73, 191. 
Pelagius legatus, 39. 
Pelagonia, 46, 84, 120, 178. 
Pergamus, 30. 

Periclystra, 63, 110. 
Peristhlaba magna, 23. 
l'eritheorium, 26. 
Perperacium, 114. 

Persse Tachariis tributarii, 154. 


1019 


"PETRALIPHA: 
Joannes magnus chartularius, 42, 


, 11. 
Theodorus Michaelis Angeli 7v- 
ναικαδελφος, 97, 93, 177. 
Petri regia Bulgarie pars, 93. 
Petrus imperator (Pierrede Cour- 
tenay), 28. 
Phersalus, 67. 
Philadelphia, 14. 
Philanthropenus v. Ducere. 
Phileremus Rhodiorum castellum, 


Philes Theodorus, 91, 165, 174. 
Philippopolis, 22, 23, 25. 
Philippus Petri Cortenacensis fil., 


8. 
Phlebia opp. 187. 
Phocas Philadelph, metropolita, 
99, 103. 
Platamon, 7, 182. 
Pasmahenum, 13, 31, 37, 99. 
Potestas (ποτστατέος), 191. 
Preetor, 148. 
Prespa, 132, 178. 
Prilapus, 28, 46, 84, 125, 148, 150, 


160. 

Pristitza, 114, 120. 

Probate hortus, 71. 

Probatus opp., 23. 

Prosaeus opp., 8f. 

Pulachas, | 
rrentei montes Epirum et Gre- 
ciam disterminant, 177, 183. 


R 


Redestum, 26, 

Ramatas Manuel, 160. 

ευ: 

Alexius protovestiarius, 71, 99. 

Joannes Alexii fil., 171, 183. 

Regina fl.. 133, 134. 

Reliquie abimperatoribus ad cas- 
tra et bella portantur, 22, 

Rentina castellum, 70. 

Rhimpsas Nicephorus, 182. 

Rhodus a Januensibus cupta, 92 ; 
& Grsecis recepta, 95. 

Roberius imperator, 28. 

Rom:reus Michaelis Epirote per- 
cussor, 27. 

Ropelii augustiss, 122. 


ORDO RERUM QUAE IN HOC ΤΟΝΟ CONTINENTUR. 


Rossi, 35. 
8 
Sabbas Sampsoni urbi domina tur, 


Scopía opp., δὲ. 
sento allevatur imperator novus, 
(Ve 

Scyloioannes, 26. 

e thee, 38, 63, 70. 

Sebastocratorum insignia, 185. 

Serbia castellum, 141, 149. 

Servte, 38, 46, 78. 

Sgurus, 15. 

Siderocastrum, 159. 

Sigrena opp., 50, 73. 

Smyrna, 94, 110. 

Solis defectus, 67. 

S. Sophia, 197. 

Sosandrorum monasterium, 164, 

Soscus, 178, 181. 

Spartenus Thessalomicensis, 85. 

Sphranthzes, 150. 

Stadia opp., 49. 

Stagiree mons, 42. 

Stanum, 181. 

Staridola, 91. 

Stasenus Synadeni affinis, 40. 

Stenimachus opp., 84, 114, 120. 

Sthlavus despota, 42. 

STRATEGOPULI : 

Alexius, 97, 490, 165, 171, 182, 
185, 198. 

Constantinus Alexii fil., 165. 

Strinabus opp., 21. 

Strobus, 91. 

Strummitza, 125. 

Strymon fi., 122. 

Studii monasterium, 197. 

Stumpium opp., 84. 


T 


Tacharis. Tacharii, 72, 19, 74, 
16, 120, 116, 154, 167. 
Tenia despotarum, 170. 
TARCHANIOTAE : 
Nicephorus, 61, 71, 96. 
Synadenus, &0 
arsia, 175. 


101t 


Tartari, 53. 

Tatas aulre, 148. 

Taurus columna. 11. 

Ternobus s. Trinobus, 26, 16, 
Ternobi episcopus patriarehs, 

Tamar v. Ársanes. 

Theba, 183. 

Theodora v. Angeli, Asanes, Du- 


Ca. 
Theodorus Philadelphiow dominus, 


14. 
Theophilopulus Georgius, 32. 
Thessalonica capta, 83. 
Thracensium dux, 93. 
'TonNicii : 
Constantinus, 120, 165, 18$, 188. 
Demetrius, 71, 97, 100, 101. 
Traianopolis, 26. | 
Tripolis ad Meandrum, 73. 
'Turcomani, 143, 170. | 
Tzausius, 130. 
'Tzepeena, 84, 114, 120, 126, 135. 
Tzulucones, 80. 
Tzurulo opp., 56, 59, 63, 91. 
Toy rithon magnus chrrtularius, 
9. 


U 


Urus Russus, 134, 105. 
Ustra opp., 114. 


V 


Venetis eripitur Callipolis, 54. 

(Viliharduinus) Guillemus Acbaim 
et Peloponnesi princeps, $4, 
114, 179, 181. 


Χ 
Xanthia, 42. 
Xerus Naupacti metropolita. 93. 
Xyleas Prilapi prefectus, 148, 
151, 135. 
Z 


Zagarommates Georgius, 165. 
Zichna op., 77. 


ος. ο MM 


ORDO RERUM 


QUIE IN HOC TOMO CONTINENTUR 


NICETAS CHONIATES. 
(Operum continuatio.) 
Ex libro VI Thesauri Orthodoxe Fidei. Contra 
9 


Macedonium. 


Ex libro VIII. Contra Nestorium. 


Ex libro IX. Contra Eutychem. 


Ex libro X. Dequiuta synodo que qu ram s αα- 
riperio Justinian!, 
σ 


dum confirmavit, convooata sub 


sim 


Ex libro XII. Contra Aphtartodocetarum mp 


9 


Ex libro XV. De sexta synodo. 8l 

Ex libro XVII. De hreresibus Armeniorum. —— $9 

33 Ex libro XX. De superstitione Agarenorum. 105 
37 Ordo qui observatur super iis qul a Saracenis ad 
Christianorum fldem se convertunt. 1233 


politam, 


Ez Jibro XXIII. Ceutra Bastr.tium Niceoe meto 


1617 


Ex libro XXIV. Adversus Soterichgm patriar- 
cham Antiochenum electum. 137 
Ex libro XXV. Synodus Cpoli habita propter il- 
jud dictum : « Pater meus major me est. » 20 
Ex libro incerto. De Lizecinorum hseresl. 282 
Recensio codicis Medicei X XIV in quo contine- 
tur Nicele Choniatse Thesaurus. 283 
ANON YMI GRAECI. 
Epistola ad Innocentium III, pontificem Romanam 
Scripta post captum 4 Latinis Cpolim, regnante 
Henrico imperatore. 293 


MICHAEL ACOMINATUS CHONIATA ATHE- 
NIENSIS ARCHIEPISCOPUS. 


Michaelis Acominati Viia, res geste, seripta: 


8I. — Varia Atheaarum, durante medio svo, for- 


tuna usque ad finem seculi xu. .. - -'- 
II. — Michaelis ejusque fratris pueritia Chonis 
et Choli acta. 301 
III, — Rerum status ; legum per Greeciam abo- 
litio. 303 
$ IV. — Michael cum Leone Sguro certamen init. 


$ v. — Que Athenis post Michaelis tempora ae- 
ciderunt. 309 
V[. — Michaelis senectus et obitus. 209 
VII. — Seriptorum Michaelis catalogus et re- 
censio. 311 


MICHAELIS ACOMINATI SCRIPTA. 


Oratio habita in die festo Palmarum. 323 
Epistol:e ad Eustathium Thassalonicensem ar- 
chiepiscopum. 329 
Laudatio funebris eiusdem. 337 
Laudatio funebris Nice:te Choniate. 361 
Oratio ad Alexium Comnenum : Ut omni modo 
vexatis Atheniensibus succurrat. 371 
Deploratio de amissa urbis Athenarum dignitate. 

3 


THEODORUS ALANI,E EPISCOPUS. 
Notitia, 
Theodori ArANicUS, sive Sermo epistolaris ad 
episcopos CP. de suo pcr Alaniam itinere. 387 
Ejusdem ex inedito opuscule ad fratrem natu mi- 
norem. 413 


THEODORUS ANDIDENSIS EPISCOPUS. 
Notitia. &13 
De divine Liturgiw symbolis ac mysteriis. — 417 
MANUEL MAGNUS HHETOR CD. 
Apologia, cui premittuntur fratris Francisci 
quaesita per epistolam. 469 
PANTALEO CP. DIACONUS. 
Notitia. 4833 
SCRIPTA : 
Tractatus contra errores Grecorum. 483 
Nariatio miraculorum Michaelis archangeli. 373 


MANUEL CHARITOPULUS CP. PATRIARCHA 


Solutiones quarundum questionum de jure patro- 
natus et de translatione episcoporum. 591 


GERMANUS Il, CP. PATRIARCHA. 


Notitia historica ez Oriente Christiano. 
Notitia bibliographica ex Fabricio. 
SCRIPTA : 

Germani Epistolse ad Gregorium IX. papam et ad 
cardinales de unione Ecclesiarum, cum Gregorii IX 
responso duplici; deflnitlo apoerisisriorum Ponti- 
ficis. quoi Spiritus sanctus a Patre Filloque proce. 

at equaliter, eum Germani rcaponso; itom acta 
donolli! Nymphas in Bithynia pro unione habiti. 


093 
993 


. ORDO RERUM QUA IN HOC ΤΟΝΟ CONTINENTUR. 


1018: 


Hec omnia exatant jóst Regesta Gregorii IX, quem 
vide in Patrologia Latina ad ann, 1241. . 


Germani Epistola 1 ad Cyprios. mM l 
Eiusdem ad eosdem apiatola 2. ιο 
NANI HowrLus. | | UC l 


Bogomilos. MEME --- 
. — 1n vivificam cruesm tertia Jejunlorum De 
. a 3 


I. — In Exaltationem venerandm crucis et cónfra 


ίσα. 
III. — Ejusdem argumenti, tempore medii Jejunii. 


IV. [n restitutionem imaginum. 059 
. — In D. N. Jesu Christi s:pulturam, in die 
magni Sabbati. 675 


I. — In SS, Deipare Annuntiationem, 671 
VII. — In SS. Innocentes. 135 
DECRETA SYNODALIA, 151 


MICHABG..€HUMNNUS THESSALONICENSIS 
METROPOLITA. 


De gradibus cognationum. 
THEODORUS DUCAS LASCARIS IMP. 
Notitia ez Leonis Allatii Diatriba de Theodonis: 


SCRIPTA : 
Liber De divinis nominibus. 761 
Canon exhortatorius ad sanctissimam Deiparam, 


759 


De communione naturali libri sex, Vide in Ad- 
dendis. 


METHODIUS MONACHUS. 


Notitia. 
Methodii Libellus de schismate vitando. 


NICEPHORUS II CP. PATRIARCHBA. 


Contra eos qui dicunt mortues sacro oleo ungen 
dos esse. 805 


CONSTANTINUS ACROPOLITA. 


TTO 
181 


Notitia. 800 
SCRIPTA : 
Sermo in S. Joannem Damascenum. 814 
— in sanctam Theodosiam. 887 


ARSENIUS AUTORIANUS CP. PATRIARCHA. 


Notitia. 934 

SCRIPTA ; 

Carmen Anacreonticum in Dominicam Resurrec- 
tionis. 935 

Priviligium pro monasterio S3. Deiparse a promp- 
to Auxilio. 939 

Arsenii Testamentum, 941 


GEORGIUS ACROPOLITA. 


Notitia. 7 
Index personarum in Acropotite historia me- 
moratorum. 963 

SCRIPTA : 

Georgii Acropolite Annales, a capta anno Christi 
120& a Latinis Cpoli usque ad eamdem anno 1261 a 
Michaele Paleologo recuperatum. 9069 

ADDENDA. 1221 

Ine^rti auctoris, fortasse Nicete Choniate, Lau- 
datio SS. Michaelis et Gabrielis. 1221 

Nicet& Acominati, Atbeniensis metropolite, Mo- 
nodia in Nicetam Choniatem fratrem suum (Textus 
Grecus). Latine supra col. 361. 1247 

Theodori Duos Lascaris De naturali communione 
libri sex, Grioe ez ms, Reg. MMIV, Latine ez edit. 
Basil, 1299 


1909 ORDO RERUM QUA !N ROC TOMO CONTINENTUR. 1620 







NIOBRHORUS.CHUMNUS. De festo dormitlonis S. Marie. 1491 
TA. (oq? ALEXANDER IV PAPA. 
titheticus adversus Plotinum de 4aima, 1399 —— UonsrrruTIO OrrRuA. 
dine fen ridnam oratio consoltaría. Im 8IXTUS IV PAPA. 
iu n^ liam ad Βίοι. επ Comma CoparrsupiQUug CxpRLE ALRXARDA 


FINIS ΤΟΝΙ CENTESIMI QUADRAGESIMI. 





Laval, imp. et stér. E. JAMIN. 


6079 007 


10t9 ORDO RERUM QUA IN ROC ΤΟΝΟ CONTINENTUR. 1620 


NIOBRHORUS CHUMNUS. 
4347 


itheticus sdvertus Plotinum de 38ims, — 1399 
filiam liam nap i^ fidum or oratio consolatoria. THA 


itiane Elismi ad Rlism, i 






6079 007 


Ὦο festo dormitlonis S. Marie. 1491 
ALEXANDER IV PAPA. 
CoxsriTUTIO ÜtrPALA. 
SIXTUS IV PAPA. 


I νο ο λατιο ConarisUTIQUSa. Οτρεια ALEXANDRI 


Laval, imp. et stér. E. JAMIN. - 


TUS Volts 
D^ES ΝΤ C3 ULATE 


ÜUIS.DE Της Lib; 


LOL TD LLL 


3 2044 073 502 551